📜

পদসাধনং

নমো তস্স ভগৰতো অরহতো সম্মাসম্বুদ্ধস্স

বুদ্ধম্বুজং নমস্সিত্ৰা সদ্ধম্মমধু ভাজনং,

গুণমোপদপদং সঙ্ঘমধুব্বতনিসেৰিতং;

মোগ্গল্লাযনাচরিয চরঞ্চ যেন ধীমতা,

কতং লঘুমযন্দিদ্ধমনুনং সদ্দলক্খণং;

আরভিস্সং সমাসেন বালত্থং পদসাধনং,

মোগ্গল্লাযনসদ্দত্থরতনাকরপদ্ধতিং;

সঞ্ঞাপরিগ্গহেনেৰ লক্খণেসু সরাদযো,

ঞাযন্তিতি তমেৰাদো দস্সযিস্সং ৰিভাগতো;

অআদযো তিতাল়ীস ৰণণা.

জিনৰচনানুরূপা অকারদেযো নিগ্গহিতন্তা তেচত্তাল়ী সক্খরা পচ্চেকং ৰণ্ণা নাম হোন্তি যথা - অ আ ই ঈ উ ঊ এ ও ক খ গ ঘ ঙ চ ছ জ ঝ ঞ ট ঠ ণ ত থ দ ধ ন প ফ ব ভ ম য র ল ৰ স হ ল় অং ইতি-ককারাদিস্ৰকারো উচ্চারণত্থো = ৰণণীযতি অত্থো এতেহীতি ৰণ্ণা-অআদি মরিযাদা ভূতো যেসন্তো অআদযো.

অআদযোতি ৰত্ততে যাৰ ‘‘বিন্দুনিগ্গহীত’’ন্তি-তঞ্চখোঅত্থ ৰসা ৰিভত্তিচীপরিনামোতি সত্তম্যন্তমভিসম্বন্ধীযতে.

দসাদো সরা

অআদিস্ৰাদিম্হি নিদ্দিট্ঠা ওদন্তা দসৰণ্ণা সরা নাম হোন্তি-যথা-অ আ ই ঈ উ ঊ এ ও = সরন্তি পৰত্তন্তীতি সরা-দসা দোতি ৰত্ততে তীসু চক্কমানেসু.

দ্ৰে দ্ৰে সৰণ্ণা.

অআস্ৰাদিমেসু দস্সু দ্ৰে দ্ৰে সৰণ্ণা নাম হোন্তি. যথাক্কমং-যথা-অআ ইতি, উঊ ইতি, এ ইতি, ও ইতি = সমানা সাদিসা ৰণ্ণা সৰণ্ণা-সমানত্তঞ্চ ঠানতো.

ছ ৰণ্ণানংহি উপ্পত্তিট্ঠানানি কণ্ঠাতালুমুদ্ধদন্তওট্ঠানা সিকাৰসেন-তেসু অৰণ্ণকৰগ্গহানং কণ্ঠোঠানং-ইৰণ্ণ চৰগ্গযানং তালু-টৰগ্গরল়ানং মুদ্ধা-তৰগ্গলসানং দন্তা-উ ৰণ্ণপৰগ্গানং ওট্ঠা-এৰণ্ণস্স কণ্ঠতালু-ওৰণ্ণস্স কণ্ঠোট্ঠং-ৰকারস্স দন্তোট্ঠং-নিগ্গহিতস্স নাসিকা-ঙঞণনমানং সকট্ঠানং নাসিকা চ-দ্ৰেদ্ৰেতি ৰত্ততে.

পুব্বো রস্সো

তেস্চেৰ দসসু যে দ্ৰে দ্ৰে সৰণ্ণা তেসু যো যো পুব্বো সো সো রস্সসঞ্ঞো হোতি-যথা-অ ই উ এ ও-তেসু সংযোগ পুব্বাচ দিস্সন্তি দ্ৰে পনন্তিমা দীপেতুং তত্থ সাধুত্তং তেসম্পি ইধ সঙ্গহো = রস্সকালযোগা তব্বন্ততায ৰা রস্সা-তথা দীঘা-ইধাপিদ্ৰেদ্ৰেতি ৰত্ততে.

পরো দীঘো.

অআদিস্ৰাদিভুতেসু দসসু যে দ্ৰে দ্ৰে সৰণ্ণা তেসু যো যো পরো সো সো দীঘসঞ্ঞো হোতি-যথা-আ ঈ ঊ.

কাদযো ব্যঞ্জনা.

অআদিসু কাদযো নিগ্গহীতপরিযন্তা তেত্তিংস ব্যঞ্জনানাম হোন্তি-যথা-ক খ গ ঘ ঙ চ ছ জ ঝ ঞ ট ঠ ড ণ ত থ দ ধ ন প ফ ব ভ ম য র লৰ স হ ল় অং = ব্যঞ্জীযতি অত্থো এতেহীতি ব্যঞ্জনা-কাদযোতি ৰত্ততে.

পঞ্চ পঞ্চকা ৰগ্গা.

অআদসু ককারাদযো মকারন্তা পঞ্চ পঞ্চকা ৰগ্গা নাম হোন্তি-যথা-কখগঘঙ, চছজঝঞ, টঠডঢণ, তথদধন, পফবভম. = ৰজ্জেন্তি যকারাদযোতি ৰগ্গা.

বিন্দু নিগ্গহিতং

অকারাদীসুযৰাযং ৰণ্ণো বিন্দুমত্তো সো নিগ্গহিতসঞ্ঞোহোতি = রস্সসরং নিস্সায গহিতমুচ্চারিতং নিগ্গহীতং.

সঞ্ঞা ৰিধানং.

সন্ধি ৰুচ্চতে-পুরিস উত্তমো, পঞ্ঞা ইন্দ্রিযং. সতিআরক্খো,ভোগি ইন্দো, চক্খু আযতনং, অভিভু আযতনং, ধনম্মে অত্থি, কুতো এত্থা’ তিধ-সরো লোপো সরে.

সরো সরো লোপনীযো হোতি-সরেতোপসিলেসিকাধারসত্তমী ততো ৰণ্ণকালৰ্যৰধানে কারিযং ন হোতি-ত্ৰমসি, কতমা চানন্দ অনিচ্চসঞ্ঞা’তি-অঞ্ঞত্থাপি সংহতাযমোপসিলেসকাধা রেযেৰ সত্তমী-ৰিধীতি ৰত্তমানে.

সত্তমিযং পুব্বস্স.

সত্তমীনিদ্দেসে পুব্বস্সেৰ ৰিধিতি পুব্বসরলোপো-পুরিসুত্তমো,পঞ্ঞিন্দ্রিযং, সতারক্খো, ভোগিন্দো, চক্খাযতনং. অভিভাযতনং, ধনম্মত্থি, কুতেত্থ. পুব্বস্স কারিযৰিধানা সত্তমীনিদ্দিট্ঠস্স পরতাৰ গম্যতেতি পরেতুপরিৰচনম্পি ঘটতে-সো অহং, চত্তারো ইমে, যতো উদকং, পাতো এৰং’তীধ-‘‘সরো লোপো সরে’’তি ৰত্ততে.

পরো ক্ৰচি.

সরম্হা পরো সরো ক্ৰচি লোপনীযো হোতি-সোহং, চত্তারোমে, যতোদকং. পাতোচ-ক্ৰচিতিকিং?-পঞ্ঞিন্দ্রিযং-অস্সাধিকারো সব্বসন্ধিসু-তস্স ইদং, তস্স ইদং, ৰাত ঈরিতং, ৰাত ঈরিতং, সীত উদকং, সীত উদকং, ৰাম ঊরু,ৰাম ঊরু, ইতিধ-পুব্বসর লোপে-সরে ৰেতি চ ৰত্ততে.

যুৰণণানম্ঞো লুত্তা.

লুত্তা সরাপরেসং ইৰণ্ণৰণ্ণানং ঞো হোন্তি ৰাযথাক্কমং.

ৰণ্ণপরেন সৰণ্ণেপি.

ৰণ্ণসদ্দো পরো যস্মা তেন সৰণ্ণোপি গয্হতি সযং চেতি ঈ ঊ নম্পি এ ও-তস্সেদং, তস্সিদং-ৰাতেরিতং. ৰাতিরিতং-সীতোদকং, ‘‘ব্যঞ্জনে দীগরস্সা’’তি দীঘে-সীতুদকং-ৰামোরু,ৰামূরু-লুত্তেতিকিং-দস ইমে.

অতিপ্পসঙ্গবাধকস্স ক্ৰচিসদ্দস্সানুৰত্তনতো ন ৰিকপ্পৰিধী নিযতা-তেন উপেতো’তি এৰমাদীসু ৰিককেপ্পা নারকিতাদিসু ৰিধি চ ন হোতি-চি অকাসি, চি অকাসি. সু আগতং, সু আগতং’তিধযুৰণ্ণানং ৰে’তি চ ৰত্ততে.

যৰা সরে.

সরে পরে ইৰ ণ্ণুৰণ্ণানং যকারৰকারা হোন্তি ৰা যথাক্কমং-অকারস্স দীঘে-ৰ্যাকাসি, ‘‘ৰনতরগাৰা গামা’’তি যাগমে-ৰিযাকাসি-স্ৰাগতং. সাগতং-ক্ৰচিত্ৰেৰ-যানীধ.

তে অজ্জ, তে অজ্জ, সো অযং, সো অযং, ইতীধ-‘‘যৰাসরে’’ ‘ৰে’তি চ ৰত্ততে.

ঞোনং

ঞোনং যকারৰকারা হোন্তি ৰা সরে পরে যথাক্কমং.

ত্যজ্জ, তেজ্জ-‘‘ব্যঞ্জনে দীঘরস্সা’’তিদীঘে-স্ৰাযং, সোযং.

ক্ৰচীত্ৰেৰ-ধনম্মত্থী-গো এল়কমিতিধ-সরে’তি ৰত্ততে.

গোস্সাৰঙ.

সরে পরে গোস্স অৰঙ আদেসো হোতি-সচ‘‘টনুবন্ধানেক ৰণ্ণাসব্বস্সা’’তি সব্বস্সপ্পসঙ্গে-অন্তস্সে’তি ৰত্তমানে.

ঙনু বন্ধো.

ঙকারোনুবন্ধো যস্স সো নেকৰণ্ণোপি অন্তস্স হোতিতি औকারস্সেৰ হোতি,-‘‘সঙ্কেতোনৰযৰোনু বন্ধো’’তিৰচনা ঙকারস্সাপ্পযোগো-পযোজনং‘‘ঙনুবন্ধো’’তি সঙ্কেতো-গৰেল়কং.

ইতি এৰ, ইতি এৰা ‘‘তীধ-

ৰিতিস্সেৰে ৰা

এৰসদ্দে পরে ইতিস্স ৰো হোতি ৰা-সচ.

ছট্ঠিযন্তস্স.

ছট্ঠিনদ্দিট্ঠস্স যং কারিযং তদন্তস্স ৰিঞ্ঞেয্যন্তি ইকারস্সাদেসো হোতি = ঠানীনমামদ্দিযদিস্সতি উচ্চারিযতি’তি আদেসো-ইত্ৰেৰ, অঞ্ঞত্র যাদেসে-‘‘তৰগ্গৰরণনং যে চৰগ্গবযঞা’’তি তকারস্স ৰো-‘‘ৰগ্গলযেহি তে’’তি যস্স চ চকারো, ইচ্চেৰ-দু অঙ্গিকং, চি ইত্ৰা, অজ্জ অগ্গে, পাতু অহেসুং, পা এৰ, ইধ ইজ্ঝতি, পরি অন্তং, অত্ত অত্থমিতিধ-‘‘মযদাসরে’’তি ৰত্ততে.

ৰততরগা চাগমা.

এতে মযদা ৰাগমা হোন্তি ৰা সরে ক্ৰচি,-আগমিনো অনিযমেপি সরোযেৰাগমী হোতি ৰনাদিনন্তু ঞাপকা-অঞ্ঞথাহি পদাদীনং যুক্ৰীধান মনত্থকং-দুৰঙ্গিকং, চিনিত্ৰা, অজ্জতগ্গে, পাতুরহেসুং, -‘‘ব্যঞ্জনেদীঘরস্সা’’তি রস্সে-পগেৰ, ইধমিজ্ঝতি, পরিযন্তং, অত্তদত্থং-ৰাত্ৰেৰ-অত্তত্থং.

ছ অভিঞ্ঞা, ছ অভিঞ্ঞা,’তীধ-ৰা সরে আগমো’তি চ ৰত্ততে.

ছা ল়ো.

ছ সদ্দা পরস্স সরস্স ল়কারো আগমো হোতি ৰা-ছল়ভিঞ্ঞা, ছঅভিঞ্ঞা.

সরসন্ধি.

কঞ্ঞা ইৰ-কঞ্ঞা ইৰা তীধ-পুব্বপরসরানং লোপে সম্পত্তে-সরো পরোতি চ ৰত্ততে.

নদ্ৰেৰা.

পুব্বপরসরা দ্ৰেপি ৰা ক্ৰচি ন লুপ্যন্তে-কঞ্ঞাইৰ, কঞ্ঞেৰ, কঞ্ঞাৰ.

সরসন্ধি নিসেধো.

তত্র অভিরতি, খন্তি পরমং, সম্মা অক্খাতো’তীধ-

ব্যঞ্ছনে দীঘরস্সা.

রস্সদীঘানং ক্ৰচি দীঘরস্সা হোন্তি ব্যঞ্জনে-তত্রাভিরতি, খন্তীপরমং,’ সম্মদক্খাতো’ তিদাগমে রস্সো-ক্ৰচীত্ৰেচ-ত্যজ্জ-কথং যানিৰ অন্তলিক্খে’তি -দীঘরস্সাতি যোগৰিভাগা.

চি গহো, ততিয ঝানং. ৰি খোপো, ইতিধ-ব্যঞ্জনে’তি ৰত্ততে.

সরম্হা দ্ৰে.

সরম্হা পরস্স ব্যঞ্জনস্স ক্ৰচি দ্ৰেরূপানি হোন্তি-ৰিগ্গহো.

চতুত্থ দুতিযেস্ৰেসং ততিয পঠমা.

চতুত্থদুতিযেসু পরেস্ৰেসং চতুত্থদুতিযানং তব্বগ্গে ততিয পঠমা হোন্তি পচ্চাসত্যাতি পুব্বঝকারখকারানং জকারককরা-ততিযজ্ঝানং, ৰিক্খেপো-সরম্হা’তিকিং?-তং ৰনং. অকরম্ভসেতে, অকরম্ভসেতে, এসো অত্থো, এসো অত্থো, ইতিধ-চে’তিৰত্ততে.

এ ও ন ম ৰণ্ণে.

এ ও নং ৰণ্ণে ক্ৰচি অ হোতি ৰা-অকরম্ভসনে, অকরম্হ সেতে-এসঅত্থো, এসোঅত্থো-ৰণ্ণেতিকিং?-সো.

সরব্যঞ্জনসন্ধি.

অত যন্তং. তথ যং. মদ যং, বুধি যতি, ধন যং. সেৰ যো, পযেসনা, পোক্খরণ যো, ইতিধ-

তৰগ্গৰরণনংযে চৰগ্গখযঞা.

তৰগ্গৰরণনং চৰগ্গবযঞা হোন্তি যথাক্কমং যকারে, ‘‘ৰগ্গলসেহি তে’’তি ৰগ্গা পরস্স যস্স পুব্বরূপং-অচ্চন্তং. তচ্ছং, মজ্জং, বুজ্ঝতি, ধঞ্ঞং, সেব্বো, পয্যেসনা, পোক্খরঞ্ঞো-ক্ৰচীত্ৰেচ, মত্যা-যেতি ৰত্ততে ৰক্খমানেসু তীসু. সক যতে, রুচ যতে, পট্যতে, লুপ্যতে, সল্যতে, দিস্যতে’তীধ.

ৰগ্গলসেহি তে

ৰগ্গলসেহি পরস্স যকারস্স ক্ৰচি তে ৰগ্গলসা হোন্তি.

সক্কতে, রুচ্চতে,পট্টতে, লুপ্পতে, সল্লতে, দিস্সতে. ক্ৰচিত্ৰেৰ-ক্যাহং-মুহ = যতী’তীধ-

হস্স ৰিপল্লাসো

হস্স ৰিপল্লাসো হোতি যকারো-মুয্হতি,

বহুআবাধো, বহু আবাধো’তীধ-উস্সৰকারে ‘‘হস্স ৰিপল্লাসো’’তি ৰত্ততে.

ৰেৰা.

হস্স ৰিপল্লাসো হোতিৰা ৰকারে-বৰ্হাবাধো, বহ্ৰাবাধো.

ব্যঞ্জন সন্ধি.

অক্খিরুজতি. অক্খিরুজতী’তীধ-ৰেতি ৰত্ততে যাৰ‘‘মযদাসরে’’তি.

নিগ্গহিতং.

নিগ্গহীতমাগমো হোতিৰা ক্ৰচি = ঠানীনমালিঙ্গিয গচ্ছতি পৰত্ততী’তি আগমো-অক্খিং রুজতি,অক্খি রুজতি-‘‘যাৰদ্ৰিধা’’তি আদো নিচ্চং ৰৰত্থিত ৰিভাসত্তা ৰাধিকারস্স-ৰাসদ্দো হি অত্থৰযে ৰত্ততে কত্থচি ৰিকপ্পে কত্থচি যথাৰৰত্থিতরূপ পরিগ্গহেতি-যদা পচ্ছিমে তদা নচ্চমনিচ্চমসন্তঞ্চ ৰিধিং দীপেতি-এত্থ পন ক্ৰ চিসদ্দস্সানু ৰত্তনতো তেনেৰাসন্তৰিধি সিদ্ধো’তি ৰাসদ্দে নিতরদ্ৰযং-সং রম্হো, সংরম্হো, পুং লিঙ্গং,পুং লিঙ্গমিতীধ-নিগ্গহীতাধিকারো আ ‘‘মযদা সরেতি’’.

লোপো.

নিগ্গহীতস্স লোপো হোতি ৰা ক্ৰচি-দীঘদিত্তানি, সারম্হো, সারম্হো-পুল্লিঙ্গং, পুংলিঙ্গং-পটিসল্লাণে পাতুকামো’তিআদিসু নিচ্চং-পুপ্ফং অস্সা, পুপ্ফং অস্সা, কিং ইতি, কিং ইতী’তীধ-

পরসরস্স.

নিগ্গহীতম্হা পরস্স সরস্স লোপো হোতি ৰা ক্ৰচি.

সংযোগাদি লোপো.

অনন্তরা ব্যঞ্জনা সংযোগো-অত্র যো আদভুতাৰযৰো তস্স ৰা ক্ৰচি লোপো হোতী’তি সস্সাদিস্স লোপো-পুপ্ফংসা, ‘‘মযদা সরে’’তি নিগ্গহীতস্স মকারো-পুপ্ফমস্সা, ‘‘ৰগ্গে ৰগ্গ’ন্তো’’তি নো নগ্গহীতস্স-কিন্তি, কিমিতি.

তং খ ণং, তং খণং, ধম্মং চরে, ধম্মং চরে, তং ডহতি, তং ডহতি, তং দানং, তং দানং, তং ফলং, তং এলমিতীধ-

ৰগ্গে ৰগ্গন্তো.

নগ্গহীতস্স খো ৰগ্গে ৰগ্গন্তো ৰা হোতি পচ্চাসত্যা-তঙ্কণং,তংখণং-ধম্মঞ্চরে, ধম্মংচরে-তণ্ডহতি, তংডহতি-তন্দানং, তংদানং-তম্ফলং, তংফলং-গন্ত্ৰা সম্মতোতি’আদিসু নিচ্চং-আনন্তরিকং যমাহু, আনন্তরিকং যমাহু, পচ্চত্তং এৰ, পচ্চত্তং এৰ, তঞ্হি. তঞ্হি, ইতিধ-

যেৰহিসুঞ্ঞো.

যএৰহিসদ্দেসু নিগ্গহীতস্সঞো ৰা হোতি-‘‘ৰগ্গলসেহি তে’তি যস্স ঞকারে-আনন্তরিকঞ্ঞ মাহু. আনন্তরিকং যমাহু, ঞস্স দ্ৰিত্তে-পচ্চত্তঞ্ঞেৰ, পচ্চত্তংএৰ-তঞ্হি, তংহী-এৰ সদ্দসহচরিযাযেতি যসদ্দস্সেৰ গহণং-সংযতো, সংযতো’তীধ

যে সংস্স

সংসদ্দস্স যং নিগ্গহীতং তস্স ৰা ঞো হোতি যকারে-

সঞ্ঞতো, সংযতো-ইধযকারমত্তোৰ গয্হতে পুনব্বচনা.

তং এৰ, তং এৰ, তং ইদং, তং ইদং, তং ইমিনা, তং ইমিনাতীধ-

মযদাসরে.

নিগ্গহীতস্স মযদা হোন্তি ৰা সরে ক্ৰচি-তমেৰ, তংএৰ-তযিদং’ তংইদং-তদমিনা, তং ইমিনা এত্থ-‘‘তদমিনাদীনী’’তিনিপাতনা ইকারস্স অকারো-লক্খণন্তরেনাৰিহিতাদেসলোপাগমৰিপল্লাসা সব্বত্থ ইমিনাৰ দট্ঠব্বা-তেন নিজকো. নিযকো,’তিআদি সিদ্ধং-বুদ্ধম সরণমিচ্চাদিসু যোগৰিভাগা.

নিগ্গহিত সন্ধি.

অথ নামানি ৰুচ্চন্তে.

তানি ৰিৰিধানি সলিগালিগৰসেন-তত্থ সলিগেযু তাৰ অকারন্ততো পুল্লিঙ্গা বুদ্ধসদ্দা সত্তৰিভত্তিযো পরা যোজীযন্তো-বুদ্ধ ইতি ঠিতে.

দ্ৰে দ্ৰে কানেকেসু নামস্মা সিযো অংযো নাহি যনং স্মাসনং স্মিংসু

এতেসং দ্ৰেদ্ৰে হোন্তি একানেকত্থেসু ৰত্তমানতো নাম স্মাতি যথাক্কমং একম্হি চত্তব্বো একৰচনানং বহুম্হি ৰত্তব্বে বহুৰচনানং চাতিযমেনপ্পযঙ্গে-নামস্মা’তিঅধিকারো.

পঠমাত্থমত্তে

সকত্থদব্বলিঙ্গানি সঙ্খ্যাকম্মাদিপঞ্চকং

নামত্থো তস্স সামঞ্ঞমত্তমত্তং পৰুচ্চতে.

নামস্সাভিধেয্য মত্তে পঠমাৰিভত্তি হোতি’তি ৰত্তিচ্ছাৰসা পঠমাযেকৰচনবহুৰচনানি.

সিযোইতি পঠমা, সিস্সিকারস্সানুবন্ধত্তপ্পেযোগো-পযোজনং‘‘কি মং সীসূ’’তি সঙ্কেতো-তথা অং ৰচনস্সকারস্স-সি-অতো’তি ৰত্ততে-তস্স নামৰিসেসনত্তা ‘‘ৰিধিব্বিসেসনন্তস্সা’’তি তদন্ততো ৰিধি.

সিস্সো.

অকারন্ততো নামস্মা পরস্স সিস্স ওহোতি-পুব্বসরলোপো বুদ্ধো তিট্ঠতি-যো.

অতো যোনং টাটে.

অকারন্ততো নামস্মা পরেসং পঠমাদুতিযাযোনং টাটে হোন্তি যথাক্কমং-টকারানুবন্ধত্তা‘‘টনুবন্ধানেকৰণ্ণা সব্বস্সা’’তি সব্বাদেসো-বুদ্ধা তিট্ঠন্তি. ‘পঠমাত্থমত্তে’’তিৰত্ততে.

আমন্তণে.

সদ্দেনাভিমুখী কারো ৰিজ্জমানস্স ৰত্থুনো

আমন্তণং ৰিধাতব্বে নত্থি রাজা ভৰেতি তং;

আমন্তণধিকে অত্থমত্তে পঠমা ৰিভত্তি হোতী’তি একস্মিং একৰচনং সি.

গোস্যালপণে.

আলপণে সি গসঞ্ঞো হোতি-লোপো’তি ৰত্ততে

গসীনং.

নামস্মাগসীনংলোপোহোতি-ভোবুদ্ধমংপালয-গে’তিৰত্ততে.

অযুনং ৰা দীঘো.

ऐউ ইচ্চেসং ৰা দীঘো হোতি গেপরে তিলিঙ্গে’তিদীঘো-বুদ্ধা, কেচি দীঘং দূরালপণে যেৰিচ্ছন্তি সমীপালপণেপি দস্সতো তং ন গহেতব্বং-যোম্হি,-বুদ্ধা মং পালেথ.

কম্মে দুতিযা

কত্তুক্রিযাভিসম্বন্ধং কারকং কম্মমুচ্চতে;

নিব্বত্তি ৰিকতিপ্পত্তি ভেদা তং তিৰিধং ভৰে.

অস্মিং দুতিযা ৰিভত্তিহোতি-অংযো ইতি দুতিযা-অং-বুদ্ধংপণমামি, যোস্সটে-বুদ্ধে.

কত্তুকরণেসু ততিযা.

ক্রিযং যো কুরুতে মুখ্যো স কত্তা যোজিতো ন ৰা করণং তং ৰিসেসেন যং ক্রিযাসিদ্ধিহেতুকং.

তেসু কারকেসু ততিযা ৰিভত্তি হোতি-নাভি ইতি ততিযা-না-নাস্সা’তি ৰত্ততে.

অতেন

অকারন্ততো নামস্মা পরস্স নাৰচনস্স এনাদেসো হোতি-বুদ্ধেন দেসিতো ধম্মো-হি-

সুহিস্ৰসেস.

অকারন্তস্স সুহীস্ৰেহোতি-বুদ্ধেহি-ৰে’তি ৰত্ততে.

স্মাহিস্মিন্নং ম্হাভীম্হি.

নামস্মা পরেসং স্মাহিস্মিন্নং ম্হাভীম্হি ৰা হোন্তি যথাক্কমং-হিস্স ভিযাদেসো-বুদ্ধেভী, করণে-বুদ্ধেন লোকো সুচরতি, বুদ্ধেহি, বুদ্ধেহি, ৰা.

চতুত্থী সম্পদানে.

অনুমন্ত্ৰনিরাকত্তুজ্ঝেসকানং ৰসা তধা;

দদাতি কম্মনা যুত্তং সম্পদানমুদিরিতং.

তস্মিং সম্পদানকারকে চতুত্থি সিযা-সনং ইতি চতুত্থী-স.

সুঞ্সস্স.

নামস্মা পরস্স সস্স সুঞ্হোতি-সচ-ছট্ঠিযা’তিৰত্তমানে

ঞকানুবন্ধাদ্যন্তা.

ছট্ঠীনিদ্দিটাঠস্স ঞানুবন্ধকানুবন্ধাদ্যন্তা হোন্তী’তিআদিভুতো হোতি-উকারো উচ্চারণত্থো-ঞাকারো এত্থেৰ সঙ্কেতত্থো-বুদ্ধস্স পুপ্ফং দেহি.-অতো ৰা বহুলমিতিচ ৰত্ততে.

সস্সায চতুত্থিযা

অকারন্ততো পরস্স সস্স চতুত্থিযা আযো হোতি ৰা বহুলং-বুদ্ধায, যেভুয্যেন তাদত্থে যেৰাযমাযো দিস্সতী’তি ইতোপরং নোদাহরীযতে-নং-দীঘো’তিৰত্ততে.

সুনংহিসু

এসু নামস্স দীঘো হোতি-বুদ্ধানং.

পঞ্চম্যৰধিস্মা.

সীমাভুতো পদত্থানং যো চলো নিচ্চলো’থ ৰা;

অচ্চুতো পুব্বকা রূপা নমাহুরৰধিম্বুধা.

এতস্মা কারকা পঞ্চমীৰিভত্তি হোতি-স্মা হী ইতি পঞ্চমী-স্মা-অতো যোনং টাটে ৰেতি দ্ৰ ৰত্ত তে.

স্মাস্মিন্তং.

অকারন্ততো নামস্মা পরেসং স্মাস্মিন্নং টাটে ৰা হোন্তি যথাক্কমং.

বুদ্ধা পহা নিচ্ছরতি. বুদ্ধম্হা, বুদ্ধস্মাৰা-হি-বুদ্ধেহি, বুদ্ধেভি.

ছট্ঠি সম্বন্ধে

ক্রিযাকারকসঞ্জাতো অস্সেদম্হাৰহেতুকো;

সম্বন্ধো’তি পৰুত্তো সো সম্বন্ধিদ্ৰযনিস্সিতো.

সম্বন্ধিত্তাৰিসেসেপি ছট্ঠী হেদকতো সিযা;

ততো হি জাতা সম্বন্ধং ৰদেয্য ন পনঞ্ঞতো.

সম্বন্ধে ছট্ঠি ৰিভত্তি হোতি-স নং ইতি ছট্ঠি-স-বুদ্ধস্স ৰিহারো-নং-বুদ্ধানং.

সত্তম্যাধারে.

কিরিযা কত্তুকম্মট্ঠা আধারীযতি যেন সো;

আধারো চতুধা ৰুত্তো ৰ্যাপকাদিপ্পভেদতো.

আধারকারকে সত্তমী ৰিভত্তি হোতি-

স্মিং সু ইতি সত্তমী-স্মিং-বুদ্ধে পসন্নো-বুদ্ধম্হি, বুদ্ধস্মিং, ৰা-সু বুদ্ধেসু.

বুদ্ধো সব্বত্থদাযী ভৰতি হি ভজতং বুদ্ধ বুদ্ধং ন তং কিং দিন্নং বুদ্ধেন লোকে সিৰপদমপি তে যন্তি বুদ্ধেন যস্মা অস্মা বুদ্ধস্স পীতিং পরহিতৰিধযংদেতি বুদ্ধানপেতো মঞ্ঞো বুদ্ধস্স নিচ্চং ঘটযতি মতিমা কোনু ভত্তিং ন বুদ্ধে.

এৰমঞ্ঞেযম্পি ঘটপটাদীনমকারন্তানং পুল্লিঙ্গানং রূপনযো ক্রিযাভিসম্বন্ধো চ-ৰিসেসনম্পন ৰক্খাম-ইতো পরং ছট্ঠিযা চতুত্থীসমত্তা পঞ্চমীবহুৰচনস্স চ ততিযাসমত্তা ন তা দস্সীযন্তে-গুম্বসি-অতো সিস্সাতি চ ৰত্ততে.

ক্ৰচে ৰা.

অকারন্ততো নামস্মা পরস্স সিস্স এ হোতি ৰা ক্ৰচী-গুম্বে, গুম্বো-সেসং বুদ্ধসমং-এৰং ৰত্তব্বে, ৰত্তব্বো ইচ্চাদি.

যোস্স টে’তি চ ৰত্ততে.

একচ্চাদীহতো.

অকারন্তেহি একচ্চাদীহি যোনং টে হোতি-একচ্চে,(ভো)একচ্চে, একচ্চে-এৰং পঠমসদ্দস্স-নাস্স সা ৰে’তি চ ৰত্ততে.

কোধাদীহি.

এহি নাস্স সা হোতি ৰা-কোধসা, কোধেন, অত্থসা, অত্থেনেচ্চাদি-ৰেতি ৰত্ততে.

মনাদীহি স্মিংসন্নাস্মানং সিসোওসাসা.

মনাদীহি স্মমাদিনং সিসোমসাসা হোন্তি ৰা যথাক্কমং-মনো, মনং-মনসা, মনেন-মনসো, মনস্স-মনসা, মনা, মনম্হা, মনস্মা-মনসি, মনে, মনম্হি, মনস্মিং.

তম তপ তেজ উর সিরপ্পভুতযো মনাদযো.

গচ্ছন্তসি-সিস্স ৰে’তি চ ৰত্ততে-পরতো ভিয্যো নানু ৰত্তযিস্সাম ৰুত্তিযাযেৰানুৰুত্তস্সগম্যমানত্তা.

ন্তস্সং.

সিম্হি ন্তপ্পচ্চযস্স অং হোতি ৰা-‘‘গসীন’’ন্তি সিলোপে-গচ্ছং-অঞ্ঞত্র-গচ্ছন্তো.

ন্তন্তুনং ন্তো যোম্হি পঠমে.

পঠমে যোম্হি ন্তন্তুনং সৰিভত্তীনং ন্তো ইচ্চাদেসো ৰা হোতি-বহুলাধিকারা পুমেযেৰ-গচ্ছন্তো, গচ্ছন্তা.

টটাঅং গে.

গে পরে ন্তন্তুনং সৰিভত্তীনং টটাঅং ইচ্চাদেসা হোন্তি বহুলং-(ভো)গচ্ছ, গচ্ছা, গচ্ছং, গচ্ছন্তো, গচ্ছন্তা.

ন্তস্স চ ট ৰংসে.

অংসেসু ন্তপ্পচ্চযস্স ট হোতি ৰা ন্তুস্স চ-ৰৰত্থিতৰিভাসাযাযং-গচ্ছং, গচ্ছন্তং.

তোতাতিতা সস্মাস্মিংনাসু.

সাদিসু ন্তন্তুনং সৰিভত্তীনং তোতাতিতা হোন্তি ৰা যথাক্কমং-গচ্ছতা, গচ্চন্তেন-গচ্ছতো, গচ্ছস্স, গচ্ছন্তস্স.

নং নম্হি.

নম্হি ন্তন্তুনং সৰিভত্তীনং তং ৰা হোতি-গচ্চতং. গচ্ছন্তানং-গচ্ছতা, গচ্ছন্তা, গচ্ছন্তম্হা,গচ্ছন্তস্মা-গচ্ছতি,গচ্ছন্তে, গচ্ছন্তম্হি, গচ্চন্তস্মিং-এৰং তপন্ত জপন্তাদযো-ভৰন্তসি.

ভুতো.

ভুধাতুতো ন্তস্স অং হোতি সিম্হি নিচ্চম্পুনব্বিধানা-ভৰং.

ভৰতো ৰা ভোন্তো গযোনাসে.

ভৰন্তসদ্দস্স ভোন্তাদেসো ৰা হোতি গযোনাসে-ভোন্তো, ভোন্তা, ভৰন্তো, ভৰন্তা-এৰমালপনেপি-গে পন-(ভো) ভোন্ত, ভোন্তা, ভৰ, ভৰা, ভৰং-ভৰং, ভৰন্তং, ভোন্তে, ভৰন্তে-ভোতা, ভোন্তেন, ভৰতা, ভৰন্তেন-ভোতো, ভোন্তস্স, ভৰতো, ভৰস্স, ভৰন্তস্স.

সতোসব্ভে.

সন্তসদ্দস্স সব্ভৰতি ভকারে-সব্ভি.

মহন্তারহন্তানং ৰা টা

সিম্হি মহন্তারহন্তানং নতস্স টা ৰা হোতি-মহা, মহং, মহন্তো-অরহা, অরহং, অরহন্তো-ভৰন্তাদীনং সেসং গচ্ছন্তসমং-অস্মসি.

রাজাদিযুৰাদিত্ৰা.

রাজাদিহি যুৰাদীহি চ পরস্স সিস্স আ হোতি-অস্মা.

যোনমানো.

রাজাদীহি যুৰাদীহি চ যোনমানো ৰা হোতি-অস্মানো, অস্মা-(ভো)অস্ম, অস্মা, অস্মানো, অস্মা.

ৰাম্হা নঙ.

রাজাদিনং যুৰাদনং চানঙ্হোতি ৰাম্হি-অস্মানং, অস্মিং, অস্মানো, অস্মে.

নাস্সেনো

কম্মাদিতো নাৰচনস্স এনো ৰা হোতি-অস্মেন, অস্মনা.

কম্মাদিতো.

কম্মাদিতো স্মিনো নি হোতি ৰা-অস্মনি, অস্মে, অস্মম্হি, অস্মস্মিং-সেসং বুদ্ধসদ্দসমং-মুদ্ধ গাণ্ডীৰধত্ৰ অনিম লঘিমাদযো অস্মাসমা-এৰং রাজা কালদ্ধানৰাচী অদ্ধাচ পঠমাদুতিযাসু অত্তাতু মানো ততিযাসত্তম্যেকৰচনেসুচ.

রাজস্সি নাম্হি.

রাজস্সি ৰা হোতি নাম্হি-রাজিনা-অঞ্ঞত্র-

নাস্মাসুরঞ্ঞা.

নাস্মাসু রাজস্স সৰিভত্তিস্স রঞ্ঞা হোতি-রঞ্ঞা.

সুনং হিসূ.

রাজস্স ঊ হোতি ৰা সুনংহিসু-রাজূভি, রাজেহি, রাজূভি, রাজেভি.

রঞ্ঞো রঞ্ঞস্স রাজিনো সে.

সে রাজস্স সৰিভত্তিস্স এতে আদেসা হোন্তি-রঞ্ঞো রঞ্ঞস্স, রাজিনো, রাজূনং.

রাজস্স রঞ্ঞং.

নম্হি রাজসদ্দস্স সৰিভত্তিস্স রঞ্ঞং হোতি ৰা-রঞ্ঞং, রাজানং-রঞ্ঞা.

স্মিম্হি রঞ্ঞেরাজিনি.

স্মিম্হি রাজস্স সৰিভত্তিস্স রঞ্ঞেরাজিনী হোন্তি-রঞ্ঞে, রাজিনি, রাজুসু, রাজেসু ‘‘সমাসে ৰা’’তি রাজস্স নাসস্মাস্মিংসু যং ৰুত্তং তং ৰা হোতি-যথা-কাসিরঞ্ঞা, কাসিরাজেন = কাসিরঞ্ঞো, কাসিরঞ্ঞস্স, কাসিরাজিনো, কাসিরাজস্স-কাসিরঞ্ঞা, কাসিরাজা, কাসিরাজম্হা, কাসিরাজস্মা-কাসিরঞ্ঞে, কাসিরাজিনি, কাসিরাজে, কাসিরাজম্হি, কাসিরাজস্মিং-অদ্ধতো নাম্হি.

পুমকম্মথামদ্ধানং ৰা সস্মাসুচ পুমাদিনমুহোতি ৰা সসমাসুনাম্হি চেতি উত্তে-অদ্ধুনা-অঞ্ঞত্র কম্মাদিত্তা ৰা এনে-অদ্ধেন-অদ্ধনা-সে উকারে চ.

ইযুৰণ্ণাজ্ঝলা নামস্সনেক.

নামস্সন্তে ৰত্তমানা ইৰণ্ণুৰণ্ণাঝলসঞ্ঞা হোন্তি যথাক্কমং.

ঝলা সস্স নো.

ঝলতো সস্স নো ৰা হোতি-অদ্ধুনো, অদ্ধুস্স, অদ্ধস্স.

না স্মাস্স

ঝলতো স্মাস্স না হোতি ৰা-অদ্ধুনা, অদ্ধুম্হা, অদ্দুস্মা, অদ্ধা, অদ্ধম্হা, অদ্ধস্মা-অদ্ধনি, অদ্ধে, অদ্ধম্হি, অদ্ধস্মিং-অত্তসদ্দনোহম্হি

সুহীসু নক.

অত্তআতুমানং সুহীসু ৰা নক হোতি-ককারো অন্তাৰযৰত্থো. অত্তনেহি, অত্তনেভি, অত্তেহি, অত্তেহি.

নোততাতুমা.

অত্তআতুমেহি সস্স নো হোতি ৰা-অত্তনো, অত্তস্স.

স্মাস্স না ব্র মা চ.

ব্রহ্মা অত্তআতুমেহি চ পরস্স স্মাস্স না হোতি-অত্তনা-অত্তনেসু, অত্তেসু-আতুমা অত্তাৰ-ব্রহ্ম গে.

ঘব্রহ্মাদিতে

ঘসঞ্ঞতো ব্রহ্ম কত্তু ইসি সখাদীহি চ গস্সে ৰা হোতি-ব্রহ্মে, ব্রহ্ম, ব্রহ্মা.

নাম্হী.

ব্রহ্মস্সু হোতি নাম্হি-ব্রহ্মুনা.

ব্রহ্মসসু ৰা.

ব্রহ্মস্সু ৰা হোতি সনংসু-ব্রহ্মুনো, ব্রহমুস্স, ব্রহ্মস্স, ব্রহ্মূনং,ব্রহ্মানং-ব্রহমুনা-‘‘অম্বাদিহী’’তি স্মিনো নিহোতি ৰা-ব্রহ্মনি. ব্রহ্মে, ব্রহ্মম্হি, ব্রহ্মস্মিং-সেসং অস্মসমং.

সখা-রাজাদিত্তা সিস্স আ.

আযোনো চ সখা.

সখতো যোনমাযো নো হোন্তি ৰা আনো চ-সখাযো, সখানো.

নোনাসেস্মি.

সখস্স ই হোতি নোনাসেসু-সখিনো-অঞ্ঞত্র-

যোস্ৰংহিসু চারঙ.

সখস্স ৰা আরঙ হোতি যোস্ৰংহিসু স্মানংসু চ.

আরঙ্স্মা

আরঙাদেসতো পরেসং যোনং টো হোতি-সখারো-আরদ্ধাদো.

সভাৰে-সখা-এৰমালপনে-গেতু-সখো, সখ, সখা-অম্হি-সখানং, সখারং, সখং, সখাযো, সখা নো, সখিনো.

টোটে ৰা.

আরঙাদেসম্হা যোনং টোটে ৰা হোন্তি যথাক্কমন্তি টে-পক্খে-‘‘আরঙিস্মা’’ তিটো-সখারে, সখারো, সখে-সখীনা, সখারেহি, সখেহি, সখারেহি, সখেহি-সখিনো, সখিস্স, সখারানং.

সমানংসু ৰা.

সখস্স ৰা ই হোতি স্মানংসু-সখীনং, সখানং.

টা নাস্মানং.

আরঙাদেসম্হা নাস্মানং টা হোতি-সখারা-বহুলাধিকারা সখারস্মা-সখীনা, সখীম্হা,সখিস্মা, সখা, সখম্হা, সখস্মা.

টে স্মিনো.

সখতো স্মিনো টে হোতি নিচ্চং-সখে, সখারেসু, সখেসু-‘‘ধম্মোৰাঞ্ঞত্থে’তি রাজাদীযু পাঠা দল়্হধম্মাদযো ৰা অস্মসমা.

যোনং নোনে ৰা.

যুৰাদিহি যোনং নোনে ৰা হোন্তি যথাক্কমং.

নোনানেস্মা.

এসু যুৰাদিনমা হোতি-যুৰানো, যুৰা-যুৰানং, যুৰং, যুৰানে, যুৰে-যুৰানা.

যুৰাদিনং সুহিস্ৰানঙি.

সুহিসু যুৰাদিনমানঙিহোতি-যুৰানেহি, যুৰানেভি.

যুৰা সস্সিনো.

যুৰা সস্স ৰা ইনো হোতি-যুৰনো, যুৰস্স.

সমাসমিন্নং নানে.

যুৰাদিহি স্মাস্মিন্নং নানে হোন্তি যথাক্কমং-যুৰানং-যুৰানে,যুৰানেসু-রূপসিদ্ধিযং পনস্স অঞ্ঞথা রূপনযো দস্সিতো নেসো গহেতব্বো-অমূলত্তা-নহি তত্থাগমাদিমূলমত্থি-এৰমিদী সমঞ্ঞম্পি-মঘৰপুমৰত্তহসদ্দা যুৰসদ্দসমা-অযন্তু ৰিসেসো.

গস্সং.

পুমসদ্দতো গস্স অং ৰা হোতি-পুমং, পুম, পুমা.

নাম্হি.

নাম্হি পুমস্স ৰা আ হোতি-পুমানা-অঞ্ঞত্র-ৰা উত্তে = পুমুনা, পুমেন-পুমুনো, পুমুস্স, পুমস্স-পুমুনা, পুমানা-‘‘পুমা’’তি স্মিনো নে ৰা হোতি-পুমানে, পুমে, পুমম্হি, পুমস্মিং.

সুম্হা চ.

পুমস্স সুম্হি যং ৰুত্তং তং আ চ ৰা হোতীতি আনঙি আ চ হোতি-পুমানেসু পুমাসু পুমেসু.

ৰত্তহা সনন্নং নোনানং.

ৰত্তহা সনন্নং নোনানং হোন্তি যথাক্কমং-ৰত্তহানো ৰত্তহানানং.

অকারন্তং.

সাসি

একৰচনযোস্ৰঘোনং.

একৰচনে যোসু চ ঘওকারন্তৰজ্জিতানং নামানং রস্সো হোতি তিলিঙ্গে’তি রস্সে সম্পত্তে-‘‘সিস্মিন্নানপুংসকস্সা‘‘তি অনপুংসকস্স সিম্হি তুন হোতি-সা-যুৰাদিত্তা সিস্স আ-সানো, নোত্তাভাৰপক্খে-‘‘যোনমানো‘‘তি ৰাধিকারস্স ৰৰত্থিত ৰিভা সত্তানিচ্চমানো-সানো-তথা নোত্তাভাৰ পক্খে.

সাস্সংসে চানঙি.

সাসদ্দস্স আনঙি হোতি অংসে গে চ-(ভো)সান, সানা, সানো, সানং, সানে, সানো-সেসং যুৰসদ্দসমং-সেতু-সানস্স-সুৰাযুৰাৰ-‘‘একৰচনযোস্ৰঘোনং’’তির- স্সত্তংৰ ৰিসেসো-গেতু.

গে ৰা.

অঘোনং গে ৰা রস্সো হোতি তিলিঙ্গে-(হো)সুৰ, সুৰা.

আকারন্তং.

মুনি.

যোসুজ্ঝিস্স পুমে.

ঝসঞ্ঞস্স ইস্স যোসু ৰা ট হোতি পুল্লিঙ্গে-মুনযো-অতো’তি সামঞ্ঞনিদ্দেসা অতো যোনং টাটে সম্পত্তাপি অৰিধান সামত্থিযা ন হোন্তি-অঞ্ঞত্র-

লোপো.

ঝলতো যোনং লোপো হোতী’তি যো লোপে.

যোলোপনিসু দীঘো.

যোনং লোপো নিসু চ দীঘো হোতি-মুনী-(ভো)মুনী, মুনযো, মুনী-মুনিং মুনযো মুনী = মুনিনা মুনীহি মুনীভি-যোলোপ নীসু ৰী মন্তুৰন্তুনমিচ্চাদি ঞাপকা ইকারা কারানং ‘‘সুনংহিসূতি’’দীঘ স্সানিচ্চত্তা মুনিহচ্চাদীপি হোতি-মুনিনো, মুনিস্স মুনীনং, মুনিনা মুনিম্হামুনিস্মা, মুনিম্হি মুনিস্মিং মুনীসু-এৰং কৰিকপিগিরি আদযো-অগ্গিইসীনং অযং ৰসেসো.

সস্সাগ্গি তো নি.

অগ্গিস্মা সিস্স নি হোতি ৰা-অগ্গিনি. অগ্গি, অগ্গযো, অগ্গী.

টে সিস্সিসিস্মা.

ইসিস্মা সিস্স টে ৰা হোতি-ইসে, ইসি-ব্রহ্মাদিত্তা গস্সে ৰা-(ভো)ইসে ইসি ইসী.

দুতিযস্স যোস্স.

ইসস্মা পরস্স দুতিযা যোস্স টে ৰা হোতি-ইসে, ইসযো, ইসি, সেসংমুনিসদ্দসমং-আদিসদ্দনো স্মিম্হি-রত্যাদিহি টো স্মিনো.

রত্যাদীহি স্মিনো টো হোতি ৰা-আদো, আদিম্হি, আদিস্মিং. সমাসে ইকারন্ততো যোস্মিংসু ৰিসেসো.

ইতোঞ্ঞত্থে পুমে.

অঞ্ঞপদত্থে ৰত্তমানা ইকারন্ততো নামস্মা যোনং নো নে ৰা হোন্তি যথাক্কমং পুল্লিঙ্গে-অরিযৰুত্তিনো, অরিযৰুত্তযো, অরিযৰুত্তি-এৰমালপনে-অরিযৰুত্তিনে, অরিযৰুত্তযো অরিযৰুত্তী.

নে স্মিনো ক্ৰচি.

অঞ্ঞপদত্থে ৰত্তমানা ইকারন্ততো নামস্মা স্মিনো নে হোতি ৰা ক্ৰচি-অরিযৰুত্তিনে, অরিযৰুত্তিম্হি, অরিযৰুত্তিস্মিং, ‘‘ক্ৰচী‘‘তি ৰুত্তত্তা যথাদস্সনং ন সব্বত্ত নে আদেসো.

ইকারন্তং.

দদ্ধী, সিলোপো, অনপুংসকত্তা ন রস্সো.

যোনং নোনে পুমে.

ঝসঞ্ঞিতো যোনং নোনেৰাহোন্তি যথাক্কমং পুল্লিঙ্গে. দদ্ধিনো.

জন্তুহেত্ৰীঘপেহি ৰা.

জন্তুহেতুহি ঈকারন্তেহি ঘপসঞ্ঞেহি চ পরেসং যোনং ৰা লোপো হোতি-দদ্ধী, দদ্ধিযো-এৰমালপনে-গেতু-দদ্ধি, দদ্ধী.

ন ঝীকো.

ঝসঞ্ঞিতো অংৰচনস্স নং ৰা হোতি-দণ্ডিনং, দণ্ডিং, দণ্ডিনে.

নো.

ঝিতো যোনং নো ৰা হোতি পুল্লিঙ্গেহি দুতিযা যোস্স নো দণ্ডিনো, দণ্ডি, দণ্ডিনা, দণ্ডীহি, দণ্ডীভি-দণ্ডিনো, দণ্ডিস্স, দণ্ডিনং-দণ্ডিনা, দণ্ডিম্হা, দণ্ডিস্মা.

স্মিনো নি.

ঝিতো স্মিংৰচনস্স নি হোতি ৰা-দণ্ডিনি. দণ্ডিম্হি, দণ্ডিস্মিং, দণ্ডীসুএৰং সঙ্ঘি গণি গামণিপ্পভুতযো.

ঈকারন্তং.

ভিক্খু.

লা যোনং ৰো পুমে.

লতো যোনং ৰো হোতি ৰা পুল্লিঙ্গে.

ৰেৰোসু লুস্স

লসঞ্ঞস্স উস্স ৰেৰোসু ট হোতি-ভিক্খৰো-অঞ্ঞত্র-যো লোপে দীঘো-ভিক্খু (ভো)ভিক্খু.

পুমালপনে ৰেৰো.

লসঞ্ঞতো উতো যোস্সালপনে ৰেৰো হোন্তি ৰা পুল্লিঙ্গে-ভিক্খৰে, ভিক্খৰো, ভিক্খু-ভিক্খুং, ভিক্খৰো, ভিক্খু-ভিক্খুনা, ভিক্খুহি,ভিক্খূভি-ভিক্খুনো, ভিক্খুস্স, ভিক্খূনং-ভিক্খুনা, ভিক্খুম্হা. ভিক্খুস্মা-ভিক্খুম্হি. ভিক্খুস্মিং, ভিক্খূসু-এৰং সেতু কেতু ভানু আদযো-জন্তুহেতূনং যোস্ৰযম্হেদো-জন্ত্ৰাদিনা ৰা যোস্স লোপে-জন্তু.

চন্ত্ৰাদিতো নো চ.

জন্ত্ৰাদিতো যোনং নো হোতি ৰো চ ৰা পুল্লিঙ্গে-জন্তুনো, জন্তৰো, জন্তুযো-এৰং দুতিযাযোম্হি-(ভো) জন্তু, জন্তু, জন্তুনো জন্তৰো-‘‘পুমালপনে ৰেৰো’’তিৰা ৰে ৰো চ জন্তৰে, জন্তৰো, জন্তুযো-হেতু, হেতৰো, হেতু. হেতুযো-‘‘যোম্হিৰা ক্ৰচী‘‘তী যোসুলসঞ্ঞস্স উস্স ৰা টা দেসো হেতযো, হেতুযো-(ভো)হেতু, হেতু, হেতৰে, হেতৰো, হেতযো, হেতুযো-হেতুং, হেতু, হেতৰো, হেতযো, হেতুযো বহুসদ্দা নম্হি.

বহুকতিন্নং

নম্হী বহুনো কতিস্স চ নুক হোতি তিলিঙ্গে-বহুন্নংসেসং ভিক্খুসমং-বহু. বহৰো, বহূ-(ভো) বহু, বহু, বহৰে, বহৰো, বহু বহুং, বহৰো, বহু-বহুনা. বহুহি,বহূভি-বহুনো, বহুস্স, বহুন্নং-বহুনা, বহুম্হা. বহুস্মা-বহুম্হি, বহুস্মিং, বহুসু-ৰত্তুসি.

লতুপিতাদিনমা সিম্হি.

লতুপ্পচ্চযন্তানং পিতু মাতু ভাতু ধীতু দুহিতু জামাতু নত্তু হোতু পোতুনঞ্চা হোতি সিম্হি-ৰত্তা.

লতুপিতাদিনমসে.

লতুপ্পচ্চযন্তানং পিতাদিনং চারঙি হোতি সতোঞ্ঞত্র-‘‘আরঙিস্মা’’তি টো-ৰত্তারো.

গে আ চ.

লতুপিতাদীনং অ হোতি গে আ চ-(ভো) ৰত্ত, ৰত্তা. ৰত্তারো, ৰত্তারং. ৰত্তারে, ৰত্তারো-নাৰচনস্স ‘‘টানাস্মান’’ন্তি টা-ৰত্তারা.

সুহিস্ৰারঙি

সুভিসু তুপিতাদীনমারঙি ৰা হোতি-ৰত্তারেহি, ৰত্তারেভি, ৰত্তূহি, ৰত্তূভি.

সলোপো.

লতুপিতাদীহিসস্স লোপো ৰা হোতি-ৰত্তু, নৰত্তুনো, ৰত্তুস্স.

নম্হি ৰা.

নম্হি লতুপতাদিনমারঙি ৰা হোতি-ৰত্তারানংঅঞ্ঞত্র.

নম্হি লতুপিতাদীনমাৰা হোতি-ৰত্তানং. ৰত্তুনং-স্মাস্স ৰা-ৰত্তারা.

টিস্মিনো.

আরঙাদেসম্হাস্মনো টি হোতি.

রস্সার ঙি.

স্মিম্হি আরো রস্সো হোতি-ৰত্তরি, ৰত্তারেসু, ৰত্তুসু-এৰং ভত্তু হোত্তু আদযো-সত্থুসদ্দস্স পন নম্হি বহুলাধিকারা ৰা আরঙাদেসে-সত্থারা, সত্থুনা-পিতা.

পিতাদিনমনত্ৰাদিনং

নত্ৰাদিৰজ্জিতানং পিতাদিনমারো রস্সো হোতি সব্বাসু ৰিভত্তিসু-পিতরো ইচ্চাদি চত্তুসমং-রস্সোৰ ৰিসেসো-নত্ৰাদি নন্তু রস্সাভাৰা নত্তারো ইচ্চাদি গুণৰন্তুসি.

ন্তুস্স.

সিম্হি ন্তুস্স টা হোতি-গুণৰা-ন্তুৰ ৰন্ত্ৰাদি সম্বন্ধিযেৰ গয্হতে ন্তুৰন্তুমন্ত্ৰাৰন্তুতৰন্তুসম্বন্ধি’তি ৰচনতো ন জন্তুতনত্ৰাদিনং-যো-ন্তন্তুনমাদিনাৰান্তো-গুণৰন্তো অঞ্ঞত্র.

য্ৰাদো ন্তুস্স.

যৰাদিসু ন্তুস্স অ হোতি-অকারন্তত্তা টা-গুণৰন্তা-ন চে হ অৰিধানসামত্থিযা অপ্ত্তি অৰিধানস্স চরিতত্থতায গুণৰন্তস্সাতি-(ভো) গুণৰ,গুণৰা, গুণৰং, গুণৰন্তো, গুণৰন্তা-গুণৰং, গুণৰন্তং, গুণৰন্তে-গুণৰতা, গুণৰন্তেন, গুণৰন্তেহি, গুণৰন্তেভি-গুণৰতো, গুণৰস্স, গুণৰন্তস্স, গুণৰতং. গুণৰন্তানং-গুণৰতা, গুণৰন্তা, গুণৰন্তম্হা, গুণৰন্তস্মা-গুণৰতি, গুণৰন্তে, গুণৰন্তম্হি. গুণৰন্তস্মিং, গুণৰন্তেসু-এৰং মঘৰন্তু ভগৰন্তুপ্পভুতযো.

হিমৰতো ৰা ও.

হিমৰতো সিম্হি ন্তুস্স ও ৰা হোতি-হিমৰন্তো, হিমৰা-সেসং গুণৰাৰ.

উকারন্তং.

ৰেস্সভু. ৰেস্সভুৰো, ৰেস্সভু-(ভো) ৰেস্সভু, ৰেস্সভুৰে, ৰেস্সভুৰো, ৰেস্সভু-সেসং ভিক্খুসদ্দসমং-এৰং সযম্ভু পরাভিভু অভিভুআদযো-গোত্রভু সহভু সদ্দেহিপনযোনং‘‘জন্ত্ৰাদিতো নো ৰে’’তি নো ৰো ৰা-গোত্রভুনো, গোত্রভুৰো, গোত্রভু-সভভুনো, সহভুৰো. সহভু-সব্বঞ্ঞুসদ্দস্সযোস্ৰেৰ ৰিসেসো.

কুতো.

কুপ্পচ্চযন্ততো যোনং নো ৰা হোতি পুল্লিঙ্গে-সব্বঞ্ঞুনো-অঞ্ঞত্র লোপো চ-‘‘লা যোনং ৰো পুমে’’তি ন ৰো ‘‘কুতো’’তি জন্ত্ৰাদীহি পুথক্করণ-সব্বঞ্ঞু-এৰং ৰিঞ্ঞুৰিদু ৰেদগু পারগু আদযো কুপ্পচ্চযন্তা.

ঊকারন্তং.

গো.

গোস্সাগযিহিনংসু গাৰগৰা.

গসিহিনংৰজ্জিতাসু ৰিভত্তিসু গোসদ্দস্স গাৰগৰা হোন্তি.

অভগোহি টো

উভগোহি যোনং টো হোতি-গাৰো, গৰো-(ভো) গো, গাৰো, গৰো.

গাৰুম্হি.

অংৰচনেগোস্স গাৰুৰাহোতি-গাৰুং, গাৰং, গৰং, গাৰো, গৰো.

নাস্সা.

গোতো নাস্স আ হোতি ৰা-গাৰা, গাৰেন, গৰা, গৰেন গোহি, গোভি.

গৰং সেন

গোস্স সে ৰা গৰং হোতি সহ সেন-গৰং, গাৰস্স, গৰস্স.

গুন্নঞ্চ নন্তা.

নংৰচনেন সহ গোস্স গুন্নং হোতি গৰঞ্চ ৰা-গুন্নং গমং, গোনং-গাৰা, গাৰম্হা, গাৰস্মা, গৰা, গৰম্হা, গৰস্মা-গাৰে, গাৰম্হি, গাৰস্মিং, গৰে, গৰম্হি, গৰস্মিং.

সুম্হি ৰা.

গোস্স সুম্হি গাৰগৰা হোন্তি ৰা-গাৰেসু, গৰেসু, গোসু.

ওকারন্তং-পুল্লিঙ্গং.

কঞ্ঞা.

সা.

ইত্থিযং ৰত্তমানস্স নামস্সন্তে ৰত্তমানো আকারো ঘসঞ্ঞো হোতি-জন্ত্ৰাদিনা ৰাযোলোপো-কঞ্ঞা, কঞ্ঞাযো-‘‘ঘব্রহ্মাদিতে’’তি গস্সেৰা-কঞ্ঞে, কঞ্ঞা-যোম্হি-কঞ্ঞা, কঞ্ঞাযো.

ঘো স্সংসসাসসাযংতিংসু

স্সমাদিসু ঘো রস্সো হোতি-কঞ্ঞং, কঞ্ঞা, কঞ্ঞাযো-

ঘপতেকস্মিং নদীনং যযা.

ঘপতো নদীনমেকস্মিং যযা হোন্তি যথাক্কমং-কঞ্ঞায, কঞ্ঞাহি, কঞ্ঞাভি-কঞ্ঞায, কঞ্ঞানং, -স্মিম্হি-

যং.

ঘপতো স্মিনো যং ৰা হোতি-কঞ্ঞাযং. কঞ্ঞায, কঞ্ঞাসু. এৰং সদ্ধা সুধা সুখাআদযো-‘‘নাম্মাদীহী’’তি অম্মা অন্না অম্বাহি গস্স একারাভাৰে.

রস্সো ৰা.

অম্মাদিনং গে রস্সো ৰা হোতি-অম্ম, অম্মা ইচ্চাদি-সেসংকঞ্ঞাৰ-সহাপরিসাহি স্মিনো’’তি সভাপরিসাযা’’তি তিং ৰা হোতি ‘‘ঘোস্স’’ মিচ্চাদিনা রস্সে-সহতিং-অঞ্ঞত্র-সহাযং, সহায-পরিসতিং, পরিসাযং, পরিসায.

আকারন্তং.

মতি-যোম্হি-

পিত্থিযং.

ইত্থিযং ৰত্তমানস্স নামস্সন্তে ৰত্তমানা ইৰণ্ণুৰণ্ণা পসঞ্ঞা হোন্তি.

যেপস্সৰণ্ণস্স.

পসঞ্ঞস্স ইৰণ্ণস্স লোপো ৰা হোতি যকারে-ৰচত্থিতৰি ভাসাযং-মত্যো-অঞ্ঞত্র-জন্ত্ৰাদিনা ৰা যোলোপে-মতী, মতিযো-(ভো)মতি, মত্যো, মতি, মতিযো-মতিং, মত্যো, মতী, মতিযো ‘‘ঘপ’’ইচ্চাদিনা যাদেসে-মত্যা, মতিযা, মতীহি, মতিহি-মত্যা, মতিযা, মতীনং-স্মিম্হি-মত্যং, মতিযং, মত্যা, মতিযা, মতীসু-এৰং কিত্তি কন্তি তন্তিপ্পভুতযো-রত্তিযা স্মিনো ‘‘রত্যাদীহিৰো স্মিনো’’রত্যাদীহিৰো স্মিনো’’তি টো ৰা-রত্তে-অঞ্ঞত্র-রত্যং, রত্তিযং, রত্যা, রত্তিযা-সেসং মতিযা সমং.

ইকারন্তং.

দাসী, দাস্যো, দাসী, দাসিযো-(ভো)দাসি, দাসী, দাস্যো, দাসী, দাসিযো.

যং পীতো.

পসঞ্ঞিতো অংৰচনস্স যং ৰা হোতি-দাস্যং, দাসিযং, দাসিং, দাস্যো, দাসী, দাসিযো-দাস্যা, দাসিযা, দাসীহি, দাসীভি-দাস্যা, দাসিযা, দাসীনং-দাস্যং, দাসিযং, দাস্যা, দাসিযা, দাসীসু-এৰমোসধী পোক্খরণী আদযো-নদিসদ্দা যোসু-

নজ্জা যোস্ৰাম.

যোসু নদিসদ্দস্স আম ৰা হোতি-সচ.

মনুবন্ধো সরানমন্তা পরো.

মকারোনুবন্ধো যস্স সো সরানমন্তা সরা পরো হোতী’তি ঈকারা পরো-‘‘যৰা সরে’’তি যকারে দস্স চৰগ্গো যস্স পুব্ব রূপং-নজ্জাযো-অঞ্ঞত্র-ৰা পলোপযোলোপেসু-নজ্জো, নদী, নদিযো ইচ্চাদি.

ঈকারন্তং.

যাগু, যাগু, যাগুযো-(ভো)যাগু, যাগু, যাগুযো-যাগুং, যাগু, যাগুযো-যাগুযা, যাগুহি, যাগুভি-যাগুযা, যাগুনং-যাগুযং, যাগুযা, যাগুসু-এৰং ধেনু সস্সু পিযঙ্গুপ্পভুতযো-মাতু ধীতু দুহিতু সদ্দা পিতুসদ্দসমা-সলোপাভাৰপক্খে যাদেসে মাতুসদ্দস্স পন ‘‘যে পস্সা’’তি যোগৰিভাগা ৰা পলোপো-মত্যা, মাতুযা.

উকারন্তং.

ৰধূ, ৰধূ, ৰধুযো-(ভো)ৰধু, ৰধু, ৰধুযো-ৰধুং, ৰধূ, ৰধুযো-ৰধুযা, ৰধূহি, ৰধূভি-ৰধুযা, ৰধূনং-ৰধুযং, ৰধুযা, ৰধূসু-এৰং জম্বু ৰামোরূ সরভু আদযো.

ঊকারন্তং.

গো ইচ্চাদি পুমেন সমং.

ইত্থিলিঙ্গং.

চিত্তসি.

অং নপুংসকে.

অকারন্ততো নামস্মা সিস্স অং হোতি নপুংসকলিঙ্গে-মিত্তং-যোম্হি.

যোনন্তি.

অকারন্ততো নামস্মা যোনং নী হোতি নপুংসকে’তি নি আদেসো.

নীনং ৰা.

অকারন্ততো নামস্মা নীনং টাটে ৰা হোন্তি যথাক্কমং-চিত্তা, অঞ্ঞত্র-‘‘যোলোপনীসু দীঘো’’তিদীঘে-চিত্তানি-(ভো) চিত্ত, চিত্তা, চিত্তা, চিত্তানি-চিত্তং, চিত্তে, চিত্তানি-চিত্তেনেচ্চাদি বুদ্ধসদ্দসমং-এৰং পানদানপ্পভুতযো-একচ্চাদিনং তু পঠমানিম্হি ৰিসেসো.

ন নিস্স টা.

একচ্চাদীহি পরস্স নিস্স টা ন হোতি-একচ্চানি, পঠমানি-পদাদীহি নাস্মিংসু.

নাস্স সা.

পদাদিহি নাস্স সা হোতি ৰা-পদসা, পদেস-বিলসা, বিলেন.

পদাদিহি সি.

এহি স্মিনো সি হোতি ৰা-পদসি, পদে, পদম্হি, পদস্মিং-কম্ম সদ্দতো নাস্স‘‘নাস্সেনো’’তি এনো ৰা-কম্মেন-অঞ্ঞত্র পুমাদিনা ৰা উত্তে-কম্মুনা, কম্মনা-ইমিনাৰ সস্মাসু উত্তং-তস্স লসঞ্ঞাযং-সস্মানং যথাযোগং নোনা নিচ্চং-ৰৰত্থিতৰিভাসাযং-কম্মুনো, কম্মস্স-কম্মুনা, কম্মা, কম্মম্হা, কম্মস্মা-‘‘কম্মাদিতো’’তি স্মিনো ৰা নিম্হি-কম্মনি, কম্মে, কম্মম্হি, কম্মস্মিং-সেসং চিত্তসমং-চম্ম ৰেস্ম ভস্মাদযো কম্মস্মা উত্ততোঞ্ঞত্র-গচ্ছন্তসি-‘‘ন্তস্সং’’তি ৰা অম্হিসিলোপো-গচ্ছং-অঞ্ঞত্র সিস্স অং-গচ্ছন্তং, গচ্ছন্তা গচ্ছন্তানি-(ভো)গচ্ছ, গচ্ছা, গচ্ছং, গচ্ছন্তা, গচ্ছন্তানি-গচ্ছং, গচ্ছন্তং, গচ্ছন্তে, গচ্ছন্তানি-নাদিসু পুল্লিঙ্গস্মং-এৰং যজন্ত ৰজন্তাদযো.

অকারন্তং.

অট্ঠি

ঝলা ৰা.

ঝলতো যোনং নি হোতি ৰা নপুংসকলিঙ্গে-অট্ঠিনি-যো লোপদিঘেসু-অট্ঠি-(ভো)অট্ঠি, অট্ঠীনি, অট্ঠী-অট্ঠিং, অট্ঠিনি, অট্ঠি = ততিযাদিসু মুনিসদ্দসমং-এৰমচ্ছি অক্খি দধি সত্থি আদযো.

ইকারন্তং.

দণ্ডী-‘‘একৰচনে’’চ্চাদিনা রস্সো-সিলোপো-দণ্ডীনি, দদ্ধী-(ভো)দণ্ডি, দণ্ডী, দণ্ডীনি, দদ্ধী-দণ্ডিনং,দণ্ডিং, দণ্ডীনি, দণ্ডী-সেসং পুল্লিঙ্গস্মং-এৰং সুখকারী সীঘযাযী আদযো.

ঈকারন্তং.

চক্খু, চক্খুনি, চক্খু-অট্ঠিসদ্দসম-এৰমাযু মধু মত্থু ধনু চিত্তগুপ্পভুতযো-আযুসাতি কোধাদিত্তা নাস্স সা ৰা-অম্বুসদ্দা স্মিনো‘‘অম্বৰাদীহী’’তি ৰা নি আদেসা-অম্বুনি, অম্বুম্হি, অম্বুস্মিং.

গুণৰন্তুসি.

অদ্ধংনপুংসকে.

ন্তুস্স অদ্ধং হোতি সিম্হি নপুংসকে-গুণৰং, গুণৰন্তং-যোম্হি-‘‘যৰাদোন্তুস্সা’’তি অকারে‘‘যোনং নী’’তি নি তস্স ৰা টাদেসে-গুণৰনতানিচ্চাদি-গচ্ছন্তসমং-এৰং যসৰন্তু ধনৰন্তু গোমন্ত্ৰাদযো.

উকারন্তং.

গোত্রভু, গোত্রভুতি, গোত্রভু-(ভো)গোত্রভু, গোত্রভুনি, গোত্রভু-গোত্রভুং, গোত্রভুতি, গোত্রভু-গোত্রভুনা ইচ্চাদি পুল্লিঙ্গে ৰেস্সভুসদ্দসমং-এৰং অভিভু সযমভু ধম্মঞ্ঞ আদযো.

ঊকারন্তং-নপুংসকলিঙ্গং.

অথ সব্বাদীনং রূপনযো নিদ্দিসীযতে-সব্ব কতর কতম উভয ইতর অঞ্ঞ অঞ্ঞতর অঞ্ঞতম পুব্ব পরাপর দক্খিণুত্তরাধ রানিৰৰত্থাযমসঞ্ঞাযং-য ত্য ত এত ইম অমু কিং এক তুম্হঅম্হ ইচ্চেতে সব্বাদযো-সব্বো.

যোনমেট.

অকারন্তেহি সব্বাদিহি যোনমেট হোতি-সব্বে-এৰমালপন দুতিযাযোসু.

সব্বাদীনং নম্হি চ.

অকারন্তানং সব্বাদীনং এ হোতি নম্হি সুহিসু চ.

সংসানং.

সব্বাদিতো নংৰচনস্স সংসানং হোন্তি-সব্বেসং, সব্বেসানং-সেসং বুদ্ধসমং-ইত্থিযং ‘‘ইত্থিযমত্ৰা’’তি আপ্পচ্চযে সরলোপে চ কতে আকারস্স ঘসঞ্ঞাযং কঞ্ঞাসদ্দস্সেৰ রূপনযো, অযন্তু ৰিসেসো.

ঘপা সস্স স্সা ৰা.

সব্বাদীনং ঘপতো সস্স স্সা ৰা হোতি-‘‘ঘোস্স’’মিচ্চাদনা রস্সে-সব্বস্সা. সব্বায-নম্হি-সব্বাসং. সব্বাসানং.

স্মিনো স্সং.

সব্বাদিনং ঘপতো স্মিনো স্সং ৰা হোতি-সব্বস্সং, সব্বাযং, সব্বায-নপুংসকে-সব্বং-যোস্স নিম্হি-

সব্বাদীহি.

সব্বাদিহি পরস্স নিস্স টা ন হোতি-সব্বানি-(ভো)সব্ব, সব্বা, সব্বানি-সব্বং, সব্বে, সব্বানি-নাদিসু পুমেৰ-কতরাদযো তযো তীসু লিঙ্গেসু সব্বসমা-এৰং ইতর অঞ্ঞসদ্দা-স্সাস্সংসু ৰিসেসো.

স্সংস্সাস্যাযেস্ৰিতরেকঞ্ঞেতিমানমি.

স্সমাদিসু ইতরএকঅঞ্ঞএত ইম্ैঞ্ঞেসং ই হোতি-ইতরিস্সা, ইতরিস্সং-অঞ্ঞিস্সা, অঞ্ঞিস্সং-অঞ্ঞতরঅঞ্ঞতমসদ্দা লিঙ্গত্তযে সব্বসমা-পুব্বো-যো.

পুব্বাদীহি ছহি.

এতেহি ছহি সৰিসযে এট ৰা হোতি’তি যোস্সেট-পুব্বে, পুব্বা-(ভো)পুব্ব, পুব্বা, পুব্বে, পুব্বা-পুব্বং, পুব্বে, পুব্বা-সেসং সব্বলিঙ্গে সব্বসমং-এৰং পরাদযো পঞ্চ-যো, যা, যমিচ্চাদি সব্বসমং-যাদিনমালপনে রূপং ন সম্ভৰতি-ত্যসি.

ত্যতেতানং তস্স সো.

ত্যতেতানমনপুংসকানং তস্স সো হোতি সিম্হি-স্যো, স্যাত্যমিচ্চাদি-সো.

ত তস্স নো সব্বাসু.

তসদ্দস্স তস্স নো ৰা হোতি সব্বাসু ৰিভত্তিসু-নে, তে-নং তং, নে, তে-নেন, তেন, নেহি, তেহি, নেভি, তেভি-

ট সস্মাস্মিংস্সাযস্সংস্সাসংম্হাম্হিস্মিমিমস্স চ.

সাদস্ৰিমস্স তসদ্দতকারস্স চ টো ৰা হোতি-পুব্বসর লোপে-অস্স, নস্স, তস্স-নেসং, নেসানং, তেসং, তেসানং-অম্হা, অস্মা, নম্হা, নস্মা, তম্হা, তস্মা-অম্হি, অস্মিং, নম্হি, নস্মিং, তম্ভি, তস্মিং, নেসু. তেসু-ইত্থিযং-সা, না, নাযো, তা, তাযো-নং, তং, না, নাযো, তা, তাযো-নাম্হি কতে-

স্সা ৰা তেতিমামূহি.

ঘপসঞ্ঞেহি তা এতা ইমা অমূহি নাদনমেকস্মিং স্সা ৰা হোতি-ৰা টা দেসে-অস্সা, নস্সা, নায.

তায ৰা.

স্সংস্সাস্সাযেসু তস্স ৰা ই হোতি-তিস্সা, তস্সা, তায-নাহি, নাভি, তাহি, তাভি-সস্স ৰা স্সাম্হি-অস্সা, নস্সা, তিস্সা, তস্সা, স্সাদেসাভাৰপক্খে.

তেতিমাতো সস্স স্সায.

তা এতা ইমাতো সস্স স্সাযো হোতি ৰা-অস্সায, নস্সায,

তিস্সায, তস্সায-দ্ৰিহি মুত্তপক্খে-তায তায-নংৰচনস্স সমাদেসে তকারস্স চ ৰা টাদেসে ‘‘সুনংহিসু‘‘তি দীঘে চ কতে-আসং, নাসং, নাসানং, তাসং, তাসানং-সত্তমিযং-অস্সং, অস্সা, নস্সং, নস্সা, নাযং, নায, তিস্সং, তিস্সা, তস্সং, তস্সা, তাযং, তায, নাসু, তাসু-নপুংসকে-নং, তং, নাতি, তাতি, নং, তং,নে, না, নি, তে, তানি-নাদিসু পুমেৰ-এৰমেতসদ্দস্স তীসু লিঙ্গেসু-টনাদেসাভাৰো’ৰ ৰিসেসো-ইমসি.

সিম্হি নপুংসকস্সাযং.

ইমসদ্দস্সানপুংসকস্সাযং হোতিসিম্হি-অযং, ইমে, ইমং, ইমেনা.

নাম্হিনিমি.

ইমসদ্দস্সানিত্থিযং নাম্হি অন্ैমিচ্চাদেসা হোন্তি-অনেন, ইমিনা-হি-

ইমস্সা নিত্থিযং টে.

ইমসদ্দস্সানিত্থিযং টে হোতিৰা সুনংহিসু-এহি, এহি, ইমেহি, ইমেহি-স-টসস্মাস্মি মিচ্চাদিনা সব্বস্সিমস্স ৰা টাদেসে-অস্স, ইমস্স, এসং, এসানং. ইমেসং, ইমেসানং-অম্হা, অস্মা, ইমম্হা, ইমস্মা-অম্হি, অস্মিং, ইমম্হি, ইমস্মিং, এসু, ইমেসু-ইত্থিযং-অযং, ইমা, ইমাযো-ইমং, ইমা, ইমাযো-না-‘‘স্সা ৰা তেতিমামূহী’’তি স্সা ৰা, টাদেসে স্সমিচ্চাদিনা ই আ দেসে চ-অস্সা, ইমিস্সা-অঞ্ঞত্র = ইমায, ইমাহি, ইমাহি-স-অস্সা, ইমিস্সা, অস্সায, ইমিস্সায, ইমায, নংৰচনস্স সমাদেসে ইমস্স চ টাদেসে ‘‘সুনংহসূ’’তি দীঘে চ কনে-আসং, ইমাযং-সানমাদেসে-ইমাসানং-সত্তমিযং-অস্সং, ইমিস্সং. অস্সায, ইমিস্সায, ইমাযং, ইমায, ইমাসু-নপুংসকে.

ইমস্সিদং ৰা.

অংসিসু সহ তেহি ইমস্সিদং ৰা হোতি নপুংসকে-ইদং, ইমং, ইমা, ইমানি-ইদং, ইমং, ইমে, ইমানি-ততিযাদিসু পুল্লিঙ্গস্মং-অমুসি.

মস্সামুস্স.

অনপুংসকস্সামুস্স মকারস্স সো ভোতি সিম্হি-অসু-যো-

লোপো মুস্মা.

অমুসদ্দতো যোনং লোপো ৰা হোতি পুল্লিঙ্গে’তি নিচ্চংযো লোপে দিঘো-অমু-অমুং, অমূ-অমুনা, অমূহি, অমূভি-

ন নো সস্স.

অমুস্মা সস্স নো ন হোতি-অমুস্স, অমুসং, অমুসানং-অমুনা, অমুম্হা, অমুস্মা-অমুম্হি,অমুস্মিং, অমুসু-ইত্থিযং-অসু, অমু, অমুযো-

অমুং, অমূ, অমুযো-না-‘‘স্সাৰা, তেতিমামূহী’’তি স্সা ৰা-অমুস্সা, অমুযা, অমূহি, অমূভি-অমুস্সা, অমুযা, অমুসং, অমূসানং-সত্তমিযংঅমুস্সা. অমুস্সং. অমুযং, অমুযা, অমুসু-নপুংসকে-

অমুস্সাদুং.

অংসিসু সহ তেহি অমুস্স অদুং হোতি ৰা নপুংসকে-অদুং-অঞ্ঞ

ত্র সিলোপে-অমু, অমুন, অমূ, অদুং, অমুং, অমুনি, অমূ-সেসং পুমেৰ-কিংসি.

কিস্স কো সব্বাসু.

সব্বাসু ৰিভত্তীসু কিস্স কো হোতি-সিস্সো-কো, কে, কং, কে, কেন, কহি, কেহি.

কি সস্মিংসু ৰা নিত্থিযং.

অনিত্থিযং কিস্স কি ৰা হোতি সস্মিংসু-কিস্স, কস্স, কেসং, কেসানং, কম্হা, কস্মা, কিম্হি, কিস্মিং, কম্হি, কস্মিং, কেসু-ইত্থিযং-কআদেসে অকারন্তত্তা আপ্পচ্চযো-কা, কা, কাযো ইচ্চাদি সব্বাৰ-নপুংসকে.

কিমংসিসু সহ নপুংসকে.

অংসিসু সহ তেহি কিংসদ্দস্স কিং হোতি নপুংসকে-কিং, কানি, কিং, কে, কানি-কেনেচ্চাদি পুমেৰ-একসদ্দো সঙ্খ্যাতুল্যঞ্ঞা সহাযৰচনো-অত্র সঙ্খ্যাসদ্দো সংখেয্যৰাচি-যদা সঙ্খেয্য ৰাচী তদেকৰচনন্তো অঞ্ঞত্র বহুৰচনন্তোপি-একো একা একমিচ্চাদি-সব্বসমং তিলিঙ্গেসু-স্সাস্সংসু পন-স্সমাদিনা ইম্হি একিস্সা একিস্সং-তুম্হ অম্ভসদ্দা অলিঙ্গা-তথা উভ কতিঞ্চি সদ্দা পঞ্চাদযো অট্ঠারসন্তা চ-তুম্হসি অম্হসি.

তুম্হস্স তুৰং ত্ৰমম্হি চ.

অম্হিসিম্হি চ তুম্হস্স সৰিহত্তিস্স তুৰং ত্ৰং হোন্তি-তুৰং ত্ৰং.

সিম্হি হং.

সিম্হি অম্হস্স সৰিভত্তিস্স অহং হোতি-অহং-যো-তুম্হে.

মযমসমাম্হস্স.

যোস্ৰম্হস্স সৰিভত্তিস্স মযমস্মা ৰা হোন্তি যথাক্কমং-মযং, অস্মা, অম্হে-অং-তুৰং. ত্ৰং.

অম্হি তং মং তৰং মমং.

অম্হি তুম্হঅম্হসদ্দানং সৰিভত্তীনং তং মং তৰং মমং হোন্তি যথাক্কমং-তং, তৰং, মং, মমং.

দুতিযে যোম্হি ৰা.

তুম্হঅম্হসদ্দানং সৰিহত্তীনং পচ্চেকং ঙং ঙাকং ৰা হোন্তি দুতিযে যোম্হি-তুম্হাকং তুম্হে, অম্হং, অম্হাকং, অস্মা, অম্হে.

নাস্মাসু তযা মযা.

নাস্মাসু তুম্হঅম্হসদ্দানং সৰিভত্তীনং তযা মযা হোন্তি যথাক্কমং.

তযাতযিনং ত্ৰ ৰা তস্স.

তুম্হস্স তযাতযীনং তকারস্স ত্ৰ হোতি ৰা-ত্ৰযা, তযা, মযা, তুম্হেহি, তুম্হেভি. অম্হেহি, অম্হেভি.

তৰ মম তুয্হং ময্হং সে.

সে তুম্হঅম্হসদ্দানং স্ৰিভত্তীনং তৰ মম তুয্হং ময্হং হোন্তি যথাক্কমং-তৰ তুয্হং মম ময্হং.

নংসেস্ৰ সমাকং মমং.

নংসেস্ৰম্হস্স সৰিভত্তিস্স অস্মাকং মমং হোন্তি যথাক্কমং-মমং.

ঙং ঙাকং নম্হি.

নম্হি তুম্হঅম্হসদ্দানং সৰিভত্তীনং ঙং ঙাকং হোন্তি পচ্চেকং-তুম্হং তুম্হাকং অম্হং অম্হাকং অস্মাকং.

স্মাম্হি ত্ৰম্হা.

স্মাম্হি তুম্হস্স সৰিভত্তিস্স ত্ৰম্হা হোতি ৰা-ত্ৰম্হা ত্ৰযাতযা মযা.

স্মিম্হি তুম্হাম্হানং তযি মযি.

স্মিম্হি তুম্হ অম্হসদ্দানং সৰিভত্তীনং তযি মযি হোন্তি যথাক্কমং-ত্ৰযি তযি মযি, তুম্হেসু.

সুম্হাম্হসযাস্মা.

অম্হস্স অস্মা হোতি ৰা সুম্হি-অস্মাসু অম্হেসু.

‘‘অপাদাদো পদতেকৰাক্যে’’তি অধিকারো.

যোনং হিস্ৰপঞ্চম্যা ৰো নো.

অপঞ্চমিযা যোনং হিস্ৰপাদাদো ৰত্তমানানং পদস্মা পরেস মেকৰাক্যে ঠিতানং তুম্হঅম্ভসদ্দানং সৰিভত্তীনং ৰো নো হোন্তি ৰা যথাক্কমং-তিট্ঠথ ৰো, তিট্ঠথ তুম্হে, তিট্ঠাম নো, তিট্ঠাম মযং-পস্সতি ৰো, পস্সতি তুম্হে, পস্সতি নো, পস্সতি অম্হে-দিযতে ৰো, দিযতে তুম্হং, দিযতে নো, দিযতে অম্হং-ধনং ৰো, ধনং তুম্হং,ধনং নো, ধনং অম্হং-কতং ৰো, কতং তুম্হেহি, কতং নো, কতং অম্হেহি.

তে মে না সে.

নাম্হি সে চ অপাদাদো ৰত্তমানানং পদস্মা পরেসং একৰাক্যে ঠিতানং তুম্হঅম্হসদ্দানং সৰিহত্তীনং তে মে ৰা হোন্তি যথাক্কমং-কতং তে, কতং তযা, কতং মে, কতং মযা-দিযতে তে, দীযতে তৰ, দীযতে মে, দিযতে মম-ধনং তে, ধনং তৰ, ধনং মে, ধনং মম.

নচৰাহাহেৰযোগে.

চৰাহঅহএৰেহিযোগে তুম্হঅম্হসদ্দানমাদেসান হোন্তি. গচ্ছাম তুম্হে চ, মযঞ্চ-পস্সতি তুম্হে চ, অম্হে চ-কতং তুম্হেহি চ, অম্হেহি চ-দিযতে তুম্হঞ্চ, অম্হঞ্চ-ধনং তুম্হঞ্চ, অম্হঞ্চ-কতং তযা চ, মযা চ-দীযতে তৰ চ, মম চ-ধনং তৰ চ মম চ-ৰাদিযোগেপ্যেৰং ঞেয্যং-উভ কতি সদ্দা বহুৰচনত্তা-‘‘উভগোহি টো‘‘তি যোনং টো-উভো, উভো-সুহিসুভস্সো.

উভস্স সুহিস্ৰো হোতি-উভোহি উভোহি-

উভিন্নং.

উভা নংৰচনস্স ইন্নং হোতি-উভিন্নং, উভোসু.

টি কতিম্হা

কতিম্হাযোনংটি হোতি-কতি,কতি,কতীহি,কতীভি, কতিন্নং কতীসু.

অথ সঙ্খ্যাসদ্দা ৰুচ্চন্তে.

একাদযো অট্ঠারসন্তা সঙ্খেয্যৰচনা-ৰীসতিআদযো পন সঙ্খ্যানৰচনাচ-একসদ্দো সব্বাদিসু ৰুত্তোৰ-দ্ৰাদিনমট্ঠারসন্তানং বহুৰচনন্তত্তা একৰচনাভাৰো-দ্ৰিসদ্দা যোম্হি.

যোম্হি দ্ৰিন্নং দুৰে দ্ৰে.

যোম্হি দ্ৰিস্স সৰিভত্তিস্স দুৰে দ্ৰে হোন্তি পচ্চেকং-দুৰে দ্ৰে, দ্ৰীহি দ্ৰীভি.

দুৰিন্নং নম্হি ৰা.

নম্হি দ্ৰিস্স সৰিভত্তিস্স দুৰিন্নং হোতি ৰা-দুৰিন্নং-অঞ্ঞত্র.

নম্হি নুক দ্ৰাদীনং সত্তরসন্তং.

দ্ৰাদীনং সত্তরসন্নং সঙ্খ্যানং নুখোতি নম্হি ৰিভত্তিম্হি. উকারোউচ্চারণত্থো-ককারো অন্তাৰযৰত্থো-তেন নম্ভীন দীঘো-দ্ৰিন্নং,দ্ৰীসু-তিসদ্দা যোম্হি.

পুমে তযো চত্তারো.

যোম্হি সৰিভত্তীনং তিৰতুন্নং তযো চত্তারো হোন্তি যথাক্কমং পুল্লিঙ্গে-তযো, তযো, তীহি, তীভি.

ণ্ণং ণ্ণন্নং তিতোজ্ঝা.

ঝসঞ্ঞতো তিতো নংৰচনস্স ণ্ণং ণ্ণন্নং হোন্তি-তিণ্ণং তিন্ণন্নং,তীসু-ইত্থীযং.

তিস্সো চতস্সো যোম্হি সৰিভত্তীনং.

ৰিভত্তিসহিতানং তিৰতুন্নং যোম্হি তিস্সো চতস্সো হোন্তিত্থিযং যথাক্কমং-তিস্সো, তিস্সো, তীহি তীভি.

নম্হি তিচতুন্নমিত্থিযং তিস্সচতস্সা.

নম্হি তিচতুন্নং তিস্স চতস্সা হোন্তিত্থিযং যথাক্কমং-তিস্সন্নং, তীসু-নপুংসকে.

তীণি চত্তারি নপুংসকে.

যোম্হি সৰিভত্তীনং তিচতুন্নং যথাক্কমং তীণি চত্তারি হোন্তি নপুংসকে-তীণি তীণি-সেসং পুল্লিঙ্গসমং-চতু যো.

চতুরো ৰা চতুস্স.

চতুসদ্দস্স সৰিভত্তিস্স যোম্হি চতুরো ৰা হোতি পুল্লিঙ্গে-চতুরো, চতুরো-অঞ্ঞত্র-চত্তারো, চত্তারো-চতূহি চতূভি.

পঞ্চাদীহি চুদ্দসহি.

পঞ্চাদীহি চুদ্দসহি সঙ্খ্যাহি যোনং টো হোতি-পঞ্চ, পঞ্চ.

পঞ্চাদীনং চুদ্দসন্নম.

পঞ্চাদীনং চুদ্দসন্নং সুনংহিস্ৰ হোতি-এত্তাপৰাদোযং-পঞ্চহি পঞ্চভি, পঞ্চন্তং পঞ্চসু-এৰং ছাদযো অট্ঠারসন্তা-একো চ দ স চাতি চত্থসমাসে একেন অধিকা দসাতি ততিযাসমাসে ৰা কতে ‘‘একত্থতায’’ন্তি ৰিভত্তিলোপো-এৰমুপরি চ.

একট্ঠানমা.

একঅট্ঠানং আ হোতি দসে পরে.

র সঙ্ধ্যাতো ৰা.

সঙ্খ্যাতো পরস্স দসস্স র হোতি ৰিভাসা-সচ‘‘পঞ্চমিযং পরস্সে’’তি অনুৰত্তমানে ‘‘আদিস্সা‘‘তি দকারস্সেৰ হোতি-একা রস, একাদস.

আ সঙ্খ্যাযাসতাদো’নঞ্ঞত্থে.

সঙ্খ্যাযমুত্তরপদে দ্ৰিস্স আ হোতসতাদো’নঞ্ঞত্থে-দ্ৰাদস.

খা চত্তাল়ীসাদো.

দ্ৰিস্স খা ৰা হোতচত্তাল়ীসাদো’নঞ্ঞত্থে-বারস.

তিস্সে.

সঙ্খ্যাযমুত্তরপদে তিস্স এ হোতসতাদো’নঞ্ঞত্থে.

ছতীহি ল়ো চ.

ছতিহি পরস্স দসস্স ল়ো হোতি রো চ-তেল়স-তেরস.

চতুস্স চুচো হোন্তি ৰা দসসদ্দে পরে-দ্ৰিত্তে-চুদ্দস চোদ্দস চতুদ্দস.

ৰীসতিদসেসু পঞ্চস্স পণ্ণুপণ্ণা.

ৰীসতিদসেসু পরেসু পঞ্চস্স পণ্ণুপণ্ণা হোন্তি ৰা যথাক্কমং-পণ্ণরস পঞ্চদস.

ছসস সো.

ছস্স সো ইচ্চযমাদেসো হোতি দসসদ্দে পরে-সোল়স সোরস, সত্তরস সত্তদস, অট্ঠারস অট্ঠাদস-একেন ঊনা ৰীসতীতি ৰিসেসনসমাসগব্ভে ততিযাসমাসে.

ইত্থিযম্হাসিতপুমিত্থি পুমেৰেকত্থে.

ইত্থিযং ৰত্তমানে একত্থে সমানাধিকরণে উত্তরপদে পরে ভাসিতপুমিত্থি পুমেৰ হোতীতি পুম্ভাৰা আপ্পচ্চযো নিৰত্ততে-একূনৰীসতি-ইত্থিলিঙ্গেকৰচনন্তো-ৰীসতিআদযো হি আনৰুতিযা একৰচনন্তা ইত্থিলিঙ্গা-(ভো) একূনৰীসতি একূনৰীসতিমিচ্চাদি-এৰং ৰীসতি একৰীসতি দ্ৰাৰীসতি বাৰীসতি তেৰীসতিপ্পভুতযো.

ৰীসতযং পঞ্চস্স ৰা পণ্ণআদেসে-পণ্ণুৰীসতি, পঞ্চৰীসতি-একেন ঊনা তিংসতি তিংসা ৰা একুনতিংসতি একুনতিংসা-মতিকঞ্ঞা সমা-এৰং তিংসতি তিংসাপ্পভুতযো-তিংসাসদ্দস্স পন সিলোপে-দীঘরস্সাতি যোগৰিভাগা রস্সে-তিংস-নিগ্গহীতাগমে চ তিংসন্তিপি হোতি-এৰমুপরি চ যথাসম্ভৰং-দ্ৰত্তিংসতিআদিনং রস্সঞ্চত্তানি-চত্তাল়ীসায সম্হি-চত্তাল়ীসা চত্তাল়ীস চত্তাল়ীসং ৰা,এৰং চত্তারীসা চত্তারিস চত্তারীসং.

দ্ৰিস্সা চ.

অসতাদো’নঞ্ঞত্থে চত্তাল়ীসাদো দ্ৰিস্স এ হোতি ৰা আ চ-দ্ৰে চত্তাল়ীস দ্ৰাচত্তাল়ীস দ্ৰীচত্তাল়ীস-এৰং দ্ৰেৰত্তারিস দ্ৰাচত্তারীস দ্ৰিচত্তারীস, দ্ৰেচত্তাল়ীসতি দ্ৰাচত্তাল়ীসতি দ্ৰিচত্তাল়ীসতি.

চত্তাল়ীসাদো ৰা.

অসতাদো’নঞ্ঞত্থে চত্তাল়ীসাদো তিস্সে ৰা হোতি-তেচত্তাল়ীস তিৰত্তাল়ীস তেচত্তাল়ীসতি তিচত্তাল়ীসতি-তেচত্তারীস তিচত্তারীস-দ্ৰেপঞ্ঞাস দ্ৰাপঞ্ঞাস দ্ৰিপঞ্ঞাস দ্ৰেপণ্ণাসতি পণ্ণাস, দ্ৰেসট্ঠি দ্ৰাসট্ঠি দ্ৰিসট্ঠি, তেসট্ঠি তিসট্ঠি, দ্ৰেসত্ততি দ্ৰা সত্ততি দ্ৰীসত্ততি দ্ৰেসত্তরি দ্ৰাসত্তরি দ্ৰিসত্তরি, তেসত্ততি তিসত্ততি তেসত্তরি তিসত্তরি, দ্ৰ্ঞসীতি দ্ৰাঅসীতি দ্ৰীযাসীতি-যাগমো-ত্ঞসীতি তিযাসীতি, দ্ৰেনৰুতি দ্ৰানৰুতি দ্ৰিনৰুতি, তেনৰুতি তিনৰুতি-সতং, নপুংসক মেকৰচনন্তং-এৰং সহস্সদযো-কোটি পকোটি কোটিপ্পকোটি অক্খোহিণিযো ইত্থিলিঙ্গেকৰচনন্তা-ৰগ্গভেদে তু সব্বাসম্পি সঙ্খ্যানং বহুৰচনঞ্চ হোতেৰ-যথা-দ্ৰে ৰিসতিযো, তিস্সো ৰীসতিযো ইচ্চাদি-দস অসকং সতং নাম,দসসতং সহস্সং, দসসহস্সং নহুতং, দসনহুতং লক্খং, সতসহস্সন্তিপি ৰুচ্চতি-লক্খসতং কোটি, কোটিলক্খসতং পকোটি, পকোটিলক্খসতং কোটিপ্পকোটি-এৰং নহুতং নিন্নহুতং অক্খোহিণী বিন্দু অব্বুদং নিরব্বুদং অহকহং অববং অটটং সোগন্ধিকং উপ্পলং কুমুদং পুণ্ডরিকং পদুমং কথানং মহাকথানং অসঙ্খেয্যন্তি যথাক্কমং সতলক্খগুণং ৰেদিতব্বং.

অথাসঙ্খ্যমুচ্চতে.

তং দুৰিধং পাদিচাদিভেদেন-তত্থ-প পরা অপ সং অনু অৰ ও নি দু ৰি অধি অপি অতি সু উ অভি পতি পরি উপ আ-ইমে ৰীসতি পাদযো-চাদযো পন-চ ৰা হ অহ এৰ এৰমিচ্চাদযো-ইমে দ্ৰেপি লিঙ্গসঙ্খ্যারহিতা-এতেহি পন যথাসম্ভৰং ৰিহিতানং ৰিভত্তিনং.

অসঙ্খ্যেহি সব্বাসং.

অৰিজ্জমানসঙ্খ্যোহি পরাসং সব্বাসং ৰিভত্তীনং লোপো হোতীতি লোপো চ.

ৰিভত্তিযা ততো ভেদো সলিঙ্গানং ভৰে তথা তুম্হাদিনং ত্ৰলিঙ্গেসু নেৰত্থি পাদিৰাদিনং.

ৰুততানি স্যাদ্যন্তানি.

অথেকত্থমুচ্চতে-উপসদ্দা পঠমেকৰচনং সি-তস্স ‘‘অসঙ্খ্যেহি সব্বাসং’’তি লোপো-কুম্ভসদ্দা ছট্ঠযেকৰচনং স-উপ কুম অস ইতি ঠিতে ‘‘অৰিগ্গভো নিচ্চসমাসো পদন্তরৰিগ্গহো ৰে’’তি সমীপং কুম্ভস্সেতি পদন্তরচিগ্গহে-‘‘স্যাদি স্যাদিনেকত্থ’’ন্তি সব্বত্থেকত্থে ৰত্ততে.

অসঙ্খ্যং ৰিভত্তি সম্পত্তি সমিপ সাকল্যাহাৰ যথাপচ্ছা যুগপদত্থে.

অসঙ্খ্যং স্যাদ্যন্তং ৰিভত্ত্যাদিনমত্থেৰত্তমানং স্যাদ্যন্তেন সহেকত্থম্ভৰতি.

একত্থতাযং.

ঈযাদিণদিসমাসেহি একত্থিভাৰো একত্থতা-তস্মিং স্যাদি লোপো হোতি-‘‘তং নপুংসক’’মিতিনপুংসকলিঙ্গং-ততো স্যাদি-‘‘পুব্বস্মামাদিতো’’তি লোপে সম্পত্তে.

নাতো মপঞ্চমিযা.

অমাদেকত্থা পুব্বং যদেকত্থমকারন্তং ততো পরাসং সব্বাসং ৰিভত্তীনং লোপো ন হোতি অংতু ভৰত্যপঞ্চমিযা-উপকুম্ভং তিট্ঠতি-কুম্ভস্স সমীপং তিট্ঠতীতি অত্থো-উপকুম্ভং পকস্স.

ৰা ততিযাসত্তমীনং.

অমাদেকত্থা পুব্বং যদেকত্থমকারন্তং ততো পরাসং ততিযা সত্তমীনং অং হোতি ৰা-উপকুম্ভং কতং, উপকুম্ভেন ৰা, উপ কুম্ভং দেহি-পঞ্চমিযং অমভাৰা-উপকুম্ভা অপেহি-উপকুম্ভমাযত্তং-উপকুম্ভং নীধেহি, উপকুম্ভে ৰা-এৰমুপনগরমিচ্চাদি-সমীপং অগ্গিনোউপগ্গি-এত্থপন-‘‘পুব্বস্মামাদিতো’’তি সব্বস্যাদি লোপোৰ-এৰমুপগুরু-ৰেতি সব্বত্থ ৰত্ততে.

অমাদি.

অমাদি স্যাদ্যন্তং স্যাদ্যন্তেন সহ বহুলমেকত্থং হোতি-গামং গতো গামগতো, মুহুত্তং সুখং মুহুত্তসুখং-ৰুত্তিযেৰোপপদস মাসে-কুম্ভকারো, এত্থ বহুলাধিকারা অস্যাদ্যন্তেনাপি সমাসো. ন্তমানক্তৰন্তূহি ৰাক্য-ধম্মং সুণন্তো, ধম্মং সুণমানো, ওদনং ভুত্তৰা, রঞ্গ্ঞা ভতো রাজহতো, অসিনা জিন্নো অসিচ্ছিন্নো, পিতরাসদিসোপিতুসদিসো, দধিনা উপসিত্তং ভোজনং দধিভোজনং, গুল়েন মিস্সো ওদনো গুল়োদনো-ইহ পন ৰুত্তি পদেনেৰোপসিত্তাদি ক্রিযাযাখ্যাপনতো ন তত্থাযুত্তত্থতা-ক্ৰচিৰুত্তিযেৰ-উরগো-ক্ৰচি ৰাক্যমেৰ-এরসুনা ছিন্নৰা, দস্সনেন পহাতব্বা, ব্রাহ্মণস্স দেয্যংব্রাহ্মণদেয্যংযুপায দারু যুপদারু, ইধ নহোতি সঙ্ঘস্স দাতব্বং-গামা নিগ্গতো গাম নিগ্গতো, ক্ৰচিৰুত্তি যেৰ-কম্মজং-ইধ ন হোতি রুক্খা পতিতো-রঞ্ঞো পুরিসো রাজপুরিসো-বহুলাধিকারা ন্তমাননিদ্ধারিযপুরণ ভাৰতি ভাৰতি ত্তত্থেহি নহোতি-মমানুকুব্বং, মমানুকুরুকমানো, গুন্নংকণ্হা সম্পন্নখীরতমা, সিস্সানং পঞ্চমো, পটস্স সুক্কতা-ক্ৰচি হোতেৰ-ৰত্তমানসামীপ্যং, ফলানং তিত্তো, ফলানং সুহিতো, ব্রাহ্মণস্স কণ্হা দন্তা ইচ্চত্র দন্তাপেক্খা ছট্ঠিতি কণ্হেনসম্বন্ধাভাৰা ন সমাসো-অঞ্ঞমঞ্ঞসম্বন্ধানংহি সমাসোযদা তু কণ্হা চ তে দন্তা চেতি ৰিসেসনস্মাসো তদা ছট্ঠি কণ্হদন্তাপেক্কাতি ব্রাহ্মণকণ্হদন্তাতি হোতেৰ-রঞ্ঞো মাগধস্স ধনমিচ্চত্র রঞ্ঞোতি ছট্ঠি ধনমপেক্খতে ন মাগধং রাজা এৰ মাগধসদদেন ৰুচ্চতেতি ভেদাভাৰা সম্বন্ধাভাৰোতি তুল্যাধিকরণেন মাগধেন সহ রাজা ন সমস্যতে-রঞ্ঞো অস্সো চ পুরিসো চাতি এত্থ রঞ্ঞো অস্সো পুরিসোতি চ পচ্চেকং সম্বন্ধতো সাপেক্কতায ন সমাসো-অস্সো চ পুরিসো চাতি চত্থসমাসে কতে তু রাজস্সপুরিসাতি হোতেৰঞ্ঞানপেক্খত্তা-রঞ্ঞো গরুপুত্তোতি এত্থ পন রাজাপেক্খিনোপি গরুনো পুত্তেন সহ সমাসো গমকত্তা-গমকত্তম্পিহি সমাসস্স নিবন্ধনং-দানে সোণ্ডো দানসোণ্ডো-ক্ৰচি ৰুত্তিযেৰ-পব্বতট্ঠো-ক্ৰচী সমাসেপি ৰিভত্যলোপো-জনে সুতো.

ৰিসেসনমেকত্থেন.

ৰিসেসনং স্যাদ্যন্তং ৰসেস্সেন স্যাদ্যন্তেন সমানাধিকারণেন সহেকত্থং হোতি-নীলঞ্চ তং উপ্পলং চেতি নিলুপ্পলং-ৰাক্যে তুল্যাধিকরণভাৰপ্পকাসনত্থং চতসদ্দপ্পযোগো-ৰুত্তিযন্তু সমাসেনেৰ তপ্পকাসনতো ন তপ্পযোগো-এৰ মঞ্ঞত্রাপি ৰুত্তট্ঠানমপ্পযোগো-বহুলাধিকারা ক্ৰচি উপমানভুতং ৰিসেসনম্পরং ভৰতি-সীহো’চ সীহো-মুনি চ সো সীহো চাতি মুনিসীহো-মুনিসদ্দোযেৰ ৰা ৰিসেসনং-তথাহি-সীহোতি ৰুত্তে উপচরিতানুপচরিতসীহানং সামঞ্ঞপ্পতীতিযং মুনিসদ্দো ৰিসেসেতি-সীলমেৰ ধনং সীলধনং-ধম্মোতি সম্মতো ধম্মসম্মতো-মহন্তি চ সা সদ্ধা চাতি সমাসে কতে-‘‘ইত্থিযম্ভাসিতপুমিত্থি পুমেৰেকত্থ’’ত পুম্ভাৰা ঙীপ্পচ্চযাভাৰো-‘‘টন্তন্তুনন্তি’’ন্তস্স টে-‘‘ব্যঞ্জনে দীঘরস্সা’’তি দিঘে-মহাসদ্ধা.

নঞ.

নঞিচ্চেতং স্যাদ্যন্তং স্যাদ্যন্তেন সহেকত্থং হোতি-ঞকারো‘‘টনঞ্ঞস্সা’’তি ৰিসেসনত্থো-পামনপুত্তাদীসু মা হোতূতি.

টনঞ্ঞস্স.

উত্তরপদে নঞ্সদ্দস্স ট হোতি-ন ব্রাহ্মণো অব্রাহ্মণো, নঞযং পরিযুদাসৰুত্তি পসজ্জপ্পটিসেধৰুত্তি চ-পঠমপক্খে-ব্রাহ্মণ অঞ্ঞো ব্রাহ্মণন্তানজ্ঝাসিনো খত্তিযাদি ব্রাহ্মণ সদিসোযেৰ অব্রাহ্মণেতি ৰুত্তে পতিযতে-ইতরস্মিং পন পক্খে কেনচি সংসযনিমিত্তেন খত্তিযাদো ব্রাহ্মণেতি পৰন্তস্স মিচ্ছাঞাণনিৰুত্তি করীযতি-ব্রাহ্মণে যং’ন ভৰতি ব্রাহ্মণেতি ব্রাহ্মণন্তজ্ঝাসিতো ন ভৰতীতি অত্থো-তত্থ ৰিনা সদিসত্তং মিচ্ছাঞাণসম্ভৰা পযোগসামত্থিযা চ সদিসপটিপ্পত্তি তগ্গতাচ লিঙ্গসঙ্খ্যা ভৰন্তি-অতোযেৰোচ্চতে নঞিৰযুত্ত মঞ্ঞসদিসাধিকরণে তথা হি অত্থসম্পচ্চযোতি-তদেৰং পক্খঞ্চযেৰ পুব্বপদত্থপ্পধানত্তং-এৰমনস্সো-ইহতু.

অন সরে.

সরাদো উত্তরপদে নঞ্সদ্দস্স অন হোতীতি নস্স অন.

কুপাদযো নিচ্চমস্যাদিৰিধিম্হি.

কুসদ্দো পাদযো চ স্যাদ্যন্তেন সহেকত্থা হোন্তি নিচ্চং স্যাদিৰিধিৰিসযতো’ঞ্ঞত্থ-কুচ্ছিতো ব্রাহ্মণো কুব্রাহ্মণো-এৰংকুপুরিসো-‘‘পুরিসে ৰা’’তি পক্খে কাদেসে-কাপুরিসো-ঈসকং উণ্হং কদুণ্হং-‘‘সরে কদ কুস্সুত্তরত্থে’’তি কুস্স কদাদেসো-অপ্পকং লৰণং কালৰণং-‘‘কাপ্পত্থে’’তি কাদেসো.

পাদযো গতাদ্যত্থে পঠমায.

পগতো আচরিযো পাচরিযো-এৰং পন্তেৰাসী-সুট্ঠুকতং সুকতং-কিচ্ছেন কতং দুক্কতং.

অচ্চাদযো কন্তাদ্যত্থে দুতিযায.

অতিক্কন্তো মালমতিমালো.

ঘপস্সান্তস্যাপ্পকানস্স.

অন্তভুতস্সাপ্পধানস্স ঘপস্স স্যাদিসু রস্সো হোতীতি রস্সো.

অৰৰাদযো কুট্ঠাদ্যত্থে ততিযায.

অৰকুট্ঠং কোকিলায ৰনমৰকোকিলং-অৰকুট্ঠন্তি পরিচ্চত্তং.

পরিযাদযো গিলানাদ্যত্থে চতুত্থিযা.

পরিগিলানো’জ্ঝেনায পরিযজ্ঝেনো.

ন্যাদযো কন্তাদ্যত্থে পঞ্চমিযা.

নিক্কন্তো কোসম্বিযা নিক্কোসম্বি-ঘপাদিনা রস্সো.

ৰা নেকঞ্ঞত্থে.

অনেকং স্যাদ্যন্ত মঞ্ঞস্স পদস্সত্থে একত্থং ৰা হোতি-ও তিণ্ণো হংসো যং সো ওতিণ্ণহংসো-(জলাসযো).

জিতো মারো যেন সো জিতমারো-(ভগৰা)-জিন্নোতরু যেন সো ছিন্নতরু(ফরসু)দিন্নো সুঙ্কো যস্সসো দিন্নসুঙ্কো(রাজা)-অপগতং কালকং যস্মা সো অপগতকালকো (পটো)পহুতং ধনং যস্স সো পহুতধনো-(পুরিসো)-নত্থি সমো যস্স সো অসমো-নস্স টাদেসো-চিত্তা গাৰো যস্সাতি সমাসে কতে.

গোস্সু

অন্তভুতস্সাপ্পধানস্স গোস্স স্যাদীসু উ হোতি-চিত্তগু-(গোমা)-মত্তানেকে গজা যস্মিং তং মত্তানেকগজং-(ৰনং) সহ পুত্তেন ৰত্তমানো সপুত্তো সহ পুত্তো ৰা-‘‘সহস্স সো’ঞ্ঞত্থে‘‘তি পক্খে সহস্স সো-ধৰা চ বদিরা চ পলাসা চেতি ৰিগ্গহে.

চত্থে.

অনেকং স্যাদ্যন্তং চত্থে একত্থং ৰা ভৰতি-সমুচ্চযো’ন্ৰাৰযো ইতরীতরযোগো সমাহারো চেতি চততারো চত্থা-তত্থ ইতরীতরযোগে সমাহারে চ একত্থীভাৰো সম্ভৰতি পদানং অঞ্ঞমঞ্ঞসম্বন্ধতো-ন সমুচ্চযে নাপ্যন্ৰাচযে তদভাৰতো, চসদ্দনিৰুত্তি.

সমাহারে নপুংসকং.

চত্থে সমাহারে যদেকত্থং তং নপুংসকলিঙ্গং ভৰতি-সমাহারস্সেকত্তা একৰচনমেৰ-ধৰখদিরপলাসং-কত্থ চি ন হোতি’সভাপরিসাযা’তি ঞাপকা-আধিপচ্চপরিৰারো-ইতরীতরযোগে অৰযৰপ্পধানত্তা বহুৰচনং-ধৰখদিরপলাসা-সমাসে যং পুব্বং ৰূত্তং তদেৰ পুব্বং নিপততি-কমাতিক্কমে পযোজনাভাৰা-ক্ৰচি ৰিপল্লাসোপি হোতি বহুলাধিকারতো-দন্তানং রাজা রাজদন্তো-পাপা ভুমি যস্মিং পাপা চ সাভুমি চেতি ৰা ৰিগ্গয্হ সমাসে সমাসন্ত্ৰেচ্চাধিকারো.

পাপাদীহি ভুমিযা.

পাপাদীহি পরা যা ভুমি তস্সা সমাসন্তো অ হোতি-পাপভুমং, (ঠানং)-ইত্থিযমিচ্চাদিনাআপ্পচ্চযো নিৰত্তনে-জাতিযা উপ লক্খিতা ভুমি জাতিভুমং.

সঙ্খ্যাহি

সঙ্খ্যাহি পরা যা ভুমি তস্সা সমাসন্তো অহোতি-দ্ৰে ভুমিযো অস্সাতি দ্ৰীভুমং-এৰং তিভুমং, চতুভুমং-বহুলাধিকারা ক্ৰচি ন হেকাতি-চতুভুমি.

দীঘাহোৰস্সেকদেসেহি চ রত্যা.

দীঘাদীহি অসঙ্খ্যেহি সঙ্খ্যাহি চ পরস্মা রত্তিসদ্দা অনঞ্ঞাসঙ্খ্যত্থেসু সমসিতা সমাসন্তো অ হোতি-দীঘা চ সা রত্তি চাতি দীঘরত্তং-অহো চ রত্তি চ অহোরত্তং-অহস্স অপাদিত্তা ‘‘মনাদ্যপাদীনমো মযে চা’’তি ও-ৰস্সাসু রত্তি ৰস্সারত্তং-পুব্বা চ সা রত্তি চাতী পুব্বরত্তং-এৰং অপররত্তং, অড্ঢরত্তং-অতিক্কন্তো রত্তিং অতিরত্তো-দ্ৰিন্নং রত্তীনং সমাহারো দ্ৰিরত্তং-অনঞ্ঞাসঙ্খ্যত্থেসুত্ৰেৰ-দিঘরত্তি-(হেমন্তো)-উপ রত্তি-ক্ৰচি হোতেৰ বহুলং ৰিধানা-যথারত্তং.

গোত্ৰ চত্থে চালোপে.

গোসদ্দা অলোপচিসযা সমাসন্তো অ হোতি ন চে চত্থে

সমাসো অঞ্ঞপদত্থে অসঙ্খ্যত্তে চ-রঞ্ঞো গো রাজগৰো-অৰঙ-পঞ্চ গাৰো ধনমস্স পঞ্চগৰধনো-ৰিসেসনসমাসগব্ভো অঞ্ঞপদত্থসমাসো-দসন্নং গুন্নং সমাহারোদসগৰং-অলোপেতি কিং?-পঞ্চহিগোভি কীতো পঞ্চগু-ৰিসেসনসমাসে-‘‘তেন কতং কীত’’মিচ্চাদিনা ণিকে ‘‘লোপো’’তি তস্স লোপে চ কনে ‘‘গোস্সুতি উকারো-অৰত্থেতি কিং?-অজস্সগাৰো-অনঞ্ঞাসঙ্খ্যত্থেযুত্ৰেৰ-চিত্তগু, উপগু-ৰিসালানি অক্খীনি অস্সাতি অঞ্ঞপদত্থসমাসে‘‘অক্খিস্মাঞ্ঞত্থে’’তি অকারে-ৰিসালক্খো-পধানত্থতাৰসেন চতুব্বিধমেকত্তং তিৰিধন্তি কেচি-ৰুত্তহি.

পুব্বুত্তরোভযঞ্ঞত্থমিচ্চেকত্থং চতুব্বিধং ৰিসেস্সঞ্ঞোভযত্থতা তিধা ৰক্খন্তি তং পরে.

একত্থং.

অথ ইত্থিপ্পচ্চযন্তা নিদ্দিসীযন্তে.

ইত্থিযমত্ৰা.

ইত্থিযং ৰত্তমানতো অকারন্ততো নামস্মা আপ্পচ্চযো হোতি-দেৰদত্তা, অজা, কোকিলা, ইচ্চাদি.

নদাদিতো ঙী.

আকতিগণে’যং-নদাদীহি ইত্থিযং ঙীপ্পচ্চযো হোতি ঙকারো ‘‘ন্তন্তুনং ঙিম্হি তো ৰে’’তি সঙ্কেতত্থো-নদী, মহী, কুমারী, তরুণি, ৰারুণি, গোতমী, গচ্ছন্তি-‘‘ন্তন্তুনং ঙিম্হি তো ৰে’’তি ৰা তকারে-গচ্ছতী-গচ্ছতী-এৰং গুণৰন্তি, গুণৰতী-‘‘গোতোৰা‘‘তি নদাদিসু পাঠা ৰা ঙীম্হি ‘‘গোস্সাৰঙ’’তি গোসদ্দস্স আৰঙ-গাৰী, গো.

যক্খাদিত্ৰিনী চ.

যক্খাদিতো ইত্থীযমিনী হোতি ঙী চ-যক্খিনী,যক্খী-নাগিনী,নাগী.

যুৰণ্ণেহি নী.

ইত্থিযমিৰণ্ণুৰণ্ণন্তেহি নী হোতি বহুলং-পযতপাণিনী, দণ্ডিনী, ভিক্খুনী, পরচিত্তৰিদুনী.

যুৰা তী.

যুৰসদ্দতো তী হোতিত্থিযং-যুৰতী.

ইত্থিপ্পচ্চযন্তা.

অথ ণদযো ৰুচ্চন্তে-রঘুস্সাপচ্চমীতি ৰিগ্গহে.

ণে ৰাপচ্চে.

ছট্ঠিযন্তা নামস্মা ৰা ণপ্পচ্চযো হোতপচ্চে’ভিধেয্যে-ণকারো ণনুবন্ধকারিযত্থো-ণেনেৰ অপচ্চত্থস্স ৰুত্তত্তা অপচ্চসদ্দাপ্পযোগো-‘‘একত্থতায’’মিতি স্যাদি লোপো.

সরানমাদিস্সাযুৰণ্ণস্সা এ ও ণনুবন্ধে.

সরানমাদিভুত যে অকারিৰণ্ণৰণ্ণা তেসং আ এ ও হোন্তি যথাক্কমং ণনুবন্ধেতি অকারস্স অকারো.

উৰণ্ণস্সাৰঙ সরে

সরাদো ণনুবন্ধে উৰণ্ণস্স অৰঙ্হোতি-ততো স্যাদি-রাঘৰোচ্চাদি-ইত্থিযং-রাঘৰচ্চাদি-ৰা ৰিধানা রঘুস্সাপচ্চং রগ্ৰপচ্চন্তিপি হোতি.

ণদযো’ভিধেয্যলিঙ্গা অপচ্চে ত্ৰনপুংসকা

নপুংসকে সকত্থে ণ্যো ভিয্যো ভাৰসমূহজা;

তা তুত্থিযমসঙক্খ্যানে ত্ৰাদি চিপ্পচ্চযন্তকা

নপুংসকেন লিঙ্গেন সদ্দা’দাহু পুমেনে ৰা

নিদ্দিস্সতীতি ঞতব্বমৰিসেসে পনিচ্ছিতে.

ৰা অপচ্চেতি ৰাধিকারো.

ৰচ্ছাদিতো ণন ণযনা.

ৰচ্ছাদিতো গোত্তাদিভুতা গণতো চ ণন ণযনপ্পচ্চযা হোন্তি পপুত্তাদো’পচ্চে-পপুত্তপ্পভুতি গোত্তং-ৰচ্ছস্সা পচ্চং ৰচ্ছানো, ৰচ্ছাযনো-‘সংযোগে ক্ৰচী’তি ৰুত্তত্তা ন ৰুদ্ধি-কতিস্সাপচ্চং কচ্চানো, কচ্চাযনো-যকারচৰগ্গপুব্ব রূপানি-যাগমে-কাতিযানো.

কত্তিকায অপচ্চমিচ্চেৰমাদি ৰিগ্গহে.

কত্তিকাৰিধৰাদীহি ণেয্যণেরা.

কত্তিকাদীহি ৰিধৰাদীহি চ ণেয্যণেরা ৰা যথাক্কমং, হোন্ত পচ্চে-কত্তিকেয্যো, ৰেণতেয্যো-ৰেধৰেরো, সামণেরো.

ণ্য দিচ্চাদীহি

দিতিপ্পভুতীহি ণ্যো ৰা গোতপচ্চে.

সংযোগে ক্ৰচি.

সরানমাদিভুতা যে অযুৰণ্ণা তেসং আ এ ও হোন্তি ক্ৰচি দেৰ সংযোগৰিসযে ণনুবন্ধেতি ৰিসযসত্তমিযা নিদ্দিট্ঠত্তা সংযোগতো পুব্বেৰ একারো.

লোপো’ৰণ্ণিৰণ্ণানং.

যকারাদো পচ্চযে অৰণ্ণিৰণ্ণানং লোপো হোতি-দিতিযা অপচ্চং দেচ্চো, কুণ্ডনিযা অপচ্চং কোণ্ডঞ্ঞো-নস্স ঞে পুব্বরূপং-ভাতুনো অপচ্চং ভাতব্বো-এত্থ-

যম্হি গোস্স চ.

যকারাদো পচ্চযে গোস্সুৰণ্ণস্স চ অৰঙ হোতীতি উকারস্স অৰঙ.

আ ণি.

অকারন্ততো ণি ৰা হোতপচ্চে বহুলং-দক্কস্সাপচ্চং দক্খি-এৰং ৰারুণি-বহুলং ৰিধানা ন সব্বেহি অকারন্তেহি-তে নেৰ ৰসিট্ঠস্সাপচ্চং ৰাসিট্ঠো ত্ৰেৰ হোতি.

রাজতো ঞ্ঞো জাতিযং

রাজসদ্দতো ঞ্ঞো ৰা হোতপচ্চে জাতিযং গম্মমানাযং-রঞ্ঞো অপচ্চং রাজঞ্ঞো-জাতিযন্তি কিং?-রাজাপচ্চং.

খত্তা যীযা.

খত্তসদ্দা যেযা হোন্তপচ্চে জাতিযং-খত্তস্সাপচ্চং খত্ত্যো, খত্তিযো-জাতিযন্ত্ৰেৰ-খত্তি.

মনুতো স্স সণ.

মনুসদ্দতো জাতিযং স্স সণ হোতপচ্চে-মকনুনো অপচ্চং মনুস্সো, মানুসো-জাতিযন্ত্ৰেৰ-মানৰো.

জনপদনামস্মা খত্তিযা রঞ্ঞে চ ণো.

জনপদস্স যং নাম, তন্নামস্মা খত্তিযাপচ্চে রঞ্ঞে চ ণে হোতি-পঞ্চালানং অপচ্চং রাজা ৰা পঞ্চালো, মাগধো-জনপদনামস্মাতি কিং?-দাসরথি-খন্তিযাতি কিং? পঞ্চালস্সব্রাহ্মণস্সাপচ্চং পঞ্চালি.

ণ্য কুরুসিৰীহি.

কুরুসিৰীহপচ্চে রঞ্ঞে চ ণ্যো হোতি-কুরুনং অপচ্চং রাজাৰা কোরব্বো, সেব্বো.

ণ রাগাতেন রত্তং.

রজ্জতে যেন সো রাগো-ততো রাগৰাচিততিযন্ততো রত্তমিচ্চেতস্মিং অত্থেণে হোতি-কসাৰেন রত্তং কাসাৰং, কোসুম্হং-ইধ কস্মা ন হোতি’ নীলং পীতন্তি? গুণৰচনত্তা ৰিনাপি ণেন ণত্থস্সাভিধানতো.

নক্খতো নিন্দুযুত্তেন কালে.

ততিযত্ততো নক্খত্তা তেন লক্খিতে কালে ণে হোতি তঞ্চে নক্খত্তমিন্দুযুত্তং হোতি-ফুস্সেন ইন্দুযুত্তেন লক্খিতা পুণ্ণমাসী ফুস্সী, পুস্সো (অহো)-মঘায ইন্দুযুত্তাযলক্খিতা পুণ্ণমাসী মাঘী, মাঘো (অহো)

যা স্স দেৰতা পুণ্ণমাসি.

সেতি পঠমন্তা অস্সেতি ছট্ঠত্থে ণে হোতি যং পঠমন্তং সা দ্ৰে দেৰতা পুণ্ণমাসী ৰা-সুগতো দেৰতা অস্সেতি সোগতো-মাহিন্দো, যামো, চারুণো-ফুস্সী পুস্ণমাসী অস্স সম্বন্ধিনীতি ফুস্সো, (মাসো) এৰম্মাঘো.

ৰ্যাকরণমধিতে জানাতি ৰাত্ৰেৰমাদিৰগ্গহে.

তমধীতে তঞ্জানাতি কণিকা চ.

দুতিযন্ততো তমধীতে তঞ্জানাতীতি এতেস্ৰত্তেসু ণেহোতি কোণিকো চ-ৰেয্যাকরণে-কতযাদেসস্সিকারস্স‘‘তদা দেসা তদিৰ ভৰন্তি‘‘তি ঞাযা সরানমচ্চাদিনা একারে যাগমদ্ৰিত্তানি-কে-কমকো, পদকো-ণিকে-সুত্তন্তিকো, ৰেনযিকো-‘‘তেন নিব্বত্তে’’তি ততিযন্তা নিব্বত্তত্থেণে-কুসম্বেন নিব্বত্তা কোসম্বী, (নগরী.)

তত্র ভৰে.

সত্তম্যন্তা ভৰত্থে ণে হোতি-উদকে ভৰো ওদকো-‘‘অজ্জাদীহি তনো’’তি ভৰত্থে তনো-অজ্জভৰো অজ্জতনো-এৰং হীযত্তনো-‘‘ঞোনমৰণ্ণে’’তি অকারো-‘‘সরম্ভা দ্ৰে’’তি তস্স দ্ৰিভাৰো.

পুরাতোণো চ

পুরা ইচ্চেতস্মা ভৰত্থে ণে হোতি তনো ৰ-পুরা ভৰো পুরাণে, পুরাতনো.

অমাত্ৰচ্চো.

অমা সদ্দতো অচ্চো হোতি ভৰত্থে-অমা ভৰো অমচ্চো.

মজ্ঝাদিত্ৰিমো.

মজ্ঝাদীহি সত্তম্যন্তেহি ভৰত্থে ইমো হোতি-মজ্ঝে ভৰো মজ্ঝিমো, অন্তিমো-কুসিণরাযং ভৰো চ্চেৰমাদিৰিগ্গহে.

কণ্ণেয্য ণেয্যকয্যা.

সত্তম্যন্তা এতে পচ্চযা হোন্তি বহুলং ভৰত্থে-কণ-কোসিণরকো-ণেয্য-গঙ্গেয্যো, ৰানেয্যো-ণেয্যক-কোলেয্যকো-য-গম্মো-রস্সাকারলোপপু- ব্বরূপানি-ইয-গমিযো, উদরিযং-‘‘ণিকো’’তি সত্তম্যন্তা ভৰত্থে ণিকো হোতি সরদে ভাৰো সারদিকো, হেমন্তিকো.

তমস্স সিপ্পং সীলম্পণ্যম্পহরণম্পযোজনং.

পঠমন্তা সিপ্পাদিৰাচকা অস্সেতি ছট্ঠত্থে ণিকো হোতি-ৰীণাৰাদনং সিপ্পমস্স ৰেণিকো. পংজসুকূলধারণং সীলমস্স পকংসুকুলিকো, গন্ধো পণ্যমস্স গন্ধিকো, ৰাপো পহরণমস্স ৰাপিকো, সতং পযোজনমস্স সাতিকং‘‘তংহন্তারহতি গচ্ছতুঞ্ছতিচরতি’’তি দুতিযন্তা ভন্তিচ্চেৰমাদিসৰত্থেসু ণিকো হোতি-পক্খীনোভন্তিতি পক্খিকো-সাকুণীকো-সতমরহতীতি সাতিকং-পরদারং গচ্ছতীতিপারদারিকো-বদরে উঞ্ছতীতি বাদরিকো-ধম্মং চরতীতি ধম্মিকো-অধম্মিকো-‘‘তেন কতং কীতং বদ্ধমভিযঙ্খতং কসংসট্ঠং হতং হন্তি জিতং জযতি দিব্বতি খনতি তরতি চরতি ৰহতি জীৰতি’’তি ততিযন্তা কতাদিস্ৰত্থেসু ণিকো হোতি-কাযেন কতংৰকাযিকং-সতেন কীতং সাতিকং-ৰরত্তায বদ্ধোৰা রত্তিকো-ঘতেন অভিসঙ্খতং কসংসট্ঠং ৰা ঘাতিকং-(অভিসঙ্খতং কতাভিসঙ্খারং, কসংসট্ঠং মিস্সিতং)-জালেন হতো ভন্তীতিৰা চালিকো-অক্খেহি জিতমক্খিকং-অক্খেহি জযতি দিব্বতীতি ৰা অক্খিকো-খনিত্তিযা খনতীতি খানিত্তিকো-ইহ নভৰতি ‘‘অঙ্গুলিযা খন্তী’’তি অনভিধানা অভিধানলক্খণ হি তব্বাদি ণদিসমাসা-উল়ুম্পেন তরতীতি ওল়ুম্পিকো-সকটেন চরতীতি সাকটিকো-খন্ধেন ৰহতীতি খন্ধিকো-ৰেতনেন জীৰতীতি ৰেতনিকো-‘‘তস্স সংৰত্ততী’’তি চতুত্থ্যন্তা সংৰত্ততীতি পোনোভৰিকো-‘‘মনাদ্যপাদিনমো মযে চে’’তি দুতিযোকারো.

ততোসম্ভুতমাগতং.

পঞ্চম্যন্তা সম্ভু তমাগতন্তি এতেস্ৰত্থেসুণিকো হোতি-মাতিতো সম্ভুতমাগতং ৰা মত্তিকং, পেত্তিকং.

সুরভিতো সমভুতন্তি নৰিগ্গহে.

দিস্সন্তঞ্ঞেপি পচ্চযা.

ৰুত্ততো’ঞ্ঞেপি পচ্চযা দিস্সন্তি ৰুত্তাৰুত্তত্থেসুতিণ্যো-সোরব্ভং-‘‘তত্থ ৰসতি কৰিদিতোভত্তো নিযুত্তো’’তি ণিকো-রুক্খমূলে ৰসতীতি রুক্খমূলিকো, লোকে ৰিদিতো লোকিকো, চতুমহারাজেসু ভত্তা চতুম্মহারাজিকা-দ্ৰারে নিযুত্তো দোৰারিকো-দস্সোক তদমিনাদিপাঠা.

তস্সিদং.

ছট্ঠিযন্তা ইদমিচ্চস্মিং অত্থে ণিকো হোতি-সঙ্ঘস্স ইদং সঙ্ঘিকং, পুগ্গলিকং-‘‘ণে’’তি ছট্ঠিযন্তা ইদমিচ্চতস্মিং অত্থেণে-মোগ্গল্লাযনস্স ইদং মোগ্গল্লাযনং, (ৰ্যাকরণং)-সোগতং, (সাসনং).

পিতিতো ভাতরি রেয্যণ.

পিতুসদ্দা তস্স ভাতরি রেয্যণ হোতি-রোনু’বন্ধো.

রানুবন্ধে’ন্তসরাদিস্স.

অন্তো সরো আদি যস্সাৰযৰস্স তস্স লোপো হোতি রানুবন্ধেতি উলোপো-পিতু ভাতা পেত্তেয্যো.

মাতিতো চ হগিনিযং ছো.

মাতুতো চে পিতুতো চ তেসং ভগিনিযং ছো হোতি-মাতুভগিনি মাতুচ্ছা-‘‘ইত্থিযমত্ৰা’’তি আ-এৰম্পিতুচ্ছা.

মাতাপিতুস্ৰামহো.

মাতাপিতুহি তেসং মাতাপিতুস্ৰামহো হোতি-মাতু মাতা মাতামহী-মাতু পিতা মাতামহো-পিতু মাতা পিতামহী-পিতু পিতাপি নামহো.

হিতে রেয্যণ.

মাতাপিতূহি হিতে রেয্যণ হোতি-মাতু হিতো মত্তেয্যো, পিতু হিতো পেত্তেয্যো.

তমস্য পরিমাণং ণিকো চ.

পঠমন্তা অস্সেতি অস্মিং অত্থে ণিকো হোতি কোৰ তঞ্চে পঠমন্তং পরিমাণম্ভৰতি.

দোণে পরিমাণমস্স দোণিকো, (ৰীহি)-একম্পরিমাণমস্স এককং-দ্ৰিকং, তিকং, চতুক্কং, পঞ্চকমিচ্চাদি.

সঞ্জাতা তারকাদিত্ৰিতো

তারকাদিহি পঠমন্তেহি অস্সেতি ছট্ঠত্থে ইতো হোতি তে

চে সঞ্জাতা হোন্তি-তারকা সঞ্জাতা অস্স তারকিতং-(গগনং)-পুপ্ছিতো-(রুক্খো).

মানে মত্তো.

পঠমন্তা মানৰুত্তিতো অস্সেতি অস্মিং অত্থে মত্তো হোতি-ফখলং উম্মানমস্স খফলমত্তং. হত্থো পরিমাণমস্স হত্থমত্তং, সতং মানমস্স সতমত্তং.

ণে চ পুরিসা

পুরিসা পঠমন্তা উদ্ধমানৰুত্তিতো অস্সেতি অস্মিং অত্থে ণে হোতি মত্ত তগ্ঘা চ-পুরিসো উম্মানমস্স পোরিসং, পুরিসমত্তং. পুরিসতগ্ঘং.

তস্স ভাৰকম্মেসু ত্ত তা ত্তনণ্যণেয্য ণিঘ ণিযা.

ভৰন্তি এতস্মা সদ্দবুদ্ধীতি ভাৰো সদ্দপ্পৰত্তি নিমিত্তং-কম্মং ক্রিযা-ছটাঠিযন্তা ভাৰে কম্মে চ ত্ত তাদযো হোন্তি বহুলং-সামঞ্ঞৰিধযো পযোগমনুসারযন্তিতি কুতো চি দ্ৰীসুকুতো চি ভাৰে যেৰ-ন চ সব্বে সব্বতো হোন্তি অঞ্ঞত্র ত্ততাহি-নীলস্স পটাস্স ভাৰো নীলত্তং নীলতাতি গুণে ভাৰো-ইহ গুণৰসা নিলসদ্দোনীলগুণযুত্তে দব্বে ৰত্ততে নিমিত্তস্সরুপানুগতাঞ্চবুদ্ধি-এৰমঞ্ঞত্রাপি যথানুরূপংঞাতব্বং নীলস্সগুণস্স ভাৰো নীলত্তংনীলতাতি নীলগুণজাতি-গোত্তং গোতাতি গোজাতি-পাচকত্তত্তি পচনক্রিযাসম্বন্ধো-রাজপুরিসত্তন্তি রাজসম্বন্ধো-দেৰদত্তং চন্দত্তং সূরিযত্তন্তি তদৰত্থাৰিসেস সামঞ্ঞং-আকাসত্তং অভাৰত্তন্তি উপচরিতভেদসামঞ্ঞং-অলসস্স ভাৰো কম্মং ৰা অলসত্তং অলসতা-ত্তন, পুথুজ্জনত্তনং-ণ্য, চাপকল্যং‘‘সকত্থেতী‘‘সকত্থেপি-অকিঞ্চনমেৰ আকিঞ্চঞ্ঞং-ণেয্য, সোচেয্যং-ণ, পাটৰং-অৰঙ-ইয, নগ্গিযং-ণি য, পোরোহিতিযং.

তর তমিস্সিকিযিট্ঠাতিসযে.

অতিসযে ৰত্তমাননতো হোন্তেতে পচ্চযা-অতিসযেন পাপো পাপতরো, পাপতমো, পাপিস্সিকো. পাপিযো. পাপিট্ঠো-অতিসযন্তাপি অতিসযপ্পচ্চযো-অতিসযেন পাপিট্ঠো পাপিট্ঠতরো-উদুম্বরস্স ৰিকারো’ৰযৰোত্ৰেৰমাদিৰিগ্গহে.

তস্স ৰিকারাৰযৰেসু ণ ণিক ণেয্য মযা.

পকতিযা উত্তরমৰত্থন্তরং ৰিকারো-ছট্ঠিযন্তা নামস্মা ৰিকারে’ৰযৰে চ ণদযো হোন্তি বহুলং-ণ, ওদুম্বরং-(ভস্মং পণ্ণং ৰা)-ণিক, কপ্পাসিকং-নেয্য, এণেয্যং-ময. তিণমযং-‘‘অঞ্ঞস্মিন্তি’’ অত্থন্তরেপি-গুন্নং করিসং গোমযং.

মনুস্সানং সমুহোত্ৰেৰমাদিৰিগ্গহে.

সমুহে কণ্ণণিকা.

ছট্ঠিযন্তা সমূহে কণ্ণণিকা হোন্তি-মানুস্সকং. কাকং, আপুপিকং-‘‘জনাদীহি তা’’তি সমূহে তা-জনানং সমূহো জনতা. গজতা, বন্ধুতা.

একা কাক্যসহাযে.

একস্মা অসহাযত্থে ক আকী হোন্তি-একো’ৰ এককো, একাকী.

অযুভদ্ৰিতীহংসে.

উপদ্ৰিতীহি অৰযৰৰুত্তীহি পঠমন্তেহি অস্সেতি ছট্ঠত্থে অযো হোতি-উভো অংসা অস্স উভযং. দ্ৰযং. তযং-চিন্তং পুরণেচ্চা দিৰিগ্গহে-‘‘চতুত্থদুতিযেস্ৰেসং ততিযপঠমা’’তি নিপাতনা পূরণত্থে দ্ৰিতো তিযো দ্ৰিস্স দু চ তিচতুহি অতিযত্তাচ-দুতিযো. ততিযো. চতুত্থো.

ম পঞ্চাদিহি কতীহি.

ছট্ঠিযন্তায পঞ্চাদিকায সঙ্খ্যায কতিস্মা চ মো হোতি পূরণত্থে-পঞ্চন্নং পুরণে পঞ্চমো-এৰং সত্তমো, অট্ঠমো, ইচ্চাদি.

ছাট্ঠ ট্ঠমা.

ছসদ্দা ট্ঠ ট্ঠমা হোন্তি পুরণত্থে-ছন্নং পূরণে ছট্ঠো, ছট্ঠমো ৰা.

তস্স পুরণেকাদসাদিতো ৰা.

ছট্ঠিযন্তাযেকাদসাদিকায সঙ্খ্যায ডো হোতি পূরণত্থে ৰিভাসা-ডকারো’নুবন্ধো-একাদসন্তং পূরণে একাদসো-অঞ্ঞত্র-একাদসমোচ্চাদি-এৰং দ্ৰাদসো ইচ্চাদি-একূনৰীসত্যাদিহিতুডে.

সে সতিস্স তিস্স.

সে পরে সত্যন্তস্স তিকারস্স লোপো হোতীতি তিলোপো. একুনৰীসো.

সতাদীনমি চ.

সতাদিকায সঙ্খ্যায ছট্ঠিযন্তায পুরনত্থে মো হোতি সতা দিনমি চান্তাদেসো-সতস্স পূরণে সতিমো, সহস্সিমো. ৰীসতি অধিকা অস্মিং সতে সহস্সে ৰাতি এৰমাদিৰিগ্গহে.

সঙ্খ্যায সচ্চুতীসাসদসন্তাযাধিকাস্মিং সতসহস্সে ডো.

সত্যন্তায মুত্যন্তায ঈসন্তায আসন্তায দসন্তায চ সঙ্খ্যায পঠমন্তায অস্মিন্তি সত্তম্যত্থে ডো হোতি সা চে সঙ্খ্যা অধিকা হোতি যদস্মিন্তি তঞ্চে সতং সহস্সং সতসহস্সং ৰা হোতি-তিলোপে-ৰীসং-সতং, সহস্সং, সতসহস্সং ৰা-উত্যন্তায-নহুতং-সতং. সহস্সং, সতসহস্সং ৰা-ঈসন্তায-চত্তারীসং-সতং. সহস্সং, সতসহস্সং ৰা-আসন্তায-পঞ্ঞাসং-সতং, সহস্সং. সতসহস্সং ৰা-দসন্তায-একাদসং-সতং, সহস্সং, সতসহস্সং ৰা-সচ্চুতীসাসদসন্তাযাতি কিং? ছ অধিকা অস্মিং সতে-অধিকেতি কিং? পঞ্চদস হীনা অস্মিং সতে-অস্মিন্তি কিং?ৰীসতি অধিকা এতস্মা সতা-সতসহস্সেতি কিং? একাদসাধিকা অস্সং ৰীসতিযং.

তমেত্থস্সত্থীতি মন্তু.

পঠমন্তা এত্থ অস্স অত্থীতি এতেস্ৰত্থেসু মন্তু হোতি-ইতিসদ্দস্স ৰিৰক্খানিযমনত্থত্তা পহুতাদিযুত্তেযেৰ অত্থ্যত্থে হোতি-ৰুত্তংহি.

পহুতে চ পসংসাযং নিন্দাযদ্ৰাতিসাযনে;

নিচ্চযোগে চ সংসগ্গে হোন্তিমে মন্তুআদযো.

পহুতা গাৰো এত্থ দেসে অস্স ৰা পুরিসস্স সন্তীতি সগোমাপসংসাযং. পসত্থা জাতি অস্স অত্থীতি জাতিমা-নিন্দাযং, ৰলিমাঅতিসাযনে, বুদ্ধিমা-নিচ্চযোগে, জুতিমা-সংসগ্গে, হলিদ্দিমা. তমেত্থস্সত্থীতি অধিকারো.

ৰন্ত্ৰৰণ্ণা.

পঠমন্ততো অৰণ্ণন্তা মন্ত্ৰত্থে ৰন্তু হোতি-সীলৰা, দযাৰা-অৰণ্ণাতি কিং? বুদ্ধিমা.

দণ্ডাদিত্ৰিকঈ.

দণ্ডাদীহি ইক ঈ হোন্তি ৰা মন্ত্ৰত্থে-দণ্ডিকো, দণ্ডী-গন্ধিকো গন্ধি-ইতিসদ্দস্স ৰিসসনিযমন্ত্থত্তা কুতো চি দ্ৰে কুতোচে কমেকংৰ-নাৰিকো, সুখী.

তপাদিহি স্সী.

তপাদিতো ৰা স্সী হোতি মন্ত্ৰত্থে-তপস্সী, যসস্সী-ৰাত্ৰেচ-যসৰা.

সদ্ধাদিত্ৰ.

সদ্ধাদীহিমন্ত্ৰত্থঅহোতিৰা-সদ্ধো, পঞ্ঞো-ৰাত্ৰেৰ-পঞ্ঞৰা.

ণে তপা.

তপসদ্দা ণে হোতি মন্ত্ৰত্থে-তাপসো-মনাদিত্তা ‘‘মনাদীনং সক’’ইতি ণনুবন্ধে সক-‘‘মাযামেধাহি ৰী’’তি মন্ত্ৰত্থে ৰী-মাযাৰি, মেধাৰী.

তো পঞ্চম্যা.

পঞ্চম্যন্তা বহুলং তো হোতি-গামস্মা গামতো-ইমেন কিং সদ্দেহি তোম্হি-‘‘ইতো তেত্তো কুতো’’তি ইমস্স টি নিপচ্চতে এতস্স টএত কস্স কুত্তঞ্চ-ইমস্মা ইতো, এতস্মা অতো এত্তো, কস্মা কুতো.

অভ্যাদিহি.

অভিআদীহি তো হোতি-অপঞ্চম্যন্তেহিপি ৰিধানত্তো’যং-অভিতো, পরিতো, পচ্ছতো, হেট্ঠতো.

আদ্যাদীহি.

আদিপ্পভুতীহি তো হোতি-আদো আদিতো, মজ্ঝে মজ্ঝতো, যং যতো.

সব্বাদিতো সত্তম্যা ত্রত্থা.

সব্বাদীহি সত্তম্যন্তেহি ত্রত্থা হোন্তি-সব্বস্মিং সব্বত্র, সব্বত্থ-যস্মিং যত্র, যত্থ-বহুলাধিকারা ন তুম্হাম্হেহি.

কত্থেত্থ কুত্রাত্র ক্ৰেহিধ.

এতে সদ্দা নিপচ্চন্তে-কস্মিং কত্থ, কুত্র, ক্ৰ-এতস্মিং এত্থ, অত্র-অস্মিং ইহ, ইধ.

ধী সব্বা ৰা.

সত্তম্যন্ততো সব্বস্মা ধিৰা হোতি-সব্বধি-ৰাতিকিং, সব্বত্র.

যা হিং.

সত্তম্যন্তা যসদ্দা হিং ৰা হোতি-যহিং-ৰাত্ৰেৰ-যত্র.

তা হচ.

সত্তম্যন্তা ততো ৰাহং হোতি হিঞ্চ-তহং, তহিং-ৰাত্ৰেৰ-তত্র.

কুহিংকতং.

কিংসদ্দা সত্তম্যন্তা হিং হং নিপচ্চন্তে কিস্স কুকা চ-কুহিং কহং-সব্বস্মিং কালেচ্চেৰমাদি ৰিগ্গহে.

সব্বেকঞ্ঞযতেহি কালে দা.

এতেহি সত্তম্যন্তেহি কালে দা হোতি-সব্বদা একদা, অঞ্ঞদা, যদা, তদা.

কদা কুদা সদা ধুনেদানি.

এতে সদ্দা নিপচ্চন্তে-কস্মিং কালে কদা, কুদা-সব্বস্মিং কালে সদা-ইমস্মিং কালে অধুনা, ইদানি.

অজ্জ সজ্জৰপরজ্জেৰতরহি করহা.

এতে সদ্দা নিপচ্চন্তে-

পকতি পচ্চযো আদেসো কালৰিসেসোতি সব্বমেতং নিপাতনা লব্ভতি-ইমস্স টো জ্জো ৰাহনি নিপচ্চতে-অস্মিং অহনি অজ্জ-সমানস্স সভাৰোজ্জু ৰাহতি-সমানে অহতি সজ্জু-অপরস্মা জ্জু ৰাহতি-অপরস্মিং অহতি অপরজ্জু-ইমস্সেতো কালেরহি চ-ইমস্মিং কাল্ঞেতরহি-কিংসদ্দস্স কো রহ ৰানজ্জতনে-কস্মিং কালে করহ.

সব্বাদীহি পকারে থা.

সামঞ্ঞস্স ভেদকো ৰিসেসো পকারো, তত্থ ৰত্তমানেহি সব্বাদীহি থা হোতি-সব্বেন পকারেন সব্বথা-যথা, তথা.

কথমিত্থং.

এতে সদ্দা নিপচ্চন্তে পকারেতি কিমিমেহি থংপচ্চযোকেত তেসং যথাক্কমং-কেন পকারেন কথং, ইমিনা পকারেন ইত্থং.

একেন পকারেন একং ৰা পকারং করোতিচ্চেৰমাদিৰিগ্গহে.

ধা সঙ্খ্যাহি.

সঙ্খ্যাৰাচীহি পকারে ধা পরো হোতি-একধা করোতি-দ্ৰিধা,তিধা, চতুধা, পঞ্চধা করোতিচ্চেৰমাদিৰিগ্গহো-বহুসদ্দা ৰেপুল্লৰাচী সঙ্খ্যাৰাচী চ-যদা সঙ্খ্যাৰাচী তদা বহুধা করোতি.

ৰেকা জ্ঝং.

একস্মা পকারে জ্ঝং ৰা হোতি-একজ্ঝং-ৰাতি কিং, একধা.

দ্ৰিতীহেধা.

দ্ৰিতীহি পকারে এধা ৰা হোতি-মেধা, তেধা-ৰাত্ৰেৰ-দ্ৰিধা, তিধা-একং ৰারং ভুঞ্জতিচ্চেৰমাদিৰিগ্গহে.

ৰার সঙ্খ্যায ক্খত্তুং.

ৰারসম্বন্ধিতিযা কতিসঙ্খ্যায ক্খত্তুং হোতি-কতিৰারে ভুজতি কতিক্খত্তুং ভুঞ্জতি.

বহুম্হা ধা চ পচ্চাসত্তিযং.

ৰারসম্বন্ধিনিযা বহুসঙ্খ্যায ধা হোতি ক্খত্তুঞ্চ ৰারানঞ্চে পচ্চাসত্তি হোতি-বহুৰারে বুঞ্জতি বহুধা ৰা দিৰসস্স বুঞ্জতি, খহুক্খত্তুং ৰা, পচ্চাসত্তিযন্তি কিং, বহুক্খত্তুং মকাসস্স ভুঞ্জতি.

সকিং ৰা.

একং ৰারমিচ্চস্মিং অত্থে সকিন্তি ৰা নিপচ্চতে একস্মা কিং একস্স চ সাদেসো-একং ৰারং ভুঞ্জতি সকিং ভুঞ্জতি-ৰাতি কিং, একক্খত্তুং ভুঞ্জতি.

সো ৰীচ্ছাপ্পকারেসু.

ক্রিযায গুণেন দব্বেন ৰা ভিন্নে অত্থে ৰ্যাপিতুমিচ্ছা ৰীচ্ছাৰীচ্ছাযম্পকারে চ সো হোতি বহুলং-সামঞ্ঞনিদ্দেসা যথাসম্ভৰং ৰিভত্ত্যন্তা যতো কুতো ৰিসদ্দা হোতি-ৰিচ্ছাযং-খণ্ডং খণ্ডং করোতি খণ্ডসো করোতি-সব্বেন পকারেন সব্বসো.

অভুত তব্ভাৰে করাযভুযোগে ৰিকারা চী.

অৰত্থাৰতো’ৰত্থন্তরেনাভুতস্স তাযাৰত্থায ভাৰে করাসভূহি সম্বন্ধে সতি ৰকারৰাচকাচী হোতি-চকারো‘‘চী ক্রিযত্থেহী’’তি ৰিসেসনত্থো-অধৰলং ধৰলং করোতীতি ধৰলীকরোতি-অধৰলো ধৰলো সিযা ভৰতি ৰা ধৰলীসিযা. ধৰলীভৰতি-অভুততব্ভা ৰেতি কিং, ঘটং করোতি-করাসভুযোগেতি কিং. অধৰলো ধৰলো জাততে-ৰিকারাতি কিং, সুৰণ্ণং কুণ্ডলীকরোতি.

ণদ যো.

অথ তব্বাদযো ৰুচ্চন্তে ক্রিযত্থেহি ‘‘ক্রিযত্থা’’তি অধিকারতো, ক্রিযা অত্থো এতস্সাতি ক্রিযাত্থো(ধাতু)-সো চ দ্ৰিৰিধো সকম্মকা কমক্মকৰসেন-তত্ত যস্মিং ক্রিযত্থে কত্তুৰাচিনি কম্মং গৰেসীযতে, সো সকম্মকো ইতরো অকম্মকো-তেসু যথারহং সকম্ম কতো কম্মাদো কারকে কম্মাৰচনিচ্ছাযম্ভাৰে চ তব্বাদযো ৰেদিতব্বা-অকম্মকতো পন ভাৰো কম্মৰজ্জিতে চ কারকে-ক্রিযাতি চ গমনপচনাদিকো অসত্তসম্মতো কত্তরী কম্মেৰা পতিট্ঠিতো কারকসমূহসাধিযো পদত্থো ৰুচ্চতি, ৰুত্তংহি.

‘‘অদ্দব্বভুতং কত্তাদি-কারকগ্গামসাধিযং;

পদত্থং কত্তুকম্মটাঠং-ক্রিযমিচ্ছন্তি তব্বিদু’’.

কর করণে-অকারো উচ্চারণত্থো-এৰমুত্তরত্রাপি-করিতি ঠিতে-বহুলমিতি সব্বত্থ ৰত্ততে.

ভাৰকম্মেসু তব্বানীযা.

তব্বঅনিযা ক্রিযত্থা পরে ভাৰকম্মেসু বহুলং ভৰন্তি-পচ্চযেতি পচ্চযৰিধানতোঞ্ঞস্মিং সব্বত্থাধিকারো.

তুংতুনতব্বেসু ৰা.

তুমাদিসু পচ্চযেসু ৰা করস্স আ হোতি-অঞ্ঞত্র.

পররূপমযকারে ব্যঞ্জনে.

ক্রিযত্থানমন্তব্যঞ্জনস্স পররূপং হোতি যকারতো’ঞ্ঞস্মিং ব্যঞ্জনাদো পচ্চযেতি পররূপং-করণং কাতব্বং. কত্তব্বং ৰা-নপুংসকলিঙ্গং-ভাৰস্সেকত্তাপি তব্বাদ্যভিহিতো ভাৰো দব্বমিৰ পকাসতীতি বহুৰচনঞ্চ হোতি-কম্মে-করীযতীতি কাতব্বোক কত্তব্বো-অভিধেয্যস্সেৰ লিঙ্গৰচনানি.

ৰিসেস্সলিঙ্গা তব্বাদি তত্থাদো পঞ্চ ভাৰজা,

নপুংসকে সিযুং ভাৰে ক্তো চানো অকন্তরী;

ভাৰস্মিং ঘ্যণ পুমে এৰং ইযুৰণ্ণগহাদিজো,

অপ্পচ্চযো’পি চাসঙক্খ্যা তুমাদি কত্ৰান্তকা সিযুং.

অনীযে-

রা নস্স ণে.

রান্ততো ক্রিযত্থা পরস্স পচ্চযনকারস্স ণো হোতি-করণীযং-বহুলাধিকারা করণাদিসুপি ভৰন্তী-সিনা সোচেয্যে-দিৰা দিসেসো-সিনাযন্তে’নেনাতি সিনানীযং(চুণ্ণং)-দা দানে-দিযতে অস্সাতি দানীযো-(ব্রাহ্মণে)-ঠা গতিনিৰুত্তিযং-উপ পুব্বো-উপতিট্ঠতীতি উপট্ঠানীযো-(সিস্সো)-ধাতুনমনেকত্থত্তাযেৰ ঠা ইচ্চস্মিং ধাতুম্হি সন্তমেৰোপট্ঠানত্থং উপসদ্দো জোতেতি-ৰুত্তংহি.

‘‘সন্তমেৰ হি নীলাদি-ৰণ্ণং দীপাদযো ৰিয;

ধাতুস্মিং সন্তমেৰত্থং উপসগ্গা পকাসকো’’.

ৰচ ব্যত্তৰচনে-

ঘ্যণ.

ভাৰকম্মেসু ক্রিযত্থা পরো ঘ্যণ হোতি বহুলং-ঘকারণকারানুবন্ধা.

কগা চজানং ঘানুবন্ধে.

ঘানুবন্ধে চকারজকারন্তানং ক্রিযত্থানং কগা হোন্তি যথাক্কমন্তি ৰস্স কো.

অস্সা ণনুবন্ধে.

ণকারানুবন্ধে পচ্চযে পরে উপন্তস্স অকারস্স আ হোতি-ৰুচ্চতীতি ৰাক্যং-চি ৰযে-ঘ্যণ.

যুৰণ্ণানম্ঞো পচ্চযে.

ইৰণ্ণুৰণ্ণন্তানং ক্রিযত্তানং এ ও হোন্তি যথাক্কমং পচ্চযেতি ইস্সেকারে‘‘সরম্হা দ্ৰে’’তি যস্স দ্ৰিভাৰে চ-চযনং চিযতীতি ৰা চেয্যং-দা দানে.

আস্সে চ.

আকারন্ততো ঘ্যণ হোতি ভাৰকম্মেসু আস্স এ চ-দানং দীযতীতি ৰা দেয্যং-ৰদ পচনে‘‘ৰদাদীহি যো’’তি ভাৰকম্মেসু যোচৰগ্গপুব্বরূপেসু-ৰদনং ৰদিতব্বং ৰা ৰজ্জং-অম গম গমনে ৰদাদিত্তা যে-গমনং গম্যতেতি ৰা গম্যং-গুহ সংৰরণে-‘‘গুহাদীহিযক’’ইতি ভাৰকম্মেসু যক-ককারো কানুবন্ধকারিযত্থো.

লহুস্সুপন্তস্স

লহুভুতস্স উপন্তস্স যুৰণ্ণস্স এ ও হোন্তি যথাক্কমং পচ্চযেতি সম্পত্তস্সো কারস্স ‘‘নতে কানুবন্ধনাগমেসু’’তি পটিসেধো-গুহণং গুহিতব্বং কৰা গুয্হং-ৰিপল্লাসো-সাস অনুসট্ঠিযং-যক.

সাসস্য সিস ৰা.

সাসস্স ৰা সিস হোতি কানুবন্ধে-পুব্বরূপে-সাসীযতীতি সিস্সো-সিসাদেসাভাৰপক্খে-

এই ব্যঞ্জনস্স.

ক্রিযত্থা পরস্স ব্যঞ্জনাদিপ্পচ্চযস্স ঞি ৰা হোতি-ঞকারো ‘‘ঞি লস্সে’’তি ৰিসেসনত্থো,সাসিযো-ৰৰত্থিতৰিভাসত্তা ৰাধিকারস্স ক্ৰচি ঞিস্সাভাৰো-কত্তব্বং.

কত্তরি লতুণকা.

কত্তরি কারকে ক্রিযত্থা লতুণকা হোন্তি-লকারো ‘‘লতুপিতাদনমা সিম্হী’’তি ৰিসেসনত্থো-দদাতীতি দাতা-ণকে-

অস্সাণপিম্হি যুক.

অকারন্তস্স ক্রিযত্থস্স যুক হোতি ণপিতো’ঞ্ঞস্মিং ণনুবন্ধে, দাযকো-ৰধহিংসাযং-‘‘ঞিব্যঞ্জনস্সা’’তি ঞি-ৰধেতীতিৰধিতা,ণকে-‘‘অস্সাননুবন্ধে’’তি উপন্তস্স অস্স আত্তেসম্পত্তে-

অঞ্ঞত্রাপি.

কানুবন্ধনাগমতো’ঞ্ঞস্মিম্পি তে এ ও আ ক্ৰচি ন হোন্তীকি পটাসেধো-ৰধকো-লুচ্ছেদনে.

ক্ৰৰণ.

কম্মতো পরা ক্রিযত্থা ক্ৰচি অণ হোতি কত্তরি-ওকারে-

আযাৰা ণনুবন্ধে.

ঞোনমাযাৰা হোন্তি যথাক্কমং সরাদো ণনুবন্ধেতি তস্সা ৰাদেসো-সরং লুণতীতি সরলাৰো, কুম্ভং করোতীতি কুম্ভকারো-ক্ৰচীতি কিং, কম্মকারো-এত্থ‘‘ভাৰকারকেস্ৰ ঘণঘকা’’তি অপ্পচ্চযো-দিস পেক্খণে.

সমানঞ্ঞভৰন্তযাদিতুপমানা দিসা কম্মে রীরিক্খকা সমানাদিহি যাদীহি চোপমানেহি পরা দিসা কম্মকারকে রীরিক্খকা হোন্তি-‘‘রানুবন্দে’ন্তসরাদিস্সা’’তি দিসস্স ইসভাগস্স লোপে‘‘রীরিক্খকেসূ’’-তি সমানস্স সাদেসে চ-সমানো ৰিয দস্সতীতি সদী, সদিক্খো-কে-

ন তে কানুবন্ধনাগমেসু.

তে এ ও আ কানুবন্ধে নাগমে চ ন হোন্তীতি এত্তাভাৰে, সদিসো.

সমানা রো রীরিক্খকে.

সমানসদ্দতো পরস্স দিসস্স র হোতি ৰা রীরিক্ককেসূতি পক্খে দস্স রাদেসে-সরী, সরিক্খো, সরিসো.

সব্বাদীনমা.

রীরিক্খকেসু সব্বাদীনমা হোতি-অঞ্ঞাদী, অঞ্ঞাদিক্কো, অঞ্ঞাদিসো.

ন্তকিমিমানং টা কী টী.

রীরিক্ককেসু ন্ত কিং ইম সদ্দানং টা কী টী হোন্তি যথাক্কমং টকারা সব্বাদেসত্থা-ভৰাদী, ভৰাদিক্খো, ভৰাদিসো-যাদি, যাদিক্খো, যাদিসো-ত্যাদি, ত্যাদিক্খো, ত্যাদিসোচ্চাদি-তুম্হাম্হা নন্তু অযং ৰিসেসো.

তুম্হাম্হানং তা মেকস্মিং.

রীরিক্খকেসুতুম্হঅম্হানং তা মা হোন্তে কস্মিং যথাক্কমং-তাদি, মাদি, তাদিক্খো, মাদিক্খো, তাদিসো, মাদিসো-এক্ैস্মিন্তি কিং, তুম্হাদিসো, অম্হাদিসো-চি চযে.

ভাৰকার কেস্ৰঘণঘকা.

ভৰে কারকে চ ক্রিযত্থা অ ঘণ ঘ কা হোন্তি বহুলং-অ-ইস্সেকারে.

ঞোনমযৰা সরে.

সরে পরে ঞোনমযৰা হোন্তি যথাক্কমন্তি তস্স অযাদেসো চ-ৰযনং চিযতীতি ৰাচযো-নীপাপুণনে-ৰি পুব্বোৰিনযনং ৰিনেতীতি ৰা ৰিনযো-রু সদ্দে-রৰনং রৰো-ভু সত্তাযং. ভৰনং ভৰো-গহ উপাদানে-প পুব্বো-পগ্গণ্হণং পগ্গহো-গহ মদ দপ রণ সর ৰর চরাদযো গহাদযো-কর করণে, কিচ্ছত্থে দুম্হি অকিচ্ছত্থেসু ঈসং সুসু চুপ্পদেসু-দুক্খেন করীযতীতি করণং ৰা দুক্করং-সুখেন করীযতীতি করণং ৰা ঈসক্করং, সুকরং-চজ হানিযং-ঘণ-চজনং চাগো-পচ পাকে-নি পুব্বোঘ,নিপচতীতি নিপকো-খিপ পেরণে-ক-খিপতীতি খিপকো-পীতপ্পণে.

যুৰণণানমিযদ্ধুৰঙ সরে.

ইৰণ্ণুৰণ্ণন্তানং ক্রিযত্থানমিযবুদ্ধৰঙ হোন্তি সরে ক্ৰচীতি ইযঙ-ণেতীতি পিযো-ভু সত্তাযং-অভি পুব্বো.

ক্ৰি

ক্রিযত্থা ক্ৰি হোতি বহুলং ভাৰকারকেসু.

ক্ৰীস্স.

ক্রিযত্থা পরস্স ক্ৰিস্স লোপো হোতীতি ক্ৰিলোপে-অভিভৰতীতি অভিভু-এৰং সযম্ভু-অম গম গমনে-ক্ৰিম্হি-‘‘ক্ৰিম্হি লোপো’ন্তব্যঞ্জনস্সা’’তি মলোপো-উরসা গচ্ছতীতি উরগো-দা দা নে-‘‘অনো’’তি ক্রিযত্থা ভাৰকারকেস্ৰানো-দত্তি দিযতীতি ৰাদানং-সংপ পুব্বে-সম্মা পদীযতে যস্স তং সম্পদানং-অপ আ পুব্বে-অপাদদাতি এতস্মাতি অপাদানং-কর করণে-অধি পুব্বো-‘‘রা নস্স ণে’’-তি ণে-অধিকরীযতি এতস্মিন্তি অধিকরণং-গহ উপাদানে.

তথনরানং টঠণল়া.

তথনরানং টঠণল়া হোন্তি ৰা যথাক্কমন্তি নস্স ণদেসে-গণ্হিতব্বং গহণং-পদ গমনে-নিপুব্বো.

পদাদীনং ক্ৰচি.

পদাদীনং যুক হোতি ক্ৰচি পচ্চযে-নীপত্তি নিপজ্জনং-পী তপ্পণে-অনম্হি ৰনাদিনা নাগমে চ’ন তে’ ইচ্চাদিনা এ ন হোতি-পীতি পীণনং-ৰিজি ভয চলনেসু-সং পুব্বো-সংৰিন্তি সংৰেজনং-‘‘অঞ্ঞত্রাপী’’তি এত্তাভাৰে-সংৰিজনং-কুধ কোপে-কুজ্ঝতি সীলেনাতি কোধনো-ভিক্খ যাচনে.

ইত্থিযম ণ ক্তি ক যক যা চ.

ইত্থিলঙ্গে ভাৰে কারকে চ ক্রিযত্থা অআদযো হোন্ত্যনো চ বহুলং-অ-ভিক্কনং ভিক্খীযতীতি ৰা ভিক্খা-আপচ্চযো-ণো-কারণং কারা-চারকং-যথাকথঞ্চি সদ্দনিপ্ফন্তি রূল়্হিতো অত্থনিচ্চযো-ভিদ ৰিদারণে-ক্তি-ভেদনং ভিজ্জতেতি ৰা ভিত্তি-রূজ ভঙ্গে-কো-রুজতীতি রুজা-ৰিদ ঞাণে-যক-ৰেদনং ৰিদন্তি এতাযাতি ৰা ৰিজ্জা-অজ ৰজ গমনে-প পুদ্ধো-যো-পব্বজ নং পব্বজ্জা-‘‘চৰগ্গবযঞা’’তি যোগৰিভাগা ৰস্স বকারে ঞ্চিত্তং-ৰন্দ অভিৰাদনত্থুতিসু-অনো-ৰন্দনং ৰন্দনা.

ই কিতি সরূপে.

ক্রিযত্থস্স সরূপে’ভিধেয্যে ক্রিযত্থা পরে ই কি তী হোন্তি-ই-ৰচ ইচ্চযং ধাতু এৰ ৰচি-কিম্হি-যুধি-তি-সরুপে তিম্হি করো তিস্স খোতি ৰিকরণস্স ঞাতত্তা ‘‘কত্তরি লো’’তি লো-পচতি-কথমকারো ইচ্চাদি? ঘণন্তেন কারসদ্দেন ছট্ঠিসমাসো-অস্স কারো অকারো-ভুজ পালনজ্ঝোহারেসু.

সীলাভিক্খঞ্ঞাৰস্সকেসু ণী.

ক্রিযত্থাণি হোতি সীলাদীসু পতীযমানেসু-উণ্হং ভুঞ্জতি সীলেনাতি উণ্হভোজী-পা পানে-‘‘অস্সাণপিম্হি যুক’’ইতি-যুক-খীরম্ভিক্খঞ্ঞম্পিবতীতি খীরপাযী-অৰস্সং করোতীতি অৰস্সকারী, সতমৰস্সং দদাতীতি সতন্দাযী.

কত্তরি ভূতে ক্তৰন্তু ক্তাৰি.

ভুতে পরিসমত্তে অত্তে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থাক্তন্তুক্তাৰী হোন্তি কত্তর-অভুঞ্জীতি ভুত্তৰা, ভুত্তাৰী-সুসৰকণে-অসুণি তিসুতৰা, সুতাৰী.

ক্তো ভাৰকম্মেসু

ভাৰে কম্মেচ ভুতে ক্তো হোতি-আস উপৰেসনে-আসনমাসিতং-ঞি-রুদ রোদনে.

ৰা ক্ৰচি.

তে এ ও আ ক্ৰচি ৰা ন হোন্তি কানুবন্ধনাগমেসু-রোদনং রুদিতং, রোদিতং-করীযিত্থাতি কতো,

গমাদিরানং লোপো’ন্তস্স.

গমাদিনং রকারন্তানঞ্চান্তস্স লোপো হোতি তকারাদো

কানুবন্ধে পচ্চযে কত্ৰানকত্ৰাৰজ্জিতেতি রলোপো-যা পা পুণনে.

গমনত্থাকম্মকাধারে চ.

গমনত্থতো অকম্মকতো চ ক্রিযত্থা আধারে ক্তো হোতি কত্তরি ভাৰকম্মেসু চ-যাতৰন্তো’স্মিন্তি যাতং-(ঠানং)-যা তৰন্তো যানা-যানং যাতং-যাযিত্থাতি যাতো-(পথো)-আসিতৰন্তো’স্মিন্তি আসিতং-(ঠানং)-আসিতৰন্তো আসিতা-আসন মাসিতং-ঞি.

নেতা কত্তরি ৰত্তমানে.

আরদ্ধাপরিসমত্তে অত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা ন্তো হোতি কত্তরি.

কত্তরি লো.

কুযত্থতো অপরোক্খেসু কত্তুৰিহিতমানন্তদিসু লো হোতি-লকারো‘‘ঞি লস্সে‘‘-তি ৰিসেসনত্থো-পৰতীতি পৰন্তো-‘‘মানো‘‘তি কত্তরি মানো-পচমানো.

ভাৰকম্মেসু

ৰত্তমানত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা ভাৰে কম্মে চ মানো হোতি.

ক্যো ভাৰকম্মেস্ৰপরোক্খেসু মানন্তত্যাদিসু

ভাৰকম্মৰিহিতেসু পরোক্খাৰজ্জিতেসু মানন্তাদিসু পরেসু ক্যো হোতি ক্রিযত্থা-ককারো অৰুদ্ধত্থো-ভাৰে-ভুযতেতি ভুযমানং-কম্মে-পচ্চতেতি পচ্চমানো.

তে স্সপুব্বানাগতে

অনারদ্ধে অত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা তে ন্তমানা স্সপুব্বা হোন্তি সৰিসযে-ঞি-কত্তরি-পচিস্সতীতি পচিস্সন্তো,পচিস্সমানো-হাৰে-ভুযিস্সতীতি ভুযিস্সমানং-কম্মে-পচ্চিস্স তেতি পচ্চিস্সমানো-কর করণে.

তুং তাযে তৰে ভাৰে ভৰিস্সতিক্রিযাযং তদত্থাযং.

ভৰিস্সতিঅত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা ভাৰে তুং তাযে তৰে হোন্তি ক্রিযাযং তদত্থাযং পতীযমানাযং-‘‘তুংতুনতব্বেসু ৰা’’তি ৰা অকারো-অঞ্ঞত্র পররূপং-করণয গচ্ছতি কাতুং গচ্ছতি কত্তুং, কত্তাযে ৰা-তৰে-‘‘করস্সা তৰে’’-তি আ-কাতৰে-ভাৰেতি কিং, করিস্সামীতি গচ্ছতি-ক্রিযাযন্তি কিং, ভিক্খিস্সং ইচ্চস্স জটা-তদত্থাযন্তি কিং, গচ্ছিস্সতো তে ভৰিস্সতি ভত্তং ভোজনায-গহ উপাদানে.

পুব্বেককত্তুকানং.

একো কত্তা যেসং ব্যাপারানং তেসু যো পুব্বো তদত্থতো ক্রিযত্থা তুনকত্ৰান কত্ৰা হোন্তি ভাৰে-ঞি.

এই লস্স চ.

এইলানমে হোতি ক্ৰচি-গণ্হণং কত্ৰা যাতি গহেতূন যাতি, গহেত্ৰান, গহেত্ৰা ৰা-অস্স রুধাদিত্তা.

মং ৰা রুধাদীনং.

রুধাদীনং ক্ৰচি মং ৰা হোতি পচ্চযেতি পক্খে মং ভৰং অপি মনুবন্ধত্তা অকারা পরো.

ণে নিগ্গহীতস্স.

গহস্স নিগ্গহীতস্স ণে হোতি-গণ্হি তুন, গণ্হিত্ৰান, গণ্হিত্ৰা-এককত্তুকানন্তি কিং, ভুত্তস্মিং দেৰদত্তে যঞ্ঞ দত্তো ৰজতি-পুব্বাতি কিং, ভুঞ্জতি চ পচতি চ-অপ্পত্ৰা নদিং পব্বতো ভৰতি অতিক্কম্ম পকব্বতং নদীতি ভুধাতুস্স সব্বত্থ সম্ভৰা এককত্তুকতা পুব্বকালতা চ গম্যতে.

যেভুয্যৰুত্তিযা লিঙ্গং দস্সিতং তত্থ সব্বসো;

ৰিসেসো পন ৰিঞ্ঞহি ঞেয্যো পাঠানুসারতো.

তব্বাদযো.

ইদানি ত্যাদযো ৰুচ্চন্তে-পচ পাকে-পচ ইতি ঠিতে-ক্রিযত্থা বহুলমিতি চ সব্বত্থ ৰত্ততে.

ৰত্তমানেতি অন্তি সিথমিমতে অন্তে সে ৰেগ এম্হে.

ৰত্তমানে আরদ্ধা পরিসমত্তে অত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থাত্যাদযো হোন্তি-তেসম্পনিযমে.

পুব্বপরচ্ছক্কানমেকানেকেসু তুম্হাম্হসেসেসু দ্ৰেদ্ৰে মজ্ঝিমুত্তমপঠমা.

একানেকেসুতুম্হাম্হসদ্দৰচনীযেসুতদঞ্ঞসদ্দৰচনীযেসু চ কারকেসু পুব্বচ্ছক্কানং পরচ্ছক্কনঞ্চ মজ্ঝিমুত্তমপঠমা দ্ৰেদ্ৰে হোন্তি যথাক্কমং ক্রিযত্থাতি একম্হি ৰত্তব্বে একৰচনং তি-তি অন্তি ইতি পঠমো আদো নিদ্দিট্ঠত্তা-সি থ ইতি মজ্ঝিমো মজ্ঝি নিদ্দিট্ঠেত্তা-মি ম ইতি উত্তমো-উত্তমসদ্দোযং সভাৰতো তিপ্পভুতীনমন্তদ্ৰযমাহ-এৰং পরচ্ছক্কেপকি যথাক্কমং যোজনীযং-ত্যাদিসু পরভুতেসু কত্তুকম্মভাৰ ৰিহিতেসু ক্যলাদযোভৰন্তীতি ‘‘ক্যো ভাৰকম্মেস্ৰককপরোক্খেসু মানন্ত ত্যাদিসু কত্তরী লো’’ইচ্চাদিনা তেসং ৰিধানা ত্যাদযো কত্তু কম্মভাৰেস্চেৰ ৰিঞ্ঞাযন্তীতি কত্তরি তিম্হি লো-পচতি-বহুম্হি চত্তব্বে অন্তিং

ক্ৰচি ৰিকরণনং.

ৰিকরণনং ক্ৰচি লোপো হোতীতি লস্সাকারস্স লোপো-পৰন্তি-পচসি পচথ.

হিমিমেস্ৰস্স.

অকারস্স দীঘো হোতি হিমিমেসু-পচামি পচাম-পরচ্ছক্কে-পচতে পচন্তে, পচসে পচৰ্হে,পচে পচাম্হে-কম্মে-ক্যো ভাৰকম্মেস্ৰচ্চাদিনা ক্যো.

ক্যস্স.

ক্রিযত্থা পরস্স ক্যস্স ঈঞ ৰা হোতি-ঞকারো আদ্যৰযৰত্থো, পচীযতি পচ্চতি.

গুরুপুব্বা রস্সারে’ন্তে’ন্তীনং.

গুরুপুব্বস্মা রস্সা পরেসং অন্তে’ন্তিনং রে ৰা হোতি-পচীযরে পচীযন্তি পচ্চরে পচ্চন্তি, পচীযসি পচ্চসি পচীযথ পচ্চথ, পচীযামি পচ্চামি পচীযাম পচ্চাম-পচীযতে, পচ্চতে পচীযরে পচীযন্তে পচ্চরে পচ্চন্তে, পচীযসে পচ্চসে পচীযৰ্হে পচ্চৰ্হে, পচীযে পচ্চে পচীযাম্হে পচ্চাম্হে-ভাৰে-ভু সত্তাযং-ভাৰস্সেকত্তা একৰচনমেৰ-তঞ্চ পঠমপুরিসেযেৰ সম্ভৰতি-ভুযতি দেৰদত্তেন, বুযতে ৰা-দেৰদত্তস্স সম্পতি ভৰনন্তি অত্থো-নেহিঞ বহুলং ৰিধানা.

ক্রিযত্থা কত্তরি ত্যাদি কম্মস্মিঞ্চ সকম্মকা,

ভাৰে চা’কম্মকাককম্মা’ৰচনিচ্ছাযমঞ্ঞতো;

ভৰিস্সতি স্সতি স্সন্তি স্সসি স্সথ স্সামি স্সাম স্সতে স্সন্তে স্সসে স্সৰ্হে স্সং স্সাম্হে.

ভৰিস্সতি অনারদ্ধে অত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা স্সত্যাদযো হোন্তি.

অ ঈস্সাদিনং ব্যঞ্জনস্সিঞ.

ক্রিযত্থা পরেসং অআদীনং ঈআদীনংস্সাদীনঞ্চ ব্যঞ্জনস্সিঞ্হেকাতি ৰা-ৰৰত্থীতৰিভাসাযং স্সেতি স্সাদীনংস্সচ্চাদীনদ্ৰাৰযো অধিপ্পেতো-‘‘ঞি ব্যঞ্জনস্সা’’তি সিদ্ধেপি ত্যাদিসু পরভুতেসু এতে সমেৰাতি নিযমত্তোযমারম্হো-লস্সাকারস্স লোপে-পচিস্সতি পচিস্সরে পচিস্সন্তি, পচিস্সসি পচিস্সথ, পচিস্সামি পচিস্সাম-পচিস্সতে পচিস্সরে পচিস্সন্তে, পচিস্সসেপচিস্সৰ্হে, পচিস্সং পচিস্সাম্হে-কম্মে-পচিযিস্সতি.

ক্যস্স স্সে.

ক্যস্স ৰা লোপো হোতি স্সে-পচিস্সতি পচ্চিস্সতি, পচীযিস্সরে পচযিস্সন্তি পচিস্সরে পচস্সন্তি পচ্চিস্সরে পচ্চিস্সন্তিচ্চাদি-কত্তুসমং-ক্যোৰ ৰিসেসো-ভাৰে-ভুযিস্সতি ভৰিস্সতি, ভুযিস্সতে ভৰিস্সতে.

নামে গরহাৰম্হযেসু.

নামসদ্দে নিপাতে সতি গরহাযং ৰিম্ভযে চ গম্যমানে স্স ত্যাদযো হোন্তি-গরহাযং-সাপি নাম পচিস্সতীচ্চাদি-ৰিম্বযে-অচ্ছরিযং ৰত ভো অব্ভূতং ৰত ভো অন্ধো নাম পচিস্সতিচ্চাদি.

ভুতে ঈ উং ধ ত্থ ইং ম্হা আ ঊ সেৰ্হং অ ম্হে.

ভুতে পরিসমত্তে অত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা ঈ আদযো হোন্তি-ভুতানজ্জতনে ৰক্খমানত্তা ইমে ভুতনজ্জতনে ভুতসামঞ্ঞে চ ভৰন্তি.

অহস্সুভযতো অড্ঢরত্তং ৰাৰ তদুপড্ঢকং,

অন্তো কত্ৰান ৰিঞ্ঞেয্যো অহো অজ্জনো ইতি;

তদঞ্ঞো পন যো কালো সো’নজ্জতনসঞ্ঞিতো.

আঈস্সাদিস্ৰঞ ৰা.

আআদো ঈআদো স্সাআদো চ ক্রিযত্থস্স অঞ ৰা হোতি,

এয্যাথ স্সে অ আ ঈ থানং ও অ অং ত্থ ত্থো ৰেহাক.

আসহচরিতোৰ অকারো গয্হতে-ন পরোক্খে ৰিহিতো-থো পন’ন্তে নিদ্দেসা ত্ৰাদিসম্বন্ধিযেৰ তস্সেৰ ৰা নিস্সিতত্তা-নিস্সযকরণম্পি হি সুত্তকারাচিণ্ণং-এয্যাথাদীনং ওআদযো ৰা হোন্তি যথাক্কমন্তি ঈস্সৰাত্থো-অপচিত্থো পচিত্থো অপৰত্থো পচত্থো.

আঈঊম্হাস্সাস্সম্হানং ৰা.

এতেসং ৰা রস্সো হোতীতি পক্খে রস্সে চ-অপচি পচি অপচী পচী.

উংস্সিংস্ৰংসু.

উমিচ্চস্স ইংসু অংসু ৰা হোন্তি-অপৰিংসু পৰিংসু অপচংসু পচংসু অপৰুং পচুং.

ওস্স অ ই ত্থ ত্থো.

ওস্স অআদযো ৰা হোন্তি-অপচ পচ অপচি পচি অপচিত্থ পচিত্থ অপৰত্থ পচত্থ অপচিত্থে পচিত্থো অপচত্থো পচত্থো.

সি.

ওস্স সি ৰা হোতি-অপচিসি পচিসি অপচসি পচসি অপচো পচো.

ম্হাত্থান মুঞ.

ম্হাত্থানমুঞ ৰা হোতি-ঈআদিসম্বন্ধিনমেৰ গহণং-অপৰুত্থ পচুত্থ.

ইংস্স চ সিঞ.

ইমিচ্চস্স সিঞ ৰা হোতি ম্হাত্থানঞ্চ বহুলং-ঞকারো আদ্যৰয ৰত্থো-অপচসিত্থ পচসিত্থ অপচিত্থ পচিত্থ অপচত্থ পচত্থ, অপচিসিং পচিসিং অপচসিং পচসিং অপচিং পচিং, অপচুম্হ পচুম্হ অপচুম্হা পচুম্হা অপচম্হ পচম্হ অপচম্হা পচম্হা অপচসিম্হ পচসিম্হ অপচসিম্হা পচসিম্হা অপচিম্হ পচিম্হ অপচিম্হা পচিম্হা অপচম্হ পচম্হ অপচম্হা পচম্হা-পরচ্ছক্কে-অপৰিত্থ পচিত্থ অপৰত্থ পৰত্থ অপচ পচ অপচা পচা, অপচু পচু অপচু পচু, অপচিসে পচিসে অপচসে পচসে, অপচিৰ্হং পচিৰ্হং অপচৰ্হং পচৰ্হং-অস্স ৰা অমাদেসে-অপচং পচং অপচ পচ অপচিম্হে পচিম্হে অপচম্হে পচম্হে-কম্মে-অপচীযিত্থো পচিযিত্থো অপচীযত্থো পচীযত্থো অপচ্চিত্থো পচ্চিত্থো অপচ্চত্থো পচ্চত্থো অপচীযি পচীযি অপচীযী পচিযী অপচ্চি পচ্চি অপচ্চি পচ্চি, অপচীযিংসু পচিযিংসু অপচ্চিংসু পচ্চিংসু অপচিযংসু পচীযংসু অপচ্চংসু পচ্চংসু অপচীযুং পচীযুং অপচ্চুং পচ্চুমিচ্চাদি-ভাৰে-অভুযিত্থো ভুযিত্থো অভুযত্থো ভুযত্থো অভুযি ভুযি অভুযী ভূযী, অভুযিত্থ ভুযিত্থ অভুযত্থ ভুযত্থ অভুয ভুয অভযা ভুযা-‘‘সম্ভাৰনেৰা’’তি ইতো ৰেতি ৰত্তমানে.

মাযোগে ঈআআদি.

মাযোগে সতি ঈআদযো আআদযো চ ৰা হোন্তি-অসক্কাল ত্থোযমারম্হো-মা ভৰং পুনপি এৰরূপমপচিত্থো ইচ্চাদি-ৰাৰি ধানতো স্সত্যাদি এয্যাদি ত্ৰাদযোপি হোন্তি-মাভৰং পচিস্সতি, মা ভৰং পচেয্য, মা ভৰং পচতু ইচ্চাদি.

অনজ্জতনে আ ঊ ও ত্থ অ ম্হা ত্থ ত্থুং সেৰ্হং ইং ম্হসে.

অৰিজ্জমানজ্জতনে ভুতত্থেৰত্তমানতো ক্রিযত্থাআআদযো হোন্তি-ৰাত্থে রস্সে চ-অপচত্থ পৰত্থ অপচ পচ অপচা পচা, অপচু পচু অপচু পচূ-ও-অপচ পচ অপচি পচি অপচত্থ পচত্থ অপচত্থো পচত্থো অপচসি পচসি অপচো পচো, অপৰত্থ পচত্থ অপচং পচং অপচপচ, অপচম্হ পচম্হ অপচম্হা পচম্হা-অপচত্থ পচত্থ, অপচত্থুং পচত্থুং, অপচসে পচসে, অপচৰ্হং পচৰ্হং. অপসিং পচসিং অপচিং পচিং, অপচম্হসে পচম্হসে-কম্মে-অপচীযত্থ পচীযত্থ অপচ্চত্থ পচ্চত্থ অপচীয পচীয অপচীযা পচীযা অপচ্চ পচ্চ অপচ্চা পচ্চা, অপচীযু পচীযু, অপচীযু পচীযু, অপচ্চু পচ্চু অপচ্চূ পচ্চূচ্চাদি-ভাৰে-অভুযত্থ ভুযত্থ অভুয ভুয অভুযা ভুযা-অভুযত্থ ভুযত্থ-‘‘মাযোগে ঈআআদি’’তি ইমিনা মাযোগেপি আআদযো হোন্তি-মা ভৰং অপচিত্থ ইচ্চাদি.

পরোক্খে অ উ এ ত্থ অম্হ ত্থরে ত্থো ৰ্হো ইম্হে.

অপচ্চক্খে ভুতানজ্জতনত্থে ৰত্তমানতো ক্রিযত্থা অআদযো হোন্তি-অপরোক্খেসূতি ৰচনা ন ৰিকরণুপ্পত্তি.

পরোক্খাযঞ্চ.

পরোক্খাযং পঠমমেকস্সরং সদ্দরূপং দ্ৰে ভৰতি.

লোপো’নাদিব্যঞ্জনস্স.

দ্ৰিত্তে পুব্বস্সাদিতো’ঞ্ঞস্স ব্যঞ্জনস্স লোপো হোতি-পপচ প্পচু’পপচে পপচিত্থ-ইঞভাৰপক্খে সংযোগাদি লোপোপপচত্থ, পপচ পপচিম্হ, পপচিত্থ পপচত্থ পপচিরে, পপচিত্থো পপচত্থো পপচিৰ্হো, পকপচি পপচিম্হে-এৰং কম্মেপি-ভাৰে-ভুস্য ৰুক.

অআদিযু ভুস্স ৰুক হোতি.

পুব্বস্স অ.

অআদিসু দ্ৰত্তে পুব্বস্স ভুস্স অ হোতি.

চতুত্থদুতিযানং ততিযপঠমা.

দ্ৰিত্তে পুব্বেসং চতুত্থদুতিযানং ততিযপঠমা হোন্তি যথাক্কমন্তি বকারে-বভুৰ বভুৰিত্থ.

এয্যাদো ৰা’তিপত্তিযং স্সা সসংসুস্সে সসথস্সং স্সম্হা স্সথস্সিংসু সসসে স্সৰ্হে স্সিং স্সাম্হসে.

এয্যাদো ৰিসযে ক্রিযাতিপত্তিযং স্সাদযো হোন্তি ৰিভাসা-ৰিধুরপ্পচ্চযোপনিপাততো কারণৰেকল্লতো ৰা ক্রিযাযাতিপত্তি অনিপ্ফত্তি ক্রিযাতিপত্তি-এতেচস্সাদযো সামত্থিযা তীতানাগতে স্ৰেৰহোন্তি-ন ৰত্তমানেন তত্র ক্রিযাতিপত্ত্যসম্ভৰা-আঈই চ্চাদিনাৰা রস্সে-অপচিস্স পচিস্স অপচিস্সা পচিস্সা, অপচিস্সংসু পচিস্সংসু-স্সেস্স এয্যাথাদীনা ৰা অকারে-অপচিস্স পচিস্স অপচিস্সে পচিস্সে,অপচিস্সথ পচিস্সথ,অপচিস্সং পচিস্সং. অপচিস্সম্হ, পচিস্সম্হ, অপচিস্সম্হা পচিস্সম্হা, অপচিস্সথ পচিস্সথ, অপচিস্সিংসু পচিস্সিংসু, অপচিস্সসে পচিস্সসে, অপচিস্সৰ্হে পচিস্সৰ্হে, অপচিস্সিংপচিস্সিং, অপচিস্সাম্হযে পচিস্সাম্হসে-কম্মে-অপচীযিস্স পচিযিস্সঅপচীযিস্সা পচিযিস্সা-ক্যস্স ৰা লোপে-অপচিস্স পচিস্স অপচিস্সা পচিস্সা অপচ্চিস্স পচ্চিস্স অপচ্চিস্সান পচ্চিস্সা, অপচিযিস্সংসু পচীযিস্সংসুঅপচিস্সংসু পচিস্সংসু. অপচ্চিস্সংসু পচ্চিস্সংসু, ইচ্চাদিভাৰে-অভুযিস্স ভুযিস্স অভুযিস্সা ভুযিস্সা, অভুযিস্সথ ভুযিস্সথ-ৰাতি ৰকিং, দক্খিণেনন চে গমিস্সতি নাযকটম্পরিযা ভৰিস্সতি.

হেতুফলেস্ৰেয্য এয্যুং এয্যাসি এয্যাথ এয্যামি এয্যাম এথ এরং এথো এয্যৰ্হো এয্যং এয্যাম্হে.

হেতুভুতাযং ফলভূতাযঞ্চ ক্রিযাযং ৰত্তমানতো ক্রিযত্থ এয্যাদযো ৰা হোন্তি.

এয্যেয্যাসেন্তং টে.

এয্য এয্যাসি এয্যমিচ্চেসং টে ৰা হোতি-পচে পচেয্য.

এয্যুংস্সুং.

এয্যুমিচ্চস্স উং ৰা হোতি-পচুং পচেয্যুং,পচে পচেয্যাসি,-ৰা ওকারে-পচেয্যাথো পচেয্যাথ, পচেয্যামি.

এয্যামস্সেমু চ

এয্যামস্স এমু ৰা হোতি উ চ-পচেমু পচেয্যামু পচেয্যামক, পচেথ পচেরং পচেথো পচেয্যৰ্হো, পচে পচেয্যং পচেয্যাম্হে-কম্মে-পচীযে পচীয্যে পচ্চে পচ্চেয্য, পচিযুং পচীযেয্যুং পচ্চুং পচ্চেয্যুমিচ্চাদি-ভাৰে-ভুযে ভুযেয্য, ভুযেথ.

পাতো পচেয্য চে ভুঞ্জে ইচ্চেত্থ পচনক্রিযা

হেতুভুতাতি ৰিঞ্ঞেয্যা ফলনত্ৰনুভৰক্রিযা.

সত্ত্য রহেস্ৰেয্যাদি.

সত্তিযং অরহত্থেৰ ক্রিযত্থা এয্যাদযো হোন্তি-ভৰং খলু ভত্তং পচেয্য, ভৰং সমত্থো, ভৰং অরভো.

সম্ভাৰনে ৰা.

সম্ভাৰনে গম্যমানে ধাতুনা ৰুচ্চমানে চ এয্যাদযো হোন্তি নৰিভাসা-অপি ভৰং গিলিতং পাসাণং পচেয্য উদরগ্গিনা-সম্হাৰেমি সদ্দহামি ভৰং পচেয্য,ভৰং পচিস্সতি. ভৰং অপচি.

পঞ্হপত্থনাৰিধিসু.

পঞ্হাদিসু ক্রিযত্ততো এয্যাদযো হোন্তি.

পঞ্হো সম্পুচ্ছনং ইট্ঠা সিংসনং যাচনং দুৰে

পত্থনা ভত্তিযা ৰাথ ন নৰা ৰ্যাপারণ ৰিধি;

পঞ্হে, কিং সো ভত্তং পচেয্য উদাহু ব্যঞ্জনং ৰা-পত্থনাযং, অহো ৰত সো পচেয্য মে-ৰিধিম্হি, ভৰং ভত্তং পচেয্য.

তু অন্তু হি থ মি ম তং অন্তং স্সু ৰ্হো এ আমসে.

পঞ্হপত্তনাৰিধিস্ৰেতে হোন্তি ক্রিযত্থতো-পচতু পচন্তু.

হিস্স’তো লোপো.

অতো পরস্স হিস্স ৰা লোপো হোতি-পচ পচাহি-থস্স ৰা ৰেহাক-পচৰ্হো পচথ,পচামি পচাম, পচতং পচন্তং, পচস্সু পচৰ্হো, পচে পচামসে-কম্মে-পচীযতু পচ্চতু পচীযন্তু পচ্চন্তু ইচ্চাদি-ভাৰে, ভুযতু ভুযতং-পচিতুং পযুত্তীতি পচনিচ্ছাযং.

পযোজকৰ্যাপারে ণপি চ.

কত্তারং যো পযোজেতি তস্স ৰ্যাপারে ক্রিযত্থা ণি ণ্পি হোন্তি বহুলং-‘‘অস্সাণনুবন্ধে’’তি আ-পযোজকৰ্যাপারে ণিণপিনং ৰিধানা তদন্তস্স ক্রিযত্থতাতি পাচিসদ্দতো ত্যাদযো.

ণিণপ্যাপিহি ৰা.

ণ্যাদ্যন্তেহি ক্রিযত্থেহি অপরোক্কেসুকত্তুৰিহিত কমানন্তত্যাদিসু লো হোতি ৰিভাসা-‘‘যুৰণ্ণানমে ওপ্পচ্চযে’’তি একারে ‘‘ঞোনমযৰা সরে’’তি অযাদেসে চ-পাচযতি-অঞ্ঞত্র-পাচেতি-পাচযরে পাচযন্তি পাচেন্তিচ্চাদি-কম্মে-

দীঘো সরস্স.

সরন্তস্স ক্রিযত্থস্স দীঘো হাতি ক্যে-পাচীযতি পাচীযরে পাচীযন্তিচ্চাদি-ৰুত্তনযেন ঞেয্যং-পযোজকৰ্যাপারে ণিণপ্যন্তানং সকম্মকত্তা ন নভাৰে রূপনযো.

অকম্মকাপি হোন্তেৰ ণিণপ্যন্তা সকম্মকা,

সকম্মকা দ্ৰীকম্মাস্সু দ্ৰিকম্মা চ তিকম্মকা;

ভৰিস্সতি-পাচযিস্সতি পাচেস্সতি পাচযিস্সরে পাচযিস্সন্তি পাচেস্সরে পাচেস্সন্তিচ্চাদি-কম্মে-পাচীযিস্সতি-ক্যলোপো-পাচিস্সতীচ্চাদি-ভুতে-অপাচযিত্থো পাচযত্তো অপাচযত্থো পাচযত্থো অপাচেত্থো পাচেত্থো অপাচযি পাচযি. অপাচযী পাচযী অপাচযিংসু পাচযিংসু অপাচযংসু পাচযংসু.

ঞোত্তা সুং.

ঞাদেসতো ওআদেসতো চ পরস্স উমিচ্চস্স সুং ৰা হোতি-অপাচযসুং পাচযসুং অপাচেসুং পাচেসুং অপাচযুং পাচযুমিচ্চাদি-উস্স সুমেৰ ৰিসেসো-কম্মে-অপাচীযিত্থো পাচীযিত্থো অপাচীযত্থো পাচীযত্থো অপাচিযি পাচীযি অপাচিযী পাচীযি ইচ্চাদি-অনজ্জতনে-অপাচযত্থ পাচযত্থ অপাচেত্থ কপাচেত্থ অপাচয পাচয অপাচযা পাচযা অপাচযু পাচযু অপাচযূ পাচযূ ইচ্চাদি-কম্মে-অপাচীযত্থ পাচীযত্থ অপাচীয পাচীয অপাচীযা পাচীযা ইচ্চাদি-পরোক্খে-

রস্সো পুব্বস্স.

দ্ৰিত্তে পুব্বস্স সরো রস্সো হোতি-পপাচয পপাচযু পপাচযে পপাচযিত্থ পপাচেত্থ ইচ্চাদি-কম্মে-সব্বং কত্তুসমং-অতপত্তিযংঅপাচযিস্স পাচযিস্স অপাচযিস্সা পাচযিস্সা অপাচযিস্সংসু পাচযিস্সংসু ইচ্চাদি-কম্মে-অপাচিযিস্স পাচিযিস্স অপাচীযিস্সা পাচিযিস্স অপাচিস্স পাচিস্স অপাচিস্সা পাচিস্সা ইচ্চাদি-হেতুফলেসু-পাচযে পাচযেয্য পাচযুং পাচযেযযুমিচ্চাদি-কম্মে-পাচীযে পাচীযেযযুমিচ্চাদি-ত্ৰাদিসু-পাচযতু পাচেতু পাচযন্তু পাচেন্তু ইচ্চাদি-কম্মে-পাচীযতু পাচীযন্তু ইচ্চাদি-ণপিম্হি-পাচাপযতি পাচাপেতিচ্চাদি ন্যন্তসমং-পাচযিতুম্পযুত্তিতি ণ্যন্ততোপি ণি.

ণিণপিনং তেসু.

ণী ণপিনং লোপো নহোতি তেসু ণী ণপিসু’তিক পুব্বণিলোপে-পাচযতি পাচেতিচ্চাদি সব্বত্থঞেয্যং-ণপিচেৰং.

ভুৰাদি নযো.

অধুনা ৰিকরণপ্পভেদপ্পকাসনত্থং রুধাদীনং অটাঠগণনমাদিভুতস্সেকেকস্স ক্রিযত্থস্স কানি চি রূপানি উদাহরিযন্তে-রুধ আৰরণে-ত্যাদি.

মঞ্চ রুধাদীনং.

রুধাদিতো অপরোক্খেসুকত্তুৰিহিতমানন্তত্যাদিসু লোহোতি মঞ্চান্তসরা পরো-রুন্ধতি রুন্ধরে রুন্ধন্তিচ্চাদি-কম্মে-‘‘মং ৰা রুধাদীন’’ন্তি ৰা মং-রুন্ধিযতি রুজ্ঝতীচচাদি-পচিৰিয সব্বত্থ ঞেয্যং.

রুধাদি নযো.

দিৰ কীল়া ৰিজিগিংসা ৰোহারজ্জুতি থুতি গতীসু.

দিৰাদীহি যক.

দিৰাদীহি লৰিসযে যক হোতি-ককারো কানুবন্ধকারিযত্থো-এৰমুপরিচ-দিব্বতি দিব্বরে দিব্বন্তিচ্চাদি-কম্মে-কিৰীযতি দিব্বতি দিৰীযরে দিৰিযন্তি দিব্বরে দিব্বন্তিচ্চাদি.

দিৰাদি নযো.

তুদ ৰ্যথনে.

তুদাদীহি কো.

তুদাদীহি লৰিসযে কো হোতি-তুদতি তুদন্তিচ্চাদি-কম্মে-তুদীযতি তুজ্জতি তুদীযরেতুদিযন্তি তুজ্জরে তুদ্যন্তিচ্চাদি.

তুদাদি নযো.

জি জযে.

জ্যাদীহি ক্তা.

জিআদীহি কলৰিসযে ক্না হোতি-জিনাতি জিনন্তিচ্চাদি-কম্মে-জিযতি জিযরে জিযন্তিচ্চাদি.

জ্যাদি নযো.

কী দব্বৰিনীমযে.

ক্যাদীহি ক্ণা.

কীআদীহী লৰিসযে কণা হোতি.

নাণসু রস্সো.

নাণসু ক্রিযত্থস্স রস্সো হোতি-কিণতি কিণন্তিচ্চাদি-কম্মে-কীযতি কীযরে কীযন্তিচ্চাদী.

ক্যাদি নযো.

সু সৰণে.

স্ৰাদীহি কেণা.

স্ৰাদীহি লৰিসযে কেণা হোতি-সুণেতি সুণন্তিচ্চাদি. কম্মে-সূযতি সূযরে সূযন্তিচ্চাদি.

স্ৰাদি নযো.

তন ৰিত্থারে.

তনাদিত্ৰো.

তনাদীহি লৰিসযে ও হোতি-তনোতি তনোন্তিচ্চাদি. পরচ্ছক্কে.

ওৰিকরণস্সু পরচ্ছক্কে.

ওৰিকরণস্স উ হোতি পরচ্ছক্কৰিসযে-তনুতে তত্ৰন্তে ইচ্চাদি-কম্মে-

তনস্সা ৰা.

তনস্স আ হোতি ৰা ক্যে-তাযতি তঞ্ঞাতি তাযরে তাযন্তি তঞ্ঞরে তঞ্ঞন্তিচ্চান্দি.

তনাদি নযো.

ৰূর থেয্যে.

চুরাদিতো ণি.

চুরাদীহি ক্রিযত্তেহি সকত্থে ণি পরো হোতি বহুলং-চোরযতি চোরতি চোরযরে চোরযন্তিচোরেন্তিচ্চাদি-কম্মে-চোরিযতি চোরীযরে চোরীযন্তিচ্চাদি.

চুরাদি নযো-ত্যাদযো.

পরত্থায মযা লদ্ধং কত্ৰান পদসাধনং

পুঞ্ঞেন তেন লোকো’যং সাধেতু পদমচ্চুনং;

সুদ্ধাসযেন পরিসুদ্ধগুণেদিতেন

সারেন সারযতিসঙ্ঘনিসেৰিতেন

রম্মে’নুরাধনগরে ৰসতম্বুজেন

ৰিদ্ৰালিতং নিজৰিসুদ্ধ কুলদ্ধজেন;

মানেন্তেন তথাগতং পটিপদাযোগেন সদ্ধালুনা

নিচ্চাখণ্ডতপো’নলেহি নিখিলপ্পাপারিসন্তাপিতা

সদ্ধম্মৰ্হযসীহতেলঠতিযা চামীকরত্থালিনা

নানাৰাদিকুদিট্ঠিভেদপটুনা নৰাণি কনৰধূ সামিনা;

সত্থানং করুণৰতা গতৰতা কপারম্পরং ধীমতা

থেরেনাতুমপাদপঞ্জরগতো যো সদ্দসত্তাদিসু

মোগ্গল্লাযনৰিস্সুতেতিহ সুৰচ্ছাপো ৰিনীতো কযথা

সো’কাসী পিযদস্সি নাম যতিদং ব্যত্তং সুখপ্পত্তিযা;

ৰুত্তোৰ ৰুত্তমুপভোগিনিযা সকায

পিনপ্পযোধরৰনাপগসেৰিকায

রম্হাৰিহারৰধুযা তিলকাতুলেন

সন্তেন কপ্পিণসমৰ্হযমাতুলেন;

পদসাধনং নিট্ঠিতং.