📜

নমো তস্স ভগৰতো অরহতো সম্মাসম্বুদ্ধস্স

ৰিনযপিটকে

পারাজিকপাল়ি

ৰেরঞ্জকণ্ডং

. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেরঞ্জাযং ৰিহরতি নল়েরুপুচিমন্দমূলে মহতা ভিক্খুসঙ্ঘেন সদ্ধিং পঞ্চমত্তেহি ভিক্খুসতেহি. অস্সোসি খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো – ‘‘সমণো খলু, ভো, গোতমো সক্যপুত্তো সক্যকুলা পব্বজিতো ৰেরঞ্জাযং ৰিহরতি নল়েরুপুচিমন্দমূলে মহতা ভিক্খুসঙ্ঘেন সদ্ধিং পঞ্চমত্তেহি ভিক্খুসতেহি. তং খো পন ভৰন্তং গোতমং এৰং কল্যাণো কিত্তিসদ্দো অব্ভুগ্গতো – ‘ইতিপি সো ভগৰা অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো ৰিজ্জাচরণসম্পন্নো সুগতো লোকৰিদূ অনুত্তরো পুরিসদম্মসারথি সত্থা দেৰমনুস্সানং বুদ্ধো ভগৰা [ভগৰাতি (স্যা.), দী. নি. ১.১৫৭, অব্ভুগ্গতাকারেন পন সমেতি]. সো ইমং লোকং সদেৰকং সমারকং সব্রহ্মকং সস্সমণব্রাহ্মণিং পজং সদেৰমনুস্সং সযং অভিঞ্ঞা সচ্ছিকত্ৰা পৰেদেতি. সো ধম্মং দেসেতি আদিকল্যাণং মজ্ঝেকল্যাণং পরিযোসানকল্যাণং সাত্থং সব্যঞ্জনং; কেৰলপরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং পকাসেতি; সাধু খো পন তথারূপানং অরহতং দস্সনং হোতী’’’তি.

. [ইতো পরং যাৰ পারা. ১৫-১৬ পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামীতি পাঠো অ. নি. ৮.১১] অথ খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰতা সদ্ধিং সম্মোদি. সম্মোদনীযং কথং সারণীযং ৰীতিসারেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সুতং মেতং, ভো গোতম – ‘ন সমণো গোতমো ব্রাহ্মণে জিণ্ণে ৰুড্ঢে মহল্লকে অদ্ধগতে ৰযোঅনুপ্পত্তে অভিৰাদেতি ৰা পচ্চুট্ঠেতি ৰা আসনেন ৰা নিমন্তেতী’তি. তযিদং, ভো গোতম, তথেৰ? ন হি ভৰং গোতমো ব্রাহ্মণে জিণ্ণে ৰুড্ঢে মহল্লকে অদ্ধগতে ৰযোঅনুপ্পত্তে অভিৰাদেতি ৰা পচ্চুট্ঠেতি ৰা আসনেন ৰা নিমন্তেতি? তযিদং, ভো গোতম, ন সম্পন্নমেৰা’’তি.

‘‘নাহং তং, ব্রাহ্মণ, পস্সামি সদেৰকে লোকে সমারকে সব্রহ্মকে সস্সমণব্রাহ্মণিযা পজায সদেৰমনুস্সায যমহং অভিৰাদেয্যং ৰা পচ্চুট্ঠেয্যং ৰা আসনেন ৰা নিমন্তেয্যং. যঞ্হি, ব্রাহ্মণ, তথাগতো অভিৰাদেয্য ৰা পচ্চুট্ঠেয্য ৰা আসনেন ৰা নিমন্তেয্য, মুদ্ধাপি তস্স ৰিপতেয্যা’’তি.

. ‘‘অরসরূপো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অরসরূপো সমণো গোতমো’তি. যে তে, ব্রাহ্মণ, রূপরসা সদ্দরসা গন্ধরসা রসরসা ফোট্ঠব্বরসা তে তথাগতস্স পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা [অনভাৰকতা (সী.) অনভাৰংগতা (স্যা.)] আযতিং অনুপ্পাদধম্মা. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অরসরূপো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘নিব্ভোগো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘নিব্ভোগো সমণো গোতমো’তি. যে তে, ব্রাহ্মণ, রূপভোগা সদ্দভোগা গন্ধভোগা রসভোগা ফোট্ঠব্বভোগা তে তথাগতস্স পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা আযতিং অনুপ্পাদধম্মা. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘নিব্ভোগো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘অকিরিযৰাদো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অকিরিযৰাদো সমণো গোতমো’তি. অহঞ্হি, ব্রাহ্মণ, অকিরিযং ৰদামি কাযদুচ্চরিতস্স ৰচীদুচ্চরিতস্স মনোদুচ্চরিতস্স. অনেকৰিহিতানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং অকিরিযং ৰদামি. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অকিরিযৰাদো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘উচ্ছেদৰাদো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘উচ্ছেদৰাদো সমণো গোতমো’তি. অহঞ্হি, ব্রাহ্মণ, উচ্ছেদং ৰদামি রাগস্স দোসস্স মোহস্স. অনেকৰিহিতানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং উচ্ছেদং ৰদামি. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘উচ্ছেদৰাদো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘জেগুচ্ছী ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘জেগুচ্ছী সমণো গোতমো’তি. অহঞ্হি, ব্রাহ্মণ, জিগুচ্ছামি কাযদুচ্চরিতেন ৰচীদুচ্চরিতেন মনোদুচ্চরিতেন. অনেকৰিহিতানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং সমাপত্তিযা জিগুচ্ছামি. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘জেগুচ্ছী সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘ৰেনযিকো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘ৰেনযিকো সমণো গোতমো’তি. অহঞ্হি, ব্রাহ্মণ, ৰিনযায ধম্মং দেসেমি রাগস্স দোসস্স মোহস্স. অনেকৰিহিতানং পাপকানং অকুসলানং ধম্মানং ৰিনযায ধম্মং দেসেমি. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘ৰেনযিকো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

. ‘‘তপস্সী ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘তপস্সী সমণো গোতমো’তি. তপনীযাহং, ব্রাহ্মণ, পাপকে অকুসলে ধম্মে ৰদামি, কাযদুচ্চরিতং ৰচীদুচ্চরিতং মনোদুচ্চরিতং. যস্স খো, ব্রাহ্মণ, তপনীযা পাপকা অকুসলা ধম্মা পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা আযতিং অনুপ্পাদধম্মা তমহং তপস্সীতি ৰদামি. তথাগতস্স খো, ব্রাহ্মণ, তপনীযা পাপকা অকুসলা ধম্মা পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা আযতিং অনুপ্পাদধম্মা. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘তপস্সী সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসী’’তি.

১০. ‘‘অপগব্ভো ভৰং গোতমো’’তি? ‘‘অত্থি খ্ৰেস, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অপগব্ভো সমণো গোতমো’তি. যস্স খো, ব্রাহ্মণ, আযতিং গব্ভসেয্যা পুনব্ভৰাভিনিব্বত্তি পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা আযতিং অনুপ্পাদধম্মা তমহং অপগব্ভোতি ৰদামি. তথাগতস্স খো, ব্রাহ্মণ, আযতিং গব্ভসেয্যা পুনব্ভৰাভিনিব্বত্তি পহীনা উচ্ছিন্নমূলা তালাৰত্থুকতা অনভাৰংকতা আযতিং অনুপ্পাদধম্মা. অযং খো, ব্রাহ্মণ, পরিযাযো যেন মং পরিযাযেন সম্মা ৰদমানো ৰদেয্য – ‘অপগব্ভো সমণো গোতমো’তি, নো চ খো যং ত্ৰং সন্ধায ৰদেসি’’.

১১. ‘‘সেয্যথাপি, ব্রাহ্মণ, কুক্কুটিযা অণ্ডানি অট্ঠ ৰা দস ৰা দ্ৰাদস ৰা. তানস্সু কুক্কুটিযা সম্মা অধিসযিতানি সম্মা পরিসেদিতানি সম্মা পরিভাৰিতানি. যো নু খো তেসং কুক্কুটচ্ছাপকানং পঠমতরং পাদনখসিখায ৰা মুখতুণ্ডকেন ৰা অণ্ডকোসং পদালেত্ৰা সোত্থিনা অভিনিব্ভিজ্জেয্য, কিন্তি স্ৰাস্স ৰচনীযো – ‘‘জেট্ঠো ৰা কনিট্ঠো ৰা’’তি? ‘‘জেট্ঠোতিস্স, ভো গোতম, ৰচনীযো. সো হি নেসং জেট্ঠো হোতী’’তি. ‘‘এৰমেৰ খো অহং, ব্রাহ্মণ, অৰিজ্জাগতায পজায অণ্ডভূতায পরিযোনদ্ধায অৰিজ্জণ্ডকোসং পদালেত্ৰা একোৰ লোকে অনুত্তরং সম্মাসম্বোধিং অভিসম্বুদ্ধো. স্ৰাহং, ব্রাহ্মণ, জেট্ঠো সেট্ঠো লোকস্স’’.

‘‘আরদ্ধং খো পন মে, ব্রাহ্মণ, ৰীরিযং [ৰিরিযং (সী. স্যা.)] অহোসি অসল্লীনং, উপট্ঠিতা সতি অসম্মুট্ঠা [অপ্পমুট্ঠা (সী. স্যা.)], পস্সদ্ধো কাযো অসারদ্ধো, সমাহিতং চিত্তং একগ্গং. সো খো অহং, ব্রাহ্মণ, ৰিৰিচ্চেৰ কামেহি ৰিৰিচ্চ অকুসলেহি ধম্মেহি সৰিতক্কং সৰিচারং ৰিৰেকজং পীতিসুখং পঠমং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহাসিং. ৰিতক্কৰিচারানং ৰূপসমা অজ্ঝত্তং সম্পসাদনং চেতসো একোদিভাৰং অৰিতক্কং অৰিচারং সমাধিজং পীতিসুখং দুতিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহাসিং. পীতিযা চ ৰিরাগা উপেক্খকো চ ৰিহাসিং সতো চ সম্পজানো, সুখঞ্চ কাযেন পটিসংৰেদেসিং, যং তং অরিযা আচিক্খন্তি – ‘উপেক্খকো সতিমা সুখৰিহারী’তি ততিযং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহাসিং. সুখস্স চ পহানা দুক্খস্স চ পহানা পুব্বেৰ সোমনস্সদোমনস্সানং অত্থঙ্গমা অদুক্খমসুখং উপেক্খাসতিপারিসুদ্ধিং চতুত্থং ঝানং উপসম্পজ্জ ৰিহাসিং.

১২. ‘‘সো এৰং সমাহিতে চিত্তে পরিসুদ্ধে পরিযোদাতে অনঙ্গণে ৰিগতূপক্কিলেসে মুদুভূতে কম্মনিযে ঠিতে আনেঞ্জপ্পত্তে পুব্বেনিৰাসানুস্সতিঞাণায চিত্তং অভিনিন্নামেসিং. সো অনেকৰিহিতং পুব্বেনিৰাসং অনুস্সরামি, সেয্যথিদং – একম্পি জাতিং দ্ৰেপি জাতিযো তিস্সোপি জাতিযো চতস্সোপি জাতিযো পঞ্চপি জাতিযো দসপি জাতিযো ৰীসম্পি জাতিযো তিংসম্পি জাতিযো চত্তালীসম্পি জাতিযো পঞ্ঞাসম্পি জাতিযো জাতিসতম্পি, জাতিসহস্সম্পি জাতিসতসহস্সম্পি, অনেকেপি সংৰট্টকপ্পে অনেকেপি ৰিৰট্টকপ্পে অনেকেপি সংৰট্টৰিৰট্টকপ্পে – ‘অমুত্রাসিং এৰংনামো এৰংগোত্তো এৰংৰণ্ণো এৰমাহারো এৰংসুখদুক্খপ্পটিসংৰেদী এৰমাযুপরিযন্তো; সো ততো চুতো অমুত্র উদপাদিং; তত্রাপাসিং এৰংনামো এৰংগোত্তো এৰংৰণ্ণো এৰমাহারো এৰংসুখদুক্খপ্পটিসংৰেদী এৰমাযুপরিযন্তো; সো ততো চুতো ইধূপপন্নোতি. ইতি সাকারং সউদ্দেসং অনেকৰিহিতং পুব্বেনিৰাসং অনুস্সরামি. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, রত্তিযা পঠমে যামে পঠমা ৰিজ্জা অধিগতা, অৰিজ্জা ৰিহতা, ৰিজ্জা উপ্পন্না, তমো ৰিহতো, আলোকো উপ্পন্নো – যথা তং অপ্পমত্তস্স আতাপিনো পহিতত্তস্স ৰিহরতো. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, পঠমাভিনিব্ভিদা অহোসি কুক্কুটচ্ছাপকস্সেৰ অণ্ডকোসম্হা.

১৩. ‘‘সো এৰং সমাহিতে চিত্তে পরিসুদ্ধে পরিযোদাতে অনঙ্গণে ৰিগতূপক্কিলেসে মুদুভূতে কম্মনিযে ঠিতে আনেঞ্জপ্পত্তে সত্তানং চুতূপপাতঞাণায চিত্তং অভিনিন্নামেসিং. সো দিব্বেন চক্খুনা ৰিসুদ্ধেন অতিক্কন্তমানুসকেন [অতিক্কন্তমানুস্সকেন (ক.)] সত্তে পস্সামি চৰমানে উপপজ্জমানে হীনে পণীতে সুৰণ্ণে দুব্বণ্ণে. সুগতে দুগ্গতে যথাকম্মূপগে সত্তে পজানামি – ‘ইমে ৰত ভোন্তো সত্তা কাযদুচ্চরিতেন সমন্নাগতা ৰচীদুচ্চরিতেন সমন্নাগতা মনোদুচ্চরিতেন সমন্নাগতা অরিযানং উপৰাদকা মিচ্ছাদিট্ঠিকা মিচ্ছাদিট্ঠিকম্মসমাদানা; তে কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপন্না. ইমে ৰা পন ভোন্তো সত্তা কাযসুচরিতেন সমন্নাগতা ৰচীসুচরিতেন সমন্নাগতা মনোসুচরিতেন সমন্নাগতা অরিযানং অনুপৰাদকা সম্মাদিট্ঠিকা সম্মাদিট্ঠিকম্মসমাদানা; তে কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপন্না’তি. ইতি দিব্বেন চক্খুনা ৰিসুদ্ধেন অতিক্কন্তমানুসকেন সত্তে পস্সামি চৰমানে উপপজ্জমানে হীনে পণীতে সুৰণ্ণে দুব্বণ্ণে. সুগতে দুগ্গতে যথাকম্মূপগে সত্তে পজানামি. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, রত্তিযা মজ্ঝিমে যামে দুতিযা ৰিজ্জা অধিগতা, অৰিজ্জা ৰিহতা, ৰিজ্জা উপ্পন্না, তমো ৰিহতো, আলোকো উপ্পন্নো – যথা তং অপ্পমত্তস্স আতাপিনো পহিতত্তস্স ৰিহরতো. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, দুতিযাভিনিব্ভিদা অহোসি কুক্কুটচ্ছাপকস্সেৰ অণ্ডকোসম্হা.

১৪. ‘‘সো এৰং সমাহিতে চিত্তে পরিসুদ্ধে পরিযোদাতে অনঙ্গণে ৰিগতূপক্কিলেসে মুদুভূতে কম্মনিযে ঠিতে আনেঞ্জপ্পত্তে আসৰানং খযঞাণায চিত্তং অভিনিন্নামেসিং. সো ‘ইদং দুক্খ’ন্তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং দুক্খসমুদযো’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং দুক্খনিরোধো’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং দুক্খনিরোধগামিনী পটিপদা’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং; ‘ইমে আসৰা’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং আসৰসমুদযো’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং আসৰনিরোধো’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং, ‘অযং আসৰনিরোধগামিনী পটিপদা’তি যথাভূতং অব্ভঞ্ঞাসিং. তস্স মে এৰং জানতো এৰং পস্সতো কামাসৰাপি চিত্তং ৰিমুচ্চিত্থ ভৰাসৰাপি চিত্তং ৰিমুচ্চিত্থ অৰিজ্জাসৰাপি চিত্তং ৰিমুচ্চিত্থ. ৰিমুত্তস্মিং ৰিমুত্তমিতি ঞাণং অহোসি. ‘খীণা জাতি, ৰুসিতং ব্রহ্মচরিযং, কতং করণীযং, নাপরং ইত্থত্তাযা’তি অব্ভঞ্ঞাসিং. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, রত্তিযা পচ্ছিমে যামে ততিযা ৰিজ্জা অধিগতা, অৰিজ্জা ৰিহতা, ৰিজ্জা উপ্পন্না, তমো ৰিহতো, আলোকো উপ্পন্নো – যথা তং অপ্পমত্তস্স আতাপিনো পহিতত্তস্স ৰিহরতো. অযং খো মে, ব্রাহ্মণ, ততিযাভিনিব্ভিদা অহোসি – কুক্কুটচ্ছাপকস্সেৰ অণ্ডকোসম্হা’’তি.

১৫. এৰং ৰুত্তে, ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘জেট্ঠো ভৰং গোতমো, সেট্ঠো ভৰং গোতমো! অভিক্কন্তং, ভো গোতম, অভিক্কন্তং, ভো গোতম!! সেয্যথাপি, ভো গোতম, নিক্কুজ্জিতং ৰা উক্কুজ্জেয্য, পটিচ্ছন্নং ৰা ৰিৰরেয্য, মূল়্হস্স ৰা মগ্গং আচিক্খেয্য, অন্ধকারে ৰা তেলপজ্জোতং ধারেয্য – চক্খুমন্তো রূপানি দক্খন্তীতি, এৰমেৰং ভোতা গোতমেন অনেকপরিযাযেন ধম্মো পকাসিতো. এসাহং ভৰন্তং গোতমং সরণং গচ্ছামি ধম্মঞ্চ ভিক্খুসঙ্ঘঞ্চ. উপাসকং মং ভৰং গোতমো ধারেতু অজ্জতগ্গে পাণুপেতং সরণং গতং. অধিৰাসেতু চ মে ভৰং গোতমো ৰেরঞ্জাযং ৰস্সাৰাসং সদ্ধিং ভিক্খুসঙ্ঘেনা’’তি. অধিৰাসেসি ভগৰা তুণ্হীভাৰেন. অথ খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো ভগৰতো অধিৰাসনং ৰিদিত্ৰা উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি.

১৬. তেন খো পন সমযেন ৰেরঞ্জা দুব্ভিক্খা হোতি দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. তেন খো পন সমযেন উত্তরাপথকা [উত্তরাহকা (সী.)] অস্সৰাণিজা [অস্সৰণিজা (ক.)] পঞ্চমত্তেহি অস্সসতেহি ৰেরঞ্জং ৰস্সাৰাসং উপগতা হোন্তি. তেহি অস্সমণ্ডলিকাসু ভিক্খূনং পত্থপত্থপুলকং [পত্থপত্থমূলকং (ক.)] পঞ্ঞত্তং হোতি. ভিক্খূ পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায ৰেরঞ্জং পিণ্ডায পৰিসিত্ৰা পিণ্ডং অলভমানা অস্সমণ্ডলিকাসু পিণ্ডায চরিত্ৰা পত্থপত্থপুলকং আরামং আহরিত্ৰা উদুক্খলে কোট্টেত্ৰা কোট্টেত্ৰা পরিভুঞ্জন্তি. আযস্মা পনানন্দো পত্থপুলকং সিলাযং পিসিত্ৰা ভগৰতো উপনামেতি. তং ভগৰা পরিভুঞ্জতি.

অস্সোসি খো ভগৰা উদুক্খলসদ্দং. জানন্তাপি তথাগতা পুচ্ছন্তি, জানন্তাপি ন পুচ্ছন্তি; কালং ৰিদিত্ৰা পুচ্ছন্তি, কালং ৰিদিত্ৰা ন পুচ্ছন্তি; অত্থসংহিতং তথাগতা পুচ্ছন্তি, নো অনত্থসংহিতং. অনত্থসংহিতে সেতুঘাতো তথাগতানং. দ্ৰীহি আকারেহি বুদ্ধা ভগৰন্তো ভিক্খূ পটিপুচ্ছন্তি – ধম্মং ৰা দেসেস্সাম, সাৰকানং ৰা সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামাতি [পঞ্ঞাপেস্সামাতি (সী. স্যা.)]. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘কিং নু খো সো, আনন্দ, উদুক্খলসদ্দো’’তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘সাধু সাধু, আনন্দ! তুম্হেহি, আনন্দ সপ্পুরিসেহি ৰিজিতং. পচ্ছিমা জনতা সালিমংসোদনং অতিমঞ্ঞিস্সতী’’তি.

১৭. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো [মহামোগ্গলানো (ক.)] যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘এতরহি, ভন্তে, ৰেরঞ্জা দুব্ভিক্খা দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা. ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. ইমিস্সা, ভন্তে, মহাপথৰিযা হেট্ঠিমতলং সম্পন্নং – সেয্যথাপি খুদ্দমধুং অনীলকং এৰমস্সাদং. সাধাহং, ভন্তে, পথৰিং পরিৰত্তেয্যং. ভিক্খূ পপ্পটকোজং পরিভুঞ্জিস্সন্তী’’তি. ‘‘যে পন তে, মোগ্গল্লান, পথৰিনিস্সিতা পাণা তে কথং করিস্সসী’’তি? ‘‘একাহং, ভন্তে, পাণিং অভিনিম্মিনিস্সামি – সেয্যথাপি মহাপথৰী. যে পথৰিনিস্সিতা পাণা তে তত্থ সঙ্কামেস্সামি. একেন হত্থেন পথৰিং পরিৰত্তেস্সামী’’তি. ‘‘অলং, মোগ্গল্লান, মা তে রুচ্চি পথৰিং পরিৰত্তেতুং. ৰিপল্লাসম্পি সত্তা পটিলভেয্যু’’ন্তি. ‘‘সাধু, ভন্তে, সব্বো ভিক্খুসঙ্ঘো উত্তরকুরুং পিণ্ডায গচ্ছেয্যা’’তি. ‘‘অলং, মোগ্গল্লান, মা তে রুচ্চি সব্বস্স ভিক্খুসঙ্ঘস্স উত্তরকুরুং পিণ্ডায গমন’’ন্তি.

১৮. অথ খো আযস্মতো সারিপুত্তস্স রহোগতস্স পটিসল্লীনস্স এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি – ‘‘কতমেসানং খো বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসি; কতমেসানং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি? অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো সাযন্হসমযং [সাযণ্হসমযং (সী.)] পটিসল্লানা ৰুট্ঠিতো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা সারিপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘ইধ ময্হং, ভন্তে, রহোগতস্স পটিসল্লীনস্স এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি – ‘কতমেসানং খো বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসি, কতমেসানং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’তি. ‘কতমেসানং নু খো, ভন্তে, বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসি, কতমেসানং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’’তি?

‘‘ভগৰতো চ, সারিপুত্ত, ৰিপস্সিস্স ভগৰতো চ সিখিস্স ভগৰতো চ ৰেস্সভুস্স ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসি. ভগৰতো চ, সারিপুত্ত, ককুসন্ধস্স ভগৰতো চ কোণাগমনস্স ভগৰতো চ কস্সপস্স ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি.

১৯. ‘‘কো নু খো, ভন্তে, হেতু কো পচ্চযো, যেন ভগৰতো চ ৰিপস্সিস্স ভগৰতো চ সিখিস্স ভগৰতো চ ৰেস্সভুস্স ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি? ‘‘ভগৰা চ, সারিপুত্ত, ৰিপস্সী ভগৰা চ সিখী ভগৰা চ ৰেস্সভূ কিলাসুনো অহেসুং সাৰকানং ৰিত্থারেন ধম্মং দেসেতুং. অপ্পকঞ্চ নেসং অহোসি সুত্তং গেয্যং ৰেয্যাকরণং গাথা উদানং ইতিৰুত্তকং জাতকং অব্ভুতধম্মং ৰেদল্লং. অপঞ্ঞত্তং সাৰকানং সিক্খাপদং. অনুদ্দিট্ঠং পাতিমোক্খং. তেসং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং অন্তরধানেন বুদ্ধানুবুদ্ধানং সাৰকানং অন্তরধানেন যে তে পচ্ছিমা সাৰকা নানানামা নানাগোত্তা নানাজচ্চা নানাকুলা পব্বজিতা তে তং ব্রহ্মচরিযং খিপ্পঞ্ঞেৰ অন্তরধাপেসুং. সেয্যথাপি, সারিপুত্ত, নানাপুপ্ফানি ফলকে নিক্খিত্তানি সুত্তেন অসঙ্গহিতানি তানি ৰাতো ৰিকিরতি ৰিধমতি ৰিদ্ধংসেতি. তং কিস্স হেতু? যথা তং সুত্তেন অসঙ্গহিতত্তা. এৰমেৰ খো, সারিপুত্ত, তেসং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং অন্তরধানেন বুদ্ধানুবুদ্ধানং সাৰকানং অন্তরধানেন যে তে পচ্ছিমা সাৰকা নানানামা নানাগোত্তা নানাজচ্চা নানাকুলা পব্বজিতা তে তং ব্রহ্মচরিযং খিপ্পঞ্ঞেৰ অন্তরধাপেসুং.

‘‘অকিলাসুনো চ তে ভগৰন্তো অহেসুং সাৰকে চেতসা চেতো পরিচ্চ ওৰদিতুং. ভূতপুব্বং, সারিপুত্ত, ৰেস্সভূ ভগৰা অরহং সম্মাসম্বুদ্ধো অঞ্ঞতরস্মিং ভিংসনকে [ভীসনকে (ক.)] ৰনসণ্ডে সহস্সং ভিক্খুসঙ্ঘং চেতসা চেতো পরিচ্চ ওৰদতি অনুসাসতি – ‘এৰং ৰিতক্কেথ, মা এৰং ৰিতক্কযিত্থ; এৰং মনসিকরোথ, মা এৰং মনসাকত্থ [মনসাকরিত্থ (ক.)]; ইদং পজহথ, ইদং উপসম্পজ্জ ৰিহরথা’তি. অথ খো, সারিপুত্ত, তস্স ভিক্খুসহস্সস্স ৰেস্সভুনা ভগৰতা অরহতা সম্মাসম্বুদ্ধেন এৰং ওৰদিযমানানং এৰং অনুসাসিযমানানং অনুপাদায আসৰেহি চিত্তানি ৰিমুচ্চিংসু. তত্র সুদং, সারিপুত্ত, ভিংসনকস্স ৰনসণ্ডস্স ভিংসনকতস্মিং হোতি – যো কোচি অৰীতরাগো তং ৰনসণ্ডং পৰিসতি, যেভুয্যেন লোমানি হংসন্তি. অযং খো, সারিপুত্ত, হেতু অযং পচ্চযো যেন ভগৰতো চ ৰিপস্সিস্স ভগৰতো চ সিখিস্স ভগৰতো চ ৰেস্সভুস্স ব্রহ্মচরিযং ন চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি.

২০. ‘‘কো পন, ভন্তে, হেতু কো পচ্চযো যেন ভগৰতো চ ককুসন্ধস্স ভগৰতো চ কোণাগমনস্স ভগৰতো চ কস্সপস্স ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি? ‘‘ভগৰা চ, সারিপুত্ত, ককুসন্ধো ভগৰা চ কোণাগমনো ভগৰা চ কস্সপো অকিলাসুনো অহেসুং সাৰকানং ৰিত্থারেন ধম্মং দেসেতুং. বহুঞ্চ নেসং অহোসি সুত্তং গেয্যং ৰেয্যাকরণং গাথা উদানং ইতিৰুত্তকং জাতকং অব্ভুতধম্মং ৰেদল্লং, পঞ্ঞত্তং সাৰকানং সিক্খাপদং, উদ্দিট্ঠং পাতিমোক্খং. তেসং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং অন্তরধানেন বুদ্ধানুবুদ্ধানং সাৰকানং অন্তরধানেন যে তে পচ্ছিমা সাৰকা নানানামা নানাগোত্তা নানাজচ্চা নানাকুলা পব্বজিতা তে তং ব্রহ্মচরিযং চিরং দীঘমদ্ধানং ঠপেসুং. সেয্যথাপি, সারিপুত্ত, নানাপুপ্ফানি ফলকে নিক্খিত্তানি সুত্তেন সুসঙ্গহিতানি তানি ৰাতো ন ৰিকিরতি ন ৰিধমতি ন ৰিদ্ধংসেতি. তং কিস্স হেতু? যথা তং সুত্তেন সুসঙ্গহিতত্তা. এৰমেৰ খো, সারিপুত্ত, তেসং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং অন্তরধানেন বুদ্ধানুবুদ্ধানং সাৰকানং অন্তরধানেন যে তে পচ্ছিমা সাৰকা নানানামা নানাগোত্তা নানাজচ্চা নানাকুলা পব্বজিতা তে তং ব্রহ্মচরিযং চিরং দীঘমদ্ধানং ঠপেসুং. অযং খো, সারিপুত্ত, হেতু অযং পচ্চযো যেন ভগৰতো চ ককুসন্ধস্স ভগৰতো চ কোণাগমনস্স ভগৰতো চ কস্সপস্স ব্রহ্মচরিযং চিরট্ঠিতিকং অহোসী’’তি.

২১. অথ খো আযস্মা সারিপুত্তো উট্ঠাযাসনা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা যেন ভগৰা তেনঞ্জলিং পণামেত্ৰা ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘এতস্স, ভগৰা, কালো! এতস্স, সুগত, কালো! যং ভগৰা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেয্য [পঞ্ঞাপেয্য (সী. স্যা.)], উদ্দিসেয্য পাতিমোক্খং, যথযিদং ব্রহ্মচরিযং অদ্ধনিযং অস্স চিরট্ঠিতিক’’ন্তি. ‘‘আগমেহি ত্ৰং, সারিপুত্ত! আগমেহি ত্ৰং, সারিপুত্ত! তথাগতোৰ তত্থ কালং জানিস্সতি. ন তাৰ, সারিপুত্ত, সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিসতি [ন উদ্দিসতি (সী.)] পাতিমোক্খং যাৰ ন ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি. যতো চ খো, সারিপুত্ত, ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, অথ সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিস্সতি পাতিমোক্খং তেসংযেৰ আসৰট্ঠানীযানং ধম্মানং পটিঘাতায. ন তাৰ, সারিপুত্ত, ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি যাৰ ন সঙ্ঘো রত্তঞ্ঞুমহত্তং পত্তো হোতি. যতো চ খো, সারিপুত্ত, সঙ্ঘো রত্তঞ্ঞুমহত্তং পত্তো হোতি অথ ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, অথ, সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিসতি পাতিমোক্খং তেসংযেৰ আসৰট্ঠানীযানং ধম্মানং পটিঘাতায. ন তাৰ, সারিপুত্ত, ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, যাৰ ন সঙ্ঘো ৰেপুল্লমহত্তং পত্তো হোতি. যতো চ খো, সারিপুত্ত, সঙ্ঘো ৰেপুল্লমহত্তং পত্তো হোতি, অথ ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, অথ সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিসতি পাতিমোক্খং তেসংযেৰ আসৰট্ঠানীযানং ধম্মানং পটিঘাতায. ন তাৰ, সারিপুত্ত, ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, যাৰ ন সঙ্ঘো লাভগ্গমহত্তং পত্তো হোতি. যতো চ খো, সারিপুত্ত, সঙ্ঘো লাভগ্গমহত্তং পত্তো হোতি, অথ ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, অথ সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিসতি পাতিমোক্খং তেসংযেৰ আসৰট্ঠানীযানং ধম্মানং পটিঘাতায. ন তাৰ, সারিপুত্ত, ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, যাৰ ন সঙ্ঘো বাহুসচ্চমহত্তং পত্তো হোতি. যতো চ খো, সারিপুত্ত, সঙ্ঘো বাহুসচ্চমহত্তং পত্তো হোতি, অথ ইধেকচ্চে আসৰট্ঠানীযা ধম্মা সঙ্ঘে পাতুভৰন্তি, অথ সত্থা সাৰকানং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেতি উদ্দিসতি পাতিমোক্খং তেসংযেৰ আসৰট্ঠানীযানং ধম্মানং পটিঘাতায. নিরব্বুদো হি, সারিপুত্ত, ভিক্খুসঙ্ঘো নিরাদীনৰো অপগতকাল়কো সুদ্ধো সারে পতিট্ঠিতো. ইমেসঞ্হি, সারিপুত্ত, পঞ্চন্নং ভিক্খুসতানং যো পচ্ছিমকো ভিক্খু সো সোতাপন্নো অৰিনিপাতধম্মো নিযতো সম্বোধিপরাযণো’’তি.

২২. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘আচিণ্ণং খো পনেতং, আনন্দ, তথাগতানং যেহি নিমন্তিতা ৰস্সং ৰসন্তি, ন তে অনপলোকেত্ৰা জনপদচারিকং পক্কমন্তি. আযামানন্দ, ৰেরঞ্জং ব্রাহ্মণং অপলোকেস্সামা’’তি. ‘‘এৰং ভন্তে’’তি খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো পচ্চস্সোসি. অথ খো ভগৰা নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায আযস্মতা আনন্দেন পচ্ছাসমণেন যেন ৰেরঞ্জস্স ব্রাহ্মণস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো ৰেরঞ্জং ব্রাহ্মণং ভগৰা এতদৰোচ – ‘‘নিমন্তিতম্হ তযা, ব্রাহ্মণ, ৰস্সংৰুট্ঠা [ৰস্সংৰুত্থা (সী. স্যা. ক.)], অপলোকেম তং, ইচ্ছাম মযং জনপদচারিকং পক্কমিতু’’ন্তি. ‘‘সচ্চং, ভো গোতম, নিমন্তিতত্থ মযা ৰস্সংৰুট্ঠা; অপি চ, যো দেয্যধম্মো সো ন দিন্নো. তঞ্চ খো নো অসন্তং, নোপি অদাতুকম্যতা, তং কুতেত্থ লব্ভা বহুকিচ্চা ঘরাৰাসা বহুকরণীযা. অধিৰাসেতু মে ভৰং গোতমো স্ৰাতনায ভত্তং সদ্ধিং ভিক্খুসঙ্ঘেনা’’তি. অধিৰাসেসি ভগৰা তুণ্হীভাৰেন. অথ খো ভগৰা ৰেরঞ্জং ব্রাহ্মণং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেত্ৰা সমাদপেত্ৰা সমুত্তেজেত্ৰা সম্পহংসেত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কামি. অথ খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন সকে নিৰেসনে পণীতং খাদনীযং ভোজনীযং পটিযাদাপেত্ৰা ভগৰতো কালং আরোচাপেসি – ‘‘কালো, ভো গোতম, নিট্ঠিতং ভত্ত’’ন্তি.

২৩. অথ খো ভগৰা পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন ৰেরঞ্জস্স ব্রাহ্মণস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি সদ্ধিং ভিক্খুসঙ্ঘেন. অথ খো ৰেরঞ্জো ব্রাহ্মণো বুদ্ধপ্পমুখং ভিক্খুসঙ্ঘং পণীতেন খাদনীযেন ভোজনীযেন সহত্থা সন্তপ্পেত্ৰা সম্পৰারেত্ৰা ভগৰন্তং ভুত্তাৰিং ওনীতপত্তপাণিং [ওণীতপত্তপাণিং (ক.)] তিচীৰরেন অচ্ছাদেসি, একমেকঞ্চ ভিক্খুং একমেকেন দুস্সযুগেন অচ্ছাদেসি. অথ খো ভগৰা ৰেরঞ্জং ব্রাহ্মণং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেত্ৰা সমাদপেত্ৰা সমুত্তেজেত্ৰা সম্পহংসেত্ৰা উট্ঠাযাসনা পক্কামি. অথ খো ভগৰা ৰেরঞ্জাযং যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা অনুপগম্ম সোরেয্যং সঙ্কস্সং কণ্ণকুজ্জং যেন পযাগপতিট্ঠানং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পযাগপতিট্ঠানে গঙ্গং নদিং উত্তরিত্ৰা যেন বারাণসী তদৰসরি. অথ খো ভগৰা বারাণসিযং যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা যেন ৰেসালী তেন চারিকং পক্কামি. অনুপুব্বেন চারিকং চরমানো যেন ৰেসালী তদৰসরি. তত্র সুদং ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযন্তি.

ৰেরঞ্জভাণৰারো নিট্ঠিতো.

১. পারাজিককণ্ডং

১. পঠমপারাজিকং

সুদিন্নভাণৰারো

২৪. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযা অৰিদূরে কলন্দগামো নাম অত্থি [কলন্দগামো নাম হোতি (সী.), কলন্দগামো হোতি (স্যা.)]. তত্থ সুদিন্নো নাম কলন্দপুত্তো সেট্ঠিপুত্তো হোতি. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো সম্বহুলেহি [সম্পহূলেহি (সী.)] সহাযকেহি সদ্ধিং ৰেসালিং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন. তেন খো পন সমযেন ভগৰা মহতিযা পরিসায পরিৰুতো ধম্মং দেসেন্তো নিসিন্নো হোতি. অদ্দস খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং মহতিযা পরিসায পরিৰুতং ধম্মং দেসেন্তং নিসিন্নং. দিস্ৰানস্স এতদহোসি – ‘‘যংনূনাহম্পি ধম্মং সুণেয্য’’ন্তি. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো যেন সা পরিসা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নস্স খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যথা যথা খো অহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; যংনূনাহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজেয্য’’ন্তি. অথ খো সা পরিসা ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতা সমাদপিতা সমুত্তেজিতা সম্পহংসিতা উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি.

২৫. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো অচিরৰুট্ঠিতায পরিসায যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘যথা যথাহং, ভন্তে, ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং, ভন্তে, কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং. পব্বাজেতু মং ভগৰা’’তি. ‘‘অনুঞ্ঞাতোসি পন ত্ৰং, সুদ্দিন্ন, মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি? ‘‘ন খো অহং, ভন্তে, অনুঞ্ঞাতো মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. ‘‘ন খো, সুদিন্ন, তথাগতা অননুঞ্ঞাতং মাতাপিতূহি পুত্তং পব্বাজেন্তী’’তি. ‘‘সোহং, ভন্তে, তথা করিস্সামি যথা মং মাতাপিতরো অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি.

২৬. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ৰেসালিযং তং করণীযং তীরেত্ৰা যেন কলন্দগামো যেন মাতাপিতরো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা, যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং. অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. এৰং ৰুত্তে সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. দুতিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা, যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং. অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. দুতিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি! ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো মাতাপিতরো এতদৰোচ – ‘‘অম্মতাতা, যথা যথাহং ভগৰতা ধম্মং দেসিতং আজানামি, নযিদং সুকরং অগারং অজ্ঝাৰসতা একন্তপরিপুণ্ণং একন্তপরিসুদ্ধং সঙ্খলিখিতং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং; ইচ্ছামহং কেসমস্সুং ওহারেত্ৰা কাসাযানি ৰত্থানি অচ্ছাদেত্ৰা অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিতুং. অনুজানাথ মং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি!

২৭. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো – ‘‘ন মং মাতাপিতরো অনুজানন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি, তত্থেৰ অনন্তরহিতায ভূমিযা নিপজ্জি – ইধেৰ মে মরণং ভৰিস্সতি পব্বজ্জা ৰাতি. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো একম্পি ভত্তং ন ভুঞ্জি, দ্ৰেপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, তীণিপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, চত্তারিপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, পঞ্চপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, ছপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি, সত্তপি ভত্তানি ন ভুঞ্জি.

২৮. অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায? উট্ঠেহি, তাত সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু. ন তং মযং অনুজানাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. এৰং ৰুত্তে সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, তাত সুদিন্ন, অম্হাকং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি মযং তে অকামকা ৰিনা ভৰিস্সাম, কিং পন মযং তং জীৰন্তং অনুজানিস্সাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায! উট্ঠেহি, তাত সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু. ন তং মযং অনুজানাম অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি.

অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, সম্ম সুদিন্ন, মাতাপিতূনং একপুত্তকো পিযো মনাপো সুখেধিতো সুখপরিহতো. ন ত্ৰং, সম্ম সুদিন্ন, কিঞ্চি দুক্খস্স জানাসি. মরণেনপি তে মাতাপিতরো অকামকা ৰিনা ভৰিস্সন্তি, কিং পন তং জীৰন্তং অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজায! উট্ঠেহি, সম্ম সুদিন্ন, ভুঞ্জ চ পিৰ চ পরিচারেহি চ, ভুঞ্জন্তো পিৰন্তো পরিচারেন্তো কামে পরিভুঞ্জন্তো পুঞ্ঞানি করোন্তো অভিরমস্সু, ন তং মাতাপিতরো অনুজানিস্সন্তি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. এৰং ৰুত্তে, সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, সম্ম সুদিন্ন…পে… ততিযম্পি খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তুণ্হী অহোসি.

২৯. অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স মাতাপিতরো এতদৰোচুং – ‘‘অম্মতাতা, এসো সুদিন্নো অনন্তরহিতায ভূমিযা নিপন্নো – ‘ইধেৰ মে মরণং ভৰিস্সতি পব্বজ্জা ৰা’তি. সচে তুম্হে সুদিন্নং নানুজানিস্সথ অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, তত্থেৰ মরণং আগমিস্সতি. সচে পন তুম্হে সুদিন্নং অনুজানিস্সথ অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, পব্বজিতম্পি নং দক্খিস্সথ. সচে সুদিন্নো নাভিরমিস্সতি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায, কা তস্স অঞ্ঞা গতি ভৰিস্সতি, ইধেৰ পচ্চাগমিস্সতি. অনুজানাথ সুদিন্নং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. ‘‘অনুজানাম, তাতা, সুদিন্নং অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি. অথ খো সুদিন্নস্স কলন্দপুত্তস্স সহাযকা যেন সুদিন্নো কলন্দপুত্তো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা সুদিন্নং কলন্দপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘উট্ঠেহি, সম্ম সুদিন্ন, অনুঞ্ঞাতোসি মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি.

৩০. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো – ‘‘অনুঞ্ঞাতোম্হি কির মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জাযা’’তি, হট্ঠো উদগ্গো পাণিনা গত্তানি পরিপুঞ্ছন্তো ৰুট্ঠাসি. অথ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো কতিপাহং বলং গাহেত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসন্নো খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘অনুঞ্ঞাতো [অনুঞ্ঞাতোম্হি (সী. স্যা.)] অহং, ভন্তে, মাতাপিতূহি অগারস্মা অনগারিযং পব্বজ্জায. পব্বাজেতু মং ভগৰা’’তি. অলত্থ খো সুদিন্নো কলন্দপুত্তো ভগৰতো সন্তিকে পব্বজ্জং, অলত্থ উপসম্পদং. অচিরূপসম্পন্নো চ পনাযস্মা সুদিন্নো এৰরূপে ধুতগুণে সমাদায ৰত্ততি, আরঞ্ঞিকো হোতি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো সপদানচারিকো, অঞ্ঞতরং ৰজ্জিগামং উপনিস্সায ৰিহরতি.

তেন খো পন সমযেন ৰজ্জী দুব্ভিক্খা হোতি দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স এতদহোসি – ‘‘এতরহি খো ৰজ্জী দুব্ভিক্খা দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. বহূ খো পন মে ৰেসালিযং ঞাতী অড্ঢা মহদ্ধনা মহাভোগা পহূতজাতরূপরজতা পহূতৰিত্তূপকরণা পহূতধনধঞ্ঞা. যংনূনাহং ঞাতী উপনিস্সায ৰিহরেয্যং! ঞাতী মং [ঞাতকাপি মং (স্যা.)] নিস্সায দানানি দস্সন্তি পুঞ্ঞানি করিস্সন্তি, ভিক্খূ চ লাভং লচ্ছন্তি, অহঞ্চ পিণ্ডকেন ন কিলমিস্সামী’’তি. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো সেনাসনং সংসামেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন ৰেসালী তেন পক্কামি. অনুপুব্বেন যেন ৰেসালী তদৰসরি. তত্র সুদং আযস্মা সুদিন্নো ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং. অস্সোসুং খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতকা – ‘‘সুদিন্নো কির কলন্দপুত্তো ৰেসালিং অনুপ্পত্তো’’তি. তে আযস্মতো সুদিন্নস্স সট্ঠিমত্তে থালিপাকে ভত্তাভিহারং অভিহরিংসু. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো তে সট্ঠিমত্তে থালিপাকে ভিক্খূনং ৰিস্সজ্জেত্ৰা পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কলন্দগামং পিণ্ডায পাৰিসি. কলন্দগামে সপদানং পিণ্ডায চরমানো যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি.

৩১. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী আভিদোসিকং কুম্মাসং ছড্ডেতুকামা [ছট্টেতুকামা (ক.)] হোতি. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো তং ঞাতিদাসিং এতদৰোচ – ‘‘সচে তং, ভগিনি, ছড্ডনীযধম্মং, ইধ মে পত্তে আকিরা’’তি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী তং আভিদোসিকং কুম্মাসং আযস্মতো সুদিন্নস্স পত্তে আকিরন্তী হত্থানঞ্চ পাদানঞ্চ সরস্স চ নিমিত্তং অগ্গহেসি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স ঞাতিদাসী যেনাযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতরং এতদৰোচ – ‘‘যগ্ঘেয্যে, জানেয্যাসি, অয্যপুত্তো সুদিন্নো অনুপ্পত্তো’’তি. ‘‘সচে, জে, ত্ৰং সচ্চং ভণসি, অদাসিং তং করোমী’’তি.

৩২. তেন খো পন সমযেন আযস্মা সুদিন্নো তং আভিদোসিকং কুম্মাসং অঞ্ঞতরং কুট্টমূলং [কুড্ডমূলং (সী. স্যা.)] নিস্সায পরিভুঞ্জতি. পিতাপি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স কম্মন্তা আগচ্ছন্তো অদ্দস আযস্মন্তং সুদিন্নং তং আভিদোসিকং কুম্মাসং অঞ্ঞতরং কুট্টমূলং নিস্সায পরিভুঞ্জন্তং. দিস্ৰান যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘অত্থি নাম, তাত সুদিন্ন, আভিদোসিকং কুম্মাসং পরিভুঞ্জিস্সসি! ননু নাম, তাত সুদিন্ন, সকং গেহং গন্তব্ব’’ন্তি? ‘‘অগমিম্হ [অগমম্হা (ক.)] খো তে গহপতি, গেহং. ততোযং আভিদোসিকো কুম্মাসো’’তি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মতো সুদিন্নস্স বাহাযং গহেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘এহি, তাত সুদিন্ন, ঘরং গমিস্সামা’’তি. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ভুঞ্জ, তাত সুদিন্না’’তি. ‘‘অলং, গহপতি, কতং মে অজ্জ ভত্তকিচ্চ’’ন্তি. ‘‘অধিৰাসেহি, তাত সুদিন্ন, স্ৰাতনায ভত্ত’’ন্তি. অধিৰাসেসি খো আযস্মা সুদিন্নো তুণ্হীভাৰেন. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো উট্ঠাযাসনা পক্কামি.

৩৩. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন হরিতেন গোমযেন পথৰিং ওপুঞ্জাপেত্ৰা [ওপুচ্ছাপেত্ৰা (সী. স্যা.)] দ্ৰে পুঞ্জে কারাপেসি – একং হিরঞ্ঞস্স, একং সুৰণ্ণস্স. তাৰ মহন্তা পুঞ্জা অহেসুং, ওরতো ঠিতো পুরিসো পারতো ঠিতং পুরিসং ন পস্সতি; পারতো ঠিতো পুরিসো ওরতো ঠিতং পুরিসং ন পস্সতি. তে পুঞ্জে কিলঞ্জেহি পটিচ্ছাদাপেত্ৰা মজ্ঝে আসনং পঞ্ঞাপেত্ৰা তিরোকরণীযং পরিক্খিপিত্ৰা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, যেন অলঙ্কারেন অলঙ্কতা পুত্তস্স মে সুদিন্নস্স পিযা অহোসি মনাপা তেন অলঙ্কারেন অলঙ্করা’’তি. ‘‘এৰং, অয্যে’’তি, খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি.

৩৪. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন সকপিতু নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে পুঞ্জে ৰিৰরাপেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং তে, তাত সুদিন্ন, মাতু মত্তিকং ইত্থিকায ইত্থিধনং, অঞ্ঞং পেত্তিকং অঞ্ঞং পিতামহং. লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং. এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি. ‘‘তাত, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি, অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং তে, তাত সুদিন্ন, মাতু মত্তিকং, ইত্থিকায ইত্থিধনং, অঞ্ঞং পেত্তিকং, অঞ্ঞং পিতামহং. লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং. এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি. ‘‘ৰদেয্যাম খো তং, গহপতি, সচে ত্ৰং নাতিকড্ঢেয্যাসী’’তি. ‘‘ৰদেহি, তাত সুদিন্না’’তি. তেন হি ত্ৰং, গহপতি, মহন্তে মহন্তে সাণিপসিব্বকে কারাপেত্ৰা হিরঞ্ঞসুৰণ্ণস্স পূরাপেত্ৰা সকটেহি নিব্বাহাপেত্ৰা মজ্ঝে গঙ্গায সোতে ওপাতেহি [ওসাদেহি (সী. স্যা.)]. তং কিস্স হেতু? যঞ্হি তে, গহপতি, ভৰিস্সতি ততোনিদানং ভযং ৰা ছম্ভিতত্তং ৰা লোমহংসো ৰা আরক্খো ৰা সো তে ন ভৰিস্সতী’’তি. এৰং ৰুত্তে, আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা অনত্তমনো অহোসি – ‘‘কথঞ্হি নাম পুত্তো সুদিন্নো এৰং ৰক্খতী’’তি!

৩৫. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পিতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, ত্ৰং পিযা চ মনাপা চ [ত্ৰম্পি যাচ (সী.)]. অপ্পেৰ নাম পুত্তো সুদিন্নো তুয্হম্পি ৰচনং করেয্যা’’তি! অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স পাদেসু গহেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘কীদিসা নাম তা, অয্যপুত্ত, অচ্ছরাযো যাসং ত্ৰং হেতু ব্রহ্মচরিযং চরসী’’তি? ‘‘ন খো অহং, ভগিনি, অচ্ছরানং হেতু ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা – ‘‘অজ্জতগ্গে মং অয্যপুত্তো সুদিন্নো ভগিনিৰাদেন সমুদাচরতী’’তি, তত্থেৰ মুচ্ছিতা পপতা.

অথ খো আযস্মা সুদিন্নো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘সচে, গহপতি, ভোজনং দাতব্বং দেথ, মা নো ৰিহেঠযিত্থা’’তি. ‘‘ভুঞ্জ, তাত সুদিন্না’’তি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা চ পিতা চ আযস্মন্তং সুদিন্নং পণীতেন খাদনীযেন ভোজনীযেন সহত্থা সন্তপ্পেসুং সম্পৰারেসুং. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং ভুত্তাৰিং ওনীতপত্তপাণিং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং. লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং. এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি. ‘‘অম্ম, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি, অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং [পহূতধনধঞ্ঞং (প. চরামীতি) ইতিপাঠো সব্বত্থ নত্থি, ঊনো মঞ্ঞে]. তেন হি, তাত সুদিন্ন, বীজকম্পি দেহি – মা নো অপুত্তকং সাপতেয্যং লিচ্ছৰযো অতিহরাপেসু’’ন্তি. ‘‘এতং খো মে, অম্ম, সক্কা কাতু’’ন্তি. ‘‘কহং পন, তাত সুদিন্ন, এতরহি ৰিহরসী’’তি? ‘‘মহাৰনে, অম্মা’’তি. অথ খো আযস্মা সুদিন্নো উট্ঠাযাসনা পক্কামি.

৩৬. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ৰধু, যদা উতুনী হোসি, পুপ্ফং তে উপ্পন্নং হোতি, অথ মে আরোচেয্যাসী’’তি. ‘‘এৰং অয্যে’’তি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা নচিরস্সেৰ উতুনী অহোসি, পুপ্ফংসা উপ্পজ্জি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতরং এতদৰোচ – ‘‘উতুনীম্হি, অয্যে, পুপ্ফং মে উপ্পন্ন’’ন্তি. ‘‘তেন হি, ৰধু, যেন অলঙ্কারেন অলঙ্কতা পুত্তস্স সুদিন্নস্স পিযা অহোসি মনাপা তেন অলঙ্কারেন অলঙ্করা’’তি. ‘‘এৰং অয্যে’’তি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতুযা পচ্চস্সোসি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকং আদায যেন মহাৰনং যেনাযস্মা সুদিন্নো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং. লব্ভা, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগা চ ভুঞ্জিতুং পুঞ্ঞানি চ কাতুং. এহি ত্ৰং, তাত সুদিন্ন, হীনাযাৰত্তিত্ৰা ভোগে চ ভুঞ্জস্সু পুঞ্ঞানি চ করোহী’’তি. ‘‘অম্ম, ন উস্সহামি ন ৰিসহামি, অভিরতো অহং ব্রহ্মচরিযং চরামী’’তি. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো আযস্মতো সুদিন্নস্স মাতা আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, তাত সুদিন্ন, কুলং অড্ঢং মহদ্ধনং মহাভোগং পহূতজাতরূপরজতং পহূতৰিত্তূপকরণং পহূতধনধঞ্ঞং. তেন হি, তাত সুদিন্ন, বীজকম্পি দেহি – মা নো অপুত্তকং সাপতেয্যং লিচ্ছৰযো অতিহরাপেসু’’ন্তি. ‘‘এতং খো মে, অম্ম, সক্কা কাতু’’ন্তি, পুরাণদুতিযিকায বাহাযং গহেত্ৰা মহাৰনং অজ্ঝোগাহেত্ৰা অপঞ্ঞত্তে সিক্খাপদে অনাদীনৰদস্সো পুরাণদুতিযিকায তিক্খত্তুং মেথুনং ধম্মং অভিৰিঞ্ঞাপেসি. সা তেন গব্ভং গণ্হি. ভুম্মা দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং – ‘‘নিরব্বুদো ৰত, ভো, ভিক্খুসঙ্ঘো নিরাদীনৰো; সুদিন্নেন কলন্দপুত্তেন অব্বুদং উপ্পাদিতং, আদীনৰো উপ্পাদিতো’’তি. ভুম্মানং দেৰানং সদ্দং সুত্ৰা চাতুমহারাজিকা [চাতুম্মহারাজিকা (সী. স্যা.)] দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং…পে… তাৰতিংসা দেৰা… যামা দেৰা … তুসিতা দেৰা… নিম্মানরতী দেৰা… পরনিম্মিতৰসৰত্তী দেৰা… ব্রহ্মকাযিকা দেৰা সদ্দমনুস্সাৰেসুং – ‘‘নিরব্বুদো ৰত, ভো, ভিক্খুসঙ্ঘো নিরাদীনৰো; সুদিন্নেন কলন্দপুত্তেন অব্বুদং উপ্পাদিতং, আদীনৰো উপ্পাদিতো’’তি. ইতিহ তেন খণেন তেন মুহুত্তেন যাৰ ব্রহ্মলোকা সদ্দো অব্ভুগ্গচ্ছি.

অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকা তস্স গব্ভস্স পরিপাকমন্ৰায পুত্তং ৰিজাযি. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স সহাযকা তস্স দারকস্স ‘বীজকো’তি নামং অকংসু. আযস্মতো সুদিন্নস্স পুরাণদুতিযিকায বীজকমাতাতি নামং অকংসু. আযস্মতো সুদিন্নস্স বীজকপিতাতি নামং অকংসু. তে অপরেন সমযেন উভো অগারস্মা অনগারিযং পব্বজিত্ৰা অরহত্তং সচ্ছাকংসু.

৩৭. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স অহুদেৰ কুক্কুচ্চং, অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা! দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং! যোহং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিং যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতু’’ন্তি. সো তেনেৰ কুক্কুচ্চেন তেন ৰিপ্পটিসারেন কিসো অহোসি লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো অন্তোমনো লীনমনো দুক্খী দুম্মনো ৰিপ্পটিসারী পজ্ঝাযি.

৩৮. অথ খো আযস্মতো সুদিন্নস্স সহাযকা ভিক্খূ আযস্মন্তং সুদিন্নং এতদৰোচুং – ‘‘পুব্বে খো ত্ৰং, আৰুসো সুদিন্ন, ৰণ্ণৰা অহোসি পীণিন্দ্রিযো পসন্নমুখৰণ্ণো ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণো; সো দানি ত্ৰং এতরহি কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো অন্তোমনো লীনমনো দুক্খী দুম্মনো ৰিপ্পটিসারী পজ্ঝাযসি. কচ্চি নো ত্ৰং, আৰুসো সুদিন্ন, অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরসী’’তি? ‘‘ন খো অহং, আৰুসো, অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরামি. অত্থি মে পাপকম্মং কতং; পুরাণদুতিযিকায মেথুনো ধম্মো পটিসেৰিতো; তস্স ময্হং, আৰুসো, অহুদেৰ কুক্কুচ্চং অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা; দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং; যোহং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিং যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতু’’ন্তি. ‘‘অলঞ্হি তে, আৰুসো সুদিন্ন, কুক্কুচ্চায অলং ৰিপ্পটিসারায যং ত্ৰং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং. ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায; ৰিসংযোগায ধম্মো দেসিতো, নো সংযোগায; অনুপাদানায ধম্মো দেসিতো, নো সউপাদানায. তত্থ নাম ত্ৰং, আৰুসো, ভগৰতা ৰিরাগায ধম্মে দেসিতে সরাগায চেতেস্সসি, ৰিসংযোগায ধম্মে দেসিতে সংযোগায চেতেস্সসি, অনুপাদানায ধম্মে দেসিতে সউপাদানায চেতেস্সসি! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন রাগৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, মদনিম্মদনায পিপাসৰিনযায আলযসমুগ্ঘাতায ৰট্টুপচ্ছেদায তণ্হাক্খযায ৰিরাগায নিরোধায নিব্বানায ধম্মো দেসিতো! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন কামানং পহানং অক্খাতং, কামসঞ্ঞানং পরিঞ্ঞা অক্খাতা, কামপিপাসানং পটিৰিনযো অক্খাতো, কামৰিতক্কানং সমুগ্ঘাতো অক্খাতো, কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায. অথ খ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি.

৩৯. অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং সুদিন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, সুদিন্ন, পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং [অননুচ্ছৰিযং (সী.)], মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায; ৰিসংযোগায ধম্মো দেসিতো, নো সংযোগায; অনুপাদানায ধম্মো দেসিতো, নো সউপাদানায! তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মযা ৰিরাগায ধম্মে দেসিতে সরাগায চেতেস্সসি, ৰিসংযোগায ধম্মে দেসিতে সংযোগায চেতেস্সসি, অনুপাদানায ধম্মে দেসিতে সউপাদানায চেতেস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন রাগৰিরাগায ধম্মো দেসিতো! মদনিম্মদনায পিপাসৰিনযায আলযসমুগ্ঘাতায ৰট্টুপচ্ছেদায তণ্হাক্খযায ৰিরাগায নিরোধায নিব্বানায ধম্মো দেসিতো! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন কামানং পহানং অক্খাতং, কামসঞ্ঞানং পরিঞ্ঞা অক্খাতা, কামপিপাসানং পটিৰিনযো অক্খাতো, কামৰিতক্কানং সমুগ্ঘাতো অক্খাতো, কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! ৰরং তে, মোঘপুরিস, আসিৰিসস্স [আসীৰিসস্স (সী. স্যা.)] ঘোরৰিসস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. ৰরং তে, মোঘপুরিস, কণ্হসপ্পস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. ৰরং তে, মোঘপুরিস, অঙ্গারকাসুযা আদিত্তায সম্পজ্জলিতায সজোতিভূতায অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মাতুগামস্স অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. তং কিস্স হেতু? ততোনিদানঞ্হি, মোঘপুরিস, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং, ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য. ইতোনিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিস, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, যং ত্ৰং অসদ্ধম্মং গামধম্মং ৰসলধম্মং দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তিং সমাপজ্জিস্সসি, বহূনং খো ত্ৰং, মোঘপুরিস, অকুসলানং ধম্মানং আদিকত্তা পুব্বঙ্গমো. নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথ খ্ৰেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায, পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি.

অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং সুদিন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায দুপ্পোসতায মহিচ্ছতায অসন্তুট্ঠিতায [অসন্তুট্ঠতায (স্যা.)] সঙ্গণিকায কোসজ্জস্স অৰণ্ণং ভাসিত্ৰা অনেকপরিযাযেন সুভরতায সুপোসতায অপ্পিচ্ছস্স সন্তুট্ঠস্স সল্লেখস্স ধুতস্স পাসাদিকস্স অপচযস্স ৰীরিযারম্ভস্স [ৰীরিযারব্ভস্স (ক.)] ৰণ্ণং ভাসিত্ৰা ভিক্খূনং তদনুচ্ছৰিকং তদনুলোমিকং ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামি [পঞ্ঞাপেস্সামি (সী. স্যা.)] দস অত্থৰসে পটিচ্চ – সঙ্ঘসুট্ঠুতায, সঙ্ঘফাসুতায, দুম্মঙ্কূনং পুগ্গলানং নিগ্গহায, পেসলানং ভিক্খূনং ফাসুৰিহারায, দিট্ঠধম্মিকানং আসৰানং সংৰরায, সম্পরাযিকানং আসৰানং পটিঘাতায, অপ্পসন্নানং পসাদায, পসন্নানং ভিয্যোভাৰায, সদ্ধম্মট্ঠিতিযা, ৰিনযানুগ্গহায. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

‘‘যো পন ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

সুদিন্নভাণৰারো নিট্ঠিতো.

মক্কটীৰত্থু

৪০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে মক্কটিং আমিসেন উপলাপেত্ৰা তস্সা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি. অথ খো সো ভিক্খু পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায ৰেসালিং পিণ্ডায পাৰিসি. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তা যেন তস্স ভিক্খুনো ৰিহারো তেনুপসঙ্কমিংসু. অদ্দস খো সা মক্কটী তে ভিক্খূ দূরতোৰ আগচ্ছন্তে. দিস্ৰান যেন তে ভিক্খূ তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তেসং ভিক্খূনং পুরতো কটিম্পি চালেসি ছেপ্পম্পি চালেসি, কটিম্পি ওড্ডি, নিমিত্তম্পি অকাসি. অথ খো তেসং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘নিস্সংসযং খো সো ভিক্খু ইমিস্সা মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতী’’তি. একমন্তং নিলীযিংসু. অথ খো সো ভিক্খু ৰেসালিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পিণ্ডপাতং আদায পটিক্কমি.

৪১. অথ খো সা মক্কটী যেন সো ভিক্খু তেনুপসঙ্কমি. অথ খো সো ভিক্খু তং পিণ্ডপাতং একদেসং ভুঞ্জিত্ৰা একদেসং তস্সা মক্কটিযা অদাসি. অথ খো সা মক্কটী তং পিণ্ডপাতং ভুঞ্জিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো কটিং ওড্ডি. অথ খো সো ভিক্খু তস্সা মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি. অথ খো তে ভিক্খূ তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘‘ননু, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং; কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰসী’’তি? ‘‘সচ্চং, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং; তঞ্চ খো মনুস্সিত্থিযা, নো তিরচ্ছানগতাযা’’তি. ‘‘ননু, আৰুসো, তথেৰ তং হোতি. অননুচ্ছৰিকং, আৰুসো, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, আৰুসো, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু, আৰুসো, ভগৰতা অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায…পে… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায. অথ খ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায, পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি. অথ খো তে ভিক্খূ তং ভিক্খুং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং অরোচেসুং.

৪২. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা তং ভিক্খুং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ভিক্খু, মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা ন সক্খিস্সসি যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, নো সরাগায …পে… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো! ৰরং তে, মোঘপুরিস, আসীৰিসস্স ঘোরৰিসস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. ৰরং তে, মোঘপুরিস, কণ্হসপ্পস্স মুখে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. ৰরং তে, মোঘপুরিস, অঙ্গারকাসুযা আদিত্তায সম্পজ্জলিতায সজোতিভূতায অঙ্গজাতং পক্খিত্তং, ন ত্ৰেৰ মক্কটিযা অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পক্খিত্তং. তং কিস্স হেতু? ততোনিদানঞ্হি, মোঘপুরিস, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং; ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য. ইতোনিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিস, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, যং ত্ৰং অসদ্ধম্মং গামধম্মং ৰসলধম্মং দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তিং সমাপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

‘‘যো পন ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপি, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

মক্কটীৰত্থু নিট্ঠিতং.

সন্থতভাণৰারো

৪৩. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ৰেসালিকা ৰজ্জিপুত্তকা ভিক্খূ যাৰদত্থং ভুঞ্জিংসু, যাৰদত্থং সুপিংসু, যাৰদত্থং ন্হাযিংসু. যাৰদত্থং ভুঞ্জিত্ৰা যাৰদত্থং সুপিত্ৰা যাৰদত্থং ন্হাযিত্ৰা অযোনিসো মনসি করিত্ৰা সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিংসু. তে অপরেন সমযেন ঞাতিব্যসনেনপি ফুট্ঠা ভোগব্যসনেনপি ফুট্ঠা রোগব্যসনেনপি ফুট্ঠা আযস্মন্তং আনন্দং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘ন মযং, ভন্তে আনন্দ, বুদ্ধগরহিনো ন ধম্মগরহিনো ন সঙ্ঘগরহিনো; অত্তগরহিনো মযং, ভন্তে আনন্দ, অনঞ্ঞগরহিনো. মযমেৰম্হা অলক্খিকা মযং অপ্পপুঞ্ঞা, যে মযং এৰং স্ৰাক্খাতে ধম্মৰিনযে পব্বজিত্ৰা নাসক্খিম্হা যাৰজীৰং পরিপুণ্ণং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরিতুং. ইদানি চেপি [ইদানিপি চে (স্যা.)] মযং, ভন্তে আনন্দ, লভেয্যাম ভগৰতো সন্তিকে পব্বজ্জং লভেয্যাম উপসম্পদং, ইদানিপি মযং ৰিপস্সকা কুসলানং ধম্মানং পুব্বরত্তাপররত্তং বোধিপক্খিকানং ধম্মানং ভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরেয্যাম. সাধু, ভন্তে আনন্দ, ভগৰতো এতমত্থং আরোচেহী’’তি. ‘‘এৰমাৰুসো’’তি খো আযস্মা আনন্দো ৰেসালিকানং ৰজ্জিপুত্তকানং পটিস্সুণিত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি.

‘‘অট্ঠানমেতং, আনন্দ, অনৰকাসো যং তথাগতো ৰজ্জীনং ৰা ৰজ্জিপুত্তকানং ৰা কারণা সাৰকানং পারাজিকং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং সমূহনেয্যা’’তি.

অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘যো, ভিক্খৰে [যো পন ভিক্খৰে ভিক্খু (সী.) যো খো ভিক্খৰে ভিক্খু (স্যা.)], সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি সো আগতো ন উপসম্পাদেতব্বো; যো চ খো, ভিক্খৰে [যো চ খো ভিক্খৰে ভিক্খু (সী. স্যা.)], সিক্খং পচ্চক্খায দুব্বল্যং আৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰতি সো আগতো উপসম্পাদেতব্বো. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৪. ‘‘যো পন ভিক্খু ভিক্খূনং সিক্খাসাজীৰসমাপন্নো সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰেয্য অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপি, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

৪৫. যো পনাতি যো যাদিসো যথাযুত্তো যথাজচ্চো যথানামো যথাগোত্তো যথাসীলো যথাৰিহারী যথাগোচরো থেরো ৰা নৰো ৰা মজ্ঝিমো ৰা. এসো ৰুচ্চতি ‘যো পনা’তি.

[ৰিভ. ৫১০, ঝানৰিভঙ্গেপি] ভিক্খূতি ভিক্খকোতি ভিক্খু, ভিক্খাচরিযং অজ্ঝুপগতোতি ভিক্খু, ভিন্নপটধরোতি ভিক্খু, সমঞ্ঞায ভিক্খু, পটিঞ্ঞায ভিক্খু, এহি ভিক্খূতি ভিক্খু, তীহি সরণগমনেহি উপসম্পন্নোতি ভিক্খু, ভদ্রো ভিক্খু, সারো ভিক্খু, সেখো ভিক্খু, অসেখো ভিক্খু, সমগ্গেন সঙ্ঘেন ঞত্তিচতুত্থেন কম্মেন অকুপ্পেন ঠানারহেন উপসম্পন্নোতি ভিক্খু. তত্র য্ৰাযং ভিক্খু সমগ্গেন সঙ্ঘেন ঞত্তিচতুত্থেন কম্মেন অকুপ্পেন ঠানারহেন উপসম্পন্নো, অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

[দী. নি. ৩.৩০৫] সিক্খাতি তিস্সো সিক্খা – অধিসীলসিক্খা, অধিচিত্তসিক্খা, অধিপঞ্ঞাসিক্খা. তত্র যাযং অধিসীলসিক্খা, অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতা সিক্খাতি.

সাজীৰং নাম যং ভগৰতা পঞ্ঞত্তং সিক্খাপদং, এতং সাজীৰং নাম. তস্মিং সিক্খতি, তেন ৰুচ্চতি সাজীৰসমাপন্নোতি.

সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰাতি অত্থি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা; অত্থি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা.

‘‘কথঞ্চ, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা. ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো উপাসকভাৰং পত্থযমানো আরামিকভাৰং পত্থযমানো সামণেরভাৰং পত্থযমানো তিত্থিযভাৰং পত্থযমানো তিত্থিযসাৰকভাৰং পত্থযমানো অস্সমণভাৰং পত্থযমানো অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যংনূনাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যংনূনাহং ধম্মং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… যংনূনাহং সঙ্ঘং… যংনূনাহং সিক্খং… যংনূনাহং ৰিনযং… যংনূনাহং পাতিমোক্খং… যংনূনাহং উদ্দেসং… যংনূনাহং উপজ্ঝাযং… যংনূনাহং আচরিযং… যংনূনাহং সদ্ধিৰিহারিকং… যংনূনাহং অন্তেৰাসিকং… যংনূনাহং সমানুপজ্ঝাযকং… যংনূনাহং সমানাচরিযকং যংনূনাহং সব্রহ্মচারিং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. ‘যংনূনাহং গিহী অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. ‘যংনূনাহং উপাসকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং আরামিকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং সামণেরো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং তিত্থিযো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং তিত্থিযসাৰকো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং অস্সমণো অস্স’ন্তি… ‘যংনূনাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৪৬. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘যদি পনাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘যদি পনাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘অপাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘অপাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘হন্দাহং বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘হন্দাহং অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘হোতি মে বুদ্ধং পচ্চক্খেয্য’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘হোতি মে অসক্যপুত্তিযো অস্স’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৪৭. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো ‘মাতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনিং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতরং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতিং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ঞাতকে সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তে সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গামং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নিগমং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘খেত্তং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰত্থুং সরামি’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘হিরঞ্ঞং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুৰণ্ণং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিপ্পং সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুব্বে হসিতং লপিতং কীল়িতং সমনুস্সরামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৪৮. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘মাতা মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতা মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতা মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনী মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তো মে অত্থি, সো মযা পোসেতব্বো’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতা মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতি মে অত্থি, সা মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি … ‘ঞাতকা মে অত্থি, তে মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তা মে অত্থি, তে মযা পোসেতব্বা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৪৯. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘মাতা মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পিতা মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভাতা মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ভগিনী মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পুত্তো মে অত্থি, সো মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ধীতা মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পজাপতি মে অত্থি, সা মং পোসেস্সতী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ঞাতকা মে অত্থি, তে মং পোসেস্সন্তী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘মিত্তা মে অত্থি, তে মং পোসেস্সন্তী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গামো মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নিগমো মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘খেত্তং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰত্থু মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘হিরঞ্ঞং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুৰণ্ণং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিপ্পং মে অত্থি, তেনাহং জীৰিস্সামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৫০. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো ‘দুক্কর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন সুকর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘দুচ্চর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন সুচর’ন্তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন উস্সহামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন ৰিসহামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন রমামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘নাভিরমামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি খো, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ অপচ্চক্খাতা.

৫১. ‘‘কথঞ্চ, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘বুদ্ধং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা.

‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘ধম্মং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সঙ্ঘং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সিক্খং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ৰিনযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘পাতিমোক্খং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উদ্দেসং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উপজ্ঝাযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘আচরিযং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সদ্ধিৰিহারিকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অন্তেৰাসিকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সমানুপজ্ঝাযকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সমানাচরিযকং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সব্রহ্মচারিং পচ্চক্খামী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘গিহীতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘উপাসকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘আরামিকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সামণেরোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘তিত্থিযোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘তিত্থিযসাৰকোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অস্সমণোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘অসক্যপুত্তিযোতি মং ধারেহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা.

৫২. ‘‘অথ ৰা পন উক্কণ্ঠিতো অনভিরতো সামঞ্ঞা চৰিতুকামো ভিক্খুভাৰং অট্টীযমানো হরাযমানো জিগুচ্ছমানো গিহিভাৰং পত্থযমানো…পে… অসক্যপুত্তিযভাৰং পত্থযমানো – ‘অলং মে বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘অলং মে সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি…পে… অথ ৰা পন…পে… ‘কিং নু মে বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘কিং নু মে সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘ন মমত্থো বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘ন মমত্থো সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি… ‘সুমুত্তাহং বুদ্ধেনা’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি…পে… ‘সুমুত্তাহং সব্রহ্মচারীহী’তি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰম্পি, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা.

৫৩. ‘‘যানি ৰা পনঞ্ঞানিপি অত্থি বুদ্ধৰেৰচনানি ৰা ধম্মৰেৰচনানি ৰা সঙ্ঘৰেৰচনানি ৰা সিক্খাৰেৰচনানি ৰা ৰিনযৰেৰচনানি ৰা পাতিমোক্খৰেৰচনানি ৰা উদ্দেসৰেৰচনানি ৰা উপজ্ঝাযৰেৰচনানি ৰা আচরিযৰেৰচনানি ৰা সদ্ধিৰিহারিকৰেৰচনানি ৰা অন্তেৰাসিকৰেৰচনানি ৰা সমানুপজ্ঝাযকৰেৰচনানি ৰা সমানাচরিযকৰেৰচনানি ৰা সব্রহ্মচারিৰেৰচনানি ৰা গিহিৰেৰচনানি ৰা উপাসকৰেৰচনানি ৰা আরামিকৰেৰচনানি ৰা সামণেরৰেৰচনানি ৰা তিত্থিযৰেৰচনানি ৰা তিত্থিযসাৰকৰেৰচনানি ৰা অস্সমণৰেৰচনানি ৰা অসক্যপুত্তিযৰেৰচনানি ৰা, তেহি আকারেহি তেহি লিঙ্গেহি তেহি নিমিত্তেহি ৰদতি ৰিঞ্ঞাপেতি. এৰং খো, ভিক্খৰে, দুব্বল্যাৰিকম্মঞ্চেৰ হোতি সিক্খা চ পচ্চক্খাতা.

৫৪. ‘‘কথঞ্চ, ভিক্খৰে, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা? ইধ, ভিক্খৰে, যেহি আকারেহি যেহি লিঙ্গেহি যেহি নিমিত্তেহি সিক্খা পচ্চক্খাতা হোতি তেহি আকারেহি তেহি লিঙ্গেহি তেহি নিমিত্তেহি উম্মত্তকো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. উম্মত্তকস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. খিত্তচিত্তো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. খিত্তচিত্তস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. ৰেদনাট্টো সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. ৰেদনাট্টস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. দেৰতায সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. তিরচ্ছানগতস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. অরিযকেন মিলক্খস্স [মিলক্খকস্স (সী. স্যা.) মিলক্খুস্স (ক.)] সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. মিলক্খকেন অরিযকস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. অরিযকেন অরিযস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. মিলক্খকেন মিলক্খস্স সন্তিকে সিক্খং পচ্চক্খাতি, সো চ ন পটিৰিজানাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. দৰায সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. রৰায সিক্খং পচ্চক্খাতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. অসাৰেতুকামো সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. সাৰেতুকামো ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. অৰিঞ্ঞুস্স সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. ৰিঞ্ঞুস্স ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. সব্বসো ৰা পন ন সাৰেতি, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা. এৰং খো, ভিক্খৰে, অপচ্চক্খাতা হোতি সিক্খা’’.

৫৫. [মহানি. ৪৯, ৫০, ৫১] মেথুনধম্মো নাম যো সো অসদ্ধম্মো গামধম্মো ৰসলধম্মো দুট্ঠুল্লং ওদকন্তিকং রহস্সং দ্ৰযংদ্ৰযসমাপত্তি, এসো মেথুনধম্মো নাম.

পটিসেৰতি নাম যো নিমিত্তেন নিমিত্তং অঙ্গজাতেন অঙ্গজাতং অন্তমসো তিলফলমত্তম্পি পৰেসেতি, এসো পটিসেৰতি নাম.

অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপীতি তিরচ্ছানগতিত্থিযাপি মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো, পগেৰ মনুস্সিত্থিযা. তেন ৰুচ্চতি – ‘অন্তমসো তিরচ্ছানগতাযপী’তি.

পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পুরিসো সীসচ্ছিন্নো অভব্বো তেন সরীরবন্ধনেন জীৰিতুং, এৰমেৰ ভিক্খু মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো. তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি.

অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম. সো তেন সদ্ধিং নত্থি. তেন ৰুচ্চতি – ‘অসংৰাসো’তি.

৫৬. তিস্সো ইত্থিযো – মনুস্সিত্থী, অমনুস্সিত্থী, তিরচ্ছানগতিত্থী. তযো উভতোব্যঞ্জনকা – মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকো, অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকো, তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকো. তযো পণ্ডকা – মনুস্সপণ্ডকো, অমনুস্সপণ্ডকো, তিরচ্ছানগতপণ্ডকো. তযো পুরিসা – মনুস্সপুরিসো, অমনুস্সপুরিসো, তিরচ্ছানগতপুরিসো.

মনুস্সিত্থিযা তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে. অমনুস্সিত্থিযা…পে… তিরচ্ছানগতিত্থিযা তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে. মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স তযো মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, পস্সাৰমগ্গে, মুখে. মনুস্সপণ্ডকস্স দ্ৰে মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, মুখে. অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স দ্ৰে মগ্গে মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – ৰচ্চমগ্গে, মুখে.

৫৭. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সিত্থিযা ৰচ্চমগ্গং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সিত্থিযা পস্সাৰমগ্গং… মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে মনুস্সপণ্ডকস্স ৰচ্চমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুস্স সেৰনচিত্তং উপট্ঠিতে অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স ৰচ্চমগ্গং মুখং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

৫৮. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি [পৰিসনং সাদযতি (ক.)], পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং ন সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি আপত্তি পারাজিকস্স. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং ন সাদিযতি, পৰিট্ঠং ন সাদিযতি, ঠিতং ন সাদিযতি, উদ্ধরণং ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৫৯. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং জাগরন্তিং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা অমনুস্সিত্থিং… তিরচ্ছানগতিত্থিং… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপণ্ডকং… অমনুস্সপণ্ডকং… তিরচ্ছানগতপণ্ডকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপণ্ডকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং … মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬০. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপুরিসং… অমনুস্সপুরিসং… তিরচ্ছানগতপুরিসং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপুরিসং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬১. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতায অসন্থতস্স, অসন্থতায সন্থতস্স, সন্থতায সন্থতস্স, অসন্থতায অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সিত্থিং জাগরন্তিং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতায অসন্থতস্স, অসন্থতায সন্থতস্স, সন্থতায সন্থতস্স, অসন্থতায অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা অমনুস্সিত্থিং… তিরচ্ছানগতিত্থিং… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকং… অমনস্সুভতোব্যঞ্জনকং … তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… পস্সাৰমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬২. ভিক্খুপচ্চত্থিকা মনুস্সপণ্ডকং… অমনুস্সপণ্ডকং… তিরচ্ছানগতপণ্ডকং… মনুস্সপুরিসং… অমনুস্সপুরিসং… তিরচ্ছানগতপুরিসং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা তিরচ্ছানগতপুরিসং জাগরন্তং… সুত্তং… মত্তং… উম্মত্তং… পমত্তং… মতং অক্খাযিতং… মতং যেভুয্যেন অক্খাযিতং…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতং যেভুয্যেন খাযিতং ভিক্খুস্স সন্তিকে আনেত্ৰা ৰচ্চমগ্গেন… মুখেন অঙ্গজাতং অভিনিসীদেন্তি, সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চ পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬৩. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা জাগরন্তিযা… সুত্তায… মত্তায… উম্মত্তায… পমত্তায … মতায অক্খাযিতায… মতায যেভুয্যেন অক্খাযিতায…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতায যেভুয্যেন খাযিতায সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… মনুস্সপণ্ডকস্স… অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং তিরচ্ছানগতপুরিসস্স জাগরন্তস্স… সুত্তস্স… মত্তস্স… উম্মত্তস্স… পমত্তস্স… মতস্স অক্খাযিতস্স… মতস্স যেভুয্যেন অক্খাযিতস্স…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতস্স যেভুয্যেন খাযিতস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬৪. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতায, অসন্থতস্স সন্থতায, সন্থতস্স সন্থতায, অসন্থতস্স অসন্থতায. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং মনুস্সিত্থিযা জাগরন্তিযা… সুত্তায… মত্তায… উম্মত্তায… পমত্তায… মতায অক্খাযিতায… মতায যেভুয্যেন অক্খাযিতায…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতায যেভুয্যেন খাযিতায সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… পস্সাৰমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতায, অসন্থতস্স সন্থতায, সন্থতস্স সন্থতায, অসন্থতস্স অসন্থতায. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং অমনুস্সিত্থিযা… তিরচ্ছানগতিত্থিযা… মনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… অমনুস্সুভতোব্যঞ্জনকস্স… তিরচ্ছানগতুভতোব্যঞ্জনকস্স… মনুস্সপণ্ডকস্স… অমনুস্সপণ্ডকস্স… তিরচ্ছানগতপণ্ডকস্স… মনুস্সপুরিসস্স… অমনুস্সপুরিসস্স… তিরচ্ছানগতপুরিসস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

৬৫. ভিক্খুপচ্চত্থিকা ভিক্খুং তিরচ্ছানগতপুরিসস্স জাগরন্তস্স… সুত্তস্স… মত্তস্স… উম্মত্তস্স… পমত্তস্স… মতস্স অক্খাযিতস্স… মতস্স যেভুয্যেন অক্খাযিতস্স…পে… আপত্তি পারাজিকস্স. মতস্স যেভুয্যেন খাযিতস্স সন্তিকে আনেত্ৰা অঙ্গজাতেন ৰচ্চমগ্গং… মুখং অভিনিসীদেন্তি সন্থতস্স অসন্থতস্স, অসন্থতস্স সন্থতস্স, সন্থতস্স সন্থতস্স, অসন্থতস্স অসন্থতস্স. সো চে পৰেসনং সাদিযতি, পৰিট্ঠং সাদিযতি, ঠিতং সাদিযতি, উদ্ধরণং সাদিযতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ন সাদিযতি, অনাপত্তি.

যথা ভিক্খুপচ্চত্থিকা ৰিত্থারিতা, এৰং ৰিত্থারেতব্বা.

রাজপচ্চত্থিকা… চোরপচ্চত্থিকা… ধুত্তপচ্চত্থিকা… উপ্পল়গন্ধপচ্চত্থিকা. সংখিত্তং.

৬৬. মগ্গেন মগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মগ্গেন অমগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অমগ্গেন মগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অমগ্গেন অমগ্গং পৰেসেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

ভিক্খু সুত্তভিক্খুম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা. পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো. ভিক্খু সুত্তসামণেরম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা. পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো. সামণেরো সুত্তভিক্খুম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা. পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো. সামণেরো সুত্তসামণেরম্হি ৰিপ্পটিপজ্জতি; পটিবুদ্ধো সাদিযতি, উভো নাসেতব্বা. পটিবুদ্ধো ন সাদিযতি, দূসকো নাসেতব্বো.

অনাপত্তি অজানন্তস্স, অসাদিযন্তস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

সন্থতভাণৰারো নিট্ঠিতো.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

মক্কটী ৰজ্জিপুত্তা চ, গিহী নগ্গো চ তিত্থিযা;

দারিকুপ্পলৰণ্ণা চ, ব্যঞ্জনেহিপরে দুৰে.

মাতা ধীতা ভগিনী চ, জাযা চ মুদু লম্বিনা;

দ্ৰে ৰণা লেপচিত্তঞ্চ, দারুধীতলিকায চ.

সুন্দরেন সহ পঞ্চ, পঞ্চ সিৰথিকট্ঠিকা;

নাগী যক্খী চ পেতী চ, পণ্ডকোপহতো ছুপে.

ভদ্দিযে অরহং সুত্তো, সাৰত্থিযা চতুরো পরে;

ৰেসালিযা তযো মালা, সুপিনে ভারুকচ্ছকো.

সুপব্বা সদ্ধা ভিক্খুনী, সিক্খমানা সামণেরী চ;

ৰেসিযা পণ্ডকো গিহী, অঞ্ঞমঞ্ঞং ৰুড্ঢপব্বজিতো মিগোতি.

ৰিনীতৰত্থু

৬৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মক্কটিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ৰেসালিকা ৰজ্জিপুত্তকা ভিক্খূ সিক্খং অপচ্চক্খায দুব্বল্যং অনাৰিকত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, গিহিলিঙ্গেন মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, নগ্গো হুত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, কুসচীরং নিৰাসেত্ৰা… ৰাকচীরং নিৰাসেত্ৰা… ফলকচীরং নিৰাসেত্ৰা… কেসকম্বলং নিৰাসেত্ৰা… ৰালকম্বলং নিৰাসেত্ৰা… উলূকপক্খিকং নিৰাসেত্ৰা… অজিনক্খিপং নিৰাসেত্ৰা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু পীঠকে নিপন্নং দারিকং পস্সিত্ৰা সারত্তো অঙ্গুট্ঠং অঙ্গজাতং পৰেসেসি. সা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি.

৬৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা পটিবদ্ধচিত্তো হোতি. অথ খো সো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠায কুটিকং পৰিসিত্ৰা নিলীনো অচ্ছি. উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তা পাদে পক্খালেত্ৰা কুটিকং পৰিসিত্ৰা মঞ্চকে নিসীদি. অথ খো সো মাণৰকো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং উগ্গহেত্ৰা দূসেসি. উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, অসাদিযন্তিযা’’তি.

৬৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ইত্থিলিঙ্গং পাতুভূতং হোতি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তংযেৰ উপজ্ঝং তমেৰ উপসম্পদং তানিযেৰ [তানি (সী. স্যা.)] ৰস্সানি ভিক্খুনীহি সঙ্গমিতুং [সঙ্কমিতুং (সী. স্যা.)]. যা আপত্তিযো ভিক্খূনং ভিক্খুনীহি সাধারণা তা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং সন্তিকে ৰুট্ঠাতুং. যা আপত্তিযো ভিক্খূনং ভিক্খুনীহি অসাধারণা তাহি আপত্তীহি অনাপত্তী’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরিস্সা ভিক্খুনিযা পুরিসলিঙ্গং পাতুভূতং হোতি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তংযেৰ উপজ্ঝং তমেৰ উপসম্পদং তানিযেৰ [তানি (সী. স্যা.)] ৰস্সানি ভিক্খূহি সঙ্গমিতুং [সঙ্কমিতুং (সী. স্যা.)]. যা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং ভিক্খূহি সাধারণা তা আপত্তিযো ভিক্খূনং সন্তিকে ৰুট্ঠাতুং. যা আপত্তিযো ভিক্খুনীনং ভিক্খূহি অসাধারণা তাহি আপত্তীহি অনাপত্তী’’তি.

৭০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, মাতুযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… ধীতুযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… ভগিনিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

৭১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মুদুপিট্ঠিকো হোতি. সো অনভিরতিযা পীল়িতো অত্তনো অঙ্গজাতং মুখেন অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পরাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু লম্বী হোতি. সো অনভিরতিযা পীল়িতো অত্তনো অঙ্গজাতং অত্তনো ৰচ্চমগ্গং পৰেসেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মতসরীরং পস্সি. তস্মিঞ্চ সরীরে অঙ্গজাতসামন্তা ৰণো হোতি. সো – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, অঙ্গজাতে অঙ্গজাতং পৰেসেত্ৰা ৰণেন নীহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মতসরীরং পস্সি. তস্মিঞ্চ সরীরে অঙ্গজাতসামন্তা ৰণো হোতি. সো – ‘এৰং মে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’তি, ৰণে অঙ্গজাতং পৰেসেত্ৰা অঙ্গজাতেন নীহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো লেপচিত্তস্স নিমিত্তং অঙ্গজাতেন ছুপি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো দারুধীতলিকায নিমিত্তং অঙ্গজাতেন ছুপি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

৭২. তেন খো পন সমযেন সুন্দরো নাম ভিক্খু রাজগহা পব্বজিতো রথিকায [রথিযায (ক.)] গচ্ছতি. অঞ্ঞতরা ইত্থী – ‘মুহুত্তং [ইত্থী তং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ মুহুত্তং (স্যা.)], ভন্তে, আগমেহি, ৰন্দিস্সামী’তি সা ৰন্দন্তী অন্তরৰাসকং উক্খিপিত্ৰা মুখেন অঙ্গজাতং অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে, অহং ৰাযমিস্সামি, ত্ৰং মা ৰাযমি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি. সো ভিক্খু তথা অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি. ‘‘এহি ভন্তে, ত্ৰং ৰাযম, অহং ন ৰাযমিস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি. সো ভিক্খু তথা অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে, অব্ভন্তরং ঘট্টেত্ৰা বহি মোচেহি…পে… বহি ঘট্টেত্ৰা অব্ভন্তরং মোচেহি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি. সো ভিক্খু তথা অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

৭৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা অক্খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা যেভুয্যেন অক্খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা যেভুয্যেন খাযিতং সরীরং পস্সিত্ৰা তস্মিং মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা ছিন্নসীসং পস্সিত্ৰা ৰট্টকতে মুখে ছুপন্তং অঙ্গজাতং পৰেসেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা ছিন্নসীসং পস্সিত্ৰা ৰট্টকতে মুখে অচ্ছুপন্তং অঙ্গজাতং পৰেসেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরিস্সা ইত্থিযা পটিবদ্ধচিত্তো হোতি. সা কালঙ্কতা [কালকতা (সী. স্যা.)] সুসানে ছড্ডিতা. অট্ঠিকানি ৰিপ্পকিণ্ণানি হোন্তি. অথ খো সো ভিক্খু সিৰথিকং গন্ত্ৰা অট্ঠিকানি সঙ্কড্ঢিত্ৰা নিমিত্তে অঙ্গজাতং পটিপাদেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু নাগিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… যক্খিনিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি… পেতিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি … পণ্ডকস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু উপহতিন্দ্রিযো হোতি. সো – ‘নাহং ৰেদিযামি [ৰেদযামি (ক.)] সুখং ৰা দুক্খং ৰা, অনাপত্তি মে ভৰিস্সতী’তি, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘ৰেদযি ৰা সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো ন ৰা ৰেদযি, আপত্তি পারাজিকস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘ইত্থিযা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিস্সামী’তি, ছুপিতমত্তে ৰিপ্পটিসারী অহোসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি.

৭৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভদ্দিযে জাতিযাৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি. তস্স অঙ্গমঙ্গানি ৰাতূপত্থদ্ধানি হোন্তি. অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা পক্কামি. ভিক্খূ কিলিন্নং পস্সিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘পঞ্চহি, ভিক্খৰে, আকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি – রাগেন, ৰচ্চেন, পস্সাৰেন, ৰাতেন, উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠেন. ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহাকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি. অট্ঠানমেতং, ভিক্খৰে, অনৰকাসো যং তস্স ভিক্খুনো রাগেন অঙ্গজাতং কম্মনিযং অস্স. অরহং সো, ভিক্খৰে, ভিক্খু. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তস্স ভিক্খুনো’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযা অন্ধৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরা গোপালিকা পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি. সো ভিক্খু পৰেসনং সাদিযি, পৰিট্ঠং সাদিযি, ঠিতং সাদিযি, উদ্ধরণং সাদিযি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযা অন্ধৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরা অজপালিকা পস্সিত্ৰা… অঞ্ঞতরা কট্ঠহারিকা পস্সিত্ৰা… অঞ্ঞতরা গোমযহারিকা পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি. সো ভিক্খু পৰেসনং সাদিযি, পৰিট্ঠং সাদিযি, ঠিতং সাদিযি, উদ্ধরণং সাদিযি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

৭৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো নিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা সামন্তা হসমানা ঠিতা হোতি. সো ভিক্খু পটিবুজ্ঝিত্ৰা তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘তুয্হিদং কম্ম’’ন্তি? ‘‘আম, ময্হং কম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি.

৭৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো রুক্খং অপস্সায নিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি. সো ভিক্খু সহসা ৰুট্ঠাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে দিৰাৰিহারগতো রুক্খং অপস্সায নিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরা ইত্থী পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদি. সো ভিক্খু অক্কমিত্ৰা পৰত্তেসি [পৰট্টেসি (সী. স্যা.)]. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি.

৭৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰেসালিযং মহাৰনে কূটাগারসালাযং দিৰাৰিহারগতো দ্ৰারং ৰিৰরিত্ৰা নিপন্নো হোতি. তস্স অঙ্গমঙ্গানি ৰাতূপত্থদ্ধানি হোন্তি. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ইত্থিযো গন্ধঞ্চ মালঞ্চ আদায আরামং আগমংসু ৰিহারপেক্খিকাযো. অথ খো তা ইত্থিযো তং ভিক্খুং পস্সিত্ৰা অঙ্গজাতে অভিনিসীদিত্ৰা যাৰদত্থং কত্ৰা, পুরিসূসভো ৰতাযন্তি ৰত্ৰা গন্ধঞ্চ মালঞ্চ আরোপেত্ৰা পক্কমিংসু. ভিক্খূ কিলিন্নং পস্সিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘পঞ্চহি, ভিক্খৰে, আকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি – রাগেন, ৰচ্চেন, পস্সাৰেন, ৰাতেন, উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠেন. ইমেহি খো, ভিক্খৰে, পঞ্চহাকারেহি অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি. অট্ঠানমেতং, ভিক্খৰে, অনৰকাসো, যং তস্স ভিক্খুনো রাগেন অঙ্গজাতং কম্মনিযং অস্স. অরহং সো, ভিক্খৰে, ভিক্খু. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তস্স ভিক্খুনো. অনুজানামি, ভিক্খৰে, দিৰা পটিসল্লীযন্তেন দ্ৰারং সংৰরিত্ৰা পটিসল্লীযিতু’’ন্তি.

৭৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভারুকচ্ছকো ভিক্খু সুপিনন্তে [সুপিনন্তেন (সী. স্যা.)] পুরাণদুতিযিকায মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা – ‘অস্সমণো অহং, ৰিব্ভমিস্সামী’তি, ভারুকচ্ছং গচ্ছন্তো অন্তরামগ্গে আযস্মন্তং উপালিং পস্সিত্ৰা এতমত্থং আরোচেসি. আযস্মা উপালি এৰমাহ – ‘‘অনাপত্তি, আৰুসো, সুপিনন্তেনা’’তি.

তেন খো পন সমযেন রাজগহে সুপব্বা নাম উপাসিকা মুধপ্পসন্না [মুদ্ধপ্পসন্না (সী.)] হোতি. সা এৰংদিট্ঠিকা হোতি – ‘‘যা মেথুনং ধম্মং দেতি সা অগ্গদানং দেতী’’তি. সা ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে, ঊরুন্তরিকায [ঊরন্তরিকায (সী.)] ঘট্টেহি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি…পে… এহি, ভন্তে, নাভিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, উদরৰট্টিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, উপকচ্ছকে ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, গীৰাযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, কণ্ণচ্ছিদ্দে ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, কেসৰট্টিযং ঘট্টেহি… এহি, ভন্তে, অঙ্গুলন্তরিকায ঘট্টেহি… ‘‘এহি, ভন্তে, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা মোচেস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি. সো ভিক্খু তথা অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি.

৭৯. তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং সদ্ধা নাম উপাসিকা মুধপ্পসন্না হোতি. সা এৰংদিট্ঠিকা হোতি – ‘‘যা মেথুনং ধম্মং দেতি সা অগ্গদানং দেতী’’তি. সা ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. ‘‘অলং, ভগিনি, নেতং কপ্পতী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে, ঊরুন্তরিকায ঘট্টেহি…পে… এহি, ভন্তে, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা মোচেস্সামি, এৰং তে অনাপত্তি ভৰিস্সতী’’তি. সো ভিক্খু তথা অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্সা’’তি.

৮০. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খুং গহেত্ৰা ভিক্খুনিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং… সিক্খমানায ৰিপ্পটিপাদেসুং… সামণেরিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং. উভো সাদিযিংসু. উভো নাসেতব্বা. উভো ন সাদিযিংসু. উভিন্নং অনাপত্তি.

৮১. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খুং গহেত্ৰা ৰেসিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং… পণ্ডকে ৰিপ্পটিপাদেসুং… গিহিনিযা ৰিপ্পটিপাদেসুং. ভিক্খু সাদিযি. ভিক্খু নাসেতব্বো. ভিক্খু ন সাদিযি. ভিক্খুস্স অনাপত্তি.

তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং লিচ্ছৰিকুমারকা ভিক্খূ গহেত্ৰা অঞ্ঞমঞ্ঞং ৰিপ্পটিপাদেসুং. উভো সাদিযিংসু. উভো নাসেতব্বা. উভো ন সাদিযিংসু. উভিন্নং অনাপত্তি.

৮২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ৰুড্ঢপব্বজিতো ভিক্খু পুরাণদুতিযিকায দস্সনং অগমাসি. সা – ‘এহি, ভন্তে, ৰিব্ভমা’তি অগ্গহেসি. সো ভিক্খু পটিক্কমন্তো উত্তানো পরিপতি. সা উব্ভজিত্ৰা [উব্ভুজিত্ৰা (সী. স্যা.)] অঙ্গজাতে [অঙ্গজাতেন (সী.)] অভিনিসীদি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি …পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসাদিযন্তস্সা’’তি.

৮৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অরঞ্ঞে ৰিহরতি. মিগপোতকো তস্স পস্সাৰট্ঠানং আগন্ত্ৰা পস্সাৰং পিৰন্তো মুখেন অঙ্গজাতং অগ্গহেসি. সো ভিক্খু সাদিযি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

পঠমপারাজিকং সমত্তং.

২. দুতিযপারাজিকং

৮৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি গিজ্ঝকূটে পব্বতে. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা সন্দিট্ঠা সম্ভত্তা ভিক্খূ ইসিগিলিপস্সে তিণকুটিযো করিত্ৰা ৰস্সং উপগচ্ছিংসু. আযস্মাপি ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণকুটিকং করিত্ৰা ৰস্সং উপগচ্ছি. অথ খো তে ভিক্খূ ৰস্সংৰুট্ঠা তেমাসচ্চযেন তিণকুটিযো ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ পটিসামেত্ৰা জনপদচারিকং পক্কমিংসু. আযস্মা পন ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তত্থেৰ ৰস্সং ৰসি, তত্থ হেমন্তং, তত্থ গিম্হং. অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু. দুতিযম্পি খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তিণকুটিকং অকাসি. দুতিযম্পি খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু. ততিযম্পি খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তিণকুটিকং অকাসি. ততিযম্পি খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু.

অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যাৰততিযকং খো মে গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু. অহং খো পন সুসিক্খিতো অনৰযো সকে আচরিযকে কুম্ভকারকম্মে পরিযোদাতসিপ্পো. যংনূনাহং সামং চিক্খল্লং মদ্দিত্ৰা সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করেয্য’’ন্তি! অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো সামং চিক্খল্লং মদ্দিত্ৰা সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ গোমযঞ্চ সংকড্ঢিত্ৰা তং কুটিকং পচি. সা অহোসি কুটিকা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা লোহিতিকা [লোহিতকা (স্যা.)], সেয্যথাপি ইন্দগোপকো. সেয্যথাপি নাম কিঙ্কণিকসদ্দো [কিঙ্কিণিকসদ্দো (সী. স্যা.)] এৰমেৰং তস্সা কুটিকায সদ্দো অহোসি.

৮৫. অথ খো ভগৰা সম্বহুলেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দস তং কুটিকং অভিরূপং দস্সনীযং পাসাদিকং লোহিতিকং. দিস্ৰান ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘কিং এতং, ভিক্খৰে, অভিরূপং দস্সনীযং পাসাদিকং লোহিতিকং, সেয্যথাপি ইন্দগোপকো’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, ভিক্খৰে, তস্স মোঘপুরিসস্স অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো সব্বমত্তিকামযং কুটিকং করিস্সতি! ন হি নাম, ভিক্খৰে, তস্স মোঘপুরিসস্স পাণেসু অনুদ্দযা অনুকম্পা অৰিহেসা ভৰিস্সতি! গচ্ছথেতং, ভিক্খৰে, কুটিকং ভিন্দথ. মা পচ্ছিমা জনতা পাণেসু পাতব্যতং আপজ্জি. ন চ, ভিক্খৰে, সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কাতব্বা. যো করেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা যেন সা কুটিকা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা তং কুটিকং ভিন্দিংসু. অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কিস্স মে তুম্হে, আৰুসো, কুটিকং ভিন্দথা’’তি? ‘‘ভগৰা, আৰুসো, ভেদাপেতী’’তি. ‘‘ভিন্দথাৰুসো, সচে ধম্মস্সামী ভেদাপেতী’’তি.

৮৬. অথ খো আযস্মতো ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যাৰততিযকং খো মে গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু. যাপি মযা সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কতা সাপি ভগৰতা ভেদাপিতা. অত্থি চ মে দারুগহে গণকো সন্দিট্ঠো. যংনূনাহং দারুগহে গণকং দারূনি যাচিত্ৰা দারুকুটিকং করেয্য’’ন্তি. অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো যেন দারুগহে গণকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘যাৰততিযকং খো মে, আৰুসো, গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠস্স তিণহারিযো কট্ঠহারিযো তিণকুটিকং ভিন্দিত্ৰা তিণঞ্চ কট্ঠঞ্চ আদায অগমংসু. যাপি মযা সব্বমত্তিকামযা কুটিকা কতা সাপি ভগৰতা ভেদাপিতা. দেহি মে, আৰুসো, দারূনি. ইচ্ছামি দারুকুটিকং [দারুকুড্ডিকং কুটিকং (সী.)] কাতু’’ন্তি. ‘‘নত্থি, ভন্তে, তাদিসানি দারূনি যানাহং অয্যস্স দদেয্যং. অত্থি, ভন্তে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি. সচে তানি দারূনি রাজা দাপেতি হরাপেথ, ভন্তে’’তি. ‘‘দিন্নানি, আৰুসো, রঞ্ঞা’’তি. অথ খো দারুগহে গণকস্স এতদহোসি – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধম্মচারিনো সমচারিনো [সম্মচারিনো (ক.)] ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা. রাজাপিমেসং অভিপ্পসন্নো. নারহতি অদিন্নং দিন্নন্তি ৰত্তু’’ন্তি. অথ খো দারুগহে গণকো আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘হরাপেথ, ভন্তে’’তি. অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তানি দারূনি খণ্ডাখণ্ডিকং ছেদাপেত্ৰা সকটেহি নিব্বাহাপেত্ৰা দারুকুটিকং অকাসি.

৮৭. অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো রাজগহে কম্মন্তে অনুসঞ্ঞাযমানো যেন দারুগহে গণকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘যানি তানি, ভণে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি কহং তানি দারূনী’’তি? ‘‘তানি, সামি, দারূনি দেৰেন অয্যস্স ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দিন্নানী’’তি. অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো অনত্তমনো অহোসি – ‘‘কথঞ্হি নাম দেৰো দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দস্সতী’’তি! অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো যেন রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির, দেৰেন [সচ্চং কির দেৰ দেৰেন (সী.)] দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি ধনিযস্স কুম্ভকারপুত্তস্স দিন্নানী’’তি? ‘‘কো এৰমাহা’’তি? ‘‘দারুগহে গণকো, দেৰা’’তি. ‘‘তেন হি, ব্রাহ্মণ, দারুগহে গণকং আণাপেহী’’তি. অথ খো ৰস্সকারো ব্রাহ্মণো মগধমহামত্তো দারুগহে গণকং বন্ধং [বদ্ধং (সী.)] আণাপেসি. অদ্দস খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো দারুগহে গণকং বন্ধং নিয্যমানং. দিস্ৰান দারুগহে গণকং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, বন্ধো নিয্যাসী’’তি? ‘‘তেসং, ভন্তে, দারূনং কিচ্চা’’তি. ‘‘গচ্ছাৰুসো, অহম্পি আগচ্ছামী’’তি. ‘‘এয্যাসি, ভন্তে, পুরাহং হঞ্ঞামী’’তি.

৮৮. অথ খো আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো যেন রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেনাযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মযা, ভন্তে, দেৰগহদারূনি নগরপটিসঙ্খারিকানি আপদত্থায নিক্খিত্তানি অয্যস্স দিন্নানী’’তি? ‘‘এৰং, মহারাজা’’তি. ‘‘মযং খো, ভন্তে, রাজানো নাম বহুকিচ্চা বহুকরণীযা, দত্ৰাপি ন সরেয্যাম; ইঙ্ঘ, ভন্তে, সরাপেহী’’তি. ‘‘সরসি ত্ৰং, মহারাজ, পঠমাভিসিত্তো এৰরূপিং ৰাচং ভাসিতা – ‘‘দিন্নঞ্ঞেৰ সমণব্রাহ্মণানং তিণকট্ঠোদকং পরিভুঞ্জন্তূ’’তি. ‘‘সরামহং, ভন্তে. সন্তি, ভন্তে, সমণব্রাহ্মণা লজ্জিনো কুক্কুচ্চকা সিক্খাকামা. তেসং অপ্পমত্তকেপি কুক্কুচ্চং উপ্পজ্জতি. তেসং মযা সন্ধায ভাসিতং, তঞ্চ খো অরঞ্ঞে অপরিগ্গহিতং. সো ত্ৰং, ভন্তে, তেন লেসেন দারূনি অদিন্নং হরিতুং মঞ্ঞসি! কথঞ্হি নাম মাদিসো সমণং ৰা ব্রাহ্মণং ৰা ৰিজিতে ৰসন্তং হনেয্য ৰা বন্ধেয্য ৰা পব্বাজেয্য ৰা! গচ্ছ, ভন্তে, লোমেন ত্ৰং মুত্তোসি. মাস্সু পুনপি এৰরূপং অকাসী’’তি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো. ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রাহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং, নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং. নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং. কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং, কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং! অপগতা ইমে সামঞ্ঞা, অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা. রাজানম্পি ইমে ৰঞ্চেন্তি, কিং পনঞ্ঞে মনুস্সে’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা সন্তুট্ঠা লজ্জিনো কুক্কুচ্চকা সিক্খাকামা তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা ধনিযো কুম্ভকারপুত্তো রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ধনিয, রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, রঞ্ঞো দারূনি অদিন্নং আদিযিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথখ্ৰেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরাণৰোহারিকো মহামত্তো ভিক্খূসু পব্বজিতো ভগৰতো অৰিদূরে নিসিন্নো হোতি. অথ খো ভগৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কিত্তকেন খো ভিক্খু রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো চোরং গহেত্ৰা হনতি ৰা বন্ধতি ৰা পব্বাজেতি ৰা’’তি? ‘‘পাদেন ৰা, ভগৰা, পাদারহেন ৰা’’তি [পাদারহেনৰা অতিরেকপাদেনৰাতি (স্যা.)]. তেন খো পন সমযেন রাজগহে পঞ্চমাসকো পাদো হোতি. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং ধনিযং কুম্ভকারপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৮৯. ‘‘যো পন ভিক্খু অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযেয্য, যথারূপে অদিন্নাদানে রাজানো চোরং গহেত্ৰা হনেয্যুং ৰা বন্ধেয্যুং ৰা পব্বাজেয্যুং ৰা – ‘চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসী’তি, তথারূপং ভিক্খু অদিন্নং আদিযমানো অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৯০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্ৰা আরামং হরিত্ৰা ভাজেসুং. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘মহাপুঞ্ঞত্থ তুম্হে, আৰুসো. বহুং তুম্হাকং চীৰরং উপ্পন্ন’’ন্তি. ‘‘কুতো আৰুসো, অম্হাকং পুঞ্ঞং, ইদানি মযং রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিম্হা’’তি. ‘‘ননু, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং. কিস্স তুম্হে, আৰুসো, রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্থা’’তি? ‘‘সচ্চং, আৰুসো, ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং. তঞ্চ খো গামে, নো অরঞ্ঞে’’তি. ‘‘ননু, আৰুসো, তথেৰেতং হোতি. অননুচ্ছৰিকং, আৰুসো, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম তুম্হে, আৰুসো, রজকভণ্ডিকং অৰহরিস্সথ! নেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথখ্ৰেতং, আৰুসো, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি. অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিত্থা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, রজকভণ্ডিকং অৰহরিস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায; অথ খ্ৰেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি. অথ খো ভগৰা ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে… ৰীরিযারম্ভস্স ৰণ্ণং ভাসিত্ৰা ভিক্খূনং তদনুচ্ছৰিকং তদনুলোমিকং ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি…পে… ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৯১. ‘‘যো পন ভিক্খু গামা ৰা অরঞ্ঞা ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযেয্য, যথারূপে অদিন্নাদানে রাজানো চোরং গহেত্ৰা হনেয্যুং ৰা বন্ধেয্যুং ৰা পব্বাজেয্যুং ৰা – ‘চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসী’তি, তথারূপং ভিক্খু অদিন্নং আদিযমানো অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

৯২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

গামো নাম এককুটিকোপি গামো, দ্ৰিকুটিকোপি গামো, তিকুটিকোপি গামো, চতুকুটিকোপি গামো, সমনুস্সোপি গামো, অমনুস্সোপি গামো, পরিক্খিত্তোপি গামো, অপরিক্খিত্তোপি গামো, গোনিসাদিনিৰিট্ঠোপি গামো, যোপি সত্থো অতিরেকচতুমাসনিৰিট্ঠো সোপি ৰুচ্চতি গামো.

গামূপচারো নাম পরিক্খিত্তস্স গামস্স ইন্দখীলে [ইন্দখিলে (ক.)] ঠিতস্স মজ্ঝিমস্স পুরিসস্স লেড্ডুপাতো, অপরিক্খিত্তস্স গামস্স ঘরূপচারে ঠিতস্স মজ্ঝিমস্স পুরিসস্স লেড্ডুপাতো.

অরঞ্ঞং নাম ঠপেত্ৰা গামঞ্চ গামূপচারঞ্চ অৰসেসং অরঞ্ঞং নাম.

অদিন্নং নামং যং অদিন্নং অনিস্সট্ঠং অপরিচ্চত্তং রক্খিতং গোপিতং মমাযিতং পরপরিগ্গহিতং. এতং অদিন্নং নাম.

থেয্যসঙ্খাতন্তি থেয্যচিত্তো অৰহরণচিত্তো.

আদিযেয্যাতি আদিযেয্য হরেয্য অৰহরেয্য ইরিযাপথং ৰিকোপেয্য ঠানা চাৰেয্য সঙ্কেতং ৰীতিনামেয্য.

যথারূপং নাম পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা.

রাজানো নাম পথব্যারাজা পদেসরাজা মণ্ডলিকা অন্তরভোগিকা অক্খদস্সা মহামত্তা, যে ৰা পন ছেজ্জভেজ্জং করোন্তা অনুসাসন্তি. এতে রাজানো নাম.

চোরো নাম যো পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযতি. এসো চোরো নাম.

হনেয্যুং ৰাতি হত্থেন ৰা পাদেন ৰা কসায ৰা ৰেত্তেন ৰা অড্ঢদণ্ডকেন ৰা ছেজ্জায ৰা হনেয্যুং.

বন্ধেয্যুং ৰাতি রজ্জুবন্ধনেন ৰা অন্দুবন্ধনেন ৰা সঙ্খলিকবন্ধনেন ৰা ঘরবন্ধনেন ৰা নগরবন্ধনেন ৰা গামবন্ধনেন ৰা নিগমবন্ধনেন ৰা বন্ধেয্যুং, পুরিসগুত্তিং ৰা করেয্যুং.

পব্বাজেয্যুং ৰাতি গামা ৰা নিগমা ৰা নগরা ৰা জনপদা ৰা জনপদপদেসা ৰা পব্বাজেয্যুং.

চোরোসি বালোসি মূল়্হোসি থেনোসীতি পরিভাসো এসো.

তথারূপং নাম পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা.

আদিযমানোতি আদিযমানো হরমানো অৰহরমানো ইরিযাপথং ৰিকোপযমানো ঠানা চাৰযমানো সঙ্কেতং ৰীতিনামযমানো.

অযম্পীতি পুরিমং উপাদায ৰুচ্চতি.

পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পণ্ডুপলাসো বন্ধনা পৰুত্তো [হরিতত্তায (সী. স্যা.)] অভব্বো হরিতত্থায [হরিতত্তায (সী. স্যা.)], এৰমেৰ ভিক্খু পাদং ৰা পাদারহং ৰা অতিরেকপাদং ৰা অদিন্নং থেয্যসঙ্খাতং আদিযিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো. তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি.

অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা. এসো সংৰাসো নাম. সো তেন সদ্ধিং নত্থি. তেন ৰুচ্চতি – ‘অসংৰাসো’তি.

৯৩. ভূমট্ঠং থলট্ঠং আকাসট্ঠং ৰেহাসট্ঠং উদকট্ঠং নাৰট্ঠং যানট্ঠং ভারট্ঠং আরামট্ঠং ৰিহারট্ঠং খেত্তট্ঠং ৰত্থুট্ঠং গামট্ঠং অরঞ্ঞট্ঠং উদকং দন্তপোণং [দন্তপোনং (সী. ক.)] ৰনপ্পতি হরণকং উপনিধি সুঙ্কঘাতং পাণো অপদং দ্ৰিপদং চতুপ্পদং বহুপ্পদং ওচরকো ওণিরক্খো সংৰিদাৰহারো সঙ্কেতকম্মং নিমিত্তকম্মন্তি.

৯৪. ভূমট্ঠং নাম ভণ্ডং ভূমিযং নিক্খিত্তং হোতি নিখাতং পটিচ্ছন্নং. ভূমট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি কুদালং ৰা পিটকং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. তত্থ জাতকং কট্ঠং ৰা লতং ৰা ছিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স. তত্থ পংসুং খণতি ৰা ব্যূহতি [ৰিযূহতি (স্যা.)] ৰা উদ্ধরতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. কুম্ভিং আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অত্তনো ভাজনং পৰেসেত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. অত্তনো ভাজনগতং ৰা করোতি মুট্ঠিং ৰা ছিন্দতি, আপত্তি পারাজিকস্স. সুত্তারুল়্হং ভণ্ডং পামঙ্গং ৰা কণ্ঠসুত্তকং ৰা কটিসুত্তকং ৰা সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. কোটিযং গহেত্ৰা উচ্চারেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঘংসন্তো নীহরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি কুম্ভিমুখা মোচেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. সপ্পিং ৰা তেলং ৰা মধুং ৰা ফাণিতং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো একেন পযোগেন পিৰতি, আপত্তি পারাজিকস্স. তত্থেৰ ভিন্দতি ৰা ছড্ডেতি ৰা ঝাপেতি ৰা অপরিভোগং ৰা করোতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৯৫. থলট্ঠং নাম ভণ্ডং থলে নিক্খিত্তং হোতি. থলট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

৯৬. আকাসট্ঠং নাম ভণ্ডং আকাসগতং হোতি. মোরো ৰা কপিঞ্জরো ৰা তিত্তিরো ৰা ৰট্টকো ৰা, সাটকং ৰা ৰেঠনং ৰা হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা ছিজ্জমানং পততি. আকাসট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. গমনং উপচ্ছিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

৯৭. ৰেহাসট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰেহাসগতং হোতি. মঞ্চে ৰা পীঠে ৰা চীৰরৰংসে ৰা চীৰররজ্জুযা ৰা ভিত্তিখিলে ৰা নাগদন্তে ৰা রুক্খে ৰা লগ্গিতং হোতি, অন্তমসো পত্তাধারকেপি. ৰেহাসট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

৯৮. উদকট্ঠং নাম ভণ্ডং উদকে নিক্খিত্তং হোতি. উদকট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. নিমুজ্জতি ৰা উম্মুজ্জতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. তত্থ জাতকং উপ্পলং ৰা পদুমং ৰা পুণ্ডরীকং ৰা ভিসং ৰা মচ্ছং ৰা কচ্ছপং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

৯৯. নাৰা নাম যায তরতি. নাৰট্ঠং নাম ভণ্ডং নাৰায নিক্খিত্তং হোতি. ‘‘নাৰট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামী’’তি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. নাৰং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. বন্ধনং মোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. বন্ধনং মোচেত্ৰা আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. উদ্ধং ৰা অধো ৰা তিরিযং ৰা অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০০. যানং নাম ৰয্হং রথো সকটং সন্দমানিকা. যানট্ঠং নাম ভণ্ডং যানে নিক্খিত্তং হোতি. যানট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. যানং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০১. ভারো নাম সীসভারো খন্ধভারো কটিভারো ওলম্বকো. সীসে ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. খন্ধং ওরোপেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. খন্ধে ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. কটিং ওরোপেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. কটিযা ভারং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. হত্থেন গণ্হাতি, আপত্তি পারাজিকস্স. হত্থে ভারং থেয্যচিত্তো ভূমিযং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. থেয্যচিত্তো ভূমিতো গণ্হাতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০২. আরামো নাম পুপ্ফারামো ফলারামো. আরামট্ঠং নাম ভণ্ডং আরামে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. আরামট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. তত্থ জাতকং মূলং ৰা তচং ৰা পত্তং ৰা পুপ্ফং ৰা ফলং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. আরামং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

১০৩. ৰিহারট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰিহারে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. ৰিহারট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ৰিহারং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

১০৪. খেত্তং নাম যত্থ পুব্বণ্ণং ৰা অপরণ্ণং ৰা জাযতি. খেত্তট্ঠং নাম ভণ্ডং খেত্তে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. খেত্তট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি, দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. তত্থ জাতকং পুব্বণ্ণং ৰা অপরণ্ণং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. খেত্তং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. খিলং ৰা রজ্জুং ৰা ৰতিং ৰা মরিযাদং ৰা সঙ্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. একং পযোগং অনাগতে, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তস্মিং পযোগে আগতে, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০৫. ৰত্থু নাম আরামৰত্থু ৰিহারৰত্থু. ৰত্থুট্ঠং নাম ভণ্ডং ৰত্থুস্মিং চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. ৰত্থুট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ৰত্থুং অভিযুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সামিকো ন ময্হং ভৰিস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. খীলং ৰা রজ্জুং ৰা ৰতিং ৰা পাকারং ৰা সঙ্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. একং পযোগং অনাগতে আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তস্মিং পযোগে আগতে আপত্তি পারাজিকস্স.

১০৬. গামট্ঠং নাম ভণ্ডং গামে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. গামট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০৭. অরঞ্ঞং নাম যং মনুস্সানং পরিগ্গহিতং হোতি, তং অরঞ্ঞং. অরঞ্ঞট্ঠং নাম ভণ্ডং অরঞ্ঞে চতূহি ঠানেহি নিক্খিত্তং হোতি – ভূমট্ঠং, থলট্ঠং, আকাসট্ঠং, ৰেহাসট্ঠং. অরঞ্ঞট্ঠং ভণ্ডং অৰহরিস্সামীতি থেয্যচিত্তো দুতিযং ৰা পরিযেসতি গচ্ছতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. তত্থ জাতকং কট্ঠং ৰা লতং ৰা তিণং ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১০৮. উদকং নাম ভাজনগতং ৰা হোতি পোক্খরণিযা ৰা তল়াকে ৰা. থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অত্তনো ভাজনং পৰেসেত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. অত্তনো ভাজনগতং করোতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মরিযাদং ভিন্দতি, আপত্তি দুক্কটস্স. মরিযাদং ভিন্দিত্ৰা পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অতিরেকমাসকং ৰা ঊনপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মাসকং ৰা ঊনমাসকং ৰা অগ্ঘনকং উদকং নিক্খামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১০৯. দন্তপোণং নাম ছিন্নং ৰা অচ্ছিন্নং ৰা. পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১০. ৰনপ্পতি নাম যো মনুস্সানং পরিগ্গহিতো হোতি রুক্খো পরিভোগো. থেয্যচিত্তো ছিন্দতি, পহারে পহারে আপত্তি দুক্কটস্স. একং পহারং অনাগতে, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তস্মিং পহারে আগতে, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১১. হরণকং নাম অঞ্ঞস্স হরণকং ভণ্ডং. থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. সহভণ্ডহারকং পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. পতিতং ভণ্ডং গহেস্সামীতি পাতাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. পতিতং ভণ্ডং পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১২. উপনিধি নাম উপনিক্খিত্তং ভণ্ডং. দেহি মে ভণ্ডন্তি ৰুচ্চমানো নাহং গণ্হামীতি ভণতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সামিকস্স ৰিমতিং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সামিকো ন ময্হং দস্সতীতি ধুরং নিক্খিপতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো সামিকং পরাজেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. ধম্মং চরন্তো পরজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

১১৩. সুঙ্কঘাতং নাম রঞ্ঞা ঠপিতং হোতি পব্বতখণ্ডে ৰা নদীতিত্থে ৰা গামদ্ৰারে ৰা – ‘অত্র পৰিট্ঠস্স সুঙ্কং গণ্হন্তূ’তি. তত্র পৰিসিত্ৰা রাজগ্গং [রাজগ্ঘং (সী. স্যা.)] ভণ্ডং পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পঠমং পাদং সুঙ্কঘাতং অতিক্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. দুতিযং পাদং অতিক্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অন্তোসুঙ্কঘাতে ঠিতো বহিসুঙ্কঘাতং পাতেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. সুঙ্কং পরিহরতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১১৪. পাণো নাম মনুস্সপাণো ৰুচ্চতি. থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

অপদং নাম অহি মচ্ছা. পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১৫. দ্ৰিপদং নাম মনুস্সা, পক্খজাতা. থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১৬. চতুপ্পদং নাম – হত্থী অস্সা ওট্ঠা গোণা গদ্রভা পসুকা. থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. পদসা নেস্সামীতি পঠমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. দুতিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ততিযং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. চতুত্থং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১৭. বহুপ্পদং নাম – ৰিচ্ছিকা সতপদী উচ্চালিঙ্গপাণকা. পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স. পদসা নেস্সামীতি সঙ্কামেতি, পদে পদে আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পচ্ছিমং পাদং সঙ্কামেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১১৮. ওচরকো নাম ভণ্ডং ওচরিত্ৰা আচিক্খতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ওণিরক্খো নাম আহটং ভণ্ডং গোপেন্তো পঞ্চমাসকং ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকং ৰা অগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

সংৰিদাৰহারো নাম সম্বহুলা সংৰিদহিত্ৰা একো ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স.

১১৯. সঙ্কেতকম্মং নাম সঙ্কেতং করোতি – ‘‘পুরেভত্তং ৰা পচ্ছাভত্তং ৰা রত্তিং ৰা দিৰা ৰা তেন সঙ্কেতেন তং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন সঙ্কেতেন তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স. তং সঙ্কেতং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

১২০. নিমিত্তকম্মং নাম নিমিত্তং করোতি. অক্খিং ৰা নিখণিস্সামি ভমুকং ৰা উক্খিপিস্সামি সীসং ৰা উক্খিপিস্সামি, তেন নিমিত্তেন তং ভণ্ডং অৰহরাতি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন নিমিত্তেন তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স. তং নিমিত্তং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

১২১. ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ইতরস্স আরোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰহারকো পটিগ্গণ্হাতি, মূলট্ঠস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰহারকো পটিগ্গণ্হাতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. আণাপকস্স চ অৰহারকস্স চ আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো গন্ত্ৰা পুন পচ্চাগচ্ছতি – ‘‘নাহং সক্কোমি তং ভণ্ডং অৰহরিতু’’ন্তি. সো পুন আণাপেতি – ‘‘যদা সক্কোসি তদা তং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী ন সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি. সো তং ভণ্ডং অৰহরতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি. সো ‘‘আণত্তো অহং তযা’’তি, তং ভণ্ডং অৰহরতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. অৰহারকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং ভণ্ডং অৰহরা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা অৰহরী’’তি. সো ‘‘সাধূ’’তি [সুট্ঠূতি (ক.)]? ওরমতি, উভিন্নং অনাপত্তি.

১২২. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১২৩. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স – পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

১২৪. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. পরপরিগ্গহিতঞ্চ হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১২৫. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস. ফন্দাপেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১২৬. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

১২৭. ছহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. ন চ সকসঞ্ঞী, ন চ ৰিস্সাসগ্গাহী, ন চ তাৰকালিকং, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১২৮. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, গরুকো চ হোতি পরিক্খারো, পঞ্চমাসকো ৰা অতিরেকপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১২৯. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, অতিরেকমাসকো ৰা ঊনপঞ্চমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১৩০. পঞ্চহি আকারেহি অদিন্নং আদিযন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. ন চ পরপরিগ্গহিতং হোতি, পরপরিগ্গহিতসঞ্ঞী চ, লহুকো চ হোতি পরিক্খারো, মাসকো ৰা ঊনমাসকো ৰা, থেয্যচিত্তঞ্চ পচ্চুপট্ঠিতং হোতি. আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ফন্দাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঠানা চাৰেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

১৩১. অনাপত্তি সসঞ্ঞিস্স, ৰিস্সাসগ্গাহে, তাৰকালিকে, পেতপরিগ্গহে, তিরচ্ছানগতপরিগ্গহে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্স, উম্মত্তকস্স, (খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স) [(খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স) কত্থচি নত্থি] আদিকম্মিকস্সাতি.

অদিন্নাদানম্হি পঠমভাণৰারো নিট্ঠিতো.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

রজকেহি পঞ্চ অক্খাতা, চতুরো অত্থরণেহি চ;

অন্ধকারেন ৰে পঞ্চ, পঞ্চ হারণকেন চ.

নিরুত্তিযা পঞ্চ অক্খাতা, ৰাতেহি অপরে দুৰে;

অসম্ভিন্নে কুসাপাতো, জন্তগ্গেন [জন্তাঘরেন (স্যা.)] সহা দস.

ৰিঘাসেহি পঞ্চ অক্খাতা, পঞ্চ চেৰ অমূলকা;

দুব্ভিক্খে কুরমংসঞ্চ [কূরমংসঞ্চ (স্যা.)], পূৰসক্খলিমোদকা.

ছপরিক্খারথৰিকা, ভিসিৰংসা ন নিক্খমে;

খাদনীযঞ্চ ৰিস্সাসং, সসঞ্ঞাযপরে দুৰে.

সত্ত নাৰহরামাতি, সত্ত চেৰ অৰাহরুং;

সঙ্ঘস্স অৰহরুং সত্ত, পুপ্ফেহি অপরে দুৰে.

তযো চ ৰুত্তৰাদিনো, মণি তীণি অতিক্কমে;

সূকরা চ মিগা মচ্ছা, যানঞ্চাপি পৰত্তযি.

দুৰে পেসী দুৰে দারূ, পংসুকূলং দুৰে দকা;

অনুপুব্বৰিধানেন, তদঞ্ঞো ন পরিপূরযি.

সাৰত্থিযা চতুরো মুট্ঠী, দ্ৰে ৰিঘাসা দুৰে তিণা;

সঙ্ঘস্স ভাজযুং সত্ত, সত্ত চেৰ অস্সামিকা.

দারুদকা মত্তিকা দ্ৰে তিণানি;

সঙ্ঘস্স সত্ত অৰহাসি সেয্যং;

সস্সামিকং ন চাপি নীহরেয্য;

হরেয্য সস্সামিকং তাৰকালিকং.

চম্পা রাজগহে চেৰ, ৰেসালিযা চ অজ্জুকো;

বারাণসী চ কোসম্বী, সাগলা দল়্হিকেন চাতি.

ৰিনীতৰত্থু

১৩২. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ রজকত্থরণং গন্ত্ৰা রজকভণ্ডিকং অৰহরিংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং. কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তং উপ্পাদেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, চিত্তুপ্পাদে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো আমসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রজকত্থরণং গন্ত্ৰা মহগ্ঘং দুস্সং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তো ঠানা চাৰেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৩৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু মহগ্ঘং উত্তরত্থরণং পস্সিত্ৰা থেয্যচিত্তং উপ্পাদেসি…পে… থেয্যচিত্তো আমসি…পে… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে… থেয্যচিত্তো ঠানা চাৰেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৩৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা ভণ্ডং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’তি. সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা ভণ্ডং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি. সো তং মঞ্ঞমানো অত্তনো ভণ্ডং অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞস্স ভণ্ডং হরন্তো সীসে ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে… থেয্যচিত্তো খন্ধং ওরোপেসি…পে… খন্ধে ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে… থেয্যচিত্তো কটিং ওরোপেসি…পে… কটিযা ভারং থেয্যচিত্তো আমসি…পে… থেয্যচিত্তো ফন্দাপেসি…পে… থেয্যচিত্তো হত্থেন অগ্গহেসি…পে… হত্থে ভারং থেয্যচিত্তো ভূমিযং নিক্খিপি…পে… থেয্যচিত্তো ভূমিতো অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৩৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অজ্ঝোকাসে চীৰরং পত্থরিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘মাযিদং চীৰরং নস্সী’তি, পটিসামেসি. সো নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুং পুচ্ছি – ‘‘আৰুসো, ময্হং চীৰরং কেন অৰহট’’ন্তি? সো এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহট’’ন্তি. ‘‘সো তং আদিযি, অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে…. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নিরুত্তিপথো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নিরুত্তিপথে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পীঠে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা. পীঠে নিসীদনং নিক্খিপিত্ৰা… হেট্ঠাপীঠে পত্তং নিক্খিপিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘‘মাযং পত্তো নস্সী’’তি পটিসামেসি. সো নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুং পুচ্ছি – ‘‘আৰুসো, ময্হং পত্তো কেন অৰহটো’’তি? সো এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহটো’’তি. ‘‘সো তং আদিযি, অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নিরুত্তিপথে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী ৰতিযা চীৰরং পত্থরিত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি. অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী – ‘মাযিদং চীৰরং নস্সী’তি পটিসামেসি. সা নিক্খমিত্ৰা তং ভিক্খুনিং পুচ্ছি – ‘‘অয্যে, ময্হং চীৰরং কেন অৰহট’’ন্তি? সা এৰমাহ – ‘‘মযা অৰহট’’ন্তি. ‘‘সা তং আদিযি, অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি. অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নিরুত্তিপথে’’তি.

১৩৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰাতমণ্ডলিকায উক্খিত্তং সাটকং পস্সিত্ৰা সামিকানং দস্সামীতি, অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং ভিক্খূ’’তি? ‘‘অথেয্যচিত্তো অহং, ভগৰা’’তি. অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰাতমণ্ডলিকায উক্খিত্তং ৰেঠনং পস্সিত্ৰা ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৩৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সুসানং গন্ত্ৰা অভিন্নে সরীরে পংসুকূলং অগ্গহেসি. তস্মিঞ্চ সরীরে পেতো অধিৰত্থো হোতি. অথ খো সো পেতো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘মা, ভন্তে, ময্হং সাটকং অগ্গহেসী’’তি. সো ভিক্খু অনাদিযন্তো অগমাসি. অথ খো তং সরীরং উট্ঠহিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো পিট্ঠিতো পিট্ঠিতো অনুবন্ধি. অথ খো সো ভিক্খু ৰিহারং পৰিসিত্ৰা দ্ৰারং থকেসি. অথ খো তং সরীরং তত্থেৰ পরিপতি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, অভিন্নে সরীরে পংসুকূলং গহেতব্বং. সো গণ্হেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

১৩৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স চীৰরে ভাজীযমানে থেয্যচিত্তো কুসং সঙ্কামেত্ৰা চীৰরং অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৩৯. তেন খো পন সমযেন আযস্মা আনন্দো জন্তাঘরে অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অন্তরৰাসকং অত্তনো মঞ্ঞমানো নিৰাসেসি. অথ খো সো ভিক্খু আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স মে ত্ৰং, আৰুসো আনন্দ, অন্তরৰাসকং নিৰাসেসী’’তি? ‘‘সকসঞ্ঞী অহং, আৰুসো’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি.

১৪০. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তা সীহৰিঘাসং পস্সিত্ৰা পচাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সীহৰিঘাসে’’তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তা ব্যগ্ঘৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… দীপিৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… তরচ্ছৰিঘাসং পস্সিত্ৰা… কোকৰিঘাসং পস্সিত্ৰা পচাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, তিরচ্ছানগতপরিগ্গহে’’তি.

১৪১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স ওদনে ভাজীযমানে – ‘অপরস্স ভাগং দেহী’তি অমূলকং অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স পূৰে ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স উচ্ছুম্হি ভাজিযমানে… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকে ভাজিযমানে – ‘অপরস্স ভাগং দেহী’তি অমূলকং অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে…. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি.

১৪২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে ওদনীযঘরং পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং ওদনং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে সূনঘরং [সূনাঘরং (সী. স্যা)] পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং মংসং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দুব্ভিক্খে পূৰঘরং পৰিসিত্ৰা পত্তপূরং পূৰং থেয্যচিত্তো অৰহরি…পে… পত্তপূরা সক্খলিযো থেয্যচিত্তো অৰহরি…পে… পত্তপূরে মোদকে থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৪৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা পরিক্খারং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি. সো তং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং অৰহরি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দিৰা পরিক্খারং পস্সিত্ৰা নিমিত্তং অকাসি – ‘‘রত্তিং অৰহরিস্সামী’’তি. সো তং মঞ্ঞমানো অত্তনো পরিক্খারং অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

১৪৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পীঠে থৰিকং পস্সিত্ৰা – ‘‘ইতো গণ্হন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি সহ পীঠকেন সঙ্কামেত্ৰা অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স ভিসিং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৪৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু চীৰরৰংসে চীৰরং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারে চীৰরং অৰহরিত্ৰা – ‘‘ইতো নিক্খমন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি ৰিহারা ন নিক্খমি…পে… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘নিক্খমি [নিক্খমেয্য (সী. স্যা.)] ৰা সো, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসো ন ৰা নিক্খমি [নিক্খমেয্য (সী. স্যা.)], আপত্তি পারাজিকস্সা’’তি.

১৪৬. তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খূ সহাযকা হোন্তি. একো ভিক্খু গামং পিণ্ডায পাৰিসি. দুতিযো ভিক্খু সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজীযমানে সহাযকস্স ভাগং গহেত্ৰা তস্স ৰিস্সসন্তো পরিভুঞ্জি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিং চিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘ৰিস্সাসগ্গাহো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, ৰিস্সাসগ্গাহে’’তি.

১৪৭. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ চীৰরকম্মং করোন্তি. সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজীযমানে সব্বেসং পটিৰিসা আহরিত্ৰা উপনিক্খিত্তা হোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পটিৰিসং অত্তনো মঞ্ঞমানো পরিভুঞ্জি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘সকসঞ্ঞী অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ চীৰরকম্মং করোন্তি. সঙ্ঘস্স খাদনীযে ভাজিযমানে অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পত্তেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পটিৰিসো আহরিত্ৰা উপনিক্খিত্তো হোতি. পত্তসামিকো ভিক্খু অত্তনো মঞ্ঞমানো পরিভুঞ্জি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সকসঞ্ঞিস্সা’’তি.

১৪৮. তেন খো পন সমযেন অম্বচোরকা অম্বং পাতেত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু. সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু. চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু. ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘কিংচিত্তা তুম্হে, ভিক্খৰে’’তি? ‘‘পংসুকূলসঞ্ঞিনো মযং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন জম্বুচোরকা… লবুজচোরকা… পনসচোরকা… তালপক্কচোরকা… উচ্ছুচোরকা… তিম্বরূসকচোরকা তিম্বরূসকে উচ্চিনিত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু. সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু. চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু. ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অম্বচোরকা অম্বং পাতেত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু. সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু. চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু. ভিক্খূ – ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি, থেয্যচিত্তা পরিভুঞ্জিংসু. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন জম্বুচোরকা… লবুজচোরকা… পনসচোরকা… তালপক্কচোরকা… উচ্ছুচোরকা… তিম্বরূসকচোরকা তিম্বরূসকে উচ্চিনিত্ৰা ভণ্ডিকং আদায অগমংসু. সামিকা তে চোরকে অনুবন্ধিংসু. চোরকা সামিকে পস্সিত্ৰা ভণ্ডিকং পাতেত্ৰা পলাযিংসু. ভিক্খূ – ‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’তি, থেয্যচিত্তা পরিভুঞ্জিংসু. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স অম্বং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স জম্বুং… সঙ্ঘস্স লবুজং… সঙ্ঘস্স পনসং… সঙ্ঘস্স তালপক্কং… সঙ্ঘস্স উচ্ছুং… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৪৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুপ্ফারামং গন্ত্ৰা ওচিতং পুপ্ফং পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুপ্ফারামং গন্ত্ৰা পুপ্ফং ওচিনিত্ৰা পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছন্তো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, তুয্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেমী’’তি. সো গন্ত্ৰা একং সাটকং আহরাপেত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেমীতি ৰত্তব্বো. যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ময্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেহী’’তি. সো গন্ত্ৰা যুগসাটকং আহরাপেত্ৰা একং অত্তনা পরিভুঞ্জি, একং তস্স ভিক্খুনো অদাসি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেহীতি ৰত্তব্বো. যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গামকং গচ্ছন্তো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, তুয্হং উপট্ঠাককুলং ৰুত্তো ৰজ্জেমী’’তি. সোপি এৰমাহ – ‘‘ৰুত্তো ৰজ্জেহী’’তি. সো গন্ত্ৰা আল়্হকং সপ্পিং তুলং গুল়ং দোণং তণ্ডুলং আহরাপেত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি. সো জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, ৰুত্তো ৰজ্জেমীতি ৰত্তব্বো, ন চ ৰুত্তো ৰজ্জেহীতি ৰত্তব্বো. যো ৰদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

১৫১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো মহগ্ঘং মণিং আদায অঞ্ঞতরেন ভিক্খুনা সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি. অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা তস্স ভিক্খুনো অজানন্তস্স থৰিকায মণিং পক্খিপিত্ৰা সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কমিত্ৰা অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো মহগ্ঘং মণিং আদায অঞ্ঞতরেন ভিক্খুনা সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি. অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা গিলানালযং করিত্ৰা অত্তনো ভণ্ডিকং তস্স ভিক্খুনো অদাসি. অথ খো সো পুরিসো সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কমিত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আহর মে, ভন্তে, ভণ্ডিকং; নাহং অকল্লকো’’তি. ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, আৰুসো, এৰরূপং অকাসী’’তি? অথ খো সো পুরিসো তস্স ভিক্খুনো এতমত্থং আরোচেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি.

১৫২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সত্থেন সদ্ধিং অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নো হোতি. অঞ্ঞতরো পুরিসো তং ভিক্খুং আমিসেন উপলাপেত্ৰা সুঙ্কট্ঠানং পস্সিত্ৰা মহগ্ঘং মণিং তস্স ভিক্খুনো অদাসি – ‘‘ইমং, ভন্তে, মণিং সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কামেহী’’তি. অথ খো সো ভিক্খু তং মণিং সুঙ্কট্ঠানং অতিক্কামেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং সূকরং কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘কারুঞ্ঞাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, কারুঞ্ঞাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং সূকরং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো মুঞ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পাসে বন্ধং মিগং কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি… পাসে বন্ধং মিগং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো মুঞ্চি … কুমিনে বন্ধে মচ্ছে কারুঞ্ঞেন মুঞ্চি… কুমিনে বন্ধে মচ্ছে – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি থেয্যচিত্তো মুঞ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু যানে ভণ্ডং পস্সিত্ৰা – ‘‘ইতো গণ্হন্তো পারাজিকো ভৰিস্সামী’’তি, অতিক্কমিত্ৰা পৰট্টেত্ৰা [পৰত্তেত্ৰা (ক.)] অগ্গহেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কুললেন উক্খিত্তং মংসপেসিং – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কুললেন উক্খিত্তং মংসপেসিং – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫৪. তেন খো পন সমযেন মনুস্সা উল়ুম্পং বন্ধিত্ৰা অচিরৰতিযা নদিযা ওসারেন্তি. বন্ধনে ছিন্নে কট্ঠানি ৰিপ্পকিণ্ণানি অগমংসু. ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো উত্তারেসুং. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন মনুস্সা উল়ুম্পং বন্ধিত্ৰা অচিরৰতিযা নদিযা ওসারেন্তি. বন্ধনে ছিন্নে কট্ঠানি ৰিপ্পকিণ্ণানি অগমংসু. ভিক্খূ – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তা উত্তারেসুং. সামিকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো গোপালকো রুক্খে সাটকং আলগ্গেত্ৰা উচ্চারং অগমাসি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু পংসুকূলসঞ্ঞী অগ্গহেসি. অথ খো সো গোপালকো তং ভিক্খুং চোদেসি – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো নদিং তরন্তস্স রজকানং হত্থতো মুত্তং সাটকং পাদে লগ্গং হোতি. সো ভিক্খু – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অথেয্যচিত্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো নদিং তরন্তস্স রজকানং হত্থতো মুত্তং সাটকং পাদে লগ্গং হোতি. সো ভিক্খু – ‘‘পুরে সামিকা পস্সন্তী’’তি, থেয্যচিত্তো অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সপ্পিকুম্ভিং পস্সিত্ৰা থোকং থোকং পরিভুঞ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সংৰিদহিত্ৰা অগমংসু – ‘‘ভণ্ডং অৰহরিস্সামা’’তি. একো ভণ্ডং অৰহরি. তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং পারাজিকা. যো অৰহটো সো পারাজিকো’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং… ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সংৰিদহিত্ৰা ভণ্ডং অৰহরিত্ৰা ভাজেসুং. তেহি ভাজীযমানে একমেকস্স পটিৰিসো ন পঞ্চমাসকো পূরি. তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং পারাজিকা’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযং দুব্ভিক্খে আপণিকস্স তণ্ডুলমুট্ঠিং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সাৰত্থিযং দুব্ভিক্খে আপণিকস্স মুগ্গমুট্ঠিং… মাসমুট্ঠিং… তিলমুট্ঠিং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং অন্ধৰনে চোরকা গাৰিং হন্ত্ৰা মংসং খাদিত্ৰা সেসকং পটিসামেত্ৰা অগমংসু. ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. চোরকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং অন্ধৰনে চোরকা সূকরং হন্ত্ৰা মংসং খাদিত্ৰা সেসকং পটিসামেত্ৰা অগমংসু. ভিক্খূ পংসুকূলসঞ্ঞিনো পটিগ্গহাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. চোরকা তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পংসুকূলসঞ্ঞিস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তিণক্খেত্তং গন্ত্ৰা লূতং তিণং পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি …পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তিণক্খেত্তং গন্ত্ৰা তিণং লাযিত্ৰা পঞ্চমাসগ্ঘনকং থেয্যচিত্তো অৰহরি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫৬. তেন খো পন সমযেন আগন্তুকা ভিক্খূ সঙ্ঘস্স অম্বং ভাজাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. আৰাসিকা ভিক্খূ তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘কিংচিত্তা তুম্হে, ভিক্খৰে’’তি? ‘‘পরিভোগত্থায [পরিভোগত্থা (সী.)] মযং ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পরিভোগত্থাযা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আগন্তুকা ভিক্খূ সঙ্ঘস্স জম্বুং… সঙ্ঘস্স লবুজং… সঙ্ঘস্স পনসং… সঙ্ঘস্স তালপক্কং… সঙ্ঘস্স উচ্ছুং… সঙ্ঘস্স তিম্বরূসকং ভাজাপেত্ৰা পরিভুঞ্জিংসু. আৰাসিকা ভিক্খূ তে ভিক্খূ চোদেসুং – ‘‘অস্সমণাত্থ, তুম্হে’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পরিভোগত্থাযা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অম্বপালকা ভিক্খূনং অম্বফলং দেন্তি. ভিক্খূ – ‘‘গোপেতুং ইমে ইস্সরা, নযিমে দাতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন পটিগ্গণ্হন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, গোপকস্স দানে’’তি.

তেন খো পন সমযেন জম্বুপালকা… লবুজপালকা… পনসপালকা… তালপক্কপালকা… উচ্ছুপালকা… তিম্বরূসকপালকা ভিক্খূনং তিম্বরূসকং দেন্তি. ভিক্খূ – ‘‘গোপেতুং ইমে ইস্সরা, নযিমে দাতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন পটিগ্গণ্হন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, গোপকস্স দানে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স দারুং তাৰকালিকং হরিত্ৰা অত্তনো ৰিহারস্স কুট্টং উপত্থম্ভেসি. ভিক্খূ তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘তাৰকালিকো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, তাৰকালিকে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স উদকং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স মত্তিকং থেয্যচিত্তো অৰহরি… সঙ্ঘস্স পুঞ্জকিতং তিণং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স পুঞ্জকিতং তিণং থেয্যচিত্তো ঝাপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স মঞ্চং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সঙ্ঘস্স পীঠং… সঙ্ঘস্স ভিসিং… সঙ্ঘস্স বিব্বোহনং [বিম্বোহনং (সী. স্যা.)] … সঙ্ঘস্স কৰাটং… সঙ্ঘস্স আলোকসন্ধিং… সঙ্ঘস্স গোপানসিং থেয্যচিত্তো অৰহরি… তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

১৫৭. [চূল়ৰ. ৩২৪] তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অঞ্ঞতরস্স উপাসকস্স ৰিহারপরিভোগং সেনাসনং অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জন্তি. অথ খো সো উপাসকো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভদন্তা অঞ্ঞত্র পরিভোগং অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জিস্সন্তী’’তি! ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘ন, ভিক্খৰে, অঞ্ঞত্র পরিভোগো অঞ্ঞত্র পরিভুঞ্জিতব্বো. যো পরিভুঞ্জেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

[চূল়ৰ. ৩২৪] তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ উপোসথগ্গম্পি সন্নিসজ্জম্পি হরিতুং কুক্কুচ্চাযন্তা ছমাযং নিসীদন্তি. গত্তানিপি চীৰরানিপি পংসুকিতানি হোন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, তাৰকালিকং হরিতু’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন চম্পাযং থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা অন্তেৰাসিনী ভিক্খুনী থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং গন্ত্ৰা – ‘‘অয্যা ইচ্ছতি তেকটুলযাগুং পাতু’’ন্তি, পচাপেত্ৰা হরিত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি. সা জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি. অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন রাজগহে থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা অন্তেৰাসিনী ভিক্খুনী থুল্লনন্দায ভিক্খুনিযা উপট্ঠাককুলং গন্ত্ৰা – ‘‘অয্যা ইচ্ছতি মধুগোল়কং খাদিতু’’ন্তি, পচাপেত্ৰা হরিত্ৰা অত্তনা পরিভুঞ্জি. সা জানিত্ৰা তং চোদেসি – ‘‘অস্সমণীসি ত্ৰ’’ন্তি. তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি সম্পজানমুসাৰাদে পাচিত্তিযস্সা’’তি.

১৫৮. তেন খো পন সমযেন ৰেসালিযং আযস্মতো অজ্জুকস্স উপট্ঠাকস্স গহপতিনো দ্ৰে দারকা হোন্তি – পুত্তো চ ভাগিনেয্যো চ. অথ খো সো গহপতি আযস্মন্তং অজ্জুকং এতদৰোচ – ‘‘ইমং, ভন্তে, ওকাসং যো ইমেসং দ্ৰিন্নং দারকানং সদ্ধো হোতি পসন্নো তস্স আচিক্খেয্যাসী’’তি [আচিক্খেয্যাসীতি সো কালমকাসি (স্যা.)]. তেন খো পন সমযেন তস্স গহপতিনো ভাগিনেয্যো সদ্ধো হোতি পসন্নো. অথ খো আযস্মা অজ্জুকো তং ওকাসং তস্স দারকস্স আচিক্খি. সো তেন সাপতেয্যেন কুটুম্বঞ্চ সণ্ঠপেসি দানঞ্চ পট্ঠপেসি. অথ খো তস্স গহপতিনো পুত্তো আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘কো নু খো, ভন্তে আনন্দ, পিতুনো দাযজ্জো – পুত্তো ৰা ভাগিনেয্যো ৰা’’তি? ‘‘পুত্তো খো, আৰুসো, পিতুনো দাযজ্জো’’তি. ‘‘অযং, ভন্তে, অয্যো অজ্জুকো অম্হাকং সাপতেয্যং অম্হাকং মেথুনকস্স আচিক্খী’’তি. ‘‘অস্সমণো, আৰুসো, আযস্মা অজ্জুকো’’তি. অথ খো আযস্মা অজ্জুকো আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘দেহি মে, আৰুসো আনন্দ, ৰিনিচ্ছয’’ন্তি. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপালি আযস্মতো অজ্জুকস্স পক্খো হোতি. অথ খো আযস্মা উপালি আযস্মন্তং আনন্দং এতদৰোচ – ‘‘যো নু খো, আৰুসো আনন্দ, সামিকেন ‘ইমং ওকাসং ইত্থন্নামস্স আচিক্খেয্যাসী’তি ৰুত্তো তস্স আচিক্খতি, কিং সো আপজ্জতী’’তি? ‘‘ন, ভন্তে, কিঞ্চি আপজ্জতি, অন্তমসো দুক্কটমত্তম্পী’’তি. ‘‘অযং, আৰুসো, আযস্মা অজ্জুকো সামিকেন – ‘ইমং ওকাসং ইত্থন্নামস্স আচিক্খা’তি ৰুত্তো তস্স আচিক্খতি; অনাপত্তি, আৰুসো, আযস্মতো অজ্জুকস্সা’’তি.

১৫৯. তেন খো পন সমযেন বারাণসিযং আযস্মতো পিলিন্দৰচ্ছস্স উপট্ঠাককুলং চোরেহি উপদ্দুতং হোতি. দ্ৰে চ দারকা নীতা হোন্তি. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তে দারকে ইদ্ধিযা আনেত্ৰা পাসাদে ঠপেসি. মনুস্সা তে দারকে পস্সিত্ৰা – ‘‘অয্যস্সাযং পিলিন্দৰচ্ছস্স ইদ্ধানুভাৰো’’তি, আযস্মন্তে পিলিন্দৰচ্ছে অভিপ্পসীদিংসু. ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো চোরেহি নীতে দারকে আনেস্সতী’’তি! ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে [ইদ্ধিমতো (সী.), ইদ্ধিমন্তস্স (স্যা.)], ইদ্ধিমস্স ইদ্ধিৰিসযে’’তি.

১৬০. তেন খো পন সমযেন দ্ৰে ভিক্খূ সহাযকা হোন্তি – পণ্ডুকো চ কপিলো চ. একো গামকে ৰিহরতি, একো কোসম্বিযং. অথ খো তস্স ভিক্খুনো গামকা কোসম্বিং গচ্ছন্তস্স অন্তরামগ্গে নদিং তরন্তস্স সূকরিকানং হত্থতো মুত্তা মেদৰট্টি পাদে লগ্গা হোতি. সো ভিক্খু – ‘‘সামিকানং দস্সামী’’তি অগ্গহেসি. সামিকা তং ভিক্খুং চোদেসুং – ‘‘অস্সমণোসি ত্ৰ’’ন্তি. তং উত্তিণ্ণং গোপালিকা [অঞ্ঞতরা গোপালিকা (সী. স্যা.)] পস্সিত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘এহি, ভন্তে, মেথুনং ধম্মং পটিসেৰা’’তি. সো – ‘‘পকতিযাপাহং অস্সমণো’’তি তস্সা মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিত্ৰা কোসম্বিং গন্ত্ৰা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং ওরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, অদিন্নাদানে পারাজিকস্স; আপত্তি মেথুনধম্মসমাযোগে পারাজিকস্সা’’তি.

১৬১. তেন খো পন সমযেন সাগলাযং আযস্মতো দল়্হিকস্স সদ্ধিৰিহারিকো ভিক্খু অনভিরতিযা পীল়িতো আপণিকস্স ৰেঠনং অৰহরিত্ৰা আযস্মন্তং দল়্হিকং এতদৰোচ – ‘‘অস্সমণো অহং, ভন্তে, ৰিব্ভমিস্সামী’’তি. ‘‘কিং তযা, আৰুসো, কত’’ন্তি? সো তমত্থং আরোচেসি. আহরাপেত্ৰা অগ্ঘাপেসি. তং অগ্ঘাপেন্তং ন পঞ্চমাসকে অগ্ঘতি. ‘‘অনাপত্তি, আৰুসো, পারাজিকস্সা’’তি. ধম্মকথং অকাসি. সো ভিক্খু অভিরমতীতি [অভিরমীতি (সী. স্যা.)].

দুতিযপারাজিকং সমত্তং.

৩. ততিযপারাজিকং

১৬২. [ইদং ৰত্থু সং. নি. ৫.৯৮৫] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং. তেন খো পন সমযেন ভগৰা ভিক্খূনং অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতি. অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইচ্ছামহং, ভিক্খৰে, অদ্ধমাসং পটিসল্লীযিতুং. নম্হি কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেনা’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা নাস্সুধ কোচি ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন. ভিক্খূ – ‘‘ভগৰা খো অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতী’’তি (তে) [( ) (?) এৰমুপরিপি ঈদিসেসু ঠানেসু] অনেকাকারৰোকারং অসুভভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরন্তি. তে সকেন কাযেন অট্টীযন্তি হরাযন্তি জিগুচ্ছন্তি. সেয্যথাপি নাম ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা দহরো যুৰা মণ্ডনকজাতিকো সীসংন্হাতো অহিকুণপেন ৰা কুক্কুরকুণপেন ৰা মনুস্সকুণপেন ৰা কণ্ঠে আসত্তেন অট্টীযেয্য হরাযেয্য জিগুচ্ছেয্য, এৰমেৰ তে ভিক্খূ সকেন কাযেন অট্টীযন্তা হরাযন্তা জিগুচ্ছন্তা অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি. ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’’তি. অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো পত্তচীৰরেহি ভটো সম্বহুলে ভিক্খূ জীৰিতা ৰোরোপেত্ৰা লোহিতকং [লোহিতগতং (ক.)] অসিং আদায যেন ৰগ্গমুদা নদী তেনুপসঙ্কমি.

১৬৩. অথ খো মিগলণ্ডিকস্স সমণকুত্তকস্স লোহিতকং তং অসিং ধোৰন্তস্স অহুদেৰ কুক্কুচ্চং অহু ৰিপ্পটিসারো – ‘‘অলাভা ৰত মে, ন ৰত মে লাভা; দুল্লদ্ধং ৰত মে, ন ৰত মে সুলদ্ধং. বহুং ৰত মযা অপুঞ্ঞং পসুতং, যোহং ভিক্খূ সীলৰন্তে কল্যাণধম্মে জীৰিতা ৰোরোপেসি’’ন্তি. অথ খো অঞ্ঞতরা মারকাযিকা দেৰতা অভিজ্জমানে উদকে আগন্ত্ৰা মিগলণ্ডিকং সমণকুত্তকং এতদৰোচ – ‘‘সাধু সাধু সপ্পুরিস, লাভা তে সপ্পুরিস, সুলদ্ধং তে সপ্পুরিস. বহুং তযা সপ্পুরিস পুঞ্ঞং পসুতং, যং ত্ৰং অতিণ্ণে তারেসী’’তি. অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো – ‘‘লাভা কির মে, সুলদ্ধং কির মে, বহুং কির মযা পুঞ্ঞং পসুতং, অতিণ্ণো কিরাহং তারেমী’’তি তিণ্হং অসিং আদায ৰিহারেন ৰিহারং পরিৰেণেন পরিৰেণং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেতি – ‘‘কো অতিণ্ণো, কং তারেমী’’তি? তত্থ যে তে ভিক্খূ অৰীতরাগা তেসং তস্মিং সমযে হোতিযেৰ ভযং হোতি ছম্ভিতত্তং হোতি লোমহংসো. যে পন তে ভিক্খূ ৰীতরাগা তেসং তস্মিং সমযে ন হোতি ভযং ন হোতি ছম্ভিতত্তং ন হোতি লোমহংসো. অথ খো মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো একম্পি ভিক্খুং একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, দ্ৰেপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, তযোপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, চত্তারোপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, পঞ্চপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, দসপি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, ৰীসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, তিংসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, চত্তালীসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, পঞ্ঞাসম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি, সট্ঠিম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি.

১৬৪. অথ খো ভগৰা তস্স অদ্ধমাসস্স অচ্চযেন পটিসল্লানা ৰুট্ঠিতো আযস্মন্তং আনন্দং আমন্তেসি – ‘‘কিং নু খো, আনন্দ, তনুভূতো ৰিয ভিক্খুসঙ্ঘো’’তি? ‘‘তথা হি পন, ভন্তে, ভগৰা ভিক্খূনং অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতি. তে চ, ভন্তে, ভিক্খূ – ‘ভগৰা খো অনেকপরিযাযেন অসুভকথং কথেতি, অসুভায ৰণ্ণং ভাসতি, অসুভভাৰনায ৰণ্ণং ভাসতি, আদিস্স আদিস্স অসুভসমাপত্তিযা ৰণ্ণং ভাসতী’তি, তে অনেকাকারৰোকারং অসুভভাৰনানুযোগমনুযুত্তা ৰিহরন্তি. তে সকেন কাযেন অট্টীযন্তি হরাযন্তি জিগুচ্ছন্তি. সেয্যথাপি নাম ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা দহরো যুৰা মণ্ডনকজাতিকো সীসংন্হাতো অহিকুণপেন ৰা কুক্কুরকুণপেন ৰা মনুস্সকুণপেন ৰা কণ্ঠে আসত্তেন অট্টীযেয্য হরাযেয্য জিগুচ্ছেয্য, এৰমেৰ তে ভিক্খূ সকেন কাযেন অট্টীযন্তা হরাযন্তা জিগুচ্ছন্তা অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি. ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’তি. অথ খো, ভন্তে, মিগলণ্ডিকো সমণকুত্তকো পত্তচীৰরেহি ভটো একম্পি ভিক্খুং একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে… সট্ঠিম্পি ভিক্খূ একাহেন জীৰিতা ৰোরোপেসি. সাধু, ভন্তে, ভগৰা অঞ্ঞং পরিযাযং আচিক্খতু যথাযং ভিক্খুসঙ্ঘো অঞ্ঞায সণ্ঠহেয্যা’’তি. ‘‘তেনহানন্দ, যাৰতিকা ভিক্খূ ৰেসালিং উপনিস্সায ৰিহরন্তি তে সব্বে উপট্ঠানসালাযং সন্নিপাতেহী’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি, খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা যাৰতিকা ভিক্খূ ৰেসালিং উপনিস্সায ৰিহরন্তি তে সব্বে উপট্ঠানসালাযং সন্নিপাতেত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘সন্নিপতিতো, ভন্তে ভিক্খুসঙ্ঘো; যস্স দানি, ভন্তে, ভগৰা কালং মঞ্ঞতী’’তি.

১৬৫. অথ খো ভগৰা যেন উপট্ঠানসালা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. নিসজ্জ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অযম্পি খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি ভাৰিতো বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি. সেয্যথাপি, ভিক্খৰে, গিম্হানং পচ্ছিমে মাসে উহতং [ঊহতং (ক.)] রজোজল্লং তমেনং মহা অকালমেঘো ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি, এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি ভাৰিতো বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি. কথং ভাৰিতো চ, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি কথং বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতি? ইধ, ভিক্খৰে, ভিক্খু অরঞ্ঞগতো ৰা রুক্খমূলগতো ৰা সুঞ্ঞাগারগতো ৰা নিসীদতি পল্লঙ্কং আভুজিত্ৰা উজুং কাযং পণিধায পরিমুখং সতিং উপট্ঠপেত্ৰা. সো সতোৰ অস্সসতি সতো পস্সসতি. দীঘং ৰা অস্সসন্তো দীঘং অস্সসামীতি পজানাতি, দীঘং ৰা পস্সসন্তো দীঘং পস্সসামীতি পজানাতি. রস্সং ৰা অস্সসন্তো রস্সং অস্সসামীতি পজানাতি, রস্সং ৰা পস্সসন্তো রস্সং পস্সসামীতি পজানাতি. সব্বকাযপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. সব্বকাযপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পস্সম্ভযং কাযসঙ্খারং পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পীতিপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পীতিপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. সুখপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. সুখপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. চিত্তসঙ্খারপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. চিত্তসঙ্খারপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পস্সম্ভযং চিত্তসঙ্খারং অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পস্সম্ভযং চিত্তসঙ্খারং পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. চিত্তপ্পটিসংৰেদী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. চিত্তপ্পটিসংৰেদী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. অভিপ্পমোদযং চিত্তং…পে… সমাদহং চিত্তং…পে… ৰিমোচযং চিত্তং…পে… অনিচ্চানুপস্সী…পে… ৰিরাগানুপস্সী…পে… নিরোধানুপস্সী…পে… পটিনিস্সগ্গানুপস্সী অস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. পটিনিস্সগ্গানুপস্সী পস্সসিস্সামীতি সিক্খতি. এৰং ভাৰিতো খো, ভিক্খৰে, আনাপানস্সতিসমাধি এৰং বহুলীকতো সন্তো চেৰ পণীতো চ অসেচনকো চ সুখো চ ৰিহারো উপ্পন্নুপ্পন্নে চ পাপকে অকুসলে ধম্মে ঠানসো অন্তরধাপেতি ৰূপসমেতী’’তি.

১৬৬. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেন্তি মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি, ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, ভিক্খৰে, তেসং ভিক্খূনং অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অত্তনাপি অত্তানং জীৰিতা ৰোরোপেস্সন্তি, অঞ্ঞমঞ্ঞম্পি জীৰিতা ৰোরোপেস্সন্তি, মিগলণ্ডিকম্পি সমণকুত্তকং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘সাধু নো, আৰুসো, জীৰিতা ৰোরোপেহি, ইদং তে পত্তচীৰরং ভৰিস্সতী’তি. নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

১৬৭. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেয্য সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্য, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

১৬৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো উপাসকো গিলানো হোতি. তস্স পজাপতি অভিরূপা হোতি দস্সনীযা পাসাদিকা. ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ তস্সা ইত্থিযা পটিবদ্ধচিত্তা হোন্তি. অথ খো ছব্বগ্গিযানং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘সচে খো সো, আৰুসো, উপাসকো জীৰিস্সতি ন মযং তং ইত্থিং লভিস্সাম. হন্দ মযং, আৰুসো, তস্স উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেমা’’তি. অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ যেন সো উপাসকো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা তং উপাসকং এতদৰোচুং – ‘‘ত্ৰং খোসি, উপাসক, কতকল্যাণো কতকুসলো কতভীরুত্তাণো অকতপাপো অকতলুদ্দো অকতকিব্বিসো. কতং তযা কল্যাণং, অকতং তযা পাপং. কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন! মতং তে জীৰিতা সেয্যো. ইতো ত্ৰং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সসি. তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সসী’’তি.

১৬৯. অথ খো সো উপাসকো – ‘‘সচ্চং খো অয্যা আহংসু. অহঞ্হি কতকল্যাণো কতকুসলো কতভীরুত্তাণো অকতপাপো অকতলুদ্দো অকতকিব্বিসো. কতং মযা কল্যাণং, অকতং মযা পাপং. কিং ময্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন! মতং মে জীৰিতা সেয্যো. ইতো অহং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সামি. তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সামী’’তি, সো অসপ্পাযানি চেৰ ভোজনানি ভুঞ্জি অসপ্পাযানি চ খাদনীযানি খাদি অসপ্পাযানি চ সাযনীযানি সাযি অসপ্পাযানি চ পানানি পিৰি. তস্স অসপ্পাযানি চেৰ ভোজনানি ভুঞ্জতো অসপ্পাযানি চ খাদনীযানি খাদতো অসপ্পাযানি চ সাযনীযানি সাযতো অসপ্পাযানি চ পানানি পিৰতো খরো আবাধো উপ্পজ্জি. সো তেনেৰ আবাধেন কালমকাসি. তস্স পজাপতি উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো. ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা. ইমে মে সামিকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং. ইমেহি মে সামিকো মারিতো’’তি. অঞ্ঞেপি মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো. ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা. ইমে উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং. ইমেহি উপাসকো মারিতো’’তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণিস্সন্তী’’তি!

১৭০. অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পটিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, উপাসকস্স মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণিস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ

১৭১. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেয্য সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্য মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্য মরণায ৰা সমাদপেয্য – ‘অম্ভো পুরিস, কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেন, মতং তে জীৰিতা সেয্যো’তি, ইতি চিত্তমনো চিত্তসঙ্কপ্পো অনেকপরিযাযেন মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্য, মরণায ৰা সমাদপেয্য, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

১৭২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

সঞ্চিচ্চাতি জানন্তো সঞ্জানন্তো চেচ্চ অভিৰিতরিত্ৰা ৰীতিক্কমো.

মনুস্সৰিগ্গহো নাম যং মাতুকুচ্ছিস্মিং পঠমং চিত্তং উপ্পন্নং পঠমং ৰিঞ্ঞাণং পাতুভূতং, যাৰ মরণকালা এত্থন্তরে এসো মনুস্সৰিগ্গহো নাম.

জীৰিতা ৰোরোপেয্যাতি জীৰিতিন্দ্রিযং উপচ্ছিন্দতি উপরোধেতি সন্ততিং ৰিকোপেতি.

সত্থহারকং ৰাস্স পরিযেসেয্যাতি অসিং ৰা সত্তিং ৰা ভেণ্ডিং ৰা [ভেন্দিং ৰা (ক.)] লগুল়ং ৰা [সূলংৰা লগুল়ংৰা (স্যা.)] পাসাণং ৰা সত্থং ৰা ৰিসং ৰা রজ্জুং ৰা.

মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্যাতি জীৰিতে আদীনৰং দস্সেতি, মরণে ৰণ্ণং ভণতি.

মরণায ৰা সমাদপেয্যাতি সত্থং ৰা আহর, ৰিসং ৰা খাদ, রজ্জুযা ৰা উব্বন্ধিত্ৰা কালঙ্করোহীতি.

অম্ভো পুরিসাতি আলপনাধিৰচনমেতং.

কিং তুয্হিমিনা পাপকেন দুজ্জীৰিতেনাতি পাপকং নাম জীৰিতং অড্ঢানং জীৰিতং উপাদায দলিদ্দানং জীৰিতং পাপকং লামকং, সধনানং জীৰিতং উপাদায অধনানং জীৰিতং পাপকং, দেৰানং জীৰিতং উপাদায মনুস্সানং জীৰিতং পাপকং.

দুজ্জীৰিতং নাম হত্থচ্ছিন্নস্স পাদচ্ছিন্নস্স হত্থপাদচ্ছিন্নস্স কণ্ণচ্ছিন্নস্স নাসচ্ছিন্নস্স কণ্ণনাসচ্ছিন্নস্স, ইমিনা চ পাপকেন ইমিনা চ দুজ্জীৰিতেন মতং তে জীৰিতা সেয্যোতি.

ইতি চিত্তমনোতি যং চিত্তং তং মনো, যং মনো তং চিত্তং.

চিত্তসঙ্কপ্পোতি মরণসঞ্ঞী মরণচেতনো মরণাধিপ্পাযো.

অনেকপরিযাযেনাতি উচ্চাৰচেহি আকারেহি.

মরণৰণ্ণং ৰা সংৰণ্ণেয্যাতি জীৰিতে আদীনৰং দস্সেতি, মরণে ৰণ্ণং ভণতি – ‘‘ইতো ত্ৰং কালঙ্কতো কাযস্স ভেদা পরং মরণা সুগতিং সগ্গং লোকং উপপজ্জিস্সসি, তত্থ দিব্বেহি পঞ্চহি কামগুণেহি সমপ্পিতো সমঙ্গীভূতো পরিচারেস্সসী’’তি.

মরণায ৰা সমাদপেয্যাতি সত্থং ৰা আহর, ৰিসং ৰা খাদ, রজ্জুযা ৰা উব্বন্ধিত্ৰা কালঙ্করোহি, সোব্ভে ৰা নরকে ৰা পপাতে ৰা পপতাতি.

অযম্পীতি পুরিমে উপাদায ৰুচ্চতি.

পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম পুথুসিলা দ্ৰিধা ভিন্না [দ্ৰেধা ভিন্না (স্যা.)] অপ্পটিসন্ধিকা হোতি, এৰমেৰ ভিক্খু সঞ্চিচ্চ মনুস্সৰিগ্গহং জীৰিতা ৰোরোপেত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো. তেন ৰুচ্চতি – ‘পারাজিকো হোতী’তি.

অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম. সো তেন সদ্ধিং নত্থি, তেন ৰুচ্চতি অসংৰাসোতি.

১৭৩. সামং, অধিট্ঠায, দূতেন, দূতপরংপরায, ৰিসক্কিযেন দূতেন, গতপচ্চাগতেন দূতেন, অরহো রহোসঞ্ঞী, রহো অরহোসঞ্ঞী, অরহো অরহোসঞ্ঞী, রহো রহোসঞ্ঞী কাযেন সংৰণ্ণেতি, ৰাচায সংৰণ্ণেতি, কাযেন ৰাচায সংৰণ্ণেতি, দূতেন সংৰণ্ণেতি, লেখায সংৰণ্ণেতি, ওপাতং অপস্সেনং, উপনিক্খিপনং, ভেসজ্জং, রূপূপহারো, সদ্দূপহারো, গন্ধূপহারো, রসূপহারো, ফোট্ঠব্বূপহারো, ধম্মূপহারো, আচিক্খনা, অনুসাসনী, সঙ্কেতকম্মং, নিমিত্তকম্মন্তি.

১৭৪. সামন্তি সযং হনতি কাযেন ৰা কাযপটিবদ্ধেন ৰা নিস্সগ্গিযেন ৰা.

অধিট্ঠাযাতি অধিট্ঠহিত্ৰা আণাপেতি – ‘‘এৰং ৰিজ্ঝ, এৰং পহর, এৰং ঘাতেহী’’তি.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেত্তি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেতি; মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ইতরস্স আরোচেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ৰধকো পটিগ্গণ্হাতি, মূলট্ঠস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি সব্বেসং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স পাৰদ – ‘ইত্থন্নামো ইত্থন্নামস্স পাৰদতু – ইত্থন্নামো ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেতূ’’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ৰধকো পটিগ্গণ্হাতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি; আণাপকস্স চ ৰধকস্স চ আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো গন্ত্ৰা পুন পচ্চাগচ্ছতি – ‘‘নাহং সক্কোমি তং জীৰিতা ৰোরোপেতু’’ন্তি. সো পুন আণাপেতি – ‘‘যদা সক্কোসি তদা তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী ন সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি. সো তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি. সো – ‘‘আণত্তো অহং তযা’’তি তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি. ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

ভিক্খু ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘ইত্থন্নামং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো আণাপেত্ৰা ৰিপ্পটিসারী সাৰেতি – ‘‘মা ঘাতেহী’’তি. সো সাধূতি ওরমতি, উভিন্নং অনাপত্তি.

১৭৫. অরহো রহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. রহো অরহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. অরহো অরহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. রহো রহোসঞ্ঞী উল্লপতি – ‘‘অহো ইত্থন্নামো হতো অস্সা’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স.

কাযেন সংৰণ্ণেতি নাম কাযেন ৰিকারং করোতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

ৰাচায সংৰণ্ণেতি নাম ৰাচায ভণতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

কাযেন ৰাচায সংৰণ্ণেতি নাম কাযেন চ ৰিকারং করোতি, ৰাচায চ ভণতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তায সংৰণ্ণনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

দূতেন সংৰণ্ণেতি নাম দূতস্স সাসনং আরোচেতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. দূতস্স সাসনং সুত্ৰা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১৭৬. লেখায সংৰণ্ণেতি নাম লেখং ছিন্দতি – ‘‘যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, অক্খরক্খরায আপত্তি দুক্কটস্স. লেখং পস্সিত্ৰা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

ওপাতং নাম মনুস্সং উদ্দিস্স ওপাতং খনতি – ‘‘পপতিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. অনোদিস্স ওপাতং খনতি – ‘‘যো কোচি পপতিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. মনুস্সো তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স. পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. যক্খো ৰা পেতো ৰা তিরচ্ছানগতমনুস্সৰিগ্গহো ৰা তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স. পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. মরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তিরচ্ছানগতো তস্মিং পপততি, আপত্তি দুক্কটস্স. পপতিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. মরতি, আপত্তি পাচিত্তিযস্স.

১৭৭. অপস্সেনং নাম অপস্সেনে সত্থং ৰা ঠপেতি ৰিসেন ৰা মক্খেতি দুব্বলং ৰা করোতি সোব্ভে ৰা নরকে ৰা পপাতে ৰা ঠপেতি – ‘‘পপতিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সত্থেন ৰা ৰিসেন ৰা পপতিতেন ৰা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

উপনিক্খিপনং নাম অসিং ৰা সত্তিং ৰা ভেণ্ডিং ৰা লগুল়ং ৰা পাসাণং ৰা সত্থং ৰা ৰিসং ৰা রজ্জুং ৰা উপনিক্খিপতি – ‘‘ইমিনা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. ‘‘তেন মরিস্সামী’’তি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

ভেসজ্জং নাম সপ্পিং ৰা নৰনীতং ৰা তেলং ৰা মধুং ৰা ফাণিতং ৰা দেতি – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সাযিতে দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১৭৮. রূপূপহারো নাম অমনাপিকং রূপং উপসংহরতি ভযানকং ভেরৰং – ‘‘ইমং পস্সিত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং পস্সিত্ৰা উত্তসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মনাপিকং রূপং উপসংহরতি [উপসংহরতি পেমনীযং হদযঙ্গমং (স্যা.)] – ‘‘ইমং পস্সিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং পস্সিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

সদ্দূপহারো নাম অমনাপিকং সদ্দং উপসংহরতি ভযানকং ভেরৰং – ‘‘ইমং সুত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সুত্ৰা উত্তসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মনাপিকং সদ্দং উপসংহরতি পেমনীযং হদযঙ্গমং – ‘‘ইমং সুত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সুত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

গন্ধূপহারো নাম অমনাপিকং গন্ধং উপসংহরতি জেগুচ্ছং পাটিকুল্যং [পটিকূলং (?)] – ‘‘ইমং ঘাযিত্ৰা জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং ঘাযিতে জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মনাপিকং গন্ধং উপসংহরতি – ‘‘ইমং ঘাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং ঘাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

রসূপহারো নাম অমনাপিকং রসং উপসংহরতি জেগুচ্ছং পাটিকুল্যং [পটিকূলং (?)] – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সাযিতে জেগুচ্ছতা পাটিকুল্যতা দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মনাপিকং রসং উপসংহরতি – ‘‘ইমং সাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সাযিত্ৰা অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

ফোট্ঠব্বূপহারো নাম অমনাপিকং ফোট্ঠব্বং উপসংহরতি দুক্খসম্ফস্সং খরসম্ফস্সং – ‘‘ইমিনা ফুট্ঠো মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন ফুট্ঠস্স দুক্খা ৰেদনা উপ্পজ্জতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. মনাপিকং ফোট্ঠব্বং উপসংহরতি সুখসম্ফস্সং মুদুসম্ফস্সং – ‘‘ইমিনা ফুট্ঠো অলাভকেন সুস্সিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন ফুট্ঠো অলাভকেন সুস্সতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

ধম্মূপহারো নাম নেরযিকস্স নিরযকথং কথেতি – ‘‘ইমং সুত্ৰা উত্তসিত্ৰা মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সুত্ৰা উত্তসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স. কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেতি – ‘‘ইমং সুত্ৰা অধিমুত্তো মরিস্সতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তং সুত্ৰা অধিমুত্তো মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

১৭৯. আচিক্খনা নাম পুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং মরস্সু. যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তায আচিক্খনায মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

অনুসাসনী নাম অপুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং মরস্সু. যো এৰং মরতি সো ধনং ৰা লভতি যসং ৰা লভতি সগ্গং ৰা গচ্ছতী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তায অনুসাসনিযা মরিস্সামীতি দুক্খং ৰেদনং উপ্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. মরতি, আপত্তি পারাজিকস্স.

সঙ্কেতকম্মং নাম সঙ্কেতং করোতি পুরেভত্তং ৰা পচ্ছাভত্তং ৰা রত্তিং ৰা দিৰা ৰা – ‘‘তেন সঙ্কেতেন তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন সঙ্কেতেন তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স. তং সঙ্কেতং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

নিমিত্তকম্মং নাম নিমিত্তং করোতি – ‘‘অক্খিং ৰা নিখণিস্সামি ভমুকং ৰা উক্খিপিস্সামি সীসং ৰা উক্খিপিস্সামি, তেন নিমিত্তেন তং জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তেন নিমিত্তেন তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, আপত্তি উভিন্নং পারাজিকস্স. তং নিমিত্তং পুরে ৰা পচ্ছা ৰা তং জীৰিতা ৰোরোপেতি, মূলট্ঠস্স অনাপত্তি, ৰধকস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

অনাপত্তি অসঞ্চিচ্চ অজানন্তস্স নমরণাধিপ্পাযস্স উম্মত্তকস্স [উম্মত্তকস্স খিত্তচিত্তস্স ৰেদনাট্টস্স (স্যা.)] আদিকম্মিকস্সাতি.

মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকম্হি পঠমভাণৰারো নিট্ঠিতো.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

সংৰণ্ণনা নিসীদন্তো, মুসলোদুক্খলেন চ;

ৰুড্ঢপব্বজিতাভিসন্নো, অগ্গৰীমংসনাৰিসং.

তযো চ ৰত্থুকম্মেহি, ইট্ঠকাহিপরে তযো;

ৰাসী গোপানসী চেৰ, অট্টকোতরণং পতি.

সেদং নত্থুঞ্চ সম্বাহো, ন্হাপনব্ভঞ্জনেন চ;

উট্ঠাপেন্তো নিপাতেন্তো, অন্নপানেন মারণং.

জারগব্ভো সপত্তী চ, মাতা পুত্তং উভো ৰধি;

উভো ন মিয্যরে মদ্দা, তাপং ৰঞ্ঝা ৰিজাযিনী.

পতোদং নিগ্গহে যক্খো, ৰাল়যক্খঞ্চ পাহিণি;

তং মঞ্ঞমানো পহরি, সগ্গঞ্চ নিরযং ভণে.

আল়ৰিযা তযো রুক্খা, দাযেহি অপরে তযো;

মা কিলমেসি ন তুয্হং, তক্কং সোৰীরকেন চাতি.

ৰিনীতৰত্থু

১৮০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তস্স ভিক্খূ কারুঞ্ঞেন মরণৰণ্ণং সংৰণ্ণেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘আপত্তিং তুম্হে, ভিক্খৰে, আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু পীঠকে পিলোতিকায পটিচ্ছন্নং দারকং নিসীদন্তো ওত্থরিত্ৰা মারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, অপ্পটিৰেক্খিত্ৰা আসনে নিসীদিতব্বং; যো নিসীদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভত্তগ্গে অন্তরঘরে আসনং পঞ্ঞপেন্তো মুসলে উস্সিতে একং মুসলং অগ্গহেসি. দুতিযো মুসলো পরিপতিত্ৰা অঞ্ঞতরস্স দারকস্স মত্থকে অৰত্থাসি. সো কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অসঞ্চিচ্চ অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ভত্তগ্গে অন্তরঘরে আসনং পঞ্ঞপেন্তো উদুক্খলভণ্ডিকং অক্কমিত্ৰা পৰট্টেসি. অঞ্ঞতরং দারকং ওত্থরিত্ৰা মারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি. কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি. সো পপতিত্ৰা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মরণাধিপ্পাযো’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি. কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি মরণাধিপ্পাযো পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি. সো পপতিত্ৰা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন পিতাপুত্তা ভিক্খূসু পব্বজিতা হোন্তি. কালে আরোচিতে পুত্তো পিতরং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, সঙ্ঘো তং পতিমানেতী’’তি মরণাধিপ্পাযো পিট্ঠিযং গহেত্ৰা পণামেসি. সো পপতিত্ৰা ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি. সলোহিতং মংসং পতি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি. সলোহিতং মংসং পতি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ভুঞ্জন্তস্স মংসং কণ্ঠে ৰিলগ্গং হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো গীৰাযং পহারং অদাসি. সলোহিতং মংসং পতি. সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু ৰিসগতং পিণ্ডপাতং লভিত্ৰা পটিক্কমনং হরিত্ৰা ভিক্খূনং অগ্গকারিকং অদাসি. তে ভিক্খূ কালমকংসু. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, জানামী’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অজানন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰীমংসাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ৰিসং অদাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘ৰীমংসাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮২. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা [আল়ৰিকা (স্যা.)] ভিক্খূ ৰিহারৰত্থুং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা সিলং উচ্চারেসি. উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা সিলা হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারৰত্থুং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা সিলং উচ্চারেসি. উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে সিলং মুঞ্চি. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারস্স কুট্টং উট্ঠাপেন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ইট্ঠকং উচ্চারেসি. উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা ইট্ঠকা হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপতি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ ৰিহারস্স কুট্টং উট্ঠাপেন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ইট্ঠকং উচ্চারেসি. উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে ইট্ঠকং মুঞ্চি. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৩. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ৰাসিং উচ্চারেসি. উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা ৰাসী হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা ৰাসিং উচ্চারেসি. উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে ৰাসিং মুঞ্চি. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা গোপানসিং উচ্চারেসি. উপরিমেন ভিক্খুনা দুগ্গহিতা গোপানসী হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে অৰত্থাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অসঞ্চিচ্চা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু হেট্ঠা হুত্ৰা গোপানসিং উচ্চারেসি. উপরিমো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো হেট্ঠিমস্স ভিক্খুনো মত্থকে গোপানসিং মুঞ্চি. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা অট্টকং বন্ধন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো বন্ধাহী’’তি. সো তত্রট্ঠিতো বন্ধন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মরণাধিপ্পাযো’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা অট্টকং বন্ধন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো বন্ধাহী’’তি. সো তত্রট্ঠিতো বন্ধন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি…পে… পরিপতিত্ৰা ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারং ছাদেত্ৰা ওতরতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইতো ওতরাহী’’তি. সো তেন ওতরন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ৰিহারং ছাদেত্ৰা ওতরতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইতো ওতরাহী’’তি. সো তেন ওতরন্তো পরিপতিত্ৰা কালমকাসি…পে… পরিপতিত্ৰা ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অনভিরতিযা পীল়িতো গিজ্ঝকূটং পব্বতং অভিরুহিত্ৰা পপাতে পপতন্তো অঞ্ঞতরং ৰিলীৰকারং ওত্থরিত্ৰা মারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, অত্তানং পাতেতব্বং. যো পাতেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটং পব্বতং অভিরুহিত্ৰা দৰায সিলং পৰিজ্ঝিংসু. সা অঞ্ঞতরং গোপালকং ওত্থরিত্ৰা মারেসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি …পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, দৰায সিলা পৰিজ্ঝিতব্বা. যো পৰিজ্ঝেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

১৮৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ সেদেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা সেদেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি.…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো সীসাভিতাপো হোতি. তস্স ভিক্খূ নত্থুং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো সীসাভিতাপো হোতি. তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা নত্থুং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ সম্বাহেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা সম্বাহেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খু ন্হাপেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা ন্হাপেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ তেলেন অব্ভঞ্জিংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা তেলেন অব্ভঞ্জিংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ উট্ঠাপেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা উট্ঠাপেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ নিপাতেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা নিপাতেসুং. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তস্স ভিক্খূ অন্নং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা অন্নং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তস্স ভিক্খু পানং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তস্স ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা পানং অদংসু. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী পৰুত্থপতিকা জারেন গব্ভিনী হোতি. সা কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য গব্ভপাতনং জানাহী’’তি. ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি. দারকো কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা, একা ৰিজাযিনী. ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি. ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি.‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি. দারকো কালমকাসি, মাতা ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা, একা ৰিজাযিনী. ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি. ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি. ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি. মাতা কালমকাসি, দারকো ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স পুরিসস্স দ্ৰে পজাপতিযো হোন্তি – একা ৰঞ্ঝা, একা ৰিজাযিনী. ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘সচে সা, ভন্তে, ৰিজাযিস্সতি সব্বস্স কুটুম্বস্স ইস্সরা ভৰিস্সতি. ইঙ্ঘায্য, তস্সা গব্ভপাতনং জানাহী’’তি. ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা গব্ভপাতনং অদাসি. উভো কালমকংসু…পে… উভো ন কালমকংসু. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা গব্ভিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, গব্ভপাতনং জানাহী’’তি. ‘‘তেন হি, ভগিনি, মদ্দস্সূ’’তি. সা মদ্দাপেত্ৰা গব্ভং পাতেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা গব্ভিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, গব্ভপাতনং জানাহী’’তি. ‘‘তেন হি, ভগিনি, তাপেহী’’তি. সা তাপেত্ৰা গব্ভং পাতেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, ভেসজ্জং জানাহি যেনাহং ৰিজাযেয্য’’ন্তি. ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা ভেসজ্জং অদাসি. সা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰিজাযিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ইঙ্ঘায্য, ভেসজ্জং জানাহি যেনাহং ন ৰিজাযেয্য’’ন্তি. ‘‘সুট্ঠু, ভগিনী’’তি তস্সা ভেসজ্জং অদাসি. সা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সত্তরসৰগ্গিযং ভিক্খুং অঙ্গুলিপতোদকেন হাসেসুং. সো ভিক্খু উত্তন্তো অনস্সাসকো কালমকাসি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্সা’’তি [পারাজিকস্স, আপত্তি পাচিত্তিযস্সাতি (স্যা.)].

তেন খো পন সমযেন সত্তরসৰগ্গিযা ভিক্খূ ছব্বগ্গিযং ভিক্খুং কম্মং করিস্সামাতি ওত্থরিত্ৰা মারেসুং. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভূতৰেজ্জকো ভিক্খু যক্খং জীৰিতা ৰোরোপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়যক্খৰিহারং পাহেসি. তং যক্খা জীৰিতা ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়যক্খৰিহারং পাহেসি. তং যক্খা জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে… তং যক্খা জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়কন্তারং পাহেসি. তং ৰাল়া জীৰিতা ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ৰাল়কন্তারং পাহেসি. তং ৰাল়া জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে… তং ৰাল়া জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং চোরকন্তারং পাহেসি. তং চোরা জীৰিতা ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং চোরকন্তারং পাহেসি. তং চোরা জীৰিতা ৰোরোপেসুং…পে… তং চোরা জীৰিতা ন ৰোরোপেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে… তং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো তং জীৰিতা ৰোরোপেসি…পে… অঞ্ঞং মঞ্ঞমানো অঞ্ঞং জীৰিতা ৰোরোপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অমনুস্সেন গহিতো হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু তস্স ভিক্খুনো পহারং অদাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অমনুস্সেন গহিতো হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো তস্স ভিক্খুনো পহারং অদাসি. সো ভিক্খু কালমকাসি…পে… সো ভিক্খু ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেসি. সো অধিমুত্তো কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো কল্যাণকম্মস্স সগ্গকথং কথেসি. সো অধিমুত্তো কালমকাসি…পে… সো অধিমুত্তো ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু নেরযিকস্স নিরযকথং কথেসি. সো উত্তসিত্ৰা কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো নেরযিকস্স নিরযকথং কথেসি. সো উত্তসিত্ৰা কালমকাসি…পে… সো উত্তসিত্ৰা ন কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৮৯. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা রুক্খং ছিন্দন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো ছিন্দাহী’’তি. তং তত্রট্ঠিতং ছিন্দন্তং রুক্খো ওত্থরিত্ৰা মারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ নৰকম্মং করোন্তা রুক্খং ছিন্দন্তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু মরণাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, অত্রট্ঠিতো ছিন্দাহী’’তি. তং তত্রট্ঠিতং ছিন্দন্তং রুক্খো ওত্থরিত্ৰা মারেসি…পে… রুক্খো ওত্থরিত্ৰা ন মারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৯০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ দাযং আলিম্পেসুং [আল়িম্পেসুং (স্যা. ক.)]; মনুস্সা দড্ঢা কালমকংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, নমরণাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ মরণাধিপ্পাযা দাযং আলিম্পেসুং. মনুস্সা দড্ঢা কালমকংসু…পে… মনুস্সা দড্ঢা ন কালমকংসু. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

১৯১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু আঘাতনং গন্ত্ৰা চোরঘাতং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, মাযিমং কিলমেসি. একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি. ‘‘সুট্ঠু, ভন্তে’’তি একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু আঘাতনং গন্ত্ৰা চোরঘাতং এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, মাযিমং কিলমেসি. একেন পহারেন জীৰিতা ৰোরোপেহী’’তি. সো – ‘‘নাহং তুয্হং ৰচনং করিস্সামী’’তি তং জীৰিতা ৰোরোপেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

১৯২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো ঞাতিঘরে হত্থপাদচ্ছিন্নো ঞাতকেহি সম্পরিকিণ্ণো হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু তে মনুস্সে এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইচ্ছথ ইমস্স মরণ’’ন্তি? ‘‘আম, ভন্তে, ইচ্ছামা’’তি. ‘‘তেন হি তক্কং পাযেথা’’তি. তে তং তক্কং পাযেসুং. সো কালমকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো কুলঘরে হত্থপাদচ্ছিন্নো ঞাতকেহি সম্পরিকিণ্ণো হোতি. অঞ্ঞতরা ভিক্খুনী তে মনুস্সে এতদৰোচ – ‘‘আৰুসো, ইচ্ছথ ইমস্স মরণ’’ন্তি? ‘‘আময্যে, ইচ্ছামা’’তি. ‘‘তেন হি লোণসোৰীরকং পাযেথা’’তি. তে তং লোণসোৰীরকং পাযেসুং. সো কালমকাসি. তস্সা কুক্কুচ্চং অহোসি. অথ খো সা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘আপত্তিং সা, ভিক্খৰে, ভিক্খুনী আপন্না পারাজিক’’ন্তি.

ততিযপারাজিকং সমত্তং.

৪. চতুত্থপারাজিকং

১৯৩. [ইদং ৰত্থু পাচি. ৬৭] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা সন্দিট্ঠা সম্ভত্তা ভিক্খূ ৰগ্গুমুদায নদিযা তীরে ৰস্সং উপগচ্ছিংসু. তেন খো পন সমযেন ৰজ্জী দুব্ভিক্খা হোতি দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. অথ খো তেসং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘এতরহি খো ৰজ্জী দুব্ভিক্খা দ্ৰীহিতিকা সেতট্ঠিকা সলাকাৰুত্তা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. কেন নু খো মযং উপাযেন সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসেয্যাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমেয্যামা’’তি? একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘হন্দ মযং, আৰুসো, গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠেম, এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি. এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি. একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘অলং, আৰুসো, কিং গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠিতেন! হন্দ মযং, আৰুসো, গিহীনং দূতেয্যং হরাম, এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি. এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি. একচ্চে এৰমাহংসু – ‘‘অলং, আৰুসো, কিং গিহীনং কম্মন্তং অধিট্ঠিতেন! কিং গিহীনং দূতেয্যং হটেন! হন্দ মযং, আৰুসো, গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিস্সাম – ‘অসুকো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু দুতিযস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু ততিযস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী, অসুকো ভিক্খু সোতাপন্নো, অসুকো ভিক্খু সকদাগামী, অসুকো ভিক্খু অনাগামী, অসুকো ভিক্খু অরহা, অসুকো ভিক্খু তেৰিজ্জো, অসুকো ভিক্খু ছল়ভিঞ্ঞো’তি. এৰং তে অম্হাকং দাতুং মঞ্ঞিস্সন্তি. এৰং মযং সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিস্সাম, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিস্সামা’’তি. ‘‘এসোযেৰ খো, আৰুসো, সেয্যো যো অম্হাকং গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণো ভাসিতো’’তি.

১৯৪. অথ খো তে ভিক্খূ গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিংসু – ‘‘অসুকো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী…পে… অসুকো ভিক্খু ছল়ভিঞ্ঞো’’তি. অথ খো তে মনুস্সা – ‘‘লাভা ৰত নো, সুলদ্ধং ৰত নো, যেসং ৰত নো এৰরূপা ভিক্খূ ৰস্সং উপগতা; ন ৰত নো ইতো পুব্বে এৰরূপা ভিক্খূ ৰস্সং উপগতা যথযিমে ভিক্খূ সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা’’তি, তে ন তাদিসানি ভোজনানি অত্তনা পরিভুঞ্জন্তি মাতাপিতূনং দেন্তি পুত্তদারস্স দেন্তি দাসকম্মকরপোরিসস্স দেন্তি মিত্তামচ্চানং দেন্তি ঞাতিসালোহিতানং দেন্তি, যাদিসানি ভিক্খূনং দেন্তি. তে ন তাদিসানি খাদনীযানি সাযনীযানি পানানি অত্তনা খাদন্তি সাযন্তি পিৰন্তি মাতাপিতূনং দেন্তি পুত্তদারস্স দেন্তি দাসকম্মকরপোরিসস্স দেন্তি মিত্তামচ্চানং দেন্তি ঞাতিসালোহিতানং দেন্তি, যাদিসানি ভিক্খূনং দেন্তি. অথ খো তে ভিক্খূ ৰণ্ণৰা অহেসুং পীণিন্দ্রিযা পসন্নমুখৰণ্ণা ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণা.

আচিণ্ণং খো পনেতং ৰস্সংৰুট্ঠানং ভিক্খূনং ভগৰন্তং দস্সনায উপসঙ্কমিতুং. অথ খো তে ভিক্খূ ৰস্সংৰুট্ঠা তেমাসচ্চযেন সেনাসনং সংসামেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেন ৰেসালী তেন পক্কমিংসু. অনুপুব্বেন যেন ৰেসালী মহাৰনং কূটাগারসালা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদিংসু.

তেন খো পন সমযেন দিসাসু ৰস্সংৰুট্ঠা ভিক্খূ কিসা হোন্তি লূখা দুব্বণ্ণা উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতা ধমনিসন্থতগত্তা; ৰগ্গুমুদাতীরিযা পন ভিক্খূ ৰণ্ণৰা হোন্তি পীণিন্দ্রিযা পসন্নমুখৰণ্ণা ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণা. আচিণ্ণং খো পনেতং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং আগন্তুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং পটিসম্মোদিতুং. অথ খো ভগৰা ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি, ভিক্খৰে, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং কচ্চি সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিত্থ ন চ পিণ্ডকেন কিলমিত্থা’’তি? ‘‘খমনীযং, ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা. সমগ্গা চ মযং, ভন্তে, সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিম্হা, ন চ পিণ্ডকেন কিলমিম্হা’’তি. জানন্তাপি তথাগতা পুচ্ছন্তি, জানন্তাপি ন পুচ্ছন্তি…পে… দ্ৰীহাকারেহি বুদ্ধা ভগৰন্তো ভিক্খূ পটিপুচ্ছন্তি – ধম্মং ৰা দেসেস্সাম, সাৰকানং ৰা সিক্খাপদং পঞ্ঞাপেস্সামাতি. অথ খো ভগৰা ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘যথা কথং পন তুম্হে, ভিক্খৰে, সমগ্গা সম্মোদমানা অৰিৰদমানা ফাসুকং ৰস্সং ৰসিত্থ ন চ পিণ্ডকেন কিলমিত্থা’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং – ‘‘কচ্চি পন ৰো, ভিক্খৰে, ভূত’’ন্তি? ‘‘অভূতং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিসা, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, উদরস্স কারণা গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণং ভাসিস্সথ! ৰরং তুম্হেহি, মোঘপুরিসা, তিণ্হেন গোৰিকন্তনেন [গোৰিকত্তনেন (সী. ক.)] কুচ্ছিং পরিকন্তো, ন ত্ৰেৰ উদরস্স কারণা গিহীনং অঞ্ঞমঞ্ঞস্স উত্তরিমনুস্সধম্মস্স ৰণ্ণো ভাসিতো! তং কিস্স হেতু? ততো নিদানঞ্হি, মোঘপুরিসা, মরণং ৰা নিগচ্ছেয্য মরণমত্তং ৰা দুক্খং, ন ত্ৰেৰ তপ্পচ্চযা কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয. ইতো নিদানঞ্চ খো, মোঘপুরিসা, কাযস্স ভেদা পরং মরণা অপাযং দুগ্গতিং ৰিনিপাতং নিরযং উপপজ্জেয্য. নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায’’…পে… ৰিগরহিত্ৰা ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি –

১৯৫. ‘‘পঞ্চিমে, ভিক্খৰে, মহাচোরা সন্তো সংৰিজ্জমানা লোকস্মিং. কতমে পঞ্চ? ইধ, ভিক্খৰে, একচ্চস্স মহাচোরস্স এৰং হোতি – ‘কুদাস্সু নামাহং সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু আহিণ্ডিস্সামি হনন্তো ঘাতেন্তো ছিন্দন্তো ছেদাপেন্তো পচন্তো পাচেন্তো’তি! সো অপরেন সমযেন সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু আহিণ্ডতি হনন্তো ঘাতেন্তো ছিন্দন্তো ছেদাপেন্তো পচন্তো পাচেন্তো. এৰমেৰ খো, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চস্স পাপভিক্খুনো এৰং হোতি – ‘কুদাস্সু নামাহং সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু চারিকং চরিস্সামি সক্কতো গরুকতো মানিতো পূজিতো অপচিতো গহট্ঠানঞ্চেৰ পব্বজিতানঞ্চ, লাভী চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারান’ন্তি! সো অপরেন সমযেন সতেন ৰা সহস্সেন ৰা পরিৰুতো গামনিগমরাজধানীসু চারিকং চরতি সক্কতো গরুকতো মানিতো পূজিতো অপচিতো গহট্ঠানঞ্চেৰ পব্বজিতানঞ্চ, লাভী চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারানং. অযং, ভিক্খৰে, পঠমো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং.

‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু তথাগতপ্পৰেদিতং ধম্মৰিনযং পরিযাপুণিত্ৰা অত্তনো দহতি. অযং, ভিক্খৰে, দুতিযো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং.

‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু সুদ্ধং ব্রহ্মচারিং পরিসুদ্ধং ব্রহ্মচরিযং চরন্তং অমূলকেন অব্রহ্মচরিযেন অনুদ্ধংসেতি. অযং, ভিক্খৰে, ততিযো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং.

‘‘পুন চপরং, ভিক্খৰে, ইধেকচ্চো পাপভিক্খু যানি তানি সঙ্ঘস্স গরুভণ্ডানি গরুপরিক্খারানি, সেয্যথিদং – আরামো আরামৰত্থু ৰিহারো ৰিহারৰত্থু মঞ্চো পীঠং ভিসি বিম্বোহনং [বিম্বোহনং (সী. স্যা.)] লোহকুম্ভী লোহভাণকং লোহৰারকো লোহকটাহং ৰাসী পরসু [ফরসু (সী. স্যা.)] কুঠারী কুদালো নিখাদনং ৰল্লি ৰেল়ু মুঞ্জং পব্বজং তিণং মত্তিকা দারুভণ্ডং মত্তিকাভণ্ডং, তেহি গিহীং সঙ্গণ্হাতি উপলাপেতি. অযং, ভিক্খৰে, চতুত্থো মহাচোরো সন্তো সংৰিজ্জমানো লোকস্মিং.

‘‘সদেৰকে, ভিক্খৰে, লোকে সমারকে সব্রহ্মকে সস্সমণব্রাহ্মণিযা পজায সদেৰমনুস্সায অযং অগ্গো মহাচোরো যো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. তং কিস্স হেতু? থেয্যায ৰো, ভিক্খৰে, রট্ঠপিণ্ডো ভুত্তো’’তি.

[সং. নি. ১.৩৫] অঞ্ঞথা সন্তমত্তানং, অঞ্ঞথা যো পৰেদযে;

নিকচ্চ কিতৰস্সেৰ, ভুত্তং থেয্যেন তস্স তং.

[ধ. প. ৩০৭ ধম্মপদেপি] কাসাৰকণ্ঠা বহৰো, পাপধম্মা অসঞ্ঞতা;

পাপা পাপেহি কম্মেহি, নিরযং তে উপপজ্জরে.

[ধ. প. ৩০৭ ধম্মপদেপি] সেয্যো অযোগুল়ো ভুত্তো, তত্তো অগ্গিসিখূপমো;

যঞ্চে ভুঞ্জেয্য দুস্সীলো, রট্ঠপিণ্ডং অসঞ্ঞতোতি.

অথ খো ভগৰা তে ৰগ্গুমুদাতীরিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায দুপ্পোসতায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

‘‘যো পন ভিক্খু অনভিজানং উত্তরিমনুস্সধম্মং অত্তুপনাযিকং অলমরিযঞাণদস্সনং সমুদাচরেয্য – ‘ইতি জানামি ইতি পস্সামী’তি, ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা আপন্নো ৰিসুদ্ধাপেক্খো এৰং ৰদেয্য – ‘অজানমেৰং, আৰুসো, অৰচং জানামি, অপস্সং পস্সামি. তুচ্ছং মুসা ৰিলপি’ন্তি, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

১৯৬. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরিংসু. তেসং অপরেন সমযেন রাগাযপি চিত্তং নমতি দোসাযপি চিত্তং নমতি মোহাযপি চিত্তং নমতি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং. মযঞ্চম্হ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো, অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরিম্হা. কচ্চি নু খো মযং পারাজিকং আপত্তিং আপন্না’’তি? তে আযস্মতো আনন্দস্স এতমত্থং আরোচেসুং. আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘হোন্তি যে তে, আনন্দ [হোন্তি যেৰানন্দ (স্যা.), হোন্তি তে আনন্দ (সী.)], ভিক্খূ অদিট্ঠে দিট্ঠসঞ্ঞিনো অপত্তে পত্তসঞ্ঞিনো অনধিগতে অধিগতসঞ্ঞিনো অসচ্ছিকতে সচ্ছিকতসঞ্ঞিনো অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকরোন্তি. তঞ্চ খো এতং অব্বোহারিক’’ন্তি.

‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

১৯৭. ‘‘যো পন ভিক্খু অনভিজানং উত্তরিমনুস্সধম্মং অত্তুপনাযিকং অলমরিযঞাণদস্সনং সমুদাচরেয্য – ‘ইতি জানামি ইতি পস্সামী’তি, ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা আপন্নো ৰিসুদ্ধাপেক্খো এৰং ৰদেয্য – ‘অজানমেৰং, আৰুসো, অৰচং জানামি, অপস্সং পস্সামি. তুচ্ছং মুসা ৰিলপি’ন্তি, অঞ্ঞত্র অধিমানা, অযম্পি পারাজিকো হোতি অসংৰাসো’’তি.

১৯৮. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

অনভিজানন্তি অসন্তং অভূতং অসংৰিজ্জমানং অজানন্তো অপস্সন্তো অত্তনি কুসলং ধম্মং – অত্থি মে কুসলো ধম্মোতি.

[পাচি. ৭০] উত্তরিমনুস্সধম্মো নাম ঝানং ৰিমোক্খো [ৰিমোক্খং (সী. স্যা.)] সমাধি সমাপত্তি ঞাণদস্সনং মগ্গভাৰনা ফলসচ্ছিকিরিযা কিলেসপ্পহানং ৰিনীৰরণতা চিত্তস্স সুঞ্ঞাগারে অভিরতি.

অত্তুপনাযিকন্তি তে ৰা কুসলে ধম্মে অত্তনি উপনেতি অত্তানং ৰা তেসু কুসলেসু ধম্মেসু উপনেতি.

ঞাণন্তি তিস্সো ৰিজ্জা. দস্সনন্তি যং ঞাণং তং দস্সনং. যং দস্সনং তং ঞাণং.

সমুদাচরেয্যাতি আরোচেয্য ইত্থিযা ৰা পুরিসস্স ৰা গহট্ঠস্স ৰা পব্বজিতস্স ৰা.

ইতি জানামি ইতি পস্সামীতি জানামহং এতে ধম্মে, পস্সামহং এতে ধম্মে অত্থি চ এতে ধম্মা মযি, অহঞ্চ এতেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামীতি.

ততো অপরেন সমযেনাতি যস্মিং খণে সমুদাচিণ্ণং হোতি তং খণং তং লযং তং মুহুত্তং ৰীতিৰত্তে.

সমনুগ্গাহীযমানোতি যং ৰত্থু পটিঞ্ঞাতং হোতি তস্মিং ৰত্থুস্মিং সমনুগ্গাহীযমানো – ‘‘কিন্তে অধিগতং, কিন্তি তে অধিগতং, কদা তে অধিগতং, কত্থ তে অধিগতং, কতমে তে কিলেসা পহীনা, কতমেসং ত্ৰং ধম্মানং লাভী’’তি.

অসমনুগ্গাহীযমানোতি ন কেনচি ৰুচ্চমানো.

আপন্নোতি পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপিত্ৰা পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো হোতি.

ৰিসুদ্ধাপেক্খোতি গিহী ৰা হোতুকামো উপাসকো ৰা হোতুকামো আরামিকো ৰা হোতুকামো সামণেরো ৰা হোতুকামো.

অজানমেৰং, আৰুসো, অৰচং – জানামি, অপস্সং পস্সামীতি নাহং এতে ধম্মে জানামি, নাহং এতে ধম্মে পস্সামি, নত্থি চ এতে ধম্মা মযি, ন চাহং এতেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামীতি.

তুচ্ছং মুসা ৰিলপিন্তি তুচ্ছকং মযা ভণিতং, মুসা মযা ভণিতং, অভূতং মযা ভণিতং, অজানন্তেন মযা ভণিতং.

অঞ্ঞত্র অধিমানাতি ঠপেত্ৰা অধিমানং.

অযম্পীতি পুরিমে উপাদায ৰুচ্চতি.

পারাজিকো হোতীতি সেয্যথাপি নাম তালো মত্থকচ্ছিন্নো অভব্বো পুন ৰিরূল়্হিযা, এৰমেৰ ভিক্খু পাপিচ্ছো ইচ্ছাপকতো অসন্তং অভূতং উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপিত্ৰা অস্সমণো হোতি অসক্যপুত্তিযো. তেন ৰুচ্চতি – ‘‘পারাজিকো হোতী’’তি.

অসংৰাসোতি সংৰাসো নাম এককম্মং একুদ্দেসো সমসিক্খতা – এসো সংৰাসো নাম. সো তেন সদ্ধিং নত্থি. তেন ৰুচ্চতি – ‘‘অসংৰাসো’’তি.

১৯৯. উত্তরিমনুস্সধম্মো নাম ঝানং ৰিমোক্খো সমাধি সমাপত্তি ঞাণদস্সনং মগ্গভাৰনা ফলসচ্ছিকিরিযা কিলেসপ্পহানং ৰিনীৰরণতা চিত্তস্স সুঞ্ঞাগারে অভিরতি.

[পাচি. ৭০] ঝানন্তি পঠমং ঝানং দুতিযং ঝানং ততিযং ঝানং চতুত্থং ঝানং.

[পাচি. ৭০] ৰিমোক্খোতি সুঞ্ঞতো ৰিমোক্খো অনিমিত্তো ৰিমোক্খো অপ্পণিহিতো ৰিমোক্খো.

[পাচি. ৭০] সমাধীতি সুঞ্ঞতো সমাধি অনিমিত্তো সমাধি অপ্পণিহিতো সমাধি.

[পাচি. ৭০] সমাপত্তীতি সুঞ্ঞতা সমাপত্তি অনিমিত্তা সমাপত্তি অপ্পণিহিতা সমাপত্তি.

[পাচি. ৭০] ঞাণদস্সনন্তি তিস্সো ৰিজ্জা.

[পাচি. ৭০] মগ্গভাৰনাতি চত্তারো সতিপট্ঠানা, চত্তারো সম্মপ্পধানা, চত্তারো ইদ্ধিপাদা, পঞ্চিন্দ্রিযানি, পঞ্চ বলানি, সত্ত বোজ্ঝঙ্গা, অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো.

[পাচি. ৭০] ফলসচ্ছিকিরিযাতি সোতাপত্তিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, সকদাগামিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, অনাগামিফলস্স সচ্ছিকিরিযা, অরহত্তস্স [অরহত্তফলস্স (স্যা.)] সচ্ছিকিরিযা.

[পাচি. ৭০] কিলেসপ্পহানন্তি রাগস্স পহানং দোসস্স পহানং মোহস্স পহানং.

[পাচি. ৭০] ৰিনীৰরণতা চিত্তস্সাতি রাগা চিত্তং ৰিনীৰরণতা, দোসা চিত্তং ৰিনীৰরণতা, মোহা চিত্তং ৰিনীৰরণতা.

[পাচি. ৭০] সুঞ্ঞাগারে অভিরতীতি পঠমেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, দুতিযেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, ততিযেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি, চতুত্থেন ঝানেন সুঞ্ঞাগারে অভিরতি.

২০০. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স, পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০১. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জামীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০২. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপন্নোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০৩. তীহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স লাভীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০৪. তীহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমস্স ঝানস্স ৰসীম্হীতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০৫. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি.

চতূহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং.

পঞ্চহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং.

ছহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং.

সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

যথা ইদং পঠমং ঝানং ৰিত্থারিতং তং সব্বম্পি ৰিত্থারেতব্বং.

২০৬. তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি দুতিযং ঝানং…পে… ততিযং ঝানং…পে… চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… চতুত্থস্স ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

২০৭. তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতস্স ৰিমোক্খস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতো ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে….

তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতস্স সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতো সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অপ্পণিহিতায সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অপ্পণিহিতা সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি তিস্সো ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি সমাপন্নো… তিস্সন্নং ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… তিস্সো ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… চতুন্নং ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… চত্তারো ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঞ্চিন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো … পঞ্চন্নং বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঞ্চবলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি সত্ত বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… সত্তন্নং বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অরিযস্স অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… অরিযো অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… অরহত্তস্স লাভীম্হি ৰসীম্হি অরহত্তং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি রাগো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি দোসো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি রাগা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি …পে… সত্তহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স – পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

সুদ্ধিকং নিট্ঠিতং.

২০৮. তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে….

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতস্স চ ৰিমোক্খস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতো চ ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতস্স চ সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতো চ সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… পঠমঞ্চ ঝানং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো পঠমস্স চ ঝানস্স অপ্পণিহিতায চ সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অপ্পণিহিতা চ সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং তিস্সো চ ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স তিস্সন্নঞ্চ ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং তিস্সো চ ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স চতুন্নঞ্চ ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স পঞ্চন্নঞ্চ বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং পঞ্চ চ বলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

২০৯. তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স সত্তন্নঞ্চ বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অরিযস্স চ অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অরিযো চ অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সোতাপত্তিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং সকদাগামিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং অনাগামিফলঞ্চ… পঠমঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং.

২১০. তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং… সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং… তিস্সো চ ৰিজ্জা… চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে… পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ চ বলানি… সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে… অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলঞ্চ… সকদাগামিফলঞ্চ… অনাগামিফলঞ্চ… অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি …পে… সত্তহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… দুতিযস্স চ ঝানস্স পঠমস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… দুতিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স…পে… ৰিনিধায ভাৰং.

বদ্ধচক্কং.

এৰং একেকং মূলং কাতুন বদ্ধচক্কং পরিৰত্তকং কত্তব্বং.

ইদং সংখিত্তং.

২১১. তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে… ততিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযা, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং পঠমঞ্চ ঝানং… ততিযঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ততিযস্স চ ঝানস্স দুতিযস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… ততিযঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং…পে… দুতিযঞ্চ ঝানং… ততিযঞ্চ ঝানং… চতুত্থঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিং সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুত্থস্স চ ঝানস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুত্থঞ্চ ঝানং সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

২১২. তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং… অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতস্স চ ৰিমোক্খস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতো চ ৰিমোক্খো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতস্স চ সমাধিস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতো চ সমাধি সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং… অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং সমাপজ্জিং সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতায চ সমাপত্তিযা লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অপ্পণিহিতা চ সমাপত্তি সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সো চ ৰিজ্জা সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… ‘মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সন্নঞ্চ ৰিজ্জানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং তিস্সো চ ৰিজ্জা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চত্তারো চ সতিপট্ঠানে… চত্তারো চ সম্মপ্পধানে… চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চতুন্নঞ্চ ইদ্ধিপাদানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং চত্তারো চ ইদ্ধিপাদা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

২১৩. তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ চ বলানি সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চন্নঞ্চ বলানং লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঞ্চ চ বলানি সচ্ছিকতানি মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্তন্নঞ্চ বোজ্ঝঙ্গানং লাভীম্হি … ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গা সচ্ছিকতা মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযস্স চ অট্ঠঙ্গিকস্স মগ্গস্স লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরিযো চ অট্ঠঙ্গিকো মগ্গো সচ্ছিকতো মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং সোতাপত্তিফলঞ্চ… সকদাগামিফলঞ্চ… অনাগামিফলঞ্চ… অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরহত্তস্স চ লাভীম্হি… ৰসীম্হি… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং অরহত্তঞ্চ সচ্ছিকতং মযাতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

একমূলকং নিট্ঠিতং. [একমূলকং সঙ্খিত্তং নিট্ঠিতং (স্যা.)]

যথা একমূলকং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ দুমূলকাদিপি ৰিত্থারেতব্বং.

ইদং সব্বমূলকং

২১৪. তীহাকারেহি …পে… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং… সমাপজ্জামি… সমাপন্নো…পে… রাগো চ মে চত্তো, দোসো চ মে চত্তো, মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং, মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

সব্বমূলকং নিট্ঠিতং.

সুদ্ধিকৰারকথা নিট্ঠিতা.

২১৫. তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো ততিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি …পে… সত্তহাকারেহি পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং… সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং… তিস্সো ৰিজ্জা… চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে… পঞ্চিন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গে… অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জিং…পে… রাগো মে চত্তো… দোসো মে চত্তো… মোহো মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকস্স খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং.

২১৬. তীহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো ততিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জিন্তি…পে… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ৰিনিধায ভাৰং.

ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকস্স বদ্ধচক্কং.

মূলং সংখিত্তং.

২১৭. তীহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে… ৰিনিধায ভাৰং.

ৰত্থুৰিসারকস্স একমূলকং নিট্ঠিতং.

যথা একমূলকং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ দুমূলকাদিপি ৰিত্থারেতব্বং.

ইদং সব্বমূলকং

২১৮. তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং…পে… রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো মোহা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. [[ ] এত্থন্তরে পাঠা স্যামপোত্থকে নত্থি]

২১৯. তীহাকারেহি দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং সুঞ্ঞতঞ্চ ৰিমোক্খং অনিমিত্তঞ্চ ৰিমোক্খং অপ্পণিহিতঞ্চ ৰিমোক্খং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাধিং অনিমিত্তঞ্চ সমাধিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাধিং সুঞ্ঞতঞ্চ সমাপত্তিং অনিমিত্তঞ্চ সমাপত্তিং অপ্পণিহিতঞ্চ সমাপত্তিং তিস্সো চ ৰিজ্জা চত্তারো চ সতিপট্ঠানে চত্তারো চ সম্মপ্পধানে চত্তারো চ ইদ্ধিপাদে পঞ্চ চ ইন্দ্রিযানি পঞ্চ চ বলানি সত্ত চ বোজ্ঝঙ্গে অরিযঞ্চ অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং সোতাপত্তিফলঞ্চ সকদাগামিফলঞ্চ অনাগামিফলঞ্চ অরহত্তঞ্চ সমাপজ্জিং…পে… রাগো চ মে চত্তো… দোসো চ মে চত্তো… মোহো চ মে চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতো. রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো পঠমং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে… মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং সমাপজ্জিন্তি ৰত্তুকামো দুতিযং ঝানং সমাপজ্জিন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি মোহা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণং পঠমঞ্চ ঝানং দুতিযঞ্চ ঝানং ততিযঞ্চ ঝানং চতুত্থঞ্চ ঝানং…পে… রাগা চ মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি ৰত্তুকামো দোসা মে চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি পারাজিকস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

ৰত্থুৰিসারকস্স সব্বমূলকং নিট্ঠিতং.

ৰত্থুৰিসারকস্স চক্কপেয্যালং নিট্ঠিতং.

ৰত্থুকামৰারকথা নিট্ঠিতা.

২২০. তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু পঠমং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা পঠমং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স.

চতূহাকারেহি … পঞ্চহাকারেহি… ছহাকারেহি… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু পঠমং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু পঠমস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা পঠমং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু দুতিযং ঝানং… ততিযং ঝানং… চতুত্থং ঝানং… সুঞ্ঞতং ৰিমোক্খং… অনিমিত্তং ৰিমোক্খং… অপ্পণিহিতং ৰিমোক্খং… সুঞ্ঞতং সমাধিং… অনিমিত্তং সমাধিং… অপ্পণিহিতং সমাধিং… সুঞ্ঞতং সমাপত্তিং… অনিমিত্তং সমাপত্তিং… অপ্পণিহিতং সমাপত্তিং… তিস্সো ৰিজ্জা… চত্তারো সতিপট্ঠানে… চত্তারো সম্মপ্পধানে… চত্তারো ইদ্ধিপাদে… পঞ্চ ইন্দ্রিযানি… পঞ্চ বলানি… সত্ত বোজ্ঝঙ্গে… অরিযং অট্ঠঙ্গিকং মগ্গং… সোতাপত্তিফলং… সকদাগামিফলং… অনাগামিফলং… অরহত্তং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু অরহত্তস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা অরহত্তং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স.

তীহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি, তস্স ভিক্খুনো রাগো চত্তো… দোসো চত্তো… মোহো চত্তো ৰন্তো মুত্তো পহীনো পটিনিস্সট্ঠো উক্খেটিতো সমুক্খেটিতোতি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি, তস্স ভিক্খুনো রাগা চিত্তং ৰিনীৰরণং… দোসা চিত্তং ৰিনীৰরণং… মোহা চিত্তং ৰিনীৰরণন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে… পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি যো তে ৰিহারে ৰসি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে পঠমং ঝানং… দুতিযং ঝানং… ততিযং ঝানং… চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি … সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি ভণিতস্স হোতি, মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

যথা ইদং ৰিত্থারিতং এৰমেৰ সেসানিপি ৰিত্থারেতব্বানি.

২২১. তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি যো তে চীৰরং পরিভুঞ্জি… যো তে পিণ্ডপাতং পরিভুঞ্জি… যো তে সেনাসনং পরিভুঞ্জি… যো তে গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারং পরিভুঞ্জি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে… ৰিনিধায ভাৰং.

তীহাকারেহি…পে… সত্তহাকারেহি যেন তে ৰিহারো পরিভুত্তো… যেন তে চীৰরং পরিভুত্তং… যেন তে পিণ্ডপাতো পরিভুত্তো… যেন তে সেনাসনং পরিভুত্তং… যেন তে গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারো পরিভুত্তো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স…পে… ৰিনিধায ভাৰং.

তীহাকারেহি …পে… সত্তহাকারেহি যং ত্ৰং আগম্ম ৰিহারং অদাসি… চীৰরং অদাসি… পিণ্ডপাতং অদাসি… সেনাসনং অদাসি… গিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারং অদাসি সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সমাপজ্জি… সমাপজ্জতি… সমাপন্নো… সো ভিক্খু সুঞ্ঞাগারে চতুত্থস্স ঝানস্স লাভী… ৰসী… তেন ভিক্খুনা সুঞ্ঞাগারে চতুত্থং ঝানং সচ্ছিকতন্তি সম্পজানমুসা ভণন্তস্স পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি থুল্লচ্চযস্স; ন পটিৰিজানন্তস্স আপত্তি দুক্কটস্স. পুব্বেৰস্স হোতি মুসা ভণিস্সন্তি, ভণন্তস্স হোতি মুসা ভণামীতি, ভণিতস্স হোতি মুসা মযা ভণিতন্তি, ৰিনিধায দিট্ঠিং, ৰিনিধায খন্তিং, ৰিনিধায রুচিং, ৰিনিধায ভাৰং.

পেয্যালপন্নরসকং নিট্ঠিতং.

পচ্চযপ্পটিসংযুত্তৰারকথা নিট্ঠিতা.

উত্তরিমনুস্সধম্মচক্কপেয্যালং নিট্ঠিতং.

২২২. অনাপত্তি অধিমানেন, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

অধিমানে [অধিমানেন (পী.)] অরঞ্ঞম্হি, পিণ্ডোপজ্ঝারিযাপথো;

সংযোজনা রহোধম্মা, ৰিহারো পচ্চুপট্ঠিতো.

ন দুক্করং ৰীরিযমথোপি মচ্চুনো;

ভাযাৰুসো ৰিপ্পটিসারি সম্মা;

ৰিরিযেন যোগেন আরাধনায;

অথ ৰেদনায অধিৰাসনা দুৰে.

ব্রাহ্মণে পঞ্চ ৰত্থূনি, অঞ্ঞং ব্যাকরণা তযো;

অগারাৰরণা কামা, রতি চাপি অপক্কমি.

অট্ঠি পেসি উভো গাৰঘাতকা;

পিণ্ডো সাকুণিকো নিচ্ছৰি ওরব্ভি;

অসি চ সূকরিকো সত্তি মাগৰি;

উসু চ কারণিকো সূচি সারথি.

যো চ সিব্বীযতি সূচকো হি সো;

অণ্ডভারি অহু গামকূটকো;

কূপে নিমুগ্গো হি সো পারদারিকো;

গূথখাদী অহু দুট্ঠব্রাহ্মণো.

নিচ্ছৰিত্থী অতিচারিনী অহু;

মঙ্গুলিত্থী অহু ইক্খণিত্থিকা;

ওকিলিনী হি সপত্তঙ্গারোকিরি;

সীসচ্ছিন্নো অহু চোরঘাতকো.

ভিক্খু ভিক্খুনী সিক্খমানা;

সামণেরো অথ সামণেরিকা;

কস্সপস্স ৰিনযস্মিং পব্বজং;

পাপকম্মমকরিংসু তাৰদে.

তপোদা রাজগহে যুদ্ধং, নাগানোগাহনেন চ;

সোভিতো অরহং ভিক্খু, পঞ্চকপ্পসতং সরেতি.

ৰিনীতৰত্থু

২২৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অধিমানেন অঞ্ঞং ব্যাকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং. কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অধিমানেনা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায অরঞ্ঞে ৰিহরতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি. তং জনো সম্ভাৰেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায অরঞ্ঞে ৰত্থব্বং. যো ৰসেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায পিণ্ডায চরতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি. তং জনো সম্ভাৰেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায পিণ্ডায চরিতব্বং. যো চরেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘যে, আৰুসো, অম্হাকং উপজ্ঝাযস্স সদ্ধিৰিহারিকা সব্বেৰ অরহন্তো’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘যে, আৰুসো, অম্হাকং উপজ্ঝাযস্স অন্তেৰাসিকা সব্বেৰ মহিদ্ধিকা মহানুভাৰা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণিধায চঙ্কমতি… পণিধায তিট্ঠতি… পণিধায নিসীদতি… পণিধায সেয্যং কপ্পেতি – ‘‘এৰং মং জনো সম্ভাৰেস্সতী’’তি. তং জনো সম্ভাৰেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স. ন চ, ভিক্খৰে, পণিধায সেয্যা কপ্পেতব্বা. যো কপ্পেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, সংযোজনা পহীনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

২২৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রহোগতো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. পরচিত্তৰিদূ ভিক্খু তং ভিক্খুং অপসাদেসি – ‘‘মা, আৰুসো, এৰরূপং অভণি. নত্থেসো তুয্হ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু রহোগতো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. দেৰতা তং ভিক্খুং অপসাদেসি – ‘‘মা, ভন্তে, এৰরূপং অভণি. নত্থেসো তুয্হ’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘যো, আৰুসো, তুয্হং ৰিহারে ৰসতি সো ভিক্খু অরহা’’তি. সো চ তস্স ৰিহারে ৰসতি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘যং ত্ৰং, আৰুসো, উপট্ঠেসি চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারেন সো ভিক্খু অরহা’’তি. সো চ তং উপট্ঠেতি চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারেন. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

২২৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘নাৰুসো, দুক্করং অঞ্ঞং ব্যাকাতু’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘যে খো তে ভগৰতো সাৰকা তে এৰং ৰদেয্যুং. অহঞ্চম্হি ন ভগৰতো সাৰকো. কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অনুল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো আরদ্ধৰীরিযেনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মা খো, আৰুসো, ভাযী’’তি. নাহং, আৰুসো, মচ্চুনো ভাযামী’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মা খো, আৰুসো, ভাযী’’তি. ‘‘যো নূনাৰুসো, ৰিপ্পটিসারী অস্স সো ভাযেয্যা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো সম্মাপযুত্তেনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো আরদ্ধৰীরিযেনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘অত্থাযস্মতো উত্তরিমনুস্সধম্মো’’তি? ‘‘আরাধনীযো খো, আৰুসো, ধম্মো যুত্তযোগেনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘কচ্চাৰুসো, খমনীযং, কচ্চি যাপনীয’’ন্তি? ‘‘নাৰুসো, সক্কা যেন ৰা তেন ৰা অধিৰাসেতু’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু গিলানো হোতি. তং ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘কচ্চাৰুসো খমনীযং, কচ্চি যাপনীয’’ন্তি? ‘‘নাৰুসো, সক্কা পুথুজ্জনেন অধিৰাসেতু’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘উল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, পারাজিকস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

২২৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ব্রাহ্মণো ভিক্খূ নিমন্তেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘আযন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘মযঞ্চম্হ ন অরহন্তো [অনরহন্তো (সী.)]. অযঞ্চ ব্রাহ্মণো অম্হে অরহন্তৰাদেন সমুদাচরতি. কথং নু খো অম্হেহি পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পসাদভঞ্ঞে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ব্রাহ্মণো ভিক্খূ নিমন্তেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘নিসীদন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘ভুঞ্জন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘তপ্পেন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি… ‘‘গচ্ছন্তু, ভোন্তো অরহন্তো’’তি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘মযঞ্চম্হ ন অরহন্তো. অযঞ্চ ব্রাহ্মণো অম্হে অরহন্তৰাদেন সমুদাচরতি. কথং নু খো অম্হেহি পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খৰে, পসাদভঞ্ঞে’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, আসৰা পহীনা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. সোপি এৰমাহ – ‘‘ময্হম্পি, আৰুসো, এতে ধম্মা সংৰিজ্জন্তী’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উত্তরিমনুস্সধম্মং উল্লপতি. সোপি এৰমাহ – ‘‘অহম্পাৰুসো, তেসু ধম্মেসু সন্দিস্সামী’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘এহি, ভন্তে, অগারং অজ্ঝাৰসা’’তি. ‘‘অভব্বো খো, আৰুসো, মাদিসো অগারং অজ্ঝাৰসিতু’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

২২৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘এহি, ভন্তে, কামে পরিভুঞ্জা’’তি. ‘‘আৰটা মে, আৰুসো, কামা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরং ভিক্খুং ঞাতকা এতদৰোচুং – ‘‘অভিরমসি, ভন্তে’’তি? ‘‘অভিরতো অহং, আৰুসো, পরমায অভিরতিযা’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি. ‘‘যে খো তে ভগৰতো সাৰকা তে এৰং ৰদেয্যুং! অহঞ্চম্হি ন ভগৰতো সাৰকো. কচ্চি নু খো অহং পারাজিকং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘অনুল্লপনাধিপ্পাযো অহং, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, অনুল্লপনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ কতিকং কত্ৰা অঞ্ঞতরস্মিং আৰাসে ৰস্সং উপগচ্ছিংসু – ‘‘যো ইমম্হা আৰাসা পঠমং পক্কমিস্সতি তং মযং অরহাতি জানিস্সামা’’তি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু – ‘‘মং অরহাতি জানন্তূ’’তি, তম্হা আৰাসা পঠমং পক্কামি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো পারাজিক’’ন্তি.

২২৮. [ইমানি ৰত্থুনি সং. নি. ২.২০২ আগতানি] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা চ লক্খণো আযস্মা চ মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটে পব্বতে ৰিহরন্তি. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেনাযস্মা লক্খণো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং লক্খণং এতদৰোচ – ‘‘আযামাৰুসো লক্খণ, রাজগহং পিণ্ডায পৰিসিস্সামা’’তি. ‘‘এৰমাৰুসো’’তি খো আযস্মা লক্খণো আযস্মতো মহামোগ্গল্লানস্স পচ্চস্সোসি. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অঞ্ঞতরস্মিং পদেসে সিতং পাত্ৰাকাসি. অথ খো আযস্মা লক্খণো আযস্মন্তং মহামোগ্গল্লানং এতদৰোচ – ‘‘কো নু খো, আৰুসো মোগ্গল্লান, হেতু কো পচ্চযো সিতস্স পাতুকম্মাযা’’তি? ‘‘অকালো খো, আৰুসো লক্খণ, এতস্স পঞ্হস্স [পঞ্হস্স ব্যাকরণায (স্যা.)]. ভগৰতো মং সন্তিকে এতং পঞ্হং পুচ্ছাতি. অথ খো আযস্মা চ লক্খণো আযস্মা চ মহামোগ্গল্লানো রাজগহে পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপটিক্কন্তা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদিংসু. একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা লক্খণো আযস্মন্তং মহামোগ্গল্লানং এতদৰোচ – ‘‘ইধাযস্মা মহামোগ্গল্লানো গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অঞ্ঞতরস্মিং পদেসে সিতং পাত্ৰাকাসি. কো নু খো, আৰুসো মোগ্গল্লান, হেতু কো পচ্চযো সিতস্স পাতুকম্মাযা’’তি? ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অট্ঠিকসঙ্খলিকং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ফাসুল়ন্তরিকাহি ৰিতুডেন্তি [ৰিতুদেন্তি ৰিতচ্ছেন্তি ৰিরাজেন্তি (স্যা.)]. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি. তস্স ময্হং, আৰুসো, এতদহোসি – ‘অচ্ছরিযং ৰত ভো, অব্ভুতং ৰত ভো, এৰরূপোপি নাম সত্তো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম যক্খো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম অত্তভাৰপ্পটিলাভো ভৰিস্সতী’’’তি! ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি. অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘চক্খুভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি. ঞাণভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি. যত্র হি নাম সাৰকো এৰরূপং ঞস্সতি ৰা দক্খতি ৰা সক্খিং ৰা করিস্সতি. পুব্বেৰ মে সো, ভিক্খৰে, সত্তো দিট্ঠো অহোসি. অপি চাহং ন ব্যাকাসিং. অহঞ্চেতং ব্যাকরেয্যং পরে চ মে ন সদ্দহেয্যুং. যে মে ন সদ্দহেয্যুং তেসং তং অস্স দীঘরত্তং অহিতায দুক্খায. এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গোঘাতকো অহোসি. সো তস্স কম্মস্স ৰিপাকেন বহূনি ৰস্সানি বহূনি ৰস্সসতানি বহূনি ৰস্সসহস্সানি বহূনি ৰস্সসতসহস্সানি নিরযে পচ্চিত্ৰা তস্সেৰ কম্মস্স ৰিপাকাৰসেসেন এৰরূপং অত্তভাৰপ্পটিলাভং পটিসংৰেদেতি. সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি.

২২৯. ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং মংসপেসিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি [ৰিতুদেন্তি ৰিতচ্ছেন্তি ৰিরাজেন্তি (স্যা.)]. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গোঘাতকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং মংসপিণ্ডং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সাকুণিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং নিচ্ছৰিং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে ওরব্ভিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অসিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স তে অসী উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সূকরিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সত্তিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স তা সত্তিযো উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে মাগৰিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং উসুলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স তে উসূ উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে কারণিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সূচিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স তা সূচিযো উপ্পতিত্ৰা উপ্পতিত্ৰা তস্সেৰ কাযে নিপতন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সারথিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং সূচিলোমং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স তা সূচিযো সীসে পৰিসিত্ৰা মুখতো নিক্খমন্তি; মুখে পৰিসিত্ৰা উরতো নিক্খমন্তি; উরে পৰিসিত্ৰা উদরতো নিক্খমন্তি; উদরে পৰিসিত্ৰা ঊরূহি নিক্খমন্তি; ঊরূসু পৰিসিত্ৰা জঙ্ঘাহি নিক্খমন্তি; জঙ্ঘাসু পৰিসিত্ৰা পাদেহি নিক্খমন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে সূচকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং কুম্ভণ্ডং পুরিসং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. সো গচ্ছন্তোপি তেৰ অণ্ডে খন্ধে আরোপেত্ৰা গচ্ছতি, নিসীদন্তোপি তেস্ৰেৰ অণ্ডেসু নিসীদতি. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে গামকূটো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং পুরিসং গূথকূপে সসীসকং নিমুগ্গং…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে পারদারিকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং পুরিসং গূথকূপে সসীসকং নিমুগ্গং উভোহি হত্থেহি গূথং খাদন্তং…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে দুট্ঠব্রাহ্মণো অহোসি. সো কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে ভিক্খুসঙ্ঘং ভত্তেন নিমন্তেত্ৰা দোণিযো [দোণিযো (ইতিপি)] গূথস্স পূরাপেত্ৰা কালং আরোচাপেত্ৰা এতদৰোচ – ‘অতো [ইতো (স্যা.) অহো (ইতিপি)], ভোন্তো, যাৰদত্থং ভুঞ্জন্তু চেৰ হরন্তু চা’’’তি…পে….

২৩০. ‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং নিচ্ছৰিং ইত্থিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসা, ভিক্খৰে, ইত্থী ইমস্মিংযেৰ রাজগহে অতিচারিনী অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ইত্থিং দুগ্গন্ধং মঙ্গুলিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসা, ভিক্খৰে, ইত্থী ইমস্মিংযেৰ রাজগহে ইক্খণিকা অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ইত্থিং উপ্পক্কং ওকিলিনিং ওকিরিনিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসা, ভিক্খৰে, ইত্থী কালিঙ্গস্স রঞ্ঞো অগ্গমহেসী অহোসি. সা ইস্সাপকতা সপত্তিং অঙ্গারকটাহেন ওকিরি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং অসীসকং কবন্ধং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স উরে অক্খীনি চেৰ হোন্তি মুখঞ্চ. তমেনং গিজ্ঝাপি কাকাপি কুললাপি অনুপতিত্ৰা অনুপতিত্ৰা ৰিতচ্ছেন্তি ৰিভজ্জেন্তি. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, সত্তো ইমস্মিংযেৰ রাজগহে হারিকো নাম চোরঘাতকো অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ভিক্খুং ৰেহাসং গচ্ছন্তং. তস্স সঙ্ঘাটিপি আদিত্তা সম্পজ্জলিতা সজোতিভূতা, পত্তোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো, কাযবন্ধনম্পি আদিত্তং সম্পজ্জলিতং সজোতিভূতং, কাযোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো. সো সুদং অট্টস্সরং করোতি…পে… এসো, ভিক্খৰে, ভিক্খু কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে পাপভিক্খু অহোসি…পে….

‘‘ইধাহং, আৰুসো, গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তো অদ্দসং ভিক্খুনিং… অদ্দসং সিক্খমানং… অদ্দসং সামণেরং… অদ্দসং সামণেরিং ৰেহাসং গচ্ছন্তিং. তস্সা সঙ্ঘাটিপি আদিত্তা সম্পজ্জলিতা সজোতিভূতা, পত্তোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো, কাযবন্ধনম্পি আদিত্তং সম্পজ্জলিতং সজোতিভূতং, কাযোপি আদিত্তো সম্পজ্জলিতো সজোতিভূতো. সা সুদং অট্টস্সরং করোতি. তস্স ময্হং, আৰুসো, এতদহোসি – ‘অচ্ছরিযং ৰত ভো, অব্ভুতং ৰত ভো, এৰরূপোপি নাম সত্তো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম যক্খো ভৰিস্সতি! এৰরূপোপি নাম অত্তভাৰপ্পটিলাভো ভৰিস্সতী’’’তি! ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি.

অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘চক্খুভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি. ঞাণভূতা ৰত, ভিক্খৰে, সাৰকা ৰিহরন্তি. যত্র হি নাম সাৰকো এৰরূপং ঞস্সতি ৰা দক্খতি ৰা সক্খিং ৰা করিস্সতি! পুব্বেৰ মে সা, ভিক্খৰে, সামণেরী দিট্ঠা অহোসি. অপি চাহং ন ব্যাকাসিং. অহঞ্চেতং ব্যাকরেয্যং পরে চ মে ন সদ্দহেয্যুং. যে মে ন সদ্দহেয্যুং তেসং তং অস্স দীঘরত্তং অহিতায দুক্খায. এসা, ভিক্খৰে, সামণেরী কস্সপস্স সম্মাসম্বুদ্ধস্স পাৰচনে পাপসামণেরী অহোসি. সা তস্স কম্মস্স ৰিপাকেন বহূনি ৰস্সানি বহূনি ৰস্সসতানি বহূনি ৰস্সসহস্সানি বহূনি ৰস্সসতসহস্সানি নিরযে পচ্চিত্ৰা তস্সেৰ কম্মস্স ৰিপাকাৰসেসেন এৰরূপং অত্তভাৰপ্পটিলাভং পটিসংৰেদেতি. সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি.

২৩১. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘যতাযং, আৰুসো, তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তী’’তি. ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো এৰং ৰক্খতি – ‘যতাযং, আৰুসো, তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তী’তি. অথ চ পনাযং তপোদা কুথিতা সন্দতি. উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘যতাযং, ভিক্খৰে, তপোদা সন্দতি সো দহো অচ্ছোদকো সীতোদকো সাতোদকো সেতকো সুপ্পতিত্থো রমণীযো পহূতমচ্ছকচ্ছপো চক্কমত্তানি চ পদুমানি পুপ্ফন্তি. অপি চাযং, ভিক্খৰে, তপোদা দ্ৰিন্নং মহানিরযানং অন্তরিকায আগচ্ছতি. তেনাযং তপোদা কুথিতা সন্দতি. সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো লিচ্ছৰীহি সদ্ধিং সঙ্গামেন্তো পভগ্গো অহোসি. অথ রাজা পচ্ছা সেনং সঙ্কড্ঢিত্ৰা লিচ্ছৰযো পরাজেসি. সঙ্গামে চ নন্দি চরতি – ‘‘রঞ্ঞা লিচ্ছৰী পভগ্গা’’তি. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘রাজা, আৰুসো, লিচ্ছৰীহি পভগ্গো’’তি. ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো এৰং ৰক্খতি – ‘রাজা, আৰুসো, লিচ্ছৰীহি পভগ্গো’তি! সঙ্গামে চ নন্দিং চরতি – ‘রঞ্ঞা লিচ্ছৰী পভগ্গা’তি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘পঠমং, ভিক্খৰে, রাজা লিচ্ছৰীহি পভগ্গো. অথ রাজা পচ্ছা সেনং সঙ্কড্ঢিত্ৰা লিচ্ছৰযো পরাজেসি. সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি.

২৩২. অথ খো আযস্মা মহামোগ্গল্লানো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইধাহং, আৰুসো, সপ্পিনিকায নদিযা তীরে আনেঞ্জং সমাধিং সমাপন্নো নাগানং ওগয্হ উত্তরন্তানং কোঞ্চং করোন্তানং সদ্দং অস্সোসি’’ন্তি. ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা মহামোগ্গল্লানো আনেঞ্জং সমাধিং সমাপন্নো সদ্দং সোস্সতি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা মহামোগ্গল্লানো উল্লপতী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অত্থেসো, ভিক্খৰে, সমাধি সো চ খো অপরিসুদ্ধো. সচ্চং, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, মোগ্গল্লানস্সা’’তি.

অথ খো আযস্মা সোভিতো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অহং, আৰুসো, পঞ্চ কপ্পসতানি অনুস্সরামী’’তি. ভিক্খূ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা সোভিতো এৰং ৰক্খতি – ‘অহং, আৰুসো, পঞ্চ কপ্পসতানি অনুস্সরামী’তি! উত্তরিমনুস্সধম্মং আযস্মা সোভিতো উল্লপতী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অত্থেসা, ভিক্খৰে, সোভিতস্স. সা চ খো একাযেৰ জাতি. সচ্চং, ভিক্খৰে, সোভিতো আহ. অনাপত্তি, ভিক্খৰে, সোভিতস্সাতি.

চতুত্থপারাজিকং সমত্তং.

২৩৩. উদ্দিট্ঠা খো আযস্মন্তো চত্তারো পারাজিকা ধম্মা, যেসং ভিক্খু অঞ্ঞতরং ৰা অঞ্ঞতরং ৰা আপজ্জিত্ৰা ন লভতি ভিক্খূহি সদ্ধিং সংৰাসং, যথা পুরে তথা পচ্ছা, পারাজিকো হোতি অসংৰাসো. তত্থাযস্মন্তে পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? দুতিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? ততিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? পরিসুদ্ধেত্থাযস্মন্তো, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামীতি.

পারাজিকং নিট্ঠিতং.

তস্সুদ্দানং –

মেথুনাদিন্নাদানঞ্চ, মনুস্সৰিগ্গহুত্তরি;

পারাজিকানি চত্তারি, ছেজ্জৰত্থূ অসংসযাতি.

পারাজিককণ্ডং নিট্ঠিতং.

২. সঙ্ঘাদিসেসকণ্ডং

১. সুক্কৰিস্সট্ঠিসিক্খাপদং

ইমে খো পনাযস্মন্তো তেরস সঙ্ঘাদিসেসা

ধম্মা উদ্দেসং আগচ্ছন্তি.

২৩৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা সেয্যসকো অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরতি. সো তেন কিসো হোতি লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো. অদ্দস খো আযস্মা উদাযী আযস্মন্তং সেয্যসকং কিসং লূখং দুব্বণ্ণং উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতং ধমনিসন্থতগত্তং. দিস্ৰান আযস্মন্তং সেয্যসকং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো? কচ্চি নো ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, অনভিরতো ব্রহ্মচরিযং চরসী’’তি? ‘‘এৰমাৰুসো’’তি. ‘‘তেন হি ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, যাৰদত্থং ভুঞ্জ যাৰদত্থং সুপ যাৰদত্থং ন্হায. যাৰদত্থং ভুঞ্জিত্ৰা যাৰদত্থং সুপিত্ৰা যাৰদত্থং ন্হাযিত্ৰা যদা তে অনভিরতি উপ্পজ্জতি রাগো চিত্তং অনুদ্ধংসেতি তদা হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেহী’’তি. ‘‘কিং নু খো, আৰুসো, কপ্পতি এৰরূপং কাতু’’ন্তি? ‘‘আম, আৰুসো. অহম্পি এৰং করোমী’’তি.

অথ খো আযস্মা সেয্যসকো যাৰদত্থং ভুঞ্জি যাৰদত্থং সুপি যাৰদত্থং ন্হাযি. যাৰদত্থং ভুঞ্জিত্ৰা যাৰদত্থং সুপিত্ৰা যাৰদত্থং ন্হাযিত্ৰা যদা অনভিরতি উপ্পজ্জতি রাগো চিত্তং অনুদ্ধংসেতি তদা হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেসি. অথ খো আযস্মা সেয্যসকো অপরেন সমযেন ৰণ্ণৰা অহোসি পীণিন্দ্রিযো পসন্নমুখৰণ্ণো ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণো. অথ খো আযস্মতো সেয্যসকস্স সহাযকা ভিক্খূ আযস্মন্তং সেয্যসকং এতদৰোচুং – ‘‘পুব্বে খো ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, কিসো অহোসি লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো. সো দানি ত্ৰং এতরহি ৰণ্ণৰা পীণিন্দ্রিযো পসন্নমুখৰণ্ণো ৰিপ্পসন্নছৰিৰণ্ণো. কিং নু খো ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, ভেসজ্জং করোসী’’তি? ‘‘ন খো অহং, আৰুসো, ভেসজ্জং করোমি. অপিচাহং যাৰদত্থং ভুঞ্জামি যাৰদত্থং সুপামি যাৰদত্থং ন্হাযামি. যাৰদত্থং ভুঞ্জিত্ৰা যাৰদত্থং সুপিত্ৰা যাৰদত্থং ন্হাযিত্ৰা যদা মে অনভিরতি উপ্পজ্জতি রাগো চিত্তং অনুদ্ধংসেতি তদা হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেমী’’তি. ‘‘কিং পন ত্ৰং, আৰুসো সেয্যসক, যেনেৰ হত্থেন সদ্ধাদেয্যং ভুঞ্জসি তেনেৰ হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেসী’’তি? ‘‘এৰমাৰুসো’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা সেয্যসকো হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেস্সতী’’তি!

অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং সেয্যসকং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং সেয্যসকং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, সেয্যসক, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, হত্থেন উপক্কমিত্ৰা অসুচিং মোচেস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো নো সরাগায, ৰিসঞ্ঞোগায ধম্মো দেসিতো নো সঞ্ঞোগায, অনুপাদানায ধম্মো দেসিতো নো সউপাদানায! তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মযা ৰিরাগায ধম্মে দেসিতে সরাগায চেতেস্সসি, ৰিসঞ্ঞোগায ধম্মে দেসিতে সঞ্ঞোগায চেতেস্সসি, অনুপাদানায ধম্মে দেসিতে সউপাদানায চেতেস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন রাগৰিরাগায ধম্মো দেসিতো, মদনিম্মদনায পিপাসৰিনযায আলযসমুগ্ঘাতায ৰট্টুপচ্ছেদায তণ্হক্খযায ৰিরাগায নিরোধায নিব্বানায ধম্মো দেসিতো? ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন কামানং পহানং অক্খাতং, কামসঞ্ঞানং পরিঞ্ঞা অক্খাতা, কামপিপাসানং পটিৰিনযো অক্খাতো, কামৰিতক্কানং সমুগ্ঘাতো অক্খাতো, কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো? নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায, পসন্নানং ৰা ভিয্যোভাৰায. অথ খ্ৰেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানঞ্চেৰ অপ্পসাদায, পসন্নানঞ্চ একচ্চানং অঞ্ঞথত্তাযা’’তি. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং সেয্যসকং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা দুব্ভরতায…পে… ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

‘‘সঞ্চেতনিকা সুক্কৰিস্সট্ঠি [ৰিসট্ঠি (সী. স্যা.)] সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

২৩৫. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ পণীতভোজনানি ভুঞ্জিত্ৰা মুট্ঠস্সতী অসম্পজানা নিদ্দং ওক্কমন্তি. তেসং মুট্ঠস্সতীনং অসম্পজানানং নিদ্দং ওক্কমন্তানং সুপিনন্তেন অসুচি মুচ্চতি. তেসং কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘সঞ্চেতনিকা সুক্কৰিস্সট্ঠি সঙ্ঘাদিসেসো’তি. অম্হাকঞ্চ সুপিনন্তেন অসুচি মুচ্চতি. অত্থি চেত্থ চেতনা লব্ভতি. কচ্চি নু খো মযং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্না’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘অত্থেসা, ভিক্খৰে, চেতনা; সা চ খো অব্বোহারিকাতি. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

২৩৬. ‘‘সঞ্চেতনিকা সুক্কৰিস্সট্ঠি অঞ্ঞত্র সুপিনন্তা সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

২৩৭. সঞ্চেতনিকাতি জানন্তো সঞ্জানন্তো চেচ্চ অভিৰিতরিত্ৰা ৰীতিক্কমো.

সুক্কন্তি দস সুক্কানি – নীলং পীতকং লোহিতকং ওদাতং তক্কৰণ্ণং দকৰণ্ণং তেলৰণ্ণং খীরৰণ্ণং দধিৰণ্ণং সপ্পিৰণ্ণং.

ৰিস্সট্ঠীতি ঠানতো চাৰনা ৰুচ্চতি ৰিস্সট্ঠীতি.

অঞ্ঞত্র সুপিনন্তাতি ঠপেত্ৰা সুপিনন্তং.

সঙ্ঘাদিসেসোতি সঙ্ঘোৰ তস্সা আপত্তিযা পরিৰাসং দেতি, মূলায পটিকস্সতি, মানত্তং দেতি, অব্ভেতি; ন সম্বহুলা, ন একপুগ্গলো. তেন ৰুচ্চতি – ‘‘সঙ্ঘাদিসেসো’’তি. তস্সেৰ আপত্তিনিকাযস্স নামকম্মং অধিৰচনং. তেনপি ৰুচ্চতি – ‘‘সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

অজ্ঝত্তরূপে মোচেতি, বহিদ্ধারূপে মোচেতি, অজ্ঝত্তবহিদ্ধারূপে মোচেতি, আকাসে কটিং কম্পেন্তো মোচেতি; রাগূপত্থম্ভে মোচেতি, ৰচ্চূপত্থম্ভে মোচেতি, পস্সাৰূপত্থম্ভে মোচেতি, ৰাতূপত্থম্ভে মোচেতি, উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠূপত্থম্ভে মোচেতি; আরোগ্যত্থায মোচেতি, সুখত্থায মোচেতি, ভেসজ্জত্থায মোচেতি, দানত্থায মোচেতি, পুঞ্ঞত্থায মোচেতি, যঞ্ঞত্থায মোচেতি, সগ্গত্থায মোচেতি, বীজত্থায মোচেতি, ৰীমংসত্থায মোচেতি, দৰত্থায মোচেতি; নীলং মোচেতি, পীতকং মোচেতি, লোহিতকং মোচেতি, ওদাতং মোচেতি, তক্কৰণ্ণং মোচেতি, দকৰণ্ণং মোচেতি, তেলৰণ্ণং মোচেতি, খীরৰণ্ণং মোচেতি, দধিৰণ্ণং মোচেতি, সপ্পিৰণ্ণং মোচেতি.

২৩৮. অজ্ঝত্তরূপেতি অজ্ঝত্তং উপাদিন্নে [উপাদিণ্ণে (সী. ক.)] রূপে.

বহিদ্ধারূপেতি বহিদ্ধা উপাদিন্নে ৰা অনুপাদিন্নে ৰা.

অজ্ঝত্তবহিদ্ধারূপেতি তদুভযে.

আকাসে কটিং কম্পেন্তোতি আকাসে ৰাযমন্তস্স অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

রাগূপত্থম্ভেতি রাগেন পীল়িতস্স অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

ৰচ্চূপত্থম্ভেতি ৰচ্চেন পীল়িতস্স অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

পস্সাৰূপত্থম্ভেতি পস্সাৰেন পীল়িতস্স অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

ৰাতূপত্থম্ভেতি ৰাতেন পীল়িতস্স অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠূপত্থম্ভেতি উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠেন অঙ্গজাতং কম্মনিযং হোতি.

২৩৯. আরোগ্যত্থাযাতি অরোগো ভৰিস্সামি.

সুখত্থাযাতি সুখং ৰেদনং উপ্পাদেস্সামি.

ভেসজ্জত্থাযাতি ভেসজ্জং ভৰিস্সতি.

দানত্থাযাতি দানং দস্সামি.

পুঞ্ঞত্থাযাতি পুঞ্ঞং ভৰিস্সতি.

যঞ্ঞত্থাযাতি যঞ্ঞং যজিস্সামি.

সগ্গত্থাযাতি সগ্গং গমিস্সামি.

বীজত্থাযাতি বীজং ভৰিস্সতি.

ৰীমংসত্থাযাতি নীলং ভৰিস্সতি, পীতকং ভৰিস্সতি, লোহিতকং ভৰিস্সতি, ওদাতং ভৰিস্সতি, তক্কৰণ্ণং ভৰিস্সতি, দকৰণ্ণং ভৰিস্সতি, তেলৰণ্ণং ভৰিস্সতি, খীরৰণ্ণং ভৰিস্সতি, দধিৰণ্ণং ভৰিস্সতি, সপ্পিৰণ্ণং ভৰিস্সতীতি.

দৰত্থাযাতি খিড্ডাধিপ্পাযো.

২৪০. অজ্ঝত্তরূপে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বহিদ্ধারূপে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অজ্ঝত্তবহিদ্ধারূপে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

আকাসে কটিং কম্পেন্তো চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

রাগূপত্থম্ভে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ৰচ্চূপত্থম্ভে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পস্সাৰূপত্থম্ভে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ৰাতূপত্থম্ভে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

উচ্চালিঙ্গপাণকদট্ঠূপত্থম্ভে চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

আরোগ্যত্থায চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুখত্থায…পে… ভেসজ্জত্থায… দানত্থায… পুঞ্ঞত্থায… যঞ্ঞত্থায… সগ্গত্থায… বীজত্থায… ৰীমংসত্থায… দৰত্থায চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নীলং চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পীতকং… লোহিতকং… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুদ্ধিকং নিট্ঠিতং.

আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

আরোগ্যত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ…পে… আরোগ্যত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… আরোগ্যত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকস্স খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং.

২৪১. সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুখত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ…পে… সুখত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… সুখত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… সুখত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… সুখত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… সুখত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… সুখত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুখত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

২৪২. ভেসজ্জত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ…পে… ভেসজ্জত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… ভেসজ্জত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… ভেসজ্জত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… ভেসজ্জত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… ভেসজ্জত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… ভেসজ্জত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভেসজ্জত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… ভেসজ্জত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দানত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ…পে… দানত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… দানত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… দানত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… দানত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… দানত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দানত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… দানত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… দানত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুঞ্ঞত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ…পে… পুঞ্ঞত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… পুঞ্ঞত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… পুঞ্ঞত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… পুঞ্ঞত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুঞ্ঞত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… পুঞ্ঞত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… পুঞ্ঞত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… পুঞ্ঞত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

যঞ্ঞত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ…পে… যঞ্ঞত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… যঞ্ঞত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ … যঞ্ঞত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

যঞ্ঞত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… যঞ্ঞত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… যঞ্ঞত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… যঞ্ঞত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… যঞ্ঞত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সগ্গত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ…পে… সগ্গত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ… সগ্গত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সগ্গত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… সগ্গত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… সগ্গত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… সগ্গত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… সগ্গত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… সগ্গত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বীজত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ…পে… বীজত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বীজত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… বীজত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… বীজত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… বীজত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… বীজত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… বীজত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… বীজত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ৰীমংসত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ৰীমংসত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… ৰীমংসত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… ৰীমংসত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দৰত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ…পে… দৰত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ… দৰত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকস্স বদ্ধচক্কং নিট্ঠিতং.

আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে… আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকস্স খণ্ডচক্কং.

সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে… সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ…পে… সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকস্স বদ্ধচক্কং সংখিত্তং.

ৰীমংসত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ আরোগ্যত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. ৰীমংসত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকং নিট্ঠিতং.

তিমূলকম্পি চতুমূলকম্পি পঞ্চমূলকম্পি ছমূলকম্পি সত্তমূলকম্পি অট্ঠমূলকম্পি নৰমূলকম্পি এৰমেৰ ৰিত্থারেতব্বং.

ইদং সব্বমূলকং.

২৪৩. আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সব্বমূলকং নিট্ঠিতং.

২৪৪. নীলঞ্চ পীতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নীলঞ্চ লোহিতকঞ্চ…পে… নীলঞ্চ ওদাতঞ্চ… নীলঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… নীলঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… নীলঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… নীলঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… নীলঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… নীলঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চত্তি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকস্স খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং.

২৪৫. পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পীতকঞ্চ ওদাতঞ্চ…পে… পীতকঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… পীতকঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… পীতকঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… পীতকঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… পীতকঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… পীতকঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পীতকঞ্চ নীলঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকস্স বদ্ধচক্কং.

২৪৬. লোহিতকঞ্চ ওদাতঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

লোহিতকঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ…পে… লোহিতকঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… লোহিতকঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… লোহিতকঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… লোহিতকঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… লোহিতকঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

লোহিতকঞ্চ নীলঞ্চ…পে… লোহিতকঞ্চ পীতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ওদাতঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ…পে… ওদাতঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… ওদাতঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… ওদাতঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… ওদাতঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… ওদাতঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ওদাতঞ্চ নীলঞ্চ…পে… ওদাতঞ্চ পীতকঞ্চ… ওদাতঞ্চ লোহিতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তক্কৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ…পে… তক্কৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… তক্কৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… তক্কৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… তক্কৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তক্কৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ…পে… তক্কৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ… তক্কৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… তক্কৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দকৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ…পে… দকৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ… দকৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… দকৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দকৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ…পে… দকৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ… দকৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… দকৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ… দকৰণ্ণঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তেলৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ…পে… তেলৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ… তেলৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তেলৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ…পে… তেলৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ… তেলৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… তেলৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ… তেলৰণ্ণঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… তেলৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খীরৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ…পে… খীরৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খীরৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ…পে… খীরৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ… খীরৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… খীরৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ… খীরৰণ্ণঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… খীরৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… খীরৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দধিৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দধিৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ…পে… দধিৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… দধিৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপ্পিৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপ্পিৰণ্ণঞ্চ পীতকঞ্চ…পে… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ লোহিতকঞ্চ… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ ওদাতঞ্চ… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ… সপ্পিৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ … সপ্পিৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকস্স বদ্ধচক্কং নিট্ঠিতং.

নীলঞ্চ পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে… নীলঞ্চ পীতকঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকস্স খণ্ডচক্কং.

পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ ওদাতঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে… পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ…পে… পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ নীলঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকস্স বদ্ধচক্কং সংখিত্তং.

দধিৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ নীলঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে… দধিৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দুমূলকং নিট্ঠিতং.

তিমূলকম্পি চতুমূলকম্পি পঞ্চমূলকম্পি ছমূলকম্পি সত্তমূলকম্পি অট্ঠমূলকম্পি নৰমূলকম্পি এৰমেৰ ৰিত্থারেতব্বং.

ইদং সব্বমূলকং.

২৪৭. নীলঞ্চ পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ ওদাতঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সব্বমূলকং নিট্ঠিতং.

২৪৮. আরোগ্যত্থঞ্চ নীলঞ্চ [আরোগ্যত্থং নীলং (?)] চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ নীলঞ্চ পীতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ নীলঞ্চ পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

উভতো ৰড্ঢকং এৰমেৰ ৰড্ঢেতব্বং.

আরোগ্যত্থঞ্চ সুখত্থঞ্চ ভেসজ্জত্থঞ্চ দানত্থঞ্চ পুঞ্ঞত্থঞ্চ যঞ্ঞত্থঞ্চ সগ্গত্থঞ্চ বীজত্থঞ্চ ৰীমংসত্থঞ্চ দৰত্থঞ্চ নীলঞ্চ পীতকঞ্চ লোহিতকঞ্চ ওদাতঞ্চ তক্কৰণ্ণঞ্চ দকৰণ্ণঞ্চ তেলৰণ্ণঞ্চ খীরৰণ্ণঞ্চ দধিৰণ্ণঞ্চ সপ্পিৰণ্ণঞ্চ চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মিস্সকচক্কং নিট্ঠিতং.

২৪৯. নীলং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি পীতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নীলং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি লোহিতকং…পে… ওদাতং … তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং নিট্ঠিতং.

২৫০. পীতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি লোহিতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পীতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি ওদাতং…পে… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং… নীলং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কমূলং সংখিত্তং.

২৫১. সপ্পিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি নীলং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপ্পিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি পীতকং…পে… লোহিতকং… ওদাতং … তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

কুচ্ছিচক্কং নিট্ঠিতং.

২৫২. পীতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি নীলং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

লোহিতকং…পে… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি নীলং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স পঠমং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৩. লোহিতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি পীতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ওদাতং…পে… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং

… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং… নীলং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি পীতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স দুতিযং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৪. ওদাতং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি লোহিতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তক্কৰণ্ণং…পে… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং…

সপ্পিৰণ্ণং… নীলং … পীতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি লোহিতকং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স ততিযং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৫. তক্কৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি ওদাতং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দকৰণ্ণং…পে… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং… নীলং… পীতকং… লোহিতকং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি ওদাতং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স চতুত্থং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৬. দকৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি তক্কৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

তেলৰণ্ণং …পে… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং… নীল…

পীতকং… লোহিতকং… ওদাতং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি তক্কৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স পঞ্চমং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৭. তেলৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি দকৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খীরৰণ্ণং…পে… দধিৰণ্ণং… সপ্পিৰণ্ণং… নীলং … পীতকং… লোহিতকং…

ওদাতং… তক্কৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি দকৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স ছট্ঠং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৮. খীরৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি তেলৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দধিৰণ্ণং…পে… সপ্পিৰণ্ণং… নীলং… পীতকং… লোহিতকং… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি তেলৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স সত্তমং গমনং নিট্ঠিতং.

২৫৯. দধিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি খীরৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপ্পিৰণ্ণং…পে… নীলং… পীতকং… লোহিতকং… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি খীরৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স অট্ঠমং গমনং নিট্ঠিতং.

২৬০. সপ্পিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি দধিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নীলং…পে… পীতকং… লোহিতকং… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং… তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি দধিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স নৰমং গমনং নিট্ঠিতং.

২৬১. নীলং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি সপ্পিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পীতকং …পে… লোহিতকং… ওদাতং… তক্কৰণ্ণং… দকৰণ্ণং … তেলৰণ্ণং… খীরৰণ্ণং… দধিৰণ্ণং মোচেস্সামীতি চেতেতি উপক্কমতি সপ্পিৰণ্ণং মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পিট্ঠিচক্কস্স দসমং গমনং নিট্ঠিতং.

পিট্ঠিচক্কং নিট্ঠিতং.

২৬২. চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

চেতেতি উপক্কমতি ন মুচ্চতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

চেতেতি ন উপক্কমতি মুচ্চতি, অনাপত্তি.

চেতেতি ন উপক্কমতি ন মুচ্চতি, অনাপত্তি.

ন চেতেতি উপক্কমতি মুচ্চতি, অনাপত্তি.

ন চেতেতি উপক্কমতি ন মুচ্চতি, অনাপত্তি.

ন চেতেতি ন উপক্কমতি মুচ্চতি, অনাপত্তি.

ন চেতেতি ন উপক্কমতি ন মুচ্চতি, অনাপত্তি.

অনাপত্তি সুপিনন্তেন, নমোচনাধিপ্পাযস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

সুপিনোচ্চারপস্সাৰো, ৰিতক্কুণ্হোদকেন চ;

ভেসজ্জং কণ্ডুৰং মগ্গো, ৰত্থি জন্তাঘরুপক্কমো [জন্তগ্গুপক্কমো (সী.), জন্তাঘরং ঊরু (স্যা.)].

সামণেরো চ সুত্তো চ, ঊরু মুট্ঠিনা পীল়যি;

আকাসে থম্ভং নিজ্ঝাযি, ছিদ্দং কট্ঠেন ঘট্টযি.

সোতো উদঞ্জলং ধাৰং, পুপ্ফাৰলিযং পোক্খরং;

ৰালিকা কদ্দমুস্সেকো [কদ্দমোসেকো (?)], সযনঙ্গুট্ঠকেন চাতি.

ৰিনীতৰত্থু

২৬৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো সুপিনন্তেন অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সুপিনন্তেনা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উচ্চারং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মোচনাধিপ্পাযো’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পস্সাৰং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো কামৰিতক্কং ৰিতক্কেন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, ৰিতক্কেন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উণ্হোদকেন ন্হাযন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘কিংচিত্তো ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, মোচনাধিপ্পাযো’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স উণ্হোদকেন ন্হাযন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স উণ্হোদকেন ন্হাযন্তস্স অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অঙ্গজাতে ৰণো হোতি. ভেসজ্জেন [তস্স ভেসজ্জেন (?)] আলিম্পেন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অঙ্গজাতে ৰণো হোতি. মোচনাধিপ্পাযস্স [তস্স মোচনামিপ্পাযস্স (স্যা.)] ভেসজ্জেন আলিম্পেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অণ্ডং কণ্ডুৰন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স অণ্ডং কণ্ডুৰন্তস্স [কণ্ডূৰন্তস্স (সী.)] অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

২৬৪. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মগ্গং গচ্ছন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স মগ্গং গচ্ছন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ৰত্থিং গহেত্ৰা পস্সাৰং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স ৰত্থিং গহেত্ৰা পস্সাৰং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো জন্তাঘরে উদরৰট্টিং তাপেন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স জন্তাঘরে উদরৰট্টিং তাপেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো জন্তাঘরে উপজ্ঝাযস্স পিট্ঠিপরিকম্মং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স জন্তাঘরে উপজ্ঝাযস্স পিট্ঠিপরিকম্মং করোন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

২৬৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো ঊরুং ঘট্টাপেন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স ঊরুং ঘট্টাপেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মোচনাধিপ্পাযো অঞ্ঞতরং সামণেরং এতদৰোচ – ‘‘এহি মে ত্ৰং, আৰুসো সামণের, অঙ্গজাতং গণ্হাহী’’তি. সো তস্স অঙ্গজাতং অগ্গহেসি. তস্সেৰ অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সুত্তস্স সামণেরস্স অঙ্গজাতং অগ্গহেসি. তস্সেৰ অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি …পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

২৬৬. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স ঊরূহি অঙ্গজাতং পীল়েন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স মুট্ঠিনা অঙ্গজাতং পীল়েন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স আকাসে কটিং কম্পেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো কাযং থম্ভেন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স কাযং থম্ভেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো মাতুগামস্স অঙ্গজাতং উপনিজ্ঝাযি. তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স. ন চ, ভিক্খৰে, সারত্তেন মাতুগামস্স অঙ্গজাতং উপনিজ্ঝাযিতব্বং. যো উপনিজ্ঝাযেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

২৬৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স তাল়চ্ছিদ্দং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স কট্ঠেন অঙ্গজাতং ঘট্টেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পটিসোতে ন্হাযন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স পটিসোতে ন্হাযন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উদঞ্জলং কীল়ন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স উদঞ্জলং কীল়ন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উদকে ধাৰন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স উদকে ধাৰন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পুপ্ফাৰলিযং [পুপ্ফাৰল়িযং (স্যা. ক.)] কীল়ন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স পুপ্ফাৰলিযং কীল়ন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

২৬৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পোক্খরৰনে ধাৰন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স পোক্খরৰনে ধাৰন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স ৰালিকং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স কদ্দমং অঙ্গজাতং পৰেসেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো উদকেন অঙ্গজাতং ওসিঞ্চন্তস্স অসুচি মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নমোচনাধিপ্পাযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স উদকেন অঙ্গজাতং ওসিঞ্চন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স সযনে অঙ্গজাতং ঘট্টেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো মোচনাধিপ্পাযস্স অঙ্গুট্ঠেন অঙ্গজাতং ঘট্টেন্তস্স অসুচি মুচ্চি…পে… অসুচি ন মুচ্চি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

সুক্কৰিস্সট্ঠিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং.

২. কাযসংসগ্গসিক্খাপদং

২৬৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী অরঞ্ঞে ৰিহরতি. তস্সাযস্মতো ৰিহারো অভিরূপো হোতি দস্সনীযো পাসাদিকো, মজ্ঝেগব্ভো, সমন্তাপরিযাগারো, সুপঞ্ঞত্তং মঞ্চপীঠং ভিসিবিম্বোহনং, পানীযং পরিভোজনীযং সুপট্ঠিতং, পরিৰেণং সুসম্মট্ঠং. বহূ মনুস্সা আযস্মতো উদাযিস্স ৰিহারপেক্খকা আগচ্ছন্তি. অঞ্ঞতরোপি ব্রাহ্মণো সপজাপতিকো যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘ইচ্ছাম মযং ভোতো উদাযিস্স ৰিহারং পেক্খিতু’’ন্তি. ‘‘তেন হি, ব্রাহ্মণ, পেক্খস্সূ’’তি, অৰাপুরণং [অপাপুরণং (স্যা.)] আদায ঘটিকং উগ্ঘাটেত্ৰা কৰাটং পণামেত্ৰা ৰিহারং পাৰিসি. সোপি খো ব্রাহ্মণো আযস্মতো উদাযিস্স পিট্ঠিতো পাৰিসি. সাপি খো ব্রাহ্মণী তস্স ব্রাহ্মণস্স পিট্ঠিতো পাৰিসি. অথ খো আযস্মা উদাযী একচ্চে ৰাতপানে ৰিৰরন্তো একচ্চে ৰাতপানে থকেন্তো গব্ভং অনুপরিগন্ত্ৰা পিট্ঠিতো আগন্ত্ৰা তস্সা ব্রাহ্মণিযা অঙ্গমঙ্গানি পরামসি. অথ খো সো ব্রাহ্মণো আযস্মতা উদাযিনা সদ্ধিং পটিসম্মোদিত্ৰা অগমাসি. অথ খো সো ব্রাহ্মণো অত্তমনো অত্তমনৰাচং নিচ্ছারেসি – ‘‘উল়ারা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা যে ইমে এৰরূপে অরঞ্ঞে ৰিহরন্তি. ভৰম্পি উদাযী উল়ারো যো এৰরূপে অরঞ্ঞে ৰিহরতী’’তি.

এৰং ৰুত্তে সা ব্রাহ্মণী তং ব্রাহ্মণং এতদৰোচ – ‘‘কুতো তস্স উল়ারত্ততা! যথেৰ মে ত্ৰং অঙ্গমঙ্গানি পরামসি এৰমেৰ মে সমণো উদাযী অঙ্গমঙ্গানি পরামসী’’তি. অথ খো সো ব্রাহ্মণো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো. ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা. কথঞ্হি নাম সমণো উদাযী মম ভরিযায অঙ্গমঙ্গানি পরামসিস্সতি! ন হি সক্কা কুলিত্থীহি কুলধীতাহি কুলকুমারীহি কুলসুণ্হাহি কুলদাসীহি আরামং ৰা ৰিহারং ৰা গন্তুং. সচে [সচে হি (স্যা.)] কুলিত্থিযো কুলধীতরো [কুলধীতাযো (সী. স্যা.)] কুলকুমারিযো কুলসুণ্হাযো কুলদাসিযো আরামং ৰা ৰিহারং ৰা গচ্ছেয্যুং, তাপি সমণা সক্যপুত্তিযা দূসেয্যু’’ন্তি!

অস্সোসুং খো ভিক্খু তস্স ব্রাহ্মণস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জিস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো নো সরাগায…পে… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো. নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

২৭০. ‘‘যো পন ভিক্খু ওতিণ্ণো ৰিপরিণতেন চিত্তেন মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জেয্য হত্থগ্গাহং ৰা ৰেণিগ্গাহং ৰা অঞ্ঞতরস্স ৰা অঞ্ঞতরস্স ৰা অঙ্গস্স পরামসনং, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

২৭১. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ওতিণ্ণো নাম সারত্তো অপেক্খৰা পটিবদ্ধচিত্তো.

ৰিপরিণতন্তি রত্তম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং. দুট্ঠম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং. মূল়্হম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং. অপিচ, রত্তং চিত্তং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতং ৰিপরিণতন্তি.

মাতুগামো নাম মনুস্সিত্থী, ন যক্খী ন পেতী, ন তিরচ্ছানগতা. অন্তমসো তদহুজাতাপি দারিকা, পগেৰ মহত্তরী.

সদ্ধিন্তি একতো.

কাযসংসগ্গং সমাপজ্জেয্যাতি অজ্ঝাচারো ৰুচ্চতি.

হত্থো নাম কপ্পরং উপাদাযং যাৰ অগ্গনখা.

ৰেণী নাম সুদ্ধকেসা ৰা, সুত্তমিস্সা ৰা, মালামিস্সা ৰা, হিরঞ্ঞমিস্সা ৰা, সুৰণ্ণমিস্সা ৰা, মুত্তামিস্সা ৰা, মণিমিস্সা ৰা.

অঙ্গং নাম হত্থঞ্চ ৰেণিঞ্চ ঠপেত্ৰা অৰসেসং অঙ্গং নাম.

২৭২. আমসনা, পরামসনা, ওমসনা, উম্মসনা, ওলঙ্ঘনা, উল্লঙ্ঘনা, আকড্ঢনা, পতিকড্ঢনা, অভিনিগ্গণ্হনা, অভিনিপ্পীল়না, গহণং, ছুপনং.

আমসনা নাম আমট্ঠমত্তা.

পরামসনা নাম ইতোচিতো চ সংচোপনা.

ওমসনা নাম হেট্ঠা ওরোপনা.

উম্মসনা নাম উদ্ধং উচ্চারণা.

ওলঙ্ঘনা নাম হেট্ঠা ওনমনা.

উল্লঙ্ঘনা নাম উদ্ধং উচ্চারণা.

আকড্ঢনা নাম আৰিঞ্ছনা [আৰিঞ্জনা (সী. স্যা.)].

পতিকড্ঢনা নাম পতিপ্পণামনা.

অভিনিগ্গণ্হনা নাম অঙ্গং গহেত্ৰা নিপ্পীল়না.

অভিনিপ্পীল়না নাম কেনচি সহ নিপ্পীল়না.

গহণং নাম গহিতমত্তং.

ছুপনং নাম ফুট্ঠমত্তং.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

২৭৩. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ ভিক্খু চ. নং ইত্থিযা কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি ওমসতি উম্মসতি ওলঙ্ঘেতি উল্লঙ্ঘেতি আকড্ঢতি পতিকড্ঢতি অভিনিগ্গণ্হাতি অভিনিপ্পীল়েতি গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ইত্থী চ হোতি ৰেমতিকো সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

ইত্থী চ হোতি পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

ইত্থী চ হোতি পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

ইত্থী চ হোতি তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

পণ্ডকো চ হোতি পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

পণ্ডকো চ হোতি ৰেমতিকো সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ হোতি পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ হোতি তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পুরিসো চ হোতি পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পুরিসস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পুরিসো চ হোতি ৰেমতিকো…পে… পুরিসো চ হোতি তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… পুরিসো চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী… পুরিসো চ হোতি পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পুরিসস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

তিরচ্ছানগতো চ হোতি তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং তিরচ্ছানগতস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

তিরচ্ছানগতো চ হোতি ৰেমতিকো…পে… তিরচ্ছানগতো চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতো চ হোতি পণ্ডকসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতো চ হোতি. পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং তিরচ্ছানগতস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

২৭৪. দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং.

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ৰেমতিকো সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং.

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং পণ্ডকসঞ্ঞী…পে… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং.

দ্ৰে পণ্ডকা দ্ৰিন্নং পণ্ডকানং পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং পণ্ডকানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং.

দ্ৰে পণ্ডকা দ্ৰিন্নং পণ্ডকানং ৰেমতিকো…পে… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং পণ্ডকানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

দ্ৰে পুরিসা দ্ৰিন্নং পুরিসানং পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং পুরিসানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

দ্ৰে পুরিসা দ্ৰিন্নং পুরিসানং ৰেমতিকো…পে… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী… পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং পুরিসানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

দ্ৰে তিরচ্ছানগতা দ্ৰিন্নং তিরচ্ছানগতানং তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং তিরচ্ছানগতানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

দ্ৰে তিরচ্ছানগতা দ্ৰিন্নং তিরচ্ছানগতানং ৰেমতিকো…পে… ইত্থিসঞ্ঞী… পণ্ডকসঞ্ঞী … পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং তিরচ্ছানগতানং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

২৭৫. ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ৰেমতিকো সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং.

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ পুরিসো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ পুরিসো চ উভিন্নং ৰেমতিকো…পে… পণ্ডকসঞ্ঞী… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স.

ইত্থী চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং ৰেমতিকো…পে… পণ্ডকসঞ্ঞী… পুরিসসঞ্ঞী … তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ পুরিসো চ উভিন্নং পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ পুরিসো চ উভিন্নং ৰেমতিকো…পে… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

পণ্ডকো চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স.

পণ্ডকো চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং ৰেমতিকো…পে… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

পুরিসো চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

পুরিসো চ তিরচ্ছানগতো চ উভিন্নং ৰেমতিকো…পে… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী… পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

দুমূলকং নিট্ঠিতং.

২৭৬. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং …পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসতি আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ভিক্খুপেয্যালো নিট্ঠিতো.

২৭৭. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযং আমসতি পরামসতি ওমসতি উম্মসতি ওলঙ্ঘেতি উল্লঙ্ঘেতি আকড্ঢতি পতিকড্ঢতি অভিনিগ্গণ্হাতি অভিনিপ্পীল়েতি গণ্হাতি ছুপতি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযং আমসন্তি পরামসন্তি ওমসন্তি উম্মসন্তি ওলঙ্ঘেন্তি উল্লঙ্ঘেন্তি আকড্ঢন্তি পতিকড্ঢন্তি অভিনিগ্গণ্হন্তি অভিনিপ্পীল়েন্তি গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স কাযেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স…পে….

২৭৮. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি পরামসতি…পে… গণ্হাতি ছুপতি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স কাযপটিবদ্ধেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি পরামসন্তি…পে… গণ্হন্তি ছুপন্তি, সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসতি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসতি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন কাযপটিবদ্ধং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থী চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসতি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ইত্থিযো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. উভো চ নং ভিক্খুস্স নিস্সগ্গিযেন নিস্সগ্গিযং আমসন্তি. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

২৭৯. সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সেৰনাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

সেৰনাধিপ্পাযো ন চ কাযেন ৰাযমতি, ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

সেৰনাধিপ্পাযো ন চ কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

মোক্খাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

মোক্খাধিপ্পাযো কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

মোক্খাধিপ্পাযো ন চ কাযেন ৰাযমতি, ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

মোক্খাধিপ্পাযো ন চ কাযেন ৰাযমতি, ন চ ফস্সং পটিৰিজানাতি, অনাপত্তি.

২৮০. অনাপত্তি অসঞ্চিচ্চ, অসতিযা, অজানন্তস্স, অসাদিযন্তস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

মাতা ধীতা ভগিনী চ, জাযা যক্খী চ পণ্ডকো;

সুত্তা মতা তিরচ্ছানা, দারুধিতলিকায চ.

সম্পীল়ে সঙ্কমো মগ্গো, রুক্খো নাৰা চ রজ্জু চ;

দণ্ডো পত্তং পণামেসি, ৰন্দে ৰাযমি নচ্ছুপেতি.

ৰিনীতৰত্থু

২৮১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মাতুযা মাতুপেমেন আমসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ধীতুযা ধীতুপেমেন আমসি…পে… ভগিনিযা ভগিনিপেমেন আমসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পুরাণদুতিযিকায কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু যক্খিনিযা কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণ্ডকস্স কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সুত্তিত্থিযা কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু মতিত্থিযা কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু তিরচ্ছানগতিত্থিযা কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু দারুধীতলিকায কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

২৮২. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ইত্থিযো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং সম্পীল়েত্ৰা বাহাপরম্পরায আনেসুং. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘সাদিযি ত্ৰং, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নাহং, ভগৰা, সাদিযি’’ন্তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খূ, অসাদিযন্তস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা অভিরূল়্হং সঙ্কমং সারত্তো সঞ্চালেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিং পটিপথে পস্সিত্ৰা সারত্তো অংসকূটেন পহারং অদাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা অভিরূল়্হং রুক্খং সারত্তো সঞ্চালেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা অভিরূল়্হং নাৰং সারত্তো সঞ্চালেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা গহিতং রজ্জুং সারত্তো আৰিঞ্ছি [আৰিঞ্জি (সী. স্যা.)]. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা গহিতং দণ্ডং সারত্তো আৰিঞ্ছি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো ইত্থিং পত্তেন পণামেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিযা ৰন্দন্তিযা সারত্তো পাদং উচ্চারেসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু ইত্থিং গহেস্সামীতি ৰাযমিত্ৰা ন ছুপি.

তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

কাযসংসগ্গসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং.

৩. দুট্ঠুল্লৰাচাসিক্খাপদং

২৮৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী অরঞ্ঞে ৰিহরতি. তস্সাযস্মতো ৰিহারো অভিরূপো হোতি দস্সনীযো পাসাদিকো. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ইত্থিযো আরামং আগমংসু ৰিহারপেক্খিকাযো. অথ খো তা ইত্থিযো যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচুং – ‘‘ইচ্ছাম মযং, ভন্তে, অয্যস্স ৰিহারং পেক্খিতু’’ন্তি. অথ খো আযস্মা উদাযী তা ইত্থিযো ৰিহারং পেক্খাপেত্ৰা তাসং ইত্থীনং ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি যাচতিপি আযাচতিপি পুচ্ছতিপি পটিপুচ্ছতিপি আচিক্খতিপি অনুসাসতিপি অক্কোসতিপি. যা তা ইত্থিযো ছিন্নিকা ধুত্তিকা অহিরিকাযো তা আযস্মতা উদাযিনা সদ্ধিং উহসন্তিপি উল্লপন্তিপি উজ্জগ্ঘন্তিপি উপ্পণ্ডেন্তিপি. যা পন তা ইত্থিযো হিরিমনা তা নিক্খমিত্ৰা ভিক্খূ উজ্ঝাপেন্তি – ‘‘ইদং, ভন্তে, নচ্ছন্নং নপ্পতিরূপং. সামিকেনপি মযং এৰং ৰুত্তা ন ইচ্ছেয্যাম, কিং পনায্যেন উদাযিনা’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো নো সরাগায…পে… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো. নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

২৮৪. ‘‘যো পন ভিক্খু ওতিণ্ণো ৰিপরিণতেন চিত্তেন মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসেয্য যথা তং যুৰা যুৰতিং মেথুনুপসংহিতাহি, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

২৮৫. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ওতিণ্ণো নাম সারত্তো অপেক্খৰা পটিবদ্ধচিত্তো.

ৰিপরিণতন্তি রত্তম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং, দুট্ঠম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং মূল়্হম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং. অপিচ, রত্তং চিত্তং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতং ৰিপরিণতন্তি.

মাতুগামো নাম মনুস্সিত্থী, ন যক্খী, ন পেতী, ন তিরচ্ছানগতা. ৰিঞ্ঞূ পটিবলা সুভাসিতদুব্ভাসিতং দুট্ঠুল্লাদুট্ঠুল্লং আজানিতুং.

দুট্ঠুল্লা নাম ৰাচা ৰচ্চমগ্গপস্সাৰমগ্গমেথুনধম্মপ্পটিসংযুত্তা ৰাচা.

ওভাসেয্যাতি অজ্ঝাচারো ৰুচ্চতি.

যথা তং যুৰা যুৰতিন্তি দহরো দহরিং, তরুণো তরুণিং, কামভোগী কামভোগিনিং.

মেথুনুপসংহিতাহীতি মেথুনধম্মপ্পটিসংযুত্তাহি.

সঙ্ঘাদিসেসোতি …পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

দ্ৰে মগ্গে আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি, অৰণ্ণম্পি ভণতি, যাচতিপি, আযাচতিপি, পুচ্ছতিপি, পটিপুচ্ছতিপি, আচিক্খতিপি, অনুসাসতিপি, অক্কোসতিপি.

ৰণ্ণং ভণতি নাম দ্ৰে মগ্গে থোমেতি ৰণ্ণেতি পসংসতি.

অৰণ্ণং ভণতি নাম দ্ৰে মগ্গে খুংসেতি ৰম্ভেতি গরহতি.

যাচতি নাম দেহি মে, অরহসি মে দাতুন্তি.

আযাচতি নাম কদা তে মাতা পসীদিস্সতি, কদা তে পিতা পসীদিস্সতি, কদা তে দেৰতাযো পসীদিস্সন্তি, কদা [কদা তে (স্যা.)] সুখণো সুলযো সুমুহুত্তো ভৰিস্সতি, কদা তে মেথুনং ধম্মং লভিস্সামীতি.

পুচ্ছতি নাম কথং ত্ৰং সামিকস্স দেসি, কথং জারস্স দেসীতি?

পটিপুচ্ছতি নাম এৰং কির ত্ৰং সামিকস্স দেসি, এৰং জারস্স দেসীতি.

আচিক্খতি নাম পুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং দেহি. এৰং দেন্তা সামিকস্স পিযা ভৰিস্সসি মনাপা চা’’তি.

অনুসাসতি নাম অপুট্ঠো ভণতি – ‘‘এৰং দেহি. এৰং দেন্তা সামিকস্স পিযা ভৰিস্সতি মনাপা চা’’তি.

অক্কোসতি নাম অনিমিত্তাসি, নিমিত্তমত্তাসি, অলোহিতাসি, ধুৰলোহিতাসি, ধুৰচোল়াসি, পগ্ঘরন্তীসি, সিখরণীসি, ইত্থিপণ্ডকাসি, ৰেপুরিসিকাসি, সম্ভিন্নাসি, উভতোব্যঞ্জনাসীতি.

২৮৬. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি যাচতিপি আযাচতিপি পুচ্ছতিপি পটিপুচ্ছতিপি আচিক্খতিপি অনুসাসতিপি অক্কোসতিপি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণংপি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং ঠপেত্ৰা অধক্খকং উব্ভজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং ঠপেত্ৰা অধক্খকং উব্ভজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং থুল্লচ্চযানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং ৰচ্চমগ্গং পস্সাৰমগ্গং ঠপেত্ৰা অধক্খকং উব্ভজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি থুল্লচ্চযেন দুক্কটস্স…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা উব্ভক্খকং অধোজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং উব্ভক্খকং অধোজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং উব্ভক্খকং অধোজাণুমণ্ডলং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা কাযপটিবদ্ধং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দুক্কটস্স…পে….

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং কাযপটিবদ্ধং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং কাযপটিবদ্ধং আদিস্স ৰণ্ণম্পি ভণতি অৰণ্ণম্পি ভণতি…পে… অক্কোসতিপি, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে….

২৮৭. অনাপত্তি অত্থপুরেক্খারস্স, ধম্মপুরেক্খারস্স, অনুসাসনিপুরেক্খারস্স, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

লোহিতং কক্কসাকিণ্ণং, খরং দীঘঞ্চ ৰাপিতং;

কচ্চি সংসীদতি মগ্গো, সদ্ধা দানেন কম্মুনাতি.

ৰিনীতৰত্থু

২৮৮. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী নৰরত্তং কম্বলং পারুতা হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘লোহিতং খো তে, ভগিনী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, নৰরত্তো কম্বলো’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী খরকম্বলং পারুতা হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘কক্কসলোমং খো তে, ভগিনী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, খরকম্বলকো’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী নৰাৰুতং কম্বলং পারুতা হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘আকিণ্ণলোমং খো তে, ভগিনী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, নৰাৰুতো কম্বলো’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী খরকম্বলং পারুতা হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘খরলোমং খো তে, ভগিনী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, খরকম্বলকো’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী পাৰারং [দীঘপাৰারং (স্যা.)] পারুতা হোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘দীঘলোমং খো তে, ভগিনী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, পাৰারো’’ [দীঘপাৰারো (স্যা.)] তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

২৮৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী খেত্তং ৰপাপেত্ৰা আগচ্ছতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘ৰাপিতং খো তে, ভগিনী’’তি? সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আমায্য, নো চ খো পটিৰুত্ত’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পরিব্বাজিকং পটিপথে পস্সিত্ৰা সারত্তো তং পরিব্বাজিকং এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি, ভগিনি, মগ্গো সংসীদতী’’তি? সা ন পটিৰিজানি. ‘‘আম ভিক্খু, পটিপজ্জিস্সসী’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো অঞ্ঞতরং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘সদ্ধাসি ত্ৰং, ভগিনি. অপিচ, যং সামিকস্স দেসি তং নাম্হাকং দেসী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে’’তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো অঞ্ঞতরং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘সদ্ধাসি ত্ৰং, ভগিনি. অপিচ, যং অগ্গদানং তং নাম্হাকং দেসী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কম্মং করোতি. অঞ্ঞতরো ভিক্খু সারত্তো তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘তিট্ঠ, ভগিনি, অহং করিস্সামীতি…পে… নিসীদ, ভগিনি, অহং করিস্সামীতি…পে… নিপজ্জ, ভগিনি, অহং করিস্সামী’’তি. সা ন পটিৰিজানি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

দুট্ঠুল্লৰাচাসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ততিযং.

৪. অত্তকামপারিচরিযসিক্খাপদং

২৯০. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী সাৰত্থিযং কুলূপকো হোতি, বহুকানি কুলানি উপসঙ্কমতি. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী মতপতিকা অভিরূপা হোতি দস্সনীযা পাসাদিকা. অথ খো আযস্মা উদাযী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন তস্সা ইত্থিযা নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো সা ইত্থী যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো তং ইত্থিং আযস্মা উদাযী ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি. অথ খো সা ইত্থী আযস্মতা উদাযিনা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতা সমাদপিতা সমুত্তেজিতা সম্পহংসিতা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘ৰদেয্যাথ, ভন্তে, যেন অত্থো. পটিবলা মযং অয্যস্স দাতুং যদিদং চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খার’’ন্তি.

‘‘ন খো তে, ভগিনি, অম্হাকং দুল্লভা যদিদং চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারা. অপিচ, যো অম্হাকং দুল্লভো তং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে’’তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. ‘‘অত্থো, ভন্তে’’তি? ‘‘অত্থো, ভগিনী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে’’তি, ওৰরকং পৰিসিত্ৰা সাটকং নিক্খিপিত্ৰা মঞ্চকে উত্তানা নিপজ্জি. অথ খো আযস্মা উদাযী যেন সা ইত্থী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা – ‘‘কো ইমং ৰসলং দুগ্গন্ধং আমসিস্সতী’’তি, নিট্ঠুহিত্ৰা পক্কামি. অথ খো সা ইত্থী উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো. ইমে হি নাম ধম্মচারিনো সমচারিনো ব্রহ্মচারিনো সচ্চৰাদিনো সীলৰন্তো কল্যাণধম্মা পটিজানিস্সন্তি! নত্থি ইমেসং সামঞ্ঞং নত্থি ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, নট্ঠং ইমেসং সামঞ্ঞং নট্ঠং ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, কুতো ইমেসং সামঞ্ঞং কুতো ইমেসং ব্রহ্মঞ্ঞং, অপগতা ইমে সামঞ্ঞা অপগতা ইমে ব্রহ্মঞ্ঞা. কথঞ্হি নাম সমণো উদাযী মং সামং মেথুনধম্মং যাচিত্ৰা, ‘কো ইমং ৰসলং দুগ্গন্ধং আমসিস্সতী’’তি নিট্ঠুহিত্ৰা পক্কমিস্সতি! কিং মে পাপকং কিং মে দুগ্গন্ধং, কস্সাহং কেন হাযামী’’তি? অঞ্ঞাপি ইত্থিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অলজ্জিনো ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা দুস্সীলা মুসাৰাদিনো…পে… কথঞ্হি নাম সমণো উদাযী ইমিস্সা সামং মেথুনধম্মং যাচিত্ৰা, ‘কো ইমং ৰসলং দুগ্গন্ধং আমসিস্সতী’তি নিট্ঠুহিত্ৰা পক্কমিস্সতি! কিং ইমিস্সা পাপকং কিং ইমিস্সা দুগ্গন্ধং, কস্সাযং কেন হাযতী’’তি? অস্সোসুং খো ভিক্খূ তাসং ইত্থীনং উজ্ঝাযন্তীনং খিয্যন্তীনং ৰিপাচেন্তীনং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী মাতুগামস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসিস্সতী’’তি!

অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, মাতুগামস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা – ‘‘অননুচ্ছৰিকং, মোঘপুরিস, অননুলোমিকং অপ্পতিরূপং অস্সামণকং অকপ্পিযং অকরণীযং. কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মাতুগামস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসিস্সসি! ননু মযা, মোঘপুরিস, অনেকপরিযাযেন ৰিরাগায ধম্মো দেসিতো নো সরাগায…পে… কামপরিল়াহানং ৰূপসমো অক্খাতো? নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

২৯১. ‘‘যো পন ভিক্খু ওতিণ্ণো ৰিপরিণতেন চিত্তেন মাতুগামস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসেয্য – ‘এতদগ্গং, ভগিনি, পারিচরিযানং যা মাদিসং সীলৰন্তং কল্যাণধম্মং ব্রহ্মচারিং এতেন ধম্মেন পরিচরেয্যাতি মেথুনুপসংহিতেন’, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

২৯২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ওতিণ্ণো নাম সারত্তো অপেক্খৰা পটিবদ্ধচিত্তো.

ৰিপরিণতন্তি রত্তম্পি চিত্তং ৰিপরিণত্তং, দুট্ঠম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং, মূল়্হম্পি চিত্তং ৰিপরিণতং. অপিচ, রত্তং চিত্তং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতং ৰিপরিণতন্তি.

মাতুগামো নাম মনুস্সিত্থী, ন যক্খী, ন পেতী, ন তিরচ্ছানগতা. ৰিঞ্ঞূ পটিবলা সুভাসিতদুব্ভাসিতং দুট্ঠল্লাদুট্ঠুল্লং আজানিতুং.

মাতুগামস্স সন্তিকেতি মাতুগামস্স সামন্তা, মাতুগামস্স অৰিদূরে.

অত্তকামন্তি অত্তনো কামং অত্তনো হেতুং অত্তনো অধিপ্পাযং অত্তনো পারিচরিযং.

এতদগ্গন্তি এতং অগ্গং এতং সেট্ঠং এতং মোক্খং এতং উত্তমং এতং পৰরং.

যাতি খত্তিযী [খত্তিযা (স্যা.)] ৰা ব্রাহ্মণী ৰা ৰেস্সী ৰা সুদ্দী ৰা.

মাদিসন্তি খত্তিযং ৰা ব্রাহ্মণং ৰা ৰেস্সং ৰা সুদ্দং ৰা.

সীলৰন্তন্তি পাণাতিপাতা পটিৰিরতং, অদিন্নাদানা পটিৰিরতং, মুসাৰাদা পটিৰিরতং.

ব্রহ্মচারিন্তি মেথুনধম্মা পটিৰিরতং.

কল্যাণধম্মো নাম তেন চ সীলেন তেন চ ব্রহ্মচরিযেন কল্যাণধম্মো হোতি.

এতেন ধম্মেনাতি মেথুনধম্মেন.

পরিচরেয্যাতি অভিরমেয্য.

মেথুনুপসংহিতেনাতি মেথুনধম্মপ্পটিসংযুত্তেন.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

২৯৩. ইত্থী চ হোতি ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ইত্থী চ হোতি ৰেমতিকো…পে… পণ্ডকসঞ্ঞী… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং ইত্থিযা সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

পণ্ডকো চ হোতি পণ্ডকসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

পণ্ডকো চ হোতি ৰেমতিকো…পে… পুরিসসঞ্ঞী… তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী… ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং পণ্ডকস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

পুরিসো চ হোতি…পে… তিরচ্ছানগতো চ হোতি তিরচ্ছানগতসঞ্ঞী…পে… ৰেমতিকো ইত্থিসঞ্ঞী… পণ্ডকসঞ্ঞী… পুরিসসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং তিরচ্ছানগতস্স সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

দ্ৰে ইত্থিযো দ্ৰিন্নং ইত্থীনং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং দ্ৰিন্নং ইত্থীনং সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং…পে….

ইত্থী চ পণ্ডকো চ উভিন্নং ইত্থিসঞ্ঞী সারত্তো চ. ভিক্খু চ নং উভিন্নং সন্তিকে অত্তকামপারিচরিযায ৰণ্ণং ভাসতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে….

২৯৪. অনাপত্তি ‘‘চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারেন উপট্ঠহা’’তি ভণতি, উম্মত্তকস্স আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

কথং ৰঞ্ঝা লভে পুত্তং, পিযা চ সুভগা সিযং;

কিং দজ্জং কেনুপট্ঠেয্যং, কথং গচ্ছেয্যং সুগ্গতিন্তি.

ৰিনীতৰত্থু

২৯৫. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰঞ্ঝা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কথাহং, ভন্তে, ৰিজাযেয্য’’ন্তি? ‘‘তেন হি, ভগিনি, অগ্গদানং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ৰিজাযিনী ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কথাহং, ভন্তে, পুত্তং লভেয্য’’ন্তি? ‘‘তেন হি, ভগিনি, অগ্গদানং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কথাহং, ভন্তে, সামিকস্স পিযা অস্স’’ন্তি? ‘‘তেন হি, ভগিনি, অগ্গদানং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কথাহং, ভন্তে, সুভগা অস্স’’ন্তি? ‘‘তেন হি, ভগিনি, অগ্গদানং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘ক্যাহং, ভন্তে, অয্যস্স দজ্জামী’’তি? ‘‘অগ্গদানং, ভগিনী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কেনাহং, ভন্তে, অয্যং উপট্ঠেমী’’তি? ‘‘অগ্গদানেন, ভগিনী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী কুলূপকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কথাহং,

ভন্তে, সুগতিং গচ্ছেয্য’’ন্তি? ‘‘তেন হি, ভগিনি, অগ্গদানং দেহী’’তি. ‘‘কিং, ভন্তে, অগ্গদান’’ন্তি? ‘‘মেথুনধম্ম’’ন্তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘আপত্তিং ত্ৰং, ভিক্খু, আপন্নো সঙ্ঘাদিসেস’’ন্তি.

অত্তকামপারিচরিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং.

৫. সঞ্চরিত্তসিক্খাপদং

২৯৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী সাৰত্থিযং কুলূপকো হোতি. বহুকানি কুলানি উপসঙ্কমতি. যত্থ পস্সতি কুমারকং ৰা অপজাপতিকং, কুমারিকং ৰা অপতিকং, কুমারকস্স মাতাপিতূনং সন্তিকে কুমারিকায ৰণ্ণং ভণতি – ‘‘অমুকস্স কুলস্স কুমারিকা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা পণ্ডিতা ব্যত্তা মেধাৰিনী দক্খা অনলসা. ছন্না সা কুমারিকা ইমস্স কুমারকস্সা’’তি. তে এৰং ৰদন্তি – ‘‘এতে খো, ভন্তে, অম্হে ন জানন্তি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. সচে, ভন্তে, অয্যো দাপেয্য আনেয্যাম মযং তং কুমারিকং ইমস্স কুমারকস্সা’’তি. কুমারিকায মাতাপিতূনং সন্তিকে কুমারকস্স ৰণ্ণং ভণতি – ‘‘অমুকস্স কুলস্স কুমারকো অভিরূপো দস্সনীযো পাসাদিকো পণ্ডিতো ব্যত্তো মেধাৰী দক্খো অনলসো. ছন্নাযং কুমারিকা তস্স কুমারকস্সা’’তি [ছন্নো সো কুমারকো ইমিস্সা কুমারিকাযাতি (স্যা.)]. তে এৰং ৰদন্তি – ‘‘এতে খো, ভন্তে, অম্হে ন জানন্তি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি, কিস্মিং ৰিয কুমারিকায ৰত্তুং. সচে, ভন্তে, অয্যো যাচাপেয্য দজ্জেয্যাম মযং ইমং কুমারিকং তস্স কুমারকস্সা’’তি. এতেনেৰ উপাযেন আৰাহানিপি কারাপেতি, ৰিৰাহানিপি কারাপেতি, ৰারেয্যানিপি কারাপেতি.

২৯৭. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরিস্সা পুরাণগণকিযা ধীতা অভিরূপা হোতি দস্সনীযা পাসাদিকা. তিরোগামকা আজীৰকসাৰকা আগন্ত্ৰা তং গণকিং এতদৰোচুং – ‘‘দেহায্যে, ইমং কুমারিকং অম্হাকং কুমারকস্সা’’তি. সা এৰমাহ – ‘‘অহং খ্ৰয্যো [খ্ৰয্যা (স্যা.), খ্ৰায্যো (ক.)] তুম্হে ন জানামি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. অযঞ্চ মে একধীতিকা, তিরোগামো চ গন্তব্বো, নাহং দস্সামী’’তি. মনুস্সা তে আজীৰকসাৰকে এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স তুম্হে, অয্যো, আগতত্থা’’তি? ‘‘ইধ মযং, অয্যো, অমুকং নাম গণকিং ধীতরং যাচিম্হা অম্হাকং কুমারকস্স. সা এৰমাহ – ‘অহং, খ্ৰয্যো তুম্হে ন জানামি – কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. অযঞ্চ মে একধীতিকা, তিরোগামো চ গন্তব্বো, নাহং দস্সামী’’তি. ‘‘কিস্স তুম্হে, অয্যো, তং গণকিং ধীতরং যাচিত্থ? ননু অয্যো উদাযী ৰত্তব্বো. অয্যো উদাযী দাপেস্সতী’’তি.

অথ খো তে আজীৰকসাৰকা যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচুং – ‘‘ইধ মযং, ভন্তে, অমুকং নাম গণকিং ধীতরং যাচিম্হা অম্হাকং কুমারকস্স. সা এৰমাহ – ‘অহং খ্ৰয্যো তুম্হে ন জানামি – কে ৰা ইমে কস্স ৰাতি. অযঞ্চ মে একধীতিকা, তিরোগামো চ গন্তব্বো, নাহং দস্সামী’তি. সাধু, ভন্তে, অয্যো তং গণকিং ধীতরং দাপেতু অম্হাকং কুমারকস্সা’’তি. অথ খো আযস্মা উদাযী যেন সা গণকী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং গণকিং এতদৰোচ – ‘‘কিস্সিমেসং ধীতরং ন দেসী’’তি? ‘‘অহং খ্ৰয্য, ইমে ন জানামি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. অযঞ্চ মে একধীতিকা, তিরোগামো চ গন্তব্বো, নাহং দস্সামী’’তি. ‘‘দেহিমেসং. অহং ইমে জানামী’’তি. ‘‘সচে, ভন্তে, অয্যো জানাতি, দস্সামী’’তি. অথ খো সা গণকী তেসং আজীৰকসাৰকানং ধীতরং অদাসি. অথ খো তে আজীৰকসাৰকা তং কুমারিকং নেত্ৰা মাসংযেৰ সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি.

অথ খো সা কুমারিকা মাতুযা সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘অহম্হি দুগ্গতা দুক্খিতা, ন সুখং লভামি. মাসংযেৰ মং সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি. আগচ্ছতু মে মাতা, মং নেস্সতূ’’তি. অথ খো সা গণকী যেন তে আজীৰকসাৰকা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে আজীৰকসাৰকে এতদৰোচ – ‘‘মায্যো, ইমং কুমারিকং দাসিভোগেন ভুঞ্জিত্থ. সুণিসভোগেন ইমং কুমারিকং ভুঞ্জথা’’তি. তে এৰমাহংসু – ‘‘নত্থম্হাকং তযা সদ্ধিং আহারূপহারো, সমণেন সদ্ধিং অম্হাকং আহারূপহারো. গচ্ছ ত্ৰং. ন মযং তং জানামা’’তি. অথ খো সা গণকী তেহি আজীৰকসাৰকেহি অপসাদিতা পুনদেৰ সাৰত্থিং পচ্চাগঞ্ছি. দুতিযম্পি খো সা কুমারিকা মাতুযা সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘অহম্হি দুগ্গতা দুক্খিতা, ন সুখং লভামি. মাসংযেৰ মং সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি. আগচ্ছতু মে মাতা, মং নেস্সতূ’’তি. অথ খো সা গণকী যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘সা কির, ভন্তে, কুমারিকা দুগ্গতা দুক্খিতা, ন সুখং লভতি. মাসংযেৰ নং সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি. ৰদেয্যাথ, ভন্তে – ‘মায্যো, ইমং কুমারিকং দাসিভোগেন ভুঞ্জিত্থ. সুণিসভোগেন ইমং কুমারিকং ভুঞ্জিথা’’’তি.

অথ খো আযস্মা উদাযী যেন তে আজীৰকসাৰকা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে আজীৰকসাৰকে এতদৰোচ – ‘‘মায্যো, ইমং কুমারিকং দাসিভোগেন ভুজ্জিত্থ. সুণিসভোগেন ইমং কুমারিকং ভুঞ্জথা’’তি. তে এৰমাহংসু – ‘‘নত্থম্হাকং তযা সদ্ধিং আহারূপহারো, গণকিযা সদ্ধিং অম্হাকং আহারূপহারো. সমণেন ভৰিতব্বং অব্যাৰটেন. সমণো অস্স সুসমণো, গচ্ছ ত্ৰং, ন মযং তং জানামা’’তি. অথ খো আযস্মা উদাযী তেহি আজীৰকসাৰকেহি অপসাদিতো পুনদেৰ সাৰত্থিং পচ্চাগঞ্ছি. ততিযম্পি খো সা কুমারিকা মাতুযা সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘অহম্হি দুগ্গতা দুক্খিতা, ন সুখং লভামি. মাসংযেৰ মং সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি. আগচ্ছতু মে মাতা, মং নেস্সতূ’’তি. দুতিযম্পি খো সা গণকী যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘সা কির, ভন্তে, কুমারিকা দুগ্গতা দুক্খিতা, ন সুখং লভতি. মাসংযেৰ নং সুণিসভোগেন ভুঞ্জিংসু. ততো অপরেন দাসিভোগেন ভুঞ্জন্তি. ৰদেয্যাথ, ভন্তে – ‘মায্যো, ইমং কুমারিকং দাসিভোগেন ভুঞ্জিত্থ, সুণিসভোগেন ইমং কুমারিকং ভুঞ্জথা’’’তি. ‘‘পঠমংপাহং তেহি আজীৰকসাৰকেহি অপসাদিতো. গচ্ছ ত্ৰং. নাহং গমিস্সামী’’তি.

২৯৮. অথ খো সা গণকী উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘এৰং দুগ্গতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং দুক্খিতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং মা সুখং লভতু অয্যো উদাযী, যথা মে কুমারিকা দুগ্গতা দুক্খিতা ন সুখং লভতি পাপিকায সস্সুযা পাপকেন সসুরেন পাপকেন সামিকেনা’’তি. সাপি খো কুমারিকা উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘এৰং দুগ্গতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং দুক্খিতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং মা সুখং লভতু অয্যো উদাযী, যথাহং দুগ্গতা দুক্খিতা ন সুখং লভামি পাপিকায সস্সুযা পাপকেন সসুরেন পাপকেন সামিকেনা’’তি. অঞ্ঞাপি ইত্থিযো অসন্তুট্ঠা সস্সূহি ৰা সসুরেহি ৰা সামিকেহি ৰা, তা এৰং ওযাচন্তি – ‘‘এৰং দুগ্গতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং দুক্খিতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং মা সুখং লভতু অয্যো উদাযী, যথা মযং দুগ্গতা দুক্খিতা ন সুখং লভাম পাপিকাহি সস্সূহি পাপকেহি সসুরেহি পাপকেহি সামিকেহী’’তি. যা পন তা ইত্থিযো সন্তুট্ঠা সস্সূহি ৰা সসুরেহি ৰা সামিকেহি ৰা তা এৰং আযাচন্তি – ‘‘এৰং সুখিতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং সজ্জিতো হোতু অয্যো উদাযী, এৰং সুখমেধো [সুখমেধিতো (সী. ক.)] হোতু অয্যো উদাযী, যথা মযং সুখিতা সজ্জিতা সুখমেধা ভদ্দিকাহি সস্সূহি ভদ্দকেহি সসুরেহি ভদ্দকেহি সামিকেহী’’তি.

অস্সোসুং খো ভিক্খূ একচ্চানং ইত্থীনং ওযাচন্তীনং একচ্চানং ইত্থীনং আযাচন্তীনং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

২৯৯. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জেয্য, ইত্থিযা ৰা পুরিসমতিং পুরিসস্স ৰা ইত্থিমতিং, জাযত্তনে ৰা জারত্তনে ৰা, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৩০০. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ধুত্তা উয্যানে পরিচারেন্তা অঞ্ঞতরিস্সা ৰেসিযা সন্তিকে দূতং পাহেসুং – ‘‘আগচ্ছতু উয্যানে, পরিচারেস্সামা’’তি. সা এৰমাহ – ‘‘অহং খ্ৰয্যো তুম্হে ন জানামি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. অহঞ্চম্হি বহুভণ্ডা বহুপরিক্খারা, বহিনগরঞ্চ গন্তব্বং. নাহং গমিস্সামী’’তি. অথ খো সো দূতো তেসং ধুত্তানং এতমত্থং আরোচেসি. এৰং ৰুত্তে, অঞ্ঞতরো পুরিসো তে ধুত্তে এতদৰোচ – ‘‘কিস্স তুম্হে অয্যো এতং ৰেসিং যাচিত্থ? ননু অয্যো উদাযী ৰত্তব্বো! অয্যো উদাযী উয্যোজেস্সতী’’তি. এৰং ৰুত্তে, অঞ্ঞতরো উপাসকো তং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘মায্যো এৰং অৰচ. ন কপ্পতি সমণানং সক্যপুত্তিযানং এৰরূপং কাতুং. নায্যো উদাযী এৰং করিস্সতী’’তি. এৰং ৰুত্তে, ‘‘করিস্সতি ন করিস্সতী’’তি অব্ভুতমকংসু. অথ খো তে ধুত্তা যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচুং – ‘‘ইধ মযং, ভন্তে, উয্যানে পরিচারেন্তা অসুকায নাম ৰেসিযা সন্তিকে দূতং পহিণিম্হা – ‘আগচ্ছতু উয্যানে, পরিচারেস্সামা’তি. সা এৰমাহ – ‘অহং খ্ৰয্যো তুম্হে ন জানামি – কে ৰা ইমে কস্স ৰাতি, অহঞ্চম্হি বহুভণ্ডা বহুপরিক্খারা, বহিনগরঞ্চ গন্তব্বং. নাহং গমিস্সামী’তি. সাধু, ভন্তে, অয্যো তং ৰসিং উয্যোজেতূ’’তি.

অথ খো আযস্মা উদাযী যেন সা ৰেসী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ৰেসিং এতদৰোচ – ‘‘কিস্সিমেসং ন গচ্ছসী’’তি? ‘‘অহং খ্ৰয্য ইমে ন জানামি – ‘কে ৰা ইমে কস্স ৰা’তি. অহঞ্চম্হি বহুভণ্ডা বহুপরিক্খারা, বহিনগরঞ্চ গন্তব্বং. নাহং গমিস্সামী’’তি. ‘‘গচ্ছিমেসং. অহং ইমে জানামী’’তি. ‘‘সচে, ভন্তে, অয্যো জানাতি অহং গমিস্সামী’’তি. অথ খো তে ধুত্তা তং ৰেসিং আদায উয্যানং অগমংসু. অথ খো সো উপাসকো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যো উদাযী তঙ্খণিকং সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জিস্সতী’’তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স উপাসকস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী তঙ্খণিকং সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, তঙ্খণিকং সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, তঙ্খণিকং সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জিস্সসি? নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৩০১. ‘‘যো পন ভিক্খু সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জেয্য, ইত্থিযা ৰা পুরিসমতিং পুরিসস্স ৰা ইত্থিমতিং, জাযত্তনে ৰা জারত্তনে ৰা, অন্তমসো তঙ্খণিকাযপি, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৩০২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জেয্যাতি ইত্থিযা ৰা পহিতো পুরিসস্স সন্তিকে গচ্ছতি, পুরিসেন ৰা পহিতো ইত্থিযা সন্তিকে গচ্ছতি.

ইত্থিযা ৰা পুরিসমতিন্তি পুরিসস্স মতিং ইত্থিযা আরোচেতি.

পুরিসস্স ৰা ইত্থিমতিন্তি ইত্থিযা মতিং পুরিসস্স আরোচেতি.

জাযত্তনে ৰাতি জাযা ভৰিস্সসি.

জারত্তনে ৰাতি জারী ভৰিস্সসি.

অন্তমসো তঙ্খণিকাযপীতি মুহুত্তিকা ভৰিস্সসি.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৩০৩. দস ইত্থিযো – মাতুরক্খিতা পিতুরক্খিতা মাতাপিতুরক্খিতা ভাতুরক্খিতা ভগিনিরক্খিতা ঞাতিরক্খিতা গোত্তরক্খিতা ধম্মরক্খিতা সারক্খা সপরিদণ্ডা.

দস ভরিযাযো – ধনক্কীতা ছন্দৰাসিনী ভোগৰাসিনী পটৰাসিনী ওদপত্তকিনী ওভটচুম্বটা দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা মুহুত্তিকা.

৩০৪. মাতুরক্খিতা নাম মাতা রক্খতি গোপেতি ইস্সরিযং কারেতি ৰসং ৰত্তেতি.

পিতুরক্খিতা নাম পিতা রক্খতি গোপেতি ইস্সরিযং কারেতি ৰসং ৰত্তেতি.

মাতাপিতুরক্খিতা নাম মাতাপিতরো রক্খন্তি গোপেন্তি ইস্সরিযং কারেন্তি ৰসং ৰত্তেন্তি.

ভাতুরক্খিতা নাম ভাতা রক্খতি গোপেতি ইস্সরিযং কারেতি ৰসং ৰত্তেতি.

ভগিনিরক্খিতা নাম ভগিনী রক্খতি গোপেতি ইস্সরিযং কারেতি ৰসং ৰত্তেতি.

ঞাতিরক্খিতা নাম ঞাতকা রক্খন্তি গোপেন্তি ইস্সরিযং কারেন্তি ৰসং ৰত্তেন্তি.

গোত্তরক্খিতা নাম সগোত্তা রক্খন্তি গোপেন্তি ইস্সরিযং কারেন্তি ৰসং ৰত্তেন্তি.

ধম্মরক্খিতা নাম সহধম্মিকা রক্খন্তি গোপেন্তি ইস্সরিযং কারেন্তি ৰসং ৰত্তেন্তি.

সারক্খা নাম গব্ভেপি পরিগ্গহিতা হোতি – ময্হং এসাতি. অন্তমসো মালাগুল়পরিক্খিত্তাপি.

সপরিদণ্ডা নাম কেহিচি দণ্ডো ঠপিতো হোতি – যো ইত্থন্নামং ইত্থিং গচ্ছতি এত্তকো দণ্ডোতি.

ধনক্কীতা নাম ধনেন কিণিত্ৰা ৰাসেতি.

ছন্দৰাসিনী নাম পিযো পিযং ৰাসেতি.

ভোগৰাসিনী নাম ভোগং দত্ৰা ৰাসেতি.

পটৰাসিনী নাম পটং দত্ৰা ৰাসেতি.

ওদপত্তকিনী নাম উদকপত্তং আমসিত্ৰা ৰাসেতি.

ওভটচুম্বটা নাম চুম্বটং ওরোপেত্ৰা ৰাসেতি.

দাসী নাম দাসী চেৰ হোতি ভরিযা চ.

কম্মকারী নাম কম্মকারী চেৰ হোতি ভরিযা চ.

ধজাহটা নাম করমরানীতা ৰুচ্চতি.

মুহুত্তিকা নাম তঙ্খণিকা ৰুচ্চতি.

৩০৫. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতং ব্রূহি…পে… মাতাপিতুরক্খিতং ব্রূহি… ভাতুরক্খিতং ব্রূহি… ভগিনিরক্খিতং ব্রূহি… ঞাতিরক্খিতং ব্রূহি… গোত্তরক্খিতং ব্রূহি… ধম্মরক্খিতং ব্রূহি… সারক্খং ব্রূহি… সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩০৬. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরঅখতঞ্চ…পে…

মাতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ সারক্খঞ্চ… মাতুরক্খিতঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩০৭. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ…পে… পিতুরক্খিতঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ… পিতুরক্খিতঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ… পিতুরক্খিতঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ… পিতুরক্খিতঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ… পিতুরক্খিতঞ্চ সারক্খঞ্চ… পিতুরক্খিতঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ মাতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩০৮. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডঞ্চ মাতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডঞ্চ পিতুরঅখতঞ্চ…পে…

সপরিদণ্ডঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ… সপরিদণ্ডঞ্চ সারক্খঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

এৰং দুমূলকম্পি তিমূলকম্পি যাৰ নৰমূলকং কাতব্বং.

ইদং দসমূলকং

৩০৯. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ সারক্খঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধনক্কীতাচক্কং নিট্ঠিতং.

৩১০. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী… পটৰাসিনী… ওদপত্তকিনী… ওভটচুম্বটা… দাসী চ ভরিযা চ… কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধজাহটা… মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতং ব্রূহি…পে… মাতাপিতুরক্খিতং ব্রূহি… ভাতুরক্খিতং ব্রূহি… ভগিনিরক্খিতং ব্রূহি… ঞাতিরক্খিতং ব্রূহি… গোত্তরক্খিতং ব্রূহি… ধম্মরক্খিতং ব্রূহি… সারক্খং ব্রূহি… সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩১১. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ…পে… মাতুরক্খিতঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩১২. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ…পে… পিতুরক্খিতঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতঞ্চ মাতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩১৩. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডঞ্চ মাতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ…পে… সপরিদণ্ডঞ্চ সারক্খঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকাদীনিপি এৰমেৰ কাতব্বানি.

ইদং দসমূলকং

৩১৪. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ সারক্খঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মুহুত্তিকাচক্কং নিট্ঠিতং.

৩১৫. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী… পটৰাসিনী… ওদপত্তকিনী… ওভটচুম্বটা… দাসী চ ভরিযা চ… কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধজাহটা… মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩১৬. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ পটৰাসিনী চ… ধনক্কীতা চ ওদপত্তকিনী চ… ধনক্কীতা চ ওভটচুম্বটা চ… ধনক্কীতা চ দাসী চ ভরিযা চ… ধনক্কীতা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধনক্কীতা চ ধজাহটা চ… ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩১৭. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ… ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩১৮. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকাদীনিপি এৰমেৰ কাতব্বানি.

ইদং দসমূলকং

৩১৯. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মাতুরক্খিতাচক্কং নিট্ঠিতং.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং পিতুরক্খিতং…পে… মাতাপিতুরক্খিতং… ভাতুরক্খিতং… ভগিনিরক্খিতং … ঞাতিরক্খিতং… গোত্তরক্খিতং… ধম্মরক্খিতং … সারক্খং… সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী, পটৰাসিনী, ওদপত্তকিনী, ওভটচুম্বটা, দাসী চ ভরিযা চ, কম্মকারী চ ভরিযা চ, ধজাহটা, মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩২০. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ, ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ, মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকম্পি তিমূলকম্পি যাৰ নৰমূলকং এৰমেৰ কাতব্বং.

ইদং দসমূলকং.

৩২১. পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং সপরিদণ্ডং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপরিদণ্ডাচক্কং নিট্ঠিতং.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতং ব্রূহি – ‘হোহি কির ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

এৰং উভতোৰড্ঢকং কাতব্বং.

পুরিসো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং মাতুরক্খিতঞ্চ পিতুরক্খিতঞ্চ মাতাপিতুরক্খিতঞ্চ ভাতুরক্খিতঞ্চ ভগিনিরক্খিতঞ্চ ঞাতিরক্খিতঞ্চ গোত্তরক্খিতঞ্চ ধম্মরক্খিতঞ্চ সারক্খঞ্চ সপরিদণ্ডঞ্চ ব্রূহি – ‘হোথ কির ইত্থন্নামস্স ভরিযাযো ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

উভতোৰড্ঢকং নিট্ঠিতং.

পুরিসস্স মাতা ভিক্খুং পহিণতি…পে… পুরিসস্স পিতা ভিক্খুং পহিণতি…পে… পুরিসস্স মাতাপিতরো ভিক্খুং পহিণন্তি…পে… পুরিসস্স ভাতা ভিক্খুং পহিণতি…পে… পুরিসস্স ভগিনী ভিক্খুং পহিণতি…পে… পুরিসস্স ঞাতকা ভিক্খুং পহিণন্তি…পে… পুরিসস্স গোত্তা ভিক্খুং পহিণন্তি…পে… পুরিসস্স সহধম্মিকা ভিক্খুং পহিণন্তি…পে….

পুরিসস্স পেয্যালো ৰিত্থারেতব্বো.

উভতোৰড্ঢকং যথা পুরিমনযো তথেৰ ৰিত্থারেতব্বং.

৩২২. মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী, পটৰাসিনী, ওদপত্তকিনী, ওভটচুম্বটা, দাসী চ ভরিযা চ, কম্মকারী চ ভরিযা চ, ধজাহটা, মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩২৩. মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ ভোগৰাসিনী চ, ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩২৪. মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ, ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩২৫. মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকম্পি তিমূলকম্পি যাৰ নৰমূলকং এৰমেৰ কাতব্বং.

ইদং দসমূলকং

৩২৬. মাতুরক্খিতায মাতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মাতুচক্কং নিট্ঠিতং.

পিতুরক্খিতায পিতা ভিক্খুং পহিণতি…পে… মাতাপিতুরক্খিতায মাতাপিতরো ভিক্খুং পহিণন্তি… ভাতুরক্খিতায ভাতা ভিক্খুং পহিণতি… ভগিনিরক্খিতায ভগিনী ভিক্খুং পহিণতি… ঞাতিরক্খিতায ঞাতকা ভিক্খুং পহিণন্তি… গোত্তরক্খিতায গোত্তা [সগোত্তা (?)] ভিক্খুং পহিণন্তি… ধম্মরক্খিতায সহধম্মিকা ভিক্খুং পহিণন্তি… সারক্খায যেন পরিগ্গহিতা হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি… সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী… পটৰাসিনী… ওদপত্তকিনী… ওভটচুম্বটা… দাসী চ ভরিযা চ… কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধজাহটা… মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩২৭. সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ ভোগৰাসিনী চ… ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩২৮. সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ… ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’ তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩২৯. সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো, ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকম্পি তিমূলকম্পি যাৰ নৰমূলকং এৰমেৰ কাতব্বং.

ইদং দসমূলকং

৩৩০. সপরিদণ্ডায যেন দণ্ডো ঠপিতো হোতি সো ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোতু ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দণ্ডঠপিতচক্কং নিট্ঠিতং.

মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী… পটৰাসিনী… ওদপত্তকিনী… ওভটচুম্বটা… দাসী চ ভরিযা চ… কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধজাহটা… মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩৩১. মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ পটৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩৩২. মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ… ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকাদীনিপি এৰমেৰ কাতব্বানি.

ইদং দসমূলকং

৩৩৩. মাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অপরং মাতুরক্খিতাচক্কং নিট্ঠিতং.

পিতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি…পে… মাতাপিতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… ভাতুরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… ভগিনিরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… ঞাতিরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… গোত্তরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… ধম্মরক্খিতা ভিক্খুং পহিণতি… সারক্খা ভিক্খুং পহিণতি… সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী…পে… ভোগৰাসিনী… পটৰাসিনী… ওদপত্তকিনী… ওভটচুম্বটা… দাসী চ ভরিযা চ… কম্মকারী চ ভরিযা চ… ধজাহটা… মুহুত্তিকা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

নিক্খেপপদানি.

৩৩৪. সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… ধনক্কীতা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

খণ্ডচক্কং.

৩৩৫. সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ…পে… ছন্দৰাসিনী চ মুহুত্তিকা চ… ছন্দৰাসিনী চ ধনক্কীতা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

বদ্ধচক্কং মূলং সংখিত্তং.

৩৩৬. সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা মুহুত্তিকা চ ধনক্কীতা চ…পে… মুহুত্তিকা চ ছন্দৰাসিনী চ…পে… মুহুত্তিকা চ ধজাহটা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একমূলকং নিট্ঠিতং.

দুমূলকাদীনিপি এৰমেৰ কাতব্বানি.

ইদং দসমূলকং

৩৩৭. সপরিদণ্ডা ভিক্খুং পহিণতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ব্রূহি – ‘হোমি ইত্থন্নামস্স ভরিযা ধনক্কীতা চ ছন্দৰাসিনী চ ভোগৰাসিনী চ পটৰাসিনী চ ওদপত্তকিনী চ ওভটচুম্বটা চ দাসী চ ভরিযা চ কম্মকারী চ ভরিযা চ ধজাহটা চ মুহুত্তিকা চা’’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অপরং সপরিদণ্ডাচক্কং নিট্ঠিতং.

সব্বং চক্কপেয্যালং নিট্ঠিতং.

৩৩৮. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি ন পচ্চাহরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পটিগ্গণ্হাতি ন ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. পটিগ্গণ্হাতি ন ৰীমংসতি ন পচ্চাহরতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ন পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. ন পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি ন পচ্চাহরতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ন পটিগ্গণ্হাতি ন ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ন পটিগ্গণ্হাতি ন ৰীমংসতি ন পচ্চাহরতি, অনাপত্তি.

পুরিসো সম্বহুলে ভিক্খূ আণাপেতি – ‘‘গচ্ছথ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসথা’’তি. সব্বে পটিগ্গণ্হন্তি সব্বে ৰীমংসন্তি সব্বে পচ্চাহরন্তি, আপত্তি সব্বেসং সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো সম্বহুলে ভিক্খূ আণাপেতি – ‘‘গচ্ছথ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসথা’’তি. সব্বে পটিগ্গণ্হন্তি সব্বে ৰীমংসন্তি একং পচ্চাহরাপেন্তি, আপত্তি সব্বেসং সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো সম্বহুলে ভিক্খূ আণাপেতি – ‘‘গচ্ছথ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসথা’’তি. সব্বে পটিগ্গণ্হন্তি, একং ৰীমংসাপেত্ৰা সব্বে পচ্চাহরন্তি, আপত্তি সব্বেসং সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো সম্বহুলে ভিক্খূ আণাপেতি – ‘‘গচ্ছথ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসথা’’তি. সব্বে পটিগ্গণ্হন্তি, একং ৰীমংসাপেত্ৰা একং পচ্চাহরাপেন্তি, আপত্তি সব্বেসং সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসা’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি পচ্চাহরতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসা’’তি. পটিগ্গণ্হাতি ৰীমংসতি অন্তেৰাসিং পচ্চাহরাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসা’’তি. পটিগ্গণ্হাতি অন্তেৰাসিং ৰীমংসাপেত্ৰা অত্তনা পচ্চাহরতি আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পুরিসো ভিক্খুং আণাপেতি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থি ৰিমংসা’’তি. পটিগ্গণ্হাতি অন্তেৰাসিং ৰীমংসাপেতি অন্তেৰাসী ৰীমংসিত্ৰা বহিদ্ধা পচ্চাহরতি, আপত্তি উভিন্নং থুল্লচ্চযস্স.

৩৩৯. গচ্ছন্তো সম্পাদেতি, আগচ্ছন্তো ৰিসংৰাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

গচ্ছন্তো ৰিসংৰাদেতি, আগচ্ছন্তো সম্পাদেতি, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স.

গচ্ছন্তো সম্পাদেতি, আগচ্ছন্তো সম্পাদেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

গচ্ছন্তো ৰিসংৰাদেতি, আগচ্ছন্তো ৰিসংৰাদেতি, অনাপত্তি.

৩৪০. অনাপত্তি সঙ্ঘস্স ৰা চেতিযস্স ৰা গিলানস্স ৰা করণীযেন গচ্ছতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিনীতৰত্থুউদ্দানগাথা

সুত্তা মতা চ নিক্খন্তা, অনিত্থী ইত্থিপণ্ডকা;

কলহং কত্ৰান সম্মোদি, সঞ্চরিত্তঞ্চ পণ্ডকেতি.

ৰিনীতৰত্থু

৩৪১. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং আণাপেসি – [আণাপেতি (স্যা. ক.)] ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসা’’তি. সো গন্ত্ৰা মনুস্সে পুচ্ছি – ‘‘কহং ইত্থন্নামা’’তি? ‘‘সুত্তা, ভন্তে’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং, কচ্চি নু খো অহং সঙ্ঘাদিসেসং আপত্তিং আপন্নো’’তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং ভিক্খুং আণাপেসি – ‘‘গচ্ছ, ভন্তে, ইত্থন্নামং ইত্থিং ৰীমংসা’’তি. সো গন্ত্ৰা মনুস্সে পুচ্ছি – ‘‘কহং ইত্থন্নামা’’তি? ‘‘মতা, ভন্তে’’তি…পে… ‘‘নিক্খন্তা, ভন্তে’’তি… ‘‘অনিত্থী, ভন্তে’’তি… ‘‘ইত্থিপণ্ডকা, ভন্তে’’তি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরা ইত্থী সামিকেন সহ ভণ্ডিত্ৰা মাতুঘরং অগমাসি. কুলূপকো ভিক্খু সম্মোদনীযং অকাসি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অলংৰচনীযা, ভিক্খূ’’তি? ‘‘নালংৰচনীযা, ভগৰা’’তি. ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, নালংৰচনীযাযা’’তি.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু পণ্ডকে সঞ্চরিত্তং সমাপজ্জি. তস্স কুক্কুচ্চং অহোসি…পে… ‘‘অনাপত্তি, ভিক্খু, সঙ্ঘাদিসেসস্স; আপত্তি থুল্লচ্চযস্সা’’তি.

সঞ্চরিত্তসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঞ্চমং.

৬. কুটিকারসিক্খাপদং

৩৪২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন আল়ৰকা ভিক্খূ সঞ্ঞাচিকাযো কুটিযো কারাপেন্তি অস্সামিকাযো অত্তুদ্দেসিকাযো অপ্পমাণিকাযো. তাযো ন নিট্ঠানং গচ্ছন্তি. তে যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘‘পুরিসং দেথ, পুরিসত্থকরং দেথ, গোণং দেথ, সকটং দেথ, ৰাসিং দেথ, পরসুং দেথ, কুঠারিং দেথ, কুদালং দেথ, নিখাদনং দেথ, ৰল্লিং দেথ, ৰেল়ুং দেথ, মুঞ্জং দেথ, পব্বজং দেথ, তিণং দেথ, মত্তিকং দেথা’’তি. মনুস্সা উপদ্দুতা যাচনায উপদ্দুতা ৰিঞ্ঞত্তিযা ভিক্খূ দিস্ৰা উব্বিজ্জন্তিপি উত্তসন্তিপি পলাযন্তিপি অঞ্ঞেনপি গচ্ছন্তি অঞ্ঞেনপি মুখং করোন্তি দ্ৰারম্পি থকেন্তি, গাৰিম্পি দিস্ৰা পলাযন্তি ভিক্খূতি মঞ্ঞমানা.

অথ খো আযস্মা মহাকস্সপো রাজগহে ৰস্সংৰুট্ঠো যেন আল়ৰী তেন পক্কামি. অনুপুব্বেন যেন আল়ৰী তদৰসরি. তত্র সুদং আযস্মা মহাকস্সপো আল়ৰিযং ৰিহরতি অগ্গাল়ৰে চেতিযে. অথ খো আযস্মা মহাকস্সপো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায আল়ৰিং পিণ্ডায পাৰিসি. মনুস্সা আযস্মন্তং মহাকস্সপং পস্সিত্ৰা উব্বিজ্জন্তিপি উত্তসন্তিপি পলাযন্তিপি অঞ্ঞেনপি গচ্ছন্তি অঞ্ঞেনপি মুখং করোন্তি দ্ৰারম্পি থকেন্তি. অথ খো আযস্মা মহাকস্সপো আল়ৰিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপ্পটিক্কন্তো ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘পুব্বাযং, আৰুসো, আল়ৰী সুভিক্খা অহোসি সুলভপিণ্ডা সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং; এতরহি পনাযং আল়ৰী দুব্ভিক্খা দুল্লভপিণ্ডা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতুং. কো নু খো, আৰুসো, হেতু কো পচ্চযো, যেনাযং আল়ৰী দুব্ভিক্খা দুল্লভপিণ্ডা, ন সুকরা উঞ্ছেন পগ্গহেন যাপেতু’’ন্তি? অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মতো মহাকস্সপস্স এতমত্থং আরোচেসুং.

৩৪৩. অথ খো ভগৰা রাজগহে যথাভিরন্তং ৰিহরিত্ৰা যেন আল়ৰী তেন চারিকং পক্কামি. অনুপুব্বেন চারিকং চরমানো যেন আল়ৰী তদৰসরি. তত্র সুদং ভগৰা আল়ৰিযং ৰিহরতি অগ্গাল়ৰে চেতিযে. অথ খো আযস্মা মহাকস্সপো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা মহাকস্সপো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আল়ৰকে ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, সঞ্ঞাচিকাযো কুটিযো কারাপেথ অস্সামিকাযো অত্তুদ্দেসিকাযো অপ্পমাণিকাযো. তাযো ন নিট্ঠানং গচ্ছন্তি. তে তুম্হে যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরথ – ‘পুরিসং দেথ পুরিসত্থকরং দেথ…পে… তিণং দেথ মত্তিকং দেথা’তি. মনুস্সা উপদ্দুতা যাচনায উপদ্দুতা ৰিঞ্ঞত্তিযা ভিক্খূ দিস্ৰা উব্বিজ্জন্তিপি উত্তসন্তিপি পলাযন্তিপি অঞ্ঞেনপি গচ্ছন্তি অঞ্ঞেনপি মুখং করোন্তি দ্ৰারম্পি থকেন্তি, গাৰিম্পি দিস্ৰা পলাযন্তি ভিক্খূতি মঞ্ঞমানা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, সংযাচিকাযো কুটিযো কারাপেস্সথ অস্সামিকাযো অত্তুদ্দেসিকাযো অপ্পমাণিকাযো! তাযো ন নিট্ঠানং গচ্ছন্তি. তে তুম্হে যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সথ – ‘পুরিসং দেথ পুরিসত্থকরং দেথ…পে… তিণং দেথ মত্তিকং দেথা’তি! নেতং মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে…’’ ৰিগরহিত্ৰা ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি –

৩৪৪. ‘‘ভূতপুব্বং, ভিক্খৰে, দ্ৰে ভাতরো ইসযো গঙ্গং নদিং উপনিস্সায ৰিহরিংসু. অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা গঙ্গং নদিং উত্তরিত্ৰা যেন কনিট্ঠো ইসি তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা কনিট্ঠং ইসিং সত্তক্খত্তুং ভোগেহি পরিক্খিপিত্ৰা উপরিমুদ্ধনি মহন্তং ফণং করিত্ৰা অট্ঠাসি. অথ খো, ভিক্খৰে, কনিট্ঠো ইসি তস্স নাগস্স ভযা কিসো অহোসি লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো. অদ্দস খো, ভিক্খৰে, জেট্ঠো ইসি কনিট্ঠং ইসিং কিসং লূখং দুব্বণ্ণং উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতং ধমনিসন্থতগত্তং. দিস্ৰান কনিট্ঠং ইসিং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, ভো, কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো’’তি? ‘‘ইধ, ভো, মণিকণ্ঠো নাগরাজা গঙ্গং নদিং উত্তরিত্ৰা যেনাহং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মং সত্তক্খত্তুং ভোগেহি পরিক্খিপিত্ৰা উপরিমুদ্ধনি মহন্তং ফণং করিত্ৰা অট্ঠাসি. তস্সাহং, ভো, নাগস্স ভযা [ভযাম্হি (সী.)] কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো’’তি. ‘‘ইচ্ছসি পন ত্ৰং, ভো, তস্স নাগস্স অনাগমন’’ন্তি? ‘‘ইচ্ছামহং, ভো, তস্স নাগস্স অনাগমন’’ন্তি. ‘‘অপি পন ত্ৰং, ভো, তস্স নাগস্স কিঞ্চি পস্সসী’’তি? ‘‘পস্সামহং, ভো, মণিমস্স [মণিস্স (সী. ক.)] কণ্ঠে পিলন্ধন’’ন্তি. ‘‘তেন হি ত্ৰং, ভো, তং নাগং মণিং যাচ – ‘মণিং মে, ভো, দেহি; মণিনা মে অত্থো’’’তি.

অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা গঙ্গং নদিং উত্তরিত্ৰা যেন কনিট্ঠো ইসি তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি. একমন্তং ঠিতং খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠং নাগরাজানং কনিট্ঠো ইসি এতদৰোচ – ‘‘মণিং মে, ভো, দেহি; মণিনা মে অত্থো’’তি. অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা – ‘ভিক্খু মণিং যাচতি, ভিক্খুস্স মণিনা অত্থো’তি খিপ্পঞ্ঞেৰ অগমাসি. দুতিযম্পি খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা গঙ্গং নদিং উত্তরিত্ৰা যেন কনিট্ঠো ইসি তেনুপসঙ্কমি. অদ্দস খো, ভিক্খৰে, কনিট্ঠো ইসি মণিকণ্ঠং নাগরাজানং দূরতোৰ আগচ্ছন্তং. দিস্ৰান মণিকণ্ঠং নাগরাজানং এতদৰোচ – ‘‘মণিং মে, ভো, দেহি; মণিনা মে অত্থো’’তি. অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা – ‘‘ভিক্খু মণিং যাচতি, ভিক্খুস্স মণিনা অত্থো’’তি ততোৰ পটিনিৰত্তি. ততিযম্পি খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা গঙ্গং নদিং উত্তরতি. অদ্দস খো, ভিক্খৰে, কনিট্ঠো ইসি মণিকণ্ঠং নাগরাজানং গঙ্গং নদিং উত্তরন্তং. দিস্ৰান মণিকণ্ঠং নাগরাজানং এতদৰোচ – ‘‘মণিং মে, ভো, দেহি; মণিনা মে অত্থো’’তি. অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা কনিট্ঠং ইসিং গাথাহি অজ্ঝভাসি –

[জা. ১.৩.৭ মণিকণ্ঠজাতকেপি] ‘‘মমন্নপানং ৰিপুলং উল়ারং,

উপ্পজ্জতীমস্স মণিস্স হেতু;

তং তে ন দস্সং অতিযাচকোসি;

ন চাপি তে অস্সমমাগমিস্সং.

[জা. ১.৩.৮ মণিকণ্ঠজাতকেপি] ‘‘সুসূ যথা সক্খরধোতপাণী;

তাসেসি মং সেলমাযাচমানো;

তং তে ন দস্সং অতিযাচকোসি;

ন চাপি তে অস্সমমাগমিস্স’’ন্তি.

অথ খো, ভিক্খৰে, মণিকণ্ঠো নাগরাজা – ‘‘ভিক্খু মণিং যাচতি, ভিক্খুস্স মণিনা অত্থো’’তি পক্কামি. তথা পক্কন্তোৰ [তদাপক্কন্তোৰ (ক.)] অহোসি, ন পুন পচ্চাগঞ্ছি. অথ খো, ভিক্খৰে, কনিট্ঠো ইসি তস্স নাগস্স দস্সনীযস্স অদস্সনেন ভিয্যোসোমত্তায কিসো অহোসি লূখো দুব্বণ্ণো, উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো. অদ্দস খো, ভিক্খৰে, জেট্ঠো ইসি কনিট্ঠং ইসিং ভিয্যোসোমত্তায কিসং লূখং দুব্বণ্ণং উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতং ধমনিসন্থতগত্তং. দিস্ৰান কনিট্ঠং ইসিং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, ভো, ভিয্যোসোমত্তায কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো’’তি? ‘‘তস্সাহং, ভো, নাগস্স দস্সনীযস্স অদস্সনেন ভিয্যোসোমত্তায কিসো লূখো দুব্বণ্ণো উপ্পণ্ডুপ্পণ্ডুকজাতো ধমনিসন্থতগত্তো’’তি. অথ খো, ভিক্খৰে, জেট্ঠো ইসি কনিট্ঠং ইসিং গাথায অজ্ঝভাসি –

[জা. ১.৩.৯ মণিকণ্ঠজাতকেপি] ‘‘ন তং যাচে যস্স পিযং জিগীসে,

ৰিদেস্সো [দেস্সো (সী.), দেস্সো চ (স্যা.)] হোতি অতিযাচনায;

নাগো মণিং যাচিতো ব্রাহ্মণেন;

অদস্সনঞ্ঞেৰ তদজ্ঝগমা’’তি.

তেসঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, তিরচ্ছানগতানং পাণানং অমনাপা ভৰিস্সতি যাচনা অমনাপা ৰিঞ্ঞত্তি. কিমঙ্গং [কিমঙ্গ (সী.)] পন মনুস্সভূতানং!

৩৪৫. ‘‘ভূতপুব্বং, ভিক্খৰে, অঞ্ঞতরো ভিক্খু হিমৰন্তপস্সে ৰিহরতি অঞ্ঞতরস্মিং ৰনসণ্ডে. তস্স খো, ভিক্খৰে, ৰনসণ্ডস্স অৰিদূরে মহন্তং নিন্নং পল্ললং. অথ খো,

ৰাসায উপগচ্ছতি. অথ খো, ভিক্খৰে, সো ভিক্খু তস্স সকুণসঙ্ঘস্স সদ্দেন উব্বাল়্হো যেনাহং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো অহং, ভিক্খৰে, তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘কচ্চি, ভিক্খু, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং কচ্চিসি অপ্পকিলমথেন অদ্ধানং আগতো? কুতো চ ত্ৰং, ভিক্খু, আগচ্ছসী’তি? ‘খমনীযং, ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা. অপ্পকিলমথেন চাহং, ভন্তে, অদ্ধানং আগতো. অত্থি, ভন্তে, হিমৰন্তপস্সে মহাৰনসণ্ডো. তস্স খো পন, ভন্তে, ৰনসণ্ডস্স অৰিদূরে মহন্তং নিন্নং পল্ললং. অথ খো, ভন্তে, মহাসকুণসঙ্ঘো তস্মিং পল্ললে দিৰসং গোচরং চরিত্ৰা সাযং তং ৰনসণ্ডং ৰাসায উপগচ্ছতি. ততো অহং, ভগৰা, আগচ্ছামি – তস্স সকুণসঙ্ঘস্স সদ্দেন উব্বাল়্হো’তি. ‘ইচ্ছসি পন ত্ৰং, ভিক্খু, তস্স সকুণসঙ্ঘস্স অনাগমন’ন্তি? ‘ইচ্ছামহং, ভগৰা, তস্স সকুণসঙ্ঘস্স অনাগমন’ন্তি. ‘তেন হি ত্ৰং, ভিক্খু, তত্থ গন্ত্ৰা তং ৰনসণ্ডং অজ্ঝোগাহেত্ৰা রত্তিযা পঠমং যামং তিক্খত্তুং সদ্দমনুস্সাৰেহি – সুণন্তু মে, ভোন্তো সকুণা, যাৰতিকা ইমস্মিং ৰনসণ্ডে ৰাসং উপগতা, পত্তেন মে অত্থো. একেকং মে, ভোন্তো, পত্তং দদন্তূ’তি. রত্তিযা মজ্ঝিমং যামং… রত্তিযা পচ্ছিমং যামং তিক্খত্তুং সদ্দমনুস্সাৰেহি – ‘সুণন্তু মে, ভোন্তো সকুণা, যাৰতিকা ইমস্মিং ৰনসণ্ডে ৰাসং উপগতা, পত্তেন মে অত্থো. একেকং মে, ভোন্তো, পত্তং দদন্তূ’তি.

‘‘অথ খো, ভিক্খৰে, সো ভিক্খু তত্থ গন্ত্ৰা তং ৰনসণ্ডং অজ্ঝোগাহেত্ৰা রত্তিযা পঠমং যামং তিক্খত্তুং সদ্দমনুস্সাৰেসি – ‘সুণন্তু মে, ভোন্তো সকুণা, যাৰতিকা ইমস্মিং ৰনসণ্ডে ৰাসং উপগতা, পত্তেন মে অত্থো. একেকং মে, ভোন্তো, পত্তং দদন্তূ’তি. রত্তিযা মজ্ঝিম যামং… রত্তিযা পচ্ছিমং যামং তিক্খত্তুং সদ্দমনুস্সাৰেসি – ‘সুণন্তু মে, ভোন্তো সকুণা, যাৰতিকা ইমস্মিং ৰনসণ্ডে ৰাসং উপগতা, পত্তেন মে অত্থো. একেকং মে, ভোন্তো, পত্তং দদন্তূ’তি. অথ খো, ভিক্খৰে, সো সকুণসঙ্ঘো – ‘ভিক্খু পত্তং যাচতি ভিক্খুস্স পত্তেন অত্থো’তি তম্হা ৰনসণ্ডা পক্কামি. তথা পক্কন্তোৰ অহোসি ন পুন পচ্চাগঞ্ছি. তেসঞ্হি নাম, ভিক্খৰে, তিরচ্ছানগতানং পাণানং অমনাপা ভৰিস্সতি যাচনা অমনাপা ৰিঞ্ঞত্তি. কিমঙ্গং পন মনুস্সভূতানং’’!

৩৪৬. ‘‘ভূতপুব্বং, ভিক্খৰে, রট্ঠপালস্স কুলপুত্তস্স পিতা রট্ঠপালং কুলপুত্তং গাথায অজ্ঝভাসি –

‘অপাহং তে ন জানামি, রট্ঠপাল বহূ জনা;

[জা. ১.৭.৫৪] তে মং সঙ্গম্ম যাচন্তি, কস্মা মং ত্ৰং ন যাচসী’তি.

[জা. ১.৭.৫৫] ‘যাচকো অপ্পিযো হোতি, যাচং অদদমপ্পিযো;

তস্মাহং তং ন যাচামি, মা মে ৰিদেস্সনা অহূ’তি.

‘‘সো হি নাম, ভিক্খৰে, রট্ঠপালো কুলপুত্তো সকং পিতরং এৰং ৰক্খতি. কিমঙ্গং পন জনো জনং!

৩৪৭. ‘‘গিহীনং, ভিক্খৰে, দুস্সংহরানি ভোগানি সম্ভতানিপি দুরক্খিযানি. তত্থ নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, এৰং দুস্সংহরেসু ভোগেসু সম্ভতেসুপি দুরক্খিযেসু যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সথ – ‘পুরিসং দেথ, পুরিসত্থকরং দেথ, গোণং দেথ, সকটং দেথ, ৰাসিং দেথ, পরসুং দেথ, কুঠারিং দেথ, কুদালং দেথ, নিখাদনং দেথ, ৰল্লিং দেথ, ৰেল়ুং দেথ, মুঞ্জং দেথ, পব্বজং দেথ, তিণং দেথ, মত্তিকং দেথা’’তি! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৩৪৮. ‘‘সঞ্ঞাচিকায পন ভিক্খুনা কুটিং কারযমানেন অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং পমাণিকা কারেতব্বা. তত্রিদং পমাণং – দীঘসো দ্ৰাদস ৰিদত্থিযো, সুগতৰিদত্থিযা; তিরিযং সত্তন্তরা. ভিক্খূ অভিনেতব্বা ৰত্থুদেসনায. তেহি ভিক্খূহি ৰত্থু দেসেতব্বং – অনারম্ভং [অনারব্ভং (ক.)] সপরিক্কমনং. সারম্ভে [সারব্ভে (ক.)] চে ভিক্খু ৰত্থুস্মিং অপরিক্কমনে সঞ্ঞাচিকায কুটিং কারেয্য, ভিক্খূ ৰা অনভিনেয্য ৰত্থুদেসনায, পমাণং ৰা অতিক্কামেয্য, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৩৪৯. সঞ্ঞাচিকা নাম সযং যাচিত্ৰা পুরিসম্পি পুরিসত্থকরম্পি গোণম্পি সকটম্পি ৰাসিম্পি পরসুম্পি কুঠারিম্পি কুদালম্পি নিখাদনম্পি ৰল্লিম্পি ৰেল়ুম্পি মুঞ্জম্পি পব্বজম্পি তিণম্পি মত্তিকম্পি.

কুটি নাম উল্লিত্তা ৰা হোতি অৰলিত্তা ৰা উল্লিত্তাৰলিত্তা ৰা.

কারযমানেনাতি করোন্তো ৰা কারাপেন্তো ৰা.

অস্সামিকন্তি ন অঞ্ঞো কোচি সামিকো হোতি, ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা গহট্ঠো ৰা পব্বজিতো ৰা.

অত্তুদ্দেসন্তি অত্তনো অত্থায.

পমাণিকা কারেতব্বা. তত্রিদং পমাণং – দীঘসো দ্ৰাদস ৰিদত্থিযো, সুগতৰিদত্থিযাতি বাহিরিমেন মানেন.

তিরিযং সত্তন্তরাতি অব্ভন্তরিমেন মানেন.

ভিক্খূ অভিনেতব্বা ৰত্থুদেসনাযাতি তেন কুটিকারকেন ভিক্খুনা কুটিৰত্থুং সোধেত্ৰা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং কুটিৰত্থুওলোকনং যাচামী’’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. সচে সব্বো সঙ্ঘো উস্সহতি কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং, সব্বেন সঙ্ঘেন ওলোকেতব্বং. নো চে সব্বো সঙ্ঘো উস্সহতি কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং, যে তত্থ হোন্তি ভিক্খূ ব্যত্তা পটিবলা সারম্ভং অনারম্ভং সপরিক্কমনং অপরিক্কমনং জানিতুং তে যাচিত্ৰা সম্মন্নিতব্বা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৩৫০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং কুটিৰত্থুওলোকনং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সম্মন্নেয্য ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং কুটিৰত্থুওলোকনং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সম্মন্নতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স চ ইত্থন্নামস্স চ ভিক্খূনং সম্মুতি [সম্মতি (স্যা.)] ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতা সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ ভিক্খূ ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং ওলোকেতুং. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৩৫১. তেহি সম্মতেহি ভিক্খূহি তত্থ গন্ত্ৰা কুটিৰত্থু ওলোকেতব্বং, সারম্ভং অনারম্ভং সপরিক্কমনং অপরিক্কমনং জানিতব্বং. সচে সারম্ভং হোতি অপরিক্কমনং, ‘মা ইধ করী’তি ৰত্তব্বো. সচে অনারম্ভং হোতি সপরিক্কমনং, সঙ্ঘস্স আরোচেতব্বং – ‘অনারম্ভং সপরিক্কমন’ন্তি. তেন কুটিকারকেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং কুটিৰত্থুদেসনং যাচামী’’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৩৫২. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং কুটিৰত্থুদেসনং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং দেসেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঞ্ঞাচিকায কুটিং কত্তুকামো অস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং কুটিৰত্থুদেসনং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুং দেসেতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থুস্স দেসনা, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দেসিতং সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো কুটিৰত্থু. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৩৫৩. সারম্ভং নাম কিপিল্লিকানং ৰা আসযো হোতি, উপচিকানং ৰা আসযো হোতি, উন্দুরানং ৰা আসযো হোতি, অহীনং ৰা আসযো হোতি, ৰিচ্ছিকানং ৰা আসযো হোতি, সতপদীনং ৰা আসযো হোতি, হত্থীনং ৰা আসযো হোতি, অস্সানং ৰা আসযো হোতি, সীহানং ৰা আসযো হোতি, ব্যগ্ঘানং ৰা আসযো হোতি, দীপীনং ৰা আসযো হোতি, অচ্ছানং ৰা আসযো হোতি, তরচ্ছানং ৰা আসযো হোতি, যেসং কেসঞ্চি তিরচ্ছানগতানং পাণানং আসযো হোতি, পুব্বণ্ণনিস্সিতং ৰা হোতি, অপরণ্ণনিস্সিতং ৰা হোতি, অব্ভাঘাতনিস্সিতং ৰা হোতি, আঘাতননিস্সিতং ৰা হোতি, সুসাননিস্সিতং ৰা হোতি, উয্যাননিস্সিতং ৰা হোতি, রাজৰত্থুনিস্সিতং ৰা হোতি, হত্থিসালানিস্সিতং ৰা হোতি, অস্সসালানিস্সিতং ৰা হোতি, বন্ধনাগারনিস্সিতং ৰা হোতি, পানাগারনিস্সিতং ৰা হোতি, সূননিস্সিতং ৰা হোতি, রচ্ছানিস্সিতং ৰা হোতি, চচ্চরনিস্সিতং ৰা হোতি, সভানিস্সিতং ৰা হোতি, সংসরণনিস্সিতং ৰা [সঞ্চরণনিস্সিতং ৰা (ক.)] হোতি. এতং সারম্ভং নাম.

অপরিক্কমনং নাম ন সক্কা হোতি যথাযুত্তেন সকটেন অনুপরিগন্তুং সমন্তা নিস্সেণিযা অনুপরিগন্তুং. এতং অপরিক্কমনং নাম.

অনারম্ভং নাম ন কিপিল্লিকানং ৰা আসযো হোতি, ন উপচিকানং ৰা আসযো হোতি, ন উন্দুরানং ৰা আসযো হোতি, ন অহীনং ৰা আসযো হোতি, ন ৰিচ্ছিকানং ৰা আসযো হোতি, ন সতপদীনং ৰা আসযো হোতি…পে… ন সংসরণনিস্সিতং ৰা হোতি. এতং অনারম্ভং নাম.

সপরিক্কমনং নাম সক্কা হোতি যথাযুত্তেন সকটেন অনুপরিগন্তুং, সমন্তা নিস্সেণিযা অনুপরিগন্তুং. এতং সপরিক্কমনং নাম.

সঞ্ঞাচিকা নাম সযং যাচিত্ৰা পুরিসম্পি পুরিসত্থকরম্পি…পে… মত্তিকম্পি.

কুটি নাম উল্লিত্তা ৰা হোতি ৰা অৰলিত্তা ৰা উল্লিত্তাৰলিত্তা ৰা.

কারেয্যাতি করোতি ৰা কারাপেতি ৰা.

ভিক্খূ ৰা অনভিনেয্য, ৰত্থুদেসনায পমাণং ৰা অতিক্কামেয্যাতি ঞত্তিদুতিযেন কম্মেন কুটিৰত্থুং ন দেসাপেত্ৰা, আযামতো ৰা ৰিত্থারতো ৰা অন্তমসো কেসগ্গমত্তম্পি অতিক্কামেত্ৰা করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে পযোগে দুক্কটং. একং পিণ্ডং অনাগতে আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তস্মিং পিণ্ডে আগতে আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৩৫৪. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৫৫. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণাতিক্কন্তং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণাতিক্কন্তং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণিকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণিকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি পমাণিকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং.

ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু কুটিং করোতি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৫৬. ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৫৭. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স …পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৫৮. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকা সারম্ভা সপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চা’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকা অনারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু সপরিক্কমনা চা’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকা অনারম্ভা সপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকা হোতূ’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি দেসিতৰত্থুকা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘অনারম্ভা চ হোতু সপরিক্কমনা চা’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি দেসিতৰত্থুকা সারম্ভা সপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘অনারম্ভা হোতূ’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি দেসিতৰত্থুকা অনারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘সপরিক্কমনা হোতূ’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৫৯. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি পমাণাতিক্কন্তা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চা’’তি…পে… ‘‘পমাণিকা চ হোতু সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘পমাণিকা হোতূ’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি পমাণিকা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘অনারম্ভা চ হোতু সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘অনারম্ভা হোতূ’’তি…পে… ‘‘সপরিক্কমনা হোতূ’’তি…পে… অনাপত্তি.

৩৬০. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকা পমাণাতিক্কন্তা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চা’’তি…পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চা’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘কুটি কির মে কযিরতি দেসিতৰত্থুকা পমাণিকা সারম্ভা অপরিক্কমনা’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘অনারম্ভা চ হোতু সপরিক্কমনা চা’’তি…পে… ‘‘অনারম্ভা হোতূ’’তি…পে… ‘‘সপরিক্কমনা হোতূ’’তি…পে… অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং তিণ্ণং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কাটনং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং তিণ্ণং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘পমাণিকা চ হোতু অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং চতুন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং তিণ্ণং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং তিণ্ণং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকা চ হোতু পমাণিকা চ অনারম্ভা চ সপরিক্কমনা চা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৬১. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং…পে… আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং…পে… আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৬২. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং পমাণাতিক্কন্তং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং সঙ্ঘাদিসেসানং.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সা কুটি অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বা ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বা. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কাটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘কুটিং মে করোথা’’তি. তস্স কুটিং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং পমাণিকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৬৩. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি [পরিযোসাৰাপেতি (ক.)], আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি [পরিযোসাৰাপেতি (ক.)], আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৬৪. অনাপত্তি লেণে গুহায তিণকুটিকায অঞ্ঞস্সত্থায ৰাসাগারং ঠপেত্ৰা সব্বত্থ, অনাপত্তি উম্মত্তকস্স আদিকম্মিকস্সাতি.

কুটিকারসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ছট্ঠং.

৭. ৰিহারকারসিক্খাপদং

৩৬৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা কোসম্বিযং ৰিহরতি ঘোসিতারামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো ছন্নস্স উপট্ঠাকো গহপতি আযস্মন্তং ছন্নং এতদৰোচ – ‘‘ৰিহারৰত্থুং, ভন্তে, জানাহি অয্যস্স ৰিহারং কারাপেস্সামী’’তি. অথ খো আযস্মা ছন্নো ৰিহারৰত্থুং সোধেন্তো অঞ্ঞতরং চেতিযরুক্খং ছেদাপেসি গামপূজিতং নিগমপূজিতং নগরপূজিতং জনপদপূজিতং রট্ঠপূজিতং. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা চেতিযরুক্খং ছেদাপেস্সন্তি গামপূজিতং নিগমপূজিতং নগরপূজিতং জনপদপূজিতং রট্ঠপূজিতং! একিন্দ্রিযং সমণা সক্যপুত্তিযা জীৰং ৰিহেঠেন্তী’’ [ৰিহেঠেস্সন্তি (কত্থচি)] তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা ছন্নো চেতিযরুক্খং ছেদাপেস্সতি গামপূজিতং…পে… রট্ঠপূজিত’’ন্তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং ছন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ছন্ন, চেতিযরুক্খং ছেদাপেসি গামপূজিতং…পে… রট্ঠপূজিত’’ন্তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, চেতিযরুক্খং ছেদাপেস্সসি গামপূজিতং নিগমপূজিতং নগরপূজিতং জনপদপূজিতং রট্ঠপূজিতং! জীৰসঞ্ঞিনো হি, মোঘপুরিস, মনুস্সা রুক্খস্মিং. নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৩৬৬. ‘‘মহল্লকং পন ভিক্খুনা ৰিহারং কারযমানেন সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং ভিক্খূ অভিনেতব্বা ৰত্থুদেসনায. তেহি ভিক্খূহি ৰত্থু দেসেতব্বং অনারম্ভং সপরিক্কমনং. সারম্ভে চে ভিক্খু ৰত্থুস্মিং অপরিক্কমনে মহল্লকং ৰিহারং কারেয্য ভিক্খূ ৰা অনভিনেয্য ৰত্থুদেসনায, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৩৬৭. মহল্লকো নাম ৰিহারো সস্সামিকো ৰুচ্চতি.

ৰিহারো নাম উল্লিত্তো ৰা হোতি অৰলিত্তো ৰা উল্লিত্তাৰলিত্তো ৰা.

কারযমানেনাতি করোন্তো ৰা কারাপেন্তো ৰা.

সস্সামিকন্তি অঞ্ঞো কোচি সামিকো হোতি ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা গহট্ঠো ৰা পব্বজিতো ৰা.

অত্তুদ্দেসন্তি অত্তনো অত্থায.

ভিক্খূ অভিনেতব্বা ৰত্থুদেসনাযাতি তেন ৰিহারকারকেন ভিক্খুনা ৰিহারৰত্থুং সোধেত্ৰা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুওলোকনং যাচামী’’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. সচে সব্বো সঙ্ঘো উস্সহতি ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং সব্বেন সঙ্ঘেন ওলোকেতব্বং. নো চে সব্বো সঙ্ঘো উস্সহতি ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং, যে তত্থ হোন্তি ভিক্খূ ব্যত্তা পটিবলা সারম্ভং অনারম্ভং সপরিক্কমনং অপরিক্কমনং জানিতুং তে যাচিত্ৰা সম্মন্নিতব্বা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৩৬৮. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুওলোকনং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খু সম্মন্নেয্য ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুওলোকনং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সম্মন্নতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স চ ইত্থন্নামস্স চ ভিক্খূনং সম্মুতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতা সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ ভিক্খূ ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং ওলোকেতুং. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৩৬৯. তেহি সম্মতেহি ভিক্খূহি তত্থ গন্ত্ৰা ৰিহারৰত্থু ওলোকেতব্বং; সারম্ভং অনারম্ভং সপরিক্কমনং অপরিক্কমনং জানিতব্বং. সচে সারম্ভং হোতি অপরিক্কমনং, ‘মাযিধ করী’তি ৰত্তব্বো. সচে অনারম্ভং হোতি সপরিক্কমনং, সঙ্ঘস্স আরোচেতব্বং – ‘অনারম্ভং সপরিক্কমন’ন্তি. তেন ৰিহারকারকেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুদেসনং যাচামী’’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৩৭০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুদেসনং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং দেসেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু মহল্লকং ৰিহারং কত্তুকামো সস্সামিকং অত্তুদ্দেসং. সো সঙ্ঘং ৰিহারৰত্থুদেসনং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং দেসেতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুস্স দেসনা, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দেসিতং সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো ৰিহারৰত্থুং. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৩৭১. সারম্ভং নাম কিপিল্লিকানং ৰা আসযো হোতি, উপচিকানং ৰা আসযো হোতি, উন্দূরানং ৰা…পে… অহীনং ৰা ৰিচ্ছিকানং ৰা সতপদীনং ৰা হত্থীনং ৰা অস্সানং ৰা সীহানং ৰা ব্যগ্ঘানং ৰা দীপীনং ৰা অচ্ছানং ৰা তরচ্ছানং ৰা আসযো হোতি, যেসং কেসঞ্চি তিরচ্ছানগতানং পাণানং আসযো হোতি, পুব্বণ্ণনিস্সিতং ৰা হোতি, অপরণ্ণনিস্সিতং ৰা হোতি, অব্ভাঘাতনিস্সিতং ৰা হোতি, আঘাতননিস্সিতং ৰা হোতি, সুসাননিস্সিতং ৰা হোতি, উয্যাননিস্সিতং ৰা হোতি, রাজৰত্থুনিস্সিতং ৰা হোতি, হত্থিসালানিস্সিতং ৰা হোতি, অস্সসালানিস্সিতং ৰা হোতি, বন্ধনাগারনিস্সিতং ৰা হোতি, পানাগারনিস্সিতং ৰা হোতি, সূননিস্সিতং ৰা হোতি, রচ্ছানিস্সিতং ৰা হোতি, চচ্চরনিস্সিতং ৰা হোতি, সভানিস্সিতং ৰা হোতি, সংসরণনিস্সিতং ৰা হোতি. এতং সারম্ভং নাম.

অপরিক্কমনং নাম ন সক্কা হোতি যথাযুত্তেন সকটেন অনুপরিগন্তুং, সমন্তা নিস্সেণিযা অনুপরিগন্তুং. এতং অপরিক্কমনং নাম.

অনারম্ভং নাম ন কিপিল্লিকানং ৰা আসযো হোতি…পে… ন সংসরণনিস্সিতং ৰা হোতি. এতং অনারম্ভং নাম.

সপরিক্কমনং নাম সক্কা হোতি যথাযুত্তেন সকটেন অনুপরিগন্তুং, সমন্তা নিস্সেণিযা অনুপরিগন্তুং. এতং সপরিক্কমনং নাম.

মহল্লকো নাম ৰিহারো সস্সামিকো ৰুচ্চতি.

ৰিহারো নাম উল্লিত্তো ৰা হোতি অৰলিত্তো ৰা উল্লিত্তাৰলিত্তো ৰা.

কারেয্যাতি করোতি ৰা কারাপেতি ৰা.

ভিক্খূ ৰা অনভিনেয্য ৰত্থুদেসনাযাতি ঞত্তিদুতিযেন কম্মেন ৰিহারৰত্থুং ন দেসাপেত্ৰা করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং. একং পিণ্ডং অনাগতে, আপত্তি থুল্লচ্চযস্স. তস্মিং পিণ্ডে আগতে, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি – ‘সঙ্ঘাদিসেসো’তি.

৩৭২. ভিক্খু ৰিহারং করোতি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু ৰিহারং করোতি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু ৰিহারং করোতি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স. ভিক্খু ৰিহারং করোতি অদেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু ৰিহারং করোতি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং. ভিক্খু ৰিহারং করোতি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু ৰিহারং করোতি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স. ভিক্খু ৰিহারং করোতি দেসিতৰত্থুকং অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৭৩. ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৭৪. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. ন চ সমাদিসতি – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৭৫. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘ৰিহারো কির মে কযিরতি অদেসিতৰত্থুকো সারম্ভো অপরিক্কমনো’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি …পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চা’’তি…পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু সপরিক্কমনো চা’’তি …পে… ‘‘দেসিতৰত্থুকো হোতূ’’তি. নো চে সামং ৰা গচ্ছেয্য দূতং ৰা পহিণেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো সুণাতি – ‘‘ৰিহারো কির মে কযিরতি দেসিতৰত্থুকো সারম্ভো অপরিক্কমনো’’তি. তেন ভিক্খুনা সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘অনারম্ভো চ হোতু সপরিক্কমনো চা’’তি…পে… ‘‘অনারম্ভো হোতূ’’তি ‘‘সপরিক্কমনো হোতূ’’তি, অনাপত্তি.

৩৭৬. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং তিণ্ণং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. সমাদিসতি চ – ‘‘দেসিতৰত্থুকো চ হোতু অনারম্ভো চ সপরিক্কমনো চা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি কারুকানং দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৭৭. ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি অদেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সো ৰিহারো অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বো ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বো. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সমাদিসিত্ৰা পক্কমতি – ‘‘ৰিহারং মে করোথা’’তি. তস্স ৰিহারং করোন্তি দেসিতৰত্থুকং সারম্ভং অপরিক্কমনং. সো চে ৰিপ্পকতে আগচ্ছতি, তেন ভিক্খুনা সো ৰিহারো অঞ্ঞস্স ৰা দাতব্বো ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কাতব্বো. নো চে অঞ্ঞস্স ৰা দদেয্য ভিন্দিত্ৰা ৰা পুন কারেয্য, আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং…পে… সারম্ভং সপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং অপরিক্কমনং, আপত্তি দুক্কটস্স…পে… অনারম্ভং সপরিক্কমনং, অনাপত্তি.

৩৭৮. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৭৯. অনাপত্তি লেণে গুহায তিণকুটিকায অঞ্ঞস্সত্থায ৰাসাগারং ঠপেত্ৰা সব্বত্থ. অনাপত্তি উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰিহারকারসিক্খাপদং নিট্ঠিতং সত্তমং.

৮. দুট্ঠদোসসিক্খাপদং

৩৮০. [ইদং ৰত্থু চূল়ৰ. ১৮৯] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন আযস্মতা দব্বেন মল্লপুত্তেন জাতিযা সত্তৰস্সেন অরহত্তং সচ্ছিকতং হোতি. যং কিঞ্চি [যঞ্চ কিঞ্চি (সী. ক.)] সাৰকেন পত্তব্বং সব্বং তেন অনুপ্পত্তং হোতি. নত্থি চস্স কিঞ্চি উত্তরি করণীযং, কতস্স ৰা পতিচযো. অথ খো আযস্মতো দব্বস্স মল্লপুত্তস্স রহোগতস্স পটিসল্লীনস্স এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি – ‘‘মযা খো জাতিযা সত্তৰস্সেন অরহত্তং সচ্ছিকতং. যং কিঞ্চি সাৰকেন পত্তব্বং সব্বং মযা অনুপ্পত্তং. নত্থি চ মে কিঞ্চি উত্তরি করণীযং, কতস্স ৰা পতিচযো. কিন্নু খো অহং সঙ্ঘস্স ৰেয্যাৰচ্চং করেয্য’’ন্তি?

অথ খো আযস্মতো দব্বস্স মল্লপুত্তস্স এতদহোসি – ‘‘যংনূনাহং সঙ্ঘস্স সেনাসনঞ্চ পঞ্ঞপেয্যং ভত্তানি চ উদ্দিসেয্য’’ন্তি. অথ খো আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো সাযন্হসমযং পটিসল্লানা ৰুট্ঠিতো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘ইধ ময্হং, ভন্তে, রহোগতস্স পটিসল্লীনস্স এৰং চেতসো পরিৰিতক্কো উদপাদি মযা খো জাতিযা সত্তৰস্সেন অরহত্তং সচ্ছিকতং, যং কিঞ্চি সাৰকেন পত্তব্বং, সব্বং মযা অনুপত্তং, নত্থি চ মে কিঞ্চি উত্তরি করণীযং, কতস্স ৰা পতিচযো, কিং নু খো অহং সঙ্ঘস্স ৰেয্যাৰচ্চং করেয্য’’ন্তি. তস্স ময্হং ভন্তে, এতদহোসি যংনূনাহং ‘‘সঙ্ঘস্স সেনাসনঞ্চ পঞ্ঞপেয্যং ভত্তানি চ উদ্দিসেয্যন্তি. ইচ্ছামহং, ভন্তে, সঙ্ঘস্স সেনাসনঞ্চ পঞ্ঞপেতুং ভত্তানি চ উদ্দিসিতু’’ন্তি. ‘‘সাধু সাধু, দব্ব. তেন হি ত্ৰং, দব্ব, সঙ্ঘস্স সেনাসনঞ্চ পঞ্ঞপেহি ভত্তানি চ উদ্দিসা’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি খো আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো ভগৰতো পচ্চস্সোসি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, সঙ্ঘো দব্বং মল্লপুত্তং সেনাসনপঞ্ঞাপকঞ্চ ভত্তুদ্দেসকঞ্চ সম্মন্নতু. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বো. পঠমং দব্বো মল্লপুত্তো যাচিতব্বো. যাচিত্ৰা ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৩৮১. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং সঙ্ঘো আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং সেনাসনপঞ্ঞাপকঞ্চ ভত্তুদ্দেসকঞ্চ সম্মন্নেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. সঙ্ঘো আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং সেনাসনপঞ্ঞাপকঞ্চ ভত্তুদ্দেসকঞ্চ সম্মন্নতি. যস্সাযস্মতো খমতি আযস্মতো দব্বস্স মল্লপুত্তস্স সেনাসনপঞ্ঞাপকস্স চ ভত্তুদ্দেসকস্স চ সম্মুতি, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতো সঙ্ঘেন আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো সেনাসনপঞ্ঞাপকো চ ভত্তুদ্দেসকো চ. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৩৮২. সম্মতো চ পনাযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো সভাগানং ভিক্খূনং একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি. যে তে ভিক্খূ সুত্তন্তিকা তেসং একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘তে অঞ্ঞমঞ্ঞং সুত্তন্তং সঙ্গাযিস্সন্তী’’তি. যে তে ভিক্খূ ৰিনযধরা তেসং একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘তে অঞ্ঞমঞ্ঞং ৰিনযং ৰিনিচ্ছিনিস্সন্তী’’তি [ৰিনিচ্ছিস্সন্তীতি (ক.)]. যে তে ভিক্খূ ধম্মকথিকা তেসং একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘তে অঞ্ঞমঞ্ঞং ধম্মং সাকচ্ছিস্সন্তী’’তি. যে তে ভিক্খূ ঝাযিনো তেসং একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘তে অঞ্ঞমঞ্ঞং ন ব্যাবাধিস্সন্তী’’তি [ন ব্যাবাহিস্সন্তীতি (ক.)]. যে তে ভিক্খূ তিরচ্ছানকথিকা কাযদল়্হিবহুলা [কাযদড্ঢিবহুলা (সী.)] ৰিহরন্তি তেসম্পি একজ্ঝং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘ইমাযপিমে আযস্মন্তো রতিযা অচ্ছিস্সন্তী’’তি. যেপি তে ভিক্খূ ৰিকালে আগচ্ছন্তি তেসম্পি তেজোধাতুং সমাপজ্জিত্ৰা তেনেৰ আলোকেন সেনাসনং পঞ্ঞপেতি. অপিসু ভিক্খূ সঞ্চিচ্চ ৰিকালে আগচ্ছন্তি – ‘‘মযং আযস্মতো দব্বস্স মল্লপুত্তস্স ইদ্ধিপাটিহারিযং পস্সিস্সামা’’তি.

তে আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘অম্হাকং, আৰুসো দব্ব, সেনাসনং পঞ্ঞপেহী’’তি. তে আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো এৰং ৰদেতি – ‘‘কত্থাযস্মন্তা ইচ্ছন্তি, কত্থ পঞ্ঞপেমী’’তি? তে সঞ্চিচ্চ দূরে অপদিসন্তি – ‘‘অম্হাকং, আৰুসো দব্ব, গিজ্ঝকূটে পব্বতে সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, চোরপপাতে সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, ইসিগিলিপস্সে কাল়সিলাযং সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, ৰেভারপস্সে সত্তপণ্ণিগুহাযং সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, সীতৰনে সপ্পসোণ্ডিকপব্ভারে সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, গোতমককন্দরাযং সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, তিন্দুককন্দরাযং সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, তপোদকন্দরাযং সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, তপোদারামে সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, জীৰকম্বৰনে সেনাসনং পঞ্ঞপেহি. অম্হাকং, আৰুসো, মদ্দকুচ্ছিস্মিং মিগদাযে সেনাসনং পঞ্ঞপেহী’’তি.

তেসং আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো তেজোধাতুং সমাপজ্জিত্ৰা অঙ্গুলিযা জলমানায পুরতো পুরতো গচ্ছতি. তেপি তেনেৰ আলোকেন আযস্মতো দব্বস্স মল্লপুত্তস্স পিট্ঠিতো পিট্ঠিতো গচ্ছন্তি. তেসং আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো এৰং সেনাসনং পঞ্ঞপেতি – ‘‘অযং মঞ্চো, ইদং পীঠং, অযং ভিসি, ইদং বিম্বোহনং, ইদং ৰচ্চট্ঠানং, ইদং পস্সাৰট্ঠানং, ইদং পানীযং, ইদং পরিভোজনীযং, অযং কত্তরদণ্ডো, ইদং সঙ্ঘস্স কতিকসণ্ঠানং, ইমং কালং পৰিসিতব্বং, ইমং কালং নিক্খমিতব্ব’’ন্তি. তেসং আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো এৰং সেনাসনং পঞ্ঞপেত্ৰা পুনদেৰ ৰেল়ুৰনং পচ্চাগচ্ছতি.

৩৮৩. তেন খো পন সমযেন মেত্তিযভূমজকা [ভুম্মজকা (সী. স্যা.)] ভিক্খূ নৰকা চেৰ হোন্তি অপ্পপুঞ্ঞা চ. যানি সঙ্ঘস্স লামকানি সেনাসনানি তানি তেসং পাপুণন্তি লামকানি চ ভত্তানি. তেন খো পন সমযেন রাজগহে মনুস্সা ইচ্ছন্তি থেরানং ভিক্খূনং অভিসঙ্খারিকং পিণ্ডপাতং দাতুং সপ্পিম্পি তেলম্পি উত্তরিভঙ্গম্পি. মেত্তিযভূমজকানং পন ভিক্খূনং পাকতিকং দেন্তি যথারন্ধং কণাজকং বিলঙ্গদুতিযং. তে পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপ্পটিক্কন্তা থেরে ভিক্খূ পুচ্ছন্তি – ‘‘তুম্হাকং, আৰুসো, ভত্তগ্গে কিং অহোসি? তুম্হাকং, আৰুসো, ভত্তগ্গে কিং অহোসী’’তি? একচ্চে থেরা এৰং ৰদন্তি – ‘‘অম্হাকং, আৰুসো, সপ্পি অহোসি তেলং অহোসি উত্তরিভঙ্গং অহোসী’’তি. মেত্তিযভূমজকা পন ভিক্খূ এৰং ৰদন্তি – ‘‘অম্হাকং, আৰুসো, ন কিঞ্চি অহোসি, পাকতিকং যথারন্ধং কণাজকং বিলঙ্গদুতিয’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন কল্যাণভত্তিকো গহপতি সঙ্ঘস্স চতুক্কভত্তং দেতি নিচ্চভত্তং. সো ভত্তগ্গে সপুত্তদারো উপতিট্ঠিত্ৰা পরিৰিসতি. অঞ্ঞে ওদনেন পুচ্ছন্তি, অঞ্ঞে সূপেন পুচ্ছন্তি, অঞ্ঞে তেলেন পুচ্ছন্তি, অঞ্ঞে উত্তরিভঙ্গেন পুচ্ছন্তি. তেন খো পন সমযেন কল্যাণভত্তিকস্স গহপতিনো ভত্তং স্ৰাতনায মেত্তিযভূমজকানং ভিক্খূনং উদ্দিট্ঠং হোতি. অথ খো কল্যাণভত্তিকো গহপতি আরামং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন. সো যেনাযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো কল্যাণভত্তিকং গহপতিং আযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি. অথ খো কল্যাণভত্তিকো গহপতি আযস্মতা দব্বেন মল্লপুত্তেন ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘কস্স, ভন্তে, অম্হাকং ঘরে স্ৰাতনায ভত্তং উদ্দিট্ঠ’’ন্তি? ‘‘মেত্তিযভূমজকানং খো, গহপতি, ভিক্খূনং তুম্হাকং ঘরে স্ৰাতনায ভত্তং উদ্দিট্ঠ’’ন্তি. অথ খো কল্যাণভত্তিকো গহপতি অনত্তমনো অহোসি – ‘‘কথঞ্হি নাম পাপভিক্খূ অম্হাকং ঘরে ভুঞ্জিস্সন্তী’’তি! ঘরং গন্ত্ৰা দাসিং আণাপেসি – ‘‘যে, জে, স্ৰে ভত্তিকা আগচ্ছন্তি তে কোট্ঠকে আসনং পঞ্ঞপেত্ৰা কণাজকেন বিলঙ্গদুতিযেন পরিৰিসা’’তি. ‘‘এৰং অয্যা’’তি খো সা দাসী কল্যাণভত্তিকস্স গহপতিনো পচ্চস্সোসি.

অথ খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ – ‘‘হিয্যো খো, আৰুসো, অম্হাকং কল্যাণভত্তিকস্স গহপতিনো ঘরে ভত্তং উদ্দিট্ঠং, স্ৰে অম্হে কল্যাণভত্তিকো গহপতি সপুত্তদারো উপতিট্ঠিত্ৰা পরিৰিসিস্সতি; অঞ্ঞে ওদনেন পুচ্ছিস্সন্তি, অঞ্ঞে সূপেন পুচ্ছিস্সন্তি, অঞ্ঞে তেলেন পুচ্ছিস্সন্তি, অঞ্ঞে উত্তরিভঙ্গেন পুচ্ছিস্সন্তী’’তি. তে তেনেৰ সোমনস্সেন ন চিত্তরূপং রত্তিযা সুপিংসু. অথ খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেন কল্যাণভত্তিকস্স গহপতিনো নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমিংসু. অদ্দসা খো সা দাসী মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ দূরতোৰ আগচ্ছন্তে. দিস্ৰান কোট্ঠকে আসনং পঞ্ঞপেত্ৰা মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘নিসীদথ, ভন্তে’’তি. অথ খো মেত্তিযভূমজকানং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘নিস্সংসযং খো ন তাৰ ভত্তং সিদ্ধং ভৰিস্সতি! যথা [যাৰ (সী.)] মযং কোট্ঠকে নিসীদেয্যামা’’তি [নিসীদাপীযেয্যামাতি (সী.), নিসীদাপীযামাতি (স্যা.)]. অথ খো সা দাসী কণাজকেন বিলঙ্গদুতিযেন উপগচ্ছি – ‘‘ভুঞ্জথ, ভন্তে’’তি. ‘‘মযং খো, ভগিনি, নিচ্চভত্তিকা’’তি. ‘‘জানামি অয্যা নিচ্চভত্তিকাত্থ. অপিচাহং হিয্যোৰ গহপতিনা আণত্তা – ‘যে, জে, স্ৰে ভত্তিকা আগচ্ছন্তি তে কোট্ঠকে আসনং পঞ্ঞপেত্ৰা কণাজকেন বিলঙ্গদুতিযেন পরিৰিসা’তি. ভুঞ্জথ, ভন্তে’’তি. অথ খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ – ‘‘হিয্যো খো, আৰুসো, কল্যাণভত্তিকো গহপতি আরামং অগমাসি দব্বস্স মল্লপুত্তস্স সন্তিকে. নিস্সংসযং খো মযং দব্বেন মল্লপুত্তেন গহপতিনো অন্তরে [সন্তিকে (স্যা. কং. ক.)] পরিভিন্না’’তি. তে তেনেৰ দোমনস্সেন ন চিত্তরূপং ভুঞ্জিংসু. অথ খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপ্পটিক্কন্তা আরামং গন্ত্ৰা পত্তচীৰরং পটিসামেত্ৰা বহারামকোট্ঠকে সঙ্ঘাটিপল্লত্থিকায নিসীদিংসু তুণ্হীভূতা মঙ্কুভূতা পত্তক্খন্ধা অধোমুখা পজ্ঝাযন্তা অপ্পটিভানা.

অথ খো মেত্তিযা ভিক্খুনী যেন মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘ৰন্দামি, অয্যা’’তি. এৰং ৰুত্তে মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ নালপিংসু. দুতিযম্পি খো…পে… ততিযম্পি খো মেত্তিযা ভিক্খুনী মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘ৰন্দামি, অয্যা’’তি. ততিযম্পি খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ নালপিংসু. ‘‘ক্যাহং অয্যানং অপরজ্ঝামি? কিস্স মং অয্যা নালপন্তী’’তি? ‘‘তথা হি পন ত্ৰং, ভগিনি, অম্হে দব্বেন মল্লপুত্তেন ৰিহেঠীযমানে অজ্ঝুপেক্খসী’’তি? ‘‘ক্যাহং, অয্যা, করোমী’’তি? ‘‘সচে খো ত্ৰং, ভগিনি, ইচ্ছেয্যাসি অজ্জেৰ ভগৰা দব্বং মল্লপুত্তং নাসাপেয্যা’’তি. ‘‘ক্যাহং, অয্যা, করোমি, কিং মযা সক্কা কাতু’’ন্তি? ‘‘এহি ত্ৰং, ভগিনি, যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কম; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং এৰং ৰদেহি – ‘ইদং, ভন্তে, নচ্ছন্নং নপ্পতিরূপং. যাযং, ভন্তে, দিসা অভযা অনীতিকা অনুপদ্দৰা সাযং দিসা সভযা সঈতিকা সউপদ্দৰা. যতো নিৰাতং ততো সৰাতং [পৰাতং (সী. স্যা.)]. উদকং মঞ্ঞে আদিত্তং. অয্যেনম্হি দব্বেন মল্লপুত্তেন দূসিতা’’’তি. ‘‘এৰং, অয্যা’’তি খো মেত্তিযা ভিক্খুনী মেত্তিযভূমজকানং ভিক্খূনং পটিস্সুত্ৰা যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি. একমন্তং ঠিতা খো মেত্তিযা ভিক্খুনী ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, ভন্তে, নচ্ছন্নং নপ্পতিরূপং. যাযং, ভন্তে, দিসা অভযা অনীতিকা অনুপদ্দৰা সাযং দিসা সভযা সঈতিকা সউপদ্দৰা. যতো নিৰাতং ততো সৰাতং. উদকং মঞ্ঞে আদিত্তং! অয্যেনম্হি দব্বেন মল্লপুত্তেন দূসিতা’’তি.

৩৮৪. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং পটিপুচ্ছি – ‘‘সরসি ত্ৰং, দব্ব, এৰরূপং কত্তা যথাযং ভিক্খুনী আহা’’তি? ‘‘যথা মং, ভন্তে, ভগৰা জানাতী’’তি. দুতিযম্পি খো ভগৰা…পে… ততিযম্পি খো ভগৰা আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘সরসি ত্ৰং, দব্ব, এৰরূপং কত্তা যথাযং ভিক্খুনী আহা’’তি? ‘‘যথা মং, ভন্তে, ভগৰা জানাতী’’তি. ‘‘ন খো, দব্ব, দব্বা এৰং নিব্বেঠেন্তি. সচে তযা কতং কতন্তি ৰদেহি, সচে তযা অকতং অকতন্তি ৰদেহী’’তি. ‘‘যতো অহং, ভন্তে, জাতো নাভিজানামি সুপিনন্তেনপি মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিতা, পগেৰ জাগরো’’তি! অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, মেত্তিযং ভিক্খুনিং নাসেথ. ইমে চ ভিক্খূ অনুযুঞ্জথা’’তি. ইদং ৰত্ৰা ভগৰা উট্ঠাযাসনা ৰিহারং পাৰিসি.

অথ খো তে ভিক্খূ মেত্তিযং ভিক্খুনিং নাসেসুং. অথ খো মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ তে ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মাৰুসো, মেত্তিযং ভিক্খুনিং নাসেথ. ন সা কিঞ্চি অপরজ্ঝতি. অম্হেহি সা উস্সাহিতা কুপিতেহি অনত্তমনেহি চাৰনাধিপ্পাযেহী’’তি. ‘‘কিং পন তুম্হে, আৰুসো, আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং অমূলকেন পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেথা’’তি? ‘‘এৰমাৰুসো’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং অমূলকেন পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, দব্বং মল্লপুত্তং অমূলকেন পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, দব্বং মল্লপুত্তং অমূলকেন পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৩৮৫. যো পন ভিক্খু ভিক্খুং দুট্ঠো দোসো অপ্পতীতো অমূলকেন পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেয্য – ‘অপ্পেৰ নাম নং ইমম্হা ব্রহ্মচরিযা চাৰেয্য’ন্তি, ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা অমূলকঞ্চেৰ তং অধিকরণং হোতি ভিক্খু চ দোসং পতিট্ঠাতি, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৩৮৬. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ভিক্খুন্তি অঞ্ঞং ভিক্খুং.

দুট্ঠো দোসোতি কুপিতো অনত্তমনো অনভিরদ্ধো আহতচিত্তো খিলজাতো.

অপ্পতীতোতি তেন চ কোপেন তেন চ দোসেন তায চ অনত্তমনতায তায চ অনভিরদ্ধিযা অপ্পতীতো হোতি.

অমূলকং নাম অদিট্ঠং অসুতং অপরিসঙ্কিতং.

পারাজিকেন ধম্মেনাতি চতুন্নং অঞ্ঞতরেন.

অনুদ্ধংসেয্যাতি চোদেতি ৰা চোদাপেতি ৰা.

অপ্পেৰ নাম নং ইমম্হা ব্রহ্মচরিযা চাৰেয্যন্তি ভিক্খুভাৰা চাৰেয্যং, সমণধম্মা চাৰেয্যং, সীলক্খন্ধা চাৰেয্যং, তপোগুণা চাৰেয্যং.

ততো অপরেন সমযেনাতি যস্মিং খণে অনুদ্ধংসিতো হোতি তং খণং তং লযং তং মুহুত্তং ৰীতিৰত্তে.

সমনুগ্গাহীযমানোতি যেন ৰত্থুনা অনুদ্ধংসিতো হোতি তস্মিং ৰত্থুস্মিং সমনুগ্গাহীযমানো.

অসমনুগ্গাহীযমানোতি ন কেনচি ৰুচ্চমানো.

অধিকরণং নাম চত্তারি অধিকরণানি – ৰিৰাদাধিকরণং, অনুৰাদাধিকরণং, আপত্তাধিকরণং, কিচ্চাধিকরণং.

ভিক্খু চ দোসং পতিট্ঠাতীতি তুচ্ছকং মযা ভণিতং, মুসা মযা ভণিতং, অভূতং মযা ভণিতং, অজানন্তেন মযা ভণিতং.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৩৮৭. অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘দিট্ঠো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অসুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘সুতো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অপরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘দিট্ঠো মযা সুতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘দিট্ঠো মযা পরিসঙ্কিতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘দিট্ঠো মযা সুতো চ পরিসঙ্কিতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অসুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘সুতো মযা পরিসঙ্কিতো চ…পে… সুতো মযা দিট্ঠো চ…পে… সুতো মযা পরিসঙ্কিতো চ দিট্ঠো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অপরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতো মযা দিট্ঠো চ…পে… পরিসঙ্কিতো মযা সুতো চ…পে… পরিসঙ্কিতো মযা দিট্ঠো চ সুতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘সুতো মযা পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি’’…পে… ‘‘সুতো মযা পরিসঙ্কিতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি…পে… দিট্ঠো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি…পে… পরিসঙ্কিতো মযা দিট্ঠো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

পরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘দিট্ঠো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি…পে… সুতো মযা, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি…পে… দিট্ঠো মযা সুতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. দিট্ঠে ৰেমতিকো দিট্ঠং নো কপ্পেতি দিট্ঠং নস্সরতি দিট্ঠং পমুট্ঠো হোতি…পে… সুতে ৰেমতিকো সুতং নো কপ্পেতি সুতং নস্সরতি সুতং পমুট্ঠো হোতি…পে… পরিসঙ্কিতে ৰেমতিকো পরিসঙ্কিতং নো কপ্পেতি পরিসঙ্কিতং নস্সরতি পরিসঙ্কিতং পমুট্ঠো হোতি. তঞ্চে চোদেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতো মযা দিট্ঠো চ…পে… পরিসঙ্কিতো মযা সুতো চ…পে… পরিসঙ্কিতো মযা দিট্ঠো চ সুতো চ, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৮৮. অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘দিট্ঠোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অসুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি…পে… অপরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অদিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘দিট্ঠোসি সুতোসি…পে… দিট্ঠোসি পরিসঙ্কিতোসি…পে… দিট্ঠোসি সুতোসি পরিসঙ্কিতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি’’…পে… অসুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি…পে… অপরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি, দিট্ঠোসি…পে… পরিসঙ্কিতোসি, সুতোসি…পে… পরিসঙ্কিতোসি, দিট্ঠোসি, সুতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘সুতোসি’’…পে… তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি’’…পে… তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘সুতোসি, পরিসঙ্কিতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি…পে… পরিসঙ্কিতস্স হোতি – ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো’’তি. তঞ্চে ‘‘দিট্ঠোসি’’…পে… তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘সুতোসি’’…পে… তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘দিট্ঠোসি, সুতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

দিট্ঠস্স হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. দিট্ঠে ৰেমতিকো দিট্ঠং নো কপ্পেতি দিট্ঠং নস্সরতি দিট্ঠং পমুট্ঠো হোতি…পে… সুতে ৰেমতিকো সুতং নো কপ্পেতি সুতং নস্সরতি সুতং পমুট্ঠো হোতি…পে… পরিসঙ্কিতে ৰেমতিকো পরিসঙ্কিতং নো কপ্পেতি পরিসঙ্কিতং নস্সরতি পরিসঙ্কিতং পমুট্ঠো হোতি. তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি, দিট্ঠোসি’’…পে… পরিসঙ্কিতং পমুট্ঠো হোতি, তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি সুতোসি’’…পে… পরিসঙ্কিতং পমুট্ঠো হোতি, তঞ্চে চোদাপেতি – ‘‘পরিসঙ্কিতোসি, দিট্ঠোসি, সুতোসি, পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৮৯. অসুদ্ধে সুদ্ধদিট্ঠি, সুদ্ধে অসুদ্ধদিট্ঠি, অসুদ্ধে অসুদ্ধদিট্ঠি, সুদ্ধে সুদ্ধদিট্ঠি.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদেন দুক্কটস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, অনাপত্তি.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদেন দুক্কটস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, অনাপত্তি.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদেন দুক্কটস্স.

অসুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে অসুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসেন দুক্কটস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা চাৰনাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো. তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো অনোকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদেন দুক্কটস্স.

সুদ্ধো হোতি পুগ্গলো অঞ্ঞতরং পারাজিকং ধম্মং অনজ্ঝাপন্নো তঞ্চে সুদ্ধদিট্ঠি সমানো ওকাসং কারাপেত্ৰা অক্কোসাধিপ্পাযো ৰদেতি, আপত্তি ওমসৰাদস্স.

৩৯০. অনাপত্তি সুদ্ধে অসুদ্ধদিট্ঠিস্স, অসুদ্ধে অসুদ্ধদিট্ঠিস্স, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

দুট্ঠদোসসিক্খাপদং নিট্ঠিতং অট্ঠমং.

৯. দুতিযদুট্ঠদোসসিক্খাপদং

৩৯১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ গিজ্ঝকূটা পব্বতা ওরোহন্তা অদ্দসংসু ছগলকং [ছকলকং (স্যা.)] অজিকায ৰিপ্পটিপজ্জন্তং. দিস্ৰান এৰমাহংসু – ‘‘হন্দ মযং, আৰুসো, ইমং ছগলকং দব্বং মল্লপুত্তং নাম করোম. ইমং অজিকং মেত্তিযং নাম ভিক্খুনিং করোম. এৰং মযং ৰোহরিস্সাম. পুব্বে মযং, আৰুসো, দব্বং মল্লপুত্তং সুতেন অৰোচুম্হা. ইদানি পন অম্হেহি সামং দিট্ঠো মেত্তিযায ভিক্খুনিযা ৰিপ্পটিপজ্জন্তো’’তি. তে তং ছগলকং দব্বং মল্লপুত্তং নাম অকংসু. তং অজিকং মেত্তিযং নাম ভিক্খুনিং অকংসু. তে ভিক্খূনং আরোচেসুং – ‘‘পুব্বে মযং, আৰুসো, দব্বং মল্লপুত্তং সুতেন অৰোচুম্হা. ইদানি পন অম্হেহি সামং দিট্ঠো মেত্তিযায ভিক্খুনিযা ৰিপ্পটিপজ্জন্তো’’তি. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘মাৰুসো, এৰং অৰচুত্থ. নাযস্মা দব্বো মল্লপুত্তো এৰং করিস্সতী’’তি.

অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং পটিপুচ্ছি – ‘‘সরসি ত্ৰং, দব্ব, এৰরূপং কত্তা যথযিমে ভিক্খূ আহংসূ’’তি? ‘‘যথা মং, ভন্তে, ভগৰা জানাতী’’তি. দুতিযম্পি খো ভগৰা…পে… ততিযম্পি খো ভগৰা আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘সরসি ত্ৰং, দব্ব, এৰরূপং কত্তা যথযিমে ভিক্খূ আহংসূ’’তি? ‘‘যথা মং, ভন্তে, ভগৰা জানাতী’’তি. ‘‘ন খো, দব্ব, দব্বা এৰং নিব্বেঠেন্তি. সচে তযা কতং কতন্তি ৰদেহি, সচে তযা অকতং অকতন্তি ৰদেহী’’তি. ‘‘যতো অহং, ভন্তে, জাতো নাভিজানামি সুপিনন্তেনপি মেথুনধম্মং পটিসেৰিতা, পগেৰ জাগরো’’তি! অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খুৰে, ইমে ভিক্খূ অনুযুঞ্জথা’’তি. ইদং ৰত্ৰা ভগৰা উট্ঠাযাসনা ৰিহারং পাৰিসি.

অথ খো তে ভিক্খূ মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ অনুযুঞ্জিংসু. তে ভিক্খূহি অনুযুঞ্জীযমানা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং – ‘‘কিং পন তুম্হে, আৰুসো, আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্স কিঞ্চিদেসং লেসমত্তং উপাদায পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেথা’’তি? ‘‘এৰমাৰুসো’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম মেত্তিযভূমজকা ভিক্খূ আযস্মন্তং দব্বং মল্লপুত্তং অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্স কিঞ্চি দেসং লেসমত্তং উপাদায পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ মেত্তিযভূমজকে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, দব্বং মল্লপুত্তং অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্স কিঞ্চি দেসং লেসমত্তং উপাদায পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, দব্বং মল্লপুত্তং অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্স কিঞ্চি দেসং লেসমত্তং উপাদায পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৩৯২. ‘‘যো পন ভিক্খু ভিক্খুং দুট্ঠো দোসো অপ্পতীতো অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্স কিঞ্চিদেসং লেসমত্তং উপাদায পারাজিকেন ধম্মেন অনুদ্ধংসেয্য – ‘অপ্পেৰ নাম নং ইমম্হা ব্রহ্মচরিযা চাৰেয্য’ন্তি. ততো অপরেন সমযেন সমনুগ্গাহীযমানো ৰা অসমনুগ্গাহীযমানো ৰা অঞ্ঞভাগিযঞ্চেৰ তং অধিকরণং হোতি কোচিদেসো লেসমত্তো উপাদিন্নো, ভিক্খু চ দোসং পতিট্ঠাতি, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৩৯৩. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ভিক্খুন্তি অঞ্ঞং ভিক্খুং.

দুট্ঠো দোসোতি কুপিতো অনত্তমনো অনভিরদ্ধো আহতচিত্তো খিলজাতো.

অপ্পতীতোতি তেন চ কোপেন, তেন চ দোসেন, তায চ অনত্তমনতায, তায চ অনভিরদ্ধিযা অপ্পতীতো হোতি.

অঞ্ঞভাগিযস্স অধিকরণস্সাতি আপত্তঞ্ঞভাগিযং ৰা হোতি অধিকরণঞ্ঞভাগিযং ৰা. কথং অধিকরণং অধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং? ৰিৰাদাধিকরণং অনুৰাদাধিকরণস্স আপত্তাধিকরণস্স কিচ্চাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং. অনুৰাদাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স কিচ্চাধিকরণস্স ৰিৰাদাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং. আপত্তাধিকরণং কিচ্চাধিকরণস্স ৰিৰাদাধিকরণস্স অনুৰাদাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং. কিচ্চাধিকরণং ৰিৰাদাধিকরণস্স অনুৰাদাধিকরণস্স আপত্তাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং. এৰং অধিকরণং অধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং.

কথং অধিকরণং অধিকরণস্স তব্ভাগিযং? ৰিৰাদাধিকরণং ৰিৰাদাধিকরণস্স তব্ভাগিযং. অনুৰাদাধিকরণং অনুৰাদাধিকরণস্স তব্ভাগিযং. আপত্তাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স সিযা তব্ভাগিযং সিযা অঞ্ঞভাগিযং.

কথং আপত্তাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং? মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তি অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তিযা মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তিযা উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তিযা অঞ্ঞভাগিযা. অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তি মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তিযা উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তিযা মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তিযা অঞ্ঞভাগিযা. মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তি উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তিযা মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তিযা অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তিযা অঞ্ঞভাগিযা. উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তি মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তিযা অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তিযা মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তিযা অঞ্ঞভাগিযা. এৰং আপত্তাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স অঞ্ঞভাগিযং.

কথং আপত্তাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স তব্ভাগিযং? মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তি মেথুনধম্মপারাজিকাপত্তিযা তব্ভাগিযা. অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তি অদিন্নাদানপারাজিকাপত্তিযা তব্ভাগিযা. মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তি মনুস্সৰিগ্গহপারাজিকাপত্তিযা তব্ভাগিযা. উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তি উত্তরিমনুস্সধম্মপারাজিকাপত্তিযা তব্ভাগিযা. এৰং আপত্তাধিকরণং আপত্তাধিকরণস্স তব্ভাগিযং.

কিচ্চাধিকরণং কিচ্চাধিকরণস্স তব্ভাগিযং. এৰং অধিকরণং অধিকরণস্স তব্ভাগিযং.

৩৯৪. কিঞ্চি দেসং লেসমত্তং উপাদাযাতি লেসো নাম দস লেসা – জাতিলেসো, নামলেসো, গোত্তলেসো, লিঙ্গলেসো, আপত্তিলেসো, পত্তলেসো, চীৰরলেসো, উপজ্ঝাযলেসো, আচরিযলেসো, সেনাসনলেসো.

৩৯৫. জাতিলেসো নাম খত্তিযো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং খত্তিযং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘খত্তিযো মযা দিট্ঠো [এত্থ ‘‘পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো’’তি পাঠো ঊনো মঞ্ঞে, অট্ঠকথাযং হি ‘‘খত্তিযো মযা দিট্ঠো পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো’’তি দিস্সতি]. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ব্রাহ্মণো দিট্ঠো হোতি…পে… ৰেস্সো দিট্ঠো হোতি…পে… সুদ্দো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং সুদ্দং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘সুদ্দো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৯৬. নামলেসো নাম বুদ্ধরক্খিতো দিট্ঠো হোতি…পে… ধম্মরক্খিতো দিট্ঠো হোতি…পে… সঙ্ঘরক্খিতো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং সঙ্ঘরক্খিতং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘সঙ্ঘরক্খিতো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৯৭. গোত্তলেসো নাম গোতমো দিট্ঠো হোতি…পে… মোগ্গল্লানো দিট্ঠো হোতি…পে… কচ্চাযনো দিট্ঠো হোতি…পে… ৰাসিট্ঠো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং ৰাসিট্ঠং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘ৰাসিট্ঠো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৯৮. লিঙ্গলেসো নাম দীঘো দিট্ঠো হোতি…পে… রস্সো দিট্ঠো হোতি…পে… কণ্হো দিট্ঠো হোতি…পে… ওদাতো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং ওদাতং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘ওদাতো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৩৯৯. আপত্তিলেসো নাম লহুকং আপত্তিং আপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদেতি – ‘‘অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০০. পত্তলেসো নাম লোহপত্তধরো দিট্ঠো হোতি…পে… সাটকপত্তধরো দিট্ঠো হোতি…পে… সুম্ভকপত্তধরো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং সুম্ভকপত্তধরং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘সুম্ভকপত্তধরো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০১. চীৰরলেসো নাম পংসুকূলিকো দিট্ঠো হোতি…পে… গহপতিচীৰরধরো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং গহপতিচীৰরধরং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘গহপতিচীৰরধরো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০২. উপজ্ঝাযলেসো নাম ইত্থন্নামস্স সদ্ধিৰিহারিকো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং ইত্থন্নামস্স সদ্ধিৰিহারিকং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স সদ্ধিৰিহারিকো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০৩. আচরিযলেসো নাম ইত্থন্নামস্স অন্তেৰাসিকো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং ইত্থন্নামস্স অন্তেৰাসিকং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘ইত্থন্নামস্স অন্তেৰাসিকো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি’’…পে… আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০৪. সেনাসনলেসো নাম ইত্থন্নামসেনাসনৰাসিকো দিট্ঠো হোতি পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপজ্জন্তো. অঞ্ঞং ইত্থন্নামসেনাসনৰাসিকং পস্সিত্ৰা চোদেতি – ‘‘ইত্থন্নামসেনাসনৰাসিকো মযা দিট্ঠো. পারাজিকং ধম্মং অজ্ঝাপন্নোসি, অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০৫. পারাজিকেন ধম্মেনাতি চতুন্নং অঞ্ঞতরেন.

অনুদ্ধংসেয্যাতি চোদেতি ৰা চোদাপেতি ৰা.

অপ্পেৰ নাম নং ইমম্হা ব্রহ্মচরিযাচাৰেয্যন্তি ভিক্খুভাৰা চাৰেয্যং, সমণধম্মা চাৰেয্যং, সীলক্খন্ধা চাৰেয্যং, তপোগুণা চাৰেয্যং.

ততো অপরেন সমযেনাতি যস্মিং খণে অনুদ্ধংসিতো হোতি, তং খণং তং লযং তং মুহুত্তং ৰীতিৰত্তে.

সমনুগ্গাহীযমানোতি যেন ৰত্থুনা অনুদ্ধংসিতো হোতি তস্মিং ৰত্থুস্মিং সমনুগ্গাহীযমানো.

অসমনুগ্গাহীযমানোতি ন কেনচি ৰুচ্চমানো.

অধিকরণং নাম চত্তারি অধিকরণানি – ৰিৰাদাধিকরণং, অনুৰাদাধিকরণং, আপত্তাধিকরণং, কিচ্চাধিকরণং.

কোচি দেসো লেসমত্তো উপাদিন্নোতি তেসং দসন্নং লেসানং অঞ্ঞতরো লেসো উপাদিন্নো হোতি.

ভিক্খু চ দোসং পতিট্ঠাতীতি তুচ্ছকং মযা ভণিতং, মুসা মযা ভণিতং, অভূতং মযা ভণিতং, অজানন্তেন মযা ভণিতং.

সঙ্ঘাদিসেসোতি …পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৪০৬. ভিক্খু সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি, সঙ্ঘাদিসেসে সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদেতি – ‘‘অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি, সঙ্ঘাদিসেসে থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি…পে… পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি… দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদেতি – ‘‘অস্সমণোসি’’…পে… এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু থুল্লচ্চযং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি থুল্লচ্চযে থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি…পে… থুল্লচ্চযে পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি… দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি… সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদেতি – ‘‘অস্সমণোসি’’ …পে… এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু পাচিত্তিযং…পে… পাটিদেসনীযং… দুক্কটং… দুব্ভাসিতং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি, দুব্ভাসিতে দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি…পে… দুব্ভাসিতে সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি… থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি… পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদেতি – ‘‘অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

একেকং মূলং কাতুন চক্কং বন্ধিতব্বং.

৪০৭. ভিক্খু সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি সঙ্ঘাদিসেসে সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদাপেতি – ‘‘অস্সমণোসি’’…পে… এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি, সঙ্ঘাদিসেসে থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি…পে… পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি… দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদাপেতি – ‘‘অস্সমণোসি’’…পে… এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু থুল্লচ্চযং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি থুল্লচ্চযে থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি…পে… থুল্লচ্চযে পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি… দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি… সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদাপেতি – ‘‘অস্সমণোসি’’…পে… এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ভিক্খু পাচিত্তিযং…পে… পাটিদেসনীযং… দুক্কটং… দুব্ভাসিতং অজ্ঝাপজ্জন্তো দিট্ঠো হোতি দুব্ভাসিতে দুব্ভাসিতদিট্ঠি হোতি…পে… দুব্ভাসিতে সঙ্ঘাদিসেসদিট্ঠি হোতি… থুল্লচ্চযদিট্ঠি হোতি… পাচিত্তিযদিট্ঠি হোতি… পাটিদেসনীযদিট্ঠি হোতি… দুক্কটদিট্ঠি হোতি. তঞ্চে পারাজিকেন চোদাপেতি – ‘‘অস্সমণোসি, অসক্যপুত্তিযোসি, নত্থি তযা সদ্ধিং উপোসথো ৰা পৰারণা ৰা সঙ্ঘকম্মং ৰা’’তি, এৰম্পি আপত্তঞ্ঞভাগিযং হোতি লেসো চ উপাদিন্নো, আপত্তি ৰাচায, ৰাচায সঙ্ঘাদিসেসস্স.

৪০৮. অনাপত্তি তথাসঞ্ঞী চোদেতি ৰা চোদাপেতি ৰা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

দুতিযদুট্ঠদোসসিক্খাপদং নিট্ঠিতং নৰমং.

১০. সঙ্ঘভেদসিক্খাপদং

৪০৯. [ইদং ৰত্থু চূল়ৰ. ৩৪৩] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. অথ খো দেৰদত্তো যেন কোকালিকো কটমোদকতিস্সকো [কটমোরকতিস্সকো (সী. স্যা.)] খণ্ডদেৰিযা পুত্তো সমুদ্দদত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা কোকালিকং কটমোদকতিস্সকং খণ্ডদেৰিযা পুত্তং সমুদ্দদত্তং এতদৰোচ – ‘‘এথ মযং, আৰুসো, সমণস্স গোতমস্স সঙ্ঘভেদং করিস্সাম চক্কভেদ’’ন্তি. এৰং ৰুত্তে কোকালিকো দেৰদত্তং এতদৰোচ – ‘‘সমণো খো, আৰুসো, গোতমো মহিদ্ধিকো মহানুভাৰো. কথং মযং সমণস্স গোতমস্স সঙ্ঘভেদং করিস্সাম চক্কভেদ’’ন্তি? ‘‘এথ মযং, আৰুসো, সমণং গোতমং উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্চ ৰত্থূনি যাচিস্সাম – ‘ভগৰা, ভন্তে, অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছস্স সন্তুট্ঠস্স সল্লেখস্স ধুতস্স পাসাদিকস্স অপচযস্স ৰীরিযারম্ভস্স [ৰীরিযারব্ভস্স (ক.)] ৰণ্ণৰাদী. ইমানি, ভন্তে, পঞ্চ ৰত্থূনি অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছতায সন্তুট্ঠিযা সল্লেখায ধুততায পাসাদিকতায অপচযায ৰীরিযারম্ভায সংৰত্তন্তি. সাধু, ভন্তে, ভিক্খূ যাৰজীৰং আরঞ্ঞিকা অস্সু; যো গামন্তং ওসরেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং পিণ্ডপাতিকা অস্সু; যো নিমন্তনং সাদিযেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং পংসুকূলিকা অস্সু; যো গহপতিচীৰরং সাদিযেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং রুক্খমূলিকা অস্সু; যো ছন্নং উপগচ্ছেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং মচ্ছমংসং ন খাদেয্যুং; যো মচ্ছমংসং খাদেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্যা’তি. ইমানি সমণো গোতমো নানুজানিস্সতি. তে মযং ইমেহি পঞ্চহি ৰত্থূহি জনং সঞ্ঞাপেস্সামাতি. সক্কা খো, আৰুসো, ইমেহি পঞ্চহি ৰত্থূহি সমণস্স গোতমস্স সঙ্ঘভেদো কাতুং চক্কভেদো. লূখপসন্না হি, আৰুসো, মনুস্সা’’তি.

অথ খো দেৰদত্তো সপরিসো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো দেৰদত্তো ভগৰন্তং এতদৰোচ – ‘‘ভগৰা, ভন্তে, অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছস্স…পে… ৰীরিযারম্ভস্স ৰণ্ণৰাদী. ইমানি, ভন্তে, পঞ্চ ৰত্থূনি অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছতায…পে… ৰীরিযারম্ভায সংৰত্তন্তি. সাধু, ভন্তে, ভিক্খূ যাৰজীৰং আরঞ্ঞিকা অস্সু; যো গামন্তং ওসরেয্য ৰজ্জং নং ফুসেয্য…পে… যাৰজীৰং মচ্ছমংসং ন খাদেয্যুং, যো মচ্ছমংসং খাদেয্য ৰজ্জং নং ফুসেয্যা’’তি. ‘‘অলং, দেৰদত্ত, যো ইচ্ছতি আরঞ্ঞিকো হোতু, যো ইচ্ছতি গামন্তে ৰিহরতু; যো ইচ্ছতি পিণ্ডপাতিকো হোতু, যো ইচ্ছতি নিমন্তনং সাদিযতু; যো ইচ্ছতি পংসুকূলিকো হোতু, যো ইচ্ছতি গহপতিচীৰরং সাদিযতু. অট্ঠমাসে খো মযা, দেৰদত্ত, রুক্খমূলসেনাসনং অনুঞ্ঞাতং, তিকোটিপরিসুদ্ধং মচ্ছমংসং – অদিট্ঠং অসুতং অপরিসঙ্কিত’’ন্তি. অথ খো দেৰদত্তো – ‘‘ন ভগৰা ইমানি পঞ্চ ৰত্থূনি অনুজানাতী’’তি হট্ঠো উদগ্গো সপরিসো উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি.

৪১০. অথ খো দেৰদত্তো সপরিসো রাজগহং পৰিসিত্ৰা পঞ্চহি ৰত্থূহি জনং সঞ্ঞাপেসি – ‘‘মযং, আৰুসো, সমণং গোতমং উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্চ ৰত্থূনি যাচিম্হা – ‘ভগৰা, ভন্তে, অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছস্স সন্তুট্ঠস্স সল্লেখস্স ধুতস্স পাসাদিকস্স অপচযস্স ৰীরিযারম্ভস্স ৰণ্ণৰাদী. ইমানি, ভন্তে, পঞ্চ ৰত্থূনি অনেকপরিযাযেন অপ্পিচ্ছতায সন্তুট্ঠিযা সল্লেখায ধুততায পাসাদিকতায অপচযায ৰীরিযারম্ভায সংৰত্তন্তি. সাধু, ভন্তে, ভিক্খূ যাৰজীৰং আরঞ্ঞিকা অস্সু; যো গামন্তং ওসরেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং পিণ্ডপাতিকা অস্সু; যো নিমন্তনং সাদিযেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং পংসুকূলিকা অস্সু; যো গহপতিচীৰরং সাদিযেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং রুক্খমূলিকা অস্সু; যো ছন্নং উপগচ্ছেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্য. যাৰজীৰং মচ্ছমংসং ন খাদেয্যুং; যো মচ্ছমংসং খাদেয্য, ৰজ্জং নং ফুসেয্যা’তি. ইমানি সমণো গোতমো নানুজানাতি. তে মযং ইমেহি পঞ্চহি ৰত্থূহি সমাদায ৰত্তামা’’তি. তত্থ যে তে মনুস্সা অস্সদ্ধা অপ্পসন্না দুব্বুদ্ধিনো তে এৰমাহংসু – ‘‘ইমে খো সমণা সক্যপুত্তিযা ধুতা সল্লেখৰুত্তিনো, সমণো পন গোতমো বাহুল্লিকো বাহুল্লায চেতেতী’’তি. যে পন তে মনুস্সা সদ্ধা পসন্না পণ্ডিতা ব্যত্তা বুদ্ধিমন্তো তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম দেৰদত্তো ভগৰতো সঙ্ঘভেদায পরক্কমিস্সতি চক্কভেদাযা’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম দেৰদত্তো সঙ্ঘভেদায পরক্কমিস্সতি চক্কভেদাযা’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ দেৰদত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, দেৰদত্ত, সঙ্ঘভেদায পরক্কমসি চক্কভেদাযা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, সঙ্ঘভেদায পরক্কমিস্সসি চক্কভেদায! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪১১. ‘‘যো পন ভিক্খু সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমেয্য, ভেদনসংৰত্তনিকং ৰা অধিকরণং সমাদায পগ্গয্হ তিট্ঠেয্য, সো ভিক্খু ভিক্খূহি এৰমস্স ৰচনীযো – ‘মাযস্মা সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমি, ভেদনসংৰত্তনিকং ৰা অধিকরণং সমাদায পগ্গয্হ অট্ঠাসি. সমেতাযস্মা সঙ্ঘেন. সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’তি. এৰঞ্চ সো ভিক্খু ভিক্খূহি ৰুচ্চমানো তথেৰ পগ্গণ্হেয্য , সো ভিক্খু ভিক্খূহি যাৰততিযং সমনুভাসিতব্বো তস্স পটিনিস্সগ্গায. যাৰততিযঞ্চে সমনুভাসিযমানো তং পটিনিস্সজ্জেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জেয্য, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৪১২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

সমগ্গো নাম সঙ্ঘো সমানসংৰাসকো সমানসীমাযং ঠিতো.

ভেদায পরক্কমেয্যাতি – ‘‘কথং ইমে নানা অস্সু, ৰিনা অস্সু, ৰগ্গা অস্সূ’’তি পক্খং পরিযেসতি, গণং বন্ধতি.

ভেদনসংৰত্তনিকং ৰা অধিকরণন্তি অট্ঠারসভেদকরৰত্থূনি.

সমাদাযাতি আদায.

পগ্গয্হাতি দীপেয্য.

তিট্ঠেয্যাতি ন পটিনিস্সজ্জেয্য.

সো ভিক্খূতি যো সো সঙ্ঘভেদকো ভিক্খু.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি.

যে পস্সন্তি, যে সুণন্তি, তেহি ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমি, ভেদনসংৰত্তনিকং ৰা অধিকরণং সমাদায পগ্গয্হ অট্ঠাসি. সমেতাযস্মা সঙ্ঘেন. সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সুত্ৰা ন ৰদন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সঙ্ঘমজ্ঝম্পি আকড্ঢিত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমি, ভেদনসংৰত্তনিকং ৰা অধিকরণং সমাদায পগ্গয্হ অট্ঠাসি. সমেতাযস্মা সঙ্ঘেন. সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সমনুভাসিতব্বো – ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সমনুভাসিতব্বো. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪১৩. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসেয্য তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সমগ্গস্স সঙ্ঘস্স ভেদায পরক্কমতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সমনুভট্ঠো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৪১৪. ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা, কম্মৰাচাপরিযোসানে আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তস্স ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা পটিপ্পস্সম্ভন্তি.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৪১৫. ধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে ৰেমতিকো ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

৪১৬. অনাপত্তি অসমনুভাসন্তস্স, পটিনিস্সজ্জন্তস্স, উম্মত্তকস্স, খিত্তচিত্তস্স, ৰেদনাট্টস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

সঙ্ঘভেদসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দসমং.

১১. ভেদানুৰত্তকসিক্খাপদং

৪১৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন দেৰদত্তো সঙ্ঘভেদায পরক্কমতি চক্কভেদায. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘অধম্মৰাদী দেৰদত্তো, অৰিনযৰাদী দেৰদত্তো. কথঞ্হি নাম দেৰদত্তো সঙ্ঘভেদায পরক্কমিস্সতি চক্কভেদাযা’’তি! এৰং ৰুত্তে কোকালিকো কটমোদকতিস্সকো খণ্ডদেৰিযা পুত্তো সমুদ্দদত্তো তে ভিক্খূ এতদৰোচুং – ‘‘মাযস্মন্তো এৰং অৰচুত্থ. ধম্মৰাদী দেৰদত্তো, ৰিনযৰাদী দেৰদত্তো. অম্হাকঞ্চ দেৰদত্তো ছন্দঞ্চ রুচিঞ্চ আদায ৰোহরতি জানাতি নো ভাসতি অম্হাকংপেতং খমতী’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ দেৰদত্তস্স সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা ভৰিস্সন্তি ৰগ্গৰাদকা’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনুৰত্তকে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ দেৰদত্তস্স সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা হোন্তি ৰগ্গৰাদকা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা দেৰদত্তস্স সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা ভৰিস্সন্তি ৰগ্গৰাদকা! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪১৮. ‘‘তস্সেৰ খো পন ভিক্খুস্স ভিক্খূ হোন্তি অনুৰত্তকা ৰগ্গৰাদকা একো ৰা দ্ৰে ৰা তযো ৰা. তে এৰং ৰদেয্যুং – ‘মাযস্মন্তো এতং ভিক্খুং কিঞ্চি অৰচুত্থ. ধম্মৰাদী চেসো ভিক্খু, ৰিনযৰাদী চেসো ভিক্খু. অম্হাকঞ্চেসো ভিক্খু ছন্দঞ্চ রুচিঞ্চ আদায ৰোহরতি জানাতি নো ভাসতি অম্হাকম্পেতং খমতী’তি, তে ভিক্খূ ভিক্খূহি এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘মাযস্মন্তো এৰং অৰচুত্থ, ন চেসো ভিক্খু ধম্মৰাদী, ন চেসো ভিক্খু ৰিনযৰাদী, মাযস্মন্তানম্পি সঙ্ঘভেদো রুচ্চিত্থ, সমেতাযস্মন্তানং সঙ্ঘেন, সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’তি. এৰঞ্চ তে ভিক্খূ ভিক্খূহি ৰুচ্চমানা তথেৰ পগ্গণ্হেয্যুং, তে ভিক্খূ ভিক্খূহি যাৰততিযং সমনুভাসিতব্বা তস্স পটিনিস্সগ্গায. যাৰততিযঞ্চে সমনুভাসিযমানা তং পটিনিস্সজ্জেয্যুং, ইচ্চেতং কুসলং, নো চে পটিনিস্সজ্জেয্যুং, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৪১৯. তস্সেৰ খো পনাতি তস্স সঙ্ঘভেদকস্স ভিক্খুনো.

ভিক্খূ হোন্তীতি অঞ্ঞে ভিক্খূ হোন্তি.

অনুৰত্তকাতি যংদিট্ঠিকো সো হোতি যংখন্তিকো যংরুচিকো তেপি তংদিট্ঠিকা হোন্তি তংখন্তিকা তংরুচিকা.

ৰগ্গৰাদকাতি তস্স ৰণ্ণায পক্খায ঠিতা হোন্তি.

একো ৰা দ্ৰে ৰা তযো ৰাতি একো ৰা হোতি দ্ৰে ৰা তযো ৰা. তে এৰং ৰদেয্যুং – ‘‘মাযস্মন্তো এতং ভিক্খুং কিঞ্চি অৰচুত্থ, ধম্মৰাদী চেসো ভিক্খু, ৰিনযৰাদী চেসো ভিক্খু, অম্হাকঞ্চেসো ভিক্খু ছন্দঞ্চ রুচিঞ্চ আদায ৰোহরতি জানাতি নো ভাসতি অম্হাকংপেতং খমতী’তি.

তে ভিক্খূতি যে তে অনুৰত্তকা ভিক্খূ.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি.

যে পস্সন্তি যে সুণন্তি তেহি ৰত্তব্বা – ‘‘মাযস্মন্তো এৰং অৰচুত্থ. ন চেসো ভিক্খু ধম্মৰাদী, ন চেসো ভিক্খু ৰিনযৰাদী. মাযস্মন্তানম্পি সঙ্ঘভেদো রুচ্চিত্থ. সমেতাযস্মন্তানং সঙ্ঘেন. সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বা. ততিযম্পি ৰত্তব্বা. সচে পটিনিস্সজ্জন্তি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সুত্ৰা ন ৰদন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তে ভিক্খূ সঙ্ঘমজ্ঝম্পি আকড্ঢিত্ৰা ৰত্তব্বা – ‘‘মাযস্মন্তো এৰং অৰচুত্থ. ন চেসো ভিক্খু ধম্মৰাদী, ন চেসো ভিক্খু ৰিনযৰাদী. মাযস্মন্তানম্পি সঙ্ঘভেদো রুচ্চিত্থ. সমেতাযস্মন্তানং সঙ্ঘেন. সমগ্গো হি সঙ্ঘো সম্মোদমানো অৰিৰদমানো একুদ্দেসো ফাসু ৰিহরতী’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বা. ততিযম্পি ৰত্তব্বা. সচে পটিনিস্সজ্জন্তি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. তে ভিক্খূ সমনুভাসিতব্বা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সমনুভাসিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪২০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইত্থন্নামো চ ইত্থনামো চ ভিক্খূ ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা ৰগ্গৰাদকা. তে তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জন্তি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সমনুভাসেয্য তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ ভিক্খূ ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা ৰগ্গৰাদকা. তে তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জন্তি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স চ ইত্থন্নামস্স চ ভিক্খূনং সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ ভিক্খূ ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সঙ্ঘভেদায পরক্কমন্তস্স অনুৰত্তকা ৰগ্গৰাদকা. তে তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জন্তি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামঞ্চ ইত্থন্নামঞ্চ ভিক্খূ সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স চ ইত্থন্নামস্স চ ভিক্খূনং সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সমনুভট্ঠা সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো চ ইত্থন্নামো চ ভিক্খূ তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৪২১. ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা, কম্মৰাচাপরিযোসানে আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তানং ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা পটিপ্পস্সম্ভন্তি. দ্ৰে তযো একতো সমনুভাসিতব্বা, তদুত্তরি ন সমনুভাসিতব্বা.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি ‘‘সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৪২২. ধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জন্তি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে ৰেমতিকা ন পটিনিস্সজ্জন্তি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জন্তি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে ৰেমতিকা, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

৪২৩. অনাপত্তি অসমনুভাসন্তানং, পটিনিস্সজ্জন্তানং, উম্মত্তকানং, খিত্তচিত্তানং, ৰেদনাট্টানং, আদিকম্মিকানন্তি.

ভেদানুৰত্তকসিক্খাপদং নিট্ঠিতং একাদসমং.

১২. দুব্বচসিক্খাপদং

৪২৪. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা কোসম্বিযং ৰিহরতি ঘোসিতারামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা ছন্নো অনাচরং আচরতি. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘মাৰুসো, ছন্ন, এৰরূপং অকাসি. নেতং কপ্পতী’’তি. সো এৰং ৰদেতি – ‘‘কিং নু খো নাম তুম্হে, আৰুসো, মং ৰত্তব্বং মঞ্ঞথ? অহং খো নাম তুম্হে ৰদেয্যং. অম্হাকং বুদ্ধো অম্হাকং ধম্মো অম্হাকং অয্যপুত্তেন ধম্মো অভিসমিতো. সেয্যথাপি নাম মহাৰাতো ৰাযন্তো তিণকট্ঠপণ্ণসটং [তিণকট্ঠপণ্ণকসটং (ক.)] একতো উস্সারেয্য, সেয্যথা ৰা পন নদী পব্বতেয্যা সঙ্খসেৰালপণকং একতো উস্সারেয্য, এৰমেৰ তুম্হে নানানামা নানাগোত্তা নানাজচ্চা নানাকুলা পব্বজিতা একতো উস্সরিতা. কিং নু খো নাম তুম্হে, আৰুসো, মং ৰত্তব্বং মঞ্ঞথ? অহং খো নাম তুম্হে ৰদেয্যং! অম্হাকং বুদ্ধো অম্হাকং ধম্মো অম্হাকং অয্যপুত্তেন ধম্মো অভিসমিতো’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা ছন্নো ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং ছন্নং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, ছন্ন, ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোসী’’তি? ‘‘সচ্চং ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪২৫. ‘‘ভিক্খু পনেৰ দুব্বচজাতিকো হোতি উদ্দেসপরিযাপন্নেসু সিক্খাপদেসু ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোতি – ‘মা মং আযস্মন্তো কিঞ্চি অৰচুত্থ কল্যাণং ৰা পাপকং ৰা, অহংপাযস্মন্তে ন কিঞ্চি ৰক্খামি কল্যাণং ৰা পাপকং ৰা, ৰিরমথাযস্মন্তো মম ৰচনাযা’তি, সো ভিক্খু ভিক্খূহি এৰমস্স ৰচনীযো – ‘মাযস্মা অত্তানং অৰচনীযং অকাসি, ৰচনীযমেৰাযস্মা অত্তানং করোতু, আযস্মাপি ভিক্খূ ৰদেতু সহধম্মেন, ভিক্খূপি আযস্মন্তং ৰক্খন্তি সহধম্মেন. এৰং সংৰদ্ধা হি তস্স ভগৰতো পরিসা যদিদং অঞ্ঞমঞ্ঞৰচনেন অঞ্ঞমঞ্ঞৰুট্ঠাপনেনাতি. এৰঞ্চ সো ভিক্খুং ভিক্খূহি ৰুচ্চমানো তথেৰ পগ্গণ্হেয্য, সো ভিক্খু ভিক্খূহি যাৰততিযং সমনুভাসিতব্বো তস্স পটিনিস্সগ্গায. যাৰততিযঞ্চে সমনুভাসীযমানো তং পটিনিস্সজ্জেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জেয্য, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৪২৬. ভিক্খূ পনেৰ দুব্বচজাতিকো হোতীতি দুব্বচো হোতি দোৰচস্সকরণেহি ধম্মেহি সমন্নাগতো অক্খমো অপ্পদক্খিণগ্গাহী অনুসাসনিং.

উদ্দেসপরিযাপন্নেসু সিক্খাপদেসূতি পাতিমোক্খপরিযাপন্নেসু সিক্খাপদেসু.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি.

সহধম্মিকং নাম যং ভগৰতা পঞ্ঞত্তং সিক্খাপদং, এতং সহধম্মিকং নাম.

তেন ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোতি – ‘‘মা মং আযস্মন্তো কিঞ্চি অৰচুত্থ কল্যাণং ৰা পাপকং ৰা, অহংপাযস্মন্তে ন কিঞ্চি ৰক্খামি কল্যাণং ৰা পাপকং ৰা. ৰিরমথাযস্মন্তো মম ৰচনাযা’’তি.

সো ভিক্খূতি যো সো দুব্বচজাতিকো ভিক্খু.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি. যে পস্সন্তি যে সুণন্তি তেহি ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা অত্তানং অৰচনীযং অকাসি. ৰচনীযমেৰ আযস্মা অত্তানং করোতু. আযস্মাপি ভিক্খূ ৰদেতু সহধম্মেন, ভিক্খূপি আযস্মন্তং ৰক্খন্তি সহধম্মেন. এৰং সংৰদ্ধা হি তস্স ভগৰতো পরিসা যদিদং অঞ্ঞমঞ্ঞৰচনেন অঞ্ঞমঞ্ঞৰুট্ঠাপনেনা’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সুত্ৰা ন ৰদন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সঙ্ঘমজ্ঝম্পি আকড্ঢিত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা অত্তানং অৰচনীযং অকাসি…পে… অঞ্ঞমঞ্ঞৰুট্ঠাপনেনা’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সমনুভাসিতব্বো. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সমনুভাসিতব্বো. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪২৭. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসেয্য তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু ভিক্খূহি সহধম্মিকং ৰুচ্চমানো অত্তানং অৰচনীযং করোতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সমনুভট্ঠো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৪২৮. ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা, কম্মৰাচাপরিযোসানে আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তস্স ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা পটিপ্পস্সম্ভন্তি.

সঙ্ঘাদিসেসোতি…পে… তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৪২৯. ধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে ৰেমতিকো ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

৪৩০. অনাপত্তি অসমনুভাসন্তস্স, পটিনিস্সজ্জন্তস্স, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

দুব্বচসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দ্ৰাদসমং.

১৩. কুলদূসকসিক্খাপদং

৪৩১. [ইদং ৰত্থু চূল়ৰ. ২১] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অস্সজিপুনব্বসুকা নাম [নাম ভিক্খূ (ক.)] কীটাগিরিস্মিং আৰাসিকা হোন্তি অলজ্জিনো পাপভিক্খূ. তে [চূল়ৰ. ২৯৩] এৰরূপং অনাচারং আচরন্তি – মালাৰচ্ছং রোপেন্তিপি রোপাপেন্তিপি, সিঞ্চন্তিপি সিঞ্চাপেন্তিপি, ওচিনন্তিপি ওচিনাপেন্তিপি, গন্থেন্তিপি গন্থাপেন্তিপি, একতোৰণ্টিকমালং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, উভতোৰণ্টিকমালং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, মঞ্জরিকং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, ৰিধূতিকং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, ৰটংসকং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, আৰেল়ং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি, উরচ্ছদং করোন্তিপি কারাপেন্তিপি. তে কুলিত্থীনং কুলধীতানং কুলকুমারীনং কুলসুণ্হানং কুলদাসীনং একতোৰণ্টিকমালং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, উভতোৰণ্টিকমালং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, মঞ্জরিকং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, ৰিধূতিকং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, ৰটংসকং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, আৰেল়ং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি, উরচ্ছদং হরন্তিপি হরাপেন্তিপি. তে কুলিত্থীহি কুলধীতাহি কুলকুমারীহি কুলসুণ্হাহি কুলদাসীহি সদ্ধিং একভাজনেপি ভুঞ্জন্তি, একথালকেপি পিৰন্তি, একাসনেপি নিসীদন্তি, একমঞ্চেপি তুৰট্টেন্তি, একত্থরণাপি তুৰট্টেন্তি, একপাৰুরণাপি তুৰট্টেন্তি, একত্থরণপাৰুরণাপি তুৰট্টেন্তি, ৰিকালেপি ভুঞ্জন্তি, মজ্জম্পি পিৰন্তি, মালাগন্ধৰিলেপনম্পি ধারেন্তি, নচ্চন্তিপি গাযন্তিপি ৰাদেন্তিপি লাসেন্তিপি, নচ্চন্তিযাপি নচ্চন্তি, নচ্চন্তিযাপি গাযন্তি, নচ্চন্তিযাপি ৰাদেন্তি, নচ্চন্তিযাপি লাসেন্তি, গাযন্তিযাপি নচ্চন্তি, গাযন্তিযাপি গাযন্তি, গাযন্তিযাপি ৰাদেন্তি, গাযন্তিযাপি লাসেন্তি, ৰাদেন্তিযাপি নচ্চন্তি, ৰাদেন্তিযাপি গাযন্তি, ৰাদেন্তিযাপি ৰাদেন্তি, ৰাদেন্তিযাপি লাসেন্তি, লাসেন্তিযাপি নচ্চন্তি, লাসেন্তিযাপি গাযন্তি, লাসেন্তিযাপি ৰাদেন্তি, লাসেন্তিযাপি লাসেন্তি. অট্ঠপদেপি কীল়ন্তি, দসপদেপি কীল়ন্তি, আকাসেপি কীল়ন্তি, পরিহারপথেপি কীল়ন্তি, সন্তিকাযপি কীল়ন্তি, খলিকাযপি কীল়ন্তি, ঘটিকাযপি কীল়ন্তি, সলাকহত্থেনপি কীল়ন্তি, অক্খেনপি কীল়ন্তি, পঙ্গচীরেনপি কীল়ন্তি, ৰঙ্ককেনপি কীল়ন্তি, মোক্খচিকাযপি কীল়ন্তি, চিঙ্গুলকেনপি কীল়ন্তি, পত্তাল়্হকেনপি কীল়ন্তি, রথকেনপি কীল়ন্তি, ধনুকেনপি কীল়ন্তি, অক্খরিকাযপি কীল়ন্তি, মনেসিকাযপি কীল়ন্তি, যথাৰজ্জেনপি কীল়ন্তি. হত্থিস্মিম্পি সিক্খন্তি, অস্সস্মিম্পি সিক্খন্তি, রথস্মিম্পি সিক্খন্তি, ধনুস্মিম্পি সিক্খন্তি, থরুস্মিম্পি সিক্খন্তি, হত্থিস্সপি পুরতো ধাৰন্তি, অস্সস্সপি পুরতো ধাৰন্তি, রথস্সপি পুরতো [পুরতো ধাৰন্তি (স্যা.)] ধাৰন্তিপি আধাৰন্তিপি, উস্সেল়েন্তিপি, অপ্ফোটেন্তিপি, নিব্বুজ্ঝন্তিপি, মুট্ঠীহিপি যুজ্ঝন্তি, রঙ্গমজ্ঝেপি সঙ্ঘাটিং পত্থরিত্ৰা নচ্চকিং [নচ্চন্তিং (সী. স্যা.)] এৰং ৰদন্তি – ইধ, ভগিনি, নচ্চস্সূতি, নলাটিকম্পি দেন্তি, ৰিৰিধম্পি অনাচারং আচরন্তি.

৪৩২. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কাসীসু ৰস্সংৰুট্ঠো সাৰত্থিং গচ্ছন্তো ভগৰন্তং দস্সনায, যেন কীটাগিরি তদৰসরি. অথ খো সো ভিক্খু পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কীটাগিরিং পিণ্ডায পাৰিসি পাসাদিকেন অভিক্কন্তেন পটিক্কন্তেন আলোকিতেন ৰিলোকিতেন সমিঞ্জিতেন পসারিতেন ওক্খিত্তচক্খু ইরিযাপথসম্পন্নো. মনুস্সা তং ভিক্খুং পস্সিত্ৰা এৰমাহংসু – ‘‘ক্ৰাযং অবলবলো ৰিয মন্দমন্দো ৰিয ভাকুটিকভাকুটিকো ৰিয? কো ইমস্স উপগতস্স পিণ্ডকং দস্সতি? অম্হাকং পন অয্যা অস্সজিপুনব্বসুকা সণ্হা সখিলা সুখসম্ভাসা মিহিতপুব্বঙ্গমা এহিস্ৰাগতৰাদিনো অব্ভাকুটিকা উত্তানমুখা পুব্বভাসিনো. তেসং খো নাম পিণ্ডো দাতব্বো’’তি.

অদ্দসা খো অঞ্ঞতরো উপাসকো তং ভিক্খুং কীটাগিরিস্মিং পিণ্ডায চরন্তং. দিস্ৰান যেন সো ভিক্খু তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ভিক্খুং অভিৰাদেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘অপি, ভন্তে, পিণ্ডো লব্ভতী’’তি? ‘‘ন খো, আৰুসো, পিণ্ডো লব্ভতী’’তি. ‘‘এহি, ভন্তে, ঘরং গমিস্সামা’’তি. অথ খো সো উপাসকো তং ভিক্খুং ঘরং নেত্ৰা ভোজেত্ৰা এতদৰোচ – ‘‘কহং, ভন্তে, অয্যো গমিস্সতী’’তি? ‘‘সাৰত্থিং খো অহং, আৰুসো, গমিস্সামি ভগৰন্তং দস্সনাযা’’তি. ‘‘তেন হি, ভন্তে, মম ৰচনেন ভগৰতো পাদে সিরসা ৰন্দ, এৰঞ্চ ৰদেহি – ‘দুট্ঠো, ভন্তে, কীটাগিরিস্মিং আৰাসো. অস্সজিপুনব্বসুকা নাম কীটাগিরিস্মিং আৰাসিকা অলজ্জিনো পাপভিক্খূ. তে এৰরূপং অনাচারং আচরন্তি – মালাৰচ্ছং রোপেন্তিপি রোপাপেন্তিপি, সিঞ্চন্তিপি সিঞ্চাপেন্তিপি…পে… ৰিৰিধম্পি অনাচারং আচরন্তি. যেপি তে, ভন্তে, মনুস্সা পুব্বে সদ্ধা অহেসুং পসন্না তেপি এতরহি অস্সদ্ধা অপ্পসন্না. যানিপি তানি সঙ্ঘস্স পুব্বে দানপথানি তানিপি এতরহি উপচ্ছিন্নানি. রিঞ্চন্তি পেসলা ভিক্খূ, নিৰসন্তি পাপভিক্খূ. সাধু, ভন্তে, ভগৰা কীটাগিরিং ভিক্খূ পহিণেয্য যথাযং কীটাগিরিস্মিং আৰাসো সণ্ঠহেয্যা’’’তি.

এৰমাৰুসোতি খো সো ভিক্খু তস্স উপাসকস্স পটিস্সুত্ৰা যেন সাৰত্থি তেন পক্কামি. অনুপুব্বেন যেন সাৰত্থি জেতৰনং অনাথপিণ্ডিকস্স আরামো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. আচিণ্ণং খো পনেতং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং আগন্তুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং পটিসম্মোদিতুং. অথ খো ভগৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি, ভিক্খু, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং, কচ্চিসি অপ্পকিলমথেন অদ্ধানং আগতো, কুতো চ ত্ৰং ভিক্খু আগচ্ছসী’’তি? ‘‘খমনীযং, ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা. অপ্পকিলমথেন চাহং, ভন্তে, অদ্ধানং আগতো. ইধাহং, ভন্তে, কাসীসু ৰস্সংৰুট্ঠো সাৰত্থিং আগচ্ছন্তো ভগৰন্তং দস্সনায যেন কীটাগিরি তদৰসরিং. অথ খ্ৰাহং, ভন্তে, পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায কীটাগিরিং পিণ্ডায পাৰিসিং. অদ্দসা খো মং, ভন্তে, অঞ্ঞতরো উপাসকো কীটাগিরিস্মিং পিণ্ডায চরন্তং. দিস্ৰান যেনাহং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মং অভিৰাদেত্ৰা এতদৰোচ – ‘অপি, ভন্তে, পিণ্ডো লব্ভতী’তি? ‘ন খো, আৰুসো, পিণ্ডো লব্ভতী’তি. ‘এহি, ভন্তে, ঘরং গমিস্সামা’তি. অথ খো, ভন্তে, সো উপাসকো মং ঘরং নেত্ৰা ভোজেত্ৰা এতদৰোচ – ‘কহং, ভন্তে, অয্যো গমিস্সসী’তি? ‘সাৰত্থিং খো অহং, আৰুসো, গমিস্সামি ভগৰন্তং দস্সনাযা’তি. তেন হি, ভন্তে, মম ৰচনেন ভগৰতো পাদে সিরসা ৰন্দ, এৰঞ্চ ৰদেহি – ‘দুট্ঠো, ভন্তে, কীটাগিরিস্মিং আৰাসো, অস্সজিপুনব্বসুকা নাম কীটাগিরিস্মিং আৰাসিকা অলজ্জিনো পাপভিক্খূ. তে এৰরূপং অনাচারং আচরন্তি – মালাৰচ্ছং রোপেন্তিপি রোপাপেন্তিপি, সিঞ্চন্তিপি সিঞ্চাপেন্তিপি…পে… ৰিৰিধম্পি অনাচারং আচরন্তি. যেপি তে, ভন্তে, মনুস্সা পুব্বে সদ্ধা অহেসুং পসন্না তেপি এতরহি অস্সদ্ধা অপ্পসন্না, যানিপি তানি সঙ্ঘস্স পুব্বে দানপথানি তানিপি এতরহি উপচ্ছিন্নানি, রিঞ্চন্তি পেসলা ভিক্খূ নিৰসন্তি পাপভিক্খূ. সাধু, ভন্তে, ভগৰা কীটাগিরিং ভিক্খূ পহিণেয্য যথাযং কীটাগিরিস্মিং আৰাসো সণ্ঠহেয্যা’তি. ততো অহং, ভগৰা, আগচ্ছামী’’তি.

৪৩৩. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, অস্সজিপুনব্বসুকা নাম কীটাগিরিস্মিং আৰাসিকা অলজ্জিনো পাপভিক্খূ তে এৰরূপং অনাচারং আচরন্তি – মালাৰচ্ছং রোপেন্তিপি রোপাপেন্তিপি, সিঞ্চন্তিপি সিঞ্চাপেন্তিপি …পে… ৰিৰিধম্পি অনাচারং আচরন্তি, যেপি তে, ভিক্খৰে, মনুস্সা পুব্বে সদ্ধা অহেসুং পসন্না তেপি এতরহি অস্সদ্ধা অপ্পসন্না; যানিপি তানি সঙ্ঘস্স পুব্বে দানপথানি তানিপি এতরহি উপচ্ছিন্নানি; রিঞ্চন্তি পেসলা ভিক্খূ নিৰসন্তি পাপভিক্খূ’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… ‘‘কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা এৰরূপং অনাচারং আচরিস্সন্তি – মালাৰচ্ছং রোপেস্সন্তিপি রোপাপেস্সন্তিপি, সঞ্চিস্সন্তিপি সিঞ্চাপেস্সন্তিপি, ওচিনিস্সন্তিপি ওচিনাপেস্সন্তিপি, গন্থিস্সন্তিপি গন্থাপেস্সন্তিপি, একতোৰণ্টিকমালং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, উভতোৰণ্টিকমালং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, মঞ্জরিকং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, ৰিধূতিকং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, ৰটংসকং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, আৰেল়ং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি, উরচ্ছদং করিস্সন্তিপি কারাপেস্সন্তিপি. তে কুলিত্থীনং কুলধীতানং কুলকুমারীনং কুলসুণ্হানং কুলদাসীনং একতোৰণ্টিকমালং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, উভতোৰণ্টিকমালং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, মঞ্জরিকং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, ৰিধূতিকং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, ৰটংসকং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, আৰেল়ং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি, উরচ্ছদং হরিস্সন্তিপি হারাপেস্সন্তিপি. তে কুলিত্থীহি কুলধীতাহি কুলকুমারীহি কুলসুণ্হাহি কুলদাসীহি সদ্ধিং একভাজনেপি ভুঞ্জিস্সন্তি, একথালকেপি পিৰিস্সন্তি, একাসনেপি নিসীদিস্সন্তি, একমঞ্চেপি তুৰট্টিস্সন্তি, একত্থরণাপি তুৰট্টিস্সন্তি, একপাৰুরণাপি তুৰট্টিস্সন্তি, একত্থরণপাৰুরণাপি তুৰট্টিস্সন্তি, ৰিকালেপি ভুঞ্জিস্সন্তি, মজ্জম্পি পিৰিস্সন্তি, মালাগন্ধৰিলেপনম্পি ধারিস্সন্তি, নচ্চিস্সন্তিপি গাযিস্সন্তিপি ৰাদেস্সন্তিপি লাসেস্সন্তিপি, নচ্চন্তিযাপি নচ্চিস্সন্তি নচ্চন্তিযাপি গাযিস্সন্তি নচ্চন্তিযাপি ৰাদেস্সন্তি নচ্চন্তিযাপি লাসেস্সন্তি, গাযন্তিযাপি নচ্চিস্সন্তি গাযন্তিযাপি গাযিস্সন্তি গাযন্তিযাপি ৰাদেস্সন্তি গাযন্তিযাপি লাসেস্সন্তি, ৰাদেন্তিযাপি নচ্চিস্সন্তি ৰাদেন্তিযাপি গাযিস্সন্তি ৰাদেন্তিযাপি ৰাদেস্সন্তি ৰাদেন্তিযাপি লাসেস্সন্তি, লাসেন্তিযাপি নচ্চিস্সন্তি লাসেন্তিযাপি গাযিস্সন্তি লাসেন্তিযাপি ৰাদেস্সন্তি লাসেন্তিযাপি লাসেস্সন্তি, অট্ঠপদেপি কীল়িস্সন্তি দসপদেপি কীল়িস্সন্তি, অকাসেপি কীল়িস্সন্তি, পরিহারপথেপি কীল়িস্সন্তি, সন্তিকাযপি কীল়িস্সন্তি, খলিকাযপি কীল়িস্সন্তি, ঘটিকাযপি কীল়িস্সন্তি, সলাকহত্থেনপি কীল়িস্সন্তি, অক্খেনপি কীল়িস্সন্তি, পঙ্গচীরেনপি কীল়িস্সন্তি, ৰঙ্ককেনপি কীল়িস্সন্তি, মোক্খচিকাযপি কীল়িস্সন্তি, চিঙ্গুলকেনপি কীল়িস্সন্তি, পত্তাল়্হকেনপি কীল়িস্সন্তি, রথকেনপি কীল়িস্সন্তি, ধনুকেনপি কীল়িস্সন্তি, অক্খরিকাযপি কীল়িস্সন্তি, মনেসিকাযপি কীল়িস্সন্তি, যথাৰজ্জেনপি কীল়িস্সন্তি, হত্থিস্মিম্পি সিক্খিস্সন্তি, অস্সস্মিম্পি সিক্খিস্সন্তি, রথস্মিম্পি সিক্খিস্সন্তি, ধনুস্মিম্পি সিক্খিস্সন্তি, থরুস্মিম্পি সিক্খিস্সন্তি, হত্থিস্সপি পুরতো ধাৰিস্সন্তি, অস্সস্সপি পুরতো ধাৰিস্সন্তি, রথস্সপি পুরতো [পুরতো ধাৰিস্সন্তি (স্যা.)] ধাৰিস্সন্তিপি আধাৰিস্সন্তিপি, উস্সেল়েস্সন্তিপি, অপ্ফোটেস্সন্তিপি, নিব্বুজ্ঝিস্সন্তিপি, মুট্ঠীহিপি যুজ্ঝিস্সন্তি, রঙ্গমজ্ঝেপি সঙ্ঘাটিং পত্থরিত্ৰা নচ্চকিং এৰং ৰক্খন্তি ‘‘ইধ ভগিনি নচ্চস্সূ’’তি নলাটিকম্পি দস্সন্তি, ৰিৰিধম্পি অনাচারং আচরিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… ৰিগরহিত্ৰা ধম্মিং কথং কত্ৰা সারিপুত্তমোগ্গল্লানে আমন্তেসি – ‘‘গচ্ছথ তুম্হে, সারিপুত্তা, কীটাগিরিং গন্ত্ৰা অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং করোথ. তুম্হাকং এতে সদ্ধিৰিহারিকা’’তি.

‘‘কথং মযং, ভন্তে, অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং করোম? চণ্ডা তে ভিক্খূ ফরুসা’’তি. ‘‘তেন হি তুম্হে, সারিপুত্তা, বহুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং গচ্ছথা’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে’’তি খো সারিপুত্তমোগ্গল্লানা ভগৰতো পচ্চস্সোসুং. ‘‘এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, কাতব্বং. পঠমং অস্সজিপুনব্বসুকা ভিক্খূ চোদেতব্বা. চোদেত্ৰা সারেতব্বা. সারেত্ৰা আপত্তিং রোপেতব্বা. আপত্তিং রোপেত্ৰা ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪৩৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইমে অস্সজিপুনব্বসুকা ভিক্খূ কুলদূসকা পাপসমাচারা. ইমেসং পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চ ইমেহি দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং করেয্য – ‘ন অস্সজিপুনব্বসুকেহি ভিক্খূহি কীটাগিরিস্মিং ৰত্থব্ব’ন্তি. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইমে অস্সজিপুনব্বসুকা ভিক্খূ কুলদূসকা পাপসমাচারা. ইমেসং পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চ ইমেহি দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. সঙ্ঘো অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং করোতি – ‘ন অস্সজিপুনব্বসুকেহি ভিক্খূহি কীটাগিরিস্মিং ৰত্থব্ব’ন্তি. যস্সাযস্মতো খমতি অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মস্স করণং – ‘ন অস্সজিপুনব্বসুকেহি ভিক্খূহি কীটাগিরিস্মিং ৰত্থব্ব’ন্তি, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি – সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো…পে… সো ভাসেয্য.

‘‘কতং সঙ্ঘেন অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং – ‘ন অস্সজিপুনব্বসুকেহি ভিক্খূহি কীটাগিরিস্মিং ৰত্থব্ব’ন্তি. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৪৩৫. অথ খো সারিপুত্তমোগ্গল্লানপ্পমুখো ভিক্খুসঙ্ঘো কীটাগিরিং গন্ত্ৰা অস্সজিপুনব্বসুকানং ভিক্খূনং কীটাগিরিস্মা পব্বাজনীযকম্মং অকাসি – ‘ন অস্সজিপুনব্বসুকেহি ভিক্খূহি কীটাগিরিস্মিং ৰত্থব্ব’ন্তি. তে সঙ্ঘেন পব্বাজনীযকম্মকতা ন সম্মা ৰত্তন্তি, ন লোমং পাতেন্তি, ন নেত্থারং ৰত্তন্তি, ন ভিক্খূ খমাপেন্তি, অক্কোসন্তি পরিভাসন্তি ছন্দগামিতা দোসগামিতা মোহগামিতা ভযগামিতা পাপেন্তি, পক্কমন্তিপি, ৰিব্ভমন্তিপি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অস্সজিপুনব্বসুকা ভিক্খূ সঙ্ঘেন পব্বাজনীযকম্মকতা ন সম্মা ৰত্তিস্সন্তি, ন লোমং পাতেস্সন্তি, ন নেত্থারং ৰত্তিস্সন্তি, ন ভিক্খূ খমাপেস্সন্তি, অক্কোসিস্সন্তি পরিভাসিস্সন্তি, ছন্দগামিতা দোসগামিতা মোহগামিতা ভযগামিতা পাপেস্সন্তি পক্কমিস্সন্তিপি ৰিব্ভমিস্সন্তিপী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ অস্সজিপুনব্বসুকে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, অস্সজিপুনব্বসুকা ভিক্খূ সঙ্ঘেন পব্বাজনীযকম্মকতা ন সম্মা ৰত্তন্তি…পে… ৰিব্ভমন্তিপী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৩৬. ‘‘ভিক্খু পনেৰ অঞ্ঞতরং গামং ৰা নিগমং ৰা উপনিস্সায ৰিহরতি কুলদূসকো পাপসমাচারো. তস্স খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ, কুলানি চ তেন দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. সো ভিক্খু ভিক্খূহি এৰমস্স ৰচনীযো – ‘আযস্মা খো কুলদূসকো পাপসমাচারো, আযস্মতো খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ, কুলানি চাযস্মতা দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. পক্কমতাযস্মা ইমম্হা আৰাসা. অলং তে ইধ ৰাসেনা’তি. এৰঞ্চ সো ভিক্খু ভিক্খূহি ৰুচ্চমানো তে ভিক্খূ এৰং ৰদেয্য – ‘ছন্দগামিনো চ ভিক্খূ দোসগামিনো চ ভিক্খূ মোহগামিনো চ ভিক্খূ ভযগামিনো চ ভিক্খূ তাদিসিকায আপত্তিযা একচ্চং পব্বাজেন্তি একচ্চং ন পব্বাজেন্তী’তি, সো ভিক্খু ভিক্খূহি এৰমস্স ৰচনীযো – ‘মাযস্মা এৰং অৰচ. ন চ ভিক্খূ ছন্দগামিনো. ন চ ভিক্খূ দোসগামিনো. ন চ ভিক্খূ মোহগামিনো. ন চ ভিক্খূ ভযগামিনো. আযস্মা খো কুলদূসকো পাপসমাচারো. আযস্মতো খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চাযস্মতা দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. পক্কমতাযস্মা ইমম্হা আৰাসা. অলং তে ইধ ৰাসেনা’তি. এৰঞ্চ সো ভিক্খু ভিক্খূহি ৰুচ্চমানো তথেৰ পগ্গণ্হেয্য, সো ভিক্খু ভিক্খূহি যাৰততিযং সমনুভাসিতব্বো তস্স পটিনিস্সগ্গায. যাৰততিযঞ্চে সমনুভাসীযমানো তং পটিনিস্সজ্জেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে পটিনিস্সজ্জেয্য, সঙ্ঘাদিসেসো’’তি.

৪৩৭. ভিক্খু পনেৰ অঞ্ঞতরং গামং ৰা নিগমং ৰাতি গামোপি নিগমোপি নগরম্পি গামো চেৰ নিগমো চ.

উপনিস্সায ৰিহরতীতি তত্থ পটিবদ্ধা হোন্তি চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারা.

কুলং নাম চত্তারি কুলানি – খত্তিযকুলং, ব্রাহ্মণকুলং, ৰেস্সকুলং, সুদ্দকুলং.

কুলদূসকোতি কুলানি দূসেতি পুপ্ফেন ৰা ফলেন ৰা চুণ্ণেন ৰা মত্তিকায ৰা দন্তকট্ঠেন ৰা ৰেল়ুযা ৰা [ৰেল়ুনা ৰা (স্যা.)] ৰেজ্জিকায ৰা জঙ্ঘপেসনিকেন ৰা.

পাপসমাচারোতি মালাৰচ্ছং রোপেতিপি রোপাপেতিপি, সিঞ্চতিপি সিঞ্চাপেতিপি, ওচিনাতিপি ওচিনাপেতিপি, গন্থেতিপি গন্থাপেতিপি.

দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চাতি যে সংমুখা তে পস্সন্তি, যে তিরোক্খা তে সুণন্তি.

কুলানি চ তেন দুট্ঠানীতি পুব্বে সদ্ধা হুত্ৰা তং আগম্ম অস্সদ্ধা হোন্তি, পসন্না হুত্ৰা অপ্পসন্না হোন্তি.

দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চাতি যে সংমুখা তে পস্সন্তি, যে তিরোক্খা তে সুণন্তি.

সো ভিক্খূতি যো সো কুলদূসকো ভিক্খু.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি. যে পস্সন্তি যে সুণন্তি. তেহি ৰত্তব্বো – ‘‘আযস্মা খো কুলদূসকো পাপসমাচারো. আযস্মতো খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চাযস্মতা দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. পক্কমতাযস্মা ইমম্হা আৰাসা. অলং তে ইধ ৰাসেনা’’তি.

এৰঞ্চ সো ভিক্খু ভিক্খূহি ৰুচ্চমানো তে ভিক্খূ এৰং ৰদেয্য – ‘‘ছন্দগামিনো চ ভিক্খূ, দোসগামিনো চ ভিক্খূ, মোহগামিনো চ ভিক্খূ, ভযগামিনো চ ভিক্খূ. তাদিসিকায আপত্তিযা একচ্চং পব্বাজেন্তি একচ্চং ন পব্বাজেন্তী’’তি.

সো ভিক্খূতি যো সো কম্মকতো ভিক্খু.

ভিক্খূহীতি অঞ্ঞেহি ভিক্খূহি. যে পস্সন্তি যে সুণন্তি তেহি ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা এৰং অৰচ. ন চ ভিক্খূ ছন্দগামিনো, ন চ ভিক্খূ দোসগামিনো, ন চ ভিক্খূ মোহগামিনো, ন চ ভিক্খূ ভযগামিনো. আযস্মা খো কুলদূসকো পাপসমাচারো. আযস্মতো খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চাযস্মতা দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. পক্কমতাযস্মা ইমম্হা আৰাসা. অলং তে ইধ ৰাসেনা’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো.

সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং. নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সুত্ৰা ন ৰদন্তি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সঙ্ঘমজ্ঝম্পি আকড্ঢিত্ৰা ৰত্তব্বো – ‘‘মাযস্মা এৰং অৰচ. ন চ ভিক্খূ ছন্দগামিনো, ন চ ভিক্খূ দোসগামিনো, ন চ ভিক্খূ মোহগামিনো, ন চ ভিক্খূ ভযগামিনো. আযস্মা খো কুলদূসকো পাপসমাচারো. আযস্মতো খো পাপকা সমাচারা দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. কুলানি চাযস্মতা দুট্ঠানি দিস্সন্তি চেৰ সুয্যন্তি চ. পক্কমতাযস্মা ইমম্হা আৰাসা. অলং তে ইধ ৰাসেনা’’তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে পটিনিস্সজ্জতি, ইচ্চেতং কুসলং. নো চে পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সো ভিক্খু সমনুভাসিতব্বো. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সমনুভাসিতব্বো. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪৩৮. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঙ্ঘেন পব্বাজনীযকম্মকতো ভিক্খূ ছন্দগামিতা দোসগামিতা মোহগামিতা ভযগামিতা পাপেতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসেয্য তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু সঙ্ঘেন পব্বাজনীযকম্মকতো ভিক্খূ ছন্দগামিতা দোসগামিতা মোহগামিতা ভযগামিতা পাপেতি. সো তং ৰত্থুং ন পটিনিস্সজ্জতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং সমনুভাসতি তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সমনুভাসনা তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দুতিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে… ততিযম্পি এতমত্থং ৰদামি…পে….

‘‘সমনুভট্ঠো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু তস্স ৰত্থুস্স পটিনিস্সগ্গায. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৪৩৯. ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা, কম্মৰাচাপরিযোসানে আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স. সঙ্ঘাদিসেসং অজ্ঝাপজ্জন্তস্স ঞত্তিযা দুক্কটং, দ্ৰীহি কম্মৰাচাহি থুল্লচ্চযা পটিপ্পস্সম্ভন্তি.

সঙ্ঘাদিসেসোতি সঙ্ঘোৰ তস্সা আপত্তিযা পরিৰাসং দেতি, মূলায পটিকস্সতি, মানত্তং দেতি, অব্ভেতি; ন সম্বহুলা, ন একপুগ্গলো. তেন ৰুচ্চতি – ‘সঙ্ঘাদিসেসো’তি, তস্সেৰ আপত্তিনিকাযস্স নামকম্মং অধিৰচনং. তেনপি ৰুচ্চতি সঙ্ঘাদিসেসোতি.

৪৪০. ধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে ৰেমতিকো ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

ধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী ন পটিনিস্সজ্জতি, আপত্তি সঙ্ঘাদিসেসস্স.

অধম্মকম্মে ধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স.

অধম্মকম্মে অধম্মকম্মসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

৪৪১. অনাপত্তি অসমনুভাসন্তস্স, পটিনিস্সজ্জন্তস্স, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

কুলদূসকসিক্খাপদং নিট্ঠিতং তেরসমং.

৪৪২. উদ্দিট্ঠা খো, আযস্মন্তো, তেরস সঙ্ঘাদিসেসা ধম্মা, নৰ পঠমাপত্তিকা, চত্তারো যাৰততিযকা. যেসং ভিক্খু অঞ্ঞতরং ৰা অঞ্ঞতরং ৰা আপজ্জিত্ৰা যাৰতীহং জানং পটিচ্ছাদেতি তাৰতীহং তেন ভিক্খুনা অকামা পরিৰত্থব্বং. পরিৰুত্থপরিৰাসেন ভিক্খুনা উত্তরি ছারত্তং ভিক্খুমানত্তায পটিপজ্জিতব্বং. চিণ্ণমানত্তো ভিক্খু যত্থ সিযা ৰীসতিগণো ভিক্খুসঙ্ঘো তত্থ সো ভিক্খু অব্ভেতব্বো. একেনপি চে ঊনো ৰীসতিগণো ভিক্খুসঙ্ঘো তং ভিক্খুং অব্ভেয্য, সো চ ভিক্খু অনব্ভিতো, তে চ ভিক্খূ গারয্হা, অযং তত্থ সামীচি. তত্থাযস্মন্তে পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? দুতিযম্পি পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? ততিযম্পি পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? পরিসুদ্ধেত্থাযস্মন্তো. তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামীতি.

তেরসকং নিট্ঠিতং.

তস্সুদ্দানং

ৰিস্সট্ঠি কাযসংসগ্গং, দুট্ঠুল্লং অত্তকামঞ্চ;

সঞ্চরিত্তং কুটী চেৰ, ৰিহারো চ অমূলকং.

কিঞ্চিলেসঞ্চ ভেদো চ, তস্সেৰ অনুৰত্তকা;

দুব্বচং কুলদূসঞ্চ, সঙ্ঘাদিসেসা তেরসাতি.

সঙ্ঘাদিসেসকণ্ডং নিট্ঠিতং.

৩. অনিযতকণ্ডং

১. পঠমঅনিযতসিক্খাপদং

ইমে খো পনাযস্মন্তো দ্ৰে অনিযতা ধম্মা

উদ্দেসং আগচ্ছন্তি.

৪৪৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী সাৰত্থিযং কুলূপকো হোতি, বহুকানি কুলানি উপসঙ্কমতি. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উদাযিস্স উপট্ঠাককুলস্স কুমারিকা অঞ্ঞতরস্স কুলস্স কুমারকস্স দিন্না হোতি. অথ খো আযস্মা উদাযী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন তং কুলং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মনুস্সে পুচ্ছি – ‘‘কহং ইত্থন্নামা’’তি? তে এৰমাহংসু – ‘‘দিন্না, ভন্তে, অমুকস্স কুলস্স কুমারকস্সা’’তি. তম্পি খো কুলং আযস্মতো উদাযিস্স উপট্ঠাকং হোতি. অথ খো আযস্মা উদাযী যেন তং কুলং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা মনুস্সে পুচ্ছি – ‘‘কহং ইত্থন্নামা’’তি? তে এৰমাহংসু – ‘‘এসায্য, ওৰরকে নিসিন্না’’তি. অথ খো আযস্মা উদাযী যেন সা কুমারিকা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তস্সা কুমারিকায সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেসি কালযুত্তং সমুল্লপন্তো কালযুত্তং ধম্মং ভণন্তো.

তেন খো পন সমযেন ৰিসাখা মিগারমাতা বহুপুত্তা হোতি বহুনত্তা অরোগপুত্তা অরোগনত্তা অভিমঙ্গলসম্মতা. মনুস্সা যঞ্ঞেসু ছণেসু উস্সৰেসু ৰিসাখং মিগারমাতরং পঠমং ভোজেন্তি. অথ খো ৰিসাখা মিগারমাতা নিমন্তিতা তং কুলং অগমাসি. অদ্দসা খো ৰিসাখা মিগারমাতা আযস্মন্তং উদাযিং তস্সা কুমারিকায সদ্ধিং একং একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসিন্নং. দিস্ৰান আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, ভন্তে, নচ্ছন্নং নপ্পতিরূপং যং অয্যো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেতি. কিঞ্চাপি, ভন্তে, অয্যো অনত্থিকো তেন ধম্মেন, অপিচ দুস্সদ্ধাপযা অপ্পসন্না মনুস্সা’’তি. এৰম্পি খো আযস্মা উদাযী ৰিসাখায মিগারমাতুযা ৰুচ্চমানো নাদিযি. অথ খো ৰিসাখা মিগারমাতা নিক্খমিত্ৰা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৪৪. ‘‘যো পন ভিক্খু মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেয্য, তমেনং সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা দিস্ৰা তিণ্ণং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন ৰদেয্য – পারাজিকেন ৰা সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা, নিসজ্জং ভিক্খু পটিজানমানো তিণ্ণং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন কারেতব্বো – পারাজিকেন ৰা সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা যেন ৰা সা সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা ৰদেয্য, তেন সো ভিক্খু কারেতব্বো. অযং ধম্মো অনিযতো’’তি.

৪৪৫. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

মাতুগামো নাম মনুস্সিত্থী, ন যক্খী ন পেতী ন তিরচ্ছানগতা. অন্তমসো তদহুজাতাপি দারিকা, পগেৰ মহত্তরী.

সদ্ধিন্তি একতো.

একো একাযাতি ভিক্খু চেৰ হোতি মাতুগামো চ.

রহো নাম চক্খুস্স রহো, সোতস্স রহো. চক্খুস্স রহোনাম ন সক্কা হোতি অক্খিং ৰা নিখণীযমানে ভমুকং ৰা উক্খিপীযমানে সীসং ৰা উক্খিপীযমানে পস্সিতুং. সোতস্স রহোনাম ন সক্কা হোতি পকতিকথা সোতুং.

পটিচ্ছন্নং নাম আসনং কুট্টেন ৰা [কুড্ডেন ৰা (সী. স্যা.)] কৰাটেন ৰা কিলঞ্জেন ৰা সাণিপাকারেন ৰা রুক্খেন ৰা থম্ভেন ৰা কোত্থল়িযা ৰা যেন কেনচি পটিচ্ছন্নং হোতি.

অলংকম্মনিযেতি সক্কা হোতি মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিতুং.

নিসজ্জং কপ্পেয্যাতি মাতুগামে নিসিন্নে ভিক্খু উপনিসিন্নো ৰা হোতি উপনিপন্নো ৰা. ভিক্খু নিসিন্নে মাতুগামো উপনিসিন্নো ৰা হোতি উপনিপন্নো ৰা. উভো ৰা নিসিন্না হোন্তি উভো ৰা নিপন্না.

সদ্ধেয্যৰচসা নাম আগতফলা অভিসমেতাৰিনী ৰিঞ্ঞাতসাসনা.

উপাসিকা নাম বুদ্ধং সরণং গতা, ধম্মং সরণং গতা, সঙ্ঘং সরণং গতা.

দিস্ৰাতি পস্সিত্ৰা.

তিণ্ণং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন ৰদেয্য – পারাজিকেন ৰা সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. নিসজ্জং ভিক্খু পটিজানমানো তিণ্ণং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন কারেতব্বো – পারাজিকেন ৰা সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. যেন ৰা সা সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা ৰদেয্য তেন সো ভিক্খু কারেতব্বো.

৪৪৬. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘সচ্চাহং নিসিন্নো, নো চ খো মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি’’ন্তি, নিসজ্জায কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো নিপন্নো’’তি, নিপজ্জায কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘নাহং নিসিন্নো অপিচ খো ঠিতো’’তি, ন কারেতব্বো.

৪৪৭. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘সচ্চাহং নিপন্নো, নো চ খো মেথুনং ধম্মং পটিসেৰি’’ন্তি, নিপজ্জায কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নো’’তি, নিসজ্জায কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামস্স মেথুনং ধম্মং পটিসেৰন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘নাহং নিপন্নো অপিচ খো ঠিতো’’তি, ন কারেতব্বো.

৪৪৮. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো…পে… সচ্চাহং নিসিন্নো নো চ খো কাযসংসগ্গং সমাপজ্জিন্তি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো অপিচ খো নিপন্নোতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো…পে… সচ্চাহং নিপন্নো, নো চ খো কাযসংসগ্গং সমাপজ্জিন্তি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নোতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

৪৪৯. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসিন্নো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো অপিচ খো নিপন্নোতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

৪৫০. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিপন্নো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নোতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

অনিযতোতি ন নিযতো, পারাজিকং ৰা সঙ্ঘাদিসেসো ৰা পাচিত্তিযং ৰা.

৪৫১. গমনং পটিজানাতি, নিসজ্জং পটিজানাতি, আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি, নিসজ্জং ন পটিজানাতি, আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি, নিসজ্জং পটিজানাতি, আপত্তিং ন পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি, নিসজ্জং ন পটিজানাতি, আপত্তিং ন পটিজানাতি, ন কারেতব্বো.

গমনং ন পটিজানাতি, নিসজ্জং পটিজানাতি, আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা

কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি, নিসজ্জং ন পটিজানাতি, আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি, নিসজ্জং পটিজানাতি, আপত্তিং ন পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি, নিসজ্জং ন পটিজানাতি, আপত্তিং ন পটিজানাতি, ন কারেতব্বোতি.

পঠমো অনিযতো নিট্ঠিতো.

২. দুতিযঅনিযতসিক্খাপদং

৪৫২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো পটিচ্ছন্নে আসনে অলংকম্মনিযে নিসজ্জং কপ্পেতু’’ন্তি তস্সাযেৰ কুমারিকায সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেসি কালযুত্তং সমুল্লপন্তো কালযুত্তং ধম্মং ভণন্তো. দুতিযম্পি খো ৰিসাখা মিগারমাতা নিমন্তিতা তং কুলং অগমাসি. অদ্দসা খো ৰিসাখা মিগারমাতা আযস্মন্তং উদাযিং তস্সাযেৰ কুমারিকায সদ্ধিং একং একায রহো নিসিন্নং. দিস্ৰান আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘ইদং, ভন্তে, নচ্ছন্নং নপ্পতিরূপং যং অয্যো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেতি. কিঞ্চাপি, ভন্তে, অয্যো অনত্থিকো তেন ধম্মেন, অপিচ দুস্সদ্ধাপযা অপ্পসন্না মনুস্সা’’তি. এৰম্পি খো আযস্মা উদাযী ৰিসাখায মিগারমাতুযা ৰুচ্চমানো নাদিযি. অথ খো ৰিসাখা মিগারমাতা নিক্খমিত্ৰা ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং …পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেসী’’তি? ‘‘সচ্চং ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৫৩. ‘‘ন হেৰ খো পন পটিচ্ছন্নং আসনং হোতি নালং কম্মনিযং, অলঞ্চ খো হোতি মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিতুং. যো পন ভিক্খু তথারূপে আসনে মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসজ্জং কপ্পেয্য, তমেনং সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা দিস্ৰা দ্ৰিন্নং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন ৰদেয্য – সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. নিসজ্জং ভিক্খু পটিজানমানো দ্ৰিন্নং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন কারেতব্বো – সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. যেন ৰা সা সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা ৰদেয্য তেন সো ভিক্খু কারেতব্বো. অযম্পি ধম্মো অনিযতো’’তি.

৪৫৪. ন হেৰ খো পন পটিচ্ছন্নং আসনং হোতীতি অপ্পটিচ্ছন্নং হোতি কুট্টেন ৰা কৰাটেন ৰা কিলঞ্জেন ৰা সাণিপাকারেন ৰা রুক্খেন ৰা থম্ভেন ৰা কোত্থল়িযা ৰা যেন কেনচি অপ্পটিচ্ছন্নং হোতি.

নালং কম্মনিযন্তি ন সক্কা হোতি মেথুনং ধম্মং পটিসেৰিতুং.

অলঞ্চ খো হোতি মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিতুন্তি সক্কা হোতি মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিতুং.

যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

তথারূপে আসনেতি এৰরূপে আসনে.

মাতুগামো নাম মনুস্সিত্থী, ন যক্খী ন পেতী ন তিরচ্ছানগতা, ৰিঞ্ঞূ পটিবলা সুভাসিতদুব্ভাসিতং দুট্ঠুল্লাদুট্ঠুল্লং আজানিতুং.

সদ্ধিন্তি একতো.

একো একাযাতি ভিক্খু চেৰ হোতি মাতুগামো চ.

রহো নাম চক্খুস্স রহো, সোতস্স রহো. চক্খুস্স রহো নাম ন সক্কা হোতি অক্খিং ৰা নিখণীযমানে ভমুকং ৰা উক্খিপীযমানে সীসং ৰা উক্খিপীযমানে পস্সিতুং. সোতস্স রহো নাম ন সক্কা হোতি পকতিকথা সোতুং.

নিসজ্জং কপ্পেয্যাতি মাতুগামে নিসিন্নে ভিক্খু উপনিসিন্নো ৰা হোতি উপনিপন্নো ৰা. ভিক্খু নিসিন্নে মাতুগামো উপনিসিন্নো ৰা হোতি উপনিপন্নো ৰা. উভো ৰা নিসিন্না হোন্তি উভো ৰা নিপন্না.

সদ্ধেয্যৰচসা নাম আগতফলা অভিসমেতাৰিনী ৰিঞ্ঞাতসাসনা.

উপাসিকা নাম বুদ্ধং সরণং গতা, ধম্মং সরণং গতা, সঙ্ঘং সরণং গতা.

দিস্ৰাতি পস্সিত্ৰা.

দ্ৰিন্নং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন ৰদেয্য সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. নিসজ্জং ভিক্খু পটিজানমানো দ্ৰিন্নং ধম্মানং অঞ্ঞতরেন কারেতব্বো – সঙ্ঘাদিসেসেন ৰা পাচিত্তিযেন ৰা. যেন ৰা সা সদ্ধেয্যৰচসা উপাসিকা ৰদেয্য, তেন সো ভিক্খু কারেতব্বো.

৪৫৫. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিসিন্নো মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জন্তো’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘সচ্চাহং নিসিন্নো, নো চ খো কাযসংসগ্গং সমাপজ্জি’’ন্তি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো নিপন্নোতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো নিপন্নো মাতুগামেন সদ্ধিং কাযসংসগ্গং সমাপজ্জন্তো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো…পে… সচ্চাহং নিপন্নো, নো চ খো কাযসংসগ্গং সমাপজ্জিন্তি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নোতি, নিসজ্জায কারেতব্বো …পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যস্স মযা সুতং নিসিন্নস্স মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসন্তস্সা’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যস্স মযা সুতং নিসিন্নস্স মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসন্তস্সা’’তি, সো চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘সচ্চাহং নিসিন্নো, নো চ খো দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসি’’ন্তি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো নিপন্নোতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যস্স মযা সুতং নিপন্নস্স মাতুগামং দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসন্তস্সা’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো…পে… সচ্চাহং নিপন্নো নো চ খো দুট্ঠুল্লাহি ৰাচাহি ওভাসিন্তি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নোতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

৪৫৬. সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিসিন্নো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো নিপন্নোতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিসিন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

সা চে এৰং ৰদেয্য – ‘‘অয্যো মযা দিট্ঠো মাতুগামেন সদ্ধিং একো একায রহো নিপন্নো’’তি, সো চ তং পটিজানাতি, নিপজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো নিসিন্নোতি, নিসজ্জায কারেতব্বো…পে… নাহং নিপন্নো, অপিচ খো ঠিতোতি, ন কারেতব্বো.

অযম্পীতি পুরিমং উপাদায ৰুচ্চতি.

অনিযতোতি ন নিযতো, সঙ্ঘাদিসেসো ৰা পাচিত্তিযং ৰা.

৪৫৭. গমনং পটিজানাতি নিসজ্জং পটিজানাতি আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি নিসজ্জং ন পটিজানাতি আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি নিসজ্জং পটিজানাতি আপত্তিং ন পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো. গমনং পটিজানাতি নিসজ্জং ন পটিজানাতি আপত্তিং ন পটিজানাতি, ন কারেতব্বো.

গমনং ন পটিজানাতি নিসজ্জং পটিজানাতি আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি নিসজ্জং ন পটিজানাতি আপত্তিং পটিজানাতি, আপত্তিযা কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি নিসজ্জং পটিজানাতি আপত্তিং ন পটিজানাতি, নিসজ্জায কারেতব্বো. গমনং ন পটিজানাতি নিসজ্জং ন পটিজানাতি আপত্তিং ন পটিজানাতি, ন কারেতব্বোতি.

দুতিযো অনিযতো নিট্ঠিতো.

৪৫৮. উদ্দিট্ঠা খো আযস্মন্তো দ্ৰে অনিযতা ধম্মা. তত্থাযস্মন্তে পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? দুতিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? ততিযম্পি পুচ্ছামি – ‘‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’’? পরিসুদ্ধেত্থাযস্মন্তো; তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামীতি.

তস্সুদ্দানং –

অলং কম্মনিযঞ্চেৰ, তথেৰ চ নহেৰ খো;

অনিযতা সুপঞ্ঞত্তা, বুদ্ধসেট্ঠেন তাদিনাতি.

অনিযতকণ্ডং নিট্ঠিতং.

৪. নিস্সগ্গিযকণ্ডং

১. চীৰরৰগ্গো

১. পঠমকথিনসিক্খাপদং

ইমে খো পনাযস্মন্তো তিংস নিস্সগ্গিযা পাচিত্তিযা

ধম্মা উদ্দেসং আগচ্ছন্তি.

৪৫৯. তেনে সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি গোতমকে চেতিযে. তেন খো পন সমযেন ভগৰতা ভিক্খূনং তিচীৰরং অনুঞ্ঞাতং হোতি. ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা তিচীৰরং অনুঞ্ঞাত’’ন্তি অঞ্ঞেনেৰ তিচীৰরেন গামং পৰিসন্তি, অঞ্ঞেন তিচীৰরেন আরামে অচ্ছন্তি, অঞ্ঞেন তিচীৰরেন নহানং ওতরন্তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অতিরেকচীৰরং ধারেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, অতিরেকচীৰরং ধারেথা’’তি? ‘‘সচ্চং ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, অতিরেকচীৰরং ধারেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৬০. ‘‘যো পন ভিক্খু অতিরেকচীৰরং ধারেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৪৬১. [মহাৰ. ৩৪৭] তেন খো পন সমযেন আযস্মতো আনন্দস্স অতিরেকচীৰরং উপ্পন্নং হোতি. আযস্মা চ আনন্দো তং চীৰরং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো হোতি. আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি. অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘ন অতিরেকচীৰরং ধারেতব্ব’ন্তি. ইদঞ্চ মে অতিরেকচীৰরং উপ্পন্নং. অহঞ্চিমং চীৰরং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো. আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি. কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? অথ খো আযস্মা আনন্দো ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কীৰচিরং পনানন্দ, সারিপুত্তো আগচ্ছিস্সতী’’তি? ‘‘নৰমং ৰা, ভগৰা, দিৰসং দসমং ৰা’’তি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, দসাহপরমং অতিরেকচীৰরং ধারেতুং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৬২. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে দসাহপরমং অতিরেকচীৰরং ধারেতব্বং. তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৪৬৩. নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না.

উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি.

দসাহপরমন্তি দসাহপরমতা ধারেতব্বং.

অতিরেকচীৰরং নাম অনধিট্ঠিতং অৰিকপ্পিতং.

চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং, ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং.

তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং হোতী [হোতীতি ইদং পদং সব্বপোত্থকেসু অত্থি, সিক্খাপদে পন নত্থি, এৰমুপরিপি] তি একাদসে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং. তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং.

৪৬৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. ইদং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযং সঙ্ঘস্স নিস্সট্ঠং. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইমং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যা’’তি.

৪৬৫. তেন ভিক্খুনা সম্বহুলে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘‘ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং আযস্মন্তানং নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং.

৪৬৬. ‘‘সুণন্তু মে আযস্মন্তা. ইদং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযং আযস্মন্তানং নিস্সট্ঠং. যদাযস্মন্তানং পত্তকল্লং, আযস্মন্তা ইমং চীৰরং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যু’’ন্তি.

৪৬৭. তেন ভিক্খুনা একং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ইদং মে, আৰুসো, চীৰরং দসাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং আযস্মতো নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. তেন ভিক্খুনা আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. নিস্সট্ঠচীৰরং দাতব্বং – ‘‘ইমং চীৰরং আযস্মতো দম্মী’’তি.

৪৬৮. দসাহাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. দসাহাতিক্কন্তে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. দসাহাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৪৬৯. অনাপত্তি অন্তোদসাহং অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

৪৭০. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ নিস্সট্ঠচীৰরং ন দেন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘ন, ভিক্খৰে, নিস্সট্ঠচীৰরং ন দাতব্বং. যো ন দদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

কথিনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং.

২. উদোসিতসিক্খাপদং

৪৭১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তি. তানি চীৰরানি চিরং নিক্খিত্তানি কণ্ণকিতানি হোন্তি. তানি ভিক্খূ ওতাপেন্তি. অদ্দসা খো আযস্মা আনন্দো সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তে ভিক্খূ তানি চীৰরানি ওতাপেন্তে. দিস্ৰান যেন তে ভিক্খূ তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কস্সিমানি, আৰুসো, চীৰরানি কণ্ণকিতানী’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মতো আনন্দস্স এতমত্থং আরোচেসুং. আযস্মা আনন্দো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তী’’তি! অথ খো আযস্মা আনন্দো তে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা ভিক্খূনং হত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সন্তরুত্তরেন জনপদচারিকং পক্কমিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৭২. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৪৭৩. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কোসম্বিযং গিলানো হোতি. ঞাতকা তস্স ভিক্খুনো সন্তিকে দূতং পাহেসুং – ‘‘আগচ্ছতু ভদন্তো, মযং, উপট্ঠহিস্সামা’’তি. ভিক্খূপি এৰমাহংসু – ‘‘গচ্ছাৰুসো, ঞাতকা তং উপট্ঠহিস্সন্তী’’তি. সো এৰমাহ – ‘‘ভগৰতাৰুসো, সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘ন তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসিতব্ব’ন্তি. অহঞ্চম্হি গিলানো. ন সক্কোমি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং. নাহং গমিস্সামী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দাতুং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, দাতব্বা. তেন গিলানেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘অহং, ভন্তে, গিলানো. ন সক্কোমি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচামী’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৪৭৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো. ন সক্কোতি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং. সো সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দদেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো. ন সক্কোতি তিচীৰরং আদায পক্কমিতুং. সো সঙ্ঘং তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিং দেতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতিযা দানং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দিন্না সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো তিচীৰরেন অৰিপ্পৰাসসম্মুতি. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৭৫. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্য, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৪৭৬. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না.

উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি.

একরত্তম্পি চে ভিক্খু তিচীৰরেন ৰিপ্পৰসেয্যাতি সঙ্ঘাটিযা ৰা উত্তরাসঙ্গেন ৰা অন্তরৰাসকেন ৰা.

অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযাতি ঠপেত্ৰা ভিক্খুসম্মুতিং.

নিস্সগ্গিযং হোতীতি সহ অরুণুগ্গমনা [অরুণুগ্গমনেন (সী. স্যা.)] নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং রত্তিৰিপ্পৰুত্থং [রত্তিং ৰিপ্পৰুত্থং (সী.)] অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৪৭৭. গামো একূপচারো নানূপচারো. নিৰেসনং একূপচারং নানূপচারং. উদোসিতো একূপচারো নানূপচারো. অট্টো একূপচারো নানূপচারো. মাল়ো একূপচারো নানূপচারো. পাসাদো একূপচারো নানূপচারো. হম্মিযং একূপচারং নানূপচারং. নাৰা একূপচারা নানূপচারা. সত্থো একূপচারো নানূপচারো. খেত্তং একূপচারং নানূপচারং. ধঞ্ঞকরণং একূপচারং নানূপচারং. আরামো একূপচারো নানূপচারো. ৰিহারো একূপচারো নানূপচারো. রুক্খমূলং একূপচারং নানূপচারং. অজ্ঝোকাসো একূপচারো নানূপচারো.

৪৭৮. গামো একূপচারো নাম এককুলস্স গামো হোতি পরিক্খিত্তো চ. অন্তোগামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোগামে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৭৯. নানাকুলস্স গামো হোতি পরিক্খিত্তো চ. যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং সভাযে ৰা দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. সভাযং গচ্ছন্তেন হত্থপাসে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সভাযে ৰা ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. সভাযে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা সভাযে ৰা ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ঘরে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ঘরে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮০. এককুলস্স নিৰেসনং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. অন্তোনিৰেসনে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোনিৰেসনে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮১. নানাকুলস্স নিৰেসনং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮২. এককুলস্স উদোসিতো হোতি পরিক্খিত্তো চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. অন্তোউদোসিতে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোউদোসিতে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৩. নানাকুলস্স উদোসিতো হোতি পরিক্খিত্তো চ, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৪. এককুলস্স অট্টো হোতি, অন্তোঅট্টে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোঅট্টে ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স অট্টো হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৫. এককুলস্স মাল়ো হোতি, অন্তোমাল়ে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোমাল়ে ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স মাল়ো হোতি নানাগব্ভা নানাওৰরকা, যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৬. এককুলস্স পাসাদো হোতি, অন্তোপাসাদে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোপাসাদে ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স পাসাদো হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৭. এককুলস্স হম্মিযং হোতি. অন্তোহম্মিযে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোহম্মিযে ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স হম্মিযং হোতি, নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং গব্ভে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং গব্ভে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৮. এককুলস্স নাৰা হোতি. অন্তোনাৰায চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোনাৰায ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স নাৰা হোতি নানাগব্ভা নানাওৰরকা. যস্মিং ওৰরকে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ওৰরকে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৮৯. এককুলস্স সত্থো হোতি. সত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা পুরতো ৰা পচ্ছতো ৰা সত্তব্ভন্তরা ন ৰিজহিতব্বা, পস্সতো অব্ভন্তরং ন ৰিজহিতব্বং. নানাকুলস্স সত্থো হোতি, সত্থে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৯০. এককুলস্স খেত্তং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ. অন্তোখেত্তে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোখেত্তে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং. নানাকুলস্স খেত্তং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ. অন্তোখেত্তে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৯১. এককুলস্স ধঞ্ঞকরণং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ. অন্তোধঞ্ঞকরণে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোধঞ্ঞকরণে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং. নানাকুলস্স ধঞ্ঞকরণং হোতি পরিক্খিত্তঞ্চ. অন্তোধঞ্ঞকরণে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৯২. এককুলস্স আরামো হোতি পরিক্খিত্তো চ. অন্তোআরামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোআরামে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং. নানাকুলস্স আরামো হোতি পরিক্খিত্তো চ. অন্তোআরামে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা দ্ৰারমূলে ৰা ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৯৩. এককুলস্স ৰিহারো হোতি পরিক্খিত্তো চ. অন্তোৰিহারে চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোৰিহারে ৰত্থব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. নানাকুলস্স ৰিহারো হোতি পরিক্খিত্তো চ. যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং দ্ৰারমূলে ৰা, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং. অপরিক্খিত্তো হোতি, যস্মিং ৰিহারে চীৰরং নিক্খিত্তং হোতি তস্মিং ৰিহারে ৰত্থব্বং, হত্থপাসা ৰা ন ৰিজহিতব্বং.

৪৯৪. এককুলস্স রুক্খমূলং হোতি, যং মজ্ঝন্হিকে কালে সমন্তা ছাযা ফরতি, অন্তোছাযায চীৰরং নিক্খিপিত্ৰা অন্তোছাযায ৰত্থব্বং. নানাকুলস্স রুক্খমূলং হোতি, হত্থপাসা ন ৰিজহিতব্বং.

অজ্ঝোকাসো একূপচারো নাম অগামকে অরঞ্ঞে সমন্তা সত্তব্ভন্তরা একূপচারো, ততো পরং নানূপচারো.

৪৯৫. ৰিপ্পৰুত্থে ৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. ৰিপ্পৰুত্থে ৰেমতিকো, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. ৰিপ্পৰুত্থে অৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অপ্পচ্চুদ্ধটে পচ্চুদ্ধটসঞ্ঞী…পে… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী…পে… অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰিপ্পৰুত্থে ৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰিপ্পৰুত্থে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰিপ্পৰুত্থে অৰিপ্পৰুত্থসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৪৯৬. অনাপত্তি অন্তোঅরুণে পচ্চুদ্ধরতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, ভিক্খুসম্মুতিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

উদোসিতসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং.

৩. ততিযকথিনসিক্খাপদং

৪৯৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো অকালচীৰরং উপ্পন্নং হোতি. তস্স তং চীৰরং কযিরমানং নপ্পহোতি. অথ খো সো ভিক্খু তং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জতি. অদ্দসা খো ভগৰা সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তং ভিক্খুং তং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জন্তং. দিস্ৰান যেন সো ভিক্খু তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘কিস্স ত্ৰং, ভিক্খু, ইমং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জসী’’তি? ‘‘ইদং মে, ভন্তে, অকালচীৰরং উপ্পন্নং. কযিরমানং নপ্পহোতি. তেনাহং ইমং চীৰরং উস্সাপেত্ৰা পুনপ্পুনং ৰিমজ্জামী’’তি. ‘‘অত্থি পন তে, ভিক্খু, চীৰরপচ্চাসা’’তি? ‘‘অত্থি, ভগৰা’’তি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা, ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরপচ্চাসা নিক্খিপিতু’’ন্তি.

৪৯৮. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা অনুঞ্ঞাতং অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরপচ্চাসা নিক্খিপিতু’’ন্তি অকালচীৰরানি পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপন্তি. তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তি. অদ্দসা খো আযস্মা আনন্দো সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তে. দিস্ৰান ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘কস্সিমানি, আৰুসো, চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তী’’তি? ‘‘অম্হাকং, আৰুসো, অকালচীৰরানি চীৰরপচ্চাসা নিক্খিত্তানী’’তি. ‘‘কীৰচিরং পনাৰুসো, ইমানি চীৰরানি নিক্খিত্তানী’’তি? ‘‘অতিরেকমাসং, আৰুসো’’তি. আযস্মা আনন্দো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপিস্সন্তী’’তি! অথ খো আযস্মা আনন্দো তে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা অকালচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা অতিরেকমাসং নিক্খিপিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৪৯৯. ‘‘নিট্ঠিতচীৰরস্মিং ভিক্খুনা উব্ভতস্মিং কথিনে ভিক্খুনো পনেৰ অকালচীৰরং উপ্পজ্জেয্য, আকঙ্খমানেন ভিক্খুনা পটিগ্গহেতব্বং. পটিগ্গহেত্ৰা খিপ্পমেৰ কারেতব্বং. নোচস্স পারিপূরি, মাসপরমং তেন ভিক্খুনা তং চীৰরং নিক্খিপিতব্বং ঊনস্স পারিপূরিযা সতিযা পচ্চাসায. ততো চে উত্তরি [উত্তরিং (সী. স্যা.)] নিক্খিপেয্য, সতিযাপি পচ্চাসায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫০০. নিট্ঠিতচীৰরস্মিন্তি ভিক্খুনো চীৰরং কতং ৰা হোতি নট্ঠং ৰা ৰিনট্ঠং ৰা দড্ঢং ৰা চীৰরাসা ৰা উপচ্ছিন্না.

উব্ভতস্মিং কথিনেতি অট্ঠন্নং মাতিকানং অঞ্ঞতরায মাতিকায উব্ভতং হোতি, সঙ্ঘেন ৰা অন্তরা উব্ভতং হোতি.

অকালচীৰরং নাম অনত্থতে কথিনে একাদসমাসে উপ্পন্নং, অত্থতে কথিনে সত্তমাসে উপ্পন্নং, কালেপি আদিস্স দিন্নং, এতং অকালচীৰরং নাম.

উপ্পজ্জেয্যাতি উপ্পজ্জেয্য সঙ্ঘতো ৰা গণতো ৰা ঞাতিতো ৰা মিত্ততো ৰা পংসুকূলং ৰা অত্তনো ৰা ধনেন.

আকঙ্খমানেনাতি ইচ্ছমানেন পটিগ্গহেতব্বং.

পটিগ্গহেত্ৰা খিপ্পমেৰ কারেতব্বন্তি দসাহা কারেতব্বং.

নো চস্স পারিপূরীতি কযিরমানং নপ্পহোতি.

মাসপরমং তেন ভিক্খুনা তং চীৰরং নিক্খিপিতব্বন্তি মাসপরমতা নিক্খিপিতব্বং.

ঊনস্স পারিপূরিযাতি ঊনস্স পারিপূরত্থায.

সতিযা পচ্চাসাযাতি পচ্চাসা হোতি সঙ্ঘতো ৰা গণতো ৰা ঞাতিতো ৰা মিত্ততো ৰা পংসুকূলং ৰা অত্তনো ৰা ধনেন.

ততো চে উত্তরি নিক্খিপেয্য সতিযাপি পচ্চাসাযাতি তদহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং. দ্ৰীহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং. তীহুপ্পন্নে মূলচীৰরে…পে… চতূহুপ্পন্নে… পঞ্চাহুপ্পন্নে… ছাহুপ্পন্নে… সত্তাহুপ্পন্নে… অট্ঠাহুপ্পন্নে … নৰাহুপ্পন্নে… দসাহুপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং. একাদসে উপ্পন্নে…পে… দ্ৰাদসে উপ্পন্নে… তেরসে উপ্পন্নে… চুদ্দসে উপ্পন্নে… পন্নরসে উপ্পন্নে… সোল়সে উপ্পন্নে… সত্তরসে উপ্পন্নে… অট্ঠারসে উপ্পন্নে… একূনৰীসে উপ্পন্নে… ৰীসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, দসাহা কারেতব্বং. একৰীসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, নৰাহা কারেতব্বং. দ্ৰাৰীসে উপ্পন্নে…পে… তেৰীসে উপ্পন্নে… চতুৰীসে উপ্পন্নে… পঞ্চৰীসে উপ্পন্নে… ছব্বীসে উপ্পন্নে… সত্তৰীসে উপ্পন্নে… অট্ঠৰীসে উপ্পন্নে… একূনতিংসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, একাহং কারেতব্বং… তিংসে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, তদহেৰ অধিট্ঠাতব্বং ৰিকপ্পেতব্বং ৰিস্সজ্জেতব্বং. নো চে অধিট্ঠেয্য ৰা ৰিকপ্পেয্য ৰা ৰিস্সজ্জেয্য ৰা, একতিংসে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, অকালচীৰরং মাসাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

ৰিসভাগে উপ্পন্নে মূলচীৰরে পচ্চাসাচীৰরং উপ্পজ্জতি, রত্তিযো চ সেসা হোন্তি, ন অকামা কারেতব্বং.

৫০১. মাসাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. মাসাতিক্কন্তে ৰেমতিকো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. মাসাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী…পে… অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী… অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. মাসানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. মাসানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. মাসানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫০২. অনাপত্তি অন্তোমাসে অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ততিযকথিনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং.

৪. পুরাণচীৰরসিক্খাপদং

৫০৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উদাযিস্স পুরাণদুতিযিকা ভিক্খুনীসু পব্বজিতা হোতি. সা আযস্মতো উদাযিস্স সন্তিকে অভিক্খণং আগচ্ছতি. আযস্মাপি উদাযী তস্সা ভিক্খুনিযা সন্তিকে অভিক্খণং গচ্ছতি. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উদাযী তস্সা ভিক্খুনিযা সন্তিকে ভত্তৰিস্সগ্গং করোতি. অথ খো আযস্মা উদাযী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায যেন সা ভিক্খুনী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তস্সা ভিক্খুনিযা পুরতো অঙ্গজাতং ৰিৰরিত্ৰা আসনে নিসীদি. সাপি খো ভিক্খুনী আযস্মতো উদাযিস্স পুরতো অঙ্গজাতং ৰিৰরিত্ৰা আসনে নিসীদি. অথ খো আযস্মা উদাযী সারত্তো তস্সা ভিক্খুনিযা অঙ্গজাতং উপনিজ্ঝাযি. তস্স অসুচি মুচ্চি. অথ খো আযস্মা উদাযী তং ভিক্খুনিং এতদৰোচ – ‘‘গচ্ছ, ভগিনি, উদকং আহর, অন্তরৰাসকং ধোৰিস্সামী’’তি. ‘‘আহরয্য, অহমেৰ ধোৰিস্সামী’’তি তং অসুচিং একদেসং মুখেন অগ্গহেসি একদেসং অঙ্গজাতে পক্খিপি. সা তেন গব্ভং গণ্হি. ভিক্খুনিযো এৰমাহংসু – ‘‘অব্রহ্মচারিনী অযং ভিক্খুনী, গব্ভিনী’’তি. ‘‘নাহং, অয্যে, অব্রহ্মচারিনী’’তি ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যো উদাযী ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সতী’’তি! অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতিকা তে, উদাযি, অঞ্ঞাতিকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতিকা, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা পাসাদিকং ৰা অপাসাদিকং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫০৪. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা পুরাণচীৰরং ধোৰাপেয্য ৰা রজাপেয্য ৰা আকোটাপেয্য ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫০৫. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

অঞ্ঞাতিকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা.

ভিক্খুনী নাম উভতোসঙ্ঘে উপসম্পন্না.

পুরাণচীৰরং নাম সকিং নিৰত্থম্পি সকিং পারুতম্পি.

ধোৰাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ধোতং নিস্সগ্গিযং হোতি. রজাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. রত্তং নিস্সগ্গিযং হোতি. আকোটেহীতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সকিং পাণিপ্পহারং ৰা মুগ্গরপ্পহারং ৰা দিন্নে নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, পুরাণচীৰরং অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা ধোৰাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫০৬. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি রজাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং রজাপেতি আকোটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী পুরাণচীৰরং আকোটাপেতি ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

অঞ্ঞাতিকায ৰেমতিকো…পে… অঞ্ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী…পে… অঞ্ঞস্স পুরাণচীৰরং ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. নিসীদনপচ্চত্থরণং ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. একতোউপসম্পন্নায ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫০৭. অনাপত্তি ঞাতিকায ধোৰন্তিযা অঞ্ঞাতিকা দুতিযা হোতি, অৰুত্তা ধোৰতি, অপরিভুত্তং ধোৰাপেতি, চীৰরং ঠপেত্ৰা অঞ্ঞং পরিক্খারং ধোৰাপেতি, সিক্খমানায, সামণেরিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

পুরাণচীৰরসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং.

৫. চীৰরপটিগ্গহণসিক্খাপদং

৫০৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী সাৰত্থিযং ৰিহরতি. অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরমাদায সাৰত্থিং পিণ্ডায পাৰিসি. সাৰত্থিযং পিণ্ডায চরিত্ৰা পচ্ছাভত্তং পিণ্ডপাতপ্পটিক্কন্তা যেন অন্ধৰনং তেনুপসঙ্কমি দিৰাৰিহারায. অন্ধৰনং অজ্ঝোগাহেত্ৰা অঞ্ঞতরস্মিং রুক্খমূলে দিৰাৰিহারং নিসীদি. তেন খো পন সমযেন চোরা কতকম্মা গাৰিং ৰধিত্ৰা মংসং গহেত্ৰা অন্ধৰনং পৰিসিংসু. অদ্দসা খো চোরগামণিকো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং অঞ্ঞতরস্মিং রুক্খমূলে দিৰাৰিহারং নিসিন্নং. দিস্ৰানস্স এতদহোসি – ‘‘সচে মে পুত্তভাতুকা পস্সিস্সন্তি ৰিহেঠিস্সন্তি ইমং ভিক্খুনি’’ন্তি অঞ্ঞেন মগ্গেন অগমাসি. অথ খো সো চোরগামণিকো মংসে পক্কে ৰরমংসানি গহেত্ৰা পণ্ণপুটং [পণ্ণেন পুটং (স্যা.)] বন্ধিত্ৰা উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা অৰিদূরে রুক্খে আলগ্গেত্ৰা – ‘‘যো পস্সতি সমণো ৰা ব্রাহ্মণো ৰা দিন্নংযেৰ হরতূ’’তি, ৰত্ৰা পক্কামি. অস্সোসি খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী সমাধিম্হা ৰুট্ঠহিত্ৰা তস্স চোরগামণিকস্স ইমং ৰাচং ভাসমানস্স. অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী তং মংসং গহেত্ৰা উপস্সযং অগমাসি. অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী তস্সা রত্তিযা অচ্চযেন তং মংসং সম্পাদেত্ৰা উত্তরাসঙ্গেন ভণ্ডিকং বন্ধিত্ৰা ৰেহাসং অব্ভুগ্গন্ত্ৰা ৰেল়ুৰনে পচ্চুট্ঠাসি [পচ্চুপট্ঠাসি (?)].

তেন খো পন সমযেন ভগৰা গামং পিণ্ডায পৰিট্ঠো হোতি. আযস্মা উদাযী ওহিয্যকো হোতি ৰিহারপালো. অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী যেনাযস্মা উদাযী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উদাযিং এতদৰোচ – ‘‘কহং, ভন্তে, ভগৰা’’তি? ‘‘পৰিট্ঠো, ভগিনি, ভগৰা গামং পিণ্ডাযা’’তি. ‘‘ইমং, ভন্তে, মংসং ভগৰতো দেহী’’তি. ‘‘সন্তপ্পিতো তযা, ভগিনি, ভগৰা মংসেন. সচে মে ত্ৰং অন্তরৰাসকং দদেয্যাসি, এৰং অহম্পি সন্তপ্পিতো ভৰেয্যং অন্তরৰাসকেনা’’তি. ‘‘মযং খো, ভন্তে, মাতুগামা নাম কিচ্ছলাভা. ইদঞ্চ মে অন্তিমং পঞ্চমং চীৰরং. নাহং দস্সামী’’তি. ‘‘সেয্যথাপি, ভগিনি, পুরিসো হত্থিং দত্ৰা কচ্ছে সজ্জেয্য [ৰিস্সজ্জেয্য (স্যা.)] এৰমেৰ খো ত্ৰং ভগিনি ভগৰতো মংসং দত্ৰা মযি অন্তরৰাসকে সজ্জসী’’তি [অন্তরৰাসকং ন সজ্জসীতি (ক.), ময্হং অন্তরৰাসকং ৰিস্সজ্জেহীতি (স্যা.)]. অথ খো উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী আযস্মতা উদাযিনা নিপ্পীল়িযমানা অন্তরৰাসকং দত্ৰা উপস্সযং অগমাসি. ভিক্খুনিযো উপ্পলৰণ্ণায ভিক্খুনিযা পত্তচীৰরং পটিগ্গণ্হন্তিযো উপ্পলৰণ্ণং ভিক্খুনিং এতদৰোচুং – ‘‘কহং তে, অয্যে, অন্তরৰাসকো’’তি? উপ্পলৰণ্ণা ভিক্খুনী ভিক্খুনীনং এতমত্থং আরোচেসি. ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যো উদাযী ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেস্সতি কিচ্ছলাভো মাতুগামো’’তি. অথ খো তা ভিক্খুনিযো ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উদাযী ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উদাযিং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উদাযি, ভিক্খুনিযা চীৰরং পটিগ্গহেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতিকা তে, উদাযি, অঞ্ঞাতিকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতিকা, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গহেস্সসি! নেতং মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫০৯. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৫১০. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ কুক্কুচ্চাযন্তা ভিক্খুনীনং পারিৰত্তকচীৰরং ন পটিগ্গণ্হন্তি. ভিক্খুনিযো উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম অয্যা অম্হাকং পারিৰত্তকচীৰরং ন পটিগ্গহেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তাসং ভিক্খুনীনং উজ্ঝাযন্তীনং খিয্যন্তীনং ৰিপাচেন্তীনং. অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, পঞ্চন্নং পারিৰত্তকং পটিগ্গহেতুং – ভিক্খুস্স, ভিক্খুনিযা, সিক্খমানায, সামণেরস্স, সামণেরিযা. অনুজানামি, ভিক্খৰে, ইমেসং পঞ্চন্নং পারিৰত্তকং পটিগ্গহেতুং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ.

৫১১. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হেয্য, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫১২. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

অঞ্ঞাতিকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা.

ভিক্খুনী নাম উভতোসঙ্ঘে উপসম্পন্না.

চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং.

অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকাতি ঠপেত্ৰা পারিৰত্তকং.

পটিগ্গণ্হাতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা হত্থতো পটিগ্গহিতং, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫১৩. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায ৰেমতিকো চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

একতোউপসম্পন্নায হত্থতো চীৰরং পটিগ্গণ্হাতি, অঞ্ঞত্র পারিৰত্তকা, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫১৪. অনাপত্তি ঞাতিকায, পারিৰত্তকং পরিত্তেন ৰা ৰিপুলং, ৰিপুলেন ৰা পরিত্তং, ভিক্খু ৰিস্সাসং গণ্হাতি, তাৰকালিকং গণ্হাতি, চীৰরং ঠপেত্ৰা অঞ্ঞং পরিক্খারং গণ্হাতি, সিক্খমানায, সামণেরিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

চীৰরপটিগ্গহণসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঞ্চমং.

৬. অঞ্ঞাতকৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং

৫১৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পট্টো [পট্ঠো (স্যা. ক.)] হোতি ধম্মিং কথং কাতুং. অথ খো অঞ্ঞতরো সেট্ঠিপুত্তো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো তং সেট্ঠিপুত্তং আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি. অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ৰদেয্যাথ, ভন্তে, যেন অত্থো. পটিবলা মযং অয্যস্স দাতুং যদিদং চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খার’’ন্তি. ‘‘সচে মে ত্ৰং, আৰুসো, দাতুকামোসি, ইতো একং সাটকং দেহী’’তি. ‘‘অম্হাকং খো, ভন্তে, কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং. আগমেহি, ভন্তে, যাৰ ঘরং গচ্ছামি. ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতর’’ন্তি. দুতিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচ ‘‘সচে মে ত্ৰং আৰুসো দাতুকামোসি ইতো একং সাটকং দেহী’’তি. অম্হাকং খো ভন্তে কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং, আগমেহি ভন্তে যাৰ ঘরং গচ্ছামি, ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতরন্তি. ততিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচ ‘‘সচে মে ত্ৰং আৰুসো দাতুকামোসি, ইতো একং সাটকং দেহী’’তি. অম্হাকং খো ভন্তে কুলপুত্তানং কিস্মিং ৰিয একসাটকং গন্তুং, আগমেহি ভন্তে যাৰ ঘরং গচ্ছামি, ঘরং গতো ইতো ৰা একং সাটকং পহিণিস্সামি ইতো ৰা সুন্দরতরন্তি. ‘‘কিং পন তযা, আৰুসো, অদাতুকামেন পৰারিতেন যং ত্ৰং পৰারেত্ৰা ন দেসী’’তি.

অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন নিপ্পীল়িযমানো একং সাটকং দত্ৰা অগমাসি. মনুস্সা তং সেট্ঠিপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং অয্যো একসাটকো আগচ্ছসী’’তি? অথ খো সো সেট্ঠিপুত্তো তেসং মনুস্সানং এতমত্থং আরোচেসি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা. নযিমেসং সুকরা ধম্মনিমন্তনাপি কাতুং [নযিমে সুকরা ধম্মনিমন্তনাযপি কাতুং (স্যা.)]. কথঞ্হি নাম সেট্ঠিপুত্তেন ধম্মনিমন্তনায কযিরমানায সাটকং গহেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতকো তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকো, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকস্স ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকং সেট্ঠিপুত্তং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫১৬. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৫১৭. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ সাকেতা সাৰত্থিং ২ অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্না হোন্তি. অন্তরামগ্গে চোরা নিক্খমিত্ৰা তে ভিক্খূ অচ্ছিন্দিংসু. অথ খো তে ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতু’’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা ন ৰিঞ্ঞাপেসুং. যথানগ্গাৰ সাৰত্থিং গন্ত্ৰা ভিক্খূ অভিৰাদেন্তি. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘সুন্দরা খো ইমে, আৰুসো, আজীৰকা যে ইমে ভিক্খূসু অভিৰাদেন্তী’’তি. তে এৰমাহংসু – ‘‘ন মযং, আৰুসো, আজীৰকা, ভিক্খূ ময’’ন্তি. ভিক্খূ আযস্মন্তং উপালিং এতদৰোচুং – ‘‘ইঙ্ঘাৰুসো উপালি, ইমে অনুযুঞ্জাহী’’তি. অথ খো আযস্মতা উপালিনা অনুযুঞ্জিযমানা তে ভিক্খূ এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো আযস্মা উপালি তে ভিক্খূ অনুযুঞ্জিত্ৰা ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘ভিক্খূ ইমে, আৰুসো. দেথ নেসং চীৰরানী’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ নগ্গা আগচ্ছিস্সন্তি! ননু নাম তিণেন ৰা পণ্ণেন ৰা পটিচ্ছাদেত্ৰা আগন্তব্ব’’ন্তি. অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, অচ্ছিন্নচীৰরস্স ৰা নট্ঠচীৰরস্স ৰা অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতুং. যং আৰাসং পঠমং উপগচ্ছতি, সচে তত্থ হোতি সঙ্ঘস্স ৰিহারচীৰরং ৰা উত্তরত্থরণং ৰা ভূমত্থরণং ৰা ভিসিচ্ছৰি ৰা, তং গহেত্ৰা পারুপিতুং লভিত্ৰা ওদহিস্সামী’’তি. নো চে হোতি সঙ্ঘস্স ৰিহারচীৰরং ৰা উত্তরত্থরণং ৰা ভুমত্থরণং ৰা ভিসিচ্ছৰি ৰা তিণেন ৰা পণ্ণেন ৰা পটিচ্ছাদেত্ৰা আগন্তব্বং; ন ত্ৰেৰ নগ্গেন আগন্তব্বং. যো আগচ্ছেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫১৮. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেয্য, অঞ্ঞত্র সমযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. তত্থাযং সমযো – অচ্ছিন্নচীৰরো ৰা হোতি ভিক্খু নট্ঠচীৰরো ৰা. অযং তত্থ সমযো’’তি.

৫১৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো.

গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং.

অঞ্ঞত্র সমযাতি ঠপেত্ৰা সমযং.

অচ্ছিন্নচীৰরো নাম ভিক্খুস্স চীৰরং অচ্ছিন্নং হোতি রাজূহি ৰা চোরেহি ৰা ধুত্তেহি ৰা, যেহি কেহিচি ৰা অচ্ছিন্নং হোতি.

নট্ঠচীৰরো নাম ভিক্খুস্স চীৰরং অগ্গিনা ৰা দড্ঢং হোতি, উদকেন ৰা ৰুল়্হং হোতি, উন্দূরেহি ৰা উপচিকাহি ৰা খাযিতং হোতি, পরিভোগজিণ্ণং ৰা হোতি.

অঞ্ঞত্র সমযা ৰিঞ্ঞাপেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতকং গহপতিকং, অঞ্ঞত্র সমযা ৰিঞ্ঞাপিতং, নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫২০. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অঞ্ঞত্র সমযা, চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫২১. অনাপত্তি সমযে, ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

অঞ্ঞাতকৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ছট্ঠং.

৭. ততুত্তরিসিক্খাপদং

৫২২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অচ্ছিন্নচীৰরকে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘ভগৰতা, আৰুসো, অনুঞ্ঞাতং – ‘অচ্ছিন্নচীৰরস্স ৰা নট্ঠচীৰরস্স ৰা অঞ্ঞাতকং গহপতিং ৰা গহপতানিং ৰা চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতুং’; ৰিঞ্ঞাপেথ, আৰুসো, চীৰর’’ন্তি. ‘‘অলং, আৰুসো, লদ্ধং অম্হেহি চীৰর’’ন্তি. ‘‘মযং আযস্মন্তানং ৰিঞ্ঞাপেমা’’তি. ‘‘ৰিঞ্ঞাপেথ, আৰুসো’’তি. অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা এতদৰোচুং – ‘‘অচ্ছিন্নচীৰরকা, আৰুসো, ভিক্খূ আগতা. দেথ নেসং চীৰরানী’’তি, বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেসুং.

তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো সভাযং নিসিন্নো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘অচ্ছিন্নচীৰরকা অয্যো ভিক্খূ আগতা. তেসং মযা চীৰরং দিন্ন’’ন্তি. সোপি এৰমাহ – ‘‘মযাপি দিন্ন’’ন্তি. অপরোপি এৰমাহ – ‘‘মযাপি দিন্ন’’ন্তি. তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি, দুস্সৰাণিজ্জং ৰা সমণা সক্যপুত্তিযা করিস্সন্তি, পগ্গাহিকসালং [পটগ্গাহিকসালং (?)] ৰা পসারেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, ন মত্তং জানিত্ৰা বহুং চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫২৩. ‘‘তঞ্চে অঞ্ঞাতকো গহপতি ৰা গহপতানী ৰা বহূহি চীৰরেহি অভিহট্ঠুং পৰারেয্য সন্তরুত্তরপরমং তেন ভিক্খুনা ততো চীৰরং সাদিতব্বং. ততো চে উত্তরি সাদিযেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫২৪. তঞ্চেতি অচ্ছিন্নচীৰরকং ভিক্খুং.

অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো.

গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

বহূহি চীৰরেহীতি বহুকেহি চীৰরেহি.

অভিহট্ঠুং পৰারেয্যাতি যাৰতকং ইচ্ছসি তাৰতকং গণ্হাহীতি.

সন্তরুত্তরপরমং তেন ভিক্খুনা ততো চীৰরং সাদিতব্বন্তি সচে তীণি নট্ঠানি হোন্তি দ্ৰে সাদিতব্বানি, দ্ৰে নট্ঠানি একং সাদিতব্বং, একং নট্ঠং ন কিঞ্চি সাদিতব্বং.

ততো চে উত্তরি সাদিযেয্যাতি ততুত্তরি ৰিঞ্ঞাপেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা ততুত্তরি ৰিঞ্ঞাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫২৫. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী ততুত্তরি চীৰরং ৰিঞ্ঞাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫২৬. অনাপত্তি – ‘‘সেসকং আহরিস্সামী’’তি হরন্তো গচ্ছতি, ‘‘সেসকং তুয্হেৰ হোতূ’’তি দেন্তি, ন অচ্ছিন্নকারণা দেন্তি, ন নট্ঠকারণা দেন্তি, ঞাতকানং, পৰারিতানং, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ততুত্তরিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং সত্তমং.

৮. উপক্খটসিক্খাপদং

৫২৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. অস্সোসি খো অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু তস্স পুরিসস্স ইমং ৰাচং ভাসমানস্স. অথ খো সো ভিক্খু যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘মহাপুঞ্ঞোসি ত্ৰং, আৰুসো উপনন্দ, অমুকস্মিং ওকাসে অঞ্ঞতরো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি. ‘‘অত্থাৰুসো, মং সো উপট্ঠাকো’’তি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন সো পুরিসো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মং ত্ৰং, আৰুসো, চীৰরেন অচ্ছাদেতুকামোসী’’তি? ‘‘অপি মেয্য, এৰং হোতি – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি. ‘‘সচে খো মং ত্ৰং, আৰুসো, চীৰরেন অচ্ছাদেতুকামোসি, এৰরূপেন চীৰরেন অচ্ছাদেহি. ক্যাহং তেন অচ্ছন্নোপি করিস্সামি যাহং ন পরিভুঞ্জিস্সামী’’তি.

অথ খো সো পুরিসো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা. নযিমে সুকরা চীৰরেন অচ্ছাদেতুং. কথঞ্হি নাম অয্যো উপনন্দো মযা পুব্বে অপ্পৰারিতো মং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স পুরিসস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝায্যন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং …পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতকো তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকো, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকস্স ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫২৮. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স অঞ্ঞাতকস্স গহপতিস্স ৰা গহপতানিযা ৰা চীৰরচেতাপন্নং [চীৰরচেতাপনং (স্যা.)] উপক্খটং হোতি – ‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’তি; তত্র চে সো ভিক্খু পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্য – ‘সাধু ৰত মং আযস্মা ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰা চীৰরং চেতাপেত্ৰা অচ্ছাদেহী’তি, কল্যাণকম্যতং উপাদায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫২৯. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা, ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামো.

অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো.

গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

চীৰরচেতাপন্নং নাম হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা মুত্তা ৰা মণি ৰা পৰাল়ো ৰা ফলিকো ৰা পটকো ৰা সুত্তং ৰা কপ্পাসো ৰা.

ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন.

চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা.

অচ্ছাদেস্সামীতি দস্সামি.

তত্র চে সো ভিক্খূতি যং ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং উপক্খটং হোতি সো ভিক্খু.

পুব্বে অপ্পৰারিতোতি পুব্বে অৰুত্তো হোতি – ‘‘কীদিসেন তে, ভন্তে, চীৰরেন অত্থো, কীদিসং তে চীৰরং চেতাপেমী’’তি?

উপসঙ্কমিত্ৰাতি ঘরং গন্ত্ৰা যত্থ কত্থচি উপসঙ্কমিত্ৰা .

চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্যাতি আযতং ৰা হোতু ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা.

ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন.

এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰাতি. আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা.

চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা.

অচ্ছাদেহীতি দজ্জেহি.

কল্যাণকম্যতং উপাদাযাতি সাধত্থিকো [সাধুত্থিকো (স্যা.)] মহগ্ঘত্থিকো. তস্স ৰচনেন আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা চেতাপেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকং গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপন্নং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৩০. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকং উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৩১. অনাপত্তি ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, মহগ্ঘং চেতাপেতুকামস্স অপ্পগ্ঘং চেতাপেতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

উপক্খটসিক্খাপদং নিট্ঠিতং অট্ঠমং.

৯. দুতিযউপক্খটসিক্খাপদং

৫৩২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. সোপি এৰমাহ – ‘‘অহম্পি অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. অস্সোসি খো অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু তেসং পুরিসানং ইমং কথাসল্লাপং. অথ খো সো ভিক্খু যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘মহাপুঞ্ঞোসি ত্ৰং, আৰুসো উপনন্দ. অমুকস্মিং ওকাসে অঞ্ঞতরো পুরিসো অঞ্ঞতরং পুরিসং এতদৰোচ – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’তি. সোপি এৰমাহ – ‘অহম্পি অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’’তি. ‘‘অত্থাৰুসো, মং তে উপট্ঠাকা’’তি.

অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন তে পুরিসা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তে পুরিসে এতদৰোচ – ‘‘সচ্চং কির মং তুম্হে, আৰুসো, চীৰরেহি অচ্ছাদেতুকামাত্থা’’তি? ‘‘অপি নয্য, এৰং হোতি – ‘অয্যং উপনন্দং চীৰরেহি অচ্ছাদেস্সামা’’’তি. ‘‘সচে খো মং তুম্হে, আৰুসো, চীৰরেহি অচ্ছাদেতুকামাত্থ, এৰরূপেন চীৰরেন অচ্ছাদেথ, ক্যাহং তেহি অচ্ছন্নোপি করিস্সামি, যানাহং ন পরিভুঞ্জিস্সামী’’তি. অথ খো তে পুরিসা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা. নযিমে সুকরা চীৰরেহি অচ্ছাদেতুং. কথঞ্হি নাম অয্যো উপনন্দো অম্হেহি পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি!

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং পুরিসানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতকা তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকা’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকা, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকানং ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকে গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৩৩. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স উভিন্নং অঞ্ঞাতকানং গহপতীনং ৰা গহপতানীনং ৰা পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নানি উপক্খটানি হোন্তি – ‘ইমেহি মযং পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহি পচ্চেকচীৰরানি চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেহি অচ্ছাদেস্সামা’তি; তত্র চে সো ভিক্খু পুব্বে অপ্পৰারিতো উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্য – ‘সাধু ৰত মং আযস্মন্তো ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহি এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰা চীৰরং চেতাপেত্ৰা অচ্ছাদেথ, উভোৰ সন্তা একেনা’তি, কল্যাণকম্যতং উপাদায, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৩৪. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা, ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামা.

উভিন্নন্তি দ্ৰিন্নং.

অঞ্ঞাতকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা.

গহপতী নাম যে কেচি অগার অজ্ঝাৰসন্তি.

গহপতানিযো নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসন্তি.

চীৰরচেতাপন্নানি নাম হিরঞ্ঞা ৰা সুৰণ্ণা ৰা মুত্তা ৰা মণী ৰা পৰাল়া ৰা ফলিকা ৰা পটকা ৰা সুত্তা ৰা কপ্পাসা ৰা.

ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহিতি পচ্চুপট্ঠিতেহি.

চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা.

অচ্ছাদেস্সামাতি দস্সাম.

তত্র চে সো ভিক্খূতি যং ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নানি উপক্খটানি হোন্তি সো ভিক্খু.

পুব্বে অপ্পৰারিতোতি পুব্বে অৰুত্তো হোতি – ‘‘কীদিসেন তে, ভন্তে, চীৰরেন অত্থো, কীদিসং তে চীৰরং চেতাপেমা’’তি.

উপসঙ্কমিত্ৰাতি ঘরং গন্ত্ৰা যত্থ কত্থচি উপসঙ্কমিত্ৰা.

চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্যাতি আযতং ৰা হোতু ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা.

ইমেহি পচ্চেকচীৰরচেতাপন্নেহীতি পচ্চুপট্ঠিতেহি.

এৰরূপং ৰা এৰরূপং ৰাতি আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা.

চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা.

অচ্ছাদেথাতি দজ্জেথ.

উভোৰ সন্তা একেনাতি দ্ৰেপি জনা একেন.

কল্যাণকম্যতং উপাদাযাতি সাধত্থিকো মহগ্ঘত্থিকো.

তস্স ৰচনেন আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা সণ্হং ৰা চেতাপেন্তি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকে গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপন্নং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৩৫. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৩৬. অনাপত্তি – ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, মহগ্ঘং চেতাপেতুকামানং অপ্পগ্ঘং চেতাপেতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

দুতিযউপক্খটসিক্খাপদং নিট্ঠিতং নৰমং.

১০. রাজসিক্খাপদং

৫৩৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স উপট্ঠাকো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স দূতেন চীৰরচেতাপন্নং পাহেসি – ‘‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেহী’’তি. অথ খো সো দূতো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং. পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’’ন্তি. এৰং ৰুত্তে আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং দূতং এতদৰোচ – ‘‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম, চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম কালেন কপ্পিয’’ন্তি. এৰং ৰুত্তে সো দূতো আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি? তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো উপাসকো আরামং অগমাসি কেনচিদেৰ করণীযেন. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং দূতং এতদৰোচ – ‘‘এসো খো, আৰুসো, উপাসকো ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি. অথ খো সো দূতো তং উপাসকং সঞ্ঞাপেত্ৰা যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা. উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’’তি.

তেন খো পন সমযেন সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং উপাসকং ন কিঞ্চি অৰচাসি. দুতিযম্পি খো সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি. দুতিযম্পি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং উপাসকং ন কিঞ্চি অৰচাসি. ততিযম্পি খো সো মহামত্তো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘পরিভুঞ্জতু অয্যো তং চীৰরং, ইচ্ছাম মযং অয্যেন তং চীৰরং পরিভুত্ত’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন নেগমস্স সমযো হোতি. নেগমেন চ কতিকা কতা হোতি – ‘‘যো পচ্ছা আগচ্ছতি পঞ্ঞাসং বদ্ধো’’তি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন সো উপাসকো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং উপাসকং এতদৰোচ – ‘‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’’তি. ‘‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহি, অজ্জ নেগমস্স সমযো. নেগমেন চ কতিকা কতা হোতি – ‘যো পচ্ছা আগচ্ছতি পঞ্ঞাসং বদ্ধো’’’তি. ‘‘অজ্জেৰ মে, আৰুসো, চীৰরং দেহী’’তি ওৰট্টিকায পরামসি. অথ খো সো উপাসকো আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন নিপ্পীল়িযমানো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স চীৰরং চেতাপেত্ৰা পচ্ছা অগমাসি. মনুস্সা তং উপাসকং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং, অয্যো, পচ্ছা আগতো, পঞ্ঞাসং জীনোসী’’তি.

অথ খো সো উপাসকো তেসং মনুস্সানং এতমত্থং আরোচেসি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা. নযিমেসং সুকরং ৰেয্যাৰচ্চম্পি কাতুং. কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, উপাসকেন – ‘অজ্জণ্হো, ভন্তে, আগমেহী’তি ৰুচ্চমানো নাগমেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৩৮. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স রাজা ৰা রাজভোগ্গো ৰা ব্রাহ্মণো ৰা গহপতিকো ৰা দূতেন চীৰরচেতাপন্নং পহিণেয্য – ‘ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেন চীৰরং চেতাপেত্ৰা ইত্থন্নামং ভিক্খুং চীৰরেন অচ্ছাদেহী’তি. সো চে দূতো তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং, পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’ন্তি, তেন ভিক্খুনা সো দূতো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম. চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম, কালেন কপ্পিয’ন্তি. সো চে দূতো তং ভিক্খুং এৰং ৰদেয্য – ‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো নিদ্দিসিতব্বো আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা – ‘এসো খো, আৰুসো, ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’তি. সো চে দূতো তং ৰেয্যাৰচ্চকরং সঞ্ঞাপেত্ৰা তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা, উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো উপসঙ্কমিত্ৰা দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদেতব্বো সারেতব্বো – ‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’তি. দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদযমানো সারযমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, চতুক্খত্তুং পঞ্চক্খত্তুং ছক্খত্তুপরমং তুণ্হীভূতেন উদ্দিস্স ঠাতব্বং. চতুক্খত্তুং পঞ্চক্খত্তুং ছক্খত্তুপরমং তুণ্হীভূতো উদ্দিস্স তিট্ঠমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেয্য, ইচ্চেতং কুসলং; ততো চে উত্তরি ৰাযমমানো তং চীৰর অভিনিপ্ফাদেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, যতস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং, তত্থ সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘যং খো তুম্হে আযস্মন্তো ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং পহিণিত্থ, ন তং তস্স ভিক্খুনো কিঞ্চি অত্থং অনুভোতি, যুঞ্জন্তাযস্মন্তো সকং, মা ৰো সকং ৰিনস্সা’তি, অযং তত্থ সামীচী’’তি.

৫৩৯. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায, ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা, ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামো.

রাজা নাম যো কোচি রজ্জং কারেতি.

রাজভোগ্গো নাম যো কোচি রঞ্ঞো ভত্তৰেতনাহারো.

ব্রাহ্মণো নাম জাতিযা ব্রাহ্মণো.

গহপতিকো নাম ঠপেত্ৰা রাজং রাজভোগ্গং ব্রাহ্মণং অৰসেসো গহপতিকো নাম.

চীৰরচেতাপন্নং নাম হিরঞ্ঞং ৰা সুৰণ্ণং ৰা মুত্তা ৰা মণি ৰা.

ইমিনা চীৰরচেতাপন্নেনাতি পচ্চুপট্ঠিতেন.

চেতাপেত্ৰাতি পরিৰত্তেত্ৰা.

অচ্ছাদেহীতি দজ্জেহি.

সো চে দূতো তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘‘ইদং খো, ভন্তে, আযস্মন্তং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং. পটিগ্গণ্হাতু আযস্মা চীৰরচেতাপন্ন’’ন্তি, তেন ভিক্খুনা সো দূতো এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘ন খো মযং, আৰুসো, চীৰরচেতাপন্নং পটিগ্গণ্হাম. চীৰরঞ্চ খো মযং পটিগ্গণ্হাম, কালেন কপ্পিয’’ন্তি. সো চে দূতো তং ভিক্খুং এৰং ৰদেয্য – ‘‘অত্থি পনাযস্মতো কোচি ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি? চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো নিদ্দিসিতব্বো আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা – ‘‘এসো খো, আৰুসো, ভিক্খূনং ৰেয্যাৰচ্চকরো’’তি. ন ৰত্তব্বো – ‘‘তস্স দেহীতি ৰা, সো ৰা নিক্খিপিস্সতি, সো ৰা পরিৰত্তেস্সতি, সো ৰা চেতাপেস্সতী’’তি.

সো চে দূতো তং ৰেয্যাৰচ্চকরং সঞ্ঞাপেত্ৰা তং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেয্য – ‘‘যং খো, ভন্তে, আযস্মা ৰেয্যাৰচ্চকরং নিদ্দিসি সঞ্ঞত্তো সো মযা. উপসঙ্কমতু আযস্মা কালেন, চীৰরেন তং অচ্ছাদেস্সতী’’তি, চীৰরত্থিকেন, ভিক্খৰে, ভিক্খুনা ৰেয্যাৰচ্চকরো উপসঙ্কমিত্ৰা দ্ৰত্তিক্খত্তুং চোদেতব্বো সারেতব্বো – ‘‘অত্থো মে, আৰুসো, চীৰরেনা’’তি. ন ৰত্তব্বো – ‘‘দেহি মে চীৰরং, আহর মে চীৰরং, পরিৰত্তেহি মে চীৰরং, চেতাপেহি মে চীৰর’’ন্তি. দুতিযম্পি ৰত্তব্বো. ততিযম্পি ৰত্তব্বো. সচে অভিনিপ্ফাদেতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে অভিনিপ্ফাদেতি, তত্থ গন্ত্ৰা তুণ্হীভূতেন উদ্দিস্স ঠাতব্বং. ন আসনে নিসীদিতব্বং. ন আমিসং পটিগ্গহেতব্বং. ন ধম্মো ভাসিতব্বো. ‘‘কিং কারণা আগতোসী’’তি পুচ্ছিযমানো ‘‘জানাহি, আৰুসো’’তি ৰত্তব্বো. সচে আসনে ৰা নিসীদতি, আমিসং ৰা পটিগ্গণ্হাতি, ধম্মং ৰা ভাসতি, ঠানং ভঞ্জতি. দুতিযম্পি ঠাতব্বং. ততিযম্পি ঠাতব্বং. চতুক্খত্তুং চোদেত্ৰা চতুক্খত্তুং ঠাতব্বং. পঞ্চক্খতুং চোদেত্ৰা দ্ৰিক্খত্তুং ঠাতব্বং. ছক্খত্তুং চোদেত্ৰা ন ঠাতব্বং. ততো চে উত্তরি ৰাযমমানো তং চীৰরং অভিনিপ্ফাদেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন অভিনিপ্ফাদিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

নো চে অভিনিপ্ফাদেয্য, যতস্স চীৰরচেতাপন্নং আভতং তত্থ সামং ৰা গন্তব্বং দূতো ৰা পাহেতব্বো – ‘‘যং খো তুম্হে আযস্মন্তো ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরচেতাপন্নং পহিণিত্থ ন তং তস্স ভিক্খুনো কিঞ্চি অত্থং অনুভোতি. যুঞ্জন্তাযস্মন্তো সকং, মা ৰো সকং ৰিনস্সা’’তি.

অযং তত্থ সামীচীতি অযং তত্থ অনুধম্মতা.

৫৪০. অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন অতিরেকসঞ্ঞী অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন ৰেমতিকো অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকতিক্খত্তুং চোদনায অতিরেকছক্খত্তুং ঠানেন ঊনকসঞ্ঞী অভিনিপ্ফাদেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন ঊনকসঞ্ঞী অনাপত্তি.

৫৪১. অনাপত্তি – তিক্খত্তুং চোদনায, ছক্খত্তুং ঠানেন, ঊনকতিক্খত্তুং চোদনায, ঊনকছক্খত্তুং ঠানেন, অচোদিযমানো দেতি, সামিকা চোদেত্ৰা দেন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

রাজসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দসমং.

কথিনৰগ্গো পঠমো.

তস্সুদ্দানং –

উব্ভতং কথিনং তীণি, ধোৰনঞ্চ পটিগ্গহো;

অঞ্ঞাতকানি তীণেৰ, উভিন্নং দূতকেন চাতি.

২. কোসিযৰগ্গো

১. কোসিযসিক্খাপদং

৫৪২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা আল়ৰিযং ৰিহরতি অগ্গাল়ৰে চেতিযে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদন্তি – ‘‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’ন্তি. তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা অম্হে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’ন্তি! অম্হাকম্পি অলাভা, অম্হাকম্পি দুল্লদ্ধং, যে মযং আজীৰস্স হেতু পুত্তদারস্স কারণা বহূ খুদ্দকে পাণে সঙ্ঘাতং আপাদেমা’’তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খন্তি – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’’ন্তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰদেথ – ‘বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতু’’’ন্তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, কোসিযকারকে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰং ৰক্খথ – বহূ, আৰুসো, কোসকারকে পচথ, অম্হাকম্পি দস্সথ, মযম্পি ইচ্ছাম কোসিযমিস্সকং সন্থতং কাতুন্তি. নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৪৩. ‘‘যো পন ভিক্খু কোসিযমিস্সকং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৪৪. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং.

কারাপেয্যাতি একেনপি কোসিযংসুনা মিস্সিত্ৰা করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্ব…পে… ইদং মে, ভন্তে, কোসিযমিস্সকং সন্থতং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৪৫. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৪৬. অনাপত্তি ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

কোসিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং.

২. সুদ্ধকাল়কসিক্খাপদং

৫৪৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা ৰেসালিযং ৰিহরতি মহাৰনে কূটাগারসালাযং. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেন্তি. মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহী কামভোগিনো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৪৮. ‘‘যো পন ভিক্খু সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৪৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

কাল়কং নাম দ্ৰে কাল়কানি – জাতিযা কাল়কং ৰা রজনকাল়কং ৰা.

সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং.

কারাপেয্যাতি করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং …পে… ইদং মে, ভন্তে, সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৫০. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৫১. অনাপত্তি ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

সুদ্ধকাল়কসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং.

৩. দ্ৰেভাগসিক্খাপদং

৫৫২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেতু’’ন্তি, তে থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেন্তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, থোকংযেৰ ওদাতং অন্তে আদিযিত্ৰা তথেৰ সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং সন্থতং কারাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৫৩. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারযমানেন দ্ৰে ভাগা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং আদাতব্বা ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানং. অনাদা চে ভিক্খু দ্ৰে ভাগে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৫৪. নৰং নাম করণং উপাদায ৰুচ্চতি.

সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং.

কারযমানেনাতি করোন্তো ৰা কারাপেন্তো ৰা.

দ্ৰে ভাগা সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং আদাতব্বাতি ধারযিত্ৰা দ্ৰে তুলা আদাতব্বা.

ততিযং ওদাতানন্তি তুলং ওদাতানং.

চতুত্থং গোচরিযানন্তি তুলং গোচরিযানং.

অনাদা চে ভিক্খু দ্ৰে ভাগে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং ততিযং ওদাতানং চতুত্থং গোচরিযানন্তি. অনাদিযিত্ৰা দ্ৰে তুলে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং নৰং সন্থতং করোতি ৰা কারাপেতি ৰা পযোগে দুক্কটং, পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, সন্থতং অনাদিযিত্ৰা দ্ৰে তুলে সুদ্ধকাল়কানং এল়কলোমানং তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৫৫. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৫৬. অনাপত্তি তুলং ওদাতানং তুলং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, বহুতরং ওদাতানং বহুতরং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, সুদ্ধং ওদাতানং সুদ্ধং গোচরিযানং আদিযিত্ৰা করোতি, ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

দ্ৰেভাগসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ততিযং.

৪. ছব্বস্সসিক্খাপদং

৫৫৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি. তে যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘‘এল়কলোমানি দেথ. এল়কলোমেহি অত্থো’’তি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’’তি! অম্হাকং পন সকিং কতানি সন্থতানি পঞ্চপি ছপি ৰস্সানি হোন্তি, যেসং নো দারকা উহদন্তিপি উম্মিহন্তিপি উন্দূরেহিপি খজ্জন্তি. ইমে পন সমণা সক্যপুত্তিযা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’তি!

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা অনুৰস্সং সন্থতং কারাপেস্সন্তি, যাচনবহুলা ৰিঞ্ঞত্তিবহুলা ৰিহরিস্সন্তি – ‘এল়কলোমানি দেথ, এল়কলোমেহি অত্থো’তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৫৮. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্বং. ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানং তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অঞ্ঞং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৫৫৯. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো ভিক্খু কোসম্বিযং গিলানো হোতি. ঞাতকা তস্স ভিক্খুনো সন্তিকে দূতং পাহেসুং – ‘‘আগচ্ছতু, ভদন্তো মযং উপট্ঠহিস্সামা’’তি. ভিক্খূপি এৰমাহংসু – ‘‘গচ্ছাৰুসো, ঞাতকা তং উপট্ঠহিস্সন্তী’’তি. সো এৰমাহ – ‘‘ভগৰতা, আৰুসো, সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্ব’ন্তি. অহঞ্চম্হি গিলানো, ন সক্কোমি সন্থতং আদায পক্কমিতুং. ময্হঞ্চ ৰিনা সন্থতা ন ফাসু হোতি. নাহং গমিস্সামী’’তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, গিলানস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দাতুং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, দাতব্বা. তেন গিলানেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘অহং, ভন্তে, গিলানো. ন সক্কোমি সন্থতং আদায পক্কমিতুং. সোহং, ভন্তে, সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচামী’তি. দুতিযম্পি যাচিতব্বা. ততিযম্পি যাচিতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৫৬০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো. ন সক্কোতি সন্থতং আদায পক্কমিতুং. সো সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচতি. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দদেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং ইত্থন্নামো ভিক্খু গিলানো. ন সক্কোতি সন্থতং আদায পক্কমিতুং. সো সঙ্ঘং সন্থতসম্মুতিং যাচতি. সঙ্ঘো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিং দেতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতিযা দানং, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘দিন্না সঙ্ঘেন ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো সন্থতসম্মুতি. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৬১. ‘‘নৰং পন ভিক্খুনা সন্থতং কারাপেত্ৰা ছব্বস্সানি ধারেতব্বং. ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানং তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অৰিস্সজ্জেত্ৰা ৰা অঞ্ঞং নৰং সন্থতং কারাপেয্য, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৬২. নৰং নাম করণং উপাদায ৰুচ্চতি.

সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং.

কারাপেত্ৰাতি করিত্ৰা ৰা কারাপেত্ৰা ৰা.

ছব্বস্সানি ধারেতব্বন্তি ছব্বস্সপরমতা ধারেতব্বং.

ওরেন চে ছন্নং ৰস্সানন্তি ঊনকছব্বস্সানি.

তং সন্থতং ৰিস্সজ্জেত্ৰাতি অঞ্ঞেসং দত্ৰা.

অৰিস্সজ্জেত্ৰাতি ন কস্সচি দত্ৰা.

অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযাতি ঠপেত্ৰা ভিক্খুসম্মুতিং অঞ্ঞং নৰং সন্থতং করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, সন্থতং ঊনকছব্বস্সানি কারাপিতং, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৬৩. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

৫৬৪. অনাপত্তি ছব্বস্সানি করোতি, অতিরেকছব্বস্সানি করোতি, অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, ভিক্খুসম্মুতিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ছব্বস্সসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং.

৫. নিসীদনসন্থতসিক্খাপদং

৫৬৫. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. অথ খো ভগৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ইচ্ছামহং, ভিক্খৰে, তেমাসং পটিসল্লীযিতুং. নম্হি কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেনা’’তি. ‘‘এৰং, ভন্তে,’’তি খো তে ভিক্খূ ভগৰতো পটিস্সুণিত্ৰা নাস্সুধ কোচি ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন. তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযা সঙ্ঘেন কতিকা কতা হোতি – ‘‘ইচ্ছতাৰুসো, ভগৰা তেমাসং পটিসল্লীযিতুং. ন ভগৰা কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন. যো ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি সো পাচিত্তিযং দেসাপেতব্বো’’তি. অথ খো আযস্মা উপসেনো ৰঙ্গন্তপুত্তো, সপরিসো যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. আচিণ্ণং খো পনেতং বুদ্ধানং ভগৰন্তানং আগন্তুকেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং পটিসম্মোদিতুং. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি ৰো, উপসেন, খমনীযং কচ্চি যাপনীযং, কচ্চিত্থ অপ্পকিলমথেন অদ্ধানং আগতা’’তি? ‘‘খমনীযং, ভগৰা, যাপনীযং, ভগৰা. অপ্পকিলমথেন চ মযং, ভন্তে, অদ্ধানং আগতা’’তি.

তেন খো পন সমযেন আযস্মতো উপসেনস্স ৰঙ্গন্তপুত্তস্স সদ্ধিৰিহারিকো ভিক্খু ভগৰতো অৰিদূরে নিসিন্নো হোতি. অথ খো ভগৰা তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘মনাপানি তে, ভিক্খু, পংসুকূলানী’’তি? ‘‘ন খো মে, ভন্তে, মনাপানি পংসুকূলানী’’তি. ‘‘কিস্স পন ত্ৰং, ভিক্খু, পংসুকূলিকো’’তি? ‘‘উপজ্ঝাযো মে, ভন্তে, পংসুকূলিকো. এৰং অহম্পি পংসুকূলিকো’’তি. অথ খো ভগৰা আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘পাসাদিকা খো ত্যাযং, উপসেন, পরিসা. কথং ত্ৰং, উপসেন, পরিসং ৰিনেসী’’তি? ‘‘যো মং, ভন্তে, উপসম্পদং যাচতি তমহং [তাহং (ক.)] এৰং ৰদামি – ‘অহং খো, আৰুসো, আরঞ্ঞিকো পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো. সচে ত্ৰম্পি আরঞ্ঞিকো ভৰিস্সসি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো, এৰাহং তং উপসম্পাদেস্সামী’তি. সচে মে পটিস্সুণাতি উপসম্পাদেমি, নো চে মে পটিস্সুণাতি ন উপসম্পাদেমি. যো মং নিস্সযং যাচতি তমহং [তাহং (ক.)] এৰং ৰদামি – ‘অহং খো, আৰুসো, আরঞ্ঞিকো পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো. সচে ত্ৰম্পি আরঞ্ঞিকো ভৰিস্সসি পিণ্ডপাতিকো পংসুকূলিকো, এৰাহং তে নিস্সযং দস্সামী’তি. সচে মে পটিস্সুণাতি নিস্সযং দেমি, নো চে মে পটিস্সুণাতি ন নিস্সযং দেমি. এৰং খো অহং, ভন্তে, পরিসং ৰিনেমী’’তি.

‘‘সাধু সাধু, উপসেন. সাধু খো ত্ৰং, উপসেন, পরিসং ৰিনেসি. জানাসি পন ত্ৰং, উপসেন, সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি? ‘‘ন খো অহং, ভন্তে, জানামি সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি. ‘‘সাৰত্থিযা খো, উপসেন, সঙ্ঘেন কতিকা কতা – ‘ইচ্ছতাৰুসো, ভগৰা তেমাসং পটিসল্লীযিতুং. ন ভগৰা কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন. যো ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি সো পাচিত্তিযং দেসাপেতব্বো’তি. ‘‘পঞ্ঞাযিস্সতি, ভন্তে, সাৰত্থিযা সঙ্ঘো সকায কতিকায, ন মযং অপঞ্ঞত্তং পঞ্ঞপেস্সাম পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিস্সাম, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিস্সামা’’তি. ‘‘সাধু সাধু, উপসেন, অপঞ্ঞত্তং ন পঞ্ঞপেতব্বং, পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিতব্বং, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিতব্বং. অনুজানামি, উপসেন, যে তে ভিক্খূ আরঞ্ঞিকা পিণ্ডপাতিকা পংসুকূলিকা যথাসুখং মং দস্সনায উপসঙ্কমন্তূ’’তি.

৫৬৬. তেন খো পন সমযেন সম্বহুলা ভিক্খূ বহিদ্ৰারকোট্ঠকে ঠিতা হোন্তি – ‘‘মযং আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং পাচিত্তিযং দেসাপেস্সামা’’তি. অথ খো আযস্মা উপসেনো ৰঙ্গন্তপুত্তো সপরিসো উট্ঠাযাসনা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি. অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপসেনং ৰঙ্গন্তপুত্তং এতদৰোচুং – ‘‘জানাসি ত্ৰং, আৰুসো উপসেন, সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি. ‘‘ভগৰাপি মং, আৰুসো, এৰমাহ – ‘জানাসি পন ত্ৰং, উপসেন, সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’ন্তি? ন খো অহং, ভন্তে, জানামি সাৰত্থিযা সঙ্ঘস্স কতিক’’ন্তি. ‘‘সাৰত্থিযা খো, উপসেন, সঙ্ঘেন কতিকা কতা – ইচ্ছতাৰুসো, ভগৰা তেমাসং পটিসল্লীযিতুং. ন ভগৰা কেনচি উপসঙ্কমিতব্বো, অঞ্ঞত্র একেন পিণ্ডপাতনীহারকেন. যো ভগৰন্তং উপসঙ্কমতি সো পাচিত্তিযং দেসাপেতব্বো’’তি. ‘‘পঞ্ঞাযিস্সতি, ভন্তে, সাৰত্থিযা সঙ্ঘো সকায কতিকায, ন মযং অপঞ্ঞত্তং পঞ্ঞপেস্সাম পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিস্সাম, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিস্সামাতি. অনুঞ্ঞাতাৰুসো, ভগৰতা – ‘যে তে ভিক্খূ আরঞ্ঞিকা পিণ্ডপাতিকা পংসুকূলিকা যথাসুখং মং দস্সনায উপসঙ্কমন্তূ’’’তি.

অথ খো তে ভিক্খূ – ‘‘সচ্চং খো আযস্মা উপসেনো আহ – ‘ন অপঞ্ঞত্তং পঞ্ঞপেতব্বং, পঞ্ঞত্তং ৰা ন সমুচ্ছিন্দিতব্বং, যথাপঞ্ঞত্তেসু সিক্খাপদেসু সমাদায ৰত্তিতব্ব’’’ন্তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ – ‘‘অনুঞ্ঞাতা কির ভগৰতা – ‘যে তে ভিক্খূ আরঞ্ঞিকা পিণ্ডপাতিকা পংসুকূলিকা যথাসুখং মং দস্সনায উপসঙ্কমন্তূ’’’তি. তে ভগৰন্তং দস্সনং পিহেন্তা [দস্সনায পিহযমানা (স্যা.)] সন্থতানি উজ্ঝিত্ৰা আরঞ্ঞিকঙ্গং পিণ্ডপাতিকঙ্গং পংসুকূলিকঙ্গং সমাদিযিংসু. অথ খো ভগৰা সম্বহুলেহি ভিক্খূহি সদ্ধিং সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো অদ্দস সন্থতানি তহং তহং উজ্ঝিতানি. পস্সিত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘কস্সিমানি, ভিক্খৰে, সন্থতানি তহং তহং উজ্ঝিতানী’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘তেন হি, ভিক্খৰে, ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞপেস্সামি দস অত্থৰসে পটিচ্চ – সঙ্ঘসুট্ঠুতায, সঙ্ঘফাসুতায,…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৬৭. ‘‘নিসীদনসন্থতং পন ভিক্খুনা কারযমানেন পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থি আদাতব্বা দুব্বণ্ণকরণায, অনাদা চে ভিক্খু পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থিং নৰং নিসীদনসন্থতং কারাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৬৮. নিসীদনং নাম সদসং ৰুচ্চতি.

সন্থতং নাম সন্থরিত্ৰা কতং হোতি অৰাযিমং.

কারযমানেনাতি করোন্তো ৰা কারাপেন্তো ৰা.

পুরাণসন্থতং নাম সকিং নিৰত্থম্পি সকিং পারুতম্পি.

সামন্তা সুগতৰিদত্থি আদাতব্বা দুব্বণ্ণকরণাযাতি থিরভাৰায ৰট্টং ৰা চতুরস্সং ৰা ছিন্দিত্ৰা একদেসে ৰা সন্থরিতব্বং ৰিজটেত্ৰা ৰা সন্থরিতব্বং.

অনাদা চে ভিক্খু পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থিন্তি অনাদিযিত্ৰা পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থিং নৰং নিসীদনসন্থতং করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, পযোগে দুক্কটং, পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, নিসীদনসন্থতং অনাদিযিত্ৰা পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থিং কারাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৬৯. অত্তনা ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অত্তনা ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং অত্তনা পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. পরেহি ৰিপ্পকতং পরেহি পরিযোসাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অঞ্ঞস্সত্থায করোতি ৰা কারাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৭০. অনাপত্তি – পুরাণসন্থতস্স সামন্তা সুগতৰিদত্থিং আদিযিত্ৰা করোতি, অলভন্তো থোকতরং আদিযিত্ৰা করোতি, অলভন্তো অনাদিযিত্ৰা করোতি, অঞ্ঞেন কতং পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, ৰিতানং ৰা ভূমত্থরণং ৰা সাণিপাকারং ৰা ভিসিং ৰা বিব্বোহনং ৰা করোতি, উম্মত্তকস্স আদিকম্মিকস্সাতি.

নিসীদনসন্থতসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঞ্চমং.

৬. এল়কলোমসিক্খাপদং

৫৭১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো কোসলেসু জনপদে সাৰত্থিং গচ্ছন্তস্স অন্তরামগ্গে এল়কলোমানি উপ্পজ্জিংসু. অথ খো সো ভিক্খু তানি এল়কলোমানি উত্তরাসঙ্গেন ভণ্ডিকং বন্ধিত্ৰা অগমাসি. মনুস্সা তং ভিক্খুং পস্সিত্ৰা উপ্পণ্ডেসুং – ‘‘কিত্তকেন তে, ভন্তে, কীতানি? কিত্তকো উদযো ভৰিস্সতী’’তি? সো ভিক্খু তেহি মনুস্সেহি উপ্পণ্ডিযমানো মঙ্কু অহোসি. অথ খো সো ভিক্খু সাৰত্থিং গন্ত্ৰা তানি এল়কলোমানি ঠিতকোৰ আসুম্ভি. ভিক্খূ তং ভিক্খুং এতদৰোচুং – ‘‘কিস্স ত্ৰং, আৰুসো, ইমানি এল়কলোমানি ঠিতকোৰ আসুম্ভসী’’তি? ‘‘তথা হি পনাহং, আৰুসো, ইমেসং এল়কলোমানং কারণা মনুস্সেহি উপ্পণ্ডিতো’’তি. ‘‘কীৰ দূরতো পন ত্ৰং, আৰুসো, ইমানি এল়কলোমানি আহরী’’তি? ‘‘অতিরেকতিযোজনং, আৰুসো’’তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খু অতিরেকতিযোজনং এল়কলোমানি আহরিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তং ভিক্খুং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… সচ্চং কির ত্ৰং, ভিক্খু, অতিরেকতিযোজনং এল়কলোমানি আহরীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, অতিরেকতিযোজনং এল়কলোমানি আহরিস্সসি! নেতং মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৭২. ‘‘ভিক্খুনো পনেৰ অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নস্স এল়কলোমানি উপ্পজ্জয্যুং. আকঙ্খমানেন ভিক্খুনা পটিগ্গহেতব্বানি. পটিগ্গহেত্ৰা তিযোজনপরমং সহত্থা হরিতব্বানি [হারেতব্বানি (সী. স্যা. ক.)], অসন্তে হারকে. ততো চে উত্তরি হরেয্য, অসন্তেপি হারকে, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৭৩. ভিক্খুনো পনেৰ অদ্ধানমগ্গপ্পটিপন্নস্সাতি পন্থং গচ্ছন্তস্স.

এল়কলোমানি উপ্পজ্জেয্যুন্তি উপ্পজ্জেয্যুং সঙ্ঘতো ৰা গণতো ৰা ঞাতিতো ৰা মিত্ততো ৰা পংসুকূলং ৰা অত্তনো ৰা ধনেন.

আকঙ্খমানেনাতি ইচ্ছমানেন পটিগ্গহেতব্বানি.

পটিগ্গহেত্ৰা তিযোজনপরমং সহত্থা হরিতব্বানীতি তিযোজনপরমতা সহত্থা হরিতব্বানি.

অসন্তে হারকেতি নাঞ্ঞো কোচি হারকো হোতি ইত্থী ৰা পুরিসো ৰা গহট্ঠো ৰা পব্বজিতো ৰা.

ততো চে উত্তরি হরেয্য, অসন্তেপি হারকেতি পঠমং পাদং তিযোজনং অতিক্কামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. দুতিযং পাদং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযানি হোন্তি (স্যা.)]. অন্তোতিযোজনে ঠিতো বহিতিযোজনং পাতেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযানি হোন্তি (স্যা.)]. অঞ্ঞস্স যানে ৰা ভণ্ডে ৰা অজানন্তস্স পক্খিপিত্ৰা তিযোজনং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযানি হোন্তি. নিস্সজ্জিতব্বানি সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বানি…পে… ইমানি মে, ভন্তে, এল়কলোমানি তিযোজনং অতিক্কামিতানি নিস্সগ্গিযানি. ইমানাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৭৪. অতিরেকতিযোজনে অতিরেকসঞ্ঞী অতিক্কামেতি [তিযোজনং অতিক্কামেতি (স্যা.)], নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকতিযোজনে ৰেমতিকো অতিক্কামেতি [তিযোজনং অতিক্কামেতি (স্যা.)], নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকতিযোজনে ঊনকসঞ্ঞী অতিক্কামেতি [তিযোজনং অতিক্কামেতি (স্যা.)], নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঊনকতিযোজনে অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকতিযোজনে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকতিযোজনে ঊনকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৭৫. অনাপত্তি তিযোজনং হরতি, ঊনকতিযোজনং হরতি, তিযোজনং হরতিপি, পচ্চাহরতিপি, তিযোজনং ৰাসাধিপ্পাযো গন্ত্ৰা ততো পরং হরতি, অচ্ছিন্নং পটিলভিত্ৰা হরতি, নিস্সট্ঠং পটিলভিত্ৰা হরতি, অঞ্ঞং হরাপেতি কতভণ্ডং, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

এল়কলোমসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ছট্ঠং.

৭. এল়কলোমধোৰাপনসিক্খাপদং

৫৭৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সক্কেসু ৰিহরতি কপিলৰত্থুস্মিং নিগ্রোধারামে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ ভিক্খুনীহি এল়কলোমানি ধোৰাপেন্তিপি রজাপেন্তিপি ৰিজটাপেন্তিপি. ভিক্খুনিযো এল়কলোমানি ধোৰন্তিযো রজন্তিযো ৰিজটেন্তিযো রিঞ্চন্তি উদ্দেসং পরিপুচ্ছং অধিসীলং অধিচিত্তং অধিপঞ্ঞং. অথ খো মহাপজাপতি গোতমী যেন ভগৰা তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং অট্ঠাসি. একমন্তং ঠিতং খো মহাপজাপতিং গোতমিং ভগৰা এতদৰোচ – ‘‘কচ্চি, গোতমি, ভিক্খুনিযো অপ্পমত্তা আতাপিনিযো পহিতত্তা ৰিহরন্তী’’তি? ‘‘কুতো, ভন্তে, ভিক্খুনীনং অপ্পমাদো! অয্যা ছব্বগ্গিযা ভিক্খুনীহি এল়কলোমানি ধোৰাপেন্তিপি রজাপেন্তিপি ৰিজটাপেন্তিপি. ভিক্খুনিযো এল়কলোমানি ধোৰন্তিযো রজন্তিযো ৰিজটেন্তিযো রিঞ্চন্তি উদ্দেসং পরিপুচ্ছং অধিসীলং অধিচিত্তং অধিপঞ্ঞ’’ন্তি.

অথ খো ভগৰা মহাপজাপতিং গোতমিং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি. অথ খো মহাপজাপতি গোতমী ভগৰতা ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতা সমাদপিতা সমুত্তেজিতা সম্পহংসিতা ভগৰন্তং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ভিক্খুসঙ্ঘং সন্নিপাতাপেত্ৰা ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ পটিপুচ্ছি – ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, ভিক্খুনীহি এল়কলোমানি ধোৰাপেথপি রজাপেথপি ৰিজটাপেথপী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতিকাযো তুম্হাকং, ভিক্খৰে, অঞ্ঞাতিকাযো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতিকাযো, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকা, মোঘপুরিসা, অঞ্ঞাতিকানং ন জানন্তি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা পাসাদিকং ৰা অপাসাদিকং. তত্থ নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, অঞ্ঞাতিকাহি ভিক্খুনীহি এল়কলোমানি ধোৰাপেস্সথপি রজাপেস্সথপি ৰিজটাপেস্সথপি! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৭৭. ‘‘যো পন ভিক্খু অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা এল়কলোমানি ধোৰাপেয্য ৰা রজাপেয্য ৰা ৰিজটাপেয্য ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৭৮. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

অঞ্ঞাতিকা নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধা.

ভিক্খুনী নাম উভতোসঙ্ঘে উপসম্পন্না.

ধোৰাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ধোতানি নিস্সগ্গিযানি হোন্তি. রজাতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. রত্তানি নিস্সগ্গিযানি হোন্তি. ৰিজটেহীতি আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ৰিজটিতানি নিস্সগ্গিযানি হোন্তি. নিস্সজ্জিতব্বানি সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বানি…পে… ইমানি মে, ভন্তে, এল়কলোমানি অঞ্ঞাতিকায ভিক্খুনিযা ধোৰাপিতানি নিস্সগ্গিযানি. ইমানাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৭৯. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ধোৰাপেতি ৰিজটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ধোৰাপেতি রজাপেতি ৰিজটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি রজাপেতি ৰিজটাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি রজাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি রজাপেতি ৰিজটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ৰিজটাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ৰিজটাপেতি ধোৰাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ৰিজটাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দুক্কটস্স. অঞ্ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী এল়কলোমানি ৰিজটাপেতি ধোৰাপেতি রজাপেতি, নিস্সগ্গিযেন আপত্তি দ্ৰিন্নং দুক্কটানং.

৫৮০. অঞ্ঞাতিকায ৰেমতিকো…পে… অঞ্ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী…পে… অঞ্ঞস্স এল়কলোমানি ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. একতো উপসম্পন্নায ধোৰাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায অঞ্ঞাতিকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতিকায ঞাতিকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৮১. অনাপত্তি ঞাতিকায ধাৰন্তিযা অঞ্ঞাতিকা দুতিযা হোতি, অৰুত্তা ধোৰতি, অপরিভুত্তং কতভণ্ডং ধোৰাপেতি, সিক্খমানায সামণেরিযা উম্মত্তকস্স আদিকম্মিকস্সাতি.

এল়কলোমধোৰাপনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং সত্তমং.

৮. রূপিযসিক্খাপদং

৫৮২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো অঞ্ঞতরস্স কুলস্স কুলূপকো হোতি নিচ্চভত্তিকো. যং তস্মিং কুলে উপ্পজ্জতি খাদনীযং ৰা ভোজনীযং ৰা ততো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স পটিৰিসো ঠপিয্যতি. তেন খো পন সমযেন সাযং তস্মিং কুলে মংসং উপ্পন্নং হোতি. ততো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স পটিৰিসো ঠপিতো হোতি. তস্স কুলস্স দারকো রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায রোদতি – ‘‘মংসং মে দেথা’’তি. অথ খো সো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘অয্যস্স পটিৰিসং দারকস্স দেহি. অঞ্ঞং চেতাপেত্ৰা অয্যস্স দস্সামা’’তি.

অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায যেন তং কুলং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো সো পুরিসো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো সো পুরিসো আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘হিয্যো খো, ভন্তে, সাযং মংসং উপ্পন্নং অহোসি. ততো অয্যস্স পটিৰিসো ঠপিতো. অযং, ভন্তে, দারকো রত্তিযা পচ্চূসসমযং পচ্চুট্ঠায রোদতি – ‘মংসং মে দেথা’তি. অয্যস্স পটিৰিসো দারকস্স দিন্নো. কহাপণেন, ভন্তে, কিং আহরিয্যতূ’’তি? ‘‘পরিচ্চত্তো মে, আৰুসো, কহাপণো’’তি? ‘‘আম, ভন্তে, পরিচ্চত্তো’’তি. ‘‘তঞ্ঞেৰ মে, আৰুসো, কহাপণং দেহী’’তি.

অথ খো সো পুরিসো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স কহাপণং দত্ৰা উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘তথেৰ মযং রূপিযং পটিগ্গণ্হাম এৰমেৰিমে সমণা সক্যপুত্তিযা রূপিযং পটিগ্গণ্হন্তী’’তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স পুরিসস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো রূপিযং পটিগ্গহেস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, রূপিযং পটিগ্গহেসী’’তি [পটিগ্গণ্হাসীতি (স্যা.)]? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, রূপিযং পটিগ্গহেস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৮৩. ‘‘যো পন ভিক্খু জাতরূপরজতং উগ্গণ্হেয্য ৰা উগ্গণ্হাপেয্য ৰা উপনিক্খিত্তং ৰা সাদিযেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৮৪. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

জাতরূপং নাম সত্থুৰণ্ণো ৰুচ্চতি.

রজতং নাম কহাপণো লোহমাসকো দারুমাসকো জতুমাসকো যে ৰোহারং গচ্ছন্তি.

উগ্গণ্হেয্যাতি সযং গণ্হাতি নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযং হোতি (স্যা.)].

উগ্গণ্হাপেয্যাতি অঞ্ঞং গাহাপেতি নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযং হোতি (স্যা.)].

উপনিক্খিত্তং ৰা সাদিযেয্যাতি ইদং অয্যস্স হোতূতি উপনিক্খিত্তং সাদিযতি, নিস্সগ্গিযং হোতি. সঙ্ঘমজ্ঝে নিস্সজ্জিতব্বং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং – তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, রূপিযং পটিগ্গহেসিং. ইদং মে নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. সচে তত্থ আগচ্ছতি আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা সো ৰত্তব্বো – ‘‘আৰুসো, ইমং জানাহী’’তি. সচে সো ভণতি – ‘‘ইমিনা কিং আহরিয্যতূ’’তি, ন ৰত্তব্বো – ‘‘ইমং ৰা ইমং ৰা আহরা’’তি. কপ্পিযং আচিক্খিতব্বং – সপ্পি ৰা তেলং ৰা মধু ৰা ফাণিতং ৰা. সচে সো তেন পরিৰত্তেত্ৰা কপ্পিযং আহরতি রূপিযপ্পটিগ্গাহকং ঠপেত্ৰা সব্বেহেৰ পরিভুঞ্জিতব্বং. এৰঞ্চেতং লভেথ, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে লভেথ, সো ৰত্তব্বো – ‘‘আৰুসো, ইমং ছড্ডেহী’’তি. সচে সো ছড্ডেতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে ছড্ডেতি, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতো ভিক্খু রূপিযছড্ডকো সম্মন্নিতব্বো – যো ন ছন্দাগতিং গচ্ছেয্য, ন দোসাগতিং গচ্ছেয্য, ন মোহাগতিং গচ্ছেয্য, ন ভযাগতিং গচ্ছেয্য, ছড্ডিতাছড্ডিতঞ্চ জানেয্য. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বো. পঠমং ভিক্খু যাচিতব্বো. যাচিত্ৰা ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৫৮৫. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং রূপিযছড্ডকং সম্মন্নেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং রূপিযছড্ডকং সম্মন্নতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো রূপিযছড্ডকস্স সম্মুতি, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু রূপিযছড্ডকো. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

তেন সম্মতেন ভিক্খুনা অনিমিত্তং কত্ৰা পাতেতব্বং. সচে নিমিত্তং কত্ৰা পাতেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৮৬. রূপিযে রূপিযসঞ্ঞী রূপিযং পটিগ্গণ্হাতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. রূপিযে ৰেমতিকো রূপিযং পটিগ্গণ্হাতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. রূপিযে অরূপিযসঞ্ঞী রূপিযং পটিগ্গণ্হাতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অরূপিযে রূপিযসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অরূপিযে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অরূপিযে অরূপিযসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

অনাপত্তি অজ্ঝারামে ৰা অজ্ঝাৰসথে ৰা উগ্গহেত্ৰা ৰা উগ্গহাপেত্ৰা ৰা নিক্খিপতি – যস্স ভৰিস্সতি সো হরিস্সতীতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

রূপিযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং অট্ঠমং.

৯. রূপিযসংৰোহারসিক্খাপদং

৫৮৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জন্তি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জিস্সন্তি, সেয্যথাপি গিহী কামভোগিনো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জিস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জিস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৮৮. ‘‘যো পন ভিক্খু নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৮৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

নানপ্পকারকং নাম কতম্পি অকতম্পি কতাকতম্পি. কতং নাম সীসূপগং গীৰূপগং হত্থূপগং পাদূপগং কটূপগং. অকতং নাম ঘনকতং ৰুচ্চতি. কতাকতং নাম তদুভযং.

রূপিযং নাম সত্থুৰণ্ণো কহাপণো, লোহমাসকো, দারুমাসকো, জতুমাসকো যে ৰোহারং গচ্ছন্তি.

সমাপজ্জেয্যাতি কতেন কতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযং হোতি (স্যা.)]. কতেন অকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কতেন কতাকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অকতেন কতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অকতেন অকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অকতেন কতাকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কতাকতেন কতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কতাকতেন অকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কতাকতেন কতাকতং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. সঙ্ঘমজ্ঝে নিস্সজ্জিতব্বং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং. তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অহং, ভন্তে, নানপ্পকারকং রূপিযসংৰোহারং সমাপজ্জিং. ইদং মে নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. সচে তত্থ আগচ্ছতি আরামিকো ৰা উপাসকো ৰা সো ৰত্তব্বো – ‘‘আৰুসো, ইমং জানাহী’’তি. সচে সো ভণতি – ‘‘ইমিনা কিং আহরিয্যতূ’’তি, ন ৰত্তব্বো – ‘‘ইমং ৰা ইমং ৰা আহরা’’তি. কপ্পিযং আচিক্খিতব্বং – সপ্পি ৰা তেলং ৰা মধু ৰা ফাণিতং ৰা. সচে সো তেন পরিৰত্তেত্ৰা কপ্পিযং আহরতি, রূপিযচেতাপকং ঠপেত্ৰা, সব্বেহেৰ পরিভুঞ্জিতব্বং. এৰঞ্চেতং লভেথ, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে লভেথ, সো ৰত্তব্বো – ‘‘আৰুসো, ইমং ছড্ডেহী’’তি. সচে সো ছড্ডেতি, ইচ্চেতং কুসলং; নো চে ছড্ডেতি, পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতো ভিক্খু রূপিযছড্ডকো সম্মন্নিতব্বো – যো ন ছন্দাগতিং গচ্ছেয্য, ন দোসাগতিং গচ্ছেয্য, ন মোহাগতিং গচ্ছেয্য, ন ভযাগতিং গচ্ছেয্য, ছড্ডিতাছড্ডিতঞ্চ জানেয্য. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বো. পঠমং ভিক্খু যাচিতব্বো. যাচিত্ৰা ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৫৯০. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং রূপিযছড্ডকং সম্মন্নেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং রূপিযছড্ডকং সম্মন্নতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো রূপিযছড্ডকস্স সম্মুতি, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু রূপিযছড্ডকো. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

তেন সম্মতেন ভিক্খুনা অনিমিত্তং কত্ৰা পাতেতব্বং. সচে নিমিত্তং কত্ৰা পাতেতি, আপত্তি দুক্কটস্স.

৫৯১. রূপিযে রূপিযসঞ্ঞী রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. রূপিযে ৰেমতিকো রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. রূপিযে অরূপিযসঞ্ঞী রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অরূপিযে রূপিযসঞ্ঞী রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অরূপিযে ৰেমতিকো রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অরূপিযে অরূপিযসঞ্ঞী রূপিযং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অরূপিযে রূপিযসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অরূপিযে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অরূপিযে অরূপিযসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৯২. অনাপত্তি উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

রূপিযসংৰোহারসিক্খাপদং নিট্ঠিতং নৰমং.

১০. কযৰিক্কযসিক্খাপদং

৫৯৩. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পট্টো হোতি চীৰরকম্মং কাতুং. সো পটপিলোতিকানং সঙ্ঘাটিং করিত্ৰা সুরত্তং সুপরিকম্মকতং কত্ৰা পারুপি. অথ খো অঞ্ঞতরো পরিব্বাজকো মহগ্ঘং পটং পারুপিত্ৰা যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘সুন্দরা খো ত্যাযং, আৰুসো, সঙ্ঘাটি; দেহি মে পটেনা’’তি. ‘‘জানাহি, আৰুসো’’তি. ‘‘আমাৰুসো, জানামী’’তি. ‘‘হন্দাৰুসো’’তি, অদাসি. অথ খো সো পরিব্বাজকো তং সঙ্ঘাটিং পারুপিত্ৰা পরিব্বাজকারামং অগমাসি. পরিব্বাজকা তং পরিব্বাজকং এতদৰোচুং – ‘‘সুন্দরা খো ত্যাযং, আৰুসো, সঙ্ঘাটি; কুতো তযা লদ্ধা’’তি? ‘‘তেন মে, আৰুসো, পটেন পরিৰত্তিতা’’তি. ‘‘কতিহিপি ত্যাযং, আৰুসো, সঙ্ঘাটি ভৰিস্সতি, সোযেৰ তে পটো ৰরো’’তি.

অথ খো সো পরিব্বাজকো – ‘‘সচ্চং খো পরিব্বাজকা আহংসু – ‘কতিহিপি ম্যাযং সঙ্ঘাটি ভৰিস্সতি! সোযেৰ মে পটো ৰরো’’’তি যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘হন্দ তে, আৰুসো, সঙ্ঘাটি [সঙ্ঘাটিং (স্যা. ক.)]; দেহি মে পট’’ন্তি. ‘‘ননু ত্ৰং, আৰুসো, মযা ৰুত্তো – ‘জানাহি, আৰুসো’তি! নাহ দস্সামী’’তি. অথ খো সো পরিব্বাজকো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘গিহীপি নং গিহিস্স ৰিপ্পটিসারিস্স দেন্তি, কিং পন পব্বজিতো পব্বজিতস্স ন দস্সতী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স পরিব্বাজকস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পরিব্বাজকেন সদ্ধিং কযৰিক্কযং সমাপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পরিব্বাজকেন সদ্ধিং কযৰিক্কযং সমাপজ্জসী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পরিব্বাজকেন সদ্ধিং কযৰিক্কযং সমাপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৯৪. ‘‘যো পন ভিক্খু নানপ্পকারকং কযৰিক্কযং সমাপজ্জেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৫৯৫. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

নানপ্পকারকং নাম চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারা, অন্তমসো চুণ্ণপিণ্ডোপি দন্তকট্ঠম্পি দসিকসুত্তম্পি.

কযৰিক্কযং সমাপজ্জেয্যাতি ইমিনা ইমং দেহি, ইমিনা ইমং আহর, ইমিনা ইমং পরিৰত্তেহি, ইমিনা ইমং চেতাপেহীতি. অজ্ঝাচরতি, আপত্তি দুক্কটস্স. যতো কযিতঞ্চ হোতি ৰিক্কযিতঞ্চ অত্তনো ভণ্ডং পরহত্থগতং পরভণ্ডং অত্তনো হত্থগতং, নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… অহং, ভন্তে, নানপ্পকারকং কযৰিক্কযং সমাপজ্জিং. ইদং মে নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৫৯৬. কযৰিক্কযে কযৰিক্কযসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কযৰিক্কযে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. কযৰিক্কযে নকযৰিক্কযসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নকযৰিক্কযে কযৰিক্কযসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. নকযৰিক্কযে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. নকযৰিক্কযে নকযৰিক্কযসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৫৯৭. অনাপত্তি – অগ্ঘং পুচ্ছতি, কপ্পিযকারকস্স আচিক্খতি, ‘‘ইদং অম্হাকং অত্থি, অম্হাকঞ্চ ইমিনা চ ইমিনা চ অত্থো’’তি ভণতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

কযৰিক্কযসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দসমং.

কোসিযৰগ্গো দুতিযো.

তস্সুদ্দানং –

কোসিযা সুদ্ধদ্ৰেভাগা, ছব্বস্সানি নিসীদনং;

দ্ৰে চ লোমানি উগ্গণ্হে, উভো নানপ্পকারকাতি.

৩. পত্তৰগ্গো

১. পত্তসিক্খাপদং

৫৯৮. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ বহূ পত্তে সন্নিচযং করোন্তি. মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা বহূ পত্তে সন্নিচযং করিস্সন্তি, পত্তৰাণিজ্জং ৰা সমণা সক্যপুত্তিযা করিস্সন্তি আমত্তিকাপণং ৰা পসারেস্সন্তী’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অতিরেকপত্তং ধারেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, অতিরেকপত্তং ধারেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, অতিরেকপত্তং ধারেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায …পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৫৯৯. ‘‘যো পন ভিক্খু অতিরেকপত্তং ধারেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

এৰঞ্চিদং ভগৰতা ভিক্খূনং সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং হোতি.

৬০০. তেন খো পন সমযেন আযস্মতো আনন্দস্স অতিরেকপত্তো উপ্পন্নো হোতি. আযস্মা চ আনন্দো তং পত্তং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো হোতি. আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি. অথ খো আযস্মতো আনন্দস্স এতদহোসি – ‘‘ভগৰতা সিক্খাপদং পঞ্ঞত্তং – ‘ন অতিরেকপত্তো ধারেতব্বো’তি. অযঞ্চ মে অতিরেকপত্তো উপ্পন্নো. অহঞ্চিমং পত্তং আযস্মতো সারিপুত্তস্স দাতুকামো. আযস্মা চ সারিপুত্তো সাকেতে ৰিহরতি. কথং নু খো মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি. ‘‘কীৰচিরং পনানন্দ, সারিপুত্তো আগচ্ছিস্সতী’’তি? ‘‘নৰমং ৰা, ভগৰা, দিৰসং দসমং ৰা’’তি. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, দসাহপরমং অতিরেকপত্তং ধারেতুং. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬০১. ‘‘দসাহপরমং অতিরেকপত্তো ধারেতব্বো. তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬০২. দসাহপরমন্তি দসাহপরমতা ধারেতব্বো.

অতিরেকপত্তো নাম অনধিট্ঠিতো অৰিকপ্পিতো.

পত্তো নাম দ্ৰে পত্তা অযোপত্তো মত্তিকাপত্তোতি.

তযো পত্তস্স ৰণ্ণা উক্কট্ঠো পত্তো মজ্ঝিমো পত্তো ওমকো পত্তো. উক্কট্ঠো নাম পত্তো অড্ঢাল়্হকোদনং গণ্হাতি চতুভাগং খাদনং তদুপিযং ব্যঞ্জনং. মজ্ঝিমো নাম পত্তো নাল়িকোদনং গণ্হাতি চতুভাগং খাদনং তদুপিযং ব্যঞ্জনং. ওমকো নাম পত্তো পত্থোদনং গণ্হাতি চতুভাগং খাদনং তদুপিযং ব্যঞ্জনং. ততো উক্কট্ঠো অপত্তো, ওমকো অপত্তো.

তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযো হোতীতি একাদসে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযো হোতি. নিস্সজ্জিতব্বো সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বো. তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অযং মে, ভন্তে, পত্তো দসাহাতিক্কন্তো নিস্সগ্গিযো. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা, নিস্সট্ঠপত্তো দাতব্বো.

৬০৩. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. অযং পত্তো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযো সঙ্ঘস্স নিস্সট্ঠো. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইমং পত্তং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যা’’তি.

৬০৪. তেন ভিক্খুনা সম্বহুলে ভিক্খূ উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘‘অযং মে, ভন্তে, পত্তো দসাহাতিক্কন্তো নিস্সগ্গিযো. ইমাহং আযস্মন্তানং নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা, নিস্সট্ঠপত্তো দাতব্বো.

৬০৫. ‘‘সুণন্তু মে আযস্মন্তা. অযং পত্তো ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো নিস্সগ্গিযো আযস্মন্তানং নিস্সট্ঠো. যদাযস্মন্তানং পত্তকল্লং, আযস্মন্তা ইমং পত্তং ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো দদেয্যু’’ন্তি.

৬০৬. তেন ভিক্খুনা একং ভিক্খুং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অযং মে, আৰুসো, পত্তো দসাহাতিক্কন্তো নিস্সগ্গিযো. ইমাহং আযস্মতো নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. তেন ভিক্খুনা আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা, নিস্সট্ঠপত্তো দাতব্বো – ‘‘ইমং পত্তং আযস্মতো দম্মী’’তি.

৬০৭. দসাহাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. দসাহাতিক্কন্তে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. দসাহাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অভিন্নে ভিন্নসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং পত্তং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. দসাহানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬০৮. অনাপত্তি অন্তোদসাহং অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ভিজ্জতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ নিস্সট্ঠপত্তং ন দেন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. ‘‘ন, ভিক্খৰে, নিস্সট্ঠপত্তো ন দাতব্বো. যো ন দদেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

পত্তসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঠমং.

২. ঊনপঞ্চবন্ধনসিক্খাপদং

৬০৯. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সক্কেসু ৰিহরতি কপিলৰত্থুস্মিং নিগ্রোধারামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরেন কুম্ভকারেন ভিক্খূ পৰারিতা হোন্তি – ‘‘যেসং অয্যানং পত্তেন অত্থো অহং পত্তেনা’’তি. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেন্তি. যেসং খুদ্দকা পত্তা তে মহন্তে পত্তে ৰিঞ্ঞাপেন্তি. যেসং মহন্তা পত্তা তে খুদ্দকে পত্তে ৰিঞ্ঞাপেন্তি. অথ খো সো কুম্ভকারো ভিক্খূনং বহূ পত্তে করোন্তো ন সক্কোতি অঞ্ঞং ৰিক্কাযিকং ভণ্ডং কাতুং, অত্তনাপি ন যাপেতি, পুত্তদারাপিস্স কিলমন্তি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি! অযং ইমেসং বহূ পত্তে করোন্তো ন সক্কোতি অঞ্ঞং ৰিক্কাযিকং ভণ্ডং কাতুং, অত্তনাপি ন যাপেতি, পুত্তদারাপিস্স কিলমন্তী’’তি.

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… ৰিগরহিত্ৰা ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘ন, ভিক্খৰে, পত্তো ৰিঞ্ঞাপেতব্বো. যো ৰিঞ্ঞাপেয্য, আপত্তি দুক্কটস্সা’’তি.

৬১০. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরস্স ভিক্খুনো পত্তো ভিন্নো হোতি. অথ খো সো ভিক্খু – ‘‘ভগৰতা পটিক্খিত্তং পত্তং ৰিঞ্ঞাপেতু’’ন্তি কুক্কুচ্চাযন্তো ন ৰিঞ্ঞাপেতি. হত্থেসু পিণ্ডায চরতি. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা হত্থেসু পিণ্ডায চরিস্সন্তি, সেয্যথাপি তিত্থিযা’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, নট্ঠপত্তস্স ৰা ভিন্নপত্তস্স ৰা পত্তং ৰিঞ্ঞাপেতু’’ন্তি.

৬১১. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা অনুঞ্ঞাতং নট্ঠপত্তস্স ৰা ভিন্নপত্তস্স ৰা পত্তং ৰিঞ্ঞাপেতু’’ন্তি অপ্পমত্তকেনপি ভিন্নেন অপ্পমত্তকেনপি খণ্ডেন ৰিলিখিতমত্তেনপি বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেন্তি. অথ খো সো কুম্ভকারো ভিক্খূনং তথেৰ বহূ পত্তে করোন্তো ন সক্কোতি অঞ্ঞং ৰিক্কাযিকং ভণ্ডং কাতুং, অত্তনাপি ন যাপেতি, পুত্তদারাপিস্স কিলমন্তি. মনুস্সা তথেৰ উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা ন মত্তং জানিত্ৰা বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তি! অযং ইমেসং বহূ পত্তে করোন্তো ন সক্কোতি অঞ্ঞং ৰিক্কাযিকং ভণ্ডং কাতুং, অত্তনাপি ন যাপেতি, পুত্তদারাপিস্স কিলমন্তী’’তি.

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অপ্পমত্তকেনপি ভিন্নেন অপ্পমত্তকেনপি খণ্ডেন ৰিলিখিতমত্তেনপি বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, অপ্পমত্তকেনপি ভিন্নেন অপ্পমত্তকেনপি খণ্ডেন ৰিলিখিতমত্তেনপি বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, অপ্পমত্তকেনপি ভিন্নেন অপ্পমত্তকেনপি খণ্ডেন ৰিলিখিতমত্তেনপি বহূ পত্তে ৰিঞ্ঞাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬১২. ‘‘যো পন ভিক্খু ঊনপঞ্চবন্ধনেন পত্তেন অঞ্ঞং নৰং পত্তং চেতাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. তেন ভিক্খুনা সো পত্তো ভিক্খুপরিসায নিস্সজ্জিতব্বো. যো চ তস্সা ভিক্খুপরিসায পত্তপরিযন্তো সো তস্স ভিক্খুনো পদাতব্বো – ‘অযং তে, ভিক্খু, পত্তো যাৰ ভেদনায ধারেতব্বো’তি. অযং তত্থ সামীচী’’তি.

৬১৩. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ঊনপঞ্চবন্ধনো নাম পত্তো অবন্ধনো ৰা একবন্ধনো ৰা দ্ৰিবন্ধনো ৰা তিবন্ধনো ৰা চতুবন্ধনো ৰা. অবন্ধনোকাসো নাম পত্তো যস্স দ্ৰঙ্গুলা রাজি ন হোতি. বন্ধনোকাসো নাম পত্তো যস্স দ্ৰঙ্গুলা রাজি হোতি. নৰো নাম পত্তো ৰিঞ্ঞত্তিং উপাদায ৰুচ্চতি.

চেতাপেয্যাতি ৰিঞ্ঞাপেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযো হোতি. সঙ্ঘমজ্ঝে নিস্সজ্জিতব্বো. সব্বেহেৰ অধিট্ঠিতপত্তং গহেত্ৰা সন্নিপতিতব্বং. ন লামকো পত্তো অধিট্ঠাতব্বো – ‘‘মহগ্ঘং পত্তং গহেস্সামী’’তি. সচে লামকং পত্তং অধিট্ঠেতি – ‘‘মহগ্ঘং পত্তং গহেস্সামী’’তি, আপত্তি দুক্কটস্স. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বো. তেন ভিক্খুনা সঙ্ঘং উপসঙ্কমিত্ৰা একংসং উত্তরাসঙ্গং করিত্ৰা ৰুড্ঢানং ভিক্খূনং পাদে ৰন্দিত্ৰা উক্কুটিকং নিসীদিত্ৰা অঞ্জলিং পগ্গহেত্ৰা এৰমস্স ৰচনীযো – ‘‘অযং মে, ভন্তে, পত্তো ঊনপঞ্চবন্ধনেন পত্তেন চেতাপিতো নিস্সগ্গিযো. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি. নিস্সজ্জিত্ৰা আপত্তি দেসেতব্বা. ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন আপত্তি পটিগ্গহেতব্বা. পঞ্চহঙ্গেহি সমন্নাগতো ভিক্খু পত্তগ্গাহাপকো সম্মন্নিতব্বো – যো ন ছন্দাগতিং গচ্ছেয্য, ন দোসাগতিং গচ্ছেয্য, ন মোহাগতিং গচ্ছেয্য, ন ভযাগতিং গচ্ছেয্য, গাহিতাগাহিতঞ্চ জানেয্য. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, সম্মন্নিতব্বো. পঠমং ভিক্খু যাচিতব্বো. যাচিত্ৰা ব্যত্তেন ভিক্খুনা পটিবলেন সঙ্ঘো ঞাপেতব্বো –

৬১৪. ‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. যদি সঙ্ঘস্স পত্তকল্লং, সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং পত্তগ্গাহাপকং সম্মন্নেয্য. এসা ঞত্তি.

‘‘সুণাতু মে, ভন্তে, সঙ্ঘো. সঙ্ঘো ইত্থন্নামং ভিক্খুং পত্তগ্গাহাপকং সম্মন্নতি. যস্সাযস্মতো খমতি ইত্থন্নামস্স ভিক্খুনো পত্তগ্গাহাপকস্স সম্মুতি, সো তুণ্হস্স; যস্স নক্খমতি, সো ভাসেয্য.

‘‘সম্মতো সঙ্ঘেন ইত্থন্নামো ভিক্খু পত্তগ্গাহাপকো. খমতি সঙ্ঘস্স, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামী’’তি.

৬১৫. তেন সম্মতেন ভিক্খুনা পত্তো গাহেতব্বো. থেরো ৰত্তব্বো – ‘‘গণ্হাতু, ভন্তে, থেরো পত্ত’’ন্তি. সচে থেরো গণ্হাতি, থেরস্স পত্তো দুতিযস্স গাহেতব্বো. ন চ তস্স অনুদ্দযতায ন গহেতব্বো. যো ন গণ্হেয্য, আপত্তি দুক্কটস্স. অপত্তকস্স ন গাহেতব্বো. এতেনেৰ উপাযেন যাৰ সঙ্ঘনৰকা গাহেতব্বা. যো চ তস্সা ভিক্খুপরিসায পত্তপরিযন্তো, সো তস্স ভিক্খুনো পদাতব্বো – ‘‘অযং তে, ভিক্খু, পত্তো যাৰ ভেদনায ধারেতব্বো’’তি.

তেন ভিক্খুনা সো পত্তো ন অদেসে নিক্খিপিতব্বো, ন অভোগেন ভুঞ্জিতব্বো, ন ৰিস্সজ্জেতব্বো – ‘‘কথাযং পত্তো নস্সেয্য ৰা ৰিনস্সেয্য ৰা ভিজ্জেয্য ৰা’’তি? সচে অদেসে ৰা নিক্খিপতি অভোগেন ৰা ভুঞ্জতি ৰিস্সজ্জেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স.

অযং তত্থ সামীচীতি অযং তত্থ অনুধম্মতা.

৬১৬. অবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনেন পত্তেন একবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনেন পত্তেন দ্ৰিবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনেন পত্তেন তিবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনেন পত্তেন চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

একবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. একবন্ধনেন পত্তেন একবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. একবন্ধনেন পত্তেন দ্ৰিবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. একবন্ধনেন পত্তেন তিবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. একবন্ধনেন পত্তেন চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

দ্ৰিবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. দ্ৰিবন্ধনেন পত্তেন একবন্ধনং পত্তং…পে… দ্ৰিবন্ধনং পত্তং… তিবন্ধনং পত্তং… চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

তিবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং…পে… একবন্ধনং পত্তং…পে… দ্ৰিবন্ধনং পত্তং… তিবন্ধনং পত্তং… চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

চতুবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং…পে… একবন্ধনং পত্তং… দ্ৰিবন্ধনং পত্তং… তিবন্ধনং পত্তং… চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনেন পত্তেন একবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… দ্ৰিবন্ধনোকাসং পত্তং … তিবন্ধনোকাসং পত্তং… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

একবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… একবন্ধনোকাসং পত্তং… দ্ৰিবন্ধনোকাসং পত্তং… তিবন্ধনোকাসং পত্তং… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

দ্ৰিবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

তিবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

চতুবন্ধনেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… একবন্ধনোকাসং পত্তং… দ্ৰিবন্ধনোকাসং পত্তং… তিবন্ধনোকাসং পত্তং… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অবন্ধনোকাসেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অবন্ধনোকাসেন পত্তেন একবন্ধনং পত্তং…পে… দ্ৰিবন্ধনং পত্তং… তিবন্ধনং পত্তং… চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

চতুবন্ধনোকাসেন পত্তেন অবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. চতুবন্ধনোকাসেন পত্তেন একবন্ধনং পত্তং…পে… দ্ৰিবন্ধনং পত্তং… তিবন্ধনং পত্তং… চতুবন্ধনং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অবন্ধনোকাসেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… একবন্ধনোকাসং পত্তং… দ্ৰিবন্ধনোকাসং পত্তং… তিবন্ধনোকাসং পত্তং… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

চতুবন্ধনোকাসেন পত্তেন অবন্ধনোকাসং পত্তং…পে… একবন্ধনোকাসং পত্তং… দ্ৰিবন্ধনোকাসং পত্তং… তিবন্ধনোকাসং পত্তং… চতুবন্ধনোকাসং পত্তং চেতাপেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

৬১৭. অনাপত্তি নট্ঠপত্তস্স, ভিন্নপত্তস্স, ঞাতকানং পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ঊনপঞ্চবন্ধনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দুতিযং.

৩. ভেসজ্জসিক্খাপদং

৬১৮. [ইদং ৰত্থু মহাৰ. ২৭০] তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো রাজগহে পব্ভারং সোধাপেতি লেণং কত্তুকামো. অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেনাযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং এতদৰোচ – ‘‘কিং, ভন্তে, থেরো কারাপেতী’’তি? ‘‘পব্ভারং মহারাজ, সোধাপেমি লেণং কত্তুকামো’’তি. ‘‘অত্থো, ভন্তে, অয্যস্স আরামিকেনা’’তি? ‘‘ন খো, মহারাজ, ভগৰতা আরামিকো অনুঞ্ঞাতো’’তি. ‘‘তেন হি, ভন্তে, ভগৰন্তং পটিপুচ্ছিত্ৰা মম আরোচেয্যাথা’’তি. ‘‘এৰং মহারাজা’’তি খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স পচ্চস্সোসি. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং ধম্মিযা কথায সন্দস্সেসি সমাদপেসি সমুত্তেজেসি সম্পহংসেসি. অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মতা পিলিন্দৰচ্ছেন ধম্মিযা কথায সন্দস্সিতো সমাদপিতো সমুত্তেজিতো সম্পহংসিতো উট্ঠাযাসনা আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং অভিৰাদেত্ৰা পদক্খিণং কত্ৰা পক্কামি.

৬১৯. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো ভগৰতো সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘রাজা, ভন্তে, মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আরামিকং দাতুকামো. কথং নু খো, ভন্তে, মযা পটিপজ্জিতব্ব’’ন্তি? অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, আরামিক’’ন্তি. দুতিযম্পি খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেনাযস্মা পিলিন্দিৰচ্ছো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং এতদৰোচ – ‘‘অনুঞ্ঞাতো, ভন্তে, ভগৰতা আরামিকো’’তি? ‘‘এৰং, মহারাজা’’তি. ‘‘তেন হি, ভন্তে, অয্যস্স আরামিকং দম্মী’’তি. অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো আযস্মতো পিলিন্দৰচ্ছস্স আরামিকং পটিস্সুণিত্ৰা ৰিস্সরিত্ৰা চিরেন সতিং পটিলভিত্ৰা অঞ্ঞতরং সব্বত্থকং মহামত্তং আমন্তেসি – ‘‘যো মযা, ভণে, অয্যস্স আরামিকো পটিস্সুতো, দিন্নো সো আরামিকো’’তি? ‘‘ন খো, দেৰ, অয্যস্স আরামিকো দিন্নো’’তি. ‘‘কীৰচিরং নু খো, ভণে, ইতো হি তং হোতী’’তি? অথ খো সো মহামত্তো রত্তিযো গণেত্ৰা [ৰিগণেত্ৰা (ক.)] রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং এতদৰোচ – ‘‘পঞ্চ, দেৰ, রত্তিসতানী’’তি. ‘‘তেন হি, ভণে, অয্যস্স পঞ্চ আরামিকসতানি দেহী’’তি. ‘‘এৰং, দেৰা’’তি খো সো মহামত্তো রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স পটিস্সুণিত্ৰা আযস্মতো পিলিন্দৰচ্ছস্স পঞ্চ আরামিকসতানি পাদাসি [অদাসি (স্যা.)], পাটিযেক্কো গামো নিৰিসি. আরামিকগামকোতিপি নং আহংসু, পিলিন্দগামকোতিপি নং আহংসু.

৬২০. তেন খো পন সমযেন আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তস্মিং গামকে কুলূপকো হোতি. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায পিলিন্দগামকং পিণ্ডায পাৰিসি. তেন খো পন সমযেন তস্মিং গামকে উস্সৰো হোতি. দারকা অলঙ্কতা মালাকিতা কীল়ন্তি. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো পিলিন্দগামকে সপদানং পিণ্ডায চরমানো যেন অঞ্ঞতরস্স আরামিকস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. তেন খো পন সমযেন তস্সা আরামিকিনিযা ধীতা অঞ্ঞে দারকে অলঙ্কতে মালাকিতে পস্সিত্ৰা রোদতি – ‘‘মালং মে দেথ, অলঙ্কারং মে দেথা’’তি. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তং আরামিকিনিং এতদৰোচ – ‘‘কিস্সাযং দারিকা রোদতী’’তি? ‘‘অযং, ভন্তে, দারিকা অঞ্ঞে দারকে অলঙ্কতে মালাকিতে পস্সিত্ৰা রোদতি – ‘মালং মে দেথ, অলঙ্কারং মে দেথা’তি. কুতো অম্হাকং দুগ্গতানং মালা কুতো, অলঙ্কারো’’তি? অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো অঞ্ঞতরং তিণণ্ডুপকং গহেত্ৰা তং আরামিকিনিং এতদৰোচ – ‘‘হন্দিমং তিণণ্ডুপকং তস্সা দারিকায সীসে পটিমুঞ্চা’’তি. অথ খো সা আরামিকিনী তং তিণণ্ডুপকং গহেত্ৰা তস্সা দারিকায সীসে পটিমুঞ্চি. সা অহোসি সুৰণ্ণমালা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা. নত্থি তাদিসা রঞ্ঞোপি অন্তেপুরে সুৰণ্ণমালা. মনুস্সা রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স আরোচেসুং – ‘‘অমুকস্স, দেৰ, আরামিকস্স ঘরে সুৰণ্ণমালা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা. নত্থি তাদিসা দেৰস্সাপি অন্তেপুরে সুৰণ্ণমালা. কুতো তস্স দুগ্গতস্স! নিস্সংসযং চোরিকায আভতা’’তি!! অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো তং আরামিককুলং বন্ধাপেসি. দুতিযম্পি খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো পুব্বণ্হসমযং নিৰাসেত্ৰা পত্তচীৰরং আদায পিলিন্দগামকং পিণ্ডায পাৰিসি. পিলিন্দগামকে সপদানং পিণ্ডায চরমানো যেন তস্স আরামিকস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পটিৰিস্সকে পুচ্ছি – ‘‘কহং ইমং আরামিককুলং গত’’ন্তি? ‘‘এতিস্সা, ভন্তে, সুৰণ্ণমালায কারণা রঞ্ঞা বন্ধাপিত’’ন্তি.

৬২১. অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো যেন রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো যেনাযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং পিলিন্দৰচ্ছং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নং খো রাজানং মাগধং সেনিযং বিম্বিসারং আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো এতদৰোচ – ‘‘কিস্স, মহারাজ, আরামিককুলং বন্ধাপিত’’ন্তি? ‘‘তস্স, ভন্তে, আরামিকস্স ঘরে সুৰণ্ণমালা অভিরূপা দস্সনীযা পাসাদিকা. নত্থি তাদিসা অম্হাকম্পি অন্তেপুরে সুৰণ্ণমালা. কুতো তস্স দুগ্গতস্স! নিস্সংসযং চোরিকায আভতা’’তি!! অথ খো আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো রঞ্ঞো মাগধস্স সেনিযস্স বিম্বিসারস্স পাসাদং সুৰণ্ণন্তি অধিমুচ্চি. সো অহোসি সব্বসোৰণ্ণমযো. ‘‘ইদং পন তে, মহারাজ, তাৰ বহুং সুৰণ্ণং কুতো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতং, ভন্তে, অয্যস্সেৰেসো ইদ্ধানুভাৰো’’তি. তং আরামিককুলং মুঞ্চাপেসি. মনুস্সা – ‘‘অয্যেন কির পিলিন্দৰচ্ছেন সরাজিকায পরিসায উত্তরিমনুস্সধম্মং ইদ্ধিপাটিহারিযং দস্সিত’’ন্তি, অত্তমনা অভিপ্পসন্না আযস্মতো পিলিন্দৰচ্ছস্স পঞ্চ ভেসজ্জানি অভিহরিংসু, সেয্যথিদং – সপ্পি নৰনীতং তেলং মধু ফাণিতং. পকতিযাপি চ আযস্মা পিলিন্দৰচ্ছো লাভী হোতি পঞ্চন্নং ভেসজ্জানং. লদ্ধং লদ্ধং পরিসায ৰিস্সজ্জেতি. পরিসা চস্স হোতি বাহুল্লিকা. লদ্ধং লদ্ধং কোলম্বেপি ঘটেপি পূরেত্ৰা পটিসামেতি, পরিস্সাৰনানিপি থৰিকাযোপি পূরেত্ৰা ৰাতপানেসু লগ্গেতি. তানি ওলীনৰিলীনানি তিট্ঠন্তি. উন্দূরেহিপি ৰিহারা ওকিণ্ণৰিকিণ্ণা হোন্তি. মনুস্সা ৰিহারচারিকং আহিণ্ডন্তা পস্সিত্ৰা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘অন্তোকোট্ঠাগারিকা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা, সেয্যথাপি রাজা মাগধো সেনিযো বিম্বিসারো’’তি! অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ এৰরূপায বাহুল্লায চেতেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ এৰরূপায বাহুল্লায চেতেন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা এৰরূপায বাহুল্লায চেতেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬২২. ‘‘যানি খো পন তানি গিলানানং ভিক্খূনং পটিসাযনীযানি ভেসজ্জানি, সেয্যথিদং – সপ্পি নৰনীতং তেলং মধু ফাণিতং, তানি পটিগ্গহেত্ৰা সত্তাহপরমং সন্নিধিকারকং পরিভুঞ্জিতব্বানি. তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬২৩. যানি খো পন তানি গিলানানং ভিক্খূনং পটিসাযনীযানি ভেস্সজ্জানীতি সপ্পি নাম গোসপ্পি ৰা অজিকাসপ্পি ৰা মহিংসসপ্পি [মহিসসপ্পি (সী. স্যা.)] ৰা যেসং মংসং কপ্পতি তেসং সপ্পি. নৰনীতং নাম তেসং যেৰ নৰনীতং. তেলং নাম তিলতেলং সাসপতেলং মধুকতেলং এরণ্ডতেলং ৰসাতেলং. মধু নাম মক্খিকামধু. ফাণিতং নাম উচ্ছুম্হা নিব্বত্তং.

তানি পটিগ্গহেত্ৰা সত্তাহপরমং সন্নিধিকারকং পরিভুঞ্জিতব্বানীতি সত্তাহপরমতা পরিভুঞ্জিতব্বানি.

তং অতিক্কামযতো নিস্সগ্গিযং হোতীতি অট্ঠমে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, ভেসজ্জং সত্তাহাতিক্কন্তং নিস্সগ্গিযং, ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬২৪. সত্তাহাতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. সত্তাহাতিক্কন্তে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. সত্তাহাতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সট্ঠং পটিলভিত্ৰা ন কাযিকেন পরিভোগেন পরিভুঞ্জিতব্বং, ন অজ্ঝোহরিতব্বং, পদীপে ৰা কাল়ৰণ্ণে ৰা উপনেতব্বং, অঞ্ঞেন ভিক্খুনা কাযিকেন পরিভোগেন পরিভুঞ্জিতব্বং, ন অজ্ঝোহরিতব্বং.

সত্তাহানতিক্কন্তে অতিক্কন্তসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. সত্তাহানতিক্কন্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. সত্তাহানতিক্কন্তে অনতিক্কন্তসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬২৫. অনাপত্তি অন্তোসত্তাহং অধিট্ঠেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, অনুপসম্পন্নস্স চত্তেন ৰন্তেন মুত্তেন অনপেক্খো দত্ৰা পটিলভিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ভেসজ্জসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ততিযং.

৪. ৰস্সিকসাটিকসিক্খাপদং

৬২৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ভগৰতা ভিক্খূনং ৰস্সিকসাটিকা অনুঞ্ঞাতা হোতি. ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা ৰস্সিকসাটিকা অনুঞ্ঞাতা’’তি, পটিকচ্চেৰ [পটিগচ্চেৰ (সী.)] ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসন্তি, পটিকচ্চেৰ কত্ৰা নিৰাসেন্তি, জিণ্ণায ৰস্সিকসাটিকায নগ্গা কাযং ওৰস্সাপেন্তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ পটিকচ্চেৰ ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসিস্সন্তি, পটিকচ্চেৰ কত্ৰা নিৰাসেস্সন্তি, জিণ্ণায ৰস্সিকসাটিকায নগ্গা কাযং ওৰস্সাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, পটিকচ্চেৰ ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসথ? পটিকচ্চেৰ কত্ৰা নিৰাসেথ? জিণ্ণায ৰস্সিকসাটিকায নগ্গা কাযং ওৰস্সাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে মোঘপুরিসা, পটিকচ্চেৰ ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসিস্সথ, পটিকচ্চেৰ কত্ৰা নিৰাসেস্সথ, জিণ্ণায ৰস্সিকসাটিকায নগ্গা কাযং ওৰস্সাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬২৭. ‘‘মাসো সেসো গিম্হান’ন্তি ভিক্খুনা ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসিতব্বং; ‘অদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি কত্ৰা নিৰাসেতব্বং. ‘ওরেন চে মাসো সেসো গিম্হান’ন্তি ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসেয্য, ‘ওরেনদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি কত্ৰা নিৰাসেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬২৮. ‘মাসো সেসো গিম্হান’ন্তি ভিক্খুনা ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসিতব্বন্তি. যে মনুস্সা পুব্বেপি ৰস্সিকসাটিকচীৰরং দেন্তি তে উপসঙ্কমিত্ৰা এৰমস্সু ৰচনীযা – ‘‘কালো ৰস্সিকসাটিকায, সমযো ৰস্সিকসাটিকায, অঞ্ঞেপি মনুস্সা ৰস্সিকসাটিকচীৰরং দেন্তী’’তি. ন ৰত্তব্বা – ‘‘দেথ মে ৰস্সিকসাটিকচীৰরং, আহরথ মে ৰস্সিকসাটিকচীৰরং, পরিৰত্তেথ মে ৰস্সিকসাটিকচীৰরং, চেতাপেথ মে ৰস্সিকসাটিকচীৰর’’ন্তি.

‘অদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি কত্ৰা নিৰাসেতব্বন্তি. অদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে কত্ৰা নিৰাসেতব্বং.

‘ওরেন চে মাসো সেসো গিম্হান’ন্তি অতিরেকমাসে সেস গিম্হানে ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

‘ওরেনদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি অতিরেকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে কত্ৰা নিৰাসেতি, নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, ৰস্সিকসাটিকচীৰরং অতিরেকমাসে সেসে গিম্হানে পরিযিট্ঠং অতিরেকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে কত্ৰা পরিদহিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি.…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬২৯. অতিরেকমাসে সেসে গিম্হানে অতিরেকসঞ্ঞী ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকমাসে সেসে গিম্হানে ৰেমতিকো ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকমাসে সেসে গিম্হানে ঊনকসঞ্ঞী ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অতিরেকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে অতিরেকসঞ্ঞী কত্ৰা নিৰাসেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে ৰেমতিকো কত্ৰা নিৰাসেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে ঊনকসঞ্ঞী কত্ৰা নিৰাসেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

সতিযা ৰস্সিকসাটিকায নগ্গো কাযং ওৰস্সাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকমাসে সেসে গিম্হানে অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকমাসে সেসে গিম্হানে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকমাসে সেসে গিম্হানে ঊনকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

ঊনকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকদ্ধমাসে সেসে গিম্হানে ঊনকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৩০. অনাপত্তি ‘মাসো সেসো গিম্হান’ন্তি ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, ‘অদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি কত্ৰা নিৰাসেতি, ‘ঊনকমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি ৰস্সিকসাটিকচীৰরং পরিযেসতি, ‘ঊনকদ্ধমাসো সেসো গিম্হান’ন্তি কত্ৰা নিৰাসেতি, পরিযিট্ঠায ৰস্সিকসাটিকায ৰস্সং উক্কড্ঢিয্যতি, নিৰত্থায ৰস্সিকসাটিকায ৰস্সং উক্কড্ঢিয্যতি, ধোৰিত্ৰা নিক্খিপিতব্বং; সমযে নিৰাসেতব্বং, অচ্ছিন্নচীৰরস্স, নট্ঠচীৰরস্স, আপদাসু, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

ৰস্সিকসাটিকসিক্খাপদং নিট্ঠিতং চতুত্থং.

৫. চীৰরঅচ্ছিন্দনসিক্খাপদং

৬৩১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো ভাতুনো সদ্ধিৰিহারিকং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘এহাৰুসো, জনপদচারিকং পক্কমিস্সামা’’তি. ‘‘নাহং, ভন্তে, গমিস্সামি; দুব্বলচীৰরোম্হী’’তি. ‘‘এহাৰুসো, অহং তে চীৰরং দস্সামী’’তি তস্স চীৰরং অদাসি. অস্সোসি খো সো ভিক্খু – ‘‘ভগৰা কির জনপদচারিকং পক্কমিস্সতী’’তি. অথ খো তস্স ভিক্খুনো এতদহোসি – ‘‘ন দানাহং আযস্মতা উপনন্দেন সক্যপুত্তেন সদ্ধিং জনপদচারিকং পক্কমিস্সামি, ভগৰতা সদ্ধিং জনপদচারিকং পক্কমিস্সামী’’তি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তং ভিক্খুং এতদৰোচ – ‘‘এহি দানি, আৰুসো, জনপদচারিকং পক্কমিস্সামা’’তি. ‘‘নাহং, ভন্তে, তযা সদ্ধিং জনপদচারিকং পক্কমিস্সামি, ভগৰতা সদ্ধিং জনপদচারিকং পক্কমিস্সামী’’তি. ‘‘যম্পি ত্যাহং, আৰুসো, চীৰরং অদাসিং, মযা সদ্ধিং জনপদচারিকং পক্কমিস্সতী’’তি, কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দি.

অথ খো সো ভিক্খু ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো ভিক্খুস্স সামং চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, ভিক্খুস্স সামং চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, ভিক্খুস্স সামং চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৩২. ‘‘যো পন ভিক্খু ভিক্খুস্স সামং চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দেয্য ৰা অচ্ছিন্দাপেয্য ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৩৩. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

ভিক্খুস্সাতি অঞ্ঞস্স ভিক্খুস্স.

সামন্তি সযং দত্ৰা.

চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং, ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং.

কুপিতো অনত্তমনোতি অনভিরদ্ধো আহতচিত্তো খিলজাতো.

অচ্ছিন্দেয্যাতি সযং অচ্ছিন্দতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযং হোতি (স্যা.)].

অচ্ছিন্দাপেয্যাতি অঞ্ঞং আণাপেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. সকিং আণত্তো বহুকম্পি অচ্ছিন্দতি, নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং ভিক্খুস্স সামং দত্ৰা অচ্ছিন্নং নিস্সগ্গিযং ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি …পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৩৪. উপসম্পন্নে উপসম্পন্নসঞ্ঞী চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দতি ৰা অচ্ছিন্দাপেতি ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. উপসম্পন্নে ৰেমতিকো চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দতি ৰা অচ্ছিন্দাপেতি ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. উপসম্পন্নে অনুপসম্পন্নসঞ্ঞী চীৰরং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দতি ৰা অচ্ছিন্দাপেতি ৰা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অঞ্ঞং পরিক্খারং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দতি ৰা অচ্ছিন্দাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. অনুপসম্পন্নস্স চীৰরং ৰা অঞ্ঞং ৰা পরিক্খারং দত্ৰা কুপিতো অনত্তমনো অচ্ছিন্দতি ৰা অচ্ছিন্দাপেতি ৰা, আপত্তি দুক্কটস্স. অনুপসম্পন্নে উপসম্পন্নসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অনুপসম্পন্নে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অনুপসম্পন্নে অনুপসম্পন্নসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স.

৬৩৫. অনাপত্তি – সো ৰা দেতি, তস্স ৰা ৰিস্সসন্তো গণ্হাতি, উম্মত্তকস্স আদিকম্মিকস্সাতি.

চীৰরঅচ্ছিন্দনসিক্খাপদং নিট্ঠিতং পঞ্চমং.

৬. সুত্তৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং

৬৩৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা রাজগহে ৰিহরতি ৰেল়ুৰনে কলন্দকনিৰাপে. তেন খো পন সমযেন ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ চীৰরকারসমযে বহুং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেসুং. কতেপি চীৰরে বহুং সুত্তং অৰসিট্ঠং হোতি. অথ খো ছব্বগ্গিযানং ভিক্খূনং এতদহোসি – ‘‘হন্দ মযং, আৰুসো, অঞ্ঞম্পি সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেমা’’তি. অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অঞ্ঞম্পি সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেসুং. ৰীতেপি চীৰরে বহুং সুত্তং অৰসিট্ঠং হোতি. দুতিযম্পি খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অঞ্ঞম্পি সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেসুং. ৰীতেপি চীৰরে বহুং সুত্তং অৰসিট্ঠং হোতি. ততিযম্পি খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ অঞ্ঞম্পি সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেসুং. মনুস্সা উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম সমণা সক্যপুত্তিযা সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেস্সন্তী’’তি!

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তেসং মনুস্সানং উজ্ঝাযন্তানং খিয্যন্তানং ৰিপাচেন্তানং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৩৭. ‘‘যো পন ভিক্খু সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৩৮. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অযং ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

সামন্তি সযং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা.

সুত্তং নাম ছ সুত্তানি – খোমং কপ্পাসিকং কোসেয্যং কম্বলং সাণং ভঙ্গং.

তন্তৰাযেহীতি পেসকারেহি ৰাযাপেতি, পযোগে পযোগে দুক্কটং [ৰাযাপেতি, পযোগে দুক্কটং (স্যা.)]. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং সামং সুত্তং ৰিঞ্ঞাপেত্ৰা তন্তৰাযেহি ৰাযাপিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৩৯. ৰাযাপিতে ৰাযাপিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. ৰাযাপিতে ৰেমতিকো, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. ৰাযাপিতে অৰাযাপিতসঞ্ঞী, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

অৰাযাপিতে ৰাযাপিতসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰাযাপিতে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অৰাযাপিতে অৰাযাপিতসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৪০. অনাপত্তি – চীৰরং সিব্বেতুং, আযোগে, কাযবন্ধনে, অংসবন্ধকে [অংসৰট্টকে (সী.)], পত্তত্থৰিকায, পরিস্সাৰনে, ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

সুত্তৰিঞ্ঞত্তিসিক্খাপদং নিট্ঠিতং ছট্ঠং.

৭. মহাপেসকারসিক্খাপদং

৬৪১. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো পুরিসো পৰাসং গচ্ছন্তো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘সুত্তং ধারযিত্ৰা অমুকস্স তন্তৰাযস্স দেহি, চীৰরং ৰাযাপেত্ৰা নিক্খিপ, আগতো অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. অস্সোসি খো অঞ্ঞতরো পিণ্ডচারিকো ভিক্খু তস্স পুরিসস্স ইমং ৰাচং ভাসমানস্স. অথ খো সো ভিক্খু যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং এতদৰোচ – ‘‘মহাপুঞ্ঞোসি ত্ৰং, আৰুসো উপনন্দ, অমুকস্মিং ওকাসে অঞ্ঞতরো পুরিসো পৰাসং গচ্ছন্তো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘সুত্তং ধারযিত্ৰা অমুকস্স তন্তৰাযস্স দেহি, চীৰরং ৰাযাপেত্ৰা নিক্খিপ, আগতো অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. ‘‘অত্থাৰুসো, মং সো উপট্ঠাকো’’তি. সোপি খো তন্তৰাযো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স উপট্ঠাকো হোতি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন সো তন্তৰাযো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং তন্তৰাযং এতদৰোচ – ‘‘ইদং খো, আৰুসো, চীৰরং মং উদ্দিস্স ৰিয্যতি; আযতঞ্চ করোহি ৰিত্থতঞ্চ. অপ্পিতঞ্চ সুৰীতঞ্চ সুপ্পৰাযিতঞ্চ সুৰিলেখিতঞ্চ সুৰিতচ্ছিতঞ্চ করোহী’’তি. ‘‘এতে খো মে, ভন্তে, সুত্তং ধারযিত্ৰা অদংসু; ইমিনা সুত্তেন চীৰরং ৰিনাহী’’তি. ‘‘ন, ভন্তে, সক্কা আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা কাতুং. সক্কা চ খো, ভন্তে, সুৰীতঞ্চ সুপ্পৰাযিতঞ্চ সুৰিলেখিতঞ্চ সুৰিতচ্ছিতঞ্চ কাতু’’ন্তি. ‘‘ইঙ্ঘ ত্ৰং, আৰুসো, আযতঞ্চ করোহি ৰিত্থতঞ্চ অপ্পিতঞ্চ. ন তেন সুত্তেন পটিবদ্ধং ভৰিস্সতী’’তি.

অথ খো সো তন্তৰাযো যথাভতং সুত্তং তন্তে উপনেত্ৰা যেন সা ইত্থী তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা তং ইত্থিং এতদৰোচ – ‘‘সুত্তেন, অয্যে, অত্থো’’তি. ‘‘ননু ত্ৰং অয্যো [অয্য (স্যা.)] মযা ৰুত্তো – ‘ইমিনা সুত্তেন চীৰরং ৰিনাহী’’’তি. ‘‘সচ্চাহং, অয্যে, তযা ৰুত্তো – ‘ইমিনা সুত্তেন চীৰরং ৰিনাহী’তি. অপিচ, মং অয্যো উপনন্দো এৰমাহ – ‘ইঙ্ঘ ত্ৰং, আৰুসো, আযতঞ্চ করোহি ৰিত্থতঞ্চ অপ্পিতঞ্চ, ন তেন সুত্তেন পটিবদ্ধং ভৰিস্সতী’’’তি. অথ খো সা ইত্থী যত্তকংযেৰ সুত্তং পঠমং অদাসি তত্তকং পচ্ছা অদাসি. অস্সোসি খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো – ‘‘সো কির পুরিসো পৰাসতো আগতো’’তি. অথ খো আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো যেন তস্স পুরিসস্স নিৰেসনং তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা পঞ্ঞত্তে আসনে নিসীদি. অথ খো সো পুরিসো যেনাযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো তেনুপসঙ্কমি; উপসঙ্কমিত্ৰা আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অভিৰাদেত্ৰা একমন্তং নিসীদি. একমন্তং নিসিন্নো খো সো পুরিসো পজাপতিং এতদৰোচ – ‘‘ৰীতং তং চীৰর’’ন্তি? ‘‘আমায্য, ৰীতং তং চীৰর’’ন্তি. ‘‘আহর, অয্যং উপনন্দং চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামী’’তি. অথ খো সা ইত্থী তং চীৰরং নীহরিত্ৰা সামিকস্স দত্ৰা এতমত্থং আরোচেসি. অথ খো সো পুরিসো আযস্মতো উপনন্দস্স সক্যপুত্তস্স চীৰরং দত্ৰা উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘মহিচ্ছা ইমে সমণা সক্যপুত্তিযা অসন্তুট্ঠা. নযিমে সুকরা চীৰরেন অচ্ছাদেতুং. কথঞ্হি নাম অয্যো উপনন্দো মযা পুব্বে অপ্পৰারিতো তন্তৰাযে [গহপতিকস্স তন্তৰাযে (ক.)] উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি.

অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স পুরিসস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা…পে… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম আযস্মা উপনন্দো সক্যপুত্তো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সতী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মন্তং উপনন্দং সক্যপুত্তং অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির ত্ৰং, উপনন্দ, পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ‘‘ঞাতকো তে, উপনন্দ, অঞ্ঞাতকো’’তি? ‘‘অঞ্ঞাতকো, ভগৰা’’তি. ‘‘অঞ্ঞাতকো, মোঘপুরিস, অঞ্ঞাতকস্স ন জানাতি পতিরূপং ৰা অপ্পতিরূপং ৰা সন্তং ৰা অসন্তং ৰা. তত্থ নাম ত্ৰং, মোঘপুরিস, পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকস্স গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জিস্সসি! নেতং, মোঘপুরিস, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৪২. ‘‘ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্স অঞ্ঞাতকো গহপতি ৰা গহপতানী ৰা তন্তৰাযেহি চীৰরং ৰাযাপেয্য, তত্র চে সো ভিক্খু পুব্বে অপ্পৰারিতো তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্য – ‘ইদং খো, আৰুসো, চীৰরং মং উদ্দিস্স ৰিয্যতি. আযতঞ্চ করোথ ৰিত্থতঞ্চ. অপ্পিতঞ্চ সুৰীতঞ্চ সুপ্পৰাযিতঞ্চ সুৰিলেখিতঞ্চ সুৰিতচ্ছিতঞ্চ করোথ. অপ্পেৰ নাম মযম্পি আযস্মন্তানং কিঞ্চিমত্তং অনুপদজ্জেয্যামা’তি. এৰঞ্চ সো ভিক্খু ৰত্ৰা কিঞ্চিমত্তং অনুপদজ্জেয্য অন্তমসো পিণ্ডপাতমত্তম্পি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৪৩. ভিক্খুং পনেৰ উদ্দিস্সাতি ভিক্খুস্সত্থায ভিক্খুং আরম্মণং করিত্ৰা ভিক্খুং অচ্ছাদেতুকামো.

অঞ্ঞাতকো নাম মাতিতো ৰা পিতিতো ৰা যাৰ সত্তমা পিতামহযুগা অসম্বদ্ধো.

গহপতি নাম যো কোচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

গহপতানী নাম যা কাচি অগারং অজ্ঝাৰসতি.

তন্তৰাযেহীতি পেসকারেহি.

চীৰরং নাম ছন্নং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং ৰিকপ্পনুপগং পচ্ছিমং.

ৰাযাপেয্যাতি ৰিনাপেতি.

তত্র চে সো ভিক্খূতি যং ভিক্খুং উদ্দিস্স চীৰরং ৰিয্যতি সো ভিক্খু.

পুব্বে অপ্পৰারিতোতি পুব্বে অৰুত্তো হোতি – ‘‘কীদিসেন তে, ভন্তে, চীৰরেন অত্থো, কীদিসং তে চীৰরং ৰাযাপেমী’’তি?

তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰাতি ঘরং গন্ত্ৰা যত্থ কত্থচি উপসঙ্কমিত্ৰা.

চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জেয্যাতি – ‘‘ইদং খো, আৰুসো, চীৰরং মং উদ্দিস্স ৰিয্যতি, আযতঞ্চ করোথ ৰিত্থতঞ্চ. অপ্পিতঞ্চ সুৰীতঞ্চ সুপ্পৰাযিতঞ্চ সুৰিলেখিতঞ্চ সুৰিতচ্ছিতঞ্চ করোথ. অপ্পেৰ নাম মযম্পি আযস্মন্তানং কিঞ্চিমত্তং অনুপদজ্জেয্যামা’’তি.

এৰঞ্চ সো ভিক্খু ৰত্ৰা কিঞ্চিমত্তং অনুপদজ্জেয্য অন্তমসো পিণ্ডপাতমত্তম্পীতি. পিণ্ডপাতো নাম যাগুপি ভত্তম্পি খাদনীযম্পি চুণ্ণপিণ্ডোপি দন্তকট্ঠম্পি দসিকসুত্তম্পি, অন্তমসো ধম্মম্পি ভণতি.

তস্স ৰচনেন আযতং ৰা ৰিত্থতং ৰা অপ্পিতং ৰা করোতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং পুব্বে অপ্পৰারিতো অঞ্ঞাতকস্স গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপন্নং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৪৪. অঞ্ঞাতকে অঞ্ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ৰেমতিকো পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অঞ্ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী পুব্বে অপ্পৰারিতো গহপতিকস্স তন্তৰাযে উপসঙ্কমিত্ৰা চীৰরে ৰিকপ্পং আপজ্জতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

ঞাতকে অঞাতকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঞাতকে ঞাতকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৪৫. অনাপত্তি – ঞাতকানং, পৰারিতানং, অঞ্ঞস্সত্থায, অত্তনো ধনেন, মহগ্ঘং ৰাযাপেতুকামস্স অপ্পগ্ঘং ৰাযাপেতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

মহাপেসকারসিক্খাপদং নিট্ঠিতং সত্তমং.

৮. অচ্চেকচীৰরসিক্খাপদং

৬৪৬. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন অঞ্ঞতরো মহামত্তো পৰাসং গচ্ছন্তো ভিক্খূনং সন্তিকে দূতং পাহেসি – ‘‘আগচ্ছন্তু ভদন্তা ৰস্সাৰাসিকং দস্সামী’’তি. ভিক্খূ – ‘ৰস্সংৰুট্ঠানং ভগৰতা ৰস্সাৰাসিকং অনুঞ্ঞাত’ন্তি, কুক্কুচ্চাযন্তা নাগমংসু. অথ খো সো মহামত্তো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভদন্তা মযা দূতে পহিতে নাগচ্ছিস্সন্তি! অহঞ্হি সেনায গচ্ছামি. দুজ্জানং জীৰিতং দুজ্জানং মরণ’’ন্তি. অস্সোসুং খো ভিক্খূ তস্স মহামত্তস্স উজ্ঝাযন্তস্স খিয্যন্তস্স ৰিপাচেন্তস্স. অথ খো তে ভিক্খূ ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, অচ্চেকচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা নিক্খিপিতু’’ন্তি.

৬৪৭. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা অনুঞ্ঞাতং অচ্চেকচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা নিক্খিপিতু’’ন্তি, অচ্চেকচীৰরানি পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেন্তি. তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তি. অদ্দস খো আযস্মা আনন্দো সেনাসনচারিকং আহিণ্ডন্তো তানি চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি. তিট্ঠন্তে দিস্ৰা ভিক্খূ এতদৰোচ – ‘‘কস্সিমানি, আৰুসো, চীৰরানি চীৰরৰংসে ভণ্ডিকাবদ্ধানি তিট্ঠন্তী’’তি? ‘‘অম্হাকং, আৰুসো, অচ্চেকচীৰরানী’’তি. ‘‘কীৰচিরং পনাৰুসো, ইমানি চীৰরানি নিক্খিত্তানী’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ আযস্মতো আনন্দস্স যথানিক্খিত্তং আরোচেসুং. আযস্মা আনন্দো উজ্ঝাযতি খিয্যতি ৰিপাচেতি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ অচ্চেকচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেস্সন্তী’’তি! অথ খো আযস্মা আনন্দো তে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসি…পে… – ‘‘সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ অচ্চেকচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেন্তী’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা অচ্চেকচীৰরং পটিগ্গহেত্ৰা চীৰরকালসমযং অতিক্কামেস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৪৮. ‘‘দসাহানাগতং কত্তিকতেমাসিকপুণ্ণমং ভিক্খুনো পনেৰ অচ্চেকচীৰরং উপ্পজ্জেয্য, অচ্চেকং মঞ্ঞমানেন ভিক্খুনা পটিগ্গহেতব্বং, পটিগ্গহেত্ৰা যাৰ চীৰরকালসমযং নিক্খিপিতব্বং. ততো চে উত্তরি নিক্খিপেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৪৯. দসাহানাগতন্তি দসাহানাগতায পৰারণায.

কত্তিকতেমাসিকপুণ্ণমন্তি পৰারণা কত্তিকা ৰুচ্চতি.

অচ্চেকচীৰরং নাম সেনায ৰা গন্তুকামো হোতি, পৰাসং ৰা গন্তুকামো হোতি, গিলানো ৰা হোতি, গব্ভিনী ৰা হোতি, অস্সদ্ধস্স ৰা সদ্ধা উপ্পন্না হোতি, অপ্পসন্নস্স ৰা পসাদো উপ্পন্নো হোতি, সো চে ভিক্খূনং সন্তিকে দূতং পহিণেয্য – ‘‘আগচ্ছন্তু ভদন্তা ৰস্সাৰাসিকং দস্সামী’’তি, এতং অচ্চেকচীৰরং নাম.

অচ্চেকং মঞ্ঞমানেন ভিক্খুনা পটিগ্গহেতব্বং পটিগ্গহেত্ৰা যাৰ চীৰরকালসমযং নিক্খিপিতব্বন্তি সঞ্ঞাণং কত্ৰা নিক্খিপিতব্বং – ‘‘ইদং অচ্চেকচীৰর’’ন্তি.

চীৰরকালসমযো নাম অনত্থতে কথিনে ৰস্সানস্স পচ্ছিমো মাসো, অত্থতে কথিনে পঞ্চমাসা.

ততো চে উত্তরি নিক্খিপেয্যাতি অনত্থতে কথিনে ৰস্সানস্স পচ্ছিমং দিৰসং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং [নিস্সগ্গিযং হোতি (স্যা.)]. অত্থতে কথিনে কথিনুদ্ধারদিৰসং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, অচ্চেকচীৰরং চীৰরকালসমযং অতিক্কামিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৫০. অচ্চেকচীৰরে অচ্চেকচীৰরসঞ্ঞী চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অচ্চেকচীৰরে ৰেমতিকো চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অচ্চেকচীৰরে অনচ্চেকচীৰরসঞ্ঞী চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অনধিট্ঠিতে অধিট্ঠিতসঞ্ঞী …পে… অৰিকপ্পিতে ৰিকপ্পিতসঞ্ঞী… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী… অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী চীৰরকালসমযং অতিক্কামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. অনচ্চেকচীৰরে অচ্চেকচীৰরসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অনচ্চেকচীৰরে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অনচ্চেকচীৰরে অনচ্চেকচীৰরসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৫১. অনাপত্তি – অন্তোসমযে অধিট্ঠেতি, ৰিকপ্পেতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

অচ্চেকচীৰরসিক্খাপদং নিট্ঠিতং অট্ঠমং.

৯. সাসঙ্কসিক্খাপদং

৬৫২. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ ৰুত্থৰস্সা আরঞ্ঞকেসু সেনাসনেসু ৰিহরন্তি. কত্তিকচোরকা ভিক্খূ – ‘‘লদ্ধলাভা’’তি পরিপাতেন্তি. ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং. অথ খো ভগৰা এতস্মিং নিদানে এতস্মিং পকরণে ধম্মিং কথং কত্ৰা ভিক্খূ আমন্তেসি – ‘‘অনুজানামি, ভিক্খৰে, আরঞ্ঞকেসু সেনাসনেসু ৰিহরন্তেন তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিতু’’ন্তি.

তেন খো পন সমযেন ভিক্খূ – ‘‘ভগৰতা অনুঞ্ঞাতং আরঞ্ঞকেসু সেনাসনেসু ৰিহরন্তেন তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিতু’’ন্তি তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিত্ৰা অতিরেকছারত্তং ৰিপ্পৰসন্তি. তানি চীৰরানি নস্সন্তিপি ৰিনস্সন্তিপি ডয্হন্তিপি উন্দূরেহিপি খজ্জন্তি. ভিক্খূ দুচ্চোল়া হোন্তি লূখচীৰরা. ভিক্খূ এৰমাহংসু – ‘‘কিস্স তুম্হে, আৰুসো, দুচ্চোল়া লূখচীৰরা’’তি? অথ খো তে ভিক্খূ ভিক্খূনং এতমত্থং আরোচেসুং. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ভিক্খূ তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিত্ৰা অতিরেকছারত্তং ৰিপ্পৰসিস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ তে অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… সচ্চং কির, ভিক্খৰে, ভিক্খূ তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিত্ৰা অতিরেকছারত্তং ৰিপ্পৰসন্তীতি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তে, ভিক্খৰে, মোঘপুরিসা তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপিত্ৰা অতিরেকছারত্তং ৰিপ্পৰসিস্সন্তি! নেতং, ভিক্খৰে, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৫৩. ‘‘উপৰস্সং খো পন কত্তিকপুণ্ণমং যানি খো পন তানি আরঞ্ঞকানি সেনাসনানি সাসঙ্কসম্মতানি সপ্পটিভযানি তথারূপেসু ভিক্খু সেনাসনেসু ৰিহরন্তো আকঙ্খমানো তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরং অন্তরঘরে নিক্খিপেয্য, সিযা চ তস্স ভিক্খুনো কোচিদেৰ পচ্চযো তেন চীৰরেন ৰিপ্পৰাসায. ছারত্তপরমং তেন ভিক্খুনা তেন চীৰরেন ৰিপ্পৰসিতব্বং. ততো চে উত্তরি ৰিপ্পৰসেয্য, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৫৪. উপৰস্সং খো পনাতি ৰুট্ঠৰস্সানং.

কত্তিকপুণ্ণমন্তি কত্তিকচাতুমাসিনী ৰুচ্চতি.

[পাচি. ৫৭৩] যানি খো পন তানি আরঞ্ঞকানি সেনাসনানীতি আরঞ্ঞকং নাম সেনাসনং পঞ্চধনুসতিকং পচ্ছিমং.

[পাচি. ৫৭৩] সাসঙ্কং নাম আরামে আরামূপচারে চোরানং নিৰিট্ঠোকাসো দিস্সতি, ভুত্তোকাসো দিস্সতি, ঠিতোকাসো দিস্সতি, নিসিন্নোকাসো দিস্সতি, নিপন্নোকাসো দিস্সতি.

[পাচি. ৫৭৩] সপ্পটিভযং নাম আরামে আরামূপচারে চোরেহি মনুস্সা হতা দিস্সন্তি, ৰিলুত্তা দিস্সন্তি, আকোটিতা দিস্সন্তি.

[পাচি. ৫৭৩] তথারূপেসু ভিক্খু সেনাসনেসু ৰিহরন্তোতি এৰরূপেসু ভিক্খু সেনাসনেসু ৰিহরন্তো.

আকঙ্খমানোতি ইচ্ছমানো.

তিণ্ণং চীৰরানং অঞ্ঞতরং চীৰরন্তি সঙ্ঘাটিং ৰা উত্তরাসঙ্গং ৰা অন্তরৰাসকং ৰা.

অন্তরঘরে নিক্খিপেয্যাতি সমন্তা গোচরগামে নিক্খিপেয্য.

সিযা চ তস্স ভিক্খুনো কোচিদেৰ পচ্চযো তেন চীৰরেন ৰিপ্পৰাসাযাতি সিযা পচ্চযো সিযা করণীযং.

ছারত্তপরমং তেন ভিক্খুনা তেন চীৰরেন ৰিপ্পৰসিতব্বন্তি ছারত্তপরমতা ৰিপ্পৰসিতব্বং.

অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযাতি ঠপেত্ৰা ভিক্খুসম্মুতিং.

ততো চে উত্তরি ৰিপ্পৰসেয্যাতি সত্তমে অরুণুগ্গমনে নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং. ‘‘ইদং মে, ভন্তে, চীৰরং অতিরেকছারত্তং ৰিপ্পৰুট্ঠং, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামী’’তি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৫৫. অতিরেকছারত্তে অতিরেকসঞ্ঞী ৰিপ্পৰসতি, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকছারত্তে ৰেমতিকো ৰিপ্পৰসতি, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অতিরেকছারত্তে ঊনকসঞ্ঞী ৰিপ্পৰসতি, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং. অপ্পচ্চুদ্ধটে পচ্চুদ্ধটসঞ্ঞী…পে… অৰিস্সজ্জিতে ৰিস্সজ্জিতসঞ্ঞী… অনট্ঠে নট্ঠসঞ্ঞী… অৰিনট্ঠে ৰিনট্ঠসঞ্ঞী… অদড্ঢে দড্ঢসঞ্ঞী … অৰিলুত্তে ৰিলুত্তসঞ্ঞী ৰিপ্পৰসতি, অঞ্ঞত্র ভিক্খুসম্মুতিযা, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

নিস্সগ্গিযং চীৰরং অনিস্সজ্জিত্ৰা পরিভুঞ্জতি, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকছারত্তে অতিরেকসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকছারত্তে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. ঊনকছারত্তে ঊনকসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৫৬. অনাপত্তি – ছারত্তং ৰিপ্পৰসতি, ঊনকছারত্তং ৰিপ্পৰসতি, ছারত্তং ৰিপ্পৰসিত্ৰা পুন গামসীমং ওক্কমিত্ৰা ৰসিত্ৰা পক্কমতি, অন্তো ছারত্তং পচ্চুদ্ধরতি, ৰিস্সজ্জেতি, নস্সতি, ৰিনস্সতি, ডয্হতি, অচ্ছিন্দিত্ৰা গণ্হন্তি, ৰিস্সাসং গণ্হন্তি, ভিক্খুসম্মুতিযা, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

সাসঙ্কসিক্খাপদং নিট্ঠিতং নৰমং.

১০. পরিণতসিক্খাপদং

৬৫৭. তেন সমযেন বুদ্ধো ভগৰা সাৰত্থিযং ৰিহরতি জেতৰনে অনাথপিণ্ডিকস্স আরামে. তেন খো পন সমযেন সাৰত্থিযং অঞ্ঞতরস্স পূগস্স সঙ্ঘস্স সচীৰরভত্তং পটিযত্তং হোতি – ‘‘ভোজেত্ৰা চীৰরেন অচ্ছাদেস্সামা’’তি. অথ খো ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ যেন সো পূগো তেনুপসঙ্কমিংসু; উপসঙ্কমিত্ৰা তং পূগং এতদৰোচুং – ‘‘দেথাৰুসো, অম্হাকং ইমানি চীৰরানী’’তি. ‘‘ন মযং, ভন্তে, দস্সাম. অম্হাকং সঙ্ঘস্স অনুৰস্সং সচীৰরভিক্খা পঞ্ঞত্তা’’তি. ‘‘বহূ, আৰুসো, সঙ্ঘস্স দাযকা, বহূ সঙ্ঘস্স ভত্তা [ভদ্দা (ক.)]. মযং তুম্হে নিস্সায তুম্হে সম্পস্সন্তা ইধ ৰিহরাম. তুম্হে চে অম্হাকং ন দস্সথ, অথ কো চরহি অম্হাকং দস্সতি? দেথাৰুসো, অম্হাকং ইমানি চীৰরানী’’তি. অথ খো সো পূগো ছব্বগ্গিযেহি ভিক্খূহি নিপ্পীল়িযমানো যথাপটিযত্তং চীৰরং ছব্বগ্গিযানং ভিক্খূনং দত্ৰা সঙ্ঘং ভত্তেন পরিৰিসি. যে তে ভিক্খূ জানন্তি সঙ্ঘস্স সচীৰরভত্তং পটিযত্তং, ন চ জানন্তি ছব্বগ্গিযানং ভিক্খূনং দিন্নন্তি, তে এৰমাহংসু – ‘‘ওণোজেথাৰুসো, সঙ্ঘস্স চীৰর’’ন্তি. ‘‘নত্থি, ভন্তে. যথাপটিযত্তং চীৰরং অয্যা ছব্বগ্গিযা অত্তনো পরিণামেসু’’ন্তি. যে তে ভিক্খূ অপ্পিচ্ছা… তে উজ্ঝাযন্তি খিয্যন্তি ৰিপাচেন্তি – ‘‘কথঞ্হি নাম ছব্বগ্গিযা ভিক্খূ জানং সঙ্ঘিকং লাভং পরিণতং অত্তনো পরিণামেস্সন্তী’’তি! অথ খো তে ভিক্খূ ছব্বগ্গিযে ভিক্খূ অনেকপরিযাযেন ৰিগরহিত্ৰা ভগৰতো এতমত্থং আরোচেসুং…পে… ‘‘সচ্চং কির তুম্হে, ভিক্খৰে, জানং সঙ্ঘিকং লাভং পরিণতং অত্তনো পরিণামেথা’’তি? ‘‘সচ্চং, ভগৰা’’তি. ৰিগরহি বুদ্ধো ভগৰা…পে… কথঞ্হি নাম তুম্হে, মোঘপুরিসা, জানং সঙ্ঘিকং লাভং পরিণতং অত্তনো পরিণামেস্সথ! নেতং, মোঘপুরিসা, অপ্পসন্নানং ৰা পসাদায…পে… এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, ইমং সিক্খাপদং উদ্দিসেয্যাথ –

৬৫৮. ‘‘যো পন ভিক্খু জানং সঙ্ঘিকং লাভং পরিণতং অত্তনো পরিণামেয্য, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিয’’ন্তি.

৬৫৯. যো পনাতি যো যাদিসো…পে… ভিক্খূতি…পে… অয ইমস্মিং অত্থে অধিপ্পেতো ভিক্খূতি.

[পাচি. ৪৯১] জানাতি নাম সামং ৰা জানাতি অঞ্ঞে ৰা তস্স আরোচেন্তি সো ৰা আরোচেতি.

[পাচি. ৪৯১] সঙ্ঘিকং নাম সঙ্ঘস্স দিন্নং হোতি পরিচ্চত্তং.

[পাচি. ৪৯১] লাভো নাম চীৰরপিণ্ডপাতসেনাসনগিলানপ্পচ্চযভেসজ্জপরিক্খারা. অন্তমসো চুণ্ণপিণ্ডোপি, দন্তকট্ঠম্পি, দসিকসুত্তম্পি.

[পাচি. ৪৯১] পরিণতং নাম দস্সাম করিস্সামাতি ৰাচা ভিন্না হোতি.

অত্তনো পরিণামেতি, পযোগে দুক্কটং. পটিলাভেন নিস্সগ্গিযং হোতি. নিস্সজ্জিতব্বং সঙ্ঘস্স ৰা গণস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা. এৰঞ্চ পন, ভিক্খৰে, নিস্সজ্জিতব্বং…পে… ইদং মে, ভন্তে, জানং সঙ্ঘিকং লাভং পরিণতং অত্তনো পরিণামিতং নিস্সগ্গিযং. ইমাহং সঙ্ঘস্স নিস্সজ্জামীতি…পে… দদেয্যাতি…পে… দদেয্যুন্তি…পে… আযস্মতো দম্মীতি.

৬৬০. পরিণতে পরিণতসঞ্ঞী অত্তনো পরিণামেতি, নিস্সগ্গিযং পাচিত্তিযং.

পরিণতে ৰেমতিকো অত্তনো পরিণামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. পরিণতে অপরিণতসঞ্ঞী অত্তনো পরিণামেতি, অনাপত্তি. সঙ্ঘস্স পরিণতং অঞ্ঞসঙ্ঘস্স ৰা চেতিযস্স ৰা পরিণামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. চেতিযস্স পরিণতং অঞ্ঞচেতিযস্স ৰা সঙ্ঘস্স ৰা পুগ্গলস্স ৰা পরিণামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. পুগ্গলস্স পরিণতং অঞ্ঞপুগ্গলস্স ৰা সঙ্ঘস্স ৰা চেতিযস্স ৰা পরিণামেতি, আপত্তি দুক্কটস্স. অপরিণতে পরিণতসঞ্ঞী, আপত্তি দুক্কটস্স. অপরিণতে ৰেমতিকো, আপত্তি দুক্কটস্স. অপরিণতে অপরিণতসঞ্ঞী, অনাপত্তি.

৬৬১. অনাপত্তি কত্থ দেমাতি পুচ্ছিযমানো যত্থ তুম্হাকং দেয্যধম্মো পরিভোগং ৰা লভেয্য পটিসঙ্খারং ৰা লভেয্য চিরট্ঠিতিকো ৰা অস্স যত্থ ৰা পন তুম্হাকং চিত্তং পসীদতি তত্থ দেথাতি ভণতি, উম্মত্তকস্স, আদিকম্মিকস্সাতি.

পরিণতসিক্খাপদং নিট্ঠিতং দসমং.

পত্তৰগ্গো ততিযো.

তস্সুদ্দানং

দ্ৰে চ পত্তানি ভেসজ্জং, ৰস্সিকা দানপঞ্চমং;

সামং ৰাযাপনচ্চেকো, সাসঙ্কং সঙ্ঘিকেন চাতি.

৬৬২. উদ্দিট্ঠা খো, আযস্মন্তো, তিংস নিস্সগ্গিযা পাচিত্তিযা ধম্মা. তত্থাযস্মন্তে পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? দুতিযম্পি পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? ততিযম্পি পুচ্ছামি – ‘কচ্চিত্থ পরিসুদ্ধা’? পরিসুদ্ধেত্থাযস্মন্তো, তস্মা তুণ্হী, এৰমেতং ধারযামীতি.

নিস্সগ্গিযকণ্ডং নিট্ঠিতং.

পারাজিকপাল়ি নিট্ঠিতা.