📜

намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса

абхидхаммапит̣аке

вибхан̇гапа̄л̣и

1. кхандхавибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

1. пан̃чаккхандха̄ – рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

1. рӯпаккхандхо

2. таттха катамо рӯпаккхандхо? йам̣ кин̃чи рӯпам̣ атӣта̄на̄гатапаччуппаннам̣ аджджхаттам̣ ва̄ бахиддха̄ ва̄ ол̣а̄рикам̣ ва̄ сукхумам̣ ва̄ хӣнам̣ ва̄ пан̣ӣтам̣ ва̄ йам̣ дӯре сантике ва̄, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати рӯпаккхандхо.

3. таттха катамам̣ рӯпам̣ атӣтам̣? йам̣ рӯпам̣ атӣтам̣ нируддхам̣ вигатам̣ випарин̣атам̣ аттхан̇гатам̣ аббхаттхан̇гатам̣ уппаджджитва̄ вигатам̣ атӣтам̣ атӣтам̣сена сан̇гахитам̣, чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄ чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йарӯпам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ атӣтам̣.

таттха катамам̣ рӯпам̣ ана̄гатам̣? йам̣ рӯпам̣ аджа̄там̣ абхӯтам̣ асан̃джа̄там̣ аниббаттам̣ анабхиниббаттам̣ апа̄тубхӯтам̣ ануппаннам̣ асамуппаннам̣ анут̣т̣хитам̣ асамут̣т̣хитам̣ ана̄гатам̣ ана̄гатам̣сена сан̇гахитам̣, чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄ чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йарӯпам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ ана̄гатам̣.

таттха катамам̣ рӯпам̣ паччуппаннам̣? йам̣ рӯпам̣ джа̄там̣ бхӯтам̣ сан̃джа̄там̣ ниббаттам̣ абхиниббаттам̣ па̄тубхӯтам̣ уппаннам̣ самуппаннам̣ ут̣т̣хитам̣ самут̣т̣хитам̣ паччуппаннам̣ паччуппаннам̣сена сан̇гахитам̣, чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄ чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йарӯпам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ паччуппаннам̣.

4. таттха катамам̣ рӯпам̣ аджджхаттам̣? йам̣ рӯпам̣ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийакам̣ па̄т̣ипуггаликам̣ упа̄диннам̣, чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄ чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йарӯпам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ аджджхаттам̣.

таттха катамам̣ рӯпам̣ бахиддха̄? йам̣ рӯпам̣ тесам̣ тесам̣ парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийакам̣ па̄т̣ипуггаликам̣ упа̄диннам̣, чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄ чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йарӯпам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ бахиддха̄.

5. таттха катамам̣ рӯпам̣ ол̣а̄рикам̣? чаккха̄йатанам̣…пе… пхот̣т̣хабба̄йатанам̣ – идам̣ вуччати рӯпам̣ ол̣а̄рикам̣.

таттха катамам̣ рӯпам̣ сукхумам̣? иттхиндрийам̣…пе… кабал̣ӣка̄ро [кабал̣им̣ка̄ро (сӣ. сйа̄.)] а̄ха̄ро – идам̣ вуччати рӯпам̣ сукхумам̣.

6. таттха катамам̣ рӯпам̣ хӣнам̣? йам̣ рӯпам̣ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ ун̃н̃а̄там̣ аван̃н̃а̄там̣ хӣл̣итам̣ парибхӯтам̣ ачиттӣкатам̣ хӣнам̣ хӣнаматам̣ хӣнасамматам̣ анит̣т̣хам̣ акантам̣ амана̄пам̣, рӯпа̄ садда̄ гандха̄ раса̄ пхот̣т̣хабба̄ – идам̣ вуччати рӯпам̣ хӣнам̣.

таттха катамам̣ рӯпам̣ пан̣ӣтам̣? йам̣ рӯпам̣ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ анун̃н̃а̄там̣ анаван̃н̃а̄там̣ ахӣл̣итам̣ апарибхӯтам̣ читтӣкатам̣ пан̣ӣтам̣ пан̣ӣтаматам̣ пан̣ӣтасамматам̣ ит̣т̣хам̣ кантам̣ мана̄пам̣, рӯпа̄ садда̄ гандха̄ раса̄ пхот̣т̣хабба̄ – идам̣ вуччати рӯпам̣ пан̣ӣтам̣. там̣ там̣ ва̄ пана рӯпам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа рӯпам̣ хӣнам̣ пан̣ӣтам̣ дат̣т̣хаббам̣.

7. таттха катамам̣ рӯпам̣ дӯре? иттхиндрийам̣…пе… кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ ана̄санне анупакат̣т̣хе дӯре асантике – идам̣ вуччати рӯпам̣ дӯре.

таттха катамам̣ рӯпам̣ сантике? чаккха̄йатанам̣…пе… пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ а̄санне упакат̣т̣хе авидӯре сантике – идам̣ вуччати рӯпам̣ сантике. там̣ там̣ ва̄ пана рӯпам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа рӯпам̣ дӯре сантике дат̣т̣хаббам̣.

2. ведана̄ккхандхо

8. таттха катамо ведана̄ккхандхо? йа̄ ка̄чи ведана̄ атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄ аджджхатта̄ ва̄ бахиддха̄ ва̄ ол̣а̄рика̄ ва̄ сукхума̄ ва̄ хӣна̄ ва̄ пан̣ӣта̄ ва̄ йа̄ дӯре сантике ва̄, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ведана̄ккхандхо.

9. таттха катама̄ ведана̄ атӣта̄? йа̄ ведана̄ атӣта̄ нируддха̄ вигата̄ випарин̣ата̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ уппаджджитва̄ вигата̄ атӣта̄ атӣтам̣сена сан̇гахита̄, сукха̄ ведана̄ дуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ведана̄ атӣта̄.

таттха катама̄ ведана̄ ана̄гата̄? йа̄ ведана̄ аджа̄та̄ абхӯта̄ асан̃джа̄та̄ аниббатта̄ анабхиниббатта̄ апа̄тубхӯта̄ ануппанна̄ асамуппанна̄ анут̣т̣хита̄ асамут̣т̣хита̄ ана̄гата̄ ана̄гатам̣сена сан̇гахита̄, сукха̄ ведана̄ дуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ведана̄ ана̄гата̄.

таттха катама̄ ведана̄ паччуппанна̄? йа̄ ведана̄ джа̄та̄ бхӯта̄ сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄ уппанна̄ самуппанна̄ ут̣т̣хита̄ самут̣т̣хита̄ паччуппанна̄ паччуппаннам̣сена сан̇гахита̄, сукха̄ ведана̄ дуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ведана̄ паччуппанна̄.

10. таттха катама̄ ведана̄ аджджхатта̄? йа̄ ведана̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, сукха̄ ведана̄ дуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ведана̄ аджджхатта̄.

таттха катама̄ ведана̄ бахиддха̄? йа̄ ведана̄ тесам̣ тесам̣ парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, сукха̄ ведана̄ дуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ведана̄ бахиддха̄.

11. таттха катама̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄? акусала̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄, кусала̄бйа̄ката̄ ведана̄ сукхума̄. кусала̄кусала̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄, абйа̄ката̄ ведана̄ сукхума̄. дуккха̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄, сукха̄ ча адуккхамасукха̄ ча ведана̄ сукхума̄. сукхадуккха̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄, адуккхамасукха̄ ведана̄ сукхума̄. асама̄паннасса ведана̄ ол̣а̄рика̄, сама̄паннасса ведана̄ сукхума̄. са̄сава̄ ведана̄ ол̣а̄рика̄, ана̄сава̄ ведана̄ сукхума̄. там̣ там̣ ва̄ пана веданам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа ведана̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄ дат̣т̣хабба̄.

12. таттха катама̄ ведана̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄? акусала̄ ведана̄ хӣна̄, кусала̄бйа̄ката̄ ведана̄ пан̣ӣта̄. кусала̄кусала̄ ведана̄ хӣна̄, абйа̄ката̄ ведана̄ пан̣ӣта̄. дуккха̄ ведана̄ хӣна̄, сукха̄ ча адуккхамасукха̄ ча ведана̄ пан̣ӣта̄. сукхадуккха̄ ведана̄ хӣна̄, адуккхамасукха̄ ведана̄ пан̣ӣта̄. асама̄паннасса ведана̄ хӣна̄, сама̄паннасса ведана̄ пан̣ӣта̄. са̄сава̄ ведана̄ хӣна̄, ана̄сава̄ ведана̄ пан̣ӣта̄. там̣ там̣ ва̄ пана веданам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа ведана̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄ дат̣т̣хабба̄.

13. таттха катама̄ ведана̄ дӯре? акусала̄ ведана̄ кусала̄бйа̄ката̄хи ведана̄хи дӯре; кусала̄бйа̄ката̄ ведана̄ акусала̄йа ведана̄йа дӯре; кусала̄ ведана̄ акусала̄бйа̄ката̄хи ведана̄хи дӯре; акусала̄бйа̄ката̄ ведана̄ кусала̄йа ведана̄йа дӯре; абйа̄ката̄ ведана̄ кусала̄кусала̄хи ведана̄хи дӯре; кусала̄кусала̄ ведана̄ абйа̄ката̄йа ведана̄йа дӯре. дуккха̄ ведана̄ сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи дӯре; сукха̄ ча адуккхамасукха̄ ча ведана̄ дуккха̄йа ведана̄йа дӯре; сукха̄ ведана̄ дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи дӯре; дуккха̄ ча адуккхамасукха̄ ча ведана̄ сукха̄йа ведана̄йа дӯре; адуккхамасукха̄ ведана̄ сукхадуккха̄хи ведана̄хи дӯре; сукхадуккха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа дӯре. асама̄паннасса ведана̄ сама̄паннасса ведана̄йа дӯре; сама̄паннасса ведана̄ асама̄паннасса ведана̄йа дӯре. са̄сава̄ ведана̄ ана̄сава̄йа ведана̄йа дӯре; ана̄сава̄ ведана̄ са̄сава̄йа ведана̄йа дӯре – айам̣ вуччати ведана̄ дӯре.

таттха катама̄ ведана̄ сантике? акусала̄ ведана̄ акусала̄йа ведана̄йа сантике; кусала̄ ведана̄ кусала̄йа ведана̄йа сантике; абйа̄ката̄ ведана̄ абйа̄ката̄йа ведана̄йа сантике. дуккха̄ ведана̄ дуккха̄йа ведана̄йа сантике; сукха̄ ведана̄ сукха̄йа ведана̄йа сантике; адуккхамасукха̄ ведана̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сантике. асама̄паннасса ведана̄ асама̄паннасса ведана̄йа сантике; сама̄паннасса ведана̄ сама̄паннасса ведана̄йа сантике. са̄сава̄ ведана̄ са̄сава̄йа ведана̄йа сантике; ана̄сава̄ ведана̄ ана̄сава̄йа ведана̄йа сантике. айам̣ вуччати ведана̄ сантике. там̣ там̣ ва̄ пана веданам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа ведана̄ дӯре сантике дат̣т̣хабба̄.

3. сан̃н̃а̄ккхандхо

14. таттха катамо сан̃н̃а̄ккхандхо? йа̄ ка̄чи сан̃н̃а̄ атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄ аджджхатта̄ ва̄ бахиддха̄ ва̄ ол̣а̄рика̄ ва̄ сукхума̄ ва̄ хӣна̄ ва̄ пан̣ӣта̄ ва̄ йа̄ дӯре сантике ва̄ тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ккхандхо.

15. таттха катама̄ сан̃н̃а̄ атӣта̄? йа̄ сан̃н̃а̄ атӣта̄ нируддха̄ вигата̄ випарин̣ата̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ уппаджджитва̄ вигата̄ атӣта̄ атӣтам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ атӣта̄.

таттха катама̄ сан̃н̃а̄ ана̄гата̄? йа̄ сан̃н̃а̄ аджа̄та̄ абхӯта̄ асан̃джа̄та̄ аниббатта̄ анабхиниббатта̄ апа̄тубхӯта̄ ануппанна̄ асамуппанна̄ анут̣т̣хита̄ асамут̣т̣хита̄ ана̄гата̄ ана̄гатам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ ана̄гата̄.

таттха катама̄ сан̃н̃а̄ паччуппанна̄? йа̄ сан̃н̃а̄ джа̄та̄ бхӯта̄ сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄ уппанна̄ самуппанна̄ ут̣т̣хита̄ самут̣т̣хита̄ паччуппанна̄ паччуппаннам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ паччуппанна̄.

16. таттха катама̄ сан̃н̃а̄ аджджхатта̄? йа̄ сан̃н̃а̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ аджджхатта̄.

таттха катама̄ сан̃н̃а̄ бахиддха̄? йа̄ сан̃н̃а̄ тесам̣ тесам̣ парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ бахиддха̄.

17. таттха катама̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄? пат̣игхасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, адхивачанасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. акусала̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, кусала̄бйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. кусала̄кусала̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, абйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. асама̄паннасса сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, сама̄паннасса сан̃н̃а̄ сукхума̄. са̄сава̄ сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄, ана̄сава̄ сан̃н̃а̄ сукхума̄. там̣ там̣ ва̄ пана сан̃н̃ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̃н̃а̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄ дат̣т̣хабба̄.

18. таттха катама̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄? акусала̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄, кусала̄бйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. кусала̄кусала̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄, абйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. асама̄паннасса сан̃н̃а̄ хӣна̄, сама̄паннасса сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. са̄сава̄ сан̃н̃а̄ хӣна̄, ана̄сава̄ сан̃н̃а̄ пан̣ӣта̄. там̣ там̣ ва̄ пана сан̃н̃ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̃н̃а̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄ дат̣т̣хабба̄.

19. таттха катама̄ сан̃н̃а̄ дӯре? акусала̄ сан̃н̃а̄ кусала̄бйа̄ката̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; кусала̄бйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ акусала̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре; кусала̄ сан̃н̃а̄ акусала̄бйа̄ката̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; акусала̄бйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ кусала̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре. абйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ кусала̄кусала̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; кусала̄кусала̄ сан̃н̃а̄ абйа̄ката̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре; сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄хи сан̃н̃а̄хи дӯре; сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̃н̃а̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре. асама̄паннасса сан̃н̃а̄ сама̄паннасса сан̃н̃а̄йа дӯре; сама̄паннасса сан̃н̃а̄ асама̄паннасса сан̃н̃а̄йа дӯре. са̄сава̄ сан̃н̃а̄ ана̄сава̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре; ана̄сава̄ сан̃н̃а̄ са̄сава̄йа сан̃н̃а̄йа дӯре – айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ дӯре.

таттха катама̄ сан̃н̃а̄ сантике? акусала̄ сан̃н̃а̄ акусала̄йа сан̃н̃а̄йа сантике; кусала̄ сан̃н̃а̄ кусала̄йа сан̃н̃а̄йа сантике; абйа̄ката̄ сан̃н̃а̄ абйа̄ката̄йа сан̃н̃а̄йа сантике. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа сантике; сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа сантике; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̃н̃а̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄йа сан̃н̃а̄йа сантике. асама̄паннасса сан̃н̃а̄ асама̄паннасса сан̃н̃а̄йа сантике; сама̄паннасса сан̃н̃а̄ сама̄паннасса сан̃н̃а̄йа сантике. са̄сава̄ сан̃н̃а̄ са̄сава̄йа сан̃н̃а̄йа сантике; ана̄сава̄ сан̃н̃а̄ ана̄сава̄йа сан̃н̃а̄йа сантике. айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ сантике. там̣ там̣ ва̄ пана сан̃н̃ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̃н̃а̄ дӯре сантике дат̣т̣хабба̄.

4. сан̇кха̄раккхандхо

20. таттха катамо сан̇кха̄раккхандхо? йе кечи сан̇кха̄ра̄ атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄ аджджхатта̄ ва̄ бахиддха̄ ва̄ ол̣а̄рика̄ ва̄ сукхума̄ ва̄ хӣна̄ ва̄ пан̣ӣта̄ ва̄ йе дӯре сантике ва̄, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати сан̇кха̄раккхандхо.

21. таттха катаме сан̇кха̄ра̄ атӣта̄? йе сан̇кха̄ра̄ атӣта̄ нируддха̄ вигата̄ випарин̣ата̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ уппаджджитва̄ вигата̄ атӣта̄ атӣтам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ четана̄ сотасампхассаджа̄ четана̄ гха̄насампхассаджа̄ четана̄ дживха̄сампхассаджа̄ четана̄ ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ маносампхассаджа̄ четана̄ – име вуччанти сан̇кха̄ра̄ атӣта̄.

таттха катаме сан̇кха̄ра̄ ана̄гата̄? йе сан̇кха̄ра̄ аджа̄та̄ абхӯта̄ асан̃джа̄та̄ аниббатта̄ анабхиниббатта̄ апа̄тубхӯта̄ ануппанна̄ асамуппанна̄ анут̣т̣хита̄ асамут̣т̣хита̄ ана̄гата̄ ана̄гатам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ четана̄ сотасампхассаджа̄ четана̄ гха̄насампхассаджа̄ четана̄ дживха̄сампхассаджа̄ четана̄ ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ маносампхассаджа̄ четана̄ – име вуччанти сан̇кха̄ра̄ ана̄гата̄.

таттха катаме сан̇кха̄ра̄ паччуппанна̄? йе сан̇кха̄ра̄ джа̄та̄ бхӯта̄ сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄ уппанна̄ самуппанна̄ ут̣т̣хита̄ самут̣т̣хита̄ паччуппанна̄ паччуппаннам̣сена сан̇гахита̄, чаккхусампхассаджа̄ четана̄ сотасампхассаджа̄ четана̄ гха̄насампхассаджа̄ четана̄ дживха̄сампхассаджа̄ четана̄ ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ маносампхассаджа̄ четана̄ – име вуччанти сан̇кха̄ра̄ паччуппанна̄.

22. таттха катаме сан̇кха̄ра̄ аджджхатта̄? йе сан̇кха̄ра̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, чаккхусампхассаджа̄ четана̄ сотасампхассаджа̄ четана̄ гха̄насампхассаджа̄ четана̄ дживха̄сампхассаджа̄ четана̄ ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ маносампхассаджа̄ четана̄ – име вуччанти сан̇кха̄ра̄ аджджхатта̄.

таттха катаме сан̇кха̄ра̄ бахиддха̄? йе сан̇кха̄ра̄ тесам̣ тесам̣ парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийака̄ па̄т̣ипуггалика̄ упа̄динна̄, чаккхусампхассаджа̄ четана̄ сотасампхассаджа̄ четана̄ гха̄насампхассаджа̄ четана̄ дживха̄сампхассаджа̄ четана̄ ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ маносампхассаджа̄ четана̄ – име вуччанти сан̇кха̄ра̄ бахиддха̄.

23. таттха катаме сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄? акусала̄ сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, кусала̄бйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. кусала̄кусала̄ сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, абйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. асама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, сама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. са̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄, ана̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ сукхума̄. те те ва̄ пана сан̇кха̄ре упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̇кха̄ра̄ ол̣а̄рика̄ сукхума̄ дат̣т̣хабба̄.

24. таттха катаме сан̇кха̄ра̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄? акусала̄ сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, кусала̄бйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. кусала̄кусала̄ сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, абйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. асама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, сама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. са̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ хӣна̄, ана̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ пан̣ӣта̄. те те ва̄ пана сан̇кха̄ре упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̇кха̄ра̄ хӣна̄ пан̣ӣта̄ дат̣т̣хабба̄.

25. таттха катаме сан̇кха̄ра̄ дӯре? акусала̄ сан̇кха̄ра̄ кусала̄бйа̄катехи сан̇кха̄рехи дӯре; кусала̄бйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ акусалехи сан̇кха̄рехи дӯре; кусала̄ сан̇кха̄ра̄ акусала̄бйа̄катехи сан̇кха̄рехи дӯре; акусала̄бйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ кусалехи сан̇кха̄рехи дӯре; абйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ кусала̄кусалехи сан̇кха̄рехи дӯре; кусала̄кусала̄ сан̇кха̄ра̄ абйа̄катехи сан̇кха̄рехи дӯре. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре; сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре; сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре; дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре; сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттехи сан̇кха̄рехи дӯре. асама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ сама̄паннасса сан̇кха̄рехи дӯре; сама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ асама̄паннасса сан̇кха̄рехи дӯре. са̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ ана̄савехи сан̇кха̄рехи дӯре; ана̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ са̄савехи сан̇кха̄рехи дӯре. име вуччанти сан̇кха̄ра̄ дӯре.

таттха катаме сан̇кха̄ра̄ сантике? акусала̄ сан̇кха̄ра̄ акусала̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; кусала̄ сан̇кха̄ра̄ кусала̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; абйа̄ката̄ сан̇кха̄ра̄ абйа̄ката̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике. дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ сан̇кха̄ра̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике. асама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ асама̄паннасса сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; сама̄паннасса сан̇кха̄ра̄ сама̄паннасса сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике. са̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ са̄сава̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике; ана̄сава̄ сан̇кха̄ра̄ ана̄сава̄нам̣ сан̇кха̄ра̄нам̣ сантике. име вуччанти сан̇кха̄ра̄ сантике. те те ва̄ пана сан̇кха̄ре упа̄да̄йупа̄да̄йа сан̇кха̄ра̄ дӯре сантике дат̣т̣хабба̄.

5. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо

26. таттха катамо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо? йам̣ кин̃чи вин̃н̃а̄н̣ам̣ атӣта̄на̄гатапаччуппаннам̣ аджджхаттам̣ ва̄ бахиддха̄ ва̄ ол̣а̄рикам̣ ва̄ сукхумам̣ ва̄ хӣнам̣ ва̄ пан̣ӣтам̣ ва̄ йам̣ дӯре сантике ва̄, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

27. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ атӣтам̣? йам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ атӣтам̣ нируддхам̣ вигатам̣ випарин̣атам̣ аттхан̇гатам̣ аббхаттхан̇гатам̣ уппаджджитва̄ вигатам̣ атӣтам̣ атӣтам̣сена сан̇гахитам̣, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ атӣтам̣.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ана̄гатам̣? йам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ аджа̄там̣ абхӯтам̣ асан̃джа̄там̣ аниббаттам̣ анабхиниббаттам̣ апа̄тубхӯтам̣ ануппаннам̣ асамуппаннам̣ анут̣т̣хитам̣ асамут̣т̣хитам̣ ана̄гатам̣ ана̄гатам̣сена сан̇гахитам̣, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ ана̄гатам̣.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ паччуппаннам̣? йам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ джа̄там̣ бхӯтам̣ сан̃джа̄там̣ ниббаттам̣ абхиниббаттам̣ па̄тубхӯтам̣ уппаннам̣ самуппаннам̣ ут̣т̣хитам̣ самут̣т̣хитам̣ паччуппаннам̣ паччуппаннам̣сена сан̇гахитам̣, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ паччуппаннам̣.

28. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ аджджхаттам̣? йам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийакам̣ па̄т̣ипуггаликам̣ упа̄диннам̣, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ аджджхаттам̣.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ бахиддха̄? йам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ тесам̣ тесам̣ парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ нийакам̣ па̄т̣ипуггаликам̣ упа̄диннам̣, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ бахиддха̄.

29. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣ сукхумам̣? акусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣, кусала̄бйа̄ката̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ сукхума̄. кусала̄кусала̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ ол̣а̄рика̄, абйа̄катам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукхумам̣. дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ сукхума̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ ол̣а̄рика̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукхумам̣. асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣, сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукхумам̣. са̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣, ана̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукхумам̣. там̣ там̣ ва̄ пана вин̃н̃а̄н̣ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа вин̃н̃а̄н̣ам̣ ол̣а̄рикам̣ сукхумам̣ дат̣т̣хаббам̣.

30. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣ пан̣ӣтам̣? акусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣, кусала̄бйа̄ката̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ пан̣ӣта̄. кусала̄кусала̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ хӣна̄, абйа̄катам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ пан̣ӣтам̣. дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣, сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ пан̣ӣта̄. сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ хӣна̄, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ пан̣ӣтам̣. асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣, сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ пан̣ӣтам̣. са̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣, ана̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ пан̣ӣтам̣. там̣ там̣ ва̄ пана вин̃н̃а̄н̣ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа вин̃н̃а̄н̣ам̣ хӣнам̣ пан̣ӣтам̣ дат̣т̣хаббам̣.

31. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ дӯре? акусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ кусала̄бйа̄катехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; кусала̄бйа̄ката̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ акусала̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; кусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ акусала̄бйа̄катехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; акусала̄бйа̄ката̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ кусала̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; абйа̄катам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ кусала̄кусалехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; кусала̄кусала̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ абйа̄ката̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре. дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайуттехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; сукха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайуттехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; дуккха̄йа ча адуккхамасукха̄йа ча ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайуттехи вин̃н̃а̄н̣ехи дӯре; сукхадуккха̄хи ведана̄хи сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре. асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре. са̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ана̄сава̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре; ана̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ са̄сава̄ вин̃н̃а̄н̣а̄ дӯре – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ дӯре.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сантике? акусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ акусаласса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; кусалам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ кусаласса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; абйа̄катам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ абйа̄катасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике. дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике. асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ асама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣ам̣ сама̄паннасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике. са̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ са̄савасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике; ана̄савам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ ана̄савасса вин̃н̃а̄н̣асса сантике – идам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣ам̣ сантике. там̣ там̣ ва̄ пана вин̃н̃а̄н̣ам̣ упа̄да̄йупа̄да̄йа вин̃н̃а̄н̣ам̣ дӯре сантике дат̣т̣хаббам̣.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

32. пан̃чаккхандха̄ – рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

1. рӯпаккхандхо

33. таттха катамо рӯпаккхандхо? екавидхена рӯпаккхандхо – саббам̣ рӯпам̣ на хету, ахетукам̣, хетувиппайуттам̣, саппаччайам̣, сан̇кхатам̣, рӯпам̣, локийам̣, са̄савам̣, сам̣йоджанийам̣, гантханийам̣, огханийам̣, йоганийам̣, нӣваран̣ийам̣, пара̄мат̣т̣хам̣, упа̄да̄нийам̣, сам̣килесикам̣, абйа̄катам̣, ана̄рамман̣ам̣, ачетасикам̣, читтавиппайуттам̣, невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммам̣, асам̣килит̣т̣хасам̣килесикам̣, на савитаккасавича̄рам̣, на авитаккавича̄раматтам̣, авитаккаавича̄рам̣, на пӣтисахагатам̣, на сукхасахагатам̣, на упеккха̄сахагатам̣, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббам̣, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетукам̣, нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ, невасеккхана̄секкхам̣, париттам̣, ка̄ма̄вачарам̣, на рӯпа̄вачарам̣, на арӯпа̄вачарам̣, парийа̄паннам̣, но апарийа̄паннам̣, анийатам̣, аниййа̄никам̣, уппаннам̣, чхахи вин̃н̃а̄н̣ехи вин̃н̃еййам̣, аниччам̣, джара̄бхибхӯтам̣. евам̣ екавидхена рӯпаккхандхо.

дувидхена рӯпаккхандхо – аттхи рӯпам̣ упа̄да̄, аттхи рӯпам̣ но упа̄да̄ [нупа̄да̄ (сӣ. ка.)]. аттхи рӯпам̣ упа̄диннам̣, аттхи рӯпам̣ анупа̄диннам̣. аттхи рӯпам̣ упа̄диннупа̄да̄нийам̣, аттхи рӯпам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. аттхи рӯпам̣ санидассанам̣, аттхи рӯпам̣ анидассанам̣. аттхи рӯпам̣ саппат̣игхам̣, аттхи рӯпам̣ аппат̣игхам̣. аттхи рӯпам̣ индрийам̣, аттхи рӯпам̣ на индрийам̣. аттхи рӯпам̣ маха̄бхӯтам̣, аттхи рӯпам̣ на маха̄бхӯтам̣. аттхи рӯпам̣ вин̃н̃атти, аттхи рӯпам̣ на вин̃н̃атти. аттхи рӯпам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣, аттхи рӯпам̣ на читтасамут̣т̣ха̄нам̣. аттхи рӯпам̣ читтасахабху, аттхи рӯпам̣ на читтасахабху. аттхи рӯпам̣ читта̄нупариватти, аттхи рӯпам̣ на читта̄нупариватти. аттхи рӯпам̣ аджджхаттикам̣, аттхи рӯпам̣ ба̄хирам̣. аттхи рӯпам̣ ол̣а̄рикам̣, аттхи рӯпам̣ сукхумам̣. аттхи рӯпам̣ дӯре, аттхи рӯпам̣ сантике…пе… аттхи рӯпам̣ кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро, аттхи рӯпам̣ на кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро. евам̣ дувидхена рӯпаккхандхо.

(йатха̄ рӯпакан̣д̣е вибхаттам̣, татха̄ идха вибхаджитаббам̣.)

тивидхена рӯпаккхандхо – йам̣ там̣ рӯпам̣ аджджхаттикам̣ там̣ упа̄да̄, йам̣ там̣ рӯпам̣ ба̄хирам̣ там̣ аттхи упа̄да̄, аттхи но упа̄да̄. йам̣ там̣ рӯпам̣ аджджхаттикам̣ там̣ упа̄диннам̣, йам̣ там̣ рӯпам̣ ба̄хирам̣ там̣ аттхи упа̄диннам̣, аттхи анупа̄диннам̣. йам̣ там̣ рӯпам̣ аджджхаттикам̣ там̣ упа̄диннупа̄да̄нийам̣, йам̣ там̣ рӯпам̣ ба̄хирам̣ там̣ аттхи упа̄диннупа̄да̄нийам̣, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийам̣…пе… йам̣ там̣ рӯпам̣ аджджхаттикам̣ там̣ на кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро, йам̣ там̣ рӯпам̣ ба̄хирам̣ там̣ аттхи кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро, аттхи на кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро. евам̣ тивидхена рӯпаккхандхо.

чатуббидхена рӯпаккхандхо – йам̣ там̣ рӯпам̣ упа̄да̄ там̣ аттхи упа̄диннам̣, аттхи анупа̄диннам̣; йам̣ там̣ рӯпам̣ но упа̄да̄ там̣ аттхи упа̄диннам̣, аттхи анупа̄диннам̣. йам̣ там̣ рӯпам̣ упа̄да̄ там̣ аттхи упа̄диннупа̄да̄нийам̣, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийам̣; йам̣ там̣ рӯпам̣ но упа̄да̄ там̣ аттхи упа̄диннупа̄да̄нийам̣, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. йам̣ там̣ рӯпам̣ упа̄да̄ там̣ аттхи саппат̣игхам̣, аттхи аппат̣игхам̣; йам̣ там̣ рӯпам̣ но упа̄да̄ там̣ аттхи саппат̣игхам̣, аттхи аппат̣игхам̣. йам̣ там̣ рӯпам̣ упа̄да̄ там̣ аттхи ол̣а̄рикам̣, аттхи сукхумам̣; йам̣ там̣ рӯпам̣ но упа̄да̄ там̣ аттхи ол̣а̄рикам̣, аттхи сукхумам̣. йам̣ там̣ рӯпам̣ упа̄да̄ там̣ аттхи дӯре, аттхи сантике; йам̣ там̣ рӯпам̣ но упа̄да̄ там̣ аттхи дӯре, аттхи сантике…пе… дит̣т̣хам̣, сутам̣, мутам̣, вин̃н̃а̄там̣ рӯпам̣. евам̣ чатуббидхена рӯпаккхандхо.

пан̃чавидхена рӯпаккхандхо – патхавӣдха̄ту, а̄подха̄ту, теджодха̄ту, ва̄йодха̄ту, йан̃ча рӯпам̣ упа̄да̄. евам̣ пан̃чавидхена рӯпаккхандхо.

чхаббидхена рӯпаккхандхо – чаккхувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, сотавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, гха̄навин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, дживха̄вин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, ка̄йавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, мановин̃н̃еййам̣ рӯпам̣. евам̣ чхаббидхена рӯпаккхандхо.

саттавидхена рӯпаккхандхо – чаккхувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, сотавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, гха̄навин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, дживха̄вин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, ка̄йавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, манодха̄тувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣. евам̣ саттавидхена рӯпаккхандхо.

ат̣т̣хавидхена рӯпаккхандхо – чаккхувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, сотавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, гха̄навин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, дживха̄вин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, ка̄йавин̃н̃еййам̣ рӯпам̣ аттхи сукхасампхассам̣, аттхи дуккхасампхассам̣, манодха̄тувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тувин̃н̃еййам̣ рӯпам̣. евам̣ ат̣т̣хавидхена рӯпаккхандхо.

нававидхена рӯпаккхандхо – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, иттхиндрийам̣, пурисиндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, йан̃ча рӯпам̣ на индрийам̣. евам̣ нававидхена рӯпаккхандхо.

дасавидхена рӯпаккхандхо – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, иттхиндрийам̣, пурисиндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, на индрийам̣ рӯпам̣ аттхи саппат̣игхам̣, аттхи аппат̣игхам̣. евам̣ дасавидхена рӯпаккхандхо.

ека̄дасавидхена рӯпаккхандхо – чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, йан̃ча рӯпам̣ анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣. евам̣ ека̄дасавидхена рӯпаккхандхо.

айам̣ вуччати рӯпаккхандхо.

2. ведана̄ккхандхо

34. таттха катамо ведана̄ккхандхо? екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като.

чатуббидхена ведана̄ккхандхо – аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно.

пан̃чавидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сукхиндрийам̣, аттхи дуккхиндрийам̣, аттхи соманассиндрийам̣, аттхи доманассиндрийам̣, аттхи упеккхиндрийам̣. евам̣ пан̃чавидхена ведана̄ккхандхо.

чхаббидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ чхаббидхена ведана̄ккхандхо.

саттавидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ саттавидхена ведана̄ккхандхо.

ат̣т̣хавидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄ аттхи сукха̄, аттхи дуккха̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ ат̣т̣хавидхена ведана̄ккхандхо.

нававидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ нававидхена ведана̄ккхандхо.

дасавидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄ аттхи сукха̄, аттхи дуккха̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

35. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико. аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо. аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о. аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о. аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто. аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато. аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати. аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ. аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно. аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о. аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо. аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

36. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто…пе… аттхи на хетусахетуко, аттхи на хетуахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво. аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо. аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто. аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо. аттхи гантханийо, аттхи агантханийо. аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто. аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо. аттхи огханийо, аттхи аногханийо. аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто. аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо. аттхи йоганийо, аттхи айоганийо. аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто. аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо. аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо. аттхи нӣваран̣асампайутто, аттхи нӣваран̣авиппайутто. аттхи нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийо, аттхи нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийо. аттхи пара̄мат̣т̣хо, аттхи апара̄мат̣т̣хо. аттхи пара̄ма̄сасампайутто, аттхи пара̄ма̄савиппайутто. аттхи пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣хо, аттхи пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣хо. аттхи упа̄динно, аттхи анупа̄динно. аттхи упа̄да̄нийо, аттхи анупа̄да̄нийо. аттхи упа̄да̄насампайутто, аттхи упа̄да̄навиппайутто. аттхи упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийо, аттхи упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килесико, аттхи асам̣килесико. аттхи сам̣килит̣т̣хо, аттхи асам̣килит̣т̣хо. аттхи килесасампайутто, аттхи килесавиппайутто. аттхи килесавиппайуттасам̣килесико, аттхи килесавиппайуттаасам̣килесико. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи на дассанена паха̄таббо. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи на дассанена паха̄таббахетуко. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи савитакко, аттхи авитакко. аттхи савича̄ро, аттхи авича̄ро. аттхи саппӣтико, аттхи аппӣтико. аттхи пӣтисахагато, аттхи на пӣтисахагато. аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи на ка̄ма̄вачаро. аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи на рӯпа̄вачаро. аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи на арӯпа̄вачаро. аттхи парийа̄панно, аттхи апарийа̄панно. аттхи ниййа̄нико, аттхи аниййа̄нико. аттхи нийато, аттхи анийато. аттхи сауттаро, аттхи ануттаро. аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

37. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

дукамӯлакам̣.

38. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

39. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

40. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи на хетусахетуко, аттхи на хетуахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

41. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико. аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо. аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о. аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о. аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто. аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато. аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати. аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ. аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно. аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о. аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо. аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

42. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто. аттхи на хетусахетуко, аттхи на хетуахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво. аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

тикамӯлакам̣.

43. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

44. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

45. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи на хетусахетуко, аттхи на хетуахетуко.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

46. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи локийо, аттхи локуттаро.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

47. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

48. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

49. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

50. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

51. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

52. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

53. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

54. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи гантханийо, аттхи агантханийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

55. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

56. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

57. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи огханийо, аттхи аногханийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

58. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

59. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

60. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи йоганийо, аттхи айоганийо.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

61. екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто.

тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо.

убхатовад̣д̣хакам̣.

саттавидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена ведана̄ккхандхо.

апаропи саттавидхена ведана̄ккхандхо – аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена ведана̄ккхандхо.

чатувӣсативидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; сотасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… гха̄насампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… маносампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ чатувӣсативидхена ведана̄ккхандхо.

апаропи чатувӣсативидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, чаккхусампхассаджа̄ ведана̄…пе… маносампхассаджа̄ ведана̄; сотасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… гха̄насампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… маносампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, чаккхусампхассаджа̄ ведана̄…пе… маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ чатувӣсативидхена ведана̄ккхандхо.

тим̣савидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ тим̣савидхена ведана̄ккхандхо.

бахувидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ бахувидхена ведана̄ккхандхо.

апаропи бахувидхена ведана̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… гха̄насампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо…пе… маносампхассапаччайа̄ ведана̄ккхандхо аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄. евам̣ бахувидхена ведана̄ккхандхо.

айам̣ вуччати ведана̄ккхандхо.

3. сан̃н̃а̄ккхандхо

62. таттха катамо сан̃н̃а̄ккхандхо? екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като.

чатуббидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно.

пан̃чавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукхиндрийасампайутто, аттхи дуккхиндрийасампайутто, аттхи соманассиндрийасампайутто, аттхи доманассиндрийасампайутто, аттхи упеккхиндрийасампайутто. евам̣ пан̃чавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

чхаббидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ чхаббидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

ат̣т̣хавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ аттхи сукхасахагата̄, аттхи дуккхасахагата̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ ат̣т̣хавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

нававидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ нававидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ аттхи сукхасахагата̄, аттхи дуккхасахагата̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

63. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

64. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико. аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро. аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо. аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о. аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о. аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто. аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато. аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати. аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ. аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно. аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о. аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо. аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе… евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

65. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто. аттхи на хетусахетуко, аттхи на хетуахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво. аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо. аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто. аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо. аттхи гантханийо, аттхи агантханийо. аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто. аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо. аттхи огханийо, аттхи аногханийо. аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто. аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо. аттхи йоганийо, аттхи айоганийо. аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто. аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо. аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо. аттхи нӣваран̣асампайутто, аттхи нӣваран̣авиппайутто. аттхи нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийо, аттхи нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийо. аттхи пара̄мат̣т̣хо, аттхи апара̄мат̣т̣хо. аттхи пара̄ма̄сасампайутто, аттхи пара̄ма̄савиппайутто. аттхи пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣хо, аттхи пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣хо. аттхи упа̄динно, аттхи анупа̄динно. аттхи упа̄да̄нийо, аттхи анупа̄да̄нийо. аттхи упа̄да̄насампайутто, аттхи упа̄да̄навиппайутто. аттхи упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийо, аттхи упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килесико, аттхи асам̣килесико. аттхи сам̣килит̣т̣хо, аттхи асам̣килит̣т̣хо. аттхи килесасампайутто, аттхи килесавиппайутто. аттхи килесавиппайуттасам̣килесико, аттхи килесавиппайуттаасам̣килесико. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи на дассанена паха̄таббо. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи на дассанена паха̄таббахетуко. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи савитакко, аттхи авитакко. аттхи савича̄ро, аттхи авича̄ро. аттхи саппӣтико, аттхи аппӣтико. аттхи пӣтисахагато, аттхи на пӣтисахагато. аттхи сукхасахагато, аттхи на сукхасахагато. аттхи упеккха̄сахагато, аттхи на упеккха̄сахагато. аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи на ка̄ма̄вачаро. аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи на рӯпа̄вачаро. аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи на арӯпа̄вачаро. аттхи парийа̄панно, аттхи апарийа̄панно. аттхи ниййа̄нико, аттхи аниййа̄нико. аттхи нийато, аттхи анийато. аттхи сауттаро, аттхи ануттаро. аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

66. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

(йатха̄ кусалаттике виттха̄ро, евам̣ саббепи тика̄ виттха̄ретабба̄.)

дукамӯлакам̣.

67. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

68. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

69. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

70. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

тикамӯлакам̣.

71. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

72. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

73. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи на хету сахетуко, аттхи на хету ахетуко.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

74. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи локийо, аттхи локуттаро.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

75. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

76. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

77. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

78. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

79. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

80. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

81. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

82. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи гантханийо, аттхи агантханийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

83. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

84. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

85. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи огханийо, аттхи аногханийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

86. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

87. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

88. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи йоганийо, аттхи айоганийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

89. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

90. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

91. екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо.

тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

убхатовад̣д̣хакам̣.

саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

апаропи саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

чатувӣсативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ чатувӣсативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

апаропи чатувӣсативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ чатувӣсативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

тим̣сативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄ …пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ тим̣сативидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, сотасампхассапаччайа̄ …пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄…пе… маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

апаропи бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̃н̃а̄ккхандхо аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, маносампхассаджа̄ сан̃н̃а̄. евам̣ бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо.

айам̣ вуччати сан̃н̃а̄ккхандхо.

4. сан̇кха̄раккхандхо

92. таттха катамо сан̇кха̄раккхандхо? екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като.

чатуббидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно.

пан̃чавидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сукхиндрийасампайутто, аттхи дуккхиндрийасампайутто, аттхи соманассиндрийасампайутто, аттхи доманассиндрийасампайутто, аттхи упеккхиндрийасампайутто. евам̣ пан̃чавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

чхаббидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ чхаббидхена сан̇кха̄раккхандхо.

саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄. евам̣ саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

ат̣т̣хавидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ аттхи сукхасахагата̄, аттхи дуккхасахагата̄, манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄. евам̣ ат̣т̣хавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

нававидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ нававидхена сан̇кха̄раккхандхо.

дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… ка̄йасампхассаджа̄ четана̄ аттхи сукхасахагата̄, аттхи дуккхасахагата̄, манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄ аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

93. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико. аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро. аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо. аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о. аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о. аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто. аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато. аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати. аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ. аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно. аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о. аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо. аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

94. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко. аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто. аттхи хету чева сахетуко ча, аттхи сахетуко чева на ча хету. аттхи хету чева хетусампайутто ча, аттхи хетусампайутто чева на ча хету. аттхи на хету сахетуко, аттхи на хету ахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи а̄саво, аттхи но а̄саво. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄саво чева са̄саво ча, аттхи са̄саво чева но ча а̄саво. аттхи а̄саво чева а̄савасампайутто ча, аттхи а̄савасампайутто чева но ча а̄саво. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво. аттхи сам̣йоджанам̣, аттхи но сам̣йоджанам̣. аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо. аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто. аттхи сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийо ча, аттхи сам̣йоджанийо чева но ча сам̣йоджанам̣. аттхи сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутто ча, аттхи сам̣йоджанасампайутто чева но ча сам̣йоджанам̣. аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

аттхи гантхо, аттхи но гантхо. аттхи гантханийо, аттхи агантханийо. аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто. аттхи гантхо чева гантханийо ча, аттхи гантханийо чева но ча гантхо. аттхи гантхо чева гантхасампайутто ча, аттхи гантхасампайутто чева но ча гантхо. аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо. аттхи огхо, аттхи но огхо. аттхи огханийо, аттхи аногханийо. аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто. аттхи огхо чева огханийо ча, аттхи огханийо чева но ча огхо. аттхи огхо чева огхасампайутто ча, аттхи огхасампайутто чева но ча огхо. аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо. аттхи його, аттхи но його. аттхи йоганийо, аттхи айоганийо. аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто. аттхи його чева йоганийо ча, аттхи йоганийо чева но ча його. аттхи його чева йогасампайутто ча, аттхи йогасампайутто чева но ча його. аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо. аттхи нӣваран̣ам̣, аттхи но нӣваран̣ам̣. аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо. аттхи нӣваран̣асампайутто, аттхи нӣваран̣авиппайутто. аттхи нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийо ча, аттхи нӣваран̣ийо чева но ча нӣваран̣ам̣. аттхи нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутто ча, аттхи нӣваран̣асампайутто чева но ча нӣваран̣ам̣. аттхи нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийо, аттхи нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийо.

аттхи пара̄ма̄со, аттхи но пара̄ма̄со. аттхи пара̄мат̣т̣хо, аттхи апара̄мат̣т̣хо. аттхи пара̄ма̄сасампайутто, аттхи пара̄ма̄савиппайутто. аттхи пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хо ча, аттхи пара̄мат̣т̣хо чева но ча пара̄ма̄со. аттхи пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣хо, аттхи пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣хо. аттхи упа̄динно, аттхи анупа̄динно. аттхи упа̄да̄нам̣, аттхи но упа̄да̄нам̣. аттхи упа̄да̄нийо, аттхи анупа̄да̄нийо. аттхи упа̄да̄насампайутто, аттхи упа̄да̄навиппайутто. аттхи упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийо ча, аттхи упа̄да̄нийо чева но ча упа̄да̄нам̣. аттхи упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутто ча, аттхи упа̄да̄насампайутто чева но ча упа̄да̄нам̣. аттхи упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийо, аттхи упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийо.

аттхи килесо, аттхи но килесо. аттхи сам̣килесико, аттхи асам̣килесико. аттхи сам̣килит̣т̣хо, аттхи асам̣килит̣т̣хо. аттхи килесасампайутто, аттхи килесавиппайутто. аттхи килесо чева сам̣килесико ча, аттхи сам̣килесико чева но ча килесо. аттхи килесо чева сам̣килит̣т̣хо ча, аттхи сам̣килит̣т̣хо чева но ча килесо. аттхи килесо чева килесасампайутто ча, аттхи килесасампайутто чева но ча килесо. аттхи килесавиппайуттасам̣килесико, аттхи килесавиппайуттаасам̣килесико. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи на дассанена паха̄таббо. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи на дассанена паха̄таббахетуко. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко.

аттхи савитакко, аттхи авитакко. аттхи савича̄ро, аттхи авича̄ро. аттхи саппӣтико, аттхи аппӣтико. аттхи пӣтисахагато, аттхи на пӣтисахагато. аттхи сукхасахагато, аттхи на сукхасахагато. аттхи упеккха̄сахагато, аттхи на упеккха̄сахагато. аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи на ка̄ма̄вачаро. аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи на рӯпа̄вачаро. аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи на арӯпа̄вачаро. аттхи парийа̄панно, аттхи апарийа̄панно. аттхи ниййа̄нико, аттхи аниййа̄нико. аттхи нийато, аттхи анийато. аттхи сауттаро, аттхи ануттаро. аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

95. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

дукамӯлакам̣.

96. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

97. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

98. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

99. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

тикамӯлакам̣.

100. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

101. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

102. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

103. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету чева сахетуко ча, аттхи сахетуко чева на ча хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

104. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету чева хетусампайутто ча, аттхи хетусампайутто чева на ча хету.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

105. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи на хету сахетуко, аттхи на хету ахетуко.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

106. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи локийо, аттхи локуттаро.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

107. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

108. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄саво, аттхи но а̄саво.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

109. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

110. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

111. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄саво чева са̄саво ча, аттхи са̄саво чева но ча а̄саво.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

112. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄саво чева а̄савасампайутто ча, аттхи а̄савасампайутто чева но ча а̄саво.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

113. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄савиппайуттаана̄саво.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

114. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанам̣, аттхи но сам̣йоджанам̣.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

115. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

116. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

117. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийо ча, аттхи сам̣йоджанийо чева но ча сам̣йоджанам̣.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

118. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутто ча, аттхи сам̣йоджанасампайутто чева но ча сам̣йоджанам̣.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

119. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

120. екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто.

дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи гантхо, аттхи но гантхо.

тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

убхатовад̣д̣хакам̣.

саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

апаропи саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто; аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена сан̇кха̄раккхандхо.

чатувӣсативидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ чатувӣсативидхена сан̇кха̄раккхандхо.

апаропи чатувӣсативидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… маносампхассаджа̄ четана̄; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ чатувӣсативидхена сан̇кха̄раккхандхо.

тим̣сативидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄ …пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ четана̄…пе… маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ тим̣сативидхена сан̇кха̄раккхандхо.

бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо.

апаропи бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ сан̇кха̄раккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто …пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, маносампхассаджа̄ четана̄. евам̣ бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо.

айам̣ вуччати сан̇кха̄раккхандхо.

5. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо

121. таттха катамо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо? екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като.

чатуббидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно.

пан̃чавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукхиндрийасампайутто, аттхи дуккхиндрийасампайутто, аттхи соманассиндрийасампайутто, аттхи доманассиндрийасампайутто, аттхи упеккхиндрийасампайутто. евам̣ пан̃чавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

чхаббидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чхаббидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

ат̣т̣хавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ ат̣т̣хавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

нававидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣. евам̣ нававидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

122. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико. аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро. аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо. аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о. аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о. аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто. аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато. аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати. аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ. аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно. аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о. аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо. аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

123. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто. аттхи на хету сахетуко, аттхи на хету ахетуко. аттхи локийо, аттхи локуттаро. аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо. аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво. аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто. аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво. аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо. аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто. аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

аттхи гантханийо, аттхи агантханийо. аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто. аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо. аттхи огханийо, аттхи аногханийо. аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто. аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо. аттхи йоганийо, аттхи айоганийо. аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто. аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо. аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо. аттхи нӣваран̣асампайутто, аттхи нӣваран̣авиппайутто. аттхи нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийо, аттхи нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийо.

аттхи пара̄мат̣т̣хо, аттхи апара̄мат̣т̣хо. аттхи пара̄ма̄сасампайутто, аттхи пара̄ма̄савиппайутто. аттхи пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣хо, аттхи пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣хо. аттхи упа̄динно, аттхи анупа̄динно. аттхи упа̄да̄нийо, аттхи анупа̄да̄нийо. аттхи упа̄да̄насампайутто, аттхи упа̄да̄навиппайутто. аттхи упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийо, аттхи упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийо. аттхи сам̣килесико, аттхи асам̣килесико. аттхи сам̣килит̣т̣хо, аттхи асам̣килит̣т̣хо. аттхи килесасампайутто, аттхи килесавиппайутто. аттхи килесавиппайуттасам̣килесико, аттхи килесавиппайуттаасам̣килесико. аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи на дассанена паха̄таббо. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббо. аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи на дассанена паха̄таббахетуко. аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко.

аттхи савитакко, аттхи авитакко. аттхи савича̄ро, аттхи авича̄ро. аттхи саппӣтико, аттхи аппӣтико. аттхи пӣтисахагато, аттхи на пӣтисахагато. аттхи сукхасахагато, аттхи на сукхасахагато. аттхи упеккха̄сахагато, аттхи на упеккха̄сахагато. аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи на ка̄ма̄вачаро. аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи на рӯпа̄вачаро. аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи на арӯпа̄вачаро, аттхи парийа̄панно, аттхи апарийа̄панно. аттхи ниййа̄нико, аттхи аниййа̄нико. аттхи нийато, аттхи анийато. аттхи сауттаро, аттхи ануттаро. аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

124. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

дукамӯлакам̣.

125. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

126. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

127. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто. аттхи випа̄ко…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

128. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто…пе… аттхи саран̣о, аттхи аран̣о.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

тикамӯлакам̣.

129. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

130. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи хетусампайутто, аттхи хетувиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

131. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи на хету сахетуко, аттхи на хетуахетуко.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи випа̄ко, аттхи випа̄кадхаммадхаммо, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

132. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи локийо, аттхи локуттаро.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи упа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийо, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийо…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

133. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кеначи вин̃н̃еййо, аттхи кеначи на вин̃н̃еййо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хасам̣килесико, аттхи асам̣килит̣т̣хаасам̣килесико…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

134. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи са̄саво, аттхи ана̄саво.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи савитаккасавича̄ро, аттхи авитаккавича̄раматто, аттхи авитаккаавича̄ро…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

135. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи а̄савасампайутто, аттхи а̄сававиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи пӣтисахагато, аттхи сукхасахагато, аттхи упеккха̄сахагато…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

136. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи а̄сававиппайуттаса̄саво, аттхи а̄сававиппайуттаана̄саво.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббо, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббо, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

137. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сам̣йоджанийо, аттхи асам̣йоджанийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи дассанена паха̄таббахетуко, аттхи бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко, аттхи нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

138. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сам̣йоджанасампайутто, аттхи сам̣йоджанавиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи а̄чайага̄мӣ, аттхи апачайага̄мӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

139. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо, аттхи сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи секкхо, аттхи асеккхо, аттхи невасеккхана̄секкхо…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

140. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи гантханийо, аттхи агантханийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи паритто, аттхи махаггато, аттхи аппама̄н̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

141. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи гантхасампайутто, аттхи гантхавиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи паритта̄рамман̣о, аттхи махаггата̄рамман̣о, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

142. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи гантхавиппайуттагантханийо, аттхи гантхавиппайуттаагантханийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи хӣно, аттхи маджджхимо, аттхи пан̣ӣто…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

143. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи огханийо, аттхи аногханийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи миччхаттанийато, аттхи самматтанийато, аттхи анийато…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

144. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи огхасампайутто, аттхи огхавиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи магга̄рамман̣о, аттхи маггахетуко, аттхи магга̄дхипати…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

145. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи огхавиппайуттаогханийо, аттхи огхавиппайуттааногханийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи уппанно, аттхи ануппанно, аттхи уппа̄дӣ…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

146. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи йоганийо, аттхи айоганийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи атӣто, аттхи ана̄гато, аттхи паччуппанно…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

147. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи йогасампайутто, аттхи йогавиппайутто.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи атӣта̄рамман̣о, аттхи ана̄гата̄рамман̣о, аттхи паччуппанна̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

148. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи йогавиппайуттайоганийо, аттхи йогавиппайуттаайоганийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи аджджхатто, аттхи бахиддхо, аттхи аджджхаттабахиддхо…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

149. екавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – пхассасампайутто.

дувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи нӣваран̣ийо, аттхи анӣваран̣ийо.

тивидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о…пе…. евам̣ дасавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

убхатовад̣д̣хакам̣.

саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

апаропи саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно. евам̣ саттавидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

чатувӣсативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като; чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чатувӣсативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

апаропи чатувӣсативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о; чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чатувӣсативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

тим̣сативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄ …пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ тим̣сативидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

бахувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… мановин̃н̃а̄н̣ам̣; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄ …пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно, чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ бахувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

апаропи бахувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – чаккхусампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; сотасампхассапаччайа̄…пе… гха̄насампхассапаччайа̄…пе… дживха̄сампхассапаччайа̄…пе… ка̄йасампхассапаччайа̄…пе… маносампхассапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайутто…пе… аттхи аджджхатта̄рамман̣о, аттхи бахиддха̄рамман̣о, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣о, аттхи ка̄ма̄вачаро, аттхи рӯпа̄вачаро, аттхи арӯпа̄вачаро, аттхи апарийа̄панно; чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ бахувидхена вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

айам̣ вуччати вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

150. пан̃чаккхандха̄ – рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

151. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

152. рӯпаккхандхо абйа̄като. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. две кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи. тайо кхандха̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. рӯпаккхандхо невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. рӯпаккхандхо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

рӯпаккхандхо асам̣килит̣т̣хасам̣килесико. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. рӯпаккхандхо авитаккаавича̄ро. тайо кхандха̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ савитаккасавича̄ро, сийа̄ авитаккавича̄раматто, сийа̄ авитаккаавича̄ро, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘савитаккасавича̄ро’’типи, ‘‘авитаккавича̄раматто’’типи, ‘‘авитаккаавича̄ро’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘пӣтисахагато’’типи, ‘‘сукхасахагато’’типи, ‘‘упеккха̄сахагато’’типи. ведана̄ккхандхо сийа̄ пӣтисахагато на сукхасахагато на упеккха̄сахагато, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘пӣтисахагато’’ти. тайо кхандха̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи.

рӯпаккхандхо нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. рӯпаккхандхо нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. рӯпаккхандхо нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мӣ. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. рӯпаккхандхо невасеккхана̄секкхо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄. рӯпаккхандхо паритто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ паритта̄, сийа̄ махаггата̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ паритта̄рамман̣а̄, сийа̄ махаггата̄рамман̣а̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘паритта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘махаггата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а̄’’типи. рӯпаккхандхо маджджхимо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ хӣна̄, сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. рӯпаккхандхо анийато. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ миччхаттанийата̄, сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄.

рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи; сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино; сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи; сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘аджджхатта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘бахиддха̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄’’типи. чатта̄ро кхандха̄ анидассанааппат̣игха̄. рӯпаккхандхо сийа̄ санидассанасаппат̣игхо, сийа̄ анидассанасаппат̣игхо, сийа̄ анидассанааппат̣игхо.

2. дукам̣

153. чатта̄ро кхандха̄ на хетӯ. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ хету, сийа̄ на хету. рӯпаккхандхо ахетуко. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сахетука̄, сийа̄ ахетука̄. рӯпаккхандхо хетувиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ хетусампайутта̄, сийа̄ хетувиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘хету чева сахетуко ча̄’’типи, ‘‘сахетуко чева на ча хетӯ’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’ти, сийа̄ сахетука̄ чева на ча хетӯ, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ хету чева сахетуко ча, сийа̄ сахетуко чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘хету чева сахетуко ча̄’’типи, ‘‘сахетуко чева на ча хетӯ’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘хету чева хетусампайутто ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутто чева на ча хетӯ’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ хету чева хетусампайутто ча, сийа̄ хетусампайутто чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘хету чева хетусампайутто ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутто чева на ча хетӯ’’типи. рӯпаккхандхо на хету ахетуко. тайо кхандха̄ сийа̄ на хетӯ сахетука̄, сийа̄ на хетӯ ахетука̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ на хету сахетуко, сийа̄ на хету ахетуко, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘на хету сахетуко’’типи, ‘‘на хету ахетуко’’типи.

саппаччайа̄, сан̇кхата̄.

чатта̄ро кхандха̄ анидассана̄. рӯпаккхандхо сийа̄ санидассано, сийа̄ анидассано. чатта̄ро кхандха̄ аппат̣игха̄. рӯпаккхандхо сийа̄ саппат̣игхо, сийа̄ аппат̣игхо. рӯпаккхандхо рӯпам̣. чатта̄ро кхандха̄ арӯпа̄. рӯпаккхандхо локийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄; кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

чатта̄ро кхандха̄ но а̄сава̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ а̄саво, сийа̄ но а̄саво. рӯпаккхандхо са̄саво. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄. рӯпаккхандхо а̄сававиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ а̄савасампайутта̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘а̄саво чева са̄саво ча̄’’ти, са̄саво чева но ча а̄саво. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ а̄саво чева са̄саво ча, сийа̄ са̄саво чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘а̄саво чева са̄саво ча̄’’типи, ‘‘са̄саво чева но ча а̄саво’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайутто ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутто чева но ча а̄саво’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ а̄саво чева а̄савасампайутто ча, сийа̄ а̄савасампайутто чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайутто ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутто чева но ча а̄саво’’типи. рӯпаккхандхо а̄сававиппайуттаса̄саво. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава̄’’типи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава̄’’типи.

чатта̄ро кхандха̄ но сам̣йоджана̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ сам̣йоджанам̣, сийа̄ но сам̣йоджанам̣. рӯпаккхандхо сам̣йоджанийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣йоджанийа̄, сийа̄ асам̣йоджанийа̄. рӯпаккхандхо сам̣йоджанавиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийо ча̄’’ти, ‘‘сам̣йоджанийо чева но ча сам̣йоджанам̣’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийо ча, сийа̄ сам̣йоджанийо чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийо ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанийо чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутто ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутто чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутто ча, сийа̄ сам̣йоджанасампайутто чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутто ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутто чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. рӯпаккхандхо сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄’’типи.

чатта̄ро кхандха̄ но гантха̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ гантхо, сийа̄ но гантхо. рӯпаккхандхо гантханийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ гантханийа̄, сийа̄ агантханийа̄. рӯпаккхандхо гантхавиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ гантхасампайутта̄, сийа̄ гантхавиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘гантхо чева гантханийо ча̄’’ти, ‘‘гантханийо чева но ча гантхо’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантханийа̄ чева но ча гантха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантха̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ гантхо чева гантханийо ча, сийа̄ гантханийо чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘гантхо чева гантханийо ча̄’’типи, ‘‘гантханийо чева но ча гантхо’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘гантхо чева гантхасампайутто ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутто чева но ча гантхо’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ гантхо чева гантхасампайутто ча, сийа̄ гантхасампайутто чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘гантхо чева гантхасампайутто ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутто чева но ча гантхо’’ти пи. рӯпаккхандхо гантхавиппайуттагантханийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа̄’’типи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа̄’’типи.

чатта̄ро кхандха̄ но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ нӣваран̣ам̣, сийа̄ но нӣваран̣ам̣. рӯпаккхандхо нӣваран̣ийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ нӣваран̣ийа̄, сийа̄ анӣваран̣ийа̄. рӯпаккхандхо нӣваран̣авиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийо ча̄’’ти, ‘‘нӣваран̣ийо чева но ча нӣваран̣ам̣’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийо ча, сийа̄ нӣваран̣ийо чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийо ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣ийо чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутто ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутто чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутто ча, сийа̄ нӣваран̣асампайутто чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутто ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутто чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. рӯпаккхандхо нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄’’типи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄’’типи.

чатта̄ро кхандха̄ но пара̄ма̄са̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ пара̄ма̄со, сийа̄ но пара̄ма̄со. рӯпаккхандхо пара̄мат̣т̣хо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ апара̄мат̣т̣ха̄. рӯпаккхандхо пара̄ма̄савиппайутто. тайо кхандха̄ сийа̄ пара̄ма̄сасампайутта̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ пара̄ма̄сасампайутто, сийа̄ пара̄ма̄савиппайутто, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘пара̄ма̄сасампайутто’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайутто’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хо ча̄’’ти, ‘‘пара̄мат̣т̣хо чева но ча пара̄ма̄со’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хо ча, сийа̄ пара̄мат̣т̣хо чева но ча пара̄ма̄со, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хо ча̄’’типи, ‘‘пара̄мат̣т̣хо чева но ча пара̄ма̄со’’типи. рӯпаккхандхо пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣хо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄’’типи.

рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ са̄рамман̣а̄. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо читтам̣. чатта̄ро кхандха̄ но читта̄. тайо кхандха̄ четасика̄. две кхандха̄ ачетасика̄. тайо кхандха̄ читтасампайутта̄. рӯпаккхандхо читтавиппайутто. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо на ваттаббо – ‘‘читтена сампайутто’’типи, ‘‘читтена виппайутто’’типи. тайо кхандха̄ читтасам̣сат̣т̣ха̄. рӯпаккхандхо читтависам̣сат̣т̣хо. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо на ваттаббо – ‘‘читтена сам̣сат̣т̣хо’’типи, ‘‘читтена висам̣сат̣т̣хо’’типи. тайо кхандха̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо но читтасамут̣т̣ха̄но. рӯпаккхандхо сийа̄ читтасамут̣т̣ха̄но, сийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄но. тайо кхандха̄ читтасахабхуно. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо но читтасахабхӯ. рӯпаккхандхо сийа̄ читтасахабхӯ, сийа̄ но читтасахабхӯ. тайо кхандха̄ читта̄нупариваттино. вин̃н̃а̄н̣аккхандхо но читта̄нупариватти. рӯпаккхандхо сийа̄ читта̄нупариватти, сийа̄ но читта̄нупариватти. тайо кхандха̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. две кхандха̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. тайо кхандха̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. две кхандха̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. тайо кхандха̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. две кхандха̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино.

вин̃н̃а̄н̣аккхандхо аджджхаттико. тайо кхандха̄ ба̄хира̄. рӯпаккхандхо сийа̄ аджджхаттико, сийа̄ ба̄хиро. чатта̄ро кхандха̄ но упа̄да̄. рӯпаккхандхо сийа̄ упа̄да̄, сийа̄ но упа̄да̄, сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄. чатта̄ро кхандха̄ но упа̄да̄на̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ упа̄да̄нам̣, сийа̄ но упа̄да̄нам̣. рӯпаккхандхо упа̄да̄нийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ упа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄да̄нийа̄. рӯпаккхандхо упа̄да̄навиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийо ча̄’’ти, ‘‘упа̄да̄нийо чева но ча упа̄да̄нам̣’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийо ча, сийа̄ упа̄да̄нийо чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийо ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄нийо чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутто ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутто чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутто ча, сийа̄ упа̄да̄насампайутто чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутто ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутто чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. рӯпаккхандхо упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄’’типи, ‘‘упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄’’типи.

чатта̄ро кхандха̄ но килеса̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ килесо, сийа̄ но килесо. рӯпаккхандхо сам̣килесико. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килесика̄. рӯпаккхандхо асам̣килит̣т̣хо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣ха̄. рӯпаккхандхо килесавиппайутто. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ килесасампайутта̄, сийа̄ килесавиппайутта̄. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘килесо чева сам̣килесико ча̄’’ти, ‘‘сам̣килесико чева но ча килесо’’. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ килесо чева сам̣килесико ча, сийа̄ сам̣килесико чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘килесо чева сам̣килесико ча̄’’типи, ‘‘сам̣килесико чева но ча килесо’’типи. рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хо ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣хо чева но ча килесо’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ килесо чева сам̣килит̣т̣хо ча, сийа̄ сам̣килит̣т̣хо чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хо ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣хо чева но ча килесо’’типи.

рӯпаккхандхо на ваттаббо – ‘‘килесо чева килесасампайутто ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутто чева но ча килесо’’типи. тайо кхандха̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄’’ти. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ килесо чева килесасампайутто ча, сийа̄ килесасампайутто чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббо – ‘‘килесо чева килесасампайутто ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутто чева но ча килесо’’типи. рӯпаккхандхо килесавиппайуттасам̣килесико. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄, сийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика̄’’типи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика̄’’типи.

рӯпаккхандхо на дассанена паха̄таббо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ на дассанена паха̄табба̄. рӯпаккхандхо на бха̄вана̄йа паха̄таббо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. рӯпаккхандхо на дассанена паха̄таббахетуко. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. рӯпаккхандхо на бха̄вана̄йа паха̄таббахетуко. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. рӯпаккхандхо авитакко. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. рӯпаккхандхо авича̄ро. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. рӯпаккхандхо аппӣтико, чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. рӯпаккхандхо на пӣтисахагато. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. две кхандха̄ на сукхасахагата̄. тайо кхандха̄ сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. две кхандха̄ на упеккха̄сахагата̄. тайо кхандха̄ сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄.

рӯпаккхандхо ка̄ма̄вачаро. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. рӯпаккхандхо на рӯпа̄вачаро. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ рӯпа̄вачара̄, сийа̄ на рӯпа̄вачара̄. рӯпаккхандхо на арӯпа̄вачаро. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ арӯпа̄вачара̄, сийа̄ на арӯпа̄вачара̄. рӯпаккхандхо парийа̄панно. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄. рӯпаккхандхо аниййа̄нико. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. рӯпаккхандхо анийато. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. рӯпаккхандхо сауттаро. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄. рӯпаккхандхо аран̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ саран̣а̄, сийа̄ аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

кхандхавибхан̇го нит̣т̣хито.

2. а̄йатанавибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

154. два̄даса̄йатана̄ни – чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣.

чаккхум̣ аниччам̣ дуккхам̣ анатта̄ випарин̣а̄мадхаммам̣. рӯпа̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. сотам̣ аниччам̣ дуккхам̣ анатта̄ випарин̣а̄мадхаммам̣. садда̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. гха̄нам̣ аниччам̣ дуккхам̣ анатта̄ випарин̣а̄мадхаммам̣. гандха̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. дживха̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. раса̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. ка̄йо аниччо дуккхо анатта̄ випарин̣а̄мадхаммо. пхот̣т̣хабба̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄. мано аниччо дуккхо анатта̄ випарин̣а̄мадхаммо. дхамма̄ аничча̄ дуккха̄ анатта̄ випарин̣а̄мадхамма̄.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

155. два̄даса̄йатана̄ни – чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣.

156. таттха катамам̣ чаккха̄йатанам̣? йам̣ чаккху [чаккхум̣ (сӣ. сйа̄. ка.) дха. са. 596-599] чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до аттабха̄вапарийа̄панно анидассано саппат̣игхо, йена чаккхуна̄ анидассанена саппат̣игхена рӯпам̣ санидассанам̣ саппат̣игхам̣ пасси ва̄ пассати ва̄ пассиссати ва̄ пассе ва̄, чаккхумпетам̣ чаккха̄йатанампетам̣ чаккхудха̄тупеса̄ чаккхундрийампетам̣ локопесо два̄ра̄песа̄ самуддопесо пан̣д̣арампетам̣ кхеттампетам̣ ваттхумпетам̣ неттампетам̣ найанампетам̣ оримам̣ тӣрампетам̣ сун̃н̃о га̄мопесо. идам̣ вуччати ‘‘чаккха̄йатанам̣’’.

157. таттха катамам̣ сота̄йатанам̣? йам̣ сотам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до аттабха̄вапарийа̄панно анидассано саппат̣игхо, йена сотена анидассанена саппат̣игхена саддам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ сун̣и ва̄ сун̣а̄ти ва̄ сун̣иссати ва̄ сун̣е ва̄, сотампетам̣ сота̄йатанампетам̣ сотадха̄тупеса̄ сотиндрийампетам̣ локопесо два̄ра̄песа̄ самуддопесо пан̣д̣арампетам̣ кхеттампетам̣ ваттхумпетам̣ оримам̣ тӣрампетам̣ сун̃н̃о га̄мопесо. идам̣ вуччати ‘‘сота̄йатанам̣’’.

158. таттха катамам̣ гха̄на̄йатанам̣? йам̣ гха̄нам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до аттабха̄вапарийа̄панно анидассано саппат̣игхо, йена гха̄нена анидассанена саппат̣игхена гандхам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ гха̄йи ва̄ гха̄йати ва̄ гха̄йиссати ва̄ гха̄йе ва̄, гха̄нампетам̣ гха̄на̄йатанампетам̣ гха̄надха̄тупеса̄ гха̄ниндрийампетам̣ локопесо два̄ра̄песа̄ самуддопесо пан̣д̣арампетам̣ кхеттампетам̣ ваттхумпетам̣ оримам̣ тӣрампетам̣ сун̃н̃о га̄мопесо. идам̣ вуччати ‘‘гха̄на̄йатанам̣’’.

159. таттха катамам̣ дживха̄йатанам̣? йа̄ дживха̄ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до аттабха̄вапарийа̄панно анидассано саппат̣игхо, йа̄йа дживха̄йа анидассана̄йа саппат̣игха̄йа расам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ са̄йи ва̄ са̄йати ва̄ са̄йиссати ва̄ са̄йе ва̄, дживха̄песа̄ дживха̄йатанампетам̣ дживха̄дха̄тупеса̄ джӣвхиндрийампетам̣ локопесо два̄ра̄песа̄ самуддопесо пан̣д̣арампетам̣ кхеттампетам̣ ваттхумпетам̣ оримам̣ тӣрампетам̣ сун̃н̃о га̄мопесо. идам̣ вуччати ‘‘дживха̄йатанам̣’’.

160. таттха катамам̣ ка̄йа̄йатанам̣? йо ка̄йо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до аттабха̄вапарийа̄панно анидассано саппат̣игхо, йена ка̄йена анидассанена саппат̣игхена пхот̣т̣хаббам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ пхуси ва̄ пхусати ва̄ пхусиссати ва̄ пхусе ва̄, ка̄йопесо ка̄йа̄йатанампетам̣ ка̄йадха̄тупеса̄ ка̄йиндрийампетам̣ локопесо два̄ра̄песа̄ самуддопесо пан̣д̣арампетам̣ кхеттампетам̣ ваттхумпетам̣ оримам̣ тӣрампетам̣ сун̃н̃о га̄мопесо. идам̣ вуччати ‘‘ка̄йа̄йатанам̣’’.

161. таттха катамам̣ мана̄йатанам̣? екавидхена мана̄йатанам̣ – пхассасампайуттам̣.

дувидхена мана̄йатанам̣ – аттхи сахетукам̣, аттхи ахетукам̣.

тивидхена мана̄йатанам̣ – аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣.

чатуббидхена мана̄йатанам̣ – аттхи ка̄ма̄вачарам̣, аттхи рӯпа̄вачарам̣, аттхи арӯпа̄вачарам̣, аттхи апарийа̄паннам̣.

пан̃чавидхена мана̄йатанам̣ – аттхи сукхиндрийасампайуттам̣, аттхи дуккхиндрийасампайуттам̣, аттхи соманассиндрийасампайуттам̣, аттхи доманассиндрийасампайуттам̣, аттхи упеккхиндрийасампайуттам̣.

чхаббидхена мана̄йатанам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чхаббидхена мана̄йатанам̣.

саттавидхена мана̄йатанам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ саттавидхена мана̄йатанам̣.

ат̣т̣хавидхена мана̄йатанам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ ат̣т̣хавидхена мана̄йатанам̣.

нававидхена мана̄йатанам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣. евам̣ нававидхена мана̄йатанам̣.

дасавидхена мана̄йатанам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣. евам̣ дасавидхена мана̄йатанам̣.

екавидхена мана̄йатанам̣ – пхассасампайуттам̣.

дувидхена мана̄йатанам̣ – аттхи сахетукам̣, аттхи ахетукам̣.

тивидхена мана̄йатанам̣ – аттхи сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, аттхи дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, аттхи адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣…пе…. евам̣ бахувидхена мана̄йатанам̣. идам̣ вуччати ‘‘мана̄йатанам̣’’.

162. таттха катамам̣ рӯпа̄йатанам̣? йам̣ рӯпам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа ван̣н̣анибха̄ санидассанам̣ саппат̣игхам̣ нӣлам̣ пӣтакам̣ лохитакам̣ [пӣтам̣ лохитам̣ (сӣ.)] ода̄там̣ ка̄л̣акам̣ ман̃джит̣т̣хакам̣ [ман̃джет̣т̣хакам̣ (сӣ. сйа̄.)] хари хариван̣н̣ам̣ амбан̇кураван̣н̣ам̣ дӣгхам̣ рассам̣ ан̣ум̣ тхӯлам̣ ват̣т̣ам̣ париман̣д̣алам̣ чатурассам̣ чхал̣ам̣сам̣ ат̣т̣хам̣сам̣ сол̣асам̣сам̣ ниннам̣ тхалам̣ чха̄йа̄ а̄тапо а̄локо андхака̄ро аббха̄ махика̄ дхӯмо раджо чандаман̣д̣аласса ван̣н̣анибха̄ сӯрийаман̣д̣аласса [сурийаман̣д̣аласса (сӣ. сйа̄. кам̣.)] ван̣н̣анибха̄ та̄ракарӯпа̄нам̣ ван̣н̣анибха̄ а̄да̄саман̣д̣аласса ван̣н̣анибха̄ ман̣исан̇кхамуттавел̣урийасса ван̣н̣анибха̄ джа̄тарӯпараджатасса ван̣н̣анибха̄, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа ван̣н̣анибха̄ санидассанам̣ саппат̣игхам̣, йам̣ рӯпам̣ санидассанам̣ саппат̣игхам̣ чаккхуна̄ анидассанена саппат̣игхена пасси ва̄ пассати ва̄ пассиссати ва̄ пассе ва̄, рӯпампетам̣ рӯпа̄йатанампетам̣ рӯпадха̄тупеса̄. идам̣ вуччати ‘‘рӯпа̄йатанам̣’’.

163. таттха катамам̣ садда̄йатанам̣? йо саддо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо бхерисаддо мудин̇гасаддо [мутин̇гасаддхо (сӣ.)] сан̇кхасаддо пан̣авасаддо гӣтасаддо ва̄дитасаддо саммасаддо па̄н̣исаддо сатта̄нам̣ ниггхосасаддо дха̄тӯнам̣ саннигха̄тасаддо ва̄тасаддо удакасаддо мануссасаддо амануссасаддо, йо ва̄ панан̃н̃опи аттхи саддо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо, йам̣ саддам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ сотена анидассанена саппат̣игхена сун̣и ва̄ сун̣а̄ти ва̄ сун̣иссати ва̄ сун̣е ва̄, саддопесо садда̄йатанампетам̣ саддадха̄тупеса̄. идам̣ вуччати ‘‘садда̄йатанам̣’’.

164. таттха катамам̣ гандха̄йатанам̣? йо гандхо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо мӯлагандхо са̄рагандхо тачагандхо паттагандхо пуппхагандхо пхалагандхо а̄магандхо виссагандхо сугандхо дуггандхо, йо ва̄ панан̃н̃опи аттхи гандхо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо, йам̣ гандхам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ гха̄нена анидассанена саппат̣игхена гха̄йи ва̄ гха̄йати ва̄ гха̄йиссати ва̄ гха̄йе ва̄, гандхопесо гандха̄йатанампетам̣ гандхадха̄тупеса̄. идам̣ вуччати ‘‘гандха̄йатанам̣’’.

165. таттха катамам̣ раса̄йатанам̣? йо расо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо мӯларасо кхандхарасо тачарасо паттарасо пуппхарасо пхаларасо амбилам̣ мадхурам̣ титтакам̣ кат̣укам̣ лон̣икам̣ [лапилакам̣ (сӣ.), лампикам̣ (ка. сӣ.)] кха̄рикам̣ ламбикам̣ каса̄во са̄ду аса̄ду, йо ва̄ панан̃н̃опи аттхи расо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо, йам̣ расам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ дживха̄йа анидассана̄йа саппат̣игха̄йа са̄йи ва̄ са̄йати ва̄ са̄йиссати ва̄ са̄йе ва̄, расопесо раса̄йатанампетам̣ расадха̄тупеса̄. идам̣ вуччати ‘‘раса̄йатанам̣’’.

166. таттха катамам̣ пхот̣т̣хабба̄йатанам̣? патхавӣдха̄ту теджодха̄ту ва̄йодха̄ту каккхал̣ам̣ мудукам̣ сан̣хам̣ пхарусам̣ сукхасампхассам̣ дуккхасампхассам̣ гарукам̣ лахукам̣, йам̣ пхот̣т̣хаббам̣ анидассанам̣ саппат̣игхам̣ ка̄йена анидассанена саппат̣игхена пхуси ва̄ пхусати ва̄ пхусиссати ва̄ пхусе ва̄, пхот̣т̣хаббопесо пхот̣т̣хабба̄йатанампетам̣ пхот̣т̣хаббадха̄тупеса̄. идам̣ вуччати ‘‘пхот̣т̣хабба̄йатанам̣’’.

167. таттха катамам̣ дхамма̄йатанам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, йан̃ча рӯпам̣ анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣, асан̇кхата̄ ча дха̄ту.

таттха катамо ведана̄ккхандхо? екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто. дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко. тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена ведана̄ккхандхо. айам̣ вуччати ‘‘ведана̄ккхандхо’’.

таттха катамо сан̃н̃а̄ккхандхо? екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто. дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко. тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо. айам̣ вуччати ‘‘сан̃н̃а̄ккхандхо’’.

таттха катамо сан̇кха̄раккхандхо? екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто. дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи на хету. тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо. айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄раккхандхо’’.

таттха катамам̣ рӯпам̣ анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣? иттхиндрийам̣ пурисиндрийам̣…пе… кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро. идам̣ вуччати рӯпам̣ ‘‘анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣’’.

таттха катама̄ асан̇кхата̄ дха̄ту? ра̄гаккхайо, досаккхайо, мохаккхайо – айам̣ вуччати ‘‘асан̇кхата̄ дха̄ту’’.

идам̣ вуччати дхамма̄йатанам̣.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

168. два̄даса̄йатана̄ни – чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣.

169. два̄дасаннам̣ а̄йатана̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

170. даса̄йатана̄ абйа̄ката̄. два̄йатана̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи. мана̄йатанам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи. даса̄йатана̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. два̄йатана̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

пан̃ча̄йатана̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. садда̄йатанам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. чатта̄ро а̄йатана̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄да̄нийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. даса̄йатана̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. даса̄йатана̄ авитаккаавича̄ра̄. мана̄йатанам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘савитаккасавича̄ра’’нтипи, ‘‘авитаккавича̄раматта’’нтипи, ‘‘авитаккаавича̄ра’’нтипи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи. два̄йатана̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи.

даса̄йатана̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. два̄йатана̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. даса̄йатана̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. два̄йатана̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. даса̄йатана̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. два̄йатана̄ сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. даса̄йатана̄ невасеккхана̄секкха̄. два̄йатана̄ сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄. даса̄йатана̄ паритта̄. два̄йатана̄ сийа̄ паритта̄, сийа̄ махаггата̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. два̄йатана̄ сийа̄ паритта̄рамман̣а̄, сийа̄ махаггата̄рамман̣а̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘паритта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘махаггата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а̄’’типи. даса̄йатана̄ маджджхима̄. два̄йатана̄ сийа̄ хӣна̄, сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. даса̄йатана̄ анийата̄. два̄йатана̄ сийа̄ миччхаттанийата̄, сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄.

даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. два̄йатана̄ сийа̄ магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи. пан̃ча̄йатана̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ уппа̄дино, на ваттабба̄ – ‘‘ануппанна̄’’ти. садда̄йатанам̣ сийа̄ уппаннам̣, сийа̄ ануппаннам̣, на ваттаббам̣ – ‘‘уппа̄дӣ’’ти. пан̃ча̄йатана̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ уппаннам̣, сийа̄ ануппаннам̣, сийа̄ уппа̄ди, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘уппанна’’нтипи, ‘‘ануппанна’’нтипи, ‘‘уппа̄дӣ’’типи. ека̄даса̄йатана̄ сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ атӣтам̣, сийа̄ ана̄гатам̣, сийа̄ паччуппаннам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘атӣта’’нтипи, ‘‘ана̄гата’’нтипи, ‘‘паччуппанна’’нтипи. даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. два̄йатана̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи; сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. два̄йатана̄ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘аджджхатта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘бахиддха̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄’’типи. рӯпа̄йатанам̣ санидассанасаппат̣игхам̣. нава̄йатана̄ анидассанасаппат̣игха̄. два̄йатана̄ анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

171. ека̄даса̄йатана̄ на хетӯ. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ хету, сийа̄ на хету. даса̄йатана̄ ахетука̄. два̄йатана̄ сийа̄ сахетука̄, сийа̄ ахетука̄. даса̄йатана̄ хетувиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ хетусампайутта̄, сийа̄ хетувиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’типи, ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева сахетукан̃ча̄’’ти, сийа̄ сахетукан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сахетукан̃чева на ча хетӯ’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ хету чева сахетукан̃ча, сийа̄ сахетукан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева сахетукан̃ча̄’’типи, ‘‘сахетукан̃чева на ча хетӯ’’типи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева хетусампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ хетусампайуттан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘хетусампайуттан̃чева на ча хетӯ’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ хету чева хетусампайуттан̃ча, сийа̄ хетусампайуттан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева хетусампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘хетусампайуттан̃чева на ча хетӯ’’типи. даса̄йатана̄ на хетӯахетука̄. мана̄йатанам̣ сийа̄ на хетусахетукам̣, сийа̄ на хетуахетукам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ на хетусахетукам̣, сийа̄ на хетуахетукам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘на хетусахетука’’нтипи, ‘‘на хетуахетука’’нтипи.

ека̄даса̄йатана̄ саппаччайа̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ саппаччайам̣, сийа̄ аппаччайам̣. ека̄даса̄йатана̄ сан̇кхата̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сан̇кхатам̣, сийа̄ асан̇кхатам̣. рӯпа̄йатанам̣ санидассанам̣. ека̄даса̄йатана̄ анидассана̄. даса̄йатана̄ саппат̣игха̄. два̄йатана̄ аппат̣игха̄. даса̄йатана̄ рӯпа̄. мана̄йатанам̣ арӯпам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. даса̄йатана̄ локийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄; кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

ека̄даса̄йатана̄ но а̄сава̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ а̄саво, сийа̄ но а̄саво. даса̄йатана̄ са̄сава̄. два̄йатана̄ сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄. даса̄йатана̄ а̄сававиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ а̄савасампайутта̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева са̄саван̃ча̄’’ти, сийа̄ са̄саван̃чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘са̄саван̃чева но ча а̄саво’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ а̄саво чева са̄саван̃ча, сийа̄ са̄саван̃чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева са̄саван̃ча̄’’типи, ‘‘са̄саван̃чева но ча а̄саво’’типи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча, сийа̄ а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво’’типи. даса̄йатана̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄. два̄йатана̄ сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава̄’’типи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава̄’’типи.

ека̄даса̄йатана̄ но сам̣йоджана̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сам̣йоджанам̣, сийа̄ но сам̣йоджанам̣. даса̄йатана̄ сам̣йоджанийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣йоджанийа̄, сийа̄ асам̣йоджанийа̄. даса̄йатана̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийан̃ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанийан̃чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанийан̃чева но ча сам̣йоджана’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийан̃ча, сийа̄ сам̣йоджанийан̃чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийа’’нтипи, ‘‘сам̣йоджанийан̃чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджана’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча, сийа̄ сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. даса̄йатана̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄’’типи.

ека̄даса̄йатана̄ но гантха̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ гантхо, сийа̄ но гантхо. даса̄йатана̄ гантханийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ гантханийа̄, сийа̄ агантханийа̄. даса̄йатана̄ гантхавиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ гантхасампайутта̄, сийа̄ гантхавиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’ти, гантханийа̄ чева но ча гантха̄. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантханийан̃ча̄’’ти, сийа̄ гантханийан̃чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантханийан̃чева но ча гантхо’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ гантхо чева гантханийан̃ча, сийа̄ гантханийан̃чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантханийан̃ча̄’’типи, ‘‘гантханийан̃чева но ча гантхо’’типи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантхасампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ гантхо чева гантхасампайуттан̃ча, сийа̄ гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантхасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо’’типи. даса̄йатана̄ гантхавиппайуттагантханийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа̄’’типи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа̄’’типи.

ека̄даса̄йатана̄ но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ нӣваран̣ам̣, сийа̄ но нӣваран̣ам̣. даса̄йатана̄ нӣваран̣ийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ нӣваран̣ийа̄, сийа̄ анӣваран̣ийа̄. даса̄йатана̄ нӣваран̣авиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийан̃ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣ийан̃чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ийан̃чева но ча нӣваран̣а’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийан̃ча, сийа̄ нӣваран̣ийан̃чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийан̃ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣ийан̃чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣а’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча, сийа̄ нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. даса̄йатана̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄’’типи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄’’типи.

ека̄даса̄йатана̄ но пара̄ма̄са̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ пара̄ма̄со, сийа̄ но пара̄ма̄со. даса̄йатана̄ пара̄мат̣т̣ха̄. два̄йатана̄ сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ апара̄мат̣т̣ха̄. даса̄йатана̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. мана̄йатанам̣ сийа̄ пара̄ма̄сасампайуттам̣, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ пара̄ма̄сасампайуттам̣, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄ма̄сасампайутта’’нтипи, ‘‘пара̄ма̄савиппайутта’’нтипи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’ти, ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хан̃ча̄’’ти, сийа̄ пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хан̃ча, сийа̄ пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хан̃ча̄’’типи, ‘‘пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со’’типи. даса̄йатана̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄. два̄йатана̄ сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄’’типи.

даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. мана̄йатанам̣ са̄рамман̣ам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣. мана̄йатанам̣ читтам̣. ека̄даса̄йатана̄ но читта̄. ека̄даса̄йатана̄ ачетасика̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ четасикам̣, сийа̄ ачетасикам̣. даса̄йатана̄ читтавиппайутта̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасампайуттам̣, сийа̄ читтавиппайуттам̣. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сампайутта’’нтипи, ‘‘читтена виппайутта’’нтипи. даса̄йатана̄ читтависам̣сат̣т̣ха̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хам̣, сийа̄ читтависам̣сат̣т̣хам̣. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сам̣сат̣т̣ха’’нтипи, ‘‘читтена висам̣сат̣т̣ха’’нтипи. чха̄йатана̄ но читтасамут̣т̣ха̄на̄. чха̄йатана̄ сийа̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄, сийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄на̄. ека̄даса̄йатана̄ но читтасахабхуно. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасахабхӯ, сийа̄ но читтасахабхӯ. ека̄даса̄йатана̄ но читта̄нупариваттино. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читта̄нупариватти, сийа̄ но читта̄нупариватти. ека̄даса̄йатана̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣. ека̄даса̄йатана̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. ека̄даса̄йатана̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти.

чха̄йатана̄ аджджхаттика̄. чха̄йатана̄ ба̄хира̄. нава̄йатана̄ упа̄да̄. два̄йатана̄ но упа̄да̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ упа̄да̄, сийа̄ но упа̄да̄. пан̃ча̄йатана̄ упа̄динна̄. садда̄йатанам̣ анупа̄диннам̣. чха̄йатана̄ сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄. ека̄даса̄йатана̄ но упа̄да̄на̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ упа̄да̄нам̣, сийа̄ но упа̄да̄нам̣. даса̄йатана̄ упа̄да̄нийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ упа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄да̄нийа̄. даса̄йатана̄ упа̄да̄навиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийан̃ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄нийан̃чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нийан̃чева но ча упа̄да̄на’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийан̃ча, сийа̄ упа̄да̄нийан̃чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийан̃ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄нийан̃чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нийан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄на’’нти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча, сийа̄ упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. даса̄йатана̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ упа̄да̄насампайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄’’типи, ‘‘упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄’’типи.

ека̄даса̄йатана̄ но килеса̄. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ килесо, сийа̄ но килесо. даса̄йатана̄ сам̣килесика̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килесика̄. даса̄йатана̄ асам̣килит̣т̣ха̄. два̄йатана̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣ха̄. даса̄йатана̄ килесавиппайутта̄. два̄йатана̄ сийа̄ килесасампайутта̄, сийа̄ килесавиппайутта̄. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄’’. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килесикан̃ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килесикан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣килесикан̃чева но ча килесо’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ килесо чева сам̣килесикан̃ча, сийа̄ сам̣килесикан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килесикан̃ча̄’’типи, ‘‘сам̣килесикан̃чева но ча килесо’’типи. даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча, сийа̄ сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо’’типи.

даса̄йатана̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча на килеса̄’’типи. мана̄йатанам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева килесасампайуттан̃ча̄’’ти, сийа̄ килесасампайуттан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесасампайуттан̃чева но ча килесо’’ти. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ килесо чева килесасампайуттан̃ча, сийа̄ килесасампайуттан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева килесасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘килесасампайуттан̃чева но ча килесо’’типи. даса̄йатана̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄. два̄йатана̄ сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄, сийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика̄’’типи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика̄’’типи.

даса̄йатана̄ на дассанена паха̄табба̄. два̄йатана̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ на дассанена паха̄табба̄. даса̄йатана̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. два̄йатана̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. даса̄йатана̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. два̄йатана̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. даса̄йатана̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. два̄йатана̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. даса̄йатана̄ авитакка̄. два̄йатана̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. даса̄йатана̄ авича̄ра̄. два̄йатана̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. даса̄йатана̄ аппӣтика̄. два̄йатана̄ сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. даса̄йатана̄ на пӣтисахагата̄. два̄йатана̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. даса̄йатана̄ на сукхасахагата̄. два̄йатана̄ сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. даса̄йатана̄ на упеккха̄сахагата̄. два̄йатана̄ сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄.

даса̄йатана̄ ка̄ма̄вачара̄. два̄йатана̄ сийа̄ ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. даса̄йатана̄ на рӯпа̄вачара̄. два̄йатана̄ сийа̄ рӯпа̄вачара̄, сийа̄ на рӯпа̄вачара̄. даса̄йатана̄ на арӯпа̄вачара̄. два̄йатана̄ сийа̄ арӯпа̄вачара̄, сийа̄ на арӯпа̄вачара̄. даса̄йатана̄ парийа̄панна̄. два̄йатана̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄. даса̄йатана̄ аниййа̄ника̄. два̄йатана̄ сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. даса̄йатана̄ анийата̄. два̄йатана̄ сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. даса̄йатана̄ сауттара̄. два̄йатана̄ сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄. даса̄йатана̄ аран̣а̄. два̄йатана̄ сийа̄ саран̣а̄, сийа̄ аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

а̄йатанавибхан̇го нит̣т̣хито.

3. дха̄тувибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

172. чха дха̄туйо – патхавӣдха̄ту [пат̣хавӣдха̄ту (сӣ. сйа̄.) евамупарипи], а̄подха̄ту, теджодха̄ту, ва̄йодха̄ту, а̄ка̄садха̄ту, вин̃н̃а̄н̣адха̄ту.

173. таттха катама̄ патхавӣдха̄ту? патхавӣдха̄тудвайам̣ – аттхи аджджхаттика̄, аттхи ба̄хира̄. таттха катама̄ аджджхаттика̄ патхавӣдха̄ту? йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ каккхал̣ам̣ кхаригатам̣ каккхал̣аттам̣ каккхал̣абха̄во аджджхаттам̣ упа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – кеса̄ лома̄ накха̄ данта̄ тачо мам̣сам̣ нха̄ру [наха̄ру (сӣ.)] ат̣т̣хи ат̣т̣химин̃джам̣ [ат̣т̣химин̃джа̄ (сӣ.)] ваккам̣ хадайам̣ йаканам̣ киломакам̣ пихакам̣ паппха̄сам̣ антам̣ антагун̣ам̣ ударийам̣ карӣсам̣, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи аджджхаттам̣ паччаттам̣ каккхал̣ам̣ кхаригатам̣ каккхал̣аттам̣ каккхал̣абха̄во аджджхаттам̣ упа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘аджджхаттика̄ патхавӣдха̄ту’.

таттха катама̄ ба̄хира̄ патхавӣдха̄ту? йам̣ ба̄хирам̣ каккхал̣ам̣ кхаригатам̣ каккхал̣аттам̣ каккхал̣абха̄во бахиддха̄ анупа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – айо лохам̣ типу сӣсам̣ саджджхам̣ [саджджху (сйа̄.)] мутта̄ ман̣и вел̣урийо сан̇кхо сила̄ пава̄л̣ам̣ раджатам̣ джа̄тарӯпам̣ лохитан̇ко [лохитан̇го (сйа̄. ка.), лохитако (?)] маса̄рагаллам̣ тин̣ам̣ кат̣т̣хам̣ саккхара̄ кат̣халам̣ [катхалам̣ (ка.)] бхӯми па̄са̄н̣о паббато, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи ба̄хирам̣ каккхал̣ам̣ кхаригатам̣ каккхал̣аттам̣ каккхал̣абха̄во бахиддха̄ анупа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘ба̄хира̄ патхавӣдха̄ту’. йа̄ ча аджджхаттика̄ патхавӣдха̄ту йа̄ ча ба̄хира̄ патхавӣдха̄ту, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ‘‘патхавӣдха̄ту’’.

174. таттха катама̄ а̄подха̄ту? а̄подха̄тудвайам̣ – аттхи аджджхаттика̄, аттхи ба̄хира̄. таттха катама̄ аджджхаттика̄ а̄подха̄ту? йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ а̄по а̄погатам̣ синехо синехагатам̣ [снехо снехагатам̣ (сйа̄.)] бандханаттам̣ рӯпасса аджджхаттам̣ упа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – питтам̣ семхам̣ пуббо лохитам̣ седо медо ассу васа̄ кхел̣о син̇гха̄н̣ика̄ ласика̄ муттам̣, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи аджджхаттам̣ паччаттам̣ а̄по а̄погатам̣ синехо синехагатам̣ бандханаттам̣ рӯпасса аджджхаттам̣ упа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘аджджхаттика̄ а̄подха̄ту’.

таттха катама̄ ба̄хира̄ а̄подха̄ту? йам̣ ба̄хирам̣ а̄по а̄погатам̣ синехо синехагатам̣ бандханаттам̣ рӯпасса бахиддха̄ анупа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – мӯларасо кхандхарасо тачарасо паттарасо пуппхарасо пхаларасо кхӣрам̣ дадхи саппи наванӣтам̣ телам̣ мадху пха̄н̣итам̣ бхумма̄ни ва̄ удака̄ни анталиккха̄ни ва̄, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи ба̄хирам̣ а̄по а̄погатам̣ синехо синехагатам̣ бандханаттам̣ рӯпасса бахиддха̄ анупа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘ба̄хира̄ а̄подха̄ту’. йа̄ ча аджджхаттика̄ а̄подха̄ту йа̄ ча ба̄хира̄ а̄подха̄ту, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ‘‘а̄подха̄ту’’.

175. таттха катама̄ теджодха̄ту? теджодха̄тудвайам̣ – аттхи аджджхаттика̄, аттхи ба̄хира̄. таттха катама̄ аджджхаттика̄ теджодха̄ту? йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ теджо теджогатам̣ усма̄ усма̄гатам̣ усумам̣ усумагатам̣ аджджхаттам̣ упа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – йена ча сантаппати йена ча джӣрӣйати йена ча парид̣айхати йена ча аситапӣтакха̄йитаса̄йитам̣ самма̄ парин̣а̄мам̣ гаччхати, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи аджджхаттам̣ паччаттам̣ теджо теджогатам̣ усма̄ усма̄гатам̣ усумам̣ усумагатам̣ аджджхаттам̣ упа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘аджджхаттика̄ теджодха̄ту’.

таттха катама̄ ба̄хира̄ теджодха̄ту? йам̣ ба̄хирам̣ теджо теджогатам̣ усма̄ усма̄гатам̣ усумам̣ усумагатам̣ бахиддха̄ анупа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – кат̣т̣хагги пала̄лагги [сакаликагги (саббаттха)] тин̣агги гомайагги тхусагги сан̇ка̄рагги индагги аггисанта̄по сӯрийасанта̄по кат̣т̣хасанничайасанта̄по тин̣асанничайасанта̄по дхан̃н̃асанничайасанта̄по бхан̣д̣асанничайасанта̄по, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи ба̄хирам̣ теджо теджогатам̣ усма̄ усма̄гатам̣ усумам̣ усумагатам̣ бахиддха̄ анупа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘ба̄хира̄ теджодха̄ту’. йа̄ ча аджджхаттика̄ теджодха̄ту йа̄ ча ба̄хира̄ теджодха̄ту, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ‘‘теджодха̄ту’’.

176. таттха катама̄ ва̄йодха̄ту? ва̄йодха̄тудвайам̣ – аттхи аджджхаттика̄, аттхи ба̄хира̄. таттха катама̄ аджджхаттика̄ ва̄йодха̄ту? йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ ва̄йо ва̄йогатам̣ тхамбхитаттам̣ рӯпасса аджджхаттам̣ упа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – уддхан̇гама̄ ва̄та̄ адхогама̄ ва̄та̄ куччхисайа̄ ва̄та̄ кот̣т̣ха̄сайа̄ [кот̣т̣хасайа̄ (сӣ. сйа̄.)] ва̄та̄ ан̇гаман̇га̄нуса̄рино ва̄та̄ саттхакава̄та̄ кхуракава̄та̄ уппалакава̄та̄ асса̄со пасса̄со ити ва̄, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи аджджхаттам̣ паччаттам̣ ва̄йо ва̄йогатам̣ тхамбхитаттам̣ рӯпасса аджджхаттам̣ упа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘аджджхаттика̄ ва̄йодха̄ту’.

таттха катама̄ ба̄хира̄ ва̄йодха̄ту? йам̣ ба̄хирам̣ ва̄йо ва̄йогатам̣ тхамбхитаттам̣ рӯпасса бахиддха̄ анупа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – пураттхима̄ ва̄та̄ паччхима̄ ва̄та̄ уттара̄ ва̄та̄ даккхин̣а̄ ва̄та̄ сараджа̄ ва̄та̄ араджа̄ ва̄та̄ сӣта̄ ва̄та̄ ун̣ха̄ ва̄та̄ паритта̄ ва̄та̄ адхиматта̄ ва̄та̄ ка̄л̣ава̄та̄ верамбхава̄та̄ паккхава̄та̄ супан̣н̣ава̄та̄ та̄лаван̣т̣ава̄та̄ видхӯпанава̄та̄, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи ба̄хирам̣ ва̄йо ва̄йогатам̣ тхамбхитаттам̣ рӯпасса бахиддха̄ анупа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘ба̄хира̄ ва̄йодха̄ту’. йа̄ ча аджджхаттика̄ ва̄йодха̄ту йа̄ ча ба̄хира̄ ва̄йодха̄ту, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ‘‘ва̄йодха̄ту’’.

177. таттха катама̄ а̄ка̄садха̄ту? а̄ка̄садха̄тудвайам̣ – аттхи аджджхаттика̄, аттхи ба̄хира̄. таттха катама̄ аджджхаттика̄ а̄ка̄садха̄ту? йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣ а̄ка̄со а̄ка̄сагатам̣ агхам̣ агхагатам̣ виваро виварагатам̣ асампхут̣т̣хам̣ мам̣салохитехи аджджхаттам̣ упа̄диннам̣, сеййатхидам̣ – кан̣н̣аччхиддам̣ на̄саччхиддам̣ мукхадва̄рам̣, йена ча аситапӣтакха̄йитаса̄йитам̣ аджджхохарати, йаттха ча аситапӣтакха̄йитаса̄йитам̣ сантит̣т̣хати, йена ча аситапӣтакха̄йитаса̄йитам̣ адхобха̄гам̣ никкхамати, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи аджджхаттам̣ паччаттам̣ а̄ка̄со а̄ка̄сагатам̣ агхам̣ агхагатам̣ виваро виварагатам̣ асампхут̣т̣хам̣ мам̣салохитехи аджджхаттам̣ упа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘аджджхаттика̄ а̄ка̄садха̄ту’.

таттха катама̄ ба̄хира̄ а̄ка̄садха̄ту? йам̣ ба̄хирам̣ а̄ка̄со а̄ка̄сагатам̣ агхам̣ агхагатам̣ виваро виварагатам̣ асампхут̣т̣хам̣ чатӯхи маха̄бхӯтехи бахиддха̄ анупа̄диннам̣ – айам̣ вуччати ‘ба̄хира̄ а̄ка̄садха̄ту’. йа̄ ча аджджхаттика̄ а̄ка̄садха̄ту йа̄ ча ба̄хира̄ а̄ка̄садха̄ту, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ – айам̣ вуччати ‘‘а̄ка̄садха̄ту’’.

178. таттха катама̄ вин̃н̃а̄н̣адха̄ту? чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

има̄ чха дха̄туйо.

179. апара̄пи чха дха̄туйо – сукхадха̄ту, дуккхадха̄ту, соманассадха̄ту, доманассадха̄ту, упеккха̄дха̄ту, авиджджа̄дха̄ту.

180. таттха катама̄ сукхадха̄ту? йам̣ ка̄йикам̣ са̄там̣ ка̄йикам̣ сукхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘сукхадха̄ту’’.

таттха катама̄ дуккхадха̄ту? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхадха̄ту’’.

таттха катама̄ соманассадха̄ту? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘соманассадха̄ту’’.

таттха катама̄ доманассадха̄ту? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘доманассадха̄ту’’.

таттха катама̄ упеккха̄дха̄ту? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄дха̄ту’’.

таттха катама̄ авиджджа̄дха̄ту? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣ анабхисамайо ананубодхо асамбодхо аппат̣иведхо асан̇га̄хан̣а̄ апарийога̄хан̣а̄ асамапеккхана̄ апаччавеккхан̣а̄ апаччаккхакаммам̣ думмеджджхам̣ ба̄лйам̣ асампаджан̃н̃ам̣ мохо памохо саммохо авиджджа̄ авиджджогхо авиджджа̄його авиджджа̄нусайо авиджджа̄парийут̣т̣ха̄нам̣ авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄дха̄ту’’.

има̄ чха дха̄туйо.

181. апара̄пи чха дха̄туйо – ка̄мадха̄ту, бйа̄па̄дадха̄ту, вихим̣са̄дха̄ту, неккхаммадха̄ту, абйа̄па̄дадха̄ту, авихим̣са̄дха̄ту.

182. таттха катама̄ ка̄мадха̄ту? ка̄мапат̣исам̣йутто такко витакко сан̇каппо аппана̄ бйаппана̄ четасо абхиниропана̄ миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ка̄мадха̄ту. хет̣т̣хато авӣчинирайам̣ парийантам̣ каритва̄ упарито параниммитавасаваттӣ деве анто каритва̄ йам̣ етасмим̣ антаре еттха̄вачара̄ еттха парийа̄панна̄ кхандхадха̄туа̄йатана̄ рӯпа̄ [рӯпам̣ (сйа̄.)] ведана̄ сан̃н̃а̄ сан̇кха̄ра̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄мадха̄ту’’.

таттха катама̄ бйа̄па̄дадха̄ту? бйа̄па̄дапат̣исам̣йутто такко витакко…пе… миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄дадха̄ту’’. дасасу ва̄ а̄гха̄таваттхӯсу читтасса а̄гха̄то пат̣игха̄то пат̣игхам̣ пат̣ивиродхо копо пакопо сампакопо досо падосо сампадосо читтасса бйа̄патти манопадосо кодхо куджджхана̄ куджджхитаттам̣ досо дуссана̄ дусситаттам̣ бйа̄патти бйа̄паджджана̄ виродхо пат̣ивиродхо чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄дадха̄ту’’.

таттха катама̄ вихим̣са̄дха̄ту? вихим̣са̄пат̣исам̣йутто такко витакко…пе… миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘вихим̣са̄дха̄ту’’. идхекаччо па̄н̣ина̄ ва̄ лед̣д̣уна̄ ва̄ дан̣д̣ена ва̄ саттхена ва̄ раджджуйа̄ ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена сатте вихет̣хети, йа̄ еварӯпа̄ хет̣хана̄ вихет̣хана̄ хим̣сана̄ вихим̣сана̄ росана̄ виросана̄ парӯпагха̄то – айам̣ вуччати ‘‘вихим̣са̄дха̄ту’’.

таттха катама̄ неккхаммадха̄ту? неккхаммапат̣исам̣йутто такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘неккхаммадха̄ту’’. саббепи кусала̄ дхамма̄ ‘‘неккхаммадха̄ту’’.

таттха катама̄ абйа̄па̄дадха̄ту? абйа̄па̄дапат̣исам̣йутто такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘абйа̄па̄дадха̄ту’’. йа̄ саттесу метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘абйа̄па̄дадха̄ту’’.

таттха катама̄ авихим̣са̄дха̄ту? авихим̣са̄пат̣исам̣йутто такко витакко сан̇каппо аппана̄ бйаппана̄ четасо абхиниропана̄ самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘авихим̣са̄дха̄ту’’. йа̄ саттесу карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘авихим̣са̄дха̄ту’’.

има̄ чха дха̄туйо.

ити има̄ни тӣн̣и чхакка̄ни тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо хонти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

183. ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо – чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотадха̄ту, саддадха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, манодха̄ту, дхаммадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту.

184. таттха катама̄ чаккхудха̄ту? йам̣ чаккху чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – айам̣ вуччати ‘‘чаккхудха̄ту’’.

таттха катама̄ рӯпадха̄ту? йам̣ рӯпам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа ван̣н̣анибха̄…пе… рӯпадха̄тупеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘рӯпадха̄ту’’.

таттха катама̄ чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту? чаккхун̃ча пат̣ичча рӯпе ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

таттха катама̄ сотадха̄ту? йам̣ сотам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – айам̣ вуччати ‘‘сотадха̄ту’’.

таттха катама̄ саддадха̄ту? йо саддо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо…пе… саддадха̄тупеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘саддадха̄ту’’.

таттха катама̄ сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту? сотан̃ча пат̣ичча садде ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

таттха катама̄ гха̄надха̄ту? йам̣ гха̄нам̣ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – айам̣ вуччати ‘‘гха̄надха̄ту’’.

таттха катама̄ гандхадха̄ту? йо гандхо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо…пе… гандхадха̄тупеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘гандхадха̄ту’’.

таттха катама̄ гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту? гха̄нан̃ча пат̣ичча гандхе ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

таттха катама̄ дживха̄дха̄ту? йа̄ дживха̄ чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – айам̣ вуччати ‘‘дживха̄дха̄ту’’.

таттха катама̄ расадха̄ту? йо расо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа анидассано саппат̣игхо…пе… расадха̄тупеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘расадха̄ту’’.

таттха катама̄ дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту? дживхан̃ча пат̣ичча расе ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

таттха катама̄ ка̄йадха̄ту? йо ка̄йо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – айам̣ вуччати ‘‘ка̄йадха̄ту’’.

таттха катама̄ пхот̣т̣хаббадха̄ту? патхавӣдха̄ту…пе… пхот̣т̣хаббадха̄тупеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхот̣т̣хаббадха̄ту’’.

таттха катама̄ ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту? ка̄йан̃ча пат̣ичча пхот̣т̣хаббе ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

таттха катама̄ манодха̄ту? чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄ уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄манодха̄ту; сотавин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄ уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄манодха̄ту саббадхаммесу ва̄ пана пат̣хамасаманна̄ха̄ро уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄манодха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘манодха̄ту’’.

таттха катама̄ дхаммадха̄ту? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, йан̃ча рӯпам̣ анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣, асан̇кхата̄ ча дха̄ту.

таттха катамо ведана̄ккхандхо? екавидхена ведана̄ккхандхо – пхассасампайутто. дувидхена ведана̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко. тивидхена ведана̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена ведана̄ккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена ведана̄ккхандхо. айам̣ вуччати ‘‘ведана̄ккхандхо’’.

таттха катамо сан̃н̃а̄ккхандхо? екавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – пхассасампайутто. дувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи сахетуко, аттхи ахетуко. тивидхена сан̃н̃а̄ккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена сан̃н̃а̄ккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена сан̃н̃а̄ккхандхо. айам̣ вуччати ‘‘сан̃н̃а̄ккхандхо’’.

таттха катамо сан̇кха̄раккхандхо? екавидхена сан̇кха̄раккхандхо – читтасампайутто. дувидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи хету, аттхи ахету. тивидхена сан̇кха̄раккхандхо – аттхи кусало, аттхи акусало, аттхи абйа̄като…пе… евам̣ дасавидхена сан̇кха̄раккхандхо…пе… евам̣ бахувидхена сан̇кха̄раккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄раккхандхо’’.

таттха катамам̣ рӯпам̣ анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣? иттхиндрийам̣…пе… кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро – идам̣ вуччати рӯпам̣ ‘‘анидассанааппат̣игхам̣ дхамма̄йатанапарийа̄паннам̣’’.

таттха катама̄ асан̇кхата̄ дха̄ту? ра̄гаккхайо, досаккхайо, мохаккхайо – айам̣ вуччати ‘‘асан̇кхата̄ дха̄ту’’. айам̣ вуччати ‘‘дхаммадха̄ту’’.

таттха катама̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту? чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄ уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати манодха̄ту, манодха̄туйа̄ уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту; сотавин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄ …пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄туйа̄ уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати манодха̄ту, манодха̄туйа̄пи уппаджджитва̄ нируддхасаманантара̄ уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту манан̃ча пат̣ичча дхамме ча уппаджджати читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту’’.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо – чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотадха̄ту, саддадха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, манодха̄ту, дхаммадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту.

186. ат̣т̣ха̄расаннам̣ дха̄тӯнам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

187. сол̣аса дха̄туйо абйа̄ката̄. две дха̄туйо сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. даса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи. пан̃ча дха̄туйо адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. дхаммадха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи.

даса дха̄туйо невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. пан̃ча дха̄туйо випа̄ка̄. манодха̄ту сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. две дха̄туйо сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

даса дха̄туйо упа̄диннупа̄да̄нийа̄. саддадха̄ту анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. пан̃ча дха̄туйо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. две дха̄туйо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

сол̣аса дха̄туйо асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. паннараса дха̄туйо авитаккаавича̄ра̄. манодха̄ту савитаккасавича̄ра̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. дхаммадха̄ту сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘савитаккасавича̄ра̄’’типи, ‘‘авитаккавича̄раматта̄’’типи, ‘‘авитаккаавича̄ра̄’’типи. даса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи. пан̃ча дха̄туйо упеккха̄сахагата̄. ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту на пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, на упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сукхасахагата̄’’ти. две дха̄туйо сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи.

сол̣аса дха̄туйо нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. две дха̄туйо сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. сол̣аса дха̄туйо нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. две дха̄туйо сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сол̣аса дха̄туйо нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. две дха̄туйо сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. сол̣аса дха̄туйо невасеккхана̄секкха̄. две дха̄туйо сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄.

сол̣аса дха̄туйо паритта̄. две дха̄туйо сийа̄ паритта̄, сийа̄ махаггата̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. чха дха̄туйо паритта̄рамман̣а̄. две дха̄туйо сийа̄ паритта̄рамман̣а̄, сийа̄ махаггата̄рамман̣а̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘паритта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘махаггата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а̄’’типи. сол̣аса дха̄туйо маджджхима̄. две дха̄туйо сийа̄ хӣна̄, сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. сол̣аса дха̄туйо анийата̄. две дха̄туйо сийа̄ миччхаттанийата̄, сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄.

даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. чха дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи. две дха̄туйо сийа̄ магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи. даса дха̄туйо сийа̄ уппанна̄, сийа̄ уппа̄дино, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘ануппанна̄’’ти. саддадха̄ту сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘уппа̄динӣ’’ти. чха дха̄туйо сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. дхаммадха̄ту сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄динӣ, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘уппанна̄’’типи, ‘‘ануппанна̄’’типи, ‘‘уппа̄динӣ’’типи.

саттараса дха̄туйо сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. дхаммадха̄ту сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄’’типи. даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. чха дха̄туйо паччуппанна̄рамман̣а̄. две дха̄туйо сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи; сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄.

даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. чха дха̄туйо сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄. две дха̄туйо сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘аджджхатта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘бахиддха̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄’’типи. рӯпадха̄ту санидассанасаппат̣игха̄. нава дха̄туйо анидассанааппат̣игха̄. ат̣т̣ха дха̄туйо анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

188. саттараса дха̄туйо на хетӯ. дхаммадха̄ту сийа̄ хету, сийа̄ на хету. сол̣аса дха̄туйо ахетука̄. две дха̄туйо сийа̄ сахетука̄, сийа̄ ахетука̄. сол̣аса дха̄туйо ахетука̄. две дха̄туйо сийа̄ сахетука̄, сийа̄ ахетука̄. сол̣аса дха̄туйо хетувиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ хетусампайутта̄, сийа̄ хетувиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘хету чева сахетука̄ ча̄’’типи, ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘хету чева сахетука̄ ча̄’’ти, сийа̄ сахетука̄ чева на ча хету, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ хету чева сахетука̄ ча, сийа̄ сахетука̄ чева на ча хету, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хету чева сахетука̄ ча̄’’типи, ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’типи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘хету чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ хетусампайутта̄ чева на ча хету, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ хету чева хетусампайутта̄ ча, сийа̄ хетусампайутта̄ чева на ча хету, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хету чева хетусампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’типи. сол̣аса дха̄туйо на хетуахетука̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ на хетусахетука̄, сийа̄ на хетуахетука̄. дхаммадха̄ту сийа̄ на хетусахетука̄, сийа̄ на хетуахетука̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘на хетусахетука̄’’типи, ‘‘на хетуахетука̄’’типи.

саттараса дха̄туйо саппаччайа̄. дхаммадха̄ту сийа̄ саппаччайа̄, сийа̄ аппаччайа̄. саттараса дха̄туйо сан̇кхата̄. дхаммадха̄ту сийа̄ сан̇кхата̄, сийа̄ асан̇кхата̄. рӯпадха̄ту санидассана̄. саттараса дха̄туйо анидассана̄. даса дха̄туйо саппат̣игха̄. ат̣т̣ха дха̄туйо аппат̣игха̄. даса дха̄туйо рӯпа̄. сатта дха̄туйо арӯпа̄. дхаммадха̄ту сийа̄ рӯпа̄, сийа̄ арӯпа̄. сол̣аса дха̄туйо локийа̄. две дха̄туйо сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄; кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

саттараса дха̄туйо но а̄сава̄. дхаммадха̄ту сийа̄ а̄сава̄, сийа̄ но а̄сава̄. сол̣аса дха̄туйо са̄сава̄. две дха̄туйо сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄. сол̣аса дха̄туйо а̄сававиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ а̄савасампайутта̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘а̄саво чева са̄сава̄ ча̄’’ти, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄саво’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ а̄саво чева са̄сава̄ ча, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄саво чева са̄сава̄ ча̄’’типи, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄саво’’типи.

сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄саво’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ а̄саво чева а̄савасампайутта̄ ча, сийа̄ а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄саво’’типи. сол̣аса дха̄туйо а̄сававиппайуттаса̄сава̄. две дха̄туйо сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава̄’’типи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава̄’’типи.

саттараса дха̄туйо но сам̣йоджана̄. дхаммадха̄ту сийа̄ сам̣йоджанам̣, сийа̄ но сам̣йоджанам̣. сол̣аса дха̄туйо сам̣йоджанийа̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣йоджанийа̄, сийа̄ асам̣йоджанийа̄. сол̣аса дха̄туйо сам̣йоджанавиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийа̄ ча, сийа̄ сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча, сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. сол̣аса дха̄туйо сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄’’типи.

саттараса дха̄туйо но гантха̄. дхаммадха̄ту сийа̄ гантхо, сийа̄ но гантхо. сол̣аса дха̄туйо гантханийа̄. две дха̄туйо сийа̄ гантханийа̄, сийа̄ агантханийа̄. сол̣аса дха̄туйо гантхавиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ гантхасампайутта̄, сийа̄ гантхавиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’ти, гантханийа̄ чева но ча гантха̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘гантхо чева гантханийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантханийа̄ чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантхо’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ гантхо чева гантханийа̄ ча, сийа̄ гантханийа̄ чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхо чева гантханийа̄ ча̄’’типи, ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантхо’’типи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘гантхо чева гантхасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантхасампайутта̄ чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантхо’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ гантхо чева гантхасампайутта̄ ча, сийа̄ гантхасампайутта̄ чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхо чева гантхасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантхо’’типи. сол̣аса дха̄туйо гантхавиппайуттагантханийа̄. две дха̄туйо сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа̄’’типи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа̄’’типи.

саттараса дха̄туйо но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄. дхаммадха̄ту сийа̄ нӣваран̣ам̣, сийа̄ но нӣваран̣ам̣. сол̣аса дха̄туйо нӣваран̣ийа̄. две дха̄туйо сийа̄ нӣваран̣ийа̄, сийа̄ анӣваран̣ийа̄. сол̣аса дха̄туйо нӣваран̣авиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийа̄ ча, сийа̄ нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутта̄ ча, сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. сол̣аса дха̄туйо нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄. две дха̄туйо сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄’’типи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄’’типи.

саттараса дха̄туйо но пара̄ма̄са̄. дхаммадха̄ту сийа̄ пара̄ма̄со, сийа̄ но пара̄ма̄со. сол̣аса дха̄туйо пара̄мат̣т̣ха̄. две дха̄туйо сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ апара̄мат̣т̣ха̄. сол̣аса дха̄туйо пара̄ма̄савиппайутта̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ пара̄ма̄сасампайутта̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. дхаммадха̄ту сийа̄ пара̄ма̄сасампайутта̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайутта̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄сасампайутта̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайутта̄’’типи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄ти пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄со, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄со’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча, сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄со, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄со’’типи. сол̣аса дха̄туйо пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄. две дха̄туйо сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄’’типи.

даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. сатта дха̄туйо са̄рамман̣а̄. дхаммадха̄ту сийа̄ са̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄. сатта дха̄туйо читта̄. ека̄даса дха̄туйо но читта̄. саттараса дха̄туйо ачетасика̄. дхаммадха̄ту сийа̄ четасика̄, сийа̄ ачетасика̄. даса дха̄туйо читтавиппайутта̄. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасампайутта̄, сийа̄ читтавиппайутта̄. сатта дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘читтена сампайутта̄’’типи, ‘‘читтена виппайутта̄’’типи. даса дха̄туйо читтависам̣сат̣т̣ха̄. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасам̣сат̣т̣ха̄, сийа̄ читтависам̣сат̣т̣ха̄. сатта дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘читтена сам̣сат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘читтена висам̣сат̣т̣ха̄’’типи.

два̄даса дха̄туйо но читтасамут̣т̣ха̄на̄. чха дха̄туйо сийа̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄, сийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄на̄. саттараса дха̄туйо но читтасахабхуно. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасахабхӯ, сийа̄ но читтасахабхӯ. саттараса дха̄туйо но читта̄нупариваттино. дхаммадха̄ту сийа̄ читта̄нупариваттӣ, сийа̄ но читта̄нупариваттӣ. саттараса дха̄туйо но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. саттараса дха̄туйо но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. саттараса дха̄туйо но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. дхаммадха̄ту сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттӣ, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттӣ. два̄даса дха̄туйо аджджхаттика̄. чха дха̄туйо ба̄хира̄.

нава дха̄туйо упа̄да̄. ат̣т̣ха дха̄туйо но упа̄да̄. дхаммадха̄ту сийа̄ упа̄да̄, сийа̄ но упа̄да̄. даса дха̄туйо упа̄динна̄. саддадха̄ту анупа̄динна̄. саттадха̄туйо сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄. саттараса дха̄туйо но упа̄да̄на̄. дхаммадха̄ту сийа̄ упа̄да̄нам̣, сийа̄ но упа̄да̄нам̣. сол̣аса дха̄туйо упа̄да̄нийа̄. две дха̄туйо сийа̄ упа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄да̄нийа̄. сол̣аса дха̄туйо упа̄да̄навиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийа̄ ча, сийа̄ упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на’’нтипи.

сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на’’нти. дхаммадха̄ту сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутта̄ ча, сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. сол̣аса дха̄туйо упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄. две дха̄туйо сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄’’типи, ‘‘упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄’’типи.

саттараса дха̄туйо но килеса̄. дхаммадха̄ту сийа̄ килеса̄, сийа̄ но килеса̄. сол̣аса дха̄туйо сам̣килесика̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килесика̄. сол̣аса дха̄туйо асам̣килит̣т̣ха̄. две дха̄туйо сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣ха̄. сол̣аса дха̄туйо килесавиппайутта̄. две дха̄туйо сийа̄ килесасампайутта̄, сийа̄ килесавиппайутта̄. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килесика̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килесо’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ килесо чева сам̣килесика̄ ча, сийа̄ сам̣килесика̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева сам̣килесика̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килесо’’типи.

сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килесо’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ килесо чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча, сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килесо’’типи. сол̣аса дха̄туйо на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄’’типи. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева килесасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ килесасампайутта̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килесо’’ти. дхаммадха̄ту сийа̄ килесо чева килесасампайутта̄ ча, сийа̄ килесасампайутта̄ чева но ча килесо, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесо чева килесасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килесо’’типи. сол̣аса дха̄туйо килесавиппайуттасам̣килесика̄. две дха̄туйо сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄, сийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика̄’’типи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика̄’’типи.

сол̣аса дха̄туйо на дассанена паха̄табба̄. две дха̄туйо сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ на дассанена паха̄табба̄. сол̣аса дха̄туйо на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. две дха̄туйо сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. сол̣аса дха̄туйо на дассанена паха̄таббахетука̄. две дха̄туйо сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. сол̣аса дха̄туйо на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. две дха̄туйо сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄.

паннараса дха̄туйо авитакка̄. манодха̄ту савитакка̄. две дха̄туйо сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. паннараса дха̄туйо авича̄ра̄. манодха̄ту савича̄ра̄. две дха̄туйо сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. сол̣аса дха̄туйо аппӣтика̄. две дха̄туйо сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. сол̣аса дха̄туйо на пӣтисахагата̄. две дха̄туйо сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. паннараса дха̄туйо на сукхасахагата̄. тиссо дха̄туйо сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. ека̄даса дха̄туйо на упеккха̄сахагата̄. пан̃ча дха̄туйо упеккха̄сахагата̄. две дха̄туйо сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄.

сол̣аса дха̄туйо ка̄ма̄вачара̄. две дха̄туйо сийа̄ ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. сол̣аса дха̄туйо на рӯпа̄вачара̄. две дха̄туйо сийа̄ рӯпа̄вачара̄, сийа̄ на рӯпа̄вачара̄. сол̣аса дха̄туйо на арӯпа̄вачара̄. две дха̄туйо сийа̄ арӯпа̄вачара̄, сийа̄ на арӯпа̄вачара̄. сол̣аса дха̄туйо парийа̄панна̄. две дха̄туйо сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄. сол̣аса дха̄туйо аниййа̄ника̄. две дха̄туйо сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. сол̣аса дха̄туйо анийата̄. две дха̄туйо сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. сол̣аса дха̄туйо сауттара̄. две дха̄туйо сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄. сол̣аса дха̄туйо аран̣а̄. две дха̄туйо сийа̄ саран̣а̄, сийа̄ аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

дха̄тувибхан̇го нит̣т̣хито.

4. саччавибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

189. чатта̄ри арийасачча̄ни – дуккхам̣ арийасаччам̣, дуккхасамудайам̣ [дуккхасамудайо (сйа̄.)] арийасаччам̣, дуккханиродхам̣ [дуккханиродхо (сйа̄.)] арийасаччам̣, дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄ арийасаччам̣.

1. дуккхасаччам̣

190. таттха катамам̣ дуккхам̣ арийасаччам̣? джа̄типи дуккха̄, джара̄пи дуккха̄, маран̣ампи дуккхам̣, сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄са̄пи дуккха̄, аппийехи сампайого дуккхо, пийехи виппайого дуккхо, йам̣ пиччхам̣ на лабхати тампи дуккхам̣, сам̣кхиттена пан̃чупа̄да̄наккхандха̄ дуккха̄.

191. таттха катама̄ джа̄ти? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамхи тамхи саттаника̄йе джа̄ти сан̃джа̄ти окканти абхиниббатти кхандха̄нам̣ па̄тубха̄во а̄йатана̄нам̣ пат̣ила̄бхо – айам̣ вуччати ‘‘джа̄ти’’.

192. таттха катама̄ джара̄? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамхи тамхи саттаника̄йе джара̄ джӣран̣ата̄ кхан̣д̣иччам̣ па̄личчам̣ валиттачата̄ а̄йуно сам̣ха̄ни индрийа̄нам̣ парипа̄ко – айам̣ вуччати ‘‘джара̄’’.

193. таттха катамам̣ маран̣ам̣? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамха̄ тамха̄ саттаника̄йа̄ чути чаваната̄ бхедо антарадха̄нам̣ маччу маран̣ам̣ ка̄лакирийа̄ кхандха̄нам̣ бхедо кал̣еварасса никкхепо джӣвитиндрийассупаччхедо – идам̣ вуччати ‘‘маран̣ам̣’’.

194. таттха катамо соко? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса соко сочана̄ сочитаттам̣ антосоко антопарисоко четасо париджджха̄йана̄ доманассам̣ сокасаллам̣ – айам̣ вуччати ‘‘соко’’.

195. таттха катамо паридево? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса а̄дево паридево а̄девана̄ паридевана̄ а̄девитаттам̣ паридевитаттам̣ ва̄ча̄ пала̄по виппала̄по ла̄лаппо ла̄лаппана̄ ла̄лаппитаттам̣ [ла̄лапо ла̄лапана̄ ла̄лапитаттам̣ (сйа̄.)] – айам̣ вуччати ‘‘паридево’’.

196. таттха катамам̣ дуккхам̣? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

197. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’.

198. таттха катамо упа̄йа̄со? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса а̄йа̄со упа̄йа̄со а̄йа̄ситаттам̣ упа̄йа̄ситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘упа̄йа̄со’’.

199. таттха катамо аппийехи сампайого дуккхо? идха йасса те хонти анит̣т̣ха̄ аканта̄ амана̄па̄ рӯпа̄ садда̄ гандха̄ раса̄ пхот̣т̣хабба̄, йе ва̄ панасса те хонти анаттхака̄ма̄ ахитака̄ма̄ апха̄сукака̄ма̄ айогаккхемака̄ма̄; йа̄ техи сан̇гати сама̄гамо самодха̄нам̣ миссӣбха̄во – айам̣ вуччати ‘‘аппийехи сампайого дуккхо’’.

200. таттха катамо пийехи виппайого дуккхо? идха йасса те хонти ит̣т̣ха̄ канта̄ мана̄па̄ рӯпа̄ садда̄ гандха̄ раса̄ пхот̣т̣хабба̄, йе ва̄ панасса те хонти аттхака̄ма̄ хитака̄ма̄ пха̄сукака̄ма̄ йогаккхемака̄ма̄ ма̄та̄ ва̄ пита̄ ва̄ бха̄та̄ ва̄ бхагинӣ ва̄ митта̄ ва̄ амачча̄ ва̄ н̃а̄тӣ ва̄ са̄лохита̄ ва̄; йа̄ техи асан̇гати асама̄гамо асамодха̄нам̣ амиссӣбха̄во – айам̣ вуччати ‘‘пийехи виппайого дуккхо’’.

201. таттха катамам̣ йампиччхам̣ на лабхати тампи дуккхам̣? джа̄тидхамма̄нам̣ сатта̄нам̣ евам̣ иччха̄ уппаджджати – ‘‘ахо вата, майам̣ на джа̄тидхамма̄ асса̄ма; на ча, вата, но джа̄ти а̄гаччхеййа̄’’ти! на кхо панетам̣ иччха̄йа паттаббам̣. идампи ‘‘йампиччхам̣ на лабхати тампи дуккхам̣’’.

джара̄дхамма̄нам̣ сатта̄нам̣…пе… бйа̄дхидхамма̄нам̣ сатта̄нам̣…пе… маран̣адхамма̄нам̣ сатта̄нам̣…пе… сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄садхамма̄нам̣ сатта̄нам̣ евам̣ иччха̄ уппаджджати – ‘‘ахо вата, майам̣ на сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄садхамма̄ асса̄ма; на ча, вата, но сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄са̄ а̄гаччхеййу’’нти! на кхо панетам̣ иччха̄йа паттаббам̣. идампи ‘‘йампиччхам̣ на лабхати тампи дуккхам̣’’.

202. таттха катаме сам̣кхиттена пан̃чупа̄да̄наккхандха̄ дуккха̄? сеййатхидам̣ – рӯпупа̄да̄наккхандхо, веданупа̄да̄наккхандхо, сан̃н̃упа̄да̄наккхандхо, сан̇кха̄рупа̄да̄наккхандхо, вин̃н̃а̄н̣упа̄да̄наккхандхо. име вуччанти ‘‘сам̣кхиттена пан̃чупа̄да̄наккхандха̄ дуккха̄’’.

идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣ арийасаччам̣’’.

2. самудайасаччам̣

203. таттха катамам̣ дуккхасамудайам̣ арийасаччам̣? йа̄йам̣ тан̣ха̄ понобхавика̄ [поноббхавика̄ (сйа̄. ка.)] нандира̄гасахагата̄ татрататра̄бхинандинӣ, сеййатхидам̣ – ка̄матан̣ха̄, бхаватан̣ха̄, вибхаватан̣ха̄.

са̄ кхо панеса̄ тан̣ха̄ каттха уппаджджама̄на̄ уппаджджати, каттха нивисама̄на̄ нивисати? йам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣, еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

кин̃ча локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣? чаккхум̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. сотам̣ локе…пе… гха̄нам̣ локе… дживха̄ локе… ка̄йо локе… мано локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпа̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. садда̄ локе…пе… гандха̄ локе… раса̄ локе… пхот̣т̣хабба̄ локе… дхамма̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ локе…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… мановин̃н̃а̄н̣ам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

чаккхусампхассо локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. сотасампхассо локе…пе… гха̄насампхассо локе… дживха̄сампхассо локе… ка̄йасампхассо локе… маносампхассо локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

чаккхусампхассаджа̄ ведана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. сотасампхассаджа̄ ведана̄ локе…пе… гха̄насампхассаджа̄ ведана̄ локе… дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄ локе… ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄ локе… маносампхассаджа̄ ведана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпасан̃н̃а̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. саддасан̃н̃а̄ локе…пе… гандхасан̃н̃а̄ локе… расасан̃н̃а̄ локе… пхот̣т̣хаббасан̃н̃а̄ локе… дхаммасан̃н̃а̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпасан̃четана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. саддасан̃четана̄ локе…пе… гандхасан̃четана̄ локе… расасан̃четана̄ локе… пхот̣т̣хаббасан̃четана̄ локе… дхаммасан̃четана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпатан̣ха̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. саддатан̣ха̄ локе…пе… гандхатан̣ха̄ локе… расатан̣ха̄ локе… пхот̣т̣хаббатан̣ха̄ локе… дхамматан̣ха̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпавитакко локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. саддавитакко локе…пе… гандхавитакко локе… расавитакко локе… пхот̣т̣хаббавитакко локе… дхаммавитакко локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

рӯпавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. саддавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. гандхавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. расавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. пхот̣т̣хаббавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати. дхаммавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, еттха нивисама̄на̄ нивисати.

идам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайам̣ арийасаччам̣’’.

3. ниродхасаччам̣

204. таттха катамам̣ дуккханиродхам̣ арийасаччам̣? йо тасса̄йева тан̣ха̄йа асесавира̄ганиродхо ча̄го пат̣иниссагго мутти ана̄лайо.

са̄ кхо панеса̄ тан̣ха̄ каттха пахӣйама̄на̄ пахӣйати, каттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати? йам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣, еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

кин̃ча локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣? чаккхум̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати. сотам̣ локе…пе… гха̄нам̣ локе… дживха̄ локе… ка̄йо локе… мано локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпа̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати. садда̄ локе…пе… гандха̄ локе… раса̄ локе… пхот̣т̣хабба̄ локе… дхамма̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати. сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ локе…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ локе… мановин̃н̃а̄н̣ам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

чаккхусампхассо локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати. сотасампхассо локе…пе… гха̄насампхассо локе… дживха̄сампхассо локе… ка̄йасампхассо локе… маносампхассо локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

чаккхусампхассаджа̄ ведана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати. сотасампхассаджа̄ ведана̄ локе…пе… гха̄насампхассаджа̄ ведана̄ локе… дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄ локе… ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄ локе… маносампхассаджа̄ ведана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпасан̃н̃а̄ локе… саддасан̃н̃а̄ локе… гандхасан̃н̃а̄ локе… расасан̃н̃а̄ локе… пхот̣т̣хаббасан̃н̃а̄ локе… дхаммасан̃н̃а̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпасан̃четана̄ локе… саддасан̃четана̄ локе… гандхасан̃четана̄ локе… расасан̃четана̄ локе… пхот̣т̣хаббасан̃четана̄ локе… дхаммасан̃четана̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпатан̣ха̄ локе… саддатан̣ха̄ локе… гандхатан̣ха̄ локе… расатан̣ха̄ локе… пхот̣т̣хаббатан̣ха̄ локе… дхамматан̣ха̄ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпавитакко локе… саддавитакко локе… гандхавитакко локе… расавитакко локе… пхот̣т̣хаббавитакко локе… дхаммавитакко локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

рӯпавича̄ро локе… саддавича̄ро локе… гандхавича̄ро локе… расавича̄ро локе… пхот̣т̣хаббавича̄ро локе… дхаммавича̄ро локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣. еттхеса̄ тан̣ха̄ пахӣйама̄на̄ пахӣйати, еттха нируджджхама̄на̄ нируджджхати.

идам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхам̣ арийасаччам̣’’.

4. маггасаччам̣

205. таттха катамам̣ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄ арийасаччам̣? айамева арийо ат̣т̣хан̇гико магго, сеййатхидам̣ – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄ча̄, самма̄камманто, самма̄а̄джӣво, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? дуккхе н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? неккхаммасан̇каппо, абйа̄па̄дасан̇каппо, авихим̣са̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катама̄ самма̄ва̄ча̄? муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ, писун̣а̄йа ва̄ча̄йа вераман̣ӣ, пхаруса̄йа ва̄ча̄йа вераман̣ӣ, сампхаппала̄па̄ вераман̣ӣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄ча̄’’.

таттха катамо самма̄камманто? па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ, адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ, ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄камманто’’.

таттха катамо самма̄а̄джӣво? идха арийаса̄вако миччха̄а̄джӣвам̣ паха̄йа самма̄а̄джӣвена джӣвикам̣ каппети – айам̣ вуччати ‘‘самма̄а̄джӣво’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? идха бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети, ва̄йамати, вӣрийам̣ а̄рабхати, читтам̣ пагган̣ха̄ти, падахати. уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети, ва̄йамати, вӣрийам̣ а̄рабхати, читтам̣ пагган̣ха̄ти, падахати. ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети, ва̄йамати, вӣрийам̣ а̄рабхати, читтам̣ пагган̣ха̄ти, падахати. уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети, ва̄йамати, вӣрийам̣ а̄рабхати, читтам̣ пагган̣ха̄ти, падахати. айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? идха бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄, винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣. ведана̄су…пе… читте…пе… дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄, винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣. айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? идха бхиккху вивиччева ка̄мехи, вивичча акусалехи дхаммехи, савитаккам̣ савича̄рам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати. витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄, аджджхаттам̣ сампаса̄данам̣, четасо екодибха̄вам̣ авитаккам̣ авича̄рам̣ сама̄дхиджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати. пӣтийа̄ ча вира̄га̄, упеккхако ча вихарати, сато ча сампаджа̄но, сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведети, йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккханти – ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти, татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати. сукхасса ча паха̄на̄, дуккхасса ча паха̄на̄, пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄, адуккхамасукхам̣ упеккха̄сатипа̄рисуддхим̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати. айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’.

идам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄ арийасаччам̣’’.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

206. чатта̄ри сачча̄ни – дуккхам̣, дуккхасамудайо, дуккханиродхо, дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄.

таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄, вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи.

таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? йо такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катама̄ самма̄ва̄ча̄? йа̄ чатӯхи вачӣдуччаритехи а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ [вераман̣и (ка.) евамупарипи] акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄ва̄ча̄ магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄ча̄’’.

таттха катамо самма̄камманто? йа̄ тӣхи ка̄йадуччаритехи а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄камманто магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄камманто’’.

таттха катамо самма̄а̄джӣво? йа̄ миччха̄ а̄джӣва̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄а̄джӣво магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄а̄джӣво’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо [вирийа̄рамбхо (сӣ. сйа̄.)] …пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

207. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча авасеса̄ ча килеса̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄, вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати – ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

208. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣, авасеса̄нан̃ча акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

209. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣, авасеса̄нан̃ча акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣, тин̣н̣ан̃ча кусаламӯла̄нам̣ са̄сава̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

210. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча, авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? са̄сава̄ кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣, авасеса̄нан̃ча акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣, тин̣н̣ан̃ча кусаламӯла̄нам̣ са̄сава̄нам̣, авасеса̄нан̃ча са̄сава̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄, вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

211. чатта̄ри сачча̄ни – дуккхам̣, дуккхасамудайо, дуккханиродхо, дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄.

таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄, вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? йо такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

212. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча, авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? са̄сава̄ кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣, авасеса̄нан̃ча акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣, тин̣н̣ан̃ча кусаламӯла̄нам̣ са̄сава̄нам̣, авасеса̄нан̃ча са̄сава̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄, вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’. авасеса̄ дхамма̄ дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа сампайутта̄.

213. чатта̄ри сачча̄ни – дуккхам̣, дуккхасамудайо, дуккханиродхо, дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄.

таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄, са̄сава̄ ча кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’.

214. таттха катамо дуккхасамудайо? тан̣ха̄ ча, авасеса̄ ча килеса̄, авасеса̄ ча акусала̄ дхамма̄, тӣн̣и ча кусаламӯла̄ни са̄сава̄ни, авасеса̄ ча са̄сава̄ кусала̄ дхамма̄ – айам̣ вуччати ‘‘дуккхасамудайо’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? са̄сава̄ кусала̄кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄ка̄, йе ча дхамма̄ кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄, саббан̃ча рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

таттха катамо дуккханиродхо? тан̣ха̄йа ча, авасеса̄нан̃ча килеса̄нам̣, авасеса̄нан̃ча акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣, тин̣н̣ан̃ча кусаламӯла̄нам̣ са̄сава̄нам̣, авасеса̄нан̃ча са̄сава̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхо’’.

таттха катама̄ дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. айам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄’’.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

215. чатта̄ри арийасачча̄ни – дуккхам̣ арийасаччам̣, дуккхасамудайам̣ арийасаччам̣, дуккханиродхам̣ арийасаччам̣, дуккханиродхага̄минӣ пат̣ипада̄ арийасаччам̣.

216. чатуннам̣ арийасачча̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

217. самудайасаччам̣ акусалам̣. маггасаччам̣ кусалам̣. ниродхасаччам̣ абйа̄катам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ кусалам̣, сийа̄ акусалам̣, сийа̄ абйа̄катам̣. две сачча̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи. две сачча̄ випа̄кадхаммадхамма̄. ниродхасаччам̣ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ випа̄кам̣, сийа̄ випа̄кадхаммадхаммам̣, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммам̣. самудайасаччам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. две сачча̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийам̣, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣.

самудайасаччам̣ сам̣килит̣т̣хасам̣килесикам̣. две сачча̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣килит̣т̣хасам̣килесикам̣, сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесикам̣. самудайасаччам̣ савитаккасавича̄рам̣. ниродхасаччам̣ авитаккаавича̄рам̣. маггасаччам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘савитаккасавича̄ра’’нтипи, ‘‘авитаккавича̄раматта’’нтипи, ‘‘авитаккаавича̄ра’’нтипи. две сачча̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘пӣтисахагата’’нтипи, ‘‘сукхасахагата’’нтипи, ‘‘упеккха̄сахагата’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ пӣтисахагатам̣, сийа̄ сукхасахагатам̣, сийа̄ упеккха̄сахагатам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пӣтисахагата’’нтипи, ‘‘сукхасахагата’’нтипи, ‘‘упеккха̄сахагата’’нтипи.

две сачча̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. самудайасаччам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббам̣, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббам̣. две сачча̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. самудайасаччам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббахетукам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетукам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббахетукам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетукам̣, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетукам̣. самудайасаччам̣ а̄чайага̄ми. маггасаччам̣ апачайага̄ми. ниродхасаччам̣ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄ми. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄чайага̄ми, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄ми. маггасаччам̣ секкхам̣. тӣн̣и сачча̄ни невасеккхана̄секкха̄. самудайасаччам̣ париттам̣. две сачча̄ аппама̄н̣а̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ париттам̣, сийа̄ махаггатам̣. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. маггасаччам̣ аппама̄н̣а̄рамман̣ам̣. самудайасаччам̣ сийа̄ паритта̄рамман̣ам̣, сийа̄ махаггата̄рамман̣ам̣ на аппама̄н̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘паритта̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘махаггата̄рамман̣а’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ паритта̄рамман̣ам̣, сийа̄ махаггата̄рамман̣ам̣, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘паритта̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘махаггата̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а’’нтипи.

самудайасаччам̣ хӣнам̣. две сачча̄ пан̣ӣта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ хӣнам̣, сийа̄ маджджхимам̣. ниродхасаччам̣ анийатам̣. маггасаччам̣ самматтанийатам̣. две сачча̄ сийа̄ миччхаттанийата̄, сийа̄ анийата̄. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘магга̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘маггахетука’’нтипи, ‘‘магга̄дхипатӣ’’типи. маггасаччам̣ на магга̄рамман̣ам̣ маггахетукам̣, сийа̄ магга̄дхипати, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘магга̄дхипатӣ’’ти. дуккхасаччам̣ сийа̄ магга̄рамман̣ам̣ на маггахетукам̣, сийа̄ магга̄дхипати, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘магга̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘магга̄дхипатӣ’’типи. две сачча̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ – ‘‘уппа̄дино’’ти. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘уппанна’’нтипи, ‘‘ануппанна’’нтипи, ‘‘уппа̄дӣ’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ уппаннам̣, сийа̄ ануппаннам̣, сийа̄ уппа̄ди. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘атӣта’’нтипи, ‘‘ана̄гата’’нтипи, ‘‘паччуппанна’’нтипи. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. маггасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘атӣта̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а’’нтипи. две сачча̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи. ниродхасаччам̣ бахиддха̄. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. маггасаччам̣ бахиддха̄рамман̣ам̣. самудайасаччам̣ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣ам̣, сийа̄ бахиддха̄рамман̣ам̣, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣ам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣ам̣, сийа̄ бахиддха̄рамман̣ам̣, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘аджджхатта̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘бахиддха̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а’’нтипи. тӣн̣и сачча̄ни анидассанааппат̣игха̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ санидассанасаппат̣игхам̣, сийа̄ анидассанасаппат̣игхам̣, сийа̄ анидассанааппат̣игхам̣.

2. дукам̣

218. самудайасаччам̣ хету. ниродхасаччам̣ на хету. две сачча̄ сийа̄ хетӯ, сийа̄ на хетӯ. две сачча̄ сахетука̄. ниродхасаччам̣ ахетукам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ сахетукам̣, сийа̄ ахетукам̣. две сачча̄ хетусампайутта̄. ниродхасаччам̣ хетувиппайуттам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ хетусампайуттам̣, сийа̄ хетувиппайуттам̣. самудайасаччам̣ хету чева сахетукан̃ча. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева сахетукан̃ча̄’’типи, ‘‘сахетукан̃чева на ча хетӯ’’типи. маггасаччам̣ сийа̄ хету чева сахетукан̃ча, сийа̄ сахетукан̃чева на ча хету. дуккхасаччам̣ сийа̄ хету чева сахетукан̃ча, сийа̄ сахетукан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева сахетукан̃ча̄’’типи, ‘‘сахетукан̃чева на ча хетӯ’’типи. самудайасаччам̣ хету чева хетусампайуттан̃ча. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева хетусампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘хетусампайуттан̃чева на ча хетӯ’’типи. маггасаччам̣ сийа̄ хету чева хетусампайуттан̃ча, сийа̄ хетусампайуттан̃чева на ча хету. дуккхасаччам̣ сийа̄ хету чева хетусампайуттан̃ча, сийа̄ хетусампайуттан̃чева на ча хету, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘хету чева хетусампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘хетусампайуттан̃чева на ча хетӯ’’типи. ниродхасаччам̣ на хетуахетукам̣. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘на хетусахетука’’нтипи, ‘‘на хетуахетука’’нтипи. маггасаччам̣ сийа̄ на хетусахетукам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘на хетусахетука’’нтипи, ‘‘на хетуахетука’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ на хетусахетукам̣, сийа̄ на хетуахетукам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘на хетусахетука’’нтипи, ‘‘на хетуахетука’’нтипи.

тӣн̣и сачча̄ни саппаччайа̄. ниродхасаччам̣ аппаччайам̣. тӣн̣и сачча̄ни сан̇кхата̄. ниродхасаччам̣ асан̇кхатам̣. тӣн̣и сачча̄ни анидассана̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ санидассанам̣, сийа̄ анидассанам̣. тӣн̣и сачча̄ни аппат̣игха̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ саппат̣игхам̣, сийа̄ аппат̣игхам̣. тӣн̣и сачча̄ни арӯпа̄ни. дуккхасаччам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. две сачча̄ локийа̄. две сачча̄ локуттара̄; кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

самудайасаччам̣ а̄саво. две сачча̄ но а̄сава̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄саво, сийа̄ но а̄саво. две сачча̄ са̄сава̄. две сачча̄ ана̄сава̄. самудайасаччам̣ а̄савасампайуттам̣. две сачча̄ а̄сававиппайутта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄савасампайуттам̣, сийа̄ а̄сававиппайуттам̣. самудайасаччам̣ а̄саво чева са̄саван̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’типи, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄саво чева са̄саван̃ча, сийа̄ са̄саван̃чева но ча а̄саво. самудайасаччам̣ а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча, сийа̄ а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво’’типи. две сачча̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава’’нтипи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄савам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава’’нтипи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава’’нтипи.

самудайасаччам̣ сам̣йоджанам̣. две сачча̄ но сам̣йоджана̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣йоджанам̣, сийа̄ но сам̣йоджанам̣. две сачча̄ сам̣йоджанийа̄. две сачча̄ асам̣йоджанийа̄. самудайасаччам̣ сам̣йоджанасампайуттам̣. две сачча̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣йоджанасампайуттам̣, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттам̣. самудайасаччам̣ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанийан̃ча, сийа̄ сам̣йоджанийан̃чева но ча сам̣йоджанам̣. самудайасаччам̣ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча, сийа̄ сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджанам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджана’’нтипи. две сачча̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа’’нтипи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа’’нтипи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа’’нтипи.

самудайасаччам̣ гантхо. две сачча̄ но гантха̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ гантхо, сийа̄ но гантхо. две сачча̄ гантханийа̄. две сачча̄ агантханийа̄. две сачча̄ гантхавиппайутта̄. две сачча̄ сийа̄ гантхасампайутта̄, сийа̄ гантхавиппайутта̄. самудайасаччам̣ гантхо чева гантханийан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’типи, ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантха̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ гантхо чева гантханийан̃ча, сийа̄ гантханийан̃чева но ча гантхо. самудайасаччам̣ гантхо чева гантхасампайуттан̃ча, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантхасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо’’типи. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ гантхо чева гантхасампайуттан̃ча, сийа̄ гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантхасампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо’’типи. две сачча̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄. две сачча̄ сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа̄’’типи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа̄’’типи.

самудайасаччам̣ огхо…пе… його…пе… нӣваран̣ам̣. две сачча̄ но нӣваран̣а̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ нӣваран̣ам̣, сийа̄ но нӣваран̣ам̣. две сачча̄ нӣваран̣ийа̄ две сачча̄ анӣваран̣ийа̄. самудайасаччам̣ нӣваран̣асампайуттам̣. две сачча̄ нӣваран̣авиппайутта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ нӣваран̣асампайуттам̣, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттам̣. самудайасаччам̣ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣ийан̃ча, сийа̄ нӣваран̣ийан̃чева но ча нӣваран̣ам̣. самудайасаччам̣ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча, сийа̄ нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣а’’нтипи. две сачча̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа’’нтипи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа’’нтипи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа’’нтипи.

тӣн̣и сачча̄ни но пара̄ма̄са̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ пара̄ма̄со, сийа̄ но пара̄ма̄со. две сачча̄ пара̄мат̣т̣ха̄. две сачча̄ апара̄мат̣т̣ха̄. две сачча̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. самудайасаччам̣ сийа̄ пара̄ма̄сасампайуттам̣, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ пара̄ма̄сасампайуттам̣, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄ма̄сасампайутта’’нтипи, ‘‘пара̄ма̄савиппайутта’’нтипи. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хан̃ча̄’’ти, пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ пара̄ма̄со чева пара̄мат̣т̣хан̃ча, сийа̄ пара̄мат̣т̣хан̃чева но ча пара̄ма̄со. две сачча̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄. две сачча̄ сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄’’типи.

две сачча̄ са̄рамман̣а̄. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣. тӣн̣и сачча̄ни но читта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтам̣, сийа̄ но читтам̣. две сачча̄ четасика̄. ниродхасаччам̣ ачетасикам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ четасикам̣, сийа̄ ачетасикам̣. две сачча̄ читтасампайутта̄. ниродхасаччам̣ читтавиппайуттам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасампайуттам̣, сийа̄ читтавиппайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сампайутта’’нтипи, ‘‘читтена виппайутта’’нтипи. две сачча̄ читтасам̣сат̣т̣ха̄. ниродхасаччам̣ читтависам̣сат̣т̣хам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хам̣, сийа̄ читтависам̣сат̣т̣хам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сам̣сат̣т̣ха’’нтипи, ‘‘читтена висам̣сат̣т̣ха’’нтипи. две сачча̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄. ниродхасаччам̣ но читтасамут̣т̣ха̄нам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасамут̣т̣ха̄нам̣, сийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄нам̣. две сачча̄ читтасахабхуно. ниродхасаччам̣ но читтасахабхӯ. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасахабхӯ, сийа̄ но читтасахабхӯ. две сачча̄ читта̄нупариваттино. ниродхасаччам̣ но читта̄нупариватти. дуккхасаччам̣ сийа̄ читта̄нупариватти, сийа̄ но читта̄нупариватти. две сачча̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. ниродхасаччам̣ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣. две сачча̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. ниродхасаччам̣ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. две сачча̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ниродхасаччам̣ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти. дуккхасаччам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти. тӣн̣и сачча̄ни ба̄хира̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ аджджхаттам̣, сийа̄ ба̄хирам̣.

тӣн̣и сачча̄ни но упа̄да̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄да̄, сийа̄ но упа̄да̄. тӣн̣и сачча̄ни анупа̄динна̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄диннам̣, сийа̄ анупа̄диннам̣. самудайасаччам̣ упа̄да̄нам̣. две сачча̄ но упа̄да̄на̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄да̄нам̣, сийа̄ но упа̄да̄нам̣. две сачча̄ упа̄да̄нийа̄. две сачча̄ анупа̄да̄нийа̄. две сачча̄ упа̄да̄навиппайутта̄. две сачча̄ сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. самудайасаччам̣ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄нийан̃ча, сийа̄ упа̄да̄нийан̃чева но ча упа̄да̄нам̣. самудайасаччам̣ сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча, сийа̄ упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄нам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘упа̄да̄нан̃чева упа̄да̄насампайуттан̃ча̄’’ типи, ‘‘упа̄да̄насампайуттан̃чева но ча упа̄да̄на’’нтипи. две сачча̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄. две сачча̄ сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄’’типи, ‘‘упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄’’типи.

самудайасаччам̣ килесо. две сачча̄ но килеса̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесо, сийа̄ но килесо. две сачча̄ сам̣килесика̄. две сачча̄ асам̣килесика̄. самудайасаччам̣ сам̣килит̣т̣хам̣. две сачча̄ асам̣килит̣т̣ха̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ сам̣килит̣т̣хам̣, сийа̄ асам̣килит̣т̣хам̣. самудайасаччам̣ килесасампайуттам̣. две сачча̄ килесавиппайутта̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесасампайуттам̣, сийа̄ килесавиппайуттам̣. самудайасаччам̣ килесо чева сам̣килесикан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесо чева сам̣килесикан̃ча, сийа̄ сам̣килесикан̃чева но ча килесо. самудайасаччам̣ килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча, сийа̄ сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо’’типи. самудайасаччам̣ килесо чева килесасампайуттан̃ча. две сачча̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄’’типи. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесо чева килесасампайуттан̃ча, сийа̄ килесасампайуттан̃чева но ча килесо, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева килесасампайуттан̃ча̄’’ типи, ‘‘килесасампайуттан̃чева но ча килесо’’типи. две сачча̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄. самудайасаччам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика’’нтипи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика’’нтипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесикам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика’’нтипи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика’’нтипи.

две сачча̄ на дассанена паха̄табба̄. две сачча̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ на дассанена паха̄табба̄. две сачча̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. две сачча̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. две сачча̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. две сачча̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. две сачча̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. две сачча̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. самудайасаччам̣ савитаккам̣. ниродхасаччам̣ авитаккам̣. две сачча̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. самудайасаччам̣ савича̄рам̣. ниродхасаччам̣ авича̄рам̣. две сачча̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. ниродхасаччам̣ аппӣтикам̣. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. ниродхасаччам̣ на пӣтисахагатам̣. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. ниродхасаччам̣ на сукхасахагатам̣. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. ниродхасаччам̣ на упеккха̄сахагатам̣. тӣн̣и сачча̄ни сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄.

самудайасаччам̣ ка̄ма̄вачарам̣. две сачча̄ на ка̄ма̄вачара̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ ка̄ма̄вачарам̣, сийа̄ на ка̄ма̄вачарам̣. тӣн̣и сачча̄ни на рӯпа̄вачара̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ рӯпа̄вачарам̣, сийа̄ на рӯпа̄вачарам̣. тӣн̣и сачча̄ни на арӯпа̄вачара̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ арӯпа̄вачарам̣, сийа̄ на арӯпа̄вачарам̣. две сачча̄ парийа̄панна̄. две сачча̄ апарийа̄панна̄. маггасаччам̣ ниййа̄никам̣. тӣн̣и сачча̄ни аниййа̄ника̄. маггасаччам̣ нийатам̣. ниродхасаччам̣ анийатам̣. две сачча̄ сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. две сачча̄ сауттара̄. две сачча̄ ануттара̄. самудайасаччам̣ саран̣ам̣. две сачча̄ аран̣а̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ саран̣ам̣, сийа̄ аран̣анти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

саччавибхан̇го нит̣т̣хито.

5. индрийавибхан̇го

1. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

219. ба̄вӣсатиндрийа̄ни – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣, пурисиндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, сукхиндрийам̣, дуккхиндрийам̣, соманассиндрийам̣, доманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣ [вирийиндрийам̣ (сӣ. сйа̄.)], сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣.

220. таттха катамам̣ чаккхундрийам̣? йам̣ чаккху чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – идам̣ вуччати ‘‘чаккхундрийам̣’’.

таттха катамам̣ сотиндрийам̣…пе… гха̄ниндрийам̣…пе… дживхиндрийам̣…пе… ка̄йиндрийам̣? йо ка̄йо чатуннам̣ маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа паса̄до…пе… сун̃н̃о га̄мопесо – идам̣ вуччати ‘‘ка̄йиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ маниндрийам̣? екавидхена маниндрийам̣ – пхассасампайуттам̣. дувидхена маниндрийам̣ – аттхи сахетукам̣, аттхи ахетукам̣. тивидхена маниндрийам̣ – аттхи кусалам̣, аттхи акусалам̣, аттхи абйа̄катам̣. чатуббидхена маниндрийам̣ – аттхи ка̄ма̄вачарам̣, аттхи рӯпа̄вачарам̣, аттхи арӯпа̄вачарам̣, аттхи апарийа̄паннам̣. пан̃чавидхена маниндрийам̣ – аттхи сукхиндрийасампайуттам̣, аттхи дуккхиндрийасампайуттам̣, аттхи соманассиндрийасампайуттам̣, аттхи доманассиндрийасампайуттам̣, аттхи упеккхиндрийасампайуттам̣. чхаббидхена маниндрийам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… мановин̃н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чхаббидхена маниндрийам̣.

саттавидхена маниндрийам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ саттавидхена маниндрийам̣.

ат̣т̣хавидхена маниндрийам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту. евам̣ ат̣т̣хавидхена маниндрийам̣.

нававидхена маниндрийам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ нававидхена маниндрийам̣.

дасавидхена маниндрийам̣ – чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ аттхи сукхасахагатам̣, аттхи дуккхасахагатам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту аттхи кусала̄, аттхи акусала̄, аттхи абйа̄ката̄. евам̣ дасавидхена маниндрийам̣…пе… евам̣ бахувидхена маниндрийам̣. идам̣ вуччати ‘‘маниндрийам̣’’.

таттха катамам̣ иттхиндрийам̣? йам̣ иттхийа̄ иттхилин̇гам̣ иттхинимиттам̣ иттхикуттам̣ иттха̄каппо иттхаттам̣ иттхибха̄во – идам̣ вуччати ‘‘иттхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ пурисиндрийам̣? йам̣ пурисасса пурисалин̇гам̣ пурисанимиттам̣ пурисакуттам̣ пуриса̄каппо пурисаттам̣ пурисабха̄во – идам̣ вуччати ‘‘пурисиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ джӣвитиндрийам̣? джӣвитиндрийам̣ дувидхена – аттхи рӯпаджӣвитиндрийам̣, аттхи арӯпаджӣвитиндрийам̣.

таттха катамам̣ рӯпаджӣвитиндрийам̣? йо тесам̣ рӯпӣнам̣ дхамма̄нам̣ а̄йу т̣хити йапана̄ йа̄пана̄ ирийана̄ ваттана̄ па̄лана̄ джӣвитам̣ джӣвитиндрийам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпаджӣвитиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ арӯпаджӣвитиндрийам̣? йо тесам̣ арӯпӣнам̣ дхамма̄нам̣ а̄йу т̣хити йапана̄ йа̄пана̄ ирийана̄ ваттана̄ па̄лана̄ джӣвитам̣ джӣвитиндрийам̣ – идам̣ вуччати ‘‘арӯпаджӣватиндрийам̣’’. идам̣ вуччати ‘‘джӣвитиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ сукхиндрийам̣? йам̣ ка̄йикам̣ са̄там̣ ка̄йикам̣ сукхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘сукхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ дуккхиндрийам̣? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ соманассиндрийам̣? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘соманассиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ доманассиндрийам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ упеккхиндрийам̣? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘упеккхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ саддхиндрийам̣? йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до саддха̄ саддхиндрийам̣ саддха̄балам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саддхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ вӣрийиндрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо никкамо параккамо уййа̄мо ва̄йа̄мо усса̄хо уссол̣хӣ тха̄мо т̣хити аситхилапараккамата̄ аниккхиттачхандата̄ аниккхиттадхурата̄ дхурасампагга̄хо вӣрийам̣ вӣрийиндрийам̣ вӣрийабалам̣ – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ сатиндрийам̣? йа̄ сати ануссати пат̣иссати сати саран̣ата̄ дха̄ран̣ата̄ апила̄паната̄ асаммуссаната̄ сати сатиндрийам̣ сатибалам̣ самма̄сати – идам̣ вуччати ‘‘сатиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ сама̄дхиндрийам̣? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити ават̣т̣хити ависа̄ха̄ро авиккхепо ависа̄хат̣ама̄насата̄ саматхо сама̄дхиндрийам̣ сама̄дхибалам̣ самма̄сама̄дхи – идам̣ вуччати ‘‘сама̄дхиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ пан̃н̃индрийам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘пан̃н̃индрийам̣’’.

таттха катамам̣ анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣? йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ анан̃н̃а̄та̄нам̣ адит̣т̣ха̄нам̣ аппатта̄нам̣ авидита̄нам̣ асаччхиката̄нам̣ саччхикирийа̄йа пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣’’.

таттха катамам̣ ан̃н̃индрийам̣? йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ н̃а̄та̄нам̣ дит̣т̣ха̄нам̣ патта̄нам̣ видита̄нам̣ саччхиката̄нам̣ саччхикирийа̄йа пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ан̃н̃индрийам̣.

таттха катамам̣ ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣? йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ ан̃н̃а̄та̄вӣнам̣ дит̣т̣ха̄нам̣ патта̄нам̣ видита̄нам̣ саччхиката̄нам̣ саччхикирийа̄йа пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣’’.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

2. пан̃ха̄пуччхакам̣

221. ба̄вӣсатиндрийа̄ни – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣, пурисиндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, сукхиндрийам̣, дуккхиндрийам̣, соманассиндрийам̣, доманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣.

222. ба̄вӣсатӣнам̣ индрийа̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

223. дасиндрийа̄ абйа̄ката̄. доманассиндрийам̣ акусалам̣. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ кусалам̣. чатта̄риндрийа̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. чха индрийа̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄.

два̄дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄’’типи. чха индрийа̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘сукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи, ‘‘адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта’’нтипи.

саттиндрийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. тӣн̣индрийа̄ випа̄ка̄. двиндрийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄. ан̃н̃индрийам̣ сийа̄ випа̄кам̣, сийа̄ випа̄кадхаммадхаммам̣. навиндрийа̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. навиндрийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. доманассиндрийам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. тӣн̣индрийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

навиндрийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄. доманассиндрийам̣ сам̣килит̣т̣хасам̣килесикам̣. тӣн̣индрийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. чха индрийа̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. навиндрийа̄ авитаккаавича̄ра̄. доманассиндрийам̣ савитаккасавича̄рам̣. упеккхиндрийам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. ека̄дасиндрийа̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄.

ека̄дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи. соманассиндрийам̣ сийа̄ пӣтисахагатам̣ на сукхасахагатам̣ на упеккха̄сахагатам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘пӣтисахагата’’нти. чха индрийа̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. чатта̄риндрийа̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пӣтисахагата̄’’типи, ‘‘сукхасахагата̄’’типи, ‘‘упеккха̄сахагата̄’’типи.

паннарасиндрийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. доманассиндрийам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббам̣. чха индрийа̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. паннарасиндрийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. доманассиндрийам̣ сийа̄ дассанена паха̄таббахетукам̣, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетукам̣. чха индрийа̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄.

дасиндрийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. доманассиндрийам̣ а̄чайага̄ми. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ апачайага̄ми. ан̃н̃индрийам̣ сийа̄ апачайага̄ми, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄ми. навиндрийа̄ сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. дасиндрийа̄ невасеккхана̄секкха̄. двиндрийа̄ секкха̄. ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ асеккхам̣. навиндрийа̄ сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄.

дасиндрийа̄ паритта̄. тӣн̣индрийа̄ аппама̄н̣а̄. навиндрийа̄ сийа̄ паритта̄, сийа̄ махаггата̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. двиндрийа̄ паритта̄рамман̣а̄. тӣн̣индрийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. доманассиндрийам̣ сийа̄ паритта̄рамман̣ам̣ сийа̄ махаггата̄рамман̣ам̣, на аппама̄н̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘паритта̄рамман̣а’’нтипи, ‘‘махаггата̄рамман̣а’’нти пи. навиндрийа̄ сийа̄ паритта̄рамман̣а̄, сийа̄ махаггата̄рамман̣а̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘паритта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘махаггата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а̄’’типи.

навиндрийа̄ маджджхима̄. доманассиндрийам̣ хӣнам̣. тӣн̣индрийа̄ пан̣ӣта̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. чха индрийа̄ сийа̄ хӣна̄, сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. дасиндрийа̄ анийата̄. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ самматтанийатам̣. чатта̄риндрийа̄ сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. доманассиндрийам̣ сийа̄ миччхаттанийатам̣, сийа̄ анийатам̣. чха индрийа̄ сийа̄ миччхаттанийата̄, сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. чатта̄риндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ на магга̄рамман̣ам̣, сийа̄ маггахетукам̣, сийа̄ магга̄дхипати, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘маггахетука’’нтипи, ‘‘магга̄дхипатӣ’’типи. ан̃н̃индрийам̣ на магга̄рамман̣ам̣, сийа̄ маггахетукам̣, сийа̄ магга̄дхипати, сийа̄ на ваттаббам̣ – ‘‘маггахетука’’нтипи, ‘‘магга̄дхипатӣ’’типи. навиндрийа̄ сийа̄ магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘магга̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘маггахетука̄’’типи, ‘‘магга̄дхипатино’’типи.

дасиндрийа̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ уппа̄дино, на ваттабба̄ – ‘‘ануппанна̄’’ти. двиндрийа̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ – ‘‘уппа̄дино’’ти. дасиндрийа̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино; сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. двиндрийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи. дасиндрийа̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘атӣта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄’’типи; сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. тӣн̣индрийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄. чатта̄риндрийа̄ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄, ат̣т̣хиндрийа̄ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘аджджхатта̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘бахиддха̄рамман̣а̄’’типи, ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄’’типи. пан̃чиндрийа̄ анидассанасаппат̣игха̄. саттарасиндрийа̄ анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

224. чатта̄риндрийа̄ хетӯ. ат̣т̣ха̄расиндрийа̄ на хетӯ. саттиндрийа̄ сахетука̄. навиндрийа̄ ахетука̄. чха индрийа̄ сийа̄ сахетука̄, сийа̄ ахетука̄. саттиндрийа̄ хетусампайутта̄. навиндрийа̄ хетувиппайутта̄. чха индрийа̄ сийа̄ хетусампайутта̄, сийа̄ хетувиппайутта̄. чатта̄риндрийа̄ хетӯ чева сахетука̄ ча. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’типи, ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’типи. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’ти. сахетука̄ чева на ча хетӯ. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’ти, сийа̄ сахетука̄ чева на ча хетӯ, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сахетука̄ чева на ча хетӯ’’ти.

чатта̄риндрийа̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’типи. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ’’ти.

навиндрийа̄ на хетӯ ахетука̄. тӣн̣индрийа̄ на хетӯ сахетука̄. чатта̄риндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘на хетӯ сахетука̄’’типи, ‘‘на хетӯ ахетука̄’’типи. чха индрийа̄ сийа̄ на хетӯ сахетука̄, сийа̄ на хетӯ ахетука̄.

саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. пан̃чиндрийа̄ саппат̣игха̄. саттарасиндрийа̄ аппат̣игха̄. саттиндрийа̄ рӯпа̄. чуддасиндрийа̄ арӯпа̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. дасиндрийа̄ локийа̄. тӣн̣индрийа̄ локуттара̄. навиндрийа̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄; кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

но а̄сава̄. дасиндрийа̄ са̄сава̄. тӣн̣индрийа̄ ана̄сава̄. навиндрийа̄ сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄. паннарасиндрийа̄ а̄сававиппайутта̄. доманассиндрийам̣ а̄савасампайуттам̣. чха индрийа̄ сийа̄ а̄савасампайутта̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’типи, ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄саво чева а̄савасампайуттан̃ча̄’’ти, ‘‘а̄савасампайуттан̃чева но ча а̄саво’’. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’ти. навиндрийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄. тӣн̣индрийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава’’нтипи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава’’нтипи. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄. чха индрийа̄ сийа̄ а̄сававиппайуттаса̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайуттаана̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘а̄сававиппайуттаса̄сава̄’’типи, ‘‘а̄сававиппайуттаана̄сава̄’’типи.

но сам̣йоджана̄. дасиндрийа̄ сам̣йоджанийа̄. тӣн̣индрийа̄ асам̣йоджанийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ сам̣йоджанийа̄, сийа̄ асам̣йоджанийа̄. паннарасиндрийа̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. доманассиндрийам̣ сам̣йоджанасампайуттам̣. чха индрийа̄ сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанийа̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанан̃чева сам̣йоджанасампайуттан̃ча̄’’ти, сам̣йоджанасампайуттан̃чева но ча сам̣йоджанам̣. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджана̄ чева сам̣йоджанасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанасампайутта̄ чева но ча сам̣йоджана̄’’ти.

навиндрийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄. тӣн̣индрийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа’’нтипи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа’’нтипи. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄. чха индрийа̄ сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄, сийа̄ сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣йоджанавиппайуттасам̣йоджанийа̄’’типи, ‘‘сам̣йоджанавиппайуттаасам̣йоджанийа̄’’типи.

но гантха̄. дасиндрийа̄ гантханийа̄. тӣн̣индрийа̄ агантханийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ гантханийа̄, сийа̄ агантханийа̄. паннарасиндрийа̄ гантхавиппайутта̄. доманассиндрийам̣ гантхасампайуттам̣. чха индрийа̄ сийа̄ гантхасампайутта̄, сийа̄ гантхавиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’ти, гантханийа̄ чева но ча гантха̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’типи, ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантха̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантханийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантханийа̄ чева но ча гантха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантханийа̄ чева но ча гантха̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхо чева гантхасампайутта’’н̃ча̄ти, гантхасампайуттан̃чева но ча гантхо. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантха̄ чева гантхасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхасампайутта̄ чева но ча гантха̄’’ти.

навиндрийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄. тӣн̣индрийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа’’нтипи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа’’нтипи. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄. чха индрийа̄ сийа̄ гантхавиппайуттагантханийа̄, сийа̄ гантхавиппайуттаагантханийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘гантхавиппайуттагантханийа̄’’типи, ‘‘гантхавиппайуттаагантханийа̄’’типи.

но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄. дасиндрийа̄ нӣваран̣ийа̄. тӣн̣индрийа̄ анӣваран̣ийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ нӣваран̣ийа̄, сийа̄ анӣваран̣ийа̄. паннарасиндрийа̄ нӣваран̣авиппайутта̄. доманассиндрийам̣ нӣваран̣асампайуттам̣. чха индрийа̄ сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣ийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣ийа̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣ан̃чева нӣваран̣асампайуттан̃ча̄’’ти, нӣваран̣асампайуттан̃чева но ча нӣваран̣ам̣. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣а̄ чева нӣваран̣асампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣асампайутта̄ чева но ча нӣваран̣а̄’’ти.

навиндрийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄. тӣн̣индрийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа’’нтипи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа’’нтипи. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄. чха индрийа̄ сийа̄ нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄, сийа̄ нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘нӣваран̣авиппайуттанӣваран̣ийа̄’’типи, ‘‘нӣваран̣авиппайуттаанӣваран̣ийа̄’’типи.

но пара̄ма̄са̄. дасиндрийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄. тӣн̣индрийа̄ апара̄мат̣т̣ха̄. навиндрийа̄ сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ апара̄мат̣т̣ха̄. сол̣асиндрийа̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. чха индрийа̄ сийа̄ пара̄ма̄сасампайутта̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’ти, пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄са̄ чева пара̄мат̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄мат̣т̣ха̄ чева но ча пара̄ма̄са̄’’ти. дасиндрийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄. тӣн̣индрийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄. чха индрийа̄ сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘пара̄ма̄савиппайуттапара̄мат̣т̣ха̄’’типи, ‘‘пара̄ма̄савиппайуттаапара̄мат̣т̣ха̄’’типи.

саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. чуддасиндрийа̄ са̄рамман̣а̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣. екавӣсатиндрийа̄ но читта̄. маниндрийам̣ читтам̣. терасиндрийа̄ четасика̄. ат̣т̣хиндрийа̄ ачетасика̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ четасикам̣, сийа̄ ачетасикам̣. терасиндрийа̄ читтасампайутта̄. саттиндрийа̄ читтавиппайутта̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасампайуттам̣, сийа̄ читтавиппайуттам̣. маниндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сампайутта’’нтипи, ‘‘читтена виппайутта’’нтипи.

терасиндрийа̄ читтасам̣сат̣т̣ха̄. саттиндрийа̄ читтависам̣сат̣т̣ха̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хам̣, сийа̄ читтависам̣сат̣т̣хам̣. маниндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘читтена сам̣сат̣т̣ха’’нтипи, ‘‘читтена висам̣сат̣т̣ха’’нтипи. терасиндрийа̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄. ат̣т̣хиндрийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄на̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасамут̣т̣ха̄нам̣, сийа̄ но читтасамут̣т̣ха̄нам̣.

терасиндрийа̄ читтасахабхуно. ат̣т̣хиндрийа̄ но читтасахабхуно. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасахабхӯ, сийа̄ но читтасахабхӯ. терасиндрийа̄ читта̄нупариваттино. ат̣т̣хиндрийа̄ но читта̄нупариваттино. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читта̄нупариватти, сийа̄ но читта̄нупариватти.

терасиндрийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. ат̣т̣хиндрийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄нам̣. терасиндрийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. ат̣т̣хиндрийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. терасиндрийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ат̣т̣хиндрийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти, сийа̄ но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти. чха индрийа̄ аджджхаттика̄. сол̣асиндрийа̄ ба̄хира̄.

саттиндрийа̄ упа̄да̄. чуддасиндрийа̄ но упа̄да̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ упа̄да̄, сийа̄ но упа̄да̄. навиндрийа̄ упа̄динна̄. чатта̄риндрийа̄ анупа̄динна̄. навиндрийа̄ сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄. но упа̄да̄на̄. дасиндрийа̄ упа̄да̄нийа̄. тӣн̣индрийа̄ анупа̄да̄нийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ упа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄да̄нийа̄. сол̣асиндрийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. чха индрийа̄ сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄нийа̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄. дасиндрийа̄ сийа̄ упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄нийа̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’ти.

сол̣асиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’типи. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄на̄ чева упа̄да̄насампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄насампайутта̄ чева но ча упа̄да̄на̄’’ти. дасиндрийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄. тӣн̣индрийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄. чха индрийа̄ сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄, сийа̄ упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘упа̄да̄навиппайуттаупа̄да̄нийа̄’’типи, ‘‘упа̄да̄навиппайуттаанупа̄да̄нийа̄’’типи.

но килеса̄. дасиндрийа̄ сам̣килесика̄. тӣн̣индрийа̄ асам̣килесика̄. навиндрийа̄ сийа̄ сам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килесика̄. паннарасиндрийа̄ асам̣килит̣т̣ха̄. доманассиндрийам̣ сам̣килит̣т̣хам̣. чха индрийа̄ сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣ха̄. паннарасиндрийа̄ килесавиппайутта̄. доманассиндрийам̣ килесасампайуттам̣. чха индрийа̄ сийа̄ килесасампайутта̄, сийа̄ килесавиппайутта̄. дасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄. тӣн̣индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄’’типи. навиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килесика̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килесика̄ чева но ча килеса̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’типи, ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева сам̣килит̣т̣хан̃ча̄’’ти, сам̣килит̣т̣хан̃чева но ча килесо. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева сам̣килит̣т̣ха̄ ча̄’’ти, сийа̄ сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘сам̣килит̣т̣ха̄ чева но ча килеса̄’’ти.

паннарасиндрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄’’типи. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесо чева килесасампайуттан̃ча̄’’ти, килесасампайуттан̃чева но ча килесо. чха индрийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килеса̄ чева килесасампайутта̄ ча̄’’ти, сийа̄ килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесасампайутта̄ чева но ча килеса̄’’ти. навиндрийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄. тӣн̣индрийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄. доманассиндрийам̣ на ваттаббам̣ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика’’нтипи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика’’нтипи. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄, сийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄. чха индрийа̄ сийа̄ килесавиппайуттасам̣килесика̄, сийа̄ килесавиппайуттаасам̣килесика̄, сийа̄ на ваттабба̄ – ‘‘килесавиппайуттасам̣килесика̄’’типи, ‘‘килесавиппайуттаасам̣килесика̄’’типи.

паннарасиндрийа̄ на дассанена паха̄табба̄. саттиндрийа̄ сийа̄ дассанена паха̄табба̄, сийа̄ на дассанена паха̄табба̄. паннарасиндрийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. саттиндрийа̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄табба̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. паннарасиндрийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. саттиндрийа̄ сийа̄ дассанена паха̄таббахетука̄, сийа̄ на дассанена паха̄таббахетука̄. паннарасиндрийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. саттиндрийа̄ сийа̄ бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, сийа̄ на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄.

навиндрийа̄ авитакка̄. доманассиндрийам̣ савитаккам̣. два̄дасиндрийа̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. навиндрийа̄ авича̄ра̄. доманассиндрийам̣ савича̄рам̣. два̄дасиндрийа̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. ека̄дасиндрийа̄ аппӣтика̄. ека̄дасиндрийа̄ сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. ека̄дасиндрийа̄ на пӣтисахагата̄. ека̄дасиндрийа̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. два̄дасиндрийа̄ на сукхасахагата̄. дасиндрийа̄ сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. два̄дасиндрийа̄ на упеккха̄сахагата̄. дасиндрийа̄ сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄.

дасиндрийа̄ ка̄ма̄вачара̄. тӣн̣индрийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. навиндрийа̄ сийа̄ ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. терасиндрийа̄ на рӯпа̄вачара̄. навиндрийа̄ сийа̄ рӯпа̄вачара̄, сийа̄ на рӯпа̄вачара̄. чуддасиндрийа̄ на арӯпа̄вачара̄. ат̣т̣хиндрийа̄ сийа̄ арӯпа̄вачара̄, сийа̄ на арӯпа̄вачара̄. дасиндрийа̄ парийа̄панна̄. тӣн̣индрийа̄ апарийа̄панна̄. навиндрийа̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄. ека̄дасиндрийа̄ аниййа̄ника̄. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ ниййа̄никам̣. дасиндрийа̄ сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. дасиндрийа̄ анийата̄. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ нийатам̣. ека̄дасиндрийа̄ сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. дасиндрийа̄ сауттара̄. тӣн̣индрийа̄ ануттара̄. навиндрийа̄ сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄. паннарасиндрийа̄ аран̣а̄. доманассиндрийам̣ саран̣ам̣. чха индрийа̄ сийа̄ саран̣а̄, сийа̄ аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

индрийавибхан̇го нит̣т̣хито.

6. пат̣иччасамуппа̄давибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

225. авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣, сал̣а̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣ сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄са̄ самбхаванти. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

226. таттха катама̄ авиджджа̄? дуккхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа ан̃н̃а̄н̣ам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катаме авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄? пун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, апун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, а̄нен̃джа̄бхисан̇кха̄ро, ка̄йасан̇кха̄ро, вачӣсан̇кха̄ро, читтасан̇кха̄ро.

таттха катамо пун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро? кусала̄ четана̄ ка̄ма̄вачара̄ рӯпа̄вачара̄ да̄намайа̄ сӣламайа̄ бха̄вана̄майа̄ – айам̣ вуччати ‘‘пун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро’’.

таттха катамо апун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро? акусала̄ четана̄ ка̄ма̄вачара̄ – айам̣ вуччати ‘‘апун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро’’.

таттха катамо а̄нен̃джа̄бхисан̇кха̄ро? кусала̄ четана̄ арӯпа̄вачара̄ – айам̣ вуччати ‘‘а̄нен̃джа̄бхисан̇кха̄ро’’.

таттха катамо ка̄йасан̇кха̄ро? ка̄йасан̃четана̄ ка̄йасан̇кха̄ро, вачӣсан̃четана̄ вачӣсан̇кха̄ро, маносан̃четана̄ читтасан̇кха̄ро. име вуччанти ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄’’.

227. таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, мановин̃н̃а̄н̣ам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

228. таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чатта̄ро маха̄бхӯта̄, чатуннан̃ча маха̄бхӯта̄нам̣ упа̄да̄йа рӯпам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣’’.

229. таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣? чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣ – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣’’.

230. таттха катамо сал̣а̄йатанапаччайа̄ пхассо? чаккхусампхассо сотасампхассо гха̄насампхассо дживха̄сампхассо ка̄йасампхассо маносампхассо – айам̣ вуччати ‘‘сал̣а̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

231. таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, маносампхассаджа̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

232. таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄? рӯпатан̣ха̄, саддатан̣ха̄, гандхатан̣ха̄, расатан̣ха̄, пхот̣т̣хаббатан̣ха̄, дхамматан̣ха̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄’’.

233. таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣? ка̄мупа̄да̄нам̣, дит̣т̣хупа̄да̄нам̣, сӣлаббатупа̄да̄нам̣, аттава̄дупа̄да̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣’’.

234. таттха катамо упа̄да̄напаччайа̄ бхаво? бхаво дувидхена – аттхи каммабхаво, аттхи упапаттибхаво. таттха катамо каммабхаво? пун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, апун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, а̄нен̃джа̄бхисан̇кха̄ро – айам̣ вуччати ‘‘каммабхаво’’. саббампи бхавага̄микаммам̣ каммабхаво.

таттха катамо упапаттибхаво? ка̄мабхаво, рӯпабхаво, арӯпабхаво, сан̃н̃а̄бхаво, асан̃н̃а̄бхаво, невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄бхаво, екавока̄рабхаво, чатувока̄рабхаво, пан̃чавока̄рабхаво – айам̣ вуччати ‘‘упапаттибхаво’’. ити айан̃ча каммабхаво, айан̃ча упапаттибхаво. айам̣ вуччати ‘‘упа̄да̄напаччайа̄ бхаво’’.

235. таттха катама̄ бхавапаччайа̄ джа̄ти? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамхи тамхи саттаника̄йе джа̄ти сан̃джа̄ти окканти абхиниббатти, кхандха̄нам̣ па̄тубха̄во, а̄йатана̄нам̣ пат̣ила̄бхо – айам̣ вуччати ‘‘бхавапаччайа̄ джа̄ти’’.

236. таттха катамам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣? аттхи джара̄, аттхи маран̣ам̣. таттха катама̄ джара̄? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамхи тамхи саттаника̄йе джара̄ джӣран̣ата̄ кхан̣д̣иччам̣ па̄личчам̣ валиттачата̄ а̄йуно сам̣ха̄ни индрийа̄нам̣ парипа̄ко – айам̣ вуччати ‘‘джара̄’’.

таттха катамам̣ маран̣ам̣? йа̄ тесам̣ тесам̣ сатта̄нам̣ тамха̄ тамха̄ саттаника̄йа̄ чути чаваната̄ бхедо антарадха̄нам̣ маччу маран̣ам̣ ка̄лакирийа̄ [ка̄лам̣кирийа̄ (ка.)] кхандха̄нам̣ бхедо кал̣еварасса никкхепо джӣвитиндрийассупаччхедо – идам̣ вуччати ‘‘маран̣ам̣’’. ити айан̃ча джара̄, идан̃ча маран̣ам̣. идам̣ вуччати ‘‘джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣’’.

237. таттха катамо соко? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса соко сочана̄ сочитаттам̣ антосоко антопарисоко четасо париджджха̄йана̄ доманассам̣ сокасаллам̣ – айам̣ вуччати ‘‘соко’’.

238. таттха катамо паридево? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса а̄дево паридево а̄девана̄ паридевана̄ а̄девитаттам̣ паридевитаттам̣ ва̄ча̄ пала̄по виппала̄по ла̄лаппо ла̄лаппана̄ ла̄лаппитаттам̣ – айам̣ вуччати паридево’’.

239. таттха катамам̣ дуккхам̣? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’.

240. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣, четасикам̣ дуккхам̣, четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣, четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’.

241. таттха катамо упа̄йа̄со? н̃а̄тибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, бхогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, рогабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, сӣлабйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, дит̣т̣хибйасанена ва̄ пхут̣т̣хасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена бйасанена саманна̄гатасса, ан̃н̃атаран̃н̃атарена дуккхадхаммена пхут̣т̣хасса а̄йа̄со упа̄йа̄со а̄йа̄ситаттам̣ упа̄йа̄ситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘упа̄йа̄со’’.

242. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣти, еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса сан̇гати хоти, сама̄гамо хоти, самодха̄нам̣ хоти, па̄тубха̄во хоти. тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

1. паччайачатуккам̣

243. авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

паччайачатуккам̣.

2. хетучатуккам̣

244. авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄махетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо на̄махетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

хетучатуккам̣.

3. сампайуттачатуккам̣

245. авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо на̄масампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпасампайуттам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ упа̄да̄насампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

сампайуттачатуккам̣.

4. ан̃н̃аман̃н̃ачатуккам̣

246. авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄мам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄мапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи на̄мам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

ан̃н̃аман̃н̃ачатуккам̣.

ма̄тика̄

247. сан̇кха̄рапаччайа̄ авиджджа̄…пе… вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ авиджджа̄…пе… на̄мапаччайа̄ авиджджа̄…пе… чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ авиджджа̄…пе… пхассапаччайа̄ авиджджа̄…пе… ведана̄паччайа̄ авиджджа̄…пе… тан̣ха̄паччайа̄ авиджджа̄…пе… упа̄да̄напаччайа̄ авиджджа̄…пе… авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

ма̄тика̄.

5. паччайачатуккам̣

248. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

249. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ [четайитаттам̣ (сӣ. ка.)] – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄? йо ра̄го са̄ра̄го анунайо ануродхо нандӣ нандира̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄’’.

таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣? йа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣ дит̣т̣хигаханам̣ дит̣т̣хиканта̄ро дит̣т̣хивисӯка̄йикам̣ дит̣т̣хивиппхандитам̣ дит̣т̣хисам̣йоджанам̣ га̄хо патит̣т̣ха̄хо абхинивесо пара̄ма̄со куммагго миччха̄патхо миччхаттам̣ титтха̄йатанам̣ випарийа̄сагга̄хо [випарийесагга̄хо (бахӯсу)] – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣’’.

таттха катамо упа̄да̄напаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ упа̄да̄нам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘упа̄да̄напаччайа̄ бхаво’’.

таттха катама̄ бхавапаччайа̄ джа̄ти? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джа̄ти сан̃джа̄ти ниббатти абхиниббатти па̄тубха̄во – айам̣ вуччати ‘‘бхавапаччайа̄ джа̄ти’’.

таттха катамам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣? аттхи джара̄, аттхи маран̣ам̣. таттха катама̄ джара̄? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джара̄ джӣран̣ата̄ а̄йуно сам̣ха̄ни – айам̣ вуччати ‘‘джара̄’’. таттха катамам̣ маран̣ам̣? йо тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ кхайо вайо бхедо парибхедо аниччата̄ антарадха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘маран̣ам̣’’. ити айан̃ча джара̄, идан̃ча маран̣ам̣. идам̣ вуччати ‘‘джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣’’.

еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣти. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса сан̇гати хоти, сама̄гамо хоти, самодха̄нам̣ хоти, па̄тубха̄во хоти. тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

250. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

251. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

на̄мапаччайа̄ пхассоти. таттха катамам̣ на̄мам̣? т̣хапетва̄ пхассам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’.

таттха катамо на̄мапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ пхассо’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

253. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатананти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

254. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

255. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатананти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄, йан̃ча рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣? чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣ – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

паччайачатуккам̣.

6. хетучатуккам̣

256. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄махетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

257. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄махетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄махетукам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄’’.

таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣? йа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… титтха̄йатанам̣ випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти’’ти.

258. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо на̄махетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

259. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣’’.

на̄мапаччайа̄ пхассо на̄махетукоти. таттха катамам̣ на̄мам̣? т̣хапетва̄ пхассам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’.

таттха катамо на̄мапаччайа̄ пхассо на̄махетуко? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ пхассо на̄махетуко’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

260. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

261. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпахетуканти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

262. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

263. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄хетуко’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄марӯпахетуканти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄, йан̃ча рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣? чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣ – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄марӯпахетукам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄хетука̄’’.

таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣? йа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… титтха̄йатанам̣ випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄хетукам̣’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

хетучатуккам̣.

7. сампайуттачатуккам̣

тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

265. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄’’.

таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣? йа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… титтха̄йатанам̣ випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣’’ …пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

266. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо на̄масампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

267. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣’’.

на̄мапаччайа̄ пхассо на̄масампайуттоти. таттха катамам̣ на̄мам̣? т̣хапетва̄ пхассам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’.

таттха катамо на̄мапаччайа̄ пхассо на̄масампайутто? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ пхассо на̄масампайутто’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

268. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

269. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣ …пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттанти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

270. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣, на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ ведана̄сампайутта̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣ тан̣ха̄сампайуттам̣; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

271. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро авиджджа̄сампайутто’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣ на̄мам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣ чхат̣т̣ха̄йатананти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄, йан̃ча рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣ – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

сампайуттачатуккам̣.

8. ан̃н̃аман̃н̃ачатуккам̣

272. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄мам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

273. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катама̄ сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣.

таттха катамо вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамам̣ чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄мам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катамам̣ пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄пи пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄пи пхассо’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄’’.

таттха катама̄ тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄’’.

таттха катамам̣ тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣? йа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… титтха̄йатанам̣ випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣’’.

таттха катама̄ упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄? йо ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄’’.

таттха катамо упа̄да̄напаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ упа̄да̄нам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘упа̄да̄напаччайа̄ бхаво’’.

таттха катама̄ бхавапаччайа̄ джа̄ти? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джа̄ти сан̃джа̄ти ниббатти абхиниббати па̄тубха̄во – айам̣ вуччати ‘‘бхавапаччайа̄ джа̄ти’’.

таттха катамам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣? аттхи джара̄, аттхи маран̣ам̣. таттха катама̄ джара̄? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джара̄ джӣран̣ата̄ а̄йуно сам̣ха̄ни – айам̣ вуччати ‘‘джара̄’’. таттха катамам̣ маран̣ам̣? йо тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ кхайо вайо бхедо парибхедо аниччата̄ антарадха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘маран̣ам̣’’. ити айан̃ча джара̄, идан̃ча маран̣ам̣. идам̣ вуччати ‘‘джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣’’.

еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣти. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса сан̇гати хоти, сама̄гамо хоти, самодха̄нам̣ хоти, па̄тубха̄во хоти. тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

274. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄мапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи на̄мам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

275. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катама̄ сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамо вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

на̄мапаччайа̄ пхассоти. таттха катамам̣ на̄мам̣? т̣хапетва̄ пхассам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’.

таттха катамо на̄мапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катамам̣ пхассапаччайа̄пи на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄пи на̄мам̣’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

276. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

277. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусамӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро.

таттха катама̄ сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамо вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣анти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатананти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамам̣ чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катамам̣ пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

278. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄; сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄пи ведана̄; тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄пи тан̣ха̄; упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

279. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катама̄ сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄пи авиджджа̄’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамо вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати на̄мам̣. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣анти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? йам̣ рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатананти. аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чатта̄ро ча маха̄бхӯта̄, йан̃ча рӯпам̣ нисса̄йа мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту ваттати – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпам̣’’.

таттха катамам̣ на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣? чаккха̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, мана̄йатанам̣ – идам̣ вуччати ‘‘на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатанам̣’’.

таттха катамам̣ чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣? аттхи на̄мам̣, аттхи рӯпам̣. таттха катамам̣ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘на̄мам̣’’. таттха катамам̣ рӯпам̣? чаккха̄йатанасса упачайо, сота̄йатанасса упачайо, гха̄на̄йатанасса упачайо, дживха̄йатанасса упачайо, ка̄йа̄йатанасса упачайо, йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи аттхи рӯпам̣ читтаджам̣ читтахетукам̣ читтасамут̣т̣ха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘рӯпам̣’’. ити идан̃ча на̄мам̣, идан̃ча рӯпам̣. идам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄марӯпам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катамам̣ пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

ан̃н̃аман̃н̃ачатуккам̣.

9. акусаланиддесо

280. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

281. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро…пе….

таттха катамо тан̣ха̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘тан̣ха̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

282. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нам̣, упа̄да̄напаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

283. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати авиджджа̄…пе….

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

284. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄, тан̣ха̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

285. таттха катама̄ авиджджа̄…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

286. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти доманассасахагатам̣ пат̣игхасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… доманассасахагатам̣ пат̣игхасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ пат̣игхам̣, пат̣игхапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

287. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамам̣ ведана̄паччайа̄ пат̣игхам̣? йо читтасса а̄гха̄то…пе… чан̣д̣иккам̣ асуропо [асулопо (сйа̄.)] анаттаманата̄ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ пат̣игхам̣’’.

таттха катамо пат̣игхапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘пат̣игхапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

288. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ вичикиччха̄сампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ вичикиччха̄, вичикиччха̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

289. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣, четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катама̄ ведана̄паччайа̄ вичикиччха̄? йа̄ кан̇кха̄ кан̇кха̄йана̄ кан̇кха̄йитаттам̣ вимати вичикиччха̄ двел̣хакам̣ двидха̄патхо [дведха̄патхо (сӣ. сйа̄.)] сам̣сайо анекам̣сагга̄хо а̄саппана̄ парисаппана̄ апарийога̄хан̣а̄ [апарийога̄хана̄ (сӣ. сйа̄. ка.)] чхамбхитаттам̣ читтасса мановилекхо – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ вичикиччха̄’’.

таттха катамо вичикиччха̄паччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ вичикиччхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘вичикиччха̄паччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

290. катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ уддхаччасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ уддхаччам̣, уддхаччапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

291. таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамам̣ ведана̄паччайа̄ уддхаччам̣? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхантаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ уддхаччам̣’’.

таттха катамо уддхаччапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘уддхаччапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

акусаланиддесо.

10. кусаланиддесо

292. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

293. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо, амохо.

таттха катамо алобхо? йо алобхо алуббхана̄ алуббхитаттам̣ аса̄ра̄го аса̄раджджана̄ аса̄раджджитаттам̣ анабхиджджха̄ алобхо кусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘алобхо’’.

таттха катамо адосо? йо адосо адуссана̄ адусситаттам̣ абйа̄па̄до абйа̄паджджо адосо кусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘адосо’’.

таттха катамо амохо? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘амохо’’. име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣…пе… вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣…пе… на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣…пе… чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо…пе… пхассапаччайа̄ ведана̄…пе… айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ паса̄до? йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ паса̄до’’.

таттха катамо паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

294. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

295. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо.

таттха катамо алобхо? йо алобхо алуббхана̄ алуббхитаттам̣ аса̄ра̄го аса̄раджджана̄ аса̄раджджитаттам̣ анабхиджджха̄ алобхо кусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘алобхо’’.

таттха катамо адосо? йо адосо адуссана̄ адусситаттам̣ абйа̄па̄до абйа̄паджджо адосо кусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘адосо’’. име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

296. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

297. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо, амохо – име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати – ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄ садда̄рамман̣ам̣ ва̄ гандха̄рамман̣ам̣ ва̄ раса̄рамман̣ам̣ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣ ва̄ дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

299. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо – име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

300. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣ [пат̣хавӣкасин̣ам̣ (сӣ. сйа̄.)], тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

301. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо, амохо – име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

302. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

303. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо, амохо – име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

304. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хоти.

305. таттха катаме кусаламӯла̄? алобхо, адосо, амохо.

таттха катамо алобхо…пе… адосо…пе… амохо? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘амохо’’. име вуччанти ‘‘кусаламӯла̄’’.

таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ паса̄до? йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ паса̄до’’.

таттха катамо паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣’’.

еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хотӣти. еваметесам̣ дхамма̄нам̣ сан̇гати хоти, сама̄гамо хоти, самодха̄нам̣ хоти, па̄тубха̄во хоти. тена вуччати ‘‘еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хотӣ’’ти.

кусаланиддесо.

11. абйа̄катаниддесо

306. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

307. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ веданам̣, сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

308. тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рахетукам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣ахетукам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄махетукам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанахетуко, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассахетука̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

309. тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄расампайуттам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣ вин̃н̃а̄н̣асампайуттам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣ на̄масампайуттам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо чхат̣т̣ха̄йатанасампайутто, пхассапаччайа̄ ведана̄ пхассасампайутта̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

310. тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄пи сан̇кха̄ро; вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄пи вин̃н̃а̄н̣ам̣; на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄пи на̄мам̣; чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄пи чхат̣т̣ха̄йатанам̣; пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄пи пхассо; ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

311. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти сукхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

312. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ ка̄йикам̣ са̄там̣ ка̄йикам̣ сукхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ веданам̣, сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

313. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄ садда̄рамман̣а̄ ва̄ гандха̄рамман̣а̄ ва̄ раса̄рамман̣а̄ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

314. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄манодха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

315. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄ садда̄рамман̣а̄ ва̄ гандха̄рамман̣а̄ ва̄ раса̄рамман̣а̄ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

316. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

317. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄ садда̄рамман̣а̄ ва̄ гандха̄рамман̣а̄ ва̄ раса̄рамман̣а̄ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

318. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

319. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

320. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ паса̄до? йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ паса̄до’’.

таттха катамо паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

321. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

322. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева арӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

323. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хоти.

324. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣…пе… сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти дуккхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

325. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ веданам̣, сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

326. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄ садда̄рамман̣а̄ ва̄ гандха̄рамман̣а̄ ва̄ раса̄рамман̣а̄ ва̄ пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

327. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати сан̇кха̄ро.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄манодха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

328. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

329. таттха катамо сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

330. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе манодха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ соманассасахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

331. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

332. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

333. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе арӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

абйа̄катаниддесо.

12. авиджджа̄мӯлакакусаланиддесо

334. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

335. таттха катамо авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ паса̄до? йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ паса̄до’’.

таттха катамо паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

336. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

337. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

338. тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпам̣, на̄марӯпапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

339. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

340. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи …пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

341. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

342. катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хоти.

авиджджа̄мӯлакакусаланиддесо.

13. кусаламӯлакавипа̄каниддесо

343. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

344. таттха катамо кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

345. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти сукхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣…пе… манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

346. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

347. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

348. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева арӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

349. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄.

тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе кусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ паса̄до, паса̄дапаччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметесам̣ дхамма̄нам̣ самудайо хоти.

кусаламӯлакавипа̄каниддесо.

14. акусаламӯлакавипа̄каниддесо

350. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

351. таттха катамо акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’…пе… тена вуччати ‘‘еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

352. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти дуккхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣…пе… манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

353. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро, сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣, вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣, на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣, чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо, пхассапаччайа̄ ведана̄, ведана̄паччайа̄ адхимоккхо, адхимоккхапаччайа̄ бхаво, бхавапаччайа̄ джа̄ти, джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хоти.

354. таттха катамо акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро? йа̄ четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘акусаламӯлапаччайа̄ сан̇кха̄ро’’.

таттха катамам̣ сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣’’.

таттха катамам̣ вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо – идам̣ вуччати ‘‘вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄мам̣’’.

таттха катамам̣ на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘на̄мапаччайа̄ чхат̣т̣ха̄йатанам̣’’.

таттха катамо чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо? йо пхассо пхусана̄ сампхусана̄ сампхуситаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘чхат̣т̣ха̄йатанапаччайа̄ пхассо’’.

таттха катама̄ пхассапаччайа̄ ведана̄? йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – айам̣ вуччати ‘‘пхассапаччайа̄ ведана̄’’.

таттха катамо ведана̄паччайа̄ адхимоккхо? йо читтасса адхимоккхо адхимуччана̄ тададхимуттата̄ – айам̣ вуччати ‘‘ведана̄паччайа̄ адхимоккхо’’.

таттха катамо адхимоккхапаччайа̄ бхаво? т̣хапетва̄ адхимоккхам̣, ведана̄ккхандхо сан̃н̃а̄ккхандхо сан̇кха̄раккхандхо вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘адхимоккхапаччайа̄ бхаво’’.

таттха катама̄ бхавапаччайа̄ джа̄ти? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джа̄ти сан̃джа̄ти ниббатти абхиниббатти па̄тубха̄во – айам̣ вуччати ‘‘бхавапаччайа̄ джа̄ти’’.

таттха катамам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣? аттхи джара̄, аттхи маран̣ам̣. таттха катама̄ джара̄? йа̄ тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ джара̄ джӣран̣ата̄ а̄йуно сам̣ха̄ни – айам̣ вуччати джара̄. таттха катамам̣ маран̣ам̣? йо тесам̣ тесам̣ дхамма̄нам̣ кхайо вайо бхедо парибхедо аниччата̄ антарадха̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘маран̣ам̣’’. ити айан̃ча джара̄, идан̃ча маран̣ам̣. идам̣ вуччати ‘‘джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣ам̣’’.

еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣти. еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса сан̇гати хоти, сама̄гамо хоти, самодха̄нам̣ хоти, па̄тубха̄во хоти. тена вуччати еваметасса кеваласса дуккхаккхандхасса самудайо хотӣ’’ти.

акусаламӯлакавипа̄каниддесо.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

пат̣иччасамуппа̄давибхан̇го [паччайа̄ка̄равибхан̇го (сӣ. сйа̄.)] нит̣т̣хито.

7. сатипат̣т̣ха̄навибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

355. чатта̄ро сатипат̣т̣ха̄на̄ – идха бхиккху аджджхаттам̣ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати бахиддха̄ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати аджджхаттабахиддха̄ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, аджджхаттам̣ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати бахиддха̄ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати аджджхаттабахиддха̄ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, аджджхаттам̣ читте читта̄нупассӣ вихарати бахиддха̄ читте читта̄нупассӣ вихарати аджджхаттабахиддха̄ читте читта̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, аджджхаттам̣ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати бахиддха̄ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати аджджхаттабахиддха̄ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

1. ка̄йа̄нупассана̄ниддесо

356. катхан̃ча бхиккху аджджхаттам̣ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху аджджхаттам̣ ка̄йам̣ уддхам̣ па̄датала̄ адхо кесаматтхака̄ тачапарийантам̣ пӯрам̣ на̄наппака̄расса асучино паччавеккхати – ‘‘аттхи имасмим̣ ка̄йе кеса̄ лома̄ накха̄ данта̄ тачо мам̣сам̣ нха̄ру [наха̄ру (сӣ.)] ат̣т̣хи ат̣т̣химин̃джам̣ [ат̣т̣химин̃джа̄ (сӣ.)] ваккам̣ хадайам̣ йаканам̣ киломакам̣ пихакам̣ паппха̄сам̣ антам̣ антагун̣ам̣ ударийам̣ карӣсам̣ питтам̣ семхам̣ пуббо лохитам̣ седо медо ассу васа̄ кхел̣о син̇гха̄н̣ика̄ ласика̄ мутта’’нти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ бахиддха̄ ка̄йе читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху бахиддха̄ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху бахиддха̄ ка̄йам̣ уддхам̣ па̄датала̄ адхо кесаматтхака̄ тачапарийантам̣ пӯрам̣ на̄наппака̄расса асучино паччавеккхати – ‘‘аттхисса ка̄йе кеса̄ лома̄ накха̄ данта̄ тачо мам̣сам̣ нха̄ру ат̣т̣хи ат̣т̣химин̃джам̣ ваккам̣ хадайам̣ йаканам̣ киломакам̣ пихакам̣ паппха̄сам̣ антам̣ антагун̣ам̣ ударийам̣ карӣсам̣ питтам̣ семхам̣ пуббо лохитам̣ седо медо ассу васа̄ кхел̣о син̇гха̄н̣ика̄ ласика̄ мутта’’нти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ аджджхаттабахиддха̄ ка̄йе читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху аджджхаттабахиддха̄ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху аджджхаттабахиддха̄ ка̄йам̣ уддхам̣ па̄датала̄ адхо кесаматтхака̄ тачапарийантам̣ пӯрам̣ на̄наппака̄расса асучино паччавеккхати – ‘‘аттхи имасмим̣ ка̄йе кеса̄ лома̄ накха̄ данта̄ тачо мам̣сам̣ нха̄ру ат̣т̣хи ат̣т̣химин̃джам̣ ваккам̣ хадайам̣ йаканам̣ киломакам̣ пихакам̣ паппха̄сам̣ антам̣ антагун̣ам̣ ударийам̣ карӣсам̣ питтам̣ семхам̣ пуббо лохитам̣ седо медо ассу васа̄ кхел̣о син̇гха̄н̣ика̄ ласика̄ мутта’’нти. евам̣ бхиккху аджджхаттабахиддха̄ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

357. анупассӣти. таттха катама̄ анупассана̄? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘анупассана̄’’. има̄йа анупассана̄йа упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘анупассӣ’’ти.

358. вихаратӣти. ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

359. а̄та̄пӣти. таттха катамо а̄та̄по [катамам̣ а̄та̄пам̣ (саббаттха)]? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘а̄та̄по’’. имина̄ а̄та̄пена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘а̄та̄пӣ’’ти.

360. сампаджа̄ноти. таттха катамам̣ сампаджан̃н̃ам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сампаджан̃н̃ам̣’’. имина̄ сампаджан̃н̃ена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сампаджа̄но’’ти.

361. сатима̄ти. таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’. има̄йа сатийа̄ упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сатима̄’’ти.

362. винеййа локе абхиджджха̄доманассанти. таттха катамо локо? свева ка̄йо локо. пан̃чапи упа̄да̄наккхандха̄ локо. айам̣ вуччати ‘‘локо’’. таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’. ити айан̃ча абхиджджха̄ идан̃ча доманассам̣ имамхи локе винӣта̄ хонти пат̣ивинӣта̄ санта̄ самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘винеййа локе абхиджджха̄доманасса’’нти.

ка̄йа̄нупассана̄ниддесо.

2. ведана̄нупассана̄ниддесо

363. катхан̃ча бхиккху аджджхаттам̣ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘сукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘дуккхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘са̄мисам̣ сукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘нира̄мисам̣ сукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘са̄мисам̣ дуккхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘нира̄мисам̣ дуккхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘са̄мисам̣ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄но ‘‘нира̄мисам̣ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайа̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ бахиддха̄ ведана̄су читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху бахиддха̄ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘сукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘дуккхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘са̄мисам̣ сукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘нира̄мисам̣ сукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘са̄мисам̣ дуккхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘нира̄мисам̣ дуккхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘са̄мисам̣ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайама̄нам̣ ‘‘нира̄мисам̣ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ведайатӣ’’ти паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ аджджхаттабахиддха̄ ведана̄су читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху аджджхаттабахиддха̄ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сукхам̣ веданам̣ ‘‘сукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, дуккхам̣ веданам̣ ‘‘дуккха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, адуккхамасукхам̣ веданам̣ ‘‘адуккхамасукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ‘‘са̄миса̄ сукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ сукхам̣ веданам̣ ‘‘нира̄миса̄ сукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ‘‘са̄миса̄ дуккха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ дуккхам̣ веданам̣ ‘‘нира̄миса̄ дуккха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, са̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ‘‘са̄миса̄ адуккхамасукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти, нира̄мисам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ веданам̣ ‘‘нира̄миса̄ адуккхамасукха̄ ведана̄’’ти паджа̄на̄ти. евам̣ бхиккху аджджхаттабахиддха̄ ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

364. анупассӣти …пе… вихаратӣти…пе… а̄та̄пӣти…пе… сампаджа̄ноти…пе… сатима̄ти…пе… винеййа локе абхиджджха̄доманассанти. таттха катамо локо? са̄йева ведана̄ локо. пан̃чапи упа̄да̄наккхандха̄ локо. айам̣ вуччати ‘‘локо’’. таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’. ити айан̃ча абхиджджха̄ идан̃ча доманассам̣ имамхи локе винӣта̄ хонти пат̣ивинӣта̄ санта̄ самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘винеййа локе абхиджджха̄доманасса’’нти.

ведана̄нупассана̄ниддесо.

3. читта̄нупассана̄ниддесо

365. катхан̃ча бхиккху аджджхаттам̣ читте читта̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сара̄гам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтара̄гам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, садосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘садосам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтадосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтадосам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, самохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘самохам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтамохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтамохам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, сам̣кхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сам̣кхиттам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, виккхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘виккхиттам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, махаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘махаггатам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, амахаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘амахаггатам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, сауттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сауттарам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, ануттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘ануттарам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, сама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сама̄хитам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, асама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘асама̄хитам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, вимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вимуттам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти, авимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘авимуттам̣ ме читта’’нти паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ бахиддха̄ читте читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху бахиддха̄ читте читта̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сара̄гам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘сара̄гамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтара̄гам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘вӣтара̄гамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, садосам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘садосамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтадосам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘вӣтадосамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, самохам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘самохамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтамохам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘вӣтамохамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, сам̣кхиттам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘сам̣кхиттамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, виккхиттам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘виккхиттамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, махаггатам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘махаггатамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, амахаггатам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘амахаггатамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, сауттарам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘сауттарамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, ануттарам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘ануттарамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, сама̄хитам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘сама̄хитамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, асама̄хитам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘асама̄хитамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, вимуттам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘вимуттамасса читта’’нти паджа̄на̄ти, авимуттам̣ ва̄сса читтам̣ ‘‘авимуттамасса читта’’нти паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ аджджхаттабахиддха̄ читте читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху аджджхаттабахиддха̄ читте читта̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сара̄гам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтара̄гам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, садосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘садосам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтадосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтадосам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, самохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘самохам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтамохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтамохам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сам̣кхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сам̣кхиттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, виккхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘виккхиттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, махаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘махаггатам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, амахаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘амахаггатам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сауттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сауттарам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, ануттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘ануттарам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сама̄хитам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, асама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘асама̄хитам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вимуттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, авимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘авимуттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти. евам̣ бхиккху аджджхаттабахиддха̄ читте читта̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

366. анупассӣти…пе… вихаратӣти…пе… а̄та̄пӣти…пе… сампаджа̄ноти…пе… сатима̄ти…пе… винеййа локе абхиджджха̄доманассанти. таттха катамо локо? там̣йева читтам̣ локо. пан̃чапи упа̄да̄наккхандха̄ локо – таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’. ити айан̃ча абхиджджха̄ идан̃ча доманассам̣ имамхи локе винӣта̄ хонти пат̣ивинӣта̄ санта̄ самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘винеййа локе абхиджджха̄доманасса’’нти.

читта̄нупассана̄ниддесо.

4. дхамма̄нупассана̄ниддесо

367. катхан̃ча бхиккху аджджхаттам̣ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ ка̄маччхандам̣ ‘‘аттхи ме аджджхаттам̣ ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ ка̄маччхандам̣ ‘‘наттхи ме аджджхаттам̣ ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса ка̄маччхандасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса ка̄маччхандасса паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣнасса ка̄маччхандасса а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ бйа̄па̄дам̣…пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ тхинамиддхам̣ [тхӣнамиддхам̣ (сӣ. сйа̄.)] …пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ уддхаччакуккуччам̣…пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ вичикиччхам̣ ‘‘аттхи ме аджджхаттам̣ вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ вичикиччхам̣ ‘‘наттхи ме аджджхаттам̣ вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппанна̄йа вичикиччха̄йа уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппанна̄йа вичикиччха̄йа паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣна̄йа вичикиччха̄йа а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти.

сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхи ме аджджхаттам̣ сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхи ме аджджхаттам̣ сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ дхаммавичайасамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ вӣрийасамбоджджхан̇гам̣ [вирийасамбоджджхан̇гам̣ (сӣ. сйа̄.)] …пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ пӣтисамбоджджхан̇гам̣ …пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ пассаддхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ сама̄дхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхи ме аджджхаттам̣ упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ аджджхаттам̣ упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхи ме аджджхаттам̣ упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ бахиддха̄ дхаммесу читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху бахиддха̄ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сантам̣ ва̄сса ка̄маччхандам̣ ‘‘аттхисса ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄сса ка̄маччхандам̣ ‘‘наттхисса ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса ка̄маччхандасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса ка̄маччхандасса паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣнасса ка̄маччхандасса а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. сантам̣ ва̄сса бйа̄па̄дам̣…пе… сантам̣ ва̄сса тхинамиддхам̣…пе… сантам̣ ва̄сса уддхаччакуккуччам̣…пе… сантам̣ ва̄сса вичикиччхам̣ ‘‘аттхисса вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄сса вичикиччхам̣ ‘‘наттхисса вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппанна̄йа вичикиччха̄йа уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппанна̄йа вичикиччха̄йа паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣна̄йа вичикиччха̄йа а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти.

сантам̣ ва̄сса сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхисса сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄сса сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхисса сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. сантам̣ ва̄сса дхаммавичайасамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄сса вӣрийасамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄сса пӣтисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄сса пассаддхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄сса сама̄дхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄сса упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхисса упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄сса упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхисса упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. со там̣ нимиттам̣ а̄севати бха̄вети бахулӣкароти сва̄ваттхитам̣ ваваттхапети. со там̣ нимиттам̣ а̄севитва̄ бха̄ветва̄ бахулӣкаритва̄ сва̄ваттхитам̣ ваваттхапетва̄ аджджхаттабахиддха̄ дхаммесу читтам̣ упасам̣харати.

катхан̃ча бхиккху аджджхаттабахиддха̄ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху сантам̣ ва̄ ка̄маччхандам̣ ‘‘аттхи ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ ка̄маччхандам̣ ‘‘наттхи ка̄маччхандо’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса ка̄маччхандасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса ка̄маччхандасса паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣнасса ка̄маччхандасса а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. сантам̣ ва̄ бйа̄па̄дам̣…пе… сантам̣ ва̄ тхинамиддхам̣…пе… сантам̣ ва̄ уддхаччакуккуччам̣…пе… сантам̣ ва̄ вичикиччхам̣ ‘‘аттхи вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ вичикиччхам̣ ‘‘наттхи вичикиччха̄’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппанна̄йа вичикиччха̄йа уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппанна̄йа вичикиччха̄йа паха̄нам̣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча пахӣна̄йа вичикиччха̄йа а̄йатим̣ ануппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти.

сантам̣ ва̄ сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхи сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ сатисамбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхи сатисамбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса сатисамбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. сантам̣ ва̄ дхаммавичайасамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ вӣрийасамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ пӣтисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ пассаддхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ сама̄дхисамбоджджхан̇гам̣…пе… сантам̣ ва̄ упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘аттхи упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, асантам̣ ва̄ упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ ‘‘наттхи упеккха̄самбоджджхан̇го’’ти паджа̄на̄ти, йатха̄ ча ануппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса уппа̄до хоти тан̃ча паджа̄на̄ти, йатха̄ ча уппаннасса упеккха̄самбоджджхан̇гасса бха̄вана̄йа па̄рипӯрӣ хоти тан̃ча паджа̄на̄ти. евам̣ бхиккху аджджхаттабахиддха̄ дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

368. анупассӣти. таттха катама̄ анупассана̄? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати анупассана̄. има̄йа анупассана̄йа упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘анупассӣ’’ти.

369. вихаратӣти. ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

370. а̄та̄пӣти. таттха катамо а̄та̄по? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘а̄та̄по’’. имина̄ а̄та̄пена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘а̄та̄пӣ’’ти.

371. сампаджа̄ноти. таттха катамам̣ сампаджан̃н̃ам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сампаджан̃н̃ам̣’’. имина̄ сампаджан̃н̃ена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сампаджа̄но’’ти.

372. сатима̄ти. таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’. има̄йа сатийа̄ упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сатима̄’’ти.

373. винеййа локе абхиджджха̄доманассанти. таттха катамо локо? тева дхамма̄ локо. пан̃чапи упа̄да̄наккхандха̄ локо. айам̣ вуччати ‘‘локо’’. таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’. таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’. ити айан̃ча абхиджджха̄ идан̃ча доманассам̣ имамхи локе винӣта̄ хонти пат̣ивинӣта̄ санта̄ самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘винеййа локе абхиджджха̄доманасса’’нти.

дхамма̄нупассана̄ниддесо.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

374. чатта̄ро сатипат̣т̣ха̄на̄ – идха бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати, ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати, читте читта̄нупассӣ вихарати, дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати.

375. катхан̃ча бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

376. катхан̃ча бхиккху ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ ведана̄су ведана̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати сатипат̣т̣ха̄нам̣. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

377. катхан̃ча бхиккху читте читта̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ читте читта̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

378. катхан̃ча бхиккху дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ дхаммесу дхамма̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

379. таттха катамам̣ сатипат̣т̣ха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ дхаммесу дхамма̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

380. чатта̄ро сатипат̣т̣ха̄на̄ – идха бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати, ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати, читте читта̄нупассӣ вихарати, дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати.

381. катхан̃ча бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣ ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

382. катхан̃ча бхиккху ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣ ведана̄су ведана̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

383. катхан̃ча бхиккху читте читта̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣ читте читта̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

384. катхан̃ча бхиккху дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣ дхаммесу дхамма̄нупассӣ, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

385. таттха катамам̣ сатипат̣т̣ха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сатипат̣т̣ха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ сатипат̣т̣ха̄насампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

386. чатта̄ро сатипат̣т̣ха̄на̄ – идха бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, читте читта̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣.

387. чатуннам̣ сатипат̣т̣ха̄на̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

388. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. сийа̄ випа̄ка̄ сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄. анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄. аппама̄н̣а̄. аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. пан̣ӣта̄. сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. на магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. бахиддха̄рамман̣а̄. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

389. на хетӯ. сахетука̄. хетусампайутта̄. на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. на хетӯ сахетука̄.

саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. аппат̣игха̄. арӯпа̄. локуттара̄. кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄. но а̄сава̄. ана̄сава̄. а̄сававиппайутта̄. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ча̄типи, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄типи. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄. ана̄сава̄. но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. но читта̄. четасика̄. читтасампайутта̄. читтасам̣сат̣т̣ха̄. читтасамут̣т̣ха̄на̄. читтасахабхуно. читта̄нупариваттино. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ба̄хира̄. но упа̄да̄. анупа̄динна̄. но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄, на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄.

сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. апарийа̄панна̄. сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

сатипат̣т̣ха̄навибхан̇го нит̣т̣хито.

8. саммаппадха̄навибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

390. чатта̄ро саммаппадха̄на̄ – идха бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

391. катхан̃ча бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? таттха катаме ануппанна̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄? тӣн̣и акусаламӯла̄ни – лобхо, досо, мохо. тадекат̣т̣ха̄ ча килеса̄. там̣сампайутто ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо, там̣самут̣т̣ха̄нам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – име вуччанти ‘‘ануппанна̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄’’. ити имесам̣ ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

392. чхандам̣ джанетӣти. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ [чхандӣката̄ (сйа̄.)] каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’. имам̣ чхандам̣ джанети сан̃джанети ут̣т̣хапети самут̣т̣хапети [ут̣т̣ха̄пети самут̣т̣ха̄пети (сйа̄.) евамупарипи] ниббаттети абхиниббаттети. тена вуччати ‘‘чхандам̣ джанетӣ’’ти.

393. ва̄йаматӣти. таттха катамо ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘ва̄йа̄мо’’. имина̄ ва̄йа̄мена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘ва̄йаматӣ’’ти.

394. вӣрийам̣ а̄рабхатӣти. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’. имам̣ вӣрийам̣ а̄рабхати сама̄рабхати а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘вӣрийам̣ а̄рабхатӣ’’ти.

395. читтам̣ пагган̣ха̄тӣти. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. имам̣ читтам̣ пагган̣ха̄ти сампагган̣ха̄ти упаттхамбхети паччупаттхамбхети. тена вуччати ‘‘читтам̣ пагган̣ха̄тӣ’’ти.

396. падахатӣти. таттха катамам̣ падха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘падха̄нам̣’’. имина̄ падха̄нена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘падахатӣ’’ти.

397. катхан̃ча бхиккху уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? таттха катаме уппанна̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄? тӣн̣и акусаламӯла̄ни – лобхо, досо, мохо. тадекат̣т̣ха̄ ча килеса̄. там̣сампайутто ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо, там̣самут̣т̣ха̄нам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – име вуччанти ‘‘уппанна̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄’’. ити имесам̣ уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

398. чхандам̣ джанетӣти. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’. имам̣ чхандам̣ джанети сан̃джанети ут̣т̣хапети самут̣т̣хапети ниббаттети абхиниббаттети. тена вуччати ‘‘чхандам̣ джанетӣ’’ти.

399. ва̄йаматӣти. таттха катамо ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘ва̄йа̄мо’’. имина̄ ва̄йа̄мена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘ва̄йаматӣ’’ти.

400. вӣрийам̣ а̄рабхатӣти. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’. имам̣ вӣрийам̣ а̄рабхати сама̄рабхати а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘вӣрийам̣ а̄рабхатӣ’’ти.

401. читтам̣ пагган̣ха̄тӣти. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. имам̣ читтам̣ пагган̣ха̄ти сампагган̣ха̄ти упаттхамбхети паччупаттхамбхети. тена вуччати ‘‘читтам̣ пагган̣ха̄тӣ’’ти.

402. падахатӣти. таттха катамам̣ падха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘падха̄нам̣’’. имина̄ падха̄нена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘падахатӣ’’ти.

403. катхан̃ча бхиккху ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? таттха катаме ануппанна̄ кусала̄ дхамма̄? тӣн̣и кусаламӯла̄ни – алобхо, адосо, амохо. там̣сампайутто ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо. там̣самут̣т̣ха̄нам̣ ка̄йакаммам̣, вачӣкаммам̣, манокаммам̣ – име вуччанти ‘‘ануппанна̄ кусала̄ дхамма̄’’. ити имесам̣ ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

404. чхандам̣ джанетӣти…пе… ва̄йаматӣти…пе… вӣрийам̣ а̄рабхатӣти…пе… читтам̣ пагган̣ха̄тӣти…пе… падахатӣти. таттха катамам̣ падха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо …пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘падха̄нам̣’’. имина̄ падха̄нена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘падахатӣ’’ти.

405. катхан̃ча бхиккху уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? таттха катаме уппанна̄ кусала̄ дхамма̄? тӣн̣и кусаламӯла̄ни – алобхо, адосо, амохо. там̣сампайутто ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо, там̣самут̣т̣ха̄нам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – име вуччанти ‘‘уппанна̄ кусала̄ дхамма̄’’. ити имесам̣ уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

406. т̣хитийа̄ти. йа̄ т̣хити со асаммосо, йо асаммосо со бхиййобха̄во, йо бхиййобха̄во там̣ вепуллам̣, йам̣ вепуллам̣ са̄ бха̄вана̄, йа̄ бха̄вана̄ са̄ па̄рипӯрӣ.

407. чхандам̣ джанетӣти…пе… ва̄йаматӣти…пе… вӣрийам̣ а̄рабхатӣти…пе… читтам̣ пагган̣ха̄тӣти…пе… падахатӣти. таттха катамам̣ падха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘падха̄нам̣’’. имина̄ падха̄нена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘падахатӣ’’ти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

408. чатта̄ро саммаппадха̄на̄ – идха бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

409. катхан̃ча бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

410. чхандам̣ джанетӣти. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’. имам̣ чхандам̣ джанети сан̃джанети ут̣т̣хапети самут̣т̣хапети ниббаттети абхиниббаттети. тена вуччати ‘‘чхандам̣ джанетӣ’’ти.

411. ва̄йаматӣти. таттха катамо ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ва̄йа̄мо’’. имина̄ ва̄йа̄мена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘ва̄йаматӣ’’ти.

412. вӣрийам̣ а̄рабхатӣти. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’. имам̣ вӣрийам̣ а̄рабхати сама̄рабхати а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘вӣрийам̣ а̄рабхатӣ’’ти.

413. читтам̣ пагган̣ха̄тӣти. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. имам̣ читтам̣ пагган̣ха̄ти сампагган̣ха̄ти упаттхамбхети паччупаттхамбхети. тена вуччати ‘‘читтам̣ пагган̣ха̄тӣ’’ти.

414. падахатӣти. таттха катамам̣ саммаппадха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саммаппадха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ саммаппадха̄насампайутта̄.

415. катхан̃ча бхиккху уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

416. чхандам̣ джанетӣти…пе… ва̄йаматӣти…пе… вӣрийам̣ а̄рабхатӣти…пе… читтам̣ пагган̣ха̄тӣти…пе… падахатӣти. таттха катамам̣ саммаппадха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саммаппадха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ саммаппадха̄насампайутта̄.

417. катхан̃ча бхиккху ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

418. чхандам̣ джанетӣти…пе… ва̄йаматӣти…пе… вӣрийам̣ а̄рабхатӣти…пе… читтам̣ пагган̣ха̄тӣти…пе… падахатӣти. таттха катамам̣ саммаппадха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо …пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саммаппадха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ саммаппадха̄насампайутта̄.

419. катхан̃ча бхиккху уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

420. т̣хитийа̄ти. йа̄ т̣хити со асаммосо, йо асаммосо со бхиййобха̄во, йо бхиййобха̄во там̣ вепуллам̣, йам̣ вепуллам̣ са̄ бха̄вана̄, йа̄ бха̄вана̄ са̄ па̄рипӯрӣ.

421. чхандам̣ джанетӣти. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’. имам̣ чхандам̣ джанети сан̃джанети ут̣т̣хапети самут̣т̣хапети ниббаттети абхиниббаттети. тена вуччати ‘‘чхандам̣ джанетӣ’’ти.

422. ва̄йаматӣти. таттха катамо ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ва̄йа̄мо’’. имина̄ ва̄йа̄мена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘ва̄йаматӣ’’ти.

423. вӣрийам̣ а̄рабхатӣти. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’. имам̣ вӣрийам̣ а̄рабхати сама̄рабхати а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘вӣрийам̣ а̄рабхатӣ’’ти.

424. читтам̣ пагган̣ха̄тӣти. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. имам̣ читтам̣ пагган̣ха̄ти сампагган̣ха̄ти упаттхамбхети паччупаттхамбхети. тена вуччати ‘‘читтам̣ пагган̣ха̄тӣ’’ти.

425. падахатӣти. таттха катамам̣ саммаппадха̄нам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саммаппадха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ саммаппадха̄насампайутта̄.

426. таттха катамам̣ саммаппадха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йо тасмим̣ самайе четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘саммаппадха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ саммаппадха̄насампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

427. чатта̄ро саммаппадха̄на̄ – идха бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа…пе… ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа…пе… уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати.

428. чатуннам̣ саммаппадха̄на̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

429. кусала̄йева. сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. випа̄кадхаммадхамма̄. анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. апачайага̄мино. секкха̄. аппама̄н̣а̄. аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. пан̣ӣта̄. самматтанийата̄. на магга̄рамман̣а̄. маггахетука̄. сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ магга̄дхипатиноти. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ уппа̄диноти. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. бахиддха̄рамман̣а̄. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

430. на хетӯ. сахетука̄. хетусампайутта̄. на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. на хетӯ сахетука̄. саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. аппат̣игха̄. арӯпа̄. локуттара̄. кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄. но а̄сава̄. ана̄сава̄. а̄сававиппайутта̄. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄типи, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄типи. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄. ана̄сава̄. но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. но читта̄. четасика̄. читтасампайутта̄. читтасам̣сат̣т̣ха̄. читтасамут̣т̣ха̄на̄. читтасахабхуно. читта̄нупариваттино. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ба̄хира̄. но упа̄да̄. анупа̄динна̄. но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄. на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. апарийа̄панна̄. ниййа̄ника̄. нийата̄. ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

саммаппадха̄навибхан̇го нит̣т̣хито.

9. иддхипа̄давибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

431. чатта̄ро иддхипа̄да̄ – идха бхиккху чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

1. чхандиддхипа̄до

432. катхан̃ча бхиккху чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? чхандам̣ че бхиккху адхипатим̣ каритва̄ лабхати сама̄дхим̣, лабхати читтассекаггатам̣ [читтасса екаггатам̣ (сӣ. сйа̄.)] – айам̣ вуччати ‘‘чхандасама̄дхи’’. со ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати. име вуччанти ‘‘падха̄насан̇кха̄ра̄’’. ити айан̃ча чхандасама̄дхи, име ча падха̄насан̇кха̄ра̄. тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ахитва̄ абхисан̇кхипитва̄ чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄ротвева сан̇кхйам̣ [сан̇кхам̣ (сӣ.)] гаччхати.

433. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити ават̣т̣хити ависа̄ха̄ро авиккхепо ависа̄хат̣ама̄насата̄ саматхо сама̄дхиндрийам̣ сама̄дхибалам̣ самма̄сама̄дхи – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо никкамо параккамо уййа̄мо ва̄йа̄мо усса̄хо уссол̣хӣ тха̄мо т̣хити аситхилапараккамата̄ аниккхиттачхандата̄ аниккхиттадхурата̄ дхурасампагга̄хо вӣрийам̣ вӣрийиндрийам̣ вӣрийабалам̣ самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча чхандена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

434. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

‘‘иддхипа̄до’’ти. татха̄бхӯтасса ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

2. вӣрийиддхипа̄до

435. катхан̃ча бхиккху вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? вӣрийам̣ че бхиккху адхипатим̣ каритва̄ лабхати сама̄дхим̣ лабхати читтассекаггатам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣрийасама̄дхи’’. со ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа…пе… ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа…пе… уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати. име вуччанти ‘‘падха̄насан̇кха̄ра̄’’. ити айан̃ча вӣрийасама̄дхи, име ча падха̄насан̇кха̄ра̄; тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄ротвева сан̇кхйам̣ гаччхати.

436. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити ават̣т̣хити ависа̄ха̄ро авиккхепо ависа̄хат̣ама̄насата̄ саматхо сама̄дхиндрийам̣ сама̄дхибалам̣ самма̄сама̄дхи – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча вӣрийена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

437. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса ведана̄ккхандхо…пе… вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

3. читтиддхипа̄до

438. катхан̃ча бхиккху читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? читтам̣ че бхиккху адхипатим̣ каритва̄ лабхати сама̄дхим̣ лабхати читтассекаггатам̣ – айам̣ вуччати ‘‘читтасама̄дхи’’. со ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа…пе… ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа…пе… уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати. име вуччанти ‘‘падха̄насан̇кха̄ра̄’’. ити айан̃ча читтасама̄дхи, име ча падха̄насан̇кха̄ра̄; тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄ротвева сан̇кхйам̣ гаччхати.

439. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча читтена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

440. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса ведана̄ккхандхо…пе… вин̃н̃а̄н̣аккхандхо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

4. вӣмам̣сиддхипа̄до

441. катхан̃ча бхиккху вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? вӣмам̣сам̣ че бхиккху адхипатим̣ каритва̄ лабхати сама̄дхим̣ лабхати читтассекаггатам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣмам̣са̄сама̄дхи’’. со ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа…пе… ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа…пе… уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати. име вуччанти ‘‘падха̄насан̇кха̄ра̄’’. ити айан̃ча вӣмам̣са̄сама̄дхи, име ча падха̄насан̇кха̄ра̄; тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄ротвева сан̇кхйам̣ гаччхати.

442. таттха катама̄ вӣмам̣са̄? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘вӣмам̣са̄’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо …пе… самма̄ва̄йа̄мо – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити има̄йа ча вӣмам̣са̄йа, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

443. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣акхандхо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

444. чатта̄ро иддхипа̄да̄ – идха бхиккху чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

1. чхандиддхипа̄до

445. катхан̃ча бхиккху чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

446. таттха катамо чхандо? йо чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандо’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча чхандена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

447. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

2. вӣрийиддхипа̄до

448. катхан̃ча бхиккху вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

449. таттха катамам̣ вӣрийам̣? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – идам̣ вуччати ‘‘вӣрийам̣’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча вӣрийена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘вӣрийасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

450. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтаса пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

3. читтиддхипа̄до

451. катхан̃ча бхиккху читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

452. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити имина̄ ча читтена, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘читтасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти.

453. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

4. вӣмам̣сиддхипа̄до

454. катхан̃ча бхиккху вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

455. таттха катама̄ вӣмам̣са̄? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣмам̣са̄’’.

таттха катамо сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити сан̣т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхи’’.

таттха катамо падха̄насан̇кха̄ро? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘падха̄насан̇кха̄ро’’. ити има̄йа ча вӣмам̣са̄йа, имина̄ ча сама̄дхина̄, имина̄ ча падха̄насан̇кха̄рена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гато’’ти

456. иддхӣти. йа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ иддхи самиддхи иджджхана̄ самиджджхана̄ ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

иддхипа̄доти. татха̄бхӯтасса пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо.

иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣти. те дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘иддхипа̄дам̣ бха̄ветӣ’’ти.

457. чатта̄ро иддхипа̄да̄ – чхандиддхипа̄до, вӣрийиддхипа̄до, читтиддхипа̄до, вӣмам̣сиддхипа̄до.

458. таттха катамо чхандиддхипа̄до? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йо тасмим̣ самайе чхандо чхандиката̄ каттукамйата̄ кусало дхаммаччхандо – айам̣ вуччати ‘‘чхандиддхипа̄до’’. авасеса̄ дхамма̄ чхандиддхипа̄дасампайутта̄.

459. таттха катамо вӣрийиддхипа̄до? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йо тасмим̣ самайе четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣрийиддхипа̄до’’. авасеса̄ дхамма̄ вӣрийиддхипа̄дасампайутта̄.

460. таттха катамо читтиддхипа̄до? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи …пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йам̣ тасмим̣ самайе читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – айам̣ вуччати ‘‘читтиддхипа̄до’’. авасеса̄ дхамма̄ читтиддхипа̄дасампайутта̄.

461. таттха катамо вӣмам̣сиддхипа̄до? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣмам̣сиддхипа̄до’’. авасеса̄ дхамма̄ вӣмам̣сиддхипа̄дасампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

462. чатта̄ро иддхипа̄да̄ – идха бхиккху чхандасама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети, вӣрийасама̄дхи…пе… читтасама̄дхи…пе… вӣмам̣са̄сама̄дхипадха̄насан̇кха̄расаманна̄гатам̣ иддхипа̄дам̣ бха̄вети.

463. чатуннам̣ иддхипа̄да̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

464. кусала̄йева. сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. випа̄кадхаммадхамма̄. анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. апачайага̄мино. секкха̄. аппама̄н̣а̄. аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. пан̣ӣта̄. самматтанийата̄. на магга̄рамман̣а̄, маггахетука̄, на магга̄дхипатино. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ уппа̄диноти. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. бахиддха̄рамман̣а̄. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

465. вӣмам̣сиддхипа̄до хету, тайо иддхипа̄да̄ на хетӯ. сахетука̄. хетусампайутта̄. вӣмам̣сиддхипа̄до хету чева сахетуко ча, тайо иддхипа̄да̄ на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. вӣмам̣сиддхипа̄до хету чева хетусампайутто ча, тайо иддхипа̄да̄ на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. тайо иддхипа̄да̄ на хетӯ сахетука̄, вӣмам̣сиддхипа̄до на ваттаббо на хету сахетукотипи, на хету ахетукотипи. саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. аппат̣игха̄. арӯпа̄. локуттара̄. кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄. но а̄сава̄. ана̄сава̄. а̄сававиппайутта̄. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄типи, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄типи. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄. ана̄сава̄.

но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. тайо иддхипа̄да̄ но читта̄, читтиддхипа̄до читтам̣. тайо иддхипа̄да̄ четасика̄, читтиддхипа̄до ачетасико. тайо иддхипа̄да̄ читтасампайутта̄, читтиддхипа̄до на ваттаббо читтена сампайуттотипи, читтена виппайуттотипи. тайо иддхипа̄да̄ читтасам̣сат̣т̣ха̄, читтиддхипа̄до на ваттаббо читтена сам̣сат̣т̣хотипи, читтена висам̣сат̣т̣хотипи. тайо иддхипа̄да̄ читтасамут̣т̣ха̄на̄, читтиддхипа̄до но читтасамут̣т̣ха̄но. тайо иддхипа̄да̄ читтасахабхуно, читтиддхипа̄до но читтасахабхӯ. тайо иддхипа̄да̄ читта̄нупариваттино, читтиддхипа̄до но читта̄нупариватти. тайо иддхипа̄да̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, читтиддхипа̄до но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄но. тайо иддхипа̄да̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно, читтиддхипа̄до но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхӯ. тайо иддхипа̄да̄ читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино, читтиддхипа̄до но читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариватти.

тайо иддхипа̄да̄ ба̄хира̄, читтиддхипа̄до аджджхаттико. но упа̄да̄. анупа̄динна̄. но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄. на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. апарийа̄панна̄. ниййа̄ника̄. нийата̄. ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

иддхипа̄давибхан̇го нит̣т̣хито.

10. боджджхан̇гавибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

466. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го.

467. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? идха бхиккху сатима̄ хоти парамена сатинепаккена саманна̄гато, чиракатампи чирабха̄ситампи сарита̄ хоти ануссарита̄ – айам̣ вуччати ‘‘сатисамбоджджхан̇го’’.

со татха̄ сато вихаранто там̣ дхаммам̣ пан̃н̃а̄йа павичинати павичарати паривӣмам̣сама̄паджджати – айам̣ вуччати ‘‘дхаммавичайасамбоджджхан̇го’’.

тасса там̣ дхаммам̣ пан̃н̃а̄йа павичинато павичарато паривӣмам̣сама̄паджджато а̄раддхам̣ хоти вӣрийам̣ асаллӣнам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣрийасамбоджджхан̇го’’.

а̄раддхавӣрийасса уппаджджати пӣти нира̄миса̄ – айам̣ вуччати ‘‘пӣтисамбоджджхан̇го’’.

пӣтиманасса ка̄йопи пассамбхати, читтампи пассамбхати – айам̣ вуччати ‘‘пассаддхисамбоджджхан̇го’’.

пассаддхака̄йасса сукхино читтам̣ сама̄дхийати – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхисамбоджджхан̇го’’.

со татха̄ сама̄хитам̣ читтам̣ са̄дхукам̣ аджджхупеккхита̄ хоти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄самбоджджхан̇го’’.

468. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го.

469. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? аттхи аджджхаттам̣ дхаммесу сати, аттхи бахиддха̄ дхаммесу сати. йадапи аджджхаттам̣ дхаммесу сати тадапи сатисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи бахиддха̄ дхаммесу сати тадапи сатисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо дхаммавичайасамбоджджхан̇го? аттхи аджджхаттам̣ дхаммесу павичайо, аттхи бахиддха̄ дхаммесу павичайо. йадапи аджджхаттам̣ дхаммесу павичайо тадапи дхаммавичайасамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи бахиддха̄ дхаммесу павичайо тадапи дхаммавичайасамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо вӣрийасамбоджджхан̇го? аттхи ка̄йикам̣ вӣрийам̣, аттхи четасикам̣ вӣрийам̣. йадапи ка̄йикам̣ вӣрийам̣ тадапи вӣрийасамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи четасикам̣ вӣрийам̣ тадапи вӣрийасамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо пӣтисамбоджджхан̇го? аттхи савитаккасавича̄ра̄ пӣти, аттхи авитаккаавича̄ра̄ пӣти. йадапи савитаккасавича̄ра̄ пӣти тадапи пӣтисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи авитаккаавича̄ра̄ пӣти тадапи пӣтисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо пассаддхисамбоджджхан̇го? аттхи ка̄йапассаддхи [ка̄йаппассаддхи (сйа̄. ка.)], аттхи читтапассаддхи [читтаппассаддхи (сйа̄. ка.)]. йадапи ка̄йапассаддхи тадапи пассаддхисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи читтапассаддхи тадапи пассаддхисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо сама̄дхисамбоджджхан̇го? аттхи савитакко савича̄ро сама̄дхи, аттхи авитакко авича̄ро сама̄дхи. йадапи савитакко савича̄ро сама̄дхи тадапи сама̄дхисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи авитакко авича̄ро сама̄дхи тадапи сама̄дхисамбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

таттха катамо упеккха̄самбоджджхан̇го? аттхи аджджхаттам̣ дхаммесу упеккха̄, аттхи бахиддха̄ дхаммесу упеккха̄. йадапи аджджхаттам̣ дхаммесу упеккха̄ тадапи упеккха̄самбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати. йадапи бахиддха̄ дхаммесу упеккха̄ тадапи упеккха̄самбоджджхан̇го абхин̃н̃а̄йа самбодха̄йа нибба̄на̄йа сам̣ваттати.

470. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го.

471. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? идха бхиккху сатисамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети вивеканисситам̣ вира̄ганисситам̣ ниродханисситам̣ воссаггапарин̣а̄мим̣, дхаммавичайасамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети…пе… вӣрийасамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети… пӣтисамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети… пассаддхисамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети… сама̄дхисамбоджджхан̇гам̣ бха̄вети… упеккха̄самбоджджхан̇гам̣ бха̄вети вивеканисситам̣ вира̄ганисситам̣ ниродханисситам̣ воссаггапарин̣а̄мим̣.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

472. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го.

473. таттха катаме сатта боджджхан̇га̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе сатта боджджхан̇га̄ хонти – сатисамбоджджхан̇го…пе… упеккха̄самбоджджхан̇го.

474. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сатисамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо дхаммавичайасамбоджджхан̇го? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘дхаммавичайасамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо вӣрийасамбоджджхан̇го? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вӣрийасамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо пӣтисамбоджджхан̇го? йа̄ пӣти па̄моджджам̣ а̄модана̄ памодана̄ ха̄со паха̄со витти одагйам̣ [одаггам̣ (сӣ.) дха. са. 9] аттаманата̄ читтасса пӣтисамбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘пӣтисамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо пассаддхисамбоджджхан̇го? йа̄ ведана̄ккхандхасса сан̃н̃а̄ккхандхасса сан̇кха̄раккхандхасса вин̃н̃а̄н̣аккхандхасса пассаддхи пат̣иппассаддхи пассамбхана̄ пат̣иппассамбхана̄ пат̣иппассамбхитаттам̣ пассаддхисамбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘пассаддхисамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо сама̄дхисамбоджджхан̇го? йа̄ читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сама̄дхисамбоджджхан̇го’’.

таттха катамо упеккха̄самбоджджхан̇го? йа̄ упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса упеккха̄самбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄самбоджджхан̇го’’. име вуччанти сатта боджджхан̇га̄. авасеса̄ дхамма̄ саттахи боджджхан̇гехи сампайутта̄.

475. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го…пе… упеккха̄самбоджджхан̇го.

476. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сатисамбоджджхан̇го’’. авасеса̄ дхамма̄ сатисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ дхаммавичайасамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ вӣрийасамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ пӣтисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ пассаддхисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ сама̄дхисамбоджджхан̇гасампайутта̄.

таттха катамо упеккха̄самбоджджхан̇го? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса упеккха̄самбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄самбоджджхан̇го’’. авасеса̄ дхамма̄ упеккха̄самбоджджхан̇гасампайутта̄.

477. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го…пе… упеккха̄самбоджджхан̇го.

478. таттха катаме сатта боджджхан̇га̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи …пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йо тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти – име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе сатта боджджхан̇га̄ хонти – сатисамбоджджхан̇го…пе… упеккха̄самбоджджхан̇го.

479. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сатисамбоджджхан̇го’’…пе….

таттха катамо упеккха̄самбоджджхан̇го? йа̄ упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса упеккха̄самбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄самбоджджхан̇го’’. име вуччанти ‘‘сатта боджджхан̇га̄’’. авасеса̄ дхамма̄ саттахи боджджхан̇гехи сампайутта̄.

480. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го…пе… упеккха̄самбоджджхан̇го.

481. таттха катамо сатисамбоджджхан̇го? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе сати ануссати самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сатисамбоджджхан̇го’’. авасеса̄ дхамма̄ сатисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ дхаммавичайасамбоджджхан̇гасампайутта̄ …пе… авасеса̄ дхамма̄ вӣрийасамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ пӣтисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ пассаддхисамбоджджхан̇гасампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ сама̄дхисамбоджджхан̇гасампайутта̄.

таттха катамо упеккха̄самбоджджхан̇го? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, йа̄ тасмим̣ самайе упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса упеккха̄самбоджджхан̇го – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄самбоджджхан̇го’’. авасеса̄ дхамма̄ упеккха̄самбоджджхан̇гасампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

482. сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го.

483. саттаннам̣ боджджхан̇га̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

484. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. пӣтисамбоджджхан̇го сукха̄йа ведана̄йа сампайутто; чха боджджхан̇га̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄. анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. пӣтисамбоджджхан̇го на пӣтисахагато, сукхасахагато, на упеккха̄сахагато; чха боджджхан̇га̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄. аппама̄н̣а̄. аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. пан̣ӣта̄. сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. на магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино; сийа̄ на ваттабба̄ маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. бахиддха̄рамман̣а̄. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

485. дхаммавичайасамбоджджхан̇го хету, чха боджджхан̇га̄ хетусампайутта̄. дхаммавичайасамбоджджхан̇го хету чева сахетуко ча, чха боджджхан̇га̄ на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. дхаммавичайасамбоджджхан̇го хету чева хетусампайутто ча, чха боджджхан̇га̄ на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. чха боджджхан̇га̄ на хетӯ сахетука̄, дхаммавичайасамбоджджхан̇го на ваттаббо на хетусахетукотипи, на хетуахетукотипи. саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. аппат̣игха̄. арӯпа̄. локуттара̄. кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄. но а̄сава̄. ана̄сава̄ а̄сававиппайутта̄. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄типи, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄. ана̄сава̄. но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. но читта̄. четасика̄. читтасампайутта̄. читтасам̣сат̣т̣ха̄. читтасамут̣т̣ха̄на̄. читтасахабхуно. читта̄нупариваттино. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ба̄хира̄. но упа̄да̄. анупа̄динна̄. но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄. на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄.

пӣтисамбоджджхан̇го аппӣтико, чха боджджхан̇га̄ сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. пӣтисамбоджджхан̇го на пӣтисахагато, чха боджджхан̇га̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. пӣтисамбоджджхан̇го сукхасахагато, чха боджджхан̇га̄ сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. пӣтисамбоджджхан̇го на упеккха̄сахагато, чха боджджхан̇га̄ сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. апарийа̄панна̄. сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

боджджхан̇гавибхан̇го нит̣т̣хито.

11. магган̇гавибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

486. арийо ат̣т̣хан̇гико магго, сеййатхидам̣ – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄ча̄, самма̄камманто, самма̄а̄джӣво, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

487. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? дуккхе н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? неккхаммасан̇каппо, абйа̄па̄дасан̇каппо, авихим̣са̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катама̄ самма̄ва̄ча̄? муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ, писун̣а̄йа ва̄ча̄йа вераман̣ӣ, пхаруса̄йа ва̄ча̄йа вераман̣ӣ, сампхаппала̄па̄ вераман̣ӣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄ча̄’’.

таттха катамо самма̄камманто? па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ, адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ, ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄камманто’’.

таттха катамо самма̄а̄джӣво? идха арийаса̄вако миччха̄а̄джӣвам̣ паха̄йа самма̄а̄джӣвена джӣвикам̣ каппети – айам̣ вуччати ‘‘самма̄а̄джӣво’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? идха бхиккху ануппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ ануппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ паха̄на̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, ануппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ уппа̄да̄йа чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати, уппанна̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ т̣хитийа̄ асаммоса̄йа бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ чхандам̣ джанети ва̄йамати вӣрийам̣ а̄рабхати читтам̣ пагган̣ха̄ти падахати – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? идха бхиккху ка̄йе ка̄йа̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, ведана̄су ведана̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, читте читта̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣, дхаммесу дхамма̄нупассӣ вихарати а̄та̄пӣ сампаджа̄но сатима̄ винеййа локе абхиджджха̄доманассам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? идха бхиккху вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи савитаккам̣ савича̄рам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄ аджджхаттам̣ сампаса̄данам̣ четасо екодибха̄вам̣ авитаккам̣ авича̄рам̣ сама̄дхиджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; пӣтийа̄ ча вира̄га̄ упеккхако ча вихарати сато ча сампаджа̄но сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведети, йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккханти ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄ пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄ адуккхамасукхам̣ упеккха̄сатипа̄рисуддхим̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’.

488. арийо ат̣т̣хан̇гико магго, сеййатхидам̣ – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄ча̄, самма̄камманто, самма̄а̄джӣво, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

489. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? идха бхиккху самма̄дит̣т̣хим̣ бха̄вети вивеканисситам̣ вира̄ганисситам̣ ниродханисситам̣ воссаггапарин̣а̄мим̣, самма̄сан̇каппам̣ бха̄вети…пе… самма̄ва̄чам̣ бха̄вети…пе… самма̄каммантам̣ бха̄вети…пе… самма̄а̄джӣвам̣ бха̄вети…пе… самма̄ва̄йа̄мам̣ бха̄вети…пе… самма̄сатим̣ бха̄вети…пе… самма̄сама̄дхим̣ бха̄вети вивеканисситам̣ вира̄ганисситам̣ ниродханисситам̣ воссаггапарин̣а̄мим̣.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

490. ат̣т̣хан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄ча̄, самма̄камманто, самма̄а̄джӣво, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

491. таттха катамо ат̣т̣хан̇гико магго? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи.

492. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? йо такко витакко сан̇каппо аппана̄ бйаппана̄ четасо абхиниропана̄ самма̄сан̇каппо магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катама̄ самма̄ва̄ча̄? йа̄ чатӯхи вачӣдуччаритехи а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄ва̄ча̄ магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄ча̄’’.

таттха катамо самма̄камманто? йа̄ тӣхи ка̄йадуччаритехи а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄камманто магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄камманто’’.

таттха катамо самма̄а̄джӣво? йа̄ миччха̄а̄джӣва̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то самма̄а̄джӣво магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄а̄джӣво’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. айам̣ вуччати ‘‘ат̣т̣хан̇гико магго’’. авасеса̄ дхамма̄ ат̣т̣хан̇гикена маггена сампайутта̄.

493. пан̃чан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

494. таттха катамо пан̃чан̇гико магго? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

495. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’.

таттха катамо самма̄сан̇каппо? йо такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сан̇каппо’’.

таттха катамо самма̄ва̄йа̄мо? йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо вӣрийасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄ва̄йа̄мо’’.

таттха катама̄ самма̄сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати сатисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сати’’.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? йа̄ читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. айам̣ вуччати ‘‘пан̃чан̇гико магго’’. авасеса̄ дхамма̄ пан̃чан̇гикена маггена сампайутта̄.

496. пан̃чан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

497. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’. авасеса̄ дхамма̄ самма̄дит̣т̣хийа̄ сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄сан̇каппена сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄ва̄йа̄мена сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄сатийа̄ сампайутта̄.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, йа̄ тасмим̣ самайе читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. авасеса̄ дхамма̄ самма̄сама̄дхина̄ сампайутта̄.

498. ат̣т̣хан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи.

499. таттха катамо ат̣т̣хан̇гико магго? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе ат̣т̣хан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи…пе… самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘ат̣т̣хан̇гико магго’’. авасеса̄ дхамма̄ ат̣т̣хан̇гикена маггена сампайутта̄.

500. пан̃чан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

501. таттха катамо пан̃чан̇гико магго? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гико магго хоти – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи. айам̣ вуччати ‘‘пан̃чан̇гико магго’’. авасеса̄ дхамма̄ пан̃чан̇гикена маггена сампайутта̄.

502. пан̃чан̇гико магго – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

503. таттха катама̄ самма̄дит̣т̣хи? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, йа̄ тасмим̣ самайе пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи дхаммавичайасамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄дит̣т̣хи’’. авасеса̄ дхамма̄ самма̄дит̣т̣хийа̄ сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄сан̇каппена сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄ва̄йа̄мена сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ самма̄сатийа̄ сампайутта̄.

таттха катамо самма̄сама̄дхи? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, йа̄ тасмим̣ самайе читтасса т̣хити сан̣т̣хити ават̣т̣хити ависа̄ха̄ро авиккхепо ависа̄хат̣ама̄насата̄ саматхо сама̄дхиндрийам̣ сама̄дхибалам̣ самма̄сама̄дхи сама̄дхисамбоджджхан̇го магган̇гам̣ маггапарийа̄паннам̣ – айам̣ вуччати ‘‘самма̄сама̄дхи’’. авасеса̄ дхамма̄ самма̄сама̄дхина̄ сампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

504. арийо ат̣т̣хан̇гико магго, сеййатхидам̣ – самма̄дит̣т̣хи, самма̄сан̇каппо, самма̄ва̄ча̄, самма̄камманто, самма̄а̄джӣво, самма̄ва̄йа̄мо, самма̄сати, самма̄сама̄дхи.

505. ат̣т̣ханнам̣ магган̇га̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

506. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. самма̄сан̇каппо сукха̄йа ведана̄йа сампайутто; сатта магган̇га̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄. анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. самма̄сан̇каппо авитаккавича̄раматто; сатта магган̇га̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. самма̄сан̇каппо пӣтисахагато, сукхасахагато, на упеккха̄сахагато; сатта магган̇га̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄. аппама̄н̣а̄. аппама̄н̣а̄рамман̣а̄. пан̣ӣта̄. сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. на магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино; сийа̄ на ваттабба̄ маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. бахиддха̄рамман̣а̄. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

507. самма̄дит̣т̣хи хету, сатта магган̇га̄ на хетӯ. сахетука̄. хетусампайутта̄. самма̄дит̣т̣хи хету чева сахетука̄ ча, сатта магган̇га̄ на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. самма̄дит̣т̣хи хету чева хетусампайутта̄ ча, сатта магган̇га̄ на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. сатта магган̇га̄ на хетӯ сахетука̄, самма̄дит̣т̣хи на ваттабба̄ на хету сахетука̄типи, на хету ахетука̄типи.

саппаччайа̄. сан̇кхата̄. анидассана̄. аппат̣игха̄. арӯпа̄. локуттара̄. кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

но а̄сава̄. ана̄сава̄. а̄сававиппайутта̄. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄типи, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄типи. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄. ана̄сава̄.

но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. но читта̄. четасика̄. читтасампайутта̄. читтасам̣сат̣т̣ха̄. читтасамут̣т̣ха̄на̄. читтасахабхуно. читта̄нупариваттино. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино. ба̄хира̄. но упа̄да̄. анупа̄динна̄.

но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄. на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. самма̄сан̇каппо авитакко, сатта магган̇га̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. самма̄сан̇каппо савича̄ро, сатта магган̇га̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. самма̄сан̇каппо саппӣтико, сатта магган̇га̄ сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. самма̄сан̇каппо пӣтисахагато, сатта магган̇га̄ сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. самма̄сан̇каппо сукхасахагато, сатта магган̇га̄ сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. самма̄сан̇каппо на упеккха̄сахагато, сатта магган̇га̄ сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. апарийа̄панна̄. сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

магган̇гавибхан̇го нит̣т̣хито.

12. джха̄навибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

508. идха бхиккху па̄тимоккхасам̣варасам̣вуто вихарати, а̄ча̄рагочарасампанно, ан̣уматтесу ваджджесу бхайадасса̄вӣ, сама̄да̄йа сиккхати сиккха̄падесу индрийесу гуттадва̄ро бходжане маттан̃н̃ӯ пуббаратта̄парараттам̣ джа̄гарийа̄нуйогамануйутто са̄таччам̣ непаккам̣ бодхипаккхика̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄нуйогамануйутто. со абхикканте пат̣икканте сампаджа̄нака̄рӣ хоти, а̄локите вилоките сампаджа̄нака̄рӣ хоти, самин̃джите [саммин̃джите (сӣ. сйа̄.)] паса̄рите сампаджа̄нака̄рӣ хоти, сан̇гха̄т̣ипаттачӣварадха̄ран̣е сампаджа̄нака̄рӣ хоти, асите пӣте кха̄йите са̄йите сампаджа̄нака̄рӣ хоти, учча̄рапасса̄вакамме сампаджа̄нака̄рӣ хоти, гате т̣хите нисинне сутте джа̄гарите бха̄сите тун̣хӣбха̄ве сампаджа̄нака̄рӣ хоти. со вивиттам̣ сена̄санам̣ бхаджати аран̃н̃ам̣ руккхамӯлам̣ паббатам̣ кандарам̣ гиригухам̣ суса̄нам̣ ванапаттхам̣ аббхока̄сам̣ пала̄лапун̃джам̣ аппасаддам̣ аппаниггхосам̣ виджанава̄там̣ мануссара̄хассеййакам̣ [мануссара̄хасеййакам̣ (сӣ. сйа̄.)] пат̣исалла̄наса̄руппам̣. со аран̃н̃агато ва̄ руккхамӯлагато ва̄ сун̃н̃а̄га̄рагато ва̄ нисӣдати паллан̇кам̣ а̄бхуджитва̄ уджум̣ ка̄йам̣ пан̣идха̄йа паримукхам̣ сатим̣ упат̣т̣хапетва̄. со абхиджджхам̣ локе паха̄йа вигата̄бхиджджхена четаса̄ вихарати, абхиджджха̄йа читтам̣ парисодхети. бйа̄па̄дападосам̣ паха̄йа абйа̄панначитто вихарати саббапа̄н̣абхӯтахита̄нукампӣ, бйа̄па̄дападоса̄ читтам̣ парисодхети. тхинамиддхам̣ паха̄йа вигататхинамиддхо вихарати а̄локасан̃н̃ӣ сато сампаджа̄но, тхинамиддха̄ читтам̣ парисодхети. уддхаччакуккуччам̣ паха̄йа ануддхато вихарати аджджхаттам̣ вӯпасантачитто, уддхаччакуккучча̄ читтам̣ парисодхети. вичикиччхам̣ паха̄йа тин̣н̣авичикиччхо вихарати акатхам̣катхӣ кусалесу дхаммесу, вичикиччха̄йа читтам̣ парисодхети. со име пан̃ча нӣваран̣е паха̄йа четасо упаккилесе пан̃н̃а̄йа дуббалӣкаран̣е вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи савитаккам̣ савича̄рам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄ аджджхаттам̣ сампаса̄данам̣ четасо екодибха̄вам̣ авитаккам̣ авича̄рам̣ сама̄дхиджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; пӣтийа̄ ча вира̄га̄ упеккхако ча вихарати сато ча сампаджа̄но сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведети, йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккханти – ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄ пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄ адуккхамасукхам̣ упеккха̄сатипа̄рисуддхим̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати; саббасо рӯпасан̃н̃а̄нам̣ саматиккама̄ пат̣игхасан̃н̃а̄нам̣ аттхан̇гама̄ на̄наттасан̃н̃а̄нам̣ аманасика̄ра̄ ‘‘ананто а̄ка̄со’’ти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати; саббасо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма ‘‘анантам̣ вин̃н̃а̄н̣а’’нти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати; саббасо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма ‘‘наттхи кин̃чӣ’’ти а̄кин̃ча̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати; саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати.

ма̄тика̄

509. ‘‘идха̄’’ти имисса̄ дит̣т̣хийа̄, имисса̄ кхантийа̄, имисса̄ ручийа̄, имасмим̣ а̄да̄йе, имасмим̣ дхамме, имасмим̣ винайе, имасмим̣ дхаммавинайе, имасмим̣ па̄вачане, имасмим̣ брахмачарийе, имасмим̣ саттхуса̄сане. тена вуччати ‘‘идха̄’’ти.

510. ‘‘бхиккхӯ’’ти саман̃н̃а̄йа бхиккху, пат̣ин̃н̃а̄йа бхиккху, бхиккхатӣти бхиккху, бхиккхакоти бхиккху, бхиккха̄чарийам̣ аджджхупагатоти бхиккху, бхиннапат̣адхароти бхиккху, бхиндати па̄паке акусале дхаммети бхиккху, бхиннатта̄ па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ бхиккху, одхисо килеса̄нам̣ паха̄на̄ бхиккху, анодхисо килеса̄нам̣ паха̄на̄ бхиккху, секкхо бхиккху, асеккхо бхиккху, невасеккхана̄секкхо бхиккху, агго бхиккху, бхадро бхиккху, ман̣д̣о бхиккху, са̄ро бхиккху, самаггена сан̇гхена н̃аттичатуттхена каммена акуппена т̣ха̄на̄рахена упасампанно бхиккху.

511. ‘‘па̄тимоккха’’нти сӣлам̣ патит̣т̣ха̄ а̄ди чаран̣ам̣ сам̣йамо сам̣варо моккхам̣ па̄моккхам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ сама̄паттийа̄. сам̣вароти. ка̄йико авӣтиккамо, ва̄часико авӣтиккамо, ка̄йикава̄часико авӣтиккамо. сам̣вутоти. имина̄ па̄тимоккхасам̣варена упето хоти самупето упа̄гато самупа̄гато упапанно сампанно саманна̄гато. тена вуччати ‘‘па̄тимоккхасам̣варасам̣вуто’’ти.

512. ‘‘вихаратӣ’’ти ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

513. ‘‘а̄ча̄рагочарасампанно’’ти аттхи а̄ча̄ро, аттхи ана̄ча̄ро.

таттха катамо ана̄ча̄ро? ка̄йико вӣтиккамо, ва̄часико вӣтиккамо, ка̄йикава̄часико вӣтиккамо – айам̣ вуччати ‘‘ана̄ча̄ро’’. саббампи дуссӣлйам̣ ана̄ча̄ро. идхекаччо вел̣уда̄нена ва̄ паттада̄нена ва̄ пуппхада̄нена ва̄ пхалада̄нена ва̄ сина̄нада̄нена ва̄ дантакат̣т̣хада̄нена ва̄ ча̄т̣укамйата̄йа ва̄ муггасӯпйата̄йа [муггасуппата̄йа (сӣ.)] ва̄ па̄рибхат̣айата̄йа ва̄ джан̇гхапесаникена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ва̄ буддхапат̣икут̣т̣хена миччха̄а̄джӣвена джӣвикам̣ каппети – айам̣ вуччати ‘‘ана̄ча̄ро’’.

таттха катамо а̄ча̄ро? ка̄йико авӣтиккамо, ва̄часико авӣтиккамо, ка̄йикава̄часико авӣтиккамо – айам̣ вуччати ‘‘а̄ча̄ро’’. саббопи сӣласам̣варо а̄ча̄ро. идхекаччо на вел̣уда̄нена на паттада̄нена на пуппхада̄нена на пхалада̄нена на сина̄нада̄нена на дантакат̣т̣хада̄нена на ча̄т̣укамйата̄йа на муггасӯпйата̄йа на па̄рибхат̣айата̄йа на джан̇гхапесаникена на ан̃н̃атаран̃н̃атарена буддхапат̣икут̣т̣хена миччха̄а̄джӣвена джӣвикам̣ каппети – айам̣ вуччати ‘‘а̄ча̄ро’’.

514. ‘‘гочаро’’ти аттхи гочаро, аттхи агочаро.

таттха катамо агочаро? идхекаччо весийа̄гочаро ва̄ хоти видхава̄гочаро ва̄ тхуллакума̄ригочаро ва̄ пан̣д̣акагочаро ва̄ бхиккхунигочаро ва̄ па̄на̄га̄рагочаро ва̄, сам̣сат̣т̣хо вихарати ра̄джӯхи ра̄джамаха̄маттехи титтхийехи титтхийаса̄вакехи анануломикена сам̣саггена; йа̄ни ва̄ пана та̄ни кула̄ни ассаддха̄ни аппасанна̄ни анопа̄набхӯта̄ни аккосакапарибха̄сака̄ни анаттхака̄ма̄ни ахитака̄ма̄ни апха̄сукака̄ма̄ни айогаккхемака̄ма̄ни бхиккхӯнам̣ бхиккхунӣнам̣ упа̄сака̄нам̣ упа̄сика̄нам̣, татха̄рӯпа̄ни кула̄ни севати бхаджати пайирупа̄сати – айам̣ вуччати ‘‘агочаро’’.

таттха катамо гочаро? идхекаччо на весийа̄гочаро хоти на видхава̄гочаро на тхуллакума̄ригочаро на пан̣д̣акагочаро на бхиккхунигочаро на па̄на̄га̄рагочаро, асам̣сат̣т̣хо вихарати ра̄джӯхи ра̄джамаха̄маттехи титтхийехи титтхийаса̄вакехи анануломикена сам̣саггена; йа̄ни ва̄ пана та̄ни кула̄ни саддха̄ни пасанна̄ни опа̄набхӯта̄ни ка̄са̄вападжджота̄ни исива̄тапат̣ива̄та̄ни аттхака̄ма̄ни хитака̄ма̄ни пха̄сукака̄ма̄ни йогаккхемака̄ма̄ни бхиккхӯнам̣ бхиккхунӣнам̣ упа̄сака̄нам̣ упа̄сика̄нам̣, татха̄рӯпа̄ни кула̄ни севати бхаджати пайирупа̄сати – айам̣ вуччати ‘‘гочаро’’. ити имина̄ ча а̄ча̄рена имина̄ ча гочарена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘а̄ча̄рагочарасампанно’’ти.

515. ‘‘ан̣уматтесу ваджджесу бхайадасса̄вӣ’’ти таттха катаме ан̣уматта̄ ваджджа̄? йа̄ни та̄ни ваджджа̄ни аппаматтака̄ни ораматтака̄ни лахуса̄ни лахусаммата̄ни сам̣йамакаран̣ӣйа̄ни сам̣варакаран̣ӣйа̄ни читтуппа̄дакаран̣ӣйа̄ни манасика̄рапат̣ибаддха̄ни – име вуччанти ‘‘ан̣уматта̄ ваджджа̄’’. ити имесу ан̣уматтесу ваджджесу ваджджадасса̄вӣ ча хоти бхайадасса̄вӣ ча а̄дӣнавадасса̄вӣ ча ниссаран̣адасса̄вӣ ча. тена вуччати ‘‘ан̣уматтесу ваджджесу бхайадасса̄вӣ’’ти.

516. ‘‘сама̄да̄йа сиккхати сиккха̄падесӯ’’ти таттха катама̄ сиккха̄? чатассо сиккха̄ – бхиккхӯнам̣ бхиккхусиккха̄, бхиккхунӣнам̣ бхиккхунисиккха̄, упа̄сака̄нам̣ упа̄сакасиккха̄, упа̄сика̄нам̣ упа̄сикасиккха̄. има̄ вуччанти ‘‘сиккха̄йо’’. ити има̄су сиккха̄су саббена саббам̣ саббатха̄ саббам̣ асесам̣ ниссесам̣ сама̄да̄йа ваттати. тена вуччати ‘‘сама̄да̄йа сиккхати сиккха̄падесӯ’’ти.

517. ‘‘индрийесу гуттадва̄ро’’ти аттхи индрийесу гуттадва̄рата̄, аттхи агуттадва̄рата̄.

таттха катама̄ индрийесу агуттадва̄рата̄? идхекаччо чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ чаккхундрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати чаккхундрийам̣, чаккхундрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати. сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ маниндрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати маниндрийам̣, маниндрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати. йа̄ имесам̣ чханнам̣ индрийа̄нам̣ агутти агопана̄ ана̄раккхо асам̣варо – айам̣ вуччати ‘‘индрийесу агуттадва̄рата̄’’.

таттха катама̄ индрийесу гуттадва̄рата̄? идхекаччо чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ на нимиттагга̄хӣ хоти на̄нубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ чаккхундрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа пат̣ипаджджати, раккхати чаккхундрийам̣, чаккхундрийе сам̣варам̣ а̄паджджати. сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа на нимиттагга̄хӣ хоти на̄нубйан̃джанагга̄хӣ. н̃атва̄дхикаран̣аменам̣ маниндрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа пат̣ипаджджати, раккхати маниндрийам̣, маниндрийе сам̣варам̣ а̄паджджати. йа̄ имесам̣ чханнам̣ индрийа̄нам̣ гутти гопана̄ а̄раккхо сам̣варо – айам̣ вуччати ‘‘индрийесу гуттадва̄рата̄’’. има̄йа индрийесу гуттадва̄рата̄йа упето хоти самупето…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘индрийесу гуттадва̄ро’’ти.

518. ‘‘бходжане маттан̃н̃ӯ’’ти аттхи бходжане маттан̃н̃ута̄, аттхи бходжане аматтан̃н̃ута̄.

таттха катама̄ бходжане аматтан̃н̃ута̄? идхекаччо аппат̣исан̇кха̄ айонисо а̄ха̄рам̣ а̄ха̄рети дава̄йа мада̄йа ман̣д̣ана̄йа вибхӯсана̄йа. йа̄ таттха асантут̣т̣хита̄ аматтан̃н̃ута̄ аппат̣исан̇кха̄ бходжане – айам̣ вуччати ‘‘бходжане аматтан̃н̃ута̄’’ти.

таттха катама̄ бходжане маттан̃н̃ута̄? идхекаччо пат̣исан̇кха̄ йонисо а̄ха̄рам̣ а̄ха̄рети – ‘‘нева дава̄йа на мада̄йа на ман̣д̣ана̄йа на вибхӯсана̄йа, йа̄вадева имасса ка̄йасса т̣хитийа̄ йа̄пана̄йа вихим̣сӯпаратийа̄ брахмачарийа̄нуггаха̄йа, ити пура̄н̣ан̃ча веданам̣ пат̣ихан̇кха̄ми наван̃ча веданам̣ на уппа̄десса̄ми йа̄тра̄ ча ме бхависсати анаваджджата̄ ча пха̄су виха̄ро ча̄’’ти. йа̄ таттха сантут̣т̣хита̄ маттан̃н̃ута̄ пат̣исан̇кха̄ бходжане – айам̣ вуччати ‘‘бходжане маттан̃н̃ута̄’’. има̄йа бходжане маттан̃н̃ута̄йа упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘бходжане маттан̃н̃ӯ’’ти.

519. катхан̃ча бхиккху пуббаратта̄парараттам̣ джа̄гарийа̄нуйогамануйутто хоти? идха бхиккху дивасам̣ чан̇камена нисаджджа̄йа а̄варан̣ӣйехи дхаммехи читтам̣ парисодхети, раттийа̄ пат̣хамайа̄мам̣ чан̇камена нисаджджа̄йа а̄варан̣ӣйехи дхаммехи читтам̣ парисодхети, раттийа̄ маджджхимайа̄мам̣ даккхин̣ена пассена сӣхасеййам̣ каппети па̄де па̄дам̣ [па̄дена па̄дам̣ (сйа̄.)] ачча̄дха̄йа сато сампаджа̄но ут̣т̣ха̄насан̃н̃ам̣ манасикаритва̄, раттийа̄ паччхимайа̄мам̣ паччут̣т̣ха̄йа чан̇камена нисаджджа̄йа а̄варан̣ӣйехи дхаммехи читтам̣ парисодхети. евам̣ бхиккху пуббаратта̄парараттам̣ джа̄гарийа̄нуйогамануйутто.

520. ‘‘са̄тачча’’нти. йо четасико вӣрийа̄рамбхо…пе… самма̄ва̄йа̄мо.

521. ‘‘непакка’’нти. йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи.

522. ‘‘бодхипаккхика̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄нуйогамануйутто’’ти. таттха катаме бодхипаккхика̄ дхамма̄? сатта боджджхан̇га̄ – сатисамбоджджхан̇го, дхаммавичайасамбоджджхан̇го, вӣрийасамбоджджхан̇го, пӣтисамбоджджхан̇го, пассаддхисамбоджджхан̇го, сама̄дхисамбоджджхан̇го, упеккха̄самбоджджхан̇го. име вуччанти ‘‘бодхипаккхика̄ дхамма̄’’. ити те бодхипаккхике дхамме а̄севати бха̄вети бахулӣкароти. тена вуччати ‘‘бодхипаккхика̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄нуйогамануйутто’’ти.

523. катхан̃ча бхиккху абхикканте пат̣икканте сампаджа̄нака̄рӣ хоти, а̄локите вилоките сампаджа̄нака̄рӣ хоти, самин̃джите паса̄рите сампаджа̄нака̄рӣ хоти, сан̇гха̄т̣ипаттачӣварадха̄ран̣е сампаджа̄нака̄рӣ хоти, асите пӣте кха̄йите са̄йите сампаджа̄нака̄рӣ хоти, учча̄рапасса̄вакамме сампаджа̄нака̄рӣ хоти; гате т̣хите нисинне сутте джа̄гарите бха̄сите тун̣хӣбха̄ве сампаджа̄нака̄рӣ хоти? идха бхиккху сато сампаджа̄но абхиккамати, сато сампаджа̄но пат̣иккамати, сато сампаджа̄но а̄локети, сато сампаджа̄но вилокети, сато сампаджа̄но самин̃джети, сато сампаджа̄но паса̄рети, сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, сан̇гха̄т̣ипаттачӣварадха̄ран̣е сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, асите пӣте кха̄йите са̄йите сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, учча̄рапасса̄вакамме сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, гате т̣хите нисинне сутте джа̄гарите бха̄сите тун̣хӣбха̄ве сато сампаджа̄нака̄рӣ хотӣти.

524. таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати пат̣иссати сати саран̣ата̄ дха̄ран̣ата̄ апила̄паната̄ асаммусаната̄ сати сатиндрийам̣ сатибалам̣ самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’.

525. ‘‘сампаджа̄но’’ти таттха катамам̣ сампаджан̃н̃ам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄ вичайо павичайо дхаммавичайо саллаккхан̣а̄ упалаккхан̣а̄ паччупалаккхан̣а̄ пан̣д̣иччам̣ косаллам̣ непун̃н̃ам̣ вебхабйа̄ чинта̄ упапариккха̄ бхӯрӣмедха̄ парин̣а̄йика̄ випассана̄ сампаджан̃н̃ам̣ патодо пан̃н̃а̄ пан̃н̃индрийам̣ пан̃н̃а̄балам̣ пан̃н̃а̄саттхам̣ пан̃н̃а̄па̄са̄до пан̃н̃а̄а̄локо пан̃н̃а̄обха̄со пан̃н̃а̄паджджото пан̃н̃а̄ратанам̣ амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сампаджан̃н̃ам̣’’. ити има̄йа ча сатийа̄ имина̄ ча сампаджан̃н̃ена упето хоти…пе… саманна̄гато. евам̣ бхиккху сато сампаджа̄но абхиккамати, сато сампаджа̄но пат̣иккамати, сато сампаджа̄но а̄локети, сато сампаджа̄но вилокети, сато сампаджа̄но самин̃джети, сато сампаджа̄но паса̄рети, сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, сан̇гха̄т̣ипаттачӣварадха̄ран̣е сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, асите пӣте кха̄йите са̄йите сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, учча̄рапасса̄вакамме сато сампаджа̄нака̄рӣ хоти, гате т̣хите нисинне сутте джа̄гарите бха̄сите тун̣хӣбха̄ве сампаджа̄нака̄рӣ хоти.

526. ‘‘вивитта’’нти сантике чепи сена̄санам̣ хоти, тан̃ча ана̄кин̣н̣ам̣ гахат̣т̣хехи паббаджитехи. тена там̣ вивиттам̣. дӯре чепи сена̄санам̣ хоти, тан̃ча ана̄кин̣н̣ам̣ гахат̣т̣хехи паббаджитехи. тена там̣ вивиттам̣.

527. ‘‘сена̄сана’’нти ман̃чопи сена̄санам̣, пӣт̣хампи сена̄санам̣, бхисипи сена̄санам̣, биббоханампи [бимбоханампи (сӣ. сйа̄.)] сена̄санам̣, виха̄ропи сена̄санам̣, ад̣д̣хайогопи сена̄санам̣, па̄са̄допи сена̄санам̣, ат̣т̣опи сена̄санам̣, ма̄л̣опи сена̄санам̣, лен̣ампи сена̄санам̣, гуха̄пи сена̄санам̣, руккхамӯлампи сена̄санам̣, вел̣угумбопи сена̄санам̣. йаттха ва̄ пана бхиккхӯ пат̣иккаманти саббаметам̣ сена̄санам̣.

528. ‘‘вивиттам̣ сена̄санам̣ бхаджатӣ’’ти имам̣ вивиттам̣ сена̄санам̣ бхаджати самбхаджати севати нисевати сам̣севати. тена вуччати ‘‘вивиттам̣ сена̄санам̣ бхаджатӣ’’ти.

529. ‘‘аран̃н̃а’’нти никкхамитва̄ бахи индакхӣла̄ саббаметам̣ аран̃н̃ам̣.

530. ‘‘руккхамӯла’’нти руккхамӯлам̣йева руккхамӯлам̣. паббатойева паббато. кандара̄йева кандара̄. гиригуха̄йева гиригуха̄. суса̄нам̣йева суса̄нам̣. аббхока̄сойева аббхока̄со. пала̄лапун̃джойева пала̄лапун̃джо.

531. ‘‘ванапаттха’’нти дӯра̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти ванасан̣д̣а̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти бхӣсанака̄наметам̣ [бхим̣санака̄наметам̣ (сӣ. сйа̄.)] сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти саломахам̣са̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти парийанта̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти на мануссӯпача̄ра̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣. ‘‘ванапаттха’’нти дурабхисамбхава̄наметам̣ сена̄сана̄нам̣ адхивачанам̣.

532. ‘‘аппасадда’’нти сантике чепи сена̄санам̣ хоти, тан̃ча ана̄кин̣н̣ам̣ гахат̣т̣хехи паббаджитехи. тена там̣ аппасаддам̣. дӯре чепи сена̄санам̣ хоти, тан̃ча ана̄кин̣н̣ам̣ гахат̣т̣хехи паббаджитехи. тена там̣ аппасаддам̣.

533. ‘‘аппаниггхоса’’нти йадева там̣ аппасаддам̣ тадева там̣ аппаниггхосам̣. йадева там̣ аппаниггхосам̣ тадева там̣ виджанава̄там̣. йадева там̣ виджанава̄там̣ тадева там̣ мануссара̄хассеййакам̣. йадева там̣ мануссара̄хассеййакам̣ тадева там̣ пат̣исалла̄наса̄руппам̣.

534. ‘‘аран̃н̃агато ва̄ руккхамӯлагато ва̄ сун̃н̃а̄га̄рагато ва̄’’ти аран̃н̃агато ва̄ хоти руккхамӯлагато ва̄ сун̃н̃а̄га̄рагато ва̄.

535. ‘‘нисӣдати паллан̇кам̣ а̄бхуджитва̄’’ти нисинно хоти паллан̇кам̣ а̄бхуджитва̄.

536. ‘‘уджум̣ ка̄йам̣ пан̣идха̄йа̄’’ти уджуко хоти ка̄йо т̣хито пан̣ихито.

537. ‘‘паримукхам̣ сатим̣ упат̣т̣хапетва̄’’ти таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати пат̣иссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’. айам̣ сати упат̣т̣хита̄ хоти супат̣т̣хита̄ на̄сикагге ва̄ мукханимитте ва̄. тена вуччати ‘‘паримукхам̣ сатим̣ упат̣т̣хапетва̄’’ти.

538. ‘‘абхиджджхам̣ локе паха̄йа̄’’ти таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’.

таттха катамо локо? пан̃чупа̄да̄наккхандха̄ локо – айам̣ вуччати ‘‘локо’’. айам̣ абхиджджха̄ имамхи локе санта̄ хоти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘абхиджджхам̣ локе паха̄йа̄’’ти.

539. ‘‘вигата̄бхиджджхена четаса̄’’ти таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ вигата̄бхиджджхам̣ хоти. тена вуччати ‘‘вигата̄бхиджджхена четаса̄’’ти.

540. ‘‘вихаратӣ’’ти ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

541. ‘‘абхиджджха̄йа читтам̣ парисодхетӣ’’ти таттха катама̄ абхиджджха̄? йо ра̄го са̄ра̄го…пе… читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘абхиджджха̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа абхиджджха̄йа содхети висодхети парисодхети мочети вимочети паримочети. тена вуччати ‘‘абхиджджха̄йа читтам̣ парисодхетӣ’’ти.

542. ‘‘бйа̄па̄дападосам̣ паха̄йа̄’’ти аттхи бйа̄па̄до, аттхи падосо.

таттха катамо бйа̄па̄до? йо читтасса а̄гха̄то пат̣игха̄то пат̣игхам̣ пат̣ивиродхо копо пакопо сампакопо досо падосо сампадосо читтасса бйа̄патти манопадосо кодхо куджджхана̄ куджджхитаттам̣ досо дуссана̄ дусситаттам̣ [дӯсана̄ дӯситаттам̣ (сйа̄.)] бйа̄патти бйа̄паджджана̄ бйа̄паджджитаттам̣ виродхо пат̣ивиродхо чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄до’’.

таттха катамо падосо? йо бйа̄па̄до со падосо, йо падосо со бйа̄па̄до. ити айан̃ча бйа̄па̄до айан̃ча падосо санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘бйа̄па̄дападосам̣ паха̄йа̄’’ти.

543. ‘‘абйа̄панначитто’’ти таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ абйа̄паннам̣ хоти. тена вуччати ‘‘абйа̄панначитто’’ти.

544. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

545. ‘‘бйа̄па̄дападоса̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти. аттхи бйа̄па̄до аттхи падосо.

таттха катамо бйа̄па̄до? йо читтасса а̄гха̄то…пе… чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄до’’.

таттха катамо падосо? йо бйа̄па̄до со падосо, йо падосо со бйа̄па̄до.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ имамха̄ бйа̄па̄дападоса̄ содхети висодхети парисодхети мочети вимочети паримочети. тена вуччати ‘‘бйа̄па̄дападоса̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти.

546. ‘‘тхинамиддхам̣ паха̄йа̄’’ти аттхи тхинам̣ [тхӣнам̣ (сӣ. сйа̄.)], аттхи миддхам̣.

таттха катамам̣ тхинам̣? йа̄ читтасса акалйата̄ акамман̃н̃ата̄ олӣйана̄ саллӣйана̄ лӣнам̣ лӣйана̄ лӣйитаттам̣ тхинам̣ тхийана̄ тхийитаттам̣ [тхӣйана̄ тхӣйитаттам̣ (сӣ. сйа̄.)] читтасса – идам̣ вуччати ‘‘тхинам̣’’.

таттха катамам̣ миддхам̣? йа̄ ка̄йасса акалйата̄ акамман̃н̃ата̄ она̄хо парийона̄хо антосамородхо миддхам̣ суппам̣ пачала̄йика̄ суппам̣ суппана̄ суппитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘миддхам̣’’. ити идан̃ча тхинам̣ идан̃ча миддхам̣ санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘тхинамиддхам̣ паха̄йа̄’’ти.

547. ‘‘вигататхинамиддхо’’ти. тасса тхинамиддхасса чаттатта̄ вантатта̄ муттатта̄ пахӣнатта̄ пат̣иниссат̣т̣хатта̄ пахӣнапат̣иниссат̣т̣хатта̄. тена вуччати ‘‘вигататхинамиддхо’’ти.

548. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

549. ‘‘а̄локасан̃н̃ӣ’’ти. таттха катама̄ сан̃н̃а̄? йа̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘сан̃н̃а̄’’. айам̣ сан̃н̃а̄ а̄лока̄ хоти виват̣а̄ парисуддха̄ парийода̄та̄. тена вуччати ‘‘а̄локасан̃н̃ӣ’’ти.

550. ‘‘сато сампаджа̄но’’ти. таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати …пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’.

таттха катамам̣ сампаджан̃н̃ам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сампаджан̃н̃ам̣’’. ити има̄йа ча сатийа̄ имина̄ ча сампаджан̃н̃ена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сато сампаджа̄но’’ти.

551. ‘‘тхинамиддха̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти. аттхи тхинам̣, аттхи миддхам̣.

таттха катамам̣ тхинам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘тхинам̣’’.

таттха катамам̣ миддхам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘миддхам̣’’.

таттха катамам̣ читтам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ имамха̄ тхинамиддха̄ содхети висодхети парисодхети мочети вимочети паримочети. тена вуччати ‘‘тхинамиддха̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти.

552. ‘‘уддхаччакуккуччам̣ паха̄йа̄’’ти аттхи уддхаччам̣, аттхи куккуччам̣.

таттха катамам̣ уддхаччам̣? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхантаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘уддхаччам̣’’.

таттха катамам̣ куккуччам̣? акаппийе каппийасан̃н̃ита̄, каппийе акаппийасан̃н̃ита̄, авадждже ваджджасан̃н̃ита̄, вадждже аваджджасан̃н̃ита̄, йам̣ еварӯпам̣ куккуччам̣ куккучча̄йана̄ куккучча̄йитаттам̣ четасо виппат̣иса̄ро мановилекха̄ – идам̣ вуччати ‘‘куккуччам̣’’. ити идан̃ча уддхаччам̣ идан̃ча куккуччам̣ санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘уддхаччакуккуччам̣ паха̄йа̄’’ти.

553. ‘‘ануддхато’’ти тасса уддхаччакуккуччасса чаттатта̄ вантатта̄ муттатта̄ пахӣнатта̄ пат̣иниссат̣т̣хатта̄ пахӣнапат̣иниссат̣т̣хатта̄. тена вуччати ‘‘ануддхато’’ти.

554. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

555. ‘‘вӯпасантачитто’’ти. таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ аджджхаттам̣ сантам̣ хоти самитам̣ вӯпасантам̣. тена вуччати ‘‘аджджхаттам̣ вӯпасантачитто’’ти.

556. ‘‘уддхаччакуккучча̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти аттхи уддхаччам̣, аттхи куккуччам̣.

таттха катамам̣ уддхаччам̣? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхантаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘уддхаччам̣’’.

таттха катамам̣ куккуччам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘куккуччам̣’’.

таттха катамам̣ читтам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ имамха̄ уддхаччакуккучча̄ содхети висодхети парисодхети мочети вимочети паримочети. тена вуччати ‘‘уддхаччакуккучча̄ читтам̣ парисодхетӣ’’ти.

557. ‘‘вичикиччхам̣ паха̄йа̄’’ти, таттха катама̄ вичикиччха̄? йа̄ кан̇кха̄ кан̇кха̄йана̄ кан̇кха̄йитаттам̣ вимати вичикиччха̄ двел̣хакам̣ двидха̄патхо сам̣сайо анекам̣сагга̄хо а̄саппана̄ парисаппана̄ апарийога̄хан̣а̄ чхамбхитаттам̣ читтасса мановилекхо – айам̣ вуччати ‘‘вичикиччха̄’’. айам̣ вичикиччха̄ санта̄ хоти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘вичикиччхам̣ паха̄йа̄’’ти.

558. ‘‘тин̣н̣авичикиччхо’’ти, имам̣ вичикиччхам̣ тин̣н̣о хоти уттин̣н̣о ниттин̣н̣о па̄ран̇гато па̄рамануппатто. тена вуччати ‘‘тин̣н̣авичикиччхо’’ти.

559. ‘‘акатхам̣катхӣ кусалесу дхаммесӯ’’ти има̄йа вичикиччха̄йа кусалесу дхаммесу на кан̇кхати на вичикиччхати акатхам̣катхӣ хоти никкатхам̣катхӣ викатхам̣катхо. тена вуччати ‘‘акатхам̣катхӣ кусалесу дхаммесӯ’’ти.

560. ‘‘вичикиччха̄йа читтам̣ парисодхетӣ’’ти, таттха катама̄ вичикиччха̄? йа̄ кан̇кха̄ кан̇кха̄йана̄ кан̇кха̄йитаттам̣ чхамбхитаттам̣ читтасса мановилекхо – айам̣ вуччати ‘‘вичикиччха̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа вичикиччха̄йа содхети висодхети парисодхети мочети вимочети паримочети. тена вуччати ‘‘вичикиччха̄йа читтам̣ парисодхетӣ’’ти.

561. ‘‘име пан̃ча нӣваран̣е паха̄йа̄’’ти име пан̃ча нӣваран̣а̄ санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘име пан̃ча нӣваран̣е паха̄йа̄’’ти.

562. ‘‘четасо упаккилесе’’ти име пан̃ча нӣваран̣а̄ читтасса упаккилеса̄.

563. ‘‘пан̃н̃а̄йа дуббалӣкаран̣е’’ти имехи пан̃чахи нӣваран̣ехи ануппанна̄ чева пан̃н̃а̄ на уппаджджати уппанна̄ ча пан̃н̃а̄ нируджджхати. тена вуччати ‘‘пан̃н̃а̄йа дуббалӣкаран̣е’’ти.

564. ‘‘вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехӣ’’ти таттха катаме ка̄ма̄? чхандо ка̄мо, ра̄го ка̄мо, чхандара̄го ка̄мо, сан̇каппо ка̄мо, ра̄го ка̄мо, сан̇каппара̄го ка̄мо – име вуччанти ‘‘ка̄ма̄’’.

таттха катаме акусала̄ дхамма̄? ка̄маччхандо, бйа̄па̄до, тхинам̣, миддхам̣, уддхаччам̣, куккуччам̣, вичикиччха̄ – име вуччанти ‘‘акусала̄ дхамма̄’’. ити имехи ча ка̄мехи имехи ча акусалехи дхаммехи вивитто хоти. тена вуччати ‘‘вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехӣ’’ти.

565. ‘‘савитаккам̣ савича̄ра’’нти аттхи витакко, аттхи вича̄ро.

таттха катамо витакко? йо такко витакко сан̇каппо аппана̄ бйаппана̄ четасо абхиниропана̄ самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘витакко’’.

таттха катамо вича̄ро? йо ча̄ро вича̄ро анувича̄ро упавича̄ро читтасса анусандханата̄ анупеккханата̄ – айам̣ вуччати вича̄ро. ити имина̄ ча витаккена имина̄ ча вича̄рена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘савитаккам̣ савича̄ра’’нти.

566. ‘‘вивекаджа’’нти витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄ – те имасмим̣ вивеке джа̄та̄ хонти сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄. тена вуччати ‘‘вивекаджа’’нти.

567. ‘‘пӣтисукха’’нти аттхи пӣти, аттхи сукхам̣.

таттха катама̄ пӣти? йа̄ пӣти па̄моджджам̣ а̄модана̄ памодана̄ ха̄со паха̄со витти одагйам̣ аттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘пӣти’’.

таттха катамам̣ сукхам̣? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘сукхам̣’’. идам̣ сукхам̣ има̄йа пӣтийа̄ сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘пӣтисукха’’нти.

568. ‘‘пат̣хама’’нти ган̣ана̄нупуббата̄ [ган̣ана̄нупуббато (сйа̄.) евамупарипи] пат̣хамам̣. идам̣ пат̣хамам̣ сама̄паджджатӣти пат̣хамам̣.

569. ‘‘джха̄на’’нти витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄.

570. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо пат̣хамасса джха̄насса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

571. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

572. ‘‘витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄’’ти, аттхи витакко, аттхи вича̄ро.

таттха катамо витакко? йо такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘витакко’’.

таттха катамо вича̄ро? йо ча̄ро вича̄ро анувича̄ро упавича̄ро читтасса анусандханата̄ анупеккханата̄ – айам̣ вуччати ‘‘вича̄ро’’. ити айан̃ча витакко айан̃ча вича̄ро санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄’’ти.

573. ‘‘аджджхатта’’нти йам̣ аджджхаттам̣ паччаттам̣.

574. ‘‘сампаса̄дана’’нти йа̄ саддха̄ саддахана̄ окаппана̄ абхиппаса̄до.

575. ‘‘четасо екодибха̄ва’’нти йа̄ читтасса т̣хити…пе… самма̄сама̄дхи.

576. ‘‘авитаккам̣ авича̄ра’’нти аттхи витакко, аттхи вича̄ро.

таттха катамо витакко? йо такко витакко…пе… самма̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘витакко’’.

таттха катамо вича̄ро? йо ча̄ро ануча̄ро вича̄ро анувича̄ро упавича̄ро читтасса анусандханата̄ анупеккханата̄ – айам̣ вуччати ‘‘вича̄ро’’. ити айан̃ча витакко айан̃ча вича̄ро санта̄ хоти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘авитаккам̣ авича̄ра’’нти.

577. ‘‘сама̄дхиджа’’нти сампаса̄до пӣтисукхам̣ – те имасмим̣ сама̄дхимхи джа̄та̄ хонти сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄. тена вуччати ‘‘сама̄дхиджа’’нти.

578. ‘‘пӣтисукха’’нти аттхи пӣти, аттхи сукхам̣.

таттха катама̄ пӣти…пе… айам̣ вуччати ‘‘пӣти’’.

таттха катамам̣ сукхам̣…пе… идам̣ вуччати ‘‘сукхам̣’’. идам̣ сукхам̣ има̄йа пӣтийа̄ сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘пӣтисукха’’нти.

579. ‘‘дутийа’’нти ган̣ана̄нупуббата̄ дутийам̣. идам̣ дутийам̣ сама̄паджджатӣти дутийам̣.

580. ‘‘джха̄на’’нти сампаса̄до, пӣтисукхам̣, читтассекаггата̄.

581. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо дутийасса джха̄насса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

582. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

583. ‘‘пӣтийа̄ ча вира̄га̄’’ти таттха катама̄ пӣти? йа̄ пӣти па̄моджджам̣ а̄модана̄ памодана̄ ха̄со паха̄со витти одагйам̣ аттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘пӣти’’. айам̣ пӣти санта̄ хоти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘пӣтийа̄ ча вира̄га̄’’ти.

584. ‘‘упеккхако’’ти таттха катама̄ упеккха̄? йа̄ упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’. има̄йа упеккха̄йа упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘упеккхако’’ти.

585. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

586. ‘‘сато ча сампаджа̄но’’ти таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’.

таттха катамам̣ сампаджан̃н̃ам̣? йа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сампаджан̃н̃ам̣’’. ити има̄йа ча сатийа̄ имина̄ ча сампаджан̃н̃ена упето хоти…пе… саманна̄гато. тена вуччати ‘‘сато ча сампаджа̄но’’ти.

587. ‘‘сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведетӣ’’ти таттха катамам̣ сукхам̣? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘сукхам̣’’.

таттха катамо ка̄йо? сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – айам̣ вуччати ‘‘ка̄йо’’. идам̣ сукхам̣ имина̄ ка̄йена пат̣исам̣ведети. тена вуччати ‘‘сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведетӣ’’ти.

588. ‘‘йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккхантӣ’’ти таттха катаме арийа̄? арийа̄ вуччанти буддха̄ ча буддхаса̄вака̄ ча. те имам̣ а̄чиккханти десенти пан̃н̃апенти [пан̃н̃а̄пенти (сӣ. сйа̄.)] пат̣т̣хапенти виваранти вибхаджанти утта̄ним̣ каронти пака̄сенти. тена вуччати ‘‘йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккхантӣ’’ти.

589. ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти таттха катама̄ упеккха̄? йа̄ упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’.

таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’.

таттха катамам̣ сукхам̣? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘сукхам̣’’. ити има̄йа ча упеккха̄йа има̄йа ча сатийа̄ имина̄ ча сукхена саманна̄гато ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти.

590. ‘‘татийа’’нти ган̣ана̄нупуббата̄ татийам̣. идам̣ татийам̣ сама̄паджджатӣти татийам̣.

591. ‘‘джха̄на’’нти упеккха̄, сати, сампаджан̃н̃ам̣, сукхам̣, читтассекаггата̄.

592. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо татийасса джха̄насса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

593. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

594. ‘‘сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄’’ти, аттхи сукхам̣, аттхи дуккхам̣.

таттха катамам̣ сукхам̣? йам̣ ка̄йикам̣ са̄там̣ ка̄йикам̣ сукхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘сукхам̣’’.

таттха катамам̣ дуккхам̣? йам̣ ка̄йикам̣ аса̄там̣ ка̄йикам̣ дуккхам̣ ка̄йасампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ ка̄йасампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘дуккхам̣’’. ити идан̃ча сукхам̣ идан̃ча дуккхам̣ санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄’’ти.

595. ‘‘пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄’’ти аттхи соманассам̣, аттхи доманассам̣.

таттха катамам̣ соманассам̣? йам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘соманассам̣’’.

таттха катамам̣ доманассам̣? йам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – идам̣ вуччати ‘‘доманассам̣’’. ити идан̃ча соманассам̣ идан̃ча доманассам̣ пуббева санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄’’ти.

596. ‘‘адуккхамасукха’’нти йам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄. тена вуччати ‘‘адуккхамасукха’’нти.

597. ‘‘упеккха̄сатипа̄рисуддхи’’нти, таттха катама̄ упеккха̄? йа̄ упеккха̄ упеккхана̄ аджджхупеккхана̄ маджджхаттата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’.

таттха катама̄ сати? йа̄ сати ануссати…пе… самма̄сати – айам̣ вуччати ‘‘сати’’. айам̣ сати има̄йа упеккха̄йа виват̣а̄ хоти парисуддха̄ парийода̄та̄. тена вуччати ‘‘упеккха̄сатипа̄рисуддхи’’нти.

598. ‘‘чатуттха’’нти ган̣ана̄нупуббата̄ чатуттхам̣, идам̣ чатуттхам̣ сама̄паджджатӣти чатуттхам̣.

599. ‘‘джха̄на’’нти упеккха̄, сати, читтассекаггата̄.

600. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо чатуттхасса джха̄насса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

601. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

602. ‘‘саббасо рӯпасан̃н̃а̄нам̣ саматиккама̄’’ти таттха катама̄ рӯпасан̃н̃а̄? рӯпа̄вачарасама̄паттим̣ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – има̄ вуччанти ‘‘рӯпасан̃н̃а̄йо’’. има̄ рӯпасан̃н̃а̄йо атикканто хоти вӣтикканто саматикканто. тена вуччати ‘‘саббасо рӯпасан̃н̃а̄нам̣ саматиккама̄’’ти.

603. ‘‘пат̣игхасан̃н̃а̄нам̣ аттхан̇гама̄’’ти таттха катама̄ пат̣игхасан̃н̃а̄? рӯпасан̃н̃а̄ саддасан̃н̃а̄…пе… пхот̣т̣хаббасан̃н̃а̄ – има̄ вуччанти пат̣игхасан̃н̃а̄йо. има̄ пат̣игхасан̃н̃а̄йо санта̄ хонти самита̄ вӯпасанта̄ аттхан̇гата̄ аббхаттхан̇гата̄ аппита̄ бйаппита̄ сосита̄ висосита̄ бйантӣката̄. тена вуччати ‘‘пат̣игхасан̃н̃а̄нам̣ аттхан̇гама̄’’ти.

604. ‘‘на̄наттасан̃н̃а̄нам̣ аманасика̄ра̄’’ти таттха катама̄ на̄наттасан̃н̃а̄? асама̄паннасса манодха̄ту саман̇гисса ва̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту саман̇гисса ва̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – има̄ вуччанти ‘‘на̄наттасан̃н̃а̄йо’’. има̄ на̄наттасан̃н̃а̄йо на манаси кароти. тена вуччати ‘‘на̄наттасан̃н̃а̄нам̣ аманасика̄ра̄’’ти.

605. ‘‘ананто а̄ка̄со’’ти, таттха катамо а̄ка̄со? йо а̄ка̄со а̄ка̄сагатам̣ агхам̣ агхагатам̣ виваро виварагатам̣ асампхут̣т̣хам̣ чатӯхи маха̄бхӯтехи – айам̣ вуччати ‘‘а̄ка̄со’’. тасмим̣ а̄ка̄се читтам̣ т̣хапети сан̣т̣хапети анантам̣ пхарати. тена вуччати ‘‘ананто а̄ка̄со’’ти.

606. ‘‘а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатана’’нти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄.

607. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

608. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

609. ‘‘саббасо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти имам̣ а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ атикканто хоти вӣтикканто саматикканто. тена вуччати ‘‘саббасо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти.

610. ‘‘анантам̣ вин̃н̃а̄н̣а’’нти там̣йева а̄ка̄сам̣ вин̃н̃а̄н̣ена пхут̣т̣хам̣ манаси кароти анантам̣ пхарати. тена вуччати ‘‘анантам̣ вин̃н̃а̄н̣а’’нти.

611. ‘‘вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатана’’нти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄.

612. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

613. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

614. ‘‘саббасо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти имам̣ вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ атикканто хоти вӣтикканто саматикканто. тена вуччати ‘‘саббасо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти.

615. ‘‘наттхи кин̃чӣ’’ти там̣йева вин̃н̃а̄н̣ам̣ бха̄вети вибха̄вети антарабха̄вети, ‘‘наттхи кин̃чӣ’’ти пассати. тена вуччати ‘‘наттхи кин̃чӣ’’ти.

616. ‘‘а̄кин̃чан̃н̃а̄йатана’’нти а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄.

617. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

618. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

619. ‘‘саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти имам̣ а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ атикканто хоти вӣтикканто саматикканто. тена вуччати ‘‘саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма̄’’ти.

‘‘невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ’’ти там̣йева а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ сантато манаси кароти сан̇кха̄ра̄васесасама̄паттим̣ бха̄вети. тена вуччати ‘‘невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ’’ти [айам̣ па̄т̣хо ма̄тика̄йам̣ наттхи, ниддесе пана саббапоттхакесу диссати].

620. ‘‘невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатана’’нти невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄.

621. ‘‘упасампаджджа̄’’ти йо невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасса ла̄бхо пат̣ила̄бхо патти сампатти пхусана̄ саччхикирийа̄ упасампада̄.

622. ‘‘вихаратӣ’’ти ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

1. рӯпа̄вачаракусалам̣

623. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

624. таттха катамам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ дутийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе тиван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘дутийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ татийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘татийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

чатуккам̣.

625. идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи авитаккам̣ вича̄раматтам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе чатуран̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘дутийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе тиван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘татийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети сукхасса ча паха̄на̄…пе… пан̃чамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пан̃чамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

пан̃чакам̣.

2. арӯпа̄вачаракусалам̣

626. идха бхиккху йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

3. локуттаракусалам̣

627. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

628. таттха катамам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ дутийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе тиван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘дутийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ татийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘татийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ сукхасса ча паха̄на̄ …пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

чатуккам̣.

629. идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи авитаккам̣ вича̄раматтам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе чатуран̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти вича̄ро пӣти сукхам̣ читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘дутийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе тиван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘татийам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ сукхасса ча паха̄на̄…пе… пан̃чамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пан̃чамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

пан̃чакам̣.

4. рӯпа̄вачаравипа̄ка̄

630. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

631. таттха катамам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ дутийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… пан̃чамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пан̃чамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄…пе….

5. арӯпа̄вачаравипа̄ка̄

632. идха бхиккху йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева арӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

6. локуттаравипа̄ка̄

633. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

634. таттха катамам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ дутийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса джха̄насса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ …пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… пан̃чамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пан̃чамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

7. рӯпа̄рӯпа̄вачаракирийа̄

635. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

636. таттха катамам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пан̃чан̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – витакко, вича̄ро, пӣти, сукхам̣, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пат̣хамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

таттха катамам̣ дутийам̣ джха̄нам̣? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… пан̃чамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘пан̃чамам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄.

637. идха бхиккху йасмим̣ самайе арӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе дуван̇гикам̣ джха̄нам̣ хоти – упеккха̄, читтассекаггата̄. идам̣ вуччати ‘‘чатуттхам̣ джха̄нам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ джха̄насампайутта̄ти.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

638. чатта̄ри джха̄на̄ни – идха бхиккху вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи савитаккам̣ савича̄рам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати…пе… витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄ аджджхаттам̣ сампаса̄данам̣ четасо екодибха̄вам̣ авитаккам̣ авича̄рам̣ сама̄дхиджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати…пе… пӣтийа̄ ча вира̄га̄ упеккхако ча вихарати сато ча сампаджа̄но сукхан̃ча ка̄йена пат̣исам̣ведети, йам̣ там̣ арийа̄ а̄чиккханти – ‘‘упеккхако сатима̄ сукхавиха̄рӣ’’ти татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати…пе… сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄ пуббева соманассадоманасса̄нам̣ аттхан̇гама̄ адуккхамасукхам̣ упеккха̄сатипа̄рисуддхим̣ чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати.

639. чатуннам̣ джха̄на̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

640. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. тӣн̣и джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ сукхам̣ веданам̣ т̣хапетва̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, чатуттхам̣ джха̄нам̣ – еттхуппаннам̣ адуккхамасукхам̣ веданам̣ т̣хапетва̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣. сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄. пат̣хамам̣ джха̄нам̣ – еттхуппанне витаккавича̄ре т̣хапетва̄ савитаккам̣ савича̄рам̣, тӣн̣и джха̄на̄ни авитаккаавича̄ра̄. две джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ пӣтим̣ т̣хапетва̄ пӣтисахагата̄, тӣн̣и джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ сукхам̣ т̣хапетва̄ сукхасахагата̄, чатуттхам̣ джха̄нам̣ – еттхуппаннам̣ упеккхам̣ т̣хапетва̄ упеккха̄сахагатам̣. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ апачайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино. сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄. сийа̄ махаггата̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. тӣн̣и джха̄на̄ни на ваттабба̄ паритта̄рамман̣а̄типи, махаггата̄рамман̣а̄типи, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ти; чатуттхам̣ джха̄нам̣ сийа̄ паритта̄рамман̣ам̣, сийа̄ махаггата̄рамман̣ам̣, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣ам̣; сийа̄ на ваттаббам̣ паритта̄рамман̣антипи, махаггата̄рамман̣антипи, аппама̄н̣а̄рамман̣антипи. сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. тӣн̣и джха̄на̄ни на магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи; чатуттхам̣ джха̄нам̣ сийа̄ магга̄рамман̣ам̣, сийа̄ маггахетукам̣, сийа̄ магга̄дхипати, сийа̄ на ваттаббам̣ магга̄рамман̣антипи, маггахетукантипи магга̄дхипатӣтипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. тӣн̣и джха̄на̄ни на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи; чатуттхам̣ джха̄нам̣ сийа̄ атӣта̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣ам̣, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ атӣта̄рамман̣антипи, ана̄гата̄рамман̣антипи, паччуппанна̄раман̣антипи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. тӣн̣и джха̄на̄ни бахиддха̄рамман̣а̄, чатуттхам̣ джха̄нам̣ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣ам̣, сийа̄ бахиддха̄рамман̣ам̣, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣ам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ аджджхатта̄рамман̣антипи, бахиддха̄рамман̣антипи, аджджхаттабахиддха̄рамман̣антипи. анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

641. на хетӯ, сахетука̄, хетусампайутта̄, на ваттабба̄ ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ, на ваттабба̄ ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ, на хетӯ сахетука̄.

саппаччайа̄, сан̇кхата̄, анидассана̄, аппат̣игха̄, арӯпа̄, сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄, кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

но а̄сава̄, сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄, а̄сававиппайутта̄, на ваттабба̄ ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄, сийа̄ на ваттабба̄ ‘‘са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄’’ти. на ваттабба̄ ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄ти’’пи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. сийа̄ а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄ ана̄сава̄.

но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄, но читта̄, четасика̄, читтасампайутта̄, читтасам̣сат̣т̣ха̄, читтасамут̣т̣ха̄на̄, читтасахабхуно, читта̄нупариваттино, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино, ба̄хира̄, но упа̄да̄, сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄.

но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄, на бха̄вана̄йа паха̄табба̄, на дассанена паха̄таббахетука̄, на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. пат̣хамам̣ джха̄нам̣ – еттхуппаннам̣ витаккам̣ т̣хапетва̄ савитаккам̣, тӣн̣и джха̄на̄ни авитакка̄. пат̣хамам̣ джха̄нам̣ – еттхуппаннам̣ вича̄рам̣ т̣хапетва̄ савича̄рам̣, тӣн̣и джха̄на̄ни авича̄ра̄. две джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ пӣтим̣ т̣хапетва̄ саппӣтика̄, две джха̄на̄ни аппӣтика̄. две джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ пӣтим̣ т̣хапетва̄ пӣтисахагата̄, две джха̄на̄ни на пӣтисахагата̄. тӣн̣и джха̄на̄ни – еттхуппаннам̣ сукхам̣ т̣хапетва̄ сукхасахагата̄, чатуттхам̣ джха̄нам̣ на сукхасахагатам̣. чатуттхам̣ джха̄нам̣ – еттхуппаннам̣ упеккхам̣ т̣хапетва̄ упеккха̄сахагатам̣, тӣн̣и джха̄на̄ни упеккха̄сахагата̄, на ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ рӯпа̄вачара̄, сийа̄ на рӯпа̄вачара̄, тӣн̣и джха̄на̄ни на арӯпа̄вачара̄, чатуттхам̣ джха̄нам̣ сийа̄ арӯпа̄вачарам̣, сийа̄ на арӯпа̄вачарам̣, сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄, сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄, сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄, сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄, аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

джха̄навибхан̇го нит̣т̣хито.

13. аппаман̃н̃а̄вибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

642. чатассо аппаман̃н̃а̄йо – идха бхиккху метта̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати, татха̄ дутийам̣, татха̄ татийам̣, татха̄ чатуттхам̣ [чатуттхим̣ (сӣ.)]. ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ метта̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена [абйа̄паджджхена (сӣ. сйа̄.)] пхаритва̄ вихарати. карун̣а̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати, татха̄ дутийам̣, татха̄ татийам̣, татха̄ чатуттхам̣. ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ карун̣а̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати. мудита̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати, татха̄ дутийам̣, татха̄ татийам̣, татха̄ чатуттхам̣. ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ мудита̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати. упеккха̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати, татха̄ дутийам̣, татха̄ татийам̣, татха̄ чатуттхам̣. ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ упеккха̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати.

1. метта̄

643. катхан̃ча бхиккху метта̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати? сеййатха̄пи на̄ма екам̣ пуггалам̣ пийам̣ мана̄пам̣ дисва̄ метта̄йеййа, евамева саббе сатте метта̄йа пхарати.

таттха катама̄ метта̄? йа̄ саттесу метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣ хадайам̣ пан̣д̣арам̣ мано мана̄йатанам̣ маниндрийам̣ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣аккхандхо таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа метта̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘метта̄сахагатена четаса̄’’ти.

644. ‘‘екам̣ диса’’нти пураттхимам̣ ва̄ дисам̣ паччхимам̣ ва̄ дисам̣ уттарам̣ ва̄ дисам̣ даккхин̣ам̣ ва̄ дисам̣ уддхам̣ ва̄ адхо ва̄ тирийам̣ ва̄ видисам̣ ва̄.

645. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

646. ‘‘вихаратӣ’’ти ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

647. ‘‘татха̄ дутийа’’нти йатхева екам̣ дисам̣ татха̄ дутийам̣ дисам̣ татха̄ татийам̣ дисам̣ татха̄ чатуттхам̣ дисам̣ татха̄ уддхам̣ татха̄ адхо татха̄ тирийам̣ татха̄ видисам̣.

648. ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти саббена саббам̣ саббатха̄ саббам̣ асесам̣ ниссесам̣. парийа̄да̄йавачанаметам̣ – ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти.

649. ‘‘метта̄сахагатена четаса̄’’ти таттха катама̄ метта̄? йа̄ саттесу метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа метта̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘метта̄сахагатена четаса̄’’ти.

650. ‘‘випулена̄’’ти йам̣ випулам̣ там̣ махаггатам̣, йам̣ махаггатам̣ там̣ аппама̄н̣ам̣, йам̣ аппама̄н̣ам̣ со аверо, йо аверо со абйа̄паджджо [абйа̄паджджхо (сӣ. сйа̄.)].

651. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

652. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

2. карун̣а̄

653. катхан̃ча бхиккху карун̣а̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати? сеййатха̄пи на̄ма екам̣ пуггалам̣ дуггатам̣ дурӯпетам̣ дисва̄ карун̣а̄йеййа, евамева саббе сатте карун̣а̄йа пхарати.

таттха катама̄ карун̣а̄? йа̄ саттесу карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа карун̣а̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘карун̣а̄сахагатена четаса̄’’ти.

654. ‘‘екам̣ диса’’нти пураттхимам̣ ва̄ дисам̣ паччхимам̣ ва̄ дисам̣ уттарам̣ ва̄ дисам̣ даккхин̣ам̣ ва̄ дисам̣ уддхам̣ ва̄ адхо ва̄ тирийам̣ ва̄ видисам̣ ва̄.

655. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

656. ‘‘вихаратӣ’’ти ирийати ваттати па̄лети йапети йа̄пети чарати вихарати. тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

657. ‘‘татха̄ дутийа’’нти йатхева екам̣ дисам̣ татха̄ дутийам̣ дисам̣ татха̄ татийам̣ дисам̣ татха̄ чатуттхам̣ дисам̣ татха̄ уддхам̣ татха̄ адхо татха̄ тирийам̣ татха̄ видисам̣.

658. ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти саббена саббам̣ саббатха̄ саббам̣ асесам̣ ниссесам̣. парийа̄да̄йавачанаметам̣ – ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти.

659. ‘‘карун̣а̄сахагатена четаса̄’’ти таттха катама̄ карун̣а̄? йа̄ саттесу карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа карун̣а̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘карун̣а̄сахагатена четаса̄’’ти.

660. ‘‘випулена̄’’ти йам̣ випулам̣ там̣ махаггатам̣, йам̣ махаггатам̣ там̣ аппама̄н̣ам̣, йам̣ аппама̄н̣ам̣ со аверо, йо аверо со абйа̄паджджо.

661. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

662. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

3. мудита̄

663. катхан̃ча бхиккху мудита̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати? сеййатха̄пи на̄ма екам̣ пуггалам̣ пийам̣ мана̄пам̣ дисва̄ мудито асса, евамева саббе сатте мудита̄йа пхарати.

таттха катама̄ мудита̄? йа̄ саттесу мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа мудита̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘мудита̄сахагатена четаса̄’’ти.

664. ‘‘екам̣ диса’’нти пураттхимам̣ ва̄ дисам̣ паччхимам̣ ва̄ дисам̣ уттарам̣ ва̄ дисам̣ даккхин̣ам̣ ва̄ дисам̣ уддхам̣ ва̄ адхо ва̄ тирийам̣ ва̄ видисам̣ ва̄.

665. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

666. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

667. ‘‘татха̄ дутийа’’нти йатхева екам̣ дисам̣ татха̄ дутийам̣ дисам̣ татха̄ татийам̣ дисам̣ татха̄ чатуттхам̣ дисам̣ татха̄ уддхам̣ татха̄ адхо татха̄ тирийам̣ татха̄ видисам̣.

668. ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти саббена саббам̣ саббатха̄ саббам̣ асесам̣ ниссесам̣. парийа̄да̄йавачанаметам̣ – ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти.

669. ‘‘мудита̄сахагатена четаса̄’’ти таттха катама̄ мудита̄? йа̄ саттесу мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа мудита̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘мудита̄сахагатена четаса̄’’ти.

670. ‘‘випулена̄’’ти йам̣ випулам̣ там̣ махаггатам̣, йам̣ махаггатам̣ там̣ аппама̄н̣ам̣, йам̣ аппама̄н̣ам̣ со аверо, йо аверо со абйа̄паджджо.

671. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

672. ‘‘вихаратӣ’’ти …пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

4. упеккха̄

673. катхан̃ча бхиккху упеккха̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати? сеййатха̄пи на̄ма екам̣ пуггалам̣ нева мана̄пам̣ на амана̄пам̣ дисва̄ упеккхако асса, евамева саббе сатте упеккха̄йа пхарати.

таттха катама̄ упеккха̄? йа̄ саттесу упеккха̄ упеккха̄йана̄ упеккха̄йитаттам̣ упеккха̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа упеккха̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘упеккха̄сахагатена четаса̄’’ти.

674. ‘‘екам̣ диса’’нти пураттхимам̣ ва̄ дисам̣ паччхимам̣ ва̄ дисам̣ уттарам̣ ва̄ дисам̣ даккхин̣ам̣ ва̄ дисам̣ уддхам̣ ва̄ адхо ва̄ тирийам̣ ва̄ видисам̣ ва̄.

675. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

676. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

677. ‘‘татха̄ дутийа’’нти йатхева екам̣ дисам̣ татха̄ дутийам̣ дисам̣ татха̄ татийам̣ дисам̣ татха̄ чатуттхам̣ дисам̣ татха̄ уддхам̣ татха̄ адхо татха̄ тирийам̣ татха̄ видисам̣.

678. ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти саббена саббам̣ саббатха̄ саббам̣ асесам̣ ниссесам̣. парийа̄да̄йавачанаметам̣ – ‘‘саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ лока’’нти.

679. ‘‘упеккха̄сахагатена четаса̄’’ти, таттха катама̄ упеккха̄? йа̄ саттесу упеккха̄ упеккха̄йана̄ упеккха̄йитаттам̣ упеккха̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’.

таттха катамам̣ читтам̣? йам̣ читтам̣ мано ма̄насам̣…пе… таджджа̄мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘читтам̣’’. идам̣ читтам̣ има̄йа упеккха̄йа сахагатам̣ хоти сахаджа̄там̣ сам̣сат̣т̣хам̣ сампайуттам̣. тена вуччати ‘‘упеккха̄сахагатена четаса̄’’ти.

680. ‘‘випулена̄’’ти йам̣ випулам̣ там̣ махаггатам̣, йам̣ махаггатам̣ там̣ аппама̄н̣ам̣, йам̣ аппама̄н̣ам̣ со аверо, йо аверо со абйа̄паджджо.

681. ‘‘пхаритва̄’’ти пхаритва̄ адхимуччитва̄.

682. ‘‘вихаратӣ’’ти…пе… тена вуччати ‘‘вихаратӣ’’ти.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

683. чатассо аппаман̃н̃а̄йо – метта̄, карун̣а̄, мудита̄, упеккха̄.

684. таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

685. идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи авитаккам̣ вича̄раматтам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

686. таттха катама̄ карун̣а̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ карун̣а̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ карун̣а̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

687. идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи авитаккам̣ вича̄раматтам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

688. таттха катама̄ мудита̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ мудита̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йатана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ мудита̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

689. идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи вивичча акусалехи дхаммехи авитаккам̣ вича̄раматтам̣ вивекаджам̣ пӣтисукхам̣ дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

690. таттха катама̄ упеккха̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати упеккха̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе упеккха̄ упеккха̄йана̄ упеккха̄йитаттам̣ упеккха̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’. авасеса̄ дхамма̄ упеккха̄йа сампайутта̄.

691. чатассо аппаман̃н̃а̄йо – метта̄, карун̣а̄, мудита̄, упеккха̄.

692. таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

693. таттха катама̄ карун̣а̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ карун̣а̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати карун̣а̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе карун̣а̄ карун̣а̄йана̄ карун̣а̄йитаттам̣ карун̣а̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘карун̣а̄’’. авасеса̄ дхамма̄ карун̣а̄йа сампайутта̄.

694. таттха катама̄ мудита̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ мудита̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати мудита̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе мудита̄ мудита̄йана̄ мудита̄йитаттам̣ мудита̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘мудита̄’’. авасеса̄ дхамма̄ мудита̄йа сампайутта̄.

695. таттха катама̄ упеккха̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати упеккха̄сахагатам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати упеккха̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе упеккха̄ упеккха̄йана̄ упеккха̄йитаттам̣ упеккха̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’. авасеса̄ дхамма̄ упеккха̄йа сампайутта̄.

696. чатассо аппаман̃н̃а̄йо – метта̄, карун̣а̄, мудита̄, упеккха̄.

697. таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

таттха катама̄ метта̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣…пе… дутийам̣ джха̄нам̣…пе… татийам̣ джха̄нам̣…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати метта̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе метти метта̄йана̄ метта̄йитаттам̣ метта̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘метта̄’’. авасеса̄ дхамма̄ метта̄йа сампайутта̄.

698. таттха катама̄ карун̣а̄…пе… таттха катама̄ мудита̄…пе… таттха катама̄ упеккха̄? идха бхиккху йасмим̣ самайе рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣ сукхасса ча паха̄на̄ дуккхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати упеккха̄сахагатам̣, йа̄ тасмим̣ самайе упеккха̄ упеккха̄йана̄ упеккха̄йитаттам̣ упеккха̄четовимутти – айам̣ вуччати ‘‘упеккха̄’’. авасеса̄ дхамма̄ упеккха̄йа сампайутта̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

699. чатассо аппаман̃н̃а̄йо – идха бхиккху метта̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати татха̄ дутийам̣ татха̄ татийам̣ татха̄ чатуттхам̣, ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ метта̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати; карун̣а̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати татха̄ дутийам̣ татха̄ татийам̣ татха̄ чатуттхам̣, ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ карун̣а̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати; мудита̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати татха̄ дутийам̣ татха̄ татийам̣ татха̄ чатуттхам̣, ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ мудита̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати; упеккха̄сахагатена четаса̄ екам̣ дисам̣ пхаритва̄ вихарати татха̄ дутийам̣ татха̄ татийам̣ татха̄ чатуттхам̣, ити уддхамадхо тирийам̣ саббадхи саббаттата̄йа сабба̄вантам̣ локам̣ упеккха̄сахагатена четаса̄ випулена махаггатена аппама̄н̣ена аверена абйа̄паджджена пхаритва̄ вихарати.

700. чатуннам̣ аппаман̃н̃а̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

701. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, упеккха̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄; упеккха̄ авитаккаавича̄ра̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, на упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на ваттабба̄ пӣтисахагата̄ти; упеккха̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино, невасеккхана̄секкха̄, махаггата̄, на ваттабба̄ паритта̄рамман̣а̄типи, махаггата̄рамман̣а̄типи, аппама̄н̣а̄рамман̣а̄типи. маджджхима̄, анийата̄, на ваттабба̄ магга̄рамман̣а̄типи, маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄дино. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄, бахиддха̄рамман̣а̄, анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

702. метта̄ хету, тиссо аппаман̃н̃а̄йо на хетӯ, сахетука̄, хетусампайутта̄. метта̄ хету чева сахетука̄ ча; тиссо аппаман̃н̃а̄йо на ваттабба̄ хетӯ чева сахетука̄ ча̄ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ. метта̄ хету чева хетусампайутта̄ ча; тиссо аппаман̃н̃а̄йо на ваттабба̄ хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ. тиссо аппаман̃н̃а̄йо на хетӯ сахетука̄; метта̄ на ваттабба̄ на хету сахетука̄типи, на хету ахетука̄типи.

саппаччайа̄, сан̇кхата̄, анидассана̄, аппат̣игха̄, арӯпа̄, локийа̄, кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄, но а̄сава̄, са̄сава̄, а̄сававиппайутта̄, на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄ти, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄, на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄.

но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄ …пе… са̄рамман̣а̄, но читта̄, четасика̄, читтасампайутта̄, читтасам̣сат̣т̣ха̄, читтасамут̣т̣ха̄на̄, читтасахабхуно, читта̄нупариваттино, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино, ба̄хира̄, но упа̄да̄, сийа̄ упа̄динна̄, сийа̄ анупа̄динна̄.

но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄, на бха̄вана̄йа паха̄табба̄, на дассанена паха̄таббахетука̄, на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄; упеккха̄ авитакка̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄; упеккха̄ авича̄ра̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄; упеккха̄ аппӣтика̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄; упеккха̄ на пӣтисахагата̄. тиссо аппаман̃н̃а̄йо сукхасахагата̄, упеккха̄ на сукхасахагата̄. упеккха̄ упеккха̄сахагата̄, тиссо аппаман̃н̃а̄йо на упеккха̄сахагата̄, на ка̄ма̄вачара̄, рӯпа̄вачара̄, на арӯпа̄вачара̄, парийа̄панна̄, аниййа̄ника̄, анийата̄, сауттара̄, аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

аппаман̃н̃а̄вибхан̇го нит̣т̣хито.

14. сиккха̄падавибхан̇го

1. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

703. пан̃ча сиккха̄пада̄ни – па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣.

704. таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе па̄н̣а̄типа̄та̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йо тасмим̣ самайе пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе па̄н̣а̄типа̄та̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄.

705. таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

706. таттха катамам̣ адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄.

таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄.

таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йо тасмим̣ самайе пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄.

707. таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄.

таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йо тасмим̣ самайе пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

708. пан̃ча сиккха̄пада̄ни – па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣.

709. таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣… читта̄дхипатеййам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе па̄н̣а̄типа̄та̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣… читта̄дхипатеййам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе четана̄ сан̃четана̄ сан̃четайитаттам̣ – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣… читта̄дхипатеййам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣ … пан̣ӣтам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йо тасмим̣ самайе пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

таттха катамам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣… читта̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе па̄н̣а̄типа̄та̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄…пе… пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

710. таттха катамам̣ адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣…пе… сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ … читта̄дхипатеййам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣмам̣са̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄ …пе… авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄…пе… пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

711. таттха катамам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачаре кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… чханда̄дхипатеййам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣… читта̄дхипатеййам̣… чханда̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… вӣрийа̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣… пан̣ӣтам̣… читта̄дхипатеййам̣ хӣнам̣… маджджхимам̣ пан̣ӣтам̣ сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вирамантасса, йа̄ тасмим̣ самайе сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ а̄рати вирати пат̣ивирати вераман̣ӣ акирийа̄ акаран̣ам̣ анаджджха̄патти вела̄анатиккамо сетугха̄то – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’. авасеса̄ дхамма̄ вераман̣ийа̄ сампайутта̄…пе… авасеса̄ дхамма̄ четана̄йа сампайутта̄…пе… пхассо…пе… пагга̄хо авиккхепо – идам̣ вуччати ‘‘сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣’’.

712. катаме дхамма̄ сиккха̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ сиккха̄.

катаме дхамма̄ сиккха̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ сиккха̄.

713. катаме дхамма̄ сиккха̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети…пе… арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети…пе… локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ сиккха̄.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

2. пан̃ха̄пуччхакам̣

714. пан̃ча сиккха̄пада̄ни – па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, адинна̄да̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ра̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, муса̄ва̄да̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣, сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ вераман̣ӣ сиккха̄падам̣.

715. пан̃чаннам̣ сиккха̄пада̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

716. кусала̄йева. сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, випа̄кадхаммадхамма̄, анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄.

нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, а̄чайага̄мино, невасеккхана̄секкха̄, паритта̄, паритта̄рамман̣а̄, маджджхима̄, анийата̄, на ваттабба̄ магга̄рамман̣а̄типи, маггахетука̄типи, магга̄дхипатинотипи. сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ уппа̄диноти, сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄, паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄, бахиддха̄рамман̣а̄, анидассанааппат̣игха̄.

2. дукам̣

717. на хетӯ сахетука̄, хетусампайутта̄. на ваттабба̄ ‘‘хетӯ чева сахетука̄ ча̄’’ти, сахетука̄ чева на ча хетӯ, на ваттабба̄ ‘‘хетӯ чева хетусампайутта̄ ча̄’’ти, хетусампайутта̄ чева на ча хетӯ, на хету сахетӯка̄, саппаччайа̄, сан̇кхата̄, анидассана̄, аппат̣игха̄, арӯпа̄, локийа̄, кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

но а̄сава̄, са̄сава̄, а̄сававиппайутта̄, на ваттабба̄ ‘‘а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄’’ти, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄, на ваттабба̄ ‘‘а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄’’типи, ‘‘а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄’’типи. а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄, но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄, но читта̄, четасика̄, читтасампайутта̄, читтасам̣сат̣т̣ха̄, читтасамут̣т̣ха̄на̄, читтасахабхуно, читта̄нупариваттино, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино, ба̄хира̄, но упа̄да̄, анупа̄динна̄, но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄.

на дассанена паха̄табба̄, на бха̄вана̄йапаха̄табба̄, на дассанена паха̄таббахетука̄, на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, савитакка̄, савича̄ра̄, сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄, сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄, ка̄ма̄вачара̄, на рӯпа̄вачара̄, на арӯпа̄вачара̄, парийа̄панна̄, аниййа̄ника̄, анийата̄, сауттара̄, аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

сиккха̄падавибхан̇го нит̣т̣хито.

15. пат̣исамбхида̄вибхан̇го

1. суттантабха̄джанӣйам̣

1. сан̇гахава̄ро

718. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄ [пат̣ибха̄н̣апат̣исамбхида̄ (сйа̄.) евамупарипи]. аттхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, дхамме н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ сан̇гахава̄ро.

2. саччава̄ро

719. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. дуккхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, дуккхасамудайе н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, дуккханиродхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ саччава̄ро.

3. хетува̄ро

720. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄ нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. хетумхи н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, хетупхале н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ хетува̄ро.

4. дхаммава̄ро

721. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. йе дхамма̄ джа̄та̄ бхӯта̄ сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄, имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄; йамха̄ дхамма̄ те дхамма̄ джа̄та̄ бхӯта̄ сан̃джа̄та̄ ниббатта̄ абхиниббатта̄ па̄тубхӯта̄, тесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄; татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄; н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ дхаммава̄ро.

5. пат̣иччасамуппа̄дава̄ро

722. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. джара̄маран̣е н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, джара̄маран̣асамудайе н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, джара̄маран̣аниродхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, джара̄маран̣аниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

723. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. джа̄тийа̄ н̃а̄н̣ам̣…пе… бхаве н̃а̄н̣ам̣…пе… упа̄да̄не н̃а̄н̣ам̣…пе… тан̣ха̄йа н̃а̄н̣ам̣…пе… ведана̄йа н̃а̄н̣ам̣…пе… пхассе н̃а̄н̣ам̣…пе… сал̣а̄йатане н̃а̄н̣ам̣…пе… на̄марӯпе н̃а̄н̣ам̣…пе… вин̃н̃а̄н̣е н̃а̄н̣ам̣…пе… сан̇кха̄ресу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, сан̇кха̄расамудайе н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, сан̇кха̄раниродхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, сан̇кха̄раниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ пат̣иччасамуппа̄дава̄ро.

6. парийаттива̄ро

724. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

таттха катама̄ дхаммапат̣исамбхида̄? идха бхиккху дхаммам̣ джа̄на̄ти – суттам̣ геййам̣ веййа̄каран̣ам̣ га̄тхам̣ уда̄нам̣ итивуттакам̣ джа̄такам̣ аббхутадхаммам̣ ведаллам̣. айам̣ вуччати ‘‘дхаммапат̣исамбхида̄’’. со тасса тассева бха̄ситасса аттхам̣ джа̄на̄ти – ‘‘айам̣ имасса бха̄ситасса аттхо, айам̣ имасса бха̄ситасса аттхо’’ти. айам̣ вуччати ‘‘аттхапат̣исамбхида̄’’. татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. айам̣ парийаттива̄ро.

суттантабха̄джанӣйам̣.

2. абхидхаммабха̄джанӣйам̣

1. кусалава̄ро

725. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти, име дхамма̄ кусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

726. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарам̣ кусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣асампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ н̃а̄н̣авиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

727. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

728. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

729. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ кусала̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

2. акусалава̄ро

730. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ акусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

731. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ акусала̄? йасмим̣ самайе акусалам̣ читтам̣ уппаннам̣ хоти соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣…пе… соманассасахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ дит̣т̣хигатавиппайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… доманассасахагатам̣ пат̣игхасампайуттам̣…пе… доманассасахагатам̣ пат̣игхасампайуттам̣ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагатам̣ вичикиччха̄сампайуттам̣…пе… упеккха̄сахагатам̣ уддхаччасампайуттам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣ам̣ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ акусала̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄. тесам̣ випа̄ке н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

3. випа̄кава̄ро

732. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

733. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти сукхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, сукхам̣ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, сукхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

734. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

735. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, пӣти хоти, сукхам̣ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, соманассиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

736. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

737. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе ка̄ма̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

738. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе рӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева рӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати патхавӣкасин̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

739. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе арӯпӯпапаттийа̄ маггам̣ бха̄вети саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева арӯпа̄вачарасса кусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

740. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе локуттарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети ниййа̄никам̣ апачайага̄мим̣ дит̣т̣хигата̄нам̣ паха̄на̄йа пат̣хама̄йа бхӯмийа̄ паттийа̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ кусала̄. тассева локуттарасса кусаласса каммасса кататта̄ бха̄витатта̄ випа̄кам̣ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати дуккхапат̣ипадам̣ дандха̄бхин̃н̃ам̣ сун̃н̃атам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

741. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄кам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ рӯпа̄рамман̣ам̣…пе… сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ садда̄рамман̣ам̣…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ гандха̄рамман̣ам̣…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти упеккха̄сахагатам̣ раса̄рамман̣ам̣…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ уппаннам̣ хоти дуккхасахагатам̣ пхот̣т̣хабба̄рамман̣ам̣, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, дуккхам̣ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, дуккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

742. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе акусаласса каммасса кататта̄ упачитатта̄ випа̄ка̄ манодха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

4. кирийава̄ро

743. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе манодха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… пхот̣т̣хабба̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

744. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ соманассасахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄…пе… мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ упеккха̄сахагата̄ рӯпа̄рамман̣а̄ ва̄…пе… дхамма̄рамман̣а̄ ва̄ йам̣ йам̣ ва̄ пана̄раббха, тасмим̣ самайе пхассо хоти, ведана̄ хоти, сан̃н̃а̄ хоти, четана̄ хоти, читтам̣ хоти, витакко хоти, вича̄ро хоти, упеккха̄ хоти, читтассекаггата̄ хоти, вӣрийиндрийам̣ хоти, сама̄дхиндрийам̣ хоти, маниндрийам̣ хоти, упеккхиндрийам̣ хоти, джӣвитиндрийам̣ хоти, йе ва̄ пана тасмим̣ самайе ан̃н̃епи аттхи пат̣иччасамуппанна̄ арӯпино дхамма̄. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

745. тиссо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

катаме дхамма̄ абйа̄ката̄? йасмим̣ самайе мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту уппанна̄ хоти кирийа̄ нева кусала̄ на̄кусала̄ на ча каммавипа̄ка̄ соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… соманассасахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣асампайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄…пе… упеккха̄сахагата̄ н̃а̄н̣авиппайутта̄ сасан̇кха̄рена…пе… рӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети…пе… арӯпа̄вачарам̣ джха̄нам̣ бха̄вети кирийам̣ нева кусалам̣ на̄кусалам̣ на ча каммавипа̄кам̣ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рам̣…пе… саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасан̃н̃а̄сахагатам̣ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, тасмим̣ самайе пхассо хоти…пе… авиккхепо хоти. име дхамма̄ абйа̄ката̄. имесу дхаммесу н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄. йа̄йа нируттийа̄ тесам̣ дхамма̄нам̣ пан̃н̃атти хоти татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄. йена н̃а̄н̣ена та̄ни н̃а̄н̣а̄ни джа̄на̄ти – ‘‘има̄ни н̃а̄н̣а̄ни идаматтхаджотака̄нӣ’’ти, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

746. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. тиссо пат̣исамбхида̄ ка̄ма̄вачаракусалато чатӯсу н̃а̄н̣асампайуттесу читтуппа̄десу, кирийато чатӯсу н̃а̄н̣асампайуттесу читтуппа̄десу уппаджджанти. аттхапат̣исамбхида̄ етесу чева уппаджджати, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу ча уппаджджати.

абхидхаммабха̄джанӣйам̣.

3. пан̃ха̄пуччхакам̣

747. чатассо пат̣исамбхида̄ – аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄.

748. чатуннам̣ пат̣исамбхида̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… кати саран̣а̄, кати аран̣а̄?

1. тикам̣

749. сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. тиссо пат̣исамбхида̄ сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. тиссо пат̣исамбхида̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. тиссо пат̣исамбхида̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, сийа̄ асам̣килит̣т̣хаасам̣килесика̄.

тиссо пат̣исамбхида̄ савитаккасавича̄ра̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ упеккха̄сахагата̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄.

тиссо пат̣исамбхида̄ сийа̄ а̄чайага̄мино, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ а̄чайага̄минӣ, сийа̄ апачайага̄минӣ, сийа̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ.

тиссо пат̣исамбхида̄ невасеккхана̄секкха̄, аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ секкха̄, сийа̄ асеккха̄, сийа̄ невасеккхана̄секкха̄. тиссо пат̣исамбхида̄ паритта̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ паритта̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄. нируттипат̣исамбхида̄ паритта̄рамман̣а̄; тиссо пат̣исамбхида̄ сийа̄ паритта̄рамман̣а̄, сийа̄ махаггата̄рамман̣а̄, сийа̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄.

тиссо пат̣исамбхида̄ маджджхима̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ маджджхима̄, сийа̄ пан̣ӣта̄. тиссо пат̣исамбхида̄ анийата̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ самматтанийата̄, сийа̄ анийата̄. нируттипат̣исамбхида̄ на ваттабба̄ – магга̄рамман̣а̄типи, маггахетука̄типи, магга̄дхипатинӣтипи; аттхапат̣исамбхида̄ на магга̄рамман̣а̄, сийа̄ маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатинӣ, сийа̄ на ваттабба̄ маггахетука̄типи, магга̄дхипатинӣтипи; две пат̣исамбхида̄ сийа̄ магга̄рамман̣а̄, на маггахетука̄, сийа̄ магга̄дхипатино, сийа̄ на ваттабба̄ магга̄рамман̣а̄типи, магга̄дхипатинотипи.

тиссо пат̣исамбхида̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ уппа̄диноти; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, сийа̄ уппа̄динӣ. сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄. нируттипат̣исамбхида̄ паччуппанна̄рамман̣а̄; две пат̣исамбхида̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ атӣта̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄гата̄рамман̣а̄, сийа̄ паччуппанна̄рамман̣а̄, сийа̄ на ваттабба̄ атӣта̄рамман̣а̄типи, ана̄гата̄рамман̣а̄типи, паччуппанна̄рамман̣а̄типи. сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄. нируттипат̣исамбхида̄ бахиддха̄рамман̣а̄; тиссо пат̣исамбхида̄ сийа̄ аджджхатта̄рамман̣а̄, сийа̄ бахиддха̄рамман̣а̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄. анидассанаапат̣игха̄.

2. дукам̣

750. хетӯ, сахетука̄, хетусампайутта̄, хетӯ чева сахетука̄ ча, хетӯ чева хетусампайутта̄ ча, на ваттабба̄ на хетӯ сахетука̄типи, нахетӯахетука̄типи.

саппаччайа̄, сан̇кхата̄, анидассана̄, аппат̣игха̄, арӯпа̄, тиссо пат̣исамбхида̄ локийа̄, аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄, кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

но а̄сава̄. тиссо пат̣исамбхида̄ са̄сава̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ са̄сава̄, сийа̄ ана̄сава̄. а̄сававиппайутта̄. тиссо пат̣исамбхида̄ на ваттабба̄ а̄сава̄ чева са̄сава̄ ча̄ти, са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄; аттхапат̣исамбхида̄ на ваттабба̄ а̄саво [а̄сава̄ (сӣ.) дха̄тувибхан̇ге пана па̄т̣хана̄наттам̣ наттхи] чева са̄сава̄ ча̄ти, сийа̄ са̄сава̄ чева но ча а̄саво [а̄сава̄ (сӣ.) дха̄тувибхан̇ге пана па̄т̣хана̄наттам̣ наттхи], сийа̄ на ваттабба̄ са̄сава̄ чева но ча а̄сава̄ти. на ваттабба̄ а̄сава̄ чева а̄савасампайутта̄ ча̄типи, а̄савасампайутта̄ чева но ча а̄сава̄типи. тиссо пат̣исамбхида̄ а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄, сийа̄ а̄сававиппайутта̄ ана̄сава̄.

но сам̣йоджана̄…пе… но гантха̄…пе… но огха̄…пе… но йога̄…пе… но нӣваран̣а̄…пе… но пара̄ма̄са̄…пе… са̄рамман̣а̄. но читта̄, четасика̄, читтасампайутта̄, читтасам̣сат̣т̣ха̄, читтасамут̣т̣ха̄на̄, читтасахабхуно, читта̄нупариваттино. читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄насахабхуно, читтасам̣сат̣т̣хасамут̣т̣ха̄на̄нупариваттино, ба̄хира̄, но упа̄да̄, анупа̄динна̄.

но упа̄да̄на̄…пе… но килеса̄…пе… на дассанена паха̄табба̄. на бха̄вана̄йа паха̄табба̄. на дассанена паха̄таббахетука̄. на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄. тиссо пат̣исамбхида̄ савитакка̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ савитакка̄, сийа̄ авитакка̄. тиссо пат̣исамбхида̄ савича̄ра̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ савича̄ра̄, сийа̄ авича̄ра̄. сийа̄ саппӣтика̄, сийа̄ аппӣтика̄. сийа̄ пӣтисахагата̄, сийа̄ на пӣтисахагата̄. сийа̄ сукхасахагата̄, сийа̄ на сукхасахагата̄. сийа̄ упеккха̄сахагата̄, сийа̄ на упеккха̄сахагата̄. тиссо пат̣исамбхида̄ ка̄ма̄вачара̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ ка̄ма̄вачара̄, сийа̄ на ка̄ма̄вачара̄. на рӯпа̄вачара̄. на арӯпа̄вачара̄. тиссо пат̣исамбхида̄ парийа̄панна̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄. тиссо пат̣исамбхида̄ аниййа̄ника̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ ниййа̄ника̄, сийа̄ аниййа̄ника̄. тиссо пат̣исамбхида̄ анийата̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ нийата̄, сийа̄ анийата̄. тиссо пат̣исамбхида̄ сауттара̄; аттхапат̣исамбхида̄ сийа̄ сауттара̄, сийа̄ ануттара̄. аран̣а̄ти.

пан̃ха̄пуччхакам̣.

пат̣исамбхида̄вибхан̇го нит̣т̣хито.

16. н̃а̄н̣авибхан̇го

1. екакама̄тика̄

751. екавидхена н̃а̄н̣аваттху – пан̃ча вин̃н̃а̄н̣а̄ на хетӯ, ахетука̄, хетувиппайутта̄, саппаччайа̄, сан̇кхата̄, арӯпа̄, локийа̄, са̄сава̄, сам̣йоджанийа̄, гантханийа̄, огханийа̄, йоганийа̄, нӣваран̣ийа̄, пара̄мат̣т̣ха̄, упа̄да̄нийа̄, сам̣килесика̄, абйа̄ката̄, са̄рамман̣а̄, ачетасика̄, випа̄ка̄, упа̄диннупа̄да̄нийа̄, асам̣килит̣т̣хасам̣килесика̄, на савитаккасавича̄ра̄, на авитаккавича̄раматта̄, авитаккаавича̄ра̄, на пӣтисахагата̄, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄табба̄, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетука̄, нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мино, невасеккхана̄секкха̄, паритта̄, ка̄ма̄вачара̄, на рӯпа̄вачара̄, на арӯпа̄вачара̄, парийа̄панна̄, но апарийа̄панна̄, анийата̄, аниййа̄ника̄,

уппаннаваттхука̄ уппанна̄рамман̣а̄,

(3) пуреджа̄таваттхука̄ пуреджа̄та̄рамман̣а̄

(4) аджджхаттикаваттхука̄ ба̄хира̄рамман̣а̄

(5) асамбхиннаваттхука̄ асамбхинна̄рамман̣а̄

(6) на̄на̄ваттхука̄ на̄на̄рамман̣а̄

(7) на ан̃н̃аман̃н̃асса гочарависайам̣ паччанубхонти

(8) на асаманна̄ха̄ра̄ уппаджджанти

(9) на аманасика̄ра̄ уппаджджанти

(10) на аббокин̣н̣а̄ уппаджджанти

(11) на апуббам̣ ачаримам̣ уппаджджанти

(12) на ан̃н̃аман̃н̃асса саманантара̄ уппаджджанти

(13) пан̃ча вин̃н̃а̄н̣а̄ ана̄бхога̄

(14) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи [кин̃чи (сӣ. ка.)] дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄ти ан̃н̃атра абхинипа̄таматта̄

(15) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кан̃чи дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄ти

(16) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппети

(17) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппети

(18) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапети

(19) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапети

(20) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийати

(21) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийати

(22) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄ти

(23) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄ти

(24) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на чавати на уппаджджати

(25) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на чавати на уппаджджати

(26) пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассати

(27) пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассати, йа̄тха̄вакаваттхувибха̄вана̄ пан̃н̃а̄

евам̣ екавидхена н̃а̄н̣аваттху.

2. дукама̄тика̄

752. дувидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) локийа̄ пан̃н̃а̄, локуттара̄ пан̃н̃а̄

(2) кеначи вин̃н̃еййа̄ пан̃н̃а̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄ пан̃н̃а̄

(3) са̄сава̄ пан̃н̃а̄, ана̄сава̄ пан̃н̃а̄

(4) а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄ пан̃н̃а̄, а̄сававиппайутта̄ ана̄сава̄ пан̃н̃а̄

(5) сам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄, асам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄

(6) сам̣йоджанавиппайутта̄ сам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄, сам̣йоджанавиппайутта̄ асам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄

(7) гантханийа̄ пан̃н̃а̄, агантханийа̄ пан̃н̃а̄

(8) гантхавиппайутта̄ гантханийа̄ пан̃н̃а̄, гантхавиппайутта̄ агантханийа̄ пан̃н̃а̄

(9) огханийа̄ пан̃н̃а̄, аногханийа̄ пан̃н̃а̄

(10) огхавиппайутта̄ огханийа̄ пан̃н̃а̄, огхавиппайутта̄ аногханийа̄ пан̃н̃а̄

(11) йоганийа̄ пан̃н̃а̄, айоганийа̄ пан̃н̃а̄

(12) йогавиппайутта̄ йоганийа̄ пан̃н̃а̄, йогавиппайутта̄ айоганийа̄ пан̃н̃а̄

(13) нӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄, анӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄

(14) нӣваран̣авиппайутта̄ нӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄, нӣваран̣авиппайутта̄ анӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄

(15) пара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄, апара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄

(16) пара̄ма̄савиппайутта̄ пара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄, пара̄ма̄савиппайутта̄ апара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄

(17) упа̄динна̄ пан̃н̃а̄, анупа̄динна̄ пан̃н̃а̄

(18) упа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, анупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄

(19) упа̄да̄навиппайутта̄ упа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, упа̄да̄навиппайутта̄ анупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄

(20) сам̣килесика̄ пан̃н̃а̄, асам̣килесика̄ пан̃н̃а̄

(21) килесавиппайутта̄ сам̣килесика̄ пан̃н̃а̄, килесавиппайутта̄ асам̣килесика̄ пан̃н̃а̄

(22) савитакка̄ пан̃н̃а̄, авитакка̄ пан̃н̃а̄

(23) савича̄ра̄ пан̃н̃а̄, авича̄ра̄ пан̃н̃а̄

(24) саппӣтика̄ пан̃н̃а̄, аппӣтика̄ пан̃н̃а̄

(25) пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄, на пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄

(26) сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄, на сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄

(27) упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄, на упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄

(28) ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄, на ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄

(29) рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, на рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄

(30) арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, на арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄

(31) парийа̄панна̄ пан̃н̃а̄, апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄

(32) ниййа̄ника̄ пан̃н̃а̄, аниййа̄ника̄ пан̃н̃а̄

(33) нийата̄ пан̃н̃а̄, анийата̄ пан̃н̃а̄

(34) сауттара̄ пан̃н̃а̄, ануттара̄ пан̃н̃а̄

(35) аттхаджа̄пика̄ пан̃н̃а̄, джа̄питаттха̄ пан̃н̃а̄

евам̣ дувидхена н̃а̄н̣аваттху.

3. тикама̄тика̄

753. тивидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) чинта̄майа̄ пан̃н̃а̄, сутамайа̄ пан̃н̃а̄, бха̄вана̄майа̄ пан̃н̃а̄

(2) да̄намайа̄ пан̃н̃а̄, сӣламайа̄ пан̃н̃а̄, бха̄вана̄майа̄ пан̃н̃а̄

(3) адхисӣле пан̃н̃а̄, адхичитте пан̃н̃а̄, адхипан̃н̃а̄йа пан̃н̃а̄

(4) а̄йакосаллам̣, апа̄йакосаллам̣, упа̄йакосаллам̣

(5) випа̄ка̄ пан̃н̃а̄, випа̄кадхаммадхамма̄ пан̃н̃а̄, невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄ пан̃н̃а̄

(6) упа̄диннупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, анупа̄диннупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄

(7) савитаккасавича̄ра̄ пан̃н̃а̄, авитаккавича̄раматта̄ пан̃н̃а̄, авитаккаавича̄ра̄ пан̃н̃а̄

(8) пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄, сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄, упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄

(9) а̄чайага̄минӣ пан̃н̃а̄, апачайага̄минӣ пан̃н̃а̄, нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ пан̃н̃а̄

(10) секкха̄ пан̃н̃а̄, асеккха̄ пан̃н̃а̄, невасеккхана̄секкха̄ пан̃н̃а̄

(11) паритта̄ пан̃н̃а̄, махаггата̄ пан̃н̃а̄, аппама̄н̣а̄ пан̃н̃а̄

(12) паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, махаггата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄

(13) магга̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, маггахетука̄ пан̃н̃а̄, магга̄дхипатинӣ пан̃н̃а̄

(14) уппанна̄ пан̃н̃а̄, ануппанна̄ пан̃н̃а̄, уппа̄динӣ пан̃н̃а̄

(15) атӣта̄ пан̃н̃а̄, ана̄гата̄ пан̃н̃а̄, паччуппанна̄ пан̃н̃а̄

(16) атӣта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, ана̄гата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, паччуппанна̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄

(17) аджджхатта̄ пан̃н̃а̄, бахиддха̄ пан̃н̃а̄, аджджхаттабахиддха̄ пан̃н̃а̄

(18) аджджхатта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, бахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄

(19) савитаккасавича̄ра̄ пан̃н̃а̄ аттхи випа̄ка̄, аттхи випа̄кадхаммадхамма̄, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄

(20) аттхи упа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄

(21) аттхи пӣтисахагата̄, аттхи сукхасахагата̄, аттхи упеккха̄сахагата̄

(22) аттхи а̄чайага̄минӣ, аттхи апачайага̄минӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ

(23) аттхи секкха̄, аттхи асеккха̄, аттхи невасеккхана̄секкха̄

(24) аттхи паритта̄, аттхи махаггата̄, аттхи аппама̄н̣а̄

(25) аттхи паритта̄рамман̣а̄, аттхи махаггата̄рамман̣а̄, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣а̄

(26) аттхи магга̄рамман̣а̄, аттхи маггахетука̄, аттхи магга̄дхипатинӣ

(27) аттхи уппанна̄, аттхи ануппанна̄, аттхи уппа̄динӣ

(28) аттхи атӣта̄, аттхи ана̄гата̄, аттхи паччуппанна̄

(29) аттхи атӣта̄рамман̣а̄, аттхи ана̄гата̄рамман̣а̄, аттхи паччуппанна̄рамман̣а̄

(30) аттхи аджджхатта̄, аттхи бахиддха̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄

(31) аттхи аджджхатта̄рамман̣а̄, аттхи бахиддха̄рамман̣а̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄

(32) авитаккавича̄раматта̄ пан̃н̃а̄ аттхи випа̄ка̄, аттхи випа̄кадхаммадхамма̄, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄

(33) аттхи упа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄

(34) аттхи а̄чайага̄минӣ, аттхи апачайага̄минӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ

(35) аттхи секкха̄, аттхи асеккха̄, аттхи невасеккхана̄секкха̄

(36) аттхи уппанна̄, аттхи ануппанна̄, аттхи уппа̄динӣ

(37) аттхи атӣта̄, аттхи ана̄гата̄, аттхи паччуппанна̄

(38) аттхи аджджхатта̄, аттхи бахиддха̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄

(39) авитаккаавича̄ра̄ пан̃н̃а̄ аттхи випа̄ка̄, аттхи випа̄кадхаммадхамма̄, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄

(40) аттхи упа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи ануппа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи ануппа̄диннаанупа̄да̄нийа̄

(41) аттхи пӣтисахагата̄, аттхи сукхасахагата̄, аттхи упеккха̄сахагата̄

(42) аттхи а̄чайага̄минӣ, аттхи апачайага̄минӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ

(43) аттхи секкха̄, аттхи асеккха̄, аттхи невасеккхана̄секкха̄

(44) аттхи паритта̄рамман̣а̄, аттхи махаггата̄рамман̣а̄, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣а̄

(45) аттхи магга̄рамман̣а̄, аттхи маггахетука̄, аттхи магга̄дхипатинӣ

(46) аттхи уппанна̄, аттхи ануппанна̄, аттхи уппа̄динӣ

(47) аттхи атӣта̄, аттхи ана̄гата̄, аттхи паччуппанна̄

(48) аттхи атӣта̄рамман̣а̄, аттхи ана̄гата̄рамман̣а̄, аттхи паччуппанна̄рамман̣а̄

(49) аттхи аджджхатта̄, аттхи бахиддха̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄

(50) аттхи аджджхатта̄рамман̣а̄, аттхи бахиддха̄рамман̣а̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄

(51) пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄ сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄ аттхи випа̄ка̄, аттхи випа̄кадхаммадхамма̄, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄

(52) аттхи упа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄

(53) аттхи савитаккасавича̄ра̄, аттхи авитаккавича̄раматта̄, аттхи авитаккаавича̄ра̄

(54) аттхи а̄чайага̄минӣ, аттхи апачайага̄минӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ

(55) аттхи секкха̄, аттхи асеккха̄, аттхи невасеккхана̄секкха̄

(56) аттхи паритта̄, аттхи махаггата̄, аттхи аппама̄н̣а̄

(57) аттхи паритта̄рамман̣а̄, аттхи махаггата̄рамман̣а̄, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣а̄

(58) аттхи магга̄рамман̣а̄, аттхи маггахетука̄, аттхи магга̄дхипатинӣ

(59) аттхи уппанна̄, аттхи ануппанна̄, аттхи уппа̄динӣ

(60) аттхи атӣта̄, аттхи ана̄гата̄, аттхи паччуппанна̄

(61) аттхи атӣта̄рамман̣а̄, аттхи ана̄гата̄рамман̣а̄, аттхи паччуппанна̄рамман̣а̄

(62) аттхи аджджхата̄, аттхи бахиддха̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄

(63) аттхи аджджхатта̄рамман̣а̄, аттхи бахиддха̄рамман̣а̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄

(64) упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄ аттхи випа̄ка̄, аттхи випа̄кадхаммадхамма̄, аттхи невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄

(65) аттхи упа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, аттхи анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄

(66) аттхи а̄чайага̄минӣ, аттхи апачайага̄минӣ, аттхи нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ

(67) аттхи секкха̄, аттхи асеккха̄, аттхи невасеккхана̄секкха̄

(68) аттхи паритта̄, аттхи махаггата̄, аттхи аппама̄н̣а̄

(69) аттхи паритта̄рамман̣а̄, аттхи махаггата̄рамман̣а̄, аттхи аппама̄н̣а̄рамман̣а̄

(70) аттхи магга̄рамман̣а̄, аттхи маггахетука̄, аттхи магга̄дхипатинӣ

(71) аттхи уппанна̄, аттхи ануппанна̄, аттхи уппа̄динӣ

(72) аттхи атӣта̄, аттхи ана̄гата̄, аттхи паччуппанна̄

(73) аттхи атӣта̄рамман̣а̄, аттхи ана̄гата̄рамман̣а̄, аттхи паччуппанна̄рамман̣а̄

(74) аттхи аджджхатта̄, аттхи бахиддха̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄

(75) аттхи аджджхатта̄рамман̣а̄, аттхи бахиддха̄рамман̣а̄, аттхи аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄

евам̣ тивидхена н̃а̄н̣аваттху.

4. чатуккама̄тика̄

754. чатуббидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) каммассакатан̃а̄н̣ам̣, сачча̄нуломикам̣ н̃а̄н̣ам̣, маггасаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣, пхаласаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣

(2) дуккхе н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣

(3) ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄, рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄

(4) дхамме н̃а̄н̣ам̣, анвайе н̃а̄н̣ам̣, парийе [паричче (саббаттха) пасса дӣгханика̄йе] н̃а̄н̣ам̣, саммутин̃а̄н̣ам̣ [самматин̃а̄н̣ам̣ (сйа̄.) пасса дӣгханика̄йе]

(5) аттхи пан̃н̃а̄ а̄чайа̄йа но апачайа̄йа, аттхи пан̃н̃а̄ апачайа̄йа но а̄чайа̄йа, аттхи пан̃н̃а̄ а̄чайа̄йа чева апачайа̄йа ча, аттхи пан̃н̃а̄ нева̄чайа̄йа но апачайа̄йа

(6) аттхи пан̃н̃а̄ ниббида̄йа но пат̣иведха̄йа, аттхи пан̃н̃а̄ пат̣иведха̄йа но ниббида̄йа, аттхи пан̃н̃а̄ ниббида̄йа чева пат̣иведха̄йа ча, аттхи пан̃н̃а̄ нева ниббида̄йа но пат̣иведха̄йа

(7) ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄, т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄, висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄, ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄

(8) чатассо пат̣исамбхида̄

(9) чатассо пат̣ипада̄

(10) чатта̄ри а̄рамман̣а̄ни

(11) джара̄маран̣е н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣асамудайе н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣аниродхе н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣аниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣

(12-21) джа̄тийа̄ н̃а̄н̣ам̣…пе… бхаве н̃а̄н̣ам̣…пе… упа̄да̄не н̃а̄н̣ам̣…пе… тан̣ха̄йа н̃а̄н̣ам̣…пе… ведана̄йа н̃а̄н̣ам̣…пе… пхассе н̃а̄н̣ам̣…пе… сал̣а̄йатане н̃а̄н̣ам̣…пе… на̄марӯпе н̃а̄н̣ам̣…пе… вин̃н̃а̄н̣е н̃а̄н̣ам̣…пе… сан̇кха̄ресу н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄расамудайе н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄раниродхе н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄раниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чатуббидхена н̃а̄н̣аваттху.

5. пан̃чакама̄тика̄

755. пан̃чавидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) пан̃чан̇гико самма̄сама̄дхи (2) пан̃чан̃а̄н̣ико самма̄сама̄дхи

евам̣ пан̃чавидхена н̃а̄н̣аваттху.

6. чхаккама̄тика̄

756. чхаббидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) чхасу абхин̃н̃а̄су пан̃н̃а̄

евам̣ чхаббидхена н̃а̄н̣аваттху.

7. саттакама̄тика̄

757. саттавидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) саттасаттати н̃а̄н̣аваттхӯни

евам̣ саттавидхена н̃а̄н̣аваттху.

8. ат̣т̣хакама̄тика̄

758. ат̣т̣хавидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) чатӯсу маггесу, чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄

евам̣ ат̣т̣хавидхена н̃а̄н̣аваттху.

9. навакама̄тика̄

759. нававидхена н̃а̄н̣аваттху –

(1) навасу анупуббавиха̄расама̄паттӣсу пан̃н̃а̄

евам̣ нававидхена н̃а̄н̣аваттху.

10. дасакама̄тика̄

760. дасавидхена н̃а̄н̣аваттху – даса татха̄гатасса татха̄гатабала̄ни йехи балехи саманна̄гато татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети. катама̄ни даса?

(1) идха татха̄гато т̣ха̄нан̃ча т̣ха̄нато ат̣т̣ха̄нан̃ча ат̣т̣ха̄нато йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато т̣ха̄нан̃ча т̣ха̄нато ат̣т̣ха̄нан̃ча ат̣т̣ха̄нато йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(2) пуна чапарам̣ татха̄гато атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄нам̣ каммасама̄да̄на̄нам̣ т̣ха̄насо хетусо випа̄кам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄нам̣ каммасама̄да̄на̄нам̣ т̣ха̄насо хетусо випа̄кам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(3) пуна чапарам̣ татха̄гато саббаттхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато саббаттхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(4) пуна чапарам̣ татха̄гато анекадха̄ту на̄на̄дха̄тулокам̣ [анекадха̄тум̣ на̄на̄дха̄тум̣ локам̣ (сйа̄.) ма. ни. 1.148] йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато анекадха̄ту на̄на̄дха̄тулокам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(5) пуна чапарам̣ татха̄гато сатта̄нам̣ на̄на̄дхимуттикатам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато сатта̄нам̣ на̄на̄дхимуттикатам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(6) пуна чапарам̣ татха̄гато парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ индрийапаропарийаттам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ индрийапаропарийаттам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(7) пуна чапарам̣ татха̄гато джха̄навимоккхасама̄дхисама̄паттӣнам̣ сам̣килесам̣ вода̄нам̣ вут̣т̣ха̄нам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато джха̄навимоккхасама̄дхисама̄паттӣнам̣ сам̣килесам̣ вода̄нам̣ вут̣т̣ха̄нам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(8) пуна чапарам̣ татха̄гато пуббенива̄са̄нуссатим̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато пуббенива̄са̄нуссатим̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(9) пуна чапарам̣ татха̄гато сатта̄нам̣ чутӯпапа̄там̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато сатта̄нам̣ чутӯпапа̄там̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

(10) пуна чапарам̣ татха̄гато а̄сава̄нам̣ кхайам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти. йампи татха̄гато а̄сава̄нам̣ кхайам̣ йатха̄бхӯтам̣ паджа̄на̄ти, идампи татха̄гатасса татха̄гатабалам̣ хоти, йам̣ балам̣ а̄гамма татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети. има̄ни даса татха̄гатасса татха̄гатабала̄ни, йехи балехи саманна̄гато татха̄гато а̄сабхам̣ т̣ха̄нам̣ пат̣иджа̄на̄ти, париса̄су сӣхана̄дам̣ надати, брахмачаккам̣ паваттети.

евам̣ дасавидхена н̃а̄н̣аваттху.

ма̄тика̄

1. екаканиддесо

761. пан̃ча вин̃н̃а̄н̣а̄ на хетумева, ахетукамева, хетувиппайуттамева, саппаччайамева, сан̇кхатамева, арӯпамева, локийамева, са̄савамева, сам̣йоджанийамева, гантханийамева, огханийамева, йоганийамева, нӣваран̣ийамева, пара̄мат̣т̣хамева, упа̄да̄нийамева, сам̣килесикамева, абйа̄катамева, са̄рамман̣амева, ачетасикамева, випа̄камева, упа̄диннупа̄да̄нийамева, асам̣килит̣т̣хасам̣килесикамева, на савитаккасавича̄рамева, на авитаккавича̄раматтамева, авитаккаавича̄рамева, на пӣтисахагатамева, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббамева, нева дассанена на бха̄вана̄йа паха̄таббахетукамева, нева̄чайага̄мина̄пачайага̄мимева, невасеккхана̄секкхамева, париттамева, ка̄ма̄вачарамева, на рӯпа̄вачарамева, на арӯпа̄вачарамева, парийа̄паннамева, но апарийа̄паннамева, анийатамева, аниййа̄никамева, уппаннам̣ мановин̃н̃а̄н̣авин̃н̃еййамева, аниччамева, джара̄бхибхӯтамева.

762. пан̃ча вин̃н̃а̄н̣а̄ уппаннаваттхука̄, уппанна̄рамман̣а̄ти уппаннасмим̣ ваттхусмим̣ уппанне а̄рамман̣е уппаджджанти.

пуреджа̄таваттхука̄, пуреджа̄та̄рамман̣а̄ти пуреджа̄тасмим̣ ваттхусмим̣ пуреджа̄те а̄рамман̣е уппаджджанти.

аджджхаттикаваттхука̄, ба̄хира̄рамман̣а̄ти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ ваттху аджджхаттика̄ а̄рамман̣а̄ ба̄хира̄.

асамбхиннаваттхука̄, асамбхинна̄рамман̣а̄ти асамбхиннасмим̣ ваттхусмим̣ асамбхинне а̄рамман̣е уппаджджанти.

на̄на̄ваттхука̄, на̄на̄рамман̣а̄ти ан̃н̃ам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣асса ваттху ча а̄рамман̣ан̃ча, ан̃н̃ам̣ сотавин̃н̃а̄н̣асса ваттху ча а̄рамман̣ан̃ча, ан̃н̃ам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣асса ваттху ча а̄рамман̣ан̃ча, ан̃н̃ам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса ваттху ча а̄рамман̣ан̃ча, ан̃н̃ам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса ваттху ча а̄рамман̣ан̃ча.

763. на ан̃н̃аман̃н̃асса гочарависайам̣ паччанубхонтӣти чаккхувин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, сотавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, гха̄навин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. сотавин̃н̃а̄н̣асса…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣асса…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, чаккхувин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, сотавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, гха̄навин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса гочарависайам̣ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти, дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса гочарависайампи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на паччанубхоти.

764. на асаманна̄ха̄ра̄ уппаджджантӣти саманна̄харантасса уппаджджанти.

на аманасика̄ра̄ уппаджджантӣти манасикаронтасса уппаджджанти.

на аббокин̣н̣а̄ уппаджджантӣти на пат̣ипа̄т̣ийа̄ уппаджджанти.

на апуббам̣ ачаримам̣ уппаджджантӣти на екаккхан̣е уппаджджанти.

765. на ан̃н̃аман̃н̃асса саманантара̄ уппаджджантӣти чаккхувин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, сотавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, гха̄навин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. чаккхувин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. сотавин̃н̃а̄н̣асса…пе… гха̄навин̃н̃а̄н̣асса…пе… дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса…пе… ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, чаккхувин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ сотавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, сотавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, гха̄навин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати. ка̄йавин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄ дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати, дживха̄вин̃н̃а̄н̣асса уппаннасаманантара̄пи ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣ на уппаджджати.

766. пан̃ча вин̃н̃а̄н̣а̄ ана̄бхога̄ти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ наттхи а̄ват̣т̣ана̄ ва̄ а̄бхого ва̄ саманна̄ха̄ро ва̄ манасика̄ро ва̄.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄тӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄ти.

ан̃н̃атра абхинипа̄таматта̄ти ан̃н̃атра а̄па̄таматта̄.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кан̃чи дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄тӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на кан̃чи дхаммам̣ пат̣ивиджа̄на̄ти.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппетӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппети – гаманам̣ ва̄ т̣ха̄нам̣ ва̄ нисаджджам̣ ва̄ сеййам̣ ва̄.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппетӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на кан̃чи ирийа̄патхам̣ каппети – гаманам̣ ва̄ т̣ха̄нам̣ ва̄ нисаджджам̣ ва̄ сеййам̣ ва̄.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапетӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапети.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапетӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на ка̄йакаммам̣ на вачӣкаммам̣ пат̣т̣хапети.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийатӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийати.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийатӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на кусала̄кусалам̣ дхаммам̣ сама̄дийати.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄тӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄ти.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄тӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на сама̄паджджати на вут̣т̣ха̄ти.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на чавати на уппаджджатӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на чавати на уппаджджати.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на чавати на уппаджджатӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на чавати на уппаджджати.

пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассатӣти пан̃чахи вин̃н̃а̄н̣ехи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассати.

пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄пи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассатӣти пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ саманантара̄ манодха̄туйа̄пи на супати на пат̣ибуджджхати на супинам̣ пассати. евам̣ йа̄тха̄вакаваттхувибха̄вана̄ пан̃н̃а̄.

евам̣ екавидхена н̃а̄н̣аваттху.

екакам̣.

2. дуканиддесо

767. (1) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ локийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ локуттара̄ пан̃н̃а̄.

(2) сабба̄ва пан̃н̃а̄ кеначи вин̃н̃еййа̄, кеначи на вин̃н̃еййа̄.

(3) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ са̄сава̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ ана̄сава̄ пан̃н̃а̄.

(4) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ а̄сававиппайутта̄ са̄сава̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ а̄сававиппайутта̄ ана̄сава̄ пан̃н̃а̄.

(5) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ сам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ асам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄.

(6) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ сам̣йоджанавиппайутта̄ сам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ сам̣йоджанавиппайутта̄ асам̣йоджанийа̄ пан̃н̃а̄.

(7) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ гантханийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ агантханийа̄ пан̃н̃а̄.

(8) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ гантхавиппайутта̄ гантханийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ гантхавиппайутта̄ агантханийа̄ пан̃н̃а̄.

(9) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ огханийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ аногханийа̄ пан̃н̃а̄.

(10) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ огхавиппайутта̄ огханийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ огхавиппайутта̄ аногханийа̄ пан̃н̃а̄.

(11) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ йоганийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ айоганийа̄ пан̃н̃а̄.

(12) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ йогавиппайутта̄ йоганийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ йогавиппайутта̄ айоганийа̄ пан̃н̃а̄.

(13) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ нӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ анӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄.

(14) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ нӣваран̣авиппайутта̄ нӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ нӣваран̣авиппайутта̄ анӣваран̣ийа̄ пан̃н̃а̄.

(15) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ пара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ апара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄.

(16) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ пара̄ма̄савиппайутта̄ пара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ пара̄ма̄савиппайутта̄ апара̄мат̣т̣ха̄ пан̃н̃а̄.

(17) тӣсу бхӯмӣсу випа̄ке пан̃н̃а̄ упа̄динна̄ пан̃н̃а̄, тӣсу бхӯмӣсу кусале тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ анупа̄динна̄ пан̃н̃а̄.

(18) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ упа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ анупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄.

(19) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ упа̄да̄навиппайутта̄ упа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ упа̄да̄навиппайутта̄ анупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄.

(20) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ сам̣килесика̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ асам̣килесика̄ пан̃н̃а̄.

(21) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ килесавиппайутта̄ сам̣килесика̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ килесавиппайутта̄ асам̣килесика̄ пан̃н̃а̄.

(22) витаккасампайутта̄ пан̃н̃а̄ савитакка̄ пан̃н̃а̄, витаккавиппайутта̄ пан̃н̃а̄ авитакка̄ пан̃н̃а̄.

(23) вича̄расампайутта̄ пан̃н̃а̄ савича̄ра̄ пан̃н̃а̄, вича̄равиппайутта̄ пан̃н̃а̄ авича̄ра̄ пан̃н̃а̄.

(24) пӣтисампайутта̄ пан̃н̃а̄ саппӣтика̄ пан̃н̃а̄, пӣтивиппайутта̄ пан̃н̃а̄ аппӣтика̄ пан̃н̃а̄.

(25) пӣтисампайутта̄ пан̃н̃а̄ пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄, пӣтивиппайутта̄ пан̃н̃а̄ на пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄.

(26) сукхасампайутта̄ пан̃н̃а̄ сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄, сукхавиппайутта̄ пан̃н̃а̄ на сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄.

(27) упеккха̄сампайутта̄ пан̃н̃а̄ упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄, упеккха̄виппайутта̄ пан̃н̃а̄ на упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄.

(28) ка̄ма̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄, рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄ арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄ на ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄.

(29) рӯпа̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄ арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄ апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄ на рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄.

(30) арӯпа̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄ рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄ апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄ на арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄.

(31) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ парийа̄панна̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄.

(32) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ ниййа̄ника̄ пан̃н̃а̄, тӣсу бхӯмӣсу кусале чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ аниййа̄ника̄ пан̃н̃а̄.

(33) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ нийата̄ пан̃н̃а̄, тӣсу бхӯмӣсу кусале чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ анийата̄ пан̃н̃а̄.

(34) тӣсу бхӯмӣсу кусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ сауттара̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ ануттара̄ пан̃н̃а̄.

(35) таттха катама̄ аттхаджа̄пика̄ пан̃н̃а̄?

чатӯсу бхӯмӣсу кусале арахато абхин̃н̃ам̣ уппа̄дентасса сама̄паттим̣ уппа̄дентасса кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ аттхаджа̄пика̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке арахато уппанна̄йа абхин̃н̃а̄йа уппанна̄йа сама̄паттийа̄ кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ джа̄питаттха̄ пан̃н̃а̄.

евам̣ дувидхена н̃а̄н̣аваттху.

дукам̣.

3. тиканиддесо

768. (1. ка) таттха катама̄ чинта̄майа̄ пан̃н̃а̄?

йогавихитесу ва̄ камма̄йатанесу йогавихитесу ва̄ сиппа̄йатанесу йогавихитесу ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄несу каммассакатам̣ ва̄ сачча̄нуломикам̣ ва̄ рӯпам̣ аниччанти ва̄ ведана̄…пе… сан̃н̃а̄… сан̇кха̄ра̄… вин̃н̃а̄н̣ам̣ аниччанти ва̄, йам̣ еварӯпим̣ ануломикам̣ кхантим̣ дит̣т̣хим̣ ручим̣ мудим̣ пеккхам̣ дхамманиджджха̄наккхантим̣ парато ассутва̄ пат̣илабхати – айам̣ вуччати ‘‘чинта̄майа̄ пан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ сутамайа̄ пан̃н̃а̄? йогавихитесу ва̄ камма̄йатанесу йогавихитесу ва̄ сиппа̄йатанесу йогавихитесу ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄несу каммассакатам̣ ва̄ сачча̄нуломикам̣ ва̄ рӯпам̣ аниччанти ва̄ ведана̄…пе… сан̃н̃а̄… сан̇кха̄ра̄… вин̃н̃а̄н̣ам̣ аниччанти ва̄, йам̣ еварӯпим̣ ануломикам̣ кхантим̣ дит̣т̣хим̣ ручим̣ мудим̣ пеккхам̣ дхамманиджджха̄наккхантим̣ парато сутва̄ пат̣илабхати – айам̣ вуччати ‘‘сутамайа̄ пан̃н̃а̄’’.

(га) сабба̄пи сама̄паннасса пан̃н̃а̄ бха̄вана̄майа̄ пан̃н̃а̄.

769. (2. ка) таттха катама̄ да̄намайа̄ пан̃н̃а̄? да̄нам̣ а̄раббха да̄на̄дхигаччха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘да̄намайа̄ пан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ сӣламайа̄ пан̃н̃а̄? сӣлам̣ а̄раббха сӣла̄дхигаччха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘сӣламайа̄ пан̃н̃а̄’’.

(га) сабба̄пи сама̄паннасса пан̃н̃а̄ бха̄вана̄майа̄ пан̃н̃а̄.

770. (3. ка) таттха катама̄ адхисӣле пан̃н̃а̄? па̄тимоккхасам̣варам̣ сам̣варантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘адхисӣле пан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ адхичитте пан̃н̃а̄? рӯпа̄вачара̄рӯпа̄вачарасама̄паттим̣ сама̄паджджантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘адхичитте пан̃н̃а̄’’.

(га) таттха катама̄ адхипан̃н̃а̄йа пан̃н̃а̄? чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати ‘‘адхипан̃н̃а̄йа пан̃н̃а̄’’.

771. (4. ка) таттха катамам̣ а̄йакосаллам̣? ‘‘име дхамме манасикарото ануппанна̄ чева акусала̄ дхамма̄ на уппаджджанти, уппанна̄ ча акусала̄ дхамма̄ пахӣйанти. име ва̄ паниме дхамме манасикарото ануппанна̄ чева кусала̄ дхамма̄ уппаджджанти, уппанна̄ ча кусала̄ дхамма̄ бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа бха̄вана̄йа па̄рипӯрийа̄ сам̣ваттантӣ’’ти – йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘а̄йакосаллам̣’’.

(кха) таттха катамам̣ апа̄йакосаллам̣? ‘‘име дхамме манасикарото ануппанна̄ чева кусала̄ дхамма̄ на уппаджджанти, уппанна̄ ча кусала̄ дхамма̄ нируджджханти. име ва̄ паниме дхамме манасикарото ануппанна̄ чева акусала̄ дхамма̄ уппаджджанти, уппанна̄ ча акусала̄ дхамма̄ бхиййобха̄ва̄йа вепулла̄йа сам̣ваттантӣ’’ти – йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘апа̄йакосаллам̣’’.

(га) сабба̄пи татрупа̄йа̄ пан̃н̃а̄ упа̄йакосаллам̣.

772. (5. ка) чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке пан̃н̃а̄ випа̄ка̄ пан̃н̃а̄.

(кха) чатӯсу бхӯмӣсу кусале пан̃н̃а̄ випа̄кадхаммадхамма̄ пан̃н̃а̄.

(га) тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄ пан̃н̃а̄.

773. (6. ка) тӣсу бхӯмӣсу випа̄ке пан̃н̃а̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄.

(кха) тӣсу бхӯмӣсу кусале тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄.

(га) чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄ пан̃н̃а̄.

774. (7. ка) витаккавича̄расампайутта̄ пан̃н̃а̄ савитаккасавича̄ра̄ пан̃н̃а̄.

(кха) витаккавиппайутта̄ вича̄расампайутта̄ пан̃н̃а̄ авитаккавича̄раматта̄ пан̃н̃а̄.

(га) витаккавича̄равиппайутта̄ пан̃н̃а̄ авитаккаавича̄ра̄ пан̃н̃а̄.

775. (8. ка) пӣтисампайутта̄ пан̃н̃а̄ пӣтисахагата̄ пан̃н̃а̄.

(кха) сукхасампайутта̄ пан̃н̃а̄ сукхасахагата̄ пан̃н̃а̄.

(га) упеккха̄сампайутта̄ пан̃н̃а̄ упеккха̄сахагата̄ пан̃н̃а̄.

776. (9. ка) тӣсу бхӯмӣсу кусале пан̃н̃а̄ а̄чайага̄минӣ пан̃н̃а̄.

(кха) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ апачайага̄минӣ пан̃н̃а̄.

(га) чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ нева̄чайага̄мина̄пачайага̄минӣ пан̃н̃а̄.

777. (10. ка) чатӯсу маггесу тӣсу пхалесу пан̃н̃а̄ секкха̄ пан̃н̃а̄.

(кха) упарит̣т̣хима̄ [упарит̣т̣химе (сйа̄.), упарит̣т̣химам̣ (ка.)] арахаттапхале пан̃н̃а̄ асеккха̄ пан̃н̃а̄.

(га) тӣсу бхӯмӣсу кусале тӣсу бхӯмӣсу випа̄ке тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ невасеккхана̄секкха̄ пан̃н̃а̄.

778. (11. ка) ка̄ма̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ паритта̄ пан̃н̃а̄.

(кха) рӯпа̄вачара̄рӯпа̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ махаггата̄ пан̃н̃а̄.

(га) чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ аппама̄н̣а̄ пан̃н̃а̄.

779. (12. ка) таттха катама̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? паритте дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

780. (кха) таттха катама̄ махаггата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? махаггате дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘махаггата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

781. (га) таттха катама̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? аппама̄н̣е дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

782. (13. ка) таттха катама̄ магга̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? арийамаггам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘магга̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

(кха) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ маггахетука̄ пан̃н̃а̄.

783. (га) таттха катама̄ магга̄дхипатинӣ пан̃н̃а̄? арийамаггам̣ адхипатим̣ каритва̄ йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘магга̄дхипатинӣ пан̃н̃а̄’’.

784. (14) чатӯсу бхӯмӣсу випа̄ке пан̃н̃а̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ уппа̄динӣ, на ваттабба̄ ануппанна̄ти. чатӯсу бхӯмӣсу кусале тӣсу бхӯмӣсу кирийа̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ сийа̄ уппанна̄, сийа̄ ануппанна̄, на ваттабба̄ уппа̄динӣти.

785. (15) сабба̄ва пан̃н̃а̄ сийа̄ атӣта̄, сийа̄ ана̄гата̄, сийа̄ паччуппанна̄.

786. (16. ка) таттха катама̄ атӣта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? атӣте дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘атӣта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

787. (кха) таттха катама̄ ана̄гата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? ана̄гате дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘ана̄гата̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

788. (га) таттха катама̄ паччуппанна̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? паччуппанне дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄ …пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘паччуппанна̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

789. (17) сабба̄ва пан̃н̃а̄ сийа̄ аджджхатта̄, сийа̄ бахиддха̄, сийа̄ аджджхаттабахиддха̄.

790. (18. ка) таттха катама̄ аджджхатта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? аджджхатте дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘аджджхатта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

791. (кха) таттха катама̄ бахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? бахиддха̄дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘бахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

792. (га) таттха катама̄ аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? аджджхаттабахиддха̄ дхамме а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘аджджхаттабахиддха̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

евам̣ тивидхена н̃а̄н̣аваттху.

тикам̣.

4. чатукканиддесо

793. (1. ка) таттха катамам̣ каммассакатан̃а̄н̣ам̣? ‘‘аттхи диннам̣, аттхи йит̣т̣хам̣, аттхи хутам̣, аттхи сукатадуккат̣а̄нам̣ камма̄нам̣ пхалам̣ випа̄ко, аттхи айам̣ локо, аттхи паро локо, аттхи ма̄та̄, аттхи пита̄, аттхи сатта̄ опапа̄тика̄, аттхи локе саман̣абра̄хман̣а̄ саммаггата̄ самма̄пат̣ипанна̄ йе иман̃ча локам̣ паран̃ча локам̣ сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ паведентӣ’’ти – йа̄ еварӯпа̄ пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘каммассакатан̃а̄н̣ам̣’’. т̣хапетва̄ сачча̄нуломикам̣ н̃а̄н̣ам̣, сабба̄пи са̄сава̄ кусала̄ пан̃н̃а̄ каммассакатан̃а̄н̣ам̣.

(кха) таттха катамам̣ сачча̄нуломикам̣ н̃а̄н̣ам̣? ‘‘рӯпам̣ аничча’’нти ва̄ ведана̄…пе… сан̃н̃а̄… сан̇кха̄ра̄… ‘‘вин̃н̃а̄н̣ам̣ аничча’’нти ва̄ йа̄ еварӯпӣ ануломика̄ кханти дит̣т̣хи ручи муди пеккха̄ дхамманиджджха̄наккханти – идам̣ вуччати ‘‘сачча̄нуломикам̣ н̃а̄н̣ам̣’’.

(га) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ маггасаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣.

(гха) чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ пхаласаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣.

794. (2) маггасаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣ дуккхепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йапетам̣ н̃а̄н̣ам̣.

(ка) таттха катамам̣ дуккхе н̃а̄н̣ам̣? дуккхам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘дуккхе н̃а̄н̣ам̣’’.

(кха-гха) дуккхасамудайам̣ а̄раббха…пе… дуккханиродхам̣ а̄раббха…пе… дуккханиродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣’’.

795. (3) ка̄ма̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ ка̄ма̄вачара̄ пан̃н̃а̄, рӯпа̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ рӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, арӯпа̄вачаракусала̄бйа̄кате пан̃н̃а̄ арӯпа̄вачара̄ пан̃н̃а̄, чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ апарийа̄панна̄ пан̃н̃а̄.

796. (4. ка) таттха катамам̣ дхамме н̃а̄н̣ам̣? чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄ дхамме н̃а̄н̣ам̣.

(кха) со имина̄ дхаммена н̃а̄тена дит̣т̣хена паттена видитена парийога̄л̣хена атӣта̄на̄гатена найам̣ нети. ‘‘йе хи кечи атӣтамаддха̄нам̣ саман̣а̄ ва̄ бра̄хман̣а̄ ва̄ дуккхам̣ аббхан̃н̃ам̣су [аббхан̃н̃им̣су (сйа̄.) евамупарипи], дуккхасамудайам̣ аббхан̃н̃ам̣су, дуккханиродхам̣ аббхан̃н̃ам̣су, дуккханиродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ аббхан̃н̃ам̣су, иман̃н̃ева те дуккхам̣ аббхан̃н̃ам̣су, иман̃н̃ева те дуккхасамудайам̣ аббхан̃н̃ам̣су, иман̃н̃ева те дуккханиродхам̣ аббхан̃н̃ам̣су, иман̃н̃ева те дуккханиродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ аббхан̃н̃ам̣су. йе хи кечи ана̄гатамаддха̄нам̣ саман̣а̄ ва̄ бра̄хман̣а̄ ва̄ дуккхам̣ абхиджа̄ниссанти, дуккхасамудайам̣ абхиджа̄ниссанти, дуккханиродхам̣ абхиджа̄ниссанти, дуккханиродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ абхиджа̄ниссанти, иман̃н̃ева те дуккхам̣ абхиджа̄ниссанти, иман̃н̃ева те дуккхасамудайам̣ абхиджа̄ниссанти, иман̃н̃ева те дуккханиродхам̣ абхиджа̄ниссанти, иман̃н̃ева те дуккханиродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ абхиджа̄ниссантӣ’’ти – йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘анвайе н̃а̄н̣ам̣’’.

(га) таттха катамам̣ парийе н̃а̄н̣ам̣? идха бхиккху парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ четаса̄ чето паричча паджа̄на̄ти. сара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сара̄гам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтара̄гам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтара̄гам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, садосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘садосам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтадосам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтадосам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, самохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘самохам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вӣтамохам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вӣтамохам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сам̣кхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сам̣кхиттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, виккхиттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘виккхиттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, махаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘махаггатам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, амахаггатам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘амахаггатам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сауттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сауттарам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, ануттарам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘ануттарам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, сама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘сама̄хитам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, асама̄хитам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘асама̄хитам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, вимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘вимуттам̣ читта’’нти паджа̄на̄ти, авимуттам̣ ва̄ читтам̣ ‘‘авимуттам̣ читта’’нти паджа̄на̄тӣти – йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘парийе н̃а̄н̣ам̣’’.

(гха) т̣хапетва̄ дхамме н̃а̄н̣ам̣ анвайе н̃а̄н̣ам̣ парийе н̃а̄н̣ам̣, авасеса̄ пан̃н̃а̄ саммутин̃а̄н̣ам̣.

797. (5. ка) таттха катама̄ пан̃н̃а̄ а̄чайа̄йа но апачайа̄йа? ка̄ма̄вачаракусале пан̃н̃а̄ а̄чайа̄йа но апачайа̄йа.

(кха) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ апачайа̄йа но а̄чайа̄йа.

(га) рӯпа̄вачара̄рӯпа̄вачаракусале пан̃н̃а̄ а̄чайа̄йа чева апачайа̄йа ча.

(гха) авасеса̄ пан̃н̃а̄ нева а̄чайа̄йа но апачайа̄йа.

798. (6. ка) таттха катама̄ пан̃н̃а̄ ниббида̄йа но пат̣иведха̄йа? йа̄йа пан̃н̃а̄йа ка̄месу вӣтара̄го хоти, на ча абхин̃н̃а̄йо пат̣ивиджджхати на ча сачча̄ни – айам̣ вуччати ‘‘пан̃н̃а̄ ниббида̄йа но пат̣иведха̄йа’’.

(кха) свева пан̃н̃а̄йа ка̄месу вӣтара̄го сама̄но абхин̃н̃а̄йо пат̣ивиджджхати на ча сачча̄ни – айам̣ вуччати ‘‘пан̃н̃а̄ пат̣иведха̄йа но ниббида̄йа’’.

(га) чатӯсу маггесу пан̃н̃а̄ ниббида̄йа чева пат̣иведха̄йа ча.

(гха) авасеса̄ пан̃н̃а̄ нева ниббида̄йа но пат̣иведха̄йа.

799. (7. ка) таттха катама̄ ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄? пат̣хамасса джха̄насса ла̄бхим̣ ка̄масахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄.

(кха) таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄.

(га) авитаккасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄.

(гха) ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. дутийасса джха̄насса ла̄бхим̣ витаккасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. упеккха̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. татийасса джха̄насса ла̄бхим̣ пӣтисукхасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. адуккхамасукхасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. чатуттхасса джха̄насса ла̄бхим̣ упеккха̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасса ла̄бхим̣ рӯпасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасса ла̄бхим̣ а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасса ла̄бхим̣ вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти ха̄набха̄гинӣ пан̃н̃а̄. таданудхаммата̄ сати сантит̣т̣хати т̣хитибха̄гинӣ пан̃н̃а̄. невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти висесабха̄гинӣ пан̃н̃а̄. ниббида̄сахагата̄ сан̃н̃а̄манасика̄ра̄ самуда̄чаранти вира̄гӯпасан̃хита̄ ниббедхабха̄гинӣ пан̃н̃а̄.

800. (8) таттха катама̄ чатассо пат̣исамбхида̄? аттхапат̣исамбхида̄, дхаммапат̣исамбхида̄, нируттипат̣исамбхида̄, пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. аттхе н̃а̄н̣ам̣ аттхапат̣исамбхида̄, дхамме н̃а̄н̣ам̣ дхаммапат̣исамбхида̄, татра дхамманирутта̄бхила̄пе н̃а̄н̣ам̣ нируттипат̣исамбхида̄, н̃а̄н̣есу н̃а̄н̣ам̣ пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄. има̄ чатассо пат̣исамбхида̄.

801. (9) таттха катама̄ чатассо пат̣ипада̄? дуккхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄, дуккхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄, сукхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄, сукхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄.

(ка) таттха катама̄ дуккхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄? киччхена касирена сама̄дхим̣ уппа̄дентасса дандхам̣ тан̣т̣ха̄нам̣ абхиджа̄нантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘дуккхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ дуккхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄? киччхена касирена сама̄дхим̣ уппа̄дентасса кхиппам̣ тан̣т̣ха̄нам̣ абхиджа̄нантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘дуккхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄’’.

(га) таттха катама̄ сукхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄? акиччхена акасирена сама̄дхим̣ уппа̄дентасса дандхам̣ тан̣т̣ха̄нам̣ абхиджа̄нантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘сукхапат̣ипада̄ дандха̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄’’.

(гха) таттха катама̄ сукхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄? акиччхена акасирена сама̄дхим̣ уппа̄дентасса кхиппам̣ тан̣т̣ха̄нам̣ абхиджа̄нантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘сукхапат̣ипада̄ кхиппа̄бхин̃н̃а̄ пан̃н̃а̄’’. има̄ чатассо пат̣ипада̄.

802. (10) таттха катама̄ни чатта̄ри а̄рамман̣а̄ни? паритта̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, паритта̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, аппама̄н̣а̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄, аппама̄н̣а̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄.

(ка) таттха катама̄ паритта̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? сама̄дхисса на ника̄мала̄бхисса а̄рамман̣ам̣ тхокам̣ пхарантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘паритта̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ паритта̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? сама̄дхисса на ника̄мала̄бхисса а̄рамман̣ам̣ випулам̣ пхарантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘паритта̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

(га) таттха катама̄ аппама̄н̣а̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? сама̄дхисса ника̄мала̄бхисса а̄рамман̣ам̣ тхокам̣ пхарантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘аппама̄н̣а̄ паритта̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’.

(гха) таттха катама̄ аппама̄н̣а̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄? сама̄дхисса ника̄мала̄бхисса а̄рамман̣ам̣ випулам̣ пхарантасса йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – айам̣ вуччати ‘‘аппама̄н̣а̄ аппама̄н̣а̄рамман̣а̄ пан̃н̃а̄’’. има̄ни чатта̄ри а̄рамман̣а̄ни.

(11) маггасаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣ джара̄маран̣епетам̣ н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣асамудайепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣аниродхепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, джара̄маран̣аниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йапетам̣ н̃а̄н̣ам̣.

(ка) таттха катамам̣ джара̄маран̣е н̃а̄н̣ам̣? джара̄маран̣ам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘джара̄маран̣е н̃а̄н̣ам̣’’.

(кха-гха) джара̄маран̣асамудайам̣ а̄раббха…пе… джара̄маран̣аниродхам̣ а̄раббха…пе… джара̄маран̣аниродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘джара̄маран̣аниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣’’.

803. (12-21) дхаммасаман̇гисса н̃а̄н̣ам̣ джа̄тийа̄петам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… бхавепетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… упа̄да̄непетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… тан̣ха̄йапетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… ведана̄йапетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… пхассепетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… сал̣а̄йатанепетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… на̄марӯпепетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… вин̃н̃а̄н̣епетам̣ н̃а̄н̣ам̣…пе… сан̇кха̄ресупетам̣ н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄расамудайепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄раниродхепетам̣ н̃а̄н̣ам̣, сан̇кха̄раниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йапетам̣ н̃а̄н̣ам̣.

таттха катамам̣ сан̇кха̄ресу н̃а̄н̣ам̣? сан̇кха̄ре а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄ресу н̃а̄н̣ам̣’’.

сан̇кха̄расамудайам̣ а̄раббха…пе… сан̇кха̄раниродхам̣ а̄раббха…пе… сан̇кха̄раниродхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘сан̇кха̄раниродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа н̃а̄н̣ам̣. евам̣ чатуббидхена н̃а̄н̣аваттху.

чатуккам̣.

5. пан̃чаканиддесо

804. (1) таттха катамо пан̃чан̇гико самма̄сама̄дхи? пӣтипхаран̣ата̄, сукхапхаран̣ата̄, четопхаран̣ата̄, а̄локапхаран̣ата̄, паччавеккхан̣а̄нимиттам̣. двӣсу джха̄несу пан̃н̃а̄ пӣтипхаран̣ата̄. тӣсу джха̄несу пан̃н̃а̄ сукхапхаран̣ата̄. парачитте н̃а̄н̣ам̣ четопхаран̣ата̄. диббачаккху а̄локапхаран̣ата̄. тамха̄ тамха̄ сама̄дхимха̄ вут̣т̣хитасса паччавеккхан̣а̄н̃а̄н̣ам̣ паччавеккхан̣а̄нимиттам̣. айам̣ вуччати пан̃чан̇гико самма̄сама̄дхи.

(2) таттха катамо пан̃чан̃а̄н̣ико самма̄сама̄дхи? ‘‘айам̣ сама̄дхи паччуппаннасукхо чева а̄йатин̃ча сукхавипа̄ко’’ти паччаттан̃н̃ева н̃а̄н̣ам̣ уппаджджати. ‘‘айам̣ сама̄дхи арийо нира̄мисо’’ти паччаттан̃н̃ева н̃а̄н̣ам̣ уппаджджати. ‘‘айам̣ сама̄дхи ака̄пурисасевито’’ти паччаттан̃н̃ева н̃а̄н̣ам̣ уппаджджати. ‘‘айам̣ сама̄дхи санто пан̣ӣто пат̣иппассаддхаладдхо екодибха̄ва̄дхигато на сасан̇кха̄раниггайхава̄ритагато’’ти паччаттан̃н̃ева н̃а̄н̣ам̣ уппаджджати. со кхо пана̄хам̣ имам̣ сама̄дхим̣ сато сама̄паджджа̄ми сато вут̣т̣хаха̄мӣ’’ти паччаттан̃н̃ева н̃а̄н̣ам̣ уппаджджати. айам̣ пан̃чан̃а̄н̣ико самма̄сама̄дхи. евам̣ пан̃чавидхена н̃а̄н̣аваттху.

пан̃чакам̣.

6. чхакканиддесо

805. таттха катама̄ чхасу абхин̃н̃а̄су пан̃н̃а̄? иддхивидхе н̃а̄н̣ам̣, сотадха̄тувисуддхийа̄ н̃а̄н̣ам̣, парачитте н̃а̄н̣ам̣, пуббенива̄са̄нуссатийа̄ н̃а̄н̣ам̣, сатта̄нам̣ чутӯпапа̄те н̃а̄н̣ам̣, а̄сава̄нам̣ кхайе н̃а̄н̣ам̣ – има̄ чхасу абхин̃н̃а̄су пан̃н̃а̄. евам̣ чхаббидхена н̃а̄н̣аваттху.

чхаккам̣.

7. саттаканиддесо

806. таттха катама̄ни саттасаттати н̃а̄н̣аваттхӯни? джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣, асати джа̄тийа̄ наттхи джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣, атӣтампи аддха̄нам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣, асати джа̄тийа̄ наттхи джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣, ана̄гатампи аддха̄нам̣ джа̄типаччайа̄ джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣, асати джа̄тийа̄ наттхи джара̄маран̣анти н̃а̄н̣ам̣. йамписса там̣ дхаммат̣т̣хитин̃а̄н̣ам̣ тампи кхайадхаммам̣ вайадхаммам̣ вира̄гадхаммам̣ ниродхадхамманти н̃а̄н̣ам̣; бхавапаччайа̄ джа̄тӣти н̃а̄н̣ам̣…пе… упа̄да̄напаччайа̄ бхавоти н̃а̄н̣ам̣…пе… тан̣ха̄паччайа̄ упа̄да̄нанти н̃а̄н̣ам̣…пе… ведана̄паччайа̄ тан̣ха̄ти н̃а̄н̣ам̣…пе… пхассапаччайа̄ ведана̄ти н̃а̄н̣ам̣…пе… сал̣а̄йатанапаччайа̄ пхассоти н̃а̄н̣ам̣…пе… на̄марӯпапаччайа̄ сал̣а̄йатананти н̃а̄н̣ам̣…пе… вин̃н̃а̄н̣апаччайа̄ на̄марӯпанти н̃а̄н̣ам̣…пе… сан̇кха̄рапаччайа̄ вин̃н̃а̄н̣анти н̃а̄н̣ам̣…пе… авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣, асати авиджджа̄йа наттхи сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣, атӣтампи аддха̄нам̣ авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣, асати авиджджа̄йа наттхи сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣, ана̄гатампи аддха̄нам̣ авиджджа̄паччайа̄ сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣, асати авиджджа̄йа наттхи сан̇кха̄ра̄ти н̃а̄н̣ам̣. йамписса там̣ дхаммат̣т̣хитин̃а̄н̣ам̣ тампи кхайадхаммам̣ вайадхаммам̣ вира̄гадхаммам̣ ниродхадхамманти н̃а̄н̣ам̣. има̄ни саттасаттати н̃а̄н̣аваттхӯни. евам̣ саттавидхена н̃а̄н̣аваттху.

саттакам̣.

8. ат̣т̣хаканиддесо

807. таттха катама̄ чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄? сота̄паттимагге пан̃н̃а̄, сота̄паттипхале пан̃н̃а̄, сакада̄га̄мимагге пан̃н̃а̄, сакада̄га̄мипхале пан̃н̃а̄, ана̄га̄мимагге пан̃н̃а̄, ана̄га̄мипхале пан̃н̃а̄, арахаттамагге пан̃н̃а̄, арахаттапхале пан̃н̃а̄ – има̄ чатӯсу маггесу чатӯсу пхалесу пан̃н̃а̄. евам̣ ат̣т̣хавидхена н̃а̄н̣аваттху.

ат̣т̣хакам̣.

9. наваканиддесо

808. таттха катама̄ навасу анупуббавиха̄расама̄паттӣсу пан̃н̃а̄? пат̣хамаджджха̄насама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, дутийаджджха̄насама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, татийаджджха̄насама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, чатуттхаджджха̄насама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасама̄паттийа̄ пан̃н̃а̄, сан̃н̃а̄ведайитаниродхасама̄паттийа̄ вут̣т̣хитасса паччавеккхан̣а̄н̃а̄н̣ам̣ – има̄ навасу анупуббавиха̄расама̄паттӣсу пан̃н̃а̄. евам̣ нававидхена н̃а̄н̣аваттху.

навакам̣.

10. дасаканиддесо

809. (1) таттха катамам̣ татха̄гатасса т̣ха̄нан̃ча т̣ха̄нато ат̣т̣ха̄нан̃ча ат̣т̣ха̄нато йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ дит̣т̣хисампанно пуггало кан̃чи сан̇кха̄рам̣ ниччато упагаччхеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ путхуджджано кан̃чи сан̇кха̄рам̣ ниччато упагаччхеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ дит̣т̣хисампанно пуггало кан̃чи сан̇кха̄рам̣ сукхато упагаччхеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ путхуджджано кан̃чи сан̇кха̄рам̣ сукхато упагаччхеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ дит̣т̣хисампанно пуггало кан̃чи дхаммам̣ аттхато упагаччхеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ путхуджджано кан̃чи дхаммам̣ аттхато упагаччхеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ дит̣т̣хисампанно пуггало ма̄тарам̣ джӣвита̄ воропеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ путхуджджано ма̄тарам̣ джӣвита̄ воропеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ дит̣т̣хисампанно пуггало питарам̣ джӣвита̄ воропеййа…пе… арахантам̣ джӣвита̄ воропеййа…пе… падут̣т̣хена читтена татха̄гатасса лохитам̣ уппа̄деййа…пе… сан̇гхам̣ бхиндеййа…пе… ан̃н̃ам̣ саттха̄рам̣ уддисеййа…пе… ат̣т̣хамам̣ бхавам̣ ниббаттеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ путхуджджано ат̣т̣хамам̣ бхавам̣ ниббаттеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ екисса̄ локадха̄туйа̄ две араханто самма̄самбуддха̄ апуббам̣ ачаримам̣ уппаджджеййум̣, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ екисса̄ локадха̄туйа̄ еко арахам̣ самма̄самбуддхо уппаджджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ екисса̄ локадха̄туйа̄ две ра̄джа̄но чаккаваттӣ [чаккаватти (сӣ. сйа̄.)] апуббам̣ ачаримам̣ уппаджджеййум̣, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ екисса̄ локадха̄туйа̄ еко ра̄джа̄ чаккаваттӣ уппаджджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ иттхӣ арахам̣ асса самма̄самбуддхо, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ пурисо арахам̣ асса самма̄самбуддхо, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ иттхӣ ра̄джа̄ асса чаккаваттӣ, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ пурисо ра̄джа̄ асса чаккаваттӣ, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ иттхӣ саккаттам̣ кареййа, ма̄раттам̣ кареййа, брахматтам̣ кареййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ пурисо саккаттам̣ кареййа, ма̄раттам̣ кареййа, брахматтам̣ кареййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ ка̄йадуччаритасса ит̣т̣хо канто мана̄по випа̄ко ниббаттеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ ка̄йадуччаритасса анит̣т̣хо аканто амана̄по випа̄ко ниббаттеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ вачӣдуччаритасса…пе… йам̣ манодуччаритасса ит̣т̣хо канто мана̄по випа̄ко ниббаттеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ вачӣдуччаритасса…пе… йам̣ манодуччаритасса анит̣т̣хо аканто амана̄по випа̄ко ниббаттеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ ка̄йасучаритасса анит̣т̣хо аканто амана̄по випа̄ко ниббаттеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ ка̄йасучаритасса ит̣т̣хо канто мана̄по випа̄ко ниббаттеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ вачӣсучаритасса…пе… йам̣ маносучаритасса анит̣т̣хо аканто амана̄по випа̄ко ниббаттеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ вачӣсучаритасса…пе… йам̣ маносучаритасса ит̣т̣хо канто мана̄по випа̄ко ниббаттеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ ка̄йадуччаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ сугатим̣ саггам̣ локам̣ упападжджеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ ка̄йадуччаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ вачӣдуччаритасаман̇гӣ…пе… йам̣ манодуччаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ сугатим̣ саггам̣ локам̣ упападжджеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ вачӣдуччаритасаман̇гӣ…пе… йам̣ манодуччаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти.

‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ ка̄йасучаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ ка̄йасучаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ сугатим̣ саггам̣ локам̣ упападжджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ вачӣсучаритасаман̇гӣ…пе… йам̣ маносучаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджеййа, нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘т̣ха̄нан̃ча кхо етам̣ виджджати йам̣ вачӣсучаритасаман̇гӣ …пе… йам̣ маносучаритасаман̇гӣ таннида̄нам̣ таппаччайа̄ ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ сугатим̣ саггам̣ локам̣ упападжджеййа, т̣ха̄наметам̣ виджджатӣ’’ти паджа̄на̄ти. ‘‘йе йе дхамма̄ йесам̣ йесам̣ дхамма̄нам̣ хетӯ паччайа̄ упа̄да̄йа там̣ там̣ т̣ха̄нам̣, йе йе дхамма̄ йесам̣ йесам̣ дхамма̄нам̣ на хетӯ аппаччайа̄ упа̄да̄йа там̣ там̣ ат̣т̣ха̄на’’нти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса т̣ха̄нан̃ча т̣ха̄нато ат̣т̣ха̄нан̃ча ат̣т̣ха̄нато йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

810. (2) таттха катамам̣ татха̄гатасса атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄нам̣ каммасама̄да̄на̄нам̣ т̣ха̄насо хетусо випа̄кам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато паджа̄на̄ти – ‘‘аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни гатисампаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни упадхисампаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни ка̄ласампаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни пайогасампаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти.

‘‘аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни гативипаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни упадхивипаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни ка̄лавипаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни па̄пака̄ни каммасама̄да̄на̄ни пайогавипаттим̣ а̄гамма випаччанти.

‘‘аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни гативипаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни упадхивипаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни ка̄лавипаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни пайогавипаттипат̣иба̄л̣ха̄ни на випаччанти.

‘‘аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни гатисампаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни упадхисампаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни ка̄ласампаттим̣ а̄гамма випаччанти. аттхекачча̄ни калйа̄н̣а̄ни каммасама̄да̄на̄ни пайогасампаттим̣ а̄гамма випаччантӣ’’ти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса атӣта̄на̄гатапаччуппанна̄нам̣ каммасама̄да̄на̄нам̣ т̣ха̄насо хетусо випа̄кам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

811. (3) таттха катамам̣ татха̄гатасса саббаттхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ нирайага̄мӣ’’ти [нирайага̄минӣти (сйа̄.)] паджа̄на̄ти, ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ тираччха̄найонига̄мӣ’’ти [тираччха̄нага̄минӣти (сйа̄.) евамупарипи. ат̣т̣хакатха̄ олокетабба̄] паджа̄на̄ти, ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ петтивисайага̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ мануссалокага̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ девалокага̄мӣ’’ти паджа̄на̄ти, ‘‘айам̣ магго айам̣ пат̣ипада̄ нибба̄нага̄мӣ’’ти паджа̄на̄тӣти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса саббаттхага̄миним̣ пат̣ипадам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

812. (4) таттха катамам̣ татха̄гатасса анекадха̄туна̄на̄дха̄тулокам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато кхандхана̄наттам̣ паджа̄на̄ти, а̄йатанана̄наттам̣ паджа̄на̄ти, дха̄туна̄наттам̣ паджа̄на̄ти, анекадха̄туна̄на̄дха̄тулокана̄наттам̣ паджа̄на̄тӣти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса анекадха̄туна̄на̄дха̄тулокам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

813. (5) таттха катамам̣ татха̄гатасса сатта̄нам̣ на̄на̄дхимуттикатам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато паджа̄на̄ти – ‘‘санти сатта̄ хӣна̄дхимуттика̄, санти сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттика̄. хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севанти бхаджанти пайирупа̄санти. пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севанти бхаджанти пайирупа̄санти.

‘‘атӣтампи аддха̄нам̣ хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севим̣су бхаджим̣су пайирупа̄сим̣су, пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севим̣су бхаджим̣су пайирупа̄сим̣су.

‘‘ана̄гатампи аддха̄нам̣ хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севиссанти бхаджиссанти пайирупа̄сиссанти, пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севиссанти бхаджиссанти пайирупа̄сиссантӣ’’ти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса сатта̄нам̣ на̄на̄дхимуттикатам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

814. (6) таттха катамам̣ татха̄гатасса парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ индрийапаропарийаттам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато сатта̄нам̣ а̄сайам̣ паджа̄на̄ти, анусайам̣ паджа̄на̄ти, чаритам̣ паджа̄на̄ти, адхимуттим̣ паджа̄на̄ти, аппараджаккхе маха̄раджаккхе тиккхиндрийе мудиндрийе сва̄ка̄ре два̄ка̄ре сувин̃н̃а̄пайе дувин̃н̃а̄пайе бхабба̄бхаббе сатте паджа̄на̄ти.

815. катамо ча сатта̄нам̣ а̄сайо? ‘‘сассато локо’’ти ва̄, ‘‘асассато локо’’ти ва̄, ‘‘антава̄ локо’’ти ва̄, ‘‘анантава̄ локо’’ти ва̄, ‘‘там̣ джӣвам̣ там̣ сарӣра’’нти ва̄, ‘‘ан̃н̃ам̣ джӣвам̣ ан̃н̃ам̣ сарӣра’’нти ва̄, ‘‘хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄ти ва̄, ‘‘на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ‘‘хоти ча на ча хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ‘‘нева хоти на на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ити бхавадит̣т̣хисанниссита̄ ва̄ сатта̄ хонти вибхавадит̣т̣хисанниссита̄ ва̄. ете ва̄ пана убхо анте анупагамма идаппаччайата̄ пат̣иччасамуппаннесу дхаммесу ануломика̄ кханти пат̣иладдха̄ хоти йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣. айам̣ сатта̄нам̣ а̄сайо.

816. катамо ча сатта̄нам̣ анусайо? сатта̄нусайа̄ – ка̄мара̄га̄нусайо, пат̣игха̄нусайо, ма̄на̄нусайо, дит̣т̣ха̄нусайо, вичикиччха̄нусайо, бхавара̄га̄нусайо, авиджджа̄нусайо. йам̣ локе пийарӯпам̣ са̄тарӯпам̣ еттха сатта̄нам̣ ра̄га̄нусайо анусети. йам̣ локе аппийарӯпам̣ аса̄тарӯпам̣ еттха сатта̄нам̣ пат̣игха̄нусайо анусети. ити имесу двӣсу дхаммесу авиджджа̄нупатита̄. тадекат̣т̣хо ма̄но ча дит̣т̣хи ча вичикиччха̄ ча дат̣т̣хабба̄. айам̣ сатта̄нам̣ анусайо.

817. катаман̃ча сатта̄нам̣ чаритам̣? пун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, апун̃н̃а̄бхисан̇кха̄ро, а̄нен̃джа̄бхисан̇кха̄ро, париттабхӯмако ва̄ маха̄бхӯмако ва̄ – идам̣ сатта̄нам̣ чаритам̣.

818. катама̄ ча сатта̄нам̣ адхимутти? санти сатта̄ хӣна̄дхимуттика̄, санти сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттика̄. хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севанти бхаджанти пайирупа̄санти. пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севанти бхаджанти пайирупа̄санти.

атӣтампи аддха̄нам̣ хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севим̣су бхаджим̣су пайирупа̄сим̣су. пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севим̣су бхаджим̣су пайирупа̄сим̣су.

ана̄гатампи аддха̄нам̣ хӣна̄дхимуттика̄ сатта̄ хӣна̄дхимуттике сатте севиссанти бхаджиссанти пайирупа̄сиссанти. пан̣ӣта̄дхимуттика̄ сатта̄ пан̣ӣта̄дхимуттике сатте севиссанти бхаджиссанти пайирупа̄сиссанти. айам̣ сатта̄нам̣ адхимутти.

819. катаме те сатта̄ маха̄раджаккха̄? даса килесаваттхӯни – лобхо, досо, мохо, ма̄но, дит̣т̣хи, вичикиччха̄, тхинам̣, уддхаччам̣, ахирикам̣, аноттаппам̣. йесам̣ сатта̄нам̣ има̄ни даса килесаваттхӯни а̄севита̄ни бха̄вита̄ни бахулӣката̄ни уссадагата̄ни, име те сатта̄ маха̄раджаккха̄.

820. катаме те сатта̄ аппараджаккха̄? йесам̣ сатта̄нам̣ има̄ни даса килесаваттхӯни ана̄севита̄ни абха̄вита̄ни абахулӣката̄ни ануссадагата̄ни, име те сатта̄ аппараджаккха̄.

821. катаме те сатта̄ мудиндрийа̄? пан̃чиндрийа̄ни – саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣. йесам̣ сатта̄нам̣ има̄ни пан̃чиндрийа̄ни ана̄севита̄ни абха̄вита̄ни абахулӣката̄ни ануссадагата̄ни, име те сатта̄ мудиндрийа̄.

822. катаме те сатта̄ тиккхиндрийа̄? йесам̣ сатта̄нам̣ има̄ни пан̃чиндрийа̄ни а̄севита̄ни бха̄вита̄ни бахулӣката̄ни уссадагата̄ни, име те сатта̄ тиккхиндрийа̄.

823. катаме те сатта̄ два̄ка̄ра̄? йе те сатта̄ па̄па̄сайа̄ па̄па̄нусайа̄ па̄пачарита̄ па̄па̄дхимуттика̄ маха̄раджаккха̄ мудиндрийа̄, име те сатта̄ два̄ка̄ра̄.

824. катаме те сатта̄ сва̄ка̄ра̄? йе те сатта̄ калйа̄н̣а̄сайа̄ калйа̄н̣ачарита̄ калйа̄н̣а̄дхимуттика̄ аппараджаккха̄ тиккхиндрийа̄, име те сатта̄ сва̄ка̄ра̄.

825. катаме те сатта̄ дувин̃н̃а̄пайа̄? йе ча те сатта̄ два̄ка̄ра̄, тева те сатта̄ дувин̃н̃а̄пайа̄. йе ча те сатта̄ сва̄ка̄ра̄, тева те сатта̄ сувин̃н̃а̄пайа̄.

826. катаме те сатта̄ абхабба̄? йе те сатта̄ камма̄варан̣ена саманна̄гата̄ килеса̄варан̣ена саманна̄гата̄ випа̄ка̄варан̣ена саманна̄гата̄ ассаддха̄ аччхандика̄ дуппан̃н̃а̄ абхабба̄ нийа̄мам̣ оккамитум̣ кусалесу дхаммесу самматтам̣, име те сатта̄ абхабба̄.

827. катаме те сатта̄ бхабба̄? йе те сатта̄ на камма̄варан̣ена саманна̄гата̄ на килеса̄варан̣ена саманна̄гата̄ на випа̄ка̄варан̣ена саманна̄гата̄ саддха̄ чхандика̄ пан̃н̃аванто бхабба̄ нийа̄мам̣ оккамитум̣ кусалесу дхаммесу самматтам̣, име те сатта̄ бхабба̄ти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса парасатта̄нам̣ парапуггала̄нам̣ индрийапаропарийаттам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

828. (7) таттха катамам̣ татха̄гатасса джха̄навимоккхасама̄дхисама̄паттӣнам̣ сам̣килесам̣ вода̄нам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? джха̄йӣти. чатта̄ро джха̄йӣ. аттхекаччо джха̄йӣ сампаттийева [сампаттийева (ка.)] сама̄нам̣ випаттӣти паччети, аттхекаччо джха̄йӣ випаттим̣йева [випаттийева (ка.)] сама̄нам̣ сампаттӣти паччети, аттхекаччо джха̄йӣ сампаттийева сама̄нам̣ сампаттӣти паччети, аттхекаччо джха̄йӣ випаттийева сама̄нам̣ випаттӣти паччети – име чатта̄ро джха̄йӣ.

апарепи чатта̄ро джха̄йӣ. аттхекаччо джха̄йӣ дандхам̣ сама̄паджджати кхиппам̣ вут̣т̣ха̄ти, аттхекаччо джха̄йӣ кхиппам̣ сама̄паджджати дандхам̣ вут̣т̣ха̄ти, аттхекаччо джха̄йӣ дандхам̣ сама̄паджджати дандхам̣ вут̣т̣ха̄ти, аттхекаччо джха̄йӣ кхиппам̣ сама̄паджджати кхиппам̣ вут̣т̣ха̄ти – име чатта̄ро джха̄йӣ.

апарепи чатта̄ро джха̄йӣ. аттхекаччо джха̄йӣ сама̄дхисмим̣ сама̄дхикусало хоти, на сама̄дхисмим̣ сама̄паттикусало; аттхекаччо джха̄йӣ сама̄дхисмим̣ сама̄паттикусало хоти, на сама̄дхисмим̣ сама̄дхикусало; аттхекаччо джха̄йӣ сама̄дхисмим̣ сама̄дхикусало ча хоти, сама̄дхисмим̣ сама̄паттикусало ча; аттхекаччо джха̄йӣ нева сама̄дхисмим̣ сама̄дхикусало хоти, на сама̄дхисмим̣ сама̄паттикусало – име чатта̄ро джха̄йӣ.

‘‘джха̄на’’нти. чатта̄ри джха̄на̄ни – пат̣хамам̣ джха̄нам̣, дутийам̣ джха̄нам̣, татийам̣ джха̄нам̣, чатуттхам̣ джха̄нам̣.

‘‘вимоккхо’’ти. ат̣т̣ха вимоккха̄. рӯпӣ рӯпа̄ни пассати – айам̣ пат̣хамо вимоккхо.

аджджхаттам̣ арӯпасан̃н̃ӣ бахиддха̄ рӯпа̄ни пассати – айам̣ дутийо вимоккхо.

субхантева адхимутто хоти – айам̣ татийо вимоккхо.

саббасо рӯпасан̃н̃а̄нам̣ саматиккама̄ пат̣игхасан̃н̃а̄нам̣ аттхан̇гама̄ на̄наттасан̃н̃а̄нам̣ аманасика̄ра̄ ‘‘ананто а̄ка̄со’’ти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ чатуттхо вимоккхо.

саббасо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма ‘‘анантам̣ вин̃н̃а̄н̣а’’нти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ пан̃чамо вимоккхо.

саббасо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма ‘‘наттхи кин̃чи’’ти а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ чхат̣т̣хо вимоккхо.

саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ саттамо вимоккхо.

саббасо невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма сан̃н̃а̄ведайитаниродхам̣ упасампаджджа вихарати – айам̣ ат̣т̣хамо вимоккхо.

‘‘сама̄дхӣ’’ти. тайо сама̄дхӣ – савитаккасавича̄ро сама̄дхи, авитаккавича̄раматто сама̄дхи, авитаккаавича̄ро сама̄дхи.

‘‘сама̄паттӣ’’ти. нава анупуббавиха̄расама̄паттийо – пат̣хамаджджха̄насама̄патти, дутийаджджха̄насама̄патти, татийаджджха̄насама̄патти, чатуттхаджджха̄насама̄патти, а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанасама̄патти, вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанасама̄патти, а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасама̄патти, невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанасама̄патти, сан̃н̃а̄ведайитаниродхасама̄патти.

‘‘сам̣килеса’’нти ха̄набха̄гийо дхаммо. ‘‘вода̄на’’нти висесабха̄гийо дхаммо. ‘‘вут̣т̣ха̄на’’нти. вода̄нампи вут̣т̣ха̄нам̣, тамха̄ тамха̄ сама̄дхимха̄ вут̣т̣ха̄нампи вут̣т̣ха̄нанти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса джха̄навимоккхасама̄дхисама̄паттӣнам̣ сам̣килесам̣ вода̄нам̣ вут̣т̣ха̄нам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

829. (8) таттха катамам̣ татха̄гатасса пуббенива̄са̄нуссати йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато анекавихитам̣ пуббенива̄сам̣ ануссарати, сеййатхидам̣ – екампи джа̄тим̣ двепи джа̄тийо тиссопи джа̄тийо чатассопи джа̄тийо пан̃чапи джа̄тийо дасапи джа̄тийо вӣсампи джа̄тийо тим̣сампи джа̄тийо чатта̄лӣсампи джа̄тийо пан̃н̃а̄сампи джа̄тийо джа̄тисатампи джа̄тисахассампи джа̄тисатасахассампи анекепи сам̣ват̣т̣акаппе анекепи виват̣т̣акаппе анекепи сам̣ват̣т̣авиват̣т̣акаппе ‘‘амутра̄сим̣ евам̣на̄мо евам̣готто евам̣ван̣н̣о евама̄ха̄ро евам̣сукхадуккхаппат̣исам̣ведӣ евама̄йупарийанто, со тато чуто амутра удапа̄дим̣; татра̄па̄сим̣ евам̣на̄мо евам̣готто евам̣ван̣н̣о евама̄ха̄ро евам̣сукхадуккхаппат̣исам̣ведӣ евама̄йупарийанто, со тато чуто идхӯпапанно’’ти. ити са̄ка̄рам̣ сауддесам̣ анекавихитам̣ пуббенива̄сам̣ ануссаратӣти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса пуббенива̄са̄нуссати йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

830. (9) таттха катамам̣ татха̄гатасса сатта̄нам̣ чутӯпапа̄там̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато диббена чаккхуна̄ висуддхена атиккантама̄нусакена сатте пассати чавама̄не упападжджама̄не хӣне пан̣ӣте суван̣н̣е дуббан̣н̣е сугате дуггате йатха̄каммӯпаге сатте паджа̄на̄ти – ‘‘име вата бхонто сатта̄ ка̄йадуччаритена саманна̄гата̄ вачӣдуччаритена саманна̄гата̄ манодуччаритена саманна̄гата̄ арийа̄нам̣ упава̄дака̄ миччха̄дит̣т̣хика̄ миччха̄дит̣т̣хикаммасама̄да̄на̄. те ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упапанна̄. име ва̄ пана бхонто сатта̄ ка̄йасучаритена саманна̄гата̄ вачӣсучаритена саманна̄гата̄ маносучаритена саманна̄гата̄ арийа̄нам̣ анупава̄дака̄ самма̄дит̣т̣хика̄ самма̄дит̣т̣хикаммасама̄да̄на̄. те ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ сугатим̣ саггам̣ локам̣ упапанна̄’’ти. ити диббена чаккхуна̄ висуддхена атиккантама̄нусакена сатте пассати чавама̄не упападжджама̄не хӣне пан̣ӣте суван̣н̣е дуббан̣н̣е сугате дуггате йатха̄каммӯпаге сатте паджа̄на̄тӣти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса сатта̄нам̣ чутӯпапа̄там̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣.

831. (10) таттха катамам̣ татха̄гатасса а̄сава̄нам̣ кхайам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣ам̣? идха татха̄гато а̄сава̄нам̣ кхайа̄ ана̄савам̣ четовимуттим̣ пан̃н̃а̄вимуттим̣ дит̣т̣хева дхамме сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ упасампаджджа вихаратӣти. йа̄ таттха пан̃н̃а̄ паджа̄нана̄…пе… амохо дхаммавичайо самма̄дит̣т̣хи – идам̣ татха̄гатасса а̄сава̄нам̣ кхайам̣ йатха̄бхӯтам̣ н̃а̄н̣анти.

дасакам̣.

н̃а̄н̣авибхан̇го нит̣т̣хито.

17. кхуддакаваттхувибхан̇го

1. екакама̄тика̄

832. (1)джа̄тимадо (2)готтамадо (3)а̄рогйамадо (4)йоббанамадо (5)джӣвитамадо (6)ла̄бхамадо (7)сакка̄рамадо (8) гарука̄рамадо (9) пуреккха̄рамадо (10) парива̄рамадо (11) бхогамадо (12) ван̣н̣амадо (13) сутамадо (14) пат̣ибха̄намадо (15) раттан̃н̃умадо (16) пин̣д̣апа̄тикамадо (17) анаван̃н̃а̄тамадо (18) ирийа̄патхамадо (19) иддхимадо (20) йасамадо (21) сӣламадо (22) джха̄намадо (23) сиппамадо (24) а̄рохамадо (25) парин̣а̄хамадо (26) сан̣т̣ха̄намадо (27) па̄рипӯримадо (28)мадо (29) пама̄до (30) тхамбхо (31) са̄рамбхо (32) атриччхата̄ (33)махиччхата̄ (34) па̄пиччхата̄ (35) син̇гам̣ (36) тинтин̣ам̣ (37) ча̄палйам̣ (38)асабха̄гавутти (39) арати (40) тандӣ (41) виджамбхита̄ (42) бхаттасаммадо (43) четасо ча лӣнаттам̣ [четасо лӣнаттам̣ (сйа̄.)] (44) кухана̄ (45) лапана̄ (46) немиттиката̄ (47)ниппесиката̄ (48) ла̄бхена ла̄бхам̣ ниджигӣсаната̄ [ниджигим̣саната̄ (сӣ.), джигим̣саната̄ (сйа̄.)] (49) сеййохамасмӣти ма̄но (50) садисохамасмӣти ма̄но (51) хӣно хамасмӣти ма̄но (52) сеййасса сеййохамасмӣти ма̄но (53) сеййасса садисохамасмӣти ма̄но (54) сеййасса хӣнохамасмӣти ма̄но (55) садисасса сеййохамасмӣти ма̄но (56) садисасса садисохамасмӣти ма̄но (57) садисасса хӣнохамасмӣти ма̄но (58) хӣнасса сеййохамасмӣти ма̄но (59) хӣнасса садисохамасмӣти ма̄но (60) хӣнасса хӣнохамасмӣти ма̄но (61) ма̄но (62) атима̄но (63) ма̄на̄тима̄но (64) ома̄но (65)адхима̄но (66) асмима̄но (67) миччха̄ма̄но (68) н̃а̄тивитакко (69)джанападавитакко (70) амаравитакко (71) пара̄нуддайата̄пат̣исам̣йутто витакко (72) ла̄бхасакка̄расилокапат̣исам̣йутто витакко (73) анаван̃н̃аттипат̣исам̣йутто витакко

екакам̣.

2. дукама̄тика̄

833. (1) кодхо ча упана̄хо ча (2) маккхо ча пал̣а̄со [пала̄со (сӣ. сйа̄.)] ча (3) исса̄ ча маччхарийан̃ча (4) ма̄йа̄ ча са̄т̣хеййан̃ча (5) авиджджа̄ ча бхаватан̣ха̄ ча (6) бхавадит̣т̣хи ча вибхавадит̣т̣хи ча (7) сассатадит̣т̣хи ча уччхедадит̣т̣хи ча (8) антава̄дит̣т̣хи ча анантава̄дит̣т̣хи ча (9) пуббанта̄нудит̣т̣хи ча апаранта̄нудит̣т̣хи ча (10) ахирикан̃ча аноттаппан̃ча (11) довачассата̄ ча па̄памиттата̄ ча (12) анаджджаво ча амаддаво ча (13) аккханти ча асораччан̃ча (14) аса̄кхалйан̃ча аппат̣исантха̄ро ча (15)индрийесу агуттадва̄рата̄ ча бходжане аматтан̃н̃ута̄ ча (16) мут̣т̣хассаччан̃ча асампаджан̃н̃ан̃ча (17) сӣлавипатти ча дит̣т̣хивипатти ча (18) аджджхаттасам̣йоджанан̃ча бахиддха̄сам̣йоджанан̃ча

дукам̣.

3. тикама̄тика̄

834. (1) тӣн̣и акусаламӯла̄ни (2) тайо акусалавитакка̄ (3) тиссо акусаласан̃н̃а̄ (4) тиссо акусаладха̄туйо (5) тӣн̣и дуччарита̄ни (6) тайо а̄сава̄ (7) тӣн̣и сам̣йоджана̄ни (8) тиссо тан̣ха̄ (9) апара̄пи тиссо тан̣ха̄ (10) апара̄пи тиссо тан̣ха̄ (11) тиссо есана̄ (12) тиссо видха̄ (13) тӣн̣и бхайа̄ни (14)тӣн̣и тама̄ни (15) тӣн̣и титтха̄йатана̄ни (16) тайо кин̃чана̄ (17) тӣн̣и ан̇ган̣а̄ни (18) тӣн̣и мала̄ни (19) тӣн̣и висама̄ни (20) апара̄нипи тӣн̣и висама̄ни (21) тайо аггӣ (22) тайо каса̄ва̄ (23) апарепи тайо каса̄ва̄ (24)асса̄дадит̣т̣хи, атта̄нудит̣т̣хи, миччха̄дит̣т̣хи (25) арати, вихеса̄, адхаммачарийа̄ (26)довачассата̄, па̄памиттата̄, на̄наттасан̃н̃а̄ (27) уддхаччам̣, косаджджам̣, пама̄до (28) асантут̣т̣хита̄, асампаджан̃н̃ата̄, махиччхата̄ (29) ахирикам̣, аноттаппам̣, пама̄до (30)ана̄дарийам̣, довачассата̄, па̄памиттата̄ (31) ассаддхийам̣, авадан̃н̃ута̄, косаджджам̣ (32) уддхаччам̣, асам̣варо, дуссӣлйам̣ (33) арийа̄нам̣ адассанакамйата̄, саддхаммам̣ асотукамйата̄, упа̄рамбхачиттата̄ (34) мут̣т̣хассаччам̣, асампаджан̃н̃ам̣, четасо виккхепо (35)айонисо манасика̄ро, куммаггасевана̄, четасо ча лӣнаттам̣

тикам̣.

4. чатуккама̄тика̄

835. (1) чатта̄ро а̄сава̄ (2) чатта̄ро гантха̄ (3) чатта̄ро огха̄ (4) чатта̄ро йога̄ (5) чатта̄ри упа̄да̄на̄ни (6) чатта̄ро тан̣хуппа̄да̄ (7) чатта̄ри агатигамана̄ни (8) чатта̄ро випарийа̄са̄ [випарийеса̄ (сӣ. сйа̄. ка.)] (9) чатта̄ро анарийавоха̄ра̄ (10) апарепи чатта̄ро анарийавоха̄ра̄ (11) чатта̄ри дуччарита̄ни (12) апара̄нипи чатта̄ри дуччарита̄ни (13)чатта̄ри бхайа̄ни (14) апара̄нипи чатта̄ри бхайа̄ни (15) чатассо дит̣т̣хийо

чатуккам̣.

5. пан̃чакама̄тика̄

836. (1) пан̃чорамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни (2) пан̃чуддхамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни (3) пан̃ча маччхарийа̄ни (4) пан̃ча сан̇га̄ (5) пан̃ча салла̄ (6) пан̃ча четокхила̄ (7)пан̃ча четасовинибандха̄ [четасовинибаддха̄ (ка.)] (8) пан̃ча нӣваран̣а̄ни (9) пан̃ча камма̄ни а̄нантарика̄ни (10) пан̃ча дит̣т̣хийо (11) пан̃ча вера̄ (12) пан̃ча бйасана̄ (13) пан̃ча аккхантийа̄ а̄дӣнава̄ (14) пан̃ча бхайа̄ни (15) пан̃ча дит̣т̣хадхамманибба̄нава̄да̄

пан̃чакам̣.

6. чхаккама̄тика̄

837. (1) чха вива̄дамӯла̄ни (2) чха чхандара̄га̄ (3) чха виродхаваттхӯни (4) чха тан̣ха̄ка̄йа̄ (5) чха ага̄рава̄ (6) чха париха̄нийа̄ дхамма̄ (7) апарепи чха париха̄нийа̄ дхамма̄ (8) чха соманассупавича̄ра̄ (9) чха доманассупавича̄ра̄ (10) чха упеккхупавича̄ра̄ (11) чха гехасита̄ни соманасса̄ни (12) чха гехасита̄ни доманасса̄ни (13) чха гехасита̄ упеккха̄ (14) чха дит̣т̣хийо

чхаккам̣.

7. саттакама̄тика̄

838. (1) сатта анусайа̄ (2) сатта сам̣йоджана̄ни (3) сатта парийут̣т̣ха̄на̄ни (4)сатта асаддхамма̄ (5) сатта дуччарита̄ни (6) сатта ма̄на̄ (7) сатта дит̣т̣хийо

саттакам̣.

8. ат̣т̣хакама̄тика̄

839. (1) ат̣т̣ха килесаваттхӯни (2) ат̣т̣ха кусӣтаваттхӯни (3) ат̣т̣хасу локадхаммесу читтасса пат̣игха̄то (4) ат̣т̣ха анарийавоха̄ра̄ (5) ат̣т̣ха миччхатта̄ (6) ат̣т̣ха пурисадоса̄ (7) ат̣т̣ха асан̃н̃ива̄да̄ (8) ат̣т̣ха невасан̃н̃ина̄сан̃н̃ива̄да̄

ат̣т̣хакам̣.

9. навакама̄тика̄

840. (1) нава а̄гха̄таваттхӯни (2) нава пурисамала̄ни (3) нававидха̄ ма̄на̄ (4)нава тан̣ха̄мӯлака̄ дхамма̄ (5) нава ин̃джита̄ни (6) нава ман̃н̃ита̄ни (7) нава пхандита̄ни (8) нава папан̃чита̄ни (9) нава сан̇кхата̄ни

навакам̣.

10. дасакама̄тика̄

841. (1) даса килесаваттхӯни (2) даса а̄гха̄таваттхӯни (3) даса акусалакаммапатха̄ (4) даса сам̣йоджана̄ни (5) даса миччхатта̄ (6) дасаваттхука̄ миччха̄дит̣т̣хи (7) дасаваттхука̄ антагга̄хика̄ дит̣т̣хи

дасакам̣.

842. ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни аджджхаттикасса упа̄да̄йа, ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни ба̄хирасса упа̄да̄йа, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни хонти. ити атӣта̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, ана̄гата̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, паччуппанна̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ ат̣т̣ха тан̣ха̄вичаритасатам̣ хоти. йа̄ни ча два̄сат̣т̣хи дит̣т̣хигата̄ни брахмаджа̄ле веййа̄каран̣е вутта̄ни бхагавата̄.

ма̄тика̄.

1. екаканиддесо

(1) джа̄тимадо

843. таттха катамо джа̄тимадо? джа̄тим̣ пат̣ичча мадо маджджана̄ маджджитаттам̣ ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо [ун̣н̣ати ун̣н̣а̄мо (сйа̄. ка.) дха. са. 1121] дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘джа̄тимадо’’.

(2-27) готтамада̄дӣ

844. таттха катамо готтамадо? готтам̣ пат̣ичча…пе… а̄рогйам̣ пат̣ичча…пе… йоббанам̣ пат̣ичча…пе… джӣвитам̣ пат̣ичча…пе… ла̄бхам̣ пат̣ичча…пе… сакка̄рам̣ пат̣ичча…пе… гарука̄рам̣ пат̣ичча…пе… пуреккха̄рам̣ пат̣ичча…пе… парива̄рам̣ пат̣ичча…пе… бхогам̣ пат̣ичча…пе… ван̣н̣ам̣ пат̣ичча…пе… сутам̣ пат̣ичча…пе… пат̣ибха̄нам̣ пат̣ичча…пе… раттан̃н̃утам̣ пат̣ичча…пе… пин̣д̣апа̄тикаттам̣ пат̣ичча…пе… анаван̃н̃а̄там̣ пат̣ичча…пе… ирийа̄патхам̣ пат̣ичча…пе… иддхим̣ пат̣ичча…пе… йасам̣ пат̣ичча…пе… сӣлам̣ пат̣ичча…пе… джха̄нам̣ пат̣ичча…пе… сиппам̣ пат̣ичча…пе… а̄рохам̣ пат̣ичча…пе… парин̣а̄хам̣ пат̣ичча…пе… сан̣т̣ха̄нам̣ пат̣ичча…пе… па̄рипӯрим̣ пат̣ичча мадо маджджана̄ маджджитаттам̣ ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘па̄рипӯримадо’’.

(28) мадо

845. таттха катамо мадо? йо мадо маджджана̄ маджджитаттам̣ ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘мадо’’.

(29) пама̄до

846. таттха катамо пама̄до? ка̄йадуччарите ва̄ вачӣдуччарите ва̄ манодуччарите ва̄ пан̃часу ва̄ ка̄магун̣есу читтасса воссагго воссагга̄нуппада̄нам̣ кусала̄нам̣ ва̄ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄йа асаккаччакирийата̄ аса̄таччакирийата̄ анат̣т̣хитакирийата̄ олӣнавуттита̄ никкхиттачхандата̄ никкхиттадхурата̄ ана̄севана̄ абха̄вана̄ абахулӣкаммам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣ анануйого пама̄до, йо еварӯпо пама̄до памаджджана̄ памаджджитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘пама̄до’’.

(30) тхамбхо

847. таттха катамо тхамбхо? йо тхамбхо тхамбхана̄ тхамбхитаттам̣ каккхал̣ийам̣ пха̄русийам̣ уджучиттата̄ амудута̄ – айам̣ вуччати ‘‘тхамбхо’’.

(31) са̄рамбхо

848. таттха катамо са̄рамбхо? йо са̄рамбхо пат̣иса̄рамбхо са̄рамбхана̄ пат̣иса̄рамбхана̄ пат̣иса̄рамбхитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘са̄рамбхо’’.

(32) атриччхата̄

849. таттха катама̄ атриччхата̄? итарӣтарачӣварапин̣д̣апа̄тасена̄санагила̄наппаччайабхесаджджапариккха̄рехи пан̃чахи ва̄ ка̄магун̣ехи асантут̣т̣хасса бхиййокамйата̄, йа̄ еварӯпа̄ иччха̄ иччха̄гата̄ атриччхата̄ ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘атриччхата̄’’.

(33) махиччхата̄

850. таттха катама̄ махиччхата̄? итарӣтарачӣварапин̣д̣апа̄тасена̄санагила̄наппаччайабхесаджджапариккха̄рехи пан̃чахи ва̄ ка̄магун̣ехи асантут̣т̣хасса бхиййокамйата̄, йа̄ еварӯпа̄ иччха̄ иччха̄гата̄ махиччхата̄ ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘махиччхата̄’’.

(34) па̄пиччхата̄

851. таттха катама̄ па̄пиччхата̄? идхекаччо ассаддхо сама̄но ‘‘саддхоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, дуссӣло сама̄но ‘‘сӣлава̄ти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, аппассуто сама̄но ‘‘бахуссутоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, сан̇ган̣ика̄ра̄мо сама̄но ‘‘павивиттоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, кусӣто сама̄но ‘‘а̄раддхавӣрийоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, мут̣т̣хассатӣ сама̄но ‘‘упат̣т̣хитассатӣти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, асама̄хито сама̄но ‘‘сама̄хитоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, дуппан̃н̃о сама̄но ‘‘пан̃н̃ава̄ти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати, акхӣн̣а̄саво сама̄но ‘‘кхӣн̣а̄савоти мам̣ джано джа̄на̄тӯ’’ти иччхати – йа̄ еварӯпа̄ иччха̄ иччха̄гата̄ па̄пиччхата̄ ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘па̄пиччхата̄’’.

(35) син̇гам̣

852. таттха катамам̣ син̇гам̣? йам̣ син̇гам̣ син̇га̄рата̄ ча̄турата̄ ча̄турийам̣ париккхаттата̄ па̄риккхаттийам̣ – идам̣ вуччати ‘‘син̇гам̣’’.

(36) тинтин̣ам̣

853. таттха катамам̣ тинтин̣ам̣? йам̣ тинтин̣ам̣ тинтин̣а̄йана̄ тинтин̣а̄йитаттам̣ лолуппам̣ лолуппа̄йана̄ лолуппа̄йитаттам̣ пуччхан̃джиката̄ са̄дхукамйата̄ – идам̣ вуччати ‘‘тинтин̣ам̣’’.

(37) ча̄палйам̣

854. таттха катамам̣ ча̄палйам̣? чӣвараман̣д̣ана̄ паттаман̣д̣ана̄ сена̄санаман̣д̣ана̄ имасса ва̄ пӯтика̄йасса ба̄хира̄нам̣ ва̄ париккха̄ра̄нам̣ ман̣д̣ана̄ вибхӯсана̄ кел̣ана̄ парикел̣ана̄ гиддхиката̄ гиддхикаттам̣ чапалата̄ ча̄палйам̣ – идам̣ вуччати ‘‘ча̄палйам̣’’.

(38) асабха̄гавутти

855. таттха катамам̣ асабха̄гавутти? ма̄тари ва̄ питари ва̄ джет̣т̣хе ва̄ бха̄тари ва̄ а̄чарийесу ва̄ упаджджха̄йе ва̄ буддхе ва̄ са̄вакесу ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атаресу гарут̣т̣ха̄нийесу виппат̣икӯлагга̄хита̄ випаччанӣкаса̄тата̄ ана̄дарийам̣ ана̄дарийата̄ ага̄равата̄ аппатиссавата̄ – айам̣ вуччати ‘‘асабха̄гавутти’’.

(39) арати

856. таттха катама̄ арати? пантесу ва̄ сена̄санесу ан̃н̃атаран̃н̃атаресу ва̄ адхикусалесу дхаммесу арати аратита̄ анабхирати анабхираман̣а̄ уккан̣т̣хита̄ паритассита̄ – айам̣ вуччати ‘‘арати’’.

(40) тандӣ

857. таттха катама̄ тандӣ? йа̄ тандӣ тандийана̄ тандиманаката̄ а̄ласйам̣ а̄ласйа̄йана̄ а̄ласйа̄йитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘тандӣ’’.

(41) виджамбхита̄

858. таттха катама̄ виджамбхита̄? йа̄ ка̄йасса джамбхана̄ виджамбхана̄ а̄намана̄ винамана̄ саннамана̄ пан̣амана̄ бйа̄дхийакам̣ – айам̣ вуччати ‘‘виджамбхита̄’’.

(42) бхаттасаммадо

859. таттха катамо бхаттасаммадо? йа̄ бхутта̄висса бхаттамуччха̄ бхаттакиламатхо бхаттапарил̣а̄хо ка̄йадут̣т̣хуллам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхаттасаммадо’’.

(43) четасо ча лӣнаттам̣

860. таттха катамам̣ четасо ча лӣнаттам̣? йа̄ читтасса акалйата̄ акамман̃н̃ата̄ олӣйана̄ саллӣйана̄ лӣнам̣ лӣйана̄ лӣйитаттам̣ тхинам̣ тхӣйана̄ тхӣйитаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘четасо ча лӣнаттам̣’’.

(44) кухана̄

861. таттха катама̄ кухана̄? ла̄бхасакка̄расилокасаннисситасса па̄пиччхасса иччха̄пакатасса паччайапат̣исеванасан̇кха̄тена [паччайапат̣иседханасан̇кха̄тена (сӣ.)] ва̄ са̄мантаджаппитена ва̄ ирийа̄патхасса ва̄ ат̣хапана̄ [а̄т̣хапана̄ (ка.)] т̣хапана̄ сан̣т̣хапана̄ бха̄кут̣ита̄ бха̄кут̣ийам̣ кухана̄ куха̄йана̄ кухитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘кухана̄’’.

(45) лапана̄

862. таттха катама̄ лапана̄? ла̄бхасакка̄расилокасаннисситасса па̄пиччхасса иччха̄пакатасса йа̄ паресам̣ а̄лапана̄ лапана̄ саллапана̄ уллапана̄ самуллапана̄ уннахана̄ самуннахана̄ укка̄чана̄ самукка̄чана̄ ануппийабха̄н̣ита̄ ча̄т̣укамйата̄ муггасӯпйата̄ па̄рибхат̣айата̄ – айам̣ вуччати ‘‘лапана̄’’.

(46) немиттиката̄

863. таттха катама̄ немиттиката̄? ла̄бхасакка̄расилокасаннисситасса па̄пиччхасса иччха̄пакатасса йам̣ паресам̣ нимиттам̣ нимиттакаммам̣ обха̄со обха̄сакаммам̣ са̄мантаджаппа̄ парикатха̄ – айам̣ вуччати ‘‘немиттиката̄’’.

(47) ниппесиката̄

864. таттха катама̄ ниппесиката̄? ла̄бхасакка̄расилокасаннисситасса па̄пиччхасса иччха̄пакатасса йа̄ паресам̣ аккосана̄ вамбхана̄ гарахан̣а̄ уккхепана̄ самуккхепана̄ кхипана̄ сан̇кхипана̄ па̄пана̄ сампа̄пана̄ аван̣н̣аха̄рика̄ парапит̣т̣химам̣сиката̄ – айам̣ вуччати ‘‘ниппесиката̄’’.

(48) ла̄бхена ла̄бхам̣ ниджигӣсаната̄

865. таттха катама̄ ла̄бхена ла̄бхам̣ ниджигӣсаната̄? ла̄бхасакка̄расилокасанниссито па̄пиччхо иччха̄пакато ито ладдхам̣ а̄мисам̣ амутра харати амутра ва̄ ладдхам̣ а̄мисам̣ идха а̄харати, йа̄ еварӯпа̄ а̄мисасса ет̣т̣хи гавет̣т̣хи парийет̣т̣хи есана̄ гавесана̄ парийесана̄ – айам̣ вуччати ‘‘ла̄бхена ла̄бхам̣ ниджигӣсаната̄’’.

(49) сеййохамасмӣти ма̄но

866. таттха катамо сеййохамасмӣти ма̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена [виджджат̣т̣ха̄нена (сйа̄.)] ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ма̄нам̣ джаппети, йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘сеййохамасмӣти ма̄но’’.

(50) садисохамасмӣти ма̄но

867. таттха катамо садисохамасмӣти ма̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ма̄нам̣ джаппети, йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘садисохамасмӣти ма̄но’’.

(51) хӣнохамасмӣти ма̄но

868. таттха катамо хӣнохамасмӣти ма̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ома̄нам̣ джаппети, йо еварӯпо ома̄но оман̃н̃ана̄ оман̃н̃итаттам̣ хӣл̣ана̄ охӣл̣ана̄ охӣл̣итаттам̣ аттун̃н̃а̄ аттаван̃н̃а̄ аттапарибхаво – айам̣ вуччати ‘‘хӣнохамасмӣти ма̄но’’.

(52) сеййасса сеййохамасмӣти ма̄но

869. таттха катамо сеййасса сеййохамасмӣти ма̄но? идхекаччо сеййо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи сеййам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘сеййасса сеййохамасмӣти ма̄но’’.

(53) сеййасса садисохамасмӣти ма̄но

870. таттха катамо сеййасса садисохамасмӣти ма̄но? идхекаччо сеййо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи садисам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘сеййасса садисохамасмӣти ма̄но’’.

(54) сеййасса хӣнохамасмӣти ма̄но

871. таттха катамо сеййасса хӣнохамасмӣти ма̄но? идхекаччо сеййо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи хӣнам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ома̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ома̄но оман̃н̃ана̄ оман̃н̃итаттам̣ хӣл̣ана̄ охӣл̣ана̄ охӣл̣итаттам̣ аттун̃н̃а̄ аттаван̃н̃а̄ аттапарибхаво – айам̣ вуччати ‘‘сеййасса хӣнохамасмӣти ма̄но’’.

(55) садисасса сеййохамасмӣти ма̄но

872. таттха катамо садисасса сеййохамасмӣти ма̄но? идхекаччо садисо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи сеййам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣…пе… кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘садисасса сеййохамасмӣти ма̄но’’.

(56) садисасса садисохамасмӣти ма̄но

873. таттха катамо садисасса садисохамасмӣти ма̄но? идхекаччо садисо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи садисам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘садисасса садисохамасмӣти ма̄но’’.

(57) садисасса хӣнохамасмӣти ма̄но

874. таттха катамо садисасса хӣнохамасмӣти ма̄но? идхекаччо садисо хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи хӣнам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ома̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ома̄но оман̃н̃ана̄ оман̃н̃итаттам̣ хӣл̣ана̄ охӣл̣ана̄ охӣл̣итаттам̣ аттун̃н̃а̄ аттаван̃н̃а̄ аттапарибхаво – айам̣ вуччати ‘‘садисасса хӣнохамасмӣти ма̄но’’.

(58) хӣнасса сеййохамасмӣти ма̄но

875. таттха катамо хӣнасса сеййохамасмӣти ма̄но? идхекаччо хӣно хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи сеййам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘хӣнасса сеййохамасмӣти ма̄но’’.

(59) хӣнасса садисохамасмӣти ма̄но

876. таттха катамо хӣнасса садисохамасмӣти ма̄но? идхекаччо хӣно хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи садисам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ма̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘хӣнасса садисохамасмӣти ма̄но’’.

(60) хӣнасса хӣнохамасмӣти ма̄но

877. таттха катамо хӣнасса хӣнохамасмӣти ма̄но? идхекаччо хӣно хоти джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи садисам̣ атта̄нам̣ дахати; со там̣ нисса̄йа ома̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ома̄но оман̃н̃ана̄ оман̃н̃итаттам̣ хӣл̣ана̄ охӣл̣ана̄ охӣл̣итаттам̣ аттун̃н̃а̄ аттаван̃н̃а̄ аттапарибхаво – айам̣ вуччати ‘‘хӣнасса хӣнохамасмӣти ма̄но’’.

(61) ма̄но

878. таттха катамо ма̄но? йо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘ма̄но’’.

(62) атима̄но

879. таттха катамо атима̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ парехи атта̄нам̣ атиман̃н̃ати. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘атима̄но’’.

(63) ма̄на̄тима̄но

880. таттха катамо ма̄на̄тима̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄…пе… ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ пуббака̄лам̣ парехи садисам̣ атта̄нам̣ дахати, апарака̄лам̣ атта̄нам̣ сеййам̣ дахати. йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘ма̄на̄тима̄но’’.

(64) ома̄но

881. таттха катамо ома̄но? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ома̄нам̣ джаппети. йо еварӯпо ома̄но оман̃н̃ана̄ оман̃н̃итаттам̣ хӣл̣ана̄ охӣл̣ана̄ охӣл̣итаттам̣ аттун̃н̃а̄ аттаван̃н̃а̄ аттапарибхаво – айам̣ вуччати ‘‘ома̄но’’.

(65) адхима̄но

882. таттха катамо адхима̄но? аппатте паттасан̃н̃ита̄, акате катасан̃н̃ита̄, анадхигате адхигатасан̃н̃ита̄, асаччхикате саччхикатасан̃н̃ита̄, йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘адхима̄но’’.

(66) асмима̄но

883. таттха катамо асмима̄но? рӯпам̣ асмӣти ма̄но, асмӣти чхандо, асмӣти анусайо, ведана̄…пе… сан̃н̃а̄…пе… сан̇кха̄ра̄…пе… вин̃н̃а̄н̣ам̣ асмӣти ма̄но, асмӣти чхандо, асмӣти анусайо, йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘асмима̄но’’.

(67) миччха̄ма̄но

884. таттха катамо миччха̄ма̄но? идхекаччо па̄пакена ва̄ камма̄йатанена па̄пакена ва̄ сиппа̄йатанена па̄пакена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена па̄пакена ва̄ сутена па̄пакена ва̄ пат̣ибха̄нена па̄пакена ва̄ сӣлена па̄пакена ва̄ ватена па̄пакена ва̄ сӣлаббатена па̄пика̄йа ва̄ дит̣т̣хийа̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ма̄нам̣ джаппети, йо еварӯпо ма̄но ман̃н̃ана̄ ман̃н̃итаттам̣ уннати унна̄мо дхаджо сампагга̄хо кетукамйата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘миччха̄ма̄но’’.

(68) н̃а̄тивитакко

885. таттха катамо н̃а̄тивитакко? н̃а̄таке а̄раббха гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘н̃а̄тивитакко’’.

(69) джанападавитакко

886. таттха катамо джанападавитакко? джанападам̣ а̄раббха гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘джанападавитакко’’.

(70) амаравитакко

887. таттха катамо амаравитакко? дуккарака̄рита̄пат̣исам̣йутто ва̄ дит̣т̣хигатапат̣исам̣йутто ва̄ гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘амаравитакко’’.

(71) пара̄нуддайата̄пат̣исам̣йутто витакко

888. таттха катамо пара̄нуддайата̄пат̣исам̣йутто витакко? идхекаччо гихӣхи сам̣сат̣т̣хо вихарати саханандӣ сахасокӣ, сукхитесу сукхито, дуккхитесу дуккхито, уппаннесу киччакаран̣ӣйесу аттана̄ ва̄ йогам̣ а̄паджджати. йо таттха гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘пара̄нуддайата̄пат̣исам̣йутто витакко’’.

(72) ла̄бха̄дипат̣исам̣йутто витакко

889. таттха катамо ла̄бхасакка̄расилокапат̣исам̣йутто витакко? ла̄бхасакка̄расилокам̣ а̄раббха гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘ла̄бхасакка̄расилокапат̣исам̣йутто витакко’’.

(73) анаван̃н̃аттипат̣исам̣йутто витакко

890. таттха катамо анаван̃н̃аттипат̣исам̣йутто витакко? идхекаччо джа̄тийа̄ ва̄ готтена ва̄ колапуттийена ва̄ ван̣н̣апоккхарата̄йа ва̄ дханена ва̄ аджджхенена ва̄ камма̄йатанена ва̄ сиппа̄йатанена ва̄ виджджа̄т̣т̣ха̄нена ва̄ сутена ва̄ пат̣ибха̄нена ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена ваттхуна̄ ма̄ мам̣ паре аваджа̄ним̣сӯти. йо таттха гехасито такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘анаван̃н̃аттипат̣исам̣йутто витакко’’.

екакам̣.

2. дуканиддесо

(1) кодхо ча упана̄хо ча

891. (ка) таттха катамо кодхо? йо кодхо куджджхана̄ куджджхитаттам̣ досо дуссана̄ дусситаттам̣ бйа̄патти бйа̄паджджана̄ бйа̄паджджитаттам̣ виродхо пат̣ивиродхо чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘кодхо’’.

(кха) таттха катамо упана̄хо? пуббака̄лам̣ кодхо, апарака̄лам̣ упана̄хо. йо еварӯпо упана̄хо упанайхана̄ упанайхитаттам̣ ат̣т̣хапана̄ т̣хапана̄ сан̣т̣хапана̄ анусам̣сандана̄ ануппабандхана̄ дал̣хӣкаммам̣ кодхасса – айам̣ вуччати ‘‘упана̄хо’’.

(2) маккхо ча пал̣а̄со ча

892. (ка) таттха катамо маккхо? йо маккхо маккха̄йана̄ маккха̄йитаттам̣ [маккхийана̄ маккхийитаттам̣ (сӣ. ка.)] нит̣т̣хурийам̣ нит̣т̣хурийакаммам̣ – айам̣ вуччати ‘‘маккхо’’.

(кха) таттха катамо пал̣а̄со? йо пал̣а̄со пал̣а̄са̄йана̄ [пала̄са̄йана̄ пала̄са̄йитаттам̣ (сйа̄.)] пал̣а̄са̄ха̄ро вива̄дат̣т̣ха̄нам̣ йугагга̄хо аппат̣иниссагго – айам̣ вуччати ‘‘пал̣а̄со’’.

(3) исса̄ ча маччхарийан̃ча

893. (ка) таттха катама̄ исса̄? йа̄ парала̄бхасакка̄рагарука̄рама̄нанаванданапӯджана̄су исса̄ исса̄йана̄ исса̄йитаттам̣ усӯйа̄ усӯйана̄ усӯйитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘исса̄’’.

(кха) таттха катамам̣ маччхарийам̣? пан̃ча маччхарийа̄ни – а̄ва̄самаччхарийам̣, куламаччхарийам̣, ла̄бхамаччхарийам̣, ван̣н̣амаччхарийам̣, дхаммамаччхарийам̣. йам̣ еварӯпам̣ маччхерам̣ маччхара̄йана̄ маччхара̄йитаттам̣ вевиччхам̣ кадарийам̣ кат̣укан̃чуката̄ аггахитаттам̣ [паггахитаттам̣ (сӣ. ка.) дха. са. 1127] читтасса – идам̣ вуччати ‘‘маччхарийам̣’’.

(4) ма̄йа̄ ча са̄т̣хеййан̃ча

894. (ка) таттха катама̄ ма̄йа̄? идхекаччо ка̄йена дуччаритам̣ чаритва̄, ва̄ча̄йа дуччаритам̣ чаритва̄, манаса̄ дуччаритам̣ чаритва̄ тасса пат̣иччха̄данахетум̣ па̄пикам̣ иччхам̣ пан̣идахати. ‘‘ма̄ мам̣ джан̃н̃а̄’’ти иччхати. ‘‘ма̄ мам̣ джан̃н̃а̄’’ти сан̇каппети. ‘‘ма̄ мам̣ джан̃н̃а̄’’ти ва̄чам̣ бха̄сати. ‘‘ма̄ мам̣ джан̃н̃а̄’’ти ка̄йена параккамати. йа̄ еварӯпа̄ ма̄йа̄ ма̄йа̄вита̄ ачча̄сара̄ ван̃чана̄ никати викиран̣а̄ парихаран̣а̄ гӯхана̄ паригӯхана̄ чха̄дана̄ пат̣иччха̄дана̄ анутта̄нӣкаммам̣ ана̄викаммам̣ воччха̄дана̄ па̄пакирийа̄ – айам̣ вуччати ‘‘ма̄йа̄’’.

(кха) таттха катамам̣ са̄т̣хеййам̣? идхекаччо сат̣хо хоти парисат̣хо. йам̣ таттха сат̣хам̣ сат̣хата̄ са̄т̣хеййам̣ каккарата̄ каккарийам̣ [каккхал̣ата̄ каккхал̣ийам̣ (сйа̄.)] париккхаттата̄ па̄риккхаттийам̣ – идам̣ вуччати ‘‘са̄т̣хеййам̣’’.

(5) авиджджа̄ ча бхаватан̣ха̄ ча

895. (ка) таттха катама̄ авиджджа̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄’’.

(кха) таттха катама̄ бхаватан̣ха̄? йо бхавесу бхаваччхандо бхавара̄го бхаванандӣ бхаватан̣ха̄ бхавасинехо бхавапарил̣а̄хо бхавамуччха̄ бхаваджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхаватан̣ха̄’’.

(6) бхавадит̣т̣хи ча вибхавадит̣т̣хи ча

896. (ка) таттха катама̄ бхавадит̣т̣хи? ‘‘бхависсати атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘бхавадит̣т̣хи’’.

(кха) таттха катама̄ вибхавадит̣т̣хи? ‘‘на бхависсати атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати вибхавадит̣т̣хи.

(7) сассатадит̣т̣хи ча уччхедадит̣т̣хи ча

897. (ка) таттха катама̄ сассатадит̣т̣хи? ‘‘сассато атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘сассатадит̣т̣хи’’.

(кха) таттха катама̄ уччхедадит̣т̣хи? ‘‘уччхиджджиссати атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘уччхедадит̣т̣хи’’.

(8) антава̄дит̣т̣хи ча анантава̄дит̣т̣хи ча

898. (ка) таттха катама̄ антава̄дит̣т̣хи? ‘‘антава̄ атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘антава̄дит̣т̣хи’’.

(кха) таттха катама̄ анантава̄дит̣т̣хи? ‘‘анантава̄ атта̄ ча локо ча̄’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘анантава̄дит̣т̣хи’’.

(9) пуббанта̄нудит̣т̣хи ча апаранта̄нудит̣т̣хи ча

899. (ка) таттха катама̄ пуббанта̄нудит̣т̣хи? пуббантам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘пуббанта̄нудит̣т̣хи’’.

(кха) таттха катама̄ апаранта̄нудит̣т̣хи? апарантам̣ а̄раббха йа̄ уппаджджати дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘апаранта̄нудит̣т̣хи’’.

(10) ахирикан̃ча аноттаппан̃ча

900. (ка) таттха катамам̣ ахирикам̣? йам̣ на хирӣйати хирийитаббена, на хирӣйати па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ сама̄паттийа̄ – идам̣ вуччати ‘‘ахирикам̣’’.

(кха) таттха катамам̣ аноттаппам̣? йам̣ на оттаппати оттаппитаббена на оттаппати па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ сама̄паттийа̄ – идам̣ вуччати ‘‘аноттаппам̣’’.

(11) довачассата̄ ча па̄памиттата̄ ча

901. (ка) таттха катама̄ довачассата̄? сахадхаммике вуччама̄не довачасса̄йам̣ довачассийам̣ довачассата̄ виппат̣икулагга̄хита̄ випаччанӣкаса̄тата̄ ана̄дарийам̣ ана̄дарата̄ ага̄равата̄ аппатиссавата̄ – айам̣ вуччати ‘‘довачассата̄’’.

(кха) таттха катама̄ па̄памиттата̄? йе те пуггала̄ ассаддха̄ дуссӣла̄ аппассута̄ маччхарино дуппан̃н̃а̄, йа̄ тесам̣ севана̄ нисевана̄ сам̣севана̄ бхаджана̄ самбхаджана̄ бхатти самбхатти сампаван̇ката̄ – айам̣ вуччати ‘‘па̄памиттата̄’’.

(12) анаджджаво ча амаддаво ча

902. (ка) таттха катамо анаджджаво? йо анаджджаво анаджджавата̄ джимхата̄ ван̇ката̄ кут̣илата̄ – айам̣ вуччати ‘‘анаджджаво’’.

(кха) таттха катамо амаддаво? йа̄ амудута̄ амаддавата̄ каккхал̣ийам̣ пха̄русийам̣ каккхал̣ата̄ кат̣хината̄ [катхината̄ (сйа̄. ка.)] уджучиттата̄ амудута̄ – айам̣ вуччати ‘‘амаддаво’’.

(13) аккханти ча асораччан̃ча

903. (ка) таттха катама̄ аккханти? йа̄ аккханти аккхаманата̄ анадхива̄саната̄ чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘аккханти’’.

(кха) таттха катамам̣ асораччам̣? ка̄йико вӣтиккамо ва̄часико вӣтиккамо ка̄йикава̄часико вӣтиккамо – идам̣ вуччати ‘‘асораччам̣’’. саббампи дуссӣлйам̣ асораччам̣.

(14) аса̄кхалйан̃ча аппат̣исантха̄ро ча

904. (ка) таттха катамам̣ аса̄кхалйам̣? йа̄ са̄ ва̄ча̄ кан̣д̣ака̄ каккаса̄ паракат̣ука̄ пара̄бхисаджджанӣ кодхаса̄манта̄ асама̄дхисам̣ваттаника̄ татха̄рӯпим̣ ва̄чам̣ бха̄сита̄ хоти. йа̄ таттха асан̣хава̄чата̄ асакхилава̄чата̄ пхарусава̄чата̄ – идам̣ вуччати ‘‘аса̄кхалйам̣’’.

(кха) таттха катамо аппат̣исантха̄ро [аппат̣исандха̄ро (ка.)]? две пат̣исантха̄ра̄ – а̄мисапат̣исантха̄ро ча дхаммапат̣исантха̄ро ча. идхекаччо аппат̣исантха̄рако хоти а̄мисапат̣исантха̄рена ва̄ дхаммапат̣исантха̄рена ва̄ – айам̣ вуччати ‘‘аппат̣исантха̄ро’’.

(15) индрийесу агуттадва̄рата̄ ча бходжане аматтан̃н̃ута̄ ча

905. (ка) таттха катама̄ индрийесу агуттадва̄рата̄? идхекаччо чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ чаккхундрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати чаккхундрийам̣, чаккхундрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати. сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ маниндрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати маниндрийам̣, маниндрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати. йа̄ имесам̣ чханнам̣ индрийа̄нам̣ агутти агопана̄ ана̄раккхо асам̣варо – айам̣ вуччати ‘‘индрийесу агуттадва̄рата̄’’.

(кха) таттха катама̄ бходжане аматтан̃н̃ута̄? идхекаччо аппат̣исан̇кха̄ айонисо а̄ха̄рам̣ а̄ха̄рети дава̄йа мада̄йа ман̣д̣ана̄йа вибхӯсана̄йа. йа̄ таттха асантут̣т̣хита̄ аматтан̃н̃ута̄ аппат̣исан̇кха̄ бходжане – айам̣ вуччати ‘‘бходжане аматтан̃н̃ута̄.’’

(16) мут̣т̣хассаччан̃ча асампаджан̃н̃ан̃ча

906. (ка) таттха катамам̣ мут̣т̣хассаччам̣? йа̄ ассати анануссати аппат̣иссати ассати ассаран̣ата̄ адха̄ран̣ата̄ пила̄паната̄ саммусаната̄ – идам̣ вуччати ‘‘мут̣т̣хассаччам̣’’.

(кха) таттха катамам̣ асампаджан̃н̃ам̣? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – идам̣ вуччати ‘‘асампаджан̃н̃ам̣’’.

(17) сӣлавипатти ча дит̣т̣хивипатти ча

907. (ка) таттха катама̄ сӣлавипатти? йо ка̄йико вӣтиккамо ва̄часико вӣтиккамо ка̄йикава̄часико вӣтиккамо – айам̣ вуччати ‘‘сӣлавипатти’’. саббампи дуссӣлйам̣ сӣлавипатти.

(кха) таттха катама̄ дит̣т̣хивипатти? ‘‘наттхи диннам̣, наттхи йит̣т̣хам̣…пе… йе иман̃ча локам̣ паран̃ча локам̣ сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ паведентӣ’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘дит̣т̣хивипатти’’. сабба̄пи миччха̄дит̣т̣хи дит̣т̣хивипатти.

(18) аджджхаттасам̣йоджанан̃ча бахиддха̄сам̣йоджанан̃ча

908. (ка) таттха катамам̣ аджджхаттасам̣йоджанам̣? пан̃чорамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни – аджджхаттасам̣йоджанам̣. (кха) пан̃чуддхамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни – бахиддха̄сам̣йоджанам̣.

дукам̣.

3. тиканиддесо

(1) тӣн̣и акусаламӯла̄ни

909. таттха катама̄ни тӣн̣и акусаламӯла̄ни? лобхо, досо, мохо.

(ка) таттха катамо лобхо? йо ра̄го са̄ра̄го анунайо ануродхо нандӣ нандира̄го читтасса са̄ра̄го иччха̄ муччха̄ аджджхоса̄нам̣ гедхо паригедхо сан̇го пан̇ко еджа̄ ма̄йа̄ джаника̄ сан̃джананӣ сиббинӣ джа̄линӣ сарита̄ висаттика̄ сотам̣ висат̣а̄ [висада̄ (сӣ. ка.) дха. са. 1141] а̄йӯханӣ [а̄йӯхинӣ (ка.)] дутийа̄ пан̣идхи бхаванетти ванам̣ ванатхо сантхаво [сандхаво (ка.)] синехо апеккха̄ пат̣ибандху а̄са̄ а̄сӣсана̄ а̄сӣситаттам̣ [а̄сим̣сана̄ а̄сим̣ситаттам̣ (сӣ. сйа̄.)] рӯпа̄са̄ садда̄са̄ гандха̄са̄ раса̄са̄ пхот̣т̣хабба̄са̄ ла̄бха̄са̄ дхана̄са̄ путта̄са̄ джӣвита̄са̄ джаппа̄ абхиджаппа̄ джаппана̄ джаппитаттам̣ лолуппам̣ лолуппа̄йана̄ лолуппа̄йитаттам̣ пуччхан̃джиката̄ са̄дхукамйата̄ адхаммара̄го висамалобхо никанти ника̄мана̄ паттхана̄ пихана̄ сампаттхана̄ ка̄матан̣ха̄ бхаватан̣ха̄ вибхаватан̣ха̄ рӯпатан̣ха̄ арӯпатан̣ха̄ ниродхатан̣ха̄ саддатан̣ха̄ рӯпатан̣ха̄ гандхатан̣ха̄ расатан̣ха̄ пхот̣т̣хаббатан̣ха̄ дхамматан̣ха̄ огхо його гантхо упа̄да̄нам̣ а̄варан̣ам̣ нӣваран̣ам̣ чхаданам̣ бандханам̣ упаккилесо анусайо парийут̣т̣ха̄нам̣ лата̄ вевиччхам̣ дуккхамӯлам̣ дуккханида̄нам̣ дуккхаппабхаво ма̄рапа̄со ма̄рабал̣исам̣ ма̄рависайо тан̣ха̄надӣ тан̣ха̄джа̄лам̣ тан̣ха̄гаддулам̣ тан̣ха̄самуддо абхиджджха̄ лобхо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘лобхо’’.

(кха) таттха катамо досо? ‘‘анаттхам̣ ме ачарӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘анаттхам̣ ме чаратӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘анаттхам̣ ме чариссатӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘пийасса ме мана̄пасса анаттхам̣ ачари’’…пе… анаттхам̣ чарати…пе… ‘‘анаттхам̣ чариссатӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘аппийасса ме амана̄пасса аттхам̣ ачари’’…пе… аттхам̣ чарати…пе… ‘‘аттхам̣ чариссатӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ат̣т̣ха̄не ва̄ пана а̄гха̄то джа̄йати. йо еварӯпо читтасса а̄гха̄то пат̣игха̄то пат̣игхам̣ пат̣ивиродхо копо пакопо сампакопо досо падосо сампадосо читтасса бйа̄патти манопадосо кодхо куджджхана̄ куджджхитаттам̣ досо дуссана̄ дусситаттам̣ бйа̄патти бйа̄паджджана̄ бйа̄паджджитаттам̣ виродхо пат̣ивиродхо чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘досо’’.

(га) таттха катамо мохо? дуккхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа ан̃н̃а̄н̣ам̣, пуббанте ан̃н̃а̄н̣ам̣, апаранте ан̃н̃а̄н̣ам̣, пуббанта̄паранте ан̃н̃а̄н̣ам̣, идаппаччайата̄ пат̣иччасамуппаннесу дхаммесу ан̃н̃а̄н̣ам̣, йам̣ еварӯпам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘мохо’’. има̄ни тӣн̣и акусаламӯла̄ни.

(2) тайо акусалавитакка̄

910. таттха катаме тайо акусалавитакка̄? ка̄мавитакко, бйа̄па̄давитакко, вихим̣са̄витакко.

(ка) таттха катамо ка̄мавитакко? ка̄мапат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘ка̄мавитакко’’.

(кха) таттха катамо бйа̄па̄давитакко? бйа̄па̄дапат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄давитакко’’.

(га) таттха катамо вихим̣са̄витакко? вихим̣са̄пат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘вихим̣са̄витакко’’. име тайо акусалавитакка̄.

(3) тиссо акусаласан̃н̃а̄

911. таттха катама̄ тиссо акусаласан̃н̃а̄? ка̄масан̃н̃а̄, бйа̄па̄дасан̃н̃а̄, вихим̣са̄сан̃н̃а̄.

(ка) таттха катама̄ ка̄масан̃н̃а̄? ка̄мапат̣исам̣йутта̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄масан̃н̃а̄’’.

(кха) таттха катама̄ бйа̄па̄дасан̃н̃а̄? бйа̄па̄дапат̣исам̣йутта̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄дасан̃н̃а̄’’.

(га) таттха катама̄ вихим̣са̄сан̃н̃а̄? вихим̣са̄пат̣исам̣йутта̄ сан̃н̃а̄ сан̃джа̄нана̄ сан̃джа̄нитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘вихим̣са̄сан̃н̃а̄’’. има̄ тиссо акусаласан̃н̃а̄.

(4) тиссо акусаладха̄туйо

912. таттха катама̄ тиссо акусаладха̄туйо? ка̄мадха̄ту, бйа̄па̄дадха̄ту, вихим̣са̄дха̄ту.

таттха катама̄ ка̄мадха̄ту? ка̄мавитакко ка̄мадха̄ту. бйа̄па̄давитакко бйа̄па̄дадха̄ту. вихим̣са̄витакко вихим̣са̄дха̄ту.

(ка) таттха катамо ка̄мавитакко? ка̄мапат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘ка̄мавитакко’’.

(кха) таттха катамо бйа̄па̄давитакко? бйа̄па̄дапат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘бйа̄па̄давитакко’’.

(га) таттха катамо вихим̣са̄витакко? вихим̣са̄пат̣исам̣йутто такко витакко миччха̄сан̇каппо – айам̣ вуччати ‘‘вихим̣са̄витакко’’. има̄ тиссо акусаладха̄туйо.

(5) тӣн̣и дуччарита̄ни

913. таттха катама̄ни тӣн̣и дуччарита̄ни? ка̄йадуччаритам̣, вачӣдуччаритам̣, манодуччаритам̣.

(ка) таттха катамам̣ ка̄йадуччаритам̣? па̄н̣а̄типа̄то, адинна̄да̄нам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ро – идам̣ вуччати ‘‘ка̄йадуччаритам̣’’.

(кха) таттха катамам̣ вачӣдуччаритам̣? муса̄ва̄до, писун̣а̄ ва̄ча̄, пхаруса̄ ва̄ча̄, сампхаппала̄по – идам̣ вуччати ‘‘вачӣдуччаритам̣’’.

(га) таттха катамам̣ манодуччаритам̣? абхиджджха̄, бйа̄па̄до, миччха̄дит̣т̣хи – идам̣ вуччати ‘‘манодуччаритам̣’’.

(ка-га) таттха катамам̣ ка̄йадуччаритам̣? акусалам̣ ка̄йакаммам̣ ка̄йадуччаритам̣, акусалам̣ вачӣкаммам̣ вачӣдуччаритам̣, акусалам̣ манокаммам̣ манодуччаритам̣.

таттха катамам̣ акусалам̣ ка̄йакаммам̣? акусала̄ ка̄йасан̃четана̄ акусалам̣ ка̄йакаммам̣, акусала̄ вачӣсан̃четана̄ акусалам̣ вачӣкаммам̣, акусала̄ маносан̃четана̄ акусалам̣ манокаммам̣. има̄ни тӣн̣и дуччарита̄ни.

(6) тайо а̄сава̄

914. таттха катаме тайо а̄сава̄? ка̄ма̄саво, бхава̄саво, авиджджа̄саво.

(ка) таттха катамо ка̄ма̄саво? йо ка̄месу ка̄маччхандо ка̄мара̄го ка̄манандӣ ка̄матан̣ха̄ ка̄масинехо ка̄мапарил̣а̄хо ка̄мамуччха̄ ка̄маджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄ма̄саво’’.

(кха) таттха катамо бхава̄саво? йо бхавесу бхаваччхандо…пе… бхаваджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхава̄саво’’.

(га) таттха катамо авиджджа̄саво? дуккхе ан̃н̃а̄н̣ам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄саво’’. име тайо а̄сава̄.

(7) тӣн̣и сам̣йоджана̄ни

915. таттха катама̄ни тӣн̣и сам̣йоджана̄ни? сакка̄йадит̣т̣хи, вичикиччха̄, сӣлаббатапара̄ма̄со.

(ка) таттха катама̄ сакка̄йадит̣т̣хи? идха ассутава̄ путхуджджано арийа̄нам̣ адасса̄вӣ арийадхаммасса аковидо арийадхамме авинӣто, саппуриса̄нам̣ адасса̄вӣ саппурисадхаммасса аковидо саппурисадхамме авинӣто – рӯпам̣ аттато саманупассати рӯпавантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ рӯпам̣ рӯпасмим̣ ва̄ атта̄нам̣. веданам̣…пе… сан̃н̃ам̣…пе… сан̇кха̄ре…пе… вин̃н̃а̄н̣ам̣ аттато саманупассати вин̃н̃а̄н̣авантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣асмим̣ ва̄ атта̄нам̣. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘сакка̄йадит̣т̣хи’’.

(кха) таттха катама̄ вичикиччха̄? саттхари кан̇кхати вичикиччхати, дхамме кан̇кхати вичикиччхати, сан̇гхе кан̇кхати вичикиччхати, сиккха̄йа кан̇кхати вичикиччхати, пуббанте кан̇кхати вичикиччхати, апаранте кан̇кхати вичикиччхати, пуббанта̄паранте кан̇кхати вичикиччхати, идаппаччайата̄пат̣иччасамуппаннесу дхаммесу кан̇кхати вичикиччхати. йа̄ еварӯпа̄ кан̇кха̄ кан̇кха̄йана̄ кан̇кха̄йитаттам̣ тхамбхитаттам̣ читтасса мановилекхо – айам̣ вуччати ‘‘вичикиччха̄’’.

(га) таттха катамо сӣлаббатапара̄ма̄со? ‘‘ито бахиддха̄ саман̣абра̄хман̣а̄нам̣ сӣлена суддхи ватена суддхи сӣлаббатена суддхӣ’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘сӣлаббатапара̄ма̄со’’. има̄ни тӣн̣и сам̣йоджана̄ни.

(8) тиссо тан̣ха̄

916. таттха катама̄ тиссо тан̣ха̄? ка̄матан̣ха̄, бхаватан̣ха̄, вибхаватан̣ха̄.

таттха катама̄ бхаватан̣ха̄? бхавадит̣т̣хисахагато ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘бхаватан̣ха̄’’.

таттха катама̄ вибхаватан̣ха̄? уччхедадит̣т̣хисахагато ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘вибхаватан̣ха̄’’. авасеса̄ тан̣ха̄ ка̄матан̣ха̄.

таттха катама̄ ка̄матан̣ха̄? ка̄мадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ка̄матан̣ха̄’’.

( ) [(таттха катама̄ бхаватан̣ха̄)] рӯпадха̄туарӯпадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘бхаватан̣ха̄’’.

( ) [(таттха катама̄ вибхаватан̣ха̄) (?)] уччхедадит̣т̣хисахагато ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘вибхаватан̣ха̄’’. има̄ тиссо тан̣ха̄.

(9) апара̄пи тиссо тан̣ха̄

917. таттха катама̄ апара̄пи тиссо тан̣ха̄? ка̄матан̣ха̄, рӯпатан̣ха̄, арӯпатан̣ха̄.

(ка) таттха катама̄ ка̄матан̣ха̄? ка̄мадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ка̄матан̣ха̄’’.

(кха) таттха катама̄ рӯпатан̣ха̄? рӯпадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘рӯпатан̣ха̄’’.

(га) таттха катама̄ арӯпатан̣ха̄? арӯпадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘арӯпатан̣ха̄’’. има̄ тиссо тан̣ха̄.

(10) апара̄пи тиссо тан̣ха̄

918. таттха катама̄ апара̄пи тиссо тан̣ха̄? рӯпатан̣ха̄, арӯпатан̣ха̄, ниродхатан̣ха̄.

(ка) таттха катама̄ рӯпатан̣ха̄? рӯпадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘рӯпатан̣ха̄’’.

(кха) таттха катама̄ арӯпатан̣ха̄? арӯпадха̄тупат̣исам̣йутто ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘арӯпатан̣ха̄’’.

(га) таттха катама̄ ниродхатан̣ха̄? уччхедадит̣т̣хисахагато ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘ниродхатан̣ха̄’’. има̄ тиссо тан̣ха̄.

(11) тиссо есана̄

919. таттха катама̄ тиссо есана̄? ка̄месана̄, бхавесана̄, брахмачарийесана̄.

(ка) таттха катама̄ ка̄месана̄? йо ка̄месу ка̄маччхандо…пе… ка̄маджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄месана̄’’.

(кха) таттха катама̄ бхавесана̄? йо бхавесу бхаваччхандо…пе… бхаваджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхавесана̄’’.

(га) таттха катама̄ брахмачарийесана̄? ‘‘сассато локо’’ти ва̄, ‘‘асассато локо’’ти – ва̄…пе… ‘‘нева хоти на на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄ йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘брахмачарийесана̄’’.

(ка) таттха катама̄ ка̄месана̄, ка̄мара̄го, тадекат̣т̣хам̣ акусалам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄месана̄’’.

(кха) таттха катама̄ бхавесана̄, бхавара̄го тадекат̣т̣хам̣ акусалам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхавесана̄’’.

(га) таттха катама̄ брахмачарийесана̄, антагга̄хика̄ дит̣т̣хи тадекат̣т̣хам̣ акусалам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣ манокаммам̣ – айам̣ вуччати ‘‘брахмачарийесана̄’’. има̄ тиссо есана̄.

(12) тиссо видха̄

920. таттха катама̄ тиссо видха̄? ‘‘сеййохамасмӣ’’ти видха̄, ‘‘садисохамасмӣ’’ти видха̄, ‘‘хӣнохамасмӣ’’ти видха̄ – има̄ тиссо видха̄.

(13) тӣн̣и бхайа̄ни

921. таттха катама̄ни тӣн̣и бхайа̄ни? джа̄тибхайам̣, джара̄бхайам̣, маран̣абхайам̣.

(ка) таттха катамам̣ джа̄тибхайам̣? джа̄тим̣ пат̣ичча бхайам̣ бхайа̄накам̣ чхамбхитаттам̣ ломахам̣со четасо утра̄со – идам̣ вуччати ‘‘джа̄тибхайам̣’’.

(кха) таттха катамам̣ джара̄бхайам̣? джарам̣ пат̣ичча бхайам̣ бхайа̄накам̣ чхамбхитаттам̣ ломахам̣со четасо утра̄со – идам̣ вуччати ‘‘джара̄бхайам̣’’.

(га) таттха катамам̣ маран̣абхайам̣? маран̣ам̣ пат̣ичча бхайам̣ бхайа̄накам̣ чхамбхитаттам̣ ломахам̣со четасо утра̄со – идам̣ вуччати ‘‘маран̣абхайам̣’’. има̄ни тӣн̣и бхайа̄ни.

(14) тӣн̣и тама̄ни

922. таттха катама̄ни тӣн̣и тама̄ни? атӣтам̣ ва̄ аддха̄нам̣ а̄раббха кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, ана̄гатам̣ ва̄ аддха̄нам̣ а̄раббха кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, етарахи ва̄ паччуппаннам̣ аддха̄нам̣ а̄раббха кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати – има̄ни тӣн̣и тама̄ни.

(15) тӣн̣и титтха̄йатана̄ни

923. таттха катама̄ни тӣн̣и титтха̄йатана̄ни? идхекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хӣ – ‘‘йам̣ кин̃ча̄йам̣ пурисапуггало пат̣исам̣ведети сукхам̣ ва̄ дуккхам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ ва̄, саббам̣ там̣ пуббе катахетӯ’’ти; идха панекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хӣ – ‘‘йам̣ кин̃ча̄йам̣ пурисапуггало пат̣исам̣ведети сукхам̣ ва̄ дуккхам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ ва̄, саббам̣ там̣ иссаранимма̄нахетӯ’’ти; идха панекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хӣ – ‘‘йам̣ кин̃ча̄йам̣ пурисапуггало пат̣исам̣ведети сукхам̣ ва̄ дуккхам̣ ва̄ адуккхамасукхам̣ ва̄, саббам̣ там̣ ахету аппаччайа̄’’ти – има̄ни тӣн̣и титтха̄йатана̄ни.

(16) тайо кин̃чана̄

924. таттха катаме тайо кин̃чана̄ [катама̄ни тӣн̣и кин̃чана̄ни (?) дӣ. ни. 3.305]? ра̄го кин̃чанам̣, досо кин̃чанам̣, мохо кин̃чанам̣ – име тайо кин̃чана̄.

(17) тӣн̣и ан̇ган̣а̄ни

таттха катама̄ни тӣн̣и ан̇ган̣а̄ни? ра̄го ан̇ган̣ам̣, досо ан̇ган̣ам̣, мохо ан̇ган̣ам̣ – има̄ни тӣн̣и ан̇ган̣а̄ни.

(18) тӣн̣и мала̄ни

таттха катама̄ни тӣн̣и мала̄ни? ра̄го малам̣, досо малам̣, мохо малам̣ – има̄ни тӣн̣и мала̄ни.

(19) тӣн̣и висама̄ни

таттха катама̄ни тӣн̣и висама̄ни? ра̄го висамам̣, досо висамам̣, мохо висамам̣ – има̄ни тӣн̣и висама̄ни.

(20) апара̄нипи тӣн̣и висама̄ни

таттха катама̄ни апара̄нипи тӣн̣и висама̄ни? ка̄йависамам̣, вачӣвисамам̣, мановисамам̣ – има̄ни тӣн̣и висама̄ни.

(21) тайо аггӣ

таттха катаме тайо аггӣ? ра̄гагги, досагги, мохагги – име тайо аггӣ.

(22) тайо каса̄ва̄

таттха катаме тайо каса̄ва̄? ра̄гакаса̄во, досакаса̄во, мохакаса̄во – име тайо каса̄ва̄.

(23) апарепи тайо каса̄ва̄

таттха катаме апарепи тайо каса̄ва̄? ка̄йакаса̄во, вачӣкаса̄во, манокаса̄во – име тайо каса̄ва̄.

(24. ка) асса̄дадит̣т̣хи

925. таттха катама̄ асса̄дадит̣т̣хи? идхекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хӣ – ‘‘наттхи ка̄месу досо’’ти. со ка̄месу па̄табйатам̣ а̄паджджати. айам̣ вуччати ‘‘асса̄дадит̣т̣хи’’.

(кха) атта̄нудит̣т̣хи

таттха катама̄ атта̄нудит̣т̣хи? идха ассутава̄ путхуджджано арийа̄нам̣ адасса̄вӣ арийадхаммасса аковидо арийадхамме авинӣто, саппуриса̄нам̣ адасса̄вӣ саппурисадхаммасса аковидо саппурисадхамме авинӣто – рӯпам̣ аттато саманупассати рӯпавантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ рӯпам̣ рӯпасмим̣ ва̄ атта̄нам̣. веданам̣…пе… сан̃н̃ам̣…пе… сан̇кха̄ре…пе… вин̃н̃а̄н̣ам̣ аттато саманупассати вин̃н̃а̄н̣авантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣асмим̣ ва̄ атта̄нам̣. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘атта̄нудит̣т̣хи’’.

(га) миччха̄дит̣т̣хи

таттха катама̄ миччха̄дит̣т̣хи? ‘‘наттхи диннам̣, наттхи йит̣т̣хам̣…пе… йе иман̃ча локам̣ паран̃ча локам̣ сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ паведентӣ’’ти – йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘миччха̄дит̣т̣хи’’. сассатадит̣т̣хи асса̄дадит̣т̣хи, сакка̄йадит̣т̣хи атта̄нудит̣т̣хи, уччхедадит̣т̣хи миччха̄дит̣т̣хи.

(25. ка) арати

926. таттха катама̄ арати? пантесу ва̄ сена̄санесу ан̃н̃атаран̃н̃атаресу ва̄ адхикусалесу дхаммесу арати аратита̄ анабхирати анабхираман̣а̄ уккан̣т̣хита̄ паритассита̄ – айам̣ вуччати ‘‘арати’’.

(кха) вихеса̄

таттха катама̄ вихеса̄? идхекаччо па̄н̣ина̄ ва̄ лед̣д̣уна̄ ва̄ дан̣д̣ена ва̄ саттхена ва̄ раджджуйа̄ ва̄ ан̃н̃атаран̃н̃атарена сатте вихет̣хети, йа̄ еварӯпа̄ хет̣хана̄ вихет̣хана̄ хим̣сана̄ вихим̣сана̄ росана̄ виросана̄ парӯпагха̄то – айам̣ вуччати ‘‘вихеса̄’’.

(га) адхаммачарийа̄

таттха катама̄ адхаммачарийа̄? ка̄йена адхаммачарийа̄висамачарийа̄, ва̄ча̄йа адхаммачарийа̄висамачарийа̄, манаса̄ адхаммачарийа̄висамачарийа̄ – айам̣ вуччати ‘‘адхаммачарийа̄’’.

(26. ка) довачассата̄

927. таттха катама̄ довачассата̄? сахадхаммике вуччама̄не довачасса̄йам̣ довачассийам̣ довачассата̄ виппат̣икулагга̄хита̄ випаччанӣкаса̄тата̄ ана̄дарийам̣ ана̄дарата̄ ага̄равата̄ аппатиссавата̄ – айам̣ вуччати ‘‘довачассата̄’’.

(кха) па̄памиттата̄

таттха катама̄ па̄памиттата̄? йе те пуггала̄ ассаддха̄ дуссӣла̄ аппассута̄ маччхарино дуппан̃н̃а̄, йа̄ тесам̣ севана̄ нисевана̄ сам̣севана̄ бхаджана̄ самбхаджана̄ бхатти самбхатти там̣сампаван̇ката̄ – айам̣ вуччати ‘‘па̄памиттата̄’’.

(га) на̄наттасан̃н̃а̄

таттха катама̄ на̄наттасан̃н̃а̄? ка̄масан̃н̃а̄, бйа̄па̄дасан̃н̃а̄, вихим̣са̄сан̃н̃а̄ – айам̣ вуччати ‘‘на̄наттасан̃н̃а̄’’. сабба̄пи акусала̄ сан̃н̃а̄ на̄наттасан̃н̃а̄.

(27. ка) уддхаччам̣

928. таттха катамам̣ уддхаччам̣? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхантаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘уддхаччам̣’’.

(кха) косаджджам̣

таттха катамам̣ косаджджам̣? ка̄йадуччарите ва̄ вачӣдуччарите ва̄ манодуччарите ва̄ пан̃часу ва̄ ка̄магун̣есу читтасса воссагго воссагга̄нуппада̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄йа асаккаччакирийата̄ аса̄таччакирийата̄ анат̣т̣хитакирийата̄ олӣнавуттита̄ никкхиттачхандата̄ никкхиттадхурата̄ ана̄севана̄ абха̄вана̄ абахулӣкаммам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣ анануйого пама̄до – идам̣ вуччати ‘‘косаджджам̣’’.

(га) пама̄до

таттха катамо пама̄до? ка̄йадуччарите ва̄ вачӣдуччарите ва̄ манодуччарите ва̄ пан̃часу ва̄ ка̄магун̣есу читтасса воссагго воссагга̄нуппада̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄йа асаккаччакирийата̄ аса̄таччакирийата̄ анат̣т̣хитакирийата̄ олӣнавуттита̄ никкхиттачхандата̄ никкхиттадхурата̄ ана̄севана̄ абха̄вана̄ абахулӣкаммам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣ анануйого пама̄до, йо еварӯпо пама̄до памаджджана̄ памаджджитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘пама̄до’’.

(28. ка) асантут̣т̣хита̄

929. таттха катама̄ асантут̣т̣хита̄? итарӣтарачӣварапин̣д̣апа̄тасена̄санагила̄напаччайабхесаджджапариккха̄рехи пан̃чахи ва̄ ка̄магун̣ехи асантут̣т̣хасса бхиййокамйата̄, йа̄ еварӯпа̄ иччха̄ иччха̄гата̄ асантут̣т̣хита̄ ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘асантут̣т̣хита̄’’.

(кха) асампаджан̃н̃ата̄

таттха катама̄ асампаджан̃н̃ата̄? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘асампаджан̃н̃ата̄’’.

(га) махиччхата̄

таттха катама̄ махиччхата̄? итарӣтарачӣварапин̣д̣апа̄тасена̄санагила̄напаччайабхесаджджапариккха̄рехи пан̃чахи ва̄ ка̄магун̣ехи асантут̣т̣хасса бхиййокамйата̄, йа̄ еварӯпа̄ иччха̄ иччха̄гата̄ махиччхата̄ ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – айам̣ вуччати ‘‘махиччхата̄’’.

(29. ка) ахирикам̣

930. таттха катамам̣ ахирикам̣? йам̣ на хирӣйати хирӣйитаббена, на хирӣйати па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ сама̄паттийа̄ – идам̣ вуччати ‘‘ахирикам̣’’.

(кха) аноттаппам̣

таттха катамам̣ аноттаппам̣? йам̣ на оттаппати оттаппитаббена, на оттаппати па̄пака̄нам̣ акусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ сама̄паттийа̄ – идам̣ вуччати ‘‘аноттаппам̣’’.

(га) пама̄до

таттха катамо пама̄до? ка̄йадуччарите ва̄ вачӣдуччарите ва̄ манодуччарите ва̄ пан̃часу ва̄ ка̄магун̣есу читтасса воссагго воссагга̄нуппада̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ бха̄вана̄йа асаккаччакирийата̄ аса̄таччакирийата̄ анат̣т̣хитакирийата̄ олӣнавуттита̄ никкхиттачхандата̄ никкхиттадхурата̄ ана̄севана̄ абха̄вана̄ абахулӣкаммам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣ анануйого пама̄до, йо еварӯпо пама̄до памаджджана̄ памаджджитаттам̣ – айам̣ вуччати ‘‘пама̄до’’.

(30. ка) ана̄дарийам̣

931. таттха катамам̣ ана̄дарийам̣? йам̣ ана̄дарийам̣ ана̄дарата̄ ага̄равата̄ аппатиссавата̄ анадда̄ анадда̄йана̄ анадда̄йитаттам̣ [ана̄да̄ ана̄да̄йана̄ ана̄да̄йитаттам̣ (сйа̄.)] асӣлйам̣ ачиттӣка̄ро – идам̣ вуччати ‘‘ана̄дарийам̣’’.

(кха) довачассата̄

таттха катама̄ довачассата̄? сахадхаммике вуччама̄не довачасса̄йам̣ довачассийам̣ довачассата̄ виппат̣икулагга̄хита̄ випаччанӣкаса̄тата̄ ана̄дарийам̣ ана̄дарата̄ ага̄равата̄ аппатиссавата̄ – айам̣ вуччати ‘‘довачассата̄’’.

(га) па̄памиттата̄

таттха катама̄ па̄памиттата̄? йе те пуггала̄ ассаддха̄ дуссӣла̄ аппассута̄ маччхарино дуппан̃н̃а̄, йа̄ тесам̣ севана̄ нисевана̄ сам̣севана̄ пат̣исевана̄ бхаджана̄ самбхаджана̄ бхатти самбхатти там̣сампаван̇ката̄ – айам̣ вуччати ‘‘па̄памиттата̄’’.

(31. ка) ассаддхийам̣

932. таттха катамам̣ ассаддхийам̣? идхекаччо ассаддхо хоти, на саддахати буддхам̣ ва̄ дхаммам̣ ва̄ сан̇гхам̣ ва̄, йам̣ еварӯпам̣ ассаддхийам̣ ассаддахана̄ анокаппана̄ анабхиппаса̄до – идам̣ вуччати ‘‘ассаддхийам̣’’.

(кха) авадан̃н̃ута̄

таттха катама̄ авадан̃н̃ута̄? пан̃ча маччхарийа̄ни – а̄ва̄самаччхарийам̣, куламаччхарийам̣, ла̄бхамаччхарийам̣, ван̣н̣амаччхарийам̣, дхаммамаччхарийам̣. йам̣ еварӯпам̣ маччхерам̣ маччхара̄йана̄ маччхара̄йитаттам̣ вевиччхам̣ кадарийам̣ кат̣укан̃чуката̄ аггахитаттам̣ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘авадан̃н̃ута̄’’.

(га) косаджджам̣

таттха катамам̣ косаджджам̣? ка̄йадуччарите ва̄ вачӣдуччарите ва̄ манодуччарите ва̄ пан̃часу ва̄ ка̄магун̣есу читтасса воссагго, воссагга̄нуппада̄нам̣ кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣, бха̄вана̄йа асаккаччакирийата̄ аса̄таччакирийата̄ анат̣т̣хитакирийата̄ олӣнавуттита̄ никкхиттачхандата̄ никкхиттадхурата̄ ана̄севана̄ абха̄вана̄ абахулӣкаммам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣ анануйого пама̄до – идам̣ вуччати ‘‘косаджджам̣’’.

(32. ка) уддхаччам̣

933. таттха катамам̣ уддхаччам̣? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхавантаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘уддхаччам̣’’.

(кха) асам̣варо

таттха катамо асам̣варо? идхекаччо чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ чаккхундрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати чаккхундрийам̣, чаккхундрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати. сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа нимиттагга̄хӣ хоти анубйан̃джанагга̄хӣ. йатва̄дхикаран̣аменам̣ маниндрийам̣ асам̣вутам̣ вихарантам̣ абхиджджха̄доманасса̄ па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ анва̄ссавеййум̣, тасса сам̣вара̄йа на пат̣ипаджджати, на раккхати маниндрийам̣, маниндрийе на сам̣варам̣ а̄паджджати – айам̣ вуччати ‘‘асам̣варо’’.

(га) дуссӣлйам̣

таттха катамам̣ дуссӣлйам̣? ка̄йико вӣтиккамо, ва̄часико вӣтиккамо, ка̄йикава̄часико вӣтиккамо – идам̣ вуччати ‘‘дуссӣлйам̣’’.

(33. ка) арийа̄нам̣ адассанакамйата̄

934. таттха катама̄ арийа̄нам̣ адассанакамйата̄? таттха катаме арийа̄? арийа̄ вуччанти буддха̄ ча буддхаса̄вака̄ ча. йа̄ имесам̣ арийа̄нам̣ адассанакамйата̄ адат̣т̣хукамйата̄ асаметукамйата̄ асама̄гантукамйата̄ – айам̣ вуччати ‘‘арийа̄нам̣ адассанакамйата̄’’.

(кха) саддхаммам̣ асотукамйата̄

таттха катама̄ саддхаммам̣ асотукамйата̄? таттха катамо саддхаммо? чатта̄ро сатипат̣т̣ха̄на̄, чатта̄ро саммаппадха̄на̄, чатта̄ро иддхипа̄да̄, пан̃чиндрийа̄ни, пан̃ча бала̄ни, сатта боджджхан̇га̄, арийо ат̣т̣хан̇гико магго – айам̣ вуччати ‘‘саддхаммо’’. йа̄ имасса саддхаммасса асотукамйата̄ асаванакамйата̄ ануггахетукамйата̄ адха̄ретукамйата̄ – айам̣ вуччати ‘‘саддхаммам̣ асотукамйата̄’’.

(га) упа̄рамбхачиттата̄

таттха катама̄ упа̄рамбхачиттата̄? таттха катамо упа̄рамбхо? йо упа̄рамбхо анупа̄рамбхо упа̄рамбхана̄ анупа̄рамбхана̄ анупа̄рамбхитаттам̣ ун̃н̃а̄ аван̃н̃а̄ парибхаво рандхагавесита̄ – айам̣ вуччати ‘‘упа̄рамбхачиттата̄’’.

(34. ка) мут̣т̣хассаччам̣

935. таттха катамам̣ мут̣т̣хассаччам̣? йа̄ ассати анануссати аппат̣иссати ассати ассаран̣ата̄ адха̄ран̣ата̄ пила̄паната̄ саммусаната̄ – идам̣ вуччати ‘‘мут̣т̣хассаччам̣’’.

(кха) асампаджан̃н̃ам̣

таттха катамам̣ асампаджан̃н̃ам̣? йам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣ …пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – идам̣ вуччати ‘‘асампаджан̃н̃ам̣’’.

(га) четасо виккхепо

таттха катамо четасо виккхепо? йам̣ читтасса уддхаччам̣ авӯпасамо четасо виккхепо бхантаттам̣ читтасса – айам̣ вуччати ‘‘четасо виккхепо’’.

(35. ка) айонисо манасика̄ро

936. таттха катамо айонисо манасика̄ро? аничче ‘‘ничча’’нти айонисо манасика̄ро, дуккхе ‘‘сукха’’нти айонисо манасика̄ро, анаттани ‘‘атта̄’’ти айонисо манасика̄ро, асубхе ‘‘субха’’нти айонисо манасика̄ро, саччавиппат̣икулена ва̄ читтасса а̄ват̣т̣ана̄ ана̄ват̣т̣ана̄ а̄бхого саманна̄ха̄ро манасика̄ро – айам̣ вуччати ‘‘айонисо манасика̄ро’’.

(кха) куммаггасевана̄

таттха катама̄ куммаггасевана̄? таттха катамо куммагго? миччха̄дит̣т̣хи, миччха̄сан̇каппо, миччха̄ва̄ча̄, миччха̄камманто, миччха̄а̄джӣво, миччха̄ва̄йа̄мо, миччха̄сати, миччха̄сама̄дхи – айам̣ вуччати ‘‘куммагго’’. йа̄ имасса куммаггасса севана̄ нисевана̄ сам̣севана̄ бхаджана̄ самбхаджана̄ бхатти самбхатти там̣сампаван̇ката̄ – айам̣ вуччати ‘‘куммаггасевана̄’’.

(га) четасо ча лӣнаттам̣

таттха катамам̣ четасо ча лӣнаттам̣? йа̄ читтасса акалйата̄ акамман̃н̃ата̄ олӣйана̄ саллӣйана̄ лӣнам̣ лӣйана̄ лӣйитаттам̣ тхинам̣ тхийана̄ тхийитаттам̣ читтасса – идам̣ вуччати ‘‘четасо ча лӣнаттам̣’’.

тикам̣.

4. чатукканиддесо

(1) чатта̄ро а̄сава̄

937. таттха катаме чатта̄ро а̄сава̄? ка̄ма̄саво, бхава̄саво, дит̣т̣ха̄саво, авиджджа̄саво.

(ка) ка̄ма̄саво

таттха катамо ка̄ма̄саво? йо ка̄месу ка̄маччхандо ка̄мара̄го ка̄манандӣ ка̄матан̣ха̄ ка̄масинехо ка̄мапарил̣а̄хо ка̄мамуччха̄ ка̄маджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘ка̄ма̄саво’’.

(кха) бхава̄саво

таттха катамо бхава̄саво? йо бхавесу бхаваччхандо…пе… бхаваджджхоса̄нам̣ – айам̣ вуччати ‘‘бхава̄саво’’.

(га) дит̣т̣ха̄саво

таттха катамо дит̣т̣ха̄саво? ‘‘сассато локо’’ти ва̄, ‘‘асассато локо’’ти ва̄, ‘‘антава̄ локо’’ти ва̄, ‘‘анантава̄ локо’’ти ва̄, ‘‘там̣ джӣвам̣ там̣ сарӣра’’нти ва̄, ‘‘ан̃н̃ам̣ джӣвам̣ ан̃н̃ам̣ сарӣра’’нти ва̄, ‘‘хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ‘‘на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ‘‘хоти ча на ча хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄, ‘‘нева хоти на на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄’’ти ва̄. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – айам̣ вуччати ‘‘дит̣т̣ха̄саво’’. сабба̄пи миччха̄дит̣т̣хи дит̣т̣ха̄саво.

(гха) авиджджа̄саво

таттха катамо авиджджа̄саво? дуккхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккхасамудайе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхе ан̃н̃а̄н̣ам̣, дуккханиродхага̄минийа̄ пат̣ипада̄йа ан̃н̃а̄н̣ам̣, пуббанте ан̃н̃а̄н̣ам̣, апаранте ан̃н̃а̄н̣ам̣, пуббанта̄паранте ан̃н̃а̄н̣ам̣, идаппаччайата̄ пат̣иччасамуппаннесу дхаммесу ан̃н̃а̄н̣ам̣. йам̣ еварӯпам̣ ан̃н̃а̄н̣ам̣ адассанам̣…пе… авиджджа̄лан̇гӣ мохо акусаламӯлам̣ – айам̣ вуччати ‘‘авиджджа̄саво’’. име чатта̄ро а̄сава̄.

(2-5) чатта̄ро гантха̄дӣ

938. таттха катаме чатта̄ро гантха̄ …пе… чатта̄ро огха̄…пе… чатта̄ро йога̄…пе… чатта̄ри упа̄да̄на̄ни? ка̄мупа̄да̄нам̣, дит̣т̣хупа̄да̄нам̣, сӣлаббатупа̄да̄нам̣, аттава̄дупа̄да̄нам̣.

(ка) ка̄мупа̄да̄нам̣

таттха катамам̣ ка̄мупа̄да̄нам̣? йо ка̄месу ка̄маччхандо…пе… ка̄маджджхоса̄нам̣ – идам̣ вуччати ‘‘ка̄мупа̄да̄нам̣’’.

(кха) дит̣т̣хупа̄да̄нам̣

таттха катамам̣ дит̣т̣хупа̄да̄нам̣? ‘‘наттхи диннам̣, наттхи йит̣т̣хам̣…пе… йе иман̃ча локам̣ паран̃ча локам̣ сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ паведентӣ’’ти. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘дит̣т̣хупа̄да̄нам̣’’. т̣хапетва̄ сӣлаббатупа̄да̄нан̃ча аттава̄дупа̄да̄нан̃ча сабба̄пи миччха̄дит̣т̣хи дит̣т̣хупа̄да̄нам̣.

(га) сӣлаббатупа̄да̄нам̣

таттха катамам̣ сӣлаббатупа̄да̄нам̣? ито бахиддха̄ саман̣абра̄хман̣а̄нам̣ сӣлена суддхи ватена суддхи сӣлаббатена суддхӣти. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘сӣлаббатупа̄да̄нам̣’’.

(гха) аттава̄дупа̄да̄нам̣

таттха катамам̣ аттава̄дупа̄да̄нам̣? идха ассутава̄ путхуджджано арийа̄нам̣ адасса̄вӣ арийадхаммасса аковидо арийадхамме авинӣто, саппуриса̄нам̣ адасса̄вӣ саппурисадхаммасса аковидо саппурисадхамме авинӣто – рӯпам̣ аттато саманупассати рӯпавантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ рӯпам̣ рӯпасмим̣ ва̄ атта̄нам̣. веданам̣…пе… сан̃н̃ам̣…пе… сан̇кха̄ре…пе… вин̃н̃а̄н̣ам̣ аттато саманупассати вин̃н̃а̄н̣авантам̣ ва̄ атта̄нам̣ аттани ва̄ вин̃н̃а̄н̣ам̣ вин̃н̃а̄н̣асмим̣ ва̄ атта̄нам̣. йа̄ еварӯпа̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хигатам̣…пе… випарийа̄сагга̄хо – идам̣ вуччати ‘‘аттава̄дупа̄да̄нам̣’’. има̄ни чатта̄ри упа̄да̄на̄ни.

(6) чатта̄ро тан̣хуппа̄да̄

939. таттха катаме чатта̄ро тан̣хуппа̄да̄? чӣварахету ва̄ бхиккхуно тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, пин̣д̣апа̄тахету ва̄ бхиккхуно тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, сена̄санахету ва̄ бхиккхуно тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати, итибхава̄бхавахету ва̄ бхиккхуно тан̣ха̄ уппаджджама̄на̄ уппаджджати – име чатта̄ро тан̣хуппа̄да̄.

(7) чатта̄ри агатигамана̄ни

таттха катама̄ни чатта̄ри агатигамана̄ни? чханда̄гатим̣ гаччхати, доса̄гатим̣ гаччхати, моха̄гатим̣ гаччхати, бхайа̄гатим̣ гаччхати. йа̄ еварӯпа̄ агати агатигаманам̣ чхандагаманам̣ ваггагаманам̣ ва̄ригаманам̣ – има̄ни чатта̄ри агатигамана̄ни.

(8) чатта̄ро випарийа̄са̄

таттха катаме чатта̄ро випарийа̄са̄? аничче ‘‘ничча’’нти сан̃н̃а̄випарийа̄со читтавипарийа̄со дит̣т̣хивипарийа̄со, дуккхе ‘‘сукха’’нти сан̃н̃а̄випарийа̄со читтавипарийа̄со дит̣т̣хивипарийа̄со, анаттани ‘‘атта̄’’ти сан̃н̃а̄випарийа̄со читтавипарийа̄со дит̣т̣хивипарийа̄со, асубхе ‘‘субха’’нти сан̃н̃а̄випарийа̄со читтавипарийа̄со дит̣т̣хивипарийа̄со – име чатта̄ро випарийа̄са̄.

(9) чатта̄ро анарийавоха̄ра̄

таттха катаме чатта̄ро анарийавоха̄ра̄? адит̣т̣хе дит̣т̣хава̄дита̄, ассуте сутава̄дита̄, амуте мутава̄дита̄, авин̃н̃а̄те вин̃н̃а̄тава̄дита̄ – име чатта̄ро анарийавоха̄ра̄.

(10) апарепи чатта̄ро анарийавоха̄ра̄

таттха катаме апарепи чатта̄ро анарийавоха̄ра̄? дит̣т̣хе адит̣т̣хава̄дита̄, суте ассутава̄дита̄, муте амутава̄дита̄, вин̃н̃а̄те авин̃н̃а̄тава̄дита̄ – име чатта̄ро анарийавоха̄ра̄.

(11) чатта̄ри дуччарита̄ни

таттха катама̄ни чатта̄ри дуччарита̄ни? па̄н̣а̄типа̄то, адинна̄да̄нам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ро, муса̄ва̄до – има̄ни чатта̄ри дуччарита̄ни.

(12) апара̄нипи чатта̄ри дуччарита̄ни

таттха катама̄ни апара̄нипи чатта̄ри дуччарита̄ни? муса̄ва̄до, писун̣а̄ ва̄ча̄, пхаруса̄ ва̄ча̄, сампхаппала̄по – има̄ни чатта̄ри дуччарита̄ни.

(13) чатта̄ри бхайа̄ни

таттха катама̄ни чатта̄ри бхайа̄ни? джа̄тибхайам̣, джара̄бхайам̣, бйа̄дхибхайам̣, маран̣абхайам̣ – има̄ни чатта̄ри бхайа̄ни.

(14) апара̄нипи чатта̄ри бхайа̄ни

таттха катама̄ни апара̄нипи чатта̄ри бхайа̄ни? ра̄джабхайам̣, чорабхайам̣, аггибхайам̣, удакабхайам̣ – има̄ни чатта̄ри бхайа̄ни.

таттха катама̄ни апара̄нипи чатта̄ри бхайа̄ни? ӯмибхайам̣, кумбхӣлабхайам̣ [кумбхӣрабхайам̣, кумбхӣл̣абхайам̣ (?) (кумбха + ӣра + а = бхайа)], а̄ват̣т̣абхайам̣, сусука̄бхайам̣ – има̄ни чатта̄ри бхайа̄ни.

таттха катама̄ни апара̄нипи чатта̄ри бхайа̄ни? атта̄нува̄дабхайам̣, пара̄нува̄дабхайам̣, дан̣д̣абхайам̣, дуггатибхайам̣ – има̄ни чатта̄ри бхайа̄ни.

(15) чатассо дит̣т̣хийо

таттха катама̄ чатассо дит̣т̣хийо? ‘‘сайан̇катам̣ сукхадуккха’’нти саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘паран̇катам̣ сукхадуккха’’нти саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘сайан̇катан̃ча паран̇катан̃ча сукхадуккха’’нти саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘асайан̇ка̄рам̣ апаран̇ка̄рам̣ адхиччасамуппаннам̣ сукхадуккха’’нти саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати – има̄ чатассо дит̣т̣хийо.

чатуккам̣.

5. пан̃чаканиддесо

(1) пан̃чорамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни

940. таттха катама̄ни пан̃чорамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни? сакка̄йадит̣т̣хи, вичикиччха̄, сӣлаббатапара̄ма̄со, ка̄маччхандо, бйа̄па̄до – има̄ни пан̃чорамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни.

(2) пан̃чуддхамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни

таттха катама̄ни пан̃чуддхамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни? рӯпара̄го, арӯпара̄го, ма̄но, уддхаччам̣, авиджджа̄ – има̄ни пан̃чуддхамбха̄гийа̄ни сам̣йоджана̄ни.

(3) пан̃ча маччхарийа̄ни

таттха катама̄ни пан̃ча маччхарийа̄ни? а̄ва̄самаччхарийам̣, куламаччхарийам̣, ла̄бхамаччхарийам̣, ван̣н̣амаччхарийам̣, дхаммамаччхарийам̣ – има̄ни пан̃ча маччхарийа̄ни.

(4) пан̃ча сан̇га̄

таттха катаме пан̃ча сан̇га̄? ра̄гасан̇го, досасан̇го, мохасан̇го, ма̄насан̇го, дит̣т̣хисан̇го – име пан̃ча сан̇га̄.

(5) пан̃ча салла̄

таттха катаме пан̃ча салла̄? ра̄гасаллам̣, досасаллам̣, мохасаллам̣, ма̄насаллам̣, дит̣т̣хисаллам̣ – име пан̃ча салла̄.

(6) пан̃ча четокхила̄

941. таттха катаме пан̃ча четокхила̄? саттхари кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, дхамме кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, сан̇гхе кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, сиккха̄йа кан̇кхати вичикиччхати на̄дхимуччати на сампасӣдати, сабрахмача̄рӣсу купито хоти анаттамано а̄хатачитто кхиладжа̄то – име пан̃ча четокхила̄.

(7) пан̃ча четасо винибандха̄

таттха катаме пан̃ча четасо винибандха̄? ка̄ме авӣтара̄го хоти авигатаччхандо авигатапемо авигатапипа̄со авигатапарил̣а̄хо авигататан̣хо; ка̄йе авӣтара̄го хоти… рӯпе авӣтара̄го хоти… йа̄вадаттхам̣ удара̄вадехакам̣ бхун̃джитва̄ сеййасукхам̣ пассасукхам̣ миддхасукхам̣ ануйутто вихарати; ан̃н̃атарам̣ деваника̄йам̣ пан̣идха̄йа брахмачарийам̣ чарати – ‘‘имина̄хам̣ сӣлена ва̄ ватена ва̄ тапена ва̄ брахмачарийена ва̄ дево ва̄ бхависса̄ми деван̃н̃атаро ва̄’’ти – име пан̃ча четасовинибандха̄.

(8) пан̃ча нӣваран̣а̄ни

таттха катама̄ни пан̃ча нӣваран̣а̄ни? ка̄маччханданӣваран̣ам̣, бйа̄па̄данӣваран̣ам̣, тхинамиддханӣваран̣ам̣, уддхаччакуккуччанӣваран̣ам̣, вичикиччха̄нӣваран̣ам̣ – има̄ни пан̃ча нӣваран̣а̄ни.

(9) пан̃ча камма̄ни а̄нантарика̄ни

таттха катама̄ни пан̃ча камма̄ни а̄нантарика̄ни? ма̄та̄ джӣвита̄ воропита̄ хоти, пита̄ джӣвита̄ воропито хоти, араханто джӣвита̄ воропито хоти, дут̣т̣хена читтена татха̄гатасса лохитам̣ уппа̄дитам̣ хоти, сан̇гхо бхинно хоти – има̄ни пан̃ча камма̄ни а̄нантарика̄ни.

(10) пан̃ча дит̣т̣хийо

таттха катама̄ пан̃ча дит̣т̣хийо? ‘‘сан̃н̃ӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти иттхеке абхиваданти, ‘‘асан̃н̃ӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти иттхеке абхиваданти, ‘‘невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти иттхеке абхиваданти, сато ва̄ пана саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃а̄пенти, дит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ ва̄ панеке абхиваданти – има̄ пан̃ча дит̣т̣хийо.

(11) пан̃ча вера̄

942. таттха катаме пан̃ча вера̄? па̄н̣а̄типа̄то, адинна̄да̄нам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ро, муса̄ва̄до, сура̄мерайамаджджапама̄дат̣т̣ха̄на̄ – име пан̃ча вера̄.

(12) пан̃ча бйасана̄

таттха катаме пан̃ча бйасана̄? н̃а̄тибйасанам̣, бхогабйасанам̣, рогабйасанам̣, сӣлабйасанам̣, дит̣т̣хибйасанам̣ – име пан̃ча бйасана̄.

(13) пан̃ча аккхантийа̄ а̄дӣнава̄

таттха катаме пан̃ча аккхантийа̄ а̄дӣнава̄? бахуно джанасса аппийо хоти амана̄по, верабахуло ча хоти, ваджджабахуло ча, саммӯл̣хо ка̄лан̇кароти, ка̄йасса бхеда̄ парам̣ маран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджати – име пан̃ча аккхантийа̄ а̄дӣнава̄.

(14) пан̃ча бхайа̄ни

таттха катама̄ни пан̃ча бхайа̄ни? а̄джӣвакабхайам̣, асилокабхайам̣, парисаса̄раджджабхайам̣, маран̣абхайам̣, дуггатибхайам̣ – има̄ни пан̃ча бхайа̄ни.

(15) пан̃ча дит̣т̣хадхамманибба̄нава̄да̄

943. таттха катаме пан̃ча дит̣т̣хадхамманибба̄нава̄да̄?

(ка) идхекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хи [евам̣дит̣т̣хи (сйа̄.)] – ‘‘йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ пан̃чахи ка̄магун̣ехи самаппито саман̇гӣбхӯто парича̄рети, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса парамадит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ пан̃н̃апенти.

(кха) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси несо наттхӣти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хоти. там̣ кисса хету? ка̄ма̄ хи, бхо, аничча̄ дуккха̄ випарин̣а̄мадхамма̄. тесам̣ випарин̣а̄ман̃н̃атха̄бха̄ва̄ уппаджджанти сокапаридевадуккхадоманассупа̄йа̄са̄. йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ вивиччева ка̄мехи…пе… пат̣хамам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса парамадит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ пан̃н̃апенти.

(га) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. несо наттхӣти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хоти. там̣ кисса хету? йадева таттха витаккитам̣ вича̄ритам̣ етена етам̣ ол̣а̄рикам̣ аккха̄йати. йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ витаккавича̄ра̄нам̣ вӯпасама̄…пе… дутийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса парамадит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ пан̃н̃апенти.

(гха) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. несо наттхӣти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хоти. там̣ кисса хету? йадева таттха пӣтигатам̣ четасо уппила̄витам̣, етена етам̣ ол̣а̄рикам̣ аккха̄йати. йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ пӣтийа̄ ча вира̄га̄…пе… татийам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса парамадит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ пан̃н̃апенти.

(н̇а) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. несо наттхӣти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хоти. там̣ кисса хету? йадева таттха сукхапӣти четасо а̄бхого, етена етам̣ ол̣а̄рикам̣ аккха̄йати. йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ сукхасса ча паха̄на̄…пе… чатуттхам̣ джха̄нам̣ упасампаджджа вихарати, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ парамадит̣т̣хадхамманибба̄наппатто хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса парамадит̣т̣хадхамманибба̄нам̣ пан̃н̃апенти. име пан̃ча дит̣т̣хадхамманибба̄нава̄да̄.

пан̃чакам̣.

6. чхакканиддесо

(1) чха вива̄дамӯла̄ни

944. таттха катама̄ни чха вива̄дамӯла̄ни? кодхо, маккхо, исса̄, са̄т̣хеййам̣, па̄пиччхата̄, сандит̣т̣хипара̄ма̄сита̄ – има̄ни чха вива̄дамӯла̄ни.

(2) чха чхандара̄га̄

таттха катаме чха чхандара̄га̄? чхандара̄га̄ гехасита̄ дхамма̄. мана̄пийесу рӯпесу гехасито ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го, мана̄пийесу саддесу…пе… мана̄пийесу гандхесу…пе… мана̄пийесу расесу…пе… мана̄пийесу пхот̣т̣хаббесу…пе… мана̄пийесу дхаммесу гехасито ра̄го са̄ра̄го читтасса са̄ра̄го – име чха чхандара̄га̄.

(3) чха виродхаваттхӯни

таттха катама̄ни чха виродхаваттхӯни? амана̄пийесу рӯпесу читтасса а̄гха̄то пат̣игха̄то чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса, амана̄пийесу саддесу…пе… амана̄пийесу гандхесу…пе… амана̄пийесу расесу…пе… амана̄пийесу пхот̣т̣хаббесу…пе… амана̄пийесу дхаммесу читтасса а̄гха̄то пат̣игха̄то чан̣д̣иккам̣ асуропо анаттаманата̄ читтасса – има̄ни чха виродхаваттхӯни.

(4) чха тан̣ха̄ка̄йа̄

таттха катаме чха тан̣ха̄ка̄йа̄? рӯпатан̣ха̄, саддатан̣ха̄, гандхатан̣ха̄, расатан̣ха̄, пхот̣т̣хаббатан̣ха̄, дхамматан̣ха̄ – име чха тан̣ха̄ка̄йа̄.

(5) чха ага̄рава̄

945. таттха катаме чха ага̄рава̄? саттхари ага̄раво вихарати аппатиссо, дхамме ага̄раво вихарати аппатиссо, сан̇гхе ага̄раво вихарати аппатиссо, сиккха̄йа ага̄раво вихарати аппатиссо, аппама̄де ага̄раво вихарати аппатиссо, пат̣исантха̄ре ага̄раво вихарати аппатиссо – име чха ага̄рава̄.

(6) чха париха̄нийа̄ дхамма̄

таттха катаме чха париха̄нийа̄ дхамма̄? камма̄ра̄мата̄, бхасса̄ра̄мата̄, нидда̄ра̄мата̄, сан̇ган̣ика̄ра̄мата̄, сам̣сагга̄ра̄мата̄, папан̃ча̄ра̄мата̄ – име чха париха̄нийа̄ дхамма̄.

(7) апарепи чха париха̄нийа̄ дхамма̄

946. таттха катаме апарепи чха париха̄нийа̄ дхамма̄? камма̄ра̄мата̄, бхасса̄ра̄мата̄, нидда̄ра̄мата̄, сан̇ган̣ика̄ра̄мата̄, довачассата̄, па̄памиттата̄ – име чха париха̄нийа̄ дхамма̄.

(8) чха соманассупавича̄ра̄

таттха катаме чха соманассупавича̄ра̄? чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ соманассат̣т̣ха̄нийам̣ рӯпам̣ упавичарати, сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа соманассат̣т̣ха̄нийам̣ дхаммам̣ упавичарати – име чха соманассупавича̄ра̄.

(9) чха доманассупавича̄ра̄

таттха катаме чха доманассупавича̄ра̄? чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ доманассат̣т̣ха̄нийам̣ рӯпам̣ упавичарати, сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄ …пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа доманассат̣т̣ха̄нийам̣ дхаммам̣ упавичарати – име чха доманассупавича̄ра̄.

(10) чха упеккхупавича̄ра̄

таттха катаме чха упеккхупавича̄ра̄? чаккхуна̄ рӯпам̣ дисва̄ упеккха̄т̣т̣ха̄нийам̣ рӯпам̣ упавичарати, сотена саддам̣ сутва̄…пе… гха̄нена гандхам̣ гха̄йитва̄…пе… дживха̄йа расам̣ са̄йитва̄…пе… ка̄йена пхот̣т̣хаббам̣ пхуситва̄…пе… манаса̄ дхаммам̣ вин̃н̃а̄йа упеккха̄т̣т̣ха̄нийам̣ дхаммам̣ упавичарати – име чха упеккхупавича̄ра̄.

(11) чха гехасита̄ни соманасса̄ни

947. таттха катама̄ни чха гехасита̄ни соманасса̄ни? мана̄пийесу рӯпесу гехаситам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄, мана̄пийесу саддесу…пе… мана̄пийесу гандхесу…пе… мана̄пийесу расесу…пе… мана̄пийесу пхот̣т̣хаббесу…пе… мана̄пийесу дхаммесу гехаситам̣ четасикам̣ са̄там̣ четасикам̣ сукхам̣ четосампхассаджам̣ са̄там̣ сукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ са̄та̄ сукха̄ ведана̄ – има̄ни чха гехасита̄ни соманасса̄ни.

(12) чха гехасита̄ни доманасса̄ни

таттха катама̄ни чха гехасита̄ни доманасса̄ни? амана̄пийесу рӯпесу гехаситам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄, амана̄пийесу саддесу…пе… амана̄пийесу гандхесу…пе… амана̄пийесу расесу…пе… амана̄пийесу пхот̣т̣хаббесу…пе… амана̄пийесу дхаммесу гехаситам̣ четасикам̣ аса̄там̣ четасикам̣ дуккхам̣ четосампхассаджам̣ аса̄там̣ дуккхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ аса̄та̄ дуккха̄ ведана̄ – има̄ни чха гехасита̄ни доманасса̄ни.

(13) чха гехасита̄ упеккха̄

таттха катама̄ чха гехасита̄ упеккха̄? упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу рӯпесу гехаситам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄, упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу саддесу…пе… упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу гандхесу…пе… упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу расесу…пе… упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу пхот̣т̣хаббесу…пе… упеккха̄т̣т̣ха̄нийесу дхаммесу гехаситам̣ четасикам̣ нева са̄там̣ на̄са̄там̣ четосампхассаджам̣ адуккхамасукхам̣ ведайитам̣ четосампхассаджа̄ адуккхамасукха̄ ведана̄ – има̄ чха гехасита̄ упеккха̄.

(14) чха дит̣т̣хийо

948. таттха катама̄ чха дит̣т̣хийо? ‘‘аттхи ме атта̄’’ти ва̄ асса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘наттхи ме атта̄’’ти ва̄ асса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘аттана̄ ва̄ атта̄нам̣ сан̃джа̄на̄мӣ’’ти ва̄ асса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘аттана̄ ва̄ анатта̄нам̣ сан̃джа̄на̄мӣ’’ти ва̄ асса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати, ‘‘анаттана̄ ва̄ атта̄нам̣ сан̃джа̄на̄мӣ’’ти ва̄ асса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати; атха ва̄ панасса евам̣дит̣т̣хи хоти – ‘‘со ме айам̣ атта̄ вадо ведеййо татра татра дӣгхараттам̣ калйа̄н̣апа̄пака̄нам̣ камма̄нам̣ випа̄кам̣ паччанубхоти. на со джа̄то на̄хоси, на со джа̄то на бхависсати, ниччо дхуво сассато авипарин̣а̄мадхаммо’’ти ва̄ панасса саччато тхетато дит̣т̣хи уппаджджати. има̄ чха дит̣т̣хийо.

чхаккам̣.

7. саттаканиддесо

(1) сатта̄нусайа̄

949. таттха катаме сатта̄нусайа̄? ка̄мара̄га̄нусайо, пат̣игха̄нусайо, ма̄на̄нусайо, дит̣т̣ха̄нусайо, вичикиччха̄нусайо, бхавара̄га̄нусайо, авиджджа̄нусайо – име сатта анусайа̄.

(2) сатта сам̣йоджана̄ни

таттха катама̄ни сатта сам̣йоджана̄ни? ка̄мара̄гасам̣йоджанам̣, пат̣игхасам̣йоджанам̣, ма̄насам̣йоджанам̣, дит̣т̣хисам̣йоджанам̣, вичикиччха̄сам̣йоджанам̣, бхавара̄гасам̣йоджанам̣, авиджджа̄сам̣йоджанам̣ – има̄ни сатта сам̣йоджана̄ни.

(3) сатта парийут̣т̣ха̄на̄ни

таттха катама̄ни сатта парийут̣т̣ха̄на̄ни? ка̄мара̄гапарийут̣т̣ха̄нам̣, пат̣игхапарийут̣т̣ха̄нам̣, ма̄напарийут̣т̣ха̄нам̣, дит̣т̣хипарийут̣т̣ха̄нам̣, вичикиччха̄парийут̣т̣ха̄нам̣, бхавара̄гапарийут̣т̣ха̄нам̣, авиджджа̄парийут̣т̣ха̄нам̣ – има̄ни сатта парийут̣т̣ха̄на̄ни.

(4) сатта асаддхамма̄

950. таттха катаме сатта асаддхамма̄? ассаддхо хоти, ахирико хоти, аноттаппӣ хоти, аппассуто хоти, кусӣто хоти, мут̣т̣хассатӣ хоти, дуппан̃н̃о хоти – име сатта асаддхамма̄.

(5) сатта дуччарита̄ни

таттха катама̄ни сатта дуччарита̄ни? па̄н̣а̄типа̄то, адинна̄да̄нам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ро, муса̄ва̄до, писун̣а̄ ва̄ча̄, пхаруса̄ ва̄ча̄, сампхаппала̄по – има̄ни сатта дуччарита̄ни.

(6) сатта ма̄на̄

таттха катаме сатта ма̄на̄? ма̄но, атима̄но, ма̄на̄тима̄но, ома̄но, адхима̄но, асмима̄но, миччха̄ма̄но – име сатта ма̄на̄.

(7) сатта дит̣т̣хийо

951. (ка) таттха катама̄ сатта дит̣т̣хийо? идхекаччо саман̣о ва̄ бра̄хман̣о ва̄ евам̣ва̄дӣ хоти евам̣дит̣т̣хи – ‘‘йато кхо, бхо, айам̣ атта̄ рӯпӣ ча̄тумаха̄бхӯтико [ча̄туммаха̄бхӯтико (сӣ. сйа̄.)] ма̄та̄петтикасамбхаво ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(кха) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо бхо ан̃н̃о атта̄ диббо рӯпӣ ка̄ма̄вачаро кабал̣ӣка̄рабхаккхо. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(га) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо, бхо, ан̃н̃о атта̄ диббо рӯпӣ маномайо саббан̇гапаччан̇гӣ ахӣниндрийо. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(гха) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо, бхо, ан̃н̃о атта̄ саббасо рӯпасан̃н̃а̄нам̣ саматиккама̄ пат̣игхасан̃н̃а̄нам̣ аттхан̇гама̄ на̄наттасан̃н̃а̄нам̣ аманасика̄ра̄ ананто а̄ка̄соти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанӯпаго. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(н̇а) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо, бхо, ан̃н̃о атта̄ саббасо а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма анантам̣ вин̃н̃а̄н̣анти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанӯпаго. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(ча) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо, бхо, есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо, бхо, ан̃н̃о атта̄ саббасо вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣ саматиккамма наттхи кин̃чӣти а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанӯпаго. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти.

(чха) таман̃н̃о евама̄ха – ‘‘аттхи кхо пана есо атта̄ йам̣ твам̣ вадеси. ‘несо наттхӣ’ти вада̄ми. но ча кхо, бхо, айам̣ атта̄ етта̄вата̄ самма̄ самуччхинно хоти. аттхи кхо, бхо, ан̃н̃о атта̄ саббасо а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣ саматиккамма невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанӯпаго. там̣ твам̣ на джа̄на̄си на пассаси. тамахам̣ джа̄на̄ми пасса̄ми. со кхо, бхо, атта̄ йато ка̄йасса бхеда̄ уччхиджджати винассати на хоти парам̣ маран̣а̄, етта̄вата̄ кхо, бхо, айам̣ атта̄ самма̄ самуччхинно хотӣ’’ти. иттхеке сато саттасса уччхедам̣ вина̄сам̣ вибхавам̣ пан̃н̃апенти. има̄ сатта дит̣т̣хийо.

саттакам̣.

8. ат̣т̣хаканиддесо

(1) ат̣т̣ха килесаваттхӯни

952. таттха катама̄ни ат̣т̣ха килесаваттхӯни? лобхо, досо, мохо, ма̄но, дит̣т̣хи, вичикиччха̄, тхинам̣, уддхаччам̣ – има̄ни ат̣т̣ха килесаваттхӯни.

(2) ат̣т̣ха кусӣтаваттхӯни

953. таттха катама̄ни ат̣т̣ха кусӣтаваттхӯни?

(ка) идха бхиккхуна̄ каммам̣ ка̄таббам̣ хоти. тасса евам̣ хоти – ‘‘каммам̣ кхо ме ка̄таббам̣ бхависсати. каммам̣ кхо пана ме каронтасса ка̄йо киламиссати. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ пат̣хамам̣ кусӣтаваттху.

(кха) пуна чапарам̣ бхиккхуна̄ каммам̣ катам̣ хоти. тасса евам̣ хоти – ‘‘ахам̣ кхо каммам̣ ака̄сим̣. каммам̣ кхо пана ме каронтасса ка̄йо киланто. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ дутийам̣ кусӣтаваттху.

(га) пуна чапарам̣ бхиккхуна̄ магго гантаббо хоти. тасса евам̣ хоти – ‘‘магго кхо ме гантаббо бхависсати. маггам̣ кхо пана ме гаччхантасса ка̄йо киламиссати. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ татийам̣ кусӣтаваттху.

(гха) пуна чапарам̣ бхиккхуна̄ магго гато хоти. тасса евам̣ хоти – ‘‘ахам̣ кхо маггам̣ агама̄сим̣. маггам̣ кхо пана ме гаччхантасса ка̄йо киланто. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ чатуттхам̣ кусӣтаваттху.

(н̇а) пуна чапарам̣ бхиккху га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄ пин̣д̣а̄йа чаранто на лабхати лӯкхасса ва̄ пан̣ӣтасса ва̄ бходжанасса йа̄вадаттхам̣ па̄рипӯрим̣. тасса евам̣ хоти – ‘‘ахам̣ кхо га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄ пин̣д̣а̄йа чаранто на̄латтхам̣ лӯкхасса ва̄ пан̣ӣтасса ва̄ бходжанасса йа̄вадаттхам̣ па̄рипӯрим̣. тасса ме ка̄йо киланто акамман̃н̃о. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ пан̃чамам̣ кусӣтаваттху.

(ча) пуна чапарам̣ бхиккху га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄ пин̣д̣а̄йа чаранто лабхати лӯкхасса ва̄ пан̣ӣтасса ва̄ бходжанасса йа̄вадаттхам̣ па̄рипӯрим̣. тасса евам̣ хоти – ‘‘ахам̣ кхо га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄ пин̣д̣а̄йа чаранто алаттхам̣ лӯкхасса ва̄ пан̣ӣтасса ва̄ бходжанасса йа̄вадаттхам̣ па̄рипӯрим̣. тасса ме ка̄йо киланто акамман̃н̃о ма̄са̄читам̣ ман̃н̃е. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ чхат̣т̣хам̣ кусӣтаваттху.

(чха) пуна чапарам̣ бхиккхуно уппанно хоти аппаматтако а̄ба̄дхо. тасса евам̣ хоти – ‘‘уппанно кхо ме айам̣ аппаматтако а̄ба̄дхо. аттхи каппо нипаджджитум̣. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ саттамам̣ кусӣтаваттху.

(джа) пуна чапарам̣ бхиккху гила̄на̄ вут̣т̣хито [гила̄навут̣т̣хито (садданӣбхи) а. ни. 6.16 па̄л̣ийа̄ т̣ӣка̄ пасситабба̄] хоти ачиравут̣т̣хито гелан̃н̃а̄. тасса евам̣ хоти – ‘‘ахам̣ кхо гила̄на̄ вут̣т̣хито ачиравут̣т̣хито гелан̃н̃а̄. тасса ме ка̄йо дуббало акамман̃н̃о. ханда̄хам̣ нипаджджа̄мӣ’’ти. со нипаджджати; на вӣрийам̣ а̄рабхати аппаттасса паттийа̄, анадхигатасса адхигама̄йа, асаччхикатасса саччхикирийа̄йа. идам̣ ат̣т̣хамам̣ кусӣтаваттху. има̄ни ат̣т̣ха кусӣтаваттхӯни.

(3) ат̣т̣хасу локадхаммесу читтасса пат̣игха̄то

954. таттха катамесу ат̣т̣хасу локадхаммесу читтасса пат̣игха̄то? ла̄бхе са̄ра̄го, ала̄бхе пат̣ивиродхо, йасе са̄ра̄го, айасе пат̣ивиродхо, пасам̣са̄йа са̄ра̄го, нинда̄йа пат̣ивиродхо, сукхе са̄ра̄го, дуккхе пат̣ивиродхо – имесу ат̣т̣хасу локадхаммесу читтасса пат̣игха̄то.

(4) ат̣т̣хаанарийавоха̄ра̄

955. таттха катаме ат̣т̣ха анарийавоха̄ра̄? адит̣т̣хе дит̣т̣хава̄дита̄, ассуте сутава̄дита̄, амуте мутава̄дита̄, авин̃н̃а̄те вин̃н̃а̄тава̄дита̄, дит̣т̣хе адит̣т̣хава̄дита̄, суте ассутава̄дита̄, муте амутава̄дита̄, вин̃н̃а̄те авин̃н̃а̄тава̄дита̄ – име ат̣т̣ха анарийавоха̄ра̄.

(5) ат̣т̣ха миччхатта̄

956. таттха катаме ат̣т̣ха миччхатта̄? миччха̄дит̣т̣хи, миччха̄сан̇каппо, миччха̄ва̄ча̄, миччха̄камманто, миччха̄а̄джӣво, миччха̄ва̄йа̄мо, миччха̄сати, миччха̄сама̄дхи – име ат̣т̣ха миччхатта̄.

(6) ат̣т̣ха пурисадоса̄

957. таттха катаме ат̣т̣ха пурисадоса̄? (ка) идха бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но [чодийама̄но (сӣ. сйа̄.) а. ни. 8.14] ‘‘на сара̄ми на сара̄мӣ’’ти ассатийа̄ва ниббет̣хети. айам̣ пат̣хамо пурисадосо.

(кха) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но чодакам̣йева пат̣иппхарати – ‘‘ким̣ ну кхо туйхам̣ ба̄ласса абйаттасса бхан̣итена! твампи на̄ма мам̣ бхан̣итаббам̣ ман̃н̃асӣ’’ти! айам̣ дутийо пурисадосо.

(га) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но чодакам̣йева [чодакассева (сйа̄.) а. ни. 8.14] пачча̄ропети – ‘‘твампи кхоси иттханна̄мам̣ а̄паттим̣ а̄панно. твам̣ та̄ва пат̣хамам̣ пат̣икарохӣ’’ти. айам̣ татийо пурисадосо.

(гха) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но ан̃н̃ена̄н̃н̃ам̣ пат̣ичарати, бахиддха̄ катхам̣ апана̄мети, копан̃ча досан̃ча аппаччайан̃ча па̄тукароти. айам̣ чатуттхо пурисадосо.

(н̇а) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но сан̇гхамаджджхе ба̄ха̄виккхепакам̣ бхан̣ати. айам̣ пан̃чамо пурисадосо.

(ча) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но ана̄дийитва̄ сан̇гхам̣, ана̄дийитва̄ чодакам̣, са̄паттикова [а̄паттикова (ка.) а. ни. 8.14] йенака̄мам̣ паккамати. айам̣ чхат̣т̣хо пурисадосо.

(чха) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но ‘‘нева̄хам̣ а̄панномхи, на пана̄хам̣ ана̄панномхӣ’’ти тун̣хӣбхӯто сан̇гхам̣ вихесети. айам̣ саттамо пурисадосо.

(джа) пуна чапарам̣ бхиккхӯ бхиккхум̣ а̄паттийа̄ чоденти. со бхиккху бхиккхӯхи а̄паттийа̄ чодийама̄но евама̄ха – ‘‘ким̣ ну кхо тумхе а̄йасманто атиба̄л̣хам̣ майи бйа̄ват̣а̄. ида̄на̄хам̣ сиккхам̣ паччаккха̄йа хӣна̄йа̄ваттисса̄мӣ’’ти. со сиккхам̣ паччаккха̄йа хӣна̄йа̄ваттитва̄ евама̄ха – ‘‘ида̄ни кхо тумхе а̄йасманто аттамана̄ хотха̄’’ти. айам̣ ат̣т̣хамо пурисадосо. име ат̣т̣ха пурисадоса̄.

(7) ат̣т̣ха асан̃н̃ӣва̄да̄

958. таттха катаме ат̣т̣ха асан̃н̃ӣва̄да̄? ‘‘рӯпӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – асан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; арӯпӣ атта̄…пе… рӯпӣ ча арӯпӣ ча…пе… неварӯпӣна̄рӯпӣ…пе… ‘‘антава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – асан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘анантава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – асан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘антава̄ ча анантава̄ ча атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – асан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘невантава̄ на̄нантава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – асан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти. име ат̣т̣ха асан̃н̃ӣва̄да̄.

(8) ат̣т̣ха невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣва̄да̄

959. таттха катаме ат̣т̣ха невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣва̄да̄? ‘‘рӯпӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘арӯпӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘рӯпӣ ча арӯпӣ ча атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘неварӯпӣна̄рӯпӣ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘антава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘анантава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘антава̄ ча анантава̄ ча атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти; ‘‘невантава̄ на̄нантава̄ атта̄ хоти арого парам̣ маран̣а̄’’ти – невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣти нам̣ пан̃н̃апенти. име ат̣т̣ха невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣва̄да̄.

ат̣т̣хакам̣.

9. наваканиддесо

(1) нава а̄гха̄таваттхӯни

960. таттха катама̄ни нава а̄гха̄таваттхӯни? ‘‘анаттхам̣ ме ачарӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати; ‘‘анаттхам̣ ме чаратӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати; ‘‘анаттхам̣ ме чариссатӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати; ‘‘пийасса ме мана̄пасса анаттхам̣ ачари’’…пе… анаттхам̣ чарати…пе… анаттхам̣ чариссатӣти а̄гха̄то джа̄йати; аппийасса ме амана̄пасса аттхам̣ ачари…пе… аттхам̣ чарати…пе… аттхам̣ чариссатӣти а̄гха̄то джа̄йати. има̄ни нава а̄гха̄таваттхӯни.

(2) нава пурисамала̄ни

961. таттха катама̄ни нава пурисамала̄ни? кодхо, маккхо, исса̄, маччхарийам̣, ма̄йа̄, са̄т̣хеййам̣, муса̄ва̄до, па̄пиччхата̄, миччха̄дит̣т̣хи – има̄ни нава пурисамала̄ни.

(3) нававидха̄ ма̄на̄

962. таттха катаме нававидха̄ ма̄на̄? ‘‘сеййасса сеййохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘сеййасса садисохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘сеййасса хӣнохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘садисасса сеййохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘садисасса садисохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘садисасса хӣнохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘хӣнасса сеййохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘хӣнасса садисохамасмӣ’’ти ма̄но, ‘‘хӣнасса хӣнохамасмӣ’’ти ма̄но – име нававидха̄ ма̄на̄.

(4) нава тан̣ха̄мӯлака̄ дхамма̄

963. таттха катаме нава тан̣ха̄мӯлака̄ дхамма̄? тан̣хам̣ пат̣ичча парийесана̄, парийесанам̣ пат̣ичча ла̄бхо, ла̄бхам̣ пат̣ичча виниччхайо, виниччхайам̣ пат̣ичча чхандара̄го, чхандара̄гам̣ пат̣ичча аджджхоса̄нам̣, аджджхоса̄нам̣ пат̣ичча париггахо, париггахам̣ пат̣ичча маччхарийам̣, маччхарийам̣ пат̣ичча а̄раккхо, а̄раккха̄дхикаран̣ам̣ дан̣д̣а̄да̄на-саттха̄да̄на-калаха-виггахавива̄да-тувам̣тувам̣-песун̃н̃а-муса̄ва̄да̄ анеке па̄пака̄ акусала̄ дхамма̄ самбхаванти – име нава тан̣ха̄мӯлака̄ дхамма̄.

(5) нава ин̃джита̄ни

964. таттха катама̄ни нава ин̃джита̄ни? ‘‘асмӣ’’ти ин̃джитаметам̣, ‘‘ахамасмӣ’’ти ин̃джитаметам̣, ‘‘айамахамасмӣ’’ти ин̃джитаметам̣ ‘‘бхависса’’нти ин̃джитаметам̣, ‘‘рӯпӣ бхависса’’нти ин̃джитаметам̣, ‘‘арӯпӣ бхависса’’нти ин̃джитаметам̣, ‘‘сан̃н̃ӣ бхависса’’нти ин̃джитаметам̣, ‘‘асан̃н̃ӣ бхависса’’нти ин̃джитаметам̣, ‘‘невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависса’’нти ин̃джитаметам̣ – има̄ни нава ин̃джита̄ни.

(6-9) нава ман̃н̃ита̄дӣни

965. таттха катама̄ни нава ман̃н̃ита̄ни… нава пхандита̄ни… нава папан̃чита̄ни… нава сан̇кхата̄ни? ‘‘асмӣ’’ти сан̇кхатаметам̣, ‘‘ахамасмӣ’’ти сан̇кхатаметам̣, ‘‘айамахамасмӣ’’ти сан̇кхатаметам̣, ‘‘бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣, ‘‘рӯпӣ бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣, ‘‘арӯпӣ бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣, ‘‘сан̃н̃ӣ бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣, ‘‘асан̃н̃ӣ бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣, ‘‘невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависса’’нти сан̇кхатаметам̣ – има̄ни нава сан̇кхата̄ни.

навакам̣.

10. дасаканиддесо

(1) даса килесаваттхӯни

966. таттха катама̄ни даса килесаваттхӯни? лобхо, досо, мохо, ма̄но, дит̣т̣хи, вичикиччха̄, тхинам̣, уддхаччам̣, ахирикам̣, аноттаппам̣ – има̄ни даса килесаваттхӯни.

(2) даса а̄гха̄таваттхӯни

967. таттха катама̄ни даса а̄гха̄таваттхӯни? ‘‘анаттхам̣ ме ачарӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘анаттхам̣ ме чаратӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘анаттхам̣ ме чариссатӣ’’ти а̄гха̄то джа̄йати, ‘‘пийасса ме мана̄пасса анаттхам̣ ачари’’…пе… анаттхам̣ чарати…пе… анаттхам̣ чариссатӣти а̄гха̄то джа̄йати, аппийасса ме амана̄пасса аттхам̣ ачари…пе… аттхам̣ чарати…пе… аттхам̣ чариссатӣти а̄гха̄то джа̄йати, ат̣т̣ха̄не ва̄ пана а̄гха̄то джа̄йати – има̄ни даса а̄гха̄таваттхӯни.

(3) даса акусалакаммапатха̄

968. таттха катаме даса акусалакаммапатха̄? па̄н̣а̄типа̄то, адинна̄да̄нам̣, ка̄месумиччха̄ча̄ро, муса̄ва̄до, писун̣а̄ ва̄ча̄, пхаруса̄ ва̄ча̄, сампхаппала̄по, абхиджджха̄, бйа̄па̄до, миччха̄дит̣т̣хи – име даса акусалакаммапатха̄.

(4) даса сам̣йоджана̄ни

969. таттха катама̄ни даса сам̣йоджана̄ни? ка̄мара̄гасам̣йоджанам̣, пат̣игхасам̣йоджанам̣, ма̄насам̣йоджанам̣, дит̣т̣хисам̣йоджанам̣, вичикиччха̄сам̣йоджанам̣, сӣлаббатапара̄ма̄сасам̣йоджанам̣, бхавара̄гасам̣йоджанам̣, исса̄сам̣йоджанам̣, маччхарийасам̣йоджанам̣, авиджджа̄сам̣йоджанам̣ – има̄ни даса сам̣йоджана̄ни.

(5) даса миччхатта̄

970. таттха катаме даса миччхатта̄? миччха̄дит̣т̣хи, миччха̄сан̇каппо, миччха̄ва̄ча̄, миччха̄камманто, миччха̄а̄джӣво, миччха̄ва̄йа̄мо, миччха̄сати, миччха̄сама̄дхи, миччха̄н̃а̄н̣ам̣, миччха̄вимутти – име даса миччхатта̄.

(6) дасаваттхука̄ миччха̄дит̣т̣хи

971. таттха катама̄ дасаваттхука̄ миччха̄дит̣т̣хи? наттхи диннам̣, наттхи йит̣т̣хам̣, наттхи хутам̣, наттхи сукатадуккат̣а̄нам̣ камма̄нам̣ пхалам̣ випа̄ко, наттхи айам̣ локо, наттхи паро локо, наттхи ма̄та̄, наттхи пита̄, наттхи сатта̄ опапа̄тика̄, наттхи локе саман̣абра̄хман̣а̄ саммаггата̄ [самаггата̄ (ка.)] самма̄ пат̣ипанна̄ йе иман̃ча локам̣ паран̃ча локам̣ сайам̣ абхин̃н̃а̄ саччхикатва̄ паведентӣти – айам̣ дасаваттхука̄ миччха̄дит̣т̣хи.

(7) дасаваттхука̄ антагга̄хика̄ дит̣т̣хи

972. таттха катама̄ дасаваттхука̄ антагга̄хика̄ дит̣т̣хи? сассато локоти ва̄, асассато локоти ва̄, антава̄ локоти ва̄, анантава̄ локоти ва̄, там̣ джӣвам̣ там̣ сарӣранти ва̄, ан̃н̃ам̣ джӣвам̣ ан̃н̃ам̣ сарӣранти ва̄, хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄ти ва̄, на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄ти ва̄, хоти ча на ча хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄ти ва̄, нева хоти на на хоти татха̄гато парам̣ маран̣а̄ти ва̄ – айам̣ дасаваттхука̄ антагга̄хика̄ дит̣т̣хи.

дасакам̣.

11. тан̣ха̄вичаританиддесо

(1) аджджхаттикасса упа̄да̄йа

973. таттха катама̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни аджджхаттикасса упа̄да̄йа? асмӣти хоти, иттхасмӣти хоти, евасмӣти хоти, ан̃н̃атха̄смӣти хоти, бхависсанти хоти, иттхам̣ бхависсанти хоти, евам̣ бхависсанти хоти, ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти, асасмӣти хоти, са̄тасмӣти хоти, сийанти хоти, иттхам̣ сийанти хоти, евам̣ сийанти хоти, ан̃н̃атха̄ сийанти хоти, апа̄хам̣ сийанти хоти, апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти, апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти, апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

974. катхан̃ча асмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ [анавака̄рӣ (сӣ. ка.)] каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ асмӣти чхандам̣ пат̣илабхати, асмӣти ма̄нам̣ пат̣илабхати, асмӣти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – иттхасмӣти ва̄ евасмӣти ва̄ ан̃н̃атха̄смӣти ва̄.

(2) катхан̃ча иттхасмӣти хоти? кхаттийосмӣти ва̄, бра̄хман̣осмӣти ва̄, вессосмӣти ва̄, суддосмӣти ва̄, гахат̣т̣хосмӣти ва̄, паббаджитосмӣти ва̄, девосмӣти ва̄, мануссосмӣти ва̄, рӯпӣсмӣти ва̄, арӯпӣсмӣти ва̄, сан̃н̃ӣсмӣти ва̄, асан̃н̃ӣсмӣти ва̄, невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ иттхасмӣти хоти.

(3) катхан̃ча евасмӣти хоти? парапуггалам̣ [парам̣ пуггалам̣ (сйа̄.)] упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо татха̄хам̣ кхаттийосмӣти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о татха̄хам̣ бра̄хман̣осмӣти ва̄, йатха̄ со вессо татха̄хам̣ вессосмӣти ва̄ йатха̄ со суддо татха̄хам̣ суддосмӣти ва̄, йатха̄ со гахат̣т̣хо татха̄хам̣ гахат̣т̣хосмӣти ва̄, йатха̄ со паббаджито татха̄хам̣ паббаджитосмӣти ва̄, йатха̄ со дево татха̄хам̣ девосмӣти ва̄, йатха̄ со мануссо татха̄хам̣ мануссосмӣти ва̄, йатха̄ со рӯпӣ татха̄хам̣ рӯпӣсмӣти ва̄, йатха̄ со арӯпӣ татха̄хам̣ арӯпӣсмӣти ва̄, йатха̄ со сан̃н̃ӣ татха̄хам̣ сан̃н̃ӣсмӣти ва̄, йатха̄ со асан̃н̃ӣ татха̄хам̣ асан̃н̃ӣсмӣти ва̄, йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ евасмӣти хоти.

(4) катхан̃ча ан̃н̃атха̄смӣти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо на̄хам̣ татха̄ кхаттийосмӣти ва̄ йатха̄ со бра̄хман̣о на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣осмӣти ва̄, йатха̄ со вессо на̄хам̣ татха̄ вессосмӣти ва̄, йатха̄ со суддо на̄хам̣ татха̄ суддосмӣти ва̄, йатха̄ со гахат̣т̣хо на̄хам̣ татха̄ гахат̣т̣хосмӣти ва̄, йатха̄ со паббаджито на̄хам̣ татха̄ паббаджитосмӣти ва̄, йатха̄ со дево на̄хам̣ татха̄ девосмӣти ва̄, йатха̄ со мануссо на̄хам̣ татха̄ мануссосмӣти ва̄, йатха̄ со рӯпӣ на̄хам̣ татха̄ рӯпӣсмӣти ва̄, йатха̄ со арӯпӣ на̄хам̣ татха̄ арӯпӣсмӣти ва̄, йатха̄ со сан̃н̃ӣ на̄хам̣ татха̄ сан̃н̃ӣсмӣти ва̄, йатха̄ со асан̃н̃ӣ на̄хам̣ татха̄ асан̃н̃ӣсмӣти ва̄, йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ ан̃н̃атха̄смӣти хоти.

(5) катхан̃ча бхависсанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ бхависсанти чхандам̣ пат̣илабхати, бхависсанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, бхависсанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – иттхам̣ бхависсанти ва̄, евам̣ бхависсанти ва̄, ан̃н̃атха̄ бхависсанти ва̄.

(6) катхан̃ча иттхам̣ бхависсанти хоти? кхаттийо бхависсанти ва̄, бра̄хман̣о бхависсанти ва̄, вессо бхависсанти ва̄, суддо бхависсанти ва̄, гахат̣т̣хо бхависсанти ва̄, паббаджито бхависсанти ва̄, дево бхависсанти ва̄, мануссо бхависсанти ва̄, рӯпӣ бхависсанти ва̄, арӯпӣ бхависсанти ва̄, сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄, асан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄, невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ иттхам̣ бхависсанти хоти.

(7) катхан̃ча евам̣ бхависсанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо татха̄хам̣ кхаттийо бхависсанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о татха̄хам̣ бра̄хман̣о бхависсанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ бхависсанти хоти.

(8) катхан̃ча ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо на̄хам̣ татха̄ кхаттийо бхависсанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о бхависсанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти.

(9) катхан̃ча асасмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ ниччосми дхувосми сассатосми авипарин̣а̄мадхаммосмӣти – евам̣ асасмӣти хоти.

(10) катхан̃ча са̄тасмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ уччхиджджисса̄ми винассисса̄ми на бхависса̄мӣти – евам̣ са̄тасмӣти хоти.

(11) катхан̃ча сийанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ сийанти чхандам̣ пат̣илабхати, сийанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, сийанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – иттхам̣ сийанти ва̄, евам̣ сийанти ва̄, ан̃н̃атха̄ сийанти ва̄.

(12) катхан̃ча иттхам̣ сийанти хоти? кхаттийо сийанти ва̄, бра̄хман̣о сийанти ва̄, вессо сийанти ва̄, суддо сийанти ва̄, гахат̣т̣хо сийанти ва̄, паббаджито сийанти ва̄, дево сийанти ва̄, мануссо сийанти ва̄, рӯпӣ сийанти ва̄, арӯпӣ сийанти ва̄, сан̃н̃ӣ сийанти ва̄, асан̃н̃ӣ сийанти ва̄, невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ иттхам̣ сийанти хоти.

(13) катхан̃ча евам̣ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо татха̄хам̣ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о татха̄хам̣ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ евам̣ сийанти хоти.

(14) катхан̃ча ан̃н̃атха̄ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо на̄хам̣ татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

(15) катхан̃ча апа̄хам̣ сийанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ анавака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ апа̄хам̣ сийанти чхандам̣ пат̣илабхати, апа̄хам̣ сийанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, апа̄хам̣ сийанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ евам̣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти ва̄.

(16) катхан̃ча апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти? апа̄хам̣ кхаттийо сийанти ва̄, апа̄хам̣ бра̄хман̣о сийанти ва̄, апа̄хам̣ вессо сийанти ва̄, апа̄хам̣ суддо сийанти ва̄, апа̄хам̣ гахат̣т̣хо сийанти ва̄, апа̄хам̣ паббаджито сийанти ва̄, апа̄хам̣ дево сийанти ва̄, апа̄хам̣ мануссо сийанти ва̄, апа̄хам̣ рӯпӣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ арӯпӣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ сан̃н̃ӣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ асан̃н̃ӣ сийанти ва̄, апа̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти. (17) катхан̃ча апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо апа̄хам̣ татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о апа̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ апа̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти.

(18) катхан̃ча апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо апа̄хам̣ на татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о апа̄хам̣ на татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ апа̄хам̣ на татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

има̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни аджджхаттикасса упа̄да̄йа.

(2) ба̄хирасса упа̄да̄йа

975. таттха катама̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни ба̄хирасса упа̄да̄йа? имина̄ асмӣти хоти, имина̄ иттхасмӣти хоти, имина̄ евасмӣти хоти, имина̄ ан̃н̃атха̄смӣти хоти, имина̄ бхависсанти хоти, имина̄ иттхам̣ бхависсанти хоти, имина̄ евам̣ бхависсанти хоти, имина̄ ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти, имина̄ асасмӣти хоти, имина̄ са̄тасмӣти хоти, имина̄ сийанти хоти, имина̄ иттхам̣ сийанти хоти, имина̄ евам̣ сийанти хоти, имина̄ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти, имина̄ апа̄хам̣ сийанти хоти, имина̄ апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти, имина̄ апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти, имина̄ апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

976. (1) катхан̃ча имина̄ асмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ асмӣти чхандам̣ пат̣илабхати, имина̄ асмӣти ма̄нам̣ пат̣илабхати, имина̄ асмӣти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – имина̄ иттхасмӣти ва̄, имина̄ евасмӣти ва̄, имина̄ ан̃н̃атха̄смӣти ва̄.

(2) катхан̃ча имина̄ иттхасмӣти хоти? имина̄ кхаттийосмӣти ва̄, имина̄ бра̄хман̣осмӣти ва̄, имина̄ вессосмӣти ва̄, имина̄ суддосмӣти ва̄, имина̄ гахат̣т̣хосмӣти ва̄, имина̄ паббаджитосмӣти ва̄, имина̄ девосмӣти ва̄, имина̄ мануссосмӣти ва̄, имина̄ рӯпӣсмӣти ва̄, имина̄ арӯпӣсмӣти ва̄, имина̄ сан̃н̃ӣсмӣти ва̄, имина̄ асан̃н̃ӣсмӣти ва̄, имина̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ имина̄ иттхасмӣти хоти.

(3) катхан̃ча имина̄ евасмӣти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ татха̄хам̣ кхаттийосмӣти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ татха̄хам̣ бра̄хман̣осмӣти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ имина̄ евасмӣти хоти.

(4) катхан̃ча имина̄ ан̃н̃атха̄смӣти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ на̄хам̣ татха̄ кхаттийосмӣти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣осмӣти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣсмӣти ва̄ – евам̣ имина̄ ан̃н̃атха̄смӣти хоти.

(5) катхан̃ча имина̄ бхависсанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ бхависсанти чхандам̣ пат̣илабхати, имина̄ бхависсанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, имина̄ бхависсанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – имина̄ иттхам̣ бхависсанти ва̄, имина̄ евам̣ бхависсанти ва̄, имина̄ ан̃н̃атха̄ бхависсанти ва̄.

(6) катхан̃ча имина̄ иттхам̣ бхависсанти хоти? имина̄ кхаттийо бхависсанти ва̄…пе… имина̄ арӯпӣ бхависсанти ва̄, имина̄ сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄, имина̄ асан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄, имина̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ имина̄ иттхам̣ бхависсанти хоти.

(7) катхан̃ча имина̄ евам̣ бхависсанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ татха̄хам̣ кхаттийо бхависсанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ татха̄хам̣ бра̄хман̣о бхависсанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ имина̄ евам̣ бхависсанти хоти.

(8) катхан̃ча имина̄ ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ на̄хам̣ татха̄ кхаттийо бхависсанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о бхависсанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ бхависсанти ва̄ – евам̣ имина̄ ан̃н̃атха̄ бхависсанти хоти.

(9) катхан̃ча имина̄ асасмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ [авака̄рӣ (сӣ.)] каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ ниччосми дхувосми сассатосми авипарин̣а̄мадхаммосмӣти – евам̣ имина̄ асасмӣти хоти.

(10) катхан̃ча имина̄ са̄тасмӣти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ уччхиджджисса̄ми винассисса̄ми на бхависса̄мӣти – евам̣ имина̄ са̄тасмӣти хоти.

(11) катхан̃ча имина̄ сийанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ сийанти чхандам̣ пат̣илабхати, имина̄ сийанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, имина̄ сийанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – имина̄ иттхам̣ сийанти ва̄, имина̄ евам̣ сийанти ва̄, имина̄ ан̃н̃атха̄ сийанти ва̄.

(12) катхан̃ча имина̄ иттхам̣ сийанти хоти? имина̄ кхаттийо сийанти ва̄, имина̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄, имина̄ вессо сийанти ва̄, имина̄ суддо сийанти ва̄, имина̄ гахат̣т̣хо сийанти ва̄, имина̄ паббаджито сийанти ва̄, имина̄ дево сийанти ва̄, имина̄ мануссо сийанти ва̄, имина̄ рӯпӣ сийанти ва̄, имина̄ арӯпӣ сийанти ва̄, имина̄ сан̃н̃ӣ сийанти ва̄, имина̄ асан̃н̃ӣ сийанти ва̄, имина̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ иттхам̣ сийанти хоти.

(13) катхан̃ча имина̄ евам̣ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ татха̄хам̣ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ татха̄хам̣ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ татха̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ евам̣ сийанти хоти.

(14) катхан̃ча имина̄ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ на̄хам̣ татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ на̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ на̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

(15) катхан̃ча имина̄ апа̄хам̣ сийанти хоти? кан̃чи дхаммам̣ авака̄рим̣ каритва̄ рӯпам̣…пе… веданам̣… сан̃н̃ам̣… сан̇кха̄ре… вин̃н̃а̄н̣ам̣ имина̄ апа̄хам̣ сийанти чхандам̣ пат̣илабхати, имина̄ апа̄хам̣ сийанти ма̄нам̣ пат̣илабхати, имина̄ апа̄хам̣ сийанти дит̣т̣хим̣ пат̣илабхати. тасмим̣ сати има̄ни папан̃чита̄ни хонти – имина̄ апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ евам̣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти ва̄.

(16) катхан̃ча имина̄ апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти? имина̄ апа̄хам̣ кхаттийо сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ бра̄хман̣о сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ вессо сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ суддо сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ гахат̣т̣хо сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ паббаджито сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ дево сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ мануссо сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ рӯпӣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ арӯпӣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ сан̃н̃ӣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ асан̃н̃ӣ сийанти ва̄, имина̄ апа̄хам̣ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ апа̄хам̣ иттхам̣ сийанти хоти.

(17) катхан̃ча имина̄ апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ апа̄хам̣ татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ апа̄хам̣ татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ апа̄хам̣ татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ апа̄хам̣ евам̣ сийанти хоти.

(18) катхан̃ча имина̄ апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти? парапуггалам̣ упанидха̄йа йатха̄ со кхаттийо имина̄ апа̄хам̣ на татха̄ кхаттийо сийанти ва̄, йатха̄ со бра̄хман̣о имина̄ апа̄хам̣ на татха̄ бра̄хман̣о сийанти ва̄…пе… йатха̄ со невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ имина̄ апа̄хам̣ на татха̄ невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣ сийанти ва̄ – евам̣ имина̄ апа̄хам̣ ан̃н̃атха̄ сийанти хоти.

има̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни ба̄хирасса упа̄да̄йа.

ити има̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни аджджхаттикасса упа̄да̄йа, има̄ни ат̣т̣ха̄раса тан̣ха̄вичарита̄ни ба̄хирасса упа̄да̄йа, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни хонти. ити еварӯпа̄ни атӣта̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, ана̄гата̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, паччуппанна̄ни чхаттим̣са тан̣ха̄вичарита̄ни, тадекаджджхам̣ абхисан̃н̃ӯхитва̄ абхисан̇кхипитва̄ ат̣т̣хатан̣ха̄вичаритасатам̣ хоти.

977. таттха катама̄ни два̄сат̣т̣хи дит̣т̣хигата̄ни брахмаджа̄ле веййа̄каран̣е вутта̄ни бхагавата̄? чатта̄ро сассатава̄да̄, чатта̄ро екаччасассатика̄, чатта̄ро анта̄нантика̄, чатта̄ро амара̄виккхепика̄, две адхиччасамуппанника̄, сол̣аса сан̃н̃ӣва̄да̄, ат̣т̣ха асан̃н̃ӣва̄да̄, ат̣т̣ха невасан̃н̃ӣна̄сан̃н̃ӣва̄да̄, сатта уччхедава̄да̄, пан̃ча дит̣т̣хадхамманибба̄нава̄да̄ – има̄ни два̄сат̣т̣хи дит̣т̣хигата̄ни брахмаджа̄ле веййа̄каран̣е вутта̄ни бхагавата̄ти.

кхуддакаваттхувибхан̇го нит̣т̣хито.

18. дхаммахадайавибхан̇го

1. саббасан̇га̄хикава̄ро

978. кати кхандха̄, кати а̄йатана̄ни, кати дха̄туйо, кати сачча̄ни, кати индрийа̄ни, кати хетӯ, кати а̄ха̄ра̄, кати пхасса̄, кати ведана̄, кати сан̃н̃а̄, кати четана̄, кати читта̄ни?

пан̃чаккхандха̄, два̄даса̄йатана̄ни, ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо, чатта̄ри сачча̄ни, ба̄вӣсатиндрийа̄ни, нава хетӯ, чатта̄ро а̄ха̄ра̄, сатта пхасса̄, сатта ведана̄, сатта сан̃н̃а̄, сатта четана̄, сатта читта̄ни.

979. таттха катаме пан̃чаккхандха̄? рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име вуччанти ‘‘пан̃чаккхандха̄’’.

980. таттха катама̄ни два̄даса̄йатана̄ни? чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘два̄даса̄йатана̄ни’’.

981. таттха катама̄ ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо? чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотадха̄ту, саддадха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, манодха̄ту, дхаммадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ вуччанти ‘‘ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо’’.

982. таттха катама̄ни чатта̄ри сачча̄ни? дуккхасаччам̣, самудайасаччам̣, ниродхасаччам̣, маггасаччам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘чатта̄ри сачча̄ни’’.

983. таттха катама̄ни ба̄вӣсатиндрийа̄ни? чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣, пурисиндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, сукхиндрийам̣, дуккхиндрийам̣, соманассиндрийам̣, доманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘ба̄вӣсатиндрийа̄ни’’.

984. таттха катаме нава хетӯ? тайо кусалахетӯ, тайо акусалахетӯ, тайо абйа̄катахетӯ.

таттха катаме тайо кусалахетӯ? алобхо кусалахету, адосо кусалахету, амохо кусалахету – име тайо кусалахетӯ.

таттха катаме тайо акусалахетӯ? лобхо акусалахету, досо акусалахету, мохо акусалахету – име тайо акусалахетӯ.

таттха катаме тайо абйа̄катахетӯ? кусала̄нам̣ ва̄ дхамма̄нам̣ випа̄като кирийа̄бйа̄катесу ва̄ дхаммесу алобхо, адосо, амохо – име тайо абйа̄катахетӯ. име вуччанти ‘‘нава хетӯ’’.

985. таттха катаме чатта̄ро а̄ха̄ра̄? кабал̣ӣка̄ра̄ха̄ро [кабал̣им̣ка̄ро а̄ха̄ро (сӣ. сйа̄.)], пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – име вуччанти ‘‘чатта̄ро а̄ха̄ра̄’’.

986. таттха катаме сатта пхасса̄? чаккхусампхассо, сотасампхассо, гха̄насампхассо, дживха̄сампхассо, ка̄йасампхассо, манодха̄тусампхассо, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – име вуччанти ‘‘сатта пхасса̄’’.

987. таттха катама̄ сатта ведана̄? чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄ – има̄ вуччанти ‘‘сатта ведана̄’’.

988. таттха катама̄ сатта сан̃н̃а̄? чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – има̄ вуччанти ‘‘сатта сан̃н̃а̄’’.

989. таттха катама̄ сатта четана̄? чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄ – има̄ вуччанти ‘‘сатта четана̄’’.

990. таттха катама̄ни сатта читта̄ни? чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ни вуччанти ‘‘сатта читта̄ни’’.

2. уппатта̄нуппаттива̄ро

1. ка̄мадха̄ту

991. ка̄мадха̄туйа̄ кати кхандха̄, кати а̄йатана̄ни, кати дха̄туйо, кати сачча̄ни, кати индрийа̄ни, кати хетӯ, кати а̄ха̄ра̄, кати пхасса̄, кати ведана̄, кати сан̃н̃а̄, кати четана̄, кати читта̄ни?

ка̄мадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄, два̄даса̄йатана̄ни, ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо, тӣн̣и сачча̄ни, ба̄вӣсатиндрийа̄ни, нава хетӯ, чатта̄ро а̄ха̄ра̄, сатта пхасса̄, сатта ведана̄, сатта сан̃н̃а̄, сатта четана̄, сатта читта̄ни.

992. таттха катаме ка̄мадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄? рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄’’.

таттха катама̄ни ка̄мадха̄туйа̄ два̄даса̄йатана̄ни? чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ два̄даса̄йатана̄ни’’.

таттха катама̄ ка̄мадха̄туйа̄ ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо? чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотадха̄ту, саддадха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, гха̄навин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, дживха̄вин̃н̃а̄н̣адха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, манодха̄ту, дхаммадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ ат̣т̣ха̄раса дха̄туйо’’.

таттха катама̄ни ка̄мадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни? дуккхасаччам̣, самудайасаччам̣, маггасаччам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни’’.

таттха катама̄ни ка̄мадха̄туйа̄ ба̄вӣсатиндрийа̄ни? чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣…пе… ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ ба̄вӣсатиндрийа̄ни’’.

таттха катаме ка̄мадха̄туйа̄ нава хетӯ? тайо кусалахетӯ, тайо акусалахетӯ, тайо абйа̄катахетӯ…пе… име вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ нава хетӯ’’.

таттха катаме ка̄мадха̄туйа̄ чатта̄ро а̄ха̄ра̄? кабал̣ӣка̄ра̄ха̄ро, пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – име вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ чатта̄ро а̄ха̄ра̄’’.

таттха катаме ка̄мадха̄туйа̄ сатта пхасса̄? чаккхусампхассо сотасампхассо, гха̄насампхассо, дживха̄сампхассо, ка̄йасампхассо, манодха̄тусампхассо, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – име вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ сатта пхасса̄’’.

таттха катама̄ ка̄мадха̄туйа̄ сатта ведана̄? чаккхусампхассаджа̄ ведана̄, сотасампхассаджа̄ ведана̄, гха̄насампхассаджа̄ ведана̄, дживха̄сампхассаджа̄ ведана̄, ка̄йасампхассаджа̄ ведана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ ведана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄ – има̄ вуччатти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ сатта ведана̄’’.

таттха катама̄ ка̄мадха̄туйа̄ сатта сан̃н̃а̄? чаккхусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, сотасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, гха̄насампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, дживха̄сампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, ка̄йасампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, манодха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ – има̄ вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ сатта сан̃н̃а̄’’.

таттха катама̄ ка̄мадха̄туйа̄ сатта четана̄? чаккхусампхассаджа̄ четана̄, сотасампхассаджа̄ четана̄, гха̄насампхассаджа̄ четана̄, дживха̄сампхассаджа̄ четана̄, ка̄йасампхассаджа̄ четана̄, манодха̄тусампхассаджа̄ четана̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄ – има̄ вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ сатта четана̄’’.

таттха катама̄ни ка̄мадха̄туйа̄ сатта читта̄ни? чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, гха̄навин̃н̃а̄н̣ам̣, дживха̄вин̃н̃а̄н̣ам̣, ка̄йавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ни вуччанти ‘‘ка̄мадха̄туйа̄ сатта читта̄ни’’.

2. рӯпадха̄ту

993. рӯпадха̄туйа̄ кати кхандха̄, кати а̄йатана̄, кати дха̄туйо, кати сачча̄ни, кати индрийа̄ни…пе… кати читта̄ни?

рӯпадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄, чха а̄йатана̄ни, нава дха̄туйо, тӣн̣и сачча̄ни, чуддасиндрийа̄ни, ат̣т̣ха хетӯ, тайо а̄ха̄ра̄, чатта̄ро пхасса̄, чатассо ведана̄, чатассо сан̃н̃а̄, чатассо четана̄, чатта̄ри читта̄ни.

994. таттха катаме рӯпадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄? рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ пан̃чаккхандха̄’’.

таттха катама̄ни рӯпадха̄туйа̄ чха а̄йатана̄ни? чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, садда̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ чха а̄йатана̄ни’’.

таттха катама̄ рӯпадха̄туйа̄ нава дха̄туйо? чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, чаккхувин̃н̃а̄н̣адха̄ту, сотадха̄ту, саддадха̄ту, сотавин̃н̃а̄н̣адха̄ту, манодха̄ту, дхаммадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ нава дха̄туйо’’.

таттха катама̄ни рӯпадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни? дуккхасаччам̣, самудайасаччам̣, маггасаччам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни’’.

таттха катама̄ни рӯпадха̄туйа̄ чуддасиндрийа̄ни? чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ чуддасиндрийа̄ни’’.

таттха катаме рӯпадха̄туйа̄ ат̣т̣ха хетӯ? тайо кусалахетӯ, две акусалахетӯ, тайо абйа̄катахетӯ.

таттха катаме тайо кусалахетӯ? алобхо кусалахету, адосо кусалахету, амохо кусалахету – име тайо кусалахетӯ.

таттха катаме две акусалахетӯ? лобхо акусалахету, мохо акусалахету – име две акусалахетӯ.

таттха катаме тайо абйа̄катахетӯ? кусала̄нам̣ ва̄ дхамма̄нам̣ випа̄като кирийа̄бйа̄катесу ва̄ дхаммесу алобхо, адосо, амохо – име тайо абйа̄катахетӯ. име вуччанти рӯпадха̄туйа̄ ат̣т̣ха хетӯ.

таттха катаме рӯпадха̄туйа̄ тайо а̄ха̄ра̄? пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – име вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ тайо а̄ха̄ра̄’’.

таттха катаме рӯпадха̄туйа̄ чатта̄ро пхасса̄? чаккхусампхассо, сотасампхассо, манодха̄тусампхассо, мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – име вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ чатта̄ро пхасса̄’’.

таттха катама̄ рӯпадха̄туйа̄ чатассо ведана̄…пе… чатассо сан̃н̃а̄…пе… чатассо четана̄…пе… чатта̄ри читта̄ни? чаккхувин̃н̃а̄н̣ам̣, сотавин̃н̃а̄н̣ам̣, манодха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – има̄ни вуччанти ‘‘рӯпадха̄туйа̄ чатта̄ри читта̄ни’’.

3. арӯпадха̄ту

995. арӯпадха̄туйа̄ кати кхандха̄…пе… кати читта̄ни?

арӯпадха̄туйа̄ чатта̄ро кхандха̄, две а̄йатана̄ни, две дха̄туйо, тӣн̣и сачча̄ни, ека̄дасиндрийа̄ни, ат̣т̣ха хетӯ, тайо а̄ха̄ра̄, еко пхассо, ека̄ ведана̄, ека̄ сан̃н̃а̄, ека̄ четана̄, екам̣ читтам̣.

996. таттха катаме арӯпадха̄туйа̄ чатта̄ро кхандха̄? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ чатта̄ро кхандха̄’’.

таттха катама̄ни арӯпадха̄туйа̄ две а̄йатана̄ни? мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ две а̄йатана̄ни’’.

таттха катама̄ арӯпадха̄туйа̄ две дха̄туйо? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту – има̄ вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ две дха̄туйо’’.

таттха катама̄ни арӯпадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни? дуккхасаччам̣, самудайасаччам̣, маггасаччам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ тӣн̣и сачча̄ни’’.

таттха катама̄ни арӯпадха̄туйа̄ ека̄дасиндрийа̄ни? маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ ека̄дасиндрийа̄ни’’.

таттха катаме арӯпадха̄туйа̄ ат̣т̣ха хетӯ? тайо кусалахетӯ, две акусалахетӯ, тайо абйа̄катахетӯ…пе… име вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ ат̣т̣ха хетӯ’’.

таттха катаме арӯпадха̄туйа̄ тайо а̄ха̄ра̄? пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – име вуччанти ‘‘арӯпадха̄туйа̄ тайо а̄ха̄ра̄’’.

таттха катамо арӯпадха̄туйа̄ еко пхассо? мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – айам̣ вуччати ‘‘арӯпадха̄туйа̄ еко пхассо’’.

таттха катама̄ арӯпадха̄туйа̄ ека̄ ведана̄…пе… ека̄ сан̃н̃а̄…пе… ека̄ четана̄…пе… екам̣ читтам̣? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘арӯпадха̄туйа̄ екам̣ читтам̣’’.

4. апарийа̄паннам̣

997. апарийа̄панне кати кхандха̄…пе… кати читта̄ни?

апарийа̄панне чатта̄ро кхандха̄, две а̄йатана̄ни, две дха̄туйо, две сачча̄ни, два̄дасиндрийа̄ни, чха хетӯ, тайо а̄ха̄ра̄, еко пхассо, ека̄ ведана̄, ека̄ сан̃н̃а̄, ека̄ четана̄, екам̣ читтам̣.

998. таттха катаме апарийа̄панне чатта̄ро кхандха̄? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име вуччанти ‘‘апарийа̄панне чатта̄ро кхандха̄’’.

таттха катама̄ни апарийа̄панне две а̄йатана̄ни? мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘апарийа̄панне две а̄йатана̄ни’’.

таттха катама̄ апарийа̄панне две дха̄туйо? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту – има̄ вуччанти ‘‘апарийа̄панне две дха̄туйо’’.

таттха катама̄ни апарийа̄панне две сачча̄ни? маггасаччам̣, ниродхасаччам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘апарийа̄панне две сачча̄ни’’.

таттха катама̄ни апарийа̄панне два̄дасиндрийа̄ни? маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣, анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣, ан̃н̃индрийам̣, ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ – има̄ни вуччанти ‘‘апарийа̄панне два̄дасиндрийа̄ни’’.

таттха катаме апарийа̄панне чха хетӯ? тайо кусалахетӯ, тайо абйа̄катахетӯ.

таттха катаме тайо кусалахетӯ? алобхо кусалахету, адосо кусалахету, амохо кусалахету – име тайо кусалахетӯ.

таттха катаме тайо абйа̄катахетӯ? кусала̄нам̣ дхамма̄нам̣ випа̄като алобхо, адосо, амохо – име тайо абйа̄катахетӯ. име вуччанти ‘‘апарийа̄панне чха хетӯ’’.

таттха катаме апарийа̄панне тайо а̄ха̄ра̄? пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – име вуччанти ‘‘апарийа̄панне тайо а̄ха̄ра̄’’.

таттха катамо апарийа̄панне еко пхассо? мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – айам̣ вуччати ‘‘апарийа̄панне еко пхассо’’.

таттха катама̄ апарийа̄панне ека̄ ведана̄…пе… ека̄ сан̃н̃а̄…пе… ека̄ четана̄…пе… екам̣ читтам̣? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – идам̣ вуччати ‘‘апарийа̄панне екам̣ читтам̣’’.

3. парийа̄панна̄парийа̄паннава̄ро

1. ка̄мадха̄ту

999. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, кати на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, кати на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄?

1000. рӯпаккхандхо ка̄мадха̄тупарийа̄панно; чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

даса̄йатана̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; две а̄йатана̄ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

сол̣аса дха̄туйо ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; две дха̄туйо сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

самудайасаччам̣ ка̄мадха̄тупарийа̄паннам̣; две сачча̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; дуккхасаччам̣ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄паннам̣, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄паннам̣.

дасиндрийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; тӣн̣индрийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; навиндрийа̄ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

тайо акусалахетӯ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; чха хетӯ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро ка̄мадха̄тупарийа̄панно; тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

чха пхасса̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ ка̄мадха̄ту парийа̄панно, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панно.

чха ведана̄…пе… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на ка̄мадха̄тупарийа̄панна̄.

2. рӯпадха̄ту

1001. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, кати на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄ …пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, кати на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄?

1002. рӯпаккхандхо на рӯпадха̄тупарийа̄панно; чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

даса̄йатана̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; две а̄йатана̄ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

сол̣аса дха̄туйо на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; две дха̄туйо сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

тӣн̣и сачча̄ни на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; дуккхасаччам̣ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄паннам̣, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄паннам̣.

терасиндрийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; навиндрийа̄ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

тайо акусалахетӯ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; чха хетӯ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро на рӯпадха̄тупарийа̄панно; тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

чха пхасса̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панно, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панно.

чха ведана̄…пе… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ рӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на рӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

3. арӯпадха̄ту

1003. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, кати на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, кати на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄?

1004. рӯпаккхандхо на арӯпадха̄тупарийа̄панно; чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

даса̄йатана̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; две а̄йатана̄ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

сол̣аса дха̄туйо на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; две дха̄туйо сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

тӣн̣и сачча̄ни на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄ни.

дуккхасаччам̣ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄паннам̣, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄паннам̣.

чуддасиндрийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; ат̣т̣хиндрийа̄ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

тайо акусалахетӯ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; чха хетӯ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро на арӯпадха̄тупарийа̄панно; тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

чха пхасса̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панно, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панно.

чха ведана̄…пе… чха сан̃н̃а̄ … чха четана̄… чха читта̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ арӯпадха̄тупарийа̄панна̄, сийа̄ на арӯпадха̄тупарийа̄панна̄.

4. парийа̄панна̄парийа̄паннам̣

1005. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати парийа̄панна̄, кати апарийа̄панна̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати парийа̄панна̄, кати апарийа̄панна̄?

1006. рӯпаккхандхо парийа̄панно; чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

даса̄йатана̄ парийа̄панна̄; две а̄йатана̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

сол̣аса дха̄туйо парийа̄панна̄; две дха̄туйо сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

две сачча̄ парийа̄панна̄; две сачча̄ апарийа̄панна̄.

дасиндрийа̄ парийа̄панна̄, тӣн̣индрийа̄ апарийа̄панна̄; навиндрийа̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

тайо акусалахетӯ парийа̄панна̄; чха хетӯ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро парийа̄панно; тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

чха пхасса̄ парийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ парийа̄панно, сийа̄ апарийа̄панно.

чха ведана̄…пе… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ парийа̄панна̄; мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ парийа̄панна̄, сийа̄ апарийа̄панна̄.

4. дхаммадассанава̄ро

1. ка̄мадха̄ту

1007. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е кати кхандха̄ па̄тубхаванти…пе… кати читта̄ни па̄тубхаванти?

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти; кассачи ека̄даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти; кассачи даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти; кассачи апара̄ни даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти; кассачи нава̄йатана̄ни па̄тубхаванти; кассачи сатта̄йатана̄ни па̄тубхаванти; кассачи ека̄даса дха̄туйо па̄тубхаванти; кассачи даса дха̄туйо па̄тубхаванти; кассачи апара̄ даса дха̄туйо па̄тубхаванти; кассачи нава дха̄туйо па̄тубхаванти; кассачи сатта дха̄туйо па̄тубхаванти; саббесам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати; кассачи чуддасиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи апара̄ни терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи два̄дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи навиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи апара̄ни навиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи апара̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи саттиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи пан̃чиндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи чатта̄риндрийа̄ни па̄тубхаванти; кассачи тайо хетӯ па̄тубхаванти; кассачи две хетӯ па̄тубхаванти; кассачи [кечи (сйа̄.)] ахетука̄ па̄тубхаванти; саббесам̣ чатта̄ро а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти; саббесам̣ еко пхассо па̄тубхавати; саббесам̣ ека̄ ведана̄… ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

1008. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ катаме пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти? рӯпаккхандхо…пе… вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ име пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти.

1009. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса ека̄даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣, пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣, нерайика̄нам̣ парипун̣н̣а̄йатана̄нам̣ упапаттиккхан̣е ека̄даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти – чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни ека̄даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандха̄нам̣ упапаттиккхан̣е даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти – рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса апара̄ни даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти – чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни даса̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса нава̄йатана̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандхабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е нава̄йатана̄ни па̄тубхаванти – рӯпа̄йатанам̣, гха̄на̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, дживха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни нава̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса сатта̄йатана̄ни па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ упапаттиккхан̣е сатта̄йатана̄ни па̄тубхаванти – рӯпа̄йатанам̣, гандха̄йатанам̣, раса̄йатанам̣, ка̄йа̄йатанам̣, пхот̣т̣хабба̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни сатта̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

1010. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса ека̄даса дха̄туйо па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣, пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣ парипун̣н̣а̄йатана̄нам̣ упапаттиккхан̣е ека̄даса дха̄туйо па̄тубхаванти – чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, сотадха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ ека̄даса дха̄туйо па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса даса дха̄туйо па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандха̄нам̣ упапаттиккхан̣е даса дха̄туйо па̄тубхаванти – рӯпадха̄ту, сотадха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ даса дха̄туйо па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса апара̄ даса дха̄туйо па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е даса дха̄туйо па̄тубхаванти – чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ даса дха̄туйо па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса нава дха̄туйо па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандхабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е нава дха̄туйо па̄тубхаванти – рӯпадха̄ту, гха̄надха̄ту, гандхадха̄ту, дживха̄дха̄ту, расадха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ нава дха̄туйо па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса сатта дха̄туйо па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ упапаттиккхан̣е сатта дха̄туйо па̄тубхаванти – рӯпадха̄ту, гандхадха̄ту, расадха̄ту, ка̄йадха̄ту, пхот̣т̣хаббадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ сатта дха̄туйо па̄тубхаванти.

1011. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ катамам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати? дуккхасаччам̣ – ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ идам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати.

1012. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса чуддасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣, сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣асампайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е чуддасиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни чуддасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣авиппайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса апара̄ни терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣асампайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни терасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса два̄дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣авиппайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е два̄дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни два̄дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣асампайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти – ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса навиндрийа̄ни па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣авиппайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е навиндрийа̄ни па̄тубхаванти – ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни навиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса апара̄ни навиндрийа̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣ парипун̣н̣а̄йатана̄нам̣ упапаттиккхан̣е навиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни навиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандха̄нам̣ упапаттиккхан̣е ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти – сотиндрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса апара̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти – чаккхундрийам̣, гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣ маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса саттиндрийа̄ни па̄тубхаванти? опапа̄тика̄нам̣ пета̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ асура̄нам̣, опапа̄тика̄нам̣ тираччха̄нагата̄нам̣ нерайика̄нам̣, джаччандхабадхира̄нам̣ упапаттиккхан̣е саттиндрийа̄ни па̄тубхаванти – гха̄ниндрийам̣, дживхиндрийам̣, ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни саттиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса пан̃чиндрийа̄ни па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ ахетука̄нам̣, т̣хапетва̄ напум̣сака̄нам̣, упапаттиккхан̣е пан̃чиндрийа̄ни па̄тубхаванти – ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, иттхиндрийам̣ ва̄ пурисиндрийам̣ ва̄, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни пан̃чиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса чатта̄риндрийа̄ни па̄тубхаванти? габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ ахетука̄нам̣, напум̣сака̄нам̣ упапаттиккхан̣е чатта̄риндрийа̄ни па̄тубхаванти – ка̄йиндрийам̣, маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ има̄ни чатта̄риндрийа̄ни па̄тубхаванти.

1013. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса тайо хетӯ па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣, пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣, габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣асампайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е тайо хетӯ па̄тубхаванти – алобхо випа̄кахету, адосо випа̄кахету, амохо випа̄кахету. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ име тайо хетӯ па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е касса две хетӯ па̄тубхаванти? ка̄ма̄вачара̄нам̣ дева̄нам̣, пат̣хамакаппика̄нам̣ манусса̄нам̣, габбхасеййака̄нам̣ сатта̄нам̣ сахетука̄нам̣ н̃а̄н̣авиппайутта̄нам̣ упапаттиккхан̣е две хетӯ па̄тубхаванти – алобхо випа̄кахету, адосо випа̄кахету. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е етесам̣ име две хетӯ па̄тубхаванти. авасеса̄нам̣ сатта̄нам̣ [авасеса̄ сатта̄ (?)] ахетука̄ па̄тубхаванти.

1014. ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ катаме чатта̄ро а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро, пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ име чатта̄ро а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ катамо еко пхассо па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ айам̣ еко пхассо па̄тубхавати.

ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ катама̄ ека̄ ведана̄ … ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – ка̄мадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е саббесам̣ идам̣ екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

2. рӯпадха̄ту

1015. рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е кати кхандха̄ па̄тубхаванти…пе… кати читта̄ни па̄тубхаванти?

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е, т̣хапетва̄ асан̃н̃асатта̄нам̣ дева̄нам̣, пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти, пан̃ча̄йатана̄ни па̄тубхаванти, пан̃ча дха̄туйо па̄тубхаванти, екам̣ саччам̣ па̄тубхавати, дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти, тайо хетӯ па̄тубхаванти, тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти, еко пхассо па̄тубхавати, ека̄ ведана̄… ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

1016. рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти? рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име пан̃чаккхандха̄ па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ни пан̃ча̄йатана̄ни па̄тубхаванти? чаккха̄йатанам̣, рӯпа̄йатанам̣, сота̄йатанам̣, мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ни пан̃ча̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ пан̃ча дха̄туйо па̄тубхаванти? чаккхудха̄ту, рӯпадха̄ту, сотадха̄ту, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ пан̃ча дха̄туйо па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катамам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати? дуккхасаччам̣ – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е идам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ни дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти? чаккхундрийам̣, сотиндрийам̣, маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, соманассиндрийам̣ ва̄ упеккхиндрийам̣ ва̄, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣ – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ни дасиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме тайо хетӯ па̄тубхаванти? алобхо випа̄кахету, адосо випа̄кахету, амохо випа̄кахету – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име тайо хетӯ па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти? пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катамо еко пхассо па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е айам̣ еко пхассо па̄тубхавати.

рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ ека̄ ведана̄… ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – рӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е идам̣ екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

3. асан̃н̃асатта̄

1017. асан̃н̃асатта̄нам̣ дева̄нам̣ упапаттиккхан̣е кати кхандха̄ па̄тубхаванти…пе… кати читта̄ни па̄тубхаванти?

асан̃н̃асатта̄нам̣ дева̄нам̣ упапаттиккхан̣е еко кхандхо па̄тубхавати – рӯпаккхандхо; две а̄йатана̄ни па̄тубхаванти – рӯпа̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣; две дха̄туйо па̄тубхаванти – рӯпадха̄ту, дхаммадха̄ту; екам̣ саччам̣ па̄тубхавати – дуккхасаччам̣; екиндрийам̣ па̄тубхавати – рӯпаджӣвитиндрийам̣. асан̃н̃асатта̄ дева̄ ахетука̄ ана̄ха̄ра̄ апхассака̄ аведанака̄ асан̃н̃ака̄ ачетанака̄ ачиттака̄ па̄тубхаванти.

4. арӯпадха̄ту

1018. арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е кати кхандха̄ па̄тубхаванти…пе… кати читта̄ни па̄тубхаванти?

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е чатта̄ро кхандха̄ па̄тубхаванти, две а̄йатана̄ни па̄тубхаванти, две дха̄туйо па̄тубхаванти, екам̣ саччам̣ па̄тубхавати, ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти, тайо хетӯ па̄тубхаванти, тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти, еко пхассо па̄тубхавати, ека̄ ведана̄… ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

1019. арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме чатта̄ро кхандха̄ па̄тубхаванти? ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име чатта̄ро кхандха̄ па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ни две а̄йатана̄ни па̄тубхаванти? мана̄йатанам̣, дхамма̄йатанам̣ – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ни две а̄йатана̄ни па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ две дха̄туйо па̄тубхаванти? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту, дхаммадха̄ту – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ две дха̄туйо па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катамам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати? дуккхасаччам̣ – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е идам̣ екам̣ саччам̣ па̄тубхавати.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти? маниндрийам̣, джӣвитиндрийам̣, упеккхиндрийам̣, саддхиндрийам̣, вӣрийиндрийам̣, сатиндрийам̣, сама̄дхиндрийам̣, пан̃н̃индрийам̣ – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е има̄ни ат̣т̣хиндрийа̄ни па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме тайо хетӯ па̄тубхаванти? алобхо випа̄кахету, адосо випа̄кахету, амохо випа̄кахету – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име тайо хетӯ па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катаме тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти? пхасса̄ха̄ро, маносан̃четана̄ха̄ро, вин̃н̃а̄н̣а̄ха̄ро – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е име тайо а̄ха̄ра̄ па̄тубхаванти.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катамо еко пхассо па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е айам̣ еко пхассо па̄тубхавати.

арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е катама̄ ека̄ ведана̄…пе… ека̄ сан̃н̃а̄… ека̄ четана̄… екам̣ читтам̣ па̄тубхавати? мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту – арӯпадха̄туйа̄ упапаттиккхан̣е идам̣ екам̣ читтам̣ па̄тубхавати.

5. бхӯмантарадассанава̄ро

1020. ка̄ма̄вачара̄ дхамма̄, на ка̄ма̄вачара̄ дхамма̄, рӯпа̄вачара̄ дхамма̄, на рӯпа̄вачара̄ дхамма̄, арӯпа̄вачара̄ дхамма̄, на арӯпа̄вачара̄ дхамма̄, парийа̄панна̄ дхамма̄, апарийа̄панна̄ дхамма̄.

катаме дхамма̄ ка̄ма̄вачара̄? хет̣т̣хато авӣчинирайам̣ парийантам̣ каритва̄, упарито параниммитавасаваттӣ деве антокаритва̄, йам̣ етасмим̣ антаре еттха̄вачара̄ еттха парийа̄панна̄ кхандхадха̄туа̄йатана̄; рӯпам̣, ведана̄, сан̃н̃а̄, сан̇кха̄ра̄, вин̃н̃а̄н̣ам̣ – име дхамма̄ ка̄ма̄вачара̄.

катаме дхамма̄ на ка̄ма̄вачара̄? рӯпа̄вачара̄, арӯпа̄вачара̄, апарийа̄панна̄ – име дхамма̄ на ка̄ма̄вачара̄.

катаме дхамма̄ рӯпа̄вачара̄? хет̣т̣хато брахмалокам̣ парийантам̣ каритва̄, упарито аканит̣т̣хе деве антокаритва̄, йам̣ етасмим̣ антаре еттха̄вачара̄ еттха парийа̄панна̄ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄ – име дхамма̄ рӯпа̄вачара̄.

катаме дхамма̄ на рӯпа̄вачара̄? ка̄ма̄вачара̄, арӯпа̄вачара̄, апарийа̄панна̄ – име дхамма̄ на рӯпа̄вачара̄.

катаме дхамма̄ арӯпа̄вачара̄? хет̣т̣хато а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанӯпаге деве парийантам̣ каритва̄, упарито невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанӯпаге деве антокаритва̄, йам̣ етасмим̣ антаре еттха̄вачара̄ еттха парийа̄панна̄ сама̄паннасса ва̄ упапаннасса ва̄ дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄рисса ва̄ читтачетасика̄ дхамма̄ – име дхамма̄ арӯпа̄вачара̄.

катаме дхамма̄ на арӯпа̄вачара̄? ка̄ма̄вачара̄, рӯпа̄вачара̄, апарийа̄панна̄ – име дхамма̄ на арӯпа̄вачара̄.

катаме дхамма̄ парийа̄панна̄? са̄сава̄ кусала̄кусалабйа̄ката̄ дхамма̄ ка̄ма̄вачара̄, рӯпа̄вачара̄, арӯпа̄вачара̄, рӯпаккхандхо, ведана̄ккхандхо, сан̃н̃а̄ккхандхо, сан̇кха̄раккхандхо, вин̃н̃а̄н̣аккхандхо – име дхамма̄ парийа̄панна̄.

катаме дхамма̄ апарийа̄панна̄? магга̄ ча, маггапхала̄ни ча, асан̇кхата̄ ча дха̄ту – име дхамма̄ апарийа̄панна̄.

6. уппа̄дакакаммаа̄йуппама̄н̣ава̄ро

1. уппа̄дакакаммам̣

1021. дева̄ти. тайо дева̄ – саммутидева̄ [самматидева̄ (сйа̄.)], упапаттидева̄, висуддхидева̄.

саммутидева̄ на̄ма – ра̄джа̄но, девийо, кума̄ра̄.

упапаттидева̄ на̄ма – ча̄тумаха̄ра̄джике [ча̄туммаха̄ра̄джике (сӣ. сйа̄.)] деве упа̄да̄йа тадупари дева̄.

висуддхидева̄ на̄ма – араханто вуччанти.

да̄нам̣ датва̄, сӣлам̣ сама̄дийитва̄, упосатхакаммам̣ катва̄ каттха упападжджанти? да̄нам̣ датва̄, сӣлам̣ сама̄дийитва̄, упосатхакаммам̣ катва̄ аппекачче кхаттийамаха̄са̄ла̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче бра̄хман̣амаха̄са̄ла̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче гахапатимаха̄са̄ла̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче ча̄тумаха̄ра̄джика̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче та̄ватим̣са̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче йа̄ма̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче тусита̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче нимма̄наратӣнам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче параниммитавасаваттӣнам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти.

2. а̄йуппама̄н̣ам̣

1022. манусса̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? вассасатам̣, аппам̣ ва̄ бхиййо [аппам̣ ва̄ бхиййо ва̄ (сйа̄. ка.) дӣ. ни. 2.7].

1023. ча̄тумаха̄ра̄джика̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йа̄ни ма̄нусака̄ни пан̃н̃а̄са васса̄ни, ча̄туммаха̄ра̄джика̄нам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво [раттидиво (ка.) а. ни. 3.71]. та̄йа раттийа̄ тим̣са раттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена дибба̄ни пан̃ча вассасата̄ни ча̄туммаха̄ра̄джика̄нам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? навути вассасатасахасса̄ни.

та̄ватим̣са̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йам̣ ма̄нусакам̣ вассасатам̣, та̄ватим̣са̄нам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво. та̄йа раттийа̄ тим̣са раттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена диббам̣ вассасахассам̣ та̄ватим̣са̄нам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? тиссо ча вассакот̣ийо сат̣т̣хи ча вассасатасахасса̄ни.

йа̄ма̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йа̄ни ма̄нусака̄ни две вассасата̄ни, йа̄ма̄нам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво. та̄йа раттийа̄ тим̣сараттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена дибба̄ни две вассасахасса̄ни йа̄ма̄нам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? чуддасан̃ча вассакот̣ийо чатта̄рӣсан̃ча вассасатасахасса̄ни.

тусита̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йа̄ни ма̄нусака̄ни чатта̄ри вассасата̄ни, тусита̄нам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво. та̄йа раттийа̄ тим̣сараттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена дибба̄ни чатта̄ри вассасахасса̄ни тусита̄нам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? саттапан̃н̃а̄са вассакот̣ийо сат̣т̣хи ча вассасатасахасса̄ни.

нимма̄наратӣнам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йа̄ни ма̄нусака̄ни ат̣т̣ха вассасата̄ни, нимма̄наратӣнам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво. та̄йа раттийа̄ тим̣сараттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена дибба̄ни ат̣т̣ха вассасахасса̄ни нимма̄наратӣнам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? две вассакот̣исата̄ни тим̣сан̃ча вассакот̣ийо чатта̄рӣсан̃ча вассасатасахасса̄ни.

параниммитавасаваттӣнам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? йа̄ни ма̄нусака̄ни сол̣аса вассасата̄ни, параниммитавасаваттӣнам̣ дева̄нам̣ есо еко раттиндиво. та̄йа раттийа̄ тим̣сараттийо ма̄со. тена ма̄сена два̄дасама̄сийо сам̣ваччхаро. тена сам̣ваччхарена дибба̄ни сол̣аса вассасахасса̄ни параниммитавасаваттӣнам̣ дева̄нам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣. манусса̄нам̣ ган̣ана̄йа киттакам̣ хоти? нава ча вассакот̣исата̄ни екавӣсан̃ча вассакот̣ийо сат̣т̣хи ча вассасатасахасса̄нӣти.

чха ете [чхапи те (сйа̄.)] ка̄ма̄вачара̄, саббака̄масамиддхино;

саббесам̣ екасан̇кха̄то, а̄йу бхавати киттако.

два̄даса кот̣исатам̣ тесам̣, ат̣т̣хавӣсан̃ча кот̣ийо;

пан̃н̃а̄са сатасахасса̄ни, вассаггена пака̄сита̄ти.

1024. пат̣хамам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? пат̣хамам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ брахмапа̄рисаджджа̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? каппасса татийо бха̄го.

пат̣хамам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? пат̣хамам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ брахмапурохита̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? упад̣д̣хакаппо.

пат̣хамам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? пат̣хамам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ маха̄брахма̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? каппо [еко каппо (сйа̄.)].

1025. дутийам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? дутийам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ паритта̄бха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? две каппа̄.

дутийам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? дутийам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ аппама̄н̣а̄бха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? чатта̄ро каппа̄.

дутийам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? дутийам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ а̄бхассара̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? ат̣т̣ха каппа̄.

1026. татийам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? татийам̣ джха̄нам̣ париттам̣ бха̄ветва̄ париттасубха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? сол̣аса каппа̄.

татийам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? татийам̣ джха̄нам̣ маджджхимам̣ бха̄ветва̄ аппама̄н̣асубха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? ба̄ттим̣са каппа̄.

татийам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ каттха упападжджанти? татийам̣ джха̄нам̣ пан̣ӣтам̣ бха̄ветва̄ субхакин̣ха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти. тесам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? чатусат̣т̣хи каппа̄.

1027. чатуттхам̣ джха̄нам̣ бха̄ветва̄ а̄рамман̣ана̄наттата̄ манасика̄рана̄наттата̄ чхандана̄наттата̄ пан̣идхина̄наттата̄ адхимоккхана̄наттата̄ абхинӣха̄рана̄наттата̄ пан̃н̃а̄на̄наттата̄ аппекачче асан̃н̃асатта̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче вехаппхала̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче авиха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче атаппа̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче судасса̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче судассӣнам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче аканит̣т̣ха̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти, аппекачче невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ сахабйатам̣ упападжджанти.

асан̃н̃асатта̄нан̃ча вехаппхала̄нан̃ча дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? пан̃чакаппасата̄ни.

авиха̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? каппасахассам̣.

атаппа̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? две каппасахасса̄ни.

судасса̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? чатта̄ри каппасахасса̄ни.

судассӣнам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? ат̣т̣ха каппасахасса̄ни.

аканит̣т̣ха̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? сол̣аса каппасахасса̄ни.

1028. а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? вӣсати каппасахасса̄ни.

вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? чатта̄рӣса каппасахасса̄ни.

а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? сат̣т̣хи каппасахасса̄ни.

невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанӯпага̄нам̣ дева̄нам̣ киттакам̣ а̄йуппама̄н̣ам̣? чатура̄сӣти каппасахасса̄нӣти.

1029. уккхитта̄ пун̃н̃атеджена, ка̄марӯпагатим̣ гата̄.

бхаваггатампи [бхаваггам̣ ва̄пи (сйа̄.)] сампатта̄, пуна̄гаччханти [пуна гаччханти (сйа̄.)] дуггатим̣.

та̄ва дӣгха̄йука̄ сатта̄, чаванти а̄йусан̇кхайа̄;

наттхи кочи бхаво ниччо, ити вуттам̣ махесина̄.

тасма̄ хи дхӣра̄ нипака̄, нипун̣а̄ аттхачинтака̄;

джара̄маран̣амоккха̄йа, бха̄венти маггамуттамам̣.

бха̄вайитва̄ сучим̣ маггам̣, нибба̄ногадхага̄минам̣;

сабба̄саве парин̃н̃а̄йа, париниббанти ана̄сава̄ти.

7. абхин̃н̃еййа̄дива̄ро

1030. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати абхин̃н̃еййа̄, кати парин̃н̃еййа̄, кати паха̄табба̄, кати бха̄ветабба̄, кати саччхика̄табба̄, кати на паха̄табба̄, на бха̄ветабба̄, на саччхика̄табба̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати абхин̃н̃еййа̄, кати парин̃н̃еййа̄, кати паха̄табба̄, кати бха̄ветабба̄, кати саччхика̄табба̄, кати на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄?

1031. рӯпаккхандхо абхин̃н̃еййо парин̃н̃еййо на паха̄таббо на бха̄ветаббо на саччхика̄таббо. чатта̄ро кхандха̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

даса̄йатана̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. две а̄йатана̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

сол̣аса дха̄туйо абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. две дха̄туйо абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

самудайасаччам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ паха̄таббам̣ на бха̄ветаббам̣ на саччхика̄таббам̣. маггасаччам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ на паха̄таббам̣ бха̄ветаббам̣ на саччхика̄таббам̣. ниродхасаччам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ на паха̄таббам̣ на бха̄ветаббам̣ саччхика̄таббам̣. дуккхасаччам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣, сийа̄ паха̄таббам̣, на бха̄ветаббам̣, на саччхика̄таббам̣, сийа̄ на паха̄таббам̣.

навиндрийа̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. доманассиндрийам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ паха̄таббам̣ на бха̄ветаббам̣ на саччхика̄таббам̣. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ на паха̄таббам̣ бха̄ветаббам̣ на саччхика̄таббам̣. ан̃н̃индрийам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ на паха̄таббам̣, сийа̄ бха̄ветаббам̣, сийа̄ саччхика̄таббам̣. ан̃н̃а̄та̄виндрийам̣ абхин̃н̃еййам̣ парин̃н̃еййам̣ на паха̄таббам̣ на бха̄ветаббам̣ саччхика̄таббам̣. тӣн̣индрийа̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на бха̄ветабба̄, саччхика̄табба̄. чха индрийа̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

тайо акусалахетӯ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. тайо кусалахетӯ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, на саччхика̄табба̄, сийа̄ на бха̄ветабба̄. тайо абйа̄катахетӯ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на саччхика̄табба̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро абхин̃н̃еййо парин̃н̃еййо на паха̄таббо на бха̄ветаббо на саччхика̄таббо. тайо а̄ха̄ра̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

чха пхасса̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо абхин̃н̃еййо парин̃н̃еййо, сийа̄ паха̄таббо, сийа̄ бха̄ветаббо, сийа̄ саччхика̄таббо, сийа̄ на паха̄таббо на бха̄ветаббо на саччхика̄таббо.

чха ведана̄…пе… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту абхин̃н̃еййа̄ парин̃н̃еййа̄, сийа̄ паха̄табба̄, сийа̄ бха̄ветабба̄, сийа̄ саччхика̄табба̄, сийа̄ на паха̄табба̄ на бха̄ветабба̄ на саччхика̄табба̄.

8. са̄рамман̣а̄на̄рамман̣ава̄ро

1032. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати са̄рамман̣а̄, кати ана̄рамман̣а̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати са̄рамман̣а̄, кати ана̄рамман̣а̄?

1033. рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ са̄рамман̣а̄.

даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. мана̄йатанам̣ са̄рамман̣ам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣.

даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. сатта дха̄туйо са̄рамман̣а̄. дхаммадха̄ту сийа̄ са̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄.

две сачча̄ са̄рамман̣а̄. ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣.

саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. чуддасиндрийа̄ са̄рамман̣а̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ са̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣. нава хетӯ са̄рамман̣а̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро ана̄рамман̣о. тайо а̄ха̄ра̄ са̄рамман̣а̄. сатта пхасса̄… сатта ведана̄… сатта сан̃н̃а̄… сатта четана̄… сатта читта̄ са̄рамман̣а̄.

1034. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, кати ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, кати ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄?

1035. рӯпаккхандхо ана̄рамман̣о. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄.

даса̄йатана̄ ана̄рамман̣а̄. мана̄йатанам̣ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣.

даса дха̄туйо ана̄рамман̣а̄. чха дха̄туйо ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. дхаммадха̄ту сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄.

ниродхасаччам̣ ана̄рамман̣ам̣. маггасаччам̣ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣. самудайасаччам̣ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣.

саттиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄. пан̃чиндрийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. навиндрийа̄ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣ам̣, сийа̄ ана̄рамман̣ам̣.

нава хетӯ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро ана̄рамман̣о. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. чха пхасса̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣о сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣о. чха ведана̄… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ са̄рамман̣а̄рамман̣а̄, сийа̄ ана̄рамман̣а̄рамман̣а̄.

9. дит̣т̣хасута̄дидассанава̄ро

1036. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати дит̣т̣ха̄, кати сута̄, кати мута̄, кати вин̃н̃а̄та̄, кати на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄ на вин̃н̃а̄та̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати дит̣т̣ха̄, кати сута̄, кати мута̄, кати вин̃н̃а̄та̄, кати на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄ на вин̃н̃а̄та̄?

1037. рӯпаккхандхо сийа̄ дит̣т̣хо, сийа̄ суто, сийа̄ муто, сийа̄ вин̃н̃а̄то, сийа̄ на дит̣т̣хо на суто на муто, вин̃н̃а̄то. чатта̄ро кхандха̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄.

рӯпа̄йатанам̣ дит̣т̣хам̣, на сутам̣ на мутам̣, вин̃н̃а̄там̣. садда̄йатанам̣ на дит̣т̣хам̣, сутам̣, на мутам̣, вин̃н̃а̄там̣. гандха̄йатанам̣… раса̄йатанам̣… пхот̣т̣хабба̄йатанам̣ на дит̣т̣хам̣ на сутам̣, мутам̣, вин̃н̃а̄там̣. сатта̄йатана̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄.

рӯпадха̄ту дит̣т̣ха̄, на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. саддадха̄ту на дит̣т̣ха̄, сута̄, на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. гандхадха̄ту… расадха̄ту… пхот̣т̣хаббадха̄ту на дит̣т̣ха̄ на сута̄, мута̄, вин̃н̃а̄та̄. тераса дха̄туйо на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄.

тӣн̣и сачча̄ни на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ дит̣т̣хам̣, сийа̄ сутам̣, сийа̄ мутам̣, сийа̄ вин̃н̃а̄там̣, сийа̄ на дит̣т̣хам̣ на сутам̣ на мутам̣, вин̃н̃а̄там̣.

ба̄вӣсатиндрийа̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. нава хетӯ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. чатта̄ро а̄ха̄ра̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. сатта пхасса̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄. сатта ведана̄… сатта сан̃н̃а̄… сатта четана̄… сатта читта̄ на дит̣т̣ха̄ на сута̄ на мута̄, вин̃н̃а̄та̄.

10. тика̄дидассанава̄ро

1. кусалаттикам̣

1038. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати кусала̄, кати акусала̄, кати абйа̄ката̄?

рӯпаккхандхо абйа̄като. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. даса̄йатана̄ абйа̄ката̄. два̄йатана̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. сол̣аса дха̄туйо абйа̄ката̄. две дха̄туйо сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. самудайасаччам̣ акусалам̣. маггасаччам̣ кусалам̣. ниродхасаччам̣ абйа̄катам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ кусалам̣, сийа̄ акусалам̣, сийа̄ абйа̄катам̣.

дасиндрийа̄ абйа̄ката̄. доманассиндрийам̣ акусалам̣. анан̃н̃а̄тан̃н̃асса̄мӣтиндрийам̣ кусалам̣. чатта̄риндрийа̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. чха индрийа̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄.

тайо кусалахетӯ кусала̄. тайо акусалахетӯ акусала̄. тайо абйа̄катахетӯ абйа̄ката̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро абйа̄като. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄. чха пхасса̄ абйа̄ката̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ кусало, сийа̄ акусало, сийа̄ абйа̄като. чха ведана̄… чха сан̃н̃а̄… чха четана̄… чха читта̄ абйа̄ката̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ кусала̄, сийа̄ акусала̄, сийа̄ абйа̄ката̄.

2. ведана̄тикам̣

1039. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, кати дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, кати адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, кати дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, кати адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄?

две кхандха̄ на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи. тайо кхандха̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄.

даса̄йатана̄ на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи. мана̄йатанам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи.

даса дха̄туйо на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи. пан̃ча дха̄туйо адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. дхаммадха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи.

две сачча̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. ниродхасаччам̣ на ваттаббам̣ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи. дуккхасаччам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи.

два̄дасиндрийа̄ на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи. чха индрийа̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. тӣн̣индрийа̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ сукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттантипи.

досо акусалахету дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто. сатта хетӯ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. мохо акусалахету сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, сийа̄ дуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро на ваттаббо сукха̄йа ведана̄йа сампайуттоти пи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайуттотипи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайуттотипи. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄.

пан̃ча пхасса̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутто, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутто, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутто.

сатта ведана̄ на ваттабба̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи, адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄типи. пан̃ча сан̃н̃а̄… пан̃ча четана̄… пан̃ча читта̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, ка̄йавин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ сукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ дуккха̄йа ведана̄йа сампайутта̄, сийа̄ адуккхамасукха̄йа ведана̄йа сампайутта̄.

3. випа̄каттикам̣

1040. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати випа̄ка̄, кати випа̄кадхаммадхамма̄, кати невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати випа̄ка̄, кати випа̄кадхаммадхамма̄, кати невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄?

рӯпаккхандхо невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

даса̄йатана̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. два̄йатана̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

даса дха̄туйо невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. пан̃ча дха̄туйо випа̄ка̄. манодха̄ту сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. две дха̄туйо сийа̄ випа̄ка̄ сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

две сачча̄ випа̄кадхаммадхамма̄. ниродхасаччам̣ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ випа̄кам̣, сийа̄ випа̄кадхаммадхаммам̣, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммам̣.

саттиндрийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. тӣн̣индрийа̄ випа̄ка̄. двиндрийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄. ан̃н̃индрийам̣ сийа̄ випа̄кам̣, сийа̄ випа̄кадхаммадхаммам̣. навиндрийа̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

чха хетӯ випа̄кадхаммадхамма̄. тайо абйа̄катахетӯ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. пан̃ча пхасса̄ випа̄ка̄. манодха̄тусампхассо сийа̄ випа̄ко, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ випа̄ко, сийа̄ випа̄кадхаммадхаммо, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхаммо. пан̃ча ведана̄… пан̃ча сан̃н̃а̄… пан̃ча четана̄… пан̃ча читта̄ випа̄ка̄. манодха̄ту сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ випа̄ка̄, сийа̄ випа̄кадхаммадхамма̄, сийа̄ невавипа̄канавипа̄кадхаммадхамма̄.

4. упа̄диннаттикам̣

1041. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати упа̄диннупа̄да̄нийа̄, кати анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, кати анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати упа̄диннупа̄да̄нийа̄, кати анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, кати анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄?

рӯпаккхандхо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийо 4. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

пан̃ча̄йатана̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. садда̄йатанам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. чатта̄ро а̄йатана̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. два̄йатана̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

даса дха̄туйо упа̄диннупа̄да̄нийа̄. саддадха̄ту анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. пан̃ча дха̄туйо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. две дха̄туйо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

самудайасаччам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. две сачча̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийам̣, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣.

навиндрийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. доманассиндрийам̣ анупа̄диннупа̄да̄нийам̣. тӣн̣индрийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. навиндрийа̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. тайо акусалахетӯ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. тайо кусалахетӯ сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄. тайо абйа̄катахетӯ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийо. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

пан̃ча пхасса̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. манодха̄тусампхассо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийо. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийо, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийо. пан̃ча ведана̄… пан̃ча сан̃н̃а̄… пан̃ча четана̄… пан̃ча читта̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄. манодха̄ту сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ упа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннупа̄да̄нийа̄, сийа̄ анупа̄диннаанупа̄да̄нийа̄.

5. витаккаттикам̣

1042. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати савитаккасавича̄ра̄, кати авитаккавича̄раматта̄, кати авитаккаавича̄ра̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати савитаккасавича̄ра̄, кати авитаккавича̄раматта̄, кати авитаккаавича̄ра̄?

рӯпаккхандхо авитаккаавича̄ро. тайо кхандха̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. сан̇кха̄раккхандхо сийа̄ савитаккасавича̄ро, сийа̄ авитаккавича̄раматто, сийа̄ авитаккаавича̄ро сийа̄ на ваттаббо савитаккасавича̄ротипи, авитаккавича̄раматтотипи, авитаккаавича̄ротипи.

даса̄йатана̄ авитаккаавича̄ра̄. мана̄йатанам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ савитаккасавича̄рантипи, авитаккавича̄раматтантипи, авитаккаавича̄рантипи.

паннараса дха̄туйо авитаккаавича̄ра̄. манодха̄ту савитаккасавича̄ра̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. дхаммадха̄ту сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄, сийа̄ на ваттабба̄ савитаккасавича̄ра̄типи, авитаккавича̄раматта̄типи, авитаккаавича̄ра̄типи.

самудайасаччам̣ савитаккасавича̄рам̣. ниродхасаччам̣ авитаккаавича̄рам̣. маггасаччам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. дуккхасаччам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккавича̄раматтам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣, сийа̄ на ваттаббам̣ савитаккасавича̄рантипи, авитаккавича̄раматтантипи, авитаккаавича̄рантипи.

навиндрийа̄ авитаккаавича̄ра̄. доманассиндрийам̣ савитаккасавича̄рам̣. упеккхиндрийам̣ сийа̄ савитаккасавича̄рам̣, сийа̄ авитаккаавича̄рам̣. ека̄дасиндрийа̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄.

тайо акусалахетӯ савитаккасавича̄ра̄. чха хетӯ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро авитаккаавича̄ро. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄. пан̃ча пхасса̄ авитаккаавича̄ра̄. манодха̄тусампхассо савитаккасавича̄ро. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ савитаккасавича̄ро, сийа̄ авитаккавича̄раматто, сийа̄ авитаккаавича̄ро. пан̃ча ведана̄… пан̃ча сан̃н̃а̄… пан̃ча четана̄… пан̃ча читта̄ авитаккаавича̄ра̄ манодха̄ту савитаккасавича̄ра̄, мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ савитаккасавича̄ра̄, сийа̄ авитаккавича̄раматта̄, сийа̄ авитаккаавича̄ра̄.

(1) рӯпадукам̣

1043. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати рӯпа̄, кати арӯпа̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати рӯпа̄, кати арӯпа̄?

рӯпаккхандхо рӯпам̣. чатта̄ро кхандха̄ арӯпа̄. даса̄йатана̄ рӯпа̄. мана̄йатанам̣ арӯпам̣. дхамма̄йатанам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. даса дха̄туйо рӯпа̄. сатта дха̄туйо арӯпа̄. дхаммадха̄ту сийа̄ рӯпа̄, сийа̄ арӯпа̄. тӣн̣и сачча̄ни арӯпа̄. дуккхасаччам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. саттиндрийа̄ рӯпа̄. чуддасиндрийа̄ арӯпа̄. джӣвитиндрийам̣ сийа̄ рӯпам̣, сийа̄ арӯпам̣. нава хетӯ арӯпа̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро рӯпам̣. тайо а̄ха̄ра̄ арӯпа̄. сатта пхасса̄ арӯпа̄. сатта ведана̄… сатта сан̃н̃а̄… сатта четана̄ сатта читта̄ арӯпа̄.

(2) локийадукам̣

1044. пан̃чаннам̣ кхандха̄нам̣ кати локийа̄, кати локуттара̄? два̄дасаннам̣ а̄йатана̄нам̣ кати локийа̄, кати локуттара̄? ат̣т̣ха̄расаннам̣ дха̄тӯнам̣ кати локийа̄, кати локуттара̄? чатуннам̣ сачча̄нам̣ кати локийа̄, кати локуттара̄…пе… саттаннам̣ читта̄нам̣ кати локийа̄, кати локуттара̄?

рӯпаккхандхо локийо. чатта̄ро кхандха̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. даса̄йатана̄ локийа̄. две а̄йатана̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. сол̣аса дха̄туйо локийа̄. две дха̄туйо сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. две сачча̄ локийа̄. две сачча̄ локуттара̄.

дасиндрийа̄ локийа̄. тӣн̣индрийа̄ локуттара̄. навиндрийа̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. тайо акусалахетӯ локийа̄. чха хетӯ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. кабал̣ӣка̄ро а̄ха̄ро локийо. тайо а̄ха̄ра̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. чха пхасса̄ локийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассо сийа̄ локийо, сийа̄ локуттаро. чха ведана̄ локийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ ведана̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. чха сан̃н̃а̄ локийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ сан̃н̃а̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. чха четана̄ локийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄тусампхассаджа̄ четана̄ сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄. чха читта̄ локийа̄. мановин̃н̃а̄н̣адха̄ту сийа̄ локийа̄, сийа̄ локуттара̄ти.

абхин̃н̃а̄ две са̄рамман̣а̄, дит̣т̣ха̄ кусалаведана̄;

випа̄ка̄ ча упа̄динна̄, витаккам̣ рӯпалокийа̄ти.

дхаммахадайавибхан̇го нит̣т̣хито.

вибхан̇гапакаран̣ам̣ нит̣т̣хитам̣.