📜

намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса

субодха̄лан̇ка̄ро

1. доса̄вабодха-пат̣хамапариччхеда

ратанаттайаппан̣а̄ма

1.

муниндаваданамбходжа, габбхасамбхавасундарӣ;

саран̣ам̣ па̄н̣инам̣ ва̄н̣ӣ, майхам̣ пӣн̣айатам̣ манам̣.

нимитта

2.

ра̄ма, самма̄’дйа’лан̇ка̄ра̄, санти санто пура̄тана̄;

татха̄пи ту вал̣ан̃дженти, суддхама̄гадхика̄ на те.

абхидха̄на̄дикам̣

3.

тена̄’пи на̄ма тосеййа, мете лан̇ка̄раваджджите;

анурӯпена̄’лан̇ка̄ре, не’са месо париссамо.

4.

йесам̣ на сан̃чита̄ пан̃н̃а̄, некасаттхантаро’чита̄;

саммоха’ббха̄хата̄ ве’те, на̄вабуджджханти кин̃чипи.

5.

ким̣ техи па̄дасуссӯса̄, йесам̣ наттхи гарӯни’ха;

йе таппа̄дараджокин̣н̣а̄, те’ва са̄дхӯ вивекино.

6.

кабба, на̄т̣аканиккхитта, неттачитта̄ кавиджджана̄;

йам̣кин̃чи рачайанте’там̣, на вимхайакарам̣ парам̣.

7.

тейе’ва пат̣ибха̄венто, со’ва бандхо савимхайо;

йена тосенти вин̃н̃ӯ йе, таттха пйа’вихита̄’дара̄.

8.

бандхо ча на̄ма садда,ттха̄, сахита̄ досаваджджита̄;

паджджа гаджджа вимисса̄нам̣, бхедена̄’йам̣ тидха̄ бхаве.

9.

нибандхо ча̄’нибандхо ча, пуна двидха̄ нируппате;

там̣ ту па̄пентйа’лан̇ка̄ра̄, винданӣйатараттанам̣.

10.

анаваджджам̣ мукхамбходжа [‘‘амбходжа’’нти падам̣ па̄л̣ийам̣ наттхи, ва̄риджава̄чакам̣, саккат̣агантхато анӣтам̣], манаваджджа̄ ча бха̄ратӣ;

алан̇ката̄’ва собханте, ким̣ ну те нира’лан̇ката̄?

11.

вина̄ гарӯпадесам̣ там̣, ба̄ло’лан̇катту миччхати;

сампа̄пун̣е на вин̃н̃ӯхи, хассабха̄вам̣ катхам̣ ну со?

12.

гантхопи кавива̄ча̄на, малан̇ка̄ра’ппака̄сако;

йа̄ти таббачанӣйаттам̣, та’ббоха̄рӯ’пача̄рато.

13.

двиппака̄ра̄ алан̇ка̄ра̄, таттха садда, ттхабхедато;

саддаттха̄ бандхана̄ма̄’ва, там̣саджджита тада̄вали.

14.

гун̣а̄лан̇ка̄расам̣йутта̄, апи досалава’н̇кита̄;

пасам̣сийа̄ на вин̃н̃ӯхи, са̄ кан̃н̃а̄ вийа та̄дисӣ.

15.

тена досанира̄со’ва, махусса̄хена са̄дхийо;

ниддоса̄ саббатха̄ са̄’йам̣, сагун̣а̄ на бхавеййа ким̣?

16.

са̄’лан̇ка̄равийутта̄’пи, гун̣айутта̄ манохара̄;

ниддоса̄ досарахита̄, гун̣айутта̄ вадхӯ вийа.

17.

паде ва̄кйе тадаттхе ча, доса̄ йе вивидха̄ мата̄;

со’да̄харан̣а метесам̣, лаккхан̣ам̣ катхайа̄мйа’хам̣.

пададоса уддеса

18.

вируддхаттхантара̄, джхаттха, килит̣т̣ха̄ни, виродхи ча;

неййам̣, висесана̄пеккхам̣, хӣнаттхака манаттхакам̣.

ва̄кйадоса уддеса

19.

доса̄ пада̄на ва̄кйа̄на, мекаттхам̣ бхаггарӣтикам̣;

татха̄ бйа̄кин̣н̣а га̄мма̄ни, йатихӣнам̣ камаччутам̣;

ативутта мапетаттхам̣, сабандхапхарусам̣ татха̄.

ва̄кйаттхадосауддеса

20.

апаккамо’, читйахӣнам̣, бхаггарӣти, сасам̣сайам̣;

га̄ммам̣ дут̣т̣ха̄лан̇катӣти, доса̄ ва̄кйаттханиссита̄.

пададосаниддеса

21.

вируддхаттхантарам̣ тан̃хи, йасса’н̃н̃аттхо вируджджхати;

адхиппете йатха̄ мегхо, висадо сукхайе джанам̣.

22.

висесйа мадхикам̣ йена̄, джхаттха метам̣ бхаве йатха̄;

обха̄сита̄’сесадисо, кхаджджото’йам̣ вира̄джате.

23.

йасса’ттха̄’вагамо дуккхо, пакатйа̄’дивибха̄гато;

килит̣т̣хам̣ там̣ йатха̄ та̄йа, со’йа ма̄лин̇гйате пийа̄.

24.

йам̣ килит̣т̣хападам̣ манда̄, бхидхеййам̣ йамака̄дикам̣;

килит̣т̣хапададосе’ва, тампи анто карӣйати.

25.

патӣтасаддарачитам̣, силит̣т̣хападасандхикам̣;

паса̄дагун̣асам̣йуттам̣, йамакам̣ мата медисам̣.

26.

абйапетам̣ бйапета’н̃н̃а, ма̄вутта̄’некаван̣н̣аджам̣;

йамакам̣ тан̃ча па̄да̄на, ма̄ди, маджджха, нта, гочарам̣.

абйапета пат̣хамапа̄да̄ди йамакам̣

27.

суджана̄’суджана̄ саббе, гун̣ена̄пи вивекино;

вивекам̣ на сама̄йанти, авивекиджанантике.

абйапета пат̣хама дутийа па̄да̄ди йамакам̣

28.

кусала̄’кусала̄ саббе, пабала̄’пабала̄ тхава̄;

но йа̄та̄ йа̄ва’хоситтам̣, сукхадуккхаппада̄ сийум̣;

абйапета пат̣хама дутийа татийапа̄да̄ди йамакам̣.

29.

са̄дарам̣ са̄ дарам̣ ханту, вихита̄ вихита̄ майа̄;

вандана̄ вандана̄ма̄на, бха̄джане ратанаттайе.

абйапета чатуккапа̄да̄ди йамакам̣

30.

камалам̣ ка’малам̣ каттум̣, ванадо ванадо’мбарам̣;

сугато сугато локам̣, сахитам̣ са хитам̣ карам̣.

31.

абйапета̄дийамака, ссесо лесо нидассито;

н̃еййа̄ни’ма̄йева диса̄, йа’н̃н̃а̄ни йамака̄нипи.

32.

аччантабахаво тесам̣, бхеда̄ самбхедайонийо;

татха̄пи кечи сукара̄, кечи аччантадуккара̄.

33.

йамакам̣ там̣ пахелӣ [пахел̣и (ка.)] ча, некантамадхура̄ни’ти;

упеккхийанти сабба̄ни, сиссакхедабхайа̄ майа̄.

34.

десака̄лакала̄лока, н̃а̄йа̄гамавиродхи йам̣;

там̣ виродхипадам̣ че’та, муда̄харан̣ато пхут̣ам̣.

35.

йа даппатӣта ма̄нӣйа, ваттаббам̣ неййа ма̄ху там̣;

йатха̄ сабба̄пи дхавала̄, диса̄ рочанти раттийам̣.

36.

недисам̣ баху ман̃н̃анти, саббе саббаттха вин̃н̃уно;

дуллабха̄’вагатӣ садда, са̄маттхийавилан̇гхинӣ.

37.

сийа̄ висесана̄пеккхам̣, йам̣ там̣ патва̄ висесанам̣;

са̄ттхакам̣ там̣ йатха̄ там̣ со, бхиййо пассати чаккхуна̄.

38.

хӣнам̣ каре висесйам̣ йам̣, там̣ хӣнаттхам̣ бхаве йатха̄;

ниппабхӣ ката кхаджджото, самудети дива̄каро.

39.

па̄дапӯран̣аматтам̣ йам̣, анаттхамити там̣ матам̣;

йатха̄ хи ванде буддхасса, па̄дапан̇керухам̣ пи ча.

ва̄кйадоса ниддеса

40.

саддато аттхато вуттам̣, йаттха бхиййопи вуччати;

та мекаттхам̣ йатха̄’бха̄ти, ва̄ридо ва̄ридо айам̣.

йатха̄ ча

41.

титтхийан̇курабӣджа̄ни, джахам̣ дит̣т̣хигата̄ни’ха;

паса̄дети пасанне’со, маха̄муни маха̄джане.

42.

а̄раддхаккамавиччхеда̄, бхаггарӣти бхаве йатха̄;

ка̄пи пан̃н̃а̄, копи пагун̣о, пакатӣпи ахо тава.

43.

пада̄нам̣ дуббиниккхепа̄, бйа̄мохо йаттха джа̄йати;

там̣ бйа̄кин̣н̣анти вин̃н̃еййам̣, тадуда̄харан̣ам̣ йатха̄.

44.

бахугун̣е пан̣амати, дуджджана̄нам̣ пйайам̣ джано;

хитам̣ памудито ниччам̣, сугатам̣ самануссарам̣.

45.

висит̣т̣хавачана̄’петам̣, га̄ммам̣’тйа’бхиматам̣ йатха̄;

кан̃н̃е ка̄майама̄нам̣ мам̣, на ка̄майаси ким̣нви’дам̣?

46.

падасандха̄нато кин̃чи, дуппатӣтикарам̣ бхаве;

тампи га̄ммам̣ тйа’бхиматам̣, йатха̄ йа̄бхавато пийа̄.

47.

вуттесу сӯчите т̣т̣ха̄не, падаччхедо бхаве йати;

йам̣ та̄йа хӣнам̣ там̣ вуттам̣, йатихӣнанти са̄ пана.

48.

йати саббаттхапа̄данте, вуттад̣д̣хе ча висесато;

пубба̄пара̄некаван̣н̣а, падамаджджхепи каттхачи.

таттхода̄харан̣апаччуда̄харан̣а̄ни йатха̄

49.

там̣ наме сираса̄ ча̄ми, караван̣н̣ам̣ татха̄гатам̣;

сакала̄пи диса̄ син̃ча, тива сон̣н̣арасехи йо.

50.

саро сандхимхи пуббанто, вийа лопе вибхаттийа̄;

ан̃н̃атха̄ тва’н̃н̃атха̄ таттха, йа̄’деса̄ди пара̄’ди’ва.

51.

ча̄дӣ пуббападанта̄’ва, ниччам̣ пуббападассита̄;

па̄дайо ниччасамбандха̄, пара̄дӣва парена ту.

саббаттхода̄харан̣а̄ни йатха̄

52.

наме там̣ сираса̄ саббо, пама̄’тӣтам̣ татха̄гатам̣;

йасса локаггатам̣ патта, ссо’пама̄ на хи йуджджати.

53.

муниндам̣ там̣ сада̄ ванда̄, мйа’нантамати муттамам̣;

йасса пан̃н̃а̄ ча метта̄ ча, ниссӣма̄ти виджамбхати.

ча̄дипа̄дӣсу паччуда̄харан̣а̄ни йатха̄

54.

маха̄метта̄ маха̄пан̃н̃а̄, ча йаттха парамодайа̄;

пан̣ама̄ми джинам̣ там̣ па, варам̣ варагун̣а̄’лайам̣.

55.

падаттхаккамато муттам̣, камаччута мидам̣ йатха̄;

кхеттам̣ ва̄ дехи га̄мам̣ ва̄, десам̣ ва̄ мама собханам̣.

56.

локийаттха матиккантам̣, ативуттам̣ матам̣ йатха̄;

атисамба̄дха ма̄ка̄са, метисса̄ тханаджамбхане.

57.

самуда̄йаттхато’петам̣, там̣ апетаттхакам̣ йатха̄;

га̄випутто балибаддхо, тин̣ам̣ кха̄дӣ пивӣ джалам̣.

58.

бандхе пхарусата̄ йаттха, там̣ бандхапхарусам̣ йатха̄;

кхара̄ кхила̄ париккхӣн̣а̄, кхетте кхиттам̣ пхалатйа’лам̣.

ва̄кйаттхадоса ниддеса

59.

н̃еййам̣ лаккхан̣а манваттха, васена̄’паккама̄динам̣;

уда̄харан̣а метесам̣, да̄ни сандассайа̄мйа’хам̣.

таттха̄’паккамам̣ йатха̄

60.

бха̄вана̄, да̄на, сӣла̄ни, самма̄ сампа̄дита̄ни’ха;

бхога, сагга̄ди, нибба̄на, са̄дхана̄ни на сам̣сайо.

очитйахӣнам̣ йатха̄

61.

пӯджанӣйатаро локе, аха меко нирантарам̣;

майекасмим̣ гун̣а̄ саббе, йато самудита̄ ахум̣.

йатха̄ ча

62.

йа̄чито’хам̣ катхам̣ на̄ма, на даджджа̄мйа’пи джӣвитам̣;

татха̄пи путтада̄нена, ведхате хадайам̣ мама.

бхаггарӣти йатха̄

63.

иттхӣнам̣ дуджджана̄нан̃ча, висса̄со нопападжджате;

висе син̇гимхи надийам̣, роге ра̄джакуламхи ча.

сасам̣сайам̣ йатха̄

64.

муниндачандима̄ лока, саралолавилочано;

джано’ ваккантапантхо’ва, гопадассанапӣн̣ито.

65.

ва̄кйаттхато дуппатӣти, карам̣ га̄ммам̣ матам̣ йатха̄;

посо вӣрийава̄ со’йам̣, парам̣ хантва̄ на виссамӣ.

66.

дут̣т̣ха̄лан̇каран̣ам̣ тетам̣ [тветхам̣ (?)], йаттха̄’лан̇ка̄радӯсанам̣;

тасса̄’лан̇ка̄раниддесе, рӯпа ма̄ви бхависсати.

67.

като’тра сан̇кхепанайа̄ майа̄’йам̣,

доса̄на месам̣ паваро вибха̄го;

есо’ва’лам̣ бодхайитум̣ кавӣнам̣,

таматтхи че кхедакарам̣ парампи.

ити сан̇гхараккхитамаха̄са̄мивирачите субодха̄лан̇ка̄ре

доса̄вабодхо на̄ма

пат̣хамо париччхедо.

2. досапариха̄ра̄вабодха-дутийапариччхеда

68.

када̄чи кавикосалла̄, виродхо сакало пйа’йам̣;

досасан̇кхйа матиккамма, гун̣авӣтхим̣ вига̄хате.

69.

тена вуттавиродха̄на, мавиродхо йатха̄ сийа̄;

татха̄ досапариха̄ра̄, вабодхо да̄ни нӣйате.

таттха вируддхаттхантарасса париха̄ро йатха̄

70.

виндантам̣ па̄каса̄лӣнам̣, са̄лӣнам̣ дассана̄ сукхам̣;

там̣ катхам̣ на̄ма мегхо’йам̣, висадо сукхайе джанам̣?

йатха̄ ва̄

71.

вина̄йакопи на̄го си, готамопи маха̄мати;

пан̣ӣтопи раса̄’пето, читта̄ ме са̄ми те гати.

аджха’ттхасса йатха̄

72.

катхам̣ та̄дигун̣а̄бха̄ве, локам̣ тосети дуджджано?

обха̄сита̄сесадисо, кхаджджото на̄ма ким̣ бхаве?

73.

пахелика̄йа [пахел̣ика̄йа (ка.)] ма̄рул̣ха̄, на хи дут̣т̣ха̄ килит̣т̣хата̄;

пийа̄ сукха̄’лин̇гитам̣ ка, ма̄лин̇гати ну но ити.

74.

йамаке но пайоджеййа, килит̣т̣хапада миччхите;

тато йамака ман̃н̃ам̣ ту, сабба метам̣майам̣ вийа.

десавиродхино йатха̄

75.

бодхисаттаппабха̄вена, тхалепи джаладжа̄нйа’хум̣;

нуданта̄ни’ва сучира̄, ва̄саклесам̣ тахим̣ джале.

ка̄лавиродхино йатха̄

76.

маха̄нубха̄ва писуно, мунино манда ма̄руто;

сабботукамайам̣ ва̄йи, дхунанто кусумам̣ самам̣.

кала̄виродхино йатха̄

77.

нимуггама̄насо буддха, гун̣е пан̃часикхассапи;

тантиссара виродхо со, на сампӣн̣ети кам̣ джанам̣?

локавиродхино йатха̄

78.

ган̣айе чаккава̄л̣ам̣ со, чандана̄йапи сӣталам̣;

самбодхи сатта хадайо, падитта’н̇га̄рапӯритам̣.

н̃а̄йавиродхино йатха̄

79.

париччаттабхавопи тва, мупанӣтабхаво аси;

ачинтйагун̣аса̄ра̄йа, намо те мунипун̇гава.

а̄гамавиродхино йатха̄

80.

нева̄’лапати кена̄’пи, вачӣвин̃н̃аттито йати;

сампаджа̄намуса̄ва̄да̄, пхусеййа̄’паттидуккат̣ам̣.

неййасса йатха̄

81.

марӣчичандана̄’лепа, ла̄бха̄ сӣтамарӣчино;

има̄ сабба̄пи дхавала̄, диса̄ рочанти ниббхарам̣.

йатха̄ ва̄

82.

манонуран̃джано ма̄ра, н̇гана̄син̇га̄равиббхамо;

джинена̄’саманун̃н̃а̄то, ма̄расса хадайа̄’нало.

висесана̄пеккхасса йатха̄

83.

апайа̄та̄’пара̄дхампи, айам̣ верӣ джанам̣ джано;

кодхапа̄т̣алабхӯтена, бхиййо пассати чаккхуна̄.

хӣнаттхасса йатха̄

84.

аппака̄нампи па̄па̄нам̣, пабха̄вам̣ на̄сайе будхо;

апи ниппабха̄та̄’нӣта, кхаджджото хоти бха̄н̣ума̄.

анаттхасса йатха̄

85.

на па̄дапӯран̣аттха̄йа, падам̣ йоджеййа каттхачи,

йатха̄ ванде муниндасса, па̄дапан̇керухам̣ варам̣.

86.

бхайакодхапасам̣са̄ди, висесо та̄дисо йади;

ваттум̣ ка̄мӣйате досо, на таттхе’каттхата̄като.

йатха̄

87.

саппо саппо! айам̣ ханда, ниваттату бхавам̣ тато,

йади джӣвитука̄мо’си, катхам̣ та мупасаппаси?

бхаггарӣтино йатха̄

88.

йокочи рӯпа̄’тисайо, канти ка̄пи манохара̄;

вила̄са̄’тисайо копи,

ахо! буддхамахо’дайо.

89.

абйа̄мохакарам̣ бандхам̣, абйа̄кин̣н̣ам̣ манохарам̣;

адӯрапада винйа̄сам̣, пасам̣санти кависсара̄.

йатха̄

90.

нӣлуппала̄’бхам̣ найанам̣, бандхукаручиро’дхаро;

на̄са̄ хема’н̇кусо тена, джино’йам̣ пийадассано.

91.

саматикканта га̄мматтам̣, канта ва̄ча̄’бхисан̇кхатам̣;

бандханам̣ расахетутта̄, га̄мматтам̣ ативаттати.

йатха̄

92.

дуноти ка̄мачан̣д̣а̄ло, со мам̣ садайа ниддайо;

ӣдисам̣ бйасана̄’паннам̣, сукхӣпи ки мупеккхасе?

93.

йатихӣнапариха̄ро, на пуне’да̄ни нӣйате;

йато на савану’ббегам̣, хет̣т̣ха̄ йесам̣ вича̄ритам̣.

камаччутасса йатха̄

94.

уда̄рачарито’си твам̣, тене’ва̄’ра̄дхана̄ твайи;

десам̣ ва̄ дехи га̄мам̣ ва̄, кхеттам̣ ва̄ мама собханам̣.

ативуттасса йатха̄

95.

муниндачандасамбхӯта, йасора̄симарӣчинам̣;

сакалопйа’йа ма̄ка̄со, на̄’вака̄со виджамбхане.

96.

ва̄кйам̣ бйа̄панначитта̄нам̣, апетаттхам̣ аниндитам̣;

тену’мматта̄дика̄нам̣ там̣, вачана̄’н̃н̃атра дуссати.

йатха̄

97.

самуддо пӣйате со’йа, маха’маджджа джара̄туро;

име гаджджанти джӣмӯта̄, саккассе’ра̄ван̣о пийо.

98.

сукхума̄ла̄’виродхитта, диттабха̄ваппабха̄витам̣;

бандханам̣ бандхапхаруса, досам̣ сам̣дӯсайеййа там̣.

йатха̄

99.

пассанта̄ рӯпавибхавам̣, сун̣анта̄ мадхурам̣ гирам̣;

чаранти са̄дхӯ самбуддха, ка̄ле кел̣ипараммукха̄.

апаккамасса йатха̄

100.

бха̄вана̄, да̄на, сӣла̄ни, самма̄ сампа̄дита̄ни’ха;

нибба̄на, бхога, сагга̄ди, са̄дхана̄ни на сам̣сайо.

101.

уддит̣т̣хависайо кочи, висесо та̄дисо йади;

ану’ддит̣т̣хесу нева’ттхи, досо камавилан̇гхане.

йатха̄

102.

кусала̄’кусалам̣ абйа̄, ката’миччесу паччхимам̣;

абйа̄катам̣ па̄кадам̣ на, па̄кадам̣ пат̣хамадвайам̣.

103.

сагун̣а̄на̄’викаран̣е, ка̄ран̣е сати та̄дисе;

очитйахӣната̄’патти, наттхи бхӯтаттхасам̣сино.

104.

очитйам̣ на̄ма вин̃н̃еййам̣, локе викхйа̄та ма̄дара̄;

таттхо’падесапабхава̄, суджана̄ кавипун̇гава̄.

105.

вин̃н̃а̄точитйавибхаво, читйахӣнам̣ парихаре;

тато’читйасса сампосе,

расапосо сийа̄ кате.

йатха̄

106.

йо ма̄расена ма̄санна, ма̄саннавиджайу’ссаво;

тин̣а̄йапи на ман̃н̃иттха, со во дету джайам̣ джино.

107.

а̄раддхакаттукамма̄ди, кама̄’тиккамалан̇гхане;

бхаггарӣтивиродхо’йам̣, гатим̣ на ква̄’пи виндати.

йатха̄

108.

суджана’н̃н̃а̄на миттхӣнам̣, висса̄со но’пападжджате;

висасса син̇гино рога, надӣра̄джакуласса ча.

йатха̄

109.

бхесадждже вихите суддха, буддха̄диратанаттайе;

паса̄да ма̄чаре ниччам̣, саджджане сагун̣епи ча.

сасам̣сайасса йатха̄

110.

муниндачандима̄’лока, раса лола вилочано;

джано’ваккантапантхо’ва, рам̣сидассанапӣн̣ито.

111.

сам̣сайа̄йе’ва йам̣кин̃чи, йади кӣл̣а̄дихетуна̄;

пайуджджате на досо’ва, сасам̣сайасамаппито.

йатха̄

112.

йа̄те дутийам̣ нилайам̣, гарумхи сакагехато;

па̄пун̣еййа̄ма нийатам̣, сукха’маджджхайана̄’дина̄.

113.

субхага̄ бхагинӣ са̄’йам̣, етасси’ччевама̄дикам̣;

на ‘га̄мма’мити ниддит̣т̣хам̣, кавӣхи сакалехипи.

114.

дут̣т̣ха̄’лан̇ка̄равигаме, собхана̄’лан̇катиккамо;

алан̇ка̄рапариччхеде, а̄вибха̄вам̣ гамиссати.

115.

досе парӣхариту меса варо’падесо,

саттхантара̄нусаран̣ена като майевам̣;

вин̃н̃а̄йи’мам̣ гарувара̄на’дхика’ппаса̄да̄,

досе парам̣ парихареййа йасобхила̄сӣ.

ити сан̇гхараккхитамаха̄са̄мивирачите субодха̄лан̇ка̄ре

досапариха̄ра̄вабодхо на̄ма

дутийо париччхедо.

3. гун̣а̄вабодха-татийапариччхеда

анусандхи

116.

самбхаванти гун̣а̄ йасма̄, доса̄не’ва’матиккаме;

дассессам̣ те тато да̄ни, садде самбхӯсайанти йе.

садда̄лан̇ка̄ра уддеса

117.

паса̄до’джо, мадхурата̄, самата̄, сукхума̄лата̄;

силесо’дарата̄, канти, аттхабйатти, сама̄дхайо.

садда̄лан̇ка̄ра пайоджана

118.

гун̣ехе’техи сампанно, бандхо кавиманохаро;

сампа̄дийати каттӯнам̣, китти маччантаниммалам̣.

садда̄лан̇ка̄ра ниддеса

119.

адӯра̄хитасамбандха, субхага̄ йа̄ пада̄’вали;

супасиддха̄’бхидхеййа̄’йам̣, паса̄дам̣ джанайе йатха̄.

120.

алан̇каронта̄ ваданам̣, мунино’дхарарам̣сийо;

собханте’рун̣арам̣сӣ’ва, сампатанта̄’мбуджо’даре.

121.

оджо сама̄саба̄хулйа, месо гаджджасса джӣвитам̣;

паджджепйа’на̄’куло со’йам̣,

канто ка̄мӣйате йатха̄.

122.

мунинда манда сан̃джа̄та, ха̄са чандана лимпита̄;

паллава̄ дхавала̄ тассе, веко на̄’дхарапаллаво.

123.

пада̄’бхидхеййависайам̣, сама̄са бйа̄са самбхавам̣;

йам̣ па̄рин̣атйам̣ хотӣ’ха, сопи оджо’ва там̣ йатха̄.

124.

джотайитва̄на саддхаммам̣, санта̄ретва̄ садеваке;

джалитва̄ аггикхандхо’ва, ниббуто со саса̄вако.

125.

маттхакат̣т̣хӣ матасса̄’пи, раджобха̄вам̣ ваджанту ме;

йато пун̃н̃ена те сенту, джина па̄да’мбуджадвайе.

126.

иччатра ниччаппан̣ати, гедхо са̄дху падиссати;

джа̄йате’йам̣ гун̣о тиккха, пан̃н̃а̄намабхийогато.

127.

мадхураттам̣ пада̄сатти, ра’нуппа̄саваса̄ двидха̄;

сийа̄ самасути пубба̄, ван̣н̣а̄’вутти паро йатха̄.

128.

йада̄ есо’бхисамбодхим̣, сампатто мунипун̇гаво;

тада̄ пабхути дхаммасса, локе джа̄то маху’ссаво.

129.

муниндамандаха̄са̄ те, кунда сандохавиббхама̄;

дисанта манудха̄ванти, хасанта̄ чандакантийо.

130.

саббакомалаван̣н̣ехи, на̄’нуппа̄со пасам̣сийо;

йатха̄’йам̣ ма̄латӣма̄ла̄, лина лола̄’лима̄линӣ.

131.

мудӯхи ва̄ кевалехи, кевалехи пхут̣ехи ва̄,

миссехи ва̄ тидха̄ хоти, ван̣н̣ехи самата̄ йатха̄.

кеваламудусамата̄

132.

кокила̄’ла̄пасам̣ва̄дӣ, мунинда̄’ла̄павиббхамо;

хадайан̇гаматам̣ йа̄ти, сатам̣ дети ча ниббутим̣.

кевалапхут̣асамата̄

133.

самбха̄ванӣйасамбха̄вам̣, бхагавантам̣ бхавантагум̣;

бхавантаса̄дхана̄’кан̇кхӣ, ко на самбха̄вайе вибхум̣.

миссакасамата̄

134.

ладдхачанданасам̣сагга, сугандхи малайа̄’нило;

манда ма̄йа̄ти бхӣто’ва, муниндамукхама̄рута̄.

135.

анит̣т̣хура’ккхара’ппа̄йа̄, саббакомала ниссат̣а̄;

киччхамучча̄ран̣а̄’пета, бйан̃джана̄ сукхума̄лата̄.

136.

пассанта̄ рӯпавибхавам̣, сун̣анта̄ мадхурам̣ гирам̣;

чаранти са̄дхӯ [са̄дху (сӣ-чхандха̄нураккхан̣аттхам̣)] самбуддха, ка̄ле кел̣ипараммукха̄.

137.

алан̇ка̄равихӣна̄’пи, сатам̣ саммукхате’дисӣ;

а̄рохати висесена, раман̣ӣйа̄ та’дуджджала̄.

138.

роман̃ча пин̃чха рачана̄, са̄дху ва̄да̄хитаддханӣ;

лал̣анти’ме мунимегху, ммада̄ са̄дху сикха̄вала̄.

139.

сукхума̄латта маттхе’ва, падаттхависайампи ча;

йатха̄ мата̄дисаддесу, киттисеса̄дикиттанам̣.

140.

силит̣т̣ха пада сам̣сагга, раман̣ӣйа гун̣а̄’лайо;

сабандхага̄раво со’йам̣, силесо на̄ма там̣ йатха̄.

141.

ба̄ли’ндувиббхама’ччхеди, накхара̄’вали кантибхи;

са̄ муниндапада’мбходжа, канти во валита̄’ватам̣.

142.

уккам̣саванто йокочи, гун̣о йади патӣйате;

уда̄ро’йам̣ бхаве тена, сана̄тха̄ бандхападдхати.

143.

па̄дамбходжа раджо литта, гатта̄ йе тава готама;

ахо! те джантаво йанти, саббатха̄ нираджаттанам̣.

144.

евам̣ джина̄’нубха̄васса, самуккам̣со’тра диссати;

пан̃н̃ава̄ видхина̄’нена, чинтайе пара мӣдисам̣.

145.

уда̄ро сопи вин̃н̃еййо, йам̣ пасаттха висесанам̣;

йатха̄ кӣл̣а̄саро лӣла̄, ха̄со хеман̇гада̄’дайо.

146.

локийа’ттха̄’на’тикканта̄, канта̄ саббаджана̄напи;

канти на̄ма̄’тивуттасса, вутта̄ са̄ париха̄рато.

йатха̄ мунинда ичча̄ди.

147.

аттхабйатта̄’бхидхеййасса̄,

неййата̄ саддато’ттхато;

са̄’йам̣ тадубхайа̄ неййа, париха̄ре падассита̄;

йатха̄ марӣчичча̄ди ча, манонуран̃джаночча̄ди.

пуна аттхена йатха̄

148.

сабха̄ва̄’малата̄ дхӣра, мудха̄ па̄данакхесу те;

йато те’ваната̄’нанта, мол̣иччха̄йа̄ джаханти но.

149.

‘бандхаса̄ро’ти ман̃н̃анти, йам̣ самагга̄пи вин̃н̃уно;

дассана̄’васарам̣ патто, сама̄дхи на̄ма’йам̣ гун̣о.

150.

ан̃н̃адхаммо тато’н̃н̃аттха, локасӣма̄’нуродхато;

самма̄ а̄дхӣйате’чче’со, ‘сама̄дхӣ’ти нируччати.

сама̄дхи уддеса

151.

апа̄н̣е па̄н̣ӣнам̣ дхаммо, самма̄ а̄дхӣйате квачи,;

нирӯпе рӯпайуттасса, нирасе сарасасса, ча.

152.

адраве дравайуттасса, акаттарипи каттута̄,;

кат̣хинасса̄’сарӣре,пи, рӯпам̣ тесам̣ кама̄ сийа̄.

сама̄дхиниддеса

апа̄н̣е па̄н̣ӣнам̣ дхаммо

153.

ун̣н̣а̄ пун̣н̣и’ндуна̄ на̄тха! дива̄пи саха сан̇гама̄;

винидда̄ сампамоданти, ман̃н̃е кумудинӣ тава.

нирупе рӯпайуттасса

154.

дайа̄расесу муджджанта̄, джана̄’матарасесви’ва;

сукхита̄ хатадоса̄ те, на̄тха! па̄да’мбуджа̄’ната̄.

нирасе сарасасса

155.

мадхурепи гун̣е дхӣра, на’ппасӣданти йе тава;

кӣдисӣ манасовутти, тесам̣ кха̄рагун̣а̄на бхо’.

адраве дравайуттасса

156.

саббаттхасиддха! чӯл̣ака, пут̣апеййа̄ маха̄гун̣а̄;

диса̄ саманта̄ дха̄ванти, кундасобха̄ са лаккхан̣а̄.

акаттарипи каттута̄

157.

ма̄ра̄’рибалависсат̣т̣ха̄, кун̣т̣ха̄ на̄на̄видха̄’йудха̄;

ладжджама̄на̄’н̃н̃авесена, джина! па̄да̄’ната̄ тава.

кат̣хинасса̄ сарӣре

158.

муниндабха̄н̣ума̄ ка̄ло,

дито бодхо’дайа̄’чале;

саддхаммарам̣сина̄ бха̄ти, бхинда мандатамам̣ парам̣.

159.

ваману’ггирана̄дйе’там̣, гун̣авутйа’париччутам̣;

атисундара ман̃н̃ам̣ ту, ка̄мам̣ виндати га̄мматам̣.

160.

кантӣнам̣ ваманабйа̄джа̄, мунипа̄данакха̄’валӣ;

чандакантӣ пивантӣ’ва, ниппабхам̣ там̣ каронтийо.

161.

ачиттакаттукам̣ ручйа [ручча (сӣ.)], миччевам̣ гун̣акамматам̣;

сачиттакаттукам̣ пе’там̣, гун̣акаммам̣ йаду’ттамам̣.

162.

уггиранто’ва саснеха, расам̣ джинаваро джане;

бха̄санто мадхурам̣ дхаммам̣, кам̣ на саппӣн̣айе джанам̣.

163.

йо саддасаттхакусало кусало нигхан̣д̣у,

чхандоалан̇катису ниччаката̄’бхийого;

со’йам̣ кавиттавикалопи кавӣсу сан̇кхйа,

моггайха виндати хи китти’ мамандарӯпам̣.

ити сан̇гхараккхитамаха̄са̄мивирачите субодха̄лан̇ка̄ре

гун̣а̄вабодхо на̄ма

татийо париччхедо.

4. аттха̄лан̇ка̄ра̄вабодха-чатуттхапариччхеда

164.

аттха̄лан̇ка̄расахита̄, сагун̣а̄ бандхападдхати;

аччантаканта̄ канта̄ [йато аччантаканта̄ (ка.)] ва вуччанте те тато’дхуна̄.

165.

сабха̄ва, ван̇кавуттӣнам̣, бхеда̄ двидха̄ алам̣крийа̄;

пат̣хама̄ таттха ваттхӯнам̣, на̄на̄ваттха̄’вибха̄винӣ.

йатха̄

166.

лӣла̄ виканти субхаго, диса̄ тхира вилокано;

бодхисаттан̇куро бха̄сам̣, вирочи ва̄ча ма̄сабхим̣.

167.

вутти ваттхусабха̄васса, йа̄’н̃н̃атха̄ са̄’пара̄ бхаве;

тасса̄’нантавикаппатта̄, хоти бӣджо’падассанам̣.

ван̇кавутти аттха̄лан̇ка̄ра

уддеса

168.

таттха̄’тисайа, упама̄, рӯпака̄, вутти, дӣпакам̣,;

аккхепо, ттхантаранйа̄со, бйатиреко, вибха̄вана̄.

169.

хету, ккамо, пийатарам̣, сама̄са, парикаппана̄;

сама̄хитам̣, парийа̄йа, вутти, бйа̄джопаван̣н̣анам̣.

170.

висеса, рул̣ха̄хан̇ка̄ра̄, силесо, тулйайогита̄;

нидассанам̣, махантаттам̣, ван̃чана̄, ппакататтхути,.

171.

ека̄вали, ан̃н̃аман̃н̃ам̣, сахавутти, виродхита̄;

паривутти, ббхамо, бха̄во, мисса, ма̄сӣ, расӣ, ити.

172.

ете бхеда̄ самуддит̣т̣ха̄, бха̄во джӣвита муччате;

ван̇кавуттӣсу посеси, силесо ту сирим̣ парам̣.

ниддеса

173.

пака̄сака̄ висесасса, сийа̄’тисайавутти йа̄;

лока̄’тиккантависайа̄, локийа̄,ти ча са̄ двидха̄.

174.

локийа̄тисайассе’те,

бхеда̄ йе джа̄тиа̄дайо;

пат̣ипа̄дӣйате тва’джджа, лока̄тиккантагочара̄.

175.

пиванти дехакантӣ йе, неттан̃джалипут̣ена те;

на̄’лам̣ хантум̣ джине’сам̣ твам̣, тан̣хам̣ тан̣ха̄харопи ким̣?

176.

упама̄но’памеййа̄нам̣, садхамматтам̣ сийо’пама̄;

садда, ттхагамма̄, ва̄кйаттха, висайа̄,ти ча са̄ бхидха̄.

177.

сама̄са, паччайе, ва̄’дӣ, садда̄ тесам̣ васа̄ тидха̄;

саддагамма̄ сама̄сена, муниндо чандима̄’нано.

178.

а̄йа̄дӣ паччайа̄ техи, ваданам̣ пан̇каджа̄йате;

мунинданайана двандам̣, нӣлуппаладалӣйати.

179.

ива̄дӣ ива, ва̄, тулйа, сама̄на, нибха, саннибха̄;

йатха̄, сан̇ка̄са, тулита, ппака̄са, патирӯпака̄.

180.

сарӣ, сариккха, сам̣ва̄дӣ, виродхи, садиса̄, вийа;

пат̣ипаккха, паччанӣка̄, сапаккхо, памито, пама̄.

181.

пат̣ибимба, пат̣иччханна, сарӯпа, сама, самита̄;

саван̣н̣а̄, бха̄, пат̣инидхи, садхамма̄, ди салаккхан̣а̄.

182.

джайатйа, ккосати, хасати, патигаджджати, дӯбхати;

усӯйатйа, ваджа̄на̄ти, ниндати, ссати, рундхати.

183.

тасса чорети собхаггам̣, тасса кантим̣ вилумпати;

тена саддхим̣ вивадати, тулйам̣ тена̄’дхирохати.

184.

каччхам̣ вига̄хате, тасса, та манветйа, нубандхати;

там̣сӣлам̣, там̣ниседхети, тасса ча̄’нукароти, ме.

185.

упама̄но’памеййа̄нам̣, садхамматтам̣ вибха̄вибхи;

имехи упама̄бхеда̄, кечи ниййанти сампати.

186.

вика̄сипадумам̣’ва̄’ти, сундарам̣ сугата̄’нанам̣;

ити дхаммопама̄ на̄ма, тулйадхамманидассана̄.

187.

дхаммахӣна̄ ‘‘мукха’мбходжа, садисам̣ мунино’’ити;

випарӣто’пама̄ ‘‘тулйа, ма̄нанена’мбуджам̣ тава’’.

188.

тава̄’нана’мива’мбходжам̣, амбходжа’мива те мукхам̣;

ан̃н̃аман̃н̃опама̄ са̄’йам̣, ан̃н̃аман̃н̃опама̄нато.

189.

‘‘йади кин̃чи бхаве’мбходжам̣, лочана’ббхамувиббхамам̣;

дха̄ретум̣ мукхасобхам̣ там̣, таве’’ти аббхутопама̄.

190.

‘‘сугандхи собха̄ самбандхӣ, сисирам̣’су виродхи ча;

мукхам̣ тава’мбуджам̣ве’ти’’, са̄ силесопама̄ мата̄.

191.

сарӯпасаддава̄ччатта̄, са̄ санта̄нопама̄ йатха̄;

ба̄ла̄’ву’ййа̄нама̄ла̄’йам̣, са̄’лака̄’нанасобхинӣ.

192.

кхайӣ чандо, бахураджам̣, падумам̣, техи те мукхам̣;

сама̄нампи самуккам̣си, тйа’йам̣ ниндопама̄ мата̄.

193.

асаматтхо мукхени’нду, джина! те пат̣игаджджитум̣;

джал̣о калан̇кӣ’ти айам̣, пат̣иседхопама̄ сийа̄.

194.

‘‘каччхам̣ чанда̄равинда̄нам̣, атиккамма мукхам̣ тава;

аттана̄’ва самам̣ джа̄та’’, митйа’са̄дха̄ран̣опама̄.

195.

‘‘сабба’мбходжа’ппабха̄са̄ро, ра̄сибхӯто’ва каттхачи;

тава̄’нанам̣ вибха̄тӣ’’ти, хота̄’бхӯтопама̄ айам̣.

196.

патӣйате’ттхагамма̄ ту, саддаса̄маттхийа̄ квачи;

сама̄са, ппаччайе, ва̄ди, саддайогам̣ вина̄ апи.

197.

бхин̇га̄не’ма̄ни чаккхӯни, на̄’мбуджам̣ мукха’меви’дам̣;

субйаттасадисаттена, са̄ сарӯпопама̄ мата̄.

198.

‘‘майе’ва мукхасобха̄’ссе, тйала’минду! викаттхана̄;

йато’мбуджепи са̄’ттхӣти’’, парикаппопама̄ айам̣.

199.

‘‘ким̣ ва̄’мбуджа’нтобханта̄ли, ким̣ лоланайанам̣ мукхам̣;

мама дола̄йате читта’’, мичча’йам̣ сам̣сайопама̄.

200.

кин̃чи ваттхум̣ падассетва̄, садхаммасса̄’бхидха̄нато;

са̄мйаппатӣтисаббха̄ва̄, пативаттхупама̄ йатха̄.

201.

джанесу джа̄йама̄несу, не’копи джинаса̄дисо;

дутийо нану наттхе’ва, па̄риджа̄тасса па̄дапо.

202.

ва̄кйаттхене’ва ва̄кйаттхо, йади кочӯ’памӣйате;

ивайутта̄, вийуттатта̄, са̄ ва̄кйаттхопама̄ двидха̄.

ивайутта̄

203.

джино сам̣клесататта̄нам̣, а̄вибхӯто джана̄на’йам̣;

гхаммасанта̄пататта̄нам̣, гхаммака̄ле’мбудо вийа.

ивавийутта̄

204.

мунинда̄нана ма̄бха̄ти, вила̄секаманохарам̣;

уддхам̣ самуггатасса̄’пи, ким̣ те чанда виджамбхана̄.

205.

самуббеджети дхӣмантам̣, бхинналин̇га̄дикам̣ ту йам̣;

упама̄дӯсана̄йа̄’ла, метам̣ каттхачи там̣ йатха̄.

206.

хам̣сӣ’ва̄’йам̣ сасӣ бхинна, лин̇га̄, ка̄сам̣ сара̄ни’ва;

виджа̄ти вачана̄, хӣна̄, са̄’ва бхатто бхат̣о’дхипе.

207.

‘‘кхаджджото бха̄н̣ума̄лӣ’ва, вибха̄ти’’тйадхикопама̄;

апхут̣т̣хаттха̄ ‘‘баламбодхи, са̄гаро вийа сам̣кхубхи.’’

208.

‘‘чанде калан̇ко бхин̇го’ве’, тйу’пама̄пеккхинӣ айам̣;

кхан̣д̣ита̄ керава̄’ка̄ро, сакалан̇ко ниса̄каро.

209.

иччевама̄дирӯпесу, бхаванти вигата̄’дара̄;

каронти ча̄’дарам̣ дхӣра̄, пайоге квачи де’ва ту.

210.

иттхӣйам̣’ва̄’джано йа̄ти, вадатйе’са̄ пума̄ вийа;

пийо па̄н̣а̄ ива̄’йам̣ ме, виджджа̄ дхана’мива’ччита̄.

211.

бхавам̣ вийа махӣпа̄ла, девара̄джа̄ вирочате;

ала’мам̣сумато каччхам̣, теджаса̄ рохитум̣ айам̣.

212.

упама̄но’памеййа̄нам̣, абхедасса нирӯпана̄;

упама̄’ва тиробхӯта, бхеда̄ рӯпака муччате.

213.

асеса ваттху висайам̣, екадеса вивутти [виватти (т̣ӣка̄)], ча;

там̣ двидха̄ пуна паччекам̣, сама̄са̄диваса̄ тидха̄.

асесаваттхувисайасама̄са

214.

ан̇гулидала сам̣собхим̣, накхадӣдхити кесарам̣;

сираса̄ на пиландханти, ке мунинда пада’мбуджам̣.

асесаваттхувисайаасама̄са

215.

ратана̄ни гун̣а̄ бхӯрӣ, карун̣а̄ сӣталам̣ джалам̣;

гамбхӣратта мага̄дхаттам̣, паччаккхо’йам̣ джино’мбудхи.

асесаваттхувисайамиссака

216.

чандика̄ мандаха̄са̄ те, мунинда! вадани’ндуно;

пабодхайатйа’йам̣ са̄дху, мано кумуда ка̄нанам̣.

217.

асесаваттхувисайе, пабхедо рӯпаке айам̣;

екадесавивуттимхи, бхедо да̄ни павуччати.

екадесавивуттисама̄са

218.

вила̄са ха̄са кусумам̣, ручира̄’дхара паллавам̣;

сукхам̣ ке ва̄ на винданти, пассанта̄ мунино мукхам̣.

екадесавивуттиасама̄са

219.

па̄дадвандам̣ муниндасса, дада̄ту виджайам̣ тава;

накхарам̣сӣ парам̣ канта̄, йасса па̄паджайаддхаджа̄.

екадесавивуттимиссака

220.

суниммалакаполасса, мунинда вадани’ндуно;

са̄дху’ппабуддха хадайам̣, джа̄там̣ керава ка̄нанам̣.

221.

рӯпака̄ни бахӯнйе’ва [т̣ӣка̄йам̣ уддхат̣ам̣ йуттарӯпакам̣ ситапуппхуджалам̣ лола, неттабхин̇га тава̄’нанам̣; касса на̄ма мано дхӣра, на̄кад̣д̣хати манохарам̣;], йутта̄, йутта̄дибхедато;

висум̣ на та̄ни вутта̄ни, еттхе’ва’нтогадха̄ни’ти.

222.

‘‘чандима̄’ка̄сападума’’, миччетам̣ кхан̣д̣арӯпакам̣;

дут̣т̣ха, ‘‘мамборухаванам̣, нетта̄ни’чча̄’’ди сундарам̣.

223.

парийанто викаппа̄нам̣, рӯпакассо’пама̄йа ча;

наттхи йам̣ тена вин̃н̃еййам̣, авутта манума̄нато.

224.

пунаппуна мучча̄ран̣ам̣ [пунаппунучча̄ран̣ам̣ йам̣ (сӣ. ка.)], йаматтхасса, падасса ча;

убхайесан̃ча вин̃н̃еййа̄, са̄’йа’ма̄вутти на̄мато.

аттха̄вутти

225.

мано харати саббесам̣, а̄дада̄ти диса̄ даса;

ган̣ха̄ти ниммалаттан̃ча, йасора̄си джинасса’йам̣.

пада̄вутти

226.

вибха̄сенти диса̄ сабба̄, мунино дехакантийо;

вибха̄ сенти ча сабба̄пи, чанда̄дӣнам̣ хата̄ вийа.

убхайа̄вутти

227.

джитва̄ вихарати клеса, рипум̣ локе джино айам̣;

вихаратйа’ривагго’йам̣, ра̄сибхӯто’ва дуджджане.

228.

екаттха ваттама̄нампи, саббава̄кйо’пака̄ракам̣;

дӣпакам̣ на̄ма там̣ ча̄ди, маджджха, нтависайам̣ тидха̄.

а̄ди дӣпака

229.

ака̄си буддхо венеййа, бандхӯна мамито’дайам̣;

саббапа̄пехи ча самам̣, некатиттхийамадданам̣.

маджджхе дӣпака

230.

дассанам̣ мунино са̄дху, джана̄нам̣ джа̄йате’матам̣;

тада’н̃н̃есам̣ ту джантӯнам̣, висам̣ ниччо’пата̄панам̣.

антадӣпака

231.

аччанта канта ла̄ван̣йа, чанда̄’тапа манохаро;

джина̄’нани’нду инду ча, касса на̄’нандако бхаве.

ма̄ла̄дӣпака

232.

хота̄’виппат̣иса̄ра̄йа, сӣлам̣, па̄моджджахету со;

там̣ пӣтихету, са̄ ча̄’йам̣, пассаддхйа̄’ди пасиддхийа̄.

233.

ичча̄’дидӣпакаттепи, пуббам̣ пубба мапеккхинӣ;

ва̄кйама̄ла̄ паватта̄ти, там̣ ма̄ла̄дӣпакам̣ матам̣.

234.

анене’ва’ппака̄рена, сеса̄на мапи дӣпаке;

викаппа̄нам̣ видха̄табба̄, нугати суддхабуддхибхи.

235.

висеса вачани’ччха̄йам̣, ниседхавачанам̣ ту йам̣;

аккхепо на̄ма сойан̃ча, тидха̄ ка̄лаппабхедато.

236.

ека̄кӣ’ некасенам̣ там̣, ма̄рам̣ са виджайӣ джино;

катхам̣ та матхава̄ тасса, па̄рамӣбала мӣдисам̣.

атӣтаккхепо.

237.

ким̣ читте’джа̄самуггха̄там̣, апатто’смӣти кхиджджасе;

пан̣а̄мо нану со йе’ва, сакимпи сугате гато.

ваттама̄наккхепо.

238.

саччам̣ на те гамиссанти, сивам̣ суджанагочарам̣;

миччха̄дит̣т̣хи парикканта [париканта (ка.)], ма̄наса̄ йе судуджджана̄.

ана̄гатаккхепо.

239.

н̃еййо аттхантаранйа̄со, йо, н̃н̃ава̄кйаттхаса̄дхано;

саббабйа̄пӣ висесат̣т̣хо, хивисит̣т̣ха’сса бхедато.

хи рахита саббабйа̄пӣ

240.

тепи локахита̄ сатта̄, сӯрийо чандима̄ апи;

аттхам̣ пасса гамиссанти, нийамо кена лан̇гхйате.

хи сахита саббабйа̄пӣ

241.

саттха̄ деваманусса̄нам̣, васӣ сопи муниссаро;

гато’ва ниббутим̣ саббе, сан̇кха̄ра̄ на хи сассата̄.

хи рахита висесат̣т̣ха

242.

джино сам̣са̄раканта̄ра̄, джанам̣ па̄пети [па̄песи (ка.)] ниббутим̣;

нану йутта̄ гати са̄’йам̣, веса̄раджджа саман̇гинам̣.

хи сахита висесат̣т̣ха

243.

сураттам̣ те’дхарапхут̣ам̣, джина! ран̃джети ма̄насам̣;

сайам̣ ра̄гапарӣта̄ хи, паре ран̃дженти сан̇гате.

244.

ва̄чче гамме тха ваттхӯнам̣, садисатте пабхеданам̣;

бйатиреко’йа’мапйе’ко, бхайабхеда̄ чатуббидхо.

ва̄ччаекабйатирека

245.

гамбхӣратта махатта̄ди, гун̣а̄ джаладхина̄ джина!;

тулйо тва маси бхедо ту, сарӣрене’дисена те.

ва̄чча убхайабйатирека

246.

маха̄сатта̄’тигамбхӣра̄, са̄гаро сугатопи ча;

са̄гаро’н̃джанасан̇ка̄со, джино ча̄мӣкараджджути.

гамма екабйатирека

247.

на санта̄па̄пахам̣ неви, ччхитадам̣ мигалочанам̣;

мунинда! найанадвандам̣, тава таггун̣а бхӯситам̣.

гаммаубхайабйатирека

248.

мунинда̄нана мамбходжа, месам̣ на̄натта мӣдисам̣;

сувутта̄’матасанда̄йӣ, ваданам̣ не’диса’мбуджам̣.

249.

пасиддхам̣ ка̄ран̣ам̣ йаттха, ниваттетва̄’ н̃а̄ка̄ран̣ам̣;

са̄бха̄викатта матхава̄, вибха̄бйам̣ са̄ вибха̄вана̄.

ка̄ран̣антаравибха̄вана̄

250.

анан̃джита̄’ситам̣ неттам̣, адхаро ран̃джита̄’рун̣о;

сама̄ната̄ бхаму ча̄’йам̣, джина̄’на̄ван̃чита̄ тава.

са̄бха̄вика вибха̄вана̄

251.

на хоти кхалу дуджджанйа, мапи дуджджанасан̇гаме;

сабха̄ваниммалатаре, са̄дхуджантӯна четаси.

252.

джанако, н̃а̄пако чети, дувидха̄ хетаво сийум̣;

пат̣исан̇кхаран̣ам̣ тесам̣, алан̇ка̄рата̄йо’дитам̣.

253.

бха̄ва̄’бха̄ва киччаваса̄, читтахетуваса̄пи ча;

бхеда̄’нанта̄ идам̣ тесам̣, мукхаматта нидассанам̣.

254.

параматтхапака̄се’ка, раса̄ саббаманохара̄;

мунино десана̄’йам̣ ме, ка̄мам̣ тосети ма̄насам̣.

бха̄вакиччо ка̄ракахету.

255.

дхӣрехи саха сам̣ва̄са̄, саддхаммасса̄’бхийогато;

ниггахени’ндрийа̄нан̃ча, дуккхассу’пасамо сийа̄.

абха̄вакиччо ка̄ракахету.

256.

мунинда’чанда сам̣ва̄ди, кантабха̄во’пасобхина̄;

мукхене’ва субодхам̣ те, манам̣ па̄па̄’бхиниссат̣ам̣.

бха̄вакиччо н̃а̄пакахету.

257.

са̄дхухаттха̄’равинда̄ни, сан̇кочайати те катхам̣;

мунинда! чаран̣адванда, ра̄габа̄ла̄’тапо пхусам̣?

айуттака̄рӣ читтахету.

258.

сан̇кочайанти джантӯнам̣, па̄н̣ипан̇керуха̄ни’ха;

мунинда! чаран̣адванда, накха чанда̄на’ мам̣саво.

йуттака̄рӣ читтахету.

259.

уддит̣т̣ха̄нам̣ падаттха̄нам̣, ануддесо йатха̄ккамам̣;

‘сан̇кхйа̄на’мити ниддит̣т̣хам̣, йатха̄сан̇кхйам̣ камопи ча.

260.

а̄ла̄па ха̄са лӣл̣а̄хи, мунинда! виджайа̄ тава;

кокила̄ кумуда̄ни чо, пасеванте ванам̣ джалам̣.

261.

сийа̄ пийатарам̣ на̄ма, аттхарӯпасса кассачи;

пийасса̄’тисайене’там̣, йам̣ хоти пат̣ипа̄данам̣.

262.

пӣтийа̄ ме самуппанна̄, санта! сандассана̄ тава;

ка̄лена̄’йам̣ бхаве пӣти, таве’ва пуна дассана̄.

263.

ван̣н̣итено’пама̄нена, вутйа̄’дхиппета ваттхуно;

сама̄савутти на̄ма̄’йам̣, аттха сан̇кхепа рӯпато.

264.

са̄’йам̣ висесйаматтена, бхинна̄’бхиннависесана̄;

аттхе’ва апара̄ пйа’ттхи, бхинна̄’бхиннависесана̄.

абхиннависесана

265.

висуддха̄’матасанда̄йӣ, пасаттхаратана̄’лайо;

гамбхӣро ча̄’йа’ мамбодхи, пун̃н̃ена̄’па̄дито майа̄.

бхинна̄бхиннависесана

266.

иччхита’ттхападо са̄ро, пхалапуппхо’пасобхито;

саччха̄йо’йа’мапуббова каппаруккхо самут̣т̣хито.

267.

са̄гараттена саддхаммо, руккхаттено’дито джино;

саббе са̄дха̄ран̣а̄ дхамма̄, пуббатра̄’н̃н̃атра ту’ттайам̣.

268.

ваттхуно’н̃н̃аппака̄рена, т̣хита̄ вутти тада’н̃н̃атха̄;

парикаппӣйате йаттха, са̄ хоти парикаппана̄.

269.

упама̄’ббхантараттена, кирийа̄дивасена ча;

камено’да̄харисса̄ми, вивидха̄ парикаппана̄.

упама̄ббхантарапарикаппана̄

270.

иччха̄бхан̇га̄’тура̄’сӣна̄, та̄’тиниччала маччхара̄;

васам̣ ненти’ва дхӣрам̣ там̣, тада̄ йога̄’бхийогато.

крийа̄парикаппана̄

271.

гаджам̣ ма̄ро сама̄рул̣хо, йуддха̄йа’ччанта’муннатам̣;

магга манвесатӣ нӯна, джинабхӣто пала̄йитум̣.

гун̣апарикаппана̄

272.

мунинда! па̄дадванде те, ча̄ру ра̄джива сундаре;

ман̃н̃е па̄па̄’бхи’саммадда, джа̄тасон̣ена сон̣има̄.

273.

ман̃н̃е, сан̇ке, дхувам̣, нӯна, мива, миччева ма̄дихи;

са̄’йам̣ бйан̃джӣйате ква̄’пи, ква̄’пи ва̄кйена гамйате.

гаммапарикаппана̄

274.

дайа̄ сан̃джа̄та сараса̄, деха̄ никкхантакантийо;

пӣн̣ента̄ джина! те са̄дху, джанам̣ сарасатам̣ найум̣.

275.

а̄раббхантасса йам̣кин̃чи, каттум̣ пун̃н̃аваса̄ пуна;

са̄дхана’нтарала̄бхо йо, там̣ ваданти сама̄хитам̣.

276.

ма̄ра̄’рибхан̇га̄’бхимукха, ма̄насо тасса саттхуно;

маха̄махӣ маха̄равам̣, равӣ’йа’мупака̄рика̄.

277.

аватва̄’бхиматам̣ тасса, сиддхийа̄ дассана’н̃н̃атха̄;

ваданти там̣ ‘парийа̄йа, вуттӣ’ти сучибуддхайо.

278.

виват̣а’н̇ган̣аниккхиттам̣, дхана’ма̄раккха ваджджитам̣;

дханака̄ма! йатха̄ка̄мам̣, тувам̣ гаччха йадиччхаси.

279.

тхутим̣ кароти нинданто, вийа там̣ бйа̄джаван̣н̣анам̣;

доса̄’бха̄са̄ гун̣а̄ ева, йанти саннидхи матра хи.

280.

сан̃ча̄лету малам̣ твам̣’си, бхусам̣ кувалайа̄’кхилам̣;

висесам̣ та̄вата̄ на̄тха!, гун̣а̄нам̣ те вада̄ма ким̣?

281.

висеси’ччха̄йам̣ даббасса, крийа̄, джа̄ти, гун̣асса ча;

векалладассанам̣ йатра, висесо на̄ма йам̣ бхаве.

282.

на ратха̄, на ча ма̄тан̇га̄, на хайа̄, на пада̄тайо;

джито ма̄ра̄ри мунина̄, самбха̄ра̄ваджджанена хи.

даббависесавутти.

283.

на баддха̄ бхӯкут̣и, нева, пхурито дасаначчхадо;

ма̄ра̄рибхан̇гам̣ ча̄’ка̄си, муни вӣро варо сайам̣.

крийа̄висесавутти.

284.

на диса̄су бйа̄тта̄ [тата̄ (ка.)] рам̣си,

на̄’локо локапаттхат̣о;

татха̄пйа’ндхатамахарам̣, парам̣ са̄дхусубха̄ситам̣.

джа̄тивисесавутти.

285.

на кхарам̣, на хи ва̄ тхаддхам̣, мунинда! вачанам̣ тава;

татха̄пи га̄л̣хам̣ кхан̣ати, ниммӯлам̣ джаната̄мадам̣.

гун̣ависесавутти

286.

дассӣйате’тириттам̣ ту, сӯравӣраттанам̣ йахим̣;

ваданти вин̃н̃ӯвачанам̣, рул̣ха̄хан̇ка̄ра мӣдисам̣.

287.

даме нандопанандасса, ким̣ ме бйа̄па̄радассана̄?

путта̄ ме па̄дасамбхатта̄, саджджа̄ санте’ва та̄дисе.

288.

силесо вачана̄’нека̄, бхидхеййе’капада̄йутам̣;

абхиннападава̄кйа̄ди, васа̄ тедха̄’йа мӣрито.

289.

андхатамахаро ха̄рӣ, сама̄рул̣хо маходайам̣;

ра̄джате рам̣сима̄лӣ’йам̣, бхагава̄ бодхайам̣ джане.

абхиннападава̄кйасилесо.

290.

са̄рада̄’малака̄’бха̄со, сама̄нӣта париккхайо;

кумуда̄’карасамбодхо, пӣн̣ети джанатам̣ судхӣ.

бхиннападава̄кйасилесо.

291.

сама̄хита’ттавинайо, ахӣна мада маддано;

сугато висадам̣ па̄ту, па̄н̣инам̣ со вина̄йако.

бхинна̄бхиннападава̄кйасилесо.

292.

вируддха̄, вируддха̄, бхинна, камма̄, нийамава̄, паро;

нийама’ккхепавачано, авиродхи, виродхйа’пи.

293.

очитйа сампосака̄ди, силесо, пададжа̄’ди [пададжа̄ти (ка.)] пи;

есам̣ нидассанесве’ва, рӯпа ма̄ви бхависсати.

вируддхакаммасилеса

294.

савасе ваттайам̣ локам̣, акхилам̣ каллавиггахо;

пара̄бхавати ма̄ра̄ри, дхаммара̄джа̄ виджамбхате.

авируддхакаммасилеса

295.

сабха̄вамадхурам̣ пун̃н̃а висесо’дайа самбхавам̣;

сун̣анти ва̄чам̣ мунино, джана̄ пассанти ча̄’матам̣.

абхиннакаммасилеса

296.

андхака̄ра̄’паха̄ра̄йа, сабха̄ва мадхура̄йа ча;

мано пӣн̣ети джантӯнам̣, джино ва̄ча̄йа бха̄йа ча.

нийамавантасилеса

297.

кеса’ккхӣнам̣’ва кан̣хаттам̣, бхамӯнам̣йева ван̇ката̄;

па̄н̣ипа̄да̄’дхара̄нам̣’ва, муниндасса̄’бхираттата̄.

нийамаккхепасилеса

298.

па̄н̣ипа̄да̄’дхаресве’ва, са̄ра̄го тава диссати;

диссате со’йа матхава̄, на̄тха! са̄дхугун̣есва’пи.

авиродхисилеса

299.

салаккхан̣о’тисубхаго, теджассӣ нийато’дайо;

локесо джитасам̣клесо,

вибха̄ти саман̣иссаро.

виродхисилеса

300.

асамопи само локе,

локесопи наруттамо;

садайо пйа’дайо па̄пе, читта̄’йам̣ мунино гати.

очитйасампосакападасилеса

301.

сам̣са̄радуккхо’пахата̄, ваната̄ джаната̄ твайи;

сукха миччхита маччантам̣, аматандада! виндати.

302.

гун̣айуттехи ваттхӯхи, самам̣ катва̄на кассачи;

сам̣киттанам̣ бхавати йам̣, са̄ мата̄ тулйайогита̄.

303.

сампаттасаммадо локо, сампатта̄’локасампадо;

убхохи рам̣сима̄лӣ ча, бхагава̄ ча тамонудо.

304.

аттхантарам̣ са̄дхайата̄, кин̃чи там̣ садисам̣ пхалам̣;

дассӣйате асантам̣ ва̄, сантам̣ ва̄ там̣ нидассанам̣.

асантапхаланидассана

305.

удайа̄ саман̣индасса, йанти па̄па̄ пара̄бхавам̣;

дхаммара̄джавируддха̄нам̣, сӯчайанта̄ дура’нтатам̣.

сантапхаланидассана

306.

сиро никкхитта чаран̣о, ччхарийа̄на’мбуджа̄на’йам̣;

парама’ббхутатам̣ локе, вин̃н̃а̄пета’ттано джино.

307.

вибхӯтийа̄ махантаттам̣, адхиппа̄йасса ва̄ сийа̄;

парамуккам̣сатам̣ йа̄там̣, там̣ махантатта мӣритам̣.

вибхӯтимахантатта

308.

кирӣт̣а ратана’ччха̄йа̄, нувиддха̄’тапа ва̄ран̣о;

пура̄ парам̣ сирим̣ винди, бодхисатто’ бхиниккхама̄.

адхиппа̄йамахантатта

309.

сатто самбодхийам̣ бодхи, сатто саттахита̄йа со;

хитва̄ снехараса̄бандха, мапи ра̄хулама̄тарам̣.

310.

гопетва̄ ван̣н̣анӣйам̣ йам̣, кин̃чи дассӣйате парам̣;

асамам̣ ва̄ самам̣ тасса, йади са̄ ван̃чана̄ мата̄.

асамаван̃чана̄

311.

пурато на сахассесу, на пан̃чесу ча та̄дино;

ма̄ро паресу тассе’сам̣, сахассам̣ дасавад̣д̣хитам̣.

самаван̃чана̄

312.

вива̄да мануйун̃джанто, муниндавадани’ндуна̄;

сампун̣н̣о чандима̄ на̄’йам̣, чхатта метам̣ манобхуно.

313.

пара̄нуваттана̄дӣхи, ниббиндени’ха йа̄ ката̄;

тхути ра’ппакате са̄’йам̣, сийа̄ аппакататтхути.

314.

сукхам̣ джӣванти харин̣а̄, ванесва’парасевино;

ана̄йа̄со пала̄бхехи, джаладаббхан̇кура̄дибхи.

315.

уттарам̣ уттарам̣ йаттха, пуббапуббависесанам̣;

сийа̄ ека̄вали са̄’йам̣, двидха̄ видхи, ниседхато.

видхиека̄вали

316.

па̄да̄ накха̄ли ручира̄, накха̄ли рам̣си бха̄сура̄;

рам̣сӣтамопаха̄не’ка, раса̄ собханти саттхуно.

ниседхаека̄вали

317.

асантут̣т̣хо йати нева,

сантосо на̄’лайа̄хато;

на̄’лайо йо са джантӯнам̣, на̄’нанта бйасана̄ вахо.

318.

йахим̣ бхӯсийа бхӯсаттам̣, ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ту ваттхунам̣;

вина̄’ва садисаттам̣ там̣, ан̃н̃аман̃н̃авибхӯсанам̣.

319.

бйа̄мам̣’су ман̣д̣алам̣ тена, мунина̄ локабандхуна̄;

махантим̣ виндатӣ кантим̣, сопи тенева та̄дисим̣.

320.

катханам̣ сахабха̄васса, крийа̄йа ча, гун̣асса ча;

‘сахавуттӣ’ти вин̃н̃еййам̣, та’дуда̄харан̣ам̣ йатха̄.

крийа̄сахавутти

321.

джаланти чандарам̣сӣхи, самам̣ саттху накхам̣ саво;

виджамбхати ча чандена, самам̣ таммукхачандима̄.

гун̣асахавутти

322.

джино’дайена малӣнам̣, саха дуджджана четаса̄;

па̄пам̣ диса̄ сувимала̄, саха саджджана четаса̄.

323.

виродхӣнам̣ пада’ттха̄нам̣, йаттха сам̣саггадассанам̣;

самуккам̣са̄’бхидха̄наттхам̣, мата̄ са̄’йам̣ виродхита̄.

324.

гун̣а̄ сабха̄ва мадхура̄, апи локе’ка бандхуно;

севита̄ па̄па севӣнам̣, сампадӯсенти ма̄насам̣.

325.

йасса касса чи да̄нена, йасса касса чи ваттхуно;

висит̣т̣хасса йа ма̄да̄нам̣, ‘паривуттӣ’ти са̄ мата̄.

326.

пура̄ паресам̣ датва̄на, манун̃н̃ам̣ найана̄дикам̣;

мунина̄ самануппатта̄, да̄ни саббан̃н̃ута̄сирӣ [мунинда! самануппатто, да̄ни саббан̃н̃ута̄сирим̣ (ка.)].

327.

кин̃чи дисва̄на вин̃н̃а̄та̄, пат̣ипаджджати там̣самам̣;

сам̣сайа̄’пагатам̣ ваттхум̣, йаттха со’йам̣ бхамо мато.

328.

самам̣ диса̄су’джджала̄су, джина па̄да накхам̣’суна̄;

пассанта̄ абхинанданти, чанда̄’тапа мана̄ джана̄.

329.

павуччате йам̣ на̄ма̄ди, кавӣнам̣ бха̄вабодханам̣;

йена кеначи ван̣н̣ена, бха̄во на̄ма̄’йа мӣрито.

330.

нану тейе’ва санта̄но, са̄гара̄ на кула̄чала̄;

манампи марийа̄дам̣ йе, сам̣ват̣т̣епи джаханти но.

331.

ан̇ган̇ги бха̄ва̄ садиса, балабха̄ва̄ ча бандхане;

сам̣сагго’лан̇катӣнам̣ йо, там̣ ‘мисса’нти павуччати.

ан̇ган̇гӣбха̄вамисса

332.

пасаттха̄ мунино па̄да, накха рам̣си маха̄надӣ;

ахо! га̄л̣хам̣ нимуггепи, сукхайатйе’ва те джане.

садиса бала бха̄ва мисса

333.

весо сабха̄ва мадхуро, рӯпам̣ нетта раса̄йанам̣;

мадхӯ’ва мунино ва̄ча̄, на сампӣн̣ети кам̣ джанам̣.

334.

а̄сӣ на̄ма сийа̄’ттхасса, ит̣т̣хасса̄’сӣсанам̣ йатха̄;

тилоке’кагати на̄тхо,

па̄ту лока мапа̄йато.

335.

раса’ппатӣти джанакам̣, джа̄йате йам̣ вибхӯсанам̣;

‘расаванта’нти там̣ н̃еййам̣, расаванта видха̄нато.

336.

ра̄га̄’ната’ббхута сароджа мукхам̣ дхара̄йа,

па̄да̄ тилокагаруно’дхика бандхара̄га̄;

а̄да̄йа ниччасарасена карена га̄л̣хам̣,

сан̃чумбайанти сатата̄’хита самбхамена.

337.

ичча̄’нугамма пурима̄чарийа̄’нубха̄вам̣,

сан̇кхепато нигадито’йа малан̇катӣнам̣;

бхедо’парӯпари кавӣхи викаппийа̄нам̣,

ко на̄ма пасситу малам̣ кхалу та̄са мантам̣.

ити сан̇гхараккхитамаха̄са̄ми вирачите субодха̄лан̇ка̄ре

аттха̄лан̇ка̄ра̄вабодхо на̄ма

чатуттхо париччхедо.

5. бха̄ва̄вабодха-пан̃чамапариччхеда

338.

пат̣ибха̄навата̄ лока, воха̄ра’мануса̄рина̄;

тато’читйа самулла̄са, ведина̄ кавина̄ парам̣.

339.

т̣ха̄йисамбандхино бха̄ва, вибха̄ва̄ са̄’нубха̄вака̄;

самбаджджханти нибандха̄ те, раса’сса̄да̄йа са̄дхунам̣.

бха̄ваадхиппа̄йа

340.

читта вутти висеса̄ ту, бха̄вайанти расе йато;

ратйа̄дайо тато бха̄ва, саддена парикиттита̄.

т̣ха̄йӣбха̄ваадхиппа̄йа

341.

виродхина̄’н̃н̃абха̄вена, йо бха̄во на тирохито;

сӣлена тит̣т̣хати’ччесо, ‘т̣ха̄йӣбха̄во’ти саддито.

т̣ха̄йӣбха̄ваппабхедауддеса

342.

рати, хассо, ча соко, ча,

кодху, сса̄ха̄, бхайам̣,пи ча;

джигуччха̄, вимхайо, чева, само ча нава т̣ха̄йино.

бйабхича̄рӣбха̄ваадхиппа̄йа

343.

тиробха̄ва̄, вибха̄ва̄’ди, висесана̄’бхимукхйато;

йе те чаранти сӣлена, те хонти бйабхича̄рино.

бйабхича̄рибха̄вапабхеда

344.

ниббедо, такка, сан̇ка̄, сама,

дхити, джал̣ата̄, дӣнату, гга̄, ласаттам̣,

суттам̣, та̄со, гила̄ну, ссука, хариса,

сати, сса̄, виса̄да̄, бахиттха̄ [бахиддха̄ (ка.)];

чинта̄, габба̄, пама̄ро, мариса, мада,

мату, мма̄да, моха̄, вибодхо,

нидда̄, вега̄, сабилам̣, маран̣а,

чапалата̄ [сачапала̄ (ка.)], бйа̄дхи, теттим̣са мете.

саттикабха̄ваадхиппа̄йа

345.

сама̄хита’тта’ппабхавам̣, саттам̣ [сатвам̣ (ка.)] тено’папа̄дита̄;

саттика̄ [са̄твика̄ (ка.)] пйа’нубха̄ватте, висум̣ бха̄ва̄ бхаванти те.

саттикабха̄ваппабхеда

346.

тхамбхо, пал̣айа, роман̃ча̄, татха̄ седа, ссу, вепатху;

веван̣н̣ийам̣, висарата̄, бха̄ва̄’т̣т̣хе’те ту саттика̄.

347.

йада̄ ратйа̄дайо бха̄ва̄, т̣хитисӣла̄ на хонти че;

тада̄ саббепи те бха̄ва̄, бхаванти бйабхича̄рино.

348.

вибха̄во ка̄ран̣ам̣ тесу, ппаттийу’ддӣпане татха̄;

йо сийа̄ бодхако тесам̣,

анубха̄во’йа мӣрито.

349.

некахетум̣ мановутти, висесан̃ча вибха̄витум̣;

бха̄вам̣ вибха̄ва̄’нубха̄ва̄, ван̣н̣ийа̄ бандхане пхут̣ам̣.

350.

савибха̄ва̄’нубха̄вехи, бха̄ва̄ те те йатха̄рахам̣;

ван̣н̣анӣйа̄ йатхо’читйам̣, локарӯпа̄’нуга̄мина̄.

351.

читта вутти висесатта̄, ма̄наса̄ саттика̄’н̇гато;

бахи ниссат̣а седа̄ди, анубха̄вехи ван̣н̣ийа̄.

расаадхиппа̄йа

352.

са̄ма̄джика̄на ма̄нандо, йо бандхаттха̄’нуса̄ринам̣;

расӣйатӣти тан̃н̃ӯхи, расо на̄ма̄’йа’мӣрито.

расаппабхеда

353.

савибха̄ва̄, нубха̄вехи, саттика,бйабхича̄рибхи;

асса̄дийатта ма̄нӣйа, ма̄но т̣ха̄йе’ва со расо.

354.

син̇га̄ра,хасса,карун̣а̄, рудда,вӣра,бхайа̄нака̄;

бӣбхаччха,ббхута,санта̄, ча, раса̄ т̣ха̄йӣна нуккама̄.

355.

дуккхарӯпе’йа’ ма̄нандо, катхам̣ ну карун̣а̄дике?

сийа̄ сотӯнама̄нандо,

соко вессантарасса хи.

т̣ха̄йӣбха̄ва ниддеса ратит̣т̣ха̄йӣбха̄ва

356.

рамма,деса, кала̄, ка̄ла, веса̄ди, пат̣исевана̄;

йува̄на’н̃н̃он̃н̃аратта̄нам̣, памодо рати руччате.

357.

йутйа̄ бха̄ва̄нубха̄ва̄ те, нибандха̄ посайанти нам̣;

сопйа’йога, виппайога, самбхога̄нам̣ васа̄ тидха̄.

хассат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

358.

вика̄ра̄’катиа̄дӣхи, аттано тха парасса ва̄;

хассо нидда̄, сама̄’ласйа, муччха̄ди,бйабхича̄рибхи;

парипосе сийа̄ хассо, бхиййо’ттхипабхутӣнам̣ со.

хассаппабхеда

359.

сита миха вика̄си найанам̣,

кин̃ча̄’лаккхийа диджам̣ ту там̣ хаситам̣;

мадхурассарам̣ вихаситам̣, ам̣сасирокампамупахаситам̣.

360.

апахаситам̣ саджала’ккхи, виккхиттан̇гам̣ бхаватйа’тихаситам̣;

две две катхита̄ че’сам̣,

джет̣т̣хе [маджджхе’дхамети еттха маджджхе адхамети падаччхедо] маджджхе’дхаме ча камасо.

карун̣ат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

361.

сокарӯпо ту карун̣о, нит̣т̣хаппатти’т̣т̣ха на̄сато;

таттха̄’нубха̄ва̄ рудита, пал̣айа,ттхамбхака̄дайо;

виса̄да̄,ласйа,маран̣а, чинта̄’дӣ бйабхича̄рино.

руддат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

362.

кодхо маччхарийа̄’дӣхи, посе та̄са, мада̄дибхи;

найана̄’рун̣ата̄дӣхи, руддо на̄ма расо бхаве.

вӣрат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

363.

пата̄па, виккама̄’дӣху, сса̄хо ‘вӣро’ти сан̃н̃ито;

ран̣а,да̄на,дайа̄йога̄, вӣро’йам̣ тивидхо бхаве;

тева̄’нубха̄ва̄ дхити,ма, тйа̄’дайо бйабхича̄рино.

бхайат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

364.

вика̄ра̄,сани,сатта̄’ди, бхайу’ккам̣со бхайа̄нако;

седа̄’дайо нубха̄ве’ттха, та̄са̄’дӣ бйабхича̄рино.

джигуччха̄т̣т̣ха̄йӣбха̄ва

365.

джигуччха̄ рудхира̄’дӣхи, пӯтйа̄’дӣхи вира̄гато;

бӣбхаччхо кхобхану’ббегӣ, камена карун̣а̄йуто;

на̄са̄ викӯн̣ана̄дӣхи, сан̇ка̄дӣхи’сса посанам̣.

вимхайат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

366.

ати лока падаттхехи, вимхайо’йам̣ расо’ббхуто;

тасса̄’нубха̄ва̄ седа,ссу, са̄дхува̄да̄’дайо сийум̣;

та̄са̄,вега,дхити,ппан̃н̃а̄, хонте’ттха бйабхича̄рино.

самат̣т̣ха̄йӣбха̄ва

367.

т̣ха̄йӣбха̄во само метта̄, дайа̄,мода̄’ди самбхаво;

бха̄ва̄дӣхи та’дуккам̣со, санто санта нисевито.

ити сан̇гхараккхита маха̄са̄мивирачите субодха̄лан̇ка̄ре

расабха̄ва̄’вабодхо на̄ма

пан̃чамо париччхедо.

субодха̄лан̇ка̄ро саматто.