📜

намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса

маха̄раханӣти

пан̣д̣итакатха̄

1.

маха̄рахарахам̣ сакйа,

муним̣ нӣваран̣а̄ тан̣ха̄;

муттам̣ муттам̣ судассанам̣,

ванде бодхиварам̣ варам̣.

2.

мунина̄ мунина̄гена,

дут̣т̣хапаббаджджита̄ джита̄;

йатха̄ йатха̄асаддхамма-

пуран̣а̄ пуран̣а̄дайо.

3.

татха̄ татха̄гатова̄да̄,

нугате локанӣтийам̣;

катайогена видӯна̄,

джеййова̄наттха ка̄рино.

4.

нитӣдха джантунам̣ са̄ро,

митта̄чарийа̄ча пӣтара̄;

нӣтима̄ субуддхи бйатто,

сутава̄ аттхадассима̄.

5.

кавихеран̃н̃ака̄ катва̄,

суттаттам̣ саттхакан̃чанам̣;

гаджджападжджа̄дйа̄лан̇ка̄рам̣,

каронтӣдха манораммам̣.

6.

вутйам̣ висадан̃а̄н̣асса,

н̃а̄то аттхотарасса на;

сураппабха̄йа а̄да̄со,

чха̄йам̣ диссе на ма̄каре.

7.

маха̄теджопи теджойам̣,

маттикам̣ намудукам̣каро;

а̄по а̄пети мудукам̣,

са̄дхува̄ча̄ча каккхал̣ам̣.

8.

мудуна̄ва рипум̣ джети,

мудуна̄ джети да̄рун̣ам̣;

носиддхам̣ мудуна̄ кин̃чи,

йатвато мудуна̄ джайе.

9.

чанданам̣ сӣталам̣ локе,

тато чандам̣ва сӣталам̣;

чанданачандасӣтамха̄,

ва̄кйам̣ са̄дхусубха̄ситам̣.

10.

паттакаллодитам̣ аппам̣,

ва̄кйам̣ субха̄ситам̣ бхаве;

кхуддитасса каданнам̣пи,

суттам̣ са̄дурасо сийа̄.

11.

саттхака̄пи бахӯва̄ча̄,

на̄дара̄ бахубха̄н̣ино;

сопака̄рамуда̄сӣнам̣,

нанудит̣т̣хам̣ надӣджалам̣.

12.

сам̣са̄рависаруккхасса,

двайамева̄матам̣пхалам̣;

субха̄ситассаса̄ра̄до,

са̄дхӯхирасама̄гамо.

13.

па̄са̄н̣ачхаттам̣ гарукам̣,

тато дева̄начиккхана̄;

тато вуд̣д̣ха̄намова̄до,

тато буддхасса са̄санам̣;

14.

тулам̣ саллахукам̣ локе,

тато чапаладжа̄тико;

татонова̄дико тато,

йати дхаммепама̄дако.

15.

аха гаччхати ха̄йантӣ,

сатта̄намидха джӣвитам̣;

тасма̄хи ма̄паматтатвам̣,

гаччханту джинаса̄сане.

16.

пан̣д̣итасса пасам̣са̄йа,

дан̣д̣оба̄лена дӣйате;

пан̣д̣ито пан̣д̣итенева,

ван̣н̣итова суван̣н̣ито.

17.

сатесу джа̄йате сӯро,

сахассесуча пан̣д̣ито;

вутта̄ сатасахассесу,

да̄та̄ бхаватива̄ нава̄.

18.

бхӯпаттам̣ча пан̣д̣итаттан̃ча,

неватулйам̣ када̄чипи;

садесепӯджито ра̄джа̄,

буддхо саббаттхапӯджито.

19.

ква̄тибха̄ро саматтха̄нам̣,

ким̣дӯро бйаваха̄ринам̣;

ковидесо савиджджа̄нам̣,

копаро пийава̄динам̣.

20.

нану те йевасанта̄ но,

са̄гара̄ накула̄чала̄;

аппампи марийа̄дам̣ йе,

сам̣ват̣т̣еви джахантино.

21.

палайетӣтамарийа̄да̄,

бхавантикира са̄гара̄;

марийа̄да̄тикам̣ са̄дху,

наиччханти палайепи.

22.

сатам̣ дӣгха̄йукам̣ сабба,

сатта̄нам̣ сукхака̄ран̣ам̣;

асатам̣пана саббесам̣,

дуккхахету насам̣сайо.

23.

па̄моккхе суджане санте,

саббепи суджана̄ джана̄;

джа̄текасмим̣са̄рагандхе,

саббе гандхамайа̄ дума̄.

24.

аттана̄ йади екена,

винатена маха̄джана̄;

винайам̣ йанти саббепи,

ко там̣ на̄сеййа пан̣д̣ито.

25.

сарӣрасса гун̣а̄нан̃ча,

дӯрамаччанта мантарам̣;

сарӣрам̣ кхан̣авиддхам̣си,

каппантит̣т̣ха̄йино гун̣а̄.

26.

йади ниччаманиччена,

нималам̣ малава̄хина̄;

йо со ка̄йена лабхетха,

ким̣наладдхам̣ бхаве нуким̣.

27.

дхамматтхака̄мамоккха̄нам̣,

па̄н̣ам̣ сам̣сиддхика̄ран̣ам̣;

таннигха̄та̄ киннахатам̣,

раккхана̄ киннараккхитам̣.

28.

атта̄ бандху мануссасса,

рипу атта̄ва джантунам̣;

атта̄ва нийато н̃а̄ти,

атта̄ва нийато рипу.

29.

аттанопарича̄гена,

йам̣ситаманураккханам̣;

каронти саджджана̄йева,

на там̣ нӣтимата̄ матам̣.

30.

тин̣а̄ни бхӯмирудакам̣,

чатуттхӣ ва̄кйасут̣т̣хута̄;

ета̄ни хи сатам̣гехе,

ночхинданте када̄чипи.

31.

амбум̣ пивантино наджджо,

руккхо кха̄датино пхалам̣;

мегхо квачипи но сассам̣,

параттха̄йа сатам̣дханам̣.

32.

сатам̣ пхарусава̄ча̄хи,

найа̄ти викатим̣ мано;

тин̣укка̄хи насакка̄ва,

та̄петум̣ са̄гаре джалам̣.

33.

сампатйам̣ махаттам̣чето,

бхаватйуппалакомалам̣;

виппатйан̃ча маха̄селе,

сила̄сан̇гха̄дакаккасо.

34.

аттхам̣ махантама̄паджджа,

виджджам̣ сампаттимевача;

чареййа̄ма̄натхаддхойо,

пан̣д̣ито со павуччати.

35.

на̄лаббхамабхипаттхенти,

нат̣т̣хампи начасочаре;

виппатйан̃ча намуйханти,

йенара̄ тева пан̣д̣ито.

36.

ган̣т̣хит̣т̣ха̄не екападе,

на̄тиман̃н̃еййа пан̣д̣ито;

ким̣ акко вел̣упаббха̄ро,

тимаха̄дӣпабха̄нудо.

37.

гун̣адосесумекена,

наттхи кочи виваджджито;

сукхума̄ласса падумасса,

нал̣а̄ бхавати каккаса̄.

38.

сумаханта̄ни саттха̄ни,

дха̄райанто бахуссута̄;

чхетта̄ро сам̣сайа̄нанту,

киланте лобхамохата̄.

39.

досампи сагун̣е дисва̄,

гун̣ава̄дӣ вадантино;

на локо виджджама̄нампи,

чанде пассати лан̃чханам̣.

40.

нипун̣е сутамесеййа,

вичинитва̄ сутаттхико;

бхаттам̣ хуккхалийам̣ паккам̣,

бха̄джанам̣пи татха̄ бхаве.

41.

гун̣а̄ куббанти дӯтаттам̣,

дӯрепи васатам̣ сатам̣;

кетаке гандха гха̄са̄йа,

гаччханти бхамара̄ сайам̣.

42.

пан̣д̣ито сутасампанно,

йаттхааттхӣти чесуто;

махусса̄хена там̣т̣ха̄нам̣,

гантаббам̣ сутаресина̄.

43.

саббасутам̣ мадхӣйетха,

хӣнамуккат̣т̣ха маджджхимам̣;

саббассааттхам̣ джа̄неййа,

нача саббам̣ пайоджайе;

хоти та̄дисакока̄ло,

йаттха аттха̄вахам̣ сутам̣.

44.

т̣хито чираттанам̣ нӣре,

саккхаро нантарам̣суто;

даббхо нӣрантике джа̄то,

саббака̄лантарам̣суто.

45.

васум̣ ган̣ханти дӯрат̣т̣ха̄,

паббате ратаночите;

на милаккха̄ самӣпат̣т̣ха̄,

евам̣ ба̄ла̄ бахуссуте.

46.

хиран̃н̃ена мига̄нам̣ва,

сусӣлам̣пи асӣлино;

адхаммикасса дхаммена,

ба̄ла̄нам̣пи сутена ким̣.

47.

сутена хадайат̣т̣хена,

кхало невасусӣлава̄;

мадхуна̄ кот̣арат̣т̣хена,

нимбо ким̣ мадхура̄йате.

48.

саким̣пи вин̃н̃у дхӣрена,

кароти сахасан̇гамам̣;

аттаттхан̃ча параттхан̃ча,

нибба̄нантам̣ сукхам̣ лабхе.

49.

хам̣со маджджхе нака̄ка̄нам̣,

сӣхо гуннам̣ насобхати;

гадрабха̄нам̣ туран̇гоно,

ба̄ла̄нан̃ча напан̣д̣ито.

50.

а̄кин̣н̣опи асаббхӣва,

асам̣сат̣т̣хова бхаддако;

бахуна̄ саннаджа̄тена,

гаччхе нумматтакенидха.

51.

надӣтире кхатекӯпе,

аран̣ӣта̄лаван̣т̣аке;

наваде а̄па̄ди наттхӣти,

мукхеча вачанам̣ татха̄.

52.

сутасанниччайа̄ дхӣра̄,

тун̣хибхӯта̄ апуччхита̄;

пун̣н̣а̄ субха̄ситена̄пи,

гхан̣д̣а̄дйагхат̣ита̄йатха̄.

53.

апут̣т̣хо пан̣д̣ито бхерӣ,

паджджунно хоти пуччхито;

ба̄ло пут̣т̣хо апут̣т̣хоча,

бахум̣ викаттате сада̄.

54.

сампаннагун̣а̄ лан̇ка̄ро,

саббасатта хита̄вахо;

начареййа параттаттхам̣,

куто со пан̣д̣ито бхаве.

55.

сапараттхам̣ чаре дхӣро,

асакконто сакам̣ чаре;

татха̄пича асакконто,

па̄па̄тта̄нам̣ вийоджайе.

56.

ба̄лечумматтаке бхӯпе,

гурума̄та̄питӯсвапи;

надосам̣ карийа̄ пан̃н̃о,

сан̇гхеча джет̣т̣хабха̄тари.

57.

аттхана̄сам̣ манота̄пам̣,

гхаредуччарита̄нича;

ван̃чанам̣ авама̄нан̃ча,

матима̄ напака̄сайе.

58.

парада̄нам̣ джанеттӣва,

лет̣т̣ува парадаббакам̣;

атта̄ва саббабхӯта̄ни,

йо пассати со пассати.

59.

парӯпава̄де падхиро,

параваджджесвалочано;

пан̇гуло ан̃н̃ана̄рӣсу,

дуссакаппесвачетано.

60.

саббам̣ сун̣а̄ти сотена,

саббам̣ пассати чаккхуна̄;

начадит̣т̣хам̣ сутам̣ дхӣро,

саббам̣ уччитумарахати.

61.

чаккхумасса йатха̄андхо,

сотава̄ падхиройатха̄;

пан̃н̃а̄ва̄сса йатха̄мӯго,

балава̄ дуббалорива;

атха аттхесамуппанне,

сайетха матаса̄йитам̣.

62.

па̄памитте виваджджетва̄,

бхаджеййу ттамапуггалам̣;

ова̄дечасса тит̣т̣хеййа,

паттхенто ачалам̣сукхам̣.

63.

сусуса̄ сутавад̣д̣ханам̣,

сутам̣ пан̃н̃а̄йавад̣д̣ханам̣;

пан̃н̃а̄йа аттхам̣ джа̄на̄ти,

н̃а̄то аттхо сукха̄вахо.

64.

па̄моджджа каран̣ам̣ т̣ха̄нам̣,

пасам̣са̄ваханам̣сукхам̣;

пхала̄нисам̣со бха̄вети,

ваханто пориссам̣дхурам̣.

65.

атисӣтам̣ атиун̣хам̣,

атиса̄йа мидам̣аху;

ити висат̣т̣ха камманте,

кхан̣а̄ аччанти ма̄н̣аве.

66.

йоча сӣтан̃ча ун̣хан̃ча,

тин̣а̄тийо наман̃н̃ати;

карам̣ пуриса кичча̄ни,

со сукха̄ навиха̄йати.

67.

йасала̄бхам̣ джигӣсантам̣,

нарам̣ вадждженти дӯрато;

апаттхетва̄на те тасма̄,

там̣маггам̣ маггайе будхо.

68.

десамосаджджа гаччханти,

сӣха̄ саппуриса̄ гаджа̄;

таттхева нидханам̣ йанти,

ка̄ка̄ ка̄пуриса̄ мига̄.

69.

йасмим̣десе насамма̄ро,

напити начабандхава̄;

начавиджджа̄гамо кочи,

нататтха васатӣ вассе.

70.

дханава̄ ган̣ако ра̄джа̄,

надӣ веджджа̄ имеджана̄;

йаттха пан̃ча навиджджанте,

на таттхавасатӣ васе.

71.

асанам̣ бхайаманта̄нам̣,

мачча̄нам̣ маран̣ам̣ бхайам̣;

уттама̄нантусаббесам̣,

авама̄нам̣ парам̣ бхайам̣.

72.

ама̄нана̄ йаттха сийа̄,

санта̄нам̣ авама̄нана̄;

хӣнасама̄нана̄ва̄пи,

на таттхавасати васе.

73.

йаттха̄ласоча даккхоча,

сӯро бхӣруча пӯджито;

на санта̄ таттха вассанти,

ависесакарена ко.

74.

дуккхо нива̄со самба̄дхе,

т̣ха̄не асучисан̇кат̣е;

тато римхипийа̄нанте,

таточа акатан̃н̃унам̣.

75.

син̇гӣнам̣ пан̃чахаттхена,

сатена ва̄джинам̣ чадже;

хаттхӣнанту сахассена,

десача̄гена дуджджане.

76.

чадже екам̣ кулассаттхам̣,

га̄массаттхам̣ кулам̣ чадже;

га̄мам̣ джанападассаттхам̣;

аттаттхам̣ патхавӣ чадже.

77.

чалатйекенапа̄дена,

тит̣т̣хатйекена пан̣д̣ито;

асамикхйапарам̣т̣ха̄нам̣,

пуббама̄йанам̣начадже.

78.

т̣ха̄набхат̣т̣ха̄ насобханти,

данта̄кеса̄на кха̄нара̄;

матима̄ итивин̃н̃а̄йа,

сат̣ха̄нам̣ начадже лахум̣.

79.

чадже дханам̣ ан̇гаварассахету,

ан̇гам̣ чадже дживитам̣ раккхама̄но;

ан̇гам̣ дханам̣ дживитан̃ча̄пи саббам̣,

чадже наро дхамма мануссаранто.

80.

сотам̣ сутенева на кун̣д̣алена,

да̄нена па̄н̣ӣ нату кан̇кан̣ена;

а̄бха̄ти ка̄йо пурисуттамасса,

паропака̄рена на чанданена.

самбхедакатха̄

81.

саттха каппавича̄рена,

ка̄ло гаччхати дхӣматам̣;

бйасанена аса̄дхӯнам̣,

нидда̄йа калахенава̄.

82.

сокат̣ха̄насахасса̄ни,

бхайат̣ха̄насата̄нича;

диваседивасе мул̣хам̣,

а̄вӣсанти напан̣д̣итам̣.

83.

атидӣгхо маха̄мул̣хо,

маджджхимоча вичаккхан̣о;

ва̄судевам̣ пураккхитва̄,

саббева̄манака̄ сат̣т̣ха̄.

84.

на локе собхате мул̣хо,

кевалаттапасам̣сако;

апи сампихите кӯпе,

катавиджджо пака̄сате.

85.

мадантадаманам̣ саттхам̣,

кхала̄нам̣ куруте мадам̣;

чаккхусан̇кха̄ракам̣ теджам̣,

улун̇ка̄на мивандхакам̣.

86.

атйаппамапи са̄дхӯнам̣,

сила̄лекхева тит̣т̣хате;

джалелекхева нӣча̄нам̣,

йам̣ катам̣ там̣пи нассати.

87.

даббамаппам̣пи са̄дхӯнам̣,

джалам̣ кӯпева ниссайо;

бахуттам̣пи аса̄дхӯнам̣,

нача ва̄рива ан̣н̣аве.

88.

дут̣т̣хачитто пана̄хисса,

кодхо па̄са̄н̣аликкхито;

куджджхитаббе суджанасса,

джалелекха̄ чират̣т̣хито.

89.

ба̄ласса джӣвитам̣ па̄пам̣,

митарасси тарам̣ бхаве;

джанака̄йасса ра̄джа̄ва,

ра̄джадхаммова ра̄джунам̣.

90.

саппа̄да̄нам̣ балӣ сӣхо,

пул̣а̄вако тато киппӣлика̄,

нара̄ тато балӣ ра̄джа̄,

саббеса мантако балӣ.

91.

бхӯпон̣н̣ава гги тхӣ сиппи,

абхиджджха̄лучапуггало;

етесам̣пи махиччха̄нам̣,

махиччхита̄ аниччата̄.

92.

нидда̄луко асантут̣т̣хо,

акатан̃н̃ӯча бхӣруко;

саккун̣антина са̄ча̄рам̣,

сиккхитум̣ те када̄чипи.

93.

нидда̄лу ка̄мара̄моча,

сукхито бхогава̄ласо;

ниччханто каммара̄мо ча,

саттете саттхаваджджита̄.

94.

самиддхо дханадхан̃н̃ена,

кат̣т̣хо дакатин̣аггихи;

саббато дуггатенат̣т̣хо,

тасма̄ надуккатам̣ каре.

95.

пун̃н̃апа̄папхалам̣ йо че,

насаддхахати саччато;

со ве кхиппам̣ва атта̄нам̣,

а̄да̄саталама̄найе.

96.

сампара̄йикаматтхам̣ йо,

насаддхахати чеписо;

а̄ва̄се сагга га̄мӣнам̣,

ма̄ккабхе ким̣напассати.

97.

махантам̣ ват̣т̣аруккха̄дим̣,

кхуддабӣджам̣ бахӯпхалам̣;

саккхикатва̄ удиккхеййа,

пун̃н̃апа̄пакаро наро.

98.

йасса саллахукам̣ хоти,

гурусакка̄рама̄нанам̣;

тасса саллахука̄йева,

виджджа̄сампаттисампада̄.

99.

упаджджха̄чарийа̄нан̃ча,

ма̄та̄питӯнамевача;

саккаччам̣ йонупат̣т̣ха̄ти,

суто тассапита̄дисо.

100.

десе десе кула̄нӣча,

деседесе ча бандхаво;

та̄дисам̣ сахаджа̄ йаттха,

десам̣ пасса̄миневату.

101.

путтам̣ва̄ бха̄тарам̣ дут̣т̣хам̣,

ануса̄сеййа ноджахе;

ким̣ну чхеджджам̣ карам̣па̄дам̣,

литтам̣ асучина̄ сийа̄;

102.

бахупутте пита̄еко,

авассам̣ посети сада̄;

бахупутта̄ насакконти,

посетум̣ питарекакам̣.

103.

атиджа̄тамануджа̄там̣,

путтамиччханти пан̣д̣ита̄;

аваджа̄там̣ наиччханти,

йохоти кулагандхано.

104.

пан̃чат̣ха̄на̄ни сампассам̣,

путтамиччханти пан̣д̣ита̄;

джа̄това̄ но бхариссати,

киччам̣ва̄ но кариссати.

105.

кулавам̣со чирам̣ тит̣т̣хе,

да̄йаджджам̣ пат̣ипаччати;

атхава̄пана пета̄нам̣,

даккхин̣ам̣нупадассати.

106.

антоджа̄то дханаккӣто,

да̄сабйопагато сайам̣;

да̄са̄карамара̄нӣто,

ччеванте чатудха̄ сийум̣.

107.

да̄са̄ пан̃чева чораййа-

сакхан̃а̄тйаттасадиса̄;

татха̄ вин̃н̃ӯхи вин̃н̃еййа̄,

митта̄да̄ра̄ча бандхава̄.

108.

тайова пан̣д̣ита̄ саттхе,

ахамева̄тива̄дӣча,

ахамапити ва̄дӣча,

на̄хантича иметайо.

109.

вина̄ саттхам̣ нагаччхеййа,

сӯро сан̇ка̄мабхӯмийам̣;

пан̣д̣итаддхагӯ ва̄н̣иджджо,

видесагамано татха̄.

110.

самма̄ упапариккхитва̄,

аккхаресу падесуча;

чорагха̄то сийа̄ сиссо,

гуру чорат̣т̣ака̄рако.

111.

са̄дхуттам̣ суджанасама̄гама̄ кхала̄нам̣,

са̄дхӯнам̣ накхаласама̄гама̄ кхалаттам̣;

а̄модам̣кусумабхавам̣дадха̄тибхӯми,

бхӯгандхам̣ нача кусума̄ни дха̄райанти.

112.

сат̣т̣хена миттам̣ калусена дхаммам̣,

паропата̄пена самиддхибха̄вам̣;

сукхена виджджам̣ пхарусена на̄рим̣,

иччханти йе те навапан̣д̣ита̄ва.

миттакатха̄

113.

катва̄на кусалам̣каммам̣,

катва̄ча̄ кусалам̣ пуре;

сукхитадуккхита̄ хонти,

со ба̄ло йо напассати.

114.

сайам̣катена па̄пена,

анит̣т̣хам̣ лабхате пхалам̣;

те ме со ме джанентӣти,

пуна̄гум̣ куруте джал̣о.

115.

ка̄лакхепена ха̄пети,

да̄насӣла̄дикам̣ джал̣о;

атхирампи тхирам̣ ман̃н̃е,

атта̄нам̣ сассатӣсамам̣.

116.

ба̄лова па̄пакам̣ катва̄,

натам̣чхат̣т̣етумуссахе;

ким̣ бйаггхата̄ди гаччханто,

падам̣ маккхетумуссахе.

117.

паранассанато нат̣т̣хо,

пурева парана̄сако;

сӣгхам̣ва̄ дассанам̣ йа̄ти,

тин̣ам̣ па̄са̄даджджха̄пакам̣.

118.

бходжана̄ метхуна̄ нидда̄,

гаве посеча виджджати;

виджджа̄ висесо посасса,

татохӣно госамо бхаве.

119.

мул̣хасиссо падесена,

куна̄рӣбхаран̣енача;

кхаласаттхӯхисам̣йога̄,

пан̣д̣итопйавасӣдати.

120.

двечимекан̣т̣ака̄ тиккха̄,

сарӣрасобхита̄ ка̄ме;

нидхано йоча ка̄мети,

йочакуппатйанисса̄ро.

121.

нидханоча̄пи ка̄мети,

дуббало калахам̣пийо;

мандасаттхо вива̄даттхи,

тивидхам̣ мул̣халаккхан̣ам̣.

122.

аппасуто суте аппе,

бахум̣ман̃н̃ати ма̄наво;

синдхудакама пассанто,

кӯпетойам̣ва ман̣д̣уко.

123.

тадамина̄пи джа̄на̄ти,

соббхесу падаресуча;

сунанта̄ йанти кусумбха̄,

тун̣хӣйанти маходадхи.

124.

йам̣ ӯнакам̣ там̣ сунати,

йам̣ пӯрам̣ сантамева там̣;

ад̣д̣хакумбхӯпамо ба̄ло,

рахато пӯрова пан̣д̣ито.

125.

будхехибха̄сама̄нопи,

кхало бахутакетаво;

гхам̣сийама̄но ан̇га̄ро,

ниламаттам̣ нагаччхати.

126.

ча̄рута̄ парада̄ра̄йа,

дханам̣ локатаппатийа̄;

пасутам̣ са̄дхуна̄са̄йа,

кхале кхалатара̄ гун̣а̄.

127.

ито хассатарам̣ локе,

кин̃чи тасса навиджджати;

дуджджанотича йам̣а̄ха,

саджджанам̣ дуджджано сайам̣.

128.

роган̣д̣ачан̇куро теджо,

висамассатаро гхан̣о;

авина̄сийа саманти,

на кхалоча саниссайам̣.

129.

навина̄ парава̄дена,

раманте дуджджана̄ кхалу;

на са̄ саббарасе бхутва̄,

вина̄ вачче натуссати.

130.

таппате йа̄ти сандха̄нам̣,

даво бхавати ванатам̣;

мудум̣ дуджджаначиттам̣ ким̣,

лохена упамӣйате.

131.

тасма̄ дуджджанасам̣саггам̣,

а̄сӣвиса миворагам̣;

а̄рака̄ париваджджеййа,

бхӯтика̄мо вичаккхан̣о.

132.

дуджджанена хи сам̣сагго,

саттута̄пи найуджджате;

татто дахати ан̇га̄ро,

санта̄ту ка̄латам̣каро.

133.

дуджджано ваджджанӣйова,

виджджа̄йа̄лан̇катопи че;

ман̣ина̄ лан̇като санто,

саппо ким̣ набхайан̇каро.

134.

аггино дахато да̄йам̣,

сакха̄бхавати ма̄луто;

сова дӣпам̣ту на̄сети,

кхале наттхева миттата̄.

135.

насмасе катапа̄памхи,

насмасе аликава̄дини;

насмасеттаттхапан̃н̃амхи,

атисантепи насмасе.

136.

ма̄ретум̣ киттака̄ сакка̄,

дуджджана̄ гаган̣ӯпама̄;

ма̄рита̄ кодхачиттету,

ма̄рито хонти дуджджана̄.

137.

бхӯми кан̣т̣акасам̣кин̣н̣а̄,

чха̄дитум̣ невасакйате;

упа̄хана маттакена,

чханна̄ бхавати меданӣ.

138.

сатта̄ сада̄пасеванти,

содакам̣ ва̄пиа̄дикам̣;

сабхогам̣ садханан̃чевам̣,

туччха̄че те джаханти те.

139.

дханахӣнам̣ чадже митто,

путтада̄ра̄ саходара̄;

аттхавантам̣ва севанти,

аттхо локе маха̄сакха̄.

140.

на рӯпинӣ на пан̃н̃а̄н̣о,

накулӣно падха̄ната̄;

ка̄ле випаттисампатте,

дханима̄ва висесата̄.

141.

калйа̄н̣амиттам̣ канта̄рам̣,

йуддхам̣ сабха̄йам̣ бха̄ситум̣;

асаттха̄ ганту миччханти,

мул̣ха̄ течатуроджана̄.

142.

ахита̄ пат̣иседхоча,

хитесуча пайоджанам̣;

бйасанесва паричча̄го,

сан̇кхепа̄ митталаккхан̣ам̣.

143.

а̄туре бйасанепатте,

дуббхиккхе сатту виггахе;

ра̄джадва̄ре суса̄неча,

йо тит̣т̣хати сабандхаво.

144.

со бандху йо хитейутто,

со пита̄ йо ту посако;

со н̃а̄ти йатра виса̄со,

са̄ бхарийа̄ йатра ниббӯти.

145.

хитесино сумитточа,

вин̃н̃ӯча дуллабха̄ джана̄;

йатхо садхам̣ча са̄дум̣ча,

рогаха̄рӣча суджано.

146.

агаруко ана̄лассо,

асат̣т̣хоча саччава̄ сучи;

алуддхо аттхака̄моча,

едисо сухадуттамо.

147.

йо дхува̄ни париччаджджа,

адхӯва̄нйупасевати;

дхува̄пи тасса нассанти,

адхувесу катха̄вака̄.

148.

луддхаматтхенаган̣хеййа,

тхаддха ман̃джаликаммуна̄;

чханда̄нуваттийа̄ мул̣хам̣,

йатха̄бхӯтена пан̣д̣итам̣.

149.

уттамам̣ па̄н̣ипа̄тена,

сӯрам̣ бхедена виджайе;

ничам̣ даббапада̄нена,

виккамена самам̣ джайе.

150.

йассайасса хи йобха̄во,

тенатена хи там̣нарам̣;

анупависса медха̄вӣ,

кхиппаматтавасам̣ найе.

151.

йена иччхати самбандхам̣,

тена тӣн̣и нака̄райе;

вива̄да маттхасамбандхам̣,

пароккхе да̄радассанам̣.

152.

ачча̄бхиккхан̣асам̣сагга̄,

асаммосаран̣енача;

етена митта̄ джӣранти,

ака̄ле йа̄чана̄йача.

153.

тасма̄ на̄бхиккхан̣ам̣ гаччхе,

начагаччхе чира̄чирам̣;

ка̄лена йа̄чам̣ йа̄чеййа,

евам̣ митта̄ наджӣрайе.

154.

ете бхиййо самам̣ йанти,

сандхи тесам̣ наджӣрати;

йо адхиппаннам̣ сахати,

йоча джа̄на̄ти десанам̣.

155.

саче санта̄ вива̄данти,

кхиппам̣ сандхирайе пуна;

ба̄ла̄ патта̄ва бхиджджанти,

на те саматхамаджджхагум̣.

156.

йенамиттена сам̣сагго,

йогаккхемо вихӣйати;

пуббева джджха̄бхавантасса,

раккхе аккхива пан̣д̣ито.

157.

йенамиттена сам̣сагга̄,

йогаккхемо павад̣д̣хати;

кареййаттасамам̣ вутти,

саббакиччесу пан̣д̣ито.

158.

гун̣о саббан̃н̃утулйопи,

сӣдате ко аниссайо;

анаггха мапима̄н̣иккам̣,

хемам̣ нисса̄йа собхате.

159.

паббепаббе каменуччху,

висесарасиваггато;

татха̄ сумиттико са̄дху,

випаритова дуджджано.

160.

тенева мунина̄ вуттам̣,

йекечилокийа̄дхамма̄;

татха̄ нибба̄нага̄мӣно,

санти локуттара̄дхамма̄.

161.

калйа̄н̣амитта 1 ма̄гамма,

саббе те хонти па̄н̣инам̣;

тасма̄ калйа̄н̣амиттесу,

ка̄таббо а̄даро сада̄.

162.

йо ве катан̃н̃ӯ катаведико дхиро,

калйа̄н̣амитто дал̣хабхаттича хоти;

дуккхитасса саккаччам̣ карети киччам̣,

татха̄видхам̣ саппуриса̄ти ваданти.

163.

йассахи дхаммам̣ пурисо виджан̃н̃а̄,

йечасса кан̇кхам̣ винайанти санто;

тан̃хисса дӣпан̃ча пара̄йанан̃ча,

на тена миттам̣ джирайетха пан̃н̃о.

на̄йакакатха̄

164.

кассако ва̄н̣иджомаччо,

саман̣о сутасӣлава̄;

тесу випуладжа̄тесу,

рат̣т̣хам̣пи випулам̣ сийа̄.

165.

тесу дуббаладжа̄тесу,

рат̣т̣хам̣пи дуббалам̣ сийа̄;

тасма̄ рат̣т̣хам̣пи випулам̣,

дха̄райе рат̣т̣хаса̄рава̄.

166.

маха̄руккхасса пхалино,

а̄мам̣ чхиндати йо пхалам̣;

расан̃часса наджа̄на̄ти,

бӣджан̃часса винассати.

167.

маха̄руккхупамам̣ рат̣т̣хам̣,

йо адхаммена са̄сати;

расан̃часса наджа̄на̄ти,

рат̣т̣хан̃ча̄пи винассати.

168.

маха̄руккхасса пхалино,

паккам̣ чхиндати йо пхалам̣;

расан̃часса виджа̄на̄ти,

бӣджан̃часса нанассати.

169.

маха̄руккхупамам̣ рат̣т̣хам̣,

дхаммена йо паса̄сати;

расан̃часса виджа̄на̄ти,

рат̣т̣хан̃ча̄пи нанассати.

170.

джанаппадан̃ча йора̄джа̄,

адхаммена паса̄сати;

саббо садхихи сора̄джа̄,

вируддхо хоти кхаттийо.

171.

татхева нигаме хим̣сам̣,

йе йутта̄ кайавиккайе;

сун̇када̄набалӣка̄ре,

са косена вируджджхати.

172.

маха̄раваракхеттесу,

сан̇га, ме катаниссаме;

уссите хим̣сайам̣ ра̄джа̄,

сабалена вируджджхати.

173.

татхева исайо хим̣со,

сам̣йаме брахмача̄рийо;

адхаммача̄ри кхаттӣйо,

со саггена вируджджхати.

174.

сайам̣ката̄ напарена,

маха̄наджджо джуваката̄;

иссарена татха̄ ран̃н̃а̄,

сарат̣т̣хе адхипаччата̄.

175.

па̄пам̣ва̄пи хи пун̃н̃ам̣ва̄,

падха̄но йам̣ каротиче;

локопевам̣ каротйева,

там̣ виджа̄неййа пан̣д̣ито.

176.

каччхапӣнан̃ча маччхӣнам̣,

куккут̣ӣнан̃ча дхенӯнам̣;

путтапоса̄ йатха̄хоти,

татха̄ маччесу ра̄джӯнам̣.

177.

ана̄йака̄ винассанти,

нассанти бахуна̄йака̄;

тхӣна̄йака̄ винассанти,

нассанти сусуна̄йака̄.

178.

бахуво йаттха нета̄ро,

саббе пан̣д̣итама̄нино;

саббе махаттамиччханти,

катам̣ несам̣ винассати.

179.

нодайа̄йа вина̄са̄йа,

бахуна̄йаката̄ бхӯсам̣;

номиланти винассанти,

падма̄ нйаккехисаттахи.

180.

асантут̣т̣хо йатӣ нат̣т̣хо,

сантут̣т̣хоча махӣпати;

саладжджа̄ ган̣ика̄ нат̣т̣ха̄,

ниладжджа̄ту кулан̇гана̄.

181.

на ган̣асса ггато гаччхе,

сиддхе камме самам̣пхалам̣;

каммавиппатти чехоти,

мукхаро татра хан̃н̃ате.

182.

падхиро ча тапассӣни,

сӯро ран̣аван̣о татха̄;

маджджапо патитхӣ ра̄джа̄,

ете насаддаха̄махам̣.

183.

джа̄неййа песане бхаччам̣,

бандхава̄пи бхайа̄гате;

а̄пада̄су татха̄ миттам̣,

да̄ран̃ча вибхаваккхайе.

184.

ран̣а̄ пачча̄гатам̣ сӯрам̣,

дханан̃ча гхарама̄гатам̣;

джин̣н̣а маннам̣ пасам̣сеййа,

да̄ран̃ча гатайоббанам̣.

185.

саддха̄пемесу сантесу,

наган̣е ма̄сакам̣ сатам̣;

саддха̄вемесва сантесу,

ма̄сакам̣пи сатам̣ ган̣е.

186.

адантадаманам̣ да̄нам̣,

да̄нам̣ саббаттхаса̄дхакам̣;

да̄нена пийава̄чена,

уннаманти намантича.

187.

да̄нам̣ синехабхесаджджам̣,

маччхерам̣ дуссаносадхам̣;

да̄нам̣ йасассабхосаджджам̣,

маччхерам̣ каппаносадхам̣.

188.

дуббхиккхе аннада̄там̣ча,

субхиккхеча хиран̃н̃адам̣;

бхайеча̄бхайата̄да̄нам̣,

саггепи баху ман̃н̃ате.

189.

сатам̣чаккху сатам̣кан̣н̣а̄,

на̄йакасса сута̄ сада̄;

татха̄пи андхападхӣро;

еса̄ на̄йакадхаммата̄.

190.

кхама̄ джа̄гарийу т̣т̣ха̄нам̣,

сам̣вибха̄го дайиккхан̣а̄;

на̄йакасса гун̣а̄ете,

иччхитабба̄ хитаттхина̄.

191.

парибхӯто мудӯ хоти,

атитиккхоча верава̄;

етан̃чаубхайам̣ н̃атва̄,

анумаджджхам̣ сама̄чаре.

192.

некантамудуна̄ сакка̄,

екантатикхин̣енава̄;

аттам̣ маханте т̣хапетум̣,

тасма̄ убхайа ма̄чаре.

193.

пит̣т̣хито ккам̣ нисевеййа,

куччхина̄ту хута̄санам̣;

са̄микам̣ саббабха̄вена,

паралокам̣ ама̄йа̄йа.

194.

насеве пхарусам̣са̄мим̣,

там̣пи севена маччхарим̣;

тато пагган̣хакам̣севе,

севе нигган̣хакам̣ тато;

195.

на са̄ ра̄джа̄ йо аджеййам̣ джина̄ти,

на со сакха̄йо сакха̄рам̣ джина̄ти;

на са̄ бхарийа̄ патино виродхати,

на те вутта̄ йе набхаранти джин̣н̣акам̣.

196.

на са̄ сабха̄ йаттха насанти санто,

на те санто йе наваданти дхаммам̣;

ра̄ган̃ча досан̃ча паха̄йа мохам̣,

дхаммам̣ бхан̣анта̄ва бхаванти санто.

197.

сутасса раккха̄ сатата̄бхийого;

куласса ваттам̣ пурисасса виджджа̄;

ран̃н̃о пама̄до пасамодханасса,

тхӣнанту джа̄на̄ми на джа̄ту раккхам̣.

иттхикатха̄

198.

нама̄тара̄ дхӣтуйа̄ ва̄пи,

бхагӣнийа̄ вичаккхан̣о;

навивитта̄сане манте,

на̄рӣ ма̄йа̄винӣнану.

199.

виджджута̄нан̃ча лолаттам̣,

саттха̄нан̃чатитиккхан̣ам̣;

сӣгхатам̣ ва̄йутеджа̄нам̣,

анукуббанти на̄рийо.

200.

двигун̣о тхӣна ма̄ха̄ро,

буддхича̄пи чатуггун̣о;

чхагун̣о хоти ва̄йа̄мо,

ка̄мотва т̣т̣ха гун̣обхаве.

201.

екамека̄йаиттхӣйа̄,

ат̣т̣хат̣т̣хапатино сийум̣;

сӯра̄ча балаванточа,

сабба̄ка̄мараса̄хара̄;

кареййа наваме чхандам̣,

уннатта̄ хи напӯрати.

202.

лапанти саддхиман̃н̃ена,

пассантан̃н̃ам̣ савиббхама̄;

читтакам̣ чинтайантан̃н̃ам̣,

на̄рӣнам̣на̄ма ко пийо.

203.

дживха̄сахассико йо хи,

джӣве вассасатам̣ наро;

тена никаммуно вутто,

тхӣдосо ким̣кхайам̣гато.

204.

агги а̄по тхийо мул̣хо,

саппо ра̄джакула̄нича;

пайатана̄пагантаббо,

маччупа̄н̣ахара̄нити.

205.

иттхӣнам̣ дуджджана̄ нан̃ча,

виса̄сонопападжджате;

вӣсасса син̇гино рога,

надӣра̄джакулассача.

206.

саттхам̣ суниччхитаматӣпи вичинтанӣйам̣,

сва̄ра̄дхитопйа ванипо парисан̇канӣйо;

хаттхан̇гата̄пи йуватӣпарираккханӣйа̄,

саттха̄ванӣпайуватӣсу кутоваситтхам̣.

207.

айуттакамма̄раддханам̣ виродхо,

сан̇гхасса йуддхан̃ча маха̄балехи;

висса̄сакаммам̣ пама̄да̄су ниччам̣,

два̄ра̄нимаччусса ваданти пан̃н̃а̄.

208.

ва̄там̣ джа̄лена наро пара̄масе,

осин̃че са̄гарам̣ екапа̄н̣ина̄;

сакената̄лена джанеййа гхосам̣,

йо саббабха̄вам̣ памада̄су осадже.

209.

иттхӣпи хи екаччийа̄,

сеййа̄ вутта̄ва мунина̄;

бхан̣д̣а̄на муттамам̣ иттхӣ,

аггупат̣т̣ха̄йика̄тича.

210.

йо нам̣ бхарати саббада̄,

ниччам̣ а̄та̄пи уссуко;

саббака̄махарам̣ посам̣,

бхатта̄рам̣ на̄тиман̃н̃ати.

211.

на̄ча̄пи соттхи бхатта̄рам̣,

исса̄ча̄рена росайе;

бхаттуча гаруносаббе,

пат̣ипӯджети пан̣д̣ито.

212.

ут̣т̣ха̄йика̄ ана̄ла̄са̄,

сан̇гахитапариджджана̄;

бхатту мана̄пам̣ чарати,

бхаттакам̣ анураккхати.

213.

евам̣ ваттати йа̄на̄рӣ,

бхаттучхандаваса̄нуга̄;

мана̄па̄на̄ма тедева̄,

йаттха са̄ упападжджати.

214.

кокила̄нам̣ саро рӯпам̣,

на̄рӣрӯпам̣ патиббатам̣;

виджджа̄ рӯпа марӯпа̄нам̣,

кхама̄ рӯпам̣ тапассӣнам̣.

215.

а̄нейа куладжам̣ пан̃н̃о,

вирӯпамапи кан̃н̃акам̣;

хӣна̄йапи сурӯпа̄йа,

вива̄хам̣садисам̣ каре.

216.

висамха̄матама̄деййа,

амаджджамха̄пикан̃чанам̣;

ничамха̄пйуттама̄виджджа̄,

ратаниттхӣпидукула̄.

217.

ба̄литтхӣ маккхика̄тун̣д̣ам̣,

исӣнан̃ча каман̣д̣алум̣;

сетамбу пхалам̣ тамбулам̣,

ноччхит̣т̣хамупаджа̄йате.

218.

ба̄лакко пан̣н̣адхӯмоча,

вуддхиттхӣ паллалодакам̣;

а̄йуккхайакарам̣ ниччам̣,

ратточа дадхибходжанам̣.

219.

тхийо севеййа наччантам̣,

са̄дум̣ бхун̃джеййана̄хитам̣;

пӯджайе ма̄найе вуддхе,

гурум̣ ма̄йа̄йа нобхадже.

220.

а̄ча̄ро кула ма̄кхйа̄ти,

деса ма̄кхйа̄ти бха̄ситам̣;

самбхаво пема ма̄кхйа̄ти,

деха ма̄кхйа̄тибходжанам̣.

221.

дехӣтивачана̄два̄ра̄,

дехат̣т̣ха̄пан̃чадевата̄;

саджджа нийанти дхӣ китти,

хирӣ сирӣ матӣпича.

222.

дехӣтивачанам̣ дуккхам̣,

наттхӣтивачанам̣ татха̄;

ва̄кйам̣дехӣтинаттхӣти,

ма̄бхавеййа бхавебхаве.

223.

бодхайанти найа̄чанти,

дехӣти паччхима̄джана̄;

пасса ваттхумада̄насса,

ма̄бхаватӯти ӣдисо.

224.

маха̄ атйаппакам̣ йа̄ти,

нигун̣е гун̣ава̄пиха;

ат̣т̣ха̄нат̣т̣хеййабха̄вена,

гаджиндоива даббаке.

225.

махантам̣ ниссайам̣катва̄,

кхуддопйатимаха̄ бхаве;

хемапаббатама̄паджджа,

сован̣н̣а̄кира паккхино.

226.

бахӯна маппаса̄ра̄нам̣,

екибха̄во хидуджджайо;

тин̣ена ват̣т̣ате раджджу,

та̄йа на̄гопи бандхате.

227.

асаха̄йо саматтхопи,

теджаси ким̣ кариссати;

нива̄тасан̣т̣хито агги,

сайамевӯпасаммати.

228.

кхантум̣ тапанаджотеджо,

сакка̄хоти на ван̣н̣аджо;

бхӯпа̄дӣхи катодан̣д̣о,

сакка̄хоти на бхаччаджо.

229.

тхӣсам̣сагге кутосуддхо,

мам̣сабхаккхе кутодайа̄;

сура̄па̄н̣е кутосаччам̣,

пакодхамхи кутотапо.

230.

тхӣйа̄ гуйхам̣ насам̣сеййа,

амиттассача пан̣д̣ито;

йоча̄ миссена сам̣хӣро,

хадайаттхено йонаро.

231.

гуйхаматтха

самбодхайати йонаро;

мантабхедабхайа̄ тасса,

да̄сабхӯто титиккхати.

232.

вахе амитта кхандхена,

йа̄вака̄ле ана̄гате;

тамхева ча̄гате ка̄ле,

бхинде гхат̣ами вуппале.

233.

кхалам̣ са̄лам̣ пасум̣ кхеттам̣,

гантва̄часса абхиккхан̣ам̣;

митам̣ дхан̃н̃ам̣ нидха̄пеййа,

митан̃ча па̄чайе гхаре.

234.

кодхам̣ лобхам̣ мадам̣ ма̄нам̣,

тандим̣ миссам̣ паматтакам̣;

сон̣т̣хам̣ниддха̄лукам̣ маккхам̣,

маччхеран̃ча джахе будхо.

235.

кодхо аббхантаре джа̄то,

дхӯвам̣ на̄сети кодханам̣;

ваттха̄лан̇ка̄рапун̣н̣а̄йам̣,

ман̃джӯса̄йам̣ сикхӣйатха̄.

236.

уппаджджате саче кодхо;

а̄вадждже какачӯпамам̣;

уппадждже че расе тан̣ха̄,

путтамам̣сӯпамам̣ саре.

237.

гун̣а маддхисамам̣ маккхе,

парена калахе сати;

аддхисамам̣ пака̄сети,

ан̣уматтам̣ваваджджакам̣.

238.

тассева тена па̄пӣйо,

йо куддхам̣ пат̣икуджджхати;

куддха мапат̣икуджджханто,

сан̇га̄мам̣ джети дуджджайам̣.

239.

ра̄гона̄ма маносаллам̣,

гун̣аттхаваратаккаро;

ра̄ху виджджа̄сасан̇касса,

таподханахута̄сано.

240.

пама̄до джа̄йате мада̄,

пама̄да̄ джа̄йате кхайо;

кхайа̄ падоса̄ джа̄йанти,

мадам̣ ким̣ наджахе будхо.

241.

наманти пхалиноруккха̄,

наманти вибудха̄джана̄;

суккхакат̣т̣хан̃ча мул̣хоча,

бхиджджатева нанаманти.

242.

т̣ха̄не вуддха̄на мока̄сам̣,

даде вуддха̄пача̄йико;

нану та̄ло аджӣвопи,

самӣпа н̃н̃е паронато.

243.

гарука̄таббапосесу,

ниччавуттим̣ кароти йо;

ничаттам̣ со паханта̄на,

уттаматте патит̣т̣хати.

244.

йаттха посам̣ наджа̄нанти,

джа̄тийа̄ винайена ва̄;

на таттха ма̄нам̣ карийа̄,

васа ман̃н̃а̄такеджане.

245.

ан̃н̃а̄тава̄сам̣ васата̄,

джа̄таведасамена̄пи;

кхамитаббам̣ сапан̃н̃ена,

апи да̄сасса таджджитам̣.

246.

дханадхан̃н̃а̄пайогесу,

татха̄ виджджа̄гамесуча;

дӯтеча бйаваха̄реча,

чатталаджджо сада̄ бхаве.

247.

нахи кочи кате кичче,

катта̄рам̣ саммапеккхате;

тасма̄ сабба̄никамма̄ни,

са̄васеса̄ни ка̄райе.

248.

ин̣асесо аггисесо,

саттусесо тайоиме;

пунаппунам̣пи вад̣д̣ханти,

тасма̄ сесам̣ нака̄райе.

249.

наттхи виджджа̄самам̣ виттам̣,

наттхи бйа̄дхисамо рипу;

наттхи аттасамам̣ пемам̣,

наттхи каммапарам̣ балам̣.

250.

аттана̄ куруте лаккхӣ,

алаккхӣча̄пи аттана̄;

нахи лаккхӣ алаккхӣча,

ан̃н̃о ан̃н̃асса куруте.

251.

сайам̣ а̄йам̣ вайам̣ ран̃н̃а̄,

сайам̣ джан̃н̃а̄ ката̄катам̣;

аттана̄ва бхаваккхеййа,

ката̄ни аката̄нича.

252.

упака̄рам̣ хитенева,

саттуна̄ сатту муддхаре;

па̄далаггам̣ карат̣т̣хена,

кан̣т̣акена кан̣т̣акам̣.

253.

наме намантасса бхадже бхаджантам̣,

кичча̄ни крупасса кареййа киччам̣;

на̄ наттхака̄масса кареййа аттхам̣,

асамбхаджантам̣пи насамбхаджеййа.

254.

чадже чаджантам̣ наватам̣ карийа̄,

апетачиттена насамбхаджеййа;

диджо думам̣ кхӣн̣апхала ман̃атва̄,

ан̃н̃ам̣ сапеккхеййа маха̄ти локо.