📜
намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса
маха̄раханӣти
пан̣д̣итакатха̄
маха̄рахарахам̣ ¶ сакйа,
муним̣ нӣваран̣а̄ тан̣ха̄;
муттам̣ муттам̣ судассанам̣,
ванде бодхиварам̣ варам̣.
мунина̄ ¶ мунина̄гена,
дут̣т̣хапаббаджджита̄ джита̄;
йатха̄ йатха̄асаддхамма-
пуран̣а̄ пуран̣а̄дайо.
татха̄ татха̄гатова̄да̄,
нугате локанӣтийам̣;
катайогена видӯна̄,
джеййова̄наттха ка̄рино.
нитӣдха ¶ джантунам̣ са̄ро,
митта̄чарийа̄ча пӣтара̄;
нӣтима̄ субуддхи бйатто,
сутава̄ аттхадассима̄.
кавихеран̃н̃ака̄ катва̄,
суттаттам̣ саттхакан̃чанам̣;
гаджджападжджа̄дйа̄лан̇ка̄рам̣,
каронтӣдха манораммам̣.
вутйам̣ ¶ висадан̃а̄н̣асса,
н̃а̄то аттхотарасса на;
сураппабха̄йа а̄да̄со,
чха̄йам̣ диссе на ма̄каре.
маха̄теджопи теджойам̣,
маттикам̣ намудукам̣каро;
а̄по а̄пети мудукам̣,
са̄дхува̄ча̄ча каккхал̣ам̣.
мудуна̄ва ¶ рипум̣ джети,
мудуна̄ джети да̄рун̣ам̣;
носиддхам̣ мудуна̄ кин̃чи,
йатвато мудуна̄ джайе.
чанданам̣ сӣталам̣ локе,
тато чандам̣ва сӣталам̣;
чанданачандасӣтамха̄,
ва̄кйам̣ са̄дхусубха̄ситам̣.
паттакаллодитам̣ ¶ аппам̣,
ва̄кйам̣ субха̄ситам̣ бхаве;
кхуддитасса каданнам̣пи,
суттам̣ са̄дурасо сийа̄.
саттхака̄пи бахӯва̄ча̄,
на̄дара̄ бахубха̄н̣ино;
сопака̄рамуда̄сӣнам̣,
нанудит̣т̣хам̣ надӣджалам̣.
сам̣са̄рависаруккхасса ¶ ,
двайамева̄матам̣пхалам̣;
субха̄ситассаса̄ра̄до,
са̄дхӯхирасама̄гамо.
па̄са̄н̣ачхаттам̣ гарукам̣,
тато дева̄начиккхана̄;
тато вуд̣д̣ха̄намова̄до,
тато буддхасса са̄санам̣;
тулам̣ ¶ саллахукам̣ локе,
тато чапаладжа̄тико;
татонова̄дико тато,
йати дхаммепама̄дако.
аха гаччхати ха̄йантӣ,
сатта̄намидха джӣвитам̣;
тасма̄хи ма̄паматтатвам̣,
гаччханту джинаса̄сане.
пан̣д̣итасса пасам̣са̄йа,
дан̣д̣оба̄лена дӣйате;
пан̣д̣ито пан̣д̣итенева,
ван̣н̣итова суван̣н̣ито.
сатесу ¶ джа̄йате сӯро,
сахассесуча пан̣д̣ито;
вутта̄ сатасахассесу,
да̄та̄ бхаватива̄ нава̄.
бхӯпаттам̣ча пан̣д̣итаттан̃ча,
неватулйам̣ када̄чипи;
садесепӯджито ра̄джа̄,
буддхо саббаттхапӯджито.
ква̄тибха̄ро ¶ саматтха̄нам̣,
ким̣дӯро бйаваха̄ринам̣;
ковидесо савиджджа̄нам̣,
копаро пийава̄динам̣.
нану те йевасанта̄ но,
са̄гара̄ накула̄чала̄;
аппампи марийа̄дам̣ йе,
сам̣ват̣т̣еви джахантино.
палайетӣтамарийа̄да̄ ¶ ,
бхавантикира са̄гара̄;
марийа̄да̄тикам̣ са̄дху,
наиччханти палайепи.
сатам̣ дӣгха̄йукам̣ сабба,
сатта̄нам̣ сукхака̄ран̣ам̣;
асатам̣пана саббесам̣,
дуккхахету насам̣сайо.
па̄моккхе ¶ суджане санте,
саббепи суджана̄ джана̄;
джа̄текасмим̣са̄рагандхе,
саббе гандхамайа̄ дума̄.
аттана̄ йади екена,
винатена маха̄джана̄;
винайам̣ йанти саббепи,
ко там̣ на̄сеййа пан̣д̣ито.
сарӣрасса ¶ гун̣а̄нан̃ча,
дӯрамаччанта мантарам̣;
сарӣрам̣ кхан̣авиддхам̣си,
каппантит̣т̣ха̄йино гун̣а̄.
йади ниччаманиччена,
нималам̣ малава̄хина̄;
йо со ка̄йена лабхетха,
ким̣наладдхам̣ бхаве нуким̣.
дхамматтхака̄мамоккха̄нам̣,
па̄н̣ам̣ сам̣сиддхика̄ран̣ам̣;
таннигха̄та̄ киннахатам̣,
раккхана̄ киннараккхитам̣.
атта̄ ¶ бандху мануссасса,
рипу атта̄ва джантунам̣;
атта̄ва нийато н̃а̄ти,
атта̄ва нийато рипу.
аттанопарича̄гена,
йам̣ситаманураккханам̣;
каронти саджджана̄йева,
на там̣ нӣтимата̄ матам̣.
тин̣а̄ни ¶ бхӯмирудакам̣,
чатуттхӣ ва̄кйасут̣т̣хута̄;
ета̄ни хи сатам̣гехе,
ночхинданте када̄чипи.
амбум̣ пивантино наджджо,
руккхо кха̄датино пхалам̣;
мегхо квачипи но сассам̣,
параттха̄йа сатам̣дханам̣.
сатам̣ пхарусава̄ча̄хи,
найа̄ти викатим̣ мано;
тин̣укка̄хи насакка̄ва,
та̄петум̣ са̄гаре джалам̣.
сампатйам̣ ¶ махаттам̣чето,
бхаватйуппалакомалам̣;
виппатйан̃ча маха̄селе,
сила̄сан̇гха̄дакаккасо.
аттхам̣ махантама̄паджджа,
виджджам̣ сампаттимевача;
чареййа̄ма̄натхаддхойо,
пан̣д̣ито со павуччати.
на̄лаббхамабхипаттхенти ¶ ,
нат̣т̣хампи начасочаре;
виппатйан̃ча намуйханти,
йенара̄ тева пан̣д̣ито.
ган̣т̣хит̣т̣ха̄не екападе,
на̄тиман̃н̃еййа пан̣д̣ито;
ким̣ акко вел̣упаббха̄ро,
тимаха̄дӣпабха̄нудо.
гун̣адосесумекена,
наттхи кочи виваджджито;
сукхума̄ласса падумасса,
нал̣а̄ бхавати каккаса̄.
сумаханта̄ни ¶ саттха̄ни,
дха̄райанто бахуссута̄;
чхетта̄ро сам̣сайа̄нанту,
киланте лобхамохата̄.
досампи сагун̣е дисва̄,
гун̣ава̄дӣ вадантино;
на локо виджджама̄нампи,
чанде пассати лан̃чханам̣.
нипун̣е ¶ сутамесеййа,
вичинитва̄ сутаттхико;
бхаттам̣ хуккхалийам̣ паккам̣,
бха̄джанам̣пи татха̄ бхаве.
гун̣а̄ куббанти дӯтаттам̣,
дӯрепи васатам̣ сатам̣;
кетаке гандха гха̄са̄йа,
гаччханти бхамара̄ сайам̣.
пан̣д̣ито сутасампанно,
йаттхааттхӣти чесуто;
махусса̄хена там̣т̣ха̄нам̣,
гантаббам̣ сутаресина̄.
саббасутам̣ ¶ мадхӣйетха,
хӣнамуккат̣т̣ха маджджхимам̣;
саббассааттхам̣ джа̄неййа,
нача саббам̣ пайоджайе;
хоти та̄дисакока̄ло,
йаттха аттха̄вахам̣ сутам̣.
т̣хито чираттанам̣ нӣре,
саккхаро нантарам̣суто;
даббхо нӣрантике джа̄то,
саббака̄лантарам̣суто.
васум̣ ¶ ган̣ханти дӯрат̣т̣ха̄,
паббате ратаночите;
на милаккха̄ самӣпат̣т̣ха̄,
евам̣ ба̄ла̄ бахуссуте.
хиран̃н̃ена мига̄нам̣ва,
сусӣлам̣пи асӣлино;
адхаммикасса дхаммена,
ба̄ла̄нам̣пи сутена ким̣.
сутена ¶ хадайат̣т̣хена,
кхало невасусӣлава̄;
мадхуна̄ кот̣арат̣т̣хена,
нимбо ким̣ мадхура̄йате.
саким̣пи вин̃н̃у дхӣрена,
кароти сахасан̇гамам̣;
аттаттхан̃ча параттхан̃ча,
нибба̄нантам̣ сукхам̣ лабхе.
хам̣со маджджхе нака̄ка̄нам̣,
сӣхо гуннам̣ насобхати;
гадрабха̄нам̣ туран̇гоно,
ба̄ла̄нан̃ча напан̣д̣ито.
а̄кин̣н̣опи ¶ асаббхӣва,
асам̣сат̣т̣хова бхаддако;
бахуна̄ саннаджа̄тена,
гаччхе нумматтакенидха.
надӣтире кхатекӯпе,
аран̣ӣта̄лаван̣т̣аке;
наваде а̄па̄ди наттхӣти,
мукхеча вачанам̣ татха̄.
сутасанниччайа̄ ¶ дхӣра̄,
тун̣хибхӯта̄ апуччхита̄;
пун̣н̣а̄ субха̄ситена̄пи,
гхан̣д̣а̄дйагхат̣ита̄йатха̄.
апут̣т̣хо пан̣д̣ито бхерӣ,
паджджунно хоти пуччхито;
ба̄ло пут̣т̣хо апут̣т̣хоча,
бахум̣ викаттате сада̄.
сампаннагун̣а̄ лан̇ка̄ро,
саббасатта хита̄вахо;
начареййа параттаттхам̣,
куто со пан̣д̣ито бхаве.
сапараттхам̣ ¶ чаре дхӣро,
асакконто сакам̣ чаре;
татха̄пича асакконто,
па̄па̄тта̄нам̣ вийоджайе.
ба̄лечумматтаке бхӯпе,
гурума̄та̄питӯсвапи;
надосам̣ карийа̄ пан̃н̃о,
сан̇гхеча джет̣т̣хабха̄тари.
аттхана̄сам̣ ¶ манота̄пам̣,
гхаредуччарита̄нича;
ван̃чанам̣ авама̄нан̃ча,
матима̄ напака̄сайе.
парада̄нам̣ джанеттӣва,
лет̣т̣ува парадаббакам̣;
атта̄ва саббабхӯта̄ни,
йо пассати со пассати.
парӯпава̄де падхиро,
параваджджесвалочано;
пан̇гуло ан̃н̃ана̄рӣсу,
дуссакаппесвачетано.
саббам̣ сун̣а̄ти сотена,
саббам̣ пассати чаккхуна̄;
начадит̣т̣хам̣ сутам̣ дхӣро,
саббам̣ уччитумарахати.
чаккхумасса йатха̄андхо,
сотава̄ падхиройатха̄;
пан̃н̃а̄ва̄сса йатха̄мӯго,
балава̄ дуббалорива;
атха аттхесамуппанне,
сайетха матаса̄йитам̣.
па̄памитте ¶ виваджджетва̄,
бхаджеййу ттамапуггалам̣;
ова̄дечасса тит̣т̣хеййа,
паттхенто ачалам̣сукхам̣.
сусуса̄ сутавад̣д̣ханам̣,
сутам̣ пан̃н̃а̄йавад̣д̣ханам̣;
пан̃н̃а̄йа аттхам̣ джа̄на̄ти,
н̃а̄то аттхо сукха̄вахо.
па̄моджджа ¶ каран̣ам̣ т̣ха̄нам̣,
пасам̣са̄ваханам̣сукхам̣;
пхала̄нисам̣со бха̄вети,
ваханто пориссам̣дхурам̣.
атисӣтам̣ атиун̣хам̣,
атиса̄йа мидам̣аху;
ити висат̣т̣ха камманте,
кхан̣а̄ аччанти ма̄н̣аве.
йоча ¶ сӣтан̃ча ун̣хан̃ча,
тин̣а̄тийо наман̃н̃ати;
карам̣ пуриса кичча̄ни,
со сукха̄ навиха̄йати.
йасала̄бхам̣ джигӣсантам̣,
нарам̣ вадждженти дӯрато;
апаттхетва̄на те тасма̄,
там̣маггам̣ маггайе будхо.
десамосаджджа гаччханти,
сӣха̄ саппуриса̄ гаджа̄;
таттхева нидханам̣ йанти,
ка̄ка̄ ка̄пуриса̄ мига̄.
йасмим̣десе ¶ насамма̄ро,
напити начабандхава̄;
начавиджджа̄гамо кочи,
нататтха васатӣ вассе.
дханава̄ ган̣ако ра̄джа̄,
надӣ веджджа̄ имеджана̄;
йаттха пан̃ча навиджджанте,
на таттхавасатӣ васе.
асанам̣ ¶ бхайаманта̄нам̣,
мачча̄нам̣ маран̣ам̣ бхайам̣;
уттама̄нантусаббесам̣,
авама̄нам̣ парам̣ бхайам̣.
ама̄нана̄ йаттха сийа̄,
санта̄нам̣ авама̄нана̄;
хӣнасама̄нана̄ва̄пи,
на таттхавасати васе.
йаттха̄ласоча даккхоча,
сӯро бхӣруча пӯджито;
на санта̄ таттха вассанти,
ависесакарена ко.
дуккхо ¶ нива̄со самба̄дхе,
т̣ха̄не асучисан̇кат̣е;
тато римхипийа̄нанте,
таточа акатан̃н̃унам̣.
син̇гӣнам̣ пан̃чахаттхена,
сатена ва̄джинам̣ чадже;
хаттхӣнанту сахассена,
десача̄гена дуджджане.
чадже ¶ екам̣ кулассаттхам̣,
га̄массаттхам̣ кулам̣ чадже;
га̄мам̣ джанападассаттхам̣;
аттаттхам̣ патхавӣ чадже.
чалатйекенапа̄дена,
тит̣т̣хатйекена пан̣д̣ито;
асамикхйапарам̣т̣ха̄нам̣,
пуббама̄йанам̣начадже.
т̣ха̄набхат̣т̣ха̄ ¶ насобханти,
данта̄кеса̄на кха̄нара̄;
матима̄ итивин̃н̃а̄йа,
сат̣ха̄нам̣ начадже лахум̣.
чадже дханам̣ ан̇гаварассахету,
ан̇гам̣ чадже дживитам̣ раккхама̄но;
ан̇гам̣ дханам̣ дживитан̃ча̄пи саббам̣,
чадже наро дхамма мануссаранто.
сотам̣ ¶ сутенева на кун̣д̣алена,
да̄нена па̄н̣ӣ нату кан̇кан̣ена;
а̄бха̄ти ка̄йо пурисуттамасса,
паропака̄рена на чанданена.
самбхедакатха̄
саттха ¶ каппавича̄рена,
ка̄ло гаччхати дхӣматам̣;
бйасанена аса̄дхӯнам̣,
нидда̄йа калахенава̄.
сокат̣ха̄насахасса̄ни,
бхайат̣ха̄насата̄нича;
диваседивасе мул̣хам̣,
а̄вӣсанти напан̣д̣итам̣.
атидӣгхо ¶ маха̄мул̣хо,
маджджхимоча вичаккхан̣о;
ва̄судевам̣ пураккхитва̄,
саббева̄манака̄ сат̣т̣ха̄.
на локе собхате мул̣хо,
кевалаттапасам̣сако;
апи сампихите кӯпе,
катавиджджо пака̄сате.
мадантадаманам̣ саттхам̣,
кхала̄нам̣ куруте мадам̣;
чаккхусан̇кха̄ракам̣ теджам̣,
улун̇ка̄на мивандхакам̣.
атйаппамапи ¶ са̄дхӯнам̣,
сила̄лекхева тит̣т̣хате;
джалелекхева нӣча̄нам̣,
йам̣ катам̣ там̣пи нассати.
даббамаппам̣пи са̄дхӯнам̣,
джалам̣ кӯпева ниссайо;
бахуттам̣пи аса̄дхӯнам̣,
нача ва̄рива ан̣н̣аве.
дут̣т̣хачитто ¶ пана̄хисса,
кодхо па̄са̄н̣аликкхито;
куджджхитаббе суджанасса,
джалелекха̄ чират̣т̣хито.
ба̄ласса джӣвитам̣ па̄пам̣,
митарасси тарам̣ бхаве;
джанака̄йасса ра̄джа̄ва,
ра̄джадхаммова ра̄джунам̣.
саппа̄да̄нам̣ балӣ сӣхо,
пул̣а̄вако тато киппӣлика̄,
нара̄ тато балӣ ра̄джа̄,
саббеса мантако балӣ.
бхӯпон̣н̣ава ¶ гги тхӣ сиппи,
абхиджджха̄лучапуггало;
етесам̣пи махиччха̄нам̣,
махиччхита̄ аниччата̄.
нидда̄луко асантут̣т̣хо,
акатан̃н̃ӯча бхӣруко;
саккун̣антина са̄ча̄рам̣,
сиккхитум̣ те када̄чипи.
нидда̄лу ¶ ка̄мара̄моча,
сукхито бхогава̄ласо;
ниччханто каммара̄мо ча,
саттете саттхаваджджита̄.
самиддхо дханадхан̃н̃ена,
кат̣т̣хо дакатин̣аггихи;
саббато дуггатенат̣т̣хо,
тасма̄ надуккатам̣ каре.
пун̃н̃апа̄папхалам̣ ¶ йо че,
насаддхахати саччато;
со ве кхиппам̣ва атта̄нам̣,
а̄да̄саталама̄найе.
сампара̄йикаматтхам̣ йо,
насаддхахати чеписо;
а̄ва̄се сагга га̄мӣнам̣,
ма̄ккабхе ким̣напассати.
махантам̣ ват̣т̣аруккха̄дим̣,
кхуддабӣджам̣ бахӯпхалам̣;
саккхикатва̄ удиккхеййа,
пун̃н̃апа̄пакаро наро.
йасса ¶ саллахукам̣ хоти,
гурусакка̄рама̄нанам̣;
тасса саллахука̄йева,
виджджа̄сампаттисампада̄.
упаджджха̄чарийа̄нан̃ча,
ма̄та̄питӯнамевача;
саккаччам̣ йонупат̣т̣ха̄ти,
суто тассапита̄дисо.
десе десе кула̄нӣча,
деседесе ча бандхаво;
та̄дисам̣ сахаджа̄ йаттха,
десам̣ пасса̄миневату.
путтам̣ва̄ ¶ бха̄тарам̣ дут̣т̣хам̣,
ануса̄сеййа ноджахе;
ким̣ну чхеджджам̣ карам̣па̄дам̣,
литтам̣ асучина̄ сийа̄;
бахупутте пита̄еко,
авассам̣ посети сада̄;
бахупутта̄ насакконти,
посетум̣ питарекакам̣.
атиджа̄тамануджа̄там̣ ¶ ,
путтамиччханти пан̣д̣ита̄;
аваджа̄там̣ наиччханти,
йохоти кулагандхано.
пан̃чат̣ха̄на̄ни сампассам̣,
путтамиччханти пан̣д̣ита̄;
джа̄това̄ но бхариссати,
киччам̣ва̄ но кариссати.
кулавам̣со ¶ чирам̣ тит̣т̣хе,
да̄йаджджам̣ пат̣ипаччати;
атхава̄пана пета̄нам̣,
даккхин̣ам̣нупадассати.
антоджа̄то дханаккӣто,
да̄сабйопагато сайам̣;
да̄са̄карамара̄нӣто,
ччеванте чатудха̄ сийум̣.
да̄са̄ пан̃чева чораййа-
сакхан̃а̄тйаттасадиса̄;
татха̄ вин̃н̃ӯхи вин̃н̃еййа̄,
митта̄да̄ра̄ча бандхава̄.
тайова ¶ пан̣д̣ита̄ саттхе,
ахамева̄тива̄дӣча,
ахамапити ва̄дӣча,
на̄хантича иметайо.
вина̄ саттхам̣ нагаччхеййа,
сӯро сан̇ка̄мабхӯмийам̣;
пан̣д̣итаддхагӯ ва̄н̣иджджо,
видесагамано татха̄.
самма̄ ¶ упапариккхитва̄,
аккхаресу падесуча;
чорагха̄то сийа̄ сиссо,
гуру чорат̣т̣ака̄рако.
са̄дхуттам̣ суджанасама̄гама̄ кхала̄нам̣,
са̄дхӯнам̣ накхаласама̄гама̄ кхалаттам̣;
а̄модам̣кусумабхавам̣дадха̄тибхӯми,
бхӯгандхам̣ нача кусума̄ни дха̄райанти.
сат̣т̣хена ¶ миттам̣ калусена дхаммам̣,
паропата̄пена самиддхибха̄вам̣;
сукхена виджджам̣ пхарусена на̄рим̣,
иччханти йе те навапан̣д̣ита̄ва.
миттакатха̄
катва̄на ¶ кусалам̣каммам̣,
катва̄ча̄ кусалам̣ пуре;
сукхитадуккхита̄ хонти,
со ба̄ло йо напассати.
сайам̣катена па̄пена,
анит̣т̣хам̣ лабхате пхалам̣;
те ме со ме джанентӣти,
пуна̄гум̣ куруте джал̣о.
ка̄лакхепена ¶ ха̄пети,
да̄насӣла̄дикам̣ джал̣о;
атхирампи тхирам̣ ман̃н̃е,
атта̄нам̣ сассатӣсамам̣.
ба̄лова па̄пакам̣ катва̄,
натам̣чхат̣т̣етумуссахе;
ким̣ бйаггхата̄ди гаччханто,
падам̣ маккхетумуссахе.
паранассанато нат̣т̣хо,
пурева парана̄сако;
сӣгхам̣ва̄ дассанам̣ йа̄ти,
тин̣ам̣ па̄са̄даджджха̄пакам̣.
бходжана̄ ¶ метхуна̄ нидда̄,
гаве посеча виджджати;
виджджа̄ висесо посасса,
татохӣно госамо бхаве.
мул̣хасиссо падесена,
куна̄рӣбхаран̣енача;
кхаласаттхӯхисам̣йога̄,
пан̣д̣итопйавасӣдати.
двечимекан̣т̣ака̄ ¶ тиккха̄,
сарӣрасобхита̄ ка̄ме;
нидхано йоча ка̄мети,
йочакуппатйанисса̄ро.
нидханоча̄пи ка̄мети,
дуббало калахам̣пийо;
мандасаттхо вива̄даттхи,
тивидхам̣ мул̣халаккхан̣ам̣.
аппасуто суте аппе,
бахум̣ман̃н̃ати ма̄наво;
синдхудакама пассанто,
кӯпетойам̣ва ман̣д̣уко.
тадамина̄пи ¶ джа̄на̄ти,
соббхесу падаресуча;
сунанта̄ йанти кусумбха̄,
тун̣хӣйанти маходадхи.
йам̣ ӯнакам̣ там̣ сунати,
йам̣ пӯрам̣ сантамева там̣;
ад̣д̣хакумбхӯпамо ба̄ло,
рахато пӯрова пан̣д̣ито.
будхехибха̄сама̄нопи ¶ ,
кхало бахутакетаво;
гхам̣сийама̄но ан̇га̄ро,
ниламаттам̣ нагаччхати.
ча̄рута̄ парада̄ра̄йа,
дханам̣ локатаппатийа̄;
пасутам̣ са̄дхуна̄са̄йа,
кхале кхалатара̄ гун̣а̄.
ито ¶ хассатарам̣ локе,
кин̃чи тасса навиджджати;
дуджджанотича йам̣а̄ха,
саджджанам̣ дуджджано сайам̣.
роган̣д̣ачан̇куро теджо,
висамассатаро гхан̣о;
авина̄сийа саманти,
на кхалоча саниссайам̣.
навина̄ ¶ парава̄дена,
раманте дуджджана̄ кхалу;
на са̄ саббарасе бхутва̄,
вина̄ вачче натуссати.
таппате йа̄ти сандха̄нам̣,
даво бхавати ванатам̣;
мудум̣ дуджджаначиттам̣ ким̣,
лохена упамӣйате.
тасма̄ дуджджанасам̣саггам̣,
а̄сӣвиса миворагам̣;
а̄рака̄ париваджджеййа,
бхӯтика̄мо вичаккхан̣о.
дуджджанена ¶ хи сам̣сагго,
саттута̄пи найуджджате;
татто дахати ан̇га̄ро,
санта̄ту ка̄латам̣каро.
дуджджано ваджджанӣйова,
виджджа̄йа̄лан̇катопи че;
ман̣ина̄ лан̇като санто,
саппо ким̣ набхайан̇каро.
аггино ¶ дахато да̄йам̣,
сакха̄бхавати ма̄луто;
сова дӣпам̣ту на̄сети,
кхале наттхева миттата̄.
насмасе катапа̄памхи,
насмасе аликава̄дини;
насмасеттаттхапан̃н̃амхи,
атисантепи насмасе.
ма̄ретум̣ киттака̄ сакка̄,
дуджджана̄ гаган̣ӯпама̄;
ма̄рита̄ кодхачиттету,
ма̄рито хонти дуджджана̄.
бхӯми ¶ кан̣т̣акасам̣кин̣н̣а̄,
чха̄дитум̣ невасакйате;
упа̄хана маттакена,
чханна̄ бхавати меданӣ.
сатта̄ сада̄пасеванти,
содакам̣ ва̄пиа̄дикам̣;
сабхогам̣ садханан̃чевам̣,
туччха̄че те джаханти те.
дханахӣнам̣ ¶ чадже митто,
путтада̄ра̄ саходара̄;
аттхавантам̣ва севанти,
аттхо локе маха̄сакха̄.
на рӯпинӣ на пан̃н̃а̄н̣о,
накулӣно падха̄ната̄;
ка̄ле випаттисампатте,
дханима̄ва висесата̄.
калйа̄н̣амиттам̣ ¶ канта̄рам̣,
йуддхам̣ сабха̄йам̣ бха̄ситум̣;
асаттха̄ ганту миччханти,
мул̣ха̄ течатуроджана̄.
ахита̄ пат̣иседхоча,
хитесуча пайоджанам̣;
бйасанесва паричча̄го,
сан̇кхепа̄ митталаккхан̣ам̣.
а̄туре бйасанепатте,
дуббхиккхе сатту виггахе;
ра̄джадва̄ре суса̄неча,
йо тит̣т̣хати сабандхаво.
со ¶ бандху йо хитейутто,
со пита̄ йо ту посако;
со н̃а̄ти йатра виса̄со,
са̄ бхарийа̄ йатра ниббӯти.
хитесино сумитточа,
вин̃н̃ӯча дуллабха̄ джана̄;
йатхо садхам̣ча са̄дум̣ча,
рогаха̄рӣча суджано.
агаруко ¶ ана̄лассо,
асат̣т̣хоча саччава̄ сучи;
алуддхо аттхака̄моча,
едисо сухадуттамо.
йо дхува̄ни париччаджджа,
адхӯва̄нйупасевати;
дхува̄пи тасса нассанти,
адхувесу катха̄вака̄.
луддхаматтхенаган̣хеййа ¶ ,
тхаддха ман̃джаликаммуна̄;
чханда̄нуваттийа̄ мул̣хам̣,
йатха̄бхӯтена пан̣д̣итам̣.
уттамам̣ па̄н̣ипа̄тена,
сӯрам̣ бхедена виджайе;
ничам̣ даббапада̄нена,
виккамена самам̣ джайе.
йассайасса хи йобха̄во,
тенатена хи там̣нарам̣;
анупависса медха̄вӣ,
кхиппаматтавасам̣ найе.
йена ¶ иччхати самбандхам̣,
тена тӣн̣и нака̄райе;
вива̄да маттхасамбандхам̣,
пароккхе да̄радассанам̣.
ачча̄бхиккхан̣асам̣сагга̄,
асаммосаран̣енача;
етена митта̄ джӣранти,
ака̄ле йа̄чана̄йача.
тасма̄ ¶ на̄бхиккхан̣ам̣ гаччхе,
начагаччхе чира̄чирам̣;
ка̄лена йа̄чам̣ йа̄чеййа,
евам̣ митта̄ наджӣрайе.
ете бхиййо самам̣ йанти,
сандхи тесам̣ наджӣрати;
йо адхиппаннам̣ сахати,
йоча джа̄на̄ти десанам̣.
саче санта̄ вива̄данти,
кхиппам̣ сандхирайе пуна;
ба̄ла̄ патта̄ва бхиджджанти,
на те саматхамаджджхагум̣.
йенамиттена ¶ сам̣сагго,
йогаккхемо вихӣйати;
пуббева джджха̄бхавантасса,
раккхе аккхива пан̣д̣ито.
йенамиттена сам̣сагга̄,
йогаккхемо павад̣д̣хати;
кареййаттасамам̣ вутти,
саббакиччесу пан̣д̣ито.
гун̣о ¶ саббан̃н̃утулйопи,
сӣдате ко аниссайо;
анаггха мапима̄н̣иккам̣,
хемам̣ нисса̄йа собхате.
паббепаббе каменуччху,
висесарасиваггато;
татха̄ сумиттико са̄дху,
випаритова дуджджано.
тенева мунина̄ вуттам̣,
йекечилокийа̄дхамма̄;
татха̄ нибба̄нага̄мӣно,
санти локуттара̄дхамма̄.
калйа̄н̣амитта ¶ 1 ма̄гамма,
саббе те хонти па̄н̣инам̣;
тасма̄ калйа̄н̣амиттесу,
ка̄таббо а̄даро сада̄.
йо ве катан̃н̃ӯ катаведико дхиро,
калйа̄н̣амитто дал̣хабхаттича хоти;
дуккхитасса саккаччам̣ карети киччам̣,
татха̄видхам̣ саппуриса̄ти ваданти.
йассахи ¶ дхаммам̣ пурисо виджан̃н̃а̄,
йечасса кан̇кхам̣ винайанти санто;
тан̃хисса дӣпан̃ча пара̄йанан̃ча,
на тена миттам̣ джирайетха пан̃н̃о.
на̄йакакатха̄
кассако ¶ ва̄н̣иджомаччо,
саман̣о сутасӣлава̄;
тесу випуладжа̄тесу,
рат̣т̣хам̣пи випулам̣ сийа̄.
тесу дуббаладжа̄тесу,
рат̣т̣хам̣пи дуббалам̣ сийа̄;
тасма̄ рат̣т̣хам̣пи випулам̣,
дха̄райе рат̣т̣хаса̄рава̄.
маха̄руккхасса ¶ пхалино,
а̄мам̣ чхиндати йо пхалам̣;
расан̃часса наджа̄на̄ти,
бӣджан̃часса винассати.
маха̄руккхупамам̣ рат̣т̣хам̣,
йо адхаммена са̄сати;
расан̃часса наджа̄на̄ти,
рат̣т̣хан̃ча̄пи винассати.
маха̄руккхасса пхалино,
паккам̣ чхиндати йо пхалам̣;
расан̃часса виджа̄на̄ти,
бӣджан̃часса нанассати.
маха̄руккхупамам̣ ¶ рат̣т̣хам̣,
дхаммена йо паса̄сати;
расан̃часса виджа̄на̄ти,
рат̣т̣хан̃ча̄пи нанассати.
джанаппадан̃ча йора̄джа̄,
адхаммена паса̄сати;
саббо садхихи сора̄джа̄,
вируддхо хоти кхаттийо.
татхева ¶ нигаме хим̣сам̣,
йе йутта̄ кайавиккайе;
сун̇када̄набалӣка̄ре,
са косена вируджджхати.
маха̄раваракхеттесу,
сан̇га, ме катаниссаме;
уссите хим̣сайам̣ ра̄джа̄,
сабалена вируджджхати.
татхева исайо хим̣со,
сам̣йаме брахмача̄рийо;
адхаммача̄ри кхаттӣйо,
со саггена вируджджхати.
сайам̣ката̄ ¶ напарена,
маха̄наджджо джуваката̄;
иссарена татха̄ ран̃н̃а̄,
сарат̣т̣хе адхипаччата̄.
па̄пам̣ва̄пи хи пун̃н̃ам̣ва̄,
падха̄но йам̣ каротиче;
локопевам̣ каротйева,
там̣ виджа̄неййа пан̣д̣ито.
каччхапӣнан̃ча ¶ маччхӣнам̣,
куккут̣ӣнан̃ча дхенӯнам̣;
путтапоса̄ йатха̄хоти,
татха̄ маччесу ра̄джӯнам̣.
ана̄йака̄ винассанти,
нассанти бахуна̄йака̄;
тхӣна̄йака̄ винассанти,
нассанти сусуна̄йака̄.
бахуво ¶ йаттха нета̄ро,
саббе пан̣д̣итама̄нино;
саббе махаттамиччханти,
катам̣ несам̣ винассати.
нодайа̄йа вина̄са̄йа,
бахуна̄йаката̄ бхӯсам̣;
номиланти винассанти,
падма̄ нйаккехисаттахи.
асантут̣т̣хо йатӣ нат̣т̣хо,
сантут̣т̣хоча махӣпати;
саладжджа̄ ган̣ика̄ нат̣т̣ха̄,
ниладжджа̄ту кулан̇гана̄.
на ¶ ган̣асса ггато гаччхе,
сиддхе камме самам̣пхалам̣;
каммавиппатти чехоти,
мукхаро татра хан̃н̃ате.
падхиро ча тапассӣни,
сӯро ран̣аван̣о татха̄;
маджджапо патитхӣ ра̄джа̄,
ете насаддаха̄махам̣.
джа̄неййа ¶ песане бхаччам̣,
бандхава̄пи бхайа̄гате;
а̄пада̄су татха̄ миттам̣,
да̄ран̃ча вибхаваккхайе.
ран̣а̄ пачча̄гатам̣ сӯрам̣,
дханан̃ча гхарама̄гатам̣;
джин̣н̣а маннам̣ пасам̣сеййа,
да̄ран̃ча гатайоббанам̣.
саддха̄пемесу сантесу,
наган̣е ма̄сакам̣ сатам̣;
саддха̄вемесва сантесу,
ма̄сакам̣пи сатам̣ ган̣е.
адантадаманам̣ ¶ да̄нам̣,
да̄нам̣ саббаттхаса̄дхакам̣;
да̄нена пийава̄чена,
уннаманти намантича.
да̄нам̣ синехабхесаджджам̣,
маччхерам̣ дуссаносадхам̣;
да̄нам̣ йасассабхосаджджам̣,
маччхерам̣ каппаносадхам̣.
дуббхиккхе ¶ аннада̄там̣ча,
субхиккхеча хиран̃н̃адам̣;
бхайеча̄бхайата̄да̄нам̣,
саггепи баху ман̃н̃ате.
сатам̣чаккху сатам̣кан̣н̣а̄,
на̄йакасса сута̄ сада̄;
татха̄пи андхападхӣро;
еса̄ на̄йакадхаммата̄.
кхама̄ джа̄гарийу т̣т̣ха̄нам̣,
сам̣вибха̄го дайиккхан̣а̄;
на̄йакасса гун̣а̄ете,
иччхитабба̄ хитаттхина̄.
парибхӯто ¶ мудӯ хоти,
атитиккхоча верава̄;
етан̃чаубхайам̣ н̃атва̄,
анумаджджхам̣ сама̄чаре.
некантамудуна̄ сакка̄,
екантатикхин̣енава̄;
аттам̣ маханте т̣хапетум̣,
тасма̄ убхайа ма̄чаре.
пит̣т̣хито ¶ ккам̣ нисевеййа,
куччхина̄ту хута̄санам̣;
са̄микам̣ саббабха̄вена,
паралокам̣ ама̄йа̄йа.
насеве пхарусам̣са̄мим̣,
там̣пи севена маччхарим̣;
тато пагган̣хакам̣севе,
севе нигган̣хакам̣ тато;
на са̄ ра̄джа̄ йо аджеййам̣ джина̄ти,
на со сакха̄йо сакха̄рам̣ джина̄ти;
на са̄ бхарийа̄ патино виродхати,
на те вутта̄ йе набхаранти джин̣н̣акам̣.
на ¶ са̄ сабха̄ йаттха насанти санто,
на те санто йе наваданти дхаммам̣;
ра̄ган̃ча досан̃ча паха̄йа мохам̣,
дхаммам̣ бхан̣анта̄ва бхаванти санто.
сутасса раккха̄ сатата̄бхийого;
куласса ваттам̣ пурисасса виджджа̄;
ран̃н̃о пама̄до пасамодханасса,
тхӣнанту джа̄на̄ми на джа̄ту раккхам̣.
иттхикатха̄
нама̄тара̄ ¶ дхӣтуйа̄ ва̄пи,
бхагӣнийа̄ вичаккхан̣о;
навивитта̄сане манте,
на̄рӣ ма̄йа̄винӣнану.
виджджута̄нан̃ча лолаттам̣,
саттха̄нан̃чатитиккхан̣ам̣;
сӣгхатам̣ ва̄йутеджа̄нам̣,
анукуббанти на̄рийо.
двигун̣о тхӣна ма̄ха̄ро,
буддхича̄пи чатуггун̣о;
чхагун̣о хоти ва̄йа̄мо,
ка̄мотва т̣т̣ха гун̣обхаве.
екамека̄йаиттхӣйа̄,
ат̣т̣хат̣т̣хапатино сийум̣;
сӯра̄ча балаванточа,
сабба̄ка̄мараса̄хара̄;
кареййа наваме чхандам̣,
уннатта̄ хи напӯрати.
лапанти ¶ саддхиман̃н̃ена,
пассантан̃н̃ам̣ савиббхама̄;
читтакам̣ чинтайантан̃н̃ам̣,
на̄рӣнам̣на̄ма ко пийо.
дживха̄сахассико йо хи,
джӣве вассасатам̣ наро;
тена никаммуно вутто,
тхӣдосо ким̣кхайам̣гато.
агги а̄по тхийо мул̣хо,
саппо ра̄джакула̄нича;
пайатана̄пагантаббо,
маччупа̄н̣ахара̄нити.
иттхӣнам̣ ¶ дуджджана̄ нан̃ча,
виса̄сонопападжджате;
вӣсасса син̇гино рога,
надӣра̄джакулассача.
саттхам̣ суниччхитаматӣпи вичинтанӣйам̣,
сва̄ра̄дхитопйа ванипо парисан̇канӣйо;
хаттхан̇гата̄пи йуватӣпарираккханӣйа̄,
саттха̄ванӣпайуватӣсу кутоваситтхам̣.
айуттакамма̄раддханам̣ виродхо,
сан̇гхасса йуддхан̃ча маха̄балехи;
висса̄сакаммам̣ пама̄да̄су ниччам̣,
два̄ра̄нимаччусса ваданти пан̃н̃а̄.
ва̄там̣ джа̄лена наро пара̄масе,
осин̃че са̄гарам̣ екапа̄н̣ина̄;
сакената̄лена джанеййа гхосам̣,
йо саббабха̄вам̣ памада̄су осадже.
иттхӣпи ¶ хи екаччийа̄,
сеййа̄ вутта̄ва мунина̄;
бхан̣д̣а̄на муттамам̣ иттхӣ,
аггупат̣т̣ха̄йика̄тича.
йо нам̣ бхарати саббада̄,
ниччам̣ а̄та̄пи уссуко;
саббака̄махарам̣ посам̣,
бхатта̄рам̣ на̄тиман̃н̃ати.
на̄ча̄пи ¶ соттхи бхатта̄рам̣,
исса̄ча̄рена росайе;
бхаттуча гаруносаббе,
пат̣ипӯджети пан̣д̣ито.
ут̣т̣ха̄йика̄ ана̄ла̄са̄,
сан̇гахитапариджджана̄;
бхатту мана̄пам̣ чарати,
бхаттакам̣ анураккхати.
евам̣ ваттати йа̄на̄рӣ,
бхаттучхандаваса̄нуга̄;
мана̄па̄на̄ма тедева̄,
йаттха са̄ упападжджати.
кокила̄нам̣ ¶ саро рӯпам̣,
на̄рӣрӯпам̣ патиббатам̣;
виджджа̄ рӯпа марӯпа̄нам̣,
кхама̄ рӯпам̣ тапассӣнам̣.
а̄нейа куладжам̣ пан̃н̃о,
вирӯпамапи кан̃н̃акам̣;
хӣна̄йапи сурӯпа̄йа,
вива̄хам̣садисам̣ каре.
висамха̄матама̄деййа ¶ ,
амаджджамха̄пикан̃чанам̣;
ничамха̄пйуттама̄виджджа̄,
ратаниттхӣпидукула̄.
ба̄литтхӣ маккхика̄тун̣д̣ам̣,
исӣнан̃ча каман̣д̣алум̣;
сетамбу пхалам̣ тамбулам̣,
ноччхит̣т̣хамупаджа̄йате.
ба̄лакко пан̣н̣адхӯмоча,
вуддхиттхӣ паллалодакам̣;
а̄йуккхайакарам̣ ниччам̣,
ратточа дадхибходжанам̣.
тхийо ¶ севеййа наччантам̣,
са̄дум̣ бхун̃джеййана̄хитам̣;
пӯджайе ма̄найе вуддхе,
гурум̣ ма̄йа̄йа нобхадже.
а̄ча̄ро кула ма̄кхйа̄ти,
деса ма̄кхйа̄ти бха̄ситам̣;
самбхаво пема ма̄кхйа̄ти,
деха ма̄кхйа̄тибходжанам̣.
дехӣтивачана̄два̄ра̄ ¶ ,
дехат̣т̣ха̄пан̃чадевата̄;
саджджа нийанти дхӣ китти,
хирӣ сирӣ матӣпича.
дехӣтивачанам̣ дуккхам̣,
наттхӣтивачанам̣ татха̄;
ва̄кйам̣дехӣтинаттхӣти,
ма̄бхавеййа бхавебхаве.
бодхайанти найа̄чанти,
дехӣти паччхима̄джана̄;
пасса ваттхумада̄насса,
ма̄бхаватӯти ӣдисо.
маха̄ ¶ атйаппакам̣ йа̄ти,
нигун̣е гун̣ава̄пиха;
ат̣т̣ха̄нат̣т̣хеййабха̄вена,
гаджиндоива даббаке.
махантам̣ ниссайам̣катва̄,
кхуддопйатимаха̄ бхаве;
хемапаббатама̄паджджа,
сован̣н̣а̄кира паккхино.
бахӯна ¶ маппаса̄ра̄нам̣,
екибха̄во хидуджджайо;
тин̣ена ват̣т̣ате раджджу,
та̄йа на̄гопи бандхате.
асаха̄йо саматтхопи,
теджаси ким̣ кариссати;
нива̄тасан̣т̣хито агги,
сайамевӯпасаммати.
кхантум̣ тапанаджотеджо,
сакка̄хоти на ван̣н̣аджо;
бхӯпа̄дӣхи катодан̣д̣о,
сакка̄хоти на бхаччаджо.
тхӣсам̣сагге ¶ кутосуддхо,
мам̣сабхаккхе кутодайа̄;
сура̄па̄н̣е кутосаччам̣,
пакодхамхи кутотапо.
тхӣйа̄ гуйхам̣ насам̣сеййа,
амиттассача пан̣д̣ито;
йоча̄ миссена сам̣хӣро,
хадайаттхено йонаро.
гуйхаматтха ¶
самбодхайати йонаро;
мантабхедабхайа̄ тасса,
да̄сабхӯто титиккхати.
вахе амитта кхандхена,
йа̄вака̄ле ана̄гате;
тамхева ча̄гате ка̄ле,
бхинде гхат̣ами вуппале.
кхалам̣ ¶ са̄лам̣ пасум̣ кхеттам̣,
гантва̄часса абхиккхан̣ам̣;
митам̣ дхан̃н̃ам̣ нидха̄пеййа,
митан̃ча па̄чайе гхаре.
кодхам̣ лобхам̣ мадам̣ ма̄нам̣,
тандим̣ миссам̣ паматтакам̣;
сон̣т̣хам̣ниддха̄лукам̣ маккхам̣,
маччхеран̃ча джахе будхо.
кодхо ¶ аббхантаре джа̄то,
дхӯвам̣ на̄сети кодханам̣;
ваттха̄лан̇ка̄рапун̣н̣а̄йам̣,
ман̃джӯса̄йам̣ сикхӣйатха̄.
уппаджджате саче кодхо;
а̄вадждже какачӯпамам̣;
уппадждже че расе тан̣ха̄,
путтамам̣сӯпамам̣ саре.
гун̣а маддхисамам̣ маккхе,
парена калахе сати;
аддхисамам̣ пака̄сети,
ан̣уматтам̣ваваджджакам̣.
тассева ¶ тена па̄пӣйо,
йо куддхам̣ пат̣икуджджхати;
куддха мапат̣икуджджханто,
сан̇га̄мам̣ джети дуджджайам̣.
ра̄гона̄ма маносаллам̣,
гун̣аттхаваратаккаро;
ра̄ху виджджа̄сасан̇касса,
таподханахута̄сано.
пама̄до ¶ джа̄йате мада̄,
пама̄да̄ джа̄йате кхайо;
кхайа̄ падоса̄ джа̄йанти,
мадам̣ ким̣ наджахе будхо.
наманти пхалиноруккха̄,
наманти вибудха̄джана̄;
суккхакат̣т̣хан̃ча мул̣хоча,
бхиджджатева нанаманти.
т̣ха̄не ¶ вуддха̄на мока̄сам̣,
даде вуддха̄пача̄йико;
нану та̄ло аджӣвопи,
самӣпа н̃н̃е паронато.
гарука̄таббапосесу,
ниччавуттим̣ кароти йо;
ничаттам̣ со паханта̄на,
уттаматте патит̣т̣хати.
йаттха посам̣ наджа̄нанти,
джа̄тийа̄ винайена ва̄;
на таттха ма̄нам̣ карийа̄,
васа ман̃н̃а̄такеджане.
ан̃н̃а̄тава̄сам̣ ¶ васата̄,
джа̄таведасамена̄пи;
кхамитаббам̣ сапан̃н̃ена,
апи да̄сасса таджджитам̣.
дханадхан̃н̃а̄пайогесу,
татха̄ виджджа̄гамесуча;
дӯтеча бйаваха̄реча,
чатталаджджо сада̄ бхаве.
нахи ¶ кочи кате кичче,
катта̄рам̣ саммапеккхате;
тасма̄ сабба̄никамма̄ни,
са̄васеса̄ни ка̄райе.
ин̣асесо аггисесо,
саттусесо тайоиме;
пунаппунам̣пи вад̣д̣ханти,
тасма̄ сесам̣ нака̄райе.
наттхи виджджа̄самам̣ виттам̣,
наттхи бйа̄дхисамо рипу;
наттхи аттасамам̣ пемам̣,
наттхи каммапарам̣ балам̣.
аттана̄ ¶ куруте лаккхӣ,
алаккхӣча̄пи аттана̄;
нахи лаккхӣ алаккхӣча,
ан̃н̃о ан̃н̃асса куруте.
сайам̣ а̄йам̣ вайам̣ ран̃н̃а̄,
сайам̣ джан̃н̃а̄ ката̄катам̣;
аттана̄ва бхаваккхеййа,
ката̄ни аката̄нича.
упака̄рам̣ ¶ хитенева,
саттуна̄ сатту муддхаре;
па̄далаггам̣ карат̣т̣хена,
кан̣т̣акена кан̣т̣акам̣.
наме намантасса бхадже бхаджантам̣,
кичча̄ни крупасса кареййа киччам̣;
на̄ наттхака̄масса кареййа аттхам̣,
асамбхаджантам̣пи насамбхаджеййа.
чадже ¶ чаджантам̣ наватам̣ карийа̄,
апетачиттена насамбхаджеййа;
диджо думам̣ кхӣн̣апхала ман̃атва̄,
ан̃н̃ам̣ сапеккхеййа маха̄ти локо.