📜

намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса

винайапит̣аке

парива̄ра-ат̣т̣хакатха̄

сол̣асамаха̄ва̄ро

пан̃н̃аттива̄раван̣н̣ана̄

висуддхапарива̄расса, парива̄роти са̄сане;

дхаммаккхандхасарӣрасса, кхандхака̄нам̣ анантара̄.

сан̇гахам̣ йо сама̄рул̣хо, тасса пубба̄гатам̣ найам̣;

хитва̄ да̄ни карисса̄ми, анутта̄наттхаван̣н̣анам̣.

1. таттха йам̣ тена бхагавата̄…пе… пан̃н̃аттанти а̄динайаппаватта̄йа та̄ва пуччха̄йа айам̣ сан̇кхепаттхо – йо со бхагава̄ са̄санасса чират̣т̣хитикаттхам̣ дхаммасена̄патина̄ саддхаммага̄равабахума̄навегасамусситам̣ ан̃джалим̣ сирасмим̣ патит̣т̣ха̄петва̄ йа̄чито даса аттхавасе пат̣ичча винайапан̃н̃аттим̣ пан̃н̃апеси, тена бхагавата̄ тасса тасса сиккха̄падасса пан̃н̃аттика̄лам̣ джа̄ната̄, тасса̄ тасса̄ сиккха̄падапан̃н̃аттийа̄ даса аттхавасе пассата̄; апича пуббенива̄са̄дӣхи джа̄ната̄, диббена чаккхуна̄ пассата̄, тӣхи виджджа̄хи чхахи ва̄ пана абхин̃н̃а̄хи джа̄ната̄, саббаттха аппат̣ихатена самантачаккхуна̄ пассата̄, саббадхаммаджа̄нанасаматтха̄йа пан̃н̃а̄йа джа̄ната̄, саббасатта̄нам̣ чаккхувисайа̄тӣта̄ни тирокут̣т̣а̄дигата̄ни ча̄пи рӯпа̄ни ативисуддхена мам̣сачаккхуна̄ ча пассата̄, аттахитаса̄дхика̄йа сама̄дхипадат̣т̣ха̄на̄йа пат̣иведхапан̃н̃а̄йа джа̄ната̄, парахитаса̄дхика̄йа карун̣а̄падат̣т̣ха̄на̄йа десана̄пан̃н̃а̄йа пассата̄, арахата̄ самма̄самбуддхена ‘‘йам̣ пат̣хамам̣ па̄ра̄джикам̣ пан̃н̃аттам̣, там̣ каттха пан̃н̃аттам̣, кам̣ а̄раббха пан̃н̃аттам̣, кисмим̣ ваттхусмим̣ пан̃н̃аттам̣, аттхи таттха пан̃н̃атти…пе… кена̄бхата’’нти.

2. пуччха̄виссаджджане пана ‘‘йам̣ тена бхагавата̄ джа̄ната̄ пассата̄ арахата̄ самма̄самбуддхена пат̣хамам̣ па̄ра̄джика’’нти идам̣ кевалам̣ пуччха̄йа а̄гатасса а̄дипадасса паччуддхаран̣аматтамева, ‘‘каттха пан̃н̃аттанти веса̄лийа̄ пан̃н̃аттам̣; кам̣ а̄раббха̄ти судиннам̣ каландапуттам̣ а̄раббха̄’’ти евама̄дина̄ пана найена пунапи еттха екекам̣ падам̣ пуччхитва̄ва виссаджджитам̣. ека̄ пан̃н̃аттӣти ‘‘йо пана бхиккху метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевеййа па̄ра̄джико хоти асам̣ва̄со’’ти айам̣ ека̄ пан̃н̃атти. две анупан̃н̃аттийоти ‘‘антамасо тираччха̄нагата̄йапӣ’’ти ча, ‘‘сиккхам̣ апаччаккха̄йа̄’’ти ча маккат̣иваджджипуттакаваттхӯнам̣ васена вутта̄ – има̄ две анупан̃н̃аттийо. етта̄вата̄ ‘‘аттхи таттха пан̃н̃атти анупан̃н̃атти ануппаннапан̃н̃аттӣ’’ти имисса̄ пуччха̄йа две кот̣т̣ха̄са̄ виссаджджита̄ хонти. татийам̣ виссаджджетум̣ пана ‘‘ануппаннапан̃н̃атти тасмим̣ наттхӣ’’ти вуттам̣. айан̃хи ануппаннапан̃н̃атти на̄ма ануппанне досе пан̃н̃атта̄; са̄ ат̣т̣хагарудхаммавасена бхиккхунӣнам̣йева а̄гата̄, ан̃н̃атра наттхи. тасма̄ вуттам̣ ‘‘ануппаннапан̃н̃атти тасмим̣ наттхӣ’’ти. саббаттхапан̃н̃аттӣти маджджхимадесе чева паччантимаджанападесу ча саббаттхапан̃н̃атти. винайадхарапан̃чамена ган̣ена ‘‘упасампада̄, гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана̄, дхуванаха̄нам̣, чамматтхаран̣а’’нти има̄ни хи чатта̄ри сиккха̄пада̄ни маджджхимадесейева пан̃н̃атти. еттхева етехи а̄патти хоти, на паччантимаджанападесу. сеса̄ни сабба̄нева саббаттхапан̃н̃атти на̄ма.

са̄дха̄ран̣апан̃н̃аттӣти бхиккхӯнан̃чева бхиккхунӣнан̃ча са̄дха̄ран̣апан̃н̃атти; суддхабхиккхӯнамева хи суддхабхиккхунӣнам̣ ва̄ пан̃н̃аттам̣ сиккха̄падам̣ аса̄дха̄ран̣апан̃н̃атти на̄ма хоти. идам̣ пана бхиккхум̣ а̄раббха уппанне ваттхусмим̣ ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ чхандасо метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевеййа, антамасо тираччха̄нагатенапи па̄ра̄джика̄ хоти асам̣ва̄са̄’’ти бхиккхунӣнампи пан̃н̃аттам̣, винӣтакатха̄маттамева хи та̄сам̣ наттхи, сиккха̄падам̣ пана аттхи, тена вуттам̣ ‘‘са̄дха̄ран̣апан̃н̃аттӣ’’ти. убхатопан̃н̃аттийампи есева найо. бйан̃джанаматтамева хи еттха на̄нам̣, бхиккхӯнам̣ бхиккхунӣнампи са̄дха̄ран̣атта̄ са̄дха̄ран̣апан̃н̃атти, убхиннампи пан̃н̃аттатта̄ убхатопан̃н̃аттӣти. аттхе пана бхедо наттхи.

нида̄ногадханти ‘‘йасса сийа̄ а̄патти со а̄викареййа̄’’ти еттха сабба̄паттӣнам̣ анупавит̣т̣хатта̄ нида̄ногадхам̣; нида̄не анупавит̣т̣ханти аттхо. дутийена уддесена̄ти нида̄ногадхам̣ нида̄напарийа̄паннампи сама̄нам̣ ‘‘татриме чатта̄ро па̄ра̄джика̄ дхамма̄’’тиа̄дина̄ дутийенева уддесена уддесам̣ а̄гаччхати. чатуннам̣ випаттӣнанти сӣлавипаттиа̄дӣнам̣. пат̣хама̄ хи две а̄паттиккхандха̄ сӣлавипатти на̄ма, авасеса̄ пан̃ча а̄ча̄равипатти на̄ма. миччха̄дит̣т̣хи ча антагга̄хикадит̣т̣хи ча дит̣т̣хивипатти на̄ма, а̄джӣвахету пан̃н̃атта̄ни чха сиккха̄пада̄ни а̄джӣвавипатти на̄ма. ити има̄сам̣ чатуннам̣ випаттӣнам̣ идам̣ па̄ра̄джикам̣ сӣлавипатти на̄ма хоти.

екена самут̣т̣ха̄нена̄ти дван̇гикена екена самут̣т̣ха̄нена. еттха хи читтам̣ ан̇гам̣ хоти, ка̄йена пана а̄паттим̣ а̄паджджати. тена вуттам̣ ‘‘ка̄йато ча читтато ча самут̣т̣ха̄тӣ’’ти. двӣхи саматхехи самматӣти ‘‘а̄панносӣ’’ти саммукха̄ пуччхийама̄но ‘‘а̄ма а̄панномхӣ’’ти пат̣иджа̄на̄ти, та̄вадева бхан̣д̣анакалахавиггаха̄ вӯпасанта̄ хонти, сакка̄ ча хоти там̣ пуггалам̣ апанетва̄ упосатхо ва̄ пава̄ран̣а̄ ва̄ ка̄тум̣. ити саммукха̄винайена ча пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ена ча̄ти двӣхи саматхехи саммати, на ча таппаччайа̄ кочи упаддаво хоти. йам̣ пана упари пан̃н̃аттивагге ‘‘на катамена саматхена самматӣ’’ти вуттам̣, там̣ саматхам̣ ота̄ретва̄ ана̄патти ка̄тум̣ на сакка̄ти имаматтхам̣ сандха̄йа вуттам̣.

пан̃н̃атти винайоти ‘‘йо пана бхиккхӯ’’тиа̄дина̄ найена вуттама̄тика̄ пан̃н̃атти винайоти аттхо. вибхаттӣти падабха̄джанам̣ вуччати; вибхаттӣти хи вибхан̇гассеветам̣ на̄мам̣. асам̣вароти вӣтиккамо. сам̣вароти авӣтиккамо. йесам̣ ваттатӣти йесам̣ винайапит̣акан̃ча ат̣т̣хакатха̄ ча сабба̄ пагун̣а̄ти аттхо. те дха̄рентӣти те етам̣ пат̣хамапа̄ра̄джикам̣ па̄л̣ито ча аттхато ча дха̄ренти; на хи сакка̄ саббам̣ винайапит̣акам̣ аджа̄нантена етасса аттхо джа̄нитунти. кена̄бхатанти идам̣ пат̣хамапа̄ра̄джикам̣ па̄л̣ивасена ча аттхавасена ча йа̄ва аджджатанака̄лам̣ кена а̄нӣтанти. парампара̄бхатанти парампара̄йа а̄нӣтам̣.

3. ида̄ни йа̄йа парампара̄йа а̄нӣтам̣, там̣ дассетум̣ ‘‘упа̄ли да̄сако чева̄’’тиа̄дина̄ найена пора̄н̣акехи маха̄тхерехи га̄тха̄йо т̣хапита̄. таттха йам̣ ваттаббам̣, там̣ нида̄наван̣н̣ана̄йамева вуттам̣. имина̄ найена дутийапа̄ра̄джика̄дипуччха̄виссаджджанесупи виниччхайо ведитабботи.

маха̄вибхан̇ге пан̃н̃аттива̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

ката̄паттива̄ра̄диван̣н̣ана̄

157. ито парам̣ ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванто кати а̄паттийо а̄паджджатӣ’’ти а̄диппабхедо ката̄паттива̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чатуннам̣ випаттӣнам̣ кати випаттийо бхаджантӣ’’ти а̄диппабхедо випаттива̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ катихи а̄паттиккхандхехи сан̇гахита̄’’ти а̄диппабхедо сан̇гахава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чханнам̣ а̄паттисамут̣т̣ха̄на̄нам̣ катихи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хахантӣ’’ти а̄диппабхедо самут̣т̣ха̄нава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чатуннам̣ адхикаран̣а̄нам̣ катамам̣ адхикаран̣а’’нти а̄диппабхедо адхикаран̣ава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо саттаннам̣ саматха̄нам̣ катихи саматхехи саммантӣ’’ти а̄диппабхедо саматхава̄ро, таданантаро самуччайава̄ро ча̄ти име сатта ва̄ра̄ утта̄наттха̄ ева.

188. тато парам̣ ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванапаччайа̄ па̄ра̄джикам̣ каттха пан̃н̃атта’’нтиа̄дина̄ найена пуна паччайавасена еко пан̃н̃аттива̄ро, тасса васена пуримасадиса̄ ева ката̄паттива̄ра̄дайо сатта ва̄ра̄ти евам̣ апарепи ат̣т̣ха ва̄ра̄ вутта̄, тепи утта̄наттха̄ ева. ити име ат̣т̣ха, пурима̄ ат̣т̣ха̄ти маха̄вибхан̇ге сол̣аса ва̄ра̄ дассита̄. тато парам̣ тенева найена бхиккхунивибхан̇гепи сол̣аса ва̄ра̄ а̄гата̄ти евамиме убхатовибхан̇ге дваттим̣са ва̄ра̄ па̄л̣инайенева ведитабба̄. на хеттха кин̃чи пуббе авиниччхитам̣ на̄ма аттхи.

маха̄вибхан̇ге ча бхиккхунивибхан̇ге ча

сол̣асамаха̄ва̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

самут̣т̣ха̄насӣсаван̣н̣ана̄

257. таданантара̄йа пана самут̣т̣ха̄накатха̄йа анатта̄ ити ниччхайа̄ти анатта̄ ити ниччхита̄. сабха̄гадхамма̄нанти аничча̄ка̄ра̄дӣхи сабха̄га̄нам̣ сан̇кхатадхамма̄нам̣. на̄маматтам̣ на на̄йатӣти на̄маматтампи на пан̃н̃а̄йати. дуккхаха̄нинти дуккхагха̄танам̣. кхандхака̄ йа̄ ча ма̄тика̄ти кхандхака̄ йа̄ ча ма̄тика̄ти аттхо. айамева ва̄ па̄т̣хо. самут̣т̣ха̄нам̣ нийато катанти самут̣т̣ха̄нам̣ нийатокатам̣ нийатакатам̣; нийатасамут̣т̣ха̄нанти аттхо. етена бхӯта̄рочаначоривут̣т̣ха̄панаананун̃н̃а̄тасиккха̄падаттайасса сан̇гахо паччетаббо. ета̄нева хи тӣн̣и сиккха̄пада̄ни нийатасамут̣т̣ха̄на̄ни, ан̃н̃ехи саддхим̣ асамбхиннасамут̣т̣ха̄на̄ни.

самбхедам̣ нида̄нан̃чан̃н̃анти ан̃н̃ампи самбхедан̃ча нида̄нан̃ча. таттха самбхедавачанена самут̣т̣ха̄насамбхедасса гахан̣ам̣ паччетаббам̣, та̄ни хи тӣн̣и сиккха̄пада̄ни т̣хапетва̄ сеса̄ни самбхиннасамут̣т̣ха̄на̄ни. нида̄навачанена сиккха̄пада̄нам̣ пан̃н̃аттидесасан̇кха̄там̣ нида̄нам̣ паччетаббам̣. сутте диссанти упарӣти сиккха̄пада̄нам̣ самут̣т̣ха̄нанийамо самбхедо нида̄нанти има̄ни тӣн̣и суттамхи ева диссанти; пан̃н̃а̄йантӣти аттхо. таттха ‘‘екена самут̣т̣ха̄нена самут̣т̣ха̄ти, ка̄йато ча читтато ча̄’’тиа̄димхи та̄ва пуриманайе самут̣т̣ха̄нанийамо ча самбхедо ча диссанти. итарам̣ пана нида̄нам̣ на̄ма –

‘‘веса̄лийа̄ ра̄джагахе, са̄ваттхийа̄ ча а̄л̣авӣ;

косамбийа̄ ча саккесу, бхаггесу чева пан̃н̃атта̄’’ти.

евам̣ упари диссати, парато а̄гате сутте диссатӣти ведитаббам̣.

‘‘вибхан̇ге двӣсӯ’’ти га̄тха̄йа айаматтхо – йам̣ сиккха̄падам̣ двӣсу вибхан̇гесу пан̃н̃аттам̣ упосатхадивасе бхиккхӯ ча бхиккхунийо ча уддисанти, тасса йатха̄н̃а̄йам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ паваккха̄ми, там̣ ме сун̣а̄тха̄ти.

сан̃чаритта̄нубха̄санан̃ча̄ти сан̃чариттан̃ча саманубха̄санан̃ча. атирекан̃ча чӣваранти атирекачӣварам̣; катхинанти аттхо. лома̄ни падасодхаммоти ел̣акалома̄ни ча падасодхаммо ча. бхӯтам̣ сам̣видха̄нена ча̄ти бхӯта̄рочанан̃ча сам̣видахитва̄ аддха̄наппат̣ипаджджанан̃ча. тхеййадесана̄ чорим̣ ча̄ти тхеййасаттхо ча чхаттапа̄н̣исса агила̄насса дхаммадесана̄ ча чоривут̣т̣ха̄панан̃ча. ананун̃н̃а̄та̄йа тераса̄ти ма̄та̄питуса̄микехи ананун̃н̃а̄та̄йа саддхим̣ има̄ни тераса самут̣т̣ха̄на̄ни хонти. садиса̄ идха диссарети идха убхатовибхан̇ге етесу терасасу самут̣т̣ха̄насӣсесу екекасмим̣ ан̃н̃а̄нипи садиса̄ни самут̣т̣ха̄на̄ни диссанти.

пат̣хамапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

258. ида̄ни та̄ни дассетум̣ ‘‘метхунам̣ суккасам̣сагго’’тиа̄ди вуттам̣. таттха метхунанти идам̣ та̄ва пат̣хамапа̄ра̄джикам̣ на̄ма екам̣ самут̣т̣ха̄насӣсам̣, сеса̄ни тена садиса̄ни. таттха суккасам̣сагготи суккависсат̣т̣хи чева ка̄йасам̣сагго ча. анийата̄ пат̣хамика̄ти пат̣хамам̣ анийатасиккха̄падам̣. пуббӯпапарипа̄чита̄ти ‘‘джа̄нам̣ пуббӯпагатам̣ бхиккху’’нти сиккха̄падан̃ча бхиккхунипарипа̄читапин̣д̣апа̄тасиккха̄падан̃ча. рахо бхиккхунийа̄ саха̄ти бхиккхунийа̄ саддхим̣ рахо нисаджджасиккха̄падан̃ча.

сабходжане рахо две ча̄ти сабходжане куле анупакхаджджанисаджджасиккха̄падан̃ча две рахонисаджджасиккха̄пада̄ни ча. ан̇гули удаке хасанти ан̇гулипатодакан̃ча удаке хасадхаммасиккха̄падан̃ча. паха̄ре уггире чева̄ти паха̄рада̄насиккха̄падан̃ча таласаттикауггиран̣асиккха̄падан̃ча. тепан̃н̃а̄са̄ ча секхийа̄ти париман̣д̣аланива̄сана̄дӣни кхуддакаван̣н̣ана̄васа̄не вутта̄ни тепан̃н̃а̄са секхийасиккха̄пада̄ни ча.

адхаккхага̄ма̄вассута̄ти бхиккхунӣнам̣ адхаккхакасиккха̄падан̃ча га̄мантарагаманам̣ авассута̄ авассутасса хаттхато кха̄данӣйабходжанӣйаггахан̣асиккха̄падан̃ча. таламат̣т̣хан̃ча суддхика̄ти талагха̄такам̣ джатумат̣т̣хам̣ удакасуддхика̄дийанан̃ча. вассам̣вут̣т̣ха̄ ча ова̄данти вассам̣вут̣т̣ха̄ чхаппан̃чайоджана̄ни сиккха̄падан̃ча ова̄да̄йа агаманасиккха̄падан̃ча. на̄нубандхе паваттининти йа̄ пана бхиккхунӣ вут̣т̣ха̄питам̣ паваттиним̣ две васса̄ни на̄нубандхеййа̄ти вуттасиккха̄падам̣.

име сиккха̄ти има̄ сиккха̄йо; лин̇гавипарийа̄йо като. ка̄йама̄насика̄ ката̄ти ка̄йачиттасамут̣т̣ха̄на̄ ката̄.

дутийапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

259. адиннанти идам̣ та̄ва адинна̄да̄нанти ва̄ дутийапа̄ра̄джиканти ва̄ екам̣ самут̣т̣ха̄насӣсам̣, сеса̄ни тена садиса̄ни. таттха виггахуттарӣти мануссавиггахауттаримануссадхаммасиккха̄пада̄ни. дут̣т̣хулла̄ аттака̄минанти дут̣т̣хуллава̄ча̄аттака̄мапа̄ричарийасиккха̄пада̄ни. амӯла̄ ан̃н̃абха̄гийа̄ти две дут̣т̣хадосасиккха̄пада̄ни. анийата̄ дутийика̄ти дутийам̣ анийатасиккха̄падам̣.

аччхинде парин̣а̄манети са̄мам̣ чӣварам̣ датва̄ аччхинданан̃ча сан̇гхикала̄бхасса аттано парин̣а̄манан̃ча. муса̄ омасапесун̣а̄ти муса̄ва̄до ча омасава̄до ча бхиккхупесун̃н̃ан̃ча. дут̣т̣хулла̄ патхавӣкхан̣ети дут̣т̣хулла̄паттиа̄рочанан̃ча патхавӣкхан̣ан̃ча. бхӯтам̣ ан̃н̃а̄йа уджджха̄пети бхӯтага̄маан̃н̃ава̄дакауджджха̄панакасиккха̄пада̄ни.

никкад̣д̣ханам̣ син̃чанан̃ча̄ти виха̄рато никкад̣д̣ханан̃ча удакена тин̣а̄дисин̃чанан̃ча. а̄мисахету бхутта̄вӣти ‘‘а̄мисахету бхиккхунийо овадантӣ’’ти сиккха̄падан̃ча, бхутта̄вим̣ анатириттена кха̄данӣйа̄дина̄ пава̄ран̣а̄сиккха̄падан̃ча. ехи ана̄дари бхим̣са̄ти ‘‘еха̄вусо га̄мам̣ ва̄’’ти сиккха̄падан̃ча, ана̄дарийан̃ча бхиккхубхим̣са̄панакан̃ча. апанидхе ча джӣвитанти патта̄дӣнам̣ апанидха̄насиккха̄падан̃ча, сан̃чичча па̄н̣ам̣ джӣвита̄воропанан̃ча.

джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ камманти джа̄нам̣ саппа̄н̣акаудакасиккха̄падан̃ча пунакамма̄йа уккот̣анан̃ча. ӯнасам̣ва̄сана̄сана̄ти ӯнавӣсативассасиккха̄падан̃ча уккхиттакена саддхим̣ сам̣ва̄сасиккха̄падан̃ча на̄ситакаса̄ман̣ерасамбхогасиккха̄падан̃ча. сахадхаммикам̣ вилекха̄ти сахадхаммикам̣ вуччама̄насиккха̄падан̃ча, вилекха̄йа сам̣ваттантӣти а̄гатасиккха̄падан̃ча. мохо амӯлакена ча̄ти моханаке па̄читтийасиккха̄падан̃ча, амӯлакена сан̇гха̄дисесена ануддхам̣санасиккха̄падан̃ча.

куккуччам̣ дхаммикам̣ чӣварам̣ датва̄ти куккуччаупадаханан̃ча, дхаммика̄нам̣ камма̄нам̣ чхандам̣ датва̄ кхӣйанан̃ча, чӣварам̣ датва̄ кхӣйанан̃ча. парин̣а̄меййа пуггалети сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ пуггаласса парин̣а̄манасиккха̄падам̣. ким̣ те ака̄лам̣ аччхиндети ‘‘ким̣ те аййе есо пурисапуггало кариссатӣ’’ти а̄гатасиккха̄падан̃ча, ‘‘ака̄лачӣварам̣ ка̄лачӣвара’’нти адхит̣т̣хахитва̄ бха̄джанасиккха̄падан̃ча, бхиккхунийа̄ саддхим̣ чӣварам̣ париваттетва̄ аччхинданасиккха̄падан̃ча. дуггахӣ нирайена ча̄ти дуггахитена дуппадха̄ритена парам̣ уджджха̄панасиккха̄падан̃ча, нирайена ва̄ брахмачарийена ва̄ абхисапанасиккха̄падан̃ча.

ган̣ам̣ вибхан̇га дуббаланти ‘‘ган̣асса чӣварала̄бхам̣ антара̄йам̣ кареййа̄’’ти ча ‘‘дхаммикам̣ чӣваравибхан̇гам̣ пат̣иба̄хеййа̄’’ти ча ‘‘дуббалачӣварапачча̄са̄йа чӣварака̄ласамайам̣ атикка̄меййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пада̄ни. катхина̄ пха̄су пассайанти ‘‘дхаммикам̣ катхинуддха̄рам̣ пат̣иба̄хеййа, бхиккхунийа̄ сан̃чичча апха̄сум̣ кареййа, бхиккхунийа̄ упассайам̣ датва̄ купита̄ анаттамана̄ никкад̣д̣хеййа ва̄’’ти вуттасиккха̄пада̄ни. аккосачан̣д̣ӣ маччхарӣти ‘‘бхиккхум̣ аккосеййа ва̄ парибха̄сеййа ва̄, чан̣д̣иката̄ ган̣ам̣ парибха̄сеййа, куле маччхаринӣ асса̄’’ти вуттасиккха̄пада̄ни. габбхинин̃ча па̄йантийа̄ти ‘‘габбхиним̣ вут̣т̣ха̄пеййа, па̄йантим̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти вуттасиккха̄пада̄ни.

двевассам̣ сиккха̄ сан̇гхена̄ти ‘‘две васса̄ни чхасу дхаммесу асиккхитасиккхам̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа, сиккхитасиккхам̣ сиккхама̄нам̣ сан̇гхена асамматам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти вуттасиккха̄пада̄ни. тайо чева гихӣгата̄ти ӯнадва̄дасавассам̣ гихигатам̣, парипун̣н̣адва̄дасавассам̣ гихигатам̣ ‘‘две васса̄ни чхасу дхаммесу асиккхитасиккхам̣ две васса̄ни сиккхитасиккхам̣ сан̇гхена асаммата’’нти вуттасиккха̄пада̄ни. кума̄рибхӯта̄ тиссоти ‘‘ӯнавӣсативассам̣ кума̄рибхӯта’’нтиа̄дина̄ найена вутта̄ тиссо. ӯнадва̄дасасаммата̄ти ‘‘ӯнадва̄дасавасса̄ вут̣т̣ха̄пеййа, парипун̣н̣адва̄дасавасса̄ сан̇гхена асаммата̄ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти вуттасиккха̄пададвайам̣.

алам̣ та̄ва сока̄ва̄санти ‘‘алам̣ та̄ва те аййе вут̣т̣ха̄питена̄’’ти ча, ‘‘чан̣д̣им̣ сока̄ва̄сам̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. чханда̄ анувасса̄ ча двети ‘‘па̄рива̄сикачхандада̄нена сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа, анувассам̣ вут̣т̣ха̄пеййа, екам̣ вассам̣ две вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. самут̣т̣ха̄на̄ тика̄ ката̄ти тикасамут̣т̣ха̄на̄ ката̄.

сан̃чариттасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

260. сан̃чарӣ кут̣и виха̄роти сан̃чариттам̣ сан̃н̃а̄чика̄йа кут̣икаран̣ам̣ махаллакавиха̄ракаран̣ан̃ча. дхованан̃ча пат̣иггахоти ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ пура̄н̣ачӣварадхова̄панан̃ча чӣварапат̣иггахан̣ан̃ча. вин̃н̃аттуттари абхихат̣т̣хунти ан̃н̃а̄такам̣ гахапатим̣ чӣваравин̃н̃а̄панам̣ татуттариса̄дийанасиккха̄падан̃ча. убхиннам̣ дӯтакена ча̄ти ‘‘чӣварачета̄паннам̣ упаккхат̣ам̣ хотӣ’’ти а̄гатасиккха̄пададвайан̃ча дӯтена чӣварачета̄паннапахитасиккха̄падан̃ча.

косийа̄ суддхадвебха̄га̄, чхаббасса̄ни нисӣдананти ‘‘косийамиссакам̣ сантхата’’нтиа̄дӣни пан̃ча сиккха̄пада̄ни. рин̃чанти рӯпика̄ чева̄ти вибхан̇ге ‘‘рин̃чанти уддеса’’нти а̄гатам̣ ел̣акаломадхова̄панам̣ рӯпийаппат̣иггахан̣асиккха̄падан̃ча. убхо на̄наппака̄рака̄ти рӯпийасам̣воха̄ракайавиккайасиккха̄пададвайам̣.

ӯнабандханавассика̄ти ӯнапан̃чабандханапаттасиккха̄падан̃ча вассикаса̄т̣икасиккха̄падан̃ча. суттам̣ викаппанена ча̄ти суттам̣ вин̃н̃а̄петва̄ чӣварава̄йа̄панан̃ча тантава̄йе упасан̇камитва̄ чӣваре викаппа̄паджджанан̃ча. два̄рада̄насибба̄ни ча̄ти йа̄ва два̄ракоса̄ аггал̣ат̣т̣хапана̄йа, ‘‘ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварам̣ дадеййа, чӣварам̣ сиббеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. пӯвапаччайаджоти ча̄ти пӯвехи ва̄ мантхехи ва̄ абхихат̣т̣хум̣ пава̄ран̣а̄сиккха̄падам̣ ча̄тума̄сапаччайаппава̄ран̣а̄джотисама̄даханасиккха̄пада̄ни ча.

ратанам̣ сӯчи ман̃чо ча, тӯлам̣ нисӣданакан̣д̣у ча, вассика̄ ча сугатена̄ти ратанасиккха̄падан̃чева сӯчигхарасиккха̄пада̄дӣни ча сатта сиккха̄пада̄ни. вин̃н̃атти ан̃н̃ам̣ чета̄пана̄, две сан̇гхика̄ маха̄джаника̄, две пуггалалахука̄ гарӯти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄петва̄ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пеййа̄’’тиа̄дӣни нава сиккха̄пада̄ни. две вигха̄са̄ са̄т̣ика̄ ча̄ти ‘‘учча̄рам̣ ва̄ пасса̄вам̣ ва̄ сан̇ка̄рам̣ ва̄ вигха̄сам̣ ва̄ тирокут̣т̣е ва̄ тиропа̄ка̄ре ва̄ чхад̣д̣еййа ва̄ чхад̣д̣а̄пеййа ва̄, харите чхад̣д̣еййа ва̄ чхад̣д̣а̄пеййа ва̄’’ти евам̣ вутта̄ни две вигха̄сасиккха̄пада̄ни ча удакаса̄т̣ика̄сиккха̄падан̃ча. саман̣ачӣварена ча̄ти ‘‘саман̣ачӣварам̣ дадеййа̄’’ти идаметам̣ сандха̄йа вуттам̣.

саманубха̄сана̄самут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

261. бхеда̄нуваттадуббачадӯсадут̣т̣хулладит̣т̣хи ча̄ти сан̇гхабхеда̄нуваттакадуббачакуладӯсакадут̣т̣хуллаппат̣иччха̄данадит̣т̣хиаппат̣иниссаджджанасиккха̄пада̄ни. чхандам̣ уджджаггхика̄ две ча̄ти чхандам̣ адатва̄ гаманасиккха̄падам̣ уджджаггхика̄йа антарагхаре гамананисӣданасиккха̄пададвайан̃ча. две ча садда̄ти ‘‘аппасаддо антарагхаре гамисса̄ми, нисӣдисса̄мӣ’’ти сиккха̄пададвайан̃ча. на бйа̄харети ‘‘на сакабал̣ена мукхена бйа̄харисса̄мӣ’’ти сиккха̄падам̣.

чхама̄ нӣча̄сане т̣ха̄нам̣, паччхато уппатхена ча̄ти чхама̄йам̣ нисӣдитва̄, нӣче а̄сане нисӣдитва̄; т̣хитена нисиннасса, паччхато гаччхантена пурато гаччхантасса, уппатхена гаччхантена патхена гаччхантасса дхаммадесана̄сиккха̄пада̄ни. ваджджа̄нуваттигахан̣а̄ти ваджджаппат̣иччха̄дана, уккхитта̄нуваттака, хаттхаггахан̣а̄дисан̇кха̄та̄ни тӣн̣и па̄ра̄джика̄ни. оса̄ре пачча̄чиккхана̄ти ‘‘анапалокетва̄ ка̄ракасан̇гхам̣ анан̃н̃а̄йа ган̣асса чхандам̣ оса̄реййа̄’’ти ча ‘‘буддхам̣ паччаккха̄мӣ’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣.

кисмим̣ сам̣сат̣т̣ха̄ две вадхӣти ‘‘кисмин̃чидева адхикаран̣е пачча̄ката̄’’ти ча ‘‘бхиккхунийо панева сам̣сат̣т̣ха̄ вихарантӣ’’ти ча ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ евам̣ вадеййа сам̣сат̣т̣ха̄ва аййе тумхе вихаратха̄’’ти ча ‘‘атта̄нам̣ вадхитва̄ вадхитва̄ родеййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пада̄ни. висиббе дуккхита̄йа ча̄ти ‘‘бхиккхунийа̄ чӣварам̣ висиббетва̄ ва̄ висибба̄петва̄ ва̄’’ти ча ‘‘дуккхитам̣ сахаджӣвини’’нти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. пуна сам̣сат̣т̣ха̄ на вӯпасамети ‘‘сам̣сат̣т̣ха̄ вихареййа гахапатина̄ ва̄ гахапатипуттена ва̄’’ти евам̣ пуна вуттасам̣сат̣т̣хасиккха̄падан̃ча ‘‘ехаййе, имам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамехӣ’’ти вуччама̄на̄, ‘‘са̄дхӯ’’ти пат̣иссун̣итва̄ ‘‘са̄ паччха̄ анантара̄йикинӣ нева вӯпасаммеййа̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча. а̄ра̄ман̃ча пава̄ран̣а̄ти ‘‘джа̄нам̣ сабхиккхукам̣ а̄ра̄мам̣ ана̄пуччха̄ пависеййа̄’’ти ча ‘‘убхатосан̇гхе тӣхи т̣ха̄нехи на пава̄реййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣.

анваддхам̣ сахаджӣвиним̣ двети ‘‘анваддхама̄сам̣ бхиккхунийа̄ бхиккхусан̇гхато две дхамма̄ пачча̄сӣситабба̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча, ‘‘сахаджӣвиним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ две васса̄ни нева анугган̣хеййа, сахаджӣвиним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ нева вӯпака̄сеййа̄’’ти вуттасиккха̄пададвайан̃ча. чӣварам̣ анубандхана̄ти ‘‘саче ме твам̣, аййе, чӣварам̣ дассаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’ти ча ‘‘саче мам̣ твам̣, аййе, две васса̄ни анубандхиссаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣.

катхинасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

262. уббхатам̣ катхинам̣ тӣн̣ӣти ‘‘нит̣т̣хитачӣварасмим̣ бхиккхуна̄ уббхатасмим̣ катхине’’ти вутта̄ни а̄дитова тӣн̣и сиккха̄пада̄ни. пат̣хамам̣ паттабхесаджджанти ‘‘даса̄хапарамам̣ атирекапатто’’ти вуттам̣ пат̣хамапаттасиккха̄падан̃ча ‘‘пат̣иса̄йанӣйа̄ни бхесаджджа̄нӣ’’ти вуттасиккха̄падан̃ча. аччекан̃ча̄пи са̄сан̇канти аччекачӣварасиккха̄падан̃ча таданантарамева са̄сан̇касиккха̄падан̃ча. паккамантена ва̄ дувети ‘‘там̣ паккаманто нева уддхареййа̄’’ти бхӯтага̄мавагге вуттасиккха̄пададвайам̣.

упассайам̣ парампара̄ти ‘‘бхиккхунупассайам̣ гантва̄ бхиккхунийо овадеййа̄’’ти ча ‘‘парампарабходжане па̄читтийа’’нти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. анатириттам̣ нимантана̄ти ‘‘анатириттам̣ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄’’ти ча ‘‘нимантито сабхатто сама̄но’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. викаппам̣ ран̃н̃о вика̄лети ‘‘са̄мам̣ чӣварам̣ викаппетва̄’’ти ча ‘‘ран̃н̃о кхаттийасса̄’’ти ча ‘‘вика̄ле га̄мам̣ пависеййа̄’’ти ча вуттасиккха̄падаттайам̣. воса̄са̄ран̃н̃акена ча̄ти ‘‘воса̄сама̄нарӯпа̄ т̣хита̄’’ти ча ‘‘татха̄рӯпесу а̄ран̃н̃акесу сена̄санесу пуббе аппат̣исам̣видита’’нти ча вуттасиккха̄пададвайам̣.

уссайа̄ санничайан̃ча̄ти ‘‘уссайава̄дика̄’’ти ча ‘‘паттасанничайам̣ кареййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. пуре паччха̄ вика̄ле ча̄ти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ пуребхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти ча, ‘‘паччха̄бхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти ча, ‘‘вика̄ле кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти ча вуттасиккха̄падаттайам̣. пан̃ча̄хика̄ сан̇каманӣти ‘‘пан̃ча̄хика̄ сан̇гха̄т̣ича̄рам̣ атиккамеййа̄’’ти ча ‘‘чӣварасан̇каманӣйам̣ дха̄реййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. двепи а̄васатхена ча̄ти ‘‘а̄васатхачӣварам̣ аниссаджджитва̄ парибхун̃джеййа, а̄васатхам̣ аниссаджджитва̄ ча̄рикам̣ паккамеййа̄’’ти ча евам̣ а̄васатхена саддхим̣ вуттасиккха̄пада̄ни ча две.

паса̄кхе а̄сане чева̄ти ‘‘паса̄кхе джа̄там̣ ган̣д̣ам̣ ва̄’’ти ча ‘‘бхиккхусса пурато ана̄пуччха̄ а̄сане нисӣдеййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣.

ел̣акаломасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

263. ел̣акалома̄ две сеййа̄ти ел̣акаломасиккха̄падан̃чева две ча сахасеййасиккха̄пада̄ни. а̄хачча пин̣д̣абходжананти а̄хаччапа̄дакасиккха̄падан̃ча а̄васатхапин̣д̣абходжанасиккха̄падан̃ча. ган̣авика̄ласаннидхӣти ган̣абходжанавика̄лабходжанасаннидхика̄ракасиккха̄падаттайам̣. дантапонена челака̄ти дантапонасиккха̄падан̃ча ачелакасиккха̄падан̃ча. уййуттам̣ сенам̣ уййодхӣти ‘‘уййуттам̣ сенам̣ дассана̄йа гаччхеййа, сена̄йа васеййа, уййодхикам̣ ва̄…пе… анӣкадассанам̣ ва̄ гаччхеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. сура̄ орена нха̄йана̄ти сура̄па̄насиккха̄падан̃ча оренаддхама̄санаха̄насиккха̄падан̃ча. дуббан̣н̣е две десаника̄ти ‘‘тин̣н̣ам̣ дуббан̣н̣акаран̣а̄на’’нти вуттасиккха̄падан̃ча вутта̄васесапа̄т̣идесанӣйадвайан̃ча. ласун̣упатит̣т̣хе наччана̄ти ласун̣асиккха̄падам̣, ‘‘бхиккхусса бхун̃джантасса па̄нӣйена ва̄ видхӯпанена ва̄ упатит̣т̣хеййа̄’’ти вуттасиккха̄падам̣, ‘‘наччам̣ ва̄ гӣтам̣ ва̄ ва̄дитам̣ ва̄ дассана̄йа гаччхеййа̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча. ито парам̣ па̄л̣им̣ вираджджхитва̄ ликханти. йатха̄ пана аттхам̣ ван̣н̣айисса̄ма; еваметтха ануккамо ведитаббо.

нха̄наматтхаран̣ам̣ сеййа̄ти ‘‘нагга̄ наха̄йеййа, екаттхаран̣апа̄вуран̣а̄ туват̣т̣еййум̣, екаман̃че туват̣т̣еййу’’нти вуттасиккха̄падаттайам̣. анторат̣т̣хе татха̄ бахӣти ‘‘анторат̣т̣хе са̄сан̇касаммате, тирорат̣т̣хе са̄сан̇касаммате’’ти вуттасиккха̄пададвайам̣. антовассам̣ читта̄га̄ранти ‘‘антовассам̣ ча̄рикам̣ паккамеййа, ра̄джа̄га̄рам̣ ва̄ читта̄га̄рам̣ ва̄…пе… поккхаран̣им̣ ва̄ дассана̄йа гаччхеййа̄’’ти ча вуттасиккха̄пададвайам̣. а̄сандим̣ суттакантана̄ти ‘‘а̄сандим̣ ва̄ паллан̇кам̣ ва̄ парибхун̃джеййа, суттам̣ кантеййа̄’’ти вуттасиккха̄пададвайам̣.

веййа̄ваччам̣ сахаттха̄ ча̄ти ‘‘гихивеййа̄ваччам̣ кареййа, ага̄рикасса ва̄ парибба̄джакасса ва̄ парибба̄джика̄йа ва̄ сахаттха̄ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ дадеййа̄’’ти вуттасиккха̄пададвайам̣. абхиккхука̄ва̄сена ча̄ти ‘‘абхиккхуке а̄ва̄се вассам̣ васеййа̄’’ти идаметам̣ сандха̄йа вуттам̣. чхаттам̣ йа̄нан̃ча сан̇гха̄н̣инти ‘‘чхаттупа̄ханам̣ дха̄реййа, йа̄нена йа̄йеййа, сан̇гха̄н̣им̣ дха̄реййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. алан̇ка̄рагандхава̄ситанти ‘‘иттха̄лан̇ка̄рам̣ дха̄реййа, гандхачун̣н̣акена наха̄йеййа, ва̄ситакена пин̃н̃а̄кена наха̄йеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. бхиккхунӣтиа̄дина̄ ‘‘бхиккхунийа̄ уммадда̄пеййа̄’’тиа̄дӣни чатта̄ри сиккха̄пада̄ни вутта̄ни. асан̇каччика̄ а̄паттӣти ‘‘асан̇каччика̄ га̄мам̣ пависеййа па̄читтийа’’нти евам̣ вуттаа̄патти ча. чатта̄рӣса̄ чатуттарӣти ета̄ни сабба̄нипи чатучатта̄лӣса сиккха̄пада̄ни вутта̄ни.

ка̄йена на ва̄ча̄читтена, ка̄йачиттена на ва̄чатоти ка̄йена чева ка̄йачиттена ча самут̣т̣хаханти; на ва̄ча̄читтена на ва̄чатоти аттхо. двисамут̣т̣ха̄ника̄ саббе, сама̄ ел̣акаломика̄ти идам̣ утта̄наттхамева.

падасодхаммасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

264. падан̃н̃атра асаммата̄ти ‘‘падасо дхаммам̣, ма̄туга̄масса уттаричхаппан̃чава̄ча̄хи дхаммам̣ десеййа, ан̃н̃атра вин̃н̃уна̄ пурисавиггахена, асаммато бхиккхунийо овадеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. татха̄ аттхан̇гатена ча̄ти ‘‘аттхан̇гате сӯрийе овадеййа̄’’ти идаметам̣ сандха̄йа вуттам̣. тираччха̄навиджджа̄ двети ‘‘тираччха̄навиджджам̣ парийа̄пун̣еййа, ва̄чеййа̄’’ти евам̣ вуттасиккха̄пададвайам̣. анока̄со ча пуччхана̄ти ‘‘анока̄сакатам̣ бхиккхум̣ пан̃хам̣ пуччхеййа̄’’ти идаметам̣ сандха̄йа вуттам̣.

аддха̄насамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

265. аддха̄нана̄вам̣ пан̣ӣтанти ‘‘бхиккхунийа̄ саддхим̣ сам̣видха̄йа екаддха̄намаггам̣ пат̣ипаджджеййа, екам̣ на̄вам̣ абхирухеййа, пан̣ӣтабходжана̄ни агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джеййа̄’’ти вуттасиккха̄падаттайам̣. ма̄туга̄мена сам̣харети ма̄туга̄мена саддхим̣ сам̣видха̄йа гаманан̃ча ‘‘самба̄дхе ломам̣ сам̣хара̄пеййа̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча. дхан̃н̃ам̣ нимантита̄ чева̄ти ‘‘дхан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄петва̄ ва̄’’ти ча ‘‘нимантита̄ ва̄ пава̄рита̄ ва̄ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ кха̄деййа ва̄ бхун̃джеййа ва̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча. ат̣т̣ха ча̄ти бхиккхунӣнам̣ вутта̄ ат̣т̣ха па̄т̣идесанӣйа̄ ва̄.

тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

266. тхеййасаттхам̣ упассутӣти тхеййасаттхена саддхим̣ сам̣видха̄йа екаддха̄намаггагаманан̃ча упассутитит̣т̣ханан̃ча. сӯпавин̃н̃а̄панена ча̄ти идам̣ сӯподанавин̃н̃аттим̣ сандха̄йа вуттам̣. раттичханнан̃ча ока̄санти ‘‘раттандхака̄ре аппадӣпе, пат̣иччханне ока̄се, аджджхока̄се пурисена саддхи’’нти евам̣ вуттасиккха̄падаттайам̣. бйӯхена саттама̄ти идам̣ таданантарамева ‘‘ратхика̄йа ва̄ бйӯхе ва̄ син̇гха̄т̣аке ва̄ пурисена саддхи’’нти а̄гатасиккха̄падам̣ сандха̄йа вуттам̣.

дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

267. дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄на̄ни ека̄даса утта̄на̄нева. евам̣ та̄ва самбхиннасамут̣т̣ха̄нам̣ ведитаббам̣. нийатасамут̣т̣ха̄нам̣ пана тивидхам̣, там̣ екекассева сиккха̄падасса хоти, там̣ висум̣йева дассетум̣ ‘‘бхӯтам̣ ка̄йена джа̄йатӣ’’тиа̄ди вуттам̣, там̣ утта̄намева. неттидхамма̄нуломиканти винайапа̄л̣идхаммасса ануломанти.

самут̣т̣ха̄насӣсаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

антарапеййа̄лам̣

катипуччха̄ва̄раван̣н̣ана̄

271. ида̄ни а̄паттиа̄дикот̣т̣ха̄сесу косалладжананаттхам̣ ‘‘кати а̄паттийо’’тиа̄дина̄ найена ма̄тикам̣ т̣хапетва̄ ниддесаппат̣иниддесавасена вибхан̇го вутто.

таттха кати а̄паттийоти ма̄тика̄йа ча вибхан̇ге ча а̄гата̄паттипуччха̄. еса найо дутийападепи. кевалан̃хеттха а̄паттийо ева ра̄сивасена кхандха̄ти вутта̄. винӣтаваттхӯнӣти та̄сам̣ а̄паттӣнам̣ винайапуччха̄; ‘‘винӣтам̣ винайо вӯпасамо’’ти идан̃хи аттхато екам̣, винӣта̄нийева винӣтаваттхӯнӣти айаметтха падаттхо. ида̄ни йесу сати а̄паттийо хонти, асати на хонти, те дассетум̣ ‘‘кати ага̄рава̄’’ти пуччха̄двайам̣. винӣтаваттхӯнӣти айам̣ пана тесам̣ ага̄рава̄нам̣ винайапуччха̄. йасма̄ пана та̄ а̄паттийо випаттим̣ а̄патта̄ на̄ма наттхи, тасма̄ ‘‘кати випаттийо’’ти айам̣ а̄паттӣнам̣ випаттибха̄вапуччха̄. кати а̄паттисамут̣т̣ха̄на̄нӣти та̄сам̣йева а̄паттӣнам̣ самут̣т̣ха̄напуччха̄. вива̄дамӯла̄ни анува̄дамӯла̄нӣти има̄ ‘‘вива̄да̄дхикаран̣ам̣ анува̄да̄дхикаран̣а’’нти а̄гата̄нам̣ вива̄да̄нува̄да̄нам̣ мӯлапуччха̄. са̄ран̣ӣйа̄ дхамма̄ти вива̄да̄нува̄дамӯла̄нам̣ абха̄вакарадхаммапуччха̄. бхедакараваттхӯнӣти айам̣ ‘‘бхеданасам̣ваттаникам̣ ва̄ адхикаран̣а’’нтиа̄дӣсу вуттабхедакаран̣апуччха̄. адхикаран̣а̄нӣти бхедакараваттхӯсу сати уппаджджанадхаммапуччха̄. саматха̄ти тесам̣йева вӯпасаманадхаммапуччха̄. пан̃ча а̄паттийоти ма̄тика̄йа а̄гатавасена вутта̄. сатта̄ти вибхан̇ге а̄гатавасена.

а̄рака̄ етехи раматӣти а̄рати; бхуса̄ ва̄ рати а̄рати. вина̄ етехи раматӣти вирати. паччекам̣ паччекам̣ вираматӣти пат̣ивирати. верам̣ ман̣ати вина̄сетӣти вераман̣ӣ. на ета̄йа ете а̄паттиккхандха̄ карӣйантӣти акирийа̄. йам̣ ета̄йа асати а̄паттиккхандхакаран̣ам̣ уппаджджеййа, тасса пат̣ипаккхато акаран̣ам̣. а̄паттиккхандхааджджха̄паттийа̄ пат̣ипаккхато анаджджха̄патти. веланато вела̄; чалайанато вина̄санатоти аттхо. ниййа̄нам̣ синоти бандхати нива̄ретӣти сету. а̄паттиккхандха̄наметам̣ адхивачанам̣. со сету ета̄йа пан̃н̃аттийа̄ хан̃н̃атӣти сетугха̄то. сесавинӣтаваттхуниддесесупи есева найо.

буддхе ага̄рава̄дӣсу йо буддхе дхарама̄не упат̣т̣ха̄нам̣ на гаччхати, париниббуте четийат̣т̣ха̄нам̣ бодхит̣т̣ха̄нам̣ на гаччхати, четийам̣ ва̄ бодхим̣ ва̄ на вандати, четийан̇ган̣е сачхатто саупа̄хано чарати, наттхетасса буддхе га̄равоти ведитаббо. йо пана сакконтойева дхаммассаванам̣ на гаччхати, сарабхан̃н̃ам̣ на бхан̣ати, дхаммакатхам̣ на катхети, дхаммассаванаггам̣ бхиндитва̄ гаччхати, виккхитто ва̄ ана̄даро ва̄ нисӣдати, наттхетасса дхамме га̄раво. йо тхеранавамаджджхимесу читтӣка̄рам̣ на паччупат̣т̣ха̄пети, упосатха̄га̄равитаккама̄л̣ака̄дӣсу ка̄йаппа̄габбхийам̣ дассети, йатха̄вуд̣д̣хам̣ на вандати, наттхетасса сан̇гхе га̄раво. тиссо сиккха̄ сама̄да̄йа асиккхама̄нойева пана сиккха̄йа ага̄равоти ведитаббо. пама̄де ча сативиппава̄се тит̣т̣хама̄нойева аппама̄далаккхан̣ам̣ абрӯхайама̄но аппама̄де ага̄равоти ведитаббо. татха̄ а̄мисаппат̣исантха̄рам̣ дхаммаппат̣исантха̄ранти имам̣ дувидхам̣ пат̣исантха̄рам̣ акаронтойева пат̣исантха̄ре ага̄равоти ведитаббо. га̄раваниддесе вуттавипарийа̄йена аттхо ведитаббо.

272. вива̄дамӯланиддесе ‘‘саттхарипи ага̄раво’’тиа̄дӣнам̣ буддхе ага̄рава̄дӣсу вуттанайенева аттхо ведитаббо. аппатиссоти анӣчавутти; на саттха̄рам̣ джет̣т̣хакам̣ катва̄ вихарати. аджджхаттам̣ ва̄ти аттано санта̄не ва̄ аттано паккхе ва̄; сака̄йа париса̄йа̄ти аттхо. бахиддха̄ ва̄ти парасанта̄не ва̄ парапаккхе ва̄. татра тумхети тасмим̣ аджджхаттабахиддха̄бхеде сапарасанта̄не ва̄ сапарапариса̄йа ва̄. паха̄на̄йа ва̄йамеййа̄тха̄ти метта̄бха̄вана̄дӣхи найехи паха̄наттхам̣ ва̄йамеййа̄тха; метта̄бха̄вана̄динайена хи там̣ аджджхаттампи бахиддха̄пи пахӣйати. анавассава̄йа̄ти аппаваттибха̄ва̄йа.

сандит̣т̣хипара̄ма̄сӣти сакамева дит̣т̣хим̣ пара̄масати; йам̣ аттана̄ дит̣т̣хигатам̣ гахитам̣, идамева саччанти ган̣ха̄ти. а̄дха̄нагга̄хӣти дал̣хагга̄хӣ.

273. анува̄дамӯланиддесо кин̃ча̄пи вива̄дамӯланиддесенева сама̄но, атха кхо ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни нисса̄йа виваданта̄нам̣ кодхӯпана̄ха̄дайо вива̄дамӯла̄ни. татха̄ виваданта̄ пана сӣлавипаттиа̄дӣсу ан̃н̃атаравипаттим̣ а̄паджджитва̄ ‘‘асуко бхиккху асукам̣ на̄ма випаттим̣ а̄панно’’ти ва̄, ‘‘па̄ра̄джикам̣ а̄панноси, сан̇гха̄дисесам̣ а̄панносӣ’’ти ва̄ ануваданти. евам̣ ануваданта̄нам̣ кодхӯпана̄ха̄дайо анува̄дамӯла̄нӣти айаметтха висесо.

274. са̄ран̣ӣйадхамманиддесе меттачиттена катам̣ ка̄йакаммам̣ меттам̣ ка̄йакаммам̣ на̄ма. а̄ви чева рахо ча̄ти саммукха̄ ча параммукха̄ ча. таттха навака̄нам̣ чӣваракамма̄дӣсу саха̄йабха̄вагаманам̣ саммукха̄ меттам̣ ка̄йакаммам̣ на̄ма. тхера̄нам̣ пана па̄дадхованабӣджанава̄тада̄на̄дибхедампи саббам̣ са̄мӣчикаммам̣ саммукха̄ меттам̣ ка̄йакаммам̣ на̄ма. убхайехипи дунниккхитта̄нам̣ да̄рубхан̣д̣а̄дӣнам̣ тесу аваман̃н̃ам̣ акатва̄ аттана̄ дунниккхитта̄нам̣ вийа пат̣иса̄манам̣ параммукха̄ меттам̣ ка̄йакаммам̣ на̄ма. айампи дхаммо са̄ран̣ӣйоти айам̣ метта̄ка̄йакаммасан̇кха̄то дхаммо саритаббо сатиджанако; йо нам̣ кароти, там̣ пуггалам̣; йесам̣ като хоти, те пасанначитта̄ ‘‘ахо саппурисо’’ти ануссарантӣти адхиппа̄йо. пийакаран̣оти там̣ пуггалам̣ сабрахмача̄рӣнам̣ пийам̣ кароти. гарукаран̣оти там̣ пуггалам̣ сабрахмача̄рӣнам̣ гарум̣ кароти. сан̇гаха̄йа̄тиа̄дӣсу сабрахмача̄рӣхи сан̇гахетаббабха̄ва̄йа. техи саддхим̣ авива̄да̄йа самаггабха̄ва̄йа екӣбха̄ва̄йа ча сам̣ваттати.

меттам̣ вачӣкаммантиа̄дӣсу деваттхеро тиссаттхероти евам̣ паггайха вачанам̣ саммукха̄ меттам̣ вачӣкаммам̣ на̄ма. виха̄ре асанте пана там̣ пат̣ипуччхантасса ‘‘кухим̣ амха̄кам̣ деваттхеро, кухим̣ амха̄кам̣ тиссаттхеро, када̄ ну кхо а̄гамиссатӣ’’ти евам̣ мама̄йанавачанам̣ параммукха̄ меттам̣ вачӣкаммам̣ на̄ма. метта̄синехасиниддха̄ни пана найана̄ни уммӣлетва̄ пасаннена мукхена олоканам̣ саммукха̄ меттам̣ манокаммам̣ на̄ма. ‘‘деваттхеро тиссаттхеро арого хоту, аппа̄ба̄дхо’’ти саманна̄харан̣ам̣ параммукха̄ меттам̣ манокаммам̣ на̄ма.

аппат̣ивибхаттабхогӣти нева а̄мисам̣ пат̣ивибхаджитва̄ бхун̃джати, на пуггалам̣. йо хи ‘‘еттакам̣ паресам̣ дасса̄ми, еттакам̣ аттана̄ бхун̃джисса̄ми, еттакам̣ ва̄ асукасса ча асукасса ча дасса̄ми, еттакам̣ аттана̄ бхун̃джисса̄мӣ’’ти вибхаджитва̄ бхун̃джати, айам̣ пат̣ивибхаттабхогӣ на̄ма. айам̣ пана евам̣ акатва̄ а̄бхатам̣ пин̣д̣апа̄там̣ тхера̄санато пат̣т̣ха̄йа датва̄ гахита̄васесам̣ бхун̃джати. ‘‘сӣлавантехӣ’’ти вачанато дуссӣласса ада̄тумпи ват̣т̣ати, са̄ран̣ӣйадхаммапӯракена пана саббесам̣ да̄таббамева̄ти вуттам̣. гила̄на-гила̄нупат̣т̣ха̄ка-а̄гантука-гамикачӣваракамма̄дипасута̄нам̣ вичеййа да̄тумпи ват̣т̣ати. на хи ете вичинитва̄ дентена пуггалавибха̄го като хоти, ӣдиса̄нан̃хи киччхала̄бхатта̄ висесо ка̄таббойева̄ти айам̣ кароти.

акхан̣д̣а̄нӣтиа̄дӣсу йасса саттасу а̄паттиккхандхесу а̄димхи ва̄ анте ва̄ сиккха̄падам̣ бхиннам̣ хоти, тасса сӣлам̣ парийанте чхиннаса̄т̣ако вийа кхан̣д̣ам̣ на̄ма. йасса пана вемаджджхе бхиннам̣, тасса маджджхе чхиддаса̄т̣ако вийа чхиддам̣ на̄ма хоти. йасса пат̣ипа̄т̣ийа̄ две тӣн̣и бхинна̄ни, тасса пит̣т̣хийам̣ ва̄ куччхийам̣ ва̄ ут̣т̣хитена висабха̄гаван̣н̣ена ка̄л̣аратта̄дӣнам̣ ан̃н̃атарасарӣраван̣н̣а̄ га̄вӣ вийа сабалам̣ на̄ма хоти. йасса антарантара̄ бхинна̄ни, тасса антарантара̄ висабха̄гаван̣н̣абиндувичитра̄ га̄вӣ вийа камма̄сам̣ на̄ма хоти. йасса пана саббена саббам̣ абхинна̄ни сӣла̄ни, тасса та̄ни сӣла̄ни акхан̣д̣а̄ни аччхидда̄ни асабала̄ни акамма̄са̄ни на̄ма хонти. та̄ни панета̄ни бхуджиссабха̄вакаран̣ато бхуджисса̄ни. вин̃н̃ӯхи пасаттхатта̄ вин̃н̃уппасаттха̄ни. тан̣ха̄дит̣т̣хӣхи апара̄мат̣т̣хатта̄ апара̄мат̣т̣ха̄ни. упача̄расама̄дхим̣ аппана̄сама̄дхим̣ ва̄ сам̣ваттайантӣти сама̄дхисам̣ваттаника̄нӣти вуччанти. сӣласа̄ман̃н̃агато вихаратӣти тесу тесу диса̄бха̄гесу вихарантехи калйа̄н̣асӣлехи бхиккхӯхи саддхим̣ сама̄набха̄вӯпагатасӣло вихарати.

йа̄йам̣ дит̣т̣хӣти маггасампайутта̄ самма̄дит̣т̣хи. арийа̄ти ниддоса̄. ниййа̄тӣти ниййа̄ника̄. таккарасса̄ти йо татха̄ка̄рӣ хоти, тасса. дуккхаккхайа̄йа̄ти саббадуккхасса кхайаттхам̣. сесам̣ йа̄ва саматхабхедапарийоса̄на̄ утта̄наттхамева.

катипуччха̄ва̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

кхандхакапуччха̄ва̄ро

пуччха̄виссаджджана̄ван̣н̣ана̄

320. упасампадам̣ пуччхиссанти упасампадаккхандхакам̣ пуччхиссам̣. санида̄нам̣ саниддесанти нида̄нена ча ниддесена ча саддхим̣ пуччхисса̄ми. самуккат̣т̣хапада̄нам̣ кати а̄паттийоти йа̄ни таттха самуккат̣т̣ха̄ни уттама̄ни пада̄ни вутта̄ни, тесам̣ самуккат̣т̣хапада̄нам̣ уттамапада̄нам̣ сан̇кхепато кати а̄паттийо хонтӣти. йена йена хи падена йа̄ йа̄ а̄патти пан̃н̃атта̄, са̄ са̄ тасса тасса падасса а̄паттӣти вуччати. тена вуттам̣ ‘‘самуккат̣т̣хапада̄нам̣ кати а̄паттийо’’ти. две а̄паттийоти ӯнавӣсативассам̣ упасампа̄дентасса па̄читтийам̣, сесесу саббападесу дуккат̣ам̣.

тиссоти ‘‘нассантете винассантете, ко техи аттхо’’ти бхедапуреккха̄ра̄нам̣ упосатхакаран̣е тхуллаччайам̣, уккхиттакена саддхим̣ упосатхакаран̣е па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти евам̣ упосатхаккхандхаке тиссо а̄паттийо. ека̄ти вассӯпана̄йикаккхандхаке ека̄ дуккат̣а̄паттийева.

тиссоти бхедапуреккха̄расса пава̄райато тхуллаччайам̣, уккхиттакена саддхим̣ па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти евам̣ пава̄ран̣а̄ккхандхакепи тиссо а̄паттийо.

тиссоти ваччхатарим̣ уггахетва̄ ма̄рента̄нам̣ па̄читтийам̣, раттена читтена ан̇гаджа̄тачхупане тхуллаччайам̣, сесесу дуккат̣анти евам̣ чаммасам̣йуттепи тиссо а̄паттийо. бхесаджджаккхандхакепи саманта̄ дван̇гуле тхуллаччайам̣, бходжджайа̄гуйа̄ па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти евам̣ тиссо а̄паттийо.

катхинам̣ кевалам̣ пан̃н̃аттимева, наттхи таттха а̄патти. чӣварасам̣йутте кусачӣрава̄качӣресу тхуллаччайам̣, атирекачӣваре ниссаггийам̣, сесесу дуккат̣анти има̄ тиссо а̄паттийо.

чампеййаке ека̄ дуккат̣а̄паттийева. косамбака-каммаккхандхака-па̄рива̄сикасамуччайаккхандхакесупи ека̄ дуккат̣а̄паттийева.

саматхаккхандхаке чхандада̄йако кхиййати, кхиййанакам̣ па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти има̄ две а̄паттийо. кхуддакаваттхуке аттано ан̇гаджа̄там̣ чхиндати, тхуллаччайам̣, ромат̣т̣хе па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти има̄ тиссо а̄паттийо. сена̄санаккхандхаке гарубхан̣д̣ависсаджджане тхуллаччайам̣, сан̇гхика̄ виха̄ра̄ никкад̣д̣хане па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти има̄ тиссо а̄паттийо.

сан̇гхабхедебхедака̄нуваттака̄нам̣ тхуллаччайам̣, ган̣абходжане па̄читтийанти има̄ две а̄паттийо. сама̄ча̄рам̣ пуччхиссанти вутте ваттаккхандхаке ека̄ дуккат̣а̄паттийева. са̄ саббаваттесу ана̄дарийена хоти. татха̄ па̄тимоккхат̣т̣хапане. бхиккхуниккхандхаке аппава̄ран̣а̄йа па̄читтийам̣, сесесу дуккат̣анти две а̄паттийо. пан̃часатикасаттасатикесу кевалам̣ дхаммо сан̇гахам̣ а̄ропито, наттхи таттха а̄паттӣти.

кхандхакапуччха̄ва̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

екуттариканайо

екакава̄раван̣н̣ана̄

321. а̄паттикара̄ дхамма̄ джа̄нитабба̄тиа̄димхи екуттариканайе а̄паттикара̄ дхамма̄ на̄ма чха а̄паттисамут̣т̣ха̄на̄ни. етесан̃хи васена пуггало а̄паттим̣ а̄паджджати, тасма̄ ‘‘а̄паттикара̄’’ти вутта̄. ана̄паттикара̄ на̄ма сатта саматха̄. а̄патти джа̄нитабба̄ти тасмим̣ тасмим̣ сиккха̄паде ча вибхан̇ге ча вутта̄ а̄патти джа̄нитабба̄. ана̄паттӣти ‘‘ана̄патти бхиккху аса̄дийантасса̄’’тиа̄дина̄ найена ана̄патти джа̄нитабба̄. лахука̄ти лахукена винайакаммена висуджджханато пан̃чавидха̄ а̄патти. гарука̄ти гарукена винайакаммена висуджджханато сан̇гха̄дисеса̄ а̄патти. кеначи а̄ка̄рена ана̄паттибха̄вам̣ упанетум̣ асаккун̣еййато па̄ра̄джика̄патти ча. са̄васеса̄ти т̣хапетва̄ па̄ра̄джикам̣ сеса̄. анавасеса̄ти па̄ра̄джика̄патти. две а̄паттиккхандха̄ дут̣т̣хулла̄; авасеса̄ адут̣т̣хулла̄. саппат̣икаммадукам̣ са̄васесадукасадисам̣. десана̄га̄минидукам̣ лахукадукасан̇гахитам̣.

антара̄йика̄ти саттапи а̄паттийо сан̃чичча вӣтикканта̄ саггантара̄йан̃чева моккхантара̄йан̃ча каронтӣти антара̄йика̄. аджа̄нантена вӣтикканта̄ пана пан̣н̣аттиваджджа̄патти нева саггантара̄йам̣ на моккхантара̄йам̣ каротӣти анантара̄йика̄. антара̄йикам̣ а̄паннасса̄пи десана̄га̄миним̣ десетва̄ вут̣т̣ха̄нага̄минито вут̣т̣ха̄йа суддхипаттасса са̄ман̣ерабхӯмийам̣ т̣хитасса ча ава̄рито саггамоккхамагготи. са̄ваджджапан̃н̃аттӣти локаваджджа̄. анаваджджапан̃н̃аттӣти пан̣н̣аттиваджджа̄. кирийато самут̣т̣хита̄ на̄ма йам̣ каронто а̄паджджати па̄ра̄джика̄патти вийа. акирийатоти йам̣ акаронто а̄паджджати, чӣвараанадхит̣т̣ха̄на̄патти вийа. кирийа̄кирийатоти йам̣ каронто ча акаронто ча а̄паджджати, кут̣ика̄ра̄патти вийа.

пубба̄паттӣти пат̣хамам̣ а̄панна̄патти. апара̄паттӣти па̄рива̄сика̄дӣхи паччха̄ а̄панна̄патти. пубба̄паттӣнам̣ антара̄патти на̄ма мӯлависуддхийа̄ антара̄патти. апара̄паттӣнам̣ антара̄патти на̄ма аггхависуддхийа̄ антара̄патти. курундийам̣ пана ‘‘пубба̄патти на̄ма пат̣хамам̣ а̄панна̄. апара̄патти на̄ма ма̄натта̄рахака̄ле а̄панна̄. пубба̄паттӣнам̣ антара̄патти на̄ма парива̄се а̄панна̄. апара̄паттӣнам̣ антара̄патти на̄ма ма̄наттача̄ре а̄панна̄’’ти вуттам̣. идампи екена парийа̄йена йуджджати.

десита̄ ган̣анӯпага̄ на̄ма йа̄ дхураниккхепам̣ катва̄ пуна на а̄паджджисса̄мӣти десита̄ хоти. аган̣анӯпага̄ на̄ма йа̄ дхураниккхепам̣ акатва̄ саусса̄хенева читтена апарисуддхена десита̄ хоти. айан̃хи десита̄пи деситаган̣анам̣ на упети. ат̣т̣хаме ваттхусмим̣ бхиккхунийа̄ па̄ра̄джикамева хоти. пан̃н̃атти джа̄нитабба̄тиа̄дӣсу навасу падесу пат̣хамапа̄ра̄джикапуччха̄йа вуттанайенева виниччхайо ведитаббо.

тхуллаваджджа̄ти тхулладосе пан̃н̃атта̄ гарука̄патти. атхуллаваджджа̄ти лахука̄патти. гихипат̣исам̣йутта̄ти судхамматтхерасса а̄патти, йа̄ ча дхаммикасса пат̣иссавасса асачча̄пане а̄патти, авасеса̄ на гихипат̣исам̣йутта̄. пан̃ча̄нантарийакамма̄патти нийата̄, сеса̄ анийата̄. а̄дикароти судиннаттхера̄ди а̄дикаммико. ана̄дикароти маккат̣исаман̣а̄ди анупан̃н̃аттика̄рако. адхичча̄паттико на̄ма йо када̄чи карахачи а̄паттим̣ а̄паджджати. абхин̣ха̄паттико на̄ма йо ниччам̣ а̄паджджати.

чодако на̄ма йо ваттхуна̄ ва̄ а̄паттийа̄ ва̄ парам̣ чодети. йо пана евам̣ чодито айам̣ чудитако на̄ма. пан̃чадасасу дхаммесу аппатит̣т̣хахитва̄ абхӯтена ваттхуна̄ чоденто адхаммачодако на̄ма, тена татха̄ чодито адхаммачудитако на̄ма. випарийа̄йена дхаммачодакачудитака̄ ведитабба̄. миччхаттанийатехи ва̄ самматтанийатехи ва̄ дхаммехи саманна̄гато нийато, випарӣто анийато.

са̄вака̄ бхабба̄паттика̄ на̄ма, буддха̄ ча паччекабуддха̄ ча абхабба̄паттика̄ на̄ма. уккхепанӣйакаммакато уккхиттако на̄ма, авасесачатуббидхатаджджанӣйа̄дикаммакато ануккхиттако на̄ма. айан̃хи упосатхам̣ ва̄ пава̄ран̣ам̣ ва̄ дхаммапарибхогам̣ ва̄ а̄мисапарибхогам̣ ва̄ на копети. ‘‘меттийам̣ бхиккхуним̣ на̄сетха, дӯсако на̄сетаббо, кан̣т̣ако саман̣уддесо на̄сетаббо’’ти евам̣ лин̇гадан̣д̣акамма-сам̣ва̄сана̄сана̄хи на̄ситаббо на̄ситако на̄ма. сеса̄ саббе ана̄ситака̄. йена саддхим̣ упосатха̄дико сам̣ва̄со аттхи, айам̣ сама̄насам̣ва̄сако, итаро на̄на̄сам̣ва̄сако. со каммана̄на̄сам̣ва̄сако ладдхина̄на̄сам̣ва̄сакоти дувидхо хоти. т̣хапанам̣ джа̄нитаббанти ‘‘екам̣ бхиккхаве адхаммикам̣ па̄тимоккхат̣т̣хапана’’нтиа̄дина̄ найена вуттам̣ па̄тимоккхат̣т̣хапанам̣ джа̄нитаббанти аттхо.

екакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

дукава̄раван̣н̣ана̄

322. дукесу сачиттака̄ а̄патти сан̃н̃а̄вимоккха̄, ачиттака̄ носан̃н̃а̄вимоккха̄. ладдхасама̄паттикасса а̄патти на̄ма бхӯта̄рочана̄патти, аладдхасама̄паттикасса а̄патти на̄ма абхӯта̄рочана̄патти. саддхаммапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма падасодхамма̄дика̄, асаддхаммапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма дут̣т̣хуллава̄ча̄патти. сапариккха̄рапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма ниссаггийаваттхуно аниссаджджитва̄ парибхоге, паттачӣвара̄нам̣ нидахане, килит̣т̣хачӣвара̄нам̣ адховане, малаггахитапаттасса апачанети евам̣ айуттапарибхоге а̄патти. парапариккха̄рапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма сан̇гхикаман̃чапӣт̣ха̄дӣнам̣ аджджхока̄се сантхаран̣аана̄пуччха̄гамана̄дӣсу а̄паджджитабба̄ а̄патти. сапуггалапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма ‘‘мудупит̣т̣хикасса ламбисса ӯруна̄ ан̇гаджа̄там̣ пӣл̣ентасса̄’’тиа̄дина̄ найена вутта̄патти. парапуггалапат̣исан̃н̃утта̄ на̄ма метхунадхаммака̄йасам̣саггапаха̄рада̄на̄дӣсу вутта̄патти, ‘‘сикхаран̣ӣсӣ’’ти саччам̣ бхан̣анто гарукам̣ а̄паджджати, ‘‘сампаджа̄намуса̄ва̄де па̄читтийа’’нти муса̄ бхан̣анто лахукам̣. абхӯта̄рочане муса̄ бхан̣анто гарукам̣. бхӯта̄рочане саччам̣ бхан̣анто лахукам̣.

‘‘сан̇гхакаммам̣ ваггам̣ карисса̄мӣ’’ти антосӣма̄йа екаманте нисӣданто бхӯмигато а̄паджджати на̄ма. саче пана ан̇гулиматтампи а̄ка̄се тит̣т̣хеййа, на а̄паджджеййа, тена вуттам̣ ‘‘но веха̄сагато’’ти. веха̄сакут̣ийа̄ а̄хаччапа̄дакам̣ ман̃чам̣ ва̄ пӣт̣хам̣ ва̄ абхинисӣданто веха̄сагато а̄паджджати на̄ма. саче пана там̣ бхӯмийам̣ пан̃н̃а̄петва̄ нипаджджеййа на а̄паджджеййа, тена вуттам̣ – ‘‘но бхӯмигато’’ти. гамийо гамийаваттам̣ апӯретва̄ гаччханто никкхаманто а̄паджджати на̄ма, но пависанто. а̄гантуко а̄гантукаваттам̣ апӯретва̄ сачхаттупа̄хано пависанто пависанто а̄паджджати на̄ма, но никкхаманто.

а̄дийанто а̄паджджати на̄ма бхиккхунӣ атигамбхӣрам̣ удакасуддхикам̣ а̄дийама̄на̄; дуббан̣н̣акаран̣ам̣ ана̄дийитва̄ чӣварам̣ парибхун̃джанто пана ана̄дийанто а̄паджджати на̄ма. мӯгаббата̄дӣни титтхийаватта̄ни сама̄дийанто сама̄дийанто а̄паджджати на̄ма. па̄рива̄сика̄дайо пана таджджанӣйа̄дикаммаката̄ ва̄ аттано ваттам̣ асама̄дийанта̄ а̄паджджанти, те сандха̄йа вуттам̣ ‘‘аттха̄патти на сама̄дийанто а̄паджджатӣ’’ти. ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварам̣ сиббанто веджджакаммабхан̣д̣а̄га̄рикакаммачиттакамма̄дӣни ва̄ каронто каронто а̄паджджати на̄ма. упаджджха̄йаватта̄дӣни акаронто акаронто а̄паджджати на̄ма. ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварам̣ дадама̄но денто а̄паджджати на̄ма. саддхивиха̄рикаантева̄сика̄нам̣ чӣвара̄дӣни аденто аденто а̄паджджати на̄ма. ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварам̣ ган̣ханто пат̣игган̣ханто а̄паджджати на̄ма. ‘‘на бхиккхаве ова̄до на гахетаббо’’ти вачанато ова̄дам̣ аган̣ханто на пат̣игган̣ханто а̄паджджати на̄ма.

ниссаггийаваттхум̣ аниссаджджитва̄ парибхун̃джанто парибхогена а̄паджджати на̄ма. пан̃ча̄хикам̣ сан̇гха̄т̣ича̄рам̣ атикка̄майама̄на̄ апарибхогена а̄паджджати на̄ма. сахага̄расеййам̣ раттим̣ а̄паджджати на̄ма, но дива̄, два̄рам̣ асам̣варитва̄ пат̣исаллӣйанто дива̄ а̄паджджати, но раттим̣. екараттачха̄раттасатта̄хадаса̄хама̄са̄тиккамесу вуттаа̄паттим̣ а̄паджджанто арун̣угге а̄паджджати на̄ма, пава̄ретва̄ бхун̃джанто на арун̣угге а̄паджджати на̄ма.

бхӯтага̄ман̃чева ан̇гаджа̄тан̃ча чхинданто чхинданто а̄паджджати на̄ма, кесе ва̄ накхе ва̄ на чхинданто на чхинданто а̄паджджати на̄ма. а̄паттим̣ чха̄денто чха̄денто а̄паджджати на̄ма, ‘‘тин̣ена ва̄ пан̣н̣ена ва̄ пат̣иччха̄детва̄ а̄гантаббам̣, натвева наггена а̄гантаббам̣, йо а̄гаччхеййа а̄патти дуккат̣асса̄’’ти имам̣ пана а̄паттим̣ на чха̄денто а̄паджджати на̄ма. кусачӣра̄дӣни дха̄ренто дха̄ренто а̄паджджати на̄ма, ‘‘айам̣ те бхиккху патто йа̄ва бхедана̄йа дха̄ретаббо’’ти имам̣ а̄паттим̣ на дха̄ренто а̄паджджати на̄ма.

‘‘аттана̄ ва̄ атта̄нам̣ на̄на̄сам̣ва̄сакам̣ каротӣ’’ти екасӣма̄йам̣ двӣсу сан̇гхесу нисиннесу екасмим̣ паккхе нисӣдитва̄ парапаккхасса ладдхим̣ ган̣ханто йасмим̣ паккхе нисинно тесам̣ аттана̄ва атта̄нам̣ на̄на̄сам̣ва̄сакам̣ кароти на̄ма. йесам̣ сантике нисинно тесам̣ ган̣апӯрако хутва̄ каммам̣ копети, итаресам̣ хаттхапа̄сам̣ ана̄гататта̄. сама̄насам̣ва̄сакепи есева найо. йесан̃хи со ладдхим̣ рочети, тесам̣ сама̄насам̣ва̄сако хоти, итаресам̣ на̄на̄сам̣ва̄сако. сатта а̄паттийо сатта а̄паттиккхандха̄ти а̄паджджитаббато а̄паттийо, ра̄сат̣т̣хена кхандха̄ти евам̣ двейева на̄ма̄ни хонтӣти на̄мавасена дукам̣ дасситам̣. каммена ва̄ сала̄кагга̄хена ва̄ти еттха уддесо чева камман̃ча екам̣, воха̄ро чева анусса̄вана̄ ча сала̄кагга̄хо ча екам̣, воха̄ра̄нусса̄ванасала̄кагга̄ха̄ пуббабха̄га̄, камман̃чева уддесо ча пама̄н̣ам̣.

аддха̄нахӣно на̄ма ӯнавӣсативассо. ан̇гахӣно на̄ма хаттхаччхинна̄дибхедо. ваттхувипанно на̄ма пан̣д̣ако тираччха̄нагато убхатобйан̃джанако ча. авасеса̄ тхеййасам̣ва̄сака̄дайо ат̣т̣ха абхаббапуггала̄ каран̣адуккат̣ака̄ на̄ма. дуккат̣акирийа̄ дуккат̣акамма̄, имасмим̣йева аттабха̄ве катена аттано каммена абхаббат̣т̣ха̄нам̣ патта̄ти аттхо. апарипӯро на̄ма апарипун̣н̣апаттачӣваро. но ча йа̄чати на̄ма упасампадам̣ на йа̄чати. аладжджисса ча ба̄ласса ча̄ти аладжджӣ сачепи тепит̣ако хоти, ба̄ло ча сачепи сат̣т̣хивассо хоти, убхопи нисса̄йа на ваттхаббам̣. ба̄ласса ча ладжджисса ча̄ти еттха ба̄ласса ‘‘твам̣ ниссайам̣ ган̣ха̄’’ти а̄н̣а̄йапи ниссайо да̄таббо, ладжджисса пана йа̄чантассева. са̄тиса̄ранти садосам̣; йам̣ аджджха̄чаранто а̄паттим̣ а̄паджджати.

ка̄йена пат̣иккосана̄ на̄ма хаттхавика̄ра̄дӣхи пат̣иккосана̄. ка̄йена пат̣иджа̄на̄тӣти хаттхавика̄ра̄дӣхи пат̣иджа̄на̄ти. упагха̄тика̄ на̄ма упагха̄та̄. сиккхӯпагха̄тика̄ на̄ма сиккхӯпагха̄то. бхогӯпагха̄тика̄ на̄ма парибхогӯпагха̄то, таттха тиссо сиккха̄ асиккхато сиккхӯпагха̄тика̄ти ведитабба̄. сан̇гхикам̣ ва̄ пуггаликам̣ ва̄ дуппарибхогам̣ бхун̃джато бхогӯпагха̄тика̄ти ведитабба̄. две венайика̄ти две аттха̄ винайасиддха̄. пан̃н̃аттам̣ на̄ма сакале винайапит̣аке каппийа̄каппийавасена пан̃н̃аттам̣. пан̃н̃атта̄нуломам̣ на̄ма чатӯсу маха̄падесесу дат̣т̣хаббам̣. сетугха̄тоти паччайагха̄то; йена читтена акаппийам̣ кареййа, тасса читтасса̄пи ануппа̄дананти аттхо. маттака̄рита̄ти матта̄йа пама̄н̣ена каран̣ам̣; пама̄н̣е т̣ха̄нанти аттхо. ка̄йена а̄паджджатӣти ка̄йадва̄рикам̣ ка̄йена а̄паджджати; вачӣдва̄рикам̣ ва̄ча̄йа. ка̄йена вут̣т̣ха̄тӣти тин̣аваттха̄ракасаматхе вина̄пи десана̄йа ка̄йенева вут̣т̣ха̄ти; десетва̄ вут̣т̣хаханто пана ва̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. аббхантарапарибхого на̄ма аджджхохаран̣апарибхого. ба̄хирапарибхого на̄ма сӣсамаккхана̄ди.

ана̄гатам̣ бха̄рам̣ вахатӣти атхерова сама̄но тхерехи вахитаббам̣ бӣджанага̄хадхаммаджджхесана̄дибха̄рам̣ вахати; там̣ ниттхаритум̣ вӣрийам̣ а̄рабхати. а̄гатам̣ бха̄рам̣ на вахатӣти тхеро тхеракиччам̣ на кароти, ‘‘ануджа̄на̄ми бхиккхаве тхерена бхиккхуна̄ са̄мам̣ ва̄ дхаммам̣ бха̄ситум̣, парам̣ ва̄ аджджхеситум̣, ануджа̄на̄ми бхиккхаве тхера̄дхеййам̣ па̄тимоккха’’нти евама̄ди саббам̣ париха̄петӣти аттхо. на куккучча̄йитаббам̣ куккучча̄йатӣти на куккучча̄йитаббам̣ куккучча̄йитва̄ кароти. куккучча̄йитаббам̣ на куккучча̄йатӣти куккучча̄йитаббам̣ на куккучча̄йитва̄ кароти. етесам̣ двиннам̣ дива̄ ча ратто ча а̄сава̄ вад̣д̣хантӣти аттхо. анантарадукепи вуттапат̣ипаккхавасена аттхо ведитаббо. сесам̣ таттха таттха вуттанайатта̄ утта̄намева̄ти.

дукава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

тикава̄раван̣н̣ана̄

323. тикесу аттха̄патти тит̣т̣ханте бхагавати а̄паджджатӣти аттхи а̄патти, йам̣ тит̣т̣ханте бхагавати а̄паджджатӣти аттхо. есева найо саббаттха. таттха лохитуппа̄да̄паттим̣ тит̣т̣ханте а̄паджджати. ‘‘етарахи кхо пана̄нанда, бхиккхӯ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ а̄вусова̄дена самуда̄чаранти, на во мамаччайена евам̣ самуда̄чаритаббам̣, навакена, а̄нанда, бхиккхуна̄ тхеро бхиккхӯ ‘бханте’ти ва̄ ‘а̄йасма̄’ти ва̄ самуда̄чаритаббо’’ти вачанато тхерам̣ а̄вусова̄дена самуда̄чаран̣апаччайа̄ а̄паттим̣ париниббуте бхагавати а̄паджджати, но тит̣т̣ханте. има̄ две а̄паттийо т̣хапетва̄ авасеса̄ дхарантепи бхагавати а̄паджджати, париниббутепи.

пава̄ретва̄ анатириттам̣ бхун̃джанто а̄паттим̣ ка̄ле а̄паджджати но вика̄ле. вика̄лабходжана̄паттим̣ пана вика̄ле а̄паджджати но ка̄ле. авасеса̄ ка̄ле чева а̄паджджати вика̄ле ча. сахага̄расеййам̣ раттим̣ а̄паджджати, два̄рам̣ асам̣варитва̄ пат̣исаллӣйанам̣ дива̄. сеса̄ раттин̃чева дива̄ ча. ‘‘дасавассомхи атирекадасавассомхӣ’’ти ба̄ло абйатто парисам̣ упат̣т̣ха̄пенто дасавассо а̄паджджати но ӯнадасавассо. ‘‘ахам̣ пан̣д̣ито бйатто’’ти наво ва̄ маджджхимо ва̄ парисам̣ упат̣т̣ха̄пенто ӯнадасавассо а̄паджджати но дасавассо. сеса̄ дасавассо чева а̄паджджати ӯнадасавассо ча. ‘‘пан̃чавассомхӣ’’ти ба̄ло абйатто анисса̄йа васанто пан̃чавассо а̄паджджати. ‘‘ахам̣ пан̣д̣ито бйатто’’ти навако анисса̄йа васанто ӯнапан̃чавассо а̄паджджати. сесам̣ пан̃чавассо чева а̄паджджати ӯнапан̃чавассо ча. анупасампаннам̣ падасодхаммам̣ ва̄ченто, ма̄туга̄масса дхаммам̣ десенто еварӯпам̣ а̄паттим̣ кусалачитто а̄паджджати, па̄ра̄джика-суккависсат̣т̣хи-ка̄йасам̣сагга-дут̣т̣хулла-аттака̄мапа̄ричарийа-дут̣т̣хадоса-сан̇гхабхедапаха̄рада̄на-таласаттика̄дибхедам̣ акусалачитто а̄паджджати, асан̃чичча сахага̄расеййа̄дим̣ абйа̄катачитто а̄паджджати, йам̣ араха̄ва а̄паджджати, саббам̣ абйа̄катачиттова а̄паджджати, метхунадхамма̄дибхедама̄паттим̣ сукхаведана̄саман̇гӣ а̄паджджати, дут̣т̣хадоса̄дибхедам̣ дуккхаведана̄саман̇гӣ, йам̣ сукхаведана̄саман̇гӣ а̄паджджати, там̣йева маджджхатто хутва̄ а̄паджджанто адуккхамасукхаведана̄саман̇гӣ а̄паджджати.

тайо пат̣иккхепа̄ти буддхасса бхагавато тайо пат̣иккхепа̄. чатӯсу паччайесу махиччхата̄ асантут̣т̣хита̄ килесасаллекханапат̣ипаттийа̄ агопа̄йана̄, име хи тайо дхамма̄ буддхена бхагавата̄ пат̣иккхитта̄. аппиччхата̄дайо пана тайо буддхена бхагавата̄ анун̃н̃а̄та̄, тена вуттам̣ ‘‘тайо анун̃н̃а̄та̄’’ти.

‘‘дасавассомхӣ’’ти парисам̣ упат̣т̣ха̄пенто ‘‘пан̃чавассомхӣ’’ти ниссайам̣ аган̣ханто ба̄ло а̄паджджати но пан̣д̣ито, ӯнадасавассо ‘‘бйаттомхӣ’’ти бахуссутатта̄ парисам̣ упат̣т̣ха̄пенто ӯнапан̃чавассо ча ниссайам̣ аган̣ханто пан̣д̣ито а̄паджджати но ба̄ло; авасесам̣ пан̣д̣ито чева а̄паджджати ба̄ло ча. вассам̣ анупагаччханто ка̄л̣е а̄паджджати но джун̣хе; маха̄пава̄ран̣а̄йа аппава̄ренто джун̣хе а̄паджджати но ка̄л̣е; авасесам̣ ка̄л̣е чева а̄паджджати джун̣хе ча. вассӯпагаманам̣ ка̄л̣е каппати но джун̣хе; маха̄пава̄ран̣а̄йа пава̄ран̣а̄ джун̣хе каппати но ка̄л̣е; сесам̣ анун̃н̃а̄такам̣ ка̄л̣е чева каппати джун̣хе ча.

каттикапун̣н̣ама̄сийа̄ паччхиме па̄т̣ипададивасе викаппетва̄ т̣хапитам̣ вассикаса̄т̣икам̣ нива̄сенто хеманте а̄паджджати. курундийам̣ пана ‘‘каттикапун̣н̣амадивасе апаччуддхаритва̄ хеманте а̄паджджатӣ’’ти вуттам̣, тампи сувуттам̣. ‘‘ча̄тума̄сам̣ адхит̣т̣ха̄тум̣ тато парам̣ викаппету’’нти хи вуттам̣. атирекама̄се сесе гимха̄не парийесанто атирекад̣д̣хама̄се сесе катва̄ нива̄сенто ча гимхе а̄паджджати на̄ма. сатийа̄ вассикаса̄т̣ика̄йа нагго ка̄йам̣ овасса̄пенто вассе а̄паджджати на̄ма. па̄рисуддхиупосатхам̣ ва̄ адхит̣т̣ха̄нупосатхам̣ ва̄ каронто сан̇гхо а̄паджджати. суттуддесан̃ча адхит̣т̣ха̄нупосатхан̃ча каронто ган̣о а̄паджджати. екако суттуддесам̣ па̄рисуддхиупосатхан̃ча каронто пуггало а̄паджджати. пава̄ран̣а̄йапи есева найо.

сан̇гхупосатхо ча сан̇гхапава̄ран̣а̄ ча сан̇гхассева каппати. ган̣упосатхо ча ган̣апава̄ран̣а̄ ча ган̣ассева каппати. адхит̣т̣ха̄нупосатхо ча адхит̣т̣ха̄напава̄ран̣а̄ ча пуггалассева каппати. ‘‘па̄ра̄джикам̣ а̄панномхӣ’’тиа̄дӣни бхан̣анто ваттхум̣ чха̄дети на а̄паттим̣, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеви’’нтиа̄дӣни бхан̣анто а̄паттим̣ чха̄дети но ваттхум̣, йо нева ваттхум̣ на а̄паттим̣ а̄рочети, айам̣ ваттхун̃чева чха̄дети а̄паттин̃ча.

пат̣иччха̄детӣти пат̣иччха̄ди. джанта̄гхарамева пат̣иччха̄ди джанта̄гхарапат̣иччха̄ди. итара̄супи есева найо. два̄рам̣ пидахитва̄ антоджанта̄гхаре т̣хитена парикаммам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. удаке отин̣н̣ена̄пи етадева ват̣т̣ати. убхайаттха кха̄дитум̣ бхун̃джитум̣ ва̄ на ват̣т̣ати. ваттхапат̣иччха̄ди саббакаппийата̄йа пат̣иччханнена саббам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. вахантӣти йанти ниййанти; ниндам̣ ва̄ пат̣иккосам̣ ва̄ на лабханти. чандаман̣д̣алам̣ аббха̄махика̄дхӯмараджара̄хувимуттам̣ виват̣ам̣йева вирочати, на тесу ан̃н̃атарена пат̣иччханнам̣. татха̄ сӯрийаман̣д̣алам̣, дхаммавинайопи виваритва̄ вибхаджитва̄ десийама̄нова вирочати но пат̣иччханно.

ан̃н̃ена бхесаджджена каран̣ӣйена ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пенто гила̄но а̄паджджати, на бхесаджджена каран̣ӣйена бхесаджджам̣ вин̃н̃а̄пенто агила̄но а̄паджджати, авасесам̣ а̄паттим̣ гила̄но чева а̄паджджати агила̄но ча.

анто а̄паджджати но бахӣти анупакхаджджа сеййам̣ каппенто анто а̄паджджати но бахи, бахи а̄паджджати но антоти сан̇гхикам̣ ман̃ча̄дим̣ аджджхока̄се сантхаритва̄ паккаманто бахи а̄паджджати но анто, авасесам̣ пана анто чева а̄паджджати бахи ча. антосӣма̄йа̄ти а̄гантуко а̄гантукаваттам̣ адассетва̄ сачхаттупа̄хано виха̄рам̣ пависанто упача̄расӣмам̣ оккантаматтова а̄паджджати. бахисӣма̄йа̄ти гамико да̄рубхан̣д̣апат̣иса̄мана̄дигамикаваттам̣ апӯретва̄ паккаманто упача̄расӣмам̣ атиккантаматтова а̄паджджати. авасесам̣ антосӣма̄йа чева а̄паджджати бахисӣма̄йа ча. сати вуд̣д̣хатаре анаджджхит̣т̣хо дхаммам̣ бха̄санто сан̇гхамаджджхе а̄паджджати на̄ма. ган̣амаджджхепи пуггаласантикепи есева найо. ка̄йена вут̣т̣ха̄тӣти тин̣аваттха̄ракасаматхена вут̣т̣ха̄ти. ка̄йам̣ ача̄летва̄ ва̄ча̄йа десентасса ва̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. вачӣсампайуттам̣ ка̄йакирийам̣ катва̄ десентасса ка̄йена ва̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти на̄ма. сан̇гхамаджджхе десана̄га̄минӣпи вут̣т̣ха̄нага̄минӣпи вут̣т̣ха̄ти. ган̣апуггаламаджджхе пана десана̄га̄минӣйева вут̣т̣ха̄ти.

а̄га̄л̣ха̄йа четеййа̄ти а̄га̄л̣ха̄йа дал̣хабха̄ва̄йа четеййа; таджджанӣйакамма̄дикатасса ваттам̣ на пӯрайато иччхама̄но сан̇гхо уккхепанӣйакаммам̣ кареййа̄ти аттхо. аладжджӣ ча хоти ба̄ло ча апакататто ча̄ти еттха ба̄ло ‘‘айам̣ дхамма̄дхаммам̣ на джа̄на̄ти’’ апакататто ва̄ ‘‘а̄патта̄на̄паттим̣ на джа̄на̄тӣ’’ти на етта̄вата̄ каммам̣ ка̄таббам̣; ба̄лабха̄вамӯлакам̣ пана апакататтабха̄вамӯлакан̃ча а̄паттим̣ а̄паннасса каммам̣ ка̄таббанти аттхо. адхисӣле сӣлавипанно на̄ма две а̄паттиккхандхе а̄панно; а̄ча̄равипанно на̄ма пан̃ча а̄паттиккхандхе а̄панно; дит̣т̣хивипанно на̄ма антагга̄хика̄йа дит̣т̣хийа̄ саманна̄гато. тесам̣ а̄паттим̣ апассанта̄нам̣ аппат̣икаронта̄нам̣ дит̣т̣хин̃ча аниссаджджанта̄нам̣йева каммам̣ ка̄таббам̣.

ка̄йико даво на̄ма па̄сака̄дӣхи джӯтакӣл̣ана̄дибхедо ана̄ча̄ро; ва̄часико даво на̄ма мукха̄ламбаракаран̣а̄дибхедо ана̄ча̄ро; ка̄йикава̄часико на̄ма наччанага̄йана̄дибхедо двӣхипи два̄рехи ана̄ча̄ро. ка̄йико ана̄ча̄ро на̄ма ка̄йадва̄ре пан̃н̃аттасиккха̄падавӣтиккамо; ва̄часико ана̄ча̄ро на̄ма вачӣдва̄ре пан̃н̃аттасиккха̄падавӣтиккамо; ка̄йикава̄часико на̄ма два̄радвайепи пан̃н̃аттасиккха̄падавӣтиккамо. ка̄йикена упагха̄тикена̄ти ка̄йадва̄ре пан̃н̃аттасса сиккха̄падасса асиккханена, йо хи там̣ на сиккхати, со нам̣ упагха̄тети, тасма̄ тасса там̣ асиккханам̣ ‘‘ка̄йикам̣ упагха̄тика’’нти вуччати. сесапададвайепи есева найо. ка̄йикена миччха̄джӣвена̄ти джан̇гхапесаника̄дина̄ ва̄ ган̣д̣апха̄лана̄дина̄ ва̄ веджджакаммена; ва̄часикена̄ти са̄санауггахан̣аа̄рочана̄дина̄; татийападам̣ убхайасампайогавасена вуттам̣.

алам̣ бхиккху ма̄ бхан̣д̣ананти алам̣ бхиккху ма̄ бхан̣д̣анам̣ кари, ма̄ калахам̣, ма̄ вива̄дам̣ карӣти аттхо. на вохаритаббанти на кин̃чи ваттаббам̣; вадатопи хи та̄дисасса вачанам̣ на сотаббам̣ ман̃н̃анти. на кисмин̃чи паччекат̣т̣ха̄нети кисмин̃чи бӣджанагга̄ха̄дике екасмимпи джет̣т̣хакат̣т̣ха̄не на т̣хапетабботи аттхо. ока̄сакаммам̣ ка̄рентасса̄ти ‘‘кароту а̄йасма̄ ока̄сам̣, ахам̣ там̣ ваттука̄мо’’ти евам̣ ока̄сам̣ ка̄рентасса. на̄лам̣ ока̄сакаммам̣ ка̄тунти ‘‘ким̣ твам̣ кариссасӣ’’ти ока̄со на ка̄таббо. савачанӣйам̣ на̄да̄таббанти вачанам̣ на а̄да̄таббам̣, вачанампи на сотаббам̣; йаттха гахетва̄ гантука̄мо хоти, на таттха гантаббанти аттхо.

тӣхан̇гехи саманна̄гатасса бхиккхуно винайоти йам̣ со джа̄на̄ти, со тасса винайо на̄ма хоти; со на пуччхитабботи аттхо. ануйого на да̄табботи ‘‘идам̣ каппатӣ’’ти пуччхантасса пуччха̄йа ока̄со на да̄таббо, ‘‘ан̃н̃ам̣ пуччха̄’’ти ваттаббо. ити со нева пуччхитаббо на̄сса пуччха̄ сотабба̄ти аттхо. винайо на са̄каччха̄табботи винайапан̃хо на са̄каччхитаббо, каппийа̄каппийакатха̄ на сам̣сандетабба̄.

идамаппаха̄йа̄ти етам̣ брахмача̄рипат̣ин̃н̃а̄та̄дикам̣ ладдхим̣ авиджахитва̄. суддхам̣ брахмача̄ринти кхӣн̣а̄савам̣ бхиккхум̣. ‘‘па̄табйатам̣ а̄паджджатӣ’’ти па̄табйабха̄вам̣ пат̣исеванам̣ а̄паджджати. ‘‘идамаппаха̄йа̄’’ти вачанато пана там̣ брахмача̄рипат̣ин̃н̃а̄там̣ паха̄йа кхӣн̣а̄савам̣ ‘‘муса̄ майа̄ бхан̣итам̣, кхаматха ме’’ти кхама̄петва̄ ‘‘наттхи ка̄месу досо’’ти ладдхим̣ виджахитва̄ гативисодханам̣ кареййа. акусаламӯла̄нӣти акусала̄ни чева мӯла̄ни ча, акусала̄нам̣ ва̄ мӯла̄ни акусаламӯла̄ни. кусаламӯлесупи есева найо. дут̣т̣ху чарита̄ни вирӯпа̄ни ва̄ чарита̄ни дуччарита̄ни. сут̣т̣ху чарита̄ни сундара̄ни ва̄ чарита̄ни сучарита̄ни. ка̄йена каран̣абхӯтена катам̣ дуччаритам̣ ка̄йадуччаритам̣. еса найо саббаттха. сесам̣ таттха таттха вуттанайатта̄ утта̄намева̄ти.

тикава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

чатуккава̄раван̣н̣ана̄

324. чатуккесу сакава̄ча̄йа а̄паджджати парава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄тӣти вачӣдва̄рикам̣ падасодхамма̄дибхедам̣ а̄паттим̣ а̄паджджитва̄ тин̣аваттха̄ракасаматхат̣т̣ха̄нам̣ гато парасса каммава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. парава̄ча̄йа а̄паджджати сакава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄тӣти па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге парасса каммава̄ча̄йа а̄паджджати, пуггаласса сантике десенто сакава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. сакава̄ча̄йа а̄паджджати сакава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄тӣти вачӣдва̄рикам̣ падасодхамма̄дибхедам̣ а̄паттим̣ сакава̄ча̄йа а̄паджджати, десетва̄ вут̣т̣хахантопи сакава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. парава̄ча̄йа а̄паджджати парава̄ча̄йа вут̣т̣ха̄тӣти йа̄вататийакам̣ сан̇гха̄дисесам̣ парасса каммава̄ча̄йа а̄паджджати, вут̣т̣хахантопи парасса парива̄сакаммава̄ча̄дӣхи вут̣т̣ха̄ти. тато паресу ка̄йадва̄рикам̣ ка̄йена а̄паджджати, десенто ва̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. вачӣдва̄рикам̣ ва̄ча̄йа а̄паджджати, тин̣аваттха̄раке ка̄йена вут̣т̣ха̄ти. ка̄йадва̄рикам̣ ка̄йена а̄паджджати, тамева тин̣аваттха̄раке ка̄йена вут̣т̣ха̄ти. вачӣдва̄рикам̣ ва̄ча̄йа а̄паджджати, тамева десенто ва̄ча̄йа вут̣т̣ха̄ти. сан̇гхикаман̃часса аттано паччаттхаран̣ена анаттхарато ка̄йасампхусане ломаган̣ана̄йа а̄паджджитабба̄паттим̣ сахага̄расеййа̄паттин̃ча пасутто а̄паджджати, пабуджджхитва̄ пана а̄паннабха̄вам̣ н̃атва̄ десенто пат̣ибуддхо вут̣т̣ха̄ти. джагганто а̄паджджитва̄ пана тин̣аваттха̄ракасаматхат̣т̣ха̄не сайанто пат̣ибуддхо а̄паджджати пасутто вут̣т̣ха̄ти на̄ма. паччхимапададвайампи вутта̄нуса̄ренева ведитаббам̣.

ачиттака̄паттим̣ ачиттако а̄паджджати на̄ма. паччха̄ десенто сачиттако вут̣т̣ха̄ти. сачиттака̄паттим̣ сачиттако а̄паджджати на̄ма. тин̣аваттха̄ракат̣т̣ха̄не сайанто ачиттако вут̣т̣ха̄ти. сесапададвайампи вутта̄нуса̄ренева ведитаббам̣. йо сабха̄гам̣ а̄паттим̣ десети, айам̣ десана̄паччайа̄ дуккат̣ам̣ а̄паджджанто па̄читтийа̄дӣсу ан̃н̃атарам̣ десети, тан̃ча десенто дуккат̣ам̣ а̄паджджати. там̣ пана дуккат̣ам̣ а̄паджджанто па̄читтийа̄дито вут̣т̣ха̄ти. па̄читтийа̄дито ча вут̣т̣хаханто там̣ а̄паджджати. ити екасса пуггаласса екамева пайогам̣ сандха̄йа ‘‘а̄паттим̣ а̄паджджанто десетӣ’’ти идам̣ чатуккам̣ вуттанти ведитаббам̣.

каммачатукке па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагга̄паттим̣ каммена а̄паджджати, десенто акаммена вут̣т̣ха̄ти. виссат̣т̣хиа̄дикам̣ акаммена а̄паджджати, парива̄са̄дина̄ каммена вут̣т̣ха̄ти. саманубха̄санам̣ камменева а̄паджджати, каммена вут̣т̣ха̄ти. сесам̣ акаммена а̄паджджати, акаммена вут̣т̣ха̄ти.

париккха̄рачатукке пат̣хамо сакапариккха̄ро, дутийо сан̇гхикова татийо четийасантако, чатуттхо гихипариккха̄ро. саче пана со паттачӣваранавакаммабхесаджджа̄нам̣ аттха̄йа а̄хат̣о хоти, ава̄пуран̣ам̣ да̄тум̣ анто т̣хапа̄петун̃ча ват̣т̣ати.

саммукха̄чатукке па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагга̄паттим̣ сан̇гхасса саммукха̄ а̄паджджати, вут̣т̣ха̄нака̄ле пана сан̇гхена киччам̣ наттхӣти параммукха̄ вут̣т̣ха̄ти. виссат̣т̣хиа̄дикам̣ параммукха̄ а̄паджджати, сан̇гхасса саммукха̄ вут̣т̣ха̄ти. саманубха̄санам̣ сан̇гхасса саммукха̄ ева а̄паджджати, саммукха̄ вут̣т̣ха̄ти. сесам̣ сампаджа̄намуса̄ва̄да̄дибхедам̣ параммукха̄ва а̄паджджати, параммукха̄ва вут̣т̣ха̄ти. аджа̄нантачатуккам̣ ачиттакачатуккасадисам̣.

лин̇гапа̄тубха̄вена̄ти сайитассева бхиккхусса ва̄ бхиккхунийа̄ ва̄ лин̇гапариватте джа̄те сахага̄расеййа̄патти хоти идамева там̣ пат̣ичча вуттам̣. убхиннампи пана аса̄дха̄ран̣а̄патти лин̇гапа̄тубха̄вена вут̣т̣ха̄ти. сахапат̣ила̄бхачатукке йасса бхиккхуно лин̇гам̣ париваттати, со саха лин̇гапат̣ила̄бхена пат̣хамам̣ уппаннавасена сет̣т̣хабха̄вена ча пуримам̣ пурисалин̇гам̣ джахати, паччхиме иттхилин̇ге патит̣т̣ха̄ти, пурисакуттапуриса̄ка̄ра̄дивасена паватта̄ ка̄йавачӣвин̃н̃аттийо пат̣иппассамбханти, бхиккхӯти ва̄ пурисоти ва̄ евам̣ паватта̄ пан̣н̣аттийо нируджджханти, йа̄ни бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни чхачатта̄лӣса сиккха̄пада̄ни техи ана̄паттийева хоти. дутийачатукке пана йасса̄ бхиккхунийа̄ лин̇гам̣ париваттати, са̄ паччха̄самуппаттийа̄ ва̄ хӣнабха̄вена ва̄ паччхиманти сан̇кхйам̣ гатам̣ иттхилин̇гам̣ джахати, вуттаппака̄рена пуриманти сан̇кхйам̣ гате пурисалин̇ге патит̣т̣ха̄ти. вуттавипарӣта̄ вин̃н̃аттийо пат̣иппассамбханти, бхиккхунӣти ва̄ иттхӣти ва̄ евам̣ паватта̄ пан̣н̣аттийопи нируджджханти, йа̄ни бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни сатам̣ тим̣сан̃ча сиккха̄пада̄ни, техи ана̄паттийева хоти.

чатта̄ро са̄муккам̣са̄ти чатта̄ро маха̄падеса̄, те хи бхагавата̄ ануппанне ваттхумхи сайам̣ уккам̣ситва̄ уккхипитва̄ т̣хапитатта̄ ‘‘са̄муккам̣са̄’’ти вуччанти. парибхога̄ти аджджхохаран̣ӣйапарибхога̄, удакам̣ пана ака̄ликатта̄ аппат̣иггахитакам̣ ват̣т̣ати. йа̄вака̄лика̄дӣни аппат̣иггахитака̄ни аджджхохаритум̣ на ват̣т̣анти. чатта̄ри маха̄викат̣а̄ни ка̄лодиссатта̄ йатха̄вутте ка̄ле ват̣т̣анти. упа̄сако сӣлава̄ти пан̃ча ва̄ даса ва̄ сӣла̄ни гопайама̄но.

а̄гантука̄дичатукке сачхаттупа̄хано сасӣсам̣ па̄руто виха̄рам̣ пависанто таттха вичаранто ча а̄гантукова а̄паджджати, но а̄ва̄сико. а̄ва̄сикаваттам̣ акаронто пана а̄ва̄сико а̄паджджати, но а̄гантуко. сесам̣ ка̄йавачӣдва̄рикам̣ а̄паттим̣ убхопи а̄паджджанти, аса̄дха̄ран̣ам̣ а̄паттим̣ нева а̄гантуко а̄паджджати, но а̄ва̄сико. гамийачатуккепи гамийаваттам̣ апӯретва̄ гаччханто гамико а̄паджджати, но а̄ва̄сико. а̄ва̄сикаваттам̣ акаронто пана а̄ва̄сико а̄паджджати, но гамико. сесам̣ убхопи а̄паджджанти, аса̄дха̄ран̣ам̣ убхопи на̄паджджанти. ваттхуна̄наттата̄дичатукке чатуннам̣ па̄ра̄джика̄нам̣ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ваттхуна̄наттата̄ва хоти,на а̄паттина̄наттата̄. сабба̄пи хи са̄ па̄ра̄джика̄паттийева. сан̇гха̄дисеса̄дӣсупи есева найо. бхиккхусса ча бхиккхунийа̄ ча ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ка̄йасам̣сагге бхиккхусса сан̇гха̄дисесо бхиккхунийа̄ па̄ра̄джиканти евам̣ а̄паттина̄наттата̄ва хоти, на ваттхуна̄наттата̄, убхиннампи хи ка̄йасам̣саггова ваттху. татха̄ ‘‘ласун̣аккха̄дане бхиккхунийа̄ па̄читтийам̣, бхиккхусса дуккат̣а’’нти евама̄дина̄петтха найена йоджана̄ ведитабба̄. чатуннам̣ па̄ра̄джика̄нам̣ терасахи сан̇гха̄дисесехи саддхим̣ ваттхуна̄наттата̄ чева а̄паттина̄наттата̄ ча. евам̣ сан̇гха̄дисеса̄дӣнам̣ анийата̄дӣхи. а̄дито пат̣т̣ха̄йа чатта̄ри па̄ра̄джика̄ни екато а̄паджджанта̄нам̣ бхиккхубхиккхунӣнам̣ нева ваттхуна̄наттата̄ но а̄паттина̄наттата̄. висум̣ а̄паджджантесупи сеса̄ са̄дха̄ран̣а̄паттийо а̄паджджантесупи есева найо.

ваттхусабха̄га̄дичатукке бхиккхусса ча бхиккхунийа̄ ча ка̄йасам̣сагге ваттхусабха̄гата̄, но а̄паттисабха̄гата̄, чатӯсу па̄ра̄джикесу а̄паттисабха̄гата̄, но ваттхусабха̄гата̄. еса найо сан̇гха̄дисеса̄дӣсу. бхиккхусса ча бхиккхунийа̄ ча чатӯсу па̄ра̄джикесу ваттхусабха̄гата̄ чева а̄паттисабха̄гата̄ ча. еса найо сабба̄су са̄дха̄ран̣а̄паттӣсу. аса̄дха̄ран̣а̄паттийам̣ нева ваттхусабха̄гата̄ но а̄паттисабха̄гата̄. йо хи пуримачатукке пат̣хамо пан̃хо, со идха дутийо; йо ча таттха дутийо, со идха пат̣хамо. татийачатуттхесу на̄на̄каран̣ам̣ наттхи.

упаджджха̄йачатукке саддхивиха̄рикасса упаджджха̄йена каттаббаваттасса акаран̣е а̄паттим̣ упаджджха̄йо а̄паджджати, но саддхивиха̄рико упаджджха̄йасса каттаббаваттам̣ акаронто саддхивиха̄рико а̄паджджати, но упаджджха̄йо; сесам̣ убхопи а̄паджджанти, аса̄дха̄ран̣ам̣ убхопи на̄паджджанти. а̄чарийачатуккепи есева найо.

а̄дийантачатукке па̄дам̣ ва̄ атирекапа̄дам̣ ва̄ сахаттха̄ а̄дийанто гарукам̣ а̄паджджати, ӯнакапа̄дам̣ ган̣ха̄хӣти а̄н̣аттийа̄ ан̃н̃ам̣ пайодженто лахукам̣ а̄паджджати. етена найена сесападаттайам̣ ведитаббам̣.

абхива̄дана̄рахачатукке бхиккхунӣнам̣ та̄ва бхаттагге навамабхиккхунито пат̣т̣ха̄йа упаджджха̄йа̄пи абхива̄дана̄раха̄ но паччут̣т̣ха̄на̄раха̄. ависесена ча виппакатабходжанасса бхиккхусса йо кочи вуд̣д̣хатаро. сат̣т̣хивассасса̄пи па̄рива̄сикасса самӣпагато тадахупасампаннопи паччут̣т̣ха̄на̄рахо но абхива̄дана̄рахо. аппат̣иккхиттесу т̣ха̄несу вуд̣д̣хо навакасса абхива̄дана̄рахо чева паччут̣т̣ха̄на̄рахо ча. навако пана вуд̣д̣хасса нева абхива̄дана̄рахо на паччут̣т̣ха̄на̄рахо. а̄сана̄рахачатуккасса пат̣хамападам̣ пуримачатукке дутийападена, дутийападан̃ча пат̣хамападена аттхато садисам̣.

ка̄лачатукке пава̄ретва̄ бхун̃джанто ка̄ле а̄паджджати но вика̄ле, вика̄лабходжана̄паттим̣ вика̄ле а̄паджджати но ка̄ле, сесам̣ ка̄ле чева а̄паджджати вика̄ле ча, аса̄дха̄ран̣ам̣ нева ка̄ле но вика̄ле. пат̣иггахитачатукке пуребхаттам̣ пат̣иггахита̄мисам̣ ка̄ле каппати но вика̄ле. па̄накам̣ вика̄ле каппати, пунадивасамхи но ка̄ле. сатта̄хака̄ликам̣ йа̄ваджӣвикам̣ ка̄ле чева каппати вика̄ле ча. аттано аттано ка̄ла̄тӣтам̣ йа̄вака̄лика̄диттайам̣ акаппийамам̣сам̣ уггахитакамаппат̣иггахитакан̃ча нева ка̄ле каппати но вика̄ле.

паччантимачатукке самудде сӣмам̣ бандханто паччантимесу джанападесу а̄паджджати, но маджджхимесу; пан̃чаваггена ган̣ена упасампа̄денто гун̣ан̇гун̣ӯпа̄ханам̣ дхуванаха̄нам̣ чамматтхаран̣а̄ни ча маджджхимесу джанападесу а̄паджджати но паччантимесу. има̄ни чатта̄ри ‘‘идха на каппантӣ’’ти вадантопи паччантимесу а̄паджджати, ‘‘идха каппантӣ’’ти ваданто пана маджджхимесу а̄паджджати. сеса̄паттим̣ убхайаттха а̄паджджати, аса̄дха̄ран̣ам̣ на каттхачи а̄паджджати. дутийачатукке пан̃чаваггена ган̣ена упасампада̄ди чатуббидхампи ваттху паччантимесу джанападесу каппати. ‘‘идам̣ каппатӣ’’ти дӣпетумпи таттхева каппати но маджджхимесу. ‘‘идам̣ на каппатӣ’’ти дӣпетум̣ пана маджджхимесу джанападесу каппати но паччантимесу. сесам̣ ‘‘ануджа̄на̄ми бхиккхаве пан̃ча лон̣а̄нӣ’’тиа̄ди анун̃н̃а̄такам̣ убхайаттха каппати. йам̣ пана акаппийанти пат̣иккхиттам̣, там̣ убхайаттха̄пи на каппати.

антоа̄дичатукке анупакхаджджа сеййа̄дим̣ анто а̄паджджати но бахи, аджджхока̄се сан̇гхикаман̃ча̄дӣни никкхипитва̄ паккаманто бахи а̄паджджати но анто, сесам̣ анто чева бахи ча, аса̄дха̄ран̣ам̣ нева анто на бахи. антосӣма̄дичатукке а̄гантуко ваттам̣ апӯренто антосӣма̄йа а̄паджджати, гамийо бахисӣма̄йа муса̄ва̄да̄дим̣ антосӣма̄йа ча бахисӣма̄йа ча а̄паджджати,аса̄дха̄ран̣ам̣ на каттхачи. га̄мачатукке антарагхарапат̣исам̣йуттам̣ секхийапан̃н̃аттим̣ га̄ме а̄паджджати но аран̃н̃е. бхиккхунӣ арун̣ам̣ ут̣т̣ха̄пайама̄на̄ аран̃н̃е а̄паджджати но га̄ме. муса̄ва̄да̄дим̣ га̄ме чева а̄паджджати аран̃н̃е ча, аса̄дха̄ран̣ам̣ на каттхачи.

чатта̄ро пуббакичча̄ти ‘‘саммаджджанӣ падӣпо ча удакам̣ а̄санена ча̄’’ти идам̣ чатуббидхам̣ пуббакаран̣анти вуччатӣти вуттам̣. ‘‘чхандапа̄рисуддхиутуккха̄нам̣ бхиккхуган̣ана̄ ча ова̄до’’ти име пана ‘‘чатта̄ро пуббакичча̄’’ти ведитабба̄. чатта̄ро паттакалла̄ти упосатхо йа̄ватика̄ ча бхиккхӯ каммаппатта̄ те а̄гата̄ хонти, сабха̄га̄паттийо на виджджанти, ваджджанӣйа̄ ча пуггала̄ тасмим̣ на хонти, паттакалланти вуччатӣти. чатта̄ри анан̃н̃апа̄читтийа̄нӣти ‘‘етадева паччайам̣ каритва̄ анан̃н̃ам̣ па̄читтийа’’нти евам̣ вутта̄ни анупакхаджджасеййа̄каппанасиккха̄падам̣ ‘‘еха̄вусо га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄’’ти сиккха̄падам̣, сан̃чичча куккуччаупадаханам̣, упассутитит̣т̣хананти има̄ни чатта̄ри. чатассо бхиккхусаммутийоти ‘‘екараттампи че бхиккху тичӣварена виппавасеййа ан̃н̃атра бхиккхусаммутийа̄, ан̃н̃ам̣ навам̣ сантхатам̣ ка̄ра̄пеййа ан̃н̃атра бхиккхусаммутийа̄, тато че уттари виппавасеййа ан̃н̃атра бхиккхусаммутийа̄, дут̣т̣хуллам̣ а̄паттим̣ анупасампаннасса а̄рочеййа ан̃н̃атра бхиккхусаммутийа̄’’ти евам̣ а̄гата̄ терасахи саммутӣхи мутта̄ саммутийо. гила̄начатукке ан̃н̃абхесаджджена каран̣ӣйена лолата̄йа ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пенто гила̄но а̄паджджати, абхесаджджакаран̣ӣйена бхесаджджам̣ вин̃н̃а̄пенто агила̄но а̄паджджати, муса̄ва̄да̄дим̣ убхопи а̄паджджанти, аса̄дха̄ран̣ам̣ убхопи на̄паджджанти. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

чатуккава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

пан̃чакава̄раван̣н̣ана̄

325. пан̃чакесу пан̃ча пуггала̄ нийата̄ти а̄нантарийа̄намеветам̣ гахан̣ам̣. пан̃ча чхеданака̄ а̄паттийо на̄ма пама̄н̣а̄тикканте ман̃чапӣт̣хе нисӣданакан̣д̣уппат̣иччха̄дивассикаса̄т̣ика̄су сугатачӣваре ча ведитабба̄. пан̃чаха̄ка̄рехӣти аладжджита̄, ан̃н̃а̄н̣ата̄, куккуччаппакатата̄, акаппийе каппийасан̃н̃ита̄, каппийе акаппийасан̃н̃ита̄ти имехи пан̃чахи. пан̃ча а̄паттийо муса̄ва̄дапаччайа̄ти па̄ра̄джикатхуллаччайадуккат̣асан̇гха̄дисесапа̄читтийа̄. ана̄мантача̄роти ‘‘сантам̣ бхиккхум̣ ана̄пуччха̄ пуребхаттам̣ паччха̄бхаттам̣ кулесу ча̄риттам̣ а̄паджджеййа̄’’ти имасса а̄пуччхитва̄ ча̄расса абха̄во. анадхит̣т̣ха̄нанти ‘‘ган̣абходжане ан̃н̃атра самайа̄’’ти вуттам̣ самайам̣ адхит̣т̣хахитва̄ бходжанам̣ адхит̣т̣ха̄нам̣ на̄ма; татха̄ акаран̣ам̣ анадхит̣т̣ха̄нам̣. авикаппана̄ на̄ма йа̄ парампарабходжане викаппана̄ вутта̄, тасса̄ акаран̣ам̣. има̄ни хи пан̃ча пин̣д̣апа̄тикасса дхутан̇генева пат̣иккхитта̄ни. уссан̇китапарисан̇китоти йе пассанти, йе сун̣анти, техи уссан̇кито чева парисан̇кито ча. апи акуппадхаммо кхӣн̣а̄савопи сама̄но, тасма̄ агочара̄ парихаритабба̄. на хи етесу сандиссама̄но айасато ва̄ гарахато ва̄ муччати. соса̄никанти суса̄не патитакам̣. па̄пан̣иканти а̄пан̣адва̄ре патитакам̣. тхӯпачӣваранти ваммикам̣ париккхипитва̄ баликаммакатам̣. а̄бхисекиканти наха̄нат̣т̣ха̄не ва̄ ран̃н̃о абхисекат̣т̣ха̄не ва̄ чхад̣д̣итачӣварам̣. бхатапат̣ийа̄бхатанти суса̄нам̣ нетва̄ пуна а̄нӣтакам̣. пан̃ча маха̄чора̄ уттаримануссадхамме вутта̄.

пан̃ча̄паттийо ка̄йато самут̣т̣хантӣти пат̣хамена а̄паттисамут̣т̣ха̄нена пан̃ча а̄паттийо а̄паджджати, ‘‘бхиккху каппийасан̃н̃ӣ сан̃н̃а̄чика̄йа кут̣им̣ каротӣ’’ти евам̣ антарапеййа̄ле вутта̄паттийо. пан̃ча а̄паттийо ка̄йато ча ва̄чато ча̄ти татийена а̄паттисамут̣т̣ха̄нена пан̃ча а̄паттийо а̄паджджати, ‘‘бхиккху каппийасан̃н̃ӣ сам̣видахитва̄ кут̣им̣ каротӣ’’ти евам̣ таттхева вутта̄ а̄паттийо. десана̄га̄минийоти т̣хапетва̄ па̄ра̄джикан̃ча сан̇гха̄дисесан̃ча авасеса̄.

пан̃ча камма̄нӣти таджджанӣйанийассапабба̄джанӣйапат̣иса̄ран̣ӣйа̄ни чатта̄ри уккхепанӣйан̃ча тивидхампи еканти пан̃ча. йа̄вататийаке пан̃ча̄ти уккхитта̄нуваттика̄йа бхиккхунийа̄ йа̄вататийам̣ саманубха̄сана̄йа аппат̣иниссаджджантийа̄ па̄ра̄джикам̣ тхуллаччайам̣ дуккат̣анти тиссо, бхедака̄нуваттака̄дисаманубха̄сана̄су сан̇гха̄дисесо, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге па̄читтийам̣. адиннанти ан̃н̃ена адиннам̣. авидитанти пат̣игган̣ха̄мӣти четана̄йа абха̄вена авидитам̣. акаппийанти пан̃чахи саман̣акаппехи акаппийакатам̣; йам̣ ва̄ панан̃н̃ампи акаппийамам̣сам̣ акаппийабходжанам̣. аката̄тириттанти пава̄ретва̄ атириттам̣ акатам̣. самаджджада̄нанти нат̣асамаджджа̄дида̄нам̣. усабхада̄нанти гоган̣асса антаре усабхависсаджджанам̣. читтакаммада̄нанти а̄ва̄сам̣ ка̄ретва̄ таттха читтакаммам̣ ка̄ретум̣ ват̣т̣ати. идам̣ пана пат̣ибха̄начиттакаммада̄нам̣ сандха̄йа вуттам̣. има̄ни хи пан̃ча кин̃ча̄пи локасса пун̃н̃асаммата̄ни, атха кхо апун̃н̃а̄ни акусала̄нийева. уппаннам̣ пат̣ибха̄нанти еттха пат̣ибха̄нанти катхетукамйата̄ вуччати. име пан̃ча дуппат̣ивинодайа̄ти на супат̣ивинодайа̄; упа̄йена пана ка̄ран̣ена анурӯпа̄хи паччавеккхана̄ануса̄сана̄дӣхи сакка̄ пат̣ивинодетунти аттхо.

сакачиттам̣ пасӣдатӣти еттха има̄ни ваттхӯни – кат̣аандхака̄рава̄сӣ пхуссадеваттхеро кира четийан̇ган̣ам̣ саммаджджитва̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ каритва̄ синдува̄ракусумасантхатамива самавиппакин̣н̣ава̄ликам̣ четийан̇ган̣ам̣ олокенто буддха̄рамман̣ам̣ пӣтипа̄моджджам̣ уппа̄детва̄ ат̣т̣ха̄си. тасмим̣ кхан̣е ма̄ро паббатапа̄де ниббаттака̄л̣амаккат̣о вийа хутва̄ четийан̇ган̣е гомайам̣ виппакиранто гато. тхеро на̄саккхи арахаттам̣ па̄пун̣итум̣, саммаджджитва̄ агама̄си. дутийадивасепи джараггаво хутва̄ та̄дисамева виппака̄рам̣ ака̄си. татийадивасе ван̇капа̄дам̣ мануссаттабха̄вам̣ нимминитва̄ па̄дена парикасанто агама̄си. тхеро ‘‘еварӯпо бӣбхаччхапурисо саманта̄ йоджанаппама̄н̣есу гочарага̄месу наттхи, сийа̄ ну кхо ма̄ро’’ти чинтетва̄ ‘‘ма̄роси тва’’нти а̄ха. ‘‘а̄ма, бханте, ма̄ромхи, на да̄ни те ван̃четум̣ асаккхи’’нти. ‘‘дит̣т̣хапуббо тайа̄ татха̄гато’’ти? ‘‘а̄ма, дит̣т̣хапуббо’’ти. ‘‘ма̄ро на̄ма маха̄нубха̄во хоти, ин̇гха та̄ва буддхасса бхагавато аттабха̄васадисам̣ аттабха̄вам̣ ниммина̄хӣ’’ти? ‘‘на сакка̄, бханте, та̄дисам̣ рӯпам̣ нимминитум̣; апича кхо пана там̣сариккхакам̣ патирӯпакам̣ нимминисса̄мӣ’’ти сакабха̄вам̣ виджахитва̄ буддхарӯпасадисена аттабха̄вена ат̣т̣ха̄си. тхеро ма̄рам̣ олокетва̄ ‘‘айам̣ та̄ва сара̄гадосамохо евам̣ собхати, катхам̣ ну кхо бхагава̄ на собхати саббасо вӣтара̄гадосамохо’’ти буддха̄рамман̣ам̣ пӣтим̣ пат̣илабхитва̄ випассанам̣ вад̣д̣хетва̄ арахаттам̣ па̄пун̣и. ма̄ро ‘‘ван̃читомхи тайа̄, бханте’’ти а̄ха. тхеропи ‘‘ким̣ аттхи джарама̄ра, та̄дисам̣ ван̃чету’’нти а̄ха. локантаравиха̄репи датто на̄ма дахарабхиккху четийан̇ган̣ам̣ саммаджджитва̄ олокенто ода̄такасин̣ам̣ пат̣илабхи. ат̣т̣ха сама̄паттийо ниббаттеси. тато випассанам̣ вад̣д̣хетва̄ пхалаттайам̣ саччха̄ка̄си.

парачиттам̣ пасӣдатӣти еттха има̄ни ваттхӯни – тиссо на̄ма дахарабхиккху джамбуколачетийан̇ган̣ам̣ саммаджджитва̄ сан̇ка̄рачхад̣д̣аним̣ хаттхена гахетва̄ва ат̣т̣ха̄си. тасмим̣ кхан̣е тиссадаттаттхеро на̄ма на̄ва̄то оруйха четийан̇ган̣ам̣ олокенто бха̄витачиттена саммат̣т̣хат̣т̣ха̄нанти н̃атва̄ пан̃ха̄сахассам̣ пуччхи, итаро саббам̣ виссаджджеси. ан̃н̃атарасмимпи виха̄ре тхеро четийан̇ган̣ам̣ саммаджджитва̄ ваттам̣ париччхинди. йонакависайато четийавандака̄ чатта̄ро тхера̄ а̄гантва̄ четийан̇ган̣ам̣ дисва̄ анто аппависитва̄ два̄рейева т̣хатва̄ еко тхеро ат̣т̣ха каппе ануссари, еко сол̣аса, еко вӣсати, еко тим̣са каппе ануссари.

девата̄ аттамана̄ хонтӣти еттха идам̣ ваттху – екасмим̣ кира виха̄ре еко бхиккху четийан̇ган̣ан̃ча бодхийан̇ган̣ан̃ча саммаджджитва̄ наха̄йитум̣ гато. девата̄ ‘‘имасса виха̄расса катака̄лато пат̣т̣ха̄йа евам̣ ваттам̣ пӯретва̄ саммат̣т̣хапуббо бхиккху наттхӣ’’ти пасанначитта̄ пуппхахаттха̄ ат̣т̣хам̣су. тхеро а̄гантва̄ ‘‘катарага̄мава̄сика̄ттха̄’’ти а̄ха. ‘‘бханте, идхева васа̄ма, имасса виха̄расса катака̄лато пат̣т̣ха̄йа евам̣ ваттам̣ пӯретва̄ саммат̣т̣хапуббо бхиккху наттхӣти тумха̄кам̣, бханте, ватте пасӣдитва̄ пуппхахаттха̄ т̣хита̄мха̄’’ти девата̄ а̄хам̣су.

па̄са̄дикасам̣ваттаниканти еттха идам̣ ваттху – екам̣ кира амаччапуттам̣ абхайаттхеран̃ча а̄раббха айам̣ катха̄ удапа̄ди ‘‘ким̣ ну кхо амаччапутто па̄са̄дико, абхайаттхероти убхопи не екасмим̣ т̣ха̄не олокесса̄ма̄’’ти. н̃а̄така̄ амаччапуттам̣ алан̇каритва̄ маха̄четийам̣ ванда̄песса̄ма̄ти агамам̣су. тхерама̄та̄пи па̄са̄дикам̣ чӣварам̣ ка̄ретва̄ путтасса пахин̣и, ‘‘путто ме кесе чхинда̄петва̄ имам̣ чӣварам̣ па̄рупитва̄ бхиккхусан̇гхапаривуто маха̄четийам̣ вандатӯ’’ти. амаччапутто н̃а̄типаривуто па̄чӣнадва̄рена четийан̇ган̣ам̣ а̄рул̣хо, абхайаттхеро бхиккхусан̇гхапаривуто даккхин̣адва̄рена четийан̇ган̣ам̣ а̄рухитва̄ четийан̇ган̣е тена саддхим̣ сама̄гантва̄ а̄ха – ‘‘ким̣ твам̣, а̄вусо, махаллакаттхерасса саммат̣т̣хат̣т̣ха̄не качаварам̣ чхад̣д̣етва̄ майа̄ саддхим̣ йугагга̄хам̣ ган̣ха̄сӣ’’ти. атӣтаттабха̄ве кира абхайаттхеро махаллакаттхеро на̄ма хутва̄ гочарага̄ме четийан̇ган̣ам̣ саммаджджи, амаччапутто маха̄упа̄сако хутва̄ саммат̣т̣хат̣т̣ха̄не качаварам̣ гахетва̄ чхад̣д̣еси.

саттхуса̄санам̣ катам̣ хотӣти идам̣ саммаджджанаваттам̣ на̄ма буддхехи ван̣н̣итам̣, тасма̄ там̣ каронтена саттхуса̄санам̣ катам̣ хоти. татридам̣ ваттху – а̄йасма̄ кира са̄рипутто химавантам̣ гантва̄ екасмим̣ паббха̄ре асаммаджджитва̄ва ниродхам̣ сама̄паджджитва̄ нисӣди. бхагава̄ а̄ваджджанто тхерасса асаммаджджитва̄ нисиннабха̄вам̣ н̃атва̄ а̄ка̄сена гантва̄ тхерасса пурато асаммат̣т̣хат̣т̣ха̄не па̄да̄ни дассетва̄ пачча̄ган̃чхи. тхеро сама̄паттито вут̣т̣хито бхагавато па̄да̄ни дисва̄ балавахироттаппам̣ паччупат̣т̣ха̄петва̄ джан̣н̣укехи патит̣т̣ха̄йа ‘‘асаммаджджитва̄ нисиннабха̄вам̣ вата ме саттха̄ ан̃н̃а̄си, сан̇гхамаджджхе да̄ни чоданам̣ ка̄ресса̄мӣ’’ти дасабаласса сантикам̣ гантва̄ вандитва̄ нисӣди. бхагава̄ ‘‘кухим̣ гатоси, са̄рипутта̄’’ти ватва̄ ‘‘на патирӯпам̣ да̄ни те майхам̣ анантаре т̣ха̄не т̣хатва̄ вичарантасса асаммаджджитва̄ нисӣдиту’’нти а̄ха. тато пат̣т̣ха̄йа тхеро ган̣т̣хикапат̣имун̃чанат̣т̣ха̄непи тит̣т̣ханто па̄дена качаварам̣ вийӯхитва̄ва тит̣т̣хати.

аттано бха̄сапарийантам̣ на угган̣ха̄тӣти ‘‘имасмим̣ ваттхусмим̣ еттакам̣ суттам̣ упалаббхати, еттако виниччхайо, еттакам̣ суттан̃ча виниччхайан̃ча ваккха̄мӣ’’ти евам̣ аттано бха̄сапарийантам̣ на угган̣ха̄ти. ‘‘айам̣ чодакасса пуримакатха̄, айам̣ паччхимакатха̄, айам̣ чудитакасса пуримакатха̄, айам̣ паччхимакатха̄, еттакам̣ гайхӯпагам̣, еттакам̣ на гайхӯпага’’нти евам̣ анугган̣ханто пана парасса бха̄сапарийантам̣ на угган̣ха̄ти на̄ма. а̄паттим̣ на джа̄на̄тӣти па̄ра̄джикам̣ ва̄ сан̇гха̄дисесам̣ ва̄ти саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ на̄на̄каран̣ам̣ на джа̄на̄ти. мӯланти две а̄паттийа̄ мӯла̄ни ка̄йо ча ва̄ча̄ ча, та̄ни на джа̄на̄ти. самудайанти чха а̄паттисамут̣т̣ха̄на̄ни а̄паттисамудайо на̄ма, та̄ни на джа̄на̄ти. па̄ра̄джика̄дӣнам̣ ваттхум̣ на джа̄на̄тӣтипи вуттам̣ хоти. ниродханти айам̣ а̄патти десана̄йа нируджджхати, вӯпасаммати, айам̣ вут̣т̣ха̄нена̄ти евам̣ а̄паттиниродхам̣ на джа̄на̄ти. сатта саматхе аджа̄нанто пана а̄паттиниродхага̄минипат̣ипадам̣ на джа̄на̄ти.

адхикаран̣апан̃чаке адхикаран̣ам̣ на̄ма чатта̄ри адхикаран̣а̄ни. адхикаран̣асса мӯлам̣ на̄ма теттим̣са мӯла̄ни – вива̄да̄дхикаран̣асса два̄даса мӯла̄ни, анува̄да̄дхикаран̣асса чуддаса, а̄патта̄дхикаран̣асса чха, кичча̄дхикаран̣асса екам̣; та̄ни парато а̄ви бхависсанти. адхикаран̣асамудайо на̄ма адхикаран̣асамут̣т̣ха̄нам̣. вива̄да̄дхикаран̣ам̣ ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни нисса̄йа уппаджджати; анува̄да̄дхикаран̣ам̣ чатассо випаттийо; а̄патта̄дхикаран̣ам̣ сатта̄паттиккхандхе; кичча̄дхикаран̣ам̣ чатта̄ри сан̇гхакичча̄нӣти имам̣ вибха̄гам̣ на джа̄на̄тӣти аттхо. адхикаран̣аниродхам̣ на джа̄на̄тӣти дхаммена винайена саттхуса̄санена мӯла̄мӯлам̣ гантва̄ виниччхайасаматхам̣ па̄петум̣ на саккоти; ‘‘идам̣ адхикаран̣ам̣ двӣхи, идам̣ чатӯхи, идам̣ тӣхи идам̣ екена саматхена самматӣ’’ти евам̣ сатта саматхе аджа̄нанто пана адхикаран̣аниродхага̄минипат̣ипадам̣ на джа̄на̄ти на̄ма. ваттхум̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ па̄ра̄джикасса ваттху, идам̣ сан̇гха̄дисесасса̄’’ти евам̣ саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ ваттхум̣ на джа̄на̄ти. нида̄нанти ‘‘саттаннам̣ нида̄на̄нам̣ идам̣ сиккха̄падам̣ еттха пан̃н̃аттам̣, идам̣ еттха̄’’ти на джа̄на̄ти. пан̃н̃аттим̣ на джа̄на̄тӣти тасмим̣ тасмим̣ сиккха̄паде пат̣хамапан̃н̃аттим̣ на джа̄на̄ти. анупан̃н̃аттинти пунаппунам̣ пан̃н̃аттим̣ на джа̄на̄ти. анусандхивачанапатханти катха̄нусандхи-виниччхайа̄нусандхивасена ваттхум̣ на джа̄на̄ти. н̃аттим̣ на джа̄на̄тӣти саббена саббам̣ н̃аттим̣ на джа̄на̄ти. н̃аттийа̄ каран̣ам̣ на джа̄на̄тӣти н̃аттикиччам̣ на джа̄на̄ти, оса̄ран̣а̄дӣсу навасу т̣ха̄несу н̃аттикаммам̣ на̄ма хоти, н̃аттидутийан̃аттичатуттхакаммесу н̃аттийа̄ каммаппатто хутва̄ тит̣т̣хатӣти на джа̄на̄ти. на пуббакусало хоти на апаракусалоти пуббе катхетаббан̃ча паччха̄ катхетаббан̃ча на джа̄на̄ти, н̃атти на̄ма пуббе т̣хапетабба̄, паччха̄ на т̣хапетабба̄типи на джа̄на̄ти. ака̄лан̃н̃ӯ ча хотӣти ка̄лам̣ на джа̄на̄ти, анаджджхит̣т̣хо айа̄чито бха̄сати, н̃аттика̄лампи н̃аттикхеттампи н̃аттиока̄сампи на джа̄на̄ти.

мандатта̄ момӯхатта̄ти кевалам̣ ан̃н̃а̄н̣ена момӯхабха̄вена дхутан̇ге а̄нисам̣сам̣ аджа̄нитва̄. па̄пиччхоти тена аран̃н̃ава̄сена паччайала̄бхам̣ паттхайама̄но. павивеканти ка̄йачиттаупадхививекам̣. идаматтхитанти има̄йа калйа̄н̣а̄йа пат̣ипаттийа̄ аттхо етасса̄ти идаматтхи, идаматтхино бха̄во идаматтхита̄; там̣ идаматтхитам̣йева нисса̄йа на ан̃н̃ам̣ кин̃чи лока̄мисанти аттхо.

упосатхам̣ на джа̄на̄тӣти нававидхам̣ упосатхам̣ на джа̄на̄ти. упосатхакамманти адхамменавагга̄дибхедам̣ чатуббидхам̣ упосатхакаммам̣ на джа̄на̄ти. па̄тимоккханти две ма̄тика̄ на джа̄на̄ти. па̄тимоккхуддесанти саббампи нававидхам̣ па̄тимоккхуддесам̣ на джа̄на̄ти. пава̄ран̣анти нававидхам̣ пава̄ран̣ам̣ на джа̄на̄ти. пава̄ран̣а̄каммам̣ упосатхакаммасадисамева.

апа̄са̄дикапан̃чаке апа̄са̄диканти ка̄йадуччарита̄ди акусалакаммам̣ вуччати. па̄са̄диканти ка̄йасучарита̄ди кусалакаммам̣ вуччати. ативеланти велам̣ атиккамма бахутарам̣ ка̄лам̣ кулесу аппам̣ виха̄рети аттхо. ота̄роти килеса̄нам̣ анто отаран̣ам̣. сам̣килит̣т̣ханти дут̣т̣хулла̄паттика̄йасам̣сагга̄дибхедам̣. висуддхипан̃чакепава̄ран̣а̄ггахан̣ена нававидха̄пи пава̄ран̣а̄ ведитабба̄. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

пан̃чакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

чхаккава̄раван̣н̣ана̄

326. чхаккесу – чха са̄мӣчийоти ‘‘со ча бхиккху анаббхито, те ча бхиккхӯ га̄райха̄, айам̣ таттха са̄мӣчи’’, ‘‘йун̃джанта̄йасманто сакам̣, ма̄ во сакам̣ винасса̄ти айам̣ таттха са̄мӣчи’’, ‘‘айам̣ те бхиккху патто йа̄ва бхедана̄йа дха̄ретабботи айам̣ таттха са̄мӣчи’’, ‘‘тато нӣхаритва̄ бхиккхӯхи саддхим̣ сам̣вибхаджитаббам̣, айам̣ таттха са̄мӣчи’’, ‘‘ан̃н̃а̄таббам̣ парипуччхитаббам̣ парипан̃хитаббам̣, айам̣ таттха са̄мӣчи’’, ‘‘йасса бхависсати со хариссатӣти айам̣ таттха са̄мӣчӣ’’ти има̄ бхиккхупа̄тимоккхейева чха са̄мӣчийо. чха чхеданака̄ти пан̃чаке вутта̄ пан̃ча бхиккхунӣнам̣ удакаса̄т̣ика̄йа саддхим̣ чха. чхаха̄ка̄рехӣти аладжджита̄ ан̃н̃а̄н̣ата̄ куккуччапакатата̄ акаппийе каппийасан̃н̃ита̄ каппийе акаппийасан̃н̃ита̄ сатисаммоса̄ти. таттха екараттачха̄раттасатта̄ха̄тиккама̄дӣсу а̄паттим̣ сатисаммосена а̄паджджати. сесам̣ вуттанайамева. чха а̄нисам̣са̄ винайадхарети пан̃чаке вутта̄ пан̃ча тасса̄дхеййо упосатхоти имина̄ саддхим̣ чха.

чха парама̄нӣти ‘‘даса̄хапарамам̣ атирекачӣварам̣ дха̄ретаббам̣, ма̄сапарамам̣ тена бхиккхуна̄ там̣ чӣварам̣ никкхипитаббам̣, сантаруттарапарамам̣ тена бхиккхуна̄ тато чӣварам̣ са̄дитаббам̣, чхаккхаттупарамам̣ тун̣хӣбхӯтена уддисса т̣ха̄таббам̣, навам̣ пана бхиккхуна̄ сантхатам̣ ка̄ра̄петва̄ чхаббасса̄ни дха̄ретаббам̣ чхаббассапарамата̄ дха̄ретаббам̣, тийоджанапарамам̣ сахаттха̄ дха̄ретабба̄ни, даса̄хапарамам̣ атирекапатто дха̄ретаббо, сатта̄хапарамам̣ саннидхика̄ракам̣ парибхун̃джитабба̄ни, чха̄раттапарамам̣ тена бхиккхуна̄ тена чӣварена виппаваситаббам̣, чатуккам̣сапарамам̣, ад̣д̣хатеййакам̣сапарамам̣, дван̇гулапаббапарамам̣ а̄да̄таббам̣, ат̣т̣хан̇гулапарамам̣ ман̃чапат̣ипа̄дакам̣, ат̣т̣хан̇гулапарамам̣ дантакат̣т̣ха’’нти има̄ни чуддаса парама̄ни. таттха пат̣хама̄ни чха екам̣ чхаккам̣, тато екам̣ апанетва̄ сесесу екекам̣ паккхипитва̄тиа̄дина̄ найена ан̃н̃а̄нипи чхакка̄ни ка̄табба̄ни.

чха а̄паттийоти тӣн̣и чхакка̄ни антарапеййа̄ле вутта̄ни. чха камма̄нӣти таджджанӣйа-нийасса-пабба̄джанӣйа-пат̣иса̄ран̣ӣйа̄ни чатта̄ри, а̄паттийа̄ адассане ча аппат̣икамме ча вуттадвайампи екам̣, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге еканти чха. наха̄нети оренад̣д̣хама̄сам̣ наха̄не; виппакатачӣвара̄дичхаккадвайам̣ катхинаккхандхаке ниддит̣т̣хам̣. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

чхаккава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

саттакава̄раван̣н̣ана̄

327. саттакесу – сатта са̄мӣчийоти пуббе вуттесу чхасу ‘‘са̄ ча бхиккхунӣ анаббхита̄, та̄ ча бхиккхунийо га̄райха̄, айам̣ таттха са̄мӣчӣ’’ти имам̣ паккхипитва̄ сатта ведитабба̄. сатта адхаммика̄ пат̣ин̃н̃а̄такаран̣а̄ти ‘‘бхиккху па̄ра̄джикам̣ аджджха̄панно хоти, па̄ра̄джикена чодийама̄но ‘сан̇гха̄дисесам̣ аджджха̄панномхӣ’ти пат̣иджа̄на̄ти, там̣ сан̇гхо сан̇гха̄дисесена ка̄рети, адхаммикам̣ пат̣ин̃н̃а̄такаран̣а’’нти евам̣ саматхаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄. дхаммика̄пи таттхева ниддит̣т̣ха̄. саттаннам̣ ана̄патти сатта̄хакаран̣ӣйена гантунти вассӯпана̄йикаккхандхаке вуттам̣. сатта̄нисам̣са̄ винайадхарети ‘‘тасса̄дхеййо упосатхо пава̄ран̣а̄’’ти имехи саддхим̣ пан̃чаке вутта̄ пан̃ча сатта хонти. сатта парама̄нӣти чхакке вутта̄нийева саттакавасена йоджетабба̄ни. катачӣварантиа̄дӣни две саттака̄ни катхинаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄ни.

бхиккхусса на хоти а̄патти дат̣т̣хабба̄, бхиккхусса хоти а̄патти дат̣т̣хабба̄, бхиккхусса хоти а̄патти пат̣ика̄табба̄ти има̄ни тӣн̣и саттака̄ни, две адхаммика̄ни, екам̣ дхаммикам̣; та̄ни тӣн̣ипи чампеййаке ниддит̣т̣ха̄ни. асаддхамма̄ти асатам̣ дхамма̄, асанто ва̄ дхамма̄; асобхана̄ хӣна̄ ла̄мака̄ти аттхо. саддхамма̄ти сатам̣ буддха̄дӣнам̣ дхамма̄; санто ва̄ дхамма̄ сундара̄ уттама̄ти аттхо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

саттакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

ат̣т̣хакава̄раван̣н̣ана̄

328. ат̣т̣хакесу ат̣т̣ха̄нисам̣сети ‘‘на майам̣ имина̄ бхиккхуна̄ саддхим̣ упосатхам̣ карисса̄ма, вина̄ имина̄ бхиккхуна̄ упосатхам̣ карисса̄ма, на майам̣ имина̄ бхиккхуна̄ саддхим̣ пава̄ресса̄ма, сан̇гхакаммам̣ карисса̄ма, а̄сане нисӣдисса̄ма, йа̄гупа̄не нисӣдисса̄ма, бхаттагге нисӣдисса̄ма, екаччханне васисса̄ма, йатха̄вуд̣д̣хам̣ абхива̄данам̣ паччут̣т̣ха̄нам̣ ан̃джаликаммам̣ са̄мӣчикаммам̣ карисса̄ма, вина̄ имина̄ бхиккхуна̄ карисса̄ма̄’’ти евам̣ косамбакаккхандхаке вутте а̄нисам̣се. дутийаат̣т̣хакепи есева найо, тампи хи евамева косамбакаккхандхаке вуттам̣.

ат̣т̣ха йа̄вататийака̄ти бхиккхӯнам̣ терасаке чатта̄ро, бхиккхунӣнам̣ саттарасаке бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ чатта̄роти ат̣т̣ха. ат̣т̣хаха̄ка̄рехи кула̄ни дӯсетӣти кула̄ни дӯсети пуппхена ва̄ пхалена ва̄ чун̣н̣ена ва̄ маттика̄йа ва̄ дантакат̣т̣хена ва̄ вел̣уйа̄ ва̄ веджджика̄йа ва̄ джан̇гхапесаникена ва̄ти имехи ат̣т̣хахи. ат̣т̣ха ма̄тика̄ чӣвараккхандхаке, апара̄ ат̣т̣ха катхинаккхандхаке вутта̄. ат̣т̣хахи асаддхаммехӣти ла̄бхена ала̄бхена йасена айасена сакка̄рена асакка̄рена па̄пиччхата̄йа па̄памиттата̄йа. ат̣т̣ха локадхамма̄ на̄ма ла̄бхе са̄ра̄го, ала̄бхе пат̣ивиродхо; евам̣ йасе айасе, пасам̣са̄йа нинда̄йа, сукхе са̄ра̄го, дуккхе пат̣ивиродхоти. ат̣т̣хан̇гико муса̄ва̄доти ‘‘винидха̄йа сан̃н̃а’’нти имина̄ саддхим̣ па̄л̣ийам̣ а̄гатехи саттахӣти ат̣т̣хахи ан̇гехи ат̣т̣хан̇гико.

ат̣т̣ха упосатхан̇га̄нӣти –

‘‘па̄н̣ам̣ на хане на ча̄диннама̄дийе,

муса̄ на бха̄се на ча маджджапо сийа̄;

абрахмачарийа̄ вирамеййа метхуна̄,

раттим̣ на бхун̃джеййа вика̄лабходжанам̣.

‘‘ма̄лам̣ на дха̄ре на ча гандхама̄чаре,

ман̃че чхама̄йам̣ва сайетха сантхате;

етан̃хи ат̣т̣хан̇гикама̄хупосатхам̣,

буддхена дуккхантагуна̄ пака̄сита’’нти. (а. ни. 3.71);

евам̣ вутта̄ни ат̣т̣ха. ат̣т̣ха дӯтеййан̇га̄нӣти ‘‘идха, бхиккхаве, бхиккху сота̄ ча хоти са̄вета̄ ча̄’’тиа̄дина̄ найена сан̇гхабхедаке вутта̄ни. титтхийаватта̄ни маха̄кхандхаке ниддит̣т̣ха̄ни. анатиритта̄ ча атиритта̄ ча пава̄ран̣а̄сиккха̄паде ниддит̣т̣ха̄. ат̣т̣ханнам̣ паччут̣т̣ха̄таббанти бхаттагге вуд̣д̣хабхиккхунӣнам̣, а̄санампи та̄сам̣йева да̄таббам̣. упа̄сика̄ти виса̄кха̄. ат̣т̣ха̄нисам̣са̄ винайадхарети пан̃чаке вуттесу пан̃часу ‘‘тасса̄дхеййо упосатхо, пава̄ран̣а̄, сан̇гхакамма’’нти име тайо паккхипитва̄ ат̣т̣ха ведитабба̄. ат̣т̣ха парама̄нӣти пуббе вуттапарама̄нева ат̣т̣хакавасена йоджетва̄ ведитабба̄ни. ат̣т̣хасу дхаммесу самма̄ ваттитаббанти ‘‘на пакататтасса бхиккхуно упосатхо т̣хапетаббо, на пава̄ран̣а̄ т̣хапетабба̄’’тиа̄дина̄ найена саматхаккхандхаке ниддит̣т̣хесу ат̣т̣хасу. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

ат̣т̣хакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

навакава̄раван̣н̣ана̄

329. навакесу – нава а̄гха̄таваттхӯнӣти ‘‘анаттхам̣ ме ачарӣ’’тиа̄дӣни нава. нава а̄гха̄тапат̣ивинайа̄ти ‘‘анаттхам̣ ме ачари, там̣ кутеттха лаббха̄ти а̄гха̄там̣ пат̣ивинетӣ’’тиа̄дӣни нава. нава винӣтаваттхӯнӣти навахи а̄гха̄таваттхӯхи а̄рати вирати пат̣ивирати сетугха̄то. навахи сан̇гхо бхиджджатӣти ‘‘наваннам̣ ва̄, упа̄ли, атиреканаваннам̣ ва̄ сан̇гхара̄джи чева хоти сан̇гхабхедо ча̄’’ти. нава парама̄нӣти пуббе вуттапарама̄нева навакавасена йоджетва̄ ведитабба̄ни. нава тан̣ха̄мӯлака̄ на̄ма тан̣хам̣ пат̣ичча парийесана̄, парийесанам̣ пат̣ичча ла̄бхо, ла̄бхам̣ пат̣ичча виниччхайо, виниччхайам̣ пат̣ичча чхандара̄го, чхандара̄гам̣ пат̣ичча аджджхоса̄нам̣, аджджхоса̄нам̣ пат̣ичча париггахо, париггахам̣ пат̣ичча маччхарийам̣, маччхарийам̣ пат̣ичча а̄раккха̄, а̄раккха̄дхикаран̣ам̣ дан̣д̣а̄да̄насаттха̄да̄накалахавиггахавива̄датувам̣тувам̣песун̃н̃амуса̄ва̄да̄. нава видхама̄на̄ти ‘‘сеййасса сеййохамасмӣ’’тима̄на̄дайо. нава чӣвара̄нӣти тичӣваранти ва̄ вассикаса̄т̣ика̄ти ва̄тиа̄дина̄ найена вутта̄ни. на викаппетабба̄нӣти адхит̣т̣хитака̄лато пат̣т̣ха̄йа на викаппетабба̄ни. нава адхаммика̄ни да̄на̄нӣти сан̇гхасса парин̣атам̣ ан̃н̃асан̇гхасса ва̄ четийасса ва̄ пуггаласса ва̄ парин̣а̄мети, четийасса парин̣атам̣ ан̃н̃ачетийасса ва̄ сан̇гхасса ва̄ пуггаласса ва̄ парин̣а̄мети, пуггаласса парин̣атам̣ ан̃н̃апуггаласса ва̄ сан̇гхасса ва̄ четийасса ва̄ парин̣а̄метӣти евам̣ вутта̄ни.

нава пат̣иггахапарибхога̄ти етесам̣йева да̄на̄нам̣ пат̣иггаха̄ ча парибхога̄ ча. тӣн̣и дхаммика̄ни да̄на̄нӣти сан̇гхасса ниннам̣ сан̇гхассева дети, четийасса ниннам̣ четийассева, пуггаласса ниннам̣ пуггалассева детӣти има̄ни тӣн̣и. пат̣иггахапат̣ибхога̄пи тесам̣йева пат̣иггаха̄ ча парибхога̄ ча. нава адхаммика̄ сан̃н̃аттийоти адхаммава̄дипуггало, адхаммава̄дисамбахула̄, адхаммава̄дисан̇гхоти евам̣ тӣн̣и тика̄ни саматхаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄ни. дхаммика̄ сан̃н̃аттийопи дхаммава̄дӣ пуггалотиа̄дина̄ найена таттхева ниддит̣т̣ха̄. адхаммакамме две навака̄ни ова̄даваггасса пат̣хамасиккха̄паданиддесе па̄читтийавасена вутта̄ни. дхаммакамме две навака̄ни таттхева дуккат̣авасена вутта̄ни. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

навакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

дасакава̄раван̣н̣ана̄

330. дасакесу – даса а̄гха̄таваттхӯнӣти навакесу вутта̄ни нава ‘‘ат̣т̣ха̄не ва̄ пана а̄гха̄то джа̄йатӣ’’ти имина̄ саддхим̣ даса хонти. а̄гха̄тапат̣ивинайа̄пи таттха вутта̄ нава ‘‘ат̣т̣ха̄не ва̄ пана а̄гха̄то джа̄йати, там̣ кутеттха лаббха̄ти а̄гха̄там̣ пат̣ивинетӣ’’ти имина̄ саддхим̣ даса ведитабба̄. даса винӣтаваттхӯнӣти дасахи а̄гха̄таваттхӯхи виратисан̇кха̄та̄ни даса. дасаваттхука̄ миччха̄дит̣т̣хӣти ‘‘наттхи динна’’нтиа̄дивасена ведитабба̄, ‘‘аттхи динна’’нтиа̄дивасена самма̄дит̣т̣хи, ‘‘сассато локо’’тиа̄дина̄ васена пана антагга̄хика̄ дит̣т̣хи ведитабба̄. даса миччхатта̄ти миччха̄дит̣т̣хиа̄дайо миччха̄вимуттипарийоса̄на̄, випарӣта̄ самматта̄. сала̄кагга̄ха̄ саматхаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄.

дасахан̇гехи саманна̄гато бхиккху убба̄хика̄йа самманнитабботи ‘‘сӣлава̄ хотӣ’’тиа̄дина̄ найена саматхаккхандхаке вуттехи дасахи. даса а̄дӣнава̄ ра̄джантепураппавесане ра̄джасиккха̄паде ниддит̣т̣ха̄. даса да̄наваттхӯнӣти аннам̣ па̄нам̣ ваттхам̣ йа̄нам̣ ма̄ла̄ гандхам̣ вилепанам̣ сеййа̄васатхам̣ падӣпеййам̣. даса ратана̄нӣти мутта̄ман̣ивел̣урийа̄дӣни. даса пам̣сукӯла̄нӣти соса̄никам̣, па̄пан̣икам̣, ундӯраккха̄йитам̣, упачикаккха̄йитам̣, аггидад̣д̣хам̣, гокха̄йитам̣, аджикаккха̄йитам̣, тхӯпачӣварам̣, а̄бхисекийам̣, бхатапат̣ийа̄бхатанти етесу упасампаннена уссуккам̣ ка̄таббам̣. даса чӣварадха̄ран̣а̄ти ‘‘саббанӣлака̄ни чӣвара̄ни дха̄рентӣ’’ти вуттавасена даса̄ти курундийам̣ вуттам̣. маха̄ат̣т̣хакатха̄йам̣ пана ‘‘навасу каппийачӣваресу удакаса̄т̣икам̣ ва̄ сан̇каччикам̣ ва̄ паккхипитва̄ даса̄’’ти вуттам̣.

аванданӣйапуггала̄ сена̄санаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄. даса аккосаваттхӯни омасава̄де ниддит̣т̣ха̄ни. даса а̄ка̄ра̄ песун̃н̃асиккха̄паде ниддит̣т̣ха̄. даса сена̄сана̄нӣти ман̃чо, пӣт̣хам̣, бхиси, бимбоханам̣, чимилика̄, уттараттхаран̣ам̣, тат̣т̣ика̄, чаммакхан̣д̣о, нисӣданам̣, тин̣асантха̄ро, пан̣н̣асантха̄роти. даса вара̄ни йа̄чим̣сӯти виса̄кха̄ ат̣т̣ха, суддходанамаха̄ра̄джа̄ екам̣, джӣвако екам̣. йа̄гуа̄нисам̣са̄ ча акаппийамам̣са̄ни ча бхесаджджаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄ни. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

дасакава̄раван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

ека̄дасакава̄раван̣н̣ана̄

331. ека̄дасакесу – ека̄даса̄ти пан̣д̣ака̄дайо ека̄даса. ека̄даса па̄дука̄ти даса ратанамайа̄, ека̄ кат̣т̣хапа̄дука̄. тин̣апа̄дукамун̃джапа̄дукапаббаджапа̄дука̄дайо пана кат̣т̣хапа̄дукасан̇гахамева гаччханти. ека̄даса патта̄ти тамбалохамайена ва̄ да̄румайена ва̄ саддхим̣ даса ратанамайа̄. ека̄даса чӣвара̄нӣти саббанӣлака̄дӣни ека̄даса. йа̄вататийака̄ти уккхитта̄нуваттика̄ бхиккхунӣ, сан̇гха̄дисеса̄ ат̣т̣ха, арит̣т̣хо, чан̣д̣ака̄л̣ӣти. ека̄даса антара̄йика̄ на̄ма ‘‘наси анимитта̄’’ти а̄дайо. ека̄даса чӣвара̄ни адхит̣т̣ха̄табба̄нӣти тичӣварам̣, вассикаса̄т̣ика̄, нисӣданам̣, паччаттхаран̣ам̣, кан̣д̣уппат̣иччха̄ди, мукхапун̃чханачол̣ам̣, париккха̄рачол̣ам̣, удакаса̄т̣ика̄, сан̇каччика̄ти. на викаппетабба̄нӣти ета̄нева адхит̣т̣хитака̄лато пат̣т̣ха̄йа на викаппетабба̄ни. ган̣т̣хика̄ ча видха̄ ча суттамайена саддхим̣ ека̄даса хонти, те саббе кхуддакаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄. патхавийо патхависиккха̄паде ниддит̣т̣ха̄. ниссайапат̣ипассаддхийо упаджджха̄йамха̄ пан̃ча, а̄чарийамха̄ чха; евам̣ ека̄даса. авандийапуггала̄ наггена саддхим̣ ека̄даса, те саббе сена̄санаккхандхаке ниддит̣т̣ха̄. ека̄даса парама̄ни пуббе вуттесу чуддасасу ека̄дасакавасена йоджетва̄ ведитабба̄ни. ека̄даса вара̄нӣти маха̄паджа̄патийа̄ йа̄читаварена саддхим̣ пуббе вутта̄ни даса. ека̄даса сӣма̄доса̄ти ‘‘атикхуддакам̣ сӣмам̣ самманнантӣ’’тиа̄дина̄ найена каммавагге а̄гамиссанти.

аккосакапарибха̄саке пуггале ека̄даса̄дӣнава̄ на̄ма ‘‘йо со, бхиккхаве, бхиккху аккосако парибха̄сако арийӯпава̄дӣ, сабрахмача̄рӣнам̣ ат̣т̣ха̄наметам̣ анавака̄со йам̣ со ека̄дасаннам̣ бйасана̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ бйасанам̣ на нигаччхеййа. катамесам̣ ека̄дасаннам̣? анадхигатам̣ на̄дхигаччхати, адхигата̄ париха̄йати, саддхаммасса на вода̄йанти, саддхаммесу ва̄ адхима̄нико хоти, анабхирато ва̄ брахмачарийам̣ чарати, ан̃н̃атарам̣ ва̄ сам̣килит̣т̣хам̣ а̄паттим̣ а̄паджджати, сиккхам̣ ва̄ паччаккха̄йа хӣна̄йа̄ваттати, га̄л̣хам̣ ва̄ рога̄тан̇кам̣ пхусати, умма̄дам̣ ва̄ па̄пун̣а̄ти читтаккхепам̣ ва̄, саммӯл̣хо ка̄лам̣ кароти, ка̄йасса бхеда̄ параммаран̣а̄ апа̄йам̣ дуггатим̣ винипа̄там̣ нирайам̣ упападжджатӣ’’ти (а. ни. 11.6). еттха ча саддхаммоти буддхавачанам̣ адхиппетам̣.

а̄севита̄йа̄ти а̄дито пат̣т̣ха̄йа севита̄йа. бха̄вита̄йа̄ти ниппха̄дита̄йа вад̣д̣хита̄йа

ва̄. бахулӣката̄йа̄ти пунаппунам̣ ката̄йа. йа̄нӣката̄йа̄ти суйуттайа̄насадиса̄йа ката̄йа. ваттхуката̄йа̄ти йатха̄ патит̣т̣ха̄ хоти; евам̣ ката̄йа. анут̣т̣хита̄йа̄ти ану ану паваттита̄йа; ничча̄дхит̣т̣хита̄йа̄ти аттхо. паричита̄йа̄ти самантато чита̄йа; саббадиса̄су чита̄йа а̄чита̄йа бха̄вита̄йа абхивад̣д̣хита̄йа̄ти аттхо. сусама̄раддха̄йа̄ти сут̣т̣ху сама̄раддха̄йа; васӣбха̄вам̣ упанӣта̄йа̄ти аттхо. на па̄пакам̣ супинанти па̄пакамева на пассати, бхадракам̣ пана вуд̣д̣хика̄ран̣абхӯтам̣ пассати. девата̄ раккхантӣти а̄раккхадевата̄ дхаммикам̣ раккхам̣ паччупат̣т̣ха̄пенти. туват̣ам̣ читтам̣ сама̄дхийатӣти кхиппам̣ читтам̣ сама̄дхийати. уттари аппат̣ивиджджхантоти метта̄джха̄нато уттарим̣ арахаттам̣ асаччхикаронто секхо ва̄ путхуджджано ва̄ хутва̄ ка̄лам̣ каронто брахмалокӯпаго хоти. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

ека̄дасакава̄раван̣н̣ана̄ парийоса̄на̄

екуттарикаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

упосатха̄дипуччха̄виссаджджана̄

332. ‘‘упосатхакаммасса ко а̄дӣ’’тиа̄дӣнам̣ пуччха̄нам̣ виссаджджане са̄маггӣ а̄дӣти ‘‘упосатхам̣ карисса̄ма̄’’ти сӣмам̣ содхетва̄ чхандапа̄рисуддхим̣ а̄харитва̄ саннипатита̄нам̣ ка̄йаса̄маггӣ а̄ди. кирийа̄ маджджхети пуббакиччам̣ катва̄ па̄тимоккхаоса̄ран̣акирийа̄ маджджхе. нит̣т̣ха̄нам̣ парийоса̄нанти ‘‘таттха саббехева самаггехи саммодама̄нехи авивадама̄нехи сиккхитабба’’нти идам̣ па̄тимоккханит̣т̣ха̄нам̣ парийоса̄нам̣. пава̄ран̣а̄каммасса са̄маггӣ а̄дӣти ‘‘пава̄ран̣ам̣ карисса̄ма̄’’ти сӣмам̣ содхетва̄ чхандапава̄ран̣ам̣ а̄харитва̄ саннипатита̄нам̣ ка̄йаса̄маггӣ а̄ди. кирийа̄ маджджхети пава̄ран̣а̄н̃атти ча пава̄ран̣а̄катха̄ ча маджджхе, сан̇гханавакасса ‘‘пассанто пат̣икарисса̄мӣ’’ти вачанам̣ парийоса̄нам̣. таджджанӣйакамма̄дӣсу ваттху на̄ма йена ваттхуна̄ камма̄рахо хоти, там̣ ваттху. пуггалоти йена там̣ ваттху катам̣, со пуггало. каммава̄ча̄ парийоса̄нанти ‘‘катам̣ сан̇гхена иттханна̄масса бхиккхуно таджджанӣйакаммам̣, кхамати сан̇гхасса, тасма̄ тун̣хӣ, еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’’ти евам̣ тасса̄ тасса̄ каммава̄ча̄йа аваса̄навачанам̣ парийоса̄нам̣. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти

упосатха̄дипуччха̄виссаджджана̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

аттхавасапакаран̣а̄ван̣н̣ана̄

334. аттхавасапакаран̣е – даса аттхавасетиа̄дӣсу йам̣ ваттаббам̣ там̣ пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄йамева вуттам̣. йам̣ сан̇гхасут̣т̣ху там̣ сан̇гхапха̄сӯтиа̄дӣсу упаримам̣ упаримам̣ падам̣ хет̣т̣химасса хет̣т̣химасса падасса аттхо.

аттхасатам̣ дхаммасатантиа̄димхи пана йадетам̣ дасасу падесу екекам̣ мӯлам̣ катва̄ дасаккхаттум̣ йоджана̄йа падасатам̣ вуттам̣. таттха паччхимасса паччхимасса падасса васена аттхасатам̣ пуримасса пуримасса васена дхаммасатам̣ ведитаббам̣. атха ва̄ йе даса аттхавасе пат̣ичча татха̄гатена са̄вака̄нам̣ сиккха̄падам̣ пан̃н̃аттам̣, йе пуббе пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄йам̣ ‘‘таттха сан̇гхасут̣т̣хута̄ на̄ма сан̇гхасса сут̣т̣хубха̄во ‘сут̣т̣ху дева̄’ти а̄гатат̣т̣ха̄не вийа ‘сут̣т̣ху бханте’ти вачанасампат̣иччханабха̄во, йо ча татха̄гатасса вачанам̣ сампат̣иччхати, тасса там̣ дӣгхараттам̣ хита̄йа сукха̄йа хоти, тасма̄ сан̇гхасса ‘сут̣т̣ху бханте’ти мама вачанасампат̣иччханаттхам̣ пан̃н̃апесса̄ми асампат̣иччхане а̄дӣнавам̣ сампат̣иччхане ча а̄нисам̣сам̣ дассетва̄ на балакка̄рена абхибхавитва̄ти етаматтхам̣ а̄викаронто а̄ха – сан̇гхасут̣т̣хута̄йа̄’’ти евама̄дина̄ найена ван̣н̣ита̄, тесам̣ идха дасаккхаттум̣ а̄гататта̄ аттхасатам̣ тадаттхаджотака̄нан̃ча пада̄нам̣ васена дхаммасатам̣ ведитаббам̣. ида̄ни аттхаджотака̄нам̣ нируттӣнам̣ васена нируттисатам̣, дхаммабхӯта̄нам̣ нируттӣнам̣ васена нируттисатанти две нируттисата̄ни, аттхасате н̃а̄н̣асатам̣, дхаммасате н̃а̄н̣асатам̣, двӣсу нируттисатесу две н̃а̄н̣асата̄нӣти чатта̄ри н̃а̄н̣асата̄ни ча ведитабба̄ни.

‘‘аттхасатам̣ дхаммасатам̣, две нируттисата̄ни;

чатта̄ри н̃а̄н̣асата̄ни, аттхавасе пакаран̣е’’ти.

ити хи йам̣ вуттам̣, идаметам̣ пат̣ичча вуттанти.

ити самантапа̄са̄дика̄йа винайасам̣ван̣н̣ана̄йа

маха̄ваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

пат̣хамага̄тха̄сан̇ган̣икам̣

саттанагаресу пан̃н̃аттасиккха̄падаван̣н̣ана̄

335. екам̣сам̣ чӣварам̣ катва̄ти екасмим̣ ам̣сакӯт̣е чӣварам̣ катва̄; са̄дхукам̣ уттара̄сан̇гам̣ катва̄ти аттхо. пагган̣хитва̄на ан̃джалинти дасанакхасамодха̄насамуджджалам̣ ан̃джалим̣ уккхипитва̄. а̄сӣсама̄нарӯпо ва̄ти пачча̄сӣсама̄нарӯпо вийа. кисса твам̣ идха ма̄гатоти кена ка̄ран̣ена киматтхам̣ паттхайама̄но твам̣ идха а̄гато. ко евама̄ха? самма̄самбуддхо. кам̣ евама̄ха? а̄йасмантам̣ упа̄лим̣. ити а̄йасма̄ упа̄ли бхагавантам̣ упасан̇камитва̄ ‘‘двӣсу винайесӯ’’ти имам̣ га̄тхам̣ пуччхи. атхасса бхагава̄ ‘‘бхаддако те умман̇го’’тиа̄дӣни ватва̄ там̣ виссаджджеси. еса найо саббаттха. ити име саббапан̃хе буддхака̄ле упа̄литтхеро пуччхи. бхагава̄ бйа̄ка̄си. сан̇гӣтика̄ле пана маха̄кассапаттхеро пуччхи. упа̄литтхеро бйа̄ка̄си.

таттха бхаддако те умман̇готи бхаддака̄ те пан̃ха̄; пан̃ха̄ хи авиджджандхака̄рато уммуджджитва̄ т̣хитатта̄ ‘‘умман̇го’’ти вуччати. таггха̄ти ка̄ран̣аттхе нипа̄то. йасма̄ мам̣ пуччхаси, тасма̄ те ахамаккхиссанти аттхо. сампат̣иччханаттхе ва̄, ‘‘таггха̄’’ти хи имина̄ вачанам̣ сампат̣иччхитва̄ аккхиссанти а̄ха. ‘‘сама̄дахитва̄ висиббенти, са̄мисена, саситтхака’’нти има̄ни тӣн̣ийева сиккха̄пада̄ни бхаггесу пан̃н̃атта̄ни.

чатувипаттиван̣н̣ана̄

336. йам̣ там̣ пуччхимха̄ти йам̣ твам̣ апуччхимха̄. акиттайӣти абха̄си. ноти амха̄кам̣. там̣ там̣ бйа̄катанти йам̣ йам̣ пут̣т̣хам̣, там̣ тадева бйа̄катам̣. анан̃н̃атха̄ти ан̃н̃атха̄ акатва̄ бйа̄катам̣.

йе дут̣т̣хулла̄ са̄ сӣлавипаттӣти еттха кин̃ча̄пи сӣлавипатти на̄ма пан̃хе наттхи, атха кхо дут̣т̣хуллам̣ виссаджджетука̄мата̄йетам̣ вуттам̣. чатӯсу хи випаттӣсу дут̣т̣хуллам̣ ека̄йа випаттийа̄ сан̇гахитам̣, адут̣т̣хуллам̣ тӣхи випаттӣхи сан̇гахитам̣. тасма̄ ‘‘йе дут̣т̣хулла̄ са̄ сӣлавипаттӣ’’ти ватва̄ тамева виттха̄рато дассетум̣ ‘‘па̄ра̄джикам̣ сан̇гха̄дисесо сӣлавипаттӣти вуччатӣ’’ти а̄ха.

ида̄ни тиссаннам̣ випаттӣнам̣ васена адут̣т̣хуллам̣ дассетум̣ ‘‘тхуллаччайа’’нтиа̄дима̄ха. таттха йо ча̄йам̣, аккосати хаса̄дхиппа̄йоти идам̣ дуббха̄ситасса ваттхудассанаттхам̣ вуттам̣.

аббха̄чиккхантӣти ‘‘татха̄хам̣ бхагавата̄ дхаммам̣ деситам̣ а̄джа̄на̄мӣ’’ти ваданта̄ аббха̄чиккханти.

айам̣ са̄ а̄джӣвавипаттисаммата̄ти айам̣ чхахи сиккха̄падехи сан̇гахита̄ а̄джӣвавипатти на̄ма чатуттха̄ випатти саммата̄ти етта̄вата̄ ‘‘адут̣т̣хулла’’нти идам̣ виссаджджитам̣ хоти.

ида̄ни ‘‘йе ча йа̄вататийака̄’’ти пан̃хам̣ виссаджджетум̣ ‘‘ека̄даса̄’’тиа̄дима̄ха.

чхеданака̄диван̣н̣ана̄

337. йасма̄ пана ‘‘йе ча йа̄вататийака̄’’ти айам̣ пан̃хо ‘‘ека̄даса йа̄вататийака̄’’ти евам̣ сан̇кха̄васена виссаджджито, тасма̄ сан̇кха̄нусандхивасенева ‘‘кати чхеданака̄нӣ’’тиа̄дике ан̃н̃е антара̄пан̃хе пуччхи. тесам̣ виссаджджанаттхам̣ ‘‘чха чхеданака̄нӣ’’тиа̄ди вуттам̣. таттха ‘‘екам̣ бхеданакам̣, екам̣ удда̄ланакам̣, содаса джа̄нанти пан̃н̃атта̄’’ти идамева апуббам̣. сесам̣ маха̄вагге вибхаттамева. йам̣ панетам̣ апуббам̣ таттха екам̣ бхеданаканти сӯчигхарам̣. екам̣ удда̄ланаканти тӯлонаддхаман̃чапӣт̣хам̣. содаса̄ти сол̣аса. джа̄нанти пан̃н̃атта̄ти ‘‘джа̄на’’нти евам̣ ватва̄ пан̃н̃атта̄, те евам̣ ведитабба̄ – ‘‘джа̄нам̣ сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ парин̣атам̣ аттано парин̣а̄меййа, джа̄нам̣ пуббупагатам̣ бхиккхум̣ анупакхаджджа нисаджджам̣ каппеййа, джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ удакам̣ тин̣ам̣ ва̄ маттикам̣ ва̄ син̃чеййа ва̄ син̃ча̄пеййа ва̄, джа̄нам̣ бхиккхунипарипа̄читам̣ пин̣д̣апа̄там̣ бхун̃джеййа, джа̄нам̣ а̄са̄дана̄пеккхо бхуттасмим̣ па̄читтийам̣, джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ удакам̣ парибхун̃джеййа, джа̄нам̣ йатха̄дхаммам̣ нихата̄дхикаран̣ам̣, джа̄нам̣ дут̣т̣хуллам̣ а̄паттим̣ пат̣иччха̄деййа, джа̄нам̣ ӯнавӣсативассам̣ пуггалам̣ упасампа̄деййа, джа̄нам̣ тхеййасаттхена саддхим̣, джа̄нам̣ татха̄ва̄дина̄ бхиккхуна̄ аката̄нудхаммена, джа̄нам̣ татха̄на̄ситам̣ саман̣уддесам̣, джа̄нам̣ сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ парин̣атам̣ пуггаласса парин̣а̄меййа, джа̄нам̣ па̄ра̄джикам̣ дхаммам̣ аджджха̄паннам̣ бхиккхуним̣ нева аттана̄ пат̣ичодеййа, джа̄нам̣ чорим̣ ваджджхам̣ видитам̣ анапалокетва̄, джа̄нам̣ сабхиккхукам̣ а̄ра̄мам̣ ана̄пуччха̄ пависеййа̄’’ти.

аса̄дха̄ран̣а̄диван̣н̣ана̄

338. ида̄ни ‘‘са̄дха̄ран̣ам̣ аса̄дха̄ран̣а’’нти имам̣ пуримапан̃хам̣ виссадждженто ‘‘вӣсам̣ две сата̄нӣ’’тиа̄дима̄ха. таттха бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣есу чха сан̇гха̄дисеса̄ти виссат̣т̣хи, ка̄йасам̣сагго, дут̣т̣хуллам̣, аттака̄ма, кут̣и, виха̄роти. две анийатехи ат̣т̣ха̄ти двӣхи анийатехи саддхим̣ ат̣т̣ха име.

ниссаггийа̄ни два̄даса̄ти –

дхованан̃ча пат̣иггахо, косеййасуддхадвебха̄га̄;

чхаббасса̄ни нисӣданам̣, две лома̄ пат̣хамо патто;

вассика̄ а̄ран̃н̃акена ча̄ти – име два̄даса.

двевӣсати кхуддака̄ти –

сакало бхиккхунӣвагго, парампаран̃ча бходжанам̣;

анатириттам̣ абхихат̣ам̣, пан̣ӣтан̃ча ачелакам̣;

ӯнам̣ дут̣т̣хуллачха̄данам̣.

ма̄туга̄мена саддхин̃ча, йа̄ ча аниккхантара̄джаке;

сантам̣ бхиккхум̣ ана̄пуччха̄, вика̄ле га̄маппавесана̄.

нисӣдане ча йа̄ сиккха̄, вассика̄ йа̄ ча са̄т̣ика̄;

два̄вӣсати има̄ сиккха̄, кхуддакесу пака̄сита̄ти.

бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣есупи сан̇гхамха̄ даса ниссарети ‘‘сан̇гхамха̄ нисса̄рӣйатӣ’’ти евам̣ вибхан̇ге вутта̄, ма̄тика̄йам̣ пана ‘‘нисса̄ран̣ӣйам̣ сан̇гха̄дисеса’’нти евам̣ а̄гата̄ даса. ниссаггийа̄ни два̄даса̄ти бхиккхунивибхан̇ге вибхатта̄ни ниссаггийа̄нева. кхуддака̄пи таттха вибхаттакхуддака̄ ева. татха̄ чатта̄ро па̄т̣идесанӣйа̄, ити сатан̃чева тим̣сан̃ча сиккха̄ вибхан̇ге бхиккхунӣнам̣ бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄. сесам̣ имасмим̣ са̄дха̄ран̣а̄са̄дха̄ран̣ависсаджджане утта̄намева.

ида̄ни випаттийо ча ‘‘йехи саматхехи саммантӣ’’ти идам̣ пан̃хам̣ виссадждженто ат̣т̣хева па̄ра̄джика̄тиа̄дима̄ха. таттха дура̄сада̄ти имина̄ тесам̣ саппат̣ибхайатам̣ дассети. кан̣хасаппа̄дайо вийа хи ете дура̄сада̄ дурӯпагамана̄ дура̄саджджана̄, а̄паджджийама̄на̄ мӯлаччхеда̄йа сам̣ваттанти. та̄лаваттхусамӯпама̄ти саббам̣ та̄лам̣ уддхаритва̄ та̄ласса ваттхуматтакаран̣ена самӯпама̄. йатха̄ ваттхуматтакато та̄ло на пуна па̄катико хоти, евам̣ на пуна па̄катика̄ хонти.

евам̣ са̄дха̄ран̣ам̣ упамам̣ дассетва̄ пуна екекасса вуттам̣ упамам̣ дассенто пан̣д̣упала̄сотиа̄дима̄ха. авирул̣хӣ бхаванти тети йатха̄ ете пан̣д̣упала̄са̄дайо пунахарита̄дибха̄вена авирул̣хидхамма̄ хонти; евам̣ па̄ра̄джика̄пи пуна пакатисӣла̄бха̄вена авирул̣хидхамма̄ хонтӣти аттхо. етта̄вата̄ ‘‘випаттийо ча йехи саматхехи саммантӣ’’ти еттха има̄ та̄ва ат̣т̣ха па̄ра̄джикавипаттийо кехичи саматхехи на саммантӣти евам̣ дасситам̣ хоти. йа̄ пана випаттийо самманти, та̄ дассетум̣ тевӣсати сан̇гха̄дисеса̄тиа̄ди вуттам̣. таттха тӣхи саматхехӣти саббасан̇га̄хикавачанаметам̣. сан̇гха̄дисеса̄ хи двӣхи саматхехи самманти, на тин̣аваттха̄ракена. сеса̄ тӣхипи самманти.

две упосатха̄ две пава̄ран̣а̄ти идам̣ бхиккхӯнан̃ча бхиккхунӣнан̃ча васена вуттам̣. вибхаттиматтадассаненева четам̣ вуттам̣, на саматхехи вӯпасаманавасена. бхиккхуупосатхо, бхиккхуниупосатхо, бхиккхупава̄ран̣а̄, бхиккхунипава̄ран̣а̄ти има̄пи хи чатассо вибхаттийо; вибхаджана̄нӣти аттхо. чатта̄ри камма̄нӣти адхамменавагга̄дӣни упосатхакамма̄ни. пан̃чева уддеса̄ чатуро бхаванти анан̃н̃атха̄ти бхиккхӯнам̣ пан̃ча уддеса̄ бхиккхунӣнам̣ чатуро бхаванти, ан̃н̃атха̄ на бхаванти; има̄ апара̄пи вибхаттийо. а̄паттиккхандха̄ ча бхаванти сатта, адхикаран̣а̄ни чатта̄рӣти има̄ пана вибхаттийо саматхехи самманти, тасма̄ саттахи саматхехӣтиа̄дима̄ха. атха ва̄ ‘‘две упосатха̄ две пава̄ран̣а̄ чатта̄ри камма̄ни пан̃чева уддеса̄ чатуро бхаванти, анан̃н̃атха̄’’ти има̄пи чатассо вибхаттийо нисса̄йа ‘‘нассантете винассантете’’тиа̄дина̄ найена йа̄ а̄паттийо а̄паджджанти, та̄ йасма̄ вуттаппака̄рехева саматхехи самманти, тасма̄ там̣мӯлака̄нам̣ а̄паттӣнам̣ саматхадассанаттхампи та̄ вибхаттийо вутта̄ти ведитабба̄. киччам̣ екена̄ти кичча̄дхикаран̣ам̣ екена саматхена саммати.

па̄ра̄джика̄диа̄паттиван̣н̣ана̄

339. евам̣ пуччха̄нуккамена саббапан̃хе виссаджджетва̄ ида̄ни ‘‘а̄паттиккхандха̄ ча бхаванти сатта̄’’ти еттха сан̇гахитаа̄паттиккхандха̄нам̣ паччекам̣ ниббачанаматтам̣ дассенто па̄ра̄джикантиа̄дима̄ха. таттха па̄ра̄джиканти га̄тха̄йа айаматтхо – йадидам̣ пуггала̄паттисиккха̄падапа̄ра̄джикесу а̄паттипа̄ра̄джикам̣ на̄ма вуттам̣, там̣ а̄паджджанто пуггало йасма̄ пара̄джито пара̄джайама̄панно саддхамма̄ чуто параддхо бхат̣т̣хо ниран̇като ча хоти, анихате тасмим̣ пуггале пуна упосатхаппава̄ран̣а̄дибхедо сам̣ва̄со наттхи. тенетам̣ ити вуччатӣти тена ка̄ран̣ена етам̣ а̄паттипа̄ра̄джиканти вуччати. айан̃хеттха сан̇кхепаттхо – йасма̄ пара̄джито хоти тена, тасма̄ етам̣ па̄ра̄джиканти вуччати.

дутийага̄тха̄йапи бйан̃джанам̣ ана̄дийитва̄ аттхаматтамева дассетум̣ сан̇гхова дети парива̄сантиа̄ди вуттам̣. айам̣ панеттха аттхо – имам̣ а̄паттим̣ а̄паджджитва̄ вут̣т̣ха̄тука̄масса йам̣ там̣ а̄паттивут̣т̣ха̄нам̣ тасса а̄димхи чева парива̄сада̄наттха̄йа а̄дито сесе маджджхе ма̄наттада̄наттха̄йа мӯла̄йапат̣икассанена ва̄ саха ма̄наттада̄наттха̄йа, аваса̄не аббха̄наттха̄йа ча сан̇гхо иччхитаббо, на хеттха екампи каммам̣ вина̄ сан̇гхена сакка̄ ка̄тунти сан̇гхо, а̄димхи чева сесе ча иччхитаббо асса̄ти сан̇гха̄дисесо.

татийага̄тха̄йа анийато на нийатоти йасма̄ на нийато, тасма̄ анийато айама̄паттиккхандхоти аттхо. ким̣ ка̄ран̣а̄ на нийатоти? анекам̣сикатам̣ падам̣, йасма̄ идам̣ сиккха̄падам̣ анекам̣сена катанти аттхо. катхам̣ анекам̣сена? тин̣н̣аман̃н̃атарам̣ т̣ха̄нам̣, тин̣н̣ам̣ дхамма̄нам̣ ан̃н̃атарена ка̄ретабботи хи таттха вуттам̣, тасма̄ ‘‘анийато’’ти павуччати, со а̄паттиккхандхо анийатоти вуччати. йатха̄ ча тин̣н̣ам̣ ан̃н̃атарам̣ т̣ха̄нам̣, евам̣ двиннам̣ дхамма̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ т̣ха̄нам̣ йаттха вуттам̣, сопи анийато ева.

чатуттхага̄тха̄йа аччайо тена само наттхӣти десана̄га̄минӣсу аччайесу тена само тхӯло аччайо наттхи, тенетам̣ ити вуччати; тхӯлатта̄ аччайасса етам̣ тхуллаччайанти вуччатӣти аттхо.

пан̃чамага̄тха̄йа ниссаджджитва̄на десети тенетанти ниссаджджитва̄ десетаббато ниссаггийанти вуччатӣти аттхо.

чхат̣т̣хага̄тха̄йа па̄тети кусалам̣ дхамманти сан̃чичча а̄паджджантасса кусаладхаммасан̇кха̄там̣ кусалачиттам̣ па̄тети, тасма̄ па̄тети читтанти па̄читтийам̣. йам̣ пана читтам̣ па̄тети, там̣ йасма̄ арийамаггам̣ апараджджхати, читтасаммохака̄ран̣ан̃ча хоти, тасма̄ ‘‘арийамаггам̣ апараджджхати, читтасаммоханат̣т̣ха̄на’’нти ча вуттам̣.

па̄т̣идесанӣйага̄тха̄су ‘‘га̄райхам̣ а̄вусо дхаммам̣ а̄паджджи’’нти вуттага̄райхабха̄вака̄ран̣адассанаттхамева бхиккху ан̃н̃а̄тако сантотиа̄ди вуттам̣. пат̣идесетаббато пана са̄ а̄патти па̄т̣идесанӣйа̄ти вуччати.

дуккат̣ага̄тха̄йа апараддхам̣ вираддхан̃ча кхалитанти саббаметам̣ ‘‘йан̃ча дуккат̣а’’нти еттха вуттасса дуккат̣асса парийа̄йавачанам̣. йан̃хи дут̣т̣ху катам̣ вирӯпам̣ ва̄ катам̣, там̣ дуккат̣ам̣. там̣ панетам̣ йатха̄ саттха̄ра̄ вуттам̣; евам̣ акататта̄ апараддхам̣, кусалам̣ вираджджхитва̄ паваттатта̄ вираддхам̣, арийаваттапат̣ипадам̣ ана̄рул̣хатта̄ кхалитам̣. йам̣ мануссо карети идам̣ панасса опамманидассанам̣. тассаттхо – йатха̄ хи йам̣ локе мануссо а̄ви ва̄ йади ва̄ рахо па̄пам̣ кароти, там̣ дуккат̣анти паведенти; евамидампи буддхаппат̣икут̣т̣хена ла̄макабха̄вена па̄пам̣, тасма̄ дуккат̣анти ведитаббам̣.

дуббха̄ситага̄тха̄йа дуббха̄ситам̣ дура̄бхат̣т̣ханти дут̣т̣ху а̄бхат̣т̣хам̣ бха̄ситам̣ лапитанти дура̄бхат̣т̣хам̣. йам̣ дура̄бхат̣т̣хам̣, там̣ дуббха̄ситанти аттхо. кин̃ча бхиййо? сам̣килит̣т̣хан̃ча йам̣ падам̣, сам̣килит̣т̣хам̣ йасма̄ там̣ падам̣ хотӣти аттхо. татха̄ йан̃ча вин̃н̃ӯ гараханти, йасма̄ ча нам̣ вин̃н̃ӯ гарахантӣти аттхо. тенетам̣ ити вуччатӣти тена сам̣килит̣т̣хабха̄вена ча вин̃н̃угараханена̄пи ча етам̣ ити вуччати; ‘‘дуббха̄сита’’нти евам̣ вуччатӣти аттхо.

секхийага̄тха̄йа ‘‘а̄ди четам̣ чаран̣ан̃ча̄’’тиа̄дина̄ найена секхасса сантакабха̄вам̣ дӣпети. тасма̄ секхасса идам̣ секхийанти айаметтха сан̇кхепаттхо. идам̣ ‘‘гарукалахукан̃ча̄пӣ’’тиа̄дипан̃хехи асан̇гахитасса ‘‘ханда ва̄кйам̣ сун̣ома те’’ти имина̄ пана а̄йа̄чанавачанена сан̇гахитасса аттхасса дӣпанаттхам̣ вуттанти ведитаббам̣.

чханнамативассатӣтиа̄димхипи есева найо. таттха чханнамативассатӣти гехам̣ та̄ва тин̣а̄дӣхи аччханнам̣ ативассати. идам̣ пана а̄паттисан̇кха̄там̣ гехам̣ чханнам̣ ативассати; мӯла̄паттин̃хи чха̄денто ан̃н̃ам̣ навам̣ а̄паттим̣ а̄паджджати. виват̣ам̣ на̄тивассатӣти гехам̣ та̄ва авиват̣ам̣ суччханнам̣ на̄тивассати. идам̣ пана а̄паттисан̇кха̄там̣ гехам̣ виват̣ам̣ на̄тивассати; мӯла̄паттин̃хи виваранто десана̄га̄миним̣ десетва̄ вут̣т̣ха̄нага̄минито вут̣т̣хахитва̄ суддханте патит̣т̣ха̄ти. а̄йатим̣ сам̣варанто ан̃н̃ам̣ а̄паттим̣ на̄паджджати. тасма̄ чханнам̣ виваретха̄ти тена ка̄ран̣ена десана̄га̄миним̣ десенто вут̣т̣ха̄нага̄минито ча вут̣т̣хаханто чханнам̣ виваретха. евам̣ там̣ на̄тивассатӣти еван̃четам̣ виват̣ам̣ на̄тивассатӣти аттхо.

гати мига̄нам̣ павананти аджджхока̄се бйаггха̄дӣхи парипа̄тийама̄на̄нам̣ мига̄нам̣ паванам̣ руккха̄дигаханам̣ аран̃н̃ам̣ гати пат̣исаран̣ам̣ хоти, там̣ патва̄ те асса̄санти. етенева найена а̄ка̄со паккхӣнам̣ гати. авассам̣ упагаманат̣т̣хена пана вибхаво гати дхамма̄нам̣, саббесампи сан̇кхатадхамма̄нам̣ вина̄сова тесам̣ гати. на хи те вина̄сам̣ агаччханта̄ т̣ха̄тум̣ сакконти. сучирампи т̣хатва̄ пана нибба̄нам̣ арахато гати, кхӣн̣а̄савасса арахато анупа̄дисесанибба̄надха̄ту екам̣сена гатӣти аттхо.

пат̣хамага̄тха̄сан̇ган̣икаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

адхикаран̣абхедам̣

уккот̣анабхеда̄диван̣н̣ана̄

340. адхикаран̣абхеде име даса уккот̣а̄ти адхикаран̣а̄нам̣ уккот̣етва̄ пуна адхикаран̣ауккот̣ена саматха̄нам̣ уккот̣ам̣ дассетум̣ ‘‘вива̄да̄дхикаран̣ам̣ уккот̣енто кати саматхе уккот̣етӣ’’тиа̄дима̄ха. таттха вива̄да̄дхикаран̣ам̣ уккот̣енто две саматхе уккот̣етӣти саммукха̄винайан̃ча йебхуййасикан̃ча име две уккот̣ети, пат̣иседхети; пат̣иккосатӣти аттхо. анува̄да̄дхикаран̣ам̣ уккот̣енто чатта̄роти саммукха̄винайам̣, сативинайам̣, амӯл̣хавинайам̣, тассапа̄пийасиканти име чатта̄ро саматхе уккот̣ети. а̄патта̄дхикаран̣ам̣ уккот̣енто тайоти саммукха̄винайам̣, пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ам̣, тин̣аваттха̄раканти име тайо саматхе уккот̣ети. кичча̄дхикаран̣ам̣ уккот̣енто еканти саммукха̄винайам̣ имам̣ екам̣ саматхам̣ уккот̣ети.

341. кати уккот̣а̄тиа̄дипуччха̄нам̣ виссаджджане пана два̄дасасу уккот̣есу акатам̣ каммантиа̄дайо та̄ва тайо уккот̣а̄ висесато дутийе анува̄да̄дхикаран̣е лаббханти. анихатам̣ каммантиа̄дайо тайо пат̣хаме вива̄да̄дхикаран̣е лаббханти. авиниччхитантиа̄дайо тайо татийе а̄патта̄дхикаран̣е лаббханти. авӯпасантантиа̄дайо тайо чатуттхе кичча̄дхикаран̣е лаббханти; апича два̄даса̄пи ча екекасмим̣ адхикаран̣е лаббхантийева.

таттхаджа̄такам̣ адхикаран̣ам̣ уккот̣етӣти йасмим̣ виха̄ре ‘‘майхам̣ имина̄ патто гахито, чӣварам̣ гахита’’нтиа̄дина̄ найена паттачӣвара̄дӣнам̣ аттха̄йа адхикаран̣ам̣ уппаннам̣ хоти, тасмим̣йева ча нам̣ виха̄ре а̄ва̄сика̄ саннипатитва̄ ‘‘алам̣ а̄вусо’’ти аттапаччаттхике сан̃н̃а̄петва̄ па̄л̣имуттакавиниччхайенева вӯпасаменти, идам̣ таттхаджа̄такам̣ адхикаран̣ам̣ на̄ма. йена̄пи виниччхайена самитам̣, сопи еко саматхойева. имам̣ уккот̣ентасса̄пи па̄читтийам̣.

таттхаджа̄такам̣ вӯпасантанти саче пана там̣ адхикаран̣ам̣ нева̄сика̄ вӯпасаметум̣ на сакконти, атхан̃н̃о винайадхаро а̄гантва̄ ‘‘ким̣ а̄вусо имасмим̣ виха̄ре упосатхо ва̄ пава̄ран̣а̄ ва̄ т̣хита̄’’ти пуччхати, техи ча тасмим̣ ка̄ран̣е катхите там̣ адхикаран̣ам̣ кхандхакато ча парива̄рато ча суттена виниччхинитва̄ вӯпасамети, идам̣ таттхаджа̄такам̣ вӯпасантам̣ на̄ма адхикаран̣ам̣. етам̣ уккот̣ентасса̄пи па̄читтийамева.

антара̄маггети те аттапаччаттхика̄ ‘‘на майам̣ етасса виниччхайе тит̣т̣ха̄ма, на̄йам̣ винайе кусало, асукасмим̣ на̄ма га̄ме винайадхара̄ тхера̄ васанти, таттха гантва̄ виниччхинисса̄ма̄’’ти гаччханта̄ антара̄маггейева ка̄ран̣ам̣ саллаккхетва̄ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ва̄ сан̃н̃а̄пенти, ан̃н̃е ва̄ те бхиккхӯ ниджджха̄пенти, идампи вӯпасантамева хоти. евам̣ вӯпасантам̣ антара̄магге адхикаран̣ам̣ уккот̣ети йо, тасса̄пи па̄читтийамева.

антара̄магге вӯпасантанти на хева кхо пана ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сан̃н̃аттийа̄ ва̄ сабха̄габхиккхуниджджха̄панена ва̄ вӯпасантам̣ хоти; апича кхо пат̣ипатхам̣ а̄гаччханто еко винайадхаро дисва̄ ‘‘каттха а̄вусо гаччхатха̄’’ти пуччхитва̄ ‘‘асукам̣ на̄ма га̄мам̣, имина̄ на̄ма ка̄ран̣ена̄’’ти вутте ‘‘алам̣, а̄вусо, ким̣ таттха гатена̄’’ти таттхева дхаммена винайена там̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамети, идам̣ антара̄магге вӯпасантам̣ на̄ма. етам̣ уккот̣ентасса̄пи па̄читтийамева.

таттха гатанти саче пана ‘‘алам̣, а̄вусо, ким̣ таттха гатена̄’’ти вуччама̄на̄пи ‘‘майам̣ таттхева гантва̄ виниччхайам̣ па̄песса̄ма̄’’ти винайадхарасса вачанам̣ ана̄дийитва̄ гаччхантийева, гантва̄ сабха̄га̄нам̣ бхиккхӯнам̣ етаматтхам̣ а̄роченти. сабха̄га̄ бхиккхӯ ‘‘алам̣, а̄вусо, сан̇гхасаннипа̄там̣ на̄ма гарука’’нти таттхева нисӣда̄петва̄ виниччхинитва̄ сан̃н̃а̄пенти, идампи вӯпасантамева хоти. евам̣ вӯпасантам̣ таттха гатам̣ адхикаран̣ам̣ уккот̣ети йо, тасса̄пи па̄читтийамева.

таттха гатам̣ вӯпасантанти на хева кхо пана сабха̄габхиккхӯнам̣ сан̃н̃аттийа̄ вӯпасантам̣ хоти; апича кхо сан̇гхам̣ саннипа̄тетва̄ а̄рочитам̣ сан̇гхамаджджхе винайадхара̄ вӯпасаменти, идам̣ таттха гатам̣ вӯпасантам̣ на̄ма. етам̣ уккот̣ентасса̄пи па̄читтийамева.

сативинайанти кхӣн̣а̄савасса диннам̣ сативинайам̣ уккот̣ети, па̄читтийамева. умматтакасса динне амӯл̣хавинайе па̄пуссаннасса динна̄йа тассапа̄пийасика̄йапи есева найо.

тин̣аваттха̄ракам̣ уккот̣етӣти сан̇гхена тин̣аваттха̄ракасаматхена вӯпасамите адхикаран̣е ‘‘а̄патти на̄ма екам̣ бхиккхум̣ упасан̇камитва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ десийама̄на̄ вут̣т̣ха̄ти, йам̣ панетам̣ нидда̄йантасса̄пи а̄паттивут̣т̣ха̄нам̣ на̄ма, етам̣ майхам̣ на кхаматӣ’’ти евам̣ вадантопи тин̣аваттха̄ракам̣ уккот̣ети на̄ма, тасса̄пи па̄читтийамева.

чханда̄гатим̣ гаччханто адхикаран̣ам̣ уккот̣етӣти винайадхаро хутва̄ аттано упаджджха̄йа̄дӣнам̣ аттха̄йа ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’тиа̄дӣни дӣпетва̄ пуббе виниччхитам̣ адхикаран̣ам̣ два̄дасасу уккот̣есу йена кеначи уккот̣енто чханда̄гатим̣ гаччханто адхикаран̣ам̣ уккот̣ети на̄ма. двӣсу пана аттапаччаттхикесу екасмим̣ ‘‘анаттхам̣ ме ачарӣ’’тиа̄дина̄ найена самуппанна̄гха̄то, тасса пара̄джайам̣ а̄ропанаттхам̣ ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’тиа̄дӣни дӣпетва̄ пуббе виниччхитам̣ адхикаран̣ам̣ два̄дасасу уккот̣есу йена кеначи уккот̣енто доса̄гатим̣ гаччханто адхикаран̣ам̣ уккот̣ети на̄ма. мандо пана момӯхо момӯхатта̄ ева ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’тиа̄дӣни дӣпетва̄ вуттанайенева уккот̣енто моха̄гатим̣ гаччханто адхикаран̣ам̣ уккот̣ети на̄ма. саче пана двӣсу аттапаччаттхикесу еко висама̄ни ка̄йакамма̄дӣни гаханамиччха̄дит̣т̣хим̣ балаванте ча паккхантарийе абхин̃н̃а̄те бхиккхӯ нисситатта̄ висаманиссито гахананиссито балаваниссито ча хоти, тасса бхайена ‘‘айам̣ ме джӣвитантара̄йам̣ ва̄ брахмачарийантара̄йам̣ ва̄ кареййа̄’’ти ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’тиа̄дӣни дӣпетва̄ вуттанайенева уккот̣енто бхайа̄гатим̣ гаччханто адхикаран̣ам̣ уккот̣ети на̄ма.

тадахупасампанноти еко са̄ман̣еро бйатто хоти бахуссуто, со виниччхайе пара̄джайам̣ патва̄ ман̇кубхӯте бхиккхӯ дисва̄ пуччхати ‘‘касма̄ ман̇кубхӯта̄ттха̄’’ти? те тасса там̣ адхикаран̣ам̣ а̄роченти. со те евам̣ вадети ‘‘хоту, бханте, мам̣ упасампа̄детха, ахам̣ там̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамесса̄мӣ’’ти. те там̣ упасампа̄денти. со дутийадивасе бхерим̣ пахаритва̄ сан̇гхам̣ саннипа̄тети. тато бхиккхӯхи ‘‘кена сан̇гхо саннипа̄тито’’ти вутте ‘‘майа̄’’ти вадати. ‘‘касма̄ саннипа̄тито’’ти? ‘‘хиййо адхикаран̣ам̣ дуббиниччхитам̣, тамахам̣ виниччхинисса̄мӣ’’ти. ‘‘твам̣ пана хиййо кухим̣ гато’’ти? ‘‘анупасампанномхи, бханте, аджджа пана упасампанномхӣ’’ти. со ваттаббо ‘‘идам̣ а̄вусо тумха̄диса̄нам̣ бхагавата̄ сиккха̄падам̣ пан̃н̃аттам̣, ‘тадахупасампанно уккот̣ети, уккот̣анакам̣ па̄читтийа’нти, гаччха а̄паттим̣ десехӣ’’ти. а̄гантукепи есева найо.

ка̄ракоти екам̣ сан̇гхена саддхим̣ адхикаран̣ам̣ виниччхинитва̄ паривен̣агатам̣ пара̄джита̄ бхиккхӯ ваданти ‘‘кисса, бханте, тумхехи евам̣ виниччхитам̣ адхикаран̣ам̣, нану евам̣ виниччхинитабба’’нти. со ‘‘касма̄ пат̣хамам̣йева евам̣ на вадиттха̄’’ти там̣ адхикаран̣ам̣ уккот̣ети. евам̣ йо ка̄рако уккот̣ети, тасса̄пи уккот̣анакам̣ па̄читтийам̣. чхандада̄йакоти еко адхикаран̣авиниччхайе чхандам̣ датва̄ сабха̄ге бхиккхӯ пара̄джайам̣ патва̄ а̄гате ман̇кубхӯте дисва̄ ‘‘све да̄ни ахам̣ виниччхинисса̄мӣ’’ти сан̇гхам̣ саннипа̄тетва̄ ‘‘касма̄ саннипа̄тесӣ’’ти вутте ‘‘хиййо адхикаран̣ам̣ дуббиниччхитам̣, тамахам̣ аджджа виниччхинисса̄мӣ’’ти. ‘‘хиййо пана твам̣ каттха гато’’ти. ‘‘чхандам̣ датва̄ нисинномхӣ’’ти. со ваттаббо ‘‘идам̣ а̄вусо тумха̄диса̄нам̣ бхагавата̄ сиккха̄падам̣ пан̃н̃аттам̣, ‘чхандада̄йако уккот̣ети, уккот̣анакам̣ па̄читтийа’нти, гаччха а̄паттим̣ десехӣ’’ти.

адхикаран̣анида̄на̄диван̣н̣ана̄

342. вива̄да̄дхикаран̣ам̣ ким̣нида̄нантиа̄дӣсу ким̣ нида̄намасса̄ти ким̣нида̄нам̣. ко самудайо асса̄ти ким̣самудайам̣. ка̄ джа̄ти асса̄ти ким̣джа̄тикам̣. ко пабхаво асса̄ти ким̣пабхавам̣. ко самбха̄ро асса̄ти ким̣самбха̄рам̣. ким̣ самут̣т̣ха̄нам̣ асса̄ти ким̣самут̣т̣ха̄нам̣. сабба̄нета̄ни ка̄ран̣авевачана̄нийева.

вива̄данида̄нантиа̄дӣсупи ат̣т̣ха̄расабхедакараваттхусан̇кха̄то вива̄до нида̄наметасса̄ти вива̄данида̄нам̣. вива̄дам̣ нисса̄йа уппаджджанакавива̄давасенетам̣ вуттам̣. анува̄до нида̄нам̣ асса̄ти анува̄данида̄нам̣. идампи анува̄дам̣ нисса̄йа уппаджджанакаанува̄давасена вуттам̣. а̄патти нида̄нам̣ асса̄ти а̄паттинида̄нам̣. а̄патта̄дхикаран̣апаччайа̄ чатассо а̄паттийо а̄паджджатӣти евам̣ а̄паттим̣ нисса̄йа уппаджджанакаа̄паттивасенетам̣ вуттам̣. киччайам̣ нида̄намасса̄ти киччайанида̄нам̣; чатуббидхам̣ сан̇гхакаммам̣ ка̄ран̣амасса̄ти аттхо. уккхитта̄нуваттика̄йа бхиккхунийа̄ йа̄вататийам̣ саманубха̄сана̄дӣнам̣ киччам̣ нисса̄йа уппаджджанакакичча̄нам̣ васенетам̣ вуттам̣. айам̣ чатуннампи адхикаран̣а̄нам̣ виссаджджанапаккхе екападайоджана̄. етена̄нуса̄рена саббапада̄ни йоджетабба̄ни.

дутийапуччха̄йа хетунида̄нантиа̄димхи виссаджджане наваннам̣ кусала̄кусала̄бйа̄катахетӯнам̣ васена хетунида̄на̄дита̄ ведитабба̄. татийапуччха̄йа виссаджджане бйан̃джанаматтам̣ на̄нам̣. хетуйева хи еттха паччайоти вутто.

343. мӯлапуччха̄йа виссаджджане два̄даса мӯла̄нӣти кодхаупана̄хайугал̣ака̄дӣни чха вива̄да̄мӯла̄ни, лобхадосамоха̄ тайо, алобха̄доса̄моха̄ тайоти има̄ни аджджхаттасанта̄наппаватта̄ни два̄даса мӯла̄ни. чуддаса мӯла̄нӣти та̄нева два̄даса ка̄йава̄ча̄хи саддхим̣ чуддаса хонти. чха мӯла̄нӣти ка̄йа̄дӣни чха самут̣т̣ха̄на̄ни.

самут̣т̣ха̄напуччха̄йа виссаджджане ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни самут̣т̣ха̄на̄ни, тан̃хи етесу ат̣т̣ха̄расасу бхедакараваттхӯсу самут̣т̣ха̄ти, етехи ва̄ ка̄ран̣абхӯтехи самут̣т̣ха̄ти. тенассета̄ни самут̣т̣ха̄на̄ни вуччанти. еса найо саббаттха.

344. вива̄да̄дхикаран̣ам̣ а̄паттӣтиа̄дибхеде екена адхикаран̣ена кичча̄дхикаран̣ена̄ти идам̣ йена адхикаран̣ена самманти, там̣ дассетум̣ вуттам̣, на панета̄ни екам̣сато кичча̄дхикаран̣енева самманти. на хи пуггаласса сантике десентасса кичча̄дхикаран̣ам̣ на̄ма аттхи.

на катамена саматхена̄ти са̄васеса̄патти вийа на саммати. на хи сакка̄ са̄ десетум̣, на тато вут̣т̣ха̄йа суддханте патит̣т̣ха̄тум̣.

348. вива̄да̄дхикаран̣ам̣ хоти анува̄да̄дхикаран̣антиа̄ди найо утта̄нойева.

349. тато парам̣ йаттха сативинайотиа̄дика̄ саммукха̄винайам̣ амун̃читва̄ чха йамакапуччха̄ вутта̄, та̄сам̣ виссаджджаненева аттхо пака̄сито.

351. сам̣сат̣т̣ха̄дипуччха̄нам̣ виссаджджане сам̣сат̣т̣ха̄ти сативинайакаммава̄ча̄ккхан̣асмим̣йева двиннампи саматха̄нам̣ сиддхатта̄ саммукха̄винайоти ва̄ сативинайоти ва̄ име дхамма̄ сам̣сат̣т̣ха̄, но висам̣сат̣т̣ха̄. йасма̄ пана кадаликкхандхе паттават̣т̣ӣнам̣ вийа на сакка̄ тесам̣ виниббхуджитва̄ на̄на̄каран̣ам̣ дассетум̣, тена вуттам̣ ‘‘на ча лаббха̄ имесам̣ дхамма̄нам̣ виниббхуджитва̄ виниббхуджитва̄ на̄на̄каран̣ам̣ пан̃н̃а̄пету’’нти. еса найо саббаттха.

саттасаматханида̄наван̣н̣ана̄

352. ким̣нида̄ноти пуччха̄виссаджджане нида̄нам̣ нида̄намасса̄ти нида̄нанида̄но. таттха сан̇гхасаммукхата̄, дхаммасаммукхата̄, винайасаммукхата̄, пуггаласаммукхата̄ти идам̣ саммукха̄винайасса нида̄нам̣. сативепуллапатто кхӣн̣а̄саво ладдхупава̄до сативинайасса нида̄нам̣. умматтако бхиккху амӯл̣хавинайасса нида̄нам̣. йо ча десети, йасса ча десети, убхиннам̣ саммукхӣбха̄во пат̣ин̃н̃а̄такаран̣асса нида̄нам̣. бхан̣д̣анаджа̄та̄нам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасаметум̣ асаккун̣еййата̄ йебхуййасика̄йа нида̄нам̣. па̄пуссанно пуггало тассапа̄пийасика̄йа нида̄нам̣. бхан̣д̣анаджа̄та̄нам̣ баху асса̄ман̣акааджджха̄ча̄ро тин̣аваттха̄ракасса нида̄нам̣. хетупаччайава̄ра̄ вуттанайа̄ ева.

353. мӯлапуччха̄йа виссаджджанам̣ утта̄намева. самут̣т̣ха̄напуччха̄йа кин̃ча̄пи ‘‘саттаннам̣ саматха̄нам̣ катаме чхаттим̣са самут̣т̣ха̄на̄’’ти вуттам̣, саммукха̄винайасса пана каммасан̇гаха̄бха̄вена самут̣т̣ха̄на̄бха̄вато чханнам̣йева саматха̄нам̣ чха самут̣т̣ха̄на̄ни вибхатта̄ни. таттха каммасса кирийа̄ти н̃атти ведитабба̄. каран̣анти тасса̄йева н̃аттийа̄ т̣хапетаббака̄ле т̣хапанам̣. упагамананти сайам̣ упагаманам̣; аттана̄йева тасса каммасса каран̣анти аттхо. аджджхупагамананти аджджхесанупагаманам̣; ан̃н̃ам̣ саддхивиха̄рика̄дикам̣ ‘‘идам̣ каммам̣ карохӣ’’ти аджджхесананти аттхо. адхива̄сана̄ти ‘‘руччати ме етам̣, кароту сан̇гхо’’ти евам̣ адхива̄сана̄; чхандада̄нанти аттхо. аппат̣иккосана̄ти ‘‘на метам̣ кхамати, ма̄ евам̣ каротха̄’’ти аппат̣иседхана̄. ити чханнам̣ чхакка̄нам̣ васена чхаттим̣са самут̣т̣ха̄на̄ ведитабба̄.

саттасаматхана̄на̄ттха̄диван̣н̣ана̄

354. на̄на̄ттхапуччха̄виссаджджанам̣ утта̄намева. адхикаран̣апуччха̄виссаджджане айам̣ вива̄до но адхикаран̣анти айам̣ ма̄та̄путта̄дӣнам̣ вива̄до вируддхава̄датта̄ вива̄до на̄ма хоти, саматхехи пана адхикаран̣ӣйата̄йа абха̄вато адхикаран̣ам̣ на хоти. анува̄да̄дӣсупи есева найо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

адхикаран̣абхедаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

дутийага̄тха̄сан̇ган̣икам̣

чодана̄дипуччха̄виссаджджана̄ван̣н̣ана̄

359. дутийага̄тха̄сан̇ган̣ийам̣ чодана̄ти ваттхун̃ча а̄паттин̃ча дассетва̄ чодана̄. са̄ран̣а̄ти досаса̄ран̣а̄. сан̇гхо киматтха̄йа̄ти сан̇гхасаннипа̄то киматтха̄йа. матикаммам̣ пана кисса ка̄ран̣а̄ти матикаммам̣ вуччати мантаггахан̣ам̣; там̣ кисса ка̄ран̣а̄ти аттхо.

чодана̄ са̄ран̣аттха̄йа̄ти вуттаппака̄ра̄ чодана̄, тена чудитакапуггалена чодакадосаса̄ран̣аттха̄йа. ниггахаттха̄йа са̄ран̣а̄ти досаса̄ран̣а̄ пана тасса пуггаласса ниггахаттха̄йа. сан̇гхо париггахаттха̄йа̄ти таттха саннипатито сан̇гхо виниччхайапариггахан̣аттха̄йа; дхамма̄дхаммам̣ туланаттха̄йа сувиниччхитадуббиниччхитам̣ джа̄нанаттха̄йа̄ти аттхо. матикаммам̣ пана па̄т̣ийекканти суттантикаттхера̄нан̃ча винайадхараттхера̄нан̃ча мантаггахан̣ам̣ па̄т̣еккам̣ па̄т̣еккам̣ виниччхайасаннит̣т̣ха̄панаттхам̣.

ма̄ кхо пат̣игханти чудитаке ва̄ чодаке ва̄ копам̣ ма̄ джанайи. саче анувиджджако туванти саче твам̣ сан̇гхамаджджхе отин̣н̣ам̣ адхикаран̣ам̣ виниччхитум̣ нисинно винайадхаро.

вигга̄хиканти ‘‘на твам̣ имам̣ дхаммавинайам̣ а̄джа̄на̄сӣ’’тиа̄динайаппаваттам̣. анаттхасам̣хитанти йа̄ анаттхам̣ джанайати, парисам̣ кхобхетва̄ ут̣т̣ха̄пети, еварӯпим̣ катхам̣ ма̄ абхан̣и. сутте винайе ва̄тиа̄дӣсу суттам̣ на̄ма убхатовибхан̇го. винайо на̄ма кхандхако. ануломо на̄ма парива̄ро. пан̃н̃аттам̣ на̄ма сакалам̣ винайапит̣акам̣. ануломикам̣ на̄ма чатта̄ро маха̄падеса̄.

ануйогаваттам̣ ниса̄майа̄ти ануйун̃джанаваттам̣ ниса̄мехи. кусалена буддхимата̄ катанти чхекена пан̣д̣итена н̃а̄н̣апа̄рамиппаттена бхагавата̄ нӣхаритва̄ т̣хапитам̣. сувуттанти супан̃н̃а̄питам̣. сиккха̄пада̄нуломиканти сиккха̄пада̄нам̣ ануломам̣. айам̣ та̄ва падаттхо, айам̣ панеттха са̄дхиппа̄йасан̇кхепаван̣н̣ана̄ – ‘‘саче твам̣ анувиджджако, ма̄ сахаса̄ бхан̣и, ма̄ анаттхасам̣хитам̣ вигга̄хикакатхам̣ бхан̣и. йам̣ пана кусалена буддхимата̄ локана̄тхена етесу сутта̄дӣсу ануйогаваттам̣ катхам̣ супан̃н̃аттам̣ саббасиккха̄пада̄нам̣ ануломам̣, там̣ ниса̄майа там̣ упадха̄рехӣ’’ти. гатим̣ на на̄сенто сампара̄йиканти аттано сампара̄йе сугатиниббаттим̣ ана̄сенто ануйогаваттам̣ ниса̄майа. йо хи там̣ аниса̄метва̄ ануйун̃джати, со сампара̄йикам̣ аттано гатим̣ на̄сети, тасма̄ твам̣ ана̄сенто ниса̄майа̄ти аттхо. ида̄ни там̣ ануйогаваттам̣ дассетум̣ хитесӣтиа̄дима̄ха. таттха хитесӣти хитам̣ есанто гавесанто; меттан̃ча метта̄пуббабха̄ган̃ча упат̣т̣хапетва̄ти аттхо. ка̄лена̄ти йуттапаттака̄лена; аджджхеситака̄лейева тава бха̄ре кате ануйун̃джа̄ти аттхо.

сахаса̄ воха̄рам̣ ма̄ падха̄ресӣти йо етесам̣ сахаса̄ воха̄ро хоти, сахаса̄ бха̄ситам̣, там̣ ма̄ падха̄реси, ма̄ ган̣хиттха.

пат̣ин̃н̃а̄нусандхитена ка̄райети еттха анусандхитанти катха̄нусандхи вуччати, тасма̄ пат̣ин̃н̃а̄нусандхина̄ ка̄райе; катха̄нусандхим̣ саллаккхетва̄ пат̣ин̃н̃а̄йа ка̄райети аттхо. атха ва̄ пат̣ин̃н̃а̄йа ча анусандхитена ча ка̄райе, ладжджим̣ пат̣ин̃н̃а̄йа ка̄райе; аладжджим̣ ватта̄нусандхина̄ти аттхо. тасма̄ ева пат̣ин̃н̃а̄ ладжджӣсӯти га̄тхама̄ха. таттха ватта̄нусандхитена ка̄райети ватта̄нусандхина̄ ка̄райе, йа̄ асса ваттена саддхим̣ пат̣ин̃н̃а̄ сандхийати, та̄йа пат̣ин̃н̃а̄йа ка̄райети аттхо.

сан̃чичча̄ти джа̄нанто а̄паджджати. паригӯхатӣти нигӯхати на десети на вут̣т̣ха̄ти.

са̄ ахампи джа̄на̄мӣти йам̣ тумхехи вуттам̣, там̣ саччам̣, ахампи нам̣ евамева джа̄на̄ми. ан̃н̃ан̃ча та̄ханти ан̃н̃ан̃ча там̣ ахам̣ пуччха̄ми.

пубба̄парам̣ на джа̄на̄тӣти пурекатхитан̃ча паччха̄катхитан̃ча на джа̄на̄ти. аковидоти тасмим̣ пубба̄паре акусало. анусандхивачанапатхам̣ на джа̄на̄тӣти катха̄нусандхивачанам̣ виниччхайа̄нусандхивачанан̃ча на джа̄на̄ти.

сӣлавипаттийа̄ чодетӣти двӣхи а̄паттиккхандхехи чодети. а̄ча̄радит̣т̣хийа̄ти а̄ча̄равипаттийа̄ чева дит̣т̣хивипаттийа̄ ча. а̄ча̄равипаттийа̄ чоденто пан̃чаха̄паттиккхандхехи чодети, дит̣т̣хивипаттийа̄ чоденто миччха̄дит̣т̣хийа̄ чева антагга̄хикадит̣т̣хийа̄ ча чодети. а̄джӣвенапи чодетӣти а̄джӣвахетупан̃н̃аттехи чхахи сиккха̄падехи чодети. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

дутийага̄тха̄сан̇ган̣икаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

чодана̄кан̣д̣ам̣

анувиджджакакиччаван̣н̣ана̄

360-361. ида̄ни евам̣ уппанна̄йа чодана̄йа винайадхарена каттаббакиччам̣ дассетум̣ анувиджджакена̄тиа̄ди а̄раддхам̣. таттха дит̣т̣хам̣ дит̣т̣хена̄ти га̄тха̄йа айаматтхо – екенеко ма̄туга̄мена саддхим̣ екат̣т̣ха̄нато никкхаманто ва̄ пависанто ва̄ дит̣т̣хо, со там̣ па̄ра̄джикена чодети, итаро тасса дассанам̣ ануджа̄на̄ти. там̣ пана дассанам̣ пат̣ичча па̄ра̄джикам̣ на упети, на пат̣иджа̄на̄ти. еваметтха йам̣ тена дит̣т̣хам̣, там̣ тасса ‘‘дит̣т̣хо майа̄’’ти имина̄ дит̣т̣хавачанена самети. йасма̄ пана итаро там̣ дассанам̣ пат̣ичча досам̣ на пат̣иджа̄на̄ти, тасма̄ асуддхапарисан̇кито хоти; амӯлакапарисан̇китоти аттхо. тасса пуггаласса ‘‘суддхо аха’’нти пат̣ин̃н̃а̄йа тена саддхим̣ упосатхо ка̄таббо. сесага̄тха̄двайепи есева найо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

анувиджджакакиччаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

чодакапуччха̄виссаджджана̄ван̣н̣ана̄

362-363. чодана̄йа ко а̄дӣтиа̄дипуччха̄нам̣ виссаджджане сачче ча акуппе ча̄ти сачче патит̣т̣ха̄таббам̣ акуппе ча. йам̣ катам̣ ва̄ на катам̣ ва̄, тадева ваттаббам̣, на ча чодаке ва̄ анувиджджаке ва̄ сан̇гхе ва̄ копо уппа̄детаббо. отин̣н̣а̄нотин̣н̣ам̣ джа̄нитаббанти отин̣н̣ан̃ча анотин̣н̣ан̃ча вачанам̣ джа̄нитаббам̣. татра̄йам̣ джа̄нанавидхи – еттака̄ чодакасса пуббакатха̄, еттака̄ паччхимакатха̄, еттака̄ чудитакасса пуббакатха̄, еттака̄ паччхимакатха̄ти джа̄нитабба̄. чодакасса пама̄н̣ам̣ ган̣хитаббам̣, чудитакасса пама̄н̣ам̣ ган̣хитаббам̣, анувиджджакасса пама̄н̣ам̣ ган̣хитаббам̣, анувиджджако аппаматтакампи аха̄пенто ‘‘а̄вусо саманна̄харитва̄ уджум̣ катва̄ а̄хара̄’’ти ваттаббо, сан̇гхена евам̣ пат̣ипаджджитаббам̣. йена дхаммена йена винайена йена саттхуса̄санена там̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамматӣти еттха дхаммоти бхӯтам̣ ваттху. винайоти чодана̄ чева са̄ран̣а̄ ча. саттхуса̄сананти н̃аттисампада̄ чева анусса̄ванасампада̄ ча. етена хи дхаммена ча винайена ча саттхуса̄санена ча адхикаран̣ам̣ вӯпасамати, тасма̄ анувиджджакена бхӯтена ваттхуна̄ чодетва̄ а̄паттим̣ са̄ретва̄ н̃аттисампада̄йа чева анусса̄ванасампада̄йа ча там̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасаметаббам̣, анувиджджакена евам̣ пат̣ипаджджитаббам̣. сесаметтха утта̄намева.

364. упосатхо киматтха̄йа̄тиа̄дипуччха̄виссаджджанампи утта̄намева. аваса̄нага̄тха̄су тхере ча парибха̄сатӣти аваман̃н̃ам̣ каронто ‘‘ким̣ име джа̄нантӣ’’ти парибха̄сати. кхато упахатиндрийоти та̄йа чханда̄дига̄мита̄йа тена ча парибха̄санена аттана̄ аттано кхататта̄ кхато. саддха̄дӣнан̃ча индрийа̄нам̣ упахататта̄ упахатиндрийо. нирайам̣ гаччхати думмедхо, на ча сиккха̄йа га̄равоти со кхато упахатиндрийо пан̃н̃а̄йа абха̄вато думмедхо тӣсу сиккха̄су асиккханато на ча сиккха̄йа га̄раво ка̄йасса бхеда̄ нирайамева упагаччхати, тасма̄ на ча а̄мисам̣ нисса̄йа…пе… йатха̄ дхаммо татха̄ карети. тассаттхо на ча а̄мисам̣ нисса̄йа каре, чудитакачодакесу хи ан̃н̃атарена диннам̣ чӣвара̄диа̄мисам̣ ган̣ханто а̄мисам̣ нисса̄йа кароти, евам̣ на кареййа. на ча нисса̄йа пуггаланти ‘‘айам̣ ме упаджджха̄йо ва̄ а̄чарийо ва̄’’тиа̄дина̄ найена чханда̄дӣхи гаччханто пуггалам̣ нисса̄йа кароти, евам̣ на кареййа. атха кхо убхопете виваджджетва̄ йатха̄ дхаммо т̣хито, татхева кареййа̄ти.

упакан̣н̣акам̣ джаппатӣти ‘‘евам̣ катхехи, ма̄ евам̣ катхайиттха̄’’ти кан̣н̣амӯле мантети. джимхам̣ пеккхатӣти досамева гавесати. вӣтихаратӣти виниччхайам̣ ха̄пети. куммаггам̣ пат̣исеватӣти а̄паттим̣ дӣпети.

ака̄лена ча чодетӣти анока̄се анаджджхит̣т̣хова чодети. пубба̄парам̣ на джа̄на̄тӣти пуримакатхан̃ча паччхимакатхан̃ча на джа̄на̄ти.

анусандхивачанапатхам̣ на джа̄на̄тӣти катха̄нусандхивиниччхайа̄нусандхивасена вачанам̣ на джа̄на̄ти. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

чодана̄кан̣д̣аван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

чӯл̣асан̇га̄мо

анувиджджакасса пат̣ипаттиван̣н̣ана̄

365. чӯл̣асан̇га̄ме сан̇га̄ма̄вачарена бхиккхуна̄ти сан̇га̄мо вуччати адхикаран̣авиниччхайаттха̄йа сан̇гхасаннипа̄то. татра хи аттапаччаттхика̄ чева са̄санапаччаттхика̄ ча уддхаммам̣ уббинайам̣ саттху са̄санам̣ дӣпента̄ самосаранти веса̄лика̄ ваджджипуттака̄ вийа. йо бхиккху тесам̣ паччаттхика̄нам̣ ладдхим̣ маддитва̄ сакава̄дадӣпанаттха̄йа таттха авачарати, аджджхога̄хетва̄ виниччхайам̣ паваттети, со сан̇га̄ма̄вачаро на̄ма йасаттхеро вийа. тена сан̇га̄ма̄вачарена бхиккхуна̄ сан̇гхам̣ упасан̇камантена нӣчачиттена сан̇гхо упасан̇камитаббо. нӣчачиттена̄ти ма̄наддхаджам̣ нипа̄тетва̄ нихатама̄начиттена. раджохаран̣асамена̄ти па̄дапун̃чханасамена; йатха̄ раджохаран̣асса сам̣килит̣т̣хе ва̄ асам̣килит̣т̣хе ва̄ па̄де пун̃чхийама̄не нева ра̄го на досо; евам̣ ит̣т̣ха̄нит̣т̣хесу араджджантена адуссантена̄ти аттхо. йатха̄патирӯпе а̄санети йатха̄патирӯпам̣ а̄санам̣ н̃атва̄ аттано па̄пун̣анат̣т̣ха̄не тхера̄нам̣ бхиккхӯнам̣ пит̣т̣хим̣ адассетва̄ нисӣдитаббам̣. ана̄на̄катхикена̄ти на̄на̄видхам̣ там̣ там̣ анаттхакатхам̣ акатхентена. атираччха̄накатхикена̄ти дит̣т̣хасутамутампи ра̄джакатха̄дикам̣ тираччха̄накатхам̣ акатхентена. са̄мам̣ ва̄ дхаммо бха̄ситабботи сан̇гхасаннипа̄тат̣т̣ха̄не каппийа̄каппийаниссита̄ ва̄ рӯпа̄рӯпапариччхедасаматха̄ча̄равипассана̄ча̄рат̣т̣ха̄нанисаджджаватта̄диниссита̄ ва̄ катха̄ дхаммо на̄ма. еварӯпо дхаммо сайам̣ ва̄ бха̄ситаббо, паро ва̄ аджджхеситаббо. йо бхиккху татха̄рӯпим̣ катхам̣ катхетум̣ пахоти, со ваттаббо – ‘‘а̄вусо сан̇гхамаджджхамхи пан̃хе уппанне твам̣ катхеййа̄сӣ’’ти. арийо ва̄ тун̣хӣбха̄во на̄тиман̃н̃итабботи арийа̄ тун̣хӣ нисӣданта̄ на ба̄лапутхуджджана̄ вийа нисӣданти. ан̃н̃атарам̣ каммат̣т̣ха̄нам̣ гахетва̄ва нисӣданти. ити каммат̣т̣ха̄наманасика̄равасена тун̣хӣбха̄во арийо тун̣хӣбха̄во на̄ма, со на̄тиман̃н̃итаббо, ким̣ каммат̣т̣ха̄на̄нуйогена̄ти на̄ваджа̄нитаббо; аттано патирӯпам̣ каммат̣т̣ха̄нам̣ гахетва̄ва нисӣдитаббанти аттхо.

на упаджджха̄йо пуччхитабботи ‘‘ко на̄мо туйхам̣ упаджджха̄йо’’ти на пуччхитаббо. еса найо саббаттха. на джа̄тӣти ‘‘кхаттийаджа̄тийо твам̣ бра̄хман̣аджа̄тийо’’ти евам̣ джа̄ти на пуччхитабба̄. на а̄гамоти ‘‘дӣгхабха̄н̣акоси твам̣ маджджхимабха̄н̣ако’’ти евам̣ а̄гамо на пуччхитаббо. кулападесоти кхаттийакула̄дивасенева ведитаббо. атрасса пемам̣ ва̄ досо ва̄ти атра пуггале етесам̣ ка̄ран̣а̄нам̣ ан̃н̃атаравасена пемам̣ ва̄ бхавеййа досо ва̄.

но парисакаппикена̄ти парисакаппакена париса̄нувидха̄йакена на бхавитаббам̣; йам̣ париса̄йа руччати, тадева чететва̄ каппетва̄ на катхетаббанти аттхо. на хаттхамудда̄ дассетабба̄ти катхетаббе ча акатхетаббе ча сан̃н̃а̄джананаттхам̣ хаттхавика̄ро на ка̄таббо.

аттхам̣ анувидхийантена̄ти виниччхайапат̣иведхамева саллаккхентена ‘‘идам̣ суттам̣ упалаббхати, имасмим̣ виниччхайе идам̣ ваккха̄мӣ’’ти евам̣ паритулайантена нисӣдитаббанти аттхо. на ча а̄сана̄ вут̣т̣ха̄таббанти на а̄сана̄ вут̣т̣ха̄йа саннипа̄таман̣д̣але вичаритаббам̣, винайадхаре ут̣т̣хите сабба̄ париса̄ ут̣т̣хахати. на вӣтиха̄таббанти на виниччхайо ха̄петаббо. на куммагго севитабботи на а̄патти дӣпетабба̄. аса̄хасикена бхавитаббанти на сахаса̄ка̄рина̄ бхавитаббам̣; сахаса̄ дуруттавачанам̣ на катхетаббанти аттхо. вачанаккхамена̄ти дуруттава̄чам̣ кхаманасӣлена. хитапарисаккина̄ти хитесина̄ хитагавесина̄ карун̣а̄ ча карун̣а̄пуббабха̄го ча упат̣т̣ха̄петабботи айам̣ пададвайепи адхиппа̄йо. анасуруттена̄ти на асуруттена. асуруттам̣ вуччати вигга̄хикакатха̄сан̇кха̄там̣ асундаравачанам̣; там̣ на катхетаббанти аттхо. атта̄ париггахетабботи ‘‘виниччхинитум̣ вӯпасаметум̣ саккхисса̄ми ну кхо но’’ти евам̣ атта̄ париггахетаббо; аттано пама̄н̣ам̣ джа̄нитаббанти аттхо. паро париггахетабботи ‘‘ладжджийа̄ ну кхо айам̣ париса̄, сакка̄ сан̃н̃а̄петум̣ уда̄ху но’’ти евам̣ паро париггахетаббо.

чодако париггахетабботи ‘‘дхаммачодако ну кхо но’’ти евам̣ париггахетаббо. чудитако париггахетабботи ‘‘дхаммачудитако ну кхо но’’ти евам̣ париггахетаббо. адхаммачодако париггахетабботи тасса пама̄н̣ам̣ джа̄нитаббам̣. сесесупи есева найо. вуттам̣ аха̄пентена̄ти чодакачудитакехи вуттавачанам̣ аха̄пентена. авуттам̣ апака̄сентена̄ти аносат̣ам̣ ваттхум̣ аппака̄сентена. мандо ха̄сетабботи мандо момӯхо пагган̣хитаббо, ‘‘нану твам̣ кулапутто’’ти уттеджетва̄ ануйогаваттам̣ катха̄петва̄ тасса ануйого ган̣хитаббо. бхӣрӯ асса̄сетабботи йасса сан̇гхамаджджхам̣ ва̄ ган̣амаджджхам̣ ва̄ аносат̣апуббатта̄ са̄раджджам̣ уппаджджати, та̄дисо ‘‘ма̄ бха̄йи, виссат̣т̣хо катхехи, майам̣ те упаттхамбха̄ бхависса̄ма̄’’ти ватва̄пи ануйогаваттам̣ катха̄петаббо. чан̣д̣о ниседхетабботи апаса̄детаббо таджджетаббо. асучи вибха̄ветабботи аладжджим̣ пака̄сетва̄ а̄паттим̣ деса̄петаббо. уджумаддавена̄ти йо бхиккху уджу сӣлава̄ ка̄йаван̇ка̄дирахито, со маддавенева упачаритаббо. дхаммесу ча пуггалесу ча̄ти еттха йо дхаммагаруко хоти на пуггалагаруко, айамева дхаммесу ча пуггалесу ча маджджхаттоти ведитаббо.

366. суттам̣ сам̣санданаттха̄йа̄тиа̄дӣсу тена ча пана евам̣ сабрахмача̄рӣнам̣ пийамана̄пагарубха̄ванӣйена анувиджджакена самуда̄хат̣есу сутта̄дӣсу суттам̣ сам̣санданаттха̄йа; а̄патта̄на̄паттӣнам̣ сам̣санданаттханти ведитаббам̣. опаммам̣ нидассанаттха̄йа̄ти опаммам̣ аттхадассанаттха̄йа. аттхо вин̃н̃а̄панаттха̄йа̄ти аттхо джа̄на̄панаттха̄йа. пат̣ипуччха̄ т̣хапанаттха̄йа̄ти пуччха̄ пуггаласса т̣хапанаттха̄йа. ока̄сакаммам̣ чоданаттха̄йа̄ти ваттхуна̄ ва̄ а̄паттийа̄ ва̄ чоданаттха̄йа. чодана̄ са̄ран̣аттха̄йа̄ти доса̄досам̣ сара̄панаттха̄йа. са̄ран̣а̄ савачанӣйаттха̄йа̄ти доса̄досаса̄ран̣а̄ савачанӣйакаран̣аттха̄йа. савачанӣйам̣ палибодхаттха̄йа̄ти савачанӣйам̣ ‘‘имамха̄ а̄ва̄са̄ парам̣ ма̄ паккамӣ’’ти евам̣ палибодхаттха̄йа. палибодхо виниччхайаттха̄йа̄ти виниччхайам̣ па̄панаттха̄йа. виниччхайо сантӣран̣аттха̄йа̄ти доса̄досам̣ сантӣран̣аттха̄йа туланаттха̄йа. сантӣран̣ам̣ т̣ха̄на̄т̣т̣ха̄нагаманаттха̄йа̄ти а̄паттиана̄паттигарукалахука̄паттиджа̄нанаттха̄йа. сан̇гхо сампариггахасампат̣иччханаттха̄йа̄ти виниччхайасампат̣иггахан̣аттха̄йа ча; сувиниччхитадуббиниччхитабха̄ваджа̄нанаттха̄йа ча̄ти аттхо. паччекат̣т̣ха̄йино ависам̣ва̄дакат̣т̣ха̄йиноти иссарийа̄дхипаччаджет̣т̣хакат̣т̣ха̄не ча ависам̣ва̄дакат̣т̣ха̄не ча т̣хита̄; на те апаса̄детабба̄ти аттхо.

ида̄ни йе манда̄ мандабуддхино евам̣ вадеййум̣ ‘‘винайо на̄ма киматтха̄йа̄’’ти тесам̣ вачанока̄сапидаханаттхаматтам̣ дассетум̣ винайо сам̣вараттха̄йа̄тиа̄дима̄ха. таттха винайо сам̣вараттха̄йа̄ти сакала̄пи винайапан̃н̃атти ка̄йавачӣдва̄расам̣вараттха̄йа. а̄джӣвависуддхипарийоса̄насса сӣласса упаниссайо хоти; паччайо хотӣти аттхо. еса найо саббаттха. апичеттха авиппат̣иса̄роти па̄папун̃н̃а̄нам̣ ката̄катавасена читтавиппат̣иса̄ра̄бха̄во. па̄муджджанти дуббала̄ тарун̣апӣти. пӣтӣти балава̄ бахалапӣти. пассаддхӣти ка̄йачиттадаратхапат̣иппассаддхи. сукханти ка̄йикачетасикасукхам̣. тан̃хи дувидхампи сама̄дхисса упаниссайапаччайо хоти. сама̄дхӣти читтекаггата̄. йатха̄бхӯтан̃а̄н̣адассананти тарун̣авипассана̄; удайаббайан̃а̄н̣ассетам̣ адхивачанам̣. читтекаггата̄ хи тарун̣авипассана̄йа упаниссайапаччайо хоти. ниббида̄ти сикха̄патта̄ вут̣т̣ха̄нага̄минибалававипассана̄. вира̄готи арийамагго. вимуттӣти арахаттапхалам̣. чатуббидхопи хи арийамагго арахаттапхаласса упаниссайапаччайо хоти. вимуттин̃а̄н̣адассананти паччавеккхан̣а̄н̃а̄н̣ам̣. вимуттин̃а̄н̣адассанам̣ анупа̄да̄паринибба̄наттха̄йа̄ти апаччайапаринибба̄наттха̄йа. апаччайапаринибба̄насса хи там̣ паччайо хоти, тасмим̣ ануппатте авассам̣ паринибба̄йитаббатоти. етадаттха̄ катха̄ти айам̣ винайакатха̄ на̄ма етадаттха̄. мантана̄ти винайамантана̄ ева. упаниса̄ти айам̣ ‘‘винайо сам̣вараттха̄йа̄’’тиа̄дика̄ парампарапаччайата̄пи етадаттха̄йа. сота̄вадха̄нанти имисса̄ парампарапаччайакатха̄йа сота̄вадха̄нам̣. имам̣ катхам̣ сутва̄ йам̣ уппаджджати н̃а̄н̣ам̣, тампи етадаттха̄йа. йадидам̣ анупа̄да̄ читтасса вимоккхоти йо айам̣ чатӯхи упа̄да̄нехи анупа̄дийитва̄ читтасса арахаттапхаласан̇кха̄то вимоккхо, сопи етадаттха̄йа; апаччайапаринибба̄наттха̄йа ева̄ти аттхо.

367. ануйогаваттага̄тха̄су пат̣хамага̄тха̄ вуттаттха̄ ева.

ваттхум̣ випаттим̣ а̄паттим̣, нида̄нам̣ а̄ка̄рааковидо пубба̄парам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘ваттху’’нтиа̄дӣни ‘‘на джа̄на̄тӣ’’ти падена самбандхо. ‘‘аковидо’’ти падасса ‘‘са ве та̄дисако’’ти имина̄ самбандхо. тасма̄ айаметтха йоджана̄ – йо бхиккху па̄ра̄джика̄дӣнам̣ ваттхум̣ на джа̄на̄ти, чатуббидхам̣ випаттим̣ на джа̄на̄ти, саттавидхам̣ а̄паттим̣ на джа̄на̄ти, ‘‘идам̣ сиккха̄падам̣ асукасмим̣ на̄ма нагаре пан̃н̃атта’’нти евам̣ нида̄нам̣ на джа̄на̄ти, ‘‘идам̣ пуримавачанам̣ идам̣ паччхимавачана’’нти пубба̄парам̣ на джа̄на̄ти, ‘‘идам̣ катам̣ идам̣ аката’’нти ката̄катам̣ на джа̄на̄ти. самена ча̄ти тенева пубба̄парам̣ аджа̄нанасса самена ан̃н̃а̄н̣ена, ‘‘ката̄катам̣ на джа̄на̄тӣ’’ти вуттам̣ хоти; евам̣ та̄ва наджа̄на̄ти-падена саддхим̣ самбандхо ведитаббо. йам̣ панетам̣ ‘‘а̄ка̄рааковидо’’ти вуттам̣, таттха а̄ка̄рааковидоти ка̄ран̣а̄ка̄ран̣е аковидо. ити йва̄йам̣ ваттхуа̄дӣнипи на джа̄на̄ти, а̄ка̄расса ча аковидо, са ве та̄дисако бхиккху апат̣иккхоти вуччати.

камман̃ча адхикаран̣ан̃ча̄ти имесампи пада̄нам̣ ‘‘на джа̄на̄тӣ’’ти паденева самбандхо. айам̣ панеттха йоджана̄ – татхева ити йва̄йам̣ камман̃ча на джа̄на̄ти, адхикаран̣ан̃ча на джа̄на̄ти, саттаппака̄ре саматхе ча̄пи аковидо, ра̄га̄дӣхи пана ратто дут̣т̣хо ча мӯл̣хо ча, бхайена бхайа̄ гаччхати, саммохена моха̄ гаччхати, раттатта̄ пана дут̣т̣хатта̄ ча чханда̄ доса̄ ча гаччхати, парам̣ сан̃н̃а̄петум̣ асаматтхата̄йа на ча сан̃н̃аттикусало, ка̄ран̣а̄ка̄ран̣адассане асаматтхата̄йа ниджджхаттийа̄ ча аковидо аттано садиса̄йа париса̄йа ладдхатта̄ ладдхапаккхо, хирийа̄ париба̄хиратта̄ ахирико, ка̄л̣акехи каммехи саманна̄гататта̄ кан̣хакаммо, дхамма̄дарийапуггала̄дарийа̄нам̣ абха̄вато ана̄даро, са ве та̄дисако бхиккху апат̣иккхоти вуччати, на пат̣иккхитаббо на олокетаббо, на самманнитва̄ иссарийа̄дхипаччаджет̣т̣хакат̣т̣ха̄не т̣хапетабботи аттхо. суккапаккхага̄тха̄нампи йоджана̄найо вуттанайенева ведитабботи.

чӯл̣асан̇га̄маван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

маха̄сан̇га̄мо

вохарантена джа̄нитабба̄диван̣н̣ана̄

368-374. маха̄сан̇га̄ме ваттхуто ва̄ ваттхум̣ сан̇каматӣти ‘‘пат̣хамапа̄ра̄джикаваттху майа̄ дит̣т̣хам̣ ва̄ сутам̣ ва̄’’ти ватва̄ пуна пуччхийама̄но нигхам̣сийама̄но ‘‘на майа̄ пат̣хамапа̄ра̄джикасса ваттху дит̣т̣хам̣, на сутам̣; дутийапа̄ра̄джикасса ваттху дит̣т̣хам̣ ва̄ сутам̣ ва̄’’ти вадати. етенева найена сесаваттхусан̇каманам̣, випаттито випаттисан̇каманам̣ а̄паттито а̄паттисан̇каманан̃ча ведитаббам̣. йо пана ‘‘нева майа̄ дит̣т̣хам̣, на сута’’нти ватва̄ паччха̄ ‘‘майа̄петам̣ дит̣т̣хам̣ ва̄ сутам̣ ва̄’’ти вадати, ‘‘дит̣т̣хам̣ ва̄ сутам̣ ва̄’’ти ватва̄ паччха̄ ‘‘на дит̣т̣хам̣ ва̄ на сутам̣ ва̄’’ти вадати, айам̣ аваджа̄нитва̄ пат̣иджа̄на̄ти, пат̣иджа̄нитва̄ аваджа̄на̄тӣти ведитаббо. есева ан̃н̃енан̃н̃ам̣ пат̣ичарати на̄ма.

375. ван̣н̣а̄ван̣н̣оти нӣла̄диван̣н̣а̄ван̣н̣авасена суккависсат̣т̣хисиккха̄падам̣ вуттам̣. вачанамануппада̄нанти сан̃чариттам̣ вуттам̣. ка̄йасам̣сагга̄диттайам̣ сарӯпенева вуттам̣. ити има̄ни пан̃ча метхунадхаммасса пуббабха̄го пуббапайоготи ведитабба̄ни.

376. чатта̄ри апалоканакамма̄нӣти адхамменавагга̄дӣни. сесесупи есева найо. ити чатта̄ри чатукка̄ни сол̣аса хонти.

агатиагантаббаван̣н̣ана̄

379. бахуджанаахита̄йа пат̣ипанно хотӣти винайадхарена хи евам̣ чханда̄дигатийа̄ адхикаран̣е виниччхите тасмим̣ виха̄ре сан̇гхо двидха̄ бхиджджати. ова̄дӯпаджӣвинийо бхиккхунийопи две бха̄га̄ хонти. упа̄сака̄пи упа̄сика̄йопи да̄рака̄пи да̄рика̄йопи тесам̣ а̄раккхадевата̄пи татхева двидха̄ бхиджджанти. тато бхуммадевата̄ а̄дим̣ катва̄ йа̄ва аканит̣т̣хабрахма̄но двидха̄ва хонти. тена вуттам̣ – ‘‘бахуджанаахита̄йа пат̣ипанно хоти…пе… дуккха̄йа деваманусса̄на’’нти.

382. висаманисситоти висама̄ни ка̄йакамма̄дӣни ниссито. гахананисситоти миччха̄дит̣т̣хиантагга̄хикадит̣т̣хисан̇кха̄там̣ гаханам̣ ниссито. балаванисситоти балаванте абхин̃н̃а̄те бхиккхӯ ниссито.

393. тасса аваджа̄нантоти тасса вачанам̣ аваджа̄нанто. упайогаттхе ва̄ са̄мивачанам̣, там̣ аваджа̄нантоти аттхо.

394. йам̣ аттха̄йа̄ти йадаттха̄йа. там̣ аттханти со аттхо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

маха̄сан̇га̄маван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

катхинабхедам̣

катхинааттхата̄диван̣н̣ана̄

403. катхине ат̣т̣ха ма̄тика̄ти кхандхаке вутта̄ паккаманантика̄дика̄ ат̣т̣ха. палибодха̄нисам̣са̄пи пуббе вутта̄ ева.

404. пайогасса̄ти чӣварадхована̄дино саттавидхасса пуббакаран̣ассаттха̄йа йо удака̄харан̣а̄дико пайого кайирати, тасса пайогасса. катаме дхамма̄ анантарапаччайена паччайоти ана̄гатавасена анантара̄ хутва̄ катаме дхамма̄ паччайа̄ хонтӣти аттхо. саманантарапаччайена̄ти сут̣т̣ху анантарапаччайена, анантарапаччайамева а̄саннатарам̣ катва̄ пуччхати. ниссайапаччайена̄ти уппаджджама̄насса пайогасса ниссайам̣ а̄дха̄рабха̄вам̣ упагата̄ вийа хутва̄ катаме дхамма̄ паччайа̄ хонтӣти аттхо. упаниссайапаччайена̄ти упетена ниссайапаччайена; ниссайапаччайамева упагататарам̣ катва̄ пуччхати. пуреджа̄тапаччайена̄ти имина̄ пат̣хамам̣ уппаннасса паччайабха̄вам̣ пуччхати. паччха̄джа̄тапаччайена̄ти имина̄ паччха̄ уппаджджанакасса паччайабха̄вам̣ пуччхати. сахаджа̄тапаччайена̄ти имина̄ апуббам̣ ачаримам̣ уппаджджама̄на̄нам̣ паччайабха̄вам̣ пуччхати. пуббакаран̣асса̄ти дхована̄дино пуббакаран̣асса. паччуддха̄расса̄ти пура̄н̣асан̇гха̄т̣иа̄дӣнам̣ паччуддхаран̣асса. адхит̣т̣ха̄насса̄ти катхиначӣвара̄дхит̣т̣ха̄насса. аттха̄расса̄ти катхинаттха̄расса. ма̄тика̄нан̃ча палибодха̄нан̃ча̄ти ат̣т̣ханнам̣ ма̄тика̄нам̣ двиннан̃ча палибодха̄нам̣. ваттхусса̄ти сан̇гха̄т̣иа̄дино катхинаваттхусса; сесам̣ вуттанайамева.

евам̣ йан̃ча лаббхати йан̃ча на лаббхати, саббам̣ пуччхитва̄ ида̄ни йам̣ йасса лаббхати, тадева дассенто пуббакаран̣ам̣ пайогасса̄тиа̄дина̄ найена виссаджджанама̄ха. тассаттхо – йам̣ вуттам̣ ‘‘пайогасса катаме дхамма̄’’тиа̄ди, таттха вуччате, пуббакаран̣ам̣ пайогасса анантарапаччайена паччайо, саманантараниссайаупаниссайапаччайена паччайо. пайогасса хи саттавидхампи пуббакаран̣ам̣ йасма̄ тена пайогена ниппха̄детаббасса пуббакаран̣ассаттха̄йа со пайого кайирати, тасма̄ имехи чатӯхи паччайехи паччайо хоти. пуреджа̄тапаччайе панеса уддит̣т̣хадхаммесу екадхаммампи на лабхати, ан̃н̃адаттху пуббакаран̣асса сайам̣ пуреджа̄тапаччайо хоти, пайоге сати пуббакаран̣асса ниппхаджджанато. тена вуттам̣ – ‘‘пайого пуббакаран̣асса пуреджа̄тапаччайена паччайо’’ти. паччха̄джа̄тапаччайам̣ пана лабхати, тена вуттам̣ – ‘‘пуббакаран̣ам̣ пайогасса паччха̄джа̄тапаччайена паччайо’’ти. паччха̄ уппаджджанакасса хи пуббакаран̣асса аттха̄йа со пайого кайирати. сахаджа̄тапаччайам̣ пана ма̄тика̄палибодха̄нисам̣сасан̇кха̄те паннараса дхамме т̣хапетва̄ ан̃н̃о пайога̄дӣсу екопи дхаммо на лабхати, те ева хи паннараса дхамма̄ саха катхинаттха̄рена екато ниппхаджджантӣти ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сахаджа̄тапаччайа̄ хонти. тена вуттам̣ – ‘‘паннараса дхамма̄ сахаджа̄тапаччайена паччайо’’ти. етенупа̄йена саббападависсаджджана̄ни ведитабба̄ни.

пуббакаран̣анида̄на̄дивибха̄гаван̣н̣ана̄

405. пуббакаран̣ам̣ ким̣нида̄нантиа̄дипуччха̄виссаджджанам̣ утта̄намева.

406-7. ‘‘пайого ким̣нида̄но’’тиа̄дӣсу пуччха̄двайависсаджджанесу хетунида̄но паччайанида̄ноти еттха чха чӣвара̄ни хету чева паччайо ча̄ти ведитабба̄ни. пуббапайога̄дӣнан̃хи саббесам̣ та̄нийева хету, та̄ни паччайо. на хи чхаббидхе чӣваре асати пайого аттхи, на пуббакаран̣а̄дӣни, тасма̄ ‘‘пайого хетунида̄но’’тиа̄ди вуттам̣.

408. сан̇гахава̄ре – вачӣбхедена̄ти ‘‘има̄йа сан̇гха̄т̣ийа̄, имина̄ уттара̄сан̇гена, имина̄ антарава̄сакена катхинам̣ аттхара̄мӣ’’ти етена вачӣбхедена. катимӯла̄дипуччха̄виссаджджане – кирийа̄ маджджхети паччуддха̄ро чева адхит̣т̣ха̄нан̃ча.

411. ваттхувипаннам̣ хотӣти акаппийадуссам̣ хоти. ка̄лавипаннам̣ на̄ма аджджа да̄йакехи диннам̣ све сан̇гхо катхинаттха̄ракасса дети. каран̣авипаннам̣ на̄ма тадахева чхиндитва̄ акатам̣.

катхина̄диджа̄нитаббавибха̄гаван̣н̣ана̄

412. катхинам̣ джа̄нитаббантиа̄дипуччха̄йа виссаджджане – тесан̃н̃ева дхамма̄нанти йесу рӯпа̄дидхаммесу сати катхинам̣ на̄ма хоти, тесам̣ самодха̄нам̣ миссӣбха̄во. на̄мам̣ на̄макаммантиа̄дина̄ пана ‘‘катхина’’нти идам̣ бахӯсу дхаммесу на̄маматтам̣, на параматтхато еко дхаммо аттхӣти дассети.

чатувӣсатийа̄ а̄ка̄рехӣти ‘‘на улликхитаматтена̄’’тиа̄дӣхи пуббе вуттака̄ран̣ехи. саттарасахи а̄ка̄рехӣти ‘‘ахатена аттхатам̣ хоти катхина’’нтиа̄дӣхи пуббе вуттака̄ран̣ехи. нимиттакамма̄дӣсу йам̣ ваттаббам̣ саббам̣ катхинаккхандхакаван̣н̣ана̄йам̣ вуттам̣.

416. екуппа̄да̄ еканиродха̄ти уппаджджама̄на̄пи екато уппаджджанти, нируджджхама̄на̄пи екато нируджджханти. екуппа̄да̄ на̄на̄ниродха̄ти уппаджджама̄на̄ екато уппаджджанти, нируджджхама̄на̄ на̄на̄ нируджджханти. ким̣ вуттам̣ хоти? саббепи аттха̄рена саддхим̣ екато уппаджджанти, аттха̄ре хи сати уддха̄ро на̄ма. нируджджхама̄на̄ панеттха пурима̄ две аттха̄рена саддхим̣ екато нируджджханти, уддха̄рабха̄вам̣ па̄пун̣анти. аттха̄расса хи ниродхо етесан̃ча уддха̄рабха̄во екаккхан̣е хоти, итаре на̄на̄ нируджджханти. тесу уддха̄рабха̄вам̣ паттесупи аттха̄ро тит̣т̣хатийева. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

самантапа̄са̄дика̄йа винайасам̣ван̣н̣ана̄йа

катхинабхедаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

пан̃н̃аттиваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

упа̄липан̃чакам̣

анисситаваггаван̣н̣ана̄

417. упа̄липан̃хесу катихи ну кхо бхантети пуччха̄йа айам̣ самбандхо. тхеро кира рахогато сабба̄ни има̄ни пан̃чака̄ни а̄ваджджетва̄ ‘‘бхагавантам̣ да̄ни пуччхитва̄ имесам̣ нисса̄йа васанака̄дӣнам̣ аттха̄йа тантим̣ т̣хапесса̄мӣ’’ти бхагавантам̣ упасан̇камитва̄ ‘‘катихи ну кхо бханте’’тиа̄дина̄ найена пан̃хе пуччхи. тесам̣ виссаджджане упосатхам̣ на джа̄на̄тӣти нававидхам̣ упосатхам̣ на джа̄на̄ти. упосатхакаммам̣ на джа̄на̄тӣти адхамменавагга̄дибхедам̣ чатуббидхам̣ упосатхакаммам̣ на джа̄на̄ти. па̄тимоккхам̣ на джа̄на̄тӣти две ма̄тика̄ на джа̄на̄ти. па̄тимоккхуддесам̣ на джа̄на̄тӣти бхиккхӯнам̣ пан̃чавидхам̣ бхиккхунӣнам̣ чатуббидханти нававидхам̣ па̄тимоккхуддесам̣ на джа̄на̄ти.

пава̄ран̣ам̣ на джа̄на̄тӣти нававидхам̣ пава̄ран̣ам̣ на джа̄на̄ти. пава̄ран̣а̄каммам̣ на джа̄на̄тӣти адхамменавагга̄дибхедам̣ чатуббидхам̣ пава̄ран̣а̄каммам̣ на джа̄на̄ти.

а̄патта̄на̄паттим̣ на джа̄на̄тӣти тасмим̣ тасмим̣ сиккха̄паде ниддит̣т̣хам̣ а̄паттин̃ча ана̄паттин̃ча на джа̄на̄ти.

а̄панно каммакатоти а̄паттим̣ а̄панно таппаччайа̄ва сан̇гхена каммам̣ катам̣ хоти.

наппат̣иппассамбханаваггаван̣н̣ана̄

420. каммам̣ наппат̣иппассамбхетаббанти айам̣ йасма̄ ануломаватте на ваттати, тасма̄ на̄сса каммам̣ пат̣иппассамбхетаббам̣; сараджджукова виссаджджетабботи аттхо.

421. саче упа̄ли сан̇гхо самаггакаран̣ӣйа̄ни камма̄ни каротӣти саче самаггехи каран̣ӣйа̄ни упосатха̄дӣни камма̄ни кароти, упосатхапава̄ран̣а̄дӣсу хи т̣хита̄су упаттхамбхо на да̄таббо. саче хи сан̇гхо аччайам̣ деса̄петва̄ сан̇гхаса̄маггим̣ кароти, тин̣аваттха̄ракасаматхам̣ ва̄ катва̄ упосатхапава̄ран̣ам̣ кароти, еварӯпам̣ самаггакаран̣ӣйам̣ на̄ма каммам̣ хоти. татра чети саче та̄дисе камме бхиккхуно наккхамати, дит̣т̣ха̄викаммампи катва̄ татха̄рӯпа̄ са̄маггӣ упетабба̄, евам̣ виломагга̄хо на ган̣хитаббо. йатра пана уддхаммам̣ уббинайам̣ саттху са̄санам̣ дӣпенти, таттха дит̣т̣ха̄викаммам̣ на ват̣т̣ати, пат̣иба̄хитва̄ паккамитаббам̣.

усситамантӣ ча̄ти лобхадосамохама̄нуссаннам̣ ва̄чам̣ бха̄сита̄ кан̣хава̄чо анаттхакадӣпано. нисситаджаппӣти аттано дхаммата̄йа уссадайуттам̣ бха̄ситум̣ на саккоти; атха кхо ‘‘майа̄ саддхим̣ ра̄джа̄ евам̣ катхеси, асукамаха̄матто евам̣ катхеси, асуко на̄ма майхам̣ а̄чарийо ва̄ упаджджха̄йо ва̄ тепит̣ако майа̄ саддхим̣ евам̣ катхесӣ’’ти евам̣ ан̃н̃ам̣ нисса̄йа джаппати. на ча бха̄са̄нусандхикусалоти катха̄нусандхивачане ча виниччхайа̄нусандхивачане ча акусало хоти. на йатха̄дхамме йатха̄винайети на бхӯтена ваттхуна̄ а̄паттим̣ са̄ретва̄ чодета̄ хоти.

усса̄дета̄ хотӣти ‘‘амха̄кам̣ а̄чарийо маха̄тепит̣ако парамадхаммакатхико’’тиа̄дина̄ найена екаччам̣ усса̄дети. дутийападе ‘‘а̄паттим̣ ким̣ со на джа̄на̄тӣ’’тиа̄дина̄ екаччам̣ апаса̄дети. адхаммам̣ ган̣ха̄тӣти аниййа̄никапаккхам̣ ган̣ха̄ти. дхаммам̣ пат̣иба̄хатӣти ниййа̄никапаккхам̣ пат̣иба̄хати. сампхан̃ча бахум̣ бха̄сатӣти бахум̣ нираттхакакатхам̣ катхети.

пасайха паватта̄ хотӣти анаджджхит̣т̣хо бха̄ре ана̄ропите кевалам̣ ма̄нам̣ нисса̄йа аджджхоттхаритва̄ анадхика̄ре катхета̄ хоти. анока̄сакаммам̣ ка̄ретва̄ти ока̄сакаммам̣ ака̄ретва̄ паватта̄ хоти. на йатха̄дит̣т̣хийа̄ бйа̄ката̄ хотӣти йасса аттано дит̣т̣хи там̣ пураккхатва̄ на бйа̄ката̄; ладдхим̣ никкхипитва̄ айатха̄бхуччам̣ адхамма̄дӣсу дхамма̄диладдхико хутва̄ катхета̄ хотӣти аттхо.

воха̄раваггаван̣н̣ана̄

424. а̄паттийа̄ пайогам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘айам̣ а̄патти ка̄йаппайога̄, айам̣ вачӣпайога̄’’ти на джа̄на̄ти. а̄паттийа̄ вӯпасамам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘айам̣ а̄патти десана̄йа вӯпасамати, айам̣ вут̣т̣ха̄нена, айам̣ нева десана̄йа на вут̣т̣ха̄нена̄’’ти на джа̄на̄ти. а̄паттийа̄ на виниччхайакусало хотӣти ‘‘имасмим̣ ваттхусмим̣ айам̣ а̄паттӣ’’ти на джа̄на̄ти, доса̄нурӯпам̣ а̄паттим̣ уддхаритва̄ патит̣т̣ха̄петум̣ на саккоти.

адхикаран̣асамут̣т̣ха̄нам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ адхикаран̣ам̣ ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни нисса̄йа самут̣т̣ха̄ти, идам̣ чатассо випаттийо, идам̣ пан̃ча ва̄ сатта ва̄ а̄паттиккхандхе, идам̣ чатта̄ри сан̇гхакичча̄ни нисса̄йа самут̣т̣ха̄тӣ’’ти на джа̄на̄ти. пайогам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ адхикаран̣ам̣ два̄дасамӯлаппайогам̣, идам̣ чуддасамӯлаппайогам̣, идам̣ чхамӯлапайогам̣, идам̣ екамӯлапайога’’нти на джа̄на̄ти. адхикаран̣а̄нан̃хи йатха̄сакам̣мӯламева пайога̄ на̄ма хонти, там̣ саббампи на джа̄на̄тӣти аттхо. вӯпасамам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ адхикаран̣ам̣ двӣхи саматхехи вӯпасамати, идам̣ тӣхи, идам̣ чатӯхи, идам̣ екена саматхена вӯпасаматӣ’’ти на джа̄на̄ти. на виниччхайакусало хотӣти адхикаран̣ам̣ виниччхинитва̄ саматхам̣ па̄петум̣ на джа̄на̄ти.

каммам̣ на джа̄на̄тӣти таджджанӣйа̄ди саттавидхам̣ каммам̣ на джа̄на̄ти. каммасса каран̣ам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ каммам̣ имина̄ нӣха̄рена ка̄табба’’нти на джа̄на̄ти. каммасса ваттхум̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ таджджанӣйасса ваттху, идам̣ нийасса̄дӣна’’нти на джа̄на̄ти. ваттанти саттасу каммесу хет̣т̣ха̄ чатуннам̣ камма̄нам̣ ат̣т̣ха̄расавидхам̣ тивидхасса ча уккхепанӣйакаммасса течатта̄лӣсавидхам̣ ваттам̣ на джа̄на̄ти. каммасса вӯпасамам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘йо бхиккху ватте ваттитва̄ йа̄чати, тасса каммам̣ пат̣иппассамбхетаббам̣, аччайо деса̄петаббо’’ти на джа̄на̄ти.

ваттхум̣ на джа̄на̄тӣти саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ ваттхум̣ на джа̄на̄ти. нида̄нам̣ на джа̄на̄тӣти ‘‘идам̣ сиккха̄падам̣ имасмим̣ нагаре пан̃н̃аттам̣, идам̣ имасми’’нти на джа̄на̄ти. пан̃н̃аттим̣ на джа̄на̄тӣти пан̃н̃аттианупан̃н̃аттиануппаннапан̃н̃аттивасена тивидхам̣ пан̃н̃аттим̣ на джа̄на̄ти. падапачча̄бхат̣т̣хам̣ на джа̄на̄тӣти саммукха̄ ка̄таббам̣ падам̣ на джа̄на̄ти. ‘‘буддхо бхагава̄’’ти ваттаббе ‘‘бхагава̄ буддхо’’ти хет̣т̣хупарийам̣ катва̄ падам̣ йоджети.

акусало ча хоти винайети винайапа̄л̣ийан̃ча ат̣т̣хакатха̄йан̃ча акусало хоти.

н̃аттим̣ на джа̄на̄тӣти сан̇кхепато хи дувидха̄ н̃атти – ‘‘еса̄ н̃аттӣ’’ти евам̣ ниддит̣т̣ха̄ ча аниддит̣т̣ха̄ ча. таттха йа̄ евам̣ аниддит̣т̣ха̄, са̄ ‘‘камман̃атти’’ на̄ма хоти. йа̄ ниддит̣т̣ха̄, са̄ ‘‘каммапа̄дан̃атти’’ на̄ма, там̣ саббена саббам̣ н̃аттим̣ на джа̄на̄ти. н̃аттийа̄ каран̣ам̣ на джа̄на̄тӣти навасу т̣ха̄несу камман̃аттийа̄ каран̣ам̣ на джа̄на̄ти, двӣсу т̣ха̄несу каммапа̄дан̃аттийа̄. н̃аттийа̄ анусса̄вананти ‘‘имисса̄ н̃аттийа̄ ека̄ анусса̄вана̄, имисса̄ тиссо’’ти на джа̄на̄ти. н̃аттийа̄ саматхам̣ на джа̄на̄тӣти йва̄йам̣ сативинайо, амӯл̣хавинайо, тассапа̄пийасика̄, тин̣аваттха̄ракоти чатуббидхо саматхо н̃аттийа̄ вина̄ на хоти, там̣ н̃аттийа̄ саматхоти на джа̄на̄ти. н̃аттийа̄ вӯпасамам̣ на джа̄на̄тӣти йам̣ адхикаран̣ам̣ имина̄ чатуббидхена н̃аттисаматхена вӯпасамати, тасса там̣ вӯпасамам̣ ‘‘айам̣ н̃аттийа̄ вӯпасамо като’’ти на джа̄на̄ти.

суттам̣ на джа̄на̄тӣти убхатовибхан̇гам̣ на джа̄на̄ти. сутта̄нуломам̣ на джа̄на̄тӣти чатта̄ро маха̄падесе на джа̄на̄ти. винайам̣ на джа̄на̄тӣти кхандхакапарива̄рам̣ на джа̄на̄ти. винайа̄нуломам̣ на джа̄на̄тӣти чатта̄ро маха̄падесейева на джа̄на̄ти. на ча т̣ха̄на̄т̣ха̄накусалоти ка̄ран̣а̄ка̄ран̣акусало на хоти.

дхаммам̣ на джа̄на̄тӣти т̣хапетва̄ винайапит̣акам̣ авасесам̣ пит̣акадвайам̣ на джа̄на̄ти. дхамма̄нуломам̣ на джа̄на̄тӣти суттантике чатта̄ро маха̄падесе на джа̄на̄ти. винайам̣ на джа̄на̄тӣти кхандхакапарива̄рамева на джа̄на̄ти. винайа̄нуломам̣ на джа̄на̄тӣти чатта̄ро маха̄падесе на джа̄на̄ти. убхатовибхан̇га̄ панеттха асан̇гахита̄ хонти, тасма̄йам̣ курундийам̣ вуттам̣ – ‘‘винайанти сакалам̣ винайапит̣акам̣ на джа̄на̄тӣ’’ти там̣ на гахетаббам̣. на ча пубба̄паракусало хотӣти пурекатха̄йа ча паччха̄катха̄йа ча акусало хоти. сесам̣ саббаттха вуттапат̣ипаккхавасена н̃еййатта̄ пуббе пака̄ситатта̄ ча утта̄намева̄ти.

анисситавагганаппат̣иппассамбханаваггавоха̄раваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

дит̣т̣ха̄викаммаваггаван̣н̣ана̄

425. дит̣т̣ха̄викаммавагге – дит̣т̣ха̄викамма̄ти дит̣т̣хӣнам̣ а̄викамма̄ни; ладдхиппака̄сана̄ни а̄паттидесана̄сан̇кха̄та̄нам̣ винайакамма̄наметам̣ адхивачанам̣. ана̄паттийа̄ дит̣т̣хим̣ а̄ви каротӣти ана̄паттимева а̄паттӣти десетӣти аттхо. адесана̄га̄минийа̄ти гарука̄паттийа̄ дит̣т̣хим̣ а̄викароти; сан̇гха̄дисесан̃ча па̄ра̄джикан̃ча десетӣти аттхо. десита̄йа̄ти лахука̄паттийа̄пи десита̄йа дит̣т̣хим̣ а̄викароти; деситам̣ пуна десетӣти аттхо.

чатӯхи пан̃чахи дит̣т̣хинти йатха̄ чатӯхи пан̃чахи дит̣т̣хи а̄виката̄ хоти, евам̣ а̄викароти; чатта̄ро пан̃ча джана̄ екато а̄паттим̣ десентӣти аттхо. манома̄насена̄ти манасан̇кха̄тена ма̄насена дит̣т̣хим̣ а̄викароти; вачӣбхедам̣ акатва̄ читтенева а̄паттим̣ десетӣти аттхо.

на̄на̄сам̣ва̄сакасса̄ти ладдхина̄на̄сам̣ва̄сакасса ва̄ каммана̄на̄сам̣ва̄сакасса ва̄ сантике дит̣т̣хим̣ а̄викароти; а̄паттим̣ десетӣти аттхо. на̄на̄сӣма̄йа̄ти сама̄насам̣ва̄сакасса̄пи на̄на̄сӣма̄йа т̣хитасса сантике а̄викароти. ма̄л̣акасӣма̄йа хи т̣хитена сӣмантарика̄йа т̣хитасса сӣмантарика̄йа ва̄ т̣хитена авиппава̄сасӣма̄йа т̣хитасса̄пи а̄паттим̣ десетум̣ на ват̣т̣ати. апакататтасса̄ти уккхиттакасса ва̄, йасса ва̄ упосатхапава̄ран̣а̄ т̣хапита̄ хонти, тасса сантике десетӣти аттхо.

430. на̄лам̣ ока̄сакаммам̣ ка̄тунти на парийаттам̣ ка̄тум̣; на ка̄таббанти аттхо. идха̄пи апакататто уккхиттако ча т̣хапитаупосатхапава̄ран̣о ча. ча̄вана̄дхиппа̄йоти са̄санато ча̄ветука̄мо.

432. мандатта̄ момӯхатта̄ти мандабха̄вена момӯхабха̄вена виссаджджитампи джа̄нитум̣ асаматтхо, кевалам̣ аттано момӯхабха̄вам̣ пака̄сентойева пуччхати умматтако вийа. па̄пиччхоти ‘‘евам̣ мам̣ джано самбха̄вессатӣ’’ти па̄пика̄йа иччха̄йа пуччхати. парибхава̄ти парибхавам̣ а̄ропетука̄мо хутва̄ пуччхати. ан̃н̃абйа̄каран̣есупи есева найо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти. атта̄да̄навагге ча дхутан̇гавагге ча йам̣ ваттаббам̣ сийа̄, там̣ саббам̣ хет̣т̣ха̄ вуттамева.

дит̣т̣ха̄викаммаваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

муса̄ва̄даваггаван̣н̣ана̄

444. муса̄ва̄давагге – па̄ра̄джикам̣ гаччхатӣти па̄ра̄джикага̄мӣ; па̄ра̄джика̄паттибха̄вам̣ па̄пун̣а̄тӣти аттхо. итаресупи есева найо. таттха асантауттаримануссадхамма̄рочанамуса̄ва̄до па̄ра̄джикага̄мӣ, амӯлакена па̄ра̄джикена ануддхам̣санамуса̄ва̄до сан̇гха̄дисесага̄мӣ, ‘‘йо те виха̄ре васатӣ’’тиа̄дина̄ парийа̄йена джа̄нантасса вуттамуса̄ва̄до тхуллаччайага̄мӣ, аджа̄нантасса дуккат̣ага̄мӣ, ‘‘сампаджа̄намуса̄ва̄де па̄читтийа’’нти а̄гато па̄читтийага̄мӣти ведитаббо.

адассанена̄ти винайадхарасса адассанена. каппийа̄каппийесу хи куккучче уппанне винайадхарам̣ дисва̄ каппийа̄каппийабха̄вам̣ пат̣ипуччхитва̄ акаппийам̣ паха̄йа каппийам̣ кареййа, там̣ апассанто пана акаппийампи каппийанти каронто а̄паджджати. евам̣ а̄паджджитаббам̣ а̄паттим̣ винайадхарасса дассанена на̄паджджати, адассаненева а̄паджджати, тена вуттам̣ ‘‘адассанена̄’’ти. ассаванена̄ти екавиха̄репи васанто пана винайадхарасса упат̣т̣ха̄нам̣ гантва̄ каппийа̄каппийам̣ апуччхитва̄ ва̄ ан̃н̃есан̃ча вуччама̄нам̣ асун̣анто а̄паджджатийева, тена вуттам̣ ‘‘ассаванена̄’’ти. пасуттаката̄ти пасуттаката̄йа. сахага̄расеййан̃хи пасуттакабха̄венапи а̄паджджати. акаппийе каппийасан̃н̃ита̄йа а̄паджджанто пана татха̄сан̃н̃ӣ а̄паджджати. сатисаммоса̄ екаратта̄тиккама̄дивасена а̄паджджитаббам̣ а̄паджджати. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

муса̄ва̄даваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

бхиккхунова̄даваггаван̣н̣ана̄

450. бхиккхунивагге ала̄бха̄йа̄ти чатуннам̣ паччайа̄нам̣ ала̄бхаттха̄йа; йатха̄ паччайе на лабханти, татха̄ парисаккати ва̄йаматӣти аттхо. анаттха̄йа̄ти анаттхам̣ калиса̄санам̣ а̄ропенто парисаккати. ава̄са̄йа̄ти ава̄саттха̄йа; йасмим̣ га̄макхетте васанти, тато нӣхаран̣аттха̄йа. сампайоджетӣти асаддхаммапат̣исеванаттха̄йа сампайоджети.

451. ‘‘катихи ну кхо бханте ан̇гехи саманна̄гата̄йа бхиккхунийа̄ каммам̣ ка̄табба’’нти саттаннам̣ камма̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ сандха̄йа пуччхати.

454. на са̄каччха̄табботи каппийа̄каппийана̄марӯпапариччхедасаматхавипассана̄дибхедо катха̄магго на катхетаббо. йасма̄ пана кхӣн̣а̄саво бхиккху на висам̣ва̄дети, татха̄рӯпасса катха̄маггасса са̄мӣ хутва̄ катхети, на итаро; тасма̄ пат̣хамапан̃чаке ‘‘на асеккхена̄’’ти пат̣иккхипитва̄ дутийапан̃чаке ‘‘асеккхена̄’’тиа̄ди вуттам̣.

на аттхапат̣исамбхида̄паттоти ат̣т̣хакатха̄йа пат̣исамбхида̄патто пабхедагатан̃а̄н̣аппатто на хоти. на дхаммапат̣исамбхида̄паттоти па̄л̣идхамме пат̣исамбхида̄патто на хоти. на нируттипат̣исамбхида̄паттоти воха̄ранируттийам̣ пат̣исамбхида̄патто на хоти. на пат̣ибха̄напат̣исамбхида̄паттоти йа̄ни та̄ни пат̣ибха̄насан̇кха̄та̄ни аттхапат̣исамбхида̄дӣни н̃а̄н̣а̄ни, тесу пат̣исамбхида̄патто на хоти. йатха̄вимуттам̣ читтам̣ на паччавеккхита̄ти чатуннам̣ пхалавимуттӣнам̣ васена йатха̄вимуттам̣ читтам̣ екӯнавӣсатибхеда̄йа паччавеккхан̣а̄йа на паччавеккхита̄ хоти. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

бхиккхунова̄даваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

убба̄хикаваггаван̣н̣ана̄

455. убба̄хикавагге – на аттхакусалоти на ат̣т̣хакатха̄кусало; аттхуддха̄ре чхеко на хоти. на дхаммакусалоти а̄чарийамукхато ануггахитатта̄ па̄л̣ийам̣ на кусало, на па̄л̣исӯро. на нируттикусалоти бха̄сантаравоха̄ре на кусало. на бйан̃джанакусалоти ситхиладханита̄дивасена париман̣д̣алабйан̃джана̄ропане кусало на хоти; на аккхарапариччхеде нипун̣оти аттхо. на пубба̄паракусалоти аттхапубба̄паре дхаммапубба̄паре нируттипубба̄паре бйан̃джанапубба̄паре пурекатха̄паччха̄катха̄су ча на кусало хоти.

кодханотиа̄дӣни йасма̄ кодха̄дӣхи абхибхӯто ка̄ран̣а̄ка̄ран̣ам̣ на джа̄на̄ти, виниччхитум̣ на саккоти, тасма̄ вутта̄ни. паса̄рета̄ хоти но са̄рета̄ти мохета̄ хоти, на сатиуппа̄дета̄; чодакачудитака̄нам̣ катхам̣ мохети пидахати на са̄ретӣти аттхо. сесаметтха убба̄хикавагге утта̄намева̄ти.

убба̄хикаваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

адхикаран̣авӯпасамаваггаван̣н̣ана̄

457. адхикаран̣авӯпасамавагге – пуггалагару хотӣти ‘‘айам̣ ме упаджджха̄йо, айам̣ ме а̄чарийо’’тиа̄дӣни чинтетва̄ тасса джайам̣ а̄кан̇кхама̄но ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’ти дӣпети. сан̇гхагару хотӣти дхамман̃ча винайан̃ча амун̃читва̄ виниччхинанто сан̇гхагаруко на̄ма хоти. чӣвара̄дӣни гахетва̄ виниччхинанто а̄мисагаруко на̄ма хоти, та̄ни аггахетва̄ йатха̄дхаммам̣ виниччхинанто саддхаммагаруко на̄ма хоти.

458. пан̃чахупа̄ли а̄ка̄рехӣти пан̃чахи ка̄ран̣ехи сан̇гхо бхиджджати – каммена, уддесена, вохаранто, анусса̄ванена, сала̄кагга̄хена̄ти. еттха каммена̄ти апалокана̄дӣсу чатӯсу каммесу ан̃н̃атарена каммена. уддесена̄ти пан̃часу па̄тимоккхуддесесу ан̃н̃атарена уддесена. вохарантоти катхайанто; та̄хи та̄хи упапаттӣхи ‘‘адхаммам̣ дхаммо’’тиа̄дӣни ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни дӣпенто. анусса̄ванена̄ти ‘‘нану тумхе джа̄на̄тха майхам̣ учча̄кула̄ паббаджитабха̄вам̣ бахуссутабха̄ван̃ча, ма̄дисо на̄ма уддхаммам̣ уббинайам̣ саттху са̄санам̣ га̄хеййа̄ти читтампи уппа̄детум̣ тумха̄кам̣ йуттам̣, ким̣ майхам̣ авӣчи нӣлуппалаванамива сӣтало, кимахам̣ апа̄йато на бха̄йа̄мӣ’’тиа̄дина̄ найена кан̣н̣амӯле вачӣбхедам̣ катва̄ анусса̄ванена. сала̄кагга̄хена̄ти евам̣ анусса̄ветва̄ тесам̣ читтам̣ упаттхамбхетва̄ аниваттидхамме катва̄ ‘‘ган̣хатха имам̣ сала̄ка’’нти сала̄кагга̄хена.

еттха ча каммамева уддесо ва̄ пама̄н̣ам̣, воха̄ра̄нусса̄ванасала̄кагга̄ха̄ пана пуббабха̄га̄. ат̣т̣ха̄расаваттхудӣпанавасена хи вохаранте таттха ручиджананаттхам̣ анусса̄ветва̄ сала̄ка̄йа га̄хита̄йапи абхиннова хоти сан̇гхо. йада̄ пана евам̣ чатта̄ро ва̄ атиреке ва̄ сала̄кам̣ га̄хетва̄ а̄вен̣икам̣ каммам̣ ва̄ уддесам̣ ва̄ кароти, тада̄ сан̇гхо бхинно на̄ма хоти. ити йам̣ сан̇гхабхедакаккхандхакаван̣н̣ана̄йам̣ авочумха̄ ‘‘евам̣ ат̣т̣ха̄расасу ваттхӯсу йам̣кин̃чи екампи ваттхум̣ дӣпетва̄ тена тена ка̄ран̣ена ‘имам̣ ган̣хатха, имам̣ рочетха̄’ти сан̃н̃а̄петва̄ сала̄кам̣ га̄хетва̄ висум̣ сан̇гхакамме кате сан̇гхо бхинно хоти. парива̄ре пана ‘пан̃чахи, упа̄ли, а̄ка̄рехи сан̇гхо бхиджджатӣ’тиа̄ди вуттам̣. тасса имина̄ идха вуттена сан̇гхабхедалаккхан̣ена аттхато на̄на̄каран̣ам̣ наттхи. там̣ панасса на̄на̄каран̣а̄бха̄вам̣ таттхева пака̄сайисса̄ма̄’’ти, сва̄йам̣ пака̄сито хоти.

пан̃н̃аттетанти пан̃н̃аттам̣ етам̣. ква пан̃н̃аттам̣? ваттаккхандхаке. татра хи чуддаса кхандхакаватта̄ни пан̃н̃атта̄ни. тена̄ха – ‘‘пан̃н̃аттетам̣, упа̄ли, майа̄ а̄гантука̄нам̣ бхиккхӯнам̣ а̄гантукаватта’’нтиа̄ди. евампи кхо упа̄ли сан̇гхара̄джи хоти, но ча сан̇гхабхедоти етта̄вата̄ хи сан̇гхара̄джиматтамева хоти, на та̄ва сан̇гхабхедо; анупуббена пана айам̣ сан̇гхара̄джи вад̣д̣хама̄на̄ сан̇гхабхеда̄йа сам̣ваттатӣти аттхо. йатха̄раттанти раттипарима̄н̣а̄нурӯпам̣; йатха̄тхеранти аттхо. а̄венибха̄вам̣ каритва̄ти висум̣ ваваттха̄нам̣ каритва̄. камма̄камма̄ни каронтӣти апара̄парам̣ сан̇гхакаммам̣ упа̄да̄йа кхуддака̄ни чева маханта̄ни ча камма̄ни каронти. сесаметтха̄пи адхикаран̣авӯпасамавагге утта̄намева.

сан̇гхабхедакаваггадвайаван̣н̣ана̄

459. сан̇гхабхедаваггадвайе винидха̄йа дит̣т̣хим̣ каммена̄ти тесу адхамма̄дӣсу адхамма̄дайо етети евам̣дит̣т̣хикова хутва̄ там̣ дит̣т̣хим̣ винидха̄йа те дхамма̄дивасена дӣпетва̄ висум̣ каммам̣ кароти. ити йам̣ винидха̄йа дит̣т̣хим̣ каммам̣ кароти, тена евам̣ катена винидха̄йа дит̣т̣хим̣ каммена саддхим̣ пан̃чан̇га̄ни хонти, ‘‘имехи кхо упа̄ли пан̃чахан̇гехӣ’’ти айамекасмим̣ пан̃чаке аттхайоджана̄. етена найена саббапан̃чака̄ни ведитабба̄ни. еттха̄пи ча воха̄ра̄ди ан̇гаттайам̣ пуббабха̄гавасенева вуттам̣. каммуддесавасена пана атекиччхата̄ ведитабба̄. сесам̣ саббаттха утта̄намева. на хеттха кин̃чи аттхи йам̣ пуббе авуттанайам̣.

а̄ва̄сикаваггаван̣н̣ана̄

461. а̄ва̄сикавагге йатха̄бхатам̣ никкхиттоти йатха̄ а̄харитва̄ т̣хапито.

462. винайабйа̄каран̣а̄ти винайапан̃хе виссаджджана̄. парин̣а̄метӣти нийа̄мети дӣпети катхети. сесаметтха утта̄намева.

катхинаттха̄раваггаван̣н̣ана̄

467. катхинаттха̄равагге – отамасикоти андхака̄рагато; тан̃хи вандантасса ман̃чапа̄да̄дӣсупи нала̄т̣ам̣ пат̣ихан̃н̃еййа. асаманна̄харантоти киччайапасутатта̄ ванданам̣ асаманна̄харанто. суттоти ниддам̣ окканто. ека̄ваттоти екато а̄ватто сапаттапаккхе т̣хито верӣ висабха̄гапуггало вуччати; айам̣ авандийо. айан̃хи вандийама̄но па̄денапи пахареййа. ан̃н̃авихитоти ан̃н̃ам̣ чинтайама̄но.

кха̄дантоти пит̣т̣хакхаджджака̄дӣни кха̄данто. учча̄ран̃ча пасса̄ван̃ча каронто анока̄сагататта̄ авандийо. уккхиттакоти тивидхенапи уккхепанӣйакаммена уккхиттако авандийо. таджджанӣйа̄дикаммаката̄ пана чатта̄ро вандитабба̄. упосатхапава̄ран̣а̄пи техи саддхим̣ лаббханти. а̄дито пат̣т̣ха̄йа ча вуттесу авандийесу нагган̃ча уккхиттакан̃ча вандантассева а̄патти. итаресам̣ пана аса̄руппат̣т̣хена ча антара̄ вуттака̄ран̣ена ча вандана̄ пат̣иккхитта̄. ито парам̣ паччха̄упасампанна̄дайо дасапи а̄паттиваттхубха̄венева авандийа̄. те вандантасса хи нийаменева а̄патти. ити имесу пан̃часу пан̃чакесу тераса джане вандантасса ана̄патти, два̄дасаннам̣ вандана̄йа а̄патти.

468. а̄чарийо вандийоти паббаджджа̄чарийо упасампада̄чарийо ниссайа̄чарийо уддеса̄чарийо ова̄да̄чарийоти айам̣ пан̃чавидхопи а̄чарийо вандийо. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

катхинаттха̄раваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

нит̣т̣хита̄ ча упа̄липан̃чакаван̣н̣ана̄.

а̄паттисамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄

470. ачиттако а̄паджджатӣтиа̄дӣсу сахасеййа̄дипан̣н̣аттиваджджам̣ асан̃чичча а̄паджджанто ачиттако а̄паджджати, десенто сачиттако вут̣т̣ха̄ти. йам̣кин̃чи сан̃чичча а̄паджджанто сачиттако а̄паджджати, тин̣аваттха̄ракена вут̣т̣хаханто ачиттако вут̣т̣ха̄ти. пуббе вуттамева тин̣аваттха̄ракена вут̣т̣хаханто ачиттако а̄паджджати, ачиттако вут̣т̣ха̄ти. итарам̣ десенто сачиттако а̄паджджати, сачиттако вут̣т̣ха̄ти. ‘‘дхаммада̄нам̣ каромӣ’’ти падасодхамма̄дӣни каронто кусалачитто а̄паджджати, ‘‘буддха̄нам̣ ануса̄саним̣ каромӣ’’ти удаггачитто десенто кусалачитто вут̣т̣ха̄ти. доманассико хутва̄ десенто акусалачитто вут̣т̣ха̄ти, тин̣аваттха̄ракена нидда̄гатова вут̣т̣хаханто абйа̄катачитто вут̣т̣ха̄ти. бхим̣са̄пана̄дӣни катва̄ ‘‘буддха̄нам̣ са̄санам̣ каромӣ’’ти соманассико десенто акусалачитто а̄паджджати, кусалачитто вут̣т̣ха̄ти. доманассикова десенто акусалачитто вут̣т̣ха̄ти, вуттанайенева тин̣аваттха̄ракена вут̣т̣хаханто абйа̄катачитто вут̣т̣ха̄ти. ниддоккантасамайе сахага̄расеййам̣ а̄паджджанто абйа̄катачитто а̄паджджати, вуттанайенева панеттха ‘‘кусалачитто вут̣т̣ха̄тӣ’’тиа̄ди ведитаббам̣.

пат̣хамам̣ па̄ра̄джикам̣ катихи самут̣т̣ха̄нехӣтиа̄ди пуббе вуттанайатта̄ утта̄намева.

473. чатта̄ро па̄ра̄джика̄ катихи самут̣т̣ха̄нехӣтиа̄дӣсу уккат̣т̣хапариччхедато йам̣ йам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ йасса йасса лаббхати, там̣ саббам̣ вуттамева хоти.

а̄паттисамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

апарадутийага̄тха̄сан̇ган̣икам̣

(1) ка̄йика̄диа̄паттиван̣н̣ана̄

474. ‘‘кати а̄паттийо ка̄йика̄’’тиа̄дига̄тха̄нам̣ виссаджджане чха а̄паттийо ка̄йика̄ти антарапеййа̄ле чатуттхена а̄паттисамут̣т̣ха̄нена чха а̄паттийо а̄паджджати, ‘‘бхиккху метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевати, а̄патти па̄ра̄джикасса̄’’тиа̄дина̄ найена вутта̄паттийо. ка̄йадва̄ре самут̣т̣хитатта̄ хи ета̄ ка̄йика̄ти вуччанти. чха ва̄часика̄ти тасмим̣йева антарапеййа̄ле пан̃чамена а̄паттисамут̣т̣ха̄нена чха а̄паттийо а̄паджджати, ‘‘бхиккху па̄пиччхо иччха̄пакато’’тиа̄дина̄ найена вутта̄паттийо. чха̄дентасса тиссоти ваджджапат̣иччха̄дика̄йа бхиккхунийа̄ па̄ра̄джикам̣, бхиккхусса сан̇гха̄дисесапат̣иччха̄дане па̄читтийам̣, аттано дут̣т̣хулла̄паттипат̣иччха̄дане дуккат̣ам̣. пан̃ча сам̣саггапаччайа̄ти бхиккхунийа̄ ка̄йасам̣сагге па̄ра̄джикам̣, бхиккхуно сан̇гха̄дисесо, ка̄йена ка̄йапат̣ибаддхе тхуллаччайам̣, ниссаггийена ка̄йапат̣ибаддхе дуккат̣ам̣, ан̇гулипатодаке па̄читтийанти има̄ ка̄йасам̣саггапаччайа̄ пан̃ча̄паттийо.

арун̣угге тиссоти екараттачха̄раттасатта̄хадаса̄хама̄са̄тиккамавасена ниссаггийам̣ па̄читтийам̣, бхиккхунийа̄ раттивиппава̄се сан̇гха̄дисесо, ‘‘пат̣хамампи йа̄мам̣ чха̄дети, дутийампи татийампи йа̄мам̣ чха̄дети, уддхасте арун̣е чханна̄ хоти а̄патти, йо чха̄дети со дуккат̣ам̣ деса̄петаббо’’ти има̄ арун̣угге тиссо а̄паттийо а̄паджджати. две йа̄вататийака̄ти ека̄даса йа̄вататийака̄ на̄ма, пан̃н̃аттивасена пана две хонти бхиккхӯнам̣ йа̄вататийака̄ бхиккхунӣнам̣ йа̄вататийака̄ти. екеттха ат̣т̣хаваттхука̄ти бхиккхунӣнам̣йева ека̄ еттха имасмим̣ са̄сане ат̣т̣хаваттхука̄ на̄ма. екена саббасан̇гахоти ‘‘йасса сийа̄ а̄патти, со а̄викареййа̄’’ти имина̄ екена нида̄нуддесена саббасиккха̄пада̄нан̃ча саббапа̄тимоккхуддеса̄нан̃ча сан̇гахо хоти.

винайасса две мӯла̄нӣти ка̄йо чева ва̄ча̄ ча. гарука̄ две вутта̄ти па̄ра̄джикасан̇гха̄дисеса̄. две дут̣т̣хуллаччха̄дана̄ти ваджджапат̣иччха̄дика̄йа па̄ра̄джикам̣ сан̇гха̄дисесам̣ пат̣иччха̄дакасса па̄читтийанти има̄ две дут̣т̣хуллаччха̄дана̄паттийо на̄ма.

га̄мантаре чатассоти ‘‘бхиккху бхиккхунийа̄ саддхим̣ сам̣видахати, дуккат̣ам̣; ан̃н̃асса га̄масса упача̄рам̣ оккамати, па̄читтийам̣; бхиккхунийа̄ га̄мантарам̣ гаччхантийа̄ париккхитте га̄ме пат̣хамапа̄де тхуллаччайам̣, дутийапа̄де сан̇гха̄дисесо; апариккхиттасса пат̣хамапа̄де упача̄роккамане тхуллаччайам̣, дутийапа̄де сан̇гха̄дисесо’’ти има̄ га̄мантаре дуккат̣апа̄читтийатхуллаччайасан̇гхаа̄дисесавасена чатассо а̄паттийо. чатассо надипа̄рапаччайа̄ти ‘‘бхиккху бхиккхунийа̄ саддхим̣ сам̣видахати, дуккат̣ам̣; на̄вам̣ абхирухати, па̄читтийам̣; бхиккхунийа̄ надипа̄рам̣ гаччхантийа̄ уттаран̣ака̄ле пат̣хамапа̄де тхуллаччайам̣, дутийапа̄де сан̇гха̄дисесо’’ти има̄ чатассо. екамам̣се тхуллаччайанти мануссамам̣се. навамам̣сесу дуккат̣анти сесаакаппийамам̣сесу.

две ва̄часика̄ раттинти бхиккхунӣ раттандхака̄ре аппадӣпе пурисена саддхим̣ хаттхапа̄се т̣хита̄ саллапати, па̄читтийам̣; хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ т̣хита̄ саллапати, дуккат̣ам̣. две ва̄часика̄ дива̄ти бхиккхунӣ дива̄ пат̣иччханне ока̄се пурисена саддхим̣ хаттхапа̄се т̣хита̄ саллапати, па̄читтийам̣; хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ саллапати, дуккат̣ам̣. дадама̄насса тиссоти маран̣а̄дхиппа̄йо мануссасса висам̣ дети, со че тена марати, па̄ра̄джикам̣; йаккхапета̄нам̣ дети, те че маранти, тхуллаччайам̣; тираччха̄нагатасса дети, со че марати, па̄читтийам̣; ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварада̄не па̄читтийанти евам̣ дадама̄насса тиссо а̄паттийо. чатта̄ро ча пат̣иггахети хаттхагга̄ха-вен̣игга̄хесу сан̇гха̄дисесо, мукхена ан̇гаджа̄таггахан̣е па̄ра̄джикам̣, ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварапат̣иггахан̣е ниссаггийам̣ па̄читтийам̣, авассута̄йа авассутасса хаттхато кха̄данӣйам̣ бходжанӣйам̣ пат̣игган̣хантийа̄ тхуллаччайам̣; евам̣ пат̣иггахе чатта̄ро а̄паттиккхандха̄ хонти.

(2) десана̄га̄минийа̄диван̣н̣ана̄

475. пан̃ча десана̄га̄минийоти лахука̄ пан̃ча. чха саппат̣икамма̄ти па̄ра̄джикам̣ т̣хапетва̄ авасеса̄. екеттха аппат̣икамма̄ти ека̄ па̄ра̄джика̄патти.

винайагарука̄ две вутта̄ти па̄ра̄джикан̃чева сан̇гха̄дисесан̃ча. ка̄йава̄часика̄ни ча̄ти сабба̄нева сиккха̄пада̄ни ка̄йава̄часика̄ни, манодва̄ре пан̃н̃аттам̣ екасиккха̄падампи наттхи. еко вика̄ле дхан̃н̃арасоти лон̣асовӣракам̣. айамева хи еко дхан̃н̃арасо вика̄ле ват̣т̣ати. ека̄ н̃аттичатуттхена саммутӣти бхиккхунова̄дакасаммути. айамева хи ека̄ н̃аттичатуттхакаммена саммути анун̃н̃а̄та̄.

па̄ра̄джика̄ ка̄йика̄ двети бхиккхӯнам̣ метхунапа̄ра̄джикам̣ бхиккхунӣнан̃ча ка̄йасам̣саггапа̄ра̄джикам̣. две сам̣ва̄сабхӯмийоти аттана̄ ва̄ атта̄нам̣ сама̄насам̣ва̄сакам̣ кароти, самагго ва̄ сан̇гхо уккхиттам̣ оса̄рети. курундийам̣ пана ‘‘сама̄насам̣ва̄сакабхӯми ча на̄на̄сам̣ва̄сакабхӯми ча̄’’ти евам̣ две сам̣ва̄сабхӯмийо вутта̄. двиннам̣ раттиччхедоти па̄рива̄сикасса ча ма̄наттача̄рикасса ча пан̃н̃атта̄. дван̇гула̄ дувети две дван̇гулапан̃н̃аттийо, ‘‘дван̇гулапаббапарамам̣ а̄да̄табба’’нти айамека̄, ‘‘дван̇гулам̣ ва̄ двема̄сам̣ ва̄’’ти айамека̄.

две атта̄нам̣ вадхитва̄на̄ти бхиккхунӣ атта̄нам̣ вадхитва̄ две а̄паттийо а̄паджджати; вадхати родати, а̄патти па̄читтийасса; вадхати на родати, а̄патти дуккат̣асса. двӣхи сан̇гхо бхиджджатӣти каммена ча сала̄кагга̄хена ча. дветтха пат̣хама̄паттика̄ти еттха сакалепи винайе две пат̣хама̄паттика̄ убхиннам̣ пан̃н̃аттивасена. итаратха̄ пана нава бхиккхӯнам̣ нава бхиккхунӣнанти ат̣т̣ха̄раса хонти. н̃аттийа̄ каран̣а̄ дувети две н̃аттикичча̄ни – камман̃ча каммапа̄дака̄ ча. навасу т̣ха̄несу каммам̣ хоти, двӣсу каммапа̄дабха̄вена тит̣т̣хати.

па̄н̣а̄типа̄те тиссоти ‘‘анодисса опа̄там̣ кхан̣ати, саче мануссо марати, па̄ра̄джикам̣; йаккхапета̄нам̣ маран̣е тхуллаччайам̣; тираччха̄нагатасса маран̣е па̄читтийа’’нти има̄ тиссо хонти. ва̄ча̄ па̄ра̄джика̄ тайоти ваджджапат̣иччха̄дика̄йа уккхитта̄нуваттика̄йа ат̣т̣хаваттхука̄йа̄ти. курундийам̣ пана ‘‘а̄н̣аттийа̄ адинна̄да̄не, мануссамаран̣е, уттаримануссадхаммауллапане ча̄’’ти евам̣ тайо вутта̄. обха̄сана̄ тайоти ваччамаггам̣ пасса̄вамаггам̣ а̄дисса ван̣н̣а̄ван̣н̣абха̄сане сан̇гха̄дисесо, ваччамаггам̣ пасса̄вамаггам̣ т̣хапетва̄ адхаккхакам̣ уббхаджа̄н̣уман̣д̣алам̣ а̄дисса ван̣н̣а̄ван̣н̣абхан̣ане тхуллаччайам̣, уббхаккхакам̣ адходжа̄н̣уман̣д̣алам̣ а̄дисса ван̣н̣а̄ван̣н̣абхан̣ане дуккат̣ам̣. сан̃чариттена ва̄ тайоти пат̣игган̣ха̄ти вӣмам̣сати пачча̄харати, а̄патти сан̇гха̄дисесасса; пат̣игган̣ха̄ти вӣмам̣сати на пачча̄харати, а̄патти тхуллаччайасса; пат̣игган̣ха̄ти на вӣмам̣сати на пачча̄харати, а̄патти дуккат̣асса̄ти име сан̃чариттена ка̄ран̣абхӯтена тайо а̄паттиккхандха̄ хонти.

тайо пуггала̄ на упасампа̄детабба̄ти аддха̄нахӣно ан̇гахӣно ваттхувипанно ча тесам̣ на̄на̄каран̣ам̣ вуттамева. апичеттха йо паттачӣварена апарипӯро, парипӯро ча на йа̄чати, имепи ан̇гахӣненева сан̇гахита̄. ма̄тугха̄така̄дайо ча каран̣адуккат̣ака̄ пан̣д̣акаубхатобйан̃джанакатираччха̄нагатасан̇кха̄тена ваттхувипанненева сан̇гахита̄ти ведитабба̄. еса найо курундийам̣ вутто. тайо камма̄нам̣ сан̇гаха̄ти н̃аттикаппана̄, виппакатапаччаттам̣, атӣтакаран̣анти. таттха ‘‘дадеййа кареййа̄’’тиа̄дибхеда̄ н̃аттикаппана̄; ‘‘дети каротӣ’’тиа̄дибхедам̣ виппакатапаччаттам̣; ‘‘диннам̣ ката’’нтиа̄дибхедам̣ атӣтакаран̣ам̣ на̄ма̄ти имехи тӣхи камма̄ни сан̇гайханти. апарехипи тӣхи камма̄ни сан̇гайханти – ваттхуна̄, н̃аттийа̄, анусса̄вана̄йа̄ти. ваттхусампаннан̃хи н̃аттисампаннам̣ анусса̄ванасампаннан̃ча каммам̣ на̄ма хоти, тена вуттам̣ ‘‘тайо камма̄нам̣ сан̇гаха̄’’ти. на̄ситака̄ тайо на̄ма меттийам̣ бхиккхуним̣ на̄сетха, дӯсако на̄сетаббо, дасахан̇гехи саманна̄гато са̄ман̣еро на̄сетаббо, кан̣т̣акам̣ саман̣уддесам̣ на̄сетха̄ти евам̣ лин̇гасам̣ва̄садан̣д̣акаммана̄сана̄васена тайо на̄ситака̄ ведитабба̄. тин̣н̣аннам̣ екава̄чика̄ти ‘‘ануджа̄на̄ми бхиккхаве две тайо ека̄нусса̄ване ка̄ту’’нти вачанато тин̣н̣ам̣ джана̄нам̣ екупаджджха̄йена на̄на̄чарийена ека̄нусса̄вана̄ ват̣т̣ати.

адинна̄да̄не тиссоти па̄де ва̄ атирекапа̄де ва̄ па̄ра̄джикам̣, атирекама̄саке тхуллаччайам̣, ма̄саке ва̄ ӯнама̄саке ва̄ дуккат̣ам̣. чатассо метхунапаччайа̄ти аккхайите па̄ра̄джикам̣, йебхуййена кхайите тхуллаччайам̣, виват̣акате мукхе дуккат̣ам̣, джатумат̣т̣хаке па̄читтийам̣. чхиндантасса тиссоти ванаппатим̣ чхиндантасса па̄ра̄джикам̣, бхӯтага̄ме па̄читтийам̣, ан̇гаджа̄те тхуллаччайам̣. пан̃ча чхад̣д̣итапаччайа̄ти анодисса висам̣ чхад̣д̣ети, саче тена мануссо марати, па̄ра̄джикам̣; йаккхапетесу тхуллаччайам̣; тираччха̄нагате па̄читтийам̣; виссат̣т̣хичхад̣д̣ане сан̇гха̄дисесо; секхийесу харите учча̄рапасса̄вачхад̣д̣ане дуккат̣ам̣ – има̄ чхад̣д̣итапаччайа̄ пан̃ча̄паттийо хонти.

па̄читтийена дуккат̣а̄ ката̄ти бхиккхунова̄дакаваггасмим̣ дасасу сиккха̄падесу па̄читтийена саддхим̣ дуккат̣а̄ ката̄ ева̄ти аттхо. чатуреттха навака̄ вутта̄ти пат̣хамасиккха̄падамхийева адхаммакамме две, дхаммакамме двети евам̣ чатта̄ро навака̄ вутта̄ти аттхо. двиннам̣ чӣварена ча̄ти бхиккхӯнам̣ сантике упасампанна̄йа чӣварам̣ дентасса па̄читтийам̣, бхиккхунӣнам̣ сантике упасампанна̄йа дентасса дуккат̣анти евам̣ двиннам̣ бхиккхунӣнам̣ чӣварам̣ дентасса чӣварена ка̄ран̣абхӯтена а̄патти хотӣти аттхо.

ат̣т̣ха па̄т̣идесанӣйа̄ти па̄л̣ийам̣ а̄гата̄ ева. бхун̃джанта̄макадхан̃н̃ена па̄читтийена дуккат̣а̄ ката̄ти а̄макадхан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джантийа̄ па̄читтийена саддхим̣ дуккат̣а̄ ката̄йева.

гаччхантасса чатассоти бхиккхунийа̄ ва̄ ма̄туга̄мена ва̄ саддхим̣ сам̣видха̄йа гаччхантасса дуккат̣ам̣, га̄мӯпача̄роккамане па̄читтийам̣, йа̄ бхиккхунӣ ека̄ га̄мантарам̣ гаччхати, тасса̄ га̄мӯпача̄рам̣ оккамантийа̄ пат̣хамапа̄де тхуллаччайам̣, дутийапа̄де сан̇гха̄дисесоти гаччхантасса има̄ чатассо а̄паттийо хонти. т̣хитасса ча̄пи таттака̄ти т̣хитассапи чатассо ева̄ти аттхо. катхам̣? бхиккхунӣ андхака̄ре ва̄ пат̣иччханне ва̄ ока̄се миттасантхававасена пурисасса хаттхапа̄се тит̣т̣хати, па̄читтийам̣; хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ тит̣т̣хати, дуккат̣ам̣; арун̣уггаманака̄ле дутийика̄йа хаттхапа̄сам̣ виджахантӣ тит̣т̣хати, тхуллаччайам̣; виджахитва̄ тит̣т̣хати, сан̇гха̄дисесоти нисиннасса чатассо а̄паттийо. нипаннасса̄пи таттака̄ти сачепи хи са̄ нисӣдати ва̄ нипаджджати ва̄, ета̄йева чатассо а̄паттийо а̄паджджати.

(3) па̄читтийаван̣н̣ана̄

476. пан̃ча па̄читтийа̄нӣти пан̃ча бхесаджджа̄ни пат̣иггахетва̄ на̄на̄бха̄джанесу ва̄ екабха̄джане ва̄ амиссетва̄ т̣хапита̄ни хонти, сатта̄ха̄тиккаме со бхиккху пан̃ча па̄читтийа̄ни сабба̄ни на̄на̄ваттхука̄ни екаккхан̣е а̄паджджати, ‘‘имам̣ пат̣хамам̣ а̄панно, имам̣ паччха̄’’ти на ваттаббо.

нава па̄читтийа̄нӣти йо бхиккху нава пан̣ӣтабходжана̄ни вин̃н̃а̄петва̄ техи саддхим̣ екато екам̣ кабал̣ам̣ омаддитва̄ мукхе паккхипитва̄ парагал̣ам̣ атикка̄мети, айам̣ нава па̄читтийа̄ни сабба̄ни на̄на̄ваттхука̄ни екаккхан̣е а̄паджджати ‘‘имам̣ пат̣хамам̣ а̄панно, имам̣ паччха̄’’ти на ваттаббо. екава̄ча̄йа десеййа̄ти ‘‘ахам̣, бханте, пан̃ча бхесаджджа̄ни пат̣иггахетва̄ сатта̄хам̣ атикка̄метва̄ пан̃ча а̄паттийо а̄панно, та̄ тумхамӯле пат̣идесемӣ’’ти евам̣ екава̄ча̄йа десеййа, десита̄ва хонти, двӣхи тӣхи ва̄ча̄хи киччам̣ на̄ма наттхи. дутийависсаджджанепи ‘‘ахам̣, бханте, нава пан̣ӣтабходжана̄ни вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джитва̄ нава а̄паттийо а̄панно, та̄ тумхамӯле пат̣идесемӣ’’ти ваттаббам̣.

ваттхум̣ киттетва̄ десеййа̄ти ‘‘ахам̣, бханте, пан̃ча бхесаджджа̄ни пат̣иггахетва̄ сатта̄хам̣ атикка̄месим̣, йатха̄ваттхукам̣ там̣ тумхамӯле пат̣идесемӣ’’ти евам̣ ваттхум̣ киттетва̄ десеййа, десита̄ва хонти а̄паттийо, а̄паттийа̄ на̄маггахан̣ена киччам̣ наттхи. дутийависсаджджанепи ‘‘ахам̣, бханте, нава пан̣ӣтабходжана̄ни вин̃н̃а̄петва̄ бхутто, йатха̄ваттхукам̣ там̣ тумхамӯле пат̣идесемӣ’’ти ваттаббам̣.

йа̄вататийаке тиссоти уккхитта̄нуваттика̄йа па̄ра̄джикам̣ бхедака̄нуваттака̄нам̣ кока̄лика̄дӣнам̣ сан̇гха̄дисесам̣, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге чан̣д̣ака̄л̣ика̄йа ча бхиккхунийа̄ па̄читтийанти има̄ йа̄вататийака̄ тиссо а̄паттийо. чха воха̄рапаччайа̄ти пайуттава̄ча̄паччайа̄ чха а̄паттийо а̄паджджатӣти аттхо. катхам̣? а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ па̄пиччхо иччха̄пакато асантам̣ абхӯтам̣ уттаримануссадхаммам̣ уллапати, а̄патти па̄ра̄джикасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ сан̃чариттам̣ сама̄паджджати, а̄патти сан̇гха̄дисесасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ йо те виха̄ре васати со араха̄ти вадати, а̄патти тхуллаччайасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ бхиккху пан̣ӣтабходжана̄ни аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти па̄читтийасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ бхиккхунӣ пан̣ӣтабходжана̄ни аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти па̄т̣идесанӣйасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ сӯпам̣ ва̄ оданам̣ ва̄ агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти дуккат̣асса̄ти.

кха̄дантасса тиссоти мануссамам̣се тхуллаччайам̣, авасесесу акаппийамам̣сесу дуккат̣ам̣, бхиккхунийа̄ ласун̣е па̄читтийам̣. пан̃ча бходжанапаччайа̄ти авассута̄ авассутасса пурисасса хаттхато бходжанам̣ гахетва̄ таттхева мануссамам̣сам̣ ласун̣ам̣ аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ гахитапан̣ӣтабходжана̄ни авасесан̃ча акаппийамам̣сам̣ паккхипитва̄ вомиссакам̣ омаддитва̄ аджджхохарама̄на̄ сан̇гха̄дисесам̣, тхуллаччайам̣, па̄читтийам̣, па̄т̣идесанӣйам̣, дуккат̣анти има̄ пан̃ча а̄паттийо бходжанапаччайа̄ а̄паджджати.

пан̃ча т̣ха̄на̄нӣти ‘‘уккхитта̄нуваттика̄йа бхиккхунийа̄ йа̄вататийам̣ саманубха̄сана̄йа аппат̣иниссаджджантийа̄ н̃аттийа̄ дуккат̣ам̣, двӣхи каммава̄ча̄хи тхуллаччайам̣, каммава̄ча̄парийоса̄не а̄патти па̄ра̄джикасса, сан̇гхабхеда̄йа параккамана̄дӣсу сан̇гха̄дисесо, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге па̄читтийа’’нти евам̣ сабба̄ йа̄вататийака̄ пан̃ча т̣ха̄на̄ни гаччханти. пан̃чаннан̃чева а̄паттӣти а̄патти на̄ма пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣ хоти, таттха двиннам̣ ниппарийа̄йена а̄паттийева, сиккха̄ма̄наса̄ман̣ериса̄ман̣ера̄нам̣ пана акаппийатта̄ на ват̣т̣ати. имина̄ парийа̄йена тесам̣ а̄патти на деса̄петабба̄, дан̣д̣акаммам̣ пана тесам̣ ка̄таббам̣. пан̃чаннам̣ адхикаран̣ена ча̄ти адхикаран̣ан̃ча пан̃чаннамева̄ти аттхо. етесам̣йева хи пан̃чаннам̣ паттачӣвара̄дӣнам̣ аттха̄йа виниччхайавоха̄ро адхикаран̣анти вуччати, гихӣнам̣ пана ад̣д̣акаммам̣ на̄ма хоти.

пан̃чаннам̣ виниччхайо хотӣти пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣йева виниччхайо на̄ма хоти. пан̃чаннам̣ вӯпасамена ча̄ти етесам̣йева пан̃чаннам̣ адхикаран̣ам̣ виниччхитам̣ вӯпасантам̣ на̄ма хотӣти аттхо. пан̃чаннан̃чева ана̄паттӣти етесам̣йева пан̃чаннам̣ ана̄патти на̄ма хотӣти аттхо. тӣхи т̣ха̄нехи собхатӣти сан̇гха̄дӣхи тӣхи ка̄ран̣ехи собхати. катавӣтиккамо хи пуггало саппат̣икаммам̣ а̄паттим̣ сан̇гхамаджджхе ган̣амаджджхе пуггаласантике ва̄ пат̣икаритва̄ аббхун̣хасӣло па̄катико хоти, тасма̄ тӣхи т̣ха̄нехи собхатӣти вуччати.

две ка̄йика̄ раттинти бхиккхунӣ раттандхака̄ре пурисасса хаттхапа̄се т̣ха̄нанисаджджасайана̄ни каппайама̄на̄ па̄читтийам̣, хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ т̣ха̄на̄дӣни каппайама̄на̄ дуккат̣анти две ка̄йадва̄расамбхава̄ а̄паттийо раттим̣ а̄паджджати. две ка̄йика̄ дива̄ти етенева упа̄йена дива̄ пат̣иччханне ока̄се две а̄паттийо а̄паджджати. ниджджха̄йантасса ека̄ а̄паттӣти ‘‘на ча, бхиккхаве, са̄раттена ма̄туга̄масса ан̇гаджа̄там̣ упаниджджха̄йитаббам̣. йо упаниджджха̄йеййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄ра̄. 266) ниджджха̄йантасса айамека̄ а̄патти. ека̄ пин̣д̣апа̄тапаччайа̄ти ‘‘на ча, бхиккхаве, бхиккха̄да̄йика̄йа мукхам̣ олокетабба’’нти (чӯл̣ава. 366) еттха дуккат̣а̄патти, антамасо йа̄гум̣ ва̄ бйан̃джанам̣ ва̄ дентасса са̄ман̣ерасса̄пи хи мукхам̣ уллокайато дуккат̣амева. курундийам̣ пана ‘‘ека̄ пин̣д̣апа̄тапаччайа̄ти бхиккхунипарипа̄читам̣ пин̣д̣апа̄там̣ бхун̃джантасса па̄читтийа’’нти вуттам̣.

ат̣т̣ха̄нисам̣се сампассанти косамбакаккхандхаке вутта̄нисам̣се. уккхиттака̄ тайо вутта̄ти а̄паттийа̄ адассане аппат̣икамме па̄пика̄йа ча дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссаггети. течатта̄лӣса самма̄ваттана̄ти тесам̣йева уккхиттака̄нам̣ еттакесу ваттесу ваттана̄.

пан̃чат̣ха̄не муса̄ва̄доти па̄ра̄джикасан̇гха̄дисесатхуллаччайапа̄читтийадуккат̣асан̇кха̄те пан̃чат̣т̣ха̄не муса̄ва̄до гаччхати. чуддаса параманти вуччатӣти даса̄хапарама̄динайена хет̣т̣ха̄ вуттам̣. два̄даса па̄т̣идесанӣйа̄ти бхиккхӯнам̣ чатта̄ри бхиккхунӣнам̣ ат̣т̣ха. чатуннам̣ десана̄йа ча̄ти чатуннам̣ аччайадесана̄йа̄ти аттхо. катама̄ пана са̄ти? девадаттена пайоджита̄нам̣ абхима̄ра̄нам̣ аччайадесана̄, ануруддхаттхерасса упат̣т̣ха̄йика̄йа аччайадесана̄, вад̣д̣хасса личчхавино аччайадесана̄, ва̄сабхага̄мийаттхерасса уккхепанӣйакаммам̣ катва̄ а̄гата̄нам̣ бхиккхӯнам̣ аччайадесана̄ти айам̣ чатуннам̣ аччайадесана̄ на̄ма.

ат̣т̣хан̇гико муса̄ва̄доти ‘‘пуббевасса хоти муса̄ бхан̣исса’’нти а̄дим̣ катва̄ ‘‘винидха̄йа сан̃н̃а’’нти парийоса̄нехи (па̄чи. 4-5; пари. 459) ат̣т̣хахи ан̇гехи ат̣т̣хан̇гико. упосатхан̇га̄нипи па̄н̣ам̣ на ханетиа̄дина̄ найена вутта̄нева. ат̣т̣ха дӯтеййан̇га̄нӣти ‘‘идха, бхиккхаве, бхиккху сота̄ ча хоти са̄вета̄ ча̄’’тиа̄дина̄ (чӯл̣ава. 347) найена сан̇гхабхедаке вутта̄ни. ат̣т̣ха титтхийаватта̄ни маха̄кхандхаке вутта̄ни.

ат̣т̣хава̄чика̄ упасампада̄ти бхиккхунӣнам̣ упасампадам̣ сандха̄йа вуттам̣. ат̣т̣ханнам̣ паччут̣т̣ха̄таббанти бхаттагге ат̣т̣ханнам̣ бхиккхунӣнам̣ итара̄хи паччут̣т̣ха̄йа а̄санам̣ да̄таббам̣. бхиккхунова̄дако ат̣т̣хахӣти ат̣т̣хахан̇гехи саманна̄гато бхиккху бхиккхунова̄дако самманнитаббо.

екасса чхеджджанти га̄тха̄йа навасу джанесу йо сала̄кам̣ га̄хетва̄ сан̇гхам̣ бхиндати, тассева чхеджджам̣ хоти, девадатто вийа па̄ра̄джикам̣ а̄паджджати. бхедака̄нуваттака̄нам̣ чатуннам̣ тхуллаччайам̣ кока̄лика̄дӣнам̣ вийа, дхаммава̄дӣнам̣ чатуннам̣ ана̄патти. има̄ пана а̄паттийо ча ана̄паттийо ча саббесам̣ екаваттхука̄ сан̇гхабхедаваттхука̄ ева.

нава а̄гха̄таваттхӯнӣти га̄тха̄йа навахӣти навахи бхиккхӯхи сан̇гхо бхиджджати. н̃аттийа̄ каран̣а̄ нава̄ти н̃аттийа̄ ка̄табба̄ни камма̄ни нава̄ти аттхо. сесам̣ утта̄намева.

(4) аванданӣйапуггала̄диван̣н̣ана̄

477. даса пуггала̄ на̄бхива̄детабба̄ти сена̄санаккхандхаке вутта̄ даса джана̄. ан̃джали са̄мӣчена ча̄ти са̄мӣчикаммена саддхим̣ ан̃джали ча тесам̣ на ка̄таббо, нева па̄нӣйа̄пуччханата̄лаван̣т̣аггахан̣а̄ди кхандхакаваттам̣ тесам̣ дассетаббам̣, на ан̃джали пагган̣хитабботи аттхо. дасаннам̣ дуккат̣анти тесам̣йева дасаннам̣ евам̣ каронтасса дуккат̣ам̣ хоти. даса чӣварадха̄ран̣а̄ти даса диваса̄ни атирекачӣварасса дха̄ран̣а̄ анун̃н̃а̄та̄ти аттхо.

пан̃чаннам̣ вассам̣вут̣т̣ха̄нам̣, да̄таббам̣ идха чӣваранти пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣ саммукха̄ва да̄таббам̣. саттаннам̣ сантети диса̄паккантаумматтакакхиттачиттаведана̄т̣т̣а̄нам̣ тин̣н̣ан̃ча уккхиттака̄нанти имесам̣ саттаннам̣ санте патирӯпе га̄хаке параммукха̄пи да̄таббам̣. сол̣асаннам̣ на да̄таббанти сеса̄нам̣ чӣвараккхандхаке вутта̄нам̣ пан̣д̣ака̄дӣнам̣ сол̣асаннам̣ на да̄таббам̣.

катисатам̣ раттисатам̣, а̄паттийо чха̄дайитва̄на̄ти катисатам̣ а̄паттийо раттисатам̣ чха̄дайитва̄на. дасасатам̣ раттисатам̣, а̄паттийо чха̄дайитва̄на̄ти дасасатам̣ а̄паттийо раттисатам̣ чха̄дайитва̄на. айан̃хеттха сан̇кхепаттхо – йо дивасе сатам̣ сатам̣ сан̇гха̄дисеса̄паттийо а̄паджджитва̄ даса даса дивасе пат̣иччха̄дети, тена раттисатам̣ а̄паттисахассам̣ пат̣иччха̄дитам̣ хоти, со сабба̄ва та̄ а̄паттийо даса̄хапат̣иччханна̄ти парива̄сам̣ йа̄читва̄ даса раттийо васитва̄на муччеййа па̄рива̄сикоти.

два̄даса каммадоса̄ вутта̄ти апалоканакаммам̣ адхамменаваггам̣, адхамменасамаггам̣, дхамменаваггам̣, татха̄ н̃аттикамман̃аттидутийакамман̃аттичатуттхакамма̄нипӣти евам̣ екекасмим̣ камме тайо тайо катва̄ два̄даса каммадоса̄ вутта̄.

чатассо каммасампаттийоти апалоканакаммам̣ дхамменасамаггам̣, татха̄ сеса̄нипӣти евам̣ чатассо каммасампаттийо вутта̄.

чха камма̄нӣти адхамменаваггакаммам̣, адхамменасамаггакаммам̣, дхаммапатирӯпакенаваггакаммам̣, дхаммапатирӯпакенасамаггакаммам̣, дхамменаваггакаммам̣, дхамменасамаггакамманти евам̣ чха камма̄ни вутта̄ни. екеттха дхаммика̄ ката̄ти екам̣ дхаммена самаггакаммамеветтха дхаммикам̣ катанти аттхо. дутийага̄тха̄виссаджджанепи етадева дхаммикам̣.

йам̣ десита̄ти йа̄ни десита̄ни вутта̄ни пака̄сита̄ни. анантаджинена̄тиа̄дӣсу парийантапариччхедабха̄варахитатта̄ анантам̣ вуччати нибба̄нам̣, там̣ бхагавата̄ ран̃н̃а̄ сапаттаган̣ам̣ абхимаддитва̄ раджджам̣ вийа килесаган̣ам̣ абхимаддитва̄ джитам̣ виджитам̣ адхигатам̣ сампаттам̣, тасма̄ бхагава̄ ‘‘анантаджино’’ти вуччати. свева ит̣т̣ха̄нит̣т̣хесу ниббика̄рата̄йа та̄ди, виккхамбханатадан̇гасамуччхедапат̣ипассаддхиниссаран̣авивекасан̇кха̄там̣ вивекапан̃чакам̣ аддаса̄ти вивекадассӣ; тена анантаджинена та̄дина̄ вивекадассина̄ йа̄ни а̄паттиккхандха̄ни десита̄ни вутта̄ни. екеттха саммати вина̄ саматхехӣти айаметтха падасамбандхо, йа̄ни саттха̄ра̄ сатта а̄паттиккхандха̄ни десита̄ни, таттха ека̄пи а̄патти вина̄ саматхехи на саммати, атха кхо чха саматха̄ чатта̄ри адхикаран̣а̄нӣти саббепиме дхамма̄ саммукха̄винайена самманти, сама̄йогам̣ гаччханти. еттха пана еко саммукха̄винайова вина̄ саматхехи саммати, саматхабха̄вам̣ гаччхати. на хи тасса ан̃н̃ена саматхена вина̄ аниппхатти на̄ма аттхи. тена вуттам̣ – ‘‘екеттха саммати вина̄ саматхехӣ’’ти. имина̄ та̄ва адхиппа̄йена ат̣т̣хакатха̄су аттхо вутто. майам̣ пана ‘‘вина̄’’ти нипа̄тасса пат̣иседханаматтаматтхам̣ гахетва̄ ‘‘екеттха саммати вина̄ саматхехӣ’’ти етесу саттасу а̄паттиккхандхесу еко па̄ра̄джика̄паттиккхандхо вина̄ саматхехи самматӣти етаматтхам̣ рочеййа̄ма. вуттампи четам̣ ‘‘йа̄ са̄ а̄патти анавасеса̄, са̄ а̄патти на катамена адхикаран̣ена катамамхи т̣ха̄не на катамена саматхена самматӣ’’ти.

чхаӯнадийад̣д̣хасата̄ти ‘‘идха, упа̄ли, бхиккху адхаммам̣ дхаммоти дӣпети, тасмим̣ адхаммадит̣т̣хи бхеде адхаммадит̣т̣хи, тасмим̣ адхаммадит̣т̣хи бхеде дхаммадит̣т̣хи, тасмим̣ адхаммадит̣т̣хи бхеде вематико, тасмим̣ дхаммадит̣т̣хи бхеде адхаммадит̣т̣хи, тасмим̣ дхаммадит̣т̣хи бхеде вематико, тасмим̣ вематико бхеде адхаммадит̣т̣хи, тасмим̣ вематико бхеде дхаммадит̣т̣хи, тасмим̣ вематико бхеде вематико’’ти евам̣ йа̄ни ат̣т̣ха̄расаннам̣ бхедакараваттхӯнам̣ васена ат̣т̣ха̄раса ат̣т̣хака̄ни сан̇гхабхедакаккхандхаке вутта̄ни, тесам̣ васена чхаӯнадийад̣д̣хасатам̣ а̄па̄йика̄ ведитабба̄.

ат̣т̣ха̄раса ана̄па̄йика̄ти ‘‘идха, упа̄ли, бхиккху адхаммам̣ дхаммоти дӣпети, тасмим̣ дхаммадит̣т̣хи бхеде дхаммадит̣т̣хи авинидха̄йа дит̣т̣хим̣ авинидха̄йа кхантим̣ авинидха̄йа ручим̣ авинидха̄йа бха̄вам̣ анусса̄вети, сала̄кам̣ га̄хети ‘айам̣ дхаммо, айам̣ винайо, идам̣ саттхуса̄санам̣, имам̣ ган̣хатха, имам̣ рочетха̄’ти, айампи кхо, упа̄ли, сан̇гхабхедако на а̄па̄йико на нерайико на каппат̣т̣хо на атекиччхо’’ти евам̣ екекасмим̣ ваттхусмим̣ екекам̣ катва̄ сан̇гхабхедакаккхандхака̄васа̄не вутта̄ ат̣т̣ха̄раса джана̄. ат̣т̣ха̄раса ат̣т̣хака̄ чхаӯнадийад̣д̣хасатависсаджджане вутта̄йева.

(5) сол̣асакамма̄диван̣н̣ана̄

478. кати камма̄нӣтиа̄дӣнам̣ саббага̄тха̄нам̣ виссаджджанам̣ утта̄намева̄ти.

апарадутийага̄тха̄сан̇ган̣икаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

седамочанага̄тха̄

(1) авиппава̄сапан̃ха̄ван̣н̣ана̄

479. седамочанага̄тха̄су асам̣ва̄соти упосатхапава̄ран̣а̄дина̄ сам̣ва̄сена асам̣ва̄со. самбхого екаччо тахим̣ на лаббхатӣти акаппийасамбхого на лаббхати, наха̄панабходжана̄дипат̣иджагганам̣ пана ма̄тара̄йева ка̄тум̣ лаббхати. авиппава̄сена ана̄паттӣти сахага̄расеййа̄йа ана̄патти. пан̃ха̄ меса̄ кусалехи чинтита̄ти еса̄ пан̃ха̄ кусалехи пан̣д̣итехи чинтита̄. асса̄ виссаджджанам̣ да̄ракама̄туйа̄ бхиккхунийа̄ ведитаббам̣, тасса̄ хи путтам̣ сандха̄йетам̣ вуттанти.

ависсаджджитага̄тха̄ гарубхан̣д̣ам̣ сандха̄йа вутта̄, аттхо панасса̄ гарубхан̣д̣авиниччхайе вуттойева.

даса пуггале на вада̄мӣти сена̄санаккхандхаке вутте даса пуггале на вада̄ми. ека̄даса виваджджийа̄ти йе маха̄кхандхаке ека̄даса виваджджанӣйапуггала̄ вутта̄, тепи на вада̄ми. айам̣ пан̃ха̄ наггам̣ бхиккхум̣ сандха̄йа вутта̄.

катхам̣ ну сиккха̄йа аса̄дха̄ран̣оти пан̃ха̄ наха̄питапуббакам̣ бхиккхум̣ сандха̄йа вутта̄. айан̃хи кхурабхан̣д̣ам̣ парихаритум̣ на лабхати, ан̃н̃е лабханти; тасма̄ сиккха̄йа аса̄дха̄ран̣о.

там̣ пуггалам̣ катамам̣ ваданти буддха̄ти айам̣ пан̃ха̄ ниммитабуддхам̣ сандха̄йа вутта̄.

адхона̄бхим̣ виваджджийа̄ти адхона̄бхим̣ виваджджетва̄. айам̣ пан̃ха̄ йам̣ там̣ асӣсакам̣ кабандхам̣, йасса уре аккхӣни чева мукхан̃ча хоти, там̣ сандха̄йа вутта̄.

бхиккху сан̃н̃а̄чика̄йа кут̣инти айам̣ пан̃ха̄ тин̣аччха̄данам̣ кут̣им̣ сандха̄йа вутта̄. дутийапан̃ха̄ саббаматтика̄майам̣ кут̣им̣ сандха̄йа вутта̄.

а̄паджджеййа гарукам̣ чхеджджаваттхунти айам̣ пан̃ха̄ ваджджапат̣иччха̄дикам̣ бхиккхуним̣ сандха̄йа вутта̄. дутийапан̃ха̄ пан̣д̣ака̄дайо абхаббапуггале сандха̄йа вутта̄. ека̄дасапи хи те гихибха̄вейева па̄ра̄джикам̣ патта̄.

ва̄ча̄ти ва̄ча̄йа ана̄лапанто. гирам̣ но ча паре бхан̣еййа̄ти ‘‘ити име соссантӣ’’ти парапуггале сандха̄йа саддампи на ниччха̄реййа. айам̣ пан̃ха̄ ‘‘сантим̣ а̄паттим̣ на̄викареййа, сампаджа̄намуса̄ва̄дасса хотӣ’’ти имам̣ муса̄ва̄дам̣ сандха̄йа вутта̄. тасса хи бхиккхуно адхаммика̄йа пат̣ин̃н̃а̄йа тун̣хӣбхӯтасса нисиннасса манодва̄ре а̄патти на̄ма наттхи. йасма̄ пана а̄вика̄таббам̣ на а̄викароти, тенасса вачӣдва̄ре акирийато айам̣ а̄патти самут̣т̣ха̄тӣти ведитабба̄.

сан̇гха̄дисеса̄ чатуроти айам̣ пан̃ха̄ арун̣угге га̄мантарапарийа̄паннам̣ надипа̄рам̣ оккантабхиккхуним̣ сандха̄йа вутта̄, са̄ хи сакага̄мато паччӯсасамайе никкхамитва̄ арун̣уггаманака̄ле вуттаппака̄рам̣ надипа̄рам̣ оккантаматта̄ва раттивиппава̄сага̄мантаранадипа̄раган̣амха̄охӣйаналаккхан̣ена екаппаха̄ренева чатуро сан̇гха̄дисесе а̄паджджати.

сийа̄ а̄паттийо на̄на̄ти айам̣ пан̃ха̄ екатоупасампанна̄ две бхиккхунийо сандха̄йа вутта̄. та̄су хи бхиккхӯнам̣ сантике екатоупасампанна̄йа хаттхато ган̣хантасса па̄читтийам̣, бхиккхунӣнам̣ сантике екатоупасампанна̄йа хаттхато ган̣хантасса дуккат̣ам̣.

чатуро джана̄ сам̣видха̄йа̄ти а̄чарийо ча тайо ча антева̄сика̄ чхама̄сакам̣ бхан̣д̣ам̣ авахарим̣су, а̄чарийасса са̄хаттхика̄ тайо ма̄сака̄, а̄н̣аттийа̄пи тайова тасма̄ тхуллаччайам̣ а̄паджджати, итаресам̣ са̄хаттхико екеко, а̄н̣аттика̄ пан̃ча̄ти тасма̄ па̄ра̄джикам̣ а̄паджджим̣су. айаметтха сан̇кхепо. виттха̄ро пана адинна̄да̄напа̄ра̄джике сам̣вида̄ваха̄раван̣н̣ана̄йам̣ вутто.

(2) па̄ра̄джика̄дипан̃ха̄ван̣н̣ана̄

480. чхиддам̣ тасмим̣ гхаре наттхӣти айам̣ пан̃ха̄ дуссакут̣иа̄дӣни сантхатапеййа̄лан̃ча сандха̄йа вутта̄.

телам̣ мадхум̣ пха̄н̣итанти га̄тха̄ лин̇гапариваттам̣ сандха̄йа вутта̄.

ниссаггийена̄ти га̄тха̄ парин̣а̄манам̣ сандха̄йа вутта̄. йо хи сан̇гхасса парин̣атала̄бхато екам̣ чӣварам̣ аттано, екам̣ ан̃н̃асса̄ти две чӣвара̄ни ‘‘екам̣ майхам̣, екам̣ тасса дехӣ’’ти екапайаогена парин̣а̄мети, со ниссаггийапа̄читтийан̃чева суддхикапа̄читтийан̃ча екато а̄паджджати.

камман̃ча там̣ куппеййа ваггапаччайа̄ти айам̣ пан̃ха̄ два̄дасайоджанапама̄н̣есу ба̄ра̄н̣асиа̄дӣсу нагаресу га̄масӣмам̣ сандха̄йа вутта̄.

падавӣтиха̄раматтена̄ти га̄тха̄ сан̃чариттам̣ сандха̄йа вутта̄, аттхопи часса̄ сан̃чариттаван̣н̣ана̄йамева вутто.

сабба̄ни та̄ни ниссаггийа̄нӣти айам̣ пан̃ха̄ ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ дхова̄панам̣ сандха̄йа вутта̄. саче хи тин̣н̣ампи чӣвара̄нам̣ ка̄каӯхаданам̣ ва̄ каддамамаккхитам̣ ва̄ кан̣н̣ам̣ гахетва̄ бхиккхунӣ удакена дховати, бхиккхусса ка̄йагата̄нева ниссаггийа̄ни хонти.

саран̣агаманампи на тасса аттхӣти саран̣агаманаупасампада̄пи наттхи. айам̣ пана пан̃ха̄ маха̄паджа̄патийа̄ упасампадам̣ сандха̄йа вутта̄.

ханеййа анарийам̣ мандоти тан̃хи иттхим̣ ва̄ пурисам̣ ва̄ анарийам̣ ханеййа. айам̣ пан̃ха̄ лин̇гапариваттена иттхибхӯтам̣ питарам̣ пурисабхӯтан̃ча ма̄тарам̣ сандха̄йа вутта̄.

на тена̄нантарам̣ пхусети айам̣ пан̃ха̄ мигасин̇гата̄пасасӣхакума̄ра̄дӣнам̣ вийа тираччха̄нама̄та̄питаро сандха̄йа вутта̄.

ачодайитва̄ти га̄тха̄ дӯтенупасампадам̣ сандха̄йа вутта̄. чодайитва̄ти га̄тха̄ пан̣д̣ака̄дӣнам̣ упасампадам̣ сандха̄йа вутта̄. курундийам̣ пана ‘‘пат̣хамага̄тха̄ ат̣т̣ха асаммукха̄камма̄ни, дутийа̄ ана̄паттикасса каммам̣ сандха̄йа вутта̄’’ти а̄гатам̣.

чхиндантасса а̄паттӣти ванаппатим̣ чхиндантасса па̄ра̄джикам̣, тин̣алата̄дим̣ чхиндантасса па̄читтийам̣, ан̇гаджа̄там̣ чхиндантасса тхуллаччайам̣. чхиндантасса ана̄паттӣти кесе ча накхе ча чхиндантасса ана̄патти. чха̄дентасса а̄паттӣти аттано а̄паттим̣ чха̄дентасса ан̃н̃есам̣ ва̄ а̄паттим̣. чха̄дентасса ана̄паттӣти геха̄дӣни чха̄дентасса ана̄патти.

саччам̣ бхан̣антоти га̄тха̄йа ‘‘сикхаран̣ӣси убхатобйан̃джана̄сӣ’’ти саччам̣ бхан̣анто гарукам̣ а̄паджджати, сампаджа̄намуса̄ва̄де пана муса̄ бха̄сато лахука̄патти хоти, абхӯта̄рочане муса̄ бхан̣анто гарукам̣ а̄паджджати, бхӯта̄рочане саччам̣ бха̄сато лахука̄патти хотӣти.

(3) па̄читтийа̄дипан̃ха̄ван̣н̣ана̄

481. адхит̣т̣хитанти га̄тха̄ ниссаггийачӣварам̣ аниссаджджитва̄ парибхун̃джантам̣ сандха̄йа вутта̄.

аттхан̇гате сӯрийети га̄тха̄ романтхакам̣ сандха̄йа вутта̄.

на раттачиттоти га̄тха̄йа айаматтхо – раттачитто метхунадхаммапа̄ра̄джикам̣ а̄паджджати. тхеййачитто адинна̄да̄напа̄ра̄джикам̣, парам̣ маран̣а̄йа четенто мануссавиггахапа̄ра̄джикам̣, сан̇гхабхедако пана на раттачитто на ча пана тхеййачитто на ча̄пи со парам̣ маран̣а̄йа четайи, сала̄кам̣ панасса дентасса хоти чхеджджам̣, па̄ра̄джикам̣ хоти, сала̄кам̣ пат̣игган̣хантасса бхедака̄нуваттакасса тхуллаччайам̣.

гаччхеййа ад̣д̣хайоджананти айам̣ пан̃ха̄ суппатит̣т̣хитанигродхасадисам̣ екакуласса руккхамӯлам̣ сандха̄йа вутта̄.

ка̄йика̄нӣти айам̣ га̄тха̄ самбахула̄нам̣ иттхӣнам̣ кесе ва̄ ан̇гулийо ва̄ екато ган̣хантам̣ сандха̄йа вутта̄.

ва̄часика̄нӣти айам̣ га̄тха̄ ‘‘сабба̄ тумхе сикхаран̣ийо’’тиа̄дина̄ найена дут̣т̣хуллабха̄н̣им̣ сандха̄йа вутта̄.

тисситтхийо метхунам̣ там̣ на севети тиссо иттхийо вутта̄, та̄супи йам̣ там̣ метхунам̣ на̄ма, там̣ на севати. тайо пурисети тайо пурисепи упагантва̄ метхунам̣ на севати. тайо анарийапан̣д̣акети убхатобйан̃джанасан̇кха̄те тайо анарийе тайо ча пан̣д̣акети имепи чха джане упагантва̄ метхунам̣ на севати. на ча̄чаре метхунам̣ бйан̃джанасминти ануломапа̄ра̄джикавасенапи метхунам̣ на̄чарати. чхеджджам̣ сийа̄ метхунадхаммапаччайа̄ти сийа̄ метхунадхаммапаччайа̄ па̄ра̄джиканти. айам̣ пан̃ха̄ ат̣т̣хаваттхукам̣ сандха̄йа вутта̄, тасса̄ хи метхунадхаммасса пуббабха̄гам̣ ка̄йасам̣саггам̣ а̄паджджитум̣ ва̄йамантийа̄ метхунадхаммапаччайа̄ чхеджджам̣ хоти.

ма̄тарам̣ чӣваранти айам̣ га̄тха̄ пит̣т̣хисамайе вассикаса̄т̣икаттхам̣ сатуппа̄дакаран̣ам̣ сандха̄йа вутта̄. виниччхайо панасса̄ вассикаса̄т̣икасиккха̄падаван̣н̣ана̄йамева вутто.

куддхо а̄ра̄дхако хотӣти га̄тха̄ титтхийаваттам̣ сандха̄йа вутта̄. титтхийо хи ваттам̣ пӯрайама̄но титтхийа̄нам̣ ван̣н̣е бхан̃н̃ама̄не куддхо а̄ра̄дхако хоти, ваттхуттайасса ван̣н̣е бхан̃н̃ама̄не куддхо га̄райхо хотӣти таттхевасса̄ виттха̄ро вутто. дутийага̄тха̄пи тамева сандха̄йа вутта̄.

сан̇гха̄дисесантиа̄ди га̄тха̄ йа̄ бхиккхунӣ авассута̄ва авассутасса пурисасса хаттхато пин̣д̣апа̄там̣ гахетва̄ мануссамам̣саласун̣апан̣ӣтабходжанасесаакаппийамам̣сехи саддхим̣ омаддитва̄ аджджхохарати, там̣ сандха̄йа вутта̄.

еко упасампанно еко анупасампанноти га̄тха̄ а̄ка̄сагатам̣ сандха̄йа вутта̄. саче хи двӣсу са̄ман̣ересу еко иддхийа̄ кесаггаматтампи патхавим̣ мун̃читва̄ нисинно хоти, со анупасампанно на̄ма хоти. сан̇гхена̄пи а̄ка̄се нисӣдитва̄ бхӯмигатасса каммам̣ на ка̄таббам̣. саче кароти, куппати.

акаппакатанти га̄тха̄ аччхинначӣваракам̣ бхиккхум̣ сандха̄йа вутта̄. тасмим̣йева часса̄ сиккха̄паде виттха̄рена виниччхайопи вутто.

на дети на пат̣игган̣ха̄тӣти на̄пи уййоджика̄ дети, на уййоджита̄ тасса̄ хаттхато ган̣ха̄ти. пат̣иггахо тена на виджджатӣти тенева ка̄ран̣ена уййоджика̄йа хаттхато уййоджита̄йа пат̣иггахо на виджджати. а̄паджджати гаруканти евам̣ сантепи авассутасса хаттхато пин̣д̣апа̄таггахан̣е уййоджентӣ сан̇гха̄дисеса̄паттим̣ а̄паджджати. тан̃ча парибхогапаччайа̄ти тан̃ча пана а̄паттим̣ а̄паджджама̄на̄ тасса̄ уййоджита̄йа парибхогапаччайа̄ а̄паджджати. тасса̄ хи бходжанапарийоса̄не уййоджика̄йа сан̇гха̄дисесо хотӣти. дутийага̄тха̄ тасса̄йева удакадантапонаггахан̣е уййоджанам̣ сандха̄йа вутта̄.

на бхиккхунӣ но ча пхусеййа ваджджанти саттарасакесу хи ан̃н̃атарам̣ а̄паттим̣ а̄паджджитва̄ ана̄дарийена чха̄дайама̄на̄пи бхиккхунӣ чха̄данапаччайа̄ ваджджам̣ на пхусати, ан̃н̃ам̣ навам̣ а̄паттим̣ на̄паджджати, пат̣иччханна̄йа ва̄ аппат̣иччханна̄йа ва̄ а̄паттийа̄ паккхама̄наттамева лабхати. айам̣ пана бхиккхунӣпи на хоти, са̄васесан̃ча гарукам̣ а̄паджджитва̄ чха̄детва̄ ваджджам̣ на пхусати. пан̃ха̄ меса̄ кусалехи чинтита̄ти айам̣ кира пан̃ха̄ уккхиттакабхиккхум̣ сандха̄йа вутта̄. тена хи саддхим̣ винайакаммам̣ наттхи, тасма̄ со сан̇гха̄дисесам̣ а̄паджджитва̄ чха̄денто ваджджам̣ на пхусатӣти.

седамочанага̄тха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

пан̃чавагго

каммаваггаван̣н̣ана̄

482. каммавагге чатуннам̣ камма̄нам̣ на̄на̄каран̣ам̣ саматхаккхандхаке вуттамева. кин̃ча̄пи вуттам̣, атха кхо айам̣ каммавиниччхайо на̄ма а̄дито пат̣т̣ха̄йа вуччама̄но па̄кат̣о хоти, тасма̄ а̄дито пат̣т̣ха̄йеветтха ваттаббам̣ вадисса̄ма. чатта̄рӣти камма̄нам̣ ган̣анапариччхедавачанаметам̣. камма̄нӣти париччхиннакамманидассанам̣. апалоканакаммам̣ на̄ма сӣмат̣т̣хакасан̇гхам̣ содхетва̄ чханда̄раха̄нам̣ чхандам̣ а̄харитва̄ самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ тиккхаттум̣ са̄ветва̄ каттаббам̣ каммам̣. н̃аттикаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄ каттаббам̣ каммам̣. н̃аттидутийакаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄ ека̄йа ча анусса̄вана̄йа̄ти евам̣ н̃аттидутийа̄йа анусса̄вана̄йа каттаббам̣ каммам̣. н̃аттичатуттхакаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄ тӣхи ча анусса̄вана̄хӣти евам̣ н̃аттичатуттха̄хи тӣхи анусса̄вана̄хи каттаббам̣ каммам̣.

таттха апалоканакаммам̣ апалокетва̄ва ка̄таббам̣, н̃аттикамма̄дивасена на ка̄таббам̣. н̃аттикаммампи екам̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ва ка̄таббам̣, апалоканакамма̄дивасена на ка̄таббам̣. н̃аттидутийакаммам̣ пана апалокетва̄ ка̄таббампи аттхи, ака̄таббампи аттхи.

таттха сӣма̄саммути, сӣма̄самӯхананам̣, катхинада̄нам̣, катхинуддха̄ро, кут̣иваттхудесана̄, виха̄раваттхудесана̄ти има̄ни чха камма̄ни гарука̄ни апалокетва̄ ка̄тум̣ на ват̣т̣анти, н̃аттидутийакаммава̄чам̣ са̄ветва̄ва ка̄табба̄ни. авасеса̄ тераса саммутийо сена̄санагга̄хакаматакачӣварада̄на̄дисаммутийо ча̄ти ета̄ни лахукакамма̄ни апалокетва̄пи ка̄тум̣ ват̣т̣анти, н̃аттикамма-н̃аттичатуттхакаммавасена пана на ка̄таббамева. н̃аттичатуттхакаммавасена кайирама̄нам̣ дал̣хатарам̣ хоти, тасма̄ ка̄таббанти екачче ваданти. евам̣ пана сати каммасан̇каро хоти, тасма̄ на ка̄таббанти пат̣иккхиттамева. саче пана аккхарапарихӣнам̣ ва̄ падапарихӣнам̣ ва̄ дуруттападам̣ ва̄ хоти, тасса содханаттхам̣ пунаппунам̣ ваттум̣ ват̣т̣ати. идам̣ акуппакаммасса дал̣хӣкаммам̣ хоти, куппакамме каммам̣ хутва̄ тит̣т̣хати.

н̃аттичатуттхакаммам̣ н̃аттин̃ча тиссо ча каммава̄ча̄йо са̄ветва̄ва ка̄таббам̣, апалоканакамма̄дивасена на ка̄таббам̣. пан̃чаха̄ка̄рехи випаджджантӣти пан̃чахи ка̄ран̣ехи випаджджанти.

483. саммукха̄каран̣ӣйам̣ каммам̣ асаммукха̄ кароти, ваттхувипаннам̣ адхаммакамманти еттха аттхи каммам̣ саммукха̄каран̣ӣйам̣; аттхи асаммукха̄каран̣ӣйам̣; таттха асаммукха̄каран̣ӣйам̣ на̄ма дӯтенупасампада̄, паттаниккуджджанам̣, паттуккуджджанам̣, умматтакасса бхиккхуно умматтакасаммути, секкха̄нам̣ кула̄нам̣ секкхасаммути, чханнасса бхиккхуно брахмадан̣д̣о, девадаттасса пака̄санӣйакаммам̣, аппаса̄данӣйам̣ дассентасса бхиккхуно бхиккхунисан̇гхена ка̄таббам̣ аванданӣйакамманти ат̣т̣хавидхам̣ хоти, там̣ саббам̣ таттха таттха вуттанайенева ведитаббам̣. идам̣ ат̣т̣хавидхампи каммам̣ асаммукха̄ катам̣ сукатам̣ хоти акуппам̣.

сеса̄ни саббакамма̄ни саммукха̄ ева ка̄табба̄ни – сан̇гхасаммукхата̄, дхаммасаммукхата̄, винайасаммукхата̄, пуггаласаммукхата̄ти имам̣ чатуббидхам̣ саммукха̄винайам̣ упанетва̄ва ка̄табба̄ни. евам̣ ката̄ни хи суката̄ни хонти. евам̣ аката̄ни панета̄ни имам̣ саммукха̄винайасан̇кха̄там̣ ваттхум̣ вина̄ кататта̄ ваттхувипанна̄ни на̄ма хонти. тена вуттам̣ – ‘‘саммукха̄каран̣ӣйам̣ каммам̣ асаммукха̄ кароти, ваттхувипаннам̣ адхаммакамма’’нти.

пат̣ипуччха̄каран̣ӣйа̄дӣсупи пат̣ипуччха̄дикаран̣амева ваттху, там̣ ваттхум̣ вина̄ кататта̄ тесампи ваттхувипанната̄ ведитабба̄. идам̣ панеттха вачанаттхаматтам̣. пат̣ипуччха̄ каран̣ӣйам̣ аппат̣ипуччха̄ каротӣти пуччхитва̄ чодетва̄ са̄ретва̄ ка̄таббам̣ апуччхитва̄ ачодетва̄ аса̄ретва̄ кароти. пат̣ин̃н̃а̄йа каран̣ӣйам̣ аппат̣ин̃н̃а̄йа каротӣти пат̣ин̃н̃ам̣ а̄ропетва̄ йатха̄динна̄йа пат̣ин̃н̃а̄йа ка̄таббам̣ аппат̣ин̃н̃а̄йа каронтасса виппалапантасса балакка̄рена кароти. сативинайа̄рахасса̄ти даббамаллапуттаттхерасадисасса кхӣн̣а̄савасса. амӯл̣хавинайа̄рахасса̄ти гаггабхиккхусадисасса умматтакасса. тассапа̄пийасикакамма̄рахасса̄ти упава̄л̣абхиккхусадисасса уссаннапа̄пасса. еса найо саббаттха.

анупосатхе упосатхам̣ каротӣти анупосатхадивасе упосатхам̣ кароти. упосатхадивасо на̄ма т̣хапетва̄ каттикама̄сам̣ авасесесу ека̄дасасу ма̄сесу бхиннасса сан̇гхасса са̄маггидивасо ча йатха̄вуттача̄туддасапаннараса̄ ча. етам̣ типпака̄рампи упосатхадивасам̣ т̣хапетва̄ ан̃н̃асмим̣ дивасе упосатхам̣ каронто анупосатхе упосатхам̣ кароти на̄ма. йатра хи паттачӣвара̄дӣнам̣ аттха̄йа аппаматтакена ка̄ран̣ена виваданта̄ упосатхам̣ ва̄ пава̄ран̣ам̣ ва̄ т̣хапенти, таттха тасмим̣ адхикаран̣е виниччхите ‘‘самагга̄ джа̄та̄мха̄’’ти антара̄ са̄маггиупосатхам̣ ка̄тум̣ на лабханти, каронтехи анупосатхе упосатхо като на̄ма хоти.

апава̄ран̣а̄йа пава̄ретӣти апава̄ран̣а̄дивасе пава̄рети; пава̄ран̣а̄дивасо на̄ма екасмим̣ каттикама̄се бхиннасса сан̇гхасса са̄маггидивасо ча паччуккад̣д̣хитва̄ т̣хапитадивасо ча две ча пун̣н̣ама̄сийо. евам̣ чатуббидхампи пава̄ран̣а̄дивасам̣ т̣хапетва̄ ан̃н̃асмим̣ дивасе пава̄ренто апава̄ран̣а̄йа пава̄рети на̄ма. идха̄пи аппаматтакасса вива̄дасса вӯпасаме са̄маггипава̄ран̣ам̣ ка̄тум̣ на лабханти, каронтехи апава̄ран̣а̄йа пава̄ран̣а̄ ката̄ хоти. апича ӯнавӣсативассам̣ ва̄ антимаваттхум̣ аджджха̄паннапуббам̣ ва̄ ека̄дасасу ва̄ абхаббапуггалесу ан̃н̃атарам̣ упасампа̄дентассапи ваттхувипаннам̣ адхаммакаммам̣ хоти. евам̣ ваттхуто камма̄ни випаджджанти.

484. н̃аттито випаттийам̣ пана ваттхум̣ на пара̄масатӣти йасса упасампада̄дикаммам̣ кароти, там̣ на пара̄масати, тасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти вадати; евам̣ ваттхум̣ на пара̄масати.

сан̇гхам̣ на пара̄масатӣти сан̇гхасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме бханте, айам̣ дхаммараккхито’’ти вадати; евам̣ сан̇гхам̣ на пара̄масати.

пуггалам̣ на пара̄масатӣти йо упасампада̄пеккхасса упаджджха̄йо, там̣ на пара̄масати, тасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито упасампада̄пеккхо’’ти вадати; евам̣ пуггалам̣ на пара̄масати.

н̃аттим̣ на пара̄масатӣти саббена саббам̣ н̃аттим̣ на пара̄масати. н̃аттидутийакамме н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ двиккхаттум̣ каммава̄ча̄йа ева анусса̄ванакаммам̣ кароти. н̃аттичатуттхакаммепи н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ чатуккхаттум̣ каммава̄ча̄йа ева анусса̄ванакаммам̣ кароти; евам̣ н̃аттим̣ на пара̄масати.

паччха̄ ва̄ н̃аттим̣ т̣хапетӣти пат̣хамам̣ каммава̄ча̄йа анусса̄ванакаммам̣ катва̄ ‘‘еса̄ н̃аттӣ’’ти ватва̄ ‘‘кхамати сан̇гхасса тасма̄ тун̣хӣ еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’’ти вадати; евам̣ паччха̄ н̃аттим̣ т̣хапети. ити имехи пан̃чаха̄ка̄рехи н̃аттито камма̄ни випаджджанти.

485. анусса̄ванато випаттийам̣ пана ваттхуа̄дӣни вуттанайенева ведитабба̄ни. евам̣ пана несам̣ апара̄масанам̣ хоти – ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо’’ти пат̣хама̄нусса̄ване ‘‘дутийампи етаматтхам̣ вада̄ми, татийампи етаматтхам̣ вада̄ми, сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо’’ти дутийататийа̄нусса̄вана̄су ва̄ ‘‘айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, а̄йасмато буддхараккхитасса̄’’ти ваданто ваттхум̣ на пара̄масати на̄ма. ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме бханте, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваданто сан̇гхам̣ на пара̄масати на̄ма. ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса̄’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито упасампада̄пеккхо’’ти ваданто пуггалам̣ на пара̄масати на̄ма.

са̄ванам̣ ха̄петӣти саббена саббам̣ каммава̄ча̄йа анусса̄ванам̣ на кароти, н̃аттидутийакамме двиккхаттум̣ н̃аттимева т̣хапети, н̃аттичатуттхакамме чатуккхаттум̣ н̃аттимева т̣хапети; евам̣ анусса̄ванам̣ ха̄пети. йопи н̃аттидутийакамме екам̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ екам̣ каммава̄чам̣ анусса̄венто аккхарам̣ ва̄ чхад̣д̣ети, падам̣ ва̄ дуруттам̣ кароти, айампи анусса̄ванам̣ ха̄петийева. н̃аттичатуттхакамме пана екам̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ сакимева ва̄ двиккхаттум̣ ва̄ каммава̄ча̄йа анусса̄ванам̣ каронтопи аккхарам̣ ва̄ падам̣ ва̄ чхад̣д̣ентопи дуруттам̣ каронтопи анусса̄ванам̣ ха̄петийева̄ти ведитаббо.

дуруттам̣ каротӣти еттха пана айам̣ виниччхайо – йо хи ан̃н̃асмим̣ аккхаре ваттаббе ан̃н̃ам̣ вадати, айам̣ дуруттам̣ кароти на̄ма. тасма̄ каммава̄чам̣ каронтена бхиккхуна̄ йва̄йам̣ –

‘‘ситхилам̣ дханитан̃ча дӣгхарассам̣, гарукам̣ лахукан̃ча ниггахитам̣;

самбандхам̣ ваваттхитам̣ вимуттам̣, дасадха̄ бйан̃джанабуддхийа̄ пабхедо’’ти.

вутто, айам̣ сут̣т̣ху упалаккхетаббо. еттха хи ‘‘ситхилам̣’’ на̄ма пан̃часу ваггесу пат̣хамататийам̣. ‘‘дханитам̣’’ на̄ма тесвева дутийачатуттхам̣. ‘‘дӣгха’’нти дӣгхена ка̄лена ваттаббам̣ а̄ка̄ра̄ди. ‘‘расса’’нти тато упад̣д̣хака̄лена ваттаббам̣ ака̄ра̄ди. ‘‘гарука’’нти дӣгхамева. йам̣ ва̄ а̄йасмато буддхараккхитаттхерасса йасса наккхаматӣти евам̣ сам̣йогапарам̣ катва̄ вуччати. ‘‘лахука’’нти рассамева. йам̣ ва̄ а̄йасмато буддхараккхитатхерасса йасса на кхаматӣти евам̣ асам̣йогапарам̣ катва̄ вуччати. ‘‘ниггахита’’нти йам̣ каран̣а̄ни ниггахетва̄ ависсаджджетва̄ авиват̣ена мукхена са̄нуна̄сикам̣ катва̄ ваттаббам̣. ‘‘самбандха’’нти йам̣ парападена самбандхитва̄ ‘‘тун̣хисса̄’’ти ва̄ ‘‘тун̣хасса̄’’ти ва̄ вуччати. ‘‘ваваттхита’’нти йам̣ парападена асамбандхам̣ катва̄ виччхиндитва̄ ‘‘тун̣хӣ асса̄’’ти ва̄ ‘‘тун̣ха асса̄’’ти ва̄ вуччати. ‘‘вимутта’’нти йам̣ каран̣а̄ни аниггахетва̄ виссаджджетва̄ виват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ акатва̄ вуччати.

таттха ‘‘сун̣а̄ту ме’’ти ваттаббе та-ка̄расса тха-ка̄рам̣ катва̄ ‘‘сун̣а̄тху ме’’ти вачанам̣ ситхиласса дханитакаран̣ам̣ на̄ма. татха̄ ‘‘паттакаллам̣, еса̄ н̃аттӣ’’ти ваттаббе ‘‘паттхакаллам̣, еса̄ н̃аттхӣ’’тиа̄дивачанан̃ча. ‘‘бханте сан̇гхо’’ти ваттаббе бха-ка̄ра гха-ка̄ра̄нам̣ ба-ка̄ра га-ка̄ре катва̄ ‘‘банте сан̇го’’ти вачанам̣ дханитасса ситхилакаран̣ам̣ на̄ма. ‘‘сун̣а̄ту ме’’ти виват̣ена мукхена ваттаббе пана ‘‘сун̣ам̣ту ме’’ти ва̄ ‘‘еса̄ н̃аттӣ’’ти ваттаббе ‘‘есам̣ н̃аттӣ’’ти ва̄ авиват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ катва̄ вачанам̣ вимуттасса ниггахитавачанам̣ на̄ма. ‘‘паттакалла’’нти авиват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ катва̄ ваттаббе ‘‘паттакалла̄’’ти виват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ акатва̄ вачанам̣ ниггахитасса вимуттавачанам̣ на̄ма.

ити ситхиле каттаббе дханитам̣, дханите каттаббе ситхилам̣, вимутте каттаббе ниггахитам̣, ниггахите каттаббе вимуттанти има̄ни чатта̄ри бйан̃джана̄ни антокаммава̄ча̄йа каммам̣ дӯсенти. евам̣ ваданто хи ан̃н̃асмим̣ аккхаре ваттаббе ан̃н̃ам̣ вадати, дуруттам̣ каротӣти вуччати. итаресу пана дӣгхарасса̄дӣсу чхасу бйан̃джанесу дӣгхат̣т̣ха̄не дӣгхамева, рассат̣т̣ха̄не ча рассамева̄ти евам̣ йатха̄т̣ха̄не там̣ тадева аккхарам̣ бха̄сантена ануккама̄гатам̣ павен̣им̣ авина̄сентена каммава̄ча̄ ка̄табба̄. саче пана евам̣ акатва̄ дӣгхе ваттаббе рассам̣, рассе ва̄ ваттаббе дӣгхам̣ вадати; татха̄ гаруке ваттаббе лахукам̣, лахуке ва̄ ваттаббе гарукам̣ вадати; самбандхе ва̄ пана ваттаббе ваваттхитам̣, ваваттхите ва̄ ваттаббе самбандхам̣ вадати; евам̣ вуттепи каммава̄ча̄ на куппати. има̄ни хи чха бйан̃джана̄ни каммам̣ на копенти.

йам̣ пана суттантикаттхера̄ ‘‘да-ка̄ро та-ка̄рама̄паджджати, та-ка̄ро да-ка̄рама̄паджджати, ча-ка̄ро джа-ка̄рама̄паджджати, джа-ка̄ро ча-ка̄рама̄паджджати, йа-ка̄ро ка-ка̄рама̄паджджати, ка-ка̄ро йа-ка̄рама̄паджджати; тасма̄ да-ка̄ра̄дӣсу ваттаббесу та-ка̄ра̄дивачанам̣ на вируджджхатӣ’’ти ваданти, там̣ каммава̄чам̣ патва̄ на ват̣т̣ати. тасма̄ винайадхарена нева да-ка̄ро та-ка̄ро ка̄таббо…пе… на ка-ка̄ро йа-ка̄ро. йатха̄па̄л̣ийа̄ нируттим̣ содхетва̄ дасавидха̄йа бйан̃джананируттийа̄ вуттадосе парихарантена каммава̄ча̄ ка̄табба̄. итаратха̄ хи са̄ванам̣ ха̄пети на̄ма.

ака̄ле ва̄ са̄ветӣти са̄вана̄йа ака̄ле анока̄се н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ пат̣хамам̣йева анусса̄ванакаммам̣ катва̄ паччха̄ н̃аттим̣ т̣хапети. ити имехи пан̃чаха̄ка̄рехи анусса̄ванато камма̄ни випаджджанти.

486. сӣмато випаттийам̣ пана атикхуддакасӣма̄ на̄ма йа̄ екавӣсати бхиккхӯ на ган̣ха̄ти. курундийам̣ пана ‘‘йаттха екавӣсати бхиккхӯ нисӣдитум̣ на сакконтӣ’’ти вуттам̣. тасма̄ йа̄ еварӯпа̄ сӣма̄, айам̣ саммата̄пи асаммата̄, га̄макхеттасадиса̄ва хоти, таттха катам̣ каммам̣ куппати. еса найо сесасӣма̄супи. еттха пана атимахатӣ на̄ма йа̄ кесаггаматтена̄пи тийоджанам̣ атикка̄метва̄ саммата̄ хоти. кхан̣д̣анимитта̄ на̄ма агхат̣итанимитта̄ вуччати. пураттхима̄йа диса̄йа нимиттам̣ киттетва̄ ануккаменева даккхин̣а̄йа паччхима̄йа уттара̄йа диса̄йа киттетва̄ пуна пураттхима̄йа диса̄йа пуббакиттитам̣ нимиттам̣ пат̣икиттетва̄ва т̣хапетум̣ ват̣т̣ати; евам̣ акхан̣д̣анимитта̄ хоти. саче пана ануккамена а̄харитва̄ уттара̄йа диса̄йа нимиттам̣ киттетва̄ таттхева т̣хапети, кхан̣д̣анимитта̄ хоти. апара̄пи кхан̣д̣анимитта̄ на̄ма йа̄ анимиттупагам̣ тачаса̄раруккхам̣ ва̄ кха̄н̣укам̣ ва̄ пам̣супун̃джава̄лика̄пун̃джа̄нам̣ ва̄ ан̃н̃атарам̣ антара̄ екам̣ нимиттам̣ катва̄ саммата̄ хоти. чха̄йа̄нимитта̄ на̄ма йа̄ паббатаччха̄йа̄дӣнам̣ йам̣кин̃чи чха̄йам̣ нимиттам̣ катва̄ саммата̄ хоти. анимитта̄ на̄ма йа̄ саббена саббам̣ нимитта̄ни акиттетва̄ саммата̄ хоти.

бахисӣме т̣хито сӣмам̣ самманнати на̄ма нимитта̄ни киттетва̄ нимитта̄нам̣ бахи т̣хито самманнати. надийа̄ самудде джа̄тассаре сӣмам̣ самманнатӣти етесу надиа̄дӣсу йам̣ самманнати, са̄ евам̣ саммата̄пи ‘‘сабба̄, бхиккхаве, надӣ асӣма̄, саббо самуддо асӣмо, саббо джа̄тассаро асӣмо’’ти (маха̄ва. 147) вачанато асаммата̄ва хоти. сӣма̄йа сӣмам̣ самбхиндатӣти аттано сӣма̄йа паресам̣ сӣмам̣ самбхиндати. аджджхоттхаратӣти аттано сӣма̄йа паресам̣ сӣмам̣ аджджхоттхарати. таттха йатха̄ самбхедо ча аджджхоттхаран̣ан̃ча хоти, там̣ саббам̣ упосатхаккхандхаке вуттамева. ити има̄ ека̄дасапи сӣма̄ асӣма̄ га̄макхеттасадиса̄ ева, та̄су нисӣдитва̄ катам̣ каммам̣ куппати. тена вуттам̣ ‘‘имехи ека̄дасахи а̄ка̄рехи сӣмато камма̄ни випаджджантӣ’’ти.

487-488. парисато каммавипаттийам̣ пана кин̃чи анутта̄нам̣ на̄ма наттхи. йампи таттха каммаппаттачханда̄рахалаккхан̣ам̣ ваттаббам̣ сийа̄, тампи парато ‘‘чатта̄ро бхиккхӯ пакататта̄ каммаппатта̄’’тиа̄дина̄ найена вуттамева. таттха пакататта̄ каммаппатта̄ти чатуваггакаран̣е камме чатта̄ро пакататта̄ ануккхитта̄ анисса̄рита̄ парисуддхасӣла̄ чатта̄ро бхиккхӯ каммаппатта̄ каммасса араха̄ ануччхавика̄ са̄мино. на техи вина̄ там̣ каммам̣ кайирати, на тесам̣ чхандо ва̄ па̄рисуддхи ва̄ ети. авасеса̄ пана сачепи сахассаматта̄ хонти, саче сама̄насам̣ва̄сака̄, саббе чханда̄раха̄ва хонти. чхандапа̄рисуддхим̣ датва̄ а̄гаччханту ва̄ ма̄ ва̄, каммам̣ пана тит̣т̣хати. йасса пана сан̇гхо парива̄са̄дикаммам̣ кароти, со нева каммаппатто, на̄пи чханда̄рахо. апича йасма̄ там̣ пуггалам̣ ваттхум̣ катва̄ сан̇гхо каммам̣ кароти, тасма̄ ‘‘камма̄рахо’’ти вуччати. сесакаммесупи есева найо.

489. пуна чатта̄ри камма̄нӣтиа̄дико найо пан̣д̣ака̄дӣнам̣ аваттхубха̄вадассанаттхам̣ вутто. сесаметтха утта̄намева.

апалоканакаммакатха̄

495-496. ида̄ни тесам̣ камма̄нам̣ пабхедадассанаттхам̣ ‘‘апалоканакаммам̣ кати т̣ха̄на̄ни гаччхатӣ’’тиа̄дима̄ха. таттха ‘‘апалоканакаммам̣ пан̃ча т̣ха̄на̄ни гаччхати – оса̄ран̣ам̣, нисса̄ран̣ам̣, бхан̣д̣укаммам̣, брахмадан̣д̣ам̣, каммалаккхан̣ан̃н̃ева пан̃чама’’нти еттха ‘‘оса̄ран̣ам̣ нисса̄ран̣а’’нти падасилит̣т̣хата̄йетам̣ вуттам̣. пат̣хамам̣ пана нисса̄ран̣а̄ хоти, паччха̄ оса̄ран̣а̄. таттха йа̄ кан̣т̣акаса̄ман̣ерасса дан̣д̣акаммана̄сана̄, са̄ ‘‘нисса̄ран̣а̄’’ти ведитабба̄. тасма̄ етарахи сачепи са̄ман̣еро буддхасса ва̄ дхаммасса ва̄ сан̇гхасса ва̄ аван̣н̣ам̣ бхан̣ати, ‘‘акаппийам̣ каппийа’’нти дӣпети, миччха̄дит̣т̣хико хоти антагга̄хика̄йа дит̣т̣хийа̄ саманна̄гато, со йа̄вататийам̣ нива̄ретва̄ там̣ ладдхим̣ ниссаджджа̄петаббо. но че виссаджджети, сан̇гхам̣ саннипа̄тетва̄ ‘‘виссаджджехӣ’’ти ваттаббо. но че виссаджджети, бйаттена бхиккхуна̄ апалоканакаммам̣ катва̄ нисса̄ретаббо. еван̃ча пана каммам̣ ка̄таббам̣ –

‘‘сан̇гхам̣, бханте, пуччха̄ми – ‘айам̣ иттханна̄мо са̄ман̣еро буддхасса дхаммасса сан̇гхасса аван̣н̣ава̄дӣ миччха̄дит̣т̣хико, йам̣ ан̃н̃е са̄ман̣ера̄ лабханти, дираттатираттам̣ бхиккхӯхи саддхим̣ сахасеййам̣, тасса ала̄бха̄йа нисса̄ран̣а̄ руччати сан̇гхасса̄’ти. дутийампи… татийампи, бханте, сан̇гхам̣ пуччха̄ми – ‘айам̣ иттханна̄мо са̄ман̣еро буддхасса…пе… руччати сан̇гхасса̄’ти чара пире винасса̄’’ти.

со апарена самайена ‘‘ахам̣, бханте, ба̄лата̄йа ан̃н̃а̄н̣ата̄йа алаккхиката̄йа евам̣ ака̄сим̣, сва̄хам̣ сан̇гхам̣ кхама̄пемӣ’’ти кхама̄пенто йа̄вататийам̣ йа̄ча̄петва̄ апалоканакамменева оса̄ретаббо. евам̣ пана оса̄ретаббо, сан̇гхамаджджхе бйаттена бхиккхуна̄ сан̇гхасса ануматийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘сан̇гхам̣, бханте, пуччха̄ми – айам̣ иттханна̄мо са̄ман̣еро буддхасса дхаммасса сан̇гхасса аван̣н̣ава̄дӣ миччха̄дит̣т̣хико, йам̣ ан̃н̃е са̄ман̣ера̄ лабханти, бхиккхӯхи саддхим̣ дираттатираттам̣ сахасеййам̣, тасса ала̄бха̄йа нисса̄рито, сва̄йам̣ ида̄ни сорато нива̄тавутти ладжджидхаммам̣ окканто хироттаппе патит̣т̣хито катадан̣д̣акаммо аччайам̣ десети, имасса са̄ман̣ерасса йатха̄ пуре ка̄йасамбхогаса̄маггида̄нам̣ руччати сан̇гхасса̄’’ти.

евам̣ тиккхаттум̣ ваттаббам̣. евам̣ апалоканакаммам̣ оса̄ран̣ан̃ча нисса̄ран̣ан̃ча гаччхати. бхан̣д̣укаммам̣ маха̄кхандхакаван̣н̣ана̄йам̣ вуттамева. брахмадан̣д̣о пан̃часатикаккхандхаке вуттойева. на кевалам̣ панеса чханнассева пан̃н̃атто, йо ан̃н̃опи бхиккху мукхаро хоти, бхиккхӯ дуруттавачанехи гхат̣т̣енто кхум̣сенто вамбхенто вихарати, тассапи да̄таббо. еван̃ча пана да̄таббо, сан̇гхамаджджхе бйаттена бхиккхуна̄ сан̇гхасса ануматийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘бханте, иттханна̄мо бхиккху мукхаро, бхиккхӯ дуруттавачанехи гхат̣т̣енто вихарати. со бхиккху йам̣ иччхеййа, там̣ вадеййа. бхиккхӯхи иттханна̄мо бхиккху нева ваттаббо, на овадитаббо, на ануса̄ситаббо. сан̇гхам̣, бханте, пуччха̄ми – ‘иттханна̄масса бхиккхуно брахмадан̣д̣асса да̄нам̣, руччати сан̇гхасса̄’ти. дутийампи пуччха̄ми, татийампи пуччха̄ми – ‘иттханна̄масса, бханте, бхиккхуно брахмадан̣д̣асса да̄нам̣, руччати сан̇гхасса̄’’’ти.

тасса апарена самайена самма̄ ваттитва̄ кхама̄пентасса брахмадан̣д̣о пат̣иппассамбхетаббо. еван̃ча пана пат̣иппассамбхетаббо, бйаттена бхиккхуна̄ сан̇гхамаджджхе са̄ветаббам̣ –

‘‘бханте, бхиккхусан̇гхо асукасса бхиккхуно брахмадан̣д̣ам̣ ада̄си, со бхиккху сорато нива̄тавутти ладжджидхаммам̣ окканто хироттаппе патит̣т̣хито, пат̣исан̇кха̄ а̄йатим̣ сам̣варе тит̣т̣хати, сан̇гхам̣, бханте, пуччха̄ми, тасса бхиккхуно брахмадан̣д̣асса пат̣иппассаддхи, руччати сан̇гхасса̄’’ти.

евам̣ йа̄вататийам̣ ватва̄ апалоканакамменева брахмадан̣д̣о пат̣иппассамбхетабботи.

каммалаккхан̣ан̃н̃ева пан̃чаманти йам̣ там̣ бхагавата̄ бхиккхуниккхандхаке ‘‘тена кхо пана самайена чхаббаггийа̄ бхиккхӯ бхиккхунийо каддамодакена осин̃чанти, ‘аппева на̄ма амхесу са̄раджджеййу’нти, ка̄йам̣ виваритва̄ бхиккхунӣнам̣ дассенти, ӯрум̣ виваритва̄ бхиккхунӣнам̣ дассенти, ан̇гаджа̄там̣ виваритва̄ бхиккхунӣнам̣ дассенти, бхиккхунийо обха̄сенти, бхиккхунӣхи саддхим̣ сампайодженти, ‘аппева на̄ма амхесу са̄раджджеййу’нти. имесу ваттхӯсу тесам̣ бхиккхӯнам̣ дуккат̣ам̣ пан̃н̃апетва̄ ‘ануджа̄на̄ми бхиккхаве тасса бхиккхуно дан̣д̣акаммам̣ ка̄ту’нти. атха кхо бхиккхунӣнам̣ етадахоси – ‘ким̣ ну кхо дан̣д̣акаммам̣ ка̄табба’нти. бхагавато етаматтхам̣ а̄рочесум̣ – ‘авандийо со бхиккхаве бхиккху бхиккхунисан̇гхена ка̄таббо’’’ти евам̣ авандийакаммам̣ анун̃н̃а̄там̣, там̣ каммалаккхан̣ан̃н̃ева пан̃чамам̣ имасса апалоканакаммасса т̣ха̄нам̣ хоти. тасса хи камман̃н̃ева лаккхан̣ам̣, на оса̄ран̣а̄дӣни; тасма̄ ‘‘каммалаккхан̣а’’нти вуччати. тасса каран̣ам̣ таттхева вуттам̣. апича нам̣ пат̣иппассаддхийа̄ саддхим̣ виттха̄рато дассетум̣ идха̄пи вада̄ма, бхиккхунупассайе саннипатитасса бхиккхунисан̇гхасса ануматийа̄ бйатта̄йа бхиккхунийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘аййе асуко на̄ма аййо бхиккхунӣнам̣ апа̄са̄дикам̣ дассети, етасса аййасса авандийакаран̣ам̣ руччатӣти бхиккхунисан̇гхам̣ пуччха̄ми, дутийампи… татийампи бхиккхунисан̇гхам̣ пуччха̄мӣ’’ти.

евам̣ тиккхаттум̣ са̄ветва̄ апалоканакаммена авандийакаммам̣ ка̄таббам̣.

тато пат̣т̣ха̄йа со бхиккху бхиккхунӣхи на вандитаббо. саче авандийама̄но хироттаппам̣ паччупат̣т̣хапетва̄ самма̄ ваттати, тена бхиккхунийо кхама̄петабба̄. кхама̄пентена бхиккхунупассайам̣ агантва̄ виха̄рейева сан̇гхам̣ ва̄ ган̣ам̣ ва̄ екам̣ бхиккхум̣ ва̄ упасан̇камитва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ ‘‘ахам̣ бханте пат̣исан̇кха̄ а̄йатим̣ сам̣варе тит̣т̣ха̄ми, на пуна апа̄са̄дикам̣ дассесса̄ми, бхиккхунисан̇гхо майхам̣ кхаматӯ’’ти кхама̄петаббам̣. тена сан̇гхена ва̄ ган̣ена ва̄ екам̣ бхиккхум̣ песетва̄ екабхиккхуна̄ ва̄ сайамева гантва̄ бхиккхунийо ваттабба̄ – ‘‘айам̣ бхиккху пат̣исан̇кха̄ а̄йатим̣ сам̣варе т̣хито, имина̄ аччайам̣ десетва̄ бхиккхунисан̇гхо кхама̄пито, бхиккхунисан̇гхо имам̣ вандийам̣ каротӯ’’ти. со вандийо ка̄таббо. еван̃ча пана ка̄таббо, бхиккхунупассайе саннипатитасса бхиккхунисан̇гхасса ануматийа̄ бйатта̄йа бхиккхунийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘айам̣ аййе асуко на̄ма аййо бхиккхунӣнам̣ апа̄са̄дикам̣ дассетӣти бхиккхунисан̇гхена авандийо като, со ладжджидхаммам̣ оккамитва̄ пат̣исан̇кха̄ а̄йатим̣ сам̣варе т̣хито аччайам̣ десетва̄ бхиккхунисан̇гхам̣ кхама̄песи, тасса аййасса вандийакаран̣ам̣ руччатӣти бхиккхунисан̇гхам̣ пуччха̄мӣ’’ти –

тиккхаттум̣ ваттаббам̣ евам̣ апалоканакамменева вандийо ка̄таббо.

айам̣ панеттха па̄л̣имуттакопи каммалаккхан̣авиниччхайо. идан̃хи каммалаккхан̣ам̣ на̄ма бхиккхунисан̇гхамӯлакам̣ пан̃н̃аттам̣, бхиккхусан̇гхасса̄пи панетам̣ лаббхатийева. йан̃хи бхиккхусан̇гхо сала̄каггайа̄гаггабхаттаггаупосатхаггесу апалоканакаммам̣ кароти, етампи каммалаккхан̣амева. аччхинначӣвараджин̣н̣ачӣваранат̣т̣хачӣвара̄нан̃хи сан̇гхам̣ саннипа̄тетва̄ бйаттена бхиккхуна̄ йа̄вататийам̣ са̄ветва̄ апалоканакаммам̣ катва̄ чӣварам̣ да̄тум̣ ват̣т̣ати. аппаматтакависсаджджакена пана чӣварам̣ каронтасса сена̄санаккхандхакаван̣н̣ана̄йам̣ вуттаппабхеда̄ни сӯчиа̄дӣни анапалокетва̄пи да̄табба̄ни. тесам̣ да̄не сойева иссаро, тато атирекам̣ дентена апалокетва̄ да̄таббам̣. тато хи атирекада̄не сан̇гхо са̄мӣ. гила̄набхесаджджампи таттха вуттаппака̄рам̣ сайамева да̄таббам̣. атирекам̣ иччхантасса апалокетва̄ да̄таббам̣. йопи ча дуббало ва̄ чхиннирийа̄патхо ва̄ паччхиннабхиккха̄ча̄рапатхо ва̄ маха̄гила̄но, тасса маха̄ва̄сесу татруппа̄дато девасикам̣ на̄л̣и ва̄ упад̣д̣хана̄л̣и ва̄ екадивасам̣йева ва̄ пан̃ча ва̄ даса ва̄ тан̣д̣улана̄л̣ийо дентена апалоканакаммам̣ катва̄ва да̄табба̄. песаласса бхиккхуно татруппа̄дато ин̣апалибодхампи бахуссутасса сан̇гхабха̄раниттха̄ракасса бхиккхуно анут̣т̣ха̄панӣйасена̄санампи сан̇гхакиччам̣ каронта̄нам̣ каппийака̄рака̄дӣнам̣ бхаттаветанампи апалоканакаммена да̄тум̣ ват̣т̣ати.

чатупаччайавасена диннататруппа̄дато сан̇гхикам̣ а̄ва̄сам̣ джагга̄петум̣ ват̣т̣ати. ‘‘айам̣ бхиккху иссаравата̄йа вича̄ретӣ’’ти катха̄паччхинданаттхам̣ пана сала̄кагга̄дӣсу ва̄ антарасаннипа̄те ва̄ сан̇гхам̣ пуччхитва̄ва джагга̄петаббо. чӣварапин̣д̣апа̄таттха̄йа одиссадиннататруппа̄датопи апалокетва̄ а̄ва̄со джагга̄петаббо. анапалокетва̄пи ват̣т̣ати. ‘‘сӯро вата̄йам̣ бхиккху чӣварапин̣д̣апа̄таттха̄йа диннато а̄ва̄сам̣ джагга̄петӣ’’ти евам̣ уппаннакатха̄паччхеданаттхам̣ пана апалоканакаммамева катва̄ джагга̄петаббо.

четийе чхаттам̣ ва̄ ведикам̣ ва̄ бодхигхарам̣ ва̄ а̄санагхарам̣ ва̄ акатам̣ ва̄ каронтена джин̣н̣ам̣ ва̄ пат̣исан̇кхаронтена судха̄каммам̣ ва̄ каронтена мануссе сама̄дапетва̄ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. саче ка̄рако наттхи, четийасса упаниккхепато ка̄ретаббам̣. упаниккхепепи асати апалоканакаммам̣ катва̄ татруппа̄дато ка̄ретаббам̣, сан̇гхикенапи. сан̇гхикена хи апалокетва̄ четийакиччам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. четийасса сантакена апалокетва̄пи сан̇гхикакиччам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати. та̄вака̄ликам̣ пана гахетва̄ па̄катикам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати.

четийе судха̄камма̄дӣни каронтехи пана бхиккха̄ча̄рато ва̄ сан̇гхато ва̄ йа̄панаматтам̣ алабхантехи четийасантакато йа̄панаматтам̣ гахетва̄ парибхун̃джантехи ваттам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати, ‘‘ваттам̣ карома̄’’ти маччхамам̣са̄дӣхи сан̇гхабхаттам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати. йе виха̄ре ропита̄ пхаларуккха̄ сан̇гхена париггахита̄ хонти, джагганакаммам̣ лабханти, йесам̣ пхала̄ни гхан̣т̣им̣ пахаритва̄ бха̄джетва̄ парибхун̃джанти, тесу апалоканакаммам̣ на ка̄таббам̣. йе пана апариггахита̄, тесу апалоканакаммам̣ ка̄таббам̣. там̣ пана сала̄каггайа̄гаггабхаттаггаантарасаннипа̄тесупи ка̄тум̣ ват̣т̣ати, упосатхагге пана ват̣т̣атийева. таттха хи ана̄гата̄нампи чхандапа̄рисуддхи а̄харийати, тасма̄ там̣ сувисодхитам̣ хоти.

еван̃ча пана ка̄таббам̣, бйаттена бхиккхуна̄ бхиккхусан̇гхасса ануматийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘бханте, йам̣ имасмим̣ виха̄ре антосӣма̄йа сан̇гхасантакам̣ мӯлатачапаттаан̇курапуппхапхалакха̄данӣйа̄ди аттхи, там̣ саббам̣ а̄гата̄гата̄нам̣ бхиккхӯнам̣ йатха̄сукхам̣ парибхун̃джитум̣ руччатӣти сан̇гхам̣ пуччха̄мӣ’’ти тиккхаттум̣ пуччхитаббам̣.

чатӯхи пан̃чахи бхиккхӯхи катам̣ сукатамева. йасмим̣ виха̄ре две тайо джана̄ васанти, техи нисӣдитва̄ катампи сан̇гхена катасадисамева. йасмим̣ пана виха̄ре еко бхиккху хоти, тена бхиккхуна̄ упосатхадивасе пуббакаран̣апуббакиччам̣ катва̄ нисиннена катампи катикаваттам̣ сан̇гхена катасадисамева хоти.

каронтена пана пхалава̄рена ка̄тумпи чатта̄ро ма̄се чха ма̄се екасам̣ваччхаранти евам̣ париччхиндитва̄пи апариччхиндитва̄пи ка̄тум̣ ват̣т̣ати. париччхинне йатха̄париччхедам̣ парибхун̃джитва̄ пуна ка̄таббам̣. апариччхинне йа̄ва руккха̄ дхаранти та̄ва ват̣т̣атийева. йепи тесам̣ руккха̄нам̣ бӣджехи ан̃н̃е руккха̄ ропита̄ хонти, тесампи са̄ ева катика̄.

саче пана ан̃н̃асмим̣ виха̄ре ропита̄ хонти, тесам̣ йаттха ропита̄, тасмим̣йева виха̄ре сан̇гхо са̄мӣ. йепи ан̃н̃ато бӣджа̄ни а̄харитва̄ пуримавиха̄ре паччха̄ ропита̄, тесу ан̃н̃а̄ катика̄ ка̄табба̄. катика̄йа ката̄йа пуггаликат̣т̣ха̄не тит̣т̣ханти, йатха̄сукхам̣ пхала̄дӣни парибхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. саче панеттха там̣ там̣ ока̄сам̣ париккхипитва̄ паривен̣а̄ни катва̄ джагганти, тесам̣ бхиккхӯнам̣ пуггаликат̣т̣ха̄не тит̣т̣ханти. ан̃н̃е парибхун̃джитум̣ на лабханти, техи пана сан̇гхасса дасабха̄гам̣ датва̄ парибхун̃джитабба̄ни. йопи маджджхевиха̄ре руккхам̣ са̄кха̄хи парива̄ретва̄ раккхати, тасса̄пи есева найо.

пора̄н̣авиха̄рам̣ гатасса самбха̄ванӣйабхиккхуно ‘‘тхеро а̄гато’’ти пхала̄пхалам̣ а̄харанти, саче таттха мӯле саббапарийаттидхаро бахуссутабхиккху виха̄си, ‘‘аддха̄ еттха дӣгха̄ катика̄ ката̄ бхависсатӣ’’ти никкуккуччена парибхун̃джитаббам̣. виха̄ре пхала̄пхалам̣ пин̣д̣апа̄тика̄нампи ват̣т̣ати, дхутан̇гам̣ на копети. са̄ман̣ера̄ аттано а̄чарийупаджджха̄йа̄нам̣ бахӯни пхала̄ни денти, ан̃н̃е бхиккхӯ алабханта̄ кхиййанти, кхиййанаматтамева четам̣ хоти.

саче пана дуббхиккхам̣ хоти, екам̣ панасаруккхам̣ нисса̄йа сат̣т̣хипи джана̄ джӣванти, та̄дисе ка̄ле саббесам̣ сан̇гахакаран̣аттха̄йа бха̄джетва̄ кха̄дитаббам̣, айам̣ са̄мӣчи. йа̄ва пана катикаваттам̣ на пат̣иппассамбхати, та̄ва техи кха̄йитам̣ сукха̄йитамева. када̄ пана катикаваттам̣ пат̣иппассамбхати? йада̄ самагго сан̇гхо саннипатитва̄ ‘‘ито пат̣т̣ха̄йа бха̄джетва̄ кха̄дантӯ’’ти са̄вети. екабхиккхуке пана виха̄ре екена са̄витепи пуримакатика̄ пат̣иппассамбхатийева. саче пат̣иппассаддха̄йа катика̄йа са̄ман̣ера̄ нева руккхато па̄тенти, на бхӯмито гахетва̄ бхиккхӯнам̣ денти, патитапхала̄ни па̄дехи пахаранта̄ вичаранти, тесам̣ дасабха̄гато пат̣т̣ха̄йа йа̄ва упад̣д̣хапхалабха̄гена пха̄тикаммам̣ ка̄таббам̣. аддха̄ пха̄тикаммалобхена а̄харитва̄ дассанти. пуна субхиккхе джа̄те каппийака̄ракесу а̄гантва̄ са̄кха̄парива̄ра̄дӣни катва̄ руккхе раккхантесу са̄ман̣ера̄нам̣ пха̄тикаммам̣ на да̄таббам̣, бха̄джетва̄ парибхун̃джитаббам̣.

‘‘виха̄ре пхала̄пхалам̣ аттхӣ’’ти са̄мантага̄мехи манусса̄ гила̄на̄нам̣ ва̄ габбхинӣнам̣ ва̄ аттха̄йа а̄гантва̄ ‘‘екам̣ на̄л̣икерам̣ детха, амбам̣ детха, лабуджам̣ детха̄’’ти йа̄чанти, да̄таббам̣ на да̄таббанти? да̄таббам̣. адӣйама̄не хи те доманассика̄ хонти, дентена пана сан̇гхам̣ саннипа̄тетва̄ йа̄вататийам̣ са̄ветва̄ апалоканакаммам̣ катва̄ва да̄таббам̣, катикаваттам̣ ва̄ катва̄ т̣хапетаббам̣, еван̃ча пана ка̄таббам̣, бйаттена бхиккхуна̄ сан̇гхасса ануматийа̄ са̄ветаббам̣ –

‘‘са̄мантага̄мехи манусса̄ а̄гантва̄ гила̄на̄дӣнам̣ аттха̄йа пхала̄пхалам̣ йа̄чанти, две на̄л̣икера̄ни, две та̄лапхала̄ни, две панаса̄ни, пан̃ча амба̄ни, пан̃ча кадалипхала̄ни ган̣ханта̄нам̣ анива̄ран̣ам̣, асукаруккхато ча асукаруккхато ча пхалам̣ ган̣ханта̄нам̣ анива̄ран̣ам̣ руччати бхиккхусан̇гхасса̄’’ти тиккхаттум̣ ваттаббам̣.

тато пат̣т̣ха̄йа гила̄на̄дӣнам̣ на̄мам̣ гахетва̄ йа̄чанта̄ ‘‘ган̣хатха̄’’ти на ваттабба̄, ваттам̣ пана а̄чиккхитаббам̣ – ‘‘на̄л̣икера̄дӣни имина̄ на̄ма париччхедена ган̣ханта̄нам̣ асукаруккхато ча асукаруккхато ча пхалам̣ ган̣ханта̄нам̣ анива̄ран̣ам̣ ката’’нти. анувичаритва̄ пана ‘‘айам̣ мадхурапхало амбо, ито ган̣хатха̄’’типи на ваттабба̄. пхалабха̄джанака̄ле пана а̄гата̄нам̣ самматена упад̣д̣хабха̄го да̄таббо, асамматена апалокетва̄ да̄таббам̣.

кхӣн̣апариббайо ва̄ маггагамийасаттхава̄хо ва̄ ан̃н̃о ва̄ иссаро а̄гантва̄ йа̄чати, апалокетва̄ва да̄таббам̣. балакка̄рена гахетва̄ кха̄данто на ва̄ретаббо. куддхо хи со руккхепи чхиндеййа, ан̃н̃ампи анаттхам̣ кареййа. пуггаликапаривен̣ам̣ а̄гантва̄ гила̄насса га̄мена йа̄чанто ‘‘амхехи чха̄йа̄дӣнам̣ аттха̄йа ропитам̣, саче аттхи, тумхе джа̄на̄тха̄’’ти ваттаббо. йади пана пхалабхарита̄ва руккха̄ хонти, кан̣т̣аке бандхитва̄ пхалава̄рена кха̄данти, апачча̄сӣсантена хутва̄ да̄таббам̣. балакка̄рена ган̣ханто на ва̄ретаббо, пуббе вуттамеветтха ка̄ран̣ам̣.

сан̇гхасса пхала̄ра̄мо хоти, пат̣иджагганам̣ на лабхати, саче там̣ кочи ваттасӣсена джаггати, сан̇гхассева хоти. атха̄пи кассачи пат̣ибаласса бхиккхуно ‘‘имам̣ саппуриса джаггитва̄ дехӣ’’ти сан̇гхо бха̄рам̣ кароти, со че ваттасӣсена джаггати, евампи сан̇гхассева хоти. пха̄тикаммам̣ пачча̄сӣсантасса пана татийабха̄гена ва̄ упад̣д̣хабха̄гена ва̄ пха̄тикаммам̣ ка̄таббам̣. ‘‘бха̄рийам̣ камма’’нти ватва̄ еттакена аниччханто пана саббам̣ тавева сантакам̣ катва̄ ‘‘мӯлабха̄гам̣ дасабха̄гаматтам̣ датва̄ джагга̄хӣ’’типи ваттаббо. гарубхан̣д̣атта̄ пана мӯлаччхеджджавасена на да̄таббам̣. со мӯлабха̄гам̣ датва̄ кха̄данто аката̄ва̄сам̣ ва̄ катва̄ ката̄ва̄сам̣ ва̄ джаггитва̄ нисситака̄нам̣ а̄ра̄мам̣ ниййа̄дети, техипи мӯлабха̄го да̄таббова. йада̄ пана бхиккхӯ сайам̣ джаггитум̣ пахонти, атха тесам̣ джаггитун̃ча на да̄таббам̣, джаггитака̄ле ча на ва̄ретабба̄, джагганака̄лейева ва̄ретабба̄. ‘‘бахум̣ тумхехи кха̄йитам̣, ида̄ни ма̄ джаггиттха, бхиккхусан̇гхойева джаггиссатӣ’’ти ваттаббам̣.

саче пана нева ваттасӣсена джагганто аттхи, на пха̄тикаммена, на сан̇гхо джаггитум̣ пахоти, еко ана̄пуччхитва̄ва джаггитва̄ пха̄тикаммам̣ вад̣д̣хетва̄ пачча̄сӣсати, апалоканакаммена пха̄тикаммам̣ вад̣д̣хетва̄ да̄таббам̣. ити имам̣ саббампи каммалаккхан̣амева хоти. апалоканакаммам̣ има̄ни пан̃ча т̣ха̄на̄ни гаччхати.

н̃аттикаммат̣т̣ха̄набхеде пана ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, иттханна̄мо иттханна̄масса а̄йасмато упасампада̄пеккхо, анусит̣т̣хо со майа̄. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо а̄гаччхеййа̄ти, а̄гаччха̄хӣти ваттаббо’’ти евам̣ упасампада̄пеккхасса оса̄ран̣а̄ оса̄ран̣а̄ на̄ма.

‘‘сун̣анту ме а̄йасманта̄, айам̣ иттханна̄мо бхиккху дхаммакатхико имасса нева суттам̣ а̄гаччхати, но суттавибхан̇го, со аттхам̣ асаллаккхетва̄ бйан̃джаначчха̄йа̄йа аттхам̣ пат̣иба̄хати. йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, иттханна̄мам̣ бхиккхум̣ вут̣т̣ха̄петва̄ авасеса̄ имам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамеййа̄ма̄’’ти евам̣ убба̄хика̄виниччхайе дхаммакатхикасса бхиккхуно нисса̄ран̣а̄ нисса̄ран̣а̄ на̄ма.

‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, аджджупосатхо паннарасо. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо упосатхам̣ кареййа̄’’ти евам̣ упосатхакаммавасена т̣хапита̄ н̃атти упосатхо на̄ма.

‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, аджджа пава̄ран̣а̄ паннарасӣ. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо пава̄реййа̄’’ти евам̣ пава̄ран̣а̄каммавасена т̣хапита̄ н̃атти пава̄ран̣а̄ на̄ма.

‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, иттханна̄мо иттханна̄масса а̄йасмато упасампада̄пеккхо. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ ануса̄сеййа’’нти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ ануса̄сеййа̄’’ти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ антара̄йике дхамме пуччхеййа’’нти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ антара̄йике дхамме пуччхеййа̄’’ти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ винайам̣ пуччхеййа’’нти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ винайам̣ пуччхеййа̄’’ти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мена винайам̣ пут̣т̣хо виссаджджеййа’’нти. ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мена винайам̣ пут̣т̣хо виссаджджеййа̄’’ти евам̣ атта̄нам̣ ва̄ парам̣ ва̄ самманнитум̣ т̣хапита̄ н̃атти саммути на̄ма.

‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, идам̣ чӣварам̣ иттханна̄масса бхиккхуно ниссаггийам̣ сан̇гхасса ниссат̣т̣хам̣. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо имам̣ чӣварам̣ иттханна̄масса бхиккхуно дадеййа̄’’ти. ‘‘йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, а̄йасманта̄ имам̣ чӣварам̣ иттханна̄масса бхиккхуно дадеййу’’нти евам̣ ниссат̣т̣хачӣварапатта̄дӣнам̣ да̄нам̣ да̄нам̣ на̄ма.

‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо, айам̣ иттханна̄мо бхиккху а̄паттим̣ сарати, виварати, утта̄ним̣ кароти, десети. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄масса бхиккхуно а̄паттим̣ пат̣игган̣хеййанти. йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄масса бхиккхуно а̄паттим̣ пат̣игган̣хеййа’’нти. тена ваттаббо ‘‘пассасӣ’’ти. ‘‘а̄ма пасса̄мӣ’’ти. а̄йатим̣ сам̣вареййа̄сӣти евам̣ а̄паттипат̣иггахо пат̣иггахо на̄ма.

‘‘сун̣анту ме, а̄йасманта̄ а̄ва̄сика̄. йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, ида̄ни упосатхам̣ кареййа̄ма, па̄тимоккхам̣ уддисеййа̄ма, а̄гаме ка̄л̣е пава̄реййа̄ма̄’’ти. те че, бхиккхаве, бхиккхӯ бхан̣д̣анака̄рака̄ калахака̄рака̄ вива̄дака̄рака̄ бхассака̄рака̄ сан̇гхе адхикаран̣ака̄рака̄ там̣ ка̄л̣ам̣ анувасеййум̣, а̄ва̄сикена бхиккхуна̄ бйаттена пат̣ибалена а̄ва̄сика̄ бхиккхӯ н̃а̄петабба̄ – ‘‘сун̣анту ме, а̄йасманта̄ а̄ва̄сика̄. йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, ида̄ни упосатхам̣ кареййа̄ма, па̄тимоккхам̣ уддисеййа̄ма, а̄гаме джун̣хе пава̄реййа̄ма̄’’ти евам̣ ката̄ пава̄ран̣а̄паччуккад̣д̣хана̄ паччуккад̣д̣хана̄ на̄ма.

саббехева екаджджхам̣ саннипатитаббам̣, саннипатитва̄ бйаттена бхиккхуна̄ пат̣ибалена сан̇гхо н̃а̄петаббо – ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте, сан̇гхо амха̄кам̣ бхан̣д̣анаджа̄та̄нам̣ калахаджа̄та̄нам̣ вива̄да̄панна̄нам̣ вихаратам̣ бахум̣ асса̄ман̣акам̣ аджджха̄чин̣н̣ам̣ бха̄ситапариккантам̣. саче майам̣ има̄хи а̄паттӣхи ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ка̄ресса̄ма, сийа̄пи там̣ адхикаран̣ам̣ каккхал̣атта̄йа ва̄л̣атта̄йа бхеда̄йа сам̣ваттеййа. йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо имам̣ адхикаран̣ам̣ тин̣аваттха̄ракена вӯпасамеййа т̣хапетва̄ тхуллаваджджам̣, т̣хапетва̄ гихипат̣исайутта’’нти евам̣ тин̣аваттха̄ракасаматхена катва̄ саббапат̣хама̄ саббасан̇га̄хикан̃атти каммалаккхан̣ам̣ на̄ма.

татха̄ тато пара̄ екекасмим̣ паккхе екекам̣ катва̄ две н̃аттийо ити йатха̄вуттаппабхедам̣ оса̄ран̣ам̣ нисса̄ран̣ам̣…пе… каммалаккхан̣ан̃н̃ева наваманти н̃аттикаммам̣ има̄ни нава т̣ха̄на̄ни гаччхати.

н̃аттидутийакаммат̣т̣ха̄набхеде пана вад̣д̣хасса личчхавино паттаниккуджджанавасена кхандхаке вутта̄ нисса̄ран̣а̄. тассева паттуккуджджанавасена вутта̄ оса̄ран̣а̄ ча ведитабба̄.

сӣма̄саммути тичӣварена авиппава̄сасаммути, сантхатасаммути, бхаттуддесака-сена̄санагга̄ха̄пака-бхан̣д̣а̄га̄рика-чӣварапат̣игга̄хака-чӣварабха̄джака-йа̄губха̄джакапхалабха̄джака-кхаджджабха̄джака-аппаматтакависсаджджака-са̄т̣ийагга̄ха̄пака-паттагга̄ха̄пака-а̄ра̄микапесакаса̄ман̣ерапесакасаммутӣти ета̄сам̣ саммутӣнам̣ васена саммути ведитабба̄. катхиначӣварада̄наматакачӣварада̄навасена да̄нам̣ ведитаббам̣.

катхинуддха̄равасена уддха̄ро ведитаббо. кут̣иваттхувиха̄раваттхудесана̄васена десана̄ ведитабба̄. йа̄ пана тин̣аваттха̄ракасаматхе саббасан̇га̄хикан̃аттин̃ча екекасмим̣ паккхе екекам̣ н̃аттин̃ча̄ти тиссо н̃аттийо т̣хапетва̄ пуна екасмим̣ паккхе ека̄, екасмим̣ паккхе ека̄ти две н̃аттидутийакаммава̄ча̄ вутта̄, та̄сам̣ васена каммалаккхан̣ам̣ ведитаббам̣. ити н̃аттидутийакаммам̣ има̄ни сатта т̣ха̄на̄ни гаччхати.

н̃аттичатуттхакаммат̣т̣ха̄набхеде пана таджджанӣйакамма̄дӣнам̣ саттаннам̣ камма̄нам̣ васена нисса̄ран̣а̄, тесам̣йева ча камма̄нам̣ пат̣иппассамбханавасена оса̄ран̣а̄ ведитабба̄. бхиккхунова̄дакасаммутивасена саммути ведитабба̄. парива̄сада̄нама̄наттада̄навасена да̄нам̣ ведитаббам̣. мӯла̄йапат̣икассанакаммавасена ниггахо ведитаббо. ‘‘уккхитта̄нуваттика̄ ат̣т̣ха, йа̄вататийака̄ арит̣т̣хо чан̣д̣ака̄л̣ӣ ча име те йа̄вататийака̄’’ти има̄сам̣ ека̄дасаннам̣ саманубха̄сана̄нам̣ васена саманубха̄сана̄ ведитабба̄. упасампада̄каммааббха̄накаммавасена пана каммалаккхан̣ам̣ ведитаббам̣. ити н̃аттичатуттхакаммам̣ има̄ни сатта т̣ха̄на̄ни гаччхати.

497. ити камма̄ни ча каммавипаттин̃ча випаттивирахита̄нам̣ камма̄нам̣ т̣ха̄напабхедагаманан̃ча дассетва̄ ида̄ни тесам̣ камма̄нам̣ ка̄ракасса сан̇гхасса париччхедам̣ дассенто пуна ‘‘чатуваггакаран̣е камме’’тиа̄дима̄ха. тассаттхо парисато каммавипаттиван̣н̣ана̄йам̣ вуттанайенева ведитабботи.

каммаваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

аттхавасавагга̄диван̣н̣ана̄

498. ида̄ни йа̄ни та̄ни тесам̣ камма̄нам̣ ваттхубхӯта̄ни сиккха̄пада̄ни, тесам̣ пан̃н̃аттийам̣ а̄нисам̣сам̣ дассетум̣ ‘‘две аттхавасе пат̣ичча̄’’тиа̄ди а̄раддхам̣. таттха дит̣т̣хадхаммика̄нам̣ вера̄нам̣ сам̣вара̄йа̄ти па̄н̣а̄типа̄та̄дӣнам̣ пан̃чаннам̣ дит̣т̣хадхаммикавера̄нам̣ сам̣вараттха̄йа пидаханаттха̄йа. сампара̄йика̄нам̣ вера̄нам̣ пат̣игха̄та̄йа̄ти випа̄кадуккхасан̇кха̄та̄нам̣ сампара̄йикавера̄нам̣ пат̣игха̄таттха̄йа, самуччхеданаттха̄йа ануппаджджанаттха̄йа. дит̣т̣хадхаммика̄нам̣ ваджджа̄нам̣ сам̣вара̄йа̄ти тесам̣йева пан̃чаннам̣ вера̄нам̣ сам̣вараттха̄йа. сампара̄йика̄нам̣ ваджджа̄нанти тесам̣йева випа̄кадуккха̄нам̣. випа̄кадуккха̄нева хи идха ваджджанӣйабха̄вато ваджджа̄нӣти вутта̄ни. дит̣т̣хадхаммика̄нам̣ бхайа̄нанти гараха̄ упава̄до таджджанӣйа̄дӣни камма̄ни упосатхапава̄ран̣а̄нам̣ т̣хапанам̣ акиттипака̄санӣйакамманти ета̄ни дит̣т̣хадхаммикабхайа̄ни на̄ма, етесам̣ сам̣вараттха̄йа. сампара̄йикабхайа̄ни пана випа̄кадуккха̄нийева, тесам̣ пат̣игха̄таттха̄йа. дит̣т̣хадхаммика̄нам̣ акусала̄нанти пан̃чаверадасаакусалакаммапатхаппабхеда̄нам̣ акусала̄нам̣ сам̣вараттха̄йа. випа̄кадуккха̄нева пана аккхамат̣т̣хена сампара̄йикаакусала̄нӣти вуччанти, тесам̣ пат̣игха̄таттха̄йа. гихӣнам̣ анукампа̄йа̄ти ага̄рика̄нам̣ саддха̄раккхан̣авасена анукампанаттха̄йа. па̄пиччха̄нам̣ паккхупаччхеда̄йа̄ти па̄пиччхапуггала̄нам̣ ган̣абандхабхеданаттха̄йа ган̣абходжанасиккха̄падам̣ пан̃н̃аттам̣. сесам̣ саббаттха утта̄намева. йан̃хеттха ваттаббам̣ сийа̄, там̣ саббам̣ пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄йамева вуттанти.

сиккха̄падесу аттхавасена ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

499. па̄тимоккха̄дӣсу па̄тимоккхуддесоти бхиккхӯнам̣ пан̃чавидхо бхиккхунӣнам̣ чатуббидхо. парива̄сада̄на̄дӣсу оса̄ран̣ӣйам̣ пан̃н̃аттанти ат̣т̣ха̄расасу ва̄ течатта̄лӣса̄йа ва̄ ваттесу ваттама̄насса оса̄ран̣ӣйам̣ пан̃н̃аттам̣. йена каммена оса̄рӣйати, там̣ каммам̣ пан̃н̃аттанти аттхо. нисса̄ран̣ӣйам̣ пан̃н̃аттанти бхан̣д̣анака̄рака̄дайо йена каммена нисса̄рӣйанти, там̣ каммам̣ пан̃н̃аттанти аттхо.

500. апан̃н̃аттетиа̄дӣсу апан̃н̃атте пан̃н̃аттанти сатта̄паттиккхандха̄ какусандхан̃ча самма̄самбуддхам̣ кон̣а̄гаманан̃ча кассапан̃ча самма̄самбуддхам̣ т̣хапетва̄ антара̄ кеначи апан̃н̃атте сиккха̄паде пан̃н̃аттам̣ на̄ма. маккат̣иваттхуа̄дивинӣтакатха̄ сиккха̄паде пан̃н̃атте анупан̃н̃аттам̣ на̄ма. сесам̣ саббаттха утта̄намева̄ти.

а̄нисам̣саваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

501. ида̄ни саббасиккха̄пада̄нам̣ екекена а̄ка̄рена навадха̄ сан̇гахам̣ дассетум̣ ‘‘нава сан̇гаха̄’’тиа̄дима̄ха. таттха ваттхусан̇гахоти ваттхуна̄ сан̇гахо. евам̣ сесесупи падаттхо ведитаббо. айам̣ панеттха аттхайоджана̄ – йасма̄ хи екасиккха̄падампи аваттхусмим̣ пан̃н̃аттам̣ наттхи, тасма̄ сабба̄ни ваттхуна̄ сан̇гахита̄нӣти евам̣ та̄ва ваттхусан̇гахо ведитаббо.

йасма̄ пана две а̄паттиккхандха̄ сӣлавипаттийа̄ сан̇гахита̄, пан̃ча̄паттиккхандха̄ а̄ча̄равипаттийа̄, чха сиккха̄пада̄ни а̄джӣвавипаттийа̄ сан̇гахита̄ни, тасма̄ сабба̄нипи випаттийа̄ сан̇гахита̄нӣти евам̣ випаттисан̇гахо ведитаббо.

йасма̄ пана саттаха̄паттӣхи муттам̣ екасиккха̄падампи наттхи, тасма̄ сабба̄ни а̄паттийа̄ сан̇гахита̄нӣти евам̣ а̄паттисан̇гахо ведитаббо.

сабба̄ни ча саттасу нагаресу пан̃н̃атта̄нӣти нида̄нена сан̇гахита̄нӣти евам̣ нида̄насан̇гахо ведитаббо.

йасма̄ пана екасиккха̄падампи аджджха̄ча̄рикапуггале асати пан̃н̃аттам̣ наттхи, тасма̄ сабба̄ни пуггалена сан̇гахита̄нӣти евам̣ пуггаласан̇гахо ведитаббо.

сабба̄ни пана пан̃чахи чева саттахи ча а̄паттиккхандхехи сан̇гахита̄ни, сабба̄ни на вина̄ чхахи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хантӣти самут̣т̣ха̄нена сан̇гахита̄ни. сабба̄ни ча чатӯсу адхикаран̣есу а̄патта̄дхикаран̣ена сан̇гахита̄ни. сабба̄ни саттахи саматхехи саматхам̣ гаччхантӣти саматхехи сан̇гахита̄ни. еваметтха кхандхасамут̣т̣ха̄наадхикаран̣асаматхасан̇гаха̄пи ведитабба̄. сесам̣ пуббе вуттанайамева̄ти.

самантапа̄са̄дика̄йа винайасам̣ван̣н̣ана̄йа

навасан̇гахитаваггаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.

нит̣т̣хита̄ ча парива̄расса анутта̄наттхападаван̣н̣ана̄ти.

нигаманакатха̄

етта̄вата̄ ча –

убхато вибхан̇гакхандхака-парива̄равибхаттидесанам̣ на̄тхо;

винайапит̣акам̣ виненто, венеййам̣ йам̣ джино а̄ха.

самадхикасаттавӣсати-сахассаматтена тасса гантхена;

сам̣ван̣н̣ана̄ саматта̄, самантапа̄са̄дика̄ на̄ма.

татридам̣ самантапа̄са̄дика̄йа самантапа̄са̄дикаттасмим̣ –

а̄чарийапарампарато, нида̄наваттхуппабхедадӣпанато;

парасамайавиваджджанато, сакасамайависуддхито чева.

бйан̃джанапарисодханато, падаттхато па̄л̣ийоджанаккамато;

сиккха̄паданиччхайато, вибхан̇ганайабхедадассанато.

сампассатам̣ на диссати, кин̃чи апа̄са̄дикам̣ йато еттха;

вин̃н̃ӯнамайам̣ тасма̄, самантапа̄са̄дика̄твева.

сам̣ван̣н̣ана̄ паватта̄, винайасса винеййадаманакусалена;

вуттасса локана̄тхена, локаманукампама̄нена̄ти.

маха̄ат̣т̣хакатхан̃чева, маха̄паччаримевача;

курундин̃ча̄ти тиссопи, сӣхал̣ат̣т̣хакатха̄ има̄.

буддхамиттоти на̄мена, виссутасса йасассино;

винайан̃н̃усса дхӣрасса, сутва̄ тхерасса сантике.

маха̄мегхавануййа̄не, бхӯмибха̄ге патит̣т̣хито;

маха̄виха̄ро йо саттху, маха̄бодхивибхӯсито.

йам̣ тасса даккхин̣е бха̄ге, падха̄нагхарамуттамам̣;

сучича̄риттасӣлена, бхиккхусан̇гхена севитам̣.

ул̣а̄ракуласамбхӯто, сан̇гхупат̣т̣ха̄йако сада̄;

ана̄кула̄йа саддха̄йа, пасанно ратанаттайе.

маха̄нигамаса̄мӣти, виссуто таттха ка̄райи;

ча̄рупа̄ка̄расан̃читам̣, йам̣ па̄са̄дам̣ манорамам̣.

сӣтаччха̄йатарӯпетам̣, сампаннасалила̄сайам̣;

васата̄ татра па̄са̄де, маха̄нигамаса̄мино.

сучисӣласама̄ча̄рам̣, тхерам̣ буддхасиривхайам̣;

йа̄ уддиситва̄ а̄раддха̄, иддха̄ винайаван̣н̣ана̄.

па̄лайантасса сакалам̣, лан̇ка̄дӣпам̣ нираббудам̣;

ран̃н̃о сиринива̄сасса, сирипа̄лайасассино.

самавӣсатиме кхеме, джайасам̣ваччхаре айам̣;

а̄раддха̄ екавӣсамхи, сампатте паринит̣т̣хита̄.

упаддава̄ куле локе, нирупаддавато айам̣;

екасам̣ваччхаренева, йатха̄ нит̣т̣хам̣ упа̄гата̄.

евам̣ саббасса локасса, нит̣т̣хам̣ дхаммӯпасам̣хита̄;

сӣгхам̣ гаччханту а̄рамбха̄, саббепи нирупаддава̄.

чират̣т̣хитаттхам̣ дхаммасса, каронтена майа̄ имам̣;

саддхаммабахума̄нена, йан̃ча пун̃н̃ам̣ сама̄читам̣.

саббасса а̄нубха̄вена, тасса саббепи па̄н̣ино;

бхаванту дхаммара̄джасса, саддхаммарасасевино.

чирам̣ тит̣т̣хату саддхаммо, ка̄ле вассам̣ чирам̣ паджам̣;

таппету дево дхаммена, ра̄джа̄ раккхату медининти.

парамависуддхасаддха̄буддхивӣрийапат̣иман̣д̣итена сӣла̄ча̄раджджавамаддава̄дигун̣асамудайасамудитена сакасамайасамайантарагаханаджджхога̄хан̣асаматтхена пан̃н̃а̄веййаттийасаманна̄гатена типит̣акапарийаттиппабхеде са̄т̣т̣хакатхе саттхуса̄сане аппат̣ихатан̃н̃а̄н̣аппабха̄вена маха̄веййа̄каран̣ена каран̣асампаттиджанитасукхавиниггатамадхурода̄равачанала̄ван̣н̣айуттена йуттамуттава̄дина̄ ва̄диварена маха̄кавина̄ пабхиннапаасамбхида̄парива̄ре чхал̣абхин̃н̃а̄дипабхедагун̣апат̣иман̣д̣ите уттаримануссадхамме суппатит̣т̣хитабуддхӣнам̣ тхеравам̣саппадӣпа̄нам̣ тхера̄нам̣ маха̄виха̄рава̄сӣнам̣ вам̣са̄лан̇ка̄рабхӯтена випулависуддхабуддхина̄ буддхагхосоти гарӯхи гахитана̄мадхеййена тхерена ката̄ айам̣ самантапа̄са̄дика̄ на̄ма винайасам̣ван̣н̣ана̄ –

та̄ва тит̣т̣хату локасмим̣, локаниттхаран̣есинам̣;

дассентӣ кулапутта̄нам̣, найам̣ сӣлависуддхийа̄.

йа̄ва буддхоти на̄мампи, суддхачиттасса та̄дино;

локамхи локаджет̣т̣хасса, паваттати махесиноти.

самантапа̄са̄дика̄ на̄ма

винайа-ат̣т̣хакатха̄ нит̣т̣хита̄.