📜
намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса
винайапит̣аке
винайавиниччхайа-т̣ӣка̄ (дутийо бха̄го)
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄
1830-1. евам̣ ¶ ¶ на̄тисан̇кхепавиттха̄ранайена двенавути па̄читтийа̄ни дассетва̄ таданантарам̣ ниддит̣т̣хе па̄т̣идесанӣйе дассетума̄ха ‘‘йо чантарагхара’’нтиа̄ди. таттха антарагхаранти ратхика̄дима̄ха. йатха̄ха ‘‘антарагхарам̣ на̄ма ратхика̄ бйӯхам̣ син̇гха̄т̣акам̣ гхара’’нти.
йо ¶ пана бхиккху антарагхарам̣ павит̣т̣ха̄йа ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ хаттхато йам̣ кин̃чи кха̄данам̣, бходжанампи ва̄ сахаттха̄ пат̣игган̣хеййа, тасса бхиккхуно гахан̣е дуккат̣ам̣, бхоге аджджхоха̄ре па̄т̣идесанӣйам̣ сийа̄ти йоджана̄.
ито пат̣т̣ха̄йа чатассо га̄тха̄ уппат̣ипа̄т̣ийа̄ поттхакесу ликхита̄, та̄сам̣ айам̣ пат̣ипа̄т̣и – ‘‘еттхантарагхара’’нти татийа̄, ‘‘тасма̄ бхиккхунийа̄’’ти чатуттхӣ, ‘‘ратхика̄дӣсӯ’’ти пан̃чамӣ ¶ , ‘‘ратхика̄йапи ва̄’’ти чхат̣т̣хӣ. пат̣ипа̄т̣и пана̄йам̣ ма̄тикат̣т̣хакатхаккамена ведитабба̄. има̄йа пат̣ипа̄т̣ийа̄ та̄сам̣ аттхаван̣н̣ана̄ хоти –
1832-3. пуримага̄тха̄двайена падабха̄джана̄гатаса̄ман̃н̃авиниччхайам̣ дассетва̄ ида̄ни ат̣т̣хакатха̄гатам̣ висесам̣ дассетума̄ха ‘‘еттха̄’’тиа̄ди. таттха еттха̄ти имасмим̣ пат̣хамапа̄т̣идесанӣйасиккха̄паде. тасса̄ти ан̃н̃а̄тикабхиккхунийа̄. ва̄кйатоти ‘‘антарагхарам̣ павит̣т̣ха̄йа̄’’ти вачанато. хи-саддо хетумхи. йасма̄ бхиккхусса т̣хитат̣т̣ха̄нам̣ наппама̄н̣анти ат̣т̣хакатха̄йа (па̄чи. ат̣т̣ха. 553) ван̣н̣итам̣, тасма̄ а̄ра̄ма̄дӣсу т̣хатва̄ дентийа̄ бхиккхунийа̄ хаттхато вӣтхиа̄дӣсу т̣хатва̄ йо пат̣игган̣хеййа че, евам̣ пат̣игган̣хато тасса бхиккхуно на досоти йоджана̄. парибхогасса пат̣иггахан̣амӯлакатта̄ на досо. ‘‘пат̣игган̣хато’’ти имина̄ парибхоге па̄т̣идесанӣйа̄бха̄во ча дӣпито хоти.
1834. саче бхиккхунӣ ратхика̄дӣсу т̣хатва̄ бходжанам̣ дети, бхиккху антара̄ра̄ме т̣хатва̄ пат̣игган̣ха̄ти че, тасса а̄паттӣти йоджана̄. га̄тха̄бандхавасена ‘‘бхиккхуни бходжана’’нти рассаттам̣. а̄паттӣти ча пат̣иггахан̣апарибхогесу дуккат̣апа̄т̣идесанӣйа̄паттийо сандха̄йа вуттам̣.
1835. ратхика̄дӣсу т̣хатва̄ бхиккхунӣ бходжанам̣ дети че, там̣ ратхика̄йапи ва̄…пе… айам̣ найоти йоджана̄. таттха ратхика̄ти раччха̄. бйӯханти аниббиджджхитва̄ т̣хита̄ гатапачча̄гатараччха̄. сандхи на̄ма гхарасандхи. син̇гха̄т̣аканти чатуккон̣ам̣ ва̄ тикон̣ам̣ ва̄ маггасамодха̄нат̣т̣ха̄нам̣. айам̣ найоти ‘‘а̄паттӣ’’ти анантарага̄тха̄йа вуттанайо.
1837. а̄мисена ¶ ¶ асамбхиннарасам̣ сандха̄йа идам̣ дуккат̣ам̣ бха̄ситам̣. а̄мисена самбхинне екарасе йа̄мака̄лика̄димхи пат̣иггахетва̄ аджджхоха̄ре па̄т̣идесанӣйа̄патти сийа̄ти йоджана̄.
1838. екатоупасампаннахаттхатоти бхиккхунӣнам̣ сантике упасампанна̄йа хаттхато. йатха̄ха ‘‘екатоупасампанна̄йа̄ти бхиккхунӣнам̣ сантике упасампанна̄йа̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 553). бхиккхӯнам̣ сантике упасампанна̄йа пана йатха̄ваттхукамева̄ти.
1839. ан̃н̃а̄тика̄йа н̃а̄тикасан̃н̃исса, татхева виматисса ча дуккат̣анти йоджана̄.
1840. ан̃н̃а̄тика̄йа да̄пентийа̄ бхӯмийа̄ никкхипитва̄ дадама̄на̄йа ва̄ антара̄ра̄ма̄дӣсу т̣хатва̄ дентийа̄ пат̣игган̣хато бхиккхусса ана̄паттӣти йоджана̄. антара̄ра̄ма̄дӣсӯти еттха а̄ди-саддена бхиккхунупассайатиттхийасеййа̄пат̣иккамана̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. пат̣иккаманам̣ на̄ма бходжанаса̄ла̄.
1841. га̄мато бахи нӣхаритва̄ детӣти йоджана̄.
1842. хаттхатоти еттха ‘‘гахан̣е’’ти сесо. татха̄ти ана̄патти. самут̣т̣ха̄нам̣ идам̣ сиккха̄падам̣ ел̣акаломена самам̣ матанти йоджана̄.
пат̣хамапа̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
1843-4. авуттети ваккхама̄нанайена авутте. екенапи ча бхиккхуна̄ти самбандхо. апасакка̄ти апагаччха. а̄ди-аттхава̄чина̄ ити-саддена ‘‘апасакка та̄ва, бхагини, йа̄ва бхиккхӯ бхун̃джантӣ’’ти ва̄кйасесо сан̇гахитоти дат̣т̣хаббо. имина̄ апаса̄дана̄ка̄ро ¶ сандассито. ‘‘екенапи ча бхиккхуна̄’’ти имина̄ авакам̣со дассито. уккам̣со пана ‘‘техи бхиккхӯхи са̄ бхиккхунӣ апаса̄детабба̄’’ти па̄л̣итопи дат̣т̣хаббо. ‘‘а̄миса’’нти са̄ман̃н̃авачанепи пан̃чаннам̣ бходжана̄нам̣ ан̃н̃атарассева гахан̣ам̣. йатха̄ха ‘‘пан̃чаннам̣ бходжана̄нам̣ ан̃н̃атарена̄’’ти. бхогети ча екатоупасампаннанти ча вуттаттхамева.
1845. татхева̄ти ¶ дуккат̣ам̣. таттха̄ти анупасампанна̄йа.
1846. аттано бхатте диннепи имина̄ сиккха̄падена ана̄патти, пуримасиккха̄падена пана а̄паттисамбхава̄ ‘‘на детӣ’’ти вуттам̣. йатха̄ха ‘‘аттано бхаттам̣ да̄пети, на детӣти еттха сачепи аттано бхаттам̣ дети, имина̄ сиккха̄падена ана̄паттийева, пуримасиккха̄падена а̄паттӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 558). татха̄ти ана̄патти. убхайасиккха̄падехипи ана̄паттим̣ дассетума̄ха ‘‘падети че’’ти. йатха̄ха ‘‘ан̃н̃есам̣ бхаттам̣ дети, на да̄петӣти еттха пана сачепи да̄пеййа, имина̄ сиккха̄падена а̄патти бхавеййа, дентийа̄ пана нева имина̄, на пуримена а̄паттӣ’’ти.
1847. бхиккхунӣ йам̣ на диннам̣, там̣ да̄пети, йаттха ва̄ на диннам̣, таттха да̄пети, тампи саббесам̣ митта̄митта̄нам̣ самам̣ да̄пети, таттха̄пи ана̄патти.
1848. сиккхама̄на̄ ва̄ са̄ман̣ерика̄ ва̄ ‘‘идха сӯпам̣ детха, оданам̣ детха̄’’ти воса̄сантӣ видха̄нам̣ каронтӣ т̣хита̄, там̣ анапаса̄дентасса ана̄патти. пан̃чева бходжана̄ни вина̄ ан̃н̃ам̣ воса̄сантим̣ бхиккхуним̣ анапаса̄дентасса ана̄патти. анапаса̄дентасса умматтака̄динопи ана̄паттӣти йоджана̄.
1849. самут̣т̣ха̄нанти ¶ еттха ‘‘имасса̄’’ти сесо. бходжанам̣ кирийам̣, воса̄сантийа̄ анива̄ран̣ам̣ акирийанти евамидам̣ крийа̄крийам̣.
дутийапа̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
1850-1. секкханти самматети ‘‘секкхасамматам̣ на̄ма кулам̣ йам̣ кулам̣ саддха̄йа вад̣д̣хати, бхогена ха̄йати, еварӯпасса куласса н̃аттидутийена каммена секкхасаммути динна̄ хотӣ’’ти (па̄чи. 567) вуттам̣ идам̣ кулам̣ секкхасамматам̣ на̄ма. тена̄ха ‘‘ладдхасаммутике куле’’ти. ладдха̄ саммути йена̄ти виггахо. гхарӯпача̄рам̣ окканте нимантитопи анимантитова хотӣти а̄ха ‘‘гхарӯпача̄роккамана̄ пуббева̄’’ти. йатха̄ха ‘‘анимантито на̄ма аджджатана̄йа ва̄ сва̄тана̄йа ¶ ва̄ анимантито, гхарӯпача̄рам̣ оккаманте нимантети, есо анимантито на̄ма̄’’ти (па̄чи. 567).
‘‘агила̄но на̄ма йо саккоти пин̣д̣а̄йа чариту’’нти вуттатта̄ бхиккха̄йа чаритум̣ саматтхо агила̄но на̄ма. гахетва̄ти сахаттха̄ пат̣иггахетва̄. ‘‘а̄миса’’нти имина̄ самбандхо. йатха̄ха ‘‘кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ сахаттха̄ пат̣иггахетва̄’’ти (па̄чи. 567). гахан̣ети еттха ‘‘а̄ха̄раттха̄йа̄’’ти сесо.
1853. таттха̄ти асеккхасаммате куле. татхева паридӣпитанти дуккат̣ам̣ паридӣпитам̣.
1854. нимантитасса ва̄ти еттха ва̄-саддена нимантитасса авасесам̣ ган̣ха̄ти. йатха̄ха ‘‘нимантитасса ва̄ гила̄насса ва̄ сесакам̣ бхун̃джатӣ’’ти. ан̃н̃есам̣ бхиккха̄ таттха дӣйатӣти йоджана̄. таттха̄ти тасмим̣ секкхасаммате куле.
1855. йаттха ¶ каттхачӣти а̄санаса̄ла̄дӣсу йаттха каттхачи. ниччабхатта̄дике ва̄пӣти еттха а̄ди-саддена сала̄кабхаттапаккхикаупосатхикапа̄т̣ипадикабхатта̄нам̣ гахан̣ам̣.
1856. два̄рети еттха ‘‘т̣хапетва̄’’ти сесо. сампаттети еттха ‘‘паччха̄’’ти сесо. йатха̄ха ‘‘сачепи ана̄гате бхиккхумхи пат̣хамам̣йева нӣхаритва̄ два̄ре т̣хапетва̄ паччха̄ сампаттасса денти, ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 569).
1857. маха̄паччарийа̄(паа̄чи. ат̣т̣ха. 569) гатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘бхиккху’’нтиа̄ди. самут̣т̣ха̄нел̣акӯпаманти самут̣т̣ха̄нато ел̣акаломасиккха̄падасадисанти аттхо.
татийапа̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
1858-9. ‘‘пан̃чаннам̣ пат̣исам̣видитам̣, етам̣ аппат̣исам̣видитам̣ на̄ма̄’’ти вачанато ча идха̄пи ‘‘сахадхаммикан̃а̄пита’’нти ваккхама̄натта̄ ча агахат̣т̣ха-саддена парибба̄джака̄нам̣ гахан̣ам̣. вуттамева ¶ найам̣ воха̄рантарена дассетума̄ха ‘‘иттхийа̄ пурисена ва̄’’ти. ‘‘йа̄ни кхо пана та̄ни а̄ран̃н̃ака̄ни сена̄сана̄нӣ’’ти (па̄чи. 573) вачанато а̄ра̄манти а̄ран̃н̃ака̄ра̄мама̄ха. саче евама̄рочитам̣ пат̣исам̣видитанти хи вуттам̣ падабха̄джанети (па̄чи. 573) йоджана̄. пат̣исам̣видитанти пагева ниведитам̣.
1860. паччха̄ йатха̄рочитам̣ тамева ва̄ тасса ча парива̄рам̣ катва̄ ан̃н̃ам̣ бахум̣ ва̄ а̄харӣйату, тампи пат̣исам̣ведитам̣ на̄ма̄ти йоджана̄.
1861. йа̄гуйа̄ видитам̣ катва̄ти еттха ‘‘там̣ т̣хапетва̄’’ти идам̣ са̄маттхийа̄ лаббхати. идампи видитам̣ курундийам̣ ват̣т̣атӣти вуттанти йоджана̄.
1862. пана̄ти ¶ апи-саддаттхо. ан̃н̃а̄нипи кула̄нӣти йоджана̄. еттха ‘‘асукам̣ на̄ма кулам̣ пат̣исам̣ведитам̣ катва̄ кха̄данӣйа̄дӣни гахетва̄ гаччхатӣти сутва̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 573) ат̣т̣хакатха̄сесо. тена̄ти катапат̣исам̣ведитена. тампи ча саббам̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
1863. евам̣ йам̣ ана̄рочитанти ‘‘а̄ра̄мам̣ ва̄ упача̄рам̣ ва̄ пависитва̄’’тиа̄дина̄ найена йам̣ пат̣хамам̣ аниведитам̣. ‘‘ева’’нти идам̣ ‘‘йам̣ а̄ра̄мамана̄бхата’’нти имина̄пи йоджетаббам̣. еванти ‘‘тасса парива̄рам̣ катва̄’’тиа̄дина̄ пака̄рена. ‘‘там̣ асам̣видитам̣ на̄ма̄’’ти идам̣ ‘‘сахадхаммикан̃а̄пита’’нти имина̄пи йоджетаббам̣. йатха̄ха ‘‘пан̃чаннам̣ пат̣исам̣видитам̣, етам̣ аппат̣исам̣видитам̣ на̄ма̄’’ти (па̄чи. 573). ат̣т̣хакатха̄йан̃ча ‘‘пан̃чаннам̣ пат̣исам̣видитанти пан̃часу сахадхаммикесу йам̣ кин̃чи песетва̄ ‘кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ а̄харисса̄ма̄’ти пат̣исам̣видитам̣ катампи аппат̣исам̣видитамева̄ти аттхо’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 573) вуттам̣.
1864. ка̄ра̄петва̄ти еттха ‘‘пат̣исам̣видита’’нти сесо.
1865. бхиккхуна̄ ва̄ гантва̄ антара̄магге гахетаббанти йоджана̄. евамакатва̄ти ‘‘бахиа̄ра̄мам̣ песетва̄’’тиа̄дина̄ вуттавидха̄нам̣ акатва̄. упача̄ратоти еттха бхумматтхе то-паччайо ведитаббо.
1868. ‘‘пат̣исам̣видите’’тиа̄дӣнам̣ ¶ пада̄нам̣ ‘‘ана̄патте ва̄’’ти имина̄ самбандхо. пат̣исам̣видитети еттха ‘‘гила̄насса̄’’ти сесо. пат̣исам̣видите ана̄патти, гила̄насса̄пи ана̄патти, аппат̣исам̣видитепи тасса пат̣исам̣видитасса авасесаке ва̄ гила̄насса авасесаке ва̄ ана̄патти ева̄ти самбандхо ¶ . йатха̄ха ана̄паттива̄ре ‘‘пат̣исам̣видитасса ва̄ гила̄насса ва̄ сесакам̣ бхун̃джатӣ’’ти (па̄чи. 575). баха̄ра̄ме пат̣иггахетва̄ антойева бхун̃джато асса ана̄паттӣти йоджана̄. гахетва̄ ва̄ти еттха ва̄-саддо ‘‘тасса̄’’тиа̄дӣсупи йоджетаббо.
1869. таттха̄ти тасмим̣ а̄ран̃н̃ака̄ра̄ме. кха̄дато ана̄патти ева̄ти йоджана̄, таттха ‘‘ан̃н̃ена каппийам̣ катва̄ динна̄нӣ’’ти сесо.
чатуттхапа̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
секхийакатха̄ван̣н̣ана̄
1870. евам̣ па̄т̣идесанӣйавиниччхайам̣ дассетва̄ таданантарам̣ уддит̣т̣ха̄нам̣ секхийа̄нам̣ виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘йо ана̄дарийенева̄’’тиа̄ди. йоти тхеро ва̄ наво ва̄ маджджхимо ва̄. еттха ана̄дарийам̣ на̄ма сан̃чичча а̄паттиа̄паджджанам̣, нива̄сана̄диваттхасса уггахан̣е нирусса̄хан̃ча. паччхатопи ва̄ти еттха ва̄-саддена ‘‘пассатопи ва̄’’ти идам̣ сан̇ган̣ха̄ти. тасса ча̄ти еттха ча-саддо ваккхама̄насамуччайо.
1871. на кевалам̣ вуттанайена нива̄сентассева хоти, кхандхака̄гатахаттхисон̣д̣а̄диа̄ка̄рена̄пи нива̄сентасса дуккат̣ам̣ хотӣти а̄ха ‘‘хаттхисон̣д̣а̄дӣ’’тиа̄ди. хаттхисон̣д̣а̄динива̄санам̣ парато кхуддакаваттхуккхандхаке (чӯл̣ава. 280) а̄ви ¶ бхависсати. париман̣д̣аланти самантато ман̣д̣алам̣ катва̄. ваттхаббанти ниваттхаббам̣ нива̄сетаббанти аттхо.
1872. джа̄н̣уман̣д̣алато ¶ хет̣т̣ха̄ти еттха ‘‘джан̇гхат̣т̣хисӣсато пат̣т̣ха̄йа̄’’ти сесо. ат̣т̣хан̇гулаппама̄н̣аканти вад̣д̣хакиан̇гулена ат̣т̣хан̇гуламаттанти а̄чарийа̄. ‘‘йо пана суккхаджан̇гхо ва̄ маха̄пин̣д̣икамам̣со ва̄ хоти, тасса са̄руппаттха̄йа джа̄н̣уман̣д̣алато ат̣т̣хан̇гула̄дхикампи ота̄ретва̄ нива̄сетум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 576) ат̣т̣хакатхам̣ сан̇ган̣хитума̄ха ‘‘тато ӯнам̣ на ват̣т̣атӣ’’ти.
1873. асан̃чичча апариман̣д̣алам̣ нива̄сентасса ана̄паттӣти йоджана̄. евамупарипи. асан̃чичча̄ти ‘‘апариман̣д̣алам̣ нива̄сесса̄мӣ’’ти евам̣ асан̃чичча, атха кхо ‘‘париман̣д̣алам̣йева нива̄сесса̄мӣ’’ти вираджджхитва̄ апариман̣д̣алам̣ нива̄сентасса ана̄патти. асатисса̄пӣти ан̃н̃авихитасса̄пи татха̄ нива̄сентасса ана̄патти. аджа̄нантасса̄ти кевалам̣ париман̣д̣алам̣ нива̄сетум̣ аджа̄нантасса ана̄патти. апича нива̄санаваттам̣ уггахетаббам̣. уггахитаваттопи саче ‘‘а̄рул̣ха’’нти ва̄ ‘‘орул̣ха’’нти ва̄ на джа̄на̄ти, тасса̄пи ана̄паттийева. гила̄насса̄ти йасса джан̇гха̄йа ва̄ па̄де ва̄ ван̣о хоти, тасса уккхипитва̄ ва̄ ота̄ретва̄ ва̄ нива̄сентасса ана̄патти. па̄доти четтха па̄дасамӣпам̣ адхиппетам̣. а̄пада̄сӯти ва̄л̣а̄ ва̄ чора̄ ва̄ анубандханти, еварӯпа̄су а̄пада̄су ана̄патти.
париман̣д̣алакатха̄ван̣н̣ана̄.
1874. убхо кон̣е самам̣ катва̄ти па̄рупанасса екам̣се катасса пит̣т̣хипассе, ударапассе ча оламбама̄не убхо ¶ кан̣н̣е хаттхипит̣т̣хе ган̣д̣а̄ вийа самам̣ катва̄. париман̣д̣алам̣ катва̄ти етассева аттхападам̣. са̄даранти бха̄ванапум̣саканиддесо. са̄дарам̣ ва̄ па̄рупитаббанти йоджана̄, са̄дарам̣ па̄рупанам̣ каттаббанти аттхо. евам̣ акаронтасса̄ти па̄рупанаватте а̄дарам̣ джанетва̄ евам̣ апа̄рупантасса.
1875. ‘‘париман̣д̣алам̣ нива̄сесса̄мӣти сиккха̄ каран̣ӣйа̄’’ти (па̄чи. 576) ва̄ ‘‘париман̣д̣алам̣ па̄руписса̄мӣти сиккха̄ каран̣ӣйа̄’’ти (па̄чи. 577) ва̄ ‘‘антарагхаре’’ти ависесетва̄ вуттатта̄ а̄ха ‘‘ависесена вутта’’нти. идам̣ сиккха̄пададвайам̣ йасма̄ ависесена вуттам̣, тасма̄ гхаре, виха̄ре ва̄ ка̄таббам̣ париман̣д̣аланти йоджана̄. гхарети антарагхаре. виха̄ре ва̄ти буддхупат̣т̣ха̄на̄дика̄лам̣ ¶ сандха̄йа вуттам̣. париман̣д̣алам̣ каттаббанти париман̣д̣аламева нива̄сетаббам̣ па̄рупитаббанти аттхо.
дутийам̣.
1876. убхо кон̣е самам̣ катва̄ти самбандхо. гӣвамева ча анува̄тена чха̄детва̄ти йоджана̄.
1877. татха̄ акатва̄ти йатха̄вуттавидха̄нам̣ акатва̄. джаттӯнипӣти убхо ам̣сакӯт̣а̄нипи. урампи ча̄ти хадайампи. виваритва̄ти аппат̣иччха̄детва̄. йатха̄ка̄манти иччха̄нурӯпам̣. гаччхатоти еттха ‘‘антарагхаре’’ти сесо. антарагхарам̣ на̄ма га̄ме ва̄ хоту виха̄ре ва̄, пачитва̄ бхун̃джитва̄ гихӣнам̣ васанат̣т̣ха̄нам̣.
татийам̣.
1878-9. ‘‘ман̣ибандхато’’ти имина̄пи ‘‘хет̣т̣ха̄’’ти йоджетаббам̣. ва̄сӯпагасса̄ти еттха ‘‘ка̄йам̣ виваритва̄ нисӣдато’’ти ¶ сесо. ва̄сӯпаго на̄ма раттива̄саттха̄йа упагато, етена ва̄саттха̄йа антарагхарам̣ упагаччхантена суппат̣иччханненева упагантаббанти дӣпитам̣ хоти, етенева ва̄сӯпагатасса сантикам̣ упагатасса йатха̄ка̄мам̣ гамане на досоти ча вуттамева хоти. тена̄ха ган̣т̣хипаде ‘‘екадивасампи ва̄сӯпагатасса сантикам̣ йатха̄сукхам̣ гантум̣ ват̣т̣ати, ко пана ва̄до чатупан̃ча̄хам̣ ва̄самадхит̣т̣ха̄йа васитабхиккхӯнам̣ сантика’’нти.
чатуттхам̣.
1880. сувинӣтена̄ти хаттхапа̄да̄нам̣ акӣл̣а̄паненева сут̣т̣ху винӣтена.
пан̃чамам̣.
1881. га̄тха̄бандхавасена ‘‘сатӣмата̄’’ти дӣгхо като. авика̄рена̄ти там̣тадавалока̄сахитена ¶ . йугам̣ матта̄ пама̄н̣ам̣ етасса̄ти йугаматтам̣, ратхайугам̣ чатухаттхаппама̄н̣ам̣, таттакам̣ падесам̣. пеккхина̄ти олокентена. ‘‘бхиккхуна̄ оккхиттачаккхуна̄’’ти падаччхедо.
1882. антарагхаре йаттха каттхачипи екасмимпи т̣ха̄не т̣хатва̄ти йоджана̄. евам̣ вуттепи татха̄рӯпе антара̄йе сати гаччхатопи олокетум̣ лаббхати. екасмим̣ пана т̣ха̄не т̣хатва̄ти еттха гаччхантопи париссайа̄бха̄вам̣ олокетум̣ лаббхатийева. ‘‘татха̄ га̄ме пӯджа’’нти ган̣т̣хипадесу вуттам̣. пи-саддо пана-саддаттхо, олокетум̣ пана ват̣т̣атӣти вуттам̣ хоти.
1883. олокенто тахам̣ таханти йо ана̄дарийам̣ пат̣ичча там̣ там̣ диса̄бха̄гам̣ па̄са̄дам̣ кӯт̣а̄га̄рам̣ вӣтхим̣ олокенто.
саттамам̣.
1884. екато ¶ ва̄пӣти екаам̣сакӯт̣ато ва̄. убхато ва̄пӣти убхайам̣сакӯт̣ато ва̄. индакхӣлакато антоти га̄мадва̄риндакхӣлато анто, гхарети вуттам̣ хоти.
навамам̣.
1885. татха̄ нисиннака̄лепӣти индакхӣласса анто нисиннака̄лепи. кун̣д̣икам̣ нӣхарантена ча чӣварам̣ ануккхипитва̄ да̄табба̄ кун̣д̣ика̄ти йоджана̄. кун̣д̣иканти ча упалаккхан̣аматтам̣. дхаммакаран̣а̄дӣсупи есева найо.
дасамам̣.
пат̣хамо вагго.
1886. гантун̃чева нисӣдитун̃ча на ват̣т̣атӣти йоджана̄. ча-саддо кирийа̄самуччайо. хасанӣйасмим̣ ваттхусминти ха̄саджанаке ка̄ран̣е. ситаматтанти мандаха̄сам̣.
пат̣хамадутийа̄ни.
1887. аппасаддена̄ти ¶ ‘‘китта̄вата̄ аппасаддо хоти? два̄дасахаттхе гехе а̄димхи сан̇гхаттхеро, маджджхе дутийаттхеро, анте татийаттхероти евам̣ нисиннесуйам̣ сан̇гхаттхеро дутийаттхерена саддхим̣ мантети, дутийаттхеро тасса саддан̃чева сун̣а̄ти, катхан̃ча ваваттхапети. татийаттхеро пана саддамева сун̣а̄ти, катхам̣ на ваваттхапети. етта̄вата̄ аппасаддо хотӣ’’ти (па̄чи. 588) вуттааппасаддайуттена. саче ¶ пана татийаттхеро катхан̃ча ваваттхапети, маха̄саддо на̄ма хотӣти.
татийам̣.
1888. ка̄йаппача̄лакам̣ катва̄ти ка̄йам̣ ча̄летва̄ ча̄летва̄. упарипи есева найо. хаттхасса вутталаккхан̣атта̄ ‘‘ба̄хӯ’’ти ман̣ибандхато йа̄ва ам̣сакӯт̣а̄ гахетабба̄.
1889. уджум̣ паггахетва̄ти уджум̣ т̣хапетва̄. а̄ситаббанти нисӣдитаббам̣. ‘‘самена ирийа̄патхена тӯ’’ти падаччхедо.
1890. иттхамбхӯте каран̣авачанам̣. гаманапат̣исам̣йуттесу сиккха̄падесу гаманасса асамбхавоти а̄ха ‘‘нисӣданена йуттесӯ’’ти.
пан̃чамачхат̣т̣хасаттамат̣т̣хаманавама̄ни.
дутийо вагго.
1891. кхамбхам̣ катва̄ти кат̣ийа̄ екапассе ва̄ двӣсу ва̄ пассесу каппарасандхито а̄бхуджитва̄ хаттхам̣ т̣хапетва̄. йатха̄ха – ‘‘кхамбхакато на̄ма кат̣ийам̣ хаттхам̣ т̣хапетва̄ катакхамбхо’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 596). уккут̣ика̄йа ва̄ гаччхатоти йоджана̄. уккут̣ика̄ вуччати пан̣хийо уккхипитва̄ аггапа̄дехи ва̄ аггапа̄де уккхипитва̄ пан̣хӣхи ева ва̄ бхӯмим̣ пхусантасса гаманам̣.
1892. дуссапаллаттхика̄йа̄ти а̄йогапаллаттхика̄йа. антарагхаре нисӣдантасса тасса дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
1893. дутийе ¶ ча̄ти ‘‘на кхамбхакато антарагхаре нисӣдисса̄мӣ’’ти (па̄чи. 597) сиккха̄паде ча. чатуттхе ча̄ти ‘‘на огун̣т̣хито ¶ антарагхаре нисӣдисса̄мӣ’’ти (па̄чи. 599) сиккха̄паде ча. чхат̣т̣хети ‘‘на паллаттхика̄йа антарагхаре’’ичча̄ди (па̄чи. 601) сиккха̄паде ча. ити евам̣ са̄руппа̄ саман̣а̄ча̄ра̄нуччхавика̄ чхаббӣсати сиккха̄пада̄ни пака̄сита̄ни.
пат̣хамадутийататийачатуттхапан̃чамачхат̣т̣ха̄ни.
1894. вин̃н̃уна̄ бхиккхуна̄ саккаччам̣ сатийуттена, паттасан̃н̃ина̄ ча хутва̄ самасӯпова пин̣д̣апа̄то гахетабботи йоджана̄. евам̣ ета̄йа га̄тха̄йа сиккха̄падаттайам̣ сан̇гахитам̣. саккаччанти сатим̣ упат̣т̣хапетва̄. ‘‘сатийуттена̄’’ти идам̣ ‘‘саккачча’’нти етасса аттхападам̣. ‘‘сатим̣ упат̣т̣хапетва̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 602) хи ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣. патте сан̃н̃а̄ паттасан̃н̃а̄, са̄ асса аттхӣти паттасан̃н̃ӣ, анан̃н̃авихитена аттано бха̄джанейева упанибаддхасан̃н̃ина̄ти аттхо.
1895. бхаттачатуббха̄готи бхаттасса чатуббха̄гаппама̄н̣о. тато адхикам̣ ган̣хато дуккат̣ам̣.
1896. ‘‘расарасе’’ти ваттаббе ‘‘расерасе’’ти га̄тха̄бандхавасена вуттам̣. две сӯпе т̣хапетва̄ авасеса̄ни олон̣иса̄касӯпеййамаччхарасамам̣сараса̄дӣни расараса̄ти ведитабба̄ни. еттха ча ‘‘олон̣ӣти дадхикатам̣ гораса’’нти кечи. ‘‘ека̄ бйан̃джанавикатӣ’’ти апаре. ‘‘йо кочи суддхо кан̃джикатакка̄дирасо’’ти ан̃н̃е. са̄касӯпеййаггахан̣ена йа̄ ка̄чи сӯпеййаса̄кехи ката̄ бйан̃джанавикати вутта̄. мам̣сараса̄дӣнӣти а̄ди-саддена авасеса̄ сабба̄пи бйан̃джанавикати сан̇гахита̄ти дат̣т̣хаббам̣. н̃а̄така̄дӣнанти еттха ‘‘сантакам̣ ган̣хантасса̄’’ти сесо. ан̃н̃аттха̄йа̄ти еттха ‘‘катам̣ ган̣хантасса̄’’ти сесо. дханена̄ти еттха ‘‘аттано’’ти ча ¶ ‘‘кӣта’’нти ча ‘‘ган̣хантасса̄’’ти ча сесо. н̃а̄така̄дӣнам̣ сантакам̣ ган̣хантасса, ан̃н̃аттха̄йа катам̣ ган̣хантасса, аттано дханена кӣтам̣ ган̣хантасса ана̄паттӣти аттхо.
саттамат̣т̣хаманавама̄ни.
1897. адхит̣т̣ха̄нӯпагасса ¶ паттасса мукхават̣т̣ийа̄ антолекха̄пама̄н̣ена пӯритова гахетабботи йоджана̄.
1898. ана̄паттивисайам̣ дассетва̄ а̄паттивисайам̣ дассетума̄ха ‘‘таттха̄’’тиа̄ди. таттха̄ти адхит̣т̣ха̄нӯпаге патте. тхӯпӣкатам̣ катва̄ти еттха ‘‘диййама̄на’’нти сесо. йатха̄вутталекха̄тиккамо йатха̄ хоти, евам̣ тхӯпӣкатам̣ диййама̄нам̣ ган̣хато а̄патти дуккат̣анти самбандхо. имина̄ пат̣хамам̣ тхӯпӣкатасса адхит̣т̣ха̄нӯпагапаттасса паччха̄ пат̣иггахан̣ан̃ча пат̣хамапат̣иггахитапатте паччха̄ бходжанасса тхӯпӣкатасса пат̣иггахан̣ан̃ча нива̄ританти ведитаббам̣.
1899. ка̄ликаттайамева ча тхӯпӣкатам̣ ват̣т̣атева̄ти йоджана̄. сесети анадхит̣т̣ха̄нӯпаге патте. саббанти чатуббидхам̣ ка̄ликам̣ тхӯпӣкатам̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
1900. песетӣти еттха ‘‘бхиккхӯ’’ти сесо. бхиккху бхиккхӯнам̣ йади песетӣти йоджана̄. ‘‘виха̄рам̣ песетум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 605) ат̣т̣хакатха̄йа адхиппа̄йам̣ дассетум̣ ‘‘бхиккхӯна’’нти вачанена пат̣иггахан̣ам̣ авиджахитва̄ бхиккхуна̄ ева песитам̣ ган̣ханта̄нам̣ бхиккхӯнам̣ ана̄паттӣти дӣпитам̣ хоти. ан̃н̃атха̄ ‘‘пӯретум̣ ват̣т̣атӣ’’ти еттакамева ваттаббанти вин̃н̃а̄йати.
1901. паккхиппама̄нанти мукхават̣т̣ито уччам̣ катва̄ маджджхе паккхипийама̄нам̣. пхала̄диканти а̄ди-саддена одана̄димпи сан̇ган̣ха̄ти. хет̣т̣ха̄ ¶ орохатӣти саманта̄ ока̄сасамбхавато ча̄лийама̄нам̣ мукхават̣т̣иппама̄н̣ато хет̣т̣ха̄ бхассати.
1902. такколака̄дӣнанти еттха а̄ди-саддена пӯгапхала̄дӣнам̣ сан̇гахо. т̣хапетва̄ти бхаттаматтхаке никкхипитва̄. ват̣ам̣саканти ават̣ам̣сакам̣.
1903. пӯвасса̄ти вика̄расамбандхе са̄мивачанам̣, пӯвават̣ам̣саканти вуттам̣ хоти. пӯвасса йа̄вака̄ликатта̄ а̄ха ‘‘идам̣ тхӯпӣкатам̣ сийа̄’’ти.
1904. пан̣н̣а̄нам̣ висум̣ бха̄джанатта̄ а̄ха ‘‘ват̣т̣атӣ’’ти.
1905. асса̄ти ¶ бхиккхусса. там̣ ту саббанти ‘‘тхӯпӣкататта̄ на ват̣т̣атӣ’’ти вуттам̣ там̣ пана саббам̣. гахитам̣ сугахитанти вира̄дхетва̄ пат̣иггахитам̣ че, суппат̣иггахитам̣.
дасамам̣.
татийо вагго.
1906. ‘‘упари одхи’’нти падаччхедо. упарӣти бхаттасса упари. одхинти париччхедам̣. пат̣ипа̄т̣ийа̄ти аттано диса̄йа парийантато пат̣т̣ха̄йа ануккамена.
1907. ан̃н̃есанти еттха ‘‘денто’’ти сесо. аттано бхаттам̣ ан̃н̃есам̣ денто ан̃н̃асса бха̄джане а̄кирам̣ а̄киранто пана пат̣ипа̄т̣им̣ вина̄пи тахим̣ тахим̣ омасати че, наттхи досоти йоджана̄. уттарибхан̇гакам̣ татха̄ а̄киранто таттха таттха омасати, наттхи досоти йоджана̄ ¶ . бхун̃джанаттха̄йа ган̣хантопи четтха ваттаббо. уттарибхан̇гам̣ на̄ма бйан̃джанам̣.
татийам̣.
1908. маттхакам̣ омаддитва̄ парибхун̃джато досоти йоджана̄. ‘‘тхӯпакатоти маттхакато, вемаджджхато’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 610) ат̣т̣хакатха̄вачанато маттхаканти еттха бхаттаматтхакама̄ха. омаддитва̄ти хаттхена бхаттам̣ авамаддитва̄.
1909. сесаке париттепи ча̄ти авасит̣т̣хе аппакепи ча. сам̣кад̣д̣хитва̄на̄ти тасмим̣ тасмим̣ т̣ха̄не т̣хитам̣ сам̣харитва̄. екато пана маддитва̄ бхун̃джато ана̄паттӣти йоджана̄.
пан̃чамам̣.
1910. бхиййокамйата̄хетӯти пуна ган̣хитука̄мата̄хету. сӯпам̣ ва̄ти мугга̄дисӯпам̣ ва̄. бйан̃джанам̣ ва̄ти уттарибхан̇гам̣ ва̄.
чхат̣т̣хам̣.
1911. вин̃н̃аттийанти ¶ сӯподанавин̃н̃аттийам̣. ‘‘н̃а̄така̄нам̣ ва̄ пава̄рита̄нам̣ ва̄ ан̃н̃асса аттха̄йа ва̄ аттано дханена ва̄’’ти идам̣ ана̄паттийам̣ адхикам̣. гила̄нопи хутва̄ паресам̣ паттам̣ уджджха̄насан̃н̃а̄йа олокентасса а̄патти хотӣти а̄ха ‘‘уджджха̄не гила̄нопи на муччатӣ’’ти. уджджха̄нети нимиттаттхе бхуммам̣.
1912. дасса̄мӣти имасса бхаттам̣ олокетва̄ ‘‘йам̣ таттха наттхи, там̣ дасса̄мӣ’’ти ва̄ ‘‘да̄песса̄мӣ’’ти ва̄. аваман̃н̃итва̄ уджджха̄йаначиттам̣ уджджха̄нам̣, уджджха̄не сан̃н̃а̄ уджджха̄насан̃н̃а̄, са̄ ¶ асса аттхӣти виггахо. науджджха̄насан̃н̃ино ча ана̄паттӣти н̃а̄таббанти йоджана̄.
саттамат̣т̣хама̄ни.
1913. ‘‘тесам̣ маджджхаппама̄н̣ена̄’’ти имина̄ аса̄руппавасена кхуддакапат̣иккхепо катоти ведитаббо. ‘‘на̄тимаханта’’нти ча атимахантассева пат̣иккхиттатта̄ кхуддаке а̄патти на диссатӣти. кабал̣оти а̄лопо.
1914. мӯлакха̄данӣйа̄дике саббаттха кхаджджаке пана̄ти йоджана̄. пхала̄пхалети кхуддаке, маханте ча пхале.
навамам̣.
1915. дасаме наттхи кин̃чи ваттаббам̣.
дасамам̣.
чатуттхо вагго.
1916. ‘‘ана̄хат̣е’’ти етасса аттхападам̣ ‘‘мукхадва̄рам̣ аппатте’’ти. йатха̄ха ‘‘ана̄хат̣ети ана̄харите, мукхадва̄рам̣ асампа̄питети аттхо’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 617). ‘‘мукхадва̄рам̣ виварантасса̄’’ти еттаке вутте мукхадва̄ра-саддасса самбандхисаддатта̄ касса̄ти апеккха̄йа ‘‘мукхадва̄рам̣ виварисса̄мӣ’’ти ¶ аттанопадекавачанена бйан̃джитамеваттхам̣ пака̄сетум̣ аттано-гахан̣ам̣ катанти ведитаббам̣. ча-саддо евака̄раттхо, аппатте ва̄ти йоджетаббо, асампаттейева̄ти аттхо.
пат̣хамам̣.
1917. сакалам̣ ¶ хаттханти еттха хаттха-саддо тадекадесесу ан̇гулӣсу дат̣т̣хаббо. ‘‘хаттхамудда̄’’тиа̄дӣсу вийа самуда̄йе паваттавоха̄расса авайавепи паваттанато екан̇гулимпи мукхе паккхипитум̣ на ват̣т̣ати.
1918. асса̄ти бхиккхуно. бйа̄харантасса̄ти катхентасса.
дутийататийа̄ни.
1920. пин̣д̣уккхепаканти пин̣д̣ам̣ уккхипитва̄ уккхипитва̄. идха̄пи кхаджджакапхала̄пхалесу ана̄патти. кабал̣аччхедакампи ва̄ти кабал̣ам̣ чхиндитва̄. идха кхаджджакапхала̄пхалехи саддхим̣ уттарибхан̇гепи ана̄патти. ган̣д̣е катва̄ти еттха пхала̄пхаламаттейева ана̄патти.
чатуттхапан̃чамачхат̣т̣ха̄ни.
1921-2. хаттхам̣ ниддхунитва̄на̄ти хаттхам̣ ниддхунитва̄ бхаттам̣ бхун̃джатоти ча самбандхо. ситтха̄вака̄раканти ситтха̄ни авакиритва̄ авакиритва̄. дживха̄ниччха̄ракам̣ ва̄пӣти дживхам̣ ниччха̄ретва̄ ниччха̄ретва̄. чапу чапӯти ва̄ти ‘‘чапу чапӯ’’ти евам̣ саддам̣ катва̄. саттамети ‘‘на хаттханиддхунака’’нти сиккха̄паде. ат̣т̣хамети ‘‘на ситтха̄вака̄рака’’нти сиккха̄паде. качаваруджджханети качавара̄панайане.
саттамат̣т̣хаманавамадасама̄ни.
пан̃чамо вагго.
1923. ‘‘суру ¶ сурӯ’’ти евам̣ саддам̣ катва̄ на бхоттаббанти йоджана̄. хаттханиллехакам̣ ва̄пӣти хаттхам̣ ниллехитва̄ ниллехитва̄.
1924. пха̄н̣итам̣ ¶ , гханайа̄гум̣ ва̄ ан̇гулӣхи гахетва̄ ан̇гулийо мукхе павесетва̄пи там̣ бхоттум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
1925. ека̄йа ан̇гулика̄йапи патто на лехитаббова. дживха̄йа екаот̣т̣хопи на ниллехитаббакоти йоджана̄. бахи от̣т̣хан̃ча дживха̄йа на лехитаббам̣. от̣т̣хе лаггам̣ ситтха̄дим̣ йам̣ кин̃чи убхохи от̣т̣хамам̣сехийева гахетва̄ анто ка̄тум̣ ват̣т̣ати.
пат̣хамадутийататийачатуттха̄ни.
1926-8. на ча гахетаббам̣, пат̣иккӯлавасена пат̣иккхиттанти йоджана̄. хи-ити ‘‘йасма̄’’ти етасса аттхе, тенева ваккхати ‘‘тасма̄’’ти. ‘‘па̄нӣйатха̄лака’’нти идам̣ упалаккхан̣аматтам̣ сан̇кха̄дӣнампи татха̄ нагахетаббатта̄. сара̄вам̣ ва̄ти тат̣т̣акам̣ ва̄.
ана̄мисена хаттхена̄ти а̄мисарахитена хаттхекадесена. йатха̄ха ‘‘саче пана хаттхасса
екадесо а̄мисамаккхито на хоти, тена падесена гахетум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 631). а̄мисамаккхитенева хаттхена ‘‘дховисса̄мӣ’’ти ва̄ ‘‘дхова̄песса̄мӣ’’ти ва̄ ган̣хантасса пана ана̄патти.
пан̃чамам̣.
1929. уддхаритва̄ти саситтхака̄ паттадхована̄ ситтхака̄ни уддхаритва̄ там̣ паттадхованодакам̣ гхара̄ бахи антарагхаре чхад̣д̣ентасса ана̄патти. бхиндитва̄ти саситтхаке паттадховане ситтхака̄ни маддитва̄ удакена самбхиндитва̄ удакагатика̄нева катва̄ там̣ удакам̣ гхара̄ бахи антарагхаре чхад̣д̣ентасса ана̄патти. гахетва̄ти саситтхакам̣ паттадхованодакам̣ гахетва̄ пат̣иггахе чхад̣д̣ентасса ана̄патти. саситтхакам̣ паттадхованодакам̣ гхара̄ ¶ бахи нӣхаритва̄ антарагхаре чхад̣д̣ентасса ана̄паттӣти аджджха̄ха̄райоджана̄ ¶ ведитабба̄. еттха пат̣иггахо на̄ма кхел̣амалла̄дико уччхит̣т̣хахаттхадхованабха̄джанависесо.
чхат̣т̣хам̣.
1930. чхаттам̣ йам̣ кин̃чӣти ‘‘чхаттам̣ на̄ма тӣн̣и чхатта̄ни сетаччхаттам̣ килан̃джаччхаттам̣ пан̣н̣аччхаттам̣ ман̣д̣алабаддхам̣ сала̄кабаддха’’нти (па̄чи. 634) вуттесу тӣсу чхаттесу ан̃н̃атарам̣. еттха ча сетаччхаттанти ваттхапалигун̣т̣хитам̣ пан̣д̣араччхаттам̣. килан̃джаччхаттанти вилӣваччхаттам̣. пан̣н̣аччхаттанти та̄лапан̣н̣а̄дӣхи йехи кехичи катам̣. ‘‘ман̣д̣алабаддхам̣ сала̄кабаддха’’нти идам̣ пана тин̣н̣ампи чхатта̄нам̣ пан̃джарадассанаттхам̣ вуттам̣. та̄ни хи ман̣д̣алабаддха̄ни чева хонти сала̄кабаддха̄ни ча. ‘‘йам̣ кин̃чӣ’’ти анавасесапариггахавачанена ‘‘йампи ча таттхаджа̄тадан̣д̣ена катам̣ екапан̣н̣аччхаттам̣ хоти, тампи чхаттамева̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 634) ат̣т̣хакатха̄йа вуттам̣ чхаттависесам̣ ган̣ха̄ти. хаттхена̄ти еттха ‘‘амун̃читва̄’’ти сесо. сарӣра̄вайавена̄ти еттха ‘‘гахетва̄’’ти сесо. ва̄-саддо апи-саддаттхо. ам̣сакӯт̣а̄дисарӣра̄вайавена гахетва̄пи хаттхена амун̃читва̄ дха̄рентасса̄ти аттхо.
саче панасса ан̃н̃о чхаттам̣ дха̄рети, чхаттапа̄дука̄йа ва̄ т̣хитам̣ хоти, пассе ва̄ т̣хитам̣ хоти,
хаттхато апагатаматте чхаттапа̄н̣и на̄ма на хоти, тасса дхаммам̣ десетум̣ ват̣т̣ати. ‘‘на чхаттапа̄н̣исса агила̄насса̄’’ти вачанато, идха ‘‘саббаттха агила̄насса̄’’ти ваккхама̄натта̄ ча еттха ‘‘агила̄насса̄’’ти лаббхати. дхаммапариччхедо четтха падасодхамме вуттанайенева ведитаббо. евамупарипи.
саттамам̣.
1931. дан̣д̣апа̄н̣имхӣти ¶ еттха дан̣д̣о па̄н̣имхи асса̄ти виггахо. киттакаппама̄н̣о дан̣д̣оти а̄ха ‘‘чатухаттхаппама̄н̣о’’тиа̄ди. маджджхимахаттхатоти пама̄н̣амаджджхимасса пурисасса хаттхато, йо ‘‘вад̣д̣хакихаттхо’’ти вуччати.
ат̣т̣хамам̣.
1932. саттхапа̄н̣исса̄ти ¶ еттха̄пи виггахо вуттанайова. ваккхама̄нам̣ сакалам̣ дханувикатим̣, саравикатин̃ча т̣хапетва̄ авасесам̣ кхагга̄ди саттхам̣ на̄ма. кхаггам̣ саннахитва̄ т̣хитопи саттхапа̄н̣и ну кхоти а̄сан̇ка̄йа ниваттанаттхама̄ха ‘‘саттхапа̄н̣ӣ’’тиа̄ди. ‘‘на хоти аси’’нти падаччхедо.
навамам̣.
1933-5. сарена саддхим̣ дханум̣ ва̄ суддхадханум̣ ва̄ суддхасарам̣ ва̄ саджийам̣ дханудан̣д̣ам̣ ва̄ ниджийам̣ дханудан̣д̣ам̣ ва̄ гахетва̄ т̣хитасса̄пи ва̄ нисиннасса̄пи ва̄ нипаннасса̄пи ва̄ саче йо татха̄ падасодхамме вутталаккхан̣ам̣ саддхаммам̣ десети, тасса а̄патти дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄. саче панасса дхану кхандхе пат̣имуккам̣ хоти, йа̄ва на ган̣ха̄ти, та̄ва ват̣т̣ати. джийа̄йа саха ваттатӣти саджийам̣.
дасамам̣.
чхат̣т̣хо вагго.
1936. па̄дука̄рул̣хакасса̄ти па̄дукам̣ а̄рул̣хо па̄дука̄рул̣хо, сойева па̄дука̄рул̣хако, тасса. катхам̣ а̄рул̣хасса̄ти а̄ха ‘‘аккамитва̄’’тиа̄ди. аккамитва̄ т̣хитасса̄ти ¶ чхаттадан̣д̣аке ан̇гулантарам̣ аппавесетва̄ кевалам̣ па̄дукам̣ аккамитва̄ т̣хитасса. пат̣имуккасса ва̄ти пат̣имун̃читва̄ т̣хитасса. етам̣ двайампи ‘‘па̄дука̄рул̣хакасса̄’’ти етасса аттхападам̣. йатха̄ха ‘‘на па̄дука̄рул̣хасса агила̄насса дхаммо десетаббо. йо ана̄дарийам̣ пат̣ичча аккантасса ва̄ пат̣имуккасса ва̄ омуккасса ва̄ агила̄насса дхаммам̣ десети, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄чи. 638).
пат̣хамам̣.
1937-40. упа̄ханагатасса̄пӣти акканта̄диа̄ка̄рена упа̄хана̄рул̣хасса ча. йатха̄ха ‘‘аккантасса ва̄ пат̣имуккасса ва̄’’ти. саббаттха̄ти чхаттапа̄н̣иа̄дӣсу саббасиккха̄падесу. агила̄насса̄ти идам̣ йоджетаббанти сесо. йа̄не ва̄ гатасса агила̄насса дхаммам̣ десети, дуккат̣анти йоджана̄. таттха йа̄не ва̄ гатасса̄ти саче двӣхи джанехи хаттхасан̇гха̄тена гахито, са̄т̣аке ¶ ва̄ т̣хапетва̄ вам̣сена вайхати, айутте ва̄ вайха̄дике йа̄не, висан̇кхаритва̄ ва̄ т̣хапите чаккаматтепи нисинно хоти, йа̄нагатотвева сан̇кхйам̣ гаччхати.
сайанепи ва̄ антамасо кат̣аса̄раке ва̄ чхама̄йа ва̄ нипаннасса̄пи агила̄насса̄ти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘сайанагатасса̄ти антамасо кат̣аса̄ракепи пакатибхӯмийампи нипаннасса̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 641). учче пӣт̣хе ва̄ учче ман̃чепи ва̄ нисиннена, т̣хитена ва̄ нипаннасса десетум̣ на ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘т̣хатва̄’’ти имина̄ ‘‘нисӣдитва̄’’ти идан̃ча сан̇гахитамева. сайанесу гатасса ча десентена сайанесу гатена̄пи сама̄не ва̄пи учче ва̄ нипанненева ват̣т̣атӣти йоджана̄.
1941. ‘‘татхева ¶ ча̄’’ти имина̄ ‘‘ват̣т̣атӣ’’ти идам̣ гахитам̣.
дутийататийачатуттха̄ни.
1942. ‘‘паллаттхика̄йа нисиннасса̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена йака̄расса лопам̣ катва̄ ‘‘паллаттхика̄ нисиннасса̄’’ти вуттам̣, а̄йогапаллаттхика̄йа ва̄ хаттхапаллаттхика̄йа ва̄ дуссапаллаттхика̄йа ва̄ йа̄йа ка̄йачи паллаттхика̄йа нисиннасса̄ти аттхо. вет̣хитасӣсасса̄ти дуссавет̣ханена ва̄ молиа̄дӣхи ва̄ йатха̄ кесанто на диссати, евам̣ вет̣хитасӣсасса.
1943. йади кесантам̣ вивара̄петва̄ десети, ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘айамева виниччхайо’’ти имина̄ ‘‘сӣсам̣ вивара̄петва̄ десети, ват̣т̣атӣ’’ти ана̄паттива̄ропи вутто хоти.
пан̃чамачхат̣т̣хасаттама̄ни.
1944-5. ат̣т̣хаме ‘‘а̄сане нисиннасса̄ти антамасо ваттхампи тин̣а̄нипи сантхаритва̄ нисиннасса̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 645) идан̃ча наваме ‘‘учче а̄санети антамасо бхӯмиппадесепи уннате т̣ха̄не нисиннасса десетум̣ на ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 647) идан̃ча дасаме ‘‘сачепӣ’’тиа̄дина̄ ваккхама̄навиниччхайан̃ча т̣хапетва̄ ваттаббависеса̄бха̄ва̄ а̄ха ‘‘ат̣т̣хаме наваме ¶ ва̄пи, дасаме наттхи кин̃чипӣ’’ти. еттха ‘‘ваттабба’’нти сесо. тхерупат̣т̣ха̄нам̣ гантва̄на т̣хитам̣ дахарам̣ а̄сане нисинно тхеро че пан̃хам̣ пуччхатӣти аджджха̄ха̄райоджана̄. катхетаббамупа̄йам̣ дассетума̄ха ‘‘тасса пассе панан̃н̃асса, катхетаббам̣ виджа̄ната̄’’ти. еттха ‘‘т̣хитасса̄’’ти сесо ¶ . тасса самӣпаваттино кассачи абха̄ве саджджха̄йам̣ адхит̣т̣хахитва̄пи ваттум̣ ват̣т̣ати.
ат̣т̣хаманавамадасама̄ни.
саттамо вагго.
1946. гаччхато пуратоти еттха ‘‘паччхато гаччхантена̄’’ти сесо. паччхато гаччхантена пурато гаччхато пан̃хам̣ на ваттаббанти йоджана̄. саче пурато гаччханто пан̃хам̣ пуччхати, ким̣ ка̄таббанти а̄ха ‘‘паччхимасса̄’’тиа̄ди.
1947. уггахитам̣ дхаммам̣ пурато гаччхантена саддхим̣ паччхато гаччханто саджджха̄йати, ват̣т̣атӣти йоджана̄. самамева гаччхато йугагга̄хам̣ катхетум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. йугагга̄ханти ан̃н̃аман̃н̃ам̣. ан̃н̃аман̃н̃а-саддапарийа̄йо хи йугагга̄ха-саддо.
пат̣хамам̣.
1948. сакат̣амагге екекасса чаккасса патхена гаччханто екекасса чаккасса патхена самам̣ гаччхато дхаммам̣ десетум̣ ват̣т̣ати. уппатхена̄пи гаччханто уппатхена самам̣ гаччхантасса дхаммам̣ десетум̣ ват̣т̣атӣти аджджха̄ха̄райоджана̄. уппатхена̄ти амаггена. евам̣ ана̄паттивисайе дассите таббипарийа̄йато а̄паттивисайо дасситойева̄ти ведитаббо.
дутийам̣.
1949. татийе наттхи ваттаббанти ‘‘на т̣хито агила̄но учча̄рам̣ ва̄ пасса̄вам̣ ва̄ карисса̄мӣ’’ти (па̄чи. 651) етасса виниччхайо йатха̄рутавасена ¶ сувин̃н̃еййоти катва̄ вуттам̣. саче пат̣иччханнам̣ т̣ха̄нам̣ гаччхантасса сахаса̄ учча̄ро ва̄ пасса̄во ва̄ никкхамати, асан̃чичча ¶ като на̄ма, ана̄патти. айаметтха висесо дат̣т̣хаббо. син̇гха̄н̣ика̄йа кхел̣енева сан̇гахитаттепи ба̄ттим̣сакот̣т̣ха̄сесу висум̣йева дассито еко кот̣т̣ха̄соти сиккха̄падесу авуттампи сан̇гахетва̄ а̄ха ‘‘учча̄ра̄дичатукка’’нти.
1950. еттха харитам̣ на̄ма иданти дассетума̄ха ‘‘джӣваруккхасса̄’’тиа̄ди. руккхасса̄ти упалаккхан̣ам̣ джӣвама̄накатин̣алата̄дӣнампи харитейева сан̇гахитатта̄. ‘‘диссама̄нам̣ гаччхатӣ’’ти вачаненева адиссама̄нагатам̣ ахаританти бйатирекато вин̃н̃а̄йати. са̄кха̄ ва̄ бхӯмилагга̄ диссама̄на̄ гаччхати, там̣ саббам̣ харитамева̄ти йоджана̄.
1951. сахаса̄ ваччам̣ никкхаматева̄ти самбандхо. асса бхиккхуно. ваччанти упалаккхан̣ам̣ пасса̄ва̄дӣнампи дасситатта̄. ват̣т̣атӣти еттха ‘‘гила̄нат̣т̣ха̄не т̣хитатта̄’’ти сесо.
1952. пала̄лан̣д̣упаке ва̄пӣти пала̄лачумбат̣акепи. еттха ‘‘аппахаритам̣ алабхантена̄’’ти сесо. кисмин̃чӣти суккхатин̣а̄димхи кисмин̃чи. там̣ ваччам̣ паччха̄ харитам̣ оттхарати, ват̣т̣атӣти йоджана̄.
1953. етӣти пависати. еттха̄ти имасмим̣ сиккха̄паде. ‘‘кхел̣ена ева ча̄’’ти падаччхедо.
татийачатуттха̄ни.
1954. ваччакут̣исамудда̄диудакесӯти еттха а̄ди-саддена саббам̣ апарибхогаджалам̣ сан̇ган̣ха̄ти. тенева ‘‘тесам̣ апарибхогатта̄’’ти апарибхогаттамева ка̄ран̣ама̄ха.
1955. удакогхети ¶ еттха ‘‘джа̄те’’ти сесо. аджаланти аджалат̣т̣ха̄нам̣. джалети парибхога̄рахаджале. идха̄пи тхалакато удакам̣ оттхарати, ана̄патти.
пан̃чамам̣.
ат̣т̣хамо вагго.
1956-7. пакин̣н̣акавиниччхайам̣ ¶ дассетума̄ха ‘‘самут̣т̣ха̄на̄дайо’’тиа̄ди. н̃еййа̄ти ваккхама̄нанайена ведитабба̄. еттха̄ти етесу секхийесу. уджджаггхика̄ а̄ди йесанти виггахо, таггун̣асам̣вин̃н̃а̄н̣ойам̣ ба̄хираттхасама̄со, уджджаггхика̄аппасаддапат̣исам̣йутта̄ни чатта̄ри сиккха̄пада̄нӣти аттхо. чхама̄ ча нӣча̄санан̃ча т̣ха̄нан̃ча паччха̄ ча уппатхо ча чхама̄нӣча̄санат̣т̣ха̄напаччха̄уппатха̄, те садда̄ етесам̣ сиккха̄пада̄нам̣ аттхӣти таппат̣исам̣йутта̄ни сиккха̄пада̄ни чхама̄…пе… уппатхава̄, чхама̄дипадаванта̄ни пан̃ча сиккха̄пада̄нӣти аттхо. еттха т̣ха̄на-саддена т̣ха̄-дха̄туссева рӯпатта̄ сиккха̄пада̄гато т̣хита-саддо гахито. ‘‘дасасӯ’’ти ваттаббе ван̣н̣алопена, вибхаттивипалла̄сена ва̄ ‘‘даса̄’’ти вуттам̣. саманубха̄сане самут̣т̣ха̄на̄дӣхи етесу дасасу сиккха̄падесу самут̣т̣ха̄на̄дайо тулйа̄ вутта̄ти йоджана̄.
ким̣ вуттам̣ хоти? има̄ни даса сиккха̄пада̄ни саманубха̄санасамут̣т̣ха̄на̄ни, екекаметтха кирийам̣, сан̃н̃а̄вимоккхам̣, сачиттакам̣, локаваджджам̣, ка̄йакаммам̣, вачӣкаммам̣, акусалачиттам̣, дуккхаведананти вуттам̣ хоти.
1958-9. ‘‘чхатта’’нтиа̄дӣни сиккха̄пада̄нам̣ упалаккхан̣апада̄ни. ета̄ни ека̄даса сиккха̄пада̄ни самут̣т̣ха̄на̄дина̄ пана дхаммадесанена тулйа̄ва садиса̄ ева̄ти йоджана̄. идам̣ вуттам̣ ¶ хоти – има̄ни ека̄даса сиккха̄пада̄ни дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄на̄ни, кирийа̄кирийа̄ни, сан̃н̃а̄вимоккха̄ни, сачиттака̄ни, локаваджджа̄ни, вачӣкамма̄ни, акусалачитта̄ни, дуккхаведана̄нӣти.
сӯподанена вин̃н̃аттӣти сӯподана-саддена лаккхитам̣ вин̃н̃аттисиккха̄падам̣. вин̃н̃аттисиккха̄пада̄нам̣ бахутта̄ идамева висеситам̣. тхеййасаттхасамам̣ матанти самут̣т̣ха̄на̄дӣхи тхеййасаттхасиккха̄падена сама̄нам̣ матанти аттхо. идам̣ вуттам̣ хоти – сӯподанавин̃н̃аттисиккха̄падам̣ тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄нам̣, кирийам̣, сан̃н̃а̄вимоккхам̣, сачиттакам̣, локаваджджам̣, ка̄йакаммам̣, вачӣкаммам̣, акусалачиттам̣, дуккхаведананти.
1960. авасеса̄ типан̃н̃а̄са̄ти авасеса̄ни тепан̃н̃а̄сасиккха̄пада̄ни. сама̄на̄ пат̣хамена тӯти пат̣хамена па̄ра̄джикена самут̣т̣ха̄на̄дито сама̄на̄нӣти аттхо, пат̣хамапа̄ра̄джикасадисасамут̣т̣ха̄на̄нӣти ¶ вуттам̣ хоти. ‘‘ана̄патти а̄пада̄сӯ’’ти падаччхедо. париман̣д̣алам̣ нива̄сетва̄, па̄рупитва̄ чаранта̄нам̣ чорупаддава̄ди а̄пада̄ на̄ма. апи-саддена надисантаран̣а̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. секхийесу саббесӯти йебхуййавасена вуттам̣.
1961. ‘‘на уджджха̄насан̃н̃ӣ паресам̣ паттам̣ олокесса̄мӣ’’тиа̄дӣнам̣ (па̄чи. 614) имасса ана̄паттива̄расса асамбхавато на пана̄гатоти па̄л̣ийам̣ на вутто. тасса̄пи йатха̄ваттхука̄ва а̄паттийо дат̣т̣хабба̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄
винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
секхийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
1962. йо ¶ имам̣ виниччхайам̣ видитва̄ т̣хито, со хи йасма̄ винайе виса̄радо хоти, винӣтама̄насо ча хоти, парехи дуппадхам̣сийо ча хоти, тато тасма̄ ка̄ран̣а̄ сама̄хито сататам̣ имам̣ винайавиниччхайам̣ сиккхеййа̄ти йоджана̄.
таттха имам̣ виниччхайам̣ видитва̄ти саббалокийалокуттарагун̣асампаттинида̄нам̣ имам̣ винайавиниччхайам̣ аттхато, гантхато, виниччхайато ча саккаччам̣ н̃атва̄. виса̄радоти са̄раджджанам̣ са̄радо, вигато са̄радо асса̄ти виса̄радо, винайапарийаттийа̄, а̄патта̄дивибха̄ге ча ниббхайо нира̄сан̇коти вуттам̣ хоти. на кевалам̣ имасса джа̄нане есова а̄нисам̣со, атха кхо винӣтама̄насо ча хоти, сам̣йатачитто хотӣти аттхо. соти имам̣ виниччхайам̣ саккаччам̣ видитва̄ т̣хито бхиккху. парехӣти имам̣ аджа̄нантехи ан̃н̃ехи. дуппадхам̣сийо ча хотӣти анабхибхаванӣйо ча хоти.
татоти тасма̄ винайе виса̄радата̄дисаббагун̣асампаннахетутта̄. хӣти йасма̄ти аттхо. сиккхети саджджха̄йанасавана̄дивасена сиккхеййа, угган̣хеййа̄ти аттхо. ‘‘сатата’’нти имина̄ саббаттхакакаммат̣т̣ха̄не вийа еттха̄пи сатата̄бхийого ка̄табботи дассети. виккхиттасса йатха̄бхӯтапат̣иведха̄бха̄вато таппат̣ипаккха̄йа екаггата̄йа нийодженто а̄ха ‘‘сама̄хито’’ти, самма̄ винайавиниччхайе ¶ а̄хито патит̣т̣хито екаггачиттоти вуттам̣ хоти. йатха̄ха ‘‘авиккхиттасса̄йам̣ дхаммо, на̄йам̣ дхаммо виккхиттасса̄’’ти.
1963. евам̣ има̄йа га̄тха̄йа вуттамеваттхам̣ пака̄рантарена̄пи дассетума̄ха ‘‘има’’нтиа̄ди. тети апеккхитва̄ ‘‘йе’’ти ¶ лаббхати. йе тхера̄ ва̄ нава̄ ва̄ маджджхима̄ ва̄. параманти аматамаха̄нибба̄наппаттийа̄ мӯлака̄ран̣асса сӣласса пака̄санато уттамам̣. асам̣каранти ника̄йантараладдхӣхи асаммиссам̣. сам̣каранти вуттаппака̄рагун̣опетатта̄ ка̄йачиттасукхака̄ран̣ам̣ саммукхам̣ каротӣти сам̣карам̣. савана̄матанти саддараса̄дийогена кан̣н̣араса̄йанам̣. аматанти татойева аматам̣ сумадхурам̣. аматамаха̄нибба̄на̄вахатта̄ ва̄ пхалӯпача̄рена аматам̣. имам̣ винайавиниччхайам̣. авечча̄ти саккаччам̣ видитва̄. адхикети адхисӣла̄дисиккхаттайаппака̄санена уккат̣т̣хе. хитети локийалокуттарасукхахетуттена хите. хиноти аттано пхаланти ‘‘хита’’нти сукхахету вуччати. калиса̄санети лобха̄дикилесавиддхам̣сане. са̄санети винайапарийаттисан̇кха̄таса̄санекадесе. пат̣уттанти бйаттабха̄вам̣. на йанти на гаччханти. ке тети катаме те. ‘‘на кечи санти ча̄’’ти ниссандехе имисса̄ га̄тха̄йа аттхо ликхито.
евам̣ еттха аттхайоджана̄ ведитабба̄ – парамам̣ уттамам̣ асам̣карам̣ ника̄йантараладдхӣхи асаммиссам̣ сам̣карам̣ сакалалокийалокуттарасукха̄бхиниппха̄дакам̣ савана̄матам̣ сотараса̄йанам̣ имам̣ виниччхайаппакаран̣ам̣ авечча саккаччам̣ видитва̄ адхике адхисӣла̄дисиккхаттайаппака̄санена уккат̣т̣хе хите локийалокуттарасукхахетубхӯте калиса̄сане сакаласам̣килесавиддхам̣саке са̄сане винайапит̣акасан̇кха̄те парийаттиса̄сане йе пат̣уттам̣ на йанти, те ке на̄ма̄ти йоджана̄, йе имам̣ пакаран̣ам̣ авечча видитва̄ т̣хита̄, те екам̣сато винайапит̣аке пат̣уттам̣ па̄пун̣анти йева̄ти адхиппа̄йо.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄
винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
бхиккхувибхан̇гакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
бхиккхунивибхан̇го
1964. евам̣ ¶ бхиккхувибхан̇гапа̄л̣ийа̄, ат̣т̣хакатха̄йа ча а̄гатам̣ виниччхайаса̄рам̣ на̄тисан̇кхепавиттха̄ранайена ¶ дассетва̄ ида̄ни таданантара̄йа бхиккхунивибхан̇гапа̄л̣ийа̄, тадат̣т̣хакатха̄йа ча а̄гатавиниччхайаса̄рам̣ дассетума̄рабханто а̄ха ‘‘бхиккхунӣна’’нтиа̄ди. тасмим̣ апӣти еттха апи-саддо вутта̄пеккха̄йам̣. ‘‘сама̄сена̄’’ти идам̣ гантхавасена сан̇кхипанам̣ сандха̄йа вуттам̣. ‘‘кин̃чиматта’’нти идам̣ аттхавасена̄ти ведитаббам̣.
па̄ра̄джикакатха̄ван̣н̣ана̄
1965. чхандасоти метхунасеванара̄гапат̣исам̣йуттена чхандена. етена ‘‘чханде пана асати балакка̄рена падхам̣сита̄йа ана̄паттӣ’’ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. метхунадхаммасиккха̄падаван̣н̣ана̄) ат̣т̣хакатха̄ сӯчита̄ хоти. са̄ саман̣ӣ па̄ра̄джика̄ на̄ма хотӣти павуччатӣти йоджана̄.
1966-7. ‘‘саджӣвасса апи аджӣвасса̄’’ти падаччхедо. ‘‘сантхатам̣ ва̄ асантхата’’нти идам̣ ‘‘ан̇гаджа̄та’’нти имасса висесанам̣. аттано тивидхе маггети аттано ваччапасса̄вамукхамагга̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣ магге. еттха ‘‘сантхате ва̄ асантхате ва̄’’ти сесо, ‘‘аллока̄се’’ти имина̄ самбандхо. ‘‘йебхуййааккха̄йита̄дика’’нти падаччхедо. а̄ди-саддена аккха̄йитам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
мануссапуриса̄дӣнам̣ наваннам̣ саджӣвассапи аджӣвассапи йасса кассачи сантхатам̣ ва̄ асантхатам̣ ва̄ йебхуййаккха̄йита̄дикам̣ ан̇гаджа̄там̣ аттано сантхате ва̄ асантхате ва̄ тивидхе магге аллока̄се тилапхаламаттампи павесентӣ пара̄джита̄ти йоджана̄.
1968. са̄дха̄ран̣авиниччхайанти ¶ бхиккхубхиккхунӣнам̣ са̄дха̄ран̣асиккха̄падавиниччхайам̣.
1969-70. адхаккхаканти еттха аккхака̄нам̣ адхоти виггахо. уббхаджа̄н̣уман̣д̣аланти джа̄н̣уман̣д̣ала̄нам̣ уббханти виггахо. уббха-саддо уддхам̣-саддапарийа̄йо. идха ‘‘аттано’’ти сесо. авассутасса̄ти ка̄йасам̣саггара̄гена тинтасса. авассута̄ти еттха̄пи есева найо. йа̄ти вуттатта̄ ‘‘са̄’’ти лаббхати. сарӣранти еттха ‘‘йам̣ кин̃чӣ’’ти сесо. паропаккамамӯлакам̣ па̄ра̄джикам̣ дассетума̄ха ¶ ‘‘тена ва̄ пхут̣т̣ха̄’’ти. еттха ‘‘йатха̄париччхинне ка̄йе’’ти ча ‘‘са̄дийеййа̄’’ти ча ваттаббам̣.
йа̄ пана бхиккхунӣ авассута̄ авассутасса мануссапуггаласса йам̣ кин̃чи сарӣрам̣ аттано адхаккхакам̣ уббхаджа̄н̣уман̣д̣алам̣ йам̣ сарӣракам̣, тена сарӣракена чхупеййа, тена мануссапурисена йатха̄париччхинне ка̄йе пхут̣т̣ха̄ са̄дийеййа ва̄, са̄ па̄ра̄джика̄ сийа̄ти йоджана̄.
1971-2. ‘‘гахитам̣ уббхаджа̄н̣уна̄’’ти имина̄ каппарато уддхам̣ па̄ра̄джикаккхеттамева̄ти дӣпети. аттано йатха̄вуттаппака̄рена ка̄йена̄ти йоджана̄, аттано ‘‘адхаккхака’’нтиа̄дивуттаппака̄рена ка̄йена̄ти аттхо. татха̄ авассута̄йа авассутасса пурисасса ка̄йапат̣ибаддхам̣ пхусантийа̄ тхуллаччайам̣ хоти. аттано йатха̄париччхиннака̄йапат̣ибаддхена татха̄ авассута̄йа авассутасса пурисасса ка̄йам̣ пхусантийа̄ тхуллаччайам̣ хоти.
1973. аттано авасесена ка̄йена авассута̄йа авассутасса пурисапуггаласса ка̄йам̣ пхусантийа̄ тхуллаччайам̣ ¶ хоти. евам̣ аттано пайоге ча пурисасса пайоге ча тасса̄ бхиккхунийа̄йева тхуллаччайам̣ хотӣти йоджана̄.
1974. йаккхапетатираччха̄напан̣д̣ака̄нам̣ ка̄йам̣ ‘‘адхаккхакам̣ уббхаджа̄н̣уман̣д̣ала’’нти йатха̄париччхиннам̣ татхева аттано ка̄йена убхатоавассаве сати пхусантийа̄ асса̄ бхиккхунийа̄ тхуллаччайам̣, татхева йаккха̄дӣнам̣ пайогепи тасса̄йева тхуллаччайам̣ хотӣти йоджана̄.
1975. екатовассаве ча̄пӣти бхиккхунийа̄ васена екатоавассаве ча̄пи. тхуллаччайамудӣританти па̄ра̄джикаккхеттабхӯтена аттано ка̄йена мануссапурисасса ка̄йам̣ пхусантийа̄ тхуллаччайам̣ ат̣т̣хакатха̄йам̣ (па̄чи. ат̣т̣ха. 662) вуттанти аттхо. авасесе ча саббаттха̄ти йатха̄вуттапа̄ра̄джикаккхеттато авасесе тхуллаччайаккхетте саббаттха екатоавассаве сати дуккат̣ам̣ хотӣти аттхо. ка̄йапат̣ибаддхена ка̄йапат̣ибаддха̄масана̄дӣсу саббаттха убхатоавассаве ва̄ екатоавассаве ва̄ дуккат̣амева хоти.
1976. ‘‘уббхаккхакамадходжа̄н̣уман̣д̣ала’’нти ¶ йам̣ апа̄ра̄джикаккхеттам̣ идха дасситам̣, еттха екатоавассаве дуккат̣ам̣ хоти. каппарасса ча хет̣т̣ха̄пи еттхева адходжа̄н̣уман̣д̣але сан̇гахам̣ гатанти йоджана̄.
1977-9. бхиккху бхиккхунийа̄ саддхим̣ саче ка̄йасам̣саггам̣ кела̄йати севатӣти йоджана̄. бхиккхунийа̄ на̄со сийа̄ти сӣлавина̄со па̄ра̄джика̄патти сийа̄ти аттхо. гехапеманти еттха ‘‘гехаситапема’’нти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена сита-саддалопо, аттхо панасса бхиккхувибхан̇ге вуттанайова.
1980. ависесена̄ти ¶ ‘‘бхиккхунийа̄’’ти ва̄ ‘‘бхиккхусса̄’’ти ва̄ висесам̣ акатва̄.
1981. йасса̄ти бхиккхусса ва̄ бхиккхунийа̄ ва̄. йаттха̄ти бхиккхунийам̣ ва̄ бхиккхусмим̣ ва̄. маносуддханти ка̄йасам̣сагга̄дира̄гарахитам̣. тасса бхиккхусса ва̄ бхиккхунийа̄ ва̄ таттха бхиккхунийам̣ ва̄ бхиккхусмим̣ ва̄ висайе надосата̄ ана̄паттӣти аттхо.
1982. бхиндитва̄ти сӣлабхедам̣ катва̄. бхиккхунийа̄ апакататта̄ а̄ха ‘‘нева хоти бхиккхунидӯсако’’ти.
1983. атха̄ти ва̄кйа̄рамбхе. на хота̄патти бхиккхуноти еттха бхиккхунӣхи ка̄йасам̣саггасан̇гха̄дисесама̄ха.
1984. ‘‘кхетте’’ти ваккхама̄нам̣ ‘‘пхут̣т̣ха̄’’ти имина̄ йоджетва̄ ‘‘па̄ра̄джика’’нтиа̄дӣхи, ‘‘тхуллаччайам̣ кхетте’’тиа̄дӣхи ча самбандхитаббам̣. ‘‘па̄ра̄джика’’нти ваккхама̄натта̄ пхут̣т̣ха̄ти еттха ‘‘па̄ра̄джикаккхетте’’ти сесо.
1985. татха̄ти ниччала̄пи са̄дийати. кхеттети тхуллаччайа̄дӣнам̣ кхетте. ка̄йена ниччала̄йапи читтена са̄дийантийа̄ а̄патти касма̄ вутта̄ти а̄ха ‘‘вуттатта̄…пе… саттхуна̄’’ти ¶ , бхиккхупа̄тимоккхе вийа ‘‘ка̄йасам̣саггам̣ сама̄паджджеййа̄’’ти аватва̄ идха ‘‘ка̄йасам̣саггам̣ са̄дийеййа̄’’ти вуттатта̄ти адхиппа̄йо.
1986. тасса̄ а̄паттийа̄. крийасамут̣т̣ха̄нанти кирийа̄йа самут̣т̣ха̄нам̣. евам̣ сатӣти са̄дийанаматтенева а̄паджджитаббабха̄ве сати. иданти ‘‘кирийасамут̣т̣ха̄на’’митивидха̄нам̣. таббахуленева найена̄ти ¶ кирийасамут̣т̣ха̄наба̄хуллена найена кхадиравана̄дивоха̄ро вийа̄ти дат̣т̣хаббам̣.
1987. тасса̄ бхиккхунийа̄ асан̃чичча вираджджхитва̄ а̄масантийа̄ ана̄патти, ‘‘айам̣ пурисо’’ти ва̄ ‘‘иттхӣ’’ти ва̄ аджа̄нитва̄ а̄масантийа̄ ана̄патти, пурисасса а̄масане сати пхассам̣ аса̄дийантийа̄ ва̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
1988. кхиттачитта̄йа̄ти йаккхумматта̄йа. умматтика̄йа ва̄ти питтакопена умма̄даппатта̄йа. идан̃ча ‘‘асучӣ’’ти ва̄ ‘‘чандана’’нти ва̄ висесатам̣ аджа̄нанамева пама̄н̣ам̣.
уббхаджа̄н̣уман̣д̣алакатха̄ван̣н̣ана̄.
1989-90. ‘‘па̄ра̄джикаттам̣ джа̄нантӣ’’ти имина̄ авасеса̄паттим̣ джа̄нитва̄ чха̄дентийа̄ па̄ра̄джика̄бха̄вам̣ дӣпети. салин̇ге ту т̣хита̄йа̄ти паббаджджа̄лин̇гейева т̣хита̄йа. ити дхуре никкхиттаматтасминти йоджана̄. ити-саддо нидассане. итара̄йа пуббейева а̄паннатта̄ тамапеккхитва̄ ‘‘са̄ ча̄’’ти а̄ха.
1991. вутта̄висит̣т̣хам̣ саббам̣ виниччхайам̣ сан̇гахетума̄ха ‘‘сеса’’нтиа̄ди. таттха̄ти дут̣т̣хуллапат̣иччха̄дане.
ваджджапат̣иччха̄дикатха̄ван̣н̣ана̄.
1992-5. сан̇гхена̄ти самаггена сан̇гхена. уккхиттакоти а̄паттийа̄ адассана̄дӣсу уккхиттако. ‘‘уккхепане т̣хито’’ти имина̄ уккхепанӣйакаммакатасса аноса̄ритабха̄вам̣ дӣпети. йа̄ ¶ дит̣т̣хи етасса̄ти йам̣дит̣т̣хико, со уккхиттако бхиккху йа̄йа дит̣т̣хийа̄ саманна̄гато хотӣти адхиппа̄йо ¶ . ‘‘тасса̄ дит̣т̣хийа̄ гахан̣ена̄’’ти имина̄ ануваттаппака̄ро дассито. там̣ уккхиттакам̣ бхиккхунти йоджана̄. са̄ бхиккхунӣ ан̃н̃а̄хи бхиккхунӣхи висумпича сан̇гхамаджджхепи ‘‘есо кхо аййе бхиккху самаггена сан̇гхена уккхитто’’тиа̄дина̄ (па̄чи. 669) найена тиккхаттум̣ вуччама̄на̄ти йоджана̄. там̣ ваттхум̣ ачаджантӣ гахетва̄ йади татхева тит̣т̣хатӣти йоджана̄. еттха ‘‘йа̄вататийам̣ саманубха̄ситабба̄’’ти сесо. тасса каммасса оса̄нети татийа̄йа каммава̄ча̄йа ййака̄раппаттавасена асса саманубха̄санакаммасса парийоса̄не. аса̄кийадхӣтара̄ти аса̄кийадхӣта̄, паччатте каран̣авачанам̣. ‘‘пуна аппат̣исандхейа̄’’ти имина̄ пуна тенева ча аттабха̄вена бхиккхунибха̄ве пат̣исандха̄тум̣ анарахата̄ вутта̄.
1996. тикадуккат̣ам̣ ниддит̣т̣ханти адхаммакамме адхаммакаммасан̃н̃а̄, вематика̄, дхаммакаммасан̃н̃а̄ти ета̄сам̣ васена тикадуккат̣ам̣ вуттам̣. саманубха̄сане вутта̄ самут̣т̣ха̄на̄дайо саббе идха ваттабба̄ти йоджана̄.
уккхитта̄нуваттикакатха̄ван̣н̣ана̄.
1997. ‘‘хаттхаггахан̣ам̣ ва̄ са̄дийеййа̄ти хаттхо на̄ма каппарам̣ упа̄да̄йа йа̄ва агганакха̄. етасса асаддхаммасса пат̣исеванаттха̄йа уббхаккхакам̣ адходжа̄н̣уман̣д̣алам̣ гахан̣ам̣ са̄дийати, а̄патти тхуллаччайасса̄’’ти (па̄чи. 676) вуттатта̄ а̄ха ‘‘апа̄ра̄джикакхеттасса̄’’тиа̄ди. ‘‘та’’нти ваккхама̄натта̄ ‘‘йа’’нти лаббхати. апа̄ра̄джикаккхеттасса йасса кассачи ан̇гасса йам̣ гахан̣ам̣, там̣ хаттхаггахан̣анти павуччатӣти йоджана̄. хаттхе гахан̣ам̣ хаттхаггахан̣ам̣.
1998. йасса кассачӣти вуттаппака̄рена йасса кассачи чӣварасса йам̣ гахан̣анти йоджана̄.
1999. асаддхамма-саддена ¶ метхунасса̄пи вуччама̄натта̄ тато висесетума̄ха ‘‘ка̄йасам̣сагга ¶ …пе… ка̄ран̣а̄’’ти. бхиккхунӣ ка̄йасам̣саггасан̇кха̄тасса асаддхаммасса ка̄ран̣а̄ пурисасса хаттхапа̄сасмим̣ тит̣т̣хеййа ва̄ти йоджана̄.
2000. татоти тасса асаддхаммасса ка̄ран̣а̄. таттха̄ти хаттхапа̄се. пурисена̄ти еттха ‘‘ката’’нти сесо, ‘‘сан̇кета’’нти имина̄ самбандхо. ‘‘а̄гаманам̣ асса̄’’ти падаччхедо. иччхеййа̄ти вуттепи на гаманиччха̄маттена, атха кхо бхиккхунийа̄ пурисасса хаттхапа̄сам̣, пурисена ча бхиккхунийа̄ хаттхапа̄сам̣ оккантака̄лейева ваттхупӯран̣ам̣ дат̣т̣хаббам̣. йатха̄ха ‘‘сан̇кетам̣ ва̄ гаччхеййа̄ти етасса асаддхаммасса пат̣исеванаттха̄йа пурисена ‘иттханна̄мам̣ а̄гаччха̄’ти вутта̄ гаччхати, паде паде а̄патти дуккат̣асса. пурисасса хаттхапа̄сам̣ оккантаматте а̄патти тхуллаччайасса̄’’ти (па̄чи. 676) ча ‘‘пурисасса аббха̄гаманам̣ са̄дийати, а̄патти дуккат̣асса. хаттхапа̄сам̣ оккантаматте а̄патти тхуллаччайасса̄’’ти (па̄чи. 676) ча. еттха ча иттханна̄мам̣ а̄гаччха̄ти иттханна̄мам̣ т̣ха̄нам̣ а̄гаччха̄ти аттхо.
2001. тадаттха̄йа̄ти тассева ка̄йасам̣саггасан̇кха̄таасаддхаммасса севанаттха̄йа. пат̣иччханнат̣т̣ха̄нан̃ча̄ти ваттха̄дина̄ йена кеначи пат̣иччханнаока̄сам̣. пурисасса хаттхапа̄се т̣хита̄ тадаттха̄йа ка̄йам̣ упасам̣хареййа ва̄ти йоджана̄.
2002. хаттхаггахан̣а̄дӣнам̣ вуттаппака̄ра̄нам̣ ат̣т̣ханнам̣ ваттхӯнам̣ пӯран̣ена ‘‘ат̣т̣хаваттхука̄’’ти сан̇кха̄та̄ айам̣ бхиккхунӣ винат̣т̣ха̄ хоти сӣлавина̄сена, татойева ассаман̣ӣ хоти абхиккхунӣ хотӣти йоджана̄.
2003. ануломена ¶ ва̄ти хаттхаггахан̣а̄дипат̣ипа̄т̣ийа̄ ва̄. пат̣иломена ва̄ти таббипарийато пат̣иломена ва̄. екантарика̄йа ва̄ти екамекам̣ антаритва̄ пуна тасса̄пи каран̣авасена екантарика̄йа ва̄. ануломена ва̄ пат̣иломена ва̄ татхекантарика̄йа ва̄ ат̣т̣хамам̣ ваттхум̣ парипӯрентӣ чута̄ти йоджана̄.
2004. етадева аттхам̣ бйатирекамукхена саматтхетума̄ха ‘‘атха̄дито’’тиа̄ди. сатаккхаттумпӣти ¶ бахуккхаттумпи. сата-саддо хеттха баху-саддапарийа̄йо. па̄ра̄джика̄ нева сийа̄ти йоджана̄, имина̄ там̣там̣ваттхумӯлакам̣ дуккат̣атхуллаччайам̣ а̄паджджатӣти вуттам̣ хоти.
2005. йа̄ пана а̄паттийо а̄панна̄, десетва̄ та̄хи муччатӣти йоджана̄. дхураниккхепанам̣ катва̄ти ‘‘на пуневам̣ карисса̄мӣ’’ти дхурам̣ никкхипитва̄. десита̄ ган̣анӯпика̄ти десита̄ деситаган̣анамева упети, па̄ра̄джикасса ан̇гам̣ на хотӣти аттхо. тасма̄ йа̄ екам̣ а̄панна̄, дхураниккхепам̣ катва̄ десетва̄ пуна килесавасена а̄паджджати, пуна десети, евам̣ ат̣т̣ха ваттхӯни пӯрентӣпи па̄ра̄джика̄ на хоти.
2006. саусса̄ха̄йа десита̄ти пуна а̄паджджане аниккхиттадхура̄йа бхиккхунийа̄ десита̄пи а̄патти десана̄ган̣анам̣ на упети. ким̣ хотӣти а̄ха ‘‘десита̄пи адесита̄’’ти, тасма̄ па̄ра̄джика̄паттийа̄ ан̇гамева хотӣти адхиппа̄йо.
2008. айам̣ аттхоти ‘‘асаддхаммо на̄ма ка̄йасам̣сагго’’ти айам̣ аттхо. уддиситоти пака̄сито.
2009. айаматтхо ¶ кена вачанена уддиситоти а̄ха ‘‘вин̃н̃ӯ…пе… са̄дхакам̣ вачанам̣ ида’’нти. идам̣ вачананти ‘‘вин̃н̃ӯ пат̣ибало ка̄йасам̣саггам̣ сама̄паджджиту’’нти (па̄чи. 676) идам̣ вачанам̣. са̄дхакам̣ пама̄н̣ам̣.
ат̣т̣хаваттхукакатха̄ван̣н̣ана̄.
2010. авассута̄, ваджджапат̣иччха̄дика̄, уккхитта̄нуваттика̄, ат̣т̣хаваттхука̄ти има̄ чатассо па̄ра̄джика̄паттийо махесина̄ аса̄дха̄ран̣а̄ бхиккхунӣнамева пан̃н̃атта̄ти йоджана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄
винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
па̄ра̄джикакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
сан̇гха̄дисесакатха̄ван̣н̣ана̄
2011. евам̣ ¶ бхиккхунивибхан̇ге а̄гатам̣ па̄ра̄джикавиниччхайам̣ ватва̄ ида̄ни таданантаруддит̣т̣хам̣ сан̇гха̄дисесавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ’’тиа̄ди. уссайава̄да̄ти кодхуссайама̄нуссайавасена вивадама̄на̄. татойева ат̣т̣ам̣ кароти сӣлена̄ти ат̣т̣ака̄рӣ. еттха ча ‘‘ат̣т̣о’’ти воха̄рикавиниччхайо вуччати, йам̣ паббаджита̄ ‘‘адхикаран̣а’’нтипи ваданти. саббаттха ваттаббе мукхамасса̄ аттхӣти мукхарӣ, бахубха̄н̣ӣти аттхо. йена кеначи нарена саддхинти ‘‘гахапатина̄ ва̄ гахапатипуттена ва̄’’тиа̄дина̄ (па̄чи. 679) дасситена йена кеначи мануссена саддхим̣. идха̄ти имасмим̣ са̄сане. кира̄ти падапӯран̣е, ануссаване ва̄.
2012. саккхим̣ ¶ ва̄ти паччаккхато джа̄нанакам̣ ва̄. ат̣т̣ам̣ ка̄тум̣ гаччхантийа̄ паде паде татха̄ дуккат̣анти йоджана̄.
2013. воха̄рикети виниччхайа̄мачче.
2014. анантаранти тасса вачана̄нантарам̣.
2015. итароти ат̣т̣ака̄рако. пуббасадисова виниччхайоти пат̣хама̄рочане дуккат̣ам̣, дутийа̄рочане тхуллаччайанти вуттам̣ хоти.
2016. ‘‘тава, мама̄пи ча катхам̣ тувамева а̄рочехӣ’’ти итарена вутта̄ бхиккхунӣти йоджана̄. йатха̄ка̄манти тасса̄ ча аттано ча вачане йам̣ пат̣хамам̣ ваттумиччхати, там̣ иччха̄нурӯпам̣ а̄рочету.
2018-9. убхиннампи йатха̄ татха̄ а̄рочитакатхам̣ сутва̄ти йоджана̄. йатха̄ татха̄ти пуббе вуттанайена кеначи пака̄рена. техӣти воха̄рикехи. ат̣т̣е пана ча нит̣т̣хитети ат̣т̣ака̄ракесу екасмим̣ паккхе пара̄джите. йатха̄ха ‘‘пара̄джите ат̣т̣ака̄раке ат̣т̣апарийоса̄нам̣ на̄ма хотӣ’’ти. ат̣т̣асса парийоса̄нети еттха ‘‘тасса̄’’ти сесо. тасса ат̣т̣асса парийоса̄нети йоджана̄.
2020-23. ана̄паттивисайам̣ ¶ дассетума̄ха ‘‘дӯтам̣ ва̄пӣ’’тиа̄ди. паччаттхикамануссехи дӯтам̣ ва̄пи пахин̣итва̄ сайампи ва̄ а̄гантва̄ йа̄ пана а̄кад̣д̣хӣйатӣти йоджана̄. ан̃н̃ехӣти га̄мада̄рака̄дӣхи ан̃н̃ехи. кин̃чи парам̣ анодисса̄ти йоджана̄. имисса̄ одисса вутте техи гахитадан̣д̣е тасса̄ ча гӣва̄ти сӯчитам̣ хоти. йа̄ раккхам̣ йа̄чати ¶ , таттха тасмим̣ раккха̄йа̄чане тасса̄ ана̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄. ан̃н̃ато сутва̄ти йоджана̄. умматтика̄дӣнанти еттха а̄ди-саддена а̄дикаммика̄ гахита̄.
самут̣т̣ха̄нам̣ катхинена тулйанти йоджана̄. сесам̣ дассетума̄ха ‘‘сакирийам̣ ида’’нти. идам̣ сиккха̄падам̣. кирийа̄йа саха ваттатӣти сакирийам̣ ат̣т̣акаран̣ена а̄паджджанато. ‘‘самут̣т̣ха̄на’’нти имина̄ ча самут̣т̣ха̄на̄дивиниччхайо упалаккхитоти дат̣т̣хаббо.
ат̣т̣ака̄рика̄катха̄ван̣н̣ана̄.
2024-5. джа̄нантӣти ‘‘са̄мам̣ ва̄ джа̄на̄ти, ан̃н̃е ва̄ тасса̄ а̄рочентӣ’’ти (па̄чи. 684) вуттанайена джа̄нантӣ. чоринти йа̄йа пан̃чама̄саггханакато пат̣т̣ха̄йа йам̣ кин̃чи парасантакам̣ авахаритам̣, айам̣ чорӣ на̄ма. ваджджхам̣ видитанти ‘‘тена каммена вадха̄раха̄ айа’’нти евам̣ видитам̣. сан̇гханти бхиккхунисан̇гхам̣. анапалокетва̄ти ана̄пуччха̄. ра̄джа̄нам̣ ва̄ти ран̃н̃а̄ ануса̄ситаббат̣т̣ха̄не там̣ ра̄джа̄нам̣ ва̄. йатха̄ха ‘‘ра̄джа̄ на̄ма йаттха ра̄джа̄ ануса̄сати, ра̄джа̄ апалокетаббо’’ти. ган̣амева ва̄ти ‘‘тумхева таттха ануса̄сатха̄’’ти ра̄джӯхи диннам̣ га̄манигамамаллаган̣а̄дикам̣ ган̣ам̣ ва̄. маллаган̣ам̣ на̄ма па̄нӣйат̣т̣хапанапоккхаран̣икхан̣ана̄дипун̃н̃акамманийутто джанасамӯхо. етенева евамева диннага̄мавара̄ пӯга̄ ча сенийо ча сан̇гахита̄. вут̣т̣ха̄пеййа̄ти упасампа̄деййа. каппанти ча ваккхама̄налаккхан̣ам̣ каппам̣. са̄ чоривут̣т̣ха̄пананти самбандхо. упаджджха̄йа̄ хутва̄ йа̄ чорим̣ упасампа̄дети, са̄ бхиккхунӣти аттхо. упаджджха̄йасса бхиккхусса дуккат̣ам̣.
2026. пан̃чама̄саггхананти еттха пан̃чама̄сан̃ча пан̃чама̄саггханакан̃ча пан̃чама̄саггхананти екадесасарӯпекасесанайена пан̃чама̄сасса̄пи ¶ гахан̣ам̣. атирекаггханам̣ ва̄пӣти еттха̄пи есева найо.
2027. паббаджитам̣ ¶ пуббам̣ йа̄йа са̄ паббаджитапубба̄. вуттаппака̄рам̣ чоракаммам̣ катва̄пи титтха̄йатана̄дӣсу йа̄ пат̣хамам̣ паббаджита̄ти аттхо.
2028-30. ида̄ни пуббапайогадуккат̣а̄диа̄паттивибха̄гам̣ дассетума̄ха ‘‘вут̣т̣ха̄пети ча йа̄ чори’’нтиа̄ди. идха ‘‘упаджджха̄йа̄ хутва̄’’ти сесо. идам̣ каппам̣ т̣хапетва̄ти йоджана̄. сӣмам̣ самманнати ча̄ти абхинавам̣ сӣмам̣ самманнати, бандхатӣти вуттам̣ хоти. асса̄ти бхавеййа. ‘‘дуккат̣а’’нти имина̄ ча ‘‘тхуллаччайам̣ двайа’’нти имина̄ ча йоджетаббам̣.
каммантети упасампадакаммасса парийоса̄не, татийа̄йа каммава̄ча̄йа ййака̄раппатта̄йа̄ти вуттам̣ хоти.
2031. аджа̄нантӣти чорим̣ аджа̄нантӣ. (идам̣ сиккха̄падам̣.)
2032. чоривут̣т̣ха̄панам̣ на̄ма̄ти идам̣ сиккха̄падам̣ чоривут̣т̣ха̄панасамут̣т̣ха̄нам̣ на̄ма. ва̄чачиттатоти кхан̣д̣асӣмам̣ агантва̄ каронтийа̄ ва̄ча̄читтехи. ка̄йава̄ча̄дито чева̄ти гантва̄ каронтийа̄ ка̄йава̄ча̄читтато ча самут̣т̣ха̄ти. йатха̄ха ‘‘кеначидева каран̣ӣйена пакканта̄су бхиккхунӣсу агантва̄ кхан̣д̣асӣмам̣ ва̄ надим̣ ва̄ йатха̄нисиннат̣т̣ха̄нейева аттано нисситакапариса̄йа саддхим̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ ва̄ча̄читтато самут̣т̣ха̄ти, кхан̣д̣асӣмам̣ ва̄ надим̣ ва̄ гантва̄ вут̣т̣ха̄пентийа̄ ¶ ка̄йава̄ча̄читтато самут̣т̣ха̄тӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 683). крийа̄крийанти ана̄пуччха̄вут̣т̣ха̄панавасена кирийа̄кирийам̣.
чоривут̣т̣ха̄панакатха̄ван̣н̣ана̄.
2033-4. га̄мантаранти ан̃н̃ам̣ га̄мам̣. йа̄ ека̄ саче гаччхеййа̄ти самбандхо. надӣпа̄ранти еттха̄пи есева найо. надийа̄ па̄рам̣ надӣпа̄рам̣. ‘‘ека̄ ва̄’’ти упарипи йоджетаббам̣. охӣйеййа̄ти вина̄ бхавеййа. идха ‘‘аран̃н̃е’’ти сесо. аран̃н̃алаккхан̣ам̣ ‘‘индакхӣла’’ичча̄дина̄ ваккхати. ‘‘ека̄ ва̄ раттим̣ виппавасеййа, ека̄ ва̄ ган̣амха̄ охӣйеййа̄’’ти сиккха̄падаккамо, евам̣ сантепи га̄тха̄бандхавасена ‘‘раттим̣ виппавасеййа̄’’ти анте вуттам̣ ¶ . тенева вибха̄гавиниччхайе десана̄рул̣хаккаменева ‘‘пурерун̣одайа̄йева̄’’тиа̄дим̣ ваккхати. са̄ пат̣хама̄паттикам̣ гарукам̣ дхаммам̣ а̄панна̄ сийа̄ти йоджана̄. пат̣хамам̣ а̄патти етасса̄ти пат̣хама̄паттико, вӣтиккамаккхан̣ейева а̄паджджитабботи аттхо. ‘‘гарукам̣ дхамма’’нти имина̄ самбандхо. сакага̄ма̄ никкхамантийа̄ти бхиккхунийа̄ аттано васанага̄мато никкхамантийа̄.
2036-7. екена падава̄рена итарасса га̄масса париккхепе атикканте, упача̄роккаме ва̄ тхуллаччайанти йоджана̄. атикканте оккантети еттха ‘‘париккхепе упача̄ре’’ти адхика̄рато лаббхати.
2038-9. никкхамитва̄ти аттано павит̣т̣хага̄мато никкхамитва̄. айамева найоти ‘‘екена падава̄рена тхуллаччайам̣, дутийена гарука̄паттӣ’’ти айам̣ найо.
ватиччхиддена ¶ ва̄ кхан̣д̣апа̄ка̄рена ва̄ти йоджана̄. ‘‘татха̄’’ти имина̄ ‘‘па̄ка̄рена̄’’ти еттха̄пи ва̄-саддасса самбандханӣйатам̣ дассети. ‘‘бхиккхувиха̄расса бхӯми та̄самакаппийа̄’’ти ваккхама̄натта̄ виха̄расса бхӯминти бхиккхунивиха̄рабхӯми гахита̄. ‘‘каппийанти павит̣т̣хатта̄’’ти имина̄ ваккхама̄насса ка̄ран̣ам̣ дассети. кочи досоти тхуллаччайасан̇гха̄дисесо вуччама̄но йо кочи досо.
2040. та̄санти бхиккхунӣнам̣. ‘‘акаппийа̄’’ти имина̄ таттха̄пи павит̣т̣ха̄йа га̄мантарапаччайа̄ а̄паттисамбхавама̄ха.
2041. ‘‘пат̣хамам̣ па̄дам̣ атикка̄ментийа̄’’ти (па̄чи. 692) вуттатта̄ ‘‘хаттхи…пе… ана̄патти сийа̄патти, падаса̄ гамане пана̄’’ти вуттам̣.
2042. ‘‘йам̣ кин̃чи…пе… а̄патти пависантийа̄’’ти вуттассеваттхасса упасам̣ха̄ратта̄ на пунаруттидосо.
2043-4. лаккхан̣енупапанна̄йа̄ти ¶ ‘‘надӣ на̄ма тиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄детва̄ йаттха каттхачи уттарантийа̄ бхиккхунийа̄ антарава̄сако темийатӣ’’ти (па̄чи. 692) вутталаккхан̣ена саманна̄гата̄йа надийа̄. йа̄ па̄рам̣ тӣрам̣ гаччхатӣти йоджана̄.
пат̣хамам̣ па̄дам̣ уддхаритва̄на тӣре т̣хапентийа̄ти ‘‘ида̄ни падава̄рена атиккаматӣ’’ти ваттаббака̄ле пат̣хамам̣ па̄дам̣ уккхипитва̄ паратӣре т̣хапентийа̄. ‘‘дутийапа̄дуддха̄ре сан̇гха̄дисесо’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 692) ат̣т̣хакатха̄вачанато ‘‘атиккаме’’ти имина̄ уддха̄ро гахито.
2045. антаранадийанти надивемаджджхе. бхан̣д̣итва̄ти калахам̣ катва̄. оримам̣ тӣранти а̄гатадиса̄йа тӣрам̣. татха̄ пат̣хаме тхуллаччайам̣ ¶ , дутийе гару хотӣти аттхо. имина̄ сакалена вачанена ‘‘итарисса̄ пана айам̣ паккантат̣т̣ха̄не т̣хита̄ хоти, тасма̄ паратӣрам̣ гаччхантийа̄пи ана̄паттӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄пи уллин̇гита̄.
2046. раджджуйа̄ти валлиа̄дика̄йа йа̄йа ка̄йачи раджджуйа̄.
2047. пивитунти еттха ‘‘па̄нӣйа’’нти пакаран̣ато лаббхати. авуттасамуччайаттхена апи-саддена бхан̣д̣адхована̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. атха̄ти ва̄кйа̄рамбхе нипа̄то. ‘‘наха̄на̄дикиччам̣ сампа̄детва̄ оримамева тӣрам̣ а̄гамисса̄мӣ’’ти а̄лайасса виджджама̄натта̄ а̄ха ‘‘ват̣т̣атӣ’’ти.
2048. падаса̄надим̣ отаритва̄на̄ти йоджана̄. сетум̣ а̄рохитва̄ татха̄ падаса̄ уттарантийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
2049. гантва̄на̄ти еттха ‘‘нади’’нти сесо. уттаран̣ака̄ле падаса̄ йа̄тӣти йоджана̄.
2050. вегена̄ти екенева вегена, антара̄ аниваттитва̄ти аттхо.
2051. ‘‘нисӣдитва̄’’ти идам̣ ‘‘кхандхе ва̄’’тиа̄дӣхипи йоджетаббам̣. кхандха̄дайо четтха сабха̄га̄намева гахетабба̄. хаттхасан̇гха̄тане ва̄ти убхохи баддхахаттхавалайе ва̄.
2052-3. па̄санти ¶ хаттхапа̄сам̣. ‘‘а̄бхогам̣ вина̄’’ти имина̄ ‘‘гамисса̄мӣ’’ти а̄бхоге кате аджа̄нантийа̄ арун̣е ¶ ут̣т̣хитепи ана̄паттӣти дӣпитам̣ хоти. йатха̄ха ‘‘саче саджджха̄йам̣ ва̄ саванам̣ ва̄ ан̃н̃ам̣ ва̄ кин̃чи каммам̣ курума̄на̄ ‘пуреарун̣ейева дутийика̄йа сантикам̣ гамисса̄мӣ’ти а̄бхогам̣ кароти, аджа̄нантийа̄ ева часса̄ арун̣о уггаччхати, ана̄паттӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 692). на̄на̄габбхе ваттаббамева наттхӣти дассетума̄ха ‘‘екагаббхепи ва̄’’ти. екагаббхепи ва̄ дутийика̄йа хаттхапа̄сам̣ атиккамма арун̣ам̣ ут̣т̣хапентийа̄ бхиккхунийа̄ а̄патти сийа̄ти йоджана̄.
2054. дутийа̄па̄санти дутийика̄йа хаттхапа̄сам̣. ‘‘гамисса̄мӣ’’ти а̄бхогам̣ катва̄ гаччхантийа̄ саче арун̣ам̣ ут̣т̣хети, на досоти йоджана̄.
2055-6. ан̃н̃аттха пан̃чадханусатикасса (па̄ра̄. 654) паччхимасса а̄ран̃н̃акасена̄санасса вуттатта̄ тато ниваттетума̄ха ‘‘индакхӣламатиккамма̄’’тиа̄ди. еттха̄ти имасмим̣ сиккха̄паде. дӣпитанти ат̣т̣хакатха̄йа ‘‘аран̃н̃ети еттха никкхамитва̄ бахи индакхӣла̄ саббаметам̣ аран̃н̃а’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 692) евам̣ вутталаккхан̣амева аран̃н̃ам̣ дасситанти аттхо.
дутийика̄йа дассанӯпача̄рам̣ виджахантийа̄ тасса̄ти йоджана̄. ‘‘джахите’’ти идам̣ апеккхитва̄ ‘‘упача̄ре’’ти вибхаттивипарин̣а̄мо ка̄таббо.
2057. са̄н̣ипа̄ка̄рапа̄ка̄ратаруантарите т̣ха̄не асати дассанӯпача̄ре сатипи саванӯпача̄ре а̄патти хотӣти йоджана̄.
2058-60. еттха катханти йаттха дӯрепи дассанам̣ хоти, еварӯпе аджджхока̄се а̄паттинийамо катхам̣ ка̄табботи ¶ аттхо. анекесу т̣ха̄несу ‘‘саванӯпача̄ра̄тиккаме’’ти вуччама̄натта̄ таттха лаккхан̣ам̣ т̣хапетума̄ха ‘‘магга…пе… еварӯпаке’’ти. еттха ‘‘т̣ха̄не’’ти сесо. кӯджантийа̄ти йатха̄ван̣н̣ававаттха̄нам̣ на хоти, евам̣ абйаттасаддам̣ каронтийа̄.
еварӯпаке т̣ха̄не дхаммассавана̄рочане вийа ча маггамӯл̣хасса саддена вийа ча ‘‘аййе’’ти кӯджантийа̄ ¶ тасса̄ саддасса савана̄тиккаме бхиккхунийа̄ гарука̄ а̄патти хотӣти йоджана̄. ‘‘бхиккхунийа̄ гарука̄ хотӣ’’ти идам̣ ‘‘дутийикам̣ на па̄пун̣исса̄мӣ’’ти нирусса̄хавасена ведитаббам̣. тенева ваккхати ‘‘охӣйитва̄тха гаччхантӣ’’тиа̄ди. еттха̄ти ‘‘ган̣амха̄ охӣйеййа̄’’ти имасмим̣.
2061. атха гаччхантӣ охӣйитва̄ти йоджана̄. ‘‘ида̄ни ахам̣ па̄пун̣исса̄ми’’ ити евам̣ саусса̄ха̄ анубандхати, ват̣т̣ати, дутийопача̄ра̄тиккамепи ана̄паттӣти вуттам̣ хоти.
2062. ‘‘гаччхату айам̣’’ ити усса̄хассаччхедам̣ катва̄ охӣна̄ че, тасса̄ а̄паттӣти аджджха̄ха̄райоджана̄.
2063. итара̄пӣти гантум̣ саматтха̄пи. охӣйату айанти ча̄ти нирусса̄хаппака̄ро сандассито. вуттаттхамева саматтхайитума̄ха ‘‘саусса̄ха̄ на хоти че’’ти.
2064-5. пурима̄ екакам̣ маггам̣ йа̄тӣти йоджана̄. екамева екакам̣. тасма̄ти йасма̄ екисса̄ итара̄ паккантат̣т̣ха̄не тит̣т̣хати, тасма̄. таттха̄ти тасмим̣ ган̣амха̄охӣйане. пи-саддо евака̄раттхо. ана̄патти ева пака̄сита̄ти йоджана̄.
2066-7. га̄мантарагата̄йа̄ти га̄масӣмагата̄йа. ‘‘надийа̄’’ти имина̄ самбандхо. а̄паттийочатассопӣти раттивиппава̄са га̄мантарагамана надипа̄рагамана ган̣амха̄охӣйана сан̇кха̄та̄ чатассо ¶ сан̇гха̄дисеса̄паттийо. ган̣амха̄охӣйанамӯлака̄паттийа̄ га̄мато бахи а̄паджджитаббаттепи га̄мантароккаманамӯлака̄паттийа̄ антога̄ме а̄паджджитаббаттепи екаккхан̣ети га̄мӯпача̄рам̣ сандха̄йа̄ха.
2068-9. йа̄ саддхим̣ йа̄та̄ дутийика̄, са̄ ча пакканта̄ ва̄ саче хоти, виббханта̄ ва̄ хоти, пета̄нам̣ локам̣ йа̄та̄ ва̄ хоти, ка̄лаката̄ ва̄ хотӣти адхиппа̄йо, паккхасан̇канта̄ ва̄ хоти, титтха̄йатанасан̇канта̄ ва̄ хотӣти адхиппа̄йо, нат̣т̣ха̄ ва̄ хоти, па̄ра̄джика̄панна̄ ва̄ хотӣти ¶ адхиппа̄йо. еварӯпе ка̄ле га̄мантароккамана̄дӣни…пе… ана̄паттӣти н̃а̄таббанти йоджана̄. умматтика̄йапи евам̣ чатта̄рипи каронтийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
2070. ‘‘ага̄маке аран̃н̃е’’ти идам̣ га̄ма̄бха̄вена вуттам̣, на вин̃джха̄т̣ависадисата̄йа.
2071. га̄мабха̄вато надипа̄рагаманаган̣амха̄охӣйана̄патти на самбхавати, тасса̄пи сакага̄матта̄ га̄мантарагаманамӯлика̄патти ча дивасабха̄гатта̄ раттивиппава̄самӯлика̄патти ча на самбхаватӣти а̄ха ‘‘сакага̄ме…пе… на виджджаре’’ти. йатха̄ка̄манти йатхиччхитам̣, дутийика̄йа асантийа̄пӣти аттхо.
2072. самут̣т̣ха̄на̄дайо пат̣хамантимаваттхуна̄ тулйа̄ти йоджана̄.
га̄мантарагаманакатха̄ван̣н̣ана̄.
2073. сӣма̄саммутийа̄ чева̄ти ‘‘самаггена сан̇гхена дхаммена винайена уккхиттам̣ бхиккхуним̣ ка̄ракасан̇гхам̣ ана̄пуччха̄ тассева ка̄ракасан̇гхасса чхандам̣ аджа̄нитва̄ оса̄ресса̄мӣ’’ти навасӣма̄самманнане ча. двӣхи каммава̄ча̄хи дуве тхуллаччайа̄ хонтӣти йоджана̄.
2074. каммасса ¶ парийоса̄нети оса̄ран̣акаммасса аваса̄не. тикасан̇гха̄дисесанти ‘‘дхаммакамме дхаммакаммасан̃н̃а̄ оса̄рети, а̄патти сан̇гха̄дисесасса. дхаммакамме вематика̄, дхаммакамме адхаммакаммасан̃н̃а̄ оса̄рети, а̄патти сан̇гха̄дисесасса̄’’ти (па̄чи. 697) тикасан̇гха̄дисесам̣ вуттам̣. камманти ча уккхепанӣйакаммам̣. адхамме тикадуккат̣анти ‘‘адхаммакамме дхаммакаммасан̃н̃а̄ оса̄рети, а̄патти дуккат̣асса. адхаммакамме вематика̄, адхаммакаммасан̃н̃а̄ оса̄рети, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти тикадуккат̣ам̣ вуттам̣.
2075. ган̣асса̄ти тассева ка̄ракаган̣асса. ватте ва̄ пана ваттантинти течатта̄лӣсаппабхеде нетта̄раватте ваттама̄нам̣. течатта̄лӣсаппабхедам̣ пана ваттаккхандхаке (чӯл̣ава. 376) а̄ви бхависсати. нетта̄раваттети каммато ниттхаран̣асса хетубхӯте ватте.
2077. оса̄ран̣ам̣ ¶ крийам̣. ана̄пуччханам̣ акрийам̣.
чатуттхам̣.
2078-9. авассута̄ти метхунара̄гена тинта̄. евамупарипи. ‘‘мануссапуггаласса̄’’ти имина̄ йаккха̄дӣнам̣ пат̣иккхепо. ‘‘удаке…пе… дуккат̣а’’нти ваккхама̄натта̄ а̄мисанти ан̃н̃атра дантапона̄ аджджхохаран̣ӣйасса гахан̣ам̣. пайогатоти пайогаган̣ана̄йа.
2080. екатовассутети пумиттхийа̄ са̄ман̃н̃ена пуллин̇ганиддесо. катхаметам̣ вин̃н̃а̄йатӣти? ‘‘екатоавассутети еттха бхиккхунийа̄ авассутабха̄во дат̣т̣хабботи маха̄паччарийам̣ вуттам̣. маха̄ат̣т̣хакатха̄йам̣ панетам̣ на вуттам̣, там̣ ¶ па̄л̣ийа̄ саметӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 701) вуттатта̄ вин̃н̃а̄йати. еттха ча етам̣ на вуттанти ‘‘бхиккхунийа̄ авассутабха̄во дат̣т̣хаббо’’ти етам̣ нийаманам̣ на вуттам̣. танти там̣ нийаметва̄ авачанам̣. па̄л̣ийа̄ саметӣти ‘‘екатоавассуте’’ти (па̄чи. 701-702) ависесетва̄ вуттапа̄л̣ийа̄, ‘‘анавассутоти джа̄нантӣ пат̣игган̣ха̄тӣ’’ти (па̄чи. 703) има̄йа ча па̄л̣ийа̄ самети. йади хи пуггаласса авассутабха̄во наппама̄н̣ам̣, ким̣ ‘‘анавассутоти джа̄нантӣ’’ти имина̄ вачанена. ‘‘ана̄патти убхо анавассута̄ хонти, анавассута̄ пат̣игган̣ха̄тӣ’’ти еттакамева ваттаббам̣ сийа̄. аджджхоха̄рапайогесу бахӯсу тхуллаччайачайо тхуллаччайа̄нам̣ самӯхо сийа̄, пайогаган̣ана̄йа бахӯни тхуллаччайа̄ни хонтӣти адхиппа̄йо.
2081. самбхаве, бйабхича̄ре ча висесанам̣ са̄ттхакам̣ бхаватӣти ‘‘мануссавиггаха̄на’’нти идам̣ висесанам̣ йаккхапетатираччха̄нападехи йоджетаббам̣. убхатоавассуте сати мануссавиггаха̄нам̣ йаккхапетатираччха̄на̄нам̣ хаттхато ча пан̣д̣ака̄нам̣ хаттхато ча татха̄ти йоджана̄. татха̄-садденеттха ‘‘йам̣ кин̃чи а̄мисам̣ пат̣игган̣ха̄ти, дуккат̣ам̣. аджджхоха̄рапайогесу тхуллаччайачайо сийа̄’’ти йатха̄вуттаматидисати.
2082. еттха̄ти имесу йаккха̄дӣсу. екатоавассуте сати а̄мисам̣ пат̣игган̣хантийа̄ дуккат̣ам̣. саббаттха̄ти саббесу манусса̄мануссесу екато, убхато ва̄ анавассутесу. удаке дантакат̣т̣хакети ¶ удакасса, дантакат̣т̣хасса ча гахан̣е. парибхоге ча̄ти пат̣иггахан̣е чева парибхоге ча.
2083-4. убхайа̄вассута̄бха̄вети бхиккхунийа̄, пуггаласса ча убхиннам̣ авассутатте асати йади а̄мисам̣ пат̣игган̣ха̄ти ¶ , на досоти йоджана̄. айам̣ пурисапуггало. на ча авассутоти нева авассутоти н̃атва̄. йа̄ пана а̄мисам̣ пат̣игган̣ха̄ти, тасса̄ ча умматтика̄дӣнан̃ча ана̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄. ‘‘йа̄ ган̣ха̄ти, тасса̄ ана̄паттӣ’’ти вуттепи парибхун̃джантийа̄ва ана̄паттибха̄во дат̣т̣хаббо.
пан̃чамам̣.
2085. уййоджанети ‘‘ким̣ те аййе есо пурисапуггало кариссати авассуто ва̄ анавассуто ва̄, йато твам̣ анавассута̄, ин̇гха аййе йам̣ те есо пурисапуггало дети кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄, там̣ твам̣ сахаттха̄ пат̣иггахетва̄ кха̄да ва̄ бхун̃джа ва̄’’ти (па̄чи. 705) вуттанайена нийоджане. екисса̄ти уййоджика̄йа. итарисса̄ти уййоджита̄йа. пат̣иггахети авассутасса хаттхато а̄мисапат̣иггахан̣е. дуккат̣а̄ни ча̄ти уййоджика̄йа дуккат̣а̄ни. бхогесӯти уййоджита̄йа татха̄ пат̣иггахитасса а̄мисасса парибхогесу. тхуллаччайаган̣о сийа̄ти уййоджика̄йа тхуллаччайасамӯхо сийа̄ти аттхо.
2086-7. бходжанасса̄васа̄насминти уййоджита̄йа бходжанапарийанте. сан̇гха̄дисесата̄ти уййоджика̄йа сан̇гха̄дисеса̄патти хоти.
йаккха̄дӣнанти еттха а̄ди-саддена петапан̣д̣акатираччха̄нагата̄ гахита̄. татхева пурисасса ча̄ти авассутасса мануссапурисасса. ‘‘гахан̣е уййоджане’’ти падаччхедо. гахан̣ети уййоджита̄йа гахан̣е. уййоджанети уййоджика̄йа аттано уййоджане. тесанти удакадантапона̄нам̣. парибхогети уййоджита̄йа парибхун̃джане. дуккат̣ам̣ парикиттитанти уййоджика̄йа дуккат̣ам̣ вуттам̣.
2088. сесасса̄ти ¶ ¶ удакадантапонато ан̃н̃асса парибхун̃джитабба̄мисасса. ‘‘гахан̣уййоджане’’тиа̄ди вуттанайамева.
2089-90. йа̄ пана бхиккхунӣ ‘‘анавассуто’’ти н̃атва̄ уййоджети, ‘‘купита̄ ва̄ на пат̣игган̣хатӣ’’ти уййоджети, ‘‘кула̄нуддайата̄ ва̄пи на пат̣игган̣хатӣ’’ти уййоджети, тасса̄ ча умматтика̄дӣнан̃ча ана̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘ана̄патти ‘анавассуто’ти джа̄нантӣ уййоджети, ‘купита̄ на пат̣игган̣хатӣ’ти уййоджети, ‘кула̄нуддайата̄йа на пат̣игган̣хатӣ’ти уййоджетӣ’’тиа̄ди (па̄чи. 708).
чхат̣т̣хам̣.
2091. саттаманти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ купита̄ анаттамана̄ евам̣ вадеййа буддхам̣ паччаккха̄мӣ’’тиа̄динайаппаваттам̣ (па̄чи. 710) саттамасиккха̄падан̃ча. ат̣т̣хаманти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ кисмин̃чидева адхикаран̣е пачча̄ката̄’’тиа̄динайаппаваттам̣ (па̄чи. 716) ат̣т̣хамасиккха̄падан̃ча.
саттамат̣т̣хама̄ни.
2092. навамети ‘‘бхиккхунийо панева сам̣сат̣т̣ха̄ вихарантӣ’’тиа̄дисиккха̄паде (па̄чи. 722) ча. дасамети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ евам̣ вадеййа сам̣сат̣т̣ха̄ва аййе тумхе вихаратха, ма̄ тумхе на̄на̄ вихариттха̄’’тиа̄дисиккха̄паде (па̄чи. 728) ча.
навамадасама̄ни.
2093. тена маха̄вибхан̇га̄гатена дут̣т̣хадосадвайена ча таттхева а̄гатена тена сан̃чариттасиккха̄падена ча̄ти имехи тӣхи саддхим̣ идха̄гата̄ни чха сиккха̄пада̄нӣти евам̣ нава пат̣хама̄паттика̄ ¶ . ито бхиккхунивибхан̇гато чатта̄ри йа̄вататийака̄ни тато маха̄вибхан̇гато чатта̄ри йа̄вататийака̄нӣти ¶ евам̣ ат̣т̣ха йа̄вататийака̄ни, пурима̄ни нава ча̄ти саттараса сан̇гха̄дисесасиккха̄пада̄ни майа̄ четтха дассита̄нӣти адхиппа̄йо.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
сан̇гха̄дисесакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
ниссаггийакатха̄ван̣н̣ана̄
2094-5. евам̣ саттарасасан̇гха̄дисесе дассетва̄ ида̄ни таданантара̄ни ниссаггийа̄ни дассетума̄ха ‘‘адхит̣т̣ха̄нупагам̣ патта’’нтиа̄ди. ‘‘адхит̣т̣ха̄нупагам̣ патта’’нти имина̄ падена кеначи ка̄ран̣ена анадхит̣т̣ха̄нупаге патте ана̄паттибха̄вам̣ дӣпети. ‘‘тасса̄’’ти та-садда̄пеккха̄йа бхиккхунӣти еттха ‘‘йа̄’’ти лаббхати. паттасаннидхика̄ран̣а̄ти анадхит̣т̣ха̄йа, авикаппетва̄ екараттампи паттасса никкхиттака̄ран̣а̄.
2096. идха имасмим̣ сиккха̄паде сесо саббо виниччхайо катха̄магготи йоджана̄, авасесасаббавиниччхайакатха̄магготи аттхо. паттасиккха̄падети маха̄вибхан̇гапат̣хамапаттасиккха̄паде.
пат̣хамам̣.
2098. ака̄лети ‘‘анаттхатакатхине виха̄ре ека̄даса ма̄са̄, аттхатакатхине виха̄ре сатта ма̄са̄’’ти (па̄чи. 740 аттхато сама̄нам̣) евам̣ ¶ вутте ака̄ле. викаппантарам̣ дассетума̄ха ‘‘диннам̣ ка̄лепи кеначӣ’’тиа̄ди. вуттавипарийа̄йена ка̄ланийамо ведитаббо. кеначи ака̄ле йам̣ чӣварам̣ диннам̣, ка̄лепи йам̣ чӣварам̣ а̄дисса диннам̣, там̣ ака̄лачӣварам̣ на̄ма̄ти йоджана̄. а̄дисса да̄наппака̄рам̣ дассетума̄ха ‘‘сампатта̄ бха̄джентӯ’’ти. нийа̄митанти ‘‘сампатта̄ бха̄джентӯ’’ти евам̣ ватва̄ диннан̃ча ‘‘идам̣ ган̣асса, идам̣ туйхам̣ даммӣ’’ти ватва̄ ва̄ да̄тука̄мата̄йа па̄дамӯле т̣хапетва̄ ва̄ диннан̃ча а̄дисса диннам̣ на̄ма̄ти аттхо. йатха̄ха ‘‘сампатта̄ бха̄джентӯ’ти ватва̄ ва̄ ‘идам̣ ¶ ган̣асса, идам̣ тумха̄кам̣ даммӣ’ти ватва̄ ва̄ да̄тукамйата̄йа па̄дамӯле т̣хапетва̄ ва̄ диннампи а̄дисса диннам̣ на̄ма хотӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 740).
2099. ака̄лачӣваранти вуттаппака̄рам̣ ака̄лачӣварам̣.
2100. аттана̄ пат̣иладдханти тато йам̣ чӣварам̣ аттана̄ вассаггена пат̣иладдхам̣. ниссаджджитва̄ пат̣иладдхака̄ле каттаббавидхим̣ дассетума̄ха ‘‘лабхитва̄…пе… нийоджайе’’ти. йатха̄да̄не нийоджайети йатха̄ да̄йакена диннам̣, татха̄ упанетаббам̣, ака̄лачӣварапаккхейева т̣хапетаббанти вуттам̣ хоти.
2101. тасса̄ти ‘‘йатха̄да̄не нийоджайе’’ти вачанасса. винайакаммам̣ катва̄ пат̣иладдхампи там̣ пуна севитум̣ на ча ват̣т̣атӣти айамадхиппа̄йоти йоджана̄.
2102. ка̄лачӣваре ака̄лаваттхасан̃н̃а̄йа дуккат̣анти йоджана̄. убхайаттхапӣти ака̄лачӣварепи ка̄лачӣварепи. вематика̄йа татха̄ дуккат̣анти йоджана̄.
2103. убхайаттхапи ¶ чӣваре ка̄лачӣваре ча ака̄лачӣваре ча̄ти убхайачӣварепи ка̄лачӣварасан̃н̃а̄йа бха̄джа̄пентийа̄ надосоти йоджана̄. сачиттакасамут̣т̣ха̄наттайам̣ сандха̄йа̄ха ‘‘тисамут̣т̣ха̄ната̄’’ти.
дутийам̣.
2104. саче сайам̣ аччхиндати ан̃н̃а̄йа бхиккхунийа̄ саддхим̣ чӣварам̣ париваттетва̄ паччха̄ ‘‘туйхам̣ чӣварам̣ твамева ган̣ха, майхам̣ чӣварам̣ дехӣ’’ти евам̣ йади сайам̣ аччхиндати. еттха ‘‘сакасан̃н̃а̄йа̄’’ти сесо. сакасан̃н̃а̄йа гахитатта̄ па̄читтийам̣, дуккат̣ан̃ча вуттам̣, итаратха̄ бхан̣д̣аггхена ка̄ретаббо.
2105. итаресӯти абандханан̃ча а̄н̣аттибахуттан̃ча сан̇ган̣ха̄ти. тена̄ха ‘‘ваттхӯнам̣ пайогасса васа̄ сийа̄’’ти.
2106. ‘‘тикапа̄читтӣ’’ти ¶ идамапеккхитва̄ ‘‘уддит̣т̣ха̄’’ти самбандханӣйам̣, упасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄, вематика̄, анупасампаннасан̃н̃а̄ти ета̄сам̣ васена тикапа̄читти вутта̄ти аттхо. ан̃н̃асмим̣ париккха̄рети упасампанна̄нупасампанна̄нам̣ ан̃н̃асмим̣ париккха̄ре. итарисса̄ти анупасампанна̄йа. тикадуккат̣анти анупасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄вематика̄анупасампаннасан̃н̃а̄нам̣ васена тикадуккат̣ам̣ уддит̣т̣хам̣.
2107. та̄йа ва̄ дӣйама̄нам̣ та̄йа ан̃н̃а̄йа бхиккхунийа̄ дут̣т̣ха̄йа ва̄ тут̣т̣ха̄йа ва̄ дӣйама̄нам̣ ган̣хантийа̄, тасса̄ висса̄самева ва̄ ган̣хантийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄. ‘‘тисамут̣т̣ха̄ната̄ мата̄’’ти идам̣ вуттаттхамева.
татийам̣.
2108. йа̄ ¶ пана бхиккхунӣ ‘‘ким̣ те, аййе, апха̄су, ким̣ а̄харӣйатӯ’’ти вутта̄ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄петва̄ там̣ а̄хат̣ам̣ пат̣иккхипитва̄ тан̃ча ан̃н̃ан̃ча ган̣хитука̄ма̄ саче ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пети, тасса̄ вин̃н̃аттидуккат̣ам̣, ла̄бха̄ ниссаггийам̣ сийа̄ти са̄дхиппа̄йайоджана̄. вин̃н̃аттийа̄ дуккат̣ам̣ вин̃н̃аттидуккат̣ам̣.
2109-11. тикапа̄читтийам̣ вуттанти ‘‘ан̃н̃е ан̃н̃асан̃н̃а̄, ан̃н̃е вематика̄, ан̃н̃е анан̃н̃асан̃н̃а̄ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄петва̄ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пети, ниссаггийам̣ па̄читтийа’’нти (па̄чи. 751) тикапа̄читтийам̣ вуттам̣. анан̃н̃е двикадуккат̣анти анан̃н̃е ан̃н̃асан̃н̃а̄йа, вематика̄йа ча васена двикадуккат̣ам̣. ‘‘анан̃н̃енан̃н̃асан̃н̃а̄йа̄’’тиа̄дина̄ ана̄паттивисайо дассито. ‘‘анан̃н̃е анан̃н̃асан̃н̃а̄йа̄’’ти падаччхедо. анан̃н̃е анан̃н̃асан̃н̃а̄йа вин̃н̃а̄пентийа̄ ана̄патти. тасмим̣ пат̣хамавин̃н̃а̄пите аппахонте ва̄ тан̃н̃ева ва̄ вин̃н̃а̄пентийа̄ ана̄патти. ан̃н̃енапи аттхе сати тена саддхим̣ ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пентийа̄ ана̄патти. идам̣ вуттам̣ хоти – саче пат̣хамам̣ саппи вин̃н̃аттам̣, ‘‘а̄макамам̣сам̣ пачитабба’’нти ча веджджена вуттатта̄ телена аттхо хоти, тато ‘‘телена̄пи ме аттхо’’ти евам̣ ан̃н̃ан̃ча вин̃н̃а̄петӣти. а̄нисам̣сан̃ча дассетва̄ тато ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пентийа̄пи ана̄паттӣти н̃а̄таббанти йоджана̄. идам̣ вуттам̣ хоти – саче каха̄пан̣асса ¶ саппи а̄бхатам̣ хоти, имина̄ мӯлена дигун̣ам̣ телам̣ лаббхати, телена̄пи ча идам̣ киччам̣ ниппаджджати, тасма̄ телама̄хара̄ти евам̣ а̄нисам̣сам̣ дассетва̄ вин̃н̃а̄петӣти.
чатуттхам̣.
2112-3. пуббам̣ ¶ ан̃н̃ам̣ чета̄петва̄ти йоджана̄, аттано каппийабхан̣д̣ена ‘‘идам̣ на̄ма а̄хара̄’’ти пуббам̣ ан̃н̃ам̣ париватта̄петва̄ти аттхо. еванти еттха ‘‘вутте’’ти сесо. дханена ниббаттам̣ дхан̃н̃ам̣, аттано дханена ниппха̄дитатта̄ тела̄ди идха ‘‘дхан̃н̃а’’нти адхиппетам̣, на вӣха̄ди. евам̣ вутте майхам̣ ан̃н̃ам̣ дхан̃н̃ам̣ а̄нетва̄ дети ити сан̃н̃а̄йа паччха̄ ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄ти йоджана̄, на ме имина̄ аттхо, ан̃н̃ам̣ а̄хара̄ти вутте идан̃ча датва̄ ан̃н̃ан̃ча а̄харитва̄ детӣти сан̃н̃а̄йа ‘‘на ме идам̣ руччати, ан̃н̃ам̣ а̄хара̄’’ти паччха̄ ан̃н̃ам̣ париватта̄пеййа̄ти аттхо. чета̄панапайогена̄ти а̄н̣атта̄йа чета̄панавасена. мӯлат̣т̣ха̄йа̄ти а̄н̣а̄пика̄йа. тена ча ан̃н̃ена ва̄ мӯлена а̄бхатам̣ хоту, тасса ла̄бхе ниссаггийам̣ хотӣти йоджана̄.
2114. сесанти тикапа̄читтийа̄дикам̣ виниччхайависесам̣.
пан̃чамам̣.
2115-6. ан̃н̃адаттха̄йа диннена̄ти упа̄сакехи ‘‘еварӯпам̣ гахетва̄ бха̄джетва̄ парибхун̃джатха̄’’ти ан̃н̃ассаттха̄йа диннена. ‘‘сан̇гхикена париккха̄рена̄’’ти имина̄ самбандхо. париккха̄рена̄ти каппийабхан̣д̣ена. сан̇гхикена̄ти сан̇гхасса париччаттена. идха̄ти имасмим̣ са̄сане. тасса̄ти йа̄йа чета̄питам̣. ниссаггийам̣ сийа̄ти еттха ниссат̣т̣хапат̣иладдхам̣ йатха̄да̄не упанетаббанти ваттаббам̣. йатха̄ха ‘‘ниссат̣т̣хам̣ пат̣илабхитва̄ йатха̄да̄не упанетабба’’нти (па̄чи. 761). идам̣ хет̣т̣ха̄ вуттаттха̄дхиппа̄йамева. еттха̄ти имасмим̣ сиккха̄паде. ‘‘анан̃н̃адаттхике ан̃н̃адаттхикасан̃н̃а̄, а̄патти дуккат̣асса. анан̃н̃адаттхике вематика̄, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти вуттатта̄ а̄ха ‘‘анан̃н̃адаттхике ниддит̣т̣хам̣ ¶ двикадуккат̣а’’нти. имина̄ ча ‘‘ан̃н̃адаттхике тикапа̄читтийа’’нти идам̣ вуттамева. ‘‘ан̃н̃адаттхике ан̃н̃адаттхикасан̃н̃а̄, вематика̄, анан̃н̃адаттхикасан̃н̃а̄ ан̃н̃ам̣ чета̄пети, ниссаггийам̣ па̄читтийа’’нти (па̄чи. 761) хи вуттам̣.
2117. сесаканти ¶ йадаттха̄йа диннам̣, там̣ чета̄петва̄ а̄харитва̄ атириттам̣ мӯлам̣ ан̃н̃адаттха̄йа упанентийа̄ ана̄паттӣти йоджетаббам̣. са̄мике пуччхитва̄ти ‘‘тумхехи чӣвараттха̄йа диннам̣, амха̄кан̃ча чӣварам̣ сам̣виджджати, тела̄дӣхи пана аттхо’’ти евам̣ са̄мике пуччхитва̄. танти там̣ чета̄паннам̣. а̄пада̄сӯти бхиккхунӣхи виха̄рам̣ паха̄йа гамана̄рахамупаддаво гахито. йатха̄ха ‘‘а̄пада̄сӯти татха̄рӯпесу упаддавесу бхиккхунийо виха̄рам̣ чхад̣д̣етва̄ паккаманти, еварӯпа̄су а̄пада̄су йам̣ ва̄ там̣ ва̄ чета̄петум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 762).
2118. сайам̣ йа̄читакам̣ вина̄ти ‘‘сам̣йа̄читака’’нти падам̣ вина̄, еттакамева висадисанти вуттам̣ хоти.
чхат̣т̣хасаттама̄ни.
2119. адхикавачанам̣ дассетума̄ха ‘‘маха̄джаникасан̃н̃а̄чикена̄’’ти. падата̄дхика̄ти падамева падата̄. маха̄джаникена̄ти ган̣асса париччаттена. сан̃н̃а̄чикена̄ти сайам̣ йа̄читакена.
2120. анантарасама̄ мата̄ти идха ‘‘пуггаликена̄’’ти падам̣ вина̄ самут̣т̣ха̄на̄дина̄ саддхим̣ саббе виниччхайа̄ анантарасиккха̄падасадиса̄ мата̄ти аттхо. ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ ан̃н̃адаттхикена париккха̄рена ан̃н̃уддисикена пуггаликена̄’’ти хи ¶ сиккха̄падам̣. пуггаликена̄ти екабхиккхунийа̄ париччаттена. ‘‘кин̃чипӣ’’ти ликханти. ‘‘кочипӣ’’ти па̄т̣хо сундаро ‘‘висесо’’ти имина̄ тулйа̄дхикаран̣атта̄.
ат̣т̣хаманавамадасама̄ни.
пат̣хамо вагго.
2121-2. чатта̄ри кам̣са̄ни сама̄хат̣а̄ни, чатуннам̣ кам̣са̄нам̣ сама̄ха̄ро ва̄ чатуккам̣сам̣, чатуккам̣сато атирекам̣ атирекачатуккам̣сам̣, тена атирекачатуккам̣саггханакам̣ па̄вуран̣ама̄ха, упача̄рена ‘‘атирекачатуккам̣са’’нти вуттам̣. кам̣сапарима̄н̣ам̣ панеттха сайамева ваккхати ‘‘каха̄пан̣ачатуккам̣ ту, кам̣со на̄ма павуччатӣ’’ти. тасма̄ атирекасол̣асакаха̄пан̣аггханаканти аттхо. гарупа̄вуран̣анти сӣтака̄ле па̄рупитаббапа̄вуран̣ам̣. чета̄пеййа̄ти вин̃н̃а̄пеййа. чатта̄ри сачча̄ни ¶ сама̄хат̣а̄ни, чатуннам̣ ва̄ сачча̄нам̣ сама̄ха̄ро чатусаччам̣, там̣ пака̄сети сӣлена̄ти чатусаччаппака̄сӣ, тена, чатуннам̣ арийасачча̄нам̣ ниддисакена самма̄самбуддхена. пайогети ‘‘дехӣ’’ти евам̣ вин̃н̃а̄панапайоге. ла̄бхети пат̣ила̄бхе.
чатуннам̣ самӯхо чатуккам̣, каха̄пан̣а̄нам̣ чатуккам̣ каха̄пан̣ачатуккам̣. каха̄пан̣о четтха там̣там̣ка̄ле, там̣там̣падесе ча воха̄рӯпаго гахетаббо. има̄ вуттаппака̄ра̄ ниссаггийа̄васа̄на̄паттийо ‘‘н̃а̄така̄нан̃ча сантаке’’ти ана̄паттивисайе ваккхама̄натта̄ ‘‘йада̄ йена аттхо, тада̄ там̣ вадеййа̄тха̄’’ти евам̣ ниччапава̄ран̣ам̣ акатва̄ тасмим̣ ка̄ле кисмин̃чи гун̣е пасӣдитва̄ ‘‘вадеййа̄тха йена аттхо’’ти евам̣ пава̄ритат̣т̣ха̄не самбхавантӣти дат̣т̣хабба̄.
2123-5. ӯнакачатуккам̣се ¶ атирекасан̃н̃а̄, а̄патти дуккат̣асса. ӯнакачатуккам̣се вематика̄, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти вуттатта̄ а̄ха ‘‘ӯнаке ту чатуккам̣се, уддит̣т̣хам̣ двикадуккат̣а’’нти. имина̄ ‘‘атирекачатуккам̣се атирекасан̃н̃а̄, вематика̄, ӯнакасан̃н̃а̄ чета̄пети, ниссаггийам̣ па̄читтийа’’нти тикапа̄читтийан̃ча дасситам̣ хоти.
гаруканти гарупа̄вуран̣ам̣. тадӯнам̣ ва̄ти чатуккам̣сато ӯнакам̣ ва̄. н̃а̄така̄нан̃ча̄ти еттха ча-саддена пава̄рита̄нам̣ сан̇гахо. йатха̄ха ана̄паттива̄ре ‘‘н̃а̄така̄нам̣, пава̄рита̄на’’нти (па̄чи. 787). еттха ча ‘‘атирекачатуккам̣сампӣ’’ти ваттаббам̣ ‘‘тадӯнам̣ ва̄’’ти имина̄ чатуккам̣сӯнасса вуттатта̄. ‘‘аппамева ва̄’’ти имина̄ атирекачатуккам̣сепи махаггхатарам̣ вуттанти ведитаббам̣.
ека̄дасамам̣.
2126-7. ‘‘лахупа̄вуран̣ам̣ пана бхиккхунийа̄ чета̄пентийа̄ ад̣д̣хатеййакам̣сапарамам̣ чета̄петабба’’нти (па̄чи. 789) вачанато лахупа̄вуран̣анти еттха ‘‘чета̄пентийа̄ бхиккхунийа̄’’ти ча ад̣д̣хатеййакам̣саггхананти еттха ‘‘чета̄петабба’’нти ча сесо. лахупа̄вуран̣анти ун̣хака̄ле па̄вуран̣ам̣. тин̣н̣ам̣ пӯран̣о теййо, ад̣д̣хо теййо асса̄ти ад̣д̣хатеййо, ад̣д̣хатеййо ча со кам̣со ча̄ти ад̣д̣хатеййакам̣со, там̣ аггхатӣти ад̣д̣хатеййакам̣саггханам̣, дасакаха̄пан̣аггханаканти аттхо. татоти ад̣д̣хатеййакам̣саггханакато. йам̣ пана па̄вуран̣ам̣ ад̣д̣хатеййакам̣саггханакам̣, там̣ лахупа̄вуран̣ам̣ ¶ . тато ад̣д̣хатеййакам̣саггханакато лахупа̄вуран̣ато. уттаринти атирекам̣. ад̣д̣хатеййакам̣саггханакам̣ йам̣ па̄вуран̣ам̣ йа̄ бхиккхунӣ чета̄пети ¶ , тасса па̄вуран̣асса пат̣ила̄бхе тасса̄ бхиккхунийа̄ ниссаггийапа̄читтийа̄ вутта̄ти йоджана̄.
‘‘анантарасамам̣ сеса’’нти идам̣ саматтхетума̄ха ‘‘наттхи ка̄чи висесата̄’’ти. висесойева висесата̄.
два̄дасамам̣.
2128. ида̄ни па̄тимоккхуддесе а̄гатесу саматим̣саниссаггийесу кесан̃чи аттано авачане ка̄ран̣ан̃ча авуттехи саддхим̣ вутта̄нам̣ гахан̣ан̃ча дассетума̄ха ‘‘са̄дха̄ран̣а̄нӣ’’тиа̄ди. хи йасма̄ бхиккхунӣнам̣ бхиккхӯхи са̄дха̄ран̣а̄ни йа̄ни сиккха̄пада̄ни сеса̄ни идха вуттехи ан̃н̃а̄ни, та̄ни ат̣т̣ха̄раса сиккха̄пада̄ни чева идха вуттасарӯпа̄ни два̄даса сиккха̄пада̄ни чети иччевам̣ ниссаггийапа̄читтийасиккха̄пада̄ни саматим̣сева хонтӣти йоджана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
ниссаггийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
па̄читтийакатха̄ван̣н̣ана̄
2129-30. евам̣ тим̣са ниссаггийапа̄читтийа̄ни дассетва̄ ида̄ни суддхапа̄читтийа̄ни дассетума̄ха ‘‘ласун̣а’’нтиа̄ди. ласун̣анти еттха ити-саддо луттаниддит̣т̣хо. ‘‘ласун̣ам̣’’ити бхан̣д̣икам̣ вуттам̣ ат̣т̣хакатха̄йам̣ (па̄чи. ат̣т̣ха. 793-795). чатупан̃чамин̃джа̄диппабхедам̣ бхан̣д̣икам̣ ласун̣ам̣ на̄ма, на тато ӯнам̣. тена̄ха ‘‘на екадвитимин̃джака’’нти. паккаласун̣ато, сӣхал̣адӣпасамбхавато ча висесама̄ха ‘‘а̄макам̣ ма̄гадхам̣йева̄’’ти. магадхесу джа̄там̣ ма̄гадхам̣, ‘‘вутта’’нти имина̄ самбандхо. йатха̄ха ‘‘магадхарат̣т̣хе джа̄таласун̣амева ¶ хи идха ласун̣анти адхиппета’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 795). там̣ ‘‘кха̄дисса̄мӣ’’ти ган̣хатӣти самбандхо. вуттаппака̄рам̣ па̄читтийан̃ча аджджхоха̄равасена̄ти дассетума̄ха ‘‘аджджхоха̄равасенева, па̄читтим̣ паридӣпайе’’ти.
2131. тадева ¶ ваккхати ‘‘две тайо’’тиа̄дина̄. саддхинти екато. сан̇кха̄дитва̄ти галабилам̣ аппавесетва̄ дантехи сам̣чун̣н̣ийантӣ кха̄дитва̄. аджджхохарати парагалам̣ кароти.
2132. таттха̄ти тасмим̣ бхан̣д̣икаласун̣е. ‘‘мин̃джа̄нам̣ ган̣ана̄йа̄’’ти имина̄ аджджхоха̄рапайогаган̣ана̄йева дӣпита̄. йатха̄ха ‘‘бхиндитва̄ екекам̣ мин̃джам̣ кха̄дантийа̄ пана пайогаган̣ана̄йа па̄читтийа̄нӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 795).
2133. сабха̄вато ват̣т̣антева̄ти йоджана̄.
2135. йатха̄вуттапалан̣д̣ука̄дӣнам̣ на̄наттам̣ дассетума̄ха ‘‘ека̄ мин̃джа̄’’тиа̄ди. идха мин̃джа̄нам̣ васенева на̄наттам̣ дасситам̣. ат̣т̣хакатха̄йам̣ пана ван̣н̣авасена̄пи. йатха̄ха ‘‘палан̣д̣уко пан̣д̣уван̣н̣о хоти. бхан̃джанако лохитаван̣н̣о. харитако харитапан̣н̣аван̣н̣о’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 797).
2136. ‘‘са̄л̣аве уттарибхан̇гаке’’ти падаччхедо. ‘‘бадараса̄л̣ава̄дӣсӯ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 797) ат̣т̣хакатха̄вачанато еттха бадара-саддо сесо. бадараса̄л̣авам̣ на̄ма бадарапхала̄ни суккха̄петва̄ чун̣н̣етва̄ ка̄табба̄ кха̄данӣйавикати. умматтика̄дӣнанти еттха а̄ди-саддена а̄дикаммика̄ гахита̄. йатха̄ха ‘‘умматтика̄йа а̄дикаммика̄йа̄’’ти (па̄чи. 797).
пат̣хамам̣.
2137. самба̄дхети ¶ пат̣иччханнока̄се. тасса вибха̄гам̣ дассетума̄ха ‘‘упакаччхесу муттасса каран̣епи ва̄’’ти.
2138. асса̄ татха̄ па̄читтӣти самбандхо. ‘‘на ломаган̣ана̄йа̄’’ти имина̄ ‘‘пайогаган̣ана̄йа̄’’ти идамева саматтхайати.
2139. а̄ба̄дхети кан̣д̣уа̄дике роге. йатха̄ха – ‘‘а̄ба̄дхапаччайа̄ти кан̣д̣укаччхуа̄диа̄ба̄дхапаччайа̄’’ти ¶ (па̄чи. ат̣т̣ха. 801). маггасам̣видха̄насама̄ мата̄ти бхиккхунийа̄ сам̣видха̄йа екаддха̄насиккха̄падена садиса̄ мата̄ н̃а̄та̄ти аттхо.
дутийам̣.
2140. падумасса ва̄ пун̣д̣арӣкасса ва̄ антамасо кесарена̄пи ка̄мара̄гена муттакаран̣асса талагха̄тане муттакаран̣ампи паха̄рада̄не па̄читти хотӣти йоджана̄. кесарена̄пӣти апи-саддена маха̄падумапан̣н̣ехи ваттаббамева наттхӣти дӣпети. йатха̄ха – ‘‘антамасо уппалапаттена̄пӣти еттха паттам̣ та̄ва махантам̣, кесарена̄пи паха̄рам̣ дентийа̄ а̄паттийева̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 803).
2141. таттха̄ти тасмим̣ муттакаран̣атале.
татийам̣.
2142. йа̄ пана бхиккхунӣ ка̄мара̄гапарета̄ ка̄мара̄гена пӣл̣ита̄ аттано бйан̃джане муттапатхе уппалапаттампи павесети, на ват̣т̣ати па̄читти хотӣти йоджана̄. пи-саддена ‘‘кесараматтампи пана павесентийа̄ а̄паттийева̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 812) ат̣т̣хакатха̄ уллин̇гита̄.
2143-4. йадйевам̣ ¶ ‘‘джатумат̣т̣хаке па̄читтийа’’нти касма̄ вуттанти а̄ха ‘‘идам̣…пе… джатумат̣т̣хака’’нти. идам̣ джатумат̣т̣хакам̣ ваттхувасенева вуттанти ‘‘атха кхо са̄ бхиккхунӣ джатумат̣т̣хакам̣ а̄дийитва̄ дховитум̣ виссаритва̄ екамантам̣ чхад̣д̣еси. бхиккхунийо маккхика̄хи сампарикин̣н̣ам̣ пасситва̄ евама̄хам̣су ‘кассидам̣ камма’нти. са̄ евама̄ха ‘майхидам̣ камма’нти. йа̄ та̄ бхиккхунийо аппиччха̄, та̄ уджджха̄йанти кхиййанти випа̄ченти ‘катхан̃хи на̄ма бхиккхунӣ джатумат̣т̣хакам̣ а̄дийиссатӣ’’ти (па̄чи. 806) а̄гатаваттхувасенева вуттам̣, на там̣ вина̄ ан̃н̃асса ват̣т̣акасса самбхаватоти адхиппа̄йо. джатумат̣т̣хакам̣ на̄ма джатуна̄ като мат̣т̣хадан̣д̣ако.
дан̣д̣анти ¶ еттха ‘‘йам̣ кин̃чӣ’’ти сесо. йатха̄ха ‘‘антамасо уппалапаттампи муттакаран̣ам̣ павесетӣ’’ти (па̄чи. 808). етампи ча атимахантам̣, кесараматтампи пана павесентийа̄ а̄патти ева. ел̣а̄луканти какка̄рипхалам̣ ва̄. тасминти аттано муттакаран̣е.
2145. а̄ба̄дхапаччайа̄ти муттакаран̣аппадесе джа̄таван̣а̄димхи ван̣ат̣т̣ха̄нанирупана̄дипаччайа̄.
чатуттхам̣.
2146. аггапаббадвайа̄дхиканти аггапаббадвайато кесаггаматтампи адхикам̣. йатха̄ха ‘‘антамасо кесаггаматтампи атикка̄мети, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 812). дакасуддхим̣ каронтийа̄ти муттакаран̣ат̣т̣ха̄не дхованам̣ каронтийа̄. йатха̄ха ‘‘удакасуддхикам̣ на̄ма муттакаран̣асса дхована̄ вуччатӣ’’ти (па̄чи. 812).
2147. ‘‘тӣн̣ӣ’’ти ¶ имина̄ екан̇гулийа̄ паббадвайасса павесетва̄ дховане доса̄бха̄вам̣ дӣпети. дӣгхатоти ан̇гулийа̄ дӣгхато. тӣн̣и пабба̄ни гамбхӣрато муттакаран̣е павесетва̄ удакасуддхим̣ а̄дийантийа̄ па̄читтийам̣ бхавети йоджана̄.
2148. тиссо, чатассо ва̄ ан̇гулийо екато катва̄ виттха̄рена павесане екапаббепи павит̣т̣хе ‘‘дван̇гулапаббапарама’’нти нийамитаппама̄н̣а̄тиккамато а̄ха ‘‘екапаббампи йа̄ пана̄’’ти. йа̄ пана бхиккхунӣ чатуннам̣ ва̄пи ан̇гулӣнам̣ тиссаннам̣ ва̄пи ан̇гулӣнам̣ екапаббампи виттха̄рато павесети, тасса̄ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄.
2149. итӣти евам̣. саббаппака̄рена̄ти гамбхӣрапавесана̄дина̄ саббена пака̄рена. абхибйаттатарам̣ катва̄ти супа̄кат̣атарам̣ катва̄. айаматтхоти ‘‘екиссан̇гулийа̄ тӣн̣ӣ’’тиа̄дина̄ вутто айаматтхо.
2150. дван̇гулапаббе досо наттхӣти йоджана̄. удакасуддхипаччайе пана сатипи пхассаса̄дийане ¶ йатха̄вуттапариччхеде ана̄патти. адхикампӣти дван̇гулапаббато адхикампи. удакасуддхим̣ каронтийа̄ досо наттхӣти йоджана̄.
2151. татха̄ удакасуддхим̣ каронтӣнам̣ умматтика̄дӣнам̣ ана̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄.
пан̃чамам̣.
2152. бхун̃джато пана бхиккхусса̄ти пан̃чаннам̣ бходжана̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ бхун̃джато бхиккхусса. йатха̄ха ‘‘бхун̃джантасса̄ти пан̃чаннам̣ бходжана̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ бходжанам̣ бхун̃джантасса̄’’ти (па̄чи. 817). па̄нӣйам̣ ва̄ видхӯпанам̣ ¶ ва̄ти ваккхама̄нам̣ па̄нӣйам̣, бӣджанӣйан̃ча. упатит̣т̣хеййа̄ти ‘‘хаттхапа̄се тит̣т̣хатӣ’’ти (па̄чи. 817) вачанато еттха упа-саддо хаттхапа̄сасан̇кха̄там̣ самӣпам̣ вадатӣти ведитаббам̣.
2153. ваттхакон̣а̄ди йа̄ ка̄чи ‘‘бӣджанӣ’’ти вуччатӣти йоджана̄, имина̄ ‘‘бӣджаникиччам̣ сампа̄десса̄мӣ’’ти адхит̣т̣ха̄йа гахитачӣваракон̣аппака̄рам̣ йам̣ кин̃чи ‘‘бӣджанӣ’’ти вуччатӣти аттхо.
2154. ‘‘атха кхо са̄ бхиккхунӣ тасса бхиккхуно бхун̃джантасса па̄нӣйена ча видхӯпанена ча упатит̣т̣хитва̄ ачча̄вадати. атха кхо со бхиккху там̣ бхиккхуним̣ апаса̄дети ‘ма̄, бхагини, еварӯпам̣ ака̄си, нетам̣ каппатӣ’ти. ‘пуббе мам̣ твам̣ еван̃ча еван̃ча кароси, ида̄ни еттакам̣ на сахасӣ’ти па̄нӣйатха̄лакам̣ маттхаке а̄сумбхитва̄ видхӯпанена паха̄рам̣ ада̄сӣ’’ти (па̄чи. 815) имасмим̣ ваттхумхи бхиккхӯхи а̄рочите ‘‘катхан̃хи на̄ма, бхиккхаве, бхиккхунӣ бхиккхусса паха̄рам̣ дассатӣ’’тиа̄дӣни (па̄чи. 815) ватва̄ ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ бхиккхусса бхун̃джантасса па̄нӣйена ва̄ видхӯпанена ва̄ упатит̣т̣хеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 816) вуттатта̄ паха̄рапаччайа̄ ну кхоти а̄сан̇кам̣ ниваттетума̄ха ‘‘хаттхапа̄се идха т̣ха̄напаччайа̄патти дӣпита̄’’ти. еттха ча а̄сумбхитва̄ти па̄тетва̄. идха̄ти имасмим̣ сиккха̄паде. ‘‘на, бхиккхаве, бхиккхунийа̄ бхиккхусса паха̄ро да̄таббо. йа̄ дадеййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (чӯл̣ава. 420) бхиккхуниккхандхаке ¶ вуттам̣ гахетва̄ а̄ха ‘‘паха̄рапаччайа̄ вуттам̣, кхандхаке дуккат̣ам̣ вису’’нти. имина̄ вуттассеваттхасса ка̄ран̣ам̣ дасситам̣ хоти.
2155. хаттхапа̄сам̣ джахитва̄ти еттха ‘‘бходжанам̣ бхун̃джато’’ти ча кха̄данам̣ кха̄датоти еттха ‘‘хаттхапа̄се’’ти ча ваттаббам̣ ¶ . бходжанам̣ бхун̃джато хаттхапа̄сам̣ джахитва̄ упатит̣т̣хантийа̄ ва̄ кха̄данам̣ кха̄дато хаттхапа̄се упатит̣т̣хантийа̄ ва̄ хоти а̄патти дуккат̣анти йоджана̄.
2156. детӣти па̄нӣйам̣ ва̄ сӯпа̄дим̣ ва̄ ‘‘имам̣ пиватха, имина̄ бхун̃джатха̄’’ти дети. та̄лаван̣т̣ам̣ ‘‘имина̄ бӣджанта̄ бхун̃джатха̄’’ти дети. да̄петӣти ан̃н̃ена убхайампи да̄пети. идам̣ сиккха̄падам̣ самут̣т̣ха̄нато ел̣акаломена самам̣ матанти йоджана̄.
чхат̣т̣хам̣.
2157. вин̃н̃атва̄ти сайам̣ вин̃н̃атва̄, ан̃н̃а̄йа ва̄ вин̃н̃а̄петва̄. ‘‘вин̃н̃атва̄ ва̄ вин̃н̃а̄петва̄ ва̄’’ти (па̄чи. 821) хи сиккха̄падам̣. а̄макам̣ дхан̃н̃анти апаккам̣ абхат̣т̣хам̣ са̄лиа̄дикам̣ саттавидхам̣ дхан̃н̃ам̣. йатха̄ха – ‘‘а̄макадхан̃н̃ам̣ на̄ма са̄ли вӣхи йаво годхумо кан̇гу варако кудрӯсако’’ти (па̄чи. 822). кот̣т̣етва̄ти мусалехи кот̣т̣етва̄. йади парибхун̃джатӣти йоджана̄.
2158-60. ‘‘бхун̃джисса̄мӣти пат̣игган̣ха̄ти, а̄патти дуккат̣асса̄ти идам̣ пайогадуккат̣ам̣ на̄ма, тасма̄ на кевалам̣ пат̣иггахан̣ейева дуккат̣ам̣ хотӣ’’тиа̄дина̄ (па̄чи. ат̣т̣ха. 822) ат̣т̣хакатха̄гатам̣ вибха̄гам̣ дассетума̄ха ‘‘на кевалам̣ ту дхан̃н̃а̄на’’нтиа̄ди. пана̄ти апи-саддаттхе, суккха̄панепӣти аттхо. бхаджджанаттха̄йа̄ти еттха ‘‘ваддалидивасе’’ти сесо. ‘‘капалласаджджане уддханасаджджане’’ти паччекам̣ йоджетаббам̣. даббисаджджанети кат̣аччхусампа̄дане. таттха капаллаке дхан̃н̃апаккхипанети йоджана̄. ‘‘гхат̣т̣анакот̣т̣ане’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена на-ка̄ралопам̣ катва̄ ‘‘гхат̣т̣акот̣т̣ане’’ти вуттам̣.
2161-3. пама̄н̣а-саддасса ¶ а̄ватталин̇гасан̇кхйатта̄ а̄ха ‘‘бходжанан̃чева вин̃н̃аттипама̄н̣а’’нти ¶ . а̄ватталин̇гасан̇кхйаттам̣ на̄ма нийаталин̇гекаттабахуттам̣. татха̄ хеттха пама̄н̣а-саддо нийатанапум̣сакалин̇ге нийатекаттам̣ вуччати. еттха имасмим̣ сиккха̄паде бходжанан̃чева вин̃н̃атти ча̄ти идам̣ двайам̣ хи йасма̄ пама̄н̣ам̣, тасма̄ сайам̣ вин̃н̃атва̄ ва̄ ан̃н̃ато бхаджджана̄дӣни ка̄ра̄петва̄ ва̄ ан̃н̃а̄йа пана вин̃н̃а̄петва̄ сайам̣ бхаджджана̄дӣни катва̄ ва̄ йа̄ пана бхиккхунӣ аджджхохарати, тасса̄ аджджхоха̄рапайогесу па̄читтийо сийунти йоджана̄.
маха̄паччарийам̣ (па̄чи. ат̣т̣ха. 823) вуттам̣ виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘ма̄тарам̣ ва̄’’тиа̄ди. ма̄тарам̣ ва̄пи йа̄читва̄ти еттха ва̄-саддо аттхантаравикаппане. пи-саддо самбха̄ване. ма̄тарам̣ ва̄ питарам̣ ва̄ ан̃н̃ам̣ ва̄ н̃а̄такам̣ ва̄ пава̄ритам̣ ва̄ а̄макадхан̃н̃ам̣ йа̄читва̄ ва̄ ан̃н̃а̄йа ка̄ра̄петва̄ ва̄ йа̄ парибхун̃джати, тасса̄ па̄читтӣти йоджана̄.
2164. авин̃н̃аттийа̄ ладдхам̣ сайам̣ ва̄ бхаджджана̄дӣни катва̄ ва̄ ан̃н̃а̄йа ка̄ра̄петва̄ ва̄ йа̄ парибхун̃джати, тасса̄ дуккат̣анти йоджана̄.
2165. ан̃н̃а̄йа пана вин̃н̃аттийа̄ ладдхам̣ та̄йа ка̄ра̄петва̄пи сайам̣ катва̄ ва̄ аджджхохарантийа̄ татха̄ а̄патти дуккат̣анти йоджана̄. идан̃ча маха̄паччарийа̄гатанайам̣ гахетва̄ вуттам̣. маха̄ат̣т̣хакатха̄йам̣ пана ‘‘ан̃н̃а̄йа вин̃н̃аттам̣ бхун̃джантийа̄ дуккат̣а’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 822) вуттатта̄ вин̃н̃аттийа̄пи ан̃н̃а̄йа ладдхам̣ а̄макам̣ дхан̃н̃ам̣ та̄йа ка̄ра̄петва̄ ва̄ сайам̣ катва̄ ва̄ парибхун̃джантасса̄пи дуккат̣амева вуттанти ведитаббам̣.
2166-7. седакамма̄диаттха̄йа̄ти ¶ ва̄тарога̄дина̄ а̄тура̄нам̣ седана̄дипат̣ика̄раттха̄йа. идха ‘‘ан̃н̃а̄такааппава̄ритат̣т̣ха̄непӣ’’ти сесо. бхиккхӯнампи есева найо. т̣хапетва̄ сатта дхан̃н̃а̄ни н̃а̄такапава̄ритат̣т̣ха̄не сесавин̃н̃аттийа̄пи ана̄паттӣти н̃а̄таббанти йоджана̄. сесавин̃н̃аттийа̄ти муггама̄саала̄букумбхан̣д̣ака̄дӣнам̣ вуттадхан̃н̃а̄васеса̄нам̣ вин̃н̃аттийа̄.
са̄лиа̄дӣнам̣ саттаннам̣ дхан̃н̃а̄нам̣ дуккат̣асса вуттатта̄, ана̄ма̄сатта̄ ча саббена саббам̣ на ват̣т̣антӣти дассетума̄ха ‘‘н̃а̄така̄нампӣ’’тиа̄ди.
2168. ладдханти ¶ лаббхама̄нам̣. навакаммесӯти навакамматтха̄йа, нимиттаттхе бхуммам̣. еттха ‘‘сампат̣иччхиту’’нти сесо. ‘‘авин̃н̃аттийа̄ лаббхама̄нам̣ пана навакамматтха̄йа сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 823) маха̄паччарийам̣ вуттам̣.
саттамам̣.
2169. сан̇ка̄ранти качаварам̣. вигха̄сакам̣ ва̄ти уччхит̣т̣хакамаччхакан̣т̣акамам̣сат̣т̣хичалакамукхадхована̄дикам̣ йам̣ кин̃чи. чхад̣д̣еййа ва̄ти еттха ‘‘сайа’’нти сесо ‘‘чхад̣д̣а̄пеййа парехӣ’’ти ваккхама̄натта̄. кут̣т̣асса тиро тирокут̣т̣ам̣, тасмим̣, кут̣т̣асса парабха̄гети аттхо. ‘‘па̄ка̄репи айам̣ найо’’ти ваккхама̄натта̄ кут̣т̣анти ва̄ бйатиритта̄ бхитти гахетабба̄.
2171. ека̄ти еттха а̄паттӣти сесо. ‘‘тасса̄’’ти имина̄ самбандхо.
2172. чхад̣д̣анети еттха пи-саддо луттаниддит̣т̣хо. дантакат̣т̣хасса чхад̣д̣анепи бхиккхунийа̄ па̄читти паридӣпита̄ти йоджана̄.
2173-4. саббаттха̄ти ¶ вуттаппака̄ресу саббесу викаппесу. ана̄паттивисайам̣ дассетума̄ха ‘‘авалан̃джепӣ’’тиа̄ди. авалан̃дже т̣ха̄не анолокетва̄ чхад̣д̣ентийа̄пи ва̄ валан̃дже т̣ха̄не олокетва̄пи ва̄ пана чхад̣д̣ентийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄. чхад̣д̣анам̣ крийам̣. анолоканам̣ акрийам̣.
ат̣т̣хамам̣.
2175-6. йа̄ пана бхиккхунӣ кхетте ва̄ на̄л̣икера̄диа̄ра̄ме ва̄ йаттха каттхачи ропиме харитат̣т̣ха̄не та̄ни вигха̄сучча̄расан̇ка̄рамуттасан̇кха̄та̄ни чатта̄ри ваттхӯни саче сайам̣ чхад̣д̣ети ва̄, татха̄ паре чхад̣д̣а̄пети ва̄, тасса̄ бхиккхунийа̄ а̄паттивиниччхайо вуттанайо ‘‘екека’’мичча̄дина̄ йатха̄вуттапака̄роти йоджана̄.
2177-8. йа̄ пана бхиккхунӣ харите кхетте нисӣдитва̄ бхун̃джама̄на̄ ва̄ татха̄ харите таттха ¶ кхетте уччхуа̄дӣни кха̄данти кха̄дама̄на̄ гаччхантӣ ва̄ йади уччхит̣т̣хам̣ удакам̣ ва̄ чалака̄дим̣ ва̄ чхад̣д̣ети, тасса̄ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄. чалакам̣ на̄ма вамикарам̣.
2179. та̄дисе харите т̣ха̄не антамасо маттхакачхиннам̣ на̄л̣икерампи джалам̣ пивитва̄ чхад̣д̣ентийа̄ а̄патти сийа̄ти йоджана̄.
2180. саббесанти бхиккхубхиккхунӣнам̣.
2181. ла̄йитампи кхеттам̣ пуна рохан̣аттха̄йа манусса̄ раккханти че, таттха тасмим̣ кхетте вигха̄сучча̄ра̄дӣни чхад̣д̣ентийа̄ асса̄ бхиккхунийа̄ йатха̄ваттхукамева хи па̄читтийамева̄ти ¶ йоджана̄. ‘‘асса̄ йатха̄ваттхука’’нти имина̄ бхиккхусса дуккат̣анти вуттамева хоти.
2182. чхад̣д̣ите кхеттети мануссехи уддхат̣асассе кхетте. йатха̄ха – ‘‘мануссесу сассам̣ уддхаритва̄ гатесу чхад̣д̣итакхеттам̣ на̄ма хоти, таттха ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 830). евам̣ акатепи кхетте са̄мике а̄пуччхитва̄ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. йатха̄ха ‘‘са̄мике апалокетва̄ чхад̣д̣етӣ’’ти (па̄чи. 832). идха кхеттапа̄лака̄, а̄ра̄ма̄дигопака̄ ча са̄мика̄ ева. сан̇гхасса кхетте, а̄ра̄ме ча саче ‘‘таттха качаварам̣ на чхад̣д̣етабба’’нти катика̄ наттхи, бхиккхусса чхад̣д̣етум̣ ват̣т̣ати сан̇гхапарийа̄паннатта̄, на бхиккхунӣнам̣. та̄сам̣ пана бхиккхусан̇гхе вуттанайена на ват̣т̣ати, на тасса бхиккхусса, евам̣ сантепи са̄руппавасена ка̄таббанти. саббанти учча̄ра̄ди чатуббидхам̣.
навамам̣.
2183. еттха ‘‘наччам̣ на̄ма йам̣ кин̃чи наччам̣. гӣтам̣ на̄ма йам̣ кин̃чи гӣтам̣. ва̄дитам̣ на̄ма йам̣ кин̃чи ва̄дита’’нти (па̄чи. 835) вачанато ‘‘йам̣ кин̃чӣ’’ти сесо. йа̄ пана бхиккхунӣ йам̣ кин̃чи наччам̣ ва̄ йам̣ кин̃чи гӣтам̣ ва̄ йам̣ кин̃чи ва̄дитам̣ ва̄ дассанаттха̄йа гаччхеййа̄ти йоджана̄. таттха йам̣ кин̃чи наччанти нат̣а̄дайо ва̄ наччанту сон̣д̣а̄ ва̄, антамасо морасукамаккат̣а̄дайопи, саббампетам̣ наччамева. йам̣ кин̃чи гӣтанти нат̣а̄дӣнам̣ ва̄ гӣтам̣ хоту арийа̄нам̣ паринибба̄нака̄ле ратанаттайагун̣ӯпасам̣хитам̣ са̄дхукӣл̣итагӣтам̣ ва̄ асан̃н̃атабхиккхӯнам̣ ¶ дхаммабха̄н̣акагӣтам̣ ва̄, саббампетам̣ гӣтамева. йам̣ кин̃чи ва̄дитанти гхана̄дива̄данӣйабхан̣д̣ава̄дитам̣ ва̄ хоту кут̣абхерива̄дитам̣ ва̄ антамасо ударабхерива̄дитампи ¶ , саббампетам̣ ва̄дитамева. ‘‘дассанасаванаттха̄йа̄’’ти ваттаббе вирӯпекасесанайена ‘‘дассанаттха̄йа̄’’ти вуттам̣. пан̃чаннам̣ вин̃н̃а̄н̣а̄нам̣ йатха̄сакам̣ висайасса а̄лочанасабха̄вата̄йа ва̄ ‘‘дассанаттха̄йа’’ иччева вуттам̣.
2184. пуббапайогадуккат̣ена саха па̄читтийам̣ дассетума̄ха ‘‘дассанаттха̄йа наччасса̄’’тиа̄ди. гӣтасса̄ти еттха ‘‘ва̄дитасса̄’’ти пакаран̣ато лаббхати.
2185. екапайогена̄ти екадиса̄валоканапайогена. тенева ваккхати ‘‘ан̃н̃асмимпи…пе… сийу’’нти. пассатӣти еттха ‘‘начча’’нти сесо. тесанти йесам̣ наччам̣ пассати. пи-саддена ва̄дитампи сампин̣д̣ети. йатха̄ха ‘‘тесам̣йева гӣтава̄дитам̣ сун̣а̄ти, екамева па̄читтийа’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 836).
2186. ан̃н̃атоти ан̃н̃асмим̣ диса̄бха̄ге.
2187. ‘‘висум̣ па̄читтийо сийу’’нти идамева пака̄сетума̄ха ‘‘пайогаган̣ана̄йеттха, а̄паттиган̣ана̄ сийа̄’’ти. еттха̄ти имасмим̣ на̄на̄диса̄бха̄ге. наччагӣтава̄дита̄нам̣ дассанасаване ат̣т̣хакатха̄гатам̣ виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘наччиту’’нтиа̄ди.
2188. ‘‘начча итӣ’’ти падаччхедо, ‘‘начча̄хӣ’’типи па̄т̣хо. упат̣т̣ха̄нанти бхерисаддапӯджам̣. сампат̣иччхитунти ‘‘са̄дхӯ’’ти адхива̄сетум̣. имасса упалаккхан̣авасена вуттатта̄ наччагӣтепи есева найо.
2189-90. саббаттха̄ти наччана̄дӣсу саббаттха. упат̣т̣ха̄нам̣ карома̄ти тумха̄кам̣ четийасса начча̄дӣхи упаха̄рам̣ карома̄ти. упат̣т̣ха̄нам̣ пасаттханти упат̣т̣ха̄накаран̣ам̣ на̄ма сундаранти.
йа̄ ¶ а̄ра̄мейева ча т̣хатва̄ пассати ва̄ сун̣а̄ти ва̄ти йоджана̄, идха ‘‘антара̄ра̄ме ва̄’’тиа̄ди ¶ сесо. ‘‘а̄ра̄ме т̣хатва̄ антара̄ра̄ме ва̄ бахиа̄ра̄ме ва̄ начча̄дӣни пассати ва̄ сун̣а̄ти ва̄, ана̄паттӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 837) ат̣т̣хакатха̄йа вуттам̣. ‘‘т̣хатва̄’’ти вуттепи саббесупи ирийа̄патхесу лаббхати. а̄ра̄ме т̣хатва̄ти на кевалам̣ т̣хатва̄ва, тато гантва̄пи саббирийа̄патхехипи лабхати. ‘‘а̄ра̄ме т̣хита̄’’ти (па̄чи. 837) пана а̄ра̄мапарийа̄паннадассанаттхам̣ вуттам̣. итаратха̄ нисинна̄пи на лабхеййа̄ти ган̣т̣хипада̄дӣсу вуттам̣. бхиккхӯнампи есева найо.
2191. йа̄ аттано т̣хитока̄сам̣ а̄гантва̄ пайоджитам̣ пассати ва̄ сун̣а̄ти ва̄ти йоджана̄. т̣хитока̄санти еттха гатиниваттиса̄ман̃н̃ена сайитанисиннампи гайхати. татха̄рӯпа̄ хи ка̄ран̣а̄ гантва̄ пассантийа̄ ва̄пӣти йоджана̄. ка̄ран̣ам̣ на̄ма сала̄кабхатта̄дика̄ран̣ам̣. йатха̄ха ‘‘сати каран̣ӣйети сала̄кабхатта̄дӣнам̣ ва̄ аттха̄йа ан̃н̃ена ва̄ кеначи каран̣ӣйена гантва̄ гатат̣т̣ха̄не пассати ва̄ сун̣а̄ти ва̄, ана̄паттӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 837).
2192. маггам̣ гаччхантӣ пат̣ипатхе наччам̣ ат̣т̣хатва̄ пассатӣти евам̣ пассантийа̄пи ча татха̄ ана̄паттӣти аджджха̄ха̄райоджана̄. пат̣ипатхети гаманамагга̄бхимукхе. а̄пада̄супӣти та̄дисена упаддавена упаддута̄ самаджджат̣т̣ха̄нам̣ пависати, евам̣ пависитва̄ пассантийа̄ ва̄ сун̣антийа̄ ва̄ ана̄патти.
2193. идам̣ сиккха̄падам̣ самут̣т̣ха̄нато ел̣акаломасиккха̄падена самам̣ матам̣ ‘‘сама̄на’’нти вин̃н̃а̄там̣.
дасамам̣.
ласун̣авагго пат̣хамо.
2194-5. идха ¶ имасмим̣ са̄сане йа̄ пана бхиккхунӣ раттандхака̄расмим̣ аппадӣпе пурисена саддхим̣ екика̄ саче сантит̣т̣хати, тасса̄ па̄читтийам̣ вуттанти йоджана̄. раттандхака̄расминти раттийам̣. раттипарийа̄йо хи раттандхака̄ра-саддо. йатха̄ха падабха̄джане ‘‘раттандхака̄рети оггате сӯрийе’’ти (па̄чи. 840). аппадӣпети паджджотачандасӯрийааггӣсу екена̄пи анобха̄сите, имина̄ ¶ раттиккхеттам̣ дассети. ‘‘сантит̣т̣хатӣ’’ти имина̄ гамананисиннасайанасан̇кха̄там̣ ирийа̄патхаттикан̃ча упалаккхитанти дат̣т̣хаббам̣. вуттан̃хи ваджирабуддхина̄ ‘‘сантит̣т̣хеййа̄ти еттха т̣ха̄на̄падесена чатуббидхопи ирийа̄патхо сан̇гахито, тасма̄ пурисена саддхим̣ чан̇камана̄дӣни каронтийа̄пи па̄читтийан̃ча упалаббхатӣ’’ти (ваджира. т̣ӣ. па̄читтийа 839 тхокам̣ висадисам̣). пурисена саддхинти сантит̣т̣хитум̣, саллапитун̃ча вин̃н̃уна̄ мануссапурисена саддхим̣.
рахасса̄давасена пурисасса хаттхапа̄сам̣ сама̄гантва̄ тена саддхим̣ саллапантийа̄ ва̄ па̄читтийам̣ вуттанти йоджана̄.
2196-7. йа̄ пана бхиккхунӣ саче мануссапурисасса хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ сантит̣т̣хати ва̄ саллапати ва̄, йаккхапетатираччха̄нагата̄нам̣ хаттхапа̄сам̣ авиджахитва̄ сантит̣т̣хати ва̄ саллапати ва̄, тасса̄ дуккат̣ам̣ паридӣпитанти йоджана̄.
вин̃н̃уггахан̣ена авин̃н̃ӯ пурисо ана̄паттим̣ на каротӣти дӣпети.
2198. ан̃н̃авихита̄йа̄ти рахоасса̄дато ан̃н̃ам̣ чинтентийа̄. йатха̄ха ‘‘рахоасса̄дато ан̃н̃авихита̄ва хутва̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 841). чатуттхена, чхат̣т̣хена ча самут̣т̣ха̄нена самут̣т̣ха̄нато ¶ тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄нам̣. сантит̣т̣ханасаллапанавасена крийам̣. сан̃н̃а̄йа вимоккхо етасминти сан̃н̃а̄вимоккхакам̣.
пат̣хамам̣.
2199. пат̣иччханне ока̄сети кут̣т̣а̄дӣсу йена кеначи пат̣иччханне ока̄се. идам̣ вачанам̣.
дутийам̣.
2200. татийе ‘‘аджджхока̄се’’ти ча чатуттхе ‘‘ратхика̄йа, бйӯхе, син̇гха̄т̣аке’’ти пада̄ни ча ваджджетва̄ авасесам̣ сандха̄йа̄ха ‘‘апуббам̣ наттхи кин̃чипӣ’’ти. еттха ‘‘ваттабба’’нти сесо. еттха ¶ ча ратхика̄йа̄ти раччха̄йа. бйӯхети аниббиддхараччха̄йа. син̇гха̄т̣акети чаччаре ока̄се, тикон̣ам̣ ва̄ чатукон̣ам̣ ва̄ маггасамодха̄нат̣т̣ха̄нети вуттам̣ хоти.
татийачатуттха̄ни.
2201-2. ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ пуребхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄ а̄сане нисӣдитва̄ са̄мике ана̄пуччха̄ паккамеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 855) вачанато йа̄ пана бхиккхунӣ пуребхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄ чхадананто а̄сане нисӣдитва̄ са̄мике ана̄пуччха̄ ановассакаппадесам̣ атиккамети, йа̄ ча аджджхока̄се ва̄ нисӣдитва̄ саче упача̄рам̣ атиккамети, тасса̄ пат̣хаме паде дуккат̣ам̣ хоти, дутийе паде па̄читти парийа̄пута̄ти йоджана̄. ‘‘а̄сане’’ти имина̄ паллан̇кама̄бхуджитва̄ нисӣдана̄рахама̄санам̣ адхиппетам̣. йатха̄ха – ‘‘а̄санам̣ на̄ма паллан̇касса ока̄со вуччатӣ’’ти (па̄чи. 856). ановассаппадесанти ниббакосаббхантарам̣. аббхока̄се а̄паттикхеттам̣ дассетума̄ха ‘‘упача̄рампи ва̄ саче’’ти. упача̄ранти два̄дасахаттхаппама̄н̣ам̣ ¶ падесам̣. йатха̄ха ган̣т̣хипаде ‘‘упача̄ро два̄дасахаттхо’’ти.
2203. ‘‘татха̄’’ти имина̄ ‘‘дуккат̣ам̣ самудӣрита’’нти идам̣ пачча̄масати. а̄пут̣т̣хе ана̄пут̣т̣хасан̃н̃а̄йа а̄пут̣т̣хе вичикиччхато паккамантийа̄ татха̄ дуккат̣анти йоджана̄. еттха ча ‘‘бхиккхунийа̄’’ти самбандхинийа̄ сама̄натта̄ ‘‘вичикиччхантийа̄’’ти ваттаббе лин̇гавипалла̄савасена ‘‘вичикиччхато’’ти вуттанти дат̣т̣хаббам̣.
2204. гила̄на̄йа̄ти йа̄ та̄дисена гелан̃н̃ена а̄пуччхитум̣ на саккоти. а̄пада̄сӯти гхаре агги ут̣т̣хито хоти чора̄ ва̄, еварӯпе упаддаве ана̄пуччха̄ паккамантийа̄ ана̄патти.
пан̃чамам̣.
2205-6. ‘‘гаччхантийа̄ ваджантийа̄’’ти ча нисӣдананипаджджана̄васа̄надассанаттхам̣ вуттам̣. па̄читтийам̣ пана паччха̄бхаттам̣ са̄мике ‘‘идха нисӣда̄ма ва̄ сайа̄ма ва̄’’ти ана̄пуччхитва̄ нисиннанипаннапаччайа̄ ¶ хотӣти ведитаббам̣. паччха̄бхаттам̣ са̄мике ана̄пуччха̄ а̄сане нисӣдитва̄ гаччхантийа̄ ека̄ па̄читти хотӣти йоджана̄. еса найо ‘‘нипаджджитва̄’’тиа̄дӣсупи.
йатха̄ пана таттха асам̣ха̄риме ана̄патти, евамидха дхувапан̃н̃атте ва̄ ана̄паттӣти.
чхат̣т̣хам̣.
2207. тисамут̣т̣ха̄нанти сачиттакехи тӣхи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣ха̄нато.
ат̣т̣хамам̣.
2208. йа̄ ¶ пана бхиккхунӣ атта̄нампи ва̄ парампи ва̄ нирайабрахмачарийехи абхисапеййа, тасса̄ ва̄чато ва̄чато сийа̄ па̄читтӣти йоджана̄. таттха абхисапеййа̄ти сапатхам̣ кареййа, ‘‘нирайе ниббатта̄ми, авӣчимхи ниббатта̄мӣ’’ти атта̄нам̣ ва̄ ‘‘нирайе ниббаттату, авӣчимхи ниббаттатӯ’’ти парам̣ ва̄ ‘‘гихинӣ хоми, ода̄таваттха̄ хомӣ’’ти атта̄нам̣ ва̄ ‘‘гихинӣ хоту, ода̄таваттха̄ хотӯ’’ти парам̣ ва̄ абхисапеййа̄ти вуттам̣ хоти.
2210. аккосати атта̄нам̣ ва̄ парам̣ ва̄ти самбандхо. тикапа̄читтийанти упасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄вематика̄анупасампаннасан̃н̃а̄васена. сеса̄йа̄ти анупасампанна̄йа. анупасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄, вематика̄, анупасампаннасан̃н̃а̄ аккосати, дуккат̣анти евам̣ тикадуккат̣ам̣.
2211. аттхадхамма̄нуса̄саним̣ пураккхатва̄ вадантӣнам̣ ана̄паттӣти йоджана̄. йатха̄ха ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘аттхапуреккха̄ра̄йа̄ти ат̣т̣хакатхам̣ катхентийа̄. дхаммапуреккха̄ра̄йа̄ти па̄л̣им̣ ва̄чентийа̄. ануса̄санипуреккха̄ра̄йа̄ти ‘ида̄нипи твам̣ едиса̄, са̄дху вирамассу, но че вирамаси, аддха̄ пуна еварӯпа̄ни камма̄ни катва̄ нирайе уппаджджиссаси, тираччха̄найонийа̄ уппаджджиссасӣ’ти евам̣ ануса̄санийам̣ т̣хатва̄ вадантийа̄ ана̄паттӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 878).
навамам̣.
2212. вадхитва̄ти ¶ саттха̄дӣхи пахаритва̄. вадхитва̄ ва̄ти еттха ва̄-саддо па̄л̣ийам̣ ‘‘вадхитва̄ вадхитва̄’’ти (па̄чи. 880) вуттам̣ а̄мед̣итам̣ сӯчети.
2213. еттха̄ти ¶ имасмим̣ сиккха̄паде. ка̄йава̄ча̄читтасамут̣т̣ха̄нам̣ дхураниккхепасамут̣т̣ха̄нам̣ на̄ма, саманубха̄санасамут̣т̣ха̄нантипи етассева на̄мам̣.
дасамам̣.
андхака̄равагго дутийо.
2214. йа̄ пана бхиккхунӣ нагга̄ аниваттха̄ апа̄рута̄ хутва̄ наха̄йати, асса̄ саббапайоге дуккат̣ам̣. тасса наха̄насса воса̄не парийоса̄не са̄ бхиккхунӣ джинавуттам̣ джинена бхагавата̄ бхиккхунӣнам̣ пан̃н̃аттам̣ досам̣ па̄читтийа̄паттим̣ самупети а̄паджджатӣти йоджана̄. бхиккхуни досанти еттха га̄тха̄бандхавасена рассо като.
2215. аччхинначӣвара̄ти аччхиннаудакаса̄т̣икачӣвара̄. нат̣т̣хачӣвара̄ти чора̄дӣхи нат̣т̣хаудакаса̄т̣икачӣвара̄. а̄пада̄су ва̄ти ‘‘махаггхам̣ имам̣ дисва̄ чора̄пи хареййу’’нти еварӯпа̄су а̄пада̄су ва̄ нагга̄йа наха̄йантийа̄ на досо.
пат̣хамам̣.
2216. дутийети ‘‘удакаса̄т̣икам̣ пана бхиккхунийа̄ ка̄райама̄на̄йа̄’’тиа̄дисиккха̄паде (па̄чи. 888).
дутийам̣.
2217-8. дуссиббитам̣ чӣваранти асаккаччасиббитам̣ чӣварам̣. висиббетва̄ти дуссиббитам̣ пуна сиббанаттха̄йа сайам̣ ва̄ вигатасиббанам̣ катва̄. ‘‘висибба̄петва̄’’ти сесо. йатха̄ха ‘‘висиббетва̄ ва̄ висибба̄петва̄ ва̄’’ти (па̄чи. 893). анантара̄йа̄ти дасасу антара̄йесу ¶ ан̃н̃атарантара̄йарахита̄. там̣ висиббитам̣, висибба̄питам̣ ва̄ чӣварам̣. ‘‘анантара̄йа̄ там̣ ¶ паччха̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена рассо като. на сиббеййа̄ти еттха̄пи ‘‘на сибба̄пеййа̄’’ти сесо. йатха̄ха ‘‘нева сиббеййа, на сибба̄пана̄йа уссуккам̣ кареййа̄’’ти (па̄чи. 893).
чатупан̃ча̄ханти еттха ‘‘уттаричхаппан̃чава̄ча̄хи (па̄чи. 62-64), уттаридираттатиратта’’нтиа̄дӣсу (па̄чи. 51-52) вийа аппасан̇кхйа̄йа бахусан̇кхйа̄йам̣ антогадхаттепи убхайавачанам̣ локавоха̄равасена вачанасилит̣т̣хата̄йа̄ти дат̣т̣хаббам̣. дхурети сиббанусса̄хе. никкхиттаматтети виссат̣т̣хаматте.
2219. тикапа̄читтийам̣ вуттанти упасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄, вематика̄, анупасампаннасан̃н̃а̄ти тӣсу ва̄ресу тикапа̄читтийам̣ вуттам̣. сеса̄йа̄ти анупасампанна̄йа. тикадуккат̣анти ва̄раттайе дуккат̣аттайам̣.
2220. убхиннанти упасампанна̄нупасампанна̄нам̣. ан̃н̃асминти чӣварато ан̃н̃асмим̣. антара̄йепи ва̄ сатӣти ра̄джачора̄диантара̄йа̄нам̣ дасаннам̣ ан̃н̃атаре сати.
2221. ‘‘дхураниккхепанам̣ на̄ма, самут̣т̣ха̄намидам̣ мата’’нти идам̣ ат̣т̣хакатха̄йа ‘‘дхураниккхепасамут̣т̣ха̄на’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 893) вуттамева гахетва̄ вуттам̣, терасасу самут̣т̣ха̄насӣсесу ‘‘дхураниккхепасамут̣т̣ха̄на’’нти висум̣ самут̣т̣ха̄насӣсам̣ на̄ма наттхи. ма̄тикат̣т̣хакатха̄йан̃ча ‘‘саманубха̄санасамут̣т̣ха̄на’’нти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. чӣварасиббанасиккха̄падаван̣н̣ана̄, аттхато сама̄нам̣) вуттам̣, там̣ самут̣т̣ха̄насӣсесу антогадхамева. тасма̄ ‘‘дхураниккхепасамут̣т̣ха̄на’’нти идам̣ саманубха̄санасамут̣т̣ха̄нассева парийа̄йоти гахетаббам̣.
татийам̣.
2222. пан̃ча ¶ аха̄ни пан̃ча̄хам̣, пан̃ча̄хамева пан̃ча̄хикам̣. ‘‘атиккамеййа̄’’ти кирийа̄йа двикаммакатта̄ ‘‘пан̃ча̄хика’’нти ча ‘‘сан̇гха̄т̣ича̄ра’’нти ча упайогаттхе ева упайогавачанам̣. сан̇гхат̣итат̣т̣хена сан̇гха̄т̣и, ити ваккхама̄на̄нам̣ пан̃чаннам̣ чӣвара̄намева̄дхивачанам̣, сан̇гха̄т̣ӣнам̣ ¶ ча̄ро сан̇гха̄т̣ича̄ро, парибхогавасена ва̄ ота̄панавасена ва̄ париваттананти аттхо. ‘‘пан̃ча̄хикам̣ сан̇гха̄т̣ича̄рам̣ атиккамеййа̄ти пан̃чамам̣ дивасам̣ пан̃ча чӣвара̄ни нева нива̄сети на па̄рупати на ота̄пети пан̃чамам̣ дивасам̣ атикка̄мети, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 899) вачанато пан̃чадивасаббхантаре йам̣ кин̃чи акатва̄ атикка̄ментийа̄ чӣвараган̣ана̄йа па̄читти хотӣти дассетума̄ха ‘‘йа̄тиккамеййа̄’’тиа̄ди.
2223. тичӣваранти антарава̄сакауттара̄сан̇гасан̇гха̄т̣исан̇кха̄там̣ тичӣваран̃ча. сам̣каччӣти тханавет̣ханасан̇кха̄там̣ чӣваран̃ча. дакаса̄т̣ӣти утуника̄ле нива̄сетаббаудакаса̄т̣ичӣваран̃ча. ити име пан̃ча. пан̃ча тӯти пан̃ча чӣвара̄ни на̄ма.
2224-5. тикапа̄читтӣти пан̃ча̄ха̄тиккантасан̃н̃а̄, вематика̄, анатиккантасан̃н̃а̄ти викаппаттайе па̄читтийаттайам̣ хоти. пан̃ча̄ха̄натикканте атиккантасан̃н̃а̄вематика̄нам̣ васена двикадуккат̣ам̣.
‘‘пан̃чаме дивасе’’тиа̄ди ана̄паттива̄расандассанам̣. нисеватӣти нива̄сети ва̄ па̄рупати ва̄. ота̄петӣти еттха ва̄-саддо луттаниддит̣т̣хо, ота̄пети ва̄ти аттхо. а̄пада̄супӣти махаггхам̣ чӣварам̣, на сакка̄ хоти чорабхайа̄дӣсу парибхун̃джитум̣, еварӯпе упаддаве ана̄патти.
чатуттхам̣.
2226. ан̃н̃исса̄ ¶ сан̇каметаббачӣварам̣ ана̄пуччха̄ гахетва̄ йа̄ парибхун̃джати, тасса̄ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄, ан̃н̃исса̄ упасампанна̄йа сантакам̣ пан̃чаннам̣ чӣвара̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ тасса̄ аватва̄ а̄да̄йа пуна тасса̄ да̄таббам̣, адатва̄ йа̄ бхиккхунӣ пат̣исевати, тасса̄ па̄читтийам̣ хотӣти аттхо. ‘‘сан̇каметаббачӣварам̣ сан̇каманӣйа’’нти парийа̄йасадда̄ ете. йатха̄ха ‘‘чӣварасан̇каманӣйанти сан̇каметаббачӣварам̣, ан̃н̃исса̄ сантакам̣ ана̄пуччха̄ гахитам̣ пуна пат̣ида̄таббачӣваранти аттхо’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 903).
2227. тикапа̄читтийам̣ вуттанти ‘‘упасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄…пе… вематика̄ ¶ …пе… анупасампаннасан̃н̃а̄ чӣварасан̇каманӣйам̣ дха̄рети, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 905) евам̣ тикапа̄читтийам̣ па̄л̣ийам̣ вуттам̣. сеса̄йа̄ти анупасампанна̄йа. ‘‘тикадуккат̣а’’нти идан̃ча вуттанайамева. а̄пада̄сӯти саче апа̄рутам̣ ва̄ аниваттхам̣ ва̄ чора̄ харанти, еварӯпа̄су а̄пада̄су ва̄.
2228. етам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ катхинена тулйанти йоджана̄. гахан̣ам̣, парибхого ча крийам̣. ана̄пуччханам̣ акрийам̣.
пан̃чамам̣.
2229. лабхитаббам̣ ту чӣваранти лабхитаббам̣ викаппанупагам̣ чӣварам̣. нива̄ретӣти йатха̄ те да̄тука̄ма̄ на денти, евам̣ антара̄йам̣ параккамати. па̄читтим̣ паридӣпайети саче тасса̄ вачанена те на денти, бхиккхунийа̄ па̄читтийам̣ вадеййа̄ти аттхо.
2230. еттха пат̣хамам̣ ‘‘сан̇гхасса̄’’ти вуттатта̄ ган̣асса̄ти две тайова гахетабба̄. ла̄бхети еттха ‘‘нива̄рите’’ти сесо. саче ан̃н̃ам̣ париккха̄рам̣ нива̄рети, татхева дуккат̣анти йоджана̄. ан̃н̃анти викаппанупагачӣварато ан̃н̃ам̣. париккха̄ранти ¶ йам̣ кин̃чи тха̄лака̄дӣнам̣ ва̄ саппитела̄дӣнам̣ ва̄ ан̃н̃атарам̣.
2231. а̄нисам̣сам̣ нидассетва̄ти ‘‘киттакам̣ аггханакам̣ да̄тука̄маттха̄ти пуччхати, ‘еттакам̣ на̄ма̄’ти ваданти, ‘а̄гаметха та̄ва, ида̄ни ваттху махаггхам̣, катипа̄хена каппа̄се а̄гате самаггхам̣ бхависсатӣ’’ти евам̣ а̄нисам̣сам̣ дассетва̄. на досата̄ти на досо, ана̄паттӣти аттхо.
чхат̣т̣хам̣.
2232-3. дхаммикам̣ самаггена сан̇гхена саннипатитва̄ карийама̄нам̣ чӣвара̄нам̣ вибхан̇гам̣ бха̄джанам̣ йа̄ бхиккхунӣ пат̣иседхеййа пат̣иба̄хеййа, тасса̄ евам̣ пат̣иседхентийа̄ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄. адхамме дхаммасан̃н̃а̄йа дуккат̣ам̣ паридӣпитанти йоджана̄. убхо вематика̄йа ва̄ти убхосу вематика̄йа. га̄тха̄бандхавасена су-саддалопо. дхаммике адхаммике чӣваравибхан̇ге вематика̄йа пат̣иба̄хантийа̄ ¶ дуккат̣ам̣ паридӣпитанти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘дхаммике вематика̄ пат̣иба̄хати, а̄патти дуккат̣асса. адхаммике вематика̄ пат̣иба̄хати, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти. а̄нисам̣сам̣ нидассетва̄ти ‘‘екисса̄ екам̣ са̄т̣акам̣ наппахоти, а̄гаметха та̄ва, катипа̄хенева уппаджджиссати, тато бха̄джесса̄мӣ’’ти (па̄чи. 914) евам̣ а̄нисам̣сам̣ дассетва̄.
саттамам̣.
2235-6. нива̄санупагам̣ ва̄ татха̄ па̄рупанупагам̣ ва̄ каппабиндукатам̣ ва̄ йам̣ кин̃чи чӣварам̣ пан̃ча сахадхаммике ча ма̄та̄питаропи мун̃читва̄ ан̃н̃асса йасса кассачи гахат̣т̣хасса ва̄ парибба̄джакасса ва̄ ¶ йади дадеййа, тасса̄пи па̄читтийам̣ парийа̄путанти йоджана̄. еттха ча ‘‘питаро’’ти ма̄та̄ ча пита̄ ча ма̄та̄питароти ваттаббе вирӯпекасесавасена ниддесо дат̣т̣хаббо.
2237. еттха имасмим̣ сиккха̄паде та̄ пана па̄читтийо чӣвара̄нам̣ ган̣ана̄йа васена ган̣етабба̄ти йоджана̄.
2238. та̄ва сампат̣иччхито ка̄ло етасса̄ти та̄вака̄ликам̣, чӣварам̣. ‘‘ан̃н̃асса̄’’ти пуббе вуттасса дӯратта̄ пунапи ‘‘ан̃н̃еса’’нти а̄ха, сойеваттхо.
ат̣т̣хамам̣.
2239. йа̄ пана бхиккхунӣ ‘‘саче майам̣ саккома, дасса̄ма карисса̄ма̄ти евам̣ ва̄ча̄ бхинна̄ хотӣ’’ти вутта̄йа дуббала̄йа чӣварапачча̄са̄йа чӣварасса вибхан̇гам̣ ниседхетва̄ чӣваре ка̄лам̣ атиккамеййа, асса̄ досата̄ па̄читтийа̄патти хотӣти йоджана̄. чӣваре ка̄ланти ‘‘чӣварака̄ласамайо на̄ма анаттхате катхине васса̄насса паччхимо ма̄со, аттхате катхине пан̃чама̄са̄’’ти (па̄чи. 922) падабха̄джане вуттам̣ чӣварака̄лам̣. атиккамеййа̄ти ‘‘анаттхате катхине васса̄насса паччхимам̣ дивасам̣, аттхате катхине катхинуддха̄радивасам̣ атикка̄метӣ’’ти вуттавидхим̣ атикка̄меййа.
2240. ‘‘адуббалачӣваре ¶ дуббалачӣварасан̃н̃а̄, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти вачанато судуббаланти четаса̄ти еттха су-саддо падапӯран̣е. убхосӯти дуббале, адуббале ча. кан̇кхита̄йа ва̄ти вематика̄йа ва̄.
2241. а̄нисам̣сам̣ нидассетва̄ти ‘‘кин̃ча̄пи ‘на майам̣ аййе саккома̄’ти ваданти, ида̄ни пана тесам̣ каппа̄со а̄гамиссати, саддхо пасанно пурисо а̄гамиссати ¶ , аддха̄ дассатӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 921) евам̣ ат̣т̣хакатха̄йа вуттанайена а̄нисам̣сам̣ дассетва̄.
навамам̣.
2242. дхаммикам̣ катхинуддха̄ранти ‘‘дхаммико на̄ма катхинуддха̄ро самагго бхиккхунисан̇гхо саннипатитва̄ уддхаратӣ’’ти (па̄чи. 929) вуттам̣ катхинуддха̄рам̣.
2243. йасса̄ти йасса катхинасса. аттха̄рамӯлако а̄нисам̣со на̄ма ‘‘йо ча таттха чӣваруппа̄до, со несам̣ бхависсатӣ’’ти (маха̄ва. 306) анун̃н̃а̄то тасмим̣ виха̄ре уппаджджанакачӣвараваттха̄нисам̣со. уддха̄рамӯлако на̄ма антаруббха̄рам̣ ка̄ра̄пентехи упа̄сакехи диййама̄начӣвараваттха̄нисам̣со.
2245. сама̄нисам̣сопӣти аттха̄раа̄нисам̣сена сама̄нисам̣сопи уббха̄ро. саддха̄па̄ланакаа̄ран̣а̄ти паса̄да̄нураккханаттха̄йа да̄табботи йоджана̄. а̄нисам̣сам̣ нидассетва̄ти ‘‘бхиккхунисан̇гхо джин̣н̣ачӣваро, катхина̄нисам̣самӯлако маха̄ла̄бхо’’ти еварӯпам̣ а̄нисам̣сам̣ дассетва̄.
2246. самут̣т̣ха̄на̄дина̄ саддхим̣ сесам̣ пана виниччхайаджа̄там̣ асесена сабба̄ка̄рена саттамена сиккха̄падена самам̣ матам̣ ‘‘садиса’’нти вин̃н̃а̄там̣. кин̃чипи аппакампи апуббам̣ таттха вуттанайато ан̃н̃ам̣ наттхӣти йоджана̄.
дасамам̣.
наггавагго татийо.
2247. ‘‘йа̄ ¶ ¶ пана бхиккхунийо две екаман̃че туват̣т̣еййум̣, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 933) пан̃н̃аттасиккха̄паде виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘ека̄йа̄’’тиа̄ди. ека̄йа̄ти ека̄йа бхиккхунийа̄. апара̄ти ан̃н̃а̄ упасампанна̄. нипаджджеййунти еттха ‘‘екаман̃че’’ти сесо. двети две бхиккхунийо.
2248-9. ‘‘ека̄йа ча̄’’тиа̄ди ана̄паттива̄раниддесо. убхо ва̄пи самам̣ нисӣдантӣти йоджана̄. ел̣акена̄ти ел̣акаломасиккха̄падена.
пат̣хамам̣.
2250-1. па̄ва̄ракат̣аса̄ра̄динти еттха бхуммекавачанам̣. ‘‘сам̣ха̄римесӯ’’ти имина̄ сама̄на̄дхикаран̣атта̄ бахувачанаппасан̇ге вачанавипалла̄сенеттха екавачананиддесоти дат̣т̣хаббо. па̄ва̄ро ча кат̣аса̄ро ча те а̄ди йасса̄ти виггахо, ниддха̄ран̣е четам̣ бхуммам̣. екаканти ниддха̄ритаббанидассанам̣. екамева екакам̣. сам̣ха̄римесу па̄ва̄ра̄дӣсу ан̃н̃атаранти аттхо. ‘‘па̄ва̄роти коджава̄дайо’’ти ваданти. кат̣аса̄роти кат̣ойева. а̄ди-саддена аттхаритва̄ сайана̄рахам̣ саббам̣ сан̇ган̣ха̄ти. тенева̄ти йам̣ аттхатам̣, тенева. па̄рупитва̄ саче йа̄ пана две сахева нипаджджанти, та̄сам̣ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄. еттха ча аттхаран̣апа̄вуран̣акичче екассева ниддит̣т̣хатта̄ екасса антасса аттхаран̣ан̃ча екасса антасса па̄рупанан̃ча вин̃н̃а̄йати. йатха̄ха ‘‘сам̣ха̄рима̄нам̣ па̄ва̄раттхаран̣акат̣аса̄рака̄дӣнам̣ екам̣ антам̣ аттхаритва̄ екам̣ па̄рупитва̄ туват̣т̣ентӣнаметам̣ адхивачана’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 937).
екасмим̣ екаттхаран̣е ва̄ екапа̄вуран̣е ва̄ нипаджджане сати та̄сам̣ двиннам̣ бхиккхунӣнам̣ дуккат̣анти самбандхо. двикадуккат̣ам̣ вуттанти ¶ ‘‘на̄наттхаран̣апа̄вуран̣е екаттхаран̣апа̄вуран̣асан̃н̃а̄…пе… вематика̄, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄чи. 939) вуттам̣ дуккат̣адвайам̣.
2252. ваваттха̄нам̣ нидассетва̄ти маджджхе ка̄са̄вам̣ ва̄ каттарайат̣т̣хим̣ ва̄ антамасо ка̄йабандханампи ¶ т̣хапетва̄ нипаджджанти, ана̄паттӣти аттхо. сесам̣ самут̣т̣ха̄на̄дивидха̄нам̣. а̄дина̄ти имасмим̣йева вагге пат̣хамасиккха̄падена. тулйанти сама̄нам̣.
дутийам̣.
2253. ан̃н̃исса̄ бхиккхунийа̄. апха̄сука̄ран̣а̄ти апха̄сукаран̣ахету. ана̄пуччха̄ти ана̄пуччхитва̄. тасса̄ пурато ча чан̇камана̄дайо йади кареййа, евам̣ каронтийа̄ па̄читтийа̄патти хотӣти йоджана̄. чан̇камана̄дайоти еттха а̄ди-саддена ‘‘тит̣т̣хати ва̄ нисӣдати ва̄ сеййам̣ ва̄ каппети уддисати ва̄ уддиса̄пети ва̄ саджджха̄йам̣ ва̄ каротӣ’’ти (па̄чи. 943) падабха̄джане вутта̄нам̣ сан̇гахо.
2254. ниваттана̄нам̣ ган̣ана̄йа̄ти чан̇камантийа̄ чан̇камасса убхайакот̣им̣ патва̄ ниваттантийа̄ ниваттанаган̣ана̄йа. пайогатойева̄ти пайогаган̣ана̄йева, ирийа̄патхапариваттанаган̣ана̄йева̄ти вуттам̣ хоти. доса̄ти па̄читтийа̄паттийо.
2255. пада̄нам̣ ган̣ана̄васа̄ти еттха а̄ди-саддо луттаниддит̣т̣хо. йатха̄ха ‘‘пада̄диган̣ана̄йа̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 943). тикапа̄читтийам̣ вуттанти упасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄, вематика̄, анупасампаннасан̃н̃а̄ти викаппаттайасса васена па̄читтийаттайам̣ вуттам̣. сеса̄йа̄ти анупасампанна̄йа.
2256. на ¶ ча апха̄сука̄ма̄йа̄ти а̄пуччхитва̄ тасса̄ бхиккхунийа̄ пурато чан̇камана̄дӣни каронтийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
2257. крийа̄крийанти чан̇камана̄дикаран̣ам̣ кирийам̣. а̄пуччха̄йа акаран̣ам̣ акирийам̣. па̄пама̄насанти акусалачиттам̣.
татийам̣.
2258-9. анантара̄йа̄ти ваккхама̄несу ра̄джантара̄йа̄дӣсу дасасу антара̄йесу ан̃н̃атарарахита̄ ¶ бхиккхунӣ. дуккхитанти гила̄нам̣. йатха̄ха ‘‘дуккхита̄ на̄ма гила̄на̄ вуччатӣ’’ти (па̄чи. 948). сахаджӣвининти саддхивиха̄риним̣. йатха̄ха ‘‘сахаджӣвинӣ на̄ма саддхивиха̄ринӣ вуччатӣ’’ти. ан̃н̃а̄йа ва̄ нупат̣т̣ха̄пеййа̄ти ан̃н̃а̄йа бхиккхунийа̄, сиккхама̄на̄йа, са̄ман̣ерийа̄ ва̄ гихинийа̄ ва̄ упат̣т̣ха̄нам̣ на ка̄ра̄пеййа. нупат̣т̣хеййа сайампи ва̄ти йа̄ упат̣т̣ха̄нам̣ на кареййа. дхуре никкхиттаматте ва̄ти ‘‘нева упат̣т̣хесса̄ми, на упат̣т̣ха̄пана̄йа уссуккам̣ карисса̄мӣ’’ти дхуре усса̄хе никкхиттаматтейева. тасса̄ти упаджджха̄йа̄йа.
антева̄синийа̄ ва̄пӣти паббаджджа̄упасампада̄дхамманиссайавасена чатуббидха̄су антева̄синӣсу ан̃н̃атара̄йа. итара̄йа̄ти анупасампанна̄йа.
2260. гила̄на̄йа̄ти сайам̣ гила̄на̄йа. ‘‘гавеситва̄ алабхантийа̄’’ти падаччхедо, ан̃н̃ам̣ упат̣т̣ха̄йикам̣ парийеситва̄ алабхама̄на̄йа̄ти аттхо. ‘‘а̄пада̄су умматтика̄дӣна’’нти падаччхедо. га̄тха̄бандхавасена ван̣н̣алопопи дат̣т̣хаббо. а̄пада̄сӯти татха̄рӯпе упаддаве сати. дхураниккхепанодайанти ¶ дхураниккхепасамут̣т̣ха̄нам̣. йадеттха ваттаббам̣, там̣ хет̣т̣ха̄ вуттамева.
чатуттхам̣.
2261-2. пуггаликасса атта̄йаттапара̄йаттавасена анийамитатта̄ ‘‘сака’’нти имина̄ нийамети. сакам̣ пуггаликанти аттано пуггаликам̣. датва̄ти еттха ‘‘бхиккхунийа̄’’ти сесо. сакава̄т̣анти париваттакадва̄ракава̄т̣асахитам̣. упассайанти гехам̣. два̄ра̄дӣсӯти еттха а̄ди-саддена габбхапамукха̄нам̣ сан̇гахо, ниддха̄ран̣е четам̣ бхуммам̣. бахӯнипӣти ниддха̄ретаббанидассанам̣. бахӯнипи два̄ра̄ни ва̄ бахӯ габбхе ва̄ бахӯни памукха̄ни ва̄. танти йасса̄ упассайо динно, там̣ бхиккхуним̣. никкад̣д̣хантийа̄ти атикка̄ментийа̄. тасса̄ти йа̄ никкад̣д̣хати, тасса̄.
2263. еттха̄ти никкад̣д̣хане. есева найоти ‘‘пайогаган̣ана̄йа а̄паттӣ’’ти дасситанайо. еттха пайого на̄ма а̄н̣а̄панам̣, имина̄ ‘‘ека̄йа̄н̣аттийа̄ анекесу два̄ресу атикка̄митесупи ека̄ва а̄патти хотӣ’’ти евама̄дикам̣ ат̣т̣хакатха̄гатавиниччхайам̣ (па̄чи. ат̣т̣ха. 943, 952 аттхато сама̄нам̣) сан̇ган̣ха̄ти.
2264. тесу ¶ виниччхайесу екам̣ виниччхайависесам̣ дассетума̄ха ‘‘еттака̄ва имам̣ два̄ра̄’’тиа̄ди. два̄раган̣ана̄йа а̄паттийо два̄раган̣ана̄паттийо.
2265. акава̄т̣амха̄ти акава̄т̣абандхато упассайа̄ никкад̣д̣хантийа̄ дуккат̣анти йоджана̄. сеса̄йа̄ти анупасампанна̄йа. тикадуккат̣анти анупасампанна̄йа упасампаннасан̃н̃а̄йа, вематика̄йа, анупасампаннасан̃н̃а̄йа ча васена тикадуккат̣ам̣. убхиннанти упасампанна̄нупасампанна̄нам̣. париккха̄ресӯти паттачӣвара̄дӣсу париккха̄ресу ¶ . саббаттха̄ти саббесу пайогесу, никкад̣д̣хийама̄несу, никкад̣д̣ха̄пийама̄несу ча̄ти вуттам̣ хоти.
2266. еттха имасмим̣ сиккха̄паде самут̣т̣ха̄на̄дивиниччхайена саха сесам̣ виниччхайаджа̄там̣ асесена саббаппака̄рена сан̇гхика̄ виха̄расма̄ никкад̣д̣ханасиккха̄падена самам̣ матам̣ ‘‘садиса’’нти саллаккхитанти йоджана̄.
пан̃чамам̣.
2267. чхат̣т̣хети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ сам̣сат̣т̣ха̄ вихареййа гахапатина̄ ва̄ гахапатипуттена ва̄’’тиа̄дима̄тика̄йа (па̄чи. 956) ниддит̣т̣хе чхат̣т̣хасиккха̄паде. идха ваттаббанти имасмим̣ винайавиниччхайе катхетаббам̣. арит̣т̣хасса сиккха̄падена̄ти арит̣т̣хасиккха̄падена. виниччхайоти самут̣т̣ха̄на̄дико.
чхат̣т̣хам̣.
2268. са̄сан̇касамматети еттха ‘‘саппат̣ибхайе’’ти сесо. убхайампи хет̣т̣ха̄ вуттаттхамева. анторат̣т̣хети йасса виджите вихарати, тассева рат̣т̣хе. са̄сан̇касаммате саппат̣ибхайе анторат̣т̣хе саттхена вина̄ ча̄рикам̣ чарантийа̄ бхиккхунийа̄ а̄патти сийа̄ти йоджана̄.
2269. евам̣ чарантийа̄ сага̄макат̣т̣ха̄не га̄мантараппавесе ча ага̄маке аран̃н̃е аддхайоджане ча винайан̃н̃уна̄ бхиккхуна̄ па̄читтийанайо па̄читтийа̄паттивидха̄наккамо н̃еййо н̃а̄табботи йоджана̄.
2270. саха ¶ саттхена чарантийа̄ на досоти йоджана̄. кхемат̣т̣ха̄не чарантийа̄, а̄пада̄су ва̄ чарантийа̄ на досоти йоджана̄.
саттамам̣.
2271. ат̣т̣хаме ¶ наваме ва̄пӣти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ тирорат̣т̣хе’’тиа̄дике (па̄чи. 966) ат̣т̣хамасиккха̄паде ча ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ антовассам̣ ча̄рикам̣ чареййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 970) вуттанавамасиккха̄паде ча. анутта̄нам̣ на виджджати, саббам̣ утта̄намева, тасма̄ еттха майа̄ на вича̄рӣйатӣти адхиппа̄йо.
ат̣т̣хаманавама̄ни.
2272. ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ вассам̣вуттха̄ ча̄рикам̣ на паккамеййа антамасо чхаппан̃чайоджана̄нипи, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 974) вуттасиккха̄паде виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘па̄читтӣ’’тиа̄ди. ахам̣ на гамисса̄ми на паккамисса̄мӣти дхураниккхепе кате па̄читтӣти йоджана̄. татха̄ти па̄читти.
2273. вассам̣вуттха̄йа пава̄ретва̄ антамасо пан̃ча йоджана̄ни гантум̣ ват̣т̣ати. еттха апи-саддасса самбха̄ванаттхатам̣ дассетума̄ха ‘‘чхасӯ’’тиа̄ди. идха имасмим̣ ана̄паттива̄ре чхасу йоджанесу йадаттхи ваттаббам̣, там̣ кинну на̄ма сийа̄, наттхи кин̃чи ваттаббанти аттхо. пава̄ретва̄ чха йоджана̄ни гаччхантийа̄ ана̄паттибха̄во авуттасиддхова̄ти дӣпети.
2274. тӣн̣и йоджана̄ни. тенева̄ти йена гата̄, тенева маггена. ан̃н̃ена маггена̄ти гатамаггато ан̃н̃ена патхена.
2275. дасавидхе антара̄йасмим̣ сатӣти ваккхама̄несу антара̄йесу ан̃н̃атарасмим̣ сати. тасса̄ ана̄паттӣти йоджана̄. а̄пада̄сӯти ат̣т̣а̄дика̄ран̣ена кеначи палибуддха̄дибха̄васан̇кха̄та̄су а̄пада̄су. гила̄на̄йа̄ти сайам̣ гила̄на̄йа. дутийа̄йа бхиккхунийа̄ ала̄бхе ва̄ апаккамантийа̄ ана̄патти.
2276. ра̄джа̄ ¶ ¶ ча чора̄ ча аманусса̄ ча агги ча тойан̃ча ва̄л̣а̄ ча сарӣсапа̄ ча̄ти виггахо. мануссоти еттха га̄тха̄бандхавасена пуббападалопо ‘‘ла̄бӯни сӣдантӣ’’тиа̄дӣсу (джа̄. 1.1.77) вийа. джӣвитан̃ча брахмачарийа̄ ча джӣвитабрахмачарийанти сама̄ха̄радванде сама̄со, тасса джӣвитабрахмачарийасса. антара̄йа̄ ева антара̄йика̄. етесам̣ дасаннам̣ ан̃н̃атарасмим̣ апаккамантийа̄ ана̄патти. йатха̄ха ‘‘антара̄йети дасавидхе антара̄йе. ‘парам̣ гаччхисса̄мӣ’ти никкханта̄, надипӯро пана а̄гато, чора̄ ва̄ магге хонти, мегхо ва̄ ут̣т̣ха̄ти, ниваттитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 976).
2277. апаккаманам̣ акрийам̣. ана̄дарийена а̄паджджанато а̄ха ‘‘дуккхаведана’’нти.
дасамам̣.
туват̣т̣авагго чатуттхо.
2278-80. ра̄джа̄га̄ранти ран̃н̃о кӣл̣анагхарам̣. читта̄га̄ранти кӣл̣аначиттаса̄лам̣. а̄ра̄манти кӣл̣анаупаванам̣. кӣл̣уййа̄нанти кӣл̣анаттха̄йа катам̣ уййа̄нам̣. кӣл̣а̄ва̄пинти еттха кин̃ча̄пи па̄л̣ийам̣ (па̄чи. 979) поккхаран̣ӣ вутта̄, са̄ пана саббаджала̄сайа̄нам̣ кӣл̣а̄йа ката̄нам̣ упалаккхан̣авасена вутта̄ти а̄ха ‘‘кӣл̣а̄ва̄пи’’нти, кӣл̣анаттха̄йа катава̄пинти аттхо. ‘‘на̄на̄ка̄ра’’нти идам̣ йатха̄вуттападехи паччекам̣ йоджетаббам̣. саббасан̇га̄хикавасена ‘‘та̄нӣ’’ти вуттам̣. на̄на̄ка̄рам̣ ра̄джа̄га̄рам̣ читта̄га̄рам̣ а̄ра̄мам̣ кӣл̣уййа̄нам̣ ва̄ кӣл̣а̄ва̄пим̣ дат̣т̣хум̣ гаччхантӣнам̣ та̄ни сабба̄ни екато дат̣т̣хум̣ гаччхантӣнам̣ та̄сам̣ бхиккхунӣнам̣ паде паде дуккат̣ам̣ мунина̄ ниддит̣т̣ханти йоджана̄.
пан̃чапӣти ¶ ра̄джа̄га̄ра̄дӣни пан̃чапи. ека̄йева па̄читти а̄патти паридӣпита̄ти йоджана̄. там̣ там̣ диса̄бха̄гам̣ гантва̄ пассанти че, па̄т̣екка̄паттийо пайогаган̣ана̄йа сийунти йоджана̄.
2281. гаманаба̄хуллена а̄паттиба̄хуллам̣ пака̄сетва̄ гӣва̄париваттанасан̇кха̄тена пайогаба̄хуллена̄пи ¶ а̄паттиба̄хуллам̣ пака̄сетума̄ха ‘‘пайогабахута̄йа̄пи, па̄читтибахута̄ сийа̄’’ти. саббаттха̄ти йаттха бхиккхунийа̄ па̄читтийам̣ вуттам̣, таттха саббаттха.
2282. ‘‘авасесопи ана̄паттӣ’’ти падаччхедо. ана̄патти ча катха̄магго ча ана̄паттикатха̄магго, тесам̣ виниччхайо ана̄паттикатха̄маггавиниччхайо, ‘‘ана̄патти а̄ра̄ме т̣хита̄ пассатӣ’’тиа̄дико (па̄чи. 981) ана̄паттивиниччхайо ча ат̣т̣хакатха̄гато (па̄чи. ат̣т̣ха. 981) авасесавиниччхайо ча̄ти аттхо. ‘‘а̄ра̄ме т̣хита̄’’ти етена аджджха̄ра̄ме ра̄джа̄га̄ра̄дӣни каронти, та̄ни пассантийа̄ ана̄паттӣти айамана̄паттива̄ро дассито. етенева антоа̄ра̄ме таттха таттха гантва̄ начча̄дӣни вийа ра̄джа̄га̄ра̄дӣнипи пасситум̣ лабхатӣтипи сиддхам̣. а̄ди-саддена ‘‘пин̣д̣апа̄та̄дӣнам̣ аттха̄йа гаччхантийа̄ магге хонти, та̄ни пассати, ана̄патти. ран̃н̃о сантикам̣ кеначи каран̣ӣйена гантва̄ пассати, ана̄патти. кеначи упаддута̄ пависитва̄ пассати, ана̄паттӣ’’ти ете ана̄паттива̄ра̄ сан̇гахита̄. наччадассана…пе… саха̄ти самут̣т̣ха̄на̄дина̄ виниччхайена саха наччадассанасиккха̄падасадисова.
пат̣хамам̣.
2283. ма̄нато ¶ пама̄н̣ато атӣта̄ апета̄ ма̄на̄тӣта̄, а̄сандӣ, там̣. ва̄л̣ехи упето ва̄л̣ӯпето, паллан̇ко, там̣. ‘‘а̄сандӣ на̄ма атиккантаппама̄н̣а̄ вуччатӣ’’ти вачанато хет̣т̣ха̄ ат̣т̣анийа̄ вад̣д̣хакихаттхато уччатарапа̄до а̄йа̄мачатурассо ман̃чапӣт̣хависесо а̄сандӣ на̄ма самачатурасса̄нам̣ атиккантаппама̄н̣а̄нампи анун̃н̃а̄татта̄. ‘‘паллан̇ко на̄ма а̄харимехи ва̄л̣ехи като’’ти (па̄чи. 984) вачанато пама̄н̣айуттопи еварӯпо на ват̣т̣ати. а̄харитва̄ йатха̄нурӯпат̣т̣ха̄не т̣хапетаббава̄л̣арӯпа̄ни а̄харимава̄л̣а̄ на̄ма, сам̣харимава̄л̣арӯпайуттоти вуттам̣ хоти. ма̄на̄тӣтам̣ а̄сандим̣ ва̄ ва̄л̣ӯпетам̣ паллан̇кам̣ ва̄ севантӣнам̣ абхинисӣдантӣнам̣, абхинипаджджантӣнан̃ча йа̄сам̣ бхиккхунӣнам̣ саттха̄ па̄читтийа̄паттим̣ а̄ха.
2284. та̄сам̣ нисӣданасса̄пи нипаджджанасса̄пи пайогаба̄хуллавасена па̄читтийа̄нам̣ ган̣ана̄ хоти ити евам̣ ниддит̣т̣ха̄ евам̣ айам̣ ган̣ана̄ аччантайасена анантапарива̄рена бхагавата̄ вутта̄ти ¶ йоджана̄. еттха ча иччеванти нипа̄тасамуда̄йо, ити-саддо нидассане, евам̣-саддо идаматтхе дат̣т̣хаббо.
2285. па̄де а̄сандийа̄ чхетва̄ти а̄сандийа̄ па̄де пама̄н̣ато адхикат̣т̣ха̄начхинданена чхетва̄. паллан̇касса па̄де ва̄л̣ака̄ паллан̇кава̄л̣ака̄, те хитва̄ апанетва̄, ана̄паттӣти севантӣнам̣ ана̄патти.
дутийам̣.
2286-7. чханнанти кхома̄дӣнам̣ чханнам̣, ниддха̄ран̣е са̄мивачанам̣. ан̃н̃атарам̣ суттанти ниддха̄ритаббанидассанам̣. хаттха̄ти хаттхена, каран̣аттхе четам̣ ниссаккавачанам̣. ан̃читанти хаттха̄йа̄мена а̄кад̣д̣хитам̣ ¶ . тасминти тасмим̣ ан̃чхите суттаппадесе. таккамхӣти кантанасӯчимхи. вет̣хитети паливет̣хите.
суттакантанато саббапуббапайогесӯти суттакантанато пуббесу каппа̄савичинана̄дисаббапайогесу. хаттхава̄ратоти хаттхава̄раган̣ана̄йа. йатха̄ха ‘‘каппа̄савичинанам̣ а̄дим̣ катва̄ саббапуббапайогесу хаттхава̄раган̣ана̄йа дуккат̣а’’нти (па̄чи. ат̣т̣ха. 988).
2288. кантитам̣ суттанти пат̣хамамева кантитам̣ дасикасутта̄дим̣. пуна кантантийа̄ти кот̣ийа̄ кот̣им̣ сан̇гха̄т̣етва̄ пуна кантантийа̄.
татийам̣.
2289. тан̣д̣ула̄нам̣ кот̣т̣анам̣ ту а̄дим̣ катва̄ гихӣнам̣ веййа̄ваччам̣ каронтийа̄ саббапуббапайогесу дуккат̣анти йоджана̄.
2290. йа̄гуа̄дису ниппха̄детаббесу тада̄дха̄ра̄ни бха̄джана̄ни ган̣етва̄ва па̄читтим̣ паридӣпайе, кхаджджака̄дӣсу рӯпа̄нам̣ ган̣ана̄йа па̄читтим̣ паридӣпайети йоджана̄. йа̄гуа̄дисӯти еттха ¶ а̄ди-саддена бхаттасӯпа̄дӣнам̣ сан̇гахо. кхаджджака̄дӣсӯти а̄ди-саддена маччхамам̣са̄диуттарибхан̇га̄нам̣ сан̇гахо.
2291. ‘‘сачепи ма̄та̄питаро а̄гаччханти, йам̣кин̃чи бӣджаним̣ ва̄ саммаджджанидан̣д̣ам̣ ва̄ ка̄ра̄петва̄ веййа̄ваччакарат̣т̣ха̄не т̣хапетва̄ва йам̣ кин̃чи пачитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄гатам̣ виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘саче’’тиа̄ди. сачети еттха ‘‘ма̄та̄питаро а̄гаччхантӣ’’ти сесо. аттано евама̄гата̄нам̣ ма̄та̄питӯнампи ¶ кин̃чи каммам̣ ака̄ретва̄ кин̃чи каммам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣атӣти йоджана̄. апи-саддо самбха̄ване, тена ан̃н̃есам̣ катха̄йева наттхӣти дӣпети.
2292-3. сан̇гхасса йа̄гупа̄не веййа̄ваччам̣ каронтийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄. ‘‘сан̇гхабхаттепӣ’’тиа̄дӣсупи есева найо. аттано веййа̄ваччакарасса ва̄ти самбандхо. йатха̄ха ‘‘йа̄гупа̄нети мануссехи сан̇гхассаттха̄йа карийама̄не йа̄гупа̄не ва̄ сан̇гхабхатте ва̄ тесам̣ саха̄йикабха̄вена йам̣ кин̃чи пачантийа̄ ана̄патти. четийапӯджа̄йа саха̄йика̄ хутва̄ гандхама̄ла̄дӣни пӯджети, ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 993).
чатуттхам̣.
2294. ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ ‘еха̄ййе имам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамехӣ’ти вуччама̄на̄ ‘са̄дхӯ’ти пат̣иссун̣итва̄ са̄ паччха̄ анантара̄йикинӣ нева вӯпасамеййа на вӯпасама̄йа уссуккам̣ кареййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 995) сиккха̄падасса виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘па̄читти дхураниккхепе’’тиа̄ди. дхураниккхепети на да̄ни там̣ вӯпасамесса̄ми, ан̃н̃а̄хи ва̄ на вӯпасама̄песса̄мӣ’’ти евам̣ дхурасса усса̄хасса никкхепе па̄читтӣти йоджана̄. чӣварасиббане йатха̄ пан̃ча̄хапариха̄ро лаббхати, идха пана татха̄ ека̄хампи париха̄ро на лаббхатӣти йоджана̄.
2295. сесанти ‘‘дхурам̣ никкхипитва̄ паччха̄ виниччхинантӣ а̄паттим̣ а̄паджджитва̄ва виниччхина̄тӣ’’тиа̄дикам̣ виниччхайаджа̄там̣. таттха чӣварасиббане вуттанайенева ведитаббанти йоджана̄.
пан̃чамам̣.
2296-7. йа̄ ¶ ¶ пана бхиккхунӣ гихӣнам̣ ва̄ сахадхаммике т̣хапетва̄ ан̃н̃есам̣ парибба̄джакапарибба̄джика̄нам̣ ва̄ дантапонодакам̣ вина̄ ан̃н̃ам̣ йам̣ кин̃чи аджджхохаран̣ӣйам̣ кха̄данӣйам̣, бходжанӣйам̣ ва̄ ка̄йена ва̄ ка̄йапат̣ибаддхена ва̄ ниссаггийена ва̄ дада̄ти, тасса̄ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄.
2298-9. идха имасмим̣ сиккха̄паде мунина̄ дантакат̣т̣ходаке дуккат̣ам̣ вуттанти йоджана̄. йа̄ пана бхиккхунӣ ка̄йа̄дӣхи сайам̣ на дети ан̃н̃ена да̄пети, тасса̄ ча ка̄йа̄дӣхи адатва̄ бхӯмийам̣ никкхипитва̄ дентийа̄пи йа̄ ба̄хиралепам̣ ва̄ дети, тасса̄пи умматтика̄йа ча на досо ана̄паттӣти йоджана̄.
чхат̣т̣хам̣.
2300-1. а̄васатхачӣваранти ‘‘утунийо бхиккхунийо парибхун̃джантӯ’’ти диннам̣ чӣварам̣. йа̄ бхиккхунӣ йам̣ ‘‘а̄васатхачӣвара’’нти нийамитам̣ чӣварам̣, там̣ чатуттхе дивасе дховитва̄ антамасо утунийа̄ са̄ман̣ера̄йа ва̄ адатва̄ саче парибхун̃джеййа, тасса̄ па̄читтийам̣ вуттанти йоджана̄. тикапа̄читтийам̣ сийа̄ти ‘‘аниссаджджите аниссаджджитасан̃н̃а̄…пе… вематика̄…пе… ниссаджджитасан̃н̃а̄ парибхун̃джати, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 1006) вуттам̣ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄.
2302-3. тасмим̣ чӣваре ниссаджджите аниссаджджитасан̃н̃а̄йа ва̄ вематика̄йа ва̄ тасса̄ бхиккхунийа̄ двикадуккат̣ам̣ вуттанти йоджана̄. ан̃н̃а̄сам̣ утунӣнам̣ абха̄ве адатва̄пи парибхун̃джантийа̄ ана̄патти. пуна парийайети пуна утунива̄ре йатха̄ка̄лам̣ парибхун̃джантийа̄ ана̄патти. аччхинначӣвара̄дӣнан̃ча ана̄паттӣти йоджана̄. парийайети га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣ ¶ . аччхинначӣвара̄дӣнанти еттха а̄ди-саддена нат̣т̣хачӣвара̄дӣнам̣ сан̇гахо. а̄пада̄супӣти махаггхачӣварам̣ сарӣрато мочетва̄ суппат̣иса̄митампи чора̄ харанти, еварӯпа̄су а̄пада̄су парибхун̃джантийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
саттамам̣.
2304. сакава̄т̣акам̣ ¶ виха̄ранти кава̄т̣абандхавиха̄рам̣, два̄ракава̄т̣айуттам̣ сугуттасена̄сананти вуттам̣ хоти. раккханаттха̄йа адатва̄ти ‘‘имам̣ джаггеййа̄сӣ’’ти евам̣ ана̄пуччхитва̄.
2305-6. ‘‘хоти па̄читтийам̣ тасса̄, ча̄рикам̣ паккамантийа̄’’ти вуттамева пака̄сетума̄ха ‘‘аттано га̄мато’’тиа̄ди. аттано га̄матоти аттано васанакага̄мато. татха̄ итарасса̄ти апариккхиттасса виха̄расса париккхепам̣ упача̄рам̣. тантиа̄дипадаттайе бхумматтхе упайогавачанам̣ ведитаббам̣. париккхиттасса виха̄расса париккхепе пат̣хамена падена саматикканте дуккат̣ам̣, татха̄ итарасса апариккхиттасса виха̄расса тасмим̣ упача̄ре атикканте дуккат̣ам̣. дутийена падена париккхепе, упача̄ре саматиккантаматте па̄читтӣти йоджана̄.
2307. акава̄т̣абандханасмим̣ кава̄т̣абандхарахите виха̄ре татха̄ аниссаджджантийа̄ дуккат̣ам̣ паридӣпитам̣. джаггикам̣ алабхантийа̄ти еттха ‘‘парийеситва̄’’ти сесо. джаггиканти виха̄рапат̣иджаггикам̣.
2308. а̄пада̄сӯти рат̣т̣хе бхиджджанте а̄ва̄се чхад̣д̣етва̄ гаччханти, еварӯпа̄су а̄пада̄су. гила̄на̄йа̄ти вачӣбхедам̣ ка̄тум̣ асаматтха̄йа̄ти.
ат̣т̣хамам̣.
2309-10. хаттхӣ ¶ ча ассо ча ратхо ча хаттхиассаратха̄, те а̄ди йесам̣ те хаттхиассаратха̄дайо, техи. а̄ди-саддена дхану тхарӯти пададвайам̣ гахитам̣. сам̣йуттанти йатха̄вуттехи хаттхиасса̄дипадехи сам̣йоджитам̣, ‘‘хаттхӣнам̣ сиппам̣ хаттхисиппа’’нтиа̄дина̄ катасама̄санти аттхо, ‘‘хаттхисиппам̣ ассасиппам̣ ратхасиппам̣ дханусиппам̣ тхарусиппа’’нти евам̣ вуттам̣ йам̣ кин̃чи сиппанти вуттам̣ хоти. хаттхисиккха̄дисиппам̣ сандӣпако гантхо ваччава̄чака̄нам̣ абхедопача̄рена евам̣ вуттоти гахетаббам̣. тенева ваккхати ‘‘пада̄дӣнам̣ васенидха̄’’ти. парӯпагха̄такам̣ манта̄гадайогаппабхедакам̣ кин̃чӣти паресам̣ антара̄йакарам̣ кхиланавасӣкаран̣асоса̄пана̄дибхедам̣ а̄тхаббан̣амантан̃ча висайога̄диппабхедакан̃ча йам̣ кин̃чи сиппанти аттхо.
еттха ¶ ча кхиланаманто на̄ма да̄руса̄ракхилам̣ мантетва̄ патхавийам̣ павесетва̄ ма̄ран̣аманто. васӣкаран̣аманто на̄ма парам̣ аттано васе ватта̄панакаманто. соса̄панакаманто на̄ма парасарӣрам̣ раса̄дидха̄туккхайена суккхабха̄вам̣ па̄панакаманто. а̄ди-саддена видессана̄диманта̄нам̣ сан̇гахо. видессанам̣ на̄ма митта̄нам̣ ан̃н̃аман̃н̃асса верибха̄ва̄па̄данам̣. идха имасмим̣ са̄сане йа̄ бхиккхунӣ хаттхи…пе… кин̃чи йасса кассачи сантике пада̄дӣнам̣ васена парийа̄пун̣еййа адхӣйеййа че, тасса̄ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄.
2311. лекхети ликхитасиппе. дха̄ран̣а̄йа ча̄ти дха̄ран̣асаттхе, йасмим̣ вуттанайена пат̣ипаджджанта̄ бахӯнипи гантха̄ни дха̄ренти. гуттийа̄ти аттано ва̄ паресам̣ ва̄ гуттаттха̄йа. париттесу ча саббесӯти йаккхапариттачорава̄л̣а̄дисаббесу париттесу ча.
навамам̣.
2312. дасамети ¶ ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ тираччха̄навиджджам̣ ва̄чеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1018) самуддит̣т̣хе дасамасиккха̄паде. идам̣ дасамасиккха̄падам̣.
дасамам̣.
читта̄га̄равагго пан̃чамо.
2313. сабхиккхукам̣ а̄ра̄манти йаттха бхиккхӯ руккхамӯлепи васанти, там̣ падесам̣. джа̄нитва̄ти ‘‘сабхиккхука’’нти джа̄нитва̄. йам̣ кин̃чӣти бхиккхум̣ ва̄ са̄ман̣ерам̣ ва̄ а̄ра̄микам̣ ва̄ йам̣ кин̃чи.
2314-5. ‘‘сабхиккхуко на̄ма а̄ра̄мо йаттха бхиккхӯ руккхамӯлепи васантӣ’’ти (па̄чи. 1025) вачанато а̄ха ‘‘саче антамасо’’тиа̄ди. йа̄ пана бхиккхунӣ антамасо руккхамӯлассапи ана̄пуччха̄ саче париккхепам̣ атикка̄мети, тасса̄ пат̣хаме па̄де дуккат̣ам̣, апариккхитте тасса виха̄расса упача̄роккаме ва̄пи бхиккхунийа̄ дуккат̣ам̣, дутийе па̄де атикка̄мите па̄читти сийа̄ти йоджана̄.
2316. абхиккхуке ¶ а̄ра̄ме сабхиккхӯти сан̃н̃а̄йа убхосупи сабхиккхука̄бхиккхукесу а̄ра̄месу джа̄такан̇кха̄йа сан̃джа̄тавичикиччха̄йа, вематика̄йа̄ти аттхо. тасса̄ а̄патти дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2317. сӣса̄нулокика̄ йа̄ бхиккхунӣ гаччхати, тасса̄ ча ана̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄. евамупарипи. та̄ бхиккхунийо йаттха саннипатита̄ хонти, та̄сам̣ сантикам̣ ‘‘гаччха̄мӣ’’ти гаччхати. йатха̄ха ‘‘йаттха бхиккхунийо пат̣хаматарам̣ ¶ пависитва̄ саджджха̄йам̣ ва̄ четийавандана̄дӣни ва̄ каронти, таттха та̄сам̣ сантикам̣ гаччха̄мӣти гантум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 1027).
2318. ‘‘сантам̣ бхиккхум̣ ана̄пуччха̄’’ти вачаненева абхиккхукам̣ а̄ра̄мам̣ кин̃чи ана̄пуччха̄ пависантийа̄ ана̄паттӣти дӣпитам̣ хоти. а̄ра̄мамаджджхато ва̄ магго хоти, тена гаччхантийа̄пи. а̄пада̄сӯти йена кеначи упаддута̄ хоти, еварӯпа̄су а̄пада̄су пависантийа̄.
пат̣хамам̣.
2320. аккосеййа̄ти дасаннам̣ аккосаваттхӯнам̣ ан̃н̃атарена саммукха̄, параммукха̄ ва̄ аккосеййа ва̄. парибха̄сеййа ва̄ти бхайа’масса упадам̣сеййа ва̄. тикапа̄читтийанти ‘‘упасампанне упасампаннасан̃н̃а̄…пе… вематика̄…пе… анупасампаннасан̃н̃а̄ аккосати ва̄ парибха̄сати ва̄, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 1031) тикапа̄читтийам̣ вуттам̣. сесети анупасампанне. тикадуккат̣ам̣ тасса̄ хотӣти йоджана̄.
2321. ‘‘пураккхатва̄’’тиа̄дӣсу йам̣ ваттаббам̣, там̣ ‘‘абхисапеййа̄’’ти (па̄чи. 875) вуттасиккха̄паде вуттанайамева.
дутийам̣.
2322-3. сан̇гханти бхиккхунисан̇гхам̣. парибха̄сеййа̄ти ‘‘ба̄ла̄ ета̄, абйатта̄ ета̄, нета̄ джа̄нанти каммам̣ ва̄ каммадосам̣ ва̄ каммавипаттим̣ ва̄ каммасампаттим̣ ва̄’’ти (па̄чи. 1035) а̄гатанайена ¶ парибха̄сеййа̄ти аттхо. итара̄йа̄ти еттха упайогаттхе каран̣авачанам̣. екам̣ бхиккхуним̣ ва̄ самбахула̄ бхиккхунийо ¶ ва̄ татхева итарам̣ анупасампаннам̣ ва̄ парибха̄сантийа̄ тасса̄ дуккат̣ам̣ паридӣпитанти йоджана̄.
татийам̣.
2324-6. йа̄ нимантанапава̄ран̣а̄ убхопи ган̣абходжанасиккха̄паде (па̄чи. 217-219), пава̄ран̣асиккха̄паде (па̄чи. 238-239) ча вутталаккхан̣а̄, та̄хи убхохи нимантанапава̄ран̣а̄хи йа̄ ча бхиккхунӣ саче нимантита̄пи ва̄ пава̄рита̄пи ва̄ бхавеййа, са̄ пуребхаттам̣ йа̄гун̃ча йа̄мака̄лика̄дика̄ликаттайан̃ча т̣хапетва̄ йам̣ кин̃чи а̄мисам̣ йа̄вака̄ликам̣ аджджхохаран̣аттха̄йа пат̣игган̣ха̄ти че, тасса̄ гахан̣е дуккат̣ам̣ сийа̄, аджджхоха̄равасена еттха имасмим̣ сиккха̄паде па̄читти паридӣпита̄ти йоджана̄.
еттха ча нимантита̄ на̄ма ‘‘пан̃чаннам̣ бходжана̄нам̣ ан̃н̃атарена бходжанена нимантита̄’’ти ган̣абходжанасиккха̄паде вутталаккхан̣а̄. пава̄ран̣а̄ ча ‘‘пава̄рито на̄ма асанам̣ пан̃н̃а̄йати, бходжанам̣ пан̃н̃а̄йати, хаттхапа̄се т̣хито абхихарати, пат̣иккхепо пан̃н̃а̄йатӣ’’ти пава̄ран̣асиккха̄паде вутталаккхан̣а̄ти ведитабба̄.
2327. ка̄лика̄ни ча тӣн̣ева̄ти йа̄мака̄лика̄дӣни тӣн̣и ка̄лика̄ни ева.
2328-9. нимантитапава̄рита̄нам̣ двиннам̣ са̄дха̄ран̣а̄паттим̣ дассетва̄ ана̄паттим̣ дассетума̄ха ‘‘нимантита̄’’тиа̄ди. идха имасмим̣ са̄сане йа̄ пана бхиккхунӣ нимантита̄ аппава̄рита̄ саче йа̄гум̣ пивати, ват̣т̣ати ана̄паттӣти аттхо. са̄микасса̄ти йена нимантита̄, тасса нимантанаса̄микассева. ан̃н̃абходжананти ¶ йена нимантита̄, тато ан̃н̃асса бходжанам̣. саче са̄ бхун̃джати, татха̄ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
ка̄лика̄ни ча тӣн̣ева̄ти йа̄мака̄лика̄дӣни тӣн̣и ка̄лика̄нева. паччайе сатӣти пипа̄са̄дипаччайе сати.
2330. имасса ¶ сиккха̄падасса идам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ аддха̄нена тулйанти йоджана̄. пава̄рита̄йа, аппава̄рита̄йа ва̄ нимантита̄йа васена кирийа̄кирийатам̣ дассетума̄ха ‘‘нимантита̄’’тиа̄ди. нимантита̄ пана са̄микам̣ ана̄пуччха̄ бхун̃джати че, тасса̄ васена идам̣ сиккха̄падам̣ кирийа̄кирийам̣ хоти. еттха бхун̃джанам̣ крийам̣. са̄микасса ана̄пуччханам̣ акрийам̣.
2331. ‘‘каппийам̣ ка̄ра̄петва̄’’тиа̄дим̣ пава̄ритамева сандха̄йа̄ха. йа̄ йади парибхун̃джати, тасса̄ ча па̄читти сийа̄ кирийато хотӣти йоджана̄. сийа̄ти авассам̣. пава̄ран̣асиккха̄паде вуттанайена каппийам̣ ка̄ретва̄ ва̄ ака̄ра̄петва̄ ва̄ парибхун̃джантийа̄ тасса̄ парибхогенева имина̄ сиккха̄падена авассам̣ а̄патти хотӣти аттхо.
чатуттхам̣.
2332. ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ куламаччхаринӣ асса, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1043) имасмим̣ сиккха̄паде виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘бхиккхунӣна’’нтиа̄ди. куласантике бхиккхунӣнам̣ аван̣н̣ам̣ вадантийа̄ па̄читтӣти самбандхо, куласса сантике ‘‘бхиккхунийо дуссӣла̄ па̄падхамма̄’’ти бхиккхунӣнам̣ аван̣н̣ам̣ бха̄сантийа̄ти аттхо. куласса̄ван̣н̣анам̣ ва̄пӣти ‘‘там̣ кулам̣ ассаддхам̣ аппасанна’’нти бхиккхунӣнам̣ сантике куласса аван̣н̣ам̣ агун̣ам̣ вадантийа̄ па̄читтӣти самбандхо.
2333. сантам̣ ¶ бха̄сантийа̄ досанти амаччхара̄йитва̄ куласса ва̄ бхиккхунӣнам̣ ва̄ сантам̣ досам̣ а̄дӣнавам̣ катхентийа̄.
пан̃чамам̣.
2334-5. ова̄дада̄йакоти ат̣т̣хахи гарудхаммехи ова̄дам̣ денто. вассам̣ упагаччхантийа̄ти вассам̣ васантийа̄.
2336. бхиккхӯти ова̄дада̄йака̄ бхиккхӯ.
чхат̣т̣хам̣.
2338. йа̄ ¶ са̄ бхиккхунӣ вассам̣ вуттха̄ пуримам̣ ва̄ паччхимам̣ ва̄ тема̄сам̣ вуттха̄ тато анантарам̣ убхатосан̇гхе бхиккхунисан̇гхе ча бхиккхусан̇гхе ча ‘‘на̄хам̣ пава̄ресса̄мӣ’’ти дхурам̣ никкхипати чети йоджана̄.
саттамам̣.
2341. ова̄да̄дӣнаматтха̄йа̄ти ат̣т̣хагарудхаммассавана̄дӣнаматтха̄йа. а̄ди-саддена упосатхапуччханапава̄ран̣а̄нам̣ гахан̣ам̣.
2342. ова̄да̄дӣнаматтха̄йа агаманена акрийам̣. ка̄йиканти ка̄йакаммам̣.
ат̣т̣хамам̣.
2343. ‘‘анваддхама̄сам̣ бхиккхунийа̄ бхиккхусан̇гхато две дхамма̄ пачча̄сӣситабба̄ упосатхапуччханан̃ча ова̄дӯпасан̇каманан̃ча, там̣ атикка̄ментийа̄ па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1059) имасмим̣ сиккха̄паде виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘на йа̄чисса̄мӣ’’тиа̄ди. там̣ утта̄наттхамева.
навамам̣.
2346-7. паса̄кхо ¶ на̄ма на̄бхийа̄ хет̣т̣ха̄, джа̄н̣уман̣д̣ала̄нам̣ упари падесо. татха̄ хи йасма̄ руккхасса са̄кха̄ вийа убхо ӯрӯ пабхиджджитва̄ гата̄, тасма̄ со паса̄кхоти вуччати, тасмим̣ паса̄кхе. сан̃джа̄танти ут̣т̣хитам̣. ган̣д̣анти йам̣ кин̃чи ган̣д̣ам̣. рудхитанти йам̣ кин̃чи ван̣ам̣. сан̇гхам̣ ва̄ти бхиккхунисан̇гхам̣ ва̄. ган̣ам̣ ва̄ти самбахула̄ бхиккхунийо ва̄. екена̄ти еттха ‘‘пурисена̄’’ти сесо, сахаттхе идам̣ каран̣авачанам̣. йатха̄ха ‘‘пурисена саддхим̣ екенека̄’’ти. пурисоти ча мануссапурисова гахетаббо.
дхова̄ти еттха а̄ди-аттхе ваттама̄нена ити-саддена ‘‘а̄лимпа̄пеййа ва̄ бандха̄пеййа ва̄ моча̄пеййа ва̄’’ти (па̄чи. 1063) сиккха̄пада̄гата̄нам̣ итаресам̣ тин̣н̣ам̣ сан̇ган̣ханато ‘‘а̄лимпа ¶ бандха мочехӣ’’ти а̄н̣аттиттайам̣ сан̇гахитам̣. тенева ваккхати ‘‘дуккат̣а̄ниччха па̄читтийо чха ча̄’’ти.
йа̄ пана бхиккхунӣ паса̄кхе джа̄там̣ ган̣д̣ам̣ ва̄ рудхитам̣ ва̄ сан̇гхам̣ ва̄ ган̣ам̣ ва̄ ана̄пуччхитва̄ екена пурисена екика̄ ‘‘бхинда пха̄лехи дхова а̄лимпа бандха мочехӣ’’ти сабба̄ни ка̄табба̄ни а̄н̣а̄пети, тасса̄ чха дуккат̣а̄ни, катесу бхиндана̄дӣсу чхасу киччесу тасса̄ чха па̄читтийо хонтӣти йоджана̄.
2348-9. еттха̄ти ган̣д̣е ва̄ ван̣е ва̄. ‘‘йам̣ ка̄таббам̣ аттхи, там̣ саббам̣ твам̣ карохи’’ити саче евам̣ йа̄ а̄н̣а̄петӣти йоджана̄. тасса̄ ека̄йа а̄н̣а̄панава̄ча̄йа чха дуккат̣а̄ни ча па̄читтийаччхаккан̃чети два̄даса̄паттийо сийунти йоджана̄.
2351. а̄пуччхитва̄ ¶ ва̄ти сан̇гхам̣ ва̄ ган̣ам̣ ва̄ а̄пуччхитва̄. дутийанти дутийикам̣. вин̃н̃ум̣ дутийам̣ гахетва̄пи ва̄ти йоджана̄.
дасамам̣.
а̄ра̄мавагго чхат̣т̣хо.
2353. ‘‘ган̣апарийесана̄дисми’’нти ваттаббе чханда̄нураккханаттхам̣ ниггахита̄гамо. габбхининти а̄паннасаттам̣, куччхипавит̣т̣хасаттанти аттхо. вут̣т̣ха̄пентийа̄ти упасампа̄дентийа̄. каммава̄ча̄хӣти двӣхи каммава̄ча̄хи.
2354-5. каммава̄ча̄йа оса̄нети татийакаммава̄ча̄йа парийоса̄не, ййака̄раппаттети аттхо. габбхинисан̃н̃а̄йа на ча габбхинийа̄ти агаббхинийа̄ габбхинисан̃н̃а̄йа ча. убхо сан̃джа̄такан̇кха̄йа̄ти убхосу самуппаннасам̣сайа̄йа, габбхинийа̄, агаббхинийа̄ ча вематика̄йа̄ти аттхо. га̄тха̄бандхавасенеттха су-саддалопо. татха̄ вут̣т̣ха̄пентийа̄ упаджджха̄йа̄йа а̄патти дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄. а̄чаринийа̄ тасса̄ти упаджджха̄йа̄ габбхиним̣ вут̣т̣ха̄пети, тасса̄ каммава̄чам̣ са̄вентийа̄ ¶ а̄чаринийа̄ ча. ган̣асса̄ти упаджджха̄йа̄чаринӣхи ан̃н̃асса бхиккхуниган̣асса ча. татха̄ дуккат̣ам̣ дӣпитанти йоджана̄.
2356. ‘‘двӣсу агаббхинисан̃н̃а̄йа̄’’ти падаччхедо. двӣсӯти габбхинийа̄, агаббхинийа̄ ча.
пат̣хамам̣.
2357. дутийети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ па̄йантим̣ вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1073) сиккха̄паде. имасмим̣ сиккха̄паде па̄йантӣ ¶ на̄ма ма̄та̄ ва̄ хоти дха̄ти ва̄ти айам̣ висесо.
дутийам̣.
2358. йа̄ пана бхиккхунӣ две васса̄ни чхасу дхаммесу асиккхитасиккхам̣ сиккхама̄нам̣ саче вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читти сийа̄ти йоджана̄. таттха две васса̄нӣти пава̄ран̣авасена две сам̣ваччхара̄ни. чхасу дхаммесӯти па̄н̣а̄типа̄та̄вераман̣иа̄дӣсу вика̄лабходжана̄вераман̣ипарийоса̄несу чхасу дхаммесу. асиккхитасиккханти ‘‘па̄н̣а̄типа̄та̄вераман̣им̣ две васса̄ни авӣтиккамма сама̄да̄нам̣ сама̄дийа̄мӣ’’тиа̄дина̄ (па̄чи. 1079) найена ана̄диннасиккха̄падам̣ ва̄ евам̣ сама̄дийитва̄пи купитасиккхам̣ ва̄. сиккхама̄нам̣ тесу чхасу дхаммесу сиккханато ва̄ те ва̄ сиккха̄сан̇кха̄те дхамме ма̄нанато евам̣ ладдхана̄мам̣ анупасампаннам̣. вут̣т̣ха̄пеййа̄ти упасампа̄деййа. а̄патти сийа̄ти пат̣хамасиккха̄паде вуттанайенева каммава̄ча̄парийоса̄не па̄читти а̄патти сийа̄, па̄читти хотӣти аттхо.
2359. ‘‘дхаммакамме дхаммакаммасан̃н̃а̄ вут̣т̣ха̄пети, а̄патти па̄читтийасса. дхаммакамме вематика̄ вут̣т̣ха̄пети, а̄патти па̄читтийасса. дхаммакамме адхаммакаммасан̃н̃а̄ вут̣т̣ха̄пети, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти евам̣ дхаммакамме саттхуна̄ тикапа̄читтийам̣ вуттам̣. ‘‘адхаммакамме дхаммакаммасан̃н̃а̄, а̄патти дуккат̣асса. адхаммакамме вематика̄ а̄патти дуккат̣асса. адхаммакамме адхаммакаммасан̃н̃а̄ вут̣т̣ха̄пети, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄чи. 1082) евам̣ адхамме пана каммасмим̣ саттхуна̄ тикадуккат̣ам̣ дӣпитам̣.
2360. акхан̣д̣ато ¶ кхан̣д̣ам̣ акатва̄.
2361. саче ¶ упасампада̄пеккха̄ паббаджджа̄йа сат̣т̣хивасса̄пи хоти, тасса̄ има̄ чха сиккха̄йо две васса̄ни авӣтиккаманӣйа̄ пада̄табба̄, има̄ адатва̄ на ка̄райе нева вут̣т̣ха̄пеййа̄ти йоджана̄.
татийам̣.
2362. чатуттхе наттхи ваттаббанти ваккхама̄нависесато ан̃н̃ам̣ ваттаббам̣ наттхӣти йатха̄вуттанайамева̄ти адхиппа̄йо. ‘‘идха̄’’тиа̄дина̄ имасмим̣ сиккха̄паде лаббхама̄нависесам̣ дассети. идха имасмим̣ сиккха̄паде сан̇гхена самматам̣ там̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ бхиккхунийа̄ ана̄патти хотӣти йоджана̄.
2363. две васса̄ни чхасу дхаммесу сиккхитасиккха̄йа сиккхама̄на̄йа бхиккхунисан̇гхена упасампадато пат̣хамам̣ н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа йа̄ вут̣т̣ха̄насаммути да̄табба̄ хоти, са̄ вут̣т̣ха̄насаммути саче пат̣хамам̣ адинна̄ хоти. таттха тасмим̣ упасампадама̄л̣акепи пада̄табба̄йева̄ти йоджана̄.
2364. татийан̃ча̄ти татийасиккха̄падан̃ча. чатуттхан̃ча̄ти идам̣ чатуттхасиккха̄падан̃ча. пат̣хамена самам̣ н̃еййанти пат̣хамена сиккха̄падена самут̣т̣ха̄на̄дина̄ виниччхайена сама̄нанти н̃а̄таббам̣. чатуттхам̣ пана сиккха̄падам̣ вут̣т̣ха̄панасаммутим̣ ада̄петва̄ вут̣т̣ха̄панавасена крийа̄крийам̣ хоти.
чатуттхам̣.
2365. гихигатанти пурисантарагатам̣, пурисасама̄гамаппаттанти аттхо. парипун̣н̣адва̄дасавасса̄ парипун̣н̣а̄ уттарападалопена. кин̃ча̄пи на досоти йоджана̄. вут̣т̣ха̄пентийа̄ти упаджджха̄йа̄ хутва̄ упасампа̄дентийа̄.
2366. сесанти ¶ ¶ вуттам̣. асесена саббасо.
пан̃чамам̣.
2368. дуккхитам̣ сахаджӣвининти еттха ‘‘сиккха̄пада’’нти сесо. туват̣т̣акаваггасмим̣ ‘‘дуккхитам̣ сахаджӣвини’’нти имехи падехи йуттам̣ йам̣ сиккха̄падам̣ вуттам̣, тена сиккха̄падена ат̣т̣хамам̣ самам̣ н̃еййам̣, на висесата̄ висесо наттхӣти йоджана̄. ат̣т̣хаманти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ сахаджӣвиним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ две васса̄ни нева анугган̣хеййа на анугган̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1108) вуттасиккха̄падам̣. таттха сахаджӣвининти саддхивиха̄риним̣. нева анугган̣хеййа̄ти сайам̣ уддеса̄дӣхи на̄нугган̣хеййа. на анугган̣ха̄пеййа̄ти ‘‘имисса̄ аййе уддеса̄дӣни дехӣ’’ти евам̣ на ан̃н̃а̄йа анугган̣ха̄пеййа. па̄читтийанти дхуре никкхиттаматте па̄читтийам̣.
ат̣т̣хамам̣.
2369. йа̄ ка̄чи бхиккхунӣ вут̣т̣ха̄питапаваттиним̣ две васса̄ни на̄нубандхеййа че, тасса̄ па̄читти парийа̄пута̄ катхита̄ти йоджана̄. вут̣т̣ха̄петӣти вут̣т̣ха̄пита̄, паваттети сусиккха̄петӣти паваттинӣ, вут̣т̣ха̄пита̄ ча са̄ паваттинӣ ча̄ти вут̣т̣ха̄питапаваттинӣ, упаджджха̄йа̄йетам̣ адхивачанам̣, там̣, упаджджха̄йам̣. на̄нубандхеййа̄ти чун̣н̣ена, маттика̄йа, дантакат̣т̣хена, мукходакена̄ти евам̣ тена тена каран̣ӣйена упат̣т̣хахеййа.
2370. ‘‘две васса̄ни ахам̣ на̄нубандхисса̄мӣ’’ти дхурам̣ никкхипати че, евам̣ дхуре никкхиттаматтасмим̣ пана тасса̄ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄.
2371. йа̄ ¶ пана бхиккхунӣ упаджджха̄йам̣ ба̄лам̣ ва̄ аладжджим̣ ва̄ на̄нубандхати, тасса̄, гила̄на̄йа ва̄ а̄пада̄су ва̄ умматтика̄йа ва̄ на̄нубандхантийа̄ на досоти йоджана̄.
2372. анупат̣т̣ха̄нена хотӣти а̄ха ‘‘акрийам̣ вутта’’нти.
навамам̣.
2373-5. йа̄ ¶ ка̄чи бхиккхунӣ сахаджӣвиним̣ саддхивиха̄риним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ упасампа̄детва̄ там̣ гахетва̄ антамасо чхаппан̃чайоджана̄нипи на гаччхеййа на чан̃н̃ам̣ а̄н̣а̄пеййа ‘‘имам̣, аййе, гахетва̄ гаччха̄’’ти ан̃н̃ан̃ча на нийоджеййа че, дхуре никкхиттаматтасмим̣ ‘‘на да̄ни гаччхисса̄ми, ан̃н̃ан̃ча гахетва̄ гантум̣ на нийоджесса̄мӣ’’ти усса̄хе виссат̣т̣хаматте тасса̄ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄.
антара̄йасмим̣ сати ва̄ дутийам̣ алабхантийа̄ ва̄ а̄пада̄су ва̄ гила̄на̄йа ва̄ умматтика̄йа ва̄ на досоти йоджана̄.
дасамам̣.
габбхинивагго саттамо.
2376. гихигатехи тӣхева̄ти анантаре габбхинивагге гихигатападайуттехи пан̃чамачхат̣т̣хасаттамехи тӣхева сиккха̄падехи. садиса̄нӣти идха вӣсативассавачанан̃ча кума̄рибхӯтавачанан̃ча таттха два̄дасавассавачанан̃ча гихигатавачанан̃ча т̣хапетва̄ авасесехи виниччхайехи йатха̄ккамам̣ садиса̄нева̄ти.
2377. махӯпапада̄ти маха̄ упападо йа̄сам̣ сиккхама̄на̄нам̣ та̄ махӯпапада̄. упападам̣ на̄ма пада̄намева йуджджати, на аттха̄нанти ¶ ‘‘йа̄са’’нти ан̃н̃ападена сиккхама̄на̄дипада̄нам̣ гахан̣ам̣, саддаттха̄намабхедопача̄расса пана иччхитатта̄ сиккхама̄нападагахита̄наметтха гахан̣ам̣ ведитаббам̣, маха̄сиккхама̄на̄ти вуттам̣ хоти. а̄дитоти еттха ‘‘вутта̄’’ти сесо, габбхинивагге тиссаннам̣ гихигата̄нам̣ пуримесу татийачатуттхасиккха̄падесу а̄гата̄ две сиккхама̄на̄ти аттхо. гихигата̄йа ‘‘парипун̣н̣адва̄дасавасса̄’’ти ча кума̄рибхӯта̄йа ‘‘парипун̣н̣авӣсативасса̄’’ти ча вассавасена на̄на̄каран̣асса вуттатта̄ та̄хи двӣхи маха̄сиккхама̄на̄йа вассавасенева на̄на̄каран̣ам̣ дассетума̄ха ‘‘гата̄ вӣсативасса̄ти, вин̃н̃а̄табба̄ вибха̄вина̄’’ти, атиккантавӣсативасса̄ маха̄сиккхама̄на̄ на̄ма хотӣти аттхо.
2378. та̄ две маха̄сиккхама̄на̄ саче гихигата̄ ва̄ хонту, на ча пурисагата̄ ва̄ хонту ¶ , саммутиа̄дису каммава̄ча̄йа ‘‘сиккхама̄на̄’’ти ваттабба̄ти йоджана̄. еттха ча саммути на̄ма н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа ка̄табба̄йа сиккха̄йа саммути чева вут̣т̣ха̄насаммути ча. а̄ди-саддена упасампада̄каммам̣ гахитам̣.
2379. има̄сам̣ двиннам̣ саммутида̄на̄дӣсу н̃аттийа̄ ча каммава̄ча̄йа ча ваттаббам̣ дассетва̄ ида̄ни аваттаббам̣ дассетума̄ха ‘‘на та̄’’тиа̄ди. та̄ ета̄ убхопи маха̄сиккхама̄на̄ ‘‘кума̄рибхӯта̄’’ти ва̄ татха̄ ‘‘гихигата̄’’ти ва̄ каммава̄ча̄йа на ваттабба̄ йасма̄, тасма̄ евам̣ ваттум̣ на ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘на ваттабба̄’’ти имина̄ татха̄ че каммава̄ча̄ вуччеййа, там̣ каммам̣ куппатӣти дӣпети. идха пана-саддо йасма̄-падаттхоти тадаттхавасена йоджана̄ дассита̄.
2380. саммутинти ¶ сиккхама̄насаммутим̣. дасавасса̄йа̄ти еттха ‘‘гихигата̄йа̄’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘гихигата̄йа дасавассака̄ле сиккха̄саммутим̣ датва̄ два̄дасавассака̄ле упасампада̄ ка̄табба̄’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 1119). сеса̄супӣти ека̄дасавассака̄ле датва̄ терасавассака̄ле ка̄табба̄, два̄даса, тераса, чуддаса, паннараса, сол̣аса, саттараса, ат̣т̣ха̄расавассака̄ле сиккха̄саммутим̣ датва̄ вӣсативассака̄ле ка̄табба̄ти евам̣ ат̣т̣ха̄расавассапарийанта̄су сеса̄супи сиккхама̄на̄су. айам̣ найоти ‘‘саммутийа̄ диннасам̣ваччхарато а̄га̄мини дутийе сам̣ваччхаре упасампа̄детабба̄’’ти айам̣ найо. тенева вуттам̣ ‘‘ека̄дасавассака̄ле датва̄ терасавассака̄ле ка̄табба̄’’тиа̄ди.
2381. ‘‘кума̄рибхӯта̄’’типи ‘‘гихигата̄’’типи ваттум̣ ват̣т̣атӣти ат̣т̣хакатха̄йам̣ вутта̄ти йоджана̄.
2382. йа̄ пана парипун̣н̣авӣсативасса̄ са̄ман̣ерӣ ‘‘кума̄рибхӯта̄’’ти вутта̄, са̄ каммава̄ча̄йа ‘‘кума̄рибхӯта̄’’иччева ваттабба̄, ан̃н̃атха̄ пана на ваттабба̄ ‘‘гихигата̄’’ти ва̄ ‘‘пурисантарагата̄’’ти ва̄ на ваттабба̄ти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘кума̄рибхӯта̄ пана ‘гихигата̄’ти на ваттабба̄, ‘кума̄рибхӯта̄’иччева ваттабба̄’’ти.
2383. ета̄ ту пана тиссопӣти маха̄сиккхама̄на̄ гихигата̄, кума̄рибхӯта̄ти вутта̄ пана ¶ ета̄ тиссопи. апи-саддена гихигата̄ кума̄рибхӯта̄ две сакасакана̄мена̄пи ваттум̣ ват̣т̣антӣти дӣпети. ‘‘кума̄рибхӯтасиккхама̄на̄йа̄’’ти па̄л̣ийам̣ авуттатта̄ на ват̣т̣атӣти кочи ман̃н̃еййа̄ти ¶ а̄ха ‘‘на сам̣сайо’’ти. татха̄ ваттаббата̄хетудассанаттхама̄ха ‘‘сиккха̄саммутида̄нато’’ти.
пат̣хамадутийататийа̄ни.
2384-5. йа̄ пана бхиккхунӣ ӯнадва̄дасавасса̄ва упасампада̄васена апарипун̣н̣адва̄дасавасса̄ ева сайам̣ упаджджха̄йа̄ хутва̄ парам̣ сиккхама̄нам̣ саче вут̣т̣ха̄пети, пуббе вуттанайенева ган̣апарийесана̄дидутийа̄нусса̄ванапарийоса̄несу а̄панна̄нам̣ дуккат̣а̄нам̣ анантарам̣ каммава̄ча̄нам̣ оса̄не татийа̄нусса̄вана̄йа ййата̄раппатта̄йа тасса̄ па̄читти паридӣпита̄ти йоджана̄.
чатуттхам̣.
2386. пан̃чамети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ парипун̣н̣адва̄дасавасса̄ сан̇гхена асаммата̄ вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1142) сиккха̄паде. ка̄йачиттава̄ча̄читтака̄йава̄ча̄читтавасена тисамут̣т̣ха̄нам̣. крийа̄крийанти вут̣т̣ха̄панам̣ кирийам̣, сан̇гхасаммутийа̄ аггахан̣ам̣ акирийам̣.
пан̃чамам̣.
2387. сан̇гхена̄ти бхиккхунисан̇гхена. упапариккхитва̄ти аладжджибха̄ва̄дим̣ упапариккхитва̄. алам̣ та̄ва̄ти еттха ‘‘те аййе’’ти сесо. ва̄рита̄ти еттха ‘‘са̄дхӯти пат̣иссун̣итва̄’’ти сесо. ‘‘алам̣ та̄ва те, аййе, упасампа̄дитена̄’’ти ва̄рита̄ ‘‘са̄дхӯ’’ти пат̣иссун̣итва̄ еттха етасмим̣ пава̄ран̣е паччха̄ кхӣйати ‘‘ахамева нӯна ба̄ла̄, ахамева нӯна аладжджинӣ’’тиа̄дина̄ аван̣н̣ам̣ пака̄сети, досата̄ па̄читтийа̄патти хотӣти йоджана̄.
2388. чхандадоса̄дӣхи ¶ каронтийа̄ти еттха ‘‘пакатийа̄’’ти сесо. пакатийа̄ чхандадоса̄дӣхи агатигаманехи нива̄ран̣ам̣ каронтийа̄ саче уджджха̄йати, на досоти йоджана̄.
чхат̣т̣хам̣.
2389-90. ладдхе ¶ чӣварети сиккха̄ма̄на̄йа ‘‘саче ме твам̣, аййе, чӣварам̣ дассаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’ти ватва̄ йа̄чите тасмим̣ чӣваре ладдхе. паччха̄ти чӣварала̄бхато паччха̄. асанте антара̄йикети дасаннам̣ антара̄йа̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣ антара̄йе авиджджама̄не. вут̣т̣ха̄песса̄мина̄ханти ахам̣ там̣ на самут̣т̣ха̄песса̄мӣти дхураниккхепане тасса̄ па̄читтийам̣ хотӣти йоджана̄.
2391. иданти идам̣ сиккха̄падам̣. авут̣т̣ха̄панена акрийам̣.
саттамам̣.
2392. ат̣т̣хаманти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ сиккхама̄нам̣ ‘саче мам̣ твам̣, аййе, две васса̄ни анубандхиссаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’тиа̄ди (па̄чи. 1155) сиккха̄падам̣. навамети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ пурисасам̣сат̣т̣хам̣ кума̄ракасам̣сат̣т̣хам̣ чан̣д̣им̣ сока̄ва̄сам̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1159) вуттасиккха̄паде. ‘‘ваттаббам̣ наттхӣ’’ти идам̣ саддаттхависесамантарена виниччхайасса сувин̃н̃еййатта̄ вуттам̣. тенева̄ха ‘‘утта̄намевида’’нти.
саддаттхо пана евам̣ ведитаббо – пурисасам̣сат̣т̣ханти парипун̣н̣авӣсативассена пурисена анануломикена ка̄йавачӣкаммена сам̣сат̣т̣хам̣. кума̄ракасам̣сат̣т̣ханти ӯнавӣсативассена кума̄рена татхева сам̣сат̣т̣хам̣. чан̣д̣инти кодханам̣. сока̄ва̄санти сан̇кетам̣ катва̄ ¶ а̄гаччхама̄на̄ пуриса̄нам̣ анто сокам̣ павесетӣти сока̄ва̄са̄, там̣ сока̄ва̄сам̣. атха ва̄ гхарам̣ вийа гхараса̄мика̄, айампи пурисасама̄гамам̣ алабхама̄на̄ сокам̣ а̄висати, ити йам̣ а̄висати, сва̄сса̄ а̄ва̄со хотӣти сока̄ва̄са̄. теневасса падабха̄джане ‘‘сока̄ва̄са̄ на̄ма паресам̣ дуккхам̣ уппа̄дети, сокам̣ а̄висатӣ’’ти (па̄чи. 1160) дведха̄ аттхо вутто. па̄читтийанти еварӯпам̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ вуттанайенева каммава̄ча̄парийоса̄не упаджджха̄йа̄йа па̄читтийам̣.
2393. ‘‘наттхи аджа̄нантийа̄’’ти паччхедо, сиккхама̄на̄йа пурисасам̣сат̣т̣ха̄дибха̄вам̣ аджа̄нантийа̄ти аттхо.
ат̣т̣хаманавама̄ни.
2394. виджа̄тама̄тара̄ ¶ ва̄ джанакапитара̄ ва̄ са̄мина̄ паригга̄хакаса̄мина̄ ва̄ на̄нун̃н̃а̄там̣ упасампадаттха̄йа ананун̃н̃а̄там̣ там̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ тасса̄ па̄читтийа̄патти сийа̄ти йоджана̄.
2395. на бхиккхуна̄ти бхиккхуна̄ двиккхаттум̣ на пуччхитаббам̣, сакимева пуччхитаббанти вуттам̣ хоти. йатха̄ха ‘‘бхиккхунӣхи двиккхаттум̣ а̄пуччхитаббам̣ паббаджджа̄ка̄ле ча упасампада̄ка̄ле ча, бхиккхӯнам̣ пана саким̣ а̄пуччхитепи ват̣т̣атӣ’’ти (па̄чи. ат̣т̣ха. 1162).
2396-7. аттхитанти аттхибха̄вам̣. чатӯхи самут̣т̣ха̄ти, чатта̄ри ва̄ самут̣т̣ха̄на̄ни етасса̄ти чатусамут̣т̣ха̄нам̣. катамехи чатӯхи самут̣т̣ха̄тӣти а̄ха ‘‘ва̄чато…пе… ка̄йава̄ча̄дитопи ча̄’’ти. катхам̣ ва̄ча̄дӣхи чатӯхи самут̣т̣ха̄ти? аббха̄накамма̄дӣсу кеначидева каран̣ӣйена кхан̣д̣асӣма̄йам̣ нисинна̄ ¶ ‘‘паккосатха сиккхама̄нам̣, идхева нам̣ упасампа̄десса̄ма̄’’ти упасампа̄дети, евам̣ ва̄чато самут̣т̣ха̄ти. ‘‘упассайато пат̣т̣ха̄йа упасампа̄десса̄мӣ’’ти ватва̄ кхан̣д̣асӣмам̣ гаччхантийа̄ ка̄йава̄чато самут̣т̣ха̄ти. двӣсупи т̣ха̄несу пан̣н̣аттим̣ джа̄нитва̄ вӣтиккамам̣ каронтийа̄ ва̄ча̄читтато, ка̄йава̄ча̄читтато ча самут̣т̣ха̄ти. упасампа̄данам̣ крийам̣, ана̄пуччханам̣ акрийам̣.
дасамам̣.
2398. еттха имасмим̣ са̄сане йа̄ бхиккхунӣ па̄рива̄сикена чхандада̄нена сиккхама̄нам̣ саче вут̣т̣ха̄пети, тасса̄ па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄. таттха па̄рива̄сикена чхандада̄нена̄ти чатуббидхам̣ па̄рива̄сийам̣ парисапа̄рива̄сийам̣, раттипа̄рива̄сийам̣, чхандапа̄рива̄сийам̣, аджджха̄сайапа̄рива̄сийанти.
таттха парисапа̄рива̄сийам̣ на̄ма бхиккхӯ кеначидева каран̣ӣйена саннипатита̄ хонти, атха мегхо ва̄ ут̣т̣хахати, усса̄ран̣а̄ ва̄ карӣйати, манусса̄ ва̄ аджджхоттхаранта̄ а̄гаччханти, бхиккхӯ ‘‘анока̄со айам̣, ан̃н̃атра гаччха̄ма̄’’ти чхандам̣ ависсаджджетва̄ва ут̣т̣хаханти. идам̣ парисапа̄рива̄сийам̣. кин̃ча̄пи парисапа̄рива̄сийам̣, чхандасса пана ависсат̣т̣хатта̄ каммам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати.
пуна ¶ бхиккхӯ ‘‘упосатха̄дӣни карисса̄ма̄’’ти раттим̣ саннипатитва̄ ‘‘йа̄ва саббе саннипатанти, та̄ва дхаммам̣ сун̣исса̄ма̄’’ти екам̣ аджджхесанти, тасмим̣ дхаммакатхам̣ катхентейева арун̣о уггаччхати. саче ‘‘ча̄туддасикам̣ упосатхам̣ карисса̄ма̄’’ти нисинна̄, ‘‘паннарасо’’ти ка̄тум̣ ват̣т̣ати. саче паннарасикам̣ ка̄тум̣ ¶ нисинна̄, па̄т̣ипаде анупосатхе упосатхам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати. ан̃н̃ам̣ пана сан̇гхакиччам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. идам̣ пана раттипа̄рива̄сийам̣ на̄ма.
пуна бхиккхӯ ‘‘кин̃чидева аббха̄на̄дисан̇гхакаммам̣ карисса̄ма̄’’ти нисинна̄ хонти, татреко наккхаттапа̄т̣хако бхиккху евам̣ вадати ‘‘аджджа наккхаттам̣ да̄рун̣ам̣, ма̄ идам̣ каммам̣ каротха̄’’ти, те тасса вачанена чхандам̣ виссаджджетва̄ таттхева нисинна̄ хонти, атхан̃н̃о а̄гантва̄ –
‘‘наккхаттам̣ пат̣има̄нентам̣, аттхо ба̄лам̣ упаччага̄’’ти. (джа̄. 1.1.49) –
ватва̄ ‘‘ким̣ наккхаттена, каротха̄’’ти вадати. идам̣ чхандапа̄рива̄сийан̃чева аджджха̄сайапа̄рива̄сийан̃ча. етасмим̣ па̄рива̄сийе пуна чхандапа̄рисуддхим̣ ана̄харитва̄ каммам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати. идам̣ сандха̄йа вуттам̣ ‘‘па̄рива̄сикена чхандада̄нена̄’’ти.
па̄читтийам̣ сийа̄ти евам̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ вуттанайенева каммава̄ча̄парийоса̄не па̄читтийам̣ сийа̄ти аттхо.
2399. чхандам̣ авиха̄йа ва̄ ависсаджджетва̄ва авут̣т̣хита̄йа париса̄йа ту йатха̄нисинна̄йа париса̄йа вут̣т̣ха̄пентийа̄ ана̄паттӣти йоджана̄. ва̄-саддо евака̄раттхо.
ека̄дасамам̣.
2400. два̄дасети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ анувассам̣ вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1171) сиккха̄паде. терасети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ екам̣ вассам̣ две вут̣т̣ха̄пеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1175) сиккха̄паде.
два̄дасаматерасама̄ни.
кума̄рибхӯтавагго ат̣т̣хамо.
2401. агила̄на̄ти ¶ ¶ чхаттупа̄ханена вӯпасаметаббарогарахита̄. йатха̄ха ‘‘агила̄на̄ на̄ма йасса̄ вина̄ чхаттупа̄хана̄ пха̄су хотӣ’’ти. чхаттан̃ча упа̄хана̄ ча чхаттупа̄ханам̣. таттха чхаттам̣ вутталаккхан̣ам̣, упа̄хана̄ ваккхама̄налаккхан̣а̄. дха̄реййа̄ти убхайам̣ екато дха̄реййа. висум̣ дха̄рентийа̄ хи дуккат̣ам̣ ваккхати.
2402. дивасанти аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. саче дха̄ретӣти йоджана̄.
2403. каддама̄дӣнӣти еттха а̄ди-саддена маха̄ва̄лука̄дӣнам̣ гахан̣ам̣.
2404. саче гаччхатӣти самбандхо. дисва̄ гаччха̄диканти чхатте лагганайоггам̣ нӣчатарам̣ гаччха̄дикам̣ дисва̄. а̄ди-саддена гумба̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. дуккат̣анти упа̄ханаматтассева дха̄ран̣е дуккат̣ам̣.
2405. апана̄метва̄ти сӣсато апана̄метва̄. омун̃читва̄ти па̄дато омун̃читва̄. хоти па̄читтийанти пуна па̄читтийам̣ хоти.
2406. пайогаган̣ана̄йева̄ти чхаттупа̄ханасса апанетва̄ апанетва̄ екато дха̄ран̣апайогаган̣ана̄йа. тикапа̄читтийам̣ вуттанти ‘‘агила̄на̄ агила̄насан̃н̃а̄, вематика̄, гила̄насан̃н̃а̄ чхаттупа̄ханам̣ дха̄рети, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти (па̄чи. 1181) евам̣ тикапа̄читтийам̣ вуттам̣. ‘‘гила̄на̄ агила̄насан̃н̃а̄, гила̄на̄ вематика̄, чхаттупа̄ханам̣ дха̄рети, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄чи. 1182) евам̣ двикадуккат̣ам̣ татхева вуттанти самбандхо.
2407. йаттха ¶ бхиккхӯ ва̄ бхиккхунийо ва̄ нивасанти, тасмим̣ а̄ра̄ме ва̄ упача̄ре ва̄ апариккхиттасса а̄ра̄масса упача̄ре ва̄. а̄пада̄сӯти рат̣т̣хабхеда̄диа̄пада̄су.
пат̣хамам̣.
2408. бхиккхунийа̄ти еттха ‘‘агила̄на̄йа̄’’ти сесо, па̄дена гантум̣ саматтха̄йа агила̄на̄йа ¶ бхиккхунийа̄ти аттхо. йатха̄ха ‘‘агила̄на̄ на̄ма саккоти падаса̄ ганту’’нти (па̄чи. 1187). йа̄нам̣ на̄ма ратха̄ди, там̣ хет̣т̣ха̄ вуттасарӯпамева.
2409. а̄пада̄сӯти рат̣т̣хабхеда̄диа̄пада̄су. чхаттупа̄ханасиккха̄паде а̄ра̄ме, а̄ра̄мӯпача̄ре ча ана̄патти вутта̄, идха татха̄ авуттатта̄ саббаттха̄пи а̄паттийева ведитабба̄.
дутийам̣.
2410. ‘‘йам̣ кин̃чипи кат̣ӯпийа’’нти идам̣ ‘‘сан̇гха̄н̣и’’нти етасса аттхападам̣. йатха̄ха – ‘‘сан̇гха̄н̣и на̄ма йа̄ ка̄чи кат̣ӯпага̄’’ти. сан̇гха̄н̣и на̄ма мекхала̄дикат̣ипил̣андханам̣. кат̣ӯпийанти кат̣иппадесопагам̣.
2412. кат̣исуттам̣ на̄ма кат̣ийам̣ пил̣андханараджджусуттакам̣.
2413. идха имасмим̣ сиккха̄паде читтам̣ акусалам̣, идам̣ пана сиккха̄падам̣ локаваджджам̣, ити идам̣ убхайамева висесата̄ пуримасиккха̄падато имасса на̄на̄каран̣ам̣.
татийам̣.
2414. сӣсӯпага̄дису ¶ йам̣ кин̃чи саче йа̄ дха̄рети, тасса̄ тасса ваттхусса ган̣ана̄йа а̄паттийо сийунти йоджана̄. сӣсам̣ упагаччхатӣти сӣсӯпагам̣, сӣсе пил̣андхана̄раханти аттхо. а̄ди-саддена гӣвӯпага̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. йатха̄ха – ‘‘иттха̄лан̇ка̄ро на̄ма сӣсӯпаго гӣвӯпаго хаттхӯпаго па̄дӯпаго кат̣ӯпаго’’ти.
2415. на ча досоти йоджана̄. ‘‘садисанти паридӣпита’’нти ваттаббе ити-саддо луттаниддит̣т̣хо.
чатуттхам̣.
2416. йена ¶ кеначи гандхена̄ти чанданатагара̄дина̄ йена кеначи гандхакаккена. саван̣н̣а̄ван̣н̣акена ча̄ти ван̣н̣ена саха ваттатӣти саван̣н̣акам̣, халиддикакка̄ди, наттхи етасса уббат̣т̣анапаччайа̄ диссама̄но ван̣н̣ависесоти аван̣н̣акам̣, са̄сапакакка̄ди, саван̣н̣акан̃ча аван̣н̣акан̃ча саван̣н̣а̄ван̣н̣акам̣, тена саван̣н̣а̄ван̣н̣акена ча. уббат̣т̣етва̄ нха̄йантийа̄ нха̄носа̄не па̄читтийа̄патти пака̄сита̄ти йоджана̄.
2417. саббапайогети саббасмим̣ пуббапайоге. а̄ба̄дхапаччайа̄ти даддукут̣т̣ха̄дирогапаччайа̄.
2418. чхат̣т̣ханти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ ва̄ситакена пин̃н̃а̄кена наха̄йеййа, па̄читтийа’’нти (па̄чи. 1203) сиккха̄падам̣.
пан̃чамачхат̣т̣ха̄ни.
2419. йа̄ пана бхиккхунӣ ан̃н̃а̄йа бхиккхунийа̄ саче уббат̣т̣а̄пеййа ва̄ самба̄ха̄пеййа ва̄, тасса̄ бхиккхунийа̄ татха̄ па̄читтийа̄патти хотӣти йоджана̄.
2420. еттха ¶ имасмим̣ уббат̣т̣ане, самба̄хане ча хаттхам̣ амочетва̄ уббат̣т̣ане ека̄ а̄патти сийа̄, хаттхам̣ мочетва̄ мочетва̄ уббат̣т̣ане пайогаган̣ана̄йа сийа̄ти йоджана̄.
2421. а̄пада̄сӯти чорабхайа̄дӣхи сарӣракампана̄дӣсу. гила̄на̄йа̄ти антамасо маггагаманапариссамена̄пи а̄ба̄дхика̄йа.
2422. ат̣т̣хамасиккха̄паде ‘‘сиккхама̄на̄йа̄’’ти ча навамасиккха̄паде ‘‘са̄ман̣ерийа̄’’ти ча дасамасиккха̄паде ‘‘гихинийа̄’’ти ча висесам̣ ваджджетва̄ авасесавиниччхайо саттаменева сама̄ноти дассетума̄ха ‘‘ат̣т̣хама̄дӣни тӣн̣ипӣ’’ти.
саттамат̣т̣хаманавамадасама̄ни.
2423. антоупача̄расминти ¶ два̄дасаратанаббхантаре. ‘‘бхиккхусса пурато’’ти идам̣ упалаккхан̣ам̣. тасма̄ пурато ва̄ хоту паччхато ва̄ пассато ва̄, самантато два̄дасаратанаббхантарети нидассанападаметам̣. чхама̄йапӣти анантарахита̄йа бхӯмийа̄пи. йа̄ нисӣдеййа̄ти самбандхо. на ват̣т̣ати па̄читтийа̄патти хотӣти аттхо.
2424. тикапа̄читтийам̣ вуттанти ана̄пуччхите ана̄пуччхитасан̃н̃а̄, вематика̄, а̄пуччхитасан̃н̃а̄ти тӣсу викаппесу па̄читтийаттайам̣ вуттам̣. а̄пуччхите ана̄пуччхитасан̃н̃а̄, вематика̄ ва̄ бхиккхусса пурато нисӣдеййа̄ти викаппадвайе дуккат̣адвайам̣ хоти. а̄пада̄сӯти рат̣т̣хабхеда̄диа̄пада̄су. а̄пуччхитун̃ча т̣ха̄тун̃ча асакконтийа̄ гила̄на̄йа.
2425. нипаджджанам̣ крийам̣. ана̄пуччханам̣ акрийам̣.
ека̄дасамам̣.
2426. ока̄со ¶ като йена со ока̄сакато, на ока̄сакато анока̄сакато, там̣, акатока̄санти аттхо, ‘‘асукасмим̣ на̄ма т̣ха̄не пуччха̄мӣ’’ти аттана̄ пуччхитаббавинайа̄дӣнам̣ на̄мам̣ гахетва̄ ока̄сам̣ ка̄ра̄панака̄ле адхива̄санавасена акатока̄санти вуттам̣ хоти. досата̄ти па̄читтийа̄патти. екасмим̣ пит̣аке ока̄сам̣ ка̄ра̄петва̄ ан̃н̃асмим̣ пит̣аке пан̃хам̣ пуччхантийа̄пи па̄читтийам̣ хотӣти дассетума̄ха ‘‘винайе ча̄’’тиа̄ди.
пуччхантийа̄пи ча̄ти еттха пи-саддена ‘‘абхидхаммам̣ пуччхантийа̄пӣ’’ти идан̃ча ануттасамуччайаттхена ча-саддена ‘‘суттанте ока̄сам̣ ка̄ра̄петва̄ винайам̣ ва̄ абхидхаммам̣ ва̄ пуччхати, а̄патти па̄читтийасса. абхидхамме ока̄сам̣ ка̄ра̄петва̄ суттантам̣ ва̄ винайам̣ ва̄ пуччхати, а̄патти па̄читтийасса̄’’ти идан̃ча сан̇гахитам̣.
2427. анодисса̄ти ‘‘асукасмим̣ на̄ма пуччха̄мӣ’’ти евам̣ анийаметва̄ кевалам̣ ‘‘пуччхитаббам̣ аттхи, пуччха̄ми аййа̄’’ти евам̣ ватва̄.
два̄дасамам̣.
2428-9. сам̣каччиканти ¶ тханавет̣ханачӣварам̣, там̣ пана па̄рупантийа̄ адхаккхакам̣ уббхана̄бхиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄дентийа̄ па̄рупитаббам̣. тена̄ха ма̄тикат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘асам̣каччика̄ти адхаккхакауббхана̄бхиман̣д̣аласан̇кха̄тасса сарӣрасса пат̣иччха̄данаттхам̣ анун̃н̃а̄тасам̣каччикачӣварарахита̄’’ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. асам̣каччикасиккха̄падаван̣н̣ана̄). ‘‘сам̣каччика̄йа пама̄н̣ам̣ тирийам̣ дийад̣д̣хахаттханти пора̄н̣аган̣т̣хипаде вутта’’нти (ваджира. т̣ӣ. па̄читтийа 1224-1226) ваджирабуддхиттхеро. париккхепоккамети париккхепасса антопавесане. упача̄роккамепӣти ¶ апариккхиттасса га̄масса дутийалед̣д̣упа̄таббхантарапавесанепи. еттха̄ти имасмим̣ сиккха̄паде. есева найоти ‘‘пат̣хаме па̄де дуккат̣ам̣, дутийе па̄читтийа’’нти йатха̄вуттойева найо мато вин̃н̃а̄тоти аттхо.
2430. а̄пада̄супӣти махаггхам̣ хоти сам̣каччикам̣, па̄рупитва̄ гаччхантийа̄ ча упаддаво уппаджджати, еварӯпа̄су а̄пада̄су ана̄патти.
2431. сесанти идха сарӯпато адасситан̃ча. вуттанайенева̄ти ма̄тика̄падабха̄джана̄дӣсу вуттанайенева. сунипун̣асмим̣ дхаммаджа̄там̣, аттхаджа̄тан̃ча вибха̄вети вивидхена̄ка̄рена пака̄сетӣти вибха̄вӣ, тена вибха̄вина̄.
терасамам̣.
чхаттупа̄ханавагго навамо.
евам̣ навахи ваггехи бхиккхунӣнам̣ бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни чханнавути сиккха̄пада̄ни дассетва̄ ито паресу муса̄ва̄давагга̄дӣсу саттасу ваггесу бхиккхӯхи са̄дха̄ран̣асиккха̄пада̄ни бхиккхупа̄тимоккхавиниччхайакатха̄йа вуттанайенева ведитабба̄нӣти та̄ни идха на дассита̄ни.
сабба̄нева бхиккхунӣнам̣ кхуддакесу чханнавути, бхиккхӯнам̣ двенавутӣти ат̣т̣ха̄сӣтисатам̣ сиккха̄пада̄ни. тато парам̣ сакалам̣ бхиккхуниваггам̣, парампарабходжанам̣, анатириттабходжанам̣, анатириттена абхихат̣т̣хум̣ пава̄ран̣ам̣, пан̣ӣтабходжанавин̃н̃атти, ачелакасиккха̄падам̣, дут̣т̣хуллапааччха̄данам̣, ӯнавӣсативассаупасампа̄данам̣, ма̄туга̄мена саддхим̣ сам̣видха̄йа аддха̄нагаманам̣, ра̄джантепураппавесанам̣ ¶ , сантам̣ ¶ бхиккхум̣ ана̄пуччха̄ вика̄ле га̄маппавесанам̣, нисӣданам̣, вассикаса̄т̣иканти има̄ни ба̄вӣсати сиккха̄пада̄ни апанетва̄ сеса̄ни сатан̃ча чхасат̣т̣хи ча сиккха̄пада̄ни бхиккхунипа̄тимоккхуддесамаггена уддит̣т̣ха̄нӣти ведитабба̄ни.
татра̄йам̣ сан̇кхепато аса̄дха̄ран̣асиккха̄падесу самут̣т̣ха̄навиниччхайо – гираггасамаджджа̄, читта̄га̄расиккха̄падам̣, сан̇гха̄н̣и, иттха̄лан̇ка̄ро, гандхаван̣н̣ако, ва̄ситакапин̃н̃а̄ко, бхиккхуниа̄дӣхи уммадданапаримаддана̄нӣти има̄ни даса сиккха̄пада̄ни ачиттака̄ни, локаваджджа̄ни, акусалачитта̄ни. айам̣ панеттха адхиппа̄йо – вина̄пи читтена а̄паджджитаббатта̄ ачиттака̄ни, читте пана сати акусаленева а̄паджджитаббатта̄ локаваджджа̄ни чева акусалачитта̄ни ча. авасеса̄ни ачиттака̄ни пан̣н̣аттиваджджа̄нева. чоривут̣т̣ха̄панам̣, га̄мантарам̣, а̄ра̄масиккха̄падам̣, габбхинивагге а̄дито пат̣т̣ха̄йа сатта, кума̄рибхӯтавагге а̄дито пат̣т̣ха̄йа пан̃ча, пурисасам̣сат̣т̣хам̣, па̄рива̄сийачхандада̄нам̣, анувассавут̣т̣ха̄панам̣, екантарикавут̣т̣ха̄пананти има̄ни екӯнавӣсати сиккха̄пада̄ни сачиттака̄ни, пан̣н̣аттиваджджа̄ни. авасеса̄ни сачиттака̄ни локаваджджа̄нева̄ти.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
па̄читтийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄
2432. евам̣ па̄читтийавиниччхайам̣ дассетва̄ ида̄ни па̄т̣идесанӣйам̣ дассетума̄ха ‘‘агила̄на̄’’тиа̄ди. йа̄ пана бхиккхунӣ ¶ агила̄на̄ сайам̣ аттана̄ вин̃н̃аттийа̄ ладдхам̣ саппим̣ саче ‘‘бхун̃джисса̄мӣ’’ти ган̣хати, тасса̄ евам̣ гахан̣е дуккат̣ам̣ паридӣпитанти йоджана̄. таттха йасса̄ вина̄ саппина̄ пха̄су хоти, са̄ агила̄на̄ на̄ма. саппинти пуббе вуттавиниччхайам̣ па̄л̣иа̄гатам̣ госаппиа̄дикамева.
2433. типа̄т̣идесанӣйанти агила̄на̄ агила̄насан̃н̃а̄, вематика̄, гила̄насан̃н̃а̄ти тӣсу ¶ викаппесу тӣн̣и па̄т̣идесанӣйа̄ни. гила̄на̄ двикадуккат̣анти гила̄на̄йа двикадуккат̣ам̣. гила̄на̄ агила̄насан̃н̃а̄, вематика̄ ва̄ти двӣсу викаппесу две дуккат̣а̄ни.
2434-5. гила̄на̄ хутва̄ саппим̣ вин̃н̃а̄петва̄ паччха̄ вӯпасантагелан̃н̃а̄ хутва̄ севантийа̄ парибхун̃джантийа̄пи ча гила̄на̄йа авасесам̣ парибхун̃джантийа̄ ва̄ н̃а̄така̄дито н̃а̄такапава̄ритат̣т̣ха̄нато вин̃н̃аттам̣ бхун̃джантийа̄ ва̄ ан̃н̃ассаттха̄йа вин̃н̃аттам̣ парибхун̃джантийа̄ ва̄ аттано дханена гахитам̣ бхун̃джантийа̄ ва̄ умматтика̄йа ва̄ ана̄паттӣти йоджана̄.
пат̣хамам̣.
2436. сесесу дутийа̄дӣсӯти ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ агила̄на̄ телам̣…пе… мадхум̣…пе… пха̄н̣итам̣…пе… маччхам̣…пе… мам̣сам̣…пе… кхӣрам̣…пе… дадхим̣ вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джеййа, пат̣идесетаббам̣ та̄йа бхиккхунийа̄ га̄райхам̣ аййе дхаммам̣ а̄паджджим̣ асаппа̄йам̣ па̄т̣идесанӣйам̣, там̣ пат̣идесемӣ’’ти (па̄чи. 1236) евам̣ дутийа̄дӣсу саттасу па̄т̣идесанӣйесу. наттхи ка̄чи висесата̄ти тела̄дипада̄ни вина̄ ан̃н̃о кочи висесо наттхӣти аттхо.
2437. па̄л̣ийам̣ ¶ ана̄гатесу саббесу саппиа̄дӣсу ат̣т̣хасу ан̃н̃атарам̣ вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джантийа̄пи дуккат̣анти йоджана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
сиккха̄каран̣ӣйакатха̄ван̣н̣ана̄
2438. па̄т̣идесанӣйа̄нантарам̣ уддит̣т̣ха̄ни пан̃часаттати секхийа̄ни маха̄вибхан̇ге вуттавиниччхайа̄нева̄ти тадева атидисанто а̄ха ‘‘секхийа̄ пана йе дхамма̄’’тиа̄ди. йе пана пан̃часаттати ¶ секхийа̄ дхамма̄ па̄т̣идесанӣйа̄нантарам̣ уддит̣т̣ха̄, тесам̣ аттхавиниччхайо маха̄вибхан̇ге вуттова̄ти йоджана̄, аттхикехи татова гахетаббо, на пуна идха дассесса̄мӣти адхиппа̄йо.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
сиккха̄каран̣ӣйакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
2439-40. савибхан̇га̄нам̣ убхатовибхан̇гасахита̄нам̣ убхатопа̄тимоккха̄нам̣ бхиккхӯнам̣, бхиккхунӣнан̃ча па̄тимоккха̄нам̣ ат̣т̣хакатха̄са̄ро саббат̣т̣хакатха̄нам̣ са̄рабхӯто йо со аттхо висесато самантапа̄са̄дика̄йам̣ вутто. там̣ саббам̣ са̄рабхӯтам̣ аттхам̣ сама̄да̄йа йо винайассавиниччхайо бхиккхӯнам̣, бхиккхунӣнан̃ча хитаттха̄йа майа̄ като вирачитоти самбандхо.
2441. но амха̄кам̣ пат̣ибха̄н̣аджам̣ пат̣ибха̄н̣ато джа̄там̣ имам̣ ту имам̣ винайавиниччхайам̣ пана йе джантуно сатта̄ сун̣анти ¶ , те джантуно джанасса сатталокасса хите адхисӣласиккха̄пака̄сакатта̄ упака̄раке суматасса собхан̣анти буддха̄дӣхи матасса, собхан̣ехи ва̄ буддха̄дӣхи матасса пат̣ивиддхасса аматамаха̄нибба̄насса айане ан̃джасабхӯте джанасса та̄йане ка̄йикава̄часикавӣтиккамапат̣ипаккхатта̄ апа̄йабхайанива̄ран̣ат̣т̣хена та̄н̣абхӯте винайе винайапит̣аке пакатан̃н̃уно йатха̄сабха̄вам̣ джа̄нанта̄ тан̃н̃уно бхаванти там̣ там̣ каппийа̄каппийам̣ севитабба̄севитаббам̣ джа̄нанта̄ бхавантева̄ти аттхо.
2442. бахаво са̄рабхӯта̄ найа̄ еттха̄ти бахуса̄ранайо, тасмим̣ бахуса̄ранайе. параме уттаме винайе винайапит̣аке виса̄радатам̣ веса̄раджджам̣ асам̣хӣран̃а̄н̣ам̣ абхипаттхайата̄ висесато иччхантена буддхимата̄ н̃а̄н̣а̄тисайамантена йатина̄ саббака̄лам̣ тивидхасиккха̄парипӯран̣е аситхилапаваттасамма̄ва̄йа̄мена бхиккхуна̄ имасмим̣ винайавиниччхайе парама̄ уттаритара̄ махатӣ а̄дарата̄ каран̣ӣйатама̄ висесена ка̄табба̄йева̄ти аттхо.
2443. иччевам̣ сӣлависуддхиса̄дхане винайапит̣аке веса̄раджджахетута̄йа имасса винайавиниччхайасса сӣлависуддхиа̄дисаттависуддхипарампара̄йа адхигантаббасса аматамаха̄нибба̄насса паттийа̄пи мӯлабхӯтатам̣ дассетума̄ха ‘‘авагаччхатӣ’’тиа̄ди.
йо ¶ пана бхиккху аттхайуттам̣ махата̄ пайоджанаттхена, абхидхеййаттхена ча саманна̄гатам̣ имам̣ винайассавиниччхайам̣ авагаччхати авечча йа̄тха̄вато джа̄на̄ти, со апарампарам̣ маран̣а̄бха̄ва̄ амарам̣ джара̄йа̄бха̄ва̄ аджарам̣ ра̄га̄дикилесараджапат̣ипаккхатта̄ араджам̣ анекаппака̄рарога̄нам̣ аппаваттихетутта̄ аруджам̣ сантипадам̣ саббакилесадаратхапарил̣а̄ха̄нам̣ вӯпасамахетутта̄ ¶ сантисан̇кха̄там̣ нибба̄нападам̣ адхигаччхати сӣлависуддхиа̄дисаттависуддхипарампара̄йа гантва̄ пат̣ивиджджхатӣти йоджана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
бхиккхунивибхан̇гакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
кхандхакакатха̄
маха̄вагго
маха̄кхандхакакатха̄
паббаджджа̄катха̄ван̣н̣ана̄
2444. иччевам̣ ¶ ¶ на̄тисан̇кхепавиттха̄равасена вибхан̇гадвайе, тадат̣т̣хакатха̄йа ча а̄гатам̣ виниччхайам̣ дассетва̄ ида̄ни кхандхака̄гатам̣ виниччхайам̣ дассетума̄рабханто а̄ха ‘‘сӣлаккхандха̄дӣ’’тиа̄ди. таттха сӣлаккхандха̄дийуттена̄ти сӣласама̄дхипан̃н̃а̄вимуттивимуттин̃а̄н̣адассанасан̇кха̄техи пан̃чахи кхандхехи гун̣ара̄сӣхи йуттена саманна̄гатена. субхаккхандхена̄ти суван̣н̣а̄лин̇гасадисават̣т̣аккхандхата̄йа субхо сундаро кхандхо етасса̄ти субхаккхандхо, бхагава̄, тена. имина̄ ба̄ттим̣салаккхан̣а̄намекадесабхӯтасса самават̣т̣аккхандхата̄лаккхан̣асса паридӣпакена вачанена лаккхан̣а̄ха̄ранайена ба̄ттим̣салаккхан̣а̄дика̄ сабба̄пи рӯпака̄йасирӣ сандассита̄ти ведитабба̄.
кхандхакети кхандха̄нам̣ самӯхо кхандхако, кхандха̄нам̣ ва̄ ка̄йанато дӣпанато кхандхако. ‘‘кхандха̄’’ти четтха паббаджджӯпасампада̄дивинайакаммасан̇кха̄та̄, ча̄риттава̄риттасиккха̄падасан̇кха̄та̄ ча пан̃н̃аттийо адхиппета̄. паббаджджа̄дӣни хи бхагавата̄ пан̃н̃аттатта̄ ‘‘пан̃н̃аттийо’’ти вуччанти. пан̃н̃аттийан̃ча кхандха-саддо диссати ‘‘да̄руккхандхо (сам̣. ни. 4.241) аггиккхандхо (пат̣и. ма. 1.116) удакаккхандхо’’тиа̄дӣсу (а. ни. 6.37) вийа. апича бха̄гара̄саттхата̄ ¶ четтха йуджджатийева та̄сам̣ пан̃н̃аттӣнам̣ бха̄гасо, ра̄сито ча вибхаттатта̄. тасмим̣ кхандхаке. пи-саддо вутта̄пеккха̄йа пан̃часатикасаттасатикаккхандхаке две ваджджетва̄ ¶ паббаджджаккхандхака̄дике бхиккхуникхандхакапарийоса̄не вӣсативидхе кхандхаке вуттавиниччхайасса идха ваккхама̄натта̄. тадева сандха̄йа̄ха ‘‘кхандхакепи паваккха̄ми, сама̄сена виниччхайа’’нти.
2445. ‘‘ма̄тара̄ питара̄’’ти имина̄ джанака̄йева адхиппета̄. ‘‘бхан̣д̣укаммам̣, саман̣акаран̣ам̣, пабба̄джананти ча парийа̄йа-садда̄’’ти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, сан̇гхам̣ апалокетум̣ бхан̣д̣укамма̄йа̄’’ти (маха̄ва. 98) имисса̄ па̄л̣ийа̄ ат̣т̣хакатха̄йа (маха̄ва. ат̣т̣ха. 98) вуттам̣. а̄пуччхитва̄ти еттха ‘‘сан̇гха’’нти сесо.
2446. ва̄ват̣оти пасуто, йуттапайуттоти аттхо. ‘‘пабба̄джетва̄ а̄найа ити ча̄’’ти падаччхедо. еттха ча тидха̄ пабба̄джанам̣ ведитаббам̣ кесаччхеданам̣, ка̄са̄йааччха̄данам̣, саран̣ада̄нанти, има̄ни тӣн̣и каронто ‘‘пабба̄джетӣ’’ти вуччати. тесу екам̣, две ва̄пи каронто татха̄ вохарӣйатийева. тасма̄ ‘‘пабба̄джетва̄найа̄’’ти имина̄ кесе чхиндитва̄ ка̄са̄йа̄ни аччха̄детва̄ а̄нехӣти айаматтхо дӣпитоти дат̣т̣хаббо.
2447. авуттоти упаджджха̄йена ануййоджито. со дахаро саче там̣ сайамева кесаччхеданака̄са̄йаччха̄данехи пабба̄джети, ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2448. таттха̄ти аттано самӣпе. кхан̣д̣асӣмам̣ нетва̄ти бхан̣д̣укамма̄рочанапариха̄раттхам̣ вуттам̣. тена сабхиккхуке виха̄ре ан̃н̃ампи бхиккхум̣ ‘‘етасса кесе чхинда̄’’ти ваттум̣ на ват̣т̣ати. пабба̄джетва̄ти кесаччхеданам̣ сандха̄йа вадати.
2450. ‘‘пурисам̣ ¶ бхиккхуто ан̃н̃о, пабба̄джети на ват̣т̣атӣ’’ти идам̣ саран̣ада̄нам̣ сандха̄йа вуттам̣. тенева̄ха ‘‘са̄ман̣еро’’тиа̄ди.
2451. убхиннампи тхератхерӣнам̣ ‘‘имехи чӣварехи имам̣ аччха̄дехӣ’’ти а̄н̣аттийа̄ са̄ман̣еропи ¶ ва̄ хоту, татха̄ са̄ман̣ерӣ ва̄ хоту, те убхо са̄ман̣ераса̄ман̣ерӣ ка̄са̄йа̄ни да̄тум̣ лабхантӣти йоджана̄.
2452-4. пабба̄джентена бхиккхуна̄ти еттха ‘‘тачапан̃чакакаммат̣т̣ха̄нам̣ датва̄’’ти ваттаббам̣ еван̃хи катва̄ кеса̄панайанасса ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттатта̄. вуттан̃хи таттха ‘‘а̄вусо, сут̣т̣ху упадха̄рехи, сатим̣ упат̣т̣ха̄пехӣти ватва̄ тачапан̃чакакаммат̣т̣ха̄нам̣ а̄чиккхитаббам̣. а̄чиккхантена ча ван̣н̣асан̣т̣ха̄нагандха̄сайока̄савасена асучиджегуччхапат̣иккӯлабха̄вам̣, ниджджӣваниссаттабха̄вам̣ ва̄ па̄кат̣ам̣ каронтена а̄чиккхитабба’’нтиа̄ди. киматтхамевам̣ карӣйатӣти че? саче упаниссайасампанно хоти, тасса кхураггейева арахаттапа̄пун̣анаттхам̣. вуттан̃четам̣ ат̣т̣хакатха̄йам̣ –
‘‘йе хи кечи кхурагге арахаттам̣ патта̄, саббе те еварӯпам̣ саванам̣ лабхитва̄ калйа̄н̣амиттена а̄чарийена диннанайам̣ нисса̄йа, но анисса̄йа, тасма̄сса а̄дитова еварӯпӣ катха̄ катхетабба̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 34).
етенева бйатирекато ито ан̃н̃а̄ аниййа̄никакатха̄ на катхетабба̄ти дӣпитам̣ хоти. гомайа̄дина̄ти гомайачун̣н̣а̄дина̄. а̄ди-саддена маттика̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. пӣл̣ака̄ ва̄ти тхуллапӣл̣ака̄ ва̄. каччху ва̄ти сукхумакаччху ва̄. нийам̣путтанти ¶ аттано путтам̣. ‘‘бхиккхуна̄’’ти имасса падасса дӯратта̄ ‘‘йатина̄’’ти а̄ха.
2455-6. касма̄ пана евам̣ наха̄петабботи а̄ха ‘‘еттакена̄пӣ’’тиа̄ди. соти паббаджджа̄пеккхо. упаджджха̄йака̄дисӯти еттха а̄ди-саддена а̄чарийасама̄нупаджджха̄йака̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. па̄пун̣анти хӣти еттха хи-саддо йасма̄-падаттхе ваттати. йасма̄ еттакена̄пи упаджджха̄йа̄дӣсу сага̄раво хоти, йасма̄ ча еварӯпам̣ упака̄рам̣ лабхитва̄ кулапутта̄ уппаннам̣ анабхиратим̣ пат̣ивинодетва̄ сиккха̄йо парипӯретва̄ нибба̄нам̣ па̄пун̣иссанти, тасма̄ еварӯпо упака̄ро ка̄табботи аттхо.
2458. екатоти сабба̄ни чӣвара̄ни екато катва̄.
2459. атха̄ти ¶ адхика̄рантара̄рамбхе нипа̄то. тасса хаттхе адатва̄пи упаджджха̄йо ва̄ а̄чарийо ва̄пи сайамева там̣ паббаджджа̄пеккхам̣ аччха̄дети, ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2460. адинначӣварасса аггахетаббатта̄ а̄ха ‘‘апанетва̄ тато саббам̣, пуна да̄таббамева та’’нти. татоти тасса сарӣрато. танти чӣварам̣.
2461-2. етадева а̄ха ‘‘бхиккхуна̄’’тиа̄дина̄. адиннам̣ на ват̣т̣атӣти еттха паббаджджа̄ на рухатӣти ваданти. тассева сантакам̣ ва̄пи чӣварам̣ адиннам̣ на ват̣т̣ати аттасантаке а̄чарийупаджджха̄йа̄нам̣ аттано сантаке чӣваре ка̄ катха̄ ваттаббамева наттхӣти аттхо. бхиккхӯти йе таттха саннипатита̄. ка̄ра̄петва̄на уккут̣инти еттха саббадха̄тваттха̄нугато кароти-саддо гахитоти уккут̣икам̣ нисӣда̄петва̄ти аттхо гахетаббо, ‘‘уккут̣ика’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 34) ат̣т̣хакатха̄па̄т̣хо га̄тха̄бандхасукхаттхам̣ идха ка-ка̄ралопена ниддит̣т̣хо.
2464. екападам̣ ¶ ва̄пӣти буддхамичча̄дикам̣ екампи ва̄ падам̣. екаккхарампи ва̄ти бука̄ра̄диаккхаресу екампи ва̄ аккхарам̣. пат̣ипа̄т̣инти ‘‘буддха’’мичча̄дикам̣ падапантим̣.
2465. акаттаббаппака̄рантарам̣ дассетума̄ха ‘‘тиккхаттум̣ йади ва̄’’тиа̄ди. татха̄ сесесӯти йади ва̄ ‘‘дхаммам̣ саран̣а’’нти тиккхаттум̣ дети, ‘‘сан̇гхам̣ саран̣а’’нти йади ва̄ тиккхаттум̣ дети, евампи тӣн̣и саран̣а̄ни адинна̄нева хонти.
2466. ануна̄сиканта̄ни катва̄ да̄табба̄нӣти самбандхо. ануна̄сикантам̣ катва̄ да̄нака̄ле антара̄виччхедам̣ акатва̄ да̄табба̄нӣти дассетум̣ ‘‘ека̄баддха̄ни ва̄ пана̄’’ти вуттам̣. виччхиндитва̄ падапат̣ипа̄т̣ито ма-ка̄рантам̣ катва̄ да̄насамайе виччхедам̣ катва̄. манта̄нӣти ‘‘буддхам̣ саран̣ам̣ ичча̄дина̄ ма-ка̄ранта̄ни. ‘‘буддхам̣ саран̣ам̣ гаччха̄мӣ’’тиа̄дина̄ найена ниггахитантамева катва̄ на да̄таббанти ‘‘атха̄’’ти а̄ха.
2467. суддхи на̄ма а̄чарийасса н̃аттийа̄, каммава̄ча̄йа ча учча̄ран̣ависуддхи. паббаджджа̄ти са̄ман̣ераса̄ман̣ерипаббаджджа̄. убхатосуддхийа̄ вина̄ти убхатосуддхим̣ вина̄ а̄чарийантева̄сӣнам̣ ¶ убхиннам̣ тӣсу саран̣аттайада̄наггахан̣есу учча̄ран̣асуддхим̣ вина̄, екасса̄пи аккхарасса випаттисаббха̄ве на хотӣти аттхо.
2468-9. ‘‘паббаджджа̄гун̣амиччхата̄’’ти идам̣ ‘‘а̄чарийена, антева̄сикена̄’’ти пададвайасса висесанам̣ дат̣т̣хаббам̣, антева̄сикасса паббаджджа̄гун̣ам̣ иччхантена а̄чарийена, аттано паббаджджа̄гун̣ам̣ иччхантена антева̄сикена ча бу-ддха-ка̄ра̄дайо ван̣н̣а̄ бу-ка̄ра дха-ка̄ра̄дайо ван̣н̣а̄ аккхара̄ т̣ха̄накаран̣асампадам̣ кан̣т̣хата̄лумуддхадантаот̣т̣хана̄сика̄бхедам̣ т̣ха̄насампадан̃ча ¶ аккхаруппаттиса̄дхакатамадживха̄маджджха̄дикаран̣асампадан̃ча аха̄пентена апариха̄пентена ваттабба̄ти йоджана̄. касма̄ идамева дал̣хам̣ катва̄ вуттанти а̄ха ‘‘екаван̣н̣авина̄сена̄’’тиа̄ди. хи-саддо йасма̄-падаттхе, йасма̄ екасса̄пи ван̣н̣асса вина̄сена анучча̄ран̣ена ва̄ дуручча̄ран̣ена ва̄ паббаджджа̄ на рухати, тасма̄ евам̣ вуттанти адхиппа̄йо.
2470. йади сиддха̄ти са̄сан̇кавачанена убхатоучча̄ран̣асуддхийа̄ дуккараттам̣ дӣпетва̄ ‘‘аппаматтехи бхавитабба’’нти убхиннам̣ а̄чарийантева̄сика̄нам̣ анусит̣т̣хи динна̄ хоти. саран̣агаманатова̄ти авадха̄ран̣ена са̄ман̣ерапаббаджджа̄ упасампада̄ вийа н̃аттичатуттхена каммена на хоти, ида̄нипи саран̣агаманенева сиджджхатӣти дӣпети. хи-саддо пасиддхийам̣. йатха̄ха –
‘‘йасма̄ саран̣агаманена упасампада̄ парато пат̣иккхитта̄, тасма̄ са̄ етарахи саран̣агаманаматтенева на рухати. са̄ман̣ерасса паббаджджа̄ пана йасма̄ паратопи ‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, имехи тӣхи саран̣агаманехи са̄ман̣ерапаббаджджа’нти (маха̄ва. 105) анун̃н̃а̄та̄ ева, тасма̄ са̄ етарахипи саран̣агаманаматтенева рухатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 34).
саран̣агаманато ева паббаджджа̄ йадипи кин̃ча̄пи сиддха̄ ниппханна̄, татха̄пи асса са̄ман̣ерасса ‘‘идан̃чидан̃ча майа̄ пӯретаббам̣ сӣла’’нти н̃атва̄ парипӯран̣аттха̄йа бхиккхуна̄ даса сӣла̄ни да̄табба̄нӣти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, са̄ман̣ера̄нам̣ даса сиккха̄пада̄ни, тесу ча са̄ман̣ерехи сиккхитум̣. па̄н̣а̄типа̄та̄ вераман̣ӣ’’тиа̄ди (маха̄ва. 106).
паббаджджа̄катха̄ван̣н̣ана̄.
2471. упаджджха̄йанти ¶ ¶ ваджджа̄вадждже упаниджджха̄йатӣти упаджджха̄йо, там̣, бхагавата̄ вуттехи ан̇гехи саманна̄гато парипун̣н̣адасавассо пуггало. нива̄сетва̄ ча па̄рупитва̄ ча сираси ан̃джалим̣ паггахетва̄ аттано абхимукхе уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ‘‘упаджджха̄йо ме, бханте, хохӣ’’ти тиккхаттум̣ ватва̄ а̄йа̄чана̄йа ката̄йа ‘‘са̄ху, лаху, опа̄йикам̣, пат̣ирӯпам̣, па̄са̄дикена сампа̄дехӣ’’ти имесу пан̃часу падесу ан̃н̃атарам̣ ка̄йена ва̄ ва̄ча̄йа ва̄ убхайена ва̄ вин̃н̃а̄петва̄ тасмим̣ сампат̣иччхите питут̣т̣ха̄не т̣хатва̄ атраджамива там̣ гахетва̄ ваджджа̄ваджджам̣ упапариккхитва̄ досена нигган̣хитва̄ саддхивиха̄рике сиккха̄пенто упаджджха̄йо на̄ма.
виджджа̄сиппам̣, а̄ча̄расама̄ча̄рам̣ ва̄ сиккхитука̄мехи а̄дарена чаритаббо упат̣т̣ха̄табботи а̄чарийо, там̣, упаджджха̄йе вутталаккхан̣асаманна̄гатойева пуггало. вуттанайенева нисӣдитва̄ ‘‘а̄чарийо ме, бханте, хохи, а̄йасмато нисса̄йа ваччха̄мӣ’’ти тиккхаттум̣ ватва̄ а̄йа̄чана̄йа ката̄йа ‘‘са̄хӯ’’тиа̄дӣсу пан̃часу ан̃н̃атарам̣ ватва̄ тасмим̣ сампат̣иччхите питут̣т̣ха̄не т̣хатва̄ путтат̣т̣ха̄нийам̣ антева̄сим̣ сиккха̄пенто а̄чарийо на̄ма.
еттха ча са̄хӯти са̄дху. лахӯти агару, мама туйхам̣ упаджджха̄йабха̄ве бха̄рийам̣ наттхӣти аттхо. опа̄йиканти упа̄йапат̣исам̣йуттам̣, там̣ упаджджха̄йаггахан̣ам̣ имина̄ упа̄йена твам̣ ме ито пат̣т̣ха̄йа бха̄ро джа̄тосӣти вуттам̣ хоти. пат̣ирӯпанти анурӯпам̣ те упаджджха̄йаггахан̣анти аттхо. па̄са̄дикена̄ти паса̄да̄вахена ка̄йавачӣпайогена. сампа̄дехӣти тивидхам̣ сиккхам̣ ниппха̄дехӣти аттхо. ка̄йена ва̄ти хаттхамудда̄дим̣ дассенто ка̄йена ва̄. на̄мависесам̣ вина̄ пӯретаббаватта̄нам̣ самата̄йа убхопи екато вутта̄.
ета̄ни ¶ ватта̄ни упаджджха̄йасса саддхивиха̄рикена, а̄чарийасса антева̄сикена̄пи евамева ка̄табба̄нева̄ти. васата̄ти васантена. пийасӣлена̄ти пийам̣ сӣламетасса̄ти пийасӣло, тена, сӣлам̣ парипӯритука̄мена̄ти вуттам̣ хоти.
2472-3. а̄санам̣ пан̃н̃апетаббанти еттха ‘‘ка̄лассева вут̣т̣ха̄йа упа̄хана̄ омун̃читва̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ каритва̄’’ти (маха̄ва. 66) вутта̄ пуббакирийа̄ ваттабба̄. а̄санам̣ пан̃н̃апетаббанти ¶ дантакат̣т̣хакха̄данат̣т̣ха̄нам̣ саммаджджитва̄ нисӣданаттха̄йа а̄санам̣ пан̃н̃апетаббам̣. имина̄ ча йа̄гупа̄нат̣т̣ха̄на̄дӣсупи а̄сана̄ни пан̃н̃апетабба̄нева̄ти дасситам̣ хоти.
дантакат̣т̣хам̣ да̄таббанти махантам̣, маджджхимам̣, кхуддаканти тӣн̣и дантакат̣т̣ха̄ни упанетва̄ тато йам̣ тӣн̣и диваса̄ни ган̣ха̄ти, чатуттхадивасато пат̣т̣ха̄йа та̄дисамева да̄таббам̣. саче анийамам̣ катва̄ йам̣ ва̄ там̣ ва̄ ган̣ха̄ти, атха йа̄дисам̣ лабхати, та̄дисам̣ да̄таббам̣.
мукходакам̣ да̄таббанти мукхадхованодакам̣ мукходаканти маджджхепадалопӣсама̄со, там̣ дентена сӣтан̃ча ун̣хан̃ча удакам̣ упанетва̄ тато йам̣ тӣн̣и диваса̄ни вал̣ан̃джети, чатуттхадивасато пат̣т̣ха̄йа та̄дисамева мукхадхованодакам̣ да̄таббам̣. саче анийамам̣ катва̄ йам̣ ва̄ там̣ ва̄ ган̣ха̄ти, атха йа̄дисам̣ лабхати, та̄дисам̣ да̄таббам̣. саче дувидхампи вал̣ан̃джети, дувидхампи упанетаббам̣. ‘‘мукходакам̣ мукхадхованат̣т̣ха̄не т̣хапетва̄ авасесат̣т̣ха̄на̄ни саммаджджитабба̄ни. саммаджджантена ча ваччакут̣ито пат̣т̣ха̄йа саммаджджитаббам̣. тхере ваччакут̣им̣ гате паривен̣ам̣ саммаджджитаббам̣, евам̣ паривен̣ам̣ асун̃н̃ам̣ хотӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄йам̣ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 64 аттхато сама̄нам̣) вуттанайенева саммаджджитаббам̣.
тато ¶ уттарим̣ каттаббам̣ дассетума̄ха ‘‘тасса ка̄лена̄’’тиа̄ди. тасса̄ти упаджджха̄йасса ва̄ а̄чарийасса ва̄. ка̄лена̄ти йа̄гупа̄нака̄ле. идха̄пи ‘‘а̄санам̣ пан̃н̃апетабба’’нти сесо. йатха̄ха ‘‘тхере ваччакут̣ито аниккхантейева а̄санам̣ пан̃н̃апетаббам̣. сарӣракиччам̣ катва̄ а̄гантва̄ тасмим̣ нисиннасса ‘саче йа̄гу хотӣ’тиа̄дина̄ найена вуттам̣ ваттам̣ ка̄табба’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 64).
йа̄гу тассупанетабба̄ти еттха ‘‘бха̄джанам̣ дховитва̄’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘бха̄джанам̣ дховитва̄ йа̄гу упана̄метабба̄’’ти (маха̄ва. 66). сан̇гхато ва̄ти сала̄ка̄дивасена сан̇гхато лаббхама̄на̄ ва̄. кулатопи ва̄ти упа̄сака̄дикулато ва̄.
‘‘патте ваттан̃ча ка̄табба’’нти идам̣ ‘‘йа̄гум̣ пӣтасса удакам̣ датва̄ бха̄джанам̣ пат̣иггахетва̄ нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена дховитва̄ пат̣иса̄метаббам̣, упаджджха̄йамхи вут̣т̣хите а̄санам̣ уддхаритаббам̣ ¶ . саче со десо укла̄по хоти, со десо саммаджджитаббо’’ти (маха̄ва. 66) а̄гатаваттам̣ сандха̄йа̄ха. дива̄ бхуттапаттепи ка̄таббам̣ етенева дасситам̣ хоти.
ваттам̣ ‘‘га̄маппавесане’’ти идам̣ ‘‘саче упаджджха̄йо га̄мам̣ пависитука̄мо хоти, нива̄санам̣ да̄таббам̣, пат̣инива̄санам̣ пат̣иггахетабба’’нтиа̄динайаппаваттам̣ (маха̄ва. 66) ваттам̣ сандха̄йа̄ха. ‘‘ка̄табба’’нти идам̣ саббападехи йоджетаббам̣.
2474. чӣваре йа̄ни ватта̄нӣти га̄мам̣ пависитука̄масса чӣварада̄не, пат̣иниваттасса чӣвараггахан̣асан̇гхаран̣апат̣иса̄манесу махесина̄ йа̄ни ватта̄ни вутта̄ни, та̄ни ча ка̄табба̄ни. сена̄сане татха̄ти ‘‘йасмим̣ виха̄ре упаджджха̄йо вихаратӣ’’тиа̄дина̄ ¶ (маха̄ва. 66) вуттанайена ‘‘сена̄сане каттабба’’нти дасситам̣ сена̄санаваттан̃ча.
па̄дапӣт̣хакатхалика̄дӣсу татха̄ти йоджана̄. упаджджха̄йе га̄мато пат̣иниватте ча джанта̄гхаре ча ‘‘па̄додакам̣ па̄дапӣт̣хам̣ па̄дакатхаликам̣ упаниккхипитабба’’нти (маха̄ва. 66) евама̄гатам̣ ваттан̃ча ка̄таббам̣. а̄ди-саддена ‘‘упаджджха̄йо па̄нӣйена пуччхитаббо’’тиа̄диваттам̣ (маха̄ва. 66) сан̇ган̣ха̄ти.
2475. евам̣ саббаттха ваттесу па̄т̣ийеккам̣ дассийама̄несу папан̃чоти кхандхакам̣ олокетва̄ сукхаггахан̣аттха̄йа ган̣анам̣ дассетука̄мо а̄ха ‘‘евама̄дӣнӣ’’тиа̄ди. рогато вут̣т̣ха̄на̄гамананта̄нӣти а̄чарийупаджджха̄йа̄нам̣ рогато вут̣т̣ха̄на̄гаманапарийоса̄на̄ни. саттатим̣сасатам̣ сийунти саттатим̣са̄дхикасатаватта̄нӣти аттхо.
та̄ни пана ватта̄ни кхандхакапа̄л̣ийа̄ (маха̄ва. 66) а̄гатаккамена евам̣ йатха̄вуттаган̣ана̄йа сама̄нетабба̄ни – дантакат̣т̣хада̄нам̣, мукходакада̄нам̣, а̄санапан̃н̃а̄панам̣, саче йа̄гу хоти, бха̄джанам̣ дховитва̄ йа̄гуйа̄ упана̄манам̣, йа̄гум̣ пӣтасса удакам̣ датва̄ бха̄джанам̣ пат̣иггахетва̄ нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена дховитва̄ пат̣иса̄манам̣, упаджджха̄йамхи вут̣т̣хите а̄санасса уддхаран̣ам̣, саче со десо укла̄по хоти, тасса саммаджджанам̣, саче упаджджха̄йо га̄мам̣ пависитука̄мо хоти, тасса нива̄санада̄нам̣, пат̣инива̄санапат̣иггахан̣ам̣, ка̄йабандханада̄нам̣, сагун̣ам̣ катва̄ ¶ сан̇гха̄т̣ида̄нам̣, дховитва̄ содакапаттасса да̄нам̣, саче упаджджха̄йо паччха̄саман̣ам̣ а̄кан̇кхати, тиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄дентена париман̣д̣алам̣ нива̄сетва̄ ка̄йабандханам̣ бандхитва̄ сагун̣ам̣ катва̄ сан̇гха̄т̣ийо па̄рупитва̄ ¶ ган̣т̣хикам̣ паримун̃читва̄ дховитва̄ паттам̣ гахетва̄ упаджджха̄йасса паччха̄саман̣ена гаманам̣, на̄тидӯраначча̄санне гаманам̣, паттапарийа̄паннасса пат̣иггахан̣ам̣, на упаджджха̄йасса бхан̣ама̄насса антарантара̄ катха̄опа̄танам̣, упаджджха̄йасса а̄паттиса̄манта̄ бхан̣ама̄насса ча нива̄ран̣ам̣, ниваттантена пат̣хаматарам̣ а̄гантва̄ а̄санапан̃н̃а̄панам̣, па̄додакапа̄дапӣт̣хапа̄дакатхалика̄нам̣ упаниккхипанам̣, паччуггантва̄ паттачӣварапат̣иггахан̣ам̣, пат̣инива̄санада̄нам̣, нива̄санапат̣иггахан̣ам̣, саче чӣварам̣ синнам̣ хоти, мухуттам̣ ун̣хе ота̄панам̣, нева ун̣хе чӣварасса нидаханам̣, маджджхе йатха̄ бхан̇го на хоти, евам̣ чатуран̇гулам̣ кан̣н̣ам̣ усса̄ретва̄ чӣварасса сан̇гхаран̣ам̣, обхоге ка̄йабандханасса каран̣ам̣, саче пин̣д̣апа̄то хоти, упаджджха̄йо ча бхун̃джитука̄мо хоти, удакам̣ датва̄ пин̣д̣апа̄тасса упана̄манам̣, упаджджха̄йасса па̄нӣйена пуччханам̣, бхутта̄висса удакам̣ датва̄ паттам̣ пат̣иггахетва̄ нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена дховитва̄ водакам̣ катва̄ мухуттам̣ ун̣хе ота̄панам̣, на ча ун̣хе паттасса нидаханам̣, паттачӣварам̣ никкхипитаббам̣ –
паттам̣ никкхипантена екена хаттхена паттам̣ гахетва̄ екена хаттхена хет̣т̣ха̄ман̃чам̣ ва̄ хет̣т̣ха̄пӣт̣хам̣ ва̄ пара̄маситва̄ паттасса никкхипанам̣, на ча анантарахита̄йа бхӯмийа̄ паттасса никкхипанам̣, чӣварам̣ никкхипантена екена хаттхена чӣварам̣ гахетва̄ екена хаттхена чӣваравам̣сам̣ ва̄ чӣварараджджум̣ ва̄ памаджджитва̄ па̄рато антам̣ орато бхогам̣ катва̄ чӣварасса никкхипанам̣, упаджджха̄йамхи вут̣т̣хите а̄санасса уддхаран̣ам̣, па̄додакапа̄дапӣт̣хапа̄дакатхалика̄нам̣ пат̣иса̄манам̣, саче со десо укла̄по хоти, тасса саммаджджанам̣, саче упаджджха̄йо нха̄йитука̄мо хоти, нха̄насса пат̣ийа̄данам̣, саче сӣтена аттхо хоти, сӣтасса саче ун̣хена аттхо хоти, ун̣хасса пат̣ийа̄данам̣, саче упаджджха̄йо джанта̄гхарам̣ пависитука̄мо хоти, чун̣н̣асса ¶ саннайанам̣, маттика̄теманам̣, джанта̄гхарапӣт̣хам̣ а̄да̄йа упаджджха̄йасса пит̣т̣хито пит̣т̣хито гантва̄ джанта̄гхарапӣт̣хам̣ датва̄ чӣварам̣ пат̣иггахетва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, чун̣н̣ада̄нам̣, маттика̄да̄нам̣, саче уссахати, джанта̄гхарам̣ пависитаббам̣ –
джанта̄гхарам̣ пависантена маттика̄йа мукхам̣ маккхетва̄ пурато ча паччхато ча пат̣иччха̄детва̄ джанта̄гхараппавесо, на тхера̄нам̣ бхиккхӯнам̣ анупакхаджджа нисӣданам̣, на нава̄нам̣ бхиккхӯнам̣ а̄санена пат̣иба̄ханам̣, джанта̄гхаре упаджджха̄йасса парикаммасса каран̣ам̣, джанта̄гхара̄ никкхамантена джанта̄гхарапӣт̣хам̣ а̄да̄йа ¶ пурато ча паччхато ча пат̣иччха̄детва̄ джанта̄гхара̄ никкхаманам̣, удакепи упаджджха̄йасса парикаммакаран̣ам̣, нха̄тена пат̣хаматарам̣ уттаритва̄ аттано гаттам̣ водакам̣ катва̄ нива̄сетва̄ упаджджха̄йасса гаттато удакасса памаджджанам̣, нива̄санада̄нам̣, сан̇гха̄т̣ида̄нам̣, джанта̄гхарапӣт̣хам̣ а̄да̄йа пат̣хаматарам̣ а̄гантва̄ а̄санасса пан̃н̃а̄панам̣, па̄додакапа̄дапӣт̣хапа̄дакатхалика̄нам̣ упаниккхипанам̣, упаджджха̄йасса па̄нӣйена пуччханам̣, саче уддиса̄петука̄мо хоти, уддиса̄панам̣, саче парипуччхитука̄мо хоти, парипуччханам̣, йасмим̣ виха̄ре упаджджха̄йо вихарати, саче со виха̄ро укла̄по хоти, саче уссахати, тасса содханам̣, виха̄рам̣ содхентена пат̣хамам̣ паттачӣварасса нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, нисӣданапаччаттхаран̣асса нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, бхисибиббоханасса нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, ман̃часса нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена асан̇гхат̣т̣ентена кава̄т̣апӣт̣хам̣ нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, пӣт̣хасса нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена асан̇гхат̣т̣ентена кава̄т̣апӣт̣хам̣ нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, ман̃чапат̣ипа̄дака̄нам̣ нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, кхел̣амаллакасса нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, апассенапхалакасса нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣, бхӯматтхаран̣асса йатха̄пан̃н̃аттасса саллаккхетва̄ нӣхаритва̄ екамантам̣ никкхипанам̣ ¶ , саче виха̄ре санта̄накам̣ хоти, уллока̄ пат̣хамам̣ оха̄ран̣ам̣, а̄локасандхикан̣н̣абха̄га̄нам̣ памаджджанам̣, саче герукапарикаммаката̄ бхитти кан̣н̣акита̄ хоти, чол̣акам̣ теметва̄ пӣл̣етва̄ памаджджанам̣, саче ка̄л̣аван̣н̣аката̄ бхӯми кан̣н̣акита̄ хоти, чол̣акам̣ теметва̄ пӣл̣етва̄ памаджджанам̣, саче аката̄ хоти бхӯми, удакена париппхоситва̄ памаджджанам̣ ‘‘ма̄ виха̄ро раджена ухан̃н̃ӣ’’ти, сан̇ка̄рам̣ вичинитва̄ екамантам̣ чхад̣д̣анам̣, бхӯматтхаран̣асса ота̄петва̄ содхетва̄ паппхот̣етва̄ атихаритва̄ йатха̄пан̃н̃аттам̣ пан̃н̃а̄панам̣, ман̃чапат̣ипа̄дака̄нам̣ ота̄петва̄ памаджджитва̄ атихаритва̄ йатха̄т̣т̣ха̄не т̣хапанам̣, ман̃часса ота̄петва̄ содхетва̄ паппхот̣етва̄ нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена асан̇гхат̣т̣ентена кава̄т̣апӣт̣хам̣ атихаритва̄ йатха̄пан̃н̃аттам̣ пан̃н̃а̄панам̣, пӣт̣хасса ота̄петва̄ содхетва̄ паппхот̣етва̄ нӣчам̣ катва̄ са̄дхукам̣ аппат̣игхам̣сантена асан̇гхат̣т̣ентена кава̄т̣апӣт̣хам̣ атихаритва̄ йатха̄пан̃н̃аттам̣ пан̃н̃а̄панам̣, бхисибиббоханасса ота̄петва̄ содхетва̄ паппхот̣етва̄ атихаритва̄ йатха̄пан̃н̃аттам̣ пан̃н̃а̄панам̣, нисӣданапаччаттхаран̣асса ота̄петва̄ содхетва̄ паппхот̣етва̄ атихаритва̄ йатха̄пан̃н̃аттам̣ пан̃н̃а̄панам̣, кхел̣амаллакасса ота̄петва̄ памаджджитва̄ атихаритва̄ йатха̄т̣т̣ха̄не т̣хапанам̣, апассенапхалакасса ота̄петва̄ памаджджитва̄ атихаритва̄ йатха̄т̣т̣ха̄не т̣хапанам̣, паттачӣварам̣ никкхипитаббам̣ –
паттам̣ ¶ никкхипантена екена хаттхена паттам̣ гахетва̄ екена хаттхена хет̣т̣ха̄ман̃чам̣ ва̄ хет̣т̣ха̄пӣт̣хам̣ ва̄ пара̄маситва̄ паттасса никкхипанам̣, на ча анантарахита̄йа бхӯмийа̄ паттасса никкхипанам̣, чӣварам̣ никкхипантена екена хаттхена чӣварам̣ гахетва̄ екена хаттхена ¶ чӣваравам̣сам̣ ва̄ чӣварараджджум̣ ва̄ памаджджитва̄ па̄рато антам̣ орато бхогам̣ катва̄ чӣварасса никкхипанам̣, саче пураттхима̄йа сараджа̄ ва̄та̄ ва̄йанти, пураттхима̄нам̣ ва̄тапа̄на̄нам̣ тхаканам̣, татха̄ паччхима̄нам̣, татха̄ уттара̄нам̣, татха̄ даккхин̣а̄нам̣ ва̄тапа̄на̄нам̣ тхаканам̣, саче сӣтака̄ло хоти, дива̄ ва̄тапа̄на̄нам̣ виваран̣ам̣, раттим̣ тхаканам̣, саче ун̣хака̄ло хоти, дива̄ ва̄тапа̄на̄нам̣ тхаканам̣, раттим̣ виваран̣ам̣, саче паривен̣ам̣ укла̄пам̣ хоти, паривен̣асса саммаджджанам̣, саче кот̣т̣хако укла̄по хоти, кот̣т̣хакасса саммаджджанам̣, саче упат̣т̣ха̄наса̄ла̄ укла̄па̄ хоти, тасса̄ саммаджджанам̣, саче аггиса̄ла̄ укла̄па̄ хоти, тасса̄ саммаджджанам̣, саче ваччакут̣и укла̄па̄ хоти, тасса̄ саммаджджанам̣, саче па̄нӣйам̣ на хоти, па̄нӣйасса упат̣т̣ха̄панам̣, саче парибходжанӣйам̣ на хоти, парибходжанӣйасса упат̣т̣ха̄панам̣, саче а̄чаманакумбхийа̄ удакам̣ на хоти, а̄чаманакумбхийа̄ удакасса а̄син̃чанам̣, саче упаджджха̄йасса анабхирати уппанна̄ хоти, саддхивиха̄рикена вӯпака̄санам̣ вӯпака̄са̄панам̣ ва̄, дхаммакатха̄йа ва̄ тасса каран̣ам̣, саче упаджджха̄йасса куккуччам̣ уппаннам̣ хоти, саддхивиха̄рикена виноданам̣ винода̄панам̣ ва̄, дхаммакатха̄йа ва̄ тасса каран̣ам̣, саче упаджджха̄йасса дит̣т̣хигатам̣ уппаннам̣ хоти, саддхивиха̄рикена вивечанам̣ вивеча̄панам̣ ва̄, дхаммакатха̄йа ва̄ тасса каран̣ам̣, саче упаджджха̄йо гарудхаммам̣ аджджха̄панно хоти парива̄са̄рахо, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ну кхо сан̇гхо упаджджха̄йасса парива̄сам̣ дадеййа̄’’ти, саче упаджджха̄йо мӯла̄йапат̣икассана̄рахо хоти, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ¶ ну кхо сан̇гхо упаджджха̄йам̣ мӯла̄йа пат̣икассеййа̄’’ти, саче упаджджха̄йо ма̄натта̄рахо хоти, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ну кхо сан̇гхо упаджджха̄йасса ма̄наттам̣ дадеййа̄’’ти, саче упаджджха̄йо аббха̄на̄рахо хоти, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ну кхо сан̇гхо упаджджха̄йам̣ аббхеййа̄’’ти, саче сан̇гхо упаджджха̄йасса каммам̣ каттука̄мо хоти таджджанӣйам̣ ва̄ нийассам̣ ва̄ пабба̄джанӣйам̣ ва̄ пат̣иса̄ран̣ӣйам̣ ва̄ уккхепанӣйам̣ ва̄, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ну кхо сан̇гхо упаджджха̄йасса каммам̣ на кареййа, лахука̄йа ва̄ парин̣а̄меййа̄’’ти, катам̣ ва̄ панасса хоти сан̇гхена каммам̣ таджджанӣйам̣ ва̄ нийассам̣ ва̄ пабба̄джанӣйам̣ ва̄ пат̣иса̄ран̣ӣйам̣ ва̄ уккхепанӣйам̣ ва̄, саддхивиха̄рикена уссуккакаран̣ам̣ ‘‘кинти ну кхо упаджджха̄йо самма̄ ваттеййа, ломам̣ па̄теййа, неттха̄рам̣ ваттеййа, сан̇гхо там̣ каммам̣ пат̣иппассамбхеййа̄’’ти, саче упаджджха̄йасса чӣварам̣ дховитаббам̣ хоти ¶ , саддхивиха̄рикена дхованам̣ уссуккакаран̣ам̣ ва̄ ‘‘кинти ну кхо упаджджха̄йасса чӣварам̣ дховийетха̄’’ти, саче упаджджха̄йасса чӣварам̣ ка̄таббам̣ хоти, саддхивиха̄рикена каран̣ам̣ уссуккакаран̣ам̣ ва̄ ‘‘кинти ну кхо упаджджха̄йасса чӣварам̣ карийетха̄’’ти, саче упаджджха̄йасса раджанам̣ пачитаббам̣ хоти, саддхивиха̄рикена пачанам̣ уссуккакаран̣ам̣ ва̄ ‘‘кинти ну кхо упаджджха̄йасса раджанам̣ пачийетха̄’’ти, саче упаджджха̄йасса чӣварам̣ раджетаббам̣ хоти, саддхивиха̄рикена раджанам̣ уссуккакаран̣ам̣ ва̄ ‘‘кинти ну кхо упаджджха̄йасса чӣварам̣ раджийетха̄’’ти, чӣварам̣ раджантена са̄дхукам̣ сампариваттакам̣ сампариваттакам̣ раджанам̣, на ча аччхинне тхеве паккаманам̣, упаджджха̄йам̣ ана̄пуччха̄ на екаччасса паттада̄нам̣, на екаччасса паттапат̣иггахан̣ам̣, на екаччасса чӣварада̄нам̣, на екаччасса чӣварапат̣иггахан̣ам̣, на екаччасса париккха̄рада̄нам̣, на екаччасса париккха̄рапат̣иггахан̣ам̣, на екаччасса кесаччхеданам̣, на екаччена кеса̄нам̣ чхеда̄панам̣, на екаччасса парикаммакаран̣ам̣, на екаччена парикаммасса ка̄ра̄панам̣, на екаччасса веййа̄ваччакаран̣ам̣, на екаччена веййа̄ваччасса ¶ ка̄ра̄панам̣, на екаччасса паччха̄саман̣ена гаманам̣, на екаччасса паччха̄саман̣асса а̄да̄нам̣, на екаччасса пин̣д̣апа̄тасса нӣхаран̣ам̣, на екаччена пин̣д̣апа̄танӣхара̄панам̣, на упаджджха̄йам̣ ана̄пуччха̄ га̄маппавесанам̣, на суса̄нагаманам̣, на диса̄паккаманам̣, саче упаджджха̄йо гила̄но хоти, йа̄ваджӣвам̣ упат̣т̣ха̄нам̣, вут̣т̣ха̄намасса а̄гамананти тесу ка̄ничи ватта̄ни савибхаттика̄ни, ка̄ничи авибхаттика̄ни, тесу авибхаттика̄нам̣ вибха̄ге вуччама̄не йатха̄вуттаган̣ана̄йа атирекатара̄ни хонти, там̣ пана вибха̄гам̣ ана̄маситва̄ пин̣д̣авасена гахетва̄ йатха̄ айам̣ ган̣ана̄ дассита̄ти ведитабба̄.
2476. акаронтасса̄ти еттха ‘‘ватта’’нти сесо. ана̄даравасенева ваттам̣ акаронтасса бхиккхуно тена ваттабхедена ватта̄каран̣ена саббаттха саттатим̣са̄дхикасатаппабхедат̣т̣ха̄не таттакам̣йева дуккат̣ам̣ пака̄ситанти йоджана̄.
упаджджха̄йа̄чарийаваттакатха̄ван̣н̣ана̄.
2477. евам̣ упаджджха̄йа̄чарийаватта̄ни сан̇кхепена дассетва̄ упаджджха̄йа̄чарийехи саддхивиха̄рикантева̄сӣнам̣ ка̄таббаватта̄ни дассетума̄ха ‘‘упаджджха̄йасса ватта̄нӣ’’тиа̄ди. упаджджха̄йасса ватта̄нӣти упаджджха̄йена саддхивиха̄рикасса йуттапаттака̄ле каттаббатта̄ упаджджха̄йа̄йаттаватта̄нӣти ¶ аттхо. татха̄ саддхивиха̄рикети йатха̄ саддхивиха̄рикена упаджджха̄йасса ка̄табба̄ни, татха̄ упаджджха̄йена саддхивиха̄рике ка̄табба̄ни.
упаджджха̄йа̄чарийаваттесу га̄маппавесе паччха̄саман̣ена хутва̄ на̄тидӯраначча̄саннагаманам̣, на антарантара̄ катха̄опа̄танам̣, а̄паттиса̄манта̄ бхан̣ама̄насса нива̄ран̣ам̣, паттапарийа̄паннапат̣иггахан̣анти чатта̄ри ватта̄ни, на екаччасса паттада̄на̄диана̄пуччха̄диса̄паккамана̄васа̄на̄ни вӣсати пат̣иккхепа̄ чети ета̄ни ¶ чатувӣсати ватта̄ни т̣хапетва̄ авасеса̄ни тераса̄дхикасатаватта̄ни сандха̄йа̄ха ‘‘сатам̣ тераса хонтева̄’’ти, тераса̄дхикасатаватта̄ни хонтӣти аттхо. а̄чарийена антева̄сикепи ча ка̄таббаватта̄ни татха̄ таттака̄нева̄ти аттхо.
саддхивиха̄рикантева̄сикаваттакатха̄ван̣н̣ана̄.
2478. упаджджха̄йа̄чарийехи саддхивиха̄рикантева̄сика̄нам̣ ниссайапат̣иппассаддхиппака̄рам̣ дассетума̄ха ‘‘пакканте ва̄пӣ’’тиа̄ди. пакканте ва̄пи виббханте ва̄пи паккхасан̇канте ва̄пи мате ва̄пи а̄н̣аттийа̄ ва̄пи евам̣ пан̃чадха̄ упаджджха̄йа̄ саддхивиха̄рикена гахито ниссайо пат̣иппассамбхатӣти йоджана̄. паккантети тадаху апачча̄гантука̄мата̄йа дисам̣ гате. виббхантети гихибха̄вам̣ патте. паккхасан̇кантакети титтхийа̄йатанам̣ гате. матети ка̄лакате. а̄н̣аттийа̄ти ниссайапан̣а̄манена.
2479-80. а̄чарийамха̄пи антева̄сикена гахитаниссайасса бхеданам̣ чхадха̄ чхаппака̄рена хотӣти йоджана̄. катханти а̄ха ‘‘пакканте ча̄’’тиа̄ди. там̣ упаджджха̄йато ниссайабхеде вуттанайамева. висесам̣ пана сайамева ваккхати ‘‘а̄н̣аттийа’’нтиа̄дина̄. а̄н̣аттийанти еттха висесаттхаджотако пана-саддо луттаниддит̣т̣хо. убхиннампи дхураниккхепанепи ча̄ти а̄чарийасса ниссайапан̣а̄мане пана убхиннам̣ а̄чарийантева̄сика̄нам̣йева ан̃н̃аман̃н̃анира̄лайабха̄ве сати ниссайабхедо хоти, на екасса̄ти аттхо. тамеваттхам̣ бйатирекато дал̣хӣкароти ‘‘екекасса̄’’тиа̄дина̄. екекасса ва̄ убхиннам̣ ва̄ а̄лайе сати на бхиджджатӣти йоджана̄. йатха̄ха –
‘‘а̄н̣аттийам̣ ¶ ¶ пана сачепи а̄чарийо мун̃читука̄мова хутва̄ ниссайапан̣а̄мана̄йа пан̣а̄мети, антева̄сико ча ‘кин̃ча̄пи мам̣ а̄чарийо пан̣а̄мети, атха кхо хадайена мудуко’ти са̄лайова хоти, ниссайо на пат̣иппассамбхатийева. сачепи а̄чарийо са̄лайо, антева̄сико нира̄лайо ‘на да̄ни имам̣ нисса̄йа васисса̄мӣ’ти дхурам̣ никкхипати, евампи на пат̣иппассамбхати. убхиннам̣ са̄лайабха̄ве пана на пат̣иппассамбхатийева. убхиннам̣ дхураниккхепена пат̣иппассамбхатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 83).
айам̣ пана висесо а̄чарийа̄н̣аттийа̄ ниссайабхедейева дассито, на упаджджха̄йа̄н̣аттийа̄. са̄раттхадӣпанийам̣ пана ‘‘сачепи а̄чарийо мун̃читука̄мова хутва̄ ниссайапан̣а̄мана̄йа пан̣а̄метӣтиа̄ди саббам̣ упаджджха̄йасса а̄н̣аттийампи ведитабба’’нти вуттам̣.
2481. евам̣ пан̃ча са̄дха̄ран̣ан̇га̄ни дассетва̄ аса̄дха̄ран̣ан̇гам̣ дассетума̄ха ‘‘упаджджха̄йасамодха̄на-гатасса̄пи ча бхиджджатӣ’’ти. таттха самодха̄нагаманам̣ сарӯпато, пабхедато ча дассетума̄ха ‘‘дассанам̣ саванан̃ча̄ти, самодха̄нам̣ двидха̄ мата’’нти. айаметтха сан̇кхепо, виттха̄ро пана самантапа̄са̄дика̄йам̣ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 83) гахетаббо. гантхавиттха̄рабхӣрӯнам̣ ануггаха̄йа пана идха на виттха̄рито.
2482-3. сабха̄ге да̄йаке асанте аддхикасса ча гила̄насса ча ‘‘гила̄нена мам̣ упат̣т̣хаха̄’’ти йа̄читасса гила̄нупат̣т̣ха̄касса ча ниссайам̣ вина̄ васитум̣ досо наттхӣти йоджана̄ ¶ . ‘‘гила̄нупат̣т̣ха̄касса̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣. имина̄ сабха̄ге ниссайада̄йаке санте екадивасампи париха̄ро на лаббхатӣти дӣпети. аттано ване пха̄сувиха̄ратам̣ джа̄ната̄ти аттано саматхавипассана̄пат̣ила̄бхасса ване пха̄сувиха̄рам̣ джа̄нантенапи. ‘‘сабха̄ге да̄йаке асанте’’ти падаччхедо. саббаметам̣ видха̄нам̣ антовассато ан̃н̃асмим̣ ка̄ле ведитаббам̣. айаметтха сан̇кхепо, виттха̄ро пана самантапа̄са̄дика̄йа гахетаббо.
ниссайапат̣иппассамбханакатха̄ван̣н̣ана̄.
2484. кут̣т̣хамасса ¶ аттхӣти кут̣т̣хӣ, там̣. ‘‘ган̣д̣и’’нтиа̄дӣсупи есева найо. раттасета̄дибхедена йена кеначи кут̣т̣хена веван̣н̣ийам̣ паттасарӣранти аттхо. йатха̄ха –
‘‘раттакут̣т̣хам̣ ва̄ хоту ка̄л̣акут̣т̣хам̣ ва̄, йам̣ кин̃чи кит̣ибхададдукаччхуа̄диппабхедампи саббам̣ кут̣т̣хамева̄ти вуттам̣. тан̃че накхапит̣т̣хиппама̄н̣ампи вад̣д̣ханакапаккхе т̣хитам̣ хоти, на пабба̄джетаббо. саче пана нива̄санапа̄рупанехи пакатипат̣иччханнат̣т̣ха̄не накхапит̣т̣хиппама̄н̣ам̣ авад̣д̣ханакапаккхе т̣хитам̣ хоти, ват̣т̣ати. мукхе, пана хаттхапа̄дапит̣т̣хесу ва̄ сачепи авад̣д̣ханакапаккхе т̣хитам̣ накхапит̣т̣хито кхуддакапама̄н̣ампи на ват̣т̣атийева̄ти курундийам̣ вуттам̣. там̣ тикиччха̄петва̄ пабба̄джентена̄пи пакативан̣н̣е джа̄тейева пабба̄джетаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 88).
накхапит̣т̣хиппама̄н̣анти еттха ‘‘канит̣т̣хан̇гулинакхапит̣т̣хи адхиппета̄’’ти тӣсупи ган̣т̣хипадесу вуттам̣.
ган̣д̣инти ¶ медаган̣д̣а̄диган̣д̣абхедавантам̣. йатха̄ха ‘‘медаган̣д̣о ва̄ хоту ан̃н̃о ва̄, йо кочи колат̣т̣химаттакопи че вад̣д̣ханакапаккхе т̣хито ган̣д̣о хоти, на пабба̄джетаббо’’тиа̄ди (маха̄ва. ат̣т̣ха. 88). колат̣т̣хӣти бадарат̣т̣хи. кила̄синти кила̄савантам̣. йатха̄ха – ‘‘кила̄соти набхиджджанакам̣ напаггхаран̣акам̣ падумапун̣д̣арӣкапаттаван̣н̣ам̣ кут̣т̣хам̣, йена гуннам̣ вийа сабалам̣ сарӣрам̣ хотӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 88). ча-саддо саббехи упайогавантехи паччекам̣ йоджетаббо. сосинти кхайарогавантам̣. йатха̄ха – ‘‘сосоти сосабйа̄дхи. тасмим̣ сати на пабба̄джетаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 88). апама̄риканти апама̄равантам̣. йатха̄ха – ‘‘апама̄роти питтумма̄ро ва̄ йаккхумма̄ро ва̄. таттха пуббаверикена амануссена гахито дуттикиччхо хоти, аппаматтакепи пана апама̄ре сати на пабба̄джетаббо’’ти.
ра̄джабхат̣анти ран̃н̃о бхаттаветанабхат̣ам̣ ва̄ т̣ха̄нантарам̣ паттам̣ ва̄ аппаттам̣ ва̄ ра̄джапурисам̣. йатха̄ха – ‘‘амаччо ва̄ хоту маха̄матто ва̄ севако ва̄ кин̃чи т̣ха̄нантарам̣ патто ва̄ аппатто ва̄, йо кочи ран̃н̃о бхаттаветанабхат̣о. саббо ‘ра̄джабхат̣о’ти сан̇кхйам̣ гаччхатӣ’’ти. чоранти мануссехи аппама̄данам̣ га̄магха̄тапантхагха̄та̄дикаммена па̄кат̣ам̣ чоран̃ча. ликхитаканти йам̣ кан̃чи чорикам̣ ва̄ ан̃н̃ам̣ ва̄ гарум̣ ра̄джа̄пара̄дхам̣ катва̄ пала̄там̣, ра̄джа̄ ча нам̣ пан̣н̣е ва̄ поттхаке ва̄ ‘‘иттханна̄мо ¶ йаттха диссати, таттха гахетва̄ ма̄ретаббо’’ти ва̄ ‘‘хаттхапа̄да̄дӣнисса чхиндитабба̄нӣ’’ти ва̄ ‘‘еттакам̣ на̄ма дан̣д̣ам̣ хара̄петаббо’’ти ва̄ ликха̄пети, еварӯпам̣ ликхитакам̣.
‘‘ка̄рабхедака’’нти га̄тха̄бандхавасена рассо като. ка̄рабхедаканти да̄таббакарасса ва̄ катачоракаммасса ва̄ ка̄ран̣а̄ ¶ ка̄ра̄гхаре паккхитто ва̄ нигал̣абандхана̄дӣхи баддхо ва̄, тато со муччитва̄ пала̄йати, еварӯпам̣ ка̄ра̄бхедакан̃ча. йатха̄ха – ‘‘ка̄ра̄ вуччати бандхана̄га̄рам̣, идха пана андубандханам̣ ва̄ хоту сан̇кхаликабандханам̣ ва̄ раджджубандханам̣ ва̄ га̄мабандханам̣ ва̄ нигамабандханам̣ ва̄ нагарабандханам̣ ва̄ пурисагутти ва̄ джанападабандханам̣ ва̄ дӣпабандханам̣ ва̄, йо етесу йам̣ кин̃чи бандханам̣ чхиндитва̄ бхиндитва̄ мун̃читва̄ виваритва̄ ва̄ пассама̄на̄нам̣ ва̄ апассама̄на̄нам̣ ва̄ пала̄йати, со ‘ка̄ра̄бхедако’ти сан̇кхйам̣ гаччхатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 92).
2485. каса̄хатанти ин̣ам̣ гахетва̄ да̄тум̣ асаматтхатта̄ ‘‘айамева те дан̣д̣о хотӯ’’ти каса̄дина̄ диннаппаха̄рам̣ авӯпасантаван̣ам̣. йатха̄ха –
‘‘йо вачанапесана̄дӣни акаронто хан̃н̃ати, на со катадан̣д̣акаммо. йо пана кен̣ийа̄ ва̄ ан̃н̃атха̄ ва̄ кин̃чи гахетва̄ кха̄дитва̄ пуна да̄тум̣ асакконто ‘айамева те дан̣д̣о хотӯ’ти каса̄хи хан̃н̃ати, айам̣ каса̄хато катадан̣д̣акаммо. йо ча каса̄хи ва̄ хато хоту аддхадан̣д̣ака̄дӣнам̣ ва̄ ан̃н̃атарена, йа̄ва аллаван̣о хоти, та̄ва на пабба̄джетаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 94).
лаккхан̣а̄хатанти екам̣сам̣ катва̄ па̄рутена уттара̄сан̇гена аппат̣иччха̄данӣйат̣т̣ха̄не таттена лохена а̄хатам̣ асаччхавибхӯталаккхан̣ена саманна̄гатам̣. йатха̄ха –
‘‘йасса пана нала̄т̣е ва̄ ура̄дӣсу ва̄ таттена лохена лаккхан̣ам̣ а̄хатам̣ хоти, со саче бхуджиссо, йа̄ва аллаван̣о хоти, та̄ва на пабба̄джетаббо. сачеписса ван̣а̄ рул̣ха̄ хонти чхавийа̄ ¶ самапариччхеда̄, лаккхан̣ам̣ пана пан̃н̃а̄йати, тиман̣д̣алам̣ ниваттхасса уттара̄сан̇ге ¶ кате пат̣иччханнока̄се че хоти, пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. аппат̣иччханнока̄се че, на ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 95).
ин̣а̄йикан̃ча̄ти ма̄та̄питупита̄маха̄дӣхи ва̄ аттана̄ ва̄ гахитаин̣ам̣. йатха̄ха –
‘‘ин̣а̄йико на̄ма йасса питипита̄махехи ва̄ ин̣ам̣ гахитам̣ хоти, сайам̣ ва̄ ин̣ам̣ гахитам̣ хоти, йам̣ ва̄ а̄т̣хапетва̄ ма̄та̄питӯхи кин̃чи гахитам̣ хоти, со там̣ ин̣ам̣ паресам̣ дха̄ретӣти ин̣а̄йико. йам̣ пана ан̃н̃е н̃а̄така̄ а̄т̣хапетва̄ кин̃чи ган̣ханти, со на ин̣а̄йико. на хи те там̣ а̄т̣хапетум̣ иссара̄. тасма̄ там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 96).
да̄санти антоджа̄то, дханаккӣто, карамара̄нӣто, сайам̣ ва̄ да̄сабйам̣ упагатоти чатуннам̣ да̄са̄нам̣ ан̃н̃атарам̣. да̄савиниччхайо панеттха самантапа̄са̄дика̄йа (маха̄ва. ат̣т̣ха. 97) виттха̄рато гахетаббо. пабба̄джентасса дуккат̣анти ‘‘кут̣т̣хи’’нтиа̄дӣхи упайогавантападехи паччекам̣ йоджетаббам̣.
2486. хаттхаччхиннанти хаттхатале ва̄ ман̣ибандхе ва̄ каппаре ва̄ йаттха каттхачи чхиннахаттхам̣. ат̣т̣хаччхиннанти йатха̄ накхам̣ на пан̃н̃а̄йати, евам̣ чатӯсу ан̇гут̣т̣хакесу ан̃н̃атарам̣ ва̄ саббе ва̄ йасса чхинна̄ хонти, еварӯпам̣. па̄даччхиннанти йасса аггапа̄десу ва̄ гоппхакесу ва̄ джан̇гха̄йа ва̄ йаттха каттхачи еко ва̄ две ва̄ па̄да̄ чхинна̄ хонти. хаттхапа̄дачхиннасса̄пи па̄л̣ийам̣ (маха̄ва. 119) а̄гататта̄ сопи идха ваттаббо, йатха̄вуттанайенева тасса дуккат̣аваттхута̄ пан̃н̃а̄йатӣти на вуттоти дат̣т̣хаббам̣.
кан̣н̣ана̄сан̇гуличчхиннанти ¶ еттха ‘‘кан̣н̣аччхиннам̣ на̄саччхиннам̣ кан̣н̣ана̄саччхиннам̣ ан̇гуличчхинна’’нти йоджана̄. кан̣н̣аччхиннанти йасса кан̣н̣амӯле ва̄ кан̣н̣асаккхалика̄йа ва̄ еко ва̄ две ва̄ кан̣н̣а̄ чхинна̄ хонти. йасса пана кан̣н̣а̄ват̣т̣е чхинна̄ хонти, сакка̄ ча хонти сан̇гха̄т̣етум̣, со кан̣н̣ам̣ сан̇гха̄т̣етва̄ пабба̄джетаббо. на̄саччхиннанти йасса аджападаке ва̄ агге ва̄ екапут̣е ва̄ йаттха каттхачи на̄са̄ чхинна̄ хоти. йасса пана на̄сика̄ сакка̄ хоти сандхетум̣, со ¶ там̣ пха̄сукам̣ катва̄ пабба̄джетаббо. кан̣н̣ана̄саччхиннанти тадубхайаччхиннам̣. ан̇гуличчхиннанти йасса накхасесам̣ адассетва̄ ека̄ ва̄ бахӯ ва̄ ан̇гулийо чхинна̄ хонти. йасса пана суттатантуматтампи накхасесам̣ пан̃н̃а̄йати, там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. кан̣д̣араччхиннамева ча̄ти йасса кан̣д̣арана̄мака̄ маха̄нха̄рӯ пурато ва̄ паччхато ва̄ чхинна̄ хонти, йесу екасса̄пи чхиннатта̄ аггапа̄дена ва̄ чан̇камати, мӯлена ва̄ чан̇камати, на ва̄ па̄дам̣ патит̣т̣ха̄петум̣ саккоти.
2487. ка̄н̣анти пасаннандхо ва̄ хоту пуппха̄дӣхи ва̄ упахатапаса̄до, йо двӣхи ва̄ екена ва̄ аккхина̄ на пассати, там̣ ка̄н̣ам̣. кун̣инти хаттхакун̣ӣ ва̄ па̄дакун̣ӣ ва̄ ан̇гуликун̣ӣ ва̄, йасса етесу хаттха̄дӣсу йам̣ кин̃чи ван̇кам̣ пан̃н̃а̄йати, со кун̣ӣ. кхуджджан̃ча̄ти йо урасса ва̄ пит̣т̣хийа̄ ва̄ пассасса ва̄ никкхантатта̄ кхуджджасарӣро, там̣ кхуджджам̣. йасса пана кин̃чи кин̃чи ан̇гапаччан̇гам̣ ӣсакам̣ ван̇кам̣, там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. маха̄пурисо ева хи брахмуджугатто, авасесо сатто акхуджджо на̄ма наттхи.
ва̄мананти йо джан̇гхава̄мано ва̄ кат̣ива̄мано ва̄ убхайава̄мано ва̄, там̣. таттха джан̇гхава̄манасса кат̣ито пат̣т̣ха̄йа хет̣т̣химака̄йо ¶ рассо хоти, упаримака̄йо парипун̣н̣о. кат̣ива̄манасса кат̣ито пат̣т̣ха̄йа упаримака̄йо рассо хоти, хет̣т̣химака̄йо парипун̣н̣о хоти. убхайава̄манасса убхопи ка̄йа̄ расса̄ хонти. йесам̣ ка̄йарассатта̄ бхӯта̄нам̣ вийа париват̣умо маха̄куччхигхат̣асадисо аттабха̄во хоти. там̣ тивидхампи пабба̄джетум̣ на ват̣т̣ати.
пхан̣ахаттхаканти йасса ваггулипаккхака̄ вийа ан̇гулийо самбаддха̄ хонти, там̣. етам̣ пабба̄джетука̄мена ан̇гулантарика̄йо пха̄летва̄ саббам̣ антарачаммам̣ апанетва̄ пха̄сукам̣ катва̄ пабба̄джетаббо. йасса̄пи чха ан̇гулийо хонти, там̣ пабба̄джетука̄мена адхикам̣ ан̇гулим̣ чхиндитва̄ пха̄сукам̣ катва̄ пабба̄джетаббо.
кхан̃джанти йо натаджа̄н̣уко ва̄ бхиннаджан̇гхо ва̄ маджджхе сам̣кут̣итапа̄датта̄ кун̣д̣апа̄дако ва̄ пит̣т̣хипа̄дамаджджхена чан̇каманто агге сам̣кут̣итапа̄датта̄ кун̣д̣апа̄дако ва̄ пит̣т̣хипа̄даггена чан̇каманто аггапа̄денева чан̇каманакхан̃джо ва̄ пан̣хика̄йа чан̇каманакхан̃джо ва̄ па̄дасса ба̄хирантена чан̇каманакхан̃джо ва̄ па̄дасса аббхантарантена чан̇каманакхан̃джо ва̄ гоппхака̄нам̣ упари бхаггатта̄ сакалена ¶ пит̣т̣хипа̄дена чан̇каманакхан̃джо ва̄, там̣ пабба̄джетум̣ на ват̣т̣ати. еттха натаджа̄н̣укоти антопавит̣т̣хаа̄натапа̄до. паккхахатанти йасса еко хаттхо ва̄ па̄до ва̄ ад̣д̣хасарӣрам̣ ва̄ сукхам̣ на вахати.
сӣпадинти бха̄рапа̄дам̣. йасса па̄до тхӯло хоти сан̃джа̄тапӣл̣ако кхаро, со на пабба̄джетаббо. йасса пана на та̄ва кхарабха̄вам̣ ган̣ха̄ти, сакка̄ хоти упана̄хам̣ бандхитва̄ удакаа̄ва̄т̣е павесетва̄ удакава̄лика̄йа пӯретва̄ ¶ йатха̄ сира̄ пан̃н̃а̄йанти, джан̇гха̄ ча телана̄л̣ика̄ вийа хонти, евам̣ мила̄петум̣ сакка̄, тасса па̄дам̣ ӣдисам̣ катва̄ там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. саче пуна вад̣д̣хати, упасампа̄дентена̄пи татха̄ катва̄ва упасампа̄детаббо. па̄парогинанти йо арисабхагандарапиттасемхака̄сасоса̄дӣсу йена кеначи рогена ничча̄туро атекиччхарого джегуччхо амана̄по, там̣.
2488. джара̄йа дуббаланти йо джин̣н̣абха̄вена дуббало аттано чӣварараджана̄дикаммампи ка̄тум̣ асаматтхо, там̣. йо пана махаллакопи балава̄ хоти атта̄нам̣ пат̣иджаггитум̣ саккоти, со пабба̄джетаббо. андханти джаччандхам̣. падхиран̃чева̄ти йо саббена саббам̣ на сун̣а̄ти, там̣. йо пана маха̄саддам̣ сун̣а̄ти, там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. маммананти йасса вачӣбхедо ваттати, саран̣агаманам̣ парипун̣н̣ам̣ бха̄ситум̣ на саккоти, та̄дисам̣ мамманампи пабба̄джетум̣ на ват̣т̣ати. йо пана саран̣агаманаматтам̣ парипун̣н̣ам̣ бха̄ситум̣ саккоти, там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. атха ва̄ маммананти кхалитавачанам̣, йо екамева аккхарам̣ чатупан̃чаккхаттум̣ вадати, тассетамадхивачанам̣. пӣт̣хасаппинти чхиннирийа̄патхам̣. мӯганти йасса вачӣбхедо наппаваттати.
2489. аттано вирӯпабха̄вена парисам̣ дӯсентена парисадӯсаке (маха̄ва. ат̣т̣ха. 119) дассетума̄ха ‘‘атидӣгхо’’тиа̄ди. атидӣгхоти ан̃н̃есам̣ сӣсаппама̄н̣ана̄бхиппадесо. атирассоти вуттаппака̄ро убхайава̄мано вийа атирассо. атика̄л̣о ва̄ти джха̄питакхетте кха̄н̣уко вийа атика̄л̣аван̣н̣о. мат̣т̣хатамбалоханидассано аччода̄топи ва̄ти самбандхо, дадхитакка̄дӣхи маджджитамат̣т̣хатамбалохаван̣н̣о атӣва ода̄тасарӣроти аттхо.
2490. атитхӯло ¶ ва̄ти бха̄рийамам̣со маходаро маха̄бхӯтасадисо. атикисоти мандамам̣салохито ¶ ат̣т̣хисира̄чаммасарӣро вийа. атимаха̄сӣсо ва̄ти йоджана̄. атимаха̄сӣсо ва̄ти паччхим̣ сӣсе катва̄ т̣хито вийа. ‘‘атикхуддакасӣсена асахитена̄’’ти падаччхедо. асахитена̄ти сарӣрасса ананурӯпена. ‘‘атикхуддакасӣсена̄’’ти етасса висесанам̣. асахитена атикхуддакасӣсена саманна̄гатоти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘атикхуддакасӣсо ва̄ сарӣрасса ананурӯпена атикхуддакена сӣсена саманна̄гато’’ти.
2491. кут̣акут̣акасӣсоти та̄лапхалапин̣д̣исадисена сӣсена саманна̄гато. сикхарасӣсакоти уддхам̣ анупуббатанукена сӣсена саманна̄гато, маттхакато сам̣кут̣ико мӯлато виттхато хутва̄ т̣хитапаббатасикхарасадисасӣсоти аттхо. вел̣уна̄л̣исама̄нена̄ти маха̄вел̣упаббасадисена. сӣсена̄ти дӣгхасӣсена. йатха̄ха – ‘‘на̄л̣исӣсо ва̄ маха̄вел̣упаббасадисена сӣсена саманна̄гато’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 119).
2492. каппасӣсопӣти маджджхе диссама̄наа̄ва̄т̣ена хаттхикумбхасадисена двидха̄бхӯтасӣсена саманна̄гато. паббха̄расӣсо ва̄ти чатӯсу пассесу йена кеначи пассена он̣атена сӣсена саманна̄гато. ван̣асӣсакоти ван̣ехи саманна̄гатасӣсо. кан̣н̣икакесо ва̄ти па̄н̣акехи кха̄йитакеда̄ре сассасадисехи тахим̣ тахим̣ ут̣т̣хитехи кесехи саманна̄гато. тхӯлакесопи ва̄ти та̄лахӣрасадисехи кесехи саманна̄гато.
2493. пӯтисӣсоти ¶ дуггандхасӣсо. нилломасӣсо ва̄ти ломарахитасӣсо. джа̄типан̣д̣аракесакоти джа̄типхалитехи пан̣д̣аракесо ва̄. джа̄тийа̄ тамбакесо ва̄ти а̄диттехи вийа тамбаван̣н̣ехи кесехи саманна̄гато. а̄ват̣т̣асӣсакоти гуннам̣ сарӣре а̄ват̣т̣асадисехи уддхаггехи кеса̄ват̣т̣ехи саманна̄гато.
2494. сӣсаломекабаддхехи бхамукехи йутопӣти сӣсаломехи саддхим̣ ека̄баддхаломехи бхамукехи саманна̄гато. самбаддхабхамуко ва̄ти ека̄баддхаубхайабхамуко, маджджхе сан̃джа̄таломехи бхамукехи саманна̄гатоти аттхо. нилломабхамукопи ва̄ти бхамуломарахито. нилломабхамукопи ва̄ти пи-саддена авуттасамуччайаттхена маккат̣абхамуко сан̇гахито.
2495. махантакхудданетто ¶ ва̄ти еттха нетта-саддо махантакхудда-саддехи паччекам̣ йоджетаббо, махантанетто ва̄ кхуддаканетто ва̄ти аттхо. махантанетто ва̄ти атимахантехи неттехи саманна̄гато. кхуддаканетто ва̄ти махим̣сачамме ва̄сикон̣ена пахаритва̄ катачхиддасадисехи атикхуддакаккхӣхи саманна̄гато. висамалочаноти екена махантена, екена кхуддакена аккхина̄ саманна̄гато. кекаро ва̄пӣти тирийам̣ пассанто. еттха апи-саддена никкхантаккхим̣ сампин̣д̣ети, йасса каккат̣акассева аккхита̄рака̄ никкханта̄ хонти. гамбхӣранеттоти йасса гамбхӣре удапа̄не удаката̄рака̄ вийа аккхита̄рака̄ пан̃н̃а̄йанти. еттха ча удаката̄рака̄ на̄ма удакапуббул̣ам̣. аккхита̄рака̄ти аккхиген̣д̣ака̄. висамачаккалоти екена уддхам̣, екена адхоти евам̣ висамаджа̄техи аккхичаккехи саманна̄гато.
2496. джатукан̣н̣о ¶ ва̄ти атикхуддика̄хи кан̣н̣асаккхалӣхи саманна̄гато. мӯсикакан̣н̣о ва̄ти мӯсика̄нам̣ кан̣н̣асадисехи кан̣н̣ехи саманна̄гато. хаттхикан̣н̣опи ва̄ти ананурӯпа̄хи маханта̄хи хаттхикан̣н̣асадиса̄хи кан̣н̣асаккхалӣхи саманна̄гато. чхиддаматтакакан̣н̣о ва̄ти йасса вина̄ кан̣н̣асаккхалӣхи кан̣н̣аччхиддамева хоти. авиддхакан̣н̣акоти кан̣н̣абандхаттха̄йа авиддхена кан̣н̣ена саманна̄гато.
2497. т̣ан̇китакан̣н̣о ва̄ти гобхаттана̄л̣ика̄йа аггасадисехи кан̣н̣ехи саманна̄гато, гоханукот̣исан̣т̣ха̄нехи кан̣н̣ехи саманна̄гатоти аттхо. пӯтикан̣н̣опи ва̄ти сада̄ паггхаритапуббена кан̣н̣ена саманна̄гато. пӯтикан̣н̣опӣти апи-саддена кан̣н̣абхагандарико гахито. кан̣н̣абхагандарикоти ниччапӯтина̄ кан̣н̣ена саманна̄гато. авиддхакан̣н̣о парисадӯсако вутто, катхам̣ йонакаджа̄тӣнам̣ паббаджджа̄ти а̄ха ‘‘йонака̄диппабхедопи, на̄йам̣ парисадӯсако’’ти, кан̣н̣а̄ведханам̣ йонака̄нам̣ сабха̄во, айам̣ йонака̄диппабхедо парисадӯсако на хотӣти вуттам̣ хоти.
2498. атипин̇галанеттоти ¶ атисайена пин̇галехи неттехи саманна̄гато. мадхупин̇галам̣ пана пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. ниппакхумаккхи ва̄ти аккхидаларомехи вирахитааккхико. пакхума-саддо хи локе аккхидаларомесу нирул̣хо. ассупаггхаранетто ва̄ти паггхаран̣ассӯхи неттехи саманна̄гато. паккапуппхиталочаноти паккалочано пуппхиталочаноти йоджана̄. парипакканетто сан̃джа̄тапуппханеттоти аттхо.
2499. маха̄на̄соти сарӣрасса ананурӯпа̄йа махатийа̄ на̄са̄йа саманна̄гато. атикхуддакана̄сикоти татха̄ ¶ атикхуддика̄йа на̄са̄йа саманна̄гато. чипит̣ана̄со ва̄ти чипит̣а̄йа анто павит̣т̣ха̄йа вийа аллина̄са̄йа саманна̄гато. чипит̣ана̄со ва̄ти авуттавикаппаттхена ва̄-саддена дӣгхана̄сико сан̇гайхати. со ча сукатун̣д̣асадиса̄йа дживха̄йа лехитум̣ саккун̣еййа̄йа на̄сика̄йа саманна̄гато. кут̣илана̄сикоти мукхамаджджхе аппатит̣т̣хахитва̄ екапассе т̣хитана̄сико.
2500. ниччависсавана̄со ва̄ти ниччапаггхаритасин̇гха̄н̣икана̄со ва̄. маха̄мукхоти йасса пат̣ан̇гаман̣д̣укассева мукханимиттам̣йева махантам̣ хоти, мукхам̣ пана ла̄бусадисам̣ атикхуддакам̣. пат̣ан̇гаман̣д̣уко на̄ма маха̄мукхаман̣д̣уко. ван̇кабхиннамукхо ва̄пӣти еттха ‘‘ван̇камукхо ва̄ бхиннамукхо ва̄пӣ’’ти йоджана̄. ван̇камукхоти бхамукасса, нала̄тасса ва̄ екапассе нинната̄йа ван̇камукхо. бхиннамукхо ва̄ти маккат̣ассева бхиннамукхо. маха̄от̣т̣хопи ва̄ти уккхалимукхават̣т̣исадисехи от̣т̣хехи саманна̄гато.
2501. танукаот̣т̣хо ва̄ти бхеричаммасадисехи данте пидахитум̣ асаматтхехи от̣т̣хехи саманна̄гато. бхеричаммасадисехӣти бхеримукхачаммасадисехи. танукаот̣т̣хо ва̄ти еттха ва̄-саддена маха̄дхарот̣т̣хо ва̄ танукауттарот̣т̣хо ва̄ танукаадхарот̣т̣хо ва̄ти тайо викаппа̄ сан̇гахита̄. випулуттараот̣т̣хакоти маха̄уттарот̣т̣хо. от̣т̣хачхинноти йасса еко ва̄ две ва̄ от̣т̣ха̄ чхинна̄ хонти. уппаккамукхоти паккамукхо. ел̣амукхопи ва̄ти ниччапаггхаран̣амукхо.
2502-3. сан̇кхатун̣д̣опӣти бахи сетехи анто атираттехи от̣т̣хехи саманна̄гато. дуггандхамукхоти дуггандхакун̣апамукхо. маха̄дантопӣти ат̣т̣хакадантасадисехи саманна̄гато ¶ . аччантанти атисайена. ‘‘хет̣т̣ха̄ упарито ва̄пи, бахи никкхантадантако’’ти идам̣ ‘‘асурадантако’’ти етасса аттхападам̣. асуроти да̄наво. ‘‘сиппиданто ва̄ от̣т̣хаданто ва̄’’ти ган̣т̣хипаде ликхито. йасса пана сакка̄ хонти от̣т̣хехи пидахитум̣, катхентассева пан̃н̃а̄йати, но акатхентасса, там̣ пабба̄джетум̣ ват̣т̣ати. адантоти дантарахито. пӯтидантоти пӯтибхӯтехи дантехи саманна̄гато.
2504. ‘‘атикхуддакадантако’’ти имасса ‘‘йасса̄’’тиа̄ди апава̄до. йасса дантантаре ка̄л̣акадантасаннибхо ¶ каландакадантасадисо данто сукхумова т̣хито че, там̣ ту пабба̄джетум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. пабба̄джетумпӣти еттха пи-саддо ту-саддаттхо.
2505. йо посоти самбандхо. маха̄ханукоти гоханусадисена хануна̄ саманна̄гато. ‘‘рассена хануна̄ йуто’’ти идам̣ ‘‘чипит̣ахануко ва̄’’ти имасса аттхападам̣. йатха̄ха – ‘‘чипит̣ахануко ва̄ антопавит̣т̣хена вийа атирассена ханукена саманна̄гато’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 119). чипит̣ахануко ва̄пӣти еттха пи-саддена ‘‘бхиннахануко ва̄ ван̇кахануко ва̄’’ти викаппадвайам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
2506. ниммассуда̄т̣хико ва̄пӣти бхиккхунисадисамукхо. атидӣгхагалопи ва̄ти бакагаласадисена галена саманна̄гато. атирассагалопи ва̄ти антопавит̣т̣хена вийа галена саманна̄гато. бхиннагало ва̄ ган̣д̣агалопи ва̄ти йоджана̄, бхиннагалат̣т̣хико ва̄ ган̣д̣ена саманна̄гатагалопи ва̄ти аттхо.
2507. бхат̣т̣хам̣сакӯт̣о ¶ ва̄ти ма̄туга̄масса вийа бхат̣т̣хена ам̣сакӯт̣ена саманна̄гато. бхиннапит̣т̣хи ва̄ бхиннауропи ва̄ти йоджана̄, судӣгхахаттхо ва̄ сурассахаттхо ва̄ти йоджана̄, атидӣгхахаттхо ва̄ атирассахаттхо ва̄ти аттхо. ва̄-саддена ахаттхаекахаттха̄нам̣ гахан̣ам̣. каччхусама̄йуто ва̄ кан̣д̣усама̄йуто ва̄ти йоджана̄. ва̄-саддена ‘‘даддугатто ва̄ годха̄гатто ва̄’’ти име две сан̇ган̣ха̄ти. таттха годха̄гатто ва̄ти йасса годха̄йа вийа гаттато чун̣н̣а̄ни патанти.
2508. маха̄нисадамам̣соти имасса аттхападам̣ ‘‘уддханаггупама̄йуто’’ти. йатха̄ха – ‘‘маха̄а̄нисадо ва̄ уддханакӯт̣асадисехи а̄нисадамам̣сехи аччуггатехи саманна̄гато’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 119). маха̄нисадамам̣со ва̄ти еттха ва̄-саддена бхат̣т̣хакат̣ико сан̇гахито. ва̄тан̣д̣икоти ан̣д̣акосесу вуддхирогена саманна̄гато. маха̄ӯрӯти сарӣрасса ананурӯпехи махантехи саттӣхи саманна̄гато. сан̇гхат̣т̣анакаджа̄н̣укоти ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сан̇гхат̣т̣ехи джа̄н̣ӯхи саманна̄гато.
2509. бхиннаджа̄н̣ӯти йасса еко ва̄ две ва̄ джа̄н̣ӯ бхинна̄ хонти. маха̄джа̄н̣ӯти махантена ¶ джа̄н̣уна̄ саманна̄гато. дӣгхаджан̇гхоти йат̣т̣хисадисаджан̇гхо. викат̣о ва̄ти тирийам̣ гаманапа̄дехи саманна̄гато, йасса чан̇камато джа̄н̣ука̄ бахи ниггаччханти. пан̣хо ва̄ти паччхато париваттапа̄дехи саманна̄гато, йасса чан̇камато джа̄н̣ука̄ анто пависанти. ‘‘панто’’ти ча ‘‘сан̣хо’’ти ча етассева вевачана̄ни. уббаддхапин̣д̣икоти хет̣т̣ха̄ орул̣ха̄хи ва̄ упари а̄рул̣ха̄хи ва̄ махатӣхи джан̇гхапин̣д̣ика̄хи саманна̄гато.
2510. йат̣т̣хиджан̇гхоти ¶ йат̣т̣хисадиса̄йа джан̇гха̄йа саманна̄гато. маха̄джан̇гхоти сарӣрасса ананурӯпа̄йа махатийа̄ джан̇гха̄йа саманна̄гато. маха̄па̄допи ва̄ти сарӣрасса ананурӯпехи махантехи па̄дехи саманна̄гато. апи-саддена тхӯладжан̇гхапин̣д̣ико сан̇гахито, бхаттапут̣асадиса̄йа тхӯла̄йа джан̇гхапин̣д̣ийа̄ саманна̄гатоти аттхо. пит̣т̣хикапа̄до ва̄ти па̄давемаджджхато ут̣т̣хитаджан̇гхо. маха̄пан̣хипи ва̄ти ананурӯпехи атимахантехи пан̣хӣхи саманна̄гато.
2511. ван̇капа̄доти анто ва̄ бахи ва̄ париваттапа̄давасена дувидхо ван̇капа̄до. ган̣т̣хикан̇гуликоти син̇гиверапхан̣асадиса̄хи ан̇гулӣхи саманна̄гато. ‘‘андханакхо ва̄пӣ’’ти етасса аттхападам̣ ‘‘ка̄л̣апӯтинакхопи ча̄’’ти. йатха̄ха – ‘‘андханакхо ва̄ ка̄л̣аван̣н̣ехи пӯтинакхехи саманна̄гато’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 119).
2512. иччеванти йатха̄вуттавачанӣйанидассанаттхойам̣ нипа̄тасамуда̄йо. ан̇гавекаллата̄йа бахувидхатта̄ анавасесам̣ векаллаппака̄рам̣ сан̇ган̣хитума̄ха ‘‘иччевама̄дика’’нти.
парисадӯсакакатха̄ван̣н̣ана̄.
2514. паттачӣваранти еттха ‘‘са̄ман̣ерасса̄’’ти адхика̄рато лаббхати. анто никкхипатоти оварака̄дӣнам̣ анто никкхипантасса. саббапайогесӯти паттачӣварасса а̄масана̄дисаббапайогесу.
2515-6. дан̣д̣акаммам̣ катва̄ти дан̣д̣акаммам̣ йоджетва̄. дан̣д̣енти виненти етена̄ти дан̣д̣о, сойева каттаббатта̄ камманти ¶ дан̣д̣акаммам̣, а̄варан̣а̄ди. ана̄ча̄расса дуббачаса̄ман̣ерасса кевалам̣ ¶ хитака̄мена бхиккхуна̄ дан̣д̣акаммам̣ катва̄ дан̣д̣акаммам̣ йоджетва̄ йа̄гум̣ ва̄ бхаттам̣ ва̄ ва̄-саддена паттам̣ ва̄ чӣварам̣ ва̄ дассетва̄ ‘‘дан̣д̣акамме а̄хат̣е твам̣ идам̣ лаччхаси’’ ити бха̄ситум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. кира̄ти падапӯран̣аттхе нипа̄то.
2517. дхаммасан̇га̄хакаттхерехи т̣хапитадан̣д̣акаммам̣ дассетума̄ха ‘‘апара̄дха̄нурӯпена̄’’тиа̄ди. там̣ апара̄дха̄нурӯпадан̣д̣акаммам̣ на̄ма ва̄лика̄салила̄дӣнам̣ а̄хара̄панамева̄ти йоджетаббам̣. а̄ди-саддена да̄руа̄дӣнам̣ а̄хара̄панам̣ ган̣ха̄ти. тан̃ча кхо ‘‘орамиссатӣ’’ти анукампа̄йа, на ‘‘нассиссати виббхамиссатӣ’’тиа̄динайаппаваттена па̄паджджха̄сайена.
2518-9. акаттаббам̣ дан̣д̣акаммам̣ дассетума̄ха ‘‘сӣсе ва̄’’тиа̄ди. сӣсе ва̄ти еттха ‘‘са̄ман̣ерасса̄’’ти адхика̄рато лаббхати. па̄са̄н̣а̄дӣнӣти еттха а̄ди-саддена ит̣т̣хака̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. са̄ман̣ерам̣ ун̣хе па̄са̄н̣е нипаджджа̄петум̣ ва̄ ун̣ха̄йа бхӯмийа̄ нипаджджа̄петум̣ ва̄ удакам̣ павесетум̣ ва̄ бхиккхуно на ват̣т̣атӣти йоджана̄.
бхагавата̄ анун̃н̃а̄тадан̣д̣акаммам̣ дассетума̄ха ‘‘идха̄’’тиа̄ди. идха̄ти имасмим̣ дан̣д̣акамма̄дхика̄ре. а̄варан̣аматтанти ‘‘ма̄ идха па̄висӣ’’ти нива̄ран̣аматтам̣. пака̄ситанти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, йаттха ва̄ васати, йаттха ва̄ пат̣иккамати, таттха а̄варан̣ам̣ ка̄ту’’нти (маха̄ва. 107) бха̄ситам̣.
‘‘йаттха ва̄ васати, йаттха ва̄ пат̣иккаматӣти йаттха васати ва̄ пависати ва̄, убхайена̄пи аттано паривен̣ан̃ча вассаггена паттасена̄санан̃ча вутта’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 107) ат̣т̣хакатха̄йа вуттатта̄ йа̄ва йоджитам̣ ¶ дан̣д̣акаммам̣ каронти, та̄ва аттано пуггаликапаривен̣ам̣ ва̄ вассаггена паттасена̄санам̣ ва̄ пависитум̣ адатва̄ нива̄ран̣ам̣ а̄варан̣ам̣ на̄ма. ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘аттано’’ти вачанам̣ йе а̄варан̣ам̣ каронти, те а̄чарийупаджджха̄йе сандха̄йа вуттанти вин̃н̃а̄йати. кечи панеттха ‘‘аттано’’ти идам̣ йасса а̄варан̣ам̣ каронти, там̣ сандха̄йа вуттанти гахетва̄ таттха виниччхайам̣ ваданти. кечи убхайатха̄пи аттхам̣ гахетва̄ убхайаттха̄пи а̄варан̣ам̣ ка̄таббанти ваданти. вӣмам̣ситва̄ йаметтха йуттатарам̣, там̣ гахетаббам̣.
нива̄ран̣акатха̄ван̣н̣ана̄.
2520. паккхо ¶ ча опаккамико ча а̄ситто ча̄ти виггахо. еттха ча ‘‘анупосатхе упосатхам̣ каротӣ’’тиа̄дӣсу йатха̄ упосатхадине каттаббакаммам̣ ‘‘упосатхо’’ти вуччати, татха̄ ма̄сасса паккхе пан̣д̣акабха̄вама̄паджджанто ‘‘паккхо’’ти вутто. атха ва̄ паккхапан̣д̣ако паккхо уттарападалопена йатха̄ ‘‘бхӣмасено бхӣмо’’ти. идан̃ча па̄па̄нубха̄вена кан̣хапаккхейева пан̣д̣акабха̄вама̄паджджантасса адхивачанам̣. йатха̄ха ‘‘акусалавипа̄ка̄нубха̄вена ка̄л̣апаккхе ка̄л̣апаккхе пан̣д̣ако хоти, джун̣хапаккхе панасса парил̣а̄хо вӯпасаммати, айам̣ паккхапан̣д̣ако’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 109).
йасса упаккамена бӣджа̄ни апанӣта̄ни, айам̣ опаккамикапан̣д̣ако. йасса паресам̣ ан̇гаджа̄там̣ мукхена гахетва̄ асучина̄ а̄ситтасса парил̣а̄хо вӯпасаммати, айам̣ а̄ситтапан̣д̣ако. усӯйакоти йасса паресам̣ аджджха̄ча̄рам̣ пассато усӯйа̄йа уппанна̄йа парил̣а̄хо вӯпасаммати, айам̣ усӯйапан̣д̣ако. йо пат̣исандхийам̣йева абха̄вако уппанно, айам̣ напум̣сакапан̣д̣ако.
2521. тесӯти ¶ тесу пан̃часу пан̣д̣акесу. ‘‘паккхапан̣д̣акасса йасмим̣паккхе пан̣д̣ако хоти, тасмим̣йевасса паккхе паббаджджа̄ ва̄рита̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 109) курундийам̣ вуттатта̄ ‘‘тин̣н̣ам̣ нива̄рита̄’’ти идам̣ тасса пан̣д̣акасса пан̣д̣акапаккхам̣ сандха̄йа вуттанти гахетаббам̣.
2522. ‘‘на̄сетаббо’’ти идам̣ лин̇гана̄санам̣ сандха̄йа вуттам̣. йатха̄ха ‘‘сопи лин̇гана̄саненева на̄сетаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 109). еса найо упарипи ӣдисесу т̣ха̄несу.
пан̣д̣акакатха̄ван̣н̣ана̄.
2523. тхенетӣти тхено, лин̇гасса паббаджитавесасса тхено лин̇гатхено. сам̣ва̄сасса бхиккхувассаган̣ана̄дикасса тхено сам̣ва̄сатхено. тадубхайасса ча̄ти тасса лин̇гасса, сам̣ва̄сасса ча убхайасса тхеноти самбандхо. еса тивидхопи тхеййасам̣ва̄сако на̄ма павуччатӣти йоджана̄.
2524-6. таттха тесу тӣсу тхеййасам̣ва̄сакесу йо сайамева паббаджитва̄ бхиккхувасса̄ни на ган̣хати, йатха̄вуд̣д̣хам̣ ванданампи нева ган̣хати, апи-саддена а̄санена нева пат̣иба̄хати упосатхапава̄ран̣а̄дӣсу ¶ нева сандиссатӣти сан̇ган̣ханато тадубхайампи на кароти, айам̣ лин̇гаматтасса паббаджитавесаматтасса тхенато чорика̄йа гахан̣ато лин̇гаттхено сийа̄ти йоджана̄.
йо ча паббаджито хутва̄ бхиккхувасса̄ни ган̣хати, со йатха̄вуд̣д̣хавандана̄дикам̣ сам̣ва̄сам̣ са̄дийантова сам̣ва̄саттхенако матоти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘бхиккхувассаган̣ана̄дико хи саббопи кирийабхедо имасмим̣ аттхе ‘сам̣ва̄со’ти ведитаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 110).
вуттанайойева̄ти ¶ убхиннам̣ паччекам̣ вутталаккхан̣амева етасса лаккхан̣анти катва̄ вуттам̣. айам̣ тивидхопи тхеййасам̣ва̄сако анупасампанно на упасампа̄детаббо, упасампанно на̄сетаббо, пуна паббаджджам̣ йа̄чантопи на пабба̄джетаббо. бйатирекамукхена тхеййасам̣ва̄салаккхан̣ам̣ нийаметум̣ ат̣т̣хакатха̄йа (маха̄ва. ат̣т̣ха. 110) вуттага̄тха̄двайам̣ уда̄харанто а̄ха ‘‘йатха̄ха ча̄’’ти. йатха̄ ат̣т̣хакатха̄чарийо ра̄джадуббхиккха̄дига̄тха̄двайама̄ха, татха̄йаматтхо бйатирекато ведитабботи адхиппа̄йо.
2527-8. ра̄джадуббхиккхаканта̄ра-рогаверибхайехи ва̄ти еттха бхайа-саддо паччекам̣ йоджетаббо ‘‘ра̄джабхайена дуббхиккхабхайена̄’’тиа̄дина̄. чӣвара̄харан̣аттхам̣ ва̄ти аттана̄ париччаттачӣварам̣ пуна виха̄рам̣ а̄харан̣аттха̄йа. идха имасмим̣ са̄сане. сам̣ва̄сам̣ на̄дхива̄сети, йа̄ва со суддхама̄насоти ра̄джабхайа̄дӣхи гахиталин̇гата̄йа со суддхама̄насо йа̄ва сам̣ва̄сам̣ на̄дхива̄сетӣти аттхо.
йо хи ра̄джабхайа̄дӣхи вина̄ кевалам̣ бхиккхӯ ван̃четва̄ техи саддхим̣ васитука̄мата̄йа лин̇гам̣ ган̣ха̄ти, со асуддхачиттата̄йа лин̇гаггахан̣енева тхеййасам̣ва̄сако на̄ма хоти. айам̣ пана та̄дисена асуддхачиттена бхиккхӯ ван̃четука̄мата̄йа абха̄вато йа̄ва сам̣ва̄сам̣ на̄дхива̄сети, та̄ва тхеййасам̣ва̄сако на̄ма на хоти. тенева ‘‘ра̄джабхайа̄дӣхи гахиталин̇га̄нам̣ ‘гихӣ мам̣ саман̣оти джа̄нантӯ’ти ван̃чана̄читте сатипи бхиккхӯнам̣ ван̃четука̄мата̄йа абха̄ва̄ досо на джа̄то’’ти тӣсупи ган̣т̣хипадесу вуттам̣.
кечи ¶ пана ‘‘вӯпасантабхайата̄ идха суддхачиттата̄’’ти ваданти, еван̃ча сати со вӯпасантабхайо йа̄ва сам̣ва̄сам̣ на̄дхива̄сети, та̄ва тхеййасам̣ва̄сако на̄ма на хотӣти айаматтхо вин̃н̃а̄йати. имасмин̃ча аттхе вин̃н̃а̄йама̄не авӯпасантабхайасса сам̣ва̄саса̄дийанепи тхеййасам̣ва̄саката̄ ¶ на хотӣти а̄паджджеййа, на ча ат̣т̣хакатха̄йам̣ авӯпасантабхайасса сам̣ва̄саса̄дийане атхеййасам̣ва̄саката̄ дассита̄. ‘‘саббапа̄сан̣д̣ийабхатта̄ни бхун̃джанто’’ти ча имина̄ авӯпасантабхайена̄пи сам̣ва̄сам̣ аса̄дийантенева васитаббанти дӣпети. тенева тӣсупи ган̣т̣хипадесу вуттам̣ ‘‘йасма̄ виха̄рам̣ а̄гантва̄ сан̇гхикам̣ ган̣хантасса сам̣ва̄сам̣ парихаритум̣ дуккарам̣, тасма̄ ‘саббапа̄сан̣д̣ийабхатта̄ни бхун̃джанто’ти идам̣ вутта’’нти. тасма̄ ра̄джабхайа̄дӣхи гахиталин̇гата̄ четтха суддхачиттата̄ти гахетаббам̣.
та̄ва еса тхеййасам̣ва̄сако на̄ма на вуччатӣти йоджана̄. айаметтха сан̇кхепо, виттха̄ро пана ‘‘татра̄йам̣ виттха̄ранайо’’ти ат̣т̣хакатха̄йам̣ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 110) а̄гатанайена ведитаббо.
тхеййасам̣ва̄сакакатха̄ван̣н̣ана̄.
2529-30. йо упасампанно бхиккху ‘‘ахам̣ титтхийо бхависса’’нти салин̇генева аттано бхиккхувесенева титтхийа̄нам̣ упассайам̣ йа̄ти чети самбандхо. титтхийесу паккантако павит̣т̣хо титтхийапаккантако. тесам̣ лин̇ге нисситети тесам̣ титтхийа̄нам̣ весе гахите.
2531. ‘‘ахам̣ титтхийо бхависса’’нти кусачӣра̄дикам̣ йо сайамева нива̄сети, сопи паккантако титтхийапаккантако сийа̄ти йоджана̄.
2532-4. нагго ¶ тесам̣ а̄джӣвака̄дӣнам̣ упассайам̣ гантва̄ти йоджана̄. кесе лун̃ча̄петӣти аттано кесе лун̃ча̄пети. тесам̣ вата̄ни а̄дийати ва̄ти йоджана̄. вата̄ни а̄дийатӣти уккут̣икаппадха̄на̄дӣни ва̄ вата̄ни а̄дийати. тесам̣ титтхийа̄нам̣ морапин̃чха̄дикам̣ лин̇гам̣ сан̃н̃а̄н̣ам̣ саче ган̣ха̄ти ва̄ тесам̣ паббаджджам̣, ладдхимева ва̄ са̄рато ва̄ ети упагаччхати ва̄ти йоджана̄. ‘‘айам̣ паббаджджа̄ сет̣т̣ха̄ти сет̣т̣хабха̄вам̣ ва̄ упагаччхатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 110 титтхийапаккантакакатха̄) ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣. еса титтхийапаккантако хоти ева, на пана вимуччати титтхийапаккантабха̄вато. наггасса гаччхатоти ‘‘а̄джӣвако бхависса’’нти ка̄са̄йа̄дӣни ана̄да̄йа наггасса а̄джӣвака̄нам̣ упасам̣гаччхато.
2535. тхеййасам̣ва̄сако ¶ анупасампаннавасена вутто, но упасампаннавасена. имина̄ ‘‘упасампанно бхиккху кӯт̣авассам̣ ган̣хантопи ассаман̣о на хоти. лин̇ге саусса̄хо па̄ра̄джикам̣ а̄паджджитва̄ бхиккхувасса̄дӣни ган̣ентопи тхеййасам̣ва̄сако на хотӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄гатавиниччхайам̣ дӣпети. татха̄ вуттоти йоджана̄. ‘‘упасампаннабхиккхуна̄’’ти имина̄ анупасампаннам̣ ниваттети. тена ча ‘‘са̄ман̣еро салин̇гена титтха̄йатанам̣ гатопи пуна паббаджджан̃ча упасампадан̃ча лабхатӣ’’ти курундат̣т̣хакатха̄гатавиниччхайам̣ дассети.
титтхийапаккантакасса ким̣ ка̄таббанти? на пабба̄джетаббо, пабба̄джитопи на упасампа̄детаббо, упасампа̄дито ча ка̄са̄йа̄ни апанетва̄ сетака̄ни датва̄ гихибха̄вам̣ упанетаббо. айаматтхо ча ‘‘титтхийапаккантако бхиккхаве анупасампанно ¶ на упасампа̄детаббо, упасампанно на̄сетаббо’’ти (маха̄ва. 110) па̄л̣ито ча ‘‘со на кевалам̣ на упасампа̄детаббо, атха кхо на пабба̄джетаббопӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 110 титтхийапаккантакакатха̄) ат̣т̣хакатха̄вачанато ча ведитаббо.
титтхийапаккантакакатха̄ван̣н̣ана̄.
2536. идха̄ти имасмим̣ паббаджджӯпасампада̄дхика̄ре. мануссаджа̄тикато ан̃н̃асса тираччха̄нагатейева антогадхаттам̣ дассетума̄ха ‘‘йаккхо саккопи ва̄’’ти. тираччха̄нагато вуттоти еттха ити-саддо луттаниддит̣т̣хо. ‘‘тираччха̄нагато, бхиккхаве, анупасампанно на упасампа̄детаббо, упасампанно на̄сетаббо’’ти (маха̄ва. 111) вачанато паббаджджа̄пи упалаккхан̣ато нива̄рита̄йева̄ти катва̄ вуттам̣ ‘‘пабба̄джетум̣ на ват̣т̣атӣ’’ти. тена тираччха̄нагато ча бхагавато адхиппа̄йан̃н̃ӯхи ат̣т̣хакатха̄чарийехи на пабба̄джетабботи (маха̄ва. ат̣т̣ха. 111) вуттам̣.
тираччха̄накатха̄ван̣н̣ана̄.
2537. пан̃ча̄нантарике посети ма̄тугха̄тако, питугха̄тако, арахантагха̄тако, лохитуппа̄дако, сан̇гхабхедакоти а̄нантарийакаммехи саманна̄гате пан̃ча пуггале.
таттха ¶ ма̄тугха̄тако (маха̄ва. ат̣т̣ха. 112) на̄ма йена манусситтхибхӯта̄ джаника̄ ма̄та̄ сайампи мануссаджа̄тикенева сата̄ сан̃чичча джӣвита̄ воропита̄, айам̣ а̄нантарийена ма̄тугха̄такакаммена ма̄тугха̄тако, етасса паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча пат̣иккхитта̄. йена пана манусситтхибхӯта̄пи аджаника̄ поса̄ваникама̄та̄ ва̄ чӯл̣ама̄та̄ ва̄ маха̄ма̄та̄ ва̄ джаника̄пи ва̄ наманусситтхибхӯта̄ ¶ ма̄та̄гха̄тита̄, тасса паббаджджа̄ на ва̄рита̄, на ча а̄нантарийо хоти. йена сайам̣ тираччха̄набхӯтена манусситтхибхӯта̄ ма̄та̄ гха̄тита̄, сопи а̄нантарийо на хоти, тираччха̄нагататта̄ панасса паббаджджа̄ пат̣иккхитта̄ва. питугха̄такепи есева найо. сачепи хи весийа̄ путто хоти, ‘‘айам̣ ме пита̄’’ти на джа̄на̄ти, йасса самбхавена ниббатто, со че анена гха̄тито, ‘‘питугха̄тако’’твева сан̇кхйам̣ гаччхати, а̄нантарийан̃ча пхусати.
арахантагха̄такопи мануссаарахантавасенева ведитаббо. мануссаджа̄тийан̃хи антамасо апаббаджитампи кхӣн̣а̄савам̣ да̄ракам̣ ва̄ да̄рикам̣ ва̄ сан̃чичча джӣвита̄ воропенто арахантагха̄такова хоти, а̄нантарийан̃ча пхусати, паббаджджа̄ часса ва̄рита̄. амануссаджа̄тикам̣ пана арахантам̣, мануссаджа̄тикам̣ ва̄ авасесам̣ арийапуггалам̣ гха̄тетва̄ а̄нантарийо на хоти, паббаджджа̄писса на ва̄рита̄, каммам̣ пана балавам̣ хоти. тираччха̄но мануссаарахантампи гха̄тетва̄ а̄нантарийо на хоти, каммам̣ пана бха̄рийам̣.
йо девадатто вийа дут̣т̣хачиттена вадхакачиттена татха̄гатасса джӣвама̄накасарӣре кхуддакамаккхика̄йа пиванакаматтампи лохитам̣ уппа̄дети, айам̣ лохитуппа̄дако на̄ма, етасса паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча ва̄рита̄. йо пана рогавӯпасаманаттхам̣ джӣвако вийа саттхена пха̄летва̄ пӯтимам̣сан̃ча лохитан̃ча нӣхаритва̄ пха̄сум̣ кароти, бахум̣ со пун̃н̃ам̣ пасавати.
йо девадатто вийа са̄санам̣ уддхаммам̣ уббинайам̣ катва̄ чатуннам̣ камма̄нам̣ ан̃н̃атаравасена сан̇гхам̣ бхиндати, айам̣ сан̇гхабхедако на̄ма, етасса паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча ва̄рита̄. ‘‘ма̄тугха̄тако, бхиккхаве, анупасампанно на упасампа̄детаббо, упасампанно ¶ на̄сетаббо’’тиа̄дика̄йа (маха̄ва. 112) па̄л̣ийа̄ упасампада̄пат̣иккхепо паббаджджа̄пат̣иккхепасса упалаккхан̣анти а̄ха ‘‘пабба̄джентасса дуккат̣а’’нти.
убхатобйан̃джанан̃чева ¶ бхиккхунидӯсакан̃ча татха̄ пабба̄джентасса дуккат̣анти самбандхо. убхатобйан̃джананти ка-ка̄ралопена ниддесо. иттхинимиттуппа̄данакаммато ча пурисанимиттуппа̄данакаммато ча убхато бйан̃джанамасса аттхӣти убхатобйан̃джанако. со дувидхо хоти иттхиубхатобйан̃джанако, пурисаубхатобйан̃джанакоти.
таттха иттхиубхатобйан̃джанакасса (маха̄ва. ат̣т̣ха. 116) иттхинимиттам̣ па̄кат̣ам̣ хоти, пурисанимиттам̣ пат̣иччханнам̣. пурисаубхатобйан̃джанакасса пурисанимиттам̣ па̄кат̣ам̣ хоти, иттхинимиттам̣ пат̣иччханнам̣. иттхиубхатобйан̃джанакасса иттхӣсу пурисаттам̣ каронтасса иттхинимиттам̣ пат̣иччханнам̣ хоти, пурисанимиттам̣ па̄кат̣ам̣ хоти. пурисаубхатобйан̃джанакасса пуриса̄нам̣ иттхибха̄вам̣ упагаччхантасса пурисанимиттам̣ пат̣иччханнам̣ хоти, иттхинимиттам̣ па̄кат̣ам̣ хоти. иттхиубхатобйан̃джанако сайан̃ча габбхам̣ ган̣ха̄ти, паран̃ча габбхам̣ ган̣ха̄пети. пурисаубхатобйан̃джанако сайам̣ на ган̣ха̄ти, парам̣ ган̣ха̄петӣти идаметесам̣ на̄на̄каран̣ам̣. имасса пана дувидхасса̄пи убхатобйан̃джанакассанева паббаджджа̄ аттхи, на упасампада̄ти идамидха саннит̣т̣ха̄нам̣ ведитаббам̣.
йо пакататтам̣ бхиккхуним̣ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 115) тин̣н̣ам̣ магга̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣ дӯсети, айам̣ бхиккхунидӯсако на̄ма, етасса паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча ва̄рита̄. йо пана ка̄йасам̣саггена сӣлавина̄сам̣ па̄пети, тасса паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча на ва̄рита̄. балакка̄рена пана ода̄таваттхавасанам̣ катва̄ аниччхама̄нам̣йева дӯсентопи бхиккхунидӯсакойева. балакка̄рена пана ода̄таваттхавасанам̣ ¶ катва̄ иччхама̄нам̣ дӯсенто бхиккхунидӯсако на хоти. касма̄? йасма̄ гихибха̄ве сампат̣иччхитаматтейева са̄ абхиккхунӣ хоти. саким̣ сӣлавипаннам̣ пана паччха̄ дӯсенто нева бхиккхунидӯсако хоти, паббаджджампи упасампадампи лабхати.
2538. па̄л̣иат̣т̣хакатха̄вимуттам̣ а̄чарийапарампара̄бхатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘екато’’тиа̄ди. ‘‘екато’’ти имина̄ бхиккхусан̇гхасса̄пи гахан̣ам̣ бхавеййа̄ти там̣ париваджджетум̣ ‘‘бхиккхунӣнам̣ ту сантике’’ти вуттам̣. етена там̣дӯсакасса бхаббатам̣ дӣпети. со нева бхиккхунидӯсако сийа̄, ‘‘упасампадам̣ лабхатева ча паббаджджам̣, са̄ ча нева пара̄джита̄’’ти идам̣ дутийага̄тха̄йа идха̄нетва̄ йоджетаббам̣. кевалам̣ бхиккхунисан̇гхе упасампанна̄ на̄ма на хотӣти адхиппа̄йенева вуттам̣. ‘‘са̄ ча нева пара̄джита̄’’ти имина̄ тасса̄ ча пуна паббаджджӯпасампада̄йа бхаббатам̣ ¶ дӣпети. айаматтхо ат̣т̣хакатха̄ган̣т̣хипадепи вуттойева ‘‘бхиккхунӣнам̣ васена екатоупасампаннам̣ дӯсетва̄ бхиккхунидӯсако на хоти, паббаджджа̄дӣни лабхати, са̄ ча па̄ра̄джика̄ на хотӣти виниччхайо’’ти.
2539. ‘‘сиккхама̄на̄са̄ман̣ерӣсу ча виппат̣ипаджджанто нева бхиккхунидӯсако хоти, паббаджджампи упасампадампи лабхатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 115) ат̣т̣хакатха̄гатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘саче анупасампаннадӯсако’’ти. ‘‘упасампадам̣ лабхатева ча паббаджджа’’нти идам̣ йатха̄т̣ха̄непи йоджетаббам̣. са̄ ча нева пара̄джита̄ти идам̣ пана ат̣т̣хакатха̄йа ана̄гататта̄ ча анупасампанна̄йа упасампаннавикаппа̄бха̄ва̄ ча на йоджетаббам̣. асати хи упасампаннавикаппе пара̄джитавикаппа̄сан̇гахо пат̣иседхо нираттхакоти са̄ паббаджджӯпасампада̄нам̣ бхабба̄йева̄ти дат̣т̣хабба̄. име ¶ пана пан̣д̣ака̄дайо ека̄даса пуггала̄ ‘‘пан̣д̣ако, бхиккхаве, анупасампанно на упасампа̄детаббо, упасампанно на̄сетаббо’’тиа̄дивачанато (маха̄ва. 109) абхабба̄йева, несам̣ паббаджджа̄ ча упасампада̄ ча на рухати, тасма̄ на пабба̄джетабба̄. джа̄нитва̄ пабба̄дженто, упасампа̄денто ча дуккат̣ам̣ а̄паджджати. аджа̄нитва̄пи пабба̄джита̄, упасампа̄дита̄ ча джа̄нитва̄ лин̇гана̄сана̄йа на̄сетабба̄.
ека̄дасаабхаббапуггалакатха̄ван̣н̣ана̄.
2540. нӯпасампа̄данӣйова̄ти на упасампа̄детаббова. анупаджджха̄йакоти асаннихитаупаджджха̄йо ва̄ аггахитаупаджджха̄йаггахан̣о ва̄. карототи анупаджджха̄йакам̣ упасампа̄дайато. дуккат̣ам̣ хотӣти а̄чарийасса ча ган̣асса ча дуккат̣а̄патти хоти. на куппати саче катанти саче анупаджджха̄йакасса упасампада̄каммам̣ катам̣ бхавеййа, там̣ на куппати самаггена сан̇гхена акуппена т̣ха̄на̄рахена кататта̄.
2541. екети абхайагирива̄сино. ‘‘на гахетаббамева̄’’ти ат̣т̣хакатха̄йа дал̣хам̣ вуттатта̄ вуттам̣. там̣ вачанам̣. еттха ча упаджджха̄йе асаннихитепи упаджджха̄йаггахан̣е акатепи каммава̄ча̄йам̣ пана упаджджха̄йакиттанам̣ катам̣йева̄ти дат̣т̣хаббам̣. ан̃н̃атха̄ ‘‘пуггалам̣ на пара̄масатӣ’’ти вутта̄йа каммавипаттийа̄ самбхавато каммам̣ куппеййа. тенева ‘‘упаджджха̄йам̣ акиттетва̄’’ти аватва̄ ‘‘упаджджхам̣ агга̄ха̄петва̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 117) ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣. йатха̄ ча апарипун̣н̣апаттачӣварасса ¶ упасампада̄ка̄ле каммава̄ча̄йам̣ ‘‘парипун̣н̣асса паттачӣвара’’нти асантам̣ ваттхум̣ киттетва̄ каммава̄ча̄йа ката̄йапи упасампада̄ рухати, евам̣ ‘‘айам̣ буддхараккхито а̄йасмато дхаммараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти асантам̣ пуггалам̣ киттетва̄ кевалам̣ сантападанӣха̄рена каммава̄ча̄йа ¶ ката̄йа упасампада̄ рухатийева̄ти дат̣т̣хаббам̣. тенева̄ха ‘‘на куппати саче ката’’нти. ‘‘на, бхиккхаве, анупаджджха̄йако упасампа̄детаббо, йо упасампа̄деййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (маха̄ва. 117) еттакамева ватва̄ ‘‘со ча пуггало анупасампанно’’ти авуттатта̄, каммавипаттилаккхан̣асса ча асамбхавато ‘‘на гахетаббамева та’’нти вуттам̣.
сесесу саббаттхапӣти сан̇гхаган̣апан̣д̣акатхеййасам̣ва̄сакатиттхийапаккантакатираччха̄нагатама̄тупитуарахантагха̄такабхиккхунидӯсакасан̇гхабхедакалохитуппа̄дакаубхатобйан̃джанакасан̇кха̄техи упаджджха̄йехи упасампа̄дитесу саббесу терасасу викаппесу. вуттан̃хи бхагавата̄ ‘‘на, бхиккхаве, сан̇гхена упаджджха̄йена упасампа̄детаббо, йо упасампа̄деййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’тиа̄ди. на кевалам̣ етесуйева терасасу, атха ‘‘апаттакаачӣваракаачӣварапаттакайа̄читакапаттайа̄читакачӣварайа̄читакапаттачӣварака̄’’ти етесу чхасу викаппесу айам̣ найо йоджетабботи. сеса-ггахан̣ена етесампи сан̇гахо. вуттан̃хетам̣ бхагавата̄ ‘‘на, бхиккхаве, апаттако упасампа̄детаббо, йо упасампа̄деййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’тиа̄ди (маха̄ва. 118). айам̣ найоти ‘‘на куппати саче ката’’нти вуттанайо.
2542. пан̃чавӣсатӣти чатувӣсати па̄ра̄джика̄, ӯнавӣсативассо ча̄ти пан̃чавӣсати. вуттан̃хи ‘‘на, бхиккхаве, джа̄нам̣ ӯнавӣсативассо пуггало упасампа̄детаббо. йо упасампа̄деййа, йатха̄дхаммо ка̄ретаббо’’ти (маха̄ва. 99). оса̄роти упасампада̄сан̇кха̄то оса̄ро. тенева чампеййаккхандхаке ‘‘тан̃че сан̇гхо оса̄рети, екаччо соса̄рито’’тиа̄дипа̄т̣хасса (маха̄ва. 396) ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘оса̄ретӣти упасампада̄каммавасена ¶ павесетӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 396) вуттам̣. ‘‘на̄сана̄рахо’’ти имина̄ ‘‘пан̣д̣ако, бхиккхаве, анупасампанно на упасампа̄детаббо’’тиа̄дивачанато (маха̄ва. 109) упасампа̄дитасса̄пи сетака̄ни датва̄ гихибха̄вам̣ па̄петаббатам̣ дӣпети.
2543. хаттхаччхинна̄ди ¶ ба̄ттим̣са̄ти чампеййаккхандхаке –
‘‘хаттхаччхинно, бхиккхаве, аппатто оса̄ран̣ам̣, тан̃че сан̇гхо оса̄рети, соса̄рито. па̄даччхинно…пе… хаттхапа̄даччхинно… кан̣н̣аччхинно… на̄саччхинно… кан̣н̣ана̄саччхинно… ан̇гуличчхинно… ал̣аччхинно… кан̣д̣араччхинно… пхан̣ахаттхако… кхуджджо… ва̄мано… галаган̣д̣ӣ… лаккхан̣а̄хато… каса̄хато… ликхитако… сӣпадико… па̄парогӣ… парисадӯсако… ка̄н̣о… кун̣ӣ… кхан̃джо… паккхахато… чхиннирийа̄патхо… джара̄дуббало… андхо… мӯго… падхиро… андхамӯго… андхападхиро… мӯгападхиро… андхамӯгападхиро, бхиккхаве, аппатто оса̄ран̣ам̣, тан̃че сан̇гхо оса̄рети, соса̄рито’’ти (маха̄ва. 396) ба̄ттим̣са.
кут̣т̣хиа̄ди ча тераса̄ти маха̄кхандхаке а̄гата̄ –
‘‘кут̣т̣хим̣ ган̣д̣им̣ кила̄син̃ча, сосин̃ча апама̄рикам̣;
татха̄ ра̄джабхат̣ам̣ чорам̣, ликхитам̣ ка̄рабхедакам̣.
‘‘каса̄хатам̣ наран̃чева, пурисам̣ лаккхан̣а̄хатам̣;
ин̣а̄йикан̃ча да̄сан̃ча, пабба̄джентасса дуккат̣а’’нти. –
йатха̄вутта̄ тераса.
евамете пан̃чачатта̄лӣса вутта̄. тесу каса̄хаталаккхан̣а̄хаталикхитака̄нам̣ тин̣н̣ам̣ убхайаттха а̄гататта̄ аггахитаггахан̣ена два̄чатта̄лӣсева дат̣т̣хабба̄.
‘‘хаттхаччхинна̄диба̄ттим̣са ¶ , кут̣т̣хиа̄ди ча тераса̄’’ти йе пуггала̄ вутта̄, тесам̣. оса̄ро аппаттоти упасампада̄ананурӯпа̄ти аттхо. като чети акаттаббабха̄вамасаллаккхантехи бхиккхӯхи йади упасампада̄сан̇кха̄то оса̄ро като бхавеййа. рӯхатӣти сиджджхати, те пуггала̄ упасампанна̄йева̄ти адхиппа̄йо. а̄чарийа̄дайо пана а̄паттим̣ а̄паджджанти. йатха̄ха чампеййаккхандхакат̣т̣хакатха̄йам̣ ¶ – ‘‘хаттхаччхинна̄дайо пана дваттим̣са суоса̄рита̄, упасампа̄дита̄ упасампанна̄ва хонти, на те лаббха̄ кин̃чи ваттум̣. а̄чарийупаджджха̄йа̄, пана ка̄ракасан̇гхо ча са̄тиса̄ра̄, на кочи а̄паттито муччатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 396).
2544-5. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, две тайо ека̄нусса̄ване ка̄тум̣, тан̃ча кхо екена упаджджха̄йена̄’’ти (маха̄ва. 123) вачанато саче тайо а̄чарийа̄ екасӣма̄йам̣ нисинна̄ екасса упаджджха̄йасса на̄мам̣ гахетва̄ тин̣н̣ам̣ упасампада̄пеккха̄нам̣ висум̣ висум̣йева каммава̄чам̣ екаккхан̣е ватва̄ тайо упасампа̄денти, ват̣т̣атӣти дассетума̄ха ‘‘екӯпаджджха̄йако хотӣ’’тиа̄ди.
‘‘тайо’’ти идам̣ ат̣т̣хуппаттийам̣ ‘‘самбахула̄нам̣ тхера̄на’’нти (маха̄ва. 123) а̄гататта̄ вуттам̣. екатоти екаккхан̣е. ануса̄вананти каммава̄чам̣. оса̄ретва̄ти ватва̄. камманти упасампада̄каммам̣. на ча куппатӣти на випаджджати. каппатӣти авипаджджанато евам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати.
2546-7. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, две тайо ека̄нусса̄ване ка̄ту’’нти (маха̄ва. 123) вачанато саче еко а̄чарийо ‘‘буддхараккхито ча дхаммараккхито ча сан̇гхараккхито ча а̄йасмато са̄рипуттасса упасампада̄пеккхо’’ти упасампада̄пеккха̄нам̣ ¶ паччекам̣ на̄мам̣ гахетва̄ каммава̄чам̣ ватва̄ две тайопи упасампа̄дети, ват̣т̣атӣти дассетума̄ха ‘‘екӯпаджджха̄йако хотӣ’’тиа̄ди.
упасампадам̣ апеккхантӣти ‘‘упасампада̄пеккха̄’’ти упасампаджджанака̄ вуччанти. тесам̣ на̄манти тесам̣ упасампаджджанта̄нан̃чева упаджджха̄йа̄нан̃ча на̄мам̣. анупуббена са̄ветва̄ти йоджана̄, ‘‘буддхараккхито’’тиа̄дина̄ йатха̄вуттанайена каммава̄ча̄йам̣ сакат̣т̣ха̄не ватва̄ са̄ветва̄ти вуттам̣ хоти. тена̄ти екена а̄чарийена. екатоти две тайо джане екато катва̄. ануса̄ветва̄ти каммава̄чам̣ ватва̄. катам̣ упасампада̄каммам̣.
2548. ан̃н̃аман̃н̃а̄нуса̄ветва̄ти ¶ ан̃н̃аман̃н̃асса на̄мам̣ ануса̄ветва̄, гахетва̄ти аттхо, ан̃н̃аман̃н̃асса на̄мам̣ гахетва̄ каммава̄чам̣ ватва̄ти вуттам̣ хоти.
2549. там̣ видхим̣ дассетума̄ха ‘‘сумано’’тиа̄ди. суманоти а̄чарийо. тиссатхерасса упаджджха̄йасса. сиссакам̣ саддхивиха̄рикам̣. ануса̄ветӣти каммава̄чам̣ са̄вети. тиссоти пат̣хамам̣ упаджджха̄йабхӯтасса гахан̣ам̣. суманатхерасса̄ти пат̣хамам̣ а̄чарийаттхерама̄ха. име две екасӣма̄йам̣ нисӣдитва̄ екаккхан̣е ан̃н̃аман̃н̃асса саддхивиха̄рика̄нам̣ каммава̄чам̣ ваданта̄ аттано аттано саддхивиха̄рикам̣ пат̣ичча упаджджха̄йа̄пи хонти, антева̄сике пат̣ичча а̄чарийа̄пи хонти, ан̃н̃аман̃н̃асса ган̣апӯрака̄ ча хонтӣти вуттам̣ хоти. йатха̄ха –
‘‘саче пана на̄на̄чарийа̄ на̄на̄упаджджха̄йа̄ хонти, тиссаттхеро суманаттхерасса саддхивиха̄рикам̣, суманаттхеро тиссаттхерасса саддхивиха̄рикам̣ анусса̄вети ¶ , ан̃н̃аман̃н̃ан̃ча ган̣апӯрака̄ хонти, ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 123).
2550. идха̄ти имасмим̣ упасампада̄дхика̄ре. пат̣иккхитта̄ти ‘‘на твева на̄нупаджджха̄йена̄’’ти (маха̄ва. 123) пат̣исиддха̄. локийехи а̄диччапутто манӯти йо пат̣хамакаппико манусса̄нам̣ а̄дира̄джа̄ вуччати, тасса вам̣се джа̄татта̄ а̄диччо бандху етасса̄ти а̄диччабандху, бхагава̄, тена.
маха̄кхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
упосатхаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2551-2. йа̄ ека̄дасахи сӣма̄випаттӣхи ваджджита̄ тисампаттисам̣йута̄ нимиттена нимиттам̣ гхат̣етва̄ саммата̄, са̄ айам̣ баддхасӣма̄ на̄ма сийа̄ти йоджана̄. таттха атикхуддака̄, атимахатӣ, кхан̣д̣анимитта̄, чха̄йа̄нимитта̄, анимитта̄, бахисӣме т̣хитасаммата̄, надийа̄ саммата̄, самудде саммата̄, джа̄тассаре саммата̄, сӣма̄йа сӣмам̣ самбхиндантена саммата̄, сӣма̄йа сӣмам̣ аджджхоттхарантена саммата̄ти ‘‘имехи ека̄дасахи а̄ка̄рехи сӣмато камма̄ни випаджджантӣ’’ти ¶ (пари. 486) вачанато има̄ ека̄даса випаттисӣма̄йо на̄ма, випаннасӣма̄ти вуттам̣ хоти.
таттха атикхуддака̄ на̄ма йаттха екавӣсати бхиккхӯ нисӣдитум̣ на сакконти. атимахатӣ на̄ма йа̄ антамасо кесаггаматтена̄пи тийоджанам̣ атиккамитва̄ саммата̄. кхан̣д̣анимитта̄ на̄ма агхат̣итанимитта̄ вуччати. пураттхима̄йа диса̄йа нимиттам̣ киттетва̄ ануккаменева даккхин̣а̄йа, паччхима̄йа, уттара̄йа диса̄йа киттетва̄ пуна пураттхима̄йа диса̄йа пуббакиттитам̣ ¶ пат̣икиттетва̄ т̣хапетум̣ ват̣т̣ати, евам̣ акхан̣д̣анимитта̄ хоти. саче пана ануккамена а̄харитва̄ уттара̄йа диса̄йа нимиттам̣ киттетва̄ таттхева т̣хапети, кхан̣д̣анимитта̄ на̄ма хоти. апара̄пи кхан̣д̣анимитта̄ на̄ма йа̄ анимиттупагам̣ тачаса̄раруккхам̣ ва̄ кха̄н̣укам̣ ва̄ пам̣супун̃джава̄лика̄пун̃джа̄нам̣ ва̄ ан̃н̃атарам̣ антара̄ екам̣ нимиттам̣ катва̄ саммата̄. чха̄йа̄нимитта̄ на̄ма паббатаччха̄йа̄дӣнам̣ йам̣ кин̃чи чха̄йам̣ нимиттам̣ катва̄ саммата̄. анимитта̄ на̄ма саббена саббам̣ нимитта̄ни акиттетва̄ саммата̄. бахисӣме т̣хитасаммата̄ на̄ма нимитта̄ни киттетва̄ нимитта̄нам̣ бахи т̣хитена саммата̄.
надийа̄ самудде джа̄тассаре саммата̄ на̄ма етесу надиа̄дӣсу саммата̄. са̄ хи евам̣ саммата̄пи ‘‘сабба̄, бхиккхаве, надӣ асӣма̄, саббо самуддо асӣмо, саббо джа̄тассаро асӣмо’’ти (маха̄ва. 148) вачанато асаммата̄ва хоти. сӣма̄йа сӣмам̣ самбхиндантена саммата̄ на̄ма аттано сӣма̄йа паресам̣ сӣмам̣ самбхиндантена саммата̄. саче хи пора̄н̣акасса виха̄расса пураттхима̄йа диса̄йа амбо чева джамбӯ ча̄ти две руккха̄ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сам̣сат̣т̣хавит̣апа̄ хонти, тесу амбасса паччхимадиса̄бха̄ге джамбӯ, виха̄расӣма̄ ча джамбум̣ анто катва̄ амбам̣ киттетва̄ баддха̄ хоти, атха паччха̄ тасса виха̄расса пураттхима̄йа диса̄йа виха̄ре кате сӣмам̣ бандханта̄ бхиккхӯ там̣ амбам̣ анто катва̄ джамбум̣ киттетва̄ бандханти, сӣма̄йа сӣмам̣ самбхинна̄ хоти. сӣма̄йа сӣмам̣ аджджхоттхарантена саммата̄ на̄ма аттано сӣма̄йа паресам̣ сӣмам̣ аджджхоттхарантена саммата̄. саче хи паресам̣ баддхасӣмам̣ сакалам̣ ва̄ тасса̄ падесам̣ ва̄ анто катва̄ аттано сӣмам̣ самманнати, сӣма̄йа сӣма̄ аджджхоттхарита̄ на̄ма хотӣти. ити има̄хи ека̄дасахи випаттисӣма̄хи ваджджита̄ти аттхо.
тисампаттисам̣йута̄ти ¶ нимиттасампатти, париса̄сампатти, каммава̄ча̄сампаттӣти има̄хи тӣхи сампаттӣхи ¶ саманна̄гата̄. таттха нимиттасампаттийутта̄ на̄ма ‘‘паббатанимиттам̣, па̄са̄н̣анимиттам̣, вананимиттам̣, руккханимиттам̣, магганимиттам̣, ваммиканимиттам̣, надинимиттам̣, удаканимитта’’нти (маха̄ва. 138) евам̣ вуттесу ат̣т̣хасу нимиттесу тасмим̣ тасмим̣ диса̄бха̄ге йатха̄ладдха̄ни нимиттупага̄ни нимитта̄ни ‘‘пураттхима̄йа диса̄йа ким̣ нимиттам̣? паббато, бханте, есо паббато нимитта’’нтиа̄дина̄ найена самма̄ киттетва̄ саммата̄.
париса̄сампаттийутта̄ на̄ма саббантимена париччхедена чатӯхи бхиккхӯхи саннипатитва̄ йа̄ватика̄ тасмим̣ га̄макхетте баддхасӣмам̣ ва̄ надисамуддаджа̄тассаре ва̄ аноккамитва̄ т̣хита̄ бхиккхӯ, те саббе хаттхапа̄се ва̄ катва̄, чхандам̣ ва̄ а̄харитва̄ саммата̄.
каммава̄ча̄сампаттийутта̄ на̄ма ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, йа̄вата̄ саманта̄ нимитта̄ киттита̄’’тиа̄дина̄ (маха̄ва. 139) найена вутта̄йа парисуддха̄йа н̃аттидутийакаммава̄ча̄йа саммата̄. евам̣ ека̄даса випаттисӣма̄йо атиккамитва̄ тивидхасампаттийутта̄ нимиттена нимиттам̣ гхат̣етва̄ саммата̄ сӣма̄ баддхасӣма̄ти ведитабба̄.
2553-4. кхан̣д̣асама̄насам̣ва̄саавиппава̄са̄ а̄дайо а̄дибхӯта̄, а̄димхи ва̄ йа̄сам̣ сӣма̄нам̣ та̄ кхан̣д̣асама̄насам̣ва̄са̄виппава̄са̄дӣ, та̄сам̣, та̄хи ва̄ пабхедо кхан̣д̣асама̄насам̣ва̄са̄дибхедо, тато кхан̣д̣асама̄насам̣ва̄са̄дибхедато, кхан̣д̣асӣма̄, сама̄насам̣ва̄сасӣма̄, авиппава̄сасӣма̄ти има̄сам̣ сӣма̄нам̣ ета̄хи ва̄ каран̣абхӯта̄хи, хетубхӯта̄хи ва̄ джа̄тена вибха̄гена̄ти вуттам̣ хоти. сама̄насам̣ва̄са̄виппава̄са̄намантаре кхан̣д̣а̄ париччхинна̄ та̄хи асан̇кара̄ ¶ сӣма̄ кхан̣д̣асӣма̄ на̄ма. сама̄насам̣ва̄сехи бхиккхӯхи екато упосатха̄дико сам̣ва̄со еттха карӣйатӣти сама̄насам̣ва̄са̄ на̄ма. авиппава̄са̄йа лаккхан̣ам̣ ‘‘бандхитва̄’’тиа̄дина̄ ваккхати. ити баддха̄ тидха̄ вутта̄ти евам̣ баддхасӣма̄ типпабхеда̄ вутта̄.
удакуккхепа̄ти хетумхи ниссаккавачанам̣. саттаннам̣ аббхантара̄нам̣ сама̄ха̄ра̄ саттаббхантара̄, татопи ча. абаддха̄пи тивидха̄ти самбандхо. таттха̄ти та̄су тӣсу абаддхасӣма̄су. га̄мапариччхедоти саббадиса̄су сӣмам̣ париччхиндитва̄ ‘‘имасса падесасса еттако каро’’ти евам̣ карена нийамито га̄маппадесо. йатха̄ха – ‘‘йаттаке падесе тасса га̄масса бходжака̄ балим̣ харанти ¶ , со падесо аппо ва̄ хоту маханто ва̄, ‘га̄масӣма̄’твева сан̇кхйам̣ гаччхати. йампи екасмим̣йева га̄маккхетте екам̣ падесам̣ ‘айам̣ висум̣ га̄мо хотӯ’ти париччхиндитва̄ ра̄джа̄ кассачи дети, сопи висум̣га̄масӣма̄ хотийева̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 147).
‘‘га̄мапариччхедо’’ти имина̄ ча нагарапариччхедо ча сан̇гахито. йатха̄ха – ‘‘га̄маггахан̣ена четтха нагарампи гахитамева хотӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 147). нигамасӣма̄йа висум̣йева вуттатта̄ тасса̄ идха сан̇гахо на ваттаббо. вуттан̃хи па̄л̣ийам̣ ‘‘йам̣ га̄мам̣ ва̄ нигамам̣ ва̄ упанисса̄йа вихарати. йа̄ тасса ва̄ га̄масса га̄масӣма̄, нигамасса ва̄ нигамасӣма̄, айам̣ таттха сама̄насам̣ва̄са̄ екупосатха̄’’ти (маха̄ва. 147). имисса̄ висум̣йева лаккхан̣асса вуттатта̄ га̄масӣма̄лаккхан̣енева упалаккхита̄.
2555. ‘‘джа̄тассаре’’тиа̄дӣсу джа̄тассара̄дӣнам̣ лаккхан̣ам̣ евам̣ ведитаббам̣ – йо пана кеначи кхан̣итва̄ акато сайам̣джа̄то соббхо самантато а̄гатена удакена пӯрито ¶ тит̣т̣хати, йаттха надийам̣ ваккхама̄наппака̄ре вассака̄ле удакам̣ сантит̣т̣хати, айам̣ джа̄тассаро на̄ма. йопи надим̣ ва̄ самуддам̣ ва̄ бхиндитва̄ никкхантаудакена кхан̣ито соббхо етам̣ лаккхан̣ам̣ па̄пун̣а̄ти, айампи джа̄тассаройева. самуддо па̄кат̣ойева.
йасса̄ дхаммика̄нам̣ ра̄джӯнам̣ ка̄ле анвад̣д̣хама̄сам̣ анудаса̄хам̣ анупан̃ча̄хам̣ анатиккамитва̄ деве вассанте вала̄хакесу вигатаматтесу сотам̣ паччхиджджати, айам̣ надисан̇кхйам̣ на гаччхати. йасса̄ пана ӣдисе сувут̣т̣хика̄ле васса̄насса чатума̄се сотам̣ на паччхиджджати, йаттха титтхена ва̄ атиттхена ва̄ сиккха̄каран̣ӣйе а̄гаталаккхан̣ена тиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄детва̄ антарава̄сакам̣ ануккхипитва̄ уттарантийа̄ бхиккхунийа̄ екадван̇гуламаттампи антарава̄сако темийати, айам̣ самуддам̣ ва̄ пависату тал̣а̄кам̣ ва̄, пабхавато пат̣т̣ха̄йа надӣ на̄ма.
самантатоти саманта̄. маджджхимасса̄ти тха̄мамаджджхимасса пурисасса. удакуккхепоти ваккхама̄нена найена тха̄маппама̄н̣ена кхиттасса удакасса ва̄ ва̄лука̄йа ва̄ патитат̣т̣ха̄нена париччхинно антопадесо. йатха̄ аккхадхутта̄ да̄ругул̣ам̣ кхипанти, евам̣ удакам̣ ва̄ ва̄лукам̣ ва̄ хаттхена гахетва̄ тха̄мамаджджхимена пурисена саббатха̄мена кхипитаббам̣, таттха йаттха евам̣ кхиттам̣ удакам̣ ва̄ ¶ ва̄лука̄ ва̄ патати, айам̣ удакуккхепо на̄ма̄ти. удакуккхепасан̃н̃итоти ‘‘удакуккхепо’’ти саллаккхито.
2556. ага̄маке аран̃н̃ети вин̃джха̄т̣ависадисе га̄марахите маха̄аран̃н̃е. самантато саттеваббхантара̄ти аттано т̣хитат̣т̣ха̄нато париккхипитва̄ саттева аббхантара̄ йасса̄ сӣма̄йа париччхедо, айам̣ саттаббхантарана̄мика̄ сӣма̄ на̄ма.
2557. гул̣уккхепанайена̄ти ¶ аккхадхуттака̄нам̣ да̄ругул̣уккхипана̄ка̄рена. удакуккхепака̄ти удакуккхепасадисавасена.
2558. има̄сам̣ двиннам̣ сӣма̄нам̣ вад̣д̣ханаккамам̣ дассетума̄ха ‘‘аббхантарӯдакуккхепа̄, т̣хитока̄са̄ парам̣ сийу’’нти. т̣хитока̄са̄ паранти париса̄йа т̣хитат̣т̣ха̄нато парам̣, парисапарийантато пат̣т̣ха̄йа саттаббхантара̄ ча минитабба̄, удакуккхепо ча ка̄табботи аттхо.
2559-60. антопариччхедети удакуккхепена ва̄ саттаббхантарехи ва̄ париччхиннока̄сасса анто. хаттхапа̄сам̣ виха̄йа т̣хито ва̄ парам̣ таттакам̣ париччхедам̣ анатиккамма т̣хито ва̄ти йоджана̄, сӣмантарикаттха̄йа т̣хапетаббам̣ екам̣ удакуккхепам̣ ва̄ саттаббхантарам̣ ева ва̄ анатиккамма т̣хитоти аттхо.
каммам̣ викопетӣти анто т̣хито каммасса ваггабха̄вакаран̣ато, бахи таттакам̣ падесам̣ анатиккамитва̄ т̣хито ан̃н̃асса сан̇гхасса ган̣апӯран̣абха̄вам̣ гаччханто сӣма̄йа сан̇карабха̄вакаран̣ена каммам̣ викопети. ити йасма̄ ат̣т̣хакатха̄найо, тасма̄ со антосӣма̄йа хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ т̣хито хаттхапа̄се ва̄ ка̄таббо, сӣмантарикаттха̄йа париччхиннока̄сато бахи ва̄ ка̄таббо. таттакам̣ париччхедам̣ анатиккамитва̄ т̣хито йатха̄т̣хитова саче ан̃н̃асса каммасса ган̣апӯрако на хоти, каммам̣ на копетӣти гахетаббам̣.
2561-2. сан̣т̣ха̄нанти тикот̣исан̣т̣ха̄нам̣. нимиттанти паббата̄динимиттам̣. дисакиттананти ‘‘пураттхима̄йа диса̄йа ким̣ нимитта’’нтиа̄дина̄ диса̄киттанам̣. пама̄н̣анти тийоджанапарамам̣ пама̄н̣ам̣ ¶ . содхетва̄ти йасмим̣ га̄маккхетте сӣмам̣ бандхати, таттха васанте ¶ упасампаннабхиккхӯ баддхасӣмавиха̄ре васанте сӣма̄йа бахи гантум̣ адатва̄, абаддхасӣмавиха̄ре васанте хаттхапа̄сам̣ упанетаббе хаттхапа̄сам̣ нетва̄ авасесе бахисӣма̄йа катва̄ саббамаггесу а̄раккхам̣ видахитва̄ти вуттам̣ хоти. сӣманти кхан̣д̣асӣмам̣.
кӣдисанти а̄ха ‘‘тикон̣а’’нтиа̄ди. пан̣авӯпаманти пан̣авасан̣т̣ха̄нам̣ маджджхе сам̣кхиттам̣ убхайакот̣ийа̄ виттхатам̣. ‘‘вита̄на̄ка̄рам̣ дханука̄ка̄ра’’нти а̄ка̄ра-саддо паччекам̣ йоджетаббо. дханука̄ка̄ранти а̄ропитадханусан̣т̣ха̄нам̣, ‘‘мудин̇гӯпамам̣ сакат̣ӯпама’’нти упама̄-саддо паччекам̣ йоджетаббо. мудин̇гӯпаманти маджджхе виттхатам̣ убхайакот̣ийа̄ танукам̣ турийависесам̣ мудин̇ганти ваданти, та̄дисанти аттхо. сӣмам̣ бандхеййа̄ти йоджана̄.
2563. паббата̄динимиттупаганимитта̄ни дассетума̄ха ‘‘паббата’’нтиа̄ди. ити ат̣т̣ха нимитта̄ни дӣпайети йоджана̄. татревам̣ сан̇кхепато нимиттупагата̄ ведитабба̄ – суддхапам̣сусуддхапа̄са̄н̣аубхайамиссакавасена (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. нида̄наван̣н̣ана̄; маха̄ва. ат̣т̣ха. 138) тивидхопи хи паббато хаттхиппама̄н̣ато пат̣т̣ха̄йа уддхам̣ нимиттупаго, тато омакатаро на ват̣т̣ати. антоса̄рехи ва̄ антоса̄рамиссакехи ва̄ руккхехи чатупан̃чаруккхаматтампи ванам̣ нимиттупагам̣, тато ӯнатарам̣ на ват̣т̣ати. па̄са̄н̣анимитте айагул̣ампи па̄са̄н̣асан̇кхйамева гаччхати, тасма̄ йо кочи па̄са̄н̣о уккам̣сена хаттхиппама̄н̣ато омакатарам̣ а̄дим̣ катва̄ хет̣т̣химапариччхедена дваттим̣сапалагул̣апин̣д̣апарима̄н̣о нимиттупаго, на тато кхуддакатаро. пит̣т̣хипа̄са̄н̣о пана атимахантопи ват̣т̣ати. руккхо джӣвантойева антоса̄ро бхӯмийам̣ патит̣т̣хито антамасо уббедхато ат̣т̣хан̇гуло ¶ парин̣а̄хато сӯчидан̣д̣аппама̄н̣опи нимиттупаго, на тато орам̣ ват̣т̣ати. магго джан̇гхамагго ва̄ хоту сакат̣амагго ва̄, йо винивиджджхитва̄ две тӣн̣и га̄маккхетта̄ни гаччхати, та̄дисо джан̇гхасакат̣асаттхехи вал̣ан̃джийама̄нойева нимиттупаго, авал̣ан̃джо на ват̣т̣ати. хет̣т̣химапариччхедена там̣дивасам̣ джа̄то ат̣т̣хан̇гулуббедхо говиса̄н̣аматтопи ваммико нимиттупаго, тато орам̣ на ват̣т̣ати. удакам̣ йам̣ асандама̄нам̣ а̄ва̄т̣апоккхаран̣итал̣а̄каджа̄тассаралон̣исамудда̄дӣсу т̣хитам̣, там̣ а̄дим̣ катва̄ антамасо тан̇кхан̣ам̣йева патхавийам̣ кхате а̄ва̄т̣е гхат̣ехи а̄харитва̄ пӯритампи йа̄ва каммава̄ча̄парийоса̄на̄ сан̣т̣хаханакам̣ нимиттупагам̣, итарам̣ сандама̄накам̣, вуттапариччхедака̄лам̣ ¶ атит̣т̣хантам̣, бха̄джанагатам̣ ва̄ на ват̣т̣ати. йа̄ абаддхасӣма̄лаккхан̣е надӣ вутта̄, са̄ нимиттупага̄, ан̃н̃а̄ на ват̣т̣атӣти.
2564. тесӯти ниддха̄ран̣е бхуммам̣. тӣн̣ӣти ниддха̄ритаббадассанам̣, имина̄ екам̣ ва̄ две ва̄ нимитта̄ни на ват̣т̣антӣти дассети. йатха̄ха – ‘‘са̄ евам̣ самманнитва̄ баджджхама̄на̄ екена, двӣхи ва̄ нимиттехи абаддха̄ хотӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 138). сатена̄пӣти еттха пи-саддо самбха̄вана̄йам̣ дат̣т̣хаббо, тена вӣсатийа̄, тим̣са̄йа ва̄ нимиттехи ваттаббамева наттхӣти дӣпети.
2565. тийоджанам̣ парам̣ уккат̣т̣хо париччхедо етисса̄ти тийоджанапара̄. ‘‘вӣсатӣ’’тиа̄дӣнам̣ сан̇кхйа̄не, сан̇кхйеййе ча ваттанато идха сан̇кхйа̄не ваттама̄нам̣ вӣсати-саддам̣ гахетва̄ екавӣсати бхиккхӯнанти бхинна̄дхикаран̣аниддесо катоти дат̣т̣хаббам̣. ‘‘екавӣсати’’нти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена ниггахӣталопо, вӣсативаггакаран̣ӣйапараматта̄ сан̇гхакаммасса камма̄рахена саддхим̣ бхиккхӯнам̣ екавӣсатим̣ ган̣хантӣти аттхо, идан̃ча ¶ нисинна̄нам̣ васена вуттам̣. хет̣т̣химантато хи йаттха екавӣсати бхиккхӯ нисӣдитум̣ сакконти, таттаке падесе сӣмам̣ бандхитум̣ ват̣т̣атӣти.
2566. йа̄ уккат̣т̣ха̄йапи йа̄ ча хет̣т̣хима̄йапи кесаггаматтатопи адхика̄ ва̄ ӯна̄ ва̄, ета̄ двепи сӣма̄йо ‘‘асӣма̄’’ти а̄диччабандхуна̄ вутта̄ти йоджана̄.
2567. самантато саббамева нимиттам̣ киттетва̄ти пуббадиса̄нудиса̄дӣсу парито саббадиса̄су йатха̄ладдхам̣ нимиттопагам̣ саббанимиттам̣ ‘‘винайадхарена пуччхитаббам̣ ‘пураттхима̄йа диса̄йа ким̣ нимитта’нти? ‘паббато, бханте’ти. пуна винайадхарена ‘есо паббато нимитта’’нтиа̄дина̄ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 138) ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттанайена нимиттена нимиттам̣ гхат̣етва̄ киттетва̄. н̃атти дутийа̄ йасса̄ти виггахо, ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, йа̄вата̄ саманта̄ нимитта̄ киттита̄’’тиа̄дина̄ (маха̄ва. 139) падабха̄джане вуттена н̃аттидутийена каммена̄ти аттхо. арахати пахоти винайадхароти адхиппа̄йо.
2568. бандхитва̄ти йатха̄вутталаккхан̣анайена сама̄насам̣ва̄сасӣмам̣ пат̣хамам̣ бандхитва̄. анантаранти киччантарена бйавахитам̣ акатва̄, ка̄лаккхепам̣ акатва̄ти вуттам̣ хоти, сӣмам̣ самӯханитука̄ма̄нам̣ ¶ паччаттика̄нам̣ ока̄сам̣ адатва̄ти адхиппа̄йо. паччха̄ти сама̄насам̣ва̄сасаммутито паччха̄. чӣвара̄виппава̄сакам̣ самманнитва̄на йа̄ баддха̄, са̄ ‘‘авиппава̄са̄’’ти вуччатӣти йоджана̄.
таттха чӣвара̄виппава̄сакам̣ самманнитва̄на йа̄ баддха̄ти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, йа̄ са̄ сан̇гхена сӣма̄ саммата̄ сама̄насам̣ва̄са̄ ¶ екупосатха̄…пе… т̣хапетва̄ га̄ман̃ча га̄мӯпача̄ран̃ча, кхамати сан̇гхасса, тасма̄ тун̣хӣ, еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’’ти (маха̄ва. 144) вуттанайена чӣварена авиппава̄сам̣ самманнитва̄ йа̄ баддха̄. са̄ авиппава̄са̄ти вуччатӣти таттха васанта̄нам̣ бхиккхӯнам̣ чӣварена виппава̄санимитта̄паттийа̄ абха̄вато татха̄ вуччати, ‘‘авиппава̄сасӣма̄’’ти вуччатӣти вуттам̣ хоти.
2569. ‘‘йа̄ ка̄чи надилаккхан̣аппатта̄ надӣ нимитта̄ни киттетва̄ ‘етам̣ баддхасӣмам̣ карома̄’ти ката̄пи асӣма̄ва хотӣ’’тиа̄дикам̣ (маха̄ва. ат̣т̣ха. 147) ат̣т̣хакатха̄найам̣ дассетума̄ха ‘‘надӣ…пе… на воттхаратӣ’’ти, на паттхарати сӣма̄бха̄вена бйа̄пинӣ на хотӣти аттхо. тенева̄ти йена на воттхарати, тенева ка̄ран̣ена. абравӣти ‘‘сабба̄, бхиккхаве, надӣ асӣма̄, саббо самуддо асӣмо, саббо джа̄тассаро асӣмо’’ти (маха̄ва. 147) авоча.
сӣма̄катха̄ван̣н̣ана̄.
2570. ат̣т̣хамийа̄пи упосатхавоха̄ратта̄ динавасена упосатха̄нам̣ атирекаттепи идха адхиппетейева упосатхе гахетва̄ а̄ха ‘‘навева̄’’ти.
2571-3. те сарӯпато дассетума̄ха ‘‘ча̄туддасо…пе… камменупосатха̄’’ти. чатуддасаннам̣ пӯран̣о ча̄туддасо. паннарасаннам̣ пӯран̣о паннарасо. йада̄ пана косамбаккхандхаке (маха̄ва. 451 а̄дайо) а̄гатанайена бхинне сан̇гхе оса̄рите тасмим̣ бхиккхусмим̣ сан̇гхо тасса ваттхусса вӯпасама̄йа сан̇гхаса̄маггим̣ кароти, тада̄ ‘‘та̄вадева упосатхо ка̄таббо, па̄тимоккхам̣ уддиситабба’’нти (маха̄ва. 475) вачанато т̣хапетва̄ ча̄туддасапаннарасе ¶ ан̃н̃опи йо кочи дивасо са̄маггӣ упосатхоти. еттха ити-саддо луттаниддит̣т̣хо. ча̄туддасо, паннарасо, са̄маггӣ ча упосатхоти ете тайопи упосатха̄ дивасенева ниддит̣т̣ха̄ дивасенева вутта̄ти йоджана̄.
сан̇гхеупосатхоти ¶ сан̇гхена ка̄таббаупосатхо. ган̣епуггалупосатхоти еттха̄пи есева найо. са̄дхйаса̄дханалаккхан̣асса самбандхасса лаббхама̄натта̄ ‘‘сан̇гхе’’тиа̄дӣсу са̄мивачанаппасан̇ге бхумманиддесо. упосатхо са̄дхйо каммабха̄вато, сан̇гхаган̣апуггала̄ са̄дханам̣ ка̄ракабха̄вато.
суттасса уддесо суттуддесо, суттуддесоти абхидха̄нам̣ на̄мам̣ йасса со суттуддеса̄бхидха̄но. каммена̄ти киччавасена.
2574. ‘‘адхит̣т̣ха̄на’’нти ва̄ччалин̇гамапеккхитва̄ ‘‘ниддит̣т̣ха’’нти напум̣саканиддесо. ва̄ччалин̇га̄ хи табба̄дайоти па̄тимоккхо ниддит̣т̣хо, па̄рисуддхи ниддит̣т̣ха̄ти пумиттхилин̇гена йоджетабба̄.
2575. вутта̄ти ‘‘пан̃чиме, бхиккхаве, па̄тимоккхуддеса̄, нида̄нам̣ уддиситва̄ авасесам̣ сутена са̄ветаббам̣, айам̣ пат̣хамо па̄тимоккхуддесо’’тиа̄дина̄ (маха̄ва. 150) десита̄, сайан̃ча тесан̃ча уддесе сан̇кхепато дассетума̄ха ‘‘нида̄на’’нтиа̄ди. са̄ветаббанти еттха ‘‘сутена̄’’ти сесо. сесаканти ануддит̣т̣хат̣т̣ха̄нам̣ –
‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо…пе… а̄виката̄ хисса пха̄су хотӣти имам̣ нида̄нам̣ уддиситва̄ ‘уддит̣т̣хам̣ кхо ¶ а̄йасманто нида̄нам̣, таттха̄йасманте пуччха̄ми каччиттха парисуддха̄, дутийампи пуччха̄ми…пе… еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’ти ватва̄ ‘уддит̣т̣хам̣ кхо а̄йасманто нида̄нам̣. сута̄ кхо пана̄йасмантехи чатта̄ро па̄ра̄джика̄ дхамма̄…пе… авивадама̄нехи сиккхитабба’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 150) –
ат̣т̣хакатха̄йа вуттанайена авасесам̣ сутена са̄ветаббам̣.
2576. сесесупӣти уддит̣т̣ха̄пеккха̄йа сесесу па̄ра̄джикуддеса̄дӣсупи. ‘‘айамева найо н̃еййо’’ти са̄ман̃н̃ена вуттепи ‘‘виттха̄ренева пан̃чамо’’ти вачанато виттха̄руддесе ‘‘са̄ветаббам̣ ту сесака’’нти айам̣ найо на лаббхати. ‘‘са̄ветаббам̣ ту сесака’’нти вачанато па̄ра̄джикуддеса̄дӣсу йасмим̣ виппакате антара̄йо уппаджджати, тена саддхим̣ авасесам̣ сутена са̄ветаббам̣. нида̄нуддесе пана ¶ ануддит̣т̣хе сутена са̄ветаббам̣ на̄ма наттхи. бхиккхунипа̄тимоккхе анийатуддесасса парихӣнатта̄ ‘‘бхиккхунӣнан̃ча чатта̄ро’’ти вуттам̣. уддеса̄ навиме пана̄ти бхиккхӯнам̣ пан̃ча, бхиккхунӣнам̣ чатта̄роти убхатопа̄тимоккхе име нава уддеса̄ вутта̄ти аттхо.
2577. упосатхети сан̇гхупосатхе. антара̄йанти ра̄джантара̄йа̄дикам̣ дасавидхам̣ антара̄йам̣. йатха̄ха – ‘‘ра̄джантара̄йо чорантара̄йо агйантара̄йо удакантара̄йо мануссантара̄йо амануссантара̄йо ва̄л̣антара̄йо сарӣсапантара̄йо джӣвитантара̄йо брахмачарийантара̄йо’’ти (маха̄ва. 150).
таттха саче бхиккхӯсу ‘‘упосатхам̣ карисса̄ма̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 150) нисиннесу ра̄джа̄ а̄гаччхати, айам̣ ра̄джантара̄йо. чора̄ а̄гаччханти ¶ , айам̣ чорантара̄йо. давада̄хо а̄гаччхати ва̄, а̄ва̄се ва̄ агги ут̣т̣хахати, айам̣ агйантара̄йо. мегхо ва̄ ут̣т̣хети, огхо ва̄ а̄гаччхати, айам̣ удакантара̄йо. бахӯ манусса̄ а̄гаччханти, айам̣ мануссантара̄йо. бхиккхум̣ йаккхо ган̣ха̄ти, айам̣ амануссантара̄йо. бйаггха̄дайо чан̣д̣амига̄ а̄гаччханти, айам̣ ва̄л̣антара̄йо. бхиккхум̣ саппа̄дайо д̣ам̣санти, айам̣ сарӣсапантара̄йо. бхиккху гила̄но ва̄ хоти, ка̄лам̣ ва̄ кароти, верино ва̄ там̣ ма̄ретум̣ ган̣ханти, айам̣ джӣвитантара̄йо. манусса̄ екам̣ ва̄ бахум̣ ва̄ бхиккхӯ брахмачарийа̄ ча̄ветука̄ма̄ ган̣ханти, айам̣ брахмачарийантара̄йо.
‘‘чева̄’’ти имина̄ антара̄йева антара̄йасан̃н̃ина̄ виттха̄руддесе акатепи ана̄паттӣти дӣпети. ануддесоти виттха̄рена ануддесо. нива̄ритоти ‘‘на, бхиккхаве, асати антара̄йе сам̣кхиттена па̄тимоккхам̣ уддиситабба’’нтиа̄дина̄ (маха̄ва. 150) пат̣исиддхо. имина̄ ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, сати антара̄йе сам̣кхиттена па̄тимоккхам̣ уддиситу’’нти (маха̄ва. 150) идампи вибха̄витам̣ хоти.
2578. тасса̄ти па̄тимоккхасса. иссаран̣асса хетума̄ха ‘‘‘тхера̄дхеййа’нти па̄т̣хато’’ти. тхера̄дхеййанти тхера̄дхӣнам̣, тхера̄йаттанти аттхо. па̄т̣хатоти па̄л̣ивачанато. ‘‘йо таттха бхиккху бйатто пат̣ибало, тасса̄дхеййам̣ па̄тимоккха’’нти (маха̄ва. 155) вачанато а̄ха ‘‘аваттантена̄’’тиа̄ди. аваттантена̄ти антамасо двепи уддесе уддиситум̣ асакконтена. тхерена йо ¶ аджджхит̣т̣хо, евамаджджхит̣т̣хасса йасса пана тхерасса, навасса, маджджхимасса ва̄ со па̄тимоккхо ¶ ваттати пагун̣о хоти, со иссароти самбандхо.
аджджхит̣т̣хоти ‘‘твам̣, а̄вусо, па̄тимоккхам̣ уддиса̄’’ти а̄н̣атто, имина̄ ана̄н̣аттасса уддиситум̣ са̄маттхийа̄ сатипи аниссарабха̄во дӣпито хоти. йатха̄ха – ‘‘саче тхерасса пан̃ча ва̄ чатта̄ро ва̄ тайо ва̄ па̄тимоккхуддеса̄ на̄гаччханти, две пана акхан̣д̣а̄ сувисада̄ ва̄чуггата̄ хонти, тхера̄йаттова па̄тимоккхо. саче пана еттакампи висадам̣ ка̄тум̣ на саккоти, бйаттасса бхиккхуно а̄йатто хотӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 155).
2579. уддисантети па̄тимоккхуддесаке па̄тимоккхам̣ уддисанте. сама̄ ва̄ти а̄ва̄сикехи ган̣анена сама̄ ва̄. аппа̄ ва̄ти ӯна̄ ва̄. а̄гаччханти саче пана̄ти саче пана а̄гантука̄ бхиккхӯ а̄гаччханти. сесаканти ануддит̣т̣хат̣т̣ха̄нам̣.
2580. уддит̣т̣хаматтети уддит̣т̣хаккхан̣ейева катха̄рамбхато пуббамева. ‘‘ва̄’’ти идам̣ еттха̄пи йоджетаббам̣, имина̄ авуттам̣ ‘‘авут̣т̣хита̄йа ва̄’’ти имам̣ викаппам̣ сампин̣д̣ети. авут̣т̣хита̄йа париса̄йа̄ти ча бхиккхупариса̄йа ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сукхакатха̄йа нисинна̄йайева̄ти аттхо. париса̄йа̄ти еттха ‘‘екачча̄йа̄’’ти ча ‘‘сабба̄йа̄’’ти ча сесо. бхиккхӯнам̣ екачча̄йа париса̄йа вут̣т̣хита̄йа ва̄ сабба̄йа париса̄йа вут̣т̣хита̄йа ва̄ти йоджана̄. тесанти вуттаппака̄ра̄нам̣ а̄ва̄сика̄нам̣. мӯлети сантике. па̄рисуддхи ка̄табба̄ти йоджана̄. ‘‘идха пана, бхиккхаве…пе… а̄гаччханти бахутара̄, техи, бхиккхаве, бхиккхӯхи пуна па̄тимоккхам̣ уддиситабба’’нти вуттанайам̣ дассетума̄ха ‘‘саче бахӯ’’ти. еттха ‘‘пуна па̄тимоккхам̣ уддиситабба’’нти сесо. саббавикаппесу пуббакиччам̣ катва̄ ¶ пуна па̄тимоккхам̣ уддиситаббанти аттхо. айам̣ панеттха сесавиниччхайо –
‘‘паннарасова̄сика̄нам̣, итара̄нам̣ сачетаро;
сама̄нетаренуваттанту, пурима̄нам̣ сачедхика̄;
пурима̄ ануваттанту, тесам̣ сесепйайам̣ найо.
‘‘па̄т̣ипадова̄сика̄нам̣ ¶ ,
итара̄нам̣ упосатхо;
саматхока̄нам̣ са̄маггим̣,
мӯлат̣т̣ха̄ денту ка̄мато.
бахи гантва̄на ка̄таббо,
но че денти упосатхо;
деййа̄ниччха̄йа са̄маггӣ,
бахӯсу бахи ва̄ вадже.
‘‘па̄т̣ипадегантука̄нам̣, евамева айам̣ найо;
са̄веййа суттам̣ сан̃чичча, асса̄вентасса дуккат̣анти.
2581. виниддит̣т̣хасса̄ти а̄н̣аттасса, имина̄ итаресам̣ ана̄паттӣти дӣпети. идха ‘‘агила̄насса̄’’ти сесо. тхерена а̄н̣а̄пентена ‘‘кин̃чи каммам̣ каронто ва̄ сада̄ка̄ламева еко ва̄ бха̄раниттхаран̣ако ва̄ сарабха̄н̣акадхаммакатхика̄дӣсу ан̃н̃атаро ва̄ на упосатха̄га̄расаммаджджанаттхам̣ а̄н̣а̄петаббо, авасеса̄ пана ва̄рена а̄н̣а̄петабба̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 159) ат̣т̣хакатха̄йа вуттавидхина̄ а̄н̣а̄петаббо. саче а̄н̣атто саммаджджаним̣ та̄вака̄ликампи на лабхати, са̄кха̄бхан̇гам̣ каппийам̣ ка̄ретва̄ саммаджджитаббам̣. тампи алабхантасса ладдхакаппийам̣ хоти.
а̄санапан̃н̃а̄пана̄н̣аттийампи ¶ вуттанайенева а̄н̣а̄петаббо. а̄н̣а̄пентена ча саче упосатха̄га̄ре а̄сана̄ни наттхи, сан̇гхика̄ва̄сатопи а̄харитва̄ пан̃н̃апетва̄ пуна а̄харитабба̄ни. а̄санесу асати кат̣аса̄ракепи тат̣т̣ика̄йопи пан̃н̃апетум̣ ват̣т̣ати, тат̣т̣ика̄супи асати са̄кха̄бхан̇га̄ни каппийам̣ ка̄ретва̄ пан̃н̃апетабба̄ни, каппийака̄ракам̣ алабхантасса ладдхакаппийам̣ хоти.
падӣпакаран̣епи вуттанайенева а̄н̣а̄петаббо. а̄н̣а̄пентена ча ‘‘асукасмим̣ на̄ма ока̄се телам̣ ва̄ ват̣т̣и ва̄ капаллика̄ ва̄ аттхи, там̣ гахетва̄ карохӣ’’ти ваттаббо. саче тела̄дӣни наттхи ¶ , бхиккха̄ча̄ренапи парийеситабба̄ни. парийеситва̄ алабхантасса ладдхакаппийам̣ хоти. апича капа̄ле аггипи джа̄летаббо.
2582. дӣпанти еттха ‘‘джа̄летва̄’’ти сесо. атха ва̄ ‘‘катва̄’’ти имина̄ ча йоджетаббам̣. ган̣ан̃аттим̣ т̣хапетва̄ти ‘‘сун̣анту ме, а̄йасманта̄, аджджупосатхо паннарасо, йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, майам̣ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ па̄рисуддхиупосатхам̣ кареййа̄ма̄’’ти евам̣ ган̣ан̃аттим̣ никкхипитва̄. каттаббо тӣхупосатхоти тӣхи бхиккхӯхи упосатхо ка̄таббо. тӣсу тхерена екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ катва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ две евам̣ тиккхаттумева ваттаббо ‘‘парисуддхо ахам̣, а̄вусо, ‘парисуддхо’ти мам̣ дха̄ретха̄’’ти (маха̄ва. 168). дутийена, татийена ча йатха̄ккамам̣ ‘‘парисуддхо ахам̣, бханте, ‘парисуддхо’ти мам̣ дха̄ретха̄’’ти тиккхаттумева ваттаббам̣.
2583. пуббакичча̄дӣни катва̄ н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ тхерена наво евам̣ тиккхаттумева ваттаббо ‘‘парисуддхо ахам̣, а̄вусо ¶ , ‘парисуддхо’ти мам̣ дха̄рехӣ’’ти (маха̄ва. 168), навена тхеропи ‘‘парисуддхо ахам̣, бханте, ‘парисуддхо’ти мам̣ дха̄ретха̄’’ти (маха̄ва. 168) тиккхаттум̣ ваттаббо. имасмим̣ пана ва̄ре н̃аттийа̄ ат̣т̣хапанан̃ча ‘‘дха̄рехӣ’’ти екавачананиддесо ча̄ти еттакова висесоти там̣ ана̄дийитва̄ пуггалена ка̄таббам̣ упосатхавидхим̣ дассетума̄ха ‘‘пуббакиччам̣ сама̄петва̄, адхит̣т̣хеййа панекако’’ти. адхит̣т̣хеййа̄ти ‘‘аджджа ме упосатхо, паннарасо’ти ва̄ ‘ча̄туддасо’ти ва̄ адхит̣т̣ха̄мӣ’’ти адхит̣т̣хеййа. асса̄ти аваса̄не вуттапуггалам̣ сандха̄йа екавачананиддесо. йатха̄вутто сан̇гхопи тайопи двепи аттано аттано анун̃н̃а̄там̣ упосатхам̣ антара̄йам̣ вина̄ саче на каронти, евамева а̄паттима̄паджджантӣти ведитаббо.
2584-5. ида̄ни ‘‘чатта̄рима̄ни, бхиккхаве, упосатхакамма̄ни, адхаммена ваггам̣ упосатхакамма’’нтиа̄дина̄ (маха̄ва. 149) найена вуттам̣ каммачатуккам̣ дассетума̄ха ‘‘адхаммена ча ваггена̄’’тиа̄ди. адхаммена ваггена каммам̣, адхаммато самаггена каммам̣, дхаммена ваггена каммам̣, дхаммато самаггена камманти ета̄ни чатта̄ри упосатхасса камма̄нӣти джино абравӣти йоджана̄. чатӯсвапи панетесӯти етесу чатӯсу каммесу пана. чатуттханти ‘‘самаггена ча дхаммато’’ти вуттам̣ чатуттхам̣ упосатхакаммам̣ ‘‘дхаммакамма’’нти адхиппетам̣.
2586-7. та̄ни ¶ камма̄ни вибха̄ветума̄ха ‘‘адхамменидха̄’’тиа̄ди. идха имасмим̣ са̄сане еттха етесу чатӯсу упосатхесу. адхаммена вагго упосатхо катамоти катхетука̄мата̄пуччха̄. йаттха йассам̣ екасӣма̄йам̣ бхиккхуно чатта̄ро васантӣти йоджана̄.
татра ¶ екасса па̄рисуддхим̣ а̄найитва̄ те тайо джана̄ па̄рисуддхим̣ упосатхам̣ каронти че, евам̣ като упосатхо адхаммо ваггупосатхо на̄ма̄ти йоджана̄, екасӣмат̣т̣хехи чатӯхи сан̇гхупосатхе ка̄таббе ган̣упосатхасса кататта̄ адхаммо ча сан̇гхамаджджхам̣ вина̄ ган̣амаджджхам̣ па̄рисуддхийа̄ агаманато тасса хаттхапа̄сам̣ анупагаманена вагго ча хотӣти аттхо.
2588. адхаммена самагготи еттха ‘‘упосатхо катамо’’ти ануваттетаббам̣. ‘‘бхиккхуно екато’’ти падаччхедо. ‘‘хоти адхаммико’’ти падаччхедо. чатӯхи самаггехи сан̇гхупосатхе ка̄таббе ган̣упосатхакаран̣ам̣ адхаммо, хаттхапа̄супагаманато самагго хоти.
2589-90. йо упосатхо дхаммена вагго хоти, со катамоти йоджана̄. йаттха йассам̣ екасӣма̄йам̣ чатта̄ро бхиккхуно васанти, татра екасса па̄рисуддхим̣ а̄найитва̄ те тайо джана̄ па̄тимоккхам̣ уддисанте че, дхаммена вагго упосатхо хотӣти йоджана̄. екасӣмат̣т̣хехи чатӯхи сан̇гхупосатхасса кататта̄ дхаммо, екасса хаттхапа̄сам̣ анупагаманена вагго ча хотӣти аттхо.
2591. йо дхаммато самагго, со катамоти йоджана̄. идха имасмим̣ са̄сане чатта̄ро бхиккхуно екато па̄тимоккхам̣ уддисанти че, айам̣ дхаммато самагго упосатхоти мато адхиппетоти йоджана̄. чатӯхи сан̇гхупосатхасса кататта̄ дхаммо, екасса̄пи хаттхапа̄сам̣ авиджаханена самагготи адхиппа̄йо.
2592. вагге сан̇гхе вагготи сан̃н̃ино, самагге ча сан̇гхе вагготи сан̃н̃ино убхайаттха виматисса ва̄ упосатхам̣ каронтасса дуккат̣ам̣ а̄патти хотӣти йоджана̄.
2593. бхеда̄дхиппа̄йатоти ¶ ‘‘нассантете, винассантете, ко техи аттхо’’ти евам̣ бхедапуреккха̄рата̄йа ‘‘упосатхам̣ каронтасса̄’’ти а̄нетва̄ йоджетаббам̣. тасса бхиккхуно тхуллаччайам̣ хоти ¶ акусалабалавата̄йа ча тхуллаччайам̣ хотӣти. йатха̄ха – ‘‘бхедапуреккха̄рапаннарасаке акусалабалавата̄йа тхуллаччайам̣ вутта’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 176). вагге ва̄ самагге ва̄ сан̇гхе самагго ити сан̃н̃ино упосатхам̣ каронтасса ана̄паттӣти йоджана̄. авасесо панеттха ваттаббавиниччхайо пава̄ран̣авиниччхайа̄васа̄не ‘‘па̄рисуддхиппада̄нена̄’’тиа̄дӣхи (ви. ви. 2642) екато ваттумиччхантена на вутто.
2594-5. ‘‘уккхиттена̄’’тиа̄дика̄ни каран̣авачананта̄ни пада̄ни ‘‘саха̄’’ти имина̄ саддхим̣ ‘‘упосатхо на ка̄таббо’’ти падена паччекам̣ йоджетабба̄ни. уккхиттена̄ти а̄паттийа̄ адассане уккхиттако, а̄паттийа̄ аппат̣икамме уккхиттако, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге уккхиттакоти тивидхена уккхиттена. етесу хи тивидхе уккхиттаке сати упосатхам̣ каронто сан̇гхо па̄читтийам̣ а̄паджджати.
‘‘гахат̣т̣хена̄’’ти имина̄ титтхийопи сан̇гахито. сесехи сахадхаммихӣти бхиккхунӣ, сиккхама̄на̄, са̄ман̣еро, са̄ман̣ерӣти чатӯхи сахадхаммикехи. чутаниккхиттасиккхехӣти еттха чуто ча никкхиттасиккхо ча̄ти виггахо. чуто на̄ма антимаваттхум̣ аджджха̄паннако. никкхиттасиккхо на̄ма сиккха̄паччаккха̄тако.
ека̄дасахӣти пан̣д̣ако, тхеййасам̣ва̄сако, титтхийапаккантако, тираччха̄нагато, ма̄тугха̄тако, питугха̄тако, арахантагха̄тако, бхиккхунидӯсако, сан̇гхабхедако ¶ , лохитуппа̄дако, убхатобйан̃джанакоти имехи ека̄дасахи абхаббехи.
сабха̄га̄паттикена ва̄ саха упосатхо на ка̄таббо, па̄ривуттхена чхандена упосатхо на ка̄таббо, карото дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄. евам̣ уккхиттаваджджитесу саббавикаппесу дуккат̣амева ведитаббам̣. ‘‘йам̣ двепи джана̄ вика̄лабходжана̄дина̄ сабха̄гаваттхуна̄ а̄паттим̣ а̄паджджанти, еварӯпа̄ ваттхусабха̄га̄ ‘сабха̄га̄’ти вуччатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 169) вачанато ‘‘сабха̄га̄паттӣ’’ти ваттхусабха̄га̄паттийева гахетабба̄.
упосатхадивасе саббова сан̇гхо саче сабха̄га̄паттим̣ а̄панно хоти,
‘‘идха ¶ пана, бхиккхаве, ан̃н̃атарасмим̣ а̄ва̄се тадахупосатхе саббо сан̇гхо сабха̄гам̣ а̄паттим̣ а̄панно хоти, техи, бхиккхаве, бхиккхӯхи еко бхиккху са̄манта̄ а̄ва̄са̄ саджджукам̣ па̄хетаббо ‘гаччха̄вусо, там̣ а̄паттим̣ пат̣икаритва̄ а̄гаччха, майам̣ те сантике там̣ а̄паттим̣ пат̣икарисса̄ма̄’ти. еван̃четам̣ лабхетха, иччетам̣ кусалам̣. но че лабхетха, бйаттена бхиккхуна̄ пат̣ибалена сан̇гхо н̃а̄петаббо – ‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ саббо сан̇гхо сабха̄гам̣ а̄паттим̣ а̄панно, йада̄ ан̃н̃ам̣ бхиккхум̣ суддхам̣ ана̄паттикам̣ пассиссати, тада̄ тасса сантике там̣ а̄паттим̣ пат̣икариссатӣ’’ти (маха̄ва. 171) ча,
вематико че хоти,
‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ саббо сан̇гхо сабха̄га̄йа а̄паттийа̄ вематико, йада̄ ниббематико ¶ бхависсати, тада̄ там̣ а̄паттим̣ пат̣икариссатӣ’’ти (маха̄ва. 171) ча,
вуттанайена упосатхо ка̄таббо.
еттха ча саджджхуканти тадахева̄гаманаттха̄йа. ган̣упосатха̄дӣсупи есева найо. вуттан̃хи ат̣т̣хакатха̄ган̣т̣хипаде ‘‘йатха̄ сан̇гхо сабха̄гам̣ а̄паттим̣ а̄паджджитва̄ суддхам̣ алабхитва̄ ‘йада̄ суддхам̣ пассиссати, тада̄ тасса сантике там̣ а̄паттим̣ пат̣икариссатӣ’ти ватва̄ упосатхам̣ ка̄тум̣ лабхати, евам̣ двӣхипи ан̃н̃аман̃н̃ам̣ а̄рочетва̄ упосатхам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. екена̄пи ‘парисуддхам̣ лабхитва̄ пат̣икарисса̄мӣ’ти а̄бхогам̣ катва̄ ка̄тум̣ ват̣т̣ати кира̄’’ти. кира̄ти четтха ануссаваттхе дат̣т̣хаббо, на пана̄ручийам̣.
па̄ривуттхена чхандена̄ти чхандам̣ а̄харитва̄ каммам̣ ка̄тум̣ нисинненапи ‘‘асубхалаккхан̣ата̄дина̄ кеначи ка̄ран̣ена на карисса̄мӣ’’ти виссат̣т̣хе чханде саче пуна кариссати, пуна чхандапа̄рисуддхим̣ а̄харитва̄ ка̄таббам̣. йатха̄ха – ‘‘етасмим̣ па̄рива̄сийе пуна чхандапа̄рисуддхим̣ ана̄нетва̄ каммам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 1167).
2596. адесетва̄ ¶ пана̄паттинти а̄паннам̣ а̄паттим̣ адесетва̄. на̄викатва̄на вематинти ‘‘ахам̣, бханте, самбахула̄су а̄паттӣсу вематико, йада̄ ниббематико бхависса̄ми, тада̄ та̄ а̄паттийо пат̣икарисса̄мӣ’’ти виматим̣ ана̄рочетва̄. ‘‘йада̄ ниббематикоти еттха саче панеса ниббематико на хоти, ваттхум̣ киттетва̄ва десетум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 169) андхакат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣. татра̄йам̣ десана̄видхи – саче мегхаччханне сӯрийе ‘‘ка̄ло ну кхо, вика̄ло’’ти ¶ вематико бхун̃джати, тена бхиккхуна̄ ‘‘ахам̣, бханте, вематико бхун̃джим̣, саче ка̄ло аттхи, самбахула̄ дуккат̣а̄ а̄паттийо а̄панномхи. но че аттхи, самбахула̄ па̄читтийа̄паттийо а̄панномхӣ’’ти евам̣ ваттхум̣ киттетва̄ ‘‘ахам̣, бханте, йа̄ тасмим̣ ваттхусмим̣ самбахула̄ дуккат̣а̄ ва̄ па̄читтийа̄ ва̄ а̄паттийо а̄панно, та̄ тумхамӯле пат̣идесемӣ’’ти ваттаббам̣. есева найо сабба̄паттӣсӯти.
ган̣т̣хипадесу паневам̣ виниччхайо вутто – ‘‘ахам̣, а̄вусо, иттханна̄ма̄йа а̄паттийа̄ вематико, йада̄ ниббематико бхависса̄ми, тада̄ там̣ а̄паттим̣ пат̣икарисса̄мӣ’ти ватва̄ упосатхо ка̄таббо, па̄тимоккхам̣ сотабба’’нти (маха̄ва. 170) вачанато йа̄ва ниббематико на хоти, та̄ва сабха̄га̄паттим̣ пат̣иггахетум̣ на лабхати. ан̃н̃есан̃ча камма̄нам̣ парисуддхо на̄ма хоти. ‘‘пуна ниббематико хутва̄ десетаббамева̄’’ти (кан̇кха̄. абхи. т̣ӣ. нида̄наван̣н̣ана̄) нева па̄л̣ийам̣, на ат̣т̣хакатха̄йам̣ аттхи, десите пана на досо. ‘‘ито вут̣т̣хахитва̄ там̣ а̄паттим̣ пат̣икарисса̄мӣ’’ти (маха̄ва. 170) еттха̄пи есева найоти.
2597. упосатхети динака̄ракакаттабба̄ка̄равасена паннарасӣ, сан̇гхупосатхо, суттуддесоти имехи тӣхи лаккхан̣ехи саманна̄гате упосатхе. сабхиккхумха̄ ча а̄ва̄са̄ти ‘‘йасмим̣ упосатхе кичча’’нтиа̄дина̄ ваккхама̄наппака̄ра̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄. идха ‘‘ана̄ва̄са̄’’ти сесо. а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ти еттха ‘‘абхиккхуко ва̄ на̄на̄сам̣ва̄сакехи сабхиккхуко ва̄’’ти ча ¶ на гантабботи еттха ‘‘ан̃н̃атра сан̇гхена ан̃н̃атра антара̄йа̄’’ти ча сесо. ‘‘ана̄ва̄со’’ти удосита̄дайо вутта̄. бхиккхуна̄ упосатхе сабхиккхумха̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ абхиккхуко ва̄ на̄на̄сам̣ва̄сакехи сабхиккхуко ва̄ а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ ан̃н̃атра сан̇гхена ан̃н̃атра антара̄йа̄ куда̄чанам̣ када̄чипи на гантабботи йоджана̄.
2598. йасмим̣ ¶ а̄ва̄се пана упосатхе киччам̣ саче ваттати, со а̄ва̄со ‘‘сабхиккхуко на̄ма̄’’ти пака̄ситоти йоджана̄, имина̄ саче йаттха упосатхо на ваттати, со сантесупи бхиккхӯсу абхиккхуко на̄ма̄ти дӣпети.
2599. упосатхасса пайоджанам̣, таппасан̇гена пава̄ран̣а̄йа ча ниддха̄ретука̄мата̄йа̄ха ‘‘упосатхо киматтха̄йа̄’’тиа̄ди.
2600. пат̣иккосеййа̄ти нива̄реййа. адентассапи дуккат̣анти еттха ‘‘копетум̣ дхаммикам̣ камма’’нти а̄нетва̄ самбандхитаббам̣.
2601. со ча̄ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. нида̄наван̣н̣ана̄) чатувагга̄диппабхедена пан̃чавидхо со сан̇гхо ча. хет̣т̣химапариччхедена каттаббакамма̄нам̣ васена паридӣпито, на чхаббагга̄дӣнам̣ ка̄тум̣ айуттата̄дассанавасена.
2602. чатувагга̄дибхеданибандханам̣ каммам̣ дассетума̄ха ‘‘пава̄ран̣а’’нтиа̄ди. пава̄ран̣ан̃ча татха̄ аббха̄нан̃ча упасампадан̃ча т̣хапетва̄ чатуваггена акаттаббам̣ каммам̣ на виджджатӣти йоджана̄.
2603. маджджхадесе ¶ упасампада̄ маджджхадесӯпасампада̄, там̣. аббха̄нам̣, маджджхадесӯпасампадан̃ча вина̄ пан̃чаваггена саббам̣ каммам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2604. кин̃чипи каммам̣ на на каттаббанти йоджана̄, саббампи каммам̣ каттаббамева̄ти аттхо. две пат̣иседха̄ пакататтхам̣ гамайантӣти. вӣсативаггена сан̇гхена саббесампи камма̄нам̣ каттаббабха̄ве киматтхам̣ атирекавӣсативаггасса гахан̣анти а̄ха ‘‘ӯне досоти н̃а̄петум̣, на̄дхике атиреката̄’’ти. йатха̄вутте чатуббидхе сан̇гхе ган̣анато ӯне досо хоти, адхике досо на хотӣти н̃а̄петум̣ атиреката̄ дассита̄, атирекавӣсативаггасан̇гхо дасситоти адхиппа̄йо.
2605. чатуваггена каттаббе пакататта̄ва чатта̄ро каммаппатта̄ти дӣпита̄ти йоджана̄. сеса̄ ¶ пакататта̄ чханда̄раха̄ти сесо. пакататта̄ти ануккхитта̄ чева антимаваттхум̣ анаджджха̄панна̄ ча гахетабба̄. сесесу ча̄ти пан̃чавагга̄дӣсупи.
2606. чатувагга̄дикаттаббакаммам̣ асам̣ва̄сапуггалам̣ ган̣апӯрам̣ катва̄ каронтасса дуккат̣ам̣ хоти. на кевалам̣ дуккат̣амева, катан̃ча каммам̣ куппатӣти йоджана̄.
2607. парива̄са̄дӣти еттха а̄ди-саддена мӯла̄йапат̣икассана̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. татрат̣т̣ханти парива̄са̄дӣсу т̣хитам̣. ‘‘татха̄’’ти имина̄ ‘‘катам̣ куппати дуккат̣а’’нти идам̣ ануваттети. сесам̣ тӯти парива̄са̄дикаммато ан̃н̃ам̣ пана упосатха̄дикаммам̣ ¶ . ват̣т̣атӣти те па̄рива̄сика̄дайо ган̣апӯраке катва̄ ка̄тум̣ ват̣т̣ати.
упосатхаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
вассӯпана̄йикаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2608. вассӯпана̄йика̄ вутта̄ти сесо. паччхима̄ ча̄ти еттха ити-саддо нидассане. вассӯпана̄йика̄ти вассӯпагамана̄. а̄лайо, вачӣбхедо ва̄ ка̄таббо упагаччхата̄ти имина̄ вассӯпагаманаппака̄ро дассито. упагаччхата̄ а̄лайо каттаббо, вачӣбхедо ва̄ каттабботи самбандхо. упагаччхантена ча сена̄сане асати ‘‘идха вассам̣ васисса̄мӣ’’ти читтуппа̄даматтам̣ ва̄ ка̄таббам̣, сена̄сане сати ‘‘имасмим̣ виха̄ре имам̣ тема̄сам̣ вассам̣ упемӣ’’ти ча ‘‘идха вассам̣ упемӣ’’ти ча вачӣбхедо ва̄ ка̄табботи аттхо.
2609. джа̄нам̣ вассӯпагаманам̣ анупагаччхато ва̄пӣти йоджана̄. тема̄санти еттха ‘‘пуримам̣ ва̄ паччхимам̣ ва̄’’ти сесо. чарантасса̄пӣти еттха ‘‘ча̄рика’’нти сесо. пуримам̣ ва̄ тема̄сам̣ паччхимам̣ ва̄ тема̄сам̣ аваситва̄ва ча̄рикам̣ чарантасса̄пи дуккат̣анти йоджана̄. тема̄санти аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, вассам̣ упагантва̄ пуримам̣ ва̄ тема̄сам̣ паччхимам̣ ва̄ тема̄сам̣ аваситва̄ ча̄рика̄ паккамитабба̄, йо паккамеййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (маха̄ва. 185).
2610. руккхасса ¶ сусирети еттха ‘‘суддхе’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘руккхасусирети еттха суддхе руккхасусирейева на ват̣т̣ати, махантасса пана руккхасусирасса анто падараччхаданам̣ кут̣икам̣ ¶ катва̄ пависанадва̄рам̣ йоджетва̄ упагантум̣ ват̣т̣атӣ’’ти. ‘‘руккхасса сусире’’ти имина̄ руккхекадесо вит̣апопи сан̇гахито, сопи суддхова на ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘руккхавит̣абхийа̄ти еттха̄пи суддхе вит̣апаматте на ват̣т̣ати, маха̄вит̣апе пана ат̣т̣акам̣ бандхитва̄ таттха падараччхаданам̣ кут̣икам̣ катва̄ упагантум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 203).
‘‘чхаттети еттха̄пи чатӯсу тхамбхесу чхаттам̣ т̣хапетва̄ а̄варан̣ам̣ катва̄ два̄рам̣ йоджетва̄ упагантум̣ ват̣т̣ати, чхаттакут̣ика̄ на̄меса̄ хоти. ча̄т̣ийа̄ти еттха̄пи махантена капаллена чхатте вуттанайена кут̣им̣ катва̄ва упагантум̣ ват̣т̣атӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄вачанато евамаката̄су суддхачхаттача̄т̣ӣсу нива̄ран̣ам̣ ведитаббам̣. чхавакут̣ӣти т̣ан̇китаман̃ча̄дайо вутта̄. йатха̄ха – ‘‘чхавакут̣ика̄ на̄ма т̣ан̇китаман̃ча̄дибхеда̄ кут̣и, таттха упагантум̣ на ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 203).
суса̄не пана ан̃н̃ам̣ кут̣икам̣ катва̄ упагантум̣ ват̣т̣ати. ‘‘чхавасарӣрам̣ джха̄петва̄ чха̄рика̄йа, ат̣т̣хика̄нан̃ча аттха̄йа кут̣ика̄ карӣйатӣ’’ти андхакат̣т̣хакатха̄йам̣ чхавакут̣и вутта̄. ‘‘т̣ан̇китаман̃чоти касикут̣ика̄па̄са̄н̣агхаранти ликхита’’нти (ваджира. т̣ӣ. маха̄вагга 203) ваджирабуддхиттхеро. чатуннам̣ па̄са̄н̣а̄нам̣ упари па̄са̄н̣ам̣ аттхаритва̄ като гехопи ‘‘т̣ан̇китаман̃чо’’ти вуччати. дӣгхе ман̃чапа̄де маджджхе виджджхитва̄ ат̣анийо павесетва̄ ман̃чам̣ каронтӣти тасса идам̣ упари, идам̣ хет̣т̣ха̄ти наттхи, париваттетва̄ аттхатопи та̄дисова хоти, там̣ суса̄не, деват̣т̣ха̄не ча т̣хапенти, айампи т̣ан̇китаман̃чо на̄ма.
2611. ‘‘сати паччайавекалле, сарӣра̄пха̄сута̄йа ва̄’’ти авасесантара̄йа̄нам̣ ваккхама̄натта̄ ‘‘антара̄йо’’ти имина̄ ра̄джантара̄йа̄ди дасавидхо гахетаббо.
2612-4. ‘‘ануджа̄на̄ми ¶ , бхиккхаве, саттаннам̣ сатта̄хакаран̣ӣйена аппахитепи гантум̣, пагева пахите бхиккхусса бхиккхунийа̄ сиккхама̄на̄йа са̄ман̣ерасса са̄ман̣ерийа̄ ма̄туйа̄ ча питусса ча̄’’ти (маха̄ва. 198) вуттанайам̣ дассетума̄ха ‘‘ма̄та̄питӯна’’нтиа̄ди.
ма̄та̄питӯнам̣ ¶ дассанаттхам̣, пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣ дассанаттхам̣ ва̄ несам̣ аттхе сати ва̄ несам̣ антаре гила̄нам̣ дат̣т̣хум̣ ва̄ тадупат̣т̣ха̄ка̄нам̣ бхатта̄дим̣ парийесанаттхам̣ ва̄ несам̣ бхатта̄дим̣ парийесанаттхам̣ ва̄ татха̄ несам̣ пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ анабхиратам̣ уккан̣т̣хитам̣ ахам̣ гантва̄ вӯпака̄сессам̣ ва̄ вӯпака̄са̄песса̄ми ва̄ дхаммакатхамасса карисса̄мӣти ва̄ тасса пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣ ан̃н̃атарасса ут̣т̣хитам̣ уппаннам̣ дит̣т̣хим̣ вивечесса̄ми ва̄ вивеча̄песса̄ми ва̄ дхаммакатхамасса карисса̄мӣти ва̄ татха̄ уппаннам̣ куккуччам̣ винодесса̄мӣти ва̄ винода̄песса̄мӣти ва̄ дхаммакатхамасса карисса̄мӣти ва̄ евам̣ винайан̃н̃уна̄ бхиккхуна̄ сатта̄хакиччена апеситепи гантаббам̣, пагева пахитети йоджана̄.
бхатта̄дӣти еттха а̄ди-саддена бхесаджджапарийесана̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. йатха̄ха – ‘‘гила̄набхаттам̣ ва̄ парийесисса̄ми, гила̄нупат̣т̣ха̄кабхаттам̣ ва̄ парийесисса̄ми, гила̄набхесаджджам̣ ва̄ парийесисса̄ми, пуччхисса̄ми ва̄ упат̣т̣хахисса̄ми ва̄’’ти. вӯпака̄сессанти йаттха анабхирати уппанна̄, тато ан̃н̃аттха гахетва̄ гамисса̄мӣти аттхо.
винодесса̄маханти ва̄ти еттха ва̄-саддена ‘‘идха пана, бхиккхаве, бхиккху гарудхаммам̣ аджджха̄панно хоти парива̄са̄рахо, со че бхиккхӯнам̣ сантике дӯтам̣ пахин̣еййа ‘ахан̃хи гарудхаммам̣ аджджха̄панно парива̄са̄рахо, а̄гаччханту бхиккхӯ, иччха̄ми ¶ бхиккхӯнам̣ а̄гата’нти. гантаббам̣, бхиккхаве, сатта̄хакаран̣ӣйена аппахитепи, пагева пахите ‘парива̄сада̄нам̣ уссуккам̣ карисса̄ми ва̄ анусса̄весса̄ми ва̄ ган̣апӯрако ва̄ бхависса̄мӣ’’тиа̄динайам̣ (маха̄ва. 193) сан̇ган̣ха̄ти. евам̣ сатта̄хакиччена гаччхантена антоупача̄расӣма̄йа т̣хитенева ‘‘антосатта̄хе а̄гаччхисса̄мӣ’’ти а̄бхогам̣ катва̄ гантаббам̣. саче а̄бхогам̣ акатва̄ упача̄расӣмам̣ атиккамати, чхиннавассо хотӣти ваданти.
2615. ‘‘айам̣ панеттха па̄л̣имуттакараттиччхедавиниччхайо’’ти ат̣т̣хакатха̄гатам̣ раттиччхедавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘вассам̣ упагатенеттха̄’’тиа̄ди. еттха̄ти имасмим̣ сатта̄хакичча̄дхика̄ре. айам̣ па̄л̣имуттакавиниччхайо дат̣т̣хабботи аттхо.
2616. ‘‘асукам̣ на̄ма диваса’’нтиа̄дина̄ нимантана̄ка̄рам̣ ваккхати. пуббанти пат̣хамам̣. ват̣т̣атӣти ¶ сатта̄хакиччена гантум̣ ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘саче екасмим̣ маха̄ва̄се пат̣хамам̣йева катика̄ ката̄ хоти ‘асукадивасам̣ на̄ма саннипатитабба’нти, нимантитойева на̄ма хоти, гантум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 199). ‘‘упа̄сакехи ‘имасмим̣ на̄ма дивасе да̄на̄дӣни карома, саббе ева саннипатантӯ’ти катика̄йапи ката̄йа гантум̣ ват̣т̣ати, нимантитойева на̄ма хотӣ’’ти кечи.
2617. бхан̣д̣аканти аттано чӣварабхан̣д̣ам̣. на ват̣т̣атӣти сатта̄хакиччена гантум̣ на ват̣т̣ати. пахин̣антӣти чӣварадхована̄дикаммена пахин̣анти. а̄чарийупаджджха̄йа̄нам̣ а̄н̣аттийена кеначи анаваджджакиччена сатта̄хакаран̣ӣйена гантум̣ ват̣т̣атӣти имина̄ва дӣпитам̣ хоти.
2618. уддеса̄дӣнаматтха̄йа̄ти ¶ па̄л̣ива̄чана̄ни сандха̄йа. а̄ди-саддена парипуччха̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. гарӯнанти агила̄на̄нампи а̄чарийупаджджха̄йа̄нам̣. гантум̣ лабхатӣти сатта̄хакаран̣ӣйена гантум̣ лабхати. пуггалоти пакаран̣ато бхиккхум̣йева ган̣ха̄ти.
2619. а̄чарийоти нидассанаматтам̣, упаджджха̄йена нива̄ритепи есева найо. ‘‘саче пана нам̣ а̄чарийо ‘аджджа ма̄ гаччха̄’ти вадати, ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 199) ат̣т̣хакатха̄найам̣ дассетума̄ха ‘‘раттиччхеде ана̄патти, хотӣти паридӣпита̄’’ти. раттиччхедети вассаччхеданимиттам̣. ‘‘раттиччхеде’’ти саббаттха вассаччхедоти саннит̣т̣ха̄нам̣ катва̄ ваданти, евам̣ сатта̄хакаран̣ӣйена гатам̣ нам̣ антосатта̄хейева пуна а̄гаччхантам̣ саче а̄чарийо ва̄ упаджджха̄йо ва̄ ‘‘аджджа ма̄ гаччха̄’’ти вадати, сатта̄ха̄тиккамепи ана̄паттӣти адхиппа̄йо, вассаччхедо пана хотийева̄ти дат̣т̣хаббам̣ сатта̄хасса бахиддха̄ вӣтина̄митатта̄.
2620. йасса кассачи н̃а̄тисса̄ти ма̄та̄питӯхи ан̃н̃асса н̃а̄тиджанасса. ‘‘гаччхато дассанаттха̄йа̄’’ти имина̄ сесан̃а̄тикехи ‘‘майам̣ гила̄на̄ бхаданта̄нам̣ а̄гаманам̣ иччха̄ма̄’’ти ча ‘‘упат̣т̣ха̄какулехи да̄нам̣ дасса̄ма, дхаммам̣ сосса̄ма, бхиккхӯнам̣ дассанам̣ иччха̄ма̄’’ти ча евам̣ каттаббам̣ ниддиситва̄ дӯте ва̄ песите сатта̄хакаран̣ӣйена гаччхато раттиччхедо ча дуккат̣ан̃ча на хотӣти вуттам̣ хоти. йатха̄ха ‘‘идха пана, бхиккхаве, бхиккхусса н̃а̄тако гила̄но хоти…пе… гантаббам̣, бхиккхаве, сатта̄хакаран̣ӣйена пахите, на твева аппахите’’ти (маха̄ва. 199) ча ¶ ‘‘идха пана, бхиккхаве, упа̄сакена сан̇гхам̣ уддисса виха̄ро ка̄ра̄пито хоти…пе… иччха̄ми да̄нан̃ча ¶ да̄тум̣ дхамман̃ча сотум̣ бхиккхӯ ча пасситунти. гантаббам̣, бхиккхаве, сатта̄хакаран̣ӣйена пахите, на твева аппахите’’ти (маха̄ва. 188) ча.
2621. ‘‘ахам̣ га̄макам̣ гантва̄ аджджева а̄гамисса̄мӣ’’ти а̄гаччхам̣ а̄гаччханто саче па̄пун̣итум̣ на саккотева, ват̣т̣атӣти йоджана̄. ват̣т̣атӣти еттха ‘‘аджджева а̄гамисса̄мӣ’’ти гантва̄ а̄гаччхантасса антара̄магге саче арун̣уггаманам̣ хоти, вассаччхедопи на хоти, раттиччхедадуккат̣ан̃ча наттхӣти адхиппа̄йо.
2622. ваджети (маха̄ва. ат̣т̣ха. 203) гопа̄лака̄нам̣ нива̄санат̣т̣ха̄не. саттхети джан̇гхасаттхасакат̣асаттха̄нам̣ саннивит̣т̣хока̄се. тӣсу т̣ха̄несу бхиккхуно, вассаччхеде ана̄паттӣти техи саддхим̣ гаччхантассева наттхи а̄патти, техи вийун̃джитва̄ гамане пана а̄паттийева, пава̄ретун̃ча на лабхати.
ваджа̄дӣсу вассам̣ упагаччхантена вассӯпана̄йикадивасе тена бхиккхуна̄ упа̄сака̄ ваттабба̄ ‘‘кут̣ика̄ ладдхум̣ ват̣т̣атӣ’’ти. саче каритва̄ денти, таттха пависитва̄ ‘‘идха вассам̣ упемӣ’’ти тиккхаттум̣ ваттаббам̣. но че денти, са̄ла̄сан̇кхепена т̣хитасакат̣асса хет̣т̣ха̄ упагантаббам̣. тампи алабхантена а̄лайо ка̄таббо. саттхе пана кут̣ика̄дӣнам̣ абха̄ве ‘‘идха вассам̣ упемӣ’’ти вачӣбхедам̣ катва̄ упагантум̣ на ват̣т̣ати, а̄лайакаран̣аматтамева ват̣т̣ати. а̄лайо на̄ма ‘‘идха вассам̣ васисса̄мӣ’’ти читтуппа̄даматтам̣.
саче маггаппат̣ипаннейева саттхе пава̄ран̣адивасо хоти, таттхева пава̄ретаббам̣. атха саттхо антовассейева бхиккхуна̄ паттхитат̣т̣ха̄нам̣ патва̄ атиккамати. паттхитат̣т̣ха̄не ¶ васитва̄ таттха бхиккхӯхи саддхим̣ пава̄ретаббам̣. атха̄пи саттхо антовассейева антара̄ екасмим̣ га̄ме тит̣т̣хати ва̄ виппакирати ва̄, тасмим̣йева га̄ме бхиккхӯхи саддхим̣ васитва̄ пава̄ретаббам̣, аппава̄ретва̄ тато парам̣ гантум̣ на ват̣т̣ати.
на̄ва̄йа вассам̣ упагаччхантена̄пи кут̣ийам̣йева упагантаббам̣. парийеситва̄ алабханте а̄лайо ка̄таббо ¶ . саче антотема̄сам̣ на̄ва̄ самуддейева хоти, таттхева пава̄ретаббам̣. атха на̄ва̄ кӯлам̣ лабхати, сайан̃ча парато гантука̄мо хоти, гантум̣ на ват̣т̣ати. на̄ва̄йа ладдхага̄мейева васитва̄ бхиккхӯхи саддхим̣ пава̄ретаббам̣. сачепи на̄ва̄ анутӣрамева ан̃н̃аттха гаччхати, бхиккху ча пат̣хамам̣ ладдхага̄мейева васитука̄мо, на̄ва̄ гаччхату, бхиккхуна̄ таттхева васитва̄ бхиккхӯхи саддхим̣ пава̄ретаббам̣.
ити вадже, саттхе, на̄ва̄йанти тӣсу т̣ха̄несу наттхи вассаччхеде а̄патти, пава̄ретун̃ча лабхати.
2623. сати паччайавекаллети пин̣д̣апа̄та̄дӣнам̣ паччайа̄нам̣ ӯнатте сати. сарӣра̄пха̄сута̄йа ва̄ти сарӣрасса апха̄сута̄йа а̄ба̄дхе ва̄ сати. вассам̣ чхетва̄пи паккамети вассаччхедам̣ катва̄пи йатха̄пха̄сукат̣т̣ха̄нам̣ гаччхеййа. апи-саддена вассам̣ ачхетва̄ вассаччхедака̄ран̣е сати сатта̄хакаран̣ӣйена гантумпи ват̣т̣атӣти дӣпети.
2624. йена кенантара̄йена̄ти ра̄джантара̄йа̄дӣсу йена кеначи антара̄йена. йо бхиккху вассам̣ нопагато, тена̄пи чхиннавассена ва̄пи дутийа̄ вассӯпана̄йика̄ упагантабба̄ти йоджана̄.
2625-6. сатта̄ханти ¶ аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. ‘‘вӣтина̄метӣ’’ти имина̄ самбандхо. упагантва̄пи ва̄ бахиддха̄ ева сатта̄хам̣ вӣтина̄мети че. йо гаччхати, йо ча вӣтина̄мети, тасса бхиккхусса. пурима̄пи на виджджатӣти анупагататта̄, чхиннавассатта̄ ча пурима̄пи вассӯпана̄йика̄ на виджджати на лабхати. имесам̣ двиннам̣ йатха̄ккамам̣ упача̄ра̄тиккаме, сатта̄ха̄тиккаме ча а̄патти ведитабба̄.
пат̣иссаве ча бхиккхусса, хоти а̄патти дуккат̣анти ‘‘идха вассам̣ васатха̄’’ти вутте ‘‘са̄дхӯ’’ти пат̣иссун̣итва̄ тасса висам̣ва̄де асачча̄пане а̄патти хоти. катама̄ти а̄ха ‘‘дуккат̣а’’нти. на кевалам̣ етассева висам̣ва̄де а̄патти хоти, атха кхо итаресампи пат̣иссава̄нам̣ висам̣ва̄де а̄патти ведитабба̄. йатха̄ха – ‘‘пат̣иссаве ча а̄патти дуккат̣асса̄ти еттха на кевалам̣ ‘имам̣ тема̄сам̣ идха вассам̣ васатха̄’ти етассева пат̣иссавасса висам̣ва̄де а̄патти, ‘имам̣ ¶ тема̄сам̣ бхиккхам̣ ган̣хатха, убхопи майам̣ идха вассам̣ васисса̄ма, екатова уддиса̄песса̄ма̄’ти евама̄дина̄пи тасса тасса пат̣иссавасса висам̣ва̄де дуккат̣а’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 207). тан̃ча кхо пат̣иссавака̄ле суддхачиттасса паччха̄ висам̣ва̄данапаччайа̄ хоти. пат̣хамам̣ асуддхачиттасса пана пат̣иссаве па̄читтийам̣, висам̣ва̄дена дуккат̣анти па̄читтийена саддхим̣ дуккат̣ам̣ йуджджати.
2627. ‘‘вассам̣ упагантва̄ пана арун̣ам̣ анут̣т̣ха̄петва̄ тадахева сатта̄хакаран̣ӣйена паккамантасса̄пи антосатта̄хе ниваттантасса ана̄паттӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 207) ат̣т̣хакатха̄вачанато, ‘‘ко ва̄до васитва̄ бахи гаччхато’’ти ваккхама̄натта̄ ¶ ча ‘‘нут̣т̣ха̄петва̄ пана̄рун̣а’’нти па̄т̣хо гахетаббо. каттхачи поттхакесу ‘‘ут̣т̣ха̄петва̄ пана̄рун̣а’’нти па̄т̣хо диссати, со на гахетаббо.
2628. васитва̄ти двӣхатӣхам̣ васитва̄. йатха̄ вассам̣ васитва̄ арун̣ам̣ анут̣т̣ха̄петва̄ва сатта̄хакаран̣ӣйена гаччхато ана̄патти, татха̄ гатат̣т̣ха̄нато антосатта̄хе а̄гантва̄ пунапи арун̣ам̣ анут̣т̣ха̄петва̄ва сатта̄хакаран̣ӣйена гаччхато ана̄патти. ‘‘сатта̄хава̄рена арун̣о ут̣т̣ха̄петаббо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 201) ат̣т̣хакатха̄вачанам̣ саттама̄рун̣ена пат̣ибаддхадивасам̣ саттамена арун̣енева сан̇гахетва̄ саттамаарун̣аббхантаре ана̄гантва̄ ат̣т̣хамам̣ арун̣ам̣ бахи ут̣т̣ха̄пентасса раттиччхедадассанапарам̣, на саттамаарун̣ассева таттха ут̣т̣ха̄петаббабха̄вадассанапаранти гахетаббам̣ сиккха̄бха̄джанаат̣т̣хакатха̄йа, сӣхал̣аган̣т̣хипадесу ча татха̄ виниччхитатта̄.
2629. ‘‘нопети асатийа̄’’ти падаччхедо, нопетӣти ‘‘имасмим̣ виха̄ре имам̣ тема̄сам̣ вассам̣ упемӣ’’ти вачӣбхедена на упагаччхати.
2630. вуттамеваттхам̣ саматтхетума̄ха ‘‘на досо кочи виджджатӣ’’ти.
2631. ‘‘имасмим̣ виха̄ре имам̣ тема̄сам̣ вассам̣ упемӣ’’ти тиккхаттум̣ вачане ниччха̄рите ева вассам̣ упагато сийа̄ти йоджана̄. ‘‘ниччха̄ритева тиккхатту’’нти идам̣ уккам̣савасена вуттам̣, саким̣, двиккхаттум̣ ва̄ ниччха̄ритепи вассӯпагато на̄ма хотӣти. йатха̄ха – ‘‘имасмим̣ виха̄ре имам̣ ¶ тема̄сам̣ вассам̣ упемӣти саким̣ ва̄ дваттиккхаттум̣ ва̄ ва̄чам̣ ниччха̄ретва̄ва вассам̣ упагантабба’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 184).
2632. навамито ¶ пат̣т̣ха̄йа гантум̣ ват̣т̣ати, а̄гаччхату ва̄ ма̄ ва̄, ана̄паттӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 207) ат̣т̣хакатха̄найам̣ дассетума̄ха ‘‘а̄дим̣ ту навамим̣ катва̄’’тиа̄ди. навамим̣ пабхути а̄дим̣ катва̄, навамито пат̣т̣ха̄йа̄ти вуттам̣ хоти. гантум̣ ват̣т̣атӣти сатта̄хакаран̣ӣйенева гантум̣ ват̣т̣ати, тасма̄ пава̄ран̣адивасепи тадахева а̄гантум̣ асаккун̣еййат̣т̣ха̄нам̣ пава̄ран̣аттха̄йа гаччхантена лаббхама̄нена сатта̄хакаран̣ӣйена гантум̣ ват̣т̣ати. ‘‘пава̄ретва̄ пана гантум̣ ват̣т̣ати пава̄ран̣а̄йа там̣дивасасаннисситатта̄’’ти (ваджира. т̣ӣ. маха̄вагга 207) хи ваджирабуддхиттхеро. со паччха̄ а̄гаччхату ва̄ ма̄ ва̄, досо на виджджатӣти йоджана̄.
вассӯпана̄йикаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
пава̄ран̣аккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2633. ‘‘пава̄ран̣а̄’’ти идам̣ ‘‘ча̄туддасӣ’’тиа̄дӣхи паччекам̣ йоджетаббам̣. тасмим̣ тасмим̣ дине ка̄табба̄ пава̄ран̣а̄ абхедопача̄рена татха̄ вутта̄. са̄маггӣ упосатхаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄йа вуттасарӯпа̄ва. са̄маггипава̄ран̣ам̣ каронтехи ча пат̣хамам̣ пава̄ран̣ам̣ т̣хапетва̄ па̄т̣ипадато пат̣т̣ха̄йа йа̄ва каттикача̄тума̄сипун̣н̣ама̄ еттхантаре ка̄табба̄, тато паччха̄ ва̄ пуре ва̄ на ват̣т̣ати. тева̄чӣ двекава̄чӣти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте…пе… тева̄чикам̣ пава̄реййа, двева̄чикам̣ пава̄реййа, екава̄чикам̣ пава̄реййа̄’’ти там̣ там̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ ка̄табба̄ пава̄ран̣а̄ вуччати.
2634. тӣн̣и камма̄ни мун̃читва̄, антенева пава̄райети ‘‘чатта̄рима̄ни, бхиккхаве, пава̄ран̣акамма̄ни, адхаммена ваггам̣ пава̄ран̣акаммам̣…пе… дхаммена самаггам̣ пава̄ран̣акамма’’нти (маха̄ва. 212) ватва̄ ‘‘татра, бхиккхаве ¶ , йадидам̣ адхаммена ваггам̣ пава̄ран̣акаммам̣, на, бхиккхаве, еварӯпам̣ пава̄ран̣акаммам̣ ка̄таббам̣…пе… татра, бхиккхаве, йадидам̣ дхаммена самаггам̣ пава̄ран̣акаммам̣, еварӯпам̣, бхиккхаве, пава̄ран̣акаммам̣ ка̄табба’’нтиа̄дивачанато (маха̄ва. 212) тӣн̣и ¶ акаттабба̄ни пава̄ран̣акамма̄ни мун̃читва̄ ка̄тум̣ анун̃н̃а̄тена чатуттхена пава̄ран̣акаммена пава̄реййа̄ти аттхо. тасса вибха̄гекадесам̣ ‘‘пан̃ча йасмим̣ пана̄ва̄се’’тиа̄дина̄ ваккхати.
2635. пуббакиччам̣ сама̄петва̄ти –
‘‘саммаджджанӣ падӣпо ча, удакам̣ а̄санена ча;
пава̄ран̣а̄йа ета̄ни, ‘пуббакаран̣а’нти вуччати.
‘‘чхандапа̄рисуддхиутуккха̄нам̣, бхиккхуган̣ана̄ ча ова̄до;
пава̄ран̣а̄йа ета̄ни, ‘пуббакичча’нти вуччатӣ’’ти. –
вуттам̣ нававидхам̣ пуббакиччам̣ нит̣т̣ха̄петва̄.
паттакалле сама̄нитети –
‘‘пава̄ран̣а̄ йа̄ватика̄ ча бхиккхӯ каммаппатта̄,
сабха̄га̄паттийо ча на виджджанти;
ваджджанӣйа̄ ча пуггала̄ тасмим̣ на хонти,
‘паттакалла’нти вуччатӣ’’ти. –
вутте чатуббидхе паттакалле самодха̄ните парисама̄пите.
н̃аттим̣ т̣хапетва̄ти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, аджджа пава̄ран̣а̄, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо пава̄реййа̄’’ти (маха̄ва. 210) евам̣ саббасан̇га̄хикавасена ча ‘‘тева̄чикам̣ пава̄реййа̄’’ти ча да̄на̄дикаран̣ена йебхуййена раттийа̄ кхепита̄йа ча ра̄джа̄диантара̄йе сати ча таданурӯпато ‘‘двева̄чикам̣, екава̄чикам̣, сама̄навассикам̣ пава̄реййа̄’’ти ча н̃аттим̣ т̣хапетва̄ ¶ , та̄сам̣ висесо ат̣т̣хакатха̄йам̣ дасситойева. йатха̄ха –
‘‘еван̃хи ¶ вутте тева̄чикан̃ча двева̄чикан̃ча екава̄чикан̃ча пава̄ретум̣ ват̣т̣ати, сама̄навассикам̣ на ват̣т̣ати. ‘тева̄чикам̣ пава̄реййа̄’ти вутте пана тева̄чикамева ват̣т̣ати, ан̃н̃ам̣ на ват̣т̣ати, ‘двева̄чикам̣ пава̄реййа̄’ти вутте двева̄чикан̃ча тева̄чикан̃ча ват̣т̣ати, екава̄чикан̃ча сама̄навассикан̃ча на ват̣т̣ати. ‘екава̄чикам̣ пава̄реййа̄’ти вутте пана екава̄чикадвева̄чикатева̄чика̄ни ват̣т̣анти, сама̄навассикамева на ват̣т̣ати. ‘сама̄навассика’нти вутте саббам̣ ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 210).
ка̄табба̄ти тхерена бхиккхуна̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ каритва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ евамасса вачанӣйо ‘‘сан̇гхам̣, а̄вусо, пава̄реми дит̣т̣хена ва̄…пе… татийампи а̄вусо, сан̇гхам̣ пава̄реми дит̣т̣хена ва̄…пе… пассанто пат̣икарисса̄мӣ’’ти (маха̄ва. 210) вуттанайена ка̄табба̄. навакена бхиккхуна̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ каритва̄…пе… татийампи, бханте, сан̇гхам̣ пава̄реми дит̣т̣хена ва̄…пе… пассанто пат̣икарисса̄мӣти (маха̄ва. 210) вуттанайена ка̄табба̄.
2636. тхересу пава̄рентесу йо пана наво, со сайам̣ йа̄ва пава̄рети, та̄ва уккут̣икам̣ нисӣдеййа̄ти йоджана̄.
2637. чатта̄ро ва̄ тайопи ва̄ ека̄ва̄се екасӣма̄йам̣ васанти че, н̃аттим̣ ватва̄ ‘‘сун̣анту ме, а̄йасманто, аджджа пава̄ран̣а̄, йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, майам̣ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ пава̄реййа̄ма̄’’ти (маха̄ва. 216) ган̣ан̃аттим̣ т̣хапетва̄ пава̄реййунти йоджана̄.
пава̄реййунти ¶ еттха тхерена бхиккхуна̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ катва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ те тайо ва̄ две ва̄ бхиккхӯ евамассу вачанӣйа̄ ‘‘ахам̣, а̄вусо, а̄йасманте пава̄реми дит̣т̣хена ва̄ сутена ва̄ парисан̇ка̄йа ва̄, ваданту мам̣ а̄йасманто анукампам̣ упа̄да̄йа, пассанто пат̣икарисса̄ми. дутийампи…пе… татийампи ахам̣, а̄вусо, а̄йасманте пава̄реми дит̣т̣хена ва̄ сутена ва̄ парисан̇ка̄йа ва̄, ваданту мам̣ а̄йасманто анукампам̣ упа̄да̄йа, пассанто пат̣икарисса̄мӣ’’ти (маха̄ва. 216) пава̄ретаббам̣. навенапи ‘‘ахам̣, бханте, а̄йасманте пава̄реми дит̣т̣хена ва̄ сутена ва̄ парисан̇ка̄йа ва̄, ваданту мам̣ а̄йасманто анукампам̣ упа̄да̄йа ¶ , пассанто пат̣икарисса̄ми. дутийампи…пе… татийампи ахам̣, бханте, а̄йасманте пава̄реми дит̣т̣хена ва̄ сутена ва̄ парисан̇ка̄йа ва̄, ваданту мам̣ а̄йасманто анукампам̣ упа̄да̄йа, пассанто пат̣икарисса̄мӣ’’ти пава̄ретаббам̣.
2638. ан̃н̃аман̃н̃ам̣ пава̄реййум̣, вина̄ н̃аттим̣ дуве джана̄. тесу тхерена ‘‘ахам̣, а̄вусо, а̄йасмантам̣ пава̄реми дит̣т̣хена ва̄ сутена ва̄ парисан̇ка̄йа ва̄, вадату мам̣ а̄йасма̄ анукампам̣ упа̄да̄йа, пассанто пат̣икарисса̄ми. дутийампи…пе… татийампи ахам̣, а̄вусо, а̄йасмантам̣ пава̄реми…пе… пат̣икарисса̄мӣ’’ти (маха̄ва. 217) пава̄ретаббам̣. навенапи ‘‘ахам̣, бханте, а̄йасмантам̣ пава̄реми…пе… вадату мам̣ а̄йасма̄ анукампам̣ упа̄да̄йа, пассанто пат̣икарисса̄ми. дутийампи…пе… татийампи ахам̣, бханте, а̄йасмантам̣ пава̄реми…пе… пат̣икарисса̄мӣ’’ти пава̄ретаббам̣.
адхит̣т̣хеййа̄ти пуббакиччам̣ сама̄петва̄ ‘‘аджджа ме пава̄ран̣а̄ ча̄туддасӣ’’ти ва̄ ‘‘паннарасӣ’’ти ва̄ ватва̄ ‘‘адхит̣т̣ха̄мӣ’’ти адхит̣т̣хеййа ¶ . йатха̄ха ‘‘аджджа ме пава̄ран̣а̄ти еттха саче ча̄туддасика̄ хоти, ‘аджджа ме пава̄ран̣а̄ ча̄туддасӣ’ти, саче паннарасика̄, ‘аджджа ме пава̄ран̣а̄ паннарасӣ’ти евам̣ адхит̣т̣ха̄табба’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 218), имина̄ саббасан̇га̄ха̄дин̃аттӣсу ча тасмим̣ тасмим̣ дивасе со со воха̄ро ка̄табботи дӣпитамева.
сеса̄ сан̇гхапава̄ран̣а̄ти пан̃чахи, атирекехи ва̄ бхиккхӯхи каттабба̄ пава̄ран̣а̄ сан̇гхапава̄ран̣а̄.
2639. пава̄ритети пат̣хамапава̄ран̣а̄йа пава̄рите. ана̄гатоти кеначи антара̄йена пуримика̄йа ча паччхимика̄йа ча вассӯпана̄йика̄йа вассам̣ анупагато. авуттхоти паччхимика̄йа упагато. вуттан̃хи кхуддасиккха̄ван̣н̣ана̄йа ‘‘авуттхоти паччхимика̄йа упагато апаринит̣т̣хитатта̄ ‘авуттхо’ти вуччатӣ’’ти. па̄рисуддхиупосатхам̣ кареййа̄ти йоджана̄. еттха ‘‘тесам̣ сантике’’ти сесо.
2640-1. йасмим̣ ¶ пана̄ва̄се пан̃ча ва̄ чатта̄ро ва̄ тайо ва̄ саман̣а̄ васанти, те таттха екекасса пава̄ран̣ам̣ харитва̄на саче ан̃н̃аман̃н̃ам̣ пава̄ренти, а̄патти дуккат̣анти йоджана̄.
сесанти ‘‘адхаммена самагга’’нтиа̄дикам̣ виниччхайам̣. идха̄ти имасмим̣ пава̄ран̣а̄дхика̄ре. будхоти винайадхаро. упосатхе вуттанайена̄ти упосатхавиниччхайе вуттаккамена. найети джа̄неййа.
2642. сампа̄детаттано сучинти аттано упосатхам̣ сампа̄дети. саббам̣ са̄дхетӣти упосатха̄дисаббам̣ каммам̣ ниппха̄дети. наттаноти аттано упосатхам̣ на ниппха̄дети.
2643. тасма̄ти ¶ йасма̄ аттано сучим̣ на са̄дхети, тасма̄. убхиннанти аттано ча сан̇гхасса ча. киччасиддхаттхамевидха̄ти упосатха̄дикамманиппаджджанаттхам̣ идха имасмим̣ упосатхакамма̄дипакаран̣е. па̄рисуддхипӣти еттха пи-саддена пава̄ран̣а̄ сан̇гахита̄. тенева ваккхати ‘‘чхандам̣ ва̄ па̄рисуддхим̣ ва̄, гахетва̄ ва̄ пава̄ран̣а’’нти.
чхандапа̄рисуддхипава̄ран̣ам̣ дентена саче са̄паттико хоти, а̄паттим̣ десетва̄ екам̣сам̣ уттара̄сан̇гам̣ катва̄ уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ чханда̄диха̄рако бхиккху ваттаббо ‘‘чхандам̣ дамми, чхандам̣ ме хара, чхандам̣ ме а̄рочехӣ’’ти (маха̄ва. 165), ‘‘па̄рисуддхим̣ дамми, па̄рисуддхим̣ ме хара, па̄рисуддхим̣ ме а̄рочехӣ’’ти (маха̄ва. 164), ‘‘пава̄ран̣ам̣ дамми, пава̄ран̣ам̣ ме хара, пава̄ран̣ам̣ ме а̄рочехи, маматтха̄йа пава̄рехӣ’’ти (маха̄ва. 213).
2644. ‘‘чхандо екена̄’’ти падаччхедо. екена бахӯнампи чхандо ха̄таббо, татха̄ па̄рисуддхи ха̄табба̄. пи-саддена пава̄ран̣а̄ ха̄табба̄ти йоджана̄. парампара̄хат̣о чхандоти бахӯнам̣ ва̄ екасса ва̄ чханда̄диха̄ракасса хаттхато антара̄ ан̃н̃ена гахита̄ чхандапа̄рисуддхипава̄ран̣а̄. висуддхийа̄ на гаччхати анаваджджабха̄ва̄йа на па̄пун̣а̄ти бил̣а̄ласан̇кхаликачханда̄дӣнам̣ сан̇гхамаджджхам̣ агаманена ваггабха̄вакаран̣ато.
еттха ча йатха̄ бил̣а̄ласан̇кхалика̄йа пат̣хамавалайам̣ дутийавалайам̣ па̄пун̣а̄ти, на татийам̣, евамимепи чханда̄дайо да̄йакена йасса динна̄, тато ан̃н̃аттха на гаччхатӣти бил̣а̄ласан̇кхалика̄садисатта̄ ¶ ‘‘бил̣а̄ласан̇кхалика̄’’ти вутта̄. бил̣а̄ласан̇кхалика̄ггахан̣ан̃четтха йа̄сам̣ ка̄сан̃чи сан̇кхалика̄нам̣ упалаккхан̣аматтанти дат̣т̣хаббам̣.
2645-6. чхандам̣ ¶ ва̄ па̄рисуддхим̣ ва̄ пава̄ран̣ам̣ ва̄ гахетва̄ чханда̄диха̄рако сан̇гхамаппатва̄ саче са̄ман̣ера̄дибха̄вам̣ пат̣иджа̄неййа ва̄ виббхамеййа ва̄ мареййа ва̄, там̣ саббам̣ чханда̄дибха̄вам̣ на̄хат̣ам̣ хоти, сан̇гхам̣ патва̄ евам̣ сийа̄ са̄ман̣ера̄дибха̄вам̣ пат̣иджа̄нанто, виббханто, ка̄лакато ва̄ бхавеййа, там̣ саббам̣ хат̣ам̣ а̄нӣтам̣ хотӣти йоджана̄.
таттха са̄ман̣ера̄дибха̄вам̣ ва̄ пат̣иджа̄неййа̄ти ‘‘ахам̣ са̄ман̣еро’’тиа̄дина̄ бхӯтам̣ са̄ман̣ера̄дибха̄вам̣ катхеййа, паччха̄ са̄ман̣ерабхӯмийам̣ патит̣т̣хахеййа̄ти аттхо. а̄ди-саддена антимаваттхум̣ аджджха̄панно гахито.
2647. сан̇гхам̣ патва̄ти антамасо там̣там̣каммаппаттасса чатувагга̄дисан̇гхасса хаттхапа̄сам̣ патва̄ти аттхо. паматтоти пама̄дам̣ сатисаммосам̣ патто. суттоти ниддӯпагато. кхиттачиттакоти йаккха̄дӣхи виккхепама̄па̄дитачитто. на̄рочетӣти аттано чханда̄дӣнам̣ а̄хат̣абха̄вам̣ екасса̄пи бхиккхуно на катхети. сан̃чичча̄ти сан̃чететва̄ джа̄нантойева ана̄дарийо на̄рочети, дуккат̣ам̣ хоти.
2648. йе тети йе те бхиккхӯ тхера̄ ва̄ нава̄ ва̄ маджджхима̄ ва̄. випассана̄ти сахачарийена саматхопи гайхати. саматхавипассана̄ ча идха тарун̣а̄йева адхиппета̄, тасма̄ випассана̄йутта̄ти еттха тарун̣а̄хи саматхавипассана̄хи саманна̄гата̄ти аттхо. раттиндиванти аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. атандита̄ти аналаса̄.
‘‘раттиндива’’нти еттха ратти-саддена раттийа̄йева гахан̣ам̣, уда̄ху екадесасса̄ти а̄ха ‘‘пуббаратта̄параратта’’нти. пубба̄ ча са̄ ратти ча̄ти пуббаратти, пат̣хамайа̄мо, апара̄ ча ¶ са̄ ратти ча̄ти апараратти, паччхимайа̄мо, пуббаратти ча апараратти ча̄ти сама̄ха̄радванде сама̄санте а-ка̄рапаччайам̣ катва̄ ‘‘пуббаратта̄параратта’’нти вуттам̣. идха̄пи аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. маджджхимайа̄ме ка̄йадаратхавӯпасаманаттха̄йа супанам̣ анун̃н̃а̄танти там̣ ваджджетва̄ пуримапаччхимайа̄месу нирантарабха̄вана̄нуйого ка̄табботи дассанаттхамева вуттам̣. випассана̄ пара̄йана̄ саматхавипассана̄ва парам̣ ¶ айанам̣ патит̣т̣ха̄ етесанти випассана̄пара̄йана̄, саматхавипассана̄йа йуттапайутта̄ хонтӣти вуттам̣ хоти.
2649. ладдхо пха̄сувиха̄ро йехи те ладдхапха̄сувиха̄ра̄, тесам̣. пха̄сувиха̄роти ча сукхавиха̄расса мӯлака̄ран̣атта̄ тарун̣а̄ саматхавипассана̄ адхиппета̄, пат̣иладдхатарун̣асаматхавипассана̄нанти аттхо. сийа̄ на париха̄нити париха̄ни на̄ма евам̣ кате на бхавеййа.
каттикама̄сакети чӣварама̄сасан̇кха̄те каттикама̄се пава̄ран̣а̄йа сан̇гахо вуттоти йоджана̄. га̄тха̄бандхавасена ‘‘сан̇га̄хо’’ти дӣгхо като, пава̄ран̣а̄сан̇гахо вуттоти аттхо. йатха̄ха –
‘‘пава̄ран̣а̄сан̇гахо ча на̄ма̄йам̣ виссат̣т̣хакаммат̣т̣ха̄на̄нам̣ тха̄магатасаматхавипассана̄нам̣ сота̄панна̄дӣнан̃ча на да̄таббо. тарун̣асаматхавипассана̄ла̄бхино пана саббе ва̄ хонту, упад̣д̣ха̄ ва̄, екапуггало ва̄, екассапи васена да̄таббойева. динне пава̄ран̣а̄сан̇гахе антовассе париха̄рова хоти, а̄гантука̄ тесам̣ сена̄санам̣ гахетум̣ на лабханти. техипи чхиннавассехи на бхавитаббам̣, пава̄ретва̄ пана антара̄пи ча̄рикам̣ паккамитум̣ лабхантӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 241).
пава̄ран̣а̄сан̇гахасса ¶ да̄наппака̄ро пана па̄л̣ито гахетаббо.
пава̄ран̣аккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
чаммаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2650. ел̣ака̄ ча аджа̄ ча мига̄ ча̄ти виггахо. пасӯнам̣ дванде екаттанапум̣сакаттасса вибха̄ситатта̄ бахувачананиддесо. ел̣ака̄нан̃ча аджа̄нан̃ча мига̄нам̣ рохитен̣икурун̇га̄нан̃ча. пасада̄ ча мигама̄та̄ ча пасадамигама̄та̄, ‘‘пасадамигама̄туйа̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена ‘‘пасада’’нти ниггахита̄гамо. пасадамигама̄туйа̄ ча чаммам̣ бхиккхуно ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘мига̄на’’нти имина̄ гахита̄намеветтха вибха̄гадассанам̣ ‘‘рохитен̣ӣ’’тиа̄ди. рохита̄дайо мигавибха̄гависеса̄.
2651. етесам̣ ¶ йатха̄вуттасатта̄нам̣ чаммам̣ т̣хапетва̄ ан̃н̃ам̣ чаммам̣ дуккат̣а̄паттийа̄ ваттхубхӯтанти аттхо. ан̃н̃анти ча –
‘‘маккат̣о ка̄л̣асӣхо ча, сарабхо кадалӣмиго;
йе ча ва̄л̣амига̄ хонти, тесам̣ чаммам̣ на ват̣т̣атӣ’’ти. (маха̄ва. ат̣т̣ха. 259) –
ат̣т̣хакатха̄йа пат̣иккхиттам̣ чаммама̄ха. маккат̣о на̄ма са̄кхамиго. ка̄л̣асӣхо на̄ма маха̄мукхава̄нараджа̄тико. ва̄л̣амига̄ на̄ма сӣхабйаггха̄дайо. йатха̄ха – ‘‘таттха ва̄л̣амига̄ти сӣхабйаггхааччхатараччха̄, на кевалан̃ча етейева, йесам̣ пана чаммам̣ ват̣т̣атӣти вуттам̣, те т̣хапетва̄ авасеса̄ антамасо гомахим̣сассамил̣а̄ра̄дайопи саббе имасмим̣ аттхе ‘ва̄л̣амига̄’твева ведитабба̄’’ти.
тхавика̄ ¶ ча упа̄хана̄ ча тхавикопа̄ханам̣. ама̄нусам̣ мануссачаммарахитам̣ саббам̣ чаммам̣ тхавикопа̄хане ват̣т̣атӣти йоджана̄. еттха тхавика̄ти упа̄хана̄дикосакасса гахан̣ам̣. йатха̄ха ‘‘мануссачаммам̣ т̣хапетва̄ йена кеначи чаммена упа̄хана̄ ват̣т̣ати. упа̄хана̄косакасаттхакакосакакун̃джика̄косакесупи есева найо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 259).
2652. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, саббапаччантимесу джанападесу гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана’’нти (маха̄ва. 259) вачанато ‘‘ват̣т̣анти маджджхиме десе, на гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана̄’’ти вуттам̣. маджджхиме десети ‘‘пураттхима̄йа диса̄йа гаджан̇галам̣ на̄ма нигамо’’тиа̄дина̄ (маха̄ва. 259) вуттасӣма̄париччхеде маджджхимадесе. гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана̄ти чатупат̣алато пат̣т̣ха̄йа бахупат̣ала̄ упа̄хана̄. йатха̄ха – ‘‘гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана̄ти чатупат̣алато пат̣т̣ха̄йа вуччатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 245). маджджхимадесе гун̣ан̇гун̣ӯпа̄хана̄ на ват̣т̣антӣти йоджана̄. антоа̄ра̄мети еттха пакаран̣ато ‘‘саббеса’’нти лаббхати, гила̄на̄намитаресан̃ча саббесанти аттхо. саббаттха̄пи ча̄ти антоа̄ра̄ме, бахи ча̄ти саббаттха̄пи. рогиноти гила̄насса ват̣т̣антӣти йоджана̄.
2653. пут̣абаддха̄ кхаллакабаддха̄ча̄ти паччекам̣ йоджетаббам̣. висесо панета̄сам̣ ат̣т̣хакатха̄йамева ¶ вутто ‘‘пут̣абаддха̄ти йонакаупа̄хана̄ вуччати, йа̄ йа̄ваджан̇гхато саббапа̄дам̣ пат̣иччха̄дети. кхаллакабаддха̄ти пан̣хипидха̄наттхам̣ тале кхаллакам̣ бандхитва̄ ката̄’’ти. па̄лигун̣т̣хима̄ ча ‘‘палигун̣т̣хитва̄ ката̄, йа̄ упари па̄даматтамева пат̣иччха̄дети, на джан̇гха’’нти ат̣т̣хакатха̄йам̣ дассита̄ва. тӯлапун̣н̣а̄ти тӯлапичуна̄ пӯретва̄ ката̄.
сабба̄ва ¶ нӣла̄ саббанӣла̄, са̄ а̄ди йа̄сам̣ та̄ саббанӣла̄дайо. а̄ди-саддена маха̄на̄мараттапарийанта̄нам̣ гахан̣ам̣. ета̄сам̣ сарӯпам̣ ат̣т̣хакатха̄йамева вуттам̣ ‘‘нӣлика̄ ума̄пуппхаван̣н̣а̄ хоти, пӣтика̄ кан̣ика̄рапуппхаван̣н̣а̄, лохитика̄ джайасуманапуппхаван̣н̣а̄, ман̃джит̣т̣хика̄ ман̃джит̣т̣хаван̣н̣а̄ ева, кан̣ха̄ адда̄рит̣т̣хакаван̣н̣а̄, маха̄ран̇гаратта̄ сатападипит̣т̣хиван̣н̣а̄, маха̄на̄маратта̄ самбхиннаван̣н̣а̄ хоти пан̣д̣упала̄саван̣н̣а̄. курундийам̣ пана ‘падумапуппхаван̣н̣а̄’ти вутта’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 246). саббанӣла̄дайопи ча̄ти апи-саддена нӣла̄диваддхика̄нам̣ гахан̣ам̣.
2654. читра̄ти вичитра̄. мен̣д̣ависа̄н̣ӯпамаваддхика̄ти мен̣д̣а̄нам̣ виса̄н̣асадисаваддхика̄, кан̣н̣икат̣т̣ха̄не мен̣д̣асин̇гасан̣т̣ха̄не ваддхе йоджетва̄ ката̄ти аттхо. ‘‘мен̣д̣ависа̄н̣ӯпамаваддхика̄’’ти идам̣ аджависа̄н̣ӯпамаваддхика̄нам̣ упалаккхан̣ам̣. морасса пин̃чхена парисиббита̄ти талесу ва̄ ваддхесу ва̄ морапин̃чхехи суттакасадисехи парисиббита̄. упа̄хана̄ на ча ват̣т̣антӣти йоджана̄.
2655. маджджа̄ра̄ти бил̣а̄ра̄. ка̄л̣ака̄ руккхакан̣т̣ака̄. ӯлӯка̄ паккхибил̣а̄ла̄. сӣха̄ти кесарасӣха̄дайо сӣха̄. удда̄ти чатуппададжа̄тика̄. дӣпӣ саддала̄. аджинасса̄ти евам̣на̄микасса. париккхат̣а̄ти упа̄ханапарийанте чӣваре анува̄там̣ вийа вуттаппака̄рам̣ чаммам̣ йоджетва̄ ката̄.
2656. саче ӣдиса̄ упа̄хана̄ лабханти, та̄сам̣ вал̣ан̃джанаппака̄рам̣ дассетума̄ха ‘‘пут̣а̄дим̣ апанетва̄’’тиа̄ди. пут̣а̄дим̣ саббасо чхиндитва̄ ва̄ апанетва̄ ва̄ упа̄хана̄ дха̄ретабба̄ти йоджана̄. евамакатва̄ ладдханӣха̄ренева дха̄рентасса дуккат̣ам̣. йатха̄ха – ‘‘ета̄су йам̣ кин̃чи лабхитва̄ саче ¶ та̄ни кхаллака̄дӣни апанетва̄ сакка̄ хонти вал̣ан̃джитум̣, вал̣ан̃джетабба̄, тесу пана сати вал̣ан̃джантасса дуккат̣а’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 246).
ван̣н̣абхедам̣ ¶ татха̄ катва̄ти еттха ‘‘екадесена̄’’ти сесо. ‘‘саббасо ва̄’’ти а̄харитва̄ саббасо ва̄ екадесена ва̄ ван̣н̣абхедам̣ катва̄ саббанӣла̄дайо упа̄хана̄ дха̄ретабба̄ти йоджана̄. татха̄ акатва̄ дха̄рентасса дуккат̣ам̣. йатха̄ха ‘‘ета̄су йам̣ кин̃чи лабхитва̄ раджанам̣ чол̣акена пун̃чхитва̄ ван̣н̣ам̣ бхиндитва̄ дха̄ретум̣ ват̣т̣ати. аппаматтакепи бхинне ват̣т̣атийева̄’’ти. нӣлаваддхика̄дайопи ван̣н̣абхедам̣ катва̄ дха̄ретабба̄.
2657. таттха т̣ха̄не пасса̄вапа̄дука̄, ваччапа̄дука̄, а̄чаманапа̄дука̄ти тиссо па̄дука̄йо т̣хапетва̄ сабба̄пи па̄дука̄ та̄лапаттика̄дибхеда̄ сабба̄пи сан̇каманӣйа̄ па̄дука̄ дха̄ретум̣ на ват̣т̣антӣти йоджана̄.
2658. атиккантапама̄н̣ам̣ учча̄сайанасан̃н̃итам̣ а̄сандин̃чева паллан̇кан̃ча севама̄насса дуккат̣анти йоджана̄. а̄сандӣ вутталаккхан̣а̄ва. паллан̇коти па̄десу а̄харима̄ни ва̄л̣арӯпа̄ни т̣хапетва̄ като, екасмим̣йева да̄румхи кат̣т̣хакаммавасена чхиндитва̄ ката̄ни асам̣ха̄рима̄ни татрат̣т̣ха̄нева ва̄л̣арӯпа̄ни йасса па̄десу санти, еварӯпо паллан̇ко каппатӣти ‘‘а̄харимена̄’’ти имина̄ва дӣпитам̣. ‘‘акаппийарӯпакато акаппийаман̃чо паллан̇ко’’ти хи са̄расама̄се вуттам̣.
2659. гонаканти дӣгхаломакамаха̄коджавам̣. чатуран̇гула̄дхика̄ни кира тасса лома̄ни, ка̄л̣аван̣н̣ан̃ча хоти. ‘‘чатуран̇гулато ӯнакаппама̄н̣аломо коджаво ват̣т̣атӣ’’ти ваданти. куттаканти сол̣асаннам̣ на̄т̣акиттхӣнам̣ т̣хатва̄ наччанайоггам̣ ¶ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. читтанти бхиттиччхидда̄дикавичитрам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. пат̣иканти ун̣н̣а̄майам̣ сетаттхаран̣ам̣. пат̣аликанти гханапуппхакам̣ ун̣н̣а̄майам̣ лохитаттхаран̣ам̣, йо ‘‘а̄малакапатто’’типи вуччати.
еканталоминти убхато уггаталомам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. викатинти сӣхабйаггха̄дирӯпавичитрам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. ‘‘еканталомӣти екатодасам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣а’’нти дӣгханика̄. тӯликанти руккхатӯлалата̄тӯлапот̣акитӯласан̇кха̄та̄нам̣ тин̣н̣ам̣ тӯла̄нам̣ ан̃н̃атарапун̣н̣ам̣ пакатитӯликам̣. уддаломиканти екато уггаталомам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. ‘‘уддаломӣти убхатодасам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣ам̣. еканталомӣти екатодасам̣ ун̣н̣а̄майаттхаран̣а’’нти (дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.15) дӣгханика̄йат̣т̣хакатха̄йам̣ ¶ вуттам̣. са̄расама̄се пана ‘‘уддаломӣти екато уггатапуппхам̣. еканталомӣти убхато уггатапуппха’’нти вуттам̣.
2660. кат̣т̣иссанти ратанапарисиббитам̣ косеййакат̣т̣иссамайам̣ паччаттхаран̣ам̣. ‘‘косеййакат̣т̣иссамайанти косеййакасат̣амайа’’нти (дӣ. ни. т̣ӣ. 1.15) а̄чарийадхаммапа̄латтхерена вуттам̣, кантитакосеййапут̣амайанти аттхо. косеййанти ратанапарисиббитам̣ косийасуттамайам̣ паччаттхаран̣ам̣. ратанапарисиббанарахитам̣ суддхакосеййам̣ пана ват̣т̣ати.
дӣгханика̄йат̣т̣хакатха̄йам̣ панеттха ‘‘т̣хапетва̄ тӯликам̣ сабба̄нева гонака̄дӣни ратанапарисиббита̄ни на ват̣т̣антӣ’’ти (дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.15) вуттам̣. таттха ‘‘т̣хапетва̄ тӯлика’’нти етена ратанапарисиббанарахита̄пи тӯлика̄ на ват̣т̣атӣти дӣпети. ‘‘ратанапарисиббита̄ни на ват̣т̣антӣ’’ти имина̄ пана йа̄ни ратанапарисиббита̄ни, та̄ни бхӯматтхаран̣авасена йатха̄нурӯпам̣ ман̃ча̄дӣсу ча упанетум̣ ват̣т̣атӣти дӣпитанти ¶ ведитаббам̣. еттха ча винайапарийа̄йам̣ патва̄ гаруке т̣ха̄таббатта̄ идха вуттанайеневеттха виниччхайо ведитаббо. суттантикадесана̄йам̣ пана гахат̣т̣ха̄нампи васена вуттатта̄ несам̣ сан̇ган̣ханаттхам̣ ‘‘т̣хапетва̄ тӯликам̣…пе… ват̣т̣антӣти вутта’’нти (дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.15) апаре.
хаттхиассаратхаттхаранти хаттхипит̣т̣хе аттхаритам̣ аттхаран̣ам̣ хаттхаттхаран̣ам̣ на̄ма. ассаратхаттхарепи есева найо. кадалимигапавара-паччаттхаран̣акампи ча̄ти кадалимигачаммам̣ на̄ма аттхи, тена катам̣ паварапаччаттхаран̣анти аттхо. там̣ кира сетаваттхасса упари кадалимигачаммам̣ паттхаритва̄ сиббетва̄ каронти. пи-саддена аджинаппавен̣ӣ гахита̄. аджинаппавен̣ӣ на̄ма аджиначаммехи ман̃чапама̄н̣ена сиббетва̄ ката̄ павен̣ӣ. та̄ни кира чамма̄ни сукхуматара̄ни, тасма̄ дупат̣т̣атипат̣т̣а̄ни катва̄ сиббанти. тена вуттам̣ ‘‘аджинаппавен̣ӣ’’ти.
2661. раттавита̄насса хет̣т̣ха̄ти кусумбха̄дираттасса лохитавита̄насса хет̣т̣ха̄ каппийапаччаттхаран̣ехи аттхатам̣ сайана̄санан̃ча. каса̄вараттавита̄насса пана хет̣т̣ха̄ каппийапаччаттхаран̣ена аттхатам̣ ват̣т̣ати. тенева ваккхати ‘‘хет̣т̣ха̄ акаппийе’’тиа̄ди.
двидха̄ ¶ раттӯпадха̄наканти сӣсапассе, па̄дапассе ча̄ти убхатопассе пан̃н̃аттараттабиббоханавантан̃ча сайана̄санам̣. идам̣ саббам̣ акаппийам̣ парибхун̃джато дуккат̣ам̣ хоти. ‘‘йам̣ пана екамева упадха̄нам̣ убхосу пассесу раттам̣ ва̄ хоти падумаван̣н̣ам̣ ва̄ вичитрам̣ ва̄, саче пама̄н̣айуттам̣, ват̣т̣атӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 254) ат̣т̣хакатха̄виниччхайо етенева бйатирекато вутто хоти. ‘‘йебхуййаратта̄нипи две биббохана̄ни на ват̣т̣антӣ’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣. тенева йебхуййена раттавита̄нампи на ват̣т̣атӣти вин̃н̃а̄йати.
еттха ¶ ча кин̃ча̄пи дӣгханика̄йат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘алохитака̄ни двепи ват̣т̣антийева, тато уттари лабхитва̄ ан̃н̃есам̣ да̄табба̄ни, да̄тум̣ асакконто ман̃че тирийам̣ аттхаритва̄ упари паччаттхаран̣ам̣ датва̄ нипаджджитумпи лабхатӣ’’ти (дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.15) ависесена вуттам̣. сена̄санаккхандхакасам̣ван̣н̣ана̄йам̣ пана ‘‘агила̄насса сӣсӯпадха̄нан̃ча па̄дӯпадха̄нан̃ча̄ти двайамева ват̣т̣ати, гила̄насса биббохана̄ни сантхаритва̄ упари паччаттхаран̣ам̣ датва̄ нипаджджитумпи ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 297) вуттатта̄ гила̄нойева ман̃че тирийам̣ аттхаритва̄ нипаджджитум̣ лабхатӣти ведитаббам̣.
2662. уддхам̣ сетавита̄нампи хет̣т̣ха̄ акаппийе паччаттхаран̣е сати на ват̣т̣атӣти йоджана̄. тасминти акаппийапаччаттхаран̣е.
2663. ‘‘т̣хапетва̄’’ти имина̄ а̄санда̄диттайасса ват̣т̣ана̄ка̄ро наттхӣти дӣпети. сесам̣ саббанти гонака̄ди двидха̄раттӯпадха̄накапарийантам̣ саббам̣. гихисантаканти гихӣнам̣ сантакам̣ техийева пан̃н̃аттам̣, имина̄ пан̃часу сахадхаммикесу ан̃н̃атарена ва̄ тесам̣ а̄н̣аттийа̄ ва̄ пан̃н̃аттам̣ на ват̣т̣атӣти дӣпети. лабхатети нисӣдитум̣ лабхати.
2664. там̣ каттха лабхатӣти падесанийамам̣ дассетума̄ха ‘‘дхамма̄сане’’тиа̄ди. дхамма̄санети еттха ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘йади дхамма̄сане сан̇гхикампи гонака̄дим̣ бхиккхӯхи ана̄н̣атта̄ а̄ра̄мика̄дайо сайамева пан̃н̃а̄пенти чева нӣхаранти ча, етам̣ гихивикатанӣха̄рам̣ на̄ма. имина̄ гихивикатанӣха̄рена ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 320; ви. сан̇га. ат̣т̣ха. пакин̣н̣акавиниччхайакатха̄ 56 аттхато сама̄нам̣) вуттам̣. бхаттагге ва̄ти виха̄ре нисӣда̄петва̄ паривесанат̣т̣ха̄не ¶ ва̄ бходжанаса̄ла̄йам̣ ва̄. аписаддена гихӣнам̣ гехепи техи пан̃н̃атте гонака̄димхи нисӣдитум̣ ¶ ана̄паттӣти дӣпети. дхамма̄сана̄дипадесанийаманена тато ан̃н̃аттха гихипан̃н̃аттепи таттха нисӣдитум̣ на ват̣т̣атӣти бйатирекато вин̃н̃а̄йати.
бхӯматтхаран̣акети еттха ‘‘кате’’ти сесо. таттха̄ти сан̇гхике ва̄ гихисантаке ва̄ гонака̄димхи сахадхаммикехи ана̄н̣аттехи гихӣхи ева бхӯматтхаран̣е кате. сайитунти упари аттано паччаттхаран̣ам̣ датва̄ нипаджджитум̣ ват̣т̣ати. апи-саддена нисӣдитумпи ва̄ти самуччиноти. ‘‘бхӯматтхаран̣аке’’ти имина̄ гихӣхи ева ман̃ча̄дӣсу сайанаттхам̣ аттхате упари аттано паччаттхаран̣ам̣ датва̄ сайитум̣ ва̄ нисӣдитум̣ ва̄ на ват̣т̣атӣти дӣпети.
чаммаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
бхесаджджаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2665. гахапатисса бхӯми, саммутибхӯми, усса̄ванантика̄бхӯми, гониса̄дибхӯмӣти каппийабхӯмийо чатассо хонтӣти вутта̄ бхагавата̄ти йоджана̄.
2666. катхам̣ каппийам̣ каттаббанти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, чатассо каппийабхӯмийо усса̄ванантикам̣ гониса̄дикам̣ гахапатим̣ саммути’’нти (маха̄ва. 295) евам̣ чатассо бхӯмийо уддхаритва̄ та̄сам̣ са̄ман̃н̃алаккхан̣ам̣ дассетума̄ха ‘‘сан̇гхасса̄’’тиа̄ди. сан̇гхасса сантакам̣ ва̄саттха̄йа катам̣ гехам̣ ва̄ бхиккхуно сантакам̣ ва̄саттха̄йа катам̣ гехам̣ ва̄ти йоджана̄. каппийам̣ каттаббанти каппийат̣т̣ха̄нам̣ каттаббам̣. сахасеййаппахонаканти саббаччханнапариччханна̄дилаккхан̣ена сахасеййа̄рахам̣.
2667. ида̄ни ¶ чатассопи бхӯмийо сарӯпато дассетума̄ха ‘‘т̣хапетва̄’’тиа̄ди. бхиккхум̣ т̣хапетва̄ ан̃н̃ехи каппийабхӯмийа̄ аттха̄йа диннам̣ ва̄ тесам̣ сантакам̣ ва̄ йам̣ гехам̣, идам̣ ева гахапатибхӯми на̄ма̄ти йоджана̄.
2668. йа̄ пана кут̣и сан̇гхена саммата̄ н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа, са̄ саммутика̄ на̄ма. тасса̄ самманнанака̄ле каммава̄чам̣ аватва̄ апалоканам̣ ва̄ ка̄тум̣ ват̣т̣атева̄ти йоджана̄.
2669-70. пат̣хамаит̣т̣хака̄йа ¶ ва̄ пат̣хамапа̄са̄н̣асса ва̄ пат̣хаматтхамбхасса ва̄ а̄ди-ггахан̣ена пат̣хамабхиттипа̄дасса ва̄ т̣хапане паресу мануссесу уккхипитва̄ т̣хапентесу самантато парива̄ретва̄ ‘‘каппийакут̣им̣ карома, каппийакут̣им̣ карома̄’’ти абхиккхан̣ам̣ вадантехи а̄маситва̄ ва̄ сайамева уккхипитва̄ ва̄ ит̣т̣хака̄ т̣хапеййа па̄са̄н̣о ва̄ тхамбхо ва̄ бхиттипа̄до ва̄ т̣хапеййа т̣хапетаббо, айам̣ усса̄ванантика̄ кут̣ӣти йоджана̄.
2671. ит̣т̣хака̄дипатит̣т̣ха̄нанти пат̣хамит̣т̣хака̄дӣнам̣ бхӯмийам̣ патит̣т̣ха̄нам̣. вадатанти ‘‘каппийакут̣им̣ карома, каппийакут̣им̣ карома̄’’ти ваданта̄нам̣. самака̄лам̣ ту ват̣т̣атӣти екака̄лам̣ ват̣т̣ати, имина̄ ‘‘саче хи анит̣т̣хите вачане тхамбхо патит̣т̣ха̄ти, аппатит̣т̣хите ва̄ тасмим̣ вачанам̣ нит̣т̣ха̄ти, аката̄ хоти каппийакут̣ӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 295) ат̣т̣хакатха̄виниччхайо сӯчито.
2672. а̄ра̄мо сакало апариккхитто ва̄ йебхуййато апариккхитто ва̄ти дувидхопи вин̃н̃ӯхи винайадхарехи ¶ ‘‘гониса̄дӣ’’ти вуччати. павесанива̄ран̣а̄бха̄вена павит̣т̣ха̄нам̣ гуннам̣ нисаджджа̄йогато татха̄ вуччатӣти йоджана̄.
2673. пайоджанам̣ дассетума̄ха ‘‘еттха паккан̃ча̄’’тиа̄ди. а̄мисанти пуримака̄ликадвайам̣. ‘‘а̄миса’’нти имина̄ нира̄мисам̣ итарака̄ликадвайам̣ акаппийакут̣ийам̣ вуттхампи паккампи каппатӣти дӣпети.
2674-5. има̄ каппийакут̣ийо када̄ джахитаваттхука̄ хонтӣти а̄ха ‘‘усса̄ванантика̄ йа̄ са̄’’тиа̄ди. йа̄ усса̄ванантика̄ йесу тхамбха̄дӣсу адхит̣т̣хита̄, са̄ тесу тхамбха̄дӣсу апанӣтесу тадан̃н̃есупи тхамбха̄дӣсу тит̣т̣хатӣти йоджана̄.
саббесу тхамбха̄дӣсу апанӣтесу са̄ джахитаваттхука̄ сийа̄ти йоджана̄. гониса̄дикут̣и париккхитта̄ ватиа̄дӣхи джахитаваттхука̄ сийа̄. париккхитта̄ти ча ‘‘а̄ра̄мо пана упад̣д̣хапариккхиттопи бахутарам̣ париккхиттопи париккхиттойева на̄ма̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 295) курундимаха̄паччарийа̄дӣсу вуттатта̄ на кевалам̣ саббапариккхитта̄ва, упад̣д̣хапариккхитта̄пи йебхуййапариккхитта̄пи гахетабба̄.
сеса̄ти ¶ гахапатисаммутикут̣ийо. чхаданана̄сато джахитаваттхука̄ сийунти йоджана̄. чхаданана̄сатоти еттха ‘‘гопа̄насиматтам̣ т̣хапетва̄’’ти сесо. саче гопа̄насӣнам̣ упари екампи паккхапа̄саман̣д̣алам̣ аттхи, раккхати. йатра панима̄ чатассопи каппийабхӯмийо наттхи, таттха ким̣ ка̄таббам̣? анупасампаннасса датва̄ тасса сантакам̣ катва̄ парибхун̃джитаббам̣.
2676. бхиккхум̣ ¶ т̣хапетва̄ ан̃н̃есам̣ хаттхато пат̣иггахо ча тесам̣ саннидхи ча тесам̣ антовуттхан̃ча бхиккхусса ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2677. бхиккхусса сантакам̣ сан̇гхикампи ва̄ акаппийабхӯмийам̣ сахасеййаппахонаке гехе антовуттхан̃ча антопаккан̃ча бхиккхусса на ват̣т̣ати. бхиккхунийа̄ сантакам̣ сан̇гхикампи ва̄ акаппийабхӯмийам̣ сахасеййаппахонаке гехе антовуттхан̃ча антопаккан̃ча бхиккхунийа̄ на ват̣т̣атӣти евам̣ убхиннам̣ бхиккхубхиккхунӣнам̣ на ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2678. акаппакут̣ийа̄ти акаппийакут̣ийа̄, ‘‘акаппийабхӯмийам̣ сахасеййаппахонаке гехе’’ти ат̣т̣хакатха̄йам̣ вутта̄йа акаппийабхӯмийа̄ти аттхо. а̄ди-саддена наванӣтателамадхупха̄н̣ита̄нам̣ гахан̣ам̣.
2679. техева антовуттхехи саппиа̄дӣхи сатта̄хака̄ликехи саха бхиккхуна̄ паккам̣ там̣ йа̄ваджӣвикам̣ нира̄мисам̣ сатта̄хам̣ парибхун̃джитум̣ ват̣т̣атева̄ти йоджана̄.
2680. паккам̣ са̄мам̣паккам̣ там̣ йа̄ваджӣвикам̣ саче а̄мисасам̣сат̣т̣хам̣ парибхун̃джати, антовуттхан̃ча бхун̃джати, кин̃ча бхиййо са̄мам̣паккан̃ча бхун̃джатӣти йоджана̄. йа̄ваджӣвикасса а̄мисасам̣сат̣т̣хасса а̄мисагатикатта̄ ‘‘антовуттха’’нти вуттам̣.
2682. удакам̣ на хоти ка̄ликам̣ чатӯсу ка̄ликесу асан̇гахитатта̄.
2683. тика̄лика̄ йа̄вака̄лика̄ йа̄мака̄лика̄ сатта̄хака̄лика̄ти тайо ка̄лика̄ пат̣иггахавасенева ¶ аттано ¶ аттано ка̄лам̣ атиккамитва̄ бхутта̄ досакара̄ хонти, татийам̣ сатта̄ха̄тиккаме ниссаггийапа̄читтийаваттхутта̄ абхуттампи досакаранти йоджана̄.
‘‘бхутта̄ досакара̄’’ти имина̄ пуримака̄ликадвайам̣ пат̣иггахетва̄ ка̄ла̄тиккаманаматтена а̄паттийа̄ ка̄ран̣ам̣ на хоти, бхуттамева хоти. сатта̄хака̄ликам̣ ка̄ла̄тиккамена апарибхуттампи а̄паттийа̄ ка̄ран̣ам̣ хотӣти дӣпети. тесу сатта̄хака̄ликейева висесам̣ дассетума̄ха ‘‘абхуттам̣ татийампи ча̄’’ти. ча-саддо ту-саддаттхе. йа̄ваджӣвикам̣ пана пат̣иггахетва̄ йа̄ваджӣвам̣ парибхун̃джийама̄нам̣ итарака̄ликасам̣саггам̣ вина̄ досакарам̣ на хотӣти на гахитам̣.
2684. амба̄дайо садда̄ руккха̄нам̣ на̄мабхӯта̄ там̣там̣пхалепи ваттама̄на̄ идха упача̄равасена тадждже па̄наке вутта̄, тенева̄ха ‘‘па̄накам̣ мата’’нти. чочам̣ ат̣т̣хикакадалипа̄нам̣. мочам̣ итаракадалипа̄нам̣. мадхӯти муддикапхала̄нам̣ расам̣. муддика̄ти сӣтодаке маддита̄нам̣ муддикапхала̄нам̣ па̄нам̣. ‘‘са̄лӯкапа̄нанти раттуппаланӣлуппала̄дӣнам̣ са̄лӯке маддитва̄ катапа̄на’’нти па̄л̣ийам̣, ат̣т̣хакатха̄йа (маха̄ва. ат̣т̣ха. 300) ча са̄лӯка-саддасса дӣгхавасена сам̣йогадассанато ‘‘са̄лу пха̄русакан̃ча̄’’ти га̄тха̄бандхавасена рассо като.
са̄лӯкам̣ кумудуппала̄нам̣ пхаларасам̣. кхуддасиккха̄ван̣н̣ана̄йам̣ пана ‘‘са̄лӯкапа̄нам̣ на̄ма раттуппаланӣлуппала̄дӣнам̣ кин̃джаккхарен̣ӯхи катапа̄на’’нти вуттам̣. ‘‘пха̄русака’нтиа̄дӣсу еко руккхо’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣. тасса пхаларасо пха̄русакам̣ на̄ма. етесам̣ ат̣т̣ханнам̣ пхала̄нам̣ расо удакасамбхинно ват̣т̣ати, сӣтудаке маддито пасанно никкасат̣ова ват̣т̣ати, удакена пана асамбхинно расо йа̄вака̄лико.
2685. пхаланти ¶ амба̄дипхалам̣. саваттхукапат̣иггахоти па̄наваттхука̄нам̣ пхала̄нам̣ пат̣иггахо. васати еттха па̄нанти ваттху, пхалам̣, ваттхуна̄ саха ват̣т̣атӣти саваттхукам̣, па̄нам̣, саваттхукасса пат̣иггахо саваттхукапат̣иггахо. саваттхукасса пат̣иггахам̣ на̄ма ваттхупат̣иггахан̣амева̄ти катва̄ вуттам̣ ‘‘па̄наваттхука̄нам̣ пхала̄нам̣ пат̣иггахо’’ти.
2686. ‘‘сукот̣т̣етва̄’’ти вуччама̄натта̄ ‘‘амбапакка’’нти а̄макамева амбапхалам̣ вуччати ¶ . удакети сӣтодаке. париссавам̣ парисса̄витам̣. катва̄ти мадхуа̄дӣхи абхисан̇кхаритва̄. йатха̄ха – ‘‘тадахупат̣иггахитехи мадхусаккаракаппӯра̄дӣхи йоджетва̄ ка̄табба’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 300). па̄тум̣ ват̣т̣атӣти еттха виниччхайо ‘‘евам̣ катам̣ пуребхаттамева каппати, анупасампаннехи катам̣ лабхитва̄ пана пуребхаттам̣ пат̣иггахитам̣ пуребхаттам̣ са̄мисапарибхогена̄пи ват̣т̣ати, паччха̄бхаттам̣ нира̄мисапарибхогена йа̄ва арун̣уггамана̄ ват̣т̣атийева. еса найо саббапа̄несӯ’’ти ат̣т̣хакатха̄йам̣ вутто.
2687. сесапа̄накесупӣти джамбупа̄нака̄дӣсупи.
2688. уччхурасо антогадхатта̄ идха вутто, на пана йа̄мака̄ликатта̄, со пана сатта̄хака̄ликойева.
2689. мадхукасса расанти мадхукапуппхасса расам̣. еттха мадхукапуппхарасо аггипа̄ко ва̄ хоту а̄диччапа̄ко ва̄, паччха̄бхаттам̣ на ват̣т̣ати. пуребхаттампи йам̣ па̄нам̣ гахетва̄ маджджам̣ каронти, со а̄дито пат̣т̣ха̄йа на ват̣т̣ати. мадхукапуппхам̣ пана аллам̣ ва̄ суккхам̣ ва̄ бхаджджитам̣ ва̄ тена катапха̄н̣итам̣ ва̄ йато пат̣т̣ха̄йа маджджам̣ на каронти, там̣ саббам̣ пуребхаттам̣ ват̣т̣ати.
паккад̣а̄карасанти ¶ паккасса йа̄вака̄ликасса расам̣. саббо паттарасо йа̄мака̄лико вуттоти йоджана̄. ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘йа̄вака̄ликапатта̄нан̃хи пуребхаттам̣йева расо каппатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 300) имамева сандха̄йа вуттам̣.
2690. са̄нулома̄нам̣ саттаннам̣ дхан̃н̃а̄нам̣ пхаладжам̣ расам̣ т̣хапетва̄ саббо пхаладжо расо вика̄ле йа̄масан̃н̃ите ануломато парибхун̃джитум̣ анун̃н̃а̄тоти йоджана̄.
2691. йа̄вака̄ликапатта̄нам̣ сӣтудаке маддитва̄ като расопи апакко, а̄диччапа̄копи вика̄ле пана ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2692-3. саттадхан̃н̃а̄нулома̄ни сарӯпато дассетума̄ха ‘‘та̄лан̃чана̄л̣икеран̃ча̄’’тиа̄ди. апаран̣н̣ам̣ ¶ мугга̄ди. ‘‘саттадхан̃н̃а̄нуломика’’нти имина̄ етесам̣ расо йа̄вака̄лико йа̄мака̄ласан̇кха̄те вика̄ле парибхун̃джитум̣ на ват̣т̣атӣти дассети.
2695. евама̄дӣнам̣ кхуддака̄нам̣ пхала̄нам̣ расо пана ат̣т̣хапа̄на̄нуломатта̄ ануломике йа̄мака̄лика̄нуломике ниддит̣т̣хо катхитоти йоджана̄.
2696. идха имасмим̣ локе са̄нуломасса дхан̃н̃асса пхаладжам̣ расам̣ т̣хапетва̄ айа̄мака̄лико ан̃н̃о пхаларасо наттхӣти йоджана̄, саббо йа̄мака̄ликойева̄ти дӣпети.
бхесаджджаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
катхинаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2697. вуттхавасса̄нам̣ ¶ пуримика̄йа вассам̣ упагантва̄ йа̄ва маха̄пава̄ран̣а̄, та̄ва раттиччхедам̣ акатва̄ вуттхавасса̄нам̣ бхиккхӯнам̣ екасса ва̄ двиннам̣ тин̣н̣ам̣ чатуннам̣ пан̃чаннам̣ атирека̄нам̣ ва̄ бхиккхӯнам̣ пан̃чаннам̣ а̄нисам̣са̄нам̣ ваккхама̄на̄нам̣ ана̄мантача̄ра̄дӣнам̣ пан̃чаннам̣ а̄нисам̣са̄нам̣ пат̣ила̄бхака̄ран̣а̄ мунипун̇гаво саббесам̣ ага̄рика̄димунӣнам̣ сакалагун̣аган̣ехи уттамо бхагава̄ катхинаттха̄рам̣ ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, вассам̣вуттха̄нам̣ бхиккхӯнам̣ катхинам̣ аттхариту’’нти (маха̄ва. 306) абрви катхесӣти йоджана̄.
еттха̄йам̣ виниччхайо – ‘‘катхинаттха̄рам̣ ке лабханти, ке на лабхантӣти? ган̣анавасена та̄ва паччхимакот̣ийа̄ пан̃ча джана̄ лабханти, уддхам̣ сатасахассампи, пан̃чаннам̣ хет̣т̣ха̄ на лабхантӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 306) идам̣ ат̣т̣хакатха̄йа аттха̄ракасса бхиккхуно сан̇гхасса катхинадуссада̄накаммам̣ сандха̄йа вуттам̣. ‘‘вуттхавассавасена пуримика̄йа вассам̣ упагантва̄ пат̣хамапава̄ран̣а̄йа пава̄рита̄ лабханти, чхиннавасса̄ ва̄ паччхимика̄йа упагата̄ ва̄ на лабханти. ан̃н̃асмим̣ виха̄ре вуттхавасса̄пи на лабхантӣти маха̄паччарийам̣ вутта’’нти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 306) идам̣ ат̣т̣хакатха̄йа а̄нисам̣сала̄бхам̣ сандха̄йа вуттам̣, на каммам̣.
ида̄ни тадубхайам̣ вибхаджитва̄ дассети –
‘‘пуримика̄йа ¶ упагата̄нам̣ пана саббе ган̣апӯрака̄ хонти, а̄нисам̣сам̣ на лабханти, а̄нисам̣со итаресам̣йева хоти. саче пуримика̄йа упагата̄ чатта̄ро ва̄ хонти, тайо ва̄ две ва̄ еко ва̄, итаре ган̣апӯраке катва̄ катхинам̣ аттхаритаббам̣. атха чатта̄ро бхиккхӯ упагата̄, еко парипун̣н̣авассо са̄ман̣еро, со че паччхимика̄йа упасампаджджати, ган̣апӯрако чева хоти, а̄нисам̣сан̃ча лабхати ¶ . тайо бхиккхӯ две са̄ман̣ера̄, две бхиккхӯ тайо са̄ман̣ера̄, еко бхиккху чатта̄ро са̄ман̣ера̄ти еттха̄пи есева найо. саче пуримика̄йа упагата̄ катхинаттха̄ракусала̄ на хонти, аттха̄ракусала̄ кхандхакабха̄н̣акаттхера̄ парийеситва̄ а̄нетабба̄, каммава̄чам̣ са̄ветва̄ катхинам̣ аттхара̄петва̄ да̄нан̃ча бхун̃джитва̄ гамиссанти, а̄нисам̣со пана итаресам̣йева хотӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 306).
катхинам̣ кена диннам̣ ват̣т̣атӣти? йена кеначи девена ва̄ мануссена ва̄ пан̃чаннам̣ ва̄ сахадхаммика̄нам̣ ан̃н̃атарена диннам̣ ват̣т̣ати. катхинада̄йакасса ваттам̣ аттхи, саче со там̣ аджа̄нанто пуччхати ‘‘бханте, катхам̣ катхинам̣ да̄табба’’нти, тасса евам̣ а̄чиккхитаббам̣ ‘‘тин̣н̣ам̣ чӣвара̄нам̣ ан̃н̃атараппахонакам̣ сӯрийуггаманасамайе ваттхам̣ ‘катхиначӣварам̣ дема̄’ти да̄тум̣ ват̣т̣ати, тасса парикамматтхам̣ еттака̄ на̄ма сӯчийо, еттакам̣ суттам̣, еттакам̣ раджанам̣, парикаммам̣ каронта̄нам̣ еттака̄нам̣ бхиккхӯнам̣ йа̄губхаттан̃ча да̄тум̣ ват̣т̣атӣ’’ти.
катхинаттха̄ракена̄пи дхаммена самена уппаннам̣ катхинам̣ аттхарантена ваттам̣ джа̄нитаббам̣. тантава̄йагехато хи а̄бхатасанта̄ненева кхалимаккхитаса̄т̣акопи на ват̣т̣ати, малӣнаса̄т̣акопи на ват̣т̣ати, тасма̄ катхинаттха̄раса̄т̣акам̣ лабхитва̄ суддхам̣ дховитва̄ сӯчиа̄дӣни чӣваракаммӯпакаран̣а̄ни саджджетва̄ бахӯхи бхиккхӯхи саддхим̣ тадахева сиббитва̄ нит̣т̣хитасӯчикаммам̣ раджитва̄ каппабиндум̣ датва̄ катхинам̣ аттхаритаббам̣. саче тасмим̣ анаттхатейева ан̃н̃о катхинаса̄т̣акам̣ аттхаритаббакам̣ а̄харати, ан̃н̃а̄ни ча бахӯни катхина̄нисам̣саваттха̄ни дети, йо ¶ а̄нисам̣сам̣ бахум̣ дети, тасса сантакенева аттхаритаббам̣. итаро йатха̄ татха̄ овадитва̄ сан̃н̃а̄петаббо.
катхинам̣ пана кена аттхаритаббам̣? йасса сан̇гхо катхиначӣварам̣ дети. сан̇гхена пана касса да̄таббам̣? йо джин̣н̣ачӣваро хоти. саче бахӯ джин̣н̣ачӣвара̄ хонти, вуд̣д̣хасса да̄таббам̣. вуд̣д̣хесупи йо маха̄парива̄ро тадахева чӣварам̣ катва̄ аттхаритум̣ саккоти, тасса да̄таббам̣. саче вуд̣д̣хо ¶ на саккоти, навакатаро саккоти, тасса да̄таббам̣. апи ча сан̇гхена маха̄тхерасса сан̇гахам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати, тасма̄ ‘‘тумхе, бханте, ган̣хатха, майам̣ катва̄ дасса̄ма̄’’ти ваттаббам̣.
тӣсу чӣваресу йам̣ джин̣н̣ам̣ хоти, тадаттха̄йа да̄таббам̣. пакатийа̄ дупат̣т̣ачӣварасса дупат̣т̣аттха̄йева да̄таббам̣. сачеписса екапат̣т̣ачӣварам̣ гханам̣ хоти, катхинаса̄т̣ако ча пелаво, са̄руппаттха̄йа дупат̣т̣аппахонакамева да̄таббам̣. ‘‘ахам̣ алабханто екапат̣т̣ам̣ па̄рупа̄мӣ’’ти вадантасса̄пи дупат̣т̣ам̣ да̄тум̣ ват̣т̣ати. йо пана лобхапакатико хоти, тасса на да̄таббам̣. тена̄пи катхинам̣ аттхаритва̄ ‘‘паччха̄ висиббитва̄ две чӣвара̄ни карисса̄мӣ’’ти на гахетаббам̣.
йасса пана диййати, тасса –
‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, идам̣ сан̇гхасса катхинадуссам̣ уппаннам̣, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо имам̣ катхинадуссам̣ иттханна̄масса бхиккхуно дадеййа катхинам̣ аттхаритум̣, еса̄ н̃атти.
‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, идам̣ сан̇гхасса катхинадуссам̣ уппаннам̣, сан̇гхо имам̣ катхинадуссам̣ иттханна̄масса бхиккхуно дети катхинам̣ аттхаритум̣, йасса̄йасмато кхамати ¶ имасса катхинадуссасса иттханна̄масса бхиккхуно да̄нам̣ катхинам̣ аттхаритум̣, со тун̣хасса, йасса наккхамати, со бха̄сеййа.
‘‘диннам̣ идам̣ сан̇гхена катхинадуссам̣ иттханна̄масса бхиккхуно катхинам̣ аттхаритум̣, кхамати сан̇гхасса, тасма̄ тун̣хӣ, еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’’ти (маха̄ва. 307) –
евам̣ н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа да̄таббанти евам̣ диннам̣.
2698-9. на улликхитаматта̄ди-чатувӣсативаджджитанти па̄л̣ийам̣ а̄гатехи ‘‘на улликхитаматтена аттхатам̣ хоти катхина’’нти (маха̄ва. 308) улликхитаматта̄дӣхи чатувӣсатийа̄ а̄ка̄рехи ваджджитам̣. чӣваранти ‘‘ахатена аттхатам̣ хоти катхина’’нти (маха̄ва. 309) па̄л̣ийам̣ ¶ а̄гата̄нам̣ сол̣асаннам̣ а̄ка̄ра̄нам̣ ан̃н̃атарена йуттам̣ катапарийоситам̣ диннам̣ каппабиндум̣ тин̣н̣ам̣ чӣвара̄нам̣ ан̃н̃атарачӣварам̣. те пана чатувӣсати а̄ка̄ра̄, сол̣аса̄ка̄ра̄ ча па̄л̣ито (маха̄ва. 308), ат̣т̣хакатха̄то (маха̄ва. ат̣т̣ха. 308) ча гахетабба̄. гантхага̄равапариха̄раттхамидха на вутта̄.
бхиккхуна̄ ваккхама̄не ат̣т̣хадхамме джа̄нантена аттхаракена а̄да̄йа гахетва̄ пура̄н̣акам̣ аттана̄ парибхун̃джийама̄нам̣ аттхаритаббачӣварена екана̄макам̣ пура̄н̣ачӣварам̣ уддхаритва̄ паччуддхаритва̄ навам̣ аттхаритаббам̣ чӣварам̣ адхит̣т̣хахитва̄ пура̄н̣апаччуддхат̣ачӣварасса на̄мена адхит̣т̣хахитва̄ва там̣ антарава̄сакам̣ че, ‘‘имина̄ антарава̄сакена катхинам̣ аттхара̄ми’’ити вачаса̄ ваттаббанти йоджана̄. саче уттара̄сан̇го хоти, ‘‘имина̄ уттара̄сан̇гена катхинам̣ аттхара̄ми’’, саче сан̇гха̄т̣и хоти, ‘‘има̄йа сан̇гха̄т̣ийа̄ катхинам̣ аттхара̄мӣ’’ти ваттаббам̣.
2700-1. иччевам̣ ¶ тиккхаттум̣ вутте катхинам̣ аттхатам̣ хотӣти йоджана̄. тена пана бхиккхуна̄ навакена катхиначӣварам̣ а̄да̄йа сан̇гхам̣ упасан̇камма ‘‘аттхатам̣, бханте, сан̇гхасса катхинам̣, дхаммико катхинаттха̄ро, анумодатха’’ити ваттаббанти йоджана̄.
2702. анумодакесу ча тхерехи ‘‘аттхатам̣, а̄вусо, сан̇гхасса катхинам̣, дхаммико катхинаттха̄ро, анумода̄ма̄’’ти ваттаббам̣, навена пана ‘‘аттхатам̣, бханте, сан̇гхасса катхинам̣, дхаммико катхинаттха̄ро, анумода̄мӣ’’ти ити пуна ӣрайе катхеййа̄ти йоджана̄. га̄тха̄йа пана анумоданапа̄т̣хасса аттхадассанамукхена ‘‘суаттхатам̣ тайа̄ бханте’’ти вуттам̣, на па̄т̣хаккамадассанавасена̄ти ведитаббам̣.
аттха̄ракесу ча анумодакесу ча навехи вуд̣д̣ха̄нам̣ вачанаккамо вутто, вуд̣д̣хехи нава̄нам̣ вачанаккамо пана тадануса̄рена йатха̄рахам̣ йоджетва̄ ваттабботи га̄тха̄су на вуттоти ведитаббо. аттха̄ракена тхерена ва̄ навена ва̄ ган̣апуггала̄нам̣ вачанаккамо ча ган̣апуггалехи аттха̄ракасса вачанаккамо ча вуттанайена йатха̄рахам̣ йоджетум̣ сакка̄ти на вутто.
евам̣ аттхате пана катхине саче катхиначӣварена саддхим̣ а̄бхатам̣ а̄нисам̣сам̣ да̄йака̄ ‘‘йена амха̄кам̣ ¶ катхинам̣ гахитам̣, тассева ча дема̄’’ти денти, бхиккхусан̇гхо аниссаро. атха авича̄ретва̄ва датва̄ гаччханти, бхиккхусан̇гхо иссаро. тасма̄ саче катхинаттха̄ракасса сесачӣвара̄нипи дуббала̄ни хонти, сан̇гхена апалокетва̄ тесампи аттха̄йа ваттха̄ни да̄табба̄ни, каммава̄ча̄йа пана ека̄йева ват̣т̣ати. авасесе ¶ катхина̄нисам̣се балававаттха̄ни васса̄ва̄сикат̣хитика̄йа да̄табба̄ни, т̣хитика̄йа абха̄ве тхера̄санато пат̣т̣ха̄йа да̄табба̄ни, гарубхан̣д̣ам̣ на бха̄джетаббам̣. саче пана екасӣма̄йа бахӯ виха̄ра̄ хонти, саббе бхиккхӯ саннипа̄тетва̄ екаттха катхинам̣ аттхаритаббам̣, висум̣ висум̣ аттхаритум̣ на ват̣т̣ати.
2703. ‘‘катхинасса ча ким̣ мӯла’’нтиа̄дӣни сайамева вивариссати.
2706. ат̣т̣хадхаммуддесага̄тха̄йа пуббакиччам̣ пубба-вачаненева уттарападалопена вуттам̣. тенева ваккхати ‘‘пуббакиччанти вуччатӣ’’ти. ‘‘паччуддха̄ра’’ити ваттаббе ‘‘паччуддхара’’ити га̄тха̄бандхавасена рассо. тенева ваккхати ‘‘паччуддха̄ро’’ти. адхит̣т̣хаханам̣ адхит̣т̣ха̄нам̣. паччуддха̄ро ча адхит̣т̣ха̄нан̃ча паччуддхара̄дхит̣т̣ха̄на̄. итарӣтарайогена двандасама̄со. аттха̄роти еттха ‘‘катхинаттха̄ро’’ти пакаран̣ато лаббхати.
‘‘ма̄тика̄’’ти имина̄ ‘‘ат̣т̣ха катхинуббха̄рама̄тика̄’’ти пакаран̣ато вин̃н̃а̄йати. йатха̄ха – ‘‘ат̣т̣хима̄, бхиккхаве, ма̄тика̄ катхинасса уббха̄ра̄йа̄’’ти (маха̄ва. 310). ма̄тика̄ти ма̄таро джанеттийо, катхинуббха̄рам̣ ета̄ ат̣т̣ха джанентӣти аттхо. уддха̄роти катхинасса уддха̄ро. а̄нисам̣са̄ти еттха ‘‘катхинасса̄’’ти пакаран̣ато лаббхати. катхинасса а̄нисам̣са̄ти име ат̣т̣ха дхамма̄ти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘аттхатакатхина̄нам̣ во, бхиккхаве, пан̃ча капписсантӣ’’тиа̄ди (маха̄ва. 306). ‘‘а̄нисам̣сена̄’’типи па̄т̣хо. а̄нисам̣сена саха име ат̣т̣ха дхамма̄ти йоджана̄.
2707. ‘‘на улликхитаматта̄ди-чатувӣсативаджджита’’нтиа̄дина̄ катхинам̣ аттхаритум̣ катапарийоситам̣ чӣварам̣ че ладдхам̣, таттха ¶ пат̣ипаджджанавидхим̣ дассетва̄ саче акатасиббана̄дикаммам̣ ваттхамева ладдхам̣, таттха пат̣ипаджджанавидхим̣ пуббакиччавасена дассетума̄ха ‘‘дхована’’нтиа̄ди. таттха дховананти катхинадуссасса сетабха̄вакаран̣ам̣. вича̄роти ‘‘пан̃чакам̣ ва̄ саттакам̣ ва̄ навакам̣ ва̄ ека̄дасакам̣ ¶ ва̄ хотӯ’’ти вича̄ран̣ам̣. чхедананти йатха̄вича̄ритасса ваттхасса чхеданам̣. бандхананти могхасуттака̄ропанам̣. сиббананти саббасӯчикаммам̣. раджананти раджанакаммам̣. каппанти каппабиндуда̄нам̣. ‘‘пуббакичча’’нти вуччати идам̣ саббам̣ катхинаттха̄расса пат̣хамамева каттаббатта̄.
2708. антарава̄сакоти еттха ити-саддо луттаниддит̣т̣хо. сан̇гха̄т̣и, уттара̄сан̇го, атхо антарава̄сакоти есамева ту паччуддха̄ропи адхит̣т̣ха̄нампи аттха̄ропи вуттоти йоджана̄.
2709. ат̣т̣хама̄тика̄ (маха̄ва. 310-311; пари. 415; маха̄ва. ат̣т̣ха. 310-311) дассетума̄ха ‘‘паккаманан̃ча̄’’тиа̄ди. паккаманам̣ анто етасса̄ти паккаманантика̄ти ваттаббе уттарападалопена ‘‘паккамана’’нти вуттам̣. еса найо саббаттха. ат̣т̣хима̄ти еттха ‘‘ма̄тика̄’’ти пакаран̣ато лаббхати. има̄ ат̣т̣ха ма̄тика̄ти йоджана̄.
2710. уддеса̄нуккамена ниддиситума̄ха ‘‘катачӣварама̄да̄йа̄’’тиа̄ди. ‘‘катачӣварама̄да̄йа̄’’ти имина̄ чӣварапалибодхупаччхедо дассито. ‘‘а̄ва̄се нирапеккхако’’ти имина̄ дутийо а̄ва̄сапалибодхупаччхедо дассито. еттха саббава̄кйесу ‘‘аттхатакатхино йо бхиккху саче паккаматӣ’’ти сесо. атикканта̄йа сӣма̄йа̄ти виха̄расӣма̄йа атикканта̄йа. хоти паккаманантика̄ти еттха ‘‘тасса бхиккхуно’’ти сесо, тасса бхиккхуно паккаманантика̄ на̄ма ма̄тика̄ хотӣти аттхо.
2711-2. а̄нисам̣сам̣ ¶ на̄ма вуттхавассена ладдхам̣ акатасӯчикаммаваттхам̣. тенева ваккхати ‘‘каротӣ’’тиа̄ди. ‘‘виха̄ре анапеккхако’’ти имина̄ еттха пат̣хамам̣ а̄ва̄сапалибодхупаччхедо дассито. сукхавихаран̣ам̣ пайоджанамасса̄ти сукхавиха̄рико, виха̄роти. таттха тасмим̣ виха̄ре вихарантова там̣ чӣварам̣ йади кароти, тасмим̣ чӣваре нит̣т̣хите нит̣т̣ха̄нанта̄ нит̣т̣ха̄нантика̄ти вуччатӣти йоджана̄. ‘‘нит̣т̣хитечӣваре’’ти имина̄ чӣварапалибодхупаччхедо дассито.
2713. тамассаманти там̣ вуттхавасса̄ва̄сам̣. дхураниккхепети убхайадхураниккхепавасена читтаппаваттаккхан̣е. саннит̣т̣ха̄нам̣ на̄ма дхураниккхепо. еттха палибодхадвайасса екаккхан̣ейева упаччхедо ат̣т̣хакатха̄йам̣ ¶ вутто ‘‘саннит̣т̣ха̄нантике двепи палибодха̄ ‘невимам̣ чӣварам̣ ка̄рессам̣, на паччесса’нти чинтитаматтейева екато чхиджджантӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 311).
2714. катхиначчха̄дананти катхина̄нисам̣сам̣ чӣвараваттхум̣. на паччессанти на пачча̄гамисса̄ми. каронтассева̄ти еттха ‘‘чӣвара’’нти пакаран̣ато лаббхати. ‘‘катхиначчха̄дана’’нти идам̣ ва̄ самбандханӣйам̣. каронтасса̄ти ана̄даре са̄мивачанам̣. нат̣т̣ханти чорехи хат̣атта̄ ва̄ упачика̄дӣхи кха̄дитатта̄ ва̄ нат̣т̣хам̣. дад̣д̣хам̣ ва̄ти аггина̄ дад̣д̣хам̣ ва̄. на̄санантика̄ти евам̣ чӣварасса на̄сананте лаббхама̄на̄ айам̣ ма̄тика̄ на̄санантика̄ на̄ма̄ти аттхо. еттха ‘‘на паччесса’’нти имина̄ пат̣хамам̣ а̄ва̄сапалибодхупаччхедо дассито. ‘‘каронтассева̄’’ти имина̄ дутийам̣ чӣварапалибодхупаччхедо дассито.
2715. ладдха̄нисам̣соти ладдхакатхина̄нисам̣сачӣваро. а̄нисам̣се чӣваре са̄пеккхо апеккхава̄ бахисӣмагато вассам̣вуттхасӣма̄йа ¶ бахисӣмагато там̣ чӣварам̣ кароти, со катачӣваро антаруббха̄рам̣ антара̄ уббха̄рам̣ сун̣а̄ти че, саванантика̄ на̄ма хотӣти йоджана̄. ‘‘бахисӣмагато’’тиа̄дина̄ дутийапалибодхупаччхедо дассито. еттха ‘‘катачӣваро’’ти вуттатта̄ чӣварапалибодхупаччхедо пат̣хамам̣ хоти, итаро пана ‘‘саха саванена а̄ва̄сапалибодхо чхиджджатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 311) ат̣т̣хакатха̄йа вуттатта̄ паччха̄ хоти.
2716-7. чӣвара̄са̄йа вассам̣вуттхо а̄ва̄сато пакканто ‘‘туйхам̣ чӣварам̣ дасса̄мӣ’’ти кеначи вутто бахисӣмагато пана савати, пуна ‘‘тава чӣварам̣ да̄тум̣ на саккомӣ’’ти вутто а̄са̄йа чхиннаматта̄йа чӣваре пачча̄са̄йа упаччхиннаматта̄йа а̄са̄ваччхедика̄ на̄ма ма̄тика̄ти мата̄ н̃а̄та̄ти йоджана̄. а̄са̄ваччха̄дике катхинуббха̄ре а̄ва̄сапалибодхо пат̣хамам̣ чхиджджати, чӣвара̄са̄йа упаччхинна̄йа чӣварапалибодхо чхиджджати.
2718-20. йо вассам̣вуттхавиха̄рамха̄ ан̃н̃ам̣ виха̄рам̣ гато хоти, со а̄гаччхам̣ а̄гаччханто антара̄магге катхинуддха̄рам̣ атиккамеййа, тасса со катхинуддха̄ро сӣма̄тиккантико матоти йоджана̄. таттха сӣма̄тиккантике катхинуббха̄ре чӣварапалибодхо пат̣хамам̣ чхиджджати, тасса бахисӣме а̄ва̄сапалибодхо чхиджджати.
еттха ¶ ча ‘‘сӣма̄тиккантико на̄ма чӣварака̄ласӣма̄тиккантико’’ти кеначи вуттам̣. ‘‘бахисӣма̄йам̣ чӣварака̄ласамайасса атиккантатта̄ сӣма̄тиккантико’’ти (са̄раттха. т̣ӣ. маха̄ва. 311) са̄раттхадӣпанийам̣ вуттам̣. ‘‘а̄гаччхам̣ антара̄магге, тадуддха̄раматиккаме’’ти вуттатта̄ пана сан̇гхена ¶ карийама̄нам̣ антаруббха̄рам̣ а̄гаччханто виха̄расӣмам̣ асампаттейева катхинуббха̄расса джа̄татта̄ там̣ на самбхун̣еййа, тассевам̣ сӣмаматиккантассева сато пуна а̄гаччхато антара̄магге джа̄то катхинуббха̄ро сӣма̄тиккантикоти амха̄кам̣ кханти.
катхина̄нисам̣сачӣварам̣ а̄да̄йа саче а̄ва̄се са̄пеккхова гато хоти, пуна а̄гантва̄ катхинуддха̄рам̣ катхинасса антаруббха̄рамева самбхун̣а̄ти че йади па̄пун̣еййа, тасса со катхинуддха̄ро хоти, со ‘‘сахуббха̄ро’’ти вуччатӣти йоджана̄. сахуббха̄ре две палибодха̄ апуббам̣ ачаримам̣ чхиджджанти.
2721. ‘‘сӣма̄тиккантикена̄’’ти ваттаббе уттарападалопена ‘‘сӣмато’’ти вуттам̣. паккаманан̃ча нит̣т̣ха̄нан̃ча саннит̣т̣ха̄нан̃ча сӣмато сӣма̄тиккантикена саха име чатта̄ро катхинуббха̄ра̄ пуггала̄дхӣна̄ пуггала̄йатта̄ сахуббха̄расан̇кха̄то антаруббха̄ро сан̇гха̄дхӣноти йоджана̄. ‘‘антаруббхаро’’ти га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣.
2722. на̄сананти на̄санантико. савананти саванантико. а̄са̄ваччхедика̄пи ча̄ти тайопи катхинуббха̄ра̄. на ту сан̇гха̄ на бхиккхутоти сан̇гхатопи на хонти, пуггалатопи на хонтӣти аттхо. чӣварасса вина̄со сан̇гхасса ва̄ чӣвараса̄микасса ва̄ пайогена на джа̄тоти на̄санако та̄ва катхинуббха̄ро убхатопи на хотӣти вутто. саванан̃ча убхайесам̣ пайогато на джа̄танти татха̄ вуттам̣. татха̄ а̄са̄ваччхедика̄пи.
2723. а̄ва̄сойева палибодхоти виггахо. палибодхо ча чӣварети еттха чӣварети бхедавачаниччха̄йа нимиттаттхе ¶ бхуммам̣, чӣваранимиттапалибодхоти аттхо, чӣварасан̇кха̄то палибодхоти вуттам̣ хоти. сачча̄дигун̣айуттам̣ муса̄ва̄да̄дидосавимуттам̣ аттхам̣ вадати сӣлена̄ти йуттамуттаттхава̄дӣ, тена.
2724. ат̣т̣ханнам̣ ¶ ма̄тика̄нанти бахисӣмагата̄нам̣ васена вутта̄ паккаманантика̄дайо сатта ма̄тика̄, бахисӣмам̣ гантва̄ антаруббха̄рам̣ самбхун̣антасса васена вутто сахуббха̄роти има̄сам̣ ат̣т̣ханнам̣ ма̄тика̄нам̣ васена ча. антаруббха̄ратопи ва̄ти бахисӣмам̣ агантва̄ таттхева васитва̄ катхинуббха̄ракаммена уббха̄ракатхина̄нам̣ васена лаббханато антаруббха̄рато ча̄ти махесина̄ катхинасса дуве уббха̄ра̄пи вутта̄ти йоджана̄. бахисӣмам̣ гантва̄ а̄гатасса васена сахуббха̄ро, бахисӣмам̣ а̄гата̄нам̣ васена антаруббха̄роти екойева уббха̄ро двидха̄ вутто, тасма̄ антаруббха̄рам̣ висум̣ аггахетва̄ ат̣т̣хева ма̄тика̄ па̄л̣ийам̣ (маха̄ва. 310) вибхатта̄ти ведитабба̄.
2725. ана̄мантача̄ро уттарападалопавасена ‘‘ана̄манта̄’’ ити вутто. йа̄ва катхинам̣ на уддхарӣйати, та̄ва ана̄мантетва̄ чаран̣ам̣ капписсати, ча̄риттасиккха̄падена ана̄патти бхависсатӣти аттхо.
асама̄да̄нача̄ро ‘‘асама̄да̄на’’нти уттарападалопена вутто. асама̄да̄нача̄роти тичӣварам̣ асама̄да̄йа чаран̣ам̣, чӣваравиппава̄со капписсатӣти аттхо.
‘‘ган̣ато’’ти имина̄ уттарападалопена ган̣абходжанам̣ дасситам̣. ган̣абходжанампи капписсати, там̣ сарӯпато па̄читтийакан̣д̣е вуттам̣.
‘‘йа̄вадаттхика’’нти ¶ имина̄ йа̄вадаттхачӣварам̣ вуттам̣. йа̄вадаттхачӣваранти йа̄ватакена чӣварена аттхо, та̄ватакам̣ анадхит̣т̣хитам̣ авикаппитам̣ капписсатӣти аттхо.
‘‘таттха йо чӣваруппа̄до’’ти имина̄ ‘‘йо ча таттха чӣваруппа̄до’’ти (маха̄ва. 306) вутто а̄нисам̣со дассито. йо ча таттха чӣваруппа̄доти таттха катхинаттхатасӣма̄йам̣ матакачӣварам̣ ва̄ хоту сан̇гхасса уддисса диннам̣ ва̄ сан̇гхикена татруппа̄дена а̄бхатам̣ ва̄, йена кеначи а̄ка̄рена йам̣ сан̇гхикам̣ чӣварам̣ уппаджджати, там̣ тесам̣ бхависсатӣти аттхо. име пан̃ча катхина̄нисам̣са̄ ча вутта̄ти самбандхо.
катхинаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
чӣвараккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2726-7. чӣварам̣ ¶ уппаджджати ета̄сӯти ‘‘уппа̄да̄’’ти джаника̄ва вуччанти, чӣвараваттхапарила̄бхаккхеттанти аттхо. йатха̄ха – ‘‘йатха̄вутта̄нам̣ чӣвара̄нам̣ пат̣ила̄бха̄йа кхеттам̣ дассетум̣ ат̣т̣хима̄ бхиккхаве ма̄тика̄тиа̄дима̄ха̄’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 379). чӣварама̄тика̄ти чӣваруппа̄дахетубхӯтама̄таро. тена̄ха катхинаккхандхакаван̣н̣ана̄йам̣ ‘‘ма̄тика̄ти ма̄таро, джанеттийоти аттхо’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 310). ма̄тика̄ти четтха чӣварада̄намадхиппетам̣. йатха̄ха ‘‘сӣма̄йа да̄нам̣ ека̄ ма̄тика̄, катика̄йа да̄нам̣ дутийа̄’’тиа̄ди. сӣма̄йа дети, катика̄йа дети, бхиккха̄пан̃н̃аттийа̄ дети, сан̇гхасса дети, убхатосан̇гхе дети, вассам̣вуттхасан̇гхасса дети, а̄дисса дети, пуггаласса дети. ‘‘има̄ пана ат̣т̣ха ма̄тика̄’’ти вуттамева нигаманавасена вуттам̣.
2728. таттха̄ти ¶ та̄су ат̣т̣хама̄тика̄су. сӣма̄йа детӣти ‘‘сӣма̄йа даммӣ’’ти евам̣ сӣмам̣ пара̄маситва̄ денто сӣма̄йа дети, евам̣ диннам̣ антосӣмагатехи бхиккхӯхи бха̄джетаббанти ван̣н̣итанти йоджана̄. таттха антосӣмагатехӣти да̄йако йам̣ сӣмам̣ апеккхитва̄ евама̄ха, тасса̄ сӣма̄йа антогатехи саббехи. бха̄джетаббанти там̣ чӣварам̣ бха̄джетаббам̣. вараван̣н̣ина̄ти ‘‘итипи со бхагава̄ араха’’нтиа̄дина̄ сакалалокабйа̄пигун̣а̄тисайайуттена бйа̄маппабха̄йа, чхаббан̣н̣а̄нам̣ рам̣сӣнан̃ча васена уттамаппабха̄тисайайуттена вараван̣н̣ина̄ ван̣н̣итам̣ катхитам̣. айаметтха падаван̣н̣ана̄, айам̣ пана виниччхайо – сӣма̄йа детӣти еттха та̄ва кхан̣д̣асӣма̄ упача̄расӣма̄ сама̄насам̣ва̄сасӣма̄ авиппава̄сасӣма̄ ла̄бхасӣма̄ га̄масӣма̄ нигамасӣма̄ нагарасӣма̄ аббхантарасӣма̄ удакуккхепасӣма̄ джанападасӣма̄ рат̣т̣хасӣма̄ раджджасӣма̄ дӣпасӣма̄ чаккава̄л̣асӣма̄ ити паннараса сӣма̄ ведитабба̄.
таттха кхан̣д̣асӣма̄ сӣма̄катха̄йам̣ вутта̄. упача̄расӣма̄ париккхиттасса виха̄расса париккхепена, апариккхиттасса виха̄расса париккхепа̄рахат̣т̣ха̄нена париччхинна̄ хоти. апича бхиккхӯнам̣ дхувасаннипа̄тат̣т̣ха̄нато ва̄ парийанте т̣хитабходжанаса̄лато ва̄ нибаддхавасанакаа̄ва̄сато ва̄ тха̄мамаджджхимасса пурисасса двиннам̣ лед̣д̣упа̄та̄нам̣ анто упача̄расӣма̄ ведитабба̄. са̄ пана а̄ва̄сесу вад̣д̣хантесу вад̣д̣хати, париха̄йантесу париха̄йати. маха̄паччарийам̣ пана ‘‘бхиккхӯсупи вад̣д̣хантесу вад̣д̣хатӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 379) вуттам̣. тасма̄ саче виха̄ре саннипатитабхиккхӯхи саддхим̣ ¶ ека̄баддха̄ хутва̄ йоджанасатампи пӯретва̄ нисӣданти, йоджанасатампи упача̄расӣма̄ва хоти, саббесам̣ ла̄бхо па̄пун̣а̄ти. сама̄насам̣ва̄саавиппава̄сасӣма̄двайампи вуттамева.
ла̄бхасӣма̄ ¶ на̄ма нева самма̄самбуддхена анун̃н̃а̄та̄, на дхаммасан̇га̄хакаттхерехи т̣хапита̄, апича кхо ра̄джара̄джамаха̄матта̄ виха̄рам̣ ка̄ретва̄ га̄вутам̣ ва̄ ад̣д̣хайоджанам̣ ва̄ йоджанам̣ ва̄ самантато париччхиндитва̄ ‘‘айам̣ амха̄кам̣ виха̄расса ла̄бхасӣма̄’’ти на̄маликхитаке тхамбхе никхан̣итва̄ ‘‘йам̣ еттхантаре уппаджджати, саббам̣ там̣ амха̄кам̣ виха̄расса дема̄’’ти сӣмам̣ т̣хапенти, айам̣ ла̄бхасӣма̄ на̄ма. га̄манигаманагарааббхантараудакуккхепасӣма̄пи вутта̄ ева.
джанападасӣма̄ на̄ма ка̄сикосаларат̣т̣ха̄дӣнам̣ анто бахӯ джанапада̄ хонти, еттха екеко джанападапариччхедо джанападасӣма̄. рат̣т̣хасӣма̄ на̄ма ка̄сикосала̄дират̣т̣хапариччхедо. раджджасӣма̄ на̄ма маха̄чол̣абхого керал̣абхоготи евам̣ екекасса ран̃н̃о а̄н̣а̄паваттит̣т̣ха̄нам̣. дӣпасӣма̄ на̄ма самуддантена самуччхиннамаха̄дӣпа̄ ча антарадӣпа̄ ча. чаккава̄л̣асӣма̄ на̄ма чаккава̄л̣апаббатенева париччхинна̄.
евамета̄су сӣма̄су кхан̣д̣асӣма̄йа кеначи каммена саннипатитам̣ сан̇гхам̣ дисва̄ ‘‘еттхева сӣма̄йа сан̇гхасса демӣ’’ти вутте йа̄ватика̄ бхиккхӯ антокхан̣д̣асӣмагата̄, техи бха̄джетаббам̣. тесам̣йева хи там̣ па̄пун̣а̄ти, ан̃н̃есам̣ сӣмантарика̄йа ва̄ упача̄расӣма̄йа ва̄ т̣хита̄нампи на па̄пун̣а̄ти. кхан̣д̣асӣма̄йа т̣хите пана руккхе ва̄ паббате ва̄ т̣хитасса хет̣т̣ха̄ ва̄ патхавийа̄ вемаджджхам̣ гатасса па̄пун̣а̄тийева.
‘‘имисса̄ упача̄расӣма̄йа сан̇гхасса даммӣ’’ти диннам̣ пана кхан̣д̣асӣма̄сӣмантарика̄су т̣хита̄нампи па̄пун̣а̄ти. ‘‘сама̄насам̣ва̄сасӣма̄йа даммӣ’’ти диннам̣ пана кхан̣д̣асӣма̄сӣмантарика̄су т̣хита̄нам̣ на па̄пун̣а̄ти. авиппава̄сасӣма̄ла̄бхасӣма̄су диннам̣ та̄су сӣма̄су антогата̄нам̣йева па̄пун̣а̄ти. га̄масӣма̄дӣсу диннам̣ ¶ та̄сам̣ сӣма̄нам̣ аббхантаре баддхасӣма̄йа т̣хита̄нампи па̄пун̣а̄ти. аббхантарасӣма̄удакуккхепасӣма̄су диннам̣ таттха антогата̄нам̣йева па̄пун̣а̄ти. джанападарат̣т̣хараджджадӣпачаккава̄л̣асӣма̄супи га̄масӣма̄дӣсу вуттасадисойева виниччхайо.
саче ¶ пана джамбудӣпе т̣хито ‘‘тамбапан̣н̣идӣпе сан̇гхасса даммӣ’’ти вадати, тамбапан̣н̣идӣпато екопи гантва̄ саббесам̣ ган̣хитум̣ лабхати. сачепи татрева еко сабха̄габхиккху сабха̄га̄нам̣ бха̄гам̣ ган̣ха̄ти, на ва̄ретаббо. евам̣ та̄ва йо сӣмам̣ пара̄маситва̄ дети, тасса да̄не виниччхайо ведитаббо.
йо пана ‘‘асукасӣма̄йа̄’’ти ваттум̣ на джа̄на̄ти, кевалам̣ ‘‘сӣма̄’’ти вачанаматтамева джа̄нанто виха̄рам̣ а̄гантва̄ ‘‘сӣма̄йа даммӣ’’ти ва̄ ‘‘сӣмат̣т̣хакасан̇гхасса даммӣ’’ти ва̄ бхан̣ати, со пуччхитаббо ‘‘сӣма̄ на̄ма бахувидха̄, катарам̣ сӣмам̣ сандха̄йа бхан̣асӣ’’ти, саче вадати ‘‘ахам̣ ‘асукасӣма̄’ти на джа̄на̄ми, сӣмат̣т̣хакасан̇гхо бха̄джетва̄ ган̣хатӯ’’ти, катарасӣма̄йа бха̄джетаббам̣? маха̄сӣваттхеро кира̄ха ‘‘авиппава̄сасӣма̄йа̄’’ти. тато нам̣ а̄хам̣су ‘‘авиппава̄сасӣма̄ на̄ма тийоджана̄пи хоти, евам̣ санте тийоджане т̣хита̄ ла̄бхам̣ ган̣хиссанти, тийоджане т̣хатва̄ а̄гантукаваттам̣ пӯретва̄ а̄ра̄мам̣ пависитаббам̣ бхависсати, гамико тийоджанам̣ гантва̄ сена̄санам̣ а̄пуччхиссати, ниссайапат̣ипаннасса тийоджана̄тиккаме ниссайо пат̣иппассамбхиссати, па̄рива̄сикена тийоджанам̣ атиккамитва̄ арун̣ам̣ ут̣т̣ха̄петаббам̣ бхависсати, бхиккхунийа̄ тийоджане т̣хатва̄ а̄ра̄маппавесанам̣ а̄пуччхитаббам̣ бхависсати, саббампетам̣ упача̄расӣма̄париччхедавасенева каттум̣ ват̣т̣ати. тасма̄ упача̄расӣма̄йамева бха̄джетабба’’нти.
2729. йе ¶ виха̄ра̄ сан̇гхена катика̄йа екала̄бхака̄ сама̄нала̄бхака̄ еттха етесу виха̄ресу диннам̣ ‘‘катика̄йа даммӣ’’ти диннам̣ саббехи бхиккхӯхи саха бха̄джетаббам̣ чӣварам̣ катика̄йа вуччатӣти йоджана̄.
айаметтха виниччхайо – катика̄ на̄ма сама̄нала̄бхакатика̄, татревам̣ катика̄ ка̄табба̄ – екасмим̣ виха̄ре саннипатитехи бхиккхӯхи йам̣ виха̄рам̣ сан̇ган̣хитука̄ма̄ сама̄нала̄бхам̣ ка̄тум̣ иччханти, асса на̄мам̣ гахетва̄ ‘‘асуко на̄ма виха̄ро пора̄н̣ако’’ти ва̄ ‘‘буддха̄дхивуттхо’’ти ва̄ ‘‘аппала̄бхо’’ти ва̄ йам̣ кин̃чи ка̄ран̣ам̣ ватва̄ ‘‘там̣ виха̄рам̣ имина̄ виха̄рена саддхим̣ екала̄бхам̣ ка̄тум̣ сан̇гхасса руччатӣ’’ти тиккхаттум̣ са̄ветаббам̣. етта̄вата̄ тасмим̣ виха̄ре нисиннопи идха нисиннова хоти. тасмим̣ виха̄репи сан̇гхена евамева ка̄таббам̣. етта̄вата̄ идха ¶ нисиннопи тасмим̣ виха̄ре нисиннова хоти. екасмим̣ ла̄бхе бха̄джийама̄не итарасмим̣ т̣хитасса бха̄гам̣ гахетум̣ ват̣т̣ати. евам̣ екена виха̄рена саддхим̣ бахӯпи а̄ва̄са̄ екала̄бха̄ ка̄табба̄ти.
2730. чӣварада̄йакена дхувака̄ра̄ па̄каватта̄диниччасакка̄ра̄ йаттха сан̇гхасса крӣйанти карӣйанти таттха тасмим̣ виха̄ре тенева да̄йакена сан̇гхасса диннам̣ виха̄рам̣ ‘‘бхиккха̄пан̃н̃аттийа̄ динна’’нти махесина̄ вуттанти йоджана̄.
татра̄йам̣ виниччхайо – йасмим̣ виха̄ре имасса чӣварада̄йакасса сантакам̣ сан̇гхасса па̄каваттам̣ ва̄ ваттати, йасмим̣ ва̄ виха̄ре бхиккхӯ аттано бха̄рам̣ катва̄ сада̄ гехе бходжети, йаттха ва̄ тена а̄ва̄со ка̄рито, сала̄кабхатта̄дӣни ва̄ нибаддха̄ни, йена пана сакалопи виха̄ро ¶ патит̣т̣ха̄пито, таттха ваттаббамева наттхи, име дхувака̄ра̄ на̄ма. тасма̄ саче со ‘‘йаттха майхам̣ дхувака̄ра̄ карӣйанти, еттха даммӣ’’ти ва̄ ‘‘таттха детха̄’’ти ва̄ бхан̣ати, бахӯсу чепи т̣ха̄несу дхувака̄ра̄ хонти, саббаттха диннамева хоти.
саче пана екасмим̣ виха̄ре бхиккхӯ бахутара̄ хонти, техи ваттаббам̣ ‘‘тумха̄кам̣ дхувака̄ре екаттха бхиккхӯ бахӯ, екаттха аппака̄’’ти, саче ‘‘бхиккхуган̣ана̄йа ган̣хатха̄’’ти бхан̣ати, татха̄ бха̄джетва̄ ган̣хитум̣ ват̣т̣ати. еттха ча ваттхабхесаджджа̄ди аппакампи сукхена бха̄джӣйати, йади пана ман̃чо ва̄ пӣт̣хакам̣ ва̄ екамева хоти, там̣ пуччхитва̄ йасса ва̄ виха̄расса екавиха̄репи ва̄ йасса сена̄санасса со вича̄рети, таттха да̄таббам̣. саче ‘‘асукабхиккху ган̣хатӯ’’ти вадати, ват̣т̣ати.
атха ‘‘майхам̣ дхувака̄ре детха̄’’ти ватва̄ авича̄ретва̄ва гаччхати, сан̇гхассапи вича̄ретум̣ ват̣т̣ати. евам̣ пана вича̄ретаббам̣ – ‘‘сан̇гхаттхерасса васанат̣т̣ха̄не детха̄’’ти ваттаббам̣. саче таттха сена̄санам̣ парипун̣н̣ам̣ хоти. йаттха наппахоти, таттха да̄таббам̣. саче еко бхиккху ‘‘майхам̣ васанат̣т̣ха̄не сена̄санапарибхогабхан̣д̣ам̣ наттхӣ’’ти вадати, таттха да̄таббанти.
2731. сан̇гхасса пана йам̣ диннанти виха̄рам̣ пависитва̄ ‘‘има̄ни чӣвара̄ни сан̇гхасса даммӣ’’ти йам̣ чӣварам̣ диннам̣. ‘‘саммукхӣбхӯтена̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхена рассаттам̣. саммукхибхӯтена̄ти ча ¶ упача̄расӣма̄йа т̣хитена. бха̄джетаббанти гхан̣т̣им̣ пахаритва̄ ка̄лам̣ гхосетва̄ бха̄джетаббам̣. идаметтха мукхаматтадассанам̣. виниччхайо ат̣т̣хакатха̄йа (маха̄ва. ат̣т̣ха. 379) ведитаббо. сеййатхидам̣ – чӣварада̄йакена ¶ виха̄рам̣ пависитва̄ ‘‘има̄ни чӣвара̄ни сан̇гхасса даммӣ’’ти диннесу бха̄джийама̄несу сӣмат̣т̣хасса асампаттассапи бха̄гам̣ ган̣ханто на ва̄ретаббо. виха̄ро маха̄ хоти, тхера̄санато пат̣т̣ха̄йа ваттхесу диййама̄несу аласаджа̄тика̄ маха̄тхера̄ паччха̄ а̄гаччханти, ‘‘бханте, вӣсативасса̄нам̣ диййати, тумха̄кам̣ т̣хитика̄ атикканта̄’’ти на ваттабба̄, т̣хитикам̣ т̣хапетва̄ тесам̣ датва̄ паччха̄ т̣хитика̄йа да̄таббам̣.
‘‘асукавиха̄ре кира бахум̣ чӣварам̣ уппанна’’нти сутва̄ йоджанантарикавиха̄ратопи бхиккхӯ а̄гаччханти, сампаттасампатта̄нам̣ т̣хитат̣т̣ха̄нато пат̣т̣ха̄йа да̄таббам̣. асампатта̄нампи упача̄расӣмам̣ павит̣т̣ха̄нам̣ антева̄сика̄дӣсу ган̣хантесу да̄таббамева. ‘‘бахи упача̄расӣма̄йа т̣хита̄нам̣ детха̄’’ти ваданти, на да̄таббам̣. саче пана упача̄расӣмам̣ оккантехи ека̄баддха̄ хутва̄ аттано виха̄радва̄ре ва̄ антовиха̄рейева ва̄ хонти, парисавасена вад̣д̣хита̄ на̄ма сӣма̄ хоти, тасма̄ да̄таббам̣. сан̇гханавакасса диннепи паччха̄ а̄гата̄нам̣ да̄таббамева. дутийабха̄ге пана тхера̄санам̣ а̄рул̣хе а̄гата̄нам̣ пат̣хамабха̄го на па̄пун̣а̄ти, дутийабха̄гато вассаггена да̄таббам̣.
екасмим̣ виха̄ре даса бхиккхӯ хонти, даса ваттха̄ни ‘‘сан̇гхасса дема̄’’ти денти, па̄т̣еккам̣ бха̄джетабба̄ни. саче ‘‘сабба̄нева амха̄кам̣ па̄пун̣антӣ’’ти гахетва̄ гаччханти, дуппа̄пита̄ни чева дуггахита̄ни ча, гатагатат̣т̣ха̄не сан̇гхика̄нева хонти. екам̣ пана уддхаритва̄ ‘‘идам̣ тумха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти сан̇гхаттхерасса датва̄ сеса̄ни ‘‘има̄ни амха̄кам̣ па̄пун̣антӣ’’ти гахетум̣ ват̣т̣ати.
екамева ваттхам̣ ‘‘сан̇гхасса дема̄’’ти а̄харанти, абха̄джетва̄ва ‘‘амха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти ган̣ханти, дуппа̄питан̃чева дуггахитан̃ча, саттхакена, пана халиддиа̄дина̄ ва̄ лекхам̣ катва̄ екам̣ ¶ кот̣т̣ха̄сам̣ ‘‘имам̣ т̣ха̄нам̣ тумха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти сан̇гхаттхерасса па̄петва̄ сесам̣ ‘‘амха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти гахетум̣ ват̣т̣ати. йам̣ пана ваттхассева пуппхам̣ ва̄ вали ва̄, тена париччхедам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати. саче екам̣ тантам̣ уддхаритва̄ ‘‘идам̣ т̣ха̄нам̣ тумха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти сан̇гхаттхерасса датва̄ сесам̣ ‘‘амха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти ган̣ханти, ват̣т̣ати. кхан̣д̣ам̣ кхан̣д̣ам̣ чхиндитва̄ бха̄джийама̄нам̣ ват̣т̣атийева.
екабхиккхуке ¶ виха̄ре сан̇гхасса чӣваресу уппаннесу саче пуббе вуттанайенева со бхиккху ‘‘сабба̄ни майхам̣ па̄пун̣антӣ’’ти ган̣ха̄ти, суггахита̄ни, т̣хитика̄ пана на тит̣т̣хати. саче екекам̣ уддхаритва̄ ‘‘идам̣ майхам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти ган̣ха̄ти, т̣хитика̄ тит̣т̣хати. таттха т̣хитика̄йа ат̣т̣хита̄йа пуна ан̃н̃асмим̣ чӣваре уппанне саче еко бхиккху а̄гаччхати, маджджхе чхиндитва̄ двӣхипи гахетаббам̣. т̣хита̄йа т̣хитика̄йа пуна ан̃н̃асмим̣ чӣваре уппанне саче навакатаро а̄гаччхати, т̣хитика̄ хет̣т̣ха̄ орохати. саче вуд̣д̣хатаро а̄гаччхати, т̣хитика̄ уддхам̣ а̄рохати. атха ан̃н̃о наттхи, пуна аттано па̄петва̄ гахетаббам̣.
‘‘сан̇гхасса дема̄’’ти ва̄ ‘‘бхиккхусан̇гхасса дема̄’’ти ва̄ йена кеначи а̄ка̄рена сан̇гхам̣ а̄маситва̄ диннам̣ пана пам̣сукӯлика̄нам̣ на ват̣т̣ати ‘‘гахапатичӣварам̣ пат̣иккхипа̄ми, пам̣сукӯликан̇гам̣ сама̄дийа̄мӣ’’ти вуттатта̄, на пана акаппийатта̄. бхиккхусан̇гхена апалокетва̄ диннампи на гахетаббам̣. йам̣ пана бхиккху аттано сантакам̣ дети, там̣ бхиккхудаттийам̣ на̄ма ват̣т̣ати. пам̣сукӯлам̣ пана на хоти. евам̣ сантепи дхутан̇гам̣ на бхиджджати. ‘‘бхиккхӯнам̣ дема, тхера̄нам̣ дема̄’’ти вутте пана пам̣сукӯлика̄нампи ват̣т̣ати. ‘‘идам̣ ваттхам̣ сан̇гхасса дема, имина̄ упа̄ханаттхавикапаттаттхавикаа̄йогаам̣сабаддхака̄дӣни ¶ каротха̄’’ти диннампи ват̣т̣ати.
паттаттхавика̄дӣнам̣ аттха̄йа динна̄ни бахӯнипи хонти, чӣвараттха̄йапи пахонти, тато чӣварам̣ катва̄ па̄рупитум̣ ват̣т̣ати. саче пана сан̇гхо бха̄джита̄тиритта̄ни ваттха̄ни чхиндитва̄ упа̄ханаттхавика̄дӣнам̣ аттха̄йа бха̄джети, тато гахетум̣ на ват̣т̣ати. са̄микехи вича̄ритамева хи ват̣т̣ати, на итарам̣.
‘‘пам̣сукӯликасан̇гхасса дхаммакаран̣аам̣сабаддха̄дӣнам̣ аттха̄йа дема̄’’ти вуттепи гахетум̣ ват̣т̣ати. париккха̄ро на̄ма пам̣сукӯлика̄нампи иччхитаббо. йам̣ таттха атирекам̣ хоти, там̣ чӣварепи упанетум̣ ват̣т̣ати. суттам̣ сан̇гхасса денти, пам̣сукӯликехипи гахетаббам̣. айам̣ та̄ва виха̄рам̣ пависитва̄ ‘‘има̄ни чӣвара̄ни сан̇гхасса даммӣ’’ти диннесу виниччхайо.
саче пана бахи упача̄расӣма̄йа аддха̄напат̣ипанне бхиккхӯ дисва̄ ‘‘сан̇гхасса даммӣ’’ти сан̇гхаттхерасса ва̄ сан̇гханавакасса ва̄ а̄рочети, сачепи йоджанам̣ пхаритва̄ париса̄ т̣хита̄ хоти, ека̄баддха̄ ¶ че, саббесам̣ па̄пун̣а̄ти. йе пана два̄дасахи хаттхехи парисам̣ асампатта̄, тесам̣ на па̄пун̣а̄тӣти.
2732. ида̄ни ‘‘убхатосан̇гхе детӣ’’ти ма̄тикам̣ виваранто а̄ха ‘‘убхатосан̇гхамуддисса̄’’тиа̄ди. убхатосан̇гхамуддисса̄ти бхиккхусан̇гхам̣, бхиккхунисан̇гхан̃ча уддиситва̄. детӣти ‘‘убхатосан̇гхасса демӣ’’ти дети. ‘‘баху ва̄’’ти еттха ‘‘бахӯ ва̄’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣. бхиккхунӣнам̣ бхиккхӯ тхока̄ ва̄ хонту бахӯ ва̄, пуггалаггена акатва̄ убхатосан̇гхавасена самабха̄гова ка̄тум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
татра̄йам̣ ¶ виниччхайо – ‘‘убхатосан̇гхасса даммӣ’’ти вуттепи ‘‘дведха̄сан̇гхасса дамми, двиннам̣ сан̇гха̄нам̣ дамми, бхиккхусан̇гхасса ча бхиккхунисан̇гхасса ча даммӣ’’ти вуттепи убхатосан̇гхасса диннамева хоти, две бха̄ге саме катва̄ еко да̄таббо.
‘‘убхатосан̇гхасса ча туйхан̃ча даммӣ’’ти вутте саче даса даса бхиккхӯ, бхиккхунийо ча хонти, екавӣсати пат̣ивӣсе катва̄ еко пуггаласса да̄таббо, даса бхиккхусан̇гхасса, даса бхиккхунисан̇гхасса. йена пуггалико ладдхо, со сан̇гхатопи аттано вассаггена гахетум̣ лабхати. касма̄? убхатосан̇гхаггахан̣ена гахитатта̄.
‘‘убхатосан̇гхасса ча четийасса ча даммӣ’’ти вуттепи есева найо. идха пана четийасса сан̇гхато па̄пун̣анакот̣т̣ха̄со на̄ма наттхи, екапуггаласса паттакот̣т̣ха̄сасамова кот̣т̣ха̄со хоти.
‘‘убхатосан̇гхасса ча туйхан̃ча четийасса ча̄’’ти вутте пана два̄вӣсати кот̣т̣ха̄се катва̄ даса бхиккхӯнам̣, даса бхиккхунӣнам̣, еко пуггаласса, еко четийасса да̄таббо. таттха пуггало сан̇гхатопи аттано вассаггена пуна гахетум̣ лабхати. четийасса екойева.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ча бхиккхунӣнан̃ча даммӣ’’ти вутте пана маджджхе бхиндитва̄ на да̄таббам̣, бхиккхӯ ча бхиккхунийо ча ган̣етва̄ да̄таббам̣.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ¶ ча бхиккхунӣнан̃ча туйхан̃ча̄’’ти вутте пана пуггало висум̣ ¶ на лабхати, па̄пун̣анат̣т̣ха̄нато екамева лабхати. касма̄? бхиккхусан̇гхаггахан̣ена гахитатта̄.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ча бхиккхунӣнан̃ча туйхан̃ча четийасса ча̄’’ти вуттепи четийасса екапуггалапат̣ивӣсо лаббхати, пуггаласса висум̣ на лаббхати. тасма̄ екам̣ четийасса датва̄ авасесам̣ бхиккхӯ ча бхиккхунийо ча ган̣етва̄ бха̄джетаббам̣.
‘‘бхиккхӯнан̃ча бхиккхунӣнан̃ча даммӣ’’ти вуттепи на маджджхе бхиндитва̄ да̄таббам̣, пуггалаган̣ана̄йа ева вибхаджитаббам̣.
‘‘бхиккхӯнан̃ча бхиккхунӣнан̃ча туйхан̃ча четийасса ча̄’’ти евам̣ вуттепи четийасса екапуггалапат̣ивӣсо лаббхати, пуггаласса висум̣ наттхи, бхиккхӯ ча бхиккхунийо ча ган̣етва̄ ева бха̄джетаббам̣. йатха̄ ча бхиккхусан̇гхам̣ а̄дим̣ катва̄ найо нӣто, евам̣ бхиккхунисан̇гхам̣ а̄дим̣ катва̄пи нетаббо.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ча туйхан̃ча̄’’ти вутте пуггаласса висум̣ на лаббхати, вассаггенева гахетаббам̣.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ча четийасса ча̄’’ти вутте пана четийасса висум̣ пат̣ивӣсо лаббхати.
‘‘бхиккхусан̇гхасса ча туйхан̃ча четийасса ча̄’’ти вуттепи четийассева лаббхати, на пуггаласса.
‘‘бхиккхӯнан̃ча туйхан̃ча̄’’ти вуттепи висум̣ на лаббхати.
‘‘бхиккхӯнан̃ча четийасса ча̄’’ти вутте пана четийасса лаббхати.
‘‘бхиккхӯнан̃ча ¶ туйхан̃ча четийасса ча̄’’ти вуттепи четийассева висум̣ лаббхати, на пуггаласса. бхиккхунисан̇гхам̣ а̄дим̣ катва̄пи евамева йоджетаббам̣.
пуббе буддхаппамукхасса убхатосан̇гхасса да̄нам̣ денти, бхагава̄ маджджхе нисӣдати, даккхин̣ато бхиккхӯ, ва̄мато бхиккхунийо нисӣданти, бхагава̄ убхиннам̣ сан̇гхаттхеро, тада̄ бхагава̄ аттано ладдхапаччайе аттана̄пи парибхун̃джати, бхиккхӯнампи да̄пети. етарахи пана пан̣д̣итаманусса̄ садха̄тукам̣ пат̣имам̣ ва̄ четийам̣ ва̄ т̣хапетва̄ буддхаппамукхасса убхатосан̇гхасса да̄нам̣ денти, пат̣има̄йа ва̄ ¶ четийасса ва̄ пурато а̄дха̄раке паттам̣ т̣хапетва̄ даккхин̣одакам̣ датва̄ ‘‘буддха̄нам̣ дема̄’’ти таттха йам̣ пат̣хамам̣ кха̄данӣйам̣ бходжанӣйам̣ денти, виха̄рам̣ ва̄ а̄харитва̄ ‘‘идам̣ четийасса дема̄’’ти пин̣д̣апа̄тан̃ча ма̄ла̄гандха̄дӣни ча денти, таттха катхам̣ пат̣ипаджджитаббанти? ма̄ла̄гандха̄дӣни та̄ва четийе а̄ропетабба̄ни, ваттхехи пат̣а̄ка̄, телена падӣпа̄ ка̄табба̄. пин̣д̣апа̄тамадхупха̄н̣ита̄дӣни пана йо нибаддхам̣ четийасса джаггако хоти паббаджито ва̄ гахат̣т̣хо ва̄, тасса да̄табба̄ни. нибаддхаджаггаке асати а̄хат̣апаттам̣ т̣хапетва̄ ваттам̣ катва̄ парибхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. упакат̣т̣хе ка̄ле бхун̃джитва̄ паччха̄пи ваттам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣атийева.
ма̄ла̄гандха̄дӣсу ча йам̣ кин̃чи ‘‘идам̣ харитва̄ четийасса пӯджам̣ каротха̄’’ти вутте дӯрампи харитва̄ пӯджетаббам̣. ‘‘бхиккхам̣ сан̇гхасса хара̄’’ти вуттепи харитаббам̣. саче пана ‘‘ахам̣ пин̣д̣а̄йа чара̄ми, а̄санаса̄ла̄йа бхиккхӯ аттхи, те хариссантӣ’’ти вутте ‘‘бханте, туйхам̣йева даммӣ’’ти вадати, бхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. атха пана ‘‘бхиккхусан̇гхасса дасса̄мӣ’’ти харантасса гаччхато антара̄ва ка̄ло упакат̣т̣хо хоти, аттано па̄петва̄ бхун̃джитум̣ ват̣т̣ати.
2733. йам̣ пана чӣварам̣ ‘‘йасмим̣ а̄ва̄се вассам̣вуттхасса сан̇гхасса даммӣ’’ти дети, тасмим̣йева а̄ва̄се вуттхавассена сан̇гхена ва̄ ган̣ена ва̄ пуггалена ва̄ там̣ чӣварам̣ бха̄джетаббанти ван̣н̣итам̣ деситанти йоджана̄.
татра̄йам̣ виниччхайо – виха̄рам̣ пависитва̄ ‘‘има̄ни чӣвара̄ни вассам̣вуттхасан̇гхасса даммӣ’’ти дети, йа̄ватика̄ бхиккхӯ тасмим̣ а̄ва̄се вассам̣вуттха̄, йаттака̄ вассаччхедам̣ акатва̄ пуримавассам̣вуттха̄, техи бха̄джетаббам̣, ан̃н̃есам̣ на па̄пун̣а̄ти. диса̄паккантасса̄пи ¶ сати га̄хаке ¶ йа̄ва катхинасса уббха̄ра̄ да̄таббам̣. анаттхате пана катхине антохеманте еван̃ча ватва̄ диннам̣ паччхимавассам̣вуттха̄нампи па̄пун̣а̄тӣти лаккхан̣ан̃н̃ӯ ваданти. ат̣т̣хакатха̄су панетам̣ авича̄ритам̣.
саче пана бахи упача̄расӣма̄йам̣ т̣хито ‘‘вассам̣вуттхасан̇гхасса даммӣ’’ти вадати, сампатта̄нам̣ саббесам̣ па̄пун̣а̄ти. атха ‘‘асукавиха̄ре вассам̣вуттхасан̇гхасса̄’’ти вадати, татра вассам̣вуттха̄намева йа̄ва катхинассуббха̄ра̄ па̄пун̣а̄ти. саче пана гимха̄нам̣ пат̣хамадивасато пат̣т̣ха̄йа евам̣ вадати, татра саммукхӣбхӯта̄нам̣йева саббесам̣ па̄пун̣а̄ти. касма̄? пит̣т̣хисамайе уппаннатта̄. антовассейева ‘‘вассам̣ васанта̄нам̣ даммӣ’’ти вутте чхиннавасса̄ на лабханти, вассам̣ васанта̄ва лабханти. чӣварама̄се пана ‘‘вассам̣ васанта̄нам̣ даммӣ’’ти вутте паччхимика̄йа вассӯпагата̄нам̣йева па̄пун̣а̄ти, пуримика̄йа вассӯпагата̄нан̃ча чхиннавасса̄нан̃ча на па̄пун̣а̄ти.
чӣварама̄сато пат̣т̣ха̄йа йа̄ва хемантасса паччхимо дивасо, та̄ва ‘‘васса̄ва̄сикам̣ дема̄’’ти вутте катхинам̣ аттхатам̣ ва̄ хоту анаттхатам̣ ва̄, атӣтавассам̣вуттха̄намева па̄пун̣а̄ти. гимха̄нам̣ пат̣хамадивасато пат̣т̣ха̄йа вутте пана ма̄тика̄ а̄ропетабба̄ ‘‘атӣтавасса̄ва̄сасса пан̃ча ма̄са̄ абхикканта̄, ана̄гате ча̄тума̄саччайена бхависсати, катаравасса̄ва̄сасса десӣ’’ти. саче ‘‘атӣтавассам̣вуттха̄нам̣ даммӣ’’ти вадати, там̣ антовассам̣ вуттха̄намева па̄пун̣а̄ти. диса̄пакканта̄нампи сабха̄га̄ ган̣хитум̣ лабханти.
саче ‘‘ана̄гате васса̄ва̄сикам̣ даммӣ’’ти вадати, там̣ т̣хапетва̄ вассӯпана̄йикадивасе гахетаббам̣. атха ‘‘агутто виха̄ро, чорабхайам̣ аттхи, на сакка̄ т̣хапетум̣, ган̣хитва̄ ва̄ а̄хин̣д̣иту’’нти ¶ вутте ‘‘сампатта̄нам̣ даммӣ’’ти вадати, бха̄джетва̄ гахетаббам̣. саче вадати ‘‘ито ме, бханте, татийе вассе васса̄ва̄сикам̣ на диннам̣, там̣ даммӣ’’ти, тасмим̣ антовассе вуттхабхиккхӯнам̣ па̄пун̣а̄ти. саче те диса̄пакканта̄, ан̃н̃о висса̄сико ган̣ха̄ти, да̄таббам̣. атха екойева авасит̣т̣хо, сеса̄ ка̄лаката̄, саббам̣ екассева па̄пун̣а̄ти. саче екопи наттхи, сан̇гхикам̣ хоти, саммукхӣбхӯтехи бха̄джетаббанти.
2734. йа̄гуйа̄ пана пӣта̄йа ва̄ бхатте ва̄ бхутте саче пана а̄дисса ‘‘йена ме йа̄гу пӣта̄, тасса дамми, йена ме бхаттам̣ бхуттам̣, тасса даммӣ’’ти париччхиндитва̄ чӣварам̣ дети, винайадхарена ¶ таттха таттхева да̄нам̣ да̄таббанти йоджана̄. еса найо кха̄данӣйачӣварасена̄санабхесаджджа̄дӣсу.
татра̄йам̣ виниччхайо – бхиккхӯ аджджатана̄йа ва̄ сва̄тана̄йа ва̄ йа̄гуйа̄ нимантетва̄ тесам̣ гхарам̣ павит̣т̣ха̄нам̣ йа̄гум̣ дети, йа̄гум̣ датва̄ пӣта̄йа йа̄гуйа̄ ‘‘има̄ни чӣвара̄ни йехи майхам̣ йа̄гу пӣта̄, тесам̣ даммӣ’’ти дети, йехи нимантитехи йа̄гу пӣта̄, тесам̣йева па̄пун̣анти, йехи пана бхиккха̄ча̄раваттена гхарадва̄рена гаччхантехи ва̄ гхарам̣ павит̣т̣хехи ва̄ йа̄гу ладдха̄, йесам̣ ва̄ а̄санаса̄лато паттам̣ а̄харитва̄ мануссехи нӣта̄, йе ва̄ тхерехи песита̄, тесам̣ на па̄пун̣анти.
саче пана нимантитабхиккхӯхи саддхим̣ ан̃н̃епи бахӯ а̄гантва̄ антогехан̃ча бахигехан̃ча пӯретва̄ нисинна̄, да̄йако ча евам̣ вадати ‘‘нимантита̄ ва̄ хонту анимантита̄ ва̄, йесам̣ майа̄ йа̄гу динна̄, саббесам̣ има̄ни ваттха̄ни хонтӯ’’ти, саббесам̣ па̄пун̣анти. йехи пана тхера̄нам̣ хаттхато йа̄гу ¶ ладдха̄, тесам̣ на па̄пун̣анти. атха со ‘‘йехи майхам̣ йа̄гу пӣта̄, саббесам̣ хонтӯ’’ти вадати, саббесам̣ па̄пун̣анти. бхаттакха̄данӣйесупи есева найо.
чӣваре ва̄ти пуббепи йена вассам̣ ва̄сетва̄ бхиккхӯнам̣ чӣварам̣ диннапуббам̣ хоти, со че бхиккхӯ бходжетва̄ вадати ‘‘йесам̣ майа̄ пуббе чӣварам̣ диннам̣, тесам̣йева имам̣ чӣварам̣ ва̄ суттам̣ ва̄ саппимадхупха̄н̣ита̄дӣни ва̄ хонтӯ’’ти, саббам̣ тесам̣йева па̄пун̣а̄ти.
сена̄сане ва̄ти ‘‘йо майа̄ ка̄рите виха̄ре ва̄ паривен̣е ва̄ васати, тассидам̣ хотӯ’’ти вутте тассева хоти.
бхесадждже ва̄ти ‘‘майам̣ ка̄лена ка̄лам̣ тхера̄нам̣ саппиа̄дӣни бхесаджджа̄ни дема, йехи та̄ни ладдха̄ни, тесам̣йевидам̣ хотӯ’’ти вутте тесам̣йева хотӣти.
2735. дӣйатети да̄нанти каммаса̄дханена чӣварам̣ вуччати. йам̣-саддена чӣварасса пара̄мат̣т̣хатта̄ там̣-саддена̄пи тадева пара̄маситаббанти.
татра̄йам̣ виниччхайо – ‘‘имам̣ ¶ чӣварам̣ иттханна̄масса даммӣ’’ти евам̣ параммукха̄ ва̄ ‘‘идам̣ ме, бханте, тумха̄кам̣ даммӣ’’ти евам̣ саммукха̄ ва̄ па̄дамӯле т̣хапетва̄ ва̄ дети, там̣ тассева хоти. саче пана ‘‘идам̣ тумха̄кан̃ча тумха̄кам̣ антева̄сика̄нан̃ча даммӣ’’ти евам̣ вадати, тхерасса ча антева̄сика̄нан̃ча па̄пун̣а̄ти. уддесам̣ гахетум̣ а̄гато гахетва̄ гаччханто ча аттхи, тасса̄пи па̄пун̣а̄ти. ‘‘тумхехи саддхим̣ нибаддхача̄рикабхиккхӯнам̣ даммӣ’’ти вутте уддесантева̄сика̄нам̣ ваттам̣ катва̄ уддесапарипуччха̄дӣни гахетва̄ вичаранта̄нам̣ саббесам̣ па̄пун̣а̄тӣти.
2737. вадатиччевамева ¶ чети иччевам̣ йатха̄вуттанайена вадати че. танти там̣ париккха̄рам̣. тесанти ма̄туа̄дӣнам̣. сан̇гхассева сантакам̣ хотӣти йоджана̄.
2738. ‘‘пан̃чаннам̣…пе… хотӣ’’ти имина̄ пуримага̄тха̄двайена виттха̄ритамеваттхам̣ сам̣кхипитва̄ дассети. пан̃чаннам̣ сахадхаммика̄нам̣. аччайети ка̄лакирийа̄йа. да̄нанти ‘‘майи ка̄лакате имам̣ париккха̄рам̣ туйхам̣ хоту, тава сантакам̣ карохӣ’’тиа̄дина̄ париччаджанам̣. кин̃чипӣти антамасо дантакат̣т̣хампи. гихӣнам̣ пана да̄нам̣ татха̄ да̄йака̄нам̣ гихӣнамева аччайе рӯхатӣти йоджана̄.
2739. бхиккху ва̄ са̄ман̣еро ва̄ бхиккхуниупассайе ка̄лам̣ кароти, асса бхиккхусса ва̄ са̄ман̣ерасса ва̄ париккха̄ра̄ бхиккхӯнам̣йева сантака̄ бхиккхусан̇гхассева сантака̄ти йоджана̄. бхиккхусан̇гхассева сантака̄ ка̄лакатасса бхиккхусан̇гхапарийа̄паннатта̄.
2740. са̄ман̣ерӣ ва̄ти еттха ва̄-саддена ‘‘сиккхама̄на̄ ва̄’’ти идам̣ сан̇ган̣ха̄ти. виха̄расмим̣ бхиккхӯнам̣ нива̄санат̣т̣ха̄не. тасса̄ти бхиккхунийа̄ ва̄ са̄ман̣ерийа̄ ва̄ сиккхама̄на̄йа ва̄ париккха̄ра̄ бхиккхунӣнам̣ сантака̄ хонтӣти йоджана̄. сантака̄ти еттха̄пи бхиккхӯсу вуттанайеневаттхо гахетаббо.
2741. дехи нетва̄ти еттха ‘‘имам̣ чӣвара’’нти пакаран̣ато лаббхати. ‘‘имам̣ чӣварам̣ нетва̄ асукасса дехӣ’’ти йам̣ чӣварам̣ диннам̣, там̣ тасса пуримассева сантакам̣ хоти. ‘‘идам̣ чӣварам̣ ¶ асукасса даммӣ’’ти йам̣ чӣварам̣ диннам̣, там̣ йасса пахиййати, тасса паччхимассева сантакам̣ хотӣти йоджана̄.
2742. йатха̄вуттавачанаппака̄ра̄нурӯпена ¶ са̄мике н̃атва̄ са̄микесу висса̄сена ва̄ тесу матесу матакачӣварампи ган̣хитум̣ ват̣т̣атӣти дассетум̣ а̄ха ‘‘ева’’нтиа̄ди. ‘‘матасса ва̄ аматасса ва̄’’ти падаччхедо. висса̄сам̣ ва̄пи ган̣хеййа̄ти джӣвантасса сантакам̣ висса̄сагга̄хам̣ ган̣хеййа. ган̣хе матакачӣваранти матасса чӣварам̣ матакапариккха̄ранӣха̄рена па̄петва̄ ган̣хеййа.
2743. раджате анена̄ти раджананти мӯла̄дисаббама̄ха. вантадосена̄ти сава̄санасамуччхиннара̄га̄дидосена. та̄дина̄ти рӯпа̄дӣсу чхал̣а̄рамман̣есу ра̄га̄дӣнам̣ ануппаттийа̄ ат̣т̣хасу локадхаммесу ниббика̄рата̄йа екасадисена.
2744-5. ‘‘мӯле’’тиа̄дӣсу ниддха̄ран̣е бхуммам̣. мӯлараджане халиддим̣ т̣хапетва̄ саббам̣ мӯлараджанам̣ ват̣т̣ати. кхандхесу раджанесу ман̃джет̣т̣хан̃ча тун̇гаха̄ракан̃ча т̣хапетва̄ саббам̣ кхандхараджанам̣ ват̣т̣ати. паттесу раджанесу аллийа̄ паттам̣ татха̄ нӣлийа̄ паттан̃ча т̣хапетва̄ саббам̣ паттараджанам̣ ват̣т̣ати. пуппхараджанесу кусумбхан̃ча ким̣сукан̃ча т̣хапетва̄ саббам̣ пуппхараджанам̣ ват̣т̣ати. тачараджане лоддан̃ча кан̣д̣улан̃ча т̣хапетва̄ саббам̣ тачараджанам̣ ват̣т̣ати. пхалараджанам̣ саббампи ват̣т̣атӣти йоджана̄.
ман̃джет̣т̣ханти еко сакан̣т̣акаруккхо, валливисесо ча, йасса раджанам̣ ман̃джет̣т̣хабӣджаван̣н̣ам̣ хоти. ман̃джет̣т̣харуккхасса кхандхо сетаван̣н̣оти со идха на гахетаббо раджана̄дхика̄ратта̄. тун̇гаха̄рако на̄ма еко сакан̣т̣акаруккхо, йасса раджанам̣ харита̄лаван̣н̣ам̣ хоти. аллӣти чуллата̄пин̃чхаруккхо, йасса пан̣н̣араджанам̣ халиддиван̣н̣ам̣ хоти. нӣлӣти гаччхависесо, йасса пана раджанам̣ нӣлаван̣н̣ам̣ хоти. ким̣сукам̣ на̄ма валликим̣сукапуппхам̣, йасса раджанам̣ лохитаван̣н̣ам̣ хоти.
2746. килит̣т̣хаса̄т̣аканти ¶ малӣнаса̄т̣акам̣. дховитунти екава̄рам̣ дховитум̣. аллийа̄ дхотам̣ кира саммадева раджанам̣ пат̣игган̣ха̄ти.
2747. чӣвара̄нам̣ ¶ катха̄ сеса̄ти бхедака̄ран̣аппака̄ракатха̄дика̄ идха авуттакатха̄. пат̣хаме катхине вутта̄ти сесо. вибха̄вина̄ти кхандхакабха̄н̣акена.
чӣвараккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
маха̄ваггавиниччхайаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
чӯл̣авагго
па̄рива̄сикаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2748. евам̣ ¶ ¶ маха̄ваггавиниччхайам̣ сан̇кхепена дассетва̄ чӯл̣авагга̄гатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘таджджанӣйа’’нтиа̄ди. таджджанӣйанти калахака̄рака̄нам̣ бхиккхӯнам̣ тато вираманаттха̄йа ниггахавасена анун̃н̃а̄там̣ н̃аттичатуттхам̣ таджджанӣйакамман̃ча. нийассанти ба̄ласса абйаттасса а̄паттибахуласса анапада̄насса анануломикехи гихисам̣саггехи сам̣сат̣т̣хасса вихарато бхиккхуно ниггахавасена нисса̄йа васанаттха̄йа ка̄тум̣ анун̃н̃а̄там̣ н̃аттичатуттхам̣ нийассакамман̃ча.
пабба̄джанти куладӯсакасса бхиккхуно йаттха тена куладӯсанам̣ катам̣, таттха на лабхитаббаа̄ва̄саттха̄йа ниггахавасена анун̃н̃а̄там̣ н̃аттичатуттхам̣ пабба̄джанӣйакамман̃ча. пат̣иса̄ран̣анти саддхасса упа̄сакасса да̄йакасса ка̄ракасса сан̇гхупат̣т̣ха̄касса джа̄тиа̄дӣхи аккосаваттхӯхи аккосакасса бхиккхуно там̣кхама̄панаттха̄йа ниггахавасена анун̃н̃а̄там̣ н̃аттичатуттхам̣ пат̣иса̄ран̣ӣйакамман̃ча.
тивидхуккхепананти а̄паттийа̄ адассане, а̄паттийа̄ аппат̣икамме, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге ча тато орамитум̣ ниггахавасена анун̃н̃а̄там̣ н̃аттичатуттхам̣ тивидхам̣ уккхепанӣйакамман̃ча̄ти. дӣпайети па̄л̣ийа̄, ат̣т̣хакатха̄йа ча вуттанайена пака̄сеййа̄ти аттхо.
таджджанӣйа̄дикамма̄нам̣ оса̄ран̣анисса̄ран̣авасена паччекам̣ дувидхаттепи там̣ бхедам̣ ана̄маситва̄ кевалам̣ ¶ джа̄тивасена ‘‘сатта камма̄нӣ’’ти вуттанти ведитаббам̣. йатха̄ дассито панетесам̣ ¶ висесо аттхуппаттивасена̄ти дат̣т̣хаббо. виттха̄ро панесам̣ каммаккхандхакато ведитаббо.
2749. кхандхаке каммасан̇кха̄те кхандхаке а̄гата̄ни течатта̄лӣса ватта̄ни. таданантарети тасса каммаккхандхакасса анантаре. кхандхакети па̄рива̄сикаккхандхаке. нава адхика̄ни йесам̣ те нава̄дхика̄ни тим̣сева ватта̄ни, екӯначатта̄лӣса ватта̄нӣти вуттам̣ хоти.
каммаккхандхаке та̄ва –
‘‘а̄паттийа̄ адассане уккхепанӣйакаммакатена, бхиккхаве, бхиккхуна̄ самма̄ ваттитаббам̣. татра̄йам̣ самма̄ваттана̄ – на упасампа̄детаббам̣, на ниссайо да̄таббо, на са̄ман̣еро упат̣т̣ха̄петаббо, на бхиккхунова̄дакасаммути са̄дитабба̄, самматена̄пи бхиккхунийо на овадитабба̄, йа̄йа а̄паттийа̄ сан̇гхена а̄паттийа̄ адассане уккхепанӣйакаммам̣ катам̣ хоти, са̄ а̄патти на а̄паджджитабба̄, ан̃н̃а̄ ва̄ та̄дисика̄, тато ва̄ па̄пит̣т̣хатара̄, каммам̣ на гарахитаббам̣, каммика̄ на гарахитабба̄, на пакататтасса бхиккхуно абхива̄данам̣ паччут̣т̣ха̄нам̣ ан̃джаликаммам̣ са̄мӣчикаммам̣ а̄сана̄бхиха̄ро сеййа̄бхиха̄ро па̄додакам̣ па̄дапӣт̣хам̣ па̄дакатхаликам̣ паттачӣварапат̣иггахан̣ам̣ наха̄не пит̣т̣хипарикаммам̣ са̄дитаббам̣, на пакататто бхиккху сӣлавипаттийа̄ ануддхам̣сетаббо, на а̄ча̄равипаттийа̄ ануддхам̣сетаббо, на дит̣т̣хивипаттийа̄ ануддхам̣сетаббо, на а̄джӣвавипаттийа̄ ануддхам̣сетаббо, на бхиккху бхиккхӯхи бхедетаббо, на гихиддхаджо дха̄ретаббо, на титтхийаддхаджо дха̄ретаббо, на титтхийа̄ севитабба̄, бхиккхӯ севитабба̄, бхиккхусиккха̄йа ¶ сиккхитаббам̣, на пакататтена бхиккхуна̄ саддхим̣ екаччханне а̄ва̄се ваттхаббам̣, на екаччханне ана̄ва̄се ваттхаббам̣, на екаччханне а̄ва̄се ва̄ ана̄ва̄се ва̄ ваттхаббам̣, пакататтам̣ бхиккхум̣ дисва̄ а̄сана̄ вут̣т̣ха̄таббам̣, на пакататто бхиккху а̄са̄детаббо анто ва̄ бахи ва̄, на пакататтасса бхиккхуно упосатхо т̣хапетаббо, на пава̄ран̣а̄ т̣хапетабба̄, на савачанӣйам̣ ка̄таббам̣, на анува̄до пат̣т̣хапетаббо, на ока̄со ка̄ретаббо, на чодетаббо, на са̄ретаббо, на бхиккхӯхи сампайоджетабба’’нти (чӯл̣ава. 51) –
евам̣ ¶ чета̄ни течатта̄лӣса ватта̄ни сандха̄йа вуттам̣ ‘‘течатта̄лӣса ватта̄ни, кхандхаке каммасан̃н̃ите’’ти.
па̄рива̄сикаккхандхаке (чӯл̣ава. 76-82) –
‘‘па̄рива̄сикена, бхиккхаве, бхиккхуна̄ самма̄ ваттитаббам̣. татра̄йам̣ самма̄ваттана̄ – на упасампа̄детаббам̣, на ниссайо да̄таббо, на са̄ман̣еро упат̣т̣ха̄петаббо, на бхиккхунова̄дакасаммути са̄дитабба̄, самматенапи бхиккхунийо на овадитабба̄, йа̄йа а̄паттийа̄ сан̇гхена парива̄со динно хоти, са̄ а̄патти на а̄паджджитабба̄, ан̃н̃а̄ ва̄ та̄дисика̄, тато ва̄ па̄пит̣т̣хатара̄, каммам̣ на гарахитаббам̣, каммика̄ на гарахитабба̄, на пакататтасса бхиккхуно упосатхо т̣хапетаббо, на пава̄ран̣а̄ т̣хапетабба̄, на савачанӣйам̣ ка̄таббам̣, на анува̄до пат̣т̣хапетаббо, на ока̄со ка̄ретаббо, на чодетаббо, на са̄ретаббо, на бхиккхӯхи сампайоджетаббам̣.
‘‘на ¶ , бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ пакататтасса бхиккхуно пурато гантаббам̣, на пурато нисӣдитаббам̣, йо хоти сан̇гхасса а̄санапарийанто сеййа̄парийанто виха̄рапарийанто, со тасса пада̄таббо, тена ча со са̄дитаббо.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ пакататтасса бхиккхуно пуресаман̣ена ва̄ паччха̄саман̣ена ва̄ кула̄ни упасан̇камитабба̄ни, на а̄ран̃н̃икан̇гам̣ сама̄да̄таббам̣, на пин̣д̣апа̄тикан̇гам̣ сама̄да̄таббам̣, на ча таппаччайа̄ пин̣д̣апа̄то нӣхара̄петаббо ‘ма̄ мам̣ джа̄ним̣сӯ’ти.
‘‘па̄рива̄сикена, бхиккхаве, бхиккхуна̄ а̄гантукена а̄рочетаббам̣, а̄гантукасса а̄рочетаббам̣, упосатхе а̄рочетаббам̣, пава̄ран̣а̄йа а̄рочетаббам̣, саче гила̄но хоти, дӯтенапи а̄рочетаббам̣.
‘‘на ¶ , бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ абхиккхуко а̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ абхиккхуко ана̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ абхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ абхиккхуко а̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ абхиккхуко ¶ ана̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ абхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ абхиккхуко а̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ абхиккхуко ана̄ва̄со гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ абхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со ¶ ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со гантаббо йаттхассу ¶ бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко а̄ва̄со гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄. на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ гантаббо йаттхассу бхиккхӯ на̄на̄сам̣ва̄сака̄ ан̃н̃атра пакататтена ан̃н̃атра антара̄йа̄.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со йаттхассу ¶ бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ сабхиккхуко ¶ а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ ана̄ва̄са̄ сабхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко а̄ва̄со йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко ана̄ва̄со йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘гантаббо ¶ , бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ сабхиккхука̄ а̄ва̄са̄ ва̄ ана̄ва̄са̄ ва̄ сабхиккхуко а̄ва̄со ва̄ ана̄ва̄со ва̄ йаттхассу бхиккхӯ сама̄насам̣ва̄сака̄ йам̣ джан̃н̃а̄ ‘саккоми аджджева ганту’нти.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ пакататтена бхиккхуна̄ саддхим̣ екаччханне а̄ва̄се ¶ ваттхаббам̣, на екаччханне ана̄ва̄се ваттхаббам̣, на екаччханне а̄ва̄се ва̄ ана̄ва̄се ва̄ ваттхаббам̣, пакататтам̣ бхиккхум̣ дисва̄ а̄сана̄ вут̣т̣ха̄таббам̣, пакататто бхиккху а̄санена нимантетаббо, на пакататтена бхиккхуна̄ саддхим̣ ека̄сане нисӣдитаббам̣, на нӣче а̄сане нисинне учче а̄сане нисӣдитаббам̣, на чхама̄йам̣ нисинне а̄сане нисӣдитаббам̣, на екачан̇каме чан̇камитаббам̣, на нӣче чан̇каме чан̇каманте учче чан̇каме чан̇камитаббам̣, на чхама̄йам̣ чан̇каманте чан̇каме чан̇камитаббам̣.
‘‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ па̄рива̄сикена вуд̣д̣хатарена бхиккхуна̄ саддхим̣…пе… мӯла̄йапат̣икассана̄рахена бхиккхуна̄ саддхим̣…пе… ма̄натта̄рахена бхиккхуна̄ саддхим̣…пе… ма̄наттача̄рикена бхиккхуна̄ саддхим̣…пе… аббха̄на̄рахена бхиккхуна̄ саддхим̣ екаччханне а̄ва̄се ваттхаббам̣, на екаччханне ана̄ва̄се ваттхаббам̣, на екаччханне а̄ва̄се ва̄ ана̄ва̄се ва̄ ваттхаббам̣, на ека̄сане нисӣдитаббам̣, на нӣче а̄сане нисинне учче а̄сане нисӣдитаббам̣, на чхама̄йам̣ нисинне а̄сане нисӣдитаббам̣, на екачан̇каме чан̇камитаббам̣, на нӣче чан̇каме чан̇каманте учче чан̇каме чан̇камитаббам̣, на чхама̄йам̣ чан̇каманте чан̇каме чан̇камитаббам̣.
‘‘па̄рива̄сикачатуттхо ¶ че, бхиккхаве, парива̄сам̣ дадеййа, мӯла̄йа пат̣икассеййа, ма̄наттам̣ дадеййа, там̣вӣсо аббхеййа, акаммам̣ на ча каран̣ӣйа’’нти (чӯл̣ава. 76-82) –
евам̣ па̄рива̄сика̄нам̣ чатунавути ватта̄ни.
са̄ ча несам̣ чатунавутисан̇кха̄ евам̣ ведитабба̄ – наупасампа̄дана̄динакаммикагарахапарийоса̄на̄ни нава ватта̄ни, тато пакататтасса упосатхат̣т̣хапана̄дибхиккхӯхисампайоджанапарийоса̄на̄ни ат̣т̣ха, тато напуратогамана̄дӣ пан̃ча, напурегамана̄дӣ чатта̄ри, а̄гантукена а̄рочана̄дӣ чатта̄рӣти тим̣са, сабхиккхука̄ва̄са̄дито абхиккхука̄ва̄са̄дигаманапаасам̣йутта̄ни тӣн̣и навака̄ни ча̄ти саттапан̃н̃а̄са, тато напакататтена саддхим̣ екаччханнава̄са̄дипат̣исам̣йутта̄ни ека̄даса, тато напа̄рива̄сикавуд̣д̣хатарамӯла̄йапат̣икассана̄рахама̄натта̄рахама̄наттача̄рикааббха̄на̄рахехи ¶ саддхим̣ екаччханнава̄са̄дипат̣исам̣йутта̄ни паччекам̣ ека̄даса катва̄ пан̃чапан̃н̃а̄са̄йа ваттесу па̄рива̄сикавуд̣д̣хатарамӯла̄йапат̣икассана̄рахама̄натта̄раха̄нам̣ тин̣н̣ам̣ сама̄натта̄ тесу екам̣ ека̄дасакам̣, ма̄наттача̄рикааббха̄на̄раха̄нам̣ двиннам̣ сама̄натта̄ тесу екам̣ ека̄дасаканти дуве ека̄дасака̄ни, анте па̄рива̄сикачатуттхасса сан̇гхасса парива̄са̄дида̄начатукке ган̣апӯран̣аттхадосато ниваттивасена чатта̄ри чатта̄рӣти чатунавути ватта̄ни. та̄ни аггахитаггахан̣ена екӯначатта̄лӣсаватта̄ни на̄ма. а̄дито нава, упосатхат̣т̣хапана̄дӣни ат̣т̣ха, пакататтена екаччханнава̄са̄дӣ чатта̄ри ча̄ти екавӣсати ватта̄ни каммаккхандхаке гахитатта̄ идха ган̣ана̄йа аггахетва̄ тато сесесу тесаттатийа̄ ваттесу па̄рива̄сикавуд̣д̣хатара̄дӣхи екаччханне ва̄са̄дипат̣исам̣йутта̄ни два̄вӣсати ватта̄ни пакататтехи сама̄натта̄ та̄ни ча ‘‘гантаббо бхиккхаве’’тиа̄дикам̣ навакам̣ татха̄ ¶ гаччхантасса ана̄паттидассанапарам̣, на а̄ва̄сато гаччхантасса а̄паттидассанапаранти тан̃ча аггахетва̄ авасесесу два̄чатта̄лӣсаваттесу па̄рива̄сикачатауттха̄дикаммачатуккам̣ гарука̄паттивут̣т̣ха̄на̄йа ган̣апӯран̣аттхаса̄ман̃н̃ена екам̣ катва̄ тайо апанетва̄ ган̣ита̄ни екӯначатта̄лӣса̄ни хонтӣти вуттам̣ ‘‘нава̄дхика̄ни тим̣сева, кхандхаке таданантаре’’ти.
2750. има̄ни екӯначатта̄лӣса ватта̄ни пуримехи течатта̄лӣсаваттехи саддхим̣ два̄сӣти хонтӣти а̄ха ‘‘евам̣ сабба̄ни…пе… гахита̄гахан̣ена тӯ’’ти.
евам̣ каммаккхандхакапа̄рива̄сикаккхандхакесу махесина̄ вутта̄ни кхандхакаватта̄ни гахита̄гахан̣ена два̄сӣти ева хонтӣти йоджана̄. еваметтха два̄сӣтиккхандхакаватта̄ни дассита̄ни.
а̄гамат̣т̣хакатха̄ван̣н̣ана̄йам̣ пана –
‘‘па̄рива̄сика̄нам̣ бхиккхӯнам̣ ваттам̣ пан̃н̃апесса̄мӣти (чӯл̣ава. 75) а̄рабхитва̄ ‘на упасампа̄детаббам̣…пе… на чхама̄йам̣ чан̇каманте чан̇каме чан̇камитабба’нти (чӯл̣ава. 76-81) вутта̄васа̄на̄ни чхасат̣т̣хи, тато парам̣ ‘на, бхиккхаве, па̄рива̄сикена бхиккхуна̄ па̄рива̄сикена вуд̣д̣хатарена бхиккхуна̄ саддхим̣, мӯла̄йапат̣икассана̄рахена, ма̄натта̄рахена, ма̄наттача̄рикена, аббха̄на̄рахена бхиккхуна̄ саддхим̣ екаччханне а̄ва̄се ваттхабба’нтиа̄дӣнам̣ (чӯл̣ава. 82) пакататте чаритаббехи анан̃н̃атта̄ висум̣ те аган̣етва̄ па̄рива̄сикавуд̣д̣хатара̄дӣсу ¶ пуггалантаресу чаритаббатта̄ тесам̣ васена сампин̣д̣етва̄ екекам̣ катва̄ ган̣ита̄ни пан̃ча̄ти екасаттати ватта̄ни, уккхепанӣйакаммакатаваттесу ваттапан̃н̃а̄панавасена вуттам̣ ‘на пакататтасса бхиккхуно абхива̄данам̣ ¶ …пе… наха̄не пит̣т̣хипарикаммам̣ са̄дитабба’нти (чӯл̣ава. 51) идам̣ абхива̄дана̄дӣнам̣ аса̄дийанам̣ екам̣, ‘на пакататто бхиккху сӣлавипаттийа̄ ануддхам̣сетаббо’тиа̄дӣни ча даса̄ти евамета̄ни два̄сӣти хонти. етесвева ка̄ничи таджджанӣйакамма̄диватта̄ни, ка̄ничи па̄рива̄сика̄диватта̄нӣти аггахитаггахан̣ена два̄сӣти ева̄’’ти (ма. ни. т̣ӣ. 2.25; са̄раттха. т̣ӣ. 2.39; ви. ви. т̣ӣ. 1.39) –
вуттам̣. ета̄ни пана ватта̄ни када̄чи таджджанӣйакаммаката̄дика̄ле, па̄рива̄сика̄дика̄ле ча чаритабба̄ни кхуддакаватта̄нӣти гахетабба̄ни а̄гантукаватта̄дӣнам̣ чуддасамаха̄ватта̄нам̣ ваккхама̄натта̄.
2751. ида̄ни па̄рива̄сикасса бхиккхуно раттиччхедам̣, ваттабхедан̃ча дассетума̄ха ‘‘парива̄сан̃ча ваттан̃ча̄’’тиа̄ди. парива̄сан̃ча ваттан̃ча сама̄диннасса̄ти ‘‘парива̄сам̣ сама̄дийа̄мӣ’’ти парива̄сан̃ча ‘‘ваттам̣ сама̄дийа̄мӣ’’ти ваттан̃ча пакататтасса бхиккхуно сантике уккут̣икам̣ нисӣдитва̄ ан̃джалим̣ паггахетва̄ вачӣбхедам̣ катва̄ сама̄диннасса. бхиккхуноти па̄рива̄сикасса бхиккхуно.
2752. сахава̄са̄дайо ‘‘екаччханне’’тиа̄дина̄ сайамева ваккхати. сахава̄со, вина̄ва̄со, ана̄рочанамева ча̄ти имехи тӣхи па̄рива̄сикабхиккхусса раттиччхедо ча дуккат̣ан̃ча хотӣти йоджана̄.
2753. удакапа̄тена саманта̄ ниббакосасса удакапа̄тат̣т̣ха̄нена. екаччханнети екаччханне париччханне ва̄ апариччханне ва̄ а̄ва̄се. пакататтена бхиккхуна̄ саха уккхиттасса нива̄со ¶ нива̄ритоти йоджана̄. ‘‘нива̄рито’’ти имина̄ дуккат̣ам̣ хотӣти дӣпети.
2754. антойева̄ти екаччханнасса а̄ва̄сапариччхедасса антойева. ‘‘на лаббхатӣ’’ти имина̄ раттиччхедо ча дуккат̣ан̃ча хотӣти дӣпети.
2755. маха̄ат̣т̣хакатха̄дисӯти ¶ а̄ди-саддена курундат̣т̣хакатха̄дим̣ сан̇ган̣ха̄ти. убхиннанти уккхиттакапа̄рива̄сика̄нам̣. ити ависесена ниддит̣т̣ханти йоджана̄.
2756. имина̄ сахава̄сена раттиччхедан̃ча дуккат̣ан̃ча дассетва̄ вина̄ва̄сена дассетума̄ха ‘‘абхиккхуке пана̄ва̄се’’ти. а̄ва̄сети васанаттха̄йа катасена̄сане. ана̄ва̄сети ва̄саттха̄йа акате четийагхаре ва̄ бодхигхаре ва̄ саммаджджаниат̣т̣аке ва̄ да̄руат̣т̣аке ва̄ па̄нӣйама̄л̣е ва̄ ваччакут̣ийам̣ ва̄ два̄ракот̣т̣хаке ва̄ ан̃н̃атра ва̄ йаттха каттхачи еварӯпе т̣ха̄не. виппава̄сам̣ васантасса̄ти пакататтена вина̄ ва̄сам̣ каппентасса. раттиччхедо ча дуккат̣анти раттиччхедо чева ваттабхедадуккат̣ан̃ча хоти.
2757. евам̣ виппава̄сена раттиччхедадуккат̣а̄ни дассетва̄ ана̄рочанена дассетума̄ха ‘‘па̄рива̄сикабхиккхусса̄’’тиа̄ди. бхиккхум̣ дисва̄на̄ти а̄ка̄сена̄пи гаччхантам̣ сама̄насам̣ва̄сакам̣ а̄гантукам̣ бхиккхум̣ дисва̄. тан̇кхан̣ети тасмим̣ дит̣т̣хаккхан̣ейева. ‘‘ана̄рочентасса ева етасса̄’’ти падаччхедо. евака̄рена раттиччхедо ча дуккат̣ан̃ча̄ти убхайам̣ етасса хотӣти дӣпентена адит̣т̣хо че, раттиччхедова хотӣти н̃а̄пети. йатха̄ха – ‘‘сописса раттиччхедам̣ кароти, ан̃н̃а̄татта̄ пана ваттабхедадуккат̣ам̣ наттхӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 75). на̄на̄сам̣ва̄сакена ¶ саха винайакаммам̣ ка̄тум̣ на ват̣т̣ати, тасса ана̄рочанепи раттиччхедо на хоти.
2758-9. па̄рива̄сико бхиккху йаттха сан̇гханавакат̣т̣ха̄не т̣хито, таттхева тасмим̣йева т̣ха̄не т̣хатва̄ йатха̄вуд̣д̣хам̣ пакататтехипи саддхим̣ вуд̣д̣хапат̣ипа̄т̣ийа̄ пан̃ча кичча̄ни ка̄тум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
та̄ни сарӯпато дассетума̄ха ‘‘упосатхапава̄ран̣а’’нтиа̄ди. упосатхапава̄ран̣ам̣ йатха̄вуд̣д̣хам̣ ка̄тум̣ лабхатӣти йоджана̄. дентӣти еттха ‘‘гхан̣т̣им̣ пахаритва̄’’ти сесо. сан̇гхада̄йака̄ти каммадха̄райасама̄со. сан̇гхасса екаттепи гарӯсу бахувачананиддесо. ‘‘дети че сан̇гхада̄йако’’типи па̄т̣хо. таттха гхан̣т̣им̣ пахаритва̄ бха̄джетва̄ денто сан̇гхо вассикаса̄т̣икам̣ дети че, па̄рива̄сико йатха̄вуд̣д̣хам̣ аттано паттат̣т̣ха̄не лабхатӣти йоджана̄.
он̣оджананти виссаджджанам̣, сан̇гхато аттано патта̄нам̣ двиннам̣, тин̣н̣ам̣ ва̄ уддесабхатта̄дӣнам̣ аттано ¶ пуггаликабхаттапачча̄са̄йа пат̣иггахетва̄ ‘‘майхам̣ аджджа бхаттапачча̄са̄ аттхи, све ган̣хисса̄мӣ’’ти ватва̄ сан̇гхависсаджджанам̣ лабхатӣти вуттам̣ хоти. бхаттанти а̄гата̄гатехи вуд̣д̣хапат̣ипа̄т̣ийа̄ гахетва̄ гантаббам̣ виха̄ре сан̇гхасса чатусса̄лабхаттам̣. татха̄ па̄рива̄сико йатха̄вуд̣д̣хам̣ лабхатӣти йоджана̄. име пан̃ча̄ти вуттамеваттхам̣ нигамайати.
татра̄йам̣ виниччхайо (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 75) – упосатхапава̄ран̣е та̄ва па̄тимоккхе уддиссама̄не хаттхапа̄се нисӣдитум̣ ват̣т̣ати. маха̄паччарийам̣ пана ‘‘па̄л̣ийа̄ анисӣдитва̄ па̄л̣им̣ виха̄йа хаттхапа̄сам̣ амун̃чантена нисӣдитабба’’нти вуттам̣. па̄рисуддхиупосатхе карийама̄не сан̇гханавакат̣т̣ха̄не нисӣдитва̄ таттхева ¶ нисиннена аттано па̄л̣ийа̄ па̄рисуддхиупосатхо ка̄таббова. пава̄ран̣а̄йапи сан̇гханавакат̣т̣ха̄не нисӣдитва̄ таттхева нисиннена аттано па̄л̣ийа̄ пава̄ретаббам̣. сан̇гхена гхан̣т̣им̣ пахаритва̄ бха̄джийама̄нам̣ вассикаса̄т̣икампи аттано паттат̣т̣ха̄не гахетум̣ ват̣т̣ати.
он̣оджане саче па̄рива̄сикасса две тӣн̣и уддесабхатта̄дӣни па̄пун̣анти, ан̃н̃а̄ часса пуггаликабхаттапачча̄са̄ хоти, та̄ни пат̣ипа̄т̣ийа̄ гахетва̄ ‘‘бханте, хет̣т̣ха̄ га̄хетха, аджджа майхам̣ бхаттапачча̄са̄ аттхи, свева ган̣хисса̄мӣ’’ти ватва̄ виссаджджетабба̄ни, евам̣ та̄ни пунадивасесу ган̣хитум̣ лабхати. ‘‘пунадивасе саббапат̣хамам̣ етасса да̄табба’’нти курундийам̣ вуттам̣. йади пана на ган̣ха̄ти на виссаджджети, пунадивасе на лабхати. идам̣ он̣оджанам̣ на̄ма па̄рива̄сикассева одисса анун̃н̃а̄там̣. касма̄? тасса хи сан̇гханавакат̣т̣ха̄не нисиннасса бхаттагге йа̄гукхаджджака̄дӣни па̄пун̣анти ва̄ на ва̄, тасма̄ ‘‘со бхиккха̄ха̄рена ма̄ киламиттха̄’’ти идамасса сан̇гахакаран̣аттха̄йа одисса анун̃н̃а̄там̣.
бхатте чатусса̄лабхаттам̣ йатха̄вуд̣д̣хам̣ лабхати, па̄л̣ийа̄ пана гантум̣ ва̄ т̣ха̄тум̣ ва̄ на лабхати. тасма̄ па̄л̣ито осаккитва̄ хаттхапа̄се т̣хитена хаттхам̣ паса̄ретва̄ йатха̄ сено нипатитва̄ ган̣ха̄ти, евам̣ ган̣хитаббам̣. а̄ра̄микасаман̣уддесехи а̄хара̄петум̣ на лабхати. саче сайамева а̄харанти, ват̣т̣ати. ран̃н̃о маха̄пел̣абхаттепи есева найо. чатусса̄лабхатте пана саче он̣оджанам̣ каттука̄мо хоти, аттано аттха̄йа уккхитте пин̣д̣е ‘‘аджджа ме бхаттам̣ аттхи, свева ган̣хисса̄мӣ’’ти ваттаббам̣. ‘‘пунадивасе две пин̣д̣е лабхатӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 75) маха̄паччарийам̣ вуттам̣. уддесабхатта̄дӣнипи ¶ па̄л̣ито осаккитва̄ва гахетабба̄ни. йаттха пана нисӣда̄петва̄ паривисанти ¶ , таттха са̄ман̣ера̄нам̣ джет̣т̣хакена бхиккхӯнам̣ сан̇гханавакена хутва̄ нисӣдитаббанти.
па̄рива̄сикаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
саматхаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2760. ида̄ни саматхавиниччхайам̣ дассетум̣ йесу адхикаран̣есу сантесу саматхехи бхавитаббам̣, та̄ни та̄ва дассенто а̄ха ‘‘вива̄да̄дха̄рата̄’’тиа̄ди. вива̄да̄дха̄рата̄ти вива̄да̄дхикаран̣ам̣. а̄патта̄дха̄рата̄ти еттха̄пи есева найо. а̄дха̄рата̄ти адхикаран̣апарийа̄йо. а̄дха̄рӣйати абхибхуййати вӯпасаммати саматхехӣти а̄дха̄ро, вива̄до ча со а̄дха̄ро ча̄ти вива̄да̄дха̄ро, со ева вива̄да̄дха̄рата̄. евама̄дха̄ра̄дхикаран̣а-садда̄нам̣ вива̄да̄дисаддехи саха каммадха̄райасама̄со дат̣т̣хаббо. адхикарӣйати абхибхуййати вӯпасаммати саматхехӣти адхикаран̣анти вива̄да̄дичатуббидхамева па̄л̣ийам̣ дасситам̣. айаматтхо ‘‘етесам̣ ту чатуннампи, саматта̄ саматха̄ мата̄’’ти ваккхама̄нена вин̃н̃а̄йати.
2761. ета̄ни чатта̄ри адхикаран̣а̄ни ча ‘‘идха пана, бхиккхаве, бхиккхӯ виваданти ‘дхаммо’ти ва̄ ‘адхаммо’ти ва̄’’ти (чӯл̣ава. 215) ат̣т̣ха̄раса бхедака̄ракаваттхӯни ча махесина̄ вутта̄ни. таттха тесу чатӯсу адхикаран̣есу вива̄до адхикаран̣асан̇кха̄то ета̄ни ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни ниссито нисса̄йа паваттоти йоджана̄.
2762. випаттийо чатассова̄ти ‘‘идха пана, бхиккхаве, бхиккхӯ бхиккхум̣ ануваданти сӣлавипаттийа̄ ва̄ а̄ча̄равипаттийа̄ ва̄ ¶ дит̣т̣хивипаттийа̄ ва̄ а̄джӣвавипаттийа̄ ва̄’’ти (чӯл̣ава. 215) вутта̄ чатассо випаттийо. дит̣т̣ха̄дӣнам̣ анугантва̄ сӣлавипаттиа̄дӣхи ваданам̣ чодана̄ анува̄до. упа̄гатоти ниссито, анува̄до чатассо випаттийо нисса̄йа паваттоти аттхо. ‘‘таттха̄’’ти пат̣хамамева ниддха̄ран̣асса вуттатта̄ идха пунавачане пайоджанам̣ на диссати, ‘‘самбхава̄’’ти вачанасса̄пи на кочи аттхависесо диссати. тасма̄ ‘‘а̄патта̄дха̄рата̄ таттха, саттаа̄паттисамбхава̄’’ти па̄т̣хо на йуджджати, ‘‘а̄патта̄дха̄рата̄ на̄ма, сатта а̄паттийо мата̄’’ти па̄т̣хо ¶ йуттатаро, а̄патта̄дха̄рата̄ на̄ма а̄патта̄дхикаран̣ам̣ на̄ма сатта а̄паттийо мата̄ сатта а̄паттийова адхиппета̄ти аттхо.
2763. сан̇гхакичча̄ни нисса̄йа̄ти апалоканакамма̄дӣни чатта̄ри сан̇гхакамма̄ни упа̄да̄йа кичча̄дхикаран̣а̄бхидха̄нам̣ сийа̄, кичча̄дхикаран̣ам̣ на̄ма чатта̄ри сан̇гхакамма̄нӣти аттхо. етесам̣ ту чатуннампӣти етесам̣ пана чатуннампи адхикаран̣а̄нам̣. саматта̄ти вӯпасамахетутта̄. саматха̄ мата̄ти саммукха̄винайа̄дайо сатта адхикаран̣асаматха̄ти адхиппета̄. адхикаран̣а̄ни саменти, самманти ва̄ етехӣти ‘‘саматха̄’’ти вуччантӣти ‘‘саматта̄ саматха̄ мата̄’’ти имина̄ саматха-саддасса анваттхам̣ дӣпети.
2764-5. те сарӯпато дассетума̄ха ‘‘саммукха̄’’тиа̄ди. ‘‘винайо’’ти идам̣ саммукха̄дипадехи паччекам̣ йоджетаббам̣ ‘‘саммукха̄винайо сативинайо амӯл̣хавинайо’’ти. ‘‘пат̣ин̃н̃а̄винайо’’ти ча пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ам̣ вуттам̣. саттамо винайоти саматхо адхиппето. тин̣аваттха̄ракоти име сатта саматха̄ буддхена̄диччабандхуна̄ вутта̄ти йоджана̄.
2766. чатӯсу ¶ адхикаран̣есу йам̣ адхикаран̣ам̣ йаттакехи саматхехи саммати, те сан̇гахетва̄ дассенто а̄ха ‘‘вива̄до’’тиа̄ди.
2767-9. ‘‘вива̄до’’тиа̄дина̄ уддит̣т̣хаматтхам̣ ниддисанто а̄ха ‘‘чхат̣т̣хена̄’’тиа̄ди. еттха етесу чатӯсу адхикаран̣есу, саматхесу ча ким̣ кена самматӣти че? вива̄до вива̄да̄дхикаран̣ам̣ чхат̣т̣хена йебхуййасика̄йа, пат̣хамена саматхена саммукха̄винайена ча̄ти двӣхи саматхехи саммати. йасса̄ кирийа̄йа дхаммава̄дино бахутара̄, еса̄ йебхуййасика̄. ‘‘сан̇гхасаммукхата̄, дхаммасаммукхата̄, винайасаммукхата̄, пуггаласаммукхата̄’’ти (чӯл̣ава. 229, 234, 236, 237, 242) вутта̄нам̣ сан̇гха̄дӣнам̣ чатуннам̣ саннидха̄нена ва̄ ган̣апуггалехи самийама̄нам̣ вива̄да̄дхикаран̣ам̣ сан̇гхасаммукхатам̣ вина̄ итарехи тӣхи ва̄ самматӣти вуттам̣ хоти.
еттха ча ка̄ракасан̇гхасса сан̇гхаса̄маггивасена саммукхӣбха̄во сан̇гхасаммукхата̄, саметаббасса ваттхуно ¶ бхӯтата̄ дхаммасаммукхата̄, йатха̄ там̣ саметаббам̣, татхевасса саманам̣ винайасаммукхата̄, йо ча вивадати, йена ча вивадати, тесам̣ убхиннам̣ аттхапаччаттхика̄нам̣ саммукхӣбха̄во пуггаласаммукхата̄.
‘‘анува̄до чатӯхипӣ’’ти уддит̣т̣хам̣ ниддисанто а̄ха ‘‘саммукха̄’’тиа̄ди. анупуббена̄ти анупат̣ипа̄т̣ийа̄. саммукха̄винайа̄дӣхи тӣхипӣти саммукха̄винайасативинайаамӯл̣хавинайехи тӣхипи. татхева̄ти йатха̄ тӣхи, татха̄ пан̃чамена тассапа̄пийасика̄саматхена̄пи анува̄до саммати, пагева чатӯхӣти аттхо.
йо па̄пуссанната̄йа па̄пийо пуггало, тасса каттаббато ‘‘тассапа̄пийасика̄’’ти каммам̣ вуччати. а̄йасмато даббасса ¶ маллапуттасса вийа сативепуллаппаттасса кхӣн̣а̄савасса ката̄ амӯлика̄ сӣлавипаттичодана̄ саммукха̄винайена, н̃аттичатуттха̄йа каммава̄ча̄йа диннена сативинайена ча саммати. умматтакасса бхиккхуно ката̄ а̄паттичодана̄ саммукха̄винайена ча татхева диннена амӯл̣хавинайена ча саммати. сан̇гхамаджджхе а̄паттийа̄ чодийама̄насса аваджа̄нитва̄ пат̣иджа̄нана̄дим̣ каронтасса па̄пабхиккхуно бахула̄паттичодана̄ саммукха̄винайена чева татхева пакатена тассапа̄пийасика̄каммена ча вӯпасамматӣти вуттам̣ хоти.
‘‘а̄патти пана тӣхева̄’’ти уддесасса ниддесама̄ха ‘‘саммукхена̄’’тиа̄ди. саммукхена саммукха̄винайена, пат̣ин̃н̃а̄йа пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ена, тин̣аваттха̄ракена ва̄ имехи тӣхи ева саматхехи са̄ а̄патти а̄патта̄дхикаран̣ам̣ упасамам̣ йа̄тӣти йоджана̄. еттха пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ам̣ на̄ма а̄паттим̣ пат̣игган̣хантена ‘‘пассасӣ’’ти вутте а̄паттим̣ десентена ‘‘а̄ма пасса̄мӣ’’ти сампат̣иччханам̣. тин̣аваттха̄ракам̣ пана сайамева ваккхати.
тӣхева саматхехӣти еттха гарука̄патти саммукха̄винайена, пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ена ча̄ти двӣхи, лахука̄паттим̣ а̄паджджитва̄ сан̇гхе ва̄ ган̣е ва̄ пуггале ва̄ десана̄йа саммукха̄винайена чева пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ена ча, косамбака̄нам̣ виггахасадисам̣ маха̄виггахам̣ каронтехи а̄панна̄ анекавидха̄ а̄паттийо саче хонти, та̄су ваккхама̄насарӯпам̣ тхуллаваджджа̄дим̣ т̣хапетва̄ авасеса̄ сабба̄ а̄паттийо саммукха̄винайена, тин̣аваттха̄ракена ча саммантӣти аттхо.
киччам̣ ¶ кичча̄дхикаран̣ам̣ екена саммукха̄винайенева самматӣти йоджана̄.
2770. йебхуййасикакаммети ¶ еттха нимиттаттхе бхуммам̣. сала̄кам̣ га̄хайети виниччхайака̄раке сан̇гхе дхаммава̄дӣнам̣ бахуттам̣ ва̄ аппатараттам̣ ва̄ джа̄нитум̣ ваккхама̄нена найена сала̄кам̣ га̄ха̄пеййа. будхоти ‘‘на чханда̄гатим̣ гаччхати…пе… гахита̄гахитан̃ча джа̄на̄тӣ’’ти вуттам̣ пан̃чахи ан̇гехи саманна̄гатам̣ пуггалам̣ дассети. ‘‘гӯл̣хена̄’’тиа̄дина̄ сала̄кагга̄хаппака̄ро дассито. кан̣н̣аджаппена̄ти еттха кан̣н̣е джаппо йасмим̣ сала̄кагга̄хапайогети виггахо. еттха гӯл̣хасала̄кагга̄хо на̄ма дхаммава̄дисала̄ка̄ ча адхаммава̄дисала̄ка̄ ча висум̣ висум̣ чӣваракан̣н̣е паккхипитва̄ пуггала̄нам̣ сантикам̣ висум̣ висум̣ упасан̇камитва̄ сала̄ка̄ висум̣ висум̣ дассетва̄ ‘‘ито тава руччанакам̣ ган̣ха̄хӣ’’ти рахо т̣хатва̄ га̄ха̄панам̣. виват̣акам̣ на̄ма дхаммава̄дӣнам̣ бахубха̄вам̣ н̃атва̄ саббесу джа̄нантесу пуггала̄нам̣ сантикам̣ га̄ха̄панам̣. кан̣н̣аджаппанам̣ на̄ма евамева кан̣н̣амӯле рахо т̣хатва̄ га̄ха̄панам̣.
2771. аладжджуссадети еттха ‘‘сан̇гхе’’ти сесо. ладжджису ба̄лесӯти еттха̄пи ‘‘уссадесӯ’’ти ваттаббам̣.
2772. сакена каммуна̄йева̄ти аттано йам̣ киччам̣, тенева̄ти.
2773-5. ‘‘а̄паджджатӣ’’тиа̄ди ‘‘аладжджӣ, ладжджӣ, ба̄ло’’ти джа̄нанасса хетубхӯтакаммадассанам̣. дуччинтитоти абхиджджха̄дитивидхаманодуччаритавасена дут̣т̣ху чинтенто. дуббха̄сӣти муса̄ва̄да̄дичатуббидхавачӣдуччаритавасена вачӣдва̄ре пан̃н̃атта̄нам̣ сиккха̄пада̄нам̣ вӣтиккамавасена дут̣т̣ху бха̄санасӣло. дуккат̣ака̄рикоти па̄н̣а̄типа̄та̄дитивидхака̄йадуччаритавасена ка̄йадва̄ре ¶ пан̃н̃аттасиккха̄пада̄нам̣ вӣтиккамавасена куччхитакаммасса каран̣асӣло. ити лаккхан̣енева̄ти йатха̄вуттам̣ аладжджӣладжджӣба̄лалаккхан̣ам̣ нигамети.
2776. ‘‘йебхуййасика̄’’тиа̄дига̄тха̄хи ниддит̣т̣хамева аттхам̣ нигаметума̄ха ‘‘тидха̄’’тиа̄ди. тидха̄сала̄кага̄хена̄ти тивидхасса сала̄кага̄хасса ан̃н̃атарена. бахука̄ дхаммава̄дино йади сийунти йоджана̄. ка̄таббанти еттха ‘‘вива̄да̄дхикаран̣авӯпасамана’’нти сесо.
2777. йо ¶ пуггало аладжджӣ ча хоти са̄нува̄до ча каммато ка̄йакаммато, вачӣкаммато ча асучи ча самбуддхаджигуччханӣйоти аттхо. со евам̣видхо па̄папуггало тасса па̄пийасикакаммасса його хотӣти самбандхо. са̄нува̄доти еттха анува̄до на̄ма чодана̄, саха анува̄дена ваттатӣти са̄нува̄до, па̄пагарахитапуггалехи ка̄таббачодана̄йа анурӯпоти аттхо.
2778-9. бхан̣д̣анети калахасса пуббабха̄ге. калахети ка̄йавачӣдва̄раппаватте хаттхапара̄маса̄дике калахе ча. вива̄дамхи анаппакети бахувидхе вива̄де джа̄те. бахуасса̄ман̣е чин̣н̣ети саман̣а̄нам̣ анануччхавике на̄наппака̄ре ка̄йикава̄часикавӣтиккаме ча кате. анаггети ананте. бхассакети куччхите амана̄павачане чин̣н̣ети йоджана̄, бха̄ситети аттхо. гавесантанти гавесийама̄нам̣, а̄патта̄дхикаран̣анти сесо. ва̄л̣анти чан̣д̣ам̣. каккхал̣анти а̄саджджам̣. ка̄таббанти вӯпасаметаббам̣.
2780-2. йатха̄ ча вӯпасаммати, татха̄ тин̣аваттха̄раке суддхо хотӣти самбандхо.
тхуллаваджджанти ¶ па̄ра̄джикан̃чева сан̇гха̄дисесан̃ча. гихӣхи пат̣исам̣йутанти гихӣнам̣ джа̄тиа̄дӣхи па̄л̣ийа̄ а̄гатехи дасахи аккосаваттхӯхи, ат̣т̣хакатха̄гатехи ча тадан̃н̃ехи аккосаваттхӯхи кхум̣санавамбханапаччайа̄ ча дхаммикапат̣иссавасса асачча̄панапаччайа̄ ча а̄панна̄паттим̣. еса̄ ева хи а̄патти гихипат̣исам̣йутта̄ на̄ма парива̄ре ‘‘аттхи гихипат̣исам̣йутта̄, аттхи нагихипат̣исам̣йутта̄’’ти дукам̣ никкхипитва̄ ‘‘гихипат̣исам̣йутта̄ти судхамматтхерасса а̄патти, йа̄ ча дхаммикасса пат̣иссавасса асачча̄пане а̄патти. авасеса̄ нагихипат̣исам̣йутта̄’’ти (пари. ат̣т̣ха. 321) вачанато.
судхамматтхерасса а̄паттӣти ча тена читтасса гахапатино джа̄тим̣ пат̣ичча кхум̣санавамбханапаччайа̄ а̄панна̄ омасава̄дасиккха̄падавибха̄гагата̄ дуккат̣а̄патти гахетабба̄. идан̃ча упалаккхан̣аматтам̣, тасма̄ итарехипи аккосаваттхӯхи гихим̣ кхум̣сента̄нам̣ вамбхента̄нам̣ итаресам̣ бхиккхӯнам̣ са̄ а̄патти гихипат̣исам̣йутта̄ва̄ти ведитаббам̣. татха̄ а̄паннам̣ а̄паттим̣ деса̄пентена дассанӯпача̄рам̣ авиджаха̄петва̄ саванӯпача̄рам̣ джаха̄петва̄ екам̣се уттара̄сан̇гам̣ ка̄ра̄петва̄ уккут̣икам̣ нисӣда̄петва̄ ан̃джалим̣ пагган̣ха̄петва̄ са̄ а̄патти деса̄петабба̄.
дит̣т̣ха̄викаммиканти ¶ дит̣т̣ха̄викамме нийутто дит̣т̣ха̄викаммико, там̣, ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘йе пана ‘на метам̣ кхаматӣ’ти ан̃н̃аман̃н̃ам̣ дит̣т̣ха̄викаммам̣ каронтӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 214) йе пуггала̄ дассита̄, тесаман̃н̃атарассева гахан̣ам̣.
йоти бхан̣д̣анака̄ракехи бхиккхӯхи саддхим̣ махантам̣ виггахам̣ катва̄ самбахула̄ а̄паттийо а̄панно йо бхиккху. таттха̄ти тасмим̣ тин̣аваттха̄ракасаматхака̄раке бхиккхусамӯхе. на хотӣти чхандам̣ датва̄ там̣ бхиккхупарисам̣ ана̄гататта̄ на сам̣виджджати. тан̃ча т̣хапетва̄ти йоджана̄.
тин̣аваттха̄раке ¶ кате сати йа̄ва упасампадама̄л̣ато пабхути а̄панна̄йа сеса̄йа а̄паттийа̄ нира̄патти хутва̄ суддхо хоти сан̇гхоти йоджана̄.
саматхаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
кхуддакаваттхуккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2783. кут̣т̣ети ит̣т̣хака̄сила̄да̄рукут̣т̣а̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣. ат̣т̣а̄нети еттха ат̣т̣а̄нам̣ на̄ма руккхе пхалакам̣ вийа таччхетва̄ ат̣т̣хапада̄ка̄рена ра̄джийо чхиндитва̄ наха̄натиттхе никхан̣анти, таттха чун̣н̣а̄ни а̄киритва̄ манусса̄ ка̄йам̣ гхам̣санти.
2784. гандхаббахаттхена̄ти наха̄натиттхе т̣хапитена да̄румайахаттхена. тена кира чун̣н̣а̄ни гахетва̄ манусса̄ сарӣрам̣ гхам̣санти. курувиндакасуттийа̄ти курувиндакапа̄са̄н̣ачун̣н̣а̄ни ла̄кха̄йа бандхитва̄ катагул̣икакала̄пако вуччати, там̣ убхосу антесу гахетва̄ сарӣрам̣ гхам̣санти. маллакена̄ти макарадантакам̣ чхиндитва̄ маллакамӯласан̣т̣ха̄нена катена маллакена, идам̣ гила̄насса̄пи на ват̣т̣ати. ан̃н̃аман̃н̃ан̃ча ка̄йатоти ан̃н̃аман̃н̃ам̣ сарӣрена гхам̣сеййа.
2785. акатам̣ маллакам̣ на̄ма макараданте аччхиндитва̄ катам̣, идам̣ агила̄насса на ват̣т̣ати.
2786. капа̄лит̣т̣хакакхан̣д̣а̄нӣти капа̄лакхан̣д̣аит̣т̣хакакхан̣д̣а̄ни. саббасса̄ти гила̄на̄гила̄насса ¶ сарӣре гхам̣ситва̄ уббат̣т̣етум̣ ват̣т̣ати. ‘‘путхупа̄н̣ика’’нти хаттхапарикаммам̣ вуччати, тасма̄ саббасса хаттхена пит̣т̣хипарикаммам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. ‘‘ваттхават̣т̣ӣ’’ти идам̣ па̄л̣ийам̣ вуттаукка̄сикасса ¶ парийа̄йам̣, тасма̄ наха̄йантасса йасса кассачи наха̄наса̄т̣акават̣т̣ийа̄пи гхам̣ситум̣ ват̣т̣ати.
2787. пхен̣акам̣ на̄ма самуддапхен̣ам̣. катхаланти капа̄лакхан̣д̣ам̣. па̄дагхам̣сане вутта̄ анун̃н̃а̄та̄. катакам̣ на̄ма падумакан̣н̣ика̄ка̄рам̣ па̄дагхам̣санаттхам̣ кан̣т̣аке ут̣т̣ха̄петва̄ катам̣, етам̣ нева пат̣иггахетум̣, на парибхун̃джитум̣ ват̣т̣ати.
2788. йам̣ кин̃чипи алан̇ка̄ранти хаттхӯпага̄диалан̇ка̄ресу йам̣ кин̃чи алан̇ка̄рам̣.
2789. осан̣т̣хеййа̄ти алан̇ка̄раттхам̣ сан̇кхаронто намеййа. хаттхапхан̣акена̄ти хаттхенева пхан̣акиччам̣ каронта̄ ан̇гулӣхи осан̣т̣хенти. пхан̣акена̄ти дантамайа̄дӣсу йена кеначи. коччхена̄ти усирамайена ва̄ мун̃джапаббаджамайена ва̄ коччхена.
2790. ситтхателодателехӣти ситтхателан̃ча удакателан̃ча̄ти виггахо, техи. таттха ситтхателам̣ на̄ма мадхуситтхаканиййа̄са̄ди йам̣ кин̃чи чиккан̣ам̣. чиккан̣ам̣ на̄ма ниййа̄сам̣. удакателам̣ на̄ма удакамиссакам̣ телам̣. каттхачи поттхакесу ‘‘сит̣т̣ха̄’’ти па̄т̣хо, сойеваттхо. ануломанипа̄таттханти нала̄т̣а̄бхимукхам̣ ануломена па̄танаттхам̣. уддхаломена̄ти уддхаггам̣ хутва̄ т̣хиталомена.
2791. хаттхам̣ телена теметва̄ти караталам̣ телена маккхетва̄. сироруха̄ кеса̄. ун̣ха̄бхитаттасса̄ти ун̣ха̄бхитаттараджасирасса. аллахаттхена сирорухе пун̃чхитум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2792. а̄да̄се ¶ удапатте ва̄ти еттха кам̣сапатта̄дӣнипи, йесу мукханимиттам̣ пан̃н̃а̄йати, сабба̄ни а̄да̄сасан̇кхамева гаччханти, кан̃джийа̄дӣнипи ча удапаттасан̇кхамева, тасма̄ йаттха каттхачи олокентасса дуккат̣ам̣.
2793. йена ¶ хетуна̄ мукхам̣ олокентасса ана̄патти, там̣ дассетума̄ха ‘‘сан̃чхави’’нтиа̄ди. а̄ба̄дхапаччайа̄ ‘‘ме мукхе ван̣о сан̃чхави ну кхо, уда̄ху на сан̃чхавӣ’’ти мукхам̣ дат̣т̣хун̃ча ‘‘ахам̣ джин̣н̣о ну кхо, уда̄ху но’’ти аттано а̄йусан̇кха̄раджа̄нанаттхан̃ча мукхам̣ дат̣т̣хум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
2794. наччам̣ ва̄ти йам̣ кин̃чи наччам̣ антамасо мораначчампи. гӣтанти йам̣ кин̃чи нат̣агӣтам̣ ва̄ са̄дхугӣтам̣ ва̄ антамасо дантагӣтампи, йам̣ ‘‘га̄йисса̄ма̄’’ти пуббабха̄ге окӯджанта̄ каронти, етампи на ват̣т̣ати. ва̄дитанти йам̣ кин̃чи ва̄дитам̣. дат̣т̣хум̣ ва̄ пана сотум̣ ва̄ти наччам̣ дат̣т̣хум̣ ва̄ гӣтам̣ ва̄дитам̣ сотум̣ ва̄.
2795. сайам̣ наччантасса ва̄ начча̄пентасса ва̄ га̄йантасса ва̄ га̄йа̄пентасса ва̄ ва̄дентасса ва̄ ва̄да̄пентасса ва̄ дуккат̣амева ат̣т̣хакатха̄йа (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 248) вуттанти тадекадесам̣ дассетума̄ха ‘‘дат̣т̣хумантамасо’’тиа̄ди.
2796. сун̣а̄тӣти гӣтам̣ ва̄ ва̄дитам̣ ва̄. пассатӣти наччам̣ пассати.
2797. пассисса̄мӣти еттха ‘‘сун̣исса̄мӣ’’ти сесо. ‘‘наччам̣ пассисса̄ми, гӣтам̣, ва̄дитам̣ ва̄ сун̣исса̄мӣ’’ти виха̄рато виха̄рам̣ гаччхато ва̄пи дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2798. ут̣т̣хахитва̄на гаччхатоти ‘‘наччам̣ пассисса̄мӣ’’ти, ‘‘гӣтам̣, ва̄дитам̣ ва̄ сун̣исса̄мӣ’’ти нисиннат̣т̣ха̄нато ут̣т̣хахитва̄ антовиха̄репи ¶ там̣ там̣ дисам̣ гаччхато а̄патти хотӣти йоджана̄. вӣтхийам̣ т̣хатва̄ гӣвам̣ паса̄ретва̄ пассатопи ча а̄паттӣти йоджана̄.
2799. дӣгха̄ти дван̇гулато дӣгха̄. на дха̄реййа̄ти на дха̄ретабба̄. дван̇гулам̣ ва̄ дума̄сам̣ ва̄ти еттха две ан̇гула̄ни парима̄н̣ам̣ етасса̄ти дван̇гуло, кесо. две ма̄са̄ уккат̣т̣хапариччхедо асса̄ти дума̄со. кесам̣ дха̄ренто дван̇гулам̣ ва̄ дха̄реййа дума̄сам̣ ва̄. тато уддхам̣ на ват̣т̣атӣти тато дван̇гулато ва̄ дума̄сато ва̄ кесато уддхам̣ кесам̣ дха̄ретум̣ на ват̣т̣ати.
атха ¶ ва̄ две ан̇гула̄ни сама̄хат̣а̄ни дван̇гулам̣, две ма̄са̄ сама̄хат̣а̄ дума̄сам̣, убхайаттха аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. кесе дха̄ренто дван̇гуламаттам̣ ва̄ дха̄реййа дума̄саматтам̣ ва̄, тато ка̄лапарима̄н̣ато уддхам̣ кесе дха̄ретум̣ на ват̣т̣атӣти аттхо. саче кесе антодвема̄се дван̇гуле па̄пун̣анти, антодвема̄сейева чхиндитабба̄. дван̇гуле хи атиккаметум̣ на ват̣т̣ати. сачепи на дӣгха̄, двема̄сато екадивасампи атиккаметум̣ на лабхатийева. евамайам̣ убхайенапи уккат̣т̣хапариччхеденева вутто, тато орам̣ пана нават̣т̣анабха̄во на̄ма наттхи.
2800. дӣгхе накхе, дӣгха̄ни на̄сикалома̄ни ча на дха̄райети йоджана̄, на дха̄реййа, чхиндеййа̄ти аттхо. вӣсатимат̣т̣ханти вӣсатийа̄ накха̄нам̣ мат̣т̣хам̣ ликхитамат̣т̣хабха̄вам̣ ка̄тум̣ бхиккхуно на ват̣т̣атӣти йоджана̄. саттхакена таччхетва̄ чун̣н̣акена памаджджитва̄ пхаликаман̣ӣнам̣ вийа уджджалакаран̣ам̣ ликхитамат̣т̣хам̣ на̄ма. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, маламаттам̣ апакад̣д̣хиту’’нти (чӯл̣ава. 274) анун̃н̃а̄татта̄ муггапхалатача̄дӣхи накхамалам̣ апанетум̣ ват̣т̣ати.
2801. каппа̄пеййа ¶ висум̣ массунти йо кесаччхинно висум̣ массум̣ каппа̄пеййа. да̄т̣хикам̣ т̣хапеййа̄ти кесе чхинда̄петва̄ массум̣ акаппа̄петва̄ висум̣ т̣хапеййа. самба̄дхети упакаччхакамуттакаран̣асан̇кха̄те самба̄дхат̣т̣ха̄не. ломам̣ сам̣хара̄пеййава̄ти саттхена ва̄ сан̣д̣а̄сена ва̄ ан̃н̃ена йена кеначи парена чхинда̄пеййа, сайам̣ ва̄ чхиндеййа. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, а̄ба̄дхапаччайа̄ самба̄дхе ломам̣ сам̣хара̄пету’’нти (чӯл̣ава. 275) анун̃н̃а̄татта̄ йатха̄вуттасамба̄дхе ган̣д̣апил̣акаван̣а̄дике а̄ба̄дхе сати ломам̣ сам̣хара̄петум̣ ват̣т̣ати.
2802. агила̄насса чхиндато дуккат̣ам̣ вуттам̣. ан̃н̃ена ва̄ пуггалена татха̄ каттарийа̄ чхинда̄пентасса дуккат̣ам̣ вуттанти самбандхо.
2803. сесан̇гачхеданети ан̇гулийа̄диавасесасарӣра̄вайава̄нам̣ чхедане. аттавадхети аттупаккамена ва̄ а̄н̣аттийа̄ упаккамена ва̄ аттано джӣвитана̄се.
2804. ан̇ганти ан̇гаджа̄тато авасесам̣ сарӣра̄вайавам̣. ахикӣт̣а̄дидат̣т̣хасса таппат̣ика̄равасена ¶ ан̇гам̣ чхиндато на досо. та̄диса̄ба̄дхапаччайа̄ таппат̣ика̄равасена ан̇гам̣ чхиндато на досо. лохитам̣ мочентасса̄пи на досоти йоджана̄.
2805. апарисса̄вано бхиккху саче маггам̣ гаччхати, дуккат̣ам̣. магге аддха̄не там̣ парисса̄ванам̣ йа̄чама̄насса йо на дада̄ти, тасса ададато адентасса̄пи татхева дуккат̣амева̄ти йоджана̄. йо пана аттано хаттхе парисса̄ване виджджама̄непи йа̄чати, тасса на ака̄ма̄ да̄таббам̣.
2806. ‘‘нагго’’ти ¶ падам̣ ‘‘на бхун̃дже’’тиа̄ди кирийа̄падехи паччекам̣ йоджетаббам̣. на бхун̃джети бхатта̄дим̣ бхун̃джитаббам̣ на бхун̃джеййа. на пивети йа̄гуа̄дим̣ па̄таббам̣ на пивеййа. на ча кха̄дети мӯлакха̄данӣйа̄дикам̣ кха̄данӣйам̣ на кха̄деййа. на са̄йайети пха̄н̣ита̄дикам̣ са̄йитаббан̃ча на са̄йеййа на лихеййа. на дадети ан̃н̃асса бхатта̄дим̣ кин̃чи на дадеййа. на ган̣хеййа̄ти татха̄ сайам̣ нагго хутва̄ на пат̣игган̣хеййа. ан̃джасам̣ маггам̣.
2807. парикаммам̣ на ка̄таббанти пит̣т̣хипарикамма̄дипарикаммам̣ на ка̄таббам̣. ка̄райети сайам̣ нагго хутва̄ ан̃н̃ена пит̣т̣хипарикамма̄дипарикаммам̣ на ка̄ра̄пеййа̄ти аттхо.
2808. пит̣т̣хикамма̄дике парикамме джанта̄гхара̄дика̄ тиссо пат̣иччха̄дӣ вутта̄ ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, тиссо пат̣иччха̄дийо джанта̄гхарапат̣иччха̄дим̣ удакапат̣иччха̄дим̣ ваттхапат̣иччха̄ди’’нти (чӯл̣ава. 261) анун̃н̃а̄та̄ти йоджана̄. пат̣иччха̄дети хирикопинанти пат̣иччха̄ди, джанта̄гхарамева пат̣иччха̄ди джанта̄гхарапат̣иччха̄ди. удакамева пат̣иччха̄ди удакапат̣иччха̄ди. ваттхамева пат̣иччха̄ди ваттхапат̣иччха̄ди. ‘‘саббаттха пана ват̣т̣атӣ’’ти имина̄ итарапат̣иччха̄дидвайам̣ парикаммейева ват̣т̣атӣти дӣпети. саббаттха̄ти бходжана̄дисаббакиччесу.
2809. йаттха каттхачи пел̣а̄йанти тамбалохават̣т̣алохакам̣салохака̄л̣алохасуван̣н̣араджата̄дӣхи ката̄йа ва̄ да̄румайа̄йа ва̄ йа̄йа ка̄йачи пел̣а̄йа а̄ситтакӯпадха̄не. бхун̃джитум̣ на ча ват̣т̣атӣти бха̄джанам̣ т̣хапетва̄ бхун̃джитум̣ на ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘а̄ситтакӯпадха̄нам̣ на̄ма тамбалохена ва̄ раджатена ва̄ ката̄йа пел̣а̄йа етам̣ адхивачанам̣, ‘на бхиккхаве а̄ситтакӯпадха̄не бхун̃джитабба’нти са̄ман̃н̃ена пат̣иккхиттатта̄ ¶ пана ¶ да̄румайа̄пи на ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 264). ‘‘ануджа̄на̄ми бхиккхаве мал̣орика’’нти (чӯл̣ава. 264) анун̃н̃а̄татта̄ мал̣орика̄йа т̣хапетва̄ бхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. ‘‘мал̣орика̄’’ти ча дан̣д̣а̄дха̄рако вуччати, йам̣ тайо, чатта̄ро, бахӯ ва̄ дан̣д̣аке упари ча хет̣т̣ха̄ ча виттхатам̣ маджджхе сан̇кучитам̣ катва̄ бандхитва̄ а̄дха̄ракам̣ каронти. йат̣т̣хиа̄дха̄ракапан̣н̣а̄дха̄ракапаччхикапит̣т̣хагхат̣акакава̄т̣ака̄дибха̄джанамукхаудуккхала̄дӣнипи еттхева сан̇гахам̣ гаччханти. йат̣т̣хиа̄дха̄ракоти йат̣т̣хим̣йева уджукам̣ т̣хапетва̄ бандхӣкатаа̄дха̄рако.
екабха̄джане висум̣ висум̣ бходжанасса̄пи самбхавато ‘‘бхун̃джато екабха̄джане’’ти еттакейева вутте тасса̄пи пасан̇го сийа̄ти танниваттанаттхама̄ха ‘‘екато’’ти. ‘‘бхун̃джато’’ти идам̣ упалаккхан̣ам̣. екато екабха̄джане йа̄гуа̄дипа̄нампи на ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, екатха̄лаке па̄табба’’нти (чӯл̣ава. 264). атха ва̄ бхун̃джатоти аджджхоха̄раса̄ман̃н̃ена па̄нампи сан̇гахитанти ведитаббам̣. айаметтха виниччхайо – саче еко бхиккху бха̄джанато пхалам̣ ва̄ пӯвам̣ ва̄ гахетва̄ гаччхати, тасмим̣ апагате итарасса сесакам̣ бхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. итарасса̄пи тасмим̣ кхан̣е пуна гахетум̣ ват̣т̣атӣти.
2810. йе две ва̄ тайо ва̄ бхиккхӯ екапа̄вуран̣а̄ ва̄ екаттхаран̣а̄ ва̄ екаттхаран̣апа̄вуран̣а̄ ва̄ нипаджджанти, тесан̃ча, йе екаман̃чепи екато нипаджджанти, тесан̃ча а̄патти дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2811. сан̇гха̄т̣ипаллаттхикамупа̄гатоти еттха сан̇гха̄т̣ӣти сан̇гха̄т̣ина̄мена адхит̣т̣хитачӣварама̄ха. сан̇гха̄т̣ипаллаттхикам̣ упагатена йутто хутва̄ти аттхо. на нисӣдеййа̄ти виха̄ре ¶ ва̄ антарагхаре ва̄ йаттха каттхачи на нисӣдеййа. ‘‘сан̇гха̄т̣ӣти на̄мена адхит̣т̣хитачӣваравоха̄раппаттамадхит̣т̣хитачӣварам̣ ‘сан̇гха̄т̣ӣ’ти вутта’’нти ниссандехе, кхуддасиккха̄ван̣н̣ана̄йампи ‘‘сан̇гха̄т̣ийа̄ на паллаттхети адхит̣т̣хитачӣварена виха̄ре ва̄ антарагхаре ва̄ паллаттхико на ка̄таббо’’ти вуттам̣. ат̣т̣хакатха̄йам̣ пана ‘‘антога̄ме ва̄саттха̄йа упагатена адхит̣т̣хитам̣ сан̇гха̄т̣им̣ вина̄ сесачӣварехи паллаттхика̄йа нисӣдитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти вуттам̣.
кин̃чи ¶ кӣл̣ам̣ на кӣл̣еййа̄ти джутакӣл̣а̄дикам̣ йам̣ кин̃чи ка̄йикава̄часикакӣл̣икам̣ на кӣл̣еййа. на ча га̄хайети на ча га̄ха̄пеййа, на хара̄пеййа̄ти аттхо.
2812. да̄т̣хика̄йапӣти массумхи. уггатанти еттха ‘‘бӣбхаччха’’нти сесо. ан̃н̃анти апалитам̣. та̄дисанти бӣбхаччхам̣.
2813. ‘‘агила̄но’’ти имина̄ гила̄насса ана̄паттибха̄вам̣ дӣпети. ‘‘дха̄реййа̄’’ти имина̄ суддхакаттуниддесена агила̄нассапи парам̣ дха̄ра̄пане, парасса дха̄ран̣аса̄дийане ча ана̄паттӣти вин̃н̃а̄йатӣти. аттано гуттаттхам̣, чӣвара̄дӣнам̣ гуттаттхан̃ча ват̣т̣атӣти йоджана̄. татра̄йам̣ виниччхайо (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 270) – йасса ка̄йада̄хо ва̄ питтакопо ва̄ хоти, чаккху ва̄ дуббалам̣, ан̃н̃о ва̄ кочи а̄ба̄дхо вина̄ чхаттена уппаджджати, тасса га̄ме ва̄ аран̃н̃е ва̄ чхаттам̣ ват̣т̣ати. ва̄л̣амигачорабхайесу аттагуттаттхам̣, вассе пана чӣварагуттаттхампи ват̣т̣ати. екапан̣н̣аччхаттам̣ пана саббаттхева ват̣т̣ати. ‘‘екапан̣н̣аччхаттам̣ на̄ма та̄лапатта’’нти ган̣т̣хипадесу вуттанти.
2814. хаттхисон̣д̣а̄ка̄ро абхедопача̄рена ‘‘хаттхисон̣д̣а’’нти вутто. евамупарипи. чӣварасса на̄мадхеййам̣ ‘‘васана’’нти ¶ идам̣. ‘‘нива̄сентасса дуккат̣а’’нти пададвайан̃ча ‘‘хаттхисон̣д̣а’’нтиа̄дӣхи саббападехи паччекам̣ йоджетаббам̣. веллийанти еттха га̄тха̄бандхавасена сам̣-саддалопо, сам̣веллийанти аттхо.
еттха хаттхисон̣д̣ам̣ (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 280) на̄ма на̄бхимӯлато хаттхисон̣д̣асан̣т̣ха̄нам̣ оламбакам̣ катва̄ ниваттхам̣ чол̣икиттхӣнам̣ нива̄санам̣ вийа. чатуккан̣н̣ам̣ на̄ма упарито две, хет̣т̣хато двети евам̣ чатта̄ро кан̣н̣е дассетва̄ ниваттхам̣. маччхава̄л̣акам̣ на̄ма екато дасантам̣ екато па̄сантам̣ оламбетва̄ ниваттхам̣. сам̣веллийанти маллакаммака̄ра̄дайо вийа каччхам̣ бандхитва̄ нива̄санам̣. та̄лаван̣т̣акам̣ на̄ма та̄лаван̣т̣а̄ка̄рена са̄т̣акам̣ оламбетва̄ нива̄санам̣. ча-саддена сатаваликам̣ сан̇ган̣ха̄ти. сатаваликам̣ на̄ма дӣгхаса̄т̣акам̣ анекаккхаттум̣ обхан̃джитва̄ оват̣т̣икам̣ каронтена ниваттхам̣, ва̄мадаккхин̣апассесу ва̄ нирантарам̣ валийо дассетва̄ ниваттхам̣. саче пана джа̄н̣уто пат̣т̣ха̄йа ека̄ ва̄ две ва̄ валийо пан̃н̃а̄йанти, ват̣т̣ати. евам̣ нива̄сетум̣ гила̄нассапи маггапат̣ипаннассапи на ват̣т̣ати.
йампи ¶ маггам̣ гаччханта̄ екам̣ ва̄ две ва̄ кон̣е уккхипитва̄ антарава̄сакасса упари лаггенти, анто ва̄ екам̣ ка̄са̄вам̣ татха̄ нива̄сетва̄ бахи апарам̣ нива̄сенти, саббам̣ на ват̣т̣ати. гила̄но пана антока̄са̄васса оват̣т̣икам̣ дассетва̄ апарам̣ упари нива̄сетум̣ лабхати. агила̄нена две нива̄сентена сагун̣ам̣ катва̄ нива̄сетабба̄ни. ити йан̃ча идха пат̣иккхиттам̣, йан̃ча секхийаван̣н̣ана̄йам̣, там̣ саббам̣ ваджджетва̄ ниббика̄рам̣ тиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄дентена париман̣д̣алам̣ нива̄сетаббам̣. йам̣ кин̃чи вика̄рам̣ каронто дуккат̣а̄ на муччати.
2815. гихипа̄рупананти ¶ ‘‘сетапат̣апа̄рутам̣ (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 280) парибба̄джакапа̄рутам̣ екаса̄т̣акапа̄рутам̣ сон̣д̣апа̄рутам̣ антепурикапа̄рутам̣ маха̄джет̣т̣хакапа̄рутам̣ кут̣ипавесакапа̄рутам̣ бра̄хман̣апа̄рутам̣ па̄л̣ика̄ракапа̄рута’’нти евама̄дипариман̣д̣алалаккхан̣ато ан̃н̃атха̄ па̄рутам̣, саббаметам̣ гихипа̄рутам̣ на̄ма. тасма̄ йатха̄ сетапат̣а̄ ад̣д̣хапа̄лаканиган̣т̣ха̄ па̄рупанти, йатха̄ ча екачче парибба̄джака̄ урам̣ виваритва̄ двӣсу ам̣сакӯт̣есу па̄вуран̣ам̣ т̣хапенти, йатха̄ ча екаса̄т̣ака̄ манусса̄ ниваттхаса̄т̣акасса екенантена пит̣т̣хим̣ па̄рупитва̄ убхо кан̣н̣е убхосу ам̣сакӯт̣есу т̣хапенти, йатха̄ ча сура̄сон̣д̣а̄дайо са̄т̣акена гӣвам̣ париккхипанта̄ убхо анте ударе ва̄ оламбенти, пит̣т̣хийам̣ ва̄ кхипанти, йатха̄ ча антепурика̄йо аккхита̄ракаматтам̣ дассетва̄ огун̣т̣хикам̣ па̄рупанти, йатха̄ ча маха̄джет̣т̣ха̄ дӣгхаса̄т̣акам̣ нива̄сетва̄ тассева екенантена сакаласарӣрам̣ па̄рупанти, йатха̄ ча кассака̄ кхеттакут̣им̣ пависанта̄ са̄т̣акам̣ паливет̣хетва̄ упакаччхаке паккхипитва̄ тассева екенантена сарӣрам̣ па̄рупанти, йатха̄ ча бра̄хман̣а̄ убхиннам̣ упакаччхака̄нам̣ антарена са̄т̣акам̣ павесетва̄ ам̣сакӯт̣есу паккхипанти, йатха̄ ча па̄л̣ика̄рако бхиккху екам̣сапа̄рупанена па̄рутам̣ ва̄маба̄хам̣ виваритва̄ чӣварам̣ ам̣сакӯт̣ам̣ а̄ропети, евам̣ апа̄рупитва̄ саббепи ете, ан̃н̃е ча еварӯпе па̄рупанадосе ваджджетва̄ ниббика̄рам̣ париман̣д̣алам̣ па̄рупитаббам̣. татха̄ апа̄рупитва̄ а̄ра̄ме ва̄ антарагхаре ва̄ ана̄дарена йам̣ кин̃чи вика̄рам̣ каронтасса дуккат̣ам̣. париман̣д̣алато вимутталаккхан̣анива̄санапа̄рупанадосе ваджджетва̄ париман̣д̣алабха̄войева вутталаккхан̣о адхиппетоти аттхо.
2816. лока̄йатам̣ на ва̄чеййа̄ти ‘‘саббам̣ уччхит̣т̣хам̣, саббам̣ ануччхит̣т̣хам̣, сето ка̄ко, ка̄л̣о бако имина̄ ча имина̄ ча ка̄ран̣ена̄’’ти евама̄динираттхакака̄ран̣апат̣исам̣йуттам̣ титтхийасаттхам̣ ¶ ан̃н̃есам̣ на ва̄чеййа. на ча там̣ парийа̄пун̣ети там̣ лока̄йатам̣ на ча парийа̄пун̣еййа на ¶ угган̣хеййа. тираччха̄навиджджа̄ти хаттхисиппаассасиппадханусиппа̄дика̄ паропагха̄такара̄ виджджа̄ ча. бхиккхуна̄ на парийа̄пун̣итабба̄, на ва̄четабба̄ти йоджана̄.
2817. сабба̄ча̄марибӣджанӣти сета̄диван̣н̣ехи саббехи чамарава̄лехи ката̄ бӣджанӣ. на ча̄лимпеййа да̄йам̣ ва̄ти давад̣а̄ха̄диупаддаванива̄ран̣а̄йа анун̃н̃а̄там̣ пат̣аггида̄нака̄ран̣ам̣ вина̄ аран̃н̃ам̣ аггина̄ на а̄лимпеййа. давад̣а̄хе пана а̄гаччханте анупасампанне асати пат̣аггим̣ да̄тум̣, аппахаритакаран̣ена ва̄ парикха̄кхан̣анена ва̄ паритта̄н̣ам̣ ка̄тум̣, сена̄санам̣ паттам̣ ва̄ аппаттам̣ ва̄ аггим̣ алласа̄кхам̣ бхан̃джитва̄ нибба̄петун̃ча лабхати. удакена пана каппийенева лабхати, нетарена. анупасампанне пана сати тенева каппийавоха̄рена ка̄ра̄петаббам̣. мукхам̣ на ча лан̃джети маносила̄дина̄ мукхам̣ на лимпеййа, тилакена ан̇гам̣ на кареййа̄ти аттхо.
2818. убхатока̄джанти убхатокот̣ийа̄ бха̄раваханакот̣ика̄джам̣. антарака̄джаканти убхайакот̣ийа̄ т̣хитава̄хакехи вахитаббам̣ маджджхебха̄райуттака̄джам̣. сӣсаккхандхакат̣ибха̄ра̄дайо хет̣т̣ха̄ вутталаккхан̣а̄ва.
2819. йо бхиккху вад̣д̣хакиан̇гулена ат̣т̣хан̇гула̄дхикам̣ ва̄ тенева ан̇гулена чатуран̇гулапаччхимам̣ ва̄ дантакат̣т̣хам̣ кха̄дати, евам̣ кха̄дато тасса а̄патти дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2820. кичче сатипӣти суккхакат̣т̣ха̄диггахан̣акичче пана сати. порисанти пурисаппама̄н̣ам̣, бйа̄маматтанти вуттам̣ хоти. а̄пада̄сӯти ва̄л̣амига̄дайо ва̄ дисва̄ маггамӯл̣хо ва̄ диса̄ олокетука̄мо хутва̄ давад̣а̄хам̣ ва̄ удакогхам̣ ва̄ а̄гаччхантам̣ ¶ дисва̄ ва̄ еварӯпа̄су а̄пада̄су. ват̣т̣атева̄бхирӯхитунти атиуччампи руккхам̣ а̄рохитум̣ ват̣т̣ати ева.
2821. саче акаллако гила̄но на сийа̄, ласун̣ам̣ ма̄гадхам̣ а̄макам̣ бхан̣д̣икаласун̣ам̣ на ча кха̄деййа нева парибхун̃джеййа̄ти йоджана̄. бхан̣д̣икаласун̣ам̣ на̄ма чатумин̃джато пат̣т̣ха̄йа бахумин̃джам̣. палан̣д̣укабхан̃джанака̄диласун̣е магадхесу джа̄таттепи на досо. ласун̣авибха̄го хет̣т̣ха̄ дасситойева. гила̄насса пана ласун̣ам̣ кха̄дитум̣ ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, а̄ба̄дхапаччайа̄ ласун̣ам̣ кха̄диту’’нти (чӯл̣ава. 289). а̄ба̄дхапаччайа̄ти йасса а̄ба̄дхасса ласун̣ам̣ ¶ бхесаджджам̣ хоти, таппаччайа̄ти аттхо. буддхавачананти сан̇гӣтиттайа̄рул̣ха̄ пит̣акаттайапа̄л̣и. ан̃н̃атха̄ти саккат̣а̄дикхалитавачанамайам̣ ва̄чана̄маггам̣ на ропетаббам̣, татха̄ на т̣хапетаббанти вуттам̣ хоти.
2822. кхипитети йена кеначи кхипите. ‘‘джӣва̄’’ти на ваттаббанти йоджана̄. бхиккхуна̄ кхипите гихина̄ ‘‘джӣватха̄’’ти вуттена пуна ‘‘чирам̣ джӣва̄’’ти ваттум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘чира’’нти паде сатипи ват̣т̣ати.
2823. а̄кот̣ентасса̄ти ка̄йена ва̄ ка̄йапат̣ибаддха̄дӣхи ва̄ пахарантасса. пуппхасам̣кин̣н̣ети пуппхасантхате.
2824. нха̄пита̄ пуббака̄ етасса̄ти нха̄питапуббако, нха̄питаджа̄тикоти аттхо. кхурабхан̣д̣анти нха̄питапариккха̄рам̣. на ган̣хеййа̄ти на парихареййа. саче йо нха̄питаджа̄тико хоти, со кхурабхан̣д̣ам̣ гахетва̄ на хареййа̄ти аттхо. ан̃н̃асса хаттхато гахетва̄ кесаччхеда̄ди ка̄тум̣ ват̣т̣ати. ун̣н̣ӣти кесакамбалам̣ вина̄ ун̣н̣амайа̄ па̄вуран̣аджа̄ти. ‘‘гонакам̣ ¶ куттакам̣ читтака’’мичча̄дина̄ вуттабхедавантата̄йа а̄ха ‘‘сабба̄’’ти. ун̣н̣амайам̣ антокаритва̄ па̄рупитум̣ ват̣т̣атӣти а̄ха ‘‘ба̄хираломика̄’’ти. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, ба̄хираломӣ ун̣н̣ӣдха̄ретабба̄’’ти (чӯл̣ава. 249). сиккха̄падат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘ун̣н̣алома̄ни бахи катва̄ ун̣н̣апа̄ва̄рам̣ па̄рупанти, татха̄ дха̄рентасса дуккат̣ам̣. лома̄ни анто катва̄ па̄рупитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 249).
2825. ан̇гара̄гам̣ на̄ма кун̇кума̄ди. каронтасса̄ти аббхан̃джантасса. ака̄йабандханасса га̄мам̣ пависатопи дуккат̣ам̣ самудӣританти йоджана̄. еттха ча асатийа̄ абандхитва̄ никкхантена йаттха сарати, таттха бандхитаббам̣. ‘‘а̄санаса̄ла̄йа бандхисса̄мӣ’’ти гантум̣ ват̣т̣ати. саритва̄ йа̄ва на бандхати, на та̄ва пин̣д̣а̄йа чаритаббам̣.
2826. саббам̣ а̄йудхам̣ вина̄ саббам̣ лохаджам̣ лохамайабхан̣д̣ан̃ча паттам̣, сан̇каманӣйапа̄дукам̣, йатха̄вутталаккхан̣ам̣ паллан̇кам̣, а̄сандин̃ча вина̄ саббам̣ да̄руджам̣ да̄румайабхан̣д̣ан̃ча вутталаккхан̣амева катакам̣ ¶ , кумбхака̄рикам̣ дханийассева саббаматтика̄майам̣ кут̣ин̃ча вина̄ саббам̣ маттика̄майам̣ бхан̣д̣ан̃ча каппийанти йоджана̄.
кхуддакаваттхуккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
сена̄санаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2827. а̄сандикоти чатурассапӣт̣хам̣. атиккантапама̄н̣оти хет̣т̣ха̄ ат̣анийа̄ вад̣д̣хакихаттхато уччатараппама̄н̣апа̄дако. екапассато дӣгхо пана уччапа̄дако на ват̣т̣ати. йатха̄ха ¶ – ‘‘уччакампи а̄сандиканти вачанато екатобха̄гена дӣгхапӣт̣хамева хи ат̣т̣хан̇гула̄дхикапа̄дакам̣ на ват̣т̣ати, чатурассаа̄сандико пана пама̄н̣а̄тиккантопи ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 297).
татха̄ти имина̄ ‘‘атиккантапама̄н̣о’’ти идам̣ пачча̄масати. пан̃чан̇гапӣт̣ханти чатта̄ро па̄да̄, апассенанти имехи пан̃чан̇гехи йуттапӣт̣хам̣. саттан̇ганти тӣсу диса̄су апассайе йоджетва̄ катам̣. тан̃хи чатӯхи па̄дехи, тӣхи апассехи ча йуттатта̄ ‘‘саттан̇гапӣт̣ха’’нти вуттам̣. еса найо ман̃чепи. йатха̄ха – ‘‘саттан̇го на̄ма тӣсу диса̄су апассайам̣ катва̄ катаман̃чо, айампи пама̄н̣а̄тикканто ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 297).
2828. тӯлонаддха̄ти упари тӯлам̣ паккхипитва̄ баддха̄. гхарейева̄ти гихӣнам̣ гехейева нисӣдитум̣ ват̣т̣атӣти самбандхо. ‘‘нисӣдиту’’нти имина̄ва сайанам̣ пат̣иккхиттам̣. сӣсапа̄дӯпадха̄нанти сӣсӯпадха̄нан̃чева па̄дӯпадха̄нан̃ча. ча-саддо пи-саддаттхе со ‘‘агила̄насса̄’’ти еттха а̄нетва̄ самбандхитаббо, тена агила̄насса̄пи та̄ва ват̣т̣ати, пагева гила̄насса̄ти дӣпети.
2829. на кевалам̣ гила̄насса сӣсапа̄дӯпадха̄намева ват̣т̣ати, атха кхо идампӣти дассетума̄ха ‘‘сантхаритва̄’’тиа̄ди. упадха̄на̄ни сантхаритва̄ти бахӯ упадха̄на̄ни аттхаритва̄. таттха ча̄ти тасмим̣ упадха̄насантхаре. паччаттхаран̣акам̣ датва̄ти упари паччаттхаран̣акам̣ аттхаритва̄.
2830. тирийанти ¶ виттха̄рато. мут̣т̣хиратананти па̄катикамут̣т̣хикаратанам̣. там̣ пана вад̣д̣хакӣнам̣ видаттхиматтам̣. митанти па̄кат̣итам̣ пама̄н̣айуттам̣ хотӣти йоджана̄. каттхачи поттхакесу ‘‘мата’’нти ¶ па̄т̣хо диссати, со на гахетаббо. дӣгхатоти бимбоханасса дӣгхато. дийад̣д̣ханти дийад̣д̣хахаттхам̣ ва̄ двихаттхам̣ ва̄ хотӣти курундийам̣ вуттанти самбандхо. идамева хи ‘‘сӣсаппама̄н̣абимбохана’’нти адхиппетам̣. йатха̄ха –
‘‘сӣсаппама̄н̣ам̣ на̄ма йасса виттха̄рато тӣсу кан̣н̣есу двиннам̣ кан̣н̣а̄нам̣ антарам̣ минийама̄нам̣ видаттхи чева чатуран̇гулан̃ча хоти, маджджхат̣т̣ха̄нам̣ мут̣т̣хиратанам̣ хоти. дӣгхато пана дийад̣д̣харатанам̣ ва̄ двиратанам̣ ва̄ти курундийам̣ вуттам̣. айам̣ сӣсаппама̄н̣асса уккат̣т̣хапариччхедо, ито уддхам̣ на ват̣т̣ати, хет̣т̣ха̄ пана ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 297).
2831. чол̣анти пилотика̄. пан̣н̣анти руккхалата̄нам̣ пан̣н̣ам̣. ун̣н̣а̄ти ел̣ака̄дӣнам̣ ломам̣. тин̣анти даббатин̣а̄ди йам̣ кин̃чи тин̣ам̣. ва̄канти кадалиаккамакачива̄ка̄дикам̣. етехи пан̃чахи пӯрита̄ бхисийо тӯла̄нам̣ ган̣ана̄васа̄ хетугаббха̄нам̣ етесам̣ пан̃чаннам̣ габбха̄нам̣ ган̣ана̄васена пан̃ча бха̄сита̄ти йоджана̄.
2832. бимбоханагаббхам̣ дассетума̄ха ‘‘бхисӣ’’тиа̄ди. пан̃чева̄ти йатха̄вуттачол̣а̄дипан̃чева. татха̄ тӯла̄ни тӣн̣ипӣти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, тӣн̣и тӯла̄ни руккхатӯлам̣ лата̄тӯлам̣ пот̣акитӯла’’нти (чӯл̣ава. 297) анун̃н̃а̄та̄ни тӣн̣ипи тӯла̄ни. еттха ча руккхатӯлам̣ на̄ма симбалируккха̄дӣнам̣ йесам̣ кесан̃чи руккха̄нам̣ тӯлам̣. лата̄тӯлам̣ на̄ма кхӣраваллиа̄дӣнам̣ йа̄сам̣ ка̄сан̃чи валлӣнам̣ тӯлам̣. пот̣акитӯлам̣ на̄ма пот̣акитин̣а̄дӣнам̣ йесам̣ кесан̃чи тин̣аджа̄тика̄нам̣ антамасо уччхунал̣а̄дӣнампи тӯлам̣. лома̄ни мигапаккхӣнанти сӣха̄дичатуппада̄нам̣, мора̄дипаккхӣнам̣ лома̄ни. имети бхисигаббха̄дайо име даса бимбоханасса габбха̄ти самбандхо.
2833. евам̣ ¶ каппийам̣ бхисибимбоханагаббхам̣ дассетва̄ ида̄ни акаппийам̣ дассетума̄ха ‘‘мануссалома’’нтиа̄ди. ломесу мануссаломан̃ча пуппхесу бакулапийан̇гупуппха̄дикам̣ саббам̣ пуппхан̃ча пан̣н̣есу ¶ ча суддхам̣ кевалам̣ тама̄лапаттан̃ча на ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘суддха’’нти имина̄ тама̄лапаттам̣ сесагаббхехи миссам̣ ват̣т̣атӣти бйатирекато дӣпети.
2834. масӯракети чаммачхавибхисибимбохане.
2835. ‘‘суддха’’нти имина̄ бйатирекато дасситамеваттхам̣ сарӯпато вибха̄ветума̄ха ‘‘мисса’’нтиа̄ди.
2836. тираччха̄нагатасса ва̄ти антамасо ган̣д̣уппа̄дасса̄пи. ка̄рентасса̄ти читтакаммакат̣т̣хакамма̄дивасена ка̄ра̄пентасса ва̄ каронтасса ва̄.
2837. джа̄таканти апан̣н̣акаджа̄така̄диджа̄такан̃ча. ваттхунти вима̄наваттхуа̄дикам̣ паса̄даджанакам̣ ва̄ петаваттхуа̄дикам̣ сам̣вегаджанакам̣ ва̄ ваттхум̣. ва̄-саддена ат̣т̣хакатха̄гатам̣ идха дасситапакаран̣ам̣ сан̇ган̣ха̄ти. парехи ва̄ти еттха ва̄-саддо авадха̄ран̣е, тена парехи ка̄ра̄петумева ват̣т̣ати, на сайам̣ ка̄тунти дӣпети. сайам̣ ка̄тумпӣти еттха апи-саддо пагева ка̄ра̄петунти дӣпети.
2838. йо пана бхиккху двӣхи вассехи ва̄ екена ва̄ вассена йасса бхиккхуно вуд̣д̣хатаро ва̄ хоти дахаратаро ва̄, со тена бхиккхуна̄ сама̄на̄санико на̄ма хотӣти йоджана̄.
2839. ‘‘саттавассена пан̃чавассо’’ти идам̣ двӣхи вассехи вуд̣д̣ханавака̄нам̣ сама̄на̄саникатте уда̄харан̣ам̣. ‘‘чха ¶ вассена пан̃чавассо’’ти идам̣ екавассена вуд̣д̣ханавака̄нам̣ сама̄на̄саникатте уда̄харан̣ам̣.
2840. йам̣ тин̣н̣ам̣ нисӣдитум̣ пахоти, там̣ хет̣т̣ха̄ дӣгха̄санам̣ на̄ма̄ти йоджана̄. ‘‘сама̄на̄саника̄ ман̃че нисӣдитва̄ ман̃чам̣ бхиндим̣су, пӣт̣хе нисӣдитва̄ пӣт̣хам̣ бхиндим̣сӯ’’ти (чӯл̣ава. 320) а̄ропите ваттхумхи ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, дуваггасса ман̃чам̣ дуваггасса пӣт̣ха’’нти (чӯл̣ава. 320) анун̃н̃а̄татта̄ ‘‘две’’ти сама̄на̄санике две сандха̄йа вуттам̣.
2841. убхатобйан̃джанам̣ ¶ , иттхим̣, пан̣д̣акам̣ т̣хапетва̄ саббехипи гахат̣т̣хехи, паббаджитехи ва̄ пурисехи саха дӣгха̄сане нисӣдитум̣ анун̃н̃а̄танти йоджана̄. поттхакесу пана каттхачи ‘‘саббеса’’нти са̄мивачананто па̄т̣хо диссати, тато ‘‘саббехипӣ’’ти каран̣авачанантова па̄т̣хо йуттатаро. каран̣авачанаппасан̇ге ва̄ са̄мивачананиддесоти ведитаббам̣. йатха̄ха ‘‘йам̣ тин̣н̣ам̣ пахоти, там̣ сам̣ха̄римам̣ ва̄ хоту асам̣ха̄римам̣ ва̄, татха̄рӯпе апи пхалакакхан̣д̣е анупасампаннена̄пи саддхим̣ нисӣдитум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 320).
2842. пуримикоти н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа самматена ‘‘на чханда̄гатим̣ гаччхеййа…пе… гахита̄гахитан̃ча джа̄неййа̄’’ти (чӯл̣ава. 317) вуттехи пан̃чахи ан̇гехи саманна̄гатена бхиккхуна̄ пуримавассӯпана̄йикадивасе ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, пат̣хамам̣ бхиккхӯ ган̣етум̣, пат̣хамам̣ бхиккхӯ ган̣етва̄ сеййа̄ ган̣етум̣, сеййа̄ ган̣етва̄ сеййаггена га̄хету’’нтиа̄дина̄ (чӯл̣ава. 318) найена анун̃н̃а̄танийа̄менева сена̄санагга̄ха̄панам̣ пуримико на̄ма сена̄санагга̄хо. евамева паччхимика̄йа ¶ вассӯпана̄йикадивасе сена̄санагга̄ха̄панам̣ паччхимико на̄ма. евамева маха̄пава̄ран̣а̄дивасасса анантарадивасе ‘‘бханте, антара̄муттакам̣ сена̄санам̣ ган̣хатха̄’’ти ватва̄ вуд̣д̣хапат̣ипа̄т̣ийа̄ сена̄санагга̄ха̄панам̣ антара̄муттако на̄ма. пака̄сито ‘‘апараджджугата̄йа а̄са̄л̣хийа̄пуримико га̄ха̄петаббо, ма̄сагата̄йа а̄са̄л̣хийа̄ паччхимико га̄хетаббо, апараджджугата̄йа пава̄ран̣а̄йа а̄йатим̣ васса̄ва̄саттха̄йа антара̄муттако га̄хетаббо’’ти (чӯл̣ава. 318) вутто.
2843. вуттамеваттхам̣ нийаметва̄ дассетума̄ха ‘‘пубба̄рун̣а̄’’тиа̄ди. идха па̄т̣ипада̄ на̄ма две вассӯпана̄йикадиваса̄ чева маха̄пава̄ран̣а̄йа анантарадивасо ча. имесам̣ тин̣н̣ам̣ па̄т̣ипададиваса̄нам̣ арун̣о пубба̄рун̣о на̄ма. те дивасе атиккамма дутийатитхипат̣ибаддхо арун̣о пуна̄рун̣о на̄ма. иданти убхайа̄рун̣а̄нантарам̣. сена̄санага̄хакасса̄ти еттха сакаттхе ка-паччайо, сена̄санагга̄хасса̄ти аттхо. йатха̄ха – ‘‘идан̃хи сена̄санагга̄хасса кхетта’’нти. вассӯпагате вассӯпагаме ка̄таббе сати, са̄дхетаббапайоджане бхуммам̣. вассӯпагатети ва̄ нимиттаттхе бхуммам̣. пуримика̄йа, хи паччхимика̄йа ча вассӯпагаманасса там̣ тадаху сена̄санагга̄хо нимиттам̣, антара̄муттако пана а̄гамино вассӯпагаманасса̄ти евам̣ тивидхопи сена̄санагга̄хо вассӯпагаманасса нимиттам̣ хоти.
2844. па̄т̣ипададивасасса ¶ арун̣е уггатейева сена̄сане пана га̄хите ан̃н̃о бхиккху а̄гантва̄ саче сена̄санапан̃н̃а̄пакам̣ сена̄санам̣ йа̄чати, со бхиккху сена̄санапан̃н̃а̄пакена ¶ ‘‘сена̄санам̣ га̄хита’’нти ваттабботи йоджана̄.
2845. васса̄ва̄сасса идам̣ васса̄ва̄сикам̣, вассам̣вуттха̄нам̣ да̄таббачӣварам̣, га̄тха̄бандхавасена ‘‘вассава̄сика’’нти рассаттам̣. сан̇гхикам̣ апалокетва̄ гахитам̣ васса̄ва̄сикам̣ чӣварам̣ саче татраджам̣ татруппа̄дам̣ хоти, антовассе виббхантопи лабхатети йоджана̄. ‘‘татраджам̣ саче’’ти имина̄ часса да̄йака̄нам̣ васса̄ва̄сикапаччайавасена га̄хитам̣ пана на лабхатӣти дӣпети. йатха̄ха – ‘‘паччайавасена га̄хитам̣ пана на лабхатӣти вадантӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 318).
2846-8. саче вуттхавассо йо бхиккху а̄ва̄сикахаттхато кин̃чи тичӣвара̄дикам̣ каппийабхан̣д̣ам̣ аттано гахетва̄ ‘‘асукасмим̣ куле майхам̣ гахитам̣ васса̄ва̄сикачӣварам̣ ган̣ха’’ ити евам̣ ватва̄ тасса а̄ва̄сикасса датва̄ дисам̣ гаччхати паккамати, со таттха гатат̣т̣ха̄не саче уппаббаджати гихӣ хоти, тасса дисам̣гатасса сампаттам̣ там̣ васса̄ва̄сикам̣ тена татха̄ диннампи а̄ва̄сико бхиккху гахетум̣ на лабхати, тасса па̄питам̣ васса̄ва̄сикачӣварам̣ сан̇гхикам̣йева сийа̄ти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘идха, бхиккхаве, вассам̣вуттхо бхиккху виббхамати, сан̇гхассевета’’нти.
2849. тасмим̣ куле да̄йаке мануссе саммукха̄ че пат̣иччха̄пети, тасса дисам̣гамисса сампаттам̣ васса̄ва̄сикачӣварам̣ а̄ва̄сико лабхатӣти йоджана̄.
2850. таттха а̄ра̄мо на̄ма пуппха̄ра̄мо ва̄ пхала̄ра̄мо ва̄. виха̄ро на̄ма йам̣ кин̃чи па̄са̄да̄дисена̄санам̣. ваттхӯни дувидхассапӣти а̄ра̄маваттху, виха̄раваттхӯти дувидхасса ваттхӯни ¶ ча. а̄ра̄маваттху на̄ма тесам̣йева а̄ра̄ма̄нам̣ аттха̄йа париччхиндитва̄ т̣хапитока̄со, тесу ва̄ а̄ра̄месу винат̣т̣хесу тесам̣ пора̄н̣акабхӯмибха̄го. виха̄раваттху на̄ма тасса патит̣т̣ха̄нока̄со. бхиси на̄ма ун̣н̣абхисиа̄дӣнам̣ пан̃чаннам̣ ан̃н̃атара̄. бимбоханам̣ на̄ма вуттаппака̄ра̄нам̣ бимбохана̄нам̣ ан̃н̃атарам̣. ман̃чам̣ на̄ма маса̄рако бундика̄баддхо, кул̣ӣрапа̄дако, а̄хаччапа̄дакоти имесам̣ пуббе вутта̄нам̣ чатуннам̣ ман̃ча̄нам̣ ан̃н̃атарам̣. пӣт̣хам̣ на̄ма маса̄рака̄дӣнам̣йева чатуннам̣ пӣт̣ха̄нам̣ ан̃н̃атарам̣.
2851. лохакумбхӣ ¶ на̄ма ка̄л̣алохена ва̄ тамбалохена ва̄ йена кеначи лохена ката̄ кумбхӣ. кат̣а̄хо па̄кат̣ова. ‘‘бха̄н̣ака’’нти алан̃джаро вуччати. алан̃джароти ча бахуудакаган̣ханика̄ маха̄ча̄т̣и, джалам̣ ган̣хитум̣ аланти алан̃джаро. ‘‘ват̣т̣ача̄т̣и вийа хутва̄ тхокам̣ дӣгхамукхо маджджхе париччхедам̣ дассетва̄ като’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣. ва̄ракоти гхат̣о. ку вуччати патхавӣ, тасса̄ да̄ланато вида̄ран̣ато ‘‘куда̄ло’’ти айомайаупакаран̣ависесо вуччати.
2852. валливел̣уа̄дӣсу вел̣ӯти маха̄вен̣у. тин̣анти гехаччха̄данам̣ тин̣ам̣. пан̣н̣ам̣ та̄лапан̣н̣а̄дикам̣. мун̃джанти мун̃джатин̣ам̣. паббаджанти паббаджатин̣ам̣, маттика̄ пакатиматтика̄ ва̄ герука̄дипан̃чаван̣н̣а̄ ва̄ маттика̄. а̄ха ча ат̣т̣хакатха̄чарийо.
2853. двети пат̣хамадутийагарубхан̣д̣а̄ни. двӣхи сан̇гахита̄ни ‘‘а̄ромо, а̄ра̄маваттху, идам̣ пат̣хамам̣. виха̄ро, виха̄раваттху, идам̣ дутийа’’нти (чӯл̣ава. 321-322) вуттатта̄. чатусан̇гаханти чатӯхи бхисиа̄дӣхи ¶ сан̇гахо йасса̄ти виггахо. навакот̣т̣ха̄санти лохакумбхиа̄дайо нава кот̣т̣ха̄са̄ асса̄ти виггахо. ат̣т̣хадха̄ валлиа̄дӣхи ат̣т̣хахи пака̄рехи.
2854. итӣти нидассанаттхе. евам̣ вуттанайена пан̃чахи ра̄сӣхи ниддит̣т̣ха̄нам̣ гарубхан̣д̣аган̣ана̄нам̣ пин̣д̣авасена пан̃чавӣсативидхам̣ гарубхан̣д̣ам̣ пан̃чаниммалалочано на̄тхо пака̄сайӣти йоджана̄. пан̃ча ниммала̄ни лочана̄ни йасса̄ти виггахо, мам̣садиббадхаммабуддхасамантачаккхувасена пан̃чавидхавиппасанналочаноти аттхо.
2855. виссаджджентоти иссаравата̄йа парасса виссадждженто. вибха̄джентоти вассаггена па̄петва̄ вибха̄дженто. идан̃хи саббампи гарубхан̣д̣ам̣ сена̄санаккхандхаке (чӯл̣ава. 321) ‘‘ависсаджджийам̣. кит̣а̄гириваттхумхи (чӯл̣ава. 322) авебхан̇гийа’’нти ча вуттам̣. убхайаттха а̄гатавоха̄рабхедадассанамукхена таттха виппат̣ипаджджантасса а̄паттим̣ дассенто а̄ха ‘‘бхиккху тхуллаччайам̣ пхусе’’ти. парива̄ре пана –
ависсаджджийам̣ ¶ авебхан̇гийам̣, пан̃ча вутта̄ махесина̄;
виссаджджентасса парибхун̃джантасса ана̄патти;
пан̃ха̄ меса̄ кусалехи чинтита̄ти. (пари. 479) –
а̄гатам̣. тасма̄ мӯлаччхеджджавасена ависсаджджийам̣, авебхан̇гийан̃ча, париваттанавасена пана виссаджджентасса, парибхун̃джантасса ча ана̄паттӣти еваметтха адхиппа̄йо.
2856. бхиккхуна̄ пуггалена ва̄ сан̇гхена ва̄ ган̣ена ва̄ гарубхан̣д̣ам̣ ту виссаджджитам̣ ависсат̣т̣хамева хоти, вибхаттан̃ча авибха̄джитамева хотӣти йоджана̄.
2857. еттха ¶ етесу пан̃часу гарубхан̣д̣есу пуримесу тӣсу агарубхан̣д̣акам̣ кин̃чи на ча аттхӣти йоджана̄. чатуттхе пана гарубхан̣д̣е ат̣т̣хакатха̄йа ‘‘лохакумбхӣ, лохабха̄н̣акам̣, лохакат̣а̄ханти има̄ни тӣн̣и маханта̄ни ва̄ хонту кхуддака̄ни ва̄, антамасо пасатаматтаудакаган̣ханака̄нипи гарубхан̣д̣а̄нийева̄’’ти вуттанайам̣ дассетума̄ха ‘‘лохакумбхӣ’’тиа̄ди.
2858. идам̣ тивидханти самбандхо. па̄даган̣ханакоти еттха па̄до на̄ма магадхана̄л̣ийа̄ пан̃чана̄л̣иматтаган̣ханако бха̄джанависесо. бха̄джана̄нам̣ пама̄н̣ам̣ каронта̄ сӣхал̣адӣпе йебхуййена тенева па̄дена минанти. тасма̄ ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘сӣхал̣адӣпе па̄даган̣ханако бха̄джетаббо’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вуттам̣. лохава̄ракоти ка̄л̣алохатамбалохават̣т̣алохакам̣салоха̄нам̣ йена кеначи като. бха̄джийоти бха̄джетаббо.
2859. тато уддханти тато па̄даган̣ханакава̄ракато уддхам̣ адхикам̣ ган̣ханако. евам̣ па̄л̣иа̄гата̄нам̣ виниччхайам̣ дассетва̄ ат̣т̣хакатха̄гата̄нам̣ (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) дассетума̄ха ‘‘бхин̇га̄ра̄дӣнӣ’’тиа̄ди. бхин̇га̄ро на̄ма уккхиттахаттхисон̣д̣а̄ка̄рена катаджаланиггамакан̣н̣ико уччагӣво маха̄мукхаудакабха̄джанависесо. а̄ди-саддена ат̣т̣хакатха̄гата̄ни ‘‘пат̣иггахаул̣ун̇кадаббикат̣аччхупа̄титат̣т̣акасаракасамуггаан̇га̄ракапалладхӯмакат̣аччхуа̄дӣни кхуддака̄ни ва̄ маханта̄ни ва̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вутта̄ни сан̇ган̣ха̄ти. сабба̄нӣти кхуддака̄ни ва̄ маханта̄ни ва̄.
2860. тамбатха̄лака̄ ¶ айатха̄лака̄ бха̄джетабба̄ти йоджана̄. ча-саддена ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣ ‘‘т̣хапетва̄ пана бха̄джанавикатим̣ ¶ ан̃н̃асмимпи каппийалохабхан̣д̣е ан̃джанӣ ан̃джанисала̄ка̄ кан̣н̣амалахаран̣ӣ сӯчи пан̣н̣асӯчи кхуддако пиппхалако кхуддакам̣ а̄ракан̣т̣акам̣ кун̃чика̄ та̄л̣ам̣ каттарайат̣т̣хиведхако наттхуда̄нам̣ бхиндива̄ло лохакӯт̣о лохакут̣т̣и лохагул̣о лохапин̣д̣и лохааран̣ӣ чаккаликам̣ ан̃н̃ампи виппакатам̣ лохабхан̣д̣ам̣ бха̄джийа’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вачанам̣ сан̇ган̣ха̄ти. дхӯманеттанти дхӯмана̄л̣ика̄. а̄ди-саддена ‘‘пха̄ладӣпаруккхадӣпакапаллакаоламбакадӣпакаиттхипурисатираччха̄нагатарӯпака̄ни пана ан̃н̃а̄ни ва̄ бхиттиччхаданакава̄т̣а̄дӣсу упанетабба̄ни антамасо лохакхилакам̣ упа̄да̄йа сабба̄ни лохабхан̣д̣а̄ни гарубхан̣д̣а̄нийева хонтӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вуттам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
2861. аттана̄ пат̣иладдханти еттха пи-саддо луттаниддит̣т̣хо, аттана̄ пат̣иладдхампӣти аттхо. бхиккхуна̄ аттана̄ пат̣иладдхампи там̣ лохабхан̣д̣ам̣ кин̃чипи пуггаликапарибхогена на бхун̃джитаббанти йоджана̄.
2862. кам̣сават̣т̣алоха̄нам̣ вика̄рабхӯта̄ни тамбамайабха̄джана̄нипи пуггаликапарибхогена саббасо парибхун̃джитум̣ на ват̣т̣антӣти йоджана̄.
2863. есева найоти ‘‘на пуггаликабхогена̄’’тиа̄дина̄ дасситанайо. сан̇гхикесу ва̄ гихӣнам̣ сантакесу ва̄ йатха̄вуттабхан̣д̣есу парибхогапаччайа̄ досо на аттхӣти йоджана̄. ‘‘кам̣салоха̄дибха̄джанам̣ сан̇гхасса диннампи па̄риха̄рийам̣ на ват̣т̣ати, гихивикатанӣха̄ренева парибхун̃джитабба’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) маха̄паччарийам̣ вуттам̣. еттха ча па̄риха̄рийам̣ на ват̣т̣ати аттано сантакам̣ вийа гахетва̄ парибхун̃джитум̣ на ват̣т̣атӣти. ‘‘гихивикатанӣха̄ренева ¶ парибхун̃джитабба’’нти имина̄ саче а̄ра̄мика̄дайо пат̣иса̄метва̄ пат̣иденти, парибхун̃джитум̣ ват̣т̣атӣти дассети.
2864. кхӣрапа̄са̄н̣анти мудука̄ па̄н̣аджа̄ти. вуттан̃хи ма̄тика̄т̣т̣хакатха̄ган̣т̣хипаде ‘‘кхӣрапа̄са̄н̣о на̄ма мудуко па̄са̄н̣о’’ти. гаруканти гарубхан̣д̣ам̣. тат̣т̣ака̄диканти а̄ди-саддена сарака̄дӣнам̣ ¶ сан̇гахо. гхат̣акоти кхӣрапа̄са̄н̣амайойева ва̄рако. ‘‘па̄даган̣ханато уддха’’нти имина̄ па̄даган̣ханако агарубхан̣д̣анти дӣпети.
2865. ‘‘суван̣н̣араджатаха̄ракӯт̣аджа̄типхаликабха̄джана̄ни гихивиката̄нипи на ват̣т̣анти, пагева сан̇гхикапарибхогена ва̄ пуггаликапарибхогена ва̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттанайам̣ дассетума̄ха ‘‘син̇гӣ’’тиа̄ди. син̇гӣти суван̣н̣ам̣. саджджху раджатам̣. ха̄ракӯт̣ам̣ на̄ма суван̣н̣аван̣н̣ам̣ лохаджа̄там̣. пхаликена уббхавам̣ джа̄там̣, пхаликамайам̣ бха̄джананти аттхо. гихӣнам̣ сантака̄нипӣти апи-саддена гихивикатапарибхогена̄пи та̄ва на ват̣т̣анти, пагева сан̇гхикапарибхогена ва̄ пуггаликапарибхогена ва̄ти дӣпети. сена̄санапарибхоге пана а̄ма̄сампи ана̄ма̄сампи саббам̣ ват̣т̣ати.
2866. кхудда̄ти йа̄йа ва̄сийа̄ т̣хапетва̄ дантакат̣т̣хаччхеданам̣ ва̄ уччхутаччханам̣ ва̄ ан̃н̃ам̣ маха̄каммам̣ ка̄тум̣ на сакка̄, еварӯпа̄ кхуддака̄ ва̄си бха̄джанӣйа̄. махаттарӣти йатха̄вуттаппама̄н̣а̄йа ва̄сийа̄ махантатара̄ йена кеначи а̄ка̄рена катава̄си гарубхан̣д̣ам̣. веджджа̄нам̣ сира̄ведханакампи ча пхарасу татха̄ гарубхан̣д̣анти йоджана̄.
2867. кут̣ха̄рӣти ¶ еттха пхарасусадисова виниччхайо. йа̄ пана а̄вудхасан̇кхепена ката̄, айам̣ ана̄ма̄са̄. куда̄ло антамасо чатуран̇гуламаттопи. сикхаранти дханураджджуто на̄метва̄ да̄руа̄дӣнам̣ виджджханакакан̣т̣ако. тенева̄ти никха̄даненева.
2868. никха̄данасса бхедавантата̄йа там̣ вибхаджитва̄ дассетума̄ха ‘‘чатурассамукхам̣ дон̣имукха’’нти. дон̣имукханти дон̣и вийа убхайапассена на̄митамукхам̣. ван̇канти аггато на̄метва̄ катаникха̄данам̣. пи-саддена уджукам̣ сан̇ган̣ха̄ти. таттха ча̄ти тасмим̣ никха̄дане. садан̣д̣ам̣ кхуддакан̃ча никха̄данам̣ саббам̣ гарубхан̣д̣анти йоджана̄. ‘‘садан̣д̣ам̣ кхуддака’’нти имина̄ висесанадвайена адан̣д̣ам̣ пхаламаттам̣ сипа̄т̣ика̄йа т̣хапетва̄ парихаран̣айоггам̣ саммаджджанидан̣д̣аведханакам̣ никха̄данам̣ агарубхан̣д̣ам̣, тато махантам̣ никха̄данам̣ адан̣д̣ампи гарубхан̣д̣анти дӣпети. йехи мануссехи виха̄ре ва̄сиа̄дӣни динна̄ни ча хонти, те че гхаре дад̣д̣хе ва̄ чорехи ва̄ вилутте ‘‘детха но, бханте, упакаран̣е ¶ пуна па̄катике карисса̄ма̄’’ти ваданти, да̄табба̄. саче а̄харанти, на ва̄ретабба̄, ана̄харанта̄пи на чодетабба̄.
2869. ‘‘камма̄ратат̣т̣ака̄рачундака̄ранал̣ака̄раман̣ика̄рапаттабандхака̄нам̣ адхикаран̣имут̣т̣хикасан̣д̣а̄сатула̄дӣни сабба̄ни лохамайаупакаран̣а̄ни сан̇гхе диннака̄лато пат̣т̣ха̄йа гарубхан̣д̣а̄ни. типукот̣т̣акасуван̣н̣ака̄рачаммака̄раупакаран̣есупи есева найо. айам̣ пана висесо – типукот̣т̣акаупакаран̣есупи типуччхеданасаттхакам̣, суван̣н̣ака̄раупакаран̣есу суван̣н̣аччхеданасаттхакам̣, чаммака̄раупакаран̣есу катапарикаммачаммачхинданакам̣ кхуддакасаттханти има̄ни бха̄джанӣйабхан̣д̣а̄нӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ат̣т̣хакатха̄гатам̣ виниччхайекадесам̣ дассетума̄ха ‘‘мут̣т̣хика’’нтиа̄ди ¶ . тула̄диканти еттха а̄ди-саддена каттариа̄диупакаран̣ам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
2870. ‘‘наха̄питатуннака̄ра̄нам̣ упакаран̣есупи т̣хапетва̄ маха̄каттарим̣, маха̄сан̣д̣а̄сам̣, маха̄пиппхалакан̃ча саббам̣ бха̄джанӣйам̣. маха̄каттариа̄дӣни гарубхан̣д̣а̄нӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ат̣т̣хакатха̄гатам̣ виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘нха̄питакасса̄’’тиа̄ди. нха̄питакасса упакаран̣есу сан̣д̣а̄со, махаттарӣ каттарӣ ча туннака̄ра̄нан̃ча упакаран̣есу махаттарӣ каттарӣ ча маха̄пиппхалакан̃ча гарубхан̣д̣аканти йоджана̄.
2871. етта̄вата̄ чатуттхагарубхан̣д̣е виниччхайам̣ дассетва̄ ида̄ни пан̃чамагарубхан̣д̣е виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘валлӣ’’тиа̄ди. ветталата̄дика̄ валли дуллабхат̣т̣ха̄не сан̇гхасса динна̄ ва̄ таттха сан̇гхасса бхӯмийам̣ джа̄та̄, раккхита̄ гопита̄ ва̄ ад̣д̣хаба̄хуппама̄н̣а̄ гарубхан̣д̣ам̣ хотӣти йоджана̄. ‘‘ад̣д̣хаба̄хӯти каппарато пат̣т̣ха̄йа йа̄ва ам̣сакӯт̣а’’нти ган̣т̣хипаде вуттам̣. ‘‘ад̣д̣хаба̄ху на̄ма видаттхичатуран̇гула’’нтипи ваданти. саче са̄ валли сан̇гхакамме, четийакамме ча кате атирека̄ хоти, пуггаликакаммепи упанетум̣ ват̣т̣ати. араккхита̄ пана гарубхан̣д̣амева на хоти.
2872. ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘суттамакачива̄кана̄л̣икерахӣрачаммамайа̄ раджджука̄ ва̄ йотта̄ни ва̄ ва̄ке ча на̄л̣икерахӣре ча ват̣т̣етва̄ ката̄ екават̣т̣а̄ ва̄ двиват̣т̣а̄ ва̄ сан̇гхасса диннака̄лато пат̣т̣ха̄йа гарубхан̣д̣ам̣. суттам̣ пана ават̣т̣етва̄ диннам̣, макачива̄кана̄л̣икерахӣра̄ ча бха̄джанӣйа̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) а̄гатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘суттава̄ка̄диниббатта̄’’тиа̄ди. ва̄ка̄дӣти ¶ а̄ди-саддена макачива̄кана̄л̣икерахӣрачамма̄нам̣ гахан̣ам̣. на̄тидӣгха̄ раджджука̄. атидӣгхам̣ йоттакам̣.
2873. на̄л̣икерасса ¶ хӣре ва̄ макачива̄ке ва̄ ват̣т̣етва̄ ката̄ екават̣т̣а̄пи гарубхан̣д̣аканти йоджана̄. йехи панета̄ни раджджукайотта̄дӣни динна̄ни хонти, те аттано каран̣ӣйена харанта̄ на ва̄ретабба̄.
2874. вад̣д̣хакиан̇гулена ат̣т̣хан̇гула̄йато сӯчидан̣д̣аматто парин̣а̄хато сӣхал̣адӣпе лекхака̄нам̣ лекханисӯчидан̣д̣аматто сан̇гхасса динно ва̄ таттхаджа̄тако ва̄ раккхито гопито вел̣у гарубхан̣д̣ам̣ сийа̄ти йоджана̄. ‘‘йам̣ маджджхимапурисасса канит̣т̣хан̇гулийа̄ аггаппама̄н̣ам̣, идам̣ сӣхал̣адӣпе лекхака̄нам̣ лекханисӯчийа̄ пама̄н̣а’’нти ваданти. со ча сан̇гхакамме ча четийакамме ча кате атиреко пуггаликакамме да̄тум̣ ват̣т̣ати.
2875. дан̣д̣о ча сала̄ка̄ ча дан̣д̣асала̄ка̄, чхаттасса дан̣д̣асала̄ка̄ти виггахо. чхаттадан̣д̣о на̄ма чхаттапин̣д̣и. чхаттасала̄ка̄ти чхаттапан̃джарасала̄ка̄. дан̣д̣оти упа̄ханадан̣д̣ако. ‘‘дан̣д̣о’’ти са̄ман̃н̃ена вуттепи ат̣т̣хакатха̄гатесу сарӯпена идха̄вутто упа̄ханадан̣д̣ойева са̄ман̃н̃авачанена па̄рисесато гахетабботи. дад̣д̣хагехаманусса̄ ган̣хитва̄ гаччханта̄ на ва̄ретабба̄.
2876. мун̃джа̄дӣсу гехаччхадана̄рахесу тин̣есу йам̣ кин̃чи мут̣т̣химаттам̣ тин̣ам̣ ва̄ гехаччхадана̄рахам̣ та̄лапан̣н̣а̄ди екампи сан̇гхасса диннам̣ ва̄ таттха сан̇гхикабхӯмийам̣ джа̄там̣ ва̄ гарубхан̣д̣ам̣ сийа̄ти йоджетабба̄. таттха мут̣т̣химаттам̣ на̄ма карал̣аматтам̣. идан̃ча карал̣ам̣ катва̄ чха̄дента̄нам̣ чхаданакарал̣авасена гахетаббам̣. та̄лапан̣н̣а̄дӣти а̄ди-саддена на̄л̣икерапан̣н̣а̄дигехаччхаданапан̣н̣а̄нам̣ гахан̣ам̣. тампи мун̃джа̄ди сан̇гхакамме ча четийакамме ча кате атирекам̣ пуггаликакамме да̄тум̣ ват̣т̣ати. дад̣д̣хагехаманусса̄ гахетва̄ гаччханти, на ва̄ретабба̄ти.
2877-8. ат̣т̣хан̇гулаппама̄н̣оти ¶ дӣгхато ат̣т̣хан̇гуламатто. кечи ‘‘путхулато’’ти ваданти. риттапоттхакоти лекха̄хи сун̃н̃апоттхако, на ликхитапоттхакоти вуттам̣ хоти. ‘‘ат̣т̣хан̇гулаппама̄н̣о’’ти ¶ имина̄ ат̣т̣хан̇гулато ӯнаппама̄н̣о бха̄джийо, ‘‘риттапоттхако’’ти имина̄ ат̣т̣хан̇гулато атирекаппама̄н̣опи ликхитапоттхако бха̄джийоти дассети.
‘‘маттика̄ пакатиматтика̄ ва̄ хоту пан̃чаван̣н̣а̄ ва̄ судха̄ ва̄ саджджурасакан̇гут̣т̣хасилеса̄дӣсу ва̄ йам̣ кин̃чи дуллабхат̣т̣ха̄не а̄нетва̄ ва̄ диннам̣ таттхаджа̄такам̣ ва̄ раккхитагопитам̣ та̄лапхалапаккаматтам̣ гарубхан̣д̣ам̣ хотӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ат̣т̣хакатха̄гатавиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘маттика̄’’тиа̄ди. па̄катика̄ ва̄ сетагерука̄дипан̃чаван̣н̣а̄ ва̄пи маттика̄ти йоджана̄. силесо на̄ма кабит̣т̣ха̄дисилесо. а̄ди-саддена саджджурасакан̇гут̣т̣ха̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. та̄лапаккапама̄н̣анти екат̣т̣хита̄лапхалапама̄н̣а̄пи. тампи маттика̄ди сан̇гхакамме, четийакамме ча нит̣т̣хите атирекам̣ пуггаликакамме да̄тум̣ ват̣т̣ати.
2879-80. ‘‘вел̣уа̄дика’’нти падаччхедо. раккхитам̣ гопитам̣ ва̄пи ган̣хата̄ самакам̣ ва̄ атирекам̣ ва̄ тха̄варам̣ антамасо там̣аггханакам̣ ва̄ликамева ва̄ датва̄ гахетаббанти йоджана̄.
ат̣т̣хакатха̄йам̣ пана ‘‘раккхитагопитам̣ вел̣ум̣ ган̣хантена самакам̣ ва̄ атирекам̣ ва̄ тха̄варам̣ антамасо там̣аггханакава̄лика̄йапи пха̄тикаммам̣ катва̄ гахетаббо. пха̄тикаммам̣ акатва̄ ган̣хантена таттхева вал̣ан̃джетаббо, гаманака̄ле сан̇гхике а̄ва̄се т̣хапетва̄ гантаббам̣. асатийа̄ гахетва̄ гатена ¶ пана пахин̣итва̄ да̄таббо. десантарагатена сампаттавиха̄ре сан̇гхика̄ва̄се т̣хапетаббо’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вел̣умхийева айам̣ виниччхайо вутто, идха пана ‘‘валливел̣а̄дикам̣ кин̃чӣ’’ти валлиа̄дӣнампи са̄ман̃н̃ена вуттатта̄ там̣ упалаккхан̣аматтам̣ валлиа̄дӣсупи йатха̄рахам̣ лаббхатӣти ведитаббам̣.
2881. ан̃джананти сила̄майо. евам̣ харита̄ламаносила̄пи.
2882. да̄рубхан̣д̣е айам̣ виниччхайо – парин̣а̄хато йатха̄вутта сӯчидан̣д̣аппама̄н̣ако ат̣т̣хан̇гуладӣгхо йо кочи да̄рубхан̣д̣ако да̄рудуллабхат̣т̣ха̄не сан̇гхасса динно ва̄ таттхаджа̄тако ва̄ раккхитагопито гарубхан̣д̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2883. евам̣ ¶ курундат̣т̣хакатха̄йа а̄гатавиниччхайам̣ дассетва̄ маха̄ат̣т̣хакатха̄йа (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) а̄гатам̣ дассетума̄ха ‘‘маха̄ат̣т̣хакатха̄йа’’нтиа̄ди. таттха а̄сандикасаттан̇га̄ вутталаккхан̣а̄ва. ‘‘бхаддапӣт̣ха’’нти веттамайам̣ пӣт̣хам̣ вуччати. пӣт̣хика̄ти пилотика̄баддхапӣт̣хамева.
2884. ел̣акапа̄дапӣт̣хам̣ на̄ма да̄рупат̣т̣ика̄йа упари па̄де т̣хапетва̄ бходжанапаллан̇кам̣ вийа катапӣт̣хам̣ вуччати. ‘‘а̄малакават̣т̣акапӣт̣ха’’нти етасса ‘‘а̄ман̣д̣акават̣т̣ака’’нти парийа̄йо, тасма̄ убхайена̄пи а̄малака̄ка̄рена йоджитам̣ бахупа̄дакапӣт̣хам̣ вуччати. кесучи поттхакесу ‘‘татха̄ман̣д̣акапӣт̣хака’’нти па̄т̣хо. га̄тха̄бандхавасена ман̣д̣ака-саддапайого. коччхам̣ бхӯтага̄мавагге чатуттхасиккха̄паде вуттасарӯпам̣. пала̄лапӣт̣ханти нипаджджанаттха̄йа ката̄ пала̄лабхиси, имина̄ кадалипатта̄димайапӣт̣хампи упалаккхан̣ато дасситам̣. йатха̄ха – ‘‘пала̄лапӣт̣хена четтха кадалипатта̄дипӣт̣ха̄нипи сан̇гахита̄нӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321). дховане ¶ пхалаканти чӣварадхованапхалакам̣, дхована̄дисадда̄нам̣ вийеттха вибхаттиалопо. имесу та̄ва йам̣ кин̃чи кхуддакам̣ ва̄ хоту махантам̣ ва̄, сан̇гхасса диннам̣ гарубхан̣д̣ам̣ хоти. бйаггхачаммаонаддхампи ва̄л̣арӯпапариккхиттам̣ ратанапарисиббитам̣ коччхам̣ гарубхан̣д̣амева.
2885. бхан̣д̣ика̄ти дан̣д̣акат̣т̣хаччхеданабхан̣д̣ика̄. муггароти дан̣д̣амуггаро. дан̣д̣амуггаро на̄ма йена раджитачӣварам̣ потхенти. ваттхагхат̣т̣анамуггароти чӣварагхат̣т̣анамуггаро, йена анува̄та̄дим̣ гхат̣т̣енти. амбан̣анти пхалакехи поккхаран̣исадисам̣ катапа̄нӣйабха̄джанам̣. ман̃джӯса̄ на̄ма дон̣ипел̣а̄. на̄ва̄ пото. раджанадон̣ика̄ на̄ма йаттха чӣварам̣ раджанти, паккараджанам̣ ва̄ а̄киранти.
2886. ул̣ун̇коти на̄л̣икерапхалакат̣а̄ха̄димайо ул̣ун̇ко. убхайам̣ пидха̄насамако самугго. ‘‘кхуддако паривидхано каран̣д̣а’’нти ваданти. каран̣д̣о ча па̄даган̣ханакато атирекаппама̄н̣о идха адхиппето. кат̣аччхӯти дабби. а̄ди-саддена па̄нӣйасара̄вапа̄нӣйасан̇кха̄дӣнам̣ гахан̣ам̣.
2887. гехасамбха̄ранти гехопакаран̣ам̣. тхамбхатула̄сопа̄напхалака̄ди да̄румайам̣, па̄са̄н̣амайампи имина̄ва гахитам̣. каппийачамманти ‘‘ел̣ака̄джамига̄на’’нтиа̄дина̄ (ви. ви. 2650) хет̣т̣ха̄ дасситам̣ каппийачаммам̣. таббипарийа̄йам̣ акаппийам̣. абха̄джийам̣ гарубхан̣д̣атта̄. бхӯматтхаран̣ам̣ катва̄ парибхун̃джитум̣ ват̣т̣ати.
2888. ат̣т̣хакатха̄йам̣ ¶ ‘‘ел̣акачаммам̣ пана паччаттхаран̣агатикамева хоти, тампи гарубхан̣д̣амева̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) вуттатта̄ а̄ха ‘‘ел̣ачаммам̣ гарум̣ вутта’’нти. курундийам̣ пана ‘‘саббам̣ ман̃чаппама̄н̣ам̣ чаммам̣ гарубхан̣д̣а’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ¶ вуттам̣. еттха ча ‘‘паччаттхаран̣агатикамева̄’’ти имина̄ ман̃чапӣт̣хепи аттхаритум̣ ват̣т̣атӣти дӣпети. ‘‘па̄ва̄ра̄дипаччаттхаран̣ампи гарубхан̣д̣а’’нти еке, ‘‘но’’ти апаре, вӣмам̣ситва̄ гахетаббам̣. ман̃чаппама̄н̣анти ча пама̄н̣айуттам̣ ман̃чам̣. пама̄н̣айуттаман̃чо на̄ма йасса дӣгхасо нава видаттхийо тирийан̃ча тадупад̣д̣хам̣. уддхам̣ мукхамасса̄ти удуккхалам̣. а̄ди-саддена мусалам̣, суппам̣, нисадам̣, нисадапото, па̄са̄н̣адон̣и, па̄са̄н̣акат̣а̄хан̃ча сан̇гахитам̣. песака̄ра̄дӣти а̄ди-саддена чаммака̄ра̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. туривема̄ди песака̄рабхан̣д̣ан̃ча бхаста̄ди чаммака̄рабхан̣д̣ан̃ча касибхан̣д̣ан̃ча йуганан̇гала̄ди сан̇гхикам̣ сан̇гхасантакам̣ гарубхан̣д̣анти йоджана̄.
2889. ‘‘татхева̄’’ти имина̄ ‘‘сан̇гхика’’нти идам̣ пачча̄масати. а̄дха̄ракоти патта̄дха̄ро. та̄лаван̣т̣анти та̄лаван̣т̣ехи катам̣. вел̣удантавилӣвехи ва̄ морапин̃чхехи ва̄ чаммавикатӣхи ва̄ катампи там̣садисам̣ ‘‘та̄лаван̣т̣а’’нтева вуччати. ват̣т̣авидхӯпана̄нам̣ та̄лаван̣т̣ейева антогадхатта̄ ‘‘бӣджанӣ’’ти чатурассавидхӯпанан̃ча кетакапа̄рохакунта̄лапан̣н̣а̄димайадантамайависа̄н̣амайадан̣д̣акамакасабӣджанӣ ча вуччати. паччхи па̄кат̣а̄йева. паччхито кхуддако та̄лапан̣н̣а̄димайо бха̄джанависесо чан̇кот̣акам̣. сабба̄ саммаджджанӣти на̄л̣икерахӣра̄дӣхи баддха̄ йат̣т̣хисаммаджджанӣ, мут̣т̣хисаммаджджанӣти дувидха̄ паривен̣ан̇ган̣а̄дисаммаджджанӣ ча татхева дувидха̄ кхаджджӯрина̄л̣икерапан̣н̣а̄дӣхи баддха̄ гехасаммаджджанӣ ча̄ти сабба̄пи саммаджджанӣ гарубхан̣д̣ам̣ хоти.
2890. чаккайуттакайа̄нанти хаттхават̣т̣акасакат̣а̄дийуттайа̄нан̃ча.
2891. чхаттанти пан̣н̣акилан̃джасетаччхаттавасена тивидхам̣ чхаттам̣. мут̣т̣хипан̣н̣анти та̄лапан̣н̣ам̣ сандха̄йа вуттам̣. виса̄н̣абха̄джанан̃ча тумбабха̄джанан̃ча̄ти ¶ виггахо, екадесасарӯпекасесо, га̄тха̄бандхавасена ниггахита̄гамо ча. виса̄н̣амайам̣, бха̄джанам̣ тумбамайам̣ бха̄джанан̃ча̄ти аттхо. идха ‘‘па̄даган̣ханакато атириттаппама̄н̣а’’нти сесо. аран̣ӣ аран̣исахитам̣. а̄ди-саддена а̄малакатумбам̣ анун̃н̃а̄тава̄сийа̄ дан̣д̣ан̃ча сан̇ган̣ха̄ти. лаху агарубхан̣д̣ам̣, бха̄джанӣйанти аттхо. па̄даган̣ханакато атириттаппама̄н̣ам̣ гарубхан̣д̣ам̣.
2892. виса̄н̣анти ¶ говиса̄н̣а̄ди йам̣ кин̃чи виса̄н̣ам̣. атаччхитам̣ йатха̄гатамева бха̄джанӣйам̣. анит̣т̣хитам̣ ман̃чапа̄да̄ди йам̣ кин̃чи бха̄джанӣйанти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘ман̃чапа̄до ман̃чаат̣анӣ пӣт̣хапа̄до пӣт̣хаат̣анӣ ва̄сипхарасуа̄дӣнам̣ дан̣д̣оти етесу йам̣ кин̃чи виппакататаччханакаммам̣ анит̣т̣хитамева бха̄джанӣйам̣, таччхитамат̣т̣хам̣ пана гарубхан̣д̣ам̣ хотӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321).
2893. нит̣т̣хито таччхито ва̄пӣти таччхитанит̣т̣хитопи. видхоти ка̄йабандхане анун̃н̃а̄тавидхо. хин̇гукаран̣д̣акоти хин̇гумайо ва̄ тада̄дха̄ро ва̄ каран̣д̣ако. ан̃джанӣти ан̃джанана̄л̣ика̄ ча ан̃джанакаран̣д̣ако ча. сала̄ка̄йоти ан̃джанисала̄ка̄. удапун̃чханӣти хаттхидантависа̄н̣а̄димайа̄ удакапун̃чханӣ. идам̣ саббам̣ бха̄джанӣйамева.
2894. парибхога̄раханти манусса̄нам̣ упабхогапарибхогайоггам̣. кула̄лабхан̣д̣анти гхат̣апит̣хара̄дикумбхака̄рабхан̣д̣ампи. паттан̇га̄ракат̣а̄ханти паттакат̣а̄хам̣, ан̇га̄ракат̣а̄хан̃ча. дхӯмада̄нам̣ на̄л̣ика̄. капаллика̄ти дӣпакапаллика̄.
2895. тхупика̄ти па̄са̄да̄дитхупика̄. дӣпаруккхоти падӣпа̄дха̄ро. чайаначчхаданит̣т̣хака̄ти па̄ка̄рачетийа̄дӣнам̣ чайанит̣т̣хака̄ ¶ ча геха̄дӣнам̣ чхаданит̣т̣хака̄ ча. саббампӣти йатха̄вуттам̣ саббампи анавасесам̣ париккха̄рам̣.
2896. кан̃чанакоти сарако. гхат̣акоти па̄даган̣ханакато анатириттаппама̄н̣о гхат̣ако. ‘‘йатха̄ ча маттика̄бхан̣д̣е, евам̣ лохабхан̣д̣епи кун̣д̣ика̄ бха̄джанӣйакот̣т̣ха̄самева бхаджатӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) ат̣т̣хакатха̄найам̣ сан̇гахетума̄ха ‘‘лохабхан̣д̣епи кун̣д̣ика̄пи ча бха̄джийа̄’’ти.
2897. гару на̄ма паччхимам̣ гарубхан̣д̣аттайам̣. тха̄варам̣ на̄ма пуримадвайам̣. сан̇гхасса̄ти сан̇гхена. париваттетва̄ти пуггалика̄дӣхи та̄дисехи техи париваттетва̄. татра̄йам̣ париваттананайо (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 321) – сан̇гхасса на̄л̣икера̄ра̄мо дӯре хоти, каппийака̄рака̄ там̣ бахутарам̣ кха̄данти, тато сакат̣аветанам̣ датва̄ аппамева а̄харанти, ан̃н̃есам̣ пана тасса а̄ра̄масса авидӯрага̄мава̄сӣнам̣ манусса̄нам̣ виха̄расса самӣпе а̄ра̄мо хоти, те сан̇гхам̣ упасан̇камитва̄ сакена а̄ра̄мена ¶ там̣ а̄ра̄мам̣ йа̄чанти, сан̇гхена ‘‘руччати сан̇гхасса̄’’ти апалокетва̄ сампат̣иччхитаббо. сачепи бхиккхӯнам̣ руккхасахассам̣ хоти, манусса̄нам̣ пан̃часата̄ни, ‘‘нану тумха̄кам̣ а̄ра̄мо кхуддако’’ти на ваттаббам̣. кин̃ча̄пи хи айам̣ кхуддако, атха кхо итарато бахутарам̣ а̄йам̣ дети. сачепи самакамева дети, евампи иччхитиччхитаккхан̣е парибхун̃джитум̣ сакка̄ти гахетаббамева.
саче пана манусса̄нам̣ бахутара̄ руккха̄ хонти, ‘‘нану тумха̄кам̣ бахутара̄ руккха̄’’ти ваттаббам̣. саче ‘‘атирекам̣ амха̄кам̣ пун̃н̃ам̣ хоту, сан̇гхасса дема̄’’ти ваданти, джа̄на̄петва̄ сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣ати. бхиккхӯнам̣ руккха̄ пхаладха̄рино, манусса̄нам̣ руккха̄ на та̄ва пхалам̣ ган̣ханти. кин̃ча̄пи на ган̣ханти, на ¶ чирассева ган̣хиссантӣти сампат̣иччхитаббамева. манусса̄нам̣ руккха̄ пхаладха̄рино, бхиккхӯнам̣ на та̄ва пхалам̣ ган̣ханти. ‘‘нану тумха̄кам̣ руккха̄ пхаладха̄рино’’ти ваттаббам̣. саче ‘‘ган̣хатха, бханте, амха̄кам̣ пун̃н̃ам̣ бхависсатӣ’’ти ваданти, джа̄на̄петва̄ сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣ати. евам̣ а̄ра̄мена а̄ра̄мо париваттетаббо. етенева найена а̄ра̄маваттхупи виха̄ропи виха̄раваттхупи а̄ра̄мена париваттетаббам̣. а̄ра̄маваттхуна̄ ча махантена ва̄ кхуддакена ва̄ а̄ра̄маа̄ра̄маваттхувиха̄равиха̄раваттхӯни.
катхам̣ виха̄рена виха̄ро париваттетаббо? сан̇гхасса антога̄ме гехам̣ хоти, манусса̄нам̣ виха̄рамаджджхе па̄са̄до, убхопи аггхена самака̄, саче манусса̄ тена па̄са̄дена там̣ гехам̣ йа̄чанти, сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣ати. бхиккхӯнам̣ че махаггхатарам̣ гехам̣ хоти, ‘‘махаггхатарам̣ амха̄кам̣ геха’’нти вутте ча ‘‘кин̃ча̄пи махаггхатарам̣, паббаджита̄нам̣ пана аса̄руппам̣, на сакка̄ таттха паббаджитехи васитум̣, идам̣ пана са̄руппам̣, ган̣хатха̄’’ти ваданти, евампи сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣ати. саче пана манусса̄нам̣ махаггхам̣ хоти, ‘‘нану тумха̄кам̣ гехам̣ махаггха’’нти ваттаббам̣. ‘‘хоту, бханте, амха̄кам̣ пун̃н̃ам̣ бхависсати, ган̣хатха̄’’ти вутте пана сампат̣иччхитум̣ ват̣т̣ати. евам̣ виха̄рена виха̄ро париваттетаббо. етенева найена виха̄раваттхупи а̄ра̄мопи а̄ра̄маваттхупи виха̄рена париваттетаббам̣. виха̄раваттхуна̄ ча махаггхена ва̄ аппаггхена ва̄ виха̄равиха̄раваттхуа̄ра̄маа̄ра̄маваттхӯни. евам̣ та̄ва тха̄варена тха̄варапариваттанам̣ ведитаббам̣.
гарубхан̣д̣ена гарубхан̣д̣апариваттане пана ман̃чапӣт̣хам̣ махантам̣ ва̄ хоту кхуддакам̣ ва̄, антамасо чатуран̇гулапа̄дакам̣ ¶ га̄мада̄ракехи пам̣сва̄га̄ракесу кӣл̣антехи катампи сан̇гхасса диннака̄лато пат̣т̣ха̄йа гарубхан̣д̣ам̣ хоти. сачепи ра̄джара̄джамаха̄матта̄дайо екаппаха̄ренева ман̃часатам̣ ва̄ ман̃часахассам̣ ва̄ ¶ денти, саббе каппийаман̃ча̄ сампат̣иччхитабба̄, сампат̣иччхитва̄ вуд̣д̣хапат̣ипа̄т̣ийа̄ ‘‘сан̇гхикапарибхогена парибхун̃джатха̄’’ти да̄табба̄, пуггаликавасена на да̄табба̄. атирекаман̃че бхан̣д̣а̄га̄ра̄дӣсу пан̃н̃апетва̄ паттачӣварам̣ никкхипитумпи ват̣т̣ати.
бахисӣма̄йа ‘‘сан̇гхасса дема̄’’ти диннаман̃чо сан̇гхаттхерасса васанат̣т̣ха̄не да̄таббо. таттха че бахӯ ман̃ча̄ хонти, ман̃чена каммам̣ наттхи, йасса васанат̣т̣ха̄не каммам̣ аттхи, таттха ‘‘сан̇гхикапарибхогена парибхун̃джатха̄’’ти да̄таббо. махаггхена сатаггханакена, сахассаггханакена ва̄ ман̃чена ан̃н̃ам̣ ман̃часатам̣ лабхати, париваттетва̄ гахетаббам̣. на кевалам̣ ман̃чена ман̃чойева, а̄ра̄маа̄ра̄маваттхувиха̄равиха̄раваттхупӣт̣хабхисибимбохана̄нипи париваттетум̣ ват̣т̣анти. еса найо пӣт̣хабхисибимбоханесупи етесу хи каппийа̄каппийам̣ вуттанайамева. таттха акаппийам̣ на парибхун̃джитаббам̣, каппийам̣ сан̇гхикапарибхогена парибхун̃джитаббам̣. акаппийам̣ ва̄ махаггхам̣ каппийам̣ ва̄ париваттетва̄ вуттаваттхӯни гахетабба̄ни, агарубхан̣д̣упагам̣ пана бхисибимбоханам̣ на̄ма наттхӣти.
2898. бхиккху адхотена па̄дена, аллапа̄дена ва̄ сена̄санам̣ наккамети самбандхо. сайанти еттха, а̄санти ча̄ти сайана̄санам̣, парикаммакатабхӯматтхаран̣а̄ди. аллапа̄дена ва̄ти йена аккантат̣т̣ха̄не удакам̣ пан̃н̃а̄йати, еварӯпена тинтапа̄дена. йатха̄ха – ‘‘аллехи па̄дехӣти йехи аккантат̣т̣ха̄не удакам̣ пан̃н̃а̄йати, еварӯпехи па̄дехи парибхан̣д̣акатабхӯми ва̄ сена̄санам̣ ва̄ на аккамитаббам̣. саче пана удакасинехаматтамева пан̃н̃а̄йати, на удакам̣, ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 324). саупа̄ханоти еттха ‘‘дхотапа̄дака’’нти ваттаббам̣. па̄де пат̣имукка̄хи упа̄хана̄хи саупа̄хано бхиккху дхотапа̄дакам̣ дхотапа̄дехи аккамитаббат̣т̣ха̄нам̣ татхева на аккамети йоджана̄.
2899. парикаммаката̄йа̄ти ¶ судха̄дипарикаммаката̄йа. нит̣т̣хубхантасса̄ти кхел̣ам̣ па̄тентасса. парикаммакатам̣ бхиттинти сетабхиттим̣ ва̄ читтакаммакатам̣ ва̄ бхиттим̣. на кевалан̃ча бхиттимева, два̄рампи ва̄тапа̄нампи апассенапхалакампи па̄са̄н̣аттхамбхампи руккхаттхамбхампи чӣварена ва̄ кеначи ва̄ аппат̣иччха̄детва̄ апассайитум̣ на лабхатийева. ‘‘два̄рава̄тапа̄на̄дайо пана апарикаммаката̄пи апат̣иччха̄детва̄ на апассайитабба̄’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣.
2901. нидда̄йато ¶ тасса кочи сарӣра̄вайаво паччаттхаран̣е сан̇кут̣ите сахаса̄ йади ман̃чам̣ пхусати, дуккат̣анти йоджана̄.
2902. ломесу ман̃чам̣ пхусантесу. хаттхапа̄да̄нам̣ талена аккамитум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. ман̃чапӣт̣хам̣ нӣхарантасса ка̄йе пат̣ихан̃н̃ати, ана̄патти.
‘‘да̄йакехи ‘ка̄йена пхуситва̄ йатха̄сукхам̣ парибхун̃джатха̄’ти диннасена̄санам̣, ман̃чапӣт̣ха̄дин̃ча да̄йакена вуттанийа̄мена парибхун̃джантасса досо наттхӣ’’ти ма̄тикат̣т̣хакатха̄йа сӣхал̣аган̣т̣хипаде вуттатта̄ татха̄ парибхун̃джантасса ана̄патти. ‘‘имам̣ ман̃чапӣт̣ха̄дим̣ сан̇гхасса даммӣ’’ти вутте гарубхан̣д̣ам̣ хоти, на бха̄джетаббам̣ сан̇гхасса пара̄мат̣т̣хатта̄. ‘‘имам̣ ман̃чапӣт̣ха̄дим̣ бхаданта̄нам̣ вассаггена ган̣хитум̣ даммӣ’’ти вутте сатипи гарубхан̣д̣абха̄ве каппийаваттхум̣ бха̄джетва̄ ган̣хитум̣ ват̣т̣ати, акаппийабхан̣д̣амева бха̄джетва̄ гахетум̣ на лаббхати. ‘‘имам̣ ман̃чапӣт̣хам̣ вассаггена гахетум̣ сан̇гхасса даммӣ’’ти вутте вассаггена бха̄джетва̄ гахетаббам̣ вассаггена бха̄джанам̣ пат̣хамам̣ ватва̄ паччха̄ сан̇гхасса пара̄мат̣т̣хатта̄. ‘‘сан̇гхасса имам̣ ман̃чапӣт̣хам̣ вассаггена ган̣хитум̣ даммӣ’’ти вутте пана гарубхан̣д̣ам̣ хоти пат̣хамам̣ сан̇гхасса пара̄мат̣т̣хатта̄ти ¶ айампи висесо ма̄тикат̣т̣хакатха̄ ган̣т̣хипадейева вутто.
2903-4. уддесабхаттавиниччхайекадесам̣ дассетума̄ха ‘‘сахассаггханако’’тиа̄ди. сахассаггханако сачӣваро пин̣д̣апа̄то авассикам̣ бхиккхум̣ патто, тасмим̣ виха̄ре ча ‘‘еварӯпо пин̣д̣апа̄то авассикам̣ бхиккхум̣ патто’’ти ликхитва̄ т̣хапитопи ча хоти, тато сат̣т̣хивасса̄намаччайе та̄дисо сахассаггханако сачӣваро кочи пин̣д̣апа̄то саче уппанно хоти, там̣ пин̣д̣апа̄там̣ будхо виниччхайакусало бхиккху авассикат̣т̣хитика̄йа адатва̄ сат̣т̣хивассикат̣т̣хитика̄йа дадеййа̄ти йоджана̄.
2905. уддесабхаттам̣ бхун̃джитва̄ти упасампаннака̄ле аттано вассаггена паттам̣ уддесабхаттам̣ парибхун̃джитва̄. джа̄то че са̄ман̣еракоти сиккха̄паччаккха̄на̄дивасена саче са̄ман̣еро джа̄то. танти упасампаннака̄ле гахитам̣ тадева уддесабхаттам̣. са̄ман̣ерасса па̄л̣ийа̄ти са̄ман̣ерапат̣ипа̄т̣ийа̄ аттано паттам̣ паччха̄ гахетум̣ лабхати.
2906. йо ¶ са̄ман̣еро сампун̣н̣авӣсативассо ‘‘све уддесам̣ лабхиссатӣ’’ти ваттаббо, аджджа со упасампанно хоти, т̣хитика̄ атӣта̄ сийа̄ти йоджана̄, све па̄петабба̄ са̄ман̣ерат̣т̣хитика̄ аджджа упасампаннатта̄ атикканта̄ хотӣти аттхо, там̣ бхаттам̣ на лабхатӣти вуттам̣ хоти.
2907. уддесабхатта̄нантарам̣ сала̄кабхаттам̣ дассетума̄ха ‘‘саче пана̄’’тиа̄ди. саче сала̄ка̄ ладдха̄, там̣дине бхаттам̣ на ладдхам̣, пунадине тасса бхаттам̣ гахетаббам̣, на сам̣сайо ‘‘гахетаббам̣ ¶ ну кхо, на гахетабба’’нти евам̣ сам̣сайо на ка̄табботи йоджана̄.
2908. уттари уттарам̣ атирекам̣ бхан̇гам̣ бйан̃джанам̣ етасса̄ти уттарибхан̇гам̣, тасса, атирекабйан̃джанасса̄ти аттхо. екачарасса̄ти екача̄рикасса. сала̄ка̄йева сала̄кика̄.
2909. уттарибхан̇гамева уттарибхан̇гакам̣.
2910. йена йена хӣти га̄хитасала̄кена йена йена бхиккхуна̄. йам̣ йанти бхаттабйан̃джанесу йам̣ йам̣ бхаттам̣ ва̄ йам̣ йам̣ бйан̃джанам̣ ва̄.
2911. сан̇гхуддеса̄диканти сан̇гхабхаттауддесабхатта̄дикам̣. а̄ди-саддена нимантанам̣, сала̄кам̣, паккхикам̣, упосатхикам̣, па̄т̣ипадиканти пан̃ча бхатта̄ни гахита̄ни.
таттха саббасан̇гхасса диннам̣ сан̇гхабхаттам̣ на̄ма. ‘‘сан̇гхато еттаке бхиккхӯ уддиситва̄ детха̄’’тиа̄дина̄ ватва̄ диннам̣ уддесабхаттам̣. ‘‘сан̇гхато еттака̄нам̣ бхиккхӯнам̣ бхаттам̣ ган̣хатха̄’’тиа̄дина̄ ватва̄ диннам̣ нимантанам̣ на̄ма. аттано аттано на̄мена сала̄кага̄хака̄нам̣ бхиккхӯнам̣ диннам̣ сала̄кабхаттам̣ на̄ма. ча̄туддасийам̣ диннам̣ паккхикам̣. упосатхе диннам̣ упосатхикам̣. па̄т̣ипаде диннам̣ па̄т̣ипадикам̣. там̣там̣на̄мена диннамева татха̄ татха̄ вохарӣйати. етесам̣ пана виттха̄ракатха̄ ‘‘абхилаккхитесӯ’’тиа̄дина̄ (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 325 паккхикабхатта̄дикатха̄) ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттанайена ведитабба̄. а̄гантука̄дӣти еттха а̄ди-саддена гамикабхаттам̣, гила̄набхаттам̣, гила̄нупат̣т̣ха̄кабхаттанти ¶ тӣн̣и гахита̄ни. а̄гантука̄нам̣ диннам̣ бхаттам̣ а̄гантукабхаттам̣. есева найо сесесу.
2912. виха̄ранти ¶ виха̄рабхаттам̣ уттарападалопена, виха̄ре татруппа̄дабхаттассетам̣ адхивачанам̣. ва̄рабхаттанти дуббхиккхасамайе ‘‘ва̄рена бхиккхӯ джаггисса̄ма̄’’ти дхурагехато пат̣т̣ха̄йа диннам̣. ниччанти ниччабхаттам̣ уттарападалопена, тан̃ча татха̄ ватва̄ва диннам̣. кут̣ибхаттам̣ на̄ма сан̇гхасса а̄ва̄сам̣ катва̄ ‘‘амха̄кам̣ сена̄санава̄сино амха̄кам̣ бхаттам̣ ган̣хантӯ’’ти диннам̣. паннарасавидхам̣ саббамева бхаттам̣ идха имасмим̣ сена̄санаккхандхаке уддит̣т̣хам̣ катхитам̣. етесам̣ виттха̄равиниччхайо аттхикехи самантапа̄са̄дика̄йа гахетаббо.
2913. паччайабха̄джане миччха̄пат̣ипаттийа̄ маха̄дӣнаватта̄ аппаматтенева пат̣ипаджджитаббанти паччайабха̄джанакам̣ ануса̄санто а̄ха ‘‘па̄л̣и’’нтиа̄ди.
сена̄санаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
ваттаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2914-5. а̄гантуко ча а̄ва̄сико ча пин̣д̣ача̄рико ча сена̄санан̃ча а̄ран̃н̃ако ча анумодана̄ ча̄ти виггахо, та̄су ватта̄ни, итарӣтарайогадвандасама̄сасса уттарападалин̇гатта̄ иттхи лин̇ганиддесо. бхатте бхаттагге, уттарападалопо. ‘‘бхатте’’тиа̄дӣхи падехи ‘‘ватта̄нӣ’’ти паччекам̣ йоджетаббам̣.
а̄чарийо ча упаджджха̄йако ча сиссо ча саддхивиха̄рико ча, тесам̣ ватта̄нӣти виггахо. саббасоти сабба̄вайавабхедехи. чатуддасева̄ти авайавабхедехи бахувидха̄нипи ватта̄ни висайабхедена чуддаса ева вутта̄ни. висуддхачиттена̄ти сава̄санасакаласам̣килесаппаха̄нато аччантапарисуддхачиттасанта̄нена ¶ . вина̄йакена̄ти сатте винетӣти вина̄йако, ануттарапурисадаммаса̄ратхибха̄вена даммадевабрахмана̄га̄дике сатте на̄на̄видхена винайанупа̄йена даметӣти аттхо. атха ва̄ вигато на̄йако асса̄ти вина̄йако, тена.
2916. а̄ра̄манти ¶ еттха там̣самӣпе таббоха̄ро. йатха̄ха ‘‘ида̄ни ‘а̄ра̄мам̣ пависисса̄мӣ’ти имина̄ упача̄расӣмасамӣпам̣ дассети, тасма̄ упача̄расӣмам̣ патва̄ упа̄хана̄омун̃чана̄ди саббам̣ ка̄табба’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 357). ‘‘пана апанетабба’’нти падаччхедо. мун̃читабба̄ти упа̄хана̄ па̄дато апанетабба̄.
2917. огун̣т̣хананти сасӣсапа̄рупанам̣. сӣсе чӣварамева ва̄ на ка̄таббанти самбандхо. тена̄ти а̄гантукена. па̄нӣйава̄рина̄ти па̄таббаджалена.
2918. пуччхитва̄ти вассаган̣анам̣ пуччхитва̄. виха̄ре вуд̣д̣хабхиккхуно а̄гантукена бхиккхуна̄ вандитабба̄ва. ка̄лети ка̄лассева. тена а̄гантукена бхиккхуна̄ сена̄санам̣ ‘‘майхам̣ катарам̣ сена̄санам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти пуччхитаббан̃ча̄ти йоджана̄.
2919. ‘‘пуччхитабба’’нти идам̣ ‘‘ваччат̣т̣ха̄на’’нтиа̄дикехи саббехи упайогантападехи паччекам̣ йоджетаббам̣. па̄нӣйамева ча̄ти ‘‘ким̣ имисса̄ поккхаран̣ийа̄ па̄нӣйамева пиванти, уда̄ху наха̄на̄дипарибхогампи каронтӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 357) ат̣т̣хакатха̄гатанайена па̄нӣйан̃ча. татха̄ парибходжанӣйан̃ча. сан̇гхакатиканти ‘‘кесучи т̣ха̄несу ва̄л̣амига̄ ва̄ аманусса̄ ва̄ хонти, тасма̄ кам̣ ка̄лам̣ пависитаббам̣, кам̣ ка̄лам̣ никкхамитабба’’нти ат̣т̣хакатха̄гатанайена сан̇гхасса катикасан̣т̣ха̄нан̃ча. гочара̄диканти ¶ еттха ча ‘‘гочаро пуччхитабботи ‘гочарага̄мо а̄санне, уда̄ху дӯре, ка̄лассева ча пин̣д̣а̄йа чаритаббам̣, уда̄ху но’ти евам̣ бхиккха̄ча̄ро пуччхитаббо’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 357) вуттанайена гочаран̃ча. а̄ди-саддена агочарам̣ гахитам̣. ‘‘агочаро на̄ма миччха̄дит̣т̣хика̄нам̣ ва̄ га̄мо париччхиннабхиккхо ва̄ га̄мо, йаттха екасса ва̄ двиннам̣ ва̄ бхиккха̄ диййати, сопи пуччхитаббо’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 357) вуттанайена агочаран̃ча.
2920. евам̣ а̄гантукаваттам̣ дассетва̄ ида̄ни а̄ва̄сикаваттам̣ дассетума̄ха ‘‘вуд̣д̣ха’’нтиа̄ди. паччуггантва̄ паттан̃ча чӣваран̃ча пат̣иггахетаббанти йоджана̄. ча-саддо луттаниддит̣т̣хо.
2921. тасса̄ти ¶ а̄гантукасса. па̄додакан̃ча̄ти ча-саддена дхота̄дхотапа̄да̄ йаттха т̣хапӣйанти, там̣ па̄дапӣт̣хам̣, па̄дакатхаликан̃ча упаниккхипитаббанти етам̣ гахитам̣. пуччхитаббан̃ча ва̄рина̄ти ‘‘па̄нӣйена пуччхантена саче саким̣ а̄нӣтам̣ па̄нӣйам̣ саббам̣ пивати, ‘пуна а̄немӣ’ти пуччхитаббойева̄’’ти вуттанайена па̄нӣйена пуччхитаббо. идха ча-саддена –
‘‘апича бӣджаненапи бӣджитаббо, бӣджантена саким̣ па̄дапит̣т̣хийам̣ бӣджитва̄ саким̣ маджджхе, саким̣ сӣсе бӣджитаббам̣, ‘алам̣ хотӯ’ти вуттена тато мандатарам̣ бӣджитаббам̣. пуна ‘ала’нти вуттена тато мандатарам̣ бӣджитаббам̣. татийава̄рам̣ вуттена бӣджанӣ т̣хапетабба̄. па̄да̄писса дховитабба̄, дховитва̄ саче аттано телам̣ аттхи, тена маккхетабба̄. но че аттхи, тасса сантакена маккхетабба̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 359) –
вуттаватта̄ни сан̇ган̣ха̄ти.
2922-3. вандеййоти ¶ вуд̣д̣ха̄гантуко вандитаббо. пан̃н̃апетаббанти ‘‘каттха майхам̣ сена̄санам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти пуччхитена сена̄санам̣ пан̃н̃апетаббам̣, ‘‘етам̣ сена̄санам̣ тумха̄кам̣ па̄пун̣а̄тӣ’’ти евам̣ а̄чиккхитаббанти аттхо. ‘‘ваттаббо’’ти идам̣ ‘‘аджджха̄вуттхамавуттха’’нтиа̄дӣхи падехи там̣там̣лин̇гавачана̄нурӯпена париваттетва̄ паччекам̣ йоджетаббам̣. аджджха̄вуттханти пан̃н̃аттасена̄санасса бхиккхӯхи пат̣хамам̣ вуттхабха̄вам̣. авуттхам̣ ва̄ти чӣварака̄лам̣ тасмим̣ бхиккхӯхи анаджджха̄вуттхабха̄вам̣ ва̄. гочара̄гочарам̣ вуттамева.
секкхакула̄ни ча̄ти ладдхасеккхасаммутика̄ни кула̄ни ча ваттабба̄ни. ‘‘павесе никкхаме ка̄ло’’ти идам̣ ‘‘сан̇гхакатика’’нти еттха вуттаттхамева. па̄нӣйа̄диканти а̄ди-саддена парибходжанӣйакаттарайат̣т̣хӣнам̣ а̄чиккханам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
2924. йатха̄нисинненева̄ти аттана̄ нисиннат̣т̣ха̄нейева нисиннена. асса̄ти навакасса.
2925. ‘‘атра паттам̣ т̣хапехи, идама̄санам̣ нисӣда̄хӣ’’ти иччевам̣ имина̄ пака̄рена саббам̣ ваттаббанти йоджана̄. деййам̣ сена̄санампи ча̄ти сена̄санан̃ча да̄таббам̣. ча-саддена ‘‘авуттхам̣ ва̄ аджджха̄вуттхам̣ ¶ ва̄ а̄чиккхитабба’’нтиа̄дина̄ вуттам̣ сампин̣д̣ети. маха̄а̄ва̄сепи аттано сантикам̣ сампаттасса а̄гантукасса ваттам̣ ака̄тум̣ на лаббхати.
2926. ‘‘ма̄тика̄йа ниддит̣т̣хаккаменева ватта̄ни ка̄табба̄ни, уда̄ху йатха̄нуппаттивасена̄’’ти кочи ман̃н̃еййа̄ти ма̄тика̄ккаменева ка̄таббанти нийамо наттхи, йатха̄нуппаттавасенева ка̄таббанти вин̃н̃а̄петум̣ ма̄тика̄ккамамана̄дийитва̄ гамикаваттам̣ а̄раддхам̣. атха ва̄ ваттиччха̄нупуббакатта̄ саддапайогасса ¶ ма̄тика̄ккамамана̄дийитва̄ йатхиччхам̣ ниддесо катоти ведитабботи. да̄руматтикабхан̣д̣а̄нӣти ман̃чапӣт̣ха̄дӣни чева раджанабха̄джана̄ни ча. пат̣иса̄метва̄ти гуттат̣т̣ха̄не т̣хапетва̄. а̄васатхампи тхакетва̄ти а̄васатхе два̄ракава̄т̣а̄дӣни ча тхакетва̄.
2927. а̄пуччхитва̄пӣти бхиккхусса ва̄ са̄ман̣ерасса ва̄ а̄ра̄микасса ва̄ ‘‘имам̣ пат̣иджагга̄хӣ’’ти ниййа̄детва̄ ва̄. пуччхитаббе асантепӣти еттха пи-саддо пана-саддаттхо. гопетва̄ ва̄пи са̄дхуканти ‘‘чатӯсу па̄са̄н̣есу ман̃чам̣ пан̃н̃апетва̄ ман̃че ман̃чам̣ а̄ропетва̄’’тиа̄дина̄ (чӯл̣ава. 360) вуттанайена самма̄ пат̣иса̄метва̄ гантаббанти йоджана̄.
2928. пин̣д̣ача̄рикаваттам̣ дассетума̄ха ‘‘сахаса̄’’тиа̄ди. пин̣д̣ача̄рико бхиккху антарагхарам̣ пависанто сахаса̄ на пависе сӣгхам̣ на пависеййа, никкхаманто сахаса̄ на никкхаме сӣгхам̣ на никкхамеййа, бхиккхуса̄руппена пависеййа, никкхамеййа ча. пин̣д̣ача̄рина̄ бхиккхуна̄ гехадва̄рам̣ сампаттена атидӯре на т̣ха̄таббам̣ ниббакосато атидӯрат̣т̣ха̄не на т̣ха̄таббам̣. ачча̄санне на т̣ха̄таббам̣ ниббакосато а̄саннатаре т̣ха̄не на т̣ха̄таббам̣.
2929. учча̄ретва̄ти упана̄метва̄. бха̄джананти паттам̣. даккхин̣ена пан̣а̄метва̄ти даккхин̣ена хаттхена упана̄метва̄. бхиккхам̣ ган̣хеййа̄ти еттха ‘‘убхохи хаттхехи пат̣иггахетва̄’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘убхохи хаттхехи паттам̣ пат̣иггахетва̄ бхиккха̄ гахетабба̄’’ти (чӯл̣ава. 366).
2930. сӯпам̣ да̄тука̄ма̄ ва̄ ада̄тука̄ма̄ ва̄ ити мухуттакам̣ саллаккхеййа тит̣т̣хеййа. антара̄ти ¶ бхиккха̄да̄насамайе. на ¶ бхиккха̄да̄йика̄ти иттхӣ ва̄ хоту пурисо ва̄, бхиккха̄да̄насамайе мукхам̣ на олокетаббанти.
2931. пин̣д̣ача̄рикаваттам̣ дассетва̄ а̄ран̃н̃икаваттам̣ дассетума̄ха ‘‘па̄нӣйа̄дӣ’’тиа̄ди. па̄нӣйа̄дӣти а̄ди-саддена парибходжанӣйааггиаран̣исахитакаттарайат̣т̣хӣнам̣ гахан̣ам̣. татра̄йам̣ виниччхайо – па̄нӣйам̣ упат̣т̣ха̄петаббанти саче бха̄джана̄ни наппахонти, па̄нӣйамева парибходжанӣйампи катва̄ упат̣т̣ха̄петаббам̣. бха̄джанам̣ алабхантена вел̣уна̄л̣ика̄йапи упат̣т̣ха̄петаббам̣. тампи алабхантасса йатха̄ самӣпе кхуддакаа̄ва̄т̣о хоти, евам̣ ка̄таббам̣. аран̣исахите асати аггим̣ ака̄тумпи ча ват̣т̣ати. йатха̄ ча а̄ран̃н̃икасса, евам̣ канта̄рапат̣ипаннасса̄пи аран̣исахитам̣ иччхитаббам̣. ган̣ава̄сино пана тена вина̄пи ват̣т̣атӣти.
наккхаттанти ассайуджа̄дисаттавӣсативидхам̣ наккхаттам̣ джа̄нитаббанти самбандхо. катхам̣ джа̄нитаббанти а̄ха ‘‘тена його ча̄’’ти, тена наккхаттена чандасса його н̃а̄табботи аттхо. джа̄нитабба̄ диса̄пи ча̄ти аран̃н̃е вихарантена ат̣т̣хапи диса̄ асаммохато джа̄нитабба̄.
2932. ан̃н̃аваттам̣ дассетума̄ха ‘‘ваччапасса̄ватиттха̄нӣ’’тиа̄ди. пат̣ипа̄т̣ийа̄ бхавантӣти гата̄нуккамена севитабба̄ бхаванти. йатха̄ха – ‘‘ваччакут̣ийам̣, пасса̄ват̣т̣ха̄не, нха̄натиттхети тӣсупи а̄гатапат̣ипа̄т̣ийева пама̄н̣а’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 373). йатха̄вуд̣д̣хам̣ каронтасса̄ти гатапат̣ипа̄т̣им̣ вина̄ вуд̣д̣хапат̣ипа̄т̣ийа̄ каронтасса.
2933. ваччакут̣им̣ ¶ пависанто сахаса̄ на пависеййа. уббхаджитва̄ти чӣварам̣ уккхипитва̄.
2934. ниттхунантена бхиккхуна̄ ваччам̣ на ка̄таббанти йоджана̄. ‘‘ваччасса дунниггаманена упахато хутва̄ ниттхунати че, на досо’’ти сиккха̄бха̄джанавиниччхайе вуттам̣. дан̣д̣акат̣т̣хам̣ кха̄дато ваччам̣ карото бхиккхуно дуккат̣ам̣ хотӣти йоджана̄.
2936. кхарена̄ти пхарусена ва̄ пха̄литакат̣т̣хена ва̄ ган̣т̣хикена ва̄ кан̣т̣акена ва̄ сусирена ¶ ва̄ пӯтина̄ ва̄ дан̣д̣ена на авалекхеййа на пун̃чхеййа. на кат̣т̣хам̣ ваччакӯпаке чхад̣д̣еййа̄ти там̣ кат̣т̣хам̣ ваччакӯпе на чхад̣д̣еййа. пасса̄вадон̣ийа̄ кхел̣ам̣ на па̄теййа̄ти йоджана̄.
2937. па̄дука̄сӯти ваччапасса̄вапа̄дука̄су. никкхамане никкхаманака̄ле. таттхева̄ти ваччапасса̄вапа̄дука̄свева. пат̣иччха̄деййа̄ти уккхиттам̣ чӣварам̣ ота̄ретва̄ сарӣрам̣ пат̣иччха̄деййа.
2938. йо ваччам̣ катва̄ салиле сати саче на̄чамеййа удакакиччам̣ на кареййа, тасса дуккат̣ам̣ уддит̣т̣ханти йоджана̄. мохана̄сина̄ти сава̄санасса мохасса, тена сахаджекат̣т̣хапаха̄некат̣т̣ха̄нам̣ сакаласам̣килеса̄нан̃ча паха̄йина̄ а̄саваккхайан̃а̄н̣ена самуччхиндата̄ мунина̄ саббан̃н̃уна̄ самма̄самбуддхена. ‘‘салиле сатӣ’’ти имина̄ асати ниддосатам̣ дӣпети. йатха̄ха –
‘‘сати удакети еттха саче удакам̣ аттхи, пат̣иччханнат̣т̣ха̄нам̣ пана наттхи, бха̄джанена нӣхаритва̄ а̄чамитаббам̣. бха̄джане асати паттена нӣхаритаббам̣. паттепи асати асантам̣ на̄ма хоти. ‘идам̣ атививат̣ам̣, пурато ан̃н̃ам̣ ¶ удакам̣ бхависсатӣ’ти гатасса удакам̣ алабхантассева бхиккха̄ча̄равела̄ хоти, кат̣т̣хена ва̄ кеначи ва̄ пун̃чхитва̄ гантаббам̣, бхун̃джитумпи анумоданампи ка̄тум̣ ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 373).
2939. сасадданти удакасаддам̣ катва̄. ‘‘па̄са̄н̣а̄дит̣т̣ха̄не пахаритва̄ удакам̣ садда̄йати че, на досо’’ти сиккха̄бха̄джанавиниччхайе вуттам̣. чапу чапӯти ча̄ти та̄дисам̣ анукаран̣ам̣ катва̄ на̄чаметаббанти йоджана̄. а̄чамитва̄ти удакакиччам̣ катва̄. сара̄ве а̄чаманабха̄джане удакам̣ на сесетаббанти йоджана̄, идам̣ пана саббаса̄дха̄ран̣ат̣т̣ха̄нам̣ сандха̄йа вуттам̣. йатха̄ха ат̣т̣хакатха̄йам̣ –
‘‘а̄чаманасара̄вакети саббаса̄дха̄ран̣ат̣т̣ха̄нам̣ сандха̄йетам̣ вуттам̣. татра хи ан̃н̃е ан̃н̃е а̄гаччханти, тасма̄ удакам̣ на сесетаббам̣. йам̣ пана сан̇гхикепи виха̄ре екадесе нибаддхагаманаттха̄йа катам̣ т̣ха̄нам̣ хоти пуггаликат̣т̣ха̄нам̣ ва̄, тасмим̣ ват̣т̣ати. виречанам̣ пивитва̄ пунаппунам̣ пависантасса̄пи ват̣т̣атийева̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 374).
2940. ӯхатампӣти ан̃н̃ена ва̄ аттана̄ ва̄ асан̃чичча ӯхатам̣ малена дӯситат̣т̣ха̄нам̣. адховитва̄ти ¶ джале сати асодхетва̄ джале асати кат̣т̣хена ва̄ кеначи ва̄ пун̃чхитва̄ гантаббам̣. йатха̄ха – ‘‘удакам̣ аттхи бха̄джанам̣ наттхи, асантам̣ на̄ма хоти, бха̄джанам̣ аттхи удакам̣ наттхи, етампи асантам̣, убхайе пана асати асантамева, кат̣т̣хена ва̄ кеначи ва̄ пун̃чхитва̄ гантабба’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 374). укла̄па̄пи саче хонтӣти ваччапасса̄ват̣т̣ха̄на̄ни саче качавара̄кин̣н̣а̄ни хонти. ‘‘асесато содхетабба’’нти имина̄ тато кассачи качаварасса ¶ апанайанам̣ содханам̣ на̄ма на хоти, ниссесакачавара̄панайанамева содхананти дӣпети.
2941. пит̣хароти авалекханакат̣т̣ханиккхепанабха̄джанам̣. кумбхӣ че ритта̄ти а̄чаманакумбхӣ саче туччха̄.
2942. евам̣ ваччакут̣иваттам̣ дассетва̄ сена̄санаваттам̣ дассетума̄ха ‘‘анаджджхит̣т̣хо’’тиа̄ди. анаджджхит̣т̣хоти ананун̃н̃а̄то.
2943. вуд̣д̣хам̣ а̄пуччхитва̄ катхентасса̄ти йоджана̄. вуд̣д̣хатара̄гамети йам̣ а̄пуччхитва̄ катхетума̄раддхо, татопи вуд̣д̣хатарасса бхиккхуно а̄гаме сати.
2944. екавиха̄расминти екасмим̣ гехе. ‘‘ана̄пуччха̄’’ти идам̣ ваккхама̄нехи йатха̄рахам̣ йоджетаббам̣.
2945. пат̣хамам̣ йаттха каттхачи вуд̣д̣ха̄нам̣ саннидха̄не каттаббаваттам̣ ниддит̣т̣ханти ида̄ни екавиха̄ре васантена̄пи тасса ка̄таббатам̣ дассетум̣ пунапи ‘‘на ча дхаммо катхетаббо’’ти а̄ха. дхаммачаккхуна̄ти дхаммалочанена дхаммагарукена, имина̄ ата̄дисасса като ва̄ро нираттхакоти дӣпети.
2946. ка̄табботи джа̄летаббо. соти дӣпо. ‘‘два̄рам̣ на̄ма йасма̄ маха̄вал̣ан̃джам̣, тасма̄ таттха а̄пуччханакиччам̣ наттхӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 369) вачанато там̣ аватва̄ а̄паттиккхеттамева дассетума̄ха ‘‘ва̄тапа̄накава̄т̣а̄ни, тхакеййа вивареййа но’’ти.
2947. вуд̣д̣хато ¶ париваттайети йена вуд̣д̣хо, тато париваттайе, пит̣т̣хим̣ адассетва̄ вуд̣д̣ха̄бхимукхо тена париваттайети аттхо. чӣваракан̣н̣ена ва̄ ка̄йена ва̄ там̣ вуд̣д̣хам̣ на ча гхат̣т̣айе.
2948. евам̣ ¶ сена̄санаваттам̣ дассетва̄ джанта̄гхараваттам̣ дассетума̄ха ‘‘пурато’’тиа̄ди. тхера̄нам̣ пурато нева нха̄йеййа, упари пат̣исоте на ча нха̄йеййа, отаранта̄нам̣ вуд̣д̣ха̄нам̣ уттарам̣ уттаранто маггам̣ дадеййа, на гхат̣т̣айе ка̄йена ва̄ чӣварена ва̄ на гхат̣т̣айеййа̄ти йоджана̄.
‘‘тиман̣д̣алам̣ пат̣иччха̄дентена париман̣д̣алам̣ нива̄сетва̄ ка̄йабандханам̣ бандхитва̄’’тиа̄дина̄ (чӯл̣ава. 364) найена вутта̄нам̣ бхаттаггаватта̄нам̣ секхийакатха̄йа вуттатта̄ ча упаджджха̄йаватта̄дӣнам̣ маха̄кхандхакакатха̄йа вуттатта̄ ча анумоданаватта̄нам̣ ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, бхаттагге чатӯхи пан̃чахи тхера̄нутхерехи бхиккхӯхи а̄гамету’’нтиа̄дина̄ (чӯл̣ава. 362) найена бхаттаггаваттейева антогадхабха̄вена вуттатта̄ ча ниддесе та̄ни на вутта̄ни, татха̄пи тесу анумоданаваттам̣ евам̣ ведитаббам̣ (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 362) – сан̇гхаттхере анумоданаттха̄йа нисинне хет̣т̣ха̄ пат̣ипа̄т̣ийа̄ чатӯхи нисӣдитаббам̣. анутхере нисинне маха̄тхерена ча хет̣т̣ха̄ ча тӣхи нисӣдитаббам̣. пан̃чаме нисинне упари чатӯхи нисӣдитаббам̣. сан̇гхаттхерена хет̣т̣ха̄ дахарабхиккхусмим̣ аджджхит̣т̣хепи сан̇гхаттхерато пат̣т̣ха̄йа чатӯхи нисӣдитаббамева. саче пана анумодако бхиккху ‘‘гаччхатха, бханте, а̄гаметаббакиччам̣ наттхӣ’’ти вадати, гантум̣ ват̣т̣ати. маха̄тхерена ‘‘гаччха̄ма, а̄вусо’’ти вутте ‘‘гаччхатха̄’’ти вадати, евампи ват̣т̣ати. ‘‘бахига̄ме а̄гамесса̄ма̄’’ти а̄бхогам̣ катва̄пи бахига̄мам̣ гантва̄ аттано нисситаке ‘‘тумхе тасса а̄гаманам̣ а̄гаметха̄’’ти ватва̄пи гантум̣ ват̣т̣атийева. саче пана манусса̄ аттано ручитена екена анумоданам̣ ка̄ренти, нева тасса анумодато а̄патти, на ча маха̄тхерасса бха̄ро хоти. упанисиннакатха̄йамева хи мануссесу катха̄пентесу ¶ маха̄тхеро а̄пуччхитаббо, маха̄тхерена ча анумодана̄йа аджджхит̣т̣хова а̄гаметабботи идаметтха лаккхан̣анти.
2949. ваттанти йатха̄вуттам̣ а̄бхисама̄ча̄рикаваттам̣. йатха̄ха – ‘‘а̄бхисама̄ча̄рикам̣ апарипӯретва̄ сӣлам̣ парипӯрессатӣти нетам̣ т̣ха̄нам̣ виджджатӣ’’ти. на виндатӣти на лабхати.
2950. анекагготи ¶ виккхиттатта̄йева асама̄хитачитто. на ча пассатӣти н̃а̄н̣ачаккхуна̄ на пассати, дат̣т̣хум̣ саматтхо на хотӣти аттхо. дуккха̄ти джа̄тидуккха̄дидуккхато.
2951. тасма̄ти йасма̄ дуккха̄ на паримуччати, тасма̄. ова̄дам̣ катва̄ ким̣ висесам̣ па̄пун̣а̄тӣти а̄ха ‘‘ова̄дам̣ буддхасет̣т̣хасса, катва̄ нибба̄намехитӣ’’ти. ехити па̄пун̣иссати.
ваттаккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
бхиккхуниккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄
2952. виваритва̄на чӣварам̣ апанетва̄.
2953. йам̣ кин̃чи сампайоджентийа̄ти йам̣ кин̃чи ана̄ча̄рам̣ каронтийа̄. татоти тена ана̄ча̄расан̇кха̄тена асаддхаммена. бха̄сантийа̄ти ва̄ча̄йа бха̄сантийа̄.
2954-6. дӣгханти екапариккхепато дӣгхам̣. вилӣвена ча пат̣т̣ена̄ти сан̣хехипи вилӣвехи катапат̣т̣ена. чаммапат̣т̣ена̄ти чаммамайапат̣т̣ена. дуссапат̣т̣ена̄ти сетаваттхена. дуссавен̣ийа̄ти дуссена ган̣т̣хитавен̣ийа̄. дуссават̣т̣ийа̄ти дуссена катават̣т̣ийа̄ ¶ . на пха̄сука̄ наметабба̄ти маджджхимасса танубха̄ваттха̄йа га̄мада̄рика̄ вийа пха̄сулика̄ на на̄метабба̄. джагхананти муттакаран̣аппадесам̣. ат̣т̣хика̄дина̄ти годжа̄н̣ут̣т̣хика̄дина̄. на гхам̣са̄пеййа̄ти на гхат̣т̣а̄пеййа. ‘‘ат̣т̣хика̄дина̄’’ти идам̣ ‘‘на гхам̣са̄пеййа̄’’ти имина̄ ча ‘‘кот̣т̣а̄петӣ’’ти имина̄ кирийа̄падена ча самбандхитаббам̣.
2957. ‘‘кот̣т̣а̄петӣ’’ти идам̣ ‘‘хаттхам̣ ва̄’’тиа̄дӣхи упайогантападехи паччекам̣ йоджетаббам̣. хаттханти аггаба̄хам̣. хаттхакоччханти пит̣т̣хихаттхам̣. па̄данти джан̇гхам̣.
2958. на мукхам̣ лимпитаббанти чхавипаса̄дакарена тиласа̄сапакакка̄дина̄ анекавидхена лимпанена ¶ на лимпитаббам̣. на чун̣н̣етаббанти мукхачун̣н̣алепанам̣ на ка̄таббам̣. маносила̄йа мукхам̣ лан̃джантийа̄ а̄патти сийа̄ти йоджана̄.
2959. ан̇гара̄го на ка̄табботи халиддикун̇кума̄дӣхи сарӣраччхавира̄го на ка̄таббо. аван̇гам̣ на ча ка̄таббанти ан̃джанам̣ бахи аккхикот̣ийа̄ лекхам̣ т̣хапетва̄ на ан̃джитаббам̣. на ка̄таббам̣ висесаканти ган̣д̣ападесе вичитрасан̣т̣ха̄нам̣ висесакам̣ ваттабхан̇гам̣ на ка̄таббам̣.
2960. олоканакатоти ва̄тапа̄нато. ра̄га̄ти ка̄мара̄гена. олокетунти антаравӣтхим̣ вилокетум̣, са̄локе на ча т̣ха̄таббанти йоджана̄. са̄локе два̄рам̣ виваритва̄ упад̣д̣хака̄йам̣ дассентӣхи на т̣ха̄таббам̣. саначчанти нат̣асамаджджам̣.
2961. ган̣икам̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄ весим̣ вут̣т̣ха̄пентийа̄. ‘‘виккин̣антийа̄’’ти идам̣ ‘‘сура’’нтиа̄дӣхи упайогантападехи паччекам̣ йоджетаббам̣.
2963. на ¶ чевупат̣т̣ха̄петабботи аттано веййа̄ваччам̣ нева ка̄ра̄петаббо. тираччха̄нагатопи да̄со ва̄ да̄сӣ ва̄ тираччха̄нагатопи каммакаро ва̄ на чева упат̣т̣ха̄петаббо нева аттано веййа̄ваччам̣ ка̄ра̄петаббо. апи-саддена пагева мануссабхӯтоти дӣпети.
2964. ‘‘саббанӣла̄ди’’нти имина̄ –
‘‘саббанӣлакаман̃джет̣т̣ха-кан̣халохитапӣтаке;
маха̄на̄мамаха̄ран̇га-раттесӯ’’ти. (ви. ви. 598) –
вутта̄ни акаппийачӣвара̄ни сан̇гахита̄ни. ‘‘наматакам̣ на̄ма ел̣акаломехи катам̣ ава̄йимам̣ чаммакхан̣д̣апарибхогена парибхун̃джитабба’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 264) ат̣т̣хакатха̄йа вуттатта̄, ган̣т̣хипаде ча ‘‘сантхаран̣асадисо пилотика̄хи като париккха̄рависесо’’ти вуттатта̄ ча нипаджджа̄йа парибхун̃джитаббо париккха̄рависесо наматакам̣ на̄ма.
2965. чханнампи ¶ пурисабйан̃джанам̣ ‘‘еттха̄’’ти чинтетва̄ ра̄гачиттена олокентийа̄ дуккат̣ам̣ хоти. саббанти вуттаппака̄рам̣ саббам̣.
2966. бхиккхум̣ дӯратова пасситва̄ тасса бхиккхуно дӯрато оккамитва̄на магго да̄табботи йоджана̄.
2967. бхиккхам̣ чарантийа̄ бхиккхунийа̄ бхиккхум̣ пасситва̄ пана йена бхиккха̄йа чарати, там̣ паттам̣ нӣхаритва̄ упари чха̄детва̄ т̣хитам̣ сан̇гха̄т̣ичӣварам̣ апанетва̄ уккуджджам̣ уддхам̣мукхам̣ катва̄ бхиккхуно дассетаббанти йоджана̄.
2968. утунӣнам̣ ¶ бхиккхунӣнам̣ утука̄ле сан̃джа̄тапуппхе ка̄ле сам̣велликам̣ ка̄тум̣ каччхам̣ бандхитум̣ махесина̄ кат̣исуттакам̣ анун̃н̃а̄танти йоджана̄, имина̄ ан̃н̃асмим̣ ка̄ле кат̣исуттакам̣ бандхитум̣ на ват̣т̣атӣти дӣпети. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, бхиккхунийа̄ саббака̄лам̣ кат̣исуттакам̣ дха̄ретаббам̣, йа̄ дха̄реййа, а̄патти дуккат̣асса. ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, утунийа̄ кат̣исуттака’’нти (чӯл̣ава. 422).
2969. иттхипосайутанти иттхӣхи ва̄ пурисехи ва̄ иттхипурисехи ва̄ йуттам̣. иттхипосайуттам̣ хаттхават̣т̣акамева ва̄. па̄т̣ан̇кӣти пат̣апот̣т̣аликам̣.
2970. гарудхаммети сан̇гха̄дисесе. ма̄наттанти паккхама̄наттам̣. самманнитва̄ти н̃аттидутийа̄йа каммава̄ча̄йа самманнитва̄.
2971. йасса̄ иттхийа̄ паббаджитака̄ле габбхо вут̣т̣ха̄ти виджа̄йати йади, путто че, тасса̄пи да̄ракама̄ту йа̄ва со да̄рако вин̃н̃утам̣ па̄пун̣а̄ти, йа̄ва кха̄дитум̣, бхун̃джитум̣, наха̄йитун̃ча аттано дхаммата̄йа саккоти, та̄ва дутийа̄ бхиккхунӣ татха̄ самманнитва̄ да̄табба̄ти йоджана̄.
2972. са̄ ¶ пана ма̄та̄ бхиккхунӣ аттано путтам̣ па̄йетум̣, бходжетум̣, ман̣д̣етум̣, уре катва̄ сайитун̃ча лабхатӣти йоджана̄.
2973. дутийика̄йа бхиккхунийа̄ да̄ракена сахасеййам̣ т̣хапетва̄ йатха̄ ан̃н̃есу пурисесу ваттитаббам̣ пат̣ипаджджитаббам̣, татха̄ ева тасмим̣ да̄раке ваттитаббанти йоджана̄.
2974. виббхаменева̄ти аттано ручийа̄ сетаваттха̄нам̣ гахан̣енева. йатха̄ха – ‘‘йасма̄ са̄ виббханта̄ аттано ручийа̄ ¶ кхантийа̄ ода̄та̄ни ваттха̄ни ниваттха̄, тасма̄йева са̄ абхиккхунӣ, на сиккха̄паччаккха̄нена̄’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 434). идха̄ти имасмим̣ са̄сане.
2975. гата̄йа̄ти еттха ‘‘сака̄ва̄са̄’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘йа̄ са̄, бхиккхаве, бхиккхунӣ сака̄ва̄са̄ титтха̄йатанам̣ сан̇канта̄, са̄ а̄гата̄ на упасампа̄детабба̄’’ти. на кевалам̣ на упасампа̄детабба̄, паббаджджампи на лабхати. ода̄та̄ни гахетва̄ виббханта̄ пана паббаджджа̄маттам̣ лабхати.
2976. вандананти па̄де самба̄хетва̄ ванданам̣. са̄дитум̣ ват̣т̣атӣти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, са̄диту’’нти (чӯл̣ава. 434) анун̃н̃а̄татта̄ ват̣т̣ати. татреке а̄чарийа̄ ‘‘саче екато ва̄ убхато ва̄ авассута̄ хонти са̄ратта̄, йатха̄ваттхукамева̄’’ти ваданти. еке а̄чарийа̄ ‘‘наттхи еттха а̄паттӣ’’ти вадантӣти евам̣ а̄чарийава̄дам̣ дассетва̄ ‘‘идам̣ одисса анун̃н̃а̄там̣ ват̣т̣атӣ’’ти ат̣т̣хакатха̄су вуттам̣, там̣ пама̄н̣ам̣. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, са̄диту’’нти (чӯл̣ава. 434) хи вачаненева каппийам̣.
2977. йа̄йа ка̄йачи ваччакут̣ийа̄ ваччо на ка̄таббо, хет̣т̣ха̄ виват̣е уддхам̣ пат̣иччханне пана ваччам̣ ка̄тум̣ ват̣т̣ати. хет̣т̣ха̄ виват̣е упари пат̣иччханнети ат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘саче кӯпо кхато хоти, упари пана падараматтамева саббадиса̄су пан̃н̃а̄йати, еварӯпепи ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 435) вуттам̣.
2978. саббаттха̄ти ¶ бхиккхуниупассайаантарагхара̄дисаббат̣т̣ха̄несу. гила̄на̄йа̄ти йасса̄ вина̄ паллан̇кам̣ на пха̄су хоти. ад̣д̣хапаллан̇канти екапа̄дам̣ а̄бхуджитва̄ катапаллан̇кам̣. со ¶ екам̣ пан̣хим̣ ӯрумӯла̄саннам̣ катва̄ итарам̣ дӯре катва̄ а̄бхуджитапаллан̇ко на̄ма.
2979. наратиттхети пуриса̄нам̣ наха̄натиттхе. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, бхиккхунийа̄ пурисатиттхе наха̄йитаббам̣, йа̄ наха̄йеййа, а̄патти дуккат̣асса. ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, махила̄титтхе наха̄йиту’’нти (чӯл̣ава. 436).
2980. йа̄ саман̣ӣ гандхачун̣н̣ена ва̄ ва̄ситаматтийа̄ ва̄ситака̄йа маттика̄йа ва̄ пат̣исоте ва̄ нха̄йеййа, тасса̄ а̄патти дуккат̣анти йоджана̄. ва̄ситависесанена ава̄сита̄ ват̣т̣атӣти дӣпети. йатха̄ха – ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, пакатиматтика’’нти (чӯл̣ава. 436).
2981. абхутва̄ти еттха а̄мисааггам̣ гахан̣аматтампи акатва̄, паттачӣварам̣ катипайадиваса̄нипи апарибхун̃джитва̄ти аттхо. саче асаппа̄йам̣, саббампи апанетум̣ ват̣т̣ати.
2982. анупасампанне асанте саббам̣ бхиккхӯхи пат̣иггахитам̣ ва̄ аппат̣иггахитам̣ ва̄ саннидхикатам̣ ва̄ саббам̣ аджджхохаран̣ӣйам̣ бхиккхӯхи пат̣иггаха̄петва̄ парибхун̃джитум̣ бхиккхунӣнам̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘бхиккхунӣнам̣ ват̣т̣атӣ’’ти идам̣ пакаран̣авасена вуттам̣. бхиккхунӣхипи пат̣иггаха̄петва̄ бхиккхӯнампи татха̄видхам̣ парибхун̃джитум̣ ват̣т̣ати. йатха̄ха – ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, бхиккхӯнам̣ саннидхим̣ бхиккхунӣхи пат̣игга̄ха̄петва̄ парибхун̃джиту’’нти (чӯл̣ава. 421).
бхиккхуниккхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
кхандхакакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
чатуббидхакаммакатха̄ван̣н̣ана̄
2983. апалоканасан̃н̃итам̣ ¶ каммам̣, н̃аттикаммам̣, н̃аттидутийакаммам̣, н̃аттичатуттхакамманти има̄ни ¶ чатта̄ри камма̄нӣти йоджана̄. таттха чатта̄рӣти ган̣анапариччхедо. има̄нӣти анантарамева ваккхама̄натта̄ а̄саннапаччаккхавачанам̣. камма̄нӣти париччхиннакамманидассанам̣. ‘‘апалоканасаан̃ата’’нтиа̄ди тесам̣ сарӯпадассанам̣.
татра̄йам̣ сан̇кхепато виниччхайо (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 215; пари. ат̣т̣ха. 482) – апалоканакаммам̣ на̄ма сӣмат̣т̣хакасан̇гхам̣ содхетва̄ чханда̄раха̄нам̣ чхандам̣ а̄харитва̄ самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ там̣ там̣ ваттхум̣ киттетва̄ ‘‘руччати сан̇гхасса̄’’ти тиккхаттум̣ са̄ветва̄ каттаббам̣ каммам̣ вуччати. н̃аттикаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄ каттаббам̣ каммам̣. н̃аттидутийакаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄, ека̄йа ча анусса̄вана̄йа̄ти евам̣ н̃аттидутийа̄йа анусса̄вана̄йа каттаббам̣ каммам̣. н̃аттичатуттхакаммам̣ на̄ма вуттанайенева самаггасса сан̇гхасса ануматийа̄ ека̄йа н̃аттийа̄, тӣхи ча анусса̄вана̄хӣти евам̣ н̃аттичатуттха̄хи тӣхи анусса̄вана̄хи каттаббам̣ каммам̣. н̃атти дутийа̄ йасса анусса̄ванасса там̣ н̃аттидутийам̣, тена каттаббам̣ каммам̣ н̃аттидутийакаммам̣. н̃атти чатуттха̄ йасса анусса̄ванаттайасса там̣ н̃аттичатуттхам̣, тена ка̄таббам̣ каммам̣ н̃аттичатуттхакаммам̣.
2984-7. тесам̣ т̣ха̄навасена бхедам̣ дассетума̄ха ‘‘апалоканакамма’’нтиа̄ди. наваннам̣ т̣ха̄на̄нам̣ сама̄ха̄ро нават̣т̣ха̄нам̣, ‘‘гаччхатӣ’’ти имина̄ самбандхо. н̃аттикамманти гаманакирийа̄каттунидассанам̣ ¶ . нават̣т̣ха̄нанти камманидассанам̣. дутийанти н̃аттидутийакаммам̣. сатта т̣ха̄на̄ни гаччхатӣти йоджана̄.
ида̄ни там̣ т̣ха̄набхедам̣ сарӯпато дассетума̄ха ‘‘нисса̄ран̣ан̃ча̄’’тиа̄ди. нисса̄ран̣а̄ди каммависеса̄нам̣ сан̃н̃а̄. апалоканакамман̃хи нисса̄ран̣ам̣…пе… пан̃чамам̣ каммалаккхан̣анти има̄ни пан̃ча т̣ха̄на̄ни гаччхатӣти йоджана̄.
евам̣ на̄мавасена дассита̄ни нисса̄ран̣а̄дӣни аттхато вибхаджитва̄ дассетума̄ха ‘‘нисса̄ран̣ан̃ча̄’’тиа̄ди. саман̣уддесатоти кан̣т̣акаса̄ман̣ерато нисса̄ран̣ан̃ча оса̄ран̣ан̃ча вадети йоджана̄. таттха кан̣т̣акаса̄ман̣ерасса нисса̄ран̣а̄ та̄диса̄нам̣йева самма̄ваттам̣ дисва̄ павесана̄ ‘‘оса̄ран̣а̄’’ти ведитабба̄.
паббаджантена ¶ хетубхӯтена бхан̣д̣укам̣ бхан̣д̣укаммапуччханам̣ вадеййа̄ти аттхо. паббаджджа̄пеккхасса кесаччхеданапуччханам̣ бхан̣д̣укаммам̣ на̄ма. чханнена хетубхӯтена брахмадан̣д̣акам̣ каммам̣ вадети йоджана̄. татха̄рӯпасса̄ти чханнасадисасса мукхарасса бхиккхӯ дуруттавачанена гхат̣т̣ентасса. ка̄табботи ‘‘бханте, иттханна̄мо бхиккху мукхаро бхиккхӯ дуруттавачанехи гхат̣т̣енто вихарати, со бхиккху йам̣ иччхеййа, там̣ вадеййа. бхиккхӯхи иттханна̄мо бхиккху нева ваттаббо, на овадитаббо, на ануса̄ситаббо. сан̇гхам̣, бханте, пуччха̄ми ‘иттханна̄масса бхиккхуно брахмадан̣д̣асса да̄нам̣ руччати сан̇гхасса̄’ти. дутийампи пуччха̄ми… татийампи пуччха̄ми ‘иттханна̄масса, бханте, бхиккхуно брахмадан̣д̣асса да̄нам̣ руччати сан̇гхасса̄’’ти (пари. ат̣т̣ха. 495-496) евам̣ брахмадан̣д̣о ка̄таббо.
2988-9. ‘‘а̄пуччхитва̄на̄’’ти пуббакирийа̄йа ‘‘гахита̄йа̄’’ти апаракирийа̄ аджджха̄харитабба̄, ‘‘ручийа̄’’ти етасса ¶ висесанам̣. детӣти еттха ‘‘аччхинначӣвара̄дӣна’’нти сесо. саббо сан̇гхо саннипатитва̄на саббасо саббе сӣмат̣т̣хе а̄гата̄гате бхиккхӯ а̄пуччхитва̄на ‘‘иттханна̄мена париккха̄рена бхавитаббам̣, руччати тасса да̄на’’нти висум̣ пуччхитва̄ гахита̄йа бхиккхӯнам̣ ручийа̄ тиккхаттум̣ апалокетва̄ чӣвара̄дипариккха̄рам̣ аччхинначӣвара̄дӣнам̣ дети, йам̣ евам̣бхӯтам̣ сан̇гхасса да̄нам̣, там̣ тасса апалоканакаммасса каммалаккхан̣ам̣ хотӣти йоджана̄. лаккхӣйатӣти лаккхан̣ам̣, каммамева лаккхан̣ам̣, на нисса̄ран̣а̄дӣнӣти каммалаккхан̣ам̣.
2990-1. евам̣ апалоканакаммасса пан̃ча т̣ха̄на̄ни уддесаниддесавасена дассетва̄ ида̄ни н̃аттикаммасса каммалаккхан̣ам̣ та̄ва дассетума̄ха ‘‘нисса̄ран̣а’’нтиа̄ди. ити ‘‘н̃аттийа̄ нава т̣ха̄на̄нӣ’’ти айамуддесо ваккхама̄нена ‘‘виниччхайе’’тиа̄диниддесенева вибха̄вӣйати.
2992. виниччхайети убба̄хикавиниччхайе. асампаттети нит̣т̣хам̣ агате. тхерасса̄ти дхаммакатхикасса. тенева̄ха ‘‘авинайан̃н̃уно’’ти. тасса ‘‘сун̣анту ме а̄йасманта̄, айам̣ иттханна̄мо бхиккху дхаммакатхико, имасса нева суттам̣ а̄гаччхати, но суттавибхан̇го, со аттхам̣ асаллаккхетва̄ бйан̃джаначчха̄йа̄йа аттхам̣ пат̣иба̄хати, йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, иттханна̄мам̣ бхиккхум̣ вут̣т̣ха̄петва̄ авасеса̄ имам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамеййа̄ма̄’’ти (чӯл̣ава. 233) евам̣ убба̄хикавиниччхайе дхаммакатхикасса бхиккхуно йа̄ ниссаран̣а̄ вутта̄, са̄ н̃аттикамме ‘‘нисса̄ран̣а̄’’ти вутта̄ти йоджана̄.
2993-4. упасампада̄пеккхасса ¶ ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, иттханна̄мо иттханна̄масса а̄йасмато упасампада̄пеккхо ¶ , анусит̣т̣хо со майа̄, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо а̄гаччхеййа̄ти. а̄гаччха̄хӣ’’ти (маха̄ва. 126) вачанапат̣исам̣йуттасса сан̇гхасса саммукха̄найанам̣, са̄ оса̄ран̣а̄ на̄ма. ‘‘а̄гаччха оса̄ран̣а̄’’ти падаччхедо.
упосатхавасена̄пи, пава̄ран̣а̄васена̄пи. н̃аттийа̄ т̣хапитатта̄ти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, аджджупосатхо паннарасо, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо упосатхам̣ кареййа’’ (маха̄ва. 134), ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, аджджа пава̄ран̣а̄ паннарасӣ, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо пава̄реййа̄’’ти (маха̄ва. 210) упосатхапава̄ран̣а̄васена н̃аттийа̄ т̣хапитатта̄ упосатхо, пава̄ран̣а̄ ва̄ти има̄ни две н̃аттикамма̄ни.
‘‘упасампада̄пеккхан̃хи, ануса̄сеййаханти ча̄’’ти имина̄ ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, иттханна̄мо иттханна̄масса а̄йасмато упасампада̄пеккхо, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ ануса̄сеййа’’нти (маха̄ва. 126) айам̣ ека̄ н̃атти гахита̄.
2995. ‘‘иттханна̄мамахам̣ бхиккхум̣, пуччхеййам̣ винайанти ча̄’’ти имина̄ ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ винайам̣ пуччхеййа’’нти (маха̄ва. 151) айам̣ ека̄ н̃атти гахита̄. евама̄дӣти а̄ди-саддена ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ ануса̄сеййа̄’’ти, ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мам̣ антара̄йике дхамме пуччхеййа’’нти (маха̄ва. 126), ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ антара̄йике дхамме пуччхеййа̄’’ти, ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мам̣ винайам̣ пуччхеййа̄’’ти (маха̄ва. 151), ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄мена винайам̣ пут̣т̣хо виссаджджеййа’’нти ¶ (маха̄ва. 152), ‘‘йади сан̇гхасса паттакаллам̣, иттханна̄мо иттханна̄мена винайам̣ пут̣т̣хо виссаджджеййа̄’’ти – (маха̄ва. 152) има̄ чха н̃аттийо гахита̄. евам̣ пурима̄ две, има̄ ча чха̄ти едиса̄ има̄ ат̣т̣ха н̃аттийо ‘‘саммутӣ’’ти вутта̄.
2996. ниссат̣т̣хачӣвара̄дӣнам̣ да̄нанти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, идам̣ чӣварам̣ иттханна̄масса бхиккхуно ниссаггийам̣ сан̇гхасса ниссат̣т̣хам̣, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, сан̇гхо имам̣ чӣварам̣ иттханна̄масса бхиккхуно ¶ дадеййа̄’’ти (па̄ра̄. 464) евам̣ ниссат̣т̣хачӣварапатта̄дӣнам̣ да̄нам̣ ‘‘да̄на’’нти вуччати. а̄паттӣнам̣ пат̣игга̄хоти ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ иттханна̄мо бхиккху а̄паттим̣ сарати виварати утта̄ним̣ кароти десети, йади сан̇гхасса паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄масса бхиккхуно а̄паттим̣ пат̣игган̣хеййа’’нти (чӯл̣ава. 239), ‘‘йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, ахам̣ иттханна̄масса бхиккхуно а̄паттим̣ пат̣игган̣хеййа’’нти (чӯл̣ава. 239). тена ваттаббо ‘‘пассасӣ’’ти. ‘‘а̄ма пасса̄мӣ’’ти. ‘‘а̄йатим̣ сам̣вареййа̄сӣ’’ти. евам̣ а̄паттӣнам̣ пат̣игга̄хо ‘‘пат̣игга̄хо’’ти вуччати.
2997. пава̄руккад̣д̣хана̄ти пава̄ран̣уккад̣д̣хана̄. га̄тха̄бандхавасена н̣а-ка̄ралопо. атха ва̄ пава̄ран̣ам̣ пава̄роти пава̄ран̣а-саддапарийа̄йо пава̄ра-саддо. ‘‘имам̣ упосатхам̣ катва̄, ка̄л̣е пава̄райа̄мӣ’’ти имина̄ ‘‘сун̣анту ме а̄йасманта̄ а̄ва̄сика̄, йада̄йасманта̄нам̣ паттакаллам̣, ида̄ни упосатхам̣ кареййа̄ма, па̄тимоккхам̣ уддисеййа̄ма, а̄гаме ка̄л̣е пава̄реййа̄ма̄’’ти (маха̄ва. 240) айам̣ н̃атти упалаккхан̣ато дассита̄. евам̣ катапава̄ран̣а̄ ‘‘паччуккад̣д̣хана̄’’ти мата̄. еттха ча ка̄л̣ети пуббакаттикама̄сасса ка̄л̣апаккхупосатхе. имина̄ ча ‘‘а̄гаме джун̣хе пава̄реййа̄ма̄’’ти айам̣ ¶ н̃атти ча упалаккхита̄. джун̣хети апаракаттикаджун̣хапаккхаупосатхе.
2998. тин̣аваттха̄ракети тин̣аваттха̄ракасаматхе. саббапат̣хама̄ н̃аттӣти саббасан̇га̄хика̄ н̃атти вуччати. итара̄ ча̄ти убхайапаккхе паччекам̣ т̣хапита̄ две н̃аттийо ча̄ти евам̣ тидха̄ паваттам̣ етам̣ н̃аттикаммам̣ каммалаккхан̣ам̣ ити евам̣ вуттанайена ‘‘виниччхайе’’тиа̄дина̄ н̃аттийа̄ нава т̣ха̄на̄ни ведитабба̄нӣти йоджана̄.
2999-3000. евам̣ н̃аттикамме нава т̣ха̄на̄ни дассетва̄ ида̄ни н̃аттидутийакамме сатта т̣ха̄на̄ни дассетума̄ха ‘‘н̃аттидутийакаммампӣ’’тиа̄ди. ‘‘н̃аттидутийакамма’’нтиа̄дика̄ уддесага̄тха̄ утта̄наттха̄ва.
ниддесе паттаниккуджджана̄дӣти а̄ди-саддена паттуккуджджанам̣ гахитам̣. нисса̄роса̄ран̣а̄ мата̄ти ‘‘нисса̄ран̣а̄, оса̄ран̣а̄’’ти ча мата̄. таттха бхиккхӯнам̣ ала̄бха̄йа парисаккана̄дикехи ат̣т̣хахи ан̇гехи саманна̄гатасса упа̄сакасса сан̇гхена асамбхогакаран̣аттхам̣ паттаниккуджджанавасена нисса̄ран̣а̄ ча ¶ тассева самма̄ ваттантасса паттуккуджджанавасена оса̄ран̣а̄ ча ведитабба̄. са̄ кхуддакаваттхуккхандхаке вад̣д̣халиччхавиваттхусмим̣ (чӯл̣ава. 265) вутта̄.
3001. сӣма̄дисаммути саммути на̄ма. са̄ пан̃чадасадха̄ мата̄ти сӣма̄саммути тичӣваренаавиппава̄сасаммути сантхатасаммути бхаттуддесака сена̄санагга̄ха̄пака бхан̣д̣а̄га̄рика чӣварапат̣игга̄хака йа̄губха̄джака пхалабха̄джака кхаджджабха̄джака аппаматтакависсаджджака са̄т̣ийагга̄ха̄пака паттагга̄ха̄пака а̄ра̄микапесака са̄ман̣ерапесакасаммутӣти евам̣ са̄ саммути пан̃чадасавидха̄ ¶ мата̄ти аттхо. катхинасса ваттхам̣, тасса. матойева матако, матакасса ва̄со матакава̄со, тасса матакава̄сасо, матакачӣварасса.
3002. а̄нисам̣сакхеттабхӯтапан̃чама̄саббхантарейева уббха̄ро антаруббха̄ро. кут̣иваттхусса, виха̄расса ваттхуно ча десана̄ десана̄ на̄ма̄ти йоджана̄.
3003. тин̣аваттха̄раке двиннам̣ паккха̄нам̣ са̄дха̄ран̣авасена т̣хапетаббан̃атти ча паччха̄ паккхадвайе висум̣ висум̣ т̣хапетабба̄ две н̃аттийо ча̄ти тиссо н̃аттийо каммава̄ча̄йа абха̄вена н̃аттикамме ‘‘каммалаккхан̣а’’нти дассита̄, паччха̄ висум̣ висум̣ двӣсу паккхесу ваттабба̄ две н̃аттидутийакаммава̄ча̄ н̃аттидутийакамме ‘‘каммалаккхан̣а’’нти дассита̄ти там̣ дассетума̄ха ‘‘тин̣аваттха̄раке камме’’ти. ‘‘моха̄ропаната̄дисӯ’’ти имина̄ па̄читтийесу дасситамоха̄ропанакамман̃ча ан̃н̃ава̄дакавихесака̄ропанакамма̄дин̃ча сан̇ган̣ха̄ти. еттха̄ти имасмим̣ н̃аттидутийакамме. каммалаккхан̣амева каммалаккхан̣ата̄.
3004-5. ити евам̣ йатха̄вуттанайена име сатта т̣ха̄набхеда̄ н̃аттидутийакаммасса. евам̣ н̃аттидутийакамме сатта т̣ха̄на̄ни дассетва̄ н̃аттичатуттхакамме т̣ха̄набхедам̣ дассетума̄ха ‘‘татха̄’’тиа̄ди.
3006. таджджана̄дӣнанти а̄ди-саддена нийасса̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. тесам̣ саттаннам̣ камма̄нам̣. пассаддхи вӯпасамо.
3007. ‘‘бхиккхунӣнам̣ ¶ ова̄до’’ти бхиккхунова̄дакасаммути пхалӯпача̄рена вутта̄.
3008-9. мӯлапат̣иккассо ¶ мӯла̄йа пат̣икассана̄, га̄тха̄бандхавасена ка-ка̄расса двебха̄во. уккхиттасса̄нуваттика̄ти уккхитта̄нуваттика̄ ека̄ йа̄вататийака̄, ат̣т̣ха сан̇гха̄дисеса̄, арит̣т̣хо чан̣д̣ака̄л̣ӣ ча две, име ека̄даса йа̄вататийака̄ бхаванти. имесам̣ васа̄ти уккхитта̄нуваттика̄дӣни пуггала̄дхит̣т̣ха̄нена вутта̄ни, имесам̣ саманубха̄санакамма̄нам̣ васена. дасека̄ти ека̄даса.
3011. евам̣ чатуннампи камма̄нам̣ т̣ха̄набхедам̣ дассетва̄ анвайато, бйатирекато ча ка̄таббаппака̄рам̣ дассетума̄ха ‘‘апалоканакамман̃ча̄’’тиа̄ди. н̃аттийа̄пи на ка̄райе, н̃аттидутийенапи на ка̄райети йоджана̄.
3012. апалоканакамме вутталаккхан̣ена н̃аттикамма̄дӣнампи ка̄таббаппака̄ро сакка̄ вин̃н̃а̄тунти там̣ адассетва̄ н̃аттидутийакамме лаббхама̄нависесам̣ дассетума̄ха ‘‘н̃аттидутийакамма̄нӣ’’тиа̄ди. апалокетва̄ ка̄табба̄ни лахука̄нипи н̃аттидутийакамма̄ни аттхӣти йоджана̄. та̄ни пана катама̄нӣти а̄ха ‘‘сабба̄ саммутийо сийу’’нти. еттха сӣма̄саммутим̣ вина̄ сеса̄ тичӣваренаавиппава̄сасаммутиа̄дайо сабба̄пи саммутийоти аттхо.
3013. сеса̄нӣти йатха̄вуттехи сеса̄ни сӣма̄саммутиа̄дӣни чха камма̄ни. на ват̣т̣атӣти на ват̣т̣анти, га̄тха̄бандхавасена на-ка̄ралопо. йатха̄ха ‘‘сӣма̄саммути, сӣма̄самӯхананам̣, катхинада̄нам̣, катхинуддха̄ро, кут̣иваттхудесана̄, виха̄раваттхудесана̄ти има̄ни чха камма̄ни гарука̄ни апалокетва̄ ка̄тум̣ на ват̣т̣анти, н̃аттидутийакаммава̄чам̣ са̄ветва̄ва ¶ ка̄табба̄нӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 482). ‘‘апалокетва̄ ка̄тум̣ пана на ват̣т̣атӣ’’ти идам̣ нидассанаматтам̣, н̃аттичатуттхакаммавасена̄пи ка̄тум̣ на ват̣т̣антева. тенева̄ха ‘‘йатха̄вуттанайенева, тена тенева ка̄райе’’ти, йо йо найо там̣ там̣ каммам̣ ка̄тум̣ вутто, тенева тенева найена̄ти аттхо.
чатуббидхакаммакатха̄ван̣н̣ана̄.
каммавипаттикатха̄ван̣н̣ана̄
3014. камма̄нам̣ ¶ випаттийа̄ дассита̄йа сампаттипи бйатирекато вин̃н̃а̄йатӣти каммавипаттим̣ та̄ва дассетума̄ха ‘‘ваттхуто’’тиа̄ди. васати еттха каммасан̇кха̄там̣ пхалам̣ тада̄йаттавуттита̄йа̄ти ваттху, каммасса падха̄нака̄ран̣ам̣, тато ваттхуто ча. анусса̄ванасӣматоти анусса̄ванато, сӣмато ча. пан̃чева̄ти евака̄рена каммадоса̄нам̣ етам̣параматам̣ дассети.
3015. йатха̄никкхиттакаммадосама̄тика̄нуккаме каммавипаттим̣ вибхаджитва̄ дассетума̄ха ‘‘саммукха̄’’тиа̄ди. сан̇гхадхаммавинайапуггаласаммукха̄сан̇кха̄там̣ чатуббидхам̣ саммукха̄винайам̣ упанетва̄ ка̄таббам̣ каммам̣ саммукха̄каран̣ӣйам̣ на̄ма.
таттха йа̄ватика̄ бхиккхӯ каммапатта̄, те а̄гата̄ хонти, чханда̄раха̄нам̣ чхандо а̄хат̣о хоти, саммукхӣбхӯта̄ на пат̣иккосанти, айам̣ сан̇гхасаммукхата̄. йена дхаммена йена винайена йена саттхуса̄санена сан̇гхо там̣ каммам̣ кароти, айам̣ дхаммасаммукхата̄, винайасаммукхата̄. таттха дхаммоти бхӯтам̣ ваттху. винайоти чодана̄ чева са̄ран̣а̄ ча. саттхуса̄санам̣ на̄ма н̃аттисампада̄ чева анусса̄ванасампада̄ ча. йасса сан̇гхо ¶ там̣ каммам̣ кароти, тасса саммукхабха̄во пуггаласаммукхата̄. евам̣ чатуббидхена саммукха̄винайена йам̣ сан̇гхакаммам̣ ‘‘каран̣ӣйа’’нти вуттам̣, там̣ асаммукха̄ кароти чатуббидхалаккхан̣ато екампи париха̄петва̄ кароти, там̣ каммам̣ ваттхувипаннам̣ саммукха̄винайасан̇кха̄тена ваттхуна̄ векаллам̣ ‘‘адхаммакамма’’нти павуччатӣти йоджана̄.
3016-8. евам̣ саммукха̄каран̣ӣйе ваттхуто каммавипаттим̣ дассетва̄ асаммукха̄каран̣ӣйам̣ вибхаджитва̄ дассетума̄ха ‘‘асаммукха̄’’тиа̄ди.
девадаттасса катам̣ пака̄санӣйакамман̃ча. секкхасаммути умматтакасаммутӣти йоджана̄. авандийакаммам̣ пуггаласӣсена ‘‘авандийо’’ти вуттам̣. ад̣д̣хака̄сийа̄ ган̣ика̄йа анун̃н̃а̄та̄ дӯтена упасампада̄ дӯтӯпасампада̄. ити има̄ни ат̣т̣ха камма̄ни т̣хапетва̄на сеса̄ни пана саббасо сабба̄ни камма̄ни ‘‘саммукха̄каран̣ӣйа̄нӣ’’ти собханагамана̄дӣхи сугато саттха̄ абрви катхесӣти йоджана̄.
3019-20. евам̣ ¶ ваттхуто каммавипаттим̣ дассетва̄ н̃аттито дассетума̄ха ‘‘н̃аттито’’тиа̄ди. випаджджананайа̄ти винайавипаджджанаккама̄. ваттхум̣ на пара̄масатӣти йасса упасампада̄дикаммам̣ кароти, там̣ на пара̄масати тасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти вадати. евам̣ ваттхум̣ на пара̄масати.
сан̇гхам̣ на пара̄масатӣти сан̇гхасса на̄мам̣ на пара̄масати тасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте, айам̣ дхаммараккхито’’ти вадати. евам̣ сан̇гхам̣ на пара̄масати.
пуггалам̣ ¶ на пара̄масатӣти йо упасампада̄пеккхасса упаджджха̄йо, там̣ на пара̄масати тасса на̄мам̣ на ган̣ха̄ти. ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито упасампада̄пеккхо’’ти вадати. евам̣ пуггалам̣ на пара̄масати.
н̃аттим̣ на пара̄масатӣти саббена саббам̣ н̃аттим̣ на пара̄масати, н̃аттидутийакамме н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ двиккхаттум̣ каммава̄ча̄йа ева анусса̄ванакаммам̣ кароти, н̃аттичатуттхакаммепи н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ чатуккхаттум̣ каммава̄ча̄йа ева анусса̄ванакаммам̣ кароти. евам̣ н̃аттим̣ на пара̄масати.
паччха̄ ва̄ н̃аттим̣ т̣хапетӣти пат̣хамам̣ каммава̄ча̄йа анусса̄ванакаммам̣ катва̄ ‘‘еса̄ н̃аттӣ’’ти ватва̄ ‘‘кхамати сан̇гхасса, тасма̄ тун̣хӣ, еваметам̣ дха̄райа̄мӣ’’ти вадати. евам̣ паччха̄ н̃аттим̣ т̣хапети. пан̃чахетехӣти етехи пан̃чахи ка̄ран̣ехи.
3021-2. евам̣ н̃аттито каммавипаттим̣ дассетва̄ ида̄ни анусса̄ванато дассетума̄ха ‘‘анусса̄ванато’’тиа̄ди. анусса̄ванато каммадоса̄ пан̃ча пака̄сита̄ти йоджана̄. ‘‘на пара̄масати ваттхум̣ ва̄’’тиа̄дӣсу ваттхуа̄дӣни вуттанайенева ведитабба̄ни. евам̣ пана несам̣ апара̄масанам̣ хоти (пари. ат̣т̣ха. 485) – ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо’’ти пат̣хама̄нусса̄ване ва̄ ¶ ‘‘дутийампи етаматтхам̣ вада̄ми… татийампи етаматтхам̣ вада̄ми, ‘‘сун̣а̄ту ме бханте сан̇гхо’’ти дутийататийа̄нусса̄ванесу ва̄ ‘‘айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса упасампада̄пеккхо’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, а̄йасмато буддхараккхитасса̄’’ти ваданто ваттхум̣ на пара̄масати на̄ма.
‘‘сун̣а̄ту ¶ ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте, айам̣ дхаммараккхито’’ти ваданто сан̇гхам̣ на пара̄масати на̄ма.
‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито а̄йасмато буддхараккхитасса̄’’ти ваттаббе ‘‘сун̣а̄ту ме, бханте сан̇гхо, айам̣ дхаммараккхито упасампада̄пеккхо’’ти ваданто пуггалам̣ на пара̄масати на̄ма.
са̄ванам̣ ха̄петӣти саббена саббам̣ каммава̄ча̄йа анусса̄ванам̣ на кароти, н̃аттидутийакамме двиккхаттум̣ н̃аттимева т̣хапети, н̃аттичатуттхакамме чатуккхаттум̣ н̃аттимева т̣хапети. евам̣ анусса̄ванам̣ ха̄пети. йопи н̃аттидутийакамме екам̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ екам̣ каммава̄чам̣ анусса̄венто аккхарам̣ ва̄ чхад̣д̣ети, падам̣ ва̄ дуруттам̣ кароти, айампи анусса̄ванам̣ ха̄петийева. н̃аттичатуттхакамме пана екам̣ н̃аттим̣ т̣хапетва̄ сакимева ва̄ двиккхаттум̣ ва̄ каммава̄ча̄йа анусса̄ванам̣ каронтопи аккхарам̣ ва̄ падам̣ ва̄ чхад̣д̣ентопи дуруттам̣ каронтопи анусса̄ванам̣ ха̄петийева̄ти ведитаббо.
дуруттам̣ каротӣти еттха пана айам̣ виниччхайо (пари. ат̣т̣ха. 485) – йо хи ан̃н̃асмим̣ аккхаре ваттаббе ан̃н̃ам̣ вадати, айам̣ дуруттам̣ кароти на̄ма. тасма̄ каммава̄чам̣ каронтена бхиккхуна̄ йва̄йам̣ –
‘‘ситхилам̣ дханитан̃ча дӣгхарассам̣;
гарукам̣ лахукан̃ча ниггахитам̣;
самбандхам̣ ваваттхитам̣ вимуттам̣;
дасадха̄ бйан̃джанабуддхийа̄ пабхедо’’ти. (пари. ат̣т̣ха. 485) –
вутто ¶ , айам̣ сут̣т̣ху упалаккхетаббо.
еттха хи ситхилам̣ на̄ма пан̃часу ваггесу пат̣хамататийам̣. дханитам̣ на̄ма тесвева дутийачатуттхам̣. дӣгханти дӣгхена ка̄лена ваттаббам̣ а̄ка̄ра̄ди ¶ . рассанти тато упад̣д̣хака̄лена ваттаббам̣ ака̄ра̄ди. гаруканти дӣгхамева, йам̣ ва̄ ‘‘а̄йасмато буддхараккхитаттхерасса, йасса наккхаматӣ’’ти евам̣ сам̣йогапарам̣ катва̄ вуччати. лахуканти рассамева, йам̣ ва̄ ‘‘а̄йасмато буддхараккхитатхерасса, йасса на кхаматӣ’’ти евам̣ асам̣йогапарам̣ катва̄ вуччати. ниггахитанти йам̣ каран̣а̄ни ниггахетва̄ ависсаджджетва̄ авиват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ катва̄ ваттаббам̣. самбандханти йам̣ парападена самбандхитва̄ ‘‘тун̣хасса̄’’ти ва̄ ‘‘тун̣хисса̄’’ти ва̄ вуччати. ваваттхитанти йам̣ парападена асамбандхам̣ катва̄ виччхиндитва̄ ‘‘тун̣хӣ асса̄’’ти ва̄ ‘‘тун̣ха асса̄’’ти ва̄ вуччати. вимуттанти йам̣ каран̣а̄ни аниггахетва̄ виссаджджетва̄ виват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ акатва̄ вуччати.
таттха ‘‘сун̣а̄ту ме’’ти ваттаббе та-ка̄расса тха-ка̄рам̣ катва̄ ‘‘сун̣а̄тху ме’’ти вачанам̣ ситхиласса дханитакаран̣ам̣ на̄ма, татха̄ ‘‘паттакаллам̣, еса̄ н̃аттӣ’’ти ваттаббе ‘‘паттхакаллам̣, еса̄ н̃аттхӣ’’тиа̄дивачанан̃ча. ‘‘бханте сан̇гхо’’ти ваттаббе бхака̄рагхака̄ра̄нам̣ бака̄рагака̄ре катва̄ ‘‘банте сам̣го’’ти вачанам̣ дханитасса ситхилакаран̣ам̣ на̄ма. ‘‘сун̣а̄ту ме’’ти виват̣ена мукхена ваттаббе пана ‘‘сун̣ам̣ту ме’’ти ва̄ ‘‘еса̄ н̃аттӣ’’ти ваттаббе ‘‘есам̣ н̃аттӣ’’ти ва̄ авиват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ катва̄ вачанам̣ вимуттасса ниггахитавачанам̣ на̄ма. ‘‘паттакалла’’нти авиват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ катва̄ ваттаббе ‘‘паттакалла̄’’ти виват̣ена мукхена ануна̄сикам̣ акатва̄ вачанам̣ ниггахитасса вимуттавачанам̣ на̄ма. ити ситхиле каттаббе дханитам̣, дханите каттаббе ситхилам̣, вимутте каттаббе ниггахитам̣, ниггахите каттаббе вимуттанти има̄ни чатта̄ри бйан̃джана̄ни антокаммава̄ча̄йа каммам̣ дӯсенти. евам̣ ваданто хи ан̃н̃асмим̣ аккхаре ваттаббе ан̃н̃ам̣ вадати, дуруттам̣ каротӣти вуччати.
итаресу ¶ пана дӣгхарасса̄дӣсу чхасу бйан̃джанесу дӣгхат̣т̣ха̄не дӣгхамева, рассат̣т̣ха̄не ча рассамева̄ти евам̣ йатха̄т̣ха̄не там̣ тадева аккхарам̣ бха̄сантена ануккама̄гатам̣ павен̣им̣ авина̄сентена каммава̄ча̄ ка̄табба̄. саче пана евам̣ акатва̄ дӣгхе ваттаббе рассам̣, рассе ва̄ ваттаббе дӣгхам̣ вадати ¶ , татха̄ гаруке ваттаббе лахукам̣, лахуке ва̄ ваттаббе гарукам̣ вадати, самбандхе ва̄ пана ваттаббе ваваттхитам̣, ваваттхите ва̄ ваттаббе самбандхам̣ вадати, евам̣ вуттепи каммава̄ча̄ на куппати. има̄ни хи чха бйан̃джана̄ни каммам̣ на копенти.
йам̣ пана суттантикаттхера̄ ‘‘да-ка̄ро та-ка̄рама̄паджджати, та-ка̄ро да-ка̄рама̄паджджати, ча-ка̄ро джа-ка̄рама̄паджджати, джа-ка̄ро ча-ка̄рама̄паджджати, йа-ка̄ро ка-ка̄рама̄паджджати, ка-ка̄ро йа-ка̄рама̄паджджати, тасма̄ да-ка̄ра̄дӣсу ваттаббесу та-ка̄ра̄дивачанам̣ на вируджджхатӣ’’ти ваданти, там̣ каммава̄чам̣ патва̄ на ват̣т̣ати. тасма̄ винайадхарена нева да-ка̄ро та-ка̄ро ка̄таббо…пе… на ка-ка̄ро йа-ка̄ро. йатха̄па̄л̣ийа̄ нируттим̣ содхетва̄ дасавидха̄йа бйан̃джананируттийа̄ вуттадосе парихарантена каммава̄ча̄ ка̄табба̄. итаратха̄ хи са̄ванам̣ ха̄пети на̄ма.
асамайе са̄ветӣти са̄вана̄йа ака̄ле анавака̄се н̃аттим̣ ат̣т̣хапетва̄ пат̣хамам̣йева анусса̄ванакаммам̣ катва̄ паччха̄ н̃аттим̣ т̣хапети. ити имехи пан̃чаха̄ка̄рехи анусса̄ванато камма̄ни випаджджанти. тена̄ха – ‘‘евам̣ пана випаджджанти, анусса̄ванатопи ча̄’’ти.
3023. евам̣ анусса̄ванато каммавипаттим̣ дассетва̄ сӣмато каммавипатти упосатхаккхандхакакатха̄йа вуттанайа̄ ева̄ти тамева атидисанто а̄ха ‘‘ека̄дасахи…пе… майа̄’’ти. каммадосойева каммадосата̄. та̄ва пат̣хамам̣.
3024-7. евам̣ ¶ сӣмато каммавипаттим̣ атидесато дассетва̄ ида̄ни парисавасена дассетума̄ха ‘‘чатуваггена̄’’тиа̄ди. каммапатта̄ти еттха ‘‘чатта̄ро пакататта̄’’ти сесо. йатха̄ха – ‘‘чатуваггакаран̣е камме чатта̄ро бхиккхӯ пакататта̄ каммапатта̄’’ти (пари. 497). еттха ча пакататта̄ на̄ма ануккхитта̄ анисса̄рита̄ парисуддхасӣла̄ чатта̄ро бхиккхӯ. каммапатта̄ каммасса араха̄ ануччхавика̄ са̄мино. на техи вина̄ там̣ каммам̣ карӣйати, на тесам̣ чхандо ва̄ па̄рисуддхи ва̄ ети. ана̄гата̄ти париса̄йа хаттхапа̄сам̣ ана̄гата̄. чхандоти еттха ‘‘чханда̄раха̄на’’нти сесо. йатха̄ха ‘‘авасеса̄ пакататта̄ чханда̄раха̄’’ти. имина̄ айаматтхо дӣпито хоти – ‘‘авасеса̄ пана сачепи сахассаматта̄ хонти, саче сама̄насам̣ва̄сака̄, саббе чханда̄раха̄ва ¶ хонти, чхандапа̄рисуддхим̣ датва̄ а̄гаччханту ва̄ ма̄ ва̄, каммам̣ пана тит̣т̣хатӣ’’ти. саммукха̄ти саммукхӣбхӯта̄.
тиван̇гикоти каммапатта̄на̄гаманачханда̄на̄харан̣апат̣иккосанасан̇кха̄таан̇гаттайайутто. досо каммавипаттилаккхан̣о. париса̄йа васа̄ сийа̄ти парисавасена хоти.
пат̣иседхентӣти пат̣иккосанти. дутийе чатуваггике камме дуван̇гико досо париса̄йа васа̄ сийа̄ти йоджана̄.
еттха етасмим̣ татийе чатуваггике пат̣иккосова аттхи, на итаре парисадоса̄ти екан̇гико досо париса̄йа васа̄ сийа̄ти йоджана̄. дуван̇га йуттапариса̄досасса дутийам̣ деситатта̄ дуван̇га йуттапариса̄досо ‘‘дутийо’’ти ¶ вутто. татха̄ татийам̣ деситатта̄ екан̇гайутто татийо ведитаббо. имамева найам̣ пан̃чавагга̄дисан̇гхаттайасса атидисанто а̄ха ‘‘евам̣…пе… тивидхесупӣ’’ти. а̄ди-саддена дасаваггавӣсативаггасан̇гха̄нам̣ гахан̣ам̣.
3028. евам̣ чатӯсу сан̇гхесу чатуннам̣ тика̄нам̣ васена парисато каммавипаттийа̄ два̄дасавидхатам̣ дассетума̄ха ‘‘чатуттхика̄’’ти. анува̄дена ‘‘даса две сийу’’нти видхӣйати. париса̄васа̄ чатуттхика̄ доса̄ даса две два̄даса сийунти йоджана̄. еттха̄ти етесу ‘‘ваттхуто’’тиа̄дина̄ вуттесу пан̃часу каммадосесу, ниддха̄ран̣е бхуммам̣. ‘‘париса̄васа̄’’ти идам̣ ниддха̄ретаббам̣. камма̄нӣти апалокана̄дӣни чатта̄ри. еттха ча чатувагга̄дикаран̣ӣйесу каммесу пакататтена каммава̄чам̣ са̄ветва̄ катамева каммам̣ каммапаттена катам̣ хоти. каммапатте пакататте т̣хапетва̄ апакататтена кеначи, кеваленева каммава̄чам̣ са̄ветва̄ катам̣ апакататтакаммапатталаккхан̣а̄бха̄ва̄, каммапаттена ча каммава̄ча̄йа асса̄витатта̄ анусса̄ванадосена випаннам̣ хотӣти ведитаббам̣. тенева пора̄н̣акавинайадхараттхера̄ каммавипаттисан̇ка̄париха̄раттхам̣ двӣхи тӣхи екато каммава̄чам̣ са̄вайанти. айаметтха сан̇кхепо, виттха̄ро пана парива̄ра̄васа̄не па̄л̣ийа̄ (пари. 482 а̄дайо) ва̄ ат̣т̣хакатха̄йа (пари. ат̣т̣ха. 482 а̄дайо) ча гахетаббо.
каммавипаттикатха̄ван̣н̣ана̄.
пакин̣н̣акавиниччхайакатха̄ван̣н̣ана̄
3029. чхаттам̣ ¶ пан̣н̣амайам̣ кин̃чӣти та̄лапан̣н̣а̄дипан̣н̣аччхаданам̣ йам̣ кин̃чи чхаттам̣. бахӣти упари. антоти хет̣т̣ха̄. сиббитунти рӯпам̣ дассетва̄ сӯчикаммам̣ ка̄тум̣.
3030. пан̣н̣ети ¶ чхаданапан̣н̣е. ад̣д̣хачанданти ад̣д̣хачанда̄ка̄рам̣. макарадантаканти макараданта̄ка̄рам̣, йам̣ ‘‘гирикӯт̣а’’нти вуччати. чхиндитум̣ на ват̣т̣атӣти самбандхо. мукхават̣т̣ийа̄ на̄метва̄ баддхапан̣н̣акот̣ийа̄ ва̄ маттхакиман̣д̣алакот̣ийа̄ ва̄ гирикӯт̣а̄дим̣ каронти, имина̄ там̣ пат̣иккхиттам̣. дан̣д̣ети чхаттадан̣д̣е. гхат̣аканти гхат̣а̄ка̄ро. ва̄л̣арӯпам̣ ва̄ти бйаггха̄дива̄л̣а̄нам̣ рӯпакам̣ ва̄. лекха̄ти уккиритва̄ ва̄ чхиндитва̄ ва̄ читтакаммавасена ва̄ катара̄джи.
3031. пан̃чаван̣н̣а̄нам̣ сутта̄нам̣ антаре нӣла̄диекаван̣н̣ена суттена тхираттхам̣ чхаттам̣ анто ча бахи ча сиббитум̣ ва̄ чхаттадан̣д̣агга̄хакасала̄капан̃джарам̣ тхираттхам̣ винандхитум̣ ва̄ ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘пан̃чаван̣н̣а̄нам̣ екаван̣н̣ена тхираттха’’нти имина̄ анекаван̣н̣ехи суттехи ван̣н̣амат̣т̣хаттха̄йа сиббитун̃ча винандхитун̃ча на ват̣т̣атӣти дӣпети.
поттхакесу пана ‘‘пан̃чаван̣н̣ена̄’’ти па̄т̣хо диссати, тасса екаван̣н̣ена, пан̃чаван̣н̣ена ва̄ суттена тхираттхам̣ сиббитум̣, винандхитум̣ ва̄ ват̣т̣атӣти йоджана̄ ка̄табба̄ хоти, со еттхева хет̣т̣ха̄ вуттена –
‘‘пан̃чаван̣н̣ена суттена, сиббитум̣ на ча ват̣т̣атӣ’’ти –
па̄т̣хена ча ‘‘кечи та̄лапан̣н̣аччхаттам̣ анто ва̄ бахи ва̄ пан̃чаван̣н̣ена суттена сиббанта̄ ван̣н̣амат̣т̣хам̣ каронти, там̣ на ват̣т̣ати. екаван̣н̣ена пана нӣлена ва̄ пӣтакена ва̄ йена кеначи суттена анто ва̄ бахи ва̄ сиббитум̣ чхаттадан̣д̣агга̄хакам̣ сала̄капан̃джарам̣ ва̄ винандхитум̣ ват̣т̣ати, тан̃ча кхо тхиракаран̣аттхам̣, на ван̣н̣амат̣т̣хаттха̄йа̄’’ти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.85 па̄л̣имуттакавиниччхайа) ат̣т̣хакатха̄па̄т̣хена ча вируджджхати, тасма̄ со на гахетаббо.
3032. лекха̄ ¶ ¶ ва̄ пана кевала̄ти йатха̄вуттаппака̄ра̄ сала̄калекха̄ ва̄. чхиндитва̄ти уккиритва̄ катам̣ чхиндитва̄. гхам̣ситва̄ти читтакамма̄дивасена катам̣ гхам̣ситва̄.
3033. дан̣д̣абундамхӣти чхаттадан̣д̣асса пан̃джаре га̄хан̣аттха̄йа пха̄литабундамхи, мӯлети аттхо. айаметтха ниссандехе вуттанайо. кхуддасиккха̄ган̣т̣хипаде пана ‘‘чхаттапин̣д̣ийа̄ мӯле’’ти вуттам̣. ахичхаттакасан̣т̣ха̄нанти пхуллаахичхатта̄ка̄рам̣. раджджукехи га̄ха̄петва̄ дан̣д̣е бандханти, тасмим̣ бандхат̣т̣ха̄не валайамива уккиритва̄ ут̣т̣ха̄петва̄. бандханаттха̄йа̄ти ва̄тена йатха̄ на чалати, евам̣ раджджӯхи дан̣д̣е пан̃джарасса бандханаттха̄йа. уккиритва̄ ката̄ лекха̄ ват̣т̣атӣти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘ва̄таппаха̄рена ачаланаттхам̣ чхаттаман̣д̣аликам̣ раджджукехи га̄ха̄петва̄ дан̣д̣е бандханти, тасмим̣ бандханат̣т̣ха̄не валайамива уккиритва̄ лекхам̣ т̣хапенти, са̄ ват̣т̣атӣ’’ти. ‘‘сачепи на бандханти, бандхана̄рахат̣т̣ха̄натта̄ валайам̣ уккиритум̣ ват̣т̣атӣ’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣.
3034. самам̣ сатапада̄дӣнанти сатапада̄дӣхи садисам̣, тулйаттхе каран̣авачанаппасан̇ге са̄мивачанам̣.
3035. паттасса парийанте ва̄ти анува̄тасса убхайапарийанте ва̄. паттамукхепи ва̄ти двиннам̣ а̄ра̄мавиттха̄рапатта̄нам̣ сан̇гхат̣итат̣т̣ха̄не кан̣н̣епи ва̄, екассева ва̄ паттасса ӯнапӯран̣аттхам̣ сан̇гхат̣итат̣т̣ха̄непи ва̄. вен̣инти кудрӯсасӣса̄ка̄рена сиббанам̣. кечи ‘‘варакасӣса̄ка̄рена̄’’ти ваданти. сан̇кхаликанти бил̣а̄лада̄масадисам̣ сиббанам̣. кечи ‘‘сатападисама’’нти ваданти.
3036. пат̣т̣анти ¶ пат̣т̣ампи. ат̣т̣хакон̣а̄дико видхи пака̄ро етасса̄ти ат̣т̣хакон̣а̄дикавидхи, там̣. ‘‘ат̣т̣хакон̣а̄дика’’нти га̄тха̄бандхавасена ниггахита̄гамо. ‘‘ат̣т̣хакон̣а̄дикам̣ видхи’’нти етам̣ ‘‘пат̣т̣а’’нти етасса сама̄на̄дхикаран̣ависесанам̣, кирийа̄висесанам̣ ва̄, ‘‘каронтӣ’’ти имина̄ самбандхо. атха ва̄ пат̣т̣анти еттха бхумматтхе упайогавачанам̣, пат̣т̣ети аттхо. имасмим̣ паккхе ‘‘ат̣т̣хакон̣а̄дика’’нти упайогавачанам̣. ‘‘видхи’’нти етасса висесанам̣. идха ваккхама̄начатукон̣асан̣т̣ха̄нато ан̃н̃ам̣ ат̣т̣хакон̣а̄дикам̣ на̄мам̣. таттха̄ти тасмим̣ пат̣т̣адвайе. аггхийагада̄рӯпанти аггхийасан̣т̣ха̄нан̃чева гада̄сан̣т̣ха̄нан̃ча сиббанам̣. муггаранти лагул̣асан̣т̣ха̄насиббанам̣. а̄ди-саддена четийа̄дисан̣т̣ха̄на̄нам̣ гахан̣ам̣.
3037. таттха̄ти ¶ пат̣т̣адвайе тасмим̣ т̣ха̄не. каккат̣акаккхӣнӣти кул̣ӣрааччхисадиса̄ни сиббанавика̄ра̄ни. ут̣т̣ха̄пентӣти каронти. таттха̄ти тасмим̣ ган̣т̣хикапа̄сакапат̣т̣аке. сутта̄ти кон̣ато кон̣ам̣ сиббитасутта̄ чева чатурассе сиббитасутта̄ ча. пил̣ака̄ти тесамева сутта̄нам̣ ниваттетва̄ сиббитакот̣ийо ча. дувин̃н̃еййа̄ва̄ти раджанака̄ле дувин̃н̃еййарӯпа̄ анол̣а̄рика̄ дӣпита̄ ват̣т̣антӣти. йатха̄ха – ‘‘кон̣асуттапил̣ака̄ ча чӣваре ратте дувин̃н̃еййарӯпа̄ ват̣т̣антӣ’’ти.
3038. ган̣т̣хипа̄сакапат̣т̣ака̄ти ган̣т̣хикапат̣т̣акапа̄сакапат̣т̣ака̄ти йоджана̄. кан̣н̣акон̣есу сутта̄нӣти чӣваракан̣н̣есу сутта̄ни чева ган̣т̣хикапа̄сакапат̣т̣а̄нам̣ кон̣есу сутта̄ни ча чхиндеййа. еттха ча чӣваре а̄йа̄мато, виттха̄рато ча сиббитва̄ анува̄тато бахи никкхантасуттам̣ чӣварам̣ раджитва̄ суккха̄панака̄ле раджджуйа̄ ва̄ чӣваравам̣се ва̄ бандхитва̄ оламбитум̣ анува̄те баддхасутта̄ни ча кан̣н̣асутта̄ни на̄ма. йатха̄ха ¶ – ‘‘чӣварасса кан̣н̣асуттакам̣ на ват̣т̣ати, раджитака̄ле чхиндитаббам̣. йам̣ пана ‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, кан̣н̣асуттака’нти (маха̄ва. 344) евам̣ анун̃н̃а̄там̣, там̣ анува̄те па̄сакам̣ катва̄ бандхитаббам̣, раджанака̄ле лагганаттха̄йа̄’’ти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.85 па̄л̣имуттакавиниччхайа).
3039. сӯчикаммавика̄рам̣ ва̄ти чӣвараман̣д̣анаттха̄йа на̄на̄суттакехи сатападисадисам̣ сиббанта̄ а̄гантукапат̣т̣ам̣ т̣хапенти, еварӯпам̣ сӯчикаммавика̄рам̣ ва̄. ан̃н̃ам̣ ва̄ пана кин̃чипӣти ан̃н̃ампи йам̣ кин̃чи ма̄ла̄каммамигапаккхипа̄да̄дикам̣ сиббанавика̄рам̣. ка̄тунти сайам̣ ка̄тум̣. ка̄ра̄петунти ан̃н̃ена ва̄ ка̄ра̄петум̣.
3040. йо бхиккху парам̣ уттамам̣ ван̣н̣амат̣т̣хам̣ абхипаттхайам̣ паттхайанто кан̃джипит̣т̣хакхалиаллика̄дӣсу чӣварам̣ паккхипати, тасса пана бхиккхуно дуккат̣а̄ моккхо на виджджатӣти йоджана̄. кан̃джӣти ва̄йанатантамаккханакан̃джисадиса̄ тхӯла̄кан̃джи. пит̣т̣ханти тан̣д̣улапит̣т̣хам̣. тан̣д̣улапит̣т̣хехи пакка̄ кхали. аллика̄ти ниййа̄со. а̄ди-саддена ла̄кха̄дӣнам̣ гахан̣ам̣.
3041. чӣварасса каран̣е каран̣ака̄ле самут̣т̣хита̄нам̣ сӯчихаттхамала̄дӣнам̣ дхованаттхам̣, килит̣т̣хака̄ле ча дхованаттхам̣ кан̃джипит̣т̣хикхалиаллика̄дӣсу паккхипати, ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3042. таттха̄ти ¶ йена каса̄вена чӣварам̣ раджати, тасмим̣ раджане чӣварасса сугандхабха̄ваттха̄йа гандхам̣ ва̄ уджджалабха̄ваттха̄йа телам̣ ва̄ ван̣н̣аттха̄йа ла̄кхам̣ ва̄. кин̃чӣти еварӯпам̣ йам̣ кин̃чи.
3043. ман̣ина̄ти па̄са̄н̣ена. ан̃н̃енапи ча кеначӣти йена уджджалам̣ хоти, еварӯпена муггара̄дина̄ ан̃н̃ена̄пи кеначи ¶ ваттхуна̄. дон̣ийа̄ти раджанамбан̣е. на гхам̣ситаббам̣ хаттхена га̄хетва̄ на гхат̣т̣етаббам̣.
3044. раттам̣ чӣварам̣ хаттхехи кин̃чи тхокам̣ пахаритум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘йаттха паккараджанам̣ паккхипанти, са̄ раджанадон̣и, таттха ам̣сабаддхакака̄йабандхана̄дим̣ гхат̣т̣етум̣ ват̣т̣атӣ’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣.
3045. ган̣т̣хикети вел̣удантависа̄н̣а̄димайаган̣т̣хике. лекха̄ ва̄ти ват̣т̣а̄дибхеда̄ лекха̄ ва̄. пил̣ака̄ ва̄ти са̄сапабӣджасадиса̄ кхуддакапуббул̣а̄ ва̄. па̄л̣икан̣н̣икабхедакоти ман̣ика̄вал̣ирӯпапуппхакан̣н̣икарӯпабхедако. каппабиндувика̄ро ва̄ на ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3046. а̄раггена̄ти а̄ракан̣т̣акаггена, сӯчимукхена ва̄. ка̄чипи лекха̄ти ват̣т̣акагомутта̄дисан̣т̣ха̄на̄ йа̄ ка̄чипи ра̄джи.
3047. бхамам̣ а̄ропетва̄ти бхаме аллийа̄петва̄.
3048. паттаман̣д̣алакети патте чхавираккханаттха̄йа типусӣса̄дӣхи кате паттасса хет̣т̣ха̄ а̄дха̄ра̄дӣнам̣ упари ка̄таббе паттаман̣д̣алаке. бхиттикамманти вибхаттам̣ катва̄ на̄на̄ка̄рарӯпакакаммачиттам̣. йатха̄ха ‘‘на бхиккхаве читра̄ни паттаман̣д̣ала̄ни дха̄ретабба̄ни рӯпака̄кин̣н̣а̄ни бхиттикаммаката̄нӣ’’ти (чӯл̣ава. 253). таттха̄ти тасмим̣ паттаман̣д̣але. асса̄ти бхиккхусса. макарадантаканти гирикӯт̣а̄ка̄рам̣.
3049. мукхават̣т̣ийам̣ ¶ ¶ йа̄ лекха̄ парисса̄ванабандханаттха̄йа анун̃н̃а̄та̄, там̣ лекхам̣ т̣хапетва̄ дхаммакаран̣аччхатте ва̄ куччхийам̣ ва̄ ка̄чипи лекха̄ на ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3050. тахим̣ тахинти маттика̄йа таттха таттха. танти татха̄кот̣т̣итадигун̣асуттака̄йабандханам̣.
3051. антесу дал̣хаттха̄йа даса̄мукхе дигун̣ам̣ катва̄ кот̣т̣енти, ват̣т̣атӣти йоджана̄. читтикампӣти ма̄ла̄каммалата̄каммачиттайуттампи ка̄йабандханам̣.
3052. аккхӣнӣти кун̃джараккхӣни. таттха̄ти ка̄йабандхане ват̣т̣атӣти ка̄ катха̄. ут̣т̣ха̄петунти уккиритум̣.
3053. гхат̣анти гхат̣асан̣т̣ха̄нам̣. дед̣д̣убхасӣсам̣ ва̄ти удакасаппасӣсамукхасан̣т̣ха̄нам̣ ва̄. йам̣ кин̃чи вика̄рарӯпам̣ даса̄мукхе на ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3054. маччхакан̣т̣анти маччхакан̣т̣ака̄ка̄рам̣. кхаджджӯрипаттака̄ка̄ранти кхаджджӯрипаттасан̣т̣ха̄нам̣. маччхакан̣т̣ам̣ ва̄ мат̣т̣хам̣ пат̣т̣икам̣ ва̄ кхаджджӯрипаттака̄ка̄рам̣ ва̄ уджукам̣ катва̄ кот̣т̣итам̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄. еттха ча убхайапассесу маччхакан̣т̣акайуттам̣ маччхасса пит̣т̣хикан̣т̣акам̣ вийа йасса пат̣т̣ика̄йа ва̄йанам̣ хоти, идам̣ ка̄йабандханам̣ маччхакан̣т̣акам̣ на̄ма. йасса кхаджджӯрипаттасан̣т̣ха̄намива ва̄йанам̣ хоти, там̣ кхаджджӯрипаттака̄ка̄рам̣ на̄ма.
3055. пакативӣта̄ пат̣т̣ика̄. сӯкарантам̣на̄ма кун̃чика̄косакасан̣т̣ха̄нам̣. тасса дувидхасса ка̄йабандханасса. таттха раджджука̄ сӯкаранта̄нуломика̄, дуссапат̣т̣ам̣ пат̣т̣ика̄нуломикам̣. а̄ди-саддена муддикака̄йабандханам̣ гахитам̣, тан̃ча сӯкаранта̄нуломикам̣. йатха̄ха – ‘‘екараджджукам̣, пана муддикака̄йабандханан̃ча сӯкарантакам̣ ¶ анулометӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 278). таттха екараджджука̄ на̄ма екават̣т̣а̄. бахураджджукасса акаппийабха̄вам̣ ваккхати. ‘‘муддикака̄йабандханам̣ на̄ма чатурассам̣ акатва̄ саджджита’’нти ган̣т̣хипаде вуттам̣.
3056. мураджам̣ на̄ма мураджават̣т̣исан̣т̣ха̄нам̣ вет̣хетва̄ катам̣. вет̣хетва̄ти на̄на̄суттехи вет̣хетва̄. сиккха̄бха̄джанавиниччхайе ¶ пана ‘‘бахука̄ раджджуйо екато катва̄ ека̄йа раджджуйа̄ вет̣хитам̣ мураджам̣ на̄ма̄’’ти вуттам̣. маддавӣн̣ам̣ на̄ма па̄ман̇гасан̣т̣ха̄нам̣. дед̣д̣убхакам̣ на̄ма удакасаппасӣсасадисам̣. кала̄букам̣ на̄ма бахураджджукам̣. раджджуйоти убхайакот̣ийам̣ екато абаддха̄ бахӯ раджджуйо, татха̄ баддха̄ кала̄букам̣ на̄ма хотӣти. на ват̣т̣антӣти мураджа̄дӣни има̄ни сабба̄ни ка̄йабандхана̄ни на ват̣т̣анти. пурима̄ двети мураджам̣, маддавӣн̣ан̃ча̄ти две. ‘‘даса̄су сийу’’нти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена ван̣н̣алопена ‘‘даса̄ сийу’’нти вуттам̣. йатха̄ха – ‘‘мураджам̣ маддавӣн̣а’нти идам̣ даса̄суйева анун̃н̃а̄та’’нти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 278).
3057. па̄ман̇гасан̣т̣ха̄на̄ти па̄ман̇гада̄мам̣ вийа чатурассасан̣т̣ха̄на̄.
3058. екараджджумайанти на̄на̄ват̣т̣е екато ват̣т̣етва̄ катараджджумайам̣ ка̄йабандханам̣. ват̣т̣ам̣ ват̣т̣атӣти ‘‘раджджука̄ дуссапат̣т̣а̄дӣ’’ти еттха екават̣т̣араджджука̄ гахита̄, идха пана на̄на̄ват̣т̣е екато ват̣т̣етва̄ ката̄ва екараджджука̄ гахита̄. тан̃ча̄ти тампи екараджджукака̄йабандханам̣. па̄ман̇гасан̣т̣ха̄нам̣ екампи на ча ват̣т̣атӣти кевалампи на ват̣т̣ати.
3059. бахӯ раджджуке екато катва̄ти йоджана̄. ват̣т̣ати бандхитунти мураджам̣, кала̄букам̣ ва̄ на хоти, раджджукака̄йабандханамева ¶ хотӣти адхиппа̄йо. айам̣ пана виниччхайо ‘‘бахӯ раджджуке екато катва̄ екена нирантарам̣ вет̣хетва̄ катам̣ ‘бахураджджука’нти на ваттаббам̣, там̣ ват̣т̣атӣ’’ти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.85 па̄л̣имуттакавиниччхайа) ат̣т̣хакатха̄гатова идха вутто. сиккха̄бха̄джанавиниччхайе ‘‘бахука̄ раджджуйо екато катва̄ ека̄йа раджджуйа̄ вет̣хитам̣ мураджам̣ на̄ма̄’’ти йам̣ вуттам̣, там̣ имина̄ вируджджханато на гахетаббам̣.
3060. данта-саддена хаттхиданта̄ вутта̄. джатӯти ла̄кха̄. сан̇кхамайанти сан̇кхана̄бхимайам̣. видхака̄ мата̄ти еттха ‘‘вет̣хака̄’’типи па̄т̣хо видхапарийа̄йо.
3061. ка̄йабандханавидхети ка̄йабандханасса даса̄йа тхирабха̄ваттхам̣ кат̣т̣хаданта̄дӣхи кате видхе. вика̄ро ат̣т̣хаман̇гала̄дико. таттха таттха̄ти тасмим̣ тасмим̣ т̣ха̄не, убхайакот̣ийанти аттхо. ту-саддена гхат̣а̄ка̄ропи ват̣т̣атӣти дӣпети.
3062. ма̄ла̄ ¶ …пе… вичиттита̄ти ма̄ла̄каммалата̄каммехи ча мигапаккхирӯпа̄дина̄на̄рӯпехи ча вичиттита̄. джанаран̃джанӣти ба̄ладжанапалобхинӣ.
3064. ат̣т̣хам̣са̄ ва̄пӣти еттха апи-саддена сол̣асам̣са̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. ван̣н̣амат̣т̣ха̄ти ма̄ла̄камма̄диван̣н̣амат̣т̣ха̄.
3065. ан̃джанисала̄ка̄пи татха̄ ван̣н̣амат̣т̣ха̄ на ват̣т̣атӣти йоджана̄. ‘‘ан̃джаниттхавика̄йа ча, на̄на̄ван̣н̣ехи суттехи, читтакаммам̣ на ват̣т̣атӣ’’ти па̄т̣хо йуджджати. ‘‘тхавика̄пи ча̄’’ти па̄т̣хо диссати, со на гахетаббо.
3066. ратта̄дина̄ йена кеначи екаван̣н̣ена суттена пилотика̄димайам̣ йам̣ кин̃чи сипа̄т̣икам̣ сиббетва̄ вал̣ан̃джантасса ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3067. ман̣иканти ¶ тхӯлапуббул̣ам̣. пил̣аканти сукхумапуббул̣ам̣. пиппхалети ваттхаччхеданасаттхе. а̄ракан̣т̣акети патта̄дха̄равалайа̄нам̣ виджджханакан̣т̣аке. т̣хапетунти ут̣т̣ха̄петум̣. йам̣ кин̃чӣти сесам̣ ван̣н̣амат̣т̣хампи ча.
3068. дан̣д̣акети пиппхаладан̣д̣аке. йатха̄ха – ‘‘пиппхалакепи ман̣икам̣ ва̄ пил̣акам̣ ва̄ йам̣ кин̃чи ут̣т̣ха̄петум̣ на ват̣т̣ати, дан̣д̣аке пана париччхедалекха̄ ват̣т̣атӣ’’ти. париччхедалекха̄маттанти а̄н̣ибандханат̣т̣ха̄нам̣ патва̄ париччхинданаттхам̣ ека̄ва лекха̄ ват̣т̣ати. валитва̄ти убхайакот̣ийа̄ мукхам̣ катва̄ маджджхе валийо га̄хетва̄. накхаччхеданам̣ йасма̄ каронти, тасма̄ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3069. аран̣исахите кантакиччакаро дан̣д̣о уттара̄ран̣ӣ на̄ма. ва̄пӣти пи-саддена адхара̄ран̣им̣ сан̇ган̣ха̄ти, удуккхаладан̣д̣ассетам̣ адхивачанам̣. ан̃чханакайантадхану дханукам̣ на̄ма. мусаламаттхакапӣл̣анадан̣д̣ако пелладан̣д̣ако на̄ма.
3070. сан̣д̣а̄сети аггисан̣д̣а̄сам̣ ваданти. кат̣т̣хаччхеданава̄сийа̄ татха̄ йам̣ кин̃чи ван̣н̣амат̣т̣хам̣ на ват̣т̣атӣти самбандхо. двӣсу пассесӯти ва̄сийа̄ убхосу пассесу. лохена̄ти каппийалохена ¶ . бандхитум̣ ват̣т̣атӣти уджукамева чатурассам̣ ва̄ ат̣т̣хам̣сам̣ ва̄ бандхитум̣ ват̣т̣ати. ‘‘сан̣д̣а̄сети аггисан̣д̣а̄се’’ти ниссандехе вуттам̣. ат̣т̣хакатха̄йам̣ панеттха сӯчисан̣д̣а̄со дассито.
3071. хет̣т̣хатоти хет̣т̣ха̄ айопат̣т̣авалайасса. ‘‘упари ахиччхаттамакуламатта’’нти ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттам̣.
3072. виса̄н̣ети тела̄син̃чанакагавайамахим̣са̄дисин̇ге. на̄л̣ийам̣ ва̄пӣти вел̣уна̄л̣ика̄дина̄л̣ийам̣. апи-саддена ала̄бум̣ ¶ сан̇ган̣ха̄ти. а̄ман̣д̣аса̄ракети а̄малакачун̣н̣амайателагхат̣е. телабха̄джанакети вуттаппака̄рейева телабха̄джане. саббам̣ ван̣н̣амат̣т̣хам̣ ват̣т̣атӣти пумиттхирӯпарахитам̣ ма̄ла̄камма̄ди саббам̣ ван̣н̣амат̣т̣хам̣ ват̣т̣ати.
3073-5. па̄нӣйасса ул̣ун̇кети па̄нӣйаул̣ун̇ке. дон̣ийам̣ раджанассапӣти раджанадон̣ийампи. пхалакапӣт̣хети пхалакамайе пӣт̣хе. валайа̄дха̄рака̄дикети дантавалайа̄диа̄дха̄раке. а̄ди-саддена дан̣д̣а̄дха̄рако сан̇гахито. па̄дапун̃чханийанти чол̣а̄димайапа̄дапун̃чханийам̣. пӣт̣хети па̄дапӣт̣хе. сахачарийена па̄дакатхалика̄йан̃ча. читтам̣ саббамева ча ват̣т̣атӣти йатха̄вутте бхиккхупариккха̄ре ма̄туга̄марӯпарахитам̣, бхиккхунипариккха̄ре пурисарӯпарахитам̣ авасесам̣ саббам̣ читтакаммам̣.
3076. на̄на̄ ча те ман̣айо ча̄ти на̄на̄ман̣ӣ, инданӣла̄дайо, на̄на̄ман̣ӣхи ката̄ на̄на̄ман̣имайа̄, тхамбха̄ ча кава̄т̣а̄ ча два̄ра̄ ча бхиттийо ча тхамбхакава̄т̣адва̄рабхиттийо, на̄на̄ман̣имайа̄ тхамбхакава̄т̣адва̄рабхиттийо йасмим̣ там̣ татха̄ вуттам̣. ка̄ катха̄ ван̣н̣амат̣т̣хакети ма̄ла̄каммалата̄каммачиттакамма̄диван̣н̣амат̣т̣хаке ваттаббамева наттхӣти аттхо.
3077. тха̄варасса ратанамайапа̄са̄дасса каппийабха̄вам̣ дассетва̄ суван̣н̣а̄димайасса̄пи саббапа̄са̄дапарибхогасса каппийабха̄вам̣ дассетума̄ха ‘‘сован̣н̣айа’’нтиа̄ди. сован̣н̣айанти суван̣н̣амайам̣. два̄ракава̄т̣а̄нам̣ анантарага̄тха̄йа дасситатта̄ ‘‘два̄ракава̄т̣абандха’’нти имина̄ два̄ракава̄т̣аба̄ха̄сан̇кха̄там̣ пит̣т̣хасан̇гха̄т̣ам̣ гахитам̣. два̄ран̃ча кава̄т̣ан̃ча два̄ракава̄т̣а̄ни, два̄ракава̄т̣а̄нам̣ бандхам̣ два̄ракава̄т̣абандхам̣, уттарапа̄сакумма̄расан̇кха̄там̣ пит̣т̣хасан̇гха̄т̣анти аттхо. на̄на̄ ча те ман̣айо ча̄ти на̄на̄ман̣ӣ ¶ , суван̣н̣ан̃ча на̄на̄ман̣ӣ ча суван̣н̣ана̄на̄ман̣ӣ, бхитти ча бхӯми ча бхиттибхӯми суван̣н̣ана̄на̄ман̣ӣхи ¶ ката̄ бхиттибхӯми суван̣н̣ана̄на̄ман̣ибхиттибхӯми. ити имесу сена̄сана̄вайавесу. на кин̃чи екампи ниседханӣйанти екампи сена̄санапариккха̄рам̣ кин̃чи на ниседханӣйам̣, сена̄санампи на пат̣иккхипитаббанти аттхо. сена̄санам̣ ват̣т̣ати саббамева̄ти саббамева сена̄санапарибхогам̣ ват̣т̣ати. йатха̄ха –
‘‘саббам̣ па̄са̄дапарибхоганти суван̣н̣араджата̄дивичитра̄ни кава̄т̣а̄ни ман̃чапӣт̣ха̄ни та̄лаван̣т̣а̄ни суван̣н̣араджатамайа̄ни па̄нӣйагхат̣апа̄нӣйасара̄ва̄ни йам̣ кин̃чи читтакаммакатам̣, саббам̣ ват̣т̣ати. ‘па̄са̄дасса да̄сида̄сам̣ кхеттаваттхум̣ гомахим̣сам̣ дема̄’ти ваданти, па̄т̣еккам̣ гахан̣акиччам̣ наттхи, па̄са̄де пат̣иггахите пат̣иггахитамева хоти. гонака̄дӣни сан̇гхикавиха̄ре ва̄ пуггаликавиха̄ре ва̄ ман̃чапӣт̣хакесу аттхаритва̄ парибхун̃джитум̣ на ват̣т̣анти. дхамма̄сане пана гихивикатанӣха̄рена лаббханти, татра̄пи нипаджджитум̣ на ват̣т̣атӣ’’ти (чӯл̣ава. ат̣т̣ха. 320).
‘‘сован̣н̣адва̄ракава̄т̣абандха’’нти ва̄ па̄т̣хо, бахуббӣхисама̄со. имина̄ ча дутийападена ча сена̄санам̣ висесӣйати.
3078. на давам̣ карети ‘‘ким̣ буддхо силакабуддхо? ким̣ дхаммо годхаммо аджадхаммо? ким̣ сан̇гхо госан̇гхо аджасан̇гхо мигасан̇гхо’’ти париха̄сам̣ на кареййа. титтхийаббатам̣ мӯгаббата̄дикам̣ нева ган̣хеййа̄ти йоджана̄.
3079. та̄ бхиккхунийо удака̄дина̄ ва̄пи на син̃чеййа̄ти йоджана̄.
3080. ан̃н̃аттха ¶ ан̃н̃асмим̣ виха̄ре вассам̣вуттхо ан̃н̃аттха ан̃н̃асмим̣ виха̄ре бха̄гам̣ васса̄ва̄сикабха̄гам̣ ган̣ха̄ти че, дуккат̣ам̣. тасмим̣ чӣваре нат̣т̣хе ва̄ джаджджаре джин̣н̣е ва̄ гӣва̄ пуна да̄таббанти йоджана̄.
3081. соти ан̃н̃аттха бха̄гам̣ ган̣ханако бхиккху. техӣти чӣвараса̄микехи. танти татха̄ гахитам̣ васса̄ва̄сикабха̄гам̣. тесанти чӣвараса̄мика̄нам̣.
3082. карототи ¶ ка̄ра̄пайато. дава̄ силам̣ павиджджхантоти пантикӣл̣а̄йа кӣл̣аттхика̄нам̣ сиппадассанавасена саккхарам̣ ва̄ ниннат̣т̣ха̄нам̣ пават̣т̣анавасена па̄са̄н̣ам̣ ва̄ павиджджханто. на кевалан̃ча па̄са̄н̣ам̣, ан̃н̃ампи йам̣ кин̃чи да̄рукхан̣д̣ам̣ ва̄ ит̣т̣хакакхан̣д̣ам̣ ва̄ хаттхена ва̄ йантена ва̄ павиджджхитум̣ на ват̣т̣ати. четийа̄дӣнам̣ аттха̄йа па̄са̄н̣а̄дайо хасанта̄ хасанта̄ пават̣т̣ентипи кхипантипи уккхипантипи, каммасамайоти ват̣т̣ати.
3083. гихигопакада̄насминти гихӣнам̣ уййа̄нагопака̄дӣхи аттана̄ гопитауййа̄на̄дито пхала̄дӣнам̣ да̄не йа̄вадаттхам̣ диййама̄непи. на досо кочи ган̣хатоти пат̣игган̣хато бхиккхуно кочи досо наттхи. сан̇гхачетийасантаке та̄лапхала̄димхи уййа̄нагопака̄дӣхи диййама̄не париччхеданайо тесам̣ ветанавасена париччхинна̄нам̣йева гахан̣е ана̄паттинайо вуттоти йоджана̄.
3084. пурисасам̣йуттанти паривисакехи пурисехи вуйхама̄нам̣. хаттхават̣т̣аканти хаттхенева пават̣т̣етаббасакат̣ам̣.
3085. бхиккхунийа̄ саддхим̣ кин̃чипи ана̄ча̄рам̣ на сампайоджеййа на ка̄реййа̄ти йоджана̄. ‘‘кин̃чӣ’’типи па̄т̣хо, гахат̣т̣хам̣ ¶ ва̄ паббаджитам̣ ва̄ кин̃чи бхиккхунийа̄ саддхим̣ ана̄ча̄равасена на сампайоджеййа̄ти аттхо. обха̄сентасса̄ти ка̄ма̄дхиппа̄йам̣ пака̄сентасса.
3086. хавети екам̣саттхе нипа̄то.
3087. аттано парибхогаттхам̣ диннанти ‘‘тумхейева парибхун̃джатха̄’’ти ватва̄ диннам̣ тичӣвара̄дим̣.
3088. асаппа̄йанти питта̄дидоса̄нам̣ копанавасена апха̄сука̄ран̣ам̣. апанетумпи джахитумпи, пагева да̄тунти адхиппа̄йо. аггам̣ гахетва̄ да̄тум̣ ва̄ти татха̄ гахан̣а̄рахам̣ анна̄дим̣ сандха̄йа вуттам̣. ‘‘катипа̄хам̣ бхутва̄’’ти сесо. пин̣д̣апа̄та̄дито аггам̣ гахетва̄ патта̄дим̣ катипа̄хам̣ бхутва̄ да̄тум̣ ват̣т̣атӣти аттхо.
3089. пан̃чаваггӯпасампада̄ти ¶ винайадхарапан̃чамена сан̇гхена ка̄таббаупасампада̄. нава̄ти ан̃н̃ехи екава̄рампи апарибхутта̄. гун̣ан̇гун̣аупа̄хана̄ чатупат̣алато пат̣т̣ха̄йа бахупат̣алаупа̄хана̄. чамматтха̄роти каппийачамматтхаран̣ан̃ча. дхуванха̄нанти пакатинаха̄нам̣.
3090. самба̄дхасса̄ти ваччамаггапасса̄вамаггадвайасса са̄манта̄ дван̇гула̄ анто саттхаваттхикаммам̣ ва̄ританти йоджана̄. саттхена антамасо накхена̄пи чхеданапха̄лана̄дивасена саттхакамман̃ча ваттхӣхи бхесаджджателасса анто пависанавасена ка̄таббам̣ ваттхикамман̃ча тхуллаччайа̄паттивидха̄нена ва̄ританти аттхо. пасса̄вамаггасса са̄манта̄ дван̇гулам̣ ан̇гаджа̄тасса аггато пат̣т̣ха̄йа гахетаббам̣.
3091. ‘‘па̄каттха’’нти имина̄ нибба̄петум̣ чалане ниддосабха̄вам̣ дӣпети.
3092. упал̣а̄летӣти ¶ ‘‘паттачӣвара̄дипариккха̄рам̣ те даммӣ’’ти ватва̄ палобхетва̄ ган̣ха̄ти. таттха̄ти тасмим̣ пуггале. а̄дӣнаванти аладжджита̄дибха̄вам̣ дассетва̄ тена саха самбхога̄дикаран̣е аладжджибха̄ва̄паджджана̄диа̄дӣнавам̣. тасса̄ти тато вийоджетаббасса тасса.
3093. а̄дӣнавадассанаппака̄рам̣ дассетума̄ха ‘‘маккхана’’нтиа̄ди. ‘‘наха̄йитум̣ гатена гӯтхамуттехи маккханам̣ вийа дуссӣлам̣ нисса̄йа вихарата̄ тайа̄ ката’’нти евам̣ таттха а̄дӣнавам̣ ваттум̣ ват̣т̣атӣти йоджана̄.
3094-5. бхаттагге бходжанаса̄ла̄йа бхун̃джама̄но. йа̄гупа̄нети йа̄гум̣ пиванака̄ле. антога̄мети антарагхаре. вӣтхийанти нигаманагарага̄ма̄дӣнам̣ ратхика̄йа. андхака̄рети андхака̄ре ваттама̄не, андхака̄рагатоти аттхо. тан̃хи вандантасса ман̃чапа̄да̄дӣсупи нала̄т̣ам̣ пат̣ихан̃н̃еййа. ана̄ваджджоти киччапасутатта̄ ванданам̣ асаманна̄харанто. ека̄ваттоти екато а̄ватто сапаттапаккхе т̣хито верӣ висабха̄гапуггало. айан̃хи вандийама̄но па̄денапи пахареййа. ва̄ват̣оти сиббанакамма̄дикиччантарапасуто.
суттоти ниддам̣ окканто. кха̄данти пит̣т̣хакакхаджджака̄дӣни кха̄данто. бхун̃джантоти одана̄дӣни ¶ бхун̃джанто. ваччам̣ муттампи ва̄ каранти учча̄рам̣ ва̄ пасса̄вам̣ ва̄ каронто ити имесам̣ терасаннам̣ вандана̄ айуттаттхена ва̄рита̄ти самбандхо.
3096-7. каммаладдхисӣма̄васена тӣсу на̄на̄сам̣ва̄сакесу каммана̄на̄сам̣ва̄сакасса уккхиттаггахан̣ена гахитатта̄, сӣма̄на̄на̄сам̣ва̄сакавуд̣д̣хатарапакататтасса вандийатта̄, па̄рисесан̃а̄йена ‘‘на̄на̄сам̣ва̄сако вуд̣д̣хатаро адхаммава̄дӣ авандийо’’ти ¶ (пари. 467) вачанато ча ладдхина̄на̄сам̣ва̄сако идха ‘‘на̄на̄сам̣ва̄сако’’ти гахитоти ведитаббо. уккхиттоти тивидхена̄пи уккхепанӣйакаммена уккхиттако. гарукат̣т̣ха̄ ча пан̃ча̄ти па̄рива̄сикамӯла̄йапат̣икассана̄рахама̄натта̄рахама̄наттача̄рикааббха̄на̄рахасан̇кха̄та̄ пан̃ча гарукат̣т̣ха̄ ча. име пана ан̃н̃аман̃н̃асса йатха̄вуд̣д̣хам̣ вандана̄дӣни лабханти, пакататтена авандийатта̄ва авандийесу гахита̄. име ба̄вӣсати пуггалети нагга̄дайо йатха̄вутте.
3098. ‘‘дхаммава̄дӣ’’ти идам̣ ‘‘на̄на̄сам̣ва̄савуд̣д̣хако’’ти етасса висесанам̣. йатха̄ха ‘‘тайоме, бхиккхаве, вандийа̄. паччха̄ упасампаннена пуреупасампанно вандийо, на̄на̄сам̣ва̄сако вуд̣д̣хатаро дхаммава̄дӣ вандийо, садеваке локе, бхиккхаве, сама̄раке…пе… татха̄гато арахам̣ самма̄самбуддхо вандийо’’ти (чӯл̣ава. 312).
3099. ‘‘етейева вандийа̄, на ан̃н̃е’’ти нийа̄масса акататта̄ ан̃н̃есампи вандийа̄нам̣ саббха̄вам̣ дассетума̄ха ‘‘таджджана̄дӣ’’тиа̄ди. еттха а̄ди-саддена нийассапабба̄джанӣйапааса̄ран̣ӣйакамме сан̇ган̣ха̄ти. еттха̄ти етасмим̣ ванданӣйа̄дхика̄ре. камманти апалокана̄ди чатуббидхам̣ каммам̣.
3100. сан̇гхена адхаммакамме карийама̄не там̣ ва̄ретум̣ асакконтена, асакконтехи ча пат̣ипаджджитаббавидхим̣ дассетума̄ха ‘‘адхит̣т̣ха̄на’’нтиа̄ди. адхит̣т̣ха̄нам̣ панекасса уддит̣т̣ханти йоджана̄, адхаммакаммам̣ каронта̄нам̣ бхиккхӯнамантаре нисӣдитва̄ там̣ ‘‘адхамма’’нти джа̄нитва̄пи там̣ ва̄ретум̣ асакконтасса екасса ‘‘на метам̣ кхаматӣ’’ти читтена адхит̣т̣ха̄намуддит̣т̣ханти вуттам̣ хоти. двиннам̣ ва̄ тин̣н̣амева ча̄ти тамева ва̄ретум̣ асакконта̄нам̣ ¶ двиннам̣ ва̄ тин̣н̣ам̣ ва̄ бхиккхӯнам̣ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ ‘‘на метам̣ кхаматӣ’’ти дит̣т̣ха̄викаммам̣ сакасакадит̣т̣хийа̄ пака̄санам̣ уддит̣т̣ханти аттхо. тато уддхам̣ тӣхи ¶ уддхам̣ чатуннам̣ каммасса пат̣иккосанам̣ ‘‘идам̣ адхаммакаммам̣ ма̄ каротха̄’’ти пат̣иккхипанам̣ уддит̣т̣ханти аттхо.
3101. висса̄сагга̄халаккхан̣ам̣ аггахитаггахан̣ена пан̃чавидханти дассетума̄ха ‘‘сандит̣т̣хо’’тиа̄ди. йоджана̄ панеттха евам̣ ведитабба̄ – сандит̣т̣хо ча хоти, джӣвати ча, гахите ча аттамано хоти, самбхатто ча хоти, джӣвати ча, гахите ча аттамано хоти, а̄лапито ча хоти, джӣвати ча, гахите ча аттамано хотӣти евам̣ сандит̣т̣хасамбхаттаа̄лапита̄нам̣ тин̣н̣амекекасса тӣн̣и тӣн̣и висса̄сагга̄халаккхан̣а̄ни катва̄ нававидхам̣ хотӣти ведитаббам̣. вачанаттхо, панеттха виниччхайо ча хет̣т̣ха̄ вуттова.
3102. сӣлавипатти, дит̣т̣хивипатти ча а̄ча̄ра̄джӣвасамбхава̄ две випаттийо ча̄ти йоджана̄, а̄ча̄равипатти, а̄джӣвавипатти ча̄ти вуттам̣ хоти.
3103. таттха̄ти тесу чатӯсу випаттӣсу. аппат̣икамма̄ па̄ра̄джика̄ вут̣т̣ха̄нага̄минӣ сан̇гха̄дисеса̄паттика̄ дуве а̄паттийо сӣлавипаттӣти пака̄сита̄ти йоджана̄.
3104. йа̄ ча антагга̄хика̄ дит̣т̣хи, йа̄ дасаваттхука̄ дит̣т̣хи, айам̣ дувидха̄ дит̣т̣хи дит̣т̣хивипаттӣти дӣпита̄ти йоджана̄. таттха антагга̄хикадит̣т̣хи на̄ма уччхедантасассатантага̄хавасена паватта̄ дит̣т̣хи. ‘‘наттхи динна’’нтиа̄динайаппаватта̄ дасаваттхука̄ дит̣т̣хи.
3105. тхуллаччайа̄дика̄ десана̄га̄миника̄ йа̄ пан̃ча а̄паттийо, а̄ча̄ракусалена бхагавата̄ са̄ а̄ча̄равипаттӣти ¶ вутта̄ти йоджана̄. а̄ди-саддена па̄читтийапа̄т̣идесанӣйадуккат̣адуббха̄сита̄нам̣ гахан̣ам̣. йа̄ти пан̃ча̄паттийо апеккхитва̄ бахуттам̣. са̄ти а̄ча̄равипатти са̄ман̃н̃амапеккхитва̄ екаттам̣.
3106. кухана̄дӣти а̄ди-саддена лапана̄ немиттиката̄ ниппесиката̄ ла̄бхена ла̄бхам̣ ниджигӣсаната̄ гахита̄, кухана̄дӣнам̣ виттха̄ро висуддхимагге (висуддхи. 1.16) вуттанайена ведитаббо. а̄джӣво паччайо хету йасса̄ а̄паттийа̄ти виггахо. чхаббидха̄ти чатуттхапа̄ра̄джикасан̃чариттатхуллаччайапа̄читтийапа̄т̣идесанӣйадуккат̣а̄паттӣнам̣ ¶ васена чхаббидха̄. пака̄сита̄ –
‘‘а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ па̄пиччхо иччха̄пакато асантам̣ абхӯтам̣ уттаримануссадхаммам̣ уллапати, а̄патти па̄ра̄джикасса. а̄джӣвахету…пе… сан̃чариттам̣ сама̄паджджати, а̄патти сан̇гха̄дисесасса. а̄джӣвахету…пе… ‘йо те виха̄ре васати, со бхиккху араха̄’ти бхан̣ати, пат̣иджа̄нантасса а̄патти тхуллаччайасса. а̄джӣвахету…пе… бхиккху пан̣ӣтабходжана̄ни агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти па̄читтийасса. а̄джӣвахету…пе… бхиккхунӣ пан̣ӣтабходжана̄ни агила̄на̄ аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти па̄т̣идесанӣйасса. а̄джӣвахету а̄джӣвака̄ран̣а̄ сӯпам̣ ва̄ оданам̣ ва̄ агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (пари. 287) –
десита̄. имина̄ а̄джӣвавипатти дӣпита̄.
3107. ‘‘уккхитто’’тиа̄ди ¶ йатха̄ккамена тесам̣ тин̣н̣ам̣ на̄на̄сам̣ва̄сака̄нам̣ сарӯпадассанам̣. таттха тайо уккхиттака̄ вутта̄йева.
3108-9. ‘‘йо сан̇гхена уккхепанӣйакаммаката̄нам̣ адхаммава̄дӣнам̣ паккхе нисинно ‘тумхе ким̣ бхан̣атха̄’ти тесан̃ча итаресан̃ча ладдхим̣ сутва̄ ‘име адхаммава̄дино, итаре дхаммава̄дино’ти читтам̣ уппа̄дети, айам̣ тесам̣ маджджхе нисиннова тесам̣ на̄на̄сам̣ва̄сако хоти, каммам̣ копети. итаресампи хаттхапа̄сам̣ ана̄гататта̄ копетӣ’’ти (маха̄ва. ат̣т̣ха. 455) а̄гата ат̣т̣хакатха̄виниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘адхаммава̄дипаккхасми’’нтиа̄ди.
адхаммава̄дипаккхасминти уккхепанӣйакаммена нисса̄рита̄нам̣ адхаммава̄дӣнам̣ паккхасмим̣. нисиннова̄ти хаттхапа̄сам̣ авиджахитва̄ ган̣апӯрако хутва̄ нисиннова. вичинтайанти ‘‘име ну кхо дхаммава̄дино, уда̄ху ете’’ти вивидхена̄ка̄рена чинтайанто. ‘‘ете пана дхаммава̄дӣ’’ти ма̄насам̣ уппа̄дети, евам̣ уппанне пана ма̄насе. адхаммава̄дипаккхасмим̣ нисиннова евам̣ ма̄насам̣ уппа̄денто айам̣ ¶ бхиккху. ладдхийа̄ти евам̣ уппа̄дитама̄насасан̇кха̄та̄йа ладдхийа̄. тесам̣ адхаммава̄дӣнам̣ на̄на̄сам̣ва̄сако на̄ма хотӣти пака̄сито.
татрат̣т̣хо пана соти тасмим̣ адхаммава̄дипаккхасмим̣ нисиннова со. сада-дха̄туйа̄ гатинива̄ран̣аттхатта̄ татра нисинно ‘‘татрат̣т̣хо’’ти вуччати. двиннанти дхаммава̄диадхаммава̄дипаккха̄нам̣ двиннам̣ сан̇гха̄нам̣. камманти чатувагга̄дисан̇гхена каран̣ӣйакаммам̣. копетӣти адхаммава̄дӣнам̣ асам̣ва̄сабха̄вам̣ гантва̄ тесам̣ ган̣апӯран̣атта̄, итаресам̣ екасӣма̄йам̣ т̣хатва̄ хаттхапа̄сам̣ анупагататта̄, чхандасса ча адиннатта̄ каммам̣ копети. йо пана адхаммава̄дӣнам̣ паккхе ¶ нисинно ‘‘адхаммава̄дино име, итаре дхаммава̄дино’’ти тесам̣ маджджхе пависати, йаттха ва̄ таттха ва̄ паккхе нисинно ‘‘име дхаммава̄дино’’ти ган̣ха̄ти, айам̣ аттана̄ва атта̄нам̣ сама̄насам̣ва̄сакам̣ каротӣти ведитаббо.
3110. бахисӣма̄гато пакататто бхиккху саче хаттхапа̄се т̣хито хоти, со сӣма̄йа на̄на̄сам̣ва̄сако матоти йоджана̄. там̣ ган̣апӯран̣ам̣ катва̄ катакаммампи куппати. евам̣ йатха̄вуттанийа̄мена тайо на̄на̄сам̣ва̄сака̄ махесина̄ вутта̄ти йоджана̄.
3111. чутоти па̄ра̄джика̄панно са̄санато чутатта̄ ‘‘чуто’’ти гахито. ‘‘бхиккхунӣ ека̄даса абхабба̄’’ти падаччхедо. имети бхедаманапеккхитва̄ са̄ман̃н̃ена саттараса джана̄. асам̣ва̄са̄ти на сам̣васитабба̄, наттхи ва̄ етехи пакататта̄нам̣ екакамма̄дико сам̣ва̄соти асам̣ва̄са̄ на̄ма сийум̣.
3112. асам̣ва̄сасса саббасса̄ти йатха̄вуттасса саттарасавидхасса саббасса асам̣ва̄сасса. татха̄ камма̄рахасса ча̄ти ‘‘йасса сан̇гхо каммам̣ кароти, со нева каммапатто, на̄пи чханда̄рахо, апича камма̄рахо’’ти (пари. 488) евам̣ парива̄ре вуттакамма̄рахасса ча. умматтака̄дӣнанти а̄ди-саддена кхиттачитта̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. сан̇гхе таджджанӣйа̄дӣни каронте. пат̣иккхепоти пат̣иккосана̄. на рӯхатӣти пат̣иккосат̣т̣ха̄не на тит̣т̣хати, каммам̣ на копетӣти адхиппа̄йо.
3113. сасам̣ва̄сека…пе… бхиккхуноти вуттанайена каммена ва̄ ладдхийа̄ ва̄ асам̣ва̄сикабха̄вам̣ ¶ анупагататта̄ сама̄насам̣ва̄сакасса сӣма̄йа асам̣ва̄сикабха̄вам̣ анупагантва̄ екасӣма̄йа ¶ т̣хитасса антимаваттхум̣ анаджджха̄паннатта̄ пакататтасса бхиккхуно. анантарассапи хаттхапа̄се вачанена вачӣбхедакаран̣ена пат̣иккхепо пат̣иккосо рухати пат̣иккосанат̣т̣ха̄нейева тит̣т̣хати, каммам̣ копетӣти адхиппа̄йо.
3114. чхахи а̄ка̄рехӣти (па̄чи. ат̣т̣ха. 438; кан̇кха̄. ат̣т̣ха. нида̄наван̣н̣ана̄) ладжджита̄йа, ан̃н̃а̄н̣ата̄йа, куккуччапакатата̄йа, сатисаммоса̄йа, акаппийекаппийасан̃н̃ита̄йа, каппийеакаппийасан̃н̃ита̄йа̄ти имехи чхахи а̄ка̄рехи. пан̃ча саман̣акаппа̄ ча вутта̄, пан̃ча висуддхийо ча вутта̄ти йоджана̄.
‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, пан̃чахи саман̣акаппехи пхалам̣ парибхун̃джитум̣, аггипариджитам̣ саттхапариджитам̣ накхапариджитам̣ абӣджам̣ ниббат̣т̣абӣджан̃н̃ева пан̃чама’’нти (чӯл̣ава. 250) кхуддакаваттхуке анун̃н̃а̄та̄ пан̃ча саман̣акаппа̄ на̄ма. пан̃ча висуддхийоти парива̄ре екуттаре ‘‘пан̃ча висуддхийо’’ти имасса ниддесе ‘‘нида̄нам̣ уддиситва̄ авасесам̣ сутена са̄ветаббам̣, айам̣ пат̣хама̄ висуддхӣ’’тиа̄дина̄ (пари. 325) найена дассита̄ пан̃ча па̄тимоккхуддесасан̇кха̄та̄ пан̃ча висуддхийо ча ‘‘суттуддесо па̄рисуддхиупосатхо адхит̣т̣ха̄нупосатхо пава̄ран̣а̄ са̄маггиупосатхойева пан̃чамо’’ти (пари. 325) евам̣ вутта̄ пан̃ча висуддхийо ча̄ти двепан̃чависуддхийо ‘‘двипан̃чавин̃н̃а̄н̣а̄нӣ’’тиа̄дӣсу вийа са̄ман̃н̃авачанена сан̇гахита̄.
3115-7. ниссесена дӣйати пан̃н̃апӣйати еттха сиккха̄паданти нида̄нам̣, тесам̣ тесам̣ сиккха̄пада̄нам̣ пан̃н̃аттийа̄ т̣ха̄набхӯтам̣ веса̄лӣа̄ди. пум̣ вуччати нирайо, там̣ галати маддати нерайикадуккхам̣ анубхаватӣти пуггало, сатто. арийапуггала̄ ¶ там̣садисатта̄, бхӯтапуббагатийа̄ ва̄ ‘‘пуггала̄’’ти ведитабба̄. идха панете сиккха̄падавӣтиккамасса а̄дикаммика̄ адхиппета̄. ида̄ни пуггаланиддесам̣ ваккхати. васати еттха бхагавато а̄н̣а̄сан̇кха̄та̄ сиккха̄падапан̃н̃атти там̣ пат̣ичча паваттатӣти ваттху, тасса тасса пуггаласса сиккха̄падапан̃н̃аттихетубхӯто аджджха̄ча̄ро.
видха̄нам̣ вибхаджанам̣ видхи, пабхедо. пан̃н̃а̄пӣйати бхагавато а̄н̣а̄ пака̄рена н̃а̄пӣйати ета̄йа̄ти пан̃н̃атти, пан̃н̃аттийа̄ видхи пабхедо ‘‘пан̃н̃аттивидхи’’нти ваттаббе ‘‘видхим̣ пан̃н̃аттийа̄’’ти ¶ га̄тха̄бандхавасена асаматтханиддесо. са̄ пана пан̃н̃аттивидхи пан̃н̃аттианупан̃н̃атти ануппаннапан̃н̃атти саббаттхапан̃н̃атти падесапан̃н̃атти са̄дха̄ран̣апан̃н̃атти аса̄дха̄ран̣апан̃н̃атти екатопан̃н̃атти убхатопан̃н̃аттивасена нававидха̄ хоти.
‘‘випатти а̄патти ана̄паттӣ’’ти падаччхедо, випаджджанти ета̄йа сӣла̄дайоти випатти. са̄ пана сӣлаа̄ча̄радит̣т̣хиа̄джӣва̄нам̣ васена чатуббидха̄. са̄ пана уддесавасена хет̣т̣ха̄ дассита̄ва. а̄паджджанти ета̄йа акусала̄бйа̄катабхӯта̄йа бхагавато а̄н̣а̄вӣтиккаманти а̄патти. са̄ пуббапайога̄дивасена анекаппабхеда̄ а̄патти. ана̄патти аджа̄нана̄дивасена а̄н̣а̄йа анатиккаманам̣. самут̣т̣ха̄ти етехи а̄паттӣти самут̣т̣ха̄на̄ни, ка̄йа̄дивасена чхаббидха̄ни а̄паттика̄ран̣а̄ни. самут̣т̣ха̄на̄нам̣ найо самут̣т̣ха̄нанайо, там̣.
ваджджан̃ча камман̃ча кирийа̄ ча сан̃н̃а̄ ча читтан̃ча а̄н̣атти ча ваджджакаммакрийа̄сан̃н̃а̄читта̄н̣аттийо, та̄сам̣ видхи татха̄ вуччати, там̣. ваджджавидхинти ‘‘йасса̄ сачиттакапаккхе читтам̣ акусаламева хоти, айам̣ локаваджджа̄, сеса̄ пан̣н̣аттиваджджа̄’’ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄) вуттам̣ ваджджавидхим̣. каммавидхинти ‘‘сабба̄ ча ка̄йакаммавачӣкамматадубхайавасена тивидха̄ хонтӣ’’ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄) дасситам̣ каммавидхим̣ ¶ . крийа̄видхинти ‘‘аттха̄патти кирийато самут̣т̣ха̄ти, аттхи акирийато, аттхи кирийа̄кирийато, аттхи сийа̄ кирийато сийа̄ акирийато’’тиа̄дина̄ (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄) найена дасситам̣ кирийа̄видхим̣. сан̃н̃а̄видхинти ‘‘сан̃н̃а̄вимоккха̄’’тиа̄дина̄ (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄) найена дасситам̣ сан̃н̃а̄видхим̣.
читтавидхинти ‘‘сабба̄пи читтавасена дувидха̄ хонти сачиттака̄, ачиттака̄ ча̄’’ти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. пат̣хамапа̄ра̄джикаван̣н̣ана̄) вуттам̣ читтавидхим̣. а̄н̣аттивидхинти ‘‘са̄н̣аттикам̣ ана̄н̣аттика’’нти вуттам̣ а̄н̣аттивидхим̣. ан̇гавидха̄нанти саббасиккха̄падесу а̄паттӣнам̣ вуттам̣ ан̇гавидха̄нан̃ча. ведана̄ттикам̣, кусалаттикан̃ча̄ти йоджана̄. там̣ пана ‘‘акусалачиттам̣, двичиттам̣, тичиттам̣, дуккхаведанам̣, двиведанам̣, тиведана’’нти таттха таттха дасситамева.
саттарасавидхам̣ ¶ етам̣ лаккхан̣анти йатха̄вуттанида̄на̄дисаттарасаппабхедам̣ саббасиккха̄пада̄нам̣ са̄дха̄ран̣алаккхан̣ам̣. дассетва̄ти пака̄сетва̄. будхо винайакусало. таттха таттха сиккха̄падесу йатха̄рахам̣ йоджеййа̄ти самбандхо.
3118. имесу саттарасасу лаккхан̣есу нида̄напуггале та̄ва ниддиситума̄ха ‘‘нида̄на’’нтиа̄ди. таттха̄ти тесу саттарасасу са̄дха̄ран̣алаккхан̣есу, ниддха̄ран̣е четам̣ бхуммам̣. нида̄нанти ниддха̄ритаббадассанам̣. ‘‘пура’’нти идам̣ ‘‘веса̄лӣ’’тиа̄дипадехи паччекам̣ йоджетаббам̣. саккабхагга̄ти етехи джанападава̄чӣхи саддехи т̣ха̄наниссита̄ на̄гара̄ва гахетабба̄. та̄ни ча ‘‘саккесу вихарати капилаваттхусмим̣, бхаггесу вихарати сусума̄рагире’’ти таттха таттха сиккха̄паданида̄не нидассита̄нева.
3119. ‘‘даса веса̄лийа̄’’тиа̄дӣнам̣ аттхавиниччхайо уттаре а̄ви бхависсати. гириббаджети ра̄джагаханагаре. тан̃хи ¶ саманта̄ т̣хитехи исигилиа̄дӣхи пан̃чахи паббатехи ваджасадисанти ‘‘гириббаджа’’нти вуччати.
3121. бхиккхӯнам̣ па̄тимоккхасмим̣ судиннадханийа̄дайо тевӣсативидха̄ а̄дикаммикапуггала̄ вутта̄ти йоджана̄.
3122. убхайапа̄тимоккхе а̄гата̄ те саббе а̄дикаммикапуггала̄ парипин̣д̣ита̄ тим̣са бхавантӣти йоджана̄. ваттхуа̄дӣнам̣ виниччхайо уттаре ваккхама̄натта̄ идха на вутто. нану ча нида̄напуггалавиниччхайампи таттха ваккхатӣти со идха касма̄ вуттоти? на̄йам̣ досо, имасса пакаран̣атта̄ идха̄пи ваттабботи. йади евам̣ ваттхуа̄дивиниччхайопи идха ваттаббо сийа̄, со касма̄ на вуттоти? екайоганиддит̣т̣хасса имасса вачанена сопи вуттойева хотӣти екадесадассанавасена сам̣кхиттоти дат̣т̣хаббо.
3123. йо енам̣ тарум̣ джа̄на̄ти, со пан̃н̃аттим̣ асесато джа̄на̄тӣти самбандхо. еттха ‘‘енам̣ тару’’нти имина̄ нида̄на̄дисаттарасаппака̄рам̣ саббасиккха̄падаса̄дха̄ран̣алаккхан̣асамуда̄йам̣ рӯпакена дассети. ким̣ висит̣т̣хам̣ тарунти а̄ха ‘‘тимӯла’’нтиа̄ди.
таттха ¶ тимӯланти нида̄напуггалаваттхусан̇кха̄та̄ни тӣн̣и мӯла̄ни етасса̄ти тимӯлам̣. навапаттанти нававидхапан̣н̣аттисан̇кха̄та̄ни патта̄ни етасса̄ти навапаттам̣. двайан̇куранти локаваджджапан̣н̣аттиваджджасан̇кха̄та̄ две ан̇кура̄ етасса̄ти двайан̇курам̣. ‘‘двиан̇кура’’нти ваттаббе и-ка̄расса айа̄десам̣ катва̄ ‘‘двайан̇кура’’нти вуттам̣. саттапхаланти а̄н̣аттиа̄паттиана̄паттивипаттисан̃н̃а̄ведана̄кусалаттикасан̇кха̄та̄ни сатта пхала̄ни етасса̄ти саттапхалам̣. чхапуппханти чхасамут̣т̣ха̄насан̇кха̄та̄ни пуппха̄ни етасса̄ти чхапуппхам̣. двиппабхаванти читтакаммасан̇кха̄та̄ две пабхава̄ етасса̄ти двиппабхавам̣. двиса̄кханти ¶ кирийаан̇гасан̇кха̄та̄ две са̄кха̄ етасса̄ти двиса̄кхам̣. енам̣ тарум̣ йо джа̄на̄тӣти йо вутто бхиккху вуттасарӯпаса̄дха̄ран̣асаттарасалаккхан̣ара̄сивиниччхайасан̇кха̄татарум̣ джа̄на̄ти. соти со бхиккху. пан̃н̃аттинти винайапит̣акам̣. асесатоти саббасо.
3124. ити евам̣ мадхурападаттхам̣ ана̄кулам̣ парамам̣ уттамам̣ имам̣ виниччхайам̣ йо пат̣хати ва̄чуггатам̣ каронто парийа̄пун̣а̄ти, гарусантике са̄дхукам̣ сун̣а̄ти, парипуччхате ча аттхам̣ парипуччхати ча, со бхиккху винайа виниччхайе упа̄лисамо бхавати винайадхара̄нам̣ етадаггат̣т̣ха̄не никкхиттена упа̄лимаха̄тхерена садисо бхаватӣти йоджана̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
пакин̣н̣акавиниччхайакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
каммат̣т̣ха̄навибха̄вана̄видха̄накатха̄ван̣н̣ана̄
3125. ‘‘а̄димхи сӣлам̣ дассеййа.
маджджхе маггам̣ вибха̄вайе;
парийоса̄не ча нибба̄нам̣;
еса̄ катхикасан̣т̣хитӣ’’ти. (дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.190; ма. ни. ат̣т̣ха. 1.291; а. ни. ат̣т̣ха. 2.3.64) –
вуттам̣ дхаммакатхикалаккхан̣ам̣ самануссарантойама̄чарийо па̄тимоккхасам̣варасӣлапаридӣпакам̣ виниччхайам̣ на̄тисан̇кхепавиттха̄рамукхена дассетва̄ там̣мӯлака̄нам̣ итаресан̃ча тин̣н̣ам̣ сӣла̄нам̣ там̣дассаненева дасситабха̄ван̃ча ¶ сӣлависуддхимӯлика̄ читтависуддхиа̄дийо пан̃чависуддхийо ча там̣мӯликан̃ча арийамаггасан̇кха̄там̣ н̃а̄н̣адассанависуддхим̣ тададхигаманӣйам̣ нибба̄нан̃ча дассетва̄ йатха̄раддхам̣ ¶ винайакатхам̣ парийоса̄петука̄мо а̄ха ‘‘па̄моккхе’’тиа̄ди. таттха па̄моккхети сама̄дхиа̄дӣнам̣ анаваджджадхамма̄нам̣ патит̣т̣ха̄бха̄вена уттаме. моккхаппавесанети аматамаха̄нибба̄нанагарасса павесананимитте. мукхе асаха̄йадва̄рабхӯте. йатха̄ха –
‘‘сагга̄рохан̣асопа̄нам̣, ан̃н̃ам̣ сӣласамам̣ куто;
два̄рам̣ ва̄ пана нибба̄на-нагарасса павесане’’ти. (висуддхи. 1.9; бу. бам̣. ат̣т̣ха. 3.дӣпан̇карабуддхавам̣саван̣н̣ана̄);
саббадуккхаккхайети джа̄тидуккха̄дисаббадуккха̄нам̣ кхайасса арийамаггасса адхигамӯпа̄йатта̄ пхалӯпача̄рена саббадуккхаккхайасан̇кха̄те. ‘‘па̄моккхе’’ти ча ‘‘моккхаппавесане мукхе’’ти ча ‘‘саббадуккхаккхайе’’ти ча ‘‘па̄тимоккхасми’’нти етасса висесанам̣. вуттети па̄ра̄джикато пат̣т̣ха̄йа на̄наппака̄рато ниддит̣т̣хе сати. итараттайам̣ вуттамева̄ти самбандхо. индрийасам̣варасӣлаа̄джӣвапа̄рисуддхисӣлапаччайасаннисситасӣласан̇кха̄там̣ итарам̣ сӣлаттайам̣ вуттамева хоти ‘‘ра̄джа̄ а̄гато’’ти вутте париса̄йа а̄гаманам̣ вийа, тасма̄ там̣ на ваккха̄ма̄ти адхиппа̄йо.
3126. идам̣ чатуббидхам̣ сӣланти па̄тимоккхасам̣варасӣла̄дим̣ чатупа̄рисуддхисӣлам̣. н̃атва̄ти лаккхан̣а̄дито, вода̄нато, ха̄набха̄гийат̣т̣хитибха̄гийависесабха̄гийаниббедхабха̄гийа̄диппака̄рато ча джа̄нитва̄. таттха̄ти чатуббидхасӣле. патит̣т̣хитоти аччхидда̄диан̇гасаманна̄гатабха̄вама̄па̄данена патит̣т̣хито. сама̄дхинти упача̄раппана̄бхедалокийасама̄дхим̣. бха̄ветва̄ти самачатта̄лӣса̄йа каммат̣т̣ха̄несу пунаппунам̣ ануйогавасена вад̣д̣хетва̄. пан̃н̃а̄йа̄ти тилаккхан̣а̄ка̄ра̄дипариччхедика̄йа локуттара̄йа пан̃н̃а̄йа хетубхӯта̄йа, каран̣абхӯта̄йа ча. паримуччатӣти саббакилесабандханам̣ чхетва̄ ¶ сам̣са̄рача̄рака̄ самантато муччати, анупа̄дисеса̄йа нибба̄надха̄туйа̄ паринибба̄йатӣти адхиппа̄йо.
3127. евам̣ сама̄сато вуттамеваттхам̣ ниддисанто а̄ха ‘‘даса̄нуссатийо’’тиа̄ди. даса ануссатийо ча даса касин̣а̄ ча даса асубха̄ ча чатассо аппаман̃н̃а̄йо ча татха̄ чатта̄ро а̄руппа̄ ча вутта̄. апарам̣ каммат̣т̣ха̄надвайан̃ча вуттанти самбандхо.
таттха ¶ даса̄нуссатийо на̄ма ‘‘буддха̄нуссати, дхамма̄нуссати, сан̇гха̄нуссати, сӣла̄нуссати, ча̄га̄нуссати, девата̄нуссати, ка̄йагата̄сати, маран̣а̄нуссати, а̄на̄па̄насати, упасама̄нуссатӣ’’ти (висуддхи. 1.47) евам̣ вутта̄ даса ануссатийо.
даса касин̣а̄ на̄ма ‘‘патхавӣкасин̣ам̣, а̄покасин̣ам̣, теджокасин̣ам̣, ва̄йокасин̣ам̣, нӣлакасин̣ам̣, пӣтакасин̣ам̣, лохитакасин̣ам̣, ода̄такасин̣ам̣, а̄локакасин̣ам̣, париччхинна̄ка̄сакасин̣а’’нти (висуддхи. 1.47) вутта̄ име даса касин̣а̄.
даса асубха̄ на̄ма ‘‘уддхума̄такам̣, винӣлакам̣, випуббакам̣, виччхиддакам̣, виккха̄йитакам̣, виккхиттакам̣, хатавиккхиттакам̣, лохитакам̣, пул̣увакам̣, ат̣т̣хика’’нти (висуддхи. 1.47) вутта̄ име даса асубха̄.
чатассо аппаман̃н̃а̄йо на̄ма ‘‘метта̄, карун̣а̄, мудита̄, упеккха̄’’ти (висуддхи. 1.47) вутта̄ име аппаман̃н̃а̄йо.
чатта̄ро а̄руппа̄ на̄ма ‘‘а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанам̣, вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣, а̄кин̃чан̃н̃а̄йатанам̣, невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатана’’нти (висуддхи. 1.47) вутта̄ име а̄руппа̄. апарам̣ каммат̣т̣ха̄надвайам̣ на̄ма ‘‘а̄ха̄репат̣иккӯласан̃н̃а̄, чатудха̄туваваттха̄на’’нти вуттам̣ т̣т̣ха̄наубхайам̣.
3128. иччевам̣ ¶ чатта̄лӣсавидхам̣ манобхуно каммат̣т̣ха̄нам̣ саббампи каммат̣т̣ха̄нам̣ самуддит̣т̣хам̣ сийа̄ти йоджана̄. каммасса йогасан̇кха̄тасса т̣ха̄нам̣ а̄рамман̣абха̄вена паваттит̣т̣ха̄нанти каммат̣т̣ха̄нам̣. тит̣т̣хати еттха пхалам̣ тада̄йаттавуттита̄йа̄ти т̣ха̄нам̣, ка̄ран̣ам̣, каммасса випассана̄йа т̣ха̄нам̣ ка̄ран̣ам̣ каммат̣т̣ха̄нам̣, касса̄ти а̄ха ‘‘манобхуно’’ти. мано абхибхаватӣти манобхӯ, тасса манобхуно, кусалачиттаппаваттинива̄ран̣ена татха̄ладдхана̄масса ка̄мадевасса̄ти аттхо. имина̄ каммат̣т̣ха̄наган̣ана̄париччхедо дассито.
3129-30. имесам̣ каммат̣т̣ха̄на̄нам̣ бха̄вана̄майам̣ бхиндитва̄ дассетум̣ ма̄тикам̣ та̄ва дассенто а̄ха ‘‘упача̄раппана̄то’’тиа̄ди. таттха упача̄раппана̄тоти ‘‘еттака̄ни каммат̣т̣ха̄на̄ни упача̄ра̄ваха̄ни ¶ , еттака̄ни аппана̄ваха̄нӣ’’ти евам̣ упача̄раппана̄васена ча. джха̄набхеда̄ти ‘‘еттака̄ни пат̣хамаджджха̄ника̄ни, еттака̄ни тикачатуккаджджха̄ника̄ни, еттака̄ни пан̃чакаджджха̄ника̄нӣ’’тиа̄дина̄ джха̄набхеда̄ ча. атиккама̄ти ан̇га̄нам̣, а̄рамман̣а̄нан̃ча атиккамато. вад̣д̣хана̄вад̣д̣хана̄ ча̄пӣти ан̇гуладван̇гула̄дивасена вад̣д̣хетабба̄, авад̣д̣хетабба̄ ча. а̄рамман̣абхӯмитоти нимитта̄рамман̣а̄диа̄рамман̣ато чева лаббхама̄на̄лаббхама̄набхӯмито ча.
гахан̣а̄ти дит̣т̣ха̄дивасена гахетаббато. паччайа̄ти там̣там̣т̣ха̄на̄нам̣ паччайабха̄вато ча. бхиййоти пуна-саддаттханӣха̄раттхо. чарийа̄нукӯлатоти ра̄гачарийа̄дӣнам̣ анукӯлабха̄ватоти айам̣ висесо айам̣ бхедо. етесу чатта̄лӣса̄йа каммат̣т̣ха̄несу.
3131. евам̣ ма̄тикам̣ ниддиситва̄ йатха̄ккамам̣ ниддисанто пат̣хамам̣ та̄ва упача̄ра̄ваха̄дайо дассетума̄ха ‘‘ат̣т̣ха̄нуссатийо’’тиа̄ди ¶ . таттха̄ти тиссам̣ ма̄тика̄йам̣, тесу ва̄ чатта̄лӣса̄йа каммат̣т̣ха̄несу. ат̣т̣ха̄нуссатийоти ка̄йагата̄сатиа̄на̄па̄насатидвайаваджджита̄ буддха̄нуссатиа̄дика̄ ат̣т̣ха ануссатийо ча. сан̃н̃а̄ а̄ха̄репат̣иккӯласан̃н̃а̄ ча. ваваттха̄нан̃ча чатудха̄туваваттха̄нан̃ча̄ти име даса. упача̄ра̄ваха̄ти буддхагун̣а̄дӣнам̣ параматтхабха̄вато, анекавидхатта̄, екасса̄пи гамбхӣрабха̄вато ча етесу дасасу каммат̣т̣ха̄несу аппана̄васена сама̄дхисса патит̣т̣ха̄тумасаккун̣еййатта̄ аппана̄бха̄вана̄ппатто сама̄дхи упача̄рабха̄вейева патит̣т̣ха̄ти, тасма̄ ете упача̄ра̄ваха̄.
нану четтха дутийачатуттха̄руппасама̄дхи, локуттаро ча сама̄дхи параматтхадхамме аппанам̣ па̄пун̣а̄ти, тасма̄ ‘‘параматтхабха̄вато’’ти хету аппанамапа̄пун̣ане ка̄ран̣абха̄вена на вуччатӣти? на, тасса бха̄вана̄висесена параматтхадхамме паваттисамбхавато, имасса ча рӯпа̄вачарачатуттхабха̄вана̄висесасамбхавато ча. татха̄ хи дутийачатуттха̄руппасама̄дхи аппана̄паттасса арӯпа̄вачарасама̄дхисса чатуттхаджджха̄насса а̄рамман̣асаматиккамаматтабха̄вана̄васена сабха̄ва̄рамман̣епи аппанам̣ па̄пун̣а̄ти. висуддхибха̄вана̄нуккамабалена локуттаро сама̄дхи аппанам̣ па̄пун̣а̄тӣти.
3132. таттха̄ти тесу джха̄на̄вахесу тим̣сакаммат̣т̣ха̄несу. асубха̄ти уддхума̄така̄дайо даса асубха̄. ка̄йагата̄сатӣти ка̄йагата̄сати ча̄ти име ека̄даса. пат̣хамаджджха̄ника̄ти имесам̣ пат̣иккӯла̄рамман̣атта̄, пат̣иккӯла̄рамман̣е ча читтасса чан̣д̣асота̄йа надийа̄ ариттабалена на̄ва̄т̣т̣ха̄нам̣ ¶ вийа витаккабаленева паваттисамбхавато авитакка̄нам̣ дутийаджджха̄на̄дӣнам̣ асамбхавоти савитаккасса пат̣хамаджджха̄нассева самбхавато пат̣хамаджджха̄ника̄. а̄на̄па̄нан̃ча ¶ касин̣а̄ ча̄ти име ека̄даса чатуккаджджха̄ника̄ рӯпа̄вачарачатуккаджджха̄ника̄ ча чатукканайена, пан̃чакаджджха̄ника̄ ча.
3133. тиссова аппаман̃н̃а̄ти метта̄, карун̣а̄, мудита̄ти аппаман̃н̃а̄ тиссова. са̄ман̃н̃аниддесе ета̄самева гахан̣ам̣ катхам̣ вин̃н̃а̄йатӣти? ‘‘атха паччхима̄’’тиа̄дина̄ чатуттха̄йа аппаман̃н̃а̄йа чатуттхаджджха̄никабха̄васса ваккхама̄натта̄ па̄рисесато там̣ вин̃н̃а̄йати. тикаджджха̄на̄нӣти тикаджджха̄ника̄. ‘‘тикаджджха̄на̄’’ти ваттаббе лин̇гавипалла̄сена евам̣ вуттанти дат̣т̣хаббам̣. метта̄дӣнам̣ доманассасахагатабйа̄па̄давихим̣са̄набхиратӣнам̣ паха̄йакатта̄ доманассапат̣ипаккхена соманассенева сахагатата̄ вутта̄ти чатукканайена тикаджджха̄никата̄ вутта̄, пан̃чаканайена чатуккаджджха̄никата̄ ча.
‘‘атха̄’’ти идам̣ ‘‘паччхима̄’’ти падасса ‘‘тиссо’’ти имина̄ пуримападена самбандханиваттанаттхам̣. паччхима̄ аппаман̃н̃а̄, чатта̄ро а̄руппа̄ ча чатуттхаджджха̄ника̄ мата̄ чатукканайена, пан̃чамаджджха̄ника̄ ча. ‘‘саббе сатта̄ сукхита̄ хонту, дуккха̄ муччанту, ладдхасукхасампаттито ма̄ вигаччхантӯ’’ти метта̄дитивидхавасаппаваттам̣ бйа̄па̄раттайам̣ паха̄йа каммассаката̄дассанена саттесу маджджхатта̄ка̄раппаттабха̄вана̄ниббатта̄йа татрамаджджхаттопеккха̄йа балаватаратта̄ аппана̄ппаттасса упеккха̄брахмавиха̄расса сукхасахагатата̄самбхавато упеккха̄сахагатата̄ вутта̄.
3134. ан̇га̄рамман̣ато атиккамо двидха̄ вуттоти йоджана̄. чатуккатикаджджха̄несӯти дасакасин̣а̄, а̄на̄па̄насатӣти ека̄дасасу чатуккаджджха̄никесу чева метта̄дипуримабрахмавиха̄раттайасан̇кха̄тесу ¶ тикаджджха̄никесу ча каммат̣т̣ха̄несу. ан̇га̄тиккамата̄ти екасмим̣йева а̄рамман̣е витакка̄диджха̄нан̇га саматиккамена пат̣хамаджджха̄на̄дӣнам̣ а̄рамман̣ейева дутийаджджха̄на̄дӣнам̣ уппаттито ан̇га̄тиккамо адхиппетоти аттхо. ан̇га̄тиккамойева ан̇га̄тиккамата̄.
3135. ан̇га̄тиккаматоти татийаджджха̄насампайуттасоманасса̄тиккаманато. а̄рамман̣аматиккамма̄ти пат̣ибха̄ганимиттакасин̣уггха̄т̣има̄ка̄сатаббисайапат̣хама̄руппавин̃н̃а̄н̣атадабха̄васан̇кха̄та̄ни чатта̄ри а̄рамман̣а̄ни йатха̄ккамам̣ атиккамитва̄. касин̣уггха̄т̣има̄ка̄сатаббисайапат̣хама̄руппавин̃н̃а̄н̣атадабха̄ватаббисайататийа̄руппавин̃н̃а̄н̣асан̇кха̄тесу ¶ чатӯсу а̄рамман̣есу а̄руппа̄ а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатана̄дӣни чатта̄ри арӯпа̄вачараджджха̄на̄ни джа̄йаре уппаджджанти.
3136. еттха̄ти етесу а̄рамман̣есу. вад̣д̣хетабба̄нӣти ‘‘йаттакам̣ ока̄сам̣ касин̣ена пхарати, тадаббхантаре дибба̄йа сотадха̄туйа̄ саддам̣ сотум̣, диббена чаккхуна̄ рӯпам̣ пасситум̣, парасатта̄нан̃ча четаса̄ читтам̣ ан̃н̃а̄тум̣ саматтхо хотӣ’’ти вуттаппайоджанам̣ сандха̄йа ан̇гаган̣ана̄дивасена париччхиндитва̄ йаттакам̣ иччхати, таттакам̣ вад̣д̣хетабба̄ни. сесам̣ асубха̄ди саббам̣ там̣ каммат̣т̣ха̄нам̣ пайоджана̄бха̄ва̄ на вад̣д̣хетаббамева̄ти йоджана̄.
3137. таттха тесу каммат̣т̣ха̄несу даса касин̣а̄ ча даса асубха̄ ча ка̄йагата̄сати, а̄на̄па̄насатӣти име ба̄вӣсати каммат̣т̣ха̄на̄ни пат̣ибха̄га̄рамман̣а̄нӣти йоджана̄. еттха ‘‘касин̣а̄’’тиа̄дина̄ тада̄рамман̣а̄ни джха̄на̄ни гахита̄ни.
3138. дха̄туваваттхананти ¶ чатудха̄туваваттха̄нам̣, га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣. вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄ти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатанам̣. невасан̃н̃а̄ти невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣. даса двети два̄даса. бха̄вагочара̄ти сабха̄вадхаммагочара̄, параматтхадхамма̄ламбан̣а̄ти вуттам̣ хоти.
3139. две ча а̄руппама̄наса̄ти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатанаа̄кин̃чан̃н̃а̄йатанасан̇кха̄та̄ арӯпа̄вачарачиттуппа̄да̄ две ча. чха име дхамма̄ наваттаббагочара̄ ниддит̣т̣ха̄ти йоджана̄ чатуннам̣ аппаман̃н̃а̄нам̣ саттапан̃н̃аттийа̄, пат̣хама̄руппасса касин̣уггха̄т̣има̄ка̄сапан̃н̃аттийа̄, татийа̄руппасса пат̣хама̄руппавин̃н̃а̄н̣а̄бха̄вапан̃н̃аттийа̄ ча а̄рамман̣атта̄.
3140. пат̣иккӯласан̃н̃а̄ти а̄ха̄репат̣иккӯласан̃н̃а̄. ка̄йагата̄сатӣти два̄дасева бхӯмито девесу ка̄ма̄вачарадевесу кун̣апа̄нам̣, пат̣иккӯла̄рахасса ча асамбхава̄ на паваттантӣти йоджана̄.
3141. та̄ни два̄даса ча. бхиййоти адхикаттхе нипа̄то, тато адхикам̣ а̄на̄па̄насати ча̄ти тераса рӯпа̄рӯпалоке асса̄сапасса̄са̄нан̃ча абха̄ва̄ саббасо на джа̄йарети йоджана̄.
3142. арӯпа̄вачаре ¶ арӯпабхаве чатуро а̄руппе т̣хапетва̄ ан̃н̃е чхаттим̣са дхамма̄ рӯпасаматиккама̄бха̄ва̄ на джа̄йантӣти йоджана̄. саббе самачатта̄лӣса дхамма̄ ма̄нусе мануссалоке саббесамева лаббхама̄натта̄ джа̄йанти.
3143. чатуттхакасин̣ам̣ хитва̄ти ва̄йокасин̣ам̣ дит̣т̣хапхут̣т̣хена гахетаббатта̄ там̣ ваджджетва̄ нава касин̣а̄ ча даса асубха̄ ча̄ти те екӯнавӣсати дхамма̄ дит̣т̣хенева чаккхувин̃н̃а̄н̣ена пуббабха̄ге парикаммака̄ле гахетабба̄ бхавантӣти ¶ йоджана̄. пуббабха̄ге чаккхуна̄ олокетва̄ парикаммам̣ катам̣, тена уггахитанимиттам̣ тесам̣ гахетаббанти вуттам̣ хоти.
3144. пхут̣т̣хена̄ти на̄сикагге, уттарот̣т̣хе ва̄ пхут̣т̣хавасена. ка̄йагата̄сатийам̣ тачапан̃чакам̣ дит̣т̣хена гахетаббам̣. ма̄лутоти ва̄йокасин̣ам̣ дит̣т̣хапхут̣т̣хена гахетаббам̣ уччхусасса̄дӣнам̣ паттесу чалама̄наван̣н̣аггахан̣амукхена, ка̄йаппаса̄дагхат̣т̣анена ча гахетаббатта̄. еттха етесу каммат̣т̣ха̄несу. сесаканти вутта̄васесам̣. буддха̄нуссатиа̄дика̄ ат̣т̣ха̄нуссатийо, чатта̄ро брахмавиха̄ра̄, чатта̄ро а̄руппа̄, а̄ха̄репат̣иккӯласан̃н̃а̄, чатудха̄туваваттха̄нам̣, ка̄йагата̄сатийам̣ ваккапан̃чака̄дӣни ча̄ти саббаметам̣ парато сутва̄ гахетаббатта̄ сутенева гахетаббанти вуттам̣.
3145. еттха етесу каммат̣т̣ха̄несу а̄ка̄сакасин̣ам̣ т̣хапетва̄ нава касин̣а̄ пат̣хама̄руппачиттасса а̄рамман̣абхӯтакасин̣уггха̄т̣има̄ка̄сасса хетубха̄вато паччайа̄ джа̄йаре паччайа̄ бхавантӣти йоджана̄.
3146. дасапи касин̣а̄ абхин̃н̃а̄нам̣ диббачаккхун̃а̄н̣а̄дӣнам̣ паччайа̄ бхавантӣти йоджана̄. чатуттхасса̄ти чатуттхасса брахмавиха̄расса.
3147. хет̣т̣химахет̣т̣хима̄руппанти а̄ка̄са̄нан̃ча̄йатана̄дикам̣. парасса ча парасса ча̄ти вин̃н̃а̄н̣ан̃ча̄йатана̄диуттараджджха̄насса паччайоти пака̄ситанти йоджана̄. невасан̃н̃а̄ти невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣. ниродхасса̄ти сан̃н̃а̄ведайитаниродхасса, та̄йа ниродхасама̄паттийа̄.
3148. саббети ¶ самачатта̄лӣсакаммат̣т̣ха̄надхамма̄. сукхавиха̄расса̄ти дит̣т̣хадхаммасукхавиха̄расса. бхаваниссаран̣асса ¶ ча̄ти вибхавӯпаниссайата̄йа випассана̄па̄дакаттена а̄саваккхайан̃а̄н̣ена адхигантаббасса нибба̄насса ча. бхавасукха̄нан̃ча̄ти парикаммопача̄рабха̄вана̄васаппаватта̄ни ка̄ма̄вачаракусалачитта̄ни ка̄масугатибхавасукха̄нам̣, рӯпа̄вачараппана̄васапаватта̄ни рӯпа̄вачарачитта̄ни рӯпа̄вачарабхавасукха̄нам̣, итара̄ни арӯпа̄вачарабхӯта̄ни арӯпа̄вачарабхавасукха̄нан̃ча паччайа̄ти дӣпита̄.
3149. даса асубха̄, ка̄йагата̄сатӣти име ека̄даса ра̄гачаритасса висесато анукӯла̄ вин̃н̃еййа̄ти йоджана̄. ‘‘висесато’’ти имина̄ ра̄гасса уджувипаччанӣкабха̄вена ча атисаппа̄йато ча вутто, итаре ча апат̣иккхитта̄ти дӣпети. вуттан̃хетам̣ висуддхимагге ‘‘саббан̃четам̣ уджувипаччанӣкавасена ча атисаппа̄йавасена ча вуттам̣, ра̄га̄дӣнам̣ пана авиккхамбхика̄, саддха̄дӣнам̣ ва̄ анупака̄ра̄ кусалабха̄вана̄ на̄ма наттхӣ’’ти (висуддхи. 1.47).
3150. саван̣н̣акасин̣а̄ти чатӯхи ван̣н̣акехи касин̣ехи сахита̄. чатассо аппаман̃н̃а̄йоти име ат̣т̣ха досачаритасса анукӯла̄ти пака̄сита̄ти йоджана̄.
3151. мохаппакатиноти мохачаритасса. ‘‘а̄на̄па̄насати ека̄ва̄’’ти падаччхедо.
3152. маран̣ӯпасамети маран̣ан̃ча упасамо ча маран̣ӯпасамам̣, тасмим̣ маран̣ӯпасаме. сатӣти маран̣а̄нуссати, упасама̄нуссати ча̄ти ете чатта̄ро дхамма̄. пан̃н̃а̄пакатиноти буддхичаритасса.
3153. а̄диануссатиччхакканти ¶ буддхадхаммасан̇гхасӣлача̄гадевата̄нуссатисан̇кха̄там̣ чхаккам̣. саддха̄чаритаван̣н̣итанти саддха̄чаритасса анукӯланти катхитам̣. а̄руппа̄ти чатта̄ро а̄руппа̄. сеса̄ касин̣а̄ти бхӯтакасин̣аа̄лока̄ка̄сакасин̣а̄нам̣ васена чха касин̣а̄ти сеса̄ даса дхамма̄. сабба̄нурӯпака̄ти саббесам̣ чханнам̣ чарийа̄нам̣ анукӯла̄ти аттхо.
3154-8. евам̣ йатха̄никкхиттама̄тика̄нуккамена каммат̣т̣ха̄наппабхедам̣ вибха̄ветва̄ ида̄ни бха̄вана̄найам̣ дассетума̄ха ‘‘ева’’нтиа̄ди. евам̣ пабхедато н̃атва̄ каммат̣т̣ха̄на̄нӣти йатха̄вуттабхеданайамукхена ¶ бха̄вана̄майа̄рамбхадассанам̣. пан̣д̣итоти тихетукапат̣исандхипан̃н̃а̄йа пан̃н̃ава̄ бхаббапуггало. тесӯти ниддха̄ран̣е бхуммам̣. медха̄вӣти па̄риха̄рийапан̃н̃а̄йа саманна̄гато. дал̣хам̣ гахетва̄на̄тиа̄димаджджхапарийоса̄не сут̣т̣ху саллаккхантена дал̣хам̣ ат̣т̣хим̣ катва̄ саккаччам̣ уггахетва̄. калйа̄н̣амиттакоти –
‘‘пийо гару бха̄ванӣйо;
ватта̄ ча вачанаккхамо;
гамбхӣран̃ча катхам̣ катта̄;
но чат̣т̣ха̄не нийоджако’’ти. (висуддхи. 1.37; нетти. 113) –
вутталаккхан̣ако сӣласутапан̃н̃а̄дигун̣асаманна̄гатакалйа̄н̣амиттако.
пат̣хамамева палибодха̄нам̣ уччхедам̣ катва̄ти йоджана̄. пат̣хаманти бха̄вана̄рамбхато пат̣хамамева. палибодха̄нам̣ уччхедам̣ катва̄ти –
‘‘а̄ва̄со ¶ ча кулам̣ ла̄бхо;
ган̣о камман̃ча пан̃чамам̣;
аддха̄нам̣ н̃а̄ти а̄ба̄дхо;
гантхо иддхӣти те даса̄’’ти. (висуддхи. 1.41) –
вутта̄нам̣ дасамаха̄палибодха̄нам̣, дӣгхакесанакхаломаччхеданачӣварараджанапаттапачана̄дӣнам̣ кхуддакапаабодха̄нан̃ча̄ти убхайесам̣ палибодха̄нам̣ уччхедам̣ катва̄ нит̣т̣ха̄панена ва̄ а̄лайапаричча̄гена ва̄ уччхедам̣ катва̄. иддхи панеттха випассана̄йа палибодхо хоти, на сама̄дхибха̄вана̄йа. вуттан̃хетам̣ висуддхимагге ‘‘иддхӣти потхуджджаника̄ иддхи. са̄ хи утта̄насеййакада̄рако вийа, тарун̣асассам̣ вийа ча дуппариха̄ра̄ хоти, аппаматтакенева бхиджджати. са̄ пана випассана̄йа палибодхо хоти, на сама̄дхисса сама̄дхим̣ патва̄ паттаббатта̄’’ти (висуддхи. 1.41).
досаваджджите ¶ , анурӯпе ча виха̄ре васантена̄ти йоджана̄. досаваджджитети –
‘‘маха̄ва̄сам̣ нава̄ва̄сам̣, джара̄ва̄сан̃ча пантханим̣;
сон̣д̣им̣ пан̣н̣ан̃ча пуппхан̃ча, пхалам̣ паттхитамева ча.
‘‘нагарам̣ да̄руна̄ кхеттам̣, висабха̄гена пат̣т̣анам̣;
паччантасӣма̄саппа̄йам̣, йаттха митто на лаббхати.
‘‘ат̣т̣ха̄расета̄ни т̣ха̄на̄ни, ити вин̃н̃а̄йа пан̣д̣ито;
а̄рака̄ париваджджеййа, маггам̣ пат̣ибхайам̣ йатха̄’’ти. (висуддхи. 1.52) –
ат̣т̣хакатха̄су вуттехи имехи ат̣т̣ха̄расахи досехи гаджджите.
анурӯпе васантена̄ти –
‘‘идха ¶ , бхиккхаве, сена̄санам̣ на̄тидӯрам̣ хоти начча̄саннам̣ гамана̄гаманасампаннам̣, дива̄ аппа̄кин̣н̣ам̣, раттим̣ аппасаддам̣ аппаниггхосам̣, аппад̣ам̣самакасава̄та̄тапасарӣсапасампхассам̣, тасмим̣ кхо пана сена̄сане вихарантасса аппакасиренева уппаджджанти чӣварапин̣д̣апа̄тасена̄санагила̄напаччайабхесаджджапариккха̄ра̄, тасмим̣ кхо пана сена̄сане йе те бхиккхӯ вихаранти бахуссута̄ а̄гата̄гама̄ дхаммадхара̄ винайадхара̄ ма̄тика̄дхара̄, те ка̄лена ка̄лам̣ упасан̇камитва̄ парипуччхати парипан̃хати ‘идам̣, бханте, катхам̣, имасса ко аттхо’ти, тасса те а̄йасманто авиват̣ан̃чева виваранти, анутта̄нӣкатан̃ча утта̄ним̣ каронти, анекавихитесу ча кан̇кхат̣т̣ха̄нӣйесу дхаммесу кан̇кхам̣ пат̣ивиноденти. евам̣ кхо, бхиккхаве, сена̄санам̣ пан̃чан̇гасаманна̄гатам̣ хотӣ’’ти (а. ни. 10.11) –
евам̣ бхагавата̄ ван̣н̣итехи пан̃чахи гун̣ехи саманна̄гататта̄ анурӯпе бха̄вана̄камма̄нугун̣е виха̄ре вихарантена̄ти аттхо. пат̣хама̄дӣнӣти пат̣хамадутийа̄дӣни рӯпа̄вачараджджха̄на̄ни. саббасо бха̄ветва̄ти висуддхимагге ¶ ‘‘саббам̣ бха̄вана̄видха̄нам̣ апариха̄пентена бха̄ветаббо’’ти (висуддхи. 1.41) никкхиттасса ма̄тика̄падасса виттха̄раккамена бха̄ветва̄, читтависуддхим̣ сампа̄детва̄ти вуттам̣ хоти.
саппан̃н̃оти каммаджатихетукапат̣исандхипан̃н̃а̄йа чева каммат̣т̣ха̄наманасика̄расаппа̄йа̄ни париггахетва̄ асаппа̄йам̣ париваджджетва̄ саппа̄йасеванопака̄ра̄йа па̄риха̄рийапан̃н̃а̄йа ча саманна̄гато йога̄вачаро. татоти невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанаваджджитарӯпа̄рӯпаджджха̄нам̣ випассана̄па̄дакабха̄вена сама̄паджджитва̄ ат̣т̣ханнам̣ випассана̄па̄дакаджджха̄на̄наман̃н̃атарато джха̄на̄ вут̣т̣ха̄йа. тена̄ха висуддхимагге ‘‘т̣хапетва̄ невасан̃н̃а̄на̄сан̃н̃а̄йатанам̣ ¶ авасесарӯпа̄рӯпа̄вачараджджха̄на̄нам̣ ан̃н̃атарато вут̣т̣ха̄йа̄’’ти (висуддхи. 2.663).
на̄марӯпававаттха̄нам̣ катва̄ти висуддхимагге дит̣т̣хивисуддхиниддесе вуттанайена пан̃чаккхандха̄димукхесу йатхиччхитена мукхена пависитва̄ на̄марӯпам̣ ваваттхапетва̄ ‘‘идам̣ на̄мам̣, идам̣ рӯпам̣, имамха̄ на̄марӯпато бйатириттам̣ атта̄ди кин̃чи ваттаббам̣ наттхӣ’’ти нит̣т̣хам̣ гантва̄, имина̄ дит̣т̣хивисуддхи дассита̄.
кан̇кхам̣ витӣрийа̄ти йатха̄дит̣т̣хана̄марӯпадхамма̄нам̣ висуддхимагге кан̇кха̄витаран̣ависуддхиниддесе (висуддхи. 2.678 а̄дайо) вуттанайена пан̃чадха̄ париггахетва̄ ‘‘на та̄видам̣ на̄марӯпам̣ ахетукам̣, на атта̄дихетука’’нти йа̄тха̄вато на̄марӯпасса пан̃чадха̄ дассанена аддхаттайагатам̣ ‘‘ахосим̣ ну кхо ахам̣ атӣтамаддха̄на’’нтиа̄динайаппаваттам̣ (ма. ни. 1.18; сам̣. ни. 2.20; маха̄ни. 174) сол̣асавидхам̣ кан̇кхам̣, ‘‘саттхари кан̇кхатӣ’’тиа̄динайаппаваттам̣ (дха. са. 1008) ат̣т̣хавидхан̃ча кан̇кхам̣ вӣрийена таритва̄ паджахитва̄, имина̄ кан̇кха̄витаран̣ависуддхи дассита̄ хоти.
евам̣ кан̇кха̄витаран̣ависуддхиниппха̄данена н̃а̄тапарин̃н̃а̄йа т̣хито йога̄вачаро саппа̄йам̣ на̄марӯпам̣ лаккхан̣аттайам̣ а̄ропетва̄ кан̇кха̄вӯпасаман̃а̄н̣ена магга̄магган̃а̄н̣адассанависуддхиниддесе (висуддхи. 2.692 а̄дайо) вуттанайена сан̇кха̄ре саммасанто обха̄со, н̃а̄н̣ам̣, пӣти, пассаддхи, сукхам̣, адхимоккхо, паггахо, упат̣т̣ха̄нам̣, упеккха̄, никантӣти дасасу упаккилесесу па̄тубхӯтесу татха̄ па̄тубхӯте обха̄са̄дайо даса упаккилесе ‘‘амагго’’ти маггавӣтхипат̣ипаннам̣ випассана̄н̃а̄н̣амева ‘‘магго’’ти ¶ пан̣д̣ито пан̃н̃ава̄ йога̄вачаро джа̄на̄тӣти аттхо, имина̄ магга̄магган̃а̄н̣адассанависуддхи сан̇кхепато дассита̄ хоти.
3159. етта̄вата̄ ¶ тесам̣ тин̣н̣ам̣ ваваттха̄нети йоджана̄. етта̄вата̄ти ‘‘на̄марӯпававаттха̄нам̣ катва̄’’тиа̄дина̄ сан̇кхепато дасситанайена. тесам̣ тин̣н̣анти дит̣т̣хивисуддхи, кан̇кха̄витаран̣ависуддхи, магга̄магган̃а̄н̣адассанависуддхӣти тӣхи висуддхӣхи сакасакавипассана̄нам̣ на̄марӯпатаппаччайамагга̄магга̄нам̣ тин̣н̣ам̣. ваваттха̄не кате нийаме кате. тин̣н̣ам̣ сачча̄нанти дуккхасамудайамаггасан̇кхаа̄та̄нам̣ тин̣н̣ам̣ сачча̄нам̣. ваваттха̄нам̣ катам̣ сийа̄ти н̃а̄татӣран̣апарин̃н̃а̄сан̇кха̄тена локийенева н̃а̄н̣ена анубодхавасена ниччхайо като хотӣти аттхо. катхам̣? на̄марӯпававаттха̄насан̇кха̄тена дит̣т̣хивисуддхин̃а̄н̣ена дуккхасаччававаттха̄нам̣ катам̣ хоти, паччайапариггахасан̇кха̄тена кан̇кха̄витаран̣ависуддхин̃а̄н̣ена самудайасаччававаттха̄нам̣, магга̄маггававаттха̄насан̇кха̄тена магга̄магган̃а̄н̣адассанена маггасаччававаттха̄нам̣.
3160-1. евам̣ н̃а̄татӣран̣апарин̃н̃а̄двайам̣ сан̇кхепато дассетва̄ паха̄напарин̃н̃а̄йа сарӣрабхӯта̄ни нава н̃а̄н̣а̄ни дассетума̄ха ‘‘удайаббайа̄’’тиа̄ди. таттха удайаббайа̄ти уппа̄дабхан̇га̄нупассана̄васаппаватта̄ уттарападалопена ‘‘удайаббайа̄’’ти вутта̄. таттха удайам̣ мун̃читва̄ вайе ва̄ паватта̄ бхан̇га̄нупассана̄ ‘‘бхан̇га̄’’ти вутта̄. бхайан̃ча а̄дӣнаво ча ниббида̄ ча бхайа̄дӣнаваниббида̄, сан̇кха̄ра̄нам̣ бхайато анупассанавасена паватта̄ бхайа̄нупассана̄ ча дит̣т̣хабхайа̄нам̣ а̄дӣнавато пеккханавасена паватта̄ а̄дӣнава̄нупассана̄ ча дит̣т̣ха̄дӣнавесу ниббедавасена паватта̄ ниббида̄нупассана̄ ча татха̄ вутта̄. ниббиндитва̄ сан̇кха̄рехи муччитука̄мата̄васенева паваттам̣ н̃а̄н̣ам̣ муччитука̄мата̄н̃а̄н̣ам̣. муччанасса упа̄йасампат̣ипа̄данаттхам̣ пуна сан̇кха̄раттайапат̣иггахавасапаваттам̣ н̃а̄н̣ам̣ пат̣исан̇кха̄нупассана̄.
сан̇кха̄радхамме бхайанандививаджджанавасена аджджхупеккхитва̄ паваттан̃а̄н̣ам̣ сан̇кха̄рупеккха̄н̃а̄н̣ам̣, сачча̄нуломо тададхигама̄йа екантапаччайо ¶ хотӣти ‘‘сачча̄нуломика’’нти ча кала̄пасаммасанан̃а̄н̣а̄дӣнам̣ пурима̄нам̣ наваннам̣ киччаниппхаттийа̄, упари ча саттатим̣са̄йа бодхипаккхийадхамма̄нан̃ча ануломанато ‘‘ануломан̃а̄н̣а’’нти ча вуттам̣ навамам̣ н̃а̄н̣ан̃ча̄ти йа̄ нава̄нупуббавипассана̄сан̇кха̄та̄ паха̄напарин̃н̃а̄ дассита̄, айам̣ ‘‘пат̣ипада̄н̃а̄н̣адассана’’нти пака̄сита̄ти йоджана̄.
3162. тато ¶ ануломан̃а̄н̣ато парам̣ маггасса а̄ваджджанат̣т̣ха̄нийам̣ хутва̄ нибба̄нама̄ламбитва̄ уппаннасса путхуджджанаготтасса абхибхаванато, арийаготтасса бха̄ванато вад̣д̣ханато ча ‘‘готрабхӯ’’ти сан̇кхам̣ гатасса читтасса саманантарамева ча. сантима̄рамман̣ам̣ катва̄ти саббакилесадаратха̄нан̃ча сан̇кха̄радуккхаггино ча вӯпасаманимиттатта̄ ‘‘санти’’нти сан̇кха̄там̣ ниродхама̄ламбитва̄. н̃а̄н̣адассананти чатуннам̣ арийасачча̄нам̣ парин̃н̃а̄бхисамайа̄дивасена джа̄нанат̣т̣хена н̃а̄н̣ам̣, чаккхуна̄ вийа паччаккхато дассанат̣т̣хена дассананти сан̇кхам̣ гатам̣ сота̄паттимагган̃а̄н̣асан̇кха̄там̣ саттамависуддхин̃а̄н̣ам̣ джа̄йате уппаджджатӣти аттхо.
3163. паччавеккхан̣апарийантанти паччавеккхан̣аджаванапарийоса̄нам̣. тасса̄ти н̃а̄н̣адассанасан̇кха̄тасса сота̄паттимаггасса. пхаланти пхалачиттам̣ ану паччха̄ магга̄нантарам̣ хутва̄ джа̄йате.
еттха ‘‘паччавеккхан̣апарийанта’’нти идам̣ ‘‘пхала’’нти етасса висесанам̣, кирийа̄висесанам̣ ва̄, паччавеккхан̣аджаванам̣ марийа̄дам̣ катва̄ти аттхо. магга̄нантарам̣ пхале двиккхаттум̣, тиккхаттум̣ ва̄ уппаджджитва̄ нируддхе таданантарамева бхаван̇гам̣ хоти, бхаван̇гам̣ а̄ват̣т̣етва̄ паччавеккхитаббам̣ маггама̄ламбитва̄ манодва̄ра̄ваджджанам̣ уппаджджати, тато паччавеккхан̣аджавана̄ни. евам̣ пхалачиттам̣ бхаван̇гапарийантамева хоти, на паччавеккхан̣апарийантам̣. татха̄пи ан̃н̃ена джаванена анантарикам̣ ¶ хутва̄ пхаладжавана̄наманантарам̣ паччавеккхан̣аджаванамева паваттатӣти дассанаттхам̣ пхалапаччавеккхан̣аджавана̄нантаре уппанна̄ни бхаван̇га̄ваджджана̄ни аббоха̄рика̄ни катва̄ ‘‘паччавеккхан̣апарийантам̣, пхалам̣ тасса̄нуджа̄йате’’ти вуттанти гахетаббам̣.
паччавеккхан̣ан̃ча маггапхаланибба̄напахӣнакилесаавасит̣т̣хакилеса̄нам̣ паччавеккхан̣авасена пан̃чавидхам̣ хоти. тесу екекам̣ екекена джаванава̄рена паччавеккхатӣти пан̃ча паччавеккхан̣аджаванава̄ра̄ни хонти. та̄ни паччавеккхан̣аггахан̣ена са̄ман̃н̃ато дассита̄нӣти дат̣т̣хабба̄ни.
3164. тенева ча упа̄йена̄ти удайаббайа̄нупассана̄дивипассана̄нам̣ пат̣хамам̣ магго адхигато, тенева упа̄йена. со бхиккхӯти со йога̄вачаро бхиккху. пунаппунам̣ бха̄вентоти пунаппунам̣ ¶ випассанам̣ вад̣д̣хетва̄. йатха̄ пат̣хамамаггапхала̄ни патто, татха̄. сесамаггапхала̄ни ча̄ти дутийа̄димаггапхала̄ни ча па̄пун̣а̄ти.
3165. иччевам̣ йатха̄вуттанайена уппа̄давайанта̄тӣтакатта̄ аччантам̣ аматам̣ дхаммам̣ авечча пат̣ивиджджхитва̄ асесам̣ акусалам̣ виддхам̣сайитва̄ самуччхедаппаха̄нена паджахитва̄ тайо бхаве ка̄мабхава̄дӣсу тӣсу бхавесу никантийа̄ сосанавасена тайо бхаве висесена сосайитва̄ со аггадаккхин̣еййо кхӣн̣а̄саво бхиккху пат̣хамам̣ килесапаринибба̄не соситавипа̄каккхандхакат̣атта̄рӯпасан̇кха̄таупа̄дисесарахитатта̄ нирупа̄дисесам̣ нибба̄надха̄тум̣ упети адхигаччхатӣти йоджана̄.
иччевам̣ сан̇кхепато каммат̣т̣ха̄набха̄вана̄найо а̄чарийена дасситоти гантхабхӣруджана̄нуггахавасена виттха̄раван̣н̣анам̣ ана̄маситва̄ ¶ анупадаван̣н̣ана̄маттамеветтха катам̣. виттха̄раван̣н̣ана̄ панасса висуддхимаггато, таббан̣н̣анато ча гахетабба̄.
3166-7. вин̃н̃а̄саккамато ва̄пӣти аккхарападава̄кйасан̇кха̄тагантхарачанаккамато ва̄. пубба̄паравасена ва̄ти ваттабба̄наматтхависеса̄нам̣ пат̣ипа̄т̣ивасена ва̄. аккхарабандхе ва̄ти саддасаттхаалан̇ка̄расаттхачхандовичитисаттха̄нупа̄тена ка̄табба̄йа аккхарападарачана̄йа, га̄тха̄бандхети аттхо. айуттам̣ вийа йади диссатӣти йоджана̄.
танти там̣ ‘‘айутта’’нти диссама̄нат̣т̣ха̄нам̣. татха̄ на гахетаббанти диссама̄на̄ка̄ренева айуттанти на гахетаббам̣. катхам̣ гахетаббанти а̄ха ‘‘гахетаббамадосато’’ти. тасса ка̄ран̣ама̄ха ‘‘майа̄ упапариккхитва̄, кататта̄ пана саббасо’’ти. йо йо панеттха досо диссати кхиттадосо ва̄ хоту випалла̄саггахан̣адосо ва̄, на̄парам̣ досоти дӣпети. тенетам̣ пакаран̣ам̣ саббесам̣ типит̣акапарийаттиппабхеда̄йатанабахуссута̄нам̣ сиккха̄ка̄ма̄нам̣ тхера̄нам̣ аттано пама̄н̣абхӯтатам̣ сӯчети. аттано пама̄н̣асӯчанена аттана̄ вирачитасса винайавиниччхайасса̄пи пама̄н̣атам̣ вибха̄венто тасса савануггахадха̄ран̣а̄дӣсу сотуджанам̣ нийоджетӣти дат̣т̣хаббам̣.
ити винайаттхаса̄расандӣпанийа̄ винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йа
каммат̣т̣ха̄набха̄вана̄видха̄накатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
нигаманакатха̄ван̣н̣ана̄
3168-78. евам̣ ¶ ¶ ‘‘винайо сам̣вараттха̄йа, сам̣варо авиппат̣иса̄раттха̄йа, авиппат̣иса̄ро па̄моджджаттха̄йа, па̄моджджам̣ пӣтаттха̄йа, пӣти пассаддхаттха̄йа, пассаддхи сукхаттха̄йа, сукхам̣ сама̄дхаттха̄йа, сама̄дхи йатха̄бхӯтан̃а̄н̣адассанаттха̄йа, йатха̄бхӯтан̃а̄н̣адассанам̣ ниббидаттха̄йа, ниббида̄ вира̄гаттха̄йа, вира̄го вимуттаттха̄йа, вимутти вимуттин̃а̄н̣адассанаттха̄йа, вимуттин̃а̄н̣адассанам̣ анупа̄да̄паанибба̄наттха̄йа̄’’ти (пари. 365) дассита̄нисам̣сапарампара̄ниддха̄ран̣амукхена анупа̄дисесанибба̄надха̄тупарийантам̣ са̄нисам̣сам̣ винайакатхам̣ катхетва̄ тасса̄ пама̄н̣атан̃ча вибха̄ветва̄ аттано сутабуддхатта̄ ‘‘санида̄нам̣, бхиккхаве, дхаммам̣ десемӣ’’ти (а. ни. 3.126; катха̄. 806) вачанато бхагавато чаритамануваттанто тасса десака̄ла̄дивасена нида̄нам̣ дассетума̄ха ‘‘сет̣т̣хасса̄’’тиа̄ди.
таттха сет̣т̣хасса̄ти дханадхан̃н̃аваттха̄лан̇ка̄ра̄диупабхогапарибхогасампаттийа̄ чева га̄мара̄джадха̄никхеттаваттхунадитал̣а̄ка̄ра̄ма̄дисампаттийа̄ ча пасаттхатарасса. на̄бхибхӯтети маджджхаваттита̄йа на̄бхисадисе. нира̄кулети маджджхаваттита̄йева париман̣д̣ала̄дисамбхавато вилопа̄диа̄куларахите. саббасса пана локасса ра̄ман̣ӣйаке сампин̣д̣ите вийа раман̣ӣйатаре бхӯтаман̇гале га̄мети самбандхо.
пунапи ким̣висит̣т̣хети а̄ха ‘‘кадалӣ’’тиа̄ди. кадалӣ ча са̄лан̃ча та̄лан̃ча уччху ча на̄л̣икера̄ ча кадалӣ…пе… на̄л̣икера̄, тесам̣ вана̄ни кадалӣ…пе… на̄л̣икеравана̄ни, техи а̄куле а̄кин̣н̣ети аттхо. камала̄ни ча уппала̄ни ча камалуппала̄ни, техи сан̃чханна̄ камалуппаласан̃чханна̄, салиласса а̄сайа̄ салила̄сайа̄, камалуппаласан̃чханна̄ ча ¶ те салила̄сайа̄ ча̄ти камала…пе… салила̄сайа̄, техи собхито камалуппаласан̃чханнасалила̄сайасобхито, тасмим̣.
ка̄верийа̄ джалам̣ ка̄вериджалам̣, ка̄вериджаласса сампа̄то паваттанам̣ ка̄вериджаласампа̄то, тена пари самантато бхӯтам̣ паваттитам̣ махӣталам̣ етасса̄ти ка̄вериджаласампа̄тапарибхӯтамахӣтало, тасмим̣. иддхети на̄на̄сампаттийа̄ самиддхе. саббан̇гасампаннети саббасукхопакаран̣асампанне. ман̇галети джана̄нам̣ иддхивуддхика̄ран̣абхӯте. бхӯтаман̇галети евам̣на̄маке га̄ме.
паваро ¶ тирата̄рӣн̣атала̄диган̣ехи кула̄чалачаккабхогина̄ бхогавалайасӣдантараса̄гара̄ди а̄ка̄ро ета̄санти павара̄ка̄ра̄, па̄ка̄ра̄ ча парикха̄ ча па̄ка̄рапарикха̄, павара̄ка̄ра̄ ча та̄ па̄ка̄рапарикха̄ ча̄ти павара̄ка̄рапа̄ка̄рапарикха̄, та̄хи парива̄рито павара̄ка̄рапа̄ка̄рапарикха̄парива̄рито, тасмим̣. дассанӣйети дассана̄рахе. мано рамати еттха̄ти манорамо, тасмим̣.
тӣрасса анто тӣранто, тӣрамева ва̄ анто тӣранто, поккхаран̣исоббхаудакава̄хакапарикха̄дӣнам̣ кӯлаппадесо, тӣранте рухим̣су джа̄йим̣сӯти тӣрантаруха̄, тӣрантаруха̄ ча те бахутта̄ атӣра̄ апариччхеда̄ ча̄ти тӣрантарухава̄тӣра̄. ва-ка̄ро сандхиджо, тарӯнам̣ ра̄джа̄но тарура̄джа̄но, тӣрантарухава̄тӣра̄ ча те тарура̄джа̄но ча̄ти тӣрантарухава̄тӣратарура̄джа̄но, техи вира̄джито тӣранта…пе… вира̄джито, тасмим̣, пуппхӯпагапхалӯпагачха̄йӯпагехи маха̄руккхехи пат̣иман̣д̣итети аттхо. ‘‘тӣрантарухава̄натарура̄дживира̄джите’’ти ва̄ па̄т̣хо, тӣрантаруха̄нам̣ ва̄натарӯнам̣ ветарӯпаруккха̄нам̣ ра̄джӣхи пантӣхи пат̣иман̣д̣итети ¶ аттхо. диджа̄нам̣ ган̣а̄ диджаган̣а̄, на̄на̄ ча те диджаган̣а̄ ча̄ти на̄на̄диджаган̣а̄, те тато тато а̄гантва̄ раманти еттха̄ти на̄на̄диджаган̣а̄ра̄мо, тасмим̣, сукакокиламайӯра̄дисакун̣а̄нам̣ а̄гантва̄ раманат̣т̣ха̄набхӯтети аттхо. на̄на̄ра̄маманорамети на̄на̄ анеке а̄ра̄ма̄ пуппхапхала̄ра̄ма̄ на̄на̄ра̄ма̄, техи манорамоти на̄на̄ра̄маманорамо, тасмим̣.
ча̄рӯ ча те пан̇каджа̄ ча̄ти ча̄рупан̇каджа̄, камалуппалакумуда̄дайо, ча̄рупан̇каджехи сам̣кин̣н̣а̄ сан̃чханна̄ ча̄рупан̇каджасам̣кин̣н̣а̄, ча̄рупан̇каджасам̣кин̣н̣а̄ ча те тал̣а̄ка̄ чети ча̄рупан̇каджасам̣кин̣н̣атал̣а̄ка̄, техи самалан̇като вибхӯсито ча̄ру…пе… самалан̇като, тасмим̣. сундаро мадхуро расо асса̄ти сурасам̣, сурасан̃ча там̣ удакан̃ча̄ти сурасодакам̣, сурасодакена сампун̣н̣а̄ сурасодакасампун̣н̣а̄, вара̄ ча те кӯпа̄ ча̄ти варакӯпа̄, сурасодакасампун̣н̣а̄ ча те варакӯпа̄ чети сурасодакасампун̣н̣аваракӯпа̄, техи упасобхито сурасо…пе… кӯпасобхито, тасмим̣.
висесена читра̄ти вичитра̄, вичитра̄ ча те випула̄ ча̄ти вичитравипула̄, вичитравипула̄ ча те ман̣д̣апа̄ ча̄ти…пе… ман̣д̣апа̄, атисайена уггата̄ аччуггата̄, аччуггата̄ ча те вараман̣д̣апа̄ ча̄ти аччуггавараман̣д̣апа̄, га̄тха̄бандхавасена ван̣н̣алопо, вичитравипула̄ ¶ ча те аччуггавараман̣д̣апа̄ ча̄ти вичитравипулааччуггавараман̣д̣апа̄, техи ман̣д̣ито вибхӯсито вичитра…пе… ман̣д̣ито, тасмим̣. ман̣д̣ам̣ сӯрийарасмим̣ па̄ти раккхатӣти ман̣д̣апо. тато тато а̄гамма васанти еттха̄ти а̄ва̄со, па̄са̄дахаммийама̄л̣а̄дайо. анекехӣти бахӯхи. аччантанти атисайена.
дхаран̣ӣталам̣ ¶ бхетва̄ уггатена вийа, кхарам̣ пхарусам̣ кела̄сасикхарам̣ джитва̄ авахасантена вийа тхӯпена ча упасобхите виха̄рети йоджана̄.
амбум̣ дада̄тӣти амбудо, сараде амбудо сарадамбудо, тхулланатамахантабха̄васа̄ман̃н̃ена сарадамбудена сан̇ка̄со сарадамбудасан̇ка̄со, тасмим̣. самма̄ уссито уггатоти самуссито, тасмим̣. олокента̄нам̣, васанта̄нан̃ча паса̄дам̣ читтасса тосам̣ джанетӣти паса̄даджананам̣, тасмим̣. етта̄вата̄ винайавиниччхайакатха̄йа паваттитадесам̣ дассети, ‘‘васата̄ майа̄’’ти катта̄рам̣.
девадаттачин̃чама̄н̣авика̄дӣхи ката̄пара̄дхасса, сӣтун̣ха̄дипариссайасса ча саханато, сасанта̄нагатакилеса̄дӣнам̣ хананато ча сӣхо вийа̄ти сӣхо, буддхо ча со сӣхо ча̄ти буддхасӣхо. сет̣т̣хапарийа̄йо ва̄ сӣха-саддо, буддхасет̣т̣хена̄ти аттхо. вуттасса̄ти деситасса. винайасса винайапит̣акасса. виниччхайоти па̄т̣ха̄гато чева ат̣т̣хакатха̄гато ча а̄чарийапарампара̄бхато ча виниччхайо. буддхасӣханти евам̣на̄макам̣ маха̄тхерам̣. самуддисса̄ти уддиситва̄, тена катаа̄йа̄чанам̣ пат̣ичча̄ти вуттам̣ хоти. имина̄ ба̄хиранимиттам̣ дасситам̣.
айам̣ виниччхайо мама саддхивиха̄рикам̣ буддхасӣхам̣ самуддисса бхиккхӯнам̣ хитаттха̄йа сама̄сато варапа̄са̄де васата̄ майа̄ катоти йоджана̄.
киматтха̄йа̄ти а̄ха ‘‘винайасса̄вабодхаттхам̣, сукхенева̄чирена ча̄’’ти, анупа̄дисесена нибба̄напарийанта̄нисам̣сасса винайапит̣акасса пакаран̣асса гантхавасена сама̄сетва̄ аттхавасена сут̣т̣ху виниччхитатта̄ сукхена чева ачирена ¶ ча авабодханаттханти вуттам̣ хоти. бхиккхӯнанти падха̄нанидассанам̣, екасесаниддесо ва̄ хет̣т̣ха̄ –
‘‘бхиккхӯнам̣ ¶ бхиккхунӣнан̃ча хитаттха̄йа сама̄хито. паваккха̄мӣ’’ти (ви. ви. гантха̄рамбхакатха̄ 2) –
а̄раддхатта̄. имина̄ пайоджанам̣ дасситам̣.
3179. евам̣ десакаттунимиттапайоджана̄ни дассетва̄ ка̄ланийамам̣ дассетума̄ха ‘‘аччута̄’’тиа̄ди. виккаманам̣ викканто, виккамоти аттхо. аччутам̣ кеначи анабхибхӯтам̣, тан̃ча там̣ виккантан̃ча̄ти аччутавиккантам̣, аччутасса на̄ра̄йанасса вийа аччутавиккантам̣ етасса̄ти аччутаччутавикканто. ко со? ра̄джа̄, тасмим̣. каламбхакулам̣ нандайатӣти каламбхакуланандано, тасмим̣. имина̄ тасса кулавам̣со нидассито. каламбхакулавам̣саджа̄те аччутаччутавиккантана̄ме чол̣ара̄джини махим̣ чол̣арат̣т̣хам̣ самануса̄санте самма̄ ануса̄санте сати тасмим̣ чол̣ара̄джини раджджам̣ ка̄ренте сати айам̣ виниччхайо майа̄ а̄раддхо чева сама̄пито ча̄ти. имина̄ ка̄лам̣ нидассети.
3180. ида̄ни имам̣ винайавиниччхайаппакаран̣ам̣ каронтена аттано пун̃н̃асампадам̣ сакалалокахитаттха̄йа парин̣а̄менто а̄ха ‘‘йатха̄’’тиа̄ди. айам̣ винайавиниччхайо антара̄йам̣ вина̄ йатха̄ сиддхим̣ ниппхаттим̣ патто, татха̄ сатта̄нам̣ дхаммасам̣йута̄ кусаланиссита̄ сан̇каппа̄ читтуппа̄да̄, адхиппетаттха̄ ва̄ саббе антара̄йам̣ вина̄ сиджджханту ниппаджджантӯти йоджана̄.
3181. тенева пун̃н̃аппхалабха̄вена сакалалокахитекахетуно бхагавато са̄санасса чират̣т̣хитима̄сӣсанто а̄ха ‘‘йа̄ва тит̣т̣хатӣ’’тиа̄ди. ‘‘манда̄ро’’ти вуччати ¶ сӣтасиниддхаекапаббатара̄джа̄. кам̣ вуччати удакам̣, тена да̄рито ниггамаппадесо ‘‘кандаро’’ти вуччати. сӣтасиниддхавипулапулинаталехи, сандама̄наса̄тасӣталапасаннасалилехи, кӣл̣ама̄нана̄наппака̄рамаччхагумбехи, убхайатӣрапуппхапхалапаллава̄лан̇кататарулата̄ванехи, кӯджама̄насукаса̄ликакаокиламайӯрахам̣са̄дисакунта̄бхирутехи, таттха таттха парибхамантабхамара̄маваджджа̄хи ча ча̄ру манун̃н̃а̄ кандара̄ етасса̄ти ча̄рукандаро. кали вуччати апара̄дхо, там̣ са̄сати хим̣сати апанетӣти калиса̄санам̣. ‘‘калуса̄сана’’нти ва̄ па̄т̣хо. калусам̣ вуччати па̄пам̣, там̣ асати виккхипати дӯрамусса̄райатӣти калуса̄санам̣, парийаттипат̣ипаттипат̣иведхасан̇кха̄там̣ тивидхаса̄санам̣.
3182. евам̣ ¶ окасса дит̣т̣хадхаммикасампара̄йикапараматтхахитаса̄дхакасса са̄санасса чират̣т̣хитим̣ паттхетва̄ тенева пун̃н̃акамма̄нубха̄вена локасса дит̣т̣хадхаммикаттхахетума̄сӣсанто а̄ха ‘‘ка̄ле’’тиа̄ди. ка̄лети сассасамиддхӣнам̣ анурӯпе ка̄ле. самма̄ павассантӯти авут̣т̣хиативут̣т̣хидосарахита̄ йатха̄ сасса̄дӣни сампаджджанти, татха̄ вассам̣ вут̣т̣хидха̄рам̣ павассантӯти аттхо. вассавала̄хака̄ти вассавала̄хака̄дхит̣т̣хита̄ паджджуннадевапутта̄. махӣпа̄ла̄ти ра̄джа̄но. дхамматоти дасара̄джадхаммато. сакалам̣ махинти патхавинисситасаббаджанака̄йам̣.
3183. евам̣ саббалокасса локийалокуттарасампаттиса̄дханаттха̄йа аттано пун̃н̃апарин̣а̄мам̣ катва̄ ида̄ни видиталокуттарасампаттиниппха̄данавасенева пун̃н̃апарин̣а̄мам̣ каронто а̄ха ‘‘има’’нтиа̄ди. имина̄ аттано вирачитам̣ паччаккхам̣ виниччхайама̄ха. са̄рабхӯтанти сӣласа̄ра̄дитивидхасиккха̄са̄расса пака̄санато хаттхаса̄рамива бхӯтам̣. хитанти тадаттхе пат̣ипаджджанта̄нам̣ анупа̄дисесанибба̄на̄васа̄насса хитасса а̄ваханато, сам̣са̄радуккхасса ча вӯпасаманато ¶ аматосадхам̣ вийа хитам̣. аттхайуттанти дит̣т̣хадхаммикасампара̄йикапараматтха̄нам̣ винайана̄дӣхи йуттатта̄ аттхайуттам̣. каронтена̄ти рачайантена майа̄. йам̣ пун̃н̃ам̣ паттанти ка̄ракам̣ пуна̄тӣти пун̃н̃ам̣, пуджджабхавапхаланиппха̄данато ва̄ ‘‘пун̃н̃а’’нти сан̇кхам̣ гатам̣ йам̣ кусалакаммам̣ апаримеййабхавапарийантам̣ пасутам̣ адхигатам̣. тена пун̃н̃ена хетубхӯтена. айам̣ локоти айам̣ сакалопи сатталоко. муниндаппайа̄танти муниндена самма̄самбуддхена сампаттам̣. вӣтасоканти вигатасокам̣. сокапаридевадуккхадоманассаупа̄йа̄са̄дӣхи вигататта̄, тесам̣ никкамананимиттатта̄ ча апагатасока̄дисам̣са̄радуккхам̣. сивам̣ пурам̣ нибба̄напурам̣ па̄пун̣а̄ту саччхикароту, килесапаринибба̄нена, анупа̄дисеса̄йа нибба̄надха̄туйа̄ ча паринибба̄тӯти вуттам̣ хоти.
ити тамбапан̣н̣ийена̄тиа̄ди пакаран̣ака̄ракасса пабхавасуддхиба̄хусачча̄дигун̣амукхена пакаран̣е га̄равам̣ джанетука̄мена етасса сиссена т̣хапитам̣ ва̄кйам̣.
таттха тамбапан̣н̣ийена̄ти тамбапан̣н̣имхи джа̄то, таттха видито, тато а̄гатоти ва̄ тамбапан̣н̣ийо, тена. бйа̄каран̣амавечча адхӣтава̄ти веййа̄каран̣о, парамо ча уттамо ча со веййа̄каран̣о ча̄ти парамавеййа̄каран̣о, тена. тӣн̣и пит̣ака̄ни сама̄хат̣а̄ни, тин̣н̣ам̣ пит̣ака̄нам̣ сама̄ха̄ро ва̄ типит̣акам̣, нӣйанти буджджхӣйанти сеййаттхикехӣти найа̄, найанти ва̄ етехи локийалокуттарасампаттим̣ ¶ висесена̄ти найа̄, па̄л̣инайааттханайаекаттанайа̄дайова, типит̣аке а̄гата̄ найа̄ типит̣аканайа̄, видха̄нам̣ паса̄санам̣, паваттанам̣ ва̄ видхи, типит̣аканайа̄нам̣ видхи типит̣аканайавидхи, типит̣аканайавидхимхи кусало типит̣аканайавидхикусало, тена.
парама̄ ¶ ча те кавиджана̄ ча̄ти парамакавиджана̄, парамакавиджана̄нам̣ хадайа̄ни парамакавиджанахадайа̄ни, падума̄нам̣ вана̄ни падумавана̄ни, парамакавиджанахадайа̄ни ча та̄ни падумавана̄ни ча̄ти парамакавиджанахадайападумавана̄ни, тесам̣ викасанам̣ бодхам̣ сӯрийо вийа каротӣти парамакавиджанахадайападумаванавикасанакаро, тена. кавӣ ча те вара̄ ча̄ти кавивара̄, кавӣнам̣ вара̄ти ва̄ кавивара̄, кавивара̄нам̣ васабхо уттамо кавиваравасабхо, тена, кавира̄джара̄джена̄ти аттхо.
парама̄ ча са̄ рати ча̄ти парамарати, парамаратим̣ каронтӣти парамаратикара̄ни, вара̄ни ча та̄ни мадхура̄ни ча̄ти варамадхура̄ни, варамадхура̄ни ча та̄ни вачана̄ни ча̄ти варамадхуравачана̄ни, парамаратикара̄ни ча та̄ни варамадхуравачана̄ни ча̄ти парамаратикараварамадхуравачана̄ни, уггиран̣ам̣ катханам̣ угга̄ро, парамаратикараварамадхуравачана̄нам̣ угга̄ро етасса̄ти парама…пе… вачанугга̄ро, тена. урагапурам̣ парамапавен̣ига̄мо асса нива̄соти урагапуро, тена. буддхадаттена̄ти евам̣на̄макена тхерена, а̄чарийабуддхадаттаттхерена̄ти аттхо. айам̣ винайавиниччхайо рачитоти самбандхо.
нит̣т̣хита̄ ча̄йам̣ винайаттхаса̄расандӣпанӣ на̄ма
винайавиниччхайаван̣н̣ана̄.
винайавиниччхайа-т̣ӣка̄ саматта̄.
намо тасса бхагавато арахато самма̄самбуддхасса
уттаравиниччхайа-т̣ӣка̄
гантха̄рамбхакатха̄ван̣н̣ана̄
(ка)
дева̄тидевам̣ ¶ ¶ сугатам̣, девабрахминдавандитам̣;
дхамман̃ча ват̣т̣упаччхедам̣, натва̄ ват̣т̣а̄титам̣ ган̣ам̣.
(кха)
вандана̄майапун̃н̃ена, каммена ратанаттайе;
чхетва̄ упаддаве саббе, а̄рабхиссам̣ сама̄хито.
(га)
тхерена буддхадаттена, рачитасса сама̄сато;
сам̣ван̣н̣анамасам̣кин̣н̣ам̣, уттарасса йатха̄балам̣.
1. атха̄йама̄чарийо аттано вирачите винайе тассупаниссайе винайапит̣аке ча бхиккхӯнам̣ на̄наппака̄ракосалладжананаттхам̣ парива̄рат̣т̣хакатха̄йан̃ча а̄гатавиниччхайам̣ сан̇гахетва̄ уттарапакаран̣ам̣ ван̣н̣айитука̄мо ¶ пат̣хамам̣ та̄ва антара̄йанива̄ран̣ена йатха̄дхиппетаса̄дханаттхам̣ ратанаттайам̣ ванданто а̄ха ‘‘саббасаттуттама’’нтиа̄ди.
пакаран̣а̄рамбхе ратанаттайавандана̄пайоджанам̣ таттха таттха̄чарийехи бахудха̄ папан̃читам̣, амхехи ча винайавиниччхайаван̣н̣ана̄йам̣ сама̄сато дасситанти на там̣ идха ван̣н̣айисса̄ма. пакаран̣а̄бхидхеййа каран̣аппака̄рапайоджана̄нипи ¶ таттха дасситанайа̄нуса̄рена идха̄пи ведитабба̄ни. самбандха̄дидассанамукхена анутта̄нападаван̣н̣анамеветтха карисса̄ми.
джинам̣, дхамман̃ча, ган̣ан̃ча вандитва̄ уттарам̣ да̄ни карисса̄мӣти самбандхо. ким̣висит̣т̣хам̣ джинам̣, дхаммам̣, ган̣ан̃ча вандитва̄ти а̄ха ‘‘саббасаттуттама’’нтиа̄ди. таттха саббасаттуттаманти пан̃часу ка̄магун̣есу сатта̄ а̄сатта̄ висатта̄ лаггита̄ти сатта̄, параматтхато саттапан̃н̃аттийа̄ упа̄да̄набхӯта̄ упа̄да̄наккхандха̄ воха̄рато кхандхасантатим̣ упа̄да̄йа пан̃н̃атта̄ саммути ‘‘сатта̄’’ти вуччанти. те пана ка̄ма̄вачара̄дибхӯмивасена, нирайа̄дипадесавасена, ахетука̄дипат̣исандхивасена̄ти евама̄дӣхи анантапабхеда̄. тесу кхӣн̣а̄сава̄нам̣ йатха̄вуттаниббачанаттхена саттавоха̄ро на лаббхати. татха̄пи те бхӯтапуббагатийа̄ ва̄ там̣садисатта̄ ва̄ ‘‘сатта̄’’ти вуччанти. саббе ча те сатта̄ ча̄ ти саббасатта̄. уддхат̣атаматта̄, уггататаматта̄, сет̣т̣хатта̄ ча уттамо, саббасатта̄нам̣ локийалокуттарехи рӯпа̄рӯпагун̣ехи уттамо, саббасаттесу ва̄ уттамо паваро сет̣т̣хоти саббасаттуттамо. ‘‘джина’’нти етасса висесанам̣.
пунапи ким̣висит̣т̣ханти а̄ха ‘‘дхӣра’’нти. дхӣ вуччати пан̃н̃а̄, та̄йа ӣрати ваттатӣти дхӣро, там̣. та̄дибха̄вена индакхӣласинеруа̄дайо вийа ат̣т̣халокадхаммасан̇кха̄тена бхусава̄тена акампийат̣т̣хена, чатувеса̄раджджавасена садеваке локе кеначи акампанӣйат̣т̣хена ча дхӣрам̣, дхитисампаннанти аттхо. идампи тассева висесанам̣.
вандитва̄ти ка̄йавачӣманодва̄рехи абхива̄детва̄ти аттхо, йатха̄бхуччагун̣асам̣киттанена тхометва̄. сираса̄ти бхаттибха̄ванатуттаман̇гена каран̣абхӯтена. имина̄ висесато ¶ ка̄йапан̣а̄мо дассито, гун̣асам̣киттанена вачӣпан̣а̄мо, убхайапан̣а̄мехи на̄нантарийаката̄йа манопан̣а̄мопи дассито ча хоти.
джинанти ¶ девапуттакилеса̄бхисан̇кха̄рамаччукхандхама̄расан̇кха̄те пан̃чавидхе ма̄ре балавидхаманасамауччхедапаха̄насаха̄йавекалланида̄нопаччхедависайа̄тиккамавасена пан̃чахи а̄ка̄рехи джитава̄ти джино, там̣.
‘‘дхамма’’нти етасса ниббачана̄дивасена аттхавиниччхайо хет̣т̣ха̄ дасситова. адхаммавиддхам̣санти дхаммасан̇кха̄тасса кусаласса пат̣ипаккхатта̄ адхаммо вуччати акусаладхаммо, там̣ акусаласан̇кха̄там̣ адхаммам̣ виддхам̣сети вина̄сети паджахати тадан̇гавиккхамбханасамуччхедапат̣иппассаддхиниссаран̣аппаха̄нена̄ти адхаммавиддхам̣со, сапарийаттико навалокуттаро дхаммо. парийатти хи пан̃чаннам̣ паха̄на̄нам̣ мӯлака̄ран̣атта̄ пхалӯпача̄рена татха̄ вуччати, там̣ адхаммавиддхам̣сам̣. ‘‘дхамма’’нти етасса висесанам̣.
ган̣анти ат̣т̣ханнам̣ арийапуггала̄нам̣ самӯхам̣, сан̇гханти аттхо. ан̇ган̣ана̄сананти аттано ниссайам̣ ан̇ганти маттхентӣти ан̇ган̣а̄, килеса̄ ра̄гадосамоха̄, те ан̇ган̣е на̄сети йатха̄йогам̣ тадан̇гавиккхамбханасамуччхедапат̣иппассаддхиниссаран̣аппаха̄нехи паджахатӣти ан̇ган̣ана̄сано, там̣. ‘‘ган̣а’’нти етасса висесанам̣.
2. майа̄ винайасса йо са̄ро виниччхайо рачито, тасса виниччхайасса̄ти йоджана̄. наттхи тасса уттароти ануттаро, саббесу виниччхайесу, саббесам̣ ва̄ виниччхайа̄нам̣ ануттаро уттамо виниччхайоти сабба̄нуттаро, там̣. уттарам̣ пакаран̣ам̣ ида̄ни карисса̄мӣти йоджана̄.
3. бхан̣атоти бхан̣антасса пагун̣ам̣ ва̄чуггатам̣ каронтасса. пат̣хатоти пат̣хантасса ва̄чуггатам̣ саджджха̄йантасса. пайун̃джатоти таттха ¶ пака̄рена йун̃джантасса, там̣ ан̃н̃есам̣ ва̄чентасса ва̄. сун̣атоти парехи вуччама̄нам̣ сун̣антасса. чинтайатоти йатха̄сутам̣ аттхато, саддато ча чинтентасса. ‘‘абуддхасса буддхивад̣д̣хана’’нти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена вибхаттилопо. абуддхасса ба̄ласса винайе аппакатан̃н̃уно бхиккхубхиккхуниджанасса. буддхивад̣д̣ханам̣ винайавиниччхайе пан̃н̃а̄вуддхиниппха̄дакам̣. атха ва̄ буддхасса виниччхайе катапаричайатта̄ пан̃н̃авато джанасса буддхивад̣д̣ханам̣ буддхийа̄ пан̃н̃а̄йа тиккхависадабха̄ва̄па̄данена бхиййобха̄васа̄дхакам̣. парамам̣ уттамам̣ уттарам̣ на̄ма ¶ пакаран̣ам̣ вадато катхентасса ме мама сантика̄ нирата̄ виниччхайе, тӣсу сиккха̄су ва̄ висесена рата̄ нибодхатха джа̄на̄тха сутамайан̃а̄н̣ам̣ абхиниппха̄детха̄ти сотуджанам̣ саване нийоджети.
маха̄вибхан̇гасан̇гахакатха̄ван̣н̣ана̄
4. евам̣ сотуджанам̣ саване нийоджетва̄ йатха̄пат̣ин̃н̃а̄там̣ уттаравиниччхайам̣ дассетума̄ха ‘‘метхуна’’нтиа̄ди. ‘‘кати а̄паттийо’’ти айам̣ дит̣т̣хасам̣сандана̄, адит̣т̣хаджотана̄, виматиччхедана̄, анумати, катхетукамйата̄пуччха̄ти пан̃чаннам̣ пуччха̄нам̣ катхетукамйата̄пуччха̄. тиссо а̄паттийо пхусети тасса̄ сан̇кхепато виссаджджанам̣.
5. евам̣ ган̣ана̄васена дассита̄нам̣ ‘‘бхаве’’тиа̄ди сарӯпато дассанам̣. кхеттети тин̣н̣ам̣ магга̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣ аллока̄се тилабӣджаматтепи падесе. метхунам̣ пат̣исевантасса па̄ра̄джикам̣ бхавети самбандхо. ‘‘тхуллаччайа’’нти вуттанти йоджана̄. ‘‘йебхуййаккха̄йите’’ти идам̣ нидассанаматтам̣, упад̣д̣хаккха̄йитепи тхуллаччайасса хет̣т̣ха̄ вуттатта̄. ват̣т̣акате мукхе апхусантам̣ ан̇гаджа̄там̣ павесентасса дуккат̣ам̣ вуттанти йоджана̄.
6. ‘‘адиннам̣ ¶ а̄дийанто’’тиа̄дайопи вуттанайа̄йева.
7. пан̃чама̄саггхане ва̄пӣти пора̄н̣акасса нӣлакаха̄пан̣асса чатуттхабха̄гасан̇кха̄те пан̃чама̄се, тадаггханаке ва̄. адхике ва̄ти атирекапан̃чама̄саке ва̄ тадаггханаке ва̄. адинне пан̃чавӣсатийа̄ аваха̄ра̄нам̣ ан̃н̃атарена авахат̣е пара̄джайо хотӣти аттхо. ма̄се ва̄ ӯнама̄се ва̄ тадаггханаке ва̄ дуккат̣ам̣. тато маджджхети пан̃чама̄сакато маджджхе. пан̃ча ма̄са̄ сама̄хат̣а̄, пан̃чаннам̣ ма̄са̄нам̣ сама̄ха̄роти ва̄ пан̃чама̄сам̣, пан̃чама̄сам̣ аггхатӣти пан̃чама̄саггханам̣, пан̃чама̄сан̃ча пан̃чама̄саггханан̃ча пан̃чама̄саггханам̣, екадесасарӯпекасесойам̣, тасмим̣. ма̄се ва̄ти еттха̄пи ма̄со ча ма̄саггханакан̃ча ма̄сама̄саггханакоти ваттаббе ‘‘ма̄се’’ти екадесасарӯпекасесо, уттарападалопо ча дат̣т̣хаббо.
‘‘пан̃чама̄саггхане’’ти са̄ман̃н̃ена вуттепи пора̄н̣акасса нӣлакаха̄пан̣ассева чатуттхабха̄гавасена пан̃чама̄санийамо ¶ ка̄таббо. татха̄ хи бхагавата̄ дутийапа̄ра̄джикам̣ пан̃н̃а̄пентена бхиккхӯсу паббаджитам̣ пура̄н̣авоха̄рикамаха̄маттам̣ бхиккхум̣ ‘‘киттакена ваттхуна̄ ра̄джа̄ ма̄гадхо сенийо бимбиса̄ро чорам̣ гахетва̄ ханати ва̄ бандхати ва̄ пабба̄джети ва̄’’ти пуччхитва̄ тена ‘‘па̄дена ва̄ па̄да̄рахена ва̄’’ти вутте тенева пама̄н̣ена адиннам̣ а̄дийантасса пан̃н̃аттам̣. ат̣т̣хакатха̄йан̃ча –
‘‘пан̃чама̄сако па̄доти па̄л̣им̣ уллин̇гитва̄ ‘тада̄ ра̄джагахе вӣсатима̄сако каха̄пан̣о хоти, тасма̄ ¶ пан̃чама̄сако па̄до’. етена лаккхан̣ена саббаджанападесу каха̄пан̣асса чатуттхо бха̄го ‘па̄до’ти ведитаббо. со ча кхо пора̄н̣акасса нӣлакаха̄пан̣асса васена, на итаресам̣ дудрада̄мака̄дӣнам̣. тена хи па̄дена атӣта̄ буддха̄пи па̄ра̄джикам̣ пан̃н̃апесум̣, ана̄гата̄пи пан̃н̃апессанти. саббабуддха̄нан̃хи па̄ра̄джикаваттхумхи ва̄ па̄ра̄джике ва̄ на̄наттам̣ наттхи, има̄нева чатта̄ри па̄ра̄джикаваттхӯни, има̄нева чатта̄ри па̄ра̄джика̄ни, ито ӯнам̣ ва̄ атирекам̣ ва̄ наттхи. тасма̄ бхагава̄пи дханийам̣ вигарахитва̄ па̄денева дутийапа̄ра̄джикам̣ пан̃н̃апенто ‘йо пана бхиккху адиннам̣ тхеййасан̇кха̄та’нтиа̄дима̄ха̄’’ти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.88) вуттам̣.
са̄раттхадӣпанийан̃ча –
‘‘чатуттхо бха̄го па̄доти ведитабботи имина̄ва саббаджанападесу каха̄пан̣ассева вӣсатимо бха̄гома̄сакоти идан̃ча вуттамева хотӣти дат̣т̣хаббам̣. пора̄н̣асаттха̄нурӯпам̣ лаккхан̣асампанна̄ уппа̄дита̄ нӣлакаха̄пан̣а̄ти ведитабба̄. дудрада̄мена уппа̄дито дудрада̄мако. со кира нӣлакаха̄пан̣асса тибха̄гам̣ аггхатӣ’ти ватва̄ ‘йасмим̣ падесе нӣлакаха̄пан̣а̄ на санти, таттха̄пи нӣлакаха̄пан̣авасенева париччхедо ка̄таббо. катхам̣? нӣлакаха̄пан̣а̄нам̣ вал̣ан̃джанат̣т̣ха̄не ча авал̣ан̃джанат̣т̣ха̄не ча сама̄нааггхавасена паваттама̄нам̣ бхан̣д̣ам̣ нӣлакаха̄пан̣ена сама̄наггхам̣ гахетва̄ тасса чатуттхабха̄гаггханакам̣ нӣлакаха̄пан̣асса па̄даггханаканти париччхиндитва̄ виниччхайо ка̄таббо’’ти (са̄раттха. т̣ӣ. 2.88) айаматтхова вутто.
еттха ¶ каха̄пан̣ам̣ на̄ма каронта̄ суван̣н̣енапи каронти раджатенапи тамбенапи суван̣н̣араджататамбамиссакенапи ¶ . тесу катарам̣ каха̄пан̣ам̣ нӣлакаха̄пан̣анти? кечи та̄ва ‘‘суван̣н̣акаха̄пан̣а’’нти. кечи ‘‘миссакакаха̄пан̣а’’нти. таттха ‘‘суван̣н̣акаха̄пан̣а’’нти ваданта̄нам̣ айамадхиппа̄йо – па̄ра̄джикаваттхуна̄ па̄дена саббаттха екалаккхан̣ена бхавитаббам̣, ка̄ладесапарибхога̄дивасена аггхана̄наттам̣ па̄дассева бхавитаббам̣. бхагавата̄ хи дхаммикара̄джӯхи хананабандханапабба̄джана̄нурӯпенева адинна̄да̄не па̄ра̄джикам̣ пан̃н̃аттам̣, на итаратха̄. тасма̄ еса̄ саббада̄ саббаттха абйабхича̄рӣти суван̣н̣амайасса каха̄пан̣асса чатуттхена па̄дена бхавитаббанти.
‘‘миссакакаха̄пан̣а’’нти ваданта̄нам̣ пана айамадхиппа̄йо –
ат̣т̣хакатха̄йам̣ –
‘‘тада̄ ра̄джагахе вӣсатима̄сако каха̄пан̣о хоти, тасма̄ пан̃чама̄сако па̄до. етена лаккхан̣ена саббаджанападесу каха̄пан̣асса чатуттхо бха̄го ‘па̄до’ти ведитаббо. со ча кхо пора̄н̣акасса нӣлакаха̄пан̣асса васена, на итаресам̣ дудрада̄мака̄дӣна’’нти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.88) –
вуттатта̄, са̄раттхадӣпанийан̃ча –
‘‘пора̄н̣асаттха̄нурӯпам̣ лаккхан̣асампанна̄ уппа̄дита̄ нӣлакаха̄пан̣а̄ти ведитабба̄’’ти (са̄раттха. т̣ӣ. 2.88) –
вуттатта̄ ча ‘‘винайавиниччхайам̣ патва̄ гаруке т̣ха̄табба’’нти вачанато ча миссакакаха̄пан̣ойева нӣлакаха̄пан̣о. таттхева хи пора̄н̣асаттхавихитам̣ лаккхан̣ам̣ диссати. катхам̣? пан̃ча ¶ ма̄са̄ суван̣н̣асса, татха̄ раджатасса, даса ма̄са̄ тамбасса̄ти ете вӣсати ма̄се миссетва̄ бандханаттха̄йа вӣхиматтам̣ лохам̣ паккхипитва̄ аккхара̄ни ча хаттхиа̄дӣнаман̃н̃атаран̃ча рӯпам̣ дассетва̄ като ниддосатта̄ нӣлакаха̄пан̣о на̄ма хотӣти.
сиккха̄бха̄джанавиниччхайе ча кесучи поттхакесу ‘‘па̄до на̄ма пан̃ча ма̄са̄ суван̣н̣асса̄’’ти пуримапаккхава̄дӣнам̣ ¶ матена па̄т̣хо ликхито. кесучи поттхакесу дутийапаккхава̄дӣнам̣ матена ‘‘пан̃ча ма̄са̄ хиран̃н̃асса̄’’ти па̄т̣хо ликхито. сӣхал̣абха̄са̄йа пора̄н̣акехи ликхита̄йа са̄ман̣ерасиккха̄йа пана –
‘‘пора̄н̣акасса нӣлакаха̄пан̣асса̄ти вуттаат̣т̣хакатха̄вачанасса, пора̄н̣аке ратанасутта̄бхидха̄накасутте вуттакаха̄пан̣алаккхан̣асса ча анурӯпато ‘суван̣н̣араджататамба̄ни миссетва̄ ут̣т̣ха̄петва̄ катакаха̄пан̣ам̣ каха̄пан̣ам̣ на̄ма̄’ти ча ‘са̄ман̣ера̄намупасампанна̄нан̃ча адинна̄да̄напа̄ра̄джикаваттхумхи ко висесо’ти пуччхам̣ катва̄ ‘са̄ман̣ера̄нам̣ дасикасуттена̄пи па̄ра̄джико хоти, упасампанна̄нам̣ пана суван̣н̣асса вӣсативӣхиматтена̄’’ти –
ча висесо дассито.
там̣ пана суван̣н̣ама̄сакавасена ад̣д̣хатийама̄сакам̣ хоти, пан̃чама̄сакена ча бхагавата̄ па̄ра̄джикам̣ пан̃н̃аттам̣. тасма̄ тасса йатха̄вутталаккхан̣асса каха̄пан̣асса саббадесесу алаббхама̄натта̄ саббадесаса̄дха̄ран̣ена тасса миссакакаха̄пан̣асса пан̃чама̄сапа̄даггханакена суван̣н̣енева па̄ра̄джикаваттхумхи нийамите саббадесава̄сӣнам̣ упака̄ра̄йа хотӣти евам̣ суван̣н̣енева па̄ра̄джикаваттхупариччхедо като. айамева нийамо ¶ сӣхал̣а̄чарийава̄дехи са̄роти гахито. тасма̄ сиккха̄гарукехи саббаттха песалехи винайадхарехи айамева виниччхайо са̄рато паччетаббо. хонти четтха –
‘‘хемараджататамбехи, саттхе ниддит̣т̣халаккхан̣ам̣;
аха̄петва̄ като вӣса-ма̄со нӣлакаха̄пан̣о.
хемапа̄дам̣ саджджхупа̄дам̣, тамбапа̄дадвайан̃хи со;
миссетва̄ рӯпамаппетва̄, ка̄тум̣ саттхесу дассито.
‘ела̄’ти вуччате досо, ниддосатта̄ татхӣрито;
тасса па̄до суван̣н̣асса, вӣсавӣхаггхано мато.
йасмим̣ ¶ пана падесе со, на ваттати каха̄пан̣о;
вӣсасован̣н̣авӣхаггхам̣, таппа̄даггханти ведийам̣.
вӣсасован̣н̣авӣхаггхам̣, тхенента̄ бхиккхаво тато;
чаванти са̄ман̃н̃агун̣а̄, ичча̄ху винайан̃н̃уно’’ти.
9. опа̄танти а̄ва̄т̣ам̣. дуккхе джа̄тети йоджана̄.
10. уттарим̣ дхамманти еттха ‘‘уттаримануссадхамма’’нти ваттаббе нируттинайена маджджхападалопам̣, ниггахӣта̄гаман̃ча катва̄ ‘‘уттарим̣ дхамма’’нти вуттам̣. уттариманусса̄нам̣ джха̄йӣнан̃чева арийа̄нан̃ча дхаммам̣ уттаримануссадхаммам̣. аттупана̄йиканти аттани там̣ упанети ‘‘майи аттхӣ’’ти самуда̄чаранто, атта̄нам̣ ва̄ таттха упанети ‘‘ахам̣ еттха сандисса̄мӣ’’ти самуда̄чарантоти аттупана̄йико, там̣ аттупана̄йикам̣, евам̣ катва̄ вадантоти самбандхо.
11. парийа̄йети ‘‘йо те виха̄ре васати, со бхиккху араха̄’’тиа̄дина̄ (пари. 287) парийа̄йабхан̣ане. н̃а̄тети йам̣ ¶ уддисса бхан̣ати, тасмим̣ вин̃н̃умхи мануссаджа̄тике ачирена н̃а̄те. но чети но че джа̄на̄ти.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
па̄ра̄джикакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
13. четети, упаккамати, муччати, евам̣ ан̇гаттайе пун̣н̣е гарукам̣ вуттам̣. дван̇ге четети, упаккамати йади на муччати, евам̣ ан̇гадвайе тхуллаччайанти йоджана̄. пайогети пайоджетва̄ упаккамитум̣ ан̇гаджа̄та̄масанам̣, парасса а̄н̣а̄пананти еварӯпе са̄хаттхика̄н̣аттикапайоге.
14. вуттанайенева упарӯпари пан̃ха̄пуччханам̣ н̃а̄тум̣ сакка̄ти там̣ аваттука̄мо а̄ха ‘‘ито пат̣т̣ха̄йа̄’’тиа̄ди. майампи йадеттха пуббе авуттаманутта̄наттхан̃ча, тадева ван̣н̣айисса̄ма.
15. ка̄йена̄ти ¶ аттано ка̄йена. ка̄йанти иттхийа̄ ка̄йам̣. еса найо ‘‘ка̄йабаддха’’нти еттха̄пи.
16. аттано ка̄йена пат̣ибаддхена иттхийа̄ ка̄йапат̣ибаддхе пхут̣т̣хе ту дуккат̣анти йоджана̄.
17. тиссо а̄паттийо сийунти йоджана̄. двиннам̣ магга̄нанти ваччамаггапасса̄вамагга̄нам̣.
18. ван̣н̣а̄дибхан̃н̃ети ван̣н̣а̄дина̄ бхан̣ане. ка̄йапат̣ибаддхе ван̣н̣а̄дина̄ бхан̃н̃е дуккат̣анти йоджана̄.
19. аттака̄мачарийа̄йа̄ти аттака̄мапа̄ричарийа̄йа.
20. пан̣д̣акасса сантикепи аттака̄мапа̄ричарийа̄йа ван̣н̣ам̣ вадато тасса бхиккхуноти йоджана̄. тираччха̄нагатасса̄пи сантикети еттха̄пи есева найо.
21. иттхипуриса̄намантаре ¶ сан̃чариттам̣ сан̃чаран̣абха̄вам̣ сама̄панне бхиккхумхи пат̣игган̣ханавӣмам̣са̄пачча̄харан̣акаттике сампанне тасса будхо гарукам̣ ниддисети йоджана̄.
22. дван̇гасама̄йогети тӣсветесу двиннам̣ ан̇га̄нам̣ йатха̄катхан̃чи сама̄йоге. ан̇ге сати панекасминти тин̣н̣амекасмим̣ пана ан̇ге сати.
24. пайогети ‘‘адеситаваттхукам̣ пама̄н̣а̄тиккантам̣ кут̣им̣, адеситаваттхукам̣ махаллакавиха̄ран̃ча ка̄ресса̄мӣ’’ти упакаран̣аттхам̣ аран̃н̃агаманато пат̣т̣ха̄йа саббапайоге. екапин̣д̣е ана̄гатети саббапарийантимам̣ пин̣д̣ам̣ сандха̄йа вуттам̣.
25. идха йо бхиккху амӯлакена па̄ра̄джикена дхаммена ануддхам̣сетӣти йоджана̄.
26. ока̄сам̣ ¶ на ча ка̄ретва̄ти ‘‘кароту ме, а̄йасма̄, ока̄сам̣, ахам̣ те ваттука̄мо’’ти евам̣ тена бхиккхуна̄ ока̄сам̣ ака̄ра̄петва̄.
28. ан̃н̃абха̄гийети ан̃н̃абха̄гийападена упалаккхитасиккха̄паде. евам̣ ан̃н̃атрапи ӣдисесу т̣ха̄несу аттхо ведитаббо.
29. ‘‘саманубха̄сана̄йа ева̄’’ти падаччхедо. на пат̣иниссаджанти аппат̣иниссаджанто.
30. н̃аттийа̄ дуккат̣ам̣ а̄панно сийа̄, двӣхи каммава̄ча̄хи тхуллатам̣ а̄панно сийа̄, каммава̄ча̄йа оса̄не гарукам̣ а̄панно сийа̄ти йоджана̄. ‘‘тхуллата’’нти идам̣ тхуллаччайа̄паттиупалаккхан̣авачанам̣.
31. чатӯсу ¶ йа̄вататийакесу пат̣хаме а̄паттипариччхедам̣ дассетва̄ итаресам̣ тин̣н̣ам̣ тенапи екапариччхедатта̄ таттха вуттанайамева тесу атидисанто а̄ха ‘‘бхеда̄нуваттаке’’тиа̄ди.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
сан̇гха̄дисесакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
32. атирекачӣваранти анадхит̣т̣хитам̣, авикаппитам̣ викаппанупагапама̄н̣ам̣ чӣварам̣ ладдха̄ даса̄хам̣ атиккаманто екамева ниссаггийам̣ па̄читтийам̣ а̄паджджати. тичӣварена екараттимпи вина̄ васанто екамева ниссаггийам̣ па̄читтийам̣ а̄паджджати. идан̃ча джа̄тивасена екаттам̣ сандха̄йа вуттам̣ ваттхуган̣ана̄йа а̄паттӣнам̣ париччхиндитаббатта̄.
33. гахетва̄ка̄лачӣваранти ака̄лачӣварам̣ пат̣иггахетва̄. ма̄санти сатийа̄ пачча̄са̄йа никкхипитум̣ анун̃н̃а̄там̣ ма̄сам̣. атиккамантоти сатийа̄пи пачча̄са̄йа вӣтиккаманто антома̄се анадхит̣т̣хахитва̄, авикаппетва̄ ва̄ тим̣садиваса̄ни атиккаманто, чӣваруппа̄дадивасам̣ арун̣ам̣ а̄дим̣ катва̄ екатим̣самам̣ арун̣ам̣ ут̣т̣ха̄пентоти аттхо. екам̣ ниссаггийам̣ а̄паттим̣ а̄паджджатӣти удӣританти йоджана̄.
34. ан̃н̃а̄тика̄йа ¶ бхиккхунийа̄. йам̣кин̃чи пура̄н̣ачӣваранти екава̄рампи парибхуттам̣ сан̇гха̄т̣иа̄дӣнаман̃н̃атарам̣ чӣварам̣.
35. пайогасминти ‘‘дхова̄’’тиа̄дике бхиккхуно а̄н̣аттикапайоге, евам̣ а̄н̣атта̄йа ча бхиккхунийа̄ уддхана̄дике саббасмим̣ пайоге ча. ‘‘ниссаггийа̄ва па̄читти хотӣти ниссаггийа̄ па̄читти ча хотӣти йоджана̄.
36. пат̣иган̣хатоти ¶ еттха ‘‘ан̃н̃атра па̄риваттака̄’’ти йоджана̄.
38. пайогасминти вин̃н̃а̄панапайоге. вин̃н̃а̄питети вин̃н̃а̄питачӣваре пат̣иладдхе.
39. бхиккхӯти аччхинначӣваро ва̄ нат̣т̣хачӣваро ва̄ бхиккху. тадуттаринти сантаруттарапарамато уттарим̣.
41. пайогети викаппана̄паджджанапайоге.
42. дувети дуккат̣апа̄читтийавасена дуве а̄паттийо пхусети йоджетаббам̣.
44. пайогети анун̃н̃а̄тапайогато атирека̄бхиниппха̄данапайоге. ла̄бхети чӣварасса пат̣ила̄бхе.
катхинаваггаван̣н̣ана̄ пат̣хама̄.
45. косийаваггасса а̄дӣсу пан̃часу сиккха̄падесу две две а̄паттийоти йоджана̄. пайогети каран̣ака̄ра̄панапайоге. ла̄бхети катва̄ ва̄ ка̄ретва̄ ва̄ паринит̣т̣ха̄пане.
46. ‘‘гахетва̄ ел̣акалома̄нӣ’’ти падаччхедо. атиккаманти атиккаманто.
47. ан̃н̃а̄йа̄ти ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄. ‘‘дхова̄пети ел̣аломака’’нти падаччхедо. ел̣аломаканти ¶ ел̣акалома̄ни. нируттинайена ка-ка̄расса випарийа̄йо. пайогети дхова̄панапайоге.
48. пайогети пат̣игган̣ханапайоге.
49. на̄на̄ка̄ранти ¶ на̄наппака̄рам̣. сама̄паджджанти сама̄паджджанто бхиккху. сама̄паннети сам̣воха̄ре сама̄панне сати. пайогети сама̄паджджанапайоге.
50. пайогети кайавиккайа̄паджджанапайоге. тасмим̣ катети тасмим̣ бхан̣д̣е аттано сантакабха̄вам̣ нӣте.
косийаваггаван̣н̣ана̄ дутийа̄.
51. атирекаканти анадхит̣т̣хитам̣, авикаппитам̣ ва̄ паттам̣. даса̄хам̣ атиккаментасса тасса бхиккхуно ека̄ва ниссаггийа̄патти хотӣти йоджана̄.
52-3. наттхи етасса пан̃ча бандхана̄нӣти апан̃чабандхано, тасмим̣, ӯнапан̃чабандхане паттети аттхо. пайогети вин̃н̃а̄панапайоге. тасса паттасса ла̄бхе пат̣ила̄бхе.
54. бхесаджджанти саппиа̄дикам̣.
55. пайогети парийесанапайоге.
56. пайогети аччхинданааччхинда̄панапайоге. хат̣ети аччхиндитва̄ гахите.
57. две пана̄паттийо пхусети ва̄йа̄панапайоге дуккат̣ам̣, викаппанупагапаччхимачӣварапама̄н̣ена вӣте ниссаггийанти две а̄паттийо а̄паджджатӣти аттхо.
58-9. йо пана бхиккху аппава̄рито ан̃н̃а̄такассева тантава̄йе самечча упасан̇камитва̄ чӣваре ¶ викаппам̣ а̄паджджанто хоти. соти со бхиккху. две а̄паттийо а̄паджджати, на сам̣сайоти йоджана̄. пайогети викаппа̄паджджанапайоге.
60. аччекасан̃н̃итам̣ ¶ чӣварам̣ пат̣иггахетва̄ти йоджана̄. ка̄ланти чӣварака̄лам̣.
61. тин̣н̣аман̃н̃атарам̣ ваттханти тин̣н̣ам̣ чӣвара̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ чӣварам̣. гхарети антарагхаре. нидахитва̄ти никкхипитва̄. тена чӣварена вина̄ чха̄раттато адхикам̣ дивасам̣ йасса а̄ран̃н̃акасса виха̄расса гочарага̄ме там̣ чӣварам̣ никкхиттам̣, тамха̄ виха̄ра̄ ан̃н̃атра васанто ниссаггийам̣ пхусети йоджана̄.
62. сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ парин̣атам̣ джа̄нам̣ джа̄нанто.
63. пайогети парин̣а̄манапайоге. саббаттха̄ти па̄ра̄джика̄дӣсу саббасиккха̄падесу. аппана̄ва̄рапариха̄нӣти парива̄ре пат̣хамам̣ вуттакаттхапан̃н̃аттива̄расса париха̄панам̣, идха авачананти аттхо, тасса ва̄расса парива̄ре саббапат̣хаматта̄ пат̣хамам̣ ваттаббабха̄вепи таттха ваттаббам̣ паччха̄ ган̣хитука̄мена майа̄ там̣ т̣хапетва̄ пат̣хамам̣ а̄паттидассанаттхам̣ таданантаро ката̄паттива̄ро пат̣хамам̣ вуттоти адхиппа̄йо.
паттаваггаван̣н̣ана̄ татийа̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
тим̣саниссаггийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
64. мануссуттаридхаммети уттаримануссадхамме. абхӯтасмим̣ уттаримануссадхамме самуллапите пара̄джайо па̄ра̄джика̄патти.
65. амӯлантимаваттхуна̄ амӯлакена па̄ра̄джикена дхаммена бхиккхум̣ чодана̄йа гару сан̇гха̄дисесо хотӣти йоджана̄. парийа̄йавачанети ‘‘йо те виха̄ре васатӣ’’тиа̄дина̄ (пари. 287) ¶ парийа̄йена катхане. н̃а̄тети йасса катхети, тасмим̣ вачана̄нантарамева н̃а̄те.
66. но ¶ че пана виджа̄на̄тӣти атха там̣ парийа̄йена вуттам̣ вачана̄нантарамева саче на джа̄на̄ти. самуда̄хат̣анти катхитам̣.
67. омасато бхиккхусса дуве а̄паттийо вутта̄. упасампаннам̣ омасато па̄читти сийа̄. итарам̣ анупасампаннам̣ омасато дуккат̣ам̣ сийа̄ти йоджана̄.
68. песун̃н̃ахаран̣епи две а̄паттийо хонти.
69. пайогети падасо дхаммам̣ ва̄чентасса вачанакирийа̄рамбхато пат̣т̣ха̄йа йа̄ва пада̄дӣнам̣ парисама̄панам̣, еттхантаре аккхаручча̄ран̣апайоге дуккат̣ам̣. пада̄нам̣ парисаматтийам̣ па̄читтийам̣.
70. ‘‘тиратта̄ анупасампаннасахасеййа̄йа̄’’ти падаччхедо. анупасампаннена сахасеййа̄ анупасампаннасахасеййа̄, та̄йа. тиратта̄ уттарим̣ анупасампаннасахасеййа̄йа̄ти йоджана̄. пайогети сайанаттха̄йа сеййа̄пан̃н̃а̄панака̄йа̄ваджджана̄дипуббапайоге. паннети ка̄йапаса̄ран̣алаккхан̣ена сайанена нипанне.
71. йо пана бхиккху екараттийам̣ ма̄туга̄мена сахасеййам̣ каппети. дуккат̣а̄дайоти ‘‘пайоге дуккат̣ам̣, нипанне па̄читтийа’’нти йатха̄вуттадвеа̄паттийо а̄паджджатӣти йоджана̄.
72. пайогети йатха̄вутталаккхан̣апайоге.
73. анупасампаннети ¶ самӣпаттхе четам̣ бхуммам̣. анупасампаннасса сантике бхӯтам̣ уттаримануссадхаммам̣ йо саче а̄рочетӣти йоджана̄. дуккат̣а̄дайоти йасса а̄рочети, со наппат̣ивиджа̄на̄ти, дуккат̣ам̣, пат̣ивиджа̄на̄ти, па̄читтийанти евам̣ две а̄паттийо тасса хонти.
74. ан̃н̃ато ан̃н̃асса упасампаннасса дут̣т̣хулласса а̄паттим̣ анупасампанне анупасампаннасса сантике вадам̣ вадантоти йоджана̄. пайогети а̄рамбхато пат̣т̣ха̄йа пуббапайоге дуккат̣ам̣ а̄гаччхати дуккат̣ам̣ а̄паджджати. а̄рочите па̄читти сийа̄ти йоджана̄.
75. пайогети ¶ ‘‘акаппийапатхавим̣ кхан̣исса̄мӣ’’ти куда̄ла парийесана̄дисаббапайогети.
муса̄ва̄даваггаван̣н̣ана̄ пат̣хама̄.
76. па̄тентоти викопенто. тасса̄ти бхӯтага̄масса. па̄тети викопане.
77. ан̃н̃ава̄дакавихесака̄нам̣ екайоганиддит̣т̣хатта̄ таттха вуттанайенева вихесаке ча н̃а̄тум̣ сакка̄ти таттха висум̣ а̄паттибхедо на вутто.
78. паранти ан̃н̃ам̣ сан̇гхена самматасена̄санапан̃н̃а̄пака̄дикам̣ упасампаннам̣. уджджха̄пентоти тасса айасам̣ уппа̄детука̄мата̄йа бхиккхӯхи аваджа̄на̄петум̣ ‘‘чханда̄йа иттханна̄мо идам̣ на̄ма каротӣ’’тиа̄дӣни ватва̄ аван̃н̃а̄йа олока̄пенто, ла̄макато ва̄ чинта̄пенто. пайогети уджджха̄панаттха̄йа тасса аван̣н̣абхан̣ана̄дике пуббапайоге.
83. сан̇гхике ¶ виха̄ре пуббӯпагатам̣ бхиккхум̣ джа̄нам̣ джа̄нанто анупакхаджджа сеййам̣ каппети, тассевам̣ сеййам̣ каппайатоти йоджана̄. пайогедуккат̣а̄дайоти еттха алуттасама̄со. а̄ди-саддена сеййа̄каппане па̄читтийам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
84. пайогети ‘‘никкад̣д̣хатха има’’нтиа̄дике а̄н̣аттике ва̄ ‘‘йа̄хи йа̄хӣ’’тиа̄дике ва̄часике ва̄ хаттхена тасса ан̇гапара̄масана̄дивасена кате ка̄йике ва̄ никкад̣д̣ханапайоге. сесанти па̄читтийам̣.
85. ‘‘веха̄сакут̣ийа̄ упарӣ’’ти падаччхедо. а̄хаччапа̄дакети еттха ‘‘ман̃че ва̄ пӣт̣хе ва̄’’ти сесо. сӣданти нисӣданто. дуккат̣а̄дайоти пайоге дуккат̣ам̣, нипаджджа̄йа па̄читтийанти има̄ а̄паттийо пхусети аттхо.
86. асса паджджасса пат̣хамапа̄дам̣ дасаккхарапа̄дакам̣ чхандовичитийам̣ вуттага̄тха̄, ‘‘га̄тха̄чхандо атӣтадвайа’’нти имина̄ чхандовичитилаккхан̣ена га̄тха̄чхандатта̄ адхит̣т̣хитва̄ дваттипарийа̄йети еттха аккхарадвайам̣ ¶ адхикам̣ вуттанти дат̣т̣хаббам̣. пайогети адхит̣т̣ха̄напайоге. адхит̣т̣хитети дваттипарийа̄йа̄нам̣ упари адхит̣т̣ха̄не кате.
87. пайогети син̃чанасин̃ча̄панапайоге. ситтети син̃чанакирийапарийоса̄не.
бхӯтага̄маваггаван̣н̣ана̄ дутийа̄.
88. дуккат̣ам̣ пхусети йоджана̄. овадите па̄читти сийа̄ти йоджана̄.
89. вибха̄гойева ¶ вибха̄гата̄.
90. ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ ан̃н̃атра па̄риваттака̄ чӣварам̣ денто бхиккху дуве а̄паттийо пхусети йоджана̄. пайогети да̄напайоге.
93. ‘‘на̄вам̣ ека’’нти падаччхедо. пайогети абхирухан̣апайоге. дуккат̣а̄дайоти а̄ди-саддена абхирул̣хе па̄читтийам̣ сан̇ган̣ха̄ти.
94. ‘‘дувидхам̣ а̄патти’’нти падаччхедо.
96. бхиккхунийа̄ саддхим̣ рахо нисаджджам̣ каппенто бхиккху пайогедуккат̣а̄дайо двепи а̄паттийо пхусети йоджана̄.
ова̄даваггаван̣н̣ана̄ татийа̄.
97. тадуттаринти тато бхун̃джитум̣ анун̃н̃а̄таекадивасато уттарим̣ дутийадивасато пат̣т̣ха̄йа. анантарасса ваггасса̄ти ова̄даваггасса. навамена̄ти бхиккхунийа̄ парипа̄читапин̣д̣апа̄тасиккха̄падена.
99. дваттипаттети ¶ дваттипаттапӯре. тадуттаринти дваттипаттапӯрато уттарим̣. пайогети пат̣иггахан̣апайоге.
101. абхихат̣т̣хунти абхихаритва̄.
102. тасса̄ти абхихарантасса. пит̣акети винайапит̣аке.
103. дасамепӣти еттха ‘‘дасаме апӣ’’ти падаччхедо.
бходжанаваггаван̣н̣ана̄ чатуттха̄.
104. ачелака̄диноти ¶ а̄ди-саддена ‘‘парибба̄джакасса ва̄ парибба̄джика̄йа ва̄’’ти (па̄чи. 270) вутте сан̇ган̣ха̄ти. бходжана̄диканти а̄ди-саддена кха̄данӣйам̣ сан̇ган̣ха̄ти. пайогети сахаттха̄ да̄напайоге.
105. да̄петва̄ ва̄ ада̄петва̄ ва̄ кин̃чи а̄мисам̣. пайогети уййоджанапайоге. тасминти тасмим̣ бхиккхумхи. уййоджите па̄читти сийа̄ти йоджана̄.
109. умма̄ра̄тиккамети индакхӣла̄тиккаме.
110. тадуттаринти тато париччхиннараттипарийантато ва̄ париччхиннабхесаджджапарийантато ва̄ уттарим̣.
111. уййуттам̣ дассанаттха̄йа гаччханто две а̄паттийо пхусети йоджана̄.
ачелакаваггаван̣н̣ана̄ пан̃чама̄.
114. мереййанти мерайам̣. нируттинайена а-ка̄расса е-ка̄ро, йа-ка̄расса ча двиттам̣. мерайа-саддапарийа̄йо ва̄ мереййа-саддо. мунӣти бхиккху.
115. ‘‘бхиккху ¶ ан̇гулипатодена̄’’ти падаччхедо. пайогети ха̄са̄панапайоге. тасса̄ти ха̄са̄пентасса.
116. гоппхака̄ хет̣т̣ха̄ удаке дуккат̣ам̣. гоппхакато упари упаригоппхакам̣, удакам̣, тасмим̣, гоппхакато адхикаппама̄н̣е удакети аттхо.
117. ана̄дарийанти ¶ пуггала̄на̄дарийам̣, дхамма̄на̄дарийам̣ ва̄. пайогети ана̄дарийавасена паватте ка̄йапайоге ва̄ вачӣпайоге ва̄. кате ана̄дарийе.
118. пайогети бхим̣са̄панапайоге.
119. джотинти аггим̣. сама̄дахитва̄на̄ти джа̄летва̄. ‘‘висиббенто’’ти имина̄ пхалӯпача̄рена ка̄ран̣ам̣ вуттам̣. висиббанакирийа̄ хи сама̄даханакирийа̄йа пхаланти висиббанакирийа̄воха̄рена сама̄даханакирийа̄ва. тасма̄ висиббентоти еттха сама̄дахантоти аттхо. пайогети сама̄даханасама̄даха̄панапайоге. висӣвитети вуттанайена сама̄дахитети аттхо.
120. пайогети чун̣н̣аматтика̄бхисан̇кхаран̣а̄дисаббапайоге. итаранти па̄читтийам̣.
121. тин̣н̣ам̣ дуббан̣н̣акаран̣а̄нанти кам̣санӣлапаттанӣлакаддамасан̇кха̄та̄нам̣ тин̣н̣ам̣ дуббан̣н̣акаран̣а̄нам̣. екам̣ ан̃н̃атарам̣ ана̄дийа адатва̄. чӣваранти навачӣварам̣.
122. наттхи етасса уддха̄ранти ануддха̄ро, там̣ ануддха̄ранти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена рассаттам̣, акатапаччуддха̄ранти аттхо.
123. апанидхентоти апанетва̄ нидхенто никкхипенто. патта̄диканти а̄ди-саддена чӣваранисӣданасӯчигхарака̄йабандхана̄нам̣ гахан̣ам̣. пайогети апанидха̄напайоге. тасмим̣ патта̄дике пан̃чавидхе париккха̄ре. апанихите сеса̄ па̄читтийа̄патти сийа̄ти йоджана̄.
сура̄па̄наваггаван̣н̣ана̄ чхат̣т̣ха̄.
124. таподханоти ¶ ¶ па̄тимоккхасам̣варасӣласан̇кха̄там̣ таподханамасса̄ти таподхано, бхиккху.
126. мануссавиггахо мануссасарӣро. тираччха̄нагато на̄го ва̄ супан̣н̣о ва̄. тасса опа̄такхан̣акасса.
127. пат̣убуддхина̄ти саббесу н̃еййадхаммесу нипунан̃а̄н̣ена бхагавата̄.
128. пайогети парибхогаттха̄йа гахан̣а̄дике пайоге. тасса̄ти бхиккхусса.
129. уккот̣ентоти учча̄ленто йатха̄т̣ха̄не т̣ха̄тум̣ аденто. пайогети уккот̣анапайоге. уккот̣ите па̄читтийам̣ сийа̄ти йоджана̄.
130. дут̣т̣хуллам̣ ваджджаканти сан̇гха̄дисеса̄дике. екам̣ па̄читтийам̣ а̄паттим̣ а̄паджджати ити дӣпитанти йоджана̄.
131. пайогети ган̣апарийесана̄дипайоге. дуккат̣ам̣ патто сийа̄ дуккат̣а̄паттим̣ а̄панно бхавеййа̄ти аттхо. сеса̄ти па̄читтийа̄патти упасампа̄дите сийа̄. га̄тха̄бандхавасена упасаггалопо.
132-3. джа̄нам̣ тхеййасаттхена саха сам̣видха̄йа маггам̣ пат̣ипаджджато ча татхева ма̄туга̄мена саха сам̣видха̄йа маггам̣ пат̣ипаджджато ча̄ти йоджана̄. пайогети сам̣видха̄йа гантум̣ пат̣ипуччха̄дикаран̣апайоге. пат̣ипаннети маггапат̣ипанне. анантаранти аддхайоджанага̄мантара̄тиккамана̄нантарам̣.
134. н̃аттийа̄ оса̄не дуккат̣ам̣ пхусети йоджана̄.
135. аката̄нудхаммена̄ти ¶ ¶ анудхаммо вуччати а̄паттийа̄ адассане ва̄ аппат̣икамме ва̄ па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге ва̄ дхаммена винайена саттхуса̄санена уккхиттакасса ануломаваттам̣ дисва̄ катва̄ оса̄ран̣а̄, со оса̄ран̣асан̇кха̄то анудхаммо йасса на като, айам̣ аката̄нудхаммо на̄ма, та̄дисена бхиккхуна̄ саддхинти аттхо. самбхун̃джантоти а̄мисасамбхогам̣ каронто бхиккху. пайогети бхун̃джитум̣ а̄мисапат̣иггахан̣а̄дипайоге. бхуттети самбхутте, убхайасамбхоге, тадан̃н̃атаре ва̄ катети аттхо.
136. упала̄пентоти паттачӣварауддесапарипуччхана̄дивасена сан̇ган̣ханто. пайогети упала̄панапайоге.
саппа̄н̣акаваггаван̣н̣ана̄ саттама̄.
137. сахадхаммиканти каран̣аттхе упайогавачанам̣, пан̃чахи сахадхаммикехи сиккхитаббатта̄, тесам̣ ва̄ сантакатта̄ ‘‘сахадхаммика’’нти ладдхана̄мена буддхапан̃н̃аттена сиккха̄падена вуччама̄насса̄ти аттхо. бхан̣атоти ‘‘бхиккхусса̄’’ти имина̄ сама̄на̄дхикаран̣ам̣.
138. виван̣н̣ентоти ‘‘ким̣ панимехи кхудда̄нукхуддакехи сиккха̄падехи уддит̣т̣хехӣ’’тиа̄дина̄ гараханто. пайогети ‘‘ким̣ имехӣ’’тиа̄дина̄ гарахан̣авасена паватте вачӣпайоге. виван̣н̣ите гарахите.
139. мохентоти ‘‘ида̄нева кхо ахам̣, а̄вусо, джа̄на̄мӣ’’тиа̄дина̄ аттано аджа̄нанаттена а̄паннабха̄вам̣ дӣпетва̄ бхиккхум̣ мохенто, ван̃чентоти аттхо. мохети моха̄ропанакамме. аропите кате.
140. бхиккхусса ¶ купито паха̄рам̣ денто пхусети йоджана̄. пайогети дан̣д̣а̄да̄на̄дипайоге.
141. пайогети уггиран̣апайоге. уггиритети учча̄рите.
142. амӯленева̄ти ¶ дит̣т̣ха̄димӯлавирахитенева. йогети ока̄сака̄ра̄пана̄дипайоге. уддхам̣ситети чодите.
143. куккуччам̣ джанайантоти ‘‘ӯнавӣсативассо твам̣ ман̃н̃е упасампанно’’тиа̄дина̄ куккуччам̣ упадаханто. йогети куккуччуппа̄данапайоге. уппа̄дитети куккучче уппа̄дите.
144. ‘‘тит̣т̣ханто упассути’’нти падаччхедо. сутийа̄ самӣпам̣ упассути, саванӯпача̄рети аттхо.
145. дхаммика̄нам̣ ту камма̄нанти дхаммена винайена саттхуса̄санена ката̄нам̣ апалокана̄дӣнам̣ чатуннам̣ камма̄нам̣. тато пуна̄ти чхандада̄нато паччха̄. кхӣйанадхамманти аттано адхиппетабха̄вавибха̄ванамантанам̣. две пхусе дуккат̣а̄дайоти кхӣйанадхамма̄паджджанапайоге дуккат̣ам̣, кхӣйанадхамме а̄панне па̄читтийанти евам̣ дуккат̣а̄дайо две а̄паттийо а̄паджджеййа̄ти аттхо.
146. сан̇гхе сан̇гхамаджджхе. виниччхайети ваттхуто отин̣н̣авиниччхайе. нит̣т̣хам̣ агатети ваттхумхи авиниччхите, н̃аттим̣ т̣хапетва̄ каммава̄ча̄йа ва̄ апарийосита̄йа.
148. самаггена сан̇гхена̄ти сама̄насам̣ва̄сакена сама̄насӣма̄йам̣ т̣хитена сан̇гхена.
сахадхаммикаваггаван̣н̣ана̄ ат̣т̣хама̄.
150. авидито ¶ хутва̄ти ран̃н̃о авидита̄гамано хутва̄.
152. ратананти мутта̄дидасавидхам̣ ратанам̣. пайогети ратанаггахан̣апайоге.
153. вика̄лети маджджхантика̄тиккамато пат̣т̣ха̄йа арун̣е.
155. ат̣т̣хидантависа̄н̣а̄бхиниббаттанти ат̣т̣хидантависа̄н̣амайам̣. пайогети ка̄ра̄панапайоге.
156. тасмим̣ ¶ ман̃ча̄димхи ка̄ра̄пите сеса̄ па̄читтийа̄патти сийа̄ти йоджана̄.
ратанаваггаван̣н̣ана̄ навама̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
па̄читтийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
159. чатӯсу па̄т̣идесанӣйесупи ависесена а̄диччабандхуна̄ буддхена двидха̄ а̄патти ниддит̣т̣ха̄ти йоджана̄.
160. саббаттха̄ти саббесу чатӯсу.
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
161. секхийакатха̄ утта̄наттха̄йева.
секхийакатха̄ван̣н̣ана̄.
162. парива̄ре пат̣хамам̣ дасситасол̣асава̄раппабхеде маха̄вибхан̇ге ‘‘пат̣хамам̣ па̄ра̄джикам̣ каттха пан̃н̃атта’’нтиа̄диппабхедо (пари. 1) каттхапан̃н̃аттива̄ро ¶ , ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванто кати а̄паттийо а̄паджджатӣ’’тиа̄диппабхедо (пари. 157) ката̄паттива̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чатуннам̣ випаттӣнам̣ кати випаттийо бхаджантӣ’’тиа̄диппабхедо (пари. 182) випаттива̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ катихи а̄паттиккхандхехи сан̇гахита̄’’тиа̄диппабхедо (пари. 182) сан̇гахава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чханнам̣ а̄паттисамут̣т̣ха̄на̄нам̣ катихи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хахантӣ’’тиа̄диппабхедо (пари. 184) самут̣т̣ха̄нава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо чатуннам̣ адхикаран̣а̄нам̣ катамам̣ адхикаран̣а’’нтиа̄диппабхедо (пари. 185) адхикаран̣ава̄ро, ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевантасса а̄паттийо саттаннам̣ саматха̄нам̣ катихи саматхехи саммантӣ’’тиа̄диппабхедо (пари. 186) саматхава̄ро, таданантаро имехи саттахи ва̄рехи миссо ¶ ат̣т̣хамо самуччайава̄роти имесу ат̣т̣хасу ва̄ресу а̄дибхӯте каттхапан̃н̃аттина̄мадхеййе аппана̄ва̄ре сан̇гахетабба̄нам̣ нида̄на̄дисаттарасалаккхан̣а̄нам̣ убхайавибхан̇гаса̄дха̄ран̣ато упари ваккхама̄натта̄ там̣ ва̄рам̣ т̣хапетва̄ таданантарам̣ аса̄дха̄ран̣ам̣ ката̄паттива̄рам̣ секхийа̄васа̄нам̣ па̄л̣иккама̄нурӯпам̣ дассетва̄ таданантара̄ випаттива̄ра̄дайо чха ва̄ра̄ убхайавибхан̇гаса̄дха̄ран̣ато ваккхама̄на̄ти катва̄ тепи т̣хапетва̄ име паччайасаддена айоджетва̄ дассита̄ ат̣т̣хева ва̄ра̄, пуна ‘‘метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванапаччайа̄ па̄ра̄джикам̣ каттха пан̃н̃атта’’нтиа̄дина̄ (пари. 188) паччайа-саддам̣ йоджетва̄ дассита̄ апаре ат̣т̣ха ва̄ра̄ йоджита̄ти таттха̄пи дутийам̣ ката̄паттипаччайава̄рам̣ имина̄ ката̄паттива̄рена екапариччхедам̣ катва̄ дассетума̄ха ‘‘пан̃н̃атта̄’’тиа̄ди. пат̣исеванапаччайа̄ти пат̣исеванахетуна̄.
163. аллока̄саппавесанети ¶ джӣвама̄насарӣре тин̣н̣ам̣ магга̄нам̣ ан̃н̃атарасмим̣ магге аллока̄саппавесане. мате аккха̄йите ва̄ пи-саддена йебхуййааккха̄йите павесане павесананимиттам̣ метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванто бхиккху па̄ра̄джикам̣ пхусети самбандхо.
164. татха̄ йебхуййаккха̄йите, упад̣д̣хаккха̄йите ча метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исеванто бхиккху тхуллаччайам̣ пхусети йоджана̄. ват̣т̣акате мукхе дуккат̣ам̣ вуттанти самбандхо. джатумат̣т̣хакети бхиккхунийа̄ джатумат̣т̣хаке динне па̄читти вутта̄ти самбандхо.
166. авассутасса̄ти ка̄йасам̣саггара̄гена тинтасса. посасса̄ти гахан̣акирийа̄самбандхе са̄мивачанам̣. бхиккхунийа̄ти аттасамбандхе са̄мивачанам̣. ‘‘аттано’’ти сесо. авассутена посена аттано адхаккхака̄дигахан̣ам̣ са̄дийантийа̄ татха̄ авассута̄йа бхиккхунийа̄ па̄ра̄джиканти йоджана̄.
167. ка̄йена̄ти аттано ка̄йена. ка̄йанти ма̄туга̄масса ка̄йам̣. пхусатоти ка̄йасам̣саггара̄гена пхусато. ка̄йена ка̄йабаддханти еттха̄пи есева найо.
168. ка̄йена пат̣ибаддхена̄ти аттано ка̄йапат̣ибаддхена. пат̣ибаддханти иттхийа̄ ка̄йапат̣ибаддхам̣ пхусантасса дуккат̣ам̣. тасса бхиккхусса.
‘‘маха̄вибхан̇гасан̇гахо ¶ нит̣т̣хито’’ти касма̄ вуттам̣, нану сол̣асава̄расан̇гахе маха̄вибхан̇ге ката̄паттива̄ройеветтха вутто, на итаре ва̄ра̄ти? саччам̣, авайаве пана самуда̄йопача̄рена вуттам̣. са̄дха̄ран̣а̄са̄дха̄ран̣а̄нам̣ маха̄вибхан̇ге ¶ гата̄нам̣ сабба̄паттипабхеда̄нам̣ дассанопача̄рабхӯто ката̄паттива̄ро дасситоти там̣дассанена аппадха̄на̄ итарепи ва̄ра̄ упача̄рато дассита̄ хонтӣти ча татха̄ вуттанти ведитаббам̣.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
маха̄вибхан̇гасан̇гахаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
бхиккхунивибхан̇го
170. винайасса виниччхайе бхиккхӯнам̣ па̄т̣аваттха̄йа̄ти бхиккхунӣнам̣ па̄т̣авасса̄пи тададхӣнатта̄ падха̄надассанавасена вуттам̣. атха ва̄ дассаналин̇гантараса̄дха̄ран̣атте иччхите пуллин̇гена, напум̣сакалин̇гена ва̄ ниддесо саддасаттха̄нуйогатоти ‘‘бхиккхӯна’’нти пуллин̇гена вуттам̣.
172. тиссо а̄паттийо пхусети йоджана̄. джа̄н̣усса уддхам̣, аккхакасса адхо гахан̣ам̣ са̄дийантийа̄ тасса̄ па̄ра̄джиканти йоджана̄.
173. ка̄йапат̣ибаддхе ва̄ гахан̣ам̣ са̄дийантийа̄ дуккат̣ам̣.
174. ваджджанти ан̃н̃исса̄ бхиккхунийа̄ па̄ра̄джика̄паттим̣.
176. там̣ ¶ ладдхинти уккхиттасса йам̣ ладдхим̣ аттано рочеси, там̣ ладдхим̣ на ниссаджджантӣти йоджана̄.
178. ‘‘идха а̄гаччха̄’’ти падаччхедо. ‘‘вутта̄ а̄гаччхатӣ’’ти падаччхедо.
179. хаттхапа̄саппавесанети ¶ хаттхапа̄сӯпагамане. ‘‘хаттхагатаппавесане’’ти ва̄ па̄т̣хо, сойева аттхо.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄ бхиккхунивибхан̇ге
па̄ра̄джикакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
180. екасса̄ти аттано аттано ат̣т̣ака̄расса ва̄. а̄рочанети ваттаббасса воха̄рика̄нам̣ ниведане.
181. дутийа̄рочанети дутийасса, дутийам̣ евам̣ а̄рочане.
182. двӣхӣти двӣхи каммава̄ча̄хи. каммава̄чоса̄нети каммава̄ча̄оса̄не.
183. париккхепе атиккантети аттано га̄мато гантва̄ итарам̣ га̄мам̣ пависантийа̄ пат̣хамена па̄дена тасса га̄масса париккхепе атикканте, пат̣хамапа̄де париккхепам̣ атиккаметва̄ антога̄масан̇кхепам̣ гатети аттхо.
184. дутийена̄ти га̄мапариккхепато бахи т̣хитена дутийапа̄дена. атиккантети тасмим̣ га̄мапариккхепе атикканте, тасмим̣ па̄де антога̄мам̣ павеситети аттхо. сесам̣ утта̄наттхамева.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄ бхиккхунивибхан̇ге
сан̇гха̄дисесакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
193. иха ¶ бхиккхунӣ паттасанничайам̣ каронтӣ хоти, са̄ екам̣ ниссаггийам̣ па̄читтийам̣йева пхусети йоджана̄.
194. ака̄лачӣварам̣ ка̄лачӣварам̣ катва̄ бха̄джа̄пентийа̄ти йоджана̄. пайогети бха̄джанапайоге.
195. чхиннети ¶ аччхинне.
196. тато паранти тато пат̣хамато ан̃н̃ам̣.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄ бхиккхунивибхан̇ге
ниссаггийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
199. ласун̣ам̣ кха̄дати че, две а̄паттийо пхут̣а̄ти йоджана̄.
200. пайогети сам̣ха̄ра̄панапайоге. сам̣хат̣ети аттана̄ сам̣хат̣е, парена сам̣хара̄пите ча а̄патти па̄читти хоти.
202. джатуна̄ мат̣т̣хаканти джатуна̄ катам̣ мат̣т̣хадан̣д̣акам̣. ‘‘дуккат̣ам̣ а̄динне’’ти падаччхедо.
204. бхун̃джама̄насса бхиккхусса хаттхапа̄сети йоджана̄. хитва̄ хаттхапа̄сам̣.
205. вин̃н̃а̄петва̄ти антамасо ма̄тарампи йа̄читва̄. аджджхоха̄ре па̄читтим̣ дӣпайети йоджана̄.
206. учча̄ра̄динти а̄ди-саддена вигха̄сасан̇ка̄рамутта̄нам̣ гахан̣ам̣.
ласун̣аваггаван̣н̣ана̄ пат̣хама̄.
209. идха ¶ имасмим̣ раттандхака̄равагге. пат̣хаме, дутийе, татийе, чатуттхепи виниччхайо ласун̣аваггасса чхат̣т̣хена сиккха̄падена тулйо садисоти йоджана̄.
210. а̄санети ¶ паллан̇ке тассока̄сабхӯте. са̄мике ана̄пуччха̄ти тасмим̣ куле йам̣ кин̃чи вин̃н̃умануссам̣ ана̄пуччха̄.
211. ановассанти бхиттийа̄ бахи ниббакосаббхантарам̣. дутийа̄тиккамети дутийена па̄дена ниббакосасса удакапа̄тат̣т̣ха̄на̄тиккаме.
213. пайогети уджджха̄панапайоге.
214. нирайа̄дина̄ атта̄нам̣ ва̄ парам̣ ва̄ абхисаппентӣ сапатхам̣ каронтӣ две пхусети йоджана̄. абхисаппитети абхисапите.
215. вадхитва̄ти хаттха̄дӣхи пахаритва̄. ‘‘кароти ека’’нти падаччхедо.
раттандхака̄раваггаван̣н̣ана̄ дутийа̄.
216. нагга̄ти аниваттха̄ ва̄ апа̄рута̄ ва̄. пайогети чун̣н̣аматтика̄абхисан̇кхаран̣а̄дипайоге.
217. пама̄н̣а̄тиккантанти ‘‘дӣгхасочатассо видаттхийо сугатавидаттхийа̄, тирийам̣ две видаттхийо’’ти (па̄чи. 888) вуттапама̄н̣аматиккантам̣. пайогети ка̄ра̄панапайоге.
218. висиббетва̄ти дуссиббитам̣ пуна сиббанаттха̄йа висиббетва̄.
219. пан̃ча ¶ аха̄ни пан̃ча̄хам̣, пан̃ча̄хамева пан̃ча̄хикам̣. сан̇гха̄т̣ӣнам̣ ча̄ро сан̇гха̄т̣ича̄ро, парибхогавасена ва̄ ота̄панавасена ¶ ва̄ сан̇гхат̣итат̣т̣хена ‘‘сан̇гха̄т̣ӣ’’ти ладдхана̄ма̄нам̣ ‘‘тичӣварам̣, удакаса̄т̣ика̄, сам̣каччика̄’’ти имесам̣ пан̃чаннам̣ чӣвара̄нам̣ париваттанам̣. атиккамети бхиккхунӣ атиккамеййа. асса̄ пана ека̄ва па̄читти паридӣпита̄ти йоджана̄.
220. сан̇каманӣйанти сан̇каметаббам̣. ан̃н̃исса̄ сантакам̣ ана̄пуччха̄ гахитам̣ пуна да̄таббам̣ пан̃чаннам̣ ан̃н̃атарам̣.
221. ган̣ачӣварала̄бхасса̄ти бхиккхунисан̇гхена лабхитаббачӣварасса. антара̄йам̣ каротӣти йатха̄ те да̄тука̄ма̄ на денти, евам̣ параккамати.
222. дхаммиканти самаггена сан̇гхена саннипатитва̄ карийама̄нам̣. пат̣иба̄хантӣти пат̣иседхентӣ. пат̣иба̄хите пат̣иседхите.
223. ага̄рика̄диноти а̄ди-саддена ‘‘парибба̄джакасса ва̄ парибба̄джика̄йа ва̄’’ти (па̄ра̄. 917) вутте сан̇ган̣ха̄ти. саман̣ачӣваранти каппакатам̣ нива̄санапа̄рупанупагам̣. пайогети да̄напайоге.
224. чӣваре дуббала̄са̄йа̄ти дуббалачӣварапачча̄са̄йа ‘‘саче саккома, дасса̄ма̄’’ти еттакаматтам̣ сутва̄ уппа̄дита̄йа а̄са̄йа̄ти аттхо. ка̄ланти чӣварака̄ласамайам̣. саматиккамети бхиккхунӣхи ка̄лачӣваре бха̄джийама̄не ‘‘а̄гаметха, аййе, аттхи сан̇гхасса чӣварапачча̄са̄’’ти ватва̄ там̣ чӣваравибхан̇гам̣ саматиккамеййа.
225. дхаммикам̣ катхинуддха̄ранти самаггена сан̇гхена карийама̄нам̣ катхинасса антаруббха̄рам̣. пат̣иба̄хантийа̄ти нива̄рентийа̄.
нха̄наваггаван̣н̣ана̄ татийа̄.
226. туват̣т̣еййунти ¶ нипаджджеййум̣. итарам̣ па̄читтийам̣.
227. пайогети ¶ бхиккхунийа̄ апха̄сукакаран̣апайоге карийама̄не.
228. дуккхитанти гила̄нам̣. нупат̣т̣ха̄пентийа̄ ва̄пӣти тасса̄ упат̣т̣ха̄нам̣ парехи ака̄ра̄пентийа̄, сайам̣ ва̄ акаронтийа̄.
229. упассайам̣ датва̄ти кава̄т̣абандхам̣ аттано пуггаликавиха̄рам̣ датва̄. кад̣д̣хитети никкад̣д̣хите.
230. сам̣сат̣т̣ха̄ти гахапатина̄ ва̄ гахапатипуттена ва̄ сам̣сат̣т̣хавиха̄рӣ бхиккхунӣ сан̇гхена сам̣сат̣т̣хавиха̄рато ниваттийама̄на̄. н̃аттийа̄ дуккат̣ам̣ пхусети саманубха̄санакамман̃аттийа̄ дуккат̣ам̣ а̄паджджеййа.
231. анторат̣т̣хети йасса виджите вихарати, тасса рат̣т̣хе. пат̣ипанна̄йа̄ти ча̄рикам̣ каппентийа̄. сесаканти па̄читтийам̣.
туват̣т̣аваггаван̣н̣ана̄ чатуттха̄.
233. ра̄джа̄га̄ра̄диканти а̄ди-саддена читта̄га̄ра̄дӣнам̣ гахан̣ам̣.
235. пайогети каппа̄савича̄ран̣ам̣ а̄дим̣ катва̄ саббапайоге. уджджавуджджаванети йаттакам̣ хаттхена ан̃чхитам̣ хоти, тасмим̣ таккамхи вет̣хите.
237. пайогети ага̄рикасса ва̄ парибба̄джакасса ва̄ парибба̄джика̄йа ва̄ сахаттха̄ кха̄данӣйа̄дӣнам̣ да̄напайоге.
238. ‘‘самам̣ а̄паттипабхедато’’ти падаччхедо.
239. тираччха̄нагатам̣ ¶ виджджанти йам̣ кин̃чи ба̄хиракам̣ анаттхасам̣хитам̣ парӯпагха̄такарам̣ хаттхисиккха̄дисиппам̣ ¶ . пат̣хантийа̄ти сиккхантийа̄. пайогети дурупасан̇камана̄дипайоге. паде падети пада̄дивасена парийа̄пун̣антийа̄ паде паде аккхарапада̄нам̣ васена.
240. наваме ‘‘парийа̄пун̣а̄тӣ’’ти падам̣, дасаме ‘‘ва̄четӣ’’ти паданти евам̣ падаматтамева убхиннам̣ висесакам̣ бхедакам̣.
читта̄га̄раваггаван̣н̣ана̄ пан̃чама̄.
241. тама̄ра̄манти йаттха бхиккхӯ руккхамӯлепи васанти, там̣ сабхиккхукам̣ падесам̣.
243. аккосатӣти дасаннам̣ аккосаваттхӯнам̣ ан̃н̃атарена саммукха̄ ва̄ параммукха̄ ва̄ аккосати. парибха̄сатӣти бхайадассанена таджджети. ‘‘па̄читти аккосите’’ти падаччхедо.
244. чан̣д̣икабха̄вена̄ти кодхена. ган̣анти бхиккхунисан̇гхам̣. парибха̄сатӣти ‘‘ба̄ла̄ ета̄’’тиа̄дӣхи вачанехи аккосати. пайогети парибха̄санапайоге. парибхат̣т̣хети аккосите. итарам̣ па̄читтийам̣.
245. нимантита̄ти ган̣абходжане вуттанайена нимантита̄. пава̄рита̄ти пава̄ран̣асиккха̄паде вуттанайена ва̄рита̄. кха̄данам̣ бходжанампи ва̄ти йа̄гупӯвакхаджджакам̣, йа̄вака̄ликам̣ мӯлакха̄данӣйа̄дикха̄данӣйам̣, одана̄дибходжанампи ва̄ йа̄ бхиккхунӣ бхун̃джантӣ хоти, са̄ пана двейева а̄паттийо пхусети йоджана̄.
247. маччхара̄йантӣти маччхарам̣ каронтӣ, аттано паччайада̄йакакуласса ан̃н̃ехи са̄дха̄ран̣абха̄вам̣ асахантӣти аттхо ¶ . пайогети таданурӯпе ка̄йавачӣпайоге. маччхаритети маччхаравасена катапайоге ниппханне.
248. абхиккхуке пана̄ва̄сети йато бхиккхунупассайато аддхайоджанаббхантаре ова̄дада̄йака̄ бхиккхӯ на васанти, магго ва̄ акхемо хоти, на сакка̄ анантара̄йена гантум̣, еварӯпе ¶ а̄ва̄се. пуббакиччесӯти ‘‘вассам̣ васисса̄мӣ’’ти сена̄санапан̃н̃а̄панапа̄нӣйаупат̣т̣ха̄пана̄дипуббакичче пана карийама̄не дуккат̣ам̣ бхавети йоджана̄.
249. вассам̣вуттха̄ти пуримам̣ ва̄ паччхимам̣ ва̄ тема̄сам̣ вуттха̄. убхатосан̇гхети бхиккхунисан̇гхе, бхиккхусан̇гхе ча. тӣхипи т̣ха̄нехӣти ‘‘дит̣т̣хена ва̄’’тиа̄дина̄ вуттехи тӣхи ка̄ран̣ехи.
250. ова̄даттха̄йа̄ти гарудхаммова̄данаттха̄йа. сам̣ва̄саттха̄йа̄ти упосатхапуччханаттха̄йа чева пава̄ран̣аттха̄йа ча. на гаччхатӣти бхиккхум̣ на упагаччхати.
251. ова̄дампи на йа̄чантӣти упосатха̄дивасена ова̄дӯпасан̇каманам̣ бхиккхум̣ на йа̄чантӣ на пуччхантӣ. упосатханти упосатхадивасато пуримадивасе терасийам̣ ва̄ ча̄туддасийам̣ ва̄ упосатхам̣ на пуччхантӣ.
252. апуччхитва̄ва сан̇гхам̣ ва̄ти сан̇гхам̣ ва̄ ган̣ам̣ ва̄ анапалокетва̄ва. ‘‘бхеда̄петӣ’’ти идам̣ нидассанаматтам̣ ‘‘пха̄ла̄пеййа ва̄ дхова̄пеййа ва̄ а̄лимпа̄пеййа ва̄ бандха̄пеййа ва̄ моча̄пеййа ва̄’’ти имесампи кирийа̄викаппа̄нам̣ сан̇гахетаббатта̄. паса̄кхаджанти на̄бхийа̄ хет̣т̣ха̄, джа̄н̣уман̣д̣ала̄нам̣ ¶ упари падесе джа̄там̣ ган̣д̣ам̣ ва̄ рудхитам̣ ва̄. пайогети бхеда̄пана̄дипайоге.
а̄ра̄маваггаван̣н̣ана̄ чхат̣т̣ха̄.
253. габбхининти а̄паннасаттам̣ сиккхама̄нам̣. вут̣т̣ха̄пентӣти упаджджха̄йа̄ хутва̄ упасампа̄дентӣ. пайогети ган̣апарийесана̄дипайоге. вут̣т̣ха̄питети упасампа̄дите, каммава̄ча̄парийоса̄нети аттхо.
255. сахаджӣвининти саддхивиха̄риним̣. на̄нугган̣хантӣти уддесада̄на̄дӣхи на сан̇ган̣хантӣ.
габбхиниваггаван̣н̣ана̄ саттама̄.
258. ‘‘алам̣ ¶ вут̣т̣ха̄питена̄’’ти вуччама̄на̄ бхиккхунӣхи нива̄рийама̄на̄. кхӣйатӣти ан̃н̃а̄сам̣ бйатта̄нам̣ ладжджӣнам̣ вут̣т̣ха̄насаммутим̣ дӣйама̄нам̣ дисва̄ ‘‘ахамева нӯна ба̄ла̄’’тиа̄дина̄ бхан̣ама̄на̄ кхӣйати. пайогети кхӣйама̄напайоге. кхӣйитети кхӣйанапайоге нит̣т̣хите.
кума̄рибхӯтаваггаван̣н̣ана̄ ат̣т̣хама̄.
260. чхаттупа̄хананти вутталаккхан̣ам̣ чхаттан̃ча упа̄хана̄йо ча. пайогети дха̄ран̣апайоге.
261. йа̄нена̄ти вайха̄дина̄. йа̄йантӣти саче йа̄нена гата̄ хоти.
262. сан̇гха̄н̣инти йам̣ кин̃чи кат̣ӯпагам̣. дха̄рентийа̄ти кат̣ийам̣ пат̣имуччантийа̄.
263. гандхаван̣н̣ена̄ти ¶ йена кеначи ван̣н̣ена ча йена кеначи гандхена ча. гандхо на̄ма чандана̄лепа̄ди. ван̣н̣о на̄ма кун̇кумахалидда̄ди. пайогети гандха̄дипайоге рачанато пат̣т̣ха̄йа пуббапайоге.
266. ана̄пуччха̄ти ‘‘нисӣда̄ми, аййа̄’’ти ана̄пуччхитва̄. нисӣдите бхиккхусса упача̄ре антамасо чхама̄йа нисинне.
267. анока̄сакатанти ‘‘асукасмим̣ на̄ма т̣ха̄не пуччхисса̄мӣ’’ти евам̣ акатаока̄сам̣.
268. пависантийа̄ти виниччхайам̣ а̄ра̄маваггасса пат̣хаменева сиккха̄падена садисам̣ катва̄ вадеййа̄ти йоджана̄.
чхаттупа̄ханаваггаван̣н̣ана̄ навама̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄ бхиккхунивибхан̇ге
па̄читтийакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
269-70. ат̣т̣хасу ¶ па̄т̣идесанӣйасиккха̄падесупи двидха̄ а̄патти хотӣти йоджана̄. татоти гахан̣ахету. саббесӯти па̄т̣идесанӣйасиккха̄падесу.
па̄т̣идесанӣйакатха̄ван̣н̣ана̄.
271-2. имам̣ парамам̣ уттамам̣ нируттарам̣ кеначи ва̄ ваттаббена уттарена рахитам̣ ниддосам̣ уттарам̣ евам̣на̄макам̣ дхӣро пан̃н̃ава̄ бхиккху аттхавасена видитва̄ дуруттарам̣ киччхена уттаритаббам̣ пан̃н̃аттамаха̄самуддам̣ винайамаха̄са̄гарам̣ сукхенева йасма̄ уттарати, тасма̄ кан̇кхаччхеде винайавичикиччха̄йа чхиндане саттхе ¶ саттхасадисе асмим̣ саттхе имасмим̣ уттарапакаран̣е усма̄йутто каммаджатеджодха̄туйа̄ саманна̄гато джӣвама̄но бхиккху ниччам̣ нирантарам̣ сатто абхирато ниччам̣ йогам̣ сатата̄бхийогам̣ ка̄тум̣ йутто анурӯпоти йоджана̄.
бхиккхунивибхан̇го нит̣т̣хитоти еттха̄пи уппатти вуттанайенева ведитабба̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
бхиккхунивибхан̇гаван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
чатувипаттикатха̄ван̣н̣ана̄
273. ида̄ни убхайаса̄дха̄ран̣ам̣ катва̄ випаттива̄ра̄дӣнам̣ висит̣т̣хава̄ра̄нам̣ сан̇гахам̣ ка̄тума̄ха ‘‘кати а̄паттийо’’тиа̄ди.
274. бхиккхунӣ саче чха̄дети, чута̄ хоти. саче вематика̄ чха̄дети, тхуллаччайам̣ сийа̄ти йоджана̄.
275. сан̇гха̄дисесанти парасса сан̇гха̄дисесам̣.
276. ‘‘кати а̄ча̄равипаттипаччайа̄’’ти падаччхедо.
277. а̄ча̄равипаттинти ¶ аттано ва̄ парасса ва̄ а̄ча̄равипаттим̣.
279. па̄пикам̣ дит̣т̣хинти ахетукаакирийанаттхикадит̣т̣хиа̄дим̣ ла̄микам̣ дит̣т̣хим̣.
281. мануссуттаридхамманти уттаримануссадхаммам̣.
282. а̄джӣвахету ¶ сан̃чариттам̣ сама̄панноти йоджана̄. парийа̄йавачанети ‘‘йо те виха̄ре васати, со бхиккху араха̄’’тиа̄дике лесавачане. н̃а̄тети йам̣ уддисса вадати, тасмим̣ мануссаджа̄тике вачанасаманантарамева н̃а̄те.
283. ватва̄ти агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄. бхиккхунӣ пана саче евам̣ хоти, бхиккхунӣ агила̄на̄ аттано аттха̄йа пан̣ӣтабходжанам̣ вин̃н̃а̄петва̄ бхутта̄винӣ саче хотӣти адхиппа̄йо. тасса̄ па̄т̣идесанӣйам̣ сийа̄ти йоджана̄.
284. ‘‘аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄на̄’’ти имина̄ парасса н̃а̄такапава̄рите тассеваттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄ тена диннам̣ ва̄ тасса висса̄сена ва̄ парибхун̃джантасса тесам̣ аттано ан̃н̃а̄такааппава̄рите суддхачиттата̄йа ана̄паттӣти дӣпети.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
чатувипаттикатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
адхикаран̣апаччайакатха̄ван̣н̣ана̄
285. вива̄да̄дхикаран̣амха̄ти ‘‘адхаммам̣ ‘дхаммо’ти дӣпетӣ’’тиа̄динайаппаватта̄ ат̣т̣ха̄расабхедакараваттхуниссита̄ вива̄да̄дхикаран̣амха̄.
286. упасампаннам̣ омасато бхиккхусса па̄читти хотӣти йоджана̄.
287. анува̄да̄дхикаран̣апаччайа̄ти ¶ ¶ чодана̄парана̄мадхеййам̣ анува̄да̄дхикаран̣амева паччайо, тасма̄, анува̄дана̄дхикаран̣ахетӯти аттхо.
289. ‘‘татха̄’’ти имина̄ амӯлакаттам̣ атидисати.
290. а̄паттипаччайа̄ти а̄патта̄дхикаран̣апаччайа̄.
293. кичча̄дхикаран̣апаччайа̄ти апалокана̄дичатуббидхакаммасан̇кха̄такичча̄дхикаран̣ахету.
294. аччаджантӣва̄ти аттано ладдхим̣ апариччаджантӣ ева.
297. па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ париччаджанаттха̄йа ката̄йа йа̄вататийакам̣ саманубха̄сана̄йа там̣ дит̣т̣хим̣ аччаджантийа̄ тасса̄ бхиккхунийа̄, тасса бхиккхусса ча аччаджато па̄читти хотӣти йоджана̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
адхикаран̣апаччайакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
кхандхакапуччха̄катха̄ван̣н̣ана̄
300. сесесӯти абхаббапуггалапаридӣпакесу саббападесу.
302. ‘‘нассанту ете’’ти падаччхедо. пураккхака̄ти еттха са̄миаттхе паччаттавачанам̣, бхедапуреккхакасса, бхедапуреккхака̄йа̄ти аттхо.
303. сесесӯти авасесесу асам̣ва̄сака̄дидӣпакесу пат̣иккхепападесу.
304. ека̄ва ¶ дуккат̣а̄патти вутта̄ти вассам̣ анупагамана̄дипаччайа̄ джа̄тито ека̄ва дуккат̣а̄патти вутта̄.
305. упосатхасама̄ ¶ мата̄ти упосатхаккхандхаке вуттасадиса̄ джа̄та̄ а̄паттийо мата̄ адхиппета̄.
306. чаммети чаммаккхандхаке. ваччхатарим̣ гахетва̄ ма̄рента̄нам̣ чхаббаггийа̄нам̣ па̄читти вутта̄ти самбандхо. ваччхатаринти баласампаннам̣ тарун̣ага̄вим̣. са̄ хи ваччхакабха̄вам̣ таритва̄ атиккамитва̄ т̣хитатта̄ ‘‘ваччхатарӣ’’ти вуччати.
307. ан̇гаджа̄там̣ чхупантасса̄ти га̄вӣнам̣ ан̇гаджа̄там̣ аттано ан̇гаджа̄тена бахи чхупантасса. сесесӯти га̄вӣнам̣ виса̄н̣а̄дӣсу гахан̣е, пит̣т̣хиабхирухан̣е ча. йатха̄ха ‘‘чхаббаггийа̄ бхиккхӯ ачираватийа̄ надийа̄ га̄вӣнам̣ тарантӣнам̣ виса̄н̣есупи ган̣хантӣ’’тиа̄ди (маха̄ва. 252).
309. таттха бхесаджджаккхандхаке. са̄манта̄ дван̇гулети ваччамаггапасса̄вамагга̄нам̣ са̄манта̄ дван̇гуламатте падесе. саттхакаммам̣ каронтасса тхуллаччайамудӣританти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘на, бхиккхаве, самба̄дхасса са̄манта̄ дван̇гуле саттхакаммам̣ ва̄ ваттхикаммам̣ ва̄ ка̄ретаббам̣, йо ка̄реййа, а̄патти тхуллаччайасса̄’’ти (маха̄ва. 279). еттха ча ‘‘са̄манта̄ дван̇гуле’’ти идам̣ саттхакаммам̣йева сандха̄йа вуттам̣. ваттхикаммам̣ пана самба̄дхейева пат̣иккхиттам̣.
‘‘на, бхиккхаве, ан̃н̃атра нимантитена ан̃н̃асса бходжджайа̄гу парибхун̃джитабба̄, йо парибхун̃джеййа, йатха̄дхаммо ка̄ретаббо’’ти (маха̄ва. 283) вуттатта̄ а̄ха ‘‘бходжджайа̄гӯсу па̄читтӣ’’ти. еттха ¶ ча бходжджайа̄гу на̄ма бахалайа̄гу. ‘‘пин̣д̣ам̣ ват̣т̣етва̄ па̄таббайа̄гӯ’’ти ган̣т̣хипаде вуттам̣. па̄читтӣти парампарабходжанапава̄ран̣асиккха̄падехи па̄читти. сесесӯти антовуттхаантопаккасайам̣паккапарибхога̄дӣсу. йатха̄ха ‘‘на, бхиккхаве, антовуттхам̣ антопаккам̣ са̄мам̣паккам̣ парибхун̃джитаббам̣, йо парибхун̃джеййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’тиа̄ди (маха̄ва. 274).
310. чӣварасам̣йуттети чӣвараккхандхаке.
313. чампеййаке ¶ ча косамбети чампеййаккхандхаке чева косамбакаккхандхаке ча. ‘‘каммасми’’нтиа̄дӣсупи есева найо.
317. романтхети бхуттасса лахум̣ па̄катта̄йа куччхигатам̣ мукхам̣ а̄ропетва̄ сан̣хакаран̣авасена ануча̄лане.
318. сена̄санасминти сена̄санаккхандхаке. гаруноти гарубхан̣д̣асса.
320. сан̇гхабхедети сан̇гхабхедакаккхандхаке.
321. бхеда̄нуваттака̄нанти сан̇гхабхеда̄нуваттака̄нам̣. ган̣абхогети ган̣абходжане.
322. са̄ти еттха саббаваттесу ана̄дарийена хотӣти сесо. сесам̣ утта̄наттхамева.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
кхандхакапуччха̄катха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
самут̣т̣ха̄насӣсакатха̄ван̣н̣ана̄
325-6. махесина̄ ¶ двӣсу вибхан̇гесу пан̃н̃атта̄ни йа̄ни па̄ра̄джика̄дӣни сиккха̄пада̄ни упосатхе уддисанти, тесам̣ сиккха̄пада̄нам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ бхиккхӯнам̣ па̄т̣аваттха̄йа ито парам̣ паваккха̄ми, там̣ сама̄хита̄ сун̣а̄тха̄ти йоджана̄.
327. ка̄йо ча ва̄ча̄ ча ка̄йава̄ча̄ ча̄ти ачиттака̄ни йа̄ни тӣн̣и самут̣т̣ха̄на̄ни, та̄нева читтена паччекам̣ йоджита̄ни сачиттака̄ни тӣн̣и самут̣т̣ха̄на̄ни хонтӣти евамева самут̣т̣ха̄нам̣ пурима̄нам̣ двиннам̣ васена екан̇гикам̣, татийачатуттхапан̃чама̄нам̣ васена дван̇гикам̣, чхат̣т̣хасса васена тиван̇гикан̃ча̄ти евам̣ чхадха̄ самут̣т̣ха̄навидхим̣ вадантӣти йоджана̄. ка̄йо, ва̄ча̄ти екан̇гикам̣ двайам̣, ка̄йава̄ча̄ ¶ , ка̄йачиттам̣, ва̄ча̄читтанти дуван̇гикаттайам̣, ка̄йава̄ча̄читтанти ан̇габхедена тивидхампи авайавабхедена самут̣т̣ха̄набхедавидхим̣ чхаппака̄рам̣ вадантӣти адхиппа̄йо.
328. тесу чхасу самут̣т̣ха̄несу екена ва̄ самут̣т̣ха̄нена двӣхи ва̄ тӣхи ва̄ чатӯхи ва̄ чхахи ва̄ самут̣т̣ха̄нехи на̄на̄ а̄паттийо джа̄йарети самбандхо.
329. таттха та̄су на̄на̄паттӣсу. пан̃ча самут̣т̣ха̄на̄ни етисса̄ти пан̃часамут̣т̣ха̄на̄, еварӯпа̄ ка̄чи а̄патти на виджджати. екамекам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ йа̄санти виггахо. паччхимехева тӣхипӣти сачиттакехева тӣхи самут̣т̣ха̄нехи, йа̄ а̄патти екасамут̣т̣ха̄на̄ хоти, са̄ сачиттака̄нам̣ тин̣н̣аман̃н̃атарена хотӣти адхиппа̄йо.
330-1. татийаччхат̣т̣хатопи ча̄ти ка̄йава̄чато, ка̄йава̄ча̄читтато ча. чатуттхаччхат̣т̣хато чева̄ти ка̄йачиттато ¶ ка̄йава̄ча̄читтато ча. пан̃чамаччхат̣т̣хатопи ча̄ти ва̄ча̄читтато ка̄йава̄ча̄читтато ча. ‘‘ка̄йато ка̄йачиттато’’ти пат̣хамам̣ двисамут̣т̣ха̄нам̣, ‘‘ва̄чато ва̄ча̄читтато’’ти дутийам̣, ‘‘ка̄йава̄чато ка̄йава̄ча̄читтато’’ти татийам̣, ‘‘ка̄йачиттато ка̄йава̄ча̄читтато’’ти чатуттхам̣, ‘‘ва̄ча̄читтато ка̄йава̄ча̄читтато’’ти пан̃чамам̣ двисамут̣т̣ха̄нанти евам̣ пан̃чадха̄ ева т̣хитехи двӣхи самут̣т̣ха̄нехи еса̄ двисамут̣т̣ха̄на̄патти джа̄йате самут̣т̣ха̄ти. на ан̃н̃атоти ка̄йато ва̄чатоти екам̣, ва̄чато ка̄йава̄чатоти еканти евам̣ йатха̄вуттаккамавипарийа̄йена йоджитехи ан̃н̃ехи самут̣т̣ха̄нехи на самут̣т̣ха̄ти.
332. пат̣хамехи ча тӣхӣти ‘‘ка̄йато, ва̄чато, ка̄йава̄чато’’ти пат̣хамам̣ ниддит̣т̣хехи тӣхи ачиттакасамут̣т̣ха̄нехи. паччхимехи ча̄ти ‘‘ка̄йачиттато, ва̄ча̄читтато, ка̄йава̄ча̄читтато’’ти евам̣ паччха̄ вуттехи сачиттакехи тӣхи самут̣т̣ха̄нехи. на ан̃н̃атоти ‘‘ка̄йато, ва̄чато, ка̄йачиттато, ва̄чато, ка̄йава̄чато, ка̄йачиттато’’ти евам̣ вуттавипалла̄сато ан̃н̃ехи тӣхи самут̣т̣ха̄нехи на самут̣т̣ха̄ти.
333-4. пат̣хама̄ татийа̄ чева, чатуттхаччхат̣т̣хатопи ча̄ти ка̄йато, ка̄йава̄чато, ка̄йачиттато, ка̄йава̄ча̄читтатоти етехи чатӯхи самут̣т̣ха̄нехи чева. дутийа̄…пе… ччхат̣т̣хатопи ча̄ти ¶ ва̄чато, ка̄йава̄чато, ва̄ча̄читтато, ка̄йава̄ча̄читтатоти имехи чатӯхи ча̄ти чатусамут̣т̣ха̄нена̄патти.
са̄ евам̣ двидха̄ т̣хитехи чатӯхи самут̣т̣ха̄нехи джа̄йате. на панан̃н̃атоти ‘‘ка̄йато, ва̄чато, ка̄йава̄чато, ка̄йачиттато’’ти евама̄дина̄ випалла̄санайена йоджитехи ¶ чатӯхи самут̣т̣ха̄нехи на самут̣т̣ха̄ти. чха самут̣т̣ха̄на̄ни йасса̄ са̄ чхасамут̣т̣ха̄на̄. сачиттакехи тӣхи, ачиттакехи тӣхӣти чхахи ева самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣ха̄тӣти. пака̄рантара̄бха̄ва̄ идха ‘‘на ан̃н̃ато’’ти на вуттам̣.
а̄ха ча ат̣т̣хакатха̄чарийо ма̄тикат̣т̣хакатха̄йам̣.
335. самут̣т̣ха̄ти етасма̄ти самут̣т̣ха̄нам̣, ка̄йа̄ди чхаббидхам̣, екам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ ка̄ран̣ам̣ йасса̄ са̄ екасамут̣т̣ха̄на̄. пака̄рантара̄бха̄ва̄ тидха̄. катхам̣? сачиттака̄нам̣ тин̣н̣ам̣ самут̣т̣ха̄на̄нам̣ васена тивидха̄. двӣхи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хита̄ двисамут̣т̣хита̄, двисамут̣т̣ха̄на̄паттӣти аттхо. пан̃чадха̄ти вуттанайена пан̃чаппака̄ра̄. тӣн̣и самут̣т̣ха̄на̄ни йасса̄ са̄ тисамут̣т̣ха̄на̄, чатта̄ри самут̣т̣ха̄на̄ни йасса̄ са̄ чатурут̣т̣ха̄на̄, тисамут̣т̣ха̄на̄ ча чатурут̣т̣ха̄на̄ ча тичатурут̣т̣ха̄на̄ти екадесасарӯпекасесо, тисамут̣т̣ха̄на̄ двидха̄ вибхатта̄, чатусамут̣т̣ха̄на̄ ча двидха̄ ева вибхатта̄ти аттхо. чхахи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хита̄ чхасамут̣т̣хита̄, чхасамут̣т̣ха̄на̄ти аттхо. екадха̄ти пака̄рантара̄бха̄ва̄ екадха̄ва т̣хита̄ти адхиппа̄йо.
336. сабба̄ а̄паттийо самут̣т̣ха̄нависесато евам̣ терасадха̄ т̣хита̄нам̣ самут̣т̣ха̄набхеда̄нам̣ на̄наттато техи самут̣т̣хита̄нам̣ пат̣хамам̣ пан̃н̃аттатта̄ сӣсабхӯта̄нам̣ сиккха̄пада̄нам̣ васена терасева на̄ма̄ни лабханти, та̄ни ито парам̣ ваккха̄мӣти йоджана̄.
337. пат̣хамантимаваттхун̃ча̄ти пат̣хамапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄нам̣. дутийанти адинна̄да̄насамут̣т̣ха̄нам̣. сан̃чариттаканти сан̃чариттасамут̣т̣ха̄нам̣. саманубха̄сананти саманубха̄санасамут̣т̣ха̄нам̣. ‘‘катхинам̣ ел̣акаломака’’нти падаччхедо, катхинасамут̣т̣ха̄нам̣ ел̣акаломасамут̣т̣ха̄нан̃ча.
338. падасодхамманти ¶ ¶ падасодхаммасамут̣т̣ха̄нам̣. аддха̄нам̣ тхеййасаттханти аддха̄насамут̣т̣ха̄нам̣ тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄нам̣. десана̄ти дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄нам̣. бхӯта̄рочанаканти бхӯта̄рочанасамут̣т̣ха̄нам̣. чоривут̣т̣ха̄пананти чоривут̣т̣ха̄панасамут̣т̣ха̄нам̣.
339. ананун̃н̃а̄такан̃ча̄ти ананун̃н̃а̄такасамут̣т̣ха̄нан̃ча̄ти ета̄ни тераса техи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хита̄нам̣ тесам̣ сиккха̄пада̄нам̣ пат̣хамам̣ пат̣хамам̣ ниддит̣т̣ха̄нам̣ пат̣хамапа̄ра̄джика̄дисиккха̄падасамут̣т̣ха̄на̄нам̣ итаресам̣ пуббан̇гамабха̄вато ‘‘сӣса̄нӣ’’ти вутта̄ни. йатха̄ха парива̄рат̣т̣хакатха̄йам̣ ‘‘пат̣хамапа̄ра̄джикам̣ на̄ма екам̣ самут̣т̣ха̄насӣсам̣, сеса̄ни тена садиса̄нӣ’’тиа̄ди (пари. ат̣т̣ха. 258). терасете самут̣т̣ха̄нанайа̄ти ете сӣсавасена дассита̄ тераса самут̣т̣ха̄нанайа̄. вин̃н̃ӯхи упа̄литтхера̄дӣхи.
340. таттха терасасу самут̣т̣ха̄насӣсесу. йа̄ти йа̄ пана а̄патти. а̄дипа̄ра̄джикут̣т̣ха̄на̄ти пат̣хамапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄на̄.
341. адинна̄да̄на-саддо пуббако пат̣хамо етисса̄ там̣самут̣т̣ха̄на̄паттийа̄ти адинна̄да̄напуббака̄, адинна̄да̄насамут̣т̣ха̄на̄ти уддит̣т̣ха̄ти йоджана̄.
343. айам̣ самут̣т̣ха̄навасена ‘‘саманубха̄сана̄самут̣т̣ха̄на̄’’ти вутта̄ти йоджана̄.
344. катхина-саддо упападо йасса̄ там̣самут̣т̣ха̄на̄йа а̄паттийа̄ са̄ катхинупапада̄, катхинасамут̣т̣ха̄на̄ти мата̄ н̃а̄та̄, айам̣ самут̣т̣ха̄навасена ‘‘катхинасамут̣т̣ха̄на̄’’ти н̃а̄та̄ти аттхо.
345. ел̣акалома-саддо ¶ а̄ди йасса̄ там̣самут̣т̣ха̄на̄паттийа̄ са̄ ел̣акалома̄дисамут̣т̣ха̄на̄ти аттхо.
350. бхӯта̄рочана-саддо ¶ пуббабха̄го етисса̄ там̣самут̣т̣ха̄на̄йа а̄паттийа̄ти бхӯта̄рочанапуббака̄, бхӯта̄рочанасамут̣т̣ха̄на̄ти аттхо.
351. самут̣т̣ха̄нам̣ самут̣т̣хитам̣, чоривут̣т̣ха̄панам̣ самут̣т̣хитам̣ йасса̄ са̄ чоривут̣т̣ха̄панасамут̣т̣хита̄, чоривут̣т̣ха̄панасамут̣т̣ха̄на̄ти аттхо.
353. таттха̄ти терасасамут̣т̣ха̄насӣсесу, ‘‘самут̣т̣ха̄нам̣ сачиттака’’нти идам̣ ‘‘пат̣хама’’нтиа̄дӣхи паччекам̣ йоджетаббам̣. пат̣хамам̣ самут̣т̣ха̄нанти пат̣хамапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄нам̣. дутийам̣ самут̣т̣ха̄нанти адинна̄да̄насамут̣т̣ха̄нам̣. чатуттхам̣ самут̣т̣ха̄нанти саманубха̄санасамут̣т̣ха̄нам̣. навамам̣ самут̣т̣ха̄нанти тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄нам̣. дасамам̣ самут̣т̣ха̄нанти дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄нам̣. два̄дасамам̣ самут̣т̣ха̄нанти чоривут̣т̣ха̄панасамут̣т̣ха̄нам̣.
354. самут̣т̣ха̄нети самут̣т̣ха̄насӣсе. садиса̄ти тена тена самут̣т̣ха̄насӣсена самут̣т̣ха̄на̄ а̄паттийо. идха̄ти имасмим̣ самут̣т̣ха̄навиниччхайе. диссарети диссанте, диссантӣти аттхо. атха ва̄ идха диссарети идха убхатовибхан̇ге етесу терасасамут̣т̣ха̄несу екекасмим̣ ан̃н̃а̄нипи садиса̄ни самут̣т̣ха̄на̄ни диссантӣти аттхо. ида̄ни та̄ни сарӯпато нидассетума̄ха ‘‘суккан̃ча̄’’тиа̄ди. таттха сукканти суккависсат̣т̣хисиккха̄падам̣. еса найо ‘‘ка̄йасам̣сагго’’тиа̄дӣсупи. йадеттха дувин̃н̃еййам̣, там̣ ваккха̄ма.
355. пуббупапарипа̄ко ча̄ти ¶ ‘‘джа̄нам̣ пуббупагатам̣ бхиккху’’нти (па̄чи. 120) сиккха̄падан̃ча ‘‘бхиккхунипарипа̄чита’’нти (па̄чи. 192, 194) пин̣д̣апа̄тасиккха̄падан̃ча. рахо бхиккхунийа̄саха̄ти бхиккхунийа̄ саддхим̣ рахо нисаджджасиккха̄падан̃ча. сабходжане, рахо две ча̄ти сабходжане куле анупакхаджджасиккха̄падан̃ча две рахонисаджджасиккха̄пада̄ни ча. ан̇гулӣ удаке хасанти ан̇гулипатодан̃ча удакахасадхаммасиккха̄падан̃ча.
356. паха̄ре уггире чева̄ти паха̄рада̄насиккха̄падан̃ча таласаттиуггиран̣асиккха̄падан̃ча. тепан̃н̃а̄са̄ ча секхийа̄ти пан̃часаттатисекхийа̄су ваккхама̄на̄ни уджджаггхика̄дӣни саманубха̄санасамут̣т̣ха̄на̄ни даса, чхаттапа̄н̣иа̄дӣни дхаммадесана̄самут̣т̣ха̄на̄ни ека̄даса, тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄нам̣ ¶ , сӯподанавин̃н̃аттисиккха̄падан̃ча̄ти ба̄вӣсати сиккха̄пада̄ни т̣хапетва̄ париман̣д̣аланива̄сана̄дӣни итара̄ни тепан̃н̃а̄са секхийасиккха̄пада̄ни ча. адхаккхакуббхаджа̄н̣ун̃ча̄ти бхиккхунӣнам̣ адхаккхакауббхаджа̄н̣усиккха̄падан̃ча. га̄мантарамавассута̄ти га̄мантарагаманам̣, авассутасса хаттхато кха̄данӣйаггахан̣асиккха̄падан̃ча.
357-8. таламат̣т̣худасуддхи ча̄ти талагха̄там̣, джатумат̣т̣хам̣, удакасуддхика̄дийанан̃ча. вассам̣вуттха̄ти ‘‘вассам̣вуттха̄…пе… чхаппан̃чайоджана̄нӣ’’ти (па̄чи. 974) сиккха̄падан̃ча. ова̄да̄йа на гаччхантӣти ова̄да̄йа агаманасиккха̄падан̃ча. на̄нубандхе паваттининти ‘‘вут̣т̣ха̄питам̣ паваттиним̣ две васса̄ни на̄нубандхеййа̄’’ти (па̄чи. 1112) сиккха̄падан̃ча̄ти убхатовибхан̇ге ниддит̣т̣ха̄ име пан̃часаттати дхамма̄ ка̄йачиттасамут̣т̣хита̄ метхунена сама̄ екасамут̣т̣ха̄на̄ мата̄ти йоджана̄.
еттха ча па̄л̣ийам̣ ‘‘чхасаттатӣ’’ти ган̣анапариччхедо самут̣т̣ха̄насиккха̄падена саха дассито. идха пана там̣ вина̄ там̣садиса̄намева ¶ ган̣ана̄ дассита̄. тенева пат̣хамам̣ самут̣т̣ха̄насӣсам̣ па̄л̣ийам̣ ган̣ана̄йапи дасситам̣, идхева на дасситам̣. упари каттхачи самут̣т̣ха̄насӣсасса дассанам̣ панеттха ваккхама̄на̄нам̣ там̣садисабха̄вадассанаттхам̣, ган̣ана̄йа ваккхама̄на̄йа антогадхабха̄вадассанаттхам̣. тенева таттхапи там̣ вина̄ ган̣анам̣ ваккхати.
пат̣хамапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
359. виггаханти мануссавиггахасиккха̄падам̣. уттари чева̄ти уттаримануссадхаммасиккха̄падан̃ча. дут̣т̣хулланти дут̣т̣хуллава̄ча̄сиккха̄падам̣. аттака̄мата̄ти аттака̄мапа̄ричарийасиккха̄падан̃ча. дут̣т̣хадоса̄ дуве чева̄ти две дут̣т̣хадосасиккха̄пада̄ни ча. дутийа̄нийатопи ча̄ти дутийаанийатасиккха̄падан̃ча.
360. аччхинданан̃ча̄ти са̄мам̣ чӣварам̣ датва̄ аччхинданан̃ча. парин̣а̄моти сан̇гхикала̄бхасса аттано парин̣а̄манан̃ча. муса̄омасапесун̣а̄ти муса̄ва̄до ча омасава̄до ча бхиккхупесун̃н̃ан̃ча. дут̣т̣хулла̄рочанан̃чева̄ти дут̣т̣хулла̄паттиа̄рочанасиккха̄падан̃ча. патхавӣкхан̣анампи ча̄ти патхавӣкхан̣анасиккха̄падан̃ча.
361. бхӯтага̄ман̃ча ¶ ва̄до ча̄ти бхӯтага̄масиккха̄падам̣, ан̃н̃ава̄дакасиккха̄падан̃ча. уджджха̄панакамева ча̄ти уджджха̄панакасиккха̄падан̃ча. никкад̣д̣хо син̃чанан̃чева̄ти виха̄рато никкад̣д̣ханан̃ча удаке тин̣а̄дисин̃чанан̃ча. а̄мисахету ча̄ти а̄мисахету бхиккхунийо ова̄дасиккха̄падан̃ча.
362. бхутта̄винти бхутта̄вим̣ анатириттена кха̄данӣйа̄дина̄ пава̄ран̣асиккха̄падан̃ча. ехана̄даринти ‘‘еха̄вусо, га̄мам̣ ва̄’’ти (па̄чи. 275) вуттасиккха̄падан̃ча ана̄дарийасиккха̄падан̃ча. бхим̣са̄панамева ча̄ти ¶ бхиккхубхим̣санакан̃ча. апанидхеййа̄ти патта̄диапанидха̄насиккха̄падан̃ча. сан̃чичча па̄н̣анти сан̃чичча па̄н̣ам̣ джӣвита̄воропанан̃ча. саппа̄н̣акампи ча̄ти джа̄нам̣ саппа̄н̣акаудакасиккха̄падан̃ча.
363. уккот̣анан̃ча̄ти пунакамма̄йа уккот̣анан̃ча. ӯноти ӯнавӣсативассасиккха̄падан̃ча. сам̣ва̄соти уккхиттакена саддхим̣ сам̣ва̄сасиккха̄падан̃ча. на̄сане ча̄ти на̄ситакаса̄ман̣ерасамбхогасиккха̄падан̃ча. сахадхаммиканти сахадхаммикам̣ вуччама̄насиккха̄падан̃ча. вилекха̄ ча̄ти ‘‘вилекха̄йа сам̣ваттантӣ’’ти (па̄чи. 439) а̄гатасиккха̄падан̃ча. мохана̄ти моханасиккха̄падан̃ча. амӯлакена ча̄ти амӯлакена сан̇гха̄дисесена ануддхам̣санасиккха̄падан̃ча.
364. куккуччам̣ кхӣйанам̣ датва̄ти куккуччауппа̄данан̃ча дхаммика̄нам̣ камма̄нам̣ чхандам̣ датва̄ кхӣйанан̃ча чӣварам̣ датва̄ кхӣйанан̃ча. парин̣а̄меййа пуггалети сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ пуггаласса парин̣а̄манасиккха̄падан̃ча. ким̣ те, ака̄лам̣, аччхиндети ‘‘ким̣ те, аййе, есо пурисапуггало кариссатӣ’’ти (па̄чи. 705) а̄гатасиккха̄падан̃ча ака̄лачӣварам̣ ‘‘ка̄лачӣвара’’нти адхит̣т̣хахитва̄ бха̄джанасиккха̄падан̃ча бхиккхунийа̄ саддхим̣ чӣварам̣ париваттетва̄ аччхинданасиккха̄падан̃ча. дуггаханирайена ча̄ти дуггахитена дупадха̄ритена парам̣ уджджха̄панасиккха̄падан̃ча нирайена ва̄ брахмачарийена ва̄ абхисапанасиккха̄падан̃ча.
365. ган̣асса ча̄ти ‘‘ган̣асса чӣварала̄бхам̣ антара̄йам̣ кареййа̄’’ти (па̄чи. 908) вуттасиккха̄падан̃ча. вибхан̇ган̃ча̄ти ‘‘дхаммикам̣ чӣваравибхан̇гам̣ пат̣иба̄хеййа̄’’ти (па̄чи. 912) вуттасиккха̄падан̃ча. дуббала̄са̄ татхева ча̄ти ‘‘дуббалачӣварапачча̄са̄йа чӣварака̄ласамайам̣ атикка̄меййа̄’’ти ¶ (па̄чи. 921) вуттасиккха̄падан̃ча. дхаммикам̣ катхинуддха̄ранти ‘‘дхаммикам̣ ¶ катхинуддха̄рам̣ пат̣иба̄хеййа̄’’ти (па̄чи. 928) вуттасиккха̄падан̃ча. сан̃чичча̄пха̄сумева ча̄ти ‘‘бхиккхунийа̄ сан̃чичча апха̄сум̣ кареййа̄’’ти (па̄чи. 942) вуттасиккха̄падан̃ча.
366. сайам̣ упассайам̣ датва̄ти ‘‘бхиккхунийа̄ упассайам̣ датва̄ купита̄ анаттамана̄ никкад̣д̣хеййа̄’’ти (па̄чи. 951) вуттасиккха̄падан̃ча. аккосеййа ча̄ти ‘‘бхиккхум̣ аккосеййа ва̄ парибха̄сеййа ва̄’’ти (па̄чи. 1029) вуттасиккха̄падан̃ча. чан̣д̣ика̄ти ‘‘чан̣д̣ӣката̄ ган̣ам̣ парибха̄сеййа̄’’ти (па̄чи. 1034) вуттасиккха̄падан̃ча. куламаччхаринӣ асса̄ти ‘‘куламаччхаринӣ асса̄’’ти (па̄чи. 1043) вуттасиккха̄падан̃ча. габбхиним̣ вут̣т̣ха̄пеййа ча̄ти ‘‘габбхиним̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1068) вуттасиккха̄падан̃ча.
367. па̄йантинти ‘‘па̄йантим̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1073) вуттасиккха̄падан̃ча. две ча васса̄нӣти ‘‘две васса̄ни чхасу дхаммесу асиккхитасиккхам̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1080) вуттасиккха̄падан̃ча. сан̇гхена̄самматанти ‘‘сиккхитасиккхам̣ сиккхама̄нам̣ сан̇гхена асамматам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1086) вуттасиккха̄падан̃ча. тиссо гихигата̄ вутта̄ти ‘‘ӯнадва̄дасавассам̣ гихигатам̣ (па̄чи. 1091), парипун̣н̣адва̄дасавассам̣ гихигатам̣ две васса̄ни чхасу дхаммесу асиккхитасиккхам̣ (па̄чи. 1097), двевасса̄ни сиккхитасиккхам̣ сан̇гхена асаммата’’нти (па̄чи. 1103) вуттасиккха̄пада̄ни ча. тиссойева кума̄рика̄ти ‘‘ӯнавӣсативассам̣ кума̄рибхӯта’’нтиа̄дина̄ (па̄чи. 1120) найена вутта̄ тиссо ча.
368. ӯнадва̄дасавасса̄ двети ‘‘ӯнадва̄дасавасса̄ вут̣т̣ха̄пеййа (па̄чи. 1137), парипун̣н̣адва̄дасавасса̄ сан̇гхена асаммата̄ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1142) вутта̄ни две сиккха̄пада̄ни ча. алам̣ та̄ва тети ‘‘алам̣ ¶ та̄ва те, аййе, вут̣т̣ха̄питена̄’’ти (па̄чи. 1147) вуттасиккха̄падан̃ча. сока̄васса̄ти ‘‘чан̣д̣им̣ сока̄ва̄сам̣ сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1159) вуттасиккха̄падан̃ча. па̄рива̄сикаччхандада̄натоти ‘‘па̄рива̄сикачхандада̄нена сиккхама̄нам̣ вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 1167) вуттасиккха̄падан̃ча.
369. анувассам̣ дуве ча̄ти ‘‘анувассам̣ вут̣т̣ха̄пеййа (па̄чи. 1171), екам̣ вассам̣ две вут̣т̣ха̄пеййа̄’’ти ¶ (па̄чи. 1175) вуттасиккха̄пада̄ни ча̄ти екӯнасаттати сиккха̄пада̄ни. адинна̄да̄натулйатта̄ти адинна̄да̄нена сама̄насамут̣т̣ха̄натта̄. тисамут̣т̣ха̄ника̄ ката̄ти сачиттакехи тӣхи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хахантӣти вутта̄.
дутийапа̄ра̄джикасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
370. сан̃чарикут̣имахаллаканти сан̃чариттам̣, сан̃н̃а̄чика̄йа кут̣икаран̣ам̣, махаллакавиха̄ракаран̣ан̃ча. дхова̄панан̃ча пат̣иггахоти ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ пура̄н̣ачӣварадхова̄панан̃ча чӣварапат̣иггахан̣ан̃ча. чӣварасса ча вин̃н̃аттинти ан̃н̃а̄такам̣ гахапатим̣ ва̄ гахапата̄ним̣ ва̄ чӣваравин̃н̃а̄панасиккха̄падан̃ча. гахан̣ан̃ча тадуттаринти тадуттариса̄дийанасиккха̄падан̃ча.
371. упаккхат̣адвайан̃чева̄ти ‘‘чӣварачета̄паннам̣ упаккхат̣ам̣ хотӣ’’ти (па̄ра̄. 528) а̄гатасиккха̄пададвайан̃ча. татха̄ дӯтена чӣваранти дӯтеначӣварачета̄паннапахитасиккха̄падан̃ча. косийанти косийамиссакасиккха̄падан̃ча. суддхака̄л̣а̄нанти ‘‘суддхака̄л̣ака̄на’’нтиа̄дисиккха̄падан̃ча (па̄ра̄. 548). две бха̄га̄да̄намева ча̄ти ‘‘две бха̄га̄ а̄да̄табба̄’’ти (па̄ра̄. 553) вуттасиккха̄падан̃ча.
372. чхаббасса̄нӣти ¶ чхаббасса̄ни дха̄ран̣асиккха̄падан̃ча. пура̄н̣асса̄ти ‘‘пура̄н̣асантхатасса̄’’ти (па̄ра̄. 567) вуттасиккха̄падан̃ча. ломадхова̄панампи ча̄ти ел̣акаломадхова̄панасиккха̄падан̃ча. рӯпийасса пат̣игга̄хоти рӯпийапат̣иггахан̣асиккха̄падан̃ча. убхо на̄наппака̄рака̄ти рӯпийасам̣воха̄ракайавиккайасиккха̄пада̄ни ча.
373. ӯнабандханапатто ча̄ти ӯнапан̃чабандханапаттасиккха̄падан̃ча. вассаса̄т̣икасуттаканти вассикаса̄т̣икасиккха̄падан̃ча суттам̣ вин̃н̃а̄петва̄ чӣварака̄ра̄панасиккха̄падан̃ча. викаппа̄паджджананти тантава̄йе упасан̇камитва̄ чӣваре викаппа̄паджджанан̃ча. йа̄ва два̄рада̄нан̃ча сиббананти ‘‘йа̄ва два̄ракоса̄ аггал̣ат̣т̣хапана̄йа̄’’ти (па̄чи. 135) вуттасиккха̄падан̃ча ‘‘ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварам̣ дадеййа (па̄чи. 171), чӣварам̣ сиббеййа̄’’ти (па̄чи. 176) вуттасиккха̄пададвайан̃ча.
374. пӯвехӣти ¶ пӯвехи ва̄ мантхехи ва̄ абхихат̣т̣хум̣ пава̄ран̣асиккха̄падан̃ча. паччайоти чатума̄сапаччайапава̄ран̣асиккха̄падан̃ча. джотӣти джотийа̄ сама̄даханасиккха̄падан̃ча. ратананти ратанасиккха̄падан̃ча. сӯчи…пе… сугатасса ча̄ти сӯчигхарасиккха̄пада̄дӣни сатта сиккха̄пада̄ни ча.
375. ан̃н̃авин̃н̃аттисиккха̄ ча̄ти ‘‘ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 749) вуттасиккха̄падан̃ча. ан̃н̃ам̣ чета̄панампи ча̄ти ‘‘ан̃н̃ам̣ чета̄петва̄ ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 749) вуттасиккха̄падан̃ча. сан̇гхикена дуве вутта̄ти ‘‘сан̇гхикена ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа (па̄чи. 759), сан̇гхикена сан̃н̃а̄чикена ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 764) вутта̄ни две сиккха̄пада̄ни ча. две маха̄джаникена̄ти ‘‘маха̄джаникена ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа (па̄чи. 769), маха̄джаникена сан̃н̃а̄чикена ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 774) вутта̄ни две сиккха̄пада̄ни ча.
376. татха̄ ¶ пуггаликенеканти ‘‘пуггаликена сан̃н̃а̄чикена ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 779) вуттамекасиккха̄падан̃ча. гарупа̄вуран̣анти гарупа̄вуран̣ачета̄панасиккха̄падан̃ча. лахунти лахупа̄вуран̣ачета̄панасиккха̄падам̣. ‘‘вигха̄са̄ удаса̄т̣и ча̄’’ти падаччхедо. две вигха̄са̄ти ‘‘учча̄рам̣ ва̄ пасса̄вам̣ ва̄ сан̇ка̄рам̣ ва̄ вигха̄сам̣ ва̄ тирокут̣т̣е ва̄ тиропа̄ка̄ре ва̄ чхад̣д̣еййа ва̄ чхад̣д̣а̄пеййа ва̄ (па̄чи. 825), харите чхад̣д̣еййа ва̄ чхад̣д̣а̄пеййа ва̄’’ти (па̄чи. 829) евам̣ вутта̄ни две вигха̄сасиккха̄пада̄ни ча. удаса̄т̣и ча̄ти удакаса̄т̣икасиккха̄падан̃ча. татха̄ саман̣ачӣваранти татха̄ ‘‘саман̣ачӣварам̣ дадеййа̄’’ти (па̄чи. 917) вуттасиккха̄падан̃ча̄ти.
377. ити ете екӯнапан̣н̣а̄са дхамма̄ дуккхантадассина̄ бхагавата̄ чхасамут̣т̣ха̄ника̄ тейева сан̃чариттасама̄ сан̃чариттасиккха̄падена сама̄ ката̄ анумата̄ пан̃н̃атта̄ти йоджана̄.
сан̃чариттасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
378. сан̇гхабхедоти сан̇гхабхедасиккха̄падан̃ча. бхеда̄нуваттадуббачадӯсака̄ти бхеда̄нуваттакадуббачакуладӯсакасиккха̄пада̄ни ча. дут̣т̣хуллаччха̄дананти дут̣т̣хуллапат̣иччха̄данасиккха̄падан̃ча. дит̣т̣хӣти дит̣т̣хиаппат̣иниссаджджанасиккха̄падан̃ча ¶ . чхандауджджаггхика̄ дувети чхандам̣адатва̄гаманасиккха̄падан̃ча уджджаггхика̄йа антарагхаре гамананисӣданасиккха̄пададвайан̃ча.
379. аппасадда̄ дуве вутта̄ти ‘‘аппасаддо антарагхаре гамисса̄ми, нисӣдисса̄мӣ’’ти (па̄чи. 588, 589) вутта̄ни две сиккха̄пада̄ни ча. на бйа̄харети ‘‘на сакабал̣ена мукхена бйа̄харисса̄мӣ’’ти (па̄чи. 619) вуттасиккха̄падан̃ча. чхама̄, нӣча̄сане, т̣ха̄нанти ‘‘чхама̄йам̣ нисӣдитва̄ (па̄чи. 645), нӣче ¶ а̄сане нисӣдитва̄ (па̄чи. 647), т̣хито нисиннасса̄’’ти (па̄чи. 648) вуттасиккха̄падан̃ча. паччхато уппатхена ча̄ти ‘‘паччхато гаччханто пурато гаччхантасса (па̄чи. 649), уппатхена гаччханто патхена гаччхантасса̄’’ти (па̄чи. 650) вуттасиккха̄пададвайан̃ча.
380. ваджджаччха̄да̄ти ваджджато пат̣иччха̄данасиккха̄падан̃ча. ануватта̄ ча̄ти уккхитта̄нуваттанасиккха̄падан̃ча. гахан̣анти ‘‘хаттхаггахан̣ам̣ ва̄ са̄дийеййа̄’’ти (па̄чи. 675) вуттасиккха̄падан̃ча. оса̄реййа ча̄ти ‘‘анапалокетва̄ ка̄ракасан̇гхам̣ анан̃н̃а̄йа ган̣асса чхандам̣ оса̄реййа̄’’ти (па̄чи. 695) вуттасиккха̄падан̃ча. паччаккха̄мӣти сиккха̄ ча̄ти ‘‘буддхам̣ пачча̄чиккха̄мӣ’’ти (па̄чи. 710) вуттасиккха̄падан̃ча. татха̄ кисмин̃чидева ча̄ти ‘‘кисмин̃чидева адхикаран̣е пачча̄ката̄’’ти (па̄чи. 716) вуттасиккха̄падан̃ча.
381. сам̣сат̣т̣ха̄ две ча̄ти ‘‘бхиккхунийо панева сам̣сат̣т̣ха̄ вихарантӣ’’ти (па̄чи. 722) ча ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ евам̣ вадеййа сам̣сат̣т̣ха̄ва, аййе, тумхе вихаратха̄’’тиа̄дивачанам̣ (па̄чи. 728) пат̣ичча вуттасиккха̄пададвайан̃ча. вадхитва̄ ча̄ти ‘‘атта̄нам̣ вадхитва̄ вадхитва̄ родеййа̄’’ти (па̄чи. 880) вуттасиккха̄падан̃ча. висиббетва̄ ча̄ти ‘‘бхиккхунийа̄ чӣварам̣ висиббетва̄ ва̄ висибба̄петва̄ ва̄’’ти (па̄чи. 893) вуттасиккха̄падан̃ча. дуккхитанти ‘‘дуккхитам̣ сахаджӣвини’’нти (па̄чи. 947) вуттасиккха̄падан̃ча. пунадева ча сам̣сат̣т̣ха̄ти ‘‘сам̣сат̣т̣ха̄ вихареййа гахапатина̄ ва̄ гахапатипуттена ва̄’’ти (па̄чи. 956) евам̣ пуна вуттасам̣сат̣т̣хасиккха̄падан̃ча. нева вӯпасамеййа ча̄ти ‘‘‘еха̄ййе, имам̣ адхикаран̣ам̣ вӯпасамехӣ’ти (па̄чи. 995) вуччама̄на̄ ‘са̄дхӯ’ти пат̣иссун̣итва̄ са̄ паччха̄ анантара̄йикинӣ нева вӯпасамеййа̄’’ти вуттасиккха̄падан̃ча.
382. джа̄нам̣ ¶ ¶ сабхиккхука̄ра̄манти ‘‘джа̄нам̣ сабхиккхукам̣ а̄ра̄мам̣ ана̄пуччха̄ пависеййа̄’’ти (па̄чи. 1024) вуттасиккха̄падан̃ча. татхева на пава̄райети ‘‘убхатосан̇гхе тӣхи т̣ха̄нехи на пава̄реййа̄’’ти (па̄чи. 1051) вуттасиккха̄падан̃ча. татха̄ анваддхама̄сан̃ча̄ти ‘‘анваддхама̄сам̣ бхиккхунийа̄ бхиккхусан̇гхато две дхамма̄ пачча̄сӣситабба̄’’ти (па̄чи. 1059) вуттасиккха̄падан̃ча. сахаджӣвинийо дувети ‘‘сахаджӣвиним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ две васса̄ни нева анугган̣хеййа (па̄чи. 1108), сахаджӣвиним̣ вут̣т̣ха̄петва̄ нева вӯпака̄сеййа̄’’ти (па̄чи. 1116) вуттасиккха̄пададвайан̃ча.
383-4. саче ме чӣварам̣ аййети ‘‘саче ме твам̣, аййе, чӣварам̣ дассаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’ти (па̄чи. 1151) вуттасиккха̄падан̃ча. анубандхиссасӣти ‘‘саче мам̣ твам̣, аййе, две васса̄ни анубандхиссаси, ева̄хам̣ там̣ вут̣т̣ха̄песса̄мӣ’’ти (па̄чи. 1155) вуттасиккха̄падан̃ча. асамена самбуддхена пака̄сита̄ име саттатим̣са дхамма̄ саббе ка̄йава̄ча̄дито ка̄йава̄ча̄читтато екасамут̣т̣ха̄на̄ ката̄ саманубха̄сана̄ сийум̣ самут̣т̣ха̄нато саманубха̄санасиккха̄падена садиса̄ сийунти йоджана̄.
саманубха̄санасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
385. катхина̄ни ча тӣн̣ӣти ‘‘нит̣т̣хитачӣварасмим̣ бхиккхуна̄ уббхатасмим̣ катхине’’ти (па̄ра̄. 462) вутта̄ни а̄дито тӣн̣и сиккха̄пада̄ни. паттоти ‘‘даса̄хапарамам̣ атирекапатто’’ти (па̄ра̄. 601) вуттасиккха̄падан̃ча. бхесаджджамева ча̄ти ‘‘пат̣иса̄йанӣйа̄ни бхесаджджа̄нӣ’’ти (па̄ра̄. 622) вуттасиккха̄падан̃ча. аччекампи ча̄ти аччекасиккха̄падан̃ча. са̄сан̇канти ¶ таданантарамева са̄сан̇касиккха̄падан̃ча. паккамантадвайампи ча̄ти ‘‘там̣ паккаманто нева уддхареййа̄’’ти (па̄чи. 109, 115) бхӯтага̄мавагге вуттасиккха̄пададвайан̃ча.
386. татха̄ упассайам̣ гантва̄ти ‘‘бхиккхунупассайам̣ упасан̇камитва̄ бхиккхунийо овадеййа̄’’ти (па̄чи. 158) вуттасиккха̄падан̃ча. парампарам̣ бходжананти ‘‘парампарабходжане па̄читтийа’’нти (па̄чи. 221) вуттасиккха̄падан̃ча. анатириттанти ‘‘анатириттам̣ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄’’ти (па̄чи. 238) вуттасиккха̄падан̃ча. сабхаттоти ‘‘нимантито сабхатто сама̄но’’ти ¶ (па̄чи. 299) вуттасиккха̄падан̃ча. викаппетва̄ татхева ча̄ти ‘‘чӣварам̣ викаппетва̄’’ти (па̄чи. 373) вуттасиккха̄падан̃ча.
387. ран̃н̃оти ‘‘ран̃н̃о кхаттийасса̄’’ти (па̄чи. 498) вуттасиккха̄падан̃ча. вика̄лети ‘‘вика̄ле га̄мам̣ пависеййа̄’’ти (па̄чи. 509-512) вуттасиккха̄падан̃ча. воса̄са̄ти ‘‘воса̄сама̄нарӯпа̄ т̣хита̄’’ти (па̄чи. 558) вуттасиккха̄падан̃ча. ‘‘а̄ран̃н̃аке уссайава̄дика̄’’ти падаччхедо. а̄ран̃н̃акети ‘‘татха̄рӯпесу а̄ран̃н̃акесу сена̄санесу пуббе аппат̣исам̣видита’’нти (па̄чи. 570) вуттасиккха̄падан̃ча. уссайава̄дика̄ти ‘‘уссайава̄дика̄ вихареййа̄’’ти (па̄чи. 679) вуттасиккха̄падан̃ча. паттасанничайан̃чева̄ти ‘‘паттасанничайам̣ кареййа̄’’ти (па̄чи. 734) вуттасиккха̄падан̃ча. пуре, паччха̄, вика̄лакети ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ пуребхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти (па̄чи. 855) ча ‘‘паччха̄бхаттам̣ кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти (па̄чи. 860) ча ‘‘вика̄ле кула̄ни упасан̇камитва̄’’ти (па̄чи. 865) ча вуттасиккха̄падаттайан̃ча.
388-9. пан̃ча̄хиканти ¶ ‘‘пан̃ча̄хикам̣ сан̇гха̄т̣ича̄рам̣ атиккамеййа̄’’ти (па̄чи. 898) вуттасиккха̄падан̃ча. сан̇каманинти ‘‘чӣварасан̇каманӣйам̣ дха̄реййа̄’’ти (па̄чи. 903) вуттасиккха̄падан̃ча. татха̄ а̄васатхадвайанти ‘‘а̄васатхачӣварам̣ аниссаджджитва̄ парибхун̃джеййа (па̄чи. 1004), а̄васатхам̣ аниссаджджитва̄ ча̄рикам̣ паккамеййа̄’’ти (па̄чи. 1009) евам̣ а̄васатхена саддхим̣ вуттасиккха̄пададвайан̃ча. паса̄кхети ‘‘паса̄кхе джа̄там̣ ган̣д̣ам̣ ва̄’’ти (па̄чи. 1063) вуттасиккха̄падан̃ча. а̄сане ча̄ти ‘‘бхиккхусса пурато ана̄пуччха̄ а̄сане нисӣдеййа̄’’ти (па̄чи. 1215) вуттасиккха̄падан̃ча̄ти име пана екӯнатим̣са дхамма̄ ка̄йава̄чато, ка̄йава̄ча̄читтато ча самут̣т̣ха̄нато саббе двисамут̣т̣ха̄ника̄, татойева катхинасамбхава̄ катхинасамут̣т̣ха̄на̄ хонтӣти йоджана̄.
катхинасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
390. две сеййа̄ти две сахасеййасиккха̄пада̄ни ча. а̄хаччапа̄до ча̄ти а̄хаччапа̄дакасиккха̄падан̃ча. пин̣д̣ан̃ча̄ти а̄васатхапин̣д̣абходжанасиккха̄падан̃ча. ган̣абходжананти ган̣абходжанасиккха̄падан̃ча ¶ . вика̄лети вика̄лабходжанасиккха̄падан̃ча. саннидхин̃чева̄ти саннидхика̄ракасиккха̄падан̃ча. дантапонанти дантапонасиккха̄падан̃ча. ачелаканти ачелакасиккха̄падан̃ча.
391. уййуттан̃ча̄ти ‘‘уййуттам̣ сенам̣ дассана̄йа гаччхеййа̄’’ти (па̄чи. 311) вуттасиккха̄падан̃ча. ‘‘васе уййодхи’’нти падаччхедо. васети ‘‘сена̄йа васеййа̄’’ти (па̄чи. 318) вуттасиккха̄падан̃ча. уййодхинти ‘‘уййодхикам̣ ва̄…пе… анӣкадассанам̣ ва̄ гаччхеййа̄’’ти (па̄чи. 323) вуттасиккха̄падан̃ча ¶ . сура̄ти сура̄па̄насиккха̄падан̃ча. орена нха̄йананти оренаддхама̄санаха̄йанасиккха̄падан̃ча. дуббан̣н̣акаран̣ан̃чева̄ти ‘‘тин̣н̣ам̣ дуббан̣н̣акаран̣а̄на’’нти (па̄чи. 368) вуттасиккха̄падан̃ча. па̄т̣идесанӣйадвайанти вутта̄васесам̣ па̄т̣идесанӣйадвайан̃ча.
392. ласун̣анти ласун̣асиккха̄падан̃ча. упатит̣т̣хеййа̄ти ‘‘бхиккхусса бхун̃джантасса па̄нӣйена ва̄ видхӯпанена ва̄ упатит̣т̣хеййа̄’’ти (па̄чи. 816) вуттасиккха̄падан̃ча. наччадассанамева ча̄ти ‘‘наччам̣ ва̄ гӣтам̣ ва̄ ва̄дитам̣ ва̄ дассана̄йа гаччхеййа̄’’ти (па̄чи. 834) вуттасиккха̄падан̃ча. нагганти ‘‘нагга̄ наха̄йеййа̄’’ти (па̄чи. 884) вуттасиккха̄падан̃ча. аттхаран̣анти ‘‘екаттхаран̣апа̄вуран̣а̄ туват̣т̣еййу’’нти (па̄чи. 937) вуттасиккха̄падан̃ча. ман̃чети ‘‘екаман̃че туват̣т̣еййу’’нти (па̄чи. 933) вуттасиккха̄падан̃ча. анторат̣т̣хети ‘‘анторат̣т̣хе са̄сан̇касаммате’’ти (па̄чи. 962) вуттасиккха̄падан̃ча. татха̄ бахӣти ‘‘тирорат̣т̣хе са̄сан̇касаммате’’ти (па̄чи. 966) вуттасиккха̄падан̃ча.
393. антовассанти ‘‘антовассам̣ ча̄рикам̣ чареййа̄’’ти (па̄чи. 970) вуттасиккха̄падан̃ча. ага̄ран̃ча̄ти ‘‘ра̄джа̄га̄рам̣ ва̄ читта̄га̄рам̣ ва̄…пе… поккхаран̣им̣ ва̄ дассана̄йа гаччхеййа̄’’ти (па̄чи. 978) вуттасиккха̄падан̃ча. а̄сандинти ‘‘а̄сандим̣ ва̄ паллан̇кам̣ ва̄ парибхун̃джеййа̄’’ти (па̄чи. 983) вуттасиккха̄падан̃ча. суттакантананти ‘‘суттам̣ кантеййа̄’’ти (па̄чи. 987) вуттасиккха̄падан̃ча. веййа̄ваччанти ‘‘гихивеййа̄ваччам̣ кареййа̄’’ти (па̄чи. 991) вуттасиккха̄падан̃ча. сахаттха̄ ча̄ти ‘‘ага̄рикасса ва̄ парибба̄джакасса ва̄ парибба̄джика̄йа ва̄ сахаттха̄ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ дадеййа̄’’ти (па̄чи. 1000) вуттасиккха̄падан̃ча ¶ ¶ . а̄ва̄се ча абхиккхукети ‘‘абхиккхуке а̄ва̄се вассам̣ васеййа̄’’ти (па̄чи. 1047) вуттасиккха̄падан̃ча.
394. чхаттанти ‘‘чхаттупа̄ханам̣ дха̄реййа̄’’ти (па̄чи. 1178) вуттасиккха̄падан̃ча. йа̄нан̃ча̄ти ‘‘йа̄нена йа̄йеййа̄’’ти (па̄чи. 1186) вуттасиккха̄падан̃ча. сан̇гха̄н̣инти ‘‘сан̇гха̄н̣им̣ дха̄реййа̄’’ти (па̄чи. 1191) вуттасиккха̄падан̃ча. алан̇ка̄ранти ‘‘иттха̄лан̇ка̄рам̣ дха̄реййа̄’’ти (па̄чи. 1195) вуттасиккха̄падан̃ча. гандхава̄ситанти ‘‘гандхаван̣н̣акена наха̄йеййа (па̄чи. 1199), ва̄ситакена пин̃н̃а̄кена наха̄йеййа̄’’ти (па̄чи. 1203) вуттасиккха̄пададвайан̃ча. ‘‘бхиккхунӣ…пе… гихинийа̄’’ти етена ‘‘бхиккхунийа̄ уммадда̄пеййа̄’’тиа̄дӣни (па̄чи. 1207) чатта̄ри сиккха̄пада̄ни вутта̄ни.
395. татха̄сам̣каччика̄ти ‘‘асам̣каччика̄ га̄мам̣ пависеййа̄’’ти (па̄чи. 1225) евам̣ вуттасиккха̄падан̃ча. име пана течатта̄лӣса дхамма̄ саббе ка̄йачиттавасена двисамут̣т̣ха̄ника̄. ел̣акаломена самут̣т̣ха̄нато сама̄ хонтӣти йоджана̄.
ел̣акаломасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
396-7. ан̃н̃атра̄ти ‘‘ма̄туга̄масса уттаричхаппан̃чава̄ча̄хи дхаммам̣ десеййа ан̃н̃атра вин̃н̃уна̄ пурисавиггахена̄’’ти (па̄чи. 63) вуттасиккха̄падан̃ча. асаммато чева̄ти ‘‘асаммато бхиккхунийо овадеййа̄’’ти (па̄чи. 146) вуттасиккха̄падан̃ча. татха̄ аттхан̇гатена ча̄ти ‘‘аттхан̇гате сӯрийе бхиккхунийо овадеййа̄’’ти (па̄чи. 154) вуттасиккха̄падан̃ча. тираччха̄навиджджа̄ две вутта̄ти ‘‘тираччха̄навиджджам̣ парийа̄пун̣еййа, ва̄чеййа̄’’ти (па̄чи. 1014, 1018) евам̣ вутта̄ни две сиккха̄пада̄ни ча. анока̄сакатампи ча̄ти ‘‘анока̄сакатам̣ бхиккхум̣ пан̃хам̣ ¶ пуччхеййа̄’’ти (па̄чи. 1220) вуттасиккха̄падан̃ча̄ти име пана саббе чха дхамма̄ ва̄чато, ва̄ча̄читтато ча̄ти имехи двӣхи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣ха̄ника̄ хонти. падасодхамматулйата̄ айаметесам̣ падасодхаммена садисабха̄воти йоджана̄.
падасодхаммасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
398-9. еканти ¶ ‘‘бхиккхунийа̄ саддхим̣ сам̣видха̄йа екаддха̄намаггам̣ пат̣ипаджджеййа̄’’ти (па̄чи. 180) вуттасиккха̄падан̃ча. на̄ванти ‘‘екана̄вам̣ абхирухеййа̄’’ти (па̄чи. 188) вуттасиккха̄падан̃ча. пан̣ӣтан̃ча̄ти ‘‘пан̣ӣтабходжана̄ни агила̄но аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄бхун̃джеййа̄’’ти (па̄чи. 259) вуттасиккха̄падан̃ча. сам̣видха̄нан̃ча̄ти ма̄туга̄мена саддхим̣ сам̣видха̄йа гаманасиккха̄падан̃ча. сам̣харети ‘‘самба̄дхе ломам̣ сам̣хара̄пеййа̄’’ти (па̄чи. 799) вуттасиккха̄падан̃ча. дхан̃н̃анти ‘‘а̄макадхан̃н̃ам̣ вин̃н̃атва̄ ва̄’’ти (па̄чи. 821) вуттасиккха̄падан̃ча. нимантита̄ чева̄ти ‘‘нимантита̄ ва̄ пава̄рита̄ ва̄ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ кха̄деййа ва̄ бхун̃джеййа ва̄’’ти (па̄чи. 1038) вуттасиккха̄падан̃ча. па̄т̣идесанийат̣т̣хаканти бхиккхунӣнам̣ вутта̄ ат̣т̣ха па̄т̣идесанӣйа̄ чети буддхасет̣т̣хена пан̃н̃атта̄ ета̄ чуддаса сиккха̄ чатусамут̣т̣ха̄на̄ ка̄йато, ка̄йава̄чато, ка̄йачиттато, ва̄ча̄читтато ча̄ти чатӯхи самут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хаханти. самут̣т̣ха̄нато аддха̄нена аддха̄насиккха̄падена сама̄ хонтӣти мата̄ти йоджана̄.
аддха̄насамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
400-1. сутинти ¶ упассутитит̣т̣ханасиккха̄падан̃ча. сӯпа̄дивин̃н̃аттинти сӯподанавин̃н̃аттисиккха̄падан̃ча. андхака̄рети ‘‘раттандхака̄ре аппадӣпе’’ти (па̄чи. 839) вуттасиккха̄падан̃ча. татхева ча пат̣иччханнети ‘‘пат̣иччханне ока̄се’’ти (па̄чи. 843) вуттасиккха̄падан̃ча. ока̄сети ‘‘аджджхока̄се пурисена саддхи’’нти (па̄чи. 847) евам̣ вуттасиккха̄падан̃ча. бйӯхе ча̄ти таданантарамева ‘‘ратхика̄йа ва̄ бйӯхе ва̄ син̇гха̄т̣аке ва̄ пурисена саддхи’’нти (па̄чи. 851) а̄гатасиккха̄падан̃ча̄ти име саббепи а̄диччабандхуна̄ десита̄ чха дхамма̄ чатуттхаччхат̣т̣хато ка̄йачиттато, ка̄йава̄ча̄читтато ча самут̣т̣хаханта̄ тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄на̄ тхеййасаттхасиккха̄падена сама̄насамут̣т̣ха̄на̄ сийунти йоджана̄.
тхеййасаттхасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
402. чхатта, дан̣д̣акарасса̄пӣти ‘‘на чхаттапа̄н̣исса дан̣д̣апа̄н̣исса̄’’ти (па̄чи. 635) вуттасиккха̄пададвайан̃ча. саттха̄вудхакарасса̄пӣти ‘‘на саттхапа̄н̣исса (па̄чи. 636), на а̄вудхапа̄н̣исса̄’’ти (па̄чи. 637) вуттасиккха̄пададвайан̃ча. па̄дукӯпа̄хана̄, йа̄нанти ‘‘на па̄дука̄рул̣хасса ¶ (па̄чи. 638), на упа̄хана̄рул̣хасса (па̄чи. 639), на йа̄нагатасса̄’’ти (па̄чи. 640) вуттасиккха̄падаттайан̃ча. сеййа̄, паллаттхика̄йа ча̄ти ‘‘на сайанагатасса (па̄чи. 641), на паллаттхика̄йа нисиннасса̄’’ти (па̄чи. 642) вуттасиккха̄пададвайан̃ча.
403. вет̣хитогун̣т̣хито ча̄ти ‘‘на вет̣хитасӣсасса (па̄чи. 643), на огун̣т̣хитасӣсасса̄’’ти (па̄чи. 644) вуттасиккха̄пададвайан̃ча̄ти нидассита̄ саббе ека̄даса дхамма̄ ва̄ча̄читтасан̇кха̄тена екена самут̣т̣ха̄нена ¶ самут̣т̣хита̄ дхаммадесанасамут̣т̣ха̄на̄ти сан̃н̃ита̄ саллаккхита̄ти йоджана̄.
дхаммадесанасамут̣т̣ха̄наван̣н̣ана̄.
404. евам̣ та̄ва самбхиннасамут̣т̣ха̄нам̣ ведитаббам̣, нийатасамут̣т̣ха̄нам̣ тивидхам̣, там̣ екассева сиккха̄падасса хотӣти висум̣йева дассетума̄ха ‘‘бхӯта̄рочанакан̃чева̄’’тиа̄ди. бхӯта̄рочанакан̃чева̄ти тӣхи ачиттакасамут̣т̣ха̄нехи самут̣т̣хитам̣ бхӯта̄рочанасиккха̄падан̃ча. чоривут̣т̣ха̄панампи ча̄ти ва̄ча̄читтато, ка̄йава̄ча̄читтато ча̄ти двӣхи самут̣т̣хитам̣ чоривут̣т̣ха̄панасиккха̄падан̃ча. ананун̃н̃а̄тамева ананун̃н̃а̄таматтам̣. ананун̃н̃а̄таматтанти ва̄чато, ка̄йава̄чато, ва̄ча̄читтато, ка̄йава̄ча̄читтато ча̄ти чатӯхи самут̣т̣хитам̣ ананун̃н̃а̄тасиккха̄падан̃ча̄ти. идам̣ тайанти идам̣ сиккха̄падаттайам̣. асамбхиннанти кеначи ан̃н̃ена сиккха̄падена асаммиссасамут̣т̣ха̄нам̣.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
самут̣т̣ха̄насӣсакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
а̄паттисамут̣т̣ха̄накатха̄ван̣н̣ана̄
405. а̄дина̄ти пат̣хамена ка̄йасан̇кха̄тена самут̣т̣ха̄нена.
406-7. дуккат̣а̄дайоти а̄ди-саддена тхуллаччайасан̇гха̄дисеса̄ гахита̄. йатха̄ха – ‘‘пайоге дуккат̣ам̣ ¶ . екам̣ пин̣д̣ам̣ ана̄гате а̄патти тхуллаччайасса. тасмим̣ пин̣д̣е а̄гате а̄патти сан̇гха̄дисесасса̄’’ти (пари. 277). вика̄ле пана па̄читтӣти вика̄лабходжанапа̄читти. ан̃н̃а̄тихаттхатоти ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ антарагхарам̣ павит̣т̣ха̄йа хаттхато. гахетва̄ти ¶ кха̄данӣйам̣ ва̄ бходжанӣйам̣ ва̄ сахаттха̄ пат̣иггахетва̄. ‘‘пан̃ча има̄ а̄паттийо’’ти падаччхедо.
408. дутийена̄ти ва̄ча̄сан̇кха̄тена самут̣т̣ха̄нена.
409-10. сама̄дисати катхети че. саббатха̄ випаннанти адеситаваттхуката̄дина̄ саббаппака̄рена випаннаппадесам̣. кут̣инти сан̃н̃а̄чика̄йа кут̣им̣. йатха̄ха парива̄ре ‘‘тасса кут̣им̣ каронти адеситаваттхукам̣ пама̄н̣а̄тиккантам̣ са̄рамбхам̣ апариккамана’’нти (пари. 278). падасодхаммам̣ мӯлам̣ самут̣т̣ха̄нам̣ йасса па̄читтийасса̄ти татха̄ вуттам̣, тена падасодхаммамӯлена, сахаттхе четам̣ каран̣авачанам̣.
411. татийена самут̣т̣ха̄нена̄ти ка̄йава̄ча̄сан̇кха̄тена самут̣т̣ха̄нена.
412. сам̣видахитва̄на̄ти саддхим̣ видахитва̄, ‘‘кут̣им̣ карома̄’’ти ан̃н̃ехи саддхим̣ мантетва̄ти аттхо.
413. ватва̄ти аттано аттха̄йа вин̃н̃а̄петва̄. бхиккхунинти бхиккхӯнам̣ бхун̃джанат̣т̣ха̄не т̣хатва̄ ‘‘идха сӯпам̣ детха, идха оданам̣ детха̄’’ти воса̄сама̄нам̣ упа̄сака̄нам̣ ватва̄ да̄пентим̣ бхиккхуним̣. на нива̄ретва̄ти ‘‘апасакка та̄ва, бхагини, йа̄ва бхиккхӯ бхун̃джантӣ’’ти анапаса̄детва̄ бхун̃джатоти йоджана̄.
414. чатуттхена ка̄йачиттасамут̣т̣ха̄нена кати а̄паттийо сийунти йоджана̄.
417. пан̃чамена̄ти ва̄ча̄читтасамут̣т̣ха̄нена. ваданти ваданто самуда̄чаранто.
418. кут̣инти ¶ ¶ нидассанаматтам̣, адеситаваттхукам̣ пама̄н̣а̄тиккантам̣ са̄рамбхам̣ апариккаманам̣ сена̄санампи гахан̣ам̣ ведитаббам̣.
419. ва̄чети падасо дхамманти еттха ‘‘анупасампанна’’нти сесо. йатха̄ха – ‘‘бхиккху акаппийасан̃н̃ӣ анупасампаннам̣ падасо дхаммам̣ ва̄четӣ’’ти (пари. 281). давакамйата̄ вадантасса̄ти джа̄тиа̄дӣхи аккосаваттхӯхи кӣл̣а̄дхиппа̄йена вадантасса. давакамйата̄ти ча ‘‘пат̣исан̇кха̄ йонисо’’тиа̄дӣсу (ма. ни. 1.22, 24, 422; а. ни. 6.58; 8.9; маха̄ни. 199, 206; дха. са. 1355; вибха. 518) вийа йа-ка̄ралопена ниддесо.
420. чхат̣т̣хена ка̄йава̄ча̄читтасамут̣т̣ха̄нена. сам̣видахитва̄на̄ти сам̣видха̄йа, ‘‘тван̃ча ахан̃ча екато авахарисса̄ма̄’’ти саммантанам̣ катва̄. бхан̣д̣ам̣ харатӣти ‘‘бха̄рийам̣ твам̣ екам̣ пассам̣ ган̣ха, ахам̣ има’’нти ватва̄ тена саха т̣ха̄на̄ ча̄вети че.
423. идха имасмим̣ са̄сане. виматӯпарамам̣ параманти еттха ‘‘каппийам̣ ну кхо, акаппийа’’нти ва̄ ‘‘а̄патти ну кхо, ана̄паттӣ’’ти ва̄ ‘‘дхаммо ну кхо, адхаммо’’ти ва̄ евама̄дина̄ найена вивидхена̄ка̄рена паватта̄ вимати вичикиччха̄ вимати. виматим̣ упарамети вина̄сетӣти виматӯпарамам̣. парамам̣ уттамам̣. уттаранти вибхан̇гакхандхака̄гата̄нам̣ нида̄на̄дивиниччхайа̄нам̣ пан̃хауттарабха̄вена т̣хитатта̄ уттарам̣. имам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ йо уттарати пан̃н̃а̄йа ога̄хетва̄ парийоса̄пети. идха ‘‘уттарам̣ уттара’’нти пададвайе екам̣ гун̣анидассанам̣, екам̣ саттханидассананти гахетаббам̣. сунайена йуто со пуггало винайам̣ пит̣акам̣ уттаратӣти самбандхо. ким̣ висит̣т̣ханти а̄ха ‘‘сунайа’’нтиа̄ди ¶ . сут̣т̣ху ча̄риттава̄риттадал̣хӣкаран̣аситхилакаран̣абхеда̄ пан̃н̃аттианаупан̃н̃атта̄динайа̄ еттха̄ти сунайо, там̣. сут̣т̣ху нӣйати виниччхайо етена̄ти сунайо, уттаравиниччхайо, тена. виниччхайа̄вабодхена сам̣йутто саманна̄гато. дуккхена уттарӣйатӣти дуттарам̣. па̄тимоккхасам̣варасӣладӣпакаттена сама̄дхипан̃н̃а̄нибба̄насан̇кха̄тауттараппаттийа̄ патит̣т̣ха̄бха̄вато уттарам̣ уттарати ога̄хетва̄ парийоса̄нам̣ па̄пун̣а̄тӣти аттхо.
идха йо виматӯпарамам̣ парамам̣ уттарам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ уттарати, сунайена йуто со пуггало ¶ сунайам̣ дуттарам̣ уттарам̣ винайам̣ уттаратӣти йоджана̄. ча-саддена саттхантарасамуччайаттхена имаматтхам̣ дӣпети. сеййатхидам̣, идха йо сунайам̣ дуттарам̣ уттарам̣ винайам̣ уттарати, сунайена йуто со пуггало виматӯпарамам̣ парамам̣ уттарам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ уттаратӣти. имина̄ йо уттарам̣ джа̄на̄ти, со винайам̣ джа̄на̄ти. йо винайам̣ джа̄на̄ти, со уттарам̣ джа̄на̄тӣти уттарапакаран̣асса винайапит̣акаджа̄нане аччантӯпака̄рита̄ вибха̄вита̄ти дат̣т̣хаббам̣.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
а̄паттисамут̣т̣ха̄накатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
екуттаранайакатха̄ван̣н̣ана̄
424. ито паранти ито самут̣т̣ха̄навиниччхайакатха̄йа парам̣. паранти уттамам̣. екуттарам̣ найанти екекаан̇га̄тиреката̄йа екуттарасан̇кха̄там̣ екакадука̄динайам̣.
425-7. ке а̄паттикара̄ дхамма̄…пе… ка̄ ча̄десанага̄минӣти екекапан̃хавасена утта̄наттхойева.
428. самут̣т̣ха̄на̄нӣти а̄дико ¶ виссаджджанасан̇кха̄то уттарава̄до. таттха самут̣т̣ха̄на̄ни…пе… дӣпита̄ти йасма̄ етесам̣ васена пуггало а̄паттим̣ кароти а̄паджджати, тасма̄ ‘‘а̄паттикара̄’’ти вутта̄.
429. таттха̄ти та̄су а̄паттӣсу. лахука̄ти лахукена винайакаммена висуджджханато лахука̄. гарукена винайакаммена висуджджханато сан̇гха̄дисеса̄патти, кеначи а̄ка̄рена ана̄паттибха̄вам̣ упанетум̣ асаккун̣еййато па̄ра̄джика̄патти ча гарука̄патти на̄ма, та̄ пана лахука̄су вутта̄су таббипарийа̄йато н̃а̄тум̣ сакка̄ти виссаджджане висум̣ на вутта̄.
431. дут̣т̣хум̣ куччхитабха̄вам̣ парамаджегуччхам̣ нинданӣйабха̄вам̣ улати гаччхатӣти дут̣т̣хуллам̣, па̄ра̄джикасан̇гха̄дисесам̣. тена̄ха ‘‘дувидха̄патти а̄дито’’ти.
432. пан̃ча̄нантарийасам̣йутта̄ти ¶ ма̄тугха̄такапитугха̄такаарахантагха̄такехи а̄панна̄ мануссавиггахапа̄ра̄джика̄патти ча лохитуппа̄дакасан̇гхабхедака̄нам̣ абхаббата̄хетука̄ ка̄йавачӣдва̄раппаватта̄ акусалачетана̄сан̇кха̄та̄ па̄ра̄джика̄ ча анантарамева апа̄йуппаттихетута̄йа име пан̃ча анантарасам̣йутта̄ на̄ма. та̄ пана миччхаттанийатесу антогадхатта̄ ‘‘нийата̄’’ти вутта̄.
парива̄ре (пари. 321) пана ан̃н̃епи антара̄йика̄дӣ бахӯ екака̄ дассита̄, те пана гантхабхӣрукаджана̄нуггахена а̄чарийена идха на дассита̄. аттхикехи парива̄рейева (пари. 321) гахетабба̄. еттха ча саттапи а̄паттийо сан̃чичча вӣтикканта̄ саггантара̄йан̃чева моккхантара̄йан̃ча каронтӣти антара̄йика̄. аджа̄нантена вӣтикканта̄ пана пан̣н̣аттиваджджа̄патти нева саггантара̄йам̣, на моккхантара̄йам̣ ¶ каротӣти анантара̄йика̄. антара̄йикам̣ а̄паннассапи десана̄га̄миним̣ десетва̄ вут̣т̣ха̄нага̄минито вут̣т̣ха̄йа суддхипаттасса, са̄ман̣ерабхӯмийам̣ т̣хитасса ча ава̄рито саггамаггамоккхамагготи.
екакакатха̄ван̣н̣ана̄.
435. аддхавихӣно на̄ма ӯнавӣсативассо. ан̇гавихӣно на̄ма хаттхаччхинна̄дибхедо. ваттхувипанно на̄ма пан̣д̣ако, тираччха̄нагато, убхатобйан̃джанако ча. авасеса̄ тхеййасам̣ва̄сака̄дайо ат̣т̣ха абхаббат̣т̣ха̄наппатта̄ дуккат̣ака̄рино на̄ма, имасмим̣йева аттабха̄ве дуккат̣ена аттано каммена абхаббат̣т̣ха̄наппатта̄ти аттхо. апарипун̣н̣оти апарипун̣н̣апаттачӣваро. но йа̄чатӣти упасампаннам̣ на йа̄чати. пат̣исиддха̄ти ‘‘две пуггала̄ на упасампа̄детабба̄’’тиа̄дина̄ (пари. 322) ва̄рита̄.
436. хавети екам̣саттхе нипа̄то. ладдхасама̄паттисса бхиккхуно дӣпита̄ а̄патти аттхи хаве аттхева. но ладдхасама̄паттисса̄ти аладдхасама̄паттисса дӣпита̄ а̄патти аттхева̄ти йоджана̄.
437. бхӯтасса̄ти аттани сантасса уттаримануссадхаммасса. абхӯта̄рочана̄паттӣти чатуттхапа̄ра̄джика̄патти. асама̄паттила̄бхино ниддисети йоджана̄.
438. ‘‘аттхи ¶ саддхаммасам̣йутта̄’’тиа̄дӣсу аттхи-саддо паччаттекавачанантехи паччекам̣ йоджетаббо.
439. падасодхаммамӯла̄дӣти а̄ди-саддена ‘‘уттаричхаппан̃чава̄ча̄дхаммадесана̄’’ти а̄паттӣнам̣ гахан̣ам̣.
440. бхогети ¶ парибхоге. ‘‘сапариккха̄расам̣йута̄’’ти идан̃ча нидассанаматтам̣. ‘‘паттачӣвара̄нам̣ ниссаджджане, килит̣т̣хачӣвара̄нам̣ адховане, малаггахитапаттасса апачане’’ти евама̄дика̄ айуттапарибхога̄ а̄паттийопи сакапариккха̄расам̣йутта̄йева.
441. ман̃чапӣт̣ха̄динти а̄ди-саддена бхисиа̄дӣнам̣ гахан̣ам̣. аджджхока̄саттхарепи ча̄ти аджджхока̄се аттхаре аттхара̄пане сати. ана̄пуччха̄ва гаманети ана̄пуччхитва̄ ва̄ гамане. ва̄-саддена ануддхаритва̄ ва̄ ануддхара̄петва̄ ва̄ гаманам̣ сан̇ган̣ха̄ти. парасантакасам̣йута̄ти парапариккха̄рапат̣ибаддха̄.
443. ‘‘сикхаран̣ӣсӣ’’ти йам̣ вачанам̣ саччам̣, там̣ бхан̣ато гарукам̣ дут̣т̣хуллава̄ча̄сан̇гха̄дисесо сийа̄ти йоджана̄.
445. гарука̄паттӣти уттаримануссадхаммапа̄ра̄джика̄патти. бхӯтасса̄рочанети бхӯтасса уттаримануссадхаммасса анупасампаннасса а̄рочане. саччам̣ вадатоти саччам̣ вачанам̣ вадантасса. лахука̄ти па̄читтийа̄патти.
447. викопетунти ваггакаран̣ена викопетум̣. хаттхапа̄сам̣ джаханти антосӣма̄йа ева хаттхапа̄сам̣ джаханто, хаттхапа̄сам̣ джахитва̄ екамантам̣ нисӣдантоти аттхо. пхусети бхӯмигато пхусеййа.
448. веха̄сакут̣ийа̄ упари а̄хаччапа̄дакам̣ ман̃чам̣ ва̄ пӣт̣хам̣ ва̄ абхинисӣданто веха̄сагато ¶ а̄паджджатӣти йоджана̄. саче там̣ бхӯмийам̣ пан̃н̃апетва̄ нисаджджеййа, на а̄паджджеййа. тена вуттам̣ ‘‘на бхӯмито’’ти.
449. пависантоти а̄ра̄мам̣ пависанто. никкхаманти тато ева никкхаманто. танти а̄ра̄мам̣.
450. ваттамапӯретва̄на̄ти ¶ сӣсато чхатта̄панайанам̣, па̄дато упа̄хана̄мун̃чанаваттам̣ акатва̄. никкхаманти бахи никкхаманто чхаттупа̄ханам̣ дха̄рентопи на а̄паджджати.
451. ‘‘никкхаманто’’ти идам̣ ‘‘никкхама’’нти етасса аттхападам̣. пависам̣ на ча̄ти йам̣ а̄ра̄мам̣ сандха̄йа гато, там̣ пависанто на а̄паджджеййа.
453. йа̄ ка̄чи бхиккхунӣ атигамбхӣрам̣ удакасуддхикам̣ а̄дийантӣ а̄паттим̣ а̄паджджатӣти йоджана̄.
457. ваттам̣ панаттаноти йам̣ аттано неттха̄раваттам̣ вуттам̣, со там̣ асама̄дийантова а̄паджджати на̄ма̄ти йоджана̄.
460. итарасса а̄чарийасса, татха̄ саддхивиха̄рикасса ча.
462. дадама̄ноти па̄риваттакам̣ вина̄ дадама̄но.
463. мудӯти мудупит̣т̣хико. ‘‘ламбӣа̄дино’’ти падаччхедо. а̄ди-саддена ‘‘хаттхена упаккамитва̄ асучим̣ мочентасса, ӯруна̄ ан̇гаджа̄там̣ пеллантасса, атта̄нам̣ вадхитва̄ вадхитва̄ родантийа̄ бхиккхунийа̄ а̄паттӣ’’ти евама̄дӣнам̣ сан̇гахо. атта̄ти еттха ниссита̄ти уттарападалопо, вибхаттилопо ча нируттилаккхан̣ена дат̣т̣хаббо. сеса̄ти метхунадхаммака̄йасам̣саггапаха̄рада̄на̄дӣсу вутта̄патти. параниссита̄ти парам̣ нисса̄йа а̄паджджитабба̄ти аттхо.
465. ‘‘на ¶ , бхиккхаве, ова̄до на гахетаббо’’ти вачанато ова̄дам̣ на ган̣ханто на пат̣игган̣ханто ваджджатам̣ а̄паджджати на̄ма.
470. арун̣уггети ¶ арун̣уггамане. наарун̣уггамети арун̣уггаманато ан̃н̃асмим̣ ка̄ле.
471. екаратта̄тиккаме чха̄ратта̄тиккаме сатта̄ха̄тиккаме даса̄ха̄тиккамети йоджана̄. а̄ди-саддена ма̄са̄дӣнам̣ сан̇гахо. вуттама̄паттинти саббаттха ниссаггийе па̄читтийа̄паттим̣. ‘‘а̄паджджати арун̣уггаме’’ти падаччхедо.
473. парасантакам̣ руккхалата̄дим̣ тхеййа̄йа чхиндантасса па̄ра̄джикам̣, чхиндантасса па̄читтиматтам̣ хотӣти а̄ха ‘‘бхӯтага̄мам̣ чхинданто па̄ра̄джикан̃ча па̄читтин̃ча пхусе’’ти.
475. чха̄денто пана̄ти еттха ‘‘ка̄ а̄паттӣ’’ти сесо. татра а̄ха ‘‘а̄паттим̣ чха̄денто наро а̄паджджатӣ’’ти.
аччхинноти аччхинначӣваро. наччха̄дентоти тин̣ена ва̄ пан̣н̣ена ва̄ са̄кха̄бхан̇га̄дина̄ йена кеначи аттано хирикопинам̣ аппат̣иччха̄денто. йатха̄ха – ‘‘тин̣ена ва̄ пан̣н̣ена ва̄ пат̣иччха̄детва̄ а̄гантаббам̣, на твева наггена а̄гантаббам̣. йо а̄гаччхеййа, а̄патти дуккат̣асса̄’’ти (па̄ра̄. 517).
476. кусачӣра̄динти а̄ди-саддена ва̄качӣрапхалакачӣра̄дӣнам̣ титтхийадхаджа̄нам̣ гахан̣ам̣. дха̄ренто кочи а̄паджджатӣти сесо. татра̄ха – ‘‘кусачӣра̄дӣни дха̄ренто дха̄ренто а̄паджджатӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 322).
477. йам̣ ниссат̣т̣хапаттам̣ ‘‘айам̣ те бхиккху патто йа̄вабхедана̄йа дха̄ретаббо’’ти диннам̣, там̣ саккаччам̣ адха̄ренто ча ¶ досава̄ хоти а̄паджджати а̄паттим̣. сачиттака̄читтакадукасса сан̃н̃а̄вимоккхадукам̣ йатха̄ккамам̣ парийа̄йоти а̄ха ‘‘сачиттакадука’’нтиа̄ди.
дукакатха̄ван̣н̣ана̄.
478. йа̄ ¶ а̄патти на̄тхе тит̣т̣ханте хоти, но париниббуте, са̄ а̄патти аттхи. йа̄ а̄патти на̄тхе париниббуте хоти, на ту тит̣т̣ханте, са̄пи аттхи. йа̄ а̄патти на̄тхе тит̣т̣хантепи хоти париниббутепи, са̄ а̄патти аттхӣти йоджана̄.
479. са̄ катама̄ти а̄ха ‘‘рухируппа̄дана̄паттӣ’’тиа̄ди. таттха тхерама̄вусава̄дена, вадато париниббутети ‘‘йатха̄ кхо пана̄нанда, етарахи бхиккхӯ ан̃н̃аман̃н̃ам̣ а̄вусова̄дена самуда̄чаранти, на кхо мамаччайена евам̣ самуда̄чаритаббам̣…пе… навакатарена бхиккхуна̄ тхератаро бхиккху ‘бханте’ти ва̄ ‘а̄йасма̄’ти ва̄ самуда̄чаритаббо’’ти (дӣ. ни. 2.216) вачанато тхерам̣ а̄вусова̄дена самуда̄чаран̣апаччайа̄ а̄паттим̣ париниббуте бхагавати а̄паджджати, но тит̣т̣хантети аттхо.
481. катхам̣ ка̄лейева а̄патти сийа̄, на вика̄ле. катхам̣ вика̄лейева а̄патти сийа̄, ка̄ле на сийа̄. катхам̣ ка̄ле чева вика̄ле ча̄ти убхайаттха сийа̄ти пан̃хе.
482. йатха̄ккамам̣ виссадждженто а̄ха ‘‘бхун̃джато’’тиа̄ди.
483. авасесам̣ пана саббам̣ а̄паттим̣ ка̄лавика̄лесу саббада̄ а̄паджджати, таттха ча сам̣сайо наттхӣти йоджана̄.
484. ‘‘аттха̄патти ¶ раттим̣ а̄паджджати, но дива̄, аттха̄патти дива̄ а̄паджджати, но раттим̣, аттха̄патти раттин̃чева а̄паджджати дива̄ ча̄’’ти (пари. 323) вуттам̣ тикам̣ дассетума̄ха ‘‘раттимева̄’’тиа̄ди.
486. аттха̄патти дасавассо а̄паджджати, но ӯнадасавассо, са̄ катхам̣ сийа̄. аттха̄патти ӯнадасавассо а̄паджджати, но дасавассо, са̄ катхам̣ хоти. аттха̄патти дасавассопи а̄паджджати ӯнадасавассопӣти убхайаттхапи а̄патти катхам̣ хотӣти йоджана̄.
487. таттха ¶ виссаджджанама̄ха ‘‘упат̣т̣ха̄петӣ’’тиа̄ди. ‘‘ба̄ло’’ти етасса хи аттхападам̣ ‘‘абйатто’’ти.
488. ӯнадасавассо евам̣ ‘‘ахам̣ пан̣д̣ито’’ти парисам̣ ган̣хати, татха̄ а̄паттим̣ а̄паджджатӣти йоджана̄. ‘‘дасавассо ӯно’’ти падаччхедо. дасавассо, ӯнадасавассо ча̄ти убхопете парисупат̣т̣ха̄пана̄паттито ан̃н̃ам̣ а̄паттим̣ а̄паджджатӣти йоджана̄. еттха ча ‘‘а̄паджджанте’’ти ваттаббе га̄тха̄бандхавасена на-ка̄ралопо.
489. катхам̣ ка̄л̣е а̄паттим̣ а̄паджджати, на джун̣хе, катхам̣ джун̣хе а̄паттим̣ а̄паджджати, на ка̄л̣асмим̣, катхам̣ ка̄л̣е ча джун̣хе ча̄ти убхайаттхапи а̄паджджатӣти йоджана̄.
490. виссаджджанама̄ха ‘‘васса’’нтиа̄ди. ‘‘а̄паджджате аппава̄ренто’’ти падаччхедо. джун̣хети пуримапаккхе. ка̄л̣акети апарапаккхе.
491. авипаттина̄ти чатуббидхавипаттирахитатта̄ авипаттина̄ бхагавата̄ пан̃н̃аттам̣. авасесанти вассам̣ анупагамана̄паттийа̄ ча пава̄ран̣а̄паттийа̄ ча авасесам̣ саббам̣ а̄паттим̣.
492. вассӯпагаманам̣ ¶ ка̄л̣е каппати, джун̣хе но каппати, пава̄ран̣а̄ джун̣хе каппати, ка̄л̣е но каппати, сесам̣ анун̃н̃а̄там̣ саббам̣ сан̇гхакиччам̣ ка̄л̣е ча джун̣хе ча̄ти убхайаттхапи каппатӣти йоджана̄.
493. аттха̄патти хеманте хоти, итараутудвайе гимха̄навасса̄насан̇кха̄те на хоти, аттха̄патти гимхейева хоти, на сесесу васса̄нахемантасан̇кха̄тесу, аттха̄патти вассе хоти, но итарадвайе хемантагимхасан̇кха̄тети йоджана̄.
494-6. са̄ тивидха̄пи а̄патти катама̄ти а̄ха ‘‘дине па̄т̣ипадаккха̄те’’тиа̄ди. таттха дине…пе… пун̣н̣ама̄сийа̄ти апаракаттикапун̣н̣ама̄сийа̄ ка̄л̣апаккхапа̄т̣ипададивасе паччуддхаритва̄ ¶ викаппетва̄ т̣хапитам̣ пана там̣ вассаса̄т̣икачӣварам̣ саче хеманте нива̄сети, хеманте а̄паджджатӣти йоджана̄.
паччхимети еттха са̄мивачанаппасан̇ге бхуммам̣. паччхимасса каттикасса йасмим̣ пун̣н̣аме дивасе вассикаса̄т̣икачӣварам̣ паччуддхаритаббам̣, тасмим̣ дивасе там̣ апаччуддхаритва̄ва па̄т̣ипаде арун̣ам̣ ут̣т̣ха̄пенто апаччуддхаран̣апаччайа̄ а̄патти хемантейева а̄паджджати, итаре гимха̄навасса̄наутудвайе на а̄паджджатӣти курундат̣т̣хакатха̄йам̣ (пари. ат̣т̣ха. 323) ниддит̣т̣ханти йоджана̄. ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, вассикаса̄т̣икам̣ васса̄нам̣ чатума̄сам̣ адхит̣т̣ха̄тум̣, тато парам̣ викаппету’’нти (маха̄ва. 358) вуттапа̄л̣ийа̄ курундат̣т̣хакатха̄вачанасса авируджджханато ‘‘тампи сувутта’’нти (пари. ат̣т̣ха. 323) самантапа̄са̄дика̄йа вуттатта̄ ‘‘хеманте а̄паджджатӣ’’ти вачанасса убхайампи аттхо хотӣти гахетаббам̣.
497. гимха̄нама̄са̄нам̣ ¶ самбандхини гимхике утумхи. ма̄сато атиреко атирекама̄соти катва̄ атирекама̄со ка̄ло сесоти ваттаббе ка̄ле. парийесантоти ан̃н̃а̄тикааппава̄ритат̣т̣ха̄нато сатуппа̄дакаран̣ена вассикаса̄т̣икам̣ парийесанто ча атирекама̄со сесоти катва̄ нива̄сенто ча гимхе а̄паттим̣ а̄паджджати. ‘‘на ту ева итараутудвайе’’ти падаччхедо. гимхе парийесанто пуримама̄саттайе а̄паджджатӣти катва̄ нива̄сенто ад̣д̣хама̄са̄дхике гимхама̄саттайе а̄паджджати. ниссандехе ‘‘гимха̄нам̣ паччхимама̄сато пуримесу саттасу ма̄сесӯ’’ти вуттам̣, тадайуттам̣ ‘‘гимха̄нейева а̄паджджатӣ’’ти гимха̄паттийа̄ дасситатта̄, ‘‘итараутудвайе’’ти пат̣исиддхатта̄ ча. еттха ча га̄тха̄йа парийесана̄паттийа̄йева дассанам̣ нидассанаматтанти катва̄ нива̄сана̄паттийа̄ ча гимхейева самбхавоти са̄пи дассита̄.
498. идха пана имасмим̣ са̄сане йо бхиккху вассикаса̄т̣икачӣваре виджджама̄не нагго ка̄йам̣ овасса̄пети, со хаве екам̣сена вассе васса̄наутумхи а̄паджджатӣти йоджана̄.
499. ‘‘аттха̄патти сан̇гхо а̄паджджати, на ган̣о на пуггало, аттха̄патти ган̣о а̄паджджати, на сан̇гхо на пуггало, аттха̄патти пуггало а̄паджджати, на сан̇гхо на ган̣о’’ти (пари. 323) вуттаттикам̣ дассетума̄ха ‘‘а̄паджджати хи сан̇гхова̄’’тиа̄ди.
500. катхама̄паджджатӣти ¶ а̄ха ‘‘адхит̣т̣ха̄на’’нтиа̄ди. адхит̣т̣ха̄нанти адхит̣т̣ха̄нупосатхам̣ каронто па̄рисуддхиупосатхам̣ ва̄ти самбандхо. идха аттано йатха̄паттамупосатхам̣ акатва̄ ¶ апаттаупосатхакаран̣ам̣ а̄паджджитабба̄паттидассанасса адхиппетатта̄, аттакаран̣адосасса висум̣ висум̣ ваккхама̄натта̄ ча на ган̣о на ча пуггалоти еттха адхит̣т̣ха̄нам̣ каронто пуггало ча па̄рисуддхим̣ каронто ган̣о ча на̄паджджатӣти йатха̄ла̄бхайоджана̄ ка̄табба̄. йатха̄ккамам̣ йоджанам̣ каромӣти випарийа̄йавикаппо на ка̄таббо. евамупарипи випарийа̄йавипаккхам̣ катва̄ йатха̄ла̄бхайоджана̄ва ка̄табба̄.
501. ‘‘упосатха’’нти идам̣ ‘‘суттуддесамадхит̣т̣ха̄на’’нти падехи паччекам̣ йоджетаббам̣.
502. суттуддесам̣ каронто ва̄ти еттха ва̄-саддена па̄рисуддхим̣ ган̣ха̄ти. суттуддесам̣, па̄рисуддхим̣ ва̄ упосатхам̣ каронто пуггало а̄паттим̣ а̄паджджати, суттуддесам̣ каронто сан̇гхо ча на̄паджджати, па̄рисуддхим̣ каронто ган̣о ча на а̄паджджатӣти йоджана̄.
503. катхам̣ пана гила̄нова а̄паттим̣ а̄паджджати, на агила̄но, катхам̣ агила̄нова а̄паттим̣ а̄паджджати, но гила̄но, катхам̣ гила̄но ча агила̄но ча убхопи а̄паджджантӣти йоджана̄.
504. йо пана акаллако гила̄но ан̃н̃ена пана бхесаджджена аттхе сати тадан̃н̃ам̣ тато ан̃н̃ам̣ бхесаджджам̣ вин̃н̃а̄пети, со а̄паджджати па̄читтийа̄паттинти йоджана̄.
505. бхесаджджена аттхе авиджджама̄непи саче бхесаджджам̣ вин̃н̃а̄пети, агила̄нова вин̃н̃аттипаччайа̄ а̄паттим̣ а̄паджджати. сесам̣ пана а̄паттим̣ гила̄наагила̄на̄ убхопи а̄паджджанти.
506. аттха̄патти ¶ антова а̄паджджати, на бахиддха̄, татха̄ аттха̄патти бахи ева а̄паджджати, на анто, аттха̄патти анто, бахиддха̄ти убхайаттхапи а̄паджджатӣти йоджана̄.
507. кевалам̣ ¶ антойева а̄паджджатӣти йоджана̄.
508. ман̃ча̄динти сан̇гхикаман̃ча̄дим̣.
509. ‘‘антосӣма̄йа ева а̄патти’’нти падаччхедо. катхам̣ антосӣма̄йа ева а̄паттим̣ а̄паджджати, нева бахисӣма̄йа а̄паттим̣ а̄паджджати, катхам̣ бахисӣма̄йа ева а̄паттим̣ а̄паджджати, но антосӣма̄йа а̄паттим̣ а̄паджджати, катхам̣ антосӣма̄йа ча бахисӣма̄йа ча̄ти убхайаттхапи а̄паджджатӣти йоджана̄.
510. сачхаттупа̄хано бхиккхӯти чхаттупа̄ханасахито а̄гантуко бхиккху. пависанто таподханоти а̄гантукаваттам̣ адассетва̄ сан̇гха̄ра̄мам̣ пависанто.
511. ‘‘упача̄расса атиккаме’’ти падаччхедо.
512. сесам̣ саббам̣ а̄паттим̣ антосӣма̄йа ча бахисӣма̄йа ча а̄паджджатӣти йоджана̄. еттха ча кин̃ча̄пи вассаччхеда̄паттим̣ бахисӣма̄гато а̄паджджати, бхиккхунӣа̄ра̄мапавесана̄паттим̣ антосӣма̄йа а̄паджджати, тадубхайам̣ пана а̄гантукагамикаваттабхеда̄паттӣхи екапариччхеданти упалаккхан̣ато етенева вин̃н̃а̄йатӣти висум̣ на вуттанти гахетаббам̣. евам̣ саббаттха ӣдисесу т̣ха̄несу виниччхайо ведитаббо.
тикакатха̄ван̣н̣ана̄.
515. вачӣдва̄рикама̄паттинти ¶ муса̄ва̄дапесун̃н̃ахаран̣а̄дивасена вачӣдва̄ре а̄паджджитабба̄паттим̣. парава̄ча̄йа суджджхатӣти сан̇гхамаджджхе екава̄чика̄йа тин̣аваттха̄ракакаммава̄ча̄йа суджджхати.
516. ваджджамева ваджджата̄, там̣, па̄читтийанти аттхо.
518-9. там̣ ¶ десетва̄ висуджджхантоти там̣ десетва̄ висуддхо хонто. йа̄вататийакам̣ пана̄ти йа̄вататийена саманубха̄санакаммена а̄паннам̣ сан̇гха̄дисеса̄паттим̣ пана. парива̄са̄дӣти а̄ди-саддена ма̄наттамӯла̄йапат̣икассанааббха̄на̄ни гахита̄ни.
522. ка̄йадва̄рикама̄паттинти ка̄йадва̄рена а̄паджджитаббам̣ паха̄рада̄на̄диа̄паттим̣.
523. ка̄йенева висуджджхатӣти тин̣аваттха̄ракам̣ гантва̄ ка̄йаса̄маггим̣ денто висуджджхати.
526. йо сутто а̄паттим̣ а̄паджджати, со катхам̣ пат̣ибуддхо висуджджхати. йо пат̣ибуддхова а̄панно, со катхам̣ сутто суджджхатӣти йоджана̄.
528. сага̄расеййака̄динти ма̄туга̄мена сахасеййа̄диа̄паттим̣.
529. джаггантоти джа̄гаранто ниддам̣ виноденто.
531. пат̣ибуддхоти анидда̄йанто.
532. ачиттоти ‘‘сиккха̄падам̣ вӣтиккамисса̄мӣ’’ти читта̄ бха̄вена ачитто.
535. сачиттака̄паттинти ¶ вика̄лабходжана̄диа̄паттим̣. тин̣аваттха̄ре сайанто нидда̄йанто тин̣аваттха̄ракакамме карийама̄не ‘‘имина̄хам̣ каммена а̄паттито вут̣т̣ха̄мӣ’’ти читтарахито вут̣т̣хаханто ачиттако висуджджхати.
536. паччхимам̣ ту пададвайанти –
‘‘а̄паджджитва̄ ачиттова, ачиттова висуджджхати;
а̄паджджитва̄ сачиттова, сачиттова висуджджхатӣ’’ти. –
пададвайам̣ ¶ . амиссетва̄ти ачиттасачиттападехи евамева миссам̣ акатва̄. еттха̄ти пуримапададвайе. вутта̄нуса̄рена̄ти вуттанайа̄нуса̄рена.
539. камматоти саманубха̄санакаммато.
540. а̄паджджитва̄ акамматоти саманубха̄санакаммам̣ вина̄ва а̄паджджитва̄.
541. саманубха̄сане а̄паджджитаббам̣ сан̇гха̄дисеса̄паттим̣ саманубха̄санама̄ха ка̄ран̣ӯпача̄рена.
542. авасесанти муса̄ва̄дапа̄читтийа̄дикам̣.
543. висуджджхати асаммукха̄ти сан̇гхасса асаммукха̄ висуджджхати. идан̃ча саммукха̄винайена чева пат̣ин̃н̃а̄такаран̣ена ча саментам̣ а̄патта̄дхикаран̣ам̣ сандха̄йа вуттам̣. таттха пуггаласаммукхата̄йа саббха̄вепи сан̇гхасса асаммукхата̄йа а̄паджджати ва̄ висуджджхати ва̄ти ‘‘асаммукха̄’’ти вуттам̣.
551. ‘‘ачиттакачатуккам̣ аджа̄нантачатукка’’нти кусалаттикапхассапан̃чака̄дивоха̄ро вийа а̄дипадавасена вутто.
552-3. аттха̄патти ¶ а̄гантуко а̄паджджати, на четаро а̄ва̄сико а̄паджджати, аттха̄патти а̄ва̄сикова а̄паджджати, на четаро а̄гантуко а̄паджджати, аттха̄патти а̄гантуко ча а̄ва̄сико ча те убхопи а̄паджджанти, убхо сесам̣ на а̄паджджанти аттхӣти йоджана̄.
555. итароти а̄ва̄сико. а̄ва̄саваттанти а̄ва̄сикена а̄гантукасса ка̄таббаваттам̣. а̄ва̄сӣти а̄ва̄сико.
556. на чева̄гантукоти там̣ а̄ва̄сикаваттам̣ акаронто а̄гантуко на чева а̄паджджати ¶ . сесам̣ ка̄йавачӣдва̄рикам̣ а̄паттим̣. убхопи а̄гантукаа̄ва̄сика̄. бхиккхубхиккхунӣнам̣ аса̄дха̄ран̣ам̣ а̄паттим̣ на а̄паджджанти.
557. ваттхуна̄наттата̄ти вӣтиккамана̄наттата̄. а̄паттина̄наттата̄ти па̄ра̄джика̄дӣнам̣ саттаннам̣ а̄паттиккхандха̄нам̣ ан̃н̃аман̃н̃ана̄наттата̄.
563. ‘‘па̄ра̄джика̄нам̣…пе… на̄набха̄во’’ти идам̣ нидассанаматтам̣ сан̇гха̄дисеса̄нам̣ анийата̄дӣхи ваттхуна̄ната̄йа чева а̄паттина̄ната̄йа ча лаббхама̄натта̄.
565. айамева виниччхайоти на кевалам̣ па̄ра̄джика̄паттӣсуйева са̄дха̄ран̣а̄паттийо екато ча висун̃ча а̄паджджанта̄нам̣ йатха̄вуттавиниччхайо, атха кхо авасесаса̄дха̄ран̣а̄паттийопи вуттанайена а̄паджджати, айамева виниччхайо йоджетаббо.
577. а̄дийанто ган̣ханто. пайоджентоти ган̣ха̄пенто.
579. ӯнакам̣ ¶ па̄дам̣…пе… лахум̣ пхусети тхуллаччайам̣, дуккат̣ан̃ча сандха̄йа̄ха.
580. етенева упа̄йена, сесакампи падаттайанти йо айам̣ пат̣хамавиниччхайе вуттанайо, етенева найена ӯнапа̄дам̣ а̄дийанто лахука̄паттим̣ а̄паджджати, па̄дам̣ ва̄ атирекапа̄дам̣ ва̄ гахан̣аттхам̣ а̄н̣а̄пенто гарум̣ па̄ра̄джика̄паттим̣ а̄паджджати, па̄дам̣ ва̄ атирекапа̄дам̣ ва̄ ган̣ханто ча гахан̣аттха̄йа а̄н̣а̄пенто ча гаруке па̄ра̄джика̄паттийам̣йева тит̣т̣хати, ӯнапа̄дам̣ ган̣ханто ча гахан̣аттха̄йа а̄н̣а̄пенто ча лахуке тхуллаччайе, дуккат̣е ва̄ тит̣т̣хатӣти евам̣ сесакампи имам̣ падаттайам̣. аттхасамбхаватойева̄ти йатха̄вуттасса аттхасса самбхававасенева.
581-2. катхам̣ ка̄лейева а̄патти сийа̄, но вика̄ле, вика̄лейева а̄патти сийа̄, на ча ка̄ле, аттха̄патти ка̄ле ча пака̄сита̄ вика̄ле ча, аттха̄патти нева ка̄ле ча пака̄сита̄ нева вика̄ле ча̄ти йоджана̄.
586-7. ка̄ле ¶ пат̣иггахитам̣ ким̣ ка̄ле каппати вика̄ле ту но каппати, вика̄ле гахитам̣ ким̣ вика̄ле каппати, но ка̄ле каппати, ка̄ле ча вика̄ле ча пат̣иггахитам̣ ким̣ на̄ма ка̄ле ча вика̄ле ча каппати, ка̄ле ча вика̄ле ча пат̣иггахитам̣ ким̣ на̄ма ка̄ле ча вика̄ле ча на каппати, вада бхадрамукха̄ти йоджана̄.
589. вика̄лейева каппати, апараджджу ка̄лепи на каппатӣти йоджана̄.
592. куладӯсанакамма̄динти а̄ди-саддена абхӯта̄рочанарӯпийасам̣воха̄равин̃н̃аттикухана̄дӣнам̣ сан̇гахо.
593-4. катама̄ ¶ а̄патти паччантимесу десесу а̄паджджати, на маджджхиме, катама̄ а̄патти маджджхиме пана десасмим̣ а̄паджджати, на ча паччантимесу, катама̄ а̄патти паччантимесу чева десесу а̄паджджати маджджхиме ча, катама̄ а̄патти паччантимесу чева десесу на а̄паджджати на маджджхиме ча̄ти йоджана̄.
596. ‘‘со гун̣ан̇гун̣упа̄хана’’нти падаччхедо. со бхиккхӯти аттхо.
599. евам̣ ‘‘а̄паджджати, на̄паджджатӣ’’ти падавасена паччантимачатуккам̣ дассетва̄ ‘‘нева каппати, на каппатӣ’’ти падавасена дассетума̄ха ‘‘паччантимесӯ’’тиа̄ди.
601. вуттанти ‘‘ган̣ена пан̃чаваггена̄’’тиа̄дига̄тха̄йа хет̣т̣ха̄ вуттам̣.
603. евам̣ ваттунти ‘‘на каппатӣ’’ти ваттум̣. пан̃чалон̣а̄диканти ‘‘ануджа̄на̄ми, бхиккхаве, лон̣а̄нӣ’’тиа̄ди.
608. анун̃н̃а̄тат̣т̣ха̄насса анто но а̄паджджати, там̣ атиккаманто бахийева ча а̄паджджатӣти йоджана̄.
612. секкхапан̃н̃аттӣти ¶ секхийапан̃н̃атти.
613. аган̣а̄ти адутийа̄. еттха хи ека̄пи ган̣о на̄ма.
614. убхайаттхапи аса̄дха̄ран̣ама̄паттинти бхиккхунӣнам̣ нийата̄пан̃н̃атти ведитабба̄.
616. гила̄но ¶ ча на̄паджджати, агила̄но ча на̄паджджатӣти евам̣ убхопи на̄паджджантӣти йоджана̄. тика̄дӣсу дассита̄нам̣ пада̄нам̣ чатукка̄дидассанавасена пунаппунам̣ гахан̣ам̣.
618. ‘‘а̄паджджати агила̄нова̄’’ти падаччхедо.
чатуккакатха̄ван̣н̣ана̄.
620. ‘‘гарутхуллаччайа’’нти ваттаббе ‘‘гару’’нти ниггахӣта̄гамо.
621. пан̃ча катхина̄нисам̣са̄ хет̣т̣ха̄ вутта̄йева.
626. аггисаттханакхаккантанти аггисаттханакхехи аккантам̣ пхут̣т̣хам̣, пахат̣анти аттхо. абӣджанти нобӣджам̣. уббат̣т̣абӣджаканти ниббат̣т̣абӣджакам̣.
628. пава̄ран̣а̄пӣти пат̣иккхепапава̄ран̣а̄пи. одана̄дӣхӣти а̄ди-саддена саттукумма̄самаччхамам̣са̄нам̣ гахан̣ам̣. ка̄йа̄дигахан̣ена̄ти ка̄йена ва̄ ка̄йапат̣ибаддхена ва̄ гахан̣ена. ‘‘да̄тука̄ма̄бхиха̄ро ча, хаттхапа̄серан̣аккхама’’нти имехи чатӯхи ан̇гехи саддхим̣ тесам̣ двиннамекам̣ гахетва̄ пат̣иггахан̣а̄ пан̃чева хонти.
629-30. винайан̃н̃укасминти винайадхаре пуггале. сакан̃ча сӣланти аттано па̄тимоккхасам̣варасӣлан̃ча. сураккхитам̣ хотӣти а̄патта̄на̄паттикаппийа̄каппийа̄нам̣ виджа̄нантата̄йа асевитаббам̣ паха̄йа севитаббам̣йева севанавасена сут̣т̣ху раккхитам̣ хоти. куккуччаман̃н̃асса нира̄каротӣти ¶ ан̃н̃асса сабрахмача̄рино каппийа̄каппийависайе уппаннам̣ куккуччам̣ нива̄рети. виса̄радо бха̄сати сан̇гхамаджджхети каппийа̄каппийа̄нам̣ ¶ виниччхайакатха̄йа уппанна̄йа нира̄сан̇ко ниббхайо вохарати. верибхиккхӯти аттапаччаттхике пуггале. дхаммасса чева т̣хитийа̄ паваттоти ‘‘винайо на̄ма са̄санасса а̄йу, винайе т̣хите са̄санам̣ т̣хитам̣ хотӣ’’ти (па̄ра̄. ат̣т̣ха. 1.пат̣хамамаха̄сан̇гӣтикатха̄; дӣ. ни. ат̣т̣ха. 1.пат̣хамамаха̄сан̇гӣтикатха̄; кху. па̄. ат̣т̣ха. 5.ман̇галасуттаван̣н̣ана̄; тхерага̄. ат̣т̣ха. 1.251) вачанато саддхаммат̣т̣хитийа̄ пат̣ипанно хоти. тасма̄ ка̄ран̣а̄. таттха винайан̃н̃убха̄ве. дхӣро пан̃н̃ава̄ бхиккху.
пан̃чакакатха̄ван̣н̣ана̄.
631-2. чхал̣абхин̃н̃ена̄ти чха абхин̃н̃а̄ етасса̄ти чхал̣абхин̃н̃о, тена. атиккантапама̄н̣ам̣ ман̃чапӣт̣хам̣, атиккантапама̄н̣ам̣ нисӣданан̃ча татха̄ атиккантапама̄н̣ам̣ кан̣д̣уппат̣иччха̄дивассаса̄т̣икачӣваран̃ча сугатасса чӣваре пама̄н̣икачӣваранти чха.
633-4. ан̃н̃а̄н̣ан̃ча куккуччан̃ча ан̃н̃а̄н̣акуккучча̄, техи, ан̃н̃а̄н̣ата̄йа чева куккуччапакатата̄йа ча̄ти вуттам̣ хоти. випарӣта̄йа сан̃н̃а̄йа каппийе акаппийасан̃н̃а̄йа, акаппийе каппийасан̃н̃а̄йа.
таттха катхам̣ аладжджита̄йа а̄паджджати? акаппийабха̄вам̣ джа̄нантойева маддитва̄ вӣтиккамам̣ кароти (кан̇кха̄. ат̣т̣ха. нида̄наван̣н̣ана̄). вуттампи четам̣ –
‘‘сан̃чичча а̄паттим̣ а̄паджджати;
а̄паттим̣ паригӯхати;
агатигаманан̃ча гаччхати;
едисо вуччати аладжджӣ пуггало’’ти. (пари. 359);
катхам̣ ан̃н̃а̄н̣ата̄йа а̄паджджати? ан̃н̃а̄н̣апуггало мандо момӯхо каттабба̄каттаббам̣ аджа̄нанто акаттаббам̣ кароти, каттаббам̣ вира̄дхети. евам̣ ан̃н̃а̄н̣ата̄йа а̄паджджати.
катхам̣ ¶ ¶ куккуччапакатата̄йа а̄паджджати? каппийа̄каппийам̣ нисса̄йа куккучче уппанне винайадхарам̣ пуччхитва̄ каппийам̣ че, каттаббам̣ сийа̄, акаппийам̣ че, на каттаббам̣, айам̣ пана ‘‘ват̣т̣атӣ’’ти маддитва̄ вӣтиккаматийева. евам̣ куккуччапакатата̄йа а̄паджджати.
катхам̣ каппийе акаппийасан̃н̃а̄йа а̄паджджати? сӯкарамам̣сам̣ ‘‘аччхамам̣са’’нти кха̄дати, ка̄ле вика̄ласан̃н̃а̄йа бхун̃джати. евам̣ каппийе акаппийасан̃н̃а̄йа а̄паджджати.
катхам̣ акаппийе каппийасан̃н̃а̄йа а̄паджджати? аччхамам̣сам̣ ‘‘сӯкарамам̣са’’нти кха̄дати, вика̄ле ка̄ласан̃н̃а̄йа бхун̃джати. евам̣ акаппийе каппийасан̃н̃а̄йа а̄паджджати.
катхам̣ сатисаммоса̄йа а̄паджджати? сахасеййачӣваравиппава̄са̄дӣни сатисаммоса̄йа а̄паджджати.
635-8. ‘‘бхиккхуна̄ упат̣т̣хапетаббо’’ти падаччхедо. дхаммачаккхуна̄ти па̄тимоккхасам̣варасӣласан̇кха̄то пат̣ипаттидхаммова чаккху етасса̄ти дхаммачаккху, тена чхахи ан̇гехи йуттена дхаммачаккхуна̄ пана бхиккхуна̄ упасампа̄дана̄ ка̄табба̄, ниссайо чева да̄таббо, са̄ман̣еро упат̣т̣ха̄петабботи йоджана̄. а̄паттим̣ джа̄на̄ти, ана̄паттим̣ джа̄на̄ти, гарум̣ а̄паттим̣ джа̄на̄ти, лахум̣ а̄паттим̣ джа̄на̄тӣти йоджана̄. асса бхиккхуно убхайа̄ни па̄тимоккха̄ни виттха̄ра̄ сва̄гата̄ни бхаванти, аттхато сувибхатта̄ни бхаванти, суттасо анубйан̃джанасо сувиниччхита̄ни бхаванти, дасавассо ва̄ хоти, атирекадасавассо ва̄ти йоджана̄.
чхаккакатха̄ван̣н̣ана̄.
639. сатта ¶ са̄мӣчийо вутта̄ти ‘‘со ча бхиккху анаббхито, те ча бхиккхӯ га̄райха̄, айам̣ таттха са̄мӣчи, йун̃джанта̄йасманто сакам̣, ма̄ во сакам̣ винасса̄ти айам̣ таттха са̄мӣчи, айам̣ те бхиккху патто йа̄ва бхедана̄йа дха̄ретабботи, айам̣ таттха са̄мӣчи, тато нӣхаритва̄ бхиккхӯхи саддхим̣ сам̣вибхаджитаббам̣, айам̣ таттха са̄мӣчи, ан̃н̃а̄таббам̣ парипуччхитаббам̣ парипан̃хитаббам̣, айам̣ таттха са̄мӣчи, йасса бхависсати, со хариссатӣти, айам̣ таттха са̄мӣчӣ’’ти ¶ чха са̄мӣчийо бхиккхупа̄тимоккхевутта̄, ‘‘са̄ ча бхиккхунӣ анаббхита̄, та̄ ча бхиккхунийо га̄райха̄, айам̣ таттха са̄мӣчӣ’’ти бхиккхунипа̄тимоккхе вутта̄йа саддхим̣ сатта са̄мӣчийо вутта̄. саттева саматха̄пи ча̄ти саммукха̄винайа̄дисаматха̄пи саттева вутта̄. пан̃н̃атта̄паттийо сатта̄ти па̄ра̄джика̄дайо пан̃н̃атта̄паттийо сатта вутта̄. саттабоджджхан̇гадассина̄ти сатисамбоджджхан̇га̄дайо сатта боджджхан̇ге йа̄тха̄вато пассантена бхагавата̄.
саттакакатха̄ван̣н̣ана̄.
640-1. идха куладӯсако бхиккху а̄джӣвассева ка̄ран̣а̄ пуппхена, пхалена, чун̣н̣ена, маттика̄йа, дантакат̣т̣хехи, вел̣уйа̄, веджджика̄йа, джан̇гхапесаникена̄ти имехи ат̣т̣хахи а̄ка̄рехи кула̄ни дӯсетӣти йоджана̄. ‘‘пуппхена̄’’тиа̄дина̄ пуппха̄дина̄ да̄намева упалаккхан̣ато дассети. пуппхена̄ти пуппхада̄нена̄ти аттхо гахетаббо. пуппхада̄на̄дайо куладӯсане вутта̄.
642-5. ‘‘ат̣т̣хадха̄натиритта̄пи, атиритта̄пи ат̣т̣хадха̄’’тидвӣсу ат̣т̣хакесу ат̣т̣ха анатиритте та̄ва дассетума̄ха ‘‘акаппийакатан̃чева̄’’тиа̄ди ¶ . гила̄на̄натириттаканти ниддит̣т̣ха̄ име ат̣т̣хева анатириттака̄ н̃еййа̄ти йоджана̄. акаппийаката̄дайо пава̄ран̣асиккха̄падакатха̄ван̣н̣ана̄йа вутта̄.
646. н̃а̄тан̃аттисӯти н̃а̄тадуккат̣ам̣, н̃аттидуккат̣ан̃ча. пат̣иса̄ванети пат̣иссаве. ат̣т̣хадуккат̣а̄нам̣ виниччхайо дутийапа̄ра̄джикакатха̄ван̣н̣ана̄йа вутто.
648-9. ехибхиккхӯпасампада̄ти йасакулапутта̄дӣнам̣ ‘‘ехи бхиккхӯ’’ти вачанена бхагавата̄ диннаупасампада̄. саран̣агаманена ча̄ти пат̣хамабодхийам̣ тӣхи саран̣агаманехи анун̃н̃а̄таупасампада̄. пан̃ха̄бйа̄каран̣ова̄да̄ти сопа̄касса пан̃ха̄бйа̄каран̣опасампада̄, маха̄кассапаттхерасса диннаова̄дапат̣иггахан̣опасампада̄ ча. гарудхаммапат̣иггахоти маха̄паджа̄патийа̄ готамийа̄ анун̃н̃а̄тагарудхаммапат̣иггахан̣опасампада̄.
н̃аттичатуттхена каммена̄ти ида̄ни бхиккхуупасампада̄. ат̣т̣хава̄чика̄ти бхиккхунӣнам̣ сантике н̃аттичатуттхена каммена, бхиккхӯнам̣ сантике н̃аттичатуттхена каммена̄ти ат̣т̣хахи каммава̄ча̄хи бхиккхунӣнам̣ ¶ упасампада̄ ат̣т̣хава̄чика̄ на̄ма. дӯтена бхиккхунӣнанти ад̣д̣хака̄сийа̄ ган̣ика̄йа анун̃н̃а̄та̄ бхиккхунӣнам̣ дӯтена упасампада̄.
650. суддхадит̣т̣хина̄ти сут̣т̣ху сава̄санакилеса̄нам̣ паха̄нена парисуддха̄ самантачаккхусан̇кха̄та̄ дит̣т̣хи етасса̄ти суддхадит̣т̣хи, тена самантачаккхуна̄ самма̄самбуддхена.
651. па̄пиччха̄ на̄ма асантагун̣асамбха̄ваниччха̄.
652-3. на ¶ ча маджджапо сийа̄ти маджджапо на сийа̄ маджджам̣ пиванто на бхавеййа, маджджам̣ на пивеййа̄ти аттхо. абрахмачарийа̄ти (а. ни. ат̣т̣ха. 2.3.71) асет̣т̣хачарийато метхуна̄ вирамеййа. раттим̣ на бхун̃джеййа вика̄лабходжананти упосатхам̣ упавуттхо раттибходжанан̃ча дива̄вика̄лабходжанан̃ча на бхун̃джеййа. на ча гандхама̄чарети гандхан̃ча на вилимпеййа. ман̃че чхама̄йам̣ ва сайетха сантхатети каппийаман̃че ва̄ судха̄дипарикаммаката̄йа бхӯмийа̄ ва̄ тин̣апан̣н̣апала̄ла̄дӣни сантхаритва̄ кате сантхате ва̄ сайетха̄ти аттхо. етан̃хи ат̣т̣хан̇гикама̄хупосатханти етам̣ па̄н̣а̄типа̄та̄дӣни асама̄чарантена упавуттхам̣ упосатхам̣ ат̣т̣хахан̇гехи саманна̄гататта̄ ‘‘ат̣т̣хан̇гика’’нти ваданти. дуккхантагуна̄ти ват̣т̣адуккхасса антам̣ аматамаха̄нибба̄нам̣ гатена паттена буддхена пака̄ситанти йоджана̄.
654. бхиккхунова̄дакабхиккхуно ат̣т̣хан̇га̄ни бхиккхунова̄дакатха̄ван̣н̣ана̄йа дассита̄нева.
ат̣т̣хакакатха̄ван̣н̣ана̄.
655. бходжана̄ни пан̣ӣта̄ни нава вутта̄нӣти пан̣ӣта̄ни хи бходжанасиккха̄паде вутта̄ни. дасасу акаппийамам̣сесу мануссамам̣саваджджита̄ни нава мам̣са̄ни кха̄дантасса дуккат̣ам̣ ниддит̣т̣ханти йоджана̄.
656. па̄тимоккха…пе… паридӣпита̄ти бхиккхӯнам̣ пан̃чуддеса̄, бхиккхунӣнам̣ анийатуддесехи вина̄ чатта̄роти уддеса̄ нава дӣпита̄. упосатха̄ навева̄ти дивасавасена тайо, ка̄ракавасена ¶ тайо, каран̣авасена тайоти нава упосатха̄. еттха̄ти имасмим̣ са̄сане. сан̇гхо навахи бхиджджатӣти навахи пуггалехи сан̇гхо бхиджджатӣти йоджана̄. йатха̄ха –
‘‘екато ¶ , упа̄ли, чатта̄ро хонти, екато чатта̄ро, навамо анусса̄вети, сала̄кам̣ га̄хети ‘айам̣ дхаммо, айам̣ винайо, идам̣ саттхуса̄санам̣, имам̣ ган̣хатха, имам̣ рочетха̄’ти. евампи кхо, упа̄ли, сан̇гхара̄джи чева хоти сан̇гхабхедо ча. наваннам̣ ва̄, упа̄ли, атиреканаваннам̣ ва̄ сан̇гхара̄джи чева хоти сан̇гхабхедо ча̄’’ти (чӯл̣ава. 351).
навакакатха̄ван̣н̣ана̄.
657. даса аккосаваттхӯни ваккхати. даса сиккха̄пада̄ни па̄кат̣а̄нева. мануссамам̣са̄дӣни даса акаппийамам̣са̄ни хет̣т̣ха̄ вутта̄нева. сукка̄ни ве даса̄ти нӣла̄дӣни даса сукка̄ни.
659. ран̃н̃о антепураппавесане даса а̄дӣнава̄ евам̣ па̄л̣ипа̄т̣хена ведитабба̄ –
‘‘дасайиме, бхиккхаве, а̄дӣнава̄ ра̄джантепураппавесане. катаме даса? идха, бхиккхаве, ра̄джа̄ махесийа̄ саддхим̣ нисинно хоти, татра бхиккху пависати, махесӣ ва̄ бхиккхум̣ дисва̄ ситам̣ па̄тукароти, бхиккху ва̄ махесим̣ дисва̄ ситам̣ па̄тукароти, таттха ран̃н̃о евам̣ хоти ‘аддха̄ имесам̣ катам̣ ва̄ кариссанти ва̄’ти. айам̣, бхиккхаве, пат̣хамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ра̄джа̄ бахукиччо бахукаран̣ӣйо ан̃н̃атарам̣ иттхим̣ гантва̄ на сарати, са̄ тена габбхам̣ ган̣ха̄ти, таттха ран̃н̃о евам̣ хоти ‘на кхо идха ан̃н̃о кочи пависати ан̃н̃атра паббаджитена, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, дутийо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна ¶ ¶ чапарам̣, бхиккхаве, ран̃н̃о антепуре ан̃н̃атарам̣ ратанам̣ нассати, таттха ран̃н̃о евам̣ хоти ‘на кхо идха ан̃н̃о кочи пависати ан̃н̃атра паббаджитена, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, татийо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ран̃н̃о антепуре аббхантара̄ гуйхаманта̄ бахиддха̄ самбхедам̣ гаччханти, таттха ран̃н̃о евам̣ хоти ‘на кхо идха ан̃н̃о кочи пависати ан̃н̃атра паббаджитена, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, чатуттхо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ран̃н̃о антепуре пита̄ ва̄ путтам̣ паттхети, путто ва̄ питарам̣ паттхети, тесам̣ евам̣ хоти ‘на кхо идха ан̃н̃о кочи пависати ан̃н̃атра паббаджитена, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, пан̃чамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ра̄джа̄ нӣчат̣т̣ха̄нийам̣ учче т̣ха̄не т̣хапети, йесам̣ там̣ амана̄пам̣, тесам̣ евам̣ хоти ‘ра̄джа̄ кхо паббаджитена сам̣сат̣т̣хо, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, чхат̣т̣хо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ра̄джа̄ уччат̣т̣ха̄нийам̣ нӣче т̣ха̄не т̣хапети, йесам̣ там̣ амана̄пам̣, тесам̣ евам̣ хоти ‘ра̄джа̄ кхо паббаджитена сам̣сат̣т̣хо, сийа̄ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, саттамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ра̄джа̄ ака̄ле сенам̣ уййоджети, йесам̣ там̣ амана̄пам̣, тесам̣ евам̣ хоти ‘ра̄джа̄ кхо паббаджитена сам̣сат̣т̣хо, сийа̄ ну ¶ кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, ат̣т̣хамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ра̄джа̄ ка̄ле сенам̣ уййоджетва̄ антара̄маггато ниватта̄пети, йесам̣ там̣ амана̄пам̣, тесам̣ евам̣ хоти ‘ра̄джа̄ кхо паббаджитена сам̣сат̣т̣хо, сийа̄ ¶ ну кхо паббаджитасса камма’нти. айам̣, бхиккхаве, навамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане.
‘‘пуна чапарам̣, бхиккхаве, ран̃н̃о антепурам̣ хаттхисаммаддам̣ ассасаммаддам̣ ратхасаммаддам̣ раджанӣйа̄ни рӯпасаддагандхарасапхот̣т̣хабба̄ни, йа̄ни на паббаджитасса са̄руппа̄ни, айам̣, бхиккхаве, дасамо а̄дӣнаво ра̄джантепураппавесане. име кхо, бхиккхаве, даса а̄дӣнава̄ ра̄джантепураппавесане’’ти (а. ни. 10.45; па̄чи. 497).
таттха ча пита̄ ва̄ путтам̣ паттхетӣти путтам̣ ма̄ретумиччхатӣти аттхо. есева найо путто питарам̣ паттхетӣти. хаттхисаммадданти хаттхӣнам̣ саммаддо сам̣сат̣т̣хо еттха̄ти хаттхисаммаддам̣. евам̣ ‘‘ассасаммадда’’нтиа̄дӣсупи.
даса̄ка̄рехӣти –
‘‘а̄паттинуккхиттаманантара̄йа-
пахуттата̄йо татхасан̃н̃ита̄ ча;
чха̄детука̄мо атха чха̄дана̄ти;
чханна̄ дасан̇гехарун̣уггамамхӣти. –
гахитехи дасахи ан̇гехи.
660. даса каммапатха̄ пун̃н̃а̄ти па̄н̣а̄типа̄та̄вераман̣иа̄дайо даса кусалакаммапатха̄. апун̃н̃а̄пи татха̄ даса̄ти па̄н̣а̄типа̄та̄дайо ¶ даса акусалакаммапатха̄ва. даса да̄наваттхӯни ваккхати. дасева ратана̄ни ча̄ти –
‘‘мутта̄ ман̣ӣ вел̣урийа̄ ча сан̇кха̄;
сила̄ пава̄л̣ам̣ раджатан̃ча хемам̣;
лохӣтакан̃ча̄пи ¶ маса̄рагалла̄;
дассети дхӣро ратана̄ни джан̃н̃а̄’’ти. –
ниддит̣т̣ха̄ни даса ратана̄ни.
662. муниндена авандийа̄ даса пуггала̄ дӣпита̄ти йоджана̄. катхам̣? ‘‘дасайиме, бхиккхаве, авандийа̄. пуре упасампаннена паччха̄ упасампанно авандийо, анупасампанно авандийо, на̄на̄сам̣ва̄сако вуд̣д̣хатаро адхаммава̄дӣ авандийо, ма̄туга̄мо авандийо, пан̣д̣ако авандийо, па̄рива̄сико авандийо, мӯла̄йапат̣икассана̄рахо авандийо, ма̄натта̄рахо авандийо, ма̄наттача̄рико авандийо, аббха̄на̄рахо авандийо. име кхо, бхиккхаве, даса авандийа̄’’ти (чӯл̣ава. 312).
663-4. соса̄никанти суса̄не чхад̣д̣итам̣. па̄пан̣иканти а̄пан̣адва̄ре чхад̣д̣итам̣. ундӯраккха̄йитанти ундӯрехи кха̄йитам̣ париччаттам̣ пилотикам̣. гокха̄йита̄дӣсупи есева найо. тхӯпачӣвариканти баликамматтха̄йа ваммике париккхипитва̄ париччаттаваттхам̣. а̄бхисекийанти ра̄джӯнам̣ абхисекаман̣д̣апе париччаттаваттхам̣. гатапачча̄гатан̃ча̄ти суса̄нагатамануссехи пачча̄гантва̄ наха̄йитва̄ чхад̣д̣итам̣ пилотикам̣.
665. саббанӣла̄дайо вутта̄, даса чӣварадха̄ран̣а̄ти ‘‘саббанӣлака̄ни чӣвара̄ни дха̄рентӣти вуттавасена даса̄’’ти (пари. ат̣т̣ха. 330) курундийам̣ вуттам̣. еттха имасмим̣ дасаке сам̣каччика̄йа ва̄ удакаса̄т̣ика̄йа ¶ ва̄ саддхим̣ тичӣвара̄ни на̄мена адхит̣т̣хита̄ни нава чӣвара̄ни ‘‘дасачӣварадха̄ран̣а̄’’ти вутта̄ни. йатха̄ха – ‘‘навасу каппийачӣваресу удакаса̄т̣икам̣ ва̄ сам̣каччикам̣ ва̄ паккхипитва̄ даса̄ти вутта’’нти (пари. ат̣т̣ха. 330).
дасакакатха̄ван̣н̣ана̄.
666. пан̣д̣ака̄дайо ека̄даса абхаббапуггала̄ пана упасампа̄дита̄пи анупасампанна̄ хонтӣти йоджана̄.
667. ‘‘акаппийа̄’’ти ¶ вутта̄ патта̄ ека̄даса бхавантӣти йоджана̄. да̄руджена паттена̄ти да̄румайена паттена. ратануббхава̄ти ратанамайа̄ даса патта̄ ека̄даса бхавантӣти йоджана̄. да̄руджена ча̄ти еттха ча-саддена тамбалохамайапаттасса сан̇гахо. йатха̄ха ‘‘ека̄даса патта̄ти тамбалохамайена ва̄ да̄румайена ва̄ саддхим̣ дасаратанамайа̄’’ти. идха ратанам̣ на̄ма мутта̄дидасаратанам̣.
668. акаппийа̄ па̄дука̄ ека̄даса хонтӣти йоджана̄. йатха̄ха ‘‘ека̄даса па̄дука̄ти даса ратанамайа̄, ека̄ кат̣т̣хапа̄дука̄. тин̣апа̄дукамун̃джапа̄дукапаббаджапа̄дука̄дайо пана кат̣т̣хапа̄дукасан̇гахамева гаччхантӣ’’ти.
669-70. атикхуддака̄ атимаханта̄ти йоджана̄. кхан̣д̣анимиттака̄ чха̄йа̄нимиттака̄ти йоджана̄. бахит̣т̣хена саммата̄ти сӣма̄йа бахи т̣хитена саммата̄. надийам̣, джа̄тассаре, самудде ва̄ татха̄ саммата̄ти йоджана̄. сӣма̄йа самбхинна̄ сӣма̄йа аджджхоттхат̣а̄ сӣма̄ти йоджана̄. има̄ ека̄даса асӣма̄йо сийунти йоджана̄.
671. ека̄дасева ¶ патхавӣ каппийа̄, ека̄дасева патхавӣ акаппийа̄ти йоджана̄.
таттха ека̄даса каппийапатхавӣ на̄ма суддхапа̄са̄н̣а̄, суддхасаккхара̄, суддхакатхала̄, суддхамарумба̄, суддхава̄лука̄, йебхуййенапа̄са̄н̣а̄, йебхуййенасаккхара̄, йебхуййенакатхала̄, йебхуййенамарумба̄, йебхуййенава̄лука̄ти има̄ даса дад̣д̣ха̄йа патхавийа̄ ва̄ чатума̄соват̣т̣хакапам̣супун̃джена ва̄ маттика̄пун̃джена ва̄ саддхим̣ ека̄даса. ‘‘аппапам̣сука̄, аппаматтика̄’’ти (па̄чи. 86) апара̄пи патхавийо вутта̄, та̄ йебхуййенапа̄са̄н̣а̄дӣсу пан̃часуйева сан̇гахита̄.
ека̄даса акаппийапатхавӣ на̄ма ‘‘суддхапам̣су суддхаматтика̄ аппапа̄са̄н̣а̄ аппасаккхара̄ аппакатхала̄ аппамарумба̄ аппава̄лука̄ йебхуййенапам̣сука̄ йебхуййенаматтика̄, адад̣д̣ха̄пи вуччати джа̄та̄ патхавӣ. йопи пам̣супун̃джо ва̄ маттика̄пун̃джо ва̄ атирекача̄тума̄сам̣ оват̣т̣хо, айампи вуччати джа̄тапатхавӣ’’ти (па̄чи. 86) вутта̄ ека̄даса.
ган̣т̣хика̄ ¶ каппийа̄ вутта̄, ека̄даса ча вӣдхака̄ти еттха каппийа̄ ган̣т̣хика̄ видхака̄ ча ека̄даса вутта̄ти йоджана̄. те пана –
‘‘вел̣удантависа̄н̣ат̣т̣хи-кат̣т̣хала̄кха̄пхала̄майа̄;
сан̇кхана̄бхимайа̄ сутта-нал̣алохамайа̄пи ча;
видха̄ каппанти каппийа̄, ган̣т̣хийо ча̄пи таммайа̄’’ти. –
има̄йа га̄тха̄йа сан̇гахита̄ти ведитабба̄.
674-5. уккхиттасса̄нуваттика̄ бхиккхунӣ убхиннам̣ бхиккхубхиккхунӣнам̣ васа̄ сан̇гха̄дисесесу ат̣т̣ха йа̄вататийака̄ти име ¶ ека̄даса йа̄вататийака̄ти пака̄сита̄ти йоджана̄.
676. ниссайасса пат̣иппассаддхийо дасека̄ва ека̄дасева вутта̄ти йоджана̄. чхадха̄чарийато вутта̄ти –
‘‘пакканте паккхасан̇канте, виббханте ча̄пи ниссайо;
маран̣а̄н̣аттупаджджха̄йа-самодха̄нехи самматӣ’’ти. –
а̄чарийато чхадха̄ ниссайапат̣иппассаддхийо вутта̄. упаджджха̄йа̄ ту пан̃чадха̄ти та̄су упаджджха̄йасамодха̄нам̣ вина̄ авасеса̄хи пан̃чадха̄ упаджджха̄йапат̣иппассаддхийо вутта̄ти име ека̄даса.
ека̄дасакакатха̄ван̣н̣ана̄.
677. терасева дхутан̇га̄нӣти пам̣сукӯликан̇га̄дӣни дхутан̇га̄ни терасева хонти.
парама̄ни ча чуддаса̄ти ‘‘даса̄хапарамам̣ атирекачӣварам̣ дха̄ретаббам̣, ма̄сапарамам̣ тена бхиккхуна̄ там̣ чӣварам̣ никкхипитаббам̣, сантаруттарапарамам̣ тена бхиккхуна̄ тато чӣварам̣ са̄дитаббам̣, чхаккхаттупарамам̣ тун̣хӣбхӯтена уддисса т̣ха̄таббам̣, навам̣ пана бхиккхуна̄ сантхатам̣ ка̄ра̄петва̄ чхаббасса̄ни дха̄ретаббам̣ ¶ чхаббассапарамата̄ дха̄ретаббам̣, тийоджанапарамам̣ сахаттха̄ харитабба̄ни, даса̄хапарамам̣ атирекапатто дха̄ретаббо, сатта̄хапарамам̣ саннидхика̄ракам̣ парибхун̃джитабба̄ни, чха̄раттапарамам̣ тена бхиккхуна̄ тена чӣварена виппаваситаббам̣, чатуккам̣сапарамам̣, ад̣д̣хатеййакам̣сапарамам̣, дван̇гулапаббапарамам̣ а̄да̄таббам̣, ат̣т̣хан̇гулапарамам̣ ман̃чапат̣ипа̄дакам̣, ат̣т̣хан̇гулапарамам̣ дантакат̣т̣ха’’нти ити има̄ни чуддаса парама̄ни.
сол̣асева ту ‘‘джа̄на’’нти пан̃н̃атта̄нӣти ‘‘джа̄на’’нти евам̣ ватва̄ пан̃н̃атта̄ни сол̣аса. те евам̣ ведитабба̄ – джа̄нам̣ сан̇гхикам̣ ¶ ла̄бхам̣ парин̣атам̣ аттано парин̣а̄меййа, джа̄нам̣ пуббупагатам̣ бхиккхум̣ анупакхаджджа сеййам̣ каппеййа, джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ удакам̣ тин̣ам̣ ва̄ маттикам̣ ва̄ син̃чеййа ва̄ син̃ча̄пеййа ва̄, джа̄нам̣ бхиккхунипарипа̄читам̣ пин̣д̣апа̄там̣ парибхун̃джеййа, джа̄нам̣ а̄са̄дана̄пеккхо, бхуттасмим̣ па̄читтийам̣, джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ удакам̣ парибхун̃джеййа, джа̄нам̣ йатха̄дхаммам̣ нихат̣а̄дхикаран̣ам̣ пуна камма̄йа уккот̣еййа, джа̄нам̣ дут̣т̣хуллам̣ а̄паттим̣ пат̣иччха̄деййа, джа̄нам̣ ӯнавӣсативассам̣ пуггалам̣ упасампа̄деййа, джа̄нам̣ тхеййасаттхена саддхим̣ сам̣видха̄йа екаддха̄намаггам̣ пат̣ипаджджеййа, джа̄нам̣ татха̄ва̄дина̄ бхиккхуна̄ аката̄нудхаммена, джа̄нам̣ татха̄на̄ситам̣ саман̣уддесам̣, джа̄нам̣ сан̇гхикам̣ ла̄бхам̣ парин̣атам̣ пуггаласса парин̣а̄меййа, джа̄нам̣ па̄ра̄джикам̣ дхаммам̣ аджджха̄паннам̣ бхиккхуним̣ неваттана̄ пат̣ичодеййа, джа̄нам̣ чорим̣ ваджджхам̣ видитам̣ анапалокетва̄, джа̄нам̣ сабхиккхукам̣ а̄ра̄мам̣ ана̄пуччха̄ пависеййа̄ти.
678. идха имасмим̣ са̄сане йо бхиккху ануттарам̣ сауттарам̣ уттарапакаран̣ена сахитам̣ сакалампи винайавиниччхайам̣ джа̄на̄ти, махаттаре ативипуле ануттаре уттаравирахите уттаме винайанайе винайа̄гате а̄паттиана̄паттигарукалахукакаппийаакаппийа̄дивиниччхайакамме. атха ва̄ винайанайе винайапит̣аке паваттама̄но со бхиккху нируттаро бхавати паччаттхикехи ваттаббам̣ уттарам̣ атиккамитва̄ т̣хито, сет̣т̣хо ва̄ бхавати, тасса чева паресан̃ча сам̣сайо на ка̄табботи йоджана̄. джа̄натӣти га̄тха̄бандхавасена рассо.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
екуттаранайакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
седамочанакатха̄ван̣н̣ана̄
679. сун̣атам̣ ¶ ¶ сун̣анта̄нам̣ бхиккхӯнам̣ пат̣убха̄вакара̄ винайавиниччхайе пан̃н̃а̄косалласа̄дхика̄ татойева вара̄ уттама̄. седамочанага̄тха̄йоти аттхапаччаттхика̄нам̣, са̄санапаччаттхика̄нан̃ча виссаджджетумасаккун̣еййабха̄вена чинтайантасса кхиннасарӣра̄ седе мочентӣти седамочана̄. аттха̄нугатапан̃ха̄ упа̄литтхерена т̣хапита̄ пан̃хага̄тха̄йо, таппат̣ибаддха̄ виссаджджанага̄тха̄йо ча ито парам̣ ваккха̄мӣти йоджана̄.
681. кабандхам̣ на̄ма асӣсам̣ ураси джа̄тааккхимукхасарӣрам̣. йатха̄ха – ‘‘асӣсакам̣ кабандхам̣, йасса уре аккхӣни чева мукхан̃ча хотӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 479). мукхена каран̣абхӯтена. катва̄ти севитва̄.
682. тасса бхиккхуно катхам̣ па̄ра̄джико сийа̄ па̄ра̄джикадхаммо катхам̣ сийа̄.
684. кин̃чӣти па̄дам̣ ва̄ па̄да̄рахам̣ ва̄ парасантакам̣. паран̃ча на сама̄дапети ‘‘амукасса иттханна̄мам̣ бхан̣д̣ам̣ авахара̄хӣ’’ти парам̣ на а̄н̣а̄пеййа.
685. парасса кин̃чи на̄дийантоти самбандхо. а̄н̣аттин̃ча̄ти ча-саддена сам̣видха̄нам̣, сан̇кетан̃ча сан̇ган̣ха̄ти.
686. гарукам̣ бхан̣д̣анти па̄даггханакабха̄вена гарубхан̣д̣ам̣. ‘‘париккха̄ра’’нти етасса висесанам̣. парасса париккха̄ранти парасантакам̣ йам̣ кин̃чи париккха̄рам̣.
692. мануссуттарике дхаммети уттаримануссадхаммависайе. катикам̣ катва̄на̄ти ‘‘евам̣ нисинне евам̣ т̣хите евам̣ гамане аттхам̣ ¶ а̄викаротӣ’’тиа̄дим̣ катва̄. самбха̄вана̄дхиппа̄йоти ‘‘араха̄’’ти гахетва̄ маха̄самбха̄ванам̣ каротӣти адхиппа̄йо хутва̄. атиккамати чети татха̄ катам̣ катикам̣ атиккамати че, татха̄рӯпам̣ нисаджджам̣ ва̄ т̣ха̄нам̣ ва̄ гаманам̣ ва̄ каротӣти аттхо. чутоти ¶ татха̄рӯпам̣ нисаджджа̄дим̣ дисва̄ кеначи мануссаджа̄тикена ‘‘араха̄’’ти тан̇кхан̣е н̃а̄те со пуггало па̄ра̄джикам̣ а̄паджджати.
693. екаваттхука̄ катхам̣ бхавеййунти йоджана̄.
694. иттхийа̄ти екисса̄ иттхийа̄. пат̣ипаджджантоти екаккхан̣е ан̃н̃ена пурисена вуттаса̄санам̣ ватва̄, имина̄ ча ‘‘пат̣игган̣ха̄ти, вӣмам̣сатӣ’’ти ан̇гадвайасса пуримасиддхатам̣ дӣпети имасса пачча̄харан̣акатан̃ча. ка̄йасам̣саггам̣ сама̄паджджитва̄ дут̣т̣хуллам̣ ватва̄ аттака̄мапа̄ричарийа̄йа ван̣н̣ам̣ бхан̣анто.
695. йатха̄вуттам̣ ваттам̣ ачаритва̄ти бхагавата̄ вуттам̣ парива̄са̄диваттам̣ ачаритва̄.
696. бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣асиккха̄падатта̄ а̄ха ‘‘наттхи сан̇гха̄дисесата̄’’ти.
697. йена куддхо пасам̣ситоти еттха ‘‘ниндито ча̄’’ти сесо.
698. титтхийа̄нам̣ ван̣н̣амхи бхан̃н̃ама̄не йо куджджхати, со а̄ра̄дхакоти йоджана̄, паритосито пасам̣ситоти адхиппа̄йо. титтхийапуббо имасмим̣ са̄сане паббаджджам̣ лабхитва̄ титтхийа̄нам̣ ван̣н̣асмим̣ бхан̃н̃ама̄не сутва̄ саче куппати анаттаманам̣ кароти, а̄ра̄дхако сан̇гха̄ра̄дхако сан̇гхам̣ паритосенто хоти, самбуддхасса ван̣н̣асмим̣ бхан̃н̃ама̄не йади куджджхати, ниндитоти йоджана̄. еттха самбуддхасса̄ти упалаккхан̣ам̣.
701. гахетва̄ти ¶ пат̣иггахетва̄.
751. ‘‘на раттачитто’’тиа̄дина̄ пурима̄нам̣ тин̣н̣ам̣ па̄ра̄джика̄нам̣ вӣтиккамачиттуппа̄даматтасса̄пи абха̄вам̣ дӣпети. маран̣а̄йа̄ти еттха ‘‘мануссаджа̄тикасса̄’’ти идам̣ па̄ра̄джикапакаран̣атова лаббхати. тасса̄ти кин̃чи дентасса. танти татха̄ дӣйама̄нам̣.
752. ‘‘пара̄джайо’’ти ¶ идам̣ абхаббапуггалесу сан̇гхабхедакасса антогадхатта̄ вуттам̣. сала̄кагга̄хена̄пи сан̇гхам̣ бхинданто сан̇гхабхедакова хоти.
753. аддхайоджане йам̣ тин̣н̣ам̣ чӣвара̄нам̣ ан̃н̃атарам̣ екам̣ чӣварам̣ никкхипитва̄на̄ти йоджана̄.
754. суппатит̣т̣хитанигродхасадисе руккхамӯлаке тичӣварам̣ никкхипитва̄ аддхайоджане арун̣ам̣ ут̣т̣ха̄пентасса̄ти йоджана̄.
755. ка̄йика̄ на̄на̄ваттхука̄йо самбахула̄ а̄паттийо апуббам̣ ачаримам̣ екаккхан̣е катхам̣ пхусети йоджана̄.
757. ва̄часика̄ на ка̄йика̄ на̄на̄ваттхука̄йо самбахула̄ а̄паттийо апуббам̣ ачаримам̣ екаккхан̣е катхам̣ пхусети йоджана̄.
758. винайанасаттхети винайапит̣аке. тасса бхиккхусса.
759. ‘‘иттхийа̄’’тиа̄дӣсу сахаттхе каран̣авачанам̣. иттхийа̄ ва̄ пурисена ва̄ пан̣д̣акена ва̄ нимиттаке метхунам̣ на севанто на пат̣исеванто метхунапаччайа̄ чутоти йоджана̄.
760. ка̄йасам̣саггойева ¶ ка̄йасам̣саггата̄, там̣ а̄панна̄. ат̣т̣хаваттхукам̣ чхеджджанти евам̣на̄макам̣ па̄ра̄джикам̣.
762. самайе пит̣т̣хисан̃н̃итети гимха̄нам̣ паччхимама̄сасса пат̣хамадивасато йа̄ва хемантасса пат̣хамадивасо, еттхантаре саттама̄саматте пит̣т̣хисан̃н̃ите самайе. ‘‘ма̄туйа̄пи ча̄’’ти ваттаббе ‘‘ма̄тарампи ча̄’’ти вуттам̣. сойева ва̄ па̄т̣хо.
764. ‘‘авассутахаттхато хи пин̣д̣ам̣ гахетва̄’’ти имина̄ сан̇гха̄дисесасса ваттхума̄ха, ласун̣анти ¶ па̄читтийасса ваттхум̣, мануссамам̣санти тхуллаччайаваттхум̣, акаппаман̃н̃анти дуккат̣аваттхум̣. акаппаман̃н̃анти еттха ‘‘мам̣са’’нти сесо. ‘‘саббе екато’’ти падаччхедо. екатоти еттха ‘‘маддитва̄’’ти сесо, акаппийамам̣сехи саддхим̣ екато маддитва̄ кха̄датӣти аттхо. саббаметам̣ ‘‘гахетва̄, маддитва̄, кха̄датӣ’’ти кирийа̄нам̣ каммавачанам̣. мануссамам̣сан̃ча̄ти еттха ча-саддо паччекам̣ йоджетаббо хоти. тасса̄ти бхиккхунийа̄. сан̇гха̄дисесапа̄читтийадуккат̣апа̄т̣идесанӣйатхуллаччайа̄ни екаккхан̣е хонти.
765. ‘‘пуггало еко’’ти падаччхедо. двепи ча пун̣н̣авасса̄ти парипун̣н̣авӣсативасса̄ ча две са̄ман̣ера̄. ека̄ва тесам̣ пана каммава̄ча̄ти тесам̣ убхиннам̣ са̄ман̣ера̄нам̣ екена а̄чарийена ека̄ва упасампадакаммава̄ча̄ ката̄. екасса̄ти екасса̄пи са̄ман̣ерасса. камманти упасампадакаммам̣. на рӯхатети на сампаджджати, киметтха ка̄ран̣ам̣, вада бхаддамукха̄ти адхиппа̄йо.
766. махиддхикесӯти двӣсу са̄ман̣ересу. саче пана еко кесаггаматтампи а̄ка̄саго а̄ка̄сат̣т̣хо хоти ¶ , а̄ка̄сагатассева катам̣ там̣ упасампадакаммам̣ нева рӯхати нева сампаджджати, бхӯмигатасса рӯхатӣти йоджана̄.
767. иддхийа̄ а̄ка̄се т̣хитена сан̇гхена бхӯмигатасса са̄ман̣ерасса упасампадакаммам̣ на ка̄таббам̣. йади кароти, куппатӣти йоджана̄. идан̃ча саббакамма̄нам̣ са̄дха̄ран̣алаккхан̣ам̣. йатха̄ха – ‘‘сан̇гхена̄пи а̄ка̄се нисӣдитва̄ бхӯмигатасса каммам̣ на ка̄таббам̣. саче кароти, куппатӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 481).
768. ваттхам̣ каппакатан̃ча на хоти, раттан̃ча на хоти, кесакамбала̄ди акаппийан̃ча хоти, ниваттхасса пана̄патти там̣ пана ниваттхасса бхиккхуно а̄патти хоти. ана̄патти катхам̣ сийа̄, вада бхаддамукха̄ти йоджана̄.
769. еттха етасмим̣ акаппийаваттхудха̄ран̣е таннимиттам̣. аччхинначӣварасса бхиккхуно ана̄патти сийа̄ти йоджана̄. ‘‘кин̃чипӣ’’тиа̄дина̄ вуттамеваттхам̣ саматтхети. асса аччхинначӣварасса ¶ бхиккхусса акаппийам̣ на̄ма кин̃чипи чӣварам̣ на виджджати, тасма̄ ана̄паттӣти адхиппа̄йо.
770. кутопи ча пурисасса хаттхато бходжанасса кин̃чи на ган̣хати, бходжанато кин̃чипи сайампи кассачи пурисасса на дети, татха̄пи гарукам̣ ваджджам̣ сан̇гха̄дисеса̄паттим̣ упети а̄паджджати, там̣ катхама̄паджджати, твам̣ йади винайе кусало аси, ме майхам̣ вада етам̣ ка̄ран̣ам̣ катхехӣти йоджана̄. хавети нипа̄таматтам̣.
771. йа̄ пана бхиккхунӣ ан̃н̃а̄йа бхиккхунийа̄ ‘‘ин̇гха, аййе, йам̣ те есо пурисапуггало дети кха̄данӣйам̣ ва̄’’тиа̄дина̄ (па̄чи. 705) сан̇гха̄дисесама̄тика̄йа вуттанайена уййоджита̄ авассутамха̄ пурисапуггала̄ йам̣ кин̃чи бходжанам̣ а̄да̄йа пат̣иггахетва̄ ¶ саче бхун̃джати, са̄ татха̄ бхун̃джантӣ йа̄йа уййоджита̄ бхун̃джати, тасса̄ уййоджика̄йа дхӣра̄ винайадхара̄ пан̣д̣ита̄ сан̇гха̄дисесам̣ катхайанти тасса̄ уййоджита̄йа бходжанапарийоса̄не уййоджика̄йа сан̇гха̄дисесам̣ вадантӣти йоджана̄. йатха̄ха – ‘‘тасса̄ хи бходжанапарийоса̄не уййоджика̄йа сан̇гха̄дисесо хотӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 481).
772. там̣ катхам̣ йади буджджхаси джа̄на̄си, са̄дхукам̣ брӯхи катхехӣти йоджана̄.
773. нисевитети та̄йа уййоджита̄йа бхиккхунийа̄ тасса пурисапуггаласса хаттхато пат̣иггахите тасмим̣ дантапоне парибхутте уййоджика̄ лахуваджджам̣ а̄паджджатӣти аттхо.
775. ‘‘уккхиттако’’ти имина̄ а̄паттиваджджама̄ха. йатха̄ха – ‘‘тена хи саддхим̣ винайакаммам̣ наттхи, тасма̄ со сан̇гха̄дисесам̣ а̄паджджитва̄ чха̄денто ваджджам̣ на пхусатӣ’’ти.
776. саппа̄н̣аппа̄н̣аджанти саппа̄н̣аке ча аппа̄н̣аке ча джа̄там̣. нева джан̇гаманти па̄дехи бхӯмийам̣ нева чарантам̣. на вихан̇гаманти а̄ка̄се паккхам̣ паса̄ретва̄ на чарантам̣. двиджанти двӣхи паччайехи, двиккхаттум̣ ва̄ джа̄татта̄ двиджам̣. кантанти манохарам̣. акантанти аманохарам̣.
777. саппа̄н̣аджо ¶ саддо читтаджо вутто, аппа̄н̣аджо утуджо саддо вутто, со пана двӣхева паччайехи джа̄татта̄ ‘‘двиджо’’ти матоти йоджана̄.
778. ‘‘винайе’’тиа̄дига̄тха̄ ван̣н̣итаттха̄йева.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
седамочанакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
са̄дха̄ран̣а̄са̄дха̄ран̣акатха̄ван̣н̣ана̄
779-80. саббасиккха̄пада̄нанти ¶ убхатовибхан̇га̄гата̄нам̣ саббасиккха̄пада̄нам̣. бхиккхӯхи бхиккхунӣхӣти убхайаттха сахаттхе каран̣авачанам̣. бхиккхӯхи бхиккхунӣнан̃ча, бхиккхунӣхи бхиккхӯнан̃ча̄ти убхайаттха аса̄дха̄ран̣апан̃н̃аттан̃ча, татха̄ бхиккхӯхи бхиккхунӣнан̃ча, бхиккхунӣхи бхиккхӯнан̃ча̄ти убхайаттха са̄дха̄ран̣асиккха̄падан̃ча ахам̣ ваккха̄мӣти йоджана̄. сама̄хита̄ти екаггачитта̄. там̣ майа̄ вуччама̄нам̣ нида̄на̄динайам̣. сун̣а̄тха̄ти сотуджанам̣ саккаччасаване нийоджети.
781. ‘‘нида̄на’’нтиа̄дига̄тха̄ вуттаттха̄ва.
782-3. ‘‘кати веса̄лийа̄’’тиа̄ди пуччха̄га̄тха̄ утта̄наттха̄йева.
786. ‘‘даса веса̄лийа̄’’тиа̄дивиссаджджанага̄тха̄нам̣ ‘‘метхуна’’нтиа̄дайо ниддесавасена вутта̄. виггахоти мануссавиггахам̣ па̄ра̄джикам̣. чатуттхантимаваттхуканти уттаримануссадхаммапа̄ра̄джикам̣. атирекачӣваранти пат̣хамакатхинам̣. суддхака̄л̣акел̣акаломаканти ел̣акаломавагге дутийам̣.
787. бхӯтанти пат̣хаме муса̄ва̄давагге ат̣т̣хамам̣. парампаран̃чева̄ти парампарабходжанасиккха̄падам̣. мукхадва̄ранти чатуттхе бходжанавагге дасамам̣. бхиккхунӣсу ча аккосоти бхиккхунипа̄тимоккхе чхат̣т̣хе а̄ра̄мавагге дутийам̣.
788. две ¶ ануддхам̣сана̄нӣти ат̣т̣хаманавамасан̇гха̄дисеса̄. чӣварасса пат̣иггахоти чӣваравагге пан̃чамам̣.
789. рӯпийанти ел̣акаломавагге ат̣т̣хамам̣. суттавин̃н̃аттӣти паттавагге чхат̣т̣хам̣. уджджха̄пананти дутийе бхӯтага̄мавагге татийам̣. парипа̄читапин̣д̣оти ¶ татийе ова̄давагге навамам̣. татхева ган̣абходжананти чатуттхе бходжанавагге дутийам̣.
790. вика̄ле бходжанан̃чева̄ти таттхева саттамам̣. ча̄риттанти ачелакавагге пан̃чаме чхат̣т̣хам̣. нха̄нанти сура̄па̄навагге чхат̣т̣хе саттамам̣. ӯнавӣсативассанти саттаме саппа̄н̣акавагге пан̃чамам̣. датва̄ сан̇гхена чӣваранти ат̣т̣хаме сахадхаммикавагге навамам̣.
791. воса̄сантӣти дутийам̣ бхиккхупа̄т̣идесанӣйам̣. наччам̣ ва̄ гӣтам̣ ва̄ти пат̣хаме ласун̣авагге дасамам̣. ча̄рикадвайанти чатуттхе туват̣т̣авагге саттамат̣т̣хама̄ни. чхандада̄нена̄ти ат̣т̣хаме кума̄рибхӯтавагге ека̄дасамам̣. ‘‘чхандада̄нетӣ’’ти ва̄ па̄т̣хо. ‘‘чхандада̄нам̣ ити име’’ти падаччхедо.
792. кут̣ӣти чхат̣т̣хо сан̇гха̄дисесо. косийанти ниссаггийесу дутийе ел̣акаломавагге пат̣хамам̣. сеййанти муса̄ва̄давагге пан̃чамам̣. патхавӣти муса̄ва̄давагге дасамам̣. бхӯтага̄маканти бхӯтага̄мавагге дутийе пат̣хамам̣. саппа̄н̣акан̃ча син̃чантӣти бхӯтага̄мавагге дасамам̣.
800. чхаӯна̄ни тӣн̣ева сата̄нӣти чхахи ӯна̄ни тӣн̣ева сата̄ни, чатунавута̄дхика̄ни двисата̄нӣти аттхо. самачетаса̄ти –
‘‘вадхаке девадаттамхи, чоре ан̇гулима̄лаке;
дханапа̄ле ра̄хуле ча, саббаттха самама̄насо’’ти. (ми. па. 6.6.5; дха. па. ат̣т̣ха. 1.16 девадаттаваттху; итиву. ат̣т̣ха. 100) –
вачанато ¶ саббесу хита̄хитесу, ла̄бха̄ла̄бха̄дӣсу ча ат̣т̣хасу локадхаммесу ниббика̄рата̄йа ча сама̄начиттена татха̄гатена.
вутта̄васеса̄ти ¶ веса̄лийа̄дӣсу чхасу нагаресу вуттехи авасит̣т̣ха̄ни. име саббе има̄ни сабба̄ни сиккха̄пада̄ни са̄ваттхийам̣ ката̄ни бхаванти, пан̃н̃атта̄ни хонтӣти аттхо.
801. па̄ра̄джика̄ни чатта̄рӣти веса̄лийам̣ вуттам̣ метхунамануссавиггахауттаримануссадхаммам̣, ра̄джагахе адинна̄да̄нанти чатта̄ри. сатта сан̇гха̄дисесака̄ти ра̄джагахе вутта̄ две ануддхам̣сана̄, две ча бхеда̄, а̄л̣авийам̣ кут̣ика̄ро, косамбийам̣ махаллакавиха̄ро, довачассанти сатта. ниссаггийа̄ни ат̣т̣хева̄ти веса̄лийам̣ атирекачӣварам̣, ка̄л̣акаел̣акаломам̣, ра̄джагахе чӣварапат̣иггахан̣ам̣, рӯпийапат̣иггахан̣ам̣, суттавин̃н̃атти, а̄л̣авийам̣ косийамиссакам̣, капилаваттхумхи ел̣акаломадхованам̣, ӯнапан̃чабандхананти ат̣т̣ха.
дваттим̣сева ча кхуддака̄ти веса̄лийам̣ бхӯта̄рочанам̣, парампарабходжанам̣, аппат̣иггахан̣ам̣, ачелакам̣, ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ бхиккхум̣ аккосеййа̄’’ти пан̃ча, ра̄джагахе уджджха̄панакам̣, бхиккхунипарипа̄читапин̣д̣о, ган̣абходжанам̣, вика̄лабходжанам̣, ‘‘йо пана бхиккху нимантито’’тиа̄ди ча, ‘‘оренад̣д̣хама̄сам̣ наха̄йеййа̄’’ти, ӯнавӣсативассам̣, ‘‘самаггена сан̇гхена чӣварам̣ датва̄’’ти бхиккхӯнам̣ ат̣т̣ха, бхиккхунӣнам̣ пана ‘‘наччам̣ ва̄ гӣтам̣ ва̄’’тиа̄ди ча, ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ антовасса’’нтиа̄ди ча, ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ вассам̣вуттха̄’’тиа̄ди ча̄ти двайам̣, ‘‘йа̄ пана бхиккхунӣ па̄рива̄сикачхандада̄нена̄’’тиа̄ди ча̄ти чатта̄ри, а̄л̣авийам̣ анупасампаннена уттари дираттатираттам̣, ‘‘патхавим̣ кхан̣еййа ва̄’’тиа̄ди, бхӯтага̄мапа̄табйата̄йа, ‘‘джа̄нам̣ саппа̄н̣акам̣ удака’’нти чатта̄ри, косамбийам̣ ан̃н̃ава̄даке вихесаке, йа̄вадва̄ракоса̄ аггал̣ат̣т̣хапана̄йа, сура̄мерайапа̄не, ана̄дарийе, ‘‘йо пана бхиккху бхиккхӯхи сахадхаммика’’нтиа̄ди ча̄ти пан̃ча, капилаваттхумхи ‘‘бхиккхунупассайам̣ гантва̄’’тиа̄ди, ‘‘агила̄нена ¶ бхиккхуна̄ ча̄тума̄са’’нтиа̄ди, ‘‘ат̣т̣химайам̣ ва̄ дантамайам̣ ва̄’’тиа̄ди тӣн̣и бхиккхӯнам̣, бхиккхунӣнам̣ пана ‘‘удакасуддхикам̣ пана̄’’тиа̄ди, ‘‘ова̄да̄йа ва̄’’тиа̄дӣти две, бхаггесу ‘‘агила̄но висиббана̄пеккхо’’тиа̄ди еканти ета̄ни ба̄ттим̣сева па̄читтийа̄ни.
802. две ¶ га̄райха̄ти ‘‘бхиккху панева кулесӯ’’тиа̄ди, ‘‘йа̄ни кхо пана та̄ни а̄ран̃н̃ака̄нӣ’’тиа̄ди ча̄ти две па̄т̣идесанӣйа̄. тайо секха̄ти косамбийам̣ на сурусурука̄ракам̣, бхаггесу на са̄мисена хаттхена па̄нӣйатха̄лакам̣, на саситтхакам̣ паттадховананти тӣн̣и секхийа̄ни. чхаппан̃н̃а̄сева сиккха̄пада̄ни пин̣д̣ита̄ни веса̄лийа̄дӣсу чхасу нагаресу пан̃н̃атта̄ни бхавантӣти йоджана̄.
803. саттасу нагаресу пан̃н̃атта̄ни ета̄ни сабба̄нева сиккха̄пада̄ни пана ад̣д̣худ̣д̣ха̄ни сата̄нева бхаванти. са̄ваттхийам̣ пан̃н̃аттехи чатунавута̄дхикадвисатасиккха̄падехи саддхим̣ чхасу нагаресу пан̃н̃атта̄ни чхапан̃н̃а̄са сиккха̄пада̄ни пан̃н̃а̄са̄дхика̄ни тӣн̣и сата̄ни бхавантӣти аттхо. ад̣д̣хена чатуттхам̣ йесам̣ та̄ни ад̣д̣худ̣д̣ха̄ни.
804-10. евам̣ нида̄навасена нагарам̣ дассетва̄ ида̄ни нида̄наман̃н̃амасесетва̄ убхатовибхан̇га̄гата̄нам̣ саббесам̣ сиккха̄пада̄нам̣ кевалам̣ пин̣д̣авасена ган̣анам̣ дассетума̄ха ‘‘сиккха̄пада̄ни бхиккхӯна’’нтиа̄ди.
811. евам̣ саббасиккха̄пада̄нам̣ нида̄нан̃ча ган̣анан̃ча дассетва̄ ида̄ни аса̄дха̄ран̣а̄ни дассетума̄ха ‘‘чхачатта̄лӣса̄’’тиа̄ди. бхиккхӯнам̣ бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣абха̄вам̣ махесина̄ гамита̄ни сиккха̄пада̄ни чхачатта̄лӣсева хонтӣти йоджана̄. имина̄ уддесама̄ха.
814. ‘‘чха ¶ ча сан̇гха̄дисеса̄’’тиа̄дӣхи двӣхи га̄тха̄хи ниддесам̣ дассетва̄ ‘‘виссат̣т̣хӣ’’тиа̄дина̄ пат̣иниддесама̄ха.
815. ‘‘ниссаггийе а̄диваггасми’’нти падаччхедо. дховананти ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ чӣварадхованам̣. пат̣иггахоти тасса̄йева хаттхато чӣварапат̣иггахан̣ам̣.
816. а̄ран̃н̃анти екӯнатим̣сатимам̣ сиккха̄падам̣.
817. бхиккхӯнам̣, бхиккхунӣнан̃ча вутта̄ни сабба̄ни па̄читтийа̄ни ган̣ана̄васа̄ ат̣т̣ха̄сӣтисатам̣ ¶ бхавантӣти йоджана̄. ат̣т̣ха̄сӣтисатанти бхиккхунипа̄тимоккха̄гатам̣ чхасат̣т̣хисатапа̄читтийам̣ ваккхама̄нехи бхиккхунийатехи ба̄вӣсатипа̄читтийехи саддхим̣ ат̣т̣ха̄сӣтисатам̣ хоти. татоти ат̣т̣ха̄сӣта̄дхикасатапа̄читтийато ниддха̄рита̄ни ета̄ни два̄вӣсати кхуддака̄ни бхиккхӯнам̣ па̄тимоккхаке бхавантӣти йоджана̄.
818. бхиккхунивагготи бхиккхунӣнам̣ ова̄давагго. парампарабходжане пан̃н̃аттам̣ сиккха̄падам̣ парампарабходжанам̣, парампарабходжанена саха ваттатӣти сапарампарабходжано.
822. ‘‘екато пана пан̃н̃атта̄’’тиа̄ди нигаманам̣. бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣атам̣ гата̄ екатова пан̃н̃атта̄ име има̄ни сиккха̄пада̄ни пин̣д̣ита̄ни чхачатта̄лӣса хонтӣти йоджана̄.
823. махесина̄ бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣абха̄вам̣ гамита̄ни бхиккхунӣнам̣ сиккха̄пада̄ни парипин̣д̣ита̄ни сатам̣, тим̣са ча бхавантӣти йоджана̄.
824. евам̣ ¶ уддит̣т̣ха̄нам̣ ниддесама̄ха ‘‘па̄ра̄джика̄нӣ’’тиа̄дина̄. па̄ра̄джика̄ни чатта̄рӣти уббхаджа̄н̣уман̣д̣аликаваджджапат̣иччха̄дикауккхитта̄нуваттикаат̣т̣хаваттхукасан̇кха̄та̄ни чатта̄ри па̄ра̄джика̄ни.
826. двӣхи га̄тха̄хи ниддит̣т̣ха̄нам̣ пат̣иниддесо ‘‘бхиккхунӣнам̣ ту сан̇гха̄дисесехӣ’’тиа̄ди. чатуннам̣ па̄ра̄джика̄нам̣ уддесавасенева па̄кат̣атта̄ пат̣иниддесе аггахан̣ам̣. а̄дито чха̄ти уссайава̄дика̄дайо чха сан̇гха̄дисеса̄. ‘‘а̄дито’’ти идам̣ ‘‘йа̄вататийака̄’’ти имина̄пи йоджетаббам̣, ат̣т̣хасу йа̄вататийакесу пурима̄ни чатта̄ри сиккха̄пада̄нӣти вуттам̣ хоти.
827. саттан̃н̃адаттхика̄дӣнӣти а̄ди-саддена ан̃н̃адаттхикасиккха̄падато паччхима̄ни чатта̄ри, пурима̄ни ‘‘ан̃н̃ам̣ вин̃н̃а̄пеййа, ан̃н̃ам̣ чета̄пеййа̄’’ти две ча гахита̄ни. патто чева̄ти пат̣хамам̣ паттасанничайасиккха̄падама̄ха. дутийавагге пуримасиккха̄пададвайам̣ ‘‘гарум̣ лаху’’нти имина̄ гахитам̣.
828. идха ¶ бхиккхунипа̄тимоккхе ета̄ни пана два̄дасева ниссаггийа̄ни саттха̄ра̄ бхиккхунӣнам̣ васена екато пан̃н̃атта̄нӣти йоджана̄.
829-30. ‘‘саббева ган̣ана̄васа̄’’тиа̄ди нигаманам̣. бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣атам̣ гата̄ бхиккхунӣнам̣ екато пан̃н̃атта̄ сатам̣, тим̣са бхавантӣти йоджана̄.
831-3. ‘‘аса̄дха̄ран̣а̄ убхинна’’нти падаччхедо. убхиннам̣ аса̄дха̄ран̣асиккха̄пада̄ни сатан̃ча саттати ча чха ча бхаванти. евамуддит̣т̣ха̄нам̣ ниддесо ‘‘па̄ра̄джика̄ни чатта̄рӣ’’тиа̄ди. бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхунӣнам̣ чатта̄ри па̄ра̄джика̄ни. дасаччха ¶ ча̄ти бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхунӣнам̣ сан̇гха̄дисеса̄ даса, бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхӯнам̣ виссат̣т̣хиа̄дика̄ сан̇гха̄дисеса̄ чха ча̄ти сан̇гха̄дисеса̄ сол̣аса.
анийата̄ дуве чева̄ти бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхӯнам̣ анийата̄ две ча. ниссагга̄ чатувӣсатӣти бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхӯнам̣ два̄даса, бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхунӣнам̣ два̄даса̄ти евам̣ ниссаггийа̄ чатувӣсати ча. сатам̣ ат̣т̣ха̄раса кхуддака̄ти бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхӯнам̣ ба̄вӣсати, бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхунӣнам̣ чханнавутӣти ат̣т̣ха̄раса̄дхикасатам̣ кхуддака̄ни ча. еттха̄ти имасмим̣ аса̄дха̄ран̣асан̇гахе.
два̄дасева ча га̄райха̄ти бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхӯнам̣ чатта̄ри, бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ни бхиккхунӣнам̣ ат̣т̣ха̄ти ете па̄т̣идесанӣйа̄ ча̄ти име чхасаттатиадхика̄ни сатасиккха̄пада̄ни убхиннампи аса̄дха̄ран̣а̄нӣти йоджана̄.
834. убхиннампи са̄дха̄ран̣а̄ни саттхуна̄ пан̃н̃атта̄ни сиккха̄пада̄ни сатан̃ча саттати ча чатта̄ри ча бхавантӣти пака̄сита̄ти йоджана̄.
835-6. па̄ра̄джика̄ни чатта̄рӣти метхунаадинна̄да̄намануссавиггахауттаримануссадхаммапа̄ра̄джика̄ни чатта̄ри ча. сатта сан̇гха̄дисесака̄ти сан̃чариттаамӯлакаан̃н̃абха̄гийа̄, чатта̄ро йа̄вататийака̄ ча̄ти сан̇гха̄дисеса̄ сатта ча. ат̣т̣ха̄раса ча ниссагга̄ти ниссаггийесу пат̣хаме чӣваравагге ¶ дхованапат̣иггахан̣асиккха̄пададвайаваджджита̄ни ат̣т̣ха, ел̣акаломавагге ат̣т̣хаманавамадасама̄нӣти тайо, паттавагге пат̣хамапаттавассикаса̄т̣икаа̄ран̃н̃акасиккха̄падаттайасса ваджджита̄ни сатта ча̄ти ¶ има̄ни ат̣т̣ха̄раса ниссаггийасиккха̄пада̄ни ча. самасаттати кхуддака̄ти –
‘‘саббо бхиккхуниваггопи…пе… два̄вӣсати бхаванти хӣ’’ти. (у. ви. 818-821) –
вутта̄ бхиккхӯнам̣ бхиккхунӣхи аса̄дха̄ран̣а̄ти имехи ба̄вӣсатипа̄читтийехи ваджджита̄ни авасеса̄ни саттати па̄читтийа̄ни ча убхайаса̄дха̄ран̣авасена пан̃н̃атта̄ни. пан̃часаттати секхийа̄пи ча̄ти убхиннам̣ бхиккхубхиккхунӣнам̣ самасиккхата̄ са̄дха̄ран̣асиккха̄пада̄ни саббасо сатам̣, саттати, чатта̄ри ча хонтӣти йоджана̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
са̄дха̄ран̣а̄са̄дха̄ран̣акатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
лаккхан̣акатха̄ван̣н̣ана̄
837. итоти са̄дха̄ран̣а̄са̄дха̄ран̣акатха̄йа парам̣. саббаганти саббасиккха̄падаса̄дха̄ран̣ам̣. вадато мети вадато мама вачанам̣. нибодхатха̄ти ниса̄метха, екаггачитта̄ хутва̄ саккаччам̣ сун̣а̄тха̄ти аттхо.
838-9. ‘‘випатти а̄патти ана̄паттӣ’’ти падаччхедо. ‘‘а̄н̣атти ан̇га’’нти падаччхедо. ваджджакаммапабхедаканти ваджджапабхедакам̣ каммапабхедакам̣. тикадвайанти кусалаттикаведана̄ттикадвайам̣. саббаттха̄ти идам̣ пана саттарасавидхасаббаса̄дха̄ран̣алаккхан̣ам̣. саббаттха саббесу сиккха̄падесу.
840. идха имасмим̣ саттарасавидхе йам̣ лаккхан̣ам̣ пуббе вуттанайам̣, йан̃ча утта̄нам̣, там̣ саббам̣ ваджджетва̄ аттхаджотанам̣ аттхаппака̄санам̣ карисса̄мӣти йоджана̄.
841. нида̄нам̣ ¶ ¶ на̄ма ра̄джагаха̄дисиккха̄падапан̃н̃аттит̣т̣ха̄набхӯта̄ни сатта нагара̄ни, там̣ пуббе дасситанти авасит̣т̣ха̄ни дассетума̄ха ‘‘пуггало’’тиа̄ди. пуггало на̄ма катамо? йам̣ йам̣ бхиккхуним̣, бхиккхун̃ча а̄раббха сиккха̄падам̣ пан̃н̃аттам̣, айам̣ бхиккхунӣ ча бхиккху ча сиккха̄падапан̃н̃аттийа̄ а̄дикаммико пуггалоти вуччатӣти йоджана̄.
842. дханийа̄дайоти а̄ди-саддена самбахула̄ бхиккхӯ, ваггумуда̄тӣрийа̄ бхиккхӯ, сеййасако, уда̄йӣ, а̄л̣авака̄ бхиккхӯ, чханно, меттийабхӯмаджака̄, девадатто, ассаджипунаббасука̄ бхиккхӯ, чхаббаггийа̄ бхиккхӯ, упанандо сакйапутто, ан̃н̃атаро бхиккху, хаттхако сакйапутто, ануруддхо, саттарасаваггийа̄ бхиккхӯ, чӯл̣апантхако, белат̣т̣хасӣсо, а̄йасма̄ а̄нандо, са̄гататтхеро, арит̣т̣хо бхиккху, а̄йасма̄ а̄нандоти име екавӣсати сан̇гахита̄.
843. тхуллананда̄дайоти а̄ди-саддена сундарӣнанда̄, чхаббаггийа̄ бхиккхунийо, ан̃н̃атара̄ бхиккхунӣ, чан̣д̣ака̄л̣ӣ, самбахула̄ бхиккхунийо, две бхиккхунийоти чхайиме сан̇гахита̄. саббети убхайапа̄тимоккхе а̄дикаммика̄ саббе пуггала̄.
844. ваттхӯти ваттху на̄ма судинна̄дино тасса тассева пуггаласса метхуна̄дикасса ча ваттхуно саббаппака̄рена аджджха̄ча̄ро вӣтиккамо павуччатӣти йоджана̄.
845-6. кевала̄ мӯлабхӯта̄ пан̃н̃атти. ану ча ануппанно ча саббаттха ча падесо ча анвануппаннасаббаттхападеса̄, тейева пада̄ни анвануппаннасаббаттхападесапада̄ни, та̄ни пуббака̄ни йа̄сам̣ пан̃н̃аттӣнам̣ та̄ анвануппаннасаббаттхападесападапуббика̄. татхева са̄ пан̃н̃аттӣти йоджана̄. анупан̃н̃атти ануппаннапан̃н̃атти саббаттхапан̃н̃атти падесапан̃н̃атти хоти. екато убхато пубба̄ катхева ¶ са̄ пан̃н̃аттӣти йоджана̄. екатопадам̣ убхатопадан̃ча пуббамасса̄ти екатоубхатопубба̄, екатопан̃н̃атти убхатопан̃н̃аттӣти вуттам̣ хоти.
847. таттха навадха̄су пан̃н̃аттӣсу. пан̃н̃атти на̄ма катама̄ти а̄ха ‘‘йо метхуна’’нтиа̄ди. ‘‘йо бхиккху метхунам̣ дхаммам̣ пат̣исевеййа̄’’ти ча ‘‘йо бхиккху адиннам̣ а̄дийеййа̄’’ти ча евама̄дика̄ сиккха̄падасса мӯлабхӯта̄ пан̃н̃атти хотӣти йоджана̄.
848. иччевама̄дика̄ти ¶ а̄ди-саддена ‘‘сиккхам̣ апаччаккха̄йа дуббалйам̣ ана̄викатва̄’’ти ча ‘‘га̄ма̄ ва̄ аран̃н̃а̄ ва̄’’ти ча евама̄дӣнам̣ сан̇гахо.
849. ваджджаке ануппаннейева пан̃н̃атта̄ ануппаннапан̃н̃атти, са̄ ануппаннапан̃н̃атти.
850-1. гун̣ан̇гун̣упа̄ханасиккха̄падена саха чамматтхаран̣асиккха̄падан̃ча дхуванха̄нам̣ дхуванаха̄насиккха̄падам̣, пан̃чаваггена упасампа̄данасиккха̄падан̃ча̄ти еса̄ чатуббидха̄ пан̃н̃атти падесапан̃н̃атти на̄ма̄ти вутта̄ти йоджана̄. маджджхимадесасмим̣йева хотӣти маджджхимадесасмим̣йева а̄паттикара̄ хоти. на ан̃н̃атоти на ан̃н̃атра паччантимесу джанападесу десантаре т̣ха̄не.
852. итоти чатуббидхападесапан̃н̃аттито. еттха̄ти имасмим̣ пан̃н̃аттибхеде. са̄дха̄ран̣адука̄диканти са̄дха̄ран̣апан̃н̃атти аса̄дха̄ран̣апан̃н̃атти, екатопан̃н̃атти убхатопан̃н̃аттӣти дукадвайам̣. аттхато екамева̄ти аттхато ан̃н̃аман̃н̃асама̄намева. випатта̄патта̄на̄паттивиниччхайо виттха̄ритоти идха на дассито. айам̣ панеттха сан̇кхепо – випаттӣти сӣлаа̄ча̄радит̣т̣хиа̄джӣвавипаттӣнам̣ ¶ ан̃н̃атара̄. а̄паттӣти пуббапайога̄дивасена а̄паттибхедо. ана̄паттӣти аджа̄нана̄дивасена ана̄патти.
853. а̄патти пана са̄н̣аттика̄пи хоти, ана̄н̣аттика̄пи хотӣти йоджана̄. ‘‘а̄н̣аттӣти ча на̄меса̄ а̄н̣а̄пана̄’’ти имина̄ а̄н̣атти-саддасса сабха̄васа̄дха̄ран̣атта̄ти идха̄ха.
854. саббасиккха̄падесупи сабба̄сам̣ а̄паттӣнам̣ саббо пана ан̇габхедопи вибха̄вина̄ н̃а̄табботи йоджана̄.
856. ‘‘са̄ ча акрийасамут̣т̣ха̄на̄’’ти падаччхедо. ка̄йена, ва̄ча̄йа ва̄ даса̄хаббхантаре атирекачӣварасса анадхит̣т̣ха̄нена ниссаггийапа̄читтийам̣ хотӣти ‘‘пат̣хаме катхине вийа̄’’ти уда̄харан̣ам̣ катам̣.
857. крийа̄крийато хотӣти кирийато ча акирийато ча хоти. таттха уда̄харан̣ама̄ха ‘‘чӣвараггахан̣е ¶ вийа̄’’ти. ан̃н̃а̄тика̄йа бхиккхунийа̄ хаттхато чӣвараггахан̣ам̣ крийа̄, па̄риваттакасса ада̄нам̣ акрийа̄ти евам̣ кирийа̄йа чева акирийа̄йа ча имам̣ а̄паджджати.
858. сийа̄ пана каронтасса акаронтасса̄ти йа̄ пана а̄патти сийа̄ каронтасса, сийа̄ акаронтасса хоти, айам̣ сийа̄ кирийато, сийа̄ акирийато самут̣т̣ха̄ти. сийа̄ти ча када̄чи-саддаттхе нипа̄то. атрода̄харан̣ама̄ха ‘‘рӯпийоггахан̣е вийа̄’’ти. рӯпийасса уггахан̣е, угган̣ха̄пане сийа̄ када̄чи кирийато самут̣т̣ха̄ти, упаниккхиттасса са̄дийане ка̄йава̄ча̄хи ка̄таббасса акаран̣ена када̄чи акаронтасса хотӣти.
859. йа̄ ¶ карото акуббато, када̄чи каронтасса ча хоти, са̄ а̄патти сийа̄ кирийа̄кирийато, сийа̄ кирийатопи ча хотӣти йоджана̄. ‘‘кут̣ика̄ра̄патти вийа̄’’ти ваттаббам̣. са̄ хи ваттхум̣ деса̄петва̄ пама̄н̣а̄тиккантам̣ карото кирийато самут̣т̣ха̄ти, адеса̄петва̄ пама̄н̣а̄тиккантам̣, пама̄н̣айуттам̣ ва̄ карото кирийа̄кирийато самут̣т̣ха̄ти.
861. йато а̄паттито. айам̣ а̄патти. сан̃н̃а̄йа каран̣абхӯта̄йа вимоккхо ета̄йа̄ти сан̃н̃а̄вимоккха̄. еттха ча вӣтиккамасан̃н̃а̄ авиджджама̄на̄пи а̄паттийа̄ вимуччанасса са̄дхакатамат̣т̣хена гахита̄. йатха̄ вут̣т̣хийа̄ абха̄вена джа̄там̣ дуббхиккхам̣ ‘‘вут̣т̣хиката’’нти вуччати, евам̣сампадамидам̣ ведитаббам̣. айам̣ сачиттака̄патти.
862-4. итара̄ пана ачиттака̄патти. вӣтиккамасан̃н̃а̄йа абха̄вена наттхи вимоккхо ета̄йа̄ти носан̃н̃а̄вимоккха̄. сучиттена сава̄санакилесаппаха̄нена, сакалалокийалокуттаракусаласампайогена ча сундарачиттена бхагавата̄ пака̄сита̄ сабба̄ва а̄патти читтасса васена дувидха̄ сийунти йоджана̄. сачиттакасамут̣т̣ха̄навасена пана̄ти сачиттакасамут̣т̣ха̄навасенева. сачиттакамиссакавиваджджанаттха̄йа пана-саддо евака̄раттхо вутто.
йа̄ сачиттакехи ва̄ ачиттакамиссакасамут̣т̣ха̄навасена ва̄ самут̣т̣ха̄ти, айам̣ ачиттака̄.
865. сувиджджена̄ти собхама̄на̄хи тӣхи виджджа̄хи ва̄ ат̣т̣хахи ва̄ виджджа̄хи саманна̄гататта̄ ¶ сувиджджена. анаваджджена̄ти сава̄санакилеса̄ваджджарахитатта̄ анаваджджена бхагавата̄ ¶ . локапан̣н̣аттиваджджато локапан̣н̣аттиваджджавасена сабба̄ва а̄паттийо ваджджавасена дувидха̄ дука̄ вутта̄ти йоджана̄.
866. йасса̄ сачиттаке паккхе, читтам̣ акусалам̣ сийа̄ти йасса̄ сачиттака̄читтакасамут̣т̣ха̄на̄йа ачиттака̄йа сура̄па̄на̄диа̄паттийа̄ сачиттакасамут̣т̣ха̄напаккхе читтам̣ акусаламева хоти, айам̣ локаваджджа̄ на̄ма̄ти аттхо. йасса̄ пана сачиттакасамут̣т̣ха̄на̄йа пат̣хамапа̄ра̄джика̄диа̄паттийа̄ читтам̣ акусаламева хоти, тасса̄ локаваджджата̄йа ваттаббамева наттхи. ачиттака̄пи ва̄ а̄патти сачиттакапаккхе кусалачитте сати локаваджджата̄йа сиддха̄йа ачиттакапаккхепи локаваджджо хоти, киман̇гам̣ пана акусалачиттенева а̄паджджитабба̄йа а̄паттийа̄ локаваджджата̄ти са̄ висум̣ на вутта̄.
йасма̄ пана пан̣н̣аттиваджджа̄йа ваттхувӣтиккамаваджджа̄ сийа̄ кусалам̣, сийа̄ абйа̄катам̣, тасма̄ тасса̄ сачиттакапаккхе читтам̣ кусаламева̄ти айам̣ нийамо наттхӣти а̄ха ‘‘сеса̄ пан̣н̣аттиваджджака̄’’ти. ‘‘пан̣н̣аттиваджджака̄’’ти имина̄ ча лаккхан̣ена ваттхувиджа̄наначиттена сачиттакапаккхе читтам̣ сийа̄ кусалам̣, сийа̄ акусалам̣, сийа̄ абйа̄катам̣, тасма̄ тасса̄ сачиттакапаккхе читтам̣ акусаламева̄ти айам̣ нийамо наттхӣти а̄ха.
867. ка̄йадва̄рена а̄паджджитабба̄ ка̄йакаммам̣. убхайаттха а̄паджджитабба̄ тадубхайам̣ ка̄йакаммам̣ вачӣкаммам̣. манодва̄ре а̄патти на̄ма наттхӣти манокаммам̣ на вуттам̣. ‘‘манодва̄ре а̄патти на̄ма наттхӣти ча идам̣ йебхуййавасена вуттам̣ упаниккхиттаса̄дийана̄дӣсу манодва̄репи а̄паттисамбхавато’’ти а̄чарийа̄.
868-9. кусала̄дитикадвайанти ¶ кусалаттикан̃чева ведана̄ттикан̃ча. а̄паттим̣ а̄паджджанто кусала̄кусалачитто, татха̄ абйа̄катачитто ва̄ хутва̄ а̄паджджатӣти йоджана̄.
дуккха̄дисам̣йутоти а̄ди-саддена упеккха̄ведана̄саман̇гино сан̇гахо. евам̣ сантепи саббасиккха̄падесу акусалачиттавасена екам̣ читтам̣, кусала̄бйа̄катавасена две читта̄ни, саббесам̣ васена тӣн̣и читта̄ни. дуккхаведана̄васена ека̄ ведана̄, сукхаупеккха̄васена две, сабба̄сам̣ васена ¶ тиссо ведана̄ти айамева бхедо лаббхати, на ан̃н̃о бхедо.
кусалаттикам̣ сачепи гахитам̣, на пана саббесамева читта̄нам̣ васена лаббхати, атха кхо а̄паттисамут̣т̣ха̄пака̄нам̣ ба̄ттим̣сачитта̄намева васена лаббхати. ба̄ттим̣сева хи читта̄ни а̄паттисамут̣т̣ха̄пака̄ни. два̄даса акусала̄ни, ат̣т̣ха ка̄ма̄вачаракусала̄ни, даса ка̄ма̄вачаракирийачитта̄ни, кусалато, кирийато ча две абхин̃н̃а̄читта̄ни ча̄ти евам̣ ба̄ттим̣сачиттехи самут̣т̣хита̄пи а̄патти акусала̄ ва̄ хоти абйа̄ката̄ ва̄, наттхи а̄патти кусалам̣. йатха̄ха саматхаккхандхаке ‘‘а̄патта̄дхикаран̣ам̣ сийа̄ акусалам̣ сийа̄ абйа̄катам̣, наттхи а̄патта̄дхикаран̣ам̣ кусала’’нти (чӯл̣ава. 222; пари. 303). айам̣ пана па̄т̣хо пан̣н̣аттиваджджам̣йева сандха̄йа вутто, на локаваджджам̣. йасмин̃хи патхавикхан̣анабхӯтага̄мапа̄табйата̄дике а̄патта̄дхикаран̣е кусалачиттам̣ ан̇гам̣ хоти, тасмин̃ча сати на сакка̄ ваттум̣ ‘‘наттхи а̄патта̄дхикаран̣ам̣ кусала’’нти. тасма̄ найидам̣ ан̇гапахонакачиттам̣ сандха̄йа вуттам̣. йам̣ та̄ва а̄патта̄дхикаран̣ам̣ локаваджджам̣, там̣ екантато акусаламева. таттха ‘‘сийа̄ акусала’’нти викаппо наттхи. йам̣ пана пан̣н̣аттиваджджам̣, там̣ йасма̄ сан̃чичча ‘‘имам̣ а̄паттим̣ вӣтиккама̄мӣ’’ти вӣтиккамантассева акусалам̣ ¶ хоти, асан̃чичча пана кин̃чи аджа̄нантасса сахасеййа̄дивасена а̄паджджанато абйа̄катам̣ хоти, тасма̄ таттха сан̃чичча̄сан̃чиччавасена имам̣ викаппабха̄вам̣ сандха̄йа идам̣ вуттам̣ ‘‘а̄патта̄дхикаран̣ам̣ сийа̄ акусалам̣ сийа̄ абйа̄катам̣, наттхи а̄патта̄дхикаран̣ам̣ кусала’’нти. саче пана ‘‘йам̣ кусалачитто а̄паджджати, идам̣ вуччати а̄патта̄дхикаран̣ам̣ кусала’’нти вадеййа, ачиттака̄нам̣ ел̣акаломападасодхамма̄дисамут̣т̣ха̄на̄нампи кусалачиттам̣ а̄паджджеййа, на ча таттха виджджама̄нампи кусалачиттам̣ а̄паттийа̄ ан̇гам̣, ка̄йавачӣвин̃н̃аттивасена пана чалитапаватта̄нам̣ ка̄йава̄ча̄нам̣ ан̃н̃атарамева ан̇гам̣, тан̃ча рӯпаккхандхапарийа̄паннатта̄ абйа̄катанти.
870. идам̣ ту лаккхан̣анти идам̣ нида̄на̄диса̄дха̄ран̣авиниччхайалаккхан̣ам̣.
871. ‘‘тару’’нтиа̄дига̄тха̄ пуббе вуттаттха̄ва. айам̣ пана висесо – таттха ‘‘двайан̇кура’’нти вуттам̣, идха ‘‘чатуссикха’’нти. таттха ‘‘двайан̇кура’’нти локаваджджапан̣н̣аттиваджджа̄нам̣ гахан̣ам̣ ¶ , идха чатуссикханти чатуннам̣ випаттӣнам̣. чатта̄ро сӣкха̄ ан̇кура̄ етасса̄ти виггахо. таттха випатти ‘‘саттапхала’’нти саттапхалесу антогадха̄, идха випаттит̣т̣ха̄не ваджджам̣ гахетва̄ саттапхала̄ни.
872. ануттаратам̣ гатам̣ аттана̄ уттарасса уттамасса кассачи авиджджама̄натта̄ имам̣ уттарам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ йо тхеранавамаджджхимесу ан̃н̃атаро парийа̄пун̣а̄ти па̄т̣хасса пагун̣ава̄чуггатакаран̣ена адхӣйати, парипуччхати аттхан̃ча аттхаван̣н̣анам̣ сутва̄ саккаччам̣ уггахетва̄ манаса̄ пеккхитва̄ пан̃н̃а̄йа суппат̣ивиджджхитва̄ дха̄рети, со ча бхиккху ча-саддена евамева винайавиниччхайе йо бхиккху йутто, со ча ка̄йава̄чавинайе ка̄йава̄ча̄вӣтиккама̄нам̣ винайане сам̣варан̣е ¶ винайе винайапит̣аке ануттаратам̣ упайа̄ти аттано уттаритарасса авиджджама̄натам̣ упагаччхати. еттха ка̄ран̣ама̄ха ‘‘уттарато’’ти, пагун̣ава̄чуггатакаран̣ена адхӣтена аттхаван̣н̣анам̣ сутва̄ дха̄ран̣ена сут̣т̣ху дха̄ритена имина̄ уттарапакаран̣ена хетубхӯтена̄ти аттхо.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
лаккхан̣акатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
саббасан̇калананайакатха̄ван̣н̣ана̄
873. парива̄ре мукха̄гата̄ каттхапан̃н̃аттива̄ра̄дайо ат̣т̣ха ва̄ра̄, тейева паччайа-саддена йоджетва̄ вутта̄ ат̣т̣хапаччайава̄ра̄ти вибхан̇гадвайе висум̣ висум̣ дассита̄ сол̣аса парива̄ра̄ асса̄ти сол̣асапарива̄ро, тасса сол̣асапарива̄расса. саббам̣ сан̇каланам̣ найанти саббесам̣ вутта̄нам̣ сан̇калананайа̄нам̣ сан̇гахетаббато саббам̣ сан̇калабхеданам̣ найам̣.
875. ка̄йика̄ чхаббидха̄ти пат̣хамапа̄ра̄джика̄патти, кут̣икаран̣е пайоге дуккат̣а̄патти, екам̣ пин̣д̣ам̣ ана̄гате тхуллаччайа̄патти, тасмим̣ а̄гате сан̇гха̄дисеса̄патти, вика̄лабходжане па̄читтийа̄патти, пат̣хамапа̄т̣идесанӣйа̄паттӣти чхаббидха̄.
татха̄ ва̄часика̄пи ча̄ти чатуттхапа̄ра̄джика̄, кут̣ийа̄ ка̄ра̄пане пуббагатийо, падасодхаммапа̄читтийам̣, давакамйата̄йа хӣнена кхум̣санам̣, тасса дуббха̄ситанти татха̄ чхаббидха̄.
чха̄дентасса ¶ ча тиссоти бхиккхунийа̄ ваджджапат̣иччха̄дика̄йа па̄ра̄джикам̣, бхиккхуно сан̇гха̄дисесачха̄дане па̄читтийам̣, аттано дут̣т̣хуллаччха̄дане дуккат̣анти тиссо ча.
пан̃ча ¶ сам̣саггапаччайа̄ти ка̄йасам̣сагге бхиккхунийа̄ па̄ра̄джикам̣, бхиккхуно сан̇гха̄дисесо, ка̄йена ка̄йапат̣ибаддхе тхуллаччайам̣, ниссаггийена ка̄йапат̣ибаддхе дуккат̣ам̣, ан̇гулипатодаке па̄читтийанти ка̄йасам̣саггапаччайа̄ пан̃ча а̄паттийо.
877. бхиккхунийа̄ ваджджапат̣иччха̄дика̄йа па̄ра̄джикам̣, бхиккхусса сан̇гха̄дисесапат̣иччха̄дакасса па̄читтийанти дут̣т̣хуллаччха̄дане дуве.
879. ‘‘га̄мантаре чатассова̄’’тиа̄ди пат̣иниддесато ча вин̃н̃а̄йати.
881. ваджантийа̄ти гаччхантийа̄.
885. йа̄ пана бхиккхунӣ раттандхака̄ре аппадӣпе хаттхапа̄се пурисена саддхим̣ йади саллапеййа, тасса̄ па̄читти. дӯре т̣хита̄ хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ т̣хита̄ вадеййа че, дуккат̣амева̄ти йоджана̄.
886. йа̄ пана бхиккхунӣ чханне пат̣иччханнат̣т̣ха̄не дива̄ пурисена саддхим̣ асса пурисасса хаттхапа̄се т̣хита̄ вадеййа саллапеййа, тасса̄ па̄читти. хаттхапа̄сам̣ виджахитва̄ вадеййа че, дуккат̣амева̄ти йоджана̄.
891. саниссагга̄ ча па̄читтӣти ниссаджджанавинайакаммасахита̄йева па̄читти.
898. сама̄насам̣ва̄сакабхӯми ¶ на̄ма пакататтасса бхиккхуно сама̄наладдхикасса екасӣма̄йам̣ т̣хитабха̄во. на̄на̄падам̣ пуббам̣ етисса̄ти на̄на̄падапуббика̄, на̄на̄сам̣ва̄сакабхӯмӣти аттхо ¶ . уккхиттана̄на̄ладдхикана̄на̄сӣмагата̄ на̄на̄сам̣ва̄сакабхӯми. има̄ двейева сам̣ва̄сакабхӯмийо хи махесина̄ ка̄рун̣икена вутта̄ти йоджана̄.
899. дувиннанти па̄рива̄сикама̄наттача̄рӣнам̣ двиннам̣ пуггала̄нам̣. двайа̄тӣтена̄ти ка̄масукхаллика̄нуйогааттакиламатха̄нуйогасан̇кха̄там̣ антадвайам̣ атиккамма маджджхима̄йа пат̣ипада̄йа т̣хитена. атха ва̄ сассатуччхедадвайам̣ атиккантена.
900. ‘‘дван̇гулапаббапарамам̣ а̄да̄табба’’нти ча татхева ‘‘дван̇гулам̣ ва̄ дума̄сам̣ ва̄’’ти ча дван̇гула̄ дуве пан̃н̃атта̄ти йоджана̄.
905. а̄н̣аттийа̄ мануссама̄ран̣ам̣, а̄н̣аттийа̄ адинна̄да̄нампӣти йоджана̄.
907. тиссо обха̄сана̄йима̄ти има̄ тиссо метхуна̄дхиппа̄йаппака̄сана̄.
908. сан̇гха̄дисесо ева сан̇гха̄дисесата̄.
910. ванаппати на̄ма пуппхам̣ вина̄ пхалантӣ нигродхаудумбараассаттхапилаккхака̄дируккхаджа̄ти, идха пана ванаджет̣т̣хо раккхитагопитачетийаруккхо ванаппатӣти адхиппа̄йо. тхуллата̄ти тхуллаччайам̣.
912. виссат̣т̣хӣти виссаджджи самбхавадха̄ту. чхад̣д̣анети упаккамитва̄ мочане. ‘‘харите учча̄рам̣ пасса̄вам̣ чхад̣д̣ане’’ти падаччхедо.
913. ким̣ пама̄н̣амета̄санти киттака̄.
915. бхиккху ¶ ¶ бхиккхунийа̄ саддхинти еттха бхиккхӯти са̄мивачанаппасан̇ге паччаттам̣, бхиккхуноти аттхо. га̄тха̄бандхавасена ва̄ ван̣н̣алопо.
918. дутийа̄йа хаттхапа̄сакам̣.
922. ‘‘йа̄вататийаке тиссо а̄паттийо’’ти (пари. ат̣т̣ха. 476 аттхато сама̄нам̣) падасса ниддесе ‘‘тхуллаччайам̣ сийа̄ сан̇гха-бхедакасса̄нуваттино’’ти пат̣ханти. ‘‘тин̣н̣ам̣ сан̇гхабхеда̄нуватта̄ка̄нам̣ кока̄лика̄дӣнам̣ сан̇гха̄дисесо’’ти ат̣т̣хакатха̄йам̣ вуттатта̄ татха̄ па̄т̣хо на гахетаббо.
923. йа̄вататийакети тин̣н̣ам̣ пӯран̣ӣ татийа̄, каммава̄ча̄, йа̄вататийа̄йа каммава̄ча̄йа парийоса̄не а̄паджджитабба̄ а̄патти йа̄вататийака̄ на̄ма.
926. ‘‘авассутасса…пе… кин̃чӣ’’ти идам̣ гарука̄паттийа̄ ваттхудассанам̣. ‘‘саббам̣ мам̣сам̣ акаппийа’’нти идам̣ тхуллаччайадуккат̣а̄нам̣ ваттхудассанам̣.
927. ‘‘вин̃н̃а̄петва̄на…пе… бходжанампи ча̄’’ти идам̣ па̄т̣идесанӣйаваттхудассанам̣. ‘‘ласун̣ампи ча̄’’ти идам̣ па̄читтийаваттхудассанам̣. ‘‘екато аджджхохарантийа̄’’ти падаччхедо.
930. раттачиттена иттхийа̄ ан̇гаджа̄там̣ олокентасса дуккат̣ам̣ вуттанти йоджана̄.
931. самма̄ваттана̄ва самма̄ваттанака̄. течатта̄лӣса ваттана̄ два̄сӣтиккхандхакаватта̄нам̣ парипӯран̣ат̣т̣ха̄не дассита̄.
932. адассанаапат̣икамме а̄панна̄паттийа̄ дуве пуггала̄, па̄пика̄йа дит̣т̣хийа̄ аппат̣иниссагге а̄панна̄паттийа̄ екоти име тайо уккхиттапуггала̄.
934. дӯсакоти ¶ бхиккхунидӯсако. кан̣т̣акоти кан̣т̣акаса̄ман̣еро.
937. дадеййаччевама̄дика̄ти ¶ н̃аттика̄ле ‘‘сан̇гхо дадеййа̄’’тиа̄дибхеда̄ н̃аттикаппана̄, н̃аттикирийа̄ти аттхо. дети сан̇гхо каротӣтиа̄дӣти каммава̄ча̄ка̄ле ‘‘сан̇гхо детӣ’’ти ва̄ ‘‘каротӣ’’ти ва̄ а̄дибхеда̄ вачанакаммасса анит̣т̣хитатта̄ виппакатапаччуппаннам̣ на̄ма сийа̄.
938. диннам̣ катам̣ паничча̄дӣти каммава̄ча̄йа нит̣т̣хита̄йа ‘‘диннам̣ сан̇гхена̄’’ти ва̄ ‘‘катам̣ сан̇гхена̄’’ти ва̄тиа̄дивачанам̣ атӣтакаран̣ам̣ на̄ма сийа̄.
939. сан̇гхети сан̇гхамаджджхе.
‘‘ка̄ран̣ехи пана двӣхи, сан̇гхо бхиджджати нан̃н̃атха̄’’ти касма̄ вуттам̣, нану ‘‘пан̃чахупа̄ли, а̄ка̄рехи сан̇гхо бхиджджати. катамехи пан̃чахи? каммена, уддесена, вохаранто, анусса̄ванена, сала̄кагга̄хена̄’’ти (пари. 458) вуттатта̄, ат̣т̣хакатха̄йан̃ча (пари. ат̣т̣ха. 458) ‘‘пан̃чахи ка̄ран̣ехӣ’’ти вачанато ча идха имехи двӣхева ка̄ран̣ехи сан̇гхабхедакатханам̣ айуттанти? вуччате – на̄йуттам̣ пуббапайогака̄ракавасена вуттатта̄. татха̄ хи ат̣т̣хакатха̄йам̣ –
‘‘каммена̄ти апалокана̄дӣсу чатӯсу каммесу ан̃н̃атарена каммена. уддесена̄ти пан̃часу па̄тимоккхуддесесу ан̃н̃атарена уддесена. вохарантоти катхайанто, та̄хи та̄хи упапаттӣхи ‘адхаммам̣ дхаммо’тиа̄дӣни ат̣т̣ха̄раса бхедакараваттхӯни дӣпенто. анусса̄ванена̄ти ‘нану тумхе джа̄на̄тха майхам̣ учча̄кула̄ паббаджитабха̄вам̣, бахуссутабха̄ван̃ча, ма̄дисо ¶ на̄ма уддхаммам̣ уббинайам̣ саттхуса̄санам̣ кареййа̄ти читте уппа̄детум̣ тумха̄кам̣ йуттам̣, ким̣ майхам̣ авӣчи нӣлуппалаванамива сӣтало, кимахам̣ апа̄йато на бха̄йа̄мӣ’тиа̄дина̄ найена кан̣н̣амӯле вачӣбхедам̣ катва̄ анусса̄ванена. сала̄кагга̄хена̄ти евам̣ анусса̄ветва̄ тесам̣ читтам̣ упаттхамбхетва̄ аниваттидхамме катва̄ ‘ган̣хатха имам̣ сала̄ка’нти сала̄кагга̄хена.
‘‘еттха ча каммамева, уддесо ва̄ пама̄н̣ам̣, воха̄ра̄нусса̄ванасала̄кагга̄ха̄ пана пуббабха̄га̄. ат̣т̣ха̄расаваттхудӣпанавасена хи вохаранте таттха ручиджананаттхам̣ анусса̄ветва̄ сала̄ка̄йа гахита̄йапи абхиннова хоти сан̇гхо. йада̄ пана евам̣ чатта̄ро ва̄ атиреке ва̄ ¶ сала̄кам̣ га̄хетва̄ а̄вен̣икам̣ каммам̣ ва̄ уддесам̣ ва̄ кароти, тада̄ сан̇гхо бхинно на̄ма хотӣ’’ти (пари. ат̣т̣ха. 458) –
вуттатта̄ сала̄кагга̄хакамма̄ни две падха̄нака̄ран̣а̄нӣти идха та̄нева дассита̄ни.
нану ча сала̄кагга̄хопи сан̇гхабхедасса пуббабха̄го вутто, уддесакамма̄нева падха̄набха̄вена вутта̄ни, тасма̄ катхамасса сала̄кагга̄хасса падха̄нака̄ран̣абха̄воти? вуччате – уддесакамма̄нипи сала̄кагга̄хе сиддхе авассамбхаванато аттхаса̄дханапайогена вина̄ асиддха̄нева хонтӣти со падха̄набха̄вена идха гахито, уддесо пана пан̃н̃аттакаммапуббан̇гаматта̄ камменева сан̇гахитоти идха висум̣ на вуттоти дат̣т̣хаббам̣.
941. пайутта̄йуттава̄ча̄йа̄ти ¶ паччайуппа̄данаттха̄йа пайутта̄ ча са̄ сакйапуттийабха̄васса айутта̄ ананурӯпа̄ ча̄ти пайутта̄йутта̄, са̄йева ва̄ча̄ти пайутта̄йуттава̄ча̄, та̄йа.
944. йа̄ бхиккхунӣ вин̃н̃а̄петва̄ бхун̃джати, тасса̄ ча па̄т̣идесанӣйам̣ сийа̄ти йоджана̄.
946. ‘‘дасасата̄нӣ’’тиа̄дига̄тха̄йа раттӣнанти еттха ‘‘сата’’нти сесо. чха̄данакирийа̄йа аччантасам̣йоге упайогавачанам̣. дасасата̄ни а̄паттийо раттӣнам̣ сатам̣ чха̄детва̄ти йоджана̄. евам̣ каттаббайоджана̄йам̣ –
‘‘даса сатам̣ раттисатам̣, а̄паттийо чха̄дайитва̄на;
даса раттийо васитва̄на, муччеййа па̄рива̄сико’’ти. (пари. 477) –
айам̣ парива̄рага̄тха̄пама̄н̣ам̣. екадивасам̣ сатам̣сан̇гха̄дисеса̄паттийо а̄паджджитва̄ дасадивасе чха̄данавасена сатам̣дивасе сахассасан̇гха̄дисеса̄паттийо чха̄дайитва̄ти аттхо. айаметтха сан̇кхепаттхо – йо ¶ дасадивасе сатам̣ сан̇гха̄дисеса̄ а̄паттийо а̄паджджитва̄ дасадивасе пат̣иччха̄дети, тена раттисатам̣ а̄паттисахассам̣ пат̣иччха̄дитам̣ хотӣти. даса раттийо васитва̄на̄ти ‘‘сабба̄ва та̄ а̄паттийо даса̄хапат̣иччханна̄’’ти парива̄сам̣ йа̄читва̄ даса раттийо васитва̄ти аттхо. муччеййа па̄рива̄сикоти парива̄сам̣ васанто бхиккху аттана̄ васитаббапарива̄сато муччеййа, мутто бхавеййа̄ти аттхо.
947. па̄ра̄джика̄ни ат̣т̣хева̄ти аггахитаггахан̣ена. тевӣса гарука̄ти бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ бхиккхунӣнам̣ даса, бхиккхунӣхи ¶ аса̄дха̄ран̣а̄ бхиккхӯнам̣ чха, убхиннам̣ са̄дха̄ран̣а̄ сатта̄ти евам̣ тевӣса сан̇гха̄дисеса̄.
948. вутта̄нӣти йатха̄вутта̄ни ниссаггийа̄ни. двечатта̄лӣса хонтӣти бхиккхувибхан̇га̄гата̄ тим̣са, бхиккхӯхи аса̄дха̄ран̣а̄ бхиккхунӣнам̣ а̄дито два̄даса ча̄ти два̄чатта̄лӣса ниссаггийа̄ни хонти. ат̣т̣ха̄сӣтисатам̣ па̄читтийа̄ пуббе дассита̄ва.
949. сусиккхена̄ти сут̣т̣ху сиккхитаадхисӣла̄дитивидхасиккхена бхагавата̄.
950. супан̃н̃ена̄ти собхан̣а̄ дасабалачатувеса̄раджджачхааса̄дха̄ран̣а̄дайо пан̃н̃а̄ йасса со супан̃н̃о, тена. йасассина̄ти ат̣т̣хаарийапуггаласамӯхасан̇кха̄тапарива̄райаса̄ ча саббалокабйа̄пакагун̣агхосасан̇кха̄такиттийаса̄ ча тена саманна̄гататта̄ йасассина̄. ад̣д̣худ̣д̣ха̄ни сата̄ни бхавантӣти йатха̄дасситаган̣ана̄йа пин̣д̣авасена пан̃н̃а̄са̄дхика̄ни тӣн̣и сата̄ни бхавантӣти аттхо. супан̃н̃ена йасассина̄ готамена пан̃н̃атта̄ни сабба̄ни сиккха̄пада̄ни ад̣д̣худ̣д̣ха̄ни сата̄ни бхавантӣти йоджана̄.
951. етесу сиккха̄падесу йо са̄рабхӯто виниччхайо ваттаббо, со сакало майа̄ сама̄сена саббатха̄ сабба̄ка̄рена вуттоти йоджана̄.
952. идам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣.
953. тасма̄ти майа̄ вича̄ретва̄ вуттатта̄ва. аттхети вачанаттхабха̄ваттха̄дибхеде аттхе ва̄. аккхарабандхе ¶ ва̄ти аккхарасан̇кха̄тападабандхе ва̄. вин̃н̃а̄сасса камепи ва̄ти уддесавасена гантханиккхепасса камепи. кан̇кха̄ на ка̄табба̄ти ‘‘йатха̄адхиппетасса ¶ идам̣ ва̄чакам̣ ну кхо, ава̄чака’’нти ва̄ ‘‘идамайуттам̣ ну кхо, йутта’’нти ва̄ ‘‘идамадхикам̣ ну кхо, ӯна’’нти ва̄ ‘‘идамагхат̣т̣итаккамам̣ ну кхо, гхат̣т̣итаккама’’нти ва̄ ‘‘идам̣ вируддхасамайам̣ ну кхо, авируддхасамайа’’нти ва̄ ‘‘идам̣ дуруттам̣ ну кхо, сувутта’’нти ва̄ ‘‘идам̣ саттхакам̣ ну кхо, нираттхака’’нти ва̄ кан̇кха̄ вимати йена кеначи на ка̄табба̄. бахума̄ната̄ти ‘‘винайо сам̣вараттха̄йа̄’’тиа̄дина̄ (пари. 366) ниддит̣т̣хапайоджанапарампара̄йа мӯлака̄ран̣атта̄ махатӣ самма̄на̄ ка̄табба̄ти аттхо.
954. йо бхиккху сауттарам̣ уттарапакаран̣ена сахитам̣ винайассавиниччхайам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ джа̄на̄ти дхаммато чева аттхато ча виниччхайато ча саббатха̄ авабуджджхати, со бхиккху аттана̄ сиккхитабба̄йа сиккха̄йа саббасо вин̃н̃а̄татта̄ сиккха̄пакена а̄чарийена вина̄пи сиккхитум̣ саматтхоти. ниссайам̣ вимун̃читва̄ти а̄чарийупаджджха̄йе нисса̄йа ва̄сам̣ мун̃читва̄. йатха̄ка̄ман̇гато сийа̄ти йа̄диса̄ йа̄диса̄ аттана̄ га̄мита̄, таттха таттха гамана̄рахо бхавеййа̄ти аттхо.
955. ниссайам̣ да̄тука̄мена. саха вибхан̇гена савибхан̇гам̣. саха ма̄тика̄йа сама̄тикам̣. идам̣ сауттарам̣ винайавиниччхайапакаран̣ам̣ сут̣т̣ху ва̄чуггатам̣ катва̄ гантхато сут̣т̣ху пагун̣ам̣ ва̄чуггатам̣ катва̄ аттхато, виниччхайато ча самма̄ джа̄нитва̄ евам̣ да̄таббанти йоджана̄.
956-7. йо бхиккху имам̣ сауттарам̣ винайавиниччхайапакаран̣ам̣ ва̄ча̄йа пат̣хати, манаса̄ чинтети, ан̃н̃ехи вуччама̄нам̣ сун̣а̄ти, аттхам̣ парипуччхати, парам̣ ва̄чети, ниччам̣ аттхам̣ упапариккхати йатха̄парипуччхитаматтхам̣ хетууда̄харан̣апаваттивасена упагантва̄ самантато ¶ иккхати пан̃н̃а̄йа нийамети ваваттхапети, тасса пана бхиккхусса винайаниссита̄ саббева аттха̄ а̄патта̄на̄паттикаппийа̄каппийа̄дипабхеда̄ саббе аттха̄ хаттхе а̄малакам̣ вийа каратале амаламан̣иратанам̣ вийа упат̣т̣хаханти па̄кат̣а̄ бхавантӣти йоджана̄. наттхи етасса маланти амалам̣, амаламева а̄малаканти ман̣иратанам̣ вуччати.
958. наттхи етесам̣ буддхӣти абуддхӣ, абуддхӣ ча те джана̄ ча̄ти абуддхиджана̄, абуддхиджана̄нам̣ ¶ са̄рам̣ аваса̄рам̣ осӣданам̣ дада̄ти а̄дада̄ти каротӣти абуддхиджанаса̄радам̣, буддхивирахита̄нам̣ ага̄дхам̣ гамбхӣрам̣. техи аладдхапатит̣т̣хам̣ аматаса̄гарам̣ саддаттхараса̄матасса, нибба̄на̄матасса ва̄ пат̣ила̄бхака̄ран̣атта̄ са̄гарасадисам̣ парамам̣ уттамам̣ имам̣ уттарам̣ са̄гарам̣ а̄саннапаччаккхам̣ уттарапакаран̣асан̇кха̄там̣ самуддаса̄гарам̣ са̄радо хутва̄ уттарам̣ уттаранто парийоса̄пенто наро бхиккху хи йасма̄ винайапа̄раго винайапит̣акасса парийантам̣ гато хутва̄ па̄раго па̄рам̣ сам̣са̄расса па̄расан̇кха̄там̣ нибба̄нам̣ гаччханто сийа̄ бхавеййа̄ти йоджана̄.
959. атоти тасма̄дева ка̄ран̣а̄ авапӯраторато па̄папӯрато нира̄сан̇ката̄йа орато ниватто па̄пабхӣруко наро тамам̣ видхӯйа па̄пабхӣруката̄йа ева читтапарийут̣т̣ха̄навасена уппаджджанакам̣ мохандхака̄рам̣ тадан̇гапаха̄навасена видхаметва̄. саббан̇ган̣акаммадам̣ саббесам̣ ра̄га̄дӣнам̣ ан̇ган̣а̄нам̣ каммам̣ тадан̇га̄дипаха̄нам̣ дада̄ти а̄вахатӣти ‘‘саббан̇ган̣акаммада’’нти ладдхана̄мам̣ сукхасса падам̣ локийалокуттарасса сукхасса ка̄ран̣ам̣ гун̣асам̣хитам̣ сӣла̄дӣхи аттхабхӯтехи гун̣ехи сам̣хитам̣ йуттам̣ гун̣аппака̄сакам̣ хитам̣ аматосадхам̣ вийа ¶ саббадосасаббабйа̄дхирахитата̄йа аджара̄амата̄дигун̣а̄вахатта̄ хитам̣ имам̣ уттарам̣ на̄ма пакаран̣ам̣ саккаччам̣ а̄даро хутва̄ ниччам̣ сататам̣ сиккхе ‘‘евам̣ паричайантам̣ каромӣ’’ти чинтетва̄ екантена йатха̄вуттапайоджанаса̄дханайоггам̣ катва̄ аджджхена̄дивасена сиккхеййа ева, на аджджхупеккхако бхавеййа̄ти йоджана̄.
960. пат̣убха̄вакаре па̄тимоккхасам̣варасӣлапӯран̣е, са̄санапаччаттхика̄бхибхаване ча пат̣убха̄вам̣ чхекаттам̣ веса̄раджджам̣ кароти атта̄нам̣ дха̄рента̄нам̣ ладжджипуггала̄нанти пат̣убха̄вакаре параме татойева уттаме пит̣аке винайапит̣аке пат̣утам̣ па̄т̣авам̣ пан̃н̃а̄косаллам̣ абхипаттхайантена пат̣уна̄ йатина̄ ниммалаппаваттикена пат̣уна̄ видхина̄ чхекена са̄рена видха̄нена идам̣ сауттарам̣ винайавиниччхайапакаран̣ам̣ сататам̣ нирантарам̣ парийа̄пун̣итаббам̣ уггахан̣адха̄ран̣апарипуччха̄чинтана̄дивасена сиккхитаббанти йоджана̄.
ити уттаре лӣнаттхапака̄санийа̄
саббасан̇калананайакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
нигаманакатха̄ван̣н̣ана̄
961-3. махесино ¶ тивидхасса̄пи са̄санасса сучират̣т̣хитика̄мена атичирака̄лаппаваттим̣ иччхантена дхӣмата̄ пасаттхатаран̃а̄н̣ена суддхачиттена ла̄бхасакка̄ранирапеккхата̄йа парисуддхаджджха̄сайена буддхадаттена буддхадатта̄бхидха̄нена а̄чарийаварена рачито.
паджджавасена гантхато, аттхато чева парамуттаро уттаро виниччхайо антара̄йам̣ антарена аджджхаттикам̣, ба̄хирам̣ ва̄ ¶ антара̄йам̣ вина̄ йатха̄ сиддхим̣ упа̄гато паринит̣т̣ха̄нам̣ патто, татха̄ сатта̄нам̣ дхаммасам̣йута̄ кусалӯпасам̣хита̄ сан̇каппа̄ маноратха̄ сиджджханту антара̄йам̣ вина̄ ниппаджджанту, етена уттаравиниччхайарачана̄майена махата̄ пун̃н̃одайена чатӯхи сан̇гахаваттхӯхи джанам̣ ран̃джетӣти ‘‘ра̄джа̄’’ти сан̇кхам̣ гато махӣпа̄ло махим̣ патхависаннисситам̣ джанака̄йам̣ самма̄ н̃а̄йена даса ра̄джадхамме акопенто па̄лету. дево паджджунно ка̄ле тха̄вараджан̇гама̄нам̣ упайога̄рахака̄ле самма̄ павассату авут̣т̣хиативут̣т̣хикам̣ акатва̄ самма̄ паваччхату.
964. селиндо синерупаббатара̄джа̄ йа̄ва тит̣т̣хати йа̄ва локе паваттати, чандо сакаладжанападанайанаса̄йано йа̄ва вирочати йа̄ва аттано сабха̄вам̣ джотети, та̄ва йасассино готамасса арахато самма̄самбуддхасса саддхаммо парийаттипат̣ипаттипат̣иведхавасена тивидхо саддхаммо тит̣т̣хату паваттату.
965. сӣха̄дӣнам̣, да̄ха̄дӣнан̃ча ба̄хираджджхаттика̄нам̣ париссайа̄нам̣ кхаманам̣ саханам̣ абхибхавитва̄ паваттанам̣ кханти. сораччанти собхане ратоти сурато, суратасса бха̄во сораччам̣. сундарам̣ акхан̣д̣ата̄дигун̣асаманна̄гатам̣ сӣлам̣ асса̄ти сусӣло. сусӣласса бха̄во.
нигаманакатха̄ван̣н̣ана̄ нит̣т̣хита̄.
уттаравиниччхайат̣ӣка̄ нит̣т̣хита̄.
ити винайаттхаса̄расандӣпанӣ на̄ма винайавиниччхайаван̣н̣ана̄,
лӣнаттхапака̄санӣ на̄ма уттаравиниччхайаван̣н̣ана̄ ча
саматта̄.
паччха̄ т̣хапитага̄тха̄йо
тхерена ¶ ¶ тхирачиттена, са̄сануджджотанаттхина̄;
пун̃н̃ава̄ н̃а̄н̣ава̄ сӣлӣ, сухаджджо мудуко татха̄.
йо сӣхал̣а̄римаддесу, чандима̄ сӯрийо вийа;
па̄кат̣о сӣвалиттхеро, маха̄теджо маха̄йасо.
тена нӣта̄ сӣхал̣а̄ йа̄, идха патта̄ судхӣмата̄;
еса̄ сам̣ван̣н̣ана̄ сӣха-л̣аккхарена суликкхита̄.
ревато ити на̄мена, тхерена тхирачетаса̄;
аримаддике раккхантена, париваттетва̄на са̄дхукам̣.
ликха̄пита̄ хитаттха̄йа, бхиккхӯнам̣ аримаддике;
еса̄ сам̣ван̣н̣ана̄ сут̣т̣ху, саннит̣т̣ха̄намупа̄гата̄;
татхева саббасатта̄нам̣, саббаттхо ча самиджджхатӯти.