📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
અભિધમ્મપિટકે
ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ
માતિકા
૧. તિકમાતિકા
(ખ) અકુસલા ધમ્મા.
(ગ) અબ્યાકતા ધમ્મા.
૨. (ક) સુખાય ¶ વેદનાય સમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ગ) અદુક્ખમસુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) વિપાકધમ્મધમ્મા.
(ગ) નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મા.
૪. (ક) ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયા [ઉપાદિન્નુપાદાનિયા (સ્યા.)] ધમ્મા.
(ખ) અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયા ધમ્મા.
(ગ) અનુપાદિણ્ણઅનુપાદાનિયા [અનુપાદિન્નાનુપાદાનિયા (સ્યા.)] ધમ્મા.
૫. (ક) સંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા ધમ્મા.
(ખ) અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા ધમ્મા.
(ગ) અસંકિલિટ્ઠઅસંકિલેસિકા [અસંકિલિટ્ઠાસંકિલેસિકા (સ્યા.)] ધમ્મા.
૬. (ક) સવિતક્કસવિચારા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અવિતક્કવિચારમત્તા ધમ્મા.
(ગ) અવિતક્કઅવિચારા [અવિતક્કાવિચારા (સ્યા.)] ધમ્મા.
(ખ) સુખસહગતા ધમ્મા.
(ગ) ઉપેક્ખાસહગતા ધમ્મા.
૮. (ક) દસ્સનેન પહાતબ્બા ધમ્મા.
(ખ) ભાવનાય પહાતબ્બા ધમ્મા.
(ગ) નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બા ધમ્મા.
૯. (ક) દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ગ) નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) અપચયગામિનો ધમ્મા.
(ગ) નેવાચયગામિનાપચયગામિનો [નેવાચયગામિનો નાપચયગામિનો (સ્યા.)] ધમ્મા.
(ખ) અસેક્ખા ધમ્મા.
(ગ) નેવસેક્ખનાસેક્ખા [નેવસેક્ખાનાસેક્ખા (સી. સ્યા.)] ધમ્મા.
(ખ) મહગ્ગતા ધમ્મા.
(ગ) અપ્પમાણા ધમ્મા.
(ખ) મહગ્ગતારમ્મણા ¶ ધમ્મા.
(ગ) અપ્પમાણારમ્મણા ધમ્મા.
૧૪. (ક) હીના ¶ ધમ્મા.
(ખ) મજ્ઝિમા ધમ્મા.
(ગ) પણીતા ધમ્મા.
(ખ) સમ્મત્તનિયતા ધમ્મા.
(ગ) અનિયતા ધમ્મા.
(ખ) મગ્ગહેતુકા ધમ્મા.
(ગ) મગ્ગાધિપતિનો ધમ્મા.
(ખ) અનુપ્પન્ના ધમ્મા.
(ગ) ઉપ્પાદિનો ધમ્મા.
૧૮. (ક) અતીતા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અનાગતા ધમ્મા.
(ગ) પચ્ચુપ્પન્ના ધમ્મા.
(ખ) અનાગતારમ્મણા ધમ્મા.
(ગ) પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા ધમ્મા.
(ખ) બહિદ્ધા ધમ્મા.
(ગ) અજ્ઝત્તબહિદ્ધા ધમ્મા.
(ખ) બહિદ્ધારમ્મણા ધમ્મા.
(ગ) અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણા ધમ્મા.
૨૨. (ક) સનિદસ્સનસપ્પટિઘા ધમ્મા.
(ખ) અનિદસ્સનસપ્પટિઘા ધમ્મા.
(ગ) અનિદસ્સનઅપ્પટિઘા [અનિદસ્સનાપ્પટિઘા (સ્યા.)] ધમ્મા.
તિકમાતિકા.
૨. દુકમાતિકા
હેતુગોચ્છકં
૧. (ક) હેતૂ ¶ ધમ્મા.
(ખ) ન હેતૂ ધમ્મા.
૨. (ક) સહેતુકા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) હેતુવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૪. (ક) હેતૂ ચેવ ધમ્મા સહેતુકા ચ.
(ખ) સહેતુકા ચેવ ધમ્મા ન ચ હેતૂ.
૫. (ક) હેતૂ ચેવ ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા ન ચ હેતૂ.
૬. (ક) ન હેતૂ ખો પન ધમ્મા સહેતુકાપિ.
(ખ) અહેતુકાપિ.
હેતુગોચ્છકં.
ચૂળન્તરદુકં
(ખ) અપ્પચ્ચયા ધમ્મા.
(ખ) અસઙ્ખતા ધમ્મા.
૯. (ક) સનિદસ્સના ¶ ધમ્મા.
(ખ) અનિદસ્સના ધમ્મા.
૧૦. (ક) સપ્પટિઘા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અપ્પટિઘા ધમ્મા.
૧૧. (ક) રૂપિનો ¶ ધમ્મા.
(ખ) અરૂપિનો ધમ્મા.
૧૨. (ક) લોકિયા ધમ્મા ¶ .
(ખ) લોકુત્તરા ધમ્મા.
૧૩. (ક) કેનચિ વિઞ્ઞેય્યા ધમ્મા.
(ખ) કેનચિ ન વિઞ્ઞેય્યા ધમ્મા.
ચૂળન્તરદુકં.
આસવગોચ્છકં
(ખ) નો આસવા ધમ્મા.
(ખ) અનાસવા ધમ્મા.
(ખ) આસવવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૧૭. (ક) આસવા ચેવ ધમ્મા સાસવા ચ.
(ખ) સાસવા ચેવ ધમ્મા નો ચ આસવા.
૧૮. (ક) આસવા ¶ ચેવ ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) આસવસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ આસવા.
૧૯. (ક) આસવવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા સાસવાપિ.
(ખ) અનાસવાપિ.
આસવગોચ્છકં.
સંયોજનગોચ્છકં
(ખ) નો સંયોજના ધમ્મા.
૨૧. (ક) સંયોજનિયા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અસંયોજનિયા ધમ્મા.
૨૨. (ક) સંયોજનસમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) સંયોજનવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૨૩. (ક) સંયોજના ચેવ ધમ્મા સંયોજનિયા ચ.
(ખ) સંયોજનિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ સંયોજના.
૨૪. (ક) સંયોજના ચેવ ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ સંયોજના.
૨૫. (ક) સંયોજનવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા સંયોજનિયાપિ.
(ખ) અસંયોજનિયાપિ.
સંયોજનગોચ્છકં.
ગન્થગોચ્છકં
૨૬. (ક) ગન્થા ¶ ધમ્મા.
(ખ) નો ગન્થા ધમ્મા.
(ખ) અગન્થનિયા ધમ્મા.
(ખ) ગન્થવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૨૯. (ક) ગન્થા ચેવ ધમ્મા ગન્થનિયા ચ.
(ખ) ગન્થનિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ ગન્થા.
૩૦. (ક) ગન્થા ચેવ ધમ્મા ¶ ગન્થસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ ગન્થા.
૩૧. (ક) ગન્થવિપ્પયુત્તા ¶ ¶ ખો પન ધમ્મા ગન્થનિયાપિ.
(ખ) અગન્થનિયાપિ.
ગન્થગોચ્છકં.
ઓઘગોચ્છકં
(ખ) નો ઓઘા ધમ્મા.
(ખ) અનોઘનિયા ધમ્મા.
૩૪. (ક) ઓઘસમ્પયુત્તા ¶ ધમ્મા.
(ખ) ઓઘવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૩૫. (ક) ઓઘા ચેવ ધમ્મા ઓઘનિયા ચ.
(ખ) ઓઘનિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ ઓઘા.
૩૬. (ક) ઓઘા ચેવ ધમ્મા ઓઘસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) ઓઘસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ ઓઘા.
૩૭. (ક) ઓઘવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા ઓઘનિયાપિ.
(ખ) અનોઘનિયાપિ.
ઓઘગોચ્છકં.
યોગગોચ્છકં
(ખ) નો યોગા ધમ્મા.
(ખ) અયોગનિયા ધમ્મા.
(ખ) યોગવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૪૧. (ક) યોગા ¶ ચેવ ધમ્મા યોગનિયા ચ.
(ખ) યોગનિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ યોગા.
૪૨. (ક) યોગા ¶ ચેવ ધમ્મા યોગસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) યોગસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ યોગા.
૪૩. (ક) યોગવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા યોગનિયાપિ.
(ખ) અયોગનિયાપિ.
યોગગોચ્છકં.
નીવરણગોચ્છકં
(ખ) નો નીવરણા ધમ્મા.
(ખ) અનીવરણિયા ધમ્મા.
૪૬. (ક) નીવરણસમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) નીવરણવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૪૭. (ક) નીવરણા ચેવ ધમ્મા નીવરણિયા ચ.
(ખ) નીવરણિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ નીવરણા.
૪૮. (ક) નીવરણા ચેવ ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ નીવરણા.
૪૯. (ક) નીવરણવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા નીવરણિયાપિ.
(ખ) અનીવરણિયાપિ ¶ .
નીવરણગોચ્છકં.
પરામાસગોચ્છકં
(ખ) નો પરામાસા ધમ્મા.
(ખ) અપરામટ્ઠા ધમ્મા.
૫૨. (ક) પરામાસસમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) પરામાસવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૫૩. (ક) પરામાસા ચેવ ધમ્મા પરામટ્ઠા ચ.
(ખ) પરામટ્ઠા ચેવ ધમ્મા નો ચ પરામાસા.
૫૪. (ક) પરામાસવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા પરામટ્ઠાપિ.
(ખ) અપરામટ્ઠાપિ.
પરામાસગોચ્છકં.
મહન્તરદુકં
(ખ) અનારમ્મણા ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તા ધમ્મા.
(ખ) અચેતસિકા ધમ્મા.
૫૮. (ક) ચિત્તસમ્પયુત્તા ¶ ધમ્મા.
(ખ) ચિત્તવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) ચિત્તવિસંસટ્ઠા ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તસમુટ્ઠાના ધમ્મા.
૬૧. (ક) ચિત્તસહભુનો ¶ ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તસહભુનો ધમ્મા.
૬૨. (ક) ચિત્તાનુપરિવત્તિનો ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તાનુપરિવત્તિનો ધમ્મા.
૬૩. (ક) ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના ધમ્મા.
૬૪. (ક) ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો ધમ્મા.
૬૫. (ક) ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો ધમ્મા.
(ખ) નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો ધમ્મા.
(ખ) બાહિરા ધમ્મા.
(ખ) નો ઉપાદા ધમ્મા.
૬૮. (ક) ઉપાદિણ્ણા ¶ [ઉપાદિન્ના (સી. સ્યા.)] ધમ્મા.
(ખ) અનુપાદિણ્ણા ધમ્મા.
મહન્તરદુકં.
ઉપાદાનગોચ્છકં
૬૯. (ક) ઉપાદાના ¶ ધમ્મા.
(ખ) નો ઉપાદાના ધમ્મા.
(ખ) અનુપાદાનિયા ધમ્મા.
૭૧. (ક) ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૭૨. (ક) ઉપાદાના ચેવ ધમ્મા ઉપાદાનિયા ચ.
(ખ) ઉપાદાનિયા ચેવ ધમ્મા નો ચ ઉપાદાના.
૭૩. (ક) ઉપાદાના ¶ ચેવ ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ ઉપાદાના.
૭૪. (ક) ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ¶ ખો પન ધમ્મા ઉપાદાનિયાપિ.
(ખ) અનુપાદાનિયાપિ.
ઉપાદાનગોચ્છકં.
કિલેસગોચ્છકં
૭૫. (ક) કિલેસા ¶ ધમ્મા.
(ખ) નો કિલેસા ધમ્મા.
(ખ) અસંકિલેસિકા ધમ્મા.
(ખ) અસંકિલિટ્ઠા ધમ્મા.
૭૮. (ક) કિલેસસમ્પયુત્તા ધમ્મા.
(ખ) કિલેસવિપ્પયુત્તા ધમ્મા.
૭૯. (ક) કિલેસા ચેવ ધમ્મા સંકિલેસિકા ચ.
(ખ) સંકિલેસિકા ચેવ ધમ્મા નો ચ કિલેસા.
૮૦. (ક) કિલેસા ચેવ ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા ચ.
(ખ) સંકિલિટ્ઠા ચેવ ધમ્મા નો ચ કિલેસા.
૮૧. (ક) કિલેસા ચેવ ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા ચ.
(ખ) કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ ધમ્મા નો ચ કિલેસા.
૮૨. (ક) કિલેસવિપ્પયુત્તા ખો પન ધમ્મા સંકિલેસિકાપિ.
(ખ) અસંકિલેસિકાપિ.
કિલેસગોચ્છકં.
પિટ્ઠિદુકં
૮૩. (ક) દસ્સનેન ¶ ¶ પહાતબ્બા ધમ્મા.
(ખ) ન દસ્સનેન પહાતબ્બા ધમ્મા.
૮૪. (ક) ભાવનાય પહાતબ્બા ધમ્મા.
(ખ) ન ભાવનાય પહાતબ્બા ધમ્મા.
૮૫. (ક) દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
૮૬. (ક) ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા ધમ્મા.
(ખ) અવિતક્કા ધમ્મા.
(ખ) અવિચારા ધમ્મા.
૮૯. (ક) સપ્પીતિકા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અપ્પીતિકા ધમ્મા.
(ખ) ન પીતિસહગતા ધમ્મા.
(ખ) ન સુખસહગતા ધમ્મા.
(ખ) ન ઉપેક્ખાસહગતા ધમ્મા.
૯૩. (ક) કામાવચરા ¶ ધમ્મા.
(ખ) ન કામાવચરા ધમ્મા.
(ખ) ન રૂપાવચરા ધમ્મા.
(ખ) ન અરૂપાવચરા ધમ્મા.
૯૬. (ક) પરિયાપન્ના ¶ ધમ્મા.
(ખ) અપરિયાપન્ના ધમ્મા.
(ખ) અનિય્યાનિકા ધમ્મા.
૯૮. (ક) નિયતા ¶ ધમ્મા.
(ખ) અનિયતા ધમ્મા.
(ખ) અનુત્તરા ધમ્મા.
(ખ) અરણા ધમ્મા.
પિટ્ઠિદુકં.
અભિધમ્મદુકમાતિકા.
સુત્તન્તિકદુકમાતિકા
૧૦૧. (ક) વિજ્જાભાગિનો ¶ ધમ્મા.
(ખ) અવિજ્જાભાગિનો ધમ્મા.
(ખ) વજિરૂપમા ધમ્મા.
(ખ) પણ્ડિતા ધમ્મા.
(ખ) સુક્કા ધમ્મા.
(ખ) અતપનીયા ધમ્મા.
(ખ) અધિવચનપથા ધમ્મા.
૧૦૭. (ક) નિરુત્તિ ¶ ધમ્મા.
(ખ) નિરુત્તિપથા ધમ્મા.
(ખ) પઞ્ઞત્તિપથા ધમ્મા.
(ખ) રૂપઞ્ચ.
(ખ) ભવતણ્હા ચ.
૧૧૧. (ક) ભવદિટ્ઠિ ¶ ચ.
(ખ) વિભવદિટ્ઠિ ચ.
(ખ) ઉચ્છેદદિટ્ઠિ ચ.
(ખ) અનન્તવા દિટ્ઠિ ચ.
(ખ) અપરન્તાનુદિટ્ઠિ ચ.
(ખ) અનોત્તપ્પઞ્ચ.
(ખ) ઓત્તપ્પઞ્ચ.
(ખ) પાપમિત્તતા ચ.
(ખ) કલ્યાણમિત્તતા ચ.
(ખ) આપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા ચ.
(ખ) સમાપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા ચ.
૧૨૧. (ક) ધાતુકુસલતા ¶ ચ.
(ખ) મનસિકારકુસલતા ¶ ચ.
૧૨૨. (ક) આયતનકુસલતા ¶ ચ.
(ખ) પટિચ્ચસમુપ્પાદકુસલતા ચ.
(ખ) અટ્ઠાનકુસલતા ચ.
(ખ) મદ્દવો ચ.
(ખ) સોરચ્ચઞ્ચ.
(ખ) પટિસન્થારો ચ [પટિસન્ધારો ચ (ક.)].
૧૨૭. (ક) ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતા ચ.
(ખ) ભોજને અમત્તઞ્ઞુતા ચ.
૧૨૮. (ક) ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા ચ.
(ખ) ભોજને મત્તઞ્ઞુતા ચ.
(ખ) અસમ્પજઞ્ઞઞ્ચ.
(ખ) સમ્પજઞ્ઞઞ્ચ.
(ખ) ભાવનાબલઞ્ચ.
૧૩૨. (ક) સમથો ¶ ચ.
(ખ) વિપસ્સના ચ.
૧૩૩. (ક) સમથનિમિત્તઞ્ચ ¶ .
(ખ) પગ્ગાહનિમિત્તઞ્ચ.
૧૩૪. (ક) પગ્ગાહો ¶ ચ.
(ખ) અવિક્ખેપો ચ.
(ખ) દિટ્ઠિવિપત્તિ ચ.
(ખ) દિટ્ઠિસમ્પદા ચ.
(ખ) દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ ચ.
૧૩૮. (ક) દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ ખો પન.
(ખ) યથાદિટ્ઠિસ્સ ચ પધાનં.
૧૩૯. (ક) સંવેગો ચ સંવેજનિયેસુ ઠાનેસુ.
(ખ) સંવિગ્ગસ્સ ચ યોનિસો પધાનં.
૧૪૦. (ક) અસન્તુટ્ઠિતા ચ કુસલેસુ ધમ્મેસુ.
(ખ) અપ્પટિવાનિતા ચ પધાનસ્મિં.
(ખ) વિમુત્તિ ચ.
(ખ) અનુપ્પાદે ઞાણન્તિ.
સુત્તન્તિકદુકમાતિકા [સુત્તન્તમાતિકા (સ્યા.)].
માતિકા નિટ્ઠિતા.
૧. ચિત્તુપ્પાદકણ્ડં
કામાવચરકુસલં
પદભાજની
૧. કતમે ¶ ¶ ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં [વિરિયિન્દ્રિયં (સી. સ્યા.)] હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ, સમ્માસતિ હોતિ, સમ્માસમાધિ હોતિ, સદ્ધાબલં હોતિ, વીરિયબલં [વિરિયબલં (સી. સ્યા.)] હોતિ, સતિબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, પઞ્ઞાબલં હોતિ, હિરિબલં હોતિ, ઓત્તપ્પબલં હોતિ, અલોભો હોતિ, અદોસો હોતિ, અમોહો હોતિ, અનભિજ્ઝા હોતિ, અબ્યાપાદો હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, હિરી હોતિ, ઓત્તપ્પં હોતિ, કાયપસ્સદ્ધિ [કાયપ્પસ્સદ્ધિ (સ્યા.)] હોતિ, ચિત્તપસ્સદ્ધિ [ચિત્તપ્પસ્સદ્ધિ (સ્યા.)] હોતિ, કાયલહુતા હોતિ, ચિત્તલહુતા હોતિ, કાયમુદુતા હોતિ, ચિત્તમુદુતા હોતિ, કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ, કાયુજુકતા [કાયુજ્જુકતા (સી. ક.)] હોતિ, ચિત્તુજુકતા ¶ [ચિત્તુજ્જુકતા (સી. ક.)] હોતિ, સતિ હોતિ, સમ્પજઞ્ઞં હોતિ, સમથો હોતિ, વિપસ્સના હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨. કતમો ¶ ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૩. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં ¶ સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં [સઞ્ચેતયિતત્તં (સ્યા.)] – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૬. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૭. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો ¶ વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૮. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૯. કતમા તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પીતિ પામોજ્જં આમોદના પમોદના હાસો પહાસો વિત્તિ ઓદગ્યં અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ.
૧૦. કતમં ¶ ¶ તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૧૧. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૧૨. કતમં તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો ¶ સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૩. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો [વિરિયારમ્ભો (સી. સ્યા.)] નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ¶ ઉસ્સોળ્હી [ઉસ્સોળ્હિ (સી.)] થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૪. કતમં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૫. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૬. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા ¶ ¶ પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૭. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં ¶ વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૮. કતમં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૯. કતમં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના [ઇરીયના (સી.)] ¶ વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૦. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ.
૨૧. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ.
૨૨. કતમો ¶ ¶ ¶ તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ.
૨૩. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ.
૨૪. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ.
૨૫. કતમં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ.
૨૬. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો ¶ વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – ઇદં ¶ તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ.
૨૭. કતમં તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ.
૨૮. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ.
૨૯. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો ¶ પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ.
૩૦. કતમં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ.
૩૧. કતમં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પતિ ¶ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ.
૩૨. કતમો તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ.
૩૩. કતમો તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં [અદૂસના અદૂસિતત્તં (સ્યા.)] અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ?
૩૪. કતમો તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો ¶ સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ અમોહો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ.
૩૫. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે અનભિજ્ઝા હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અલોભો અલુબ્ભના ¶ અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અનભિજ્ઝા હોતિ.
૩૬. કતમો તસ્મિં સમયે અબ્યાપાદો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અદોસો ¶ અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અબ્યાપાદો હોતિ.
૩૭. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ.
૩૮. કતમા તસ્મિં સમયે હિરી હોતિ? યં તસ્મિં સમયે હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – અયં તસ્મિં સમયે હિરી હોતિ.
૩૯. કતમં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પં હોતિ.
૪૦. કતમા તસ્મિં સમયે કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ પસ્સદ્ધિ પટિપસ્સદ્ધિ [પટિપ્પસ્સદ્ધિ (સી. સ્યા.)] પસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભના [પટિપ્પસ્સમ્ભના (સી. સ્યા.)] પટિપસ્સમ્ભિતત્તં [પટિપ્પસ્સમ્ભિતત્તં (સી. સ્યા.)] – અયં તસ્મિં સમયે કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ.
૪૧. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ? યા ¶ તસ્મિં સમયે ¶ વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ પસ્સદ્ધિ પટિપસ્સદ્ધિ પસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ.
૪૨. કતમા ¶ ¶ તસ્મિં સમયે કાયલહુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયલહુતા હોતિ.
૪૩. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તલહુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તલહુતા હોતિ.
૪૪. કતમા તસ્મિં સમયે કાયમુદુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયમુદુતા હોતિ.
૪૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તમુદુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તમુદુતા હોતિ.
૪૬. કતમા તસ્મિં સમયે કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – અયં તસ્મિં સમયે કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ.
૪૭. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ.
૪૮. કતમા તસ્મિં સમયે કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ પગુણતા પગુણત્તં પગુણભાવો – અયં તસ્મિં સમયે કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ.
૪૯. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ પગુણતા પગુણત્તં પગુણભાવો – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ.
૫૦. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે કાયુજુકતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ ¶ ઉજુતા ઉજુકતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયુજુકતા હોતિ.
૫૧. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તુજુકતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ ઉજુતા ઉજુકતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તુજુકતા હોતિ.
૫૨. કતમા તસ્મિં સમયે સતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – અયં તસ્મિં સમયે સતિ હોતિ.
૫૩. કતમં તસ્મિં સમયે સમ્પજઞ્ઞં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા ¶ પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમ્પજઞ્ઞં હોતિ.
૫૪. કતમો તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ.
૫૫. કતમા તસ્મિં સમયે વિપસ્સના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં તસ્મિં સમયે વિપસ્સના હોતિ.
૫૬. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા ¶ અનિક્ખિત્તધુરતા ¶ ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – અયં તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ.
૫૭. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ.
યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
પદભાજનીયં.
પઠમભાણવારો.
કોટ્ઠાસવારો
૫૮. તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, પઞ્ચઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ, એકા વેદના હોતિ, એકા સઞ્ઞા હોતિ, એકા ચેતના હોતિ, એકં ચિત્તં હોતિ, એકો વેદનાક્ખન્ધો હોતિ, એકો સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ, એકો સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ, એકો વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ, એકં મનાયતનં હોતિ, એકં મનિન્દ્રિયં હોતિ, એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૫૯. કતમે ¶ ¶ તસ્મિં સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો.
૬૦. કતમો તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધો હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં ¶ વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધો હોતિ.
૬૧. કતમો તસ્મિં સમયે સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ.
૬૨. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં ¶ વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં પઞ્ઞાબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અમોહો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો સમ્માદિટ્ઠિ હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમ્પજઞ્ઞં સમથો વિપસ્સના પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા [થપેત્વા (ક.)] વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ.
૬૩. કતમો તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ ¶ ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – અયં તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ.
ઇમે તસ્મિં સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ.
૬૪. કતમાનિ તસ્મિં સમયે દ્વાયતનાનિ હોન્તિ? મનાયતનં ધમ્માયતનં.
૬૫. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે મનાયતનં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનાયતનં હોતિ.
૬૬. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ધમ્માયતનં હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇદં તસ્મિં સમયે ધમ્માયતનં હોતિ.
ઇમાનિ તસ્મિં સમયે દ્વાયતનાનિ હોન્તિ.
૬૭. કતમા તસ્મિં સમયે દ્વે ધાતુયો હોન્તિ? મનોવિઞ્ઞાણધાતુ, ધમ્મધાતુ.
૬૮. કતમા તસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – અયં તસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ.
૬૯. કતમા તસ્મિં સમયે ધમ્મધાતુ હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – અયં તસ્મિં સમયે ધમ્મધાતુ હોતિ.
ઇમા તસ્મિં સમયે દ્વે ધાતુયો હોન્તિ.
૭૦. કતમે તસ્મિં સમયે તયો આહારા હોન્તિ? ફસ્સાહારો, મનોસઞ્ચેતનાહારો ¶ , વિઞ્ઞાણાહારો.
૭૧. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સાહારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સાહારો હોતિ.
૭૨. કતમો તસ્મિં સમયે મનોસઞ્ચેતનાહારો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે મનોસઞ્ચેતનાહારો હોતિ.
૭૩. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણાહારો હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – અયં તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણાહારો હોતિ.
ઇમે તસ્મિં સમયે તયો આહારા હોન્તિ.
૭૪. કતમાનિ ¶ તસ્મિં સમયે અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ? સદ્ધિન્દ્રિયં, વીરિયિન્દ્રિયં, સતિન્દ્રિયં, સમાધિન્દ્રિયં, પઞ્ઞિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયં, સોમનસ્સિન્દ્રિયં, જીવિતિન્દ્રિયં.
૭૫. કતમં તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ.
૭૬. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ.
૭૭. કતમં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા ¶ અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ.
૭૮. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં ¶ સમ્માસમાધિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ.
૭૯. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા ¶ પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ.
૮૦. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૮૧. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ.
૮૨. કતમં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ ¶ .
ઇમાનિ તસ્મિં સમયે અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ.
૮૩. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ? વિતક્કો, વિચારો, પીતિ, સુખં, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા.
૮૪. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૮૫. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૮૬. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ? યા ¶ તસ્મિં સમયે પીતિ પામોજ્જં આમોદના પમોદના હાસો પહાસો વિત્તિ ઓદગ્યં અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ.
૮૭. કતમં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૮૮. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ.
૮૯. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે પઞ્ચઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ? સમ્માદિટ્ઠિ, સમ્માસઙ્કપ્પો, સમ્માવાયામો, સમ્માસતિ, સમ્માસમાધિ.
૯૦. કતમા તસ્મિં ¶ સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ.
૯૧. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ.
૯૨. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો ¶ નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ.
૯૩. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા ¶ અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ.
૯૪. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ ¶ – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ.
અયં તસ્મિં સમયે પઞ્ચઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ.
૯૫. કતમાનિ ¶ તસ્મિં સમયે સત્ત બલાનિ હોન્તિ? સદ્ધાબલં, વીરિયબલં, સતિબલં, સમાધિબલં, પઞ્ઞાબલં, હિરિબલં, ઓત્તપ્પબલં.
૯૬. કતમં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ.
૯૭. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ.
૯૮. કતમં તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ.
૯૯. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ.
૧૦૦. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા ¶ વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો ¶ પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ.
૧૦૧. કતમં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ.
૧૦૨. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ.
ઇમાનિ તસ્મિં સમયે સત્ત બલાનિ હોન્તિ.
૧૦૩. કતમે તસ્મિં સમયે તયો હેતૂ હોન્તિ? અલોભો, અદોસો, અમોહો.
૧૦૪. કતમો તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ.
૧૦૫. કતમો તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં ¶ અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ.
૧૦૬. કતમો તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના…પે… ¶ અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ.
ઇમે તસ્મિં સમયે તયો હેતૂ હોન્તિ.
૧૦૭. કતમો તસ્મિં સમયે એકો ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે એકો ફસ્સો હોતિ.
૧૦૮. કતમા તસ્મિં સમયે એકા વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે એકા વેદના હોતિ.
૧૦૯. કતમા તસ્મિં સમયે એકા સઞ્ઞા હોતિ? યા ¶ તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે એકા સઞ્ઞા હોતિ.
૧૧૦. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે એકા ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે એકા ચેતના હોતિ.
૧૧૧. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે એકં ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે એકં ચિત્તં હોતિ.
૧૧૨. કતમો તસ્મિં સમયે એકો વેદનાક્ખન્ધો હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે એકો વેદનાક્ખન્ધો હોતિ.
૧૧૩. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે એકો સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે એકો સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ.
૧૧૪. કતમો તસ્મિં સમયે એકો સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં પઞ્ઞાબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અમોહો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો સમ્માદિટ્ઠિ હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમ્પજઞ્ઞં સમથો વિપસ્સના ¶ પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે એકો સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ.
૧૧૫. કતમો તસ્મિં સમયે એકો વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં ¶ વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – અયં તસ્મિં સમયે એકો વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ.
૧૧૬. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે એકં મનાયતનં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે એકં મનાયતનં હોતિ.
૧૧૭. કતમં તસ્મિં સમયે એકં મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે એકં મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૧૮. કતમા તસ્મિં સમયે એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો ¶ માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – અયં તસ્મિં સમયે એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ.
૧૧૯. કતમં તસ્મિં સમયે એકં ધમ્માયતનં હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો ¶ , સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇદં તસ્મિં સમયે એકં ધમ્માયતનં હોતિ.
૧૨૦. કતમા તસ્મિં સમયે એકા ધમ્મધાતુ હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – અયં તસ્મિં સમયે એકા ધમ્મધાતુ હોતિ.
યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
કોટ્ઠાસવારો.
સુઞ્ઞતવારો
૧૨૧. તસ્મિં ખો પન સમયે ધમ્મા હોન્તિ, ખન્ધા હોન્તિ, આયતનાનિ હોન્તિ, ધાતુયો હોન્તિ, આહારા હોન્તિ, ઇન્દ્રિયાનિ ¶ હોન્તિ, ઝાનં હોતિ, મગ્ગો હોતિ, બલાનિ હોન્તિ, હેતૂ હોન્તિ, ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વેદનાક્ખન્ધો હોતિ, સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ, સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ, મનાયતનં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, ધમ્માયતનં હોતિ, ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૨૨. કતમે તસ્મિં સમયે ધમ્મા હોન્તિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે તસ્મિં સમયે ધમ્મા હોન્તિ.
૧૨૩. કતમે ¶ તસ્મિં સમયે ખન્ધા હોન્તિ? વેદનાક્ખન્ધો, ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધો ¶ , સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે તસ્મિં સમયે ખન્ધા હોન્તિ.
૧૨૪. કતમાનિ તસ્મિં સમયે આયતનાનિ હોન્તિ? મનાયતનં, ધમ્માયતનં – ઇમાનિ તસ્મિં સમયે આયતનાનિ હોન્તિ.
૧૨૫. કતમા તસ્મિં સમયે ધાતુયો હોન્તિ? મનોવિઞ્ઞાણધાતુ, ધમ્મધાતુ – ઇમા તસ્મિં સમયે ધાતુયો હોન્તિ.
૧૨૬. કતમે તસ્મિં સમયે આહારા હોન્તિ? ફસ્સાહારો, મનોસઞ્ચેતનાહારો, વિઞ્ઞાણાહારો – ઇમે તસ્મિં સમયે આહારા હોન્તિ.
૧૨૭. કતમાનિ તસ્મિં સમયે ઇન્દ્રિયાનિ હોન્તિ? સદ્ધિન્દ્રિયં, વીરિયિન્દ્રિયં, સતિન્દ્રિયં, સમાધિન્દ્રિયં, પઞ્ઞિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયં, સોમનસ્સિન્દ્રિયં, જીવિતિન્દ્રિયં – ઇમાનિ તસ્મિં સમયે ઇન્દ્રિયાનિ હોન્તિ.
૧૨૮. કતમં તસ્મિં સમયે ઝાનં હોતિ? વિતક્કો, વિચારો, પીતિ, સુખં, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઝાનં હોતિ.
૧૨૯. કતમો તસ્મિં સમયે મગ્ગો હોતિ? સમ્માદિટ્ઠિ, સમ્માસઙ્કપ્પો, સમ્માવાયામો, સમ્માસતિ, સમ્માસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે મગ્ગો હોતિ.
૧૩૦. કતમાનિ ¶ તસ્મિં સમયે બલાનિ હોન્તિ? સદ્ધાબલં, વીરિયબલં, સતિબલં, સમાધિબલં, પઞ્ઞાબલં, હિરિબલં, ઓત્તપ્પબલં – ઇમાનિ તસ્મિં સમયે બલાનિ હોન્તિ.
૧૩૧. કતમે ¶ તસ્મિં સમયે હેતૂ હોન્તિ? અલોભો, અદોસો, અમોહો – ઇમે તસ્મિં સમયે હેતૂ હોન્તિ.
૧૩૨. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૧૩૩. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૧૩૪. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૧૩૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ?
૧૩૬. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ…પે… ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૧૩૭. કતમો તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધો હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધો હોતિ.
૧૩૮. કતમો તસ્મિં સમયે સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ.
૧૩૯. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ.
૧૪૦. કતમો તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ.
૧૪૧. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે મનાયતનં હોતિ…પે… ઇદં તસ્મિં સમયે મનાયતનં હોતિ.
૧૪૨. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ…પે… ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૧૪૩. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ…પે… અયં તસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ.
૧૪૪. કતમં તસ્મિં સમયે ધમ્માયતનં હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇદં તસ્મિં સમયે ધમ્માયતનં હોતિ.
૧૪૫. કતમા તસ્મિં સમયે ધમ્મધાતુ હોતિ? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – અયં તસ્મિં સમયે ધમ્મધાતુ હોતિ.
યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સુઞ્ઞતવારો.
પઠમં ચિત્તં.
૧૪૬. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં ¶ સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
દુતિયં ચિત્તં.
૧૪૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં ¶ હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ ¶ , મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ, સમ્માસતિ હોતિ, સમ્માસમાધિ હોતિ, સદ્ધાબલં હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સતિબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, હિરિબલં હોતિ, ઓત્તપ્પબલં હોતિ, અલોભો હોતિ, અદોસો હોતિ, અનભિજ્ઝા હોતિ, અબ્યાપાદો હોતિ, હિરી હોતિ, ઓત્તપ્પં હોતિ, કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ, ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ, કાયલહુતા હોતિ, ચિત્તલહુતા હોતિ, કાયમુદુતા હોતિ, ચિત્તમુદુતા હોતિ, કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ, કાયુજુકતા હોતિ, ચિત્તુજુકતા હોતિ, સતિ હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, સત્તિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ ¶ , પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, છ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૪૮. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
તતિયં ચિત્તં.
૧૪૯. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં ¶ વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતુત્થં ચિત્તં.
૧૫૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ, સમ્માસતિ હોતિ, સમ્માસમાધિ હોતિ, સદ્ધાબલં હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સતિબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, પઞ્ઞાબલં હોતિ, હિરિબલં હોતિ, ઓત્તપ્પબલં હોતિ, અલોભો હોતિ, અદોસો હોતિ, અમોહો હોતિ, અનભિજ્ઝા હોતિ, અબ્યાપાદો હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, હિરી હોતિ, ઓત્તપ્પં હોતિ, કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ, ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ, કાયલહુતા હોતિ, ચિત્તલહુતા હોતિ, કાયમુદુતા હોતિ, ચિત્તમુદુતા હોતિ, કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ કાયપાગુઞ્ઞતા ¶ હોતિ, ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ, કાયુજુકતા હોતિ, ચિત્તુજુકતા હોતિ, સતિ હોતિ, સમ્પજઞ્ઞં હોતિ, સમથો હોતિ, વિપસ્સના હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૫૧. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૧૫૨. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ¶ ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ…પે….
૧૫૩. કતમા તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ…પે….
૧૫૪. કતમં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ ¶ , દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, પઞ્ચઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૫૫. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં પઞ્ઞાબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અમોહો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો સમ્માદિટ્ઠિ હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમ્પજઞ્ઞં સમથો વિપસ્સના પગ્ગાહો અવિક્ખેપો.
યે ¶ વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ¶ ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
પઞ્ચમં ચિત્તં.
૧૫૬. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
છટ્ઠં ચિત્તં.
૧૫૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ, સમ્માસતિ હોતિ, સમ્માસમાધિ હોતિ, સદ્ધાબલં હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સતિબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, હિરિબલં હોતિ, ઓત્તપ્પબલં હોતિ, અલોભો હોતિ, અદોસો હોતિ, અનભિજ્ઝા હોતિ, અબ્યાપાદો હોતિ, હિરી હોતિ, ઓત્તપ્પં હોતિ, કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ, ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ, કાયલહુતા હોતિ, ચિત્તલહુતા હોતિ, કાયમુદુતા હોતિ, ચિત્તમુદુતા હોતિ, કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ ¶ , ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ, કાયુજુકતા હોતિ, ચિત્તુજુકતા હોતિ, સતિ હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો ¶ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ ¶ , સત્તિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ ¶ , છ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૫૮. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો.
યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સત્તમં ચિત્તં.
૧૫૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અટ્ઠમં ચિત્તં.
અટ્ઠ કામાવચરમહાકુસલચિત્તાનિ.
દુતિયભાણવારો.
રૂપાવચરકુસલં
ચતુક્કનયો
૧૬૦. કતમે ¶ ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં [પઠમજ્ઝાનં (સી.)] ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૬૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા અજ્ઝત્તં સમ્પસાદનં ચેતસો એકોદિભાવં ¶ અવિતક્કં અવિચારં સમાધિજં પીતિસુખં દુતિયં ઝાનં [દુતિયજ્ઝાનં (સી.)] ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, તિવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૬૨. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ ¶ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા ¶ વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૬૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં ¶ સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ પીતિયા ચ વિરાગા ઉપેક્ખકો ચ વિહરતિ સતો ચ સમ્પજાનો સુખઞ્ચ કાયેન પટિસંવેદેતિ, યં તં અરિયા આચિક્ખન્તિ – ‘‘ઉપેક્ખકો સતિમા સુખવિહારી’’તિ તતિયં ઝાનં [તતિયજ્ઝાનં (સી.)] ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, દુવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૬૪. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ¶ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૬૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સુખસ્સ ચ પહાના દુક્ખસ્સ ચ પહાના પુબ્બેવ સોમનસ્સદોમનસ્સાનં અત્થઙ્ગમા અદુક્ખમસુખં ઉપેક્ખાસતિપારિસુદ્ધિં ચતુત્થં ઝાનં ¶ [ચતુત્થજ્ઝાનં (સી.)] ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ ¶ , વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ ઉપેક્ખિન્દ્રિયં ¶ હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, દુવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ ¶ , તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૬૬. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતુક્કનયો.
પઞ્ચકનયો
૧૬૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં ¶ – તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૬૮. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અવિતક્કં વિચારમત્તં સમાધિજં પીતિસુખં દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં ¶ હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ¶ ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૬૯. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ ¶ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ ¶ , સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો ¶ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, તિવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૭૧. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં ¶ વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ પીતિયા ચ વિરાગા…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ¶ ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, દુવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૭૩. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં ¶ જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સુખસ્સ ચ પહાના…પે… પઞ્ચમં ઝાનં [પઞ્ચમજ્ઝાનં (સી.)] ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ…પે… પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, અટ્ઠિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, દુવઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા ¶ પન તસ્મિં સમયે ¶ અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૭૫. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માવાયામો…પે… પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
પઞ્ચકનયો.
ચતસ્સો પટિપદા
૧૭૬. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં [દુક્ખાપટિપદં (બહૂસુ)] દન્ધાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ¶ [સુખાપટિપદં (બહૂસુ)] દન્ધાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૭૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં ¶ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૧૮૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પથવીકસિણં – તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતસ્સો પટિપદા.
ચત્તારિ આરમ્મણાનિ
૧૮૧. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ¶ ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં – તસ્મિં સમયે ¶ ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૫. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચત્તારિ આરમ્મણાનિ.
સોળસક્ખત્તુકં
૧૮૬. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં ¶ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૮૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં ¶ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ ¶ …પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ¶ દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૭. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં ¶ અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૯૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં ¶ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ¶ ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં ¶ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ¶ દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં ¶ પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ¶ દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં પથવીકસિણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં પથવીકસિણં – તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સોળસક્ખત્તુકં.
અટ્ઠકસિણં સોળસક્ખત્તુકં
૨૦૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ આપોકસિણં…પે… તેજોકસિણં…પે… વાયોકસિણં…પે… નીલકસિણં…પે… પીતકસિણં…પે… લોહિતકસિણં…પે… ઓદાતકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અટ્ઠકસિણં સોળસક્ખત્તુકં.
અભિભાયતનાનિ પરિત્તાનિ
૨૦૪. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ તાનિ ¶ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં ¶ …પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો ¶ હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતસ્સો પટિપદા
૨૦૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી ¶ બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૦૯. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં ¶ …પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતસ્સો પટિપદા.
દ્વે આરમ્મણાનિ
૨૧૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૩. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં…પે… અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
દ્વે આરમ્મણાનિ.
અટ્ઠક્ખત્તુકં
૨૧૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો ¶ હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં ¶ પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… ¶ પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૧૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૦. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી ¶ બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ ¶ પસ્સતિ પરિત્તાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં પરિત્તારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં પરિત્તારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અટ્ઠક્ખત્તુકં.
ઇદમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં
૨૨૩. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ સુવણ્ણદુબ્બણ્ણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૪. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી ¶ બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પરિત્તાનિ સુવણ્ણદુબ્બણ્ણાનિ ¶ , તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ઇદમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં.
અપ્પમાણાનિ
૨૨૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતસ્સો પટિપદા
૨૨૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ¶ ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૮. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૨૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… ¶ તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતસ્સો પટિપદા.
દ્વે આરમ્મણાનિ
૨૩૨. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૩. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ¶ ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
દ્વે આરમ્મણાનિ.
અપરમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં
૨૩૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં ¶ અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ¶ ધમ્મા કુસલા.
૨૩૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૩૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી ¶ બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં ¶ સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય ¶ જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં પરિત્તં અપ્પમાણારમ્મણં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પમાણં ¶ અપ્પમાણારમ્મણં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અપરમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં.
ઇદમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં
૨૪૪. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ સુવણ્ણદુબ્બણ્ણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ અપ્પમાણાનિ સુવણ્ણદુબ્બણ્ણાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ઇદમ્પિ અટ્ઠક્ખત્તુકં.
૨૪૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ નીલાનિ નીલવણ્ણાનિ નીલનિદસ્સનાનિ નીલનિભાસાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ ¶ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી ¶ બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ પીતાનિ પીતવણ્ણાનિ પીતનિદસ્સનાનિ પીતનિભાસાનિ…પે… લોહિતકાનિ લોહિતકવણ્ણાનિ લોહિતકનિદસ્સનાનિ લોહિતકનિભાસાનિ…પે… ઓદાતાનિ ઓદાતવણ્ણાનિ ઓદાતનિદસ્સનાનિ ઓદાતનિભાસાનિ, તાનિ અભિભુય્ય જાનામિ પસ્સામીતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ઇમાનિપિ અભિભાયતનાનિ સોળસક્ખત્તુકાનિ.
તીણિ વિમોક્ખાનિ સોળસક્ખત્તુકાનિ
૨૪૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં ¶ સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ રૂપી રૂપાનિ પસ્સતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૪૯. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અજ્ઝત્તં અરૂપસઞ્ઞી બહિદ્ધા રૂપાનિ પસ્સતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સુભન્તિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો ¶ હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ઇમાનિપિ તીણિ વિમોક્ખાનિ સોળસક્ખત્તુકાનિ.
ચત્તારિ બ્રહ્મવિહારઝાનાનિ સોળસક્ખત્તુકાનિ
૨૫૧. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ પીતિયા ચ વિરાગા…પે… તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ અવિતક્કં વિચારમત્તં ¶ સમાધિજં પીતિસુખં દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે ¶ રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ પીતિયા ચ ¶ વિરાગા…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મેત્તાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૮. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ કરુણાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૫૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ કરુણાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મુદિતાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… પઠમં ¶ ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ મુદિતાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૨. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉપેક્ખાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચત્તારિ બ્રહ્મવિહારઝાનાનિ [બ્રહ્મવિહારજ્ઝાનાનિ (સી. સ્યા.)] સોળસક્ખત્તુકાનિ.
અસુભઝાનં સોળસક્ખત્તુકં
૨૬૩. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉદ્ધુમાતકસઞ્ઞાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૪. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ વિનીલકસઞ્ઞાસહગતં…પે… વિપુબ્બકસઞ્ઞાસહગતં…પે… વિચ્છિદ્દકસઞ્ઞાસહગતં…પે… વિક્ખાયિતકસઞ્ઞાસહગતં…પે… વિક્ખિત્તકસઞ્ઞાસહગતં…પે… હતવિક્ખિત્તકસઞ્ઞાસહગતં…પે… લોહિતકસઞ્ઞાસહગતં…પે… પુળવકસઞ્ઞાસહગતં [પુળુવકસઞ્ઞાસહગતં (ક.)] …પે… અટ્ઠિકસઞ્ઞાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અસુભઝાનં [અસુભજ્ઝાનં (સી. સ્યા.)] સોળસક્ખત્તુકં.
રૂપાવચરકુસલં.
અરૂપાવચરકુસલં
ચત્તારિ અરૂપઝાનાનિ [અરૂપજ્ઝાનાનિ (સી. સ્યા.)] સોળસક્ખત્તુકાનિ
૨૬૫. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉપેક્ખાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૬. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં ¶ સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉપેક્ખાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉપેક્ખાસહગતં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૬૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ઉપેક્ખાસહગતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચત્તારિ અરૂપઝાનાનિ સોળસક્ખત્તુકાનિ.
અરૂપાવચરકુસલં.
તેભૂમકકુસલં
કામાવચરકુસલં
૨૬૯. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં ¶ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે કામાવચરં કુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન…પે… ¶ સોમનસ્સસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં…પે… સોમનસ્સસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં…પે… ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં…પે… ઉપેક્ખાસહગતં ઞાણવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ¶ ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… ¶ અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
કામાવચરકુસલં.
રૂપાવચરકુસલં
૨૭૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૨. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ¶ ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
રૂપાવચરકુસલં.
અરૂપાવચરકુસલં
૨૭૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં ¶ અમનસિકારા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં ¶ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ¶ વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૫. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં…પે… છન્દાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ¶ વીરિયાધિપતેય્યં ¶ હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં હીનં…પે… મજ્ઝિમં…પે… પણીતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અરૂપાવચરકુસલં.
લોકુત્તરકુસલં
સુદ્ધિકપટિપદા
૨૭૭. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સતિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ, સમ્માવાચા હોતિ, સમ્માકમ્મન્તો હોતિ, સમ્માઆજીવો હોતિ, સમ્માવાયામો હોતિ, સમ્માસતિ હોતિ, સમ્માસમાધિ હોતિ, સદ્ધાબલં હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સતિબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, પઞ્ઞાબલં હોતિ, હિરિબલં હોતિ, ઓત્તપ્પબલં હોતિ, અલોભો હોતિ, અદોસો હોતિ, અમોહો ¶ હોતિ, અનભિજ્ઝા હોતિ, અબ્યાપાદો હોતિ, સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ, હિરી હોતિ, ઓત્તપ્પં હોતિ, કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ, ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ, કાયલહુતા હોતિ, ચિત્તલહુતા હોતિ, કાયમુદુતા હોતિ, ચિત્તમુદુતા હોતિ, કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ, કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ, ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ, કાયુજુકતા હોતિ, ચિત્તુજુકતા હોતિ, સતિ હોતિ, સમ્પજઞ્ઞં હોતિ, સમથો હોતિ, વિપસ્સના હોતિ, પગ્ગાહો ¶ હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૨૭૮. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૨૭૯. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ¶ ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૨૮૦. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૨૮૧. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૨૮૨. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૨૮૩. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૨૮૪. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૨૮૫. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પીતિ પામોજ્જં આમોદના પમોદના હાસો પહાસો વિત્તિ ઓદગ્યં અત્તમનતા ચિત્તસ્સ પીતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો – અયં તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ.
૨૮૬. કતમં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૨૮૭. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ¶ ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૨૮૮. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૮૯. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૦. કતમં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૧. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા ¶ સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ¶ મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૨. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો ¶ પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૩. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૪. કતમં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં ¶ તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૫. કતમં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં ¶ જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૬. કતમં તસ્મિં સમયે અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં હોતિ? યા તેસં ધમ્માનં અનઞ્ઞાતાનં અદિટ્ઠાનં અપ્પત્તાનં અવિદિતાનં અસચ્છિકતાનં સચ્છિકિરિયાય પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા ¶ પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં હોતિ.
૨૯૭. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો ¶ પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ.
૨૯૮. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ¶ તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના સમ્માસઙ્કપ્પો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસઙ્કપ્પો હોતિ.
૨૯૯. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માવાચા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચતૂહિ વચીદુચ્ચરિતેહિ આરતિ વિરતિ પટિવિરતિ વેરમણી અકિરિયા અકરણં અનજ્ઝાપત્તિ વેલાઅનતિક્કમો સેતુઘાતો સમ્માવાચા મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માવાચા હોતિ.
૩૦૦. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સમ્માકમ્મન્તો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તીહિ કાયદુચ્ચરિતેહિ આરતિ વિરતિ પટિવિરતિ વેરમણી અકિરિયા અકરણં અનજ્ઝાપત્તિ વેલાઅનતિક્કમો સેતુઘાતો સમ્માકમ્મન્તો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માકમ્મન્તો હોતિ.
૩૦૧. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માઆજીવો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે મિચ્છાઆજીવા આરતિ વિરતિ પટિવિરતિ વેરમણી અકિરિયા અકરણં અનજ્ઝાપત્તિ વેલાઅનતિક્કમો સેતુઘાતો સમ્માઆજીવો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માઆજીવો હોતિ.
૩૦૨. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો ¶ વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માવાયામો હોતિ.
૩૦૩. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસતિ હોતિ.
૩૦૪. કતમો તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માસમાધિ હોતિ.
૩૦૫. કતમં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સદ્ધા સદ્દહના ઓકપ્પના અભિપ્પસાદો સદ્ધા સદ્ધિન્દ્રિયં સદ્ધાબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સદ્ધાબલં હોતિ.
૩૦૬. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ.
૩૦૭. કતમં ¶ ¶ તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ¶ મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે સતિબલં હોતિ.
૩૦૮. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ.
૩૦૯. કતમં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો ¶ પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે પઞ્ઞાબલં હોતિ.
૩૧૦. કતમં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે હિરિબલં હોતિ.
૩૧૧. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પબલં હોતિ.
૩૧૨. કતમો તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અલોભો હોતિ.
૩૧૩. કતમો તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અદોસો હોતિ.
૩૧૪. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ¶ મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે અમોહો હોતિ.
૩૧૫. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે અનભિજ્ઝા હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અનભિજ્ઝા હોતિ.
૩૧૬. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે અબ્યાપાદો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અબ્યાપાદો હોતિ.
૩૧૭. કતમા તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમ્માદિટ્ઠિ હોતિ.
૩૧૮. કતમા તસ્મિં સમયે હિરી હોતિ? યં તસ્મિં સમયે હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – અયં તસ્મિં સમયે હિરી હોતિ.
૩૧૯. કતમં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે ઓત્તપ્પં હોતિ.
૩૨૦. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ પસ્સદ્ધિ પટિપસ્સદ્ધિ પસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભિતત્તં પસ્સદ્ધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો ¶ – અયં તસ્મિં સમયે કાયપસ્સદ્ધિ હોતિ.
૩૨૧. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ ¶ પસ્સદ્ધિ પટિપસ્સદ્ધિ પસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભના પટિપસ્સમ્ભિતત્તં પસ્સદ્ધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તપસ્સદ્ધિ હોતિ.
૩૨૨. કતમા તસ્મિં સમયે કાયલહુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયલહુતા હોતિ.
૩૨૩. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તલહુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા ¶ અદન્ધનતા અવિત્થનતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તલહુતા હોતિ.
૩૨૪. કતમા તસ્મિં સમયે કાયમુદુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયમુદુતા હોતિ.
૩૨૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તમુદુતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તમુદુતા હોતિ.
૩૨૬. કતમા તસ્મિં સમયે કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં ¶ કમ્મઞ્ઞભાવો – અયં તસ્મિં સમયે કાયકમ્મઞ્ઞતા હોતિ.
૩૨૭. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા હોતિ.
૩૨૮. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ પગુણતા પગુણત્તં પગુણભાવો – અયં તસ્મિં સમયે કાયપાગુઞ્ઞતા હોતિ.
૩૨૯. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ પગુણતા પગુણત્તં પગુણભાવો – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તપાગુઞ્ઞતા હોતિ.
૩૩૦. કતમા તસ્મિં સમયે કાયુજુકતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વેદનાક્ખન્ધસ્સ સઞ્ઞાક્ખન્ધસ્સ સઙ્ખારક્ખન્ધસ્સ ઉજુતા ઉજુકતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં તસ્મિં સમયે કાયુજુકતા હોતિ.
૩૩૧. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તુજુકતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે વિઞ્ઞાણક્ખન્ધસ્સ ઉજુતા ઉજુકતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તુજુકતા હોતિ.
૩૩૨. કતમા તસ્મિં સમયે સતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસ્સનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ સતિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં ¶ મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સતિ હોતિ.
૩૩૩. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સમ્પજઞ્ઞં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે સમ્પજઞ્ઞં હોતિ.
૩૩૪. કતમો તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ.
૩૩૫. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે વિપસ્સના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પઞ્ઞા પજાનના વિચયો ¶ પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં ¶ અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે વિપસ્સના હોતિ.
૩૩૬. કતમો તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં સમ્માવાયામો વીરિયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ.
૩૩૭. કતમો તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં સમ્માસમાધિ સમાધિસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, નવિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, સત્ત બલાનિ હોન્તિ, તયો હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ, એકા વેદના હોતિ, એકા સઞ્ઞા હોતિ, એકા ચેતના હોતિ, એકં ચિત્તં હોતિ, એકો વેદનાક્ખન્ધો ¶ હોતિ, એકો સઞ્ઞાક્ખન્ધો હોતિ, એકો સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ, એકો વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો હોતિ, એકં મનાયતનં હોતિ, એકં મનિન્દ્રિયં હોતિ, એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૩૩૮. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ¶ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા સદ્ધિન્દ્રિયં વીરિયિન્દ્રિયં સતિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં પઞ્ઞિન્દ્રિયં ¶ જીવિતિન્દ્રિયં અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં સમ્માદિટ્ઠિ સમ્માસઙ્કપ્પો સમ્માવાચા સમ્માકમ્મન્તો સમ્માઆજીવો સમ્માવાયામો સમ્માસતિ સમ્માસમાધિ સદ્ધાબલં વીરિયબલં સતિબલં સમાધિબલં પઞ્ઞાબલં હિરિબલં ઓત્તપ્પબલં અલોભો અદોસો અમોહો અનભિજ્ઝા અબ્યાપાદો સમ્માદિટ્ઠિ હિરી ઓત્તપ્પં કાયપસ્સદ્ધિ ચિત્તપસ્સદ્ધિ કાયલહુતા ચિત્તલહુતા કાયમુદુતા ચિત્તમુદુતા કાયકમ્મઞ્ઞતા ચિત્તકમ્મઞ્ઞતા કાયપાગુઞ્ઞતા ચિત્તપાગુઞ્ઞતા કાયુજુકતા ચિત્તુજુકતા સતિ સમ્પજઞ્ઞં સમથો વિપસ્સના પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૩૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ ¶ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૨. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા ¶ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા ¶ …પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સુદ્ધિકપટિપદા.
સુઞ્ઞતં
૩૪૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ ¶ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં ¶ વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સુઞ્ઞતં.
સુઞ્ઞતમૂલકપટિપદા
૩૪૫. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૬. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૭. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં ¶ દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૪૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં ¶ પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… સુખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
સુઞ્ઞતમૂલકપટિપદા.
અપ્પણિહિતં
૩૫૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ¶ ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અપ્પણિહિતં.
અપ્પણિહિતમૂલકપટિપદા
૩૫૨. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૪. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૫. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૬. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં ¶ દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં…પે… દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં ¶ અપ્પણિહિતં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અપ્પણિહિતમૂલકપટિપદા.
વીસતિ મહાનયા
૩૫૭. કતમે ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં મગ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સતિપટ્ઠાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમ્મપ્પધાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇન્દ્રિયં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બલં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બોજ્ઝઙ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સચ્ચં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમથં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધમ્મં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ખન્ધં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આયતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધાતું ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આહારં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ફસ્સં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં વેદનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સઞ્ઞં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચેતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચિત્તં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
વીસતિ મહાનયા.
અધિપતિ
૩૫૮. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૫૯. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં ¶ સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં ¶ …પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૩૬૦. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં મગ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સતિપટ્ઠાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમ્મપ્પધાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇન્દ્રિયં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બલં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બોજ્ઝઙ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ¶ સચ્ચં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમથં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધમ્મં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ખન્ધં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આયતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધાતું ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આહારં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ફસ્સં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં વેદનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સઞ્ઞં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચેતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચિત્તં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… ¶ પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
અધિપતિ.
પઠમો મગ્ગો.
૩૬૧. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં કામરાગબ્યાપાદાનં તનુભાવાય દુતિયાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
દુતિયો મગ્ગો.
૩૬૨. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં કામરાગબ્યાપાદાનં અનવસેસપ્પહાનાય તતિયાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા.
તતિયો મગ્ગો.
૩૬૩. કતમે ધમ્મા કુસલા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં રૂપરાગઅરૂપરાગમાનઉદ્ધચ્ચઅવિજ્જાય અનવસેસપ્પહાનાય ચતુત્થાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો ¶ હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા…પે….
૩૬૪. કતમં તસ્મિં સમયે અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ? યા તેસં ધમ્માનં ઞાતાનં દિટ્ઠાનં પત્તાનં વિદિતાનં સચ્છિકતાનં સચ્છિકિરિયાય પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો ¶ પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં, ઇદં તસ્મિં સમયે અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
ચતુત્થો મગ્ગો.
લોકુત્તરં ચિત્તં.
દ્વાદસ અકુસલાનિ
૩૬૫. કતમે ¶ ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં ¶ હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, લોભો હોતિ, મોહો હોતિ, અભિજ્ઝા હોતિ, મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ, અહિરિકં હોતિ ¶ , અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ ¶ ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૩૬૬. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૩૬૭. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૩૬૮. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૩૬૯. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૩૭૦. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં ¶ પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૩૭૧. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના મિચ્છાસઙ્કપ્પો ¶ – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૩૭૨. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા ¶ અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૩૭૩. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પીતિ પામોજ્જં આમોદના પમોદના હાસો પહાસો વિત્તિ ઓદગ્યં અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ.
૩૭૪. કતમં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૩૭૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૩૭૬. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં મિચ્છાવાયામો – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ.
૩૭૭. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ¶ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ?
૩૭૮. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૩૭૯. કતમં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ.
૩૮૦. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના ¶ વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ.
૩૮૧. કતમા તસ્મિં સમયે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો [પટિગ્ગાહો (સી. સ્યા.)] અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો [વિપરિયેસગાહો (ક.)] – અયં તસ્મિં સમયે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ.
૩૮૨. કતમો તસ્મિં સમયે મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ¶ તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના મિચ્છાસઙ્કપ્પો – અયં તસ્મિં સમયે મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ.
૩૮૩. કતમો તસ્મિં સમયે મિચ્છાવાયામો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા ¶ અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં મિચ્છાવાયામો – અયં તસ્મિં સમયે મિચ્છાવાયામો હોતિ.
૩૮૪. કતમો તસ્મિં સમયે મિચ્છાસમાધિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે મિચ્છાસમાધિ હોતિ.
૩૮૫. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં મિચ્છાવાયામો – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયબલં હોતિ.
૩૮૬. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સમાધિબલં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – ઇદં તસ્મિં ¶ સમયે સમાધિબલં હોતિ.
૩૮૭. કતમં તસ્મિં સમયે અહિરિકબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ન હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન ન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે અહિરિકબલં હોતિ.
૩૮૮. કતમં તસ્મિં સમયે અનોત્તપ્પબલં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ન ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે અનોત્તપ્પબલં હોતિ.
૩૮૯. કતમો તસ્મિં સમયે લોભો હોતિ? યો ¶ તસ્મિં સમયે લોભો લુબ્ભના લુબ્ભિતત્તં સારાગો સારજ્જના સારજ્જિતત્તં અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે લોભો હોતિ.
૩૯૦. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે મોહો હોતિ? યં તસ્મિં સમયે અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખના અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં મોહો પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે મોહો હોતિ.
૩૯૧. કતમા તસ્મિં સમયે અભિજ્ઝા હોતિ? યો તસ્મિં સમયે લોભો લુબ્ભના લુબ્ભિતત્તં સારાગો સારજ્જના સારજ્જિતત્તં અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં – અયં તસ્મિં સમયે અભિજ્ઝા હોતિ.
૩૯૨. કતમા તસ્મિં સમયે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ¶ દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો ¶ મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં તસ્મિં સમયે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ.
૩૯૩. કતમં તસ્મિં સમયે અહિરિકં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ન હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન ન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે અહિરિકં હોતિ.
૩૯૪. કતમં તસ્મિં સમયે અનોત્તપ્પં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ન ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન ન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં તસ્મિં સમયે અનોત્તપ્પં હોતિ.
૩૯૫. કતમો તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે સમથો હોતિ.
૩૯૬. કતમો તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો ¶ નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં મિચ્છાવાયામો – અયં તસ્મિં સમયે પગ્ગાહો હોતિ.
૩૯૭. કતમો તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ¶ ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં મિચ્છાસમાધિ – અયં તસ્મિં સમયે અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં ¶ હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૩૯૮. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાદિટ્ઠિ મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં લોભો મોહો અભિજ્ઝા મિચ્છાદિટ્ઠિ અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ¶ ધમ્મા અકુસલા.
૩૯૯. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૦૦. કતમે ¶ ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, લોભો હોતિ, મોહો હોતિ, અભિજ્ઝા હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ¶ ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ ¶ , દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, પઞ્ચઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, તિવઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં ¶ હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૦૧. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં લોભો મોહો અભિજ્ઝા અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૦૨. કતમે ¶ ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ સોમનસ્સસહગતં દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૦૩. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં ¶ હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, લોભો હોતિ, મોહો હોતિ, અભિજ્ઝા હોતિ, મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૦૪. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૦૫. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં ¶ વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ…પે….
૪૦૬. કતમા તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં ¶ વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ…પે….
૪૦૭. કતમં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો ¶ આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, ચતુરઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૦૮. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાદિટ્ઠિ મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં લોભો મોહો અભિજ્ઝા મિચ્છાદિટ્ઠિ અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં ¶ – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૦૯. કતમે ¶ ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૧૦. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ ¶ , જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, લોભો હોતિ, મોહો હોતિ, અભિજ્ઝા હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
તસ્મિં ¶ ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ ¶ , દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, તિવઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૧૧. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં લોભો મોહો અભિજ્ઝા અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ¶ ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૧૨. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૧૩. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં ¶ હોતિ દોમનસ્સસહગતં પટિઘસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, દુક્ખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, દોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, દોસો હોતિ, મોહો હોતિ, બ્યાપાદો હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં ¶ સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૧૪. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૧૫. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં અસાતં ચેતસિકં દુક્ખં ચેતોસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ…પે….
૪૧૬. કતમં તસ્મિં સમયે દુક્ખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં અસાતં ચેતસિકં દુક્ખં ચેતોસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં ¶ ચેતોસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા ¶ વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે દુક્ખં હોતિ…પે….
૪૧૭. કતમં તસ્મિં સમયે દોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં અસાતં ચેતસિકં દુક્ખં ચેતોસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે દોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ…પે….
૪૧૮. કતમો તસ્મિં સમયે દોસો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે દોસો હોતિ…પે….
૪૧૯. કતમો તસ્મિં સમયે બ્યાપાદો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે બ્યાપાદો હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, તિવઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, દ્વે હેતૂ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ ¶ , એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૨૦. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો ¶ મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં દોસો મોહો બ્યાપાદો અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૨૧. કતમે ¶ ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ દોમનસ્સસહગતં પટિઘસમ્પયુત્તં સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણં વા…પે… ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૨૨. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં વિચિકિચ્છાસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા સદ્દારમ્મણં વા ગન્ધારમ્મણં વા રસારમ્મણં વા ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં વા ધમ્મારમ્મણં વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં ¶ હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ, અનોત્તપ્પબલં હોતિ, વિચિકિચ્છા હોતિ, મોહો હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૨૩. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે….
૪૨૪. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ…પે….
૪૨૫. કતમા તસ્મિં સમયે વિચિકિચ્છા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – અયં તસ્મિં સમયે વિચિકિચ્છા હોતિ…પે… ¶ યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, ચત્તારિ ઇન્દ્રિયાનિ હોન્તિ ¶ , ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, દુવઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, તીણિ બલાનિ હોન્તિ, એકો હેતુ હોતિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ ¶ , એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૨૬. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો વીરિયબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં વિચિકિચ્છા મોહો અહિરિકં અનોત્તપ્પં પગ્ગાહો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૨૭. કતમે ધમ્મા અકુસલા? યસ્મિં સમયે અકુસલં ચિત્તં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ઉદ્ધચ્ચસમ્પયુત્તં રૂપારમ્મણં વા…પે… યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ, મિચ્છાસઙ્કપ્પો હોતિ, મિચ્છાવાયામો હોતિ, મિચ્છાસમાધિ હોતિ, વીરિયબલં હોતિ, સમાધિબલં હોતિ, અહિરિકબલં હોતિ ¶ , અનોત્તપ્પબલં હોતિ, ઉદ્ધચ્ચં હોતિ, મોહો હોતિ, અહિરિકં હોતિ, અનોત્તપ્પં હોતિ, સમથો હોતિ, પગ્ગાહો હોતિ, અવિક્ખેપો હોતિ; યે ¶ વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૪૨૮. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે….
૪૨૯. કતમં તસ્મિં સમયે ઉદ્ધચ્ચં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઉદ્ધચ્ચં અવૂપસમો ચેતસો વિક્ખેપો ભન્તત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં તસ્મિં સમયે ¶ ઉદ્ધચ્ચં હોતિ ¶ …પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, ચતુરઙ્ગિકં ઝાનં હોતિ, તિવઙ્ગિકો મગ્ગો હોતિ, ચત્તારિ બલાનિ હોન્તિ, એકો હેતુ હોતિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા…પે….
૪૩૦. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં મિચ્છાસઙ્કપ્પો મિચ્છાવાયામો મિચ્છાસમાધિ વીરિયબલં સમાધિબલં અહિરિકબલં અનોત્તપ્પબલં ઉદ્ધચ્ચં મોહો અહિરિકં અનોત્તપ્પં સમથો ¶ પગ્ગાહો અવિક્ખેપો; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
દ્વાદસ અકુસલચિત્તાનિ.
અબ્યાકતવિપાકો
કુસલવિપાકપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ
૪૩૧. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં રૂપારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૩૨. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૩૩. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જાચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪૩૪. કતમા ¶ ¶ તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જાચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૪૩૫. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જાચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૪૩૬. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જાચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૪૩૭. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ.
૪૩૮. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૪૩૯. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જાચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૪૦. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ¶ ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૪૧. કતમં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા ચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ¶ ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૪૪૨. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા ¶ વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૪૩. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ ¶ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં સદ્દારમ્મણં…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ગન્ધારમ્મણં…પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં રસારમ્મણં…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ સુખસહગતં ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સુખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૪૪. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૪૫. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં કાયિકં સાતં કાયિકં સુખં કાયસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪૪૬. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૪૪૭. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં ¶ તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૪૪૮. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૪૪૯. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે કાયિકં સાતં કાયિકં સુખં કાયસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૪૫૦. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૪૫૧. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૫૨. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે સુખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે કાયિકં સાતં કાયિકં સુખં કાયસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૫૩. કતમં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે ¶ વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા કાયવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૪૫૪. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા ¶ વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
કુસલવિપાકાનિ પઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ.
કુસલવિપાકમનોધાતુ
૪૫૫. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ફોટ્ઠબ્બારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ ¶ , ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ ¶ , ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૫૬. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૫૭. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪૫૮. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૪૫૯. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૪૬૦. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૪૬૧. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના – અયં ¶ તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૪૬૨. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૪૬૩. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ? યં ¶ તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ.
૪૬૪. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૪૬૫. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૬૬. કતમં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૬૭. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે ¶ વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૪૬૮. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ¶ ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
કુસલવિપાકા મનોધાતુ.
કુસલવિપાકમનોવિઞ્ઞાણધાતુસોમનસ્સસહગતા
૪૬૯. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ સોમનસ્સસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા ¶ વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં ¶ હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૭૦. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૭૧. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪૭૨. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૪૭૩. કતમા તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ. યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૪૭૪. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૪૭૫. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો ¶ વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૪૭૬. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૪૭૭. કતમા તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ? યા તસ્મિં સમયે પીતિ પામોજ્જં આમોદના પમોદના હાસો પહાસો વિત્તિ ઓદગ્યં અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં તસ્મિં સમયે પીતિ હોતિ.
૪૭૮. કતમં ¶ ¶ તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સુખં હોતિ.
૪૭૯. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૪૮૦. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૮૧. કતમં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં સાતં ચેતસિકં સુખં ચેતોસમ્ફસ્સજં સાતં સુખં વેદયિતં ¶ ચેતોસમ્ફસ્સજા સાતા સુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૮૨. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૪૮૩. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના ¶ અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
કુસલવિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ સોમનસ્સસહગતા.
કુસલવિપાકમનોવિઞ્ઞાણધાતુઉપેક્ખાસહગતા
૪૮૪. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ¶ ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૪૮૫. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૪૮૬. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ.
૪૮૭. કતમા તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા સઞ્ઞા સઞ્જાનના સઞ્જાનિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે સઞ્ઞા હોતિ.
૪૮૮. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ? યા તસ્મિં સમયે તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજા ચેતના સઞ્ચેતના ચેતયિતત્તં – અયં ¶ તસ્મિં સમયે ચેતના હોતિ.
૪૮૯. કતમં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે ચિત્તં હોતિ.
૪૯૦. કતમો તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે તક્કો વિતક્કો સઙ્કપ્પો અપ્પના બ્યપ્પના ચેતસો અભિનિરોપના – અયં તસ્મિં સમયે વિતક્કો હોતિ.
૪૯૧. કતમો તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચારો વિચારો અનુવિચારો ઉપવિચારો ચિત્તસ્સ અનુસન્ધાનતા અનુપેક્ખનતા – અયં તસ્મિં સમયે વિચારો હોતિ.
૪૯૨. કતમા તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખા હોતિ.
૪૯૩. કતમા ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૪૯૪. કતમં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ? યં ¶ તસ્મિં સમયે ચિત્તં મનો માનસં હદયં પણ્ડરં મનો મનાયતનં મનિન્દ્રિયં વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો તજ્જામનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇદં તસ્મિં સમયે મનિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૯૫. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે ચેતસિકં નેવ સાતં નાસાતં ચેતોસમ્ફસ્સજં અદુક્ખમસુખં વેદયિતં ચેતોસમ્ફસ્સજા અદુક્ખમસુખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ.
૪૯૬. કતમં ¶ તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ? યો તેસં અરૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તસ્મિં સમયે જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૪૯૭. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા.
કુસલવિપાકા ઉપેક્ખાસહગતા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ.
અટ્ઠમહાવિપાકા
૪૯૮. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે કામાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ સોમનસ્સસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન ¶ રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ ¶ …પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે… અલોભો અબ્યાકતમૂલં…પે… અદોસો અબ્યાકતમૂલં…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અટ્ઠમહાવિપાકા.
રૂપાવચરવિપાકા
૪૯૯. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ¶ ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ રૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે રૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ રૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
રૂપાવચરવિપાકા.
અરૂપાવચરવિપાકા
૫૦૧. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ¶ ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ અરૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ¶ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ અરૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૩. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ અરૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ ¶ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં ¶ સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૪. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપૂપપત્તિયા મગ્ગં ભાવેતિ સબ્બસો ¶ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ અરૂપાવચરસ્સ કુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં સબ્બસો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અરૂપાવચરવિપાકા.
લોકુત્તરવિપાક-પઠમમગ્ગવિપાકા
સુદ્ધિકપટિપદા
૫૦૫. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા ¶ કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૭. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા ¶ પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૮. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૦૯. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં ¶ અનિમિત્તન્તિ ¶ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
સુદ્ધિકપટિપદા.
સુદ્ધિકસુઞ્ઞતં
૫૧૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૧. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ અનિમિત્તં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં ¶ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૩. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો…પે… સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
સુદ્ધિકસુઞ્ઞતં.
સુઞ્ઞતપટિપદા
૫૧૪. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૫. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ ¶ …પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ ¶ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા ¶ ¶ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૭. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૧૮. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા ¶ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં ¶ …પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
સુઞ્ઞતપટિપદા.
સુદ્ધિકઅપ્પણિહિતં
૫૧૯. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૦. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અનિમિત્તં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૧. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં ¶ સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ¶ ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો…પે… અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… ¶ અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
સુદ્ધિકઅપ્પણિહિતં.
અપ્પણિહિતપટિપદા
૫૨૩. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ ¶ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૪. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… ¶ પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ¶ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૫. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ¶ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં ¶ દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૨૭. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં…પે… સુખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અનિમિત્તન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અપ્પણિહિતપટિપદા.
વીસતિ મહાનયા
૫૨૮. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં મગ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સતિપટ્ઠાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમ્મપ્પધાનં ભાવેતિ…પે… ¶ લોકુત્તરં ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇન્દ્રિયં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બલં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બોજ્ઝઙ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સચ્ચં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમથં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધમ્મં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ખન્ધં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આયતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધાતું ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આહારં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ફસ્સં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં વેદનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સઞ્ઞં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચેતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચિત્તં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ ¶ …પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… અનિમિત્તં ¶ …પે… અપ્પણિહિતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
વીસતિ મહાનયા.
છન્દાધિપતેય્યસુદ્ધિકપટિપદા
૫૨૯. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા ¶ પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૧. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં ¶ દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા ¶ પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૩. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ ¶ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
છન્દાધિપતેય્યસુદ્ધિકપટિપદા.
છન્દાધિપતેય્યસુદ્ધિકસુઞ્ઞતા
૫૩૪. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ¶ ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૫. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૬. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૭. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… અનિમિત્તં ¶ છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
છન્દાધિપતેય્યસુદ્ધિકસુઞ્ઞતા.
૫૩૮. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૩૯. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ ¶ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ¶ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૧. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ¶ ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા ¶ પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં ¶ …પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ ¶ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૩. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૪. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૫. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં ¶ છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ ¶ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં ¶ …પે… અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૭. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૮. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૪૯. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યં ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૫૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૫૧. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ¶ ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અનિમિત્તં છન્દાધિપતેય્યન્તિ ¶ વિપાકો…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ કુસલં…પે… સુખપટિપદં ખિપ્પાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં છન્દાધિપતેય્યન્તિ વિપાકો, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… ¶ અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૫૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં મગ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સતિપટ્ઠાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમ્મપ્પધાનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ¶ ઇદ્ધિપાદં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ઇન્દ્રિયં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બલં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં બોજ્ઝઙ્ગં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સચ્ચં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સમથં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધમ્મં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ખન્ધં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આયતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ધાતું ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં આહારં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ફસ્સં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં વેદનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં સઞ્ઞં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચેતનં ભાવેતિ…પે… લોકુત્તરં ચિત્તં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં દિટ્ઠિગતાનં પહાનાય પઠમાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં છન્દાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં…પે… અનિમિત્તં…પે… અપ્પણિહિતં છન્દાધિપતેય્યં…પે… વીરિયાધિપતેય્યં…પે… ચિત્તાધિપતેય્યં…પે… વીમંસાધિપતેય્યં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
પઠમમગ્ગવિપાકો.
દુતિયાદિમગ્ગવિપાકો
૫૫૩. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે લોકુત્તરં ઝાનં ભાવેતિ નિય્યાનિકં અપચયગામિં કામરાગબ્યાપાદાનં ¶ તનુભાવાય દુતિયાય ¶ ભૂમિયા પત્તિયા…પે… કામરા ગબ્યાપાદાનં ¶ ¶ અનવસેસપ્પહાનાય તતિયાય ભૂમિયા પત્તિયા…પે… રૂપરાગઅરૂપરાગમાનઉદ્ધચ્ચઅવિજ્જાય અનવસેસપ્પહાનાય ચતુત્થાય ભૂમિયા પત્તિયા વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા કુસલા. તસ્સેવ લોકુત્તરસ્સ કુસલસ્સ ઝાનસ્સ કતત્તા ભાવિતત્તા વિપાકં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ દુક્ખપટિપદં દન્ધાભિઞ્ઞં સુઞ્ઞતં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૫૪. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે….
૫૫૫. કતમં તસ્મિં સમયે અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં હોતિ? યા તેસં અઞ્ઞાતાવીનં ધમ્માનં અઞ્ઞા પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં ¶ અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – ઇદં તસ્મિં સમયે અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
દુતિયાદિમગ્ગવિપાકો.
લોકુત્તરવિપાકો.
અકુસલવિપાકઅબ્યાકતં
અકુસલવિપાકપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ
૫૫૬. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અકુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં રૂપારમ્મણં…પે… સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં સદ્દારમ્મણં…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં ગન્ધારમ્મણં ¶ …પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ ઉપેક્ખાસહગતં રસારમ્મણં…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પન્નં હોતિ દુક્ખસહગતં ફોટ્ઠબ્બારમ્મણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, દુક્ખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, દુક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૫૭. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ.
૫૫૮. કતમા તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ? યં તસ્મિં સમયે તજ્જાકાયવિઞ્ઞાણધાતુસમ્ફસ્સજં ¶ કાયિકં અસાતં કાયિકં દુક્ખં કાયસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા વેદના – અયં તસ્મિં સમયે વેદના હોતિ…પે….
૫૫૯. કતમં તસ્મિં સમયે દુક્ખં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે કાયિકં અસાતં કાયિકં દુક્ખં કાયસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા વેદના – ઇદં તસ્મિં સમયે દુક્ખં હોતિ…પે….
૫૬૦. કતમં તસ્મિં સમયે દુક્ખિન્દ્રિયં હોતિ? યં તસ્મિં સમયે કાયિકં અસાતં કાયિકં દુક્ખં કાયસમ્ફસ્સજં અસાતં દુક્ખં વેદયિતં કાયસમ્ફસ્સજા અસાતા દુક્ખા વેદના ¶ – ઇદં તસ્મિં સમયે દુક્ખિન્દ્રિયં હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ¶ ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા કાયવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૬૧. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અકુસલવિપાકપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ.
અકુસલવિપાકમનોધાતુ
૫૬૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અકુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ફોટ્ઠબ્બારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો ¶ આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૬૩. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં ¶ – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અકુસલવિપાકા મનોધાતુ.
અકુસલવિપાકમનોવિઞ્ઞાણધાતુ
૫૬૪. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અકુસલસ્સ કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપચિતત્તા વિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ ¶ , એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૬૫. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ¶ ઠપેત્વા ¶ સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અકુસલવિપાકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ.
વિપાકા અબ્યાકતા.
અહેતુકકિરિયાઅબ્યાકતં
કિરિયામનોધાતુ
૫૬૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે મનોધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ફોટ્ઠબ્બારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, તીણિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૬૭. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો ¶ વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા ¶ જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
કિરિયા મનોધાતુ.
કિરિયામનોવિઞ્ઞાણધાતુસોમનસ્સસહગતા
૫૬૮. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ કિરિયા નેવ ¶ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા સોમનસ્સસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, પીતિ હોતિ, સુખં હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ, મનિન્દ્રિયં હોતિ, સોમનસ્સિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૬૯. કતમો તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ફસ્સો ફુસના સંફુસના સંફુસિતત્તં – અયં તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે….
૫૭૦. કતમા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં – અયં તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સેકગ્ગતા હોતિ.
૫૭૧. કતમં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ? યો તસ્મિં સમયે ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો નિક્કમો પરક્કમો ઉય્યામો ¶ વાયામો ઉસ્સાહો ઉસ્સોળ્હી થામો ધિતિ અસિથિલપરક્કમતા ¶ અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા ધુરસમ્પગ્ગાહો વીરિયં વીરિયિન્દ્રિયં વીરિયબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ.
૫૭૨. કતમં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ? યા તસ્મિં સમયે ચિત્તસ્સ ઠિતિ સણ્ઠિતિ અવટ્ઠિતિ અવિસાહારો અવિક્ખેપો અવિસાહટમાનસતા સમથો સમાધિન્દ્રિયં સમાધિબલં – ઇદં તસ્મિં સમયે સમાધિન્દ્રિયં હોતિ…પે… યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ¶ ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૭૩. કતમો તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો પીતિ ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા ¶ વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
કિરિયા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ સોમનસ્સસહગતા.
કિરિયામનોવિઞ્ઞાણધાતુઉપેક્ખાસહગતા
૫૭૪. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા ઉપેક્ખાસહગતા રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ, વેદના હોતિ, સઞ્ઞા હોતિ, ચેતના હોતિ, ચિત્તં હોતિ, વિતક્કો હોતિ, વિચારો હોતિ, ઉપેક્ખા હોતિ, ચિત્તસ્સેકગ્ગતા ¶ હોતિ, વીરિયિન્દ્રિયં હોતિ, સમાધિન્દ્રિયં હોતિ મનિન્દ્રિયં હોતિ, ઉપેક્ખિન્દ્રિયં હોતિ, જીવિતિન્દ્રિયં હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
તસ્મિં ખો પન સમયે ચત્તારો ખન્ધા હોન્તિ, દ્વાયતનાનિ હોન્તિ, દ્વે ધાતુયો હોન્તિ, તયો આહારા હોન્તિ, પઞ્ચિન્દ્રિયાનિ હોન્તિ, એકો ફસ્સો હોતિ…પે… એકા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ હોતિ, એકં ધમ્માયતનં હોતિ, એકા ધમ્મધાતુ હોતિ; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે….
૫૭૫. કતમો ¶ તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ? ફસ્સો ચેતના વિતક્કો વિચારો ચિત્તસ્સેકગ્ગતા વીરિયિન્દ્રિયં સમાધિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં; યે વા પન તસ્મિં સમયે અઞ્ઞેપિ અત્થિ પટિચ્ચસમુપ્પન્ના અરૂપિનો ધમ્મા ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધં ઠપેત્વા સઞ્ઞાક્ખન્ધં ઠપેત્વા વિઞ્ઞાણક્ખન્ધં – અયં તસ્મિં સમયે સઙ્ખારક્ખન્ધો હોતિ…પે… ઇમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા.
કિરિયા મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપેક્ખાસહગતા.
અહેતુકા કિરિયા અબ્યાકતા.
સહેતુકકામાવચરકિરિયા
૫૭૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપ્પન્ના હોતિ કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા સોમનસ્સસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા…પે… સોમનસ્સસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણસમ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા…પે… ઉપેક્ખાસહગતા ઞાણવિપ્પયુત્તા સસઙ્ખારેન રૂપારમ્મણા વા…પે… ધમ્મારમ્મણા વા યં યં વા પનારબ્ભ ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ ¶ …પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે… અલોભો અબ્યાકતમૂલં…પે… અદોસો અબ્યાકતમૂલં…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
સહેતુકા કામાવચરકિરિયા.
રૂપાવચરકિરિયા
૫૭૭. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે રૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં ¶ સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૭૮. કતમે ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે રૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા…પે… દુતિયં ઝાનં…પે… તતિયં ઝાનં…પે… ચતુત્થં ઝાનં…પે… પઠમં ઝાનં…પે… પઞ્ચમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ પથવીકસિણં, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
રૂપાવચરકિરિયા.
અરૂપાવચરકિરિયા
૫૭૯. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં સબ્બસો રૂપસઞ્ઞાનં સમતિક્કમા પટિઘસઞ્ઞાનં અત્થઙ્ગમા નાનત્તસઞ્ઞાનં અમનસિકારા આકાસાનઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં ¶ સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૮૦. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ ¶ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં સબ્બસો આકાસાનઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો ¶ હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૮૧. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં સબ્બસો વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં સમતિક્કમ્મ આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ ¶ , તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૫૮૨. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? યસ્મિં સમયે અરૂપાવચરં ઝાનં ભાવેતિ કિરિયં નેવ કુસલં નાકુસલં ન ચ કમ્મવિપાકં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારં સબ્બસો આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં સમતિક્કમ્મ નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનસઞ્ઞાસહગતં સુખસ્સ ચ પહાના…પે… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ, તસ્મિં સમયે ફસ્સો હોતિ…પે… અવિક્ખેપો હોતિ…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા…પે… અલોભો અબ્યાકતમૂલં…પે… અદોસો અબ્યાકતમૂલં…પે… અમોહો અબ્યાકતમૂલં…પે… ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
અરૂપાવચરકિરિયા.
કિરિયા અબ્યાકતા.
ચિત્તુપ્પાદકણ્ડં નિટ્ઠિતં.
૨. રૂપકણ્ડં
ઉદ્દેસો
૫૮૩. કતમે ¶ ¶ ¶ ધમ્મા અબ્યાકતા? કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા રૂપાવચરા અરૂપાવચરા અપરિયાપન્ના વેદનાક્ખન્ધો સઞ્ઞાક્ખન્ધો સઙ્ખારક્ખન્ધો વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
માતિકા
એકકં
૫૮૪. તત્થ કતમં સબ્બં રૂપં? ચત્તારો ચ મહાભૂતા, ચતુન્નઞ્ચ મહાભૂતાનં ઉપાદાય રૂપં – ઇદં વુચ્ચતિ સબ્બં રૂપં. સબ્બં રૂપં ન હેતુ, અહેતુકં, હેતુવિપ્પયુત્તં, સપ્પચ્ચયં ¶ , સઙ્ખતં, રૂપં [રૂપિયં (સી.)], લોકિયં, સાસવં, સંયોજનિયં, ગન્થનિયં, ઓઘનિયં, યોગનિયં, નીવરણિયં, પરામટ્ઠં, ઉપાદાનિયં, સંકિલેસિકં, અબ્યાકતં, અનારમ્મણં, અચેતસિકં, ચિત્તવિપ્પયુત્તં, નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મં, અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકં, ન સવિતક્કસવિચારં, ન અવિતક્કવિચારમત્તં, અવિતક્કઅવિચારં, ન પીતિસહગતં, ન સુખસહગતં, ન ઉપેક્ખાસહગતં, નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બં, નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકં, નેવ આચયગામિ ન અપચયગામિ, નેવસેક્ખનાસેક્ખં, પરિત્તં, કામાવચરં, ન રૂપાવચરં, ન ¶ અરૂપાવચરં, પરિયાપન્નં, નો અપરિયાપન્નં, અનિયતં, અનિય્યાનિકં, ઉપ્પન્નં, છહિ વિઞ્ઞાણેહિ વિઞ્ઞેય્યં, અનિચ્ચં, જરાભિભૂતં.
એવં એકવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
એકકં.
દુકં
અત્થિ રૂપં ઉપાદા, અત્થિ રૂપં નો ઉપાદા.
અત્થિ રૂપં ઉપાદિણ્ણં, અત્થિ રૂપં અનુપાદિણ્ણં.
અત્થિ રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, અત્થિ રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
અત્થિ રૂપં સનિદસ્સનં, અત્થિ રૂપં અનિદસ્સનં.
અત્થિ રૂપં સપ્પટિઘં, અત્થિ રૂપં અપ્પટિઘં.
અત્થિ રૂપં ઇન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન ઇન્દ્રિયં.
અત્થિ રૂપં મહાભૂતં, અત્થિ રૂપં ન મહાભૂતં.
અત્થિ રૂપં વિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ રૂપં ન વિઞ્ઞત્તિ.
અત્થિ રૂપં ચિત્તસમુટ્ઠાનં, અત્થિ રૂપં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
અત્થિ રૂપં ચિત્તસહભુ, અત્થિ રૂપં ન ચિત્તસહભુ.
અત્થિ રૂપં ચિત્તાનુપરિવત્તિ, અત્થિ રૂપં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
અત્થિ રૂપં અજ્ઝત્તિકં, અત્થિ રૂપં બાહિરં.
અત્થિ રૂપં ઓળારિકં, અત્થિ રૂપં સુખુમં.
અત્થિ રૂપં દૂરે, અત્થિ રૂપં સન્તિકે.
અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ, અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ. અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય ¶ વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ, અત્થિ રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
અત્થિ રૂપં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ¶ જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ, અત્થિ રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ. અત્થિ રૂપં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય ¶ …પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ, અત્થિ રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. અત્થિ રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં.
અત્થિ રૂપં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ¶ ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. અત્થિ રૂપં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં.
અત્થિ રૂપં ચક્ખાયતનં, અત્થિ રૂપં ન ચક્ખાયતનં. અત્થિ રૂપં સોતાયતનં…પે… ઘાનાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં…પે… કાયાયતનં, અત્થિ રૂપં ન કાયાયતનં.
અત્થિ રૂપં રૂપાયતનં, અત્થિ રૂપં ન રૂપાયતનં. અત્થિ રૂપં સદ્દાયતનં…પે… ગન્ધાયતનં…પે… રસાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં, અત્થિ રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
અત્થિ રૂપં ચક્ખુધાતુ, અત્થિ રૂપં ન ચક્ખુધાતુ. અત્થિ રૂપં સોતધાતુ…પે… ઘાનધાતુ…પે… જિવ્હાધાતુ…પે… કાયધાતુ, અત્થિ રૂપં ન કાયધાતુ.
અત્થિ રૂપં રૂપધાતુ, અત્થિ રૂપં ન રૂપધાતુ. અત્થિ રૂપં સદ્દધાતુ…પે… ગન્ધધાતુ…પે… રસધાતુ…પે… ફોટ્ઠબ્બધાતુ, અત્થિ રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
અત્થિ ¶ રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન ચક્ખુન્દ્રિયં. અત્થિ રૂપં સોતિન્દ્રિયં…પે… ઘાનિન્દ્રિયં…પે… જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન કાયિન્દ્રિયં.
અત્થિ રૂપં ઇત્થિન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન ઇત્થિન્દ્રિયં.
અત્થિ રૂપં પુરિસિન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન પુરિસિન્દ્રિયં.
અત્થિ રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં, અત્થિ રૂપં ન જીવિતિન્દ્રિયં.
અત્થિ રૂપં કાયવિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ રૂપં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ.
અત્થિ રૂપં વચીવિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ રૂપં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ.
અત્થિ રૂપં આકાસધાતુ, અત્થિ રૂપં ન આકાસધાતુ.
અત્થિ રૂપં ¶ આપોધાતુ, અત્થિ રૂપં ન આપોધાતુ.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ લહુતા, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન લહુતા.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ મુદુતા, અત્થિ રૂપં ¶ રૂપસ્સ ન મુદુતા.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ઉપચયો, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન ઉપચયો.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ સન્તતિ, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન સન્તતિ.
અત્થિ ¶ રૂપં રૂપસ્સ જરતા, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન જરતા.
અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, અત્થિ રૂપં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા.
અત્થિ રૂપં કબળીકારો આહારો, અત્થિ રૂપં ન કબળીકારો આહારો.
એવં દુવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
દુકં.
તિકં
તિવિધેન ¶ રૂપસઙ્ગહો –
૫૮૫. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ઉપાદા. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઉપાદા, અત્થિ નો ઉપાદા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ઉપાદિણ્ણં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અનિદસ્સનં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ સનિદસ્સનં, અત્થિ અનિદસ્સનં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં સપ્પટિઘં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ઇન્દ્રિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઇન્દ્રિયં, અત્થિ ન ઇન્દ્રિયં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન મહાભૂતં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ન મહાભૂતં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન વિઞ્ઞત્તિ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ વિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ ન વિઞ્ઞત્તિ.
યં ¶ ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ચિત્તસમુટ્ઠાનં, અત્થિ ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન ચિત્તસહભુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ¶ ચિત્તસહભુ, અત્થિ ન ચિત્તસહભુ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ચિત્તાનુપરિવત્તિ, અત્થિ ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ઓળારિકં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં સન્તિકે. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ¶ અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ, અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ, અત્થિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ, અત્થિ કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ, અત્થિ કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
યં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ¶ ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ કાયસમ્ફસ્સસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ¶ , તં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં, અત્થિ કાયવિઞ્ઞાણસ્સ નારમ્મણં.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન ચક્ખાયતનં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ ચક્ખાયતનં, અત્થિ ન ચક્ખાયતનં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન સોતાયતનં…પે… ન ઘાનાયતનં…પે… ન જિવ્હાયતનં…પે… ન કાયાયતનં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ કાયાયતનં, અત્થિ ન કાયાયતનં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન રૂપાયતનં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપાયતનં, અત્થિ ન રૂપાયતનં ¶ . યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન સદ્દાયતનં…પે… ન ગન્ધાયતનં…પે… ન રસાયતનં…પે… ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ફોટ્ઠબ્બાયતનં, અત્થિ ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન ચક્ખુધાતુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ ચક્ખુધાતુ, અત્થિ ન ચક્ખુધાતુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન સોતધાતુ…પે… ન ઘાનધાતુ…પે… ન જિવ્હાધાતુ…પે… ન કાયધાતુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ કાયધાતુ, અત્થિ ન કાયધાતુ.
યં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન રૂપધાતુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપધાતુ, અત્થિ ન રૂપધાતુ. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન સદ્દધાતુ…પે… ન ગન્ધધાતુ…પે… ન ¶ રસધાતુ…પે… ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ફોટ્ઠબ્બધાતુ, અત્થિ ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન ચક્ખુન્દ્રિયં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ ચક્ખુન્દ્રિયં, અત્થિ ન ચક્ખુન્દ્રિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં ન સોતિન્દ્રિયં…પે… ન ઘાનિન્દ્રિયં…પે… ન જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… ન કાયિન્દ્રિયં. યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં અત્થિ કાયિન્દ્રિયં, અત્થિ ન કાયિન્દ્રિયં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન ઇત્થિન્દ્રિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ ઇત્થિન્દ્રિયં, અત્થિ ન ઇત્થિન્દ્રિયં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન પુરિસિન્દ્રિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ પુરિસિન્દ્રિયં, અત્થિ ન પુરિસિન્દ્રિયં.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન જીવિતિન્દ્રિયં. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ જીવિતિન્દ્રિયં, અત્થિ ન જીવિતિન્દ્રિયં.
યં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ કાયવિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ ન કાયવિઞ્ઞત્તિ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ વચીવિઞ્ઞત્તિ, અત્થિ ન વચીવિઞ્ઞત્તિ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન આકાસધાતુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ આકાસધાતુ, અત્થિ ન આકાસધાતુ.
યં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન આપોધાતુ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ આપોધાતુ, અત્થિ ન આપોધાતુ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન લહુતા. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ લહુતા, અત્થિ રૂપસ્સ ન લહુતા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન મુદુતા. યં તં રૂપં ¶ બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ મુદુતા, અત્થિ રૂપસ્સ ન મુદુતા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા, અત્થિ રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન ઉપચયો. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ ઉપચયો, અત્થિ ¶ રૂપસ્સ ન ઉપચયો.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન સન્તતિ. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ સન્તતિ, અત્થિ રૂપસ્સ ન સન્તતિ.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન જરતા. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ જરતા, અત્થિ રૂપસ્સ ન જરતા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, અત્થિ રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા.
યં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં, તં ન કબળીકારો આહારો. યં તં રૂપં બાહિરં, તં અત્થિ કબળીકારો આહારો, અત્થિ ન કબળીકારો આહારો.
એવં તિવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
તિકં.
ચતુક્કં
૫૮૬. યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણં. યં તં રૂપં નો ઉપાદા, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણં.
યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં. યં તં રૂપં નો ઉપાદા, તં અત્થિ ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, અત્થિ અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં. યં તં રૂપં નો ઉપાદા, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં.
યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં. યં તં રૂપં નો ઉપાદા, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં તં રૂપં ઉપાદા, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે. યં તં રૂપં નો ઉપાદા, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં, તં અત્થિ સનિદસ્સનં, અત્થિ અનિદસ્સનં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં, તં અત્થિ સનિદસ્સનં, અત્થિ અનિદસ્સનં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં, તં અત્થિ સપ્પટિઘં અત્થિ અપ્પટિઘં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ¶ ન મહાભૂતં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં, તં અત્થિ મહાભૂતં ¶ , અત્થિ ન મહાભૂતં.
યં ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
યં ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ સનિદસ્સનં, અત્થિ અનિદસ્સનં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ સનિદસ્સનં, અત્થિ અનિદસ્સનં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ન મહાભૂતં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ન મહાભૂતં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે. યં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
યં તં રૂપં સપ્પટિઘં, તં અત્થિ ઇન્દ્રિયં, અત્થિ ન ઇન્દ્રિયં. યં તં રૂપં અપ્પટિઘં, તં અત્થિ ઇન્દ્રિયં, અત્થિ ન ઇન્દ્રિયં.
યં તં રૂપં સપ્પટિઘં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ન મહાભૂતં. યં તં રૂપં અપ્પટિઘં, તં અત્થિ મહાભૂતં, અત્થિ ન મહાભૂતં.
યં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં. યં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં ¶ તં રૂપં ઇન્દ્રિયં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે. યં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
યં તં રૂપં મહાભૂતં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં. યં તં રૂપં ન મહાભૂતં, તં અત્થિ ઓળારિકં, અત્થિ સુખુમં.
યં તં રૂપં મહાભૂતં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ ¶ સન્તિકે. યં તં રૂપં ન મહાભૂતં, તં અત્થિ દૂરે, અત્થિ સન્તિકે.
દિટ્ઠં સુતં મુતં વિઞ્ઞાતં રૂપં.
એવં ચતુબ્બિધેન રૂપસઙ્ગહો.
ચતુક્કં.
પઞ્ચકં
૫૮૭. પથવીધાતુ, આપોધાતુ, તેજોધાતુ, વાયોધાતુ, યઞ્ચ રૂપં ઉપાદા.
એવં પઞ્ચવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
પઞ્ચકં.
છક્કં
છબ્બિધેન રૂપસઙ્ગહો –
૫૮૮. ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં ¶ રૂપં, સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, મનોવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં છબ્બિધેન રૂપસઙ્ગહો.
છક્કં.
સત્તકં
સત્તવિધેન રૂપસઙ્ગહો –
૫૮૯. ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, મનોધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, મનોવિઞ્ઞાણધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં સત્તવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
સત્તકં.
અટ્ઠકં
અટ્ઠવિધેન રૂપસઙ્ગહો –
૫૯૦. ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, અત્થિ સુખસમ્ફસ્સં, અત્થિ દુક્ખસમ્ફસ્સં, મનોધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, મનોવિઞ્ઞાણધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં અટ્ઠવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
અટ્ઠકં.
નવકં
૫૯૧. ચક્ખુન્દ્રિયં, સોતિન્દ્રિયં, ઘાનિન્દ્રિયં, જિવ્હિન્દ્રિયં કાયિન્દ્રિયં, ઇત્થિન્દ્રિયં, પુરિસિન્દ્રિયં, જીવિતિન્દ્રિયં, યઞ્ચ રૂપં ન ઇન્દ્રિયં.
એવં નવવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
નવકં.
દસકં
દસવિધેન ¶ રૂપસઙ્ગહો –
૫૯૨. ચક્ખુન્દ્રિયં, સોતિન્દ્રિયં, ઘાનિન્દ્રિયં, જિવ્હિન્દ્રિયં કાયિન્દ્રિયં, ઇત્થિન્દ્રિયં, પુરિસિન્દ્રિયં, જીવિતિન્દ્રિયં, ન ઇન્દ્રિયં રૂપં અત્થિ સપ્પટિઘં, અત્થિ અપ્પટિઘં.
એવં દસવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
દસકં.
એકાદસકં
એકાદસવિધેન રૂપસઙ્ગહો –
૫૯૩. ચક્ખાયતનં, સોતાયતનં, ઘાનાયતનં, જિવ્હાયતનં, કાયાયતનં, રૂપાયતનં, સદ્દાયતનં ¶ , ગન્ધાયતનં, રસાયતનં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનઅપ્પટિઘં [અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં (સી. સ્યા.)] ધમ્માયતનપરિયાપન્નં.
એવં એકાદસવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
એકાદસકં.
માતિકા.
રૂપવિભત્તિ
એકકનિદ્દેસો
૫૯૪. સબ્બં ¶ રૂપં ન હેતુમેવ, અહેતુકમેવ, હેતુવિપ્પયુત્તમેવ, સપ્પચ્ચયમેવ, સઙ્ખતમેવ, રૂપમેવ, લોકિયમેવ, સાસવમેવ, સંયોજનિયમેવ, ગન્થનિયમેવ, ઓઘનિયમેવ, યોગનિયમેવ, નીવરણિયમેવ, પરામટ્ઠમેવ, ઉપાદાનિયમેવ, સંકિલેસિકમેવ, અબ્યાકતમેવ, અનારમ્મણમેવ, અચેતસિકમેવ, ચિત્તવિપ્પયુત્તમેવ, નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મમેવ, અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકમેવ, ન સવિતક્કસવિચારમેવ, ન અવિતક્કવિચારમત્તમેવ, અવિતક્કઅવિચારમેવ ¶ , ન પીતિસહગતમેવ, ન સુખસહગતમેવ, ન ઉપેક્ખાસહગતમેવ, નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બમેવ, નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકમેવ, નેવ આચયગામિ ન અપચયગામિમેવ, નેવસેક્ખનાસેક્ખમેવ, પરિત્તમેવ, કામાવચરમેવ, ન રૂપાવચરમેવ, ન અરૂપાવચરમેવ, પરિયાપન્નમેવ, નો અપરિયાપન્નમેવ, અનિયતમેવ, અનિય્યાનિકમેવ, ઉપ્પન્નં છહિ વિઞ્ઞાણેહિ વિઞ્ઞેય્યમેવ, અનિચ્ચમેવ, જરાભિભૂતમેવ.
એવં એકવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
એકકનિદ્દેસો.
દુકનિદ્દેસો
ઉપાદાભાજનીયં
૫૯૫. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં ઉપાદા? ચક્ખાયતનં, સોતાયતનં, ઘાનાયતનં, જિવ્હાયતનં, કાયાયતનં, રૂપાયતનં, સદ્દાયતનં, ગન્ધાયતનં, રસાયતનં, ઇત્થિન્દ્રિયં, પુરિસિન્દ્રિયં, જીવિતિન્દ્રિયં, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ, આકાસધાતુ, રૂપસ્સ લહુતા, રૂપસ્સ મુદુતા, રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા, રૂપસ્સ ઉપચયો, રૂપસ્સ સન્તતિ, રૂપસ્સ જરતા, રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, કબળીકારો આહારો.
૫૯૬. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ [ચક્ખું (સી. સ્યા.)] ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યેન ચક્ખુના અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન રૂપં સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં પસ્સિ વા પસ્સતિ વા પસ્સિસ્સતિ વા પસ્સે વા, ચક્ખું પેતં ચક્ખાયતનં પેતં ચક્ખુધાતુ પેસા ચક્ખુન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં નેત્તં પેતં નયનં પેતં ઓરિમં ¶ તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામોપેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં.
૫૯૭. કતમં તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ ચક્ખુમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ રૂપં સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ચક્ખું પેતં ચક્ખાયતનં પેતં ચક્ખુધાતુ પેસા ચક્ખુન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં નેત્તં પેતં નયનં પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં.
૫૯૮. કતમં તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ચક્ખુ અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં રૂપમ્હિ સનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ચક્ખું પેતં ચક્ખાયતનં પેતં ચક્ખુધાતુ પેસા ચક્ખુન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા ¶ સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં નેત્તં પેતં નયનં પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં.
૫૯૯. કતમં તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ચક્ખું ¶ નિસ્સાય રૂપં આરબ્ભ ચક્ખુસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ચક્ખું નિસ્સાય રૂપં આરબ્ભ ચક્ખુસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ¶ ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ચક્ખું નિસ્સાય રૂપારમ્મણો ચક્ખુસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ચક્ખું નિસ્સાય રૂપારમ્મણા ચક્ખુસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ¶ ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, ચક્ખું પેતં ચક્ખાયતનં પેતં ચક્ખુધાતુ પેસા ચક્ખુન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં નેત્તં પેતં નયનં પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં.
૬૦૦. કતમં તં રૂપં સોતાયતનં? યં સોતં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યેન સોતેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન સદ્દં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં સુણિ વા સુણાતિ વા સુણિસ્સતિ વા સુણે વા, સોતં પેતં સોતાયતનં પેતં સોતધાતુ પેસા સોતિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં સોતાયતનં.
૬૦૧. કતમં તં રૂપં સોતાયતનં? યં સોતં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ સોતમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ સદ્દો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, સોતં પેતં સોતાયતનં પેતં સોતધાતુ પેસા સોતિન્દ્રિયં પેતં ¶ લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં સોતાયતનં.
૬૦૨. કતમં ¶ તં રૂપં સોતાયતનં? યં સોતં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં સોતં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં સદ્દમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, સોતં પેતં સોતાયતનં પેતં સોતધાતુ પેસા સોતિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં સોતાયતનં.
૬૦૩. કતમં તં રૂપં સોતાયતનં? યં ¶ સોતં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં સોતં નિસ્સાય સદ્દં આરબ્ભ સોતસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ ¶ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સોતં નિસ્સાય સદ્દં આરબ્ભ સોતસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સોતં નિસ્સાય સદ્દારમ્મણો સોતસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સોતં નિસ્સાય સદ્દારમ્મણા સોતસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, સોતં પેતં સોતાયતનં પેતં સોતધાતુ પેસા સોતિન્દ્રિયં પેતં લોકો ¶ પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં સોતાયતનં.
૬૦૪. કતમં તં રૂપં ઘાનાયતનં? યં ઘાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યેન ઘાનેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન ગન્ધં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં ઘાયિ વા ઘાયતિ વા ઘાયિસ્સતિ વા ઘાયે વા, ઘાનં પેતં ઘાનાયતનં પેતં ઘાનધાતુ પેસા ઘાનિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ઘાનાયતનં.
૬૦૫. કતમં તં રૂપં ઘાનાયતનં? યં ઘાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ ઘાનમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ ગન્ધો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ઘાનં ¶ પેતં ઘાનાયતનં પેતં ઘાનધાતુ પેસા ઘાનિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ઘાનાયતનં.
૬૦૬. કતમં તં રૂપં ઘાનાયતનં? યં ઘાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ઘાનં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં ગન્ધમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ઘાનં પેતં ઘાનાયતનં પેતં ¶ ઘાનધાતુ પેસા ઘાનિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો ¶ પેસો ¶ પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામોપેસો – ઇદં તં રૂપં ઘાનાયતનં.
૬૦૭. કતમં તં રૂપં ઘાનાયતનં? યં ઘાનં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ઘાનં નિસ્સાય ગન્ધં આરબ્ભ ઘાનસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ઘાનં નિસ્સાય ગન્ધં આરબ્ભ ઘાનસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ઘાનં નિસ્સાય ગન્ધારમ્મણો ઘાનસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ઘાનં નિસ્સાય ગન્ધારમ્મણા ઘાનસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, ઘાનં પેતં ઘાનાયતનં પેતં ઘાનધાતુ પેસા ઘાનિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ઘાનાયતનં.
૬૦૮. કતમં તં રૂપં જિવ્હાયતનં? યા જિવ્હા ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યાય જિવ્હાય અનિદસ્સનાય સપ્પટિઘાય રસં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં સાયિ વા સાયતિ વા સાયિસ્સતિ વા સાયે વા, જિવ્હા પેસા જિવ્હાયતનં પેતં જિવ્હાધાતુ પેસા જિવ્હિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો ¶ પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં જિવ્હાયતનં.
૬૦૯. કતમં ¶ તં રૂપં જિવ્હાયતનં? યા જિવ્હા ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યાય જિવ્હાય અનિદસ્સનાય સપ્પટિઘાય રસો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, જિવ્હા પેસા જિવ્હાયતનં પેતં જિવ્હાધાતુ પેસા જિવ્હિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં જિવ્હાયતનં.
૬૧૦. કતમં ¶ તં રૂપં જિવ્હાયતનં? યા જિવ્હા ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યા ¶ જિવ્હા અનિદસ્સના સપ્પટિઘા રસમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, જિવ્હા પેસા જિવ્હાયતનં પેતં જિવ્હાધાતુ પેસા જિવ્હિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં જિવ્હાયતનં.
૬૧૧. કતમં તં રૂપં જિવ્હાયતનં? યા જિવ્હા ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં જિવ્હં નિસ્સાય રસં આરબ્ભ જિવ્હાસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં જિવ્હં નિસ્સાય રસં આરબ્ભ જિવ્હાસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ¶ ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં જિવ્હં નિસ્સાય રસારમ્મણો જિવ્હાસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં જિવ્હં નિસ્સાય રસારમ્મણા જિવ્હાસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, જિવ્હા પેસા જિવ્હાયતનં પેતં જિવ્હાધાતુ પેસા જિવ્હિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં જિવ્હાયતનં.
૬૧૨. કતમં તં રૂપં કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યેન કાયેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન ફોટ્ઠબ્બં અનિદસ્સનસપ્પટિઘં ¶ ફુસિ વા ફુસતિ વા ફુસિસ્સતિ વા ફુસે વા, કાયો પેસો કાયાયતનં પેતં કાયધાતુ પેસા કાયિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયાયતનં.
૬૧૩. કતમં તં રૂપં કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ કાયમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ ફોટ્ઠબ્બો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ ¶ વા પટિહઞ્ઞે વા, કાયો પેસો કાયાયતનં પેતં કાયધાતુ પેસા કાયિન્દ્રિયં ¶ પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં ¶ વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયાયતનં.
૬૧૪. કતમં તં રૂપં કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યો કાયો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ફોટ્ઠબ્બમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, કાયો પેસો કાયાયતનં પેતં કાયધાતુ પેસા કાયિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયાયતનં.
૬૧૫. કતમં તં રૂપં કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો અત્તભાવપરિયાપન્નો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં કાયં નિસ્સાય ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ કાયસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં કાયં નિસ્સાય ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ કાયસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં કાયં નિસ્સાય ફોટ્ઠબ્બારમ્મણો કાયસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં કાયં નિસ્સાય ફોટ્ઠબ્બારમ્મણા કાયસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ ¶ વા ઉપ્પજ્જે વા, કાયો પેસો કાયાયતનં પેતં કાયધાતુ પેસા કાયિન્દ્રિયં પેતં લોકો પેસો દ્વારા ¶ પેસા સમુદ્દો પેસો પણ્ડરં પેતં ખેત્તં પેતં વત્થું પેતં ઓરિમં તીરં પેતં સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયાયતનં.
૬૧૬. કતમં તં રૂપં રૂપાયતનં? યં રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં નીલં પીતકં લોહિતકં ઓદાતં કાળકં મઞ્જિટ્ઠકં [મઞ્જેટ્ઠકં (સી. સ્યા.)] હરિ હરિવણ્ણં અમ્બઙ્કુરવણ્ણં દીઘં રસ્સં અણું થૂલં વટ્ટં પરિમણ્ડલં ચતુરંસં [ચતુરસ્સં (સી. ક.)] છળંસં અટ્ઠંસં સોળસંસં નિન્નં થલં છાયા આતપો આલોકો અન્ધકારો અબ્ભા મહિકા ધૂમો રજો ચન્દમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા સૂરિયમણ્ડલસ્સ [સુરિયમણ્ડલસ્સ (સી. સ્યા.)] વણ્ણનિભા તારકરૂપાનં ¶ વણ્ણનિભા આદાસમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા મણિસઙ્ખમુત્તાવેળુરિયસ્સ વણ્ણનિભા જાતરૂપરજતસ્સ વણ્ણનિભા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં, યં રૂપં સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં ચક્ખુના અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન પસ્સિ વા પસ્સતિ વા પસ્સિસ્સતિ વા પસ્સે વા, રૂપં પેતં રૂપાયતનં પેતં રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રૂપાયતનં.
૬૧૭. કતમં ¶ તં રૂપં રૂપાયતનં? યં રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં નીલં પીતકં લોહિતકં ઓદાતં કાળકં મઞ્જિટ્ઠકં હરિ હરિવણ્ણં અમ્બઙ્કુરવણ્ણં દીઘં રસ્સં અણું થૂલં વટ્ટં પરિમણ્ડલં ચતુરંસં છળંસં અટ્ઠંસં સોળસંસં નિન્નં થલં છાયા આતપો આલોકો અન્ધકારો ¶ અબ્ભા મહિકા ધૂમો રજો ચન્દમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા સૂરિયમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા તારકરૂપાનં વણ્ણનિભા આદાસમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા મણિસઙ્ખમુત્તાવેળુરિયસ્સ વણ્ણનિભા જાતરૂપરજતસ્સ વણ્ણનિભા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં, યમ્હિ રૂપમ્હિ સનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ ચક્ખું અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, રૂપં પેતં રૂપાયતનં પેતં રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રૂપાયતનં.
૬૧૮. કતમં તં રૂપં રૂપાયતનં? યં રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં નીલં પીતકં લોહિતકં ઓદાતં કાળકં મઞ્જિટ્ઠકં હરિ હરિવણ્ણં અમ્બઙ્કુરવણ્ણં દીઘં રસ્સં અણું થૂલં વટ્ટં પરિમણ્ડલં ચતુરંસં છળંસં અટ્ઠંસં સોળસંસં નિન્નં થલં છાયા આતપો આલોકો અન્ધકારો અબ્ભા મહિકા ધૂમો રજો ચન્દમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા સૂરિયમણ્ડલસ્સ ¶ વણ્ણનિભા તારકરૂપાનં વણ્ણનિભા આદાસમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા મણિસઙ્ખમુત્તાવેળુરિયસ્સ વણ્ણનિભા જાતરૂપરજતસ્સ વણ્ણનિભા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં, યં રૂપં સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં ચક્ખુમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, રૂપં પેતં રૂપાયતનં પેતં રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રૂપાયતનં.
૬૧૯. કતમં ¶ તં રૂપં રૂપાયતનં? યં ¶ રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં નીલં પીતકં લોહિતકં ઓદાતં કાળકં મઞ્જિટ્ઠકં હરિ હરિવણ્ણં અમ્બઙ્કુરવણ્ણં દીઘં રસ્સં અણું થૂલં વટ્ટં પરિમણ્ડલં ચતુરંસં છળંસં અટ્ઠંસં સોળસંસં નિન્નં થલં છાયા આતપો આલોકો અન્ધકારો અબ્ભા મહિકા ધૂમો રજો ચન્દમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા સૂરિયમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા તારકરૂપાનં વણ્ણનિભા આદાસમણ્ડલસ્સ વણ્ણનિભા મણિસઙ્ખમુત્તાવેળુરિયસ્સ વણ્ણનિભા જાતરૂપરજતસ્સ વણ્ણનિભા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા સનિદસ્સનં સપ્પટિઘં, યં રૂપં આરબ્ભ ચક્ખું નિસ્સાય ચક્ખુસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રૂપં આરબ્ભ ચક્ખું નિસ્સાય ચક્ખુસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રૂપારમ્મણો ચક્ખું નિસ્સાય ચક્ખુસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રૂપારમ્મણા ચક્ખું નિસ્સાય ચક્ખુસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, રૂપં પેતં રૂપાયતનં પેતં રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રૂપાયતનં.
૬૨૦. કતમં તં રૂપં સદ્દાયતનં? યો સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય ¶ અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ભેરિસદ્દો મુદિઙ્ગસદ્દો સઙ્ખસદ્દો પણવસદ્દો ગીતસદ્દો વાદિતસદ્દો સમ્મસદ્દો પાણિસદ્દો સત્તાનં નિગ્ઘોસસદ્દો ધાતૂનં સન્નિઘાતસદ્દો વાતસદ્દો ઉદકસદ્દો મનુસ્સસદ્દો અમનુસ્સસદ્દો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં સદ્દં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં સોતેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન સુણિ વા ¶ સુણાતિ વા સુણિસ્સતિ વા સુણે વા, સદ્દો પેસો સદ્દાયતનં પેતં સદ્દધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં સદ્દાયતનં.
૬૨૧. કતમં તં રૂપં સદ્દાયતનં? યો ¶ સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ભેરિસદ્દો મુદિઙ્ગસદ્દો સઙ્ખસદ્દો પણવસદ્દો ગીતસદ્દો વાદિતસદ્દો સમ્મસદ્દો પાણિસદ્દો સત્તાનં નિગ્ઘોસસદ્દો ધાતૂનં સન્નિઘાતસદ્દો વાતસદ્દો ઉદકસદ્દો મનુસ્સસદ્દો અમનુસ્સસદ્દો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ¶ ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ સદ્દમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ સોતં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, સદ્દો પેસો સદ્દાયતનં પેતં સદ્દધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં સદ્દાયતનં.
૬૨૨. કતમં તં રૂપં સદ્દાયતનં? યો સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ભેરિસદ્દો મુદિઙ્ગસદ્દો સઙ્ખસદ્દો પણવસદ્દો ગીતસદ્દો વાદિતસદ્દો સમ્મસદ્દો પાણિસદ્દો સત્તાનં નિગ્ઘોસસદ્દો ધાતૂનં સન્નિઘાતસદ્દો વાતસદ્દો ઉદકસદ્દો ¶ મનુસ્સસદ્દો અમનુસ્સસદ્દો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યો સદ્દો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો સોતમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, સદ્દો પેસો સદ્દાયતનં પેતં સદ્દધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં સદ્દાયતનં.
૬૨૩. કતમં તં રૂપં સદ્દાયતનં? યો સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ભેરિસદ્દો મુદિઙ્ગસદ્દો સઙ્ખસદ્દો પણવસદ્દો ગીતસદ્દો વાદિતસદ્દો સમ્મસદ્દો પાણિસદ્દો સત્તાનં નિગ્ઘોસસદ્દો ધાતૂનં સન્નિઘાતસદ્દો વાતસદ્દો ઉદકસદ્દો મનુસ્સસદ્દો અમનુસ્સસદ્દો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ સદ્દો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં સદ્દં આરબ્ભ સોતં નિસ્સાય સોતસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સદ્દં આરબ્ભ સોતં નિસ્સાય સોતસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સદ્દારમ્મણો સોતં નિસ્સાય સોતસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં સદ્દારમ્મણા ¶ સોતં નિસ્સાય સોતસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… સોતવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, સદ્દો પેસો સદ્દાયતનં પેતં સદ્દધાતુ પેસા – ઇદં ¶ તં રૂપં સદ્દાયતનં.
૬૨૪. કતમં તં રૂપં ગન્ધાયતનં? યો ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલગન્ધો સારગન્ધો તચગન્ધો પત્તગન્ધો પુપ્ફગન્ધો ફલગન્ધો આમકગન્ધો વિસ્સગન્ધો સુગન્ધો દુગ્ગન્ધો ¶ , યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ગન્ધં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં ઘાનેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન ઘાયિ વા ઘાયતિ વા ઘાયિસ્સતિ વા ઘાયે વા, ગન્ધો પેસો ગન્ધાયતનં પેતં ગન્ધધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ગન્ધાયતનં.
૬૨૫. કતમં તં રૂપં ગન્ધાયતનં? યો ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલગન્ધો સારગન્ધો તચગન્ધો પત્તગન્ધો પુપ્ફગન્ધો ફલગન્ધો આમકગન્ધો વિસ્સગન્ધો સુગન્ધો દુગ્ગન્ધો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ ગન્ધમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ ઘાનં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે ¶ વા, ગન્ધો પેસો ગન્ધાયતનં પેતં ગન્ધધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ગન્ધાયતનં.
૬૨૬. કતમં તં રૂપં ગન્ધાયતનં? યો ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલગન્ધો સારગન્ધો તચગન્ધો પત્તગન્ધો પુપ્ફગન્ધો ફલગન્ધો આમકગન્ધો વિસ્સગન્ધો સુગન્ધો દુગ્ગન્ધો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યો ¶ ગન્ધો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો ઘાનમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ગન્ધો પેસો ગન્ધાયતનં પેતં ગન્ધધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ગન્ધાયતનં.
૬૨૭. કતમં તં રૂપં ગન્ધાયતનં? યો ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલગન્ધો સારગન્ધો તચગન્ધો પત્તગન્ધો પુપ્ફગન્ધો ફલગન્ધો આમકગન્ધો વિસ્સગન્ધો સુગન્ધો દુગ્ગન્ધો, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ ગન્ધો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય ¶ અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં ગન્ધં આરબ્ભ ઘાનં નિસ્સાય ઘાનસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ગન્ધં આરબ્ભ ઘાનં નિસ્સાય ઘાનસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ગન્ધારમ્મણો ઘાનં નિસ્સાય ઘાનસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ ¶ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ગન્ધારમ્મણા ઘાનં નિસ્સાય ઘાનસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… ઘાનવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, ગન્ધો પેસો ગન્ધાયતનં પેતં ગન્ધધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ગન્ધાયતનં.
૬૨૮. કતમં તં રૂપં રસાયતનં? યો રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલરસો ખન્ધરસો તચરસો પત્તરસો પુપ્ફરસો ¶ ફલરસો અમ્બિલં મધુરં તિત્તકં કટુકં લોણિકં ખારિકં લમ્બિલં [લપિલકં (સી.)] કસાવો સાદુ અસાદુ, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં રસં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં જિવ્હાય અનિદસ્સનાય સપ્પટિઘાય સાયિ વા સાયતિ વા સાયિસ્સતિ વા સાયે વા, રસો પેસો રસાયતનં પેતં રસધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રસાયતનં.
૬૨૯. કતમં તં રૂપં રસાયતનં? યો રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલરસો ખન્ધરસો તચરસો પત્તરસો પુપ્ફરસો ફલરસો અમ્બિલં મધુરં તિત્તકં કટુકં લોણિકં ખારિકં લમ્બિલં કસાવો સાદુ અસાદુ, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યમ્હિ રસમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ જિવ્હા અનિદસ્સના સપ્પટિઘા પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, રસો પેસો રસાયતનં પેતં રસધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રસાયતનં.
૬૩૦. કતમં ¶ તં રૂપં રસાયતનં? યો રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલરસો ખન્ધરસો તચરસો પત્તરસો પુપ્ફરસો ફલરસો અમ્બિલં મધુરં તિત્તકં કટુકં લોણિકં ખારિકં લમ્બિલં કસાવો સાદુ અસાદુ, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યો રસો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો જિવ્હાય ¶ અનિદસ્સનાય સપ્પટિઘાય પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા ¶ પટિહઞ્ઞે વા, રસો પેસો રસાયતનં પેતં રસધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રસાયતનં.
૬૩૧. કતમં ¶ તં રૂપં રસાયતનં? યો રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો મૂલરસો ખન્ધરસો તચરસો પત્તરસો પુપ્ફરસો ફલરસો અમ્બિલં મધુરં તિત્તકં કટુકં લોણિકં ખારિકં લમ્બિલં કસાવો સાદુ અસાદુ, યો વા પનઞ્ઞોપિ અત્થિ રસો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો, યં રસં આરબ્ભ જિવ્હં નિસ્સાય જિવ્હાસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રસં આરબ્ભ જિવ્હં નિસ્સાય જિવ્હાસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રસારમ્મણો જિવ્હં નિસ્સાય જિવ્હાસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં રસારમ્મણા જિવ્હં નિસ્સાય જિવ્હાસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… જિવ્હાવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, રસો પેસો રસાયતનં પેતં રસધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રસાયતનં.
૬૩૨. કતમં તં રૂપં ઇત્થિન્દ્રિયં? યં ઇત્થિયા ઇત્થિલિઙ્ગં ઇત્થિનિમિત્તં ઇત્થિકુત્તં ઇત્થાકપ્પો ઇત્થત્તં ઇત્થિભાવો [ઇત્થિત્તં ઇત્થીભાવો (સ્યા.)] – ઇદં તં રૂપં ઇત્થિન્દ્રિયં.
૬૩૩. કતમં ¶ તં રૂપં પુરિસિન્દ્રિયં? યં પુરિસસ્સ પુરિસલિઙ્ગં પુરિસનિમિત્તં પુરિસકુત્તં પુરિસાકપ્પો પુરિસત્તં પુરિસભાવો – ઇદં તં રૂપં પુરિસિન્દ્રિયં.
૬૩૪. કતમં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં? યો તેસં રૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં.
૬૩૫. કતમં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા અભિક્કમન્તસ્સ વા પટિક્કમન્તસ્સ વા આલોકેન્તસ્સ વા વિલોકેન્તસ્સ વા સમિઞ્જેન્તસ્સ વા પસારેન્તસ્સ વા કાયસ્સ થમ્ભના સન્થમ્ભના સન્થમ્ભિતત્તં વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૬૩૬. કતમં ¶ તં રૂપં વચીવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા વાચા ગિરા બ્યપ્પથો ઉદીરણં ઘોસો ઘોસકમ્મં વાચા વચીભેદો ¶ – અયં વુચ્ચતિ વાચા. યા તાય વાચાય વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં વચીવિઞ્ઞત્તિ.
૬૩૭. કતમં ¶ તં રૂપં આકાસધાતુ? યો આકાસો આકાસગતં અઘં અઘગતં વિવરો વિવરગતં અસમ્ફુટ્ઠં ચતૂહિ મહાભૂતેહિ – ઇદં તં રૂપં આકાસધાતુ.
૬૩૮. કતમં ¶ તં રૂપં રૂપસ્સ લહુતા? યા રૂપસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ લહુતા.
૬૩૯. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ મુદુતા? યા રૂપસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ મુદુતા.
૬૪૦. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા? યા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા.
૬૪૧. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ઉપચયો? યો આયતનાનં આચયો, સો રૂપસ્સ ઉપચયો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ઉપચયો.
૬૪૨. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ સન્તતિ? યો રૂપસ્સ ઉપચયો, સા રૂપસ્સ સન્તતિ – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ સન્તતિ.
૬૪૩. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ જરતા? યા રૂપસ્સ જરા જીરણતા ખણ્ડિચ્ચં પાલિચ્ચં વલિત્તચતા આયુનો સંહાનિ ઇન્દ્રિયાનં પરિપાકો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ જરતા.
૬૪૪. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા? યો રૂપસ્સ ખયો વયો ભેદો પરિભેદો અનિચ્ચતા અન્તરધાનં – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા.
૬૪૫. કતમં ¶ તં રૂપં કબળીકારો આહારો? ઓદનો કુમ્માસો સત્તુ મચ્છો મંસં ખીરં દધિ સપ્પિ નવનીતં તેલં મધુ ફાણિતં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં યમ્હિ યમ્હિ જનપદે તેસં તેસં ¶ સત્તાનં મુખાસિયં દન્તવિખાદનં ગલજ્ઝોહરણીયં કુચ્છિવિત્થમ્ભનં, યાય ઓજાય સત્તા યાપેન્તિ – ઇદં તં રૂપં કબળીકારો આહારો.
ઇદં તં રૂપં ઉપાદા.
ઉપાદાભાજનીયં.
રૂપકણ્ડે પઠમભાણવારો.
૬૪૬. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં નો ઉપાદા? ફોટ્ઠબ્બાયતનં, આપોધાતુ.
૬૪૭. કતમં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ તેજોધાતુ વાયોધાતુ કક્ખળં મુદુકં સણ્હં ફરુસં સુખસમ્ફસ્સં દુક્ખસમ્ફસ્સં ગરુકં લહુકં, યં ફોટ્ઠબ્બં અનિદસ્સનં સપ્પટિઘં કાયેન અનિદસ્સનેન સપ્પટિઘેન ફુસિ વા ફુસતિ વા ફુસિસ્સતિ વા ફુસે વા ફોટ્ઠબ્બો પેસો ફોટ્ઠબ્બાયતનં પેતં ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૬૪૮. કતમં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ તેજોધાતુ વાયોધાતુ કક્ખળં મુદુકં સણ્હં ફરુસં સુખસમ્ફસ્સં દુક્ખસમ્ફસ્સં ગરુકં લહુકં, યમ્હિ ફોટ્ઠબ્બમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ સપ્પટિઘમ્હિ કાયો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ફોટ્ઠબ્બો પેસો ફોટ્ઠબ્બાયતનં પેતં ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૬૪૯. કતમં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ તેજોધાતુ વાયોધાતુ કક્ખળં મુદુકં સણ્હં ફરુસં સુખસમ્ફસ્સં દુક્ખસમ્ફસ્સં ગરુકં લહુકં, યો ફોટ્ઠબ્બો અનિદસ્સનો સપ્પટિઘો કાયમ્હિ અનિદસ્સનમ્હિ ¶ સપ્પટિઘમ્હિ પટિહઞ્ઞિ વા પટિહઞ્ઞતિ વા પટિહઞ્ઞિસ્સતિ વા પટિહઞ્ઞે વા, ફોટ્ઠબ્બો પેસો ફોટ્ઠબ્બાયતનં પેતં ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૬૫૦. કતમં ¶ તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ તેજોધાતુ વાયોધાતુ કક્ખળં મુદુકં સણ્હં ફરુસં સુખસમ્ફસ્સં દુક્ખસમ્ફસ્સં ગરુકં લહુકં, યં ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ કાયં નિસ્સાય કાયસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ફોટ્ઠબ્બં આરબ્ભ કાયં નિસ્સાય કાયસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ફોટ્ઠબ્બારમ્મણો કાયં નિસ્સાય કાયસમ્ફસ્સો ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા…પે… યં ફોટ્ઠબ્બારમ્મણા કાયં નિસ્સાય કાયસમ્ફસ્સજા વેદના…પે… સઞ્ઞા…પે… ચેતના…પે… કાયવિઞ્ઞાણં ઉપ્પજ્જિ વા ઉપ્પજ્જતિ વા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ વા ઉપ્પજ્જે વા, ફોટ્ઠબ્બો પેસો ફોટ્ઠબ્બાયતનં પેતં ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૬૫૧. કતમં ¶ તં રૂપં આપોધાતુ? યં ¶ આપો આપોગતં સિનેહો સિનેહગતં બન્ધનત્તં રૂપસ્સ – ઇદં તં રૂપં આપોધાતુ.
ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા.
૬૫૨. કતમં ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં? ચક્ખાયતનં સોતાયતનં ઘાનાયતનં જિવ્હાયતનં કાયાયતનં ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં.
૬૫૩. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં.
૬૫૪. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ઇત્થિન્દ્રિયં ¶ પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૬૫૫. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા, રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં ¶ આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૬૫૬. કતમં તં રૂપં સનિદસ્સનં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં સનિદસ્સનં.
૬૫૭. કતમં ¶ તં રૂપં અનિદસ્સનં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનિદસ્સનં.
૬૫૮. કતમં ¶ તં રૂપં સપ્પટિઘં? ચક્ખાયતનં સોતાયતનં ઘાનાયતનં જિવ્હાયતનં કાયાયતનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં સપ્પટિઘં.
૬૫૯. કતમં તં રૂપં અપ્પટિઘં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અપ્પટિઘં.
૬૬૦. કતમં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં? ચક્ખુન્દ્રિયં સોતિન્દ્રિયં ઘાનિન્દ્રિયં જિવ્હિન્દ્રિયં કાયિન્દ્રિયં ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં.
૬૬૧. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં.
૬૬૨. કતમં તં રૂપં મહાભૂતં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં મહાભૂતં.
૬૬૩. કતમં ¶ તં રૂપં ન મહાભૂતં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન મહાભૂતં.
૬૬૪. કતમં તં રૂપં વિઞ્ઞત્તિ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં વિઞ્ઞત્તિ.
૬૬૫. કતમં તં રૂપં ન વિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન વિઞ્ઞત્તિ.
૬૬૬. કતમં તં રૂપં ચિત્તસમુટ્ઠાનં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ યં ¶ વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચિત્તજં ચિત્તહેતુકં ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
૬૬૭. કતમં તં રૂપં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન ચિત્તજં ન ચિત્તહેતુકં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ¶ ગન્ધાયતનં ¶ રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
૬૬૮. કતમં તં રૂપં ચિત્તસહભુ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં ચિત્તસહભુ.
૬૬૯. કતમં તં રૂપં ન ચિત્તસહભુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચિત્તસહભુ.
૬૭૦. કતમં તં રૂપં ચિત્તાનુપરિવત્તિ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
૬૭૧. કતમં ¶ તં રૂપં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
૬૭૨. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં.
૬૭૩. કતમં તં રૂપં બાહિરં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં.
૬૭૪. કતમં ¶ તં રૂપં ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઓળારિકં.
૬૭૫. કતમં તં રૂપં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં સુખુમં.
૬૭૬. કતમં તં રૂપં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં દૂરે.
૬૭૭. કતમં તં રૂપં સન્તિકે? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં સન્તિકે.
૬૭૮. કતમં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ.
૬૭૯. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? સોતાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૬૮૦. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય ¶ …પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ.
૬૮૧. કતમં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? સોતાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
૬૮૨. કતમં તં રૂપં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ.
૬૮૩. કતમં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૬૮૪. કતમં ¶ તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ.
૬૮૫. કતમં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
૬૮૬. કતમં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં.
૬૮૭. કતમં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૬૮૮. કતમં તં રૂપં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં.
૬૮૯. કતમં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૬૯૦. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ ¶ …પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં.
૬૯૧. કતમં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૬૯૨. કતમં તં રૂપં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ¶ કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં.
૬૯૩. કતમં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૬૯૪. કતમં તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં.
૬૯૫. કતમં તં રૂપં ન ચક્ખાયતનં? સોતાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચક્ખાયતનં.
૬૯૬. કતમં તં રૂપં સોતાયતનં…પે… ઘાનાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં…પે… કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયાયતનં.
૬૯૭. કતમં તં રૂપં ન કાયાયતનં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન કાયાયતનં.
૬૯૮. કતમં ¶ તં રૂપં રૂપાયતનં? યં રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા…પે… રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં રૂપાયતનં.
૬૯૯. કતમં તં રૂપં ન રૂપાયતનં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન રૂપાયતનં.
૭૦૦. કતમં તં રૂપં સદ્દાયતનં…પે… ગન્ધાયતનં ¶ …પે… રસાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ…પે… ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૭૦૧. કતમં તં રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં ¶ ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૭૦૨. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખુધાતુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુધાતુ.
૭૦૩. કતમં તં રૂપં ન ચક્ખુધાતુ? સોતાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચક્ખુધાતુ.
૭૦૪. કતમં તં રૂપં સોતધાતુ…પે… ઘાનધાતુ…પે… જિવ્હાધાતુ…પે… કાયધાતુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં કાયધાતુ.
૭૦૫. કતમં તં રૂપં ન કાયધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન કાયધાતુ.
૭૦૬. કતમં તં રૂપં રૂપધાતુ? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં રૂપધાતુ.
૭૦૭. કતમં તં રૂપં ન રૂપધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન રૂપધાતુ.
૭૦૮. કતમં ¶ તં રૂપં સદ્દધાતુ…પે… ગન્ધધાતુ…પે… રસધાતુ…પે… ફોટ્ઠબ્બધાતુ? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
૭૦૯. કતમં તં રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
૭૧૦. કતમં તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં.
૭૧૧. કતમં તં રૂપં ન ચક્ખુન્દ્રિયં? સોતાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ચક્ખુન્દ્રિયં.
૭૧૨. કતમં ¶ તં રૂપં સોતિન્દ્રિયં…પે… ઘાનિન્દ્રિયં…પે… જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં કાયિન્દ્રિયં.
૭૧૩. કતમં તં રૂપં ન કાયિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન કાયિન્દ્રિયં.
૭૧૪. કતમં તં રૂપં ઇત્થિન્દ્રિયં? યં ¶ ઇત્થિયા ઇત્થિલિઙ્ગં ઇત્થિનિમિત્તં ઇત્થિકુત્તં ઇત્થાકપ્પો ઇત્થત્તં ઇત્થિભાવો – ઇદં તં રૂપં ઇત્થિન્દ્રિયં.
૭૧૫. કતમં ¶ તં રૂપં ન ઇત્થિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇત્થિન્દ્રિયં.
૭૧૬. કતમં ¶ તં રૂપં પુરિસિન્દ્રિયં? યં પુરિસસ્સ પુરિસલિઙ્ગં પુરિસનિમિત્તં પુરિસકુત્તં પુરિસાકપ્પો પુરિસત્તં પુરિસભાવો – ઇદં તં રૂપં પુરિસિન્દ્રિયં.
૭૧૭. કતમં તં રૂપં ન પુરિસિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન પુરિસિન્દ્રિયં.
૭૧૮. કતમં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં? યો તેસં રૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં.
૭૧૯. કતમં તં રૂપં ન જીવિતિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન જીવિતિન્દ્રિયં.
૭૨૦. કતમં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા અભિક્કમન્તસ્સ વા પટિક્કમન્તસ્સ વા આલોકેન્તસ્સ વા વિલોકેન્તસ્સ વા સમિઞ્જેન્તસ્સ ¶ વા પસારેન્તસ્સ વા કાયસ્સ થમ્ભના સન્થમ્ભના સન્થમ્ભિતત્તં વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૭૨૧. કતમં તં રૂપં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૭૨૨. કતમં તં રૂપં વચીવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા વાચા ગિરા બ્યપ્પથો ઉદીરણં ઘોસો ઘોસકમ્મં વાચા વચીભેદો, અયં વુચ્ચતિ વાચા. યા તાય વાચાય વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં વચીવિઞ્ઞત્તિ.
૭૨૩. કતમં તં રૂપં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ.
૭૨૪. કતમં તં રૂપં આકાસધાતુ? યો આકાસો આકાસગતં અઘં અઘગતં વિવરો વિવરગતં અસમ્ફુટ્ઠં ચતૂહિ મહાભૂતેહિ – ઇદં તં રૂપં આકાસધાતુ.
૭૨૫. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં ન આકાસધાતુ? ચક્ખાયતનં ¶ …પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન આકાસધાતુ.
૭૨૬. કતમં તં રૂપં આપોધાતુ? યં આપો આપોગતં સિનેહો સિનેહગતં બન્ધનત્તં રૂપસ્સ – ઇદં તં રૂપં આપોધાતુ.
૭૨૭. કતમં તં રૂપં ન આપોધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન આપોધાતુ.
૭૨૮. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ લહુતા? યા રૂપસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ લહુતા ¶ .
૭૨૯. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન લહુતા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન લહુતા.
૭૩૦. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ મુદુતા? યા રૂપસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ મુદુતા.
૭૩૧. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન મુદુતા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન મુદુતા.
૭૩૨. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા? યા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા.
૭૩૩. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા.
૭૩૪. કતમં ¶ તં રૂપં રૂપસ્સ ઉપચયો? યો આયતનાનં આચયો, સો રૂપસ્સ ઉપચયો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ઉપચયો.
૭૩૫. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન ઉપચયો? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન ઉપચયો.
૭૩૬. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ સન્તતિ? યો રૂપસ્સ ઉપચયો, સા રૂપસ્સ સન્તતિ – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ સન્તતિ.
૭૩૭. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન સન્તતિ? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન સન્તતિ.
૭૩૮. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં રૂપસ્સ જરતા? યા રૂપસ્સ જરા જીરણતા ખણ્ડિચ્ચં પાલિચ્ચં વલિત્તચતા આયુનો સંહાનિ ઇન્દ્રિયાનં પરિપાકો ¶ – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ જરતા.
૭૩૯. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન જરતા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન જરતા.
૭૪૦. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા? યો રૂપસ્સ ખયો વયો ભેદો પરિભેદો અનિચ્ચતા અન્તરધાનં – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા.
૭૪૧. કતમં તં રૂપં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા.
૭૪૨. કતમં તં રૂપં કબળીકારો આહારો? ઓદનો કુમ્માસો સત્તુ મચ્છો મંસં ખીરં દધિ સપ્પિ નવનીતં તેલં મધુ ફાણિતં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં યમ્હિ યમ્હિ જનપદે તેસં તેસં સત્તાનં મુખાસિયં દન્તવિખાદનં ગલજ્ઝોહરણીયં કુચ્છિવિત્થમ્ભનં, યાય ઓજાય સત્તા યાપેન્તિ – ઇદં તં રૂપં કબળીકારો આહારો.
૭૪૩. કતમં ¶ તં રૂપં ન કબળીકારો આહારો? ચક્ખાયતનં…પે… રૂપસ્સ અનિચ્ચતા – ઇદં તં રૂપં ન કબળીકારો આહારો.
એવં દુવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
દુકનિદ્દેસો.
તિકનિદ્દેસો
૭૪૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદા.
૭૪૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં ઉપાદા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઉપાદા.
૭૪૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં નો ઉપાદા? ફોટ્ઠબ્બાયતનં ¶ આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં નો ઉપાદા.
૭૪૭. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદિણ્ણં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદિણ્ણં.
૭૪૮. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ઉપાદિણ્ણં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઉપાદિણ્ણં.
૭૪૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં અનુપાદિણ્ણં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ ¶ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં અનુપાદિણ્ણં.
૭૫૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં. ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૭૫૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૭૫૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં ¶ ? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૭૫૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં અનિદસ્સનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં અનિદસ્સનં.
૭૫૪. કતમં તં રૂપં બાહિરં સનિદસ્સનં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં સનિદસ્સનં.
૭૫૫. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં અનિદસ્સનં? સદ્દાયતનં ¶ …પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં અનિદસ્સનં.
૭૫૬. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં સપ્પટિઘં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં સપ્પટિઘં.
૭૫૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં સપ્પટિઘં? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં સપ્પટિઘં.
૭૫૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં અપ્પટિઘં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં અપ્પટિઘં.
૭૫૯. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઇન્દ્રિયં? ચક્ખુન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઇન્દ્રિયં.
૭૬૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં ઇન્દ્રિયં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઇન્દ્રિયં.
૭૬૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ઇન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો ¶ આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ઇન્દ્રિયં.
૭૬૨. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન મહાભૂતં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન મહાભૂતં.
૭૬૩. કતમં તં રૂપં બાહિરં મહાભૂતં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં મહાભૂતં.
૭૬૪. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન મહાભૂતં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન મહાભૂતં.
૭૬૫. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન વિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન વિઞ્ઞત્તિ?
૭૬૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં વિઞ્ઞત્તિ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં વિઞ્ઞત્તિ.
૭૬૭. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન વિઞ્ઞત્તિ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન વિઞ્ઞત્તિ.
૭૬૮. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
૭૬૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તસમુટ્ઠાનં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચિત્તજં ચિત્તહેતુકં ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
૭૭૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં ¶ વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન ચિત્તજં ન ચિત્તહેતુકં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તસમુટ્ઠાનં.
૭૭૧. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તસહભુ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તસહભુ.
૭૭૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તસહભુ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તસહભુ.
૭૭૩. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તસહભુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તસહભુ?
૭૭૪. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
૭૭૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તાનુપરિવત્તિ? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
૭૭૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચિત્તાનુપરિવત્તિ.
૭૭૭. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં ¶ …પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ઓળારિકં.
૭૭૮. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ઓળારિકં? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઓળારિકં.
૭૭૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો ¶ આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં સુખુમં.
૭૮૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં સન્તિકે? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં સન્તિકે.
૭૮૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં દૂરે.
૭૮૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં સન્તિકે? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં સન્તિકે.
૭૮૩. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૭૮૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ.
૭૮૫. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? સોતાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૭૮૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
૭૮૭. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ.
૭૮૮. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? સોતાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ?
૭૮૯. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૭૯૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સસ્સ વત્થુ.
૭૯૧. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ? ચક્ખાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન વત્થુ.
૭૯૨. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
૭૯૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ વત્થુ.
૭૯૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ? ચક્ખાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન વત્થુ.
૭૯૫. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૭૯૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં.
૭૯૭. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? સદ્દાયતનં…પે… ¶ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૭૯૮. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૭૯૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં.
૮૦૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? સદ્દાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ચક્ખુવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૮૦૧. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં સોતસમ્ફસ્સસ્સ…પે… ઘાનસમ્ફસ્સસ્સ…પે… જિવ્હાસમ્ફસ્સસ્સ…પે… કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… ¶ કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૮૦૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સસ્સ આરમ્મણં.
૮૦૩. કતમં તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયસમ્ફસ્સસ્સ ન આરમ્મણં.
૮૦૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયસમ્ફસ્સજાય વેદનાય…પે… સઞ્ઞાય…પે… ચેતનાય…પે… કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? ચક્ખાયતનં…પે… ¶ કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૮૦૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં ¶ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ આરમ્મણં.
૮૦૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞાણસ્સ ન આરમ્મણં.
૮૦૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખાયતનં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખાયતનં.
૮૦૮. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખાયતનં.
૮૦૯. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખાયતનં? સોતાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખાયતનં.
૮૧૦. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન સોતાયતનં…પે… ન ઘાનાયતનં…પે… ન જિવ્હાયતનં…પે… ન કાયાયતનં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન કાયાયતનં.
૮૧૧. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયાયતનં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયાયતનં.
૮૧૨. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયાયતનં? ચક્ખાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયાયતનં.
૮૧૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન રૂપાયતનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ¶ – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન રૂપાયતનં.
૮૧૪. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપાયતનં? યં રૂપં ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય વણ્ણનિભા…પે… રૂપધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપાયતનં.
૮૧૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન રૂપાયતનં? સદ્દાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન રૂપાયતનં.
૮૧૬. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન સદ્દાયતનં…પે… ¶ ન ગન્ધાયતનં…પે… ન રસાયતનં…પે… ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૮૧૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ…પે… ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૮૧૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૮૧૯. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખુધાતુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખુધાતુ.
૮૨૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુધાતુ? ચક્ખાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુધાતુ.
૮૨૧. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખુધાતુ? સોતાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખુધાતુ.
૮૨૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન સોતધાતુ…પે… ન ઘાનધાતુ…પે… ન જિવ્હાધાતુ…પે… ન કાયધાતુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન કાયધાતુ.
૮૨૩. કતમં ¶ તં રૂપં ¶ અજ્ઝત્તિકં કાયધાતુ? કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયધાતુ.
૮૨૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયધાતુ.
૮૨૫. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન રૂપધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન રૂપધાતુ.
૮૨૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપધાતુ? રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપધાતુ.
૮૨૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન રૂપધાતુ? સદ્દાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન રૂપધાતુ.
૮૨૮. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન સદ્દધાતુ…પે… ¶ ન ગન્ધધાતુ…પે… ન રસધાતુ ¶ …પે… ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
૮૨૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં ફોટ્ઠબ્બધાતુ? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
૮૩૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ફોટ્ઠબ્બધાતુ.
૮૩૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખુન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ચક્ખુન્દ્રિયં.
૮૩૨. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુન્દ્રિયં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ચક્ખુન્દ્રિયં.
૮૩૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખુન્દ્રિયં? સોતાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ચક્ખુન્દ્રિયં.
૮૩૪. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન સોતિન્દ્રિયં…પે… ન ઘાનિન્દ્રિયં…પે… ન જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… ન કાયિન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન કાયિન્દ્રિયં.
૮૩૫. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયિન્દ્રિયં? યો કાયો ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં કાયિન્દ્રિયં.
૮૩૬. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયિન્દ્રિયં.
૮૩૭. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ઇત્થિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન ઇત્થિન્દ્રિયં.
૮૩૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં ઇત્થિન્દ્રિયં? યં ઇત્થિયા ઇત્થિલિઙ્ગં ઇત્થિનિમિત્તં ઇત્થિકુત્તં ઇત્થાકપ્પો ઇત્થત્તં ઇત્થિભાવો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ઇત્થિન્દ્રિયં.
૮૩૯. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન ઇત્થિન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન ઇત્થિન્દ્રિયં.
૮૪૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન પુરિસિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન પુરિસિન્દ્રિયં.
૮૪૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં પુરિસિન્દ્રિયં? યં પુરિસસ્સ પુરિસલિઙ્ગં પુરિસનિમિત્તં પુરિસકુત્તં પુરિસાકપ્પો પુરિસત્તં પુરિસભાવો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં પુરિસિન્દ્રિયં.
૮૪૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન પુરિસિન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન પુરિસિન્દ્રિયં.
૮૪૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન જીવિતિન્દ્રિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ¶ – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન જીવિતિન્દ્રિયં.
૮૪૪. કતમં તં રૂપં બાહિરં જીવિતિન્દ્રિયં? યો તેસં રૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં જીવિતિન્દ્રિયં.
૮૪૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન જીવિતિન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન જીવિતિન્દ્રિયં.
૮૪૬. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૮૪૭. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા અભિક્કમન્તસ્સ વા પટિક્કમન્તસ્સ વા આલોકેન્તસ્સ વા વિલોકેન્તસ્સ વા સમિઞ્જેન્તસ્સ વા પસારેન્તસ્સ વા કાયસ્સ થમ્ભના સન્થમ્ભના સન્થમ્ભિતત્તં વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૮૪૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન કાયવિઞ્ઞત્તિ.
૮૪૯. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ.
૮૫૦. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં વચીવિઞ્ઞત્તિ? યા કુસલચિત્તસ્સ વા અકુસલચિત્તસ્સ વા અબ્યાકતચિત્તસ્સ વા વાચા ગિરા બ્યપ્પથો ઉદીરણં ધોસો ઘોસકમ્મં વાચા વચીભેદો, અયં વુચ્ચતિ વાચા. યા તાય વાચાય વિઞ્ઞત્તિ વિઞ્ઞાપના વિઞ્ઞાપિતત્તં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં વચીવિઞ્ઞત્તિ ¶ .
૮૫૧. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન વચીવિઞ્ઞત્તિ.
૮૫૨. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન આકાસધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન આકાસધાતુ.
૮૫૩. કતમં તં રૂપં બાહિરં આકાસધાતુ? યો આકાસો આકાસગતં અઘં અઘગતં વિવરો વિવરગતં અસમ્ફુટ્ઠં ચતૂહિ મહાભૂતેહિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં આકાસધાતુ.
૮૫૪. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન આકાસધાતુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન આકાસધાતુ.
૮૫૫. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન આપોધાતુ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન આપોધાતુ.
૮૫૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં આપોધાતુ? યં આપો આપોગતં સિનેહો સિનેહગતં બન્ધનત્તં રૂપસ્સ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં આપોધાતુ.
૮૫૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં ન આપોધાતુ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન આપોધાતુ.
૮૫૮. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન લહુતા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન લહુતા.
૮૫૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ લહુતા? યા રૂપસ્સ લહુતા લહુપરિણામતા અદન્ધનતા અવિત્થનતા – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ લહુતા.
૮૬૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન લહુતા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન લહુતા.
૮૬૧. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન મુદુતા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન મુદુતા.
૮૬૨. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ મુદુતા? યા ¶ રૂપસ્સ મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ મુદુતા.
૮૬૩. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન મુદુતા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન મુદુતા.
૮૬૪. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા.
૮૬૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા? યા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા કમ્મઞ્ઞત્તં કમ્મઞ્ઞભાવો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા.
૮૬૬. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન કમ્મઞ્ઞતા.
૮૬૭. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન ઉપચયો? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન ઉપચયો.
૮૬૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ઉપચયો? યો આયતનાનં આચયો, સો રૂપસ્સ ઉપચયો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ઉપચયો.
૮૬૯. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન ઉપચયો? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન ઉપચયો.
૮૭૦. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન સન્તતિ? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન સન્તતિ.
૮૭૧. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ સન્તતિ? યો રૂપસ્સ ઉપચયો, સા રૂપસ્સ સન્તતિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ સન્તતિ.
૮૭૨. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન સન્તતિ? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન સન્તતિ.
૮૭૩. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન જરતા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન જરતા.
૮૭૪. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ જરતા? યા રૂપસ્સ જરા જીરણતા ખણ્ડિચ્ચં પાલિચ્ચં વલિત્તચતા આયુનો સંહાનિ ઇન્દ્રિયાનં પરિપાકો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ જરતા.
૮૭૫. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન જરતા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન જરતા.
૮૭૬. કતમં ¶ તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા.
૮૭૭. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા? યો રૂપસ્સ ખયો વયો ભેદો પરિભેદો અનિચ્ચતા અન્તરધાનં – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ અનિચ્ચતા.
૮૭૮. કતમં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં બાહિરં રૂપસ્સ ન અનિચ્ચતા.
૮૭૯. કતમં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કબળીકારો આહારો? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં – ઇદં તં રૂપં અજ્ઝત્તિકં ન કબળીકારો આહારો ¶ .
૮૮૦. કતમં તં રૂપં બાહિરં કબળીકારો આહારો? ઓદનો કુમ્માસો સત્તુ મચ્છો મંસં ખીરં દધિ સપ્પિ નવનીતં તેલં મધુ ફાણિતં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં યમ્હિ યમ્હિ ¶ જનપદે તેસં તેસં સત્તાનં મુખાસિયં દન્તવિખાદનં ગલજ્ઝોહરણીયં કુચ્છિવિત્થમ્ભનં યાય ઓજાય સત્તા યાપેન્તિ – ઇદં તં રૂપં બાહિરં કબળીકારો આહારો.
૮૮૧. કતમં ¶ તં રૂપં બાહિરં ન કબળીકારો આહારો? રૂપાયતનં…પે… રૂપસ્સ અનિચ્ચતા – ઇદં તં રૂપં બાહિરં ન કબળીકારો આહારો.
એવં તિવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
તિકનિદ્દેસો.
ચતુક્કં
૮૮૨. કતમં તં રૂપં ઉપાદા ઉપાદિણ્ણં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા ઉપાદિણ્ણં.
૮૮૩. કતમં તં રૂપં ઉપાદા અનુપાદિણ્ણં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા ¶ રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા અનુપાદિણ્ણં.
૮૮૪. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા ઉપાદિણ્ણં? કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં ¶ તં રૂપં નો ઉપાદા ઉપાદિણ્ણં.
૮૮૫. કતમં ¶ તં રૂપં નો ઉપાદા અનુપાદિણ્ણં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા અનુપાદિણ્ણં.
૮૮૬. કતમં તં રૂપં ઉપાદા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૮૮૭. કતમં તં રૂપં ઉપાદા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ¶ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૮૮૮. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં? કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૮૮૯. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં.
૮૯૦. કતમં તં રૂપં ઉપાદા સપ્પટિઘં? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા સપ્પટિઘં.
૮૯૧. કતમં તં રૂપં ઉપાદા ¶ અપ્પટિઘં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા અપ્પટિઘં.
૮૯૨. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા સપ્પટિઘં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા સપ્પટિઘં.
૮૯૩. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં નો ઉપાદા અપ્પટિઘં? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા અપ્પટિઘં.
૮૯૪. કતમં તં રૂપં ઉપાદા ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા ઓળારિકં.
૮૯૫. કતમં તં રૂપં ઉપાદા સુખુમં ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા સુખુમં.
૮૯૬. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા ઓળારિકં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા ઓળારિકં.
૮૯૭. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા સુખુમં? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા સુખુમં.
૮૯૮. કતમં તં રૂપં ઉપાદા દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા દૂરે.
૮૯૯. કતમં ¶ તં રૂપં ઉપાદા સન્તિકે? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા સન્તિકે.
૯૦૦. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા દૂરે? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા દૂરે.
૯૦૧. કતમં તં રૂપં નો ઉપાદા સન્તિકે? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં નો ઉપાદા સન્તિકે.
૯૦૨. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સનિદસ્સનં? કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સનિદસ્સનં.
૯૦૩. કતમં ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં અનિદસ્સનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા ¶ ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં અનિદસ્સનં.
૯૦૪. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સનિદસ્સનં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સનિદસ્સનં.
૯૦૫. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં અનિદસ્સનં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા ¶ , યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં અનિદસ્સનં.
૯૦૬. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સપ્પટિઘં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સપ્પટિઘં.
૯૦૭. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં અપ્પટિઘં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં અપ્પટિઘં.
૯૦૮. કતમં ¶ તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સપ્પટિઘં? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સપ્પટિઘં.
૯૦૯. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં અપ્પટિઘં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ ¶ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ ¶ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં અપ્પટિઘં.
૯૧૦. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં મહાભૂતં? કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં મહાભૂતં.
૯૧૧. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં ન મહાભૂતં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં ન મહાભૂતં.
૯૧૨. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં મહાભૂતં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં મહાભૂતં.
૯૧૩. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં ન મહાભૂતં? સદ્દાયતનં ¶ કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં ન મહાભૂતં.
૯૧૪. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ¶ ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં ઓળારિકં.
૯૧૫. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ¶ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સુખુમં.
૯૧૬. કતમં ¶ તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં ઓળારિકં? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં ઓળારિકં.
૯૧૭. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સુખુમં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સુખુમં.
૯૧૮. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં દૂરે.
૯૧૯. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સન્તિકે? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણં સન્તિકે.
૯૨૦. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં દૂરે? કાયવિઞ્ઞત્તિ ¶ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ ¶ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં દૂરે.
૯૨૧. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સન્તિકે? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણં સન્તિકે.
૯૨૨. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સનિદસ્સનં? કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સનિદસ્સનં.
૯૨૩. કતમં ¶ ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં અનિદસ્સનં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં અનિદસ્સનં.
૯૨૪. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સનિદસ્સનં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સનિદસ્સનં.
૯૨૫. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં અનિદસ્સનં? સદ્દાયતનં કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ ¶ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં અનિદસ્સનં.
૯૨૬. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સપ્પટિઘં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં ¶ રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સપ્પટિઘં.
૯૨૭. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં અપ્પટિઘં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં અપ્પટિઘં.
૯૨૮. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સપ્પટિઘં? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સપ્પટિઘં.
૯૨૯. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં અપ્પટિઘં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા ¶ પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં અપ્પટિઘં.
૯૩૦. કતમં ¶ તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં મહાભૂતં? કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં મહાભૂતં ¶ .
૯૩૧. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં ન મહાભૂતં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં ન મહાભૂતં.
૯૩૨. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં મહાભૂતં? ન કમ્મસ્સ કતત્તા ફોટ્ઠબ્બાયતનં આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં મહાભૂતં.
૯૩૩. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં ન મહાભૂતં? સદ્દાયતનં ¶ કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં આકાસધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં ન મહાભૂતં.
૯૩૪. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં ઓળારિકં.
૯૩૫. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં ¶ સુખુમં.
૯૩૬. કતમં ¶ તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં ઓળારિકં? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં ઓળારિકં.
૯૩૭. કતમં ¶ તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સુખુમં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સુખુમં.
૯૩૮. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં દૂરે.
૯૩૯. કતમં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સન્તિકે ચક્ખાયતનં…પે… કાયાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયં સન્તિકે.
૯૪૦. કતમં ¶ તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં દૂરે? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ જરતા રૂપસ્સ અનિચ્ચતા, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ ¶ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં દૂરે.
૯૪૧. કતમં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સન્તિકે? સદ્દાયતનં, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા રૂપાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયં સન્તિકે.
૯૪૨. કતમં તં રૂપં સપ્પટિઘં ઇન્દ્રિયં? ચક્ખુન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં સપ્પટિઘં ઇન્દ્રિયં.
૯૪૩. કતમં ¶ તં રૂપં સપ્પટિઘં ન ઇન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં સપ્પટિઘં ન ઇન્દ્રિયં.
૯૪૪. કતમં તં રૂપં અપ્પટિઘં ઇન્દ્રિયં? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં અપ્પટિઘં ઇન્દ્રિયં.
૯૪૫. કતમં ¶ તં રૂપં અપ્પટિઘં ન ઇન્દ્રિયં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અપ્પટિઘં ન ઇન્દ્રિયં.
૯૪૬. કતમં તં રૂપં સપ્પટિઘં મહાભૂતં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં સપ્પટિઘં મહાભૂતં.
૯૪૭. કતમં તં રૂપં સપ્પટિઘં ન મહાભૂતં? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં સપ્પટિઘં ન મહાભૂતં.
૯૪૮. કતમં તં રૂપં અપ્પટિઘં મહાભૂતં? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં અપ્પટિઘં મહાભૂતં.
૯૪૯. કતમં તં રૂપં અપ્પટિઘં ન મહાભૂતં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અપ્પટિઘં ન મહાભૂતં.
૯૫૦. કતમં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં ઓળારિકં? ચક્ખુન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં ઓળારિકં.
૯૫૧. કતમં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં ¶ પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં ¶ સુખુમં.
૯૫૨. કતમં ¶ તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં ઓળારિકં? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં ઓળારિકં.
૯૫૩. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સુખુમં? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સુખુમં.
૯૫૪. કતમં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં દૂરે.
૯૫૫. કતમં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં સન્તિકે? ચક્ખુન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં ઇન્દ્રિયં સન્તિકે.
૯૫૬. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં દૂરે? કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં દૂરે.
૯૫૭. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સન્તિકે? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સન્તિકે.
૯૫૮. કતમં તં રૂપં મહાભૂતં ઓળારિકં? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં મહાભૂતં ઓળારિકં.
૯૫૯. કતમં ¶ તં રૂપં મહાભૂતં સુખુમં? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં મહાભૂતં સુખુમં.
૯૬૦. કતમં તં રૂપં ન મહાભૂતં ઓળારિકં? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં ન મહાભૂતં ઓળારિકં.
૯૬૧. કતમં ¶ તં રૂપં ન મહાભૂતં સુખુમં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન મહાભૂતં સુખુમં.
૯૬૨. કતમં તં રૂપં મહાભૂતં દૂરે? આપોધાતુ – ઇદં તં રૂપં મહાભૂતં દૂરે.
૯૬૩. કતમં તં રૂપં મહાભૂતં સન્તિકે? ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં મહાભૂતં સન્તિકે.
૯૬૪. કતમં તં રૂપં ન મહાભૂતં દૂરે? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… ¶ કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન મહાભૂતં દૂરે.
૯૬૫. કતમં ¶ તં રૂપં ન મહાભૂતં સન્તિકે? ચક્ખાયતનં…પે… રસાયતનં – ઇદં તં રૂપં ન મહાભૂતં સન્તિકે.
૯૬૬. રૂપાયતનં દિટ્ઠં, સદ્દાયતનં સુતં, ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં મુતં, સબ્બં રૂપં મનસા વિઞ્ઞાતં રૂપં.
એવં ચતુબ્બિધેન રૂપસઙ્ગહો.
ચતુક્કં.
પઞ્ચકં
૯૬૭. કતમં તં રૂપં પથવીધાતુ? યં કક્ખળં ખરગતં [ખરિગતં (ક.)] કક્ખળત્તં કક્ખળભાવો અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઉપાદિણ્ણં વા અનુપાદિણ્ણં વા – ઇદં તં રૂપં પથવીધાતુ.
૯૬૮. કતમં ¶ તં રૂપં આપોધાતુ? યં આપો આપોગતં સિનેહો સિનેહગતં બન્ધનત્તં રૂપસ્સ અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઉપાદિણ્ણં વા અનુપાદિણ્ણં વા – ઇદં તં રૂપં આપોધાતુ.
૯૬૯. કતમં ¶ તં રૂપં તેજોધાતુ? યં તેજો તેજોગતં ઉસ્મા ઉસ્માગતં ઉસુમં ઉસુમગતં અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઉપાદિણ્ણં વા અનુપાદિણ્ણં વા – ઇદં તં રૂપં તેજોધાતુ.
૯૭૦. કતમં તં રૂપં વાયોધાતુ? યં વાયો વાયોગતં થમ્ભિતત્તં રૂપસ્સ અજ્ઝત્તં વા બહિદ્ધા વા ઉપાદિણ્ણં વા અનુપાદિણ્ણં વા – ઇદં તં રૂપં વાયોધાતુ.
૯૭૧. કતમં તં રૂપં ઉપાદા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ઉપાદા.
એવં પઞ્ચવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
પઞ્ચકં.
છક્કં
૯૭૨. રૂપાયતનં ¶ ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સદ્દાયતનં સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ગન્ધાયતનં ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, રસાયતનં જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સબ્બં રૂપં મનોવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં છબ્બિધેન રૂપસઙ્ગહો.
છક્કં.
સત્તકં
૯૭૩. રૂપાયતનં ¶ ¶ ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સદ્દાયતનં સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ગન્ધાયતનં ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, રસાયતનં જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં મનોધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સબ્બં રૂપં મનોવિઞ્ઞાણધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં સત્તવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
સત્તકં.
અટ્ઠકં
૯૭૪. રૂપાયતનં ¶ ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સદ્દાયતનં સોતવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, ગન્ધાયતનં ઘાનવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, રસાયતનં જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, મનાપિયો ફોટ્ઠબ્બો સુખસમ્ફસ્સો કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, અમનાપિયો ફોટ્ઠબ્બો દુક્ખસમ્ફસ્સો કાયવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં મનોધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં, સબ્બં રૂપં મનોવિઞ્ઞાણધાતુવિઞ્ઞેય્યં રૂપં.
એવં અટ્ઠવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
અટ્ઠકં.
નવકં
૯૭૫. કતમં તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં ¶ .
૯૭૬. કતમં તં રૂપં સોતિન્દ્રિયં…પે… ઘાનિન્દ્રિયં…પે… જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં ¶ …પે… ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… પુરિસિન્દ્રિયં…પે… જીવિતિન્દ્રિયં? યો તેસં રૂપીનં ધમ્માનં આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં.
૯૭૭. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં? રૂપાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં.
એવં નવવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
નવકં.
દસકં
૯૭૮. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખુન્દ્રિયં.
૯૭૯. કતમં તં રૂપં સોતિન્દ્રિયં…પે… ઘાનિન્દ્રિયં…પે… જિવ્હિન્દ્રિયં…પે… કાયિન્દ્રિયં…પે… ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… પુરિસિન્દ્રિયં…પે… જીવિતિન્દ્રિયં? યો તેસં રૂપીનં ધમ્માનં ¶ આયુ ઠિતિ યપના યાપના ઇરિયના વત્તના પાલના જીવિતં જીવિતિન્દ્રિયં – ઇદં તં રૂપં જીવિતિન્દ્રિયં.
૯૮૦. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સપ્પટિઘં? રૂપાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં સપ્પટિઘં.
૯૮૧. કતમં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં અપ્પટિઘં? કાયવિઞ્ઞત્તિ…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં ન ઇન્દ્રિયં અપ્પટિઘં.
એવં દસવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
દસકં.
એકાદસકં
૯૮૨. કતમં ¶ તં રૂપં ચક્ખાયતનં? યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાનં ઉપાદાય પસાદો…પે… સુઞ્ઞો ગામો પેસો – ઇદં તં રૂપં ચક્ખાયતનં ¶ .
૯૮૩. કતમં તં રૂપં સોતાયતનં…પે… ઘાનાયતનં…પે… જિવ્હાયતનં…પે… કાયાયતનં…પે… રૂપાયતનં…પે… સદ્દાયતનં…પે… ગન્ધાયતનં…પે… રસાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં? પથવીધાતુ…પે… ફોટ્ઠબ્બધાતુ પેસા – ઇદં તં રૂપં ફોટ્ઠબ્બાયતનં.
૯૮૪. કતમં તં રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં? ઇત્થિન્દ્રિયં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇદં તં રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં.
એવં એકાદસવિધેન રૂપસઙ્ગહો.
એકાદસકં.
અટ્ઠમભાણવારો.
રૂપવિભત્તિ.
રૂપકણ્ડં નિટ્ઠિતં.
૩. નિક્ખેપકણ્ડં
તિકનિક્ખેપં
૯૮૫. કતમે ¶ ¶ ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? તીણિ કુસલમૂલાનિ – અલોભો, અદોસો, અમોહો; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૯૮૬. કતમે ધમ્મા અકુસલા? તીણિ અકુસલમૂલાનિ – લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૯૮૭. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૯૮૮. કતમે ધમ્મા સુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? સુખભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને, સુખં વેદનં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા.
૯૮૯. કતમે ધમ્મા દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? દુક્ખભૂમિયં કામાવચરે, દુક્ખં વેદનં ¶ ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા ¶ .
૯૯૦. કતમે ધમ્મા અદુક્ખમસુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? અદુક્ખમસુખભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અરૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને, અદુક્ખમસુખં વેદનં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા અદુક્ખમસુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા.
૯૯૧. કતમે ¶ ધમ્મા વિપાકા? કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા વિપાકા.
૯૯૨. કતમે ¶ ધમ્મા વિપાકધમ્મધમ્મા? કુસલાકુસલા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા વિપાકધમ્મધમ્મા.
૯૯૩. કતમે ધમ્મા નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મા? યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મા.
૯૯૪. કતમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયા? સાસવા કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયા.
૯૯૫. કતમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયા? સાસવા કુસલાકુસલા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા; યઞ્ચ રૂપં ન કમ્મસ્સ ¶ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયા.
૯૯૬. કતમે ¶ ધમ્મા અનુપાદિણ્ણઅનુપાદાનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણઅનુપાદાનિયા.
૯૯૭. કતમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા? તીણિ અકુસલમૂલાનિ – લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા.
૯૯૮. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા? સાસવા કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો, વેદનાક્ખન્ધો ¶ , સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા.
૯૯૯. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠઅસંકિલેસિકા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠઅસંકિલેસિકા.
૧૦૦૦. કતમે ધમ્મા સવિતક્કસવિચારા? સવિતક્કસવિચારભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને ¶ , વિતક્કવિચારે ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સવિતક્કસવિચારા.
૧૦૦૧. કતમે ધમ્મા અવિતક્કવિચારમત્તા? અવિતક્કવિચારમત્તભૂમિયં રૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને, વિચારં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કવિચારમત્તા.
૧૦૦૨. કતમે ધમ્મા અવિતક્કઅવિચારા? અવિતક્કઅવિચારભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે ¶ , અરૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કઅવિચારા.
૧૦૦૩. કતમે ધમ્મા પીતિસહગતા? પીતિભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને ¶ , પીતિં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પીતિસહગતા.
૧૦૦૪. કતમે ધમ્મા સુખસહગતા? સુખભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને, સુખં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સુખસહગતા.
૧૦૦૫. કતમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા? ઉપેક્ખાભૂમિયં કામાવચરે, રૂપાવચરે, અરૂપાવચરે, અપરિયાપન્ને, ઉપેક્ખં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા.
૧૦૦૬. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા? તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો.
૧૦૦૭. તત્થ ¶ કતમા સક્કાયદિટ્ઠિ? ઇધ અસ્સુતવા પુથુજ્જનો અરિયાનં અદસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ અકોવિદો અરિયધમ્મે અવિનીતો સપ્પુરિસાનં અદસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ અકોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે અવિનીતો રૂપં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, રૂપવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા રૂપં, રૂપસ્મિં વા અત્તાનં. વેદનં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, વેદનાવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા વેદનં, વેદનાય વા અત્તાનં. સઞ્ઞં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, સઞ્ઞાવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા સઞ્ઞં, સઞ્ઞાય ¶ વા અત્તાનં. સઙ્ખારે અત્તતો ¶ સમનુપસ્સતિ, સઙ્ખારવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા સઙ્ખારે, સઙ્ખારેસુ વા અત્તાનં. વિઞ્ઞાણં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, વિઞ્ઞાણવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણસ્મિં વા અત્તાનં. યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં [દિટ્ઠિવિસૂકાયિતં (સી.)] દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પટિગ્ગાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સક્કાયદિટ્ઠિ.
૧૦૦૮. તત્થ કતમા વિચિકિચ્છા? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ધમ્મે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સઙ્ઘે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સિક્ખાય કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તે કઙ્ખતિ ¶ વિચિકિચ્છતિ, અપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તાપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ. યા એવરૂપા કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – અયં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા.
૧૦૦૯. તત્થ કતમો સીલબ્બતપરામાસો? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં ‘સીલેન સુદ્ધિ, વતેન સુદ્ધિ, સીલબ્બતેન સુદ્ધી’તિ યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પટિગ્ગાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં ¶ વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસો.
૧૦૧૦. ઇમાનિ ¶ તીણિ સંયોજનાનિ; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં વચીકમ્મં મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૦૧૧. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા? અવસેસો લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૦૧૨. કતમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બા? કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો ¶ ; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૦૧૩. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો.
૧૦૧૪. તત્થ કતમા સક્કાયદિટ્ઠિ…પે… અયં વુચ્ચતિ સક્કાયદિટ્ઠિ.
૧૦૧૫. તત્થ ¶ કતમા વિચિકિચ્છા…પે… અયં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા.
૧૦૧૬. તત્થ કતમો સીલબ્બતપરામાસો…પે… અયં વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસો.
૧૦૧૭. ઇમાનિ તીણિ સંયોજનાનિ; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા. તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો ¶ – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા. તદેકટ્ઠો લોભો, દોસો, મોહો – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતૂ. તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૦૧૮. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? અવસેસો લોભો, દોસો, મોહો – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતૂ. તદેકટ્ઠા ¶ ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૦૧૯. કતમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૦૨૦. કતમે ધમ્મા આચયગામિનો? સાસવા કુસલાકુસલા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા આચયગામિનો.
૧૦૨૧. કતમે ધમ્મા અપચયગામિનો? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા અપચયગામિનો.
૧૦૨૨. કતમે ¶ ધમ્મા નેવ આચયગામિ ન અપચયગામિનો? કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના ¶ ; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નેવ આચયગામિ ન અપચયગામિનો.
૧૦૨૩. કતમે ધમ્મા સેક્ખા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, હેટ્ઠિમાનિ ચ તીણિ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા સેક્ખા.
૧૦૨૪. કતમે ¶ ધમ્મા અસેક્ખા? ઉપરિટ્ઠિમં [ઉપરિમં (સ્યા.)] અરહત્તફલં – ઇમે ધમ્મા અસેક્ખા.
૧૦૨૫. કતમે ધમ્મા નેવસેક્ખનાસેક્ખા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા, અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નેવસેક્ખનાસેક્ખા.
૧૦૨૬. કતમે ¶ ધમ્મા પરિત્તા? સબ્બેવ કામાવચરા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પરિત્તા.
૧૦૨૭. કતમે ધમ્મા મહગ્ગતા? રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મહગ્ગતા.
૧૦૨૮. કતમે ધમ્મા અપ્પમાણા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપ્પમાણા.
૧૦૨૯. કતમે ધમ્મા પરિત્તારમ્મણા? પરિત્તે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા પરિત્તારમ્મણા.
૧૦૩૦. કતમે ધમ્મા મહગ્ગતારમ્મણા? મહગ્ગતે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ¶ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા મહગ્ગતારમ્મણા.
૧૦૩૧. કતમે ધમ્મા અપ્પમાણારમ્મણા? અપ્પમાણે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અપ્પમાણારમ્મણા.
૧૦૩૨. કતમે ¶ ધમ્મા હીના? તીણિ અકુસલમૂલાનિ – લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા હીના.
૧૦૩૩. કતમે ધમ્મા મજ્ઝિમા? સાસવા કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મજ્ઝિમા.
૧૦૩૪. કતમે ધમ્મા પણીતા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા પણીતા.
૧૦૩૫. કતમે ¶ ધમ્મા મિચ્છત્તનિયતા? પઞ્ચ કમ્માનિ આનન્તરિકાનિ, યા ચ મિચ્છાદિટ્ઠિનિયતા – ઇમે ધમ્મા મિચ્છત્તનિયતા.
૧૦૩૬. કતમે ધમ્મા સમ્મત્તનિયતા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા સમ્મત્તનિયતા.
૧૦૩૭. કતમે ¶ ધમ્મા અનિયતા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા, અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનિયતા.
૧૦૩૮. કતમે ધમ્મા મગ્ગારમ્મણા? અરિયમગ્ગં આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા મગ્ગારમ્મણા.
૧૦૩૯. કતમે ¶ ધમ્મા મગ્ગહેતુકા? અરિયમગ્ગસમઙ્ગિસ્સ મગ્ગઙ્ગાનિ ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મગ્ગહેતુકા. અરિયમગ્ગસમઙ્ગિસ્સ ¶ સમ્માદિટ્ઠિ મગ્ગો ચેવ હેતુ ચ, સમ્માદિટ્ઠિં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મગ્ગહેતુકા. અરિયમગ્ગસમઙ્ગિસ્સ અલોભો, અદોસો, અમોહો – ઇમે ધમ્મા મગ્ગહેતૂ. તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મગ્ગહેતુકા.
૧૦૪૦. કતમે ધમ્મા મગ્ગાધિપતિનો? અરિયમગ્ગં અધિપતિં કરિત્વા યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા મગ્ગાધિપતિનો. અરિયમગ્ગસમઙ્ગિસ્સ વીમંસાધિપતેય્યં મગ્ગં ભાવયન્તસ્સ વીમંસં ઠપેત્વા; તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા મગ્ગાધિપતિનો.
૧૦૪૧. કતમે ધમ્મા ઉપ્પન્ના? યે ધમ્મા જાતા ભૂતા સઞ્જાતા નિબ્બત્તા અભિનિબ્બત્તા પાતુભૂતા ઉપ્પન્ના સમુપ્પન્ના ઉટ્ઠિતા સમુટ્ઠિતા ઉપ્પન્ના ઉપ્પન્નંસેન સઙ્ગહિતા, રૂપં [રૂપા (બહૂસુ)], વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા ઉપ્પન્ના.
૧૦૪૨. કતમે ધમ્મા અનુપ્પન્ના? યે ધમ્મા અજાતા અભૂતા અસઞ્જાતા અનિબ્બત્તા અનભિનિબ્બત્તા અપાતુભૂતા ¶ અનુપ્પન્ના અસમુપ્પન્ના અનુટ્ઠિતા અસમુટ્ઠિતા અનુપ્પન્ના અનુપ્પન્નંસેન સઙ્ગહિતા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા અનુપ્પન્ના.
૧૦૪૩. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપ્પાદિનો? કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં અવિપક્કવિપાકાનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા ઉપ્પજ્જિસ્સતિ – ઇમે ધમ્મા ઉપ્પાદિનો.
૧૦૪૪. કતમે ¶ ધમ્મા અતીતા? યે ધમ્મા અતીતા નિરુદ્ધા વિગતા વિપરિણતા અત્થઙ્ગતા અબ્ભત્થઙ્ગતા ઉપ્પજ્જિત્વા વિગતા અતીતા અતીતંસેન સઙ્ગહિતા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા અતીતા.
૧૦૪૫. કતમે ધમ્મા અનાગતા? યે ધમ્મા અજાતા અભૂતા અસઞ્જાતા અનિબ્બત્તા અનભિનિબ્બત્તા ¶ અપાતુભૂતા અનુપ્પન્ના અસમુપ્પન્ના અનુટ્ઠિતા અસમુટ્ઠિતા અનાગતા અનાગતંસેન સઙ્ગહિતા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા અનાગતા.
૧૦૪૬. કતમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્ના? યે ધમ્મા જાતા ભૂતા સઞ્જાતા નિબ્બત્તા અભિનિબ્બત્તા પાતુભૂતા ઉપ્પન્ના સમુપ્પન્ના ઉટ્ઠિતા સમુટ્ઠિતા પચ્ચુપ્પન્ના પચ્ચુપ્પન્નંસેન સઙ્ગહિતા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્ના.
૧૦૪૭. કતમે ધમ્મા અતીતારમ્મણા? અતીતે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અતીતારમ્મણા.
૧૦૪૮. કતમે ધમ્મા અનાગતારમ્મણા? અનાગતે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ¶ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અનાગતારમ્મણા.
૧૦૪૯. કતમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા? પચ્ચુપ્પન્ને ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા.
૧૦૫૦. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તા? યે ધમ્મા તેસં તેસં સત્તાનં અજ્ઝત્તં પચ્ચત્તં નિયતા પાટિપુગ્ગલિકા ઉપાદિણ્ણા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તા.
૧૦૫૧. કતમે ધમ્મા બહિદ્ધા? યે ધમ્મા તેસં તેસં પરસત્તાનં પરપુગ્ગલાનં અજ્ઝત્તં ¶ પચ્ચત્તં નિયતા પાટિપુગ્ગલિકા ઉપાદિણ્ણા, રૂપં, વેદના, સઞ્ઞા, સઙ્ખારા, વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા બહિદ્ધા.
૧૦૫૨. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તબહિદ્ધા? તદુભયં – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તબહિદ્ધા.
૧૦૫૩. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તારમ્મણા? અજ્ઝત્તે ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તારમ્મણા.
૧૦૫૪. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા બહિદ્ધારમ્મણા? બહિદ્ધા ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા બહિદ્ધારમ્મણા.
૧૦૫૫. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણા? અજ્ઝત્તબહિદ્ધા ધમ્મે આરબ્ભ યે ઉપ્પજ્જન્તિ ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણા.
૧૦૫૬. કતમે ધમ્મા સનિદસ્સનસપ્પટિઘા? રૂપાયતનં – ઇમે ધમ્મા સનિદસ્સનસપ્પટિઘા.
૧૦૫૭. કતમે ધમ્મા અનિદસ્સનસપ્પટિઘા? ચક્ખાયતનં, સોતાયતનં, ઘાનાયતનં, જિવ્હાયતનં, કાયાયતનં, સદ્દાયતનં, ગન્ધાયતનં ¶ , રસાયતનં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સનસપ્પટિઘા.
૧૦૫૮. કતમે ધમ્મા અનિદસ્સનઅપ્પટિઘા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં; અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સનઅપ્પટિઘા.
તિકં.
દુકનિક્ખેપં
હેતુગોચ્છકં
૧૦૫૯. કતમે ધમ્મા હેતૂ? તયો કુસલહેતૂ, તયો અકુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ, નવ કામાવચરહેતૂ છ રૂપાવચરહેતૂ, છ અરૂપાવચરહેતૂ, છ અપરિયાપન્નહેતૂ.
૧૦૬૦. તત્થ કતમે તયો કુસલહેતૂ? અલોભો, અદોસો, અમોહો.
૧૦૬૧. તત્થ ¶ કતમો અલોભો? યો અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અલોભો.
૧૦૬૨. તત્થ ¶ કતમો અદોસો? યો ¶ અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં મેત્તિ મેત્તાયના મેત્તાયિતત્તં અનુદ્દા અનુદ્દાયના અનુદાયિતત્તં હિતેસિતા અનુકમ્પા અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અદોસો.
૧૦૬૩. તત્થ કતમો અમોહો? દુક્ખે ઞાણં, દુક્ખસમુદયે ઞાણં, દુક્ખનિરોધે ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય ઞાણં, પુબ્બન્તે ઞાણં, અપરન્તે ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ ઞાણં, યા એવરૂપા પઞ્ઞા ¶ પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ અમોહો.
ઇમે તયો કુસલહેતૂ.
૧૦૬૪. તત્થ કતમે તયો અકુસલહેતૂ? લોભો, દોસો, મોહો.
૧૦૬૫. તત્થ કતમો લોભો? યો રાગો સારાગો અનુનયો અનુરોધો નન્દી નન્દીરાગો [નન્દિરાગો (સી.)] ચિત્તસ્સ સારાગો ઇચ્છા મુચ્છા અજ્ઝોસાનં ગેધો પલિગેધો સઙ્ગો પઙ્કો એજા માયા જનિકા સઞ્જનની સિબ્બિની [સિબ્બની (સી.)] જાલિની સરિતા વિસત્તિકા સુત્તં વિસટા આયૂહિની [આયૂહની (સી. સ્યા.)] દુતિયા પણિધિ ભવનેત્તિ વનં વનથો સન્થવો સિનેહો અપેક્ખા પટિબન્ધુ આસા આસિસના આસિસિતત્તં [આસિંસના આસિંસિતત્તં (સી. સ્યા.)] રૂપાસા સદ્દાસા ગન્ધાસા રસાસા ફોટ્ઠબ્બાસા લાભાસા ધનાસા પુત્તાસા જીવિતાસા જપ્પા પજપ્પા અભિજપ્પા જપ્પા જપ્પના જપ્પિતત્તં લોલુપ્પં લોલુપ્પાયના લોલુપ્પાયિતત્તં પુચ્છઞ્જિકતા [પુઞ્ચિકતા (સ્યા.) પુચ્છિકતા (સી.)] સાધુકમ્યતા અધમ્મરાગો વિસમલોભો નિકન્તિ નિકામના પત્થના પિહના સમ્પત્થના કામતણ્હા ભવતણ્હા વિભવતણ્હા રૂપતણ્હા અરૂપતણ્હા નિરોધતણ્હા રૂપતણ્હા સદ્દતણ્હા ગન્ધતણ્હા ¶ રસતણ્હા ફોટ્ઠબ્બતણ્હા ધમ્મતણ્હા ¶ ઓઘો યોગો ગન્થો ઉપાદાનં આવરણં નીવરણં છાદનં બન્ધનં ઉપક્કિલેસો અનુસયો પરિયુટ્ઠાનં લતા વેવિચ્છં દુક્ખમૂલં દુક્ખનિદાનં ¶ દુક્ખપ્પભવો મારપાસો મારબળિસં મારવિસયો તણ્હાનદી તણ્હાજાલં તણ્હાગદ્દુલં તણ્હાસમુદ્દો અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ લોભો.
૧૦૬૬. તત્થ ¶ કતમો દોસો? અનત્થં મે અચરીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરતીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, પિયસ્સ મે મનાપસ્સ અનત્થં અચરિ…પે… અનત્થં ચરતિ…પે… અનત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અપ્પિયસ્સ મે અમનાપસ્સ અત્થં અચરિ…પે… અત્થં ચરતિ…પે… અત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અટ્ઠાને વા પન આઘાતો જાયતિ. યો એવરૂપો ચિત્તસ્સ આઘાતો પટિઘાતો પટિઘં પટિવિરોધો કોપો પકોપો સમ્પકોપો દોસો પદોસો સમ્પદોસો ચિત્તસ્સ બ્યાપત્તિ મનોપદોસો કોધો કુજ્ઝના કુજ્ઝિતત્તં દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ દોસો.
૧૦૬૭. તત્થ કતમો મોહો? દુક્ખે અઞ્ઞાણં, દુક્ખસમુદયે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તે અઞ્ઞાણં, અપરન્તે અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે અઞ્ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ અઞ્ઞાણં, યં એવરૂપં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો ¶ અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખણા અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં મોહો પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ મોહો.
ઇમે તયો અકુસલહેતૂ.
૧૦૬૮. તત્થ કતમે તયો અબ્યાકતહેતૂ? કુસલાનં વા ધમ્માનં વિપાકતો કિરિયાબ્યાકતેસુ વા ધમ્મેસુ અલોભો અદોસો અમોહો – ઇમે તયો અબ્યાકતહેતૂ.
૧૦૬૯. તત્થ ¶ કતમે નવ કામાવચરહેતૂ? તયો કુસલહેતૂ, તયો અકુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ – ઇમે નવ કામાવચરહેતૂ.
૧૦૭૦. તત્થ ¶ કતમે છ રૂપાવચરહેતૂ? તયો કુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ – ઇમે છ રૂપાવચરહેતૂ.
૧૦૭૧. તત્થ કતમે છ અરૂપાવચરહેતૂ? તયો ¶ કુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ – ઇમે છ અરૂપાવચરહેતૂ.
૧૦૭૨. તત્થ કતમે છ અપરિયાપન્નહેતૂ? તયો કુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ – ઇમે છ અપરિયાપન્નહેતૂ.
૧૦૭૩. તત્થ કતમે તયો કુસલહેતૂ? અલોભો, અદોસો, અમોહો.
૧૦૭૪. તત્થ કતમો અલોભો? યો અલોભો અલુબ્ભના અલુબ્ભિતત્તં અસારાગો અસારજ્જના અસારજ્જિતત્તં અનભિજ્ઝા અલોભો કુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અલોભો.
૧૦૭૫. તત્થ કતમો અદોસો? યો અદોસો અદુસ્સના અદુસ્સિતત્તં…પે… અબ્યાપાદો અબ્યાપજ્જો અદોસો કુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અદોસો.
૧૦૭૬. તત્થ કતમો અમોહો ¶ ? દુક્ખે ઞાણં, દુક્ખસમુદયે ઞાણં, દુક્ખનિરોધે ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય ઞાણં, પુબ્બન્તે ઞાણં, અપરન્તે ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ ઞાણં, યા એવરૂપા પઞ્ઞા પજાનના વિચયો પવિચયો ધમ્મવિચયો સલ્લક્ખણા ઉપલક્ખણા પચ્ચુપલક્ખણા પણ્ડિચ્ચં કોસલ્લં નેપુઞ્ઞં વેભબ્યા ચિન્તા ઉપપરિક્ખા ભૂરી મેધા પરિણાયિકા વિપસ્સના સમ્પજઞ્ઞં પતોદો પઞ્ઞા પઞ્ઞિન્દ્રિયં પઞ્ઞાબલં પઞ્ઞાસત્થં પઞ્ઞાપાસાદો પઞ્ઞાઆલોકો પઞ્ઞાઓભાસો પઞ્ઞાપજ્જોતો પઞ્ઞારતનં અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ધમ્મવિચયસમ્બોજ્ઝઙ્ગો મગ્ગઙ્ગં મગ્ગપરિયાપન્નં – અયં વુચ્ચતિ અમોહો.
ઇમે તયો કુસલહેતૂ.
૧૦૭૭. તત્થ ¶ ¶ કતમે તયો અબ્યાકતહેતૂ? કુસલાનં ધમ્માનં વિપાકતો અલોભો અદોસો અમોહો – ઇમે તયો અબ્યાકતહેતૂ. ઇમે છ અપરિયાપન્નહેતૂ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ.
૧૦૭૮. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ? તે ધમ્મે ઠપેત્વા, અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ.
૧૦૭૯. કતમે ધમ્મા સહેતુકા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સહેતુકા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સહેતુકા ¶ .
૧૦૮૦. કતમે ધમ્મા અહેતુકા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા અહેતુકા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અહેતુકા.
૧૦૮૧. કતમે ¶ ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા.
૧૦૮૨. કતમે ધમ્મા હેતુવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા હેતુવિપ્પયુત્તા.
૧૦૮૩. કતમે ધમ્મા હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચ? લોભો મોહેન હેતુ ચેવ સહેતુકો ચ, મોહો લોભેન હેતુ ચેવ સહેતુકો ચ, દોસો મોહેન હેતુ ચેવ સહેતુકો ચ, મોહો દોસેન હેતુ ચેવ સહેતુકો ચ; અલોભો અદોસો અમોહો, તે અઞ્ઞમઞ્ઞં હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચ.
૧૦૮૪. કતમે ધમ્મા સહેતુકા ચેવ ન ચ હેતૂ? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સહેતુકા તે ¶ ધમ્મે ઠપેત્વા, વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સહેતુકા ચેવ ન ચ હેતૂ.
૧૦૮૫. કતમે ¶ ધમ્મા હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચ? લોભો મોહેન હેતુ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તો ચ, મોહો લોભેન હેતુ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તો ચ, દોસો મોહેન હેતુ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તો ચ, મોહો દોસેન હેતુ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તો ચ; અલોભો અદોસો અમોહો ¶ , તે અઞ્ઞમઞ્ઞં હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચ.
૧૦૮૬. કતમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ન ચ હેતૂ? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા તે ધમ્મે ઠપેત્વા, વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ન ચ હેતૂ.
૧૦૮૭. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ સહેતુકા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા ન હેતૂ સહેતુકા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ સહેતુકા.
૧૦૮૮. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ અહેતુકા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા ન હેતૂ અહેતુકા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ અહેતુકા.
ચૂળન્તરદુકં
૧૦૮૯. કતમે ધમ્મા સપ્પચ્ચયા? પઞ્ચક્ખન્ધા – રૂપક્ખન્ધો, વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો ¶ , સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સપ્પચ્ચયા.
૧૦૯૦. કતમે ધમ્મા અપ્પચ્ચયા? અસઙ્ખતા ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપ્પચ્ચયા.
૧૦૯૧. કતમે ધમ્મા સઙ્ખતા? યેવ તે ધમ્મા સપ્પચ્ચયા, તેવ તે ધમ્મા સઙ્ખતા.
૧૦૯૨. કતમે ¶ ધમ્મા અસઙ્ખતા? યો એવ સો ધમ્મો અપ્પચ્ચયો, સો એવ સો ધમ્મો અસઙ્ખતો.
૧૦૯૩. કતમે ધમ્મા સનિદસ્સના? રૂપાયતનં – ઇમે ધમ્મા સનિદસ્સના ¶ .
૧૦૯૪. કતમે ¶ ધમ્મા અનિદસ્સના? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં, વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સના.
૧૦૯૫. કતમે ધમ્મા સપ્પટિઘા? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇમે ધમ્મા સપ્પટિઘા.
૧૦૯૬. કતમે ધમ્મા અપ્પટિઘા? વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપ્પટિઘા.
૧૦૯૭. કતમે ધમ્મા રૂપિનો? ચત્તારો ચ મહાભૂતા ચતુન્નઞ્ચ મહાભૂતાનં ઉપાદાય રૂપં – ઇમે ધમ્મા રૂપિનો.
૧૦૯૮. કતમે ધમ્મા અરૂપિનો? વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અરૂપિનો.
૧૦૯૯. કતમે ધમ્મા લોકિયા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા લોકિયા.
૧૧૦૦. કતમે ધમ્મા લોકુત્તરા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા લોકુત્તરા.
૧૧૦૧. કતમે ધમ્મા કેનચિ વિઞ્ઞેય્યા, કેનચિ ન વિઞ્ઞેય્યા? યે ¶ તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા ¶ , ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ¶ ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ¶ જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા. યે ¶ તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ચક્ખુવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન ¶ તે ધમ્મા સોતવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા ઘાનવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા. યે તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા ¶ જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા; યે વા પન તે ધમ્મા જિવ્હાવિઞ્ઞેય્યા, ન તે ધમ્મા કાયવિઞ્ઞેય્યા. ઇમે ધમ્મા કેનચિ વિઞ્ઞેય્યા કેનચિ ન વિઞ્ઞેય્યા.
આસવગોચ્છકં
૧૧૦૨. કતમે ¶ ધમ્મા આસવા? ચત્તારો આસવા – કામાસવો, ભવાસવો, દિટ્ઠાસવો, અવિજ્જાસવો.
૧૧૦૩. તત્થ ¶ કતમો કામાસવો? યો કામેસુ કામચ્છન્દો કામરાગો કામનન્દી કામતણ્હા કામસિનેહો કામપરિળાહો કામમુચ્છા કામજ્ઝોસાનં – અયં વુચ્ચતિ કામાસવો.
૧૧૦૪. તત્થ કતમો ભવાસવો? યો ભવેસુ ભવછન્દો [ભવચ્છન્દો (સી. સ્યા.)] ભવરાગો ભવનન્દી ભવતણ્હા ભવસિનેહો ભવપરિળાહો ભવમુચ્છા ભવજ્ઝોસાનં – અયં વુચ્ચતિ ભવાસવો.
૧૧૦૫. તત્થ કતમો દિટ્ઠાસવો? સસ્સતો લોકોતિ વા, અસસ્સતો લોકોતિ વા, અન્તવા લોકોતિ વા, અનન્તવા લોકોતિ વા, તં જીવં તં સરીરન્તિ વા, અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીરન્તિ વા, હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા; યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પટિગ્ગાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠાસવો. સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠાસવો.
૧૧૦૬. તત્થ કતમો અવિજ્જાસવો? દુક્ખે અઞ્ઞાણં, દુક્ખસમુદયે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અઞ્ઞાણં ¶ , પુબ્બન્તે અઞ્ઞાણં, અપરન્તે અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે અઞ્ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ અઞ્ઞાણંः યં એવરૂપં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખણા અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં ¶ મોહો પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો ¶ અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અવિજ્જાસવો.
ઇમે ધમ્મા આસવા.
૧૧૦૭. કતમે ધમ્મા નો આસવા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના ¶ વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો આસવા.
૧૧૦૮. કતમે ધમ્મા સાસવા? કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સાસવા.
૧૧૦૯. કતમે ધમ્મા અનાસવા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનાસવા.
૧૧૧૦. કતમે ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ¶ આસવસમ્પયુત્તા.
૧૧૧૧. કતમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા.
૧૧૧૨. કતમે ધમ્મા આસવા ચેવ સાસવા ચ? તેયેવ આસવા આસવા ચેવ સાસવા ચ.
૧૧૧૩. કતમે ધમ્મા સાસવા ચેવ નો ચ આસવા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સાસવા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા ¶ , અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સાસવા ચેવ નો ચ આસવા.
૧૧૧૪. કતમે ધમ્મા આસવા ચેવ આસવસમ્પયુત્તા ચ? કામાસવો અવિજ્જાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ, અવિજ્જાસવો કામાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ, ભવાસવો અવિજ્જાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ, અવિજ્જાસવો ભવાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ, દિટ્ઠાસવો અવિજ્જાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ, અવિજ્જાસવો ¶ દિટ્ઠાસવેન આસવો ચેવ આસવસમ્પયુત્તો ચ – ઇમે ધમ્મા આસવા ચેવ આસવસમ્પયુત્તા ચ.
૧૧૧૫. કતમે ¶ ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ આસવા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ આસવા.
૧૧૧૬. કતમે ¶ ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા સાસવા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા સાસવા.
૧૧૧૭. કતમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા અનાસવા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા અનાસવા.
નિક્ખેપકણ્ડે પઠમભાણવારો.
સંયોજનગોચ્છકં
૧૧૧૮. કતમે ધમ્મા સંયોજના? દસ સંયોજનાનિ – કામરાગસંયોજનં, પટિઘસંયોજનં ¶ , માનસંયોજનં, દિટ્ઠિસંયોજનં, વિચિકિચ્છાસંયોજનં, સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં, ભવરાગસંયોજનં, ઇસ્સાસંયોજનં, મચ્છરિયસંયોજનં, અવિજ્જાસંયોજનં.
૧૧૧૯. તત્થ કતમં કામરાગસંયોજનં? યો કામેસુ કામચ્છન્દો કામરાગો કામનન્દી કામતણ્હા કામસિનેહો કામપરિળાહો કામમુચ્છા કામજ્ઝોસાનં – ઇદં વુચ્ચતિ કામરાગસંયોજનં.
૧૧૨૦. તત્થ કતમં પટિઘસંયોજનં? અનત્થં મે અચરીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરતીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, પિયસ્સ મે મનાપસ્સ અનત્થં અચરિ…પે… અનત્થં ચરતિ…પે… અનત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અપ્પિયસ્સ મે અમનાપસ્સ અત્થં અચરિ…પે… અત્થં ચરતિ…પે… અત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો ¶ જાયતિ, અટ્ઠાને વા પન ¶ આઘાતો જાયતિ. યો એવરૂપો ચિત્તસ્સ આઘાતો પટિઘાતો પટિઘં પટિવિરોધો કોપો પકોપો સમ્પકોપો દોસો પદોસો સમ્પદોસો ચિત્તસ્સ બ્યાપત્તિ મનોપદોસો કોધો કુજ્ઝના કુજ્ઝિતત્તં દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ પટિઘસંયોજનં.
૧૧૨૧. તત્થ કતમં માનસંયોજનં? સેય્યોહમસ્મીતિ માનો, સદિસોહમસ્મીતિ માનો, હીનોહમસ્મીતિ ¶ માનો. યો એવરૂપો માનો મઞ્ઞના મઞ્ઞિતત્તં ઉન્નતિ ઉન્નમો [ઉણ્ણતિ ઉણ્ણામો (સ્યા.)] ધજો સમ્પગ્ગાહો કેતુકમ્યતા ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ માનસંયોજનં.
૧૧૨૨. તત્થ કતમં દિટ્ઠિસંયોજનં? સસ્સતો લોકોતિ વા, અસસ્સતો લોકોતિ વા, અન્તવા લોકોતિ વા, અનન્તવા લોકોતિ વા, તં જીવં તં સરીરન્તિ વા, અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીરન્તિ વા, હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા; યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પટિગ્ગાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં ¶ તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – ઇદં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિસંયોજનં. ઠપેત્વા સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ ¶ દિટ્ઠિસંયોજનં.
૧૧૨૩. તત્થ કતમં વિચિકિચ્છાસંયોજનં? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ધમ્મે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સઙ્ઘે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સિક્ખાય કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, અપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તાપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિः યા એવરૂપા કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – ઇદં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છાસંયોજનં.
૧૧૨૪. તત્થ ¶ કતમં સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં સીલેન સુદ્ધિ વતેન સુદ્ધિ સીલબ્બતેન સુદ્ધીતિ; યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – ઇદં વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં.
૧૧૨૫. તત્થ કતમં ભવરાગસંયોજનં? યો ભવેસુ ભવછન્દો ભવરાગો ભવનન્દી ભવતણ્હા ભવસિનેહો ભવપરિળાહો ભવમુચ્છા ભવજ્ઝોસાનં – ઇદં વુચ્ચતિ ભવરાગસંયોજનં.
૧૧૨૬. તત્થ કતમં ઇસ્સાસંયોજનં? યા પરલાભસક્કારગરુકારમાનનવન્દનપૂજનાસુ ઇસ્સા ઇસ્સાયના ¶ ઇસ્સાયિતત્તં ઉસૂયા ઉસૂયના ¶ ઉસૂયિતત્તં [ઉસ્સુયા ઉસ્સુયના ઉસ્સુયિતત્તં (ક.)] – ઇદં વુચ્ચતિ ઇસ્સાસંયોજનં.
૧૧૨૭. તત્થ કતમં મચ્છરિયસંયોજનં? પઞ્ચ મચ્છરિયાનિ – આવાસમચ્છરિયં, કુલમચ્છરિયં, લાભમચ્છરિયં, વણ્ણમચ્છરિયં, ધમ્મમચ્છરિયં. યં એવરૂપં મચ્છેરં મચ્છરાયના મચ્છરાયિતત્તં વેવિચ્છં કદરિયં કટુકઞ્ચુકતા અગ્ગહિતત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ મચ્છરિયસંયોજનં.
૧૧૨૮. તત્થ ¶ કતમં અવિજ્જાસંયોજનં? દુક્ખે અઞ્ઞાણં, દુક્ખસમુદયે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તે અઞ્ઞાણં, અપરન્તે અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે અઞ્ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ અઞ્ઞાણંः યં એવરૂપં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખણા અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં મોહો પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – ઇદં વુચ્ચતિ અવિજ્જાસંયોજનં.
ઇમે ધમ્મા સંયોજના.
૧૧૨૯. કતમે ¶ ધમ્મા નો સંયોજના? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો સંયોજના.
૧૧૩૦. કતમે ¶ ધમ્મા સંયોજનિયા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંયોજનિયા.
૧૧૩૧. કતમે ધમ્મા અસંયોજનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અસંયોજનિયા.
૧૧૩૨. કતમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા.
૧૧૩૩. કતમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા.
૧૧૩૪. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનિયા ચ? તાનેવ સંયોજનાનિ સંયોજના ચેવ સંયોજનિયા ચ.
૧૧૩૫. કતમે ધમ્મા સંયોજનિયા ચેવ નો ચ સંયોજના? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સંયોજનિયા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંયોજનિયા ચેવ નો ચ સંયોજના.
૧૧૩૬. કતમે ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તા ચ? કામરાગસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં કામરાગસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ ¶ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, પટિઘસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં પટિઘસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ ¶ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, માનસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં માનસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, દિટ્ઠિસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં દિટ્ઠિસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છાસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં વિચિકિચ્છાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં સીલબ્બતપરામાસસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, ભવરાગસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં ભવરાગસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઇસ્સાસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં ઇસ્સાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, મચ્છરિયસંયોજનં અવિજ્જાસંયોજનેન સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાસંયોજનં મચ્છરિયસંયોજનેન ¶ સંયોજનઞ્ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તા ચ.
૧૧૩૭. કતમે ¶ ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ સંયોજના? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા ¶ સમ્પયુત્તા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ સંયોજના.
૧૧૩૮. કતમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા સંયોજનિયા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા સંયોજનિયા.
૧૧૩૯. કતમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા અસંયોજનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા અસંયોજનિયા.
ગન્થગોચ્છકં
૧૧૪૦. કતમે ¶ ધમ્મા ગન્થા? ચત્તારો ગન્થા – અભિજ્ઝા કાયગન્થો, બ્યાપાદો કાયગન્થો, સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો, ઇદં સચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો.
૧૧૪૧. તત્થ કતમો અભિજ્ઝા કાયગન્થો? યો રાગો સારાગો અનુનયો અનુરોધો નન્દી નન્દીરાગો ચિત્તસ્સ સારાગો ઇચ્છા મુચ્છા અજ્ઝોસાનં ગેધો પલિગેધો સઙ્ગો પઙ્કો એજા માયા જનિકા સઞ્જનની સિબ્બિની જાલિની સરિતા વિસત્તિકા સુત્તં ¶ વિસટા આયૂહિની દુતિયા પણિધિ ભવનેત્તિ વનં વનથો સન્થવો સિનેહો અપેક્ખા પટિબન્ધુ આસા આસિસના આસિસિતત્તં રૂપાસા સદ્દાસા ગન્ધાસા રસાસા ફોટ્ઠબ્બાસા લાભાસા ધનાસા પુત્તાસા જીવિતાસા જપ્પા પજપ્પા અભિજપ્પા જપ્પા જપ્પના જપ્પિતત્તં લોલુપ્પં લોલુપ્પાયના લોલુપ્પાયિતત્તં પુચ્છઞ્જિકતા સાધુકમ્યતા અધમ્મરાગો વિસમલોભો નિકન્તિ નિકામના પત્થના પિહના સમ્પત્થના કામતણ્હા ભવતણ્હા વિભવતણ્હા રૂપતણ્હા અરૂપતણ્હા નિરોધતણ્હા રૂપતણ્હા સદ્દતણ્હા ગન્ધતણ્હા રસતણ્હા ફોટ્ઠબ્બતણ્હા ધમ્મતણ્હા ઓઘો યોગો ગન્થો ઉપાદાનં આવરણં નીવરણં છાદનં બન્ધનં ઉપક્કિલેસો અનુસયો પરિયુટ્ઠાનં લતા વેવિચ્છં દુક્ખમૂલં દુક્ખનિદાનં દુક્ખપ્પભવો મારપાસો મારબળિસં મારવિસયો તણ્હાનદી તણ્હાજાલં તણ્હાગદ્દુલં તણ્હાસમુદ્દો અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અભિજ્ઝા કાયગન્થો.
૧૧૪૨. તત્થ ¶ કતમો બ્યાપાદો કાયગન્થો? અનત્થં મે અચરી તિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરતીતિ આઘાતો ¶ જાયતિ, અનત્થં મે ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, પિયસ્સ મે મનાપસ્સ અનત્થં અચરિ…પે… અનત્થં ચરતિ…પે… અનત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અપ્પિયસ્સ મે અમનાપસ્સ અત્થં અચરિ…પે… અત્થં ચરતિ…પે… અત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અટ્ઠાને વા ¶ પન આઘાતો જાયતિ. યો એવરૂપો ચિત્તસ્સ આઘાતો પટિઘાતો પટિઘં પટિવિરોધો કોપો પકોપો સમ્પકોપો દોસો પદોસો સમ્પદોસો ચિત્તસ્સ બ્યાપત્તિ મનોપદોસો કોધો કુજ્ઝના કુજ્ઝિતત્તં દોસો દુસ્સના ¶ દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ બ્યાપાદો કાયગન્થો.
૧૧૪૩. તત્થ કતમો સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં સીલેન સુદ્ધિ, વતેન સુદ્ધિ, સીલબ્બતેન સુદ્ધીતિः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો.
૧૧૪૪. તત્થ કતમો ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો? સસ્સતો લોકો, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; અસસ્સતો લોકો, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; અન્તવા લોકો, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; અનન્તવા લોકો, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; તં જીવં તં સરીરં, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીરં, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; હોતિ તથાગતો પરં મરણા, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; હોતિ ચ ન ¶ ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણા, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વા; નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણા, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ વાः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો. ઠપેત્વા સીલબ્બતપરામાસં કાયગન્થં સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો.
ઇમે ધમ્મા ગન્થા.
૧૧૪૫. કતમે ¶ ધમ્મા નો ગન્થા? તે ¶ ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ગન્થા.
૧૧૪૬. કતમે ¶ ધમ્મા ગન્થનિયા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ગન્થનિયા.
૧૧૪૭. કતમે ધમ્મા અગન્થનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અગન્થનિયા.
૧૧૪૮. કતમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ¶ ગન્થસમ્પયુત્તા.
૧૧૪૯. કતમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા.
૧૧૫૦. કતમે ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થનિયા ચ? તેવ ગન્થા ગન્થા ચેવ ગન્થનિયા ચ.
૧૧૫૧. કતમે ધમ્મા ગન્થનિયા ચેવ નો ચ ગન્થા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા ગન્થનિયા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ગન્થનિયા ચેવ નો ચ ગન્થા.
૧૧૫૨. કતમે ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તા ચ? સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો અભિજ્ઝાકાયગન્થેન ગન્થો ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તો ચ, અભિજ્ઝાકાયગન્થો સીલબ્બતપરામાસેન કાયગન્થેન ગન્થો ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તો ચ, ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો અભિજ્ઝાકાયગન્થેન ગન્થો ¶ ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તો ચ, અભિજ્ઝાકાયગન્થો ઇદંસચ્ચાભિનિવેસેન કાયગન્થેન ગન્થો ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તો ચ – ઇમે ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તા ચ.
૧૧૫૩. કતમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ગન્થા? તેહિ ¶ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ¶ ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ગન્થા.
૧૧૫૪. કતમે ¶ ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા ગન્થનિયા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા ગન્થનિયા.
૧૧૫૫. કતમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા અગન્થનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા અગન્થનિયા.
ઓઘગોચ્છકં
૧૧૫૬. કતમે ધમ્મા ઓઘા? ચત્તારો ઓઘા…પે… ઇમે ધમ્મા ઓઘવિપ્પયુત્તા ઓઘનિયા.
યોગગોચ્છકં
૧૧૫૭. કતમે ધમ્મા યોગા? ચત્તારો યોગા…પે… ઇમે ધમ્મા યોગવિપ્પયુત્તા યોગનિયા.
નીવરણગોચ્છકં
૧૧૫૮. કતમે ધમ્મા નીવરણા? છ નીવરણા [નીવરણાનિ (સ્યા.)] – કામચ્છન્દનીવરણં, બ્યાપાદનીવરણં, થિનમિદ્ધનીવરણં, ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચનીવરણં, વિચિકિચ્છાનીવરણં, અવિજ્જાનીવરણં.
૧૧૫૯. તત્થ ¶ કતમં કામચ્છન્દનીવરણં? યો કામેસુ કામચ્છન્દો કામરાગો કામનન્દી કામતણ્હા કામસિનેહો કામપરિળાહો કામમુચ્છા કામજ્ઝોસાનં – ઇદં વુચ્ચતિ કામચ્છન્દનીવરણં.
૧૧૬૦. તત્થ કતમં બ્યાપાદનીવરણં? અનત્થં મે અચરીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરતીતિ આઘાતો જાયતિ; અનત્થં મે ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ; પિયસ્સ મે મનાપસ્સ અનત્થં અચરિ…પે… અનત્થં ચરતિ…પે… અનત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અપ્પિયસ્સ ¶ મે અમનાપસ્સ અત્થં અચરિ…પે… અત્થં ચરતિ…પે… ¶ અત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અટ્ઠાને વા પન આઘાતો જાયતિ. યો એવરૂપો ચિત્તસ્સ આઘાતો પટિઘાતો પટિઘં પટિવિરોધો કોપો પકોપો સમ્પકોપો દોસો પદોસો સમ્પદોસો ચિત્તસ્સ બ્યાપત્તિ મનોપદોસો કોધો કુજ્ઝના કુજ્ઝિતત્તં દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ બ્યાપાદનીવરણં.
૧૧૬૧. તત્થ કતમં થિનમિદ્ધનીવરણં? અત્થિ થિનં, અત્થિ મિદ્ધં.
૧૧૬૨. તત્થ કતમં થિનં? યા ચિત્તસ્સ અકલ્લતા અકમ્મઞ્ઞતા ઓલીયના સલ્લીયના લીનં લીયના ¶ લીયિતત્તં થિનં થિયના થિયિતત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ થિનં.
૧૧૬૩. તત્થ કતમં મિદ્ધં? યા કાયસ્સ અકલ્લતા અકમ્મઞ્ઞતા ઓનાહો પરિયોનાહો અન્તોસમોરોધો મિદ્ધં સોપ્પં પચલાયિકા સોપ્પં સુપના સુપિતત્તં – ઇદં વુચ્ચતિ મિદ્ધં. ઇતિ ઇદઞ્ચ થિનં, ઇદઞ્ચ મિદ્ધં – ઇદં વુચ્ચતિ થિનમિદ્ધનીવરણં.
૧૧૬૪. તત્થ કતમં ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચનીવરણં? અત્થિ ઉદ્ધચ્ચં, અત્થિ કુક્કુચ્ચં.
૧૧૬૫. તત્થ કતમં ઉદ્ધચ્ચં? યં ચિત્તસ્સ ઉદ્ધચ્ચં અવૂપસમો ચેતસો વિક્ખેપો ભન્તત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ ઉદ્ધચ્ચં.
૧૧૬૬. તત્થ ¶ કતમં કુક્કુચ્ચં? અકપ્પિયે કપ્પિયસઞ્ઞિતા, કપ્પિયે અકપ્પિયસઞ્ઞિતા, અવજ્જે વજ્જસઞ્ઞિતા, વજ્જે અવજ્જસઞ્ઞિતા. યં એવરૂપં કુક્કુચ્ચં કુક્કુચ્ચાયના કુક્કુચ્ચાયિતત્તં ચેતસો વિપ્પટિસારો મનોવિલેખો ¶ – ઇદં વુચ્ચતિ કુક્કુચ્ચં. ઇતિ ઇદઞ્ચ ઉદ્ધચ્ચં, ઇદઞ્ચ કુક્કુચ્ચં – ઇદં વુચ્ચતિ ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચનીવરણં.
૧૧૬૭. તત્થ કતમં વિચિકિચ્છાનીવરણં? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ધમ્મે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સઙ્ઘે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સિક્ખાય કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, અપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તાપરન્તે ¶ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ. યા એવરૂપા કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – ઇદં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છાનીવરણં.
૧૧૬૮. તત્થ કતમં અવિજ્જાનીવરણં? દુક્ખે અઞ્ઞાણં, દુક્ખસમુદયે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તે અઞ્ઞાણં, અપરન્તે અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે અઞ્ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ અઞ્ઞાણંः યં એવરૂપં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખણા અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં મોહો પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – ઇદં વુચ્ચતિ અવિજ્જાનીવરણં.
ઇમે ધમ્મા નીવરણા.
૧૧૬૯. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા નો નીવરણા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો નીવરણા.
૧૧૭૦. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણિયા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા નીવરણિયા.
૧૧૭૧. કતમે ધમ્મા અનીવરણિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનીવરણિયા.
૧૧૭૨. કતમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા.
૧૧૭૩. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા.
૧૧૭૪. કતમે ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણિયા ચ? તાનેવ નીવરણાનિ નીવરણા ચેવ નીવરણિયા ચ.
૧૧૭૫. કતમે ધમ્મા નીવરણિયા ચેવ નો ચ નીવરણા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા નીવરણિયા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા નીવરણિયા ચેવ નો ચ નીવરણા.
૧૧૭૬. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તા ચ? કામચ્છન્દનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં કામચ્છન્દનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, બ્યાપાદનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં બ્યાપાદનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, થિનમિદ્ધનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં થિનમિદ્ધનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ ¶ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, કુક્કુચ્ચનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ ¶ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં કુક્કુચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છાનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં વિચિકિચ્છાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, કામચ્છન્દનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં કામચ્છન્દનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, બ્યાપાદનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં બ્યાપાદનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, થિનમિદ્ધનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં થિનમિદ્ધનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, કુક્કુચ્ચનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં ¶ કુક્કુચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છાનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ ¶ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં વિચિકિચ્છાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, અવિજ્જાનીવરણં ઉદ્ધચ્ચનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં અવિજ્જાનીવરણેન નીવરણઞ્ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તા ચ.
૧૧૭૭. કતમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ નીવરણા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ નીવરણા.
૧૧૭૮. કતમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા નીવરણિયા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા નીવરણિયા.
૧૧૭૯. કતમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા અનીવરણિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા અનીવરણિયા.
પરામાસગોચ્છકં
૧૧૮૦. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા પરામાસા? દિટ્ઠિપરામાસો.
૧૧૮૧. તત્થ કતમો દિટ્ઠિપરામાસો? સસ્સતો લોકોતિ વા, અસસ્સતો લોકોતિ વા, અન્તવા લોકોતિ વા, અનન્તવા લોકોતિ વા, તં જીવં તં ¶ સરીરન્તિ વા, અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીરન્તિ વા, હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વાः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિપરામાસો. સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠિપરામાસો.
ઇમે ધમ્મા પરામાસા.
૧૧૮૨. કતમે ¶ ધમ્મા નો પરામાસા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો પરામાસા.
૧૧૮૩. કતમે ધમ્મા પરામટ્ઠા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પરામટ્ઠા.
૧૧૮૪. કતમે ધમ્મા અપરામટ્ઠા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપરામટ્ઠા.
૧૧૮૫. કતમે ધમ્મા પરામાસસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ¶ પરામાસસમ્પયુત્તા.
૧૧૮૬. કતમે ¶ ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા.
૧૧૮૭. કતમે ધમ્મા પરામાસા ચેવ પરામટ્ઠા ચ? સ્વેવ પરામાસો પરામાસો ચેવ પરામટ્ઠો ચ.
૧૧૮૮. કતમે ધમ્મા પરામટ્ઠા ચેવ નો ચ પરામાસા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા પરામટ્ઠા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા ¶ અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પરામટ્ઠા ચેવ નો ચ પરામાસા.
૧૧૮૯. કતમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા પરામટ્ઠા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા પરામટ્ઠા.
૧૧૯૦. કતમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા અપરામટ્ઠા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા અપરામટ્ઠા.
મહન્તરદુકં
૧૧૯૧. કતમે ¶ ધમ્મા સારમ્મણા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સારમ્મણા.
૧૧૯૨. કતમે ¶ ધમ્મા અનારમ્મણા? સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનારમ્મણા.
૧૧૯૩. કતમે ¶ ધમ્મા ચિત્તા? ચક્ખુવિઞ્ઞાણં, સોતવિઞ્ઞાણં, ઘાનવિઞ્ઞાણં, જિવ્હાવિઞ્ઞાણં, કાયવિઞ્ઞાણં, મનોધાતુ, મનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તા.
૧૧૯૪. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તા.
૧૧૯૫. કતમે ધમ્મા ચેતસિકા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચેતસિકા.
૧૧૯૬. કતમે ધમ્મા અચેતસિકા? ચિત્તઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અચેતસિકા.
૧૧૯૭. કતમે ધમ્મા ચિત્તસમ્પયુત્તા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસમ્પયુત્તા.
૧૧૯૮. કતમે ધમ્મા ચિત્તવિપ્પયુત્તા? સબ્બઞ્ચ ¶ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તવિપ્પયુત્તા. ચિત્તં ન વત્તબ્બં – ચિત્તેન સમ્પયુત્તન્તિપિ, ચિત્તેન વિપ્પયુત્તન્તિપિ.
૧૧૯૯. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠા.
૧૨૦૦. કતમે ધમ્મા ચિત્તવિસંસટ્ઠા? સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તવિસંસટ્ઠા. ચિત્તં ન વત્તબ્બં – ચિત્તેન સંસટ્ઠન્તિપિ, ચિત્તેન વિસંસટ્ઠન્તિપિ.
૧૨૦૧. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાના? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો; કાયવિઞ્ઞત્તિ વચીવિઞ્ઞત્તિ; યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચિત્તજં ચિત્તહેતુકં ચિત્તસમુટ્ઠાનં રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા ¶ રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાના.
૧૨૦૨. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તસમુટ્ઠાના? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસમુટ્ઠાના.
૧૨૦૩. કતમે ધમ્મા ચિત્તસહભુનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસહભુનો.
૧૨૦૪. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તસહભુનો? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસહભુનો.
૧૨૦૫. કતમે ધમ્મા ચિત્તાનુપરિવત્તિનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તાનુપરિવત્તિનો.
૧૨૦૬. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તાનુપરિવત્તિનો? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તાનુપરિવત્તિનો.
૧૨૦૭. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના.
૧૨૦૮. કતમે ¶ ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના? ચિત્તઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના.
૧૨૦૯. કતમે ¶ ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો.
૧૨૧૦. કતમે ¶ ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો? ચિત્તઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો.
૧૨૧૧. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો.
૧૨૧૨. કતમે ¶ ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો? ચિત્તઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો.
૧૨૧૩. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તિકા? ચક્ખાયતનં…પે… મનાયતનં – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તિકા.
૧૨૧૪. કતમે ધમ્મા બાહિરા? રૂપાયતનં…પે… ધમ્માયતનં – ઇમે ધમ્મા બાહિરા.
૧૨૧૫. કતમે ધમ્મા ઉપાદા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદા.
૧૨૧૬. કતમે ધમ્મા નો ઉપાદા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, ચત્તારો ચ મહાભૂતા, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ઉપાદા.
૧૨૧૭. કતમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણા? સાસવા કુસલાકુસલાનં ધમ્માનં વિપાકા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણા ¶ .
૧૨૧૮. કતમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણા? સાસવા ¶ કુસલાકુસલા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; યે ચ ધમ્મા કિરિયા નેવ કુસલા નાકુસલા ન ચ કમ્મવિપાકા, યઞ્ચ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા, અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણા.
ઉપાદાનગોચ્છકં
૧૨૧૯. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાના? ચત્તારિ ઉપાદાનાનિ – કામુપાદાનં, દિટ્ઠુપાદાનં, સીલબ્બતુપાદાનં, અત્તવાદુપાદાનં [કામૂપાદાનં દિટ્ઠૂપાદાનં સીલબ્બતૂપાદાનં અત્તવાદૂપાદાનં (સી.)].
૧૨૨૦. તત્થ ¶ કતમં કામુપાદાનં? યો કામેસુ કામચ્છન્દો કામરાગો કામનન્દી કામતણ્હા કામસિનેહો કામપરિળાહો કામમુચ્છા કામજ્ઝોસાનં – ઇદં વુચ્ચતિ કામુપાદાનં.
૧૨૨૧. તત્થ કતમં દિટ્ઠુપાદાનં? નત્થિ દિન્નં, નત્થિ યિટ્ઠં, નત્થિ હુતં, નત્થિ સુકતદુક્કટાનં કમ્માનં ફલં વિપાકો, નત્થિ અયં લોકો, નત્થિ પરો લોકો, નત્થિ માતા, નત્થિ પિતા, નત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા, નત્થિ લોકે સમણબ્રાહ્મણા સમ્મગ્ગતા [સમગ્ગતા (ક.)] સમ્માપટિપન્ના, યે ઇમઞ્ચ લોકં પરઞ્ચ લોકં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેન્તીતિ – યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં ¶ તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – ઇદં વુચ્ચતિ દિટ્ઠુપાદાનં. ઠપેત્વા સીલબ્બતુપાદાનઞ્ચ અત્તવાદુપાદાનઞ્ચ સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠુપાદાનં.
૧૨૨૨. તત્થ કતમં સીલબ્બતુપાદાનં? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં સીલેન સુદ્ધિ, વતેન સુદ્ધિ, સીલબ્બતેન સુદ્ધીતિ – યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – ઇદં વુચ્ચતિ સીલબ્બતુપાદાનં.
૧૨૨૩. તત્થ કતમં અત્તવાદુપાદાનં? ઇધ અસ્સુતવા પુથુજ્જનો અરિયાનં અદસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ અકોવિદો અરિયધમ્મે અવિનીતો સપ્પુરિસાનં અદસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ અકોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે અવિનીતો રૂપં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, રૂપવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ ¶ વા રૂપં, રૂપસ્મિં વા અત્તાનં. વેદનં…પે… સઞ્ઞં…પે… સઙ્ખારે…પે… વિઞ્ઞાણં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, વિઞ્ઞાણવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા વિઞ્ઞાણં વિઞ્ઞાણસ્મિં વા અત્તાનં. યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં ¶ દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં ¶ દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – ઇદં વુચ્ચતિ અત્તવાદુપાદાનં.
ઇમે ધમ્મા ઉપાદાના.
૧૨૨૪. કતમે ¶ ધમ્મા નો ઉપાદાના? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો ઉપાદાના.
૧૨૨૫. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા.
૧૨૨૬. કતમે ધમ્મા અનુપાદાનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદાનિયા.
૧૨૨૭. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા.
૧૨૨૮. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા.
૧૨૨૯. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનિયા ચ? તાનેવ ઉપાદાનાનિ ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનિયા ચ.
૧૨૩૦. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા ચેવ નો ચ ઉપાદાના? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા ઉપાદાનિયા ¶ , તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા ચેવ નો ચ ઉપાદાના.
૧૨૩૧. કતમે ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચ? દિટ્ઠુપાદાનં ¶ કામુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ, કામુપાદાનં દિટ્ઠુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ, સીલબ્બતુપાદાનં કામુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ, કામુપાદાનં સીલબ્બતુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ ¶ , અત્તવાદુપાદાનં કામુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ, કામુપાદાનં અત્તવાદુપાદાનેન ઉપાદાનઞ્ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચ.
૧૨૩૨. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ઉપાદાના? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ઉપાદાના.
૧૨૩૩. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ઉપાદાનિયા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા ¶ , રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ઉપાદાનિયા.
૧૨૩૪. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા અનુપાદાનિયા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા અનુપાદાનિયા.
નિક્ખેપકણ્ડે દુતિયભાણવારો.
કિલેસગોચ્છકં
૧૨૩૫. કતમે ધમ્મા કિલેસા? દસ કિલેસવત્થૂનિ – લોભો, દોસો, મોહો, માનો, દિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, થિનં, ઉદ્ધચ્ચં, અહિરીકં, અનોત્તપ્પં.
૧૨૩૬. તત્થ ¶ કતમો લોભો? યો રાગો સારાગો અનુનયો અનુરોધો નન્દી નન્દીરાગો ચિત્તસ્સ સારાગો ઇચ્છા મુચ્છા અજ્ઝોસાનં ગેધો પલિગેધો સઙ્ગો પઙ્કો એજા માયા જનિકા સઞ્જનની સિબ્બિની જાલિની સરિતા વિસત્તિકા સુત્તં વિસટા આયૂહિની દુતિયા પણિધિ ભવનેત્તિ વનં વનથો સન્થવો સિનેહો અપેક્ખા પટિબન્ધુ આસા આસિસના આસિસિતત્તં રૂપાસા સદ્દાસા ગન્ધાસા રસાસા ¶ ફોટ્ઠબ્બાસા લાભાસા ધનાસા પુત્તાસા જીવિતાસા જપ્પા પજપ્પા અભિજપ્પા જપ્પા જપ્પના જપ્પિતત્તં લોલુપ્પં લોલુપ્પાયના લોલુપ્પાયિતત્તં પુચ્છઞ્જિકતા સાધુકમ્યતા અધમ્મરાગો વિસમલોભો નિકન્તિ નિકામના પત્થના પિહના સમ્પત્થના કામતણ્હા ભવતણ્હા વિભવતણ્હા રૂપતણ્હા અરૂપતણ્હા નિરોધતણ્હા રૂપતણ્હા સદ્દતણ્હા ગન્ધતણ્હા રસતણ્હા ફોટ્ઠબ્બતણ્હા ¶ ધમ્મતણ્હા ઓઘો યોગો ગન્થો ઉપાદાનં આવરણં નીવરણં છાદનં ¶ બન્ધનં ઉપક્કિલેસો અનુસયો પરિયુટ્ઠાનં લતા વેવિચ્છં દુક્ખમૂલં દુક્ખનિદાનં દુક્ખપ્પભવો મારપાસો મારબળિસં મારવિસયો તણ્હાનદી તણ્હાજાલં તણ્હાગદ્દુલં તણ્હાસમુદ્દો અભિજ્ઝા લોભો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ લોભો.
૧૨૩૭. તત્થ કતમો દોસો? અનત્થં મે અચરીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરતીતિ આઘાતો જાયતિ, અનત્થં મે ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, પિયસ્સ મે મનાપસ્સ અનત્થં અચરિ…પે… અનત્થં ચરતિ…પે… અનત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અપ્પિયસ્સ મે અમનાપસ્સ અત્થં અચરિ…પે… અત્થં ચરતિ…પે… અત્થં ચરિસ્સતીતિ આઘાતો જાયતિ, અટ્ઠાને વા પન આઘાતો જાયતિ. યો એવરૂપો ચિત્તસ્સ આઘાતો પટિઘાતો પટિઘં પટિવિરોધો કોપો પકોપો સમ્પકોપો દોસો પદોસો સમ્પદોસો ચિત્તસ્સ બ્યાપત્તિ મનોપદોસો કોધો કુજ્ઝના કુજ્ઝિતત્તં દોસો દુસ્સના દુસ્સિતત્તં બ્યાપત્તિ બ્યાપજ્જના બ્યાપજ્જિતત્તં વિરોધો પટિવિરોધો ચણ્ડિક્કં અસુરોપો અનત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ દોસો.
૧૨૩૮. તત્થ કતમો મોહો? દુક્ખે અઞ્ઞાણં, દુક્ખસમુદયે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધે અઞ્ઞાણં, દુક્ખનિરોધગામિનિયા પટિપદાય અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તે અઞ્ઞાણં, અપરન્તે અઞ્ઞાણં, પુબ્બન્તાપરન્તે અઞ્ઞાણં, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ અઞ્ઞાણં ¶ . યં એવરૂપં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં અનભિસમયો અનનુબોધો અસમ્બોધો અપ્પટિવેધો અસંગાહના અપરિયોગાહના અસમપેક્ખના અપચ્ચવેક્ખણા અપચ્ચક્ખકમ્મં દુમ્મેજ્ઝં બાલ્યં અસમ્પજઞ્ઞં મોહો ¶ પમોહો સમ્મોહો અવિજ્જા અવિજ્જોઘો અવિજ્જાયોગો અવિજ્જાનુસયો અવિજ્જાપરિયુટ્ઠાનં અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ મોહો.
૧૨૩૯. તત્થ ¶ કતમો માનો? સેય્યોહમસ્મીતિ માનો, સદિસોહમસ્મીતિ માનો, હીનોહમસ્મીતિ માનો; યો એવરૂપો માનો મઞ્ઞના મઞ્ઞિતત્તં ઉન્નતિ ઉન્નમો ધજો સમ્પગ્ગાહો કેતુકમ્યતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ માનો.
૧૨૪૦. તત્થ કતમા દિટ્ઠિ? સસ્સતો લોકોતિ વા, અસસ્સતો લોકોતિ વા, અન્તવા લોકોતિ વા, અનન્તવા લોકોતિ વા, તં જીવં તં સરીરન્તિ વા, અઞ્ઞં જીવં અઞ્ઞં સરીરન્તિ વા, હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, ન હોતિ ¶ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, હોતિ ચ ન ચ હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વા, નેવ હોતિ ન ન હોતિ તથાગતો પરં મરણાતિ વાः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં દિટ્ઠિગહનં દિટ્ઠિકન્તારો દિટ્ઠિવિસૂકાયિકં દિટ્ઠિવિપ્ફન્દિતં દિટ્ઠિસંયોજનં ગાહો પતિટ્ઠાહો અભિનિવેસો પરામાસો કુમ્મગ્ગો મિચ્છાપથો મિચ્છત્તં તિત્થાયતનં વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિ. સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠિ.
૧૨૪૧. તત્થ ¶ કતમા વિચિકિચ્છા? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ધમ્મે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, સઙ્ઘે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ સિક્ખાય કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, અપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, પુબ્બન્તાપરન્તે કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ, ઇદપ્પચ્ચયતા પટિચ્ચસમુપ્પન્નેસુ ધમ્મેસુ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિः યા એવરૂપા કઙ્ખા કઙ્ખાયના કઙ્ખાયિતત્તં વિમતિ વિચિકિચ્છા દ્વેળ્હકં દ્વેધાપથો સંસયો, અનેકંસગ્ગાહો આસપ્પના પરિસપ્પના અપરિયોગાહના થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – અયં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા.
૧૨૪૨. તત્થ કતમં થિનં? યા ચિત્તસ્સ અકલ્લતા અકમ્મઞ્ઞતા ઓલીયના સલ્લીયના લીનં લીયના લીયિતત્તં થિનં થિયના થિયિતત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ થિનં.
૧૨૪૩. તત્થ કતમં ઉદ્ધચ્ચં? યં ચિત્તસ્સ ઉદ્ધચ્ચં અવૂપસમો ચેતસો વિક્ખેપો ભન્તત્તં ચિત્તસ્સ – ઇદં વુચ્ચતિ ઉદ્ધચ્ચં.
૧૨૪૪. તત્થ ¶ કતમં અહિરિકં? યં ન હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન, ન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અહિરિકં.
૧૨૪૫. તત્થ ¶ કતમં અનોત્તપ્પં? યં ન ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન, ન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અનોત્તપ્પં.
ઇમે ધમ્મા કિલેસા.
૧૨૪૬. કતમે ¶ ધમ્મા નો કિલેસા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો ¶ …પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા નો કિલેસા.
૧૨૪૭. કતમે ધમ્મા સંકિલેસિકા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંકિલેસિકા.
૧૨૪૮. કતમે ધમ્મા અસંકિલેસિકા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલેસિકા.
૧૨૪૯. કતમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા? તીણિ અકુસલમૂલાનિ – લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા.
૧૨૫૦. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠા? કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠા.
૧૨૫૧. કતમે ¶ ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા.
૧૨૫૨. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો ¶ ; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા.
૧૨૫૩. કતમે ¶ ધમ્મા કિલેસા ચેવ સંકિલેસિકા ચ? તેવ કિલેસા કિલેસા ચેવ સંકિલેસિકા ચ.
૧૨૫૪. કતમે ધમ્મા સંકિલેસિકા ચેવ નો ચ કિલેસા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સંકિલેસિકા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંકિલેસિકા ચેવ નો ચ કિલેસા.
૧૨૫૫. કતમે ધમ્મા કિલેસા ચેવ સંકિલિટ્ઠા ચ? તેવ કિલેસા કિલેસા ચેવ સંકિલિટ્ઠા ચ.
૧૨૫૬. કતમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા ચેવ નો ચ કિલેસા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા, તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા ચેવ નો ચ કિલેસા.
૧૨૫૭. કતમે ધમ્મા કિલેસા ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ? લોભો મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, મોહો લોભેન ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, દોસો મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, મોહો દોસેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, માનો મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, મોહો માનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, દિટ્ઠિ મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, મોહો દિટ્ઠિયા કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ ¶ , વિચિકિચ્છા મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, મોહો વિચિકિચ્છાય ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, થિનં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો થિનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, ઉદ્ધચ્ચં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અહિરિકં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અનોત્તપ્પં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, લોભો ઉદ્ધચ્ચેન ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, ઉદ્ધચ્ચં લોભેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, દોસો ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, ઉદ્ધચ્ચં દોસેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, ઉદ્ધચ્ચં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, માનો ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, ઉદ્ધચ્ચં માનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, દિટ્ઠિ ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, ઉદ્ધચ્ચં દિટ્ઠિયા કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છા ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, ઉદ્ધચ્ચં વિચિકિચ્છાય કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, થિનં ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચં થિનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અહિરિકં ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચં અહિરિકેન ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અનોત્તપ્પં ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચં અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, લોભો અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અહિરિકં લોભેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, દોસો અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અહિરિકં દોસેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અહિરિકં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, માનો અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ ¶ , અહિરિકં માનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, દિટ્ઠિ અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, અહિરિકં દિટ્ઠિયા કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છા અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, અહિરિકં વિચિકિચ્છાય કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, થિનં અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અહિરિકં થિનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચં અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અહિરિકં ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અનોત્તપ્પં અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અહિરિકં અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, લોભો અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અનોત્તપ્પં લોભેન ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ ¶ , દોસો અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અનોત્તપ્પં દોસેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, મોહો અનોત્તપ્પેન ¶ કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અનોત્તપ્પં મોહેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, માનો અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તો ચ, અનોત્તપ્પં માનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, દિટ્ઠિ અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, અનોત્તપ્પં દિટ્ઠિયા કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, વિચિકિચ્છા અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ, અનોત્તપ્પં વિચિકિચ્છાય કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, થિનં અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અનોત્તપ્પં થિનેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચં અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અનોત્તપ્પં ઉદ્ધચ્ચેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અહિરિકં અનોત્તપ્પેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ, અનોત્તપ્પં અહિરિકેન કિલેસો ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા કિલેસા ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ.
૧૨૫૮. કતમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ કિલેસા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા સમ્પયુત્તા તે ધમ્મે ઠપેત્વા વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ કિલેસા.
૧૨૫૯. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા સંકિલેસિકા? તેહિ ધમ્મેહિ યે ધમ્મા વિપ્પયુત્તા સાસવા કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… ¶ વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા સંકિલેસિકા.
૧૨૬૦. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા અસંકિલેસિકા ¶ ? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા અસંકિલેસિકા.
પિટ્ઠિદુકં
૧૨૬૧. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા? તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો.
૧૨૬૨. તત્થ ¶ ¶ કતમા સક્કાયદિટ્ઠિ? ઇધ અસ્સુતવા પુથુજ્જનો અરિયાનં અદસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ અકોવિદો અરિયધમ્મે અવિનીતો સપ્પુરિસાનં અદસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ અકોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે અવિનીતો રૂપં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, રૂપવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા રૂપં, રૂપસ્મિં વા અત્તાનં. વેદનં…પે… સઞ્ઞં…પે… સઙ્ખારે…પે… વિઞ્ઞાણં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, વિઞ્ઞાણવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણસ્મિં વા અત્તાનં. યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સક્કાયદિટ્ઠિ.
૧૨૬૩. તત્થ કતમા વિચિકિચ્છા? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ…પે… થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – અયં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા.
૧૨૬૪. તત્થ કતમો સીલબ્બતપરામાસો? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં સીલેન સુદ્ધિ વતેન સુદ્ધિ સીલબ્બતેન સુદ્ધીતિ – યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસો. ઇમાનિ ¶ તીણિ સંયોજનાનિ, તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં વચીકમ્મં મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૨૬૫. કતમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૨૬૬. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા? અવસેસો લોભો દોસો મોહો, તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૨૬૭. કતમે ¶ ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો ¶ …પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૨૬૮. કતમે ¶ ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો.
૧૨૬૯. તત્થ કતમા સક્કાયદિટ્ઠિ? ઇધ અસ્સુતવા પુથુજ્જનો અરિયાનં અદસ્સાવી અરિયધમ્મસ્સ અકોવિદો અરિયધમ્મે અવિનીતો સપ્પુરિસાનં અદસ્સાવી સપ્પુરિસધમ્મસ્સ અકોવિદો સપ્પુરિસધમ્મે અવિનીતો ¶ રૂપં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, રૂપવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા રૂપં, રૂપસ્મિં વા અત્તાનં. વેદનં…પે… સઞ્ઞં…પે… સઙ્ખારે…પે… વિઞ્ઞાણં અત્તતો સમનુપસ્સતિ, વિઞ્ઞાણવન્તં વા અત્તાનં, અત્તનિ વા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણસ્મિં વા અત્તાનં. યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સક્કાયદિટ્ઠિ.
૧૨૭૦. તત્થ કતમા વિચિકિચ્છા? સત્થરિ કઙ્ખતિ વિચિકિચ્છતિ…પે… થમ્ભિતત્તં ચિત્તસ્સ મનોવિલેખો – અયં વુચ્ચતિ વિચિકિચ્છા.
૧૨૭૧. તત્થ કતમો સીલબ્બતપરામાસો? ઇતો બહિદ્ધા સમણબ્રાહ્મણાનં સીલેન સુદ્ધિ વતેન સુદ્ધિ સીલબ્બતેન સુદ્ધીતિ – યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સીલબ્બતપરામાસો. ઇમાનિ તીણિ સંયોજનાનિ, તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા. તીણિ સંયોજનાનિ – સક્કાયદિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, સીલબ્બતપરામાસો – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા. તદેકટ્ઠો લોભો દોસો મોહો – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતૂ. તદેકટ્ઠા ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૨૭૨. કતમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા ¶ કુસલાકુસલાબ્યાકતા ¶ ધમ્મા કામાવચરા ¶ , રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૨૭૩. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? અવસેસો લોભો દોસો મોહો – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતૂ. તદેકટ્ઠા ¶ ચ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૨૭૪. કતમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૨૭૫. કતમે ધમ્મા સવિતક્કા? સવિતક્કભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અપરિયાપન્ને, વિતક્કં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સવિતક્કા.
૧૨૭૬. કતમે ધમ્મા અવિતક્કા? અવિતક્કભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; વિતક્કો ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કા.
૧૨૭૭. કતમે ધમ્મા સવિચારા? સવિચારભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે ¶ અપરિયાપન્ને, વિચારં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સવિચારા.
૧૨૭૮. કતમે ધમ્મા અવિચારા? અવિચારભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે ¶ અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; વિચારો ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અવિચારા.
૧૨૭૯. કતમે ધમ્મા સપ્પીતિકા? સપ્પીતિકભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અપરિયાપન્ને ¶ , પીતિં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સપ્પીતિકા.
૧૨૮૦. કતમે ધમ્મા અપ્પીતિકા? અપ્પીતિકભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; પીતિ ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપ્પીતિકા.
૧૨૮૧. કતમે ધમ્મા પીતિસહગતા? પીતિભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અપરિયાપન્ને, પીતિં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પીતિસહગતા.
૧૨૮૨. કતમે ¶ ધમ્મા ન પીતિસહગતા? ન પીતિભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; પીતિ ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન પીતિસહગતા.
૧૨૮૩. કતમે ધમ્મા સુખસહગતા? સુખભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અપરિયાપન્ને, સુખં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સુખસહગતા.
૧૨૮૪. કતમે ધમ્મા ¶ ન સુખસહગતા? ન સુખભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે અપરિયાપન્ને; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો; સુખઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન સુખસહગતા.
૧૨૮૫. કતમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા? ઉપેક્ખાભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અરૂપાવચરે ¶ અપરિયાપન્ને, ઉપેક્ખં ઠપેત્વા, તંસમ્પયુત્તો સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા.
૧૨૮૬. કતમે ધમ્મા ન ઉપેક્ખાસહગતા? ન ઉપેક્ખાભૂમિયં કામાવચરે રૂપાવચરે અપરિયાપન્ને, વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, ઉપેક્ખા ચ, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા ન ઉપેક્ખાસહગતા.
૧૨૮૭. કતમે ધમ્મા કામાવચરા? હેટ્ઠતો અવિચિનિરયં પરિયન્તં કરિત્વા, ઉપરિતો પરનિમ્મિતવસવત્તી ¶ દેવે [પરનિમ્મિતવસવત્તિદેવે (સી. ક.)] અન્તો કરિત્વા, યં એતસ્મિં અન્તરે એત્થાવચરા એત્થ પરિયાપન્ના ખન્ધધાતુ આયતના, રૂપં વેદના સઞ્ઞા સઙ્ખારા વિઞ્ઞાણં – ઇમે ધમ્મા કામાવચરા.
૧૨૮૮. કતમે ધમ્મા ન કામાવચરા? રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન કામાવચરા.
૧૨૮૯. કતમે ધમ્મા રૂપાવચરા? હેટ્ઠતો બ્રહ્મલોકં પરિયન્તં કરિત્વા, ઉપરિતો અકનિટ્ઠે દેવે [અકનિટ્ઠદેવે (સી. ક.)] અન્તો કરિત્વા, યં એતસ્મિં અન્તરે એત્થાવચરા એત્થ પરિયાપન્ના સમાપન્નસ્સ વા ઉપપન્નસ્સ વા દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારિસ્સ [દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારસ્સ (ક.)] વા ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા રૂપાવચરા ¶ .
૧૨૯૦. કતમે ¶ ધમ્મા ન રૂપાવચરા? કામાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન રૂપાવચરા.
૧૨૯૧. કતમે ધમ્મા અરૂપાવચરા? હેટ્ઠતો આકાસાનઞ્ચાયતનુપગે દેવે પરિયન્તં કરિત્વા, ઉપરિતો નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનુપગે દેવે અન્તો કરિત્વા, યં એતસ્મિં અન્તરે એત્થાવચરા એત્થ પરિયાપન્ના સમાપન્નસ્સ વા ઉપપન્નસ્સ વા દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારિસ્સ વા ચિત્તચેતસિકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અરૂપાવચરા.
૧૨૯૨. કતમે ધમ્મા ન અરૂપાવચરા? કામાવચરા, રૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન અરૂપાવચરા.
૧૨૯૩. કતમે ¶ ધમ્મા પરિયાપન્ના? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા પરિયાપન્ના.
૧૨૯૪. કતમે ધમ્મા અપરિયાપન્ના? મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અપરિયાપન્ના.
૧૨૯૫. કતમે ધમ્મા નિય્યાનિકા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા નિય્યાનિકા.
૧૨૯૬. કતમે ધમ્મા અનિય્યાનિકા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનિય્યાનિકા.
૧૨૯૭. કતમે ¶ ધમ્મા નિયતા? પઞ્ચ કમ્માનિ આનન્તરિકાનિ, યા ¶ ચ મિચ્છાદિટ્ઠિ નિયતા, ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા નિયતા.
૧૨૯૮. કતમે ધમ્મા અનિયતા? તે ધમ્મે ઠપેત્વા અવસેસા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનિયતા.
૧૨૯૯. કતમે ¶ ધમ્મા સઉત્તરા? સાસવા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા; રૂપક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા સઉત્તરા.
૧૩૦૦. કતમે ધમ્મા અનુત્તરા? અપરિયાપન્ના મગ્ગા ચ, મગ્ગફલાનિ ચ, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અનુત્તરા.
૧૩૦૧. કતમે ધમ્મા સરણા? તીણિ અકુસલમૂલાનિ લોભો, દોસો, મોહો; તદેકટ્ઠા ચ ¶ કિલેસા, તંસમ્પયુત્તો વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, તંસમુટ્ઠાનં કાયકમ્મં, વચીકમ્મં, મનોકમ્મં – ઇમે ધમ્મા સરણા.
૧૩૦૨. કતમે ધમ્મા અરણા? કુસલાબ્યાકતા ધમ્મા કામાવચરા, રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના; વેદનાક્ખન્ધો…પે… વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, સબ્બઞ્ચ રૂપં, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇમે ધમ્મા અરણા.
અભિધમ્મદુકં.
સુત્તન્તિકદુકનિક્ખેપં
૧૩૦૩. કતમે ધમ્મા વિજ્જાભાગિનો? વિજ્જાય સમ્પયુત્તકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા વિજ્જાભાગિનો.
૧૩૦૪. કતમે ધમ્મા અવિજ્જાભાગિનો? અવિજ્જાય ¶ સમ્પયુત્તકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અવિજ્જાભાગિનો.
૧૩૦૫. કતમે ધમ્મા વિજ્જૂપમા? હેટ્ઠિમેસુ તીસુ અરિયમગ્ગેસુ પઞ્ઞા – ઇમે ધમ્મા વિજ્જૂપમા.
૧૩૦૬. કતમે ધમ્મા વજિરૂપમા? ઉપરિટ્ઠિમે ¶ અરહત્તમગ્ગે પઞ્ઞા – ઇમે ધમ્મા વજિરૂપમા.
૧૩૦૭. કતમે ધમ્મા બાલા? અહિરીકઞ્ચ અનોત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા બાલા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા બાલા.
૧૩૦૮. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા પણ્ડિતા? હિરી ચ ઓત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા પણ્ડિતા. સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા પણ્ડિતા.
૧૩૦૯. કતમે ધમ્મા કણ્હા? અહિરીકઞ્ચ અનોત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા કણ્હા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા કણ્હા.
૧૩૧૦. કતમે ધમ્મા સુક્કા? હિરી ચ ઓત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા સુક્કા? સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા સુક્કા.
૧૩૧૧. કતમે ધમ્મા તપનીયા? કાયદુચ્ચરિતં, વચીદુચ્ચરિતં, મનોદુચ્ચરિતં – ઇમે ધમ્મા તપનીયા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા તપનીયા.
૧૩૧૨. કતમે ધમ્મા અતપનીયા? કાયસુચરિતં, વચીસુચરિતં, મનોસુચરિતં – ઇમે ધમ્મા અતપનીયા. સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા અતપનીયા.
૧૩૧૩. કતમે ધમ્મા અધિવચના? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા અધિવચના. સબ્બેવ ધમ્મા અધિવચનપથા.
૧૩૧૪. કતમે ¶ ધમ્મા નિરુત્તિ? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા નિરુત્તિ. સબ્બેવ ધમ્મા નિરુત્તિપથા.
૧૩૧૫. કતમે ધમ્મા પઞ્ઞત્તિ? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા પઞ્ઞત્તિ. સબ્બેવ ધમ્મા પઞ્ઞત્તિપથા.
૧૩૧૬. તત્થ ¶ કતમં નામં? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇદં વુચ્ચતિ નામં.
૧૩૧૭. તત્થ ¶ કતમં રૂપં? ચત્તારો ચ મહાભૂતા, ચતુન્નઞ્ચ મહાભૂતાનં ઉપાદાય રૂપં – ઇદં વુચ્ચતિ રૂપં.
૧૩૧૮. તત્થ કતમા અવિજ્જા? યં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં…પે… અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અવિજ્જા.
૧૩૧૯. તત્થ ¶ કતમા ભવતણ્હા? યો ભવેસુ ભવછન્દો…પે… ભવજ્ઝોસાનં – અયં વુચ્ચતિ ભવતણ્હા.
૧૩૨૦. તત્થ કતમા ભવદિટ્ઠિ? ભવિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ ભવદિટ્ઠિ.
૧૩૨૧. તત્થ કતમા વિભવદિટ્ઠિ? ન ભવિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ વિભવદિટ્ઠિ.
૧૩૨૨. તત્થ ¶ કતમા સસ્સતદિટ્ઠિ? સસ્સતો અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સસ્સતદિટ્ઠિ.
૧૩૨૩. તત્થ કતમા ઉચ્છેદદિટ્ઠિ? ઉચ્છિજ્જિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ ઉચ્છેદદિટ્ઠિ.
૧૩૨૪. તત્થ કતમા અન્તવા દિટ્ઠિ? અન્તવા અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અન્તવા દિટ્ઠિ.
૧૩૨૫. તત્થ ¶ કતમા અનન્તવા દિટ્ઠિ? અનન્તવા અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અનન્તવા દિટ્ઠિ.
૧૩૨૬. તત્થ કતમા પુબ્બન્તાનુદિટ્ઠિ? પુબ્બન્તં આરબ્ભ યા ઉપ્પજ્જતિ દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ પુબ્બન્તાનુદિટ્ઠિ.
૧૩૨૭. તત્થ કતમા અપરન્તાનુદિટ્ઠિ? અપરન્તં આરબ્ભ યા ઉપ્પજ્જતિ દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અપરન્તાનુદિટ્ઠિ.
૧૩૨૮. તત્થ કતમં અહિરિકં? યં ન હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન, ન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અહિરિકં.
૧૩૨૯. તત્થ કતમં અનોત્તપ્પં? યં ¶ ન ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન, ન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અનોત્તપ્પં.
૧૩૩૦. તત્થ ¶ ¶ કતમા હિરી? યં હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન, હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – અયં વુચ્ચતિ હિરી.
૧૩૩૧. તત્થ કતમં ઓત્તપ્પં? યં ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન, ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ ઓત્તપ્પં.
૧૩૩૨. તત્થ કતમા દોવચસ્સતા? સહધમ્મિકે વુચ્ચમાને દોવચસ્સાયં દોવચસ્સિયં દોવચસ્સતા વિપ્પટિકૂલગ્ગાહિતા વિપચ્ચનીકસાતતા અનાદરિયં અનાદરતા અગારવતા અપ્પટિસ્સવતા – અયં વુચ્ચતિ દોવચસ્સતા.
૧૩૩૩. તત્થ કતમા પાપમિત્તતા? યે તે પુગ્ગલા અસ્સદ્ધા દુસ્સીલા અપ્પસ્સુતા મચ્છરિનો દુપ્પઞ્ઞા, યા તેસં સેવના નિસેવના સંસેવના ભજના સમ્ભજના ભત્તિ સમ્ભત્તિ તંસમ્પવઙ્કતા – અયં વુચ્ચતિ પાપમિત્તતા.
૧૩૩૪. તત્થ ¶ કતમા સોવચસ્સતા? સહધમ્મિકે વુચ્ચમાને સોવચસ્સાયં સોવચસ્સિયં સોવચસ્સતા અપ્પટિકૂલગ્ગાહિતા અવિપચ્ચનીકસાતતા સગારવતા સાદરિયં સાદરતા સપ્પટિસ્સવતા – અયં વુચ્ચતિ સોવચસ્સતા.
૧૩૩૫. તત્થ કતમા કલ્યાણમિત્તતા? યે તે પુગ્ગલા સદ્ધા સીલવન્તો બહુસ્સુતા ચાગવન્તો પઞ્ઞવન્તો, યા તેસં સેવના નિસેવના સંસેવના ભજના સમ્ભજના ભત્તિ સમ્ભત્તિ તંસમ્પવઙ્કતા – અયં વુચ્ચતિ કલ્યાણમિત્તતા.
૧૩૩૬. તત્થ કતમા આપત્તિકુસલતા? પઞ્ચપિ આપત્તિક્ખન્ધા આપત્તિયો, સત્તપિ આપત્તિક્ખન્ધા આપત્તિયો. યા તાસં આપત્તીનં આપત્તિકુસલતા ¶ પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આપત્તિકુસલતા.
૧૩૩૭. તત્થ કતમા આપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા? યા તાહિ આપત્તીહિ વુટ્ઠાનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા.
૧૩૩૮. તત્થ ¶ કતમા સમાપત્તિકુસલતા? અત્થિ ¶ સવિતક્કસવિચારા સમાપત્તિ, અત્થિ અવિતક્કવિચારમત્તા સમાપત્તિ, અત્થિ અવિતક્કઅવિચારા સમાપત્તિ. યા તાસં સમાપત્તીનં સમાપત્તિકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ સમાપત્તિકુસલતા.
૧૩૩૯. તત્થ કતમા સમાપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા? યા તાહિ સમાપત્તીહિ વુટ્ઠાનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ સમાપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા.
૧૩૪૦. તત્થ કતમા ધાતુકુસલતા? અટ્ઠારસ ધાતુયો ચક્ખુધાતુ રૂપધાતુ ચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુ, સોતધાતુ સદ્દધાતુ સોતવિઞ્ઞાણધાતુ, ઘાનધાતુ ગન્ધધાતુ ઘાનવિઞ્ઞાણધાતુ, જિવ્હાધાતુ રસધાતુ જિવ્હાવિઞ્ઞાણધાતુ, કાયધાતુ ફોટ્ઠબ્બધાતુ કાયવિઞ્ઞાણધાતુ, મનોધાતુ ધમ્મધાતુ ¶ મનોવિઞ્ઞાણધાતુ. યા તાસં ધાતૂનં ધાતુકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ ધાતુકુસલતા.
૧૩૪૧. તત્થ કતમા મનસિકારકુસલતા? યા તાસં ધાતૂનં મનસિકારકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો ¶ સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ મનસિકારકુસલતા.
૧૩૪૨. તત્થ કતમા આયતનકુસલતા? દ્વાદસાયતનાનિ – ચક્ખાયતનં, રૂપાયતનં, સોતાયતનં, સદ્દાયતનં, ઘાનાયતનં, ગન્ધાયતનં, જિવ્હાયતનં, રસાયતનં, કાયાયતનં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં, મનાયતનં, ધમ્માયતનં. યા તેસં આયતનાનં આયતનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આયતનકુસલતા.
૧૩૪૩. તત્થ કતમા પટિચ્ચસમુપ્પાદકુસલતા? અવિજ્જાપચ્ચયા સઙ્ખારા, સઙ્ખારપચ્ચયા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપં, નામરૂપપચ્ચયા સળાયતનં, સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો, ફસ્સપચ્ચયા વેદના, વેદનાપચ્ચયા તણ્હા, તણ્હાપચ્ચયા ઉપાદાનં, ઉપાદાનપચ્ચયા ભવો, ભવપચ્ચયા જાતિ, જાતિપચ્ચયા જરામરણં સોકપરિદેવદુક્ખદોમનસ્સુપાયાસા સમ્ભવન્તિ; એવમેતસ્સ ¶ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ સમુદયો હોતીતિ. યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ પટિચ્ચસમુપ્પાદકુસલતા.
૧૩૪૪. તત્થ ¶ કતમા ઠાનકુસલતા? યે યે ધમ્મા યેસં યેસં ધમ્માનં હેતૂ પચ્ચયા ઉપ્પાદાય [ઉપાદાય (સી. ક.)] તં તં ઠાનન્તિ, યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ ઠાનકુસલતા.
૧૩૪૫. તત્થ કતમા અટ્ઠાનકુસલતા? યે યે ધમ્મા યેસં યેસં ધમ્માનં ન હેતૂ ન પચ્ચયા ઉપ્પાદાય તં તં અટ્ઠાનન્તિ, યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ ¶ – અયં વુચ્ચતિ અટ્ઠાનકુસલતા.
૧૩૪૬. તત્થ ¶ કતમો અજ્જવો? યા અજ્જવતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં વુચ્ચતિ અજ્જવો.
૧૩૪૭. તત્થ કતમો મદ્દવો? યા મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા નીચચિત્તતા – અયં વુચ્ચતિ મદ્દવો.
૧૩૪૮. તત્થ કતમા ખન્તિ? યા ખન્તિ ખમનતા અધિવાસનતા અચણ્ડિક્કં અનસુરોપો અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ ખન્તિ.
૧૩૪૯. તત્થ કતમં સોરચ્ચં? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – ઇદં વુચ્ચતિ સોરચ્ચં. સબ્બોપિ સીલસંવરો સોરચ્ચં.
૧૩૫૦. તત્થ કતમં સાખલ્યં? યા સા વાચા અણ્ડકા કક્કસા પરકટુકા પરાભિસજ્જની કોધસામન્તા અસમાધિસંવત્તનિકા, તથારૂપિં વાચં પહાય યા સા વાચા નેળા કણ્ણસુખા પેમનીયા હદયઙ્ગમા પોરી બહુજનકન્તા બહુજનમનાપા તથારૂપિં વાચં ભાસિતા હોતિ; યા તત્થ સણ્હવાચતા સખિલવાચતા અફરુસવાચતા – ઇદં વુચ્ચતિ સાખલ્યં.
૧૩૫૧. તત્થ ¶ કતમો પટિસન્થારો? દ્વે પટિસન્થારા – આમિસપટિસન્થારો ચ ધમ્મપટિસન્થારો ચ. ઇધેકચ્ચો પટિસન્થારકો હોતિ આમિસપટિસન્થારેન વા ધમ્મપટિસન્થારેન વા – અયં વુચ્ચતિ પટિસન્થારો.
૧૩૫૨. તત્થ કતમા ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતા? ઇધેકચ્ચો ચક્ખુના ¶ રૂપં દિસ્વા નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ચક્ખુન્દ્રિયં ¶ અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય ન પટિપજ્જતિ, ન રક્ખતિ ચક્ખુન્દ્રિયં, ચક્ખુન્દ્રિયે ન સંવરં આપજ્જતિ. સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે… ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા…પે… મનસા ધમ્મં વિઞ્ઞાય નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ¶ મનિન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય ન પટિપજ્જતિ, ન રક્ખતિ મનિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયે ન સંવરં આપજ્જતિ. યા ઇમેસં છન્નં ઇન્દ્રિયાનં અગુત્તિ અગોપના અનારક્ખો અસંવરો – અયં વુચ્ચતિ ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતા.
૧૩૫૩. તત્થ કતમા ભોજને અમત્તઞ્ઞુતા? ઇધેકચ્ચો અપ્પટિસઙ્ખા અયોનિસો આહારં આહારેતિ દવાય મદાય મણ્ડનાય વિભૂસનાય. યા તત્થ અસન્તુટ્ઠિતા અમત્તઞ્ઞુતા અપ્પટિસઙ્ખા ભોજને – અયં વુચ્ચતિ ભોજને અમત્તઞ્ઞુતા.
૧૩૫૪. તત્થ કતમા ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા? ઇધેકચ્ચો ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ ન અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ચક્ખુન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ ચક્ખુન્દ્રિયં, ચક્ખુન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ. સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે… ¶ ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા…પે… મનસા ધમ્મં વિઞ્ઞાય ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં મનિન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ મનિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ. યા ઇમેસં છન્નં ઇન્દ્રિયાનં ગુત્તિ ગોપના આરક્ખો સંવરો – અયં વુચ્ચતિ ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા.
૧૩૫૫. તત્થ ¶ કતમા ભોજને મત્તઞ્ઞુતા? ઇધેકચ્ચો પટિસઙ્ખા યોનિસો આહારં આહારેતિ – નેવ દવાય ન મદાય ન મણ્ડનાય ન વિભૂસનાય યાવદેવ ઇમસ્સ કાયસ્સ ઠિતિયા યાપનાય વિહિંસૂપરતિયા બ્રહ્મચરિયાનુગ્ગહાય ¶ , ઇતિ પુરાણઞ્ચ વેદનં પટિહઙ્ખામિ, નવઞ્ચ વેદનં ન ઉપ્પાદેસ્સામિ, યાત્રા ચ મે ભવિસ્સતિ અનવજ્જતા ચ ફાસુવિહારો ચાતિ. યા તત્થ સન્તુટ્ઠિતા મત્તઞ્ઞુતા પટિસઙ્ખા ભોજને – અયં વુચ્ચતિ ભોજને મત્તઞ્ઞુતા.
૧૩૫૬. તત્થ કતમં મુટ્ઠસચ્ચં? યા અસતિ અનનુસ્સતિ અપ્પટિસ્સતિ અસતિ અસરણતા અધારણતા પિલાપનતા સમ્મુસનતા – ઇદં વુચ્ચતિ મુટ્ઠસચ્ચં.
૧૩૫૭. તત્થ ¶ કતમં અસમ્પજઞ્ઞં? યં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં…પે… અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – ઇદં વુચ્ચતિ અસમ્પજઞ્ઞં.
૧૩૫૮. તત્થ કતમા સતિ? યા સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં ¶ સમ્માસતિ – અયં વુચ્ચતિ સતિ.
૧૩૫૯. તત્થ કતમં સમ્પજઞ્ઞં? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં વુચ્ચતિ સમ્પજઞ્ઞં.
૧૩૬૦. તત્થ કતમં પટિસઙ્ખાનબલં? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં વુચ્ચતિ પટિસઙ્ખાનબલં.
૧૩૬૧. તત્થ કતમં ભાવનાબલં? યા કુસલાનં ધમ્માનં આસેવના ભાવના બહુલીકમ્મં – ઇદં વુચ્ચતિ ભાવનાબલં. સત્તપિ બોજ્ઝઙ્ગા ભાવનાબલં.
૧૩૬૨. તત્થ કતમો સમથો? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે… સમ્માસમાધિ – અયં વુચ્ચતિ સમથો.
૧૩૬૩. તત્થ કતમા વિપસ્સના? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ વિપસ્સના.
૧૩૬૪. તત્થ ¶ કતમં સમથનિમિત્તં? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે… સમ્માસમાધિ – ઇદં વુચ્ચતિ સમથનિમિત્તં.
૧૩૬૫. તત્થ કતમં પગ્ગાહનિમિત્તં? યો ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે… સમ્માવાયામો – ઇદં વુચ્ચતિ પગ્ગાહનિમિત્તં.
૧૩૬૬. તત્થ ¶ કતમો પગ્ગાહો? યો ¶ ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે… સમ્માવાયામો – અયં વુચ્ચતિ પગ્ગાહો.
૧૩૬૭. તત્થ કતમો અવિક્ખેપો? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે… સમ્માસમાધિ – અયં વુચ્ચતિ અવિક્ખેપો.
૧૩૬૮. તત્થ કતમા સીલવિપત્તિ? યો કાયિકો વીતિક્કમો, વાચસિકો વીતિક્કમો ¶ , કાયિકવાચસિકો વીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલવિપત્તિ. સબ્બમ્પિ દુસ્સિલ્યં સીલવિપત્તિ.
૧૩૬૯. તત્થ કતમા દિટ્ઠિવિપત્તિ? નત્થિ દિન્નં, નત્થિ યિટ્ઠં, નત્થિ હુતં, નત્થિ સુકતદુક્કટાનં કમ્માનં ફલં વિપાકો, નત્થિ અયં લોકો, નત્થિ પરો લોકો, નત્થિ માતા, નત્થિ પિતા, નત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા, નત્થિ લોકે સમણબ્રાહ્મણા સમ્મગ્ગતા સમ્માપટિપન્ના યે ઇમઞ્ચ લોકં પરઞ્ચ લોકં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેન્તીતિः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિવિપત્તિ. સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠિવિપત્તિ.
૧૩૭૦. તત્થ કતમા સીલસમ્પદા? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલસમ્પદા. સબ્બોપિ સીલસંવરો સીલસમ્પદા.
૧૩૭૧. તત્થ કતમા દિટ્ઠિસમ્પદા? અત્થિ દિન્નં, અત્થિ યિટ્ઠં, અત્થિ હુતં, અત્થિ સુકતદુક્કટાનં કમ્માનં ફલં વિપાકો, અત્થિ અયં લોકો, અત્થિ પરો લોકો, અત્થિ માતા, અત્થિ પિતા, અત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા, અત્થિ લોકે સમણબ્રાહ્મણા સમ્મગ્ગતા સમ્માપટિપન્ના યે ઇમઞ્ચ લોકં પરઞ્ચ લોકં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેન્તીતિः યા એવરૂપા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિસમ્પદા. સબ્બાપિ સમ્માદિટ્ઠિ દિટ્ઠિસમ્પદા.
૧૩૭૨. તત્થ ¶ ¶ કતમા સીલવિસુદ્ધિ? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલવિસુદ્ધિ. સબ્બોપિ ¶ સીલસંવરો સીલવિસુદ્ધિ.
૧૩૭૩. તત્થ કતમા દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ? કમ્મસ્સકતઞાણં સચ્ચાનુલોમિકઞાણં મગ્ગસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં ફલસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
૧૩૭૪. દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ ¶ ખો પનાતિ – યા પઞ્ઞા પજાનના…પે… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ.
૧૩૭૫. યથાદિટ્ઠિસ્સ ચ પધાનન્તિ – યો ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે… સમ્માવાયામો.
૧૩૭૬. સંવેગોતિ – જાતિભયં જરાભયં બ્યાધિભયં મરણભયં. સંવેજનિયં [સંવેજનીયં (સી.)] ઠાનન્તિ – જાતિ જરા બ્યાધિ મરણં.
૧૩૭૭. સંવિગ્ગસ્સ ચ યોનિસો પધાનન્તિ – ઇધ ભિક્ખુ અનુપ્પન્નાનં પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં અનુપ્પાદાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, ઉપ્પન્નાનં પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, અનુપ્પન્નાનં કુસલાનં ધમ્માનં ઉપ્પાદાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, ઉપ્પન્નાનં કુસલાનં ધમ્માનં ઠિતિયા અસમ્મોસાય ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય ભાવનાય પારિપૂરિયા છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ.
૧૩૭૮. અસન્તુટ્ઠિતા ચ કુસલેસુ ધમ્મેસૂતિ – યા કુસલાનં ધમ્માનં ભાવનાય અસન્તુટ્ઠસ્સ ભિય્યોકમ્યતા.
૧૩૭૯. અપ્પટિવાનિતા ચ પધાનસ્મિન્તિ – યા કુસલાનં ધમ્માનં ભાવનાય સક્કચ્ચકિરિયતા ¶ સાતચ્ચકિરિયતા અટ્ઠિતકિરિયતા અનોલીનવુત્તિતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા આસેવના ¶ ભાવના બહુલીકમ્મં.
૧૩૮૦. વિજ્જાતિ ¶ – તિસ્સો વિજ્જા – પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિ ઞાણં વિજ્જા, સત્તાનં ચુતૂપપાતે ઞાણં વિજ્જા, આસવાનં ખયે ઞાણં વિજ્જા.
૧૩૮૧. વિમુત્તીતિ – દ્વે વિમુત્તિયો – ચિત્તસ્સ [ચિત્તસ્સ ચ (સી. સ્યા.)] અધિમુત્તિ, નિબ્બાનઞ્ચ.
૧૩૮૨. ખયે ઞાણન્તિ – મગ્ગસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
૧૩૮૩. અનુપ્પાદે ઞાણન્તિ – ફલસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
નિક્ખેપકણ્ડં નિટ્ઠિતં.
૪. અટ્ઠકથાકણ્ડં
તિકઅત્થુદ્ધારો
૧૩૮૪. કતમે ¶ ¶ ¶ ધમ્મા કુસલા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં – ઇમે ધમ્મા કુસલા.
૧૩૮૫. કતમે ધમ્મા અકુસલા? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા અકુસલા.
૧૩૮૬. કતમે ધમ્મા અબ્યાકતા? ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અબ્યાકતા.
૧૩૮૭. કતમે ¶ ધમ્મા સુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો ચત્તારો કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ પઞ્ચ, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં સુખં વેદનં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા.
૧૩૮૮. કતમે ધમ્મા દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, દુક્ખસહગતં કાયવિઞ્ઞાણં, એત્થુપ્પન્નં દુક્ખં વેદનં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા.
૧૩૮૯. કતમે ¶ ધમ્મા અદુક્ખમસુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો છ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો દસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો છ, કિરિયતો છ, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો અરૂપાવચરા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરં ચતુત્થં ¶ ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં અદુક્ખમસુખં વેદનં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા અદુક્ખમસુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તા. તિસ્સો ચ વેદના, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ¶ ધમ્મા ન વત્તબ્બા સુખાય વેદનાય સમ્પયુત્તાતિપિ, દુક્ખાય વેદનાય સમ્પયુત્તાતિપિ, ય વેદનાય સમ્પયુત્તાતિપિ.
૧૩૯૦. કતમે ધમ્મા વિપાકા? ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો – ઇમે ધમ્મા વિપાકા.
૧૩૯૧. કતમે ધમ્મા વિપાકધમ્મધમ્મા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા વિપાકધમ્મધમ્મા.
૧૩૯૨. કતમે ધમ્મા નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મા? તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નેવવિપાકનવિપાકધમ્મધમ્મા.
૧૩૯૩. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયા? તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણુપાદાનિયા.
૧૩૯૪. કતમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં ¶ , યઞ્ચ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણુપાદાનિયા.
૧૩૯૫. કતમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણઅનુપાદાનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણઅનુપાદાનિયા.
૧૩૯૬. કતમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા? દ્વાદસાકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા.
૧૩૯૭. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ¶ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠસંકિલેસિકા.
૧૩૯૮. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠઅસંકિલેસિકા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠઅસંકિલેસિકા.
૧૩૯૯. કતમે ધમ્મા સવિતક્કસવિચારા? કામાવચરં કુસલં, અકુસલં, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો એકાદસ ચિત્તુપ્પાદા, અકુસલસ્સ વિપાકતો દ્વે, કિરિયતો એકાદસ, રૂપાવચરં પઠમં ઝાનં ¶ કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરં પઠમં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્ને વિતક્કવિચારે ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સવિતક્કસવિચારા.
૧૪૦૦. કતમે ધમ્મા અવિતક્કવિચારમત્તા? રૂપાવચરપઞ્ચકનયે દુતિયં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરપઞ્ચકનયે દુતિયં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં વિચારં ઠપેત્વા, વિતક્કો ચ – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કવિચારમત્તા.
૧૪૦૧. કતમે ધમ્મા અવિતક્કઅવિચારા? દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, રૂપાવચરતિકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ લોકુત્તરતિકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ પઞ્ચકનયે દુતિયે ઝાને [દુતિયજ્ઝાને (સી.)], ઉપ્પન્નો ચ વિચારો રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કઅવિચારા. વિતક્કસહજાતો વિચારો ન વત્તબ્બો સવિતક્કસવિચારોતિપિ, અવિતક્કવિચારમત્તોતિપિ, અવિતક્કઅવિચારોતિપિ.
૧૪૦૨. કતમે ¶ ધમ્મા પીતિસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા ¶ ¶ , અકુસલતો ચત્તારો, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો પઞ્ચ, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં પીતિં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા પીતિસહગતા.
૧૪૦૩. કતમે ધમ્મા સુખસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો ચત્તારો, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો છ, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં સુખં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સુખસહગતા.
૧૪૦૪. કતમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો છ, કામાવચરકુસલસ્સ ¶ વિપાકતો દસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો છ, કિરિયતો છ, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં ઉપેક્ખં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા. પીતિ ન પીતિસહગતા, સુખસહગતા, ન ઉપેક્ખાસહગતા. સુખં ન સુખસહગતં, સિયા પીતિસહગતં, ન ઉપેક્ખાસહગતં, સિયા ન વત્તબ્બં પીતિસહગતન્તિ. દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, દુક્ખસહગતકાયવિઞ્ઞાણં, યા ચ વેદના ઉપેક્ખા ¶ , રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન વત્તબ્બા પીતિસહગતાતિપિ, સુખસહગતાતિપિ, ઉપેક્ખાસહગતાતિપિ.
૧૪૦૫. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૪૦૬. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તા લોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા દસ્સનેન પહાતબ્બા સિયા ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૪૦૭. કતમે ¶ ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બા? ચતૂસુ ¶ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૪૦૮. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, એત્થુપ્પન્નં મોહં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૪૦૯. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, એત્થુપ્પન્નં મોહં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તા લોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા, સિયા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૪૧૦. કતમે ¶ ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ¶ ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નેવ દસ્સનેન ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૪૧૧. કતમે ધમ્મા આચયગામિનો? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં – ઇમે ધમ્મા આચયગામિનો.
૧૪૧૨. કતમે ધમ્મા અપચયગામિનો? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા અપચયગામિનો.
૧૪૧૩. કતમે ધમ્મા નેવાચયગામિનાપચયગામિનો? ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નેવાચયગામિનાપચયગામિનો.
૧૪૧૪. કતમે ¶ ધમ્મા સેક્ખા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, હેટ્ઠિમાનિ ચ તીણિ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા સેક્ખા.
૧૪૧૫. કતમે ધમ્મા અસેક્ખા? ઉપરિટ્ઠિમં અરહત્તફલં – ઇમે ધમ્મા અસેક્ખા.
૧૪૧૬. કતમે ધમ્મા નેવસેક્ખનાસેક્ખા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નેવસેક્ખનાસેક્ખા.
૧૪૧૭. કતમે ધમ્મા પરિત્તા? કામાવચરકુસલં ¶ , અકુસલં, સબ્બો કામાવચરસ્સ વિપાકો, કામાવચરકિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા પરિત્તા.
૧૪૧૮. કતમે ધમ્મા મહગ્ગતા? રૂપાવચરા, અરૂપાવચરા, કુસલાબ્યાકતા – ઇમે ધમ્મા મહગ્ગતા.
૧૪૧૯. કતમે ધમ્મા અપ્પમાણા? ચત્તારો ¶ મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અપ્પમાણા.
૧૪૨૦. કતમે ¶ ધમ્મા પરિત્તારમ્મણા? સબ્બો કામાવચરસ્સ વિપાકો, કિરિયામનોધાતુ, કિરિયાહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુ સોમનસ્સસહગતા – ઇમે ધમ્મા પરિત્તારમ્મણા.
૧૪૨૧. કતમે ધમ્મા મહગ્ગતારમ્મણા? વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં, નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં – ઇમે ધમ્મા મહગ્ગતારમ્મણા.
૧૪૨૨. કતમે ધમ્મા અપ્પમાણારમ્મણા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા અપ્પમાણારમ્મણા. કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, કિરિયતો ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, સબ્બં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા સિયા પરિત્તારમ્મણા, સિયા મહગ્ગતારમ્મણા, ન અપ્પમાણારમ્મણા, સિયા ન વત્તબ્બા પરિત્તારમ્મણાતિપિ, મહગ્ગતારમ્મણાતિપિ. કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઞાણસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, કિરિયતો ચત્તારો ઞાણસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ કિરિયતો ચ, કિરિયાહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપેક્ખાસહગતા – ઇમે ધમ્મા સિયા પરિત્તારમ્મણા, સિયા મહગ્ગતારમ્મણા, સિયા અપ્પમાણારમ્મણા, સિયા ન વત્તબ્બા પરિત્તારમ્મણાતિપિ ¶ , મહગ્ગતારમ્મણાતિપિ, અપ્પમાણારમ્મણાતિપિ. રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચતુત્થસ્સ ઝાનસ્સ વિપાકો, આકાસાનઞ્ચાયતનં ¶ , આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં – ઇમે ધમ્મા ન વત્તબ્બા પરિત્તારમ્મણાતિપિ, મહગ્ગતારમ્મણાતિપિ, અપ્પમાણારમ્મણાતિપિ. રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ અનારમ્મણા.
૧૪૨૩. કતમે ધમ્મા હીના? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા હીના.
૧૪૨૪. કતમે ધમ્મા મજ્ઝિમા? તીસુ ¶ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા મજ્ઝિમા.
૧૪૨૫. કતમે ધમ્મા પણીતા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા પણીતા.
૧૪૨૬. કતમે ધમ્મા મિચ્છત્તનિયતા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા મિચ્છત્તનિયતા, સિયા અનિયતા.
૧૪૨૭. કતમે ¶ ધમ્મા સમ્મત્તનિયતા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા સમ્મત્તનિયતા.
૧૪૨૮. કતમે ધમ્મા અનિયતા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનિયતા.
૧૪૨૯. કતમે ¶ ધમ્મા મગ્ગારમ્મણા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઞાણસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, કિરિયતો ચત્તારો ઞાણસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા મગ્ગારમ્મણા, ન મગ્ગહેતુકા; સિયા મગ્ગાધિપતિનો, સિયા ન વત્તબ્બા મગ્ગારમ્મણાતિપિ, મગ્ગાધિપતિનોતિપિ ¶ . ચત્તારો અરિયમગ્ગા ન મગ્ગારમ્મણા, મગ્ગહેતુકા; સિયા મગ્ગાધિપતિનો, સિયા ન વત્તબ્બા મગ્ગાધિપતિનોતિ. રૂપાવચરચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ કિરિયતો ચ, કિરિયાહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપેક્ખાસહગતા – ઇમે ધમ્મા સિયા મગ્ગારમ્મણા; ન મગ્ગહેતુકા, ન મગ્ગાધિપતિનો; સિયા ન વત્તબ્બા મગ્ગારમ્મણાતિ. કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, સબ્બં અકુસલં, સબ્બો કામાવચરસ્સ વિપાકો, કિરિયતો છ ચિત્તુપ્પાદા, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચતુત્થસ્સ ઝાનસ્સ વિપાકો, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા ન વત્તબ્બા મગ્ગારમ્મણાતિપિ, મગ્ગહેતુકાતિપિ, મગ્ગાધિપતિનોતિપિ. રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ અનારમ્મણા.
૧૪૩૦. કતમે ધમ્મા ઉપ્પન્ના? ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ¶ ધમ્મા સિયા ઉપ્પન્ના, સિયા ઉપ્પાદિનો; ન વત્તબ્બા અનુપ્પન્નાતિ. ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, યઞ્ચ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા સિયા ઉપ્પન્ના, સિયા અનુપ્પન્ના, ન વત્તબ્બા ઉપ્પાદિનોતિ. નિબ્બાનં ન વત્તબ્બં ઉપ્પન્નન્તિપિ, અનુપ્પન્નન્તિપિ, ઉપ્પાદિનોતિપિ.
૧૪૩૧. નિબ્બાનં ઠપેત્વા સબ્બે ધમ્મા સિયા અતીતા, સિયા અનાગતા, સિયા પચ્ચુપ્પન્ના. નિબ્બાનં ન વત્તબ્બં અતીતન્તિપિ, અનાગતન્તિપિ ¶ , પચ્ચુપ્પન્નન્તિપિ.
૧૪૩૨. કતમે ¶ ધમ્મા અતીતારમ્મણા? વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં, નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં – ઇમે ધમ્મા અતીતારમ્મણા.
૧૪૩૩. નિયોગા અનાગતારમ્મણા નત્થિ.
૧૪૩૪. કતમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા? દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, તિસ્સો ચ મનોધાતુયો ¶ – ઇમે ધમ્મા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા. કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો દસ ચિત્તુપ્પાદા, અકુસલસ્સ વિપાકતો મનોવિઞ્ઞાણધાતુ ઉપેક્ખાસહગતા, કિરિયાહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુ સોમનસ્સસહગતા – ઇમે ધમ્મા સિયા અતીતારમ્મણા, સિયા અનાગતારમ્મણા, સિયા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા. કામાવચરકુસલં, અકુસલં, કિરિયતો નવ ચિત્તુપ્પાદા, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ કિરિયતો ચ – ઇમે ધમ્મા સિયા અતીતારમ્મણા, સિયા અનાગતારમ્મણા, સિયા પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણા; સિયા ન વત્તબ્બા અતીતારમ્મણાતિપિ, અનાગતારમ્મણાતિપિ, પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણાતિપિ. રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચતુત્થસ્સ ઝાનસ્સ વિપાકો, આકાસાનઞ્ચાયતનં, આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં, ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા ન વત્તબ્બા અતીતારમ્મણાતિપિ, અનાગતારમ્મણાતિપિ, પચ્ચુપ્પન્નારમ્મણાતિપિ. રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ અનારમ્મણા.
૧૪૩૫. અનિન્દ્રિયબદ્ધરૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ ઠપેત્વા, સબ્બે ધમ્મા સિયા અજ્ઝત્તા, સિયા બહિદ્ધા, સિયા અજ્ઝત્તબહિદ્ધા. અનિન્દ્રિયબદ્ધરૂપઞ્ચ ¶ નિબ્બાનઞ્ચ બહિદ્ધા.
૧૪૩૬. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તારમ્મણા? વિઞ્ઞાણઞ્ચાયતનં, નેવસઞ્ઞાનાસઞ્ઞાયતનં – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તારમ્મણા.
૧૪૩૭. કતમે ધમ્મા બહિદ્ધારમ્મણા? રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના ¶ કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચતુત્થસ્સ ઝાનસ્સ વિપાકો, આકાસાનઞ્ચાયતનં, ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ – ઇમે ધમ્મા બહિદ્ધારમ્મણા. રૂપં ઠપેત્વા, સબ્બેવ કામાવચરા કુસલાકુસલાબ્યાકતા ધમ્મા, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ કિરિયતો ચ – ઇમે ધમ્મા સિયા અજ્ઝત્તારમ્મણા, સિયા ¶ બહિદ્ધારમ્મણા, સિયા અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણા. આકિઞ્ચઞ્ઞાયતનં ન વત્તબ્બં અજ્ઝત્તારમ્મણન્તિપિ, બહિદ્ધારમ્મણન્તિપિ, અજ્ઝત્તબહિદ્ધારમ્મણન્તિપિ. રૂપઞ્ચ નિબ્બાનઞ્ચ અનારમ્મણા.
૧૪૩૮. કતમે ધમ્મા સનિદસ્સનસપ્પટિઘા? રૂપાયતનં – ઇમે ધમ્મા સનિદસ્સનસપ્પટિઘા.
૧૪૩૯. કતમે ¶ ધમ્મા અનિદસ્સનસપ્પટિઘા? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સનસપ્પટિઘા.
૧૪૪૦. કતમે ધમ્મા અનિદસ્સનઅપ્પટિઘા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સનઅપ્પટિઘા.
તિકં.
દુકઅત્થુદ્ધારો
હેતુગોચ્છકં
૧૪૪૧. કતમે ¶ ધમ્મા હેતૂ? તયો કુસલહેતૂ, તયો અકુસલહેતૂ, તયો અબ્યાકતહેતૂ. અલોભો કુસલહેતુ, અદોસો કુસલહેતુ, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ. અમોહો કુસલહેતુ, કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ.
લોભો અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. દોસો દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. મોહો સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ.
અલોભો વિપાકહેતુ અદોસો વિપાકહેતુ, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ. અમોહો વિપાકહેતુ, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ¶ ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકેસુ ઉપ્પજ્જતિ.
અલોભો ¶ કિરિયહેતુ અદોસો કિરિયહેતુ, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ ¶ . અમોહો કિરિયહેતુ, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, ચત્તારો ઞાણવિપ્પયુત્તે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયેસુ ઉપ્પજ્જતિ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ.
૧૪૪૨. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ? ઠપેત્વા હેતૂ, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ.
૧૪૪૩. કતમે ધમ્મા સહેતુકા? વિચિકિચ્છાસહગતં ઉદ્ધચ્ચસહગતં મોહં ઠપેત્વા અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, કામાવચરસ્સ ¶ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં – ઇમે ધમ્મા સહેતુકા.
૧૪૪૪. કતમે ધમ્મા અહેતુકા? વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, તિસ્સો ચ મનોધાતુયો, પઞ્ચ ચ અહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુયો, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અહેતુકા.
૧૪૪૫. કતમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા? વિચિકિચ્છાસહગતં ઉદ્ધચ્ચસહગતં મોહં ઠપેત્વા અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં – ઇમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા.
૧૪૪૬. કતમે ધમ્મા હેતુવિપ્પયુત્તા? વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ તિસ્સો ચ મનોધાતુયો પઞ્ચ ચ અહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુયો, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા હેતુવિપ્પયુત્તા.
૧૪૪૭. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચ? યત્થ દ્વે તયો હેતૂ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચ.
૧૪૪૮. કતમે ધમ્મા સહેતુકા ચેવ ન ચ હેતૂ? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા ચતૂસુ ભૂમીસુ ¶ વિપાકો, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, એત્થુપ્પન્ને હેતૂ ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સહેતુકા ચેવ ન ચ હેતૂ. અહેતુકા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – હેતૂ ચેવ સહેતુકા ચાતિપિ, સહેતુકા ચેવ ન ચ હેતૂતિપિ.
૧૪૪૯. કતમે ¶ ધમ્મા હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દ્વે તયો હેતૂ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચ.
૧૪૫૦. કતમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ન ચ હેતૂ? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, એત્થુપ્પન્ને હેતૂ ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ન ચ હેતૂ. હેતુવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – હેતૂ ચેવ હેતુસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, હેતુસમ્પયુત્તા ચેવ ન ચ હેતૂતિપિ.
૧૪૫૧. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ સહેતુકા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, કામાવચરસ્સ વિપાકતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, કામાવચરકિરિયતો અહેતુકે ચિત્તુપ્પાદે ઠપેત્વા તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, એત્થુપ્પન્ને હેતૂ ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ સહેતુકા.
૧૪૫૨. કતમે ધમ્મા ન હેતૂ અહેતુકા? દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, તિસ્સો ચ મનોધાતુયો, પઞ્ચ ચ અહેતુકમનોવિઞ્ઞાણધાતુયો, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન હેતૂ અહેતુકા ¶ . હેતૂ ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ન હેતૂ સહેતુકાતિપિ, ન હેતૂ અહેતુકાતિપિ.
ચૂળન્તરદુકં
૧૪૫૩. કતમે ¶ ¶ ધમ્મા સપ્પચ્ચયા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સપ્પચ્ચયા.
૧૪૫૪. કતમે ધમ્મા અપ્પચ્ચયા? નિબ્બાનં – ઇમે ધમ્મા અપ્પચ્ચયા.
૧૪૫૫. કતમે ધમ્મા સઙ્ખતા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સઙ્ખતા.
૧૪૫૬. કતમે ધમ્મા અસઙ્ખતા? નિબ્બાનં – ઇમે ધમ્મા અસઙ્ખતા.
૧૪૫૭. કતમે ધમ્મા સનિદસ્સના? રૂપાયતનં – ઇમે ધમ્મા સનિદસ્સના.
૧૪૫૮. કતમે ધમ્મા અનિદસ્સના? ચક્ખાયતનં ¶ …પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનિદસ્સના.
૧૪૫૯. કતમે ધમ્મા સપ્પટિઘા? ચક્ખાયતનં…પે… ફોટ્ઠબ્બાયતનં – ઇમે ધમ્મા સપ્પટિઘા.
૧૪૬૦. કતમે ધમ્મા અપ્પટિઘા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, યઞ્ચ રૂપં અનિદસ્સનં અપ્પટિઘં ધમ્માયતનપરિયાપન્નં, નિબ્બાનઞ્ચ ¶ – ઇમે ધમ્મા અપ્પટિઘા.
૧૪૬૧. કતમે ધમ્મા રૂપિનો? ચત્તારો ચ મહાભૂતા, ચતુન્નઞ્ચ મહાભૂતાનં ઉપાદાય રૂપં – ઇમે ધમ્મા રૂપિનો.
૧૪૬૨. કતમે ¶ ધમ્મા અરૂપિનો? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અરૂપિનો.
૧૪૬૩. કતમે ¶ ધમ્મા લોકિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા લોકિયા.
૧૪૬૪. કતમે ધમ્મા લોકુત્તરા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા લોકુત્તરા. સબ્બે [સબ્બેવ (સ્યા.)] ધમ્મા કેનચિ વિઞ્ઞેય્યા, કેનચિ ન વિઞ્ઞેય્યા.
આસવગોચ્છકં
૧૪૬૫. કતમે ધમ્મા આસવા? ચત્તારો આસવા – કામાસવો, ભવાસવો, દિટ્ઠાસવો, અવિજ્જાસવો. કામાસવો અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ ભવાસવો ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ દિટ્ઠાસવો ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. અવિજ્જાસવો સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ – ઇમે ધમ્મા આસવા.
૧૪૬૬. કતમે ધમ્મા નો આસવા? ઠપેત્વા આસવે અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં ¶ , ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ¶ ધમ્મા નો આસવા.
૧૪૬૭. કતમે ધમ્મા સાસવા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સાસવા.
૧૪૬૮. કતમે ધમ્મા અનાસવા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનાસવા.
૧૪૬૯. કતમે ¶ ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા? દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા એત્થુપ્પન્નં મોહં ઠપેત્વા, વિચિકિચ્છાસહગતં ઉદ્ધચ્ચસહગતં મોહં ઠપેત્વા, અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા.
૧૪૭૦. કતમે ¶ ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા? દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો મોહો, વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા.
૧૪૭૧. કતમે ધમ્મા આસવા ચેવ સાસવા ચ? તેવ આસવા આસવા ચેવ સાસવા ચ.
૧૪૭૨. કતમે ધમ્મા સાસવા ચેવ નો ચ આસવા? ઠપેત્વા આસવે, અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સાસવા ચેવ નો ચ આસવા. અનાસવા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – આસવા ચેવ સાસવા ચાતિપિ, સાસવા ચેવ નો ચ આસવાતિપિ.
૧૪૭૩. કતમે ¶ ધમ્મા આસવા ચેવ આસવસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દ્વે તયો આસવા એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા આસવા ચેવ આસવસમ્પયુત્તા ચ.
૧૪૭૪. કતમે ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ આસવા? ઠપેત્વા આસવે, અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા આસવસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ આસવા. આસવવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – આસવા ચેવ આસવસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, આસવસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ આસવાતિપિ.
૧૪૭૫. કતમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા સાસવા? દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો મોહો, વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, તીસુ ભૂમીસુ ¶ ¶ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા સાસવા.
૧૪૭૬. કતમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા અનાસવા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા આસવવિપ્પયુત્તા અનાસવા. આસવસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – આસવવિપ્પયુત્તા સાસવાતિપિ, આસવવિપ્પયુત્તા અનાસવાતિપિ.
સંયોજનગોચ્છકં
૧૪૭૭. કતમે ¶ ધમ્મા સંયોજના? દસ સંયોજનાનિ – કામરાગસંયોજનં, પટિઘસંયોજનં, માનસંયોજનં, દિટ્ઠિસંયોજનં, વિચિકિચ્છાસંયોજનં, સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં, ભવરાગસંયોજનં, ઇસ્સાસંયોજનં, મચ્છરિયસંયોજનં, અવિજ્જાસંયોજનં. કામરાગસંયોજનં અટ્ઠસુ ¶ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. પટિઘસંયોજનં દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. માનસંયોજનં ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. દિટ્ઠિસંયોજનં ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. વિચિકિચ્છાસંયોજનં વિચિકિચ્છાસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. સીલબ્બતપરામાસસંયોજનં ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. ભવરાગસંયોજનં ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. ઇસ્સાસંયોજનઞ્ચ મચ્છરિયસંયોજનઞ્ચ દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ. અવિજ્જાસંયોજનં સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ – ઇમે ધમ્મા સંયોજના.
૧૪૭૮. કતમે ધમ્મા નો સંયોજના. ઠપેત્વા સંયોજને અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો સંયોજના.
૧૪૭૯. કતમે ધમ્મા સંયોજનિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સંયોજનિયા.
૧૪૮૦. કતમે ¶ ધમ્મા અસંયોજનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અસંયોજનિયા.
૧૪૮૧. કતમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા? ઉદ્ધચ્ચસહગતં ¶ મોહં ઠપેત્વા અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા.
૧૪૮૨. કતમે ¶ ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા.
૧૪૮૩. કતમે ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનિયા ચ? તાનેવ સંયોજનાનિ સંયોજના ચેવ સંયોજનિયા ચ.
૧૪૮૪. કતમે ¶ ધમ્મા સંયોજનિયા ચેવ નો ચ સંયોજના? ઠપેત્વા સંયોજને અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સંયોજનિયા ચેવ નો ચ સંયોજના. અસંયોજનિયા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – સંયોજના ચેવ સંયોજનિયા ચાતિપિ, સંયોજનિયા ચેવ નો ચ સંયોજનાતિપિ.
૧૪૮૫. કતમે ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દ્વે તીણિ સંયોજનાનિ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા સંયોજના ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તા ચ.
૧૪૮૬. કતમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ સંયોજના? ઠપેત્વા સંયોજને, અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ સંયોજના. સંયોજનવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – સંયોજના ચેવ સંયોજનસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, સંયોજનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ સંયોજનાતિપિ.
૧૪૮૭. કતમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા સંયોજનિયા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, તીસુ ભૂમીસુ ¶ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ¶ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા સંયોજનિયા.
૧૪૮૮. કતમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા અસંયોજનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા સંયોજનવિપ્પયુત્તા અસંયોજનિયા. સંયોજનસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – સંયોજનવિપ્પયુત્તા સંયોજનિયાતિપિ, સંયોજનવિપ્પયુત્તા અસંયોજનિયાતિપિ.
ગન્થગોચ્છકં
૧૪૮૯. કતમે ધમ્મા ગન્થા? ચત્તારો ¶ ગન્થા – અભિજ્ઝાકાયગન્થો, બ્યાપાદો કાયગન્થો, સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો, ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો. અભિજ્ઝાકાયગન્થો અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ¶ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. બ્યાપાદો કાયગન્થો દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. સીલબ્બતપરામાસો કાયગન્થો ચ ઇદંસચ્ચાભિનિવેસો કાયગન્થો ચ ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા ગન્થા.
૧૪૯૦. કતમે ધમ્મા નો ગન્થા? ઠપેત્વા ગન્થે, અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ગન્થા.
૧૪૯૧. કતમે ધમ્મા ગન્થનિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ગન્થનિયા.
૧૪૯૨. કતમે ધમ્મા અગન્થનિયા? ચત્તારો મગ્ગા ¶ અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અગન્થનિયા.
૧૪૯૩. કતમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા ¶ , ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્નં લોભં ઠપેત્વા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્નં પટિઘં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા.
૧૪૯૪. કતમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા? ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો લોભો, દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નં પટિઘં, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા.
૧૪૯૫. કતમે ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થનિયા ચ? તેવ ગન્થા ગન્થા ચેવ ગન્થનિયા ચ.
૧૪૯૬. કતમે ધમ્મા ગન્થનિયા ચેવ નો ચ ગન્થા? ઠપેત્વા ગન્થે અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ગન્થનિયા ચેવ નો ચ ગન્થા. અગન્થનિયા ¶ ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ગન્થા ચેવ ગન્થનિયા ચાતિપિ, ગન્થનિયા ચેવ નો ચ ગન્થાતિપિ.
૧૪૯૭. કતમે ¶ ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દિટ્ઠિ ચ લોભો ચ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા ગન્થા ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તા ¶ ચ.
૧૪૯૮. કતમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ગન્થા? અટ્ઠ લોભસહગતચિત્તુપ્પાદા દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્ને ગન્થે ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ગન્થા. ગન્થવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ગન્થા ચેવ ગન્થસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, ગન્થસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ગન્થાતિપિ.
૧૪૯૯. કતમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા ગન્થનિયા? ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો લોભો, દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નં પટિઘં, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ¶ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા ગન્થનિયા.
૧૫૦૦. કતમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા અગન્થનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ગન્થવિપ્પયુત્તા અગન્થનિયા. ગન્થસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ગન્થવિપ્પયુત્તા ગન્થનિયાતિપિ, ગન્થવિપ્પયુત્તા અગન્થનિયાતિપિ.
ઓઘગોચ્છકં
યોગગોચ્છકં
નીવરણગોચ્છકં
૧૫૦૩. કતમે ધમ્મા નીવરણા? છ નીવરણા – કામચ્છન્દનીવરણં, બ્યાપાદનીવરણં, થિનમિદ્ધનીવરણં, ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચનીવરણં, વિચિકિચ્છાનીવરણં, અવિજ્જાનીવરણં ¶ . કામચ્છન્દનીવરણં અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ¶ ઉપ્પજ્જતિ, બ્યાપાદનીવરણં દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ, થિનમિદ્ધનીવરણં સસઙ્ખારિકેસુ અકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ, ઉદ્ધચ્ચનીવરણં ઉદ્ધચ્ચસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ, કુક્કુચ્ચનીવરણં દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ, વિચિકિચ્છાનીવરણં વિચિકિચ્છાસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ, અવિજ્જાનીવરણં ¶ સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ – ઇમે ધમ્મા નીવરણા.
૧૫૦૪. કતમે ધમ્મા નો નીવરણા? ઠપેત્વા નીવરણે અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો નીવરણા.
૧૫૦૫. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા નીવરણિયા.
૧૫૦૬. કતમે ધમ્મા અનીવરણિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનીવરણિયા.
૧૫૦૭. કતમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા.
૧૫૦૮. કતમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા.
૧૫૦૯. કતમે ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણિયા ચ? તાનેવ નીવરણાનિ ¶ નીવરણા ચેવ નીવરણિયા ચ.
૧૫૧૦. કતમે ધમ્મા નીવરણિયા ચેવ નો ચ નીવરણા? ઠપેત્વા નીવરણે, અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા નીવરણિયા ચેવ નો ચ નીવરણા. અનીવરણિયા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – નીવરણા ચેવ નીવરણિયા ચાતિપિ, નીવરણિયા ચેવ નો ચ નીવરણાતિપિ.
૧૫૧૧. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દ્વે તીણિ નીવરણાનિ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા નીવરણા ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તા ચ.
૧૫૧૨. કતમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ નીવરણા? ઠપેત્વા નીવરણે, અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ નીવરણા. નીવરણવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – નીવરણા ચેવ નીવરણસમ્પયુત્તા ¶ ચાતિપિ, નીવરણસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ નીવરણાતિપિ.
૧૫૧૩. કતમે ¶ ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા નીવરણિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા નીવરણિયા.
૧૫૧૪. કતમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા અનીવરણિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નીવરણવિપ્પયુત્તા અનીવરણિયા. નીવરણસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – નીવરણવિપ્પયુત્તા નીવરણિયાતિપિ, નીવરણવિપ્પયુત્તા અનીવરણિયાતિપિ.
પરામાસગોચ્છકં
૧૫૧૫. કતમે ¶ ધમ્મા પરામાસા? દિટ્ઠિપરામાસો ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ – ઇમે ધમ્મા પરામાસા.
૧૫૧૬. કતમે ધમ્મા નો પરામાસા? ઠપેત્વા પરામાસં અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો પરામાસા.
૧૫૧૭. કતમે ધમ્મા પરામટ્ઠા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા પરામટ્ઠા.
૧૫૧૮. કતમે ¶ ધમ્મા અપરામટ્ઠા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અપરામટ્ઠા.
૧૫૧૯. કતમે ધમ્મા પરામાસસમ્પયુત્તા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્નં પરામાસં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા પરામાસસમ્પયુત્તા.
૧૫૨૦. કતમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા ¶ , દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા. પરામાસો ન વત્તબ્બો – પરામાસસમ્પયુત્તોતિપિ, પરામાસવિપ્પયુત્તોતિપિ.
૧૫૨૧. કતમે ધમ્મા પરામાસા ચેવ પરામટ્ઠા ચ? સો ¶ એવ પરામાસો ¶ પરામાસો ચેવ પરામટ્ઠો ચ.
૧૫૨૨. કતમે ધમ્મા પરામટ્ઠા ચેવ નો ચ પરામાસા? ઠપેત્વા પરામાસં અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા પરામટ્ઠા ચેવ નો ચ પરામાસા. અપરામટ્ઠા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – પરામાસા ચેવ પરામટ્ઠા ચાતિપિ, પરામટ્ઠા ચેવ નો ચ પરામાસાતિપિ.
૧૫૨૩. કતમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા પરામટ્ઠા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા પરામટ્ઠા.
૧૫૨૪. કતમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા અપરામટ્ઠા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા પરામાસવિપ્પયુત્તા અપરામટ્ઠા. પરામાસા ચ પરામાસસમ્પયુત્તા ચ ધમ્મા ન વત્તબ્બા – પરામાસવિપ્પયુત્તા પરામટ્ઠાતિપિ, પરામાસવિપ્પયુત્તા અપરામટ્ઠાતિપિ.
મહન્તરદુકં
૧૫૨૫. કતમે ¶ ધમ્મા સારમ્મણા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં – ઇમે ધમ્મા સારમ્મણા.
૧૫૨૬. કતમે ¶ ધમ્મા અનારમ્મણા? રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ¶ ધમ્મા અનારમ્મણા.
૧૫૨૭. કતમે ધમ્મા ચિત્તા? ચક્ખુવિઞ્ઞાણં, સોતવિઞ્ઞાણં, ઘાનવિઞ્ઞાણં, જિવ્હાવિઞ્ઞાણં, કાયવિઞ્ઞાણં, મનોધાતુ, મનોવિઞ્ઞાણધાતુ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તા.
૧૫૨૮. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તા.
૧૫૨૯. કતમે ધમ્મા ચેતસિકા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચેતસિકા.
૧૫૩૦. કતમે ધમ્મા અચેતસિકા? ચિત્તઞ્ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અચેતસિકા.
૧૫૩૧. કતમે ¶ ધમ્મા ચિત્તસમ્પયુત્તા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસમ્પયુત્તા.
૧૫૩૨. કતમે ધમ્મા ચિત્તવિપ્પયુત્તા? રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તવિપ્પયુત્તા. ચિત્તં ન વત્તબ્બં – ચિત્તેન સમ્પયુત્તન્તિપિ, ચિત્તેન વિપ્પયુત્તન્તિપિ.
૧૫૩૩. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠા? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠા.
૧૫૩૪. કતમે ધમ્મા ચિત્તવિસંસટ્ઠા? રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તવિસંસટ્ઠા. ચિત્તં ન વત્તબ્બં – ચિત્તેન સંસટ્ઠન્તિપિ, ચિત્તેન વિસંસટ્ઠન્તિપિ.
૧૫૩૫. કતમે ધમ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાના? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ, યં વા પનઞ્ઞમ્પિ અત્થિ રૂપં ચિત્તજં ચિત્તહેતુકં ¶ ચિત્તસમુટ્ઠાનં ¶ – રૂપાયતનં સદ્દાયતનં ગન્ધાયતનં ¶ રસાયતનં ફોટ્ઠબ્બાયતનં આકાસધાતુ આપોધાતુ રૂપસ્સ લહુતા રૂપસ્સ મુદુતા રૂપસ્સ કમ્મઞ્ઞતા રૂપસ્સ ઉપચયો રૂપસ્સ સન્તતિ કબળીકારો આહારો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસમુટ્ઠાના.
૧૫૩૬. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તસમુટ્ઠાના? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસમુટ્ઠાના.
૧૫૩૭. કતમે ધમ્મા ચિત્તસહભુનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસહભુનો.
૧૫૩૮. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તસહભુનો? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસહભુનો.
૧૫૩૯. કતમે ધમ્મા ચિત્તાનુપરિવત્તિનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, કાયવિઞ્ઞત્તિ, વચીવિઞ્ઞત્તિ – ઇમે ધમ્મા ચિત્તાનુપરિવત્તિનો.
૧૫૪૦. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તાનુપરિવત્તિનો? ચિત્તઞ્ચ, અવસેસઞ્ચ રૂપં, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તાનુપરિવત્તિનો.
૧૫૪૧. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના? વેદનાક્ખન્ધો ¶ , સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના.
૧૫૪૨. કતમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના? ચિત્તઞ્ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાના.
૧૫૪૩. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો.
૧૫૪૪. કતમે ¶ ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો? ચિત્તઞ્ચ, રૂપઞ્ચ ¶ , નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનસહભુનો.
૧૫૪૫. કતમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો – ઇમે ધમ્મા ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો.
૧૫૪૬. કતમે ¶ ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો? ચિત્તઞ્ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ચિત્તસંસટ્ઠસમુટ્ઠાનાનુપરિવત્તિનો.
૧૫૪૭. કતમે ધમ્મા અજ્ઝત્તિકા? ચક્ખાયતનં…પે… મનાયતનં – ઇમે ધમ્મા અજ્ઝત્તિકા.
૧૫૪૮. કતમે ધમ્મા બાહિરા? રૂપાયતનં…પે… ધમ્માયતનં – ઇમે ધમ્મા બાહિરા.
૧૫૪૯. કતમે ધમ્મા ઉપાદા? ચક્ખાયતનં…પે… કબળીકારો આહારો – ઇમે ધમ્મા ઉપાદા.
૧૫૫૦. કતમે ધમ્મા નો ઉપાદા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, ચત્તારો ચ મહાભૂતા, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ઉપાદા.
૧૫૫૧. કતમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણા? તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, યઞ્ચ રૂપં કમ્મસ્સ કતત્તા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદિણ્ણા.
૧૫૫૨. કતમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણા? તીસુ ¶ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, યઞ્ચ રૂપં ન કમ્મસ્સ કતત્તા, ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદિણ્ણા.
ઉપાદાનગોચ્છકં
૧૫૫૩. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાના? ચત્તારિ ઉપાદાનાનિ – કામુપાદાનં ¶ , દિટ્ઠુપાદાનં, સીલબ્બતુપાદાનં, અત્તવાદુપાદાનં. કામુપાદાનં અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. દિટ્ઠુપાદાનઞ્ચ સીલબ્બતુપાદાનઞ્ચ અત્તવાદુપાદાનઞ્ચ ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાના.
૧૫૫૪. કતમે ધમ્મા નો ઉપાદાના? ઠપેત્વા ઉપાદાને અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો ઉપાદાના.
૧૫૫૫. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાનિયા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા.
૧૫૫૬. કતમે ધમ્મા અનુપાદાનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનુપાદાનિયા.
૧૫૫૭. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્નં લોભં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા.
૧૫૫૮. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા? ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો લોભો, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ¶ ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા.
૧૫૫૯. કતમે ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનિયા ચ? તાનેવ ઉપાદાનાનિ ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનિયા ચ.
૧૫૬૦. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાનિયા ચેવ નો ચ ઉપાદાના? ઠપેત્વા ઉપાદાને અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનિયા ચેવ નો ચ ઉપાદાના ¶ . અનુપાદાનિયા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનિયા ચાતિપિ, ઉપાદાનિયા ચેવ નો ચ ઉપાદાનાતિપિ.
૧૫૬૧. કતમે ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દિટ્ઠિ ચ લોભો ચ એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચ.
૧૫૬૨. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ઉપાદાના? અટ્ઠ લોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, એત્થુપ્પન્ને ઉપાદાને ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ઉપાદાના. ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ઉપાદાના ચેવ ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ ઉપાદાનાતિપિ.
૧૫૬૩. કતમે ¶ ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ઉપાદાનિયા? ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પન્નો લોભો, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ¶ ઉપાદાનિયા.
૧૫૬૪. કતમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા અનુપાદાનિયા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા અનુપાદાનિયા. ઉપાદાનસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા ઉપાદાનિયાતિપિ, ઉપાદાનવિપ્પયુત્તા અનુપાદાનિયાતિપિ.
કિલેસગોચ્છકં
૧૫૬૫. કતમે ધમ્મા કિલેસા? દસ કિલેસવત્થૂનિ – લોભો, દોસો, મોહો, માનો, દિટ્ઠિ, વિચિકિચ્છા, થિનં, ઉદ્ધચ્ચં, અહિરિકં, અનોત્તપ્પં. લોભો અટ્ઠસુ લોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ¶ ઉપ્પજ્જતિ. દોસો દ્વીસુ દોમનસ્સસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. મોહો સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ. માનો ચતૂસુ દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. દિટ્ઠિ ચતૂસુ દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. વિચિકિચ્છા વિચિકિચ્છાસહગતેસુ ચિત્તુપ્પાદેસુ ઉપ્પજ્જતિ. થિનં સસઙ્ખારિકેસુ અકુસલેસુ ઉપ્પજ્જતિ. ઉદ્ધચ્ચઞ્ચ અહિરિકઞ્ચ અનોત્તપ્પઞ્ચ સબ્બાકુસલેસુ ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા કિલેસા.
૧૫૬૬. કતમે ધમ્મા નો કિલેસા? ઠપેત્વા ¶ કિલેસે અવસેસં અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા નો કિલેસા.
૧૫૬૭. કતમે ધમ્મા સંકિલેસિકા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ¶ ધમ્મા સંકિલેસિકા.
૧૫૬૮. કતમે ધમ્મા અસંકિલેસિકા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલેસિકા.
૧૫૬૯. કતમે ¶ ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા.
૧૫૭૦. કતમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અસંકિલિટ્ઠા.
૧૫૭૧. કતમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા.
૧૫૭૨. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા.
૧૫૭૩. કતમે ¶ ધમ્મા કિલેસા ચેવ સંકિલેસિકા ચ? તેવ કિલેસા કિલેસા ચેવ સંકિલેસિકા ચ.
૧૫૭૪. કતમે ધમ્મા સંકિલેસિકા ચેવ નો ચ કિલેસા? ઠપેત્વા કિલેસે અવસેસં અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સંકિલેસિકા ચેવ નો ચ કિલેસા. અસંકિલેસિકા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – કિલેસા ચેવ સંકિલેસિકા ચાતિપિ, સંકિલેસિકા ચેવ નો ચ કિલેસાતિપિ.
૧૫૭૫. કતમે ધમ્મા કિલેસા ચેવ સંકિલિટ્ઠા ચ? તેવ કિલેસા કિલેસા ચેવ સંકિલિટ્ઠા ચ.
૧૫૭૬. કતમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા ચેવ નો ચ કિલેસા? ઠપેત્વા કિલેસે અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા સંકિલિટ્ઠા ચેવ નો ચ કિલેસા ¶ . અસંકિલિટ્ઠા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – કિલેસા ચેવ સંકિલિટ્ઠા ચાતિપિ, સંકિલિટ્ઠા ચેવ નો ચ કિલેસાતિપિ.
૧૫૭૭. કતમે ¶ ધમ્મા કિલેસા ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ? યત્થ દ્વે તયો કિલેસા એકતો ઉપ્પજ્જન્તિ – ઇમે ધમ્મા કિલેસા ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચ.
૧૫૭૮. કતમે ¶ ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ કિલેસા? ઠપેત્વા કિલેસે અવસેસં અકુસલં – ઇમે ધમ્મા કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ કિલેસા. કિલેસવિપ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – કિલેસા ચેવ કિલેસસમ્પયુત્તા ચાતિપિ, કિલેસસમ્પયુત્તા ચેવ નો ચ કિલેસાતિપિ.
૧૫૭૯. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા સંકિલેસિકા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા સંકિલેસિકા.
૧૫૮૦. કતમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા અસંકિલેસિકા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના ¶ , ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા કિલેસવિપ્પયુત્તા અસંકિલેસિકા. કિલેસસમ્પયુત્તા ધમ્મા ન વત્તબ્બા – કિલેસવિપ્પયુત્તા સંકિલેસિકાતિપિ, કિલેસવિપ્પયુત્તા અસંકિલેસિકાતિપિ.
પિટ્ઠિદુકં
૧૫૮૧. કતમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા ¶ સિયા દસ્સનેન પહાતબ્બા, સિયા ન દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૫૮૨. કતમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બા.
૧૫૮૩. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા ભાવનાય પહાતબ્બા, સિયા ન ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૫૮૪. કતમે ¶ ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બા.
૧૫૮૫. કતમે ¶ ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, એત્થુપ્પન્નં મોહં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા, સિયા ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૫૮૬. કતમે ¶ ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા? વિચિકિચ્છાસહગતો મોહો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ¶ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન દસ્સનેન પહાતબ્બહેતુકા.
૧૫૮૭. કતમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, એત્થુપ્પન્નં મોહં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા. ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા, સિયા ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૫૮૮. કતમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો મોહો, ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન ભાવનાય પહાતબ્બહેતુકા.
૧૫૮૯. કતમે ધમ્મા સવિતક્કા? કામાવચરકુસલં, અકુસલં, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો એકાદસ ચિત્તુપ્પાદા, અકુસલસ્સ વિપાકતો દ્વે, કિરિયતો એકાદસ, રૂપાવચરં પઠમં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ લોકુત્તરં પઠમં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં વિતક્કં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સવિતક્કા.
૧૫૯૦. કતમે ¶ ધમ્મા અવિતક્કા? દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો અરૂપાવચરા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરતિકચતુક્કજ્ઝાના ¶ કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, વિતક્કો ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અવિતક્કા.
૧૫૯૧. કતમે ધમ્મા સવિચારા? કામાવચરકુસલં ¶ , અકુસલં, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો એકાદસ ચિત્તુપ્પાદા, અકુસલસ્સ વિપાકતો દ્વે કિરિયતો એકાદસ, રૂપાવચરએકકદુકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરએકકદુકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં વિચારં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સવિચારા.
૧૫૯૨. કતમે ¶ ધમ્મા અવિચારા? દ્વેપઞ્ચવિઞ્ઞાણાનિ, રૂપાવચરતિકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરતિકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, વિચારો ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અવિચારા.
૧૫૯૩. કતમે ધમ્મા સપ્પીતિકા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો ચત્તારો, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો પઞ્ચ, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં પીતિં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા સપ્પીતિકા.
૧૫૯૪. કતમે ધમ્મા અપ્પીતિકા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો અટ્ઠ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો એકાદસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો સત્ત, કિરિયતો છ, રૂપાવચરદુકદુકજ્ઝાના કુસલતો ¶ ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરદુકદુકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ પીતિ ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અપ્પીતિકા.
૧૫૯૫. કતમે ¶ ધમ્મા પીતિસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો ચત્તારો, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો પઞ્ચ, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરદુકતિકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં પીતિં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા પીતિસહગતા.
૧૫૯૬. કતમે ધમ્મા ન પીતિસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો અટ્ઠ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો એકાદસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો સત્ત, કિરિયતો છ, રૂપાવચરદુકદુકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ ¶ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરદુકદુકજ્ઝાના ¶ કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, પીતિ ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન પીતિસહગતા.
૧૫૯૭. કતમે ધમ્મા સુખસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો ચત્તારો, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો છ, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ લોકુત્તરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં સુખં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ¶ સુખસહગતા.
૧૫૯૮. કતમે ધમ્મા ન સુખસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો અટ્ઠ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો દસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો સત્ત, કિરિયતો છ, રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ લોકુત્તરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, સુખઞ્ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન સુખસહગતા.
૧૫૯૯. કતમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો ઉપેક્ખાસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો છ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો દસ, અકુસલસ્સ વિપાકતો છ, કિરિયતો છ ¶ , રૂપાવચરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરં ચતુત્થં ઝાનં કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, એત્થુપ્પન્નં ઉપેક્ખં ઠપેત્વા – ઇમે ધમ્મા ઉપેક્ખાસહગતા.
૧૬૦૦. કતમે ધમ્મા ન ઉપેક્ખાસહગતા? કામાવચરકુસલતો ચત્તારો સોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા, અકુસલતો છ, કામાવચરકુસલસ્સ વિપાકતો છ, અકુસલસ્સ વિપાકતો એકો, કિરિયતો પઞ્ચ, રૂપાવચરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ, લોકુત્તરતિકચતુક્કજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ, ઉપેક્ખા ચ, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા ન ઉપેક્ખાસહગતા.
૧૬૦૧. કતમે ¶ ધમ્મા કામાવચરા? કામાવચરકુસલં, અકુસલં, સબ્બો ¶ કામાવચરસ્સ વિપાકો, કામાવચરકિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા કામાવચરા.
૧૬૦૨. કતમે ધમ્મા ન કામાવચરા? રૂપાવચરા ¶ , અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન કામાવચરા.
૧૬૦૩. કતમે ધમ્મા રૂપાવચરા? રૂપાવચરચતુક્કપઞ્ચકજ્ઝાના કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ – ઇમે ધમ્મા રૂપાવચરા.
૧૬૦૪. કતમે ધમ્મા ન રૂપાવચરા? કામાવચરા, અરૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન રૂપાવચરા.
૧૬૦૫. કતમે ધમ્મા અરૂપાવચરા? ચત્તારો આરુપ્પા કુસલતો ચ વિપાકતો ચ કિરિયતો ચ – ઇમે ધમ્મા અરૂપાવચરા.
૧૬૦૬. કતમે ધમ્મા ન અરૂપાવચરા? કામાવચરા, રૂપાવચરા, અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા ન અરૂપાવચરા.
૧૬૦૭. કતમે ધમ્મા પરિયાપન્ના? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા પરિયાપન્ના.
૧૬૦૮. કતમે ધમ્મા અપરિયાપન્ના? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અપરિયાપન્ના.
૧૬૦૯. કતમે ¶ ધમ્મા નિય્યાનિકા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા નિય્યાનિકા.
૧૬૧૦. કતમે ધમ્મા અનિય્યાનિકા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ ¶ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનિય્યાનિકા.
૧૬૧૧. કતમે ¶ ધમ્મા નિયતા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતસમ્પયુત્તચિત્તુપ્પાદા, દ્વે દોમનસ્સસહગતચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સિયા નિયતા સિયા અનિયતા. ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના – ઇમે ધમ્મા નિયતા.
૧૬૧૨. કતમે ધમ્મા અનિયતા? ચત્તારો દિટ્ઠિગતવિપ્પયુત્તલોભસહગતચિત્તુપ્પાદા, વિચિકિચ્છાસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, ઉદ્ધચ્ચસહગતો ચિત્તુપ્પાદો, તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનિયતા.
૧૬૧૩. કતમે ધમ્મા સઉત્તરા? તીસુ ભૂમીસુ કુસલં, અકુસલં, તીસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ¶ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, સબ્બઞ્ચ રૂપં – ઇમે ધમ્મા સઉત્તરા.
૧૬૧૪. કતમે ધમ્મા અનુત્તરા? ચત્તારો મગ્ગા અપરિયાપન્ના, ચત્તારિ ચ સામઞ્ઞફલાનિ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અનુત્તરા.
૧૬૧૫. કતમે ધમ્મા સરણા? દ્વાદસ અકુસલચિત્તુપ્પાદા – ઇમે ધમ્મા સરણા.
૧૬૧૬. કતમે ધમ્મા અરણા? ચતૂસુ ભૂમીસુ કુસલં, ચતૂસુ ભૂમીસુ વિપાકો, તીસુ ભૂમીસુ કિરિયાબ્યાકતં, રૂપઞ્ચ, નિબ્બાનઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા અરણા.
અત્થુદ્ધારો નિટ્ઠિતો.
ધમ્મસઙ્ગણીપકરણં નિટ્ઠિતં.