📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
મહાવંસપાળિ
પથમપરિચ્છેદ
મહિયઙ્ગણાગમનં
નમસ્સિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, સુસુદ્ધં સુદ્ધવંસજં;
મહાવંસં પવક્ખામિ, નાનાનૂનાધિકારિકં.
પોરાણેહિ કતો’પેસો, અતિવિત્થારિતો ક્વચિ;
અતીવ ક્વચિ સંખિત્તો, અનેકપુનરુત્તકો.
વજ્જિતં તેહિ દોસેહિ, સુખગ્ગહણધારણં;
પસાદસંવેગકરં, સુતિતો ચ ઉપાગતં.
પસાદજનકે ઠાને, તથા સંવેગકારકે;
જનયન્તો પસાદઞ્ચ, સંવેગઞ્ચ સુણાથ તં.
દીપઙ્કરઞ્હિ સમ્બુદ્ધં, પસ્સિત્વા નો જિનો પુરા;
લોકં દુક્ખા પમોચેતું, બોધાય પણિધિં અકા.
તતો તઞ્ચેવ સમ્બુદ્ધં, કોણ્ડઞ્ઞં મઙ્ગલં મુનિં;
સુમનં રેવતં બુદ્ધં, સોભિતઞ્ચ મહામુનિં.
અનોમદસ્સિં સમ્બુદ્ધં, પદુમં નારદં જિનં;
પદુમુત્તરસમ્બુદ્ધં, સુમેધઞ્ચ તથાગતં.
સુજાતં પિયદસ્સિઞ્ચ, અત્થદસ્સિઞ્ચ નાયકં;
ધમ્મદસ્સિઞ્ચ સિદ્ધત્થં, તિસ્સં ફુસ્સજિનં તથા.
વિપસ્સિં સિખીસમ્બુદ્ધં, સમ્બુદ્ધં વેસ્સભું વિભું;
કકુસન્ધઞ્ચ સમ્બુદ્ધં, કોણાગમનમેવ ચ.
કસ્સપં સુગતઞ્ચ’મે, સમ્બુદ્ધે ચતુવીસતિ;
આરાધેત્વા મહાવીરો, તેહિ બોધાય બ્યાકતો.
પુરેત્વા ¶ પારમી સબ્બા, પત્વા સમ્બોધિમુત્તમં;
ઉત્તમો ગોતમો બુદ્ધો, સત્તે દુક્ખા પમોચયિ.
મગધેસુ રુવેલાયં, બોધિમૂલે મહામુનિ;
વિસાખપુણ્ણમાયં સો, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
સત્તાહાનિ તહિં સત્ત, સો વિમુત્તિસુખં પરં;
વિન્દન્તં મધુરત્તઞ્ચ, દસ્સયન્તો વસી વસિ.
તતો બારાણસિં ગન્ત્વા, ધમ્મચક્કં પગત્તયિ;
તત્થ વસ્સ વસન્તો’વ, સટ્ઠિં અરહતં અકા.
તે ધમ્મદેસનત્થાય, વિસ્સજ્જેત્વાન ભિક્ખવો;
વિનેત્વા ચ તતો તિંસ-સહા યે ભદ્દવગ્ગિયે.
સહસ્સજટિલે નાથો, વિનેતું કસ્સપાદિકે;
હેમન્તે ઉરુવેલાયં, વસિતે પરિપાચયં.
ઉરુવેલકસ્સપસ્સ, મહાયઞ્ઞે ઉપટ્ઠિતે;
તસ્સ’ત્તનો નાગમને, ઇચ્છાચારં વિજાનિય.
ઉત્તરકુરુતો ભિક્ખં, આહરિત્વા રિમદ્દનો;
અનોતત્તદહે ભુત્વા, સાયન્હસમયે સયં.
બોધિતો નવમે માસે, ફુસ્સપુણ્ણમિયં જિનો;
લઙ્કાદીપં વિસોધેતું, લઙ્કાદીપમુપાગમિ.
સાસનુજ્જોતનં ઠાનં, લંકા ઞાતા જિનેન હિ;
યક્ખપુણ્ણાય લઙ્કાય, યક્ખા નિબ્બા સિયાતિ ચ.
ઞાતોવ લઙ્કામજ્ઝમ્હિ, ગઙ્ગાભીરે મનોરમે;
તિયોજનાય તે રમ્મે, એકયોજનવિત્થતે.
મહાનાગવનુય્યાને, યક્ખસઙ્ગામભૂમિયા;
લઙ્કાદીપટ્ઠયક્ખાનં, મહાયક્ખસમાગમો.
ઉપાગતો તં સુગતો, મહાયક્ખસમાગમં;
સમાગમસ્સ મજ્ઝમ્હિ, તત્થ તેસં સિરોપરિ.
મહિયઙ્ગણથૂપસ્સ, ઠાને વેહાયસં જિનો;
વુટ્ઠિવાતન્ધકારેસિ, તેસં સંવેજનં અકા.
તે ભયટ્ઠા’ભયં યક્ખા, અયાચું અભયં જિનં;
જિનો અભયદો આહ, યક્ખે તે’તિ ભયદ્દીતે.
યક્ખા ¶ ભયં વો દુક્ખઞ્ચ, હરિસ્સામિ ઇદં અહં;
તુમ્હે નિસજ્જઠાનં મે, સમગ્ગા દેથ નો ઇધ.
આહુ તે સુગતં યક્ખા, દેમ મારિસ તે ઇધ;
સબ્બેપિ સકલં દીપં, દેહિ નો અભયં તુવં.
ભયં સીતં તમં તેસં, હન્ત્વા તં દિન્નભૂમિયં;
ચમ્મક્ખન્ધં અત્થરિત્વા, તત્થા’ સીનો જિનો તતો.
ચમ્મક્ખણ્ડં પસારેસિ, આદિત્તં તં સમન્તતો;
ઘમ્માભિભૂતા તે ભીતા, ઠિતા અન્તે સમન્તતો.
ગિરિદીપં તતો નાથો, રમ્મં તેસં ઇધા’નયિ;
તેસુ તત્થ પવિટ્ઠેસુ, યથાઠાને ઠપેસિ ચ.
નાથો તં સંખિપિ ધમ્મં, તદા દેવા સમાગમું;
તસ્મિં સમાગમે તેસં, સત્થા ધમ્મ મદેસયિ.
નેકેસં પાણકોટીનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, ઠિતા આસું અસંખિયા.
સોતાપત્તિફલં પત્વા, સેલે સુમનકૂટકે;
મહાસુમનદેવિન્દો, પૂજિયં યાચિ પૂજિયં.
સિરં પરામસિત્વાન, નીલામલસિરોરુહો;
પાણિમત્તેઅદા કેસે, તસ્સ પાણ હિતો જિનો.
સો તં સુવણ્ણચઙ્કોટ-વરેનાદાય સત્થુનો;
નિસિન્નટ્ઠાનરચિતે, નાનારતનસઞ્ચયે.
સબ્બતો સત્તરતને, તે ઠપેત્વા સિરોરુહે;
સો ઇન્દનીલથૂપેન, પિદહેસિ નમસ્સિ ચ.
પરિનિબ્બુતમ્હિ સમ્બુદ્ધે, ચિતકતો ચ ઇદ્ધિયા;
આદાય જિનગીવટ્ઠિં, થેરો સરભૂનામકો.
થેરસ્સ સારિપુત્તસ્સ, સિસ્સો આનીય ચેતિયે;
તસ્મિંયેવ ઠપેત્વાન, ભિક્ખૂહિ પરિવારિતો.
છાદાપેત્વા મેદવણ્ણ-પાસાણેહિ મહિદ્ધિકો;
થૂપં દ્વાદસહત્થુચ્ચં, કારાપેત્વાન પક્કમિ.
દેવાનંપિયતિસ્સસ્સ, રઞ્ઞો ભાતુકુધારકો;
ઉદ્ધચૂળાભયો નામ, દિસ્વા ચેતિય મબ્ભુતં.
તં ¶ છાદયિત્વા કારેસિ, તિંસહત્થુચ્ચ ચેતિયં;
મદ્દન્તો દમિળે રાજા, તત્રટ્ઠો દુક્ખગામણિ.
અસીતિહત્થં કારેસિ, તસ્સ કઞ્જુકચેતિયં;
મહિયઙ્ગણથૂપોય-મેસો એવં પતિટ્ઠિતો.
એવં દીપમિમંકત્વા, મનુસ્સારહમિસ્સરો;
ઉરુવેલમગા ધીરો, ઉરુવીર પરક્કમોતિ.
મહિયઙ્ગણાગમનં નિટ્ઠિતં.
નાગદીપાગમન
મહાકારુણિકો સત્થા, સબ્બલોકહિતે રતો;
બોધિતો પઞ્ચમે વસ્સે, વસં જેતવને જિનો.
મહોદરસ્સ નાગસ્સ, તથા ચૂળોદરસ્સ ચ;
માતુલભાગિનેય્યાનં, મણિપલ્લઙ્કહેતુકં.
દિસ્વા સપારિસજ્જાનં, સઙ્ગામં પચ્ચુપટ્ઠિતં;
સમ્બુદ્ધો ચિત્તમાસસ્સ, કાળપક્ખે ઉપોસથે.
પાતોયેવ સમાદાય, પવરં પત્તચીવરં;
અનુકમ્પાય નાગાનં, નાગદીપમુપાગમિ.
મહાદરો’પિસો નાગો, તદા રાજા અહિદ્ધિકો;
સમુદ્દે નાગભવને, દસદ્ધસતયોજને.
કણિટ્ઠિકા તસ્સ કણ્હા, વડ્ઢમાનમ્હિ પબ્બતે;
નાગરાજસ્સ દિન્ના’સિ, તસ્સ ચૂળોદરો સુતો.
તસ્સ માતા મહામાતુ, મણિપલ્લઙ્કમુત્તમં;
દત્વા કાલકતા નાગી, માતુલેન તથા હિ સો.
અહોસિ ભાગિનેય્યસ્સ, સઙ્ગામો પચ્ચુપટ્ઠિતો;
પબ્બતેય્યા’પિ નાગા તે, અહેસુઞ્હિ મહિદ્ધિકા.
સમિદ્ધિસુમનો નામ, દેવો જેતવને ઠિતં;
રાજાયતનમાદાય, અત્તનો ભવનં સુભં.
બુદ્ધાનુમતિયાયેવ, છત્તાકારં જિનોપરિ;
ધારયન્તો ઉપાગઞ્છિ, ઠાનં તં પુબ્બવુટ્ઠકં.
દેવો ¶ હિ સો નાગદીપે, મનુસ્સો’નન્તરે ભવે;
અહોસિ રાજાયતન-ઠિતઠાને સ અદ્દસ.
પચ્ચેકબુદ્ધ ભુઞ્જન્તે, દિસ્વા ચિત્તં પસાદિય;
પત્તસોધનસાખાયો, તેસં પાદાસિ તેન સો.
નિબ્બત્તિતસ્મિં રુક્ખસ્મિં, જેતુય્યાને મનોરમે;
દ્વારકોટ્ઠકપસ્સમ્હિ, પચ્છા બહિ અહોસિ સો.
દેવાતિદેવો દેવસ્સ, તસ્સ વુદ્ધિઞ્ચ પસ્સિય;
ઇદં ઠાન હિતત્થઞ્ચ, તં સરુક્ખં ઇધાનયિ.
સઙ્ગામમજ્ઝે આકાસે, નિસિન્નો તત્થ નાયકો;
તમં તમોનુદો તેસં, નાગાનં હિંસનં અકા.
અસ્સાસેન્તો ભયટ્ટે તે, આલોકં પવિદ્ધંસયિ;
તે દિસ્વા સુગતં તુટ્ઠા, પાદે વન્દિંસુ સત્થુનો.
તેસં ધમ્મમદેસેસિ, સામગ્ગિકરણં જિનો;
ઉભો’પિ તે પતીતા તં, પલ્લઙ્કં મુનિનો અદું.
સત્થા ભૂમિગતો તત્થ, પસીદિસ્વાન આસને;
તેહિ દિબ્બન્નપાનેહિ, નાગરાજેહિ તપ્પિતો.
તે જલટ્ઠે તલટ્ઠે ચ, ભુજગે’સીતિકોટિયો;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, પતિટ્ઠાપેસિ નાયકો.
મહોદરસ્સ નાગસ્સ, માતુલો મણિઅક્ખિકો;
કલ્યાણિયં નાગરાજા, યુદ્ધં કાતું તહિં ગતો.
બુદ્ધગામમ્હિ પઠમે, સુત્વા સદ્ધમ્મદેસનં;
ઠિતો સરણસીલેસુ, તત્થા’યાચિ તથાગતં.
મહતી અનુકમ્પાનો, કતા નાથ તયા અયં;
તવાનાગમને સબ્બે, મયં ભસ્મી ભવામહે.
અનુકમ્પા મહી પિતે, વિસું હોતુ મહોદય;
પુનરાગમનેનેત્થ, વાસભૂમિં મમા મમ.
અધિવાસયિત્વા ભગવા, તુણ્હિભાવે નિધાગમં;
પતિટ્ઠાપેસિ તત્થેવ, રાજાયતનચેતિયં.
તઞ્ચપિ ¶ રાજાયતનં, પલ્લઞ્ચઙ્ક મહારહં;
અપ્પેસિ નાગરાજૂનં, લોકનાથો નમસ્સિતું.
પરિભોગચેતિયં મય્હં, નાગરાજા નમસ્સથ;
તં ભવિસ્સતિ વોતાતા, હિતાય ચ સુખાય ચ.
ઇચ્ચેવમાદિં સુગતો, નાગાનં અનુસાસનં;
કત્વા જેતવનં એવ, ગતો લોકાનુકમ્પકોતિ.
નાગદીપાગમનં
કલ્યાણાગમનં
તતો સો તતિયે વસ્સે,
નાગિન્દો મણિઅક્ખિકો;
ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં,
સતસઙ્ઘં નિમન્તયિ.
બોધિતો અટ્ઠમે વસ્સે, વસં જેતવને જિનો;
નાથો પઞ્ચહિ ભિક્ખૂનં, સતેહિ પરિવારિતો.
દુતિયે દિવસે ભત્ત-કાલે આરોચિતે જિનો;
રમ્મે વેસાખમાસમ્હિ, પુણ્ણમાયં મુનિસ્સરો.
તત્થેવ પારુપિત્વાન, સઙ્ઘાટિં પત્તમાદિય;
આગા કલ્યાણિદેસં તં, મણિઅક્ખિનિવેસનં.
કલ્યાણિ ચેતિયઠાને, કતે રતનમણ્ડપે;
મહારહમ્હિ પલ્લઙ્કે, સહસઙ્ઘેનુ’પાવિસિ.
દિબ્બેહિ ખજ્જભોજ્જેહિ, સગણો સગણં જિનં;
નાગરાજા ધમ્મરાજં, સન્તપ્પેસિ સુમાનસો.
તત્થ ધમ્મં દેસયિત્વા, સત્થા લોનુકમ્પકો;
ઉગ્ગન્ત્વા સુમને કૂટે, પદં દસ્સેસિ નાયકો.
તસ્મિં પબ્બતપાદમ્હિ, સહસઙ્ઘો યથાસુખં;
દિવા વિહારં કત્વાન, દીઘવાપિ મુપાગમિ.
તત્થ ¶ ચેતિયઠાનમ્હિ, સસઙ્ઘોવ નિસીદિય;
સમાધિં અપ્પયી નાથો, ઠાનાગારવપત્તિયા.
તતો વુટ્ઠાય ઠાનમ્હા, ઠાનાઠાનેસુ કોવિદો;
મહામેઘવનારામ-ઠાનમાગ મહામુનિ.
મહાબોધિઠિતઠાને, નિસીદિત્વા સસાવકો;
સમાધિં અપ્પયી નાથો, મહાથૂપઠિતે તથા.
થૂપારામમ્હિ થૂપસ્સ, ઠિતઠાને તથેવ ચ;
સમાધિતો’થ વુટ્ઠાય, સિલાચેતિયઠાનગો.
સહાગતે દેવગણો, ગણી સમનુસાસિય;
તતો જેતવનં બુદ્ધો, બુદ્ધસબ્બત્થકો અગા.
એવં લઙ્કાય નાથો, હિતમમિતમતી આયતિં પેક્ખમાનો;
તસ્મિં કાલમ્હિ લંકાસુરભુજગગણાદીનમત્થઞ્ચ પસ્સં;
આગા તિક્ખત્તુમેતં અતિવિપુલદયો લોકદીપો સુદીપં;
દીપો તેનાયમાસિ સુજનબહુમનો ધમ્મદીપાવ ભાસીતિ.
કલ્યાણાગમનં
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તથાગતાભિગમનં નામ
પઠમો પરિચ્છેદો.
દુતિયપરિચ્છેદ
મહાસમ્મતવંસ
મહાસમ્મત ¶ રાજસ્સ, વંસજો હિ મહામુનિ;
કપ્પસ્સાદિમ્હિ રાજા’સિ, મહાસમ્મતનામકો.
રોજો ચ વરરોજો ચ, તથા કલ્યાણકા દુવે;
ઉપોસથો ચ મન્ધાતા, ચરકો’પચરા દુવે.
ચેતીયો મુચલો ચેવ, મહામૂચલનામકો;
મુચલિન્દો સાગરો ચેવ, સાગરો દેવ વનામકો.
ભરતો ભગીરથો ચેવ, રુચિ ચ સુરુચિ પિચ;
પતાપો મહાપતાપો, પનાદા ચ તથા દુવે.
સુદસ્સનો ચ નેરુ ચ, તથા એવ દુવે દુવે;
પચ્છિમા ચા’તિ રાજાનો, તસ્સ પુત્તપપુત્તકા.
અસંખિયાયુકા એતે, અટ્ઠવીસતિ ભૂમિપા;
કુસાવતિં રાજગહં, મિથિલઞ્ચાપિ આવસું.
તતો સતઞ્ચ રાજનો, છપ્પઞ્ઞાસ ચ સટ્ઠિ ચ;
ચતુરાસીતિ સહસ્સાનિ, છત્તિંસા ચ તતો પરે.
દ્વત્તિંસ અટ્ઠવીસા ચ, દ્વાવીસતિ તતો પરે;
અટ્ઠારસ સત્તરસ, પઞ્ચદસ ચતુદ્દસ.
નવ સત્ત દ્વાદસ ચ, પઞ્ચવીસ તતોપરે;
પઞ્ચવીસં દ્વાદસ ચ, દ્વાદસઞ્ચ નવા પિચ.
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, મખાદેવાદિકાપિ ચ;
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, કળારાજનકાદયો.
સોળસ યાવ ઓક્કાતં, પપુત્તા રાસિતો ઇમે;
વિસું વિસું પુરે રજ્જં, કમતો અનુસાસિસું.
ઓક્કામુખો જેટ્ઠપુત્તો, ઓક્કાકસા’સિ ભૂપતિ;
નિપુરો ચન્દીમા ચન્દં-મુખો ચ સિવિ સઞ્જયો.
વેસ્સન્તર ¶ મહારાજા, જાલી ચ સીહવાહનો;
સીહસ્સરો ચ ઇચ્ચેતે, તસ્સ પુત્ત પ પુત્તકા.
દ્વેઅસીતિ સહસ્સાનિ, સીહસ્સરસ્સ રાજિનો;
પુત્ત પ પુત્ત રાજાનો, જયસેનો તદન્તિમો.
એતે કપિલવત્થુસ્મિં, સક્યરાજાતિ વિસ્સુતા;
સીહહનુ મહારાજા, જયસેનસ્સ અત્રજો.
જયસેનસ્સ ધીતા ચ, નામેના’સિ યસોધરા;
દેવદયે દેવદહ-સક્કો નામા’સિ ભૂપતિ.
અઞ્જનો ચા’થ કચ્ચાના, આસું તસ્સ સુતા દુવે;
મહેસીચા’સિ કચ્ચાના, રઞ્ઞો સીહહનુસ્સ સા.
આસી અઞ્જનસક્કસ્સ, મહેસી સા યસોધરા;
અઞ્જનસ્સ દુવે ધીતા, માયા ચાથ પજાપતિ.
પુત્તા દુવે દણ્ડપાણી, સુપ્પબુદ્ધો ચ સાકિયો;
પઞ્ચ પુત્તા દુવે ધીતા, આસું સીહહનુસ્સરે.
સુદ્ધોદનો ધોતોદનો, સક્કસુક્કમિતોદનો;
અમિતા પમિતાચા’તિ, ઇમે પઞ્ચ ઇમા દુવે.
સુપ્પબુદ્ધસ્સ સક્કસ્સ, મહેસી અમિતા અહુ;
તસ્સા’સું ભદ્દકચ્ચાના, દેવદત્તો દુવે સુતા.
માયા મહાપજાપતિ ચેવ, સુદ્ધોદન મહેસીયો;
સુદ્ધોદન મહારઞ્ઞો, પુત્તો માયાય સો જિનો.
મહા સમ્મતવંસમ્હિ, અસમ્ભિન્ને મહામુનિ;
એવં પવત્તે સઞ્જાતો, સબ્બ ખત્થિય મુદ્ધનિ.
સિદ્ધત્થસ્સ કુમારસ્સ, બોધિસત્તસ્સ સા અહુ;
મહેસી ભદ્દકચ્ચાના, પુત્તો તસ્સા’સિ રાહુલો.
બિમ્બિસારો ચ સિદ્ધત્થ-કુમારો ચ સહાયકા;
ઉભિન્નં પિતરો ચાપિ, સહાયાએવ તે અહું.
બોધિસત્તો બિમ્બિસારા, પઞ્ચવસ્સાધિકો અહુ;
એકૂનતિંસો વયસા, બોધિસત્તો’ભિનિક્ખમિ.
પદહિત્વાન ¶ છબ્બસ્સં, બોધિં પત્વા કમેન ચ;
પઞ્ચતિંસો થ વયસા, બિમ્બિસારમુપાગમિ.
બિમ્બિસારો પન્નરસ-વસ્સો’થ પીતરં સયં;
અભિસિત્તો મહાપઞ્ઞો, પત્તો રજ્જસ્સ તસ્સ તુ.
પત્તે સોળસમે વસ્સે, સત્થા ધમ્મમદેસયિ;
દ્વાપઞ્ઞાસેવ વસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ સો પન.
રજ્જે સમા પન્નરસ, પુબ્બે જિનસમાગમા;
સત્તતિંસ સમા તસ્સ, ધરમાને તથાગતે.
બિમ્બિસારસુતો’જાત-સત્તુતં ઘાતીયા’મતિ;
રજ્જં દ્વત્તિંસવસ્સાનિ, મહામિત્તદ્દુકારયી.
અજાતસત્તુનો વસ્સે, અટ્ઠમે મુનિ નિબ્બુતો;
પચ્છા સો કારયી રજ્જં, વસ્સાનિ ચતુવીસતિ.
તથાગતો સકલલોકગ્ગતં ગતો;
અનિચ્ચતાવ સમવસો ઉપાગતો;
ઇતિ’ધ યો ભયજનનિં અનિચ્ચતં,
અવેક્ખતે સ ભવતિ દુક્ખપારગૂતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાસમ્મતવંસો નામ
દુતિયો પરિચ્છેદો.
તતિય પરિચ્છેદ
પઠમધમ્મસંગીતિ
પઞ્ચનેત્તો ¶ જિનો પઞ્ચ-ચત્તાલીસસમા’સમો;
ઠત્વા સબ્બાનિ કિચ્ચાનિ, કત્વા લોકસ્સ સબ્બથા.
કુસિનારાયયમક-સાલાનમન્તરે વરે;
વેસાખપુણ્ણમાયં સો, દીપો લોકસ્સ નિબ્બુતો.
સઙ્ખ્યાપથમતિક્કન્તા, ભિક્ખૂ તત્થ સમાગતા;
ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વસ્સા, સુદ્ધા દેવા તથેવ ચ.
સત્તસતસહસ્સાનિ, તેસુ પામોક્ખભિક્ખવો;
થેરો મહાકસ્સપોવ, સઙ્ઘત્થેરો તદા અહુ.
સત્થુસરીરસારીર-ધાતુકિચ્ચાનિ કારિય;
ઇચ્છન્તો સો મહાથેરો, સત્થુ ધમ્મચિરટ્ઠિતિં.
લોકનાથે દસબલે, સત્તાહપરિનિબ્બુતે;
દુબ્ભાસિતં સુભદ્દસ્સ, બુદ્ધસ્સ વચનં સરં.
સરં ચીવરદાનઞ્ચ, સમત્તે ઠપનં તથા;
સદ્ધમ્મઠપનત્થાય, મુનિના’નુગ્ગહં કતં.
કાતું સદ્ધમ્મસંગીતિં, સમ્બુદ્ધાનમતે યતિ;
નવઙ્ગસાસનધરે, સબ્બઙ્ગસમુપાગતે.
ભિક્ખૂ પઞ્ચસતેયેવ, મહાખીણાસવે વરે;
સમ્મન્નિ એકેનૂને તુ, આનન્દત્થેરકારણા.
પુન આનન્દત્થેરા’પિ, ભિક્ખૂહિ અભિયાચિતો;
સમ્મન્નિ કાતું સંગીતિં, સા ન સક્કા હિ તં વિના.
સાધુકીળનસત્તાહં, સત્તાહં ધાતુભાજનં;
ઇચ્ચદ્ધમાસં ખેપેત્વા, સબ્બલોકાનુકમ્પકા.
વસ્સં વસં રાજગહે, કસ્સામ ધમ્મસઙ્ગહં;
નાઞ્ઞેહિ તત્ત વત્થબ્બ-મિતિ કત્વાન નિચ્છયં.
સોકાતુરં ¶ તત્થ તત્થ, અસ્સાસેન્તો મહાજનં;
જમ્બુદીપમ્હિ તે થેરા, વિચરિત્વાન ચારિકં.
આસળ્હિસુક્કપક્ખમ્હિ, સુક્કપક્ખઠિતત્થિકા;
ઉપાગમું રાજગહં, સમ્પન્નચતુપચ્ચયં.
તત્થેવ વસ્સૂપગતા, તે મહાકસ્સપાદયો;
થેરા થિરગુણૂપેતા, સમ્બુદ્ધમતકોવિદા.
વસ્સાનં પઠમં માસં, સબ્બસેનાસનેસુ’પિ;
કારેસું પટિસઙ્ખારં, વત્વાના’જાતસત્તુનો.
વિહારપટિસઙ્ખારે, નિટ્ઠિતે અહુ ભૂપતિ;
ઇદાનિ ધમ્મસંગીતિં, કરિસ્સામિ મયં ઇતિ.
કત્તબ્બં કિન્તિપુટ્ઠસ્સ, નિસજ્જઠાનમાદિસું;
રાજા કત્થાતિ પુચ્છિત્વા, વુત્તઠાનમ્હિ તેહિ સો.
સીઘં વેભારસેલસ્સ, પસ્સે કારેસિ મણ્ડપં;
સત્તપણ્ણિગુહાદ્વારે, રમ્મં દેવસભોપમં.
સબ્બથા મણ્ડયિત્વા તં, અત્થરાપેસિ તત્થ સો;
ભિક્ખૂનં ગણનાયેવ, અનગ્ઘત્થરણાનિ ચ.
નિસ્સાય દક્ખિણં ભાગં, ઉત્તરામુખમુત્તમં;
થેરાસનં સુપઞ્ઞત્તં, આસિ તત્થ મહારહં.
તસ્મિં મણ્ડપમજ્ઝસ્મિં, પુરત્થમુખમુત્તમં;
ધમ્માસનં સુપઞ્ઞત્તં, અહોસિ સુગતારહં.
રાજા’રોચયિ થેરાનં, કમ્મં નો નિટ્ઠિતં ઇતિ;
તે થેરા થેરમાનન્દ-માનન્દકરમબ્રવું.
સ્વે સન્નિપાતો આનન્દ, સેખેન ગમનં તહિં;
ન યુત્તન્તે સદત્થે ત્વં, અપ્પમત્તો તતો ભવ.
ઇચ્ચેવં ચોદિતો થેરો, કત્વાન વીરિયં સમં;
ઇરિયાપથતો મુત્તં, અરહત્તમપાપુણિ.
વસ્સાનં દુતિયે માસે, દુતિયે દિવસે પન;
રુચિરે મણ્ડપે તસ્મિં, થેરા સન્નિપતિંસુ તે.
ઠપેત્વા’નન્દત્થેરસ્સ, અનુચ્છવિકમાસનં;
આસનેસુ નિસીદિંસુ, અરહન્તો યથારહં.
થેરો’રહત્તપત્તિં ¶ સો, ઞાપેતું તેહિ નાગમા;
કુહિં આનન્દત્થેરો’તિ, વુચ્ચમાને તુ કેહિચિ.
નિમ્મુજ્જિત્વા પથવિયા, ગન્ત્વા જોતિપથેન વા;
નિસીદિ થેરો આનન્દો, અત્તનો ઠપિતાસને.
ઉપાલિથેરો વિનયે, સેસધમ્મે અસેસકે;
આનન્દત્થેરમકરું, સબ્બે થેરા ધુરન્ધરે.
મહાથેરો સકત્તાનં, વિનયં પુચ્છિતું સયં;
સમ્મન્નુ’પાલિથેરો ચ, વિસ્સજ્જેતું તમેવ તુ.
થેરાસને નિસીદિત્વા, વિનયં તમપુચ્છિ સો;
ધમ્માસને નિસીદિત્વા, વિસ્સજ્જેસિ તમેવ સો.
વિનયઞ્ઞૂનમગ્ગેન, વિસ્સજ્જિતકમેન તે;
સબ્બે સજ્ઝાયમકરું, વિનયં નયકોવિદા.
અગ્ગં બહુસ્સુતાદીનં, કોસારક્ખં મહેસિનો;
સમ્મન્નિત્વાન અત્તાનં, થેરો ધમ્મમપુચ્છિ સો.
તથા સમ્મન્નિય’ત્તાનં, ધમ્માસનાગતો સયં;
વિસ્સજ્જેસિ તમાનન્દ-ત્થેરો ધમ્મમસેસતો.
વેદેહમુનિના તેન, વિસ્સજ્જિતકમેન તે;
સબ્બે સજ્ઝાયમકરું, ધમ્મં ધમ્મત્થકોવિદા.
એવં સત્તહિ માસેહિ, ધમ્મસંગીતિ નિટ્ઠિતા;
સબ્બલોકહિતત્થાય, સબ્બલોકહિ તેહિ સા.
મહાકસ્સપથેરેન, ઇદં સુગતસાસનં;
પઞ્ચવસ્સસહસ્સાનિ, સમત્થં વત્તને કતં.
અતીવ જાતપામોજ્જા, સન્ધારકજલન્તિકા;
સંગીતિપરિયોસાને, છદ્ધાકમ્પિ મહામહી.
અચ્છરિયાનિ ચા’હેસું, લોકેનેકાનિનેકધા;
થેરેહેવ કતત્તા ચ, થેરિયાયં પરમ્પરા.
પઠમં સઙ્ગહં કત્વા, સબ્બલોકહિતં બહું;
તે યાવતાયુકં ઠત્વા, થેરા સબ્બેપિ નિબ્બુતા.
થેરા’પિ ¶ તે મતિપદીપહતન્ધકારા,
લોકન્ધકારહનનમ્હિ મહાપદીપા;
નિબ્બાપિતા મરણઘોરમહાનિલેન,
તેનાપિ જીવિતમદં મતિમા જહેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદંસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઠમધમ્મસંગીતિનામ
તતિયો પરિચ્છેદો.
ચતુત્થ પરિચ્છેદ
દુતિય સંગીતિ
અજાતસત્તુ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા’દાયિ ભદ્દકો;
રજ્જં સોળસવસ્સાનિ, કારેસિ મિત્તદૂભિકો.
ઉદયભદ્દ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા અનુરુદ્ધકો;
અનુરુદ્ધસ્સ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા મુણ્ડનામકો.
મિત્તદ્દુનો દુમ્મતિનો, તે’પિ રજ્જમકારયું;
તેસં ઉભિન્નં રજ્જેસુ, અટ્ઠવસ્સાન’તિક્કમું.
મુણ્ડસ્સ પુત્તો પિતરં, ઘાતેત્વા નાગદાસકો;
ચતુવીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ પાપકો.
પિતુઘાતકવંસો’ય, મીતિકુદ્ધા’થ નાગરા;
નાગદાસક રાજાનં, અપનેત્વા સમાગતા.
સુસુનાગોતિ પઞ્ઞાતં, અમચ્ચં સાધુસમ્મતં;
રજ્જે સમભિસિઞ્જિંસુ, સબ્બેસં હિતમાનસા.
સો ¶ અટ્ઠારસવસ્સાનિ, રાજા રજ્જમકારયિ;
કાળાસો કો તસ્સ પુત્તો, અટ્ઠવીસતિ કારયિ.
અતીતે દસમે વસ્સે, કાળાસોકસ્સ રાજિનો;
સમ્બુદ્ધપરિનિબ્બાના, એવં વસ્સસતં અહુ.
તદા વેસાલિયા ભિક્ખૂ, અનેકા વજ્જિપુત્તકા;
સિઙ્ગીલોણં દ્વઙ્ગુલઞ્ચ, તથા ગામન્તરમ્મિ ચ.
આવાસા’નુમતા’ચિણ્ણં, અમથિતં જલોગિ ચ;
નિસીદનં અદસકં, જાતરૂપાદિકં ઇતિ.
દસવત્થૂનિ દીપેસું, કપ્પન્તીતિ અલજ્જીનો;
તં સુત્વાન યસત્થેરો, એવં વજ્જીસુ ચારિકં.
છળભિઞ્ઞો બલપ્પત્તો, યસો કાકણ્ડકત્રજો;
તં સમેતું સઉસ્સાહો, તત્થાગમિ’મહાવનં.
ઠપેત્વા’પોસથગ્ગે તે, કંસપાતિં સહોધકં;
કહાપણાદિં સઙ્ઘસ્સ, દેથ’ના’હુ ઉપાસકે.
ન કપ્પતે તં મા દેથ, ઇતિ થેરો સવારયિ;
પટિસારણીયં કમ્મં, યસત્થેરસ્સ તે કરું.
યાચિત્વા અનુદૂતં સો, સહ તેન પુરં ગતો;
અત્તનો ધમ્મવાદિત્તં, સઞ્ઞાપેત્વા’ગ સાગરે.
અનુદૂતવચો સુત્વા, તમુક્ખિપિતુમાગતા;
પરિક્ખિપિય અટ્ઠંસુ, સરં થેરસ્સ ભિક્ખવો.
થેરો ઉગ્ગમ્મ નભસા, ગન્ત્વા કોસમ્બિયં તતો;
પાવેય્યકા વન્તિકાનં, ભિક્ખૂનં સન્તિકં લહું.
વેસેસિ દૂતેતુ સયં, ગન્ત્વા’હો ગઙ્ગપબ્બતં;
આહ સમ્ભૂતત્થેરસ્સ, તં સબ્બં સાણવાસિનો.
પાવેય્યકા સટ્ઠિથેરા, અસિતા’વન્તિકાપિ ચ;
મહાખીણાસવા સબ્બે, અહોગઙ્ગમ્હિ ઓતરું.
ભિક્ખવો સન્નિપતિતા, સબ્બે તત્થ તતો તતો;
આસું નવુતિસહસ્સાનિ, મન્તેત્વા અખિલા’પિ તે.
સોરેય્ય ¶ રેવતત્થેરં, બહુસ્સુત મનાસવં;
તં કાલપમુખં ઞત્વા, પસ્સિતું નિક્ખમિંસુ તં.
થેરો તમ્મન્તનં સુત્વા, વેસાલિં ગન્તુમેવ સો;
ઇચ્છન્તો ફાસુગમનં, તતો નિક્ખમિ તઙ્ખણં.
પાતો પાતોવ નિક્ખન્ત-ટ્ઠાનં તેન મહત્તના;
સાયં સાયમુપેન્તાનં, સહજોતિયમદ્દસું.
તત્થ સમ્ભૂતત્થેરેન, યસત્થેરો નિયોજિતો;
સદ્ધમ્મસવનન્તે તં, રેવતથેર મુત્તમં.
ઉપેચ્ચ દસવત્થૂનિ, પુચ્છિ થેરો પટિક્ખિપિ;
સુત્વા’ધિકરણં તઞ્ચ, નિસેધેમાતિ અબ્રવિ.
પાપાપિ પક્ખં પેક્ખન્તા, રેવતત્થેર મુત્તમં;
સામણકં પરિક્ખારં, પટિયાદિય તે બહું.
સીઘં નાવાય ગન્ત્વાન, સહજાતિસમીપગા;
કરોન્તિ ભત્તવિસ્સગ્ગં, ભત્તકાલે ઉપટ્ઠિતે.
સહજાતિં આવસન્તો, સાળથેરો વિચિન્તિયા;
પાવેય્યકા ધમ્મવાદી, ઇતિ પસ્સિ અનાસવો.
ઉપેચ્ચ તં મહાબ્રહ્મા, ધમ્મે નિટ્ઠાતિ અબ્રવિ;
નિચ્ચં ધમ્મે ઠિતત્તં સો, અત્તનો તસ્સ અબ્રવિ.
તે પરિક્ખારમાદાય, રેવતત્થેરમદ્દસું;
થેરો ન ગણ્હિ તપ્પક્ખ-ગાહી સિસ્સં પણામયી.
વેસાલિં તે તતો ગન્ત્વા, તતો પુપ્ફપુરં ગતા;
વદિંસુ કાળાસોકસ્સ, નરિન્દસ્સ અલજ્જીનો.
સત્થુસ્સ નો ગન્ધકુટિં, ગોપયન્તો મયં તહિં;
મહાવનવિહારસ્મિં, વસામ વજ્જીભૂમિયં.
ગણ્હિસ્સામ વિહાર’ન્તિ, ગામવાસિકસિક્ખવો;
આગચ્છન્તિ મહારાજ, મટિસેધય તે ઇતિ.
રાજાનં દુગ્ગહિતં તે, કત્વા વેસાલિમાગમું;
રેવતત્થેર મૂલમ્હિ, સહજાતિયમેત્થ તુ.
ભિક્ખૂ ¶ સતસહસ્સાનિ, એકાદસ સમાગતા;
નવુતિઞ્ચ સહસ્સાનિ, અહુ તં વત્થુ સન્તિયા.
મૂલટ્ઠેહિ વિના વત્થુ-સમનં નેવ રોચયિ;
થેરો સબ્બેપિ ભિક્ખૂ તે, વેસાલિમાગમું તતો.
દુગ્ગહિતોવ સો રાજા, તત્થામચ્ચે અપેસયિ;
મૂળા દેવાનુભાવેન, અઞ્ઞત્થ અગમિંસુ તે.
પેસેત્વા તે મહીપાલો, તં રત્તિં સુપિનેનસો;
અપસ્સિ સકમત્તાનં, પક્ખિત્તં લોહકુમ્ભિયં.
અતિભીતો અહુ રાજા, તમસ્સા સેતુ માગમા;
ભગિની નન્દથેરી તુ, આકાસેન અનાસવા.
ભારિયં તે કતં કમ્મં, ધમ્મિકે’ય્યે ખમાપય;
પક્ખો તેસં ભવિત્વા ત્વં, કુરુ સાસનપગ્ગહં.
એવં કતે સોત્થિ તુય્હં, હેસ્સતીતિ અપક્કમિ;
પસાતેયેવ વેસાલિં, ગન્તું નિક્ખમિ ભૂપતિ.
ગન્ત્વા મહાવનં ભિક્ખૂ-સઙ્ઘં સો સન્નિપાતિય;
સુત્વા ઉભિન્નં વાદઞ્ચ, ધમ્મપક્ખઞ્ચ રોચિય.
ખમાપેત્વા ધમ્મિકે તે, ભિક્ખૂ સબ્બે મહીપતિ;
અત્તનો ધમ્મપક્ખત્તં, વત્વા તુમ્હે યથારુચિ.
સમ્પગ્ગહં સાસનસ્સ, કરોથાતિ ચ ભાસિય;
દત્વા ચ તેસં આરક્ખં, અગમાસિ સકં પુરં.
નિચ્છેતું તાનિ વત્થૂનિ, સઙ્ઘો સન્નિપતી તદા;
અનગ્ગાનિ તત્થ ભસ્સાનિ, સઙ્ઘમજ્ઝે અજાયિસું.
તતો સો રેવતત્થેરો, સાવેત્વા સઙ્ઘમજ્ઝગો;
ઉબ્ભાહિકાય તં વત્થું, સમેતું નિચ્છયં અકા.
પાચિનકેચ ચતુરો, ચતુરો પાવેય્યકેપિ ચ;
ઉબ્ભાહિકાય સમ્મન્નિ, ભિક્ખૂ તં વત્થુ સન્તિયા.
સબ્બકામી ચ સાળ્હો ચ, ખુજ્જસોભિતનામકો;
વાસભગામિકો ચાતિ, થેરો પાચિનકા ઇમે.
રેવતો ¶ સાણસમ્ભૂતો,
યસો કાકોણ્ડકત્રજો;
સુમનો ચાતિ ચત્તારો,
થેરા પાવેય્યકા ઇમે.
સમેતું તાનિ વત્થૂનિ, અપ્પસદ્દં અનાકુલં;
અગમું વાલુકારામં, અટ્ઠત્થેરા અનાસવા.
દહરેના’જિ તે નેત્થ, પઞ્ઞત્તે આસને સુભે;
નિસીદિંસુ મહાથેરા, મહામુનિ મતઞ્ઞુનો.
તેસુ વત્થૂસુ એકેકં, કમતો રેવતો મહા;
થેરો થેરં સબ્બકામિં, પુચ્છિ પુચ્છાસુ કોવિદો.
સબ્બકામી મહાથેરો, તેન પુટ્ઠો’થ બ્યાકરિ;
સબ્બાનિ તાનિ વત્થૂનિ, ન કપ્પન્તીતિ સુત્તતો.
નિહનિત્વા’ધિકરણં, તં તે તત્થ યથાક્કમં;
તથેવ સઙ્ઘમજ્ઝેપિ, પુચ્છાવિસ્સજ્જનં કરું.
નિગ્ગહં પાપભિક્ખૂનં, દસવત્થુકદીપનં;
તેસં દસસહસ્સાનં, મહાથેરો અકંસુ તે.
સબ્બકામી પુથવિયા, સઙ્ઘત્થેરો તદા અહુ;
સો વીસં વસ્સસતિકો, તદા’સિ ઉપસમ્પદા.
સબ્બકામી ચ સાળ્હો ચ,
રેવતો ખુજ્જસોભિતો;
યસો કાકોણ્ડકસુતો,
સમ્ભૂતો સાણવાસિકો.
થેરા આનન્દત્થેરસ્સ, એતે સદ્ધિવિહારિનો;
વાસભગામિકો ચેવ, સુમનો ચ દુવે પન.
થેરા’નુરુદ્ધત્થેરસ્સ, એતે સદ્ધિવિહારિનો;
અટ્ઠ થેરા’પિ ધઞ્ઞા તે, દિટ્ઠપુબ્બા તથાગતં.
ભિક્ખૂ સતસહસ્સાનિ, દ્વાદસાસું સમાગતા;
સબ્બેસં રેવતત્થેરો, ભિક્ખૂનંપમુખોતદા.
તતો ¶ સો રેવતત્થેરો, સદ્ધમ્મટ્ઠિતિયા ચિરં;
કારેતું ધમ્મસંગીતિં, સબ્બભિક્ખુસમૂહતો.
પભિન્નત્થાદિઞાણાનં, પિટકત્તયધારિનં;
સતાનિ સત્તભિક્ખૂનં, અરહન્તાનમુચ્ચિનિ.
તે સબ્બે વાલુકારામે, કાળાસોકેન રક્ખિતા;
રેવતત્થેરપામોક્ખા, અકરું ધમ્મસઙ્ગહં.
પુબ્બે કતં તથા એવ, ધમ્મં પચ્છા ચ ભાસિતં;
આદાય નિટ્ઠપેસું તં, એતં માસેહિ અટ્ઠહિ.
એવં દુતિયસંગીતિં, કત્વા તેપિ મહાયસા;
થેરા દોસક્ખયં પત્તા, પત્તાકાલેન નિબ્બુતિં.
ઇતિ પરમમતીનં પત્તિપત્તબ્બકાનં,
તિભવહિતકરાનં લોકનાથેરસાનં;
સુમરિયમરણં તં સઙ્ખતા સારકત્તં,
પરિગણિયમસેસં અપ્પમત્તો ભવેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે
મહાવંસે દુતિયસંગીતિ નામ
ચતુત્થો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચમ પરિચ્છેદ
તતિયધમ્મસંગીતિ
યા મહાકસ્સપાદીહિ ¶ , મહાથેરેહિ આદિતો;
કતા સદ્ધમ્મ સંગીતિ, થેરિયા’તિ પવુચ્ચતિ.
એકો’વ થેરવાદો સો, આદિવસ્સસતે અહુ;
અઞ્ઞાચરિયવાદાતુ, તતો ઓરં અજાયિસું.
તેહિ સંગીતિકારેહિ, થેરેહિ દુતિયેહિ તે;
નિગ્ગહિતા પાપભિક્ખૂ, સબ્બે દસસહસ્સકા.
અકંસા’ચરિયવાદં તે, મહાસંગીતિનામકા;
તતો ગોકુલિકા જાતા, એકબ્બોહારિકાપિ ચ.
ગોકુલિકેહિ પણ્ણત્તિ-વાદા બાહુલિકાપિ ચ;
ચેતિયવાદા તેસ્વેવ, સમતાસઙ્ઘિકા છ તે.
પુનાપિ થેરવાદેહિ, મહિંસાસકભિક્ખવો;
વજ્જીપુત્તકભિક્ખૂ ચ, દુવે જાતા ઇમે ખલુ.
જાતા’થ ધમ્મુત્તરિયા, ભદ્રયાનિકભિક્ખવો;
છન્નાગારા સમ્મિતિયા, વજ્જીપુત્તિયભિક્ખૂતિ.
મહિંસાસકભિક્ખૂહિ, ભિક્ખૂ સબ્બત્થ વાદિનો;
ધમ્મગુત્તિયભિક્ખૂ ચ, જાતા ખલુ ઇમે દુવે.
જાતા સબ્બત્થિવાદીહિ, કસ્સપિયા તતો પન;
જાતા સઙ્કન્તિકા ભિક્ખૂ, સુત્તવાદા તતો પન.
થેરવાદેન સહ તે, હોન્તિ દ્વાદસિ’મેપિ ચ;
પુબ્બે વુત્તછવાદા ચ, ઇતિ અટ્ઠારસા ખિલા.
સત્તરસાપિ દુતિયે, જાતા વસસ્સતે ઇતિ;
અઞ્ઞાચરિયવાદા તુ, તતો ઓરમજાયિસું.
હેમતા ¶ રાજગિરિયા, તથા સિદ્ધત્થિકાપિ ચ;
પુબ્બસેલિયભિક્ખૂ ચ, તથા અપરસેલિયા.
વાજિરિયા છ એતેહિ, જમ્બુદીપમ્હિ ભિન્નકા;
ધમ્મરુચિ ચ સાગલિયા, લંકાદીપમ્હિ ભિન્નકા.
આચરિયકુલવાદકથા નિટ્ઠિતા.
ધમ્માસોકાભિસેક
કાળાસોકસ્સ પુત્તા તુ, અહેસું દસભાતિકા;
બાવીસતિં તે વસ્સાનિ, રજ્જં સમનુસાસિસું.
નવ નન્દા તતો આસું, કમેનેવ નરાધિપા;
તે’પિ બાવીસવસ્સાનિ, રજ્જં સમનુસાસિસું.
મોરિયાનં ખત્તિયાનં, વંસે જાતં સિરિધરં;
ચન્દગુત્તોતિ પઞ્ઞાતં, ચાણક્કો બ્રાહ્મણો તતો.
નવમં ધનનન્દં તં, ઘાતેત્વા ચણ્ડકોધસા;
સકલે જમ્બુદીપસ્મિં, રજ્જે સમભિસિઞ્ચી સો.
સો ચતુવીસવસ્સાનિં, રાજા રજ્જમકારયિ;
તસ્સ પુત્તો બિન્દુસારો, અટ્ઠવીસતિ કારયિ.
બિન્દુસારસુતા આસું, સતં એકો ચ વિસ્સુતા;
અસોકો આસિ તેસં તુ, પુઞ્ઞતેજોબલિદ્ધિકો.
વેમાતિકે ભાતરો સો, હન્ત્વા એકૂનકં સતં;
સકલે જમ્બુદીપસ્મિં, એકરજ્જમપાપુણિ.
જિનનિબ્બાનતો પચ્છા, પુરે તસ્સાભિસેકતો;
સાટ્ઠારસં વસ્સસત-દ્વયમેવં વિજાનિય.
પત્વા ચતૂહિ વસ્સેહિ, એકરજ્જં મહાયસો;
પુરે પાટલિપુત્તસ્મિં, અત્તાનમભિસેચયિ.
તસ્સા’ભિસેકેન ¶ સમં, આકાસે ભૂમિયં તથા;
યોજને યોજને આણા, નિચ્ચં પવત્તિતા અહુ.
અનોતત્તો દકાકાજે, અટ્ઠનેસું દિને દિને;
દેવા દેવો અકા તેહિ, સંવિભાગં જનસ્સચ.
નાગલતાદન્તકટ્ઠં, આનેસું હિમવન્તતો;
અનેકેસં સહસ્સાનં, દેવા એવ પહોનકં.
અગદા’મલકઞ્ચેવ, તથાગદ હરિતકં;
તતો’વ અમપક્કઞ્ચ, વણ્ણગન્ધરસુત્તમં.
પઞ્ચવણ્ણાનિ વત્થાનિ, તત્થપુઞ્જનપટ્ટકં;
પીતઞ્ચ દિબ્બપાનઞ્ચ, છદ્દન્તદહતો મરુ.
મરન્તા નગરે તસ્મિં, મિગસૂકરપક્ખિનો;
આગન્ત્વાન મહાનસં, સયમેવ મરન્તિ ચ.
ગાવો તત્થ ચરાપેત્વા, વજમાનેન્તિ દીપિનો;
ખેત્ત વત્થુતળાકાદિં, પાલેન્તિ મિગસૂકરા.
સુમનં પુપ્ફપટકં, અભુત્તં દિબ્બમુપ્પલં;
વિલેપનં અઞ્જનઞ્ચ, નાગાનાગાવિમાનતો.
સાલિવાહસહસ્સાનિ, નવુતિં તુ સુવા પન;
છદ્દન્તદહતોયેવ, આહરિંસુ દિને દિને.
તે સાલિનિત્થુસકણે, અખણ્ડેત્વાન તણ્ડુલે;
અકંસુ મૂસિકા તેહિ, ભત્તં રાજકુલે અહુ.
અકંસુ સસ્સતં તસ્સ, મધૂનિ મધુમક્ખિકા;
તથા કમ્મારસાલાસુ, અચ્છાકૂટાનિ પાતયું.
કરવિકા સકુણિકા, મનુઞ્ઞમધુરસ્સરા;
અકંસુ તસ્સા’ગન્ત્વાન, રઞ્ઞો મધુરવસ્સિતં.
રાજા’ભિસિત્તો સો’સોકો,
કુમારં તિસ્સસવ્હયં;
કણિટ્ઠં સંસોદરિયં, ઉપરજ્જે’ભિસેચયિ.
ધમ્માસોકાભિસેકો નિટ્ઠિતો
નિગ્રોધસામણેર દસ્સન
પિતા ¶ સટ્ઠિસહસ્સાનિ, બ્રાહ્મણે બ્રહ્મપક્ખિકે;
ભોજેસિ સોપિ તેયેવ, તીણિ વસ્સાનિ ભોજયિ.
દિસ્વા’નુપસમં તેસં, અસોકો પરિવેસને;
વિચેય્ય દાનં દસ્સન્તિ, અમચ્ચે સન્નિયોજિય.
આણાપયિત્વા મતિમા, નાનાપાસણ્ડિકે વિસું;
વીમંસિત્વા નિસજ્જાય, ભોજાપેત્વા વિસજ્જયિ.
કાલે વાતાયનગતો, સન્તં રચ્છાગતં યતિં;
નિગ્રોધસામણેરં સો, દિસ્વા ચિત્તં પસાદયિ.
બિન્દુસારસ્સ પુત્તાનં, સબ્બેસં જેટ્ઠભાતુનો;
સુમનસ્સ કુમારસ્સ, પુત્તો સો હિ કુમારકો.
અસોકો પિતરા દિન્નં, રજ્જમુજ્જેનિયઞ્હિ સો;
હિત્વા’ગતો પુપ્ફપુરં, બિન્દુસારે ગિલાનકે.
કત્વા પુરં સકાયત્તં, મતે પિતરિ ભાતરં;
ઘાતેત્વા જેટ્ઠકં રજ્જં, અગ્ગહેસિ પુરે વરે.
સુમનસ્સ કુમારસ્સ, દેવી તન્નામિકા તતો;
ગબ્ભિની નિક્ખમિત્વાન, પાચિનદ્વારતો બહિ.
ચણ્ડાલગામ મગમા, તત્થ નિગ્રોધદેવતા;
તમાલપિયનામેન, મા પત્વા ઘરકં અદા.
તદહે’વ વરં પુત્તં, વિજાયિત્વા સુતસ્સ સા;
નિગ્રોધોતિ અકા નામં, દેવતા નુગ્ગહાનુગા.
દિસ્વા તં જેટ્ઠચણ્ડાલો, અત્તનો સામિનિં વિય;
મઞ્ઞન્તો તં ઉપટ્ઠાસિ, સત્તવસ્સાનિ સાધુકં.
તં મહાવરુણો થેરો, તદા દિસ્વા કુમારકં;
ઉપનિસ્સય સમ્પન્નં, અરહા પુચ્છિ માતરં.
પબ્બાજેસિ ખુરગ્ગે સો, અરહત્તમપાપુણિ;
દસ્સનાયો’પ ગચ્છન્તો, સો તતો માતુદેવિયા.
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, પવિસિત્વા પુરુત્તમં;
તં ગામગામિમગ્ગેન, યાતિ રાજઙ્ગણે તદા.
સન્તાય ¶ ઇરિયા યસ્મિં, પસીદિ સમહીપતિ;
પુબ્બે’વ સન્નિવાસેન, પેમં તસ્મિં અજાયથ.
પુબ્બે કિર તયો આસું, ભાતરો મધુ વાણિજા;
એકો મધું વિક્કિણાતિ, આહરન્તિ મધું દુવે.
એકો પચ્ચેકસમ્બુદ્ધો, વણરોગાતુરો અહુ;
અઞ્ઞો પચ્ચેકસમ્બુદ્ધો, તદત્થં મધુવત્થિકો.
પિણ્ડચારિકવત્તેન, નગરં પાવિસી તદા;
તિત્થં જલત્થં ગચ્છન્તિ, એકા ચેટી તમદ્દસ.
પુચ્છિત્વા મધુકામત્તં, ઞત્વા હત્થેન આદિસિ;
એસો મધ્વાપણો ભન્તે, તત્થ ગચ્છા’તિ અબ્રવિ.
તત્થ પત્તસ્સ બુદ્ધસ્સ, વાણિજો સો પસાદવા;
વિસ્સન્દયન્તો મુખતો, પત્તપુરં મધું અદા.
પુણ્ણઞ્ચ ઉપ્પતન્તઞ્ચ, પતિતઞ્ચ મહીતલે;
દિસ્વા મધું પસન્નો સો, એવં પણિદહી તદા.
જમ્બુદીપે એકરજ્જં, દાનેના’નેન હોતુ મે;
આકાસે યોજને આણા, ભૂમિયં યોજનેતિ ચ.
ભાતરે આગતે આહ, એદિસસ્સ મધું અદં;
અનુમોદથ તુમ્હે તં, તુમ્હાકઞ્ચ યતો મધુ.
જેટ્ઠો આહ અતુટ્ઠો સો,
ચણ્ડાલો નૂન સોસિયં;
નિવાસેન્તીતિ ચણ્ડાલા,
કાસાયાનિ સદા ઇતિ.
મજ્ઝો પચ્ચેકબુદ્ધં તં, ખિપપારણ્ણવે ઇતિ;
પત્તિદાનવચો તસ્સ, સુત્વા તે ચાનુમોદિસું.
આપણા દેસિકં યાતુ, દેવિત્તં તસ્સ પત્થયિ;
આદિસ્સમાનસન્ધિ ચ, રૂપં અતિમનોરમં.
અસોકો મધુદો’સન્ધિ-મિત્તાદેવી તુ ચેટિકા;
ચણ્ડાલવાદી નિગ્રોધો, તિસ્સો સો પારવાદિકો.
ચણ્ડાલવાદી ચણ્ડાલ-ગામે આસિ યતો તુ સો;
પત્થેસિ મોક્ખં મોક્ખઞ્ચ, સત્ત વસ્સોવ પાપુણિ.
નિવિટ્ઠપેમો ¶ તસ્મિં સો, રાજા’તિ તુરિતો તતો;
પક્કોસાપેસિ તં સો તુ, સન્તવુત્તી ઉપાગમિ.
નિસિદ તાતા’નુરૂપે, આસને તા’હ ભૂપતિ;
અદિસ્વા ભિક્ખુમઞ્ઞં સો, સીહાસનમુપાગમિ.
તસ્મિં પલ્લઙ્કમાયાતે, રાજાઇતિ વિચિન્તયિ;
અજ્જા’યં સામણેરો મે, ઘરે હેસ્સતિ સામિકો.
આલમ્બિત્વા કરં રઞ્ઞો, સો પલ્લઙ્કે સમારુહિ;
નિસીદિ રાજપલ્લઙ્કે, સેતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠતો.
દિસ્વા તથા નિસિન્નં તં, અસોકો સો મહીપતિ;
સમ્ભાવેત્વાન ગુણતો, તુટ્ઠો’તીવ તદા અહુ.
અત્તનો પટિયત્તેન, ખજ્જભોજ્જેન તપ્પિય;
સમ્બુદ્ધદેસિતં ધમ્મં, સામણેરમપુચ્છિતં.
તસ્સ’પ્પમાદવગ્ગં સો, સામણેરો અભાસથ;
તં સુત્વા ભૂમિપાલો સો, પસન્નો જિનસાસને.
અટ્ઠ તે નિચ્ચભત્તાનિ, દમ્મિ તાતા’તિ આહ તં;
ઉપજ્ઝાયસ્સ મે રાજ, તાનિ દમ્મીતિ આહ સો.
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, તાન’દા ચરિયસ્સ સો;
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ તાન’દા.
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, અધિવાસેસિ બુદ્ધિમા;
દ્વત્તિંસભિક્ખૂ આદાય, દુતિયદિવસે ગતો.
સહત્થા તપ્પિતો રઞ્ઞા, ધમ્મં દેસિય ભૂપતિં;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, ઠપેસિ સમહાજનં.
નિગ્રોધસામણેરદસ્સનં
સાસનપ્પવેસ
તતો રાજા પસન્નો સો, દિગુણેન દિને દિને;
ભિક્ખૂ સટ્ઠિસહસ્સાનિ, અનુપુબ્બેનુ’પઠહિ.
તત્થિયાનં સહસ્સાનિ, નિકડ્ઢિત્વાન સટ્ઠિસો;
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ, ઘરે નિચ્ચમભોજયિ.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ ¶ , ભોજેતું તુરિતો હિ સો;
પટિયાદાપયિત્વાન, ખજ્જભોજ્જં મહારહં.
ભૂસાપેત્વાન નગરં, ગન્ત્વા સઙ્ઘં નિમન્તિય;
ઘરં નેત્વાન ભોજેત્વા, દત્વા સામણકં બહું.
સત્થારા દેસિતો ધમ્મો, કિત્તકોતિ અપુચ્છથ;
બ્યાકાસિ મોગ્ગલિપુત્તો, તિસ્સત્થેરો તદસ્સતં.
સુત્વાન ચતુરાસીતિ, ધમ્મક્ખન્ધા’તિ સો’બ્રવિ;
પૂજેમિ તે’હં પચ્ચેકં, વિહારેના’તિ ભૂપતિ.
દત્વા તદા છન્નવુતિ-ધનકોટિં મહીપતિ;
પુરેસુ ચતુરાસીતિ-સહસ્સેસુ મહીતલે.
તત્થ તત્થે’વ રાજૂહિ, વિહારે આરભાપયિ;
સયં અસોકારામં તુ, કારાપેતું સમારભિ.
રતનત્તયનિગ્રોધ-ગિલાનાનન્તિ સાસને;
પચ્ચેકં સતસહસ્સં, સો દાપેસિ દિને દિને.
ધનેન બુદ્ધદિન્નેન, થૂપપૂજા અનેકધા;
અનેકેસુ વિહારેસુ, અનેકે અકરું સદા.
ધનેન ધમ્મદિન્નેન, પચ્ચયે ચતુરો વરે;
ધમ્મધરાનં ભિક્ખૂનં, ઉપનેતું સદા નરા.
અનોતત્તોદકાજેસુ, સઙ્ઘસ્સ ચતુરો અદા;
તે પિટકાનં થેરાનં, સટ્ઠિયે’કં દિને દિને.
એકં અસન્ધિમિત્તાય, દેવિયા તુ અદાપયિ;
સયં પન દુવેયેવ, પરિભુઞ્જિ મહીપતિ.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનં, દન્તકટ્ઠં દિને દિને;
સોળસિત્થિસહસ્સાનં, અદા નાગલતાવ્હયં.
અથેકદિવસં રાજા, ચતુસમ્બુદ્ધદસ્સિનં;
કપ્પાયુકં મહાકાળં, નાગરાજં મહિદ્ધિકં.
સુણિત્વા તમાનેતું, સોણ્ડસઙ્ખલિબન્ધનં;
પેસયિત્વા તમાનેત્વા, સેતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠતો.
પલ્લઙ્કમ્હિ નિસીદેત્વા, નાનાપુપ્ફેહિ પૂજિય;
સોળસિત્થિસહસ્સેહિ, પરિવારિય અબ્રવિ.
સદ્ધમ્મચક્કવત્તિસ્સ ¶ , સમ્બુદ્ધસ્સ મહેસિનો;
રૂપં અનન્તઞાણસ્સ, દસ્સેહિ મમ ભો ઇતિ.
દ્વત્તિંસલક્ખણૂપેતં, અસીતિબ્યઞ્જનુજ્જલં;
બ્યામપ્પભાપરિક્ખિત્તં, કેતુમાલાહિ સોભિતં.
નિમ્માસિ નાગરાજા સો, બુદ્ધરૂપં મનોહરં;
તં દિસ્વા’તિ પસાદસ્સ, વિમ્હયસ્સ ચ પૂરિતો.
એતેન નિમ્મિતં રૂપં, ઈદિસં કીદિસં નુખો;
તથાગતસ્સ રૂપન્તિ, આસિ પિતુન્નતુન્નતો.
અક્ખિપૂજન્તિ સઞ્ઞાતં, તં સત્તાહં નિરન્તરં;
મહામહં મહારાજ, કારાપેસિ મહિદ્ધિકો.
એવં મહાનુભાવો ચ, સદ્ધો ચાપિ મહીપતિ;
થેરો ચ મોગ્ગલિપુત્તો, દિટ્ઠા પુબ્બે વસીહિ તે.
સાસનપ્પવેસો નિટ્ઠિતો.
મોગ્ગલિપુત્તતિસ્સથેરાદયો
દુતિયે સઙ્ગહે થેરા, પેક્ખન્તા’નાગતેહિ તે;
સાસનોપદ્દવં તસ્સ, રઞ્ઞો કાલમ્હિ અદ્દસું.
પેક્ખાન્તા સકલે લોકે, તદુપદ્દવઘાતકં;
તિસ્સબ્રહ્માનમદ્દક્ખું, અચિરટ્ઠાયિ જીવિતં.
તેસં સમુપસઙ્કમ્મ, આયાચિંસુ મહાપતિં;
મનુસ્સેસુ’પપજ્જિત્વા, તદુપદ્દવઘાતનં.
અદા પટિઞ્ઞં તેસં સો, સાસનુજ્જોતનત્થિકો;
સિગ્ગવં ચણ્ડવજ્જિઞ્ચ અવોચું દહરે યતિ.
અટ્ઠારસાદિકા વસ્સ-સતા ઉપરિ હેસ્સતિ;
ઉપદ્દવો સાસનસ્સ, ન સમ્ભોસ્સામ તં મયં.
ઇમં તુમ્હા’ધિકરણં, નોપગઞ્છિત્થ ભિક્ખવો;
દણ્ડકમ્મારહા તસ્મા, દણ્ડકમ્મપદઞ્હિ વો.
સાસનુજ્જોતનત્થાય, તિસ્સબ્રહ્મા મહાપતિ;
મોગ્ગલિબ્રાહ્મણઘરે, પટિસન્ધિં ગહેસ્સતિ.
કાલે ¶ તુમ્હેસુ એકો તં, પબ્બાજેતુ કુમારકં;
એકો તં બુદ્ધવચનં, ઉગ્ગણ્હાપેતુ સાધુકં.
અહુ ઉપાલિથેરસ્સ,
થેરો સદ્ધિવિહારિકો;
દાસકો સોણકો તસ્સ,
દ્વે થેરા સોણકસ્સિમે.
અહુ વેસાલિયં પુબ્બે-દાસકો નામ સોત્થિયો;
તિસિસ્સસતજેટ્ઠો સો, વસં આચરિયન્તિકે.
દ્વાદસવસ્સિકોયેવ, વેદપારગતો ચરં;
સસિસ્સો વાલિકારામે, વસન્તં કતસઙ્ગહં.
ઉપાલિથેરં પસ્સિત્વા, નિસીદિત્વા તદન્તિકે;
વેદેસુ ગણ્ઠિઠાનાનિ, પુચ્છિ સો તાનિ બ્યાકરિ.
સબ્બધમ્માનુપતિતો, એકધમ્મો હિ માણવ;
સબ્બે ધમ્મા ઓસરન્તિ, એકધમ્મો હિ કો નુ સો.
ઇચ્ચાહ નામં સન્ધાય, થેરો માણવકો તુ સો;
ના’ઞ્ઞાસિ પુચ્છિતો મન્તો, બુદ્ધમન્તોતિ ભાસિતો.
દેહીતિ આહ સો આહ, દેમ નો વેસધારિનો;
ગુરું આપુચ્છિ મન્તત્થં, માતરં પિતરં તથા.
માણવાનં સતેહે’સ, તીહિ થેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજિત્વાન કાલેન, ઉપસમ્પજ્જિ માણવો.
ખીણાસવસહસ્સં સો, દાસકત્થેરજેટ્ઠકં;
ઉપાલિથેરો વાચેસિ, સકલં પિટકત્તયં.
ગણના વીતિવત્તા તે, સેસા’રિય પુથુજ્જના;
પિટકાનુગ્ગહિતાનિ, યેહિ થેરસ્સ સન્તિકે.
કાસીસુ કોસલો નામ, સત્થવાહસુતો અહુ;
ગિરિબ્બજં વણિજ્જાય, ગતો માતાપિતૂહિ સો.
અગા વેળુવનં પઞ્ચ-દસવસો કુમારકો;
માણવં પઞ્ચપઞ્ઞાસ, પરિવારિય તં ગતા.
સગણં દાસકં થેરં, તત્થ દિસ્વા પસીદિય;
પબ્બજ્જં યાચિ સો આહ, તવા’પુચ્છ ગુરું ઇતિ.
ભત્તત્તયમભુઞ્જિત્વા ¶ , સોણકો સો કુમારકો;
માતાપિતૂહિ કારેત્વા, પબ્બજ્જાનુઞ્ઞમાગતો.
સદ્ધિં તેહિ કુમારેહિ, દાસકત્થેરસન્તિકે;
પબ્બજ્જં ઉપસમ્પજ્જ, ઉગ્ગણ્હિ પિટકત્તયં.
ખીણાસવસહસ્સસ્સ, થેરસિસ્સ ગણસ્સ સો;
અહોસિ પિટકઞ્ઞુસ્સ, જેટ્ઠકો સોણકો યતિ.
અહોસિ સિગ્ગવો નામ, પુરે પાટલિનામકો;
પઞ્ઞવા’મચ્ચતનયો, અટ્ઠારસસમો તુ સો.
પાસાદેસુ વસં તીસુ, છળડ્ઢઉતુસાધુસુ;
અમચ્ચપુત્તં આદાય, ચણ્ડવજ્જિં સહાયકં.
પુરિસાનં દસદ્ધેહિ, સતેહિ પરિવારિતો;
ગન્ત્વાન કુક્કુટારામં, સોણકત્થેરમદ્દસ.
સમાપત્તિસમાપન્નં, નિસિન્નં સંવુતિન્દ્રિયં;
વન્દિ તેનાલપન્તં તં, ઞત્વા સઙ્ઘમપુચ્છિતં.
સમાપત્તિસમાપન્ના, નાલપન્તી’તિ આહુ તે;
કથન્નુ વુટ્ઠહન્તીતિ, વુત્તા આહંસુ ભિક્ખવો.
પક્કોસનાય સત્થુસ્સ, સઙ્ઘપક્કોસનાય ચ;
યથા કાલપરિચ્છેદા, આયુક્ખયવસેન ચ.
વુટ્ઠહન્તીતિ વત્વાન, તેસં દિસ્વો’પનિસ્સયં;
પાહેસું સઙ્ઘવચનં, વુટ્ઠાય સ તહિં અગા.
કુમારો પુચ્છિ કિં ભન્તે, નાલપિત્થાતિ આહ સો;
ભુઞ્જિમ્હ ભુઞ્જિતબ્બન્તિ, આહ ભોજેથ નો અપિ.
આહ અમ્હાદિસે જાહે, સક્કા ભોજયિતું ઇતિ;
માતાપિતુ અનુઞ્ઞાય, સો કુમારોથ સિગ્ગવો.
ચણ્ડવજ્જી ચ તેપઞ્ચ-સતાનિ પુરિસાપિ ચ;
પબ્બજ્જિત્વો’પસમ્પજ્જું, સોણત્થેરસ્સ સન્તિકે.
ઉપજ્ઝાયન્તિકેયેવ, તે દુવે પિટકત્તયં;
ઉગ્ગહેસુઞ્ચ કાલેન, છળભિઞ્ઞં લભિંસુ ચ.
ઞત્વા ¶ તિસ્સ પટિસન્ધિં, તતો પભુતિ સિગ્ગવો;
થેરો સો સત્તવસ્સાનિ, તં ઘરં ઉપસઙ્કમિ.
ગચ્છાતિ વાચામત્તમ્પિ, સત્તવસ્સાનિ નાલભિ;
અલત્થ અટ્ઠમે વસ્સે, ગચ્છાતિ વચનં તહિં.
તં નિક્ખમન્તં પવિસન્તો, દિસ્વા મોગ્ગલિબ્રાહ્મણો;
કિઞ્ચિ લદ્ધં ઘરે નોતિ, પુચ્છિ આમાતિ સો’બ્રવિ.
ઘરં ગન્ત્વાન પુચ્છિત્વા, દુતિયે દિવસે તતો;
મુસાવાદેન નિગ્ગણ્હિ, થેરં ઘરમુપાગતં.
થેરસ્સ વચનં સુત્વા, સો પસન્નમનો દ્વિજો;
અત્તનો પકતેન’સ્સ, નિચ્ચં ભિક્ખં પવત્તયિ.
કમેન’સ્સ પસીદિંસુ, સબ્બે’પિ ઘરમાનુસા;
ભોજાપેસિ દિજો નિચ્ચં, નિસીદાપિય તં ઘરે.
એવં કમેન ગચ્છન્તો, કાલે સોળસવસ્સિકો;
અહુ તિસ્સકુમારો સો, તિવેદોદધિપારગો.
થેરો કથાસમુટ્ઠાનં, હેસ્સતે’વ ઘરે ઇતિ;
આસનાનિ ન દસ્સેસિ, ઠપેત્વા માણવાસનં.
બ્રહ્મલોકગતત્તાવ, સુચિકામો અહોસિ સો;
તસ્મા સો તસ્સ પલ્લઙ્કો, વાસયિત્વા લગીયતિ.
અઞ્ઞાસનં અપસ્સન્તો, ઠિતે થેરે સસમ્ભમો;
તસ્સ તં આસનં તસ્સ, પઞ્ઞપેસિ ઘરે જનો.
દિસ્વા તત્થ નિસિન્નં તં, આગમ્મા’ચરિયન્તિકા;
કુજ્ઝિત્વા માણવો વાચં, અમનાપં ઉદીરયિ.
થેરો માણવ કિં મન્તં, જાનાસીતિ તમબ્રવિ;
તમેવ પુચ્છં થેરસ્સ, પચ્છા રોચેસિ માણવો.
જાનામીતિ પટિઞ્ઞાય, થેરે થેરં અપુચ્છિસો;
ગણ્ઠિઠાનાનિ વેદેસુ, તસ્સ થેરો’થ બ્યાકરિ.
ગહટ્ઠોયેવ ¶ થેરો સો,
વેદપારગતો અહુ;
ન બ્યાકરેય્ય કિં તસ્સ,
પભિન્નપટિસમ્ભિદો.
યસ્સ ચિત્તં ઉપ્પજ્જતિ ન નિરુજ્ઝતિ,
તસ્સ ચિત્તં નિરુજ્ઝિસ્સતિ; ન ઉપ્પજ્જિસ્સતિ,
યસ્સ વા પન ચિત્તં નિરુજ્ઝિસતિ ન ઉપ્પજ્જિસ્સતિ;
તસ્સ ચિત્તં ઉપ્પજ્જતિ, ન નિરુજ્ઝતીતિ.
તં ચિત્તયમકે પઞ્હં, પુચ્છિ થેરો વિસારદો;
અન્ધકારો વિય અહુ, તસ્સ સો તમવોચ સો.
ભિક્ખુકો નામ મન્તોતિ, બુદ્ધ મન્તોતિ સો બ્રવિ;
દેહીતિ વુત્તે નોવેસ-ધારિનો દમ્મિ તં ઇતિ.
માતાપિતૂહિ’નુઞ્ઞાતો, મન્તત્થાય સ પબ્બજ્જિ;
કમ્મટ્ઠાનમદા થેરો, પબ્બાજેત્વા યથારહં.
ભાવનં અનુયુઞ્જન્તો, અચિરેન મહામતી;
સોતાફત્તિફલં પત્તો, થેરો ઞત્વાન તં તથા.
પેસેસિ ચણ્ડવજ્જિસ્સ, થેરસ્સન્તિકમુગ્ગહં;
કાતું સુત્તાભિધમ્માનં, સોતત્થા’કાતદુગ્ગહં.
તતો સો તિસ્સદહરો, આરભિત્વા વિપસ્સનં;
છળભિઞ્ઞો અહુ કાલે, થેરભાવઞ્ચ પાપુણિ.
અતીવ પાકટો આસિ, ચન્દો’વ સૂરિયો’વસો;
લોકો તસ્સ વચો’મઞ્ઞી, સમ્બુદ્ધસ્સ વચોપિય.
મોગ્ગલિપુત્તતિસ્સથેરોદયો નિટ્ઠીતો.
એકાહં ¶ ઉપરાજા સો, અદક્ખિ મિગવં ગતો;
કીળમાને મિગે’રઞ્ઞે, દિસ્વા એતં વિચિન્તયિ.
મિગાપિ એવં કિળન્તિ, અરઞ્ઞે તિણગોચરા;
ન કિળિસ્સન્તિ કિં ભિક્ખૂ, સુખાહારવિહારિનો.
અત્તનો ચિન્તિતં રઞ્ઞો, આરોચેસિ ઘરં ગતો;
સઞ્ઞાપેતું તુ સત્તાહં, રજ્જં તસ્સ અદાસિ સો.
અનુભોહિ ઇમે રજ્જં, સત્તાહં ત્વં કુમારક;
તતો તં ઘાતયિસ્સામિ, ઇચ્ચ’વોચ મહીપતિ.
આહા’તિ તમ્હિ સત્તાહે,
ત્વં કેના’સિ કિસો ઇતિ;
મરણસ્સ ભયેનાતિ,
વુત્તે રાજા’હ તં પુન.
સત્તાહા’હં મરિસ્સંતિ, ત્વં ન કીળિ ઇમે કથં;
કીળિસ્સન્તિ યતિ તાત, સદા મરણસઞ્ઞિનો.
ઇચ્ચેવં ભાકરા વુત્તો, સાસનસ્મિં પસીદિ સો;
કાલેન મિગવં ગન્ત્વા, થેરમદક્ખિ સઞ્ઞતં.
નિસિન્નં રુક્ખમૂલસ્મિં, સો મહાધમ્મરક્ખિતં;
સાલસાખાય નાગેન, બીજયન્ત મનાસવં.
અયં થેરો વિયા’હમ્પિ, પબ્બજ્જ જિન સાસને;
વિહરિસ્સં કદા રઞ્ઞે, ઇતિ ચિન્તયિ પઞ્ઞવા.
થેરો તસ્સ પસાદત્થં,
ઉપતિત્વા વિહાયસા;
ગન્ત્વા અસોકારામસ્સ,
પોક્ખરઞ્ઞો જલે ઠિતો.
આકાસે ઠપયિત્વાન, ચીવરાનિ વરાનિ સો;
ઓગાહિત્વા પોક્ખરણી, ગત્તાનિ પરિસિઞ્ચથ.
તં ¶ ઇદ્ધિં ઉપરાજા સો, દિસ્વા’તીવ પસીદિય;
અજ્જેવ પબ્બજિસ્સંતિ, બુદ્ધિંચા’કાસિ બુદ્ધિમા.
ઉપસઙ્કમ્મ રાજાનં, પબ્બજ્જં યાચિ સાદરો;
નિવારેતુમસક્કોન્તો, તમાદાય મહીપતિ.
મહતા પરિવારેન, વિહારમગમા સયં;
પબ્બજિ સો મહાધમ્મ-રક્ખિતત્થેરસન્તિકે.
સદ્ધિં તેન ચતુસત-સહસ્સાનિ નરાપિ ચ;
અનુપબ્બજિતાનન્તુ, ગણના ચ ન વજ્જતિ.
ભાગિનેય્યો નરિન્દસ્સ, અગ્ગિ બ્રહ્માતિ વિસ્સુતો;
અહોસિ રઞ્ઞો ધીતાય, સઙ્ઘમિત્તાય સામિકો.
તસ્સા તસ્સ સુતો ચાપિ,
સુમનો નામ નામસો;
યાચિત્વા સો’પિ રાજાનં,
ઉપરાજેન પબ્બજિ.
ઉપરાજસ્સ પબ્બજ્જા, તસ્સા’સોકસ્સ રાજિનો;
ચતુત્થે આસિવસ્સેસા, મહાજનહિતોદયા.
તત્થેવ ઉપસમ્પન્નો, સમ્પન્નઉપનિસ્સયો;
ઘટેન્તો ઉપરાજા સો, છળ’ભિઞ્ઞો’રહા અહુ.
વિહારે તેસમારદ્ધે, સબ્બે સબ્બપુરેસુપિ;
સાધુકં તીહિ વસ્સેહિ, નિટ્ઠાપેસું મનોરમે.
થેરસ્સ ઇન્દગુત્તસ્સ, કમ્માદિટ્ઠાયકસ્સ તુ;
ઇદ્ધિયા ચા’સુ નિટ્ઠાસિ, અસોકારામસવ્હયો.
જનેન પરિભુત્તેસુ, ઠાનેસુ ચ તહિં તહિં;
ચેતિયાનિ અકારેસિ, રમણીયાનિ ભૂપતિ.
પુરેહિ ચતુરાસીતિ-સહસ્સેહિ સમન્તતો;
લેખે એકાહમાનેસું, વિહારા નિટ્ઠિતા ઇતિ.
લેખે સુત્વા મહારાજા, મહાતેજિદ્ધિ વિક્કમો;
કાતુકામો સકિંયેવ, સબ્બારામ મહામહં.
પુરે ભેરિં ચરાપેસિ, સત્તમે દિવસે ઇતો;
સબ્બારામમહો હોતુ, સબ્બદેસેસુ એકદા.
યોજને ¶ યોજને દેન્તુ, મહાદાનં મહીતલે;
કરોન્તુ ગામારામાનં, મગ્ગાનઞ્ચ વિભૂસનં.
વિહારેસુ ચ સબ્બેસુ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સબ્બથા;
મહાદાનાનિ વત્તેન્તુ, યથાકાલં યથાબલં.
દીપમાલા પુમ્ફમાલા-લઙ્કારેહિ તહિં તહિં;
તૂરિયેહિ ચ સબ્બેહિ, ઉપહારં અનેકધા.
ઉપોસથઙ્ગાના’દાય, સબ્બે ધમ્મં સુણન્તુ ચ;
પૂજાવિસેસેન’નેકે ચ, કરોન્તુ તદહેપિ ચ.
સબ્બે સબ્બત્થ સબ્બથા, યથાણત્તાધિકાપિ ચ;
પૂજા સમ્પટિયાદેસું, દેવલોકમનોરમા.
તસ્મિં દિને મહારાજા, સબ્બાલઙ્કાર ભૂસિતો;
સહોરોધો સહામચ્ચો, બલોઘ પરિવારિતો.
અગમાસિ સકારામં, ભિન્દન્તો વિય મેદિનિં;
સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ અટ્ઠાસિ, વન્દિત્વા સઙ્ઘમુત્તમં.
તસ્મિં સમાગમે આસું, અસીતિ ભિક્ખુકોટિ યો;
અહેસું સતસહસ્સં, તેસુ ખીણાસવા યતિ.
નવુતિ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, અહૂ ભિક્ખુનિયો તહિં;
ખિણાસવા ભિક્ખુનિયો, સહસ્સં આસુ તાસુ તુ.
લોકવિવરણં નામ, પાટિહીરં અકંસુ તે;
ખીણાસવા પસાદત્થં, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો.
ચણ્ડાસોકોતિ ઞાયિત્થ, પુબ્બે પાપેન કમ્મુના;
ધમ્માસોકોતિ ઞાયિત્થ, પચ્છા પુઞ્ઞેન કમ્મુના.
સમુદ્દપરિયન્તં સો, જમ્બુદીપં સમન્તતો;
પસ્સિ સબ્બે વિહારે ચ, નાનાપૂજા વિભૂસિતે.
અતીવ તુટ્ઠો તે દિસ્વા, સઙ્ઘં પુચ્છિ નિસીદિય;
કસ્સ ભન્તે પરિચ્ચાગો, મહાસુગત સાસને.
થેરો સો મોગ્ગલિપુત્તો, રઞ્ઞો પઞ્હં વિયાકરિ;
ધરમાને’પિ સુગતે, નત્થિ ચાગી તયાસમો.
તં સુત્વા વચનં ભિય્યો, તુટ્ઠો રાજા અપુચ્છિ તં;
બુદ્ધસાસન દાયાદો, હોતિ ખો માદિસો ઇતિ.
થેરો ¶ તુ રાજપુત્તસ્સ, મહિન્દસ્સૂ’પનિસ્સયં;
તથેવ રાજધીતાય, સઙ્ઘમિત્તાય પેક્ખિય.
સાસનસ્સા’ભિ વુદ્ધિઞ્ચ, તં હેતુકમ વેક્ખિય;
પચ્ચાભાસથ રાજાનં, સો સાસનધુરન્ધરો.
તાદિસો’પિ મહાચાગી, દાયાદો સાસનસ્સ ન;
પચ્ચયદાયકો’ચ્ચેવ, વુચ્ચતે મનુજાધીપ.
યો તુ પુત્તં ધીતરં વા,
પબ્બજ્જાપેતિ સાસને;
સો સાસનસ્સ દાયાદો,
હોતિ નો દાયકો અપિ.
અથ સાસન દાયાદ-ભાવમિચ્છં મહીપતિ;
મહિન્દં સઙ્ઘમિત્તઞ્ચ, ઠિતે તત્ર અપુચ્છથ.
પબ્બજિસ્સથ કિં તાતા, પબ્બજ્જા મહતી મતા;
પિતુનો વચનં સુત્વા, પિતરં તે અભાસિસું.
અજ્જેવ પબ્બજિસ્સામ, સચે ત્વં દેવ ઇચ્છસિ;
અમ્હઞ્ચ લાભો તુમ્હઞ્ચ, પબ્બજ્જાય ભવિસ્સતિ.
ઉપરાજસ્સ પબ્બજ્જ-કાલભો પભુતીહિ સો;
સા ચાપિ અગ્ગિબ્રહ્મસ્સ, પબ્બજ્જા કતનિચ્છયા.
ઉપરજ્જં મહીન્દસ્સ, દાતુકામો’પિ ભૂપતિ;
તતો’પિ અધિકાસા’તિ, પબ્બજ્જંયેવ રોચયિ.
પિયં પુત્તં મહિન્દઞ્ચ, બુદ્ધિરૂપબલોદિતં;
પબ્બજ્જા પેસિ સમહં, સઙ્ઘ મિત્તઞ્ચ ધીતરં.
તદા વીસતિવસ્સો સો, મહિન્દો રાજનન્દનો;
સઙ્ઘમિત્તા રાજધીતા, અટ્ઠારસસમા તદા.
તદહેવ અહુ તસ્સ, પબ્બજ્જા ઉપસમ્પદા;
પબ્બજ્જા સિક્ખાદાનઞ્ચ, તસ્સા ચ તદહુ અહુ.
ઉપજ્ઝાયો કુમારસ્સ, અહુ મોગ્ગલિસવ્હયો;
પબ્બાજેસિ મહાદેવ-ત્થેરો મજ્ઝન્તિકો પન.
કમ્મવાચં અકા તસ્મિં, સો’પસમ્પદમણ્ડલે;
અરહત્તં મહિન્દો સો, પત્તો સપટિસમ્ભિદં.
સઙ્ઘમિત્તા’હુ’પજ્ઝાયા ¶ , ધમ્મપાલાતિ વિસ્સુતા;
આચરિયા આયુપાલિ, કાલે સા’સિ અનાસવા.
ઉભો સાસનપજ્જોતા, લંકાદીપોપકારિનો;
છટ્ઠે વસ્સે પબ્બજિંસુ, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો.
મહામહિન્દો વસ્સેહિ, તીહિ દીપપ્પસાદકો;
પિટકત્તયં મુગ્ગણ્હિ, ઉપજ્ઝાયસ્સ સન્તિકે.
સા ભિક્ખુની ચન્દલેખા, મહિન્દો ભિક્ખૂ સૂરિયો;
સમ્બુદ્ધ સાસનાકાસં, તે સદા સોભયું તદા.
વને પાટલિપુત્તમ્હા, વને વનચરો ચરં;
કુન્તકિન્નરિયા સદ્ધિં, સંવાસં કપ્પયી કિર.
તેન સંવાસમન્વાય,
સા પુત્તે જનયી દુવે;
તિસ્સો જેટ્ઠો કણિટ્ઠો તુ,
સુમિત્તો નામ નામતો.
મહાવરુણત્થેરસ્સ, કાલે પબ્બજ્જ સન્તિકે;
અરહત્તં પાપુણિંસુ, છળભિઞ્ઞં ગુણં ઉભો.
પાદે કીટવિસેના’સિ, ફુટ્ઠો જેટ્ઠો સવેદનો;
આહ પુટ્ઠો કણિટ્ઠેન, ભેસજ્જં પસતં ઘટં.
રઞ્ઞો નિવેદનં થેરો, ગિલાનવત્તતો’પિ સો;
સપ્પિસત્થઞ્ચ ચરણં, પચ્છાભત્તં પટિક્ખિપિ.
પિણ્ડાય ચે ચરં સપ્પિં, લભસે ત્વં તમાહર;
ઇચ્છાહ તિસ્સથેરો સો, સુમિત્તં થેરમુત્તમં.
પિણ્ડાય ચરતા તેન, ન લદ્ધં પસતં ઘતં;
સપ્પિકુમ્ભસતેનાપિ, બ્યાધિજાતો અસાધિયો.
તેનેવ બ્યાધિના થેરો, પત્તો આયુક્ખયન્તિકં;
ઓવદિત્વાપ્પમાદેન, નિબ્બાતું માનસં અકા.
આકાસમ્હિ નિસીદિત્વા, તેજોધાતુવસેન સો;
યથારુચિ અધિટ્ઠાય, સરીરં પરિનિબ્બુતો.
જાલાસરીરા નિક્ખમ્મ, નિમ્મંસછારિકં ડહિ;
થેરસ્સ સકલં કાયં, અટ્ઠિકાનિતુનો ડહિ.
સુત્વા ¶ નિબ્બૂતિમેતસ્સ, તિસ્સથેરસ્સ ભૂપતિ;
અગમાસિ સકારામં, જનોઘ પરિવારિતો.
હત્તિક્ખન્ધગતો રાજા, તાનટ્ઠિન’વરોપિય;
કારેત્વા ધાતુસક્કારં, સઙ્ઘં બ્યાધિમપુચ્છિતં.
તં સુત્વા જાતસંવેગો, પુરદ્વારેસુ કારિય;
સુધાચિતા પોક્ખરણી, ભેસજ્જાનઞ્ચ પૂરિય.
પાપેસિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભેસજ્જાનિ દિને દિને;
મા હોતુ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભેસજ્જં દુલ્લભં ઇતિ.
સુમિત્તથેરો નિબ્બાયિ, ચઙ્કમન્તો’વ ચઙ્કમે;
પસીદિ સાસને’તીવ, તેનાપિ ચ મહાજનો.
કુન્તિપુત્તા દુવે થેરા,
તે લોકહિતકારિનો;
નિબ્બાયિંસુ અસોકસ્સ,
રઞ્ઞો વસ્સમ્હિ અટ્ઠમે.
તતો પભુતિ સઙ્ઘસ્સ, લાભો’તીવ મહા અહુ;
પચ્છા પસન્ના ચ જના, યસ્મા લાભં પવત્તયું.
પહીનલાભસક્કારા, તિત્થિયા લાભકારણા;
સયં કાસાયમાદાય, વસિંસુ સહ ભિક્ખૂહિ.
યથાસકઞ્ચ તે વાદં, બુદ્ધવાદો’તિ દીપયું;
યથાસકઞ્ચ કિરિયા, અકરિંસુ યથારુચિ.
તતો મોગ્ગલિપુત્તો સો,
થેરો થિર ગુણોદયો;
સાસનબ્બુદમુપ્પન્નં,
દિસ્વા તમતિકક્ખલં.
તસ્સો’પસમને કાલં, દીઘદસ્સી અવેક્ખિય;
દત્વા મહિન્દથેરસ્સ, મહાભિક્ખુગણં સકં.
ઉદ્ધં ગઙ્ગાય એકો’વ, અહોગઙ્ગમ્હિ પબ્બતે;
વિહાસિ સત્તવસ્સાનિ, વિવેક મનુબ્રૂહયં.
તિત્થિયાનં બહુચત્તા ચ, દુબ્બચ્ચત્તા ચ ભિક્ખવો;
તેસં કાતું ન સક્ખિંસુ, ધમ્મેન પટિસેધનં.
તેનેવ ¶ જમ્બુદીપમ્હિ, સબ્બારામેસુ ભિક્ખવો;
સત્તવસ્સાનિ નાકંસુ, ઉપોસથ પવારણં.
તં સુત્વા મહારાજા, ધમ્માસોકો મહાયસો;
એકં અમચ્ચં પેસેસિ, અસોકારામ મુત્તમં.
ગન્ત્વા’ધિકરણં એતં, વુપસમ્મ ઉપોસથં;
કારેહિ ભિક્ખુસઙ્ઘેન, પમા’રામે તુવં ઇતિ.
ગન્ત્વાન સન્નિપાતેત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘં સદુમ્મતિ;
ઉપોસથં કરોથાતિ, સાવેસિ રાજસાસનં.
ઉપોસથં તિત્તિયેહિ, ન કરોમ મયં ઇતિ;
અવો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો તં, અમચ્ચં મૂળ્હમાનસં.
સો’મચ્ચો કતિપયાનં, થેરાનં પટિપાટિયા;
અચ્છિન્દિ અસિના સીસં, કારેમીતિ ઉપોસથં.
રાજભાતા તિસ્સત્થેરો, તં દિસ્વા કિરિયં લહું;
ગન્ત્વાન તસ્સ આસન્ને, સાસનમ્હિ નિસિદિ સો.
થેરં દિસ્વા અમચ્ચો સો, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયિ;
સબ્બં પવત્તિં તં સુત્વા, જાતદાહો મહીપતિ.
સીઘં ગન્ત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘં, પુચ્છિ ઉબ્બિગ્ગમાનસો;
એવં કતેન કમ્મેન, કસ્સ પાપં સિયા ઇતિ.
તેસં અપણ્ડિતા કેચિ, પાપં તુય્હન્તિ કેચિ તુ;
ઉભિન્નંચા’તિ આહંસુ, નત્થિ તુય્હન્તિ પણ્ડિતા.
તં સુત્વા’હ મહારાજા, સમત્થો અત્થિ ભિક્ખુન;
વિમતિં મે વિનોદેત્વા, કાતું સાસનપગ્ગહં.
અત્થિ મોગ્ગલિપુત્તો સો,
તિસ્સત્થેરો રથેસભ;
ઇચ્છાહ સઙ્ઘો રાજાનં,
રાજ તત્થા’સિ સાદરો.
વિસું ભિક્ખુસહસ્સેન, ચતુરો પરિવારિતે;
થેરો નરસહસ્સેન, અમચ્ચે ચતુરો તથા.
તદહેયેવ પેસેસિ, અત્તનો વચનેન સો;
થેરં આનેતુ મે તેહિ, તથા વુત્તે સનાગમિ.
તં ¶ સુત્વા પુન અટ્ઠ’ત્થ, થેરે’મચ્ચે ચ પેસયિ;
વિસું સહસ્સપુરિસે, પુબ્બે વિય સનાગમિ.
રાજા પુચ્છિ કથં થેરો, આગચ્છેય્ય નુ ખો ઇતિ;
ભિક્ખૂ આહંસુ થેરસ્સ, તસ્સ’ગમનકારણં.
હોતિ ભન્તે ઉપત્થમ્ભો, કાતું સાસનપગ્ગહં;
ઇતિ વુત્તે મહારાજ, થેરો એસ્સતિ સો ઇતિ.
પુનાપિ થેરો’મચ્ચે ચ, રાજા સોળસ સોળસ;
વિસું સહસ્સ પુરિસે, તથા વત્વાન પેસયિ.
થેરો મહલ્લત્તે’પિ, નારોહિસ્સતિ યાનકં;
થેરં ગઙ્ગાય નાવાય, આનેથા’તિ ચ અબ્રવિ.
ગન્ત્વા તે તં તથા’વોચું,
સો તં સુત્વા’વ ઉટ્ઠહિ;
નાવાય થેરં આનેસું,
રાજા પચ્ચુગ્ગમી તહિં.
જાણુમત્તં જલં રાજો’ગહેત્વા દક્ખિણં કરં;
નાવાય ઓતરન્તસ્સ, થેરસ્સા’દાસિ ગારવો.
દક્ખિણં દક્ખિણેય્યો સો, કરં રઞ્ઞો’નુકમ્પકો;
આલમ્બિત્વા’નુકમ્પાય, થેરો નાવાય ઓતરિ.
રાજા થેરં નયિત્વાન, ઉય્યાનં રતિવડ્ઢનં;
થેરસ્સ પાદે ધોવિત્વા, મક્ખેત્વા ચ નિસીદિય.
સમત્થભાવં થેરસ્સ, વીમંસન્તો મહીપતિ;
દટ્ઠુકામો અહં ભન્તે, પાટિહીરન્તિ અબ્રવિ.
કન્તિ વુત્તે મહીકમ્પં, આહ તં પુન રાહસો;
સકલાયે’ક દેસાય, કતરં દટ્ઠુમિચ્છસિ.
કો દુક્કરોતિ પુચ્છિત્વા, એક દેસાય કમ્પનં;
દુક્કરન્તિ સુણિત્વાન, તં દુટ્ઠુકામતં બ્રવી.
રથં અસ્સં મનુસ્સઞ્ચ, પાતિઞ્ચોદક પૂરિતં;
થેરો યોજન સીમાય, અન્તરમ્હિ ચતુદ્દિસે.
ઠપાપેત્વા ¶ તદડ્ઢેહિ, સહ તં યોજનં મહિં;
ચાલેસિ ઇદ્ધિયા તત્ર, નિસિન્નસ્સ ચ દસ્સયિ.
તેના’મચ્ચેન ભિક્ખૂનં, મરણેન’ત્તનોપિ ચ;
પાપસ્સ’ત્થિત્ત નત્થિત્તં, થેરં પુચ્છિ મહીપતિ.
પટિચ્ચ કમ્મં નત્થીતિ, કિલિટ્ઠં ચેતનં વિના;
થેરો બોધેસિ રાજાનં, વત્વા તિત્તિરજાતકં.
વસન્તો તત્થ સત્તાહં, રાજુય્યાને મનોરમે;
સિક્ખાપેસિ મહીપાલં, સમ્બુદ્ધસમયં સુભં.
તસ્મિંયેવ ચ સત્તા હે, દુવે યક્ખે મહીપતિ;
પેસેત્વા મહિયં ભિક્ખૂ, અસેસે સન્નિપાતયિ.
સત્તમે દિવસે ગન્ત્વા, સકારામં મનોરમં;
કારેસિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, સન્નિપાતમસેસતો.
થેરેન સહ એકન્તે, નિસિન્નો સાણિઅન્તરે;
એકેકલદ્ધિકે ભિક્ખુ, પક્કોસિત્વાન સન્તિકં.
કિંવાદી સુગતો ભન્તે, ઇતિ પુચ્છિ મહીપતિ;
તે સસ્સતાદિકં દિટ્ઠિં, બ્યાકરિંસુ યથાસકં.
તે મિચ્છાદિટ્ઠિકે સબ્બે, રાજા ઉપ્પબ્બાજાપયી;
સબ્બે સટ્ઠિસહસ્સાનિ, આસું ઉપ્પબ્બજાપિતા.
અપુચ્છિ ધમ્મિકે ભિક્ખૂ, કિંવાદી સુગતો ઇતિ;
વિભજ્જવાદી તાહંસુ, તં થેરં પુચ્છિ ભૂપતિ.
વિભજ્જવાદી સમ્બુદ્ધો,
હોતિ ભન્તે’તિ આહ સો;
થેરો’ આમા’તિ તં સુત્વા,
રાજા તુટ્ઠમનો તદા.
સઙ્ઘો પિસોધિતો યસ્મા,
તસ્મા સઙ્ઘો ઉપોસથં;
કરોતુ ભન્તે ઇચ્ચેવં,
વત્વા થેરસ્સ ભૂપતિ.
સઙ્ઘસ્સ રક્ખં દત્વાન, નગરં પાવિસી સુભં;
સઙ્ઘો સમગ્ગો હુત્વાન, તદા’કાસિ ઉપોસથં.
થેરો ¶ અનેક સઙ્ખમ્હા, ભિક્ખુસઙ્ઘા વિસારદે;
છળભિઞ્ઞે તેપિટકે, પભિન્નપટિસમ્ભિદે.
ભિક્ખુસહસ્સં ઉચ્ચિનિ, કાતું સદ્ધમ્મં સઙ્ગહં;
તેહિ અસોકારામમ્હિ, અકા સદ્ધમ્મ સઙ્ગહં.
મહાકસ્સપત્થેરો ચ, યસત્થેરો ચ કારયું;
યથા તે ધમ્મ સંગીતિં, તિસ્સત્થેરોપિ તં તથા.
તથાવત્થુપ્પકરણં, પરવાદપ્પમદ્દનં;
અભાસિ તિસ્સત્થેરો ચ, તસ્મિં સંગીતિ મણ્ડલે.
એવં ભિક્ખુસહસ્સેન, રક્ખાય’સોક રાજિનો;
અયં નવહિ માસેહિ, ધમ્મ સંગીતિ નિટ્ઠિતા.
રઞ્ઞો સત્તરસે વસ્સે, દ્વાસત્તતિસમો ઇસિ;
મહાપવારણાય’સો, સંગીતિ તં સમાપયિ.
સાધુકારં દદન્તીવ, સાસનટ્ઠિતિ કારણં;
સંગીતિ પરિયોસાને, અકમ્મિત્થ મહામહી.
હિત્વા સેટ્ઠં બ્રહ્મવિમાનમ્પિ મનુઞ્ઞં;
જેગુચ્છં સો સાસનહેતુનરલોકં;
આગમ્મા’કા સાસનકિચ્ચં કતકિચ્ચો;
કોનામ’ઞ્ઞો સાસનકિચ્ચમ્હિ પમજ્જેતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તતિયધમ્મસંગીતિ નામ
પઞ્ચમો પરિચ્છેદો.
છટ્ઠપરિચ્છેદ
વિજયાગમનં
વઙ્ગેસુ ¶ વઙ્ગનગરે, વઙ્ગરાજા અહુ પુરે;
કાલિઙ્ગરઞ્ઞો ધીતા’સિ, મહેસી તસ્સ રાજિનો.
સો રાજા દેવિયા તસ્સા, એકં અલભિ ધીતરં;
નેમિત્તાબ્યાકરું તસ્સા, સંવાસં મગરાજિના.
અતીવ રૂપિનિં આસિ, અતીવ કામગિદ્ધિની;
દેવેન દેવિયા’ચાપિ, લજ્જાયા’સિ જગુચ્છિતા.
એકાકિની સા નિક્ખમ્મ, સેરીચારસુખત્થિની;
સત્થેન સહ અઞ્ઞાતા, અગા મગધગામિના.
લાળરટ્ઠે અટવિયા, સીહો સત્થમભિદ્ધવિ;
અઞ્ઞત્થ સેસા ધાવિંસુ, સીહગતદિસન્તુસા.
ગણ્હિત્વા ગોચરં સીહો, ગચ્છં દિસ્વા તમા’રતો;
રત્તો ઉપાગલાલેન્તો, લઙ્ગુલં પત્તકણ્ણકો.
સા તં દિસ્વા સરિત્વાન, નેમિત્તવચનં સુતં;
અભીતા તસ્સ અઙ્ગાનિ, રઞ્જયન્તિ પરામસિ.
તસ્સા ફસ્સેના’તિ રત્તો, પિટ્ઠિં આરોપિયા’સુતં;
સીહો સકં ગુહં નેત્વા, તાય સંવાસમાચરિ.
તેન સંવાસમન્વાય, કાલેન યમકે દુવે;
પુત્તઞ્ચ ધીતરઞ્ચાતિ, રાજધીતા જનેસિ સા.
પુત્તસ્સ હત્થપાદા’સું, સીહાકારા તતો અકા;
નામેન સીહબાહું તં, ધીતરં સીહસીવલિં.
પુત્તો સોળસવસ્સો સો, માતરં પુચ્છિ સંસયં;
તુવં પિતા ચ નો અમ્મ, કસ્મા વિસદિસા ઇતિ.
સા સબ્બમબ્રવી તસ્સ, કિંનયામા’તિ સો’બ્રવિ;
ગુહં થકેતિતાતો તે, પાસાણેનાતિ સા’બ્રવિ.
મહાગુહાય ¶ થકનં, ખન્ધેના’દાય સો અકા;
એકાહેને’વ પઞ્ઞાસ-યોજનાનિ ગતાગતં.
ગોચરાય ગહે સીહે, દક્ખિણસ્મિઞ્હિ માતરં;
વામે કણિટ્ઠિં કત્વાન, તયો સીઘં અપક્કમી.
નિવાસેત્વાન સાખં તે, પચ્ચન્તં ગામમાગમું;
તત્થાસિ રાજિધીતાય, માતુલસ્સ સુતો તદા.
સેનાપતિ વઙ્ગરઞ્ઞો, ઠિતો પચ્ચન્ત ગામકો;
નિસિન્નોવટમૂલલેસો, કમ્મન્તં સંવિધાયકં.
દિસ્વા તે પુચ્છિતે’વોચું, અટવી વાસિનો મયં;
ઇતિ સો દાપયી તેસં, વત્થાનિ ધજિની પતિ.
તાના’હેસું ઉળારાનિ, ભત્તં પણ્ણેસુ દાપયિ;
સોવણ્ણભાજનના’સું, તેસં પુઞ્ઞેન તાનિ ચ.
તેન સો વિમ્હિતો પુચ્છિ, કે તુમ્હેતિ ચમૂપતિ;
તસ્સ સા જાતિગોત્તાનિ, રાજધીતા નિવેદયિ.
પિતુચ્છા ધીતરં તં સો, આદાય ધજિની પતિ;
ગન્ત્વાન વઙ્ગનગરં, સંવાસં તાય કપ્પયિ.
સીહો સીઘં ગુહં ગન્ત્વા, તે અદિસ્વા તયો જને;
અટ્ટિતો પુત્તસોકેન, ન ચ ખાદિ ન ચા’પિવિ.
દારકે તે ગવેસન્તો, અગા પચ્ચન્તગામકે;
ઉબ્બાસીયતિ સો સો’વ, યંયં ગામમુપેતિ સો.
પચ્ચન્તવાસિનો ગન્ત્વા, રઞ્ઞો તં પટિવેદયું;
સીહો પિળેતિ તે રટ્ઠં, તં દેવ પટિસેધય.
અલકં નિસેધકં તસ્સ, હત્થિક્ખન્ધગતં પુરે;
આદેતુ સીહદાયીતિ, સહસ્સં સો પચારયિ.
તથેવ દ્વેસહસ્સાનિ, તીણિચા’પિ નરિસ્સરો;
દ્વીસુ વારેસુ વારેસિ, માતા સીહભુજં હિતં.
અગ્ગહિ તતિયે વારે, સીહબાહુ અપુચ્છિય;
માતરં તિસહસ્સં તં, ઘાતેતું પિતરં સકં.
રઞ્ઞો કુમારં દસ્સેસું, તં રાજા ઇધ મબ્રવિ;
ગહિતો યદિ સીહો તે, દમ્મિ રટ્ઠં તદેવ તે.
સો ¶ તં ગન્ત્વા ગુહાદ્વારં, સીહં દિસ્વાવ આરકા;
એન્તં પુત્તસિનેહેન, વિજ્ઝિતું તં સરં ખિપિ.
સરો નળાતમાહચ્ચ, મેત્તચિત્તેન થસ્સ તુ;
કુમારપાદમૂલે’વ, નિવત્તો પતિ ભૂમિયં.
તથા’સિ યાવ તતિયં, તતો કુજ્ઝિમિગામિપો;
તતો ખિત્તો સરોતસ્સ, કાયં નિબ્બિજ્જ નિક્ખમિ.
સકેસરં સીહસીસં, આદાય સપુરં અગા;
મતસ્સ વઙ્ગરાજસ્સ, સત્તાહાનિ તદા અહુ.
રઞ્ઞો અપુત્તકત્તા ચ, પતીતા ચસ્સ કમ્મુના;
સુત્વા ચ રઞ્ઞો નત્તુત્તં, સઞ્જાનિત્વા ચ માતરં.
અમચ્ચા સન્નિપતિતા, અખિલા એકમાનસા;
સીહબાહુ કુમારસ્સ, રાજા હોહીતિ અબ્રવું.
સો રજ્જં સમ્પટિચ્છિત્વા, દત્વા માતુ પતિસ્સ તં;
સીહસીવલિમાદાય, જાતભૂમિં ગતો સયં.
નગરં તત્થ માપેસિ, અહુ સીહપુરન્તિ તં;
અરઞ્ઞે યોજનસતે, ગામે ચાપિ નિવેસયિ.
લાળરટ્ઠે પુરે તસ્મિં, સીહબાહુનરાધિપો;
રજ્જં કારેસિ કત્વાન, મહેસિં સીહસીવલિં.
મહેસી સોળસક્ખત્તું, યમકે ચ દુવે દુવે;
પુત્તે જનયિ કાલેસા, વિજયો નામ જેટ્ઠકો.
સુમિત્તો નામ દુતિયો, સબ્બે દ્વત્તિંસ પુત્તકા;
કાલેન વિજયં રાજા, ઉપરજ્જે’ભિ સેચયિ.
વિજયો વિસમાચારો, આસિ તમ્પરિસાપિ ચ;
સાહસાનિ અનેકાનિ, દુસ્સહાનિ કરિંસુતે.
કુદ્ધો મહાજનો રઞ્ઞો, તમત્થં પટિવેદયિ;
રાજા તે સઞ્ઞપેત્વાન, પુત્તં ઓવદિ સાધુકં.
સબ્બં તથેવ દુતિયં, અહોસિ તતિયં પન;
કુદ્ધો મહાજનો આહ, પુત્તં ઘાતેહિ તે ઇતિ.
રાજા’થવિજયં તઞ્ચ, પરિવારઞ્ચ તસ્સ તં;
સત્તસતાનિ પુરિસે, કારેત્વા અદ્ધમુણ્ણકે.
નાવાય ¶ પક્ખિપાપેત્વા, વિસ્સજ્જાપેસિ સાગરે;
તથા તેસં ભરિયાયો, તથેવ ચ કુમારકે.
વિસું વિસું તે વિસ્સટ્ઠા, પુરિસિત્થિકુમારકા;
વિસું વિસું દીપકસ્મિં, ઓક્કમિંસુ વસિંસુ ચ.
નગ્ગદીપોતિ ઞાયિત્થ, કુમારોક્કન્તદીપકો;
ભરિયોક્કન્તદીપો તુ, મહિન્દદીપકો ઇતિ.
સુપ્પારકે પટ્ટનમ્હિ, વિજયો પન ઓક્કમિ;
પરિસા સાહસેને’ત્થ, ભીતો નાવં પુના’રુહિ.
લંકાયં વિજયસનામકો કુમારો;
ઓતિણ્ણો થિરમતિ તમ્બપણ્ણિદીપે;
સાલાનં યમકગુણાનમન્તરસ્મિં;
નિબ્બાતું સયિતદિને તથાગતસ્સ.
સુજનપસાદસંવે ગત્થાયકતે મહાવંસે
વિજયાગમનંનામ
છટ્ઠાપરિચ્છેદો.
સત્તમ પરિચ્છેદ
વિજયાભિસેકો
સબ્બલોકહીતં ¶ કત્વા, પત્વા સન્તિકરં પદં;
પરિનિબ્બાનમઞ્ચમ્હિ, નિપન્નો લોકનાયકો.
દેવતાસન્નિપાતમ્હિ, મહન્તમ્હિ મહામુનિ;
સક્ક તત્રસમીપટ્ઠં, અવોચ વદતં વરો.
વિજયો લાળાવિસયા, સીહબાહુનરિન્દજો;
એસલઙ્કાધનુપત્તો, સત્તભચ્ચસતાનુગો.
પતિટ્ઠહિસ્સતિ દેવિન્દં, લંકાયં મમ સાસનં;
તસ્મા સપરિવારં તં, રક્ખલંકઞ્ચ સાધુકં.
તથાગતસ્સ દેવિન્દો, વચો સુત્વાવ સાદરો;
દેવસ્સુપ્પલવણ્ણસ્સ, લંકારક્ખં સમપ્પયિ.
સક્કેન વુત્તમત્તોસો, લઙ્કામાગમ્મસજ્જુકં;
પરિબ્બાજક વેસેન, રુક્ખમૂલ મૂપવિસિં.
વિજયસમ્મુખા સબ્બે,
તં ઉપચ્ચ અપુચ્છિસું;
અયં ભો કોનુ દીપોતી,
લંકાદીપોતિ સો બ્રવિ.
ન સન્તિ મનુજા હેત્થ, ન ચ હેસ્સતિ વો ભયં;
ઇતિ વત્વા કુણ્ડીકાય, તે જલેન નિસિઞ્ચિય.
સુત્તઞ્ચ તેસં હત્થેસુ, લગેત્વાનભસા’ગમા;
દસ્સેસિ સોણિરૂપેન, પરિવારિકયક્ખિની.
એકો તં વારિયન્તોપિ, રાજપુત્તેન અન્વગા;
ગામમ્હિ વિજ્જમાનમ્હિ, ભવન્તિ સુનખા ઇતિ.
તસ્સા ચ સામીની તત્થ, કુવેણીનામ યક્ખિની;
નિસીદિ રુક્ખમૂલમ્હિ, કન્તન્તિ તાપસી વિય.
દિસ્વાન ¶ સો પોક્ખરણી, નિસિન્નં તઞ્ચ તાપસિં;
તત્થ ન્હાત્વા પિવિત્વા ચ, આદાય ચ મુલાલિયો.
વારિઞ્ચ પોક્ખરેહેવ, વુટ્ઠાસિ સાતમબ્રવિ;
ભક્ખો’સિ મમ તિટ્ઠાતિ, અટ્ઠા બદ્ધો વસો નરો.
પરિત્તસુત્ત તેજેન, ભક્ખિતું સા ન સક્કુણી;
યાચિયન્તોપિ તં સુત્તં, ના’દાયક્ખિનિયા નરો.
તં ગહેત્વા સુરુઙ્ગાયં, રુદન્તં યક્ખિની ખિપિ;
એવં એકેકસો તત્થ, ખિપી સત્તસતાનિપિ.
અનાયન્તેસુ સબ્બેસુ, વિજયો ભયસંકિતો;
નન્તપઞ્ચાયુધો ગન્ત્વા, દિસ્વા પોક્ખરણિં સુભં.
અપસ્સ મુત્તિણ્ણપદં, પસ્સં તઞ્ચેવ તાપસિં;
‘‘ઇમાય ખલુ ભચ્ચા મે, ગહિતાનુ’’તિ ચિન્તિય.
કિં ન પસ્સસિ ભચ્ચે મે,
હોતિ ત્વં ઇતિ આહતં;
‘‘કિં રાજપુત્ત ભચ્ચેહિ,
પિવ નહાયા’’તિ આહસા.
યક્ખિની તાવ જાનાતિ, મમ જાતિન્તિ નિચ્છિતો;
સઙ્ઘં સનામં સાવેત્વા, ધનું સન્ધાયુ’ પાગતો.
યક્ખિં આદાય ગીવાય, નારા ચ વલયેન સો;
વામહત્થેન કેસેસુ, ગહેત્વા દક્ખિણે ન તુ.
ઉક્ખિપિત્વા અસિંઆહ, ‘‘ભચ્ચે મે દેહિ દાસિતં;
મારેમી’’તિ ભયટ્ટાસા, જીવિતં યાચિ યક્ખિની.
જીવિતં દેહિ મે સામિ, રજ્જં દજ્જામિ તે અહં;
કરિસ્સમિ’ત્તિ કિચ્ચઞ્ચ, કિચ્ચં અઞ્ઞં યથિચ્છિતં.
અદુબ્ભાત્થાય સપથં, સો તં યક્ખિં અકારયિ;
‘‘આનેહિ ભચ્ચે સીઘ’’ન્તિ, વુત્તમત્તાવ સા’નયિ.
‘‘ઇમે જાતા’’તિ વુત્તાસા,
તણ્ડુલાદિં વિનિદ્દિસિ;
ભક્ખિતાનં વાણિજાનં,
નાવટ્ઠં વિવિખં બહું.
ભચ્ચા ¶ તે સાધયિત્વાન, ભત્તાનિ બ્યઞ્જનાનિચ;
રાજા પુત્તં ભોજયિત્વા, સબ્બેચાપિ અભુઞ્જિસું.
દાપિતં વિજયેન’ગ્ગં, યક્ખી ભુઞ્જિય પીણિતા;
સોળસવસ્સિકં રૂપં, માપયિત્વા મનોહરં.
રાજપુત્ત મુપગઞ્છિ, સબ્બાભરણભૂસિતા;
માપેસિ રુક્ખમૂલસ્મિં, સયનઞ્ચ મહારહં.
સાણિયા સુપરિક્ખિત્તં, વિતાનસમલઙ્કતં;
તં દિસ્વા રાજતનયો, પેક્ખં અત્થમનાગતં.
કત્વાન તાયનાવાયં, નિપજ્જ સયને સુખં;
સાણી પરિક્ખિપિત્વાન, સબ્બે ભચ્ચા નિપજ્જિસું.
રત્તિં તૂરિયસદ્દઞ્ચ, સુત્વા ગીતરવઞ્ચ સો;
અપુચ્છિ સહસેમાનં, કિં સદ્દો ઇતિ યક્ખિનિં.
રજ્જઞ્ચ સામિનો દેય્યં, સબ્બે યક્ખે ચ ઘાતિય;
મનુસ્સા વાસકરણા, યક્ખા મં ઘાતયન્તિહિ.
ઇતિ ચિન્તિય યક્ખી સા, અબ્રવિ રાજનન્દનં;
સીરીસવત્થુના મેતં, સામિ યક્ખપુરં ઇધ.
તત્થ જેટ્ઠસ્સ યક્ખસ્સ, લંકાનગરવાસિની;
કુમારિકા ઇધા’નીતા, તસ્સા માતા ચ આગતા.
આવાહ મઙ્ગલે તત્થ, ઇધાપિ ઉસ્સવે મહા;
વત્તતે તત્થ સદ્દોયં, મહાહેસ સમાગમો.
અજ્જેવ યક્ખે ઘાતેહિ,
ન હિ સક્ખા ઇતો પરં;
સો આહા’દિસ્સ માનેતે,
ઘાતેસ્સામિ કથં અહં.
યત્થ સદ્દં કરિસ્સામ, તેન સદ્દેન ઘાતય;
આયુધં મે’નુભાવેન, તેસં કાયે પતિસ્સતિ.
તસ્સા સુત્વા તથા કત્વા, સબ્બે યક્ખે અઘાતયિ;
સયમ્પિ લદ્ધવિજયો, યક્ખરાજ પસાધનં.
પસાધનેહિ સેસેહિ, તંતં ભચ્ચં પસાધયિ;
કતિપહં વસિત્વે’ત્થ, તમ્બપણ્ણિમુપાગમિ.
માપયિત્વા ¶ તમ્પપણ્ણિ-નગરં વિજયો તહિં;
વસી યક્ખિનિયા સદ્ધિં, અમચ્ચ પરિવારિતો.
નાવાય ભૂમિમોતિણ્ણા, વિજયપમુખા તદા;
કિલન્તા પાણિનાભૂમિં, આલમ્બિય નિસીદિસું.
તમ્બભૂમિરજોફુટ્ઠો, તમ્બોપાણિ યતો અહું;
સો દેસોચેવ દીપો ચ, તેન તન્નામકો અહુ.
સીહબાહુ નરિન્દો સો, સીહમાદિન્નવા ઇતિ;
સીહળો તેન સમ્બન્ધા, એતે સબ્બેપિ સીહળા.
તત્થ તત્થ ચ ગામે તે, તસ્સા’મચ્ચા નિવેસયું;
અનુરાધગામં તન્નામો, કદમ્બ નદીયન્તિકે.
ગમ્ભીરનદીયા તીરે, ઉપતિસ્સો પુરોહિતો;
ઉપતિસ્સગામં માપેસિ, અનુરાધસ્સ ઉત્તરે.
અઞ્ઞે તયો અમચ્ચા તે, માપયિંસુ વિસું વિસું;
ઉજ્જેનિં ઉરુવેલઞ્ચ, વિજિતં નગરં તથા.
નિવાસેત્વા જનપદં, સબ્બે’મચ્ચા સમચ્ચતં;
અવોચું રાજતનયા, સામિ રજ્જેભિસેચય.
ઇતિ વુત્તો રાજપુત્તો, ન ઇચ્છિ અભિસેચનં;
વિના ખત્તિયકઞ્ઞાય, અભિસેકં મહેસિયા.
અથામચ્ચા સામિનો હે, અભિસેક કતા દરા;
દુક્કરેસુપિ કિચ્ચેસુ, તદત્થભિરુતા તિગા.
પણ્ણાકારે મહાસારે, મણિમુત્તાદિકે બહૂ;
ગાહાપયિત્વા પાહેસું, દક્ખિણં મધુરં પુરં.
પણ્ડુરાજસ્સ ધીતત્થં, સામિનો સામિભત્તિનો;
અઞ્ઞેસં ચાપિ ધીતત્થં, અમચ્ચાનં જનસ્સ ચ.
સીઘં નાવાય ગન્ત્વાન, દૂતા તે મધુરં પુરં;
પણ્ણાકારે ચ લેખઞ્ચ, તસ્સ રઞ્ઞો અદસ્સયું.
તતો રાજાઅમચ્ચેહિ, મન્તયિત્વા સધીતરં;
પાહેતુકામો’મચ્ચાનં, અઞ્ઞેસં ચાપિ ધીતરો.
લદ્ધા ઊનસતં કઞ્ઞા, અથભેરિં ચરાપયિ;
લંકાય ધીતુગમનં, ઇચ્છમાના નરા ઇધ.
નિવાસયિત્વા ¶ દિગુણં, ઘરદ્વારેસુ ધીતરો;
ઠપેન્તુ તેન લિઙ્ગેન, આદીયિસ્સામિતા ઇતિ.
એવં લદ્ધા બહૂકઞ્ઞા, તપ્પયિત્વાન તં કુલં;
સમ્પન્નસબ્બાલઙ્કારં, ધીતરં સમ્પટિચ્છદં.
સબ્બા તા લદ્ધસક્કારા, કઞ્ઞાયો ચ યથારહં;
રાજારહે ચ હત્થસ્સ-રથપેસ્સિય કારકે.
અટ્ઠારસન્નં સેણીનં, સહસ્સઞ્ચ કુલાનિ સો;
લેખં દત્વાન પેસેસિ, વિજયસ્સ જિતા’રિનો.
સબ્બોસો’તરી નાવાહિ, મહાતિત્થે મહાજનો;
તેનેવ પટ્ટનં તઞ્હિ, મહાતિત્થંતિ વુચ્ચતિ.
વિજયસ્સ સુતોધીતા, તસ્સા યક્ખિનિયા અહુ;
રાજકઞ્ઞાગમં સુત્વા, વિજયો આહ યક્ખિનિં.
‘‘ગચ્છ દાનિ તુવં ભોતિ, ઠપેત્વા પુત્તકે દુવે;
મનુસ્સા અમનુસ્સેહિ, ભાયિન્તીહિ સદા’’ ઇતિ.
સુત્વા તં યક્ખભયતો, ભીતં તં આહ યક્ખિનિં;
મા ચિન્તયિ સાહસ્સેન, દાપયિસ્સામિ તે બલિં.
પુનપ્પુનં તં યાચિત્વા, ઉભો આદાય પુત્તકે;
ભીતાપિ સા અગતિયા, લંકાપુરમુપાગમિ.
પુત્તે બિહિ નિસીદેત્વા, સયં પાવિસિ તં પુરં;
સઞ્જાનિત્વાન તં યક્ખિં, ભીતા ચોરીતિ સઞ્ઞિતો.
સંખુભિંસુ પુરે યક્ખા, એકો સાહસિકો પન;
એકપાણિપ્પહારેન, વિલયં નયિ યક્ખિનિં.
તસ્સાતુ માતુલો યક્ખો, નિક્ખમ્મ નગરા બહિ;
દિસ્વા તે દારકે પુચ્છિ, તુમ્હે કસ્સ સુતા ઇતિ.
કુવેણિયા’તિ સુત્વા’હ, માતા વો મારિતા ઇધ;
તુમ્હેપિ દિસ્વા મારેય્યું, પલાયથ લહું ઇતિ.
આગું સુમનકૂટં તે, પલાયિત્વા તતો લહું;
વાસં કપ્પેસિ જેટ્ઠો સો, વુદ્ધો તાય કણિટ્ઠિયા.
પુત્તધીતાહિ ¶ વડ્ઢિત્વા, રાજાનુઞ્ઞાય તે વસું;
તત્થેવ મલયે એસો, પુલિન્દાનઞ્હિ સમ્ભવો.
પણ્ડુરાજસ્સ દૂતા તે, પણ્ણાકારં સમપ્પયું;
વિજયસ્સ કુમારસ્સ, રાજાધિકારિકા ચ તા.
કત્વા સક્કારસમ્માનં, દૂતાનં વિજયો પન;
અદા યાથારહં કઞ્ઞા, અમચ્ચાનં જનસ્સ ચ.
યથા વિધિ ચ વિજયં, સબ્બે મચ્ચાસમાગતા;
રજ્જેસમભિસિઞ્ચિંસુ, કરિંસુચ મહાછણં.
તતો સો વિજયો રાજા, પણ્ડુરાજસ્સ ધીતરં;
મહતા પરિહારેન, મહેસિત્તે’ભિસેચયિ.
ધનાન’દા અમચ્ચાનં, અદાસિ સસુરસ્સતુ;
અનુવસ્સં સઙ્ખમુત્તં, સતસહસ્સ દ્વયારહં.
હિત્વા પુબ્બાચરિતં વિસમં સમેન;
ધમ્મેન લંકમખિલં અનુસાસમાનો;
સો તમપણ્ણિનગરે વિજયો નરિન્દો;
રજ્જં અકારયિ સમા ખલુ અટ્ઠતિંસા’તિ.
સુજનપસાદસંવે ગત્થાય કતે મહાવંસે
વિજયાભિસેકો નામ
સત્તમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠમ પરિચ્છેદ
પણ્ડુવાસુદેવાભિસેકો
વિજયો ¶ સો મહારાજા, વસ્સે અન્તિમકે ઠિતો;
ઇતિ ચિન્તયિ ‘‘વુદ્ધો’હં, ન ચ વિજ્જતિ મે સુતો.
કિચ્છેન વાસિતં રટ્ઠં, નસ્સેય્ય મમ અચ્ચયે;
આણાપેય્યં રજ્જહેતુ-સુમિત્તં ભાતરં મમ.
અથા’મચ્ચેહિ મન્તેત્વા, લેખં તત્થ વિસજ્જયિ;
લેખં દત્વાન વિજયો, ન ચિરેન દિવઙ્ગતો.
તસ્મિં મતે અમચ્ચા તે, પેક્ખન્તા ખત્તિયાગમં;
ઉપતિસ્સગામે ઠત્વાન, રટ્ઠં સમુનુસાસિસું.
મતે વિજયરાજમ્હિ, ખત્તિયાગમના પુરા;
એકં વસ્સં અયં લંકા-દીપો આસિ અરાજકો.
તસ્મિં સીહપુરે તસ્સ, સીહબાહુસ્સ રાજિનો;
અચ્ચયેન સુમિત્તો સો, રાજા તસ્સ સુતો અહુ.
તસ્સ પુત્તા તયો આસું, મદ્દરાજસ્સ ધીતુયા;
દૂતા સીહપુરં ગન્ત્વા, રઞ્ઞો લેખં અદંસુ તે.
લેખં સુત્વાન સો રાજા, પુત્તે આમન્તયી તયો;
અહં મહલ્લકો તાતા, એકો તુમ્હેસુ ગચ્છતુ.
લંકં નેકગુણં કન્તં, મમ ભાતુસ્સ સન્તકં;
તસ્સ’ચ્ચ યેન તત્થેવ, રજ્જં કારેતુ સોભનં.
કણિટ્ઠકો પણ્ડુવાસુ-દેવો રાજકુમારકો;
‘‘ગમિસ્સામીતિ ચિન્તેત્વા, ઞત્વા સોત્થિ ગતમ્પિ ચ.
પિતરા સમનુઞ્ઞાતો, દ્વત્તિંસામચ્ચ દારકે;
આદાય આરુહી નાવં, પરિબ્બાજકલિઙ્ગવા.
મહાકન્દરનજ્જા તે, મુખદ્વારમ્હિ ઓતરં;
તે પરિબ્બાજકે દિસ્વા, જનો સક્કરિ સાધુકં.
પુચ્છિત્વા ¶ નગરં એત્થ, ઉપયન્તં કમેન તે;
ઉપતિસ્સ ગામં સમ્પત્તા, દેવતા પરિપાલિતા.
અમચ્ચા’નુમતો’મચ્ચો, પુચ્છિ નેમિત્તકા તહિં;
ખત્તિયા’ગમનં તસ્સ, સો બ્યાકાસિ પરંપિ ચ.
સત્તમે દીવસેયેવ, આગમિસ્સતિ ખત્તિયો;
બુદ્ધસાસન મેતસ્સ, વંસજો’વ ઠપેસ્સતિ.
સત્તમે દિવસેયેવ, તે પરિબ્બાજકે તહિં;
પત્તે દિસ્વાન પુચ્છિત્વા, અમચ્ચા તે વિજાનિય.
તં પણ્ણુવાસુદેવં તે, લંકારજ્જેન અપ્પયું;
મહેસિયા અભાવાસો, ન તાવ અભિસેચયિ.
અમિતોદનસક્કસ્સ, પણ્ડુસક્કો સુતો અહુ;
ઞત્વા વિનાસં સક્યાનં, સો આદાય સકં જનં.
ગન્ત્વા અઞ્ઞાપદેસેન, ગઙ્ગાપારં તહિં પુરં;
માપેત્વા તત્થ કારેસિ, રજ્જં તસ્સ સુતે લભિ.
ધીતા કણિટ્ઠિતા આસિ, ભદ્દકચ્ચાન નામિકા;
સબ્બલક્ખણસમ્પન્ના, સુરૂપા અભિપત્થિતા.
તદત્થં સત્તરાજાનો, પણ્ણાકારે મહારહે;
પેસેસું રાજિનો તસ્સ, ભીતો રાજૂહિ સો પન.
ઞત્વાન સોત્થિગમનં, અભિસેકફલમ્પિ ચ;
સહદ્વત્તિંસ ઇત્થીહિ, નાવં આરોપિયા’સુતં.
ગઙ્ગાય ખિપિ ગણ્હાતુ, પહુ મે ધીતરં ઇતિ;
ગહેતું તે ન સક્ખિંસુ, નાવાસાપન સીઘગા.
દુતિયે દિવસેયેવ, ગોણાગામક પટ્ટનં;
પત્તાપબ્બજિતા કારા, સબ્બા તા તત્થ ઓતરું.
પુચ્છિત્વા નગરં એત્થ, તા કમેનોપયન્તિયો;
ઉપતિસ્સગામં સમ્પત્તા, દેવતા પરિપાલિતા.
નેમિત્તકસ્સ વચનં, સુત્વા તત્થા’ગતા તુ તા;
દિસ્વા અમચ્ચો પુચ્છિત્વા, ઞત્વા રઞ્ઞો સમપ્પયિ.
તં પણ્ડુવાસુદેવં તે, અમચ્ચા સુદ્ધબુદ્ધિનો;
રજ્જે સમભિસિઞ્ચિંસુ, પુણ્ણસબ્બમનોરથં.
સુભદ્દકચ્ચાન ¶ મનોમરૂપિનિં;
મહેસીભાવે અભિસિઞ્ચિય’ત્તનો;
સહગતા તાય પદાસિ અત્તના;
સહાગતાનં વસિ ભૂમિપો સુખન્તી.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પણ્ડુવાસુદેવાભિસેકો નામ
અટ્ઠમો પરિચ્છેદો.
નવમ પરિચ્છેદ
અભયાભિસેકો
મહેસી જનયી પુત્તે, દસ એકઞ્ચ ધીતરં;
સબ્બજેટ્ઠો’ભયો નામ, ચિત્તાનામ કનિટ્ઠિકા.
પસ્સિત્વા તં વિયાકંસુ, બ્રાહ્મણા મન્તપારગા;
‘‘રજ્જહેતુ સુતો અસ્સા, ઘાતયિસ્સતિ માતુલે’’.
ઘાતેસ્સામિ કનિટ્ઠિન્તિ, નિચ્છિતે ભાતરા’ભયો;
વારેસિ કાલે વાસેસું, ગેહં તં એકથુણિકે.
રઞ્ઞો ચ સિરિગબ્ભેન, તસ્સ દ્વારમકારયું;
અન્તો ઠપેસું એકઞ્ચ, દાસિં નરસતં બહિ.
રૂપેનુ’મ્માદયી નરે, દિટ્ઠમત્તાવ સાયતો;
તતો ઉમ્માદચિત્તા’તિ, નામં સોપપદં લભિ.
સુત્વાન લંકાગમનં, ભદ્દકચ્ચાનદેવિયા;
માતરા ચોદિતા પુત્તા, ઠપેત્વે’કઞ્ચ આગમું.
દિસ્વાન તે પણ્ડુવાસુ-દેવં લઙ્કિન્દમાગતા;
દિસ્વાન તં કનિટ્ઠિઞ્ચ, રોદિત્વા સહ તાય ચ.
રઞ્ઞા સુકતસક્કારા, રઞ્ઞો’નુઞ્ઞાય ચારિકં;
ચરિંસુ લંકાદીપમ્હિ, નિવસુઞ્ચ યથારુચિં.
રામેન ¶ વુસિતઠાનં, રામગોણન્તિ વુચ્ચતિ;
ઉરુવેલા’નુરાધાનં, નિવાસા ચ તથા તથા.
તથા વિજિતદીઘાયુ-રોહણાનં નિવાસકા;
વિજિતગામો દીઘાયુ-રોહણન્તિ ચ વુચ્ચતિ.
કારેસિ અનુરાધો સો, વાપિં દક્ખિણતો તતો;
કારાપેત્વા રાજગેહં, તત્થ વાસમકપ્પયી.
મહારાજા પણ્ડુવાસુ-દેવો જટ્ઠસુતં સકં;
અભયં ઉપરજ્જમ્હિ, કાલે સમભિસેચયિ.
દીઘાયુસ્સ કુમારસ્સ, તનયો દીઘગામણિ;
સુત્વા ઉમ્માદચિત્તં તં, તસ્સં જાતકુતૂહલો.
ગહેત્વા’પતિસ્સ ગામં, તં અપસ્સિ મનુજાધિપં;
અદા સહોપરાજેન, રાજુપટ્ઠાનમસ્સસો.
ગવક્ખાભિમુખટ્ઠાને, તં ઉપેચ્ચ ઠિતં તુસા;
દિસ્વાન ગામિણિં ચિત્તા, રત્તચિત્તા’હ દાસિકં.
‘‘કો એસો’’તિ તતો સુત્વા,
માતુલસ્સ સુતોઇતિ;
દાસિં તત્થ નિયોજેસિ,
સદ્ધિંકત્વાન સો તતો.
ગવક્ખમ્હિ ડસાપેત્વા, રત્તિં કક્કટયન્તકં;
આરુય્હ છિન્દયિત્વાન, કવાટં તેન પાવિસિ.
તાય સદ્ધિં વસિત્વાન, પચ્ચૂસેયેવ નિક્ખમિ;
એવં નિચ્ચં વસી તત્થ, છિદ્દાભાવા અપાકટો.
સા તેન અગ્ગહી ગબ્ભં, ગબ્ભે પરિણતે તતો;
માતુ આરોચયી દાસી, માતા પુચ્છિય ધીતરં.
રઞ્ઞો આરોચયી રાજા, અમન્તેત્વા સુતે’બ્રહ્મા;
પોસિયોસો’પિ અમ્હેહિ, દેવ તસ્સેવ તં ઇતિ.
પુત્તો ચે મારયિસ્સામ, ત’ન્તિ તસ્સ અદંસુ તં;
સા સૂતિકાલસમ્પત્તે, સૂતિ ગેહઞ્ચ પાવિસિં.
સઙ્કિત્વા ¶ ગોપકં ચિત્તં, કાલવેલઞ્ચ દાસકં;
તસ્મિં કમ્મે નિસ્સાયા’તિ, ગામણિ પરિચારકે.
તે પટિઞ્ઞં અદેન્તે તે, રાજપુત્તા અઘાતયું;
યક્ખા હુત્વાન રક્ખિંસુ, ઉભો ગબ્ભે કુમારકં.
અઞ્ઞં ઉપવિજઞ્ઞં સા, સલ્લક્ખા પેસિ દાસિયા;
ચિત્તા સા જનયી પુત્તં, સા ઇત્થિ પન ધીતરં.
ચિત્તં સહસ્સં દાપેત્વા, તસ્સા પુત્તં સકમ્પિ ચ;
આણાપેત્વા ધીતરં તં, નિપજ્જાપેસિ સન્તિકે.
ધીતા લદ્ધા’તિ સુત્વાન, તુટ્ઠા રાજસુતા અહું;
માતા ચ માતુમાતા ચ, ઉભો પન કુમારકં.
માતામહસ્સ નામઞ્ચ, જેટ્ઠસ્સ માતુલસ્સ ચ;
એકં કત્વા તમકરું, પણ્ડુકાભયનામકં.
લંકા પાલો પણ્ડુવાસુ-દેવો રજ્જમકારયિ;
તિંસ વસ્સમ્હિ જાતમ્હિ, મતો સો પણ્ડુકાભયે.
તસ્મિં મતસ્મિં મનુજાધિપસ્મિં,
સબ્બે સમાગમ્મ નરિન્દપુત્તા;
તસ્સાભયસ્સાભયદસ્સ ભાતુ,
રાજાભિસેકં અકરું ઉળારાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
અભયાભિસેકો નામ
નવમો પરિચ્છેદો.
દસમ પરિચ્છેદ
પણ્ડુકાભયાભિસેકો
ઉમ્માદચિત્તાયાણત્તા ¶ , દાસી આદાય દારકં;
સમુગ્ગે પક્ખિપિત્વાન, દ્વારમણ્ડલ કે અગા.
રાજપુત્તા ચ મિગવં, ગતા તુમ્બરકન્દરે;
દિસ્વા દાસિં કુહિં યાસિ, કિં મે કન્તિ ચ પુચ્છિસું.
દ્વારમણ્ડલકં યામિ, ધીતુમેગુળપૂવકં;
ઇચ્ચાહ ઓરોપેહીતિ, રાજપુત્તં કમબ્રવું.
ચિત્તો ચ કાલવેલો ચ, તસ્સા’રક્ખાય નિગ્ગતા;
મહન્તં સૂકરવેસં, તં ખણંયેવ દસ્સયું.
તે તં સમનુબન્ધિંસુ, સાસમાદાય તત્ર’ગા;
દારકઞ્ચ સહસ્સઞ્ચ, આયુત્તસ્સ અદારહો.
તસ્મિંયેવ દિને તસ્સ, ભરિયા જનયી સુતં;
યમકે જનયી પુત્તે, ભરિયં મે’તિ પોસિતં.
સો સત્તવસ્સિકો ચા’સિ, તં વિજાનિય માતુલા;
ગન્તું સરસિ કીળન્તે, દારકે ચ પયોજયું.
જલટ્ઠં રુક્ખસુસિરં, જલચ્છાદિતછિદ્દકં;
નિમુજ્જમાનો છિદ્દેન, પવિસિત્વા ચિરટ્ઠિતો.
તતો તથેવ નિક્ખમ્મ, કુમારે સેસદારકે;
ઉપચ્ચ પુચ્છિયન્તોપિ, વઞ્ચેત’ઞ્ઞવચોહિ સો.
મનુસ્સેહા’ગતેહેસો, નિવાસેત્વાન વત્થકં;
કુમારો વારિમો ગય્હ, સુસિરમ્હિ ઠિતો અહુ.
વત્થકાનિ ગણેત્વાન, મારેત્વા સેસદારકે;
ગન્ત્વા આરોચયું સબ્બે, દારકા મારિતા ઇતિ.
ગતેસુ ¶ તેસુ સો ગન્ત્વા, આયુત્તકઘરં સકં;
વસં અસ્સાસિતો તેન, અહૂ દ્વાદસવસ્સિકો.
પુન સુત્વાન જીવન્તં, કુમારં તસ્સ માતુલં;
તત્થ ગોપાલકે સબ્બે, મારેતું સન્નિયોજયું.
તસ્મિં અહનિ ગોપાલા, લદ્ધા એકં ચતુપ્પદં;
અગ્ગિં આહરિતું ગામં, પેસેતું તં કુમારકં.
સો ગન્ત્વા ઘરમાયુત્ત-પુત્તકંયેવ પેસયિ;
પાદા રુજન્તિ મે તેહિ, અગ્ગિં ગોપાલસન્તિકં.
તત્થ અઙ્ગાર મંસઞ્ચ,
ખાદિસ્સસિ તુવં ઇતિ;
ને સિ સો તં વચો સુત્વા,
અગ્ગિં ગોપાલસન્તિકં.
તસ્મિં ખણે પેસિતા તે, પરિક્ખિપિય મારયું;
સબ્બે ગોપે મારયિત્વા, માતુલાનં નિવેદયું.
તથો સોળસવસ્સં તં, વિજાનિંસુ ચ માતુલા;
માતા સહસ્સઞ્ચા’દાસિ, તસ્સા રક્ખઞ્ચ આદિસિ.
આયુત્તો માતુસન્દેસં, સબ્બં તસ્સ નિવેદિય;
દત્વા દાસં સહસ્સઞ્ચ, પેસેસિ પણ્ડુલન્તિકં.
પણ્ડુલબ્રાહ્મણો નામ, ભોગવા વેદપારગો;
દક્ખિણસ્મિં દિસાભાગે, વસી પણ્ડુલગામકે.
કુમારો તત્થ ગન્ત્વાન, પસ્સિ પણ્ડુલબ્રાહ્મણં;
‘‘ત્વં પણ્ડુકાભયો તાત’’, ઇતિ પુચ્છિય બ્યાકતે.
તસ્સ કત્વાન સક્કારં, આહ રાજા ભવિસ્સસિ;
સમસત્તતિવસ્સાનિ, રજ્જં ત્વં કારયિસ્સસિ.
સિપ્પં ઉગ્ગણ્હ તાતાતિ, સિપ્પુગ્ગહમકારયી;
ચન્દેન તસ્સ પુત્તેન, ખિપ્પં સિપ્પં સમાપિતં.
અદા સતસહસ્સં સો, યોધસઙ્ગહકારણા;
યોધેસુ સઙ્ગહિતેસુ, તેન પઞ્ચસતેસુ સો.
સિયું યાય ગયિતાનિ, પણ્ણાનિ કનકાનિ તં;
મહેસિં કુરુચન્દઞ્ચ, મમ પુત્તં પુરોહિતં.
ઇભિ ¶ વત્વા ધનં દત્વા, સયોધં નિહરિ તતો;
સો નામં સાવયિત્વાન, તતો નિક્ખમ્મ પુઞ્ઞવા.
લદ્ધબલો નગરકે, કાસપબ્બત સન્તિકે;
સત્તસતાનિ પુરિસે, સબ્બેસં ભોજનાનિ ચ.
તતો નરસહસ્સેન, દ્વિસતેન કુમારકો;
ગિરિકણ્ડ પબ્બતં નામ, અગમા પરિવારિતો.
ગિરિકણ્ડસિવો નામ, પણ્ડુકાભય માતુલો;
તં પણ્ડુવાસુદેવેન, દિન્નં ભુઞ્જતિ દેસકં.
સો કરિસસતં પક્કં, તદા લાવેતિ ખત્તિયો;
તસ્સ ધીતા રૂપવતી, પાલી નામા’સિ ખત્તિયા.
સા મહાપરિવારેન, યાનમારુય્હ સોભનં;
પિતુભત્તં ગાહયિત્વા, લાવકાનઞ્ચ ગચ્છતિ.
કુમારસ્સ મનુસ્સાનં, દિસ્વા તત્થ કુમારિકં;
આરોચેસું કુમારસ્સ, કુમારો સહસા’ગતો.
દ્વેધા તં પરિસં કત્વા, સતં યાનમપેસયિ;
તદન્તિકં સપરિસા, કત્થ યાસીતિ પુચ્છિતં.
તાય વુત્તેતુ સબ્બસ્મિં, તસ્સંસારત્ત માનસો;
અત્તનો સંવિભાગત્થં, ભન્તેના’યાચિ ખત્તિયો.
સાસમોરુય્હ યાનમ્હા, અદા સોવણ્ણપાતિયા;
ભત્તં નિગ્રોધ મૂલસ્મિં, રાજપુત્તસ્સ ખત્તિયા.
ગણ્હિ નિગ્રોધપણ્ણાનિ, ભોજેતું સેસકે જને;
સોવણ્ણભાજનાના’સું, તાનિ પણ્ણાનિ તં ખણે.
તાનિ દિસ્વા રાજપુત્તો, સરિત્વા દિજભાસિતં;
મહેસિભાવ યોગ્ગામે, કઞ્ઞાલદ્ધાતિ તુસ્સિસો.
સબ્બે ભોજાપયી તેસા, તં ન ખીયિત્થ ભોજનં;
એકસ્સ પટિવિસો’વ, ગહિતો તત્થ દિસ્સથ.
એવં પુઞ્ઞગુણૂપેતા, સુકુમારી કુમારિકા;
સુવણ્ણપાલિ નામેન, તતોપ્પભુત આસિ સા.
તં ¶ કુમાર ગહેત્વાન, યાનમારુય્હ ખત્તિયો;
મહબ્બલ પરિબ્યૂળ્હો, અનુસંણી અપક્કમિ.
તં સુત્વાન પિતા તસ્સા, નરે સબ્બે અપેસયિ;
તે ગન્ત્વા કલહં કત્વા, તજ્જિતા તેહિ આગમું.
કલહનગરં નામ, ગામો તત્થ કતે અહુ;
તં સુત્વા ભાતરો તસ્સા, પઞ્ચયુદ્ધાયુ’પાગમું.
સબ્બે તે પણ્ડુલસુતો, ચન્દોયેવ અઘાતયિ;
લોહિત વાહખણ્ડોતિ, તેસં યુદ્ધમહી અહુ.
મહતા બલ કાધયન,
તતો સો પણ્ડુકાભયો;
ગઙ્ગાય પારિમે તિરે,
દોળપબ્બતકં અગા.
તત્થ ચત્તારિ વસ્સાનિ, વસિ તં તત્થ માતુલા;
સુત્વા ઠપેત્વા રાજાનં, તં યુદ્ધત્થમુપાગમું.
ખન્ધાવારં નિવેસેત્વા, ધૂમરક્ખાગ સન્તિકે;
ભાગિનેય્યેન યુજ્ઝિંસુ, ભાગિનેય્યો તુ માતુલે.
અનુબન્ધી ઓરગઙ્ગં, મલાપેત્વા નિવત્તિય;
તેસઞ્ચ ખન્ધાવારમ્હિ, દુવે વસ્સાનિ સો વસી.
ગન્ત્વો’પતિસ્સગામં તે, તમત્થં રાજિનો’બ્રવું;
રાજાલેખં કુમારસ્સ, સરહસ્સં સપાહિણિ.
‘‘પુઞ્જસ્સુ પારગઙ્ગં ત્વં, મા’ગા ઓરંતતો’’ઇતિ;
તં સુત્વા તસ્સ કુજ્જિંસુ, ભાતરો નવ રાજિનો.
ઉપત્થમ્ભો ત્વમેવા’સિ, ચિરં તસ્સ ઇદાનિ તુ;
રટ્ઠં દદાસિ તસ્મા ત્વં, મારેસ્સામા’તિ અબ્રવું.
સો તેસં રજ્જમપ્પેસિ, તે તિસ્સં નામ ભાતરં;
સબ્બેવ સહિતા’કંસુ, રજ્જસ્સ પરિનાયકં.
એસો વીસતિવસ્સાનિ, અભયો’ભય દાયકો;
તત્થો’પતિસ્સગામમ્હિ, રાજા રજ્જમકારયિ.
વસન્તિ ¶ ધૂમરક્ખાગે, સરે તુમ્બરિયઙ્ગણે;
ચરતે વળવા રુપા, યક્ખી ચેતિયનામિકા.
એકો દિસ્વાન સેનઙ્ગં, ઉત્તપાદં મનોરમં;
આરોચેસિ કુમારસ્સ, વળવે’ત્તી’દિસી ઇતિ.
કુમારો રસ્મિમાદાય, ગહેતું તં ઉપાગમિ;
પચ્છતો અગતં દિસ્વા, ભીતા તેજેન તસ્સસા.
ધાવિ’નન્તરધાયિત્વા, ધાવન્તિ મનુબન્ધિસો;
ધાવમાના સરં હં સા, સત્તક્ખત્તું પરિક્ખિપિ.
ઓતરિત્વા મહાગઙ્ગં, ઉત્તરિત્વા તતો પન;
ધુમરક્ખં પબ્બતં તં, સત્તક્ખત્તું પરિક્ખિપિ.
તં સરં પુન તિક્ખત્તું, પરિક્ખિપિ તતો પુન;
ગઙ્ગં કચ્છકતિત્થેન, સમોતરિ તહિં તુ સો.
ગહેસિતં વાલધિસ્મિં, તાલપત્તઞ્ચ તોયગં;
તસ્સ પુઞ્ઞાનુભાવેન, સો અહોસિ મહા અસિ.
ઉચ્ચારેસિ અસિં દજ્જં, ‘‘મારોમી’’તિ તમાહ સા;
રજ્જં ગહેત્વા તે દજ્જં, સામિ મામં અમારયિ.
ગીવાય તં ગહેત્વા સો, વિજ્ઝિત્વા અસિકોટિયા;
નાસાય રજ્જુયા બન્ધિ, સા અહોસિ વસાનુગા.
ગન્ત્વા તં ધુમરક્ખં સો, તમારુય્હ મહબ્બલો;
તત્થ ચત્તારિ વસ્સાનિ, ધૂમરક્ખન ગે વસિ.
તતો નિક્ખમ્મ સબલો, આગમ્મા’રિટ્ઠપબ્બતં;
સુદ્ધિકાલમપેક્ખન્તો, તત્થ સત્તસમાવસિ.
દ્વે માતુલે ઠપેત્વાન, તસ્સ સેસટ્ઠમાતુલા;
યુદ્ધસજ્જા અરિટ્ઠં તં, ઉપસઙ્કમ્મ પબ્બતં.
ખન્ધાવારં નગરકે, નિવેસેત્વા ચમૂપતિં;
દત્વા પરિક્ખિપાપેસું, સમન્તા’રિટ્ઠપબ્બતં.
યક્ખિનિયા મન્તયિત્વા, તસ્સા વચનયુત્તિયા;
દત્વા રાજપરિક્ખારં, પણ્ણાકારા યુવાનિ ચ.
‘‘ગણ્હાથ ¶ સબ્બાને’તાનિ, ખમાપેસ્સામિ વો અહં’’;
ઇતિ વત્વાન પેસેસિ, કુમારો પુરતો બલં.
ગણ્હિસ્સામિ પવિટ્ઠન્તિ, વિસ્સટ્ઠેસુ તુ તેસુ સો;
આરુય્હ યક્ખવળવં, મહાબલપુરક્ખતો.
યુદ્ધાય પાવિસિ યક્ખી, મહારાવ મરાપિસા;
અન્તો બહિબલઞ્ચસ્સ, ઉક્કુટ્ઠિં મહતિં અકા.
કુમારપુરિસા સબ્બે, પરસેના નરે બહૂ;
ઘાતેત્વા માતુલે ચ’ત્થ, સીસરાસિં અકંસુ તે.
સેનાપતિ પાલયિત્વા, ગુમ્બટ્ઠાનં સપાવિસિ;
સેનાપતિ ગુમ્બકો’તિ, તેન એસ પવુચ્ચતિ.
ઉપરિટ્ઠમાતુલસિરં, સીસરાસિં સપસ્સિય;
લાબુરાસી’વ ઇચ્છાહ, તેના’સિ લાબુગામકો.
એવં વિજિતસઙ્ગામો, તતો સો પણ્ડુકાભયો;
અય્યકસ્સા’નુરાધસ્સ, વસનઠાનમાગમિ.
અત્તનો રાજગેહં સો, તસ્સ દત્વાન અય્યકો;
અઞ્ઞત્થવાસં કપ્પેસિ, સો તુ તસ્મિં ઘરે વસિ.
પુચ્છાપેત્વાન નેમિત્તં, વત્થુવિજ્જા’વિદું તથા;
નગરં પવરં તસ્મિં, ગામેયેવ અમાપયિ.
નિવાસત્તા’નુરાધાનં, અનુરાધપુરં અહુ;
નક્ખત્તેના’નુરાધેન, પતિટ્ઠાપિત તાય ચ.
આણાપેત્વા માતુલાનં, છત્તં જાતસ્સરે ઇધ;
ધોવાપેત્વા ધારયિત્વા, તં સરેયેવ વારિના.
અત્તનો અભિસેકં સો, કારેસિ પણ્ડુકાભયો;
સુવણ્ણપાલિં દેવિં તં, મહેસિત્તે ભિસેચયિ.
અદા ચન્દકુમારસ્સ, પોરોહિચ્ચં યથાવિધિ;
ઠાનન્તરાનિ સેસાનં, ભચ્ચાનઞ્ચ યથારહં.
માતુયા ઉપકારત્તા, અત્તનો ચ મહીપતિં;
અઘાતયિત્વા જેટ્ઠં તં, માતુલં અભયં પન.
રત્તિરજ્જં અદા તસ્સ, અહુ નગરગુત્તિકો;
તદુપાદાય નગરે, અહૂ નગરગુત્તિકો.
સસ્સુરં ¶ તં અઘાતેત્વા, ગિરિકણ્ડસિવમ્પિ ચ;
ગિરિકણ્ણદેસં તસ્સે’વ, માતુલસ્સ અદાસિ સો.
સરં તઞ્ચ ખણાપેત્વા, કારાપેસિ બહૂ દકં;
જયે જલસ્સ ગાહેન, જયવાપીતિ અહુતં.
કાલવેલં નિવાસેસિ, યક્ખંપુર પુરત્થિમે;
યક્ખં તુ ચિત્તરાજં તં, હેટ્ઠો અભયવાપિયા.
પુબ્બોપકારિં દાસિં તં, નિબ્બત્તં યક્ખયોનિયા;
પુરસ્સ દક્ખિણદ્વારે, સો કતઞ્ઞૂ નિવાસયિ.
અન્તો નરિન્દવત્થુસ્સ, વળવામુખયક્ખિનિં;
નિવાસેસિ બલિં તેસં, અઞ્ઞેસઞ્ચાનુવસ્સકં.
દાપેસિ છણકાલે તુ, ચિત્તરાજેન સો સહ;
સમાસને નિસીદિત્વા, દિબ્બમાનુસનાટકં.
કારેન્તો’ભિરમિ રાજા, રતિખિડ્ડા સમપ્પિતો;
દ્વારગામે ચ ચતુરો, ભયવાપિઞ્ચ કારયિ.
મહાસુસાનઘાતનં, પચ્છિમરાજિનિં તથા;
વેસ્સવણસ્સ નિગ્રોધં, બ્યાધિદેવસ્સ તાલકં.
યોનસભાગ વત્થુઞ્ચ, મહેજ્જઘરમેવ ચ;
એતાનિ પચ્છિમદ્વાર-દિસાભાગે નિવેસયિ.
પઞ્ચસતાનિ ચણ્ડાલ-પુરિસે પુરસોધકે;
દુવેસતાનિ ચણ્ડાલ-પુરિસે વચ્ચસોધકે.
દિયડ્ઢસતચણ્ડાલે, મતનીહારકે’પિ ચ;
સુસાન ગોપચણ્ડાલે, તત્તકેયેવ આદિસિ.
તેસં ગામં નિવેસેસિ, સુસાના પચ્છિમુત્તરે;
યથા વિહિતકમ્માનિ, તાનિ નિચ્ચં અકંસુતે.
તસ્સ ચણ્ડાલગામસ્સ, પુબ્બુત્તરદિસાય તુ;
નીચસુસાનકં નામ, ચણ્ડાલાનમકારયિ.
તસ્સુત્તરે સુસાનસ્સ, પાસાણપબ્બતન્તરે;
આવાસપાલિઝાધાનં, તદા આસિ નિવેસિતા.
તદુત્તરે ¶ દિસાભાગે, યાવ ગામણિ વાપિયા;
તાપસાનં અનેકેસં, અસ્સમો આસિ કારિતો.
તસ્સેવ ચ સુસાનસ્સ, પુરત્થિમદિસાય તુ;
જોતિયસ્સ નિગણ્ઠસ્સ, ઘરં કારેસિ ભૂપતિ.
તસ્મિંયેવ દેસસ્મિં, નિગણ્ઠો ગિરિનામકો;
નાનાપાસણ્ડકા ચેવ, વસિંસુ સમણા બહૂ.
તત્થેવ ચ દેવકુલં, અકારેસિ મહીપતિ;
કુભણ્ડસ્સ નિગણ્ઠસ્સ, તંનામકમહોસિતં.
તતો તુ પચ્છિમે ભાગે, ઝાધપાલિપુરત્થિમે;
મિચ્છાદિટ્ઠિકુલાનં તુ, વસી પઞ્ચસતં તહિં.
પરં જોતિયગેહમ્હા, ઓરં ગામણિ વાપિયા;
સો પરિબ્બાજકારામં, કારાપેસિ તથેવ ચ.
આજીવકાનં ગેહઞ્ચ, બ્રાહ્મણવટ્ટમેવ ચ;
સિવિકા સોત્થિસાલા ચ, અકારેસિ તહિં તહિં.
દસવસ્સાભિસેકો સો, ગામસીમા નિવેસયિ;
લંકાદીપમ્હિ સકલે, લંકિન્દો પણ્ડુકાભયો.
સો કાલવેલચિત્તેહિ, દિસ્સમાનેહિ ભૂપતિ;
સહા’નુ ભોસિ સમ્પતિં, યક્ખભૂતસહાય વા.
પણ્ડુકાભયરઞ્ઞો ચ, અભયસ્સ ચ અન્તરે;
રાજસુઞ્ઞાનિ વસ્સાનિ, અહેસું દસસત્ત ચ.
સો પણ્ડુકાભયમહીપતિ સત્તતિંસ–
વસ્સો’ધિગમ્મ ધિતિમા ધરણી પતિત્તં;
રમ્મે અનુનમનુરાધપુરે સમિદ્ધે;
વસ્સાનિ અકારયિ રજ્જમેત્થાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પણ્ડુકાભયાભિસેકોનામ
દસમો પરિચ્છેદો.
એકાદસમ પરિચ્છેદ
દેવાનંપિયતિસ્સાભિસેકો
તસ્સચ્ચયે ¶ તસ્સ સુતો, મુટસિવો’તિ વિસ્સુતો;
સુવણ્ણપાલિયા પુત્તો, પત્તો રજ્જમનાકુલં.
મહામેઘવનુય્યાનં, નામનુગગુણોદિતં;
ફલપુપ્ફતરુપેતં, સો રાજા કારયિ સુભં.
ઉય્યાનઠાનગ્ગહણે, મહામેઘો અકાલજો;
પાવસ્સિતેન ઉય્યાનં, મહામેઘવનં અહુ.
સટ્ઠિવસ્સાનિ મુટસિવો, રાજા રાજ્જમકારયિ;
અનુરાધે પુરવરે, લંકા ભુવદને સુભે.
તસ્સ પુત્તા દસા’હેસું, અઞ્ઞમઞ્ઞહિતેસિનો;
દુવે ધીતા ચા’નુકુલા, કુલાનુચ્છવિકા અહૂ.
દેવાનં પિયતિસ્સોતિ, વિસ્સુતો દુતિયો સુતો;
તેસુ ભાતૂસુ સબ્બેસુ, પુઞ્ઞાપઞ્ઞાધિકો અહુ.
દેવાનં પિયતિસ્સો સો, રાજા’સિ પિતુઅચ્ચયે;
તસ્સા’ભિસેકેન સમં, બહૂન’ચ્છરિયાન’હું.
લંકાદીપમ્હિ સકલે, નિધયો રતનાનિ ચ;
અન્તોઠિતાનિ ઉગ્ગન્ત્વા, પથવીતલમારુહું.
લંકાદીપસમીપમ્હિ, ભિન્નનાવાગતાનિ ચ;
તત્રજાતાનિ ચ થલં, રતનાનિ સમારુહું.
છાતપબ્બતપાદમ્હિ, તિસ્સો ચ વેળુયટ્ઠિયો;
જાતારથપતોદેન, સમાના પરિમાણતો.
તાસુ એકાલતાયટ્ઠિ, રજતા’ભા તહિં લતા;
સુવણ્ણાવણ્ણારુચિરા, દિસ્સન્તેતા મનોરમા.
એકા કુસુમા યટ્ઠીતુ, કુસુમાનિ તહિં પન;
નાનાનિ નાનાવણ્ણાનિ, દિસ્સન્તે’તિ ફુટાનિ ચ.
એકાસકુણયટ્ઠિતુ ¶ , તહિં પક્ખિમિગા બહૂ;
નાના ચ નાનાવણ્ણા ચ, સજીવા વિય દિસ્સરે.
ભયગજરથામલકા, વલયઙ્ગુલિવેઠકા;
કકુધફલાપાકતિકા, ઇચ્ચેતા અટ્ઠજાતિયો.
મુત્તાસમુદા ઉગ્ગન્ત્વા, તીરે વટ્ટિ વિય ઠિતા;
દેવાનં પિયતિસ્સસ્સ, સબ્બં પુઞ્ઞવિજમ્ભિતં.
ઇન્દનીલં વેળુરિયં, લોહિતઙ્કમણિધિ’મે;
રજતાનિ પને’તાનિ, મુત્તા તા તાવયટ્ઠિયો.
સત્તહબ્ભન્તરેયેવ, રઞ્ઞો સન્તિકમાહરું;
તાનિ દિસ્વા પતીતો સો, રાજા ઇતિ વિચિન્તયિ.
રતનાનિ અનગ્ઘાનિ, ધમ્માસોકો ઇમાનિમે;
સહાયો’રહતેના’ઞ્ઞો, તસ્સ દસ્સં ઇમાન’તો.
દેવાનં પિયતિસ્સો ચ, ધમ્માસોકો ચ તે ઇમે;
દ્વે અદિટ્ઠસહાયાહિ, ચિરપ્પભુતિ ભૂપતિ.
ભાગિનેય્યં મહારિટ્ઠં, અમચ્ચં પમુખં તતો;
દિજં અમચ્ચં ગણતં, રાજા તે ચતુરો જને.
દૂતો કત્વાન પાહેસિ, બલોઘપરિવારિતે;
ગાહા પેત્વા અનગ્ઘાનિ, રતનાનિ ઇમાનિ સો.
મણિજાતી ચ તિસ્સો તા, તિસ્સો ચ રથયટ્ઠિયો;
સઙ્ખઞ્ચ દક્ખિણાવત્તં, મુત્તા જાતી ચ અટ્ઠ તા.
આરુય્હ જમ્બુકોલમ્હિ, નાવં સત્તદિનેન તે;
સુખેન તિત્થં લદ્ધાન, સત્તાહેન તતો પુન.
પાટલિપુત્તં ગન્ત્વાન, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
અદંસુ પણ્ણાકારેતે, દિસ્વા તાનિ પસીદિ સો.
રતનાનિ’દિસાનેત્થ, નત્થિ મે ઇતિ ચિન્તિય;
અદા સેનાપતિટ્ઠાનં, તુટ્ઠો’રિટ્ઠસ્સ ભૂપતિ.
પોરોહિચ્ચબ્રાહ્મણસ્સ, દણ્ડનાયતં પન;
અદાસિ તસ્સા’મચ્ચસ્સ, સેટ્ઠિત્તં ગણકસ્સ તુ.
તેસં અનપ્પકે ભોગે, દત્વા વાસઘરાનિ ચ;
મહામચ્ચેહિ મન્તેન્તો, પસ્સિત્વા પટિપાભતં.
વાલબીજની ¶ મુણ્હિસં, ખગ્ગં છત્તઞ્ચ પાદુકં;
મોળિં વતં સપામઙ્ગં, ભિઙ્કારં હરિચન્દનં.
અધોવિમં વત્થકોટિં, મહગ્ઘં હત્થપુઞ્છનિં;
નાગા’હટં અઞ્જનઞ્ચ, અરુણાભઞ્ચ મત્તિકં.
અનોતત્તોદકઞ્ચેવ, ગઙ્ગાસલિલમેવ ચ;
સઙ્ખઞ્ચ નન્દિયાવટ્ટં, વડ્ઢમાનં કુમારિકં.
હેમભોજનકણ્ડઞ્ચ, સિવિકઞ્ચ મહારહં;
હરીટકં આમલકં, મહગ્ઘં અમતોસધં.
સુકાહટાનં સાલીનં, સટ્ઠિવાહસતાનિ ચ;
અભિસેકો પકરણં, પરિવારવિસેસિતં.
દત્વા કાલે ભહાયસ્સ, પણ્ણાકારે નરિસ્સરો;
દૂતે પાહેસિસદ્ધમ્મ-પણ્ણાકારમિમમ્પિચ.
અહં બુદ્ધઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, સઙ્ઘઞ્ચ સરણં ગતો;
ઉપાસકત્તં દેસેસિં, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
ત્વમ્પિમાનિ રતનાનિ, ઉત્તમાનિ નરુત્તમ;
ચિત્તં પસાદયિત્વાન, સદ્ધાય સરણં વજ.
‘‘કરોથ મે સહાયસ્સ, અભિસેકં પુનો’’ ઇતિ;
વત્વા સહયા’મચ્ચેતે, સક્કરિત્વા ચ પેસયિ.
પઞ્ચમાસે વસિત્વાન, તે મચ્ચા’તિવસક્કતા;
વેસાખસુક્ખપક્ખાદિ-દિને દૂતા વિનિગ્ગતા.
તામલિત્તિયમારુય્હ, નાવં તેજમ્બુકોલકે;
ઓરુય્હ કૂપં પસ્સિંસુ, પત્વા દ્વાદસિયં ઇધ.
અદંસુ પણ્ણાકારે તે, દૂતા લંકાદીપસ્સતે;
તેસં મહન્તં સક્કારં, લંકાપતિ અકારયિ.
તે મગ્ગસિરમાસસ્સ, આદિચન્દોદયેજિને;
અભિસિત્તઞ્ચ લંકિન્દં, અમચ્ચા સામિભત્તિનો.
ધમ્માસોકસ્સ વચનં, વત્વા સામિ હિતેરતા;
પુનોપિ અભિસિઞ્ચિંસુ, લંકાહિતસુખેરતં.
વેસાખે ¶ નરપતિ પુણ્ણમાયમેવં;
દેવાનં પિયવચનો પગૂળનામો;
લંકાયં પવીતતપીતિ ઉસ્સવાયં;
અત્તાનં જનસુખદો’ભિસેચયી સોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દેવાનંપિયતિસ્સાભિસેકોનામ
એકાદસમો પરિચ્છેદો.
દ્વાદસમ પરિચ્છેદ
નાનાદેસપસાદો
થેરો મોગ્ગલિપુત્તો સો, જિનસાસન જોતકો;
નિટ્ઠાપેત્વાન સંગીતિં, પેક્ખમાનો અનાગતં.
સાસનસ્સ પતિટ્ઠાનં, પચ્ચન્તેસુ અવેક્ખિય;
પેસેસિ કત્તિકે માસે, તેતે થેરે તહિં તહિં.
થેરં કસ્મીરગન્ધારં, મજ્ઝન્તિકમપેસયિ;
અપેસયી મહાદેવ-ત્થેરં મહિસમણ્ડલં.
વનવાસિં અપેસયિ, થેરં રક્ખિતનામકં;
તથા’પરન્તકં યોન-ધમ્મરક્ખિતનામકં.
મહારટ્ઠં મહાધમ્મ-રક્ખિતત્થેર નામકં;
મહારક્ખિત થેરં તં, યોન લોકમપેસયિ.
પેસેસિ મજ્ઝિમં થેરં, હિમવન્તપદેસકં;
સુવણ્ણભૂમિં થેરે દ્વે, સોણમુત્તર મેવ ચ.
મહામહિન્દત્થેરં તં, થેર ઇટ્ટિયમુત્તિયં;
સમ્બલં ભદ્દસાલઞ્ચ, સકે સદ્ધિવિહારિકે.
લંકાદીપે ¶ મનુઞ્ઞમ્હિ, મનુઞ્ઞં જિનસાસનં;
પતિટ્ઠાપેથ તુમ્હે’તિ, પઞ્ચ થેરે અપેસયિ.
તદા કસ્મીરગન્ધારે, પક્કં સસ્સં મહિદ્ધિકો;
અરવાલો નાગરાજા, વસ્સં કરકસઞ્ઞિતં.
વસ્સા પેત્વા સમુદ્દસ્મિં, સબ્બં ખિપતિદારુણો;
તત્ર મજ્ઝન્તિકત્થેરો, ખિપ્પં ગન્ત્વા વિહાયસા.
અરવાલદહેવારિ-પિટ્ઠે ચઙ્કમનાદિકે;
અકાસિ દિસ્વા તંનાગા, રુટ્ઠારઞ્ઞો નિવેદયું.
નાગરાજા’થરુટ્ઠો સો, વિવિધા ભિસિકા’કરિ;
વાતા મહન્તા વાયન્તિ, મેઘો ગજ્જતિ વસ્સતિ.
ફલન્ત્ય’સનિયો વિજ્જુ, નિચ્છરન્તિ તતો તતો;
મહિરુહા પબ્બતાનં, કૂટાનિ પપતન્તિ ચ.
વિરૂપરૂપા નાગા ચ, ભિંસાપેન્તિ સમન્તતો;
સયં ધુપાયતિ જલતિ, અક્કોસન્તો અનેકધા.
સબ્બં તં ઇદ્ધિયા થેરો, પટિબાહિય ભિંસનં;
અવોચ નાગરાજં તં, દસ્સેન્તો બલમુત્તમં.
સદેવ કોપિ ચે લોકો, આગન્ત્વા તાસયેય્ય મં;
ન મે પટિબલો અસ્સ, જનેતું ભયભેરવં.
સચે’પિ ત્વં મહિં સબ્બં, સસમુદ્દં સપબ્બતં;
ઉક્ખિપિત્વા મહાનાગ, ખિપેય્યાસિ મમો’પરિ.
નેવ મે સક્કુણેય્યાસિ, જનેતું ભયભેરવં;
અઞ્ઞદત્થુ તવે‘વ’સ્સ, વિઘાતો ઉરગાધિપ.
તંસુત્વા નિમ્મદસ્સ’સ્સ, થેરો ધમ્મમદેસયિ;
તતો સરણસીલેસુ, નાગરાજા પતિટ્ઠહિ.
તથેવ ચતુરાસીતિ-સહસ્સાનિ ભુજઙ્ગમા;
હિમવન્તેવ ગન્ધબ્બા, યક્ખા કુમ્ભણ્ડકા બહૂ.
પણ્ડકો નામ યક્ખો તુ, સદ્ધિંહારિત યક્ખિયા;
પઞ્ચસતેહિ પુત્તેહિ, ફલં પાપુણિ આદિકં.
‘‘મા’’દાનિ ¶ કોધં જનિયિત્થ, ઇતો ઉદ્ધં યથાપુરે;
સસઘાતઞ્ચ મા’કત્થ, સુખકામાહિ પાણિનો.
કરોથ મેત્તં સત્તેસુ, વસન્તુ મનુજા સુખં;
ઇતિ તેના’નુસિટ્ઠા તે, તથેવ પટિપજ્જિસું.
તતો રતનપલ્લઙ્કે, થેરં સો ઉરગાધિપો;
નિસીદાપિય અટ્ઠાસિ, બીજમાનો તદન્તિકે.
તદા કસ્મીરગન્ધાર-વાસિનો મનુજા’ગતા;
નાગરાજસ્સ પૂજત્થં, મન્ત્વા થેરં મહિદ્ધિકં.
થેરમેવા’ભિ વાદેત્વા, એકમન્તં નિસીદિસું;
તેસં ધમ્મમદેસેસિ, થેરો આસિવિસોપમં.
અસીતિયા સહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સતસહસ્સ પુરિસા, પબ્બજું થેરસન્તિકે.
તતોપ્પભુપતિ કસ્મિર-ગન્ધારં તે ઇદાનિપિ;
આસું કાસાવ પજ્જોતા, વત્થુત્તયપરાયના.
ગન્ત્વા મહાદેવત્થેરો, દેસં મહિસમણ્ડલં;
સુત્તન્તં દેવદૂતં સો, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, ધમ્મચક્ખું વિસોધયું;
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
ગન્ત્વા’થ રક્ખિતત્થેરો, વનવાસિં નભે ઠિતો;
સંયુત્તમનમતગ્ગં, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
સટ્ઠિ નરસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સત્તતિંસ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
વિહારાનં પઞ્ચસતં, તસ્મિંદેસે પતિટ્ઠહિ;
પતિટ્ઠાપેસિ તત્થેવં, થેરો સો જિનસાસનં.
ગન્ત્વા’પરન્તકં થેરો, યોનકો ધમ્મરક્ખિતો;
અગ્ગિક્ખન્ધોપમં સુત્તં, કથેત્વા જનમજ્ઝગો.
સત્તતિંસ સહસ્સાનિ, પાણે તત્થ સમાગતે;
ધમ્મામતમપાયેસિ, ધમ્મા ધમ્મેસુ કોવિદો.
પુરિસાનઞ્ચ સહસ્સઞ્ચ, ઇત્થિયો ચ તતો’ધિકા;
ખત્તિયાનં કુલાયેવ, નિક્ખમિત્વાન પબ્બજું.
મહારટ્ઠમિસી ¶ ગન્ત્વા, સો મહાધમ્મરક્ખિતો;
મહાનારદકસ્સપવ્હં, જાતકં કથયી તહિં.
મગ્ગફલં પાપુણિંસુ, ચતુરાસીતિ સહસ્સકા;
તેરસન્તુ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
ગન્ત્વાન યોનવિસયં, સો મહાધમ્મરક્ખિતો ઇસિ;
કાળકારામ સુત્તન્તં, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
પાણસત સહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ ચ સત્તતિ;
મગ્ગફલં પાપુણિંસુ, દસ સહસ્સાનિ પબ્બજું.
ગન્ત્વા ચતૂહિ થેરેહિ, દેસેસિ મજ્ઝિમો ઇસિ;
હિમવન્તપદેસસ્મિં, ધમ્મચક્કપવત્તનં.
મગ્ગફલપાપુણિંસુ, અસીતિપાણ કોટિયો;
વિસું તે પઞ્ચરટ્ઠાનિ, પઞ્ચથેરા પસાદયું.
પુરિસસતસહસ્સાનિ, એકેકસ્સેવ સન્તિકે;
પબ્બજિંસુ પસાદેન, સમ્માસમ્બુદ્ધ સાસને.
સદ્ધિં ઉત્તરથેરેન, સોણત્થેરો મહિદ્ધિકો;
સુવણ્ણભૂમિં અગમા, તસ્મિં તુ સમયે પન.
જાતે જાતે રાજગેહે, દારકે રુદ્દરક્ખસી;
સમુદ્દતો નિક્ખમિત્વા, ભક્ખિત્વા પન ગચ્છતિ.
તસ્મિં ખણે રાજગેહે,
જાતો હોતિ કુમારકો;
થેરે મનુસ્સા પસ્સિત્વા,
રક્ખસાનં સહાયકા.
ઇતિ ચિન્તિય મારેતું, સા યુવા ઉપસઙ્કમું;
‘‘કિમેતન્તિ’’ચ પુચ્છિત્વા, થેરં તે એવ માહુતે.
સમણા મયં હિમવન્તા, ન રક્ખસિ સહાયકા;
રક્ખસી સા સપરિસા, નિક્ખન્તા હોતિ સાગરા.
તં દિસ્વાન મહારાવં, વિરવિંસુ મહાજના;
દિગુણે રક્ખસે થેરો, માપયિત્વા ભયાનકે.
તં ¶ રક્ખસિં સપરિસં, પરિક્ખિપિ સમન્તતો;
ઇદં ઇમેહિ ઉદ્ધન્તિ, મન્ત્વા ભીતા પલાયિસા.
તસ્સ દેસસ્સ આરક્ખં, ઠપેત્વાન સમન્તતો;
તસ્મિં સમાગમે થેરો, બ્રહ્મજાલમદેસયિ.
સરણેસુ ચ સીલેસુ, અટ્ઠંસુ બહવો જના;
સટ્ઠિયા તુ સહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ.
અડ્ઢુડ્ઢાનિ સહસ્સાનિ, પબ્બજું કુલદારકા;
પબ્બજિંસુ દિયડ્ઢન્તુ, સહસ્સં કુલધીતરો.
તતોપ્પભુતિ સઞ્જાતે, રાજગેહે કુમારકે;
નામં કરિંસુ રાજાનો, સોણુત્તર સનામકે.
મહાજનસ્સાપિ જિનસ્સ કડ્ઢનં;
વિહાય પત્તં અમતં સુખમ્પિતે;
કરિંસુ લોકસ્સ હિતં તહિં તહિં;
ભવેય્ય યો લોકહિતે પમાદવાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
નાનાદેસપસાદો નામ દ્વાદસમો પરિચ્છેદો.
તેરસમ પરિચ્છેદ
મહિન્દાગમનો
મહામહિન્દત્થેરો સો, તદા દ્વાદસવસ્સિકો;
ઉપજ્ઝાયેન આણત્તો, સઙ્ઘેન ચ મહામતી.
લંકાદીપં પસાદેતું,
કાલં પેક્ખં વિચિન્તયી;
‘‘વુડ્ઢો મુટસિવો રાજા,
રાજા હોતુ સુતો’’ ઇતિ.
તદન્તરે ¶ ઞાતિગણં, દટ્ઠું કત્વાન માનસં;
ઉપજ્ઝાયઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ, વન્દિત્વા પુચ્છ ભૂપતિં.
આદાય ચતુરો થેરે, સઙ્ઘમિત્તાય અત્રજં;
સુમનં સામણેરઞ્ચ, છળાભિઞ્ઞં મહિદ્ધિકં.
ઞાતીનં સઙ્ગહં કાતું, અગમા દક્ખિણાગિરિં;
તતો તત્થ ચરન્તસ્સ, છમ્માસા સમતિક્કમું.
કમેન વેદિસગિરિં, નગરં માતુદેવિયા;
સમ્પત્વા મતરં પસ્સિ, દેવી દિસ્વા પિયં સુતં.
ભોજયિત્વા સપરિસં, અત્તનાયેવ કારિતં;
વિહારં ચેતિયગિરિં, થેરં આરોપયી સુભં.
અવન્તિરટ્ઠં ભુઞ્જન્તો, પિતરા દિન્નમત્તનો;
સો અસોક કુમારો હિ, ઉજ્જેનીગમના પુરા.
વેદિસે નગરે વાસં, ઉપગન્ત્વા તહિં સુભં;
દેવિન્નામ લભિત્વાન, કુમારિં સેટ્ઠિધીતરં.
સંવાસં તાય કપ્પેસિ, ગબ્ભં ગણ્હિય તેન સા;
ઉજ્જેનિયં કુમારં તં, મહિન્દં જનયી સુભં.
વસ્સદ્વયમતિક્કમ્મ, સઙ્ઘમિત્તઞ્ચ ધીતરં;
તસ્મિં કાલે વસતિ સા, વેદિસે નગરે તહિં.
થેરો તત્થ નિસીદિત્વા, કાલઞ્ઞૂ ઇતિ ચિન્તયિ;
પિતરા મે સમાણત્તં, અભિસેક મહુસ્સવં.
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, મહારાજા’નુભોતુ ચ;
વત્થુત્તયગુણે ચાપિ, સુત્વા જાનાતુ દૂહતો.
આરોહતુ મિસ્સનગં, જેટ્ઠમાસસ્સુ’પોસથે;
તદહેવ ગમિસ્સામ, લંકાદીપવરં મયં.
મહિન્દો ઉપસઙ્કમ્મ, મહિન્દત્થેર મુત્તમં;
યાહિ લંકં પસાદેતું, સમ્બુદ્ધેના’સિ બ્યાકતો.
મયમ્પિ તત્થુપત્થમ્ભા, ભવિસ્સામા’તિ અબ્રવિ;
દેવિયા ભગિની ધીતુ-પુત્તો ભણ્ડુક નામકો.
થેરેન દેવિયા ધમ્મં, સુત્વા દેસિતમેવ તુ;
અનાગામિફલં પત્વા, વસિ થેરસ્સ સન્તિકે.
તત્થ ¶ માસં વસિત્વાન, જેટ્ઠમાસસ્સુ’ પોસથે;
થેરો ચતૂહિ થેરેહિ, સુમનેના’થ ભણ્ડુના.
સદ્ધિં તેન ગહટ્ઠેન, ન રતો ઞાતિહેતુના;
તસ્મા વિહારા આકાસં, ઉગ્ગન્ત્વા સો મહિદ્ધિકો.
ખણેનેવ ઇધાગમ્મ, રમ્મે મિસ્સક પબ્બતે;
અટ્ઠાસિ વિલુકૂટમ્હિ, રુચિરમ્બત્થલે વરે.
લંકાપસાદ ગુણેન વિયાકતો સો;
લંકાહિતાય મુનિના સયિતેન અન્તે;
લંકાય સત્થુસદિસો હિતહેતુ તસ્સા;
લંકામરૂહિ મહિતો’ભિનિસીદિ તત્તાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહિન્દાગમનો નામ
તેરસમો પરિચ્છેદો.
ચુદ્દસમ પરિચ્છેદ
નગરપ્પવેસનો
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, રાજા સલિલકીળિતં;
દત્વા નગરવાસીનં, મિગવં કીળિતું અગા.
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, નરેહિ પરિવારિતો;
ધાવન્તો પદસાયેવ, અગમા મિસ્સકં નગં.
થેરે દસ્સેતુમિચ્છન્તો, દેવો તસ્મિં મહીધરે;
ગુમ્ભંભક્ખયમાનો’વ, અટ્ઠા ગોકણ્ણરૂપવા.
રાજા દિસ્વા ‘‘પમત્તં તં, ન યુત્તં વિજ્ઝિતું’’ ઇતિ;
જિયા સદ્દમકાધાપિ, ગોકણ્ણો પબ્બતન્તરં.
રાજા’નુધાવિ ¶ સોધિં, થેરાનં સન્તિકં ગતો;
થેરે દિટ્ઠે નરિન્દેન, સયમન્તરધાયિસો.
થેરો ‘‘બહૂસુ દિટ્ઠેસુ, અતિભાયિસ્સતી’’ તિસો;
અત્તાનમેવ દસ્સેસિ, પસ્સિત્વા તં મહીપતિં.
ભીતો અટ્ઠાસિ તં થેરો, ‘‘એહિ તિસ્સાતિ અબ્રવિ;
તિસ્સા’તિ વચનેનેવ, રાજા યક્ખો’’તિ ચિન્તયી.
સમણા મયં મહારાજ, ધમ્મરાજસ્સ સાવકા;
તમેવ અનુકમ્પાય, જમ્બુદીપા ઇધાગતા.
ઇચ્ચાહ થેરો તં સુત્વા, રાજા વીતભયો અહુ;
સરિત્વા સખીસન્દેસં, ‘‘સમાણા’’ ઇતિ નિચ્છિતો.
ધનું સરઞ્ચ નિક્ખિપ્પ, ઉપસઙ્કમ્મ તં ઇસિં;
સમ્મોદમાનો થેરેન, સો નિસીદિ તદન્તિકે.
તદા તસ્સ મનુસ્સા તે, આગમ્મ પરિવારયું;
તદા સેસે છ દસ્સેસિ, મહાથેરો સહાગતે.
તે દિસ્વા અબ્રવી રાજા, ‘‘કદા’’ મે આગતા ઇતિ;
‘‘મયા સદ્ધિં’’તિ થેરેન, વુત્તે પુચ્છિ ઇદં પુન.
‘‘સન્તિ ઈદિસકા અઞ્ઞે, જમ્બુદીપે યતી’’ ઇતિ;
આહ ‘‘કાસાવપજ્જો તો, જમ્બુદીપો તહિં પન.
તેવિજ્જા ઇદ્ધિપ્પત્તા ચ, ચેતોપરિયકોવિદા;
‘‘દિબ્બસોતા’રહન્તો ચ, બહૂ બુદ્ધસ્સ સાવકા’’.
પુચ્છિ ‘‘કેનાગતત્થા’’તિ, ન થલેન ન વારિના;
આગતમ્હા’’તિ વુત્તે સો, વિજાનિ નભસાગમં.
વીમંસંસો મહાપઞ્ઞો, કણ્હં પઞ્હમપુચ્છિતં;
પુટ્ઠો પુટ્ઠો વિયાકાસિ, તંતં પઞ્હં મહીપતિ.
રુક્ખોયં રાજકિન્નામો, અઞ્ઞો નામ અયં તરુ;
ઇમં મુઞ્ચિય અત્થ’મ્બો, સન્તિ અમ્બતરૂ બહું.
ઇમઞ્ચ અમ્બં તેચ’મ્બે, મુઞ્ચિયત્થિ મહીરુહા;
સન્તિ ભન્તે બહુ રુક્ખા, અનમ્બાપન તે તરુ.
અઞ્ઞે ¶ અમ્બે અનમ્બે ચ, મુઞ્ચિય’ત્થિ મહીરુહા;
અયં ભન્તે અમ્બરુક્ખો, પણ્ડિતો’સિ નરિસ્સર.
સન્તિ તે ઞાતકા રાજ, સન્તિ ભન્તે બહુજ્જના;
સન્તિ અઞ્ઞાતકા રાજ, સન્તિ તે ઞાતિતો બહૂ.
ઞાતકે તે ચ અઞ્ઞે ચ, મુઞ્ચિય’ઞ્ઞોપિ અત્થિ નુ;
‘‘ભન્તે’’ હમેવ સાધુ ત્વં, પણ્ડિતો’સિ નરિસ્સર.
પણ્ડિતો’તિ વિદિત્વાન, ચૂળહત્થિપદોપમં;
સુત્તન્તં દેસયી થેરો, મહીપસ્સ મહામતી.
દેસનાપરિયોસાને, સદ્ધિં તેહિ નરેહિ સો;
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, સરણેસુ પતિટ્ઠહિ.
ભત્તા’ભીહારં સાયન્હે, રઞ્ઞો અભિહરું તદા;
‘‘ન ભુઞ્જિસ્સ’’ન્તિ દાનિ મે, ઇતિ જનમ્મિ ભૂપતિ.
પુચ્છિતુંયેવ યુત્તન્તિ, ભત્તેના’પુચ્છિતે ઇસિ;
ન ભુઞ્જામ ઇદાની’તિ, વુત્તે કાલઞ્ચ પુચ્છિસો.
કાલં વુત્તે’બ્રવિ એવં, ‘‘ગચ્છામ નગરં’’ઇતિ;
તુવં ગચ્છ મહારાજ, વસિસ્સામ મયં ઇધ.
એવં સતિ કુમારો’યં, અમ્હેહિ સહ ગચ્છતુ;
અયઞ્હિ આગતફલો, રાજ વિઞ્ઞાતસાસનો.
અપેક્ખમાનો પબ્બજ્જં, વસત’મ્હાકમન્તિકે;
ઇદાનિ પબ્બજેસ્સામ, ઇમં ત્વં ગચ્છ ભૂમિપ.
પાતો રથં પેસયિસ્સં, તુમ્હે તત્થ ઠિતા પુરં;
યાથા’તિ થેરે વન્દિત્વા, ભણ્ડુંનેત્વ’ક મન્તકં.
પુચ્છિ થેરાધિકારંસો, રઞ્ઞો સબ્બમભાસિ સો;
થેરં ઞત્વા’તિ તુટ્ઠોસો, ‘‘લાભા મે’’ઇતિ ચિન્તયિ.
ભણ્ડુસ્સ ગીહિભાવેન, ગતાસઙ્કો નરિસ્સરો;
અઞ્ઞાસિ નરભાવં સો, ‘‘પબ્બાજેમ ઇમં’’ ઇતિ.
થેરો તં ગામસીમાયં, તસ્મિંયેવ ખણે અકા;
ભણ્ડુકસ્સ કુમારસ્સ, પબ્બજ્જમુપસમ્પદં.
તસ્મિંયેવ ¶ ખણે સો ચ, અરહત્તમપાપુણિ;
સુમનં સામણેરં તં, થેરો આમન્તયી તતો.
ધમ્મસવનકાલં ત્વં, ઘોસેહી’’તિ અપુચ્છિસો;
સાવેન્તો કિત્તકં ઠાનં, ભન્તે ઘોસેમ’હં ઇતિ.
‘‘સકલં તમ્બપણ્ણી’’તિ, વુત્તે થેરેન ઇદ્ધિયા;
સાવેન્તો સકલં લંકં, ધમ્મકાલમઘોસયી.
રાજા નાગચતુત્તેસો, સોણ્ણિપસ્સે નિસીદિય;
ભુઞ્જન્તો તં રવં સુત્વા, થેરન્તિક મપેસયિ.
‘‘ઉપદ્દવો નુ અત્થી’’તિ, આહ નત્થિ ઉદ્દવો;
સોતું સમ્બુદ્ધવચનં, કાલો ઘોસાપિતો ઇતિ.
સામણેર રવં સુત્વા, ભુમ્માદેવા અઘોસયું;
અનુક્કમેન સો સદ્દો, બ્રહ્મલોકં સમારુહિ.
તેન ઘોસેન દેવાનં, સન્નિપાતો મહા અહુ;
સમચિત્તસુત્તં દેસેસિ, થેરો તસ્મિં સમાગમે.
અસંખિયાનં દેવાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
બહૂ નાગા સુપણ્ણા ચ, સરણેસુ પતિટ્ઠયું.
યથેદં સારિપુત્તસ્સ, સુત્તં થેરસ્સ ભાસતો;
તથા મહિન્દત્થેરસ્સ, અહુ દેવસમાગમો.
રાજા પભા તે પાહેસિ, રથં સારથિ સો ગતો;
‘‘આરોહથ રથં યામ, નગરં’’ ઇતિ તે’બ્રવિ.
ના’રોહામ રથં ગચ્છ, ગચ્છામ તવ પચ્છતો;
ઇતિ વત્વાન પેસેત્વા, સારથિં સુમનોરથં.
વેહાસમબ્ભુગન્ત્વા, તે નગરસ્સ પુરત્થતો;
પઠમત્થૂપટ્ઠાનમ્હિ, ઓતરિંસુ મહિદ્ધિકા.
થેરેહિ પઠમોતિણ્ણ-ઠાનમ્હિ કતચેતિયં;
અજ્જાપિ વુચ્ચતે તેન, એવં પઠમચેતિયં.
રઞ્ઞા થેરગુણં સુત્વા, સબ્બા અન્તેપુરિત્થિયો;
થેરદસ્સનમિચ્છિંસુ, યસ્મા તસ્મામહીપતિ.
અન્તો’વ ¶ રાજવત્થુસ્સ, રમ્મં કારેસિ મણ્ડપં;
સેતેહિ વત્થપુપ્ફેહિ, છાદિતં સમલઙ્કતં.
ઉચ્ચસેય્યાવિરમણં, સુતત્તા થેરસન્તિકે;
કઙ્ખી ‘‘ઉચ્ચાસને થેરો, નિસીદિદેય્યનુનોતિ ચ.
તદન્તરે સારથિ સો, થેરે દિસ્વા તહિં ઠિતે;
ચીવરં પારુપન્તે તે, અતિવિમ્હિત માનસો.
ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદેસિ, સુત્વા સબ્બં મહીમતિ;
‘‘નિસજ્જં ન કરિસ્સન્તિ, પીઠકેસૂ’’તિ નિચ્છિતો.
‘‘સુસાધુ ભુમ્મત્થરણં, પઞ્ઞાપેથા’’તિ ભાસિય;
ગન્ત્વા પટિપથં થેરે, સક્કચ્ચં અભિવાદિય.
મહામહિન્દત્થેરસ્સ, હત્થતો પત્તમાદિય;
સક્કારપૂજાવિધિના, પુરં થેરં પવેસયિ.
દિસ્વા આસનપઞ્ઞત્તિં, નેમિત્તા બ્યાકરું ઇતિ;
‘‘ગહિતા પથવી’મેહિ, દીપે હેસ્સન્તિ ઇસ્સરા.
નરિન્દો પૂજયન્તો તે, થેરે અન્તેપુરં નયિ;
તત્થ તે દુસ્સપીઠેસું, નિસીદિંસુ યથારહં.
તે યાગુખજ્જભોજ્જેહિ, સયં રાજા અતપ્પયિ;
નિટ્ઠિતે ભત્તકિચ્ચમ્હિ, સયં ઉપનિસીદિય.
કનિટ્ઠસ્સોપરાજસ્સ, મહાનાગસ્સ જાયિકં;
વસન્તિં રાજગેહે’વ, પક્કોસા પેસિચા’નુલં.
આગમ્મ અનુલાદેવી, પઞ્ચ ઇત્થિસતેહિ સા;
થેરેવન્દિય પૂજેત્વા, એકમન્તમુપાવિસિ.
પેતવત્થું વિમાનઞ્ચ, સચ્ચસંયુત્તમેવ ચ;
દેસેસિ થેરો તા ઇત્થી, પઠમં ફલમજ્ઝગું.
હિય્યો દિટ્ઠમનુસ્સેહિ, સુત્વા થેરગુણે બહૂ;
થેરદસ્સનમિચ્છન્તા, સમાગન્ત્વાન નાગરા.
રાજદ્વારે મહાસદ્દં, અકરું તં મહીપતિ;
સુત્વા પુચ્છિય જાનિત્વા, આહ તેસં હિતત્થિકો.
સબ્બેસં ¶ ઇધ સમ્બાધો, સાલામઙ્ગલહત્થિનો;
સોધેથ તત્થ દક્ખન્તિ, થેરે’મે નાગરા’ઇતિ.
સોધેત્વા હત્થિસાલં તં, વિતાનાદીહિ સજ્જુકં;
અલઙ્કરિત્વા સયને, પઞ્ઞપેસું યથારહં.
સથેરો તત્થ ગન્ત્વાન, મહાથેરો નિસીદિય;
સો દેવદૂતસુત્તન્તં, કથેસી કથિકો મહા.
તં સુત્વાન પસીદિંસુ, નગરા તે સમાગતા;
તેસુ પાણસહસ્સંતુ, પઠમં ફલમજ્ઝગા.
લંકાદીપે સો સત્થુકપ્પો અકપ્પો;
લંકાધિટ્ઠાને દ્વીસુ ઠાનેસુ થેરો;
ધમ્મં ભાસિત્વા દીપભાસાય એવં;
સદ્ધમ્મો તારં કારયી દીપદીપોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
નગરપ્પવેસનો નામ
ચુદ્દસમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચદસમ પરિચ્છેદ
મહાવિહાર પટિગ્ગહકો
હત્થિસાલાપિ સમ્બાધા, ઇતિ તત્થ સમાગતા;
તે નન્દનવને રમ્મે, દક્ખિણદ્વારતો બહિ.
રાજુય્યાને ઘનચ્છાયે, સીતલે નીલસદ્દલે;
પઞ્ઞાપેસું આસનાનિ, થેરાનં સાદરા નરા.
નિક્ખમ્મ દક્ખિણદ્વારા, થેરો તત્થ નિસીદિ ચ;
મહાકુલીના ચા’ગમ્મ, ઇત્થિયો બહુકા તહિં.
થેરં ¶ ઉપનિસીદિંસુ, ઉય્યાનં પૂરયન્તિયો;
બાલપણ્ડિતસુત્તન્તં, તાસં થેરો અદેસયિ.
સહસ્સં ઇત્થિયો તાસુ, પઠમં ફલમજ્ઝગું;
એવં તત્થેવ ઉય્યાને, સાયણ્હસમયો અહુ.
તતો થેરા નિક્ખમિંસુ, ‘‘યામ તં પબ્બતં’’ ઇતિ;
રઞ્ઞો પટિનિવેદેસું, સીઘં રાજા ઉપાગમિ.
ઉપાગમ્મા’બ્રવી થેરં, ‘‘સાયં દૂરો ચ પબ્બતો;
ઇધેવ નન્દનુય્યાને, નિવાસો ફાસુકો ઇતિ.
પુરસ્સ અચ્ચાસન્નત્તા, ‘‘અસારુપ્પ’’ન્તિ ભાસિતે;
‘‘મહામેઘવનુય્યાનં, નાતિદૂરાતિ સન્તિકે.
રમ્મં છાયૂદકૂપેતં, નિવાસો તત્થ રોચતુ;
નિવત્તિતબ્બં ભન્તે’’ન્તિ, થેરો તત્થ નિવત્તયિ.
તસ્મિં નિવત્તઠાનમ્હિ, કદમ્બનદિયન્તિકે;
નિવત્તચેતિયં નામ, કતં વુચ્ચતિ ચેતિયં.
તં નન્દના દક્ખિણેન, નયં થેરં રથેસભો;
મહામેઘવનુય્યાનં, પાચિનદ્વારકં નયિ.
તત્થ રાજઘરે રમ્મે, મઞ્ચપીઠાનિ સાધુકં;
સાધૂતિ સન્થરાપેત્વા, ‘‘વસતે’ત્ત સુખં’’ ઇતિ.
રાજા થેરે’ભિવાદેત્વા, અમચ્ચપરિવારિતો;
પુરં પાવિસિ થેરા તુ, તં રત્તિં તત્થ તે વસું.
પભાતેયેવ પુપ્ફાનિ, ગાહેત્વા ધરણીપતિ;
થેરે ઉપચ્ચ વન્દિત્વા, પૂજેત્વા કુસુમેહિ ચ.
પુચ્છિ કચ્ચિ સુખં વુટ્ઠં, ઉય્યાનં ફાસુકં ઇતિ;
સુખં વુત્થં મહારાજ, ઉય્યાનં યતિ ફાસુકં.
આરામો કપ્પતે ભન્તે, સઙ્ઘસ્સા’’તિ અપુચ્છિ સો;
‘‘કપ્પતે’’ઇતિ વત્વાન, કપ્પાકપ્પેસુ કોવિદો.
થેરો વેળુવનારામ, પટિગ્ગહણમબ્રવિ;
તં સુત્વા અભિહટ્ઠો સો, તુટ્ઠહટ્ઠો મહાજનો.
થેરાનં ¶ વન્દનત્થાય, દેવી તુ અનુલાગતા;
સદ્ધિં પઞ્ચસતિત્થીહિ, દુતિયં ફલમજ્ઝગા.
સા પઞ્ચસતા દેવી, અનુલા’હ મહીપતિ;
‘‘પબ્બજિસ્સામ દેવા’’તિ, રાજા થેરમવોચ સો.
પબ્બાજેથ ઇમાયો’’તિ, થેરો આહ મહીપતિં;
‘‘ન કપ્પતિ મહારાજ, પબ્બાજેતું થિયો હિનો.
અત્થિ પાટલિપુત્તસ્મિં, ભિક્ખુની મે કનિટ્ઠિકા;
સઙ્ઘમિત્તાતિ નામેન, વિસ્સુતા સા બહુસ્સુતા.
નરિન્દસમણિન્દસ્સ, મહાબોધિદુમિન્દતો;
દક્ખિણં સાખમાદાય, તથા ભિક્ખુનિયો વરા.
આગચ્છતૂ’તિ પેસેહિ, રઞ્ઞો નો પિતુ સન્તિકં;
પબ્બાજેસ્સતિ સા થેરી, આગતા ઇત્થિયો ઇમા.
‘‘સાધુ’’તિ વત્વા ગણ્હિત્વા, રાજા ભિઙ્કારમુત્તમં;
‘‘મહામેઘવનુય્યાનં, દમ્મિ સઙ્ઘસ્સિ’મં ઇતિ.
મહિન્દથેરસ્સ કરે, દક્ખિણોદકમા’કિરી;
મહિયા પતિતે તોયે, અકમ્પિત્થ મહા મહી.
‘‘તસ્મા કમ્પતિ ભૂમી’’તિ, ભૂમિપાલો અપુચ્છિ તં;
પતિટ્ઠિતત્તા દીપમ્હિ, સાસનસ્સા’તિ સો બ્રવિ.
થેરસ્સ ઉપનામેસિ, જાતિપુપ્ફાનિ જાતિમા;
થેરો રાજઘરં ગન્ત્વા, તસ્સ દક્ખિણતો ઠિતો.
રુક્ખમ્હિ પિચુલે અટ્ઠ, પુપ્ફમુટ્ઠી સમોકિરી;
તત્થાપિ પુથવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં.
અહોસિ તિણ્ણં બુદ્ધાનં, કાલે’પિ ઇધ માલકો;
નરિન્દસઙ્ઘકમ્મત્થં, ભવિસ્સતિ ઇદાનિપિ.
રાજગેહા ઉત્તરતો, ચારુપોક્ખરણિં અગા;
તત્તકા નેવ પુપ્ફાનિ, થેરો તત્થાપિ ઓકિરિ.
તત્થા’પિ પુથુવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં;
‘‘જન્તઘર પોક્ખરણી, અયં હેસ્સતિ ભૂમિપ’’.
તસ્સેવ ¶ રાજગેહસ્સ, ગન્ત્વાન દ્વારકોટ્ઠકં;
તત્તકેહે’વ પુપ્ફેહિ, તં ઠાનં પૂજયી ઇસિ.
તત્થાપિ પુથુવીકમ્પિ, હટ્ઠલોમો અતીવસો;
રાજા તં કારણં પુચ્છિ, થેરો તસ્સા’હ કારણં.
ઇમમ્હિ કપ્પે બુદ્ધાનં, તિણ્ણન્નં બોધિરુક્ખતો;
આનેત્વા દક્ખિણાસાખા, રોપિતા ઇધ ભૂમિપ.
તથાગતસ્સ અમ્હાકં, બોધિસાખાપિ દક્ખિણા;
ઇમસ્મિંયેવ ઠાનમ્હિ, પતિટ્ઠિસ્સતિ ભૂમિપ.
તતો’ગમા મહાથેરો, મહામુચલમાલકં;
તત્તકાનેવ પુપ્ફાનિ, તસ્મિં ઠાને સમોકિરિ.
તથાપિ પુથવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં;
સઙ્ઘસ્સુ પોસથા ગારં, ઇધ હેસ્સતિ ભૂમિપ.
પઞ્હમ્બમાલકટ્ઠાનં, તતો’ગમા મહીપતિ;
સુપક્કં અમ્બપક્કઞ્ચ, વણ્ણગન્ધરસુત્તમં.
મહન્તં ઉપનામેસિ, રઞ્ઞો ઉય્યાનપાલકો;
તં થેરસ્સુપનામેસિ, રાજા અતિમનોરમં.
થેરો નિસીદનાકારં, દસ્સેસિ જનતા હિતો;
અત્થરાપેસિ તત્થેવ, રાજા અત્થરણં વરં.
અદા તત્થ નિસિન્નસ્સ, થેરસ્સમ્બં મહીપતિ;
થેરો તં પરિભુઞ્જિત્વા, રોપનત્થાય રાજિનો.
અમ્બટ્ઠિકં અદા રાજા, તં સયં તત્થ રોપયિ;
હત્થે તસ્સોપરિથેરો, ધોવિ તસ્સ વિરુળ્હિયા.
તં ખણંયેવ બીજમ્હા, તમ્હા નિક્ખમ્મ અઙ્કુરો;
કમેના’તિ મહારુક્ખો, પત્તપક્કધરો અહુ.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પરિસા સા સરાજિકા;
નમસ્સમાના અટ્ઠાસિ, થેરે હત્થતનુરુહા.
થેરો ¶ તદા પુપ્ફમુટ્ઠિ, અટ્ઠ તત્થ સમોકિરિ;
તથાપિ પુથવીકમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં.
સઙ્ઘસ્સપ્પન્નલાભાનં, અનેકેસં નરાધિપ;
સઙ્ગમ્મભાજનઠાનં, ઇદં ઠાનં ભવિસ્સતિ.
તતો ગન્ત્વા ચતુસ્સાલ-ઠાનં તત્થ સમોકિરિ;
તત્તકાનેવ પુપ્ફાનિ, કમ્પિ તત્થાપિ મેદિની.
તં કમ્પકારણં પુચ્છિ, રાજા થેરો વિયાકરિ;
તિણ્ણન્નં પુબ્બબુદ્ધાનં, રાજુય્યાન પટિગ્ગહે.
દાન વત્થુના’હટાનિ, દીપવાસીહિ સબ્બતો;
ઇધ ઠપેત્વા ભોજેસું, સસઙ્ઘે સુગતે તયો.
ઇદાનિ પન એત્થેવ, ચતુસ્સાલા ભવિસ્સતિ;
સઙ્ઘસ્સ ઇધ ભત્તગ્ગં, ભવિસ્સતિ નરાધિપ.
મહથૂપઠિતઠાનં, ઠાનાઠાનવિદૂતતો;
અગમાસિ મહાથેરો, મહિન્દો દીપદીપનો.
તદા અન્તોપરિક્ખેપે, રાજુય્યાનસ્સ ખુદ્દિકા;
કકુધવ્હા અહુ વાપી, તસ્સો’પરિ જલન્તિકે.
થૂપારહં થલઠાનં, અહુ થેરે તહિં ગતે;
રઞ્ઞો ચમ્પકપુપ્ફાનં, પુટકાન’ટ્ઠ આહરું.
તાનિ ચમ્પકપુપ્ફાનિ, રાજા થેરસ્સુ’પાનયિ;
થેરો ચમ્પકપુપ્ફેહિ, તેહિ પૂજેસિ તં ફલં.
તત્થાપિ પુથવી કમ્પિ, રાજા તં કમ્પકારણં;
પુચ્છિ થેરો’નુ પુબ્બેન, આહતં કમ્પકારણં.
ઇદં ઠાનં મહારાજ, ચતુબુદ્ધ નિસેવિતં;
થૂપારહં હિતત્થાય, સુખત્થાય ચ પાણિનં.
ઇમમ્હિ કપ્પે પઠમં, કકુસન્ધો જિનો અહુ;
સબ્બ ધમ્મવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહાતિત્થવ્હયં આસિ, મહામેઘવનં ઇદં;
નગરં અભયં નામ, પુરત્થિમદિસાય’હુ.
કદમ્બ નદિયા પારે, તત્થ રાજા’ભયો અહુ;
ઓજદીપોતિ નામેન, અયં દીપો તદાઅહુ.
રક્ખસેહિ ¶ જનસ્સે’ત્થ, રોગો પજ્જરકો અહુ;
કકુસન્ધો દસબલો, દિસ્વાન તદુપદ્દવં.
તં ગન્ત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મિં, કરુણા બલચોદિતો.
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, દેવકૂટમ્હિ પબ્બતે.
સમ્બુદ્ધસ્સા’નુભાવેન, રોગો પજ્જરકો ઇધ;
ઉપસન્તો મહારાજ, દીપમ્હિ સકલે તદા.
કત્થ ઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સર મુનિસ્સરો;
સબ્બે મં અજ્જ પસ્સન્તુ, ઓજદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, મનુસ્સા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચાપિ મહામુનિ.
ઓભાસયન્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બતં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પં ઉપાગમું.
દેવતા બલિદાનત્થં, મનુસ્સા ચ તહિં ગતા;
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિ વાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિ કં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહમુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાન-મસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરે સુતં;
નિસીદાપેસિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિ ચ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ, તેહિ તેહા’ભતેહિ ચ;
સન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં, રાજા સો લોકનાયકં.
ઇધેવ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહા તિત્થકમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફા ¶ લઙ્કારે, મહાતિત્થવને તદા;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં નરા.
દિવાવિહારં કત્વાન, મહાતિત્થવને જિનો;
સાયણ્હસમયે ગન્ત્વા, બોધિઠાનારહં મહિ.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તયિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, બોધિતો મે સિરીસતો;
આગચ્છતુ રૂપનન્દા, ભિક્ખુની સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાહકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસત ભિક્ખુની;
ઇધા’નેત્વા મહારાજ, દેવતા પરિવારિતા.
સસુવણ્ણ કટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું પાદાસિ, બોધિં રઞ્ઞો’ભયસ્સ તં;
મહાતિત્થમ્હિ ઉય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો,
ઇતો ઉત્તરતો પન;
સિરીસમાલકે રમ્મે,
નિસીદિત્વા તથાગતો.
જનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, ધમ્માભિસમયો તહિં;
વીસતિયા સહસ્સાનં, પાણાનં આસિ ભૂમિપ.
તતોપિ ઉત્તરં ગન્ત્વા, થૂપરામમહિં જિનો;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં ¶ દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિંપન;
દસપાણ સહસ્સાનિ, પત્તમગ્ગફલાન’હું.
અત્તનો ધમ્મકરણં, મનુસ્સાનં નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં, ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુનિં.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, મહાદેવઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા ઇધ સમ્બુદ્ધો, તતો પાચિનતો પન.
ઠિતો રતનમાલમ્હિ, જનં સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
ઇમમ્હિ કપ્પે દુતિયં, કોણાગમન નાયકો;
અહુ સબ્બવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહાનામવ્હયં આસિ, મહામેઘવનં ઇદં;
વડ્ઢમાનપુરં નામ, દક્ખિણાય દિસાય’હુ.
સમિદ્ધો નામ નામેન, તત્થ રાજા તદા અહુ;
નામેન વરદીપો’તિ, અયં દીપો તદા અહુ.
દુબ્બુટ્ઠુપદ્દવો એત્થ, વરદીપે તદા અહુ;
જિનો સકોણાગમનો, દિસ્વાન તદુપદ્દવં.
તં હુત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મીં, કરુણા બલચોદિતો.
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, નભે સુમનકૂટકે.
સમ્બુદ્ધસ્સા’નુભાવેન, દુબ્બુટ્ઠિ સા ખયં ગતા;
સાસનાન્તરધાનત્તા, સુવુટ્ઠિ ચ તદાઅહુ.
તત્ત ઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સરમુનિસ્સરો;
સબ્બેવ અજ્જ પસ્સન્તુ, વરદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, મનુસ્સા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચા’તિ મહામુનિ.
મહાસત્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બતં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પમુપાગમું.
દેવતાબલિદાનત્થં ¶ , મનુસ્સા ચ તહિં ગતા;
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિવાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિકં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહ મુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાનં, અસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરેસુ તં;
નિસીદાપયિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિ’ધ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ,
તેહિ તેહા’ભ તેહિ ચ;
સન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં,
રાજા સો લોક નાયકં.
ઇધેવ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહાનામકમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફાલઙ્કારે, મહાનામવને તદા;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
તદા તિંસ સહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં નરા.
દિવાવિહારં કત્વાન, મહાનામવને જિનો;
સાયણ્હસમયે ગન્ત્વા, પુબ્બધોધિઠિતં મહિં.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તેસિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, મમોદુમ્બરબોધિતો;
આયાતુ કનકદત્તા, ભિક્ખુની સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં ¶ દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાહકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસહભિક્ખુની;
ઇધાગન્ત્વા મહારાજ, દેવતાપરિવારિતા.
સસુવણ્ણકટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું રઞ્ઞો’દા, સમિદ્ધસ્સ સતં તહિં;
મહાનામમ્હિ ઉય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, સિરીસમાલકુત્તરે;
જનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, નિસિન્નો નાગમાલકે.
તં ધમ્મદેસનં સુત્વા, ધમ્માભિસમયો તહિં;
વીસતિયા સહસ્સાનં, પાણાનં આસિ ભૂમિપ.
પુબ્બબુદ્ધનિસિન્નં તં, ઠાનં ગન્ત્વા પુરુત્તરં;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિં પન;
દસપાણસહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં અહું.
કાયબન્ધનધાતું સો, મનુસ્સેહિ નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં, ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુનિં.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, મહાસુમ્મઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા ઇધ સમ્બુદ્ધો, ઓરં રતનમાલતો.
ઠપેત્વા સુદસ્સને માલે, જનં સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગમ્મ, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
ઇમમ્હિ કપ્પે તતિયં, કસ્સપો ગોત્તતો જિનો;
અહુ સબ્બવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહામેઘવનં આસિ, મહાસાગરનામકં;
વિસાલં નામ નગરં, પચ્છિમાય દિસાય’હુ.
જયન્તો નામ નામેન, તત્થ રાજા તદા અહુ;
નામેન મણ્ડદીપોતિ, અયં દીપો તદા અહુ.
તદા ¶ જયન્તરઞ્ઞો ચ, રઞ્ઞો કનિટ્ઠભાતુ ચ;
યુદ્ધં ઉપટ્ઠિતં આસિ, ભિંસનં સત્તહિંસનં.
કસ્સપો સો દસબલો, તેન યુદ્ધેન પાણિનં;
મહન્તં બ્યસનં દિસ્વા, મહાકારુણિકો મુનિ.
તં હન્ત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મિં, કરુણાબલચોદિતો.
વીસતિયા સહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, સુભકૂટમ્હિ પબ્બતે.
તત્રઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સર મુનિસ્સરો;
‘‘સબ્બે મં અજ્જ પસ્સન્તુ, મણ્ડદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, માનુસા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચા’તિ મહામુનિ.
ઓભાસન્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બકં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પં ઉપાગમું.
અત્તનો અત્તનો પત્ત-વિજયાય જના બહૂ;
દેવતા બલિદાનત્થં, તં પબ્બતમુપાગતા.
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
રાજા ચ સો કુમારો ચ, યુદ્ધમુજ્ઝિંસુ વિમ્હિતા.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિવાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિકં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહમુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાન-મસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરેસુ તં;
નિસીદાપેસિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિધ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ, તેહિ તેહા’ભતેહિ ચ;
સસન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં, રાજા સો લોકનાયકં.
ઇધે’વ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહાસાગરમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફલઙ્કારે ¶ , મહાસાગરકાનને;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
તદા વીસં સહસ્સાનિ, સોતાપત્તિફલં નરા.
દિવા વિહારં કત્વાન, મહાસાગરકાનને;
સાયન્હે સુગતો ગન્ત્વા, પુબ્બબોધિટ્ઠિતં મહિં.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તેસિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, મમ નિગ્રોધબોધિતો;
સુધમ્મા ભિક્ખુની એતુ, ઇદાનિ સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાયકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસતભિક્ખુની;
ઇધાનેત્વા મહારાજ, દેવતાપરિવારિતા.
સસુવણ્ણકટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું રઞ્ઞો’દા, જયન્તસ્સ સતં તહિં;
મહાસાગરમુય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, નાગમાળકઉત્તરે;
ધનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, નિસિન્નો’સોકમાળકે.
તં ધમ્મદેસનં સુત્વા, ધમ્માભિસમયો તહિં;
અહુ પાણસહસ્સાનં, ચતુન્નં મનુજાધિપ.
પુબ્બબુદ્ધનિસિતં તં, ઠાનં ગન્ત્વા પુનુત્તરં;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિં પન;
દસપાણસહસ્સાનિ, પત્તમગ્ગફલાન’હું.
જલસાટિકધાતું ¶ સો, મનસ્સેહિ નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં; ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુની.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, સબ્બનન્દિઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા નદીતો ઓરં, સો સુદસ્સનમાળતો.
સોમનસ્સે માળકસ્મિં, જનં સમનુસાસિય;
સઙ્ઘેન નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
અહુ ઇમસ્મિં કપ્પસ્મિં, ચતુત્થં ગોતમો જિનો;
સબ્બધમ્મવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
પઠમં સો ઇધાગન્ત્વા, યક્ખનિદ્ધમનં અકા;
દુતિયં પુનરાગમ્મ, નાગાનં દમનં અકા.
કલ્યાણિયં મણિઅક્ખિ નાગેના’ભિનિમન્તિતો;
તતિયં પુનરાગમ્મ, સસઙ્ઘો તત્થ ભુઞ્જિય.
પુબ્બબોધિઠિતઠાનં, થૂપઠાનમિદમ્પિ ચ;
પરિભોગધાતુઠાનઞ્ચ, નિસજ્જાયો’પભુઞ્જિય.
પુબ્બબુદ્ધઠિતટ્ઠાના, ઓરં ગન્ત્વા મહામુનિ;
લંકાદીપે લોકદીપો, મનુસ્સાભાવતો તદા.
દીપટ્ઠં દેવસઙ્ઘઞ્ચ, નાગે સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
એવં ઠાનમિદં રાજ, ચતુબુદ્ધનિસેવિતં;
તસ્મિં ઠાને મહારાજ, થૂપો હેસ્સતિ’નાગતે.
બુદ્ધસારીરધાતૂનં, દોણધાતુનિધાનવા;
વીસંહત્થસતં ઉચ્ચો, હેમમાલી’તિ વિસ્સુતો.
અહમેવ કારેસ્સામિ, ઇચ્છાહ પુથવિસ્સરો;
ઇધ અઞ્ઞાનિ કિચ્ચાનિ, બહૂનિ તવ ભૂમિપ.
તાનિ કારેહિ નત્તાતે, કારેસ્સતિ ઇમં પન;
મહાનાગસ્સ તે ભાતુ, ઉપરાજસ્સ અત્રજો.
સો યટ્ઠાલયતિસ્સોતિ, રાજા હેસ્સત’નાગતે;
રાજા ગોટ્ઠાભયો નામ, તસ્સ પુત્તો ભવિસ્સતિ.
તસ્સ ¶ પુત્તો કાકવણ્ણ-તિસ્સો નામ ભવિસ્સતિ;
તસ્સ રઞ્ઞો સુતો રાજ, મહારાજા ભવિસ્સતિ.
દુટ્ઠગામણિસદ્દેન, પાકટો’ભયનામકો;
કારેસ્સતી’ધ થૂપં સો, મહા તેજિદ્ધિવિક્કમો.
ઇચ્ચાહ થેરો થેરસ્સ, વચને ને’ત્થ ભૂપતિ;
ઉસ્સાપેસિ સિલાથમ્ભં, તં પવત્તિં લિખાપિય.
રમ્મં મહામેઘવનં, તિસ્સારામં મહામહી;
મહામહિન્દથેરો સો, પટિગ્ગય્હ મહિદ્ધિકો.
અકમ્પો કમ્પયિત્વાન, મહિં ઠાનેસુ અટ્ઠસુ;
પિણ્ડાય પવિસિત્વાન, નગરં સાગરૂપમં.
રઞ્ઞો ઘરે ભત્તકિચ્ચં, કત્વા નિક્ખમ્મ મન્દિરં;
નિસજ્જ નન્દનવને, અગ્ગિક્ખન્ધોપમં તહિં.
સુત્તં જનસ્સ દેસેત્વા, સહસ્સં માનુસે તહિં;
પાપયિત્વા મગ્ગફલં, મહામેઘવને વસિ.
તતિયે દિવસે થેરો, રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, દેસિયા’સિવિસોપમં.
પાપયિત્વા’ભિસમયં, સહસ્સપુરિસે તતો;
તિસ્સારામં અગા થેરો, રાજા ચ સુતદેસનો.
થેરં ઉપનિસીદિત્વા, સો પુચ્છિ જિનસાસનં;
પતિટ્ઠિતન્નુ ભન્તે’તિ, ન તાવ મનુજા’ધિપ.
ઉપોસથાદિકમ્મત્થં, જિના’ણાય જનાધિપ;
સીમાય ઇધ બદ્ધાય, પતિટ્ઠિસ્સતિ સાસનં.
ઇચ્ચ’બ્રવિ મહાથેરો, તં રાજા ઇદમબ્રવિ;
સમ્બુદ્ધા’ણાય અન્તોહં, વસ્સિસ્સામિ જુતિન્ધર.
તસ્મા કત્વા પુરં અન્તો-સીમં બન્ધથ સજ્જુકં;
ઇચ્ચા’બ્રવિ મહારાજા, થેરો તં ઇધમબ્રવિ.
એવં સતિ તુવંયેવ, પજાન પુથવિસ્સર;
સીમાય ગમનટ્ઠાનં, બન્ધિસ્સામ મયં હિતં.
‘‘સાધૂ’’તિ ¶ વત્વા ભૂમિન્દો, દેવિન્દો વિય નન્દના;
મહામેઘવનારમ્મા, પાવિસિ મન્દિરં સકં.
ચતુત્થે દિવસે થેરો, રઞ્ઞો ગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, દેસેસ’નમનગ્ગિયં.
પાયેત્વા’મતપાનં સો, સહસ્સપુરિસે તહિં;
મહામેઘવનારામં, મહાથેરો ઉપાગમિ.
પાતો ભેરિં ચરાપેત્વા, મણ્ડયિત્વા પુરં વરં;
વિહારગામિમગ્ગઞ્ચ, વિહારઞ્ચ સમન્તતો.
રથેસભો રથટ્ઠો સો, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતો;
સહામચ્ચો સહોરોધો, સયોગ્ગબલવાહનો.
મહતા પરિવારેન, સકારામમુપાગમિ;
તત્થ થેરે ઉપગન્ત્વા, વન્દિત્વા વન્દનારહે.
સહ થેરેહિ ગન્ત્વાન, નદિયો’પરિતિત્થકં;
તતો કસન્તો અગમિ, હેમનઙ્ગલમાદિય.
મહાપદુમો કુઞ્જરો ચ, ઉભો નાગા સુમઙ્ગલા;
સુવણ્ણનઙ્ગલે યુત્તા, પઠમે કુન્તમાળકે.
ચતુરઙ્ગમહા સેનો, સહ થેરેહિ ખત્તિયો;
ગહેત્વા નઙ્ગલં સીતં, દસ્સયિત્વા અરિન્દમો.
સમલઙ્કતં પુણ્ણઘટં, નાનારાગં ધજં સુભં;
પાતિં ચન્દનચુણ્ણઞ્ચ, સોણ્ણરજત દણ્ડકં.
આદાસં પુપ્ફભરિતં, સમુગ્ગં કુસુમગ્ઘિયં;
તોરણકદલીછત્તાદિં, ગહિતિત્થિ પરિવારિતો.
નાનાતુરિય સઙ્ઘુટ્ઠો, બલોઘ પરિવારિતો;
થુતિમઙ્ગલગીતેહિ, પૂરયન્તો ચતુદ્દિસં.
સાધુકાર નિનાદેતિ, ચેલુક્ખેપસતેહિ ચ;
મહતા છણપુજાય, કસન્તો ભૂમિપો અગા.
વિહારઞ્ચ પુરઞ્ચેવ, કુરુમાનો પદક્ખિણં;
સીમાય ગમનઠાનં, નદિં પત્વા સમાપયિ.
કેનકેન નિમિત્તેન, સીમા એત્થ ગતાતિ ચે;
એવં સીમાગતઠાનં, ઇચ્છમાના નિબોધથ.
નજ્જાપાસાણતિત્થમ્હિ ¶ , પાસાણે કુડ્ડવાટકં;
તતો કુમ્બલવાટં તં, મહાનિપં તતો અગા.
તતો કુકુધપાળિઙ્ગો, મહાઅઙ્ગણગો તતો;
તતો ખુજ્જમધુલઞ્ચ, મરુત્તપોક્ખરણિંતતો.
વિજયારામ ઉય્યાને, ઉત્તરદ્વારકોટ્ઠ ગો;
ગજકુમ્ભક પાસાણં, થુસવટ્ઠિક મજ્ઝગો.
અભયે બલાકપાસાણં, મહાસુસાન મજ્ઝગો;
દીઘપાસાણકં ગન્ત્વા, કમ્મારદેવ ગામતો.
નિગ્રોધ મઙ્ગણં ગન્ત્વા, હિયગલ્લસમીપકે;
દિયાવસબ્રાહ્મણસ્સ, દેવોકં પુબ્બદક્ખિણં.
તતો તેલુમપાલિઙ્ગો,
તતો તાલચતુક્કગો;
અસ્સમણ્ડલવામેન,
દ્વે કદમ્બા અજાયિસું.
તતો મરુમ્બતિત્તઙ્ગો, તતો ઉદ્ધં નિદિં અગા;
પઠમ ચેતિય પાચિને, દ્વે કદમ્બા અજાયિસું.
સેનિન્દગુત્તરજ્જમ્હિ, દમિળા દકસુદ્ધિકા;
નદિં દૂરન્તિ બન્ધિત્વા, નગરાસન્નમકંસુ તં.
જીવ માનકદમ્બઞ્ચ, અન્તોસીમગતં અહુ;
મતક દમ્બતીરેન, સીમાઉદ્દકદમ્બગા.
સીહસિના નતિત્થેન, ઉગ્ગન્ત્વા તીરતો વજં;
પાસાણતિત્થં ગન્ત્વાન, નિમિત્તં ઘટ્ટયિ ઇસિ.
નિમિત્તેતુ પને’તસ્મિં, ઘટ્ટિતે દેવમાનુસા;
સાધુકારં પવત્તેસું, સાસનં સુપ્પતિટ્ઠિતં.
રઞ્ઞો દિન્નાય સીતાય, નિમિત્તે પરિકિત્તયિ;
દ્વત્તિંસમાળકત્થઞ્ચ, થૂપારામત્થમેવ ચ.
નિમિત્તે કિત્તયિત્વાન, મહાથેરો મહામતિ;
સીમન્તરનિમિત્તે ચ, કિત્તયિત્વા યથાવિધિં.
અબન્ધી ¶ સબ્બા સીમાયો, તસ્મિંયેવ દિનેવસી;
મહામહી અકમ્પિત્થ, સીમાબન્ધે સમાપિતે.
પઞ્ચમે દિવસે થેરો, રઞ્ઞો ગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, સુત્તન્તં ખજ્જનીયકં.
મહાજનસ્સ દેસેત્વા, સહસ્સં માનુસે તહિં;
પાયેત્વા અમતં પાનં, મહામેઘવને વસી.
છટ્ઠેપિ દિવસે થેરો, રઞ્ઞોગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, સુત્ત ગોમય પિણ્ડિકં.
દેસયિત્વા દેસનઞ્ઞૂ, મહસ્સંયેવ માનુસે;
પાપયિત્વા’ભિસમયં, મહા મેઘવને વસી.
સત્તમેપિ દિને થેરો, રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, ધમ્મચક્કપ્પવત્તનં.
સુત્તન્તં દેસયિત્વાન, સહસ્સંયેવ માનુસે;
પાપયિત્વા’ભિસમયં, મહા મેઘવને વસિ.
એવઞ્હિ અટ્ઠ નવમ-સહસ્સાનિ જુતિન્ધરો;
કારયિત્વા’ભિસમયં, દિવસેહેવ સત્તતિ.
તં મહાનન્દનવનં, વુચ્ચતે તેન તાદિના;
સાસનજોતિતટ્ઠાન-મીતિ જોતિવનં ઇતિ.
તિસ્સરામમ્હિ કારેસિ,
રાજા થેરસ્સ આદિતો;
પાસાદં સીઘમુક્કાય,
સુક્ખા પેત્વાન મત્તિકા.
પાસાદો કાળકાભાસો,
આસિ સો તેન તં તહિં;
કાળપાસાદ પરિવેણ-મીતિ સઙ્ખમુપાગતં.
તતો મહાબોધિઘરં, લોહપાસાદ મેવ ચ;
સલાકગ્ગઞ્ચ કારેસિ, ભત્તસાલઞ્ચ સાધુકં.
બહૂનિ ¶ પરિવેણાનિ, સાધુ પોક્ખરણીપિ ચ;
રત્તિઠાન દિવાઠાન-પભુતીનિ ચ કારયિ.
તસ્સ નહાનપાપસ્સ, ન્હાનપોક્ખરણીતટે;
સુનહાતપરિવેણન્તિ, પરિવેણં પવુચ્ચતિ.
તસ્સ ચઙ્કમિતઠાને, દીપ દીપસ્સ સાધુનો;
વુચ્ચતે પરિવેણં તં, દીઘચઙ્કમનં ઇતિ.
અગ્ગફલસમાપત્તિં, સમાપજ્જ યહિં તુસો;
ફલગ્ગ પરિવેણન્તિ, એતં તેન પવુચ્ચતિ.
અપસ્સિય અપસ્સેનં, થેરો તત્થ નિસીદિસો;
થેરા પસ્સય પરિવેણં, એતં તેન પવુચ્ચતિ.
બહૂ મરુગણા યત્થ, ઉપાસિંસુ ઉપચ્ચતં;
તેનેવ તં મરુગણ-પરિવેણન્તિ વુચ્ચતિ.
સેનાપતિતસ્સ રઞ્ઞો, થેરસ્સ દીઘસન્દકો;
કારેસિ ચૂળપાસાદં, મહાથમ્ભેહિ અટ્ઠહિ.
દીઘસન્દ સેનાપતિ-પરિવેણન્તિ તં તહિં;
વુચ્ચતે પરિવેણં તં, પમુખં પમુખાકરં.
દેવાનંપિયવચનો’પગુળનામો,
લંકાયં પઠમમિમં મહાવિહારં;
રાજા સો સુમતિમહામહિન્દથેરં,
આગમ્મા મલમતિમેત્થકારયિત્થાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાવિહારપટિગ્ગહકો નામ
પન્નરસમો પરિચ્છેદો.
સોળસમ પરિચ્છેદ
ચેતિયપબ્બતવિહાર પટિગ્ગહકો
પુરે ¶ ચરિત્વા પિણ્ડાય, કરિત્વા જનસઙ્ગહં;
રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જન્તો, કારેન્તો રાજસઙ્ગહં.
છબ્બસદિવસે થેરો, મહામેઘવને વસી;
આસળ્હસુક્કપક્ખસ્સ, તેરસે દિવસે પન.
રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિત્વા, મહારઞ્ઞો મહામતિ;
મહા’પ્પમાદસુત્તન્તં, દેસયિત્વા તતો ચ સો.
વિહારકરણં ઇચ્છં, તત્થ ચેતિયપબ્બતે;
નિક્ખમ્મ પુરિમદ્વારા, અગા ચેતિયપબ્બતં.
થેરં તત્થ ગતં સુત્વા, રથં આરુય્હ ભૂપતિ;
દેવિયો દ્વે ચ આદાય, થેરસ્સાનુપદં અકા.
થેરા નાગચતુક્કમ્હિ, નહાત્વા રહદે તહિં;
પબ્બતારોહણત્થાય, અટ્ઠંસુ પટિપાટિયા.
રાજા રથા તદો’રુય્હ, સબ્બે થેરે’ભિવાદયિ;
ઉણ્હે કિલન્તે કિંરાજ, આગતોસી’તિ અહુતે.
તુમ્હાકં ગમનાસઙ્કી, આગતોમ્હી’તિ ભાસિતે;
ઇધેવ વસ્સં વસિતું, આગતમ્હા’તિ ભાસિય.
તસ્સૂપનાયિકં થેરો, ખન્ધકં ખન્ધકોવિદો;
કથેસિ રઞ્ઞો તં સુત્વા, ભાગિનેય્યો ચ રાજિનો.
મહારિટ્ઠો મહામચ્ચો, પઞ્ચપઞ્ઞાસભાતુહિ;
સદ્ધિં જેટ્ઠકનિટ્ઠેહિ, રાજાનમભિતો ઠિતો.
યાચિત્વા તદહુ ચેવ, પબ્બજું થેરસન્તિકે;
પત્તારહત્તં સબ્બેપિ, તે ખુરગ્ગે મહામતી.
કન્તકચેતિયઠાને, પરિતો તદહેવ સો;
કમ્માનિ આરભાપેત્વા, લેણાનિ અટ્ઠસટ્ઠિયો.
અગમાસિ ¶ પુરં રાજા, થેરા તત્થેવ તે વસું;
કાલે પિણ્ડાય નગરં, પવિસન્તા’નુકમ્પકા.
નિટ્ઠિતે લેણકમ્મમ્હિ, આસળ્હિપુણ્ણમાસિયં;
ગન્ત્વા અદાસિ થેરાનં, રાજા વિહારદક્ખિણં.
દ્વત્તિંસમાળકાનઞ્ચ, વિહારસ્સ ચ તસ્સ ખો;
સીમં સીમાતિગો થેરો, બન્ધિત્વા તદહેવ સો.
તેસં પબ્બજ્જાપેક્ખાનં, અકાસિ ઉપસમ્પદં;
સબ્બેસં સબ્બપઠમં, બદ્ધે તુમ્બરુમાળકે.
એતે દ્વાસટ્ઠિ અરહન્તો, સબ્બે ચેતિયપબ્બતે;
તત્થ વસ્સં ઉપગન્ત્વા, અકંસુ રાજસઙ્ગહં.
દેવમનુસ્સગણગણિતં તં,
તઞ્ચ ગણં ગુણવિત્થતકિત્તિં;
યાનમુપચ્ચ ચ માનયમાના,
પુઞ્ઞચયં વિપુલં અકરિંસૂતિ.
સુજનપસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ચેતિયપબ્બતવિહારપટિગ્ગહકો નામ
સોળસમો પરિચ્છેદો.
સત્તરસમ પરિચ્છેદ
ધાતુઆગમનો
વુત્થવસ્સો પવારેત્વા, કત્તિકપુણ્ણમાસિયં;
અવોચે’દં મહારાજં, મહાથેરો મહામતિ.
ચિરદિટ્ઠો હિ સમ્બુદ્ધો, સત્થા નો મનુજાધિપ;
અનાથવાસં અવસિમ્હ, નત્થિ નો પૂજિયં ઇધ.
‘‘ભાસિત્થ નનુ ભન્તેમે, સમ્બુદ્ધો નિબ્બુતો’’ ઇતિ;
આહ ધાતૂસુ દિટ્ઠેસુ, દિટ્ઠો હોતિ જિનો’’ ઇતિ.
વિદિતો ¶ વો અધિપ્પાયો, થૂપસ્સ કારણે મયા;
કારેસ્સામિ અહં થૂપં, તુમ્હે જાનાથ ધાતુયો.
મન્તેહિ સુમનેનાતિ, થેરો રાજાનમબ્રવિ;
રાજા’હ સામણેરં તં, કુતો લચ્છામ ધાતુયો.
વિભૂસયિત્વા નગરં, મગ્ગઞ્ચ મનુજાધિપ;
ઉપોસથી સપરિસો, હત્થિં આરુય્હ મઙ્ગલં.
સેતચ્છત્તં ધારયન્તો, તાલાવચરસંહિતો;
મહાનાગવનુય્યાનં, સાયન્હસમયે વજ.
ધાતુભેદઞ્ઞુનો રાજ, ધાતુયો તત્થ લચ્છસિ;
ઇચ્છાહ સામણેરો સો, સુમનો તં સુમાનસં.
થેરો’થ રાજકુલતો, ગન્ત્વા ચેતિયપબ્બતં;
આમન્તિય સામણેરં, સુમનં સુમનો ગતિં.
એહિ ત્વં ભદ્ર સુમન, ગન્ત્વા પુપ્ફપુરં વરં;
અય્યકં તે મહારાજં, એવં નો વચનં વદ.
સહાયો તે મહારાજ, મહારાજા મરુપ્પિયો;
પસન્નો બુદ્ધસમયે, થૂપં કારેતુમિચ્છતિ.
મુનિનો ધાતુયો દેહિ, પત્તં ભુત્તઞ્ચ સત્થુના;
સરીરધાતુયો સન્તિ, બહવો હિ તવન્તિકે.
પત્તપૂરા ગહેત્વા તા, ગન્ત્વા દેવપુરં વરં;
સક્કં દેવાનમિન્દં તં, એવં નો વચનં વદ.
તિલોકદક્ખિણેય્યસ્સ, દાઠાધાતુ ચ દક્ખિણા;
તવન્તિકમ્હિ દેવિન્દ, દક્ખિણક્ખકધાતુ ચ.
દાઠં ત્વમેવ પૂજેહિ, અક્ખકં દેહિ સત્થુનો;
લંકાદીપસ્સ કિચ્ચેસુ, માપમજ્જ સુરાધિપ.
‘‘એવં ભન્તે’’તિ વત્વા સો, સામણેરો મહિદ્ધિકો;
તઙ્ખણંયેવ અગમા, ધમ્માસોકસ્સ સન્તિકં.
સાલમૂલમ્હિ ઠપિતં, મહાબોધિં તહિં સુતં;
કત્તિકચ્છણપૂજાહિ, પૂજિયં તઞ્ચ અદ્દસ.
થેરસ્સ ¶ વચનં વત્વા, રાજતો લદ્ધધાતુયો;
પત્તપૂરં ગહેત્વાન, હિમવન્તમુપાગમિ.
હિમવન્તે ઠપેત્વાન, સધાતું પત્તમુત્તમં;
દેવિન્દસન્તિકં ગન્ત્વા, થેરસ્સ વચનં ભણિ.
ચૂળામણિ ચેતિયમ્હા, ગહેત્વા દક્ખિણક્ખકં;
સામણેરસ્સ પાદાસિ, સક્કો દેવાનમિસ્સરો.
તં ધાતું ધાતુપત્તઞ્ચ, આદાય સુમનો તતો;
આગમ્મ ચેતિયગિરિં, થેરસ્સ’દાસિ તં યતિ.
મહાનાગવનુય્યાનં, વુત્તેના વિધિના’ગમા;
સાયન્હાસમયે રાજા, રાજસેના પુરક્ખતો.
ઠપેસિ ધાતુયો સબ્બા, થેરો તત્થેવ પબ્બતે;
મિસ્સકં પબ્બતં તસ્મા, આહુ ચેતિય પબ્બતં.
ઠપેત્વા ધાતુપત્તં તં, થેરો ચેતિયપબ્બતે;
ગહેત્વા અક્ખકં ધાતું, સઙ્કેતં સગણો’ગમા.
સચાયં મુનિનો ધાતુ, છત્તં નમતુ મે સયં;
જણ્ણુકેહિ કરીધાતુ, ધાતુચઙ્કોટકો અયં.
સિરસ્મિં મે પતિટ્ઠાતુ, આગમ્મ સહ ધાતુકો;
ઇતિ રાજા વિચિન્તેસિ, ચિન્તિતં તં તથા અહુ.
અમતેના’ભિસિત્તોવ, અહુ હટ્ઠો’તિ ભૂપતિ;
સીસતો તં ગહેત્વાન, હત્થિક્ખન્ધે ઠપેસિતં.
હટ્ઠો હત્તી કુઞ્ચનાદં, અકા કમ્પિત્થ મેદિની;
તતો નાગો નિવત્તિત્વા, સથેર બલવાહનો.
પુરત્થિમેન દ્વારેન, પવિસિત્વા પુરં સુભં;
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, નિક્ખમિત્વા તતો પુન.
થૂપારામે ચેતિયસ્સ, ઠાનતો પચ્છતો કતં;
પમોજવત્થું ગન્ત્વાન, બોધિઠાને નિવત્તિય.
પુરત્થાવદનો અઠા, થૂપઠાનં તદા હિતં;
કદમ્બપુપ્ફઆદારિ-વલ્લીહિ ચિતકં અહુ.
મનુસ્સદેવો ¶ દેવેહિ, તં ઠાનં રક્ખિતં સુચિં;
સોધાપેત્વા ભૂસયિત્વા, તઙ્ખણંયેવ સાધુકં.
ધાતું ઓરોપનત્થાય, આરભી હત્થિક્ખન્ધતો;
નાગો ન ઇચ્છિતં રાજા, થેરં પુચ્છિત્થ તં મનં.
અત્તનો ખન્ધસમકે, ઠાને ઠપનમિચ્છતિ;
ધાતુઓરોપનં તેન, ન ઇટ્ઠમી’તિ સો બ્રવિ.
આણાપેત્વા ખણંયેવ,
સુક્ખાતો’ભયવાપિતો;
સુક્ખકદ્દમ ખણ્ડેહિ,
ચિતા પેત્વાન તં સમં.
અલઙ્કરિત્વાન બહુધા, રાજા તં ઠાનમુત્તમં;
ઓરોપેત્વા હત્થિક્ખન્ધા, ધાતું તત્થ ઠપેસિતં.
ધાતારક્ખં સંવિધાય, ઠપેત્વા તત્થ હત્થિનં;
ધાતુથૂપસ્સ કરણે, રાજા તુરિતમાનસો.
બહૂ મનુસ્સે યોજેત્વા, ઇત્થિકાકરણે લહું;
ધાતુકિચ્ચં વિચિન્તેન્તો, સામચ્ચો પાવિસી પુરં.
મહામહિન્દત્થેરો તુ, મહા મેઘવનં સુભં;
સગણો અભિગન્ત્વાન, તત્થ વાસમકપ્પયિ.
રત્તિં નાગો’નુપરિયાતિ, તં ઠાનં સો સધાતુ કં;
બોધિઠાનમ્હિ સાલાય, દિવાઠાતિ સધાતુકો.
વત્થુસ્સ તસ્સો’પરિતો, થૂપં થેરમતાનુ ગો;
જઙ્ઘામત્તં ચિતાપેત્વા, કતિપાહેન ભૂપતિ.
તત્થ ધાતુપતિટ્ઠાનં, ઘોસાપેત્વા ઉપાગમિ;
તતો તતો સમન્તો ચ, સમાગમિ મહાજનો.
તસ્મિં સમાગમે ધાતુ, હત્થિક્ખન્ધા નગાગ્ગતા;
સત્તતાલપ્પમાણમ્હિ, દિસ્સન્તિ નભસિટ્ઠિતા.
વિમ્હાપયન્તિ જનતં, યમકં પાટિહારિયં;
કણ્ણમ્બમૂલે બુદ્ધો’વ, અકરિ લોમહંસનં.
તતો ¶ નિક્ખન્તજાલાહિ, જલધારાહિ ચા’સકિં;
અયં ઓભાસિતા’સિત્તા, સબ્બાલંકામહી મહુ.
પરિનિબ્બાનમઞ્ચમ્હિ, નિપન્નેન જિનેન હિ;
કતં મહાઅધિટ્ઠાન-પઞ્ચકં પઞ્ચચક્ખુના.
ગય્હમાના મહાબોધિ સાખાસોકેન દક્ખિણા;
છિજ્જિત્વાન સયંયેવ, પતિટ્ઠાતુ કટાહકે.
પતિટ્ઠહિત્વા સા સાખા, છબ્બણ્ણરસ્મિયો સુભા;
રઞ્જયન્તી દિસા સબ્બા, ફલપત્તેહિ મુચ્ચતુ.
સસુવણ્ણકટાહા સા, ઉગ્ગન્ત્વાન મનોરમા;
અદિસ્સમાના સત્તાહં, હિમગબ્ભમ્હિ તિટ્ઠતુ.
થૂપારામે પતિટ્ઠન્તં, મમ દક્ખિણઅક્ખકં;
કરોતુ નભમુગ્ગન્ત્વા, યમયં પાટિહારિયં.
લઙ્કા લઙ્કારભૂતમ્હિ, હેમમાલિકચેતિયે;
પતિટ્ઠહન્તિયો ધાતુ, દોણમત્તા પમાણતો.
બુદ્ધવેસધરા હુત્વા, ઉગ્ગન્ત્વા નભસિટ્ઠિતા;
પતિટ્ઠં તુ કરિત્વાન, યમકં પાટિહારિયં.
અધિટ્ઠાનાનિ પઞ્ચે’વ, અધિટ્ઠાસિ તથાગતો;
અકાસિ તસ્મા સા ધાતુ, તદા તં પાટિહારિયં.
આકાસા ઓતરિત્વા સા, અટ્ઠાભૂપસ્સ મુદ્ધનિ;
અતીવહટ્ઠો તં રાજા, પતિટ્ઠાપેસિ ચેતિયે.
પતિટ્ઠિતાય તસ્સા ચ, ધાતુયા ચેતિયે તદા;
અહુ મહાભૂમિચાલો, અબ્ભુતો લોમહંસનો.
એવં અચિન્તિયા બુદ્ધા, બુદ્ધધમ્મા અચિન્તિયા;
અચિન્તિયે પસન્નાનં, વિપાકો હોતિ અચિન્તિયો.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પસીદિંસુ જને જના;
મત્તાભયો રાજપુત્તો, કનિટ્ઠો રાજિનો પન.
મુનિસ્સરે પસીદિત્વા, યાચિત્વાન નરિસ્સરં;
પુરિસાનં સહસ્સેન, સહ પબ્બજિસાસને.
ચેતારિગામતો ¶ ચાપિ, દ્વારમણ્ડલતોપિ ચ;
વિહીરબીજતો ચાપિ, તથા ગલ્લકપિટ્ઠિતો.
તથો’પતિસ્સગામા ચ, પઞ્ચ પઞ્ચ સતાનિ ચ;
પબ્બજું દારકા હટ્ઠા, જાતસદ્ધા તથાગતે.
એવં પુરા બાહિરા ચ, સબ્બે પબ્બજિતા તદા;
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, અહેસું જિનસાસને.
થૂપારામે થૂપવરં, નિટ્ઠાપેત્વા મહીપતિ;
રતનાદીહિ’નેકેહિ, સદા પૂજમકારયિ.
રાજોરોધા ખત્તિયા ચ, અમચ્ચા નાગરા તથા;
સબ્બે જનપદા ચેવ, પુજા’કંસુ વિસું વિસું.
થૂપપુબ્બઙ્ગમં રાજા, વિહારં તત્થ કારયિ;
થૂપારામોતિ તેને’સ, વિહારો વિસ્સુતો અહુ.
સકધાતુસરીરકેન ચે’વં,
પરિનિબ્બાનગતોપિ લોકનાથો;
જનકાયહિતં સુખઞ્ચ સમ્મા,
બહુધા’કાસિ ઠિતે જિને કથાવકાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુઅગમનો નામ
સત્તરસમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠારસમ પરિચ્છેદ
મહાબોધિગ્ગહણો
મહાબોધિઞ્ચ થેરિઞ્ચ, આણાપેતું મહીપતિ;
થેરેન વુત્તવચનં, સરમાનો સકે ઘરે.
અન્તોવસ્સે’ક દિવસં, નિસિન્નો થેરસન્તિકે;
સહા’મચ્ચેહિ મન્તેત્વા, ભાગિનેય્યં સયં સકં.
અરિટ્ઠનામકા’મચ્ચં ¶ , તસ્મિં કમ્મે નિયોજિતું;
મન્ત્વા આમન્તયિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.
તા સક્ખિસ્સસિ…, ધમ્માસોકસ્સ સન્તિકા;
મહાબોધિં સઙ્ઘમિત્તં, થેરિં આનયિતું ઇધ.
સક્ખિસ્સામિ અહં દેવ, આનેતું તં દુવે તતો;
ઇધા’ગતો પબ્બજિતું, સચે લચ્છામિ માનદ.
એવં હોતૂતિ વત્વાન, રાજા તં તત્થ પેસયિ;
સો થેરસ્સ ચ રઞ્ઞો ચ, સાસનં ગય્હ વન્દિય.
અસ્સયુજસુક્કપક્ખે, નિક્ખન્તો દુતિયે’હનિ;
સાનુયુત્તો જમ્બુકોલે, નાવમારુય્હ પટ્ટને.
મહોદમિં કરિત્વાન, થેરાધિટ્ઠાનયોગતો;
નિક્ખન્તદિવસેયેવ, રમ્મં પુપ્ફપુરં અગા.
તદા તુ અનુલાદેવી, પઞ્ચકઞ્ઞાસતેહિ ચ;
અન્તેપુરિકઇત્થીનં, સદ્ધિં પઞ્ચસતેહિ ચ.
દસસીલં સમાદાય, કાસાય વસના સુચિ;
પબ્બજ્જાપેક્ખિ નિસેખા, પેક્ખન્તિ થેરિયા’ગમં.
નગરસ્સે’કદેસમ્હિ, રમ્મે ભિક્ખુનુપસ્સયે;
કારાપિતે નરિન્દેન, વાસં કપ્પેસિ સુબ્બતા.
ઉપાસિકાહિ તાહે’સ, વુત્તો ભિક્ખુનુપસ્સયો;
ઉપાસિકા વિહારોતિ, તેન લંકાય વિસ્સુતો.
ભાગિનેય્યો મહા’રિટ્ઠો, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
અપ્પેત્વા રાજસન્દેસં, થેરસન્દેસ’મબ્રવિ.
ભાતુજયા સહાયસ્સ, રઞ્ઞો તે રાજકુઞ્જર;
આકઙ્ખમાના પબ્બજ્જં, નિચ્ચં વસતિ સઞ્ઞતા.
સઙ્ઘમિત્તં ભિક્ખુનિં તં, પબ્બાજેતું વિસજ્જય;
તાય સદ્ધિં મહાબોધિ-દક્ખિણસાખમેવ ચ.
થેરિયા ચ તમેવત્થં, અબ્રવિ થેરભાસિતં;
ગન્ત્વા પિતુસમીપં સા, થેરી થેરમતં બ્રવી.
આહ ¶ રાજા તુવં અમ્મ, અપસ્સન્તો કથં અહં;
સોકં વિનોદયિસ્સામિ, પુત્તનત્તવિયોગજં.
આહ સા મે મહારાજ, ભાતુનો વચનં ગરુ;
પબ્બાજનીયા ચ બહૂ, ગન્તબ્બં તત્થ તેન મે.
‘‘સત્થઘાતમનારહા, મહાબોધિમહીરુહા;
કથન્નુ સાખં ગણિસ્સં’’, ઇતિ રાજા વિચિન્તયી.
અમચ્ચસ્સ મહાદેવ-નામકસ્સ મતેન સો;
ભિક્ખુસઙ્ઘં નિમન્તેત્વા, ભોજેત્વા પુચ્છિ ભૂપતિં.
ભન્તે લંકં મહાબોધિ, પેસેતબ્બા નુ ખો ઇતિ;
થેરો મોગ્ગલિપુત્તો સો, પેસેતબ્બાતિ ભાસિય.
કતં મહાઅધિટ્ઠાન-પઞ્ચકં પઞ્ચચક્ખુના;
આભાસિ રઞ્ઞો તં સુત્વા, તુસ્સિત્વા ધરણીપતિ.
સત્તયોજનિકં મગ્ગં, સો મહાબોધિગામિનં;
સોધાપેત્વાન સક્કચ્ચં, ભૂસાપેતિ અનેકધા.
સુવણ્ણં નીહરાપેસિ, કટાહકરણાય ચ;
વિસ્સકમ્મો ચ આગન્ત્વા, સતુલાધારરૂપવા.
‘‘કટાહં કિં પમાણં નુ, કરોમી’તિ અપુચ્છિતં;
‘‘ઞત્વા પમાણં ત્વંયેવ, કરોહિ’’ ઇતિ ભાસિય.
સુવણ્ણા ગહેત્વાન, હત્થેન પરિમજ્જિય;
કટાહં તઙ્ખણંયેવ, નિમ્મિનિત્વાન પક્કમિ.
નવહત્થપરિક્ખેપં, પઞ્ચહત્થં ગભીરતો;
તિહત્થવિક્ખમ્ભયુતં, અટ્ઠઙ્ગુલઘનં સુભં.
યુવસ્સ હત્થિનો સોણ્ડ-પમાણમુખવટ્ટિકં;
ગાહા પેત્વાન તં રાજા, બાલસુરસમપ્પકં.
સત્તયોજનદીઘાય, વિત્થતાયતિ યોજનં;
સેનાય ચતુરઙ્ગિન્યા, મહાભિક્ખુગણેન ચ.
ઉપગમ્મ મહાબોધિં, નાનાલઙ્કારભૂસિતં;
નાનારતનચિત્તં તં, વિવિધદ્ધજમાલિનિં.
નાનાકુસુમસંકિણ્ણં ¶ , નાનાતુરિયઘોસિતં;
સેનાય પરિવારેત્વા, પરિક્ખિપિય સાણિયા.
મહાથેરસહસ્સેન, પમુખેન મહાગણે;
રઞ્ઞં પત્તાભિસેકાનં, સહસ્સેના’ધિકેન ચ.
અત્તાનં પરિવારેત્વા, મહાબોધિઞ્ચ સાધુકં;
ઓલોકેસિ મહાબોધિં, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં.
તસ્સા દક્ખિણસાખાય, ચતુહત્થપમાણકં;
ઠાનં ખન્ધઞ્ચ વજ્જેત્વા, સાખા અન્તરધાયિસું.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પતીતો પુથવીપતિ;
‘‘પૂજેમ’હં મહાબોધિં, રજ્જેના’હિ ઉદીરિય.
અભિસિઞ્ચિ મહાબોધીં, મહારજ્જે મહીપતિ;
પુપ્ફાદીહિ મહાબોધિં, પૂજેત્વાન પદક્ખિણં.
કત્વા અટ્ઠસુ ઠાનેસુ, વન્દિત્વાન કતઞ્જલી;
સુવણ્ણખચિતે પીઠે, નાનારતનમણ્ડિતે.
સ્વારોહે યાવ સાઉચ્ચે, તં સુવણ્ણકટાહકં;
ઠપાપેત્વાન આરુય્હ, ગહેતું સાખમુત્તમં.
આદિયિત્વાન સોવણ્ણ તુલિકાય મનોસિલં;
લેખં દત્વાન સાખાય, સચ્ચક્રિયમકા ઇતિ.
‘‘લંકાદીપં યદિ ઇતો, ગન્તબ્બં ઉરુબોધિયા;
નિબ્બેમતિકો બુદ્ધસ્સ, સાસનમ્હિ સચે અહં.
સયંયેવ મહાબોધિ-સાખાયં દક્ખિણા સુભા;
છિજ્જિત્વાન પતિટ્ઠાતુ, ઇધ હેમકટાહકે.
લેખઠાને મહાબોધિ, છિજ્જિત્વા સયમેવ સા;
ગન્ધકદ્દમપૂરસ્સ, કટાહસ્સો’પરિટ્ઠિતા.
મૂલલેખાય ઉપરિ, તિયઙ્ગુલતિયઙ્ગુલે;
દદં મનોસિલા લેખા, પરિક્ખિપિ નરિસ્સરો.
આદિયા થૂલમૂલાનિ, ખુદ્દકાનિ’તરાહિ તુ;
નિક્ખમિત્વા દસ દસ, જાલીભૂતા નિઓતરું.
તં ¶ પાટિહારિયં દિસ્વા, રાજા’તીવ પમોદિતો;
તત્થેવા’કાસિ ઉક્કુટ્ઠિં, સમન્તા પરિસાપિ ચ.
ભિક્ખુસઙ્ઘો સાધુકારં, તુટ્ઠચિત્તો પમોદયિ;
ચેલુક્ખેપસહસ્સાનિ, પવત્તિંસુ સમન્તતો.
એવં સતેન મૂલાનં, તત્થ સા ગન્ધકદ્દમે;
પતિટ્ઠાસિ મહાબોધિ, પસાદેન્તી મહાજનં.
તસ્સા ખન્ધો દસહત્થો, પઞ્ચસાખા મનોરમા;
ચતુહત્થા ચતુહત્થા, દસડ્ઢફલમણ્ડિતા.
સહસ્સન્તુ પસાખાનં, સાખાનં તાસમાસિ ચ;
એવં આસિ મહાબોધિ, મનોહરસિરિધરા.
કટાહમ્હિ મહાબોધિ-પતિટ્ઠિતક્ખણે મહી;
અકમ્પિ પાટિહીરાનિ, અહેસું વિવિધાનિ ચ.
સયં નાદેહિ તૂરિયાનં, દેવેસુ માનુસેસુ ચ;
સાધુકારનિનાદેતિ, દેવબ્રહ્મગણસ્સ ચ.
મેઘાનં મિગપક્ખિનં, યક્ખાદીનં રવેહિ ચ;
રવેહિચમહીકમ્પે, એકકોલાહલં અહુ.
બોધિયા ફલપત્તેહિ, છબ્બણ્ણરસ્મિયો સુભા;
નિક્ખમિત્વા ચક્કવાળં, સકલા સોભયિંસુ ચ.
સકટાહા મહાબોધિ, ઉગ્ગન્ત્વાન તતો નભં;
અટ્ઠાસિ હિમગબ્ભમ્હિ, સત્તાહાનિ અદસ્સના.
રાજા ઓરુય્હ પીઠમ્હા, તં સત્તાહં તહિં વસં;
નિચ્ચં મહાબોધિપૂજં, અકાસિ ચ અનેકધા.
અતીતે તમ્હિ સત્તાહે, સબ્બે હિમવલાવકા;
પવિસિંસુ મહાબોધિં, સબ્બાકા રંસિયોપિ ચ.
સુદ્ધેનકદિસિસ્સિત્થ, સાકટાહે પત્તિટ્ઠિતા;
મહાજનસ્સ સબ્બસ્સ, મહાબોધિ મનોરમા.
પવત્તમ્હિ મહાબોધિ, વિવિધે પાટિહારિયે;
વિમ્હાપયન્તિ જનતં, પથવીતલમોરુહિ.
પાટિહિરેહિ’નેકેહિ ¶ , તેહિ સો પીણિતો પુન;
મહારાજા મહાબોધિં, મહારજ્જેન પૂજયિ.
મહાબોધિં મહારજ્જે-નાભિસિઞ્ચિય પૂજયં;
નાનાપૂજાહિ સત્તાહં, પુન તત્થેવ સો વસિ.
અસ્સયુજસુક્કપક્ખે, પન્નરસઉપોસથે;
અગ્ગહેસિ મહાબોધિં, દ્વિસત્તાહમચ્ચયે તતો.
અસ્સયુજકાળપક્ખે, ચતુદ્દસઉપોસથે;
રથે સુભે ઠપેત્વાન, મહાબોધિં રથેસભો.
પૂજેન્તો તં દિનંયેવ, ઉપનેત્વા સકં પુરં;
અલઙ્કરિત્વા બહુધા, કારેત્વા મણ્ડપં સુભં.
કત્તિકસુક્કપક્ખસ્સ, દિને પાટિપદે તહિં;
મહાબોધિં મહાસાલ-મૂલે પાચિનતે સુભે.
ઠપાપેત્વાન કારેસિ, પૂજા’નેકા દિને દિને;
ગાહતો સત્તરસમે, વિવસે તુ નવઙ્કિરા.
સકિં યેવઅજાયિંસુ, તસ્સા’નેકનરાધિપો;
તુટ્ઠચિત્તો મહાબોધિં, પુન રજ્જેન પૂજયિ.
મહારજ્જે’ભિ સિઞ્ચિત્વા, મહાબોધિં મહિસ્સરો;
કારેસિ ચ મહાબોધિ-પૂજા નાનપ્પકારકં.
ઇતિ કુસુમપુરે સરેસરંસા,
બહુવિધચારુધજાકુલાવિસાલા;
સુરુચિરપવરોરુ બોધિપૂજા,
મરુનરચિત્તવિકાસિની અહોસીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાબોધિગ્ગહણો નામ
અટ્ઠારસમો પરિચ્છેદો.
એકૂનવીસતિમ પરિચ્છેદ
બોધિ આગમનો
મહાબોધિરક્ખણત્થં ¶ , અટ્ઠારસ રથે સભો;
દેવકુલાનિ દત્વાન, અટ્ઠામચ્ચા કુલાનિ ચ.
અટ્ઠ બ્રાહ્મણકુલાનિ, અટ્ઠ વસ્સકુલાનિ ચ;
ગોપકાનં તરચ્છાનં, કુલિઙ્ગાનં કુલાનિ ચ.
તથેવ પેસકારાનં, કુમ્ભકારાનમેવ ચ;
સબ્બે સઞ્ચાપિ સેનીનં, નાગયક્ખાનમેવ ચ.
હેમસજ્જુઘટેચેવ, દત્વા અટ્ઠટ્ઠ માનદો;
આરોપેત્વા મહાબોધિં, નાવં ગઙ્ગાય ભૂસિતં.
સઙ્ઘમિત્ત મહાથેરી, સહે કદસ ભિક્ખુનિં;
તથેવા’રોપયિત્વાન, અરિટ્ઠપમુખેપિ ચ.
નગરા નિક્ખમિત્વાન, વિઞ્જાટવિમતિચ્ચસો;
તામલિત્થિં અનુપ્પત્તો, સત્તાહેને’વ ભૂપતિ.
અચ્ચુળા રાહિ પૂજાયિ, દેવાનાગાનરાપિ ચ;
મહાબોધિં પૂજયન્તા, સત્તાહેન’વુપાગમું.
મહાસમુદ્દતીરમ્હિ, મહાબોધિં મહીપતિ;
ઠપાપેત્વાન પૂજેસિ, મહારજ્જેન સો પુન.
મહાબોધિં મહારજ્જે, અભિસિઞ્ચીયકામદો;
અગ્ગસિર સુક્કપક્ખે, દિને પાટિપદે તતો.
ઉચ્ચારેતું મહાબોધિં, તેહિયેવ’ટ્ઠ અટ્ઠહિ;
સાલમૂલમ્હિ દિન્નેહિ, ધાતુગ્ગતકુલેહિ સો.
ઉક્ખિપિત્વા મહાબોધિં, ગલમત્તં જલં તહિં;
ઓગાહેત્વા સનાવાય, પતિટ્ઠાપયિ સાધુકં.
નાવં ¶ આરોપયિત્વા તં, મહાથેરિં સથેરિકં;
મહારિટ્ઠં મહામચ્ચં, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘અહં રજ્જેન તિક્ખત્તું, મહાબોધિમપૂજયિં;
એવ મેવા’ભિ પૂજેતુ, રાજા રજ્જેન મે સખા’’.
ઇદં વત્વા મહારાજા, તીરે પઞ્જલિકો ઠિતો;
ગચ્છમાનં મહાબોધિં, પસ્સં અસ્સૂનિવત્તયિ.
મહાબોધિ વિયોગેન,
ધમ્મા સોકો સસોકવા;
કન્નિત્વા પરિદેવિત્વા,
અગમાસિ સકં પુરં.
મહાબોધિ સમારુળ્હા, નાવાપક્ખન્ધી તોયધિં;
સમન્તા યોજને વિચી, સન્નિસીદિ મહણ્ણવે.
પુપ્ફિંસુ પઞ્ચવણ્ણાનિ, પદુમાનિ સમન્તતો;
અન્તલિક્ખે પવજ્જિંસુ, અનેક તૂરિયાનિ ચ.
દેવતાહિ અનેકાહિ, પૂજા’નેકા પવત્તિતા;
ગહેતુઞ્ચ મહાબોધિ, નાગા’કાસું વિકુબ્બનં.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરિ, અભિઞ્ઞાબલપારગા;
સુપણ્ણરૂપા હુત્વાન, તે તાસેસિ મહોરગે.
તે તાસિતા મહાથેરિં, યાચિત્વાન મહોરગા;
નયિત્વાન મહાબેમધિં, ભુજઙ્ગભવનં તતો.
સત્તાહં નાગરજ્જેન, પૂજાહિ વિવિધાહિ ચ;
પૂજયિત્વાન આનેત્વા, નાવાયં ઠપયિંસુ તે.
તદહેવ મહાબોધિ, જમ્બુકોલમિધગમા;
દેવાનંપિયતિસ્સો તુ, રાજા લોકહિતે રતો.
સુમના સામણેરમ્હા, પુબ્બે સુતતદાગમો;
મગ્ગસિરાદિદિનઘો, પભુતિ વચસાદરો.
ઉત્તરદ્વારતો ¶ યાવ, જમ્બુકોલં મહાપથં;
વિભૂસયિત્વા સકલં, મહાબોધિગતાસયો.
સમુદ્દાસનસાલાય, ઠાને ઠત્વા મહણ્ણવે;
આગચ્છન્તં મહાબોધિં, મહાથેરિદ્ધિયા’દ્દસ.
તસ્મિંઠાને કતા સાલા, પકા સેતું તમબ્ભુતં;
સમુદ્દાસનસાલાતિ, નામેના‘સિ’ધ પાકટા.
મહાથેરાનુભાવેન, સદ્ધિં થેરેહિ તેહિ ચ;
તદહેવ’ગમા રાજા, જમ્બુકોલં સ સેનકો.
મહાબોધા ગમેપીતિ-વેગેનુ’ન્નો ઉદાનયં;
ગલપ્પમાણં સલિલં, વિગાહેત્વા સુવિગ્ગહો.
મહાબોધિં સોળસહિ, કુલેહિ સહ મુદ્ધના;
આદાયો’રોપયિત્વાન, વેલાયં મણ્ડપે સુભે.
ઠપયિત્વાન લંકિન્દો, લંકારજ્જેન પૂજયિ;
સોળસન્નં સમપ્પેત્વા, કુલાનં રજ્જમત્તનો.
સયં દોવારિકઠાને, ઠત્વાન દિવસે તયો;
તત્થેવ પૂજં કારેસિ, વિવિધં મનુજાધિપો.
મહાબોધિં દસમિયં, આરોપેત્વા રથેસુભે;
આનયન્તો મનુસ્સિન્દો, દુમિન્દં તં ઠપાપયિ.
પાચિનસ્સ વિહારસ્સ, ઠાને ઠાનવિચક્ખણો;
પાતરાસં પવત્તેસિ, સસઙ્ઘસ્સ જનસ્સ સો.
મહામહિન્દથેરે’ત્થ, કતં દસબલેન તં;
કથેસિ નાગદમનં, રઞ્ઞો તસ્સ અસેસતો.
થેરસ્સ સુત્વા કારેત્વા, સઞ્ઞાણાનિ તહિં તહિં;
પરિભુત્તેસુ ઠાનેસુ, નિસજ્જાદીહિ સત્થુના.
તિવક્કસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ, ગામદ્વારે ચ ભૂપતિ;
ઠપાપેત્વા મહાબોધિં, ઠાનેસુ તેસુ તેસુ ચ.
સુદ્ધવાલુક સન્થારે, નાનાપુપ્ફસમાકુલે;
પગ્ગહિતધજે મગ્ગે, પુપ્ફગ્ઘિકવિભૂસિતે.
મહાબોધિં ¶ પૂજયન્તો, રત્તિન્દિવ મતન્દિતો;
આનયિત્વા ચુદ્દસિયં, અનુરાધ પુરન્તિકં.
વડ્ઢમાનકચ્છાયાય, પુરં સાધુ વિભૂસિતં;
ઉત્તરેન ચ દ્વારેન, પૂજયન્તો પવેસિય.
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, નિક્ખમિત્વા પવેસિય;
મહા મેઘવનારામં, ચતુબુદ્ધનિસેવિતં.
સુમનસ્સેવ વચસા, પદેસં સાધુસઙ્ખતં;
પુબ્બબોધિઠિતટ્ઠાનં, ઉપનેત્વા મનોરમં.
કુલેહિ સો સોળસહિ, રાજા લઙ્કારધારિહિ;
ઓરોપેત્વા મહાબોધિં, પતિટ્ઠા પેતુ મોસ્સજ્જિ.
હત્થતો મુત્તમત્તસા, અસીતિરતનં નભં;
ઉગ્ગન્ત્વાન ઠિતા મુઞ્ચિ, છબ્બણ્ણા રસ્મિયો સુભા.
દીપે પત્થરિયા’હચ્ચ, બ્રહ્મલોકં ઠિતા અહુ;
સૂરિયત્થઙ્ગમનાયાવ, રસ્મિયો તા મનોરમા.
પુરિસા દસસહસ્સાનિ, પસન્ના પાટિહારિયે;
વિપસ્સિત્વાના’રહત્થં, પત્વાન ઇધ પબ્બજું.
ઓરોહિત્વા મહાબોધિ, સૂરિયત્થઙ્ગમે તતો;
રોહિણિયા પતિટ્ઠાસિ, મહિયં કમ્પિ મેદિની.
મૂલાનિ તાનિ ઉગ્ગન્ત્વા, કટાહમુખવટ્ટિતો;
વિનન્ધન્તા કટાહં તં, ઓતરિંસુ મહીતલં.
પતિટ્ઠિતં મહાબોધિં, જના સબ્બે સમગતા;
ગન્ધમાલાદિ પૂજાહિ, પૂજયિંસુ સમન્તતો.
મહામેઘો પવસ્સિત્થ, હિમગબ્ભા સમન્તતો;
મહાબોધિં છાદયિંસુ, સીતલાનિ ઘનાનિ ચ.
સત્તાહાનિ મહાબોધિં, તહિંયેવ અદસ્સના;
હિમગબ્ભે સન્નિસીદિ, પસાદજનની જને.
સત્તાહા તિક્કમે મેઘા, સબ્બે અપગમિંસુ તે;
મહાબોધિ ચ દિસ્સિત્થ, છબ્બણ્ણા રંસિયોપિ ચ.
મહામહિન્દત્થેરોચ, સઙ્ઘમિત્તા ચ ભિક્ખુની;
તત્થા’ગઞ્છુંસપરિસા, રાજા સપરિસોપિ ચ.
ખત્તિયા ¶ કાજરગ્ગામે, ચન્દનગ્ગામ ખત્તિયા;
તિવક્ક બ્રાહ્મણો ચેવ, દીપવાસી જનાપિ ચ.
દેવાનુભાવેના’ગઞ્છું, મહાબોધિ મહુસ્સુક્કા;
મહાસમાગમે તસ્મિં, પાટિહારિયવિમ્હિતે.
પક્કં પાચિનસાખાય, પેક્ખતં પક્ક’મક્ખતં;
થેરો પતન્તમાદાય, રોપેતું રાજિનો અદા.
પંસૂનં ગન્ધમિસ્સાનં, પુણ્ણે સોણ્ણ કટાહકે;
મહાસનસ્સ ઠાને તં, ઠપિતં રોપ’યિસ્સરો.
પેક્ખતંયેવ સબ્બેસં, ઉગ્ગન્ત્વા અટ્ઠ અઙ્કુરા;
જાયિંસુ બોધિતરુણા, અટ્ઠંસુ ચતુહત્થકા.
રાજા તે બોધિતરુણે, દિસ્વા વિમ્હિતમાનસો;
સેતચ્છત્તેન પૂજેસિ, અભિસેકમદાસિ ચ.
પતિટ્ઠાપેસિ અટ્ઠન્નં, જમ્બુકોલમ્હિ પટ્ટને;
મહાબોધિ ઠિત ઠાને, નાવાયો રોહને તદા.
તિવક્કબ્રાહ્મણગામે, થૂપારામે તથેવ ચ;
ઇસ્સરસમણારામે, પઠમે ચેતિયઙ્ગણે.
ચેતિય પબ્બતા રામે, તથા કાજરગામકે;
ચન્દનગામકે ચાતિ, એકેકં બોધિલટ્ઠિકં.
સેસા ચતુપક્કજાતા, દ્વત્તિંસ બોધિલટ્ઠિયો;
સમન્તા યોજનઠાને, વિહારેસુ તહિં તહિં.
દીપાવાસી જનસ્સેવ, હિતત્થાય પતિટ્ઠિતે;
મહાબોધિ દુમિન્દમ્હિ, સમ્માસમ્બુદ્ધ તેજસા.
અનુલાસાસ પરિસા, સઙ્ઘમિત્તાય થેરિયા;
સન્તિકે પબ્બજિત્વાન, અરહત્તમપાપુણિ.
અરિટ્ઠો સો પઞ્ચસત-પરિવારો ચ ખત્તિયો;
થેરન્તિકે પબ્બજિત્વા, અરહત્તમપાપુણિ.
યાનિ સેટ્ઠિકુલાન’ટ્ઠ-મહાબોધિમિધાહરું;
બોધાહરકુલાનીતિ, તાનિ તેન પવુચ્ચરે.
ઉપાસિકા વિહારોતિ, ઞાતે ભિક્ખુનુપસ્સયે;
સસઙ્ઘા સઙ્ઘમિત્તા સા, મહાથેરી તહિં વસિ.
અગારત્તયપામોક્ખે ¶ , અગારે તત્થ કારયિ;
દ્વાદસ તેસુ એકસ્મિં, મહાગારે ઠપાપયિ.
મહાબોધિસમેતાય, નાવાય કૂપયટ્ઠિકં;
એકસ્મિં પિય મેકસ્મિં, અરિત્તં તેહિ તેવિદું.
જાતે અઞ્ઞનિકાયેપિ, અગારા દ્વાદસાપિ તે;
હત્થાળક ભિક્ખુનીહિ, વળઞ્જયિંસુ સબ્બદા.
રઞ્ઞો મઙ્ગલહત્થિ સો, વિચરન્તો યથાસુખં;
પુરસ્સ એકપસ્સમ્હિ, કન્દરન્તમ્હિ સીતલે.
કદમ્બપુપ્ફગુમ્બન્તે, અટ્ઠાસિ ગોચરં ચરં;
હત્થિં તત્થરતં ઞત્વા, અકંસુ તત્થ આળ્હકં.
અથેક દિવસં હત્થી, નગણ્હિ કબળાનિ સો;
દીપપ્પસાદકં થેરં, રાજા સો પુચ્છિતં મતં.
કદમ્બપુપ્ફગુમ્બસ્મિં, થૂપસ્સ કરણં કરી;
ઇચ્છતીતિ મહાથેરો, મહારાજસ્સ અબ્રવિ.
સધાતુકં તત્થ થૂપં, થૂપસ્સ ઘરમેવ ચ;
ખિપ્પં રાજા અકારેસિ, નિચ્ચં જનહિતેરતો.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરી, સુઞ્ઞાગારાભિલાસિની;
આકિણ્ણત્તા વિહારસ્સ, વુસ્સમાનસ્સ તસ્સ સા.
વુદ્ધત્થિની સાસનસ્સ, ભિક્ખુનીનં હિતાય ચ;
ભિક્ખુનુપસ્સયં અઞ્ઞં, ઇચ્છમાના વિચક્ખણા.
ગન્ત્વા ચેતિયગેહં તં, પવિવેકસુખં ભુસં;
દિવાવિહારં કપ્પેસિ, વિહારકુસલા’મલા.
થેરિયા વન્દનત્થાય, રાજા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
ગન્ત્વા તત્થ ગતં સુત્વા, ગન્ત્વાન તત્થ વન્દિય.
સમ્મોદિત્વા તાય સદ્ધિં, તત્થાગમનકારણં;
તસ્સા ઞત્વા અધિપ્પાયં, અધિપ્પાય વિદૂ વિદૂ.
સમન્તા થૂપગેહસ્સ, રમ્મં ભિક્ખુનુપસ્સયં;
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, મહારાજા અકારયિ.
હત્થાળ્હકસમીપમ્હિ ¶ , કતો ભિક્ખુનુપસ્સયો;
હત્થાળ્હકવિહારોતિ, વિસ્સુતો આસિ તેન સો.
સુમિત્તા સઙ્ઘમિત્તા સા, મહાથેરી મહામતી;
તસ્મિઞ્હિ વાસં કપ્પેસિ, રમ્મે ભિક્ખુનુપસ્સયે.
એવં લંકા લોકહિતં સાસનવુદ્ધિં;
સંસોધેન્તો એસ મહાબોધિ દુમિન્દો;
લંકાદીપે રમ્મે મહામેઘવનસ્મિં,
અટ્ઠા સીઘં કાલમનેકબ્ભૂતયુત્તોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
બોધિઆગમનો નામ
એકૂનવીસતિમો પરિચ્છેદો.
વીસતિમ પરિચ્છેદ
થેરપરિનિબ્બાનં
અટ્ઠારસમ્હિ વસ્સમ્હિ, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
મહામેઘવનારામે, મહાબોધિ પતિટ્ઠતિ.
તતો દ્વાદસમે વસ્સે, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
પિયા અસન્ધીમિત્તા સા, મતા સમ્બુદ્ધમામકા.
તતો ચતુત્થે વસ્સમ્હિ, ધમ્માસોકો મહીપતિ;
તિસ્સરક્ખ મહેસિત્તે, ઠપેસિ વિસમાસયં.
તતો તુ તતિયે વસ્સે, સાબાલા રૂપમાનિની;
‘‘મયાપિ ચ અયં રાજા, મહાબોધિં મ માયતિ’’.
ઇતિ કોધવસં ગન્ત્વા, અત્તનો’નત્થ કારિકા;
મણ્ડુકણ્ટકયોગેન, મહાબોધિ મઘા તયિ.
તતો ¶ ચ તુત્થેવસ્સમ્હિ, ધમ્મા સોકો મહાયસો;
અનિચ્ચ તાવ સંપત્તો, સત્તતિંસસમા ઇમે.
દેવાનં પિયતિસ્સો તુ, રાજા ધમ્મગુણે રતો;
મહાવિહારે નવકમ્મં, તથા ચેતિયપબ્બતે.
થૂપારામે નવકમ્મં, નિટ્ઠાપેત્વા યથારહં;
દીપપ્પસાદકં થેરં, પુચ્છિ પુચ્છિતકોવિદં.
કારાપેસ્સમહં ભન્તે, વિહારેસુ બહૂ ઇધ;
પતિટ્ઠાપેતું થૂપેસુ, કથં લચ્છામ ધાતુયો.
સમ્બુદ્ધપત્તં પૂરેત્વા, સુમનેના’હટા ઇધ;
ચેતિયપબ્બતે રાજ, ઠપિતા અત્થિ ધાતુયો.
હત્થિક્ખન્ધે ઠપેત્વા તા, ધાતુયો ઇધ આહર;
ઇતિ વુત્તો સથેરેન, તથા આહરિ ધાતુયો.
વિહારે કારયિત્વાન, ઠાને યોજનયોજને;
ધાતુયો તત્થ થૂપેસુ, નિધાપેસિ યથારહં.
સમ્બુદ્ધભુત્તપત્તં તુ, રાજવત્થુઘરે સુભે;
ઠપયિત્વાન પૂજેસિ, નાનાપૂજાહિ સબ્બદા.
પઞ્ચસતેહિ’સ્સરેતિ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજ્જવસિતઠાને, ઇસ્સરસમણકો અહુ.
પઞ્ચસતેહિ વસ્સેહિ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજ્જવસિતઠાને, તથા વસ્સગિરિ અહુ.
યા યા મહામહિન્દેન, થેરેન વસિતા ગુહા;
સપબ્બતવિહારેસુ, સા મહિન્દગુહા અહુ.
મહાવિહારં પઠમં, દુતિયં ચેતિયવ્હયં;
થૂપારામં તુ તતિયં, થૂપપુબ્બઙ્ગમં સુભં.
ચતુત્થં તુ મહાબોધિ-પતિટ્ઠાપનમેવ ચ;
થૂપઠાનીયભૂતસ્સ, પઞ્ચમં પન સાધુકં.
મહાચેતિયઠાનમ્હિ, સિલાથૂપસ્સ ચારુનો;
સમ્બુદ્ધગીવાધાતુસ્સ, પતિટ્ઠાપનમેવ ચ.
ઇસ્સરસમણં ¶ છટ્ઠં, તિસ્સવાપિન્તુસત્તમં;
અટ્ઠમં પઠમં થૂપં, નવમં વસ્સગિરિવ્હયં.
ઉપાસિકાવ્હયં રમ્મં, તથા હત્થાળ્હકવ્હયં;
ભિક્ખુનુપસ્સકે દ્વે’મે, ભિક્ખુની ફાસુકારણા.
હત્થાળ્હકે ઓસરિત્વા, ભિક્ખુનીનં ઉપસ્સયે;
ગન્ત્વાન ભિક્ખુસઙ્ઘેન, ભત્તગ્ગહણકારણા.
હત્તસાલં સૂપહારં, મહાપાળિકનામકં;
સબ્બુપકરણૂપેતં, સમ્પત્તપરિચારિકં.
તથા ભિક્ખુસહસ્સસ્સ, સપરિક્ખારમુત્તમં;
પવારણાય દાનઞ્ચ, અનુવસ્સકમેવ ચ.
નાગદીપે જમ્બુકોલ-વિહારં ત મ્હિપટ્ટને;
તિસ્સમહાવિહારઞ્ચ, પાચીનારામ મેવ ચ.
ઇતિ એતાનિ કમ્માનિ, લંકાજનહિતત્થિકો;
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, લંકિન્દો પુઞ્ઞપઞ્ઞવા.
પઠમેયેવ વસ્સમ્હિ, કારાપેસિ ગુણપ્પિયો;
યાવ જીવન્તુનેકાનિ, પુઞ્ઞકમ્માનિ આચિનિ.
અયં દીપો અહુ ઠિતો, વિજિતે તસ્સ રાજિનો;
વસ્સાનિ ચત્તાલીસં સો, રાજા રજ્જમકારયિ.
તસ્સ’ચ્ચ યે તં કનિટ્ઠો, ઉત્તિયો ઇતિ વિસ્સુતો;
રાજપુત્તો અપુત્તં તં, રજ્જં કારેસિ સાધુકં.
મહામહિન્દત્થેરો તુ, જિનસાસનમુત્તમં;
પરિયત્તિં પટિપત્તિં, પટિવેધઞ્ચ સાધુકં.
લંકાદીપમ્હિ દીપેત્વા, લંકાદીપો મહાગણિ;
લંકાયસો સત્થુ કપ્પો, કત્વા લંકાહિતં બહું.
તસ્સ ઉત્તિયરાજસ્સ, જયવસ્સમ્હિ અટ્ઠમે;
અન્તોવસ્સં સટ્ઠિવસ્સો, ચેતિયપબ્બતે વસં.
અસ્સયુજસ્સ માસસ્સ, સુક્કપક્ખઠમે દિને;
પરિનિબ્બાયિતે નેતં, દિનં તન્નામકં અહુ.
[નિબ્બુતસ્સ ¶ મહિન્દસ્સ, અટ્ઠમિયં દિને પન,
તેન તં દિવસં નામ, અટ્ઠમિયાતિ સમ્મતં.]
તં સુત્વા ઉત્તિયો રાજા, સોકસલ્લસમપ્પિતો;
ગન્ત્વાન થેરં વન્દિત્વા કન્દિત્વા બહુધા બહું.
આસિત્તગન્ધતેલાય, બહું સોવણ્ણદોણિયા;
થેરદેભં ખિપાપેત્વા, તં દોણિં સાધુફુસ્સિતં.
સોવણ્ણકૂટાગારમ્હિ, ઠપાપેત્વા અલઙ્કતે;
કૂટાગારં ગાહયિત્વા, કારેન્તો સાધુકીળિતં.
મહતા ચ જનોઘેન, આગતેનતતો તતો;
મહતા ચ બલોઘેન, કારેન્તો પૂજનાવિધિં.
અલઙ્કતેન મગ્ગેન, બહુધા’લઙ્કતં પુરં;
આનયિત્વાન નગરે, ચારેત્વા રાજવીથિયો.
મહાવિહારં આનેત્વા, એત્થ પઞ્હમ્બમાળકે;
કુટાગારં ઠપાપેત્વા, સત્તાહં સો મહીપતિ.
તોરણદ્ધજપુપ્ફેહિ, ગન્ધપુણ્ણઘટેહિ ચ;
વિહારઞ્ચ સમન્તા ચ, મણ્ડિહં યોજનત્તયં.
અહુ રાજાનુભાવેન, દીપન્તુ સકલં પન;
આનુભાવેન દેવાનં, તથેવા’લઙ્કતં અહુ.
નાનાપૂજં કારયિત્વા, સત્તાહં સો મહીપતિ;
પુરત્થિમદિસાભાગે, થેરાનં બદ્ધમાળકે.
કારેત્વા ગન્ધચિતકં, મહાથૂપં પદક્ખિણં;
કરોન્તો તત્થ નેત્વા તં, કૂટાગારં મનોરમં.
ચિતકમ્હિ ઠપાપેત્વા, સક્કારં અન્તિમં અકા;
ચેતિયઞ્ચેત્થ કારેસિ, ગાહા પેત્વાન ધાતુયો.
ઉપડ્ઢધાતું ¶ ગાહેત્વા, ચેતિયે પબ્બતેપિ ચ;
સબ્બેસુ ચ વિહારેસુ, થૂપે કારેસિ ખત્તિયો.
ઇસિનો દેહનિક્ખેપ-કતઠાનઞ્હિ તસ્સ તં;
વુચ્ચતે બહુમાનેન, ઇસિભૂમઙ્ગનં ઇતિ.
તતો પભુત્ય’રિયાનં, સમન્તા યોજનત્તયે;
સરીરં આહરિત્વાન, તમ્હિ દેસમ્હિ ડય્હતિ.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરી, મહા’ભિઞ્ઞા મહામતી;
કત્વા સાસનકિચ્ચાનિ, તથા લોકહિતં બહું.
એકૂનસટ્ઠિવસ્સા સા, ઉત્તિયસ્સે’વ રાજિનો;
વસ્સમ્હિ નવમે ખેમે, હત્થાળ્હકઉપસ્સયે.
વસન્તી પરિનિબ્બાયી, રાજા તસ્સાપિ કારયિ;
થેરસ્સ વિય સત્તાહં, પૂજાસક્કાર મુત્તમં.
સબ્બા અલઙ્કતા લંકા, થેરસ્સ વિય આસિ ચ;
કૂટાગારગતં થેરિ-દેહં સત્તદિનચ્ચયે.
નિક્ખામેત્વાન નગરં, થૂપરામ પુરત્થતો;
ચિત્તસાલા સમીપમ્હિ, મહાબોધિપ દસ્સયે.
થેરિયા વુટ્ઠઠાનમ્હિ, અગ્ગિકિચ્ચ મકારયિ;
થૂપઞ્ચ તત્થ કારેસિ, ઉત્તિયો સો મહીપતિ.
પઞ્ચાપિ તે મહાથેરા, થેરારિટ્ઠાદયોપિ ચ;
તથા’નેક સહસ્સાનિ, ભિક્ખુ ખીણાસવાપિ ચ.
સઙ્ઘમિત્તા પભુતિયો, તા ચ દ્વાદસથેરિયો;
ખીણાસવા ભિક્ખુનિયો, સહસ્સાનિ બહૂનિ ચ.
બહુસ્સુતા મહાપઞ્ઞા, વિનયાદિજાનાગમં;
જોતયિત્વાન કાલેન, પયાતા’નિચ્ચતાવસં.
દસવસ્સાનિ સો રાજા, રજ્જં કારેસિ ઉત્તિયો;
એવં અનિચ્ચતા એસા, સબ્બલોકવિનાસિની.
તં ¶ એતં અતિસાહસં અતિબલં ન વારિયં નરો;
જાનન્તોપિ અનિચ્ચતં ભવગતે નિબ્બિન્દતેનેવ ચ;
નિબ્બિન્દો વિરતિં રતિં ન કુરુતે પાપેહિ પુઞ્ઞેહિ ચ;
તસ્સે’સાઅતિમોહજાલબલતાજાનમ્પિ સમ્મુય્હતીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
થેરપરિનિબ્બાનં નામ
વીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકવીસતિમ પરિચ્છેદ
વઞ્ચ રાજકો
ઉત્તિયસ્સ ¶ કનિટ્ઠો તુ, મહાસિવો તદચ્ચયે;
દસ વસ્સાનિ કારેસિ, રજ્જં સુજન સેવકો.
ભદ્દસાલમ્હિ સો થેરે, પસીદિત્વા મનોરમં;
કારેસિ પુરિમાયન્તુ, વિહારં નગરઙ્ગણં.
મહાસિવકનિટ્ઠો તુ, સુરતિસ્સો તદચ્ચયે;
દસવસ્સાનિ કારેસિ, રજ્જં પુઞ્ઞેસુ સાદરો.
દક્ખિણાય દિસાયં સો, વિહારં નગરં ગણં;
પુરિમાય હત્થિક્ખન્ધઞ્ચ, ગોકણ્ણગિરિમેવ ચ.
વઙ્ગુત્તરે પબ્બતમ્હિ, પાચિન પબ્બતવ્હયં;
રહેણકસમીપમ્હિ, તથા કોળમ્બકાળકં.
અરિટ્ઠપાદે મં ગુલકં, પુરિમાય’ચ્છ ગલ્લકં;
ગિરિનેલપનાયકણ્ડં, નગરસ્સુત્થરાય તુ.
પઞ્ચસતા ¶ નેવ માદિ-વિહારે પુથવી પતિ;
ગઙ્ગાય ઓરપારઞ્હિ, લંકાદીપે તહિં તહિં.
પુરે રજ્જા ચ રજ્જે ચ, સટ્ઠીવસ્સાનિ સાધુકં;
કારેસિ રમ્મે ધમ્મેન, રતનત્તય ગારવો.
સુવણ્ણપિણ્ડતિસ્સોતિ, નામં રજ્જા તસ્સા અહુ;
સુરતિસ્સોતિ નામન્તુ, તસ્સા’પુરજ્જપત્તિયા.
અસ્સનાવિકપુત્તા દ્વે, દમિળા સેનગુત્તિકા;
સુરતિસ્સમહીપાલં, તં ગહેત્વા મહબ્બલા.
દુવે વીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં ધમ્મેન કારયું;
તે ગહેત્વા અસેલો તુ, મુટસિવસ્સ અત્રજો.
સોદરિયાનં ભાતૂનં, નવમો ભતુકો તતો;
અનુરાધપુરે રજ્જં, દસવસ્સાનિ કારયિ.
ચોળરટ્ઠા ઇધ ગમ્મ, રજ્જત્થં ઉજુજાતિકો;
એળારો નામ દમિળો, ગહેત્વા’સેલભૂપતિં.
વસ્સાનિ ચત્તારીસઞ્ચ, ચત્તારિ ચ અકારયિ;
રજ્જં વોહારસમયે, મજ્ઝત્તો મિત્તસત્તુસુ.
સયનસ્સ સિરોપસ્સે, ઘણ્ટં સુદીઘયોત્તકં;
લમ્બાપેસિ વીરાવેતું, ઇચ્છન્તેહિ વિનિચ્છયં.
એકો પુત્તો ચ ધીતા ચ, અહેસું તસ્સ રાજિનો;
રથેન તિસ્સવાપિં સો, ગચ્છન્તો ભૂમિપાલજો.
તરુણં વચ્છકં મગ્ગે, નિપન્નં સહધેનુકં;
ગીવં અક્કમ્મચક્કેન, અસઞ્ચિચ્ચ અઘાતયિ.
ગન્ત્વાન ધેનુઘણ્ટં તં, ઘટ્ટેસિ ઘટ્ટિતાસયા;
રાજા તેનેવ ચક્કેન, સીસં પુત્તસ્સ છેદયિ.
દિજપોતં તાલરુક્ખે, એકો સપ્પો અભક્ખયિ;
તમ્પોતમાતા સકુણી, ગન્ત્વા ઘણ્ટમઘટ્ટયિ.
આણાપેત્વાન તં રાજા, કુચ્છિં તસ્સ વિદાળિય;
પોતં તં નીહરાપેત્વા, તાલે સપ્પમસપ્પયિ.
રતનગ્ગસ્સ ¶ રતન-ત્તયસ્સ ગુણસારતં;
અજાનન્તોપિ સો રાજા, ચારિત્તમનુપાલયં.
ચેતિયદબ્બતં ગન્ત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘં પવારિય;
આગચ્છન્તો રથગતો, રથસ્સ યુગકોટિયા.
અકાસિ જિનથૂપસ્સ,
એકદેસસ્સ ભઞ્જનં;
અમચ્ચા ‘‘દેવ થૂપોનો,
તયા ભિન્નો’તિ આહુ તં.
અસઞ્ચિચ્ચ કતે‘પે’સ, રાજા ઓરુય્હ સન્દના;
‘‘ચક્કેન મમ સીસમ્પિ, છિન્દથા’તિ પથેસયિ.
‘‘પરહિંસં મહારાજ, સત્થા નો નેવ ઇચ્છતિ;
થૂપં પાકતિકં કત્વા, ખમાપેહી’’તિ આહુ તં.
તે ઠપેતું પઞ્ચદસ, પાસાણે પતિતે તહિં;
કહાપણ સહસ્સાનિ, અદા પઞ્ચદસે વસો.
અકા મહલ્લિકા વીહિં, સો સેતું આતપે ખિપિ;
દેવો અકાલે વસ્સિત્વા, તસ્સા વિહિં અતેમયિ.
વીહિં ગહેત્વા ગન્ત્વા સા, ઘણ્ટં તં સમઘટ્ટયિ;
અકાલવસ્સં સુત્વા તં, વિસ્સજ્જેત્વા તમત્તિકં.
રાજા ધમ્મમ્હિ વત્તન્તો, ‘‘કાલે વસ્સં લભે’’ઇતિ;
તસ્સા વિનિચ્છયત્થાય, ઉપવાસં નિપજ્જિ સો.
બલિગ્ગાહી દેવપુત્તો, રઞ્ઞો તેજેન ઓત્થટો;
ગન્ત્વા ચાતુમહારાજ-સન્તિકં તં નિવેદયિ.
તે તમાદાય ગન્ત્વાન, સક્કસ્સ પટિવેદયું;
સક્કો પજ્જુન્નમાહુય, કાલે વસ્સં ઉપાદિયિ.
બલિગ્ગાહી દેવપુત્તો, રાજિનો તં નિવેદયિ;
તતોપ્પભુતિ તં રજ્જે, દિવા દેવો ન વસ્સથ.
રત્તિં દેવો’નુ સત્તાહં, વસ્સિયામમ્હિ મજ્ઝિમે;
પુણ્ણાન’હેસું સબ્બત્થ, ખુદ્દકા વાટકાનિપિ.
અગતિગમનદોસો ¶ મુત્તમત્તેન એસો,
અનુપહત કુદિટ્ઠિપીદિસિં પાપુણી’દ્ધિં;
અગતિગમનદોસં સુદ્ધદિટ્ઠિસમાનો,
કથમિધહિ મનુસ્સો બુદ્ધિમા નો જહેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઞ્ચરાજકો નામ
એકવીસતિમો પરિચ્છેદો.
બાવીસતિમ પરિચ્છેદ
ગામણિકુમાર સુતિ
એળારં ઘાતયિત્વાન, રાજા’હુ દુટ્ઠગામણિ;
તદત્થ દીપનત્થાય, અનુપુબ્બકથા અયં.
દેવાનં પિયતિસ્સસ્સ, રઞ્ઞો દુતિયભાતિકો;
ઉપરાજા મહાનાગો, નામાનુ ભાતુનો પિયો.
રઞ્ઞો દેવી સપુત્તસ્સ, બાલા રજ્જાભિકામિનિ;
ઉપરાજવધત્થાય, જાતચિત્તા નિરન્તરં.
વાપિં તરચ્છનામં સા, કારાપેન્તસ્સ પાહિણિ;
અમ્બં વિસેન યોજેત્વા, ઠપેત્વા અમ્બમત્થકે.
તસ્સા પુત્તો સહગતો, ઉપરાજેન બાલકો;
ભાજને વિવટેયેવ, તં અમ્બં ખાદિયા’મરિ.
ઉપરાજા તતોયેવ, સદાર બલ વાહનો;
રક્ખિહું સકમત્તાનં, રોહણા’ભિમુખો અગા.
યટ્ઠાલય વિહારસ્મિં, મહેસી તસ્સ ગબ્ભિની;
પુત્તં જનેસિ સો તસ્સ, ભાતુ નામ મકારયિ.
તતો ¶ ગન્ત્વા રોહણં સો,
ઇસ્સરો રોહણે’ખિલો;
મહા ભાગો મહા ગામે,
રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
કારેસિ સો નાગમહા-વિહારં સકનામકં;
ઉદ્ધકન્દરકાદી ચ, પિહારે કારયી બહૂ.
યટ્ઠાલય કતિસ્સો સો, તસ્સ પુત્તો તદચ્ચયે;
હત્થેવ રજ્જં કારેસિ, તસ્સ પુત્તો’ભયો તથા.
ગોટ્ઠાભયસુતો કાક-વણ્ણતિસ્સોતિ વિસ્સુહો;
તદચ્ચયે તત્થ રજ્જં, સો અકારેસિ ખત્તિયો.
વિહારદેવિ નામા’સિ, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
સદ્ધસ્સ સદ્ધાસમ્પન્ના, ધીતા કલ્યાણિ રાજિનો.
કલ્યાણિયં નરિન્દો હિ, તિસ્સો નામાસિ ખત્તિયો;
દેવિસઞ્ઞોગજનિત-કો પોતસ્સ કનિટ્ઠકો.
ભીતો તતો પલાયિત્વા, અય્યઉત્તિય નામકો;
અઞ્ઞત્થ વસિ સો દેસો, તેન તં નામકો અહુ.
દત્વા રહસ્સલેખં સો, ભિક્ખુવેસધરં નરં;
પાહેસિ દેવિયા ગન્ત્વા, રાજદ્વારે ઠિતો તુસો.
રાજ ગેહે અરહતા, ભુઞ્જમાનેન સબ્બદા;
અઞ્ઞાયમાનો થેરેન, રઞ્ઞો ઘરમુપાગમિ.
થેરેન સદ્ધિં ભુઞ્જિત્વા, રઞ્ઞો સહ વિનિગ્ગમે;
પાતેસિ ભૂમિયં લેખં, પેક્ખમાનાય દેવિયા.
સદ્દેન તેન રાજાનં, નિવત્તિત્વા વિલોકયં;
ઞત્વાન લેખસન્દેસં, કુદ્ધો થેરસ્સ દુમ્મતિ.
થેરં તં પુરિસં તઞ્ચ, મારાપેત્વાન કોધસા;
સમુદ્દસ્મિં ખિપાપેસિ, કુજ્ઝિત્વા તેન દેવતા.
સમુદ્દેનો’ત્થરા પેસું, તં દેસં સોતુભૂપતિ;
અત્તનો ધીતરં યુદ્ધં, દેવિં નામ સુરુપિનિં.
લિખિત્વા રાજધીતાતિ, સોવણ્ણક્ખલિયા લહું;
નિસીદાપિય તત્થેવ, સમુદ્દસ્મિં વિસ્સજ્જયિ.
ઓક્કન્તં ¶ તં તતો લંકે-કાકવણ્ણો મહીપતિ;
અભિસેચયિ તેના’સિ, વિહારોપપદવ્હયા.
તિસ્સ મહાવિહારઞ્ચ, તથા ચિત્તલપબ્બતં;
ગમિત્થવાલિં કુટાલિં, વિહારે એવમાદિકે.
કારેત્વા સુપસન્નેન, મનસારતનત્તયે;
ઉપટ્ઠહિ તદા સઙ્ઘં, પચ્ચયેહિ ચતૂહિ સો.
કોટિપબ્બત નામમ્હિ, વિહારે સીલવત્તિમા;
તદા અહુ સામણેરો, નાનાપુઞ્ઞકરો સદા.
સુખેનારોહણત્થાય, અકાસ ચેતિયઙ્ગણે;
ઠપેસિ તીણિ પાસાણે, પાસાણ ફલકાનિ સો.
અદા પાનીય દાનઞ્ચ, વત્તં સઙ્ઘસ્સ ચા’કરિ;
સદા કિલન્તકાયસ્સ, તસ્સા’બોધો મહા અહુ.
સિવિકાય કમાનેત્વા, ભિક્ખવો કતવેદિનો;
સિલાપસ્સય પરિવેણે, તિસ્સારામે ઉપટ્ઠહું.
સદા વિહારદેવીસા, રાજગેહે સુસઙ્ખતે;
પુરેભત્તં મહાદાનં, દત્વા સઙ્ઘસ્સ સઞ્ઞતા.
પચ્છાભત્તં ગન્ધમાલં, ભેસજ્જવસનાનિ ચ;
ગાહયિત્વા ગતા’રામં, સક્કરોતિ યથારહં.
તદા તથેવ કત્વા સા, સઙ્ઘત્થેરસ્સ સન્તિકે;
નિસીદિ ધમ્મં દેસેન્તો, થેરો તં ઇધ મબ્રવિ.
‘‘મહાસમ્પત્તિ તુમ્હેહિ, લદ્ધા’યં પુઞ્ઞકમ્મુના;
અપ્પમાદો’વ કાતબ્બો, પુઞ્ઞકમ્મે ઇદાનિપિ’’.
એવં વુત્તે તુ સા આહ, ‘‘કિં સમ્પત્તિ અયં ઇધ;
યેસં નો દારકા નત્થિ, વઞ્ઝાસમ્પત્તિ તેન નો’’.
છળભિઞ્ઞો મહાથેરો, પુત્તલાભમવેક્ખિય;
‘‘ગિલાનં સામણેરં તં, પસ્સદેવી’’તિ અબ્રવિ.
સા ગન્ત્વા’સન્ન મરણં, સામણેરમવોચ તં;
‘‘પત્થેહિ મમ પુત્તત્તં, સમ્પત્તી મહતી હિ નો’’.
ન ¶ ઇચ્છતીતિ ઞત્વાન, તદત્થં મહતિં સુભં;
પુપ્ફપૂજં કારયિત્વા, પુન યાચિ સુમેધસા.
એવમ્પ’નિચ્છમાનસ્સ, અત્થાયુ’પાયકોવિદા;
નાના ભેસજ્જ વત્થાનિ, સઙ્ઘે દત્વા’થ યાચિતં.
પત્થેસિ સો રાજકુલં, સા તં ઠાનં અનેકધા;
અલઙ્કરિત્વા વન્દિત્વા, યાનમારુય્હ પક્કમિ.
તતો ચુતો સામણેરો, ગચ્છમાનાય દેવિયા;
તસ્સા કુચ્છિમ્હિ નિબ્બત્તિ, તં જાનિય નિવત્તિસા.
રઞ્ઞો તં સાસનં દત્વા, રઞ્ઞા સહ પુના’ગમા;
સરીરકિચ્ચં કારેત્વા, સામણેરસ્સુ’ભોપિતે.
તસ્મિંયેવ પરિવેણે, વસન્તા સન્તમાનસા;
મહાદાનં પવત્તેસું, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સબ્બદા.
તસ્સે’વં દોહળો આહિ, મહા પુઞ્ઞાય માતુયા;
‘‘ઉસભમત્તં મધુગણ્ડં, કત્વા ઉસ્સીસકે સયં.
વામેતરેન પસ્સેન, નિપન્નાસયને સુભે;
દ્વાદસન્નં સહસ્સાનં, ભિક્ખૂનં દિન્નસેસકં.
મધું ભુઞ્જિતુકામા’સિ, અથ એળાર રાજિનો;
યોધાન મગ્ગયોધસ્સ, સીસચ્છિન્નાસિદેવનં.
તસ્સેવ સીસે ઠત્વાન, પાતુઞ્ચેવ અકામયિ;
અનુરાધ પુરસ્સેવ, ઉપ્પલક્ખેત્તતો પન.
આનીતુપ્પલમાલઞ્ચ, અમિલા તં પિલન્ધિતું;
તં દેવી રાજિનો આહ, નેમિત્તે પુચ્છિ ભૂપતિ.
તં સુત્વા આહુ નેમિત્તા, ‘‘દેવિપુત્તો નિઘાતિય;
દમિળે કત્વે’કરજ્જં, સાસનં જોતયિસ્સતિ’’.
એદિસં મધુગણ્ડં સો, દસ્સેતિ તસ્સ ઈદિસિં;
સમ્પત્તિં દેતિ રાજા’’તિ, ઘોસાપેસિ મહીપતિ.
ગોટ્ઠસમુદ્દવેલન્તે, મધુપુણ્ણં નિકુજ્જિતં;
નાવં ઞત્વાન આચિક્ખિ, રઞ્ઞો જનપદે નરો.
રાજા ¶ દેવિં તહિં નેત્વા, મણ્ડપમ્હિ સુસઙ્ખતે;
યથિચ્છિથં તાય મધું, પરિભોગમકારયિ.
ઇતરે દોહળે તસ્સા, સમ્પાદેતું મહીપતિ;
વેળુસુમન નામં તં, યોધં તત્થ નિયોજયિ.
સો’નુરાધપુરં ગન્ત્વા, રઞ્ઞો મઙ્ગલવાજિનો;
ગોપકેન અકા મેત્તિં, તસ્સ કિચ્ચઞ્ચ સબ્બદા.
તસ્સ વિસ્સત્થ તં ઞત્વા, પાતોવ ઉપ્પલાન’સિં;
કદમ્બનદિયા તીરે, ઠપેત્વાન અસઙ્કિતો.
અસ્સં નેત્વા તમારુય્હ, ગણ્હિત્વાન ઉપ્પલાન’સિં;
નિવેદયિત્વાન અત્તાનં, અસ્સવેગેન પક્કમિ.
સુત્વા રાજા ગહેતું તં, મહા યોધાનપેસયિ;
દુતિયં સમ્મથં અસ્સં, આરુય્હ સોનુધાપિતં.
સો ગુમ્બનિસ્સિતો અસ્સ-પિટ્ઠેયેવ નિસીદિય;
એન્તસ્સ પિટ્ઠિતો તસ્સ, ઉબ્બય્હા’સિં પસારયિ.
અસ્સવેગેનયન્તસ્સ, સીસં છિજ્જ ઉભોહયે;
સીસઞ્ચા’દાય સાયં સો, મહાગામમુપાગમિ.
દોહળે તે ચ સા દેવી, પરિભુઞ્જિ યથારુચિ;
રાજા યોધસ્સ સક્કારં, કારાપેસિ યથારહં.
સા દેવી સમયે ધઞ્ઞં, જનયી પુત્તમુત્તમં;
મહારાજકુલે તસ્મિં, આનન્દો ચ મહા અહુ.
તસ્સ પુઞ્ઞાનુભાવેન, તદહેવ ઉપાગમું;
નાનારતનસમ્પુણ્ણા, સત્તનાવા તતો તતો.
તસ્સેવ પુઞ્ઞતેજેન, છદ્દન્તકુલતો કરી;
હત્થિચ્છાપં આહરિત્વા, ઠપેત્વા ઇધ પક્કમિ.
તં તિત્થસરતીરમ્હિ, દિસ્વા ગુમ્બન્તરે ઠિતં;
કણ્ડુલવ્હો બાલિસિકો, રઞ્ઞો આચિક્ખિ તાવદે.
પેસેત્વા’ચરિયે રાજા, તમાણાપિય પોસયિ;
કણ્ડુલો ઇતિ ઞાયિત્થ, દિટ્ઠત્તા કણ્ડુલેન સો.
‘‘સુવણ્ણભાજનાદીનં ¶ , પુણ્ણા નાવા ઇધાગતા’’;
ઇતિ રઞ્ઞો નિવેદસું, રાજા તાના’હરાપયિ.
પુત્તસ્સ નામકરણે, મઙ્ગલમ્હિ મહીપતિ;
દ્વાદસ સહસ્સસઙ્ખં, ભિક્ખુસઙ્ઘં નિમન્તિય.
એવં ચિન્તેસિ ‘‘યદિમે, પુત્તો લંકાતલે’ખિલે;
રજ્જં ગહેત્વા સમ્બુદ્ધ-સાસનં જોતયિસ્સતિ.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સઞ્ચ, ભિક્ખવો પવિસન્તુ ચ;
સબ્બે તે ઉદ્ધપત્તઞ્ચ, ચીવરં પારપન્તુ ચ.
પઠમં દક્ખિણં પાદં, ઉમ્મારન્તો ઠપેન્તુ ચ;
એકચ્છત્તયુતં ધમ્મ-કરણં નીહરન્તુ ચ.
ગોતમો નામ થેરો ચ, પતિગ્ગણ્હાતુ પુત્તકં;
સો ચ સરણસિક્ખા યો, દેતુ’’ સબ્બં તથા અહુ.
સબ્બં નિમિત્તં દિસ્વાન, તુટ્ઠચિત્તો મહીપતિ;
દત્વા સઙ્ઘસ્સ પાયાસં, નામં પુત્તસ્સ કારયિ.
મહાગામે નાયકત્તં, પિતુનામઞ્ચ એકતો;
ઉભો કત્વાન એકજ્ઝં, ગામણિઅભયો ઇતિ.
મહાગામં પવિસિત્વા, નવમે દિવસે તતો;
સઙ્ગમં દેવિયા કાસિ, તેન ગબ્ભમગણ્હિ સા.
કાલે જાતં સુતં રાજા, તિસ્સનામં અકારયિ;
મહતા પરિહારેન, ઉભતો વડ્ઢિંસુ દારકા.
સિત્થપ્પવેસમઙ્ગલ-કાલે દ્વિન્નમ્પિ સાદરો;
ભિક્ખુસતાનં પઞ્ચનં, દાપયિત્વાન પાયસં.
તેહિ ઉપડ્ઢે ભુત્તમ્હિ, ગહેત્વા થોકથોકકં;
સોવણ્ણસરકેને’સં, દેવિયા સહ ભૂપતિ.
‘‘સમ્બુદ્ધસાસનં તુમ્હે, યદિ છડ્ડેથ પુત્તકા;
મા જીરતુ કુચ્છિગતં, ઇદં વો’’તિ અપાપયિ.
વિઞ્ઞાય ભાસિતત્થં તે, ઉભો રાજકુમારકા;
પાયાસં તં અભુઞ્જિંસુ, તુટ્ઠચિત્તા’મતં વિય.
દસ દ્વાદસવસ્સેસુ, તેસુ વીમંસનત્થિકો;
તથેવ ભિક્ખૂ ભોજેત્વા, તેસં ઉચ્છિટ્ઠમોદનં.
ગાહયિત્વા ¶ તટ્ટકેન, ઠપાપેત્વા તદન્તિકે;
તિભાગં કારયિત્વાન, ઇધ માહ મહીપતિ.
‘‘કુલદેવતાનં નો તાતા, ભિક્ખૂનં વિમુખા મયં;
ન હેસ્સામા’’તિ ચિન્તેત્વા, ભાગં ભુઞ્જથિ’મન્તિ ચ.
‘‘દ્વે ભાતરો મયં નિચ્ચં, અઞ્ઞમઞ્ઞમદૂભકા;
ભવિસ્સામા’’તિ ચિન્તેત્વા, ભાગં ભુઞ્જિથિ’મન્તિ ચ.
અમતં વિય ભુઞ્જિંસુ, તે દ્વે ભાગે ઉભોપિ ચ;
‘‘ન યુજ્ઝિસ્સામ દમિળેહિ’’, ઇતિ ભુઞ્જથિ’મં ઇતિ.
એવં વુત્તેતુ તિસ્સો સો, પાણિના ખિપિ ભોજનં;
ગામણિભત્તપિણ્ડં તુ, ખિપિત્વા સયનં ગતો.
સંકુચિત્વા હત્થપાદં, નિપજ્જિ સયેન સયં;
દેવી ગન્ત્વા તોસયન્તી, ગામણિં એતદબ્રવિ.
પસારિતઙ્ગો સયને, કિં નસેસિ સુખં સુત;
‘‘ગઙ્ગાપારમ્હિ દમીળા, ઇતો ગોટ્ઠમહોદધિ.
કથં પસારિતઙ્ગો’હં, નિપજ્જામી’તિ સો બ્રવિ;
સુત્વાન તસ્સાધિપ્પાયં, તુણ્હી આસિ મહીપતિ.
સો કમેના’ભિવડ્ઢન્તો, અહુ સોળસવસ્સિકો;
પુઞ્ઞવા યસવા ધીમા, તેજો બલપરક્કમો.
ચલાચલાયં ગતિયઞ્હિ પાણિનો,
ઉપેન્તિ પુઞ્ઞેન યથારુચિં ગતિં;
ઇતીતિ મન્તેત્વા સતતં મહાદરો,
ભવેય્ય પુઞ્ઞપચયમ્હિ બુદ્ધિમાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ગામણિકુમારસૂતિ નામ
બાવીસતિમો પરિચ્છેદો.
તેવીસતિમ પરિચ્છેદ
યોધલાભો
બલલક્ખણરૂપેતિ ¶ ,
તેજોજવગુણેહિ ચ;
અગ્ગો હુત્વા મહાકાયો,
સો ચ કણ્ડૂલવારણો.
નન્દીમિત્તો સુરનિમિલો, મહાસોણો ગોટ્ઠયિમ્બરો;
થેરપુત્તાભયો ભરણો, વેળુસુમનો તથેવ ચ.
ખઞ્જદેવો ફુસ્સદેવો, લભિય્ય વસભોપિ ચ;
એતે દસ મહાયોધા, તસ્સા’હેસું મહબ્બલા.
અહુ એળારરાજસ્સ, મિત્તો નામ ચમૂપતિ;
તસ્સ કમ્મન્તગામમ્હિ, પાચીનખણ્ડરાજિયા.
ચિત્તપબ્બતસામન્તા, અહુ ભગિનિયા સુતો;
કોસોહિતવત્થગુય્હો, માતુલસ્સેવ નામતો.
દૂરમ્પિ પરિસપ્પન્તં, દહરં તં કુમારકં;
આબજ્ઝ નન્દિયા કટ્યં, નિસદમ્હિ અબન્ધિસુ.
નિસદં કડ્ઢતો તસ્સ, ભૂમિયં પરિસપ્પતો;
ઉમ્મારાતિક્કમે નન્દિ, સા છજ્જતિ યતો તતો.
નન્દિમિત્તોતિ ઞાયિત્થ, દસનાગબલો અહુ;
વુદ્ધો નગરમાગમ્મ, સો ઉપટ્ઠાસિ માતુલં.
થૂપાદીસુ અસક્કારં, કરોન્તો દમિળે તદા;
ઊરું અક્કમ્મપાદેન, હત્થેન ઇતરં તુસો.
ગહેત્વા સમ્પદાલેત્વા, બહિક્ખપતિં થામવા;
દેવા અન્તરધાપેન્તિ, તેન ખિત્તં કળેવરં.
દમિળાનં ખયં દિસ્વા, રઞ્ઞો આરોચયિં સુતં;
‘‘સહોટ્ટં ગણ્હથેતં’’તિ, વુત્તં કાતું ન સક્ખિસું.
ચિન્તેસિ ¶ નન્દિમિત્તો સો, ‘‘એવમ્પિ કરતો મમ;
જનક્ખયો કેવલઞ્હિ, નત્થિ સાસનજોતનં.
રોહણે ખત્તિયા સન્તિ, પસન્નં રતનત્તયે;
તત્થ કત્વા રાજસેવં, ગણ્હિત્વા દમિળે’ખિલે.
રજ્જં દત્વા ખત્તિયાનં, જોતેસ્સં બુદ્ધસાસનં’’;
ઇતિ ગન્ત્વા ગામણિસ્સ, તં કુમારસ્સ સાવયિ.
માતુયા મન્તયિત્વા સો, સક્કારં તસ્સ કારયિ;
સક્કતો નન્દિમિત્તો સો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
કાકવણ્ણો તિસ્સરાજા, વારેતું દમિળિસદા;
મહાગઙ્ગાય તિત્થેસુ, રક્ખં સબ્બેસુ કારયિ.
અહુ દીઘાભયો નામ, રઞ્ઞો’ઞ્ઞ ભરિયા સુતો;
કચ્છકતિત્થે ગઙ્ગાય, તેન રક્ખમકારયિ.
સો રક્ખાકરણત્થાય, સમન્તા યોજનદ્વયે;
મહાકુલમ્હા એકેકં, પુત્તં આણાપયિ તહિં.
કોટ્ઠિવાલે જનપદે, ગામે ખણ્ડકવિટ્ઠિકે;
સત્તપુત્તો કુલપતિ, સઙ્ઘો નામા’સિ ઇસ્સરો.
તસ્સાપિ ધૂતં પાહેસિ, રાજપુત્તો સુતત્થિકો;
સત્તમો નિમિલો નામ, દસહત્થિબલો સુતો.
તસ્સ અકમ્મસીલત્તા, ખીયન્તા છપિ ભાતરો;
રોચયું તસ્સ ગમનં, ન તુ માતા પિતા પન.
કુજ્ઝિત્વા સેસભાતૂનં, પાતોયેવ તિયોજનં;
ગન્ત્વા સુરગ્ગમેયેવ, રાજપુત્તં અપસ્સિસો.
સો તં વિમંસનત્થાય, દૂરે કિચ્ચે નિયોજયિ;
ચેતિય પબ્બતા સન્ને, દ્વાર મણ્ડલગામકે.
બ્રાહ્મણો કુણ્ડલો નામ, વિજ્જ તે મે સહાયકો;
સમુદ્દપારે ભણ્ડાનિ, તસ્સ વિજ્જન્તિ સન્તિકે.
ગન્ત્વા તં તેન દિન્નાનિ, ભણ્ડકાનિ ઇધા’હર;
ઇતિ વત્વાન ભોજેત્વા, લેખં દત્વા વિસ્સજ્જયિ.
તતો નવ યોજનઞ્હિ, અનુરાધપુરં ઇદં;
પુબ્બણ્હેયેવ ગન્ત્વાન, સો તં બ્રાહ્મણ મદ્દસ.
‘‘ન્હત્વા ¶ વાપિયં તાત, એહી’’તિ આહ બ્રાહ્મણો;
ઇધા’નાગત પુબ્બત્તા, ન્હત્વાન તિસ્સવાપિયં.
મહાબોધિઞ્ચ પૂજેત્વા, થૂપારામે ચ ચેતિયં;
નગરં પવિસિત્વાન, પસ્સિત્વા સકલં પુરં.
આપણા ગન્ધમાદાય, ઉત્તર દ્વારતો તતો;
નિક્ખમ્મુપ્પલ ખેત્તમ્હા, ગહેત્વા ઉપ્પલાનિ ચ.
ઉપાગમિ બ્રાહ્મણં તં, પુટ્ઠો તેના’હ સો ગતિં;
સુત્વા સો બ્રાહ્મણો તસ્સ, પુબ્બાગમમિધાગમં.
વિમ્હિતો ચિન્તયી એવં, ‘‘પુરિસા જાનીયો અયં;
સચે જાનેય્ય એળારો, ઇમં હત્થે કરિસ્સતિ.
તસ્મા’યં દમિળા’સન્ને, વાસેતું નેવ અરહતિ;
રાજપુત્તસ્સ પિતુનો, સન્તિકે વાસમરહતિ’’.
એવ મેવં લિખિત્વાન, લેખં તસ્સ સમપ્પયિ;
પુણ્ણવડ્ઢન વત્થાનિ, પણ્ણાકારે બહૂપિ ચ.
દત્વા તં ભોજયિત્વા ચ, પેસેસી સખિસન્તિકં;
સો વડ્ઢમાનચ્છાયાયં, ગત્વા રાજસુતન્તિ કં.
લેખઞ્ચ પણ્ણાકારે ચ, રાજપુત્તસ્સ અપ્પયિ;
તુટ્ઠો આહ ‘‘સહસ્સેન, પસાદેથ ઇમ’’ન્તિ સો.
ઇસ્સં કરિંસુ તસ્સ’ઞ્ઞે, રાજપુત્તસ્સ સેવકા;
સો તં દસસહસ્સેન, પસાદાપેસિ દારકં.
તસ્સ કેસં લિખાપેત્વા, ગઙ્ગાયેવ નહાપિય;
પુણ્ણવડ્ઢન વત્થયુગં, ગન્ધમાલઞ્ચ સુન્દરં;
અચ્છાદેત્વા વિલિમ્પેત્વા, મણ્ડયિત્વા સુરૂપકં.
સીસં દુકૂલપટ્ટેન, વેઠયિત્વા ઉપાનયું;
અત્તનો પરિહારેન, ભત્તં તસ્સ અદાપયિ.
અત્તનો દસસહસ્સ-અગ્ઘનસયનં સુભં;
સયનત્થં અદાપેસિ, તસ્સ યોધસ્સ ખત્તિયો.
સો ¶ સબ્બં એકતો કત્વા, નેત્વા માતાપિતન્તિકં;
માતુયા દસસહસ્સં, સયનં પિતુનો અદા.
તંયેવ રત્તિં આગન્ત્વા, રક્ખઠાને અદ્દસ્સયિ;
પભાતે રાજપુત્તો તં, સુત્વા તુટ્ઠમનો અહુ.
દત્વા પરિચ્છદં તસ્સ, પરિવારજનં તથા;
દત્વા દસસહસ્સાની, પેસેસિ પિતુસન્તિકં.
યોધો દસસહસ્સાનિ, નેત્વા માતાપિતન્તિકં;
તેસં દત્વા કાકવણ્ણ-તિસ્સો રાજા મુપાગમિ.
સો ગામણિકુમારસ્સ, તમપ્પેસિ મહીપતિ;
સક્કતો સુરનિમિલો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
કુટુમ્બરિકણ્ણિકાયં,
હુન્દરીવાપિ ગામકે;
તિસસ્સ અટ્ઠમો પુત્તો,
અહોસિ સોણ નામકો.
સત્તવસ્સિકકાલેપિ, તાલગચ્છે અલુઞ્ચિ સો;
દસ વસ્સિકકાલમ્હિ, તાલે લુઞ્ચિમહબ્બલો.
કાલે ન સો મહાસોણો,
દસ હત્થિ બલો અહુ;
રાજા તં તાદિસં સુત્વા,
ગહેત્વા પિતુસન્તિકા.
ગામણિસ્સ કુમારસ્સ, અદાસિ પોસનત્થિકો;
તેન સો લદ્ધસક્કારો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
ગિરિનામે જનપદે, ગામે નિચ્છેલવિટ્ઠિકે;
દસહત્થિબલો આસિ, મહાનાગસ્સ અત્રજો.
લકુણ્ટકસરીરત્તા, અહુ ગોટ્ઠક નામકો;
કરોન્તિ કેળિપરિહાસં, તસ્સ જેટ્ઠા છ ભાતરો.
તે ગન્ત્વા માસખેત્તત્થં, કોટ્ટયિત્વા મહાવનં;
તસ્સ ભાગં ઠપેત્વાન, ગન્ત્વા તસ્સ નિવેદયું.
સો ¶ ગન્ત્વા તં ખણંયેવ, રુક્ખે ઇમ્બરસઞ્ઞિતે;
લુઞ્ચિત્વાન સમં કત્વા, ભૂમિં ગન્ત્વા નિવેદયિ.
ગન્ત્વાન ભાતરો તસ્સ, દિસ્વા કમ્મન્ત મબ્ભુતં;
તસ્સ કમ્મં કિત્તયન્તા, આગચ્છિંસુ તદન્તિકં.
તદુપાદાય સો આસિ, ગોટ્ઠયિમ્બરનામકો;
તથેવ રાજા પાહેસિ, તમ્બિ ગામણિસન્તિકં.
કોટિપબ્બતસામન્તા, કિત્તિગામમ્હિ ઇસ્સરો;
રોહણો નામ ગહપતિ, જાતં પુત્તકમત્તનો.
સમાન નામં કારેસિ, ગોટ્ઠકાહયરાજિનો;
દારકો સો બલી આસિ, દસદ્વાદસવસ્સિકો.
અસક્કુણેય્યપાસાણે, ઉદ્ધત્તું ચતુપઞ્ચહિ;
કીળમાનો ખિપિ તદા, સો કીળાગુળકે વિય.
તસ્સ સોળસવસ્સસ્સ, પિતા ગદમકારયિ;
અટ્ઠતિંસઙ્ગુલવટ્ટં, સોળસહત્થદીઘકં.
કાલાનં નાળિકેરાનં,
ખન્ધે આહચ્ચ તાય સો;
તે પાતયિત્વા તેનેવ,
યો ધો સો પાકટો અહુ.
તથેવ રાજા પાહેસિ, તમ્પિ ગામણિસન્તિકે;
ઉપટ્ઠાકો મહાસુમ્મ-થેરસ્સા’સિ પિતા પન.
સો મહાસુમ્મથેરસ્સ, ધમ્મં સુત્વા કુટુમ્બિકો;
સોતાપત્તિફલં પત્તો, વિહારે કોળપબ્બતે.
સોતુ સઞ્જાતસંવેગો, આરોચેત્વાન રાજિનો;
દત્વા કુટુમ્બં પુત્તસ્સ, પબ્બજિ થેરસન્તિકે.
ભાવનં અનુયુઞ્જિત્વા, અરહત્તમપાપુણિ;
પુત્તો તેન’સ્સ પઞ્ઞાયિ, થેરપુત્તાભયો ઇતિ.
કપ્પકન્દરગામમ્હિ, કુમારસ્સ સુતો અહુ;
ભરણો નામ સો કાલે, દસદ્વાદસવસ્સિકે.
દારકેહિ ¶ વનં ગન્ત્વા’-નુબન્ધિત્વા સસે બહૂ;
પાદેન પહરિત્વાન, દ્વિખણ્ડં ભૂમિયં ખિપિ.
ગામિકેહિ વનં ગન્ત્વા, સોળસવસ્સિકો પન;
તથેવ પાતેસિ લહું, મિગ ગોકણ્ણસૂકરે.
ભરણો સો મહાયોધો,
તેનેવ પાકટો અહુ;
તથેવ રાજા વાસેસિ,
તમ્પિ ગામણિસન્તિકે.
ગિરિગામે જનપદે, કુટુમ્બિયઙ્ગણગામકે;
કુટુમ્પિવસભો નામ, અહોસિ તત્થ સમ્મતો.
વેળો જનપદો તસ્સ, સુમનો ગિરિભોજકો;
સહાયસ્સ સુતે જાતે, પણ્ણાકારપુરસ્સરા.
ગન્ત્વા ઉભો સકં નામં, દારકસ્સ અકારયું;
તં વુદ્ધં અત્તનો ગેહે, વાસેસિ સિરિભોજકો.
તસ્સે’કો સિન્ધવો પોસં, કઞ્ચિના રોહિતું અદા;
દિસ્વા તુ વેળુસુમનં, અયં અરોહકો મમ.
અનુરૂપો’તિ ચિન્તેત્વા,
પહટ્ઠો હેસિતં અકા;
તં ઞત્વા ભોજકો ‘‘અસ્સં,
આરોહા’’તિ તમાહસો.
સો અસ્સં આરુહિત્વા તં, સીઘં ધાવયિ મણ્ડલે;
મણ્ડલે સકલે અસ્સો, એકાબદ્ધો અદિસ્સિ સો.
નિસીદિ ધાવતો ચ’સ્સ, વસ્સહારો’વ પિટ્ઠિયં;
મોચેતિપિ ઉત્તરિયં, બન્ધતિપિ અનાદરો.
તં દિસ્વા પરિસા સબ્બા, ઉક્કુટ્ઠિં સમ્પવત્તયિ;
દત્વા દસસહસ્સાનિ, તસ્સ સો ગિરિભોજકો.
રાજાનુચ્છવિકો’યંતિ, હટ્ઠો રઞ્ઞો અદાસિ તં;
રાજા તં વેળુસુમનં, અત્તનોયેવ સન્તિકે.
કારેત્વા ¶ તસ્સ સક્કારં, વાસેસિ બહુમાનયં;
નકુલનગરકણ્ણિકાયં, ગામે મહિન્દ દોણિકે.
અભયસ્સ’ન્તિમે પુત્તો, દેવોનામા’સિ થામવા;
ઈસકં પન ખઞ્જત્તા, ખઞ્જદેવોતિ તં વિદું.
મિગમં ગામવાસીહિ, સહ ગન્ત્વાન સો તદા;
મહિસે અનુબન્ધિત્વા, મહન્તે ઉટ્ઠિતુટ્ઠિતે.
હત્થેન પાદે ગણ્હિત્વા, ભમેત્વા સીસમત્થકે;
અસુમ્હ ભૂમિં ચુણ્ણેતિ, તેસં અટ્ઠીનિ માણવો.
તં પવત્તિં સુણિત્વાવ, ખઞ્જદેવં મહીપતિ;
વાસેસિ આહરાપેત્વા, ગામણિસ્સે’વ સન્તિકે.
ચિત્તલપબ્બતા’સન્ને, ગામે કપિટ્ઠનામકે;
ઉપ્પલસ્સ સુતો આસિ, ફુસ્સદેવોતિ નામકો.
ગન્ત્વા સહ કુમારેહિ, વિહારં સો કુમારકો;
બોધિયા પૂજિતં સઙ્ખં, આદાય ધમિથામસા.
અસનીપાતસદ્દોવ, સદ્દો તસ્સ મહા અહુ;
ઉમ્મત્તા વિય આસું તે, ભીતા સબ્બેપિ દારકા.
તેન સો આસિ ઉમ્માદ-ફુસ્સ દેવોતિ પાકટો;
ધનુસિપ્પં અકારેસિ, તસ્સ વંસાગતં પિતા.
સદ્દવેધિ વિજ્જુવેધી, વાલવેધી ચ સો અહુ;
વાલુકાપુણ્ણસકટં, બદ્ધધમ્મસતં તથા.
અસનો દુમ્બરમયં, અટ્ઠસોળસઅઙ્ગુલં;
તથા અયો લોહમયં, પટ્ટંદિ ચતુરઙ્ગલિ.
નિબ્બેધયતિકણ્ણેન, કણ્ડો તેન વિસજ્જિતો;
થલે અટ્ઠુસભં યાતિ, જલે તુ ઉસભં પન.
તં સુણિત્વા મહારાજા, પવત્તિં પિતુસન્તિકા;
તમ્પિ આણાપયિત્વાન, ગામણિમ્હિ અવાસયિ.
તુલાધારનગાસન્ને, વિહારવાપિ ગામકે;
મત્તકુટુમ્બિસ્સ સુતો, અહુ વસભનામકો.
તં ¶ સુજાતસરીરત્તા, લભિય વસભં વિદું;
સો વીસતિવસ્સુદ્દેસમ્હિ, મહાકાયબલો અહુ.
આદાય સો કતિપયો, પુરિસેયેવ આરભિ;
ખેત્તત્થિકો મહાવાપિં, કરોન્તો તં મહબ્બલો.
દસહિ દ્વાદસહિ વા, વહિતબ્બે ધુરેહિપિ;
વહન્તો પંસુપિણ્ડે સો, લહું વાપિં સમાપયિ.
તેન સો પાકટો આસિ, તમ્પિ આદાય ભૂમિપો;
દત્વા તં તસ્સ સક્કારં, ગામણિસ્સ અદાસિ તં.
વસભોદકવારોતિ, કં ખેત્તં પાકટં અહુ;
એવં લભિયાવસભો, વસિ ગામણિસન્તિકે.
મહાયોધાનમેતેસં, દસન્નમ્પિ મહિપતિ;
પુત્તસ્સ સક્કારસમં, સક્કારં કારયિ તદા.
આમન્તેત્વા મહાયોધે, દસાપિ ચ દિસમ્પતિ;
‘‘યોધે દસદસે’કેકો, એસથા’તિ ઉદાહરિ.
તે તથેવા’નયું યોધે, તેસમ્પાહ મહીપતિ;
તસ્સ યોધસહસ્સાપિ, તથેવ પરિયેસિતું.
તથા તેપા’નયું યોધે, તેસમ્પાહં મહીપતિ;
પુનયોધસહસ્સસ્સ, તથેવ પરિયેસિતું.
તથા તેપા’નયું યોધે, સબ્બે સમ્પિણ્ડિતા તુ તે;
એકાદસસહસ્સાનિ, યોધાસતં તથા દસ.
સબ્બે તે લદ્ધસક્કારા, ભૂમિપાલેન સબ્બદા;
ગામણિં રાજપુત્તં તં, વસિંસુ પરિવારિય.
ઇતિ સુચરિતજાતબ્ભુતં,
સુણિય નરો મતિમા સુખત્તિકો;
અકુસલપથતો પરમ્મુખો,
કુસલપથે’ભિરમેય્ય સબ્બદાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
યોધલાભો નામ
તેવીસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુવીસતિમ પરિચ્છેદ
દ્વેભાતિકયુદ્ધં
હત્થસ્સ ¶ થરુકમ્મસ્સ, કુસલો કતુપાસનો;
સો ગામણિરાજસુતો, મહાગામે વસી તદા.
રાજા રાજસુતં તિસ્સં, દીઘવાપિમ્હિ વાસયિ;
આરક્ખિતું જનપદં, સમ્પન્ન બલવાહનં.
કુમારો ગામણિકાલે, સમ્પસ્સન્તો બલં સકં;
‘‘યુજ્ઝિસ્સં દમિળેહી’’તિ, પિતુરઞ્ઞો કથાપયી.
રાજા તં અનુરક્ખન્તો, ‘‘ઓરગઙ્ગં અલં’’ ઇતિ;
વારેસિ યાવતતિયં, સો તથેવ કથાપયી.
પિતા મે પુરિસો હોન્તો, ને’વં વક્ખતિ તેનિ’દં;
પિલન્ધતૂતિ પેસેસિ, ઇત્થાલઙ્કારમસ્સ સો.
રાજા’હ તસ્સ કુજ્ઝિત્વા, ‘‘કરોથ હેમસઙ્ખલિં;
તાય તં બન્ધયિસ્સામિ, ના’ઞ્ઞથા રક્ખિયો હિ સો.
પલાયિત્વાન મલયં, કુજ્ઝિત્વા પિતુનો અગા;
દુટ્ઠત્તાયેવ પિતરિ, આહુ તં દુટ્ઠગામણિ.
રાજા’થ આરભી કાતું, મહામઙ્ગલચેતિયં;
નિટ્ઠિતે ચેતિયે સઙ્ઘં, સન્નિપાતયિ ભૂપતિ.
દ્વાદસા’સું સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ ચિત્તલપબ્બતા;
તતો તતો દ્વાદસેવ, સહસ્સાનિ સમાગમું.
કત્વાન ચેતિયમહં, રાજા સઙ્ઘસ્સ સમ્મુખા;
સબ્બે યોધે સમાનેત્વા, કારેસિ સપથં તદા.
‘‘પુત્તાનં કલહટ્ઠાનં, ન ગચ્છિસ્સામ નો’’ઇતિ;
અકંસુ સપથં સબ્બે, તં યુદ્ધં તેન નાગમું.
ચતુસટ્ઠિ વિહારે સો, કારાપેત્વા મહીપતિ;
તત્તકાનેવ વસ્સાનિ, ઠત્વા મરિતહિં તદા.
રઞ્ઞો ¶ સરીરં ગાહેત્વા, છન્નયાનેન રાજિનિ;
નેત્વા તિસ્સ મહારામં, તં સઙ્ઘસ્સ નિવેદયિ.
સુત્વા તિસ્સકુમારો તં, આગન્ત્વા દીઘવાપિતો;
સરીરકિચ્ચં કારેત્વા, સક્કચ્ચં પિતુનો સયં.
માતરં કણ્ડુલં હત્થિં, આદિયિત્વા મહબ્બલો;
ભાતુભયા દીઘવાપિં, અગમાસિ લહું તતો.
તં પવત્તિં નિવેદેતું, દુટ્ઠગામણિ સન્તિકં;
લેખં દત્વા વિસજ્જેસું, સચ્ચેમચ્ચા સમાગતા.
સો ગુત્તહાલમાગન્ત્વા, તત્થ ચારે વિસજ્જિય;
મહાગામમુપગન્ત્વા, સયં રજ્જે’ભિસેચયિ.
માતત્થં કણ્ડૂલત્થઞ્ચ, ભાતુલેખં વિસજ્જયિ;
અલદ્ધા યાવતતિયં, યુદ્ધાય સમુપાગમિ.
અહુ દ્વિન્નં મહાયુદ્ધં, ચૂળઙ્ગણિયપિટ્ઠિયં;
તત્થ નેકસહસ્સાનિ, પતિંસુ રાજિનો નરા.
રાજા ચ તિસ્સામચ્ચો ચ, વળવાદીઘુતુનિકા;
તયોયેવ પલાયિંસુ, કુમારો અનુબન્ધિતે.
ઉભિન્નમન્તરે ભિક્ખૂ, મન્તયિંસુ મહીધરં;
તં દિસ્વા ‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, કમ્મં’’ ઇતિ નિવત્તિ સો.
કપ્પકન્દરનજ્જાસો, જવમાલિતિત્થમાગતો;
રાજા’હ તિસ્સમચ્ચં તં, ‘‘છાતજ્ઝત્તા મયં’’ઇતિ.
સુવણ્ણસરકે ખિત્ત-ભત્તં નીહરિતસ્સ સો;
સઙ્ઘે દત્વા ભુઞ્જનતો, કારેત્વા ચતુભાગકં.
‘‘ઘોસેહિ કાલ’’મિચ્ચા’હ,
તિસ્સો કાલમઘોસયિ;
સુણિત્વા દિબ્બસોતેન,
રઞ્ઞો સક્ખાય દાયકો.
થેરો પિયઙ્ગુ દીપટ્ઠો, થેરં તત્થ નિયોજયિ;
તિસ્સં કુટુમ્બિકસુતં, સો તત્થ નભસા’ગમા.
તસ્સ તિસ્સો કરાપત્ત-આદાયા’દાસિ રાજિનો;
સઙ્ઘસ્સ ભાગં સમ્ભાગં, રાજા પત્તે ખિપાપયિ.
સમ્ભાગં ¶ ખિપિ તિસ્સો ચ, સમ્ભાગં વળવાપિ ચ;
ન ઇચ્છિતસ્સાભાગઞ્ચ, તિસ્સો પત્તમ્હિ પક્ખિપિ.
ભત્તસ્સ પુણ્ણપત્તં તં, અદાથેરસ્સ ભૂપતિ;
અદા ગોતમથેરસ્સ, સો ગન્ત્વા નભસા લહું.
ભિક્ખૂનં ભુઞ્જમાનાનં, દત્વા આલોપભાગસો;
પઞ્ચસતાનં સો થેરો, લદ્ધેહિ તુ તદન્તિકા.
ભાગેહિ પત્તં પૂરેત્વા, આકાસે ખિપિ રાજિનો;
દિસ્વા’ ગતં ગહેત્વા તં, તિસ્સો ભોજિસિ ભૂપતિં.
ભુઞ્જિત્વાન સયઞ્જાપિ, વળવઞ્ચ અભોજયિ;
સત્તાહં ચુમ્બટં કત્વા, રાજા પત્તં વિસજ્જયિ.
ગન્ત્વાન સો મહાગામં, સમાદાય બલં પુન;
સટ્ઠિસહસ્સં યુદ્ધાય, ગન્ત્વા યુજ્ઝિ સભાતરા.
રાજા વળવમારુય્હ, તિસ્સો કણ્ડૂલ હત્થિનં;
દ્વે ભાતરો સમાગઞ્છું, યુજ્ઝમાના રણે તદા.
રાજા કરિં કરિત્વ’ન્તો, વળવામણ્ડલં અકા;
તથાપિ છિદ્દં નો દિસ્વા, લઙ્ઘા પેતું મતિંઅકા.
વળવં લઙ્ઘયિત્વાન, હત્થિનં ભાતિકો’પરિ;
તોમરં ખિપિ ચમ્મંવ, યથા છિજ્જતિ પિટ્ઠિયં.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, કુમારસ્સ નરાતહિં;
પતિંસુ યુદ્ધે યુજ્ઝન્તા, ભિજ્જ ચેવ મહબ્બલં.
‘‘આરોહકસ્સ વેકલ્લા, ઇત્થી મં લઙ્ઘયી’’ઇતિ;
કુદ્ધોકરી તં ચાલેન્તો, રુક્ખમેક મુપાગમિ.
કુમારો આરુહી રુક્ખં, હત્થી સામિમુપાગમિ;
તમારુય્હ પલાયન્તં, કુમારો મનુબન્ધિ સો.
પવિસિત્વા વિહારં સો, મહાથેર ઘરંગતો;
નિપજ્જહેટ્ઠા મઞ્ચસ્સ, કુમારો ભાતુનોભયા.
પસારયિ મહાથેરો, ચીવરં તત્થ મઞ્ચકે;
રાજા અનુપદં ગન્ત્વા, ‘‘કુહિં તિસ્સો’’તિ પુચ્છથ.
‘‘મઞ્ચે ¶ તત્થ મહારાજ’’, ઇતિ થેરો અવોચ તં;
હેટ્ઠા મઞ્ચેતિ જાનિત્વા, તતો નિક્ખમ્મ ભૂપતિ.
સમન્તતો વિહારસ્સ, રક્ખં કારયિ તં પન;
પઞ્ચકમ્હિ નિપજ્જેત્વા, દત્વા ઉપરિ ચીવરં.
મઞ્ચપાદેસુ ગણ્હિત્વા, ચત્તારો દહરા યતી;
મતભિક્ખુનિયામેન, કુમારં બહિ નીહરું.
નીયમાનન્તુ તં ઞત્વા, ઇધ માહ મહીપતિ;
‘‘તિસ્સ ત્વં કુલદેવતાનં, સીસે હુત્વાન નિય્યાસિ.
બલક્કારેન ગહણં, કુલદેવેહિ નત્થિ મે;
ગુણં ત્વં કુલદેવાનં, સરેય્યાસિ કદાચિપિ’’.
તતોયેવ મહાગામં, અગમાસિ મહીપતિ;
આણાપેસિ ચ તત્થેવ, માતરં માતુગારવો.
[વસ્સાનિ અટ્ઠસટ્ઠિંસો, અટ્ઠા ધમ્મટ્ઠમાનસો;
અટ્ઠસટ્ઠિવિહારે ચ, કારાપેસિ મહીપતિ.]
નિક્ખામિતો સો ભિક્ખૂહિ, તિસ્સોરાજ સુતો પન;
દીઘવાપિં તતોયેવ, અગમ’ઞ્ઞતરો વિય.
કુમારો ગોધગત્તસ્સ, તિસ્સથેરસ્સ આહ સો;
‘‘સાપરાધો અહં ભન્તે, ખમાપેસ્સામિ ભાતરં.
વેય્યાવચ્ચકરા કારં, તિસ્સં પઞ્ચસતાનિ ચ;
ભિક્ખુનમાદિયિત્વા સો, થેરો રાજ મુપાગમિ.
રાજપુત્તં ઠપેત્વાન, થેરો સોપાન મત્થકે;
સસઙ્ઘો પાવિસિ સદ્ધો, નિસીદાવિય ભૂમિપો.
ઉપાનયી યાગુઆદિં, થેરો પત્તં વિધેસિસો;
‘‘કિન્તિ વુત્તો’બ્રવિ તિસ્સં, આદાય અગતા’’ઇતિ.
‘‘કુહિં ચોરો’’તિ વુત્તો ચ, ઠિતઠાનં નિવેદયિ;
વિહારદેવી ગન્ત્વાન, છાદિયઠાસિ પુત્તક.
રાજા’હ ¶ થેરં ‘‘ઞાતો વો,
દાસભાવો ઇદાનિ નો;
સામણેરં પેસયેથ,
તુમ્હે મે સત્તવસ્સિકં.
જનક્ખયં વિનાયેવ, કલહો ન ભવેય્ય નો;
રાજા સઙ્ઘસ્સ દોસેસો, ભંઘે દણ્ડં કરિસ્સતિ.
હેસ્સતા’ગતકિચ્ચા વો,
યાગાદિં ગણ્હાથાતિ સો;
દત્વા તં ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ,
પક્કોસિત્વાન ભાતરં.
તત્થેવ સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ, નિસિન્નો ભાતરા સહ;
ભુઞ્જિત્વા એકતોયેવ, ભિક્ખુ સઙ્ઘં વિસજ્જયિ.
સસ્સકમ્માનિ કારેતું, તિસ્સં તત્થેવ પાહિણિ;
સયમ્પિ ભેરિં ચારેત્વા, સસ્સકમ્માનિ કારયિ.
ઇતિ વેરમનેકવિકપ્પચિતં,
સમયન્તિ બહું અપિ સપ્પુરિસં;
ઇતિ ચિન્તિય કોહિ નરો મતિમા,
ન ભવેય્ય પરેસુ સુસન્ત મનોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વેભાતિકયુદ્ધં નામ
ચતુવીસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચવીસતિમ પરિચ્છેદ
દુટ્ઠગામણિ વિજયો
દુટ્ઠગામણિરાજા’થ ¶ , કત્વાન જનસઙ્ગહં;
કુન્તે ધાતું નિધાપેત્વા, સયોગ્ગબલવાહનો.
ગન્ત્વા તિસ્સમહારામં, વન્દિત્વા સઙ્ઘમબ્રવિ;
‘‘પારગઙ્ગં ગમિસ્સામિ, જોતેતું સાસનં અહં.
સક્કાતું ભિક્ખવો દેથ, અમ્હેહિ સહગામિનો;
મઙ્ગલઞ્ચેવ રક્ખા ચ, ભિક્ખૂનં દસ્સનં હિનો.
અદાસિ દણ્ડકમ્મત્થં, સઙ્ઘો પઞ્ચસતં યતી;
ભિક્ખુસઙ્ઘતમાદાય, તતો નિક્ખમ્મ ભૂપતિ.
સોધાપેત્વાન મલયે, ઇધાગમનમઞ્જસં;
કણ્ડુલં હત્થિમારુય્હ, યોધેહિ પરિવારિતો.
મહતા બલકાયેન, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ;
મહાગામેન સમ્બદ્ધા, સેનાગા’ગુત્તહાલકં.
મહિયઙ્ગણમાગમ્મ, છત્તં દમિળમગ્ગહી;
ઘાતેત્વા દમિળે તત્થ, આગન્ત્વા અમ્બતિત્થકં.
ગઙ્ગા પરિખાસમ્પન્નં, તિત્થમ્બદમિળં પન;
યુજ્ઝં ચતૂહિ મા સેહિ, કતહત્થં મહબ્બલં.
માતરં દસ્સયિત્વાન, તેન લેસેન અગ્ગહિ;
તતોઓરુય્હ દમિળે, સત્તરાજે મહબ્બલે.
એકાહેનેવ ગણ્હિત્વા, ખેમં કત્વા મહબ્બલો;
બલસ્સા’દા ધનં તેન, ખેમારામોતિ વુચ્ચતિ.
મહાકોટ્ઠન્તરે સોબ્ભે, દોણો ગવરમગ્ગહી;
હાલકોલે ઇસ્સરિયં, નાળિસોબ્ભમ્હિ નાળિકં.
દીઘાભયગલ્લકમ્હિ, ગણ્હિ દીઘાભયમ્પિ ચ;
કચ્છિપિટ્ઠે કપિસીસં, ચતુમાસેન અગ્ગહિ.
કોટનગરે ¶ કોટઞ્ચ, તતો હાલવહાણકં;
વહિટ્ઠે વહિટ્ઠદમિળં, ગામણિમ્હિ ચ ગામણિં.
કુમ્ભગામમ્હિ કુમ્ભઞ્ચ, નન્દિગામમ્હિ નન્દિકં;
ગણ્હિ ખાણું ખાણુગામે, દ્વે તુ તમ્બુણ્ણમે પન.
માતુલં ભાગિનેય્યઞ્ચ, તમ્બઉણ્ણમનામકે;
જમ્બુચગ્ગહી સોસો ચ, ગામો’હુ તં તદવ્હયો.
‘‘અજાનિત્વા સકંસેનં, ઘાતેન્તિ સજના’’ ઇતિ;
સુત્વાન સચ્ચકિરિયં, અકરી તત્થ ભૂપતિ.
રજ્જસુખાય વાયામો, નાયં મમ કદાચિપિ;
સમ્બુદ્ધ સાસનસ્સેવ, ઠપનાય અયં મમ.
તેન સચ્ચેન મેસેના-કાયોપગતભણ્ડિકં;
જાલવણ્ણંવ હોતૂતિ, તં તથેવતદા અહુ.
ગઙ્ગાતીરમ્હિ દમિળા, સબ્બે ઘાતિતસેસકા;
વિજિતં નગરં નામ, સરણત્થાય પાવિસું.
ફાસુકે અઙ્ગણઠાને, ખન્ધાવારં નિવેસયિ;
તં ખન્ધાવાર… ઠીતિ, નામેના’હોસિ પાકટં.
વિજિતનગરગાહત્થં, વીમંસન્તો નરાધિપો;
દિસ્વા’યન્તં નન્દિમિત્તં, વિસજ્જાપેસિ કણ્ડુલં.
ગણ્હિતું આગતં હત્થિં, નન્દીમિત્તો કરેહિતં;
ઉભો દન્તે પીળયિત્વા, ઉક્કુટિકં નિસીદયિ.
હત્થિના નન્દિમિત્તો તુ, યસ્મા યત્થ અયુજ્ઝિ સો;
તસ્મા તત્થ તતો ગામો, હત્થિપોરોતિ વુચ્ચતિ.
વીમંસિત્વા ઉભો રાજા, વિજિતં નગરં અગા;
યોધાનં દક્ખિણદ્વારે, સઙ્ગામો આસિ ભિંસનો.
પુરત્થિમમ્હિ દ્વારમ્હિ, સો વેળુસુમનો પન;
અનેક સઙ્ખે દમિળે, અસ્સારુળ્હે અઘાતયિ.
દ્વારં થકેસું દમિળા, રાજા યોધે વિસજ્જયિ;
કણ્ણુલો નન્દિમિત્તો ચ, સુરનિમિલો ચ દક્ખિણે.
મહાસોણો ¶ ચ ગોટ્ઠો ચ,
થેર પુત્તો ચ તે તયો;
દ્વારેસુ તીસુ કમ્માનિ,
ઇતરેસુ તદા કરું.
નગરં તં તિપરિખં, ઉચ્ચપાકાર ગોપિતં;
અયોકમ્મકતદ્વારં, અરીહિ દુપ્પધંસિયં.
જાણૂહિ ઠત્વા દાઠાહિ, ભિન્દિત્વાન સિલાયુધા;
ઇટ્ઠકા ચેવ હત્થિ સો, અયોદ્વારમુપાગમિ.
ગોપુરટ્ઠા તુ દમિળા, ખિપિંસુ વિવિધા’યુધે;
પક્કં અયોગુળઞ્ચેવ, કથિકઞ્ચ સિલેસિકં.
પિટ્ઠિં ખિત્તે સિલેસમ્હિ, ધૂપાયન્તે’થ કણ્ડુલો;
વેદનટ્ટો’દકઠાનં, ગન્ત્વાન તત્થ ઓગહી.
ન ઇદં સુરાપાણં તે, અયોદ્વાર વિઘાટનં;
ગચ્છ દ્વારં વિઘાટેહિ, ઇચ્ચાહગોટ્ઠયિમ્બરો.
સો માનં જનયિત્વાન, કોઞ્ચં કત્વા ગજુત્તમો;
ઉદકા ઉટ્ઠહિત્વાન, થલે અટ્ઠાસિ દપ્પવા.
હત્થિવજ્જે વિયોજેત્વા, સિલેસં ઓસધં અકા;
રાજા આરુય્હ હત્થિં તં, કુમ્ભે ફુસિયપાણિના.
‘‘લંકાદીપમ્હિ સકલે, રજ્જં તે તાત કણ્ડુલ;
દમ્મી’’તિ તં તોસયિત્વા, ભોજેત્વા વરભોજનં.
વેઠયિત્વા સાટકેન, કારયિત્વા સુવમ્મિતં;
સત્તગુણં માહિસચમ્મં, બન્ધેત્વા ચમ્મપિટ્ઠિયં.
તસ્સો’ પરિતેલચમ્મં, દાપેત્વા તં વિસજ્જયિ;
અસનીવિય ગજ્જન્તો, સો ગહેત્વા’પદ્દવે સહ.
પદરં વિજ્ઝિ દાઠાહિ, ઉમ્મારં પદસા’હનિ;
સદ્ધારબાહં તં દ્વારં, ભૂમિયં સરવં પતિ.
ગોપુરે દબ્બસમ્ભારં, પતન્તં હત્તિપિટ્ઠિયં;
બાહાહિ પરિહરિત્વાન, નન્દીમિત્તો પવટ્ટયિ.
દિસ્વાન ¶ તસ્સ કિરિયં, કણ્ડુલો તુટ્ઠમાનસો;
દાઠાપીઠનવેરં તં, છડ્ઢેસિ પઠમં કતં.
અત્થનો પિટ્ઠિતોયેવ, પવેસત્થાય કણ્ડુલો;
નિવત્તિત્વાન ઓલોકિ, યોધં તત્થ ગજુત્તમો.
‘‘હત્થિનાકતમગ્ગેન, નપ્પવેક્ખામહં’’ઇતિ;
નન્દીમિત્તો વિચિન્તેત્વા, પાકારં હનિ બાહુના.
સો અટ્ઠારસહત્થુચ્ચો, પતિઅટ્ઠુસભો કિર;
ઓલોકિ સુરનિમલં, અનિચ્છં સોપિ તં પથં.
લઙ્ઘયિત્વાન પાકારં,
નગરબ્ભન્તરે પતિ;
ભિન્દિત્વા દ્વારમેકેકં,
ગોટ્ઠો સોણોવ પાવિસિ.
હત્તી ગહેત્વા રથચક્કં, મિત્તો સકટપઞ્જરં;
નાળિકેરતરું ગોટ્ઠો, નિમ્મલો ખગ્ગમુત્તમં.
તાલરુક્ખં મહાસોણો, થેરપુત્તો મહાગદં;
વિસું વિસું વીથિગતા, દમિળે તત્થ ચુણ્ણયું.
વિજિતં નગરં ભેત્વા, ચતુમાસેન ખત્તિયો;
તથો ગિરિલકં ગન્ત્વા, ગિરિયં દમિળં હનિ.
ગન્ત્વા મહેલનગરં, તિમહાપરિખં તતો;
કદમ્બ પુપ્ફવલ્લીહિ, સમન્તા પરિવારિતં.
એકદ્વારં દુપ્પવેસં, ચતુમાસે વસં તહિં;
ગણ્હિ મહેલરાજાનં, મન્તયુદ્ધેન ભૂમિપો.
તતો’નુરાધનગરં, આગચ્છન્તો મહીપતિ;
ખન્ધાવારં નિવેસેસિ, પરિતોકાસપબ્બતં.
માસમ્હિ જેટ્ઠમૂલમ્હિ, તળાકં તત્થ કારિય;
જલં કીળિ તહિં ગામો, પોસોનનગરવ્હયો.
તં ¶ યુદ્ધાયાગતં સુત્વા, રાજાનં દુટ્ઠગામણિં;
અમચ્ચે સન્નિપાતેત્વા, એળારો આહ ભૂમિપો.
‘‘સો રાજા ચ સયંયોધો,
યોધા ચસ્સ મહૂકિર;
અમચ્ચો કિન્નુ કાતબ્બં,
કિન્તિ મઞ્ઞન્તિ નો ઇમે.
દીઘજત્તુપ્પભુતયો, યોધા એળારરાજિનો;
‘‘સુવે યુદ્ધં કરિસ્સામિ’’, ઇતિ તે નિચ્છયં કરું.
દુટ્ઠગામણિરાજાપિ, મન્તેત્વા માતુયા સહ;
તસ્સા મતેન કારેસિ, દ્વત્તિંસ બલકોટ્ઠકે.
રાજચ્છત્તધરે તત્થ, ઠપેસિ રાજરૂપકે;
અબ્ભન્તરે કોટ્ઠકે તુ, સયં અટ્ઠાસિ ભૂપતિ.
એળારરાજા સન્નદ્ધો, મહાપબ્બત હત્થિનં;
આરુય્હ અગમા તત્થ, સયોગ્ગ બલવાહનો.
સઙ્ગામે વત્તમાનમ્હિ, દીઘજત્તુ મહબ્બલો;
આદાય ખગ્ગફલકં, યુજ્ઝમાનો ભયાનકો.
હત્થે અટ્ઠરસુ’ગ્ગન્ત્વા, નભં તં રાજરૂપકં;
છિન્દિત્વા અસિના ભિન્દિ, પઠમં બલકોટ્ઠકં.
એવં સેસેપિ ભિન્દિત્વા, મલકોટ્ઠે મહબ્બલો;
ઠિતં ગામણિરાજેન, બલકોટ્ઠમુપાગમિ.
યોધો સો સુરનિમલો, ગચ્છન્તં રાજિનો’પરિ;
સાવેત્વા અત્તનો નામં, તમક્કોસિ મહબ્બલો.
ઇતરો ‘‘તં વધિસ્સ’’ન્તિ, કુદ્ધો આકાસમુગ્ગમિ;
ઇતરો ઓતરન્તસ્સ, ફલકં ઉપનામયિ.
‘‘છિન્દા મેતં સફલકં’’, ઇતિ ચિન્તિય સો પન;
ફલકં હનિ ખગ્ગેન, તં મુઞ્ચિયિ’ તરોસયિ.
કપ્પેન્તો મુત્તફલકં, દીઘજત્તુ તહિં પતિ;
ઉટ્ઠાય સૂરનિમિલો, પતિતં સત્તિયા’હનિ.
સઙ્ખં ¶ ધમિ ફુસ્સદેવો, સેના ભિજ્જિત્થ દામિળિ;
એળરોપિ નિવત્તિત્થ, ઘાતેસું દમિળે બહૂ.
તત્થ વાપિ જલં આસિ, હતાનં લોહિતા વિલં;
તસ્મા કુલત્થવા પીતિ, નામતો વિસ્સુતં અહુ.
ચરાપેત્વા તહિં ભેરિં, દુટ્ઠગામણિ ભૂપતિ;
‘‘ન હનિસ્સતુ એળારં, મંમુઞ્ચિય પરો’’ઇતિ.
સન્નદ્ધો સયમારુય્હ, સન્નદ્ધં કણ્ડુલં કરિં;
એળારં અનુબન્ધન્તો, દક્ખિણદ્વારમાગમિ.
પુરદક્ખિણદ્વારમ્હિ, ઉભો યુજ્ઝિંસુ ભૂમિપા;
તોમરં ખિપિ એળારો, ગામણિ તમવઞ્ચયિ.
વિજ્ઝાપેસિ ચ દન્તેહિ, તં હત્થિં સકહત્થિના;
તોમરં ખિપિ એળારં, સહત્થિ તત્થ સો પતિ.
તતો વિજિતસઙ્ગામો, સયોગ્ગબલવાહનો;
લંકં એકાતપત્તં સો, કત્વાન પાવિસિ પુરં.
પુરમ્હિ ભેરિં ચારેત્વા, સમન્તા યોજને જને;
સન્નિપાતિય કારેસિ, પૂજં એળારરાજિનો.
તં દેહપતિતઠાને, કૂટાગારેન ઝાપયિ;
ચેતિયં તત્થ કારેસિ, પરિહારમદાસિ ચ.
અજ્જાપિ લંકાપતિનો, તં પદેસસમીપગા;
તેનેવ પરિહારેન, ન વાદાપેન્તિ તૂરિયં.
એવં દ્વત્તિંસ દમિળ, રાજાનો દુટ્ઠગામણિ;
ગણ્હિત્વા એકચ્છત્તેન, લંકારજ્જમકાસિ સો.
વિજિતે નગરે ભિન્ને, યોધો સો દીઘજત્તુકો;
એળારસ્સ નિવેદેત્વા, ભાગિનેય્યસ્સ યોધતં.
તસ્સ હલ્લુક નામસ્સ, ભાગિનેય્યસ્સ અત્તનો;
પેસયી ચાગમત્થાય, તસ્સ સુત્વાન હલ્લુકો.
એળારદડ્ઢદિવસા, સત્તમે દિવસે ઇધ;
પુરિસાનં સહસ્સેહિ, સટ્ઠિયા સહ ઓતરિ.
ઓતિણ્ણો સો સુણિત્વાપિ, પતનં તસ્સ રાજિનો;
‘‘યુજ્ઝિસ્સામી’’તિ લજ્જાય, મહાતિત્થં ઇધાગમા.
ખન્ધાવારં ¶ નિવેસેસિ, ગામે કોળમ્બહાલકે;
રાજા તસ્સા’ગમં સુત્વા, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ.
યુદ્ધસન્નહ સન્નદ્ધો, હત્થિમારુય્હ કણ્ડુલં;
હત્થસ્સ રથયો ધેહિ, પન્તીહિ ચ અનુનકો.
ઉમ્માદફુસ્સો દેવો સો, દીપે અગ્ગધનુગ્ગહો;
દસડ્ઢાયુધસનદ્ધો, સેસયોધા ચ અન્વગું.
પવત્તે તુમૂલે યુદ્ધે, સન્નદ્ધો ભલ્લુકો તહિં;
રાજાભિમુખ માયાસિ, નાગરાજા તુ કણ્ડુલો.
તં વેગમન્દિભાવત્થં, પચ્ચોસક્કિ સનિં સનિં;
સેનાપિ સદ્ધિં તેનેવ, પચ્ચોસક્કિ સનિં સનિં.
રાજાહ ‘‘પુબ્બે યુદ્ધેસુ, અટ્ઠવીસતિયા અયં;
ન પચ્ચોસક્કિ કિં એતં, ફુસ્સદેવા’’તિ આહ સો.
જયો નો પરમો દેવ, જયભૂમિ મયં ગજો;
પચ્ચોસક્કતિ પેક્ખન્તો, જયઠાનમ્હિ ઠસ્સતિ.
નાગો’થ પચ્ચોસક્કિત્વા, ફુસ્સદેવસ્સ પસ્સતો;
મહાવિહારસીમન્તે, અટ્ઠાસિ સુપ્પતિટ્ઠિતો.
તત્રટ્ઠિતો નાગરાજા, ભલ્લુકો દમિળો તહિં;
રાજાભિમુખમાગન્ત્વા, ઉપ્પણ્ડેસિ મહીપતિ.
મુખં પિધાય ખગ્ગેન, રાજા અક્કોસિ તં પન;
‘‘રઞ્ઞો મુખમ્હિ પાતેમિ’’, ઇતિ કણ્ડઞ્ચ સો ખિપિ.
આહચ્ચ સો ખગ્ગતલં, કણ્ડો પપતિ ભૂમિયં;
‘‘મુખે વિદ્ધો’’તિ સઞ્ઞાય, ઉક્કટ્ઠિં ભલ્લુકો અકા.
રઞ્ઞો પચ્છા નિસિન્નો ભો, ફુસ્સદેવો મહબ્બલો;
કણ્ડ ખિપિમુખે તસ્સ, ઘટ્ટેન્તો રાજકુણ્ડલં.
રાજાનં પાદતો કત્વા, પતમાનસ્સ તસ્સ તુ;
ખિપિત્વા અપરં કણ્ડં, વિજ્ઝિત્વા તસ્સ જણ્ડુકં.
રાજાનં સીસતો કત્વા, પાતેસી લહુહત્થકો;
ભલ્લુકે પતિતે તસ્મિં, જયનાદો પવત્તથ.
ફુસ્સદેવો ¶ તહિંયેવ, ઞાપેતું દોસ મત્તનો;
કણ્ડવલ્લિં સકં છેત્વા, પસતં લોહિતં સયં.
રધઞ્ઞા દસ્સેસિ તં દિસ્વા, રાજા તં પુચ્છિ‘‘કિં’’ઇતિ;
રાજ દણ્ડો કતો મેતિ, સો અવોચ મહીપતિ.
કોધો દોસોતિ વુત્તોવ,
આહ કુણ્ડલ ઘટ્ટનં;
અદોસં દોસમઞ્ઞાય,
કિમેતં કરિ ભાતિક.
ઇતિ વત્વા મહારાજા, કતઞ્ઞુ ઇધ માહ ચ;
‘‘કણ્ડાનુચ્છવિકો તુય્હં, સક્કારો હેસ્સતે મહા.
ઘાતેત્વા દમિળે સબ્બે, રાજા લદ્ધજયો કતો;
પાસાદ તલમારુય્હ, સીહાસનગતો તહિં.
નાટકામચ્ચ મજ્ઝમ્હિ, ફુસ્સદેવસ્સ તં સરં;
આણાપેત્વા ઠપાપેત્વા, પુંખેન ઉજુકં તલે.
કહાપણેહિ કણ્ડં તં, આસિત્તે’યુ પરૂપરિ;
છાદાપેત્વા દાપેસિ, ફુસ્સદેવસ્સ તં ખણે.
નરિન્દપાસાદતલે, નરિન્દોથ અલઙ્કતે;
સુગન્ધદીપુજ્જલિતે, નાનાગન્ધસમાયુતે.
નાટક જનયોગેન, અચ્છરાહિ ચ ભૂસિતે;
અનગ્ઘત્થરણત્થિણ્ણે, મુદુકે સયને સુભે.
સયિતો સિરિસમ્પત્તિં, મહતિં અપિપેક્ખિય;
કતં અક્ખોભિણિઘાતં, સરન્તો ન સુખં લભિ.
યિયઙ્ગુદીપે અરહન્તો, ઞત્વા તં તસ્સતક્કિતં;
અટ્ઠા’રહન્તે પાહેસું, તમસ્સાસેતુમિસ્સરં.
આગમ્મ તે મજ્ઝાયામે, રાજ દ્વારમ્હિ ઓતરું;
નિવેદિ તબ્ભાગમના, પાસાદ તલેમારુહું.
વન્દિત્વા ¶ તે મહારાજ, નિસીદાપિય આસને;
કત્વા વિવિધસક્કારં, પુચ્છિ આગતકારણં.
પિયઙ્ગુદીપે સઙ્ઘેન, પેસિતં મનુજાધિપ;
તમસ્સા સયિતું અમ્હે, ઇતિ રાજા પુના’હતે.
‘‘કથં નુ ભન્તે અસ્સાસો, મમ હેસ્સતિ યેન મે;
અક્ખોભિણિમહાસેન, ઘાતો કારાપિતો’’ઇતિ.
‘‘સગ્ગમગ્ગન્તરાયો ચ, નત્થિ તે તેન કમ્મુના;
દીયડ્ઢમનુજા ચે’ત્થ, ઘાતિતા મનુજાધિપ.
સરણેસુ ઠિતો એકો, પઞ્ચસીલેપિ ચા’પરો;
મિચ્છાદિટ્ઠિ ચ દુસ્સીલો, સેસા પસુસમામતા.
જોતયિસ્સસિ ચેવ ત્વં, બહુધા બુદ્ધસાસનં;
મનોવિલેખં તસ્મા ત્વં, વિનોદય નરિસ્સર.
ઇતિ વુત્તો મહારાજા, તેહિ અસ્સાસમાગતો;
વન્દિત્વા તે વિસજ્જેત્વા, સયિતો પુન ચિન્તયિ.
વિના સઙ્ઘેન આહારં, માભુઞ્જેથ કદાચિપિ’’;
ઇતિ માતાપિતા’હારે, સપિંસુ દહરે’ વનો.
અદત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભુત્તં અત્થિ નુખો ઇતિ;
અદ્દસ પાતરાસમ્હિ, એકં મરિચવટ્ટિકં.
સઙ્ઘસ્સ અટ્ઠપેત્વાવ પરિભુત્તં સતિં વિના;
તદત્થં દણ્ડકમ્મં મે, કત્તબ્બન્તિ ચ ચિન્તયિ.
એતે તેનેકકોટિ ઇધ મનુજગણે ઘાતિતે ચિન્તયિત્વા,
કામાનં હેતુ એતં મનસિ ચ કયિરા સાધુ આદીનવં તં;
સબ્બેસં ઘાતનિં તં મનસિ ચ કયિરા’ નિચ્ચતં સાધુ સાધુ,
એવં દુક્ખા પમોક્ખં સુભગતિ મહવા પાપુણેય્યા’ચીરેનાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દુટ્ઠગામણિવિજયો નામ
પઞ્ચવીસતિમો પરિચ્છેદો.
છબ્બીસતિમ પરિચ્છેદ
મરિચવટ્ટિકવિહારમહો
એકચ્છત્તં ¶ કરિત્વાન, લંકારજ્જં મહાયસો;
નાનન્તરં સંવિદહિ, યોધાનં સો યથારહં.
થેરપુત્તાભયો યોધો, દિય્યમાનં ન ઇચ્છિતં;
પુચ્છિતોવ કિમત્થન્તિ, યુદ્ધમત્થીતિ અબ્રવિ.
એકરજ્જે કતે યુદ્ધં, કિનામત્તીતિ પુચ્છિતો;
યુદ્ધં કિલેસ ચોરેહિ, કરિસ્સામિ સુદુજ્જયં.
ઇચ્ચેવ માહ તં રાજા, પુનપ્પુનં નિસેધયિ;
પુનપ્પુનં સોયાચિત્વા, રઞ્ઞોનુઞ્ઞાય પબ્બજિ.
પબ્બજિત્વા ચ કાલેન, અરહત્તમપાપુણિ;
પઞ્ચખીણાસવસત-પરિવાએરા અહોસિ ચ.
છત્તમઙ્ગલ સત્તાહે, ગતે ગતભયો’ ભયો;
રાજા કતા ભિસેકોવ, મહતા વિભવેન સો.
તિસ્સવાપિ’મગા કીળ-વિધિના સમલઙ્ક તં;
કીળિતું અભિસિત્તાનં, ચારિત્તઞ્ચા નુરક્ખિતું.
રઞ્ઞો પરિચ્છદં સબ્બં, ઉપાયનસતાનિ ચ;
મરિચવટ્ટિવિહારસ્સ, ઠાનમ્હિ ઠપયિંસુ ચ.
તત્થેવ થૂપઠાનમ્હિ, સધાતું કુન્તમુત્તમં;
ઠપેસું કુન્તધરકા, ઉજુકં રાજમાનુસા.
સહોરોધો મહારાજા, કીળિત્વા સલિલે દિવા;
સાયમાહં ગમિસ્સામ, કુન્તં વડ્ઢેથ ભો’’ઇતિ.
ચાલેતું તં ન સક્ખિંસુ, કુન્તં રાજાધિકારિકા;
ગન્ધામાલાહિ પૂજેસું, રાજસેનાસમાગતા.
રાજા ¶ મહન્તં અચ્છેરં, દિસ્વા તં હટ્ઠમાનસો;
વિધાય તત્થ આરક્ખં, પવિસિત્વા પુરં તતો.
કુન્તં પરિક્ખિપાપેત્વા, ચેતિયં તત્થ કારયિ;
થૂપં પરિક્ખિપાપેત્વા, વિહારઞ્ચ અકારયિ.
તીહિ વસ્સેહિ નિઠાસિ, વિહારો સો નરિસ્સરો;
સઙ્ઘં સસન્નિપાતેસિ, વિહરમહાકારણા.
ભિક્ખુનં સતસહસ્સાનિ, તદા ભિક્ખુનિયો પન;
નવુતિ ચ સહસ્સાનિ, અભવિંસુ સમાગતા.
તસ્મિં સમાગમે સઙ્ઘં, ઇદમાક મહીપતિ;
‘‘સઙ્ઘં ભન્તે વિસરિત્વા, ભુઞ્જિં મરિચવટ્ટિકં.
હસ્સે’તં દણ્ડકમ્મં મે, ભવતૂતિ અકારયિ;
સચેતિયં મરિચવટ્ટિ-વિહારં સુમનોહરં.
પતિગ્ગણ્હાતુ તં સઙ્ઘો, ઇતિ સો દક્ખિણોદકં;
પાતિત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, વિહારં સુમનો અદા.
વિહારે તં સમન્તાપિ, મહન્તં મણ્ડપં સુભં;
કારેત્વા તત્થ સઙ્ઘસ્સ, મહાદાનં પવત્તયિ.
પાદે પતિટ્ઠાપેત્વાપિ,
જલે અભયવાપિયા;
કતો સો મણ્ડપો આસિ,
સેસો કાસે કથાવકા.
સત્તાહં અન્નપાનાદિં, દત્વાન મનુજાધિપો;
અદા સામણકં સબ્બં, પરિક્ખારં મહારહં.
અહુ સતસહસ્સગ્ઘો, પરિક્ખારો સ આદિકો;
અન્તે સહસ્સગ્ઘનકો, સબ્બ સઙ્ઘો ચ તંલભિ.
યુદ્ધે દાને ચ સૂરેન, સૂરિના રતનત્તયે;
પસન્નામલચિત્તેન, સાસનુજોત નત્થિના.
રઞ્ઞા ¶ કતઞ્ઞુના તેન, થૂપકારાપનાદિતો;
વિહાર મહનન્તાનિ, પૂજેતું રતનત્તયં.
પરિચ્ચત્તધનાને’ત્થ, અનગ્ઘાનિ વિમુઞ્ચિય;
સેસાનિ હોન્તિ એકાય, ઊનવીસતિકોટિયો.
તોગા દસદ્ધવિધ દોસવિદૂસિતાપિ,
પઞ્ઞાવિસેસ સહિતેહિ જનેહિ પત્તા;
હોન્તેવ પઞ્ચગુણયોગ ગહિતસારં,
ઇચ્ચસ્સ સારગહણે મતિમાયતેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મરિચવટ્ટિકવિહારમહોનામ
છબ્બીસતિમો પરિચ્છેદો.
સત્તવીસતિમ પરિચ્છેદ
લોહપાસાદમહો
તતો રાજા વિચિન્તેસિ, વિસ્સુતં સુસ્સુતં સુતં;
મહાપઞ્ઞો સદા પુઞ્ઞો, પઞ્ઞાય કતનિચ્છયો.
‘‘દીપપ્પસાદકો થેરો, રાજિનો અય્યકસ્સ મે;
એવં કિરાહનત્તા તે, દુટ્ઠગામણિભૂપતિ.
મહાપુઞ્ઞો મહાથૂપં, સોણ્ણમાલિં મનોરમં;
વીસંહત્થસતં ઉચ્ચં, કારેસ્સતિ અનાગતે.
પુનો ઉપોસથાગારં, નાનારતનમણ્ડિતં;
નવભૂમં કરિત્વાન, લોહપાસાદ મેવ ચ.
ઇતિ ચિન્તિય ભૂમિન્દો, લિખિત્વેવં ઠપાપિતં;
પેક્ખાપેન્તો રાજગેહે, ઠિતં એવ કરણ્ડકે.
સોવણ્ણપટ્ટં લદ્ધાન, લેખં તત્થ અવાચયિ;
‘‘ચત્તાલીસસતં વસ્સં, અતિક્કમ્મ અનાગતે.
કાકવણ્ણસુતો ¶ દુટ્ઠ-ગામણિમનુજાધિપો;
ઇદઞ્ચિદઞ્ચ એવઞ્ચ, કારેસ્સતી’’તિ વાચિતં.
સુત્વા હટ્ઠો ઉદાનેત્વા, અપ્પોટ્ઠેસિ મહીપતિ;
તતો પાતો’વ ગન્ત્વાન, મહામેઘવનં સુભં.
સન્નિપાતં કારયિત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ અબ્રવિ;
‘‘વિમાનતુલ્યં પાસાદં, કારયિસ્સામિ વો અહં.
દિબ્બં વિમાનં પેસેત્વા, તદા લેખં અદાથ મે’’;
ભિક્ખુસઙ્ઘો વિસજ્જેસિ, અટ્ઠ ખીણાસવે તહિં.
કસ્સપમુનિનો કાલે, અસોકો નામ બ્રાહ્મણો;
અટ્ઠ સલાકભત્તાનિ, સઙ્ઘસ્સ પરિણામિય.
ભરણિં નામ દાસિં સો, ‘‘નિચ્ચં દેહી’’તિ અબ્રવિ;
દત્વા સા તાનિ સક્કચ્ચં, યાવજીવં તતો ચુતા.
આકાસટ્ઠવિમાનમ્હિ, નિબ્બત્તિરુચિરે સુભે;
અચ્છરાનં સહસ્સેન, સદા’સિ પરિવારિતા.
તસ્સા રતનપાસાદો, દ્વાદસયોજનુગ્ગતો;
યોજનાનં પરિક્ખેપો, ચત્તાલીસઞ્ચ અટ્ઠ ચ.
કૂટાગારસહસ્સેન, મણ્ડિતો નવભૂમિકો;
સહસ્સગબ્ભસમ્પન્નો, રાજમાનો ચતુમ્મુખો.
સહસ્સસઙ્ખસંવુત્તિ, સીહપઞ્જર નેત્તવા;
સકિઙ્કણિકજાલાય, સજ્જિતો વેદિકાય ચ.
અમ્બલટ્ઠિકપાસાદો, તસ્સ મજ્ઝે ઠિતો અહુ;
સન્તમતો દિસ્સમાનો, પગ્ગહિતધજાકુલો.
તાવતિંસઞ્ચ ગચ્છન્તા, દિસ્વા થેરં તમેવ તે;
હિઙ્ગુલેન તદા લેખં, લેખયિત્વા પટે તતો.
નિવત્તિત્વાન આગન્ત્વા, પટં સઙ્ઘસ્સ દસ્સયું;
સઙ્ઘો પટં ગહેત્વા તં, પાહેસિ રાજસન્તિકં.
તં ¶ દિસ્વા સુમનો રાજા, આગમ્મારામ મુત્તમં;
આલેખતુલ્યં કારેસિ, લોહપાસાદ મુત્તમં.
કમ્મારમ્ભનકાલેવ, ચતુદ્વારમ્હિ ભોગવા;
અટ્ઠસતસહસ્સાનિ, હિરઞ્ઞાનિ ઠપાપયિ.
પુટસહસ્સ વત્થાનિ, દ્વારે દ્વારે ઠપાપયિ;
ગુળ તેલસક્ખરમધુ-પુરા ચાનેક ચાટિયો.
‘‘અમૂલકકમ્મ મેત્થ, ન કાતબ્બ’’ન્તિ ભાસિય;
અગ્ઘાપેત્વા કતં કમ્મં, તેસં મૂલમદાપયિ.
હત્થસતં હત્થસતં, આસિ એકેક પસ્સતો;
ઉચ્ચતો તત્તકોયેવ, પાસાદો હિ ચતુમ્મુખો.
તસ્મિં પાસાદ સેટ્ઠસ્મિં, અહેસું નવભૂમિયો;
એકેકિસ્સા ભૂમિયા ચ, કૂટાગારસતાનિ ચ.
કૂટાગારાનિ સબ્બાનિ, સજ્ઝુના ખચિતા ન’યું;
પવાલવેદિકા તેસં, નાનારતન ભૂસિતા.
નાનારતન ચિત્તાનિ, તાસં પદુમકાનિ ચ;
સજ્ઝકિંકિણિકાપન્તિ-પરિક્ખિત્તાવ તા અહુ.
સહસ્સં તત્થ પાસાદો, ગબ્ભા આસું સુસઙ્ખતા;
નાનારતન ખચિતા, સીહપઞ્જરનેત્તવા.
નારિવાહનયાનન્તુ, સુત્વા વેસ્સવણસ્સ સો;
તદા કારમકારેસિ, મજ્ઝે રતનમણ્ડપં.
સીહબ્યગ્ઘાદિરૂપેહિ, દેવતા રૂપકેહિ ચ;
અહુ રતનમયોહે’સ, થમ્ભેહિ ચ વિભૂસિતો.
મુત્તાજાલપરિક્ખેપો, મણ્ડપન્તે સમન્તતો;
પવાલવેદિકા ચેત્થ, પુબ્બે વુત્તવિધા અહુ.
સત્તરતન ચિત્તસ્સ, વેમજ્ઝે મણ્ડપસ્સ તુ;
રુચિરો દન્તપલ્લઙ્કો, રમ્મો ફલિકસન્થરો.
દન્તમયાપસ્સયે’ત્થ, સુવણ્ણમય સૂરિયો;
સજ્ઝુમયે ચન્દિમા ચ, તારા ચ મુત્તકા મયા.
નાનારતન ¶ પદુમાનિ, તત્થ તત્થ યથારહં;
જાતકાનિ ચ તત્થેવ, આસું સોણ્ણલતન્તરે.
મહગ્ઘપચ્ચત્થરણે, પલ્લઙ્કે’તિ મનોરમે;
મનોહરા’સિટ્ઠપિતા, રુચિરં દન્તબીજની.
પવાલપાદુકા તત્થ, ફલિકમ્હિ પતિટ્ઠિતા;
સેતચ્છત્તં સજ્ઝુદણ્ડં, પલ્લઙ્કો’પરિસોભથ.
સત્તરતન મયાનેત્થ, અટ્ઠમઙ્ગલિકાનિ ચ;
ચતુપ્પદાનં પન્તી ચ, મણિમુત્તન્તરા અહું.
રજતાનઞ્ચ ઘણ્ટાનં, પન્તી ભત્તન્તલમ્બિતા;
પાસાદછત્તપલ્લઙ્ક-મણ્ડપા’સું અનગ્ઘિકા.
મહગ્ઘ પઞ્ઞપાપેસિ, મઞ્ચપીઠં યથારહં;
તથેવ ભૂમત્થરણં, કમ્બલઞ્ચ મહારહં.
આચામ કુમ્ભિસોવણ્ણા, ઉલુઙ્કો ચ અહુ તહિં;
પાસાદ પરિભોગેસુ, સેસેસુ ચ કથા’ વકા.
ચારુપાકાર પરિવારો,
સો ચતુદ્વારકોટ્ઠકો;
પાસાદો’લઙ્કતો સોભિ,
તાવતિંસ સભા વિય.
તમ્બ લોહિટ્ઠકાહે’સો,
પાસાદો છાદિતો અહુ;
લોહ પાસાદ વોહારો,
તેન તસ્સ અજાયથ.
નટ્ઠિતે લોહપાસાદે, સો સઙ્ઘં સન્નિપાતયિ;
રાજા સઙ્ઘો સન્નિપતિ, મરિચવટ્ટિમહે વિય.
પુથુજ્જના’વ અટ્ઠંસુ, ભિક્ખૂ પઠમભૂમિયં;
તેપિટકા દુતિયાય, સોતાપન્નાદયો પન.
એકે ¶ કેયેવ અટ્ઠંસુ, તતિયાદીસુ ભૂમિસુ;
અરહન્તો ચ અટ્ઠંસુ, ઉદ્ધં ચતૂસુ ભૂમિસુ.
સઙ્ઘસ્સ દત્વા પાસાદં, દક્ખિણમ્બુપુરસ્સરં;
રાજા’દત્થ મહાદાનં, સત્તાહં પુબ્બકં પિય.
પાસાદ મહચત્તાનિ, મહાચાગેન રાજિના;
અનગ્ઘાનિ ઠપેત્વાન, અહેસું તિંસકોટિયો.
નિસ્સારે ધનનિચયે વિસેસસારં,
યે દાનં પરિગણયન્તિ સાધુપઞ્ઞા;
તે દાનં વિપુલમપેત ચિત્તસઙ્ગા,
સત્તાનં હિતપરમા દદન્તિ એવંતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
લોકહપાસાદમહો નામ
સત્તવીસતિમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠવીસતિમ પરિચ્છેદ
મહા થૂપસાધન લાભો
તતો સતસહસ્સં સો, વિસ્સજ્જેત્વા મહીપતિ;
કારાપેસિ મહાબોધિ-પૂજં સુળારમુત્તમં.
તતો પુરં પવિસિન્તો, થૂપઠાને નિવેસિતં;
પસ્સિત્વાન સીલાયૂપં, સરિત્વા પુબ્બકં સુતિં.
‘‘કારેસ્સામિ મહાથૂપં’’, ઇતિ હટ્ઠો મહાતલં;
આરુય્હ રત્તિં ભુઞ્જિત્વા, સયિતો ઇતિ ચિન્તયિ.
‘‘દમિળે ¶ મદ્દમાનેન, લોકો’યં પીળિતો મયા;
ન સક્કા બલિમુદ્ધત્તું, તં વજ્જિય બલિં અહં.
કારયન્તો મહાથૂપં, કતં ધમ્મેન ઇટ્ઠિકા;
ઉપ્પાદેસ્સામિ ‘‘ઇચ્ચેવં, ચિન્તયન્તસ્સ ચિન્તિતં.
છત્તમ્હિ દેવતાજાની, તતો કોલાહલં અહુ;
દેવેસુ ઞત્વા તં સક્કો, વિસ્સકમ્માન મબ્રવિ.
‘‘ઇટ્ઠકત્તં ચેતિયસ્સ, રાજા ચિન્તેસિ ગામણિ;
ગન્ત્વા પુરા યોજનમ્હિ, ગમ્ભીર નદી યન્તિકે.
માપેહિ ઇટ્ઠિકા તત્તં’, ઇતિ સક્કે ન ભાસિતો;
વિસ્સકમ્મો ઇધાગમ્મ, માપેસિ તત્થ ઇટ્ઠિકા.
પભાતે લુદ્દકો તત્થ, સુનખેહિ વનં અગા;
વોધારૂપેન દસ્સેસિ, લુદ્દકં ભુમ્મદેવતા.
લુદ્દકો તં’નુબન્ધન્તો, ગન્ત્વા દિસ્વાન ઇટ્ઠકા;
અન્તરહિતાય ગોધાય, ઇતિ ચિધન્તસિ સો તહિં.
‘‘કારેતુ કામો કિર નો, મહાથૂપં મહીપતિ;
ઉપાયનમિદં તસ્સં’, ઇતિ ગન્ત્વા નિવેદયિ.
તસ્સ તં વચનં સુત્વા, પિયં જનહિ તપ્પિયો;
રાજા કારેસિ સક્કારં, મહન્તં તુટ્ઠમાનસો.
પુરાપુબ્બુત્તરે દેસે, યોજનત્તય મત્થકે;
આચાર વિટ્ઠિગામમ્હિ, સોળસકરીસે કલે.
સોવણ્ણ બીજાનુ’ટ્ઠિંસુ, વિવિધાનિ પમાણતો;
વિદત્થુક્કટ્ઠ માણાનિ, અઙ્ગુલિમાણા નિહેઠતો.
સુવણ્ણ પુણ્ણં તં ભૂમિં, દિસ્વા સઙ્ગામવાસિકા;
સુવણ્ણ પાહિં આદાય, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયું.
પુરાપાચિન પસ્સમ્હિ, સત્ત યોજન મત્થકે;
ગઙ્ગાપારે તમ્બપિટ્ઠે, તમ્બલોહં સમુટ્ઠહિ.
તઙ્ગામિકા તમ્બલોહ-બીજમાદાય પાતિયા;
રાજાન મુપસઙ્કમ્મ, તમત્થઞ્ચ નિવેદયું.
પુબ્બદક્ખિણદેસમ્હિ, પુરતો ચતુયોજને;
સુમન વાપિ ગામમ્હિ, ઉટ્ઠહિંસુ મણીબહૂ.
ઉપલ ¶ કુરુવિન્દેહિ, મિસ્સકાનેવ ગામિકા;
આદાય પાતિયાએવ, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયું.
પુરતો દક્ખિણે પસ્સે, અટ્ઠયોજનમત્થકે;
અમ્બટ્ઠ કોલલેણમ્હિ, રજતં ઉપપજ્જથ.
નગરે વાણિજો એકો, આદાય સકટે બહૂ;
મલયા સિઙ્ગીવેરાદિં, આનેતું મલયં ગતો.
લેણસ્સ અવિદૂરમ્હિ, સકટાનિટ્ઠ પાપિય;
પતોદાદારુનિચ્છન્તો, આરુળ્હો તં મહીધરં.
ચાટિપ્પમાણ તં તત્થ, પક્કભારેન નામિ તં;
દિસ્વા પન સલટ્ઠિઞ્ચ, પાસાણટ્ઠઞ્ચ તં ફલં.
વણ્ટે તં વાસિયા છેત્વા, દસ્સામ’ગ્ગન્તિ ચિન્તિય;
કાલં ઘોસેસિ સદ્ધાય, ચત્તારો’નાસવાગમું.
હટ્ઠો સો તે’ભિવાદેત્વા, નિસીદાપિય સાદરો;
વાસિયા વણ્ટસામન્તા, તચં છેત્વા અપસ્સયં.
મુઞ્જિત્વા’વાટ પુણ્ણં તં, યૂસં પત્તેહી આદિય;
ચત્તારો યૂસ પૂરેતે, પત્તે તેસમદાસિસો.
તે તં ગહેત્વા પક્કામું,
કાલં ઘોસેસિ સો પુન;
અઞ્ઞે ખિણાસવા થેરા,
ચત્તારો તત્થ આગમું.
તેસં પત્તે ગહેત્વા સો, પત્તામિઞ્જહિ પૂરિય;
અદાસિ તેસં પક્કામું, તયો એકો નપક્કમિ.
રજતં તસ્સ દસ્સેતું, ઓરોહિત્વા તતો હિ સો;
નિસજ્જ લેણાસન્નમ્હિ, તામિઞ્જા પરિભુઞ્જથ.
સેસામિઞ્જા વાણિજો’પિ, ભુઞ્જિત્વા યાવદત્થકં;
ભણ્ડિકાય ગહેત્વાન, સેસથેરપદાનુગો.
અઞ્જસા ¶ ઇમિના ત્વમ્પિ, ગચ્છ દાની ઉપાસક;
ગન્ત્વાન થેરં પસ્સિત્વા, વેય્યાવચ્ચ મહાસિ ચ.
થેરો ચ લેણદ્વારેન, તસ્સ મગ્ગ અમાપયિ;
થેરં વન્દિય સો તેન, ગચ્છન્તો લેણમદ્દસ.
લેણ દ્વારમ્હિ ઠત્વાન, પસ્સિત્વા રજતમ્પિ સો;
વાસિયા આહનિત્વાન, રજતતિ વિજાનિય.
ગહેત્વેકં સજ્ઝુપિણ્ડં, ગન્ત્વાન સકટન્તિકં;
સકટાનિ ઠપાપેત્વા, સજ્ઝુપિણ્ડં તમાદિય.
લહું અનુરાધ પુરં, આગમ્મ વરવાણિજો;
દસ્સેત્વા રજતં રઞ્ઞો, તમત્થમ્પિ નિવેદયિ.
પુરતો પચ્છિમે પસ્સે, પઞ્ચયોજન મત્થકે;
ઉરુવેલપટ્ટને મુત્તા, મહામલક મત્તિયો.
પવાલન્તરિકા સદ્ધિં, સમુદ્દાથલમોક્કમું;
કેવટ્ટા તા સમેક્ખિત્વા, રાસિં કત્વાન એકતો.
પાતિયા આનયિત્વાન, મુત્તા સહ પવાલકા;
રાજાન મુપસઙ્કમ્મ, તમત્થમ્પિ નિવેદયું.
પુરતો ઉત્તરે પસ્સે, સત્ત યોજન મત્થકે;
પેળિવાપિક ગામસ્સ, વાપિપક્ખન્તકન્દરે.
જાયિંસુ વાલુકાપિટ્ઠે, ચત્તારો ઉત્તમા મણી;
નીસદ પોતપ્પમાણા, ઉમ્માપુપ્ફનિભાસુભા.
તે દિસ્વા સુનખો લુદ્દો, અગન્ત્વા રાજસન્તિકં;
‘‘એવરૂપા મણીદિટ્ઠો, મયા’’ઇતિ નિવેદયિ.
ઇટ્ઠકાદીનિ એતાનિ મહાપુઞ્ઞો મહામતિ;
મહાથૂપત્થમુપ્પન્ના-ન’સ્સોસિ તદહેવ સો.
યથાનુરૂપં સક્કારં, તેસં કત્વા સુમાનતો;
એતે વા રક્ખકે કત્વા, સબ્બાનિ આહરાપયિ.
ખેદમ્પિ ¶ કાયજમસય્હમચિન્તયિત્વા,
પુઞ્ઞં પસન્નમનસો પચિત હિ એવં;
સાધેતિ સાધન સતાનિ સુખા કરાનિ,
તસ્મા પસન્નમનસો’વ કરેય્ય પુઞ્ઞન્તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાથૂપસાધનલાભો નામ
અટ્ઠવીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકૂનતિંસતિમ પરિચ્છેદ
થૂપારમ્ભો
એવં સમત્તે સમ્ભારે, વેસાખપુણ્ણમાસીયં;
પત્તે વિસાખનક્ખત્તે, મહાથૂપત્થમારભિ.
હારેત્વાન તહિં થૂપં, થૂપઠાનમખાણયિ;
સત્થહત્થો મહીપાલો, થિરી કાતું મનેકધા.
યોધેહિ આહરાપેત્વા, ગુળપાસાણકે તહિં;
કૂટેહિ આહનાપેત્વા, પાસાણે ચુણ્ણિતે અથ.
ચમ્મવનદ્ધ પાદેહિ, મહાહત્થીહિ મદ્દયિ;
ભૂમિયા થિરીભાવત્થં, અત્થાનત્થવિચક્ખણો.
આકાસ ગઙ્ગાપતિત-ટ્ઠાને સતતતિન્તકે;
મત્તિકા સુખુમા તત્થ, સમન્તા તિં સયોજને.
નવનીત મત્તિકા’તેસા, સુખુમત્તા પપુચ્ચતિ;
ખીણાસવા સામણેરા, મત્તિકા આહરું તતો.
મત્તિકા અત્થરાપેસિ, તત્થ પાસાણકોટ્ટિમે;
ઇટ્ઠકા અત્થરાપેસિ, મત્તિકો પરિઇસ્સરો.
તસ્સો ¶ પરિખરસુધં, કુરુવિન્દં તતોપરિ;
તસ્સો પરિઅયોજાલં, મરુમ્બન્તુ તતોપરં.
આહટં સામણેરેહિ, હિમવન્તા સુગન્ધકં;
સન્થરાપેસિ ભૂમિન્દો, ફળિકન્તુ તતોપરિ.
સીલાયો સન્થરાપેસિચ્છ ફળિકસન્થરો પરિ;
સબ્બત્થ મત્તિકાકિચ્ચે, નવનીતવ્હયા અહુ.
નિય્યાસેન કપિટ્ઠસ્સ, સન્નિતેન રસોદકે;
અટ્ઠઙ્ગુલં બહલએતા, લોહપટ્ટં સીલોપરિ.
મનોસિલાયતિલતે-લસન્નિતાય તતો પરિ;
સત્તઙ્ગુલં સજ્જુપટ્ટં, સન્થરેસિ રથેસભો.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાન-ઠાને એવં મહીપતિ;
કારેત્વા પરિકમ્માનિ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
આસળ્હી સુક્કપક્ખસ્સ, દિવસમ્હિ ચતુદ્દસે;
કારેત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, સન્નિપાતમિદં વદિ.
મહાચેતિય મત્થાય, ભદન્તામઙ્ગલિટ્ઠકં;
પતિટ્ઠાપેસ્સં સ્વે એત્થ, સબ્બો સઙ્ઘો સમેતુનો.
બુદ્ધ પૂજા પયોગેન, મહાજનહીતત્થિકો;
‘‘મહાજનો’ પોસથિકો, ગન્ધમાલાદિગણ્હિય.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાન-ઠાનં યાતુ સુવે’’ઇતિ;
ચેતિય ઠાન ભૂસાય, અમચ્ચે ચ નિયોજયિ.
આણાપિતા નરિન્દેન, મુનિનો પિયગારવા;
અનેકેહિ પકારેહિ, તે તં ઠાનમલઙ્કરું.
નગરં સકલઞ્ચેવ, મગ્ગઞ્ચેવ ઇધાગતં;
અનેકેહિ પકારેહિ, અલઙ્કારયિ ભૂપતિ.
પભાતે ચ ચતુદ્વારે, નગરસ્સ ઠપાપયિ;
નહાપિતે નહાપકે ચ, અપ્પકે ચ બહૂતથા.
વત્થાનિ ¶ ગન્ધમાલા ચ, અન્નાનિ મધુરાનિ ચ;
મહાજનત્થં ભૂમિન્દો, મહાજનહિતે રતો.
પટિયત્તાનિ એતાનિ, સાદિયિત્વા યથારુચિ;
પોરાજાનપદાચેવ થૂપઠાનમુપાગમું.
સુમણ્ડિતેહિ નેકેહિ, ઠાનન્તર વિધાનતો;
આરક્ખિતો અમચ્ચેહિ, યથાઠાનં મહીપતિ.
સુમણ્ડિતાહિ નેકાહિ, દેવકઞ્ઞૂપમાહિ ચ;
નાટકીહિ પરિબ્બુળ્હો, સુમણ્ડિત પસ્સાધિતો.
ચત્તાલીસ સહસ્સેહિ, નરેહિ પરિવારિતો;
નાના તૂરિય સઙ્ઘુટ્ઠો, દેવરાજ વિલાસવા.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાનં, ઠાનાઠાન વિચક્ખણો;
અપરણ્હે ઉપાગઞ્છિ, નન્દયન્તો મહાજનં.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સં સો, સાટકાનિટ્ઠપાપિય;
પુટબદ્ધાનિ મજ્ઝમ્હિ, ચતુપસ્સે તતો પન.
વત્થાનિ રાસીંકારેસિ, અનેકાનિ મહીપતિ;
મધુસપ્પિ ગુળાદીહિ ચ, મઙ્ગલત્થં ઠપાપયિ.
નાનાદેસેહિપા’ગઞ્છું, બહવો ભિક્ખવો ઇધ;
ઇધ દીપટ્ઠસઙ્ઘસ્સ, કા કથાવ ઇધાગમે.
થેરો’ સીતિ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા;
રાજગહસ્સ સામન્તા, ઇન્દગુત્તો મહાગણી.
સહસ્સાનિ’સિપતના, ભિક્ખૂનં દ્વાદસા’દિય;
ધમ્મસેનો મહાથેરો, ચેતિયઠાનમાગમા.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદાય ઇધમાગમા;
પીયદસ્સી મહાથેરો, જેતારામ વિહારતો.
વેસાલી મહાવનતો, થેરોરુ બુદ્ધરક્ખિતો;
અટ્ઠારસ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
કોસમ્બી ઘોસિતારામા, થેરોરુ ધમ્મરક્ખિતો;
તિંસભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદાય ઇધ આગમા.
આદાયુજ્જેનીયં ¶ થેરો, દક્ખિણ ગિરિતો યતિ;
ચત્તારીસ સહસ્સાનિ, અગોરુ સઙ્ઘરક્ખિતો.
ભિક્ખૂનં સતસહસ્સં, સટ્ઠસહસ્સાનિ ચા’દિય;
પુપ્ફપુરે’સોકરામા, થેરો મિત્તિણ્ણ નામકો.
દુવે સતસહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ અસીતિ ચ;
ભિક્ખૂ ગહેત્વાનુ’ત્તિણ્ણો, થેરો કસ્મિરમણ્ડલા.
ચત્તારીસત સહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ ચ સટ્ઠિ ચ;
ભિક્ખૂ પલ્લવભોગમ્હા, મહાદેવો મહામતી.
યોનનગરા’લસન્દાસો, યોન મહાધમ્મરક્ખિતો;
થેરો તિંસ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
વઞ્ઝાટવિવત્તનિયા, સેનાસના તુ ઉત્તરો;
થેરો સટ્ઠિસહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
ચિત્તગુત્તો મહાથેરો, બોધિમણ્ડવિહારતો;
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદિયિત્વા ઇધાગમા.
ચન્દગુત્તો મહાથેરો, વનવાસપદેસતો;
આગાસીતિ સહસ્સાનિ, આદિયિત્વા યતી ઇધ.
સૂરિયગુત્તોમહાથેરો, કેલાસમ્હા વિહારતો;
છન્નવુતિ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂઆદાય આગમા.
ભિક્ખૂનં દીપવાસિનં, આગતાનઞ્ચ સબ્બસો;
ગણનાય પરિચ્છેદો, પોરાણેહિ ન ભાસિતો.
સમાગતાનં સબ્બેસં, ભિક્ખુનં તં સમાગમે;
વુત્તા ખીણાસવાયેવ, તે છન્નવુતિકોટિયો.
તે મહાચેતિયઠાનં, પરિવારેત્વા યથારહં;
મજ્ઝે ઠપેત્વા ઓકાસં, રઞ્ઞો અટ્ઠંસુ ભિક્ખવો.
પવિસિત્વા તહિં રાજા, ભિક્ખુસઙ્ઘં તથા ઠિતં;
દિસ્વા પસન્નચિત્તેન, વન્દિત્વા હટ્ઠમાનસો.
ગન્ધમાલાહિ પૂજેત્વા, કત્વાન તિપદક્ખિણં;
મજ્ઝે પુણ્ણઘટઠાનં, પવિસિત્વા સમઙ્ગલં.
સુવણ્ણખીલે ¶ પટિમુક્કં, પરિબ્ભમનદણ્ડકં;
રાજતેન કતં સુદ્ધં, સુદ્ધપીતિ બલોદયો.
ગાહયિત્વા અમચ્ચેન, મણ્ડિતેન સુજાતિના;
અભિમઙ્ગલભૂતેન, ભૂતભૂતિપરાયણો.
મહન્તં ચેતિયાવટ્ટં, કારેતું કતનિચ્છયો;
ભમાપયિતુ મારદ્ધો, પરિકમ્મિત ભૂમિયં.
સિદ્ધત્થો નામ નામેન, મહાથેરો મહિદ્ધિકો;
તથાકરોન્તં રાજાનં, દીઘદસ્સી નિવારયિ.
‘‘એવં મહન્તં થૂપઞ્ચ, અયં રાજા’રભિસ્સતિ;
થૂપે અનિટ્ઠિતેયેવ, મરણં અસ્સ હેસ્સતિ.
ભવિસ્સતિ મહન્તો ચ, થૂપોદુપ્પટિસઙ્ખરો;
ઇતિ સો નાગતં પસ્સં, મહન્તત્તં નિવારયિ.
સઙ્ઘસ્સ ચ અનુઞ્ઞાય, થેરો સમ્ભાવનાયચ;
મહન્તં કત્તુકામો’પિ, ગણ્હિત્વા થેરભાસિતં.
થેરસ્સ ઉપદેસેન, તસ્સ રાજા અકારયિ;
મજ્ઝિમં ચેતિયાવટ્ટં, પતિટ્ઠાપેતુમિટ્ઠિકા.
સોવણ્ણરજતે ચેવ, ઘટે મજ્ઝેટ્ઠપાપયિ;
અટ્ઠટ્ઠ અટ્ઠિતુસ્સાહો, પરિવારિય તે પન.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સઞ્ચ, ઠપાપેસિ નવે ઘટે;
અટ્ઠુત્તરે અટ્ઠુત્તરે, વત્થાનં તુ સતે પન.
ઇટ્ઠિકાપવરા અટ્ઠ, ઠપાપેસિ વિસું વિસું;
સમ્મતેન અમચ્ચેન, ભૂસિતેન અનેકધા.
તતો એકં ગાહયિત્વા, નાનામઙ્ગલસઙ્ખતે;
પુરિત્થિમદિસાભાગે, પઠમં મઙ્ગલિત્થિકં.
પતિટ્ઠાપેસિ સક્કચ્ચં, મનુઞ્ઞે ગન્ધકદ્દમે;
જાતિસુમન પુપ્ફેસુ, પૂજિતેસુ તહિં પન.
અહોસિ પુથવીકમ્પો, સેસા સત્તાપિ સત્તહિ;
પત્તિટ્ઠાપેસ’ મચ્ચેહિ, મઙ્ગલાનિ ચ કારયિ.
એવં ¶ અસાળ્હમાસસ્સ, સુક્કપક્ખે’ભિસમ્મતે;
ઉપોસથે પન્નરસે, પતિટ્ઠાપેસિ ઇટ્ઠિકા.
ચતુદ્દિસં ઠિતે તત્થ, મહાથેરે અનાસવે;
વન્દિત્વા પૂજયિત્વા ચ, સુપ્પતિતો કમેન સો.
પુબ્બુત્તરં દિસં ગન્ત્વા, પિયદસ્સિં અનાસવં;
વન્દિત્વાન મહાથેરં, અટ્ઠાસિ તસ્સ સન્તિકે.
મઙ્ગલં તત્થ વડ્ઢેન્તો, તસ્સ ધમ્મમભાસિસો;
થેરસ્સ દેસના તસ્સ, જનસ્સા’હોસિ સાત્થિકા.
ચત્તાલીસસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
ચત્તાલીસસહસ્સાનં, સોતાપત્તિફલં અહુ.
સહસ્સં સકદાગામિ, અનાગામિ ચ તત્તકા;
સહસ્સંયેવ અરહન્તો, તત્થ’હેસું ગિહીજના.
અટ્ઠારસસહસ્સાનિ, ભિક્ખૂભિક્ખુનિયો પન;
ચુદ્દસેવ સહસ્સાનિ, અરહત્તે પતિટ્ઠયું.
એવમ્પપસન્નમતિમા રતનત્તયમ્હિ,
ચાગામિમુત્તમનસાજનતાહિ તેન;
લોકત્થસિદ્ધિ પરમા ભવતીતિ ઞત્વા,
સદ્ધાદિનેકગુણયોગ રતિં કરેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસં વેગત્થાય કતે મહાવંસે
થૂપારમ્ભો નામ
એકૂનતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
તિંસતિમ પરિચ્છેદ
ધાતુગબ્ભરચનો
વન્દિત્વાન ¶ મહારાજા, સબ્બં સઙ્ઘં નિમન્તયિ;
‘‘યાવચેતિયનિટ્ઠાના, ભિક્ખં ગણ્હથ મે’’ઇતિ.
સઙ્ઘો તં નાધિવાસેસિ, અનુપુબ્બેન સો પન;
યાવન્તો યાવ સત્તાહં, સત્તાહમધિવાસનં.
અલત્થો’પડ્ઢભિક્ખૂહિ, તે લદ્ધા સુમનો’વ સો;
અટ્ઠારસસુ ઠાનેસુ, થૂપઠાનસમન્તતો.
મણ્ડપે કારયિત્વાન, મહાદાનં પવત્તયિ;
સત્થાહં તત્થ સઙ્ઘસ્સ, તતો સઙ્ઘં વિસ્સજ્જયિ.
તતો ભેરિં ચરાપેત્વા, ઇટ્ઠકા વડ્ઢકી લહું;
સન્નિપાતેસિ તે આસું, પઞ્ચમત્તસતાનિ હિ.
કથં કરિસ્સસિ ને’કો, પુચ્છિતો આહ ભૂપતિ;
‘‘પેસ્સિયાનં સતં લદ્ધા, પંસૂનં સકટં અહં.
ખેપયિસ્સામિ એક્કા’હં, તં રાજા પટિબાહયિ;
તતો ઉપડ્ઢુપડ્ઢઞ્ચ, પંસૂ દ્વે અમ્મણાનિ ચ.
આહંસુ રાજા પટિબાહિ, ચતુરો તેપિ વડ્ઢકી;
અથેકો પણ્ડિતો બ્યત્તો, વડ્ઢકી આહ ભૂપતિં.
‘‘ઉદુક્ખલે કોટ્ટયિત્વા, અહં સુપ્પેહિ વટ્ટિતં;
પિંસાપયિત્વા નિસદે, એતં પંસૂનમમ્મણં.
ઇતિ વુત્તો અનુઞ્ઞાસિ, તિણાદિનેત્થનો સિયું;
ચેતિયમ્હીતિ ભૂમિન્દો, ઇન્દતુલ્યપરક્કમો.
‘‘કં સણ્ઠાનં ચેતિયં તં, કરિસ્સસિ તુવં ઇતિ;
પુચ્છિતં તંખણંયેવ, વિસ્સકમ્મો તમાવિસિ.
સોવણ્ણપાતિં તો યસ્સ, પુરાપેત્વાવ વડ્ઢકી;
પાણિના વારિમાદાય, વારિપિટ્ઠિયમાહની.
ફલિક ¶ લોલસદિસં, મહાફુબ્બુળમુટ્ઠહિ;
આહી’દિસં કરિસ્સતિ, તુસ્સિત્વાન’સ્સ ભૂપતિ.
સહસ્સગ્ઘં વત્થયુગં, તથા’લઙ્કાર પાદુકા;
કહાપનાનિ દ્વાદસ-સહસ્સાનિ ચ દાપપિ.
‘‘ઇટ્ઠકા આહારાપેસ્સં, અપીળેન્તો કથં નરે’’;
ઇતિ રાજા વિચિન્તેસિ, રત્તિંઞત્વાન તં મરૂ.
ચેતિયસ્સ ચતુદ્ધારે, આહરિત્વાન ઇટ્ઠકા;
રત્તિં રત્તિં ઠપયિંસુ, એકેકાહપહોનકા.
તં સુત્વા સુમનોરાજા, ચેતિયે કમ્મમારભિ;
અમૂલમેત્થ કમ્મઞ્ચ, ન કાતબ્બન્તિ ઞાપયિ.
એકેકસ્મિં દુવારસ્મિં, ઠપાપેસિ કહાપણે;
સોળસસતસહસ્સાનિ, વત્થાનિસુ બહૂનિ ચ.
વિવિધઞ્ચ અલઙ્કારં, ખજ્જંભોજ્જં સપાનકં;
ગન્ધમાલાગુળાદિચ, મુખવાસકપઞ્ચકં.
‘‘યથારુચિતં ગણ્હન્તુ, કમ્મં કત્વા યથારુચિં;
તે તથેવ અપેક્ખિત્વા, અદંસુ રાજકમ્મિકા.
થૂપકમ્મસહાયત્તં, એકો ભિક્ખુનિકામયં;
મત્તિકાપિણ્ડમાદાય, અત્તના અભિસઙ્ખતં.
ગન્ત્વાન ચેતિયટ્ઠાનં, વડ્ઢેત્વા રાજકમ્મિકે;
અદાસિ તં વડ્ઢકિસ્સ, ગણ્હન્તોયેવ જાનિસો.
તસ્સા કારં વિદિત્વાન, તત્થાહોસિ કુતૂહલં;
કમેન રાજા સુત્વાન, આગતો પુચ્છિ વડ્ઢકી.
દેવ એકેન હત્થેન, પુપ્ફાના’દાય ભિક્ખવો;
એકેન મત્તિકાપિણ્ડં, દેન્તિ મય્હં અહં પન.
અયં આગન્તુકો ભિક્ખુ, અયં નેવાસિકો ઇતિ;
જાનામિનેવા’તિ વચો, સુત્વા રાજાસમપ્પયિ.
એકોબલત્થં દસ્સેતું, મત્તિકા દાયકં યતિં;
સો બલતસ્સ દસ્સેસિ, સો તં રઞ્ઞો નિવેદયિ.
જાતિમકુલકુમ્ભેસો ¶ , મહાબોધઙ્ગણે તયો;
ઠપાપેત્વા બલત્થેન, રાજા દાપેસિ ભિક્ખુનો.
અજાનિત્વા પૂજયિત્વા, ઠિતસ્સે’તસ્સ ભિક્ખુનો;
બલત્થો તં નિવેદેસિ, તદા તં જાનિ સો યતિ.
કેલિવાતે જનપદે, પિયઙ્ગલ્લનિવાસિકો;
થેરો ચેતિયકમ્મસ્મિં, સહાયત્તં નિકામયં.
તસ્સિત્થિકાવડ્ઢકિસ્સ, ઞાતકો ઇધ આગતો;
તસ્સિટ્ઠિકા સમત્તેન, ઞાતો કત્વાન ઇટ્ઠકં.
કમ્મિયેવડ્ઢયિત્વાન, વડ્ઢકિસ્સ અદાસિતં;
સો તં તત્થ નિયોજેસિ, કોલાહલમહોસિ ચ.
રાજા સુત્વાવ’ તં આહ, ‘‘ઞાતું સક્કા તમિટ્ઠિકં’’;
જાનન્તોપિ ન સક્કાતિ, રાજાનં આહ વડ્ઢકી.
‘‘જાનાસિ તં ત્વં થેરંતિ’’,
વુત્તો આમા’’તિ ભાસિતો;
તં ઞાપનત્થં અપ્પેસિ,
બલત્થં તસ્સ તૂપતિ.
બલત્થો તેન તં ઞત્વા, રાજાનુઞ્ઞાયુપાગતો;
કટ્ઠહાલપરિવેણે, થેરં પસ્સિય મન્તિય.
થેરસ્સ મગમનાહઞ્ચ, ગતિઠાનઞ્ચ જાનિય;
‘‘તુમ્હેહિ સહ ગચ્છામિ, સકં ગામં’’ન્તિ ભાસિય.
રઞ્ઞો સબ્બં નિવેદેસિ, રાજા તસ્સ અદાપયિ;
વત્થયુગં સહસ્સગ્ઘં, મહગ્ઘં રત્તકમ્બલં.
સામણકે પરિક્ખારે, બહુકે સક્ખરમ્પિ ચ;
સુગન્ધ તેલનાળિઞ્ચ, દાપેત્વા અનુસાસિતં.
થેરેન સહ ગન્ત્વા સો, દિસ્સન્તે પિયગલ્લકે;
થેરં સીતાય છાયાય, સોદકાય નિસીદિય.
સક્ખરપાણકં દત્વા, પાદે તેલેન મક્ખિય;
ઉપાહનાનિ યોજેત્વા, પરિક્ખારે ઉપાનયિ.
કુલૂપગસ્સ ¶ થેરસ્સ, ગહિતા મે ઇમે મયા;
વત્થયુગંતુ પુત્તસ્સ, સબ્બે તાનિ દદામિ વો.
ઇતિ વત્વાન દત્વા તે, ગહેત્વા ગચ્છતો પન;
વન્દિત્વા રાજવચસા, રઞ્ઞો સન્દેસમાહ સો.
મહાથૂપે કયિરમાને, સતિયાકમ્મકારકા;
અનેકસઙ્ખાહિ જના, પસન્ના સુગતિં ગતા.
ચિત્તપ્પસાદમત્તેન, સુગતે ગતિઉત્તમા;
લબ્ભતીતિ વિદિત્વાન, થૂપપૂજં કરે બુધો.
એત્થેવ ભતિયા કમ્મં, કરિત્વા ઇત્થિયો દુવે;
તાવતિંસમ્હિ નિબ્બત્તા, મહાથૂપમ્હિ નિટ્ઠિતે.
આવજ્જિત્વા પુબ્બકમ્મં, દિટ્ઠકમ્મફલા ઉભો;
ગન્ધમાલા’દિયિત્વાન, થૂપં પૂજેતુમાગતા.
ગન્ધમાલાહિ પૂજેત્વા, ચેતિયં અભિવન્દિસું;
તસ્મિં ખણે ભાતિવઙ્ક-વાસી થેરો મહાસિવો.
રત્તિભાગે મહાથૂપં, વન્દિસ્સામીતિ આગતો;
તાદિસ્વાન મહાસત્ત-પણ્ણિરુક્ખમ પસ્સિતો.
અદસ્સયિત્વા અત્તાનં, પસ્સં સમ્પત્તિમબ્ભુતં;
ઠત્વા તાસં વન્દનાય, પરિયોસાને અપુચ્છિતં.
‘‘ભાસતે સકલો દીપો,
દેહોભાસેન વો ઇધ;
કિન્નુકમ્મં કરિત્વાન,
દેવલોકં ઇતો ગતા.
મહાથૂપે કતં કમ્મં, તસ્સ આહંસુ દેવતા;
એવં તથાગતે હેવ, પસાદો હિ મહપ્ફલો.
પુપ્ફધાનત્તયં થૂપે, ઇટ્ઠિકાહિ ચિતં ચિતં;
સમં પથવિયા કત્વા, ઇદ્ધિમન્તો’વ સીદયું.
નવ વારે ચિતં સબ્બં, એવં ઓસીદયિંસુ તે;
અથ રાજા ભિક્ખુસઙ્ઘ-સન્નિપાત મકારયિ.
તત્થાસીતિસહસ્સાનિ ¶ , સન્નિપાતમ્હિ ભિક્ખવો;
રાજા સઙ્ઘમુપાગમ્મ, પૂજેત્વા અભિવન્દિય.
ઇટ્ઠકોસિદનેહેતું, પુચ્છિ સઙ્ઘો વિયાકરિ;
‘‘નો સીદનત્થં થૂપસ્સ, ઇદ્ધિમન્તેહિ ભિક્ખૂહિ.
કતં એતં મહારાજ, ન ઇદાનિ કરિસ્સતે;
અઞ્ઞથત્તમકત્વા તં, મહાથૂપં સમાપય.
તં સુત્વા સુમનો રાજા, થૂપકમ્મમકારયિ;
પુપ્ફાધાનેસુ દસસુ, ઇટ્ઠિકા દસકોટિયો.
ભિક્ખુસઙ્ઘો સામણેરે, ઉત્તરં સુમનમ્પિ ચ;
‘‘ચેભિય ધાતુગબ્ભત્થં, પાસાણે મેઘવણ્ણકે.
આહરથા’’તિ યોજેસિ, તે ગન્ત્વા ઉત્તરં કુરું;
અસીતિ રતનાયામ, વિત્થારે રવિભાસુરે.
અટ્ઠઙ્ગુલાનિ બહલે, ગણ્ઠિપુપ્ફનિભે સુભે;
છમેઘવણ્ણપાસાણે, આહરિંસુ ખણેતતો.
પુપ્ફધાનસ્સ ઉપરિ, મજ્ઝે એકં નિપાતિય;
ચતુપસ્સમ્હિ ચતુરો, મઞ્જૂસં વિય યોજિય.
એકં પિધાનકત્થાય, દિસાભાગે પુરત્થિમે;
અદસ્સનં કરિત્વા તે, ઠપયિંસુ મહિદ્ધિકા.
મજ્ઝમ્હિ ધાતુગબ્ભસ્સ, તસ્સ રાજા અકારયિ;
રતનમયં બોધિરુક્ખં, સબ્બાકારમનોરમં.
અટ્ઠારસ રતનિકો, ખન્ધો સાખાસ્સ પઞ્ચ ચ;
પવાલમયમૂલો સો, ઇન્દનીલે પતિટ્ઠિતો.
સુસુદ્ધરજતક્ખન્ધો, મણિપત્તેહિ સોભિતો;
હેમમયપણ્ડુપત્ત, ફલો પવાળઅઙ્કુરો.
અથ મઙ્ગલિકા તસ્સ, ખન્ધે પુપ્ફલતાપિ ચ;
ચતુપ્પદાનં પન્તીધ, હંસપન્તિ ચ સોભના.
ઉદ્ધં ચારુવિતાનન્તે, મુત્તા કિં કિણિજાલકા;
સુવણ્ણ ઘણ્ટાપન્તીધ, દામાનિ ચ તહિં તહિં.
વિતાન ¶ ચતુકોણમ્હિ, મુત્તાદામકલાપકો;
નવસત સહસ્સગ્ઘો, એકે કો અસિલમ્બિતો.
રવિચન્દતાર રૂપાનિ, નાનાપદુમકાનિ ચ;
રતનેહિ કતાનેવ, ધિતાને અપ્પિતાન’યું.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સાનિ, વત્તાનિ વિવિધાનિ ચ;
મહગ્ઘનાનારઙ્ગાનિ, વિતાને લમ્બિતાન’યું.
બોધિં પરિક્ખિપિત્વાન, નાનારતનવેદિકા;
મહામલક મુત્તાહિ, સન્થારેતુ તદન્તરે.
નાનારતન પુપ્ફાનં, ચતુગન્ધૂદકસ્સ ચ;
પુણ્ણા પુણ્ણઘટપન્તિ, બોધિમૂલે કતાન’યું.
બોધિ પાચિન પઞ્ઞત્તે, પલ્લઙ્કેકોટિઅગ્ઘકે;
સોવણ્ણ બુદ્ધપટિમં, નિસીદાપેસિ ભાસુરં.
સરીરાવયવાતસ્સા, પટિમાય યથારહં;
નાનાવણ્ણેહિ રતનેહિ, કતા સુરુચિરા અહું.
મહાબ્રહ્મા ઠિતો તત્થ, રાજતચ્છત્ત ધારકો;
વિજયુત્તરસઙ્ખેન, સક્કો ચ અભિસેકદો.
વિણાહત્થો પઞ્ચસિખો, કાળનાગો સનાટિકો;
સહસ્સહત્થો મારો ચ, સહત્તીસહ કિંકરો.
પાચિનપલ્લઙ્કનિભા, તીસુ સેસદિસાસુ ચ;
કોટિકોટિધનગ્ઘા ચ, પલ્લઙ્કા અત્થતા અહું.
બોધિં ઉસ્સિસકે કત્વા, નાનારતનમણ્ડિતં;
કોટિ ધનગ્ઘકંયેવ, પઞ્ઞત્તં સયનં અહુ.
સત્તસત્તાહ ઠાનેસુ, તત્થ તત્થ યથારહં;
અધિકારે અકારેસિ, બ્રહ્મયાચનમેવ ચ.
ધમ્મચક્કપ્પવત્તઞ્ચ, યસપબ્બજનમ્પિ ચ;
ભદ્દવગ્ગિય પબ્બજ્જં, જટિલાનં દમનમ્પિ ચ.
બિમ્બિસારાગમઞ્ચાપિ ¶ , રાજગેહપ્પવેસનં;
વેળુવનસ્સગહનં, અસીતિસાવકે તથા.
કપિલ વત્થુગમનં, તથા રતન ચઙ્કમં;
રાહુલાનન્દપબ્બજ્જં, ગહણં જેતવનસ્સ ચ.
અમ્બમૂલે પાટિહીરં, તાવતિંસમ્હિ દેસનં;
દેવોરોહણપાટિહીરં, થેરપઞ્હસમાગમં.
મહાસમય સુત્તન્તં, રાહુલોવાદમેવચ;
મહામઙ્ગલસુત્તઞ્ચ, ધનપાલસમાગમં.
આળવકઙ્ગુલિમાલ, અપલાલદમનમ્પિ ચ;
પારાયનકસમિતિં, આયુવોસ્સજ્જનં તથા.
સૂકરમદ્દવગ્ગાહં, સિઙ્ગીવણ્ણયુગસ્સ ચ;
પસન્નોદકપાનઞ્ચ, પરિનિબ્બાન મેવ ચ.
દેવમનુસ્સ પરિદેવં, થેરેન પાદવન્દનં;
દહનં અગ્ગિનિબ્બાનં, તત્થ સક્કાર મેવ ચ.
ધાતુવિતઙ્ગ દોણેન, પસાદજનકાનિ ચ;
યેભુય્યેન અકારેસિ, જાતકાનિ સુજાતિમા.
વેસ્સન્તર જાતકન્તુ, વિત્થારેન અકારયિ;
કુસિનાપુરતો યાવ, બોધિમન્તિ તથેવ ચ.
ચતુદ્દિસં તે ચત્તારો, મહારાજા ઠિતા અહું;
તેત્તિંસદેવ પુત્તા ચ, બાત્તિંસ ચ કુમારિયો.
યક્ખસેનાપતિઅટ્ઠ, વીસતિ ચ તતો પરિ;
અઞ્જલીપગ્ગહાદેવા, પુપ્ફપુણ્ણઘટા તતો.
નચ્ચકા દેવતાચેવ, તૂરિયવાદક દેવતા;
આદાસગાહકા દેવા, પુપ્ફસાખા ધરા તથા.
પદુમાદિગાહકા દેવા, અઞ્ઞે દેવા ચ નેકધા;
રતનગ્ઘિય પન્તિ ચ, ધમ્મચક્કાન મેવ ચ.
ખગ્ગધરાદેવપન્તિ, દેવાપાતિધરા તથા;
તેસં સીસે પઞ્ચહત્થા, ગન્ધતેલસ્સ પૂરિતા.
દુકૂલવટ્ટિકા ¶ પન્તિ, સદાપઞ્જલિતા અહુ;
ફલિકગ્ઘિયે ચતુક્કણ્ણે, એકેકો ચ મહામણિ.
સુવણ્ણમણિ મુત્તાનં, રાસિયો વજિરસ્સ ચ;
ચતુક્કણ્ણેસુ ચત્તારો, કથા’હેસું પભસ્સરા.
મેદવણ્ણકપાસાણ, ભિત્તિયંયેવ ઉજ્જલા;
વિજ્જાતા અપ્પિતા આસું, ધાતુગબ્ભેવિભૂસિતા.
રૂપકાનેત્તસબ્બાનિ, ધાતુગબ્ભે મનોરમે;
ઘનકોટ્ટિ મહેમસ્સ, કારાપેસિ મહીપતિ.
કમ્માધિટ્ઠાયકો એત્થ, સબ્બં સંવિદહિ ઇમં;
ઇન્દગુત્તો મહાથેરો, છળભિઞ્ઞો મહામતી.
સબ્બં રાજિદ્ધિયા એતં, દેવતાનઞ્ચ ઇદ્ધિયા;
ઇદ્ધિયા અરિયાનઞ્ચ, અસમ્બાધં પતિટ્ઠિતં.
નિટ્ઠન્તં સુગતઞ્ચ પૂજિયતમં લોકુત્તમં નિત્તમં;
ધાતુ તસ્સ વિચુણ્ણિતં જનહિતં આસિંસતા પૂજિય;
પુઞ્ઞં તં સમમિચ્ચ’ચેચ્ચ મતિમા સદ્ધાગુણલઙ્કતો;
તિટ્ઠન્તં સુગતં વિય’સ્સ મુનિનો ધાતુ ચ સમ્બૂજયે.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુગબ્ભરચનો નામ
તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
એકતિંસતિમ પરિચ્છેદ
ધાતુનિધાનં
ધાતુગબ્ભમ્હિ ¶ કમ્માનિ, નિટ્ઠાપેત્વા અરિન્દમો;
સન્નિપાતં કારયિત્વા, સઙ્ઘસ્સ ઇધમબ્રવિ.
ધાતુગબ્ભમ્હિ કમ્માનિ, મયા નિટ્ઠાપિ તાનિ હિ;
સુવે ધાતું નિધેસ્સામિ, ભન્તે જાનાથ ધાતુયો’’.
ઇદં વત્વા મહારાજા, નગરં પાવિસી તતો;
ધાતુ આહરકં ભિક્ખું, ભિક્ખુસઙ્ઘો વિચિન્તિય.
સોણુત્તરં નામયતિં, પૂજાપરિવેણવાસિ કં;
ધાતાહરણ કમ્મમ્હિ, છળભિઞ્ઞં નિયોજયિ.
ચારિકં ચરમાનમ્હિ, નાથે લોકહિતાયહિ;
નન્દુત્તરો’તિ નામેન, ગઙ્ગાતીરમ્હિ માણવો.
નિમન્તેત્વા’ભિસમ્બુદ્ધં, સહ સઙ્ઘં અભોજયિ;
સત્થાપયોગપટ્ઠાને, સસઙ્ઘોનાવમારુહિ.
તત્થ ભદ્દજિથેરો તુ, છળભિઞ્ઞો મહિદ્ધિકો;
જલપક્ખલિતટ્ઠાનં, દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇદં વદી.
‘‘મહા પનાદભૂતેન, મયા વુત્તો સુવણ્ણયો;
પાસાદો પતિતો એત્થ, પઞ્ચવીસતિયોજકો.
તં પાપુણિત્વા ગઙ્ગાય, જલં પક્ખિલિ તં ઇધ;
ભિક્ખૂ અસદ્દહન્તા તં, સત્થુનો તં નિવેદયું.
સત્થા’હ ‘‘કઙ્ખં ભિક્ખુનં, વિનોદેહી’’તિસોતતો;
ઞાપેતું બ્રહ્મલોકે’પિ, વસવત્તિસમત્થ તં.
ઇદ્ધિયા નભમુગ્ગન્ત્વા, સત્તતાલસમે ઠિતો;
દૂસ્સથૂપં બ્રહ્મલોકે, ઠપેત્વા વડ્ઢિતે કરે.
ઇધા’નેત્વા ¶ દસ્સયિત્વા, જનસ્સ પુન તં તહિં;
ઠપયિત્વા યથાઠાને, ઇદ્ધિયા ગઙ્ગામાગતો.
પાદઙ્ગુટ્ઠેન પાસાદં, ગહેત્વા થુપિકાયસો;
ઉસ્સાપેત્વાન દસ્સેત્વા, જનસ્સ ખિપિ તં તહિં.
નન્દુત્તરો માણવકો, દિસ્વા તં પાટિહારિયં;
પરાયત્તમહં ધાતું, પહુઆનયિતું સિયં.
ઇતિ પત્થયિ તેનેતં, સઙ્ઘો સોણુત્તરં યતિં;
તસ્મિં કમ્મે નિયોજેસિ, સોળસવસ્સિકં અપિ.
‘‘આહરામિ કુતો ધાતું’’, ઇતિ સઙ્ઘમપુચ્છિસો;
કથેસિ સઙ્ઘો થેરસ્સ, તસ્સ તા ધાતુયો ઇતિ.
‘‘પરિનિબ્બાન મઞ્ચમ્હિ, નિપન્નો લોક નાયકો;
ધાતૂહિપિલોકહિ તં, કાતું દેવિન્દ મબ્રુવિ.
દેવિન્દ’ટ્ઠસુ દોણેસુ, મમ સારિરધાથુસુ;
એકં દોણં રામગામે, કોળિયેહિ ચ સક્કતં.
નાગલોકં તતો નિતં, તતો નાગેહિ સક્કતં;
લંકાદિપે મહાથૂપે, નિધાનાય ભવિસ્સતિ.
મહાકસ્સપત્થેરોપિ, દીઘદસ્સી મહાયતિ;
ધમ્માસોક નરિન્દેન, ધાતુવિત્થારકારકો.
રાજગહસ્સ સામન્તે, રઞ્ઞા અજાતસત્તુના;
કારાપેન્તો મહાધાતું, નિધાનં સાધુ સઙ્ખતં.
સત્ત દોણાનિ ધાતૂનં, આહરિત્વાન કારયિ;
રામગામમ્હિ દોણન્તુ, સત્તુચિત્તઞ્ઞુન’ગ્ગહિ.
મહાધાતુનિધાનં તં, ધમ્માસોકોપિ ભૂપતિ;
પસ્સિત્વા અટ્ઠમં દોણં, આણાપેતુંમકિં અકા.
મહાથૂપે નિધાનત્થં, વિહિતં તં જિનેનિ’તિ;
ધમ્માસોકં નિવારેસું, તત્થ ખિણાસવાયતિ.
રામગામમ્હિ થૂપોતુ, ગઙ્ગાતીરે કતો તતો;
ભિજ્જિગઙ્ગાય ઓઘેન, સોતુ ધાતુ કરણ્ડકો.
સમુદ્દં ¶ પવિસિત્વાન, દ્વિધા ભિન્ને જલે તહિં;
નાનારતનપિટ્ઠમ્હિ, અટ્ઠારસ્મિં સમાકુલો.
નાગા દિસ્વા કરણ્ડં તં, કાળનાગસ્સ રાજિનો;
મઞ્જેરિકનાગભવનં, ઉપગમ્મ નિવેદયું.
દસકોટિસહસ્સેહિ, ગન્ત્વા નાગેહિ સો તહિં;
ધાતૂ તા અભિપૂજેન્તો, નેત્વાન ભવનં સકં.
સબ્બરતનમયં થૂપં, તસ્સોપરિઘરં તથા;
માપેત્વા સહ નાગેહિ, સદા પૂજેસિ સાદરો.
આરક્ખામહતી તત્થ, ગન્ત્વા ધાતુઇધાનય;
સુવે ધાતુનિધાનઞ્હિ, ભૂમિપાલો કરિસ્સતિ’’.
ઇચ્ચેવં સઙ્ઘવચનં, સુત્વા સાધૂતિ સો પન;
પત્તબ્બકાલં પેક્ખન્તો, પરિવેણ મગાસકં.
ભવિસ્સતિ સુવે ધાતુ, નિધાનન્તિ મહીપતિ;
ચારેસિ નગરે ભેરિં, સબ્બ કિચ્ચં વિધાય તં.
નગરં સકલઞ્ચેવ, ઇધાગામિઞ્ચ અઞ્જસં;
અલઙ્કારયિ સક્કચ્ચં, નગરે ચ વિભૂસયિ.
સક્કો દેવાનમિન્દો ચ, લંકાદીપમસેસકં;
આમન્તેત્વા વિસ્સકમ્મં, અલઙ્કારયિનેકધા.
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, વત્તભત્તંહિ નેકધા;
મહાજનોપભોગત્થં, ઠપાપેસિ નરાધિપો.
ઉપોસથે પન્નરસે, અપરન્હે સુમાનસો;
પણ્ડિતો રાજકિચ્ચેસુ, સબ્બાલઙ્કાર મણ્ડિતો.
સબ્બાહિ નાટકત્થીહિ, યોધેહિ સાયુધેહિ ચ;
મહતા ચ બલોઘેન, હત્થિવા જિરથેહિ ચ.
નાનાવિધવિભૂસેહિ, સબ્બતો પરિવારિતો;
આરુય્હ સુરથં અટ્ઠા, સુસેત ચ સુસિન્ધવં.
ભૂસિતં કણ્ડૂલં હત્થિં, કારેત્વા પુરતોસુભં;
સુવણ્ણચઙ્ગોટધરો, સોતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠાતો.
અટ્ઠુત્તર ¶ સહસ્સાનિ, નાગરનારિયો સુભા;
સુપુણ્ણઘટભૂસાયો, તં રટ્ઠં પરિવારયું.
નાનાપુપ્ફસમુગ્ગાનિ, તથેવ દણ્ડદીપિકા;
તત્તકા તત્તકા એવ, ધારયિત્વાન ઇત્થિયો.
અટ્ઠુત્તર સહસ્સાનિ, દારકા સમલઙ્કતા;
ગહેત્વા પરિવારેસું, નાનાવણ્ણધજે સુભે.
નાનાતૂરિયઘોસેહિ, અનેકેહિ તહિં તહિં;
હત્થસરથસદ્દેહિ, ભિજ્જન્તે વિય ભૂતલે.
યન્તો મહામેઘવનં, સિરિયા સો મહાયસો;
યન્તે’વ નન્દનવનં, દેવરાજા અસોભથ.
રઞ્ઞો નિગ્ગમનારમ્ભે, મહાતૂરિય રવંપુરે;
પરિવેણે નિસિન્નો’વ, સુત્વા સોણુત્તરો યતિ.
નિમુજ્જિત્વા પુથુવિયા, ગન્ત્વાન નાગમન્દિરં;
નાગરાજસ્સ પુરતો, તત્થ પાતૂરહુલહું.
વુટ્ઠાય અભિવાદેત્વા, પલ્લઙ્કે તં નિવેસીલ;
સક્કરિત્વાન નાગિન્દો, પુચ્છિ આગત દેસકં.
તસ્મિં વુત્તે અથોપુચ્છિ, થેરાગમનકારણં;
પત્વા’ધિકારં સબ્બં સો, સઙ્ઘ સન્દેસ મબ્રુવિ.
મહાથૂપે નિધાનત્થં, બુદ્ધેન વિહિતા ઇધ;
તવ હત્થગતા ધાતુ, દેહિતા કિર મે તુવં.
તં સુત્વા નાગરાજાસો, અતીવ દોમનસ્સિ તો;
‘‘પહૂ અયઞ્હિ સમણો, બલક્કારેન ગણ્હિતું.
તસ્મા અઞ્ઞત્થ નેતબ્બા, ધાતુયો’’ઇતિ ચિન્તિય;
તત્થ ઠિતં ભાગિનેય્યં, આકારેન નિવેદયિ.
નામેન વાસુલદત્તો, જાનિત્વા તસ્સ ઇઙ્ગિતં;
ગન્ત્વા તં ચેતિયઘરં, ગિલિત્વાન કરણ્ડકં.
સિનેરુપાદં ¶ ગન્ત્વાન, કુણ્ડલાવટ્ટકોસયિ;
તિયોજનસતં દીઘો, ભોગોયોજનવટ્ટવા.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, માપેત્વાન ફણાનિ ચ;
ધૂપાયતિ પજ્જલતિ, સયિત્વા સો મહિદ્ધિકો.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, અત્તના સદિસે અહિ;
માપયિત્વા સયાપેસિ, સમન્તા પરિવારિતે.
બહૂ દેવા ચ નાગા ચ, ઓસરિંસુ તહિં તદા;
‘‘યુદ્ધં ઉભિન્નં નાગાનં, પસિસ્સામ મયં’’ઇતિ.
માતુલો ભાગિનેય્યેન, હટાતા ધાતુયો ઇતિ;
ઞત્વા’નહ થેરં તં, ધાતુનત્થિ મે સન્તિકે ઇતિ.
આદિતોપ્પભુતિથેરો, તાસં ધાતૂનમાગમં;
વત્વાન નાગરાજં તં, ‘‘દેહિ ધાતૂ’’તિ અબ્રુવિ.
અઞ્ઞથા સઞ્ઞાપેતું તં, થેરં સો ઉરગાધિપો;
આદાય ચેતિય ઘરં, ગન્ત્વા તં તસ્સ વણ્ણયિ.
અનેકધા અનેકેહિ, રતનેહિ સુસઙ્ખતં;
ચેતિયં ચેતિયઘરં, પસ્સ ભિક્ખુ સુનિમ્મિતં.
લંકાદીપમ્હિ સકલે, સબ્બાનિ રતનાનિપિ;
સોપાનન્તે પાટિકમ્પિ, નાગ્ઘન્ત’ઞ્ઞેસુ કા કથા.
મહાસક્કારઠાનમ્હા, અપ્પસક્કારઠાન કં;
ધાતૂનં નયનં નામ, નયુત્તં ભિક્ખુવો ઇદં.
‘‘સચ્ચાભિસમયો નામ, તુમ્હાકં હીન વિજ્જતિ;
સચ્ચાભિસમયઠાનં, નેતું યુત્તઞ્હિ ધાતુયો’’.
‘‘સંસાર દુક્ખ મોક્ખાય, ઉપ્પજ્જન્તિ તથાગતા;
બુદ્ધસ્સાયમધિપ્પાયો, તેનનેસ્સામ ધાતુયો.
ધાતુનિધાનં અજ્જે’વ, સો હિ રાજા કરિસ્સતિ;
તસ્મા પપઞ્ચમકરિત્વા, લહું મે દેહિ ધાતુયો’’.
નાગોઆહસચે ભન્તે, તુવં પસ્સસિ ધાતુયો;
ગહેત્વા યાહિ તં થેરો, તિક્ખત્તું તં ભણાપિય.
સુખુમં ¶ કરં માપયિત્વા, થેરો તત્રઠિતો’વસો;
ભાગિનેય્યસ્સ વદને, હત્થં પક્ખિપ્પ તાવદે.
ધાતુકરણ્ડં આદાય, ‘‘તિટ્ઠ નાગા’’તિ ભાસિય;
નિમુજ્જિત્વા પથવિયં, પરિવેણમ્હિ ઉટ્ઠહિ.
નાગરાજા ગતો ભિક્ખુ, અમ્હેહિ વઞ્ચિતો’’ઇતિ;
ધાતુ આનયનત્થાય, ભાગિનેય્યસ્સ પાહિણિ.
ભાગિનેય્યો’થ કુચ્છિમ્હિ, અપસ્સિત્વા કરણ્ડકં;
પરિદેવમાનો આગન્ત્વા, માતુલસ્સ નિવેદયિ.
તદા સો નાગરાજાપિ, ‘‘વઞ્ચિતમ્હ મયં’’ઇતિ;
પરિદેવિ નાગા સબ્બેપિ, પરિદેવિંસુ પીળિતા.
ભિક્ખુ નાગસ્સ વિજયે, તુટ્ઠા દેવા સમાગતા;
ધાતુયો પૂજયન્તાતા, તેનેવ સહ આગમું.
પરિદેવમાના આગન્ત્વા, નાગા સઙ્ઘસ્સ સન્તિકે;
બહુધા પરિદેવિંસુ, ધાતાહરણ દુક્ખિતા.
તેસં સઙ્ઘો’નુકમ્પાય, થોકં ધાતુમદાપયિ;
તે તેન તુટ્ઠા ગન્ત્વાન, પૂજા ભણ્ડાનિ આહરું.
સક્કો રતનપલ્લઙ્કં, સોણ્ણચઙ્કોટમેવ ચ;
આદાય સહ દેવેહિ, તં ઠાનં સમુપાગતો.
થેરસ્સ ઉગ્ગતઠાને, કારિતે વિસ્સકમ્મુના;
પતિટ્ઠપેત્વા પલ્લઙ્કં, સુભે રતનમણ્ડપે.
માતુકરણ્ડમાદાય, તસ્સ થેરસ્સ હત્થતો;
ચઙ્કોટકે ઠપેત્વાન, પલ્લઙ્કે પવરેઠપિ.
બ્રહ્મા છત્તમધારેસિ, સન્તુસ્સિતો વાળબીજનિં;
મણિતાલવણ્ટં સુયામો, સક્કો સઙ્ખં તુસોદકં.
ચત્તારો તુ મહારાજા, અટ્ઠંસુ ખગ્ગપાણિનો;
સમુગ્ગહત્થા તેત્તિંસ, દેવપુત્તા મહિદ્ધિકા.
પારિચ્છત્તક પુપ્ફેહિ, પૂજયન્તા તહિંઠિતા;
કુમારિયોતુ દ્વત્તિંસ, દણ્ડદીપધરા ઠિતા.
પલાપેત્વા ¶ દુટ્ઠયક્ખે, યક્ખસેનાપતિ પન;
અટ્ઠવીસતિ અટ્ઠંસુ, આરક્ખં કુરુમાનકા.
વીણં વાદયમાનો’વ, અટ્ઠા પઞ્ચસિખો તહિં;
રઙ્ગભૂમિં માપયિત્વા, તિમ્પરુતુરિય ઘોસવા.
અનેકદેવપુત્તા ચ, સાધુગીતપ્પયોજકા;
મહાકાળો નાગરાજા, થુયમાનો અનેકધા.
દિબ્બતૂરિયાનિ વજ્જન્તિ, દિબ્બસંગીતિ વત્તતિ;
દિબ્બગન્ધાદિવસ્સાનિ, વસ્સપેન્તિ ચ દેવતા.
સો ઇન્દગુત્તથેરોતુ, મારસ્સ પટિબાહનં;
ચક્કવાળસમં કત્વા, લોહચ્છત્તમમાપયિ.
માતૂનં પુરતો ચેવ, તત્થ તત્થ ચ પઞ્ચસુ;
ઠાનેસુ ગણસજ્ઝાયં, કરિંસ્વ ખિલભિક્ખવો.
તત્થા’ગમા મહારાજા, પહટ્ઠો દુટ્ઠગામણિ;
સીસેના’દાય આનીતે, ચઙ્કોટમ્હિ સુવણ્ણયે.
ઠપેત્વા ધાતુ ચઙ્કોટં, પતિટ્ઠાપિય આસને;
ધાતું પૂજીય વન્દિત્વા, ઠિતો પઞ્ચલીકો તહિં.
દિબ્બચ્છત્તાદિકાનેત્થ, દિબ્બગન્ધાદિકાનિ ચ;
પસ્સિત્વા દિબ્બતૂરિયાદિ-સદ્દે સુત્વા ચ ખત્તિયો.
અપસ્સિત્વા બ્રહ્મદેવો, તુટ્ઠો અચ્છરિયબ્ભુતો;
ધાતુછત્તેન પૂજેસિ, લંકારજ્જે’ભિસિઞ્ચિ ચ.
‘‘દિબ્બચ્છત્તં માનુસઞ્ચ, વિમુત્તિચ્છત્તમેવ ચ;
ઇતિ તિચ્છિત્તધારિસ્સ, લોકનાથસ્સ સત્થુનો.
તિક્ખત્તુમેવ મે રજ્જં, દમ્મી’તિ હટ્ઠમાનસો;
તિક્ખત્તુમેવ ધાતૂનં, લંકારજ્જમદાસિસો.
પૂજયન્તો ધાતુયોતા, દેવેહિ માનુસેહિ ચ;
સહ ચઙ્કોટકેહેવ, સીસેનાદાય ખત્તિયો.
ભિક્ખુસઙ્ઘ પરિબ્યુળ્હો, કત્વા થૂપં પદક્ખિણં;
પાચિનતો આહરિત્વા, ધાતુગબ્ભમ્હિ ઓતરિ.
અરહન્તો છન્નવુતિ-કોટિયો થૂપમુત્તમં;
સમન્તા પરિવારેત્વા, અટ્ઠંસુ કતપઞ્જલી.
ઓતરિત્વા ¶ ધાતુગબ્ભં, મહગ્ઘે સયનેસુભે;
ઠપેસ્સામિતિ ચિન્તેન્તે, પીતિપુણ્ણનરિસ્સરે.
સધાતુ ધાતુચઙ્કોટો, ઉગ્ગન્ત્વા તસ્સ સીસતો;
સત્તતાલપ્પમાણમ્હિ, આકાસમ્હિ ઠિતો તતો.
સયં કરણ્ડો વિવરિ, ઉગ્ગન્ત્વા ધાતુયો તતો;
બુદ્ધવેસં ગહેત્વાન, લક્ખણેબ્યઞ્જનુજ્જલં.
ગણ્ડમ્બમૂલે બુદ્ધો’વ, યમકં પાટિહારિયં;
અકંસુ ધરમાનેન, સુગતેન અધિટ્ઠિતં.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પસન્નેકગ્ગમાનસા;
દેવામનુસ્સા અરહત્તં, પત્તા દ્વાદસ કોટિયો.
સેસા ફલત્તયં પત્તા, અતીતા ગણનાપથં;
હિત્વા’થ બુદ્ધવેસં તા, કરણ્ડમ્હિ પતિટ્ઠયું.
તતો ઓરુય્હ ચઙ્કોટો, રઞ્ઞો સીસે પતિટ્ઠહિ;
સહિન્દગુત્તથેરેન, નાટકીહિ ચ સો પન.
ધાતુગબ્ભંપરિહરં, પત્વાન સયનં સુભં;
ચઙ્કોટં રતનપલ્લઙ્કે, ઠપયિત્વા જુતિન્ધરો.
ધોવિત્વાન પુનોહત્થે, ગન્ધવાસિત વારિના;
ચતુજ્જાતિયગન્ધેન, ઉબ્બતેત્વા સગારવો.
કરણ્ડં વિવરિત્વાન, તાગહેત્વાન ધાતુયો;
ઇતિ ચિન્તયિ ભૂમિન્દો, મહાજનહિતત્થિકો.
અનાકુલં કેહિચિપિ, યદિ હેસ્સન્તિ ધાતુયો;
જનસ્સ સરણં હુત્વા, યદિ ઠસ્સન્તિ ધાતુયો.
સત્થુનિપન્નાકારેન, પરિનિબ્બાનમઞ્ચકે;
નિપજ્જન્તુ સુપઞ્ઞત્તે, સયનમ્હિ મહારહે.
ઇતિ ચિન્તિય સો ધાતૂ, ઠપેસિ સયનુત્તમે;
તદા કારા ધાતુયો ચ, સહિંસુ સયનુત્તમે.
આસળ્હીસુક્કપક્ખસ્સ, પન્નરસઉપોસથે;
ઉત્તરાસળ્હનક્ખત્તે, એવં ધાતુપતિટ્ઠિતા.
સહ ¶ ધાતુપતિટ્ઠાના, અક્ખમ્પિત્થ મહામહી;
પાટિહીરાનિનેકાનિ, પવત્તિંસુ અનેકધા.
રાજા પસન્નોધાતુતા, સેતચ્છત્તેન પૂજયિ;
લંકાય રજ્જં સકલં, સત્તાહાનિ અદાસિ ચ.
કાયે ચ સબ્બાલઙ્કારં, ધાતુગબ્ભમ્હિ પૂજયિ;
તથાનાટકિયો’મચ્છા, પરિસા દેવતાપિ ચ.
વત્થગુળઘતાદીનિ, દત્વા સઙ્ઘસ્સ ભૂપતિ;
ભિક્ખૂહિ ગણસજ્ઝાયં, કારેત્વા’ખિલરત્તિયં.
પુનાહનિ પુરેભેરિં, ચારેસિ ‘‘સકલા જના;
વિન્દન્તુ ધાતુસત્તાહં, ઇમં’’તિ જનતાહિતો.
ઇન્દગુત્તો મહાથેરો, અદિટ્ઠાસિ મહિદ્ધિકો;
‘‘ધાતુ વન્દિતુકામાયે, લંકાદીપમ્હિ માનુસા.
તઙ્ખણંયેવ આગન્ત્વા, વન્દિત્વા ધાતુયો ઇધ;
યથા સકં ઘરં યન્તુ’’, તં યથાધિટ્ઠિતં અહુ.
સો મહાભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, મહારાજા મહાયસો;
મહાદાનં પવત્તેત્વા, તં સત્તાહં નિરન્તરં.
આચિક્ખિધાતુગબ્ભમ્હિ, કિચ્ચં નિઠાપિતં મયા;
ધાતુગબ્ભપિધાનંતુ, સઙ્ઘો જાનિતુમરહતિ.
સઙ્ઘો તે દ્વે સામણેરે, તસ્મિં કમ્મે નિયોજયિ;
પિદહિંસુ ધાતુગબ્ભં, પાસાણેના’હટેન તે.
‘‘માલેત્થ મા મિલાયન્તુ, ગન્ધાસુસ્સન્તુમા ઇમે;
મા નિબ્બાયન્તુ દીપાવ, મા કિઞ્ચાપિ વિવજ્જતુ.
મેદવણ્ણ છ પાસાણા, સન્ધિયન્તુનિરન્તરા’’;
ઇતિ ઘીણાસવા એત્થ, સબ્બમેતં અધિટ્ઠયું.
આણાપેસિ મહારાજા, ‘‘યથાસત્તિં મહાજનો;
ધાતુનિધાનકાને’ત્થ, કરોતૂ’’તિ હિતત્થિકો.
મહાધાતુનિધાનસ્સ, પિટ્ઠિમ્હિ ચ મહાજનો;
અકા સહસ્સ ધાતુનં, નિધાનાનિ યથાબલં.
પિદહાપિયતં સબ્બં, રાજાથૂપં સમાપયિ;
ચતુરસ્સ ચ યઞ્ચેત્થ, ચેતિયમ્હિ સમાપયિ.
પુઞ્ઞાનિ ¶ એવમમલાનિ સયઞ્ચસન્તો,
કુબ્બન્તિ સબ્બવિભવુત્તમપત્તિ હેતુ;
કારેન્તિ ચાપિહિ’ખિલા પરિસુદ્ધચિત્તા,
નાનાવિસેસજાનતા પરિવારહેતૂ’’તિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુનિધાનં નામ
એકતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
દ્વત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
તુસિતપુરગમનં
અનિટ્ઠિતે છત્તકમ્મે, સુધાકમ્મે ચ ચેતિયે;
મારણન્તિકરોગેન, રાજા આસિ ગિલાનકો.
તિસ્સં પક્કોસયિત્વા સો, કનિટ્ઠં દીઘવાપિતો;
‘‘થૂપે અનિટ્ઠિતં કમ્મં, નિટ્ઠાપેહીતિ અબ્રવિ.
ભાતુનો દુબ્બલત્તાસો, તુન્નવાયેહિ કારિય;
કઞ્ચુકં સુદ્ધવત્થેહિ, તેન છાદિય ચેતિયં.
ચિત્તકારેહિ કારેસિ, વેદિકં તત્થ સાધુકં;
પન્તિપુણ્ણઘટાનઞ્ચ, પઞ્ચઙ્ગુલકપન્તિકં.
છત્તાકારેહિ કારેસિ, છત્તં વેળુમયં તથા;
ખરપત્તમયે ચન્દ-સૂરિયે મુદ્ધવેદિયં.
લાખાકુઙ્કુમકેહે’તં, ચિત્તયિત્વા સુચિત્તિતં;
રઞ્ઞો નિવેદયિ’’થૂપે, કત્તબ્બં નિટ્ઠિતં’’ઇતિ.
સિવિકાય નિપજ્જિત્વા, ઇધાગન્ત્વા મહીપતિ;
પદક્ખિણં કરિત્વાન, સિવિકાયે’વ ચેતિયં.
વન્દિત્વા ¶ દક્ખિણદ્વારે, સયને ભૂમિસન્થતે;
સયિત્વા દક્ખિણપસ્સેન, સો મહાથૂપ મુત્તમં.
સયિત્વા વામપસ્સેસ, લોહપાસાદ મુત્તમં;
પસ્સન્તો સુમનો આસિ, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરેક્ખતો.
ગિલાનપુચ્છનત્થાય, આગતાહિ તતો તતો;
છન્નવુતિકોટિયો ભિક્ખૂ, તસ્મિં આસું સમાગમે.
ગણસજ્ઝાયમકરું, વગ્ગબન્ધેન ભિક્ખવો;
થેરપુત્તાભયં થેરં, તત્થા’દિસ્વા મહીપતિ.
અટ્ઠવીસ મહાયુદ્ધં, યુજ્ઝન્તો અપરાજયં;
યો સો ન પચ્ચુદાવત્તો, મહાયોધો વસી મમ.
મચ્ચુયુદ્ધમ્હિ સમ્પત્તે, દિસ્વા મઞ્ઞે પરાજયં;
ઇદાનિ સો મં નો પેતિ, થેરો થેરપુત્તભયો.
ઇતિ ચિન્તયિ સોથેરો, જાનિત્વા તસ્સ ચિન્તિતં;
કરિન્દનદિયા સિસે, વસં પઞ્જલિપબ્બતે.
પઞ્ચખીણાસવસત-પરિવારેન ઇદ્ધિયા;
નભસાગમ્મ રાજાનં, અટ્ઠાસિ પરિવારિય.
રાજા દિસ્વા પસન્નો તં, પુરતો ચ નિસીદિય;
તુમ્હે દસમહાયોધે, ગણ્હિત્વાન પુરે અહં.
યુજ્ઝિં ઇદાનિ એકો’વ, મચ્ચુના યુદ્ધમારભિં;
મચ્ચુસત્તું પરાજેતું, ન સક્કોમી’’તિ આહ ચ.
આહ થેરો ‘‘મહારાજ-મા ભાયિ મનુજાધિપ;
કિલેસસત્તું અજિત્વા, અજેય્યો મચ્ચુસત્તુકો.
સબ્બમ્પિ સઙ્ખારગતં, અવસ્સંયેવ ભિજ્જતિ;
‘‘અનિચ્ચા સબ્બસઙ્ખારા’’, ઇતિ વુત્તંહિ સત્થુના.
લજ્જા સારજ્જરહિતા, બુદ્ધેપે’તિ અનિચ્ચતા;
તસ્મા અનિચ્ચા સઙ્ખારા, દુક્ખા’નત્તાતિ ચિન્તય.
દુતિયે અત્તાભાવેપિ, ધમ્મચ્છન્દો મહાહિતે;
ઉપટ્ઠિતે દેવલોકે, હિત્વા દિબ્બં સુખં તુવં.
ઇધાગમ્મ બહું પુઞ્ઞં, અકાસિ ચ અનેકધા;
કરણમ્પેકરજ્જસ્સ, સાસનુજ્જોતનાયતે.
મહાપુઞ્ઞકતં ¶ પુઞ્ઞં, યાવજ્જદિવસા તયા;
સબ્બંનુસ્સરમેવં તે, સુખં સજ્જુ ભવિસ્સતિ.
થેરસ્સવચનં સુત્વા, રાજા અત્તમનો અહુ;
‘‘અવસ્સયો મચ્ચુયુદ્ધેપિ, ત્વં મે સી’’તિ અભાસિતં.
તદા ચ આહરાપેત્વા, પહટ્ઠો પુઞ્ઞ પોત્થકં;
વાચેતું લેખકં આહ, સો તં વાચેસિ પોત્થકં.
એકૂનસતવિહારા, મહારાજેન કારિતા;
એકૂનવીસકોટીહિ, વિહારો મરિચ વટ્ટિ ચ.
ઉત્તમો લોહપાસાદો,
તિંસકોટીહિ કારિતો;
મહાથૂપે અનગ્ઘાનિ,
કારિતા ચતુવીસતિ.
મહાથૂપમ્હિ સેસાનિ, કારિતાનિ સુબુદ્ધિના;
કોટિસહસ્સં અગ્ઘન્તિ, મહારાજા’’તિ વાચયિ.
‘‘કોટ્ઠનામમ્હિ મલયે, અક્ખક્ખાયિક છાતકે;
કુણ્ડલાનિ મહગ્ઘાનિ, દુવે દત્વાન ગણ્હિય.
ખીણાસવાનં પઞ્ચન્નં, મહાથેરાન મુત્તમો;
દિન્નો પસન્નચિત્તેન, કઙ્ગુઅમ્બિલપિણ્ડકો.
ચૂળઙ્ગનિય યુદ્ધમ્હિ, પરાજિત્વા પલાયતા;
કાલં ઘોસાપયિત્વાન, આગતસ્સ વિહાયસા.
ખીણાસવસ્સ યતિનો, અત્તાનમનપેક્ખિય;
દિન્નં સરકભત્ત’ન્તિ, વુત્તે આહ મહીપતિ.
વિહારમહસત્તાહે, પાસાદસ્સ મહેતથા;
થૂપારમ્ભે તુ સત્તાહે, તથા ધાતુનિધાનકે.
ચાતુદ્દિસસ્સ ઉભતો, સઙ્ઘસ્સ ઉભતો મયા;
મહારહં મહાદાનં, અવિસેસં પવત્તિતં.
મહાવેસાખપૂજા ચ, ચતુવીસતિ કારયિ;
દીપે સઙ્ઘસ્સ તિક્ખત્તું, તિચીવરમદાપયિ.
સત્તસત્ત ¶ દિનાનેવ, દીપે રજ્જમહં ઇમં;
પઞ્ચક્ખત્તું સાસનમ્હિ, અદાસિં હટ્ઠમાનસો.
સતતં દ્વાદસઠાને, સપ્પિના સુદ્ધવટ્ટિયા;
દીપસહસ્સં જાલેસિં, પૂજેન્તો સુગતં અહં.
નિચ્ચં અટ્ઠારસઠાને, વજ્જેહિ વિહિતં અહં;
ગિલાન ભત્તભેસજ્જં, ગિલાનાનમદાપયિં.
ચતુત્તાલીસઠાનમ્હિ, સઙ્ખતં મધુપાયસં;
તત્તકેસ્વેવ ઠાનેસુ, તેલુલ્લોપકમેવ ચ.
ઘતે પક્કે મહાજાલ, પૂવે ઠાનમ્હિ તત્તકે;
તથેવ સહ ભત્તેહિ, નિચ્ચ એમવ અદાપયિં.
ઉપોસથેસુ દિવસેસુ, માસે માસે ચ અટ્ઠસુ;
લંકાદીપે વિહારેસુ, દીપ તેલમદાપયિં.
ધમ્મદાનં મહન્તન્તિ, સુત્વા અમિસદાનતો;
લોહ પાસાદતો હેટ્ઠા, સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ આસને.
‘‘ઓસારેસ્સામિ સઙ્ઘસ્સ, મઙ્ગલસુત્ત’’મિચ્ચહં;
નિસિન્નો ઓસારયિતું, નાસક્ખિં સઙ્ઘગારવા.
તતોપ્પભુતિ લંકાય, વિહારેસુ તહિં તહિં;
ધમ્મકથં કથાપેસિં, સક્કરિત્વાન દેસકે.
ધમ્મકથિક સ્સેકસ્સ, સપ્પિફાણિતસક્ખરં;
નાળિં નાળિમદાપેસિં, દાપેસિં ચતુરઙ્ગુલં.
મુટ્ઠિકં યટ્ઠિમધુકં, દાપેસિં સાટકદ્વયં;
સબ્બંપિસ્સરિયે દાનં, નમે હાસેસિ માનસં.
જીવિતં અનપેક્ખિત્વા, દુગ્ગતેન સતા મયા;
દિન્ન દાન દ્વયંયેવ, તં મે હાસેસિ માનસં.
તં સુત્વા અભયો થેરો, તં દાનદ્વયમેવ સો;
રઞ્ઞો ચિત્તપ્પસાદત્થં, સં વણ્ણેસિ અનેકધા.
તેસુ પઞ્ચસુ થેરેસુ, કઙ્ગુઅમ્બિલગાહકો;
મલિય દેવ મહાથેરો, સુમનકૂટમ્હિ પબ્બતે.
નવન્નં ¶ ભિક્ખુસતાનં, દત્વા તં પરિભુઞ્જિ સો;
પથવીચાલકો ધમ્મ, સુત્તથેરો તુ તં પન.
કલ્યાણિકવિહારમ્હિ, ભિક્ખૂનં સંવિભાજિય;
દસદ્ધસ તસઙ્ખાનં, પરિભોગ મકાસયં.
તલઙ્ગર વાસિકો ધમ્મ, દિન્નત્થેરો પિયઙ્ગુકે;
દીપે દસસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિતં.
મઙ્ગણવાસિકો ખુદ્દ, તિસ્સત્થેરો મહિદ્ધિકો;
કેલાસે સટ્ઠિસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિ તં.
મહાબ્યગ્ઘો ચ થેરો તં, ઉક્કનગરવિહારકે;
દત્વા સતાનં સત્તાનં, પરિભોગમકાસયં.
સરકભત્તગાહી તુ, થેરો પિયઙ્ગુદીપકે;
દ્વાદસ ભિક્ખુસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિતં.
ઇતિ વત્વા’ભયત્થેરો, રઞ્ઞો હાસેસિ માનસં;
રાજા ચિત્તં પસાદેત્વા, તં થેરં ઇધ મબ્રુવિ.
‘‘ચતુવીસતિવસ્સાનિ, સઙ્ઘસ્સ ઉપકારકો;
અહ મેવં હોતુ કાયો’પિ, સઙ્ઘસ્સ ઉપકારકો.
મહાથૂપ દસ્સનઠાને, સઙ્ઘસ્સ કમ્મમાળકે;
સરીરં સઙ્ઘદાસસ્સ, તુમ્હે ઝાપેથ મે’’ઇતિ.
કનિટ્ઠં આહ ‘‘ભો તિસ્સ, મહાથૂપે અનિટ્ઠિતં;
નિટ્ઠાપેહિ તુવં સબ્બં, કમ્મં સક્કચ્ચ સાધુકં.
સાયં પાતો ચ પુપ્ફાનિ, મહાથૂપમ્હિ પૂજય;
તિક્ખત્તું ઉપહારઞ્ચ, મહાથૂપસ્સ કારય.
પટિયાદિતઞ્ચ યં વત્તં, મયા સુગત સાસને;
સબ્બં અપરિહાપેત્વા, તાત વત્તય તં તુવં.
સઙ્ઘસ્સ તાત કિચ્ચેસુ, મા પમજ્જિત્થ સબ્બદા’’;
ઇતં તં અનુસાસિત્વા, તુણ્હી આસિ મહીપતિ.
તઙ્ખણં ¶ ગણસજ્ઝાયં, ભિક્ખુસઙ્ઘો અકાસિ ચ;
દેવતા છ રથે ચેવ, છહિ દેવેહિ આનયું.
યાચું વિસું વિસું દેવા, રાજાનં તે રથે ઠિતા;
‘‘અમ્હાકં દેવલોકં ત્વં, એહિ રાજમનોરમં’’.
રાજા તેસં વચો સુત્વા, ‘‘યાવ ધમ્મં સુણોમહં;
અધિવાસેથ તાવા’’તિ, હત્થાકારેન વારયિ.
વારેતિ ગણસજ્ઝાય, મીભિ મન્ત્વાન ભિક્ખવો;
સજ્ઝાયં ઠપયું રાજા, પુચ્છિતં ઠાનકારણં.
‘‘આગમેથા’’તિ સઞ્ઞાય, દિન્નત્તા’તિ વદિંસુ તે;
રાજા ‘‘નેતં તથા ભન્તે’’, ઇતિ વત્વાન તં વદિ.
તં સુત્વાન જના કેચિ, ‘‘ભીતો મચ્ચુભયા અયં;
લાલપ્પતી’’તિ મઞ્ઞિંસુ, તેસં કઙ્ખાવિનોદનં.
કારેતું અભયત્થેરો, રાજાનં એવમાહ સો;
‘‘જાનાપેતું કથં સક્કા, આનીતા તે રથા’’ઇતિ.
પુપ્ફદાનં ખિપાપેસિ, રાજ નભસિ પણ્ડિતો;
તાનિ લગ્ગાનિ લમ્બિંસુ, રથીસાસુ વિસું વિસું.
આકાસે લમ્બમાનાનિ, તાનિ દિસ્વા મહાજનો;
કઙ્ખં પટિવિનોદેસિ, રાજા થેરમભાસિતં.
‘‘કતમો દેવલોકો હિ,
રમ્મો ભન્તે’’તિ સો બ્રુવિ;
‘‘તુસિનાનં પુરં રાજ,
રમ્મં’’ઇતિ સતં મતં.
બુદ્ધભાવાય સમયં, ઓલોકેન્તો મહાદયો;
મેત્તેય્યો બોધિસત્તો હિ, વસતે તુસિતે પુરે.
થેરસ્સ વચનં સુત્વા, મહારાજા મહામતી;
ઓલોકેન્તો મહાથૂપં, નિપન્નોવ નિમીલયિ.
ચવિત્વા તંખણંયેવ, તુસિતા અહટે રથે;
નિબ્બત્તિત્વા ઠિતોયેવ, દિબ્બદેહો અદિસ્સથ.
કતસ્સ ¶ પુઞ્ઞકમ્મસ્સ, ફલં દસ્સેતુમત્તનો;
મહાજનસ્સ દસ્સેન્તો, અત્તાનં સમલઙ્કતં.
રથટ્ઠોયેવ તિક્ખત્તું, મહાથૂપં પદક્ખિણં;
કત્વાન થૂપં સઙ્ઘઞ્ચ, વન્દિત્વા તુસિતં અગા.
નાટકિયો ઇધાગન્ત્વા, મકુટં યત્થ મોચયું;
‘‘મકુટમુત્તસાલા’’તિ, એત્થ સાલા કતા અહુ.
ચિતકે ઠપિતે રઞ્ઞે, સરીરમ્હિ મહાજનો;
યત્થારવિ ‘‘રાવવટ્ટિ-સાલા’’નામ તહિં અહુ.
રઞ્ઞો સરીરં ઝાપેસું, યસ્મિં નિસ્સીમમાળકે;
સો એવ માળકો એત્થ, વુચ્ચતે ‘‘રાજ માળકો’’.
દુટ્ઠગામણિરાજા સો, રાજા નામારહો મહા;
મેત્તેય્યસ્સ ભગવતો, હેસ્સતિ અગ્ગસાવકો.
રઞ્ઞો પિતા પિતા તસ્સ,
માતા માતા ભવિસ્સતિ;
સદ્ધાતિસ્સો કનિટ્ઠો તુ,
દુતિયો હેસ્સતિ સાવકો.
સાલિરાજકુમારો યો,
તસ્સ રઞ્ઞો સુતો તુસો;
મેત્તેય્યસ્સ ભગવતો,
પુત્તોયેવ ભવિસ્સતિ.
એવં યો કુસલપરો કરોતિ પુઞ્ઞં,
છાદેન્તો અનિયતપાપકં બહુમ્પિ;
સો સગ્ગં સકલે રમિ વો પયાતિ તસ્મા,
સપ્પઞ્ઞો સ તતરતો ભવેય્ય પુઞ્ઞેતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તુસિતપુરગમનં નામ
દ્વત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો
તેત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
દસરાજકો
દુટ્ઠગામણિરઞ્ઞો ¶ તુ, રજ્જેઠિતા જના અહૂ;
સાલિરાજકુમારોતિ, હસ્સાસિ વિસ્સુતો સુતો.
અતીવ ધઞ્ઞો સો આસિ, પુઞ્ઞકમ્મરતો સદા;
અતીવ ચારુરુપાય, સત્તો ચણ્ડાલિયા અહુ.
અસોકમાલાદેવિંતં, સમ્બન્ધં પુબ્બજાતિયા;
રૂપેના’તિ પિયાયન્તો, સો રજ્જં નેવકામયિ.
દુટ્ઠગામણિભાતા’સો, સદ્ધાતિસ્સો તદચ્છયે;
રજ્જં કારેસ્સા’ભિસિત્તો, અટ્ઠારસ્સ સમા’સમો.
છક્કકમ્મં સુધાકમ્મં, હત્થિપાકારમેવ ચ;
મહાથૂપસ્સ કારેસિ, સો સદ્ધાકતનામકો.
દીપેન લોહપાસાદો, ઉડ્ડિય્હિત્થ સુસઙ્ખતો;
કારેસિ લોહપાસાદં, પુન સો સત્તભૂમકં.
નવુતિસતસહસ્સગ્ઘો, પાસાદો આસિ સો તદા;
દક્ખિણગીરિવિહારં, કલ્લકલેણ મેવ ચ.
કુળુમ્બાલવિહારઞ્ચ, તથાપેત્તઙ્ગ વાલિકં;
વેલઙ્ગવટ્ટિકઞ્ચેવ, દુબ્બલવાપિતિસ્સતં.
દુરતિસ્સકવાપિઞ્ચ, તથામાતુવિહારકં;
કારેસિ આદીઘવાપિં, વિહારંયોજન યોજને.
દીઘવાપિવિહારઞ્ચ, કારેસિ સહચેતિયં;
નાનારતનકચ્છન્નં, તત્થ કારેસિ ચેતિયે.
સન્ધિયં સન્ધિયં તત્થ, રથચક્કપ્પમાણકં;
સોવણ્ણમાલં કારેત્વા, લગ્ગાપેસિ મનોરમં.
ચતુરાસીતિસહસ્સાનં ¶ , ધમ્મક્ખન્ધાનમિસ્સરો;
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, પૂજાચાપિ અકારયિ.
એવં પુઞ્ઞાનિ કત્વા સો, અનેકાનિ મહીપતિ;
કાયસ્સભેદા દેવેસુ, તુસિતેસુ’પપજ્જથ.
સદ્ધાતિસ્સપકારાજે, વસન્તે દીઘવાપિયં;
લજ્જીતિસ્સો જેટ્ઠસુતો, ગિરિકુમ્ભિમનામકં.
વિહારં કારયિ રમ્મં, તંકનિટ્ઠસુતો પન;
થુલ્લત્થનો અકારેસિ, વિહારં કન્દરવ્હયં.
પિતરા થુલ્લત્થનકો, ભાતુસન્તિકમાયતા;
સહેવા’હ વિહારસ્સ, સઙ્ઘભોગત્થમત્તનો.
સદ્ધાતિસ્સેઉપરતે, સબ્બે’મચ્ચા સમાગતા;
થૂપારામે ભિક્ખુસઙ્ઘં, સકલં સન્નિપાતિય.
સઙ્ઘાનુઞ્ઞાયરટ્ઠસ્સ, રક્ખણત્થં કુમારકં;
અભિસિઞ્ચું થુલ્લત્થનં, તં સુત્વા લજ્જીતિસ્સતો.
ઇધાગન્ત્વા ગહેત્વા તં, સયં રજ્જમકારયિ;
માસઞ્ચેવ દસાહઞ્ચ, રાજા થુલ્લત્થનો પન.
તિસ્સોસમં લજ્જીતિસ્સો, સઙ્ઘો હુત્વા અનાદરો;
‘‘ન જાનિંસુ યથાવુડ્ઢં’’ મીતિ તં પરિભાસયિ.
પચ્છા સઙ્ઘં ખમાપેત્વા, દણ્ડકમ્મત્થમિસ્સરો;
તીણિ સતસહસ્સાનિ, દત્વાન ઉરુચેતિયે.
સિલામયાનિ કારેસિ, પુપ્ફયાનાનિ તીણિસો;
અથો સતસહસ્સેન, ચિતાપેસિ ચ અન્તરા.
મહાથૂપથૂપારામાનં, ભૂમિંભૂમિસ્સરો સમં;
થૂપારામે ચ થૂપસ્સ, સિલાકઞ્ચુક મુત્તમં.
થૂપારામસ્સ પુરતો, સિલાથૂપકમેવ ચ;
લજ્જીકાસનસાલઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ કારયિ.
કઞ્ચુકં ¶ કણ્ટકે થૂપે, કારાપેસિ સિલામયં;
દત્વાન સતસહસ્સં, વિહારે ચેતિયવ્હયે.
ગિરિકુમ્ભિલનામસ્સ, વિહારસ્સ મહમ્હિ સો;
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનં, તિચીવરમદાપયિ.
અરિટ્ઠવિહારં કારેસિ, તથાકન્દરહિનકં;
ગામિકાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, ભેસજ્જાનિ અદાપયિ.
કિમિચ્છકં તણ્ડુલઞ્ચ, ભિક્ખુનીનમદાપયિ;
સમાનવ’ઠમાસઞ્ચ, રજ્જં સો કારયી ઇધ.
મતે લજ્જિકતિસ્સમ્હિ, કનિટ્ઠો તસ્સ કારયિ;
રજ્જં છળેવ વસ્સાનિ, ખલ્લાટનાગનામકો.
લોહપાસાદપરિવારે, પાસાદે’તિ મનોરમે;
લોહપાસાદસોભત્થં, એસો દ્વત્તિંસકારયિ.
મહાથૂપસ્સ પરિતો, ચારુનો હેમમાલિનો;
વાલિકઙ્ગણમરિયાદં, પાકારઞ્ચ અકારયિ.
સોવકુરુન્દપાસકં, વિહારઞ્ચ અકારયિ;
પુઞ્ઞકમ્માનિચઞ્ઞાનિ, કારાપેસિ મહીપતિ.
તં મહારત્તતોનામ, સેનાપતિ મહીપતિં;
ખલ્લાટનાગરાજાનં, નગરેયેવ અગ્ગહિ.
તસ્સ રઞ્ઞો કનિટ્ઠોતુ, વટ્ટગામણિનામકો;
તં દુટ્ઠસેનાપતિકં, હન્ત્વા રજ્જમકારયિ.
ખલ્લાટનાગરઞ્ઞોસો, પુત્તકં સકભાતુનો;
મહાચૂલિકનામાનં, પુત્તઠાને ઠપેસિ ચ.
તમ્માતરં નુળાદેવિં, મહેસિઞ્ચ અકાસિસો;
પીતિઠાને ઠિતતા’સ્સ, પીતિરાજાતિ અબ્રવું.
એવં રજ્જે’ભિસિત્તસ્સ, તસ્સ માસમ્હિ પઞ્ચમે;
રોહણે નકુલનગરે, એકો બ્રાહ્મણચેટતો.
તિયો ¶ નામ બ્રાહ્મણસ્સ, વચો સુત્વા અપણ્ડિતો;
ચોરો અસુ મહાતસ્સ, પરિવારો અહોસિ ચ.
સગણાસત્તદમિળા, મહાતિત્થમ્હિ ઓતરું;
તદા બ્રાહ્મણતિયો ચ, તે સત્તદમિળાપિચ.
છક્કત્થાય વિસજ્જેસું, લેખં ભૂપતિસન્તિકં;
રાજા બ્રાહ્મણતિયસ્સ, લેખં પેસેસિ નીતિમા.
‘‘રજ્જં તવ ઇદાનેવ, ગણ્હ ત્વં દમિળે’’ ઇતિ;
સાધૂતિ સો દમિળેહિ, યુજ્ઝિ ગણ્હિંસુ તે તુ તં.
તતો તે દમિળા યુદ્ધં, રઞ્ઞા સહ પવત્તયું;
કોળમ્બાલકસામન્તા, યુદ્ધે રાજા પરાજિતો.
તિત્થારામદુવારેન, રથારુળ્હો પલાયતિ;
પણ્ડુકાભયરાજેન, તિત્થારામોહિ કારિતો;
વાસિતો ચ તદા આસિ, એકવીસતિ રાજુસૂ.
તં દિસ્વા પલાયન્તં, નિગણ્ઠોગિરિનામકો;
‘‘પલાયતિ મહાકાળ-સીહળો’’તિ ભુસં રવિ.
તં સુત્વાન મહારાજા, ‘‘સિદ્ધે મમ મનોરથે;
વિહારં એત્થ કારેસ્સં’’, ઇચ્ચેવં ચિન્તયી તદા.
સગબ્ભં અનુલાદેવિં, અગ્ગહી રક્ખિયા ઇતિ;
મહાચૂળ મહાનાગ-કુમારેચાપી રક્ખિયે.
રથસ્સ લહુભાવત્થં, ડત્વા ચૂળામણિંસુભં;
ઓતારેસિ સોમદેવિં, તસ્સ’નુઞ્ઞાય ભૂપતિ.
યુદ્ધાયગમનેયેવ, પુત્તકે દ્વે ચ દેવિયો;
ગાહયિત્વાન નિક્ખન્તો, સઙ્કિતો સો પરાજયે.
અસક્કુણિત્વા ગાહેતું, પત્તં ભુત્તં જિનેન તં;
પલાયિત્વા વેસ્સગીરિ-વને અભિનિયિયિસો.
કુત્થિક્કુલમહાતિસ્સ-થેરો દિસ્વા તહં તુ તં;
ભત્તં પાદા અનામટ્ઠં, પિણ્ડદાનં વિવજ્જિય.
અથ ¶ કેતકિપત્તમ્હિ, લિખિત્વા હટ્ઠમાનસો;
સઙ્ઘભોગં વિહારસ્સ, તસ્સ પાદામહીપતિ.
તતો ગન્ત્વા સિલાસોબ્ભ-કણ્ડકમ્હિ વસી તતો;
ગન્ત્વાન માતુવેલઙ્ગે, સાલગલસમીપગો.
તત્થદ્દસ દિટ્ઠપુબ્બં, થેરં થેરો મહીપતિં;
ઉપટ્ઠાકસ્સ અપ્પેસિ, તનસિવસ્સ સાધુકં.
તસ્સ સો તનસિવસ્સ, રટ્ઠિકસ્સ’ન્તિકે તહિં;
રાજા ચુદ્દસવસ્સાનિ, વસી તેન ઉપટ્ઠિતો.
સત્તસુ દમીળેસ્વે’કો, સોમાદેવિં મદાવહં;
રાગરત્તો ગહેત્વાન, પરતીરમગાલહું.
એકોપત્તં દસબલસ્સ, અનુરાધપુરે ઠિતં;
આદાય તેન સન્તુટ્ઠો, પરતીરમગાલહું.
પુળહત્થો તુ દમિળો, તીણિવસ્સાનિ કારયિ;
રજ્જં સેનાપતિં કત્વા, દમિળં બાહિયવ્હયં.
પુળહત્થં ગહેત્વા તં, દૂરે વસ્સાનિ બાહીયો;
રજ્જં કારેસિ તસ્સા’સિ, પણયમારો ચમૂપતિ.
બાહીયં તં ગહેત્વાન, રાજા’સિ પણયમારકો;
સત્તવસ્સાનિ તસ્સા’સિ, પિળયમારો ચમૂપતિ.
પણયમારં ગહેત્વા સો, રાજાસિ પીળયમારકો;
સત્તમાસાનિ તસ્સાસિ, દાઠિયો તુ ચમૂપતિ.
પીળયમારં ગહેત્વા સો, દાઠિયો દમિળો પન;
રજ્જં’નુરાધનગરે, દુવે વસ્સાનિ કારયિ.
એવં દમિળરાજૂનં, તેસં પઞ્ચન્નમેવહિ;
હોન્તિ ચુદ્દસવસ્સાની, સત્તમાસા ચ ઉત્તરિં.
ગતાય તુ નિવાસત્થં, મલયે’નુલદેવિયા;
ભરિયાકનસિવસ્સ, પાદાપહરિ પચ્છિયં.
કુજ્ઝિત્વા રોદમાનાસા, રાજાનં ઉપસકિમિ;
તં સુત્વા તનસિવોસો, મનુમાદાય નિક્ખમિ.
દેવિયા ¶ વચનં સુત્વા, તસ્સ આગમના પુરા;
દ્વિપુત્તં દેવિમાદાય, તતો રાજા’પિ નિક્ખમિ.
ધનું સન્ધાય આયન્તં, સીવં વિજ્ઝિ મહાસીવો;
રાજા નામં ભાવયિત્વા, અકાસિ જિનસઙ્ગહં.
અલત્થ અટ્ઠામચ્ચેચ, મહન્તે યોધસમ્મતે;
પરિવારો મહાઆસી, પરિહારો ચ રાજિનો.
કુમ્ભીલકમહાતિસ્સ-થેર દિસ્વા મહાયસો;
અચ્છગલ્લવિહારમ્હિ, બુદ્ધપૂજમકારયિ.
વત્થું સોધેતુમારુળ્હો, અકાસચેતિયઙ્ગણં;
કવિસીસે અમચ્ચમ્હિ, ઓરોહન્તોમહીપતિ.
આરોહન્તો સદેવિકો, દિસ્વા મગ્ગે નિસિન્નકં;
‘‘ન નિપન્નો’’તિ કુજ્ઝિત્વા, કવિસીસં અઘાતયિ.
સેસા સત્તઅમચ્ચાવિ, નિબ્બિન્ના તેન રાજિના;
તસ્સ’ન્તિકા પલાયિત્વા, પક્કમન્તા યથારુચિ.
મગ્ગે વિલુત્તા ચોરેહિ, વિહારં હમ્બુગલ્લકં;
પવિસિત્વાન અદ્દક્ખું, તિસ્સત્થેરં બહુસ્સુતં.
ચતુનેકાયિકો થેરો, યથાલદ્ધાનિ દાપયિ;
વત્થફાણિતતેલાનિ, તણ્ડુલા પાહુણા તથા.
અસ્સત્થકાલે થેરો સો,
‘‘કુહિંયાતા’’તિ પુચ્છિતે;
અત્તાનં આવીકત્વા તે,
તં પવત્તિં નિવેદયું.
‘‘કારેતું કેહિ સક્કા નુ, જિનસાસનપગ્ગહં;
દમિળેહિ વા’થ રઞ્ઞા, ઇતિ પુટ્ઠા તુ તે પન.
‘‘રઞ્ઞો સક્કા’’તિ આહંસુ, સઞ્ઞાપેત્વાન તે ઇતિ;
ઉભો તિસ્સ મહાતિસ્સ-થેરા આદાય તે તતો.
રાજિનો સન્તિકં નેત્વા, અઞ્ઞમઞ્ઞં ખમાપયું;
રાજા ચ તે અમચ્ચા ચ, થેરો એવ મયાચયું.
સિદ્ધે ¶ કમ્મે પેસિતેનો, ગન્તબ્બં સન્તિકં ઇતિ;
થેરા દત્વા પટિઞ્ઞં તે, યથાઠાનમગઞ્છિસું.
અનુરાધપુરં રાજા, આગન્ત્વાન મહાયસો;
દાઠિકં દમિળં હન્ત્વા, સયં રજ્જમકારયિ.
તતો નિગણ્ઠારામં તં, વિદ્ધંસેત્વા મહીપતિ;
વિહારં કારયિ તત્થ, દ્વાદસ પરિવેણકં.
મહાવિહારપટ્ઠાના, દ્વીસુ વસ્સસ તેસુ ચ;
સત્તરસસુ વસ્સેસુ, દસમાસા’મિકેસુ ચ.
તથા દિનેસુ દસસુ, અતિક્કન્તેસુ સાદરો;
અભયગિરિ વિહારંસો, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
અક્કોસિયિત્વા તે થેરે, તેસુ પુબ્બુપકારિનો;
તં મહાતિસ્સ થેરસ્સ, વિહારં માનદો અદા.
ગિરિસ્સ યસ્મા ગારામે, રાજા કારેસિ સોભયો;
તસ્મા’ભય ગિરિત્વેવ, વિહારો નામકો અહુ.
આણાપેત્વા સોમાદેવિં,
યથા ઠાને ઠપેસિસો;
તસ્સાતન્નામકં કત્વા,
સોમારામ મકારયિ.
રથા ઓરોપિતા સા હિ, તસ્મિંઠાને વરઙ્ગના;
કદ્દમ્બપુપ્ફ ગુમ્બમ્હિ, નિલિના તત્થ અદ્દસ.
મુત્તયન્તં સામણેરં, મગ્ગં હત્થેન છાદિય;
રાજા તસ્સ વચો સુત્વા, વિહારં તત્થ કારયિ.
મહાથૂપસ્સુત્તરતો,
ચેતિયં ઉચ્ચવત્થુકં;
સિલા સોભકણ્ડકં નામ,
રાજા સોયેવ કારયિ.
તેસુ સત્તસુ યોધેસુ, ઉત્તિયો નામ કારયિ;
નગરમ્હા દક્ખિણતો, વિહારં દક્ખિણવ્હયં.
તત્તેવ ¶ મૂલવોકાસ, વીહારં મૂલનામકો;
અમચ્ચો કારયી તેન, સોપિ તંનામકો અહુ.
કારેસિ સાલિયારામં, અમચ્ચો સાલિયવ્હયો;
કારેસિ પબ્બતારામં, અમચ્ચો પબ્બતવ્હયો.
ઉત્તરતિસ્સરામન્તુ, તિસ્સામચ્ચો અકારયિ;
વિહારે નિટ્ઠિતે રમ્મે, તિસ્સથેર મુપચ્ચતે.
‘‘તુમ્હાકં પટિસન્થાર, વસેન’મ્હેહિ કારિતે;
વિહારે દેમ તુમ્હાકં, ઇતિ વત્વા અદંસુ ચ.
થેરો સબ્બત્થવાસેસિ, તે તે ભિક્ખૂ યથા રહં;
અમચ્ચા’દંસુ સઙ્ઘસ્સ, વિવિધે સમણારહે.
રાજા સકવિહારમ્હિ, વસન્તે સમુપટ્ઠહિ;
પચ્ચયેહિ અનુનેહિ, તેન તે બહવો અહું.
થેરં કુલેહી સંસટ્ઠં, મહાતિસ્સોતિ વિસ્સુતં;
કુલસંસટ્ઠ દોસેન, સઙ્ઘો તં નીહરિ ઇતો.
તસ્સ સિસ્સો બહલમસ્સુ-
તિસ્સત્થેરોતિ પિસ્સુતો;
કુદ્ધો’ભયગિરિં ગન્ત્વા,
વસિ પક્ખં વહં તહિં.
તતોપ્પભુતિ તે ભિક્ખૂ, મહાવિહારનાગમું;
એવં તે’ભયગિરિકા, નિગ્ગતા થેરવાદતો.
પભિન્ના’ભયગિરિકેહિ, દક્ખિણવિહારિકાયતિ;
એવં તે થેરવાદીહિ, પભિન્ના ભિક્ખવો દ્વિધા.
મહા અભયભિક્ખૂ તે, વડ્ઢેતું દીપવાસિનો;
વટ્ટગામણિભૂમિન્દો, પત્તિં નામ અદાસિ સો.
વિહારપરિવેણાનિ, ઘટાબદ્ધે અકારયિ;
‘‘પટિસઙ્ખરણં એવં, હેસ્સતીતિ વિચિન્તિય.
પિટકત્તયપાળિઞ્ચ, તસ્સ અટ્ઠકથમ્પિ ચ;
મુખપાઠેન આનેસું, પુબ્બે ભિક્ખૂ મહામતિ.
હાનિં ¶ દિસ્વાન સત્તાનં, તદા ભિક્ખૂ સમાગતા;
ચિરટ્ઠિતત્થં ધમ્મસ્સ, પોત્થકેસુ લિખાપયું.
વટ્ટગામણિ અભયો, રાજા રજ્જમકારયિ;
ઇતિ દ્વાદસવસ્સાનિ, પઞ્ચમાસેસુ આદિતો.
ઇતી પરહિત મત્તનો હિતઞ્ચ,
પટિલભિયિસ્સરિયં કરોતિ પઞ્ઞો;
વિપુલમપિ કુબુદ્ધિલદ્ધભોવં,
ઉભયહિતં ન કરોતિ ભોગલુદ્ધો’તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દસરાજકો નામ
તેત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
એકાદસરાજદીપનો
તદચ્ચયે મહાચૂલી-મહાતિસ્સો અકારયિ;
રજ્જં ચુદ્દસવસ્સાનિ, ધમ્મેન ચ સમેન ચ.
સહત્થેન કતં દાનં, સો સુત્વાન મહપ્ફલં;
પઠમેયેવ વસ્સમ્હિ, ગન્ત્વા અઞ્ઞાતવેસવા.
કત્વાન સાલિલવનં, લદ્ધાય ભતિયા તતો;
પિણ્ડપાતં મહાસુમ્મ-થેરસ્સા’દા મહીપતિ.
સોણ્ણગિરિમ્હિ પુન સો, તીણિવસ્સાનિ ખત્તિયો;
ગુળયન્તમ્હિ કત્વાન, ભતિંલદ્ધા ગુળે તતો.
તે ગુળે આહરાપેત્વા, પુરં આગમ્મ ભૂપતિ;
ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ પાદાસિ, મહાદાનં મહીપતિ.
તિંસભિક્ખુસહસ્સસ્સ, અદા અચ્છાદનાનિ ચ;
દ્વાદસન્નં સહસ્સાનં, ભિક્ખૂનીનં તથેવ ચ.
કારયિત્વા ¶ મહીપાલો, વિહારં સુપ્પતિટ્ઠિતં;
સટ્ઠિભિક્ખુ સહસ્સસ્સ, તિચીવરમદાપયિ.
તિંસ સહસ્સ સઙ્ખાનં, ભિક્ખુનીનઞ્ચ દાપયિ;
મણ્ડવાપિ વિહારં સો, તથા અભયગલ્લકં.
વઙ્ગુપટ્ટઙ્ગગલ્લઞ્ચ, દીઘબાહુકગલ્લકં;
વાલગામ વિહારઞ્ચ, રાજા સોયેવ કારયિ.
એવં સદ્ધાય સો રાજા, કત્વા પુઞ્ઞાનિનેકધા;
ચતુદ્દસન્નં વસ્સાનં, અચ્ચયેન દિવં અગા.
વટ્ટગામણિનો પુત્તો, ચોરનાગોતિ વિસ્સુતો;
મહાચૂળિસ્સરજ્જમ્હિ, ચોરો હુત્વા ચરિતદા.
મહાચૂળે ઉપરતે, રજ્જં કારયિ આગતો;
અત્તનો ચોરકાલે સો, નિવાસં યેસુનાલભિ.
અટ્ઠરસવિહારે તે, વિદ્ધંસાપેસિ દુમ્મતિ;
રજ્જં દ્વાદસવસ્સાનિ, ચોરનાગો અકારયિ.
લોકન્તરિક નિરયં, પાપોસોઉપપજ્જથ;
તદચ્ચયે મહાચૂળ્હિ-રઞ્ઞો પુત્તો અકારયિ.
રજ્જં તીણેવ વસ્સાનિ, રાજાતિસ્સો’તિ વિસ્સુતો;
ચોરનાગસ્સ દેવીતુ, વીસમં વીસમાનુલા.
વીસં દત્વાન મારેસિ, બલત્થેરત્તમાનસા;
તસ્મિંયેવબલત્થેસા, અનુલારત્તમાનસા.
તિસ્સં વીસેનઘાતેત્વા, તસ્સ રજ્જમદાસિસા;
સીવો નામ બલત્થોસો, જેટ્ઠદોવારિકો તહિં.
કત્વા મહેસિં અનુલં, વસ્સં માસદ્વયા’ચિકં;
રજ્જં કારેસિ નગરે, વટુકે દમિળે’નુલા.
રત્તા વીસેન તં હન્ત્વા, વટુકે રજ્જમપ્પયિ;
વટુકો દમિળો સો હિ, પુરે નગરવડ્ઢકી.
મહેસિં અનુલં કત્વા, વસ્સં માસદ્વયાધિકં;
રજ્જં કારેસિ નગરે, અનુલા તત્થ આગતં.
પસ્સિત્વા દારુભતિકં, તસ્મિં સારત્તમાનસા;
હન્ત્વા વિસેન વટુકં, તસ્સ રજ્જં સમપ્પયિ.
દારુભતિકતિસ્સો ¶ સો, મહેસિં કરિયાનુલં;
એકમાસાધિકં વસ્સં, પુરે રજ્જમકારયિ.
કારેસિ સો પોક્ખરણિં, મહામેઘવને લહું;
નિલીયે નામ દમિળે, સા પુરોહિતબ્રાહ્મણે.
રાગેન રત્તા અનુલા, તેન સંવાસકામિની;
દારુભતિકતિસ્સંતં, વીસં દત્વાન ઘાતિય.
નિલીયસ્સ અદા રજ્જં, સોપિ નિલીયબ્રાહ્મણો;
તં મહેસિં કરિત્વાન, નિચ્ચં તાય ઉપટ્ઠિતો.
રજ્જં કારેસિ છમ્માસં, અનુરાધપુરે ઇધ;
દ્વત્તિંસાય બલત્થેહિ, વત્થુકામા યથારુચિં.
વીસેન તં ઘાતયિત્વા, નિલીયં ખત્તિયાનુલા;
રજ્જં સા અનુલાદેવી, ચતુમાસમકારયિ.
મહાચૂળિકરાજસ્સ, પુત્તો દુતિયકો પન;
કૂટકણ્ણતિસ્સો નામ, ભીતો સો’નુલદેવિયા.
પલાયિત્વા પબ્બજિત્વા, કાલે પત્તબલો ઇધ;
આગન્ત્વા ઘાતયિત્વા, તં અનુલં દુટ્ઠમાનસં.
રજ્જં કારેસિ દ્વાવીસં, વસ્સાનિ મનુજાધિપો;
મહાઉપોસથાગારં, અકા ચેતિયપબ્બતે.
ઘરસ્સ તસ્સ પુરતો, સિલાથૂપમકારયિ;
બોધિં રોપેસિ તત્થેવ, સોવ ચેતિયેપબ્બતે.
પેલગામવિહારઞ્ચ, અન્તરગઙ્ગાય કારયિ;
તત્થેવ વણ્ણકં નામ, મહામાતિકમેવ ચ.
અમ્બદુગ્ગમહાવાપિં, ભયોલુપ્પલમેવ ચ;
સત્તહત્થુચ્ચપાકારં, પુરસ્સ પરિખં તથા.
મહાવત્થુમ્હિ અનુલં, ઝાપયિત્વા અસઞ્ઞતં;
અપનીય તતો થોકં, મહાવત્થુમકારયિ.
પદુમસ્સરવનુય્યાનં, નગરેયેવ કારયિ;
મતા’સ્સ દન્તે ધોવિત્વા, પબ્બજિ જિનસાસને.
કુલસન્તકે ¶ ઘરટ્ઠાને, માતુભિક્ખુનુપસ્સયં;
કારેસિ દન્તગેહન્તિ, વિસ્સતો આસિ તેન સો.
તદચ્ચયે તસ્સ પુત્તો, નામકો ભાતિકાભયો;
અટ્ઠવીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
મહાદાટ્ઠિકરાજસ્સ, ભાતિકત્તામહીપતિ;
દીપે ‘‘ભાતિકરાજા’’તિ, પાકટો આસિ ધમ્મિકો.
કારેસિ લોહપાસાદે, પટિસઙ્ખારમેત્થસો;
મહાથૂપે વેદિકા દ્વે, થૂપવ્હે’પોસથવ્હયં.
અત્તનો બલિમુજ્ઝિત્વા, નગરસ્સ સમન્તતો;
રોપાપેત્વા યોજનમ્હિ, સુમનાન’જ્જુકાનિ ચ.
પાદવેચિકતો યાવ, ધુરચ્છત્તાનરાધિપો;
ચતુરઙ્ગલબહલેન, ગન્ધેન ઉરુચેતિયં.
લિમ્પાપેત્વાન પુપ્ફાનિ, વણ્ટેહિ તત્થ સાધુકં;
નિવેસિત્વાન કોરેસિ, થૂપં માલાગુલોપમં.
પુનદ્વઙ્ગુલબહલાય, મનોસિલાય ચેતિયં;
લિમ્પાપેત્વાન કારેસિ, તથેવ કુસુમાચિતં.
પુન સોપાનતો યાવ, ધુરચ્છત્તાવ ચેતિયં;
પુપ્ફેહિ ઓકિરાપેત્વા, છાદેસિ પુપ્ફરાસિનો.
ઉટ્ઠાપેત્વાન યન્તેહિ, જલં અભયવાપિતો;
જલેહિ થૂપં સેવન્તો, બલપૂજમકારયિ.
સકટસતેન મુત્તાનં, સદ્ધિં તેલેન સાધુકં;
મદ્દાપેત્વા સુધાપિણ્ડં, સુધાકમ્મમકારયિ.
પવાલજાલં કારેત્વા, તં ખિપાપિય ચેતિયે;
સોવણ્ણાનિ પદુમાનિ, ચક્કમત્તાનિ સન્ધિસુ.
લગ્ગાપેત્વા તતો મુત્તા-કલાપે યાવ હેટ્ઠિમા;
પદુમા’લમ્બયિત્વાન, મહાથૂપમપૂજયિ.
ગણસજ્ઝાયસદ્દં ¶ સો, ધાતુગબ્ભમ્હિતાદિનિ;
સુત્વા ‘‘અદિસ્વા તંના’હં, વુટ્ઠહિસ્સન્તિ નિચ્છિતો.
પાચિનાદિકમૂલમ્હિ, અનાહારો નિપજ્જથ;
થેરા દ્વારં માપયિત્વા, ધાતુગબ્ભં નયિંસુ તં.
ધાતુગબ્ભવિભૂતિંસો, સબ્બં દિસ્વા મહીપતિ;
નિક્ખન્તો તાદિસેહેવ, પોત્થરૂપેહિ પૂજયિ.
મધુગન્ધેહિ ગન્ધેહિ, ઘટેહિ સરસેહિ ચ;
અઞ્જનહરિતાલેહિ, તથામનોસિલાહિ ચ.
મનોસિલાસુ વસ્સેન, ભસ્સિત્વા ચેતિયઙ્ગણે;
ઠિતાસુ ગોપ્ફમત્તાસુ, રચિતે પુ’પ્પલેહિ ચ.
થૂપઙ્ગણમ્હિ સકલે, પુરિતે ગન્ધકદ્દમે;
ચિત્તકિલઞ્જછિદ્દેસુ, રચિતે પુ’પ્પલેહિ ચ.
વારયિત્વા વારિમગ્ગં, તથેવ પુરિતે ઘટે;
દીપવટ્ટિહિ નેકાનિ, કતવટ્ટિસિખાહિ ચ.
મધુકતેલમ્હિ તથા, તિલતેલે તથેવ ચ;
તથેવ પટ્ટવટ્ટીનં, સુ બહૂહિ સિખાહિ ચ.
યથાવુત્તેહિ એતેહિ, મહાથૂપસ્સ ખત્તિયો;
સત્તક્ખત્તું સત્તક્ખત્તું, પૂજા’કાસિ વિસું વિસું.
અનુવસ્સઞ્ચ નિયતં, સુધામઙ્ગલમુત્તમં;
બોધિસિનાનપૂજા ચ, તથેવ ઉરુબોધિયા.
મહાવેસાખ પૂજા ચ, ઉળારા અટ્ઠવીસતિ;
ચતુરાસીતિ સહસ્સાનિ, પૂજા ચ અનુળારિકા.
વિવિધં નટનચ્ચઞ્ચ, નાનાતૂરિયવાદિતં;
મહાથૂપે મહાપૂજં, સદ્ધાનુન્નો અકારયિ.
દિવસસ્સ ચ તિક્ખત્તું, બુદ્ધુપ્પટ્ઠાનમાગમા;
દ્વિક્ખત્તું, પુપ્ફભેરિઞ્ચ, નિયતં સો અકારયિ.
નિયતઞ્ચનદાનઞ્ચ, પવારણાદાનમેવ ચ;
તેલફાણિતવત્થાદિ-પરિક્ખારં સમણારહં.
બહું ¶ પાદાસિ સઙ્ઘસ્સ, ચેતિયખેત્તમેવ ચ;
ચેતિયે પરિકમ્મત્થં, અદાસિ તત્થ ખત્તિયો.
સદા ભિક્ખુસહસ્સસ્સ, વિહારે ચેતિયપબ્બતે;
સલાકવત્તભત્તઞ્ચ, સો દાપેસિ ચ ભૂપતિ.
ચિન્તામણિમુચેલવ્હે, ઉપટ્ઠાનત્તયે ચ સો;
તથા પદુમઘરે છત્ત-પાસાદે ચ મનોરમે.
ભોજેન્તો પઞ્ચઠાનમ્હિ, ભિક્ખૂગન્થધુરે યુતે;
પચ્ચયેહિ ઉપટ્ઠાસિ, સદા ધમ્મે સગારવો.
પોરાણરાજનિયાતં, યંકિઞ્ચિ સાસનસ્સિતં;
અકાસિ પુઞ્ઞકમ્મંસો, સબ્બં ભાતિકભૂપતિ.
તસ્સ ભાભકરાજસ્સ, અચ્ચયે તં કનિટ્ઠકો;
મહાદાઠિમહાનાગ-નામો રજ્જમકારયિ.
દ્વાદસંયેવ વસ્સાનિ, નાનાપુઞ્ઞપરાયનો;
મહાથૂપમ્હિ કિઞ્જક્ખ- પાસાણે અત્થરાપયિ.
વાલિકામરિયાદઞ્ચ, કારેસિ વિત્થતઙ્ગણં;
દીપે સબ્બવિહારેસુ, ધમ્માસનમદાપયિ.
અમ્બત્થલ મહાથૂપં, કારાપેસિ મહીપતિ;
ચ યેઅનિટ્ઠમાનમ્હિ, સરિત્વા મુનિનો ગુણં.
ચજિત્વાન સકં પાણં, નિપજ્જિત્વા સયં તહિં;
ઠપયિત્વા ચયં તસ્સ, નિટ્ઠાપેત્વાન ચેતિયં.
ચતુદ્વારે ઠપાપેસિ, ચતુરો રતનગ્ઘિકે;
સુસિપ્પિકેહિ સુવિભત્તે, નાનારતનજોતિતે.
ચેતિયે પટિમોચેત્વા, નાનારતનકઞ્ચુકં;
કઞ્ચન બુબ્બુલઞ્ચેત્થ, મુત્તોલમ્બઞ્ચ દાપયિ.
ચેતિય પબ્બતાવટ્ટે, અલઙ્કરિય યોજનં;
યોજાપેત્વા ચતુદ્વારં, સમન્તા ચારુવીથિકં.
વીથિયા ઉભતો પસ્સે, આપણાનિ પસારિય;
ધજગ્ઘિક તો રણાનિ, મણ્ડયિત્વા તહિં તહિં.
દીપમાલા ¶ સમુજ્જોતં, કારયિત્વા સમન્તતો;
નટનચ્ચાનિ ગીતાનિ, વાદિતાનિ ચ કારયિ.
મગ્ગે કદમ્બનદિતો, યાવચેતિય પબ્બતા;
ગન્તું ધોતેહિ પાદેહિ, કારયિ’ત્થરણત્થતં.
સનચ્ચગીતવાદેહિ, સમજ્જમકરું તહિં;
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, મહા દાનઞ્ચ દાપયિ.
અકાસિ સકલે દીપે, દીપમાલાનિરન્તરં;
સલિલેપિ સમુદ્દસ્સ, સમન્તા યોજનન્તરે.
ચેતિયસ્સ મહેતેન, પૂજા સા કારિતા સુભા;
ગિરિભણ્ડા મહાપૂજા, ઉળારા વુચ્ચતે ઇધ.
સમાગતાનં ભિક્ખૂનં, તસ્મિં પૂજા સમાગમે;
દાનં અટ્ઠસુ ઠાનેસુ, ઠપાપેત્વા મહીપતિ.
તાળયિત્વાન તત્રટ્ઠા, અટ્ઠસોવણ્ણભેરિયો;
ચતુવીસસહસ્સાનં, મહાદાનં પવત્તયિ.
છચીવરાનિ પાદાસિ, બન્ધમોક્ખઞ્ચ કારયિ;
ચતુદ્વારેન્વાપિતેહિ, સદા કમ્મમકારયિ.
પુબ્બરાજૂહિ ઠપિતં, ભાતરં ઠપિતં તથા;
પુઞ્ઞકમ્મં અહાપેત્વા, સબ્બં કારયિભૂપતિ.
અત્તાનં દેવિંપુત્તે દ્વે, હત્થિં અસ્સઞ્ચ મઙ્ગલં;
વારિયન્તો’પિ સઙ્ઘેન, સઙ્ઘસ્સા’દાસિ ભૂપતિ.
છસત સહસ્સગ્ઘકં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સો અદા;
સતસહસ્સગ્ઘનકં, ભિક્ખૂનીનં ગણસ્સ તુ.
દત્વાન કપ્પિયં ભણ્ડં, વિવિધં વિધિકોવિદો;
અત્તાનઞ્ચ’વ સેસે ચ, સઙ્ઘતો અભિનીહરિ.
કાલાયન કણ્ણિકમ્હિ, મણિનાગ પબ્બતવ્હયં;
વિહારઞ્ચ કળવ્હયં, કારેસિ મનુજાધિપો.
કુબુ ¶ બન્ધનદીતીરે, સમુદ્દવિહારમેવ ચ;
હુવાવકણ્ણિકે ચૂળ, નગપબ્બતસવ્હયં.
પાસાણદીપકવ્હમ્હિ, વિહારે કારિતે સયં;
પાનિયં ઉપનિતસ્સ, સામણેરસ્સ ખત્તિયો.
ઉપચારે પસીદિત્વા, સમન્તા અટ્ઠયોજનં;
સઙ્ઘભોગમદાતસ્સ, વિહારસ્સ મહીપતિ.
મણ્ડવાપિ વિહારે ચ, સામણેરસ્સ ખત્તિયો;
તુટ્ઠો વિહારં દાપેસિ, સઙ્ઘે ભોગં તથેવ સો.
ઇતિ વિભવમનપ્પં સાધુપઞ્ઞા લભિત્વા,
વિગતમદપમાદાચત્ત કામપસઙ્ગા;
અકરિયજનખેદં પુઞ્ઞકમ્માભિરામા,
વિપુલવિવિધપુઞ્ઞં સુપ્પન્નાકરોન્તીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
એકાદસરાજદીપનો નામ
ચતુત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચતિંસતિમપરિચ્છેદ
દ્વાદસરાજકો
આમણ્ડગામણ્યભયો, મહાદાઠિકઅચ્ચયે;
નવવસ્સનટ્ઠમાસે, રજ્જં કારેસિ તં સુતો.
છત્તાતિ છત્તં કારેસિ, મહાથૂપે મનોરમે;
તથેવ પાદવેદિઞ્ચ, મુદ્ધવેદિઞ્ચ કારયિ.
તથેવ લોહપાસાદ, થૂપવ્હે પોસથવ્હયે;
કારેસિ કુચ્છિઆજિરં, કુચ્છિઆળિન્દમેવ ચ.
ઉભયત્થાપિ ¶ કારેસિ, ચારું રતનપણ્ડપં;
રજતલેણ વિહારઞ્ચ, કારાપેસિ નરાધિપે.
મહાગામેણ્ડવાપિંસો, પસ્સે કારિય દક્ખિણે;
દક્ખિણસ્સ વિહારસ્સ, અદાસિ પુઞ્ઞદક્ખિણો.
માઘાતં સકલે દીપે, કારેસિ મનુજાધિપો;
વલ્લિફલાનિ સબ્બાનિ, રોપાપેત્વા તહિં તહિં.
મં સકુભણ્ડકં નામ, આમણ્ડિય મહીપતિ;
પત્તં પૂરાપયિત્વાન, કારેત્વા વત્થચુમ્બટં.
દાપેસિ સબ્બસઙ્ઘસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
પત્તે પૂરાપયિત્વા સો, આમણ્ડ ગામણિવિદૂ.
તઙ્કનિટ્ઠોકણિરાજા-તિસ્સો ઘાતિય તાતરં;
તીણિ વસ્સાનિ નગરે, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
ઉપોસથઘરટ્ટં એસા, નિચ્છિનિ ચેકિયવ્હયે;
રાજાપરાધકમ્મમ્હિ, પુત્તે સટ્ઠિતુ ભિક્ખવો.
સહોડ્ડે ગાહયિત્વાન, રાજા ચેતિય પબ્બતે;
ખિપાપેસિ કણિરવ્હે, પબ્ભારમ્હિ અસીલકે.
કણિરાજા અચ્ચયેન, આમણ્ડગામણિ સુતો;
ચૂળાભયો વસ્સમેકં, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
સો ગોણકનદીતીરે, પુરપસ્સમ્હિ દક્ખિણે;
કારાપેસિ મહીપાલો, વિહારે ચૂળગલ્લકં.
ચૂળાભયસ્સ’ચ્ચ યેન, સીવલિ તં કનિટ્ઠિકા;
આમણ્ડધીતા ચતુરો, માસે રજ્જમકારયિ.
આમણ્ડ ભાગિનેય્યા તુ, સીવલિં અપનીયતં;
ઇળનાગોતિ નામેન, છત્તં ઉસ્સાપયિ પુરે.
તિસ્સવાપિં ગતે તસ્મિં, આદિવસ્સે નરાધિપે;
તં હિત્વા પુરમાગઞ્છું, બહવોલમ્બકણ્ણકા.
તહિં અદિસ્વા તે રાજા, કુદ્ધો તેહિ અકારયિ;
મદ્દયં વાપિયા પસ્સે, મહાથૂપઞ્જસંસયં.
તેસં ¶ વિચારકે કત્વા, ચણ્ડાલે ચ ઠપાપયિ;
તેન કુદ્ધાલમ્બકણ્ણા, સબ્બે હુત્વાન એકતો.
રાજાનં તં ગહેત્વાન, રુન્ધિત્વાન સકે ઘરે;
સયં રજ્જં વિચારેસું, રઞ્ઞો દેવી તદા સકં.
પુત્તં ચન્દમુખસિવં, મણ્ડયિત્વા કુમારકં;
દત્વાન હત્થે ધાતીનં, મઙ્ગલહત્થિ સન્તિકે.
પેસેસિ વત્વા સન્દેસં, નેત્વા તં ધાતિયો તહિં;
વદિંસુ દેવિસન્દેસં, સબ્બં મઙ્ગલ હત્થિનો.
‘‘અયં તે સાધિનો પુત્તો,
સામિકો ચારકે ઠિતો;
અરિહિ ઘાતતો સેસો,
તયા ઘાતો ઇમસ્સ તુ.
ત્વમેનં કિર ઘાતેહિ, ઇદં દેવિવચો’’ઇતિ;
વત્વા તુ સયાપેસું, પાદમૂલમ્હિ હત્થિનો.
દુક્ખિતો સો રુદિત્વાન, નાગો ભેત્વાન આળકં;
પવિસિત્વા મહાવત્થું, દ્વારં પાતિય થામસા.
રઞ્ઞો નિસિન્નઙ્ગણમ્હિ, ઉગ્ઘાટેત્વા કવાટકં;
નિસીદાપિય તં ખન્ધે, મહાતિત્થમુપાગમિ.
નાવં આરો પયિત્વાન, રાજાનં તત્થ કુઞ્જરો;
પચ્છિમો દધિતીરેન, સયં મલય મારુહી.
પરતીરે વસિત્વા સો, તીણિવસ્સાનિ ખત્તિયો;
બલકાયં ગહેત્વાન, આગા નાવાતિ રોહણં.
તિત્થે સક્ખરસોબ્ભમ્હિ, ઓતરિત્વાન ભૂપતિ;
અકાસિ રોહણે તત્થ, મહન્તં બલસઙ્ગહં.
રઞ્ઞો મઙ્ગલહત્થિસો, દક્ખિણં મલયં તતો;
રોહણંયે’વુપાગઞ્છિ, તસ્સ કમ્માનિ કાતવે.
મહાપદુમનામસ્સ, તત્થ જાતકભાણિનો;
તુલાધારવ્હવાસિસ્સ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે.
કપિજાતકં ¶ સુત્વાન, બોધિસત્તે પસાદવા;
નાગમહાવિહારં સો, જિયામુત્તધનુસ્સતં.
કત્વા કારેસિ થૂપઞ્ચ, વડ્ઢાપેસિ યથાઠિતં;
તિસ્સવાપિઞ્ચ કારેસિ, તથા દુરવ્હવાપિકં.
સો ગહેત્વા બલં રાજા, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ;
તં સુત્વા લમ્બકણ્ણા ચ, યુદ્ધાય અભિસંયુતા.
પપલ્લક્ખન્ધદ્વારમ્હિ, ખેત્તે હિઙ્કરવાપિકે;
યુદ્ધં ઉભિન્નં વત્તિત્થ, અઞ્ઞમઞ્ઞવિહેસનં.
નાવાકિલન્તદેહત્તા, પોસા સીદન્તિ રાજિનો;
રાજા નામં સાવયિત્વા, સયં પાવિસિ તેન સો.
તેન ભીતાલમ્બકણ્ણા, સયિંસુ ઉદરેન સો;
તેસં સીસાનિ છિન્દિત્વા, રતનાભિસમંકરિ.
તિક્ખત્તુમેવન્તુકતે, કરુણાય મહીપતિ;
‘‘અમારેત્વા’વ ગણ્હાથ, જીવગ્ગાહ’ન્તિ અબ્રુવિ.
તતો વિજિતસઙ્ગામો, પુરં આગમ્મ ભૂપતિ;
છત્તં ઉસ્સાપયિત્વાન તિસ્સવાપિ છણં અગા.
જલકીળાય ઉગ્ગન્ત્વા, સુમણ્ડિતપસાધિતો;
અત્તનો સિરિસમ્પત્તિં, દિસ્વા તસ્સન્તરાયિકે.
લમ્બકણ્ણે સરિત્વાન, કુદ્ધો સો યોજયીરથે;
યુગપરમ્પરા તેસં, પુરતો પાવિસી પુરં.
મહાવત્થુસ્સ ઉમ્મારે, ઠત્વા રાજાણપેસિ સો;
‘‘ઇમેસં સીસમુમ્મારે, અસ્મિં છિન્દથ ભો’’ઇતિ.
ગોણા એતેરથે યુત્તા, તવ હોન્તિ રથેસભ;
સિઙ્ગંખુરઞ્ચ એતેસં, છેદાપયત ભો’’ઇતિ.
માતુયા અથ સઞ્ઞત્તો, સીસચ્છેદં નિવારિય;
નાસઞ્ચ પાદઙ્ગુટ્ઠઞ્ચ, તેસં રાજા અછેદયિ.
હત્થિવુત્થં જનપદં, અદા હત્થિસ્સ ખત્તિયો;
હત્થિભોગો જનપદો, ઇતિ તેનાસિ નામતો.
એવં અનુરાધપુરે, ઇળાનાગો મહીપતિ;
છબ્બસ્સાનિ અનુનાનિ, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
ઇળનાગચ્ચયે ¶ તસ્સ, પુત્તો ચન્દમુખોસિવો;
અટ્ઠવસ્સં સત્તમાસં, રાજા રજ્જમકારયિ.
મણિકારગામે વાપિ, કારાપેત્વા મહીપતિ;
ઇસ્સરસમણવ્હસ્સ, વિહારસ્સ અદાસિ સો.
તસ્સ રઞ્ઞો મહેસી ચ, સઙ્ગામે પત્તિમત્તનો;
તસ્સેવા’દા વિહારસ્સ, દમિળદેવીતિ વિસ્સુતા.
તં તિસ્સવાપી કીળાય, હન્ત્વા ચન્દમુખં સિવં;
યસળાલકતિસ્સો’તિ, વિસ્સુતો તઙ્કનિટ્ઠકો.
અનુરાધપુરે રમ્મે, લઙ્કાભુવદને સુભે;
સત્તવસ્સાનટ્ઠમાસે, રાજા રજ્જમકારયિ.
દોવિરિકસ્સ દત્તસ્સ, પુત્થો દોવારિકો સયં;
રઞ્ઞો સદિસરૂપેન, અહોસિ સુભનામવા.
સુભં બલત્થં તં રાજા, રાજભૂસાય ભૂસિય;
નિસિદાપિય પલ્લઙ્કે, હાસત્થં યસળાલકો.
સીસચોળં બલત્થસ્સ, સસીસે પટિમુઞ્ચિય;
યટ્ઠિં ગહેત્વા હત્થેન, દ્વારમૂલે ઠિતો સયં.
વન્દન્તેસુ અમચ્ચેસુ, નિસિન્નં આસનમ્હિ તં;
રાજા હસતિ એવં સો, કુરુતે અન્તરન્તરા.
‘‘બલત્થો એકદિવસં, રાજાનં હસમાનકં;
અયં બલત્થો કસ્મા મે, સમ્મુખાહસતી’’તિ સો.
મારાપયિત્વા રાજાનં, બલત્થો સો સુભો ઇધ;
રજ્જં કારેસિ છબ્બસ્સં, સુભરાજાતિ વિસ્સુતો.
દ્વિસુ મહાવિહારેસુ, સુભરાજા મનોરમં;
પરિવેણપન્તિં સુભ-નામકંયેવ કારયિ.
ઉરુવેલસમીપમ્હિ, તથા વેલ્લિવિહારકં;
પુરત્થિમે એકદ્વારં, ગઙ્ગન્તે નન્દિગામકં.
લમ્બકણ્ણસુતો ¶ એકો, ઉત્તરપસ્સવાસિકો;
સેનાપતિમુપટ્ઠાસિ, વસભો નામ માતુલં.
હેસ્સતિ વસભો નામ, રાજા’તિ સુતિયાસદા;
ઘાતેતિ રાજાદીપમ્હિ, સબ્બે વસભનામકે.
‘‘રઞ્ઞો દસ્સામ વસતં, ઇમ’’ન્તિ ભરિયાય સો;
સેનાપતિમન્તયિત્વા, પાતો રાજકુલં અગા.
ગચ્છતો તેન સહસા, તમ્બુલં ચુણ્ણવજ્જિતં;
હત્થમ્હિ વસભસ્સા’દા, તં સાધુ પરિરક્ખિતું.
રાજગેહસ્સ દ્વારમ્હિ, તમ્બુલં ચુણ્ણવજ્જિતં;
સેનાપતિ ઉદિક્ખિત્વા, તં ચુણ્ણત્થં વિસજ્જયિ.
સેનાપતિસ્સ ભરિયા, ચુણ્ણત્થં વસભં ગતં;
વત્વા રહસ્સં દત્વા ચ, સહસ્સં તં પલાપયિ.
મહાવિહારઠાનં સો, ગન્ત્વાન વસભો પન;
તત્થ થેરેહિ ખિરન્ન-વત્થેહિ કતસઙ્ગહો.
તતો પરં કુટ્ઠિનો ચ, રાજભાવાય નિચ્છિતં;
સુત્વાન વચનંહટ્ઠો, ‘‘ચોરો હેસ્સ’’ન્તિ નિચ્છિતો.
લદ્ધસમત્થપુરિસે, ગામઘાતં તતો પરં;
કરોન્તો રોહણં ગન્ત્વા, કપલ્લપુવોપદેસતો.
કમેન રટ્ઠં કણ્હન્થો, સમ્પત્તબલવાહનો;
સો રાજા દ્વીહિ વસ્સેહિ, આગમ્મ પુરસન્તિકં.
સુભરાજં રણે હન્ત્વા, વસભો સો મહબ્બલો;
ઉસ્સાપયિ પુરેભત્તં, માતુલો’પિ રણે પતિ.
તં માતુલસ્સ સરિરં, પુબ્બભૂતોપકારિકં;
અકાસિ વસભો રાજા, મહેસિં મેત્તનામિકં.
સોહોરપાઠકં પુચ્છિ, આયુપ્પમાણમત્તનો;
‘‘આહ દ્વાદસવસ્સાનિ’’, રહોયેવસ્સ સોપિ ચ.
રહસ્સં રક્ખણત્થાય, સહસ્સં તસ્સા દાપિય;
સઙ્ઘં સો સન્નિપાતેત્વા, વન્દિત્વા પુચ્છિ ભૂપતિ.
‘‘સિયાનુ ¶ ભન્તે આયુસ્સ, વડ્ઢનકારણં’’ઇતિ;
‘‘અત્થી’’તિ સઙ્ઘો આચિક્ખિ, અન્તરાયવિમોચનં.
પરિસ્સાવનદાનઞ્ચ, આવાસદાન મેવ ચ;
ગિલાનવત્તદાનઞ્ચ, દાતબ્બં મનુજાધિપ.
‘‘કાતબ્બં જિણ્ણકાવાસ-પટિસઙ્ખરણં તથા;
પઞ્ચસીલસમાદાનં, કત્વા તં સાધુરક્ખિયં.
ઉપોસથૂપવાસો ચ, કત્તબ્બો’ પોસથે’’ઇતિ;
રાજા સાધૂતિ ગન્ત્વાન, તથા સબ્બં મકાસિ સો.
તિણ્ણં તિણ્ણઞ્ચ વસ્સાનં, અચ્ચયેન મહીપતિ;
દીપમ્હિ સબ્બસઙ્ઘસ્સ, તિચીવરમદાપયિ.
અનાગતાનં થેરાનં, પેસયિત્વાન દાપયિ;
દ્વત્તિંસાયહિ ઠાનેસુ, દાપેસિ મધુપાયસં.
ચતુસટ્ઠિયા ચ ઠાનેસુ, મહાદાનંતુ મિસ્સકં;
સહસ્સવટ્ટિ ચતુસુ, ઠાનેસુ ચ જલાપયિ.
ચેતિયપબ્બતે ચેવ, થૂપારામે ચ ચેતિયે;
મહાથૂપે મહાબોધિ-ઘરે ઇતિ ઇમેસુ હિ.
ચિત્તલકૂટે કારેસિ, દસથૂપે મનોરમે;
દીપે’ખિલમ્હિ આવાસે, જિણ્ણે ચ પટિસઙ્ખરિ.
વલ્લિયેરવિહારે ચ, થેરસ્સ સો પસીદિય;
મહાવલ્લિગોત્તં નામ, વિહારઞ્ચ અકારયિ.
કારેસિ અનુરારામં, મહાગામસ્સ સન્તિકે;
હેળિગામટ્ઠકરિસ, સહસ્સં તસ્સ દાપયિ.
મુચેલવિહારં કારેત્વા, સો તિસ્સવડ્ઢમાનકે;
આળિસારોદકભાગં, વિહારસ્સ અદાપયિ.
કલમ્બતિત્થે થૂપમ્હિ, કારેસિટ્ઠિકકઞ્ચુકં;
કારેસુપોસથા ગારં, વટ્ટિતેલત્થ મસ્સતુ.
સહસ્સકરીસવાપિંસો ¶ , કારાપેત્વા અદાસિ ચ;
કારેસુપોસથાગારં, વિહારે કુમ્ભિગલ્લકે.
સોયે’વુ પોસથાગારં, ઇસ્સરસમણકે ઇધ;
થૂપારામેથૂપઘરં, કારાપેસિ મહીપતિ.
મહાવિહારે પરિવેણ, પન્તિં પચ્છિમપેક્ખિનિં;
કારેસિ ચ ચતુસાલઞ્ચ, જિણ્ણકં પટિસઙ્ખરિ.
ચતુબુદ્ધપટિમારમ્મં, પટિમાનંઘરંતથા;
મહાબોધિઙ્ગણે રમ્મે, રાજા સોયેવ કારયિ.
તસ્સ રઞ્ઞો મહેસી સા, વુત્તનામા મનોરમં;
થૂપં થૂપઘરઞ્ચેવ, રમ્મં તથેવ કારયિ.
થૂપારામે થૂપઘરં, નિટ્ઠાપેત્વા મહીપતિ;
તસ્સ નિટ્ઠાપિતમહે, મહાદાનમદાસિ ચ.
યુત્તાનં બુદ્ધવચને, ભિક્ખૂનં પચ્ચયમ્પિ ચ;
ભિક્ખૂનં ધમ્મકથિકાનં, સપ્પિફાણિતમેવ ચ.
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, કપણવટ્ટઞ્ચ દાપયિ;
ગિલાનાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, ગિલાનવટ્ટમેવ ચ.
મયેત્તિં રાજુપ્પલવાપિં, વહકોલમ્બગામકં;
મહાનિક વિત્તવાપિં, મહારામોત્તિ મેવ ચ.
કેહાલં કાળિવાપિઞ્ચ, ચમ્બુટ્ઠિં વાતમઙ્ગનં;
અભિવડ્ઢમાનકઞ્ચ, ઇચ્ચેકાદસ વાપિયો.
દ્વાદસ માતિકા ચેવ, સુભિક્ખત્થમકારયિ;
ગુત્તત્થ પુરપાકારં, ચેવ મુચ્ચમકારયિ.
ગોપુરઞ્ચ ચતુદ્વારે, મહાવત્થુઞ્ચ કારયિ;
સરં કારેસિ ઉય્યાને, હંસેતત્થવિસજ્જયિ.
પુરે બહૂ પોક્ખરણી, કારાપેત્વા તહિં તહિં;
ઉમ્મગ્ગેન જલં તત્થ, પવેસેસિ મહીપતિ.
એવં ¶ નાનાવિધં પુઞ્ઞં, કત્વા વસભભૂપતિ;
હતન્તરાયો સો હુત્વા, પુઞ્ઞકમ્મે સદાદરો.
ચતુત્તાસીસવસ્સાનિ, પુરે રજ્જમકારયિ;
ચતુત્તાલીસવેસાખ, પૂજા યો ચ અકારયિ.
સુભરાજા ધરન્તો સો, અત્તનો એકધીતરં;
વસભેન ભયાસંકી, અપ્પેસિ’ઠિક વડ્ઢકિં.
અત્તનો કમ્બલઞ્ચેવ, રાજા ભણ્ડાનિ ચ’પ્પયિ;
વસભેન હતે તસ્મિં, તમાદાસિટ્ઠવડ્ઢકી.
ધીતિઠાને ઠપેત્વાન, વડ્ઢેતિ અત્તનો ઘરે;
સકમ્મં કરતો તસ્સ, ભત્તં આહરિ દારિકા.
સા નિરોધસમાપન્નં, તદમ્બપુપ્ફ ગુમ્બકે;
સત્તમે દિવસે દિસ્વા, ભત્તં મેધાવીની અદા.
પુન ભત્તં રન્ધયિત્વા, પિતુનો ભત્તમાહરિ;
પપઞ્ચકારણં પુટ્ઠા, તમત્થં પિતુનો વદિ.
તુટ્ઠો પુનપ્પુનઞ્ચે’સો, ભત્તં થેરસ્સ દાપયિ;
વિસ્સત્થો’નાગતં દિસ્વા, થેરો આહ કુમારિકં.
‘‘તવઇસ્સરિયેજાતે, ઇમં ઠાનં કુમારિકે;
સરેય્યાસી’તિ થેરો તુ, તદા ચ પરિનિબ્બુતો.
સકે સો વસભો રાજા, વયપ્પત્તમ્હિ પુત્તકે;
વઙ્કનાસિકતિસ્સમ્હિ, કઞ્ઞંતસ્સાનુરૂપિકં.
ગવેસાપેસિ પુરિસા, તં દિસ્વાન કુમારિકં;
ઇટ્ઠકવડ્ઢકીગામે, ઇત્થિલક્ખણ કોવિદા.
રઞ્ઞો નિવેદયું રાજા, તમાણાપેતુમારભિ;
તસ્સાહ રાજધીતત્તં, ઇટ્ઠકવડ્ઢકી તદા.
સુભરઞ્ઞો તુ ધીતત્તં, કમ્બલાદીહિ ઞાપયિ;
રાજા તુટ્ઠો સુતસ્સા’દા, તં સાધુ કતમઙ્ગલં.
વસભસ્સચ્ચયે પુત્તો, વઙ્કનાસિક તિસ્સકો;
અનુરાધપુરે રજ્જં, તીણિ વસ્સાનિ કારયિ.
સો ¶ ગોણનદિયા તીરે, મહામઙ્ગલનામકં;
વિહારં કારયિ રાજા, વઙ્કનાસિકતિસ્સકો.
મહામત્તા તુ દેવી સા, સરન્તી થેરભાસિતં;
વિહારકારણત્થાય, અકાસિ ધનસઞ્ચયં.
વઙ્કનાસિકતિસ્સસ્સ, અચ્ચયે કારયી સુતો;
રજ્જં બાવીસવસ્સાનિ, ગજ્જબાહુકગામણિ.
સુત્વા સો માતુવચનં, માતુદત્થાય કારયિ;
કદમ્બપુપ્ફઠાનમ્હિ, રાજમાતુવિહારકં.
માતા સતસહસ્સં સા, ભૂમિઅત્થોય પણ્ડિતા;
અદા મહાવિહારસ્સ, વિહારઞ્ચ અકાર યિ.
સયમેવ અકારેસિ, તત્થ થૂપં સિલામયં;
સઙ્ઘભોગઞ્ચ પાદાસિ, કિણિત્વાન તતો તતો.
અભયુત્તર મહાથૂપં, વડ્ઢાપેત્વા ચિતાપયિ;
ચતુદ્વારે ચ તત્થેવ, આદિમુખમકારયિ.
ગામણિતિસ્સવાપિં સો, કારાપેત્વા મહીપતિ;
અભયગિરિ વિહારસ્સ, પાકવટ્ટાય’દાસિ ચ.
મરિચવટ્ટિકથૂપમ્હિ, કઞ્ચુકઞ્ચ અકારયિ;
કિણિત્વા સતસહસ્સેન, સઙ્ઘભોગમદાસિ ચ.
કારેસિ પચ્છિમે વસ્સે, વિહારં રામકવ્હયં;
મહેજસનસાલઞ્ચ, નગરમ્હિ અકારયિ.
ગજબાહુસ્સચ્ચયેન, સસુરો તસ્સ રાજિનો;
રજ્જં મહલ્લકો નાગો, છબ્બસ્સાનિ અકારયિ.
પુરત્થિમે પેજલકં, દક્ખિણે કોટિ પબ્બતં;
પચ્છિમે દકપાસાણે, નાગદીપે સાલિપબ્બતં.
બીજગામે તનવેળિં, રોહણે જનપદે પન;
તોબ્બલનાગપબ્બતઞ્ચ, અન્તોટ્ઠે ગિરિહાલિકં.
એતે ¶ સત્ત વિહારે સો, મહલ્લનાગભૂપતિ;
પરિત્તેનપિ કાલેન, કારાપેસિ મહામતી.
એવં અસારેહિ ધનેહિ સારં,
પુઞ્ઞાનિ કત્વાન બહૂનિ પઞ્ઞા;
આદેન્તિ બાલા પન કામ હેતુ,
બહૂનિ પાપાનિ કરોન્તા મોહા’તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વાદસ રાજકો નામ
પઞ્ચતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
છત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
તયોદસ રાજકો
મહલ્લનાગચ્ચયેન ¶ , પુત્તો ભાતિકતિસ્સકો;
ચતુવીસતિવસ્સાનિ, લંકારજ્જમકારયિ.
મહાવિહારે પાકારં, કારાપેસિ સમન્તતો;
ગવરતિસ્સવિહારં, સો કારયિત્વા મહીપતિ.
મહાગામણિકં વાપિં, વિહારસ્સ’સ્સ’દાસિ ચ;
વિહારઞ્ચ અકારેસિ, ભાતિયતિસ્સ નામકં.
કારેસુપોસથાગારં, થૂપારામે મનોરમે;
રન્ધકણ્ડકવાપિઞ્ચ, કારાપેસિ મહીપતિ.
સત્તેસુ મુદુચિત્તોસો, સઙ્ઘમ્હિ તિબ્બગારવો;
ઉભતોસઙ્ઘે મહીપાલો, મહાદાનં પવત્તયિ.
ભાતિકતિસ્સચ્ચયેન, તસ્સ કનિટ્ઠતિસ્સકો;
અટ્ઠવીસસમારજ્જં, લંકાદીપે અકારયિ.
ભૂતારામ ¶ મહાનાગ, થેરસ્મિં સો પસીદિય;
કારેસિ રતનપાસાદં, અભયગિરિમ્હિ સાધુકં.
અભયગિરિમ્હિ પાકારં, મહાપરિવેણમેવ ચ;
કારેસિ મણિસોમવ્હે, મહાપરિવેણમેવ ચ.
તત્થેવ ચેતિયઘરં, અમ્બત્થલે તથેવ ચ;
કારેસિ પટિસઙ્ખારં, નાગદીપે ઘરે પન.
મહાવિહારસીમંસો, મદ્દિત્વા તત્થ કારયિ;
કુક્કુટગિરિ પરિવેણ, પન્તિં સક્કચ્ચ ભૂપતિ.
મહાવિહારે કારેસિ, દ્વાદસ મનુજાધિપો;
મહાચતુરસ્સપાસાદે, દસ્સનેય્યેમનોરમે.
દક્ખિણવિહાર થૂપમ્હિ, કઞ્ચુકઞ્ચ અકારયિ;
ભત્તસાલં મહામેઘ, વનાસિમઞ્ચ મદ્દિય.
મહાવિહારપાકારં, પસ્સતો અપનીયસો;
મગ્ગં દક્ખિણવિહાર, ગામિઞ્ચાપિ અકારયિ.
ભૂતારામ વિહારઞ્ચ, રામગોણકમેવ ચ;
તથેવ નન્દતિસ્સસ્સ, આરામઞ્ચ અકારયિ.
પાચિનતો અનુળાતિસ્સ, પબ્બતં ગઙ્ગરાજિયં;
નિયેલતિસ્સારામઞ્ચ, પિળ પિટ્ઠિ વિહારકં.
રાજમહાવિહારઞ્ચ, કારેસિ મનુજાધિપો;
સોયેવ તીસુ ઠાનેસુ, કારેસુ’પોસથાલયં.
કલ્યાણીક વિહારે ચ, મણ્ડલગિરિકે તથા;
દુબ્બલવાપિતિસ્સવ્હે, વિહારેસુ ઇમેસુ હિ.
કનિટ્ઠતિસ્સચ્ચયેન, તસ્સ પુત્તો અકારયિ;
રજ્જં દ્વેયેવ વસ્સાનિ, ચૂળનાગોતિ વિસ્સુતો.
ચૂળનાગકનિટ્ઠોતુ, રાજાઘાતિય ભાતિકં;
એકવસ્સં કુડ્ડનાગો, રજ્જં લંકાય કારયિ.
મહાપેળઞ્ચ વડ્ઢેસિ, એકનાળિકછાતકે;
ભિક્ખુસતાનં પઞ્ચન્નં, અબ્ભોચ્છિન્નં મહીપતિ.
કુડ્ડનાગસ્સ ¶ રઞ્ઞો તુ, દેવીયા ભાતુકો તદા;
સેનાપતિ સિરિનાગો, ચોરો હુત્વાન રાજિનો.
બલવાહન સમ્પન્નો, આગમ્મ નગરન્તિકં;
રાજબલેન યુજ્ઝન્તો, કુડ્ડનાગં મહીપતિં.