📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
મહાવંસપાળિ
પથમપરિચ્છેદ
મહિયઙ્ગણાગમનં
નમસ્સિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, સુસુદ્ધં સુદ્ધવંસજં;
મહાવંસં પવક્ખામિ, નાનાનૂનાધિકારિકં.
પોરાણેહિ કતો’પેસો, અતિવિત્થારિતો ક્વચિ;
અતીવ ક્વચિ સંખિત્તો, અનેકપુનરુત્તકો.
વજ્જિતં તેહિ દોસેહિ, સુખગ્ગહણધારણં;
પસાદસંવેગકરં, સુતિતો ચ ઉપાગતં.
પસાદજનકે ઠાને, તથા સંવેગકારકે;
જનયન્તો પસાદઞ્ચ, સંવેગઞ્ચ સુણાથ તં.
દીપઙ્કરઞ્હિ સમ્બુદ્ધં, પસ્સિત્વા નો જિનો પુરા;
લોકં દુક્ખા પમોચેતું, બોધાય પણિધિં અકા.
તતો તઞ્ચેવ સમ્બુદ્ધં, કોણ્ડઞ્ઞં મઙ્ગલં મુનિં;
સુમનં રેવતં બુદ્ધં, સોભિતઞ્ચ મહામુનિં.
અનોમદસ્સિં સમ્બુદ્ધં, પદુમં નારદં જિનં;
પદુમુત્તરસમ્બુદ્ધં, સુમેધઞ્ચ તથાગતં.
સુજાતં પિયદસ્સિઞ્ચ, અત્થદસ્સિઞ્ચ નાયકં;
ધમ્મદસ્સિઞ્ચ સિદ્ધત્થં, તિસ્સં ફુસ્સજિનં તથા.
વિપસ્સિં સિખીસમ્બુદ્ધં, સમ્બુદ્ધં વેસ્સભું વિભું;
કકુસન્ધઞ્ચ સમ્બુદ્ધં, કોણાગમનમેવ ચ.
કસ્સપં સુગતઞ્ચ’મે, સમ્બુદ્ધે ચતુવીસતિ;
આરાધેત્વા મહાવીરો, તેહિ બોધાય બ્યાકતો.
પુરેત્વા ¶ પારમી સબ્બા, પત્વા સમ્બોધિમુત્તમં;
ઉત્તમો ગોતમો બુદ્ધો, સત્તે દુક્ખા પમોચયિ.
મગધેસુ રુવેલાયં, બોધિમૂલે મહામુનિ;
વિસાખપુણ્ણમાયં સો, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
સત્તાહાનિ તહિં સત્ત, સો વિમુત્તિસુખં પરં;
વિન્દન્તં મધુરત્તઞ્ચ, દસ્સયન્તો વસી વસિ.
તતો બારાણસિં ગન્ત્વા, ધમ્મચક્કં પગત્તયિ;
તત્થ વસ્સ વસન્તો’વ, સટ્ઠિં અરહતં અકા.
તે ધમ્મદેસનત્થાય, વિસ્સજ્જેત્વાન ભિક્ખવો;
વિનેત્વા ચ તતો તિંસ-સહા યે ભદ્દવગ્ગિયે.
સહસ્સજટિલે નાથો, વિનેતું કસ્સપાદિકે;
હેમન્તે ઉરુવેલાયં, વસિતે પરિપાચયં.
ઉરુવેલકસ્સપસ્સ, મહાયઞ્ઞે ઉપટ્ઠિતે;
તસ્સ’ત્તનો નાગમને, ઇચ્છાચારં વિજાનિય.
ઉત્તરકુરુતો ભિક્ખં, આહરિત્વા રિમદ્દનો;
અનોતત્તદહે ભુત્વા, સાયન્હસમયે સયં.
બોધિતો નવમે માસે, ફુસ્સપુણ્ણમિયં જિનો;
લઙ્કાદીપં વિસોધેતું, લઙ્કાદીપમુપાગમિ.
સાસનુજ્જોતનં ઠાનં, લંકા ઞાતા જિનેન હિ;
યક્ખપુણ્ણાય લઙ્કાય, યક્ખા નિબ્બા સિયાતિ ચ.
ઞાતોવ લઙ્કામજ્ઝમ્હિ, ગઙ્ગાભીરે મનોરમે;
તિયોજનાય તે રમ્મે, એકયોજનવિત્થતે.
મહાનાગવનુય્યાને, યક્ખસઙ્ગામભૂમિયા;
લઙ્કાદીપટ્ઠયક્ખાનં, મહાયક્ખસમાગમો.
ઉપાગતો તં સુગતો, મહાયક્ખસમાગમં;
સમાગમસ્સ મજ્ઝમ્હિ, તત્થ તેસં સિરોપરિ.
મહિયઙ્ગણથૂપસ્સ, ઠાને વેહાયસં જિનો;
વુટ્ઠિવાતન્ધકારેસિ, તેસં સંવેજનં અકા.
તે ભયટ્ઠા’ભયં યક્ખા, અયાચું અભયં જિનં;
જિનો અભયદો આહ, યક્ખે તે’તિ ભયદ્દીતે.
યક્ખા ¶ ભયં વો દુક્ખઞ્ચ, હરિસ્સામિ ઇદં અહં;
તુમ્હે નિસજ્જઠાનં મે, સમગ્ગા દેથ નો ઇધ.
આહુ તે સુગતં યક્ખા, દેમ મારિસ તે ઇધ;
સબ્બેપિ સકલં દીપં, દેહિ નો અભયં તુવં.
ભયં સીતં તમં તેસં, હન્ત્વા તં દિન્નભૂમિયં;
ચમ્મક્ખન્ધં અત્થરિત્વા, તત્થા’ સીનો જિનો તતો.
ચમ્મક્ખણ્ડં પસારેસિ, આદિત્તં તં સમન્તતો;
ઘમ્માભિભૂતા તે ભીતા, ઠિતા અન્તે સમન્તતો.
ગિરિદીપં તતો નાથો, રમ્મં તેસં ઇધા’નયિ;
તેસુ તત્થ પવિટ્ઠેસુ, યથાઠાને ઠપેસિ ચ.
નાથો તં સંખિપિ ધમ્મં, તદા દેવા સમાગમું;
તસ્મિં સમાગમે તેસં, સત્થા ધમ્મ મદેસયિ.
નેકેસં પાણકોટીનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, ઠિતા આસું અસંખિયા.
સોતાપત્તિફલં પત્વા, સેલે સુમનકૂટકે;
મહાસુમનદેવિન્દો, પૂજિયં યાચિ પૂજિયં.
સિરં પરામસિત્વાન, નીલામલસિરોરુહો;
પાણિમત્તેઅદા કેસે, તસ્સ પાણ હિતો જિનો.
સો તં સુવણ્ણચઙ્કોટ-વરેનાદાય સત્થુનો;
નિસિન્નટ્ઠાનરચિતે, નાનારતનસઞ્ચયે.
સબ્બતો સત્તરતને, તે ઠપેત્વા સિરોરુહે;
સો ઇન્દનીલથૂપેન, પિદહેસિ નમસ્સિ ચ.
પરિનિબ્બુતમ્હિ સમ્બુદ્ધે, ચિતકતો ચ ઇદ્ધિયા;
આદાય જિનગીવટ્ઠિં, થેરો સરભૂનામકો.
થેરસ્સ સારિપુત્તસ્સ, સિસ્સો આનીય ચેતિયે;
તસ્મિંયેવ ઠપેત્વાન, ભિક્ખૂહિ પરિવારિતો.
છાદાપેત્વા મેદવણ્ણ-પાસાણેહિ મહિદ્ધિકો;
થૂપં દ્વાદસહત્થુચ્ચં, કારાપેત્વાન પક્કમિ.
દેવાનંપિયતિસ્સસ્સ, રઞ્ઞો ભાતુકુધારકો;
ઉદ્ધચૂળાભયો નામ, દિસ્વા ચેતિય મબ્ભુતં.
તં ¶ છાદયિત્વા કારેસિ, તિંસહત્થુચ્ચ ચેતિયં;
મદ્દન્તો દમિળે રાજા, તત્રટ્ઠો દુક્ખગામણિ.
અસીતિહત્થં કારેસિ, તસ્સ કઞ્જુકચેતિયં;
મહિયઙ્ગણથૂપોય-મેસો એવં પતિટ્ઠિતો.
એવં દીપમિમંકત્વા, મનુસ્સારહમિસ્સરો;
ઉરુવેલમગા ધીરો, ઉરુવીર પરક્કમોતિ.
મહિયઙ્ગણાગમનં નિટ્ઠિતં.
નાગદીપાગમન
મહાકારુણિકો સત્થા, સબ્બલોકહિતે રતો;
બોધિતો પઞ્ચમે વસ્સે, વસં જેતવને જિનો.
મહોદરસ્સ નાગસ્સ, તથા ચૂળોદરસ્સ ચ;
માતુલભાગિનેય્યાનં, મણિપલ્લઙ્કહેતુકં.
દિસ્વા સપારિસજ્જાનં, સઙ્ગામં પચ્ચુપટ્ઠિતં;
સમ્બુદ્ધો ચિત્તમાસસ્સ, કાળપક્ખે ઉપોસથે.
પાતોયેવ સમાદાય, પવરં પત્તચીવરં;
અનુકમ્પાય નાગાનં, નાગદીપમુપાગમિ.
મહાદરો’પિસો નાગો, તદા રાજા અહિદ્ધિકો;
સમુદ્દે નાગભવને, દસદ્ધસતયોજને.
કણિટ્ઠિકા તસ્સ કણ્હા, વડ્ઢમાનમ્હિ પબ્બતે;
નાગરાજસ્સ દિન્ના’સિ, તસ્સ ચૂળોદરો સુતો.
તસ્સ માતા મહામાતુ, મણિપલ્લઙ્કમુત્તમં;
દત્વા કાલકતા નાગી, માતુલેન તથા હિ સો.
અહોસિ ભાગિનેય્યસ્સ, સઙ્ગામો પચ્ચુપટ્ઠિતો;
પબ્બતેય્યા’પિ નાગા તે, અહેસુઞ્હિ મહિદ્ધિકા.
સમિદ્ધિસુમનો નામ, દેવો જેતવને ઠિતં;
રાજાયતનમાદાય, અત્તનો ભવનં સુભં.
બુદ્ધાનુમતિયાયેવ, છત્તાકારં જિનોપરિ;
ધારયન્તો ઉપાગઞ્છિ, ઠાનં તં પુબ્બવુટ્ઠકં.
દેવો ¶ હિ સો નાગદીપે, મનુસ્સો’નન્તરે ભવે;
અહોસિ રાજાયતન-ઠિતઠાને સ અદ્દસ.
પચ્ચેકબુદ્ધ ભુઞ્જન્તે, દિસ્વા ચિત્તં પસાદિય;
પત્તસોધનસાખાયો, તેસં પાદાસિ તેન સો.
નિબ્બત્તિતસ્મિં રુક્ખસ્મિં, જેતુય્યાને મનોરમે;
દ્વારકોટ્ઠકપસ્સમ્હિ, પચ્છા બહિ અહોસિ સો.
દેવાતિદેવો દેવસ્સ, તસ્સ વુદ્ધિઞ્ચ પસ્સિય;
ઇદં ઠાન હિતત્થઞ્ચ, તં સરુક્ખં ઇધાનયિ.
સઙ્ગામમજ્ઝે આકાસે, નિસિન્નો તત્થ નાયકો;
તમં તમોનુદો તેસં, નાગાનં હિંસનં અકા.
અસ્સાસેન્તો ભયટ્ટે તે, આલોકં પવિદ્ધંસયિ;
તે દિસ્વા સુગતં તુટ્ઠા, પાદે વન્દિંસુ સત્થુનો.
તેસં ધમ્મમદેસેસિ, સામગ્ગિકરણં જિનો;
ઉભો’પિ તે પતીતા તં, પલ્લઙ્કં મુનિનો અદું.
સત્થા ભૂમિગતો તત્થ, પસીદિસ્વાન આસને;
તેહિ દિબ્બન્નપાનેહિ, નાગરાજેહિ તપ્પિતો.
તે જલટ્ઠે તલટ્ઠે ચ, ભુજગે’સીતિકોટિયો;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, પતિટ્ઠાપેસિ નાયકો.
મહોદરસ્સ નાગસ્સ, માતુલો મણિઅક્ખિકો;
કલ્યાણિયં નાગરાજા, યુદ્ધં કાતું તહિં ગતો.
બુદ્ધગામમ્હિ પઠમે, સુત્વા સદ્ધમ્મદેસનં;
ઠિતો સરણસીલેસુ, તત્થા’યાચિ તથાગતં.
મહતી અનુકમ્પાનો, કતા નાથ તયા અયં;
તવાનાગમને સબ્બે, મયં ભસ્મી ભવામહે.
અનુકમ્પા મહી પિતે, વિસું હોતુ મહોદય;
પુનરાગમનેનેત્થ, વાસભૂમિં મમા મમ.
અધિવાસયિત્વા ભગવા, તુણ્હિભાવે નિધાગમં;
પતિટ્ઠાપેસિ તત્થેવ, રાજાયતનચેતિયં.
તઞ્ચપિ ¶ રાજાયતનં, પલ્લઞ્ચઙ્ક મહારહં;
અપ્પેસિ નાગરાજૂનં, લોકનાથો નમસ્સિતું.
પરિભોગચેતિયં મય્હં, નાગરાજા નમસ્સથ;
તં ભવિસ્સતિ વોતાતા, હિતાય ચ સુખાય ચ.
ઇચ્ચેવમાદિં સુગતો, નાગાનં અનુસાસનં;
કત્વા જેતવનં એવ, ગતો લોકાનુકમ્પકોતિ.
નાગદીપાગમનં
કલ્યાણાગમનં
તતો સો તતિયે વસ્સે,
નાગિન્દો મણિઅક્ખિકો;
ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં,
સતસઙ્ઘં નિમન્તયિ.
બોધિતો અટ્ઠમે વસ્સે, વસં જેતવને જિનો;
નાથો પઞ્ચહિ ભિક્ખૂનં, સતેહિ પરિવારિતો.
દુતિયે દિવસે ભત્ત-કાલે આરોચિતે જિનો;
રમ્મે વેસાખમાસમ્હિ, પુણ્ણમાયં મુનિસ્સરો.
તત્થેવ પારુપિત્વાન, સઙ્ઘાટિં પત્તમાદિય;
આગા કલ્યાણિદેસં તં, મણિઅક્ખિનિવેસનં.
કલ્યાણિ ચેતિયઠાને, કતે રતનમણ્ડપે;
મહારહમ્હિ પલ્લઙ્કે, સહસઙ્ઘેનુ’પાવિસિ.
દિબ્બેહિ ખજ્જભોજ્જેહિ, સગણો સગણં જિનં;
નાગરાજા ધમ્મરાજં, સન્તપ્પેસિ સુમાનસો.
તત્થ ધમ્મં દેસયિત્વા, સત્થા લોનુકમ્પકો;
ઉગ્ગન્ત્વા સુમને કૂટે, પદં દસ્સેસિ નાયકો.
તસ્મિં પબ્બતપાદમ્હિ, સહસઙ્ઘો યથાસુખં;
દિવા વિહારં કત્વાન, દીઘવાપિ મુપાગમિ.
તત્થ ¶ ચેતિયઠાનમ્હિ, સસઙ્ઘોવ નિસીદિય;
સમાધિં અપ્પયી નાથો, ઠાનાગારવપત્તિયા.
તતો વુટ્ઠાય ઠાનમ્હા, ઠાનાઠાનેસુ કોવિદો;
મહામેઘવનારામ-ઠાનમાગ મહામુનિ.
મહાબોધિઠિતઠાને, નિસીદિત્વા સસાવકો;
સમાધિં અપ્પયી નાથો, મહાથૂપઠિતે તથા.
થૂપારામમ્હિ થૂપસ્સ, ઠિતઠાને તથેવ ચ;
સમાધિતો’થ વુટ્ઠાય, સિલાચેતિયઠાનગો.
સહાગતે દેવગણો, ગણી સમનુસાસિય;
તતો જેતવનં બુદ્ધો, બુદ્ધસબ્બત્થકો અગા.
એવં લઙ્કાય નાથો, હિતમમિતમતી આયતિં પેક્ખમાનો;
તસ્મિં કાલમ્હિ લંકાસુરભુજગગણાદીનમત્થઞ્ચ પસ્સં;
આગા તિક્ખત્તુમેતં અતિવિપુલદયો લોકદીપો સુદીપં;
દીપો તેનાયમાસિ સુજનબહુમનો ધમ્મદીપાવ ભાસીતિ.
કલ્યાણાગમનં
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તથાગતાભિગમનં નામ
પઠમો પરિચ્છેદો.
દુતિયપરિચ્છેદ
મહાસમ્મતવંસ
મહાસમ્મત ¶ રાજસ્સ, વંસજો હિ મહામુનિ;
કપ્પસ્સાદિમ્હિ રાજા’સિ, મહાસમ્મતનામકો.
રોજો ચ વરરોજો ચ, તથા કલ્યાણકા દુવે;
ઉપોસથો ચ મન્ધાતા, ચરકો’પચરા દુવે.
ચેતીયો મુચલો ચેવ, મહામૂચલનામકો;
મુચલિન્દો સાગરો ચેવ, સાગરો દેવ વનામકો.
ભરતો ભગીરથો ચેવ, રુચિ ચ સુરુચિ પિચ;
પતાપો મહાપતાપો, પનાદા ચ તથા દુવે.
સુદસ્સનો ચ નેરુ ચ, તથા એવ દુવે દુવે;
પચ્છિમા ચા’તિ રાજાનો, તસ્સ પુત્તપપુત્તકા.
અસંખિયાયુકા એતે, અટ્ઠવીસતિ ભૂમિપા;
કુસાવતિં રાજગહં, મિથિલઞ્ચાપિ આવસું.
તતો સતઞ્ચ રાજનો, છપ્પઞ્ઞાસ ચ સટ્ઠિ ચ;
ચતુરાસીતિ સહસ્સાનિ, છત્તિંસા ચ તતો પરે.
દ્વત્તિંસ અટ્ઠવીસા ચ, દ્વાવીસતિ તતો પરે;
અટ્ઠારસ સત્તરસ, પઞ્ચદસ ચતુદ્દસ.
નવ સત્ત દ્વાદસ ચ, પઞ્ચવીસ તતોપરે;
પઞ્ચવીસં દ્વાદસ ચ, દ્વાદસઞ્ચ નવા પિચ.
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, મખાદેવાદિકાપિ ચ;
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, કળારાજનકાદયો.
સોળસ યાવ ઓક્કાતં, પપુત્તા રાસિતો ઇમે;
વિસું વિસું પુરે રજ્જં, કમતો અનુસાસિસું.
ઓક્કામુખો જેટ્ઠપુત્તો, ઓક્કાકસા’સિ ભૂપતિ;
નિપુરો ચન્દીમા ચન્દં-મુખો ચ સિવિ સઞ્જયો.
વેસ્સન્તર ¶ મહારાજા, જાલી ચ સીહવાહનો;
સીહસ્સરો ચ ઇચ્ચેતે, તસ્સ પુત્ત પ પુત્તકા.
દ્વેઅસીતિ સહસ્સાનિ, સીહસ્સરસ્સ રાજિનો;
પુત્ત પ પુત્ત રાજાનો, જયસેનો તદન્તિમો.
એતે કપિલવત્થુસ્મિં, સક્યરાજાતિ વિસ્સુતા;
સીહહનુ મહારાજા, જયસેનસ્સ અત્રજો.
જયસેનસ્સ ધીતા ચ, નામેના’સિ યસોધરા;
દેવદયે દેવદહ-સક્કો નામા’સિ ભૂપતિ.
અઞ્જનો ચા’થ કચ્ચાના, આસું તસ્સ સુતા દુવે;
મહેસીચા’સિ કચ્ચાના, રઞ્ઞો સીહહનુસ્સ સા.
આસી અઞ્જનસક્કસ્સ, મહેસી સા યસોધરા;
અઞ્જનસ્સ દુવે ધીતા, માયા ચાથ પજાપતિ.
પુત્તા દુવે દણ્ડપાણી, સુપ્પબુદ્ધો ચ સાકિયો;
પઞ્ચ પુત્તા દુવે ધીતા, આસું સીહહનુસ્સરે.
સુદ્ધોદનો ધોતોદનો, સક્કસુક્કમિતોદનો;
અમિતા પમિતાચા’તિ, ઇમે પઞ્ચ ઇમા દુવે.
સુપ્પબુદ્ધસ્સ સક્કસ્સ, મહેસી અમિતા અહુ;
તસ્સા’સું ભદ્દકચ્ચાના, દેવદત્તો દુવે સુતા.
માયા મહાપજાપતિ ચેવ, સુદ્ધોદન મહેસીયો;
સુદ્ધોદન મહારઞ્ઞો, પુત્તો માયાય સો જિનો.
મહા સમ્મતવંસમ્હિ, અસમ્ભિન્ને મહામુનિ;
એવં પવત્તે સઞ્જાતો, સબ્બ ખત્થિય મુદ્ધનિ.
સિદ્ધત્થસ્સ કુમારસ્સ, બોધિસત્તસ્સ સા અહુ;
મહેસી ભદ્દકચ્ચાના, પુત્તો તસ્સા’સિ રાહુલો.
બિમ્બિસારો ચ સિદ્ધત્થ-કુમારો ચ સહાયકા;
ઉભિન્નં પિતરો ચાપિ, સહાયાએવ તે અહું.
બોધિસત્તો બિમ્બિસારા, પઞ્ચવસ્સાધિકો અહુ;
એકૂનતિંસો વયસા, બોધિસત્તો’ભિનિક્ખમિ.
પદહિત્વાન ¶ છબ્બસ્સં, બોધિં પત્વા કમેન ચ;
પઞ્ચતિંસો થ વયસા, બિમ્બિસારમુપાગમિ.
બિમ્બિસારો પન્નરસ-વસ્સો’થ પીતરં સયં;
અભિસિત્તો મહાપઞ્ઞો, પત્તો રજ્જસ્સ તસ્સ તુ.
પત્તે સોળસમે વસ્સે, સત્થા ધમ્મમદેસયિ;
દ્વાપઞ્ઞાસેવ વસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ સો પન.
રજ્જે સમા પન્નરસ, પુબ્બે જિનસમાગમા;
સત્તતિંસ સમા તસ્સ, ધરમાને તથાગતે.
બિમ્બિસારસુતો’જાત-સત્તુતં ઘાતીયા’મતિ;
રજ્જં દ્વત્તિંસવસ્સાનિ, મહામિત્તદ્દુકારયી.
અજાતસત્તુનો વસ્સે, અટ્ઠમે મુનિ નિબ્બુતો;
પચ્છા સો કારયી રજ્જં, વસ્સાનિ ચતુવીસતિ.
તથાગતો સકલલોકગ્ગતં ગતો;
અનિચ્ચતાવ સમવસો ઉપાગતો;
ઇતિ’ધ યો ભયજનનિં અનિચ્ચતં,
અવેક્ખતે સ ભવતિ દુક્ખપારગૂતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાસમ્મતવંસો નામ
દુતિયો પરિચ્છેદો.
તતિય પરિચ્છેદ
પઠમધમ્મસંગીતિ
પઞ્ચનેત્તો ¶ જિનો પઞ્ચ-ચત્તાલીસસમા’સમો;
ઠત્વા સબ્બાનિ કિચ્ચાનિ, કત્વા લોકસ્સ સબ્બથા.
કુસિનારાયયમક-સાલાનમન્તરે વરે;
વેસાખપુણ્ણમાયં સો, દીપો લોકસ્સ નિબ્બુતો.
સઙ્ખ્યાપથમતિક્કન્તા, ભિક્ખૂ તત્થ સમાગતા;
ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વસ્સા, સુદ્ધા દેવા તથેવ ચ.
સત્તસતસહસ્સાનિ, તેસુ પામોક્ખભિક્ખવો;
થેરો મહાકસ્સપોવ, સઙ્ઘત્થેરો તદા અહુ.
સત્થુસરીરસારીર-ધાતુકિચ્ચાનિ કારિય;
ઇચ્છન્તો સો મહાથેરો, સત્થુ ધમ્મચિરટ્ઠિતિં.
લોકનાથે દસબલે, સત્તાહપરિનિબ્બુતે;
દુબ્ભાસિતં સુભદ્દસ્સ, બુદ્ધસ્સ વચનં સરં.
સરં ચીવરદાનઞ્ચ, સમત્તે ઠપનં તથા;
સદ્ધમ્મઠપનત્થાય, મુનિના’નુગ્ગહં કતં.
કાતું સદ્ધમ્મસંગીતિં, સમ્બુદ્ધાનમતે યતિ;
નવઙ્ગસાસનધરે, સબ્બઙ્ગસમુપાગતે.
ભિક્ખૂ પઞ્ચસતેયેવ, મહાખીણાસવે વરે;
સમ્મન્નિ એકેનૂને તુ, આનન્દત્થેરકારણા.
પુન આનન્દત્થેરા’પિ, ભિક્ખૂહિ અભિયાચિતો;
સમ્મન્નિ કાતું સંગીતિં, સા ન સક્કા હિ તં વિના.
સાધુકીળનસત્તાહં, સત્તાહં ધાતુભાજનં;
ઇચ્ચદ્ધમાસં ખેપેત્વા, સબ્બલોકાનુકમ્પકા.
વસ્સં વસં રાજગહે, કસ્સામ ધમ્મસઙ્ગહં;
નાઞ્ઞેહિ તત્ત વત્થબ્બ-મિતિ કત્વાન નિચ્છયં.
સોકાતુરં ¶ તત્થ તત્થ, અસ્સાસેન્તો મહાજનં;
જમ્બુદીપમ્હિ તે થેરા, વિચરિત્વાન ચારિકં.
આસળ્હિસુક્કપક્ખમ્હિ, સુક્કપક્ખઠિતત્થિકા;
ઉપાગમું રાજગહં, સમ્પન્નચતુપચ્ચયં.
તત્થેવ વસ્સૂપગતા, તે મહાકસ્સપાદયો;
થેરા થિરગુણૂપેતા, સમ્બુદ્ધમતકોવિદા.
વસ્સાનં પઠમં માસં, સબ્બસેનાસનેસુ’પિ;
કારેસું પટિસઙ્ખારં, વત્વાના’જાતસત્તુનો.
વિહારપટિસઙ્ખારે, નિટ્ઠિતે અહુ ભૂપતિ;
ઇદાનિ ધમ્મસંગીતિં, કરિસ્સામિ મયં ઇતિ.
કત્તબ્બં કિન્તિપુટ્ઠસ્સ, નિસજ્જઠાનમાદિસું;
રાજા કત્થાતિ પુચ્છિત્વા, વુત્તઠાનમ્હિ તેહિ સો.
સીઘં વેભારસેલસ્સ, પસ્સે કારેસિ મણ્ડપં;
સત્તપણ્ણિગુહાદ્વારે, રમ્મં દેવસભોપમં.
સબ્બથા મણ્ડયિત્વા તં, અત્થરાપેસિ તત્થ સો;
ભિક્ખૂનં ગણનાયેવ, અનગ્ઘત્થરણાનિ ચ.
નિસ્સાય દક્ખિણં ભાગં, ઉત્તરામુખમુત્તમં;
થેરાસનં સુપઞ્ઞત્તં, આસિ તત્થ મહારહં.
તસ્મિં મણ્ડપમજ્ઝસ્મિં, પુરત્થમુખમુત્તમં;
ધમ્માસનં સુપઞ્ઞત્તં, અહોસિ સુગતારહં.
રાજા’રોચયિ થેરાનં, કમ્મં નો નિટ્ઠિતં ઇતિ;
તે થેરા થેરમાનન્દ-માનન્દકરમબ્રવું.
સ્વે સન્નિપાતો આનન્દ, સેખેન ગમનં તહિં;
ન યુત્તન્તે સદત્થે ત્વં, અપ્પમત્તો તતો ભવ.
ઇચ્ચેવં ચોદિતો થેરો, કત્વાન વીરિયં સમં;
ઇરિયાપથતો મુત્તં, અરહત્તમપાપુણિ.
વસ્સાનં દુતિયે માસે, દુતિયે દિવસે પન;
રુચિરે મણ્ડપે તસ્મિં, થેરા સન્નિપતિંસુ તે.
ઠપેત્વા’નન્દત્થેરસ્સ, અનુચ્છવિકમાસનં;
આસનેસુ નિસીદિંસુ, અરહન્તો યથારહં.
થેરો’રહત્તપત્તિં ¶ સો, ઞાપેતું તેહિ નાગમા;
કુહિં આનન્દત્થેરો’તિ, વુચ્ચમાને તુ કેહિચિ.
નિમ્મુજ્જિત્વા પથવિયા, ગન્ત્વા જોતિપથેન વા;
નિસીદિ થેરો આનન્દો, અત્તનો ઠપિતાસને.
ઉપાલિથેરો વિનયે, સેસધમ્મે અસેસકે;
આનન્દત્થેરમકરું, સબ્બે થેરા ધુરન્ધરે.
મહાથેરો સકત્તાનં, વિનયં પુચ્છિતું સયં;
સમ્મન્નુ’પાલિથેરો ચ, વિસ્સજ્જેતું તમેવ તુ.
થેરાસને નિસીદિત્વા, વિનયં તમપુચ્છિ સો;
ધમ્માસને નિસીદિત્વા, વિસ્સજ્જેસિ તમેવ સો.
વિનયઞ્ઞૂનમગ્ગેન, વિસ્સજ્જિતકમેન તે;
સબ્બે સજ્ઝાયમકરું, વિનયં નયકોવિદા.
અગ્ગં બહુસ્સુતાદીનં, કોસારક્ખં મહેસિનો;
સમ્મન્નિત્વાન અત્તાનં, થેરો ધમ્મમપુચ્છિ સો.
તથા સમ્મન્નિય’ત્તાનં, ધમ્માસનાગતો સયં;
વિસ્સજ્જેસિ તમાનન્દ-ત્થેરો ધમ્મમસેસતો.
વેદેહમુનિના તેન, વિસ્સજ્જિતકમેન તે;
સબ્બે સજ્ઝાયમકરું, ધમ્મં ધમ્મત્થકોવિદા.
એવં સત્તહિ માસેહિ, ધમ્મસંગીતિ નિટ્ઠિતા;
સબ્બલોકહિતત્થાય, સબ્બલોકહિ તેહિ સા.
મહાકસ્સપથેરેન, ઇદં સુગતસાસનં;
પઞ્ચવસ્સસહસ્સાનિ, સમત્થં વત્તને કતં.
અતીવ જાતપામોજ્જા, સન્ધારકજલન્તિકા;
સંગીતિપરિયોસાને, છદ્ધાકમ્પિ મહામહી.
અચ્છરિયાનિ ચા’હેસું, લોકેનેકાનિનેકધા;
થેરેહેવ કતત્તા ચ, થેરિયાયં પરમ્પરા.
પઠમં સઙ્ગહં કત્વા, સબ્બલોકહિતં બહું;
તે યાવતાયુકં ઠત્વા, થેરા સબ્બેપિ નિબ્બુતા.
થેરા’પિ ¶ તે મતિપદીપહતન્ધકારા,
લોકન્ધકારહનનમ્હિ મહાપદીપા;
નિબ્બાપિતા મરણઘોરમહાનિલેન,
તેનાપિ જીવિતમદં મતિમા જહેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદંસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઠમધમ્મસંગીતિનામ
તતિયો પરિચ્છેદો.
ચતુત્થ પરિચ્છેદ
દુતિય સંગીતિ
અજાતસત્તુ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા’દાયિ ભદ્દકો;
રજ્જં સોળસવસ્સાનિ, કારેસિ મિત્તદૂભિકો.
ઉદયભદ્દ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા અનુરુદ્ધકો;
અનુરુદ્ધસ્સ પુત્તો તં, ઘાતેત્વા મુણ્ડનામકો.
મિત્તદ્દુનો દુમ્મતિનો, તે’પિ રજ્જમકારયું;
તેસં ઉભિન્નં રજ્જેસુ, અટ્ઠવસ્સાન’તિક્કમું.
મુણ્ડસ્સ પુત્તો પિતરં, ઘાતેત્વા નાગદાસકો;
ચતુવીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ પાપકો.
પિતુઘાતકવંસો’ય, મીતિકુદ્ધા’થ નાગરા;
નાગદાસક રાજાનં, અપનેત્વા સમાગતા.
સુસુનાગોતિ પઞ્ઞાતં, અમચ્ચં સાધુસમ્મતં;
રજ્જે સમભિસિઞ્જિંસુ, સબ્બેસં હિતમાનસા.
સો ¶ અટ્ઠારસવસ્સાનિ, રાજા રજ્જમકારયિ;
કાળાસો કો તસ્સ પુત્તો, અટ્ઠવીસતિ કારયિ.
અતીતે દસમે વસ્સે, કાળાસોકસ્સ રાજિનો;
સમ્બુદ્ધપરિનિબ્બાના, એવં વસ્સસતં અહુ.
તદા વેસાલિયા ભિક્ખૂ, અનેકા વજ્જિપુત્તકા;
સિઙ્ગીલોણં દ્વઙ્ગુલઞ્ચ, તથા ગામન્તરમ્મિ ચ.
આવાસા’નુમતા’ચિણ્ણં, અમથિતં જલોગિ ચ;
નિસીદનં અદસકં, જાતરૂપાદિકં ઇતિ.
દસવત્થૂનિ દીપેસું, કપ્પન્તીતિ અલજ્જીનો;
તં સુત્વાન યસત્થેરો, એવં વજ્જીસુ ચારિકં.
છળભિઞ્ઞો બલપ્પત્તો, યસો કાકણ્ડકત્રજો;
તં સમેતું સઉસ્સાહો, તત્થાગમિ’મહાવનં.
ઠપેત્વા’પોસથગ્ગે તે, કંસપાતિં સહોધકં;
કહાપણાદિં સઙ્ઘસ્સ, દેથ’ના’હુ ઉપાસકે.
ન કપ્પતે તં મા દેથ, ઇતિ થેરો સવારયિ;
પટિસારણીયં કમ્મં, યસત્થેરસ્સ તે કરું.
યાચિત્વા અનુદૂતં સો, સહ તેન પુરં ગતો;
અત્તનો ધમ્મવાદિત્તં, સઞ્ઞાપેત્વા’ગ સાગરે.
અનુદૂતવચો સુત્વા, તમુક્ખિપિતુમાગતા;
પરિક્ખિપિય અટ્ઠંસુ, સરં થેરસ્સ ભિક્ખવો.
થેરો ઉગ્ગમ્મ નભસા, ગન્ત્વા કોસમ્બિયં તતો;
પાવેય્યકા વન્તિકાનં, ભિક્ખૂનં સન્તિકં લહું.
વેસેસિ દૂતેતુ સયં, ગન્ત્વા’હો ગઙ્ગપબ્બતં;
આહ સમ્ભૂતત્થેરસ્સ, તં સબ્બં સાણવાસિનો.
પાવેય્યકા સટ્ઠિથેરા, અસિતા’વન્તિકાપિ ચ;
મહાખીણાસવા સબ્બે, અહોગઙ્ગમ્હિ ઓતરું.
ભિક્ખવો સન્નિપતિતા, સબ્બે તત્થ તતો તતો;
આસું નવુતિસહસ્સાનિ, મન્તેત્વા અખિલા’પિ તે.
સોરેય્ય ¶ રેવતત્થેરં, બહુસ્સુત મનાસવં;
તં કાલપમુખં ઞત્વા, પસ્સિતું નિક્ખમિંસુ તં.
થેરો તમ્મન્તનં સુત્વા, વેસાલિં ગન્તુમેવ સો;
ઇચ્છન્તો ફાસુગમનં, તતો નિક્ખમિ તઙ્ખણં.
પાતો પાતોવ નિક્ખન્ત-ટ્ઠાનં તેન મહત્તના;
સાયં સાયમુપેન્તાનં, સહજોતિયમદ્દસું.
તત્થ સમ્ભૂતત્થેરેન, યસત્થેરો નિયોજિતો;
સદ્ધમ્મસવનન્તે તં, રેવતથેર મુત્તમં.
ઉપેચ્ચ દસવત્થૂનિ, પુચ્છિ થેરો પટિક્ખિપિ;
સુત્વા’ધિકરણં તઞ્ચ, નિસેધેમાતિ અબ્રવિ.
પાપાપિ પક્ખં પેક્ખન્તા, રેવતત્થેર મુત્તમં;
સામણકં પરિક્ખારં, પટિયાદિય તે બહું.
સીઘં નાવાય ગન્ત્વાન, સહજાતિસમીપગા;
કરોન્તિ ભત્તવિસ્સગ્ગં, ભત્તકાલે ઉપટ્ઠિતે.
સહજાતિં આવસન્તો, સાળથેરો વિચિન્તિયા;
પાવેય્યકા ધમ્મવાદી, ઇતિ પસ્સિ અનાસવો.
ઉપેચ્ચ તં મહાબ્રહ્મા, ધમ્મે નિટ્ઠાતિ અબ્રવિ;
નિચ્ચં ધમ્મે ઠિતત્તં સો, અત્તનો તસ્સ અબ્રવિ.
તે પરિક્ખારમાદાય, રેવતત્થેરમદ્દસું;
થેરો ન ગણ્હિ તપ્પક્ખ-ગાહી સિસ્સં પણામયી.
વેસાલિં તે તતો ગન્ત્વા, તતો પુપ્ફપુરં ગતા;
વદિંસુ કાળાસોકસ્સ, નરિન્દસ્સ અલજ્જીનો.
સત્થુસ્સ નો ગન્ધકુટિં, ગોપયન્તો મયં તહિં;
મહાવનવિહારસ્મિં, વસામ વજ્જીભૂમિયં.
ગણ્હિસ્સામ વિહાર’ન્તિ, ગામવાસિકસિક્ખવો;
આગચ્છન્તિ મહારાજ, મટિસેધય તે ઇતિ.
રાજાનં દુગ્ગહિતં તે, કત્વા વેસાલિમાગમું;
રેવતત્થેર મૂલમ્હિ, સહજાતિયમેત્થ તુ.
ભિક્ખૂ ¶ સતસહસ્સાનિ, એકાદસ સમાગતા;
નવુતિઞ્ચ સહસ્સાનિ, અહુ તં વત્થુ સન્તિયા.
મૂલટ્ઠેહિ વિના વત્થુ-સમનં નેવ રોચયિ;
થેરો સબ્બેપિ ભિક્ખૂ તે, વેસાલિમાગમું તતો.
દુગ્ગહિતોવ સો રાજા, તત્થામચ્ચે અપેસયિ;
મૂળા દેવાનુભાવેન, અઞ્ઞત્થ અગમિંસુ તે.
પેસેત્વા તે મહીપાલો, તં રત્તિં સુપિનેનસો;
અપસ્સિ સકમત્તાનં, પક્ખિત્તં લોહકુમ્ભિયં.
અતિભીતો અહુ રાજા, તમસ્સા સેતુ માગમા;
ભગિની નન્દથેરી તુ, આકાસેન અનાસવા.
ભારિયં તે કતં કમ્મં, ધમ્મિકે’ય્યે ખમાપય;
પક્ખો તેસં ભવિત્વા ત્વં, કુરુ સાસનપગ્ગહં.
એવં કતે સોત્થિ તુય્હં, હેસ્સતીતિ અપક્કમિ;
પસાતેયેવ વેસાલિં, ગન્તું નિક્ખમિ ભૂપતિ.
ગન્ત્વા મહાવનં ભિક્ખૂ-સઙ્ઘં સો સન્નિપાતિય;
સુત્વા ઉભિન્નં વાદઞ્ચ, ધમ્મપક્ખઞ્ચ રોચિય.
ખમાપેત્વા ધમ્મિકે તે, ભિક્ખૂ સબ્બે મહીપતિ;
અત્તનો ધમ્મપક્ખત્તં, વત્વા તુમ્હે યથારુચિ.
સમ્પગ્ગહં સાસનસ્સ, કરોથાતિ ચ ભાસિય;
દત્વા ચ તેસં આરક્ખં, અગમાસિ સકં પુરં.
નિચ્છેતું તાનિ વત્થૂનિ, સઙ્ઘો સન્નિપતી તદા;
અનગ્ગાનિ તત્થ ભસ્સાનિ, સઙ્ઘમજ્ઝે અજાયિસું.
તતો સો રેવતત્થેરો, સાવેત્વા સઙ્ઘમજ્ઝગો;
ઉબ્ભાહિકાય તં વત્થું, સમેતું નિચ્છયં અકા.
પાચિનકેચ ચતુરો, ચતુરો પાવેય્યકેપિ ચ;
ઉબ્ભાહિકાય સમ્મન્નિ, ભિક્ખૂ તં વત્થુ સન્તિયા.
સબ્બકામી ચ સાળ્હો ચ, ખુજ્જસોભિતનામકો;
વાસભગામિકો ચાતિ, થેરો પાચિનકા ઇમે.
રેવતો ¶ સાણસમ્ભૂતો,
યસો કાકોણ્ડકત્રજો;
સુમનો ચાતિ ચત્તારો,
થેરા પાવેય્યકા ઇમે.
સમેતું તાનિ વત્થૂનિ, અપ્પસદ્દં અનાકુલં;
અગમું વાલુકારામં, અટ્ઠત્થેરા અનાસવા.
દહરેના’જિ તે નેત્થ, પઞ્ઞત્તે આસને સુભે;
નિસીદિંસુ મહાથેરા, મહામુનિ મતઞ્ઞુનો.
તેસુ વત્થૂસુ એકેકં, કમતો રેવતો મહા;
થેરો થેરં સબ્બકામિં, પુચ્છિ પુચ્છાસુ કોવિદો.
સબ્બકામી મહાથેરો, તેન પુટ્ઠો’થ બ્યાકરિ;
સબ્બાનિ તાનિ વત્થૂનિ, ન કપ્પન્તીતિ સુત્તતો.
નિહનિત્વા’ધિકરણં, તં તે તત્થ યથાક્કમં;
તથેવ સઙ્ઘમજ્ઝેપિ, પુચ્છાવિસ્સજ્જનં કરું.
નિગ્ગહં પાપભિક્ખૂનં, દસવત્થુકદીપનં;
તેસં દસસહસ્સાનં, મહાથેરો અકંસુ તે.
સબ્બકામી પુથવિયા, સઙ્ઘત્થેરો તદા અહુ;
સો વીસં વસ્સસતિકો, તદા’સિ ઉપસમ્પદા.
સબ્બકામી ચ સાળ્હો ચ,
રેવતો ખુજ્જસોભિતો;
યસો કાકોણ્ડકસુતો,
સમ્ભૂતો સાણવાસિકો.
થેરા આનન્દત્થેરસ્સ, એતે સદ્ધિવિહારિનો;
વાસભગામિકો ચેવ, સુમનો ચ દુવે પન.
થેરા’નુરુદ્ધત્થેરસ્સ, એતે સદ્ધિવિહારિનો;
અટ્ઠ થેરા’પિ ધઞ્ઞા તે, દિટ્ઠપુબ્બા તથાગતં.
ભિક્ખૂ સતસહસ્સાનિ, દ્વાદસાસું સમાગતા;
સબ્બેસં રેવતત્થેરો, ભિક્ખૂનંપમુખોતદા.
તતો ¶ સો રેવતત્થેરો, સદ્ધમ્મટ્ઠિતિયા ચિરં;
કારેતું ધમ્મસંગીતિં, સબ્બભિક્ખુસમૂહતો.
પભિન્નત્થાદિઞાણાનં, પિટકત્તયધારિનં;
સતાનિ સત્તભિક્ખૂનં, અરહન્તાનમુચ્ચિનિ.
તે સબ્બે વાલુકારામે, કાળાસોકેન રક્ખિતા;
રેવતત્થેરપામોક્ખા, અકરું ધમ્મસઙ્ગહં.
પુબ્બે કતં તથા એવ, ધમ્મં પચ્છા ચ ભાસિતં;
આદાય નિટ્ઠપેસું તં, એતં માસેહિ અટ્ઠહિ.
એવં દુતિયસંગીતિં, કત્વા તેપિ મહાયસા;
થેરા દોસક્ખયં પત્તા, પત્તાકાલેન નિબ્બુતિં.
ઇતિ પરમમતીનં પત્તિપત્તબ્બકાનં,
તિભવહિતકરાનં લોકનાથેરસાનં;
સુમરિયમરણં તં સઙ્ખતા સારકત્તં,
પરિગણિયમસેસં અપ્પમત્તો ભવેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે
મહાવંસે દુતિયસંગીતિ નામ
ચતુત્થો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચમ પરિચ્છેદ
તતિયધમ્મસંગીતિ
યા મહાકસ્સપાદીહિ ¶ , મહાથેરેહિ આદિતો;
કતા સદ્ધમ્મ સંગીતિ, થેરિયા’તિ પવુચ્ચતિ.
એકો’વ થેરવાદો સો, આદિવસ્સસતે અહુ;
અઞ્ઞાચરિયવાદાતુ, તતો ઓરં અજાયિસું.
તેહિ સંગીતિકારેહિ, થેરેહિ દુતિયેહિ તે;
નિગ્ગહિતા પાપભિક્ખૂ, સબ્બે દસસહસ્સકા.
અકંસા’ચરિયવાદં તે, મહાસંગીતિનામકા;
તતો ગોકુલિકા જાતા, એકબ્બોહારિકાપિ ચ.
ગોકુલિકેહિ પણ્ણત્તિ-વાદા બાહુલિકાપિ ચ;
ચેતિયવાદા તેસ્વેવ, સમતાસઙ્ઘિકા છ તે.
પુનાપિ થેરવાદેહિ, મહિંસાસકભિક્ખવો;
વજ્જીપુત્તકભિક્ખૂ ચ, દુવે જાતા ઇમે ખલુ.
જાતા’થ ધમ્મુત્તરિયા, ભદ્રયાનિકભિક્ખવો;
છન્નાગારા સમ્મિતિયા, વજ્જીપુત્તિયભિક્ખૂતિ.
મહિંસાસકભિક્ખૂહિ, ભિક્ખૂ સબ્બત્થ વાદિનો;
ધમ્મગુત્તિયભિક્ખૂ ચ, જાતા ખલુ ઇમે દુવે.
જાતા સબ્બત્થિવાદીહિ, કસ્સપિયા તતો પન;
જાતા સઙ્કન્તિકા ભિક્ખૂ, સુત્તવાદા તતો પન.
થેરવાદેન સહ તે, હોન્તિ દ્વાદસિ’મેપિ ચ;
પુબ્બે વુત્તછવાદા ચ, ઇતિ અટ્ઠારસા ખિલા.
સત્તરસાપિ દુતિયે, જાતા વસસ્સતે ઇતિ;
અઞ્ઞાચરિયવાદા તુ, તતો ઓરમજાયિસું.
હેમતા ¶ રાજગિરિયા, તથા સિદ્ધત્થિકાપિ ચ;
પુબ્બસેલિયભિક્ખૂ ચ, તથા અપરસેલિયા.
વાજિરિયા છ એતેહિ, જમ્બુદીપમ્હિ ભિન્નકા;
ધમ્મરુચિ ચ સાગલિયા, લંકાદીપમ્હિ ભિન્નકા.
આચરિયકુલવાદકથા નિટ્ઠિતા.
ધમ્માસોકાભિસેક
કાળાસોકસ્સ પુત્તા તુ, અહેસું દસભાતિકા;
બાવીસતિં તે વસ્સાનિ, રજ્જં સમનુસાસિસું.
નવ નન્દા તતો આસું, કમેનેવ નરાધિપા;
તે’પિ બાવીસવસ્સાનિ, રજ્જં સમનુસાસિસું.
મોરિયાનં ખત્તિયાનં, વંસે જાતં સિરિધરં;
ચન્દગુત્તોતિ પઞ્ઞાતં, ચાણક્કો બ્રાહ્મણો તતો.
નવમં ધનનન્દં તં, ઘાતેત્વા ચણ્ડકોધસા;
સકલે જમ્બુદીપસ્મિં, રજ્જે સમભિસિઞ્ચી સો.
સો ચતુવીસવસ્સાનિં, રાજા રજ્જમકારયિ;
તસ્સ પુત્તો બિન્દુસારો, અટ્ઠવીસતિ કારયિ.
બિન્દુસારસુતા આસું, સતં એકો ચ વિસ્સુતા;
અસોકો આસિ તેસં તુ, પુઞ્ઞતેજોબલિદ્ધિકો.
વેમાતિકે ભાતરો સો, હન્ત્વા એકૂનકં સતં;
સકલે જમ્બુદીપસ્મિં, એકરજ્જમપાપુણિ.
જિનનિબ્બાનતો પચ્છા, પુરે તસ્સાભિસેકતો;
સાટ્ઠારસં વસ્સસત-દ્વયમેવં વિજાનિય.
પત્વા ચતૂહિ વસ્સેહિ, એકરજ્જં મહાયસો;
પુરે પાટલિપુત્તસ્મિં, અત્તાનમભિસેચયિ.
તસ્સા’ભિસેકેન ¶ સમં, આકાસે ભૂમિયં તથા;
યોજને યોજને આણા, નિચ્ચં પવત્તિતા અહુ.
અનોતત્તો દકાકાજે, અટ્ઠનેસું દિને દિને;
દેવા દેવો અકા તેહિ, સંવિભાગં જનસ્સચ.
નાગલતાદન્તકટ્ઠં, આનેસું હિમવન્તતો;
અનેકેસં સહસ્સાનં, દેવા એવ પહોનકં.
અગદા’મલકઞ્ચેવ, તથાગદ હરિતકં;
તતો’વ અમપક્કઞ્ચ, વણ્ણગન્ધરસુત્તમં.
પઞ્ચવણ્ણાનિ વત્થાનિ, તત્થપુઞ્જનપટ્ટકં;
પીતઞ્ચ દિબ્બપાનઞ્ચ, છદ્દન્તદહતો મરુ.
મરન્તા નગરે તસ્મિં, મિગસૂકરપક્ખિનો;
આગન્ત્વાન મહાનસં, સયમેવ મરન્તિ ચ.
ગાવો તત્થ ચરાપેત્વા, વજમાનેન્તિ દીપિનો;
ખેત્ત વત્થુતળાકાદિં, પાલેન્તિ મિગસૂકરા.
સુમનં પુપ્ફપટકં, અભુત્તં દિબ્બમુપ્પલં;
વિલેપનં અઞ્જનઞ્ચ, નાગાનાગાવિમાનતો.
સાલિવાહસહસ્સાનિ, નવુતિં તુ સુવા પન;
છદ્દન્તદહતોયેવ, આહરિંસુ દિને દિને.
તે સાલિનિત્થુસકણે, અખણ્ડેત્વાન તણ્ડુલે;
અકંસુ મૂસિકા તેહિ, ભત્તં રાજકુલે અહુ.
અકંસુ સસ્સતં તસ્સ, મધૂનિ મધુમક્ખિકા;
તથા કમ્મારસાલાસુ, અચ્છાકૂટાનિ પાતયું.
કરવિકા સકુણિકા, મનુઞ્ઞમધુરસ્સરા;
અકંસુ તસ્સા’ગન્ત્વાન, રઞ્ઞો મધુરવસ્સિતં.
રાજા’ભિસિત્તો સો’સોકો,
કુમારં તિસ્સસવ્હયં;
કણિટ્ઠં સંસોદરિયં, ઉપરજ્જે’ભિસેચયિ.
ધમ્માસોકાભિસેકો નિટ્ઠિતો
નિગ્રોધસામણેર દસ્સન
પિતા ¶ સટ્ઠિસહસ્સાનિ, બ્રાહ્મણે બ્રહ્મપક્ખિકે;
ભોજેસિ સોપિ તેયેવ, તીણિ વસ્સાનિ ભોજયિ.
દિસ્વા’નુપસમં તેસં, અસોકો પરિવેસને;
વિચેય્ય દાનં દસ્સન્તિ, અમચ્ચે સન્નિયોજિય.
આણાપયિત્વા મતિમા, નાનાપાસણ્ડિકે વિસું;
વીમંસિત્વા નિસજ્જાય, ભોજાપેત્વા વિસજ્જયિ.
કાલે વાતાયનગતો, સન્તં રચ્છાગતં યતિં;
નિગ્રોધસામણેરં સો, દિસ્વા ચિત્તં પસાદયિ.
બિન્દુસારસ્સ પુત્તાનં, સબ્બેસં જેટ્ઠભાતુનો;
સુમનસ્સ કુમારસ્સ, પુત્તો સો હિ કુમારકો.
અસોકો પિતરા દિન્નં, રજ્જમુજ્જેનિયઞ્હિ સો;
હિત્વા’ગતો પુપ્ફપુરં, બિન્દુસારે ગિલાનકે.
કત્વા પુરં સકાયત્તં, મતે પિતરિ ભાતરં;
ઘાતેત્વા જેટ્ઠકં રજ્જં, અગ્ગહેસિ પુરે વરે.
સુમનસ્સ કુમારસ્સ, દેવી તન્નામિકા તતો;
ગબ્ભિની નિક્ખમિત્વાન, પાચિનદ્વારતો બહિ.
ચણ્ડાલગામ મગમા, તત્થ નિગ્રોધદેવતા;
તમાલપિયનામેન, મા પત્વા ઘરકં અદા.
તદહે’વ વરં પુત્તં, વિજાયિત્વા સુતસ્સ સા;
નિગ્રોધોતિ અકા નામં, દેવતા નુગ્ગહાનુગા.
દિસ્વા તં જેટ્ઠચણ્ડાલો, અત્તનો સામિનિં વિય;
મઞ્ઞન્તો તં ઉપટ્ઠાસિ, સત્તવસ્સાનિ સાધુકં.
તં મહાવરુણો થેરો, તદા દિસ્વા કુમારકં;
ઉપનિસ્સય સમ્પન્નં, અરહા પુચ્છિ માતરં.
પબ્બાજેસિ ખુરગ્ગે સો, અરહત્તમપાપુણિ;
દસ્સનાયો’પ ગચ્છન્તો, સો તતો માતુદેવિયા.
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, પવિસિત્વા પુરુત્તમં;
તં ગામગામિમગ્ગેન, યાતિ રાજઙ્ગણે તદા.
સન્તાય ¶ ઇરિયા યસ્મિં, પસીદિ સમહીપતિ;
પુબ્બે’વ સન્નિવાસેન, પેમં તસ્મિં અજાયથ.
પુબ્બે કિર તયો આસું, ભાતરો મધુ વાણિજા;
એકો મધું વિક્કિણાતિ, આહરન્તિ મધું દુવે.
એકો પચ્ચેકસમ્બુદ્ધો, વણરોગાતુરો અહુ;
અઞ્ઞો પચ્ચેકસમ્બુદ્ધો, તદત્થં મધુવત્થિકો.
પિણ્ડચારિકવત્તેન, નગરં પાવિસી તદા;
તિત્થં જલત્થં ગચ્છન્તિ, એકા ચેટી તમદ્દસ.
પુચ્છિત્વા મધુકામત્તં, ઞત્વા હત્થેન આદિસિ;
એસો મધ્વાપણો ભન્તે, તત્થ ગચ્છા’તિ અબ્રવિ.
તત્થ પત્તસ્સ બુદ્ધસ્સ, વાણિજો સો પસાદવા;
વિસ્સન્દયન્તો મુખતો, પત્તપુરં મધું અદા.
પુણ્ણઞ્ચ ઉપ્પતન્તઞ્ચ, પતિતઞ્ચ મહીતલે;
દિસ્વા મધું પસન્નો સો, એવં પણિદહી તદા.
જમ્બુદીપે એકરજ્જં, દાનેના’નેન હોતુ મે;
આકાસે યોજને આણા, ભૂમિયં યોજનેતિ ચ.
ભાતરે આગતે આહ, એદિસસ્સ મધું અદં;
અનુમોદથ તુમ્હે તં, તુમ્હાકઞ્ચ યતો મધુ.
જેટ્ઠો આહ અતુટ્ઠો સો,
ચણ્ડાલો નૂન સોસિયં;
નિવાસેન્તીતિ ચણ્ડાલા,
કાસાયાનિ સદા ઇતિ.
મજ્ઝો પચ્ચેકબુદ્ધં તં, ખિપપારણ્ણવે ઇતિ;
પત્તિદાનવચો તસ્સ, સુત્વા તે ચાનુમોદિસું.
આપણા દેસિકં યાતુ, દેવિત્તં તસ્સ પત્થયિ;
આદિસ્સમાનસન્ધિ ચ, રૂપં અતિમનોરમં.
અસોકો મધુદો’સન્ધિ-મિત્તાદેવી તુ ચેટિકા;
ચણ્ડાલવાદી નિગ્રોધો, તિસ્સો સો પારવાદિકો.
ચણ્ડાલવાદી ચણ્ડાલ-ગામે આસિ યતો તુ સો;
પત્થેસિ મોક્ખં મોક્ખઞ્ચ, સત્ત વસ્સોવ પાપુણિ.
નિવિટ્ઠપેમો ¶ તસ્મિં સો, રાજા’તિ તુરિતો તતો;
પક્કોસાપેસિ તં સો તુ, સન્તવુત્તી ઉપાગમિ.
નિસિદ તાતા’નુરૂપે, આસને તા’હ ભૂપતિ;
અદિસ્વા ભિક્ખુમઞ્ઞં સો, સીહાસનમુપાગમિ.
તસ્મિં પલ્લઙ્કમાયાતે, રાજાઇતિ વિચિન્તયિ;
અજ્જા’યં સામણેરો મે, ઘરે હેસ્સતિ સામિકો.
આલમ્બિત્વા કરં રઞ્ઞો, સો પલ્લઙ્કે સમારુહિ;
નિસીદિ રાજપલ્લઙ્કે, સેતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠતો.
દિસ્વા તથા નિસિન્નં તં, અસોકો સો મહીપતિ;
સમ્ભાવેત્વાન ગુણતો, તુટ્ઠો’તીવ તદા અહુ.
અત્તનો પટિયત્તેન, ખજ્જભોજ્જેન તપ્પિય;
સમ્બુદ્ધદેસિતં ધમ્મં, સામણેરમપુચ્છિતં.
તસ્સ’પ્પમાદવગ્ગં સો, સામણેરો અભાસથ;
તં સુત્વા ભૂમિપાલો સો, પસન્નો જિનસાસને.
અટ્ઠ તે નિચ્ચભત્તાનિ, દમ્મિ તાતા’તિ આહ તં;
ઉપજ્ઝાયસ્સ મે રાજ, તાનિ દમ્મીતિ આહ સો.
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, તાન’દા ચરિયસ્સ સો;
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ તાન’દા.
પુન અટ્ઠસુ દિન્નેસુ, અધિવાસેસિ બુદ્ધિમા;
દ્વત્તિંસભિક્ખૂ આદાય, દુતિયદિવસે ગતો.
સહત્થા તપ્પિતો રઞ્ઞા, ધમ્મં દેસિય ભૂપતિં;
સરણેસુ ચ સીલેસુ, ઠપેસિ સમહાજનં.
નિગ્રોધસામણેરદસ્સનં
સાસનપ્પવેસ
તતો રાજા પસન્નો સો, દિગુણેન દિને દિને;
ભિક્ખૂ સટ્ઠિસહસ્સાનિ, અનુપુબ્બેનુ’પઠહિ.
તત્થિયાનં સહસ્સાનિ, નિકડ્ઢિત્વાન સટ્ઠિસો;
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ, ઘરે નિચ્ચમભોજયિ.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ ¶ , ભોજેતું તુરિતો હિ સો;
પટિયાદાપયિત્વાન, ખજ્જભોજ્જં મહારહં.
ભૂસાપેત્વાન નગરં, ગન્ત્વા સઙ્ઘં નિમન્તિય;
ઘરં નેત્વાન ભોજેત્વા, દત્વા સામણકં બહું.
સત્થારા દેસિતો ધમ્મો, કિત્તકોતિ અપુચ્છથ;
બ્યાકાસિ મોગ્ગલિપુત્તો, તિસ્સત્થેરો તદસ્સતં.
સુત્વાન ચતુરાસીતિ, ધમ્મક્ખન્ધા’તિ સો’બ્રવિ;
પૂજેમિ તે’હં પચ્ચેકં, વિહારેના’તિ ભૂપતિ.
દત્વા તદા છન્નવુતિ-ધનકોટિં મહીપતિ;
પુરેસુ ચતુરાસીતિ-સહસ્સેસુ મહીતલે.
તત્થ તત્થે’વ રાજૂહિ, વિહારે આરભાપયિ;
સયં અસોકારામં તુ, કારાપેતું સમારભિ.
રતનત્તયનિગ્રોધ-ગિલાનાનન્તિ સાસને;
પચ્ચેકં સતસહસ્સં, સો દાપેસિ દિને દિને.
ધનેન બુદ્ધદિન્નેન, થૂપપૂજા અનેકધા;
અનેકેસુ વિહારેસુ, અનેકે અકરું સદા.
ધનેન ધમ્મદિન્નેન, પચ્ચયે ચતુરો વરે;
ધમ્મધરાનં ભિક્ખૂનં, ઉપનેતું સદા નરા.
અનોતત્તોદકાજેસુ, સઙ્ઘસ્સ ચતુરો અદા;
તે પિટકાનં થેરાનં, સટ્ઠિયે’કં દિને દિને.
એકં અસન્ધિમિત્તાય, દેવિયા તુ અદાપયિ;
સયં પન દુવેયેવ, પરિભુઞ્જિ મહીપતિ.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનં, દન્તકટ્ઠં દિને દિને;
સોળસિત્થિસહસ્સાનં, અદા નાગલતાવ્હયં.
અથેકદિવસં રાજા, ચતુસમ્બુદ્ધદસ્સિનં;
કપ્પાયુકં મહાકાળં, નાગરાજં મહિદ્ધિકં.
સુણિત્વા તમાનેતું, સોણ્ડસઙ્ખલિબન્ધનં;
પેસયિત્વા તમાનેત્વા, સેતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠતો.
પલ્લઙ્કમ્હિ નિસીદેત્વા, નાનાપુપ્ફેહિ પૂજિય;
સોળસિત્થિસહસ્સેહિ, પરિવારિય અબ્રવિ.
સદ્ધમ્મચક્કવત્તિસ્સ ¶ , સમ્બુદ્ધસ્સ મહેસિનો;
રૂપં અનન્તઞાણસ્સ, દસ્સેહિ મમ ભો ઇતિ.
દ્વત્તિંસલક્ખણૂપેતં, અસીતિબ્યઞ્જનુજ્જલં;
બ્યામપ્પભાપરિક્ખિત્તં, કેતુમાલાહિ સોભિતં.
નિમ્માસિ નાગરાજા સો, બુદ્ધરૂપં મનોહરં;
તં દિસ્વા’તિ પસાદસ્સ, વિમ્હયસ્સ ચ પૂરિતો.
એતેન નિમ્મિતં રૂપં, ઈદિસં કીદિસં નુખો;
તથાગતસ્સ રૂપન્તિ, આસિ પિતુન્નતુન્નતો.
અક્ખિપૂજન્તિ સઞ્ઞાતં, તં સત્તાહં નિરન્તરં;
મહામહં મહારાજ, કારાપેસિ મહિદ્ધિકો.
એવં મહાનુભાવો ચ, સદ્ધો ચાપિ મહીપતિ;
થેરો ચ મોગ્ગલિપુત્તો, દિટ્ઠા પુબ્બે વસીહિ તે.
સાસનપ્પવેસો નિટ્ઠિતો.
મોગ્ગલિપુત્તતિસ્સથેરાદયો
દુતિયે સઙ્ગહે થેરા, પેક્ખન્તા’નાગતેહિ તે;
સાસનોપદ્દવં તસ્સ, રઞ્ઞો કાલમ્હિ અદ્દસું.
પેક્ખાન્તા સકલે લોકે, તદુપદ્દવઘાતકં;
તિસ્સબ્રહ્માનમદ્દક્ખું, અચિરટ્ઠાયિ જીવિતં.
તેસં સમુપસઙ્કમ્મ, આયાચિંસુ મહાપતિં;
મનુસ્સેસુ’પપજ્જિત્વા, તદુપદ્દવઘાતનં.
અદા પટિઞ્ઞં તેસં સો, સાસનુજ્જોતનત્થિકો;
સિગ્ગવં ચણ્ડવજ્જિઞ્ચ અવોચું દહરે યતિ.
અટ્ઠારસાદિકા વસ્સ-સતા ઉપરિ હેસ્સતિ;
ઉપદ્દવો સાસનસ્સ, ન સમ્ભોસ્સામ તં મયં.
ઇમં તુમ્હા’ધિકરણં, નોપગઞ્છિત્થ ભિક્ખવો;
દણ્ડકમ્મારહા તસ્મા, દણ્ડકમ્મપદઞ્હિ વો.
સાસનુજ્જોતનત્થાય, તિસ્સબ્રહ્મા મહાપતિ;
મોગ્ગલિબ્રાહ્મણઘરે, પટિસન્ધિં ગહેસ્સતિ.
કાલે ¶ તુમ્હેસુ એકો તં, પબ્બાજેતુ કુમારકં;
એકો તં બુદ્ધવચનં, ઉગ્ગણ્હાપેતુ સાધુકં.
અહુ ઉપાલિથેરસ્સ,
થેરો સદ્ધિવિહારિકો;
દાસકો સોણકો તસ્સ,
દ્વે થેરા સોણકસ્સિમે.
અહુ વેસાલિયં પુબ્બે-દાસકો નામ સોત્થિયો;
તિસિસ્સસતજેટ્ઠો સો, વસં આચરિયન્તિકે.
દ્વાદસવસ્સિકોયેવ, વેદપારગતો ચરં;
સસિસ્સો વાલિકારામે, વસન્તં કતસઙ્ગહં.
ઉપાલિથેરં પસ્સિત્વા, નિસીદિત્વા તદન્તિકે;
વેદેસુ ગણ્ઠિઠાનાનિ, પુચ્છિ સો તાનિ બ્યાકરિ.
સબ્બધમ્માનુપતિતો, એકધમ્મો હિ માણવ;
સબ્બે ધમ્મા ઓસરન્તિ, એકધમ્મો હિ કો નુ સો.
ઇચ્ચાહ નામં સન્ધાય, થેરો માણવકો તુ સો;
ના’ઞ્ઞાસિ પુચ્છિતો મન્તો, બુદ્ધમન્તોતિ ભાસિતો.
દેહીતિ આહ સો આહ, દેમ નો વેસધારિનો;
ગુરું આપુચ્છિ મન્તત્થં, માતરં પિતરં તથા.
માણવાનં સતેહે’સ, તીહિ થેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજિત્વાન કાલેન, ઉપસમ્પજ્જિ માણવો.
ખીણાસવસહસ્સં સો, દાસકત્થેરજેટ્ઠકં;
ઉપાલિથેરો વાચેસિ, સકલં પિટકત્તયં.
ગણના વીતિવત્તા તે, સેસા’રિય પુથુજ્જના;
પિટકાનુગ્ગહિતાનિ, યેહિ થેરસ્સ સન્તિકે.
કાસીસુ કોસલો નામ, સત્થવાહસુતો અહુ;
ગિરિબ્બજં વણિજ્જાય, ગતો માતાપિતૂહિ સો.
અગા વેળુવનં પઞ્ચ-દસવસો કુમારકો;
માણવં પઞ્ચપઞ્ઞાસ, પરિવારિય તં ગતા.
સગણં દાસકં થેરં, તત્થ દિસ્વા પસીદિય;
પબ્બજ્જં યાચિ સો આહ, તવા’પુચ્છ ગુરું ઇતિ.
ભત્તત્તયમભુઞ્જિત્વા ¶ , સોણકો સો કુમારકો;
માતાપિતૂહિ કારેત્વા, પબ્બજ્જાનુઞ્ઞમાગતો.
સદ્ધિં તેહિ કુમારેહિ, દાસકત્થેરસન્તિકે;
પબ્બજ્જં ઉપસમ્પજ્જ, ઉગ્ગણ્હિ પિટકત્તયં.
ખીણાસવસહસ્સસ્સ, થેરસિસ્સ ગણસ્સ સો;
અહોસિ પિટકઞ્ઞુસ્સ, જેટ્ઠકો સોણકો યતિ.
અહોસિ સિગ્ગવો નામ, પુરે પાટલિનામકો;
પઞ્ઞવા’મચ્ચતનયો, અટ્ઠારસસમો તુ સો.
પાસાદેસુ વસં તીસુ, છળડ્ઢઉતુસાધુસુ;
અમચ્ચપુત્તં આદાય, ચણ્ડવજ્જિં સહાયકં.
પુરિસાનં દસદ્ધેહિ, સતેહિ પરિવારિતો;
ગન્ત્વાન કુક્કુટારામં, સોણકત્થેરમદ્દસ.
સમાપત્તિસમાપન્નં, નિસિન્નં સંવુતિન્દ્રિયં;
વન્દિ તેનાલપન્તં તં, ઞત્વા સઙ્ઘમપુચ્છિતં.
સમાપત્તિસમાપન્ના, નાલપન્તી’તિ આહુ તે;
કથન્નુ વુટ્ઠહન્તીતિ, વુત્તા આહંસુ ભિક્ખવો.
પક્કોસનાય સત્થુસ્સ, સઙ્ઘપક્કોસનાય ચ;
યથા કાલપરિચ્છેદા, આયુક્ખયવસેન ચ.
વુટ્ઠહન્તીતિ વત્વાન, તેસં દિસ્વો’પનિસ્સયં;
પાહેસું સઙ્ઘવચનં, વુટ્ઠાય સ તહિં અગા.
કુમારો પુચ્છિ કિં ભન્તે, નાલપિત્થાતિ આહ સો;
ભુઞ્જિમ્હ ભુઞ્જિતબ્બન્તિ, આહ ભોજેથ નો અપિ.
આહ અમ્હાદિસે જાહે, સક્કા ભોજયિતું ઇતિ;
માતાપિતુ અનુઞ્ઞાય, સો કુમારોથ સિગ્ગવો.
ચણ્ડવજ્જી ચ તેપઞ્ચ-સતાનિ પુરિસાપિ ચ;
પબ્બજ્જિત્વો’પસમ્પજ્જું, સોણત્થેરસ્સ સન્તિકે.
ઉપજ્ઝાયન્તિકેયેવ, તે દુવે પિટકત્તયં;
ઉગ્ગહેસુઞ્ચ કાલેન, છળભિઞ્ઞં લભિંસુ ચ.
ઞત્વા ¶ તિસ્સ પટિસન્ધિં, તતો પભુતિ સિગ્ગવો;
થેરો સો સત્તવસ્સાનિ, તં ઘરં ઉપસઙ્કમિ.
ગચ્છાતિ વાચામત્તમ્પિ, સત્તવસ્સાનિ નાલભિ;
અલત્થ અટ્ઠમે વસ્સે, ગચ્છાતિ વચનં તહિં.
તં નિક્ખમન્તં પવિસન્તો, દિસ્વા મોગ્ગલિબ્રાહ્મણો;
કિઞ્ચિ લદ્ધં ઘરે નોતિ, પુચ્છિ આમાતિ સો’બ્રવિ.
ઘરં ગન્ત્વાન પુચ્છિત્વા, દુતિયે દિવસે તતો;
મુસાવાદેન નિગ્ગણ્હિ, થેરં ઘરમુપાગતં.
થેરસ્સ વચનં સુત્વા, સો પસન્નમનો દ્વિજો;
અત્તનો પકતેન’સ્સ, નિચ્ચં ભિક્ખં પવત્તયિ.
કમેન’સ્સ પસીદિંસુ, સબ્બે’પિ ઘરમાનુસા;
ભોજાપેસિ દિજો નિચ્ચં, નિસીદાપિય તં ઘરે.
એવં કમેન ગચ્છન્તો, કાલે સોળસવસ્સિકો;
અહુ તિસ્સકુમારો સો, તિવેદોદધિપારગો.
થેરો કથાસમુટ્ઠાનં, હેસ્સતે’વ ઘરે ઇતિ;
આસનાનિ ન દસ્સેસિ, ઠપેત્વા માણવાસનં.
બ્રહ્મલોકગતત્તાવ, સુચિકામો અહોસિ સો;
તસ્મા સો તસ્સ પલ્લઙ્કો, વાસયિત્વા લગીયતિ.
અઞ્ઞાસનં અપસ્સન્તો, ઠિતે થેરે સસમ્ભમો;
તસ્સ તં આસનં તસ્સ, પઞ્ઞપેસિ ઘરે જનો.
દિસ્વા તત્થ નિસિન્નં તં, આગમ્મા’ચરિયન્તિકા;
કુજ્ઝિત્વા માણવો વાચં, અમનાપં ઉદીરયિ.
થેરો માણવ કિં મન્તં, જાનાસીતિ તમબ્રવિ;
તમેવ પુચ્છં થેરસ્સ, પચ્છા રોચેસિ માણવો.
જાનામીતિ પટિઞ્ઞાય, થેરે થેરં અપુચ્છિસો;
ગણ્ઠિઠાનાનિ વેદેસુ, તસ્સ થેરો’થ બ્યાકરિ.
ગહટ્ઠોયેવ ¶ થેરો સો,
વેદપારગતો અહુ;
ન બ્યાકરેય્ય કિં તસ્સ,
પભિન્નપટિસમ્ભિદો.
યસ્સ ચિત્તં ઉપ્પજ્જતિ ન નિરુજ્ઝતિ,
તસ્સ ચિત્તં નિરુજ્ઝિસ્સતિ; ન ઉપ્પજ્જિસ્સતિ,
યસ્સ વા પન ચિત્તં નિરુજ્ઝિસતિ ન ઉપ્પજ્જિસ્સતિ;
તસ્સ ચિત્તં ઉપ્પજ્જતિ, ન નિરુજ્ઝતીતિ.
તં ચિત્તયમકે પઞ્હં, પુચ્છિ થેરો વિસારદો;
અન્ધકારો વિય અહુ, તસ્સ સો તમવોચ સો.
ભિક્ખુકો નામ મન્તોતિ, બુદ્ધ મન્તોતિ સો બ્રવિ;
દેહીતિ વુત્તે નોવેસ-ધારિનો દમ્મિ તં ઇતિ.
માતાપિતૂહિ’નુઞ્ઞાતો, મન્તત્થાય સ પબ્બજ્જિ;
કમ્મટ્ઠાનમદા થેરો, પબ્બાજેત્વા યથારહં.
ભાવનં અનુયુઞ્જન્તો, અચિરેન મહામતી;
સોતાફત્તિફલં પત્તો, થેરો ઞત્વાન તં તથા.
પેસેસિ ચણ્ડવજ્જિસ્સ, થેરસ્સન્તિકમુગ્ગહં;
કાતું સુત્તાભિધમ્માનં, સોતત્થા’કાતદુગ્ગહં.
તતો સો તિસ્સદહરો, આરભિત્વા વિપસ્સનં;
છળભિઞ્ઞો અહુ કાલે, થેરભાવઞ્ચ પાપુણિ.
અતીવ પાકટો આસિ, ચન્દો’વ સૂરિયો’વસો;
લોકો તસ્સ વચો’મઞ્ઞી, સમ્બુદ્ધસ્સ વચોપિય.
મોગ્ગલિપુત્તતિસ્સથેરોદયો નિટ્ઠીતો.
એકાહં ¶ ઉપરાજા સો, અદક્ખિ મિગવં ગતો;
કીળમાને મિગે’રઞ્ઞે, દિસ્વા એતં વિચિન્તયિ.
મિગાપિ એવં કિળન્તિ, અરઞ્ઞે તિણગોચરા;
ન કિળિસ્સન્તિ કિં ભિક્ખૂ, સુખાહારવિહારિનો.
અત્તનો ચિન્તિતં રઞ્ઞો, આરોચેસિ ઘરં ગતો;
સઞ્ઞાપેતું તુ સત્તાહં, રજ્જં તસ્સ અદાસિ સો.
અનુભોહિ ઇમે રજ્જં, સત્તાહં ત્વં કુમારક;
તતો તં ઘાતયિસ્સામિ, ઇચ્ચ’વોચ મહીપતિ.
આહા’તિ તમ્હિ સત્તાહે,
ત્વં કેના’સિ કિસો ઇતિ;
મરણસ્સ ભયેનાતિ,
વુત્તે રાજા’હ તં પુન.
સત્તાહા’હં મરિસ્સંતિ, ત્વં ન કીળિ ઇમે કથં;
કીળિસ્સન્તિ યતિ તાત, સદા મરણસઞ્ઞિનો.
ઇચ્ચેવં ભાકરા વુત્તો, સાસનસ્મિં પસીદિ સો;
કાલેન મિગવં ગન્ત્વા, થેરમદક્ખિ સઞ્ઞતં.
નિસિન્નં રુક્ખમૂલસ્મિં, સો મહાધમ્મરક્ખિતં;
સાલસાખાય નાગેન, બીજયન્ત મનાસવં.
અયં થેરો વિયા’હમ્પિ, પબ્બજ્જ જિન સાસને;
વિહરિસ્સં કદા રઞ્ઞે, ઇતિ ચિન્તયિ પઞ્ઞવા.
થેરો તસ્સ પસાદત્થં,
ઉપતિત્વા વિહાયસા;
ગન્ત્વા અસોકારામસ્સ,
પોક્ખરઞ્ઞો જલે ઠિતો.
આકાસે ઠપયિત્વાન, ચીવરાનિ વરાનિ સો;
ઓગાહિત્વા પોક્ખરણી, ગત્તાનિ પરિસિઞ્ચથ.
તં ¶ ઇદ્ધિં ઉપરાજા સો, દિસ્વા’તીવ પસીદિય;
અજ્જેવ પબ્બજિસ્સંતિ, બુદ્ધિંચા’કાસિ બુદ્ધિમા.
ઉપસઙ્કમ્મ રાજાનં, પબ્બજ્જં યાચિ સાદરો;
નિવારેતુમસક્કોન્તો, તમાદાય મહીપતિ.
મહતા પરિવારેન, વિહારમગમા સયં;
પબ્બજિ સો મહાધમ્મ-રક્ખિતત્થેરસન્તિકે.
સદ્ધિં તેન ચતુસત-સહસ્સાનિ નરાપિ ચ;
અનુપબ્બજિતાનન્તુ, ગણના ચ ન વજ્જતિ.
ભાગિનેય્યો નરિન્દસ્સ, અગ્ગિ બ્રહ્માતિ વિસ્સુતો;
અહોસિ રઞ્ઞો ધીતાય, સઙ્ઘમિત્તાય સામિકો.
તસ્સા તસ્સ સુતો ચાપિ,
સુમનો નામ નામસો;
યાચિત્વા સો’પિ રાજાનં,
ઉપરાજેન પબ્બજિ.
ઉપરાજસ્સ પબ્બજ્જા, તસ્સા’સોકસ્સ રાજિનો;
ચતુત્થે આસિવસ્સેસા, મહાજનહિતોદયા.
તત્થેવ ઉપસમ્પન્નો, સમ્પન્નઉપનિસ્સયો;
ઘટેન્તો ઉપરાજા સો, છળ’ભિઞ્ઞો’રહા અહુ.
વિહારે તેસમારદ્ધે, સબ્બે સબ્બપુરેસુપિ;
સાધુકં તીહિ વસ્સેહિ, નિટ્ઠાપેસું મનોરમે.
થેરસ્સ ઇન્દગુત્તસ્સ, કમ્માદિટ્ઠાયકસ્સ તુ;
ઇદ્ધિયા ચા’સુ નિટ્ઠાસિ, અસોકારામસવ્હયો.
જનેન પરિભુત્તેસુ, ઠાનેસુ ચ તહિં તહિં;
ચેતિયાનિ અકારેસિ, રમણીયાનિ ભૂપતિ.
પુરેહિ ચતુરાસીતિ-સહસ્સેહિ સમન્તતો;
લેખે એકાહમાનેસું, વિહારા નિટ્ઠિતા ઇતિ.
લેખે સુત્વા મહારાજા, મહાતેજિદ્ધિ વિક્કમો;
કાતુકામો સકિંયેવ, સબ્બારામ મહામહં.
પુરે ભેરિં ચરાપેસિ, સત્તમે દિવસે ઇતો;
સબ્બારામમહો હોતુ, સબ્બદેસેસુ એકદા.
યોજને ¶ યોજને દેન્તુ, મહાદાનં મહીતલે;
કરોન્તુ ગામારામાનં, મગ્ગાનઞ્ચ વિભૂસનં.
વિહારેસુ ચ સબ્બેસુ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સબ્બથા;
મહાદાનાનિ વત્તેન્તુ, યથાકાલં યથાબલં.
દીપમાલા પુમ્ફમાલા-લઙ્કારેહિ તહિં તહિં;
તૂરિયેહિ ચ સબ્બેહિ, ઉપહારં અનેકધા.
ઉપોસથઙ્ગાના’દાય, સબ્બે ધમ્મં સુણન્તુ ચ;
પૂજાવિસેસેન’નેકે ચ, કરોન્તુ તદહેપિ ચ.
સબ્બે સબ્બત્થ સબ્બથા, યથાણત્તાધિકાપિ ચ;
પૂજા સમ્પટિયાદેસું, દેવલોકમનોરમા.
તસ્મિં દિને મહારાજા, સબ્બાલઙ્કાર ભૂસિતો;
સહોરોધો સહામચ્ચો, બલોઘ પરિવારિતો.
અગમાસિ સકારામં, ભિન્દન્તો વિય મેદિનિં;
સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ અટ્ઠાસિ, વન્દિત્વા સઙ્ઘમુત્તમં.
તસ્મિં સમાગમે આસું, અસીતિ ભિક્ખુકોટિ યો;
અહેસું સતસહસ્સં, તેસુ ખીણાસવા યતિ.
નવુતિ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, અહૂ ભિક્ખુનિયો તહિં;
ખિણાસવા ભિક્ખુનિયો, સહસ્સં આસુ તાસુ તુ.
લોકવિવરણં નામ, પાટિહીરં અકંસુ તે;
ખીણાસવા પસાદત્થં, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો.
ચણ્ડાસોકોતિ ઞાયિત્થ, પુબ્બે પાપેન કમ્મુના;
ધમ્માસોકોતિ ઞાયિત્થ, પચ્છા પુઞ્ઞેન કમ્મુના.
સમુદ્દપરિયન્તં સો, જમ્બુદીપં સમન્તતો;
પસ્સિ સબ્બે વિહારે ચ, નાનાપૂજા વિભૂસિતે.
અતીવ તુટ્ઠો તે દિસ્વા, સઙ્ઘં પુચ્છિ નિસીદિય;
કસ્સ ભન્તે પરિચ્ચાગો, મહાસુગત સાસને.
થેરો સો મોગ્ગલિપુત્તો, રઞ્ઞો પઞ્હં વિયાકરિ;
ધરમાને’પિ સુગતે, નત્થિ ચાગી તયાસમો.
તં સુત્વા વચનં ભિય્યો, તુટ્ઠો રાજા અપુચ્છિ તં;
બુદ્ધસાસન દાયાદો, હોતિ ખો માદિસો ઇતિ.
થેરો ¶ તુ રાજપુત્તસ્સ, મહિન્દસ્સૂ’પનિસ્સયં;
તથેવ રાજધીતાય, સઙ્ઘમિત્તાય પેક્ખિય.
સાસનસ્સા’ભિ વુદ્ધિઞ્ચ, તં હેતુકમ વેક્ખિય;
પચ્ચાભાસથ રાજાનં, સો સાસનધુરન્ધરો.
તાદિસો’પિ મહાચાગી, દાયાદો સાસનસ્સ ન;
પચ્ચયદાયકો’ચ્ચેવ, વુચ્ચતે મનુજાધીપ.
યો તુ પુત્તં ધીતરં વા,
પબ્બજ્જાપેતિ સાસને;
સો સાસનસ્સ દાયાદો,
હોતિ નો દાયકો અપિ.
અથ સાસન દાયાદ-ભાવમિચ્છં મહીપતિ;
મહિન્દં સઙ્ઘમિત્તઞ્ચ, ઠિતે તત્ર અપુચ્છથ.
પબ્બજિસ્સથ કિં તાતા, પબ્બજ્જા મહતી મતા;
પિતુનો વચનં સુત્વા, પિતરં તે અભાસિસું.
અજ્જેવ પબ્બજિસ્સામ, સચે ત્વં દેવ ઇચ્છસિ;
અમ્હઞ્ચ લાભો તુમ્હઞ્ચ, પબ્બજ્જાય ભવિસ્સતિ.
ઉપરાજસ્સ પબ્બજ્જ-કાલભો પભુતીહિ સો;
સા ચાપિ અગ્ગિબ્રહ્મસ્સ, પબ્બજ્જા કતનિચ્છયા.
ઉપરજ્જં મહીન્દસ્સ, દાતુકામો’પિ ભૂપતિ;
તતો’પિ અધિકાસા’તિ, પબ્બજ્જંયેવ રોચયિ.
પિયં પુત્તં મહિન્દઞ્ચ, બુદ્ધિરૂપબલોદિતં;
પબ્બજ્જા પેસિ સમહં, સઙ્ઘ મિત્તઞ્ચ ધીતરં.
તદા વીસતિવસ્સો સો, મહિન્દો રાજનન્દનો;
સઙ્ઘમિત્તા રાજધીતા, અટ્ઠારસસમા તદા.
તદહેવ અહુ તસ્સ, પબ્બજ્જા ઉપસમ્પદા;
પબ્બજ્જા સિક્ખાદાનઞ્ચ, તસ્સા ચ તદહુ અહુ.
ઉપજ્ઝાયો કુમારસ્સ, અહુ મોગ્ગલિસવ્હયો;
પબ્બાજેસિ મહાદેવ-ત્થેરો મજ્ઝન્તિકો પન.
કમ્મવાચં અકા તસ્મિં, સો’પસમ્પદમણ્ડલે;
અરહત્તં મહિન્દો સો, પત્તો સપટિસમ્ભિદં.
સઙ્ઘમિત્તા’હુ’પજ્ઝાયા ¶ , ધમ્મપાલાતિ વિસ્સુતા;
આચરિયા આયુપાલિ, કાલે સા’સિ અનાસવા.
ઉભો સાસનપજ્જોતા, લંકાદીપોપકારિનો;
છટ્ઠે વસ્સે પબ્બજિંસુ, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો.
મહામહિન્દો વસ્સેહિ, તીહિ દીપપ્પસાદકો;
પિટકત્તયં મુગ્ગણ્હિ, ઉપજ્ઝાયસ્સ સન્તિકે.
સા ભિક્ખુની ચન્દલેખા, મહિન્દો ભિક્ખૂ સૂરિયો;
સમ્બુદ્ધ સાસનાકાસં, તે સદા સોભયું તદા.
વને પાટલિપુત્તમ્હા, વને વનચરો ચરં;
કુન્તકિન્નરિયા સદ્ધિં, સંવાસં કપ્પયી કિર.
તેન સંવાસમન્વાય,
સા પુત્તે જનયી દુવે;
તિસ્સો જેટ્ઠો કણિટ્ઠો તુ,
સુમિત્તો નામ નામતો.
મહાવરુણત્થેરસ્સ, કાલે પબ્બજ્જ સન્તિકે;
અરહત્તં પાપુણિંસુ, છળભિઞ્ઞં ગુણં ઉભો.
પાદે કીટવિસેના’સિ, ફુટ્ઠો જેટ્ઠો સવેદનો;
આહ પુટ્ઠો કણિટ્ઠેન, ભેસજ્જં પસતં ઘટં.
રઞ્ઞો નિવેદનં થેરો, ગિલાનવત્તતો’પિ સો;
સપ્પિસત્થઞ્ચ ચરણં, પચ્છાભત્તં પટિક્ખિપિ.
પિણ્ડાય ચે ચરં સપ્પિં, લભસે ત્વં તમાહર;
ઇચ્છાહ તિસ્સથેરો સો, સુમિત્તં થેરમુત્તમં.
પિણ્ડાય ચરતા તેન, ન લદ્ધં પસતં ઘતં;
સપ્પિકુમ્ભસતેનાપિ, બ્યાધિજાતો અસાધિયો.
તેનેવ બ્યાધિના થેરો, પત્તો આયુક્ખયન્તિકં;
ઓવદિત્વાપ્પમાદેન, નિબ્બાતું માનસં અકા.
આકાસમ્હિ નિસીદિત્વા, તેજોધાતુવસેન સો;
યથારુચિ અધિટ્ઠાય, સરીરં પરિનિબ્બુતો.
જાલાસરીરા નિક્ખમ્મ, નિમ્મંસછારિકં ડહિ;
થેરસ્સ સકલં કાયં, અટ્ઠિકાનિતુનો ડહિ.
સુત્વા ¶ નિબ્બૂતિમેતસ્સ, તિસ્સથેરસ્સ ભૂપતિ;
અગમાસિ સકારામં, જનોઘ પરિવારિતો.
હત્તિક્ખન્ધગતો રાજા, તાનટ્ઠિન’વરોપિય;
કારેત્વા ધાતુસક્કારં, સઙ્ઘં બ્યાધિમપુચ્છિતં.
તં સુત્વા જાતસંવેગો, પુરદ્વારેસુ કારિય;
સુધાચિતા પોક્ખરણી, ભેસજ્જાનઞ્ચ પૂરિય.
પાપેસિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભેસજ્જાનિ દિને દિને;
મા હોતુ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભેસજ્જં દુલ્લભં ઇતિ.
સુમિત્તથેરો નિબ્બાયિ, ચઙ્કમન્તો’વ ચઙ્કમે;
પસીદિ સાસને’તીવ, તેનાપિ ચ મહાજનો.
કુન્તિપુત્તા દુવે થેરા,
તે લોકહિતકારિનો;
નિબ્બાયિંસુ અસોકસ્સ,
રઞ્ઞો વસ્સમ્હિ અટ્ઠમે.
તતો પભુતિ સઙ્ઘસ્સ, લાભો’તીવ મહા અહુ;
પચ્છા પસન્ના ચ જના, યસ્મા લાભં પવત્તયું.
પહીનલાભસક્કારા, તિત્થિયા લાભકારણા;
સયં કાસાયમાદાય, વસિંસુ સહ ભિક્ખૂહિ.
યથાસકઞ્ચ તે વાદં, બુદ્ધવાદો’તિ દીપયું;
યથાસકઞ્ચ કિરિયા, અકરિંસુ યથારુચિ.
તતો મોગ્ગલિપુત્તો સો,
થેરો થિર ગુણોદયો;
સાસનબ્બુદમુપ્પન્નં,
દિસ્વા તમતિકક્ખલં.
તસ્સો’પસમને કાલં, દીઘદસ્સી અવેક્ખિય;
દત્વા મહિન્દથેરસ્સ, મહાભિક્ખુગણં સકં.
ઉદ્ધં ગઙ્ગાય એકો’વ, અહોગઙ્ગમ્હિ પબ્બતે;
વિહાસિ સત્તવસ્સાનિ, વિવેક મનુબ્રૂહયં.
તિત્થિયાનં બહુચત્તા ચ, દુબ્બચ્ચત્તા ચ ભિક્ખવો;
તેસં કાતું ન સક્ખિંસુ, ધમ્મેન પટિસેધનં.
તેનેવ ¶ જમ્બુદીપમ્હિ, સબ્બારામેસુ ભિક્ખવો;
સત્તવસ્સાનિ નાકંસુ, ઉપોસથ પવારણં.
તં સુત્વા મહારાજા, ધમ્માસોકો મહાયસો;
એકં અમચ્ચં પેસેસિ, અસોકારામ મુત્તમં.
ગન્ત્વા’ધિકરણં એતં, વુપસમ્મ ઉપોસથં;
કારેહિ ભિક્ખુસઙ્ઘેન, પમા’રામે તુવં ઇતિ.
ગન્ત્વાન સન્નિપાતેત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘં સદુમ્મતિ;
ઉપોસથં કરોથાતિ, સાવેસિ રાજસાસનં.
ઉપોસથં તિત્તિયેહિ, ન કરોમ મયં ઇતિ;
અવો ચ ભિક્ખુસઙ્ઘો તં, અમચ્ચં મૂળ્હમાનસં.
સો’મચ્ચો કતિપયાનં, થેરાનં પટિપાટિયા;
અચ્છિન્દિ અસિના સીસં, કારેમીતિ ઉપોસથં.
રાજભાતા તિસ્સત્થેરો, તં દિસ્વા કિરિયં લહું;
ગન્ત્વાન તસ્સ આસન્ને, સાસનમ્હિ નિસિદિ સો.
થેરં દિસ્વા અમચ્ચો સો, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયિ;
સબ્બં પવત્તિં તં સુત્વા, જાતદાહો મહીપતિ.
સીઘં ગન્ત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘં, પુચ્છિ ઉબ્બિગ્ગમાનસો;
એવં કતેન કમ્મેન, કસ્સ પાપં સિયા ઇતિ.
તેસં અપણ્ડિતા કેચિ, પાપં તુય્હન્તિ કેચિ તુ;
ઉભિન્નંચા’તિ આહંસુ, નત્થિ તુય્હન્તિ પણ્ડિતા.
તં સુત્વા’હ મહારાજા, સમત્થો અત્થિ ભિક્ખુન;
વિમતિં મે વિનોદેત્વા, કાતું સાસનપગ્ગહં.
અત્થિ મોગ્ગલિપુત્તો સો,
તિસ્સત્થેરો રથેસભ;
ઇચ્છાહ સઙ્ઘો રાજાનં,
રાજ તત્થા’સિ સાદરો.
વિસું ભિક્ખુસહસ્સેન, ચતુરો પરિવારિતે;
થેરો નરસહસ્સેન, અમચ્ચે ચતુરો તથા.
તદહેયેવ પેસેસિ, અત્તનો વચનેન સો;
થેરં આનેતુ મે તેહિ, તથા વુત્તે સનાગમિ.
તં ¶ સુત્વા પુન અટ્ઠ’ત્થ, થેરે’મચ્ચે ચ પેસયિ;
વિસું સહસ્સપુરિસે, પુબ્બે વિય સનાગમિ.
રાજા પુચ્છિ કથં થેરો, આગચ્છેય્ય નુ ખો ઇતિ;
ભિક્ખૂ આહંસુ થેરસ્સ, તસ્સ’ગમનકારણં.
હોતિ ભન્તે ઉપત્થમ્ભો, કાતું સાસનપગ્ગહં;
ઇતિ વુત્તે મહારાજ, થેરો એસ્સતિ સો ઇતિ.
પુનાપિ થેરો’મચ્ચે ચ, રાજા સોળસ સોળસ;
વિસું સહસ્સ પુરિસે, તથા વત્વાન પેસયિ.
થેરો મહલ્લત્તે’પિ, નારોહિસ્સતિ યાનકં;
થેરં ગઙ્ગાય નાવાય, આનેથા’તિ ચ અબ્રવિ.
ગન્ત્વા તે તં તથા’વોચું,
સો તં સુત્વા’વ ઉટ્ઠહિ;
નાવાય થેરં આનેસું,
રાજા પચ્ચુગ્ગમી તહિં.
જાણુમત્તં જલં રાજો’ગહેત્વા દક્ખિણં કરં;
નાવાય ઓતરન્તસ્સ, થેરસ્સા’દાસિ ગારવો.
દક્ખિણં દક્ખિણેય્યો સો, કરં રઞ્ઞો’નુકમ્પકો;
આલમ્બિત્વા’નુકમ્પાય, થેરો નાવાય ઓતરિ.
રાજા થેરં નયિત્વાન, ઉય્યાનં રતિવડ્ઢનં;
થેરસ્સ પાદે ધોવિત્વા, મક્ખેત્વા ચ નિસીદિય.
સમત્થભાવં થેરસ્સ, વીમંસન્તો મહીપતિ;
દટ્ઠુકામો અહં ભન્તે, પાટિહીરન્તિ અબ્રવિ.
કન્તિ વુત્તે મહીકમ્પં, આહ તં પુન રાહસો;
સકલાયે’ક દેસાય, કતરં દટ્ઠુમિચ્છસિ.
કો દુક્કરોતિ પુચ્છિત્વા, એક દેસાય કમ્પનં;
દુક્કરન્તિ સુણિત્વાન, તં દુટ્ઠુકામતં બ્રવી.
રથં અસ્સં મનુસ્સઞ્ચ, પાતિઞ્ચોદક પૂરિતં;
થેરો યોજન સીમાય, અન્તરમ્હિ ચતુદ્દિસે.
ઠપાપેત્વા ¶ તદડ્ઢેહિ, સહ તં યોજનં મહિં;
ચાલેસિ ઇદ્ધિયા તત્ર, નિસિન્નસ્સ ચ દસ્સયિ.
તેના’મચ્ચેન ભિક્ખૂનં, મરણેન’ત્તનોપિ ચ;
પાપસ્સ’ત્થિત્ત નત્થિત્તં, થેરં પુચ્છિ મહીપતિ.
પટિચ્ચ કમ્મં નત્થીતિ, કિલિટ્ઠં ચેતનં વિના;
થેરો બોધેસિ રાજાનં, વત્વા તિત્તિરજાતકં.
વસન્તો તત્થ સત્તાહં, રાજુય્યાને મનોરમે;
સિક્ખાપેસિ મહીપાલં, સમ્બુદ્ધસમયં સુભં.
તસ્મિંયેવ ચ સત્તા હે, દુવે યક્ખે મહીપતિ;
પેસેત્વા મહિયં ભિક્ખૂ, અસેસે સન્નિપાતયિ.
સત્તમે દિવસે ગન્ત્વા, સકારામં મનોરમં;
કારેસિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, સન્નિપાતમસેસતો.
થેરેન સહ એકન્તે, નિસિન્નો સાણિઅન્તરે;
એકેકલદ્ધિકે ભિક્ખુ, પક્કોસિત્વાન સન્તિકં.
કિંવાદી સુગતો ભન્તે, ઇતિ પુચ્છિ મહીપતિ;
તે સસ્સતાદિકં દિટ્ઠિં, બ્યાકરિંસુ યથાસકં.
તે મિચ્છાદિટ્ઠિકે સબ્બે, રાજા ઉપ્પબ્બાજાપયી;
સબ્બે સટ્ઠિસહસ્સાનિ, આસું ઉપ્પબ્બજાપિતા.
અપુચ્છિ ધમ્મિકે ભિક્ખૂ, કિંવાદી સુગતો ઇતિ;
વિભજ્જવાદી તાહંસુ, તં થેરં પુચ્છિ ભૂપતિ.
વિભજ્જવાદી સમ્બુદ્ધો,
હોતિ ભન્તે’તિ આહ સો;
થેરો’ આમા’તિ તં સુત્વા,
રાજા તુટ્ઠમનો તદા.
સઙ્ઘો પિસોધિતો યસ્મા,
તસ્મા સઙ્ઘો ઉપોસથં;
કરોતુ ભન્તે ઇચ્ચેવં,
વત્વા થેરસ્સ ભૂપતિ.
સઙ્ઘસ્સ રક્ખં દત્વાન, નગરં પાવિસી સુભં;
સઙ્ઘો સમગ્ગો હુત્વાન, તદા’કાસિ ઉપોસથં.
થેરો ¶ અનેક સઙ્ખમ્હા, ભિક્ખુસઙ્ઘા વિસારદે;
છળભિઞ્ઞે તેપિટકે, પભિન્નપટિસમ્ભિદે.
ભિક્ખુસહસ્સં ઉચ્ચિનિ, કાતું સદ્ધમ્મં સઙ્ગહં;
તેહિ અસોકારામમ્હિ, અકા સદ્ધમ્મ સઙ્ગહં.
મહાકસ્સપત્થેરો ચ, યસત્થેરો ચ કારયું;
યથા તે ધમ્મ સંગીતિં, તિસ્સત્થેરોપિ તં તથા.
તથાવત્થુપ્પકરણં, પરવાદપ્પમદ્દનં;
અભાસિ તિસ્સત્થેરો ચ, તસ્મિં સંગીતિ મણ્ડલે.
એવં ભિક્ખુસહસ્સેન, રક્ખાય’સોક રાજિનો;
અયં નવહિ માસેહિ, ધમ્મ સંગીતિ નિટ્ઠિતા.
રઞ્ઞો સત્તરસે વસ્સે, દ્વાસત્તતિસમો ઇસિ;
મહાપવારણાય’સો, સંગીતિ તં સમાપયિ.
સાધુકારં દદન્તીવ, સાસનટ્ઠિતિ કારણં;
સંગીતિ પરિયોસાને, અકમ્મિત્થ મહામહી.
હિત્વા સેટ્ઠં બ્રહ્મવિમાનમ્પિ મનુઞ્ઞં;
જેગુચ્છં સો સાસનહેતુનરલોકં;
આગમ્મા’કા સાસનકિચ્ચં કતકિચ્ચો;
કોનામ’ઞ્ઞો સાસનકિચ્ચમ્હિ પમજ્જેતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તતિયધમ્મસંગીતિ નામ
પઞ્ચમો પરિચ્છેદો.
છટ્ઠપરિચ્છેદ
વિજયાગમનં
વઙ્ગેસુ ¶ વઙ્ગનગરે, વઙ્ગરાજા અહુ પુરે;
કાલિઙ્ગરઞ્ઞો ધીતા’સિ, મહેસી તસ્સ રાજિનો.
સો રાજા દેવિયા તસ્સા, એકં અલભિ ધીતરં;
નેમિત્તાબ્યાકરું તસ્સા, સંવાસં મગરાજિના.
અતીવ રૂપિનિં આસિ, અતીવ કામગિદ્ધિની;
દેવેન દેવિયા’ચાપિ, લજ્જાયા’સિ જગુચ્છિતા.
એકાકિની સા નિક્ખમ્મ, સેરીચારસુખત્થિની;
સત્થેન સહ અઞ્ઞાતા, અગા મગધગામિના.
લાળરટ્ઠે અટવિયા, સીહો સત્થમભિદ્ધવિ;
અઞ્ઞત્થ સેસા ધાવિંસુ, સીહગતદિસન્તુસા.
ગણ્હિત્વા ગોચરં સીહો, ગચ્છં દિસ્વા તમા’રતો;
રત્તો ઉપાગલાલેન્તો, લઙ્ગુલં પત્તકણ્ણકો.
સા તં દિસ્વા સરિત્વાન, નેમિત્તવચનં સુતં;
અભીતા તસ્સ અઙ્ગાનિ, રઞ્જયન્તિ પરામસિ.
તસ્સા ફસ્સેના’તિ રત્તો, પિટ્ઠિં આરોપિયા’સુતં;
સીહો સકં ગુહં નેત્વા, તાય સંવાસમાચરિ.
તેન સંવાસમન્વાય, કાલેન યમકે દુવે;
પુત્તઞ્ચ ધીતરઞ્ચાતિ, રાજધીતા જનેસિ સા.
પુત્તસ્સ હત્થપાદા’સું, સીહાકારા તતો અકા;
નામેન સીહબાહું તં, ધીતરં સીહસીવલિં.
પુત્તો સોળસવસ્સો સો, માતરં પુચ્છિ સંસયં;
તુવં પિતા ચ નો અમ્મ, કસ્મા વિસદિસા ઇતિ.
સા સબ્બમબ્રવી તસ્સ, કિંનયામા’તિ સો’બ્રવિ;
ગુહં થકેતિતાતો તે, પાસાણેનાતિ સા’બ્રવિ.
મહાગુહાય ¶ થકનં, ખન્ધેના’દાય સો અકા;
એકાહેને’વ પઞ્ઞાસ-યોજનાનિ ગતાગતં.
ગોચરાય ગહે સીહે, દક્ખિણસ્મિઞ્હિ માતરં;
વામે કણિટ્ઠિં કત્વાન, તયો સીઘં અપક્કમી.
નિવાસેત્વાન સાખં તે, પચ્ચન્તં ગામમાગમું;
તત્થાસિ રાજિધીતાય, માતુલસ્સ સુતો તદા.
સેનાપતિ વઙ્ગરઞ્ઞો, ઠિતો પચ્ચન્ત ગામકો;
નિસિન્નોવટમૂલલેસો, કમ્મન્તં સંવિધાયકં.
દિસ્વા તે પુચ્છિતે’વોચું, અટવી વાસિનો મયં;
ઇતિ સો દાપયી તેસં, વત્થાનિ ધજિની પતિ.
તાના’હેસું ઉળારાનિ, ભત્તં પણ્ણેસુ દાપયિ;
સોવણ્ણભાજનના’સું, તેસં પુઞ્ઞેન તાનિ ચ.
તેન સો વિમ્હિતો પુચ્છિ, કે તુમ્હેતિ ચમૂપતિ;
તસ્સ સા જાતિગોત્તાનિ, રાજધીતા નિવેદયિ.
પિતુચ્છા ધીતરં તં સો, આદાય ધજિની પતિ;
ગન્ત્વાન વઙ્ગનગરં, સંવાસં તાય કપ્પયિ.
સીહો સીઘં ગુહં ગન્ત્વા, તે અદિસ્વા તયો જને;
અટ્ટિતો પુત્તસોકેન, ન ચ ખાદિ ન ચા’પિવિ.
દારકે તે ગવેસન્તો, અગા પચ્ચન્તગામકે;
ઉબ્બાસીયતિ સો સો’વ, યંયં ગામમુપેતિ સો.
પચ્ચન્તવાસિનો ગન્ત્વા, રઞ્ઞો તં પટિવેદયું;
સીહો પિળેતિ તે રટ્ઠં, તં દેવ પટિસેધય.
અલકં નિસેધકં તસ્સ, હત્થિક્ખન્ધગતં પુરે;
આદેતુ સીહદાયીતિ, સહસ્સં સો પચારયિ.
તથેવ દ્વેસહસ્સાનિ, તીણિચા’પિ નરિસ્સરો;
દ્વીસુ વારેસુ વારેસિ, માતા સીહભુજં હિતં.
અગ્ગહિ તતિયે વારે, સીહબાહુ અપુચ્છિય;
માતરં તિસહસ્સં તં, ઘાતેતું પિતરં સકં.
રઞ્ઞો કુમારં દસ્સેસું, તં રાજા ઇધ મબ્રવિ;
ગહિતો યદિ સીહો તે, દમ્મિ રટ્ઠં તદેવ તે.
સો ¶ તં ગન્ત્વા ગુહાદ્વારં, સીહં દિસ્વાવ આરકા;
એન્તં પુત્તસિનેહેન, વિજ્ઝિતું તં સરં ખિપિ.
સરો નળાતમાહચ્ચ, મેત્તચિત્તેન થસ્સ તુ;
કુમારપાદમૂલે’વ, નિવત્તો પતિ ભૂમિયં.
તથા’સિ યાવ તતિયં, તતો કુજ્ઝિમિગામિપો;
તતો ખિત્તો સરોતસ્સ, કાયં નિબ્બિજ્જ નિક્ખમિ.
સકેસરં સીહસીસં, આદાય સપુરં અગા;
મતસ્સ વઙ્ગરાજસ્સ, સત્તાહાનિ તદા અહુ.
રઞ્ઞો અપુત્તકત્તા ચ, પતીતા ચસ્સ કમ્મુના;
સુત્વા ચ રઞ્ઞો નત્તુત્તં, સઞ્જાનિત્વા ચ માતરં.
અમચ્ચા સન્નિપતિતા, અખિલા એકમાનસા;
સીહબાહુ કુમારસ્સ, રાજા હોહીતિ અબ્રવું.
સો રજ્જં સમ્પટિચ્છિત્વા, દત્વા માતુ પતિસ્સ તં;
સીહસીવલિમાદાય, જાતભૂમિં ગતો સયં.
નગરં તત્થ માપેસિ, અહુ સીહપુરન્તિ તં;
અરઞ્ઞે યોજનસતે, ગામે ચાપિ નિવેસયિ.
લાળરટ્ઠે પુરે તસ્મિં, સીહબાહુનરાધિપો;
રજ્જં કારેસિ કત્વાન, મહેસિં સીહસીવલિં.
મહેસી સોળસક્ખત્તું, યમકે ચ દુવે દુવે;
પુત્તે જનયિ કાલેસા, વિજયો નામ જેટ્ઠકો.
સુમિત્તો નામ દુતિયો, સબ્બે દ્વત્તિંસ પુત્તકા;
કાલેન વિજયં રાજા, ઉપરજ્જે’ભિ સેચયિ.
વિજયો વિસમાચારો, આસિ તમ્પરિસાપિ ચ;
સાહસાનિ અનેકાનિ, દુસ્સહાનિ કરિંસુતે.
કુદ્ધો મહાજનો રઞ્ઞો, તમત્થં પટિવેદયિ;
રાજા તે સઞ્ઞપેત્વાન, પુત્તં ઓવદિ સાધુકં.
સબ્બં તથેવ દુતિયં, અહોસિ તતિયં પન;
કુદ્ધો મહાજનો આહ, પુત્તં ઘાતેહિ તે ઇતિ.
રાજા’થવિજયં તઞ્ચ, પરિવારઞ્ચ તસ્સ તં;
સત્તસતાનિ પુરિસે, કારેત્વા અદ્ધમુણ્ણકે.
નાવાય ¶ પક્ખિપાપેત્વા, વિસ્સજ્જાપેસિ સાગરે;
તથા તેસં ભરિયાયો, તથેવ ચ કુમારકે.
વિસું વિસું તે વિસ્સટ્ઠા, પુરિસિત્થિકુમારકા;
વિસું વિસું દીપકસ્મિં, ઓક્કમિંસુ વસિંસુ ચ.
નગ્ગદીપોતિ ઞાયિત્થ, કુમારોક્કન્તદીપકો;
ભરિયોક્કન્તદીપો તુ, મહિન્દદીપકો ઇતિ.
સુપ્પારકે પટ્ટનમ્હિ, વિજયો પન ઓક્કમિ;
પરિસા સાહસેને’ત્થ, ભીતો નાવં પુના’રુહિ.
લંકાયં વિજયસનામકો કુમારો;
ઓતિણ્ણો થિરમતિ તમ્બપણ્ણિદીપે;
સાલાનં યમકગુણાનમન્તરસ્મિં;
નિબ્બાતું સયિતદિને તથાગતસ્સ.
સુજનપસાદસંવે ગત્થાયકતે મહાવંસે
વિજયાગમનંનામ
છટ્ઠાપરિચ્છેદો.
સત્તમ પરિચ્છેદ
વિજયાભિસેકો
સબ્બલોકહીતં ¶ કત્વા, પત્વા સન્તિકરં પદં;
પરિનિબ્બાનમઞ્ચમ્હિ, નિપન્નો લોકનાયકો.
દેવતાસન્નિપાતમ્હિ, મહન્તમ્હિ મહામુનિ;
સક્ક તત્રસમીપટ્ઠં, અવોચ વદતં વરો.
વિજયો લાળાવિસયા, સીહબાહુનરિન્દજો;
એસલઙ્કાધનુપત્તો, સત્તભચ્ચસતાનુગો.
પતિટ્ઠહિસ્સતિ દેવિન્દં, લંકાયં મમ સાસનં;
તસ્મા સપરિવારં તં, રક્ખલંકઞ્ચ સાધુકં.
તથાગતસ્સ દેવિન્દો, વચો સુત્વાવ સાદરો;
દેવસ્સુપ્પલવણ્ણસ્સ, લંકારક્ખં સમપ્પયિ.
સક્કેન વુત્તમત્તોસો, લઙ્કામાગમ્મસજ્જુકં;
પરિબ્બાજક વેસેન, રુક્ખમૂલ મૂપવિસિં.
વિજયસમ્મુખા સબ્બે,
તં ઉપચ્ચ અપુચ્છિસું;
અયં ભો કોનુ દીપોતી,
લંકાદીપોતિ સો બ્રવિ.
ન સન્તિ મનુજા હેત્થ, ન ચ હેસ્સતિ વો ભયં;
ઇતિ વત્વા કુણ્ડીકાય, તે જલેન નિસિઞ્ચિય.
સુત્તઞ્ચ તેસં હત્થેસુ, લગેત્વાનભસા’ગમા;
દસ્સેસિ સોણિરૂપેન, પરિવારિકયક્ખિની.
એકો તં વારિયન્તોપિ, રાજપુત્તેન અન્વગા;
ગામમ્હિ વિજ્જમાનમ્હિ, ભવન્તિ સુનખા ઇતિ.
તસ્સા ચ સામીની તત્થ, કુવેણીનામ યક્ખિની;
નિસીદિ રુક્ખમૂલમ્હિ, કન્તન્તિ તાપસી વિય.
દિસ્વાન ¶ સો પોક્ખરણી, નિસિન્નં તઞ્ચ તાપસિં;
તત્થ ન્હાત્વા પિવિત્વા ચ, આદાય ચ મુલાલિયો.
વારિઞ્ચ પોક્ખરેહેવ, વુટ્ઠાસિ સાતમબ્રવિ;
ભક્ખો’સિ મમ તિટ્ઠાતિ, અટ્ઠા બદ્ધો વસો નરો.
પરિત્તસુત્ત તેજેન, ભક્ખિતું સા ન સક્કુણી;
યાચિયન્તોપિ તં સુત્તં, ના’દાયક્ખિનિયા નરો.
તં ગહેત્વા સુરુઙ્ગાયં, રુદન્તં યક્ખિની ખિપિ;
એવં એકેકસો તત્થ, ખિપી સત્તસતાનિપિ.
અનાયન્તેસુ સબ્બેસુ, વિજયો ભયસંકિતો;
નન્તપઞ્ચાયુધો ગન્ત્વા, દિસ્વા પોક્ખરણિં સુભં.
અપસ્સ મુત્તિણ્ણપદં, પસ્સં તઞ્ચેવ તાપસિં;
‘‘ઇમાય ખલુ ભચ્ચા મે, ગહિતાનુ’’તિ ચિન્તિય.
કિં ન પસ્સસિ ભચ્ચે મે,
હોતિ ત્વં ઇતિ આહતં;
‘‘કિં રાજપુત્ત ભચ્ચેહિ,
પિવ નહાયા’’તિ આહસા.
યક્ખિની તાવ જાનાતિ, મમ જાતિન્તિ નિચ્છિતો;
સઙ્ઘં સનામં સાવેત્વા, ધનું સન્ધાયુ’ પાગતો.
યક્ખિં આદાય ગીવાય, નારા ચ વલયેન સો;
વામહત્થેન કેસેસુ, ગહેત્વા દક્ખિણે ન તુ.
ઉક્ખિપિત્વા અસિંઆહ, ‘‘ભચ્ચે મે દેહિ દાસિતં;
મારેમી’’તિ ભયટ્ટાસા, જીવિતં યાચિ યક્ખિની.
જીવિતં દેહિ મે સામિ, રજ્જં દજ્જામિ તે અહં;
કરિસ્સમિ’ત્તિ કિચ્ચઞ્ચ, કિચ્ચં અઞ્ઞં યથિચ્છિતં.
અદુબ્ભાત્થાય સપથં, સો તં યક્ખિં અકારયિ;
‘‘આનેહિ ભચ્ચે સીઘ’’ન્તિ, વુત્તમત્તાવ સા’નયિ.
‘‘ઇમે જાતા’’તિ વુત્તાસા,
તણ્ડુલાદિં વિનિદ્દિસિ;
ભક્ખિતાનં વાણિજાનં,
નાવટ્ઠં વિવિખં બહું.
ભચ્ચા ¶ તે સાધયિત્વાન, ભત્તાનિ બ્યઞ્જનાનિચ;
રાજા પુત્તં ભોજયિત્વા, સબ્બેચાપિ અભુઞ્જિસું.
દાપિતં વિજયેન’ગ્ગં, યક્ખી ભુઞ્જિય પીણિતા;
સોળસવસ્સિકં રૂપં, માપયિત્વા મનોહરં.
રાજપુત્ત મુપગઞ્છિ, સબ્બાભરણભૂસિતા;
માપેસિ રુક્ખમૂલસ્મિં, સયનઞ્ચ મહારહં.
સાણિયા સુપરિક્ખિત્તં, વિતાનસમલઙ્કતં;
તં દિસ્વા રાજતનયો, પેક્ખં અત્થમનાગતં.
કત્વાન તાયનાવાયં, નિપજ્જ સયને સુખં;
સાણી પરિક્ખિપિત્વાન, સબ્બે ભચ્ચા નિપજ્જિસું.
રત્તિં તૂરિયસદ્દઞ્ચ, સુત્વા ગીતરવઞ્ચ સો;
અપુચ્છિ સહસેમાનં, કિં સદ્દો ઇતિ યક્ખિનિં.
રજ્જઞ્ચ સામિનો દેય્યં, સબ્બે યક્ખે ચ ઘાતિય;
મનુસ્સા વાસકરણા, યક્ખા મં ઘાતયન્તિહિ.
ઇતિ ચિન્તિય યક્ખી સા, અબ્રવિ રાજનન્દનં;
સીરીસવત્થુના મેતં, સામિ યક્ખપુરં ઇધ.
તત્થ જેટ્ઠસ્સ યક્ખસ્સ, લંકાનગરવાસિની;
કુમારિકા ઇધા’નીતા, તસ્સા માતા ચ આગતા.
આવાહ મઙ્ગલે તત્થ, ઇધાપિ ઉસ્સવે મહા;
વત્તતે તત્થ સદ્દોયં, મહાહેસ સમાગમો.
અજ્જેવ યક્ખે ઘાતેહિ,
ન હિ સક્ખા ઇતો પરં;
સો આહા’દિસ્સ માનેતે,
ઘાતેસ્સામિ કથં અહં.
યત્થ સદ્દં કરિસ્સામ, તેન સદ્દેન ઘાતય;
આયુધં મે’નુભાવેન, તેસં કાયે પતિસ્સતિ.
તસ્સા સુત્વા તથા કત્વા, સબ્બે યક્ખે અઘાતયિ;
સયમ્પિ લદ્ધવિજયો, યક્ખરાજ પસાધનં.
પસાધનેહિ સેસેહિ, તંતં ભચ્ચં પસાધયિ;
કતિપહં વસિત્વે’ત્થ, તમ્બપણ્ણિમુપાગમિ.
માપયિત્વા ¶ તમ્પપણ્ણિ-નગરં વિજયો તહિં;
વસી યક્ખિનિયા સદ્ધિં, અમચ્ચ પરિવારિતો.
નાવાય ભૂમિમોતિણ્ણા, વિજયપમુખા તદા;
કિલન્તા પાણિનાભૂમિં, આલમ્બિય નિસીદિસું.
તમ્બભૂમિરજોફુટ્ઠો, તમ્બોપાણિ યતો અહું;
સો દેસોચેવ દીપો ચ, તેન તન્નામકો અહુ.
સીહબાહુ નરિન્દો સો, સીહમાદિન્નવા ઇતિ;
સીહળો તેન સમ્બન્ધા, એતે સબ્બેપિ સીહળા.
તત્થ તત્થ ચ ગામે તે, તસ્સા’મચ્ચા નિવેસયું;
અનુરાધગામં તન્નામો, કદમ્બ નદીયન્તિકે.
ગમ્ભીરનદીયા તીરે, ઉપતિસ્સો પુરોહિતો;
ઉપતિસ્સગામં માપેસિ, અનુરાધસ્સ ઉત્તરે.
અઞ્ઞે તયો અમચ્ચા તે, માપયિંસુ વિસું વિસું;
ઉજ્જેનિં ઉરુવેલઞ્ચ, વિજિતં નગરં તથા.
નિવાસેત્વા જનપદં, સબ્બે’મચ્ચા સમચ્ચતં;
અવોચું રાજતનયા, સામિ રજ્જેભિસેચય.
ઇતિ વુત્તો રાજપુત્તો, ન ઇચ્છિ અભિસેચનં;
વિના ખત્તિયકઞ્ઞાય, અભિસેકં મહેસિયા.
અથામચ્ચા સામિનો હે, અભિસેક કતા દરા;
દુક્કરેસુપિ કિચ્ચેસુ, તદત્થભિરુતા તિગા.
પણ્ણાકારે મહાસારે, મણિમુત્તાદિકે બહૂ;
ગાહાપયિત્વા પાહેસું, દક્ખિણં મધુરં પુરં.
પણ્ડુરાજસ્સ ધીતત્થં, સામિનો સામિભત્તિનો;
અઞ્ઞેસં ચાપિ ધીતત્થં, અમચ્ચાનં જનસ્સ ચ.
સીઘં નાવાય ગન્ત્વાન, દૂતા તે મધુરં પુરં;
પણ્ણાકારે ચ લેખઞ્ચ, તસ્સ રઞ્ઞો અદસ્સયું.
તતો રાજાઅમચ્ચેહિ, મન્તયિત્વા સધીતરં;
પાહેતુકામો’મચ્ચાનં, અઞ્ઞેસં ચાપિ ધીતરો.
લદ્ધા ઊનસતં કઞ્ઞા, અથભેરિં ચરાપયિ;
લંકાય ધીતુગમનં, ઇચ્છમાના નરા ઇધ.
નિવાસયિત્વા ¶ દિગુણં, ઘરદ્વારેસુ ધીતરો;
ઠપેન્તુ તેન લિઙ્ગેન, આદીયિસ્સામિતા ઇતિ.
એવં લદ્ધા બહૂકઞ્ઞા, તપ્પયિત્વાન તં કુલં;
સમ્પન્નસબ્બાલઙ્કારં, ધીતરં સમ્પટિચ્છદં.
સબ્બા તા લદ્ધસક્કારા, કઞ્ઞાયો ચ યથારહં;
રાજારહે ચ હત્થસ્સ-રથપેસ્સિય કારકે.
અટ્ઠારસન્નં સેણીનં, સહસ્સઞ્ચ કુલાનિ સો;
લેખં દત્વાન પેસેસિ, વિજયસ્સ જિતા’રિનો.
સબ્બોસો’તરી નાવાહિ, મહાતિત્થે મહાજનો;
તેનેવ પટ્ટનં તઞ્હિ, મહાતિત્થંતિ વુચ્ચતિ.
વિજયસ્સ સુતોધીતા, તસ્સા યક્ખિનિયા અહુ;
રાજકઞ્ઞાગમં સુત્વા, વિજયો આહ યક્ખિનિં.
‘‘ગચ્છ દાનિ તુવં ભોતિ, ઠપેત્વા પુત્તકે દુવે;
મનુસ્સા અમનુસ્સેહિ, ભાયિન્તીહિ સદા’’ ઇતિ.
સુત્વા તં યક્ખભયતો, ભીતં તં આહ યક્ખિનિં;
મા ચિન્તયિ સાહસ્સેન, દાપયિસ્સામિ તે બલિં.
પુનપ્પુનં તં યાચિત્વા, ઉભો આદાય પુત્તકે;
ભીતાપિ સા અગતિયા, લંકાપુરમુપાગમિ.
પુત્તે બિહિ નિસીદેત્વા, સયં પાવિસિ તં પુરં;
સઞ્જાનિત્વાન તં યક્ખિં, ભીતા ચોરીતિ સઞ્ઞિતો.
સંખુભિંસુ પુરે યક્ખા, એકો સાહસિકો પન;
એકપાણિપ્પહારેન, વિલયં નયિ યક્ખિનિં.
તસ્સાતુ માતુલો યક્ખો, નિક્ખમ્મ નગરા બહિ;
દિસ્વા તે દારકે પુચ્છિ, તુમ્હે કસ્સ સુતા ઇતિ.
કુવેણિયા’તિ સુત્વા’હ, માતા વો મારિતા ઇધ;
તુમ્હેપિ દિસ્વા મારેય્યું, પલાયથ લહું ઇતિ.
આગું સુમનકૂટં તે, પલાયિત્વા તતો લહું;
વાસં કપ્પેસિ જેટ્ઠો સો, વુદ્ધો તાય કણિટ્ઠિયા.
પુત્તધીતાહિ ¶ વડ્ઢિત્વા, રાજાનુઞ્ઞાય તે વસું;
તત્થેવ મલયે એસો, પુલિન્દાનઞ્હિ સમ્ભવો.
પણ્ડુરાજસ્સ દૂતા તે, પણ્ણાકારં સમપ્પયું;
વિજયસ્સ કુમારસ્સ, રાજાધિકારિકા ચ તા.
કત્વા સક્કારસમ્માનં, દૂતાનં વિજયો પન;
અદા યાથારહં કઞ્ઞા, અમચ્ચાનં જનસ્સ ચ.
યથા વિધિ ચ વિજયં, સબ્બે મચ્ચાસમાગતા;
રજ્જેસમભિસિઞ્ચિંસુ, કરિંસુચ મહાછણં.
તતો સો વિજયો રાજા, પણ્ડુરાજસ્સ ધીતરં;
મહતા પરિહારેન, મહેસિત્તે’ભિસેચયિ.
ધનાન’દા અમચ્ચાનં, અદાસિ સસુરસ્સતુ;
અનુવસ્સં સઙ્ખમુત્તં, સતસહસ્સ દ્વયારહં.
હિત્વા પુબ્બાચરિતં વિસમં સમેન;
ધમ્મેન લંકમખિલં અનુસાસમાનો;
સો તમપણ્ણિનગરે વિજયો નરિન્દો;
રજ્જં અકારયિ સમા ખલુ અટ્ઠતિંસા’તિ.
સુજનપસાદસંવે ગત્થાય કતે મહાવંસે
વિજયાભિસેકો નામ
સત્તમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠમ પરિચ્છેદ
પણ્ડુવાસુદેવાભિસેકો
વિજયો ¶ સો મહારાજા, વસ્સે અન્તિમકે ઠિતો;
ઇતિ ચિન્તયિ ‘‘વુદ્ધો’હં, ન ચ વિજ્જતિ મે સુતો.
કિચ્છેન વાસિતં રટ્ઠં, નસ્સેય્ય મમ અચ્ચયે;
આણાપેય્યં રજ્જહેતુ-સુમિત્તં ભાતરં મમ.
અથા’મચ્ચેહિ મન્તેત્વા, લેખં તત્થ વિસજ્જયિ;
લેખં દત્વાન વિજયો, ન ચિરેન દિવઙ્ગતો.
તસ્મિં મતે અમચ્ચા તે, પેક્ખન્તા ખત્તિયાગમં;
ઉપતિસ્સગામે ઠત્વાન, રટ્ઠં સમુનુસાસિસું.
મતે વિજયરાજમ્હિ, ખત્તિયાગમના પુરા;
એકં વસ્સં અયં લંકા-દીપો આસિ અરાજકો.
તસ્મિં સીહપુરે તસ્સ, સીહબાહુસ્સ રાજિનો;
અચ્ચયેન સુમિત્તો સો, રાજા તસ્સ સુતો અહુ.
તસ્સ પુત્તા તયો આસું, મદ્દરાજસ્સ ધીતુયા;
દૂતા સીહપુરં ગન્ત્વા, રઞ્ઞો લેખં અદંસુ તે.
લેખં સુત્વાન સો રાજા, પુત્તે આમન્તયી તયો;
અહં મહલ્લકો તાતા, એકો તુમ્હેસુ ગચ્છતુ.
લંકં નેકગુણં કન્તં, મમ ભાતુસ્સ સન્તકં;
તસ્સ’ચ્ચ યેન તત્થેવ, રજ્જં કારેતુ સોભનં.
કણિટ્ઠકો પણ્ડુવાસુ-દેવો રાજકુમારકો;
‘‘ગમિસ્સામીતિ ચિન્તેત્વા, ઞત્વા સોત્થિ ગતમ્પિ ચ.
પિતરા સમનુઞ્ઞાતો, દ્વત્તિંસામચ્ચ દારકે;
આદાય આરુહી નાવં, પરિબ્બાજકલિઙ્ગવા.
મહાકન્દરનજ્જા તે, મુખદ્વારમ્હિ ઓતરં;
તે પરિબ્બાજકે દિસ્વા, જનો સક્કરિ સાધુકં.
પુચ્છિત્વા ¶ નગરં એત્થ, ઉપયન્તં કમેન તે;
ઉપતિસ્સ ગામં સમ્પત્તા, દેવતા પરિપાલિતા.
અમચ્ચા’નુમતો’મચ્ચો, પુચ્છિ નેમિત્તકા તહિં;
ખત્તિયા’ગમનં તસ્સ, સો બ્યાકાસિ પરંપિ ચ.
સત્તમે દીવસેયેવ, આગમિસ્સતિ ખત્તિયો;
બુદ્ધસાસન મેતસ્સ, વંસજો’વ ઠપેસ્સતિ.
સત્તમે દિવસેયેવ, તે પરિબ્બાજકે તહિં;
પત્તે દિસ્વાન પુચ્છિત્વા, અમચ્ચા તે વિજાનિય.
તં પણ્ણુવાસુદેવં તે, લંકારજ્જેન અપ્પયું;
મહેસિયા અભાવાસો, ન તાવ અભિસેચયિ.
અમિતોદનસક્કસ્સ, પણ્ડુસક્કો સુતો અહુ;
ઞત્વા વિનાસં સક્યાનં, સો આદાય સકં જનં.
ગન્ત્વા અઞ્ઞાપદેસેન, ગઙ્ગાપારં તહિં પુરં;
માપેત્વા તત્થ કારેસિ, રજ્જં તસ્સ સુતે લભિ.
ધીતા કણિટ્ઠિતા આસિ, ભદ્દકચ્ચાન નામિકા;
સબ્બલક્ખણસમ્પન્ના, સુરૂપા અભિપત્થિતા.
તદત્થં સત્તરાજાનો, પણ્ણાકારે મહારહે;
પેસેસું રાજિનો તસ્સ, ભીતો રાજૂહિ સો પન.
ઞત્વાન સોત્થિગમનં, અભિસેકફલમ્પિ ચ;
સહદ્વત્તિંસ ઇત્થીહિ, નાવં આરોપિયા’સુતં.
ગઙ્ગાય ખિપિ ગણ્હાતુ, પહુ મે ધીતરં ઇતિ;
ગહેતું તે ન સક્ખિંસુ, નાવાસાપન સીઘગા.
દુતિયે દિવસેયેવ, ગોણાગામક પટ્ટનં;
પત્તાપબ્બજિતા કારા, સબ્બા તા તત્થ ઓતરું.
પુચ્છિત્વા નગરં એત્થ, તા કમેનોપયન્તિયો;
ઉપતિસ્સગામં સમ્પત્તા, દેવતા પરિપાલિતા.
નેમિત્તકસ્સ વચનં, સુત્વા તત્થા’ગતા તુ તા;
દિસ્વા અમચ્ચો પુચ્છિત્વા, ઞત્વા રઞ્ઞો સમપ્પયિ.
તં પણ્ડુવાસુદેવં તે, અમચ્ચા સુદ્ધબુદ્ધિનો;
રજ્જે સમભિસિઞ્ચિંસુ, પુણ્ણસબ્બમનોરથં.
સુભદ્દકચ્ચાન ¶ મનોમરૂપિનિં;
મહેસીભાવે અભિસિઞ્ચિય’ત્તનો;
સહગતા તાય પદાસિ અત્તના;
સહાગતાનં વસિ ભૂમિપો સુખન્તી.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પણ્ડુવાસુદેવાભિસેકો નામ
અટ્ઠમો પરિચ્છેદો.
નવમ પરિચ્છેદ
અભયાભિસેકો
મહેસી જનયી પુત્તે, દસ એકઞ્ચ ધીતરં;
સબ્બજેટ્ઠો’ભયો નામ, ચિત્તાનામ કનિટ્ઠિકા.
પસ્સિત્વા તં વિયાકંસુ, બ્રાહ્મણા મન્તપારગા;
‘‘રજ્જહેતુ સુતો અસ્સા, ઘાતયિસ્સતિ માતુલે’’.
ઘાતેસ્સામિ કનિટ્ઠિન્તિ, નિચ્છિતે ભાતરા’ભયો;
વારેસિ કાલે વાસેસું, ગેહં તં એકથુણિકે.
રઞ્ઞો ચ સિરિગબ્ભેન, તસ્સ દ્વારમકારયું;
અન્તો ઠપેસું એકઞ્ચ, દાસિં નરસતં બહિ.
રૂપેનુ’મ્માદયી નરે, દિટ્ઠમત્તાવ સાયતો;
તતો ઉમ્માદચિત્તા’તિ, નામં સોપપદં લભિ.
સુત્વાન લંકાગમનં, ભદ્દકચ્ચાનદેવિયા;
માતરા ચોદિતા પુત્તા, ઠપેત્વે’કઞ્ચ આગમું.
દિસ્વાન તે પણ્ડુવાસુ-દેવં લઙ્કિન્દમાગતા;
દિસ્વાન તં કનિટ્ઠિઞ્ચ, રોદિત્વા સહ તાય ચ.
રઞ્ઞા સુકતસક્કારા, રઞ્ઞો’નુઞ્ઞાય ચારિકં;
ચરિંસુ લંકાદીપમ્હિ, નિવસુઞ્ચ યથારુચિં.
રામેન ¶ વુસિતઠાનં, રામગોણન્તિ વુચ્ચતિ;
ઉરુવેલા’નુરાધાનં, નિવાસા ચ તથા તથા.
તથા વિજિતદીઘાયુ-રોહણાનં નિવાસકા;
વિજિતગામો દીઘાયુ-રોહણન્તિ ચ વુચ્ચતિ.
કારેસિ અનુરાધો સો, વાપિં દક્ખિણતો તતો;
કારાપેત્વા રાજગેહં, તત્થ વાસમકપ્પયી.
મહારાજા પણ્ડુવાસુ-દેવો જટ્ઠસુતં સકં;
અભયં ઉપરજ્જમ્હિ, કાલે સમભિસેચયિ.
દીઘાયુસ્સ કુમારસ્સ, તનયો દીઘગામણિ;
સુત્વા ઉમ્માદચિત્તં તં, તસ્સં જાતકુતૂહલો.
ગહેત્વા’પતિસ્સ ગામં, તં અપસ્સિ મનુજાધિપં;
અદા સહોપરાજેન, રાજુપટ્ઠાનમસ્સસો.
ગવક્ખાભિમુખટ્ઠાને, તં ઉપેચ્ચ ઠિતં તુસા;
દિસ્વાન ગામિણિં ચિત્તા, રત્તચિત્તા’હ દાસિકં.
‘‘કો એસો’’તિ તતો સુત્વા,
માતુલસ્સ સુતોઇતિ;
દાસિં તત્થ નિયોજેસિ,
સદ્ધિંકત્વાન સો તતો.
ગવક્ખમ્હિ ડસાપેત્વા, રત્તિં કક્કટયન્તકં;
આરુય્હ છિન્દયિત્વાન, કવાટં તેન પાવિસિ.
તાય સદ્ધિં વસિત્વાન, પચ્ચૂસેયેવ નિક્ખમિ;
એવં નિચ્ચં વસી તત્થ, છિદ્દાભાવા અપાકટો.
સા તેન અગ્ગહી ગબ્ભં, ગબ્ભે પરિણતે તતો;
માતુ આરોચયી દાસી, માતા પુચ્છિય ધીતરં.
રઞ્ઞો આરોચયી રાજા, અમન્તેત્વા સુતે’બ્રહ્મા;
પોસિયોસો’પિ અમ્હેહિ, દેવ તસ્સેવ તં ઇતિ.
પુત્તો ચે મારયિસ્સામ, ત’ન્તિ તસ્સ અદંસુ તં;
સા સૂતિકાલસમ્પત્તે, સૂતિ ગેહઞ્ચ પાવિસિં.
સઙ્કિત્વા ¶ ગોપકં ચિત્તં, કાલવેલઞ્ચ દાસકં;
તસ્મિં કમ્મે નિસ્સાયા’તિ, ગામણિ પરિચારકે.
તે પટિઞ્ઞં અદેન્તે તે, રાજપુત્તા અઘાતયું;
યક્ખા હુત્વાન રક્ખિંસુ, ઉભો ગબ્ભે કુમારકં.
અઞ્ઞં ઉપવિજઞ્ઞં સા, સલ્લક્ખા પેસિ દાસિયા;
ચિત્તા સા જનયી પુત્તં, સા ઇત્થિ પન ધીતરં.
ચિત્તં સહસ્સં દાપેત્વા, તસ્સા પુત્તં સકમ્પિ ચ;
આણાપેત્વા ધીતરં તં, નિપજ્જાપેસિ સન્તિકે.
ધીતા લદ્ધા’તિ સુત્વાન, તુટ્ઠા રાજસુતા અહું;
માતા ચ માતુમાતા ચ, ઉભો પન કુમારકં.
માતામહસ્સ નામઞ્ચ, જેટ્ઠસ્સ માતુલસ્સ ચ;
એકં કત્વા તમકરું, પણ્ડુકાભયનામકં.
લંકા પાલો પણ્ડુવાસુ-દેવો રજ્જમકારયિ;
તિંસ વસ્સમ્હિ જાતમ્હિ, મતો સો પણ્ડુકાભયે.
તસ્મિં મતસ્મિં મનુજાધિપસ્મિં,
સબ્બે સમાગમ્મ નરિન્દપુત્તા;
તસ્સાભયસ્સાભયદસ્સ ભાતુ,
રાજાભિસેકં અકરું ઉળારાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
અભયાભિસેકો નામ
નવમો પરિચ્છેદો.
દસમ પરિચ્છેદ
પણ્ડુકાભયાભિસેકો
ઉમ્માદચિત્તાયાણત્તા ¶ , દાસી આદાય દારકં;
સમુગ્ગે પક્ખિપિત્વાન, દ્વારમણ્ડલ કે અગા.
રાજપુત્તા ચ મિગવં, ગતા તુમ્બરકન્દરે;
દિસ્વા દાસિં કુહિં યાસિ, કિં મે કન્તિ ચ પુચ્છિસું.
દ્વારમણ્ડલકં યામિ, ધીતુમેગુળપૂવકં;
ઇચ્ચાહ ઓરોપેહીતિ, રાજપુત્તં કમબ્રવું.
ચિત્તો ચ કાલવેલો ચ, તસ્સા’રક્ખાય નિગ્ગતા;
મહન્તં સૂકરવેસં, તં ખણંયેવ દસ્સયું.
તે તં સમનુબન્ધિંસુ, સાસમાદાય તત્ર’ગા;
દારકઞ્ચ સહસ્સઞ્ચ, આયુત્તસ્સ અદારહો.
તસ્મિંયેવ દિને તસ્સ, ભરિયા જનયી સુતં;
યમકે જનયી પુત્તે, ભરિયં મે’તિ પોસિતં.
સો સત્તવસ્સિકો ચા’સિ, તં વિજાનિય માતુલા;
ગન્તું સરસિ કીળન્તે, દારકે ચ પયોજયું.
જલટ્ઠં રુક્ખસુસિરં, જલચ્છાદિતછિદ્દકં;
નિમુજ્જમાનો છિદ્દેન, પવિસિત્વા ચિરટ્ઠિતો.
તતો તથેવ નિક્ખમ્મ, કુમારે સેસદારકે;
ઉપચ્ચ પુચ્છિયન્તોપિ, વઞ્ચેત’ઞ્ઞવચોહિ સો.
મનુસ્સેહા’ગતેહેસો, નિવાસેત્વાન વત્થકં;
કુમારો વારિમો ગય્હ, સુસિરમ્હિ ઠિતો અહુ.
વત્થકાનિ ગણેત્વાન, મારેત્વા સેસદારકે;
ગન્ત્વા આરોચયું સબ્બે, દારકા મારિતા ઇતિ.
ગતેસુ ¶ તેસુ સો ગન્ત્વા, આયુત્તકઘરં સકં;
વસં અસ્સાસિતો તેન, અહૂ દ્વાદસવસ્સિકો.
પુન સુત્વાન જીવન્તં, કુમારં તસ્સ માતુલં;
તત્થ ગોપાલકે સબ્બે, મારેતું સન્નિયોજયું.
તસ્મિં અહનિ ગોપાલા, લદ્ધા એકં ચતુપ્પદં;
અગ્ગિં આહરિતું ગામં, પેસેતું તં કુમારકં.
સો ગન્ત્વા ઘરમાયુત્ત-પુત્તકંયેવ પેસયિ;
પાદા રુજન્તિ મે તેહિ, અગ્ગિં ગોપાલસન્તિકં.
તત્થ અઙ્ગાર મંસઞ્ચ,
ખાદિસ્સસિ તુવં ઇતિ;
ને સિ સો તં વચો સુત્વા,
અગ્ગિં ગોપાલસન્તિકં.
તસ્મિં ખણે પેસિતા તે, પરિક્ખિપિય મારયું;
સબ્બે ગોપે મારયિત્વા, માતુલાનં નિવેદયું.
તથો સોળસવસ્સં તં, વિજાનિંસુ ચ માતુલા;
માતા સહસ્સઞ્ચા’દાસિ, તસ્સા રક્ખઞ્ચ આદિસિ.
આયુત્તો માતુસન્દેસં, સબ્બં તસ્સ નિવેદિય;
દત્વા દાસં સહસ્સઞ્ચ, પેસેસિ પણ્ડુલન્તિકં.
પણ્ડુલબ્રાહ્મણો નામ, ભોગવા વેદપારગો;
દક્ખિણસ્મિં દિસાભાગે, વસી પણ્ડુલગામકે.
કુમારો તત્થ ગન્ત્વાન, પસ્સિ પણ્ડુલબ્રાહ્મણં;
‘‘ત્વં પણ્ડુકાભયો તાત’’, ઇતિ પુચ્છિય બ્યાકતે.
તસ્સ કત્વાન સક્કારં, આહ રાજા ભવિસ્સસિ;
સમસત્તતિવસ્સાનિ, રજ્જં ત્વં કારયિસ્સસિ.
સિપ્પં ઉગ્ગણ્હ તાતાતિ, સિપ્પુગ્ગહમકારયી;
ચન્દેન તસ્સ પુત્તેન, ખિપ્પં સિપ્પં સમાપિતં.
અદા સતસહસ્સં સો, યોધસઙ્ગહકારણા;
યોધેસુ સઙ્ગહિતેસુ, તેન પઞ્ચસતેસુ સો.
સિયું યાય ગયિતાનિ, પણ્ણાનિ કનકાનિ તં;
મહેસિં કુરુચન્દઞ્ચ, મમ પુત્તં પુરોહિતં.
ઇભિ ¶ વત્વા ધનં દત્વા, સયોધં નિહરિ તતો;
સો નામં સાવયિત્વાન, તતો નિક્ખમ્મ પુઞ્ઞવા.
લદ્ધબલો નગરકે, કાસપબ્બત સન્તિકે;
સત્તસતાનિ પુરિસે, સબ્બેસં ભોજનાનિ ચ.
તતો નરસહસ્સેન, દ્વિસતેન કુમારકો;
ગિરિકણ્ડ પબ્બતં નામ, અગમા પરિવારિતો.
ગિરિકણ્ડસિવો નામ, પણ્ડુકાભય માતુલો;
તં પણ્ડુવાસુદેવેન, દિન્નં ભુઞ્જતિ દેસકં.
સો કરિસસતં પક્કં, તદા લાવેતિ ખત્તિયો;
તસ્સ ધીતા રૂપવતી, પાલી નામા’સિ ખત્તિયા.
સા મહાપરિવારેન, યાનમારુય્હ સોભનં;
પિતુભત્તં ગાહયિત્વા, લાવકાનઞ્ચ ગચ્છતિ.
કુમારસ્સ મનુસ્સાનં, દિસ્વા તત્થ કુમારિકં;
આરોચેસું કુમારસ્સ, કુમારો સહસા’ગતો.
દ્વેધા તં પરિસં કત્વા, સતં યાનમપેસયિ;
તદન્તિકં સપરિસા, કત્થ યાસીતિ પુચ્છિતં.
તાય વુત્તેતુ સબ્બસ્મિં, તસ્સંસારત્ત માનસો;
અત્તનો સંવિભાગત્થં, ભન્તેના’યાચિ ખત્તિયો.
સાસમોરુય્હ યાનમ્હા, અદા સોવણ્ણપાતિયા;
ભત્તં નિગ્રોધ મૂલસ્મિં, રાજપુત્તસ્સ ખત્તિયા.
ગણ્હિ નિગ્રોધપણ્ણાનિ, ભોજેતું સેસકે જને;
સોવણ્ણભાજનાના’સું, તાનિ પણ્ણાનિ તં ખણે.
તાનિ દિસ્વા રાજપુત્તો, સરિત્વા દિજભાસિતં;
મહેસિભાવ યોગ્ગામે, કઞ્ઞાલદ્ધાતિ તુસ્સિસો.
સબ્બે ભોજાપયી તેસા, તં ન ખીયિત્થ ભોજનં;
એકસ્સ પટિવિસો’વ, ગહિતો તત્થ દિસ્સથ.
એવં પુઞ્ઞગુણૂપેતા, સુકુમારી કુમારિકા;
સુવણ્ણપાલિ નામેન, તતોપ્પભુત આસિ સા.
તં ¶ કુમાર ગહેત્વાન, યાનમારુય્હ ખત્તિયો;
મહબ્બલ પરિબ્યૂળ્હો, અનુસંણી અપક્કમિ.
તં સુત્વાન પિતા તસ્સા, નરે સબ્બે અપેસયિ;
તે ગન્ત્વા કલહં કત્વા, તજ્જિતા તેહિ આગમું.
કલહનગરં નામ, ગામો તત્થ કતે અહુ;
તં સુત્વા ભાતરો તસ્સા, પઞ્ચયુદ્ધાયુ’પાગમું.
સબ્બે તે પણ્ડુલસુતો, ચન્દોયેવ અઘાતયિ;
લોહિત વાહખણ્ડોતિ, તેસં યુદ્ધમહી અહુ.
મહતા બલ કાધયન,
તતો સો પણ્ડુકાભયો;
ગઙ્ગાય પારિમે તિરે,
દોળપબ્બતકં અગા.
તત્થ ચત્તારિ વસ્સાનિ, વસિ તં તત્થ માતુલા;
સુત્વા ઠપેત્વા રાજાનં, તં યુદ્ધત્થમુપાગમું.
ખન્ધાવારં નિવેસેત્વા, ધૂમરક્ખાગ સન્તિકે;
ભાગિનેય્યેન યુજ્ઝિંસુ, ભાગિનેય્યો તુ માતુલે.
અનુબન્ધી ઓરગઙ્ગં, મલાપેત્વા નિવત્તિય;
તેસઞ્ચ ખન્ધાવારમ્હિ, દુવે વસ્સાનિ સો વસી.
ગન્ત્વો’પતિસ્સગામં તે, તમત્થં રાજિનો’બ્રવું;
રાજાલેખં કુમારસ્સ, સરહસ્સં સપાહિણિ.
‘‘પુઞ્જસ્સુ પારગઙ્ગં ત્વં, મા’ગા ઓરંતતો’’ઇતિ;
તં સુત્વા તસ્સ કુજ્જિંસુ, ભાતરો નવ રાજિનો.
ઉપત્થમ્ભો ત્વમેવા’સિ, ચિરં તસ્સ ઇદાનિ તુ;
રટ્ઠં દદાસિ તસ્મા ત્વં, મારેસ્સામા’તિ અબ્રવું.
સો તેસં રજ્જમપ્પેસિ, તે તિસ્સં નામ ભાતરં;
સબ્બેવ સહિતા’કંસુ, રજ્જસ્સ પરિનાયકં.
એસો વીસતિવસ્સાનિ, અભયો’ભય દાયકો;
તત્થો’પતિસ્સગામમ્હિ, રાજા રજ્જમકારયિ.
વસન્તિ ¶ ધૂમરક્ખાગે, સરે તુમ્બરિયઙ્ગણે;
ચરતે વળવા રુપા, યક્ખી ચેતિયનામિકા.
એકો દિસ્વાન સેનઙ્ગં, ઉત્તપાદં મનોરમં;
આરોચેસિ કુમારસ્સ, વળવે’ત્તી’દિસી ઇતિ.
કુમારો રસ્મિમાદાય, ગહેતું તં ઉપાગમિ;
પચ્છતો અગતં દિસ્વા, ભીતા તેજેન તસ્સસા.
ધાવિ’નન્તરધાયિત્વા, ધાવન્તિ મનુબન્ધિસો;
ધાવમાના સરં હં સા, સત્તક્ખત્તું પરિક્ખિપિ.
ઓતરિત્વા મહાગઙ્ગં, ઉત્તરિત્વા તતો પન;
ધુમરક્ખં પબ્બતં તં, સત્તક્ખત્તું પરિક્ખિપિ.
તં સરં પુન તિક્ખત્તું, પરિક્ખિપિ તતો પુન;
ગઙ્ગં કચ્છકતિત્થેન, સમોતરિ તહિં તુ સો.
ગહેસિતં વાલધિસ્મિં, તાલપત્તઞ્ચ તોયગં;
તસ્સ પુઞ્ઞાનુભાવેન, સો અહોસિ મહા અસિ.
ઉચ્ચારેસિ અસિં દજ્જં, ‘‘મારોમી’’તિ તમાહ સા;
રજ્જં ગહેત્વા તે દજ્જં, સામિ મામં અમારયિ.
ગીવાય તં ગહેત્વા સો, વિજ્ઝિત્વા અસિકોટિયા;
નાસાય રજ્જુયા બન્ધિ, સા અહોસિ વસાનુગા.
ગન્ત્વા તં ધુમરક્ખં સો, તમારુય્હ મહબ્બલો;
તત્થ ચત્તારિ વસ્સાનિ, ધૂમરક્ખન ગે વસિ.
તતો નિક્ખમ્મ સબલો, આગમ્મા’રિટ્ઠપબ્બતં;
સુદ્ધિકાલમપેક્ખન્તો, તત્થ સત્તસમાવસિ.
દ્વે માતુલે ઠપેત્વાન, તસ્સ સેસટ્ઠમાતુલા;
યુદ્ધસજ્જા અરિટ્ઠં તં, ઉપસઙ્કમ્મ પબ્બતં.
ખન્ધાવારં નગરકે, નિવેસેત્વા ચમૂપતિં;
દત્વા પરિક્ખિપાપેસું, સમન્તા’રિટ્ઠપબ્બતં.
યક્ખિનિયા મન્તયિત્વા, તસ્સા વચનયુત્તિયા;
દત્વા રાજપરિક્ખારં, પણ્ણાકારા યુવાનિ ચ.
‘‘ગણ્હાથ ¶ સબ્બાને’તાનિ, ખમાપેસ્સામિ વો અહં’’;
ઇતિ વત્વાન પેસેસિ, કુમારો પુરતો બલં.
ગણ્હિસ્સામિ પવિટ્ઠન્તિ, વિસ્સટ્ઠેસુ તુ તેસુ સો;
આરુય્હ યક્ખવળવં, મહાબલપુરક્ખતો.
યુદ્ધાય પાવિસિ યક્ખી, મહારાવ મરાપિસા;
અન્તો બહિબલઞ્ચસ્સ, ઉક્કુટ્ઠિં મહતિં અકા.
કુમારપુરિસા સબ્બે, પરસેના નરે બહૂ;
ઘાતેત્વા માતુલે ચ’ત્થ, સીસરાસિં અકંસુ તે.
સેનાપતિ પાલયિત્વા, ગુમ્બટ્ઠાનં સપાવિસિ;
સેનાપતિ ગુમ્બકો’તિ, તેન એસ પવુચ્ચતિ.
ઉપરિટ્ઠમાતુલસિરં, સીસરાસિં સપસ્સિય;
લાબુરાસી’વ ઇચ્છાહ, તેના’સિ લાબુગામકો.
એવં વિજિતસઙ્ગામો, તતો સો પણ્ડુકાભયો;
અય્યકસ્સા’નુરાધસ્સ, વસનઠાનમાગમિ.
અત્તનો રાજગેહં સો, તસ્સ દત્વાન અય્યકો;
અઞ્ઞત્થવાસં કપ્પેસિ, સો તુ તસ્મિં ઘરે વસિ.
પુચ્છાપેત્વાન નેમિત્તં, વત્થુવિજ્જા’વિદું તથા;
નગરં પવરં તસ્મિં, ગામેયેવ અમાપયિ.
નિવાસત્તા’નુરાધાનં, અનુરાધપુરં અહુ;
નક્ખત્તેના’નુરાધેન, પતિટ્ઠાપિત તાય ચ.
આણાપેત્વા માતુલાનં, છત્તં જાતસ્સરે ઇધ;
ધોવાપેત્વા ધારયિત્વા, તં સરેયેવ વારિના.
અત્તનો અભિસેકં સો, કારેસિ પણ્ડુકાભયો;
સુવણ્ણપાલિં દેવિં તં, મહેસિત્તે ભિસેચયિ.
અદા ચન્દકુમારસ્સ, પોરોહિચ્ચં યથાવિધિ;
ઠાનન્તરાનિ સેસાનં, ભચ્ચાનઞ્ચ યથારહં.
માતુયા ઉપકારત્તા, અત્તનો ચ મહીપતિં;
અઘાતયિત્વા જેટ્ઠં તં, માતુલં અભયં પન.
રત્તિરજ્જં અદા તસ્સ, અહુ નગરગુત્તિકો;
તદુપાદાય નગરે, અહૂ નગરગુત્તિકો.
સસ્સુરં ¶ તં અઘાતેત્વા, ગિરિકણ્ડસિવમ્પિ ચ;
ગિરિકણ્ણદેસં તસ્સે’વ, માતુલસ્સ અદાસિ સો.
સરં તઞ્ચ ખણાપેત્વા, કારાપેસિ બહૂ દકં;
જયે જલસ્સ ગાહેન, જયવાપીતિ અહુતં.
કાલવેલં નિવાસેસિ, યક્ખંપુર પુરત્થિમે;
યક્ખં તુ ચિત્તરાજં તં, હેટ્ઠો અભયવાપિયા.
પુબ્બોપકારિં દાસિં તં, નિબ્બત્તં યક્ખયોનિયા;
પુરસ્સ દક્ખિણદ્વારે, સો કતઞ્ઞૂ નિવાસયિ.
અન્તો નરિન્દવત્થુસ્સ, વળવામુખયક્ખિનિં;
નિવાસેસિ બલિં તેસં, અઞ્ઞેસઞ્ચાનુવસ્સકં.
દાપેસિ છણકાલે તુ, ચિત્તરાજેન સો સહ;
સમાસને નિસીદિત્વા, દિબ્બમાનુસનાટકં.
કારેન્તો’ભિરમિ રાજા, રતિખિડ્ડા સમપ્પિતો;
દ્વારગામે ચ ચતુરો, ભયવાપિઞ્ચ કારયિ.
મહાસુસાનઘાતનં, પચ્છિમરાજિનિં તથા;
વેસ્સવણસ્સ નિગ્રોધં, બ્યાધિદેવસ્સ તાલકં.
યોનસભાગ વત્થુઞ્ચ, મહેજ્જઘરમેવ ચ;
એતાનિ પચ્છિમદ્વાર-દિસાભાગે નિવેસયિ.
પઞ્ચસતાનિ ચણ્ડાલ-પુરિસે પુરસોધકે;
દુવેસતાનિ ચણ્ડાલ-પુરિસે વચ્ચસોધકે.
દિયડ્ઢસતચણ્ડાલે, મતનીહારકે’પિ ચ;
સુસાન ગોપચણ્ડાલે, તત્તકેયેવ આદિસિ.
તેસં ગામં નિવેસેસિ, સુસાના પચ્છિમુત્તરે;
યથા વિહિતકમ્માનિ, તાનિ નિચ્ચં અકંસુતે.
તસ્સ ચણ્ડાલગામસ્સ, પુબ્બુત્તરદિસાય તુ;
નીચસુસાનકં નામ, ચણ્ડાલાનમકારયિ.
તસ્સુત્તરે સુસાનસ્સ, પાસાણપબ્બતન્તરે;
આવાસપાલિઝાધાનં, તદા આસિ નિવેસિતા.
તદુત્તરે ¶ દિસાભાગે, યાવ ગામણિ વાપિયા;
તાપસાનં અનેકેસં, અસ્સમો આસિ કારિતો.
તસ્સેવ ચ સુસાનસ્સ, પુરત્થિમદિસાય તુ;
જોતિયસ્સ નિગણ્ઠસ્સ, ઘરં કારેસિ ભૂપતિ.
તસ્મિંયેવ દેસસ્મિં, નિગણ્ઠો ગિરિનામકો;
નાનાપાસણ્ડકા ચેવ, વસિંસુ સમણા બહૂ.
તત્થેવ ચ દેવકુલં, અકારેસિ મહીપતિ;
કુભણ્ડસ્સ નિગણ્ઠસ્સ, તંનામકમહોસિતં.
તતો તુ પચ્છિમે ભાગે, ઝાધપાલિપુરત્થિમે;
મિચ્છાદિટ્ઠિકુલાનં તુ, વસી પઞ્ચસતં તહિં.
પરં જોતિયગેહમ્હા, ઓરં ગામણિ વાપિયા;
સો પરિબ્બાજકારામં, કારાપેસિ તથેવ ચ.
આજીવકાનં ગેહઞ્ચ, બ્રાહ્મણવટ્ટમેવ ચ;
સિવિકા સોત્થિસાલા ચ, અકારેસિ તહિં તહિં.
દસવસ્સાભિસેકો સો, ગામસીમા નિવેસયિ;
લંકાદીપમ્હિ સકલે, લંકિન્દો પણ્ડુકાભયો.
સો કાલવેલચિત્તેહિ, દિસ્સમાનેહિ ભૂપતિ;
સહા’નુ ભોસિ સમ્પતિં, યક્ખભૂતસહાય વા.
પણ્ડુકાભયરઞ્ઞો ચ, અભયસ્સ ચ અન્તરે;
રાજસુઞ્ઞાનિ વસ્સાનિ, અહેસું દસસત્ત ચ.
સો પણ્ડુકાભયમહીપતિ સત્તતિંસ–
વસ્સો’ધિગમ્મ ધિતિમા ધરણી પતિત્તં;
રમ્મે અનુનમનુરાધપુરે સમિદ્ધે;
વસ્સાનિ અકારયિ રજ્જમેત્થાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પણ્ડુકાભયાભિસેકોનામ
દસમો પરિચ્છેદો.
એકાદસમ પરિચ્છેદ
દેવાનંપિયતિસ્સાભિસેકો
તસ્સચ્ચયે ¶ તસ્સ સુતો, મુટસિવો’તિ વિસ્સુતો;
સુવણ્ણપાલિયા પુત્તો, પત્તો રજ્જમનાકુલં.
મહામેઘવનુય્યાનં, નામનુગગુણોદિતં;
ફલપુપ્ફતરુપેતં, સો રાજા કારયિ સુભં.
ઉય્યાનઠાનગ્ગહણે, મહામેઘો અકાલજો;
પાવસ્સિતેન ઉય્યાનં, મહામેઘવનં અહુ.
સટ્ઠિવસ્સાનિ મુટસિવો, રાજા રાજ્જમકારયિ;
અનુરાધે પુરવરે, લંકા ભુવદને સુભે.
તસ્સ પુત્તા દસા’હેસું, અઞ્ઞમઞ્ઞહિતેસિનો;
દુવે ધીતા ચા’નુકુલા, કુલાનુચ્છવિકા અહૂ.
દેવાનં પિયતિસ્સોતિ, વિસ્સુતો દુતિયો સુતો;
તેસુ ભાતૂસુ સબ્બેસુ, પુઞ્ઞાપઞ્ઞાધિકો અહુ.
દેવાનં પિયતિસ્સો સો, રાજા’સિ પિતુઅચ્ચયે;
તસ્સા’ભિસેકેન સમં, બહૂન’ચ્છરિયાન’હું.
લંકાદીપમ્હિ સકલે, નિધયો રતનાનિ ચ;
અન્તોઠિતાનિ ઉગ્ગન્ત્વા, પથવીતલમારુહું.
લંકાદીપસમીપમ્હિ, ભિન્નનાવાગતાનિ ચ;
તત્રજાતાનિ ચ થલં, રતનાનિ સમારુહું.
છાતપબ્બતપાદમ્હિ, તિસ્સો ચ વેળુયટ્ઠિયો;
જાતારથપતોદેન, સમાના પરિમાણતો.
તાસુ એકાલતાયટ્ઠિ, રજતા’ભા તહિં લતા;
સુવણ્ણાવણ્ણારુચિરા, દિસ્સન્તેતા મનોરમા.
એકા કુસુમા યટ્ઠીતુ, કુસુમાનિ તહિં પન;
નાનાનિ નાનાવણ્ણાનિ, દિસ્સન્તે’તિ ફુટાનિ ચ.
એકાસકુણયટ્ઠિતુ ¶ , તહિં પક્ખિમિગા બહૂ;
નાના ચ નાનાવણ્ણા ચ, સજીવા વિય દિસ્સરે.
ભયગજરથામલકા, વલયઙ્ગુલિવેઠકા;
કકુધફલાપાકતિકા, ઇચ્ચેતા અટ્ઠજાતિયો.
મુત્તાસમુદા ઉગ્ગન્ત્વા, તીરે વટ્ટિ વિય ઠિતા;
દેવાનં પિયતિસ્સસ્સ, સબ્બં પુઞ્ઞવિજમ્ભિતં.
ઇન્દનીલં વેળુરિયં, લોહિતઙ્કમણિધિ’મે;
રજતાનિ પને’તાનિ, મુત્તા તા તાવયટ્ઠિયો.
સત્તહબ્ભન્તરેયેવ, રઞ્ઞો સન્તિકમાહરું;
તાનિ દિસ્વા પતીતો સો, રાજા ઇતિ વિચિન્તયિ.
રતનાનિ અનગ્ઘાનિ, ધમ્માસોકો ઇમાનિમે;
સહાયો’રહતેના’ઞ્ઞો, તસ્સ દસ્સં ઇમાન’તો.
દેવાનં પિયતિસ્સો ચ, ધમ્માસોકો ચ તે ઇમે;
દ્વે અદિટ્ઠસહાયાહિ, ચિરપ્પભુતિ ભૂપતિ.
ભાગિનેય્યં મહારિટ્ઠં, અમચ્ચં પમુખં તતો;
દિજં અમચ્ચં ગણતં, રાજા તે ચતુરો જને.
દૂતો કત્વાન પાહેસિ, બલોઘપરિવારિતે;
ગાહા પેત્વા અનગ્ઘાનિ, રતનાનિ ઇમાનિ સો.
મણિજાતી ચ તિસ્સો તા, તિસ્સો ચ રથયટ્ઠિયો;
સઙ્ખઞ્ચ દક્ખિણાવત્તં, મુત્તા જાતી ચ અટ્ઠ તા.
આરુય્હ જમ્બુકોલમ્હિ, નાવં સત્તદિનેન તે;
સુખેન તિત્થં લદ્ધાન, સત્તાહેન તતો પુન.
પાટલિપુત્તં ગન્ત્વાન, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
અદંસુ પણ્ણાકારેતે, દિસ્વા તાનિ પસીદિ સો.
રતનાનિ’દિસાનેત્થ, નત્થિ મે ઇતિ ચિન્તિય;
અદા સેનાપતિટ્ઠાનં, તુટ્ઠો’રિટ્ઠસ્સ ભૂપતિ.
પોરોહિચ્ચબ્રાહ્મણસ્સ, દણ્ડનાયતં પન;
અદાસિ તસ્સા’મચ્ચસ્સ, સેટ્ઠિત્તં ગણકસ્સ તુ.
તેસં અનપ્પકે ભોગે, દત્વા વાસઘરાનિ ચ;
મહામચ્ચેહિ મન્તેન્તો, પસ્સિત્વા પટિપાભતં.
વાલબીજની ¶ મુણ્હિસં, ખગ્ગં છત્તઞ્ચ પાદુકં;
મોળિં વતં સપામઙ્ગં, ભિઙ્કારં હરિચન્દનં.
અધોવિમં વત્થકોટિં, મહગ્ઘં હત્થપુઞ્છનિં;
નાગા’હટં અઞ્જનઞ્ચ, અરુણાભઞ્ચ મત્તિકં.
અનોતત્તોદકઞ્ચેવ, ગઙ્ગાસલિલમેવ ચ;
સઙ્ખઞ્ચ નન્દિયાવટ્ટં, વડ્ઢમાનં કુમારિકં.
હેમભોજનકણ્ડઞ્ચ, સિવિકઞ્ચ મહારહં;
હરીટકં આમલકં, મહગ્ઘં અમતોસધં.
સુકાહટાનં સાલીનં, સટ્ઠિવાહસતાનિ ચ;
અભિસેકો પકરણં, પરિવારવિસેસિતં.
દત્વા કાલે ભહાયસ્સ, પણ્ણાકારે નરિસ્સરો;
દૂતે પાહેસિસદ્ધમ્મ-પણ્ણાકારમિમમ્પિચ.
અહં બુદ્ધઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, સઙ્ઘઞ્ચ સરણં ગતો;
ઉપાસકત્તં દેસેસિં, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
ત્વમ્પિમાનિ રતનાનિ, ઉત્તમાનિ નરુત્તમ;
ચિત્તં પસાદયિત્વાન, સદ્ધાય સરણં વજ.
‘‘કરોથ મે સહાયસ્સ, અભિસેકં પુનો’’ ઇતિ;
વત્વા સહયા’મચ્ચેતે, સક્કરિત્વા ચ પેસયિ.
પઞ્ચમાસે વસિત્વાન, તે મચ્ચા’તિવસક્કતા;
વેસાખસુક્ખપક્ખાદિ-દિને દૂતા વિનિગ્ગતા.
તામલિત્તિયમારુય્હ, નાવં તેજમ્બુકોલકે;
ઓરુય્હ કૂપં પસ્સિંસુ, પત્વા દ્વાદસિયં ઇધ.
અદંસુ પણ્ણાકારે તે, દૂતા લંકાદીપસ્સતે;
તેસં મહન્તં સક્કારં, લંકાપતિ અકારયિ.
તે મગ્ગસિરમાસસ્સ, આદિચન્દોદયેજિને;
અભિસિત્તઞ્ચ લંકિન્દં, અમચ્ચા સામિભત્તિનો.
ધમ્માસોકસ્સ વચનં, વત્વા સામિ હિતેરતા;
પુનોપિ અભિસિઞ્ચિંસુ, લંકાહિતસુખેરતં.
વેસાખે ¶ નરપતિ પુણ્ણમાયમેવં;
દેવાનં પિયવચનો પગૂળનામો;
લંકાયં પવીતતપીતિ ઉસ્સવાયં;
અત્તાનં જનસુખદો’ભિસેચયી સોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દેવાનંપિયતિસ્સાભિસેકોનામ
એકાદસમો પરિચ્છેદો.
દ્વાદસમ પરિચ્છેદ
નાનાદેસપસાદો
થેરો મોગ્ગલિપુત્તો સો, જિનસાસન જોતકો;
નિટ્ઠાપેત્વાન સંગીતિં, પેક્ખમાનો અનાગતં.
સાસનસ્સ પતિટ્ઠાનં, પચ્ચન્તેસુ અવેક્ખિય;
પેસેસિ કત્તિકે માસે, તેતે થેરે તહિં તહિં.
થેરં કસ્મીરગન્ધારં, મજ્ઝન્તિકમપેસયિ;
અપેસયી મહાદેવ-ત્થેરં મહિસમણ્ડલં.
વનવાસિં અપેસયિ, થેરં રક્ખિતનામકં;
તથા’પરન્તકં યોન-ધમ્મરક્ખિતનામકં.
મહારટ્ઠં મહાધમ્મ-રક્ખિતત્થેર નામકં;
મહારક્ખિત થેરં તં, યોન લોકમપેસયિ.
પેસેસિ મજ્ઝિમં થેરં, હિમવન્તપદેસકં;
સુવણ્ણભૂમિં થેરે દ્વે, સોણમુત્તર મેવ ચ.
મહામહિન્દત્થેરં તં, થેર ઇટ્ટિયમુત્તિયં;
સમ્બલં ભદ્દસાલઞ્ચ, સકે સદ્ધિવિહારિકે.
લંકાદીપે ¶ મનુઞ્ઞમ્હિ, મનુઞ્ઞં જિનસાસનં;
પતિટ્ઠાપેથ તુમ્હે’તિ, પઞ્ચ થેરે અપેસયિ.
તદા કસ્મીરગન્ધારે, પક્કં સસ્સં મહિદ્ધિકો;
અરવાલો નાગરાજા, વસ્સં કરકસઞ્ઞિતં.
વસ્સા પેત્વા સમુદ્દસ્મિં, સબ્બં ખિપતિદારુણો;
તત્ર મજ્ઝન્તિકત્થેરો, ખિપ્પં ગન્ત્વા વિહાયસા.
અરવાલદહેવારિ-પિટ્ઠે ચઙ્કમનાદિકે;
અકાસિ દિસ્વા તંનાગા, રુટ્ઠારઞ્ઞો નિવેદયું.
નાગરાજા’થરુટ્ઠો સો, વિવિધા ભિસિકા’કરિ;
વાતા મહન્તા વાયન્તિ, મેઘો ગજ્જતિ વસ્સતિ.
ફલન્ત્ય’સનિયો વિજ્જુ, નિચ્છરન્તિ તતો તતો;
મહિરુહા પબ્બતાનં, કૂટાનિ પપતન્તિ ચ.
વિરૂપરૂપા નાગા ચ, ભિંસાપેન્તિ સમન્તતો;
સયં ધુપાયતિ જલતિ, અક્કોસન્તો અનેકધા.
સબ્બં તં ઇદ્ધિયા થેરો, પટિબાહિય ભિંસનં;
અવોચ નાગરાજં તં, દસ્સેન્તો બલમુત્તમં.
સદેવ કોપિ ચે લોકો, આગન્ત્વા તાસયેય્ય મં;
ન મે પટિબલો અસ્સ, જનેતું ભયભેરવં.
સચે’પિ ત્વં મહિં સબ્બં, સસમુદ્દં સપબ્બતં;
ઉક્ખિપિત્વા મહાનાગ, ખિપેય્યાસિ મમો’પરિ.
નેવ મે સક્કુણેય્યાસિ, જનેતું ભયભેરવં;
અઞ્ઞદત્થુ તવે‘વ’સ્સ, વિઘાતો ઉરગાધિપ.
તંસુત્વા નિમ્મદસ્સ’સ્સ, થેરો ધમ્મમદેસયિ;
તતો સરણસીલેસુ, નાગરાજા પતિટ્ઠહિ.
તથેવ ચતુરાસીતિ-સહસ્સાનિ ભુજઙ્ગમા;
હિમવન્તેવ ગન્ધબ્બા, યક્ખા કુમ્ભણ્ડકા બહૂ.
પણ્ડકો નામ યક્ખો તુ, સદ્ધિંહારિત યક્ખિયા;
પઞ્ચસતેહિ પુત્તેહિ, ફલં પાપુણિ આદિકં.
‘‘મા’’દાનિ ¶ કોધં જનિયિત્થ, ઇતો ઉદ્ધં યથાપુરે;
સસઘાતઞ્ચ મા’કત્થ, સુખકામાહિ પાણિનો.
કરોથ મેત્તં સત્તેસુ, વસન્તુ મનુજા સુખં;
ઇતિ તેના’નુસિટ્ઠા તે, તથેવ પટિપજ્જિસું.
તતો રતનપલ્લઙ્કે, થેરં સો ઉરગાધિપો;
નિસીદાપિય અટ્ઠાસિ, બીજમાનો તદન્તિકે.
તદા કસ્મીરગન્ધાર-વાસિનો મનુજા’ગતા;
નાગરાજસ્સ પૂજત્થં, મન્ત્વા થેરં મહિદ્ધિકં.
થેરમેવા’ભિ વાદેત્વા, એકમન્તં નિસીદિસું;
તેસં ધમ્મમદેસેસિ, થેરો આસિવિસોપમં.
અસીતિયા સહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સતસહસ્સ પુરિસા, પબ્બજું થેરસન્તિકે.
તતોપ્પભુપતિ કસ્મિર-ગન્ધારં તે ઇદાનિપિ;
આસું કાસાવ પજ્જોતા, વત્થુત્તયપરાયના.
ગન્ત્વા મહાદેવત્થેરો, દેસં મહિસમણ્ડલં;
સુત્તન્તં દેવદૂતં સો, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, ધમ્મચક્ખું વિસોધયું;
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
ગન્ત્વા’થ રક્ખિતત્થેરો, વનવાસિં નભે ઠિતો;
સંયુત્તમનમતગ્ગં, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
સટ્ઠિ નરસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
સત્તતિંસ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
વિહારાનં પઞ્ચસતં, તસ્મિંદેસે પતિટ્ઠહિ;
પતિટ્ઠાપેસિ તત્થેવં, થેરો સો જિનસાસનં.
ગન્ત્વા’પરન્તકં થેરો, યોનકો ધમ્મરક્ખિતો;
અગ્ગિક્ખન્ધોપમં સુત્તં, કથેત્વા જનમજ્ઝગો.
સત્તતિંસ સહસ્સાનિ, પાણે તત્થ સમાગતે;
ધમ્મામતમપાયેસિ, ધમ્મા ધમ્મેસુ કોવિદો.
પુરિસાનઞ્ચ સહસ્સઞ્ચ, ઇત્થિયો ચ તતો’ધિકા;
ખત્તિયાનં કુલાયેવ, નિક્ખમિત્વાન પબ્બજું.
મહારટ્ઠમિસી ¶ ગન્ત્વા, સો મહાધમ્મરક્ખિતો;
મહાનારદકસ્સપવ્હં, જાતકં કથયી તહિં.
મગ્ગફલં પાપુણિંસુ, ચતુરાસીતિ સહસ્સકા;
તેરસન્તુ સહસ્સાનિ, પબ્બજિંસુ તદન્તિકે.
ગન્ત્વાન યોનવિસયં, સો મહાધમ્મરક્ખિતો ઇસિ;
કાળકારામ સુત્તન્તં, કથેસિ જનમજ્ઝગો.
પાણસત સહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ ચ સત્તતિ;
મગ્ગફલં પાપુણિંસુ, દસ સહસ્સાનિ પબ્બજું.
ગન્ત્વા ચતૂહિ થેરેહિ, દેસેસિ મજ્ઝિમો ઇસિ;
હિમવન્તપદેસસ્મિં, ધમ્મચક્કપવત્તનં.
મગ્ગફલપાપુણિંસુ, અસીતિપાણ કોટિયો;
વિસું તે પઞ્ચરટ્ઠાનિ, પઞ્ચથેરા પસાદયું.
પુરિસસતસહસ્સાનિ, એકેકસ્સેવ સન્તિકે;
પબ્બજિંસુ પસાદેન, સમ્માસમ્બુદ્ધ સાસને.
સદ્ધિં ઉત્તરથેરેન, સોણત્થેરો મહિદ્ધિકો;
સુવણ્ણભૂમિં અગમા, તસ્મિં તુ સમયે પન.
જાતે જાતે રાજગેહે, દારકે રુદ્દરક્ખસી;
સમુદ્દતો નિક્ખમિત્વા, ભક્ખિત્વા પન ગચ્છતિ.
તસ્મિં ખણે રાજગેહે,
જાતો હોતિ કુમારકો;
થેરે મનુસ્સા પસ્સિત્વા,
રક્ખસાનં સહાયકા.
ઇતિ ચિન્તિય મારેતું, સા યુવા ઉપસઙ્કમું;
‘‘કિમેતન્તિ’’ચ પુચ્છિત્વા, થેરં તે એવ માહુતે.
સમણા મયં હિમવન્તા, ન રક્ખસિ સહાયકા;
રક્ખસી સા સપરિસા, નિક્ખન્તા હોતિ સાગરા.
તં દિસ્વાન મહારાવં, વિરવિંસુ મહાજના;
દિગુણે રક્ખસે થેરો, માપયિત્વા ભયાનકે.
તં ¶ રક્ખસિં સપરિસં, પરિક્ખિપિ સમન્તતો;
ઇદં ઇમેહિ ઉદ્ધન્તિ, મન્ત્વા ભીતા પલાયિસા.
તસ્સ દેસસ્સ આરક્ખં, ઠપેત્વાન સમન્તતો;
તસ્મિં સમાગમે થેરો, બ્રહ્મજાલમદેસયિ.
સરણેસુ ચ સીલેસુ, અટ્ઠંસુ બહવો જના;
સટ્ઠિયા તુ સહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ.
અડ્ઢુડ્ઢાનિ સહસ્સાનિ, પબ્બજું કુલદારકા;
પબ્બજિંસુ દિયડ્ઢન્તુ, સહસ્સં કુલધીતરો.
તતોપ્પભુતિ સઞ્જાતે, રાજગેહે કુમારકે;
નામં કરિંસુ રાજાનો, સોણુત્તર સનામકે.
મહાજનસ્સાપિ જિનસ્સ કડ્ઢનં;
વિહાય પત્તં અમતં સુખમ્પિતે;
કરિંસુ લોકસ્સ હિતં તહિં તહિં;
ભવેય્ય યો લોકહિતે પમાદવાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
નાનાદેસપસાદો નામ દ્વાદસમો પરિચ્છેદો.
તેરસમ પરિચ્છેદ
મહિન્દાગમનો
મહામહિન્દત્થેરો સો, તદા દ્વાદસવસ્સિકો;
ઉપજ્ઝાયેન આણત્તો, સઙ્ઘેન ચ મહામતી.
લંકાદીપં પસાદેતું,
કાલં પેક્ખં વિચિન્તયી;
‘‘વુડ્ઢો મુટસિવો રાજા,
રાજા હોતુ સુતો’’ ઇતિ.
તદન્તરે ¶ ઞાતિગણં, દટ્ઠું કત્વાન માનસં;
ઉપજ્ઝાયઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ, વન્દિત્વા પુચ્છ ભૂપતિં.
આદાય ચતુરો થેરે, સઙ્ઘમિત્તાય અત્રજં;
સુમનં સામણેરઞ્ચ, છળાભિઞ્ઞં મહિદ્ધિકં.
ઞાતીનં સઙ્ગહં કાતું, અગમા દક્ખિણાગિરિં;
તતો તત્થ ચરન્તસ્સ, છમ્માસા સમતિક્કમું.
કમેન વેદિસગિરિં, નગરં માતુદેવિયા;
સમ્પત્વા મતરં પસ્સિ, દેવી દિસ્વા પિયં સુતં.
ભોજયિત્વા સપરિસં, અત્તનાયેવ કારિતં;
વિહારં ચેતિયગિરિં, થેરં આરોપયી સુભં.
અવન્તિરટ્ઠં ભુઞ્જન્તો, પિતરા દિન્નમત્તનો;
સો અસોક કુમારો હિ, ઉજ્જેનીગમના પુરા.
વેદિસે નગરે વાસં, ઉપગન્ત્વા તહિં સુભં;
દેવિન્નામ લભિત્વાન, કુમારિં સેટ્ઠિધીતરં.
સંવાસં તાય કપ્પેસિ, ગબ્ભં ગણ્હિય તેન સા;
ઉજ્જેનિયં કુમારં તં, મહિન્દં જનયી સુભં.
વસ્સદ્વયમતિક્કમ્મ, સઙ્ઘમિત્તઞ્ચ ધીતરં;
તસ્મિં કાલે વસતિ સા, વેદિસે નગરે તહિં.
થેરો તત્થ નિસીદિત્વા, કાલઞ્ઞૂ ઇતિ ચિન્તયિ;
પિતરા મે સમાણત્તં, અભિસેક મહુસ્સવં.
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, મહારાજા’નુભોતુ ચ;
વત્થુત્તયગુણે ચાપિ, સુત્વા જાનાતુ દૂહતો.
આરોહતુ મિસ્સનગં, જેટ્ઠમાસસ્સુ’પોસથે;
તદહેવ ગમિસ્સામ, લંકાદીપવરં મયં.
મહિન્દો ઉપસઙ્કમ્મ, મહિન્દત્થેર મુત્તમં;
યાહિ લંકં પસાદેતું, સમ્બુદ્ધેના’સિ બ્યાકતો.
મયમ્પિ તત્થુપત્થમ્ભા, ભવિસ્સામા’તિ અબ્રવિ;
દેવિયા ભગિની ધીતુ-પુત્તો ભણ્ડુક નામકો.
થેરેન દેવિયા ધમ્મં, સુત્વા દેસિતમેવ તુ;
અનાગામિફલં પત્વા, વસિ થેરસ્સ સન્તિકે.
તત્થ ¶ માસં વસિત્વાન, જેટ્ઠમાસસ્સુ’ પોસથે;
થેરો ચતૂહિ થેરેહિ, સુમનેના’થ ભણ્ડુના.
સદ્ધિં તેન ગહટ્ઠેન, ન રતો ઞાતિહેતુના;
તસ્મા વિહારા આકાસં, ઉગ્ગન્ત્વા સો મહિદ્ધિકો.
ખણેનેવ ઇધાગમ્મ, રમ્મે મિસ્સક પબ્બતે;
અટ્ઠાસિ વિલુકૂટમ્હિ, રુચિરમ્બત્થલે વરે.
લંકાપસાદ ગુણેન વિયાકતો સો;
લંકાહિતાય મુનિના સયિતેન અન્તે;
લંકાય સત્થુસદિસો હિતહેતુ તસ્સા;
લંકામરૂહિ મહિતો’ભિનિસીદિ તત્તાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહિન્દાગમનો નામ
તેરસમો પરિચ્છેદો.
ચુદ્દસમ પરિચ્છેદ
નગરપ્પવેસનો
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, રાજા સલિલકીળિતં;
દત્વા નગરવાસીનં, મિગવં કીળિતું અગા.
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, નરેહિ પરિવારિતો;
ધાવન્તો પદસાયેવ, અગમા મિસ્સકં નગં.
થેરે દસ્સેતુમિચ્છન્તો, દેવો તસ્મિં મહીધરે;
ગુમ્ભંભક્ખયમાનો’વ, અટ્ઠા ગોકણ્ણરૂપવા.
રાજા દિસ્વા ‘‘પમત્તં તં, ન યુત્તં વિજ્ઝિતું’’ ઇતિ;
જિયા સદ્દમકાધાપિ, ગોકણ્ણો પબ્બતન્તરં.
રાજા’નુધાવિ ¶ સોધિં, થેરાનં સન્તિકં ગતો;
થેરે દિટ્ઠે નરિન્દેન, સયમન્તરધાયિસો.
થેરો ‘‘બહૂસુ દિટ્ઠેસુ, અતિભાયિસ્સતી’’ તિસો;
અત્તાનમેવ દસ્સેસિ, પસ્સિત્વા તં મહીપતિં.
ભીતો અટ્ઠાસિ તં થેરો, ‘‘એહિ તિસ્સાતિ અબ્રવિ;
તિસ્સા’તિ વચનેનેવ, રાજા યક્ખો’’તિ ચિન્તયી.
સમણા મયં મહારાજ, ધમ્મરાજસ્સ સાવકા;
તમેવ અનુકમ્પાય, જમ્બુદીપા ઇધાગતા.
ઇચ્ચાહ થેરો તં સુત્વા, રાજા વીતભયો અહુ;
સરિત્વા સખીસન્દેસં, ‘‘સમાણા’’ ઇતિ નિચ્છિતો.
ધનું સરઞ્ચ નિક્ખિપ્પ, ઉપસઙ્કમ્મ તં ઇસિં;
સમ્મોદમાનો થેરેન, સો નિસીદિ તદન્તિકે.
તદા તસ્સ મનુસ્સા તે, આગમ્મ પરિવારયું;
તદા સેસે છ દસ્સેસિ, મહાથેરો સહાગતે.
તે દિસ્વા અબ્રવી રાજા, ‘‘કદા’’ મે આગતા ઇતિ;
‘‘મયા સદ્ધિં’’તિ થેરેન, વુત્તે પુચ્છિ ઇદં પુન.
‘‘સન્તિ ઈદિસકા અઞ્ઞે, જમ્બુદીપે યતી’’ ઇતિ;
આહ ‘‘કાસાવપજ્જો તો, જમ્બુદીપો તહિં પન.
તેવિજ્જા ઇદ્ધિપ્પત્તા ચ, ચેતોપરિયકોવિદા;
‘‘દિબ્બસોતા’રહન્તો ચ, બહૂ બુદ્ધસ્સ સાવકા’’.
પુચ્છિ ‘‘કેનાગતત્થા’’તિ, ન થલેન ન વારિના;
આગતમ્હા’’તિ વુત્તે સો, વિજાનિ નભસાગમં.
વીમંસંસો મહાપઞ્ઞો, કણ્હં પઞ્હમપુચ્છિતં;
પુટ્ઠો પુટ્ઠો વિયાકાસિ, તંતં પઞ્હં મહીપતિ.
રુક્ખોયં રાજકિન્નામો, અઞ્ઞો નામ અયં તરુ;
ઇમં મુઞ્ચિય અત્થ’મ્બો, સન્તિ અમ્બતરૂ બહું.
ઇમઞ્ચ અમ્બં તેચ’મ્બે, મુઞ્ચિયત્થિ મહીરુહા;
સન્તિ ભન્તે બહુ રુક્ખા, અનમ્બાપન તે તરુ.
અઞ્ઞે ¶ અમ્બે અનમ્બે ચ, મુઞ્ચિય’ત્થિ મહીરુહા;
અયં ભન્તે અમ્બરુક્ખો, પણ્ડિતો’સિ નરિસ્સર.
સન્તિ તે ઞાતકા રાજ, સન્તિ ભન્તે બહુજ્જના;
સન્તિ અઞ્ઞાતકા રાજ, સન્તિ તે ઞાતિતો બહૂ.
ઞાતકે તે ચ અઞ્ઞે ચ, મુઞ્ચિય’ઞ્ઞોપિ અત્થિ નુ;
‘‘ભન્તે’’ હમેવ સાધુ ત્વં, પણ્ડિતો’સિ નરિસ્સર.
પણ્ડિતો’તિ વિદિત્વાન, ચૂળહત્થિપદોપમં;
સુત્તન્તં દેસયી થેરો, મહીપસ્સ મહામતી.
દેસનાપરિયોસાને, સદ્ધિં તેહિ નરેહિ સો;
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, સરણેસુ પતિટ્ઠહિ.
ભત્તા’ભીહારં સાયન્હે, રઞ્ઞો અભિહરું તદા;
‘‘ન ભુઞ્જિસ્સ’’ન્તિ દાનિ મે, ઇતિ જનમ્મિ ભૂપતિ.
પુચ્છિતુંયેવ યુત્તન્તિ, ભત્તેના’પુચ્છિતે ઇસિ;
ન ભુઞ્જામ ઇદાની’તિ, વુત્તે કાલઞ્ચ પુચ્છિસો.
કાલં વુત્તે’બ્રવિ એવં, ‘‘ગચ્છામ નગરં’’ઇતિ;
તુવં ગચ્છ મહારાજ, વસિસ્સામ મયં ઇધ.
એવં સતિ કુમારો’યં, અમ્હેહિ સહ ગચ્છતુ;
અયઞ્હિ આગતફલો, રાજ વિઞ્ઞાતસાસનો.
અપેક્ખમાનો પબ્બજ્જં, વસત’મ્હાકમન્તિકે;
ઇદાનિ પબ્બજેસ્સામ, ઇમં ત્વં ગચ્છ ભૂમિપ.
પાતો રથં પેસયિસ્સં, તુમ્હે તત્થ ઠિતા પુરં;
યાથા’તિ થેરે વન્દિત્વા, ભણ્ડુંનેત્વ’ક મન્તકં.
પુચ્છિ થેરાધિકારંસો, રઞ્ઞો સબ્બમભાસિ સો;
થેરં ઞત્વા’તિ તુટ્ઠોસો, ‘‘લાભા મે’’ઇતિ ચિન્તયિ.
ભણ્ડુસ્સ ગીહિભાવેન, ગતાસઙ્કો નરિસ્સરો;
અઞ્ઞાસિ નરભાવં સો, ‘‘પબ્બાજેમ ઇમં’’ ઇતિ.
થેરો તં ગામસીમાયં, તસ્મિંયેવ ખણે અકા;
ભણ્ડુકસ્સ કુમારસ્સ, પબ્બજ્જમુપસમ્પદં.
તસ્મિંયેવ ¶ ખણે સો ચ, અરહત્તમપાપુણિ;
સુમનં સામણેરં તં, થેરો આમન્તયી તતો.
ધમ્મસવનકાલં ત્વં, ઘોસેહી’’તિ અપુચ્છિસો;
સાવેન્તો કિત્તકં ઠાનં, ભન્તે ઘોસેમ’હં ઇતિ.
‘‘સકલં તમ્બપણ્ણી’’તિ, વુત્તે થેરેન ઇદ્ધિયા;
સાવેન્તો સકલં લંકં, ધમ્મકાલમઘોસયી.
રાજા નાગચતુત્તેસો, સોણ્ણિપસ્સે નિસીદિય;
ભુઞ્જન્તો તં રવં સુત્વા, થેરન્તિક મપેસયિ.
‘‘ઉપદ્દવો નુ અત્થી’’તિ, આહ નત્થિ ઉદ્દવો;
સોતું સમ્બુદ્ધવચનં, કાલો ઘોસાપિતો ઇતિ.
સામણેર રવં સુત્વા, ભુમ્માદેવા અઘોસયું;
અનુક્કમેન સો સદ્દો, બ્રહ્મલોકં સમારુહિ.
તેન ઘોસેન દેવાનં, સન્નિપાતો મહા અહુ;
સમચિત્તસુત્તં દેસેસિ, થેરો તસ્મિં સમાગમે.
અસંખિયાનં દેવાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
બહૂ નાગા સુપણ્ણા ચ, સરણેસુ પતિટ્ઠયું.
યથેદં સારિપુત્તસ્સ, સુત્તં થેરસ્સ ભાસતો;
તથા મહિન્દત્થેરસ્સ, અહુ દેવસમાગમો.
રાજા પભા તે પાહેસિ, રથં સારથિ સો ગતો;
‘‘આરોહથ રથં યામ, નગરં’’ ઇતિ તે’બ્રવિ.
ના’રોહામ રથં ગચ્છ, ગચ્છામ તવ પચ્છતો;
ઇતિ વત્વાન પેસેત્વા, સારથિં સુમનોરથં.
વેહાસમબ્ભુગન્ત્વા, તે નગરસ્સ પુરત્થતો;
પઠમત્થૂપટ્ઠાનમ્હિ, ઓતરિંસુ મહિદ્ધિકા.
થેરેહિ પઠમોતિણ્ણ-ઠાનમ્હિ કતચેતિયં;
અજ્જાપિ વુચ્ચતે તેન, એવં પઠમચેતિયં.
રઞ્ઞા થેરગુણં સુત્વા, સબ્બા અન્તેપુરિત્થિયો;
થેરદસ્સનમિચ્છિંસુ, યસ્મા તસ્મામહીપતિ.
અન્તો’વ ¶ રાજવત્થુસ્સ, રમ્મં કારેસિ મણ્ડપં;
સેતેહિ વત્થપુપ્ફેહિ, છાદિતં સમલઙ્કતં.
ઉચ્ચસેય્યાવિરમણં, સુતત્તા થેરસન્તિકે;
કઙ્ખી ‘‘ઉચ્ચાસને થેરો, નિસીદિદેય્યનુનોતિ ચ.
તદન્તરે સારથિ સો, થેરે દિસ્વા તહિં ઠિતે;
ચીવરં પારુપન્તે તે, અતિવિમ્હિત માનસો.
ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદેસિ, સુત્વા સબ્બં મહીમતિ;
‘‘નિસજ્જં ન કરિસ્સન્તિ, પીઠકેસૂ’’તિ નિચ્છિતો.
‘‘સુસાધુ ભુમ્મત્થરણં, પઞ્ઞાપેથા’’તિ ભાસિય;
ગન્ત્વા પટિપથં થેરે, સક્કચ્ચં અભિવાદિય.
મહામહિન્દત્થેરસ્સ, હત્થતો પત્તમાદિય;
સક્કારપૂજાવિધિના, પુરં થેરં પવેસયિ.
દિસ્વા આસનપઞ્ઞત્તિં, નેમિત્તા બ્યાકરું ઇતિ;
‘‘ગહિતા પથવી’મેહિ, દીપે હેસ્સન્તિ ઇસ્સરા.
નરિન્દો પૂજયન્તો તે, થેરે અન્તેપુરં નયિ;
તત્થ તે દુસ્સપીઠેસું, નિસીદિંસુ યથારહં.
તે યાગુખજ્જભોજ્જેહિ, સયં રાજા અતપ્પયિ;
નિટ્ઠિતે ભત્તકિચ્ચમ્હિ, સયં ઉપનિસીદિય.
કનિટ્ઠસ્સોપરાજસ્સ, મહાનાગસ્સ જાયિકં;
વસન્તિં રાજગેહે’વ, પક્કોસા પેસિચા’નુલં.
આગમ્મ અનુલાદેવી, પઞ્ચ ઇત્થિસતેહિ સા;
થેરેવન્દિય પૂજેત્વા, એકમન્તમુપાવિસિ.
પેતવત્થું વિમાનઞ્ચ, સચ્ચસંયુત્તમેવ ચ;
દેસેસિ થેરો તા ઇત્થી, પઠમં ફલમજ્ઝગું.
હિય્યો દિટ્ઠમનુસ્સેહિ, સુત્વા થેરગુણે બહૂ;
થેરદસ્સનમિચ્છન્તા, સમાગન્ત્વાન નાગરા.
રાજદ્વારે મહાસદ્દં, અકરું તં મહીપતિ;
સુત્વા પુચ્છિય જાનિત્વા, આહ તેસં હિતત્થિકો.
સબ્બેસં ¶ ઇધ સમ્બાધો, સાલામઙ્ગલહત્થિનો;
સોધેથ તત્થ દક્ખન્તિ, થેરે’મે નાગરા’ઇતિ.
સોધેત્વા હત્થિસાલં તં, વિતાનાદીહિ સજ્જુકં;
અલઙ્કરિત્વા સયને, પઞ્ઞપેસું યથારહં.
સથેરો તત્થ ગન્ત્વાન, મહાથેરો નિસીદિય;
સો દેવદૂતસુત્તન્તં, કથેસી કથિકો મહા.
તં સુત્વાન પસીદિંસુ, નગરા તે સમાગતા;
તેસુ પાણસહસ્સંતુ, પઠમં ફલમજ્ઝગા.
લંકાદીપે સો સત્થુકપ્પો અકપ્પો;
લંકાધિટ્ઠાને દ્વીસુ ઠાનેસુ થેરો;
ધમ્મં ભાસિત્વા દીપભાસાય એવં;
સદ્ધમ્મો તારં કારયી દીપદીપોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
નગરપ્પવેસનો નામ
ચુદ્દસમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચદસમ પરિચ્છેદ
મહાવિહાર પટિગ્ગહકો
હત્થિસાલાપિ સમ્બાધા, ઇતિ તત્થ સમાગતા;
તે નન્દનવને રમ્મે, દક્ખિણદ્વારતો બહિ.
રાજુય્યાને ઘનચ્છાયે, સીતલે નીલસદ્દલે;
પઞ્ઞાપેસું આસનાનિ, થેરાનં સાદરા નરા.
નિક્ખમ્મ દક્ખિણદ્વારા, થેરો તત્થ નિસીદિ ચ;
મહાકુલીના ચા’ગમ્મ, ઇત્થિયો બહુકા તહિં.
થેરં ¶ ઉપનિસીદિંસુ, ઉય્યાનં પૂરયન્તિયો;
બાલપણ્ડિતસુત્તન્તં, તાસં થેરો અદેસયિ.
સહસ્સં ઇત્થિયો તાસુ, પઠમં ફલમજ્ઝગું;
એવં તત્થેવ ઉય્યાને, સાયણ્હસમયો અહુ.
તતો થેરા નિક્ખમિંસુ, ‘‘યામ તં પબ્બતં’’ ઇતિ;
રઞ્ઞો પટિનિવેદેસું, સીઘં રાજા ઉપાગમિ.
ઉપાગમ્મા’બ્રવી થેરં, ‘‘સાયં દૂરો ચ પબ્બતો;
ઇધેવ નન્દનુય્યાને, નિવાસો ફાસુકો ઇતિ.
પુરસ્સ અચ્ચાસન્નત્તા, ‘‘અસારુપ્પ’’ન્તિ ભાસિતે;
‘‘મહામેઘવનુય્યાનં, નાતિદૂરાતિ સન્તિકે.
રમ્મં છાયૂદકૂપેતં, નિવાસો તત્થ રોચતુ;
નિવત્તિતબ્બં ભન્તે’’ન્તિ, થેરો તત્થ નિવત્તયિ.
તસ્મિં નિવત્તઠાનમ્હિ, કદમ્બનદિયન્તિકે;
નિવત્તચેતિયં નામ, કતં વુચ્ચતિ ચેતિયં.
તં નન્દના દક્ખિણેન, નયં થેરં રથેસભો;
મહામેઘવનુય્યાનં, પાચિનદ્વારકં નયિ.
તત્થ રાજઘરે રમ્મે, મઞ્ચપીઠાનિ સાધુકં;
સાધૂતિ સન્થરાપેત્વા, ‘‘વસતે’ત્ત સુખં’’ ઇતિ.
રાજા થેરે’ભિવાદેત્વા, અમચ્ચપરિવારિતો;
પુરં પાવિસિ થેરા તુ, તં રત્તિં તત્થ તે વસું.
પભાતેયેવ પુપ્ફાનિ, ગાહેત્વા ધરણીપતિ;
થેરે ઉપચ્ચ વન્દિત્વા, પૂજેત્વા કુસુમેહિ ચ.
પુચ્છિ કચ્ચિ સુખં વુટ્ઠં, ઉય્યાનં ફાસુકં ઇતિ;
સુખં વુત્થં મહારાજ, ઉય્યાનં યતિ ફાસુકં.
આરામો કપ્પતે ભન્તે, સઙ્ઘસ્સા’’તિ અપુચ્છિ સો;
‘‘કપ્પતે’’ઇતિ વત્વાન, કપ્પાકપ્પેસુ કોવિદો.
થેરો વેળુવનારામ, પટિગ્ગહણમબ્રવિ;
તં સુત્વા અભિહટ્ઠો સો, તુટ્ઠહટ્ઠો મહાજનો.
થેરાનં ¶ વન્દનત્થાય, દેવી તુ અનુલાગતા;
સદ્ધિં પઞ્ચસતિત્થીહિ, દુતિયં ફલમજ્ઝગા.
સા પઞ્ચસતા દેવી, અનુલા’હ મહીપતિ;
‘‘પબ્બજિસ્સામ દેવા’’તિ, રાજા થેરમવોચ સો.
પબ્બાજેથ ઇમાયો’’તિ, થેરો આહ મહીપતિં;
‘‘ન કપ્પતિ મહારાજ, પબ્બાજેતું થિયો હિનો.
અત્થિ પાટલિપુત્તસ્મિં, ભિક્ખુની મે કનિટ્ઠિકા;
સઙ્ઘમિત્તાતિ નામેન, વિસ્સુતા સા બહુસ્સુતા.
નરિન્દસમણિન્દસ્સ, મહાબોધિદુમિન્દતો;
દક્ખિણં સાખમાદાય, તથા ભિક્ખુનિયો વરા.
આગચ્છતૂ’તિ પેસેહિ, રઞ્ઞો નો પિતુ સન્તિકં;
પબ્બાજેસ્સતિ સા થેરી, આગતા ઇત્થિયો ઇમા.
‘‘સાધુ’’તિ વત્વા ગણ્હિત્વા, રાજા ભિઙ્કારમુત્તમં;
‘‘મહામેઘવનુય્યાનં, દમ્મિ સઙ્ઘસ્સિ’મં ઇતિ.
મહિન્દથેરસ્સ કરે, દક્ખિણોદકમા’કિરી;
મહિયા પતિતે તોયે, અકમ્પિત્થ મહા મહી.
‘‘તસ્મા કમ્પતિ ભૂમી’’તિ, ભૂમિપાલો અપુચ્છિ તં;
પતિટ્ઠિતત્તા દીપમ્હિ, સાસનસ્સા’તિ સો બ્રવિ.
થેરસ્સ ઉપનામેસિ, જાતિપુપ્ફાનિ જાતિમા;
થેરો રાજઘરં ગન્ત્વા, તસ્સ દક્ખિણતો ઠિતો.
રુક્ખમ્હિ પિચુલે અટ્ઠ, પુપ્ફમુટ્ઠી સમોકિરી;
તત્થાપિ પુથવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં.
અહોસિ તિણ્ણં બુદ્ધાનં, કાલે’પિ ઇધ માલકો;
નરિન્દસઙ્ઘકમ્મત્થં, ભવિસ્સતિ ઇદાનિપિ.
રાજગેહા ઉત્તરતો, ચારુપોક્ખરણિં અગા;
તત્તકા નેવ પુપ્ફાનિ, થેરો તત્થાપિ ઓકિરિ.
તત્થા’પિ પુથુવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં;
‘‘જન્તઘર પોક્ખરણી, અયં હેસ્સતિ ભૂમિપ’’.
તસ્સેવ ¶ રાજગેહસ્સ, ગન્ત્વાન દ્વારકોટ્ઠકં;
તત્તકેહે’વ પુપ્ફેહિ, તં ઠાનં પૂજયી ઇસિ.
તત્થાપિ પુથુવીકમ્પિ, હટ્ઠલોમો અતીવસો;
રાજા તં કારણં પુચ્છિ, થેરો તસ્સા’હ કારણં.
ઇમમ્હિ કપ્પે બુદ્ધાનં, તિણ્ણન્નં બોધિરુક્ખતો;
આનેત્વા દક્ખિણાસાખા, રોપિતા ઇધ ભૂમિપ.
તથાગતસ્સ અમ્હાકં, બોધિસાખાપિ દક્ખિણા;
ઇમસ્મિંયેવ ઠાનમ્હિ, પતિટ્ઠિસ્સતિ ભૂમિપ.
તતો’ગમા મહાથેરો, મહામુચલમાલકં;
તત્તકાનેવ પુપ્ફાનિ, તસ્મિં ઠાને સમોકિરિ.
તથાપિ પુથવી કમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં;
સઙ્ઘસ્સુ પોસથા ગારં, ઇધ હેસ્સતિ ભૂમિપ.
પઞ્હમ્બમાલકટ્ઠાનં, તતો’ગમા મહીપતિ;
સુપક્કં અમ્બપક્કઞ્ચ, વણ્ણગન્ધરસુત્તમં.
મહન્તં ઉપનામેસિ, રઞ્ઞો ઉય્યાનપાલકો;
તં થેરસ્સુપનામેસિ, રાજા અતિમનોરમં.
થેરો નિસીદનાકારં, દસ્સેસિ જનતા હિતો;
અત્થરાપેસિ તત્થેવ, રાજા અત્થરણં વરં.
અદા તત્થ નિસિન્નસ્સ, થેરસ્સમ્બં મહીપતિ;
થેરો તં પરિભુઞ્જિત્વા, રોપનત્થાય રાજિનો.
અમ્બટ્ઠિકં અદા રાજા, તં સયં તત્થ રોપયિ;
હત્થે તસ્સોપરિથેરો, ધોવિ તસ્સ વિરુળ્હિયા.
તં ખણંયેવ બીજમ્હા, તમ્હા નિક્ખમ્મ અઙ્કુરો;
કમેના’તિ મહારુક્ખો, પત્તપક્કધરો અહુ.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પરિસા સા સરાજિકા;
નમસ્સમાના અટ્ઠાસિ, થેરે હત્થતનુરુહા.
થેરો ¶ તદા પુપ્ફમુટ્ઠિ, અટ્ઠ તત્થ સમોકિરિ;
તથાપિ પુથવીકમ્પિ, પુટ્ઠો તસ્સા’હ કારણં.
સઙ્ઘસ્સપ્પન્નલાભાનં, અનેકેસં નરાધિપ;
સઙ્ગમ્મભાજનઠાનં, ઇદં ઠાનં ભવિસ્સતિ.
તતો ગન્ત્વા ચતુસ્સાલ-ઠાનં તત્થ સમોકિરિ;
તત્તકાનેવ પુપ્ફાનિ, કમ્પિ તત્થાપિ મેદિની.
તં કમ્પકારણં પુચ્છિ, રાજા થેરો વિયાકરિ;
તિણ્ણન્નં પુબ્બબુદ્ધાનં, રાજુય્યાન પટિગ્ગહે.
દાન વત્થુના’હટાનિ, દીપવાસીહિ સબ્બતો;
ઇધ ઠપેત્વા ભોજેસું, સસઙ્ઘે સુગતે તયો.
ઇદાનિ પન એત્થેવ, ચતુસ્સાલા ભવિસ્સતિ;
સઙ્ઘસ્સ ઇધ ભત્તગ્ગં, ભવિસ્સતિ નરાધિપ.
મહથૂપઠિતઠાનં, ઠાનાઠાનવિદૂતતો;
અગમાસિ મહાથેરો, મહિન્દો દીપદીપનો.
તદા અન્તોપરિક્ખેપે, રાજુય્યાનસ્સ ખુદ્દિકા;
કકુધવ્હા અહુ વાપી, તસ્સો’પરિ જલન્તિકે.
થૂપારહં થલઠાનં, અહુ થેરે તહિં ગતે;
રઞ્ઞો ચમ્પકપુપ્ફાનં, પુટકાન’ટ્ઠ આહરું.
તાનિ ચમ્પકપુપ્ફાનિ, રાજા થેરસ્સુ’પાનયિ;
થેરો ચમ્પકપુપ્ફેહિ, તેહિ પૂજેસિ તં ફલં.
તત્થાપિ પુથવી કમ્પિ, રાજા તં કમ્પકારણં;
પુચ્છિ થેરો’નુ પુબ્બેન, આહતં કમ્પકારણં.
ઇદં ઠાનં મહારાજ, ચતુબુદ્ધ નિસેવિતં;
થૂપારહં હિતત્થાય, સુખત્થાય ચ પાણિનં.
ઇમમ્હિ કપ્પે પઠમં, કકુસન્ધો જિનો અહુ;
સબ્બ ધમ્મવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહાતિત્થવ્હયં આસિ, મહામેઘવનં ઇદં;
નગરં અભયં નામ, પુરત્થિમદિસાય’હુ.
કદમ્બ નદિયા પારે, તત્થ રાજા’ભયો અહુ;
ઓજદીપોતિ નામેન, અયં દીપો તદાઅહુ.
રક્ખસેહિ ¶ જનસ્સે’ત્થ, રોગો પજ્જરકો અહુ;
કકુસન્ધો દસબલો, દિસ્વાન તદુપદ્દવં.
તં ગન્ત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મિં, કરુણા બલચોદિતો.
ચત્તાલીસસહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, દેવકૂટમ્હિ પબ્બતે.
સમ્બુદ્ધસ્સા’નુભાવેન, રોગો પજ્જરકો ઇધ;
ઉપસન્તો મહારાજ, દીપમ્હિ સકલે તદા.
કત્થ ઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સર મુનિસ્સરો;
સબ્બે મં અજ્જ પસ્સન્તુ, ઓજદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, મનુસ્સા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચાપિ મહામુનિ.
ઓભાસયન્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બતં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પં ઉપાગમું.
દેવતા બલિદાનત્થં, મનુસ્સા ચ તહિં ગતા;
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિ વાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિ કં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહમુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાન-મસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરે સુતં;
નિસીદાપેસિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિ ચ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ, તેહિ તેહા’ભતેહિ ચ;
સન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં, રાજા સો લોકનાયકં.
ઇધેવ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહા તિત્થકમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફા ¶ લઙ્કારે, મહાતિત્થવને તદા;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
ચત્તાલીસ સહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં નરા.
દિવાવિહારં કત્વાન, મહાતિત્થવને જિનો;
સાયણ્હસમયે ગન્ત્વા, બોધિઠાનારહં મહિ.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તયિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, બોધિતો મે સિરીસતો;
આગચ્છતુ રૂપનન્દા, ભિક્ખુની સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાહકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસત ભિક્ખુની;
ઇધા’નેત્વા મહારાજ, દેવતા પરિવારિતા.
સસુવણ્ણ કટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું પાદાસિ, બોધિં રઞ્ઞો’ભયસ્સ તં;
મહાતિત્થમ્હિ ઉય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો,
ઇતો ઉત્તરતો પન;
સિરીસમાલકે રમ્મે,
નિસીદિત્વા તથાગતો.
જનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, ધમ્માભિસમયો તહિં;
વીસતિયા સહસ્સાનં, પાણાનં આસિ ભૂમિપ.
તતોપિ ઉત્તરં ગન્ત્વા, થૂપરામમહિં જિનો;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં ¶ દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિંપન;
દસપાણ સહસ્સાનિ, પત્તમગ્ગફલાન’હું.
અત્તનો ધમ્મકરણં, મનુસ્સાનં નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં, ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુનિં.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, મહાદેવઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા ઇધ સમ્બુદ્ધો, તતો પાચિનતો પન.
ઠિતો રતનમાલમ્હિ, જનં સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
ઇમમ્હિ કપ્પે દુતિયં, કોણાગમન નાયકો;
અહુ સબ્બવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહાનામવ્હયં આસિ, મહામેઘવનં ઇદં;
વડ્ઢમાનપુરં નામ, દક્ખિણાય દિસાય’હુ.
સમિદ્ધો નામ નામેન, તત્થ રાજા તદા અહુ;
નામેન વરદીપો’તિ, અયં દીપો તદા અહુ.
દુબ્બુટ્ઠુપદ્દવો એત્થ, વરદીપે તદા અહુ;
જિનો સકોણાગમનો, દિસ્વાન તદુપદ્દવં.
તં હુત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મીં, કરુણા બલચોદિતો.
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, નભે સુમનકૂટકે.
સમ્બુદ્ધસ્સા’નુભાવેન, દુબ્બુટ્ઠિ સા ખયં ગતા;
સાસનાન્તરધાનત્તા, સુવુટ્ઠિ ચ તદાઅહુ.
તત્ત ઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સરમુનિસ્સરો;
સબ્બેવ અજ્જ પસ્સન્તુ, વરદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, મનુસ્સા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચા’તિ મહામુનિ.
મહાસત્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બતં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પમુપાગમું.
દેવતાબલિદાનત્થં ¶ , મનુસ્સા ચ તહિં ગતા;
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિવાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિકં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહ મુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાનં, અસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરેસુ તં;
નિસીદાપયિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિ’ધ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ,
તેહિ તેહા’ભ તેહિ ચ;
સન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં,
રાજા સો લોક નાયકં.
ઇધેવ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહાનામકમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફાલઙ્કારે, મહાનામવને તદા;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
તદા તિંસ સહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં નરા.
દિવાવિહારં કત્વાન, મહાનામવને જિનો;
સાયણ્હસમયે ગન્ત્વા, પુબ્બધોધિઠિતં મહિં.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તેસિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, મમોદુમ્બરબોધિતો;
આયાતુ કનકદત્તા, ભિક્ખુની સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં ¶ દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાહકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસહભિક્ખુની;
ઇધાગન્ત્વા મહારાજ, દેવતાપરિવારિતા.
સસુવણ્ણકટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું રઞ્ઞો’દા, સમિદ્ધસ્સ સતં તહિં;
મહાનામમ્હિ ઉય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, સિરીસમાલકુત્તરે;
જનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, નિસિન્નો નાગમાલકે.
તં ધમ્મદેસનં સુત્વા, ધમ્માભિસમયો તહિં;
વીસતિયા સહસ્સાનં, પાણાનં આસિ ભૂમિપ.
પુબ્બબુદ્ધનિસિન્નં તં, ઠાનં ગન્ત્વા પુરુત્તરં;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિં પન;
દસપાણસહસ્સાનિ, પત્તા મગ્ગફલં અહું.
કાયબન્ધનધાતું સો, મનુસ્સેહિ નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં, ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુનિં.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, મહાસુમ્મઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા ઇધ સમ્બુદ્ધો, ઓરં રતનમાલતો.
ઠપેત્વા સુદસ્સને માલે, જનં સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગમ્મ, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
ઇમમ્હિ કપ્પે તતિયં, કસ્સપો ગોત્તતો જિનો;
અહુ સબ્બવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
મહામેઘવનં આસિ, મહાસાગરનામકં;
વિસાલં નામ નગરં, પચ્છિમાય દિસાય’હુ.
જયન્તો નામ નામેન, તત્થ રાજા તદા અહુ;
નામેન મણ્ડદીપોતિ, અયં દીપો તદા અહુ.
તદા ¶ જયન્તરઞ્ઞો ચ, રઞ્ઞો કનિટ્ઠભાતુ ચ;
યુદ્ધં ઉપટ્ઠિતં આસિ, ભિંસનં સત્તહિંસનં.
કસ્સપો સો દસબલો, તેન યુદ્ધેન પાણિનં;
મહન્તં બ્યસનં દિસ્વા, મહાકારુણિકો મુનિ.
તં હન્ત્વા સત્તવિનયં, પવત્તિં સાસનસ્સ ચ;
કાતું ઇમસ્મિં દીપસ્મિં, કરુણાબલચોદિતો.
વીસતિયા સહસ્સેહિ, તાદીહિ પરિવારિતો;
નભસા’ગમ્મ અટ્ઠાસિ, સુભકૂટમ્હિ પબ્બતે.
તત્રઠિતો અધિટ્ઠાસિ, નરિસ્સર મુનિસ્સરો;
‘‘સબ્બે મં અજ્જ પસ્સન્તુ, મણ્ડદીપમ્હિ માનુસા.
આગન્તુકામા સબ્બેવ, માનુસા મમ સન્તિકં;
આગચ્છન્તુ અકિચ્છેન, ખિપ્પઞ્ચા’તિ મહામુનિ.
ઓભાસન્તં મુનિન્દં તં, ઓભાસન્તઞ્ચ પબ્બકં;
રાજા ચ નાગરા ચેવ, દિસ્વા ખિપ્પં ઉપાગમું.
અત્તનો અત્તનો પત્ત-વિજયાય જના બહૂ;
દેવતા બલિદાનત્થં, તં પબ્બતમુપાગતા.
દેવતા ઇતિ મઞ્ઞિંસુ, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
રાજા ચ સો કુમારો ચ, યુદ્ધમુજ્ઝિંસુ વિમ્હિતા.
રાજા સો મુનિરાજં તં, અતિહટ્ઠો’ભિવાદિય;
નિમન્તયિત્વા ભત્તેન, આનેત્વા પુરસન્તિકં.
સસઙ્ઘસ્સ મુનિન્દસ્સ, નિસજ્જારહમુત્તમં;
રમણીયમિદં ઠાન-મસમ્બાધન્તિ ચિન્તિય.
કારિતે મણ્ડપે રમ્મે, પલ્લઙ્કેસુ વરેસુ તં;
નિસીદાપેસિ સમ્બુદ્ધં, સસઙ્ઘં ઇધ ભૂપતિ.
નિસિન્નમ્પિધ પસ્સન્તા, સસઙ્ઘં લોકનાયકં;
દીપે મનુસ્સા આનેસું, પણ્ણાકારે સમન્તતો.
અત્તનો ખજ્જભોજ્જેહિ, તેહિ તેહા’ભતેહિ ચ;
સસન્તપ્પેસિ સસઙ્ઘં તં, રાજા સો લોકનાયકં.
ઇધે’વ પચ્છાભત્તં તં, નિસિન્નસ્સ જિનસ્સ સો;
મહાસાગરમુય્યાનં, રાજા’દા દક્ખિણં વરં.
અકાલપુપ્ફલઙ્કારે ¶ , મહાસાગરકાનને;
પટિગ્ગહિતે બુદ્ધેન, અકમ્પિત્થ મહામહી.
એત્થેવ સો નિસીદિત્વા, ધમ્મં દેસેસિ નાયકો;
તદા વીસં સહસ્સાનિ, સોતાપત્તિફલં નરા.
દિવા વિહારં કત્વાન, મહાસાગરકાનને;
સાયન્હે સુગતો ગન્ત્વા, પુબ્બબોધિટ્ઠિતં મહિં.
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો;
ઇતિ ચિન્તેસિ સમ્બુદ્ધો, હિતત્થં દીપવાસિનં.
આદાય દક્ખિણં સાખં, મમ નિગ્રોધબોધિતો;
સુધમ્મા ભિક્ખુની એતુ, ઇદાનિ સહભિક્ખુની.
તસ્સ તં ચિત્તમઞ્ઞાય, સા થેરી તદનન્તરં;
ગહેત્વા તત્થ રાજાનં, ઉપસઙ્કમ્મ તં તરું.
લેખં દક્ખિણસાખાય, દાપેત્વાન મહિદ્ધિકા;
મનોસિલાય છિન્નં તં, ઠિતં હેમકટાયકે.
ઇદ્ધિયા બોધિમાદાય, સપઞ્ચસતભિક્ખુની;
ઇધાનેત્વા મહારાજ, દેવતાપરિવારિતા.
સસુવણ્ણકટાહં તં, સમ્બુદ્ધેન પસારિતે;
ઠપેસિ દક્ખિણે હત્થે, તં ગહેત્વા તથાગતો.
પતિટ્ઠાપેતું રઞ્ઞો’દા, જયન્તસ્સ સતં તહિં;
મહાસાગરમુય્યાને, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
તતો ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, નાગમાળકઉત્તરે;
ધનસ્સ ધમ્મં દેસેસિ, નિસિન્નો’સોકમાળકે.
તં ધમ્મદેસનં સુત્વા, ધમ્માભિસમયો તહિં;
અહુ પાણસહસ્સાનં, ચતુન્નં મનુજાધિપ.
પુબ્બબુદ્ધનિસિતં તં, ઠાનં ગન્ત્વા પુનુત્તરં;
નિસિન્નો તત્થ અપ્પેત્વા, સમાધિં વુટ્ઠિતો તતો.
ધમ્મં દેસેસિ સમ્બુદ્ધો, પરિસાય તહિં પન;
દસપાણસહસ્સાનિ, પત્તમગ્ગફલાન’હું.
જલસાટિકધાતું ¶ સો, મનસ્સેહિ નમસ્સિતું;
દત્વા સપરિવારં તં; ઠપેત્વા ઇધ ભિક્ખુની.
સહ ભિક્ખુસહસ્સેન, સબ્બનન્દિઞ્ચ સાવકં;
ઠપેત્વા નદીતો ઓરં, સો સુદસ્સનમાળતો.
સોમનસ્સે માળકસ્મિં, જનં સમનુસાસિય;
સઙ્ઘેન નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
અહુ ઇમસ્મિં કપ્પસ્મિં, ચતુત્થં ગોતમો જિનો;
સબ્બધમ્મવિદૂ સત્થા, સબ્બલોકાનુકમ્પકો.
પઠમં સો ઇધાગન્ત્વા, યક્ખનિદ્ધમનં અકા;
દુતિયં પુનરાગમ્મ, નાગાનં દમનં અકા.
કલ્યાણિયં મણિઅક્ખિ નાગેના’ભિનિમન્તિતો;
તતિયં પુનરાગમ્મ, સસઙ્ઘો તત્થ ભુઞ્જિય.
પુબ્બબોધિઠિતઠાનં, થૂપઠાનમિદમ્પિ ચ;
પરિભોગધાતુઠાનઞ્ચ, નિસજ્જાયો’પભુઞ્જિય.
પુબ્બબુદ્ધઠિતટ્ઠાના, ઓરં ગન્ત્વા મહામુનિ;
લંકાદીપે લોકદીપો, મનુસ્સાભાવતો તદા.
દીપટ્ઠં દેવસઙ્ઘઞ્ચ, નાગે સમનુસાસિય;
સસઙ્ઘો નભમુગ્ગન્ત્વા, જમ્બુદીપં જિનો અગા.
એવં ઠાનમિદં રાજ, ચતુબુદ્ધનિસેવિતં;
તસ્મિં ઠાને મહારાજ, થૂપો હેસ્સતિ’નાગતે.
બુદ્ધસારીરધાતૂનં, દોણધાતુનિધાનવા;
વીસંહત્થસતં ઉચ્ચો, હેમમાલી’તિ વિસ્સુતો.
અહમેવ કારેસ્સામિ, ઇચ્છાહ પુથવિસ્સરો;
ઇધ અઞ્ઞાનિ કિચ્ચાનિ, બહૂનિ તવ ભૂમિપ.
તાનિ કારેહિ નત્તાતે, કારેસ્સતિ ઇમં પન;
મહાનાગસ્સ તે ભાતુ, ઉપરાજસ્સ અત્રજો.
સો યટ્ઠાલયતિસ્સોતિ, રાજા હેસ્સત’નાગતે;
રાજા ગોટ્ઠાભયો નામ, તસ્સ પુત્તો ભવિસ્સતિ.
તસ્સ ¶ પુત્તો કાકવણ્ણ-તિસ્સો નામ ભવિસ્સતિ;
તસ્સ રઞ્ઞો સુતો રાજ, મહારાજા ભવિસ્સતિ.
દુટ્ઠગામણિસદ્દેન, પાકટો’ભયનામકો;
કારેસ્સતી’ધ થૂપં સો, મહા તેજિદ્ધિવિક્કમો.
ઇચ્ચાહ થેરો થેરસ્સ, વચને ને’ત્થ ભૂપતિ;
ઉસ્સાપેસિ સિલાથમ્ભં, તં પવત્તિં લિખાપિય.
રમ્મં મહામેઘવનં, તિસ્સારામં મહામહી;
મહામહિન્દથેરો સો, પટિગ્ગય્હ મહિદ્ધિકો.
અકમ્પો કમ્પયિત્વાન, મહિં ઠાનેસુ અટ્ઠસુ;
પિણ્ડાય પવિસિત્વાન, નગરં સાગરૂપમં.
રઞ્ઞો ઘરે ભત્તકિચ્ચં, કત્વા નિક્ખમ્મ મન્દિરં;
નિસજ્જ નન્દનવને, અગ્ગિક્ખન્ધોપમં તહિં.
સુત્તં જનસ્સ દેસેત્વા, સહસ્સં માનુસે તહિં;
પાપયિત્વા મગ્ગફલં, મહામેઘવને વસિ.
તતિયે દિવસે થેરો, રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, દેસિયા’સિવિસોપમં.
પાપયિત્વા’ભિસમયં, સહસ્સપુરિસે તતો;
તિસ્સારામં અગા થેરો, રાજા ચ સુતદેસનો.
થેરં ઉપનિસીદિત્વા, સો પુચ્છિ જિનસાસનં;
પતિટ્ઠિતન્નુ ભન્તે’તિ, ન તાવ મનુજા’ધિપ.
ઉપોસથાદિકમ્મત્થં, જિના’ણાય જનાધિપ;
સીમાય ઇધ બદ્ધાય, પતિટ્ઠિસ્સતિ સાસનં.
ઇચ્ચ’બ્રવિ મહાથેરો, તં રાજા ઇદમબ્રવિ;
સમ્બુદ્ધા’ણાય અન્તોહં, વસ્સિસ્સામિ જુતિન્ધર.
તસ્મા કત્વા પુરં અન્તો-સીમં બન્ધથ સજ્જુકં;
ઇચ્ચા’બ્રવિ મહારાજા, થેરો તં ઇધમબ્રવિ.
એવં સતિ તુવંયેવ, પજાન પુથવિસ્સર;
સીમાય ગમનટ્ઠાનં, બન્ધિસ્સામ મયં હિતં.
‘‘સાધૂ’’તિ ¶ વત્વા ભૂમિન્દો, દેવિન્દો વિય નન્દના;
મહામેઘવનારમ્મા, પાવિસિ મન્દિરં સકં.
ચતુત્થે દિવસે થેરો, રઞ્ઞો ગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, દેસેસ’નમનગ્ગિયં.
પાયેત્વા’મતપાનં સો, સહસ્સપુરિસે તહિં;
મહામેઘવનારામં, મહાથેરો ઉપાગમિ.
પાતો ભેરિં ચરાપેત્વા, મણ્ડયિત્વા પુરં વરં;
વિહારગામિમગ્ગઞ્ચ, વિહારઞ્ચ સમન્તતો.
રથેસભો રથટ્ઠો સો, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતો;
સહામચ્ચો સહોરોધો, સયોગ્ગબલવાહનો.
મહતા પરિવારેન, સકારામમુપાગમિ;
તત્થ થેરે ઉપગન્ત્વા, વન્દિત્વા વન્દનારહે.
સહ થેરેહિ ગન્ત્વાન, નદિયો’પરિતિત્થકં;
તતો કસન્તો અગમિ, હેમનઙ્ગલમાદિય.
મહાપદુમો કુઞ્જરો ચ, ઉભો નાગા સુમઙ્ગલા;
સુવણ્ણનઙ્ગલે યુત્તા, પઠમે કુન્તમાળકે.
ચતુરઙ્ગમહા સેનો, સહ થેરેહિ ખત્તિયો;
ગહેત્વા નઙ્ગલં સીતં, દસ્સયિત્વા અરિન્દમો.
સમલઙ્કતં પુણ્ણઘટં, નાનારાગં ધજં સુભં;
પાતિં ચન્દનચુણ્ણઞ્ચ, સોણ્ણરજત દણ્ડકં.
આદાસં પુપ્ફભરિતં, સમુગ્ગં કુસુમગ્ઘિયં;
તોરણકદલીછત્તાદિં, ગહિતિત્થિ પરિવારિતો.
નાનાતુરિય સઙ્ઘુટ્ઠો, બલોઘ પરિવારિતો;
થુતિમઙ્ગલગીતેહિ, પૂરયન્તો ચતુદ્દિસં.
સાધુકાર નિનાદેતિ, ચેલુક્ખેપસતેહિ ચ;
મહતા છણપુજાય, કસન્તો ભૂમિપો અગા.
વિહારઞ્ચ પુરઞ્ચેવ, કુરુમાનો પદક્ખિણં;
સીમાય ગમનઠાનં, નદિં પત્વા સમાપયિ.
કેનકેન નિમિત્તેન, સીમા એત્થ ગતાતિ ચે;
એવં સીમાગતઠાનં, ઇચ્છમાના નિબોધથ.
નજ્જાપાસાણતિત્થમ્હિ ¶ , પાસાણે કુડ્ડવાટકં;
તતો કુમ્બલવાટં તં, મહાનિપં તતો અગા.
તતો કુકુધપાળિઙ્ગો, મહાઅઙ્ગણગો તતો;
તતો ખુજ્જમધુલઞ્ચ, મરુત્તપોક્ખરણિંતતો.
વિજયારામ ઉય્યાને, ઉત્તરદ્વારકોટ્ઠ ગો;
ગજકુમ્ભક પાસાણં, થુસવટ્ઠિક મજ્ઝગો.
અભયે બલાકપાસાણં, મહાસુસાન મજ્ઝગો;
દીઘપાસાણકં ગન્ત્વા, કમ્મારદેવ ગામતો.
નિગ્રોધ મઙ્ગણં ગન્ત્વા, હિયગલ્લસમીપકે;
દિયાવસબ્રાહ્મણસ્સ, દેવોકં પુબ્બદક્ખિણં.
તતો તેલુમપાલિઙ્ગો,
તતો તાલચતુક્કગો;
અસ્સમણ્ડલવામેન,
દ્વે કદમ્બા અજાયિસું.
તતો મરુમ્બતિત્તઙ્ગો, તતો ઉદ્ધં નિદિં અગા;
પઠમ ચેતિય પાચિને, દ્વે કદમ્બા અજાયિસું.
સેનિન્દગુત્તરજ્જમ્હિ, દમિળા દકસુદ્ધિકા;
નદિં દૂરન્તિ બન્ધિત્વા, નગરાસન્નમકંસુ તં.
જીવ માનકદમ્બઞ્ચ, અન્તોસીમગતં અહુ;
મતક દમ્બતીરેન, સીમાઉદ્દકદમ્બગા.
સીહસિના નતિત્થેન, ઉગ્ગન્ત્વા તીરતો વજં;
પાસાણતિત્થં ગન્ત્વાન, નિમિત્તં ઘટ્ટયિ ઇસિ.
નિમિત્તેતુ પને’તસ્મિં, ઘટ્ટિતે દેવમાનુસા;
સાધુકારં પવત્તેસું, સાસનં સુપ્પતિટ્ઠિતં.
રઞ્ઞો દિન્નાય સીતાય, નિમિત્તે પરિકિત્તયિ;
દ્વત્તિંસમાળકત્થઞ્ચ, થૂપારામત્થમેવ ચ.
નિમિત્તે કિત્તયિત્વાન, મહાથેરો મહામતિ;
સીમન્તરનિમિત્તે ચ, કિત્તયિત્વા યથાવિધિં.
અબન્ધી ¶ સબ્બા સીમાયો, તસ્મિંયેવ દિનેવસી;
મહામહી અકમ્પિત્થ, સીમાબન્ધે સમાપિતે.
પઞ્ચમે દિવસે થેરો, રઞ્ઞો ગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, સુત્તન્તં ખજ્જનીયકં.
મહાજનસ્સ દેસેત્વા, સહસ્સં માનુસે તહિં;
પાયેત્વા અમતં પાનં, મહામેઘવને વસી.
છટ્ઠેપિ દિવસે થેરો, રઞ્ઞોગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, સુત્ત ગોમય પિણ્ડિકં.
દેસયિત્વા દેસનઞ્ઞૂ, મહસ્સંયેવ માનુસે;
પાપયિત્વા’ભિસમયં, મહા મેઘવને વસી.
સત્તમેપિ દિને થેરો, રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિય;
નિસજ્જ નન્દનવને, ધમ્મચક્કપ્પવત્તનં.
સુત્તન્તં દેસયિત્વાન, સહસ્સંયેવ માનુસે;
પાપયિત્વા’ભિસમયં, મહા મેઘવને વસિ.
એવઞ્હિ અટ્ઠ નવમ-સહસ્સાનિ જુતિન્ધરો;
કારયિત્વા’ભિસમયં, દિવસેહેવ સત્તતિ.
તં મહાનન્દનવનં, વુચ્ચતે તેન તાદિના;
સાસનજોતિતટ્ઠાન-મીતિ જોતિવનં ઇતિ.
તિસ્સરામમ્હિ કારેસિ,
રાજા થેરસ્સ આદિતો;
પાસાદં સીઘમુક્કાય,
સુક્ખા પેત્વાન મત્તિકા.
પાસાદો કાળકાભાસો,
આસિ સો તેન તં તહિં;
કાળપાસાદ પરિવેણ-મીતિ સઙ્ખમુપાગતં.
તતો મહાબોધિઘરં, લોહપાસાદ મેવ ચ;
સલાકગ્ગઞ્ચ કારેસિ, ભત્તસાલઞ્ચ સાધુકં.
બહૂનિ ¶ પરિવેણાનિ, સાધુ પોક્ખરણીપિ ચ;
રત્તિઠાન દિવાઠાન-પભુતીનિ ચ કારયિ.
તસ્સ નહાનપાપસ્સ, ન્હાનપોક્ખરણીતટે;
સુનહાતપરિવેણન્તિ, પરિવેણં પવુચ્ચતિ.
તસ્સ ચઙ્કમિતઠાને, દીપ દીપસ્સ સાધુનો;
વુચ્ચતે પરિવેણં તં, દીઘચઙ્કમનં ઇતિ.
અગ્ગફલસમાપત્તિં, સમાપજ્જ યહિં તુસો;
ફલગ્ગ પરિવેણન્તિ, એતં તેન પવુચ્ચતિ.
અપસ્સિય અપસ્સેનં, થેરો તત્થ નિસીદિસો;
થેરા પસ્સય પરિવેણં, એતં તેન પવુચ્ચતિ.
બહૂ મરુગણા યત્થ, ઉપાસિંસુ ઉપચ્ચતં;
તેનેવ તં મરુગણ-પરિવેણન્તિ વુચ્ચતિ.
સેનાપતિતસ્સ રઞ્ઞો, થેરસ્સ દીઘસન્દકો;
કારેસિ ચૂળપાસાદં, મહાથમ્ભેહિ અટ્ઠહિ.
દીઘસન્દ સેનાપતિ-પરિવેણન્તિ તં તહિં;
વુચ્ચતે પરિવેણં તં, પમુખં પમુખાકરં.
દેવાનંપિયવચનો’પગુળનામો,
લંકાયં પઠમમિમં મહાવિહારં;
રાજા સો સુમતિમહામહિન્દથેરં,
આગમ્મા મલમતિમેત્થકારયિત્થાતિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાવિહારપટિગ્ગહકો નામ
પન્નરસમો પરિચ્છેદો.
સોળસમ પરિચ્છેદ
ચેતિયપબ્બતવિહાર પટિગ્ગહકો
પુરે ¶ ચરિત્વા પિણ્ડાય, કરિત્વા જનસઙ્ગહં;
રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જન્તો, કારેન્તો રાજસઙ્ગહં.
છબ્બસદિવસે થેરો, મહામેઘવને વસી;
આસળ્હસુક્કપક્ખસ્સ, તેરસે દિવસે પન.
રાજગેહમ્હિ ભુઞ્જિત્વા, મહારઞ્ઞો મહામતિ;
મહા’પ્પમાદસુત્તન્તં, દેસયિત્વા તતો ચ સો.
વિહારકરણં ઇચ્છં, તત્થ ચેતિયપબ્બતે;
નિક્ખમ્મ પુરિમદ્વારા, અગા ચેતિયપબ્બતં.
થેરં તત્થ ગતં સુત્વા, રથં આરુય્હ ભૂપતિ;
દેવિયો દ્વે ચ આદાય, થેરસ્સાનુપદં અકા.
થેરા નાગચતુક્કમ્હિ, નહાત્વા રહદે તહિં;
પબ્બતારોહણત્થાય, અટ્ઠંસુ પટિપાટિયા.
રાજા રથા તદો’રુય્હ, સબ્બે થેરે’ભિવાદયિ;
ઉણ્હે કિલન્તે કિંરાજ, આગતોસી’તિ અહુતે.
તુમ્હાકં ગમનાસઙ્કી, આગતોમ્હી’તિ ભાસિતે;
ઇધેવ વસ્સં વસિતું, આગતમ્હા’તિ ભાસિય.
તસ્સૂપનાયિકં થેરો, ખન્ધકં ખન્ધકોવિદો;
કથેસિ રઞ્ઞો તં સુત્વા, ભાગિનેય્યો ચ રાજિનો.
મહારિટ્ઠો મહામચ્ચો, પઞ્ચપઞ્ઞાસભાતુહિ;
સદ્ધિં જેટ્ઠકનિટ્ઠેહિ, રાજાનમભિતો ઠિતો.
યાચિત્વા તદહુ ચેવ, પબ્બજું થેરસન્તિકે;
પત્તારહત્તં સબ્બેપિ, તે ખુરગ્ગે મહામતી.
કન્તકચેતિયઠાને, પરિતો તદહેવ સો;
કમ્માનિ આરભાપેત્વા, લેણાનિ અટ્ઠસટ્ઠિયો.
અગમાસિ ¶ પુરં રાજા, થેરા તત્થેવ તે વસું;
કાલે પિણ્ડાય નગરં, પવિસન્તા’નુકમ્પકા.
નિટ્ઠિતે લેણકમ્મમ્હિ, આસળ્હિપુણ્ણમાસિયં;
ગન્ત્વા અદાસિ થેરાનં, રાજા વિહારદક્ખિણં.
દ્વત્તિંસમાળકાનઞ્ચ, વિહારસ્સ ચ તસ્સ ખો;
સીમં સીમાતિગો થેરો, બન્ધિત્વા તદહેવ સો.
તેસં પબ્બજ્જાપેક્ખાનં, અકાસિ ઉપસમ્પદં;
સબ્બેસં સબ્બપઠમં, બદ્ધે તુમ્બરુમાળકે.
એતે દ્વાસટ્ઠિ અરહન્તો, સબ્બે ચેતિયપબ્બતે;
તત્થ વસ્સં ઉપગન્ત્વા, અકંસુ રાજસઙ્ગહં.
દેવમનુસ્સગણગણિતં તં,
તઞ્ચ ગણં ગુણવિત્થતકિત્તિં;
યાનમુપચ્ચ ચ માનયમાના,
પુઞ્ઞચયં વિપુલં અકરિંસૂતિ.
સુજનપસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ચેતિયપબ્બતવિહારપટિગ્ગહકો નામ
સોળસમો પરિચ્છેદો.
સત્તરસમ પરિચ્છેદ
ધાતુઆગમનો
વુત્થવસ્સો પવારેત્વા, કત્તિકપુણ્ણમાસિયં;
અવોચે’દં મહારાજં, મહાથેરો મહામતિ.
ચિરદિટ્ઠો હિ સમ્બુદ્ધો, સત્થા નો મનુજાધિપ;
અનાથવાસં અવસિમ્હ, નત્થિ નો પૂજિયં ઇધ.
‘‘ભાસિત્થ નનુ ભન્તેમે, સમ્બુદ્ધો નિબ્બુતો’’ ઇતિ;
આહ ધાતૂસુ દિટ્ઠેસુ, દિટ્ઠો હોતિ જિનો’’ ઇતિ.
વિદિતો ¶ વો અધિપ્પાયો, થૂપસ્સ કારણે મયા;
કારેસ્સામિ અહં થૂપં, તુમ્હે જાનાથ ધાતુયો.
મન્તેહિ સુમનેનાતિ, થેરો રાજાનમબ્રવિ;
રાજા’હ સામણેરં તં, કુતો લચ્છામ ધાતુયો.
વિભૂસયિત્વા નગરં, મગ્ગઞ્ચ મનુજાધિપ;
ઉપોસથી સપરિસો, હત્થિં આરુય્હ મઙ્ગલં.
સેતચ્છત્તં ધારયન્તો, તાલાવચરસંહિતો;
મહાનાગવનુય્યાનં, સાયન્હસમયે વજ.
ધાતુભેદઞ્ઞુનો રાજ, ધાતુયો તત્થ લચ્છસિ;
ઇચ્છાહ સામણેરો સો, સુમનો તં સુમાનસં.
થેરો’થ રાજકુલતો, ગન્ત્વા ચેતિયપબ્બતં;
આમન્તિય સામણેરં, સુમનં સુમનો ગતિં.
એહિ ત્વં ભદ્ર સુમન, ગન્ત્વા પુપ્ફપુરં વરં;
અય્યકં તે મહારાજં, એવં નો વચનં વદ.
સહાયો તે મહારાજ, મહારાજા મરુપ્પિયો;
પસન્નો બુદ્ધસમયે, થૂપં કારેતુમિચ્છતિ.
મુનિનો ધાતુયો દેહિ, પત્તં ભુત્તઞ્ચ સત્થુના;
સરીરધાતુયો સન્તિ, બહવો હિ તવન્તિકે.
પત્તપૂરા ગહેત્વા તા, ગન્ત્વા દેવપુરં વરં;
સક્કં દેવાનમિન્દં તં, એવં નો વચનં વદ.
તિલોકદક્ખિણેય્યસ્સ, દાઠાધાતુ ચ દક્ખિણા;
તવન્તિકમ્હિ દેવિન્દ, દક્ખિણક્ખકધાતુ ચ.
દાઠં ત્વમેવ પૂજેહિ, અક્ખકં દેહિ સત્થુનો;
લંકાદીપસ્સ કિચ્ચેસુ, માપમજ્જ સુરાધિપ.
‘‘એવં ભન્તે’’તિ વત્વા સો, સામણેરો મહિદ્ધિકો;
તઙ્ખણંયેવ અગમા, ધમ્માસોકસ્સ સન્તિકં.
સાલમૂલમ્હિ ઠપિતં, મહાબોધિં તહિં સુતં;
કત્તિકચ્છણપૂજાહિ, પૂજિયં તઞ્ચ અદ્દસ.
થેરસ્સ ¶ વચનં વત્વા, રાજતો લદ્ધધાતુયો;
પત્તપૂરં ગહેત્વાન, હિમવન્તમુપાગમિ.
હિમવન્તે ઠપેત્વાન, સધાતું પત્તમુત્તમં;
દેવિન્દસન્તિકં ગન્ત્વા, થેરસ્સ વચનં ભણિ.
ચૂળામણિ ચેતિયમ્હા, ગહેત્વા દક્ખિણક્ખકં;
સામણેરસ્સ પાદાસિ, સક્કો દેવાનમિસ્સરો.
તં ધાતું ધાતુપત્તઞ્ચ, આદાય સુમનો તતો;
આગમ્મ ચેતિયગિરિં, થેરસ્સ’દાસિ તં યતિ.
મહાનાગવનુય્યાનં, વુત્તેના વિધિના’ગમા;
સાયન્હાસમયે રાજા, રાજસેના પુરક્ખતો.
ઠપેસિ ધાતુયો સબ્બા, થેરો તત્થેવ પબ્બતે;
મિસ્સકં પબ્બતં તસ્મા, આહુ ચેતિય પબ્બતં.
ઠપેત્વા ધાતુપત્તં તં, થેરો ચેતિયપબ્બતે;
ગહેત્વા અક્ખકં ધાતું, સઙ્કેતં સગણો’ગમા.
સચાયં મુનિનો ધાતુ, છત્તં નમતુ મે સયં;
જણ્ણુકેહિ કરીધાતુ, ધાતુચઙ્કોટકો અયં.
સિરસ્મિં મે પતિટ્ઠાતુ, આગમ્મ સહ ધાતુકો;
ઇતિ રાજા વિચિન્તેસિ, ચિન્તિતં તં તથા અહુ.
અમતેના’ભિસિત્તોવ, અહુ હટ્ઠો’તિ ભૂપતિ;
સીસતો તં ગહેત્વાન, હત્થિક્ખન્ધે ઠપેસિતં.
હટ્ઠો હત્તી કુઞ્ચનાદં, અકા કમ્પિત્થ મેદિની;
તતો નાગો નિવત્તિત્વા, સથેર બલવાહનો.
પુરત્થિમેન દ્વારેન, પવિસિત્વા પુરં સુભં;
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, નિક્ખમિત્વા તતો પુન.
થૂપારામે ચેતિયસ્સ, ઠાનતો પચ્છતો કતં;
પમોજવત્થું ગન્ત્વાન, બોધિઠાને નિવત્તિય.
પુરત્થાવદનો અઠા, થૂપઠાનં તદા હિતં;
કદમ્બપુપ્ફઆદારિ-વલ્લીહિ ચિતકં અહુ.
મનુસ્સદેવો ¶ દેવેહિ, તં ઠાનં રક્ખિતં સુચિં;
સોધાપેત્વા ભૂસયિત્વા, તઙ્ખણંયેવ સાધુકં.
ધાતું ઓરોપનત્થાય, આરભી હત્થિક્ખન્ધતો;
નાગો ન ઇચ્છિતં રાજા, થેરં પુચ્છિત્થ તં મનં.
અત્તનો ખન્ધસમકે, ઠાને ઠપનમિચ્છતિ;
ધાતુઓરોપનં તેન, ન ઇટ્ઠમી’તિ સો બ્રવિ.
આણાપેત્વા ખણંયેવ,
સુક્ખાતો’ભયવાપિતો;
સુક્ખકદ્દમ ખણ્ડેહિ,
ચિતા પેત્વાન તં સમં.
અલઙ્કરિત્વાન બહુધા, રાજા તં ઠાનમુત્તમં;
ઓરોપેત્વા હત્થિક્ખન્ધા, ધાતું તત્થ ઠપેસિતં.
ધાતારક્ખં સંવિધાય, ઠપેત્વા તત્થ હત્થિનં;
ધાતુથૂપસ્સ કરણે, રાજા તુરિતમાનસો.
બહૂ મનુસ્સે યોજેત્વા, ઇત્થિકાકરણે લહું;
ધાતુકિચ્ચં વિચિન્તેન્તો, સામચ્ચો પાવિસી પુરં.
મહામહિન્દત્થેરો તુ, મહા મેઘવનં સુભં;
સગણો અભિગન્ત્વાન, તત્થ વાસમકપ્પયિ.
રત્તિં નાગો’નુપરિયાતિ, તં ઠાનં સો સધાતુ કં;
બોધિઠાનમ્હિ સાલાય, દિવાઠાતિ સધાતુકો.
વત્થુસ્સ તસ્સો’પરિતો, થૂપં થેરમતાનુ ગો;
જઙ્ઘામત્તં ચિતાપેત્વા, કતિપાહેન ભૂપતિ.
તત્થ ધાતુપતિટ્ઠાનં, ઘોસાપેત્વા ઉપાગમિ;
તતો તતો સમન્તો ચ, સમાગમિ મહાજનો.
તસ્મિં સમાગમે ધાતુ, હત્થિક્ખન્ધા નગાગ્ગતા;
સત્તતાલપ્પમાણમ્હિ, દિસ્સન્તિ નભસિટ્ઠિતા.
વિમ્હાપયન્તિ જનતં, યમકં પાટિહારિયં;
કણ્ણમ્બમૂલે બુદ્ધો’વ, અકરિ લોમહંસનં.
તતો ¶ નિક્ખન્તજાલાહિ, જલધારાહિ ચા’સકિં;
અયં ઓભાસિતા’સિત્તા, સબ્બાલંકામહી મહુ.
પરિનિબ્બાનમઞ્ચમ્હિ, નિપન્નેન જિનેન હિ;
કતં મહાઅધિટ્ઠાન-પઞ્ચકં પઞ્ચચક્ખુના.
ગય્હમાના મહાબોધિ સાખાસોકેન દક્ખિણા;
છિજ્જિત્વાન સયંયેવ, પતિટ્ઠાતુ કટાહકે.
પતિટ્ઠહિત્વા સા સાખા, છબ્બણ્ણરસ્મિયો સુભા;
રઞ્જયન્તી દિસા સબ્બા, ફલપત્તેહિ મુચ્ચતુ.
સસુવણ્ણકટાહા સા, ઉગ્ગન્ત્વાન મનોરમા;
અદિસ્સમાના સત્તાહં, હિમગબ્ભમ્હિ તિટ્ઠતુ.
થૂપારામે પતિટ્ઠન્તં, મમ દક્ખિણઅક્ખકં;
કરોતુ નભમુગ્ગન્ત્વા, યમયં પાટિહારિયં.
લઙ્કા લઙ્કારભૂતમ્હિ, હેમમાલિકચેતિયે;
પતિટ્ઠહન્તિયો ધાતુ, દોણમત્તા પમાણતો.
બુદ્ધવેસધરા હુત્વા, ઉગ્ગન્ત્વા નભસિટ્ઠિતા;
પતિટ્ઠં તુ કરિત્વાન, યમકં પાટિહારિયં.
અધિટ્ઠાનાનિ પઞ્ચે’વ, અધિટ્ઠાસિ તથાગતો;
અકાસિ તસ્મા સા ધાતુ, તદા તં પાટિહારિયં.
આકાસા ઓતરિત્વા સા, અટ્ઠાભૂપસ્સ મુદ્ધનિ;
અતીવહટ્ઠો તં રાજા, પતિટ્ઠાપેસિ ચેતિયે.
પતિટ્ઠિતાય તસ્સા ચ, ધાતુયા ચેતિયે તદા;
અહુ મહાભૂમિચાલો, અબ્ભુતો લોમહંસનો.
એવં અચિન્તિયા બુદ્ધા, બુદ્ધધમ્મા અચિન્તિયા;
અચિન્તિયે પસન્નાનં, વિપાકો હોતિ અચિન્તિયો.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પસીદિંસુ જને જના;
મત્તાભયો રાજપુત્તો, કનિટ્ઠો રાજિનો પન.
મુનિસ્સરે પસીદિત્વા, યાચિત્વાન નરિસ્સરં;
પુરિસાનં સહસ્સેન, સહ પબ્બજિસાસને.
ચેતારિગામતો ¶ ચાપિ, દ્વારમણ્ડલતોપિ ચ;
વિહીરબીજતો ચાપિ, તથા ગલ્લકપિટ્ઠિતો.
તથો’પતિસ્સગામા ચ, પઞ્ચ પઞ્ચ સતાનિ ચ;
પબ્બજું દારકા હટ્ઠા, જાતસદ્ધા તથાગતે.
એવં પુરા બાહિરા ચ, સબ્બે પબ્બજિતા તદા;
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, અહેસું જિનસાસને.
થૂપારામે થૂપવરં, નિટ્ઠાપેત્વા મહીપતિ;
રતનાદીહિ’નેકેહિ, સદા પૂજમકારયિ.
રાજોરોધા ખત્તિયા ચ, અમચ્ચા નાગરા તથા;
સબ્બે જનપદા ચેવ, પુજા’કંસુ વિસું વિસું.
થૂપપુબ્બઙ્ગમં રાજા, વિહારં તત્થ કારયિ;
થૂપારામોતિ તેને’સ, વિહારો વિસ્સુતો અહુ.
સકધાતુસરીરકેન ચે’વં,
પરિનિબ્બાનગતોપિ લોકનાથો;
જનકાયહિતં સુખઞ્ચ સમ્મા,
બહુધા’કાસિ ઠિતે જિને કથાવકાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુઅગમનો નામ
સત્તરસમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠારસમ પરિચ્છેદ
મહાબોધિગ્ગહણો
મહાબોધિઞ્ચ થેરિઞ્ચ, આણાપેતું મહીપતિ;
થેરેન વુત્તવચનં, સરમાનો સકે ઘરે.
અન્તોવસ્સે’ક દિવસં, નિસિન્નો થેરસન્તિકે;
સહા’મચ્ચેહિ મન્તેત્વા, ભાગિનેય્યં સયં સકં.
અરિટ્ઠનામકા’મચ્ચં ¶ , તસ્મિં કમ્મે નિયોજિતું;
મન્ત્વા આમન્તયિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.
તા સક્ખિસ્સસિ…, ધમ્માસોકસ્સ સન્તિકા;
મહાબોધિં સઙ્ઘમિત્તં, થેરિં આનયિતું ઇધ.
સક્ખિસ્સામિ અહં દેવ, આનેતું તં દુવે તતો;
ઇધા’ગતો પબ્બજિતું, સચે લચ્છામિ માનદ.
એવં હોતૂતિ વત્વાન, રાજા તં તત્થ પેસયિ;
સો થેરસ્સ ચ રઞ્ઞો ચ, સાસનં ગય્હ વન્દિય.
અસ્સયુજસુક્કપક્ખે, નિક્ખન્તો દુતિયે’હનિ;
સાનુયુત્તો જમ્બુકોલે, નાવમારુય્હ પટ્ટને.
મહોદમિં કરિત્વાન, થેરાધિટ્ઠાનયોગતો;
નિક્ખન્તદિવસેયેવ, રમ્મં પુપ્ફપુરં અગા.
તદા તુ અનુલાદેવી, પઞ્ચકઞ્ઞાસતેહિ ચ;
અન્તેપુરિકઇત્થીનં, સદ્ધિં પઞ્ચસતેહિ ચ.
દસસીલં સમાદાય, કાસાય વસના સુચિ;
પબ્બજ્જાપેક્ખિ નિસેખા, પેક્ખન્તિ થેરિયા’ગમં.
નગરસ્સે’કદેસમ્હિ, રમ્મે ભિક્ખુનુપસ્સયે;
કારાપિતે નરિન્દેન, વાસં કપ્પેસિ સુબ્બતા.
ઉપાસિકાહિ તાહે’સ, વુત્તો ભિક્ખુનુપસ્સયો;
ઉપાસિકા વિહારોતિ, તેન લંકાય વિસ્સુતો.
ભાગિનેય્યો મહા’રિટ્ઠો, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
અપ્પેત્વા રાજસન્દેસં, થેરસન્દેસ’મબ્રવિ.
ભાતુજયા સહાયસ્સ, રઞ્ઞો તે રાજકુઞ્જર;
આકઙ્ખમાના પબ્બજ્જં, નિચ્ચં વસતિ સઞ્ઞતા.
સઙ્ઘમિત્તં ભિક્ખુનિં તં, પબ્બાજેતું વિસજ્જય;
તાય સદ્ધિં મહાબોધિ-દક્ખિણસાખમેવ ચ.
થેરિયા ચ તમેવત્થં, અબ્રવિ થેરભાસિતં;
ગન્ત્વા પિતુસમીપં સા, થેરી થેરમતં બ્રવી.
આહ ¶ રાજા તુવં અમ્મ, અપસ્સન્તો કથં અહં;
સોકં વિનોદયિસ્સામિ, પુત્તનત્તવિયોગજં.
આહ સા મે મહારાજ, ભાતુનો વચનં ગરુ;
પબ્બાજનીયા ચ બહૂ, ગન્તબ્બં તત્થ તેન મે.
‘‘સત્થઘાતમનારહા, મહાબોધિમહીરુહા;
કથન્નુ સાખં ગણિસ્સં’’, ઇતિ રાજા વિચિન્તયી.
અમચ્ચસ્સ મહાદેવ-નામકસ્સ મતેન સો;
ભિક્ખુસઙ્ઘં નિમન્તેત્વા, ભોજેત્વા પુચ્છિ ભૂપતિં.
ભન્તે લંકં મહાબોધિ, પેસેતબ્બા નુ ખો ઇતિ;
થેરો મોગ્ગલિપુત્તો સો, પેસેતબ્બાતિ ભાસિય.
કતં મહાઅધિટ્ઠાન-પઞ્ચકં પઞ્ચચક્ખુના;
આભાસિ રઞ્ઞો તં સુત્વા, તુસ્સિત્વા ધરણીપતિ.
સત્તયોજનિકં મગ્ગં, સો મહાબોધિગામિનં;
સોધાપેત્વાન સક્કચ્ચં, ભૂસાપેતિ અનેકધા.
સુવણ્ણં નીહરાપેસિ, કટાહકરણાય ચ;
વિસ્સકમ્મો ચ આગન્ત્વા, સતુલાધારરૂપવા.
‘‘કટાહં કિં પમાણં નુ, કરોમી’તિ અપુચ્છિતં;
‘‘ઞત્વા પમાણં ત્વંયેવ, કરોહિ’’ ઇતિ ભાસિય.
સુવણ્ણા ગહેત્વાન, હત્થેન પરિમજ્જિય;
કટાહં તઙ્ખણંયેવ, નિમ્મિનિત્વાન પક્કમિ.
નવહત્થપરિક્ખેપં, પઞ્ચહત્થં ગભીરતો;
તિહત્થવિક્ખમ્ભયુતં, અટ્ઠઙ્ગુલઘનં સુભં.
યુવસ્સ હત્થિનો સોણ્ડ-પમાણમુખવટ્ટિકં;
ગાહા પેત્વાન તં રાજા, બાલસુરસમપ્પકં.
સત્તયોજનદીઘાય, વિત્થતાયતિ યોજનં;
સેનાય ચતુરઙ્ગિન્યા, મહાભિક્ખુગણેન ચ.
ઉપગમ્મ મહાબોધિં, નાનાલઙ્કારભૂસિતં;
નાનારતનચિત્તં તં, વિવિધદ્ધજમાલિનિં.
નાનાકુસુમસંકિણ્ણં ¶ , નાનાતુરિયઘોસિતં;
સેનાય પરિવારેત્વા, પરિક્ખિપિય સાણિયા.
મહાથેરસહસ્સેન, પમુખેન મહાગણે;
રઞ્ઞં પત્તાભિસેકાનં, સહસ્સેના’ધિકેન ચ.
અત્તાનં પરિવારેત્વા, મહાબોધિઞ્ચ સાધુકં;
ઓલોકેસિ મહાબોધિં, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં.
તસ્સા દક્ખિણસાખાય, ચતુહત્થપમાણકં;
ઠાનં ખન્ધઞ્ચ વજ્જેત્વા, સાખા અન્તરધાયિસું.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પતીતો પુથવીપતિ;
‘‘પૂજેમ’હં મહાબોધિં, રજ્જેના’હિ ઉદીરિય.
અભિસિઞ્ચિ મહાબોધીં, મહારજ્જે મહીપતિ;
પુપ્ફાદીહિ મહાબોધિં, પૂજેત્વાન પદક્ખિણં.
કત્વા અટ્ઠસુ ઠાનેસુ, વન્દિત્વાન કતઞ્જલી;
સુવણ્ણખચિતે પીઠે, નાનારતનમણ્ડિતે.
સ્વારોહે યાવ સાઉચ્ચે, તં સુવણ્ણકટાહકં;
ઠપાપેત્વાન આરુય્હ, ગહેતું સાખમુત્તમં.
આદિયિત્વાન સોવણ્ણ તુલિકાય મનોસિલં;
લેખં દત્વાન સાખાય, સચ્ચક્રિયમકા ઇતિ.
‘‘લંકાદીપં યદિ ઇતો, ગન્તબ્બં ઉરુબોધિયા;
નિબ્બેમતિકો બુદ્ધસ્સ, સાસનમ્હિ સચે અહં.
સયંયેવ મહાબોધિ-સાખાયં દક્ખિણા સુભા;
છિજ્જિત્વાન પતિટ્ઠાતુ, ઇધ હેમકટાહકે.
લેખઠાને મહાબોધિ, છિજ્જિત્વા સયમેવ સા;
ગન્ધકદ્દમપૂરસ્સ, કટાહસ્સો’પરિટ્ઠિતા.
મૂલલેખાય ઉપરિ, તિયઙ્ગુલતિયઙ્ગુલે;
દદં મનોસિલા લેખા, પરિક્ખિપિ નરિસ્સરો.
આદિયા થૂલમૂલાનિ, ખુદ્દકાનિ’તરાહિ તુ;
નિક્ખમિત્વા દસ દસ, જાલીભૂતા નિઓતરું.
તં ¶ પાટિહારિયં દિસ્વા, રાજા’તીવ પમોદિતો;
તત્થેવા’કાસિ ઉક્કુટ્ઠિં, સમન્તા પરિસાપિ ચ.
ભિક્ખુસઙ્ઘો સાધુકારં, તુટ્ઠચિત્તો પમોદયિ;
ચેલુક્ખેપસહસ્સાનિ, પવત્તિંસુ સમન્તતો.
એવં સતેન મૂલાનં, તત્થ સા ગન્ધકદ્દમે;
પતિટ્ઠાસિ મહાબોધિ, પસાદેન્તી મહાજનં.
તસ્સા ખન્ધો દસહત્થો, પઞ્ચસાખા મનોરમા;
ચતુહત્થા ચતુહત્થા, દસડ્ઢફલમણ્ડિતા.
સહસ્સન્તુ પસાખાનં, સાખાનં તાસમાસિ ચ;
એવં આસિ મહાબોધિ, મનોહરસિરિધરા.
કટાહમ્હિ મહાબોધિ-પતિટ્ઠિતક્ખણે મહી;
અકમ્પિ પાટિહીરાનિ, અહેસું વિવિધાનિ ચ.
સયં નાદેહિ તૂરિયાનં, દેવેસુ માનુસેસુ ચ;
સાધુકારનિનાદેતિ, દેવબ્રહ્મગણસ્સ ચ.
મેઘાનં મિગપક્ખિનં, યક્ખાદીનં રવેહિ ચ;
રવેહિચમહીકમ્પે, એકકોલાહલં અહુ.
બોધિયા ફલપત્તેહિ, છબ્બણ્ણરસ્મિયો સુભા;
નિક્ખમિત્વા ચક્કવાળં, સકલા સોભયિંસુ ચ.
સકટાહા મહાબોધિ, ઉગ્ગન્ત્વાન તતો નભં;
અટ્ઠાસિ હિમગબ્ભમ્હિ, સત્તાહાનિ અદસ્સના.
રાજા ઓરુય્હ પીઠમ્હા, તં સત્તાહં તહિં વસં;
નિચ્ચં મહાબોધિપૂજં, અકાસિ ચ અનેકધા.
અતીતે તમ્હિ સત્તાહે, સબ્બે હિમવલાવકા;
પવિસિંસુ મહાબોધિં, સબ્બાકા રંસિયોપિ ચ.
સુદ્ધેનકદિસિસ્સિત્થ, સાકટાહે પત્તિટ્ઠિતા;
મહાજનસ્સ સબ્બસ્સ, મહાબોધિ મનોરમા.
પવત્તમ્હિ મહાબોધિ, વિવિધે પાટિહારિયે;
વિમ્હાપયન્તિ જનતં, પથવીતલમોરુહિ.
પાટિહિરેહિ’નેકેહિ ¶ , તેહિ સો પીણિતો પુન;
મહારાજા મહાબોધિં, મહારજ્જેન પૂજયિ.
મહાબોધિં મહારજ્જે-નાભિસિઞ્ચિય પૂજયં;
નાનાપૂજાહિ સત્તાહં, પુન તત્થેવ સો વસિ.
અસ્સયુજસુક્કપક્ખે, પન્નરસઉપોસથે;
અગ્ગહેસિ મહાબોધિં, દ્વિસત્તાહમચ્ચયે તતો.
અસ્સયુજકાળપક્ખે, ચતુદ્દસઉપોસથે;
રથે સુભે ઠપેત્વાન, મહાબોધિં રથેસભો.
પૂજેન્તો તં દિનંયેવ, ઉપનેત્વા સકં પુરં;
અલઙ્કરિત્વા બહુધા, કારેત્વા મણ્ડપં સુભં.
કત્તિકસુક્કપક્ખસ્સ, દિને પાટિપદે તહિં;
મહાબોધિં મહાસાલ-મૂલે પાચિનતે સુભે.
ઠપાપેત્વાન કારેસિ, પૂજા’નેકા દિને દિને;
ગાહતો સત્તરસમે, વિવસે તુ નવઙ્કિરા.
સકિં યેવઅજાયિંસુ, તસ્સા’નેકનરાધિપો;
તુટ્ઠચિત્તો મહાબોધિં, પુન રજ્જેન પૂજયિ.
મહારજ્જે’ભિ સિઞ્ચિત્વા, મહાબોધિં મહિસ્સરો;
કારેસિ ચ મહાબોધિ-પૂજા નાનપ્પકારકં.
ઇતિ કુસુમપુરે સરેસરંસા,
બહુવિધચારુધજાકુલાવિસાલા;
સુરુચિરપવરોરુ બોધિપૂજા,
મરુનરચિત્તવિકાસિની અહોસીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાબોધિગ્ગહણો નામ
અટ્ઠારસમો પરિચ્છેદો.
એકૂનવીસતિમ પરિચ્છેદ
બોધિ આગમનો
મહાબોધિરક્ખણત્થં ¶ , અટ્ઠારસ રથે સભો;
દેવકુલાનિ દત્વાન, અટ્ઠામચ્ચા કુલાનિ ચ.
અટ્ઠ બ્રાહ્મણકુલાનિ, અટ્ઠ વસ્સકુલાનિ ચ;
ગોપકાનં તરચ્છાનં, કુલિઙ્ગાનં કુલાનિ ચ.
તથેવ પેસકારાનં, કુમ્ભકારાનમેવ ચ;
સબ્બે સઞ્ચાપિ સેનીનં, નાગયક્ખાનમેવ ચ.
હેમસજ્જુઘટેચેવ, દત્વા અટ્ઠટ્ઠ માનદો;
આરોપેત્વા મહાબોધિં, નાવં ગઙ્ગાય ભૂસિતં.
સઙ્ઘમિત્ત મહાથેરી, સહે કદસ ભિક્ખુનિં;
તથેવા’રોપયિત્વાન, અરિટ્ઠપમુખેપિ ચ.
નગરા નિક્ખમિત્વાન, વિઞ્જાટવિમતિચ્ચસો;
તામલિત્થિં અનુપ્પત્તો, સત્તાહેને’વ ભૂપતિ.
અચ્ચુળા રાહિ પૂજાયિ, દેવાનાગાનરાપિ ચ;
મહાબોધિં પૂજયન્તા, સત્તાહેન’વુપાગમું.
મહાસમુદ્દતીરમ્હિ, મહાબોધિં મહીપતિ;
ઠપાપેત્વાન પૂજેસિ, મહારજ્જેન સો પુન.
મહાબોધિં મહારજ્જે, અભિસિઞ્ચીયકામદો;
અગ્ગસિર સુક્કપક્ખે, દિને પાટિપદે તતો.
ઉચ્ચારેતું મહાબોધિં, તેહિયેવ’ટ્ઠ અટ્ઠહિ;
સાલમૂલમ્હિ દિન્નેહિ, ધાતુગ્ગતકુલેહિ સો.
ઉક્ખિપિત્વા મહાબોધિં, ગલમત્તં જલં તહિં;
ઓગાહેત્વા સનાવાય, પતિટ્ઠાપયિ સાધુકં.
નાવં ¶ આરોપયિત્વા તં, મહાથેરિં સથેરિકં;
મહારિટ્ઠં મહામચ્ચં, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘અહં રજ્જેન તિક્ખત્તું, મહાબોધિમપૂજયિં;
એવ મેવા’ભિ પૂજેતુ, રાજા રજ્જેન મે સખા’’.
ઇદં વત્વા મહારાજા, તીરે પઞ્જલિકો ઠિતો;
ગચ્છમાનં મહાબોધિં, પસ્સં અસ્સૂનિવત્તયિ.
મહાબોધિ વિયોગેન,
ધમ્મા સોકો સસોકવા;
કન્નિત્વા પરિદેવિત્વા,
અગમાસિ સકં પુરં.
મહાબોધિ સમારુળ્હા, નાવાપક્ખન્ધી તોયધિં;
સમન્તા યોજને વિચી, સન્નિસીદિ મહણ્ણવે.
પુપ્ફિંસુ પઞ્ચવણ્ણાનિ, પદુમાનિ સમન્તતો;
અન્તલિક્ખે પવજ્જિંસુ, અનેક તૂરિયાનિ ચ.
દેવતાહિ અનેકાહિ, પૂજા’નેકા પવત્તિતા;
ગહેતુઞ્ચ મહાબોધિ, નાગા’કાસું વિકુબ્બનં.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરિ, અભિઞ્ઞાબલપારગા;
સુપણ્ણરૂપા હુત્વાન, તે તાસેસિ મહોરગે.
તે તાસિતા મહાથેરિં, યાચિત્વાન મહોરગા;
નયિત્વાન મહાબેમધિં, ભુજઙ્ગભવનં તતો.
સત્તાહં નાગરજ્જેન, પૂજાહિ વિવિધાહિ ચ;
પૂજયિત્વાન આનેત્વા, નાવાયં ઠપયિંસુ તે.
તદહેવ મહાબોધિ, જમ્બુકોલમિધગમા;
દેવાનંપિયતિસ્સો તુ, રાજા લોકહિતે રતો.
સુમના સામણેરમ્હા, પુબ્બે સુતતદાગમો;
મગ્ગસિરાદિદિનઘો, પભુતિ વચસાદરો.
ઉત્તરદ્વારતો ¶ યાવ, જમ્બુકોલં મહાપથં;
વિભૂસયિત્વા સકલં, મહાબોધિગતાસયો.
સમુદ્દાસનસાલાય, ઠાને ઠત્વા મહણ્ણવે;
આગચ્છન્તં મહાબોધિં, મહાથેરિદ્ધિયા’દ્દસ.
તસ્મિંઠાને કતા સાલા, પકા સેતું તમબ્ભુતં;
સમુદ્દાસનસાલાતિ, નામેના‘સિ’ધ પાકટા.
મહાથેરાનુભાવેન, સદ્ધિં થેરેહિ તેહિ ચ;
તદહેવ’ગમા રાજા, જમ્બુકોલં સ સેનકો.
મહાબોધા ગમેપીતિ-વેગેનુ’ન્નો ઉદાનયં;
ગલપ્પમાણં સલિલં, વિગાહેત્વા સુવિગ્ગહો.
મહાબોધિં સોળસહિ, કુલેહિ સહ મુદ્ધના;
આદાયો’રોપયિત્વાન, વેલાયં મણ્ડપે સુભે.
ઠપયિત્વાન લંકિન્દો, લંકારજ્જેન પૂજયિ;
સોળસન્નં સમપ્પેત્વા, કુલાનં રજ્જમત્તનો.
સયં દોવારિકઠાને, ઠત્વાન દિવસે તયો;
તત્થેવ પૂજં કારેસિ, વિવિધં મનુજાધિપો.
મહાબોધિં દસમિયં, આરોપેત્વા રથેસુભે;
આનયન્તો મનુસ્સિન્દો, દુમિન્દં તં ઠપાપયિ.
પાચિનસ્સ વિહારસ્સ, ઠાને ઠાનવિચક્ખણો;
પાતરાસં પવત્તેસિ, સસઙ્ઘસ્સ જનસ્સ સો.
મહામહિન્દથેરે’ત્થ, કતં દસબલેન તં;
કથેસિ નાગદમનં, રઞ્ઞો તસ્સ અસેસતો.
થેરસ્સ સુત્વા કારેત્વા, સઞ્ઞાણાનિ તહિં તહિં;
પરિભુત્તેસુ ઠાનેસુ, નિસજ્જાદીહિ સત્થુના.
તિવક્કસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ, ગામદ્વારે ચ ભૂપતિ;
ઠપાપેત્વા મહાબોધિં, ઠાનેસુ તેસુ તેસુ ચ.
સુદ્ધવાલુક સન્થારે, નાનાપુપ્ફસમાકુલે;
પગ્ગહિતધજે મગ્ગે, પુપ્ફગ્ઘિકવિભૂસિતે.
મહાબોધિં ¶ પૂજયન્તો, રત્તિન્દિવ મતન્દિતો;
આનયિત્વા ચુદ્દસિયં, અનુરાધ પુરન્તિકં.
વડ્ઢમાનકચ્છાયાય, પુરં સાધુ વિભૂસિતં;
ઉત્તરેન ચ દ્વારેન, પૂજયન્તો પવેસિય.
દક્ખિણેન ચ દ્વારેન, નિક્ખમિત્વા પવેસિય;
મહા મેઘવનારામં, ચતુબુદ્ધનિસેવિતં.
સુમનસ્સેવ વચસા, પદેસં સાધુસઙ્ખતં;
પુબ્બબોધિઠિતટ્ઠાનં, ઉપનેત્વા મનોરમં.
કુલેહિ સો સોળસહિ, રાજા લઙ્કારધારિહિ;
ઓરોપેત્વા મહાબોધિં, પતિટ્ઠા પેતુ મોસ્સજ્જિ.
હત્થતો મુત્તમત્તસા, અસીતિરતનં નભં;
ઉગ્ગન્ત્વાન ઠિતા મુઞ્ચિ, છબ્બણ્ણા રસ્મિયો સુભા.
દીપે પત્થરિયા’હચ્ચ, બ્રહ્મલોકં ઠિતા અહુ;
સૂરિયત્થઙ્ગમનાયાવ, રસ્મિયો તા મનોરમા.
પુરિસા દસસહસ્સાનિ, પસન્ના પાટિહારિયે;
વિપસ્સિત્વાના’રહત્થં, પત્વાન ઇધ પબ્બજું.
ઓરોહિત્વા મહાબોધિ, સૂરિયત્થઙ્ગમે તતો;
રોહિણિયા પતિટ્ઠાસિ, મહિયં કમ્પિ મેદિની.
મૂલાનિ તાનિ ઉગ્ગન્ત્વા, કટાહમુખવટ્ટિતો;
વિનન્ધન્તા કટાહં તં, ઓતરિંસુ મહીતલં.
પતિટ્ઠિતં મહાબોધિં, જના સબ્બે સમગતા;
ગન્ધમાલાદિ પૂજાહિ, પૂજયિંસુ સમન્તતો.
મહામેઘો પવસ્સિત્થ, હિમગબ્ભા સમન્તતો;
મહાબોધિં છાદયિંસુ, સીતલાનિ ઘનાનિ ચ.
સત્તાહાનિ મહાબોધિં, તહિંયેવ અદસ્સના;
હિમગબ્ભે સન્નિસીદિ, પસાદજનની જને.
સત્તાહા તિક્કમે મેઘા, સબ્બે અપગમિંસુ તે;
મહાબોધિ ચ દિસ્સિત્થ, છબ્બણ્ણા રંસિયોપિ ચ.
મહામહિન્દત્થેરોચ, સઙ્ઘમિત્તા ચ ભિક્ખુની;
તત્થા’ગઞ્છુંસપરિસા, રાજા સપરિસોપિ ચ.
ખત્તિયા ¶ કાજરગ્ગામે, ચન્દનગ્ગામ ખત્તિયા;
તિવક્ક બ્રાહ્મણો ચેવ, દીપવાસી જનાપિ ચ.
દેવાનુભાવેના’ગઞ્છું, મહાબોધિ મહુસ્સુક્કા;
મહાસમાગમે તસ્મિં, પાટિહારિયવિમ્હિતે.
પક્કં પાચિનસાખાય, પેક્ખતં પક્ક’મક્ખતં;
થેરો પતન્તમાદાય, રોપેતું રાજિનો અદા.
પંસૂનં ગન્ધમિસ્સાનં, પુણ્ણે સોણ્ણ કટાહકે;
મહાસનસ્સ ઠાને તં, ઠપિતં રોપ’યિસ્સરો.
પેક્ખતંયેવ સબ્બેસં, ઉગ્ગન્ત્વા અટ્ઠ અઙ્કુરા;
જાયિંસુ બોધિતરુણા, અટ્ઠંસુ ચતુહત્થકા.
રાજા તે બોધિતરુણે, દિસ્વા વિમ્હિતમાનસો;
સેતચ્છત્તેન પૂજેસિ, અભિસેકમદાસિ ચ.
પતિટ્ઠાપેસિ અટ્ઠન્નં, જમ્બુકોલમ્હિ પટ્ટને;
મહાબોધિ ઠિત ઠાને, નાવાયો રોહને તદા.
તિવક્કબ્રાહ્મણગામે, થૂપારામે તથેવ ચ;
ઇસ્સરસમણારામે, પઠમે ચેતિયઙ્ગણે.
ચેતિય પબ્બતા રામે, તથા કાજરગામકે;
ચન્દનગામકે ચાતિ, એકેકં બોધિલટ્ઠિકં.
સેસા ચતુપક્કજાતા, દ્વત્તિંસ બોધિલટ્ઠિયો;
સમન્તા યોજનઠાને, વિહારેસુ તહિં તહિં.
દીપાવાસી જનસ્સેવ, હિતત્થાય પતિટ્ઠિતે;
મહાબોધિ દુમિન્દમ્હિ, સમ્માસમ્બુદ્ધ તેજસા.
અનુલાસાસ પરિસા, સઙ્ઘમિત્તાય થેરિયા;
સન્તિકે પબ્બજિત્વાન, અરહત્તમપાપુણિ.
અરિટ્ઠો સો પઞ્ચસત-પરિવારો ચ ખત્તિયો;
થેરન્તિકે પબ્બજિત્વા, અરહત્તમપાપુણિ.
યાનિ સેટ્ઠિકુલાન’ટ્ઠ-મહાબોધિમિધાહરું;
બોધાહરકુલાનીતિ, તાનિ તેન પવુચ્ચરે.
ઉપાસિકા વિહારોતિ, ઞાતે ભિક્ખુનુપસ્સયે;
સસઙ્ઘા સઙ્ઘમિત્તા સા, મહાથેરી તહિં વસિ.
અગારત્તયપામોક્ખે ¶ , અગારે તત્થ કારયિ;
દ્વાદસ તેસુ એકસ્મિં, મહાગારે ઠપાપયિ.
મહાબોધિસમેતાય, નાવાય કૂપયટ્ઠિકં;
એકસ્મિં પિય મેકસ્મિં, અરિત્તં તેહિ તેવિદું.
જાતે અઞ્ઞનિકાયેપિ, અગારા દ્વાદસાપિ તે;
હત્થાળક ભિક્ખુનીહિ, વળઞ્જયિંસુ સબ્બદા.
રઞ્ઞો મઙ્ગલહત્થિ સો, વિચરન્તો યથાસુખં;
પુરસ્સ એકપસ્સમ્હિ, કન્દરન્તમ્હિ સીતલે.
કદમ્બપુપ્ફગુમ્બન્તે, અટ્ઠાસિ ગોચરં ચરં;
હત્થિં તત્થરતં ઞત્વા, અકંસુ તત્થ આળ્હકં.
અથેક દિવસં હત્થી, નગણ્હિ કબળાનિ સો;
દીપપ્પસાદકં થેરં, રાજા સો પુચ્છિતં મતં.
કદમ્બપુપ્ફગુમ્બસ્મિં, થૂપસ્સ કરણં કરી;
ઇચ્છતીતિ મહાથેરો, મહારાજસ્સ અબ્રવિ.
સધાતુકં તત્થ થૂપં, થૂપસ્સ ઘરમેવ ચ;
ખિપ્પં રાજા અકારેસિ, નિચ્ચં જનહિતેરતો.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરી, સુઞ્ઞાગારાભિલાસિની;
આકિણ્ણત્તા વિહારસ્સ, વુસ્સમાનસ્સ તસ્સ સા.
વુદ્ધત્થિની સાસનસ્સ, ભિક્ખુનીનં હિતાય ચ;
ભિક્ખુનુપસ્સયં અઞ્ઞં, ઇચ્છમાના વિચક્ખણા.
ગન્ત્વા ચેતિયગેહં તં, પવિવેકસુખં ભુસં;
દિવાવિહારં કપ્પેસિ, વિહારકુસલા’મલા.
થેરિયા વન્દનત્થાય, રાજા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
ગન્ત્વા તત્થ ગતં સુત્વા, ગન્ત્વાન તત્થ વન્દિય.
સમ્મોદિત્વા તાય સદ્ધિં, તત્થાગમનકારણં;
તસ્સા ઞત્વા અધિપ્પાયં, અધિપ્પાય વિદૂ વિદૂ.
સમન્તા થૂપગેહસ્સ, રમ્મં ભિક્ખુનુપસ્સયં;
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, મહારાજા અકારયિ.
હત્થાળ્હકસમીપમ્હિ ¶ , કતો ભિક્ખુનુપસ્સયો;
હત્થાળ્હકવિહારોતિ, વિસ્સુતો આસિ તેન સો.
સુમિત્તા સઙ્ઘમિત્તા સા, મહાથેરી મહામતી;
તસ્મિઞ્હિ વાસં કપ્પેસિ, રમ્મે ભિક્ખુનુપસ્સયે.
એવં લંકા લોકહિતં સાસનવુદ્ધિં;
સંસોધેન્તો એસ મહાબોધિ દુમિન્દો;
લંકાદીપે રમ્મે મહામેઘવનસ્મિં,
અટ્ઠા સીઘં કાલમનેકબ્ભૂતયુત્તોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
બોધિઆગમનો નામ
એકૂનવીસતિમો પરિચ્છેદો.
વીસતિમ પરિચ્છેદ
થેરપરિનિબ્બાનં
અટ્ઠારસમ્હિ વસ્સમ્હિ, ધમ્માસોકસ્સ રાજિનો;
મહામેઘવનારામે, મહાબોધિ પતિટ્ઠતિ.
તતો દ્વાદસમે વસ્સે, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
પિયા અસન્ધીમિત્તા સા, મતા સમ્બુદ્ધમામકા.
તતો ચતુત્થે વસ્સમ્હિ, ધમ્માસોકો મહીપતિ;
તિસ્સરક્ખ મહેસિત્તે, ઠપેસિ વિસમાસયં.
તતો તુ તતિયે વસ્સે, સાબાલા રૂપમાનિની;
‘‘મયાપિ ચ અયં રાજા, મહાબોધિં મ માયતિ’’.
ઇતિ કોધવસં ગન્ત્વા, અત્તનો’નત્થ કારિકા;
મણ્ડુકણ્ટકયોગેન, મહાબોધિ મઘા તયિ.
તતો ¶ ચ તુત્થેવસ્સમ્હિ, ધમ્મા સોકો મહાયસો;
અનિચ્ચ તાવ સંપત્તો, સત્તતિંસસમા ઇમે.
દેવાનં પિયતિસ્સો તુ, રાજા ધમ્મગુણે રતો;
મહાવિહારે નવકમ્મં, તથા ચેતિયપબ્બતે.
થૂપારામે નવકમ્મં, નિટ્ઠાપેત્વા યથારહં;
દીપપ્પસાદકં થેરં, પુચ્છિ પુચ્છિતકોવિદં.
કારાપેસ્સમહં ભન્તે, વિહારેસુ બહૂ ઇધ;
પતિટ્ઠાપેતું થૂપેસુ, કથં લચ્છામ ધાતુયો.
સમ્બુદ્ધપત્તં પૂરેત્વા, સુમનેના’હટા ઇધ;
ચેતિયપબ્બતે રાજ, ઠપિતા અત્થિ ધાતુયો.
હત્થિક્ખન્ધે ઠપેત્વા તા, ધાતુયો ઇધ આહર;
ઇતિ વુત્તો સથેરેન, તથા આહરિ ધાતુયો.
વિહારે કારયિત્વાન, ઠાને યોજનયોજને;
ધાતુયો તત્થ થૂપેસુ, નિધાપેસિ યથારહં.
સમ્બુદ્ધભુત્તપત્તં તુ, રાજવત્થુઘરે સુભે;
ઠપયિત્વાન પૂજેસિ, નાનાપૂજાહિ સબ્બદા.
પઞ્ચસતેહિ’સ્સરેતિ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજ્જવસિતઠાને, ઇસ્સરસમણકો અહુ.
પઞ્ચસતેહિ વસ્સેહિ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે;
પબ્બજ્જવસિતઠાને, તથા વસ્સગિરિ અહુ.
યા યા મહામહિન્દેન, થેરેન વસિતા ગુહા;
સપબ્બતવિહારેસુ, સા મહિન્દગુહા અહુ.
મહાવિહારં પઠમં, દુતિયં ચેતિયવ્હયં;
થૂપારામં તુ તતિયં, થૂપપુબ્બઙ્ગમં સુભં.
ચતુત્થં તુ મહાબોધિ-પતિટ્ઠાપનમેવ ચ;
થૂપઠાનીયભૂતસ્સ, પઞ્ચમં પન સાધુકં.
મહાચેતિયઠાનમ્હિ, સિલાથૂપસ્સ ચારુનો;
સમ્બુદ્ધગીવાધાતુસ્સ, પતિટ્ઠાપનમેવ ચ.
ઇસ્સરસમણં ¶ છટ્ઠં, તિસ્સવાપિન્તુસત્તમં;
અટ્ઠમં પઠમં થૂપં, નવમં વસ્સગિરિવ્હયં.
ઉપાસિકાવ્હયં રમ્મં, તથા હત્થાળ્હકવ્હયં;
ભિક્ખુનુપસ્સકે દ્વે’મે, ભિક્ખુની ફાસુકારણા.
હત્થાળ્હકે ઓસરિત્વા, ભિક્ખુનીનં ઉપસ્સયે;
ગન્ત્વાન ભિક્ખુસઙ્ઘેન, ભત્તગ્ગહણકારણા.
હત્તસાલં સૂપહારં, મહાપાળિકનામકં;
સબ્બુપકરણૂપેતં, સમ્પત્તપરિચારિકં.
તથા ભિક્ખુસહસ્સસ્સ, સપરિક્ખારમુત્તમં;
પવારણાય દાનઞ્ચ, અનુવસ્સકમેવ ચ.
નાગદીપે જમ્બુકોલ-વિહારં ત મ્હિપટ્ટને;
તિસ્સમહાવિહારઞ્ચ, પાચીનારામ મેવ ચ.
ઇતિ એતાનિ કમ્માનિ, લંકાજનહિતત્થિકો;
દેવાનંપિયતિસ્સો સો, લંકિન્દો પુઞ્ઞપઞ્ઞવા.
પઠમેયેવ વસ્સમ્હિ, કારાપેસિ ગુણપ્પિયો;
યાવ જીવન્તુનેકાનિ, પુઞ્ઞકમ્માનિ આચિનિ.
અયં દીપો અહુ ઠિતો, વિજિતે તસ્સ રાજિનો;
વસ્સાનિ ચત્તાલીસં સો, રાજા રજ્જમકારયિ.
તસ્સ’ચ્ચ યે તં કનિટ્ઠો, ઉત્તિયો ઇતિ વિસ્સુતો;
રાજપુત્તો અપુત્તં તં, રજ્જં કારેસિ સાધુકં.
મહામહિન્દત્થેરો તુ, જિનસાસનમુત્તમં;
પરિયત્તિં પટિપત્તિં, પટિવેધઞ્ચ સાધુકં.
લંકાદીપમ્હિ દીપેત્વા, લંકાદીપો મહાગણિ;
લંકાયસો સત્થુ કપ્પો, કત્વા લંકાહિતં બહું.
તસ્સ ઉત્તિયરાજસ્સ, જયવસ્સમ્હિ અટ્ઠમે;
અન્તોવસ્સં સટ્ઠિવસ્સો, ચેતિયપબ્બતે વસં.
અસ્સયુજસ્સ માસસ્સ, સુક્કપક્ખઠમે દિને;
પરિનિબ્બાયિતે નેતં, દિનં તન્નામકં અહુ.
[નિબ્બુતસ્સ ¶ મહિન્દસ્સ, અટ્ઠમિયં દિને પન,
તેન તં દિવસં નામ, અટ્ઠમિયાતિ સમ્મતં.]
તં સુત્વા ઉત્તિયો રાજા, સોકસલ્લસમપ્પિતો;
ગન્ત્વાન થેરં વન્દિત્વા કન્દિત્વા બહુધા બહું.
આસિત્તગન્ધતેલાય, બહું સોવણ્ણદોણિયા;
થેરદેભં ખિપાપેત્વા, તં દોણિં સાધુફુસ્સિતં.
સોવણ્ણકૂટાગારમ્હિ, ઠપાપેત્વા અલઙ્કતે;
કૂટાગારં ગાહયિત્વા, કારેન્તો સાધુકીળિતં.
મહતા ચ જનોઘેન, આગતેનતતો તતો;
મહતા ચ બલોઘેન, કારેન્તો પૂજનાવિધિં.
અલઙ્કતેન મગ્ગેન, બહુધા’લઙ્કતં પુરં;
આનયિત્વાન નગરે, ચારેત્વા રાજવીથિયો.
મહાવિહારં આનેત્વા, એત્થ પઞ્હમ્બમાળકે;
કુટાગારં ઠપાપેત્વા, સત્તાહં સો મહીપતિ.
તોરણદ્ધજપુપ્ફેહિ, ગન્ધપુણ્ણઘટેહિ ચ;
વિહારઞ્ચ સમન્તા ચ, મણ્ડિહં યોજનત્તયં.
અહુ રાજાનુભાવેન, દીપન્તુ સકલં પન;
આનુભાવેન દેવાનં, તથેવા’લઙ્કતં અહુ.
નાનાપૂજં કારયિત્વા, સત્તાહં સો મહીપતિ;
પુરત્થિમદિસાભાગે, થેરાનં બદ્ધમાળકે.
કારેત્વા ગન્ધચિતકં, મહાથૂપં પદક્ખિણં;
કરોન્તો તત્થ નેત્વા તં, કૂટાગારં મનોરમં.
ચિતકમ્હિ ઠપાપેત્વા, સક્કારં અન્તિમં અકા;
ચેતિયઞ્ચેત્થ કારેસિ, ગાહા પેત્વાન ધાતુયો.
ઉપડ્ઢધાતું ¶ ગાહેત્વા, ચેતિયે પબ્બતેપિ ચ;
સબ્બેસુ ચ વિહારેસુ, થૂપે કારેસિ ખત્તિયો.
ઇસિનો દેહનિક્ખેપ-કતઠાનઞ્હિ તસ્સ તં;
વુચ્ચતે બહુમાનેન, ઇસિભૂમઙ્ગનં ઇતિ.
તતો પભુત્ય’રિયાનં, સમન્તા યોજનત્તયે;
સરીરં આહરિત્વાન, તમ્હિ દેસમ્હિ ડય્હતિ.
સઙ્ઘમિત્તા મહાથેરી, મહા’ભિઞ્ઞા મહામતી;
કત્વા સાસનકિચ્ચાનિ, તથા લોકહિતં બહું.
એકૂનસટ્ઠિવસ્સા સા, ઉત્તિયસ્સે’વ રાજિનો;
વસ્સમ્હિ નવમે ખેમે, હત્થાળ્હકઉપસ્સયે.
વસન્તી પરિનિબ્બાયી, રાજા તસ્સાપિ કારયિ;
થેરસ્સ વિય સત્તાહં, પૂજાસક્કાર મુત્તમં.
સબ્બા અલઙ્કતા લંકા, થેરસ્સ વિય આસિ ચ;
કૂટાગારગતં થેરિ-દેહં સત્તદિનચ્ચયે.
નિક્ખામેત્વાન નગરં, થૂપરામ પુરત્થતો;
ચિત્તસાલા સમીપમ્હિ, મહાબોધિપ દસ્સયે.
થેરિયા વુટ્ઠઠાનમ્હિ, અગ્ગિકિચ્ચ મકારયિ;
થૂપઞ્ચ તત્થ કારેસિ, ઉત્તિયો સો મહીપતિ.
પઞ્ચાપિ તે મહાથેરા, થેરારિટ્ઠાદયોપિ ચ;
તથા’નેક સહસ્સાનિ, ભિક્ખુ ખીણાસવાપિ ચ.
સઙ્ઘમિત્તા પભુતિયો, તા ચ દ્વાદસથેરિયો;
ખીણાસવા ભિક્ખુનિયો, સહસ્સાનિ બહૂનિ ચ.
બહુસ્સુતા મહાપઞ્ઞા, વિનયાદિજાનાગમં;
જોતયિત્વાન કાલેન, પયાતા’નિચ્ચતાવસં.
દસવસ્સાનિ સો રાજા, રજ્જં કારેસિ ઉત્તિયો;
એવં અનિચ્ચતા એસા, સબ્બલોકવિનાસિની.
તં ¶ એતં અતિસાહસં અતિબલં ન વારિયં નરો;
જાનન્તોપિ અનિચ્ચતં ભવગતે નિબ્બિન્દતેનેવ ચ;
નિબ્બિન્દો વિરતિં રતિં ન કુરુતે પાપેહિ પુઞ્ઞેહિ ચ;
તસ્સે’સાઅતિમોહજાલબલતાજાનમ્પિ સમ્મુય્હતીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
થેરપરિનિબ્બાનં નામ
વીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકવીસતિમ પરિચ્છેદ
વઞ્ચ રાજકો
ઉત્તિયસ્સ ¶ કનિટ્ઠો તુ, મહાસિવો તદચ્ચયે;
દસ વસ્સાનિ કારેસિ, રજ્જં સુજન સેવકો.
ભદ્દસાલમ્હિ સો થેરે, પસીદિત્વા મનોરમં;
કારેસિ પુરિમાયન્તુ, વિહારં નગરઙ્ગણં.
મહાસિવકનિટ્ઠો તુ, સુરતિસ્સો તદચ્ચયે;
દસવસ્સાનિ કારેસિ, રજ્જં પુઞ્ઞેસુ સાદરો.
દક્ખિણાય દિસાયં સો, વિહારં નગરં ગણં;
પુરિમાય હત્થિક્ખન્ધઞ્ચ, ગોકણ્ણગિરિમેવ ચ.
વઙ્ગુત્તરે પબ્બતમ્હિ, પાચિન પબ્બતવ્હયં;
રહેણકસમીપમ્હિ, તથા કોળમ્બકાળકં.
અરિટ્ઠપાદે મં ગુલકં, પુરિમાય’ચ્છ ગલ્લકં;
ગિરિનેલપનાયકણ્ડં, નગરસ્સુત્થરાય તુ.
પઞ્ચસતા ¶ નેવ માદિ-વિહારે પુથવી પતિ;
ગઙ્ગાય ઓરપારઞ્હિ, લંકાદીપે તહિં તહિં.
પુરે રજ્જા ચ રજ્જે ચ, સટ્ઠીવસ્સાનિ સાધુકં;
કારેસિ રમ્મે ધમ્મેન, રતનત્તય ગારવો.
સુવણ્ણપિણ્ડતિસ્સોતિ, નામં રજ્જા તસ્સા અહુ;
સુરતિસ્સોતિ નામન્તુ, તસ્સા’પુરજ્જપત્તિયા.
અસ્સનાવિકપુત્તા દ્વે, દમિળા સેનગુત્તિકા;
સુરતિસ્સમહીપાલં, તં ગહેત્વા મહબ્બલા.
દુવે વીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં ધમ્મેન કારયું;
તે ગહેત્વા અસેલો તુ, મુટસિવસ્સ અત્રજો.
સોદરિયાનં ભાતૂનં, નવમો ભતુકો તતો;
અનુરાધપુરે રજ્જં, દસવસ્સાનિ કારયિ.
ચોળરટ્ઠા ઇધ ગમ્મ, રજ્જત્થં ઉજુજાતિકો;
એળારો નામ દમિળો, ગહેત્વા’સેલભૂપતિં.
વસ્સાનિ ચત્તારીસઞ્ચ, ચત્તારિ ચ અકારયિ;
રજ્જં વોહારસમયે, મજ્ઝત્તો મિત્તસત્તુસુ.
સયનસ્સ સિરોપસ્સે, ઘણ્ટં સુદીઘયોત્તકં;
લમ્બાપેસિ વીરાવેતું, ઇચ્છન્તેહિ વિનિચ્છયં.
એકો પુત્તો ચ ધીતા ચ, અહેસું તસ્સ રાજિનો;
રથેન તિસ્સવાપિં સો, ગચ્છન્તો ભૂમિપાલજો.
તરુણં વચ્છકં મગ્ગે, નિપન્નં સહધેનુકં;
ગીવં અક્કમ્મચક્કેન, અસઞ્ચિચ્ચ અઘાતયિ.
ગન્ત્વાન ધેનુઘણ્ટં તં, ઘટ્ટેસિ ઘટ્ટિતાસયા;
રાજા તેનેવ ચક્કેન, સીસં પુત્તસ્સ છેદયિ.
દિજપોતં તાલરુક્ખે, એકો સપ્પો અભક્ખયિ;
તમ્પોતમાતા સકુણી, ગન્ત્વા ઘણ્ટમઘટ્ટયિ.
આણાપેત્વાન તં રાજા, કુચ્છિં તસ્સ વિદાળિય;
પોતં તં નીહરાપેત્વા, તાલે સપ્પમસપ્પયિ.
રતનગ્ગસ્સ ¶ રતન-ત્તયસ્સ ગુણસારતં;
અજાનન્તોપિ સો રાજા, ચારિત્તમનુપાલયં.
ચેતિયદબ્બતં ગન્ત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘં પવારિય;
આગચ્છન્તો રથગતો, રથસ્સ યુગકોટિયા.
અકાસિ જિનથૂપસ્સ,
એકદેસસ્સ ભઞ્જનં;
અમચ્ચા ‘‘દેવ થૂપોનો,
તયા ભિન્નો’તિ આહુ તં.
અસઞ્ચિચ્ચ કતે‘પે’સ, રાજા ઓરુય્હ સન્દના;
‘‘ચક્કેન મમ સીસમ્પિ, છિન્દથા’તિ પથેસયિ.
‘‘પરહિંસં મહારાજ, સત્થા નો નેવ ઇચ્છતિ;
થૂપં પાકતિકં કત્વા, ખમાપેહી’’તિ આહુ તં.
તે ઠપેતું પઞ્ચદસ, પાસાણે પતિતે તહિં;
કહાપણ સહસ્સાનિ, અદા પઞ્ચદસે વસો.
અકા મહલ્લિકા વીહિં, સો સેતું આતપે ખિપિ;
દેવો અકાલે વસ્સિત્વા, તસ્સા વિહિં અતેમયિ.
વીહિં ગહેત્વા ગન્ત્વા સા, ઘણ્ટં તં સમઘટ્ટયિ;
અકાલવસ્સં સુત્વા તં, વિસ્સજ્જેત્વા તમત્તિકં.
રાજા ધમ્મમ્હિ વત્તન્તો, ‘‘કાલે વસ્સં લભે’’ઇતિ;
તસ્સા વિનિચ્છયત્થાય, ઉપવાસં નિપજ્જિ સો.
બલિગ્ગાહી દેવપુત્તો, રઞ્ઞો તેજેન ઓત્થટો;
ગન્ત્વા ચાતુમહારાજ-સન્તિકં તં નિવેદયિ.
તે તમાદાય ગન્ત્વાન, સક્કસ્સ પટિવેદયું;
સક્કો પજ્જુન્નમાહુય, કાલે વસ્સં ઉપાદિયિ.
બલિગ્ગાહી દેવપુત્તો, રાજિનો તં નિવેદયિ;
તતોપ્પભુતિ તં રજ્જે, દિવા દેવો ન વસ્સથ.
રત્તિં દેવો’નુ સત્તાહં, વસ્સિયામમ્હિ મજ્ઝિમે;
પુણ્ણાન’હેસું સબ્બત્થ, ખુદ્દકા વાટકાનિપિ.
અગતિગમનદોસો ¶ મુત્તમત્તેન એસો,
અનુપહત કુદિટ્ઠિપીદિસિં પાપુણી’દ્ધિં;
અગતિગમનદોસં સુદ્ધદિટ્ઠિસમાનો,
કથમિધહિ મનુસ્સો બુદ્ધિમા નો જહેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઞ્ચરાજકો નામ
એકવીસતિમો પરિચ્છેદો.
બાવીસતિમ પરિચ્છેદ
ગામણિકુમાર સુતિ
એળારં ઘાતયિત્વાન, રાજા’હુ દુટ્ઠગામણિ;
તદત્થ દીપનત્થાય, અનુપુબ્બકથા અયં.
દેવાનં પિયતિસ્સસ્સ, રઞ્ઞો દુતિયભાતિકો;
ઉપરાજા મહાનાગો, નામાનુ ભાતુનો પિયો.
રઞ્ઞો દેવી સપુત્તસ્સ, બાલા રજ્જાભિકામિનિ;
ઉપરાજવધત્થાય, જાતચિત્તા નિરન્તરં.
વાપિં તરચ્છનામં સા, કારાપેન્તસ્સ પાહિણિ;
અમ્બં વિસેન યોજેત્વા, ઠપેત્વા અમ્બમત્થકે.
તસ્સા પુત્તો સહગતો, ઉપરાજેન બાલકો;
ભાજને વિવટેયેવ, તં અમ્બં ખાદિયા’મરિ.
ઉપરાજા તતોયેવ, સદાર બલ વાહનો;
રક્ખિહું સકમત્તાનં, રોહણા’ભિમુખો અગા.
યટ્ઠાલય વિહારસ્મિં, મહેસી તસ્સ ગબ્ભિની;
પુત્તં જનેસિ સો તસ્સ, ભાતુ નામ મકારયિ.
તતો ¶ ગન્ત્વા રોહણં સો,
ઇસ્સરો રોહણે’ખિલો;
મહા ભાગો મહા ગામે,
રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
કારેસિ સો નાગમહા-વિહારં સકનામકં;
ઉદ્ધકન્દરકાદી ચ, પિહારે કારયી બહૂ.
યટ્ઠાલય કતિસ્સો સો, તસ્સ પુત્તો તદચ્ચયે;
હત્થેવ રજ્જં કારેસિ, તસ્સ પુત્તો’ભયો તથા.
ગોટ્ઠાભયસુતો કાક-વણ્ણતિસ્સોતિ વિસ્સુહો;
તદચ્ચયે તત્થ રજ્જં, સો અકારેસિ ખત્તિયો.
વિહારદેવિ નામા’સિ, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
સદ્ધસ્સ સદ્ધાસમ્પન્ના, ધીતા કલ્યાણિ રાજિનો.
કલ્યાણિયં નરિન્દો હિ, તિસ્સો નામાસિ ખત્તિયો;
દેવિસઞ્ઞોગજનિત-કો પોતસ્સ કનિટ્ઠકો.
ભીતો તતો પલાયિત્વા, અય્યઉત્તિય નામકો;
અઞ્ઞત્થ વસિ સો દેસો, તેન તં નામકો અહુ.
દત્વા રહસ્સલેખં સો, ભિક્ખુવેસધરં નરં;
પાહેસિ દેવિયા ગન્ત્વા, રાજદ્વારે ઠિતો તુસો.
રાજ ગેહે અરહતા, ભુઞ્જમાનેન સબ્બદા;
અઞ્ઞાયમાનો થેરેન, રઞ્ઞો ઘરમુપાગમિ.
થેરેન સદ્ધિં ભુઞ્જિત્વા, રઞ્ઞો સહ વિનિગ્ગમે;
પાતેસિ ભૂમિયં લેખં, પેક્ખમાનાય દેવિયા.
સદ્દેન તેન રાજાનં, નિવત્તિત્વા વિલોકયં;
ઞત્વાન લેખસન્દેસં, કુદ્ધો થેરસ્સ દુમ્મતિ.
થેરં તં પુરિસં તઞ્ચ, મારાપેત્વાન કોધસા;
સમુદ્દસ્મિં ખિપાપેસિ, કુજ્ઝિત્વા તેન દેવતા.
સમુદ્દેનો’ત્થરા પેસું, તં દેસં સોતુભૂપતિ;
અત્તનો ધીતરં યુદ્ધં, દેવિં નામ સુરુપિનિં.
લિખિત્વા રાજધીતાતિ, સોવણ્ણક્ખલિયા લહું;
નિસીદાપિય તત્થેવ, સમુદ્દસ્મિં વિસ્સજ્જયિ.
ઓક્કન્તં ¶ તં તતો લંકે-કાકવણ્ણો મહીપતિ;
અભિસેચયિ તેના’સિ, વિહારોપપદવ્હયા.
તિસ્સ મહાવિહારઞ્ચ, તથા ચિત્તલપબ્બતં;
ગમિત્થવાલિં કુટાલિં, વિહારે એવમાદિકે.
કારેત્વા સુપસન્નેન, મનસારતનત્તયે;
ઉપટ્ઠહિ તદા સઙ્ઘં, પચ્ચયેહિ ચતૂહિ સો.
કોટિપબ્બત નામમ્હિ, વિહારે સીલવત્તિમા;
તદા અહુ સામણેરો, નાનાપુઞ્ઞકરો સદા.
સુખેનારોહણત્થાય, અકાસ ચેતિયઙ્ગણે;
ઠપેસિ તીણિ પાસાણે, પાસાણ ફલકાનિ સો.
અદા પાનીય દાનઞ્ચ, વત્તં સઙ્ઘસ્સ ચા’કરિ;
સદા કિલન્તકાયસ્સ, તસ્સા’બોધો મહા અહુ.
સિવિકાય કમાનેત્વા, ભિક્ખવો કતવેદિનો;
સિલાપસ્સય પરિવેણે, તિસ્સારામે ઉપટ્ઠહું.
સદા વિહારદેવીસા, રાજગેહે સુસઙ્ખતે;
પુરેભત્તં મહાદાનં, દત્વા સઙ્ઘસ્સ સઞ્ઞતા.
પચ્છાભત્તં ગન્ધમાલં, ભેસજ્જવસનાનિ ચ;
ગાહયિત્વા ગતા’રામં, સક્કરોતિ યથારહં.
તદા તથેવ કત્વા સા, સઙ્ઘત્થેરસ્સ સન્તિકે;
નિસીદિ ધમ્મં દેસેન્તો, થેરો તં ઇધ મબ્રવિ.
‘‘મહાસમ્પત્તિ તુમ્હેહિ, લદ્ધા’યં પુઞ્ઞકમ્મુના;
અપ્પમાદો’વ કાતબ્બો, પુઞ્ઞકમ્મે ઇદાનિપિ’’.
એવં વુત્તે તુ સા આહ, ‘‘કિં સમ્પત્તિ અયં ઇધ;
યેસં નો દારકા નત્થિ, વઞ્ઝાસમ્પત્તિ તેન નો’’.
છળભિઞ્ઞો મહાથેરો, પુત્તલાભમવેક્ખિય;
‘‘ગિલાનં સામણેરં તં, પસ્સદેવી’’તિ અબ્રવિ.
સા ગન્ત્વા’સન્ન મરણં, સામણેરમવોચ તં;
‘‘પત્થેહિ મમ પુત્તત્તં, સમ્પત્તી મહતી હિ નો’’.
ન ¶ ઇચ્છતીતિ ઞત્વાન, તદત્થં મહતિં સુભં;
પુપ્ફપૂજં કારયિત્વા, પુન યાચિ સુમેધસા.
એવમ્પ’નિચ્છમાનસ્સ, અત્થાયુ’પાયકોવિદા;
નાના ભેસજ્જ વત્થાનિ, સઙ્ઘે દત્વા’થ યાચિતં.
પત્થેસિ સો રાજકુલં, સા તં ઠાનં અનેકધા;
અલઙ્કરિત્વા વન્દિત્વા, યાનમારુય્હ પક્કમિ.
તતો ચુતો સામણેરો, ગચ્છમાનાય દેવિયા;
તસ્સા કુચ્છિમ્હિ નિબ્બત્તિ, તં જાનિય નિવત્તિસા.
રઞ્ઞો તં સાસનં દત્વા, રઞ્ઞા સહ પુના’ગમા;
સરીરકિચ્ચં કારેત્વા, સામણેરસ્સુ’ભોપિતે.
તસ્મિંયેવ પરિવેણે, વસન્તા સન્તમાનસા;
મહાદાનં પવત્તેસું, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સબ્બદા.
તસ્સે’વં દોહળો આહિ, મહા પુઞ્ઞાય માતુયા;
‘‘ઉસભમત્તં મધુગણ્ડં, કત્વા ઉસ્સીસકે સયં.
વામેતરેન પસ્સેન, નિપન્નાસયને સુભે;
દ્વાદસન્નં સહસ્સાનં, ભિક્ખૂનં દિન્નસેસકં.
મધું ભુઞ્જિતુકામા’સિ, અથ એળાર રાજિનો;
યોધાન મગ્ગયોધસ્સ, સીસચ્છિન્નાસિદેવનં.
તસ્સેવ સીસે ઠત્વાન, પાતુઞ્ચેવ અકામયિ;
અનુરાધ પુરસ્સેવ, ઉપ્પલક્ખેત્તતો પન.
આનીતુપ્પલમાલઞ્ચ, અમિલા તં પિલન્ધિતું;
તં દેવી રાજિનો આહ, નેમિત્તે પુચ્છિ ભૂપતિ.
તં સુત્વા આહુ નેમિત્તા, ‘‘દેવિપુત્તો નિઘાતિય;
દમિળે કત્વે’કરજ્જં, સાસનં જોતયિસ્સતિ’’.
એદિસં મધુગણ્ડં સો, દસ્સેતિ તસ્સ ઈદિસિં;
સમ્પત્તિં દેતિ રાજા’’તિ, ઘોસાપેસિ મહીપતિ.
ગોટ્ઠસમુદ્દવેલન્તે, મધુપુણ્ણં નિકુજ્જિતં;
નાવં ઞત્વાન આચિક્ખિ, રઞ્ઞો જનપદે નરો.
રાજા ¶ દેવિં તહિં નેત્વા, મણ્ડપમ્હિ સુસઙ્ખતે;
યથિચ્છિથં તાય મધું, પરિભોગમકારયિ.
ઇતરે દોહળે તસ્સા, સમ્પાદેતું મહીપતિ;
વેળુસુમન નામં તં, યોધં તત્થ નિયોજયિ.
સો’નુરાધપુરં ગન્ત્વા, રઞ્ઞો મઙ્ગલવાજિનો;
ગોપકેન અકા મેત્તિં, તસ્સ કિચ્ચઞ્ચ સબ્બદા.
તસ્સ વિસ્સત્થ તં ઞત્વા, પાતોવ ઉપ્પલાન’સિં;
કદમ્બનદિયા તીરે, ઠપેત્વાન અસઙ્કિતો.
અસ્સં નેત્વા તમારુય્હ, ગણ્હિત્વાન ઉપ્પલાન’સિં;
નિવેદયિત્વાન અત્તાનં, અસ્સવેગેન પક્કમિ.
સુત્વા રાજા ગહેતું તં, મહા યોધાનપેસયિ;
દુતિયં સમ્મથં અસ્સં, આરુય્હ સોનુધાપિતં.
સો ગુમ્બનિસ્સિતો અસ્સ-પિટ્ઠેયેવ નિસીદિય;
એન્તસ્સ પિટ્ઠિતો તસ્સ, ઉબ્બય્હા’સિં પસારયિ.
અસ્સવેગેનયન્તસ્સ, સીસં છિજ્જ ઉભોહયે;
સીસઞ્ચા’દાય સાયં સો, મહાગામમુપાગમિ.
દોહળે તે ચ સા દેવી, પરિભુઞ્જિ યથારુચિ;
રાજા યોધસ્સ સક્કારં, કારાપેસિ યથારહં.
સા દેવી સમયે ધઞ્ઞં, જનયી પુત્તમુત્તમં;
મહારાજકુલે તસ્મિં, આનન્દો ચ મહા અહુ.
તસ્સ પુઞ્ઞાનુભાવેન, તદહેવ ઉપાગમું;
નાનારતનસમ્પુણ્ણા, સત્તનાવા તતો તતો.
તસ્સેવ પુઞ્ઞતેજેન, છદ્દન્તકુલતો કરી;
હત્થિચ્છાપં આહરિત્વા, ઠપેત્વા ઇધ પક્કમિ.
તં તિત્થસરતીરમ્હિ, દિસ્વા ગુમ્બન્તરે ઠિતં;
કણ્ડુલવ્હો બાલિસિકો, રઞ્ઞો આચિક્ખિ તાવદે.
પેસેત્વા’ચરિયે રાજા, તમાણાપિય પોસયિ;
કણ્ડુલો ઇતિ ઞાયિત્થ, દિટ્ઠત્તા કણ્ડુલેન સો.
‘‘સુવણ્ણભાજનાદીનં ¶ , પુણ્ણા નાવા ઇધાગતા’’;
ઇતિ રઞ્ઞો નિવેદસું, રાજા તાના’હરાપયિ.
પુત્તસ્સ નામકરણે, મઙ્ગલમ્હિ મહીપતિ;
દ્વાદસ સહસ્સસઙ્ખં, ભિક્ખુસઙ્ઘં નિમન્તિય.
એવં ચિન્તેસિ ‘‘યદિમે, પુત્તો લંકાતલે’ખિલે;
રજ્જં ગહેત્વા સમ્બુદ્ધ-સાસનં જોતયિસ્સતિ.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સઞ્ચ, ભિક્ખવો પવિસન્તુ ચ;
સબ્બે તે ઉદ્ધપત્તઞ્ચ, ચીવરં પારપન્તુ ચ.
પઠમં દક્ખિણં પાદં, ઉમ્મારન્તો ઠપેન્તુ ચ;
એકચ્છત્તયુતં ધમ્મ-કરણં નીહરન્તુ ચ.
ગોતમો નામ થેરો ચ, પતિગ્ગણ્હાતુ પુત્તકં;
સો ચ સરણસિક્ખા યો, દેતુ’’ સબ્બં તથા અહુ.
સબ્બં નિમિત્તં દિસ્વાન, તુટ્ઠચિત્તો મહીપતિ;
દત્વા સઙ્ઘસ્સ પાયાસં, નામં પુત્તસ્સ કારયિ.
મહાગામે નાયકત્તં, પિતુનામઞ્ચ એકતો;
ઉભો કત્વાન એકજ્ઝં, ગામણિઅભયો ઇતિ.
મહાગામં પવિસિત્વા, નવમે દિવસે તતો;
સઙ્ગમં દેવિયા કાસિ, તેન ગબ્ભમગણ્હિ સા.
કાલે જાતં સુતં રાજા, તિસ્સનામં અકારયિ;
મહતા પરિહારેન, ઉભતો વડ્ઢિંસુ દારકા.
સિત્થપ્પવેસમઙ્ગલ-કાલે દ્વિન્નમ્પિ સાદરો;
ભિક્ખુસતાનં પઞ્ચનં, દાપયિત્વાન પાયસં.
તેહિ ઉપડ્ઢે ભુત્તમ્હિ, ગહેત્વા થોકથોકકં;
સોવણ્ણસરકેને’સં, દેવિયા સહ ભૂપતિ.
‘‘સમ્બુદ્ધસાસનં તુમ્હે, યદિ છડ્ડેથ પુત્તકા;
મા જીરતુ કુચ્છિગતં, ઇદં વો’’તિ અપાપયિ.
વિઞ્ઞાય ભાસિતત્થં તે, ઉભો રાજકુમારકા;
પાયાસં તં અભુઞ્જિંસુ, તુટ્ઠચિત્તા’મતં વિય.
દસ દ્વાદસવસ્સેસુ, તેસુ વીમંસનત્થિકો;
તથેવ ભિક્ખૂ ભોજેત્વા, તેસં ઉચ્છિટ્ઠમોદનં.
ગાહયિત્વા ¶ તટ્ટકેન, ઠપાપેત્વા તદન્તિકે;
તિભાગં કારયિત્વાન, ઇધ માહ મહીપતિ.
‘‘કુલદેવતાનં નો તાતા, ભિક્ખૂનં વિમુખા મયં;
ન હેસ્સામા’’તિ ચિન્તેત્વા, ભાગં ભુઞ્જથિ’મન્તિ ચ.
‘‘દ્વે ભાતરો મયં નિચ્ચં, અઞ્ઞમઞ્ઞમદૂભકા;
ભવિસ્સામા’’તિ ચિન્તેત્વા, ભાગં ભુઞ્જિથિ’મન્તિ ચ.
અમતં વિય ભુઞ્જિંસુ, તે દ્વે ભાગે ઉભોપિ ચ;
‘‘ન યુજ્ઝિસ્સામ દમિળેહિ’’, ઇતિ ભુઞ્જથિ’મં ઇતિ.
એવં વુત્તેતુ તિસ્સો સો, પાણિના ખિપિ ભોજનં;
ગામણિભત્તપિણ્ડં તુ, ખિપિત્વા સયનં ગતો.
સંકુચિત્વા હત્થપાદં, નિપજ્જિ સયેન સયં;
દેવી ગન્ત્વા તોસયન્તી, ગામણિં એતદબ્રવિ.
પસારિતઙ્ગો સયને, કિં નસેસિ સુખં સુત;
‘‘ગઙ્ગાપારમ્હિ દમીળા, ઇતો ગોટ્ઠમહોદધિ.
કથં પસારિતઙ્ગો’હં, નિપજ્જામી’તિ સો બ્રવિ;
સુત્વાન તસ્સાધિપ્પાયં, તુણ્હી આસિ મહીપતિ.
સો કમેના’ભિવડ્ઢન્તો, અહુ સોળસવસ્સિકો;
પુઞ્ઞવા યસવા ધીમા, તેજો બલપરક્કમો.
ચલાચલાયં ગતિયઞ્હિ પાણિનો,
ઉપેન્તિ પુઞ્ઞેન યથારુચિં ગતિં;
ઇતીતિ મન્તેત્વા સતતં મહાદરો,
ભવેય્ય પુઞ્ઞપચયમ્હિ બુદ્ધિમાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ગામણિકુમારસૂતિ નામ
બાવીસતિમો પરિચ્છેદો.
તેવીસતિમ પરિચ્છેદ
યોધલાભો
બલલક્ખણરૂપેતિ ¶ ,
તેજોજવગુણેહિ ચ;
અગ્ગો હુત્વા મહાકાયો,
સો ચ કણ્ડૂલવારણો.
નન્દીમિત્તો સુરનિમિલો, મહાસોણો ગોટ્ઠયિમ્બરો;
થેરપુત્તાભયો ભરણો, વેળુસુમનો તથેવ ચ.
ખઞ્જદેવો ફુસ્સદેવો, લભિય્ય વસભોપિ ચ;
એતે દસ મહાયોધા, તસ્સા’હેસું મહબ્બલા.
અહુ એળારરાજસ્સ, મિત્તો નામ ચમૂપતિ;
તસ્સ કમ્મન્તગામમ્હિ, પાચીનખણ્ડરાજિયા.
ચિત્તપબ્બતસામન્તા, અહુ ભગિનિયા સુતો;
કોસોહિતવત્થગુય્હો, માતુલસ્સેવ નામતો.
દૂરમ્પિ પરિસપ્પન્તં, દહરં તં કુમારકં;
આબજ્ઝ નન્દિયા કટ્યં, નિસદમ્હિ અબન્ધિસુ.
નિસદં કડ્ઢતો તસ્સ, ભૂમિયં પરિસપ્પતો;
ઉમ્મારાતિક્કમે નન્દિ, સા છજ્જતિ યતો તતો.
નન્દિમિત્તોતિ ઞાયિત્થ, દસનાગબલો અહુ;
વુદ્ધો નગરમાગમ્મ, સો ઉપટ્ઠાસિ માતુલં.
થૂપાદીસુ અસક્કારં, કરોન્તો દમિળે તદા;
ઊરું અક્કમ્મપાદેન, હત્થેન ઇતરં તુસો.
ગહેત્વા સમ્પદાલેત્વા, બહિક્ખપતિં થામવા;
દેવા અન્તરધાપેન્તિ, તેન ખિત્તં કળેવરં.
દમિળાનં ખયં દિસ્વા, રઞ્ઞો આરોચયિં સુતં;
‘‘સહોટ્ટં ગણ્હથેતં’’તિ, વુત્તં કાતું ન સક્ખિસું.
ચિન્તેસિ ¶ નન્દિમિત્તો સો, ‘‘એવમ્પિ કરતો મમ;
જનક્ખયો કેવલઞ્હિ, નત્થિ સાસનજોતનં.
રોહણે ખત્તિયા સન્તિ, પસન્નં રતનત્તયે;
તત્થ કત્વા રાજસેવં, ગણ્હિત્વા દમિળે’ખિલે.
રજ્જં દત્વા ખત્તિયાનં, જોતેસ્સં બુદ્ધસાસનં’’;
ઇતિ ગન્ત્વા ગામણિસ્સ, તં કુમારસ્સ સાવયિ.
માતુયા મન્તયિત્વા સો, સક્કારં તસ્સ કારયિ;
સક્કતો નન્દિમિત્તો સો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
કાકવણ્ણો તિસ્સરાજા, વારેતું દમિળિસદા;
મહાગઙ્ગાય તિત્થેસુ, રક્ખં સબ્બેસુ કારયિ.
અહુ દીઘાભયો નામ, રઞ્ઞો’ઞ્ઞ ભરિયા સુતો;
કચ્છકતિત્થે ગઙ્ગાય, તેન રક્ખમકારયિ.
સો રક્ખાકરણત્થાય, સમન્તા યોજનદ્વયે;
મહાકુલમ્હા એકેકં, પુત્તં આણાપયિ તહિં.
કોટ્ઠિવાલે જનપદે, ગામે ખણ્ડકવિટ્ઠિકે;
સત્તપુત્તો કુલપતિ, સઙ્ઘો નામા’સિ ઇસ્સરો.
તસ્સાપિ ધૂતં પાહેસિ, રાજપુત્તો સુતત્થિકો;
સત્તમો નિમિલો નામ, દસહત્થિબલો સુતો.
તસ્સ અકમ્મસીલત્તા, ખીયન્તા છપિ ભાતરો;
રોચયું તસ્સ ગમનં, ન તુ માતા પિતા પન.
કુજ્ઝિત્વા સેસભાતૂનં, પાતોયેવ તિયોજનં;
ગન્ત્વા સુરગ્ગમેયેવ, રાજપુત્તં અપસ્સિસો.
સો તં વિમંસનત્થાય, દૂરે કિચ્ચે નિયોજયિ;
ચેતિય પબ્બતા સન્ને, દ્વાર મણ્ડલગામકે.
બ્રાહ્મણો કુણ્ડલો નામ, વિજ્જ તે મે સહાયકો;
સમુદ્દપારે ભણ્ડાનિ, તસ્સ વિજ્જન્તિ સન્તિકે.
ગન્ત્વા તં તેન દિન્નાનિ, ભણ્ડકાનિ ઇધા’હર;
ઇતિ વત્વાન ભોજેત્વા, લેખં દત્વા વિસ્સજ્જયિ.
તતો નવ યોજનઞ્હિ, અનુરાધપુરં ઇદં;
પુબ્બણ્હેયેવ ગન્ત્વાન, સો તં બ્રાહ્મણ મદ્દસ.
‘‘ન્હત્વા ¶ વાપિયં તાત, એહી’’તિ આહ બ્રાહ્મણો;
ઇધા’નાગત પુબ્બત્તા, ન્હત્વાન તિસ્સવાપિયં.
મહાબોધિઞ્ચ પૂજેત્વા, થૂપારામે ચ ચેતિયં;
નગરં પવિસિત્વાન, પસ્સિત્વા સકલં પુરં.
આપણા ગન્ધમાદાય, ઉત્તર દ્વારતો તતો;
નિક્ખમ્મુપ્પલ ખેત્તમ્હા, ગહેત્વા ઉપ્પલાનિ ચ.
ઉપાગમિ બ્રાહ્મણં તં, પુટ્ઠો તેના’હ સો ગતિં;
સુત્વા સો બ્રાહ્મણો તસ્સ, પુબ્બાગમમિધાગમં.
વિમ્હિતો ચિન્તયી એવં, ‘‘પુરિસા જાનીયો અયં;
સચે જાનેય્ય એળારો, ઇમં હત્થે કરિસ્સતિ.
તસ્મા’યં દમિળા’સન્ને, વાસેતું નેવ અરહતિ;
રાજપુત્તસ્સ પિતુનો, સન્તિકે વાસમરહતિ’’.
એવ મેવં લિખિત્વાન, લેખં તસ્સ સમપ્પયિ;
પુણ્ણવડ્ઢન વત્થાનિ, પણ્ણાકારે બહૂપિ ચ.
દત્વા તં ભોજયિત્વા ચ, પેસેસી સખિસન્તિકં;
સો વડ્ઢમાનચ્છાયાયં, ગત્વા રાજસુતન્તિ કં.
લેખઞ્ચ પણ્ણાકારે ચ, રાજપુત્તસ્સ અપ્પયિ;
તુટ્ઠો આહ ‘‘સહસ્સેન, પસાદેથ ઇમ’’ન્તિ સો.
ઇસ્સં કરિંસુ તસ્સ’ઞ્ઞે, રાજપુત્તસ્સ સેવકા;
સો તં દસસહસ્સેન, પસાદાપેસિ દારકં.
તસ્સ કેસં લિખાપેત્વા, ગઙ્ગાયેવ નહાપિય;
પુણ્ણવડ્ઢન વત્થયુગં, ગન્ધમાલઞ્ચ સુન્દરં;
અચ્છાદેત્વા વિલિમ્પેત્વા, મણ્ડયિત્વા સુરૂપકં.
સીસં દુકૂલપટ્ટેન, વેઠયિત્વા ઉપાનયું;
અત્તનો પરિહારેન, ભત્તં તસ્સ અદાપયિ.
અત્તનો દસસહસ્સ-અગ્ઘનસયનં સુભં;
સયનત્થં અદાપેસિ, તસ્સ યોધસ્સ ખત્તિયો.
સો ¶ સબ્બં એકતો કત્વા, નેત્વા માતાપિતન્તિકં;
માતુયા દસસહસ્સં, સયનં પિતુનો અદા.
તંયેવ રત્તિં આગન્ત્વા, રક્ખઠાને અદ્દસ્સયિ;
પભાતે રાજપુત્તો તં, સુત્વા તુટ્ઠમનો અહુ.
દત્વા પરિચ્છદં તસ્સ, પરિવારજનં તથા;
દત્વા દસસહસ્સાની, પેસેસિ પિતુસન્તિકં.
યોધો દસસહસ્સાનિ, નેત્વા માતાપિતન્તિકં;
તેસં દત્વા કાકવણ્ણ-તિસ્સો રાજા મુપાગમિ.
સો ગામણિકુમારસ્સ, તમપ્પેસિ મહીપતિ;
સક્કતો સુરનિમિલો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
કુટુમ્બરિકણ્ણિકાયં,
હુન્દરીવાપિ ગામકે;
તિસસ્સ અટ્ઠમો પુત્તો,
અહોસિ સોણ નામકો.
સત્તવસ્સિકકાલેપિ, તાલગચ્છે અલુઞ્ચિ સો;
દસ વસ્સિકકાલમ્હિ, તાલે લુઞ્ચિમહબ્બલો.
કાલે ન સો મહાસોણો,
દસ હત્થિ બલો અહુ;
રાજા તં તાદિસં સુત્વા,
ગહેત્વા પિતુસન્તિકા.
ગામણિસ્સ કુમારસ્સ, અદાસિ પોસનત્થિકો;
તેન સો લદ્ધસક્કારો, યોધો વસિ તદન્તિકે.
ગિરિનામે જનપદે, ગામે નિચ્છેલવિટ્ઠિકે;
દસહત્થિબલો આસિ, મહાનાગસ્સ અત્રજો.
લકુણ્ટકસરીરત્તા, અહુ ગોટ્ઠક નામકો;
કરોન્તિ કેળિપરિહાસં, તસ્સ જેટ્ઠા છ ભાતરો.
તે ગન્ત્વા માસખેત્તત્થં, કોટ્ટયિત્વા મહાવનં;
તસ્સ ભાગં ઠપેત્વાન, ગન્ત્વા તસ્સ નિવેદયું.
સો ¶ ગન્ત્વા તં ખણંયેવ, રુક્ખે ઇમ્બરસઞ્ઞિતે;
લુઞ્ચિત્વાન સમં કત્વા, ભૂમિં ગન્ત્વા નિવેદયિ.
ગન્ત્વાન ભાતરો તસ્સ, દિસ્વા કમ્મન્ત મબ્ભુતં;
તસ્સ કમ્મં કિત્તયન્તા, આગચ્છિંસુ તદન્તિકં.
તદુપાદાય સો આસિ, ગોટ્ઠયિમ્બરનામકો;
તથેવ રાજા પાહેસિ, તમ્બિ ગામણિસન્તિકં.
કોટિપબ્બતસામન્તા, કિત્તિગામમ્હિ ઇસ્સરો;
રોહણો નામ ગહપતિ, જાતં પુત્તકમત્તનો.
સમાન નામં કારેસિ, ગોટ્ઠકાહયરાજિનો;
દારકો સો બલી આસિ, દસદ્વાદસવસ્સિકો.
અસક્કુણેય્યપાસાણે, ઉદ્ધત્તું ચતુપઞ્ચહિ;
કીળમાનો ખિપિ તદા, સો કીળાગુળકે વિય.
તસ્સ સોળસવસ્સસ્સ, પિતા ગદમકારયિ;
અટ્ઠતિંસઙ્ગુલવટ્ટં, સોળસહત્થદીઘકં.
કાલાનં નાળિકેરાનં,
ખન્ધે આહચ્ચ તાય સો;
તે પાતયિત્વા તેનેવ,
યો ધો સો પાકટો અહુ.
તથેવ રાજા પાહેસિ, તમ્પિ ગામણિસન્તિકે;
ઉપટ્ઠાકો મહાસુમ્મ-થેરસ્સા’સિ પિતા પન.
સો મહાસુમ્મથેરસ્સ, ધમ્મં સુત્વા કુટુમ્બિકો;
સોતાપત્તિફલં પત્તો, વિહારે કોળપબ્બતે.
સોતુ સઞ્જાતસંવેગો, આરોચેત્વાન રાજિનો;
દત્વા કુટુમ્બં પુત્તસ્સ, પબ્બજિ થેરસન્તિકે.
ભાવનં અનુયુઞ્જિત્વા, અરહત્તમપાપુણિ;
પુત્તો તેન’સ્સ પઞ્ઞાયિ, થેરપુત્તાભયો ઇતિ.
કપ્પકન્દરગામમ્હિ, કુમારસ્સ સુતો અહુ;
ભરણો નામ સો કાલે, દસદ્વાદસવસ્સિકે.
દારકેહિ ¶ વનં ગન્ત્વા’-નુબન્ધિત્વા સસે બહૂ;
પાદેન પહરિત્વાન, દ્વિખણ્ડં ભૂમિયં ખિપિ.
ગામિકેહિ વનં ગન્ત્વા, સોળસવસ્સિકો પન;
તથેવ પાતેસિ લહું, મિગ ગોકણ્ણસૂકરે.
ભરણો સો મહાયોધો,
તેનેવ પાકટો અહુ;
તથેવ રાજા વાસેસિ,
તમ્પિ ગામણિસન્તિકે.
ગિરિગામે જનપદે, કુટુમ્બિયઙ્ગણગામકે;
કુટુમ્પિવસભો નામ, અહોસિ તત્થ સમ્મતો.
વેળો જનપદો તસ્સ, સુમનો ગિરિભોજકો;
સહાયસ્સ સુતે જાતે, પણ્ણાકારપુરસ્સરા.
ગન્ત્વા ઉભો સકં નામં, દારકસ્સ અકારયું;
તં વુદ્ધં અત્તનો ગેહે, વાસેસિ સિરિભોજકો.
તસ્સે’કો સિન્ધવો પોસં, કઞ્ચિના રોહિતું અદા;
દિસ્વા તુ વેળુસુમનં, અયં અરોહકો મમ.
અનુરૂપો’તિ ચિન્તેત્વા,
પહટ્ઠો હેસિતં અકા;
તં ઞત્વા ભોજકો ‘‘અસ્સં,
આરોહા’’તિ તમાહસો.
સો અસ્સં આરુહિત્વા તં, સીઘં ધાવયિ મણ્ડલે;
મણ્ડલે સકલે અસ્સો, એકાબદ્ધો અદિસ્સિ સો.
નિસીદિ ધાવતો ચ’સ્સ, વસ્સહારો’વ પિટ્ઠિયં;
મોચેતિપિ ઉત્તરિયં, બન્ધતિપિ અનાદરો.
તં દિસ્વા પરિસા સબ્બા, ઉક્કુટ્ઠિં સમ્પવત્તયિ;
દત્વા દસસહસ્સાનિ, તસ્સ સો ગિરિભોજકો.
રાજાનુચ્છવિકો’યંતિ, હટ્ઠો રઞ્ઞો અદાસિ તં;
રાજા તં વેળુસુમનં, અત્તનોયેવ સન્તિકે.
કારેત્વા ¶ તસ્સ સક્કારં, વાસેસિ બહુમાનયં;
નકુલનગરકણ્ણિકાયં, ગામે મહિન્દ દોણિકે.
અભયસ્સ’ન્તિમે પુત્તો, દેવોનામા’સિ થામવા;
ઈસકં પન ખઞ્જત્તા, ખઞ્જદેવોતિ તં વિદું.
મિગમં ગામવાસીહિ, સહ ગન્ત્વાન સો તદા;
મહિસે અનુબન્ધિત્વા, મહન્તે ઉટ્ઠિતુટ્ઠિતે.
હત્થેન પાદે ગણ્હિત્વા, ભમેત્વા સીસમત્થકે;
અસુમ્હ ભૂમિં ચુણ્ણેતિ, તેસં અટ્ઠીનિ માણવો.
તં પવત્તિં સુણિત્વાવ, ખઞ્જદેવં મહીપતિ;
વાસેસિ આહરાપેત્વા, ગામણિસ્સે’વ સન્તિકે.
ચિત્તલપબ્બતા’સન્ને, ગામે કપિટ્ઠનામકે;
ઉપ્પલસ્સ સુતો આસિ, ફુસ્સદેવોતિ નામકો.
ગન્ત્વા સહ કુમારેહિ, વિહારં સો કુમારકો;
બોધિયા પૂજિતં સઙ્ખં, આદાય ધમિથામસા.
અસનીપાતસદ્દોવ, સદ્દો તસ્સ મહા અહુ;
ઉમ્મત્તા વિય આસું તે, ભીતા સબ્બેપિ દારકા.
તેન સો આસિ ઉમ્માદ-ફુસ્સ દેવોતિ પાકટો;
ધનુસિપ્પં અકારેસિ, તસ્સ વંસાગતં પિતા.
સદ્દવેધિ વિજ્જુવેધી, વાલવેધી ચ સો અહુ;
વાલુકાપુણ્ણસકટં, બદ્ધધમ્મસતં તથા.
અસનો દુમ્બરમયં, અટ્ઠસોળસઅઙ્ગુલં;
તથા અયો લોહમયં, પટ્ટંદિ ચતુરઙ્ગલિ.
નિબ્બેધયતિકણ્ણેન, કણ્ડો તેન વિસજ્જિતો;
થલે અટ્ઠુસભં યાતિ, જલે તુ ઉસભં પન.
તં સુણિત્વા મહારાજા, પવત્તિં પિતુસન્તિકા;
તમ્પિ આણાપયિત્વાન, ગામણિમ્હિ અવાસયિ.
તુલાધારનગાસન્ને, વિહારવાપિ ગામકે;
મત્તકુટુમ્બિસ્સ સુતો, અહુ વસભનામકો.
તં ¶ સુજાતસરીરત્તા, લભિય વસભં વિદું;
સો વીસતિવસ્સુદ્દેસમ્હિ, મહાકાયબલો અહુ.
આદાય સો કતિપયો, પુરિસેયેવ આરભિ;
ખેત્તત્થિકો મહાવાપિં, કરોન્તો તં મહબ્બલો.
દસહિ દ્વાદસહિ વા, વહિતબ્બે ધુરેહિપિ;
વહન્તો પંસુપિણ્ડે સો, લહું વાપિં સમાપયિ.
તેન સો પાકટો આસિ, તમ્પિ આદાય ભૂમિપો;
દત્વા તં તસ્સ સક્કારં, ગામણિસ્સ અદાસિ તં.
વસભોદકવારોતિ, કં ખેત્તં પાકટં અહુ;
એવં લભિયાવસભો, વસિ ગામણિસન્તિકે.
મહાયોધાનમેતેસં, દસન્નમ્પિ મહિપતિ;
પુત્તસ્સ સક્કારસમં, સક્કારં કારયિ તદા.
આમન્તેત્વા મહાયોધે, દસાપિ ચ દિસમ્પતિ;
‘‘યોધે દસદસે’કેકો, એસથા’તિ ઉદાહરિ.
તે તથેવા’નયું યોધે, તેસમ્પાહ મહીપતિ;
તસ્સ યોધસહસ્સાપિ, તથેવ પરિયેસિતું.
તથા તેપા’નયું યોધે, તેસમ્પાહં મહીપતિ;
પુનયોધસહસ્સસ્સ, તથેવ પરિયેસિતું.
તથા તેપા’નયું યોધે, સબ્બે સમ્પિણ્ડિતા તુ તે;
એકાદસસહસ્સાનિ, યોધાસતં તથા દસ.
સબ્બે તે લદ્ધસક્કારા, ભૂમિપાલેન સબ્બદા;
ગામણિં રાજપુત્તં તં, વસિંસુ પરિવારિય.
ઇતિ સુચરિતજાતબ્ભુતં,
સુણિય નરો મતિમા સુખત્તિકો;
અકુસલપથતો પરમ્મુખો,
કુસલપથે’ભિરમેય્ય સબ્બદાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
યોધલાભો નામ
તેવીસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુવીસતિમ પરિચ્છેદ
દ્વેભાતિકયુદ્ધં
હત્થસ્સ ¶ થરુકમ્મસ્સ, કુસલો કતુપાસનો;
સો ગામણિરાજસુતો, મહાગામે વસી તદા.
રાજા રાજસુતં તિસ્સં, દીઘવાપિમ્હિ વાસયિ;
આરક્ખિતું જનપદં, સમ્પન્ન બલવાહનં.
કુમારો ગામણિકાલે, સમ્પસ્સન્તો બલં સકં;
‘‘યુજ્ઝિસ્સં દમિળેહી’’તિ, પિતુરઞ્ઞો કથાપયી.
રાજા તં અનુરક્ખન્તો, ‘‘ઓરગઙ્ગં અલં’’ ઇતિ;
વારેસિ યાવતતિયં, સો તથેવ કથાપયી.
પિતા મે પુરિસો હોન્તો, ને’વં વક્ખતિ તેનિ’દં;
પિલન્ધતૂતિ પેસેસિ, ઇત્થાલઙ્કારમસ્સ સો.
રાજા’હ તસ્સ કુજ્ઝિત્વા, ‘‘કરોથ હેમસઙ્ખલિં;
તાય તં બન્ધયિસ્સામિ, ના’ઞ્ઞથા રક્ખિયો હિ સો.
પલાયિત્વાન મલયં, કુજ્ઝિત્વા પિતુનો અગા;
દુટ્ઠત્તાયેવ પિતરિ, આહુ તં દુટ્ઠગામણિ.
રાજા’થ આરભી કાતું, મહામઙ્ગલચેતિયં;
નિટ્ઠિતે ચેતિયે સઙ્ઘં, સન્નિપાતયિ ભૂપતિ.
દ્વાદસા’સું સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ ચિત્તલપબ્બતા;
તતો તતો દ્વાદસેવ, સહસ્સાનિ સમાગમું.
કત્વાન ચેતિયમહં, રાજા સઙ્ઘસ્સ સમ્મુખા;
સબ્બે યોધે સમાનેત્વા, કારેસિ સપથં તદા.
‘‘પુત્તાનં કલહટ્ઠાનં, ન ગચ્છિસ્સામ નો’’ઇતિ;
અકંસુ સપથં સબ્બે, તં યુદ્ધં તેન નાગમું.
ચતુસટ્ઠિ વિહારે સો, કારાપેત્વા મહીપતિ;
તત્તકાનેવ વસ્સાનિ, ઠત્વા મરિતહિં તદા.
રઞ્ઞો ¶ સરીરં ગાહેત્વા, છન્નયાનેન રાજિનિ;
નેત્વા તિસ્સ મહારામં, તં સઙ્ઘસ્સ નિવેદયિ.
સુત્વા તિસ્સકુમારો તં, આગન્ત્વા દીઘવાપિતો;
સરીરકિચ્ચં કારેત્વા, સક્કચ્ચં પિતુનો સયં.
માતરં કણ્ડુલં હત્થિં, આદિયિત્વા મહબ્બલો;
ભાતુભયા દીઘવાપિં, અગમાસિ લહું તતો.
તં પવત્તિં નિવેદેતું, દુટ્ઠગામણિ સન્તિકં;
લેખં દત્વા વિસજ્જેસું, સચ્ચેમચ્ચા સમાગતા.
સો ગુત્તહાલમાગન્ત્વા, તત્થ ચારે વિસજ્જિય;
મહાગામમુપગન્ત્વા, સયં રજ્જે’ભિસેચયિ.
માતત્થં કણ્ડૂલત્થઞ્ચ, ભાતુલેખં વિસજ્જયિ;
અલદ્ધા યાવતતિયં, યુદ્ધાય સમુપાગમિ.
અહુ દ્વિન્નં મહાયુદ્ધં, ચૂળઙ્ગણિયપિટ્ઠિયં;
તત્થ નેકસહસ્સાનિ, પતિંસુ રાજિનો નરા.
રાજા ચ તિસ્સામચ્ચો ચ, વળવાદીઘુતુનિકા;
તયોયેવ પલાયિંસુ, કુમારો અનુબન્ધિતે.
ઉભિન્નમન્તરે ભિક્ખૂ, મન્તયિંસુ મહીધરં;
તં દિસ્વા ‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, કમ્મં’’ ઇતિ નિવત્તિ સો.
કપ્પકન્દરનજ્જાસો, જવમાલિતિત્થમાગતો;
રાજા’હ તિસ્સમચ્ચં તં, ‘‘છાતજ્ઝત્તા મયં’’ઇતિ.
સુવણ્ણસરકે ખિત્ત-ભત્તં નીહરિતસ્સ સો;
સઙ્ઘે દત્વા ભુઞ્જનતો, કારેત્વા ચતુભાગકં.
‘‘ઘોસેહિ કાલ’’મિચ્ચા’હ,
તિસ્સો કાલમઘોસયિ;
સુણિત્વા દિબ્બસોતેન,
રઞ્ઞો સક્ખાય દાયકો.
થેરો પિયઙ્ગુ દીપટ્ઠો, થેરં તત્થ નિયોજયિ;
તિસ્સં કુટુમ્બિકસુતં, સો તત્થ નભસા’ગમા.
તસ્સ તિસ્સો કરાપત્ત-આદાયા’દાસિ રાજિનો;
સઙ્ઘસ્સ ભાગં સમ્ભાગં, રાજા પત્તે ખિપાપયિ.
સમ્ભાગં ¶ ખિપિ તિસ્સો ચ, સમ્ભાગં વળવાપિ ચ;
ન ઇચ્છિતસ્સાભાગઞ્ચ, તિસ્સો પત્તમ્હિ પક્ખિપિ.
ભત્તસ્સ પુણ્ણપત્તં તં, અદાથેરસ્સ ભૂપતિ;
અદા ગોતમથેરસ્સ, સો ગન્ત્વા નભસા લહું.
ભિક્ખૂનં ભુઞ્જમાનાનં, દત્વા આલોપભાગસો;
પઞ્ચસતાનં સો થેરો, લદ્ધેહિ તુ તદન્તિકા.
ભાગેહિ પત્તં પૂરેત્વા, આકાસે ખિપિ રાજિનો;
દિસ્વા’ ગતં ગહેત્વા તં, તિસ્સો ભોજિસિ ભૂપતિં.
ભુઞ્જિત્વાન સયઞ્જાપિ, વળવઞ્ચ અભોજયિ;
સત્તાહં ચુમ્બટં કત્વા, રાજા પત્તં વિસજ્જયિ.
ગન્ત્વાન સો મહાગામં, સમાદાય બલં પુન;
સટ્ઠિસહસ્સં યુદ્ધાય, ગન્ત્વા યુજ્ઝિ સભાતરા.
રાજા વળવમારુય્હ, તિસ્સો કણ્ડૂલ હત્થિનં;
દ્વે ભાતરો સમાગઞ્છું, યુજ્ઝમાના રણે તદા.
રાજા કરિં કરિત્વ’ન્તો, વળવામણ્ડલં અકા;
તથાપિ છિદ્દં નો દિસ્વા, લઙ્ઘા પેતું મતિંઅકા.
વળવં લઙ્ઘયિત્વાન, હત્થિનં ભાતિકો’પરિ;
તોમરં ખિપિ ચમ્મંવ, યથા છિજ્જતિ પિટ્ઠિયં.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, કુમારસ્સ નરાતહિં;
પતિંસુ યુદ્ધે યુજ્ઝન્તા, ભિજ્જ ચેવ મહબ્બલં.
‘‘આરોહકસ્સ વેકલ્લા, ઇત્થી મં લઙ્ઘયી’’ઇતિ;
કુદ્ધોકરી તં ચાલેન્તો, રુક્ખમેક મુપાગમિ.
કુમારો આરુહી રુક્ખં, હત્થી સામિમુપાગમિ;
તમારુય્હ પલાયન્તં, કુમારો મનુબન્ધિ સો.
પવિસિત્વા વિહારં સો, મહાથેર ઘરંગતો;
નિપજ્જહેટ્ઠા મઞ્ચસ્સ, કુમારો ભાતુનોભયા.
પસારયિ મહાથેરો, ચીવરં તત્થ મઞ્ચકે;
રાજા અનુપદં ગન્ત્વા, ‘‘કુહિં તિસ્સો’’તિ પુચ્છથ.
‘‘મઞ્ચે ¶ તત્થ મહારાજ’’, ઇતિ થેરો અવોચ તં;
હેટ્ઠા મઞ્ચેતિ જાનિત્વા, તતો નિક્ખમ્મ ભૂપતિ.
સમન્તતો વિહારસ્સ, રક્ખં કારયિ તં પન;
પઞ્ચકમ્હિ નિપજ્જેત્વા, દત્વા ઉપરિ ચીવરં.
મઞ્ચપાદેસુ ગણ્હિત્વા, ચત્તારો દહરા યતી;
મતભિક્ખુનિયામેન, કુમારં બહિ નીહરું.
નીયમાનન્તુ તં ઞત્વા, ઇધ માહ મહીપતિ;
‘‘તિસ્સ ત્વં કુલદેવતાનં, સીસે હુત્વાન નિય્યાસિ.
બલક્કારેન ગહણં, કુલદેવેહિ નત્થિ મે;
ગુણં ત્વં કુલદેવાનં, સરેય્યાસિ કદાચિપિ’’.
તતોયેવ મહાગામં, અગમાસિ મહીપતિ;
આણાપેસિ ચ તત્થેવ, માતરં માતુગારવો.
[વસ્સાનિ અટ્ઠસટ્ઠિંસો, અટ્ઠા ધમ્મટ્ઠમાનસો;
અટ્ઠસટ્ઠિવિહારે ચ, કારાપેસિ મહીપતિ.]
નિક્ખામિતો સો ભિક્ખૂહિ, તિસ્સોરાજ સુતો પન;
દીઘવાપિં તતોયેવ, અગમ’ઞ્ઞતરો વિય.
કુમારો ગોધગત્તસ્સ, તિસ્સથેરસ્સ આહ સો;
‘‘સાપરાધો અહં ભન્તે, ખમાપેસ્સામિ ભાતરં.
વેય્યાવચ્ચકરા કારં, તિસ્સં પઞ્ચસતાનિ ચ;
ભિક્ખુનમાદિયિત્વા સો, થેરો રાજ મુપાગમિ.
રાજપુત્તં ઠપેત્વાન, થેરો સોપાન મત્થકે;
સસઙ્ઘો પાવિસિ સદ્ધો, નિસીદાવિય ભૂમિપો.
ઉપાનયી યાગુઆદિં, થેરો પત્તં વિધેસિસો;
‘‘કિન્તિ વુત્તો’બ્રવિ તિસ્સં, આદાય અગતા’’ઇતિ.
‘‘કુહિં ચોરો’’તિ વુત્તો ચ, ઠિતઠાનં નિવેદયિ;
વિહારદેવી ગન્ત્વાન, છાદિયઠાસિ પુત્તક.
રાજા’હ ¶ થેરં ‘‘ઞાતો વો,
દાસભાવો ઇદાનિ નો;
સામણેરં પેસયેથ,
તુમ્હે મે સત્તવસ્સિકં.
જનક્ખયં વિનાયેવ, કલહો ન ભવેય્ય નો;
રાજા સઙ્ઘસ્સ દોસેસો, ભંઘે દણ્ડં કરિસ્સતિ.
હેસ્સતા’ગતકિચ્ચા વો,
યાગાદિં ગણ્હાથાતિ સો;
દત્વા તં ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ,
પક્કોસિત્વાન ભાતરં.
તત્થેવ સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ, નિસિન્નો ભાતરા સહ;
ભુઞ્જિત્વા એકતોયેવ, ભિક્ખુ સઙ્ઘં વિસજ્જયિ.
સસ્સકમ્માનિ કારેતું, તિસ્સં તત્થેવ પાહિણિ;
સયમ્પિ ભેરિં ચારેત્વા, સસ્સકમ્માનિ કારયિ.
ઇતિ વેરમનેકવિકપ્પચિતં,
સમયન્તિ બહું અપિ સપ્પુરિસં;
ઇતિ ચિન્તિય કોહિ નરો મતિમા,
ન ભવેય્ય પરેસુ સુસન્ત મનોતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વેભાતિકયુદ્ધં નામ
ચતુવીસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચવીસતિમ પરિચ્છેદ
દુટ્ઠગામણિ વિજયો
દુટ્ઠગામણિરાજા’થ ¶ , કત્વાન જનસઙ્ગહં;
કુન્તે ધાતું નિધાપેત્વા, સયોગ્ગબલવાહનો.
ગન્ત્વા તિસ્સમહારામં, વન્દિત્વા સઙ્ઘમબ્રવિ;
‘‘પારગઙ્ગં ગમિસ્સામિ, જોતેતું સાસનં અહં.
સક્કાતું ભિક્ખવો દેથ, અમ્હેહિ સહગામિનો;
મઙ્ગલઞ્ચેવ રક્ખા ચ, ભિક્ખૂનં દસ્સનં હિનો.
અદાસિ દણ્ડકમ્મત્થં, સઙ્ઘો પઞ્ચસતં યતી;
ભિક્ખુસઙ્ઘતમાદાય, તતો નિક્ખમ્મ ભૂપતિ.
સોધાપેત્વાન મલયે, ઇધાગમનમઞ્જસં;
કણ્ડુલં હત્થિમારુય્હ, યોધેહિ પરિવારિતો.
મહતા બલકાયેન, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ;
મહાગામેન સમ્બદ્ધા, સેનાગા’ગુત્તહાલકં.
મહિયઙ્ગણમાગમ્મ, છત્તં દમિળમગ્ગહી;
ઘાતેત્વા દમિળે તત્થ, આગન્ત્વા અમ્બતિત્થકં.
ગઙ્ગા પરિખાસમ્પન્નં, તિત્થમ્બદમિળં પન;
યુજ્ઝં ચતૂહિ મા સેહિ, કતહત્થં મહબ્બલં.
માતરં દસ્સયિત્વાન, તેન લેસેન અગ્ગહિ;
તતોઓરુય્હ દમિળે, સત્તરાજે મહબ્બલે.
એકાહેનેવ ગણ્હિત્વા, ખેમં કત્વા મહબ્બલો;
બલસ્સા’દા ધનં તેન, ખેમારામોતિ વુચ્ચતિ.
મહાકોટ્ઠન્તરે સોબ્ભે, દોણો ગવરમગ્ગહી;
હાલકોલે ઇસ્સરિયં, નાળિસોબ્ભમ્હિ નાળિકં.
દીઘાભયગલ્લકમ્હિ, ગણ્હિ દીઘાભયમ્પિ ચ;
કચ્છિપિટ્ઠે કપિસીસં, ચતુમાસેન અગ્ગહિ.
કોટનગરે ¶ કોટઞ્ચ, તતો હાલવહાણકં;
વહિટ્ઠે વહિટ્ઠદમિળં, ગામણિમ્હિ ચ ગામણિં.
કુમ્ભગામમ્હિ કુમ્ભઞ્ચ, નન્દિગામમ્હિ નન્દિકં;
ગણ્હિ ખાણું ખાણુગામે, દ્વે તુ તમ્બુણ્ણમે પન.
માતુલં ભાગિનેય્યઞ્ચ, તમ્બઉણ્ણમનામકે;
જમ્બુચગ્ગહી સોસો ચ, ગામો’હુ તં તદવ્હયો.
‘‘અજાનિત્વા સકંસેનં, ઘાતેન્તિ સજના’’ ઇતિ;
સુત્વાન સચ્ચકિરિયં, અકરી તત્થ ભૂપતિ.
રજ્જસુખાય વાયામો, નાયં મમ કદાચિપિ;
સમ્બુદ્ધ સાસનસ્સેવ, ઠપનાય અયં મમ.
તેન સચ્ચેન મેસેના-કાયોપગતભણ્ડિકં;
જાલવણ્ણંવ હોતૂતિ, તં તથેવતદા અહુ.
ગઙ્ગાતીરમ્હિ દમિળા, સબ્બે ઘાતિતસેસકા;
વિજિતં નગરં નામ, સરણત્થાય પાવિસું.
ફાસુકે અઙ્ગણઠાને, ખન્ધાવારં નિવેસયિ;
તં ખન્ધાવાર… ઠીતિ, નામેના’હોસિ પાકટં.
વિજિતનગરગાહત્થં, વીમંસન્તો નરાધિપો;
દિસ્વા’યન્તં નન્દિમિત્તં, વિસજ્જાપેસિ કણ્ડુલં.
ગણ્હિતું આગતં હત્થિં, નન્દીમિત્તો કરેહિતં;
ઉભો દન્તે પીળયિત્વા, ઉક્કુટિકં નિસીદયિ.
હત્થિના નન્દિમિત્તો તુ, યસ્મા યત્થ અયુજ્ઝિ સો;
તસ્મા તત્થ તતો ગામો, હત્થિપોરોતિ વુચ્ચતિ.
વીમંસિત્વા ઉભો રાજા, વિજિતં નગરં અગા;
યોધાનં દક્ખિણદ્વારે, સઙ્ગામો આસિ ભિંસનો.
પુરત્થિમમ્હિ દ્વારમ્હિ, સો વેળુસુમનો પન;
અનેક સઙ્ખે દમિળે, અસ્સારુળ્હે અઘાતયિ.
દ્વારં થકેસું દમિળા, રાજા યોધે વિસજ્જયિ;
કણ્ણુલો નન્દિમિત્તો ચ, સુરનિમિલો ચ દક્ખિણે.
મહાસોણો ¶ ચ ગોટ્ઠો ચ,
થેર પુત્તો ચ તે તયો;
દ્વારેસુ તીસુ કમ્માનિ,
ઇતરેસુ તદા કરું.
નગરં તં તિપરિખં, ઉચ્ચપાકાર ગોપિતં;
અયોકમ્મકતદ્વારં, અરીહિ દુપ્પધંસિયં.
જાણૂહિ ઠત્વા દાઠાહિ, ભિન્દિત્વાન સિલાયુધા;
ઇટ્ઠકા ચેવ હત્થિ સો, અયોદ્વારમુપાગમિ.
ગોપુરટ્ઠા તુ દમિળા, ખિપિંસુ વિવિધા’યુધે;
પક્કં અયોગુળઞ્ચેવ, કથિકઞ્ચ સિલેસિકં.
પિટ્ઠિં ખિત્તે સિલેસમ્હિ, ધૂપાયન્તે’થ કણ્ડુલો;
વેદનટ્ટો’દકઠાનં, ગન્ત્વાન તત્થ ઓગહી.
ન ઇદં સુરાપાણં તે, અયોદ્વાર વિઘાટનં;
ગચ્છ દ્વારં વિઘાટેહિ, ઇચ્ચાહગોટ્ઠયિમ્બરો.
સો માનં જનયિત્વાન, કોઞ્ચં કત્વા ગજુત્તમો;
ઉદકા ઉટ્ઠહિત્વાન, થલે અટ્ઠાસિ દપ્પવા.
હત્થિવજ્જે વિયોજેત્વા, સિલેસં ઓસધં અકા;
રાજા આરુય્હ હત્થિં તં, કુમ્ભે ફુસિયપાણિના.
‘‘લંકાદીપમ્હિ સકલે, રજ્જં તે તાત કણ્ડુલ;
દમ્મી’’તિ તં તોસયિત્વા, ભોજેત્વા વરભોજનં.
વેઠયિત્વા સાટકેન, કારયિત્વા સુવમ્મિતં;
સત્તગુણં માહિસચમ્મં, બન્ધેત્વા ચમ્મપિટ્ઠિયં.
તસ્સો’ પરિતેલચમ્મં, દાપેત્વા તં વિસજ્જયિ;
અસનીવિય ગજ્જન્તો, સો ગહેત્વા’પદ્દવે સહ.
પદરં વિજ્ઝિ દાઠાહિ, ઉમ્મારં પદસા’હનિ;
સદ્ધારબાહં તં દ્વારં, ભૂમિયં સરવં પતિ.
ગોપુરે દબ્બસમ્ભારં, પતન્તં હત્તિપિટ્ઠિયં;
બાહાહિ પરિહરિત્વાન, નન્દીમિત્તો પવટ્ટયિ.
દિસ્વાન ¶ તસ્સ કિરિયં, કણ્ડુલો તુટ્ઠમાનસો;
દાઠાપીઠનવેરં તં, છડ્ઢેસિ પઠમં કતં.
અત્થનો પિટ્ઠિતોયેવ, પવેસત્થાય કણ્ડુલો;
નિવત્તિત્વાન ઓલોકિ, યોધં તત્થ ગજુત્તમો.
‘‘હત્થિનાકતમગ્ગેન, નપ્પવેક્ખામહં’’ઇતિ;
નન્દીમિત્તો વિચિન્તેત્વા, પાકારં હનિ બાહુના.
સો અટ્ઠારસહત્થુચ્ચો, પતિઅટ્ઠુસભો કિર;
ઓલોકિ સુરનિમલં, અનિચ્છં સોપિ તં પથં.
લઙ્ઘયિત્વાન પાકારં,
નગરબ્ભન્તરે પતિ;
ભિન્દિત્વા દ્વારમેકેકં,
ગોટ્ઠો સોણોવ પાવિસિ.
હત્તી ગહેત્વા રથચક્કં, મિત્તો સકટપઞ્જરં;
નાળિકેરતરું ગોટ્ઠો, નિમ્મલો ખગ્ગમુત્તમં.
તાલરુક્ખં મહાસોણો, થેરપુત્તો મહાગદં;
વિસું વિસું વીથિગતા, દમિળે તત્થ ચુણ્ણયું.
વિજિતં નગરં ભેત્વા, ચતુમાસેન ખત્તિયો;
તથો ગિરિલકં ગન્ત્વા, ગિરિયં દમિળં હનિ.
ગન્ત્વા મહેલનગરં, તિમહાપરિખં તતો;
કદમ્બ પુપ્ફવલ્લીહિ, સમન્તા પરિવારિતં.
એકદ્વારં દુપ્પવેસં, ચતુમાસે વસં તહિં;
ગણ્હિ મહેલરાજાનં, મન્તયુદ્ધેન ભૂમિપો.
તતો’નુરાધનગરં, આગચ્છન્તો મહીપતિ;
ખન્ધાવારં નિવેસેસિ, પરિતોકાસપબ્બતં.
માસમ્હિ જેટ્ઠમૂલમ્હિ, તળાકં તત્થ કારિય;
જલં કીળિ તહિં ગામો, પોસોનનગરવ્હયો.
તં ¶ યુદ્ધાયાગતં સુત્વા, રાજાનં દુટ્ઠગામણિં;
અમચ્ચે સન્નિપાતેત્વા, એળારો આહ ભૂમિપો.
‘‘સો રાજા ચ સયંયોધો,
યોધા ચસ્સ મહૂકિર;
અમચ્ચો કિન્નુ કાતબ્બં,
કિન્તિ મઞ્ઞન્તિ નો ઇમે.
દીઘજત્તુપ્પભુતયો, યોધા એળારરાજિનો;
‘‘સુવે યુદ્ધં કરિસ્સામિ’’, ઇતિ તે નિચ્છયં કરું.
દુટ્ઠગામણિરાજાપિ, મન્તેત્વા માતુયા સહ;
તસ્સા મતેન કારેસિ, દ્વત્તિંસ બલકોટ્ઠકે.
રાજચ્છત્તધરે તત્થ, ઠપેસિ રાજરૂપકે;
અબ્ભન્તરે કોટ્ઠકે તુ, સયં અટ્ઠાસિ ભૂપતિ.
એળારરાજા સન્નદ્ધો, મહાપબ્બત હત્થિનં;
આરુય્હ અગમા તત્થ, સયોગ્ગ બલવાહનો.
સઙ્ગામે વત્તમાનમ્હિ, દીઘજત્તુ મહબ્બલો;
આદાય ખગ્ગફલકં, યુજ્ઝમાનો ભયાનકો.
હત્થે અટ્ઠરસુ’ગ્ગન્ત્વા, નભં તં રાજરૂપકં;
છિન્દિત્વા અસિના ભિન્દિ, પઠમં બલકોટ્ઠકં.
એવં સેસેપિ ભિન્દિત્વા, મલકોટ્ઠે મહબ્બલો;
ઠિતં ગામણિરાજેન, બલકોટ્ઠમુપાગમિ.
યોધો સો સુરનિમલો, ગચ્છન્તં રાજિનો’પરિ;
સાવેત્વા અત્તનો નામં, તમક્કોસિ મહબ્બલો.
ઇતરો ‘‘તં વધિસ્સ’’ન્તિ, કુદ્ધો આકાસમુગ્ગમિ;
ઇતરો ઓતરન્તસ્સ, ફલકં ઉપનામયિ.
‘‘છિન્દા મેતં સફલકં’’, ઇતિ ચિન્તિય સો પન;
ફલકં હનિ ખગ્ગેન, તં મુઞ્ચિયિ’ તરોસયિ.
કપ્પેન્તો મુત્તફલકં, દીઘજત્તુ તહિં પતિ;
ઉટ્ઠાય સૂરનિમિલો, પતિતં સત્તિયા’હનિ.
સઙ્ખં ¶ ધમિ ફુસ્સદેવો, સેના ભિજ્જિત્થ દામિળિ;
એળરોપિ નિવત્તિત્થ, ઘાતેસું દમિળે બહૂ.
તત્થ વાપિ જલં આસિ, હતાનં લોહિતા વિલં;
તસ્મા કુલત્થવા પીતિ, નામતો વિસ્સુતં અહુ.
ચરાપેત્વા તહિં ભેરિં, દુટ્ઠગામણિ ભૂપતિ;
‘‘ન હનિસ્સતુ એળારં, મંમુઞ્ચિય પરો’’ઇતિ.
સન્નદ્ધો સયમારુય્હ, સન્નદ્ધં કણ્ડુલં કરિં;
એળારં અનુબન્ધન્તો, દક્ખિણદ્વારમાગમિ.
પુરદક્ખિણદ્વારમ્હિ, ઉભો યુજ્ઝિંસુ ભૂમિપા;
તોમરં ખિપિ એળારો, ગામણિ તમવઞ્ચયિ.
વિજ્ઝાપેસિ ચ દન્તેહિ, તં હત્થિં સકહત્થિના;
તોમરં ખિપિ એળારં, સહત્થિ તત્થ સો પતિ.
તતો વિજિતસઙ્ગામો, સયોગ્ગબલવાહનો;
લંકં એકાતપત્તં સો, કત્વાન પાવિસિ પુરં.
પુરમ્હિ ભેરિં ચારેત્વા, સમન્તા યોજને જને;
સન્નિપાતિય કારેસિ, પૂજં એળારરાજિનો.
તં દેહપતિતઠાને, કૂટાગારેન ઝાપયિ;
ચેતિયં તત્થ કારેસિ, પરિહારમદાસિ ચ.
અજ્જાપિ લંકાપતિનો, તં પદેસસમીપગા;
તેનેવ પરિહારેન, ન વાદાપેન્તિ તૂરિયં.
એવં દ્વત્તિંસ દમિળ, રાજાનો દુટ્ઠગામણિ;
ગણ્હિત્વા એકચ્છત્તેન, લંકારજ્જમકાસિ સો.
વિજિતે નગરે ભિન્ને, યોધો સો દીઘજત્તુકો;
એળારસ્સ નિવેદેત્વા, ભાગિનેય્યસ્સ યોધતં.
તસ્સ હલ્લુક નામસ્સ, ભાગિનેય્યસ્સ અત્તનો;
પેસયી ચાગમત્થાય, તસ્સ સુત્વાન હલ્લુકો.
એળારદડ્ઢદિવસા, સત્તમે દિવસે ઇધ;
પુરિસાનં સહસ્સેહિ, સટ્ઠિયા સહ ઓતરિ.
ઓતિણ્ણો સો સુણિત્વાપિ, પતનં તસ્સ રાજિનો;
‘‘યુજ્ઝિસ્સામી’’તિ લજ્જાય, મહાતિત્થં ઇધાગમા.
ખન્ધાવારં ¶ નિવેસેસિ, ગામે કોળમ્બહાલકે;
રાજા તસ્સા’ગમં સુત્વા, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ.
યુદ્ધસન્નહ સન્નદ્ધો, હત્થિમારુય્હ કણ્ડુલં;
હત્થસ્સ રથયો ધેહિ, પન્તીહિ ચ અનુનકો.
ઉમ્માદફુસ્સો દેવો સો, દીપે અગ્ગધનુગ્ગહો;
દસડ્ઢાયુધસનદ્ધો, સેસયોધા ચ અન્વગું.
પવત્તે તુમૂલે યુદ્ધે, સન્નદ્ધો ભલ્લુકો તહિં;
રાજાભિમુખ માયાસિ, નાગરાજા તુ કણ્ડુલો.
તં વેગમન્દિભાવત્થં, પચ્ચોસક્કિ સનિં સનિં;
સેનાપિ સદ્ધિં તેનેવ, પચ્ચોસક્કિ સનિં સનિં.
રાજાહ ‘‘પુબ્બે યુદ્ધેસુ, અટ્ઠવીસતિયા અયં;
ન પચ્ચોસક્કિ કિં એતં, ફુસ્સદેવા’’તિ આહ સો.
જયો નો પરમો દેવ, જયભૂમિ મયં ગજો;
પચ્ચોસક્કતિ પેક્ખન્તો, જયઠાનમ્હિ ઠસ્સતિ.
નાગો’થ પચ્ચોસક્કિત્વા, ફુસ્સદેવસ્સ પસ્સતો;
મહાવિહારસીમન્તે, અટ્ઠાસિ સુપ્પતિટ્ઠિતો.
તત્રટ્ઠિતો નાગરાજા, ભલ્લુકો દમિળો તહિં;
રાજાભિમુખમાગન્ત્વા, ઉપ્પણ્ડેસિ મહીપતિ.
મુખં પિધાય ખગ્ગેન, રાજા અક્કોસિ તં પન;
‘‘રઞ્ઞો મુખમ્હિ પાતેમિ’’, ઇતિ કણ્ડઞ્ચ સો ખિપિ.
આહચ્ચ સો ખગ્ગતલં, કણ્ડો પપતિ ભૂમિયં;
‘‘મુખે વિદ્ધો’’તિ સઞ્ઞાય, ઉક્કટ્ઠિં ભલ્લુકો અકા.
રઞ્ઞો પચ્છા નિસિન્નો ભો, ફુસ્સદેવો મહબ્બલો;
કણ્ડ ખિપિમુખે તસ્સ, ઘટ્ટેન્તો રાજકુણ્ડલં.
રાજાનં પાદતો કત્વા, પતમાનસ્સ તસ્સ તુ;
ખિપિત્વા અપરં કણ્ડં, વિજ્ઝિત્વા તસ્સ જણ્ડુકં.
રાજાનં સીસતો કત્વા, પાતેસી લહુહત્થકો;
ભલ્લુકે પતિતે તસ્મિં, જયનાદો પવત્તથ.
ફુસ્સદેવો ¶ તહિંયેવ, ઞાપેતું દોસ મત્તનો;
કણ્ડવલ્લિં સકં છેત્વા, પસતં લોહિતં સયં.
રધઞ્ઞા દસ્સેસિ તં દિસ્વા, રાજા તં પુચ્છિ‘‘કિં’’ઇતિ;
રાજ દણ્ડો કતો મેતિ, સો અવોચ મહીપતિ.
કોધો દોસોતિ વુત્તોવ,
આહ કુણ્ડલ ઘટ્ટનં;
અદોસં દોસમઞ્ઞાય,
કિમેતં કરિ ભાતિક.
ઇતિ વત્વા મહારાજા, કતઞ્ઞુ ઇધ માહ ચ;
‘‘કણ્ડાનુચ્છવિકો તુય્હં, સક્કારો હેસ્સતે મહા.
ઘાતેત્વા દમિળે સબ્બે, રાજા લદ્ધજયો કતો;
પાસાદ તલમારુય્હ, સીહાસનગતો તહિં.
નાટકામચ્ચ મજ્ઝમ્હિ, ફુસ્સદેવસ્સ તં સરં;
આણાપેત્વા ઠપાપેત્વા, પુંખેન ઉજુકં તલે.
કહાપણેહિ કણ્ડં તં, આસિત્તે’યુ પરૂપરિ;
છાદાપેત્વા દાપેસિ, ફુસ્સદેવસ્સ તં ખણે.
નરિન્દપાસાદતલે, નરિન્દોથ અલઙ્કતે;
સુગન્ધદીપુજ્જલિતે, નાનાગન્ધસમાયુતે.
નાટક જનયોગેન, અચ્છરાહિ ચ ભૂસિતે;
અનગ્ઘત્થરણત્થિણ્ણે, મુદુકે સયને સુભે.
સયિતો સિરિસમ્પત્તિં, મહતિં અપિપેક્ખિય;
કતં અક્ખોભિણિઘાતં, સરન્તો ન સુખં લભિ.
યિયઙ્ગુદીપે અરહન્તો, ઞત્વા તં તસ્સતક્કિતં;
અટ્ઠા’રહન્તે પાહેસું, તમસ્સાસેતુમિસ્સરં.
આગમ્મ તે મજ્ઝાયામે, રાજ દ્વારમ્હિ ઓતરું;
નિવેદિ તબ્ભાગમના, પાસાદ તલેમારુહું.
વન્દિત્વા ¶ તે મહારાજ, નિસીદાપિય આસને;
કત્વા વિવિધસક્કારં, પુચ્છિ આગતકારણં.
પિયઙ્ગુદીપે સઙ્ઘેન, પેસિતં મનુજાધિપ;
તમસ્સા સયિતું અમ્હે, ઇતિ રાજા પુના’હતે.
‘‘કથં નુ ભન્તે અસ્સાસો, મમ હેસ્સતિ યેન મે;
અક્ખોભિણિમહાસેન, ઘાતો કારાપિતો’’ઇતિ.
‘‘સગ્ગમગ્ગન્તરાયો ચ, નત્થિ તે તેન કમ્મુના;
દીયડ્ઢમનુજા ચે’ત્થ, ઘાતિતા મનુજાધિપ.
સરણેસુ ઠિતો એકો, પઞ્ચસીલેપિ ચા’પરો;
મિચ્છાદિટ્ઠિ ચ દુસ્સીલો, સેસા પસુસમામતા.
જોતયિસ્સસિ ચેવ ત્વં, બહુધા બુદ્ધસાસનં;
મનોવિલેખં તસ્મા ત્વં, વિનોદય નરિસ્સર.
ઇતિ વુત્તો મહારાજા, તેહિ અસ્સાસમાગતો;
વન્દિત્વા તે વિસજ્જેત્વા, સયિતો પુન ચિન્તયિ.
વિના સઙ્ઘેન આહારં, માભુઞ્જેથ કદાચિપિ’’;
ઇતિ માતાપિતા’હારે, સપિંસુ દહરે’ વનો.
અદત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભુત્તં અત્થિ નુખો ઇતિ;
અદ્દસ પાતરાસમ્હિ, એકં મરિચવટ્ટિકં.
સઙ્ઘસ્સ અટ્ઠપેત્વાવ પરિભુત્તં સતિં વિના;
તદત્થં દણ્ડકમ્મં મે, કત્તબ્બન્તિ ચ ચિન્તયિ.
એતે તેનેકકોટિ ઇધ મનુજગણે ઘાતિતે ચિન્તયિત્વા,
કામાનં હેતુ એતં મનસિ ચ કયિરા સાધુ આદીનવં તં;
સબ્બેસં ઘાતનિં તં મનસિ ચ કયિરા’ નિચ્ચતં સાધુ સાધુ,
એવં દુક્ખા પમોક્ખં સુભગતિ મહવા પાપુણેય્યા’ચીરેનાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દુટ્ઠગામણિવિજયો નામ
પઞ્ચવીસતિમો પરિચ્છેદો.
છબ્બીસતિમ પરિચ્છેદ
મરિચવટ્ટિકવિહારમહો
એકચ્છત્તં ¶ કરિત્વાન, લંકારજ્જં મહાયસો;
નાનન્તરં સંવિદહિ, યોધાનં સો યથારહં.
થેરપુત્તાભયો યોધો, દિય્યમાનં ન ઇચ્છિતં;
પુચ્છિતોવ કિમત્થન્તિ, યુદ્ધમત્થીતિ અબ્રવિ.
એકરજ્જે કતે યુદ્ધં, કિનામત્તીતિ પુચ્છિતો;
યુદ્ધં કિલેસ ચોરેહિ, કરિસ્સામિ સુદુજ્જયં.
ઇચ્ચેવ માહ તં રાજા, પુનપ્પુનં નિસેધયિ;
પુનપ્પુનં સોયાચિત્વા, રઞ્ઞોનુઞ્ઞાય પબ્બજિ.
પબ્બજિત્વા ચ કાલેન, અરહત્તમપાપુણિ;
પઞ્ચખીણાસવસત-પરિવાએરા અહોસિ ચ.
છત્તમઙ્ગલ સત્તાહે, ગતે ગતભયો’ ભયો;
રાજા કતા ભિસેકોવ, મહતા વિભવેન સો.
તિસ્સવાપિ’મગા કીળ-વિધિના સમલઙ્ક તં;
કીળિતું અભિસિત્તાનં, ચારિત્તઞ્ચા નુરક્ખિતું.
રઞ્ઞો પરિચ્છદં સબ્બં, ઉપાયનસતાનિ ચ;
મરિચવટ્ટિવિહારસ્સ, ઠાનમ્હિ ઠપયિંસુ ચ.
તત્થેવ થૂપઠાનમ્હિ, સધાતું કુન્તમુત્તમં;
ઠપેસું કુન્તધરકા, ઉજુકં રાજમાનુસા.
સહોરોધો મહારાજા, કીળિત્વા સલિલે દિવા;
સાયમાહં ગમિસ્સામ, કુન્તં વડ્ઢેથ ભો’’ઇતિ.
ચાલેતું તં ન સક્ખિંસુ, કુન્તં રાજાધિકારિકા;
ગન્ધામાલાહિ પૂજેસું, રાજસેનાસમાગતા.
રાજા ¶ મહન્તં અચ્છેરં, દિસ્વા તં હટ્ઠમાનસો;
વિધાય તત્થ આરક્ખં, પવિસિત્વા પુરં તતો.
કુન્તં પરિક્ખિપાપેત્વા, ચેતિયં તત્થ કારયિ;
થૂપં પરિક્ખિપાપેત્વા, વિહારઞ્ચ અકારયિ.
તીહિ વસ્સેહિ નિઠાસિ, વિહારો સો નરિસ્સરો;
સઙ્ઘં સસન્નિપાતેસિ, વિહરમહાકારણા.
ભિક્ખુનં સતસહસ્સાનિ, તદા ભિક્ખુનિયો પન;
નવુતિ ચ સહસ્સાનિ, અભવિંસુ સમાગતા.
તસ્મિં સમાગમે સઙ્ઘં, ઇદમાક મહીપતિ;
‘‘સઙ્ઘં ભન્તે વિસરિત્વા, ભુઞ્જિં મરિચવટ્ટિકં.
હસ્સે’તં દણ્ડકમ્મં મે, ભવતૂતિ અકારયિ;
સચેતિયં મરિચવટ્ટિ-વિહારં સુમનોહરં.
પતિગ્ગણ્હાતુ તં સઙ્ઘો, ઇતિ સો દક્ખિણોદકં;
પાતિત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, વિહારં સુમનો અદા.
વિહારે તં સમન્તાપિ, મહન્તં મણ્ડપં સુભં;
કારેત્વા તત્થ સઙ્ઘસ્સ, મહાદાનં પવત્તયિ.
પાદે પતિટ્ઠાપેત્વાપિ,
જલે અભયવાપિયા;
કતો સો મણ્ડપો આસિ,
સેસો કાસે કથાવકા.
સત્તાહં અન્નપાનાદિં, દત્વાન મનુજાધિપો;
અદા સામણકં સબ્બં, પરિક્ખારં મહારહં.
અહુ સતસહસ્સગ્ઘો, પરિક્ખારો સ આદિકો;
અન્તે સહસ્સગ્ઘનકો, સબ્બ સઙ્ઘો ચ તંલભિ.
યુદ્ધે દાને ચ સૂરેન, સૂરિના રતનત્તયે;
પસન્નામલચિત્તેન, સાસનુજોત નત્થિના.
રઞ્ઞા ¶ કતઞ્ઞુના તેન, થૂપકારાપનાદિતો;
વિહાર મહનન્તાનિ, પૂજેતું રતનત્તયં.
પરિચ્ચત્તધનાને’ત્થ, અનગ્ઘાનિ વિમુઞ્ચિય;
સેસાનિ હોન્તિ એકાય, ઊનવીસતિકોટિયો.
તોગા દસદ્ધવિધ દોસવિદૂસિતાપિ,
પઞ્ઞાવિસેસ સહિતેહિ જનેહિ પત્તા;
હોન્તેવ પઞ્ચગુણયોગ ગહિતસારં,
ઇચ્ચસ્સ સારગહણે મતિમાયતેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મરિચવટ્ટિકવિહારમહોનામ
છબ્બીસતિમો પરિચ્છેદો.
સત્તવીસતિમ પરિચ્છેદ
લોહપાસાદમહો
તતો રાજા વિચિન્તેસિ, વિસ્સુતં સુસ્સુતં સુતં;
મહાપઞ્ઞો સદા પુઞ્ઞો, પઞ્ઞાય કતનિચ્છયો.
‘‘દીપપ્પસાદકો થેરો, રાજિનો અય્યકસ્સ મે;
એવં કિરાહનત્તા તે, દુટ્ઠગામણિભૂપતિ.
મહાપુઞ્ઞો મહાથૂપં, સોણ્ણમાલિં મનોરમં;
વીસંહત્થસતં ઉચ્ચં, કારેસ્સતિ અનાગતે.
પુનો ઉપોસથાગારં, નાનારતનમણ્ડિતં;
નવભૂમં કરિત્વાન, લોહપાસાદ મેવ ચ.
ઇતિ ચિન્તિય ભૂમિન્દો, લિખિત્વેવં ઠપાપિતં;
પેક્ખાપેન્તો રાજગેહે, ઠિતં એવ કરણ્ડકે.
સોવણ્ણપટ્ટં લદ્ધાન, લેખં તત્થ અવાચયિ;
‘‘ચત્તાલીસસતં વસ્સં, અતિક્કમ્મ અનાગતે.
કાકવણ્ણસુતો ¶ દુટ્ઠ-ગામણિમનુજાધિપો;
ઇદઞ્ચિદઞ્ચ એવઞ્ચ, કારેસ્સતી’’તિ વાચિતં.
સુત્વા હટ્ઠો ઉદાનેત્વા, અપ્પોટ્ઠેસિ મહીપતિ;
તતો પાતો’વ ગન્ત્વાન, મહામેઘવનં સુભં.
સન્નિપાતં કારયિત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ અબ્રવિ;
‘‘વિમાનતુલ્યં પાસાદં, કારયિસ્સામિ વો અહં.
દિબ્બં વિમાનં પેસેત્વા, તદા લેખં અદાથ મે’’;
ભિક્ખુસઙ્ઘો વિસજ્જેસિ, અટ્ઠ ખીણાસવે તહિં.
કસ્સપમુનિનો કાલે, અસોકો નામ બ્રાહ્મણો;
અટ્ઠ સલાકભત્તાનિ, સઙ્ઘસ્સ પરિણામિય.
ભરણિં નામ દાસિં સો, ‘‘નિચ્ચં દેહી’’તિ અબ્રવિ;
દત્વા સા તાનિ સક્કચ્ચં, યાવજીવં તતો ચુતા.
આકાસટ્ઠવિમાનમ્હિ, નિબ્બત્તિરુચિરે સુભે;
અચ્છરાનં સહસ્સેન, સદા’સિ પરિવારિતા.
તસ્સા રતનપાસાદો, દ્વાદસયોજનુગ્ગતો;
યોજનાનં પરિક્ખેપો, ચત્તાલીસઞ્ચ અટ્ઠ ચ.
કૂટાગારસહસ્સેન, મણ્ડિતો નવભૂમિકો;
સહસ્સગબ્ભસમ્પન્નો, રાજમાનો ચતુમ્મુખો.
સહસ્સસઙ્ખસંવુત્તિ, સીહપઞ્જર નેત્તવા;
સકિઙ્કણિકજાલાય, સજ્જિતો વેદિકાય ચ.
અમ્બલટ્ઠિકપાસાદો, તસ્સ મજ્ઝે ઠિતો અહુ;
સન્તમતો દિસ્સમાનો, પગ્ગહિતધજાકુલો.
તાવતિંસઞ્ચ ગચ્છન્તા, દિસ્વા થેરં તમેવ તે;
હિઙ્ગુલેન તદા લેખં, લેખયિત્વા પટે તતો.
નિવત્તિત્વાન આગન્ત્વા, પટં સઙ્ઘસ્સ દસ્સયું;
સઙ્ઘો પટં ગહેત્વા તં, પાહેસિ રાજસન્તિકં.
તં ¶ દિસ્વા સુમનો રાજા, આગમ્મારામ મુત્તમં;
આલેખતુલ્યં કારેસિ, લોહપાસાદ મુત્તમં.
કમ્મારમ્ભનકાલેવ, ચતુદ્વારમ્હિ ભોગવા;
અટ્ઠસતસહસ્સાનિ, હિરઞ્ઞાનિ ઠપાપયિ.
પુટસહસ્સ વત્થાનિ, દ્વારે દ્વારે ઠપાપયિ;
ગુળ તેલસક્ખરમધુ-પુરા ચાનેક ચાટિયો.
‘‘અમૂલકકમ્મ મેત્થ, ન કાતબ્બ’’ન્તિ ભાસિય;
અગ્ઘાપેત્વા કતં કમ્મં, તેસં મૂલમદાપયિ.
હત્થસતં હત્થસતં, આસિ એકેક પસ્સતો;
ઉચ્ચતો તત્તકોયેવ, પાસાદો હિ ચતુમ્મુખો.
તસ્મિં પાસાદ સેટ્ઠસ્મિં, અહેસું નવભૂમિયો;
એકેકિસ્સા ભૂમિયા ચ, કૂટાગારસતાનિ ચ.
કૂટાગારાનિ સબ્બાનિ, સજ્ઝુના ખચિતા ન’યું;
પવાલવેદિકા તેસં, નાનારતન ભૂસિતા.
નાનારતન ચિત્તાનિ, તાસં પદુમકાનિ ચ;
સજ્ઝકિંકિણિકાપન્તિ-પરિક્ખિત્તાવ તા અહુ.
સહસ્સં તત્થ પાસાદો, ગબ્ભા આસું સુસઙ્ખતા;
નાનારતન ખચિતા, સીહપઞ્જરનેત્તવા.
નારિવાહનયાનન્તુ, સુત્વા વેસ્સવણસ્સ સો;
તદા કારમકારેસિ, મજ્ઝે રતનમણ્ડપં.
સીહબ્યગ્ઘાદિરૂપેહિ, દેવતા રૂપકેહિ ચ;
અહુ રતનમયોહે’સ, થમ્ભેહિ ચ વિભૂસિતો.
મુત્તાજાલપરિક્ખેપો, મણ્ડપન્તે સમન્તતો;
પવાલવેદિકા ચેત્થ, પુબ્બે વુત્તવિધા અહુ.
સત્તરતન ચિત્તસ્સ, વેમજ્ઝે મણ્ડપસ્સ તુ;
રુચિરો દન્તપલ્લઙ્કો, રમ્મો ફલિકસન્થરો.
દન્તમયાપસ્સયે’ત્થ, સુવણ્ણમય સૂરિયો;
સજ્ઝુમયે ચન્દિમા ચ, તારા ચ મુત્તકા મયા.
નાનારતન ¶ પદુમાનિ, તત્થ તત્થ યથારહં;
જાતકાનિ ચ તત્થેવ, આસું સોણ્ણલતન્તરે.
મહગ્ઘપચ્ચત્થરણે, પલ્લઙ્કે’તિ મનોરમે;
મનોહરા’સિટ્ઠપિતા, રુચિરં દન્તબીજની.
પવાલપાદુકા તત્થ, ફલિકમ્હિ પતિટ્ઠિતા;
સેતચ્છત્તં સજ્ઝુદણ્ડં, પલ્લઙ્કો’પરિસોભથ.
સત્તરતન મયાનેત્થ, અટ્ઠમઙ્ગલિકાનિ ચ;
ચતુપ્પદાનં પન્તી ચ, મણિમુત્તન્તરા અહું.
રજતાનઞ્ચ ઘણ્ટાનં, પન્તી ભત્તન્તલમ્બિતા;
પાસાદછત્તપલ્લઙ્ક-મણ્ડપા’સું અનગ્ઘિકા.
મહગ્ઘ પઞ્ઞપાપેસિ, મઞ્ચપીઠં યથારહં;
તથેવ ભૂમત્થરણં, કમ્બલઞ્ચ મહારહં.
આચામ કુમ્ભિસોવણ્ણા, ઉલુઙ્કો ચ અહુ તહિં;
પાસાદ પરિભોગેસુ, સેસેસુ ચ કથા’ વકા.
ચારુપાકાર પરિવારો,
સો ચતુદ્વારકોટ્ઠકો;
પાસાદો’લઙ્કતો સોભિ,
તાવતિંસ સભા વિય.
તમ્બ લોહિટ્ઠકાહે’સો,
પાસાદો છાદિતો અહુ;
લોહ પાસાદ વોહારો,
તેન તસ્સ અજાયથ.
નટ્ઠિતે લોહપાસાદે, સો સઙ્ઘં સન્નિપાતયિ;
રાજા સઙ્ઘો સન્નિપતિ, મરિચવટ્ટિમહે વિય.
પુથુજ્જના’વ અટ્ઠંસુ, ભિક્ખૂ પઠમભૂમિયં;
તેપિટકા દુતિયાય, સોતાપન્નાદયો પન.
એકે ¶ કેયેવ અટ્ઠંસુ, તતિયાદીસુ ભૂમિસુ;
અરહન્તો ચ અટ્ઠંસુ, ઉદ્ધં ચતૂસુ ભૂમિસુ.
સઙ્ઘસ્સ દત્વા પાસાદં, દક્ખિણમ્બુપુરસ્સરં;
રાજા’દત્થ મહાદાનં, સત્તાહં પુબ્બકં પિય.
પાસાદ મહચત્તાનિ, મહાચાગેન રાજિના;
અનગ્ઘાનિ ઠપેત્વાન, અહેસું તિંસકોટિયો.
નિસ્સારે ધનનિચયે વિસેસસારં,
યે દાનં પરિગણયન્તિ સાધુપઞ્ઞા;
તે દાનં વિપુલમપેત ચિત્તસઙ્ગા,
સત્તાનં હિતપરમા દદન્તિ એવંતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
લોકહપાસાદમહો નામ
સત્તવીસતિમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠવીસતિમ પરિચ્છેદ
મહા થૂપસાધન લાભો
તતો સતસહસ્સં સો, વિસ્સજ્જેત્વા મહીપતિ;
કારાપેસિ મહાબોધિ-પૂજં સુળારમુત્તમં.
તતો પુરં પવિસિન્તો, થૂપઠાને નિવેસિતં;
પસ્સિત્વાન સીલાયૂપં, સરિત્વા પુબ્બકં સુતિં.
‘‘કારેસ્સામિ મહાથૂપં’’, ઇતિ હટ્ઠો મહાતલં;
આરુય્હ રત્તિં ભુઞ્જિત્વા, સયિતો ઇતિ ચિન્તયિ.
‘‘દમિળે ¶ મદ્દમાનેન, લોકો’યં પીળિતો મયા;
ન સક્કા બલિમુદ્ધત્તું, તં વજ્જિય બલિં અહં.
કારયન્તો મહાથૂપં, કતં ધમ્મેન ઇટ્ઠિકા;
ઉપ્પાદેસ્સામિ ‘‘ઇચ્ચેવં, ચિન્તયન્તસ્સ ચિન્તિતં.
છત્તમ્હિ દેવતાજાની, તતો કોલાહલં અહુ;
દેવેસુ ઞત્વા તં સક્કો, વિસ્સકમ્માન મબ્રવિ.
‘‘ઇટ્ઠકત્તં ચેતિયસ્સ, રાજા ચિન્તેસિ ગામણિ;
ગન્ત્વા પુરા યોજનમ્હિ, ગમ્ભીર નદી યન્તિકે.
માપેહિ ઇટ્ઠિકા તત્તં’, ઇતિ સક્કે ન ભાસિતો;
વિસ્સકમ્મો ઇધાગમ્મ, માપેસિ તત્થ ઇટ્ઠિકા.
પભાતે લુદ્દકો તત્થ, સુનખેહિ વનં અગા;
વોધારૂપેન દસ્સેસિ, લુદ્દકં ભુમ્મદેવતા.
લુદ્દકો તં’નુબન્ધન્તો, ગન્ત્વા દિસ્વાન ઇટ્ઠકા;
અન્તરહિતાય ગોધાય, ઇતિ ચિધન્તસિ સો તહિં.
‘‘કારેતુ કામો કિર નો, મહાથૂપં મહીપતિ;
ઉપાયનમિદં તસ્સં’, ઇતિ ગન્ત્વા નિવેદયિ.
તસ્સ તં વચનં સુત્વા, પિયં જનહિ તપ્પિયો;
રાજા કારેસિ સક્કારં, મહન્તં તુટ્ઠમાનસો.
પુરાપુબ્બુત્તરે દેસે, યોજનત્તય મત્થકે;
આચાર વિટ્ઠિગામમ્હિ, સોળસકરીસે કલે.
સોવણ્ણ બીજાનુ’ટ્ઠિંસુ, વિવિધાનિ પમાણતો;
વિદત્થુક્કટ્ઠ માણાનિ, અઙ્ગુલિમાણા નિહેઠતો.
સુવણ્ણ પુણ્ણં તં ભૂમિં, દિસ્વા સઙ્ગામવાસિકા;
સુવણ્ણ પાહિં આદાય, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયું.
પુરાપાચિન પસ્સમ્હિ, સત્ત યોજન મત્થકે;
ગઙ્ગાપારે તમ્બપિટ્ઠે, તમ્બલોહં સમુટ્ઠહિ.
તઙ્ગામિકા તમ્બલોહ-બીજમાદાય પાતિયા;
રાજાન મુપસઙ્કમ્મ, તમત્થઞ્ચ નિવેદયું.
પુબ્બદક્ખિણદેસમ્હિ, પુરતો ચતુયોજને;
સુમન વાપિ ગામમ્હિ, ઉટ્ઠહિંસુ મણીબહૂ.
ઉપલ ¶ કુરુવિન્દેહિ, મિસ્સકાનેવ ગામિકા;
આદાય પાતિયાએવ, ગન્ત્વા રઞ્ઞો નિવેદયું.
પુરતો દક્ખિણે પસ્સે, અટ્ઠયોજનમત્થકે;
અમ્બટ્ઠ કોલલેણમ્હિ, રજતં ઉપપજ્જથ.
નગરે વાણિજો એકો, આદાય સકટે બહૂ;
મલયા સિઙ્ગીવેરાદિં, આનેતું મલયં ગતો.
લેણસ્સ અવિદૂરમ્હિ, સકટાનિટ્ઠ પાપિય;
પતોદાદારુનિચ્છન્તો, આરુળ્હો તં મહીધરં.
ચાટિપ્પમાણ તં તત્થ, પક્કભારેન નામિ તં;
દિસ્વા પન સલટ્ઠિઞ્ચ, પાસાણટ્ઠઞ્ચ તં ફલં.
વણ્ટે તં વાસિયા છેત્વા, દસ્સામ’ગ્ગન્તિ ચિન્તિય;
કાલં ઘોસેસિ સદ્ધાય, ચત્તારો’નાસવાગમું.
હટ્ઠો સો તે’ભિવાદેત્વા, નિસીદાપિય સાદરો;
વાસિયા વણ્ટસામન્તા, તચં છેત્વા અપસ્સયં.
મુઞ્જિત્વા’વાટ પુણ્ણં તં, યૂસં પત્તેહી આદિય;
ચત્તારો યૂસ પૂરેતે, પત્તે તેસમદાસિસો.
તે તં ગહેત્વા પક્કામું,
કાલં ઘોસેસિ સો પુન;
અઞ્ઞે ખિણાસવા થેરા,
ચત્તારો તત્થ આગમું.
તેસં પત્તે ગહેત્વા સો, પત્તામિઞ્જહિ પૂરિય;
અદાસિ તેસં પક્કામું, તયો એકો નપક્કમિ.
રજતં તસ્સ દસ્સેતું, ઓરોહિત્વા તતો હિ સો;
નિસજ્જ લેણાસન્નમ્હિ, તામિઞ્જા પરિભુઞ્જથ.
સેસામિઞ્જા વાણિજો’પિ, ભુઞ્જિત્વા યાવદત્થકં;
ભણ્ડિકાય ગહેત્વાન, સેસથેરપદાનુગો.
અઞ્જસા ¶ ઇમિના ત્વમ્પિ, ગચ્છ દાની ઉપાસક;
ગન્ત્વાન થેરં પસ્સિત્વા, વેય્યાવચ્ચ મહાસિ ચ.
થેરો ચ લેણદ્વારેન, તસ્સ મગ્ગ અમાપયિ;
થેરં વન્દિય સો તેન, ગચ્છન્તો લેણમદ્દસ.
લેણ દ્વારમ્હિ ઠત્વાન, પસ્સિત્વા રજતમ્પિ સો;
વાસિયા આહનિત્વાન, રજતતિ વિજાનિય.
ગહેત્વેકં સજ્ઝુપિણ્ડં, ગન્ત્વાન સકટન્તિકં;
સકટાનિ ઠપાપેત્વા, સજ્ઝુપિણ્ડં તમાદિય.
લહું અનુરાધ પુરં, આગમ્મ વરવાણિજો;
દસ્સેત્વા રજતં રઞ્ઞો, તમત્થમ્પિ નિવેદયિ.
પુરતો પચ્છિમે પસ્સે, પઞ્ચયોજન મત્થકે;
ઉરુવેલપટ્ટને મુત્તા, મહામલક મત્તિયો.
પવાલન્તરિકા સદ્ધિં, સમુદ્દાથલમોક્કમું;
કેવટ્ટા તા સમેક્ખિત્વા, રાસિં કત્વાન એકતો.
પાતિયા આનયિત્વાન, મુત્તા સહ પવાલકા;
રાજાન મુપસઙ્કમ્મ, તમત્થમ્પિ નિવેદયું.
પુરતો ઉત્તરે પસ્સે, સત્ત યોજન મત્થકે;
પેળિવાપિક ગામસ્સ, વાપિપક્ખન્તકન્દરે.
જાયિંસુ વાલુકાપિટ્ઠે, ચત્તારો ઉત્તમા મણી;
નીસદ પોતપ્પમાણા, ઉમ્માપુપ્ફનિભાસુભા.
તે દિસ્વા સુનખો લુદ્દો, અગન્ત્વા રાજસન્તિકં;
‘‘એવરૂપા મણીદિટ્ઠો, મયા’’ઇતિ નિવેદયિ.
ઇટ્ઠકાદીનિ એતાનિ મહાપુઞ્ઞો મહામતિ;
મહાથૂપત્થમુપ્પન્ના-ન’સ્સોસિ તદહેવ સો.
યથાનુરૂપં સક્કારં, તેસં કત્વા સુમાનતો;
એતે વા રક્ખકે કત્વા, સબ્બાનિ આહરાપયિ.
ખેદમ્પિ ¶ કાયજમસય્હમચિન્તયિત્વા,
પુઞ્ઞં પસન્નમનસો પચિત હિ એવં;
સાધેતિ સાધન સતાનિ સુખા કરાનિ,
તસ્મા પસન્નમનસો’વ કરેય્ય પુઞ્ઞન્તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
મહાથૂપસાધનલાભો નામ
અટ્ઠવીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકૂનતિંસતિમ પરિચ્છેદ
થૂપારમ્ભો
એવં સમત્તે સમ્ભારે, વેસાખપુણ્ણમાસીયં;
પત્તે વિસાખનક્ખત્તે, મહાથૂપત્થમારભિ.
હારેત્વાન તહિં થૂપં, થૂપઠાનમખાણયિ;
સત્થહત્થો મહીપાલો, થિરી કાતું મનેકધા.
યોધેહિ આહરાપેત્વા, ગુળપાસાણકે તહિં;
કૂટેહિ આહનાપેત્વા, પાસાણે ચુણ્ણિતે અથ.
ચમ્મવનદ્ધ પાદેહિ, મહાહત્થીહિ મદ્દયિ;
ભૂમિયા થિરીભાવત્થં, અત્થાનત્થવિચક્ખણો.
આકાસ ગઙ્ગાપતિત-ટ્ઠાને સતતતિન્તકે;
મત્તિકા સુખુમા તત્થ, સમન્તા તિં સયોજને.
નવનીત મત્તિકા’તેસા, સુખુમત્તા પપુચ્ચતિ;
ખીણાસવા સામણેરા, મત્તિકા આહરું તતો.
મત્તિકા અત્થરાપેસિ, તત્થ પાસાણકોટ્ટિમે;
ઇટ્ઠકા અત્થરાપેસિ, મત્તિકો પરિઇસ્સરો.
તસ્સો ¶ પરિખરસુધં, કુરુવિન્દં તતોપરિ;
તસ્સો પરિઅયોજાલં, મરુમ્બન્તુ તતોપરં.
આહટં સામણેરેહિ, હિમવન્તા સુગન્ધકં;
સન્થરાપેસિ ભૂમિન્દો, ફળિકન્તુ તતોપરિ.
સીલાયો સન્થરાપેસિચ્છ ફળિકસન્થરો પરિ;
સબ્બત્થ મત્તિકાકિચ્ચે, નવનીતવ્હયા અહુ.
નિય્યાસેન કપિટ્ઠસ્સ, સન્નિતેન રસોદકે;
અટ્ઠઙ્ગુલં બહલએતા, લોહપટ્ટં સીલોપરિ.
મનોસિલાયતિલતે-લસન્નિતાય તતો પરિ;
સત્તઙ્ગુલં સજ્જુપટ્ટં, સન્થરેસિ રથેસભો.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાન-ઠાને એવં મહીપતિ;
કારેત્વા પરિકમ્માનિ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
આસળ્હી સુક્કપક્ખસ્સ, દિવસમ્હિ ચતુદ્દસે;
કારેત્વા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, સન્નિપાતમિદં વદિ.
મહાચેતિય મત્થાય, ભદન્તામઙ્ગલિટ્ઠકં;
પતિટ્ઠાપેસ્સં સ્વે એત્થ, સબ્બો સઙ્ઘો સમેતુનો.
બુદ્ધ પૂજા પયોગેન, મહાજનહીતત્થિકો;
‘‘મહાજનો’ પોસથિકો, ગન્ધમાલાદિગણ્હિય.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાન-ઠાનં યાતુ સુવે’’ઇતિ;
ચેતિય ઠાન ભૂસાય, અમચ્ચે ચ નિયોજયિ.
આણાપિતા નરિન્દેન, મુનિનો પિયગારવા;
અનેકેહિ પકારેહિ, તે તં ઠાનમલઙ્કરું.
નગરં સકલઞ્ચેવ, મગ્ગઞ્ચેવ ઇધાગતં;
અનેકેહિ પકારેહિ, અલઙ્કારયિ ભૂપતિ.
પભાતે ચ ચતુદ્વારે, નગરસ્સ ઠપાપયિ;
નહાપિતે નહાપકે ચ, અપ્પકે ચ બહૂતથા.
વત્થાનિ ¶ ગન્ધમાલા ચ, અન્નાનિ મધુરાનિ ચ;
મહાજનત્થં ભૂમિન્દો, મહાજનહિતે રતો.
પટિયત્તાનિ એતાનિ, સાદિયિત્વા યથારુચિ;
પોરાજાનપદાચેવ થૂપઠાનમુપાગમું.
સુમણ્ડિતેહિ નેકેહિ, ઠાનન્તર વિધાનતો;
આરક્ખિતો અમચ્ચેહિ, યથાઠાનં મહીપતિ.
સુમણ્ડિતાહિ નેકાહિ, દેવકઞ્ઞૂપમાહિ ચ;
નાટકીહિ પરિબ્બુળ્હો, સુમણ્ડિત પસ્સાધિતો.
ચત્તાલીસ સહસ્સેહિ, નરેહિ પરિવારિતો;
નાના તૂરિય સઙ્ઘુટ્ઠો, દેવરાજ વિલાસવા.
મહાથૂપ પતિટ્ઠાનં, ઠાનાઠાન વિચક્ખણો;
અપરણ્હે ઉપાગઞ્છિ, નન્દયન્તો મહાજનં.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સં સો, સાટકાનિટ્ઠપાપિય;
પુટબદ્ધાનિ મજ્ઝમ્હિ, ચતુપસ્સે તતો પન.
વત્થાનિ રાસીંકારેસિ, અનેકાનિ મહીપતિ;
મધુસપ્પિ ગુળાદીહિ ચ, મઙ્ગલત્થં ઠપાપયિ.
નાનાદેસેહિપા’ગઞ્છું, બહવો ભિક્ખવો ઇધ;
ઇધ દીપટ્ઠસઙ્ઘસ્સ, કા કથાવ ઇધાગમે.
થેરો’ સીતિ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા;
રાજગહસ્સ સામન્તા, ઇન્દગુત્તો મહાગણી.
સહસ્સાનિ’સિપતના, ભિક્ખૂનં દ્વાદસા’દિય;
ધમ્મસેનો મહાથેરો, ચેતિયઠાનમાગમા.
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદાય ઇધમાગમા;
પીયદસ્સી મહાથેરો, જેતારામ વિહારતો.
વેસાલી મહાવનતો, થેરોરુ બુદ્ધરક્ખિતો;
અટ્ઠારસ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
કોસમ્બી ઘોસિતારામા, થેરોરુ ધમ્મરક્ખિતો;
તિંસભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદાય ઇધ આગમા.
આદાયુજ્જેનીયં ¶ થેરો, દક્ખિણ ગિરિતો યતિ;
ચત્તારીસ સહસ્સાનિ, અગોરુ સઙ્ઘરક્ખિતો.
ભિક્ખૂનં સતસહસ્સં, સટ્ઠસહસ્સાનિ ચા’દિય;
પુપ્ફપુરે’સોકરામા, થેરો મિત્તિણ્ણ નામકો.
દુવે સતસહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ અસીતિ ચ;
ભિક્ખૂ ગહેત્વાનુ’ત્તિણ્ણો, થેરો કસ્મિરમણ્ડલા.
ચત્તારીસત સહસ્સાનિ, સહસ્સાનિ ચ સટ્ઠિ ચ;
ભિક્ખૂ પલ્લવભોગમ્હા, મહાદેવો મહામતી.
યોનનગરા’લસન્દાસો, યોન મહાધમ્મરક્ખિતો;
થેરો તિંસ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
વઞ્ઝાટવિવત્તનિયા, સેનાસના તુ ઉત્તરો;
થેરો સટ્ઠિસહસ્સાનિ, ભિક્ખૂ આદાય આગમા.
ચિત્તગુત્તો મહાથેરો, બોધિમણ્ડવિહારતો;
તિંસ ભિક્ખુસહસ્સાનિ, આદિયિત્વા ઇધાગમા.
ચન્દગુત્તો મહાથેરો, વનવાસપદેસતો;
આગાસીતિ સહસ્સાનિ, આદિયિત્વા યતી ઇધ.
સૂરિયગુત્તોમહાથેરો, કેલાસમ્હા વિહારતો;
છન્નવુતિ સહસ્સાનિ, ભિક્ખૂઆદાય આગમા.
ભિક્ખૂનં દીપવાસિનં, આગતાનઞ્ચ સબ્બસો;
ગણનાય પરિચ્છેદો, પોરાણેહિ ન ભાસિતો.
સમાગતાનં સબ્બેસં, ભિક્ખુનં તં સમાગમે;
વુત્તા ખીણાસવાયેવ, તે છન્નવુતિકોટિયો.
તે મહાચેતિયઠાનં, પરિવારેત્વા યથારહં;
મજ્ઝે ઠપેત્વા ઓકાસં, રઞ્ઞો અટ્ઠંસુ ભિક્ખવો.
પવિસિત્વા તહિં રાજા, ભિક્ખુસઙ્ઘં તથા ઠિતં;
દિસ્વા પસન્નચિત્તેન, વન્દિત્વા હટ્ઠમાનસો.
ગન્ધમાલાહિ પૂજેત્વા, કત્વાન તિપદક્ખિણં;
મજ્ઝે પુણ્ણઘટઠાનં, પવિસિત્વા સમઙ્ગલં.
સુવણ્ણખીલે ¶ પટિમુક્કં, પરિબ્ભમનદણ્ડકં;
રાજતેન કતં સુદ્ધં, સુદ્ધપીતિ બલોદયો.
ગાહયિત્વા અમચ્ચેન, મણ્ડિતેન સુજાતિના;
અભિમઙ્ગલભૂતેન, ભૂતભૂતિપરાયણો.
મહન્તં ચેતિયાવટ્ટં, કારેતું કતનિચ્છયો;
ભમાપયિતુ મારદ્ધો, પરિકમ્મિત ભૂમિયં.
સિદ્ધત્થો નામ નામેન, મહાથેરો મહિદ્ધિકો;
તથાકરોન્તં રાજાનં, દીઘદસ્સી નિવારયિ.
‘‘એવં મહન્તં થૂપઞ્ચ, અયં રાજા’રભિસ્સતિ;
થૂપે અનિટ્ઠિતેયેવ, મરણં અસ્સ હેસ્સતિ.
ભવિસ્સતિ મહન્તો ચ, થૂપોદુપ્પટિસઙ્ખરો;
ઇતિ સો નાગતં પસ્સં, મહન્તત્તં નિવારયિ.
સઙ્ઘસ્સ ચ અનુઞ્ઞાય, થેરો સમ્ભાવનાયચ;
મહન્તં કત્તુકામો’પિ, ગણ્હિત્વા થેરભાસિતં.
થેરસ્સ ઉપદેસેન, તસ્સ રાજા અકારયિ;
મજ્ઝિમં ચેતિયાવટ્ટં, પતિટ્ઠાપેતુમિટ્ઠિકા.
સોવણ્ણરજતે ચેવ, ઘટે મજ્ઝેટ્ઠપાપયિ;
અટ્ઠટ્ઠ અટ્ઠિતુસ્સાહો, પરિવારિય તે પન.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સઞ્ચ, ઠપાપેસિ નવે ઘટે;
અટ્ઠુત્તરે અટ્ઠુત્તરે, વત્થાનં તુ સતે પન.
ઇટ્ઠિકાપવરા અટ્ઠ, ઠપાપેસિ વિસું વિસું;
સમ્મતેન અમચ્ચેન, ભૂસિતેન અનેકધા.
તતો એકં ગાહયિત્વા, નાનામઙ્ગલસઙ્ખતે;
પુરિત્થિમદિસાભાગે, પઠમં મઙ્ગલિત્થિકં.
પતિટ્ઠાપેસિ સક્કચ્ચં, મનુઞ્ઞે ગન્ધકદ્દમે;
જાતિસુમન પુપ્ફેસુ, પૂજિતેસુ તહિં પન.
અહોસિ પુથવીકમ્પો, સેસા સત્તાપિ સત્તહિ;
પત્તિટ્ઠાપેસ’ મચ્ચેહિ, મઙ્ગલાનિ ચ કારયિ.
એવં ¶ અસાળ્હમાસસ્સ, સુક્કપક્ખે’ભિસમ્મતે;
ઉપોસથે પન્નરસે, પતિટ્ઠાપેસિ ઇટ્ઠિકા.
ચતુદ્દિસં ઠિતે તત્થ, મહાથેરે અનાસવે;
વન્દિત્વા પૂજયિત્વા ચ, સુપ્પતિતો કમેન સો.
પુબ્બુત્તરં દિસં ગન્ત્વા, પિયદસ્સિં અનાસવં;
વન્દિત્વાન મહાથેરં, અટ્ઠાસિ તસ્સ સન્તિકે.
મઙ્ગલં તત્થ વડ્ઢેન્તો, તસ્સ ધમ્મમભાસિસો;
થેરસ્સ દેસના તસ્સ, જનસ્સા’હોસિ સાત્થિકા.
ચત્તાલીસસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ;
ચત્તાલીસસહસ્સાનં, સોતાપત્તિફલં અહુ.
સહસ્સં સકદાગામિ, અનાગામિ ચ તત્તકા;
સહસ્સંયેવ અરહન્તો, તત્થ’હેસું ગિહીજના.
અટ્ઠારસસહસ્સાનિ, ભિક્ખૂભિક્ખુનિયો પન;
ચુદ્દસેવ સહસ્સાનિ, અરહત્તે પતિટ્ઠયું.
એવમ્પપસન્નમતિમા રતનત્તયમ્હિ,
ચાગામિમુત્તમનસાજનતાહિ તેન;
લોકત્થસિદ્ધિ પરમા ભવતીતિ ઞત્વા,
સદ્ધાદિનેકગુણયોગ રતિં કરેય્યાતિ.
સુજનપ્પસાદસં વેગત્થાય કતે મહાવંસે
થૂપારમ્ભો નામ
એકૂનતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
તિંસતિમ પરિચ્છેદ
ધાતુગબ્ભરચનો
વન્દિત્વાન ¶ મહારાજા, સબ્બં સઙ્ઘં નિમન્તયિ;
‘‘યાવચેતિયનિટ્ઠાના, ભિક્ખં ગણ્હથ મે’’ઇતિ.
સઙ્ઘો તં નાધિવાસેસિ, અનુપુબ્બેન સો પન;
યાવન્તો યાવ સત્તાહં, સત્તાહમધિવાસનં.
અલત્થો’પડ્ઢભિક્ખૂહિ, તે લદ્ધા સુમનો’વ સો;
અટ્ઠારસસુ ઠાનેસુ, થૂપઠાનસમન્તતો.
મણ્ડપે કારયિત્વાન, મહાદાનં પવત્તયિ;
સત્થાહં તત્થ સઙ્ઘસ્સ, તતો સઙ્ઘં વિસ્સજ્જયિ.
તતો ભેરિં ચરાપેત્વા, ઇટ્ઠકા વડ્ઢકી લહું;
સન્નિપાતેસિ તે આસું, પઞ્ચમત્તસતાનિ હિ.
કથં કરિસ્સસિ ને’કો, પુચ્છિતો આહ ભૂપતિ;
‘‘પેસ્સિયાનં સતં લદ્ધા, પંસૂનં સકટં અહં.
ખેપયિસ્સામિ એક્કા’હં, તં રાજા પટિબાહયિ;
તતો ઉપડ્ઢુપડ્ઢઞ્ચ, પંસૂ દ્વે અમ્મણાનિ ચ.
આહંસુ રાજા પટિબાહિ, ચતુરો તેપિ વડ્ઢકી;
અથેકો પણ્ડિતો બ્યત્તો, વડ્ઢકી આહ ભૂપતિં.
‘‘ઉદુક્ખલે કોટ્ટયિત્વા, અહં સુપ્પેહિ વટ્ટિતં;
પિંસાપયિત્વા નિસદે, એતં પંસૂનમમ્મણં.
ઇતિ વુત્તો અનુઞ્ઞાસિ, તિણાદિનેત્થનો સિયું;
ચેતિયમ્હીતિ ભૂમિન્દો, ઇન્દતુલ્યપરક્કમો.
‘‘કં સણ્ઠાનં ચેતિયં તં, કરિસ્સસિ તુવં ઇતિ;
પુચ્છિતં તંખણંયેવ, વિસ્સકમ્મો તમાવિસિ.
સોવણ્ણપાતિં તો યસ્સ, પુરાપેત્વાવ વડ્ઢકી;
પાણિના વારિમાદાય, વારિપિટ્ઠિયમાહની.
ફલિક ¶ લોલસદિસં, મહાફુબ્બુળમુટ્ઠહિ;
આહી’દિસં કરિસ્સતિ, તુસ્સિત્વાન’સ્સ ભૂપતિ.
સહસ્સગ્ઘં વત્થયુગં, તથા’લઙ્કાર પાદુકા;
કહાપનાનિ દ્વાદસ-સહસ્સાનિ ચ દાપપિ.
‘‘ઇટ્ઠકા આહારાપેસ્સં, અપીળેન્તો કથં નરે’’;
ઇતિ રાજા વિચિન્તેસિ, રત્તિંઞત્વાન તં મરૂ.
ચેતિયસ્સ ચતુદ્ધારે, આહરિત્વાન ઇટ્ઠકા;
રત્તિં રત્તિં ઠપયિંસુ, એકેકાહપહોનકા.
તં સુત્વા સુમનોરાજા, ચેતિયે કમ્મમારભિ;
અમૂલમેત્થ કમ્મઞ્ચ, ન કાતબ્બન્તિ ઞાપયિ.
એકેકસ્મિં દુવારસ્મિં, ઠપાપેસિ કહાપણે;
સોળસસતસહસ્સાનિ, વત્થાનિસુ બહૂનિ ચ.
વિવિધઞ્ચ અલઙ્કારં, ખજ્જંભોજ્જં સપાનકં;
ગન્ધમાલાગુળાદિચ, મુખવાસકપઞ્ચકં.
‘‘યથારુચિતં ગણ્હન્તુ, કમ્મં કત્વા યથારુચિં;
તે તથેવ અપેક્ખિત્વા, અદંસુ રાજકમ્મિકા.
થૂપકમ્મસહાયત્તં, એકો ભિક્ખુનિકામયં;
મત્તિકાપિણ્ડમાદાય, અત્તના અભિસઙ્ખતં.
ગન્ત્વાન ચેતિયટ્ઠાનં, વડ્ઢેત્વા રાજકમ્મિકે;
અદાસિ તં વડ્ઢકિસ્સ, ગણ્હન્તોયેવ જાનિસો.
તસ્સા કારં વિદિત્વાન, તત્થાહોસિ કુતૂહલં;
કમેન રાજા સુત્વાન, આગતો પુચ્છિ વડ્ઢકી.
દેવ એકેન હત્થેન, પુપ્ફાના’દાય ભિક્ખવો;
એકેન મત્તિકાપિણ્ડં, દેન્તિ મય્હં અહં પન.
અયં આગન્તુકો ભિક્ખુ, અયં નેવાસિકો ઇતિ;
જાનામિનેવા’તિ વચો, સુત્વા રાજાસમપ્પયિ.
એકોબલત્થં દસ્સેતું, મત્તિકા દાયકં યતિં;
સો બલતસ્સ દસ્સેસિ, સો તં રઞ્ઞો નિવેદયિ.
જાતિમકુલકુમ્ભેસો ¶ , મહાબોધઙ્ગણે તયો;
ઠપાપેત્વા બલત્થેન, રાજા દાપેસિ ભિક્ખુનો.
અજાનિત્વા પૂજયિત્વા, ઠિતસ્સે’તસ્સ ભિક્ખુનો;
બલત્થો તં નિવેદેસિ, તદા તં જાનિ સો યતિ.
કેલિવાતે જનપદે, પિયઙ્ગલ્લનિવાસિકો;
થેરો ચેતિયકમ્મસ્મિં, સહાયત્તં નિકામયં.
તસ્સિત્થિકાવડ્ઢકિસ્સ, ઞાતકો ઇધ આગતો;
તસ્સિટ્ઠિકા સમત્તેન, ઞાતો કત્વાન ઇટ્ઠકં.
કમ્મિયેવડ્ઢયિત્વાન, વડ્ઢકિસ્સ અદાસિતં;
સો તં તત્થ નિયોજેસિ, કોલાહલમહોસિ ચ.
રાજા સુત્વાવ’ તં આહ, ‘‘ઞાતું સક્કા તમિટ્ઠિકં’’;
જાનન્તોપિ ન સક્કાતિ, રાજાનં આહ વડ્ઢકી.
‘‘જાનાસિ તં ત્વં થેરંતિ’’,
વુત્તો આમા’’તિ ભાસિતો;
તં ઞાપનત્થં અપ્પેસિ,
બલત્થં તસ્સ તૂપતિ.
બલત્થો તેન તં ઞત્વા, રાજાનુઞ્ઞાયુપાગતો;
કટ્ઠહાલપરિવેણે, થેરં પસ્સિય મન્તિય.
થેરસ્સ મગમનાહઞ્ચ, ગતિઠાનઞ્ચ જાનિય;
‘‘તુમ્હેહિ સહ ગચ્છામિ, સકં ગામં’’ન્તિ ભાસિય.
રઞ્ઞો સબ્બં નિવેદેસિ, રાજા તસ્સ અદાપયિ;
વત્થયુગં સહસ્સગ્ઘં, મહગ્ઘં રત્તકમ્બલં.
સામણકે પરિક્ખારે, બહુકે સક્ખરમ્પિ ચ;
સુગન્ધ તેલનાળિઞ્ચ, દાપેત્વા અનુસાસિતં.
થેરેન સહ ગન્ત્વા સો, દિસ્સન્તે પિયગલ્લકે;
થેરં સીતાય છાયાય, સોદકાય નિસીદિય.
સક્ખરપાણકં દત્વા, પાદે તેલેન મક્ખિય;
ઉપાહનાનિ યોજેત્વા, પરિક્ખારે ઉપાનયિ.
કુલૂપગસ્સ ¶ થેરસ્સ, ગહિતા મે ઇમે મયા;
વત્થયુગંતુ પુત્તસ્સ, સબ્બે તાનિ દદામિ વો.
ઇતિ વત્વાન દત્વા તે, ગહેત્વા ગચ્છતો પન;
વન્દિત્વા રાજવચસા, રઞ્ઞો સન્દેસમાહ સો.
મહાથૂપે કયિરમાને, સતિયાકમ્મકારકા;
અનેકસઙ્ખાહિ જના, પસન્ના સુગતિં ગતા.
ચિત્તપ્પસાદમત્તેન, સુગતે ગતિઉત્તમા;
લબ્ભતીતિ વિદિત્વાન, થૂપપૂજં કરે બુધો.
એત્થેવ ભતિયા કમ્મં, કરિત્વા ઇત્થિયો દુવે;
તાવતિંસમ્હિ નિબ્બત્તા, મહાથૂપમ્હિ નિટ્ઠિતે.
આવજ્જિત્વા પુબ્બકમ્મં, દિટ્ઠકમ્મફલા ઉભો;
ગન્ધમાલા’દિયિત્વાન, થૂપં પૂજેતુમાગતા.
ગન્ધમાલાહિ પૂજેત્વા, ચેતિયં અભિવન્દિસું;
તસ્મિં ખણે ભાતિવઙ્ક-વાસી થેરો મહાસિવો.
રત્તિભાગે મહાથૂપં, વન્દિસ્સામીતિ આગતો;
તાદિસ્વાન મહાસત્ત-પણ્ણિરુક્ખમ પસ્સિતો.
અદસ્સયિત્વા અત્તાનં, પસ્સં સમ્પત્તિમબ્ભુતં;
ઠત્વા તાસં વન્દનાય, પરિયોસાને અપુચ્છિતં.
‘‘ભાસતે સકલો દીપો,
દેહોભાસેન વો ઇધ;
કિન્નુકમ્મં કરિત્વાન,
દેવલોકં ઇતો ગતા.
મહાથૂપે કતં કમ્મં, તસ્સ આહંસુ દેવતા;
એવં તથાગતે હેવ, પસાદો હિ મહપ્ફલો.
પુપ્ફધાનત્તયં થૂપે, ઇટ્ઠિકાહિ ચિતં ચિતં;
સમં પથવિયા કત્વા, ઇદ્ધિમન્તો’વ સીદયું.
નવ વારે ચિતં સબ્બં, એવં ઓસીદયિંસુ તે;
અથ રાજા ભિક્ખુસઙ્ઘ-સન્નિપાત મકારયિ.
તત્થાસીતિસહસ્સાનિ ¶ , સન્નિપાતમ્હિ ભિક્ખવો;
રાજા સઙ્ઘમુપાગમ્મ, પૂજેત્વા અભિવન્દિય.
ઇટ્ઠકોસિદનેહેતું, પુચ્છિ સઙ્ઘો વિયાકરિ;
‘‘નો સીદનત્થં થૂપસ્સ, ઇદ્ધિમન્તેહિ ભિક્ખૂહિ.
કતં એતં મહારાજ, ન ઇદાનિ કરિસ્સતે;
અઞ્ઞથત્તમકત્વા તં, મહાથૂપં સમાપય.
તં સુત્વા સુમનો રાજા, થૂપકમ્મમકારયિ;
પુપ્ફાધાનેસુ દસસુ, ઇટ્ઠિકા દસકોટિયો.
ભિક્ખુસઙ્ઘો સામણેરે, ઉત્તરં સુમનમ્પિ ચ;
‘‘ચેભિય ધાતુગબ્ભત્થં, પાસાણે મેઘવણ્ણકે.
આહરથા’’તિ યોજેસિ, તે ગન્ત્વા ઉત્તરં કુરું;
અસીતિ રતનાયામ, વિત્થારે રવિભાસુરે.
અટ્ઠઙ્ગુલાનિ બહલે, ગણ્ઠિપુપ્ફનિભે સુભે;
છમેઘવણ્ણપાસાણે, આહરિંસુ ખણેતતો.
પુપ્ફધાનસ્સ ઉપરિ, મજ્ઝે એકં નિપાતિય;
ચતુપસ્સમ્હિ ચતુરો, મઞ્જૂસં વિય યોજિય.
એકં પિધાનકત્થાય, દિસાભાગે પુરત્થિમે;
અદસ્સનં કરિત્વા તે, ઠપયિંસુ મહિદ્ધિકા.
મજ્ઝમ્હિ ધાતુગબ્ભસ્સ, તસ્સ રાજા અકારયિ;
રતનમયં બોધિરુક્ખં, સબ્બાકારમનોરમં.
અટ્ઠારસ રતનિકો, ખન્ધો સાખાસ્સ પઞ્ચ ચ;
પવાલમયમૂલો સો, ઇન્દનીલે પતિટ્ઠિતો.
સુસુદ્ધરજતક્ખન્ધો, મણિપત્તેહિ સોભિતો;
હેમમયપણ્ડુપત્ત, ફલો પવાળઅઙ્કુરો.
અથ મઙ્ગલિકા તસ્સ, ખન્ધે પુપ્ફલતાપિ ચ;
ચતુપ્પદાનં પન્તીધ, હંસપન્તિ ચ સોભના.
ઉદ્ધં ચારુવિતાનન્તે, મુત્તા કિં કિણિજાલકા;
સુવણ્ણ ઘણ્ટાપન્તીધ, દામાનિ ચ તહિં તહિં.
વિતાન ¶ ચતુકોણમ્હિ, મુત્તાદામકલાપકો;
નવસત સહસ્સગ્ઘો, એકે કો અસિલમ્બિતો.
રવિચન્દતાર રૂપાનિ, નાનાપદુમકાનિ ચ;
રતનેહિ કતાનેવ, ધિતાને અપ્પિતાન’યું.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સાનિ, વત્તાનિ વિવિધાનિ ચ;
મહગ્ઘનાનારઙ્ગાનિ, વિતાને લમ્બિતાન’યું.
બોધિં પરિક્ખિપિત્વાન, નાનારતનવેદિકા;
મહામલક મુત્તાહિ, સન્થારેતુ તદન્તરે.
નાનારતન પુપ્ફાનં, ચતુગન્ધૂદકસ્સ ચ;
પુણ્ણા પુણ્ણઘટપન્તિ, બોધિમૂલે કતાન’યું.
બોધિ પાચિન પઞ્ઞત્તે, પલ્લઙ્કેકોટિઅગ્ઘકે;
સોવણ્ણ બુદ્ધપટિમં, નિસીદાપેસિ ભાસુરં.
સરીરાવયવાતસ્સા, પટિમાય યથારહં;
નાનાવણ્ણેહિ રતનેહિ, કતા સુરુચિરા અહું.
મહાબ્રહ્મા ઠિતો તત્થ, રાજતચ્છત્ત ધારકો;
વિજયુત્તરસઙ્ખેન, સક્કો ચ અભિસેકદો.
વિણાહત્થો પઞ્ચસિખો, કાળનાગો સનાટિકો;
સહસ્સહત્થો મારો ચ, સહત્તીસહ કિંકરો.
પાચિનપલ્લઙ્કનિભા, તીસુ સેસદિસાસુ ચ;
કોટિકોટિધનગ્ઘા ચ, પલ્લઙ્કા અત્થતા અહું.
બોધિં ઉસ્સિસકે કત્વા, નાનારતનમણ્ડિતં;
કોટિ ધનગ્ઘકંયેવ, પઞ્ઞત્તં સયનં અહુ.
સત્તસત્તાહ ઠાનેસુ, તત્થ તત્થ યથારહં;
અધિકારે અકારેસિ, બ્રહ્મયાચનમેવ ચ.
ધમ્મચક્કપ્પવત્તઞ્ચ, યસપબ્બજનમ્પિ ચ;
ભદ્દવગ્ગિય પબ્બજ્જં, જટિલાનં દમનમ્પિ ચ.
બિમ્બિસારાગમઞ્ચાપિ ¶ , રાજગેહપ્પવેસનં;
વેળુવનસ્સગહનં, અસીતિસાવકે તથા.
કપિલ વત્થુગમનં, તથા રતન ચઙ્કમં;
રાહુલાનન્દપબ્બજ્જં, ગહણં જેતવનસ્સ ચ.
અમ્બમૂલે પાટિહીરં, તાવતિંસમ્હિ દેસનં;
દેવોરોહણપાટિહીરં, થેરપઞ્હસમાગમં.
મહાસમય સુત્તન્તં, રાહુલોવાદમેવચ;
મહામઙ્ગલસુત્તઞ્ચ, ધનપાલસમાગમં.
આળવકઙ્ગુલિમાલ, અપલાલદમનમ્પિ ચ;
પારાયનકસમિતિં, આયુવોસ્સજ્જનં તથા.
સૂકરમદ્દવગ્ગાહં, સિઙ્ગીવણ્ણયુગસ્સ ચ;
પસન્નોદકપાનઞ્ચ, પરિનિબ્બાન મેવ ચ.
દેવમનુસ્સ પરિદેવં, થેરેન પાદવન્દનં;
દહનં અગ્ગિનિબ્બાનં, તત્થ સક્કાર મેવ ચ.
ધાતુવિતઙ્ગ દોણેન, પસાદજનકાનિ ચ;
યેભુય્યેન અકારેસિ, જાતકાનિ સુજાતિમા.
વેસ્સન્તર જાતકન્તુ, વિત્થારેન અકારયિ;
કુસિનાપુરતો યાવ, બોધિમન્તિ તથેવ ચ.
ચતુદ્દિસં તે ચત્તારો, મહારાજા ઠિતા અહું;
તેત્તિંસદેવ પુત્તા ચ, બાત્તિંસ ચ કુમારિયો.
યક્ખસેનાપતિઅટ્ઠ, વીસતિ ચ તતો પરિ;
અઞ્જલીપગ્ગહાદેવા, પુપ્ફપુણ્ણઘટા તતો.
નચ્ચકા દેવતાચેવ, તૂરિયવાદક દેવતા;
આદાસગાહકા દેવા, પુપ્ફસાખા ધરા તથા.
પદુમાદિગાહકા દેવા, અઞ્ઞે દેવા ચ નેકધા;
રતનગ્ઘિય પન્તિ ચ, ધમ્મચક્કાન મેવ ચ.
ખગ્ગધરાદેવપન્તિ, દેવાપાતિધરા તથા;
તેસં સીસે પઞ્ચહત્થા, ગન્ધતેલસ્સ પૂરિતા.
દુકૂલવટ્ટિકા ¶ પન્તિ, સદાપઞ્જલિતા અહુ;
ફલિકગ્ઘિયે ચતુક્કણ્ણે, એકેકો ચ મહામણિ.
સુવણ્ણમણિ મુત્તાનં, રાસિયો વજિરસ્સ ચ;
ચતુક્કણ્ણેસુ ચત્તારો, કથા’હેસું પભસ્સરા.
મેદવણ્ણકપાસાણ, ભિત્તિયંયેવ ઉજ્જલા;
વિજ્જાતા અપ્પિતા આસું, ધાતુગબ્ભેવિભૂસિતા.
રૂપકાનેત્તસબ્બાનિ, ધાતુગબ્ભે મનોરમે;
ઘનકોટ્ટિ મહેમસ્સ, કારાપેસિ મહીપતિ.
કમ્માધિટ્ઠાયકો એત્થ, સબ્બં સંવિદહિ ઇમં;
ઇન્દગુત્તો મહાથેરો, છળભિઞ્ઞો મહામતી.
સબ્બં રાજિદ્ધિયા એતં, દેવતાનઞ્ચ ઇદ્ધિયા;
ઇદ્ધિયા અરિયાનઞ્ચ, અસમ્બાધં પતિટ્ઠિતં.
નિટ્ઠન્તં સુગતઞ્ચ પૂજિયતમં લોકુત્તમં નિત્તમં;
ધાતુ તસ્સ વિચુણ્ણિતં જનહિતં આસિંસતા પૂજિય;
પુઞ્ઞં તં સમમિચ્ચ’ચેચ્ચ મતિમા સદ્ધાગુણલઙ્કતો;
તિટ્ઠન્તં સુગતં વિય’સ્સ મુનિનો ધાતુ ચ સમ્બૂજયે.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુગબ્ભરચનો નામ
તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
એકતિંસતિમ પરિચ્છેદ
ધાતુનિધાનં
ધાતુગબ્ભમ્હિ ¶ કમ્માનિ, નિટ્ઠાપેત્વા અરિન્દમો;
સન્નિપાતં કારયિત્વા, સઙ્ઘસ્સ ઇધમબ્રવિ.
ધાતુગબ્ભમ્હિ કમ્માનિ, મયા નિટ્ઠાપિ તાનિ હિ;
સુવે ધાતું નિધેસ્સામિ, ભન્તે જાનાથ ધાતુયો’’.
ઇદં વત્વા મહારાજા, નગરં પાવિસી તતો;
ધાતુ આહરકં ભિક્ખું, ભિક્ખુસઙ્ઘો વિચિન્તિય.
સોણુત્તરં નામયતિં, પૂજાપરિવેણવાસિ કં;
ધાતાહરણ કમ્મમ્હિ, છળભિઞ્ઞં નિયોજયિ.
ચારિકં ચરમાનમ્હિ, નાથે લોકહિતાયહિ;
નન્દુત્તરો’તિ નામેન, ગઙ્ગાતીરમ્હિ માણવો.
નિમન્તેત્વા’ભિસમ્બુદ્ધં, સહ સઙ્ઘં અભોજયિ;
સત્થાપયોગપટ્ઠાને, સસઙ્ઘોનાવમારુહિ.
તત્થ ભદ્દજિથેરો તુ, છળભિઞ્ઞો મહિદ્ધિકો;
જલપક્ખલિતટ્ઠાનં, દિસ્વા ભિક્ખૂ ઇદં વદી.
‘‘મહા પનાદભૂતેન, મયા વુત્તો સુવણ્ણયો;
પાસાદો પતિતો એત્થ, પઞ્ચવીસતિયોજકો.
તં પાપુણિત્વા ગઙ્ગાય, જલં પક્ખિલિ તં ઇધ;
ભિક્ખૂ અસદ્દહન્તા તં, સત્થુનો તં નિવેદયું.
સત્થા’હ ‘‘કઙ્ખં ભિક્ખુનં, વિનોદેહી’’તિસોતતો;
ઞાપેતું બ્રહ્મલોકે’પિ, વસવત્તિસમત્થ તં.
ઇદ્ધિયા નભમુગ્ગન્ત્વા, સત્તતાલસમે ઠિતો;
દૂસ્સથૂપં બ્રહ્મલોકે, ઠપેત્વા વડ્ઢિતે કરે.
ઇધા’નેત્વા ¶ દસ્સયિત્વા, જનસ્સ પુન તં તહિં;
ઠપયિત્વા યથાઠાને, ઇદ્ધિયા ગઙ્ગામાગતો.
પાદઙ્ગુટ્ઠેન પાસાદં, ગહેત્વા થુપિકાયસો;
ઉસ્સાપેત્વાન દસ્સેત્વા, જનસ્સ ખિપિ તં તહિં.
નન્દુત્તરો માણવકો, દિસ્વા તં પાટિહારિયં;
પરાયત્તમહં ધાતું, પહુઆનયિતું સિયં.
ઇતિ પત્થયિ તેનેતં, સઙ્ઘો સોણુત્તરં યતિં;
તસ્મિં કમ્મે નિયોજેસિ, સોળસવસ્સિકં અપિ.
‘‘આહરામિ કુતો ધાતું’’, ઇતિ સઙ્ઘમપુચ્છિસો;
કથેસિ સઙ્ઘો થેરસ્સ, તસ્સ તા ધાતુયો ઇતિ.
‘‘પરિનિબ્બાન મઞ્ચમ્હિ, નિપન્નો લોક નાયકો;
ધાતૂહિપિલોકહિ તં, કાતું દેવિન્દ મબ્રુવિ.
દેવિન્દ’ટ્ઠસુ દોણેસુ, મમ સારિરધાથુસુ;
એકં દોણં રામગામે, કોળિયેહિ ચ સક્કતં.
નાગલોકં તતો નિતં, તતો નાગેહિ સક્કતં;
લંકાદિપે મહાથૂપે, નિધાનાય ભવિસ્સતિ.
મહાકસ્સપત્થેરોપિ, દીઘદસ્સી મહાયતિ;
ધમ્માસોક નરિન્દેન, ધાતુવિત્થારકારકો.
રાજગહસ્સ સામન્તે, રઞ્ઞા અજાતસત્તુના;
કારાપેન્તો મહાધાતું, નિધાનં સાધુ સઙ્ખતં.
સત્ત દોણાનિ ધાતૂનં, આહરિત્વાન કારયિ;
રામગામમ્હિ દોણન્તુ, સત્તુચિત્તઞ્ઞુન’ગ્ગહિ.
મહાધાતુનિધાનં તં, ધમ્માસોકોપિ ભૂપતિ;
પસ્સિત્વા અટ્ઠમં દોણં, આણાપેતુંમકિં અકા.
મહાથૂપે નિધાનત્થં, વિહિતં તં જિનેનિ’તિ;
ધમ્માસોકં નિવારેસું, તત્થ ખિણાસવાયતિ.
રામગામમ્હિ થૂપોતુ, ગઙ્ગાતીરે કતો તતો;
ભિજ્જિગઙ્ગાય ઓઘેન, સોતુ ધાતુ કરણ્ડકો.
સમુદ્દં ¶ પવિસિત્વાન, દ્વિધા ભિન્ને જલે તહિં;
નાનારતનપિટ્ઠમ્હિ, અટ્ઠારસ્મિં સમાકુલો.
નાગા દિસ્વા કરણ્ડં તં, કાળનાગસ્સ રાજિનો;
મઞ્જેરિકનાગભવનં, ઉપગમ્મ નિવેદયું.
દસકોટિસહસ્સેહિ, ગન્ત્વા નાગેહિ સો તહિં;
ધાતૂ તા અભિપૂજેન્તો, નેત્વાન ભવનં સકં.
સબ્બરતનમયં થૂપં, તસ્સોપરિઘરં તથા;
માપેત્વા સહ નાગેહિ, સદા પૂજેસિ સાદરો.
આરક્ખામહતી તત્થ, ગન્ત્વા ધાતુઇધાનય;
સુવે ધાતુનિધાનઞ્હિ, ભૂમિપાલો કરિસ્સતિ’’.
ઇચ્ચેવં સઙ્ઘવચનં, સુત્વા સાધૂતિ સો પન;
પત્તબ્બકાલં પેક્ખન્તો, પરિવેણ મગાસકં.
ભવિસ્સતિ સુવે ધાતુ, નિધાનન્તિ મહીપતિ;
ચારેસિ નગરે ભેરિં, સબ્બ કિચ્ચં વિધાય તં.
નગરં સકલઞ્ચેવ, ઇધાગામિઞ્ચ અઞ્જસં;
અલઙ્કારયિ સક્કચ્ચં, નગરે ચ વિભૂસયિ.
સક્કો દેવાનમિન્દો ચ, લંકાદીપમસેસકં;
આમન્તેત્વા વિસ્સકમ્મં, અલઙ્કારયિનેકધા.
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, વત્તભત્તંહિ નેકધા;
મહાજનોપભોગત્થં, ઠપાપેસિ નરાધિપો.
ઉપોસથે પન્નરસે, અપરન્હે સુમાનસો;
પણ્ડિતો રાજકિચ્ચેસુ, સબ્બાલઙ્કાર મણ્ડિતો.
સબ્બાહિ નાટકત્થીહિ, યોધેહિ સાયુધેહિ ચ;
મહતા ચ બલોઘેન, હત્થિવા જિરથેહિ ચ.
નાનાવિધવિભૂસેહિ, સબ્બતો પરિવારિતો;
આરુય્હ સુરથં અટ્ઠા, સુસેત ચ સુસિન્ધવં.
ભૂસિતં કણ્ડૂલં હત્થિં, કારેત્વા પુરતોસુભં;
સુવણ્ણચઙ્ગોટધરો, સોતચ્છત્તસ્સ હેટ્ઠાતો.
અટ્ઠુત્તર ¶ સહસ્સાનિ, નાગરનારિયો સુભા;
સુપુણ્ણઘટભૂસાયો, તં રટ્ઠં પરિવારયું.
નાનાપુપ્ફસમુગ્ગાનિ, તથેવ દણ્ડદીપિકા;
તત્તકા તત્તકા એવ, ધારયિત્વાન ઇત્થિયો.
અટ્ઠુત્તર સહસ્સાનિ, દારકા સમલઙ્કતા;
ગહેત્વા પરિવારેસું, નાનાવણ્ણધજે સુભે.
નાનાતૂરિયઘોસેહિ, અનેકેહિ તહિં તહિં;
હત્થસરથસદ્દેહિ, ભિજ્જન્તે વિય ભૂતલે.
યન્તો મહામેઘવનં, સિરિયા સો મહાયસો;
યન્તે’વ નન્દનવનં, દેવરાજા અસોભથ.
રઞ્ઞો નિગ્ગમનારમ્ભે, મહાતૂરિય રવંપુરે;
પરિવેણે નિસિન્નો’વ, સુત્વા સોણુત્તરો યતિ.
નિમુજ્જિત્વા પુથુવિયા, ગન્ત્વાન નાગમન્દિરં;
નાગરાજસ્સ પુરતો, તત્થ પાતૂરહુલહું.
વુટ્ઠાય અભિવાદેત્વા, પલ્લઙ્કે તં નિવેસીલ;
સક્કરિત્વાન નાગિન્દો, પુચ્છિ આગત દેસકં.
તસ્મિં વુત્તે અથોપુચ્છિ, થેરાગમનકારણં;
પત્વા’ધિકારં સબ્બં સો, સઙ્ઘ સન્દેસ મબ્રુવિ.
મહાથૂપે નિધાનત્થં, બુદ્ધેન વિહિતા ઇધ;
તવ હત્થગતા ધાતુ, દેહિતા કિર મે તુવં.
તં સુત્વા નાગરાજાસો, અતીવ દોમનસ્સિ તો;
‘‘પહૂ અયઞ્હિ સમણો, બલક્કારેન ગણ્હિતું.
તસ્મા અઞ્ઞત્થ નેતબ્બા, ધાતુયો’’ઇતિ ચિન્તિય;
તત્થ ઠિતં ભાગિનેય્યં, આકારેન નિવેદયિ.
નામેન વાસુલદત્તો, જાનિત્વા તસ્સ ઇઙ્ગિતં;
ગન્ત્વા તં ચેતિયઘરં, ગિલિત્વાન કરણ્ડકં.
સિનેરુપાદં ¶ ગન્ત્વાન, કુણ્ડલાવટ્ટકોસયિ;
તિયોજનસતં દીઘો, ભોગોયોજનવટ્ટવા.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, માપેત્વાન ફણાનિ ચ;
ધૂપાયતિ પજ્જલતિ, સયિત્વા સો મહિદ્ધિકો.
અનેકાનિ સહસ્સાનિ, અત્તના સદિસે અહિ;
માપયિત્વા સયાપેસિ, સમન્તા પરિવારિતે.
બહૂ દેવા ચ નાગા ચ, ઓસરિંસુ તહિં તદા;
‘‘યુદ્ધં ઉભિન્નં નાગાનં, પસિસ્સામ મયં’’ઇતિ.
માતુલો ભાગિનેય્યેન, હટાતા ધાતુયો ઇતિ;
ઞત્વા’નહ થેરં તં, ધાતુનત્થિ મે સન્તિકે ઇતિ.
આદિતોપ્પભુતિથેરો, તાસં ધાતૂનમાગમં;
વત્વાન નાગરાજં તં, ‘‘દેહિ ધાતૂ’’તિ અબ્રુવિ.
અઞ્ઞથા સઞ્ઞાપેતું તં, થેરં સો ઉરગાધિપો;
આદાય ચેતિય ઘરં, ગન્ત્વા તં તસ્સ વણ્ણયિ.
અનેકધા અનેકેહિ, રતનેહિ સુસઙ્ખતં;
ચેતિયં ચેતિયઘરં, પસ્સ ભિક્ખુ સુનિમ્મિતં.
લંકાદીપમ્હિ સકલે, સબ્બાનિ રતનાનિપિ;
સોપાનન્તે પાટિકમ્પિ, નાગ્ઘન્ત’ઞ્ઞેસુ કા કથા.
મહાસક્કારઠાનમ્હા, અપ્પસક્કારઠાન કં;
ધાતૂનં નયનં નામ, નયુત્તં ભિક્ખુવો ઇદં.
‘‘સચ્ચાભિસમયો નામ, તુમ્હાકં હીન વિજ્જતિ;
સચ્ચાભિસમયઠાનં, નેતું યુત્તઞ્હિ ધાતુયો’’.
‘‘સંસાર દુક્ખ મોક્ખાય, ઉપ્પજ્જન્તિ તથાગતા;
બુદ્ધસ્સાયમધિપ્પાયો, તેનનેસ્સામ ધાતુયો.
ધાતુનિધાનં અજ્જે’વ, સો હિ રાજા કરિસ્સતિ;
તસ્મા પપઞ્ચમકરિત્વા, લહું મે દેહિ ધાતુયો’’.
નાગોઆહસચે ભન્તે, તુવં પસ્સસિ ધાતુયો;
ગહેત્વા યાહિ તં થેરો, તિક્ખત્તું તં ભણાપિય.
સુખુમં ¶ કરં માપયિત્વા, થેરો તત્રઠિતો’વસો;
ભાગિનેય્યસ્સ વદને, હત્થં પક્ખિપ્પ તાવદે.
ધાતુકરણ્ડં આદાય, ‘‘તિટ્ઠ નાગા’’તિ ભાસિય;
નિમુજ્જિત્વા પથવિયં, પરિવેણમ્હિ ઉટ્ઠહિ.
નાગરાજા ગતો ભિક્ખુ, અમ્હેહિ વઞ્ચિતો’’ઇતિ;
ધાતુ આનયનત્થાય, ભાગિનેય્યસ્સ પાહિણિ.
ભાગિનેય્યો’થ કુચ્છિમ્હિ, અપસ્સિત્વા કરણ્ડકં;
પરિદેવમાનો આગન્ત્વા, માતુલસ્સ નિવેદયિ.
તદા સો નાગરાજાપિ, ‘‘વઞ્ચિતમ્હ મયં’’ઇતિ;
પરિદેવિ નાગા સબ્બેપિ, પરિદેવિંસુ પીળિતા.
ભિક્ખુ નાગસ્સ વિજયે, તુટ્ઠા દેવા સમાગતા;
ધાતુયો પૂજયન્તાતા, તેનેવ સહ આગમું.
પરિદેવમાના આગન્ત્વા, નાગા સઙ્ઘસ્સ સન્તિકે;
બહુધા પરિદેવિંસુ, ધાતાહરણ દુક્ખિતા.
તેસં સઙ્ઘો’નુકમ્પાય, થોકં ધાતુમદાપયિ;
તે તેન તુટ્ઠા ગન્ત્વાન, પૂજા ભણ્ડાનિ આહરું.
સક્કો રતનપલ્લઙ્કં, સોણ્ણચઙ્કોટમેવ ચ;
આદાય સહ દેવેહિ, તં ઠાનં સમુપાગતો.
થેરસ્સ ઉગ્ગતઠાને, કારિતે વિસ્સકમ્મુના;
પતિટ્ઠપેત્વા પલ્લઙ્કં, સુભે રતનમણ્ડપે.
માતુકરણ્ડમાદાય, તસ્સ થેરસ્સ હત્થતો;
ચઙ્કોટકે ઠપેત્વાન, પલ્લઙ્કે પવરેઠપિ.
બ્રહ્મા છત્તમધારેસિ, સન્તુસ્સિતો વાળબીજનિં;
મણિતાલવણ્ટં સુયામો, સક્કો સઙ્ખં તુસોદકં.
ચત્તારો તુ મહારાજા, અટ્ઠંસુ ખગ્ગપાણિનો;
સમુગ્ગહત્થા તેત્તિંસ, દેવપુત્તા મહિદ્ધિકા.
પારિચ્છત્તક પુપ્ફેહિ, પૂજયન્તા તહિંઠિતા;
કુમારિયોતુ દ્વત્તિંસ, દણ્ડદીપધરા ઠિતા.
પલાપેત્વા ¶ દુટ્ઠયક્ખે, યક્ખસેનાપતિ પન;
અટ્ઠવીસતિ અટ્ઠંસુ, આરક્ખં કુરુમાનકા.
વીણં વાદયમાનો’વ, અટ્ઠા પઞ્ચસિખો તહિં;
રઙ્ગભૂમિં માપયિત્વા, તિમ્પરુતુરિય ઘોસવા.
અનેકદેવપુત્તા ચ, સાધુગીતપ્પયોજકા;
મહાકાળો નાગરાજા, થુયમાનો અનેકધા.
દિબ્બતૂરિયાનિ વજ્જન્તિ, દિબ્બસંગીતિ વત્તતિ;
દિબ્બગન્ધાદિવસ્સાનિ, વસ્સપેન્તિ ચ દેવતા.
સો ઇન્દગુત્તથેરોતુ, મારસ્સ પટિબાહનં;
ચક્કવાળસમં કત્વા, લોહચ્છત્તમમાપયિ.
માતૂનં પુરતો ચેવ, તત્થ તત્થ ચ પઞ્ચસુ;
ઠાનેસુ ગણસજ્ઝાયં, કરિંસ્વ ખિલભિક્ખવો.
તત્થા’ગમા મહારાજા, પહટ્ઠો દુટ્ઠગામણિ;
સીસેના’દાય આનીતે, ચઙ્કોટમ્હિ સુવણ્ણયે.
ઠપેત્વા ધાતુ ચઙ્કોટં, પતિટ્ઠાપિય આસને;
ધાતું પૂજીય વન્દિત્વા, ઠિતો પઞ્ચલીકો તહિં.
દિબ્બચ્છત્તાદિકાનેત્થ, દિબ્બગન્ધાદિકાનિ ચ;
પસ્સિત્વા દિબ્બતૂરિયાદિ-સદ્દે સુત્વા ચ ખત્તિયો.
અપસ્સિત્વા બ્રહ્મદેવો, તુટ્ઠો અચ્છરિયબ્ભુતો;
ધાતુછત્તેન પૂજેસિ, લંકારજ્જે’ભિસિઞ્ચિ ચ.
‘‘દિબ્બચ્છત્તં માનુસઞ્ચ, વિમુત્તિચ્છત્તમેવ ચ;
ઇતિ તિચ્છિત્તધારિસ્સ, લોકનાથસ્સ સત્થુનો.
તિક્ખત્તુમેવ મે રજ્જં, દમ્મી’તિ હટ્ઠમાનસો;
તિક્ખત્તુમેવ ધાતૂનં, લંકારજ્જમદાસિસો.
પૂજયન્તો ધાતુયોતા, દેવેહિ માનુસેહિ ચ;
સહ ચઙ્કોટકેહેવ, સીસેનાદાય ખત્તિયો.
ભિક્ખુસઙ્ઘ પરિબ્યુળ્હો, કત્વા થૂપં પદક્ખિણં;
પાચિનતો આહરિત્વા, ધાતુગબ્ભમ્હિ ઓતરિ.
અરહન્તો છન્નવુતિ-કોટિયો થૂપમુત્તમં;
સમન્તા પરિવારેત્વા, અટ્ઠંસુ કતપઞ્જલી.
ઓતરિત્વા ¶ ધાતુગબ્ભં, મહગ્ઘે સયનેસુભે;
ઠપેસ્સામિતિ ચિન્તેન્તે, પીતિપુણ્ણનરિસ્સરે.
સધાતુ ધાતુચઙ્કોટો, ઉગ્ગન્ત્વા તસ્સ સીસતો;
સત્તતાલપ્પમાણમ્હિ, આકાસમ્હિ ઠિતો તતો.
સયં કરણ્ડો વિવરિ, ઉગ્ગન્ત્વા ધાતુયો તતો;
બુદ્ધવેસં ગહેત્વાન, લક્ખણેબ્યઞ્જનુજ્જલં.
ગણ્ડમ્બમૂલે બુદ્ધો’વ, યમકં પાટિહારિયં;
અકંસુ ધરમાનેન, સુગતેન અધિટ્ઠિતં.
તં પાટિહારિયં દિસ્વા, પસન્નેકગ્ગમાનસા;
દેવામનુસ્સા અરહત્તં, પત્તા દ્વાદસ કોટિયો.
સેસા ફલત્તયં પત્તા, અતીતા ગણનાપથં;
હિત્વા’થ બુદ્ધવેસં તા, કરણ્ડમ્હિ પતિટ્ઠયું.
તતો ઓરુય્હ ચઙ્કોટો, રઞ્ઞો સીસે પતિટ્ઠહિ;
સહિન્દગુત્તથેરેન, નાટકીહિ ચ સો પન.
ધાતુગબ્ભંપરિહરં, પત્વાન સયનં સુભં;
ચઙ્કોટં રતનપલ્લઙ્કે, ઠપયિત્વા જુતિન્ધરો.
ધોવિત્વાન પુનોહત્થે, ગન્ધવાસિત વારિના;
ચતુજ્જાતિયગન્ધેન, ઉબ્બતેત્વા સગારવો.
કરણ્ડં વિવરિત્વાન, તાગહેત્વાન ધાતુયો;
ઇતિ ચિન્તયિ ભૂમિન્દો, મહાજનહિતત્થિકો.
અનાકુલં કેહિચિપિ, યદિ હેસ્સન્તિ ધાતુયો;
જનસ્સ સરણં હુત્વા, યદિ ઠસ્સન્તિ ધાતુયો.
સત્થુનિપન્નાકારેન, પરિનિબ્બાનમઞ્ચકે;
નિપજ્જન્તુ સુપઞ્ઞત્તે, સયનમ્હિ મહારહે.
ઇતિ ચિન્તિય સો ધાતૂ, ઠપેસિ સયનુત્તમે;
તદા કારા ધાતુયો ચ, સહિંસુ સયનુત્તમે.
આસળ્હીસુક્કપક્ખસ્સ, પન્નરસઉપોસથે;
ઉત્તરાસળ્હનક્ખત્તે, એવં ધાતુપતિટ્ઠિતા.
સહ ¶ ધાતુપતિટ્ઠાના, અક્ખમ્પિત્થ મહામહી;
પાટિહીરાનિનેકાનિ, પવત્તિંસુ અનેકધા.
રાજા પસન્નોધાતુતા, સેતચ્છત્તેન પૂજયિ;
લંકાય રજ્જં સકલં, સત્તાહાનિ અદાસિ ચ.
કાયે ચ સબ્બાલઙ્કારં, ધાતુગબ્ભમ્હિ પૂજયિ;
તથાનાટકિયો’મચ્છા, પરિસા દેવતાપિ ચ.
વત્થગુળઘતાદીનિ, દત્વા સઙ્ઘસ્સ ભૂપતિ;
ભિક્ખૂહિ ગણસજ્ઝાયં, કારેત્વા’ખિલરત્તિયં.
પુનાહનિ પુરેભેરિં, ચારેસિ ‘‘સકલા જના;
વિન્દન્તુ ધાતુસત્તાહં, ઇમં’’તિ જનતાહિતો.
ઇન્દગુત્તો મહાથેરો, અદિટ્ઠાસિ મહિદ્ધિકો;
‘‘ધાતુ વન્દિતુકામાયે, લંકાદીપમ્હિ માનુસા.
તઙ્ખણંયેવ આગન્ત્વા, વન્દિત્વા ધાતુયો ઇધ;
યથા સકં ઘરં યન્તુ’’, તં યથાધિટ્ઠિતં અહુ.
સો મહાભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, મહારાજા મહાયસો;
મહાદાનં પવત્તેત્વા, તં સત્તાહં નિરન્તરં.
આચિક્ખિધાતુગબ્ભમ્હિ, કિચ્ચં નિઠાપિતં મયા;
ધાતુગબ્ભપિધાનંતુ, સઙ્ઘો જાનિતુમરહતિ.
સઙ્ઘો તે દ્વે સામણેરે, તસ્મિં કમ્મે નિયોજયિ;
પિદહિંસુ ધાતુગબ્ભં, પાસાણેના’હટેન તે.
‘‘માલેત્થ મા મિલાયન્તુ, ગન્ધાસુસ્સન્તુમા ઇમે;
મા નિબ્બાયન્તુ દીપાવ, મા કિઞ્ચાપિ વિવજ્જતુ.
મેદવણ્ણ છ પાસાણા, સન્ધિયન્તુનિરન્તરા’’;
ઇતિ ઘીણાસવા એત્થ, સબ્બમેતં અધિટ્ઠયું.
આણાપેસિ મહારાજા, ‘‘યથાસત્તિં મહાજનો;
ધાતુનિધાનકાને’ત્થ, કરોતૂ’’તિ હિતત્થિકો.
મહાધાતુનિધાનસ્સ, પિટ્ઠિમ્હિ ચ મહાજનો;
અકા સહસ્સ ધાતુનં, નિધાનાનિ યથાબલં.
પિદહાપિયતં સબ્બં, રાજાથૂપં સમાપયિ;
ચતુરસ્સ ચ યઞ્ચેત્થ, ચેતિયમ્હિ સમાપયિ.
પુઞ્ઞાનિ ¶ એવમમલાનિ સયઞ્ચસન્તો,
કુબ્બન્તિ સબ્બવિભવુત્તમપત્તિ હેતુ;
કારેન્તિ ચાપિહિ’ખિલા પરિસુદ્ધચિત્તા,
નાનાવિસેસજાનતા પરિવારહેતૂ’’તિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ધાતુનિધાનં નામ
એકતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
દ્વત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
તુસિતપુરગમનં
અનિટ્ઠિતે છત્તકમ્મે, સુધાકમ્મે ચ ચેતિયે;
મારણન્તિકરોગેન, રાજા આસિ ગિલાનકો.
તિસ્સં પક્કોસયિત્વા સો, કનિટ્ઠં દીઘવાપિતો;
‘‘થૂપે અનિટ્ઠિતં કમ્મં, નિટ્ઠાપેહીતિ અબ્રવિ.
ભાતુનો દુબ્બલત્તાસો, તુન્નવાયેહિ કારિય;
કઞ્ચુકં સુદ્ધવત્થેહિ, તેન છાદિય ચેતિયં.
ચિત્તકારેહિ કારેસિ, વેદિકં તત્થ સાધુકં;
પન્તિપુણ્ણઘટાનઞ્ચ, પઞ્ચઙ્ગુલકપન્તિકં.
છત્તાકારેહિ કારેસિ, છત્તં વેળુમયં તથા;
ખરપત્તમયે ચન્દ-સૂરિયે મુદ્ધવેદિયં.
લાખાકુઙ્કુમકેહે’તં, ચિત્તયિત્વા સુચિત્તિતં;
રઞ્ઞો નિવેદયિ’’થૂપે, કત્તબ્બં નિટ્ઠિતં’’ઇતિ.
સિવિકાય નિપજ્જિત્વા, ઇધાગન્ત્વા મહીપતિ;
પદક્ખિણં કરિત્વાન, સિવિકાયે’વ ચેતિયં.
વન્દિત્વા ¶ દક્ખિણદ્વારે, સયને ભૂમિસન્થતે;
સયિત્વા દક્ખિણપસ્સેન, સો મહાથૂપ મુત્તમં.
સયિત્વા વામપસ્સેસ, લોહપાસાદ મુત્તમં;
પસ્સન્તો સુમનો આસિ, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરેક્ખતો.
ગિલાનપુચ્છનત્થાય, આગતાહિ તતો તતો;
છન્નવુતિકોટિયો ભિક્ખૂ, તસ્મિં આસું સમાગમે.
ગણસજ્ઝાયમકરું, વગ્ગબન્ધેન ભિક્ખવો;
થેરપુત્તાભયં થેરં, તત્થા’દિસ્વા મહીપતિ.
અટ્ઠવીસ મહાયુદ્ધં, યુજ્ઝન્તો અપરાજયં;
યો સો ન પચ્ચુદાવત્તો, મહાયોધો વસી મમ.
મચ્ચુયુદ્ધમ્હિ સમ્પત્તે, દિસ્વા મઞ્ઞે પરાજયં;
ઇદાનિ સો મં નો પેતિ, થેરો થેરપુત્તભયો.
ઇતિ ચિન્તયિ સોથેરો, જાનિત્વા તસ્સ ચિન્તિતં;
કરિન્દનદિયા સિસે, વસં પઞ્જલિપબ્બતે.
પઞ્ચખીણાસવસત-પરિવારેન ઇદ્ધિયા;
નભસાગમ્મ રાજાનં, અટ્ઠાસિ પરિવારિય.
રાજા દિસ્વા પસન્નો તં, પુરતો ચ નિસીદિય;
તુમ્હે દસમહાયોધે, ગણ્હિત્વાન પુરે અહં.
યુજ્ઝિં ઇદાનિ એકો’વ, મચ્ચુના યુદ્ધમારભિં;
મચ્ચુસત્તું પરાજેતું, ન સક્કોમી’’તિ આહ ચ.
આહ થેરો ‘‘મહારાજ-મા ભાયિ મનુજાધિપ;
કિલેસસત્તું અજિત્વા, અજેય્યો મચ્ચુસત્તુકો.
સબ્બમ્પિ સઙ્ખારગતં, અવસ્સંયેવ ભિજ્જતિ;
‘‘અનિચ્ચા સબ્બસઙ્ખારા’’, ઇતિ વુત્તંહિ સત્થુના.
લજ્જા સારજ્જરહિતા, બુદ્ધેપે’તિ અનિચ્ચતા;
તસ્મા અનિચ્ચા સઙ્ખારા, દુક્ખા’નત્તાતિ ચિન્તય.
દુતિયે અત્તાભાવેપિ, ધમ્મચ્છન્દો મહાહિતે;
ઉપટ્ઠિતે દેવલોકે, હિત્વા દિબ્બં સુખં તુવં.
ઇધાગમ્મ બહું પુઞ્ઞં, અકાસિ ચ અનેકધા;
કરણમ્પેકરજ્જસ્સ, સાસનુજ્જોતનાયતે.
મહાપુઞ્ઞકતં ¶ પુઞ્ઞં, યાવજ્જદિવસા તયા;
સબ્બંનુસ્સરમેવં તે, સુખં સજ્જુ ભવિસ્સતિ.
થેરસ્સવચનં સુત્વા, રાજા અત્તમનો અહુ;
‘‘અવસ્સયો મચ્ચુયુદ્ધેપિ, ત્વં મે સી’’તિ અભાસિતં.
તદા ચ આહરાપેત્વા, પહટ્ઠો પુઞ્ઞ પોત્થકં;
વાચેતું લેખકં આહ, સો તં વાચેસિ પોત્થકં.
એકૂનસતવિહારા, મહારાજેન કારિતા;
એકૂનવીસકોટીહિ, વિહારો મરિચ વટ્ટિ ચ.
ઉત્તમો લોહપાસાદો,
તિંસકોટીહિ કારિતો;
મહાથૂપે અનગ્ઘાનિ,
કારિતા ચતુવીસતિ.
મહાથૂપમ્હિ સેસાનિ, કારિતાનિ સુબુદ્ધિના;
કોટિસહસ્સં અગ્ઘન્તિ, મહારાજા’’તિ વાચયિ.
‘‘કોટ્ઠનામમ્હિ મલયે, અક્ખક્ખાયિક છાતકે;
કુણ્ડલાનિ મહગ્ઘાનિ, દુવે દત્વાન ગણ્હિય.
ખીણાસવાનં પઞ્ચન્નં, મહાથેરાન મુત્તમો;
દિન્નો પસન્નચિત્તેન, કઙ્ગુઅમ્બિલપિણ્ડકો.
ચૂળઙ્ગનિય યુદ્ધમ્હિ, પરાજિત્વા પલાયતા;
કાલં ઘોસાપયિત્વાન, આગતસ્સ વિહાયસા.
ખીણાસવસ્સ યતિનો, અત્તાનમનપેક્ખિય;
દિન્નં સરકભત્ત’ન્તિ, વુત્તે આહ મહીપતિ.
વિહારમહસત્તાહે, પાસાદસ્સ મહેતથા;
થૂપારમ્ભે તુ સત્તાહે, તથા ધાતુનિધાનકે.
ચાતુદ્દિસસ્સ ઉભતો, સઙ્ઘસ્સ ઉભતો મયા;
મહારહં મહાદાનં, અવિસેસં પવત્તિતં.
મહાવેસાખપૂજા ચ, ચતુવીસતિ કારયિ;
દીપે સઙ્ઘસ્સ તિક્ખત્તું, તિચીવરમદાપયિ.
સત્તસત્ત ¶ દિનાનેવ, દીપે રજ્જમહં ઇમં;
પઞ્ચક્ખત્તું સાસનમ્હિ, અદાસિં હટ્ઠમાનસો.
સતતં દ્વાદસઠાને, સપ્પિના સુદ્ધવટ્ટિયા;
દીપસહસ્સં જાલેસિં, પૂજેન્તો સુગતં અહં.
નિચ્ચં અટ્ઠારસઠાને, વજ્જેહિ વિહિતં અહં;
ગિલાન ભત્તભેસજ્જં, ગિલાનાનમદાપયિં.
ચતુત્તાલીસઠાનમ્હિ, સઙ્ખતં મધુપાયસં;
તત્તકેસ્વેવ ઠાનેસુ, તેલુલ્લોપકમેવ ચ.
ઘતે પક્કે મહાજાલ, પૂવે ઠાનમ્હિ તત્તકે;
તથેવ સહ ભત્તેહિ, નિચ્ચ એમવ અદાપયિં.
ઉપોસથેસુ દિવસેસુ, માસે માસે ચ અટ્ઠસુ;
લંકાદીપે વિહારેસુ, દીપ તેલમદાપયિં.
ધમ્મદાનં મહન્તન્તિ, સુત્વા અમિસદાનતો;
લોહ પાસાદતો હેટ્ઠા, સઙ્ઘમજ્ઝમ્હિ આસને.
‘‘ઓસારેસ્સામિ સઙ્ઘસ્સ, મઙ્ગલસુત્ત’’મિચ્ચહં;
નિસિન્નો ઓસારયિતું, નાસક્ખિં સઙ્ઘગારવા.
તતોપ્પભુતિ લંકાય, વિહારેસુ તહિં તહિં;
ધમ્મકથં કથાપેસિં, સક્કરિત્વાન દેસકે.
ધમ્મકથિક સ્સેકસ્સ, સપ્પિફાણિતસક્ખરં;
નાળિં નાળિમદાપેસિં, દાપેસિં ચતુરઙ્ગુલં.
મુટ્ઠિકં યટ્ઠિમધુકં, દાપેસિં સાટકદ્વયં;
સબ્બંપિસ્સરિયે દાનં, નમે હાસેસિ માનસં.
જીવિતં અનપેક્ખિત્વા, દુગ્ગતેન સતા મયા;
દિન્ન દાન દ્વયંયેવ, તં મે હાસેસિ માનસં.
તં સુત્વા અભયો થેરો, તં દાનદ્વયમેવ સો;
રઞ્ઞો ચિત્તપ્પસાદત્થં, સં વણ્ણેસિ અનેકધા.
તેસુ પઞ્ચસુ થેરેસુ, કઙ્ગુઅમ્બિલગાહકો;
મલિય દેવ મહાથેરો, સુમનકૂટમ્હિ પબ્બતે.
નવન્નં ¶ ભિક્ખુસતાનં, દત્વા તં પરિભુઞ્જિ સો;
પથવીચાલકો ધમ્મ, સુત્તથેરો તુ તં પન.
કલ્યાણિકવિહારમ્હિ, ભિક્ખૂનં સંવિભાજિય;
દસદ્ધસ તસઙ્ખાનં, પરિભોગ મકાસયં.
તલઙ્ગર વાસિકો ધમ્મ, દિન્નત્થેરો પિયઙ્ગુકે;
દીપે દસસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિતં.
મઙ્ગણવાસિકો ખુદ્દ, તિસ્સત્થેરો મહિદ્ધિકો;
કેલાસે સટ્ઠિસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિ તં.
મહાબ્યગ્ઘો ચ થેરો તં, ઉક્કનગરવિહારકે;
દત્વા સતાનં સત્તાનં, પરિભોગમકાસયં.
સરકભત્તગાહી તુ, થેરો પિયઙ્ગુદીપકે;
દ્વાદસ ભિક્ખુસહસ્સાનં, દત્વાન પરિભુઞ્જિતં.
ઇતિ વત્વા’ભયત્થેરો, રઞ્ઞો હાસેસિ માનસં;
રાજા ચિત્તં પસાદેત્વા, તં થેરં ઇધ મબ્રુવિ.
‘‘ચતુવીસતિવસ્સાનિ, સઙ્ઘસ્સ ઉપકારકો;
અહ મેવં હોતુ કાયો’પિ, સઙ્ઘસ્સ ઉપકારકો.
મહાથૂપ દસ્સનઠાને, સઙ્ઘસ્સ કમ્મમાળકે;
સરીરં સઙ્ઘદાસસ્સ, તુમ્હે ઝાપેથ મે’’ઇતિ.
કનિટ્ઠં આહ ‘‘ભો તિસ્સ, મહાથૂપે અનિટ્ઠિતં;
નિટ્ઠાપેહિ તુવં સબ્બં, કમ્મં સક્કચ્ચ સાધુકં.
સાયં પાતો ચ પુપ્ફાનિ, મહાથૂપમ્હિ પૂજય;
તિક્ખત્તું ઉપહારઞ્ચ, મહાથૂપસ્સ કારય.
પટિયાદિતઞ્ચ યં વત્તં, મયા સુગત સાસને;
સબ્બં અપરિહાપેત્વા, તાત વત્તય તં તુવં.
સઙ્ઘસ્સ તાત કિચ્ચેસુ, મા પમજ્જિત્થ સબ્બદા’’;
ઇતં તં અનુસાસિત્વા, તુણ્હી આસિ મહીપતિ.
તઙ્ખણં ¶ ગણસજ્ઝાયં, ભિક્ખુસઙ્ઘો અકાસિ ચ;
દેવતા છ રથે ચેવ, છહિ દેવેહિ આનયું.
યાચું વિસું વિસું દેવા, રાજાનં તે રથે ઠિતા;
‘‘અમ્હાકં દેવલોકં ત્વં, એહિ રાજમનોરમં’’.
રાજા તેસં વચો સુત્વા, ‘‘યાવ ધમ્મં સુણોમહં;
અધિવાસેથ તાવા’’તિ, હત્થાકારેન વારયિ.
વારેતિ ગણસજ્ઝાય, મીભિ મન્ત્વાન ભિક્ખવો;
સજ્ઝાયં ઠપયું રાજા, પુચ્છિતં ઠાનકારણં.
‘‘આગમેથા’’તિ સઞ્ઞાય, દિન્નત્તા’તિ વદિંસુ તે;
રાજા ‘‘નેતં તથા ભન્તે’’, ઇતિ વત્વાન તં વદિ.
તં સુત્વાન જના કેચિ, ‘‘ભીતો મચ્ચુભયા અયં;
લાલપ્પતી’’તિ મઞ્ઞિંસુ, તેસં કઙ્ખાવિનોદનં.
કારેતું અભયત્થેરો, રાજાનં એવમાહ સો;
‘‘જાનાપેતું કથં સક્કા, આનીતા તે રથા’’ઇતિ.
પુપ્ફદાનં ખિપાપેસિ, રાજ નભસિ પણ્ડિતો;
તાનિ લગ્ગાનિ લમ્બિંસુ, રથીસાસુ વિસું વિસું.
આકાસે લમ્બમાનાનિ, તાનિ દિસ્વા મહાજનો;
કઙ્ખં પટિવિનોદેસિ, રાજા થેરમભાસિતં.
‘‘કતમો દેવલોકો હિ,
રમ્મો ભન્તે’’તિ સો બ્રુવિ;
‘‘તુસિનાનં પુરં રાજ,
રમ્મં’’ઇતિ સતં મતં.
બુદ્ધભાવાય સમયં, ઓલોકેન્તો મહાદયો;
મેત્તેય્યો બોધિસત્તો હિ, વસતે તુસિતે પુરે.
થેરસ્સ વચનં સુત્વા, મહારાજા મહામતી;
ઓલોકેન્તો મહાથૂપં, નિપન્નોવ નિમીલયિ.
ચવિત્વા તંખણંયેવ, તુસિતા અહટે રથે;
નિબ્બત્તિત્વા ઠિતોયેવ, દિબ્બદેહો અદિસ્સથ.
કતસ્સ ¶ પુઞ્ઞકમ્મસ્સ, ફલં દસ્સેતુમત્તનો;
મહાજનસ્સ દસ્સેન્તો, અત્તાનં સમલઙ્કતં.
રથટ્ઠોયેવ તિક્ખત્તું, મહાથૂપં પદક્ખિણં;
કત્વાન થૂપં સઙ્ઘઞ્ચ, વન્દિત્વા તુસિતં અગા.
નાટકિયો ઇધાગન્ત્વા, મકુટં યત્થ મોચયું;
‘‘મકુટમુત્તસાલા’’તિ, એત્થ સાલા કતા અહુ.
ચિતકે ઠપિતે રઞ્ઞે, સરીરમ્હિ મહાજનો;
યત્થારવિ ‘‘રાવવટ્ટિ-સાલા’’નામ તહિં અહુ.
રઞ્ઞો સરીરં ઝાપેસું, યસ્મિં નિસ્સીમમાળકે;
સો એવ માળકો એત્થ, વુચ્ચતે ‘‘રાજ માળકો’’.
દુટ્ઠગામણિરાજા સો, રાજા નામારહો મહા;
મેત્તેય્યસ્સ ભગવતો, હેસ્સતિ અગ્ગસાવકો.
રઞ્ઞો પિતા પિતા તસ્સ,
માતા માતા ભવિસ્સતિ;
સદ્ધાતિસ્સો કનિટ્ઠો તુ,
દુતિયો હેસ્સતિ સાવકો.
સાલિરાજકુમારો યો,
તસ્સ રઞ્ઞો સુતો તુસો;
મેત્તેય્યસ્સ ભગવતો,
પુત્તોયેવ ભવિસ્સતિ.
એવં યો કુસલપરો કરોતિ પુઞ્ઞં,
છાદેન્તો અનિયતપાપકં બહુમ્પિ;
સો સગ્ગં સકલે રમિ વો પયાતિ તસ્મા,
સપ્પઞ્ઞો સ તતરતો ભવેય્ય પુઞ્ઞેતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તુસિતપુરગમનં નામ
દ્વત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો
તેત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
દસરાજકો
દુટ્ઠગામણિરઞ્ઞો ¶ તુ, રજ્જેઠિતા જના અહૂ;
સાલિરાજકુમારોતિ, હસ્સાસિ વિસ્સુતો સુતો.
અતીવ ધઞ્ઞો સો આસિ, પુઞ્ઞકમ્મરતો સદા;
અતીવ ચારુરુપાય, સત્તો ચણ્ડાલિયા અહુ.
અસોકમાલાદેવિંતં, સમ્બન્ધં પુબ્બજાતિયા;
રૂપેના’તિ પિયાયન્તો, સો રજ્જં નેવકામયિ.
દુટ્ઠગામણિભાતા’સો, સદ્ધાતિસ્સો તદચ્છયે;
રજ્જં કારેસ્સા’ભિસિત્તો, અટ્ઠારસ્સ સમા’સમો.
છક્કકમ્મં સુધાકમ્મં, હત્થિપાકારમેવ ચ;
મહાથૂપસ્સ કારેસિ, સો સદ્ધાકતનામકો.
દીપેન લોહપાસાદો, ઉડ્ડિય્હિત્થ સુસઙ્ખતો;
કારેસિ લોહપાસાદં, પુન સો સત્તભૂમકં.
નવુતિસતસહસ્સગ્ઘો, પાસાદો આસિ સો તદા;
દક્ખિણગીરિવિહારં, કલ્લકલેણ મેવ ચ.
કુળુમ્બાલવિહારઞ્ચ, તથાપેત્તઙ્ગ વાલિકં;
વેલઙ્ગવટ્ટિકઞ્ચેવ, દુબ્બલવાપિતિસ્સતં.
દુરતિસ્સકવાપિઞ્ચ, તથામાતુવિહારકં;
કારેસિ આદીઘવાપિં, વિહારંયોજન યોજને.
દીઘવાપિવિહારઞ્ચ, કારેસિ સહચેતિયં;
નાનારતનકચ્છન્નં, તત્થ કારેસિ ચેતિયે.
સન્ધિયં સન્ધિયં તત્થ, રથચક્કપ્પમાણકં;
સોવણ્ણમાલં કારેત્વા, લગ્ગાપેસિ મનોરમં.
ચતુરાસીતિસહસ્સાનં ¶ , ધમ્મક્ખન્ધાનમિસ્સરો;
ચતુરાસીતિસહસ્સાનિ, પૂજાચાપિ અકારયિ.
એવં પુઞ્ઞાનિ કત્વા સો, અનેકાનિ મહીપતિ;
કાયસ્સભેદા દેવેસુ, તુસિતેસુ’પપજ્જથ.
સદ્ધાતિસ્સપકારાજે, વસન્તે દીઘવાપિયં;
લજ્જીતિસ્સો જેટ્ઠસુતો, ગિરિકુમ્ભિમનામકં.
વિહારં કારયિ રમ્મં, તંકનિટ્ઠસુતો પન;
થુલ્લત્થનો અકારેસિ, વિહારં કન્દરવ્હયં.
પિતરા થુલ્લત્થનકો, ભાતુસન્તિકમાયતા;
સહેવા’હ વિહારસ્સ, સઙ્ઘભોગત્થમત્તનો.
સદ્ધાતિસ્સેઉપરતે, સબ્બે’મચ્ચા સમાગતા;
થૂપારામે ભિક્ખુસઙ્ઘં, સકલં સન્નિપાતિય.
સઙ્ઘાનુઞ્ઞાયરટ્ઠસ્સ, રક્ખણત્થં કુમારકં;
અભિસિઞ્ચું થુલ્લત્થનં, તં સુત્વા લજ્જીતિસ્સતો.
ઇધાગન્ત્વા ગહેત્વા તં, સયં રજ્જમકારયિ;
માસઞ્ચેવ દસાહઞ્ચ, રાજા થુલ્લત્થનો પન.
તિસ્સોસમં લજ્જીતિસ્સો, સઙ્ઘો હુત્વા અનાદરો;
‘‘ન જાનિંસુ યથાવુડ્ઢં’’ મીતિ તં પરિભાસયિ.
પચ્છા સઙ્ઘં ખમાપેત્વા, દણ્ડકમ્મત્થમિસ્સરો;
તીણિ સતસહસ્સાનિ, દત્વાન ઉરુચેતિયે.
સિલામયાનિ કારેસિ, પુપ્ફયાનાનિ તીણિસો;
અથો સતસહસ્સેન, ચિતાપેસિ ચ અન્તરા.
મહાથૂપથૂપારામાનં, ભૂમિંભૂમિસ્સરો સમં;
થૂપારામે ચ થૂપસ્સ, સિલાકઞ્ચુક મુત્તમં.
થૂપારામસ્સ પુરતો, સિલાથૂપકમેવ ચ;
લજ્જીકાસનસાલઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ કારયિ.
કઞ્ચુકં ¶ કણ્ટકે થૂપે, કારાપેસિ સિલામયં;
દત્વાન સતસહસ્સં, વિહારે ચેતિયવ્હયે.
ગિરિકુમ્ભિલનામસ્સ, વિહારસ્સ મહમ્હિ સો;
સટ્ઠિભિક્ખુસહસ્સાનં, તિચીવરમદાપયિ.
અરિટ્ઠવિહારં કારેસિ, તથાકન્દરહિનકં;
ગામિકાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, ભેસજ્જાનિ અદાપયિ.
કિમિચ્છકં તણ્ડુલઞ્ચ, ભિક્ખુનીનમદાપયિ;
સમાનવ’ઠમાસઞ્ચ, રજ્જં સો કારયી ઇધ.
મતે લજ્જિકતિસ્સમ્હિ, કનિટ્ઠો તસ્સ કારયિ;
રજ્જં છળેવ વસ્સાનિ, ખલ્લાટનાગનામકો.
લોહપાસાદપરિવારે, પાસાદે’તિ મનોરમે;
લોહપાસાદસોભત્થં, એસો દ્વત્તિંસકારયિ.
મહાથૂપસ્સ પરિતો, ચારુનો હેમમાલિનો;
વાલિકઙ્ગણમરિયાદં, પાકારઞ્ચ અકારયિ.
સોવકુરુન્દપાસકં, વિહારઞ્ચ અકારયિ;
પુઞ્ઞકમ્માનિચઞ્ઞાનિ, કારાપેસિ મહીપતિ.
તં મહારત્તતોનામ, સેનાપતિ મહીપતિં;
ખલ્લાટનાગરાજાનં, નગરેયેવ અગ્ગહિ.
તસ્સ રઞ્ઞો કનિટ્ઠોતુ, વટ્ટગામણિનામકો;
તં દુટ્ઠસેનાપતિકં, હન્ત્વા રજ્જમકારયિ.
ખલ્લાટનાગરઞ્ઞોસો, પુત્તકં સકભાતુનો;
મહાચૂલિકનામાનં, પુત્તઠાને ઠપેસિ ચ.
તમ્માતરં નુળાદેવિં, મહેસિઞ્ચ અકાસિસો;
પીતિઠાને ઠિતતા’સ્સ, પીતિરાજાતિ અબ્રવું.
એવં રજ્જે’ભિસિત્તસ્સ, તસ્સ માસમ્હિ પઞ્ચમે;
રોહણે નકુલનગરે, એકો બ્રાહ્મણચેટતો.
તિયો ¶ નામ બ્રાહ્મણસ્સ, વચો સુત્વા અપણ્ડિતો;
ચોરો અસુ મહાતસ્સ, પરિવારો અહોસિ ચ.
સગણાસત્તદમિળા, મહાતિત્થમ્હિ ઓતરું;
તદા બ્રાહ્મણતિયો ચ, તે સત્તદમિળાપિચ.
છક્કત્થાય વિસજ્જેસું, લેખં ભૂપતિસન્તિકં;
રાજા બ્રાહ્મણતિયસ્સ, લેખં પેસેસિ નીતિમા.
‘‘રજ્જં તવ ઇદાનેવ, ગણ્હ ત્વં દમિળે’’ ઇતિ;
સાધૂતિ સો દમિળેહિ, યુજ્ઝિ ગણ્હિંસુ તે તુ તં.
તતો તે દમિળા યુદ્ધં, રઞ્ઞા સહ પવત્તયું;
કોળમ્બાલકસામન્તા, યુદ્ધે રાજા પરાજિતો.
તિત્થારામદુવારેન, રથારુળ્હો પલાયતિ;
પણ્ડુકાભયરાજેન, તિત્થારામોહિ કારિતો;
વાસિતો ચ તદા આસિ, એકવીસતિ રાજુસૂ.
તં દિસ્વા પલાયન્તં, નિગણ્ઠોગિરિનામકો;
‘‘પલાયતિ મહાકાળ-સીહળો’’તિ ભુસં રવિ.
તં સુત્વાન મહારાજા, ‘‘સિદ્ધે મમ મનોરથે;
વિહારં એત્થ કારેસ્સં’’, ઇચ્ચેવં ચિન્તયી તદા.
સગબ્ભં અનુલાદેવિં, અગ્ગહી રક્ખિયા ઇતિ;
મહાચૂળ મહાનાગ-કુમારેચાપી રક્ખિયે.
રથસ્સ લહુભાવત્થં, ડત્વા ચૂળામણિંસુભં;
ઓતારેસિ સોમદેવિં, તસ્સ’નુઞ્ઞાય ભૂપતિ.
યુદ્ધાયગમનેયેવ, પુત્તકે દ્વે ચ દેવિયો;
ગાહયિત્વાન નિક્ખન્તો, સઙ્કિતો સો પરાજયે.
અસક્કુણિત્વા ગાહેતું, પત્તં ભુત્તં જિનેન તં;
પલાયિત્વા વેસ્સગીરિ-વને અભિનિયિયિસો.
કુત્થિક્કુલમહાતિસ્સ-થેરો દિસ્વા તહં તુ તં;
ભત્તં પાદા અનામટ્ઠં, પિણ્ડદાનં વિવજ્જિય.
અથ ¶ કેતકિપત્તમ્હિ, લિખિત્વા હટ્ઠમાનસો;
સઙ્ઘભોગં વિહારસ્સ, તસ્સ પાદામહીપતિ.
તતો ગન્ત્વા સિલાસોબ્ભ-કણ્ડકમ્હિ વસી તતો;
ગન્ત્વાન માતુવેલઙ્ગે, સાલગલસમીપગો.
તત્થદ્દસ દિટ્ઠપુબ્બં, થેરં થેરો મહીપતિં;
ઉપટ્ઠાકસ્સ અપ્પેસિ, તનસિવસ્સ સાધુકં.
તસ્સ સો તનસિવસ્સ, રટ્ઠિકસ્સ’ન્તિકે તહિં;
રાજા ચુદ્દસવસ્સાનિ, વસી તેન ઉપટ્ઠિતો.
સત્તસુ દમીળેસ્વે’કો, સોમાદેવિં મદાવહં;
રાગરત્તો ગહેત્વાન, પરતીરમગાલહું.
એકોપત્તં દસબલસ્સ, અનુરાધપુરે ઠિતં;
આદાય તેન સન્તુટ્ઠો, પરતીરમગાલહું.
પુળહત્થો તુ દમિળો, તીણિવસ્સાનિ કારયિ;
રજ્જં સેનાપતિં કત્વા, દમિળં બાહિયવ્હયં.
પુળહત્થં ગહેત્વા તં, દૂરે વસ્સાનિ બાહીયો;
રજ્જં કારેસિ તસ્સા’સિ, પણયમારો ચમૂપતિ.
બાહીયં તં ગહેત્વાન, રાજા’સિ પણયમારકો;
સત્તવસ્સાનિ તસ્સા’સિ, પિળયમારો ચમૂપતિ.
પણયમારં ગહેત્વા સો, રાજાસિ પીળયમારકો;
સત્તમાસાનિ તસ્સાસિ, દાઠિયો તુ ચમૂપતિ.
પીળયમારં ગહેત્વા સો, દાઠિયો દમિળો પન;
રજ્જં’નુરાધનગરે, દુવે વસ્સાનિ કારયિ.
એવં દમિળરાજૂનં, તેસં પઞ્ચન્નમેવહિ;
હોન્તિ ચુદ્દસવસ્સાની, સત્તમાસા ચ ઉત્તરિં.
ગતાય તુ નિવાસત્થં, મલયે’નુલદેવિયા;
ભરિયાકનસિવસ્સ, પાદાપહરિ પચ્છિયં.
કુજ્ઝિત્વા રોદમાનાસા, રાજાનં ઉપસકિમિ;
તં સુત્વા તનસિવોસો, મનુમાદાય નિક્ખમિ.
દેવિયા ¶ વચનં સુત્વા, તસ્સ આગમના પુરા;
દ્વિપુત્તં દેવિમાદાય, તતો રાજા’પિ નિક્ખમિ.
ધનું સન્ધાય આયન્તં, સીવં વિજ્ઝિ મહાસીવો;
રાજા નામં ભાવયિત્વા, અકાસિ જિનસઙ્ગહં.
અલત્થ અટ્ઠામચ્ચેચ, મહન્તે યોધસમ્મતે;
પરિવારો મહાઆસી, પરિહારો ચ રાજિનો.
કુમ્ભીલકમહાતિસ્સ-થેર દિસ્વા મહાયસો;
અચ્છગલ્લવિહારમ્હિ, બુદ્ધપૂજમકારયિ.
વત્થું સોધેતુમારુળ્હો, અકાસચેતિયઙ્ગણં;
કવિસીસે અમચ્ચમ્હિ, ઓરોહન્તોમહીપતિ.
આરોહન્તો સદેવિકો, દિસ્વા મગ્ગે નિસિન્નકં;
‘‘ન નિપન્નો’’તિ કુજ્ઝિત્વા, કવિસીસં અઘાતયિ.
સેસા સત્તઅમચ્ચાવિ, નિબ્બિન્ના તેન રાજિના;
તસ્સ’ન્તિકા પલાયિત્વા, પક્કમન્તા યથારુચિ.
મગ્ગે વિલુત્તા ચોરેહિ, વિહારં હમ્બુગલ્લકં;
પવિસિત્વાન અદ્દક્ખું, તિસ્સત્થેરં બહુસ્સુતં.
ચતુનેકાયિકો થેરો, યથાલદ્ધાનિ દાપયિ;
વત્થફાણિતતેલાનિ, તણ્ડુલા પાહુણા તથા.
અસ્સત્થકાલે થેરો સો,
‘‘કુહિંયાતા’’તિ પુચ્છિતે;
અત્તાનં આવીકત્વા તે,
તં પવત્તિં નિવેદયું.
‘‘કારેતું કેહિ સક્કા નુ, જિનસાસનપગ્ગહં;
દમિળેહિ વા’થ રઞ્ઞા, ઇતિ પુટ્ઠા તુ તે પન.
‘‘રઞ્ઞો સક્કા’’તિ આહંસુ, સઞ્ઞાપેત્વાન તે ઇતિ;
ઉભો તિસ્સ મહાતિસ્સ-થેરા આદાય તે તતો.
રાજિનો સન્તિકં નેત્વા, અઞ્ઞમઞ્ઞં ખમાપયું;
રાજા ચ તે અમચ્ચા ચ, થેરો એવ મયાચયું.
સિદ્ધે ¶ કમ્મે પેસિતેનો, ગન્તબ્બં સન્તિકં ઇતિ;
થેરા દત્વા પટિઞ્ઞં તે, યથાઠાનમગઞ્છિસું.
અનુરાધપુરં રાજા, આગન્ત્વાન મહાયસો;
દાઠિકં દમિળં હન્ત્વા, સયં રજ્જમકારયિ.
તતો નિગણ્ઠારામં તં, વિદ્ધંસેત્વા મહીપતિ;
વિહારં કારયિ તત્થ, દ્વાદસ પરિવેણકં.
મહાવિહારપટ્ઠાના, દ્વીસુ વસ્સસ તેસુ ચ;
સત્તરસસુ વસ્સેસુ, દસમાસા’મિકેસુ ચ.
તથા દિનેસુ દસસુ, અતિક્કન્તેસુ સાદરો;
અભયગિરિ વિહારંસો, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
અક્કોસિયિત્વા તે થેરે, તેસુ પુબ્બુપકારિનો;
તં મહાતિસ્સ થેરસ્સ, વિહારં માનદો અદા.
ગિરિસ્સ યસ્મા ગારામે, રાજા કારેસિ સોભયો;
તસ્મા’ભય ગિરિત્વેવ, વિહારો નામકો અહુ.
આણાપેત્વા સોમાદેવિં,
યથા ઠાને ઠપેસિસો;
તસ્સાતન્નામકં કત્વા,
સોમારામ મકારયિ.
રથા ઓરોપિતા સા હિ, તસ્મિંઠાને વરઙ્ગના;
કદ્દમ્બપુપ્ફ ગુમ્બમ્હિ, નિલિના તત્થ અદ્દસ.
મુત્તયન્તં સામણેરં, મગ્ગં હત્થેન છાદિય;
રાજા તસ્સ વચો સુત્વા, વિહારં તત્થ કારયિ.
મહાથૂપસ્સુત્તરતો,
ચેતિયં ઉચ્ચવત્થુકં;
સિલા સોભકણ્ડકં નામ,
રાજા સોયેવ કારયિ.
તેસુ સત્તસુ યોધેસુ, ઉત્તિયો નામ કારયિ;
નગરમ્હા દક્ખિણતો, વિહારં દક્ખિણવ્હયં.
તત્તેવ ¶ મૂલવોકાસ, વીહારં મૂલનામકો;
અમચ્ચો કારયી તેન, સોપિ તંનામકો અહુ.
કારેસિ સાલિયારામં, અમચ્ચો સાલિયવ્હયો;
કારેસિ પબ્બતારામં, અમચ્ચો પબ્બતવ્હયો.
ઉત્તરતિસ્સરામન્તુ, તિસ્સામચ્ચો અકારયિ;
વિહારે નિટ્ઠિતે રમ્મે, તિસ્સથેર મુપચ્ચતે.
‘‘તુમ્હાકં પટિસન્થાર, વસેન’મ્હેહિ કારિતે;
વિહારે દેમ તુમ્હાકં, ઇતિ વત્વા અદંસુ ચ.
થેરો સબ્બત્થવાસેસિ, તે તે ભિક્ખૂ યથા રહં;
અમચ્ચા’દંસુ સઙ્ઘસ્સ, વિવિધે સમણારહે.
રાજા સકવિહારમ્હિ, વસન્તે સમુપટ્ઠહિ;
પચ્ચયેહિ અનુનેહિ, તેન તે બહવો અહું.
થેરં કુલેહી સંસટ્ઠં, મહાતિસ્સોતિ વિસ્સુતં;
કુલસંસટ્ઠ દોસેન, સઙ્ઘો તં નીહરિ ઇતો.
તસ્સ સિસ્સો બહલમસ્સુ-
તિસ્સત્થેરોતિ પિસ્સુતો;
કુદ્ધો’ભયગિરિં ગન્ત્વા,
વસિ પક્ખં વહં તહિં.
તતોપ્પભુતિ તે ભિક્ખૂ, મહાવિહારનાગમું;
એવં તે’ભયગિરિકા, નિગ્ગતા થેરવાદતો.
પભિન્ના’ભયગિરિકેહિ, દક્ખિણવિહારિકાયતિ;
એવં તે થેરવાદીહિ, પભિન્ના ભિક્ખવો દ્વિધા.
મહા અભયભિક્ખૂ તે, વડ્ઢેતું દીપવાસિનો;
વટ્ટગામણિભૂમિન્દો, પત્તિં નામ અદાસિ સો.
વિહારપરિવેણાનિ, ઘટાબદ્ધે અકારયિ;
‘‘પટિસઙ્ખરણં એવં, હેસ્સતીતિ વિચિન્તિય.
પિટકત્તયપાળિઞ્ચ, તસ્સ અટ્ઠકથમ્પિ ચ;
મુખપાઠેન આનેસું, પુબ્બે ભિક્ખૂ મહામતિ.
હાનિં ¶ દિસ્વાન સત્તાનં, તદા ભિક્ખૂ સમાગતા;
ચિરટ્ઠિતત્થં ધમ્મસ્સ, પોત્થકેસુ લિખાપયું.
વટ્ટગામણિ અભયો, રાજા રજ્જમકારયિ;
ઇતિ દ્વાદસવસ્સાનિ, પઞ્ચમાસેસુ આદિતો.
ઇતી પરહિત મત્તનો હિતઞ્ચ,
પટિલભિયિસ્સરિયં કરોતિ પઞ્ઞો;
વિપુલમપિ કુબુદ્ધિલદ્ધભોવં,
ઉભયહિતં ન કરોતિ ભોગલુદ્ધો’તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દસરાજકો નામ
તેત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
એકાદસરાજદીપનો
તદચ્ચયે મહાચૂલી-મહાતિસ્સો અકારયિ;
રજ્જં ચુદ્દસવસ્સાનિ, ધમ્મેન ચ સમેન ચ.
સહત્થેન કતં દાનં, સો સુત્વાન મહપ્ફલં;
પઠમેયેવ વસ્સમ્હિ, ગન્ત્વા અઞ્ઞાતવેસવા.
કત્વાન સાલિલવનં, લદ્ધાય ભતિયા તતો;
પિણ્ડપાતં મહાસુમ્મ-થેરસ્સા’દા મહીપતિ.
સોણ્ણગિરિમ્હિ પુન સો, તીણિવસ્સાનિ ખત્તિયો;
ગુળયન્તમ્હિ કત્વાન, ભતિંલદ્ધા ગુળે તતો.
તે ગુળે આહરાપેત્વા, પુરં આગમ્મ ભૂપતિ;
ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ પાદાસિ, મહાદાનં મહીપતિ.
તિંસભિક્ખુસહસ્સસ્સ, અદા અચ્છાદનાનિ ચ;
દ્વાદસન્નં સહસ્સાનં, ભિક્ખૂનીનં તથેવ ચ.
કારયિત્વા ¶ મહીપાલો, વિહારં સુપ્પતિટ્ઠિતં;
સટ્ઠિભિક્ખુ સહસ્સસ્સ, તિચીવરમદાપયિ.
તિંસ સહસ્સ સઙ્ખાનં, ભિક્ખુનીનઞ્ચ દાપયિ;
મણ્ડવાપિ વિહારં સો, તથા અભયગલ્લકં.
વઙ્ગુપટ્ટઙ્ગગલ્લઞ્ચ, દીઘબાહુકગલ્લકં;
વાલગામ વિહારઞ્ચ, રાજા સોયેવ કારયિ.
એવં સદ્ધાય સો રાજા, કત્વા પુઞ્ઞાનિનેકધા;
ચતુદ્દસન્નં વસ્સાનં, અચ્ચયેન દિવં અગા.
વટ્ટગામણિનો પુત્તો, ચોરનાગોતિ વિસ્સુતો;
મહાચૂળિસ્સરજ્જમ્હિ, ચોરો હુત્વા ચરિતદા.
મહાચૂળે ઉપરતે, રજ્જં કારયિ આગતો;
અત્તનો ચોરકાલે સો, નિવાસં યેસુનાલભિ.
અટ્ઠરસવિહારે તે, વિદ્ધંસાપેસિ દુમ્મતિ;
રજ્જં દ્વાદસવસ્સાનિ, ચોરનાગો અકારયિ.
લોકન્તરિક નિરયં, પાપોસોઉપપજ્જથ;
તદચ્ચયે મહાચૂળ્હિ-રઞ્ઞો પુત્તો અકારયિ.
રજ્જં તીણેવ વસ્સાનિ, રાજાતિસ્સો’તિ વિસ્સુતો;
ચોરનાગસ્સ દેવીતુ, વીસમં વીસમાનુલા.
વીસં દત્વાન મારેસિ, બલત્થેરત્તમાનસા;
તસ્મિંયેવબલત્થેસા, અનુલારત્તમાનસા.
તિસ્સં વીસેનઘાતેત્વા, તસ્સ રજ્જમદાસિસા;
સીવો નામ બલત્થોસો, જેટ્ઠદોવારિકો તહિં.
કત્વા મહેસિં અનુલં, વસ્સં માસદ્વયા’ચિકં;
રજ્જં કારેસિ નગરે, વટુકે દમિળે’નુલા.
રત્તા વીસેન તં હન્ત્વા, વટુકે રજ્જમપ્પયિ;
વટુકો દમિળો સો હિ, પુરે નગરવડ્ઢકી.
મહેસિં અનુલં કત્વા, વસ્સં માસદ્વયાધિકં;
રજ્જં કારેસિ નગરે, અનુલા તત્થ આગતં.
પસ્સિત્વા દારુભતિકં, તસ્મિં સારત્તમાનસા;
હન્ત્વા વિસેન વટુકં, તસ્સ રજ્જં સમપ્પયિ.
દારુભતિકતિસ્સો ¶ સો, મહેસિં કરિયાનુલં;
એકમાસાધિકં વસ્સં, પુરે રજ્જમકારયિ.
કારેસિ સો પોક્ખરણિં, મહામેઘવને લહું;
નિલીયે નામ દમિળે, સા પુરોહિતબ્રાહ્મણે.
રાગેન રત્તા અનુલા, તેન સંવાસકામિની;
દારુભતિકતિસ્સંતં, વીસં દત્વાન ઘાતિય.
નિલીયસ્સ અદા રજ્જં, સોપિ નિલીયબ્રાહ્મણો;
તં મહેસિં કરિત્વાન, નિચ્ચં તાય ઉપટ્ઠિતો.
રજ્જં કારેસિ છમ્માસં, અનુરાધપુરે ઇધ;
દ્વત્તિંસાય બલત્થેહિ, વત્થુકામા યથારુચિં.
વીસેન તં ઘાતયિત્વા, નિલીયં ખત્તિયાનુલા;
રજ્જં સા અનુલાદેવી, ચતુમાસમકારયિ.
મહાચૂળિકરાજસ્સ, પુત્તો દુતિયકો પન;
કૂટકણ્ણતિસ્સો નામ, ભીતો સો’નુલદેવિયા.
પલાયિત્વા પબ્બજિત્વા, કાલે પત્તબલો ઇધ;
આગન્ત્વા ઘાતયિત્વા, તં અનુલં દુટ્ઠમાનસં.
રજ્જં કારેસિ દ્વાવીસં, વસ્સાનિ મનુજાધિપો;
મહાઉપોસથાગારં, અકા ચેતિયપબ્બતે.
ઘરસ્સ તસ્સ પુરતો, સિલાથૂપમકારયિ;
બોધિં રોપેસિ તત્થેવ, સોવ ચેતિયેપબ્બતે.
પેલગામવિહારઞ્ચ, અન્તરગઙ્ગાય કારયિ;
તત્થેવ વણ્ણકં નામ, મહામાતિકમેવ ચ.
અમ્બદુગ્ગમહાવાપિં, ભયોલુપ્પલમેવ ચ;
સત્તહત્થુચ્ચપાકારં, પુરસ્સ પરિખં તથા.
મહાવત્થુમ્હિ અનુલં, ઝાપયિત્વા અસઞ્ઞતં;
અપનીય તતો થોકં, મહાવત્થુમકારયિ.
પદુમસ્સરવનુય્યાનં, નગરેયેવ કારયિ;
મતા’સ્સ દન્તે ધોવિત્વા, પબ્બજિ જિનસાસને.
કુલસન્તકે ¶ ઘરટ્ઠાને, માતુભિક્ખુનુપસ્સયં;
કારેસિ દન્તગેહન્તિ, વિસ્સતો આસિ તેન સો.
તદચ્ચયે તસ્સ પુત્તો, નામકો ભાતિકાભયો;
અટ્ઠવીસતિવસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
મહાદાટ્ઠિકરાજસ્સ, ભાતિકત્તામહીપતિ;
દીપે ‘‘ભાતિકરાજા’’તિ, પાકટો આસિ ધમ્મિકો.
કારેસિ લોહપાસાદે, પટિસઙ્ખારમેત્થસો;
મહાથૂપે વેદિકા દ્વે, થૂપવ્હે’પોસથવ્હયં.
અત્તનો બલિમુજ્ઝિત્વા, નગરસ્સ સમન્તતો;
રોપાપેત્વા યોજનમ્હિ, સુમનાન’જ્જુકાનિ ચ.
પાદવેચિકતો યાવ, ધુરચ્છત્તાનરાધિપો;
ચતુરઙ્ગલબહલેન, ગન્ધેન ઉરુચેતિયં.
લિમ્પાપેત્વાન પુપ્ફાનિ, વણ્ટેહિ તત્થ સાધુકં;
નિવેસિત્વાન કોરેસિ, થૂપં માલાગુલોપમં.
પુનદ્વઙ્ગુલબહલાય, મનોસિલાય ચેતિયં;
લિમ્પાપેત્વાન કારેસિ, તથેવ કુસુમાચિતં.
પુન સોપાનતો યાવ, ધુરચ્છત્તાવ ચેતિયં;
પુપ્ફેહિ ઓકિરાપેત્વા, છાદેસિ પુપ્ફરાસિનો.
ઉટ્ઠાપેત્વાન યન્તેહિ, જલં અભયવાપિતો;
જલેહિ થૂપં સેવન્તો, બલપૂજમકારયિ.
સકટસતેન મુત્તાનં, સદ્ધિં તેલેન સાધુકં;
મદ્દાપેત્વા સુધાપિણ્ડં, સુધાકમ્મમકારયિ.
પવાલજાલં કારેત્વા, તં ખિપાપિય ચેતિયે;
સોવણ્ણાનિ પદુમાનિ, ચક્કમત્તાનિ સન્ધિસુ.
લગ્ગાપેત્વા તતો મુત્તા-કલાપે યાવ હેટ્ઠિમા;
પદુમા’લમ્બયિત્વાન, મહાથૂપમપૂજયિ.
ગણસજ્ઝાયસદ્દં ¶ સો, ધાતુગબ્ભમ્હિતાદિનિ;
સુત્વા ‘‘અદિસ્વા તંના’હં, વુટ્ઠહિસ્સન્તિ નિચ્છિતો.
પાચિનાદિકમૂલમ્હિ, અનાહારો નિપજ્જથ;
થેરા દ્વારં માપયિત્વા, ધાતુગબ્ભં નયિંસુ તં.
ધાતુગબ્ભવિભૂતિંસો, સબ્બં દિસ્વા મહીપતિ;
નિક્ખન્તો તાદિસેહેવ, પોત્થરૂપેહિ પૂજયિ.
મધુગન્ધેહિ ગન્ધેહિ, ઘટેહિ સરસેહિ ચ;
અઞ્જનહરિતાલેહિ, તથામનોસિલાહિ ચ.
મનોસિલાસુ વસ્સેન, ભસ્સિત્વા ચેતિયઙ્ગણે;
ઠિતાસુ ગોપ્ફમત્તાસુ, રચિતે પુ’પ્પલેહિ ચ.
થૂપઙ્ગણમ્હિ સકલે, પુરિતે ગન્ધકદ્દમે;
ચિત્તકિલઞ્જછિદ્દેસુ, રચિતે પુ’પ્પલેહિ ચ.
વારયિત્વા વારિમગ્ગં, તથેવ પુરિતે ઘટે;
દીપવટ્ટિહિ નેકાનિ, કતવટ્ટિસિખાહિ ચ.
મધુકતેલમ્હિ તથા, તિલતેલે તથેવ ચ;
તથેવ પટ્ટવટ્ટીનં, સુ બહૂહિ સિખાહિ ચ.
યથાવુત્તેહિ એતેહિ, મહાથૂપસ્સ ખત્તિયો;
સત્તક્ખત્તું સત્તક્ખત્તું, પૂજા’કાસિ વિસું વિસું.
અનુવસ્સઞ્ચ નિયતં, સુધામઙ્ગલમુત્તમં;
બોધિસિનાનપૂજા ચ, તથેવ ઉરુબોધિયા.
મહાવેસાખ પૂજા ચ, ઉળારા અટ્ઠવીસતિ;
ચતુરાસીતિ સહસ્સાનિ, પૂજા ચ અનુળારિકા.
વિવિધં નટનચ્ચઞ્ચ, નાનાતૂરિયવાદિતં;
મહાથૂપે મહાપૂજં, સદ્ધાનુન્નો અકારયિ.
દિવસસ્સ ચ તિક્ખત્તું, બુદ્ધુપ્પટ્ઠાનમાગમા;
દ્વિક્ખત્તું, પુપ્ફભેરિઞ્ચ, નિયતં સો અકારયિ.
નિયતઞ્ચનદાનઞ્ચ, પવારણાદાનમેવ ચ;
તેલફાણિતવત્થાદિ-પરિક્ખારં સમણારહં.
બહું ¶ પાદાસિ સઙ્ઘસ્સ, ચેતિયખેત્તમેવ ચ;
ચેતિયે પરિકમ્મત્થં, અદાસિ તત્થ ખત્તિયો.
સદા ભિક્ખુસહસ્સસ્સ, વિહારે ચેતિયપબ્બતે;
સલાકવત્તભત્તઞ્ચ, સો દાપેસિ ચ ભૂપતિ.
ચિન્તામણિમુચેલવ્હે, ઉપટ્ઠાનત્તયે ચ સો;
તથા પદુમઘરે છત્ત-પાસાદે ચ મનોરમે.
ભોજેન્તો પઞ્ચઠાનમ્હિ, ભિક્ખૂગન્થધુરે યુતે;
પચ્ચયેહિ ઉપટ્ઠાસિ, સદા ધમ્મે સગારવો.
પોરાણરાજનિયાતં, યંકિઞ્ચિ સાસનસ્સિતં;
અકાસિ પુઞ્ઞકમ્મંસો, સબ્બં ભાતિકભૂપતિ.
તસ્સ ભાભકરાજસ્સ, અચ્ચયે તં કનિટ્ઠકો;
મહાદાઠિમહાનાગ-નામો રજ્જમકારયિ.
દ્વાદસંયેવ વસ્સાનિ, નાનાપુઞ્ઞપરાયનો;
મહાથૂપમ્હિ કિઞ્જક્ખ- પાસાણે અત્થરાપયિ.
વાલિકામરિયાદઞ્ચ, કારેસિ વિત્થતઙ્ગણં;
દીપે સબ્બવિહારેસુ, ધમ્માસનમદાપયિ.
અમ્બત્થલ મહાથૂપં, કારાપેસિ મહીપતિ;
ચ યેઅનિટ્ઠમાનમ્હિ, સરિત્વા મુનિનો ગુણં.
ચજિત્વાન સકં પાણં, નિપજ્જિત્વા સયં તહિં;
ઠપયિત્વા ચયં તસ્સ, નિટ્ઠાપેત્વાન ચેતિયં.
ચતુદ્વારે ઠપાપેસિ, ચતુરો રતનગ્ઘિકે;
સુસિપ્પિકેહિ સુવિભત્તે, નાનારતનજોતિતે.
ચેતિયે પટિમોચેત્વા, નાનારતનકઞ્ચુકં;
કઞ્ચન બુબ્બુલઞ્ચેત્થ, મુત્તોલમ્બઞ્ચ દાપયિ.
ચેતિય પબ્બતાવટ્ટે, અલઙ્કરિય યોજનં;
યોજાપેત્વા ચતુદ્વારં, સમન્તા ચારુવીથિકં.
વીથિયા ઉભતો પસ્સે, આપણાનિ પસારિય;
ધજગ્ઘિક તો રણાનિ, મણ્ડયિત્વા તહિં તહિં.
દીપમાલા ¶ સમુજ્જોતં, કારયિત્વા સમન્તતો;
નટનચ્ચાનિ ગીતાનિ, વાદિતાનિ ચ કારયિ.
મગ્ગે કદમ્બનદિતો, યાવચેતિય પબ્બતા;
ગન્તું ધોતેહિ પાદેહિ, કારયિ’ત્થરણત્થતં.
સનચ્ચગીતવાદેહિ, સમજ્જમકરું તહિં;
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, મહા દાનઞ્ચ દાપયિ.
અકાસિ સકલે દીપે, દીપમાલાનિરન્તરં;
સલિલેપિ સમુદ્દસ્સ, સમન્તા યોજનન્તરે.
ચેતિયસ્સ મહેતેન, પૂજા સા કારિતા સુભા;
ગિરિભણ્ડા મહાપૂજા, ઉળારા વુચ્ચતે ઇધ.
સમાગતાનં ભિક્ખૂનં, તસ્મિં પૂજા સમાગમે;
દાનં અટ્ઠસુ ઠાનેસુ, ઠપાપેત્વા મહીપતિ.
તાળયિત્વાન તત્રટ્ઠા, અટ્ઠસોવણ્ણભેરિયો;
ચતુવીસસહસ્સાનં, મહાદાનં પવત્તયિ.
છચીવરાનિ પાદાસિ, બન્ધમોક્ખઞ્ચ કારયિ;
ચતુદ્વારેન્વાપિતેહિ, સદા કમ્મમકારયિ.
પુબ્બરાજૂહિ ઠપિતં, ભાતરં ઠપિતં તથા;
પુઞ્ઞકમ્મં અહાપેત્વા, સબ્બં કારયિભૂપતિ.
અત્તાનં દેવિંપુત્તે દ્વે, હત્થિં અસ્સઞ્ચ મઙ્ગલં;
વારિયન્તો’પિ સઙ્ઘેન, સઙ્ઘસ્સા’દાસિ ભૂપતિ.
છસત સહસ્સગ્ઘકં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સો અદા;
સતસહસ્સગ્ઘનકં, ભિક્ખૂનીનં ગણસ્સ તુ.
દત્વાન કપ્પિયં ભણ્ડં, વિવિધં વિધિકોવિદો;
અત્તાનઞ્ચ’વ સેસે ચ, સઙ્ઘતો અભિનીહરિ.
કાલાયન કણ્ણિકમ્હિ, મણિનાગ પબ્બતવ્હયં;
વિહારઞ્ચ કળવ્હયં, કારેસિ મનુજાધિપો.
કુબુ ¶ બન્ધનદીતીરે, સમુદ્દવિહારમેવ ચ;
હુવાવકણ્ણિકે ચૂળ, નગપબ્બતસવ્હયં.
પાસાણદીપકવ્હમ્હિ, વિહારે કારિતે સયં;
પાનિયં ઉપનિતસ્સ, સામણેરસ્સ ખત્તિયો.
ઉપચારે પસીદિત્વા, સમન્તા અટ્ઠયોજનં;
સઙ્ઘભોગમદાતસ્સ, વિહારસ્સ મહીપતિ.
મણ્ડવાપિ વિહારે ચ, સામણેરસ્સ ખત્તિયો;
તુટ્ઠો વિહારં દાપેસિ, સઙ્ઘે ભોગં તથેવ સો.
ઇતિ વિભવમનપ્પં સાધુપઞ્ઞા લભિત્વા,
વિગતમદપમાદાચત્ત કામપસઙ્ગા;
અકરિયજનખેદં પુઞ્ઞકમ્માભિરામા,
વિપુલવિવિધપુઞ્ઞં સુપ્પન્નાકરોન્તીતિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
એકાદસરાજદીપનો નામ
ચતુત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચતિંસતિમપરિચ્છેદ
દ્વાદસરાજકો
આમણ્ડગામણ્યભયો, મહાદાઠિકઅચ્ચયે;
નવવસ્સનટ્ઠમાસે, રજ્જં કારેસિ તં સુતો.
છત્તાતિ છત્તં કારેસિ, મહાથૂપે મનોરમે;
તથેવ પાદવેદિઞ્ચ, મુદ્ધવેદિઞ્ચ કારયિ.
તથેવ લોહપાસાદ, થૂપવ્હે પોસથવ્હયે;
કારેસિ કુચ્છિઆજિરં, કુચ્છિઆળિન્દમેવ ચ.
ઉભયત્થાપિ ¶ કારેસિ, ચારું રતનપણ્ડપં;
રજતલેણ વિહારઞ્ચ, કારાપેસિ નરાધિપે.
મહાગામેણ્ડવાપિંસો, પસ્સે કારિય દક્ખિણે;
દક્ખિણસ્સ વિહારસ્સ, અદાસિ પુઞ્ઞદક્ખિણો.
માઘાતં સકલે દીપે, કારેસિ મનુજાધિપો;
વલ્લિફલાનિ સબ્બાનિ, રોપાપેત્વા તહિં તહિં.
મં સકુભણ્ડકં નામ, આમણ્ડિય મહીપતિ;
પત્તં પૂરાપયિત્વાન, કારેત્વા વત્થચુમ્બટં.
દાપેસિ સબ્બસઙ્ઘસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
પત્તે પૂરાપયિત્વા સો, આમણ્ડ ગામણિવિદૂ.
તઙ્કનિટ્ઠોકણિરાજા-તિસ્સો ઘાતિય તાતરં;
તીણિ વસ્સાનિ નગરે, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
ઉપોસથઘરટ્ટં એસા, નિચ્છિનિ ચેકિયવ્હયે;
રાજાપરાધકમ્મમ્હિ, પુત્તે સટ્ઠિતુ ભિક્ખવો.
સહોડ્ડે ગાહયિત્વાન, રાજા ચેતિય પબ્બતે;
ખિપાપેસિ કણિરવ્હે, પબ્ભારમ્હિ અસીલકે.
કણિરાજા અચ્ચયેન, આમણ્ડગામણિ સુતો;
ચૂળાભયો વસ્સમેકં, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
સો ગોણકનદીતીરે, પુરપસ્સમ્હિ દક્ખિણે;
કારાપેસિ મહીપાલો, વિહારે ચૂળગલ્લકં.
ચૂળાભયસ્સ’ચ્ચ યેન, સીવલિ તં કનિટ્ઠિકા;
આમણ્ડધીતા ચતુરો, માસે રજ્જમકારયિ.
આમણ્ડ ભાગિનેય્યા તુ, સીવલિં અપનીયતં;
ઇળનાગોતિ નામેન, છત્તં ઉસ્સાપયિ પુરે.
તિસ્સવાપિં ગતે તસ્મિં, આદિવસ્સે નરાધિપે;
તં હિત્વા પુરમાગઞ્છું, બહવોલમ્બકણ્ણકા.
તહિં અદિસ્વા તે રાજા, કુદ્ધો તેહિ અકારયિ;
મદ્દયં વાપિયા પસ્સે, મહાથૂપઞ્જસંસયં.
તેસં ¶ વિચારકે કત્વા, ચણ્ડાલે ચ ઠપાપયિ;
તેન કુદ્ધાલમ્બકણ્ણા, સબ્બે હુત્વાન એકતો.
રાજાનં તં ગહેત્વાન, રુન્ધિત્વાન સકે ઘરે;
સયં રજ્જં વિચારેસું, રઞ્ઞો દેવી તદા સકં.
પુત્તં ચન્દમુખસિવં, મણ્ડયિત્વા કુમારકં;
દત્વાન હત્થે ધાતીનં, મઙ્ગલહત્થિ સન્તિકે.
પેસેસિ વત્વા સન્દેસં, નેત્વા તં ધાતિયો તહિં;
વદિંસુ દેવિસન્દેસં, સબ્બં મઙ્ગલ હત્થિનો.
‘‘અયં તે સાધિનો પુત્તો,
સામિકો ચારકે ઠિતો;
અરિહિ ઘાતતો સેસો,
તયા ઘાતો ઇમસ્સ તુ.
ત્વમેનં કિર ઘાતેહિ, ઇદં દેવિવચો’’ઇતિ;
વત્વા તુ સયાપેસું, પાદમૂલમ્હિ હત્થિનો.
દુક્ખિતો સો રુદિત્વાન, નાગો ભેત્વાન આળકં;
પવિસિત્વા મહાવત્થું, દ્વારં પાતિય થામસા.
રઞ્ઞો નિસિન્નઙ્ગણમ્હિ, ઉગ્ઘાટેત્વા કવાટકં;
નિસીદાપિય તં ખન્ધે, મહાતિત્થમુપાગમિ.
નાવં આરો પયિત્વાન, રાજાનં તત્થ કુઞ્જરો;
પચ્છિમો દધિતીરેન, સયં મલય મારુહી.
પરતીરે વસિત્વા સો, તીણિવસ્સાનિ ખત્તિયો;
બલકાયં ગહેત્વાન, આગા નાવાતિ રોહણં.
તિત્થે સક્ખરસોબ્ભમ્હિ, ઓતરિત્વાન ભૂપતિ;
અકાસિ રોહણે તત્થ, મહન્તં બલસઙ્ગહં.
રઞ્ઞો મઙ્ગલહત્થિસો, દક્ખિણં મલયં તતો;
રોહણંયે’વુપાગઞ્છિ, તસ્સ કમ્માનિ કાતવે.
મહાપદુમનામસ્સ, તત્થ જાતકભાણિનો;
તુલાધારવ્હવાસિસ્સ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે.
કપિજાતકં ¶ સુત્વાન, બોધિસત્તે પસાદવા;
નાગમહાવિહારં સો, જિયામુત્તધનુસ્સતં.
કત્વા કારેસિ થૂપઞ્ચ, વડ્ઢાપેસિ યથાઠિતં;
તિસ્સવાપિઞ્ચ કારેસિ, તથા દુરવ્હવાપિકં.
સો ગહેત્વા બલં રાજા, યુદ્ધાય અભિનિક્ખમિ;
તં સુત્વા લમ્બકણ્ણા ચ, યુદ્ધાય અભિસંયુતા.
પપલ્લક્ખન્ધદ્વારમ્હિ, ખેત્તે હિઙ્કરવાપિકે;
યુદ્ધં ઉભિન્નં વત્તિત્થ, અઞ્ઞમઞ્ઞવિહેસનં.
નાવાકિલન્તદેહત્તા, પોસા સીદન્તિ રાજિનો;
રાજા નામં સાવયિત્વા, સયં પાવિસિ તેન સો.
તેન ભીતાલમ્બકણ્ણા, સયિંસુ ઉદરેન સો;
તેસં સીસાનિ છિન્દિત્વા, રતનાભિસમંકરિ.
તિક્ખત્તુમેવન્તુકતે, કરુણાય મહીપતિ;
‘‘અમારેત્વા’વ ગણ્હાથ, જીવગ્ગાહ’ન્તિ અબ્રુવિ.
તતો વિજિતસઙ્ગામો, પુરં આગમ્મ ભૂપતિ;
છત્તં ઉસ્સાપયિત્વાન તિસ્સવાપિ છણં અગા.
જલકીળાય ઉગ્ગન્ત્વા, સુમણ્ડિતપસાધિતો;
અત્તનો સિરિસમ્પત્તિં, દિસ્વા તસ્સન્તરાયિકે.
લમ્બકણ્ણે સરિત્વાન, કુદ્ધો સો યોજયીરથે;
યુગપરમ્પરા તેસં, પુરતો પાવિસી પુરં.
મહાવત્થુસ્સ ઉમ્મારે, ઠત્વા રાજાણપેસિ સો;
‘‘ઇમેસં સીસમુમ્મારે, અસ્મિં છિન્દથ ભો’’ઇતિ.
ગોણા એતેરથે યુત્તા, તવ હોન્તિ રથેસભ;
સિઙ્ગંખુરઞ્ચ એતેસં, છેદાપયત ભો’’ઇતિ.
માતુયા અથ સઞ્ઞત્તો, સીસચ્છેદં નિવારિય;
નાસઞ્ચ પાદઙ્ગુટ્ઠઞ્ચ, તેસં રાજા અછેદયિ.
હત્થિવુત્થં જનપદં, અદા હત્થિસ્સ ખત્તિયો;
હત્થિભોગો જનપદો, ઇતિ તેનાસિ નામતો.
એવં અનુરાધપુરે, ઇળાનાગો મહીપતિ;
છબ્બસ્સાનિ અનુનાનિ, રજ્જં કારેસિ ખત્તિયો.
ઇળનાગચ્ચયે ¶ તસ્સ, પુત્તો ચન્દમુખોસિવો;
અટ્ઠવસ્સં સત્તમાસં, રાજા રજ્જમકારયિ.
મણિકારગામે વાપિ, કારાપેત્વા મહીપતિ;
ઇસ્સરસમણવ્હસ્સ, વિહારસ્સ અદાસિ સો.
તસ્સ રઞ્ઞો મહેસી ચ, સઙ્ગામે પત્તિમત્તનો;
તસ્સેવા’દા વિહારસ્સ, દમિળદેવીતિ વિસ્સુતા.
તં તિસ્સવાપી કીળાય, હન્ત્વા ચન્દમુખં સિવં;
યસળાલકતિસ્સો’તિ, વિસ્સુતો તઙ્કનિટ્ઠકો.
અનુરાધપુરે રમ્મે, લઙ્કાભુવદને સુભે;
સત્તવસ્સાનટ્ઠમાસે, રાજા રજ્જમકારયિ.
દોવિરિકસ્સ દત્તસ્સ, પુત્થો દોવારિકો સયં;
રઞ્ઞો સદિસરૂપેન, અહોસિ સુભનામવા.
સુભં બલત્થં તં રાજા, રાજભૂસાય ભૂસિય;
નિસિદાપિય પલ્લઙ્કે, હાસત્થં યસળાલકો.
સીસચોળં બલત્થસ્સ, સસીસે પટિમુઞ્ચિય;
યટ્ઠિં ગહેત્વા હત્થેન, દ્વારમૂલે ઠિતો સયં.
વન્દન્તેસુ અમચ્ચેસુ, નિસિન્નં આસનમ્હિ તં;
રાજા હસતિ એવં સો, કુરુતે અન્તરન્તરા.
‘‘બલત્થો એકદિવસં, રાજાનં હસમાનકં;
અયં બલત્થો કસ્મા મે, સમ્મુખાહસતી’’તિ સો.
મારાપયિત્વા રાજાનં, બલત્થો સો સુભો ઇધ;
રજ્જં કારેસિ છબ્બસ્સં, સુભરાજાતિ વિસ્સુતો.
દ્વિસુ મહાવિહારેસુ, સુભરાજા મનોરમં;
પરિવેણપન્તિં સુભ-નામકંયેવ કારયિ.
ઉરુવેલસમીપમ્હિ, તથા વેલ્લિવિહારકં;
પુરત્થિમે એકદ્વારં, ગઙ્ગન્તે નન્દિગામકં.
લમ્બકણ્ણસુતો ¶ એકો, ઉત્તરપસ્સવાસિકો;
સેનાપતિમુપટ્ઠાસિ, વસભો નામ માતુલં.
હેસ્સતિ વસભો નામ, રાજા’તિ સુતિયાસદા;
ઘાતેતિ રાજાદીપમ્હિ, સબ્બે વસભનામકે.
‘‘રઞ્ઞો દસ્સામ વસતં, ઇમ’’ન્તિ ભરિયાય સો;
સેનાપતિમન્તયિત્વા, પાતો રાજકુલં અગા.
ગચ્છતો તેન સહસા, તમ્બુલં ચુણ્ણવજ્જિતં;
હત્થમ્હિ વસભસ્સા’દા, તં સાધુ પરિરક્ખિતું.
રાજગેહસ્સ દ્વારમ્હિ, તમ્બુલં ચુણ્ણવજ્જિતં;
સેનાપતિ ઉદિક્ખિત્વા, તં ચુણ્ણત્થં વિસજ્જયિ.
સેનાપતિસ્સ ભરિયા, ચુણ્ણત્થં વસભં ગતં;
વત્વા રહસ્સં દત્વા ચ, સહસ્સં તં પલાપયિ.
મહાવિહારઠાનં સો, ગન્ત્વાન વસભો પન;
તત્થ થેરેહિ ખિરન્ન-વત્થેહિ કતસઙ્ગહો.
તતો પરં કુટ્ઠિનો ચ, રાજભાવાય નિચ્છિતં;
સુત્વાન વચનંહટ્ઠો, ‘‘ચોરો હેસ્સ’’ન્તિ નિચ્છિતો.
લદ્ધસમત્થપુરિસે, ગામઘાતં તતો પરં;
કરોન્તો રોહણં ગન્ત્વા, કપલ્લપુવોપદેસતો.
કમેન રટ્ઠં કણ્હન્થો, સમ્પત્તબલવાહનો;
સો રાજા દ્વીહિ વસ્સેહિ, આગમ્મ પુરસન્તિકં.
સુભરાજં રણે હન્ત્વા, વસભો સો મહબ્બલો;
ઉસ્સાપયિ પુરેભત્તં, માતુલો’પિ રણે પતિ.
તં માતુલસ્સ સરિરં, પુબ્બભૂતોપકારિકં;
અકાસિ વસભો રાજા, મહેસિં મેત્તનામિકં.
સોહોરપાઠકં પુચ્છિ, આયુપ્પમાણમત્તનો;
‘‘આહ દ્વાદસવસ્સાનિ’’, રહોયેવસ્સ સોપિ ચ.
રહસ્સં રક્ખણત્થાય, સહસ્સં તસ્સા દાપિય;
સઙ્ઘં સો સન્નિપાતેત્વા, વન્દિત્વા પુચ્છિ ભૂપતિ.
‘‘સિયાનુ ¶ ભન્તે આયુસ્સ, વડ્ઢનકારણં’’ઇતિ;
‘‘અત્થી’’તિ સઙ્ઘો આચિક્ખિ, અન્તરાયવિમોચનં.
પરિસ્સાવનદાનઞ્ચ, આવાસદાન મેવ ચ;
ગિલાનવત્તદાનઞ્ચ, દાતબ્બં મનુજાધિપ.
‘‘કાતબ્બં જિણ્ણકાવાસ-પટિસઙ્ખરણં તથા;
પઞ્ચસીલસમાદાનં, કત્વા તં સાધુરક્ખિયં.
ઉપોસથૂપવાસો ચ, કત્તબ્બો’ પોસથે’’ઇતિ;
રાજા સાધૂતિ ગન્ત્વાન, તથા સબ્બં મકાસિ સો.
તિણ્ણં તિણ્ણઞ્ચ વસ્સાનં, અચ્ચયેન મહીપતિ;
દીપમ્હિ સબ્બસઙ્ઘસ્સ, તિચીવરમદાપયિ.
અનાગતાનં થેરાનં, પેસયિત્વાન દાપયિ;
દ્વત્તિંસાયહિ ઠાનેસુ, દાપેસિ મધુપાયસં.
ચતુસટ્ઠિયા ચ ઠાનેસુ, મહાદાનંતુ મિસ્સકં;
સહસ્સવટ્ટિ ચતુસુ, ઠાનેસુ ચ જલાપયિ.
ચેતિયપબ્બતે ચેવ, થૂપારામે ચ ચેતિયે;
મહાથૂપે મહાબોધિ-ઘરે ઇતિ ઇમેસુ હિ.
ચિત્તલકૂટે કારેસિ, દસથૂપે મનોરમે;
દીપે’ખિલમ્હિ આવાસે, જિણ્ણે ચ પટિસઙ્ખરિ.
વલ્લિયેરવિહારે ચ, થેરસ્સ સો પસીદિય;
મહાવલ્લિગોત્તં નામ, વિહારઞ્ચ અકારયિ.
કારેસિ અનુરારામં, મહાગામસ્સ સન્તિકે;
હેળિગામટ્ઠકરિસ, સહસ્સં તસ્સ દાપયિ.
મુચેલવિહારં કારેત્વા, સો તિસ્સવડ્ઢમાનકે;
આળિસારોદકભાગં, વિહારસ્સ અદાપયિ.
કલમ્બતિત્થે થૂપમ્હિ, કારેસિટ્ઠિકકઞ્ચુકં;
કારેસુપોસથા ગારં, વટ્ટિતેલત્થ મસ્સતુ.
સહસ્સકરીસવાપિંસો ¶ , કારાપેત્વા અદાસિ ચ;
કારેસુપોસથાગારં, વિહારે કુમ્ભિગલ્લકે.
સોયે’વુ પોસથાગારં, ઇસ્સરસમણકે ઇધ;
થૂપારામેથૂપઘરં, કારાપેસિ મહીપતિ.
મહાવિહારે પરિવેણ, પન્તિં પચ્છિમપેક્ખિનિં;
કારેસિ ચ ચતુસાલઞ્ચ, જિણ્ણકં પટિસઙ્ખરિ.
ચતુબુદ્ધપટિમારમ્મં, પટિમાનંઘરંતથા;
મહાબોધિઙ્ગણે રમ્મે, રાજા સોયેવ કારયિ.
તસ્સ રઞ્ઞો મહેસી સા, વુત્તનામા મનોરમં;
થૂપં થૂપઘરઞ્ચેવ, રમ્મં તથેવ કારયિ.
થૂપારામે થૂપઘરં, નિટ્ઠાપેત્વા મહીપતિ;
તસ્સ નિટ્ઠાપિતમહે, મહાદાનમદાસિ ચ.
યુત્તાનં બુદ્ધવચને, ભિક્ખૂનં પચ્ચયમ્પિ ચ;
ભિક્ખૂનં ધમ્મકથિકાનં, સપ્પિફાણિતમેવ ચ.
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, કપણવટ્ટઞ્ચ દાપયિ;
ગિલાનાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, ગિલાનવટ્ટમેવ ચ.
મયેત્તિં રાજુપ્પલવાપિં, વહકોલમ્બગામકં;
મહાનિક વિત્તવાપિં, મહારામોત્તિ મેવ ચ.
કેહાલં કાળિવાપિઞ્ચ, ચમ્બુટ્ઠિં વાતમઙ્ગનં;
અભિવડ્ઢમાનકઞ્ચ, ઇચ્ચેકાદસ વાપિયો.
દ્વાદસ માતિકા ચેવ, સુભિક્ખત્થમકારયિ;
ગુત્તત્થ પુરપાકારં, ચેવ મુચ્ચમકારયિ.
ગોપુરઞ્ચ ચતુદ્વારે, મહાવત્થુઞ્ચ કારયિ;
સરં કારેસિ ઉય્યાને, હંસેતત્થવિસજ્જયિ.
પુરે બહૂ પોક્ખરણી, કારાપેત્વા તહિં તહિં;
ઉમ્મગ્ગેન જલં તત્થ, પવેસેસિ મહીપતિ.
એવં ¶ નાનાવિધં પુઞ્ઞં, કત્વા વસભભૂપતિ;
હતન્તરાયો સો હુત્વા, પુઞ્ઞકમ્મે સદાદરો.
ચતુત્તાસીસવસ્સાનિ, પુરે રજ્જમકારયિ;
ચતુત્તાલીસવેસાખ, પૂજા યો ચ અકારયિ.
સુભરાજા ધરન્તો સો, અત્તનો એકધીતરં;
વસભેન ભયાસંકી, અપ્પેસિ’ઠિક વડ્ઢકિં.
અત્તનો કમ્બલઞ્ચેવ, રાજા ભણ્ડાનિ ચ’પ્પયિ;
વસભેન હતે તસ્મિં, તમાદાસિટ્ઠવડ્ઢકી.
ધીતિઠાને ઠપેત્વાન, વડ્ઢેતિ અત્તનો ઘરે;
સકમ્મં કરતો તસ્સ, ભત્તં આહરિ દારિકા.
સા નિરોધસમાપન્નં, તદમ્બપુપ્ફ ગુમ્બકે;
સત્તમે દિવસે દિસ્વા, ભત્તં મેધાવીની અદા.
પુન ભત્તં રન્ધયિત્વા, પિતુનો ભત્તમાહરિ;
પપઞ્ચકારણં પુટ્ઠા, તમત્થં પિતુનો વદિ.
તુટ્ઠો પુનપ્પુનઞ્ચે’સો, ભત્તં થેરસ્સ દાપયિ;
વિસ્સત્થો’નાગતં દિસ્વા, થેરો આહ કુમારિકં.
‘‘તવઇસ્સરિયેજાતે, ઇમં ઠાનં કુમારિકે;
સરેય્યાસી’તિ થેરો તુ, તદા ચ પરિનિબ્બુતો.
સકે સો વસભો રાજા, વયપ્પત્તમ્હિ પુત્તકે;
વઙ્કનાસિકતિસ્સમ્હિ, કઞ્ઞંતસ્સાનુરૂપિકં.
ગવેસાપેસિ પુરિસા, તં દિસ્વાન કુમારિકં;
ઇટ્ઠકવડ્ઢકીગામે, ઇત્થિલક્ખણ કોવિદા.
રઞ્ઞો નિવેદયું રાજા, તમાણાપેતુમારભિ;
તસ્સાહ રાજધીતત્તં, ઇટ્ઠકવડ્ઢકી તદા.
સુભરઞ્ઞો તુ ધીતત્તં, કમ્બલાદીહિ ઞાપયિ;
રાજા તુટ્ઠો સુતસ્સા’દા, તં સાધુ કતમઙ્ગલં.
વસભસ્સચ્ચયે પુત્તો, વઙ્કનાસિક તિસ્સકો;
અનુરાધપુરે રજ્જં, તીણિ વસ્સાનિ કારયિ.
સો ¶ ગોણનદિયા તીરે, મહામઙ્ગલનામકં;
વિહારં કારયિ રાજા, વઙ્કનાસિકતિસ્સકો.
મહામત્તા તુ દેવી સા, સરન્તી થેરભાસિતં;
વિહારકારણત્થાય, અકાસિ ધનસઞ્ચયં.
વઙ્કનાસિકતિસ્સસ્સ, અચ્ચયે કારયી સુતો;
રજ્જં બાવીસવસ્સાનિ, ગજ્જબાહુકગામણિ.
સુત્વા સો માતુવચનં, માતુદત્થાય કારયિ;
કદમ્બપુપ્ફઠાનમ્હિ, રાજમાતુવિહારકં.
માતા સતસહસ્સં સા, ભૂમિઅત્થોય પણ્ડિતા;
અદા મહાવિહારસ્સ, વિહારઞ્ચ અકાર યિ.
સયમેવ અકારેસિ, તત્થ થૂપં સિલામયં;
સઙ્ઘભોગઞ્ચ પાદાસિ, કિણિત્વાન તતો તતો.
અભયુત્તર મહાથૂપં, વડ્ઢાપેત્વા ચિતાપયિ;
ચતુદ્વારે ચ તત્થેવ, આદિમુખમકારયિ.
ગામણિતિસ્સવાપિં સો, કારાપેત્વા મહીપતિ;
અભયગિરિ વિહારસ્સ, પાકવટ્ટાય’દાસિ ચ.
મરિચવટ્ટિકથૂપમ્હિ, કઞ્ચુકઞ્ચ અકારયિ;
કિણિત્વા સતસહસ્સેન, સઙ્ઘભોગમદાસિ ચ.
કારેસિ પચ્છિમે વસ્સે, વિહારં રામકવ્હયં;
મહેજસનસાલઞ્ચ, નગરમ્હિ અકારયિ.
ગજબાહુસ્સચ્ચયેન, સસુરો તસ્સ રાજિનો;
રજ્જં મહલ્લકો નાગો, છબ્બસ્સાનિ અકારયિ.
પુરત્થિમે પેજલકં, દક્ખિણે કોટિ પબ્બતં;
પચ્છિમે દકપાસાણે, નાગદીપે સાલિપબ્બતં.
બીજગામે તનવેળિં, રોહણે જનપદે પન;
તોબ્બલનાગપબ્બતઞ્ચ, અન્તોટ્ઠે ગિરિહાલિકં.
એતે ¶ સત્ત વિહારે સો, મહલ્લનાગભૂપતિ;
પરિત્તેનપિ કાલેન, કારાપેસિ મહામતી.
એવં અસારેહિ ધનેહિ સારં,
પુઞ્ઞાનિ કત્વાન બહૂનિ પઞ્ઞા;
આદેન્તિ બાલા પન કામ હેતુ,
બહૂનિ પાપાનિ કરોન્તા મોહા’તિ.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વાદસ રાજકો નામ
પઞ્ચતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
છત્તિંસતિમ પરિચ્છેદ
તયોદસ રાજકો
મહલ્લનાગચ્ચયેન ¶ , પુત્તો ભાતિકતિસ્સકો;
ચતુવીસતિવસ્સાનિ, લંકારજ્જમકારયિ.
મહાવિહારે પાકારં, કારાપેસિ સમન્તતો;
ગવરતિસ્સવિહારં, સો કારયિત્વા મહીપતિ.
મહાગામણિકં વાપિં, વિહારસ્સ’સ્સ’દાસિ ચ;
વિહારઞ્ચ અકારેસિ, ભાતિયતિસ્સ નામકં.
કારેસુપોસથાગારં, થૂપારામે મનોરમે;
રન્ધકણ્ડકવાપિઞ્ચ, કારાપેસિ મહીપતિ.
સત્તેસુ મુદુચિત્તોસો, સઙ્ઘમ્હિ તિબ્બગારવો;
ઉભતોસઙ્ઘે મહીપાલો, મહાદાનં પવત્તયિ.
ભાતિકતિસ્સચ્ચયેન, તસ્સ કનિટ્ઠતિસ્સકો;
અટ્ઠવીસસમારજ્જં, લંકાદીપે અકારયિ.
ભૂતારામ ¶ મહાનાગ, થેરસ્મિં સો પસીદિય;
કારેસિ રતનપાસાદં, અભયગિરિમ્હિ સાધુકં.
અભયગિરિમ્હિ પાકારં, મહાપરિવેણમેવ ચ;
કારેસિ મણિસોમવ્હે, મહાપરિવેણમેવ ચ.
તત્થેવ ચેતિયઘરં, અમ્બત્થલે તથેવ ચ;
કારેસિ પટિસઙ્ખારં, નાગદીપે ઘરે પન.
મહાવિહારસીમંસો, મદ્દિત્વા તત્થ કારયિ;
કુક્કુટગિરિ પરિવેણ, પન્તિં સક્કચ્ચ ભૂપતિ.
મહાવિહારે કારેસિ, દ્વાદસ મનુજાધિપો;
મહાચતુરસ્સપાસાદે, દસ્સનેય્યેમનોરમે.
દક્ખિણવિહાર થૂપમ્હિ, કઞ્ચુકઞ્ચ અકારયિ;
ભત્તસાલં મહામેઘ, વનાસિમઞ્ચ મદ્દિય.
મહાવિહારપાકારં, પસ્સતો અપનીયસો;
મગ્ગં દક્ખિણવિહાર, ગામિઞ્ચાપિ અકારયિ.
ભૂતારામ વિહારઞ્ચ, રામગોણકમેવ ચ;
તથેવ નન્દતિસ્સસ્સ, આરામઞ્ચ અકારયિ.
પાચિનતો અનુળાતિસ્સ, પબ્બતં ગઙ્ગરાજિયં;
નિયેલતિસ્સારામઞ્ચ, પિળ પિટ્ઠિ વિહારકં.
રાજમહાવિહારઞ્ચ, કારેસિ મનુજાધિપો;
સોયેવ તીસુ ઠાનેસુ, કારેસુ’પોસથાલયં.
કલ્યાણીક વિહારે ચ, મણ્ડલગિરિકે તથા;
દુબ્બલવાપિતિસ્સવ્હે, વિહારેસુ ઇમેસુ હિ.
કનિટ્ઠતિસ્સચ્ચયેન, તસ્સ પુત્તો અકારયિ;
રજ્જં દ્વેયેવ વસ્સાનિ, ચૂળનાગોતિ વિસ્સુતો.
ચૂળનાગકનિટ્ઠોતુ, રાજાઘાતિય ભાતિકં;
એકવસ્સં કુડ્ડનાગો, રજ્જં લંકાય કારયિ.
મહાપેળઞ્ચ વડ્ઢેસિ, એકનાળિકછાતકે;
ભિક્ખુસતાનં પઞ્ચન્નં, અબ્ભોચ્છિન્નં મહીપતિ.
કુડ્ડનાગસ્સ ¶ રઞ્ઞો તુ, દેવીયા ભાતુકો તદા;
સેનાપતિ સિરિનાગો, ચોરો હુત્વાન રાજિનો.
બલવાહન સમ્પન્નો, આગમ્મ નગરન્તિકં;
રાજબલેન યુજ્ઝન્તો, કુડ્ડનાગં મહીપતિં.
પલાપેત્વા લદ્ધજયો, અનુરાધ પુરે વરે;
લંકારજ્જમકારેસિ, વસ્સાનેકૂનવીસતિ.
મહાથૂપવરે છત્તં, કારાપેત્વાન ભૂપતિ;
સુવણ્ણકમ્મં કારેસિ, દસ્સનેય્યં મનોરમં.
કારેસિ લોહપાસાદં, સંખિત્તં પઞ્ચભૂમકં;
મહાબોધિ ચતુદ્વારે, સોપાનં પુનકારયિ.
કારેત્વા છત્તપાસાદં, મહે પૂજમકારયિ;
કુલમ્બણઞ્ચ દીપસ્મિં, વિસ્સજ્જેસિ દયાપરો.
સિરિનાગચ્ચયે તસ્સ, પુત્તો તિસ્સો અકારયિ;
રજ્જં દ્વાવીસવસ્સાનિ, ધમ્મવોહાર કોવિદો.
ઠપેસિ સો હિ વોહારં, હિંસા મુત્તં યતોઇધ;
વોહારક તિસ્સરાજા, ઇતિ નામં તતો અહુ.
કમ્બુગામકવાસિસ્સ, દેવત્થેરસ્સ સન્તિકે;
ધમ્મં સુત્વા પટિકમ્મં, પઞ્ચાવાસે અકારયિ.
મહાતિસ્સસ્સ થેરસ્સ, અનુરા રામવાસિનો;
પસન્નો મુચેલપટ્ટને, દાન વટ્ટમકારયિ.
તિસ્સરાજ મણ્ડપઞ્ચ, મહાવિહારદ્વયેપિ સો;
મહાબોધિઘરે પાચિ, લોહરૂપદ્ધયમ્પિ ચ.
સત્તપણ્ણિકપાસાદં, કારેત્વા સુખવાસકં;
માસે માસે સહસ્સં સો, મહાવિહારસ્સ દાપયિ.
અભયગિરિવિહારે, દક્ખિણમૂલસવ્હયે;
મરિચવટ્ટિ વિહારમ્હિ, કુલાલિતિસ્સસવ્હયે.
મહિયઙ્ગણ વિહારમ્હિ, મહાગામકસવ્હયે;
મહાનાગતિસ્સવ્હમ્હિ, તથા કલ્યાણીકવ્હયે.
ઇતિ ¶ અટ્ઠસુ થૂપેસુ, છત્તકમ્મમકારયિ;
મૂકનાગસેનાપતિ, વિહારે દક્ખિણે તથા.
મરિચ વટ્ટિ વિહારમ્હિ, પુત્તભાગવ્હયે તથા;
ઇસ્સરસમણવ્હમ્હિ, તિસ્સવ્હે નાગદીપકે.
ઇતિ છસુ વિહારેસુ, પાકારઞ્ચ અકારયિ;
કારેસુ’ પોસથાગારં, અનુરારામસવ્હયે.
અરિયવંસકથાઠાને, લંકાદીપેખિલેપિ ચ;
દાન વટ્ટં ઠપાપેસિ, સદ્ધમ્મે ગારવેન સો.
તિણી સતસહસ્સાનિ, દત્વાન મનુજાધિપો;
ઇણતો સયિકે ભિક્ખૂ, મોચેસિ સાસનપ્પિયો.
મહા વેસાખ પૂજં સો, કારેત્વા દીપવાસિનં;
સબ્બે સંયેવ ભિક્ખૂનં, તિચીવરમદાપયિ.
વેતુલ્લવાદં મદ્દિત્વા, કારેત્વા પાપનિગ્ગહં;
કપિલેન અમચ્ચેન, સાસનં જોતયીચ સો.
વિસ્સુતો’ભયનાગો’તિ, કનિટ્ઠો તસ્સરાજિનો;
દેવિયા તસ્સ સંસટ્ઠો, ઞાતો ભીતો સભાતરા.
પલાયિત્વા હલ્લતિત્થં, ગન્ત્વાન સહસેવકો;
કુદ્ધો વિય માતુલસ્સ, હત્થપાદઞ્ચ છેદયિ.
રાજિનો રટ્ઠતેદત્થં, ઠપેત્વાન ઇધેવ તં;
સુનખોપમં દસ્સયિત્વા, ગહેત્વા’તિ સિનિદ્ધકે.
તત્થેવ નાવં આરુય્હ, પરતીરમગાસયં;
સુભવો માતુલો તુ, ઉપગમ્મ મહીપતિ.
સુહદો વિય હુત્વાન, તસ્મિં રટ્ઠમભિન્દિસો;
અભયો તં જાનનત્થં, દૂતં ઇધ વિસજ્જયિ.
તં દિસ્વા પૂગરુક્ખં સો, સમન્તા કુન્તનાળિયા;
પરિબ્ભમન્તો મદ્દિત્વા, કત્વા દુબ્બલમૂલકં.
બાહુનાયેવ પાતેત્વા, તજ્જેત્વા તં પલાપયિ;
દૂતો ગન્ત્વા અભયસ્સ, તં પવત્તિં પવેદયિ.
ઞત્વા’ભયો ¶ તં દમિળે, આદાય બસુકે તતો;
નગરન્તિકમાગઞ્છિ, ભાતરા સહ યુજ્ઝિતું.
તં ઞત્વાન પલાયિત્વા, અસ્સમારુય્હદેવિયા;
મલયં આગમા રાજા, તંકનિટ્ઠો’નુ બન્ધિય.
રાજાનં મલયે હન્ત્વા, દેવીમાદાય આગતો;
કારેસિ નગરે રજ્જં, અટ્ઠવસ્સાનિ ભૂપતિ.
પાસાણવેદિં કારેસિ, મહાબોધિસમન્તતો;
લોહપાસાદઙ્ગણમ્હિ, રાજા મણ્ડપમેવ ચ.
દ્વિહિ સતસહસ્સેહિ, નેકવત્થાનિ ભાગિય;
દીપમ્હિ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, વત્થદાનમદાસિ સો.
અભયસ્સ’ચ્ચયે ભાતુ, તસ્સસ્સ તસ્સ અત્રજો;
દ્વેવસ્સાનિ સિરિનાગો, લંકારજ્જ મકારયિ.
પટિસઙ્ખરિય પાકારં, મહાબોધિસમન્તતો;
મહાબોધિઘરસ્સેવ, સોયેવ વાલિકાતલે.
મૂચેલરુક્ખપરતો, હંસવટ્ટં મનોરમં;
મહન્તં મણ્ડપઞ્ચેવ, કારાપેસિ મહીપતિ.
વિજયકુમારકો નામ, સિરિનાગસ્સ અત્રજો;
પિતુનો અચ્ચયે રજ્જં, એકવસ્સમકારયિ.
લમ્બકણ્ણા તયો આસું, સહાતા મહિયઙ્ગણે;
સઙ્ઘતિસ્સો સઙ્ઘબોધિ, તતિયો ગોટ્ઠકાભયો.
તે તિસ્સવાપિમરિયાદ-ગતો અન્ધો વિચક્ખણો;
રાજુપટ્ઠાનમાયન્તે, પદસદ્દેન અબ્રવિ.
‘‘પથવીસામિનો એતે, તયો વહતિભૂ’ઇતિ;
તં સુત્વા અભયો પચ્છા, યન્તો પુચ્છિ પુનાહસો.
તસ્સ વંસો ઠસ્સતીતિ,
પુન પુચ્છિતમેવ સો;
‘‘પચ્છિમસ્સા’’તિ સો આહ,
તં સુત્વા દ્વીહિસોઅગા.
તે ¶ પુરં પવિસિત્વાન, તયો રઞ્ઞો’તિ વલ્લભો;
રાજકિચ્ચાનિ સાધેન્તા, વસન્તા રાજસન્તિકે.
હન્ત્વા વિજયરાજાનં, રાજગેહમ્હિ એકતો;
સેનાપતિંસઙ્ઘતિસ્સં, દુવેરજ્જે’ભિસેચયું.
એવં સો અભિસિત્તોવ, અનુરાધપુરુત્તમે;
રજ્જં ચત્તારિ વસ્સાનિ, સઙ્ઘતિસ્સો અકારયિ.
મહાથૂપમ્હિ છત્તઞ્ચ, હેમકમ્મઞ્ચ કારયિ;
વિસું સતસહસ્સગ્ઘે, ચતુરો ચ મહામણિ.
મજ્ઝે ચતુન્નં સૂરિયાનં, ઠપાપેસિ મહીપતિ;
થૂપસ્સ મુદ્ધનિ તથા-નગ્ઘવજિરચુમ્બટં.
સો છત્તમહપૂજાય, સઙ્ઘસ્સ મનુજાધિપો;
ચત્તાલીસસહસ્સસ્સ, છ ચીવરમદાપયિ.
તં મહાદેવથેરેન, દામગલ્લક વાસિનો;
દેસિતં ખન્ધકે સુત્તં, યાગાનિસંસ દીપનં.
સુત્વા પસન્નો સઙ્ઘસ્સ, યાગુદાનમદાપયિ;
નગરસ્સ ચતુદ્વારે, સક્કચ્ચઞ્ચેવ સાધુ ચ.
સો અન્તરન્તરે રાજા, જમ્બુપક્કાનિ ખાદિતું;
સહોરોધો સહામચ્ચો, અગાપાચિન દીપકં.
ઉપદ્દુતં’સ્સ ગમને, મનુસ્સા પાચિ વાસિનો;
વિસં ફલેસુ યો જેસું, રાજભોજ્જાય જમ્બુયા.
ખાદિત્વા જમ્બુપક્કાનિ, તાનિ તત્થેવ સો મતો;
સેનાપતિ સઙ્ઘધબાધીં-ભયો રજ્જે’ભિસેચયિ.
રાજાસિરિ સઙ્ઘ બોધિ, વિસ્સુતો પઞ્ચસીલવા;
અનુરાધપુરે રજ્જં, દુવે વસ્સાનિ કારયિ.
મહાવિહારે કારેસિ, સલાકગ્ગં મનોરમં;
તદાદીપે મનુસ્સેસો, ઞત્વા દુબ્બુટ્ઠુપદ્દુતે.
કરુણાય કમ્પિતમનો, મહાથૂપઙ્ગણે સયં;
નિપજ્જિ ભૂમિયં રાજા, કત્વાન ઇતિ નિચ્છયં.
‘‘પવસ્સિત્વાન ¶ દેવેન, જલેનુપલાવિતે મયિ;
નહેવ વુટ્ઠહિસ્સામિ, મરમાનોપહં ઇધ’’.
એવં નિપન્ને ભૂમિન્દે, દેવો પાવસ્સિ તાવદે;
લંકાદીપમ્હિ સકલે, પિણયન્તો મહામહિં.
તથાપિ નુટ્ઠહતિસો, અપિલાપનતો જલે;
આવરિંસુ તતો’મચ્ચા, જલનિગ્ગમનાળિયો.
તતો જલમ્હિ પિલવં, રાજા વુટ્ઠાસિ ધમ્મિકો;
કરુણાયનુદિ એવં, દીપે દુબ્બુટ્ઠિકાભયં.
ચોરાતહિં તહિં જાતા, ઇતિ સુત્વાન ભૂપતિ;
ચોરે આણાપયિત્વાન, રહસ્સેન પલાપીય.
આણાપેત્વા રહસ્સેન, મતાનં સો કલેવરં;
અગ્ગીહિ ઉત્તાસેત્વાન, હનિતં ચોરુપદ્દવં.
એકો યક્ખો ઇધાગમ્મ, રત્તક્ખો ઇતિ વિસ્સુતો;
કરોતિ રત્તાન’ક્ખીતિ, મનુસ્સાનં તહિં તહિં.
અઞ્ઞમઞ્ઞમપેક્ખિત્વા, ભાયિત્વા રત્તનેત્તતં;
નરામરન્તિ તે યક્ખો, સોભક્ખેસિ અસઙ્કિતો.
રાજા ઉપદ્દવં તેસં, સુત્વા સન્તત્તમાનસો;
એકો’પવાસ ગબ્ભમ્હિ, હુત્વા અટ્ઠઙ્ગુપોસથિ.
‘‘અપસ્સિત્વાન તં યક્ખં, ન ચુટ્ઠામી’’તિ સો સયિ;
તસ્સ સો ધમ્મતેજેન, અગા યક્ખો તદન્તિકં.
તેન ‘‘કોસી’’તિ પુટ્ઠો ચ, સો ‘‘અહ’’ન્તિ પવેદયિ;
‘‘કસ્મા પજં મે ભક્ખેસિ, મા ખાદ’’ઇતિ સોબ્રવિ.
‘‘એકસ્મિં મે જનપદે, નરે દેહી’’તિ સોબ્રવિ;
‘‘ન સક્કા ઇતિ વુત્તે સો, કમેનેકંતિ અબ્રવિ.
‘‘અઞ્ઞં ન સક્કા દાતું મે, મં ખાદ’’ ઇતિ સોબ્રવિ;
‘‘ન સક્કા’’ઇતિ તં યાચિ, ગામે ગામે બલિઞ્ચ સો.
સાધૂતિ વત્વા ભૂમિન્દો, દિપમ્પિ સકલેપિ ચ;
ગામવરે નિવેસેત્વા, બલિંતસ્સ અદાપયિ.
મહાસત્તેન ¶ તેનેવ, સબ્બભૂતાનુકમ્પિના;
મહારોગભયં જાતં, દીપદીપેન નાસિતં.
સો ભણ્ડાગારિકો રઞ્ઞો,
અમચ્ચો ગોટ્ઠતાભયો;
ચેરો હુત્વા ઉત્તરતો,
નગરં સમુપાગમિ.
પરિસ્સાવનમાદાય, રાજા દક્ખિણદ્વારતો;
પરહિંસમરોચેન્તો, એકકોવ પલાયિ સો.
પુટભત્તં ગહેત્વાન, ગચ્છન્તો પુરિતો પથિ;
ભત્તભોગાયરાજાનં, નિબન્ધિત્થ પુનપ્પુનં.
જલં પરિસ્સાવયિત્વા, ભુઞ્જિત્વાન દયાલુકો;
તસ્સેવં’નુગ્ગહં કાતું, ઇદં વચનમબ્રુવિ.
‘‘સઙ્ઘબોધિ અહં રાજા, ગહેત્વા મમભો સીરં;
ગોટ્ઠાભયસ્સ દસ્સેહિ, બહું દસ્સતિ તે ધનં.
ન ઇચ્છિતો તથાકાતું, તસ્સત્થાય મહીપતિ;
નિસિન્નોયેવ અમરિ, સો સીસં તસ્સ આદિય.
ગોટ્ઠાભયસ્સ દસ્સેસિ, સોતુ વિમ્હિતમાનસો;
દત્વા તસ્સ ધનં રઞ્ઞો, સક્કારં સાધુકારયિ.
એવં ગોટ્ઠાભયો એસો, મેઘવણ્ણાભયો’તિ ચ;
વિસ્સુતો તેરસ સમા, લંકારજ્જમકારયિ.
મહાવત્થું કારયિત્વા, વત્થુદ્વારમ્હિ મણ્ડપં;
કારયિત્વા મણ્ડયિત્વા, સો ભિક્ખુ તત્થ સઙ્ઘતો.
અટ્ઠુત્તરસહસ્સાનિ, નિસીદેત્વા દિને દિને;
યાગુખજ્જક ભોજ્જેહિ, સાદૂહિ વિવિધેહિ ચ.
સચીવરેહિ કપ્પેત્વા, મહાદાનં પવત્તયિ;
એકવીસદિના નેવં, નિબદ્ધઞ્ચસ્સ કારયિ.
મહાવિહારે કારેસિ, સિલામણ્ડપ મુત્તમં;
લોહપાસાદથમ્ભે ચ, પરિવત્તિય ઠાપયિ.
મહાબોધિ ¶ સિલાવેદિં, ઉત્તરદ્વારતોરણં;
પતિટ્ઠાપેસિ થમ્ભે ચ, ચકુકણ્ણે સચક્કકે.
તિસ્સો સીલાપટિમાયો, તીસુ દ્વારેસુ કારયિ;
ઠપાપેસિ ચ પલ્લઙ્કં, દક્ખિણમ્હિ સિલામયં.
પધાનભૂમિં કારેસિ, મહાવિહારપચ્છતો;
દીપમ્હિ જિણ્ણકાવાસં, સબ્બઞ્ચ પટિસઙ્ખરિ.
થૂપારામે થૂપઘરં, થેરમ્બત્થલકે તથા;
આરામે મણિસોમવ્હે, પટિસઙ્ખારયિ ચ સો.
થૂપારામે મણિસોમા-રામે મરિચવટ્ટકે;
દક્ખિણવ્હ વિહારે ચ, ઉપોસથઘરાનિ ચ.
મેઘવણ્ણાભયવ્હઞ્ચ, નવવિહારમકારયિ;
વિહારમહપૂજાયં, પિણ્ડેત્વા દીપવાસીનં.
તિંસભિક્ખુસહસ્સાનં, છચીવરમદાસિ ચ;
મહાવેસાખપૂજઞ્ચ, તદા એવં અકારયિ.
અનુવસ્સઞ્ચ સઙ્ઘસ્સ, છચીવરમદામયિ;
પાપકાનં નિગ્ગહેન, સોધેન્તો સાસનં તુ સો.
વેતુલ્લવાદિનો ભિક્ખૂ, અભયગિરિનિવાસિનો;
ગાહયિત્વાસટ્ઠિમત્તે, જિનસાસનકણ્ટકે.
કત્વાન નિગ્ગહં તેસં, પરતિરે ખિપાપયિ;
તત્થ ખિત્તસ્સ થેરસ્સ, નિસ્સિતો ભિક્ખુચોળિકો.
સઙ્ઘમિત્તો’તિનામેન, ભૂતિવિજ્જાદિકોવિદો;
મહાવિહારે ભિક્ખુનં, કુજ્ઝિત્વાન ઇધગમા.
થૂપારામે સન્નિપાતં, પવિસિત્વા અસઞ્ઞતો;
સઙ્ઘપાલસ્સ પરિવેણ, વાસિત્થેરસ્સ તત્થ સો.
ગોટ્ઠાસયસ્સ થેરસ્સ, માતુલસ્સ’સ્સ રાજિનો;
રઞ્ઞો નામેના‘‘લપન્તો, વચનં પટિબાહિય.
રઞ્ઞો કુલૂપગો આસિ, રાજા તસ્મિં પસીદિય;
જેટ્ઠપુત્તં જેટ્ઠતિસ્સં, મહાસેનં કનિટ્ઠકં.
અપ્પેસિ ¶ તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, સો સઙ્ગણ્હિ દુતિયકં;
ઉપનન્ધિ તસ્મિં ભિક્ખુસ્મિં, જેટ્ઠતિસ્સો કુમારકો.
પિતુનો અચ્ચયે જેટ્ઠ, સિસ્સો રાજાઅહોસિસો;
પિતુ સારીર સક્કારે, નિગ્ગન્તું નિચ્છમાનકે.
દુટ્ઠામચ્ચે નિગ્ગહેતું, સયં નિક્ખમ્મ ભૂપતિ;
કનિટ્ઠં પુરતો કત્વા, પિતુકાયં અનન્તરં.
તતો અમચ્ચે કત્વાન, સયં હુત્વાન પચ્છતો;
કનિટ્ઠે પિતુકાયે ચ, નિક્ખન્તે તદનન્તરં.
દ્વારં સંવરયિત્વાન, દુટ્ઠમચ્ચે નિઘાતિય;
સૂલે અપ્પેસિ પિતુનો, ચિતકાયસમન્તતો.
તેન’સ્સ કમ્મુના નામં, કક્ખલોપપદંઅહુ;
સઙ્ઘમિત્તોતુ સો ભિક્ખુ, ભીતો તસ્મિં નરાધિપા.
તસ્સાભિસેકસમકાલં, મહાસેનેન મન્તિય;
તસ્સાભિસેકં પેક્ખન્તો, પરતીરં ગતો ઇતો.
પિતરા સો વિપ્પકતં, લોહપાસાદ મુત્તમં;
કોટિધનં અગ્ઘનકં, કારેસિ સત્તભૂમકં.
સટ્ઠિસતસહસ્સગ્ઘં, પૂજયિત્વા મણિંતહિં;
કારેસિ જેટ્ઠતિસ્સોતં, મણિપાસાદનામકં.
મણિ દુવે મહગ્ઘે ચ, મહાથૂપે અપૂજયિ;
મહાબોધિઘરે તીણિ, તોરણાનિ ચ કારયિ.
કારયિત્વા વિહારં સો, પાચિનતિસ્સ પબ્બતં;
પઞ્ચવાસેસુ સઙ્ઘસ્સ, અદાસિ પુથુવી પતિ.
દેવાનંપિયતિસ્સેન, સો પતિટ્ઠાપિતં પુરા;
થૂપારામે ઉરુસિલા, પટિમં ચારુદસ્સનં.
નેત્વાન થૂપારામવ્હં, જેટ્ઠતિસ્સો મહીપહિ;
પતિટ્ઠાપેસિ આરામે, પાચિનતિસ્સ પબ્બતે.
કાળમત્તિકવાપિંસો, અદાચેતિય પબ્બતે;
વિહાર પાસાદ મહં, મહાવેસાખમેવ ચ.
કત્વા ¶ તિંસ સહસ્સસ્સ, સઙ્ઘસ્સ’દા છચીવરં;
આળમ્બગામવાપિંસો, જેટ્ઠતિસ્સો અકારયિ.
એવં સો વિવિધં પુઞ્ઞં, પાસાદકરણાદિકં;
કારેન્તો દસવસ્સાનિ, રાજા રજ્જમકારયિ.
ઇતિ બહુવિધ પુઞ્ઞ હેતુ ભૂતા,
નરપતિતા બહુપાપહેતુ ચાતિ;
મધુરમિવ વિસેનમિસ્સમન્નં,
સુજનમનો ભજતે ન તં કદાપિ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તયોદસરાજકોનામ
છત્તિંસતિમો પરિચ્છેદો.
સત્તતિંસતિમ પરિચ્છેદ
પઞ્ચરાજકો
જેટ્ઠતિસ્સચ્ચયે તસ્સ, મહાસેનો કનિટ્ઠકો;
સત્તવીસતિવસ્સાનિ, રાજા રજ્જમકારયિ.
તસ્સ રજ્જાભિસેકં તં,
કારેતું પરતીરતો;
સો સઙ્ઘમિત્તત્થેરો તુ,
કાલં ઞત્વા ઇધાગતો.
તસ્સાભિસેકં કારેત્વા, અઞ્ઞં કિચ્ચઞ્ચનેકધા;
મહાવિહાર વિદ્ધંસં, કાતુકામો અસઞ્ઞતો.
અવિનયવાદિનો એતે, મહાવિહારવાસિનો;
વિનયવાદી મયં રાજ, ઇતિ ગાહિય ભૂપભિં.
મહાવિહારવાસિસ્સ ¶ , આહારં દેતિ ભિક્ખુનો;
યો સો સતં દણ્ડિયો’તિ, રઞ્ઞા દણ્ડં ઠપાપયિ.
ઉપદ્દુતા તેહિ ભિક્ખૂ, મહાવિહારવાસિનો;
મહાવિહારં છડ્ડેત્વા, મલયં રોહણં અગું.
તેન મહાવિહારો’યં, નવવસ્સાનિ છડ્ડિતો;
મહાવિહારવાસીહિ, ભિક્ખૂહિ આસિ સુઞ્ઞકો.
‘‘હોતિ અસ્સામિકં વત્થુ, પુતુવિસામિનો’’ઇતિ;
રાજાનં સઞ્ઞાપેત્વા સો, થેરો દુમ્મતિ દુમ્મતિં.
મહાવિહારં નાસેતું, લદ્ધાનુમતિ રાજતો;
તથા કાતું મનુસ્સે સો, યોજેસિ દુટ્ઠમાનસો.
સઙ્ઘમિત્તસ્સ થેરસ્સ, સેવકો રાજવલ્લભો;
સોણામચ્ચો દારણો ચ, ભિક્ખવો ચ અલજ્જિનો.
ભિન્દિત્વા લોહપાસાદં, સત્તભૂમક મુત્તમં;
ઘરે નાનપ્પકારે ચ, ઇતો’ભયગિરિં નયું.
મહાવિહારા નીતેહિ, પાસાદેહિ બહૂહિ ચ;
અભયગિરિવિહારોયં, બહુપાસાદકો અહુ.
સઙ્ઘમિત્તં પાપમિત્તં, થેરં સોણઞ્ચ સેવકં;
આગમ્મ સુબહું પાપં, અકાસિ સો મહીપતિ.
મહાસિલાપટિમં સો, પાચિનતિસ્સપબ્બતા;
આનેત્વા’ભયગિરિમ્હિ, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂપતિ.
પટિમાઘરં બોધિઘરં, ધાતુસાલં મનોરમં;
ચતુસાલઞ્ચ કારેસી, સઙ્ખરી કુક્કુટવ્હયં.
સઙ્ઘમિત્તેન થેરેન, તેન દારુણકમ્મુના;
વિહારો સો’ભયગિરિ, દસ્સનેય્યો અહુ તદા.
મેઘવણ્ણાભયો નામ, રઞ્ઞો સબ્બત્થ સાખકો;
સખા અમચ્ચો કુજ્ઝિત્વા, મહાવિહારનાસને.
ચોરો હુત્વાન મલયં, ગન્ત્વા લદ્ધમહબ્બલો;
ખન્ધાવારં નિવેસેસિ, દુરતિસ્સકવાપિયં.
તત્રા’ગતં ¶ તં સુત્વા, સહાયં સો મહીપતિ;
યુદ્ધાહ પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન, ખન્ધાવારં નિવેસયિ.
સાધું પાનઞ્ચ મંસઞ્ચ, લભિત્વા મલયાગતં;
‘‘ન સેવિસ્સં સહાયેન, વિના રઞ્ઞા’’તિ ચિન્તિય.
આદાય તં સયંયેવ, રત્તિં નિક્ખમ્મ એકકો;
રઞ્ઞો સન્તિકમાગમ્મ, તમત્થં પટિવેદયિ.
તેના’ભતં તેન સહ, વિસ્સત્થો પરિભુઞ્જિય;
‘‘કસ્મા ચોરો અહુ મે ત્વં, ‘‘ઇતિ રાજા અપુચ્છિતં.
‘‘તયા મહાવિહારસ્સ, નાસિતત્તા’’તિ અબ્રુવિ;
‘‘વિહારં વાસયિસ્સામિ, ખેમમેતં મમચ્ચયં.
ઇચ્છેવ મબ્રવી રાજા, રાજાનં સો ખમાપયિ;
તેન સઞ્ઞાપિતો રાજા, નગરંયેવ આગમિ.
રાજાનં સઞ્ઞપેત્વા સો, મેઘવણ્ણાભયો પન;
રઞ્ઞા સહ ન આગઞ્છિ, દબ્બસમ્ભારકારણા.
વલભા ભરિયા રઞ્ઞો, એકં લેખકધીતિકા;
મહાવિહારનાસમ્હિ, દુક્ખિતં તં વિનાસકં.
થેરં મારાપયિ કુદ્ધા, સંગહેત્વાન વડ્ઢકિં;
થૂપારામં વિનાસેતું, આગતં દુટ્ઠમાનસં.
મારાપેત્વા સઙ્ઘમિત્ત-ત્થેરં દારુણકારકં;
સોણામચ્ચદારણઞ્ચ, ઘાતયિંસુ અસઞ્ઞકા.
આનેત્વા દબ્બસમ્ભારં, મેઘવણ્ણાભયો તુ સો;
મહાવિહારેનેકાનિ, પરિવેણાનિ કારયિ.
અભયેનભયો તસ્મિં, વૂપસન્તે તુ ભિક્ખવો;
મહાવિહારં વાસેસું, આગન્ત્વાન તતો તતો.
રાજા મહાબોધિઘરે, પચ્છિમાય દિસાય તુ;
કારેત્વા લોહરૂપાનિ, ઠપાપેસિ દુવે તુ સો.
દક્ખિણારામવાસિમ્હિ, કુહકે જિમ્હમાનસે;
પસીદિત્વા પાપમિત્તે, તિસ્સત્થેરે અસઞ્ઞતે.
મહાવિહારસીમન્તે ¶ , ઉય્યાને જોતિનામકે;
જેતવનવિહારં સો, વારયન્તોપિ કારયિ.
તતો સીમં સમુગ્ઘાતું, ભિક્ખુસઙ્ઘમયાચિસો;
અદાતુકામા તં ભિક્ખૂ, વિહારમ્હા અપક્કમું.
ઇધ સીમાસમુગ્ઘાતં, પરેહિ કરિયમાનકં;
કોપેતું ભિક્ખવો કેચિ, નિલીયિંસુ તહિં તહિં.
મહાવિહારો નવમાસે, એવં ભિક્ખૂહિ વજ્જિતો;
‘‘સમુગ્ઘાતં કરિમ્હા’’તિ-પરે ભિક્ખૂ અમઞ્ઞિસું.
તતો સીમાસમુગ્ઘાતે, બ્યાપારે પરિનિટ્ઠિતે;
મહાવિહારં વાસેસું, ઇધાગન્ત્વાન ભિક્ખવો.
તસ્સ વિહારગાહિસ્સ, તિસ્સત્થેરસ્સ ચોદના;
અન્તિમવત્થુના આસિ, ભૂતત્થં સઙ્ઘમજ્ઝગા.
વિનિચ્છિય મહામચ્ચો, તથા ધમ્મિકસમ્મતો;
ઉપ્પબ્બાજેસિ ધમ્મેન, તં અનિચ્છાય રાજિનો.
સોયેવ રાજા કારેસિ, વિહારં મણિહીરકં;
તયો વિહારે કારેસિ, દેવાલયં વિનાસિય.
ગોકણ્ણં એરકાપિલ્લં, કલન્દબ્રાહ્મણગામકે;
મિગગામવિહારઞ્ચ, ગઙ્ગસેનકપબ્બતં.
પચ્છિમાય દિસાયાથ, ધાતુસેનઞ્ચ પબ્બતં;
રાજા મહાવિહારઞ્ચ, કોકવાતમ્હિ કારયિ.
રૂપારમ્મવિહારઞ્ચ, ચૂળવિટ્ટઞ્ચ કારયિ;
ઉત્તરાભયસવ્હે ચ, દુવે ભિક્ખૂનુપસ્સયે.
કાલવેળકયક્ખસ્સ, ઠાને થૂપઞ્ચ કારયિ;
દીપમ્હિ જિણ્ણકાવાસે, બહૂ ચ પટિસઙ્ખરિ.
સઙ્ઘત્થેરસહસ્સસ્સ, સહસ્સગ્ઘમદાસિ સો;
થેરદાનઞ્ચ સબ્બેસં, અનુવસ્સઞ્ચ ચીવરં.
અન્નપાનાદિદાનસ્સ, પરિચ્છેદો ન વિજ્જતિ;
સુભિક્ખત્થાય કારેસિ, સો’વ સોળસ વાપિયો.
મણિહીરમહાવાપિં ¶ , જલ્લુરં ખાણુનામકં;
મહામણિં કોકવાતં, મોરકપરકવાપિકં.
કુબ્બાહકં વાહકઞ્ચ, રત્તમાલકણ્ડકમ્પિ ચ;
તિસ્સવડ્ઢમાનકઞ્ચ, વેળઙ્ગવિટ્ઠિકમ્પિ ચ.
મહાગલ્લચીરવાપિં, મહાદારગલ્લકમ્પિ ચ;
કાળપાસાણવાપિઞ્ચ, ઇમા સોળસ વાપિયો.
ગઙ્ગાય પબ્બવવ્હંસો, મહામાતિઞ્ચ કારયિ;
એવં પુઞ્ઞમપુઞ્ઞઞ્ચ, સુબહું સો ઉપાચિનીતિ.
અસાધુસઙ્ગમેનેવં, યાવજીવં સુભાસુભં;
કત્વા ગતો યથાકમ્મં, સો મહાસેનભૂપતિ.
તસ્મા અસાધુસંસગ્ગં, આરકા પરિવજ્જિય;
અહિં વા’સિ વિસં ખિપ્પં, કરેય્ય’ત્થહિતં બુધો.
અહુ રાજા સિરિમેઘ-વણ્ણો તસ્સ સુતો તતો;
વન્ધાતા વિય લોકસ્સ, સબ્બસમ્પત્તિદાયકો.
મહાસેનેન પાપાનં, વસગેન વિનાસિતે;
મહાવિહારે સબ્બેપિ, સન્નિપાતિય ભિક્ખવો.
ઉપસઙ્કમ્મ વન્દિત્વા, નિસિન્નો પુચ્છિ સાદરો;
‘‘પિતરા સઙ્ઘમિત્તસ્સ, સહાયેન વિનાસિતં.
કિં કિમેવા’’તિ આહંસુ, ભિક્ખવો તં નરિસ્સરં;
‘‘સીમાયુગ્ઘાટનં કાતું, વાયમિત્વાપિ તે પિતા.
નાસક્ખિ અન્તોસીમાયં, ભિક્ખૂનં વિજ્જમાનતો;
ભૂમિગબ્ભનિલીનાહિ, સત્તાસું એત્થ ભિક્ખવો.
અમચ્ચો સોણામચ્ચો ચ, સઙ્ઘમિત્તો ચ પાપિયો;
રાજાનં સઞ્ઞાપેત્વાન, અપુઞ્ઞં તેન કારયું.
ભિન્દિત્વા લોહપાસાદં, સત્તભૂમકમુત્તમં;
ઘરે નાનપ્પકારે ચ, ઇતો’ભયગિરિં નયું.
માસકે ચતુબુદ્ધેહિ, નિવુત્થે ચેતિયઙ્ગણે;
વપાપેસુઞ્ચ દુપ્પઞ્ઞા, પસ્સ બાલસમાગમં’’.
તં ¶ સુત્વા પિતુકમ્મં સો, નિબ્બિન્નો બાલસઙ્ગમે;
પિતરા નાસિતં તત્થ, સબ્બં પાકતિકં અકા.
લોહપાસાદમગદો’વ, કાસિ પાસાદમુત્તમં;
રઞ્ઞો મહાપનાદસ્સ, દસ્સેન્તો વિય ભૂતલે.
પરિવેણાનિ સબ્બાનિ, નાસિતાનિ નિવેસયિ;
ભોગે આરામિકાનઞ્ચ, યથાઠાને ઠપેસિ સો.
પિતરા પચ્ચયાનઞ્ચ, પચ્છિન્નત્તા વિબુદ્ધિના;
છિદ્દાવાસં ઘનાવાસં, વિહારં’કાસિ બુદ્ધિમા.
કારિતે પિતરા જોતિ વનેચે’સો વિહારકે;
કમ્મં વિપ્પકતં સબ્બં, નિટ્ઠાપેસિ નરિસ્સરો.
થેરસ્સા’થ મહિન્દસ્સ, સમણિન્દસ્સ સુનુનો;
સુત્વાન મનુજિન્દો સો, પવત્તિં સબ્બમાદિતો.
પસીદિત્વા ગુણે તસ્સ, રાજા દિપ્પપસાદકે;
‘‘ઇસ્સરો વત દીપસ્સ, થેરો’’ ઇતિ વિચિન્તિય.
પટિબિમ્બં સુવણ્ણસ્સ, કત્વા તમ્માણ નિસ્સિતં;
પુબ્બકત્તિકમાસસ્સ, પબ્બપક્ખે તુ સત્તમે.
દિને નેત્વા ચેતિયમ્બ-થલે થેરમ્બસઞ્ઞિતે;
તત્રટ્ઠમે નિવાસેત્વા, તતો તુ નવમે પન.
મહાસેનં ગહેત્વા સો, દેવસેના સમૂપમં;
ઓરોધે નગરે ચેવ, ગેહરક્ખણકે વિના.
લંકાદીપે ચ સકલે, સબ્બે આદાય ભિક્ખવો;
વિસ્સજ્જેત્વા મનુસ્સે ચ, નગરે ચારકટ્ઠિતે.
પટ્ઠપેત્વા મહાદાનં, અયઞ્ચાખિલપાણિનં;
પૂજં સબ્બોપહારેહિ, કરોન્તો ચ અનૂપમં.
પચ્ચુગ્ગમનમેતસ્સ, દીપસત્થુસ્સ સત્થુનો;
વરપુત્તસ્સ સો કત્વા, દેવરાજા’વ સત્થુનો.
ચેતિયમ્બથલા યાવ, નગરં સાધુસજ્જયિ;
મગ્ગં વેસાલિતો યાવ, સાવત્થિનગરં યથા.
વિસ્સજ્જેત્વા ¶ તહિં ભોગં, સબ્બં થેરસ્સ સો પિતા;
રાજા મોગ્ગલિપુત્તસ્સ, થેરસ્સા’ગમને વિય.
દત્વા તત્થ મહાદાનં, કપણદ્ધિવનિબ્બકે;
ભિક્ખવોપિ ચ તોસેત્વા, પચ્ચયેહિ ચતૂહિ’પિ.
થેરસ્સા’ગમને એવં, પસ્સતૂતિ મહાજને;
ગહેત્વા તંમહન્તેન, સક્કારેન મહાયસો.
તમ્હા ઓરુય્હ સો મહા, સયં હુત્વા પુરેચરો;
ભિક્ખવો ચાપિ કત્વાન, પરિવારે સમન્તતો.
થેરસ્સ બિમ્બં સોવણ્ણં, ખિરસાગરમજ્ઝગો;
સઞ્ઝા ઘનપરિક્ખિત્તો, હેમમેરુ’વ સોભથ.
વેસાલિનગરં સુત્તં, દેસેતું લોકનાયકો;
અગમા એવમેવાતિ, દસ્સેસિ ચ મહાજનં.
એવં કરોન્તો સક્કાર-સમ્માનં સો નરાસભો;
નગરસ્સ’સ્સ પાચિન-દ્વારપસ્સે સયંકતં.
ઉપસઙ્કમ્મ સાયણ્હે, વિહારં સોત્થિયા કરં;
તીહં તત્થાપિ વાસેસિ, બિમ્બં તં જિનસુનુનો.
નગરં સાધુસજ્જેત્વા, તતો દ્વાદસમે દિને;
સત્થુસ્સા’દિપ્પવેસમ્હિ, પુરં રાજગહં યથા.
પટિમં નીહરિત્વા તં, વિહારં સોત્થિયા કરં;
નગરે સાગરાકારે, વત્તમાને મહામહે.
મહાવિહારં નેત્વાન, તેમાસં બોધિયઙ્ગણે;
નિવાસેત્વા પવેસેત્વા, તેનેવ વિધિના પુરં.
રાજગેહસમીપમ્હિ, પુબ્બદક્ખિણકોણકે;
પટિબિમ્બસ્સ કારેસિ, તસ્સ સાધુનિવેસનં.
કારેત્વા ઇદ્ધિયાદીનં, પટિમાયો વિસારદો;
થેરેન સહ તત્થે’વ, નિવેસેસિ મહાપતિ.
આરક્ખં પટ્ઠપેત્વા, પૂજાય ચ પરિબ્બયં;
અનુસંવચ્છરં કાતું, એવમેવ નિયોજયિ.
તસ્સાણમનુરક્ખન્તા ¶ , રાજા તબ્બંસિકા ઇધ;
યાવ’જ્જપરિરક્ખન્તિ, તં વિધિં ન વિનાસિય.
પવારણાદિને નેત્વા, વિહારં નગરા તતો;
કાતું તેરસિયં પૂજં, અનુવસ્સં નિયોજયિ.
વિહારે અભયે તિસ્સ-વસભે બોધિપાદપે;
સિલાવેદિઞ્ચ કારેસિ, પાકારઞ્ચ મનોહરં.
નવમે તસ્સ વસ્સમ્હિ, દાઠાધાતું મહેસિનો;
બ્રાહ્મણીકાચિ આદિય, કાલિઙ્ગમ્હા ઇધાનયિ.
દાઠાધાતુસ્સ વંસમ્હિ, વુત્તેન વિધસનં;
ગહેત્વા બહુમાનેન, કત્વા સમ્મા ન મુત્તમં.
પક્ખિપિત્વા કરણ્ડમ્હિ, વિસુદ્ધફલિકુમ્ભવ્હે;
દેવાનંપિયતિસ્સેન, રાજવત્થુમ્હિ કારિતે.
ધમ્મચક્કવ્હયે ગેહે, વડ્ઢયિત્થ મહીપતિ;
તતો પટ્ઠાય તં ગેહં, દાઠાધાતુઘરં અહુ.
રાજા સતસહસ્સાનં, નવકં પુણ્ણમાનસો;
વિસ્સજ્જેત્વા તતો’કાસિ, દાઠાધાતુ મહામહં.
અનુસંવચ્છરં નેત્વા, વિહારમભયુત્તરં;
તસ્સ પૂજાવિધિં કાતુ, મેવ રૂપં નિયોજયિ.
અટ્ઠારસ વિહારે ચ, કારાપેસિ મહીપતિ;
અનુકમ્પાય પાણીનં, વાપિયો ચ થિરોદિકા.
બોધિ પૂજાદિ પુઞ્ઞાનિ, અપ્પમેય્યાનિ કારિય;
અટ્ઠવીસતિમે વસ્સે, ગભો સો તસ્સ યા ગતિ.
કુમારો જેટ્ઠતિસો’થ, ભાતા તસ્સ કનિટ્ઠકો;
છત્તં લઙ્ઘેસિ સંકાયં, દન્તસિપ્પમ્હિ કોવિદો.
કત્વા કમ્માનિ ચત્રાનિ, દુક્કરાનિ મહીપતિ;
સિપ્પાયતન મેતં સો, તિક્ખાપેસિ બહૂજને.
અણત્તો પિતુના’કાસિ, ઇદ્ધિહિ વિય નિમ્મિતં;
બોધિસત્ત સરૂપઞ્ચ, રૂપં સાધુ મનોહરં.
અપસયઞ્ચ ¶ પલ્લઙ્કં, છત્તં રતનમણ્ડપં;
ચિત્રદન્તમયં કિઞ્ચિ, તસ્સ કમ્મં તહિં તહિં.
કત્વા સો નવવસ્સાનિ, લંકાદીપાનુસાસનં;
અનેકાનિ ચ પુઞ્ઞાનિ, યથાકમ્મમુપાગમિ.
બુદ્ધદાસો તતો તસ્સ, પુત્તો આસિ મહીપતિ;
ગુણાનં આકરો સબ્બ-રતનાનં’વ સાગરો.
સુખં સબ્બપયોગેહિ, કરોન્તો દીપવાસિનં;
રક્ખમાલકમન્દં’વ, પુરં વસ્સવણો ધની.
પઞ્ઞા પુઞ્ઞગુણૂપેતો, વિસુદ્ધકરુણાલયો;
તથા દસહિ રાજૂનં, ધમ્મેહિ સમુગાગતો.
ચતસ્સો અગતિ હિત્વા, કારયન્તો વિનિચ્છયં;
જનં સઙ્ગહવત્થૂહિ, સઙ્ગહેસિ ચતૂહિપિ.
ચરિયં બોધિસત્તાનં, દસ્સેન્તો સક્ખિપાણિનં;
પિતા’વ પુત્તે સો સત્તે, અનુકમ્પિત્થ ભૂપતિ.
દળિદ્દે ધનદાનેના-કાસિ પુણ્ણમનોરથે;
સુખિતે સબ્બભોગાનં, જીવિતસ્સ ચ ગુત્તિયા.
સાધવો સઙ્ગહેના’થ, નિગ્ગહેન અસાધવો;
ગિલાને વેજ્જકમ્મેન, સઙ્ગહેસિ મહાપતિ.
અથેક દિવસં રાજા, હત્થિક્ખન્ધવરં ગતો;
તિસ્સવાપિં નહાનત્તં, ગચ્છમાનો મહાપથે.
અદ્દસે’કં મહાનાગં, કુચ્છિરોગ સમપ્પિતં;
પુત્તભાગ વિહારસ્સ, પસ્સે વમ્મિકમત્થકે.
ઉત્તાન મુદરે રોગં, દસ્સેતું ગણ્ડસઞ્ઞિતં;
નિપન્નંસો’થ ચિન્તેસિ, તતો રોગીતિ નિચ્છયં.
અથો’રુય્હ મહાનાગં, મહાનાગ સમીપગો;
એવમાહ મહાનાગો, મહાનાગમનાગવા.
‘‘કારણં તે મહાનાગ, ઞાતમાગમને મયા;
કુમ્હે ખલુ મહાતેજા, ખિપ્પં કુપ્પિતસીલિનો.
તસ્મા ફુસિત્વા તં કમ્મં, કાતું સક્કા ન તે મયા;
અફુસિત્વાપિ નો સક્કા, કિન્નુકાતબ્બમેત્થી’તિ.
એવં ¶ પુત્તે ફણિન્દો સો, કેવલં ફણમત્તનો;
બિલસ્સ’ન્તો પવેસેત્વા, નિપ્પજ્જિત્થ સમાહિતો.
અથે’ન મુપસઙ્કમ્મ, ઉચ્છઙ્ગગતમત્તનો
સત્થં ગહેત્વા ફાલેત્વા, ઉદરં તસ્સ ભોગિનો.
નીહરિત્વા તતો દોસં, કત્વા ભેસજ્જ મુત્તમં;
સપ્પં તં તઙ્ખણેનેવ, અકાસિ સુખિતં તદા.
અત્તાન મેવં થોમેસિ, ‘‘મહાકારુઞ્ઞતં મમ;
તિરચ્છાનાપિ જાનિંસુ, સાધુ રજ્જન્તિ મે કતં.
દિસ્વા સુખિતમત્તાનં, પન્નગોસો મહીપતિં;
પૂજેતું તસ્સ પાદાસિ, મહગ્ઘં મણિમત્તનો.
સિલામયાય સમ્બુદ્ધ-પટિમાય અકારયિ;
મિણિં તં નયનં રાજા, વિહારે અભયુત્તરે.
એકોપિ ભિક્ખુ ભિક્ખન્તો, ગામમ્હિ થુસવિત્થિકે;
સુક્ખં ભિક્ખં લભિત્વાન, ખીરભિક્ખાય સઞ્ચરં.
ખીરં સપ્પાણકં લદ્ધા, પરિભુઞ્જિત્થ કુચ્છિયં;
પાણકા બલવો હુત્વા, ઉદરં તસ્સ ખાદિસું.
તતો સો ઉપસઙ્કમ્મ, તં નિવેદેસિ રાજિનો;
રાહ ‘‘જાતો સુલો’યં, કદા હારેસિ કીદિસં.
સો આહ’’ થુસવિત્થિમ્હિ, ગામે ખીરેન ભોજને;
ભુત્તે’તિ રાજા અઞ્ઞાસિ, ખીરં સપ્પાણકં’’ઇતિ.
તદેવ અસ્સો એકોપિ, સિરાવેધ તિકિચ્છિયો;
રાજા તસ્સ સિરાવેધં, કત્વા આદાય લોહિતં.
પાયેત્વા સમણં આહ, મુહુત્તં વીતિનામય;
‘‘અસ્સલોહિતમણ’’ન્તિ, તં સુત્વા સમણોવમિ.
પાણકા લોહિતેનેવ, નિક્ખમિંભુ સુખી અહુ;
ભિક્ખું રાજા નિવેદેસિ, કુચ્છિમેવં પનત્તનો.
‘‘એકસત્થપહારેન ¶ , પાણકા સમણો હયો;
કતા અરોગા સમ્મમે, વેજ્જકમ્મ મહો’’ઇતિ.
પિવન્તો તોયમેકો હિ,
દેડ્ડુભણ્ડં મજાનિય;
અજ્ઝોહરિતદા આસિ,
તતો જાતો’તિ દેડ્ડુભો.
અન્તો તુ દિત્થતુણ્ડેન, તેન દુક્ખેન પીળિતો;
રાજાનં મગમા રાજા, નિદાનં તસ્સ પુચ્છિય.
અન્તો તુ દિત્થતુણ્ડેન, તેન દુક્ખેન પીળિતો;
રાજાનં મગમા રાજા, નિદાનં તસ્સ પુચ્છિય.
અએન્તા સપ્પો’તિ વિઞ્ઞાય, સત્તાહમુપવાસિય;
સુન્હાતસુ વિલિત્તઞ્ચ, સયને સાધુ સન્થતે.
સયાપેસિ તતો સો’તિ, નિદ્દાય મુખમત્તનો;
વિવરિત્વા તદા સુત્તો, તતો તસ્સ મુખન્તિકે.
મંસપેસિં ઠપાપેસિ, સરજ્જું તસ્સ નિગ્ગતો;
ગન્ધેન તં ડંસિત્વાન, અન્તો વિસિતુમારભિ.
રજ્જુયા’થ ગહેત્વાન, સમાકડ્ઢિક પાણિયં;
ઉદકે પાતયિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘વેજ્જો અહોસિ સમ્માસ-મ્બુદ્ધસ્સ કિર જીવકો;
કમ્મં વિજ્જતિ લોકસ્સ, કતં કિંતેન દુક્કરં.
ઈદિસં કસિરાસો’પિ, કમ્મં નત્થે’ત્થ સંસયો;
સબ્બાદરેન કુબ્બન્તો, અહો પુઞ્ઞો દયો મમ.
તથા હેલ્લોલિગામમ્હિ, ચણ્ડાલિ મુળ્હગબ્ભિનિં;
જાતં સત્તસુ વારેસુ, સગબ્ભં સુખિતં અકા.
વાતબોધેન એકો’પિ, ભિક્ખુ ઉટ્ઠાપિતો અહુ;
ગોપાનસી ગતેતમ્હિ, દુક્ખામોચેસિ બુદ્ધિમા.
પિવન્તસ્સાપિ મણ્ડૂક, જીબયુત્તં જલં લહું;
નાસિકા બિલતો ગન્ત્વા, બીજમારુય્હ મત્થકં.
ભિજ્જિત્વા આસિ મણ્ડૂકો, સો વુદ્ધો તત્થ ગચ્છતિ;
મેઘસ્સા’ગમને તેન, સો’નિબ્બજ્જતિ માણવો.
ફાલેત્વા ¶ મત્થકં રાજા, મણ્ડૂકમપનીય સો;
કપાલાનિ ઘટેત્વાન-કાસિ પાકતિકં ખણે.
હિતત્થં દીપાવાસિનં, ગામે ગામે મહીપતિ;
કારેત્વા વેજ્જસાલાયો, વજ્જે તત્થ નિયોજયિ.
સબ્બેસં વજ્જસત્થાનં, કત્વા સારત્થસઙ્ગહં;
ઠપેસિ વેજ્જે દીપસ્સ, તિકિચ્છત્થમનાગતે;
યોજેસિ વેજ્જ મેકેકં, રાજા ગામ દ્વિપઞ્ચકે.
અદા વિસદ્ધ ખેત્તાનં, વેજ્જાનમુપજીવનં;
વેજ્જેહત્થીનમસ્સાનં, બલસ્સ ચ નિયોજયિ.
પિટ્ઠસપ્પિનમન્વાનં, સાલાયો ચ તહિં તહિં;
કારેસિ સહ ભોગેન, સાલાયો ચ મહાપથે.
નિચ્ચમસ્સોસિ સદ્ધમ્મં, સક્કત્વા ધમ્મભાણકે;
ધમ્મભાણકવટ્ટઞ્ચ, પટ્ઠપેસિ તહિં તહિં.
સાટકન્તરતો કત્વા, સત્થ વટ્ટિં મહાદયો;
દિટ્ઠે દિટ્ઠે પમોચેસિ, દુક્ખમ્હા દુક્ખિતે જને.
અથેક દિવસં રાજા, રાજાભરણ મણ્ડિતો;
સદ્ધિં ગચ્છતિ સેનાય, દેવેહિ વિય વાસવો.
તં દિસ્વા સિરિસોભગ્ગ-મગ્ગં પત્તં મહી પતિં;
રાજિદ્ધિહિ વિરાજન્તં, બદ્ધવેરો ભવન્તરે.
કુટ્ઠિ એકો પકુપ્પિત્વા, હટ્ઠેનાહનિયા’વતિં;
પોથેન્તો તઞ્ચ પોથેન્તો, ભૂમિં કત્તરયટ્ઠિયા.
અક્કોસેસિ અનેકેહિ, અક્કોસવચનેહિ ચ;
વિપ્પકારંમિમં દિસ્વા, દૂરતો’વ મહીપતિ.
‘‘નાહં સરામિ સત્તસ્સ, કસ્સા’પિ કતમપ્પિયં;
પુબ્બવેરી અયં જાતુ, નિબ્બાપેસ્સામિતં’’ ઇતિ.
અણાપેસિ સમીપટ્ઠં, પુરિસં ‘‘ગચ્છ કુટ્ઠિનો;
અમુકસ્સા’ભિજાનાહિ, ચિત્તાચાર’’ન્તિ સો તતો.
સહાયો ¶ વિય કુટ્ઠિસ્સ, સમીપમ્હિ નિસીદિય;
‘‘રુટ્ઠો કિમત્થં ભો ત્વ’’ન્તિ, પુચ્છિ સબ્બમવોચ સો.
‘‘દાસો મે બુદ્ધદાસો’યં, રાજાહુ પુઞ્ઞકમ્મુના;
અવમઞ્ઞાય મં મય્હં, પરતો તો યાતિ હત્થિના.
જાનાપેસ્સામિ અત્તાનં, કતિપાહેન સોયદિ;
હત્થં મે એતિ કારેત્વા, સબ્બં દાસાન નિગ્ગહં.
નો ચે હત્થં મમા’યાતિ, મારેત્વા ગલલોહિતં;
પિવિસ્સામિ ન સન્દેહો, ન ચિરેનેવ પસ્સસિ’’.
સો ગન્ત્વા નરપાલસ્સ, પવત્તિં તં નિવેદયિ;
‘‘પુબ્બવેરિ મમાયન્તિ, નિચ્છિનિત્વા મહામતિ.
વિનો દેતુમુપાયેન, પુત્તંવેરન્તિ વેરિનો;
‘‘સાધુ સઙ્ગણુતં ત્વ’’ન્તિ, પુરિસં તં નિયેજયિ.
સો કુટ્ઠિમુપસઙ્કમ્મ, સહાયો પિય આહતં;
‘‘રાજાનં તં વિનાસેતું, ચેતેત્વા કાલમેત્તકં.
અલભન્તો સહાયં મે, નાસક્ખિ તસ્સ ઘાતને;
લદ્ધાતુમ્હે નયિસ્સામિ, મત્થકં મે મનોરથં.
એથ ગેહે વસિત્વા મે, હોથ મે અનુવત્તકા;
અહમેવ’સ્સ નાસેમિ, કતિપાહેન જીવિતં.
ઇતિ વત્વાન તં કુટ્ઠં, નેત્વા સો ઘરમત્તનો;
સુન્હાત સુવિલિત્તઞ્ચ, નિવત્થસુખુમમ્બરં.
સુભુત્તમધુરાહારં, યોબ્બનિત્થિકથાદરં;
સયાપેસિ મનુઞ્ઞમ્હિ, સયને સાધુ સન્થતે.
એતે નેવ નિયામેન, કતિપાહં નીવાસિય;
ઞત્વા તં જાતવિસ્સાસં, સુખિતં પિણિતિન્દ્રિયં.
‘‘રઞ્ઞો દિન્ન’’ન્તિ વત્વાન, ખજ્જભોજ્જાદિકં અદા;
દ્વત્તિક્ખત્તું નિસેધેત્વા, તેન’જ્ઝિટ્ઠો નમગ્ગહિ.
ભૂપાલેન કમેના’સિ, વિસ્સત્થો’તિવ ભૂમિપો;
મતોતિ સુત્વા તસ્સા-સિ હદયં ફલિતં દ્વિધા.
એવં ¶ રોગે તિકિચ્છેસિ, રાજા સારીરમાનસે;
ઠપેસિ વેજ્જે દીપસ્સ, તિકચ્છત્થ મનાગતે.
પઞ્ચવીસતિહત્થેન, પાસાદે નોપસોભિતં;
મહાવિહારેમોરવ્હ-પરિવેણમકારયિ.
સમણં ગોળપાનુઞ્ચ, અદા ગામદ્વયં તહિં;
ધમ્મઘાસક ભિક્ખૂનં, ભોગે કપ્પિયકારકે.
વિહારે પરિવેણે ચ, સમ્પન્ન ચતુપચ્ચયે;
વાપિયો દાનસાલાયો, પટિમાયોચ કારયિ.
તસ્સેવ રઞ્ઞો રજ્જમ્હિ, મહાધમ્મકથીયતિ;
સુત્તાનિ પરિવત્તેસિ, સીહળાયનિરુત્તિયા.
અભીતિ પુત્તા તસ્સા’સું, સૂરાવિરઙ્ગરૂપિનો;
અસીતિયા સાવકાનં, નામકાયિપદસ્સના.
સારિપુત્તાદિનામેહિ, પુત્તેહિ પરિવારિતો;
બુદ્ધદાસો સસમ્બુદ્ધ-રાજાવિય વિરોચથ.
એવં કત્વા હિતંદીપ-વીસીનં તિદિવં ગતો;
વસ્સે એકૂનતિંસમ્હિ, બુદ્ધદાસો નરાધિપો.
તતો જેટ્ઠસુતો તસ્સ, ઉપતિસ્સો’સિ ભૂપતિ;
સબ્બરાજગુણોપેસો, નિચ્ચસીલો મહાદયો.
દસાપુઞ્ઞક્રિયાહિત્વા, દસપુઞ્ઞક્રિયા’દીયિ;
રાજધમ્મેચ પૂરેસિ, રાજપારમિતા દસ.
ગણ્હિ સઙ્ગહવત્થૂહિ, ચથૂહિ ચ ચતુદ્દિસં;
મહાપાળિમ્હિ દાપેસિ, રાજારાજાનુભોજનં.
ઉત્તરમ્હિ દિસાભાગે, ચેતિયમ્હા તુ મઙ્ગલા;
થૂપઞ્ચ પટિમાગેહં, પટિમઞ્ચા’પિ કારયિ.
કરોન્તો તઞ્ચ સો રાજા, માખિજ્જન્તુ જના ઇતિ;
કારાપેસિ કુમારેહિ, દાપેત્વા ગુળકણ્ડુલં.
રાજુપ્પલવ્હયં ¶ ગિજ્ઝ-કૂટં પોક્ખરપાસયં;
વાલાહસ્સઞ્ચ અમ્બુટ્ઠિં, ગોણ્ડિગોમમ્હિ વાપિકં.
વિહારં ખણ્ડરાજિઞ્ચ, વાપિયો ચ થિરોદિકા;
અપ્પમાણાનિ પુઞ્ઞાનિ, કારાપેસિ તહિં તહિં.
વસ્સામાનેપિ સો વસ્સે, સયને સન્નિસિન્નકો;
કેવલં પરિણામેસિ, રત્તિં ‘‘ખેદો જનસ્સી’’તિ.
ઞત્વા અમચ્ચો તં નેત્વા, ઉય્યાનં જાદયીઘરં;
એવં પટિચ્ચ અત્તાનં, દુક્ખં નાકાસિ પાણિનં.
કાલે તસ્સા’સી દુક્ખિત્ત-રોગદુક્ખેહિ પીળિતો;
દીપો દીપો પમોપાપ-તમસો સો સુમાનસો.
ભિક્ખૂ પુચ્છિત્થ’’કિંભન્તે, દુબ્ભિક્ખાદિભયદ્દિતે;
લોકે લોકહિતં નત્થિ, કતં કિઞ્ચિ મહેસીના.
ગહ્ઘારોહણસુત્તસ્સ, ઉપ્પત્તિંતસ્સ નિદ્દિસું;
સુત્વા તં સબ્બસોવણ્ણં, બિમ્બં સમ્બુદ્ધધાતુનો.
કત્વા સત્થુસિલાપત્તં, સોદકં પાણિસમ્પુટે;
ઠપેત્વા તસ્સ તે રૂપ-મારોપેત્વા મહારથં.
સયં સીલં સમાદાય, સમાદેત્વા મહાજનં;
મહાદાનં પવત્તેત્વા, અભયં તમ્બપાણિનં.
અલઙ્કત્વા ચ નગરં, દેવલોકમનોહરં;
દીપવાસીહિ સબ્બેહિ, ભિક્ખૂહિ પરિવારિતો.
ઓતરિત્થ મહાવીથિં, ભિક્ખૂ તત્થ સમાગતા;
ભણન્તા રતનં સુત્તં, સિઞ્ચમાના જલં તથા.
રાજગેહન્તિકે વીતિ-મગ્ગે પાકારસન્તિકે;
વિચરિંસુ તિયામન્તે, કુરુમાના પદક્ખિણં.
ભિજ્જમાને’રુણે વસ્સિ, મહામેઘો મહીતલે;
રોગાતુરાચ સબ્બેપિ, સુખિતાકંસુ ઉસ્સવં.
‘‘યદા દુબ્ભિક્ખરોગાદિ-ભયં દીપમ્હિ હેસ્સતિ;
એવમેવ કરોન્તૂ’’તિ, નિયોજેસિ નરાધિપો.
આરુળ્હો ¶ ચેતિયં કુન્ત-કિપિલ્લાદિમવેક્ખિય;
પુચ્છિત્વા મોરપિઞ્ચેન, ‘‘સણિકં યન્તુવનંતિ ચ.
સઙ્ખં સોદકમાદાય, ચરતા’સનધોવને;
દક્ખિણપરિતોણમ્હિ, કારેત્વા રાજગેહતો.
ઉપોસથઘરં બુદ્ધ-પટિમાગેહ મેવ ચ;
પાકારેન પરિક્ખિત્તં, ઉય્યાનઞ્ચ મનોરમં.
ચાતુદ્દસિંપઞ્ચદસિં, યા ચ પક્ખસ્સ અટ્ઠમી;
પાટિહારિયપક્ખઞ્ચ, અટ્ઠઙ્ગસમુપાગતં.
ઉપોસથંસમાદાય, સાપદાનં તહં વસી;
યાવજીવઞ્ચ સો ભુઞ્જિ, મહાપાળિમ્હિ ભોજનં.
ચરન્તોચકલન્દાન મુય્યાને ભત્તમત્તનો;
કત્વા નિવાપં દાપેસિ, તદજ્જાપિ ચ વત્તતિ.
ચોરં વજ્જમુપનીતં, દિસ્વા સંવિગ્ગમાનસો;
છવં સુસાનં આનેત્વા, ખિપિત્વા લોહકુમ્ભિયં.
દત્વા ધમં પલાપેત્વા, ચોરં રત્તિયમુગ્ગતે;
સૂરિયે કુજ્ઝિતો ચોરં-વિયઝાપયિ તં છવં.
અકા દીપમ્હિ સબ્બેસં, ચેતિયાનં મહામહં;
થૂપારામે ચ થૂપસ્સ, હેમચુમ્બટકઞ્ચુકં.
દ્વાચત્તાલીસવસ્સાનિ, કત્વા વઞ્ચુંખણમ્પિસો;
કત્વા પુઞ્ઞમુપાગઞ્છિ, દેવરાજસહબ્યતં.
રઞ્ઞો તસ્સ કનિટ્ઠેન, મહાનામેન વલ્લભા;
દેવી સત્થં નિપાતેત્વા, તમઠાનમ્હિ મારયિ.
પબ્બજિત્કા કનિટ્ઠો સો, જીવમાનમ્હિ ભાતરિ;
હતે રાજિનિ ભીતાય, આવત્તિત્વા’સિ ભૂપતિ.
મહેસિંઅત્તનો’કાસિ, મહેસિં ભાતુઘાતિનિં;
ગિલાનસાલા કારેસિ, મહાપાળિઞ્ચ વડ્ઢયિ.
લોહદ્વાર ¶ રલગ્ગામ-કોટિપસ્સવનવ્હયે;
તયો વિહારે કત્વા’દા, ભિક્ખૂનમભયુત્તરે.
વિહારં કારયિત્વાન, ધુમરક્ખમ્હિ પબ્બતે;
મહેસિયા નયેના’દા, ભિક્ખૂનં થેરવાદીનં.
નવકમ્મઞ્ચ જિણ્ણેસુ, વિહારેસુ સકારયિ;
દાનસીલરતો વત્થુ-પૂજકો ચ અહુ સદા.
બોધિમણ્ડસમીપમ્હિ, જાતો બ્રોહ્મણમાણવો;
વિજ્જાસિપ્પકલાવેદી, તીસુ વેદેસુ પારગો.
સમ્માવિઞ્ઞાતસમયો, સબ્બવાદવિસારદો;
વાદત્થિ જમ્બુદીપમ્હિ, આહિણ્ડન્તો પવાદિકો.
વિહારમેકં આગમ્મ, રત્તિં પાતઞ્જલં મતં;
પરિવત્તેસિ સમ્પુણ્ણ-પદં સુપરિમણ્ડલં.
તત્થેકો રેવતોનામ, મહાથેરો વિજાનિય;
‘‘મહાપઞ્ઞો અયં સત્થો, દમેતું વટ્ટતી’’તિ સો.
‘‘કો નુ ગદ્રભરાવેન, વિરવન્તો’’તિ અબ્રવિ;
‘‘ગદ્રભાનં રવે અત્થં, કિં જાનાસી’’તિ આહતં.
‘‘અહં જાને’’તિ વુત્તોસો, ઓતારેસિ સકં મતં;
વુત્તં વુત્તં વિયાકાસિ, વિરોધમ્પિ ચ દસ્સયિ.
‘‘તેનહિ ત્વં સકવાદ-મોતારેહી’’તિ ચોદિતો;
પાળિમાહા’ભિધમ્મસ્સ, અત્થમસ્સ ન સો’મિગા.
આહ કસ્સે’સમન્તો’તિ, બુદ્ધમન્તો’તિ સોબ્રવિ;
‘‘દેહિ મે ત’’ન્તિ વુત્તેહિ, ‘‘ગણ્હુ પબ્બજ્જતં’’ઇતિ.
મન્તત્થી પબ્બજિત્વાસો, ઉગ્ગણ્હિ પિટકત્તયં;
‘‘એકાયનો અયં મગ્ગો’’, ઇતિ પચ્છા તમગ્ગહિ.
બુદ્ધસ્સ વિય ગમ્ભીર-ઘોસત્તાતં વિયાકરું;
‘‘બુદ્ધઘોસો’’તિ ઘોસોહિ, બુદ્ધો વિય મહીતલે.
તત્થ ઞાણોદયં નામ, કત્વા મકરણં તદા;
ધમ્મસઙ્ગણીયા’કાસિ, કચ્છં સો અટ્ઠસાલિનિં.
પતિત્તટ્ઠકથઞ્ચેવ ¶ , કારામારભિબુદ્ધિમા;
તં દિસ્વા રેવતો થેરો, ઇદં વચનમબ્રુવિ.
પાળિમત્તઇધાનિતં, નત્થિ અટ્ઠકથા ઇધ;
તથાચરિયવાદા ચ, ભિન્નરૂપા ન વિજ્જરે.
સીહળાટ્ઠકથા સુદ્ધા, મહિન્દેન મતીમતા;
સંગીતિત્તયમારુળં, સમ્માસમ્બુદ્ધદેસિતં.
સારિપુત્તાદિગીતઞ્ચ, કથામગ્ગં સમેક્ખિય;
એકા સીહળભાસાય, સીહળેસુ પવત્તતિ.
તં તત્થ ગન્ત્વા સુત્વા તં, માગધાનં નિરુત્તિયા;
પરિવત્તેસિ સા હોતિ, સબ્બલોકહિતા વહા.
એવં વુત્તો પસન્નો સો, નિક્ખમિત્વા તતોઇમં;
દીપમાગા ઇમસ્સેવ, રઞ્ઞોકાલે મહામતિ.
મહાવિહારં સમ્પત્તો, વિહારં સબ્બસાધૂનં;
મહાપધાનઘરં ગન્ત્વા, સઙ્ઘપાલસ્સ સન્તિકા.
સીહળટ્ઠકથા સુદ્ધા, થેરવાદઞ્ચ સબ્બસો;
‘‘ધમ્મસામિસ્સ એસોવ, અધિપ્પાયો’’તિ નિચ્છિય.
તત્થ સઙ્ઘં સમાનેત્વા, ‘‘કાતુમટ્ઠકથામમ;
પોત્થકે દેથ સબ્બે’’તિ, આહ વીમંસિતું સતં.
સઙ્ઘો ગાથાદ્વયં તસ્સા-દાસિ ‘‘સામત્તિયં તવ;
એત્થ દસ્સેહિ તં દિસ્વા, સબ્બે દેમા’’તિ પોત્થકે.
પિટકત્તયમેત્થેવ, સદ્ધિમટ્ઠકથાય સો;
વિસુદ્ધિમગ્ગ નામાકા, સઙ્ગહેત્વા સમાસતો.
તતો સઙ્ઘં સમુહેત્વા, સમ્બુદ્ધમતકોવિદં;
મહાબોધિસમીપમ્હિ, સો તં વાચેતુમારભિ.
દેવતા તસ્સ નેપુઞ્ઞં, પકાસેતું મહાજને;
છાદેસું પોત્થકંસો’યિ, દ્વત્તિક્ખત્તુમ્પિ તં અકા.
વાચેતું તતિયે વારે, પોત્થકે સમુદાહટે;
પોત્થકદ્વયમઞ્ઞમ્પિ, સણ્ઠાપેસું તહિં મરૂ.
વાચયિંસુ ¶ તદાભિક્ખૂ, પોત્થકત્તય મેકતો;
ગન્થતો અત્થતો ચાપિ, પુબ્બાપરવસેન વા.
થેરવાદેહિ પાળિહિ, પદેહિ બ્યઞ્જનેહિ ચ;
અઞ્ઞત્થત્તમહૂનેવ, પોત્થત્થકેસુપિ તીસુપિ.
અથ ઉગ્ઘોસયિ સઙ્ઘો, તુટ્ઠહટ્ઠો તિસેસતો;
‘‘નિસ્સંસયા’યં મેત્તેય્યો’’, ઇતિ વત્વા પુનપ્પુનં.
સદ્ધિમટ્ઠકથાયા’દા, પોત્થકે પિટકત્તયે;
ગન્થકારે વસન્તો સો, વિહારે દુરસઙ્કરે.
પરિવત્તેસિ સબ્બાપિ, સીહળટ્ઠકથા તદા;
સબ્બેસં મૂલભાસાય, માગધાય નિરુત્તિયા.
‘‘સત્તાનં સબ્બભાસાનં, સા અહોસિ હિતાવહા;
થેરિયા ચરિયાસબ્બે, પાળિંવિય તમગ્ગય્હં.
અથ કત્તબ્બકિચ્ચેસુ, ગહેતુ પરિનિટ્ઠિતિં;
વન્દિતું સો મહાબોધિં, જમ્બુદીપમુપાગમિ.
સુત્વા દ્વાવીસવસ્સાનિ, મહાનામો મહામહિં;
કત્વા પુઞ્ઞાનિ ચિત્રાનિ, યથા કમ્મમુગાગમિ.
સબ્બે’પે તે ધરણીપતયો મચ્ચુમચ્ચેતુમન્તે,
નો સક્ખિં સૂપચિતસુખબલાસાધુ સમ્પન્નભોગો;
એવં સબ્બે નિધનવસગા હોન્તિ સત્તા’તિ નિચ્ચં,
રાગં સમ્મા વિનયતુધને જીવિતે ચાપિ ધીમા.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઞ્ચરાજકો નામ
સત્તતિંસતિમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠતિંસતિમ પરિચ્છેદ
દસરાજકો
મહાનામ ¶ સુતો આસિ, દમિળી કુચ્છિસમ્ભવો;
સોત્થિસેનો, તથાસઙ્ઘો-ધીતા ચા’સિ મહેસિયા.
સોત્થિસેનો તદા રજ્જં, પત્વા સઙ્ઘયનાસિતો;
તસ્મિંયેવ દિને ભેરિં, ચરાપેત્વા તદા તુ સા.
અત્તનો સામિકસ્સદા, છત્તગ્ગાહકજન્તુનો;
છત્તગ્ગાહકવાપિં સો, કત્વા સંવચ્છરે મતો.
અથ મચ્ચો મહાપઞ્ઞો, સહાયો તસ્સ તં મતં;
અન્તોવત્થુમ્હિ ઝાપેત્વા, વીહિચોરં મહાબલં.
રજ્જયોગ્ગોતિ ચિન્તેત્વા, કત્વા તં ભૂપતિં રહો;
અન્તોયેવ નિવાસેત્વા, રાજા રોગાતુરો ઇતિ.
યસં રજ્જં વિચારેસિ, છણે પત્તે મહાજના;
રાજા ચે અત્થિ અમ્હેહિ, સદ્ધિં મેતૂતિ ઘોસયું.
તં સુત્વા નરપાલો સો, સબ્બલઙ્કારમણ્ડિતો;
સમાનંતે મહાનાગે, નેસયોગ્ગા મમા’તિસો.
દાટ્ઠાધાતુઘરઠાને, સુવા નાગં સમાદિસિ;
રઞ્ઞો આણાતિ વુત્તે સો, અગા આરુય્હ તં પુરં.
કત્વા પદક્ખિણં ગન્ત્વા, પાચિનદ્વારતો બહિ;
પઠમે ચેતિયઠાને, ધાતુનાગં સમપ્પયિ.
મહાચેતિત્તયે હત્થિ-પાકારે’કાસિ તોરણં;
મિત્તસેનો બહું પુઞ્ઞં, કત્વા વસ્સેન સો ચુતો.
મિત્તસેનં રણે હન્ત્વા, દમિળો પણ્ડુનામકો;
આગતો પરતીરમ્હા, લઙ્કારજ્જમકારયિ.
જના કુલીના સબ્બેપિ, રોહણં સમુપાગતા;
ઓરગઙ્ગાય ઇસ્સેરં, દમિળા એવ કપ્પયું.
યે ¶ સુભસ્સ બલટ્ઠસ્સ, ભીતામોરિયવંસજા;
બલાયિત્વા નરાવાસં, કપ્પયિંસુ તહિં તહિં.
તેસમઞ્ઞતમો નન્દિ-વાપિ ગામે કુટિમ્બકો;
ધાતુસેનવ્હયો આસિ, દાઠાનામો ચ તં સુતો.
ગામે અમ્બિલયાગુમ્હિ, વસં પુત્તે દુવે લભિ;
ધાતુસેનં સિલાતિસ્સ-બોધિંચ સમ્પજાતિકે.
માતુસો દરિયો તેસં, સદ્ધો પબ્બજ્જ વત્તતિ;
દીઘસન્દકતાવાસે, ધાતુસેનાપિ માણવો.
સન્તિકે તસ્સ પબ્બજ્જ-રુક્ખમૂલમ્હિ એકદા;
સજ્ઝાયતિ પવિસ્સિત્થ, મેઘો નાગોતુપસ્સિય.
પરિક્ખિપિત્વા ભોગેહિ, છાદયિત્વા ફણેન ચ;
પોત્થકઞ્ચ કુમારઞ્ચ, રક્ખિતં પસ્સિ માતુલો.
સીસે આકિરિ સઙ્કારં, તસ્સ રુટ્ઠો પરોયતિ;
તસ્મિં ચિત્તં ન દૂસેસિ, તમ્પિ દિસ્વાન માતુલો.
ઉત્તમો વત’યં સત્તો, રાજા હેસ્સતિ નિચ્છયં;
રક્ખિતબ્બો’તિ આદાય, તં વિહારમુપાગતો.
ગોણિસાદિ વિહારે’યં, કત્તબ્બો નીતિમા ઇતિ;
સિક્ખાપેસિ કુમારં તં, પણ્ડુકો તં વિજાનિય.
ગણ્હથેતન્તિપેસેસિ, સેવકે તસ્સારત્તિયં;
દિસ્વાન સુપિનં થેરો, નીહરિત્થ કુમારકં.
તસ્મિં નિક્ખન્તમત્તમ્હિ, સેવકં પરિવારિય;
પરિવેણે ન પસ્સિંસુ, તતો નિક્ખમ્મ તે ઉભો.
દક્ખિણસ્મિં દિસાભાગે, ગોણ નામં મહાનદિં;
પત્વા સમ્પુણ્ણમટ્ઠંસુ, ગન્તુકામાપિ વેગસા.
યથા નદિયં વારેતિ, અમ્હે તં ત્વમ્પિ વારય;
વાપિંગહેત્વા એત્થે’તિ, વત્વા થેરો તદા નદિં.
ઓતરિત્થકુમારેન, સદ્ધિં દિસ્વાન તે ઉભો;
નાગરાજા તદા એકો, પિટ્ઠિં પાદાસિ તેન સો.
ઉત્તરિત્વા કુમારં તં, નેત્વા પચ્ચન્તમાવસં;
લદ્ધા ખીરોદનં સુત્વા, સેસં પત્તેન તસ્સ’દા.
ચિત્તકારેન ¶ થેરમ્હિ, ભત્તં પક્ખિપ્પ ભૂમિયં;
ભુઞ્જિ થેરોપિ તં જાનિ, ભુઞ્જ તે યં મહિં ઇતિ.
પણ્ડુરાજાપિ કત્વાન, રજ્જં વસ્સમ્હિ પઞ્ચમે;
ચુતો પુત્તો પિપારિન્દો, તતિયો તસ્સ ભાતુકો.
કણિટ્ઠો ખુદ્દપારિન્દો, કુબ્બં રજ્જં મહામહિં;
ધાતુસેનાનુગે સબ્બે, વિહેઠેસિ મહાજને.
સઙ્ગહેત્વા જને સાધુ-સેનો યુજ્જિત્થ રાજિના;
સો સોળસહિ વસ્સેહિ, પુઞ્ઞપાપકરોમતો.
નિરિતરો તતો આસિ, રાજામાસદ્વયેન તં;
ધાતુસેનો વિનાસેસિ, તેન કત્વા મહાહવં.
હતે તસ્મિં મહીપાલે, દાઠિયો દમિળો તતો;
રાજા વસ્સત્થ યે હુત્વા, ધાતુસેનહતોતતો.
પિટ્ઠિયો દમિળો સત્ત-માસેન નિધનં ગતો;
ધાતુસેનેન યુજ્ઝિત્વા, વંસો પચ્છિજ્જિ દામિળો.
અથા’સિ રાજાલઙ્કાયં, ધાતુસેનો ઇરાધિપો;
ભાતરા સહ દીપમ્હિ, દમિળે દીપઘાતકે.
ઉપાયેહિ અનેકેયિ, એકવીસપ્પમાણકે;
ખન્ધવારે નિવેસેત્વા, કત્વા યુદ્ધમસેસતો.
સોધેત્વા મેદિનિં સાધુ, કત્વા ચ સુખિતંજનં;
સાસનઞ્ચ યથાઠાને, ઠપેસિ પરનાસિતં.
દમિળે યે’નુવત્તિંસુ, કુલીના કુલગામવા;
તે મં વા સાસનં વા નો, રક્ખિંસૂ’તિ પકુપ્પિય.
તેસં ગામે ગહેત્વાન, ગામે સ્વાકાસિરક્ખકે;
રોહણા’ગમ્મ તે સબ્બે, કુલીના તમુપટ્ઠહું.
તેસં સક્કારસમ્માનં, યથાયોગમકાસિ સો;
અમચ્ચે અત્તનો દુક્ખ-સહાયેચા’ભિ તોસયિ.
બન્ધાપેત્વા મહાગઙ્ગં, કેદારે’કા થિરોદકે;
મહાપાળમ્હિ ભિક્ખૂનં, સાલિભત્તઞ્ચ દાપયિ.
પઙ્ગુરોગા તુરટ્ટાનં, સાલાયોકાસિ બુદ્ધિમા;
કાળવાપિંચ ગણ્હિત્વા, બન્ધિ ગોણં મહાનદિં.
મહાવિહારં ¶ કત્વાન, પન્તિયુત્તમનાકુલં;
તથા બોધિઘરઞ્ચેવ, દસ્સનેય્ય મકારયિ.
ભિક્ખવો પરિતોસેત્વા, પચ્ચયેહિ ચતૂહિપિ;
ધમ્માસોકો’વ સોકાસિ, સઙ્ગહં પિટકત્તયે.
અટ્ઠારસવિહારે ચ, થેરિયાન મકારયિ;
સમ્પન્નભોગે દીપમ્હિ, અટ્ઠારસ ચ વાપિયો.
કાળવાપી વિહારો ચ, કોટિપસ્સાવનામકો;
દક્ખિણ ગિરિનામો ચ, વિહારો વડ્ઢમાનકો.
પણ્ણવલ્લકભૂતો ચ, ભલ્લાતકસનામકો;
પાસાણસિન્ને દેસમ્હિ, ધાતુસેનો ચ પબ્બતો.
મં ગનો થૂપવિટ્ઠિ ચ, ધાતુસેનોપિ ઉત્તરે;
પાચિન કમ્બવિટ્ઠિ ચ, તથા અન્તરમે ગિરિ.
અન્તાળિ ધાતુસેનો ચ, કસ્સપિટ્ઠિક પુબ્બકો;
રોહણેદાયગામો ચ, સાલવાણો વિભીસનો.
વિહારો ભલ્લિવાણો ચ, અટ્ઠારસનરુત્તમો;
પાદૂલકં હમ્બલટ્ઠિ, મહાદત્થાદિવાપિ યો.
ખુદ્દકે ચ વિહારેસો, અટ્ઠારસનરુત્તમો;
વાપીયો ચ તથાકત્વા, તેસમેવ તુ દાપયિ.
પઞ્ચવીસતિ હત્થઞ્ચ, મયૂરપરિવેણકં;
હરિત્વા’કાસિપાસાદ-મેકવીસતિ હત્થકં.
કુમારસેનસ્સ’પેત્વા, પુબ્બભોગં વિસોધયિ;
કાળવાપિમ્મિભાગદ્ધં, ખેત્તાનઞ્ચ સતદ્વયં.
લોહ પાસદકે જિણ્ણે, નવકમ્મમકારયિ;
મહાથૂપેસુ છત્તાનિ, તીસુ જિણ્ણાનિ કારયિ.
દેવાનંપિયતિસ્સેન, કતં બોધિમહં વિય;
સિન્હાનપૂજં બોધિસ્સ, વરબોધિસ્સ કારયિ.
ધાવના લોભનાવાયો, તત્થ પૂજેસિ સોળસ;
અલઙ્કારં મુનિન્દસ્સ, અભિસેકઞ્ચ કારયિ.
મહાબોધિ પતિટ્ઠાના, ઓરં લઙ્કાય ભૂમિપા;
યાવ દ્વાદસમં વસ્સં, બોધિપૂજમકારયું.
મહામહિન્દત્થેરસ્સ ¶ , કારેત્વા પટિબિમ્બકં;
થેરસ્સા’લાહનં નેત્વા, કાતું પૂજં મહારહં.
દત્વા સહસ્સં દીપેતું, દીપવંસં સમાદિસિ;
ઠિતાનં તત્થ ભિક્ખૂનં, દાતુઞ્ચાણાપયિગુળં.
ભિક્ખુસ્સ અત્તનો સીસે, સઙ્કારોકિરણં સરં;
લાભં નાદાસિ વુત્થસ્સ, પરિવેણસ્સ અત્તનો.
ફાતિકમ્મં બહું’કાસિ, વિહારે અભયુત્તરે;
સિલાસત્થુસ્સ કારેસિ, મન્દિરઞ્ચ સમણ્ડપં.
બુદ્ધ દાસકતેનેત્તે, નટ્ઠે’નગ્ઘમણિ દ્વયં;
અકાસિ નેત્તં સત્થુસ્સ, રંસિ ચૂળામણિંતથા.
મણિહિ ઘનનીલેહિ, કેસા વત્તં સુમુત્તમં;
હેમપટ્ટં તથેવુણ્ણ-લોમં સોવણ્ણ ચીવરં.
પાદજાલં સુવણ્ણસ્સ, પદુમં દીપમુત્તમં;
નાનારાગમ્બરં તત્થ, પૂજયિત્થ અસંખિયં.
અકાસિ પટિમા ગેહે, બહુમઙ્ગલચેતિયે;
બોધિસત્તે તથા’કાસિ, કાળસેલસ્સ સત્થુનો.
ઉપસુમ્ભવ્હયસ્સાપિ, લોકનાથસ્સ કારયિ;
રંસીચૂળામણિઞ્ચેવ, અભિસેકવ્હયસ્સ ચ.
બુદ્ધબિમ્બસ્સ કારેસિ, પુબ્બે વુત્તં પિળન્ધનં;
વામપસ્સમ્હિ બોધિસ્સ, બોધિસત્તઘરં તથા.
મેત્તેય્યસ્સ ચ કારેસિ, સબ્બં રાજપિળન્ધનં;
સમન્તા યોજને તસ્સ, તદા રક્ખઞ્ચ યોજયિ.
કારાપેસિ વિહારેસુ, ધાતુરાજવ્હપન્તિયો;
તથા સતસહસ્સેન, મહાબોધિઘરં વરં.
થૂપારમમ્હિ થૂપસ્સ, પૂજં જિણ્ણવિસોધનં;
દાઠા ધાતુઘરેચાપિ, જિણ્ણસ્સ પટિસઙ્ખરં.
દાઠાધાતુકરુણ્ડઞ્ચ, રંસિઞ્ચ ઘનકોટ્ટિમં;
મહગ્ઘમનિસંકિણ્ણં, સુવણ્ણ પદુમાનિ ચ.
દાઠાધાતુમ્હિ પૂજેસિ, પૂજાચાકા અસઙ્ખિયા;
ચીવરાદીનિ દાપેસિ, ભિક્ખૂનં દીપવાસિનં.
કારાપેત્વા ¶ વિહારેસુ, નવકમ્મં તહિં તહિં;
પાકારે ચ ઘરેત્વા’કા, સુધાકમ્મં મનોહરં.
મહાચેતિત્તયે કત્વા, સુધાકમ્મં મહારહં;
સુવણ્ણછત્તં કારેસિ, તથા વજિરચુમ્બટં.
મહાવિહારે પાપેન, મહાસેનેન નાસિતે;
વસિસું ધમ્મરુચિકા, ભિક્ખૂ ચેતિયપબ્બતે.
કત્વા અમ્બત્થલં થેર-વાદાનં દાતુ કામકો;
યાચિતો તેહિ તેસં’વ, અદાસિ ધરણી પતિ.
દાતુ પઠાનનાવઞ્ચ, કારેત્વા કંસલોહજં;
દાનવટ્ટં પવત્તેસિ, અમ્બણેભિ દ્વિપઞ્ચહિ.
અન્તો બહિ ચ કારેત્વા, નગરસ્સ જિનાલયે;
પટિમાયો ચ પૂજેસિ, ધમ્માસોકસમો’સમો.
તસ્સ પુઞ્ઞાનિ સબ્બાનિ, વત્થુ પટિપદં નરો;
કો હિ નામ સમત્થોતિ, મુખમત્તં નિદસ્સિતં.
તસ્સ પુત્તદુવે આસું, કસ્સપો ભિન્નમાતિકો;
સમાનમાતિકો ચેવ, મોગ્ગલ્લાનો મહબ્બલો.
તથા પાણસમા એકા, દુહિતા ચ મનોરમા;
ભાગિનેય્યસ્સ પાદાસિ, સેનાપચ્ચઞ્ચ તઞ્ચ સો.
વિના દોસેન તાળેસિ, કસાયૂરુસુ સો’પિતં;
રાજા દિસ્વાન દુહિતુ-વત્થં લોહિતમક્ખિતં.
ઞત્વા તં માતરં તસ્સ, નગ્ગં ઝપેસિ કુજ્ઝિય;
તતોપ્પભુતિસો બદ્ધ-વેરો સઙ્ગમ્મ કસ્સપં.
રજ્જે નેતં પલોભેત્વા, ભિન્દિત્વા પિતુઅન્તરે;
સઙ્ગહેત્વા જનં જવ-ગાહં ગાહાપયી પતિં.
ઉસ્સાપેસિ તતો છત્તં, કસ્સપો પિતુપક્ખિયે;
વિનાસેત્વા જને લદ્ધ-સબ્બપાપસહાયકો.
મોગ્ગલ્લાનો તતો તેન,
કાતુકામો મહાહવં;
અલદ્ધ બલતાય’ગા,
જમ્બુદીપ બલત્થિકો.
મહારજ્જ ¶ વિનાસેન, વિયોગેન ચ સૂનુનો;
બદ્ધનાગારવાસેન, દુક્ખિતમ્પિ દુરાધિપં.
દુક્ખાપેતુમપઞ્ઞોસો, આહ કસ્સપરાજકં;
નિધિ રાજકુલેરાજ-ગુત્ત તે પિતરા ઇતિ.
ને’તિ ગુત્તે ન જાનાસિ, ચિત્તમેતસ્સ ભૂમિપ;
મોગ્ગલ્લાનસ્સ કાપેતિ, નિધિંસોતિ તદબ્રૂવિ.
સુત્વા તં કુપિતો દૂતે, પાહેસી પિતુસન્તિકં;
આચિક્ખતુ નિધિઠાન-મિતિ વત્વા નરાધમો.
મારેતુ અમ્હે પાપસ્સ, તસ્સુપાયો’તિ ચિન્તિય;
તુણ્હી અહોસિ તે ગન્ત્વા, રાજકસ્સ નિવેદયું.
તતો’તીવ પકુપ્પિત્વા, પેસયિત્થ પુનપ્પુનં;
સાધુ દિસ્વા સહાયમ્મે, ન્હત્વાન કાળવાપિયં.
પરિસ્સામીતિ ચિન્તેત્વા, આહ દૂતે સચે મમં;
કાળવાપિંસમાપેતિ, સક્કા ઞાતુન્તિ તે ગતા.
રઞ્ઞો આહંસુ રાજાપિ, તુટ્ઠહટ્ઠો ધનત્થિકો;
પેસેસિ દૂતે દત્વાન, રથં જિણ્ણેન વાજિના.
એવં ગચ્છતિ ભૂપાલે, પાજેન્તો રથિકો રથં;
ખાદન્તો લાજમસ્સાપિ, કિઞ્ચિ મત્તં અદાસિ સો.
તં ખાદિત્વા પસીદિત્વા, તસ્મિં પાણમદા તદા;
મોગ્ગલ્લાનસ્સ તં કાતું, સઙ્ગહં દ્વારનાયકં.
એવં સમ્પત્તિયો નામ, ચલા વિજ્જુલ્લતોપમા;
તસ્મા તાસુ પમજ્જેય્ય, કો હિ નામ સચેતનો.
રાજા એતીતિસુત્વાન, થેરો સો તસ્સ સોહ દો;
લદ્ધા માસોદનં મંસં, સાણુણઞ્ચ વરં સરં.
રાજા રોચેતિ એતન્તિ, ગોપયિત્વા ઉપાવિસિ;
ગન્ત્વા રાજાપિ વન્દિત્વા, એકમન્તમુપાવિસી.
એવં નિસિન્ના સમ્પત્ત-રજ્જા વિય ઉભોપિ તે;
અઞ્ઞમઞ્ઞા’ભિલાપેન, નિબ્બાપેસું મહાદરં.
ભોજયિત્વાન તં થેરો, ઓવદિત્વા અનેકધા;
અપ્પમાદે નિયોજેસિ, દસ્સેત્વા લોકધમ્મતં.
તતો ¶ વાપી મુપગમ્મ, ઓગ્ગય્હિત્વા યથા સુખં;
ન્હયિત્વા પિવિત્વા ચ, આહેવં રાજસેવકે.
એત્તકં મે ધનં ભો’તિ, સુત્વા તં રાજસેવકા;
આપરિત્વા પુરંરઞ્ઞો, નિવેદેસું નિરિસ્સરો.
ધનં રક્ખતિ પુત્તસ્સ, દીપે ભિન્દતિ માનુસે;
જીવન્તો’યંતી કુજ્ઝિત્વા, આણાપેસિ ચમૂપતિં.
મારેહિ પિતરં મેતિ, દિટ્ઠા પિટ્ઠીતિ વેરિનો;
હટ્ઠતુટ્ઠો તિરુટ્ઠોસો, સબ્બાલઙ્કરમણ્ડિતો.
રાજાનમુપસઙ્કમ્મ, પુરતો ચ’સ્સ ચઙ્કમિ;
રાજાદિસ્વા ચ ચિન્તેસિ, પાપિયો’યં મતં મમ.
કાયં વિય દુક્ખાપેત્વા, નરકં હેતુ મિચ્છતિ;
રોસુપ્પાદેન તસ્સેવ, કિંપુરેમિ મનોરથં.
ઇતિ મેત્તાયમાનો તં, આહ સેનાપતિં પતિ;
મોગ્ગલ્લાને ત્વયિચેવ, એકચિત્તો અહં ઇતિ.
હસંચાલેસિ સીસંસો, દિસ્વા તં જાનિભૂપતિ;
‘‘નૂન મારેતિ અજ્જા’’તિ, તદા સાહસિકોપિ સો.
નગ્ગં કત્વાન રાજાનં, સસઙ્ખલિક બન્ધનં;
પુરત્થાભિમુખં કત્વા, અન્તોબન્ધિય ભિત્તિયં.
મત્તિકાય વિલિમ્પેસિ, એવં દિસ્વાપિ પણ્ડિતો;
કો હિ રજ્જેય્ય ભોગેસુ, જીવિતેપિ યસેપિ વા.
ધાતુસેનો નરિન્દો સો, એવં પુત્તહતો ગતો;
અટ્ઠારસહિ વસ્સેહિ, દેવરાજસ્સ સન્તિકં.
કાળવાપી મયં રાજા, કારાપેન્તો સમાહિતં;
પસ્સિત્વા ભિક્ખુમેતન્તુ, વુટ્ઠાપેતું સમાધિતો.
અસક્કોન્તો ખિપાપેસિ, પંસું ભિક્ખુસ્સ મત્થકે;
સન્ધિટ્ઠિકો વિપાકોયં, તસ્સ કમ્મસ્સ દીપિતો.
દસાપિતે ¶ રાજવરા સભોગા,
ઉપાગમું મચ્ચુમુખં સભોવા;
અનિચ્ચતં ભોગવતો ધને ચ,
દિસ્વા સપઞ્ઞો વિભવં ઇચ્છે.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દસરાજકો નામ
અટ્ઠતિંસતિએમા પરિચ્છેદો.
એકૂનચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
રાજદ્વયદીપનો
તતો કસ્સપનામો સો, પાપકો નરપાલકો;
અસ્સ ગો પઞ્ચસૂદઞ્ચ, પેસયિત્વાન ભાતિકં.
મારાપેતું અસક્કોન્તો, ભીતો સીહગિરિં ગતો;
દુરારોહં મનુસ્સેહિ, સોધાપેત્વા સમન્તતો.
પાકારેન પરિક્ખિપ્પ, સીહાકારેન કારયિ;
તત્થ નિસ્સેણિ ગેહાનિ, તેન તં નામકો અહૂ.
સંહરિત્વા ધનં તત્થ, નિદહિત્વા સુગોપિતં;
અત્તનો નિહિતાનં સો, રક્ખં દત્વા તહિં તહિં.
કત્વા રાજઘરં તત્થ, દસ્સનેય્યં મનોરમં;
દુતિયાલકમન્દંવ, કુવેરોવ તહિં વસિ.
મિગારો નામ કારેસિ, સેનાપતિ સનામકં;
પરિવેણં તથાગેહ-મભિસેકજિનિસ્સ ચ.
તસ્સાભિસેકં યાચિત્વા, સિલાસમ્બુદ્ધતો’ધિરં;
અલદ્ધાસામિ નો રજ્જે, જાનિસ્સામીતિ સણ્ઠહિ.
હુત્વા વિપ્પટિસારી સો, અત્તના કતકમ્મના;
મુચ્ચિસ્સામિ કતં નુ’તિ, પુઞ્ઞં કાસિ અનપ્પકં.
મહા ¶ વત્થુનિ કારેસિ, દ્વારેસુ નગરસ્સ સો;
અમ્બુય્યાને ચ કારેસિ, દીપે યોજન યોજને.
ઇસ્સરસમણારામં, કારેત્વા પુબ્બવત્થુતો;
અધિકં ભોગગામે ચ, અધિકં તસ્સ દાપયિ.
બોધિ ઉપ્પલવણ્ણા ચ, તસ્સાસું ધીતરો દુવે;
વિહારસ્સ’સ્સ કારેસિ, નામં તાસઞ્ચ અત્તનો.
દેન્તે તસ્મિં ન ઇચ્છિંસુ, સમણા થેરવાદિનો;
‘‘પિતુઘાતિસ્સ કમ્મ’’ન્તિ, લોકગારય્હ ભીરુનો.
દાતુકામોસ તેસં’વ, સમ્બુદ્ધ પટિમાય’દા;
ભિક્ખવે અધિવાસેસું, ભોગો નો સત્થુનો ઇતિ.
કથા નિય્યન્તિ ઉય્યાને, સમીપે પબ્બતસ્સ સો;
કારાપેસિ વિહારં સો, તેસં નામો તતો અહુ.
અદા ધમ્મરુચિનં તં, સમ્પત્ત ચતુપચ્ચયં;
વિહારઞ્ચેવ ઉય્યાનં, દિસાભાગમ્હિ ઉત્તરે.
ભત્તં સનીરપક્કં સો, ભુઞ્જિત્વા દિન્નમિત્થિયા;
સપ્પિયુત્તં મનુઞ્ઞેહિ, સૂપેહિ અભિસઙ્ખતં.
મનુઞ્ઞમિદમય્યાનં, દસ્સમેવન્તિ તાદિસં;
ભત્તં પાદાસિ ભિક્ખૂનં, સબ્બેસઞ્ચ સચીવરં.
ઉપોસથમધિટ્ઠાસિ, અપ્પમઞ્ઞઞ્ચ ભાવયિ,
સમાદિયિ ધુતઙ્ગે ચ, લિખાપેસિ ચ પોત્થકે.
પટિમાદાન સાલાદિં, કારાપેસિ અનપ્પકં;
ભિતો સો પરલોકમ્હા, મોગ્ગલ્લાના ચ વત્તતિ.
તતો અટ્ઠારસે વસ્સે, મોગ્ગલ્લાનો મહાભટો;
આદેસેન નિગણ્ઠાનં, દ્વાદસગ્ગસહાય વા.
જમ્બુદીપા ઇધાગમ્મ, દેસે અમ્બટ્ઠકોલકે;
કુળારી નામે બન્ધિત્થ, વિહારે બલસઞ્ચયં.
રાજા સુત્વા ગહેત્વા તં, ભઞ્જિસ્સામિતિ નિક્ખમિ;
નેમિત્તેહિ ન સક્કાતિ, વદન્તેપિ મહાબલો.
મોગ્ગલ્લાનોપિ સન્નદ્ધ બલો સૂરસહાય વા;
ગચ્છન્તો સુરસઙ્ગામં, દેવો વિય સુજમ્પતિ.
અઞ્ઞમઞ્ઞં ¶ ઉપાગમ્મ, ભિન્નવેલાવ સાગરા;
આરભિંસુ મહાયુદ્ધં, બલકાયા ઉભોપિ તે.
કસ્સપો પુરતો દિસ્વા, મહન્તં કદ્દમાસયં;
ગન્તુમઞ્ઞેન મગ્ગેન, પરિવત્તેસિ દન્તિનં.
દિસ્વા તં સામિકોનો’યં, પલાયતિ ભણે ઇતિ;
બલકાયો પભિજ્જિત્થ, ‘‘દિટ્ઠં પિઠ’’ન્તિ ઘોસયું.
મોગ્ગલાન બલારાજા, છેત્વા નિકરણેન સો;
સીસં ઉક્ખિપિયા’કાસં, છુરિકં કોસિયં ખિપિ.
કત્વા’ળાહન કિચ્ચં સો, તસ્સ કમ્મે પસીદિય;
સબ્બંસો ધનમાદાય, આગઞ્છિ નગરં વરં.
ભિક્ખૂ સુત્વા પવત્તિં તં, સુનિવત્થા સુપારુતા;
સમ્મજ્જિત્વા વિહારઞ્ચ, અટ્ઠંસુ પટિપાટિયા.
મહામેઘવનં પત્વા, દેવરાજાવ નન્દનં;
મહાસેન નિવત્તેત્વા, હત્થિપાકારતો બહિ.
ઉપસઙ્કમ્મ વન્દિત્વા, સઙ્ઘે તસ્મિં પસીદિય;
છત્તત્તેન સઙ્ઘં પૂજેસિ, સઙ્ઘો તસ્સેવ તં અદા.
તં ઠાનં છત્તવડ્ઢીતિ, વોહરિંસુ તહિં કતં;
પરિવેણમ્પિ તં નામં, અહોસિ પુરમાગતો.
વિહારે દ્વેપિ ગન્ત્વાન, સઙ્ઘં તત્થા’ભિવન્દિય;
પાપુણિત્વા મહારજ્જં, લોકં ધમ્મેન પાલયિ.
કુદ્ધો નીહરિ દાઠંસો, ઘાતકં પિતુનો મમ;
અનુવત્તિત્વા મચ્ચાતિ, તેન રક્ખસ નામ વા.
અતિરેકસહસ્સં સો, અમચ્ચાનં વિનાસયિ;
કણ્ણનાસાદિ છેદેસિ, પબ્બાજેસિ તથા બહૂ.
તતો સુત્વાન સદ્ધમ્મ-મુપસન્નો સુમાનસો;
મહાદાનં પવત્તેસિ, મેઘો વિય મહીતલે.
ફુસ્સપુણ્ણમીયં દાન-મનુવસ્સં પવત્તયિ;
તતો પટ્ઠાય તં દાનં, દીપે અજ્જાપિ વત્તતિ.
સોપિ સારથિકો લાજ-દાયકો પિતુરાજિનો;
આનેત્વા પિતુસન્દે સં, મોગ્ગલ્લાનસ્સ દસ્સયિ.
તં ¶ દિસ્વા પરિદેવિત્વા, પિતુનો પેમ મત્તની;
વણ્ણેત્વા તસ્સ પાદાસિ, દ્વારનાયકતં વિભૂ.
સેનાપતિ મિગારોહિ, નિવેદેત્વા યથા વિધિં;
અભિસેક જિનસ્સા’કા, અભિસેકં યથારુચિં.
સીહા’ચલે દળ્હનામં, દાઠા કોણ્ડઞ્ઞકમ્પિ ચ;
વિહારં ધમ્મરુચિનં, સાગલિનઞ્ચ દાપયિ.
પબ્બતન્તુ વિહારંસો, કત્વા થેરસ્સ દાપયિ;
મહાનામસનામસ્સ, દીઘસણ્ડ વિહારકે.
રાજિનિનામકઞ્ચેવ, કત્વા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
અદા સાગલિકાનં સો, ભિક્ખુનીનં મહામતિ.
લમ્બકણ્ણકગોત્તોપિ, દાઠા પભુતિ નામકો;
કસ્સપસ્સ ઉપઠાને, કોચિ નિબ્બિન્ન માનસો.
ગન્તા મે રેલિયં વગ્ગં,
વાસં તત્થેવ કપ્પયિ;
અહોસિ પુત્તો તસ્સેકો,
સિલાકા લોતિ પિસ્સુતો.
સોપિ કસ્સપતો ભીતો, ઞાતકેન સહ’ત્તનો;
મોગ્ગલ્લાનેન ગન્ત્વાન, જમ્બુદીપતલં ઇતો.
બોધિપણ્ડવિહારમ્પિ, પબ્બજ્જં સમુપાગતો;
કરોન્તો સઙ્ઘકિચ્ચાનિ, સાદરો સો સુપેસલો.
અમ્મં સઙ્ઘસ્સ પાદાસિ, સઙ્ઘો તસ્મિં પસીદિય;
આહ’મ્બ સામણેરો’તિ, તેન તં નામકો અહુ.
સો કેસધાતુવંસમ્હિ, વુત્તેન વિધિના તતો;
કેસધાતું લભિત્વાન, તસ્સ રજ્જે ઇધા’નયિ.
તસ્સ કત્વાન સક્કારં, ગહેત્વા કેસ ધાતુયો;
મહગ્ઘે નિદહિત્વાન, કરણ્ડે ફલિકુમ્ભવ્હે.
દીપઙ્કરસ્સ નાથસ્સ, પટિમાય ઘરે વરે;
વડ્ઢેત્વા પરિહારેન, મહાપૂજં પવત્તયિ.
માતુલં ભરિયઞ્ચ’સ્સ, કત્વા સોવણ્ણયં તહિં;
ઠપેસિ પટિમાયો ચ, અસ્સ બિમ્બઞ્ચ ચારુકં.
કેસધાતુકરણ્ડઞ્ચ ¶ , છત્તં રતનમણ્ડપં;
સાવકગ્ગયુંગં વાળ-બીજનિઞ્ચ સકારયિ.
પરિહારઞ્ચ તસ્સ’દા, રાજા અધિકમત્તનો;
સિલાકાળ મસિગ્ગાહં, કત્વા રક્ખાય યોજયિ.
અસિગ્ગાહસિલાકાળો, ઇતિ તેના’સિ વિસ્સુતો;
ભગિનિઞ્ચ’સ્સ પાદાસિ, સદ્ધિં ભોગેન ભૂમિપો.
વુત્તો’યમતિ સઙ્ખેપો, વિત્થારો પન સબ્બસો;
કેસધાતુકવંસમ્હા, ગહેતબ્બો વિભાવિના.
બન્ધિત્વા સાગરા રક્ખં, દીપઞ્ચ કાસિનિબ્ભયં;
ધમ્મકમ્મન સોધેસિ, સધમ્મં જિનસાસનં.
સેનાપતિસ નામં’કા, પધાનઘર મુત્તરો;
કત્વા’ટ્ઠારસમે વસ્સે, સો પુઞ્ઞાનિ ખયં ગતો.
કસ્સપતો જિતો અતિબલિ પુઞ્ઞક્ખયે સઙ્ખતે;
જેતું નો વિસહિત્થ મચ્ચુમુપગં સો યેવદાસોવિય;
તસ્મા મચ્ચુબલં નિહચ્ચ સુખિનો હેસ્સન્તિ મેધાવિનો;
નિબ્બાનં પરમચ્ચુતં સિવપદં પત્તબ્બમત્તઞ્ઞુના.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
રાજદ્વયદીપનો નામ
એકૂનચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
ચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
અટ્ઠરાજકો
તસ્સચ્ચયે કુમારાદિ-ધાતુસેનોતિ વિસ્સુતો;
અહુ તસ્સ સુતો રાજા, દેવરૂપો મહાબલો.
કારિતે પિતરા’કાસિ, વિહારે નવકમ્મકં;
કારેત્વા ધમ્મસઙ્ગીતિં પરિસોધેતિ સાસનં.
સન્તપ્પેસિ ¶ મહાસઙ્ઘં, પચ્ચયેહિ ચતૂહિપિ;
કત્વા પુઞ્ઞાનિ’નેકાનિ, નવમે હાયને’તિગા.
તિત્તિસેનો સુતો તસ્સ, રાજા હુત્વા અનેકધા;
કત્વા પુઞ્ઞાનિ રજ્જં તં, માસમ્પિ નવમે જહિ.
સિવો તં માતુલો હન્ત્વા, હુત્વા રાજા અનપ્પકં;
પુઞ્ઞં કત્વો’પતિસ્સેન, પઞ્ચવીસ દિને હતો.
ઉપતિસ્સો તતો આસિ, રાજા હન્ત્વાન સીવકં;
મોગ્ગલ્લાનસ્સ ભગિની, સામિકો ધજિનીપતિ.
રાજા ઠાનન્તરાદીહિ, કત્વાન જનસઙ્ગહં;
સીલાકાળસ્સ પાદાસિ, સહ ભો કનધીવરં.
એકો પુત્તો અહુ રઞ્ઞો, ઉપતિસ્સસ્સ કસ્સપો;
સસોળસ સહાયેહિ, સૂરો સૂપેહિ સઞ્ઞુતો.
એક વુત્તિસહાયેહિ, દાનમાન મહાધનો;
ધમ્મટ્ઠો વીરિયાજીવિ, સાધુ જેટ્ઠપચાયકો.
સિલા કાળોતતો રજ્જ-લોભવઞ્ચિત માનસો;
દક્ખિણં મલયં ગન્ત્વા, સઙ્ગણ્હિત્વા મહા બલં.
વિલુમ્પમાનો પચ્ચન્તિ, સમ્પત્તો નગરન્તિકં;
તં સુત્વા કસ્સપો જેટ્ઠો, વરમારુય્હ કુઞ્જરં.
અસ્સા સેત્વાન પિતરં, સમાદાય સહાયકે;
નિક્ખમ્મ નગરા ગચ્છિ, સિલાકાલસ્સ દસ્સનં.
એવં સત્ત’ટ્ઠ વારેસુ, પલાતો લીનવુત્તિકો;
હત્થે કત્વા ઉપાયેન, દેસે પાચિન પચ્છિમે.
યુજ્ઝિતું પુન પાચિન-તિસ્સ પબ્બતમાગમિ;
કસ્સપોપિ સહાયેહિ, સદ્ધિમારુય્હ દન્તિનં.
તત્થ ગન્ત્વા પલાપેત્વા, ચોરં પબ્બતમત્થકં;
આરોપેસિ મહાનાગં, તેના’સિ ગિરિકસ્સપો.
માનત્થદ્ધો સિલાકાળો, ભિય્યો રટ્ઠં પભિન્દિય;
સબ્બં હત્થગતં કત્વા, અજેય્ય બલવાહનો.
આગમ્મ નગરં રુન્ધિ, સત્થાહં રાજસેવકા;
યુજ્ઝિત્વા વિરલા આસું, તતો ચિન્તેસિ કસ્સપો.
એતે ¶ નગરરોધેન, સબ્બે ભિજ્જન્તિ પાણિનો;
પરિહીનં બલં રાજા, અન્ધકો ચ મહલ્લકો.
મેરુકન્દરકે કત્વા, માતરં પિતરઞ્ચ મે;
અઙ્ગહેત્વા બલં પચ્છા, ચોરો નિગ્ગણ્હિ યો ઇતિ.
રત્તિયં સો સહાયે ચ, રાજસાધનમેવચ;
આદાય પિતરો ચેવ, મલયં ગન્તુમારભિ.
તદા મગ્ગમજાનન્તા, સમ્મૂળા મગ્ગદેસકા;
નગરસ્સ સમીપેવ, સમ્ભમિંસુ ઇતો તતો.
સિલાકાળો પવત્તિં તં, સુત્વા સઙ્ગમ્મ વેગસા;
પરિવારેસિ સઙ્ગામો, તત્થ ભિંસનકો અહુ.
દેવાસુરરણાકારે, વત્તમાને મહાહવે;
પતિતેસુ સહાયેસુ, સીદમાને મહાગજે.
હત્થારોહસ્સ દત્વા, છિન્દિત્વા સીસમત્તનો;
પુઞ્છિત્વા લોહિતં કત્વા, કોસિયં અસિ પુત્તિકં.
હત્થિકુમ્ભે ઉભો હત્થે, ઠપેત્વાન અવત્થરિ;
ઉપતિસ્સોપિ તં સુત્વા, સોકસલ્લાહતો મરિ.
એવં દિયડ્ઢવસ્સેન, ઉપતિસ્સે દિવંગતે;
રાજા’હોસિ સિલાકાળો, પુબ્બનામેન એકતો.
તં અમ્બસામણેરાદિ-સિલાકાળોતિ વોહરું;
તિત્થં તેરસવસ્સાનિ, દિપં ધમ્મેન પાલયિ.
મહાપાળિમ્હિ દાપેસિ, પચ્ચગ્ઘં રાજભોજનં;
વેજ્જસાલાસુ ભોગે ચ, વડ્ઢેસિ જનતાહિતો.
અન્વહં પૂજયિ બોધિં, પટિમાયો ચ કારયિ;
સબ્બેસં દીપવાસીનં, ભિક્ખૂનં’દા તિચીવરં.
માઘાતં કારયિદીપે, સબ્બેસંયેવ પાણિનં;
આનિતં અત્તના કેસ-ધાતું સમ્મા અપૂજયિ.
રહેરદકવારઞ્ચ, અદાસિ અભયુત્તરે;
પુરત્થિમા થેરીયાનં, વિહારકુન્થનામ સો.
આનેત્વા આસનં તત્થ, ઠપેસિ દુમરાજકે;
યાવજીવં પવત્તેસિ, પુઞ્ઞકમ્મમસઙ્ખિયં.
મોગ્ગલ્લાનો ¶ તથા દાઠા, પભુતિ ચો’પતિસ્સકો;
પુત્તો તસ્સા’સુમગ્ગસ્સ, દેસં દત્વા પુરત્થિમં.
દત્વા ઠાનન્તરઞ્ચાદિ-પાદસઞ્ઞં વિસજ્જયિ;
ગન્ત્વા તત્થ વસાહીતિ, સોપિ ગન્ત્વા તહિં વસિ.
ઠાનં મલયરાજગ્ગં, દેસં દત્વાન દક્ખિણં;
રક્ખણત્થં સમુદ્દસ્સ, મજ્ઝિમં તુ નિયોજયિ.
ઉપતિસ્સં તુ વાસેસિ, સન્તિકેયેવ અત્તનો;
વિસેસેન મમાયન્તો, યૂનં કલ્યાનદસ્સનં.
તસ્સ દ્વાદસમે વસ્સે, ઇતો કાસિ પુરં ગતો;
ધમ્માતુ મિધા’નેસિ, તતો વાણિજ માણવો.
રાજા દિસ્વા’સમત્થો સો, ધમ્માધમ્મવિચારણે;
હેમસઞ્ઞાય દીપમ્હિ, પતન્તો સલભો વિય.
બુદ્ધધમ્મોતિ સઞ્ઞાય, તં ગહેત્વાન સાધુકં;
કત્વા સક્કારસમ્માનં, ગેહે રાજઘરન્તિકે.
ઠપેત્વા અનુવસ્સં તુ, નેત્વા જેતવનં મહં;
કાતું કારેસિ ચારિત્તં, હિતં મન્ત્વાન પાણિનં.
એવં કત્વા સિલાકાળો, પુઞ્ઞકમ્મમનપ્પકં;
પત્તે તેરસમે વસ્સે, યથાકમ્મમુપાગમિ.
દાઠપ્પભુતિકો રજ્જં, ગહેત્વા ભાતરંસકં;
અક્કમોતિ નિવારેન્તં, મારાપેસિ વિબુદ્ધિકો.
મોગ્ગલ્લાનો’થ તં સુત્વા, અપ્પત્તં રજ્જમગ્ગહિ;
અકારણે મે મારેસિ, કણિટ્ઠં ધમ્મવાદીનં.
કારાપેસ્સામહમ્પજ્જ, રજ્જન્તિ પરિકુપ્પિય;
સમાદાય મહાસેનં, અગારાહેર પબ્બતં.
રાજાપિ સુત્વા સન્નદ્ધ-બલકાયો કરિન્દકે;
પબ્બતે સિવિરં બન્ધિ, મોગ્ગલ્લાનો નિસમ્મતં.
સાપરાધાન તે મે વા, મનુસ્સા દીપવાસિનો;
એકસ્મિઞ્ચ મતે રજ્જ-મુભિન્નંયેવ નોસિયા.
તસ્મા અઞ્ઞેન યુજ્ઝન્તુ, ઉભોયેવ મયં ઇધ;
હત્થિયુદ્ધં કરોમાતિ, રઞ્ઞો પેસેસિ સાસનં.
સોપિ ¶ સાધૂતિ વત્વાન, બદ્ધપઞ્ચાયુધો ગજં;
આરુય્હ મુનિનો મારો વિય ઓત્થરિ તાવદે.
મોગ્ગલ્લાનોપિ સન્નદ્ધો, આરુય્હ કરીનં વરં;
તત્થા’ગો અઞ્ઞમઞ્ઞં તે, પાપુણિંસુ મહાગજા.
સદ્દો સૂયિત્થ સઙ્ઘટ્ટે, અસનિરાવ સન્નિભો;
દન્તઘાતેન ઉટ્ઠાસિ, જાલા વિજ્જુલ્લતા વિય.
સઞ્ઝાઘનસભાગા’સું, ગજા લોહિતમક્ખિતા;
મોગ્ગલ્લાનગજાવિદ્ધો, રઞ્ઞોઓસક્કિ કુઞ્જરો.
રાજા આરભિ તં દિસ્વા, છિન્દિતું સીસમત્તનો;
મોગ્ગલ્લાનો’થ વન્દન્તો, યાચિ’મે’વં કિરીઇતિ.
યાચમાનેપિ સોમાનં, માનેન્તો છિન્દિકન્ધરં;
છડ્ડેસિ છહિ સો રજ્જં, માસેહિ દિવસેહિ ચ.
મોગ્ગલ્લાનો તતો રાજા, આસિ દીપે મહાબલો;
માતુલઞ્ચ પટિચ્ચેમં, ચૂલનામેન વોહરું.
આસાધારણકાવેય્યો, વત્થુત્તય પરાયણો;
દાનસંયમ સોચેય્યો, સોરચ્ચાદિગુણાલયો.
દાનેન પિયવાચાય, અત્થસ્સ ચરિયાય ચ;
સમાનત્તસ્સભાવેન, સઙ્ગહેસિ મહાજનં.
પિણ્ડપાતવિહારેહિ, ભેસજ્જચ્છાદનેહિ ચ;
ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્હિ સઙ્ગણ્હિ, ધમ્મિકાય ચ ગુત્તિયા.
અતિરેકાય પૂજાય, પૂજેત્વા ધમ્મભાણકે;
પિટકે તીણિ વાચેસિ, સદ્ધિમટ્ઠકથાય સો.
કુમારે ઉપલાલેત્વા, નિવાપેન યથારુચિં;
સજ્ઝાપેસિ સદા ધમ્મં, ધમ્મદીપો મહામતિ.
ધમ્મદીપઞ્ચ સો કત્વા, કુઞ્જરસેખરેનિ સા;
ધમ્માવાસાને વાચેસિ, પુરમ્હિ પુરિસુત્તમો.
બન્ધાપેસિ કદમ્બઞ્ચ, નદિંપબ્બતમજ્ઝતો;
પત્તપસાણવાપિઞ્ચ, ધનવાપિં ગરિતરં.
ગણ્હાપેસિ સદીઘાયુ-હેતુ કમ્મન્તિ સાદરો;
લિખાપેસિ ચ સદ્ધમ્મં, વત્થુપૂજઞ્ચ કારયિ.
લોકં ¶ સો અનુકમ્પિત્વા, માતાપુત્તંવ ઓરસં;
દત્વા ભુત્વા યથાકામં, વસ્સે વીસતિમે મરિ.
મહેસી તસ્સ ઘાતેત્વા, વિસયોગેન ઞાતકે;
પુત્તં રજ્જે’ભિસિઞ્ચિત્વા, સયં રજ્જં વિચારયિ.
તથાભિસિત્તો સો કિત્તિ-સિરિમેઘો નરાધિપો;
તિપુપત્તેહિ છાદેસિ, દુમિન્દધરમાદિતો.
કપણદ્ધિવણિબ્બાનં, મહાદાનં પવત્તયિ;
મગ્ગપાલો તથાકારો, અહુ સબ્બોપભોગિયો.
મહેસી સા સદા આસિ, પધાના સબ્બકમ્મસુ;
રજ્જં તસ્સા’સિ તેનેવ, હેટ્ઠુપરિયવત્તિકં.
રાજાપાદા મહામચ્ચા’-હેસું લઞ્ચપરાયના;
દુબ્બલે ચ વિહેઠેસું, બલી જાનપદા નરા.
સિલાકાળસ્સ કાલમ્હિ, ગામે સઙ્ગિલ્લનામકે;
ભયવસીવ્હયો પોસો, અહુ મોરિયવંસજો.
અહોસિ પુત્તો સીવસ્સ, અગ્ગબોધિ સનામકો;
ભાગિનેય્યોપિ તસ્સાસિ, મહાનાગોતિ વિસ્સુતો.
ભાગિનેયો મહાનાગો, અગ્ગબોધિ ચ સુન્દરો;
ઉળારજ્ઝાસયત્તા સો, મહાનાગો મહબ્બલો.
હિત્વા કસ્સકકમ્માનિ, ચોરકમ્મમકા વને;
ગોધં લદ્ધાન પેસેસિ, માતુલાનિય સન્તિકં.
ગોધં દિસ્વા’વસા ઞત્વા, ધઞ્ઞપચ્છિમપેસયિ;
કમ્મારસ્સા’પિ પેસેસિ, સસં સોપિ તથેવકા.
બીજં ભગિની માયાચિ, બીજગાહઞ્ચ તસ્સ સા;
દાસઞ્ચ ઞત્વા પેસેસિ, અન્નપાનાદિના રહો.
તદા દુબ્ભિક્ખકાલમ્હિ, એકો મન્તધરો નરો;
ભિક્ખાલાભાય સદ્ધેહિ, ભિક્ખુવેસેન ભિક્ખતિ.
તં ગામં પવિસિત્વા સો, અલદ્ધા કિઞ્ચિ ભોજનં;
અભિભૂતો જિઘચ્છાય, કમ્પમાનો નિગચ્છતિ.
તં દિસ્વા કરુણાયન્તો, મહાનાગો મહાદયો;
પત્તમાદાય ગામન્ત-માહિણ્ડિત્વાપિ સબ્બસો.
યાગુમત્તમ્પિ ¶ નાલત્થ, તતો ઉત્તરસાટકં;
દત્વા આહરિ આહારં, સો તં ભુત્વા પસીદિય.
રજ્જારહમિમં દીપે, કરિસ્સામીતિ ચિન્તિય;
તમાદાય ખણેના’ગા, ગોકણ્ણકમહણ્ણવં.
અથ તત્થ નિસીદિત્વા, સઞ્જપન્તો યથાવિધિંમ;
મન્તોના’નેસિ નાગિન્દં, ફુસ્સપુણ્ણમરત્તિયં.
મહાનાગં ફુસાહીતિ, મહાનાગં નિયોજયિ;
સો ભીતો પુરિમે યામે, આગતં તં ન સમ્ભુસી.
તથા મજ્ઝિમયામેપિ, પચ્છિમે પન નઙ્ગલે;
ગહેત્વા ખિપિ તીહેવ, અઙ્ગુલીહિ સતં છુપિ.
સો તં બ્યાકાસિ તં દિત્વા, સબલં મે પરિસ્સમં;
તીહિ રાજૂહિ યુજ્ઝિત્વા, ચતુત્થં ત્વં નિઘાતિય.
વુડ્ઢો તીણેવ વસ્સાનિ, રાજા હુત્વા ન જીવસિ;
તથા હેસ્સન્તિ રાજાનો, તયો તે વંસજા નરા.
ગન્ત્વા સેવસ્સુ રાજાનં, પચ્છા પસ્સસિ મેખલં;
ઇતિ વત્વાન પેસેસિ, સોપિ ગન્ત્વા નરિસ્સરં.
પસ્સિત્વા તમુપટ્ઠાસિ, રાજા રોહણકમ્મિકં;
તં અકાસિ તદુટ્ઠાનં, ભણ્ડમાહરિ સો બહું.
રાજા તસ્મિં પસીદિત્વા, અન્ધસેનાપતિવ્હયં;
દત્વા ઠાનન્તરં તસ્સ, ગન્તું તત્થેવ યોજયિ.
ભયસીવસ્સ પુત્તઞ્ચ, ભાગિનેય્યઞ્ચ અત્તનો;
આદાય ગન્ત્વા તં દેસં, પરિવત્તેસિ સબ્બસો.
પચ્ચેકભોગં કત્વાન, રોહણં તત્થ સો વસં;
દાઠપ્પભૂતિના કાતું, યુદ્ધંગન્ત્વા મહબ્બલો.
મોગ્ગલ્લાનભયા ગન્ત્વા, રોહણઞ્ચ તહિં વસી;
સુત્વા કિત્તિસિરીમેઘવણ્ણ-રઞ્ઞો રજ્જે સમઞ્જસં.
રજ્જં ગહેતું કાલોતિ, સીઘં આગમ્મ રોહણા;
એકૂનવિસે દિવસે, મારયિત્વા મહીપતિં.
સયં હુત્વા મહીપાલો, દેસં કત્વા યથા પુરે;
ભાગિનેય્યસ્સ પાહેસિ, પણ્ણમાગચ્છતૂતિ સો.
આગચ્છન્તો ¶ નિમિત્તેન, નિવત્તિત્વા મરિત્થ સો;
તતો માતુલપુત્તં’કા, ઉપરજ્જં કતઞ્ઞુકો.
આલવાલં દુમિન્દસ્સ, કત્વા હેમમયં ઘરં;
છાદાપેસિ મુનિન્દસ્સ, પટિમાયો ચ સન્દહિ.
મહાચેતિત્તયે કાસિ, સુધાકમ્મઞ્ચ ચુમ્બટં;
હત્થિવેદિઞ્ચ કારેત્વા, ચિત્તકમ્મમકારયિ.
પેસકારકગામં સો, જમ્બેલવ્હયમુત્તરે;
મહાવિહારેચાબન્ધિ, ગામં તિન્તિણિકવ્હયં.
ઉદ્ધગામમ્હિ વસભ-ગામં જેતવનસ્સ’દા;
વત્થદાનં નિકાયેસુ, તીસુ ચેવ પવત્તયિ.
ખેત્તાનં હિસતં દત્વા, વિહારે જેતનામકે;
યાગું તત્થ પવત્તેસિ, ભિક્ખૂનં સબ્બકાલિકં.
સહસ્સ દૂરતિસ્સવ્હા, ખેત્તં દત્વા તપસ્સિનં;
મહાવિહારવાસીનં, યાગું નિચ્ચં પવત્તયિ.
ચિરમાતિકવારઞ્ચ, તત્થેવ’દા ગુણે રતો;
મયૂરપરિવેણે ચ, નવકમ્મમકારયિ.
કાસિખણ્ડે મહાદેવ-રત્તકુરવનામકે;
વિહારે અનુરારામં, જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખરી.
કમં સોવગ્ગિકં કત્વા, એવમાદિં નરિસ્સરો;
અગમા તીહિ વસ્સેહિ, દેવરાજસહબ્યતં.
અટ્ઠેતે કુટ્ઠચિત્તા’પરિમિતવિભવા રાજરાજેનરૂપા;
રાજાનો રાજમાના નરકરિતુરગાસૂરસેનારથેહિ;
અન્તે હિત્વા’ખિલં તં વિગતપરિજના’ળાહનં સઙ્ખતાસું;
સપ્પઞ્ઞો તં સરન્તો ભવતુ ભવસુખં વન્તુકામો હિતેસી.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
અટ્ઠરાજકો નામ
ચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
દ્વિરાજકો
મહાનાગનરિન્દસ્સ ¶ , ભાગિનેય્યો સુભાગિયો;
સો અગ્ગબોધિરાજાસિ, અગ્ગબોધિગતાસયો.
તેજેન બાહું સોમ્મેન, ચન્દં સમ્પુણ્ણમણ્ડલં;
સુમેરુમચલન્તેન, ગમ્ભિરેન મહોદધિં.
વસુન્ધરા પકમ્પેન, મારુતં સમ્પવુત્તિયા;
બુદ્ધિયામરમન્તારં, સુદ્ધિયા સરદમ્બરં.
કામભોગેન દેવિન્દ, મત્થેન ચ નરિસ્સરં;
ધમ્મેન સુદ્ધવાસેટ્ઠં, વિક્કમેન મિગાધિપં.
રાજધમ્મેહિ રજ્જેહિ, ચક્કવત્તિનરિસ્સરં;
વેસ્સન્તરઞ્ચ દાનેન, અનુગન્ત્વા જને સુતો.
માતુલં ઉપરાજવ્હે, ભાતરં યુવરાજકે;
ભાગિનેય્યઞ્ચ મલય-રાજઠાને ઠપેસિ સો.
ઠાનન્તરે યથાયોગં-સેટ્ઠામચ્ચે ઠપેસિ ચ;
જનં સઙ્ગહવત્થૂહી, રાજધમ્મેહિ ચગ્ગહિ.
દેસં સયોગ્ગં પાદાસિ, યુવરાજસ્સ દક્ખિણં;
વસં તત્થ સિરીવડ્ઢ-માનવાપિં સગાહયિ.
કત્વા ગિરિવિહારઞ્ચ, સઙ્ઘિકં તસ્સ દાપયિ;
ખેત્તાનં દ્વિસતં સઙ્ઘ-ભોગત્થાય મહામતિ.
અદા મલયરાજસ્સ, દાઠાનામં સધીતરં;
પરિવેણં સીરિસઙ્ઘ-બોધિનામઞ્ચ કારયિ.
મહાસિવસ્સ કારેસિ, પરિવેણં સનામકં;
પરિવારો’પિ તસ્સાસિ, એવં પુઞ્ઞપરાયનો.
કત્વા સાધુપચારેન, પોરાણં સઙ્ગહં વિધિં;
અન્તરાયં વિસોધેતું, જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખરિ.
કવયો ¶ તસ્સ રજ્જમ્હિ, સીહળાય નિરુત્તિયા;
કાવેય્યે બહુકે’કાસું, વિચિત્રનયાસાલિનો.
વિહારે દક્ખિણે કાસિ, પાસાદં સુમનોહરં;
અકા નવહિ વસ્સેહિ, દિપે કણ્ટકસોધનં.
કુરુન્દનામં કારેત્વા, વિહારં સબ્બસઙ્ઘિકં;
વાપિં તન્નામકં નાળિ-કેરારામં તિયોજનં.
મહાસિવવ્હયે ચેવ, સસ્સં કારયિતું અદા;
લાભસક્કારસમ્માન-મારામિકસતં તદા.
વિહારં તં સમીપમ્હિ, કત્વા અમ્બિલપસ્સવં;
ગામં તન્નામકં ચાદા, થેરિયાનં તપસ્સીનં.
ઉત્તરવલ્લિવિહારસ્સ, રતનં દીઘવણ્ણિતં;
દત્વા ગામં પતિટ્ઠેસિ, સત્થુબિમ્બં સિલામયં.
કેળિવાતે ચ કારેસિ, સુમનં નામ પબ્બતં;
મહાતેલવટંબોધિ-ઘરે પાસાણવેદિકં.
કારેત્વા લોહપાસાદં, પાસાદમહને અદા;
છત્તિંસાનં સહસ્સાનં, ભિક્ખૂનં સો તિચીવરં.
ગામં દત્વા નિયોજેસિ, આરક્ખં ધીતુ નામકં;
હત્થિકુચ્છિવિહારેપિ, પાસાદં કાસિ બુદ્ધિમા.
દાઠા સિવસ્સ ઠત્વાન, ઓવાદે સાધુ ભિક્ખુનો;
સમાચરન્તો ધમ્મેન, સક્કચ્ચં તમુપટ્ઠહિ.
મૂગસેનાપતિં ચાકા, વિહારં સો વિસાલકં;
ગામં લજ્જિકમેતસ્સ, દાસ ભોગાય’દાસિ ચ.
મહાનાગસ્સ પુઞ્ઞત્થં, રઞ્ઞો તંનામકં અકા;
મહાથેરસ્સ તઞ્ચા’દા, રાજા તેપિટકસ્સ સો.
અત્તનો સદિસાનઞ્ચ, યોગીનં વિગતાલયો;
ભિક્ખૂનં ચતુસટ્ઠીનં, વિહારં તં તદા અદા.
કત્વા તસ્સેવ મહા-પરિવેણનિવાસિનો;
ભિન્નોરુદીપં દત્વાન, વટ્ટકાકારપિટ્ઠિતો.
દક્ખિણગીરિદળ્હવ્હે, મહાનાગે ચ પબ્બતે;
કાળવાપાદિકે ચા’કા, વિહારે પોસથાલયે.
વિહારે ¶ અભયે’કાસિ, મહાપોક્ખરણિં તથા;
ચેતિયપબ્બતે ચાકા, નાગસોણ્ડિં થિરોદિકં.
મહિન્દતટવાવિઞ્ચ, કારાપેત્વાન સાધુકં;
એતિસ્સા મરિયાદાય, થેરં નેતું નિયોજયિ.
મહામહિન્દ થેરમ્હિ, તંઠાનસમુપાગતો;
તરચ્છા એવ નેતુન્તિ, કતિકઞ્ચેવ કારયિ.
છત્તં સોણ્ણઞ્ચ કારેસિ, નિકાયેસુપિ તીસુ સો;
સત્તાટ્ઠનવ વારેસુ, મહગ્ઘરતનેહિ ચ.
મહાતૂપે ચતુબ્બીસ-ભારં છત્તં સુવણ્ણયં;
તત્થ તત્થ ચ પૂજેસિ, મહગ્ઘં રતનુત્તમં.
દાઠાધાતુઘરં કત્વા, વિચિત્રરતનુજ્જલં;
કાસિ હેમકરણ્ડઞ્ચ, લોહનાવઞ્ચ પાળિયં.
મણિમેખલનામઞ્ચ, બન્ધાપેસિ સબન્ધનં;
મહામાતિઞ્ચ ગણ્હેસિ, મણિહીરકવાપિયં.
તદા એકો મહાથેરો, જોતિપાલકનામકો;
પરાજેસિ વિવાદેન, દીપે વેતુલ્લવાદિનો.
દાઠાપભુતિનામો’થ, આદિપાદો’તિલજ્જિતો;
હત્થમુક્ખિપ્પિ તં હન્તું, ગણ્ડો સઞ્જાયિ તંખણે.
રાજા તસ્મિં પસીદિત્વા, વિહારેયેવ વાસયિ;
માનેન તં અનાગમ્મ, દાઠાપભૂમતો કિર.
દત્વા મહાદિપાદત્તં, ભાગિનેય્યગ્ગબોધિનો;
રક્ખિતું તં નિયોજેસિ, થેરં સોપિ તમાચરિ.
નીલગેહપરિચ્છેદં, કત્વા તસ્સેવ સો અદા;
કત્વેવં બહુધા પુઞ્ઞં, ચતુત્તિંસે સમે મતો.
અગ્ગબોધિ તતો આસિ, રાજા પુબ્બસ્સ રાજિનો;
મહલ્લકત્તાનં ખુદ્દ-નામેન પરિદીપયું.
સો દીપં પરિપાલેસિ, પુબ્બચારિત્તકોવિદો;
અકાસિ ચ મહેસિં સો, માતુલધીતુમત્તનો.
સઙ્ઘભદ્દં અસિગ્ગાહં, કાસિ બન્ધું મહેસિયા;
યથારહમદા ચેવ, ઠાનન્તરમનાલયો.
કત્વા ¶ વેળુવનં રાજા, સાગલીનં નિયોજયી;
જમ્બુરન્તરગલ્લઞ્ચ, કાસિ માતિકપિટ્ઠિકં.
રઞ્ઞો તસ્સે’વ રજ્જમ્હિ, કાલિઙ્ગેસુ મહીપતિ;
સત્તાનં મરણં યુદ્ધે, દિસ્વા સંવિગ્ગમાનસો.
ઇમં દીપમુપાગમ્મ, પબ્બજ્જા કતનિચ્છયો;
જોતિપાલમ્હિ પબ્બજિ, રાજા સક્કાસિ તં ચિરં.
પધાનઠાનં તસ્સ’કા, વિહારે મત્તપબ્બતે;
તસ્સામચ્ચો મહેસી ચ, તથેવા’ગમ્મ પબ્બજું.
રઞ્ઞો મહેસી સુત્વાન, તસ્સ પબ્બજ્જમુત્તમં;
સક્કચ્ચં તમુપટ્ઠાસિ, રતનવ્હઞ્ચ કારયિ.
અદા રાજા અમચ્ચસ્સ, પાચીનકણ્ડરાજિયં;
વેત્તવાસવિહારઞ્ચ, સો’દા સઙ્ઘસ્સ તં યતિ.
રાજત્થેરેમતે રાજા, સોચિત્વા પરિદેવિય;
પધાનઠાનં કારેસિ, ચૂળગલ્લવિહારકે.
પલંનગરગઞ્ચેવ, તસ્સ ઠાનઞ્હિ કારયિ;
એવં તદત્થં પુઞ્ઞાનિ, બહૂનિ’પિ મહીપતિ.
જોતિપાલિત થેરમ્હિ, તૂપારામમ્હિ ચેતિયં;
વન્દમાને પભિજ્જિત્વા, ભાગો તં પુરતો પતિ.
પક્કોસિત્વાન રાજાનં, થેરો દસ્સેસિ દુક્ખિતો;
રાજા દિસ્વાવ સંવિગ્ગો, કમ્મં પટ્ઠપિ તંખણે.
દક્ખિણક્ખકધાતું સો, લોહપાસાદકુચ્છિયં;
સારક્ખં ઠપયિત્વાન, રત્તિન્દિવમપૂજયિ.
નવકમ્મે ચિરાયન્તે, થૂપારામમ્હિ દેવતા;
સુપિનં તસ્સ દસ્સેસું, રત્તિમારામિકા વિય.
સચે રાજા પપઞ્ચેતિ, કાતું ધાતુઘરં મયં;
ધાતું ગહેત્વા ગચ્છામ, યત્થતત્થા’તિ તંખણે.
રાજા પબુદ્ધો સંવિગ્ગો, ન ચિરેનેવ કારયિ;
કમ્મં ધાતુઘરેસબ્બં, ચિત્તકમ્માદિસઞ્ઞુત્તં.
ચતસ્સો પટિમાયો ચ, પલ્લઙ્કે ચ સિલામયે;
હેમચ્છત્તં સિલાદન્ત-કમ્મં ગેહમ્હિ સબ્બસો.
મહામચ્ચાદયો’કંસુ ¶ , કરણ્ડાનં સતં નવ;
દેવાનંપિયતિસ્સસ્સ, કમ્મઞ્ચ નિખિલં નવં.
સબ્બુસ્સાહેન કારેત્વા, મહાપૂજં યથારહં;
આનેત્વા લોહપાસાદા, ધાતું સબ્બાદરેન સો.
જોતિપાલં મહાથેરં, સસઙ્ઘં પરિવારિય;
પરિહારેન વડ્ઢેસિ, ધાતું ધાતુકરણ્ડકે.
ધાતુગેહસ્સ પાદાસિ, લઙ્કાદીપં સહત્તના;
લાભગ્ગામ-મદા તસ્સા, રક્ખકાનં મહેસિયા.
નાગદીપમ્હિ ગેહઞ્ચ, રાજાયતનધાતુયા;
ઉણ્ણલોમઘરઞ્ચેવ, છત્તમામલચેતિયે.
તત્થ ગામં વિહારસ્સ, યાગુદાનાય’દાસિ ચ;
વિહારસ્સ’ભયસ્સા’દા, ગામમઙ્ગણસાલકં.
નામં કત્વાન સો’કાસિ, અત્તનો ચ મહેસિયા;
દાઠગ્ગબોધિમાવાસં, વિહારે અતયુત્તરે.
દેવી કપાલનાગં સા, વિહારં સાધુકારિય;
તસ્સે’વાદા વિહારસ્સ, સમ્પન્નચતુપચ્ચયં.
ગેહં જેતવને કાસિ, રાજા રાજતચુમ્બટં;
ઉદપાનં મણાપેસિ, સોવ બોધિઘરન્તિકે.
ગઙ્ગાતટં વલાહસ્સં, વાપિં ગિરિતટઞ્ચકા;
મહાપાળિંપિ વડ્ઢેસિ, ભતનાવઞ્ચ કારયિ.
ભિક્ખૂનીનં મહેસી ચ, ભત્તવંસં સમાદિસિ;
એવં પુઞ્ઞાનિ કત્વા સો, દિવં’ગા દસમે સમે.
એવં પુઞ્ઞરતા નરાધિપતયો સમ્પન્નભોગા ગમું;
મચ્ચુસ્સેવ વસં તતોહિ મતિમા સમ્મા ભવસ્સીદિસં;
પસ્સન્તો નિયમં વિહાય વિધિના સબ્બં ભવે સઙ્ગતિં;
નિબ્બાનાભિમુખો ચરેય્ય ધિતિમા પબ્બજ્જમજ્ઝૂપગો.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વિરાજકો નામ
એકચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
દ્વિચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
છ રાજકો
સઙ્ઘતિસ્સો ¶ તતો આસિ, અસિગ્ગાહો મહીપતિ;
સાસનસ્સ ચ રટ્ઠસ્સ, વુદ્ધિકામો નયે રતો.
ઠાનન્તરં યથારહં, દત્વા સઙ્ગણ્હિસો જનં;
તદા ખુદ્દકરાજસ્સ, મોગ્ગલ્લાનો ચમૂપતિ.
વસન્તો રોહણે સુત્વા, સઙ્ઘતિસ્સસ્સ રાજતં;
ખન્ધવારં સયુદ્ધત્થં, મહાગલ્લે નિવેસયિ.
સઙ્ઘતિસ્સો ચ સુત્વા તં, બલકાયમપેસયિ;
યુજ્ઝિતું તેન તજ્જેસિ, મોગ્ગલ્લાનો મહબ્બલો.
તતો હત્થસ્સમાદાય, ગન્ત્વા રત્તિવિહારકં;
બલં સો સન્નિપાતેન્તો, વાસં તત્થેવ કપ્પયિ.
રાજા સુત્વા પુના’ગન્ત્વા, કદલ્લાદીનિવાતકે;
યુજ્ઝિત્વા તં પલાપેત્વા, પેસેત્વા બલમત્તનો.
સયં પુરમુપાગઞ્છિ, સોપિ નટ્ઠં સવાહિનિં;
પુન પાકતિકં કત્વા, કરેહેરમુપાગમિ.
રઞ્ઞો સેનાપતિ પુત્તં, પેસેત્વા ચોરસન્તિકં;
યેન કેનચિ લેસેન, સયં દુક્ખિવ દુમ્મનો.
આતુરો વિય બાળ્હં સો, હોસિ મઞ્ચપરાયનો;
રાજા સુત્વા પવત્તિતં, ઉપસઙ્કમ્મ તઙ્ખણે.
મા ત્વં સોચિ કુમારસ્સ, સમ્માનેત્વાનુસાસિય;
હન્દ ત્વં નગરં રક્ખ, નતે સક્કા મયા સહ.
યુદ્ધમણ્ડલમાગન્તું, ગિલાનત્તાતિ યોજયિ;
ઉબ્બાસિતે જને સબ્બે, વિચ્છિન્ને રાજભોજને.
મહાપાળિમ્હિ સમ્પક્કં, રઞ્ઞો ભોજનમાહરું;
રાજા દ્વિસ્વા’તિ નિબિન્નો, યાવ મન્દો ન હેસ્સતિ.
એક્કો ¶ પીતિ વિચિન્તેત્વા, યુદ્ધાય સમાસા’ગમા;
સદ્ધિં પુત્તેન આરુય્હ, હત્થિંસન્નદ્ધવાહનો.
થોકેનેવ બલેનાગા, પાચિનતિસ્સપબ્બતં;
એવં ઉભયતો ચૂળ-સઙ્ગામે પચ્ચુપટ્ઠિતે.
સેનાપતિસમિત્તદ્દુ, યુદ્ધમારભિ પચ્છતો;
પુત્તો દિસ્વા નરિન્દસ્સ, ઘાતેસ્સામિ ઇમં ઇતિ.
આહ રાજા નિવારેસિ, મા તે રુચ્ચિ બલં ઇદં;
નેવ સક્કા’ધિવાસેતું, અતિમન્દં હનિસ્સતિ.
દુવિન્નં બલકાયાનં, રાજામજ્ઝગતો અહુ;
તતો સેના દ્વિધા’હોસિ, ચોરસેનાપતીપતિ.
રઞ્ઞો નાગો મધુકવ્હ રુક્ખચ્છાયં સમાવિસિ;
તદા છત્તં પતિતસ્સ, સાખમાહચ્ચ ભૂમિયં.
ચોરસ્સ સેના તં દિત્વા, હરિત્વા સામિનો અદા;
સો તં ઉસ્સાપયિછત્તં, ઠત્વાપબ્બતમુદ્ધનિ.
તદા રાજબલં રાજા, નુનમેસોતિ ચિન્તિય;
ગન્ત્વા તં પરિવારેસિ, રાજા આસિ તદેકકો.
હત્થિક્ખન્ધા તદોરુય્હ-પુત્તં’મચ્ચઞ્ચ સોહદં;
ઉપાવિસિ સમીપમ્હિ, મેરુમજ્જરકાનનં.
મોગ્ગલ્લાનો તતો લદ્ધ-જયો વાહનમાદિય;
સેનાપતિંચ મિત્તદ્દું, તસ્સ પુત્તઞ્ચ પાપિનં.
ઉપાગમ્મ પુરં રાજા, આસી લઙ્કા તલાધિપો;
તતો ચિન્તેસિ જીવન્તે, સત્તુમ્હિ ન સુખં ઇતિ.
સો સુત્વા પુબ્બરાજસ્સ, પુત્તો એત્થાતિ કુજ્ઝિય;
આણાપેસિ ચ તસ્સા’સુ, હત્થપાદાનિ છિન્દિતું.
ઉપક્કમિ તદા રઞ્ઞા, આણત્તો પુરિસો ખણે;
છિન્દિતું હત્થપાદં સો, કુમારો રોદિ દુમ્મનો.
પૂવખાદકહત્થં મે, છિન્દેય્યં ચે તદા અહં;
ખાદિસં તેન પૂવેતિ, હં સુત્વા રાજકમ્મિકો.
રોદિત્વા પરિદેવિત્વા, રાજાણાય દુખદ્દિતો;
વામં હત્થઞ્ચ પાદઞ્ચ, તસ્સ છિન્દિ નરાધમો.
જેટ્ઠતિસ્સો ¶ પલાયિત્વા, રઞ્ઞો પુત્તો’પરો અગા;
અઞ્ઞતો મલયં દેસં, મેરુકન્દરનામકં.
રાજા’થ સસુતા’મચ્ચો, ગન્ત્વા વેળુવનં રહો;
ચોદિતો તત્થ ભિક્ખૂહિ, કાસાવાનિ સમાદિયિ.
ભિક્ખુવેસં ગહેત્વાન, રોહણં ગન્તુમાનસો;
મણિહીરં સમાગઞ્છિ, તત્રઠા રાજસેવકા.
સઞ્જાનિત્વા તયોપેતે, તેસં પાદેવરુજ્ઝિય;
સાસનં તસ્સ પેસેસું, રાજા સુત્વા વિસેસતો.
તુટ્ઠો આણાપયિ ગન્ત્વા, સીઘમાદાય તેજને;
તતો સીહગિરિંનેત્વા, તિસ્સઙ્કં નિરુપદ્દવં.
સીસં ગણ્હથ તત્થેવ, રઞ્ઞો ચ તનયસ્સ ચ;
અમચ્ચં પન જીવન્ત-માનેય્યાથ મમ’ન્તિકં.
મનુસ્સા એવમાણત્તા, તે ગહેત્વા તયોજને;
નેત્વા સીહગિરિંકાતું, યથાવુત્તમુપક્કમું.
તતો રાજસુતો આહ, પુરિસે કમ્મકારકે;
સીસં મે પઠમં છેત્વા, દેથ મય્હં સુખં ઇતિ.
રાજપોસા તથા’કાસું, પચ્છાછિન્દિંસુ રાજિનો;
સીસં પસ્સથ બાલાનં, કમ્મં કમ્મવિદૂજના.
એવં અનિચ્ચા ભોગાહિ, અધુવા અસયંવસી;
તત્થ લગ્ગા કથં નિચ્ચં, સુખં ભો ન ગવેસથ.
રઞ્ઞો સાસનમાહંસુ, અમચ્ચસ્સ હિતેસિનો;
તં સુત્વાન હસિત્વાન, ઇદં વચનમબ્રવિ.
છિન્નસીસો મયા દિટ્ઠો, મયિ જીવતિ સામિકો;
ઠપેત્વા હમ્પિ સેવામિ, અહો અઞ્ઞઞ્હિ સામિકં.
ઇધ તં મારયિત્વાન, છાયં તસ્સ હરિસ્સથ;
અહો અઞ્ઞાણકા તુમ્હે, મઞ્ઞે ઉમ્મત્તકા ઇતિ.
ઇતિ વત્વાન સો પાદે, ગહેત્વા સામિનો સયિ;
તસ્સ તે હરણોપાયં, અપસ્સન્તા યથા તથા.
તસ્સાપિ સીસં છેત્વાન, મચ્ચા આદાય તીણિ’પિ;
રઞ્ઞો દસ્સેતુમાહચ્ચ, રાજા તુસિત્થ નિબ્ભયો.
દુટ્ઠસેના ¶ પતિસ્સા’દા, તતો મલયરાજતં;
અસિગ્ગાહકઠાનમ્હિ, તસ્સ પુત્તં ઠપેસિ ચ.
થૂપત્તયમ્પિ છાદેસિ, વત્થેહિ અહતેહિ સો;
તથા લઙ્કાતલે સબ્બે, થૂપેકાસિ મહુસ્સવં.
કેસધાતુઞ્ચ નાથસ્સ, દાઠાધાતું તથેવ ચ;
મહાબોધિં સસક્કચ્ચં, મહાપૂજાય સક્કરિ.
સબ્બં વેસાખપૂજાદિં, ચારિત્તંનુગતં અકા;
ધમ્મકમ્મેન સોધેસિ, સબ્બં સુગતસાસનં.
પિટકાનઞ્ચ સજ્ઝાયં, મહાપૂજાય કારયિ;
લાભં દત્વા તિરેકેન, પૂજયિત્થ બહુસ્સુતે.
ભિક્ખૂનં દીપવાસીનં, સબ્બેસં ચીવરં અગા;
આવાસેસુ ચ સબ્બેસુ, કથિનં અત્થરાપયિ.
પટિમાયો ચ કારેસિ, જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખરિ;
લોણક્ખેત્તઞ્ચ પાદાસિ, સઙ્ઘસ્સ તિસતાધિકં.
કારપિટ્ઠિમ્હિ કારેસિ, મોગ્ગલ્લાન વિહારકં;
વિહારા પિટ્ઠિગામઞ્ચ, સગામં વટગામકં.
તથા ચેતિયગેહઞ્ચ’-કાસિ રક્ખવિહારકે;
વિહારં નં બહુન્નં સો, ભોગગામે બહૂ અદા.
એવં પુઞ્ઞાની સો’કાસિ, અપ્પમેય્યાનિ ભૂમિપો;
સમ્પત્તીનમનિચત્તં, સરન્તો પુબ્બરાજિનો.
તદા કેનચિ દોસેન, કુદ્ધોમલયરાજિનો;
સરિત્વા પુબ્બરાજસ્સ, કતં તેન વિરૂપકં.
ઉપાયેન ગહેત્વાન, હત્થપાદઞ્ચ છેદયિ;
તં સુત્વા સો અસિગ્ગાહો, સપુત્તો રોહણંગતો.
વસન્તો તત્થ સો કત્વા, હત્થે જનપદં લહું;
જેટ્ઠસિસ્સમુપગઞ્છિ, નિલીનં મલયે ઠિતં.
સદ્ધિં તેનસઘાતેન્તો, રટ્ઠં જનપદં ખણે;
દોળપબ્બતમાગમ્મ, ખન્ધાવારં નિવેસયિ.
રાજા સુત્વાન તં સબ્બં, સન્નદ્ધબલવાહનો;
ખન્ધાવારં નિવેસેસિ, ગન્ત્વા તસ્સેવ સન્તિકં.
તદા ¶ પજ્જરરોગેન, મનુસ્સારાજિનો બહૂ;
ઉપદ્દુતા મતા આસું, તં સુત્વા સો અસિગ્ગહો.
યુદ્ધમારભિવેગેન, રઞ્ઞો સેનાતિદુબ્બલા;
પભિજ્જિત્વા પલાયિત્થ, રાજાપચ્છા પલાયિ સો.
દિસ્વા એકાકિનં યન્તં, સીહપબ્બતસન્તિકે;
અસિગ્ગાહો મહારાજં, મારયિત્થ સપરિસં.
ઓહીનં પચ્છતો જેટ્ઠ-તિસ્સમ્પિ પન મારિતું;
સાસનં તસ્સ પેસેસિ, એહિ રાજા ભવાહીતિ.
સો તઞ્ઞત્વા પલાયિત્વા, નિવત્તો મલયં અગા;
કથઞ્હિ લદ્ધં કિચ્છેન, રજ્જંસો દેતિ મે ઇતિ.
એવં ખો દલ્લનામં સો, મોગ્ગલ્લાનં નરિસ્સરં;
મારેત્વા છહિ વસ્સેહિ, સમ્પત્તબલવાહનો.
અથા’ગન્ત્વા અસિગ્ગાહો, અનુરાધપુરં વરં;
રાજા હુત્વા પવત્તેસિ, આણાચક્કં મહીતલે.
સ સિલામેઘવણ્ણવ્હો, સઙ્ઘં બોધિઞ્ચ વન્દિય;
થૂપત્તયઞ્ચ સક્કાસિ, મહાપાળિઞ્ચ વડ્ઢયિ.
પાયાસં’દાસિ સઙ્ઘસ્સ, સપ્પિફાણિતસઙ્ખતં;
છાતકે અતિકિચ્છમ્હિ, પરિસ્સાવનમેવ ચ.
સબ્બદાનેન સઙ્ગણ્હી, કપણદ્ધિવણિબ્બકે;
પૂવમૂલધનંચા’દા, કુમારાનં મહાદયો.
વિહારે અભયે બુદ્ધં, પૂજયિત્થ સીલામયં;
જિણ્ણઞ્ચ ગેહં તસ્સા’કા, નાનારતનચિત્તિકં.
કોલવાપિઞ્ચ દત્વાન, આરક્ખત્થં જિનસ્સ સો;
પૂજં સબ્બોપહારેહિ, સબ્બકાલં પવત્તયિ.
એવં તસ્મિં મહીપાલે, વસન્તે પુઞ્ઞભાજને;
નાયકો સિરિનાગવ્હો, જેટ્ઠતિસ્સસ્સ માતુલો.
ગન્ત્વાન પરતીરં સો, આદાય દમિળે બહૂ;
આગન્ત્વા ઉત્તરં દેસં, ગણ્હિતું તમુપક્કમિ.
રાજાપિ સુત્વા તં ગન્ત્વા, યુજ્ઝિત્વા રાજમિત્તકે;
ગામે હન્ત્વાન તં તેન, દમિળે સદ્ધિમાગતે.
હતસેસે ¶ ગહેત્વાન, કત્વા પરિભવં બહું;
અદાસિ દાસે કત્વાન, વિહારેસુ તહિં તહિં.
એવંસમ્પત્તવિજયે, પુરમાગમ્મભૂમિપે;
સબ્બં રટ્ઠં વિસોધેત્વા, વસન્તે અકુતો ભયે.
ભિક્ખુબોધી સનામો’થ, વિહારે અભયુત્તરે;
દુસ્સીલે બહુલે દિસ્વા, પબ્બજ્જાય નવોપિ સો.
રાજાનમુપસઙ્કમ્મ, ધમ્મકમ્મમયાચથ;
રાજા તે નેવ કારેસિ, ધમ્મકમ્મં વિહારકે.
દુસ્સીલા નિહટા તેન, સબ્બે મન્તિય એકતો;
રહો તં મારયિત્વાન, તં કમ્મં પટિબાહય્યું.
રાજા સુત્વા તદા કુદ્ધો, સબ્બેગણ્હિય એકતો;
અકા પોક્ખરણી પાલે, છિન્નહત્થે સબન્ધને.
અઞ્ઞે તત્થ સતં ભિક્ખૂ, જમ્બુદીપે ખિપાપયિ;
સરન્તો તસ્સ ઉસ્સાહં, પરિસોધેસિ સાસનં.
ભિક્ખૂ થેરિયવાદે સો, કાતું તેહિ ઉપોસથં;
આરાધેત્વા પટિક્ખિત્તો, પકુપ્પિત્વા અનાદરો.
અક્કોસિત્વા ચ ભાસિત્વા, વાચાહિ ફરુસાહિ સો;
ભિક્ખૂ તે અક્ખમાપેત્વા, દક્ખિણં દેસમજ્ઝગા.
તસ્સ સો મહતા ફુટ્ઠો, રોગેન મરિસજ્જુકં;
એવં નવહિ વસ્સેહિ, પરિચ્ચજિ મહીતલં.
તસ્સ પુત્તો તતો અગ્ગ-બોધિ નામો કુમારકો;
આસિ રાજાસિરિસઙ્ઘ-બોધિનામેન વિસુતો.
કણિટ્ઠં ભાતરં માણં, ઓપરજ્જે’ભિસઞ્ચિય;
તસ્સા’દા દક્ખિણં દેસં, સયોગ્ગબલવાહનં.
રાજા સો પુબ્બરાજૂનં, પવત્તં ન વિનાસિય;
રટ્ઠં ધમ્મેન પાલેસિ, સઙ્ઘઞ્ચ બહુમાનયિ.
જેટ્ઠતિસ્સો’થ તં સબ્બં, સુણિત્વા મલયે ઠિતો;
અરિટ્ઠં ગિરિમાગમ્મ, સઙ્ગહેસિ મહાજનં.
કત્વા હત્થગતે પુબ્બ-દક્ખિણે સુસમાનસે;
કમેન પુરમાગન્તુ-મારભિત્થ મહાબલો.
દાઠાસિવ ¶ મમચ્ચઞ્ચ, ગહેતું પચ્છિમં દિસં;
પેસયિત્વા સયં ગામે, વસિત્થ સિરિપિટ્ઠિકે.
રાજા નિસમ્મ તંસબ્બં, ઉપરાજં વિસજ્જયિ;
સબલં પચ્છિમં દેસં, સો ગન્ત્વા તં પલાપયિ.
પોતકંવ કુલાવમ્હિ, સક્કા હન્તુન્તિ દારકં;
માયેત્તં આગતં રાજા, કુમારા’મચ્ચ મગ્ગહી.
જેટ્ઠતિસ્સંપિ એતંવ, ગણ્હિસ્સામીતિ ચિન્તિય;
થોકેનેવ બલેનાગા, નિરાસઙ્કોતિવિક્કમો.
જેટ્ઠસિસ્સોપિ તં સુત્વા, સન્નદ્ધબલવાહનો;
સાગરો ભિન્નવેલોવ, રાજસેનં સમોત્થરિ.
રાજસેના પભિજ્જિત્થ, રાજા આરુય્હ કુઞ્જરં;
એકો અઞ્ઞાતવેસેન, પલાયિત્વા ખણેન સો.
છટ્ઠે માસમ્હિ રજ્જમ્હા, નાવમારુય્હ સજ્જુકં;
જમ્બુદીપમગાહિત્વા, ધનં દેસઞ્ચ ઞાતકે.
જેટ્ઠતિસ્સો તતો હુત્વા, પુરે રાજાયથા પુરે;
સબ્બં કિચ્ચં પવત્તેસિ, પરિપાલેસિ સાસનં.
મહાદારગિરિં સો’દા, વિહારે અભયુત્તરે;
મહાવિહારસ્સા’દાસિ, મહામેત્તવ્હબોધિકં.
ગોણ્ડિગામઞ્ચ પાદાસિ, રાજા જેતવનસ્સ સો;
માતુલઙ્ગણકઞ્ચેવ, ગામઞ્ચો દુમ્બરઙ્ગણં.
મહાનાગસ્સ પાદાસિ, પધાનઘરકસ્સ સો;
કસ્સપસ્સ ગિરિસ્સાપિ, આહારં અમ્બિલાપિકં.
ગામં કક્ખલવિત્થિઞ્ચ, અદાવેળુવનસ્સ સો;
ગઙ્ગામાતિ વિહારસ્સ, કેહેતં ગામકં અદા.
અન્તરાગઙ્ગસવ્હસ્સ, ચુલ્લમાતિકગામકં;
મયેત્તિકસ્સપાવાસે, સહન્ન નગરં અદા.
કાળવાપિ વિહારસ્સ, ઉદવ્હં ગામમાદિસિ;
એતે ચઞ્ઞેચ સો ભોગ-ગામેહિ પરિપૂરયિ.
જિણ્ણં સતસહસ્સેહિ, તીહિ સો પટિસઙ્ખરિ;
ભિક્ખૂનં દીપવાસીનં, તિચીવરમદાસિ ચ.
જમ્બુદીપગતસ્સા’સું ¶ , રઞ્ઞો સોદરિયા નરા;
તત્થ તત્થ નિલીના તે, દેસં હન્તુમુપક્કમું.
સુત્વા તં જેટ્ઠતિસ્સો’થ, કાળવાપિંઉપચ્ચ સો;
યુજ્ઝન્તો તેહિ તત્થેવ, વાસં’કાસિ સવાહનો.
પરતીરં ગતો રાજા, ગહેત્વા દમિળં બલં;
કાળવાપિમુપાગમ્મ, કાતું યુદ્ધમુપક્કમિ.
જેટ્ઠતિસ્સોપિ સન્નદ્ધ બલકાયો ધનાયુધો;
જમ્બુદીપં ગમાપેત્વા, અમચ્ચં દાઠસિવકં.
વમ્મિતં ગજમારુય્હ, યુજ્ઝન્તો અત્તનો બલં;
ઓહીયમાનં દિસ્વાન, આરુળ્હં અત્તના સહ.
મહામચ્ચવચો વેદં, સન્દેસં મે મહેસિયા;
આરોચેહિ યથાકામં, પચ્છા તવ કરિસ્સતિ.
પબ્બજિત્વા મહાદેવી, સજ્ઝાયિત્વા ચ આગમં;
અભિધમ્મં કથેત્વાન, પત્તિં દેહીતિ રાજિનો.
ઇચ્ચેતં સાસનં દત્વા, દમિળે આગતાગતે;
યાવ યુદ્ધં નિહન્ત્વાન, આયુમ્હિ ખયમાગતે.
વેળુપ્પદમિળં નામ, દિસ્વા યુજ્ઝિતુમાગતં;
તમ્બુલત્થવિયં હત્થે, રક્ખન્તો છુરિકં તદા.
તતો નિક્કરણિં સમ્મા, ગહેત્વા સીસમત્તનો;
છેત્વા હત્થિમ્હિ અપ્પેત્વા, છુરિકં કોસિયં ખિપિ.
ઉગ્ઘોસયિ મહાસેના, મહામચ્ચોપિ સો તદા;
ગન્ત્વા’ભિયોગં વત્વાન, સીસચ્છેદમ્હિ રાજિનો.
સન્દેસં દેવિયા વત્વા, તાય પબ્બજ્જસાસને;
સમાપિતો ભિધમ્મમ્હિ, સદ્ધિમટ્ઠકથાય હિ.
ધમ્માસના સમોરુય્હ, નિસીદિય મહીતલે;
એહિ રઞ્ઞો મહાકારં, દસ્સેહી’તિ નિયોજિતો.
નિસજ્જ પુરતો તસ્સા, છિન્દિત્વા સીસમત્તનો;
ખિપિત્વા છુરિકં આહ, એવં દેવો મતો ઇતિ.
સા તં દિસ્વા-તિસોકેન, ફાલેત્વા હદયં મતા;
એવં પઞ્ચહિ માસેહિ, રાજા સો તિદિવં ગતો.
એવં ¶ વિજિતસઙ્ગામો, સત્તવો અભિમદ્દિય;
રજ્જં પાકતિકં કત્વા, વિહરન્તો પુરે વરે.
ઉપરાજસ્સ નામેન, કારિતસ્સ પન’ત્તના;
મહલ્લરાજા સવ્હસ્સ, પધાનઘરકસ્સ સો.
અદ્ધા ગામદ્વયં રાજા, હઙ્કારં સામુગામકં;
કેહેલ્લરાજભાગઞ્ચ, સબ્બેપિ પરિચારકે.
તથા જેતવનસ્સ’દા, મહામણિકગામકં;
મયેત્તિકસ્સપાવાસં, સાલગામેન પૂજયિ.
અમ્બિલ્લપદરં ચા’દા, ચેતિયસ્સ ગિરિસ્સ સો;
પુલત્થિનગરે કાસિ, મહાપાનાદિ દીપકં.
અમચ્ચા તસ્સ મારેસું, માણવ્હં યુવરાજકં;
અન્તોપુરે’પરજ્ઝિત્વા, દત્વાપિ સમમેત્તિકં.
તતો કસ્સપનામં સો, કણિટ્ઠં સકભાતરં;
પાલેન્તો સન્તતિં રાજા, ઓપરજ્જે’ભિસેચયિ.
માણસ્સ મરણં સુત્વા, ગહેત્વા દમિળે લહું;
દાઠાસિવો સમાગઞ્છિ, ગામં તિન્તિણી નામકં.
તસ્સાગમનમઞ્ઞામ, નિક્ખમિત્વા સવાહનો;
યુજ્ઝન્તો દ્વારસે વસ્સે, જમ્બુદીપં પલાતવા.
પહાય સબ્બં ગચ્છન્તો, સઞ્ઞાણત્થાય અત્તનો;
એકાવલિં ગહેત્વાવ, એકાકી સો હિ નિક્ખમિ.
એકાવલિં વિનાચેવ, રાજા હુત્વા યથાવિધિં;
અહુ દાઠોપતિસ્સોતિ, વિસુતો ધરણી તલે.
ઇતરો લદ્ધઓકાસો, રજ્જમગ્ગહિ યુજ્ઝિય;
અઞ્ઞમઞ્ઞં પલાપેસું, એવં તે અન્તરન્તરા.
એવં ઉભિન્નં રાજૂનં, સઙ્ગામેના’ભિપીળિતો;
લોકો ઉપદ્દુતો-સબ્બો વિહીનધનધઞ્ઞવા.
દાઠોપતિસ્સો નાસેસિ, સબ્બં પુબ્બકરાજૂનં;
ગણ્હી તીસુ નિકાયેસુ, સારં ધાતુઘરેસુ ચ.
સુવણ્ણપટિમાયો સો, સુવણ્ણં ગણ્હિ ભિન્દિય;
સોણ્ણમાલાદિકં સબ્બં, પૂજાભણ્ડં નિરાકરિ.
થૂપારામે ¶ તથાગણ્હિ, સોવણ્ણં થુપિકં ઘરે;
મહગ્ઘરતનાકિણ્ણં, છત્તં ભિન્દિત્થ ચેતિયે.
મહાપાળિમ્હિ નાવાયો, દમિળાનં સદાપયિ;
રાજગેહા નિઝાપેસું, સદ્ધિં ધાતુઘરેન તે.
પચ્છા વિપ્પટિસારી સો, દેસેતું, પાપમત્તનો;
કારેસિ સહ ભોગેન, સાકવત્થુવિહારકં.
ભાગિનેય્યોપિ રતન-દાઠો ઇતિ જને સુતો;
મહાદીપાદો હુત્વાન, સભોગો તમુપટ્ઠહિ.
અગ્ગબોધિમ્હિ સમ્પત્તે, રજ્જં યુદ્ધબલેન ચ;
કસ્સપો યુવરાજા સો, સેનં રક્ખિતુમત્તનો.
દુપ્પઞ્ઞો સહસા ભેત્વા, થૂપારામમ્હિ ચેતિયં;
દેવાનંપિયતિસ્સેન, ખુદ્દરાજેન ચેવ હિ.
પુબ્બકેહિચ રાજૂહિ, પૂજિતંધનસારકં;
અગ્ગહેસિ દુન્નિતીહિ, પાપકેહિ પુરક્ખતો.
દક્ખિણસ્સ વિહારસ્સ, ચેતિયં પરિભિન્દિય;
અગ્ગહેસિ ધનં સારં, એવમઞ્ઞેપિ ભિન્દયિ.
એવં કરોન્તં તં રાજા, દુન્નિતિકપુરક્ખતં;
નાસક્ખિ કિર વારેતું, અહો પાપા નિવારિયા.
તં વારેતુ મસક્કોન્તો, થૂપારામમ્હિ ચેતિયં;
ભિન્નં તેન સકારેસિ, સહસ્સેન સમઙ્ગલં.
તદા દાઠોપતિસ્સેન, અગ્ગબોધિ નરિસ્સરો;
જિતો રોહણમેવા’ગા, સજ્જેતું બલવાહનં.
તત્ર ઠિતો સોળસમે, વસ્સે બ્યાધિહતો મતો;
તદા તસ્સ કણિટ્ઠો સો, યુવરાજાપિ કસ્સપો.
દાઠોપતિસ્સ રાજાનં, જમ્બુદીપં પલાપિય;
એકરજ્જમકાદેસં, મકુટન્તુ ન ધારયિ.
સાધૂનં સઙ્ગમેને’સ, હુત્વા વિપ્પટિસારકો;
નાસં પાપસ્સ કમ્મસ્સ, કરિસ્સામીતિ ચિન્તિય.
પુપ્ફારામે ફલારામે, વાપિયો’પિ ચ કારયિ;
મહાચેતિત્તયઞ્ચાપિ, મહાપૂજાહિ સક્કરિ.
થૂપારામઞ્ચ ¶ પૂજેત્વા, એકંગામઞ્ચ તસ્સદા;
સબ્બાગમિયભિક્ખૂહિ, ધમ્મંદેસાપયિત્થ ચ.
કત્વા મરિચવટ્ટિમ્હિ, પાસાદં સુત્થિરં તહિં;
વાસયિત્થ મહાથેરં, નાગસાલ નિવાસિતં.
તત્રટ્ઠં તમુપટ્ઠાય, પચ્ચયેતિ ચતૂહિ’પિ;
અભિધમ્મં કથાપેસિ, સદ્ધિમટ્ઠકથાય સો.
નાગસાલકમાવાસં, કત્વા તસ્સેવ’દાસિ સો;
મહાનિટ્ઠિલગામઞ્ચ, પચ્ચયત્થાય તસ્સ’દા.
અથ દાથોપતિસ્સો સો, જમ્બુદીપા ઇધાગતો;
મહન્તં બલમાદાય, કરોન્તો તેન આહવં.
કસ્સપેન સુસન્નદ્ધ-વાહનેન તતો મરિ;
દ્વાદસાસું કિરેતસ્સ, રાજભૂતસ્સ હાયના.
તસ્સ દાઠોપતિસ્સસ્સ, ભાગિનેય્યો સનામકો;
જમ્બુદીપં પલાયિત્થ, ભીતો તમ્હા મહારણે.
એવં અનિચ્ચા વત સબ્બભોગા,
સુદુલ્લભા ચેવ ખણેવ સોભા;
તસ્માહિ એતેસુ રતિં વિહાય,
ભવેય્ય ધમ્માભિમુખો હિતેસી.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
છ રાજકો નામ
દ્વિચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
તેચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
ચતુરાજકો
તતો ¶ વિજિતસઙ્ગામો, કસ્સપો પુરિતાસયો;
મહાપાળિમ્હિ સઙ્ઘસ્સ, સમિદ્ધં ભોજનં અકા.
નાગસાલા નિવાસિં સો, મહાધમ્મકથિં યતિં;
મહાપૂજાય પૂજેત્વા, સદ્ધમ્મં તેન વાચયિ.
વસન્તં ભાતુઆવાસે, સમુદ્દિસ્સ લિખાપયિ;
કટન્ધકારવાસિં સો, પાળિ સબ્બં સસઙ્ગહં.
જિણ્ણં સઙ્ખરિકમ્મઞ્ચ, નવં કારેસિ ચેતિયે;
સઙ્ઘભોગમનેકઞ્ચ, તત્થ તત્થ પવત્તયિ.
નાનામણિસમુજ્જોતં, કાસિ ચૂળમણિત્તયં;
સતં પણ્ડુપલાસાનં, વત્થદાનેન તપ્પયિ.
તસ્સાસું બહવો પુત્તા, જેટ્ઠો તેસઞ્ચ માણકો;
સબ્બે તે ન વયપ્પત્તા, બાલાવિગતબુદ્ધિનો.
તતો સો બ્યાધિના ફુટ્ઠો, અતેકિચ્છેન કેનચિ;
પુત્તા મે બાલકા સબ્બે, ને’તે રજ્જક્ખમા ઇતિ.
વસન્તં રોહણે દેસે, ભાગિનેય્યં મહામતિં;
આહુય સબ્બં પાદાસિ, રજ્જં પુત્તેહિ અત્તનો.
ગન્ધમાલાદિપૂજાહિ, પૂજયિત્વાન ચેતિયે;
ભિક્ખુસઙ્ઘં ખમાધપસિ, દત્વાન ચતુપચ્ચયં.
એવં ધમ્મં ચરિત્વાન, મિત્તામચ્ચજનેસુ ચ;
ગતો નવહિ વસ્સેહિ, યથાકમ્મં નરાધિપો.
કત્વા કત્તબ્બકિચ્ચં સો, માતુલસ્સ સગારવો;
સઙ્ગહન્તો જનં માણો, દમિળે નીહરાપયિ.
એકતો દમિળા હુત્વા, નિબ્બાસેમ ઇમં ઇતિ;
તસ્મિં ઠિતે બહિદ્ધાવ, અગ્ગહેસું પુરં સયં.
હત્ત ¶ દાઠસ્સ પેસેસિ, જમ્બુદીપગતસ્સ તે;
આગન્તુંતવ કાલોતિ, સાસનં રજ્જગાહણે.
માણો’પિ સઙ્ઘં પેસેસિ, સાસનં પિતુરોહણં;
પિતા સુત્વાન તં આગા, ન ચીરેનેવ રોહણા.
ઉભે તે મન્તયિત્વાન, અકંસુ સન્ધિલેસકં;
ઉમિળેહિ તતો જાતા, સબ્બે તે સમવુત્તિનો.
તતો સો પિતરં રજ્જે, અભિસિઞ્ચિત્થ માણકો;
સો’ભિસિત્તો નિકાયાનં, સહસ્સાનં તયં અદા.
સઙ્ઘં રટ્ઠઞ્ચ સઙ્ગય્હ, સબ્બં રાજકુલટ્ઠિતં;
ભણ્ડં પેસેસિ સત્તૂહિ, રક્ખણત્થાય રોહણં.
હત્થદાઠોપિ સુત્વાન, દમિળાનં તુ સાસનં;
ખણેના’ગા ઇમં દીપં, ગહેત્વા દમિળ્હં બલં.
તદા તે દમિળા સબ્બે, પરિભૂતા ઇધ ઠિતા;
આયન્તમેવ તં ગન્ત્વા, પરિવારેસુ મઞ્જસે.
માણોપિ સુત્વા તં સબ્બં, નાયં કાલોતિ યુજ્ઝિતું;
પેસેત્વા પિતુરાજાનં, સદ્ધિં સારેન રોહણં.
પુબ્બદેસં સયં ગન્ત્વા, સઙ્ગણ્હન્તો જનં વસી;
લદ્ધા દમિળપક્ખં સો, ગહેત્વા રાજકં પુરં.
દાઠોપતિસ્સો રાજાતિ, નામં સાવેતિ અત્તનો;
માતુલં વિય તં લોકો, તેન નામેન વોહરિ.
પિતુચ્છપુત્તમાનેત્વા, અગ્ગબોધિ સનામકં;
ઠપેત્વા યુવરાજત્તે, દેસઞ્ચા’દાસિ દક્ખિણં.
ઠાનન્તરઞ્ચ પાદાસિ, નિસ્સિતાનં યથારહં;
સાસનસ્સ ચ લોકસ્સ, સબ્બં કત્તબ્બમાચરિ.
મહાપાળિમ્હિ દાપેસિ, સવત્થં દધિભત્તકં;
ખીરં પાયાસકઞ્ચેવ, ધમ્મં સુણિ ઉપોસથિ.
કારેત્વા સબ્બપૂજાયો, દેસા પેત્વાન દેસનં;
એવમાદીહિ પુઞ્ઞેહિ, અત્તાનં’કાસિ ભદ્દકં.
કસ્સપસ્સ વિહારસ્સ, દત્વાસેનવ્હગામકં;
મહાગલ્લઞ્ચ પાદાસિ, પધાનઘરકસ્સ સો.
પરિવેણસ્સ ¶ મોરસ્સ, અકાસિ સકગામકં;
થૂપારામસ્સ પુણ્ણોળિં, દત્વા સક્કાસિ ચેતિયં.
કપ્પૂરપરિવેણં સો, કારેસિ અભયુત્તરે;
વિહારં તિપુથુલ્લવ્હં, કત્વા તસ્સેવ દાપયિ.
તસ્મિં કરોન્તે વારેસું, સીમાયન્તો’તિ ભિક્ખવો;
થેરિયા તે કિબાહેત્વા, બલં તથેવ કારયિ.
અથ તે તે થેરિયા ભિક્ખૂ, દુમ્મઞ્ઞૂ તત્થ રાજિનિ;
અસ્સદ્ધં તં વિદિત્વાન, પત્તનિક્કુજ્જનં કરું.
વુત્તઞ્હિ મુનિના તેન, અસ્સદ્ધો યો ઉપાસકો;
અલાભાય ચ ભિક્ખૂનં, ચેતેત’ક્કોસતિ ચ તે.
પત્તનિકુજ્જનં તસ્સ, કત્તબ્બન્તિ તતો હિ તે;
તસ્સ તં કમ્મમકરું, લોકો મઞ્ઞિત્થ અઞ્ઞથા.
આદાયુ કુજ્જિતં પત્તં, ચરન્તો ભિક્ખુભિક્ખકં;
નિકુજ્જેય્ય ઘરદ્વારે, તસ્સા’તિ કથિકં કરું.
તસ્મિં સો સમયે ફુટ્ઠો, બ્યાધિના મહતામરિ;
વસ્સમ્હિ નવમે રાજા, સમ્પત્તો જીવિતક્ખયં.
દપ્પુલોપિ તતો રાજા, ગતો રોહણકં સકં;
વાસં કપ્પેસિ તત્થેવ, કરોન્તો પુઞ્ઞસઞ્ચયં.
ઇતો પટ્ઠાય વક્ખામ, તસ્સ વંસમનાકુલં;
વુચ્ચમાનમ્હિ એત્થેવ, તસ્મિં હોતિ અસઙ્કરો.
જાતો ઓક્કાકવંસમ્હિ, મહાતિસ્સોતિ વિસ્સુતો;
આસિ એકો મહાપુઞ્ઞો, સમાકિણ્ણગુણાકરો.
તસ્સે’કા ભરિયા આસિ, સઙ્ઘપિવાતિ વીસ્સુતા;
ધઞ્ઞપુઞ્ઞગુણૂપેતા, ધીતા રોહણસામિનો.
તસ્સાપુત્તા તયો આસું, પઠમો અગ્ગબેધિકો;
દુતિયો દપ્પુલો નામ, તતિયો મણિઅક્ખિકો.
એકાવ ધીતા તસ્સાસિ, રાજનમગમા ચ સા;
જેટ્ઠો રોહણનામસ્સ, દેસસ્સા’સિ સયં વસી.
મહાપાળિં સ કારેસિ, મહાગામે મહાધનો;
દાઠગ્ગબોધિનામઞ્ચ, પરિવેણં તહિ વંસો.
કાણગામમ્હિ ¶ કાણાનં, ગિલાનાનઞ્ચ સાલકે;
વિહારે પટિમાવ્હે ચ, મહન્તં પટિમાઘરં.
પતિટ્ઠપેસિ કત્વાન, બુદ્ધતત્થ સિલામયં;
મહન્તનામં સપ્પઞ્ઞો, ઇદ્ધીહિ વિય નિમ્મિતં.
સાલવાણઞ્ચ કારેસિ, વિહારં અત્તનામકં,
પરિવેણવિહારઞ્ચ, તથા કાજરગામકં.
નવકમ્માનિ કારેત્વા, ધમ્મસાલવિહારકે;
સયં વચ્ચકુટી એસ, તત્થ સોધેસિ બુદ્ધિમા.
ઉચ્ચિટ્ઠં ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, ભોજનં પરિભુઞ્જિય;
મણ્ડગામઞ્ચ સઙ્ઘસ્સ, ગામં’દાસિ મસાદવા.
પુઞ્ઞાને’તાનિચઞ્ઞાનિ, કત્વા તસ્મિં દિવઙ્ગતે;
આસી તસ્સા’નુજો તત્થ, સામિ દપ્પુલનામકો.
ઇસ્સેરં તત્થ વત્તેસિ, સમ્પમદ્દિય સત્ત વો;
મહાદાનં પવત્તેસિ, નિસ્સઙ્કં રોહણં અગા.
તસ્સ તુટ્ઠો જનો આહ, મહાસામીતિ એસનો;
તતો પટ્ઠાય તં લોકો-મહાસામીતિ વોહરિ.
સુત્વાન તં સિલાદાઠો, નરિન્દો સકધીતરં;
તસ્સ પાદાસિ સન્તુટ્ઠો, ગુણેહિ બહુકેહિ ચ.
યુજરાજત્તમસ્સાદા, રજ્જયોગ્ગોતિ માનિતું;
માણવમ્માદયો તસ્સ, પુત્તા આસું મહાસયા.
પાસાણદિપવાસિસ્સ, મહાથેરસ્સ સન્તિકે;
ધમ્મં સુત્વા પસીદિત્વા, તસ્મિં તં બહુમાનિતું.
વિહારં રોહણે કત્વા, તસ્સ પાદાસિ સોપિ તં;
ચાતુદ્દિસિયસઙ્ઘસ્સ, પરિભોગાય વિસ્સજ્જિ.
અમ્બમાલા વિહારાદિ, વિહારે કારયિ બહૂ;
ખદિરાલિવિહારઞ્ચ, કત્વા દેવ મપૂજયિ.
પાસાદમનુરારામં, મુત્તોલમ્બં સુજિણ્ણકં;
સીરિવડ્ઢઞ્ચ પાસાદં, તથા તક્કમ્બિલં પરં.
સોધેત્વા ભિક્ખવો તત્થ, દ્વત્તિંસ પરિવાસયિ;
સબ્બપચ્ચયદાનેન, સન્તપ્પેત્વા મહીમતિ.
અદા ¶ કેવટ્ટગમ્ભીરં, ગામં નાગવિહારકે;
તથા રાજવિહારસ્સ, ગોન્નગામં સમાદિયિ.
અદા તીસવિહારસ્સ, તથાકન્તિકપબ્બકં;
ચિત્તલપબ્બતસ્સા’દા, ગામં સો ગોન્નવિટ્ઠિકં.
દત્વા રિયાકરસ્સેસ, ગામં સોમાલવત્થુકં;
અકાસિ પટિમાગેહં, તથેવ સુમનોહરં.
તત્રટ્ઠસ્સ જિનસ્સા’કા, ઉણ્ણલોમં મહગ્ઘિયં;
હેમપટ્ટઞ્ચ કારેસિ, સબ્બં પૂજાવિધિં સ’કા.
ચેતિયે પરિજિણ્ણે સો, સુધાકમ્મેન રઞ્જયિ;
તિપઞ્ચહત્થં કારેસિ, મેત્તેય્યં સુગતં પરં.
એવમાદિનિ પુઞ્ઞાનિ, અપ્પમેય્યાનિ સો વિભૂ;
અકાસિ ચ સયં સાધુ, પરિવારેહી કારયિ.
પરિવારા ચ તસ્સાસું, બહૂપુઞ્ઞકરા નરા;
વિહારા નેકકા આસું, કતા તેહિ સપ્પચ્ચયા.
કદાચિ મગ્ગં ગચ્છં સો, અરઞ્ઞમ્હિ અગામકે;
સેનં સંવિદહિત્વાન, વાસં કપ્પેસિ રત્તિયં.
સુનહાતવિલ્લિત્તો સો, સુભુત્તોસયને સુખે;
નિપન્નેસુ ઘરે રમ્મે, નિદ્દાયિતુમુપક્કમિ.
અલભન્તો તદા નિદ્દં, કિન્નુ ખો ઇતિ કારણં;
પવત્તિં ઉપધારેન્તો, દિવસે સબ્બમત્તનો.
અદિસ્વા કારણં અન્તો, અવસ્સં બહિ હેસ્સતિ;
ઇતિ ચિન્તિય યોજેસિ, મનુસ્સેતં ગવેસિતું.
એવમાહ ચ નિસ્સઙ્કં, અય્યકા મમ રત્તિયં;
તેમેન્તા રુક્ખમૂલસ્મિં, ઠિતા આનેથ તે ઇતિ.
તેપિ ગન્ત્વા ગવેસન્તા, દીપહત્થા મહાજના;
મહાગામા’ગતે ભિક્ખૂ, રુક્ખમૂલગતે તદા.
તે ગન્ત્વા સાસનં રઞ્ઞો, આરોચેસું પધાવિસો;
દિસ્વા ચ ભિક્ખુ સન્તુટ્ઠો, નેત્વા વાસઘરં સકં.
નિચ્ચદાનાય ભિક્ખૂનં, ઠપિતે રત્તચીવરે;
તેસં દત્વાન તિન્તાનિ, ચીવરાનિ સમાદિય.
સુક્ખાપિય ¶ ચ કત્વાન, પાદધોવનકાદિકં;
નિસીદાપિય તે સબ્બે, સયને સાધુ સન્થતે.
ભેસજ્જં પટિયાદેત્વા, સયમેવો’પનામિય;
પચ્ચૂસેપિ ચ કત્વાન, કત્તબ્બં ભોજનાદિકં.
દત્વા કપ્પિય કારે’થ, વિસ્સજ્જેસિ યથારુચિં;
એવં પુઞ્ઞરતસ્સેવ, તસ્સા’સિ દિવસં ગતં.
એવં પુઞ્ઞપરેતસ્મિં, વસમાને નરુત્તમે;
રટ્ઠં જનપદં સબ્બં, યોજેત્વા પુઞ્ઞકમ્મેસુ.
માણો પાચિનદેસમ્હિ, વસન્તો બલસઙ્ગહં;
કત્વાન પિતુનો સેનં, ધનં ચેવા હરાપિય.
કાતું સઙ્ગામમાગઞ્છિ, તિપુચુલ્લસગામકં;
દાઠોપતિસ્સો તં સુત્વા, તમ્બલંગા મહાબલો.
તત્થા’કંસુ મહાયુદ્ધં, અઞ્ઞમઞ્ઞં સમાગતા;
યોધા દાઠો પતિસ્સસ્સ, માણં સઙ્ગંવ મારયું.
તં સુત્વા દપ્પુલો સોપિ, સોકસલ્લહતો મરિ;
સત્તાહ મનુરાધમ્હિ, વસં રજ્જમકારયિ.
રોહણે તીણિ વસ્સાનિ, એસ રજ્જમકારયિ;
તસ્મા તસ્સ કથા આસિ, રોહણમ્હિ ઇધાપિ ચ.
એવં પરેમારિય આહવમ્હિ,
કિચ્છેન લદ્ધાવ નરેન ભોગા;
આસું ખણે વિજ્જુલતોપ ભોગા,
કો બુદ્ધિમા તેસુ રતિં કરેય્ય.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ચતુરાજકો નામ
તેચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
તિરાજકો
અચ્ચયે ¶ હત્થદાઠસ્સ, અગ્ગબોધિકુમારકો;
કણિટ્ઠો રાજિનો આસિ, સિરિસઙ્ઘાદિ બોધિકો.
ધમ્મરાજા અયં આસિ, સમ્મા દસ્સનસઞ્ઞુતો;
તસ્મા સો પુઞ્ઞકમ્માનિ, અપ્પમેય્યાનિ વત્તયિ.
નિકાયત્તયવાસીનં, ભત્તગ્ગમવલોકયિ;
મહાપાળિઞ્ચ વડ્ઢેસિ, માઘાતઞ્ચેવ કારયિ.
ઠાનન્તરઞ્ચ દાપેસિ, યથારહ મનાલયો;
સિપગોત્તાદિયોગ્ગેહિ, સંગતેહિ ચ સંગહિ.
યત્થ કત્થચિ દિસ્વાપિ, ભિક્ખવો સો મહામતિ;
સક્કત્વા સોભણાપેસિ, પરિત્તં સાસનોગધં.
થેરં સો ઉપસઙ્કમ્મ, નાગસાલનિવાસિનં;
દાઠાસિવં મહાપઞ્ઞં, સીલવન્તં બહુસ્સુતં.
સક્કચ્ચ નં તતો સુત્વા, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસનં;
ધમ્મે’તીવપસીદિત્વા, સબ્બસન્તિકરો ઇતિ.
સુત્વા થેરિયવાદાનં, પુબ્બઞાતીનમત્તનો;
પાપાનં દુટ્ઠચિત્તાનં, અપકારે કતે બહૂ.
વિહારે પરિવેણે ચ, જિણ્ણેપાકતિકે અકા;
ભોગગામે ચ દાપેસિ, તત્થ તત્થ બહૂદયે.
વિચ્છિન્નપચ્ચયે ચાકા, તદાત્યં કુરિતે વિય;
દાસકેપિ ચ સઙ્ઘસ્સ, યથાઠાને ઠપાપયિ.
પધાનઘર મેતસ્સ, થેરસ્સ’કાસનામકં;
પટિગ્ગહેત્વા તં સો’પિ, સઙ્ઘસ્સા’દા મહામતી.
ભોગગામે ચ તસ્સા’દા, ભરત્તાલં કિહિમ્બિલં;
કતકઞ્ચ તુલાધારં, અન્ધકારકમેવ ચ.
અન્ધકારં ¶ અન્તુરેળિં, બાલવં દ્વારનાયકં;
મહાનિકડ્ઢિકઞ્ચેવ, પેળહાળં તથાપરં.
એતે અઞ્ઞે ચ સો દત્વા, ભોગગામે નરિસ્સરો;
દાસિ આરામિકે ચેવ, અત્તનો કિર ઞાતકે.
તથા દ્વિન્નં નિકાયાનં, વિહારે મન્દપચ્ચયે;
દિસ્વાપિ ચ સુત્વા વા, ભોગગામે બહૂ અદા.
બહુના કિન્તુવુત્તેન, નિકાયેસુ’પિ તીસુ’પિ;
અદા ગામસહસ્સં સો, બહુપ્પાદં નિરાકુલં.
અનુસ્સરન્તો સો તિણ્ણં, રતનાનં ગુણે વરે;
એકાવલિં ગહેત્વાન, અક્ખમાલ મકા કિર.
એવં સબ્બપ્પયોગેહિ, સો’હુ ધમ્મપરાયનો;
સબ્બે તમનુસિક્ખન્તા, હેસુ ધમ્મકરા નરા.
દમિળો પોત્થકુટ્ઠવો, તસ્સ કમ્મકરો તદા;
માટમ્બિયવ્હં કારેસિ, પધાનઘરમબ્ભુતં.
બૂકકલ્લે અમ્બવાપિં, તન્તવાયિકચાટિકં;
ગામં નિટ્ઠિલવેટ્ઠિઞ્ચ, તસ્સા’દા સો સદા સકં.
કપ્પૂરપરિવેણે ચ, કુરુન્દપિલ્લકે તથા;
મહારાજઘરે ચેવ, પાસાદે સો’વ કારયિ.
અઞ્ઞત્થા’દા તયો ગામે, વિહારેસુ મહાધનો;
પોત્થસાતવ્હયો પઞ્ઞો, વિહારે જેતનામકે.
સેનાપતિરાજનામં, પરિવેણં સમાપયિ;
મહાકન્દો ચ દમિળો, પરિવેણં સનામકં.
ચુલ્લપન્થં તથા એકો, સેહાલઉપરાજકં;
ઉપરાજા સકારેસિ, સઙ્ઘતિસ્સો’પિ રાજિનો.
અઞ્ઞેસુ બહવો આસું, વિહારે એવમાદિકે;
ભસ્સ રઞ્ઞો’ નુવત્તન્તા, એવં ધમ્મીહિ પાણિનો.
પાપં વાપિ હિ પુઞ્ઞં વા,
પધાનોયં કરોતિ યો;
લો કો તં તં કરોતેવ,
તં વિજનેય્ય પણ્ડિતો.
જેટ્ઠનામા ¶ મહાપુઞ્ઞા, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
જેટ્ઠારામઞ્ચ કારેસિ, ભિક્ખૂનીનમુપસ્સયં.
તસ્સા’દાસિ ચ દ્વે ગામે, પક્કપાસાણભૂમિયં;
તમ્બુદ્ધં ભેલગામઞ્ચ, આરામિકસતં તથા.
અકા મલયરાજાપિ, ધાતુગેહં મહારહં;
મણ્ડલગિરિવિહારમ્હિ, ચેતિયસ્સ મહાધનો.
લોહપાસાદકે સો’વ, છાદેસિ મજ્ઝકૂટકં;
બોધિતિસ્સવિહારઞ્ચ, બોધિતસ્સો મહાયસો.
દીપે મણ્ડલિકા સબ્બે, તત્થ તત્થ યથાબલં;
વિહારે પરિવેણે ચ, કારયિંસુ અનપ્પકે.
તસ્સ કાલો નરિન્દસ્સ, પુઞ્ઞકમ્મમયો ઇધ;
અતિવિત્થારભીતેન, સબ્બસો ન વિચારિતં.
પુબ્બકોપિ કથામગ્ગો, આકુલો વિય ભાતિમે;
યથાપધાનં કથિતં, હેતૂનં ઉપલક્ખણં.
અથાપરેન કાલેન, પુલત્થિનગરં ગતો;
વાસં તત્થેવ કપ્પેસિ, કરોન્તો પુઞ્ઞસઞ્ચયં.
અતેકિચ્છિયરોગેન, સમ્ફુટ્ઠો કાલમત્તનો;
મરણસ્સ વિદિત્વાન, તમાહુયમહાજનં.
ઓવદિત્વાન ધમ્મેન, મરણં સો ઉપાગમિ;
મહાજનો મતે તસ્મિં, બાળ્હસોકો પરોદિય.
કત્વા આળહણે તસ્સ, કિચ્ચં સબ્બમસેસતો;
તસ્સાળાહણભસ્મમ્પિ, કત્વા ભેસજ્જમત્તનો.
રાજા ભણ્ડઞ્ચ તં સબ્બં, સબ્બઞ્ચ બલવાહનં;
સમ્મા આદાય ગોપેત્વા, નગરં સમુપાગમિ.
એવં સોળસમે વસ્સે, રાજા આસિ દિવઙ્ગતો;
પોત્થકુટ્ઠોપિ દમિળો, રજ્જં તસ્સ વિચારયિ.
ઉપરાજં ગહેત્વાન, દાઠાસિવં ખિપાપયિ;
ચારકો વિહિતું સમ્મા, રક્ખાવરણ માદિસિ.
વિના રઞ્ઞા ન સક્કાતિ, મેદિનિં પરિભુઞ્જિતું;
આનેત્વા દત્તનામકં, ધનપિટ્ઠપ્પધાનકં.
ઉપ્પન્નં ¶ રાજવંસમ્હિ, રજ્જે તં અભિસિઞ્ચિય;
તસ્સ નામં ઠપેત્વાન, સયં સબ્બં વિચારયિ.
દન્તો સો ધનપિટ્ઠિમ્હિ, વિહારં સકનામકં;
કારયિત્વાન પુઞ્ઞાનિ, અઞ્ઞાનિપિ સમાચિનિ.
સમકન્તુ સો ઠત્વા’વ, વસ્સદ્વય મહુમતો;
પોત્થકુટ્ઠો મતેતસ્મિં, પુન અઞ્ઞમ્પિ માણવં.
હત્થદાઠં સમાહૂય, ઉણ્હા નગરસમ્ભવં;
તમ્પિ રજ્જે ભિસિઞ્ચિત્વા, યથા પુબ્બં સયંવસી.
કાળદીઘાવિકં કત્વા, પધાનઘરકં તથા;
પુઞ્ઞમઞ્ઞં છમાસેહિ, સો’પિ મચ્ચુવસં ગતો.
એવં વિદિત્વા બહુપદ્દવાનિ;
ધનાનિ ધઞ્ઞાનિ ચ વાહનાનિ;
વિહાય રજ્જેસુ રતિંસપ્પઞ્ઞા;
મનુઞ્ઞપુઞ્ઞાભિરતા ભવેય્યું.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
તિરાજકો નામ
ચતુચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
રઞ્ઞો તસ્સચ્ચયે રાજા, માણવમ્મો અહોસિ સો;
કિં ગોત્તો કસ્સ પુત્તો ચ, કથં રજ્જમપાપુણિ.
મહાસમ્મતવંસમ્હિ, જાતો જાતિગુણાવહો;
પુત્તો કસ્સપનામસ્સ, થૂપારામસ્સ ભેદિનો.
ધીતા મલયરાજસ્સ, સઙ્ઘનામસ્સ રાજિનો;
તં લભિત્વા વસં દેસે, ઉત્તરે લીનવુત્તિકો.
હત્થદાઠનરિન્દેન, તસ્મિં અત્થેવ ધારિતે;
જમ્બુદીપમુપાગમ્મ, નરસીહં મહીપતિ.
ગન્ત્વા વત્વા ¶ સકં નામં, સેવિતું તમુપક્કમિ;
આરાધેસિ ચ સબ્બેહિ, પયોગેહિ નરાધીપં.
વિદિત્વા તસ્સ સોહજ્જં, નેત્વા ભરિયમત્તનો;
વાસં તત્થેવ કપ્પેસિ, સેવમાનો દિવાનિસં.
સોપિ આરાધિતો તેન, કણ્ડુવેટ્ઠિ નરુત્તમો;
સબ્બં નેન્તોવ તં રજ્જં, મહાભોગમદાપયિ.
તેન સંવાસમન્વાય, ભરિયા સઙ્ઘનામિકા;
ચતસ્સો ધીતરો પુત્તે, ચત્તારોપિ વિજાયથ.
અથેકદિવસં રાજા, હત્થિક્ખન્ધવરં ગતો;
સઞ્ચરન્તો યથાકામં, માણવમ્મેન એકતો.
નાળિકેરં પિવિત્વાન, તત્રટ્ઠોવ પિપાસિતો;
માણવમ્મસ્સ પાદાસિ, મઞ્ઞન્તો અઞ્ઞમેવ તં.
સો તં ગહેત્વા ચિન્તેસિ, સખં પેસ નરાધિપો;
ઉચ્છિટ્ઠં નામ કિં હોતિ, સત્તાનં પરમત્થતો.
તસ્મા યુત્તં મયાપાતુ-મીતિ ચિન્તિય તં પિવિ;
એવં હોન્તિ મહુસ્સાહા, દેતુકામાહિ બુદ્ધિનો.
રાજાપિ દિસ્વા તં ભીતો, તસ્સપી તાવ સેસકં;
સયં પિવિ તથાહોતિ, કમ્મં પુઞ્ઞવતં સદા.
ઠપેસિ સકવેસેવ, તતો પટ્ઠાય અત્તનો;
ભોજને સયને ચેવ, પરિહારે ચ વાહને.
એવં તેસુ વસન્તેસુ, યુદ્ધત્થાયમુપક્કમિ;
વલ્લભો નરસીહેન, નરસીહો વિચિન્તયિ.
અયં ખો મમ સેવાય, રજ્જં વંસ ગતં સકં;
લભિસ્સામીતિ સેવેતિ, રત્તિં દિવ મતન્દિતો.
સચે સોપિ મયા ગન્ત્વા, યુજ્ઝન્તો મરણં ગતો;
તક્કિતં તસ્સ મય્હઞ્ચ, સબ્બં તમફલં ભવે.
એવં ચિન્તિયતં રાજા, નિવત્તેત્વા સકે પુરે;
સયં વલ્લભરાજેન, કાતું સઙ્ગામમારસિ.
માણવમ્મોપિ ચિન્તેસિ, સચે’યં મયિ જીવિતિ;
રાજા મીયતિ યુદ્ધમ્હિ, કિં ફલં મમ જીવિતે.
વિસ્સાસો ¶ દુક્કતો તેન, ભવિસ્સતિ તથાસતિ;
સઙ્ગહેસિ કિમત્થં મં, સમાનત્તેન અત્તનો.
તસ્મા યુત્તં મયા ગન્તું, સહસઙ્ગામ મણ્ડલં;
સુખઞ્હિ સદ્ધિં તેનેત્થ, જીવિતં મરણંપિ વા.
એવં ચિન્તિય સન્નદ્ધ-બલો હત્થિવરં ગતો;
ગન્ત્વા દસ્સેસિ અત્તાનં, સો તં સઙ્ગામ મણ્ડલે.
નરસીહોવ તં દિસ્વા, હટ્ઠતુટ્ઠો સમુગ્ગિરિ;
સહો સન્થવમેતસ્મિં, કત્તબ્બં મે કતં ઇતિ.
તતો માનસ્સ સેના ચ, સેના ચેવસ્સરાજિનો;
સેનં વલ્લભરાજસ્સ, વિદ્ધંસેસિ સમાગતા.
માણવમ્મોપિ દસ્સેસિ, તહિં સુરત્તમત્તનો;
પરક્કમન્તો દેવાનં, રણે નારાયણો વિય.
નરસીતોપિ સન્તુટ્ઠો, માણવમ્મસ્સ વિક્કમે;
આલિઙ્ગત્વા સિનેહેન, ત્વં ખો મે જયદો ઇતિ.
અત્તનો પુરમાગમ્મ, કત્વા વિજયમઙ્ગલં;
માણવમ્મસ્સ સેનાય, કત્તબ્બં સબ્બમાચરિ.
અથેવં ચિન્તયિ રાજા, કત્તબ્બં મે સહાયકો;
અત્તના’કાસિ સબ્બઞ્ચ, અનણો સો મમજ્જતો.
ઇણં મમાપિ સોધેમિ, કત્વા કત્તબ્બમત્તના;
કત્તઞ્ઞૂ કતવેદીહિ, પુરિસા’તીવદુલ્લભા.
અમચ્ચે સન્નિપાતેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિ;
સહાયસ્સ મમેતસ્સ, કમ્મે તુમ્હેપિ સક્ખિનો.
મયાપિ તસ્સ કત્તબ્બં, કમ્મં સાધુ સુખાવહં;
ઉપકારો હિ સાધૂનં, ધમ્મો પુબ્બોપકારિનો.
એવં વુત્તે અમચ્ચા તે, પચ્ચાહંસુ મહીપતિ;
યં યમિચ્છતિ દેવોહિ, તં તં રુચ્ચતિ નો ઇતિ.
અથ સો માણવમ્મસ્સ, સેનં દત્વા સવાહનં;
સબ્બોપકરણઞ્ચેવ, સબ્બકમ્મકરેપિ ચ.
ગચ્છાતિ વત્વા તં યન્તં, સહસેનાયપેક્ખિય;
પરિદેવિત્થ ભૂમિન્દો, વિપ્પવુત્થં’વ પુત્તકં.
માણવમ્મોપિ ¶ આરુય્હ, નાવાયો જલધીતટે;
ન ચિરેનેવ આગમ્મ, સમત્તિક્કમ્મ વેગસા.
સહ સેનાય મદ્દન્થો, લઙ્કાદીપમુપવિસી;
તં સુત્વાન પલાયિત્થ, રાજા દાઠોપતિસ્સકો.
માણવમ્મો પુરં ગન્ત્વા, અહુત્વાવ નરાધિપો;
પલાતમનુબન્ધિત્થ, પદાનુપદમુગતો.
તદા સા દમિળિ સેના, અસ્સોસિ કિર સામિકો;
મહારોગા’ભિભૂતોતિ, સુત્વા તં સા અપક્કમિ.
સુત્વા દાઠોપતિસ્સો તં, સમાદાય મહાબલં;
માણવમ્મં ઉપાગમ્મ, કાતુમારભિ સંયુધં.
માણવમ્મો ચ ચિન્તેસિ, સબ્બા સેના ગતા મમ;
મતે મયિ સમિજ્ઝેય્ય, વેરિનો મે મનોરથં.
જમ્બુદીપંવ તસ્મા’હં, ગન્ત્વા’દાસ બલં તતો;
પુન રજ્જં ગહેસ્સંતિ, તસ્મા એવમકાસિ સો.
ગન્ત્વા પુન’પિ દિસ્વાન, સહાયં નરસીહકં;
આરાધહન્તો નિપુણં, સક્કચ્ચં તમુપટ્ઠહિ.
યાવ રાજચતુક્કંસો, માણામ્મો તહિં વસિ;
નરસીહો’થ ચિન્તેસિ, માનત્થદ્ધો યસોધનો.
રજ્જત્થં મે સહા યો મં, સેવન્તોયેવ અદ્ધગો;
વુદ્ધો હેસ્સતિ તં પસ્સં, કથં રજ્જં કરોમહં.
ઇમસ્મિં પન વારસ્મિં, પેસયિત્વા બલં મમ;
રજ્જં તં ન ગહેસ્સામિ, કો અત્થો જીવિતેન મે.
એવં ચિન્તિય સો સેનં, સન્નિપાતિય અત્તનો;
સન્નાહેત્વા યથા યોગં, દાપેત્વાન યથારુચિં.
સયમેવ તમાદાય, સમુદ્દતટમાગતો;
નાવાયો ચિત્તરૂપાયો, કારયિત્વા થિરા બહૂ.
અમચ્ચે આહ ‘‘એતેન, સદ્ધિં ગચ્છથ ભો’’ઇતિ;
નાવં આરોહિતું સબ્બે, ન ઇચ્છિંસુ તદા જના.
તદા સીહો વિચિન્તેત્વા, સયં હુત્વા તિરોહિતો;
અત્તનો પરિહારં સો, રાજલક્ખણસમ્મતં.
સબ્બં ¶ તસ્સેવ દત્વાન, અલઙ્કારમ્પિ અત્તનો;
આરોપેત્વાન તં નાવં, ગચ્છ ઠત્વાન સાગરે.
ઇમં ભેરિંચ વાદેહિ, કોટ્ઠનામન્તિ યોજયી;
સો’પિ સબ્બં તથાકાસિ, રાજાનો અગમા ઇતિ.
આરુહિંસુ જના નાવં, એકં કત્વા નરાધિપં;
સો તં સેનઙ્ગમાદાય, માણો ગન્તું સમારભિ.
કેવલો’પિ સમુદ્દો સો, અહોભિ નગરૂપમો;
અથ સો પટ્ટનં પત્વા, ઓતરિત્વા સવાહનો.
વિસ્સામેત્વા બલં તત્થ, વસં કતિપયે દિને;
ઉત્તરં દેસમાદાય, કત્વા હત્થગતં જનં.
અક્ખોબ્ભિય મહાસેનો, નગરં ગન્તુમારભિ;
પોત્થકુટ્ઠોપિ તં સુત્વા, પચ્ચુગ્ગઞ્છિ મહાબલો.
સંગચ્છિંસુ ઉભો સેના, ભિન્નવેલા’વ સાગરા;
માણવમ્મો તતો હત્થિ-મારુય્હ ગહિતાયુધો.
પોત્થકુટ્ઠઞ્ચ રાજાનં, દ્વેધા કત્વા પલાપયિ;
હત્થદાઠં પલાયન્તં, દિસ્વા જનપદા નરા.
સીસમસ્સ ગહેત્વાન, માણવમ્મસ્સ દસ્સયું;
પોત્થકુટ્ઠોપલાયિત્વા, મેરુકન્દરમાગમિ.
તતો તં સામિકો દિસ્વા, સહાયો મે અયંચિરં;
તસ્મા ન સક્કા ચડ્ડેતું, આપદે સરણાગતં.
સામિનો ચ સહાયસ્સ, નિદ્દોસોહં કથં ભવે;
ઇતિ ચિન્તિય પૂવં સો, સવિસં ખાદિયા’મરિ.
કુટ્ઠકોપિ ચ તેનેવ, ખાદિત્વા પૂવકં મતો;
માણવમ્મસ્સ તસ્સેવં, દીપો આસિ અકણ્ટકો.
માણવમ્મો તતો દીપે, છત્તં ઉસ્સાપયિ તદા;
વારેન્તો વિય તેનેવ, દુક્ખં દીપે જનસ્સ સો.
પુઞ્ઞકમ્માનિ સો’કાસિ, અનગ્ઘાનિ બહૂનિ ચ;
સમત્થો કોહિ તં સબ્બં, વત્તું પટિપદં નરો.
કપ્પગામવ્હયઞ્ચેવ, તથા સેપણ્ણિનામકં;
પધાનરક્ખે ચ સિરિં, સિરીસઙ્ઘાદિ બોધિકે.
પાસાદં ¶ સોવ કારેસિ, પસાદાવહમુત્તમો;
છાદેસિ લોહપાસાદં, થૂપારામઘરં તથા.
થૂપારામે ચ પાસાદં કત્વા’દા પંસુકૂલિનં;
જિણ્ણકં પટિસઙ્ખાસિ છત્તં ચેતિયમુદ્ધનિ;
બહવો જિણ્ણકાવાસે તત્થેવ પટિસઙ્ખરિ.
[એત્થ માણવમ્મસ્સ રજ્જકથાય ઊનતા દિસ્સતિ. ઇતો પટ્ઠાય અગ્ગબોધિસ્સ રજ્જપટિબદ્ધા કથા વિર ખાયતિ.]
છચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
…વાસં-કત્વા સુલભપચ્ચયં;
દાસિ ધમ્મરુચિનં સો, રાજિની દીપકમ્પિ ચ.
કારેત્વાન પરિચ્છેદં, મહાનેત્તાદિ પાદિકં;
તેસમેવ અદા કોળુ-વાતે સો દેવતિસ્સકં.
વહત્થલે ચ સો કત્વા, કદમ્બગોનનામકં;
દેવપાળિમ્હિ કત્વાન, ગીરિવ્હનગરં તથા.
કત્વા અન્તરસોબ્ભમ્હિ, દેવનામં વિહારકં;
રાજમાતિકમારામં, કત્વા’દા પંસુકૂલિનં.
ગોકણ્ણકવિહારે’કા, પધાનઘરમેવ ચ;
જિણ્ણગેહઞ્ચ કારેસિ, વડ્ઢમાનકબોધિયા.
સઙ્ઘમિત્તવ્હયે ચેવ, અઞ્ઞત્થ ચ મહાયસો;
તત્થ તત્થ વિહારેસુ, નવકમ્મમકારયિ.
છબ્બીસતિ સહસ્સાનિ, સુવણ્ણાનં સમપ્પિય;
જિણ્ણાનિ પટિસઙ્ખાસિ, રાજા ચેતિયપબ્બતે.
તાલવત્થુવિહારઞ્ચ, કારેત્વા પણ્ણભત્તકં;
વિહારસ્સ મહાસેન-નરિન્દવ્હસ્સ દાપયિ.
ગોણ્ડિગામિકવાપિઞ્ચ, છિન્નં બન્ધિ યથા પુરા;
દાનભણ્ડઞ્ચ સો સબ્બં, સબ્બેસં દાસિ પાણિનં.
ઉપોસથં ¶ ઉપવસતિ, સદ્ધિં દીપજનેહિ સો;
ધમ્મઞ્ચ તેસં દેસેતિ, દાતું લોકુત્તરં સુખં.
કમ્મં સોવગ્ગિયં તસ્સ, રજ્જે સબ્બો સમાચરિ;
યં કરોતિ મહીપાલો, તં તસ્સ કુરુતે જનો.
તસ્મા રાજા મહાપઞ્ઞો, ધમ્મમેવ સમાચરે;
સો નિવુત્થનિવુત્થમ્હિ, ઠાને હોતિ મહાયસો.
સમ્પત્તપરિવારો ચ, અન્તે ગચ્છતિ નિબ્બુતિં;
અત્તત્થઞ્ચ પરત્થઞ્ચ, તસ્મા પસ્સેય્ય બુદ્ધિમા.
અત્તના યદિ એકેન, વિનિતેન મહાજના;
વિનયં યન્તિ સબ્બેપિ, કોતં નાસેય્ય પણ્ડિતો.
પયોગો યો હિ સત્તાનં, લોહદ્વય હિતાવહો;
સો તેન અકતો નત્થિ, રત્તન્દિવમતન્દિના.
અત્તનો સો નિવત્થાનિ, વત્થાનિ સુખુમાનિ ચ;
પંસૂકૂલિકભિક્ખૂનં, ચીવરત્થાય દાપયિ.
અટ્ઠાનવિનિયોગોપિ, સઙ્ગહો વા વિરૂપકો;
સાવજ્જો પરિભોગો વા, તસ્સ નાહોસિ સબ્બસો.
યે યે સત્તા યદા હારા, તેસં તં તં સદાપયિ;
યે યેન સુખી હોન્તિ, તે તે તેન સુખાપયી.
એવં પુઞ્ઞાનિ કત્વાન, છબ્બસ્સાનિ નરાધિપો;
અગમા દેવરાજસ્સ, સન્તિકં સન્તિયાવહો.
અથ તસ્સ નુજો રાજા, કસ્સપો હોતિ ખત્તિયો;
સમત્થો રજ્જભારસ્સ, વહિતું પુબ્બવુત્તિનો.
પિતા વિય નિયં પુત્તં, સો સઙ્ગણ્હિ મહાજનં;
દાનેન પેય્યવજ્જેન, અત્થસ્સ ચરિયાય ચ.
ઠાનન્તરઞ્ચ દાપેસિ, તસ્સ તસ્સ યથારહં;
સયં ભુઞ્જિત્થ ભોગેપિ, સબ્બદુક્ખવિવજ્જિતો.
ગીહિનઞ્ચેવ ભિક્ખૂનં, બ્રહ્મણાનઞ્ચ ખત્તિયો;
વત્તાપયિ સકાવારે, માઘાતઞ્ચેવ કારયિ.
મચ્છતિત્થે દુવે ચેવ, આવાસં હેળિગામકં;
વણિજ્જગામમારામં, કસ્સપાદીગિરિં તથા.
તથા ¶ અમ્બતનવ્હઞ્ચ, પધાનઘર મુત્તમં; ભોગગામઞ્ચ…
[એત્થકસ્સપસ્સ રજ્જપટિબદ્ધાય કથાય ઊનતા દિસ્સતિ.]
તેસં સબ્બકનિટ્ઠોપિ, મહિન્દો નામ ખત્તિયો;
સમ્પત્તરજ્જો નાહોસિ, રાજા રજ્જ ધુરન્ધરો.
તસ્સપિ કિર નિલવ્હો, સહાયો ચીરસત્થુતો;
મતો પુબ્બેવ તસ્મા, સો સરન્તો તં ન ઇચ્છિતં.
અહોરજ્જમ્પિ દીપમ્હિ, ન મઞ્ઞિત્થ સુખાવહં;
અભાવેન સહાયસ્સ, સહાયા’તીવ દુલ્લભા.
તેનેવ વુત્તં મુનિના, ધમ્મા યેકેચિ લોકિયા;
તથા લોકુત્તરા ચેવ, ધમ્મા નિબ્બાનગામિનો.
કલ્યાણમિત્તં આગમ્મ, સબ્બે તે હોન્તિ પાણિનં;
તસ્મા કલ્યાણમિત્તેસુ, કત્તબ્બો’તિ સદા દરો.
આદિપાદોવ સો તસ્મા, હુત્વા રજ્જં વિચારયિ;
પાલેતુંયેવ દીપમ્હિ, જિવન્તો વિય પાણિનો.
કસ્સપસ્સ સભાતુસ્સ, પુત્તં સો અગ્ગબોધિકં;
ઠપેત્વા ઓપરજ્જમ્હિ, દત્વા ભોગમનપ્પકં.
દેસં દત્વાન પાચિનં, વસિતું તત્થ પેસિય;
દેસં દક્ખિણમાદાસિ, રાજ પુત્તસ્સ અત્તનો.
મહાપાળિમ્હિ દાનઞ્ચ, દાપેસિ દસવાહણં;
સબ્બે ભોગે સમે’કાસિ, યાચનાનં સહ’ત્તના.
અદત્વા યાચકાનં સો, નુ કિઞ્ચિ પરિભુઞ્જતિ;
ભુત્તં વા સતિયા દેતિ, દ્વિ ગુણં અત્તભુત્તતો.
સકનામં સકારેસિ, ભિક્ખુની ન મુપસ્સયં;
પાદાનગરગલ્લઞ્ચ, આરામ મરિયાદકં.
મહિન્દતટમારામં, સમ્પત્ત ચતુપચ્ચયં;
અઞ્ઞમ્પિ બહુધા કાસિ, પુઞ્ઞં પુઞ્ઞગુણેરતો.
તિણી વસ્સાનિ કારેત્વા, રજ્જમેવ મહામતિ;
ગવેસન્તો સહાયં’વ, દેવલોકમુપાગમિ.
વસન્તો ¶ દક્ખિણે દેસે, અગ્ગબોધિ કુમારકો;
કેનાપિ કરણીયેન, નગરં આગતો અહુ.
તસ્મિં તત્થ વસન્તમ્હિ, આદિપાદો મહિન્દકો;
મતો આસિ તતો તસ્સ, રજ્જં હત્થગતં અહુ.
સો તં હત્થગતં કત્વા, સણ્ઠપેત્વાન સાસનં;
પાચિન દેસપતિનો, અગ્ગબોધિસ્સ પેસયિ.
સ આગન્ત્વા અહુ રાજા, સિલામેઘોતિ સઞ્ઞિતો;
ઓપરજ્જે કુમારઞ્ચ, અભિસિઞ્ચિત્થ ભૂપતિ.
સો રાજા નં નિયોજેત્વા, ચિન્તા ભારં વિમુઞ્ચિય;
ભોગે ભુઞ્જથ તુમ્હેતિ, સયં રજ્જં વિચારયિ.
યથાયોગં જનસ્સેસ-કાસિ નિગ્ગહસંગહે;
દેસે ઉબ્બિનયં સબ્બં, મગ્ગં પાપેસિ ચક્ખુમા.
એવં તેસુ વસન્તેસુ, ઓતારં પાપકમ્મિનો;
ન લભન્તા વિચિન્તેસું, ભિન્દિતબ્બા ઇમે ઇતિ.
રાજાનમુપસઙ્કમ્મ, અવોચું પિસુનં રહો;
તુવં રાજાસિ નામેન, રાજા અઞ્ઞો સભાવહો.
ઉપરાજા અયં રજ્જં, ગણ્હિસ્સતિ મહાજનં;
સઙ્ગય્હ ન ચિરેનેવ, હોતિ રાજા ન સંસયો.
તં સુત્વાન મહીપાલો, પરિભિજ્જિ કુમારકે;
કુમારોપિ વિધિત્વા તં, ચોરો હુત્વાન રાજિન્દો.
પલાયિત્વા સકં દેસં, સઙ્ગણ્હિત્વા તહિં જને;
મહન્તં બલમાદાય, કાતું સઙ્ગામ મારભિ.
કદલ્યાદિનિવાતમ્હિ, સઙ્ગામો ભિંસનો અહુ;
ગતો તત્થ પરાજિત્વા, કુમારો મલયં વસો.
તતો રાજા કતઞ્ઞૂ સો, ઉપકારં સભાતુનો;
ચિન્તેત્વા રજ્જદાનાદિં, પરિદેવિત્થ પાકટં.
કુમારોપિ ચ તં સુત્વા, અહોસિ મુદુચિત્તકો;
એવં તે અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ, સિનિદ્ધન્તં પકાસયું.
રાજા ગન્ત્વા સયંયેવ, મલયં એકકો વંસો;
કુમારં તં સમાદાય, આગમિત્થ સકં પુરં.
હોતિ ¶ નિસ્સંસયં [એવંપિ ચિત્તો] અતીવ સો;
વિવાહં તેન કારેસિ, ધીતરં સઙ્ઘનામિકં.
તાય સદ્ધિં વસન્તો સો, વિસ્સત્થો તેન રાજિના;
પહારં તાય પાદાસિ, દુટ્ઠો દોસમ્હિ કિસ્મિંચિ.
પિતરં સા ઉપાગમ્મ, કરુણં રોદિતમ્પતિ;
અકારણે મં મારેતિ, દિન્નો વો સામિકો ઇતિ.
સોપિ તં સુતમત્તેવ, દુક્કતં વત મે ઇતિ;
પબ્બાજેસિ લહું ગન્ત્વા, ભિક્ખૂની ન મુપસ્સયં.
અગ્ગબોધિસનામોથ, તસ્સા માતુલ પુત્તકો;
સુચિરેનેવ કાલેન, તસ્સં સા રત્તમાનસો.
કાલો’યન્તિ વિદિત્વાન, તમાદાય પલાયિતું;
અઞ્ઞતો તં ગહેત્વાન, ગતો એકોવ રોહણં.
અગ્ગબોધિં નરિન્દો સો, અગ્ગબોધિ નમાદિય;
અગ્ગબોધિં નિહન્તું તં, રોહણં તમુપાવીસિ.
અગ્ગબોધિ નિસેધેત્વા, અગ્ગબોધિં સભાતરં;
અપરે પબ્બતે હન્તુ-મગ્ગબોધિં સયં ગતો.
કસિણં રોહણં હત્થ-ગતં કત્વા મહા બલો;
યુજ્ઝિત્વા તેન તં ગણ્હિ, ભરિયં સઙ્ઘમત્તનો.
તતો પટ્ઠાય સુખિતા, સમગ્ગા તે તયો જના;
વિસ્સટ્ઠા અઞ્ઞમઞ્ઞેસુ, વિહરિંસુ યથારુચિં.
વાપારનિં અકારામં, તથા માણગ્ગબોધિકં;
સભત્તુદ્દેસભોગઞ્ચ, વિહારે અતિયુત્તરે.
હત્થિ કુચ્છિવિહારે ચ, વિહારે પુન પિટ્ઠિકે;
મહાદીપરિવેણે ચ, પાસાદે વાહદીપકે.
થૂપારામમ્હિ ગેહસ્સ, દ્વારે ચ પરિજિણ્ણકે;
કાસિ પાકતિકં તત્થ, થમ્ભે ચ પરિવત્તયિ.
એવં કત્વાન પુઞ્ઞાનિ, પુઞ્ઞાનિ ચ યથાબલં;
ચત્તાલીસતિમે વસ્સે, યથાકમ્મ મુપાગમિ.
અથોપરાજા રાજા’સિ, અગ્ગબોધિ સિરીધરો;
તનયો સો મહિન્દસ્સ, આદિપાદસ્સ ધીમતો.
સાસનમ્પિ ¶ ચ લોકઞ્ચ, સઙ્ગણિત્થ યથારહં;
ઓપરજ્જે’ભિસિઞ્ચત્થ, મહિન્દં પુત્તમત્તનો.
મહાબોધિસ્સ કારેસિ, ઘરં જિણ્ણં નવં થિરં;
આરામે દ્વે ચ કારેસિ, કળન્દં મલ્લવાતકં.
ધમ્મકમ્મેહિ સક્કચ્ચં, સોધેસિ જિનસાસનં;
વિનિચ્છનન્તો ધમ્મેન, છિન્દિ કૂટટ્ટકારકે.
ભેસજ્જઞ્ચ ગિલાનાનં, મઙ્ગલં ચાવમઙ્ગલં;
લઙ્કાદીપમ્હિ સકલે, સયમેવ વિચારયી.
સલાકભત્તં દાપેસિ, નિકાયત્તય વાસિનં;
ભોજનં પંસુકૂલીનં, અત્તયોગ્ગં મહારહં.
એવમાદીનિ કત્વાન, પુઞ્ઞાનિ સસયં વસી;
ચુતો’સિ છહિ વસ્સેહિ, પુલત્થિનગરે વસં.
તતો પુબ્બેવ તસ્સાસિ, પુત્તો સો યુવરાજકો;
મતો કિર તતો રજ્જં, અપુત્તં તં તદા અહુ.
પુત્તો મહિન્દો નામા’સિ, સિલા મેઘસ્સ રાજિનો;
રજ્જયોગ્ગો મહાપુઞ્ઞો, લોકસઙ્ગણ્હ નક્ખમો.
તસ્સ જાતદિનેયેવ, રાજા નક્ખત્તપાઠકે;
પુચ્છિત્વા રજ્જયોગ્ગોતિ, સુત્વા તેહિ વિયાકતં.
દત્વા તેસં ધનં સાધુ, પવત્તિં તં નિગૂહયિ;
અથ નં સો વયપ્પત્તં, કત્વા સેનાપતિંસકં.
રજ્જં વસ્સેવ કત્વાન, સબ્બં હત્થે સયંવસી;
સો ધમ્મેન વિચારેસિ, રાજ કિચ્ચં મહામતિ.
મતેપિ તસ્મિં તસ્મા સો, અગ્ગબોધાભિધાનિનો;
સેનાપચ્ચં ન ગણ્હિત્થ, નયઞ્ઞૂ તસ્સ હત્થકો.
તદા કેનચિ ગન્ત્વા સો, કરણીયેન રાજિનો;
સમુદ્દતીરે વસતિ, મહાતિત્થમ્હિ પટ્ટને.
સુત્વા સો ચૂળપિતુનો, મરણં વેગસા’ગમા;
ચોરા રજ્જં ગહેત્વાન, નાસેય્યું નગરં ઇતિ.
તતો ઉત્તરદેસમ્હિ, મણ્ડલીકા સરટ્ઠિયા;
અચ્છિન્દિત્વાન તં દેસં, છિન્નરાજકરં કરું.
સો ¶ તં સુત્વા મહાસેનો, ગન્ત્વા ઉત્તરદેસકં;
સબ્બે નિમ્મથયિત્વાન, મણ્ડલી કેસરટ્ઠિયે.
ગન્ત્વા રઞ્ઞો મતઠાનં, દિસ્વા દેવિં પરોદિય;
અસ્સાસેત્વા યથાકાલં, ઇદં વચનમબ્રવિ.
માચિન્તેસિ મહાદેવી, મતો મે સામિકો ઇતિ;
રક્ખિસ્સામિ અહં દીપં, તુમ્હે રજ્જં કરિસ્સથ.
તુણ્હિભૂતા’ધિવાસેત્વા, પિયસા પાપબુદ્ધિકા;
રહો યોજયી તં હન્તું, વત્થુકામા યથારુચિં.
સેનાપતિ તં ઞત્વાન, તસ્સા’રક્ખં વિધાય સો;
તં પક્ખિયેહિ યુજ્ઝિત્વા, પલાપેસિ મહાજનં.
તતો દેવિં સબન્ધેત્વા, પક્ખિપિત્વાન યાનકે;
આદાય તં પુરં ગન્ત્વા, રજ્જં ગણ્હિ સસાધનં.
અત્થિ દપ્પુળ નામો’પિ,
સિલા મેઘસ્સ રાજિનો;
ભાગિનેય્યો મહાસેનો,
આદિપાદો મહા ધનો.
સો સેનં સન્નિપાતેત્વા, વસન્તો કાળવાપિયં;
કાતું સઙ્ગામ માગઞ્છિ, સઙ્ગગામપ્પદેસકં.
સેનાપતિ પવત્તિં તં, સુત્વા સમ્પન્નવાહનો;
દેવિઞ્ચ તં સમાદાય, અગમા તત્થ સજ્જુકં.
તેસં તત્થસિ સઙ્ગામો, ઉભિન્નં લોમહંસનો;
આદિપાદો તદાસેનં, ઓહીયન્તં સમેક્ખિય.
પલાયિત્વા આરુહિત્થ, અચ્છસેલં સવાહનો;
પલાપેત્વાન તં તત્થ, સેનાપતિ સુખં વસિ.
સુઞ્ઞંતિ નગરં સુત્વા, મણ્ડલીકાપિ ઉત્તરે;
દેસે સબ્બે સમાગમ્મ, અગ્ગહેસું પુરં તદા.
સો હિ તે પટિબાહેસિ, સૂરો ધીરપરક્કમો;
અથાગમ્મ પુરં રજ્જં, વિચારેસિ યથાનયં.
ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ લોકસ્સ, મચ્છાનં મિગપક્ખિનં;
ઞાતીનં બલકાયસ્સ, કત્તબ્બં સબ્બમાચરિ.
પચ્છા ¶ અનુ બલપ્પત્તો, દપ્પુલો મલયં ગતો;
ભાગિનેય્યો દુવે ચેવ, પક્કોસિત્વાન રોહણા.
રટ્ઠે જનપદે સબ્બે, આદાય બહુવાહનો;
રત્તિયં પુરમાગમ્મ, સમુદ્દો વિય ઓત્થરિ.
બલકાયો પુરં રુન્ધિ, ઉગ્ઘોસેન્તો સમન્તતો;
હેસિતેન તુરઙ્ગાનં, કોઞ્ચનાદે નદન્તિનં.
તાળાવચર સદ્દાનં, કાહળાનં રવેન ચ;
ગજ્જિતેન ભટાનઞ્ચ, આકાસં ન તદા ફલિ.
તદા સેનાપતિ દિસ્વા, મહાસેનં પમોદિય;
આરોચેસિ અવત્તિં તં, બલકાયસ્સ અત્તનો.
રાજપુત્તા તયો એતે, મહન્તં બલમાદિય;
નગરં નો’પરુન્ધિંસુ, કિન્તુ કત્તબ્બ મેત્થ વો.
એવં વુત્તા તમાહંસુ, સૂરા તસ્સ રણત્થિનો;
દેવાસેવા દિનેયેવ, સેવકાનં ન જીવિતં.
એવં ભૂતે સચે કાલે, ઓહીના જીવિભત્થિનો;
પોસેસિ સામિ કિં કાલ-મેત્તકં નો યથા સુખં.
વુત્તે એવં સઉસ્સાહો, બલં સજ્જિય રત્તિયં;
ઉગ્ગતે અરુણે હત્થિ-મારુય્હ કતકમ્મકં.
દ્વારેને’કેન નિક્ખમ્મ, પતન્તો અસની વિય;
સદ્ધિં યો ધસહસ્સેહિ, સઙ્ગામં કાસિ દુસ્સહં.
બલં તં આદિપાદસ્સ, નિપ્ફોટેત્વા તતો તતો;
સન્નિપાતિય એકજ્ઝં, નિયત્તિં સમ્પવેદયિ.
હતાવસેસે આદાય, આદિપાદોપિ દપ્પુળો;
પુબ્બણ્હેવ પરાજિત્વા, પલાયિત્વા’ગ રોહણં.
રાજપુત્તે દુવે ચેવ, રોહણમ્હા તદા ગતે;
જીવગ્ગાહં સગાહેત્વા, તે આદાય પુરં ગતો.
એવં પત્તજયો સૂરો, દીપે જાતે નિરાકુલે;
પાચિનદેસં સાધેતું, પેસયિત્થ સવાહને.
તેપિ ગન્ત્વાન દેસં તં, ઉત્તરં દેસમેવ ચ;
સાધયિત્વા’ચિરેનેવ, સઙ્ગહેસું મહાબલં.
રાજાપિ ¶ તં મહાદેવિં, ભરિયં કાસિ અત્તનો;
પરિચ્ચત્તુઞ્ચ મારેતું, ન સક્કાયન્તિ ચિન્તિય.
તેસં સંવાસમન્વાય, ગબ્ભો આસિ પતિટ્ઠિતો;
પુત્તં વિજાયિ સાધઞ્ઞ-પુઞ્ઞલક્ખણસઞ્ઞુત્તં.
રઞ્ઞો સા’તિપિયા આસિ, તતો પટ્ઠાય સોપિ ખો;
પુત્તસ્સ તસ્સ પાદાસિ, ઓપરજ્જં સભોગિયં.
ઠિતા પાચિનદેસમ્હિ, આદિપાદા નિસમ્મતં;
વિના સો’યન્તિ અમ્હાકં, ઉભો હુત્વાન એકતો.
દ્વીસુ પસ્સેસુ સેનઞ્ચ, સમાદાય મહાધનં;
સન્ધિંભાતરમાહૂય, કત્વારોહણ દેસતો.
ગઙ્ગાતીરમ્હિ વાસં તે, કપ્પયિંસુ મહબ્બલા;
રાજા સબ્બં નિસમ્મે’તં, મણ્ડલીકે તહિં તહિં.
આરાધેત્વા ગહેત્વાન, દુટ્ઠે મારિય કેચન;
રક્ખં દત્વાન નગરે, કત્તબ્બં સાધુયોજિય.
મહાસેનઙ્ગમાદાય, મહેસિઞ્ચ તમાદિય;
ખન્ધાવારં નિવેસેતિ, મહુમ્મારમ્હિ ગામકે.
તસ્સાગમનમઞ્ઞાય, આદિપાદાપિ તે તયો;
કોવિળારવ્હયે ગામે, મહાયુદ્ધં પવત્તયું.
અથ રાજા મહાસેનો, સમુગ્ઘાતેસિ તં બલં;
દપ્પુળો સો પલાયિત્થ, આદિ પાદા દુવે હતા.
તત્થાપિ લદ્ધવિજયો, પુરમાગમ્મભૂમિપો;
રાજકિચ્ચં વિચારેસિ, મહાદાનં પવત્તયિ.
મહાબોધિ દુમિન્દસ્સ, મહાચેતિત્તયસ્સ ચ;
ધાતૂનમ્પિ ચ સક્કચ્ચં, મહાપૂજામકારયી.
રોહણં સમુપાગમ્મ, દપ્પુળો સો તમાગતો;
બલં સમ્પટિપાદેસિ, યુજ્ઝિતું પુન રાજિના.
રાજા સો પુત્તનત્તાનં, દેસં કાતું નિરાકુલં;
થૂપારામમ્હિ સબ્બેપિ, સન્નિપાતિય ભિક્ખવો.
અઞ્ઞેપિ ચ મહાપઞ્ઞે, યુત્તા યુત્તિવિસારદે;
રાજધમ્મેસુ સબ્બેસુ, નિપુણો નયકોવિદો.
આરોચેત્વા ¶ પવત્તિં તં, તેહિ સમ્મા પકાસિતો;
ચતુરઙ્ગમહાસેનો, સબ્બૂપકરણાનુગો.
દીપે સબ્બત્થ યોજેત્વા, કત્તબ્બં નગરેપિ ચ;
નિક્ખન્તો ન ચિરેનેવ, અગમા મારપબ્બતં.
સમ્મદ્દિત્વાન તં દેસં, ખિપ્પં પબ્બતમારુહી;
તં દિસ્વા રોહણે સબ્બે, ભીતા તં વસમાગમું.
તતો સન્ધિં કરિત્વાન, દપ્પુળેન સદપ્પકો;
હત્થી અસ્સે ચ મણયો, ગહેત્વા તસ્સ હત્થતો.
ગાળ્હગઙ્ગઞ્ચ કત્વાન, સીમં રોહણભોગિનં;
ઓરગઙ્ગં સમાદાય, રાજભોગમકારયિ.
દીપમેવં મહાતેજો, કત્વા વિગતકણ્ટકં;
એકાતપત્તો આગમ્મ, પુરં વસિ યથાસુખં.
પરિવેણં સકારેસિ, રાજા દામવિહારકં;
તથા સન્નિરતિત્થઞ્ચ, પુલત્થિનગરે વિભૂ.
મહાલેખઞ્ચ કારેસિ, પરિવેણમભયા ચલે;
તથા રતનપાસાદં, તથેવ સુમનોહરં.
અનેકભૂમં કારેત્વા, વેજયન્તમિવાપરં;
તથા સતસહસ્સેહિ, તીહિ ચેવ મહાધનો.
જમ્બોનદતુવણ્ણસ્સ, સહસ્સેહિ ચ સટ્ઠિહિ;
બિમ્બં સત્થુસ્સ કારેત્વા, નગ્ઘં ચૂળામણિયુતં.
પૂજં સબ્બોપહારેન, કારેત્વાન મહારહં;
પાસાદમહને સબ્બં, રજ્જં ઓસ્સજ્જિ અત્તનો.
બોધિસત્તઞ્ચ કારેત્વા, રાજાનં સુમનોહરં;
સણ્ઠપિત્થસિલા મેઘે, ચારું ભિક્ખૂનુપસ્સયે.
થૂપારામમ્હિ થુપસ્સ, કાસિ સોવણ્ણકઞ્ચુકં;
પટ્ટં કત્વા વિચિતત્થં, રજતં અન્તરન્તરા.
તસ્મિંયેવ ચ પાસાદં, પરિજિણ્ણં સકારયિ;
અભિધમ્મં કથાપેસિ, કારાપેત્વા મહામહં.
મહાથેરેન સતિમા, હેમસાલિનિવાસિના;
તત્થ પોક્ખરણિઞ્ચસ્સ, પરિભોગાય કારયિ.
જિણ્ણે ¶ દેવકૂલે કત્વા, બહુકે તત્થ તત્થ સો;
દેવાનં પટિમાયો ચ, કારયિત્થ મહારહા.
બ્રાહ્મણાનઞ્ચ દત્વાન, પચ્ચગ્ઘં રાજભોજનં;
પાયેસિ ખીરં સોવણ્ણ-તટ્ટકેહિ સસક્ખરં.
ઉસભે પઙ્ગુલાનઞ્ચ, જીવિકઞ્ચ સદાપયી;
દમિળાનન્તુ પાદાસિ, અસ્સે ગોણે અગણ્હતં.
અનાથા યે સલજ્જા ચ, તે ચ સઙ્ગણ્હિ સો રહો;
અસંગહિતો દીપમ્હિ, નત્થિ તેન યથારહં.
દાતબ્બોતિ કથં ગુન્ન-મહારો સો વિચિન્તિય;
સસ્સે ખીરગતે’દાસિ, તેસં ખેત્તસહસ્સકે.
કાળવાપિમ્હિ સો વારિ-સમ્પાતં કારયિ થિરં;
પુઞ્ઞમેવં વિધં તસ્સ, અપ્પમેય્યં બહું કિર.
તસ્સ પુત્તો તદા આસિ, યુવરાજા દિવઙ્ગતો;
જાતો સેનાપતિ કાલે, અપરો અત્થિ દારકો.
તં રાજા રાજપુત્તેહિ, ભીતો રાજારહો ઇતિ;
મારેતું તં ન સક્કોન્તિ, વડ્ઢપેસિ યથા તથા.
અરીહિ નગરે રુદ્ધે, પિતરં સો કિરેકદા;
ઉપસઙ્કમ્મ યાચિત્થ, સઙ્ગમાવચરં ગજં.
સો દાપેસિ મહાનાગં, ઘોરં મારકરૂપમં;
કતહત્થં બલઞ્ચેવ, સબ્બાયુધ વિસારદં.
કાલોયમીતિ મન્ત્વા સો, બન્ધિત્વા છુરિકં તદા;
કુઞ્જરં વરમારુય્હ, નિક્ખમ્મ નગરા બહિ.
વિદ્ધંસેત્વા બલં સબ્બં, દુજ્જયં જયમગ્ગહી;
રાજા દિસ્વા પસન્નો તં, સેનાપચ્ચઞ્ચ તસ્સ’દા.
એસોવ કિર ગન્ત્વાન, સબલો દેસમુત્તરં;
પલાપેસિ સસેનં તં, આદિપાદઞ્ચ દપ્પુલં.
બદ્ધવેરો તતો’હોસિ, દપ્પુળો તમ્હિ સાધુકં;
મહાઉમ્મારયુદ્ધમ્હિ, દિસ્વા તમતીકોધવા.
સીઘં પેસેસિ તં હન્તું, હત્થિમારુળ્હમત્તના;
ઓવિજ્ઝિય પલાપેસિ, તમેસ સકદન્તીના.
દિસ્વા ¶ તમતિસન્તુટ્ઠો, અઞ્ઞેસઞ્ચ અભાવતો;
રજ્જયોગે અદા તસ્સ, ઉપરાજત્તમત્તનો.
એવં વીસતિ વસ્સાનિ, દીપમેતં સુભુઞ્જિય;
વિપાકં પુઞ્ઞકમ્મસ્સ, ભુઞ્જિતુઞ્ચ દિવઙ્ગતો.
એવં અનેકેહિ નયેહિ થદ્ધા;
જનસ્સ દુક્ખેહિ વિરૂપકેહિ;
ભોગા વિનસ્સન્તિ ખણે ન સબ્બે;
અહો તહિંયેવ રમન્તિ બાલા.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
છ રાજકો નામ
છચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
સત્તચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
પઞ્ચરાજકો
અચ્ચયે ¶ પિતુનો રાજા, ઉપરાજા અહોસિ સો;
સમત્થો સક્કુમિત્તાનં, કાતું નિગ્ગહ સંગહે.
સેના નામસિ સપ્પઞ્ઞા, મહેસી તસ્સ રાજિનો;
ખુદ્દપુત્તા પીયા’તીવ, રઞ્ઞો કલ્યાણદસ્સના.
અદાસિ યુવરાજત્તં, જેટ્ઠપુત્તસ્સ અત્તનો;
આદિપાદે’પરેકાસિ, રાજિનીપિ ચ ધીતરો.
દત્વા ઠાનન્તરં રાજા, તેસં તેસં યથારહં;
જનં સઙ્ગહવત્થૂહિ, સઙ્ગહેસિ ચતૂહિપિ.
અથ કેનાપિ સો ગન્ત્વા, હેતુના મણિહીરકં;
વસન્તો કિર અસ્સોસિ, પચ્ચન્તો કુપિતો ઇતિ.
તતો સેનાપતિઞ્ચેવ, જેટ્ઠપુત્તઞ્ચ અત્તનો;
ગન્ત્વા સાધેથ તં દેસ-મીતિ પેસેસિ સજ્જુકં.
તેસુ તત્થોપયાતેસુ, પિસુના ભેદચિન્તકા;
વત્વા યંકિઞ્ચિ ભિન્દિંસુ, તે ઉભોપિ નરાધિપે.
તતો ¶ દ્વે વેરિનો હુત્વા, દેસં ગણ્હિતુમારભું;
રાજા સુત્વા ખણેનેવ, દુરતિસ્સ મુપાગમિ.
તે ઉભો તત્થ ઘાતેત્વા, તેસં સબ્બં સમાદિય;
હન્ત્વા તં પક્ખિયે સબ્બે, પુળત્થિનગરં ગમિ.
તદા રોહણદેસમ્હિ, ભોગાધિપતિનો સુતો;
દાઠાસિવાદિપાદસ્સ, મહિન્દો નામ ખત્તિયો.
પિતુનો સો’પરિજ્ઝિત્વા, રઞ્ઞો સન્તિકમાગમા;
દિસ્વા રાજાપિ સન્તુટ્ઠો, તં સઙ્ગણ્હિ યથારહં.
તેન મેત્તિં થિરં કાતું, ધીતરં દેવ નામિકં;
તસ્સ દત્વાન પાહેસિ, બલં રોહણમેવસો.
સો ગન્ત્વા રાજસેનાય, મદ્દાપેત્વાન રોહણં;
જમ્બુદીપં પલાપેત્વા, પિતરં રોહણં લભિ.
મહાવિહારે કારેસિ, સલાકગ્ગં થિરં સુભં;
ખોલક્ખિયમુનિન્દસ્સ, પરિહારાય દાપયિ.
મહાનામવ્હયં ગામં, પૂજયિત્વા યથાબલં;
વડ્ઢમાનદુમિન્દસ્સ, જિણ્ણં ગેહઞ્ચ કારિય.
રુક્ખણત્થાય તસ્સા;દા, કોટ્ઠાગામં બહુદયં;
નીલારામસ્સ પાદાસિ, કાળુસ્સં નામ ગામકં.
લોહરૂપસ્સ પાદાસિ, આરામસ્સ ચ ગામકં;
જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખાસિ, પટિમાયો ચ કારયિ.
પાસાદે ચેતિયો ચેવ, વિહારે ચ અનપ્પકે;
પુળત્થિનગરે’કાસિ, વેજ્જસાલં મહાદયો.
તથા પણ્ડા વિયઞ્ચેવ, ભોગગામસમાયુતં;
પિટ્ઠસપ્પિનમન્ધાનં, સાલાયો ચ તહિં તહિં.
પોત્થકેસુ લિખાપેત્વા, અટ્ટે સમ્મા વિનિચ્છિતે;
રાજગેહે ઠપાપેસિ, ઉક્કોટનભયેન સો.
નાગવડ્ઢનનામસ્સ, ભોગગામે બહૂ અદા;
લેખે’પુબ્બે ન વારેત્વા, પાલેત્વા પુબ્બસાસનં.
પિતરા ¶ ચ મહાદાનં, પુઞ્ઞમઞ્ઞમ્પિ વા કતં;
સબ્બં તમવિનાસેત્વા, નિચ્ચં સો રક્ખિ સાદરો.
મહેસી ચ મહારઞ્ઞો, પુઞ્ઞાનિ બહુકારયિ;
કણ્ટકં ચેતિયં કાસિ, દેવી ચેતિયપબ્બતે.
કારેત્વા જયસેનઞ્ચ, પબ્બતં ગામિકસ્સદા;
ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ સા ગામં, મહુમ્મારઞ્ચ તસ્સ દા.
સિલામેઘવ્હયં કત્વા, ભિક્ખુનીનમુપસ્સયં;
સિલામેઘવ્હયે દાસિ, ભિક્ખુનીનઞ્ચ પચ્ચયે.
ગામાયે’સું પુરાકીતા, વિહારો તત્થ સાધનં;
દત્વા તે મે ચયિત્વાન, વિહારસ્સેવ દાપયિ.
છાદયિત્વા મહારુક્ખે, સબ્બે ચેતિયપબ્બતે;
નાનારાગે ધજે ચેવ, પટાકાયો ચ પૂજયિ.
પુબ્બારામકભાગમ્પિ, પાસાદં પટિસઙ્ખરિ;
ઉસ્સાનવિટ્ઠિં દુબ્ભોગં, સુભોગં તસ્સ કારયિ.
વિહારં ગિરિભણ્ડઞ્ચ, નટ્ઠં પાકતિકં કરિ;
ભોગગામે ચ દાપેસિ, ભિક્ખૂનં તન્નિવાસિનં.
અમ્બુય્યાનમ્હિ આવાસં, કત્વા દપ્પુળપબ્બતં;
ભિક્ખૂનં તિસતસ્સા’દા, સમ્પન્નચતુપચ્ચયં.
કારેત્વા નીલગલ્લઞ્ચ, આરામં સો મનોરમં;
દકવારં બહુપ્પાદં, તસ્સ દાપેસિ કારિય.
અરિકારિ વિહારે ચ, પટિસઙ્ખાસિ જિણ્ણકં;
સલાકગ્ગઞ્ચ પાસાદં, અપુબ્બંયેવ કારયિ.
વાહદીપે સકારેસિ, સેનગ્ગબોધિપબ્બતં;
ધમ્મં તીસુ નિકાયેસુ, વાચયિત્થ બહુસ્સુતે.
ગણ્હાપેસિ ચ ભિક્ખૂનં, અયોપત્તેસુ ગણ્ઠિકે;
પુઞ્ઞન્તિ વુત્તં સબ્બં સો, ન કિઞ્ચિ પરિવજ્જયિ.
કુલીનાનમનાથાનં, ઇત્થીનં’દા પિળન્ધનં;
ભોજનં ભોજનત્થીનં, બહુ સો દાસિ રત્તિયં.
ગુન્નં સસ્સાનિ પાદાસિ, કાકાદીનઞ્ચ ભત્તકં;
તણ્ડુલઞ્ચ કુમારાનં, મધુફાણિતસંયુત્તં.
એવં ¶ પુઞ્ઞાનિ કત્વાન, નરિન્દો સો સપારિસો;
ભુત્વા પઞ્ચસુ વસ્સેસુ, મેદિનિં સમ્પરિચ્ચજિ.
તતો તસ્સ સુતો આસિ, સીહળાનં રથેસતો;
સબ્બરૂપગુણોપેતો, મહિન્દો નામ ખત્તિયો.
સો ધમ્મિકસીલામેઘો, ઇચ્ચાસિ ધરણીતલે;
ધમ્મદીપો ધમ્મધજો, સુદ્ધધમ્મપરાયનો.
પુબ્બકેહિ નરિન્દેહિ, કતં ધમ્મપથાનુગં;
સબ્બં કાસિ અહાપેત્વા, અધમ્મં તુ વિવજ્જયિ.
રાજારતનપાસાદે, કાતું સો નવકમ્મકં;
સબ્બકાલેસુ દાપેસિ, ગેટ્ઠુમ્બદકવારકં.
જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખાસિ, પુઞ્ઞકમ્મમકાસિ ચ;
રજ્જં કત્વાન ચતૂસુ, વસ્સેસુ નિધનં ગતો.
અગ્ગબોધિ તતો રાજા, છત્તં ઉસ્સાપયિ પુરે;
કારેન્તો સબ્બસત્તાનં, હિતં સુખમસેસતો.
ધાતુપૂજં સકારેસિ, સત્થુસબ્બગુણારહં;
પિતામહકતસ્સા’પિ, સમ્બુદ્ધસ્સ મહામહં.
ઉદયગ્ગાદિબોધિઞ્ચ, પરિવેણં સકારયિ;
નામં ગહેત્વા પિતુનો, અત્તનો ચ નરાધિપો.
સભોગં પરિવેણઞ્ચ, કત્વા તં ભૂતનામકં;
સકાચરિયકસ્સા’દા, ભિક્ખૂનં તિસતસ્સ ચ.
રાજસાલાય દાપેસિ, ચૂળવાપિયગામકં;
ગામદ્વયઞ્ચ દાપેસિ, કાળૂલમલ્લવાતકે.
પવેસં વિનિવારેસિ, ઉપોસથદિનેસુ સો;
મચ્છમંસસુરાદીનં, અન્તોનગરમત્તનો.
ભિક્ખૂ વા ચેતિયે વા સો, વન્દિત્વા નિક્ખમં તતો;
વાલુકા હા વિનસ્સન્તુ, ઇતિ પાદેસુ વોધયી.
યં યં સોવગ્ગિયં કમ્મં, કમ્મં નિસ્સરણવહં;
વત્થુત્તયે પસન્નો સો, કમ્મં તં સબ્બમાચરિ.
માતુપટ્ઠાનનિરતો, રત્તિન્દિવમહોસિસો;
ગન્ત્વા તસ્સા ઉપટ્ઠાનં, પાતોવ કિર ભૂપતિ.
સીસં ¶ તેલેન મક્ખેત્વા, ઉબ્બટ્ટેત્વાન જલ્લિકં;
નખે વિસુદ્ધે કત્વાન, નહાપેત્વાન સાદરં.
અચ્છાદેત્વા નવં વત્થં, સુખસમ્ફસ્સમત્તનો;
વત્થં છડ્ડિતમાદાય, પેલ્લેત્વા સયમેવ તં.
તસ્સ તોયેન સિઞ્ચિત્વા, સીસં સમકુટં સકં;
ગન્ધમાલાહિ તં સમ્મા, ચેતિયં વિહ પૂજિય.
નમસ્સિત્વાન તિક્ખત્તું, કત્વા તં સો પદક્ખિણં;
દાપેત્વા પરિસાય’સ્સા, વત્થાદીનિ યથારુચિં.
સહત્થેનેવ ભોજેત્વા, ભોજનં તં મહારહં;
ભુત્થાવસેસં ભુઞ્જિત્વા, સમાકિરિયમત્થકે.
ભોજેત્વા પરિસં તસ્સા, રાજભોજનમુત્તમં;
સજ્જેત્વા વાસગેહઞ્ચ, સુગન્ધપરિવાસિતં.
સહત્થા પઞ્ઞપેત્વાન, સયનં તત્થ સાધુકં;
પાદે ધોવિય મક્ખેત્વા, ગન્ધતેલેન સણ્હકં.
સમ્બાહેન્તો નિસીદિત્વા, કત્વા નિદ્દમુપેતકં;
કત્વા પદક્ખિણં મઞ્ચં, તિક્ખત્તું સાધુવન્દિય.
આરક્ખકે નિયોજેત્વા, દાસેકમ્મકરેપિ ચ;
તસ્સા પિટ્ઠિમકત્વાન, અપક્કમેવ પિટ્ઠિતો.
ઠત્વા અદસ્સને ઠાને, તિક્ખત્તું પુન વન્દિય;
સન્તુટ્ઠો તેન કમ્મેન, સરન્તો તં પુનપ્પુનં.
ગેહં યાતિ સજીવન્તં, એવમેવ ઉપટ્ઠહિ;
એકદા દાસવાદેન, વન્દિત્વા દાસમત્તનો.
તેનત્તનો કથાપેસિ, ખમાપેતું સયં વચો;
અત્તાનં ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, દાપયિત્વાન માતરા.
ધનમત્થગ્ઘનં ઞત્વા, ભુજિસ્સો આસિ બુદ્ધિમા;
એવં પુઞ્ઞપરો હુત્વા, કત્વા દીપસ્સ સઙ્ગહં.
એકાદસહિ વસ્સેહિ, દેવલોકમુપાગમિ;
તસ્સાનુજો દપ્પુળો’થ, રાજા હોસિ તદચ્ચયે.
સબ્બં પુબ્બકરાજૂનં, ચરિયં સો સમાચરિ;
તદા મહિન્દનામસ્સ, પુત્તારોહણસામિનો.
પિતરા ¶ નિહટા’ગઞ્છું, રાજાનં માતુલં સકં;
સો તે દિસ્વા પવત્તિં તં, સુત્વા દત્વા મહાબલં.
પાહેસિ પિતરા યુદ્ધં, કાતું બન્ધુ હિતે રતે;
મહિન્દોપિ તથાભાવં, વિદિત્વા રોહણાધિપો.
યુદ્ધં પટિપદેયેવ, તેસં’કાસિ મહાબલો;
તે ઉભોપિ પલાયિંસુ, દત્વા સેનાય નાયકં.
પુનાગન્ત્વા મહીપાલં, સેવમાના ઇધા’વસું;
પિતાપિ તેન સન્તુટ્ઠો, અઞ્ઞેન સકબન્ધુના.
યુજ્ઝન્તો મરણં ગઞ્છિ, ઞાતિસોપિ મતો કિર;
તદા’દા ભાગિનેય્યસ્સ, રાજા કિત્તગ્ગબોધિનો.
સબ્બરૂપગુણોપેતં, ધિતરં દેવ નામિકં;
સો દપ્પુળં ઠપેત્વાન, સેવત્થં તસ્સ રાજિનો.
સયં સેનઙ્ગમાદાય, રોહણં સમુપાગમિ;
રોહણાધિપતિ હુત્વા, સબ્બાકારસમપ્પિતો.
પુત્તધીતાહિ વડ્ઢેન્તો, વાસં તત્થેવ કપ્પયિ;
રાજાકાસિ દુમિન્દસ્સ, ઘરં જિણ્ણં નવં થિરં.
સોવણ્ણખચિતં કમ્મં, મઙ્ગલેન ચ તસ્સ સો;
અત્તનો રાજભાવસ્સ, સત્થુપારમિતાય ચ.
સમ્માનુચ્છવિકં કત્વા, મહાપૂજં પવત્તયિ;
જિણ્ણં કારેસિ પાસાદં, હત્થિકુચ્છિવિહારકે.
વાહદીપસ્સ આરામં, લાવરાવઞ્ચ પબ્બતં;
વિહારે જેતનામે ચ, કત્વા સોવણ્ણયં મુનિં.
વડ્ઢેત્વા બોધિગેહમ્હિ, પૂજંકાસિ અચિન્તિયં;
અનુસંવચ્છરં દીપે, વત્થદાનં પવત્તયિ.
મહાપાળિઞ્ચ વડ્ઢેસિ, ભત્તગ્ગમવલોકયી;
તુલાભારઞ્ચ દાપેસિ, જિણ્ણઞ્ચ પટિસઙ્ખરિ.
ચારિત્તં પુબ્બરાજૂનં, પાલેસિ મનવજ્જિયં;
તસ્સા’સિ વજિરો નામ, સેનાપતિ મહાપતિ.
કચ્છવાલં સકારેસિ, આરામં પંસુકૂલિનં;
થૂપારામમ્હિ થૂપસ્સ, ઘરં છાદેસિ સાધુકં.
ઇટ્ઠકાહિ ¶ સુવણ્ણાહિ, હેમદ્વારે ચ કારયિ;
એવં સોળસવસ્સાનિ, કત્વા રજ્જં નરાધિપો.
અગમા સબ્બસત્તાનં, ગન્તબ્બં દેસમેવ સો;
તસ્મિં રાજિનિ સમ્પત્તે, દેવલોકં તદા અહુ.
અગ્ગબોધિસનામો’થ, આણાભેરિં ચરાપયિ;
પિતા તસ્સ સભાતુસ્સ, પુત્તં મહિન્દનામકં.
રજ્જત્થં સકપુત્તાનં, આદિપાદં ન કારયી;
આદરં સો સબન્ધૂનં, કનિટ્ઠાનમ્પિ કાતવે.
અસહન્તો પલાયિત્થ, પરતીરં સમાકુલો;
તે સમાગમનં સુત્વા, પેસયિત્વા મહાબલં.
કારેત્વા યુદ્ધમેતેહિ, સીસં તેસં સગણ્હયિ;
નિકાયેસુ વિચારેત્વા, કત્તબ્બં સબ્બમેવ સો.
દીપે’પિ સકલે કાસિ, પાપાચારનિવારણં;
ભિક્ખૂ ચૂળવિહારેસુ, યાગું ગણ્હન્તિ સબ્બદા.
મહાવિહારે તં સુત્વા, રાજા નિબ્બિન્નમાનસો;
કણ્ઠપિટ્ઠિમહાગામં તથા યાબાલગામકં.
તેલગામં બહુદઞ્ચ, દકવારં પદાપિય;
યાગું ગહેતું યોજેસિ, વિહારેસુ’પિ ભિક્ખવો.
તતો પટ્ઠાય તં યાગું, સબ્બે ગણ્હિંસુ સાદરા;
દીપે ભેરિંચ રાપેત્વા, સન્નિપાતિય યાચકે.
સુવણ્ણં સોપદાપેસિ, યથિચ્છં દિવસત્તયં;
એવમાદિં સ કત્વાન, પુઞ્ઞવં વસ્સેહિ તીહિ ચ.
વત્થુત્તયપસાદસ્સ, ફલં પસ્સિતુમત્તનો;
રાજા દિબ્બેન યાનેન, ગચ્છન્તો વિય સો મરિ.
એવં અનિચ્ચા વત સબ્બદેહિનો;
સબ્બઞ્ઞૂનોપેવ મુપેતિ મચ્ચું;
પહાય તસ્મા ભવરાગજાતં;
બુધો સુબુદ્ધિવિભવે ભવેય્ય.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઞ્ચરાજકો નામ
સત્તચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
અટ્ઠચત્તાલીસતિમ પરિચ્છેદ
એકરાજકો
તતો ¶ તસ્સા’નુજો સેનો, છત્તં ઉસ્સાપયી પુરે;
પિયં’વ પુત્તં પસ્સન્તો, સત્તે સબ્બે મહાધનો.
ચરિયં પુબ્બરાજૂનં, સમાચરિ યથાભતં;
અપુબ્બમ્પિ ચ વત્તેસિ, ચરિયં ધમ્મસંહિતં.
ભિક્ખૂનં ભિક્ખૂનીનઞ્ચ, ઞાતીનં દીપવાસિનં;
મચ્છાનં મિગપક્ખીનં, કત્તબ્બં સ સમાચરિ.
મહિન્દં પરતીરં સો, ગતં યોજિયમારયિ;
એવં સો સુવિસોધેસિ, રજ્જપચ્ચત્થિકે’ખિલે.
મહાદાનં પવત્તેસિ, યાચકાનં ધનેસિનં;
ભિક્ખૂનં બ્રાહ્મણાનઞ્ચ, મનુઞ્ઞં રાજભોજનં.
અહેસું અનુજાતસ્સ, મહિન્દો કસ્સપો તથા;
ઉદયોતિ તયો તેસુ, મહિન્દો યુવરાજકો.
હુત્વા તસ્સાનુવત્તન્તો, સક્કચ્ચં તમુપટ્ઠહિ;
સઙ્ઘાનામાસિ રાજસ્સ, ભરિયા તસ્સ રાજિની.
કીળનત્થં સમુદ્દસ્સ, ગતે રાજિનિ પટ્ટનં;
ઉદયો આદિપાદોસો, ઓહીનો નગરે તદા.
નાલનામં ગહેત્વાન, ધીતરં માણિલાનિયા;
રક્ખિતં રાજરક્ખાય, પુળત્થિનગરં અગા.
રાજા તસ્મિં અકુજ્ઝિત્વા, સન્ધિં કત્વા અકુપ્પિયં;
મહાદીપાદં પેસેત્વા, તોસત્વા તં ઇધાનયિ.
એવં સમગ્ગા તે આસું, તતો પટ્ઠાય ખત્તિયા;
રક્ખન્તા સાસનં લોકં, વસિંસુ સુસમાહિતા.
તતો કેનચિ કાલેન, પણ્ડુરાજા મહાબલો;
જમ્બુદીપા ઇધા’ગમ્મ, દીપ ગણ્હિતુમારભિ.
રાજા ¶ સુત્વા મહાસેનં, પેસુયિત્થ તદન્તિકં;
અમચ્ચાનં વિવાદેન, થદ્ધોતારો નારાધિપો.
પણ્ડુરાજા વિનાસેન્તો, સબ્બં તં દેસમુત્તરં;
ખન્ધાવારં નિવેસેસિ, મહાતાલિતગામકે.
વસન્તા દમિળા એત્થ, બહવો યે તહિં તહિં;
સબ્બે તં પક્ખિયાહેસું, તતો સો બલવા અહુ.
તત્થ ગન્તા મહાસેના, રઞ્ઞો યુજ્ઝિતુમારભિ;
હત્થિક્ખન્ધગતો પણ્ડુ-રાજાપિ સમુપાવિસિ.
અહુ દમિળસેનાસા, પસ્સન્તિ સામિનો મુખં;
સમ્પત્તબલહુસ્સાહા, તદત્થે ચત્તજીવિતા.
દીપસેના તુ સામિન-મભાવેન નિરુસ્સુક્કા;
યુજ્ઝન્તિ પરિભિન્દિત્વા, પલાયિત્થ તતો તતો.
ઓતરિત્થમહાસેના, પણ્ડુરાજાસ્સ તઙ્ખણે;
મારસેનાવ ગચ્છન્તિ, વિચુણ્ણેન્તિ મહાજનં.
રાજા સેનાય ભિન્નત્તં, સુક્કા સબ્બં સમાદિય;
હત્થસારં પુરં હિત્વા, મલયાભિમુખો ગતો.
તતો હત્થિં સમારુય્હ, યુવરાજા મહિન્દકો;
યુજ્ઝન્તો સકસેનાય, પલાતત્તં સમેક્ખિય.
એકેનમે ન સક્કા વે, સબ્બે એતેહિ મારિતું;
એતેસં ન ચ નીચાનં, હત્થેસુ મરણં સુખં.
તસ્મા વરં મે મરણં, મયા એવેતિ ચિન્તિય;
હત્થિક્ખન્ધગતોયેવ, છિન્દિ સો સીસમત્તનો.
તં દિસ્વા બહવો સીસે, તત્થ છિન્દિંસુ સેવકા;
તં દિસ્વા દમિળી સેના, હટ્ઠતુટ્ઠા પમોદિસા.
એતં સબ્બં સમેક્ખિત્વા, આદાપાદો સકસ્સપો;
તુરઙ્ગવરમારુય્હ, સુસન્નદ્ધો મહાયુધો.
વિહારમુપસઙ્કમ્મ, અભયં એકકોવ સો;
તાદિસમ્પિ મહાસેનં, ઓગાહેત્વા વિદારયિ.
સુપણ્ણો વિય ગણ્હન્તો, ભૂજગેન સલિલાલ યે;
સો તં સબ્બં નિવત્તેસિ, અત્તાનઞ્ચ સુગોપયિ.
અસ્સો ¶ એકોવ દિસ્સિત્થ, તુરઙ્ગાવલિસન્નિભો;
અત્તનો સો જનં કઞ્ચિ, અપસ્સન્તો’નુગામિનં.
કિં મે એકેન વેરિનં, પૂરિતેન મનોરથં;
કાલન્તરેહં જીવન્તો, પૂરેસ્સં મે મનોરથં.
તસ્મા ગન્તુંવ યુત્તન્તિ, નિમ્ફોટેત્વા મહાબલં;
નિબ્ભયોવ મહાયોધો, કોણ્ડિવાતમુપાગમિ.
પણ્ડુરાજા મહાસેના, અગ્ગહેસિ તતો પુરં;
સીસં તં યુવરાજસ્સ, પણ્ડુરાજસ્સ દસ્સયું.
સો તં દિસ્વા ચ ઝાપેત્વા, રાજૂનં પણ્ડુદેસિનં;
સબ્બમાળાહને કિચ્ચં, તસ્સ કાતું નિયોજયિ.
સબ્બં સારં હરાપેસિ, ભણ્ડાગારમ્હિ રાજિનો;
અગ્ગણ્હિત્થ ગહેતબ્બં, વિહારે નગરેપિ ચ.
પાસાદે રતને સબ્બે, સોવણ્ણંસત્થુબિમ્બકં;
સિલામય મુનિન્દસ્સ, ચક્ખુભૂક મણિદ્વયં.
તથા સોવણ્ણપટ્ટે ચ, થૂપારામમ્હિ ચેતિયે;
સુવણ્ણ પટિમાયો ચ, વિહારેસુ તહિં તહિં.
સબ્બં ગહેત્વા નિસ્સારં, લઙ્કાદીપ મકાસિ સો;
છડ્ડયિત્થ પુરં રમ્મ, યક્ખભક્ખિત રૂપકં.
રાજા’પિ રક્ખં દત્વાન, મહામગ્ગે તહિં તહિં;
ગઙ્ગાદ્વય મુખે વાસં, કપ્પેસિ પરિસઙ્કિતો.
પણ્ડુરાજા તતો સદ્ધિં, કાતું સીહળસામિના;
અમચ્ચે તત્થ પેસેસિ, દિસ્વા તે સીહલાધિપો.
સુણિત્વા સાસનં તેસં, સબ્બં તં સમ્પટિચ્છિય;
દૂતાનં કારયિત્વાન, યથાકામેન સઙ્ગહં.
હત્થિદ્વયં સદત્વાન, સબ્બમાભરણમ્પિ ચ;
તસ્સ પેસેસિ દૂતેસો, અત્તનોપિ હિતાવહે.
પણ્ડુરાજા સિતં સબ્બં, દિસ્વા સન્તુટ્ઠમાનસો;
નિય્યાતેત્વાન દૂતાનં, તદહેવ મહાપુરં.
નિક્ખમિત્વા પુરા ગન્ત્વા, ન ચિરેનેવ પટ્ટનં;
તત્થ આરુય્હ નાવં સો, સક દેસ મુપાગમિ.
તતો ¶ આગમ્મ નગરં, સીલામેઘો મહીપતિ;
યથાઠાને ઠપેત્વાન, દીપં વસિ સમાહિતો.
ભાતરં દુતિયં કત્વા, ઉદયં નામ ખત્તિયં;
મહાદીપાદં તસ્સા’દા, સોગત્થં દક્ખિણં દિસં.
સોપિ ખો ન ચિરેનેવ, કત્વા પુઞ્ઞં યથારહં;
રોગેનેકેન સમ્ફુટ્ઠો, પવિટ્ઠો મચ્ચુનો મુખં.
કસ્સપો આદિપાદોપિ, પુલત્થિનગરે વસં;
યોજેત્વા પણ્ડુરાજેન, અહોસિ કિર મારિતો.
તદા કસ્સપનામસ્સ, પુત્તા આસું મહારહા;
આદિપાદસ્સ ચત્તારો, ધઞ્ઞલક્ખણ સઞ્ઞુતા.
યો સેનં સબ્બપઠમો, સેનો નામ કુમારકો;
સૂરો વીરો મહુસ્સાહો, રાજભારક્ખમો સમો.
રાજા મહાદીપાદત્તં, તસ્સ દત્વા યથાવિધિં;
ભોગત્થં દક્ખિણં દેસં, સવાહન મુપાદિસિ.
રોહણાધિપતિસ્સા’સું, પુત્તા કિત્તગ્ગબોધિતો;
ચત્તારો ધીતરો તિસ્સો, દસ્સનેય્યા મનોરમા.
તદા જેટ્ઠસુતં તસ્સ, મહિન્દં નામ ખત્તિયં;
પિતુચ્છા મારયિત્વાન, દેસં ગણ્હિ સસાધનં.
ભાતરો તે તયો તસ્મિં,
સંરુટ્ઠા ભાતુ ઘાતને;
આદાય ભગીની તિસ્સો,
રઞ્ઞો સન્તિકમાગમું.
રાજાપિ દિસ્વા તેતીવ, મમાયન્તો દયાલુકો;
સબ્બે દેવકુમારેવ, સુખં વડ્ઢેસિ પેમવા.
તતો કસ્સપનામં સો, તેસં જેટ્ઠં નરિસ્સરો;
દેસં તં ગણ્હ યાહીતિ, દત્વા બલમપેસયિ.
સો’પિ ગન્ત્વાન તં હન્ત્વા, રોહણં કસિણમ્પિ તં;
કત્વા હત્થગતં તત્થ, વસિત્થ નિરુપદ્દવો.
અથ સો ભાતરો દ્વે’પિ, સેનઞ્ચ ઉદયં તથા;
પક્કોસિત્વાન, ભાજેત્વા, દેસં તેહિ સહાવસિ.
રાજા ¶ તા સાધુ વડ્ઢેત્વા, વયપત્તાસુ તીસુ સો;
રાજકઞ્ઞાસુ ધઞ્ઞાસુ, દેવચ્છરસૂ રૂપિસુ.
ઠપેત્વા રાજિનિ ઠાને, ઉપરાજસ્સ દાપયિ;
સઙ્ઘનામં મહાભોગં, દત્વા રજ્જસરિક્ખકં.
કણિટ્ઠો ઉપરાજસ્સ, મહિન્દો નામ ભાતુકો;
અત્થિ સબ્બગુણોપેતો, સબ્બસત્થવિસારદો.
તસ્સા’દાસિ દુવે રાજા, રાજકઞ્ઞા મનોહરા;
તિસ્સવ્હકિત્ત નામઞ્ચ, દત્વા ભોગં યથારુચિં.
એવં કરોન્તો ઞાતીનં, સંગહં સો યથારહં;
આરાધેન્તો ચ દાનાદિ-સઙ્ગહેહિ મહાજનં.
રાજા દસયિ રાજૂનં, ધમ્મેહિ સમુપાગતો;
સમાચરન્તો પુઞ્ઞાનિ, પરિભુઞ્જિત્થ મેદિનિં.
પંસુકૂલિક ભિક્ખૂનં, કત્વા’રિટ્ઠમ્હિ પબ્બતે;
મહાભોગં અદારામં, નિમ્મિતં વિય ઇદ્ધિયા.
પરિહારઞ્ચ તસ્સદા, રાજારહમસેસતો;
આરામિકે ચ બહવો, દાસે કમ્મકરેપિ ચ.
પાસાદં સોવ કારેસિ, વિહારે જેતનામકે;
અનેકભૂમિં ભૂમિન્દો, બુદ્ધભૂમિગતાસયો.
વડ્ઢેત્વા તત્થ કારેત્વા, સબ્બ સોવણ્ણયં જિનં;
સણ્ઠપેત્વા મહાભોગં, વસાપેસિ ચ ભિક્ખવો.
મહાદિ પરિવેણમ્હિ, કારેસિ સુમનોહરં;
પાસાદ મગ્ગિસન્દંડ્ઢં, તસ્મિંયેવ વિહારકે.
કત્વા વીરઙ્કુરારામં, વિહારે અભયુત્તરે;
મહાસઙ્ઘિક ભિક્ખૂનં, થેરિયાનઞ્ચ દાપયિ.
પુબ્બારામઞ્ચ કારેસિ, સમ્પન્ન ચતુપચ્ચયં;
સદ્ધિં સો સઙ્ઘનામાય, દેવિયાપિ ચ અત્તનો.
મહાવિહારેતાયેવ, સદ્ધિં કારેસિ ભૂમિપો;
આવાસં સઙ્ઘસેનવ્હં, મહાભોગં મહામતિ.
કારેત્વા સબ્બસોવણ્ણં, કેસધાતુ કરણ્ડકં;
મહાપૂજં પવત્તેસિ, રજ્જં વિસ્સજ્જિ ઉત્તમો.
ચેતિયસ્સ ¶ ગીરિસ્સાદા, કાણવાપિં બહુદયં;
ભિક્ખૂનં દિપવાસીનં, દાપેસિ ચ તિચીવરં.
પુલત્થિ નગરે કાસિ, વાપિયો થુસવાપિયા;
સેનગ્ગબોધિમાવાસં, ગામારામિક સઞ્ઞુતં.
તસ્મિંયેવ ચ કારેસિ, મહાપાળિં સુભોજનં;
મહાપાળિઞ્ચ સબ્બેસં, મહાનેત્તમ્પિ પબ્બતે.
વેજ્જસાલમ્પિ કારેસિ, નગરસ્સ ચ પચ્છિમે;
અનાથાનં પવત્તેસિ, યાગુદાનં સખજ્જકં.
પંસુકૂલિક ભિક્ખૂનં, પચ્ચેકઞ્ચ મહાનસં;
કત્વા દાપેસિ સક્કચ્ચં, નિચ્ચં ભોજનમુત્તમો.
હુત્વા મહાદિપાદો’યં, કપ્પૂર પરિવેણકે;
ઉત્તરાળ્હે ચ કારેસિ, પરિચ્છેદે સનામકે.
તુલાભારઞ્ચ પાદાસી, તિક્ખત્તું સો મહાધને;
પુઞ્ઞમઞ્ઞમ્પિ સો’કાસિ, રાજા નાનપ્પકારકં.
સઙ્ઘનામાપિ સા દેવી, ઉત્તરમ્હિ વિહારકે;
કત્વા મહિન્દસેનવ્હા-વાસં વાસેસિ ભિક્ખવો.
આરદ્ધો દપ્પુલવ્હસ્સ, કાલે રાજસ્સ ધીમભો;
મહાદેવેન સો આસિ, રમ્મો દપ્પુલ પબ્બતો.
દારુકસ્સપનામેન, તથા કસ્સપરાજિકં;
ઉભોપિ તે વિપ્પકતે, રાજા સો વસમાપયિ.
ભદ્દો સેનાપતિ તસ્સ, ભદ્દસેનાપતિ’વ્હયં;
પરિવેણમ્પિ કારેસિ, દાસભોગસમાયુતં.
ઉત્તરો ચ અમચ્ચો’કા, વિહારે અભયુત્તરે;
વાસમુત્તરસેનવ્હં, રમ્મ મુત્તરપચ્ચયં.
વજિરો નામ તત્થેવા-વાસં વજિરસેનકં;
કાસિ રક્ખસનામોચા-વાસં રક્ખસનામકં.
તતો વીસતિ વસ્સેસુ, પુલત્થિ નગરે વસં;
પણ્ડુરાજકતં કારં, સરન્તો સરદસ્સનો.
દદન્તો વિય સેનસ્સ, સૂરસ્સાવસરઞ્ચસો;
પહાય દીપં દીપો’વ, મહાવાત હતો ગતો.
ભોગો ¶ અનિચ્ચા સહ જીવિતેન;
પગેવ તે બન્ધુજના સહાયા;
નરાધીપં પસ્સથ એકમેવ;
સમાગતં મચ્ચુમુખં સુઘોરં.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
એક રાજકો નામ
અટ્ઠચત્તાલીસતિમો પરિચ્છેદો.
એકૂનપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
રાજદ્વયદીપનો
એવં તસ્મિં મતે તસ્સ, કાતબ્બં સાધુકારિય;
મહાદીપાદો સેનવ્હો, આદાય બલવાહનં.
આગમ્મ નગરં રાજા, અહોસિ ધરણી તલે;
આદિકપ્પમ્હિ રાજૂનં, દસ્સન્તો ચરિયં પિય.
સદ્ધો મહાધનો સૂરો, મુત્તચાગી નિરાલયો;
યાચયોગો મહાભોગો, સમ્પન્નબલવાહનો.
કિત્તિયા’મલભૂતાય, તથા તેજો ગુણેન ચ;
સન્નિપાતંવ સો ચન્દ-સૂરિયાનં નિદસ્સયિ.
અસઙ્કિણ્ણ ગુણાકિણ્ણો, સુવિચિણ્ણ ગુણાગુણો;
નિત્થિણ્ણપાપો નિબ્બિણ્ણ-સંસારો સારદસ્સનો.
ભરિયા તસ્સ યા આસિ, સઙ્ઘાતં સો ભિસેચયિ;
મહેસીભાવે દત્વાન, પરિહારં યથાભતં.
મહિન્દં નામ સપ્પઞ્ઞં, કણિટ્ઠં ભાતરં સકં;
દત્વા દક્ખિણભાગં સો, ઓપરજ્જે’ભિસેચયિ.
અન્તેપુરે’પરજ્ઝિત્વા, સો રઞ્ઞા અવધારિતે;
સપુત્તદારો વુટ્ઠાય, અઞ્ઞાતો મલયં અગા.
ઉપ્પજ્જિત્થ ¶ તદા પુત્તો, રઞ્ઞો સઙ્ઘાય દેવિયા;
દસ્સેન્તો’વ પનાદસ્સ, કુમાર રૂપમત્તનો.
રાજા તં જાતમત્તં’વ, દિસ્વા સન્થુટ્ઠમાનુસો;
સિદ્ધત્થં લુમ્બિનીજાતં, રાજા સુદ્ધોદનો વિય.
ધઞ્ઞપુઞ્ઞગુણૂપેતો, ઠપેત્વા દીપમેકકં;
જમ્બુદીપે’પિ કસિણે, રજ્જયોગ્ગોતિ મે સુતો.
નામદાન દિનેયેવ, પરિહારેન સબ્બસો;
ઓપરજ્જે ભિસિઞ્ચિત્વા, દક્ખિણં દેસમસ્સ’દા.
યુવરાજાપિ મલયે, વસન્તો’વ મહીપતિં;
આરાધેત્વા ઉપાયેન, અનુઞ્ઞતો સભાતરા.
નિકાયત્તય વા સીહિ, સદ્ધિં ભિક્ખૂહિ આગતો;
દિસ્વા રાજાનમેત્થેવ, સન્ધીં’કાસિ અકુપ્પિયં.
યા તસ્સ યુવરાજસ્સ, ભરિયા તિસ્સા નામિકા;
રાજિની સા વિજાયિત્થ, ધીતરં સઙ્ઘનામિકં.
કિત્તિનામા’પરાયા ચ, ભરિયા સાપિ ખો પન;
વિજાયિ પુત્તે ચત્તારો, તથા એકઞ્ચ ધીતરં.
તદા રાજાપિ ચિન્તેત્વા, એવં સતિ કણિટ્ઠકો;
નિસ્સઙ્કો મયિ હોતીતિ, સમ્મા મન્તીહિ મન્તિય.
ધીતરં યુવરાજસ્સ, સુરૂપિં રૂપનામિકં;
કસ્સપસ્સ’ત્ત પુત્તસ્સ, વિવાહં કારયિ બુધો.
દક્ખિણં દેસમસ્સેવ, કણિટ્ઠસ્સ સદાપયિ;
રાજપુત્તસ્સ પાદાપિ, પચ્ચેકં ભોગમત્તનો.
રજ્જમ્હિ સબ્બં તસ્સેવ, પરિભોગાય દાપયિ;
કેવલન્તુ વિચારેસિ, દીપં દીપ હિતાવહો.
તેસં સંવાસમન્વાય, ઉભિન્નં પુઞ્ઞકમ્મિનં;
ધઞ્ઞપુઞ્ઞગુણૂપેતા, વિજાતા પુત્તધીતરો.
કત્વા સબ્બોપહારેન, દાઠાધાતુ મહામહં;
આરુય્હ વરપાસાદં, રતનવ્હં મહીપતિ.
તદા સોવણ્ણયસ્સાપિ, સમ્બુદ્ધસ્સ પુરા ઠિતં;
સુઞ્ઞં પિટ્ઠં સયં દિસ્વા, કસ્મા એવન્તિ સંવદિ.
તતો ¶ અમચ્ચા આહંસુ, નાજાનાસિ મહીપતિ;
મહાપિતુનરિન્દસ્સ, કાલે તવ નરિસ્સરં.
પણ્ડુરાજા ઇધાગમ્મ, દીપમેતં વિનાસિય;
સબ્બં સારગતં દીપે, સમાદાય ગતો ઇતિ.
તં સુત્વા લજ્જિતો રાજા, સયં વિય પરાજિતો;
તદહેવ નિયોજેસિ, અમચ્ચે બલસઙ્ગહે.
તદા’વ કિર આગઞ્છિ, પણ્ડુરાજકુમારકો;
પરિભૂતો સરાજેન, રજ્જત્થં કત નિચ્છયો.
રાજા દિસ્વા’તિ સન્તુટ્ઠો, કત્તબ્બં તસ્સ કારિય;
મહાતિત્થ મુપાગમ્મ, પટ્ટનં સેમત્રસો.
મહન્તં બલકાયઞ્ચ, તસ્સોપકરણાનિ ચ;
અનુનં પટિયાદેત્વા, દેવસેનંવ સજ્જિતં.
પણ્ડુરાજકુમારેન, સદ્ધિં સેનાપતિ સકં;
ગન્ત્વા તં પણ્ડુરાજાનં, હન્ત્વાનિકમિતો પુરા.
રતનં સબ્બમાદાય, દત્વા રજ્જં ઇમસ્સ ચ;
ન ચિરેનેવ એહીતી, ઉય્યોજેસિ મહાયસો.
સોપિ એવં કરોમીતિ, પટિસ્સુત્વા મહીપતિં;
વિન્દિત્વા બલમાદાય, નામમારુય્હ તં ખણે.
પરતીરં તતો ગન્ત્વા, સંવુળહ બલવાહનો;
વિનાસયન્તો પચ્ચન્તં, વારેસિ મધુરં પુરં.
દ્વારાનિ પિદહિત્વાન, પચ્છિન્દિત્થ ગતાગતં;
તતો અગ્ગિં ખિપાપેસિ, ગોપુરટ્ટાલ કોટ્ઠકે.
એવં સીહળસેનાય, પવિટ્ઠાય સકં પુરં;
સબ્બં વિલુમ્પમાનાય, સેનઙ્ગં ઘાતયન્તિયા.
પણ્ડુરાજા નિસમ્મેતં, સમાદાય સકં બલં;
વેગસા તં સમાગમ્મ, યુદ્ધં કાતું સમારભિ.
અસમ્પુણ્ણ બલત્તા સો, વિદ્ધો સલ્લેન ભૂપતિ;
હત્થિક્ખન્ધગતોયેવ, વિહાય પુરમત્તનો.
પલાયિત્વા ગતઠાને, જીવિતં નિજમેસ્સજિ;
ભરિયાવ’સ્સ તેનાસિ, સમ્પત્તા જીવિતક્ખયં.
તતો ¶ સીહળસેનાસા, પવિટ્ઠા નિબ્ભયા પુરં;
તત્થ સબ્બં વિલુમ્પિત્થ, દેવા’સિરપુરં યથા.
સેનાપતિ તતો રાજ-ગેહે ભત્તં સમેક્ખિય;
દીપાનિતમિમમ્હા ચ, તત્રટ્ઠઞ્ચ મહારહં.
સારં સબ્બંસમાદાય, દેસે ચ નગરે ઠિતં;
કત્વા ઇસ્સરિયં તત્થ, વસેવત્તિય અત્તનો.
પણ્ડુરાજ કુમારં તુ, તત્થ રજ્જે’ભિ સિઞ્ચિય;
કારેત્વા પરિહારઞ્ચ, દેસં તસ્સ સમપ્પિય.
યથારુચિં ગહેત્વાન, હત્થિઅસ્સે નરે’પિ ચ;
તત્થ તત્થ યથા કામં, વસન્તો અકુતો ભયો.
સમુદ્દ તટમાગમ્મ, ઠત્વા તત્થ યથાસુખં;
કીળન્તો વિય નાવં સો, સમારુય્હ વિસારદો.
મહાતિત્થ મુપાગમ્મ, વન્દિત્વા ધરણી પતિં;
તં સાસનં નિવેદેત્વા, સારં દસ્સેસિ આહટં.
રાજા સાધૂતિ વત્વાન, કારેત્વા તસ્સ સઙ્ગહં;
સદ્ધિં સેનાય આગન્ત્વા, પકટ્ઠાય સકં પુરં.
જયપાનં પિવિત્વાન, કત્વા વિજયમઙ્ગલં;
મહાધાગં પવત્તેત્વા, યાચકાનં યથા રુચિં.
સબ્બં પાકતિકં કાસિ, સારં દીપે નિરાલયો;
સોવણ્ણ પટિમાયો ચ, યથાઠાને ઠપાપયિ.
સુઞ્ઞં રતનપાસાદે, પિટ્ઠં પૂરેસિ સત્થુનો;
કાસિ રક્ખપિધાનેન, નિબ્ભયં ધરણીતલં.
તતો પટ્ઠાય દીપંસો, અરીનં દુપ્પધંસિયં;
કત્વા વડ્ઢેસિ ભોગેહિ, ઉત્તરાદિકુરું પિય.
ખિન્ના પુબ્બસ્સ રાજસ્સ, કાલે દીપમ્હિ પાણિનો;
નિબ્બુતા તં સમાગમ્મ, ઘમ્મા વિય વલાહકા.
તસ્સ વીસતિમે વસ્સે, વિહારે અભયુત્તરે;
નિક્ખમિત્વા ગતા હેસું, પંસુકૂલિક ભિક્ખવો.
યુવરાજા મહિન્દો સો, ધુમરાજસ્સ સત્થુનો;
કારાપયિ ઘરં રમ્મં, દસ્સનેય્યં મનોરમં.
બોધિગેહં ¶ કરોન્તો તં, દિસ્વા વડ્ઢકીનો તદા;
વંસેન સાખં આહચ્ચ, ભિજ્જન્તં વરબોધિયા.
કિન્તુ કાતબ્બમેત્થાતિ, યુવરાજં નિવેદયું;
સો તં તં મુપસંકમ્મ, મહાપૂજાય પૂજિય.
સચે સત્થા, હિતત્થાય, સમ્ભૂતો સબ્બપાણિનં;
લદ્ધું પુઞ્ઞસ્સ’નગ્ઘસ્સ, ઘરસ્સ કરણેતિ’ધ.
સાખા ગચ્છં તુ ઉદ્ધંવ, કાતું સક્કા યથાઘરં;
એવમારાધયિત્વાન, વન્દિત્વા સઙ્ઘરં ગતો.
તદા સાખા દુમિન્દસ્સ, રત્તિયં ઉદ્ધમુગ્ગમિ;
તતો કમ્મકરા સબ્બં, આરોચેસું સસામિનો.
યુવરાજા’તિ સન્તુટ્ઠો, ભાતુરઞ્ઞો નિવેદિય;
મહાપૂજાય પૂજેસિ, વિસ્સજ્જિય બહુધનં.
તથા મહિન્દસેનવ્હં, પરિવેણઞ્ચ કારિય;
સઙ્ઘસ્સા’દા સભોગં સો, પુઞ્ઞા પુઞ્ઞાનિચાચીનિ.
અદા સપરિસં ભત્તં, વત્થં છત્તમુપાહનં;
તથા ગમિયભત્તઞ્ચ, નહાનઞ્ચ સભત્તકં.
એવં ખુદ્દાનુ ખુદ્દાનિ, કત્વા પુઞ્ઞાનિ સો વિભૂ;
રઞ્ઞો તેત્તિંસવસ્સમ્હિ, યથાકમ્મમુપાગમિ.
અથ રાજા મતેતસ્મિં, કણિટ્ઠમુદયં સકં;
તસ્સ ઠાને ઠપેત્વાન, સબ્બં તસ્સેવ તસ્સદા.
તુલાભારસ્સ દાનેન, દીનાનાથે સતપ્પયિ;
ધમ્મકમ્મેન સોધેસિ, નિકાયત્તયમેકતો.
સોણ્ણથાલીસહસ્સં સો, મુત્તાહિ પરિપૂરિય;
ઠપેત્વા મણિમેકેકં, તસ્સોપરિ મહારહં.
બ્રાહ્મણાનં સહસ્સસ્સ, સુદ્ધે રતનભાજને;
ભોજેત્વા ખીરપાયાસં, દાપેત્વા હેમસુત્તકં.
તથા નવેહિ વત્થેહિ, અચ્છાદેત્વા યથારુચિં;
સન્તપ્પેસિ મહન્તેન, પરિહારેન પુઞ્ઞવા.
ભિક્ખૂનં દીપવાસીનં, અદાસિ ચ તિચીવરં;
અદા સબ્બાસમિત્થીનં, વત્થઞ્ચ સુમનોહરં.
કારેત્વા ¶ લોહપાસાદં, વેજયન્તસરિક્ખકં;
વડ્ઢેસિ પટિમં તત્થ, સુવણ્ણઘટકોટ્ટિમં.
સુત્વા ઉપોસથાગાર-ભાવં સબ્બ મહેસીનં;
તુચ્છો યં નેવ હોતૂતિ, વાસં સઙ્ઘસ્સ તં અકા.
ભોગગામે ચ તસ્સદા, રક્ખકે ચ નિયોજયિ;
ભિક્ખૂ દ્વત્તિંસમત્તાહિ, વસન્તૂતિ નિયામયિ.
ગઙ્ગાય મરિયાદં સો, કારેસિ મણિમેખલં;
તોયનિદ્ધમનઞ્ચાકા, મણિહીરકવાપિયા.
કટ્ઠુન્તનગરે ચેવ, કાણવાપિંચ બન્ધયિ;
વેજ્જસાલઞ્ચ કારેસિ, ચેતિયમ્હિ ગિરિમ્હિ સો.
બુદ્ધગામવિહારઞ્ચ, વિહારં મહિયઙ્ગણં;
કૂટતિસ્સ વિહારઞ્ચ, ભોગગામે ન વડ્ઢયિ.
મણ્ડલસ્સ ગિરિસ્સા’દા, વિહારસ્સ સગામકે;
ઉત્તરાળ્હે ચ કારેસિ, પાસાદં પરિવેણકે.
મહાસેનસ્સ બુદ્ધસ્સ, ગામં દત્વાન રક્ખકે;
દાસિ સોબ્ભવિહારે ચ, કારેસિ પટિમાઘરં.
બોધિસત્તે ચ વડ્ઢેસિ, પાસાદે મણિમેખલે;
સીલામયમુનિન્દસ્સ, જિણ્ણગેહમ્પિ કારયિ.
રાજ તં બોધિસત્તઞ્ચ, સઘરં તત્થ સન્નહિ;
આલવાલં દુમિન્દસ્સ, ગન્ધિત્વા કા મહામહં.
લિખિત્વા હેમપટ્ટમ્હિ, સબ્બરતનસુત્તકં;
મહાપૂજમકા તસ્સ, અભિધમ્મં કથાપયિ.
આનન્દપટિમં નેત્વા, પુરં કત્વા પદક્ખિણં;
પરિત્તં ભિક્ખુસઙ્ઘેન, ભણાપેત્વા યથાવિધિં.
પરિત્તોદકસેકેન, જનં કત્વા નિરાતુરં;
રાજા રોગભયં પેવં, નીહરિત્થ સદેસતો.
અભિસેકં ગહેત્વાન, હેમવાલુક ચેતિયે;
અનુસંવચ્છરં કાતું, તં ચારિત્તં લિખાપયિ.
અદા માસસ્સ ચતૂસુ, ઉપોસથદિનેસુ સો;
ચતુન્નઞ્ચ સહસ્સાનં, વત્થદાનં સભત્તકં.
વેસાખકીળં ¶ કીળિત્થ, સદ્ધિં દુગ્ગતકેહિ સો;
અન્નં પાનઞ્ચ વત્થઞ્ચ, તેસં દત્વા યથારુચિં.
ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ દીપમ્હિ, નિચ્ચદાનં પવત્તયિ;
સન્તપ્પેસિ ચ દાનેન, કપણદ્ધિકવણિબ્બકે.
તસ્સ રઞ્ઞો મહેસી ચ, સઙ્ઘનામા અકારયિ;
પબ્બતં સઙ્ઘસેનવ્હં, સભોગમભયુત્તરે.
નીલચૂળામણિઞ્ચાકા, સિલામય મહેસિનો;
પૂજં સબ્બોપહારેહિ, કાસિ સત્થુસ્સ સબ્બદા.
તસ્સ સેનાપતિચા’કા, સેનસેનાપતિવ્હયં;
પરિવેણં મહાભોગં, સૂરો તુટ્ઠકનામકો.
એવં સપરિસો કત્વા, સપુઞ્ઞાનિ મહાયસો;
પઞ્ચતિંસતિમે વસ્સે, દેવલોકમુપાગમિ.
તતો તસ્સા’નુજો આસિ, ઉદયો નામ ખત્તિયો;
રાજા સબ્બપ્પયોગેહિ, હિતેસી દીપવાસીનં.
હુત્વા સો સયં રાજા, કણિટ્ઠં સકભાતરં;
મહાદીપાદઠાનમ્હિ, ઠપિ કસ્સપનામકં.
રાજા ચિન્તિય ઞાતીનં, કાતબ્બો સઙ્ગહો ઇતિ;
એવં કસ્સપનામસ્સ, ભાતુપુત્તસ્સ ધીતરં.
યુવરાજસ્સ તસ્સા’કા, ભરિયં સેનનામિકં;
ધારેસિચ સયં રાજા, અપરં તિસ્સસવ્હયં.
મહિન્દસ્સુપરાજસ્સ, રાજધીતાય કિત્તિયા;
પુત્તો કિત્તગ્ગબોધીતિ, આદિપાદો વિબુદ્ધિકો.
ચોરો હુત્વા મહારઞ્ઞો, નિક્ખમિત્વાન રત્તિયં;
એકો અઞ્ઞાતવેસેન, સમુપાગમ્મરોહણં.
જનં હત્તગતં કત્વા, દેસં સબ્બં વિનાસિય;
ઘાતાપયિત્થ તત્રટ્ઠં, સો તં માતુલમત્તનો.
તં સુત્વા ધરણીપાલો, તસ્મિં’તીવ પકુપ્પિય;
આનેતું તમુપાયં સો, ગવેસન્તો તથા તથા.
ભાતુપુત્તં તમાહુય, યુવરાજં સકસ્સપં;
આમન્તેસિ મહાપુઞ્ઞ, સહાયો હોતિ મે ઇતિ.
કિં ¶ મે કત્તબ્બ’મિચ્ચાહ, પચ્ચાહ ધરણીપતિ;
પુત્તો તવ મહિન્દો સો, વુદ્ધિપ્પત્તો મહાબલો.
લાભી રોહણદેસસ્સ, માતિતો પિતિતો’પિ ચ;
સૂરો સબ્બસહો વીરો, કુસલો કતૂપાસનો.
સઙ્ગામયોગ્ગો મતિમા, નિપુણો નયકોવિદો;
તં પેસેત્વા નયિસ્સામ, પાપં માતુલઘાતકં.
તં સુત્વા વચનં રઞ્ઞો, કસ્સપો ભાસિ સાદરો;
દેવ દેવેન વુત્તો’હં, ગચ્છેય્યં કિન્તુ મે સુતો.
વંસો મે પાલિતો હોતિ, પસાદો ચ તવાધિપ;
તસ્મા કાલમહાપેત્વા, યં ઇચ્છસિ તથા કુરુ.
સુત્વા અતીવસન્તુટ્ઠો, નરિન્દો તસ્સ તં વચો;
મહન્થં બલકાયં સો, સબ્બસો પટિયાદિય.
મહતા પરિહારેન, મહિન્દં રાજપોતકં;
રક્ખિતું તં નિયોજેત્વા, વજિરગ્ગઞ્ચ નાયકં.
તુચ્છં વિય પુરં કત્વા, સબ્બઞ્ચ બલવાહનં;
સબ્બોપકરણઞ્ચેવ, અનૂનં તસ્સ દાપિય.
સયં તમનુગચ્છન્તો, પદસા’વ નરિસ્સરો;
ઉય્યોજેસિ મહાપુઞ્ઞ, ગચ્છ રુક્ખાતિ મેદિનિં.
મહિન્દો સો મહિન્દો’વ, દેવસેના પુરક્ખતો;
ગચ્છન્તો સુવીરોચિત્થ, દેવાસુરમહાહવં.
તતો ગન્ત્વા ન ચિરેન, ગુત્તસાલમુપાગમિ;
તતો જાનપદા સબ્બે, મણ્ડલિકા ચ રટ્ઠિયા.
તેન માતુલઘાતેન, પાપકેન ઉપદ્દુતા;
ગન્ત્વા તં પરિવારેસું, લદ્ધો નો સામિકો ઇતિ.
પતન્તો સોપિ ખો ચોરો, ઠિતોવ ગિરિમણ્ડલે;
સબ્બં હત્થગતં કત્વા, રાજભણ્ડં મહગ્ઘિયં.
હત્થી અસ્સેચ આદાય, ગન્ત્વા મલયમારુહિ;
મહિન્દસેના ઘાતેન્તી, તસ્સ સેનં તહિં તહિં.
પદાનુપદમસ્સે’વ, ગચ્છન્તિ હત્થિઅસ્સકે;
દિસ્વા મલયપાદમ્હિ, ગહેત્વા એત્થ સો ઇતિ.
તત્થ ¶ પાવિસિમદ્દન્તી, સબ્બં મલયકાનનં;
નદીયો પલ્લલે ચેવ, કરોન્તિ મગ્ગસાદિસે.
બાલકોવ જનં દિસ્વા, સબ્બં રતનમત્તનો;
કોધાભિભૂતો છડ્ડેસિ, નદી સોબ્ભતટાદીસુ.
એકકોવ નિલીયિત્થ, વને પબ્બતકન્દરે;
ગવેસન્તો જનો દિસ્વા, તમગ્ગહિ નરાધમ્મં.
તમાદાય’તિ તુટ્ઠો સો, જનો આગમ્મ સજ્જુકં;
મહિન્દમુપદસ્સેસિ, નિસિન્નં ગુત્તસાલકે.
સો તં દિસ્વા હસિત્વાન,
ભુત્તો કિં રોહણો’’ઇતિ;
નાયકસ્સ નિય્યાતેત્વા,
વજિરગ્ગસ્સ રાજિનો.
સયં સેનં સમાદાય, મહાગામમુપાગતો;
રોહણા ધિપતિ હુત્વા, કરોન્તો લોકસઙ્ગહં.
જનં પાકતિકં કત્વા, બાલકેન વિબાધિતં;
સાસનઞ્ચ યથાઠાને, ઠપેત્વા તેન નાસિતં.
પુપ્ફારામે ફલારામે, કારયિત્વા તહિં તહિં;
વાપિયો’પિ ચ ગણ્હિત્વા, બન્ધાપેત્વા મહાનદિં.
સબ્બત્થ સુલભં કત્વા, સઙ્ઘસ્સ ચતુપચ્ચયં;
દુટ્ઠે ચ પટિબાહેત્વા, મણ્ડલીકે ચ રટ્ઠિયે.
ચોરે ચ પરિસોધેત્વા, કત્વા વિગતકણ્ટકં;
તોસયન્તો’ખિલં લોકં, ચાગભોગસમપ્પિતો.
ઉપાસનિયો વિઞ્ઞૂહિ, સેવનીયો ધનત્થીહિ;
કપ્પરુક્ખૂપમો સબ્બ-યાચકાનં હિતાવહો.
હિત્વા દુબ્બિનયં દેસે, પુબ્બકેહિ પવત્તિતં;
સમાચરન્તો ધમ્મઞ્ચ, વાસં તત્થેવ કપ્પયિ.
આદિપાદં ગહેત્વાન, વજિરગ્ગો વિનાયકો;
અનુરાધમુપાગમ્મ, રાજાનમભિદસ્સયિ.
રાજાપિ દિસ્વા તં કુદ્ધો, ખિપ્પં પક્ખિપ્પ ચારકે;
રક્ખાવરણમસ્સાદા, વિહેઠેસિ ચ સબ્બાસો.
અદાસિ ¶ ચ તુલાભારં, તિક્ખત્તું સો મહાયસો;
થૂપારામમ્હિ થૂપઞ્ચ, હેમપટ્ટેન છાદયિ.
કત્વા તત્થેવ પાસાદં, ભિક્ખુસઙ્ઘં નિવાસિય;
વિહારે નગરે ચેવ, પટિસઙ્ખાસિ જિણ્ણકં.
કદમ્બનદીયા’કાસિ, નિજ્ઝરં થિરબન્ધનં;
મરિયાદં પવડ્ઢેસિ, વાપિયં સો મયેત્તિયં.
તત્થ નિદ્ધમનંચા’કા, અનુવસ્સમ્પિ ભૂમિપો;
ચીવરત્થં સુવત્થાનિ, સુસણ્હાનિ ચ દાપયિ.
દુબ્ભિક્ખે દાનસાલાયો, કારેત્વા સબ્બપાણિનં;
મહાદાનં પવત્તેસિ, મહાપાળિઞ્ચ વડ્ઢયિ.
દધિભત્તઞ્ચ દાપેસિ, નિકાયત્તયવાસિનં;
નિચ્ચં દુગ્ગતભત્તઞ્ચ, યાગુઞ્ચેવ સખજ્જકં.
એવમાદીનિ પુઞ્ઞાનિ, કત્વા સોવગ્ગિયાનિ સો;
એકાદસહિ વસ્સેહિ, ગતો દેવસહબ્યતં.
તસ્સેકાદસવસ્સેસુ, વિસ્સટ્ઠં સોણ્ણમેવ તુ;
અહુ સતસહસ્સાનં, તયો દસહિ સમ્મિતં.
સુદુજ્જયં પણ્ડુનરાધિરાજ,
મેકોપરો રોહણમુગ્ગદુગ્ગં;
કત્વા’પિ એતે સવસે નરિન્દા,
સયં વસં મચ્ચુમુપાગમિંસુ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
રાજદ્વયદીપનો નામ
એકૂનપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
દ્વિરાજકોનામ
તતો ¶ રજ્જે પતિટ્ઠાય, કસ્સપો દક્ખિણં દિસં;
અદા કસ્સપનામસ્સ, યુવરાજસ્સ ધીમતો.
અગ્ગાભિસેકં દાપેસિ, યુવરાજસ્સ ધીતુયા;
રાજકઞ્ઞાય તિસ્સાય, ભરિયાયે’વ અત્તનો.
યાચકાનઞ્ચ સિપ્પીનં, આગતાનં તતો તતો;
દાનં દણ્ડિસ્સરં નામ, સદા દાપેસિ ભૂપતિ.
આદિપાદો મહિન્દો સો,
વસન્તો રોહણે તદા;
ગહેતું રાજિનોરટ્ઠ-
માદાય બલમાગતો.
તં સુત્વા કુપિતો રાજા, બલં પેસેસિ અત્તનો;
યુજ્ઝિત્વા તં પરાજેસિ, મહિન્દો સો મહાભટો.
તતો રાજા નિવત્તેતું, પિતરં તસ્સ પેસયિ;
કસ્સપં યુવરાજં તં, સો ગન્ત્વા પુત્તસન્તિકં.
નાનાધમ્મકથોપેતં, વત્વા યુત્તિમનેકધા;
સઙ્ઘામતો નિવત્તેત્વા, પુત્તં સો પુનરાગમિ.
આદિપાદો તુ સો પચ્છા, ઘાતેત્વા મણ્ડલાધિપે;
કુદ્ધેજનપદે દિસ્વા, અગમાસિ પુરન્તિકં.
ભિક્ખુસઙ્ઘો તમાનેત્વા, દસ્સેસિ વસુધાધિપં;
દત્વા સો ધીતરં તસ્સા, પેસેસિ પુન રોહણં.
નીહરિત્વાન દુસ્સીલે, નિકાયત્તયવાસીસુ;
ગાહાપેસિ નવે ભિક્ખૂ, આવાસે તત્થ તત્થ સો.
દ્વયાભિસેકજાતેન, આદિપાદેન સુનુના;
મહાવિહારે બોધિમ્હિ, પંસું વડ્ઢેસિ પૂજયં.
અકાસિ ¶ ચ નિકાયેસુ, તીસુ બિમ્બે સિલામયે;
સોવણ્ણયે રંસિજાલે, છત્તં ચૂળામણિં તથા.
અભયગિરિવિહારમ્હિ, પાસાદં સકનામકં;
કત્વા તત્થ નિવાસેત્વા, ભિક્ખુ ગામમદાપયિ.
મહિયઙ્ગણવિહારસ્મિં, ગામં સો ચેતિયસ્સ’દા;
સવત્થં પટિમાભત્તં, સબ્બભિક્ખૂન દાપયિ.
થલે જલે ચ સત્તાનં, અદાસિ અભયં તદા;
ચારિત્તપુબ્બરાજૂનં, પરિપાલેસિ સબ્બદા.
તસ્સ સેનાપતિ સેનો, ઇલઙ્ગોરાજવંસજો;
થેરિયાનં અકા’વાસં; થૂપારામસ્સ પચ્છતો.
ધમ્મારુચિકભિક્ખૂનં, ધમ્મારામમકારયિ;
તથા સાગલિકાનઞ્ચ, કસ્સપસેનનામકં.
હદયુણ્હાભિધાનં સો, કત્વા ચેતિયપબ્બતે;
પરિવેણં અદાધમ્મ-રુચિકાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં.
આરામિકાનં ભિક્ખૂનં, આરામેસુ તહિં તહિં;
એકમેકં કુટિં કત્વા, દાપેસિ ચ ચમૂપતિ.
રત્તમાલગિરિસ્મિં સો, કત્વા રમ્મં તરં સુભં;
કુચિં અદા સાસનસ્સ, સામિકાનં તપસ્સિનં.
મહાવિહારે કારેત્વા, પવિવેણં વરં અદા;
પંસુકૂલિકભિક્ખૂનં, સમુદ્દગિરિનામકં.
વાસં અરઞ્ઞે કારેત્વા, અત્તનો વંસનામકં;
મહાવિહારે ભિક્ખૂનં, વને નિવાસતં અદા.
વિહારેસૂ ચ જિણ્ણેસુ, નવકમ્મમકારયિ;
દાપેસિ અગ્ગલં સબ્બ-ભિક્ખૂનં જિણ્ણચીવરે.
તિસ્સારામં કરિત્વાન, ભિક્ખૂનીનમુપસ્સયં;
મરિચવટ્ટિમહાબોધિ, પરિહારે નિવેસયિ.
અનુરાધપુરે ચેવ, પુલત્થિનગરેપિ ચ;
ઉપસગ્ગરોગનાસાય, વેજ્જસાલાપિ કારયિ.
અત્તના કતવાસનં, ભોગગામે ચ દાપયિ;
તથારામિકગામે ચ, પટિમાભરણઞ્ચ સો.
ભેસજ્જગેહં ¶ કારેસિ, નગરે તત્થ તત્થ સો;
પંસુકૂલિકભિક્ખૂનં, ભત્તં વત્થઞ્ચ દાપયિ.
ખન્ધીકતે અમોચેસિ, તિરચ્છાનગતે બહૂ;
કપણાનઞ્ચ દાપેસિ, મહાદાનં ચમૂપતિ.
વિચિત્તં બ્યઞ્જનં ભત્તં, યાગું વિવિધખજ્જકં;
કત્વા સૂકરરૂપઞ્ચ, ગુળં ભિક્ખૂનં દાપયિ.
એવામાદીનિ પુઞ્ઞાનિ, કત્વા સેનાય નાયકો;
સેનો કિત્તિન્દુપાદેહિ, સબ્બા ઓભાસયી દિસા.
તસ્સેવ ઞાતકો કત્વા, નાયકો રક્ખસવ્હયો;
સવારકમ્હિ ગામમ્હિ, વિહારં સુમનોહરં.
મહાવિહારવાસીનં, સારાનં પટિપત્તિયા;
ભિક્ખૂનં સો અદા સાધુ, ઠપેત્વા વત્તમુત્તમં.
સેનો નામ મહાલેખો, મહાલેખકપબ્બતં;
મહાવિહારે કારેસિ, ભિક્ખૂનં વાસમુત્તમં.
ચોળરાજાભિધાનો, ચ, અમચ્ચો તસ્સ રાજિનો;
પરિવેણં અકારમ્મં, નટ્ઠં તં સુપ્પતિટ્ઠિતં.
રાજા તીસુ નિકાયેસુ, રૂપકમ્મમનોરમં;
મણ્ડપાનિ વિચિત્તાનિ, વેજયન્તો પમાનિ ચ.
કારેત્વા ધાતુપૂજાયો, કત્વા જનમનોહરા;
યથા કમ્મં ગતો ઠત્વા, વસ્સાનિ દસસત્ત ચ.
દ્વયાભિસેકસઞ્જાતો, યુવરાજાથ કસ્સપો;
આસિ લદ્ધાભિસેકો સો, લંકારજ્જેકમાગતે.
સદ્ધો આગતમગ્ગોવ, સાભિઞ્ઞો વિય પઞ્ઞવા;
વત્તા સો મરમન્તિવ, ચાગવા ધનદો વિય.
બહુસ્સુતો ધમ્મકથી, સબ્બસિપ્પવિસારદો;
યુત્તાયુત્તવિચારાય, નિપુણો નયકોવિદો.
અચલો ઇન્દલીલો’વ, ઠિતો સુગતસાસને;
પરપ્પવાદિવાતેહિ, સબ્બેહિ’પિ અકમ્પિયો.
માયાસાઠેય્યમાનાદિ, પાપાનઞ્ચ અગોચરો;
ગુણાનં આકરો સબ્બ-રતનાનં વસાગરો.
ભૂમિચન્દો ¶ નરિન્દો સો, વંસે જાતસ્સ અત્તનો;
દપ્પુળસ્સાદીપાદસ્સ, યુવરાજપદં અદા.
રજ્જં દસહિ ધમ્મેહિ, ચતુસઙ્ગહવત્થૂહિ;
કરોન્તો પરિપાલેસિ, લોકં નેત્તંવ અત્તનો.
સો ધેત્વા સાસનં સબ્બં, ધમ્મકમ્મેન સત્થુનો;
ગહેત્વા નવકે ભિક્ખૂ, અકાસા’વાસપૂરણં.
દુટ્ઠગામણિરાજેન, કતં મરિચવટ્ટિકં;
નટ્ઠં વિહારં કારેત્વા, નાનાઆવાસ ભૂસિતં.
થેરવંસજભિક્ખૂનં, અદા કત્વા મહામહં;
તેસં પઞ્ચસતાનઞ્ચ, ભોગગામે ચ દાપયિ.
તત્થ સો તુસિતે રમ્મે, દેવસઙ્ઘપુરક્ખતં;
મેત્તેય્યં લોકનાથં તં, દેસેન્તં ધમ્મમુત્તમં.
દસ્સેન્તો વિય લોકસ્સ, વિહારે સબ્બસજ્જિતે;
નિસિન્નો મણ્ડપે રમ્મે, નાનારતનભૂસિતે.
નગરેહિ ચ સબ્બેહિ, ભિક્ખૂહિ પરિવારિતો;
બુદ્ધલિલાય લંકિન્દો, અભિધમ્મ મભાસયિ.
સોણ્ણપટ્ટે લિખાપેત્વા-ભિધમ્મપિટકં તદા;
ધમ્મસઙ્ગણિકં પોત્થં, નાનારતન ભૂસિતં.
કત્વા નગરમજ્ઝમ્હિ, કારેત્વા હેમમુત્તમં;
તં તત્થ ઠપયિત્વાન, પરિહારમદાપયિ.
સક્કસેનાપતિટ્ઠાનં, દત્વા પુત્તસ્સ અત્તનો;
પરિહારે નિયોજેસિ, તત્થ તં ધમ્મપોત્થકે.
અનુસંવચ્છરં રાજા, પુરં દેવપુરી વિય;
વિભૂસિતાય સેનાય, સજ્જેત્વા પરિવારિતો.
દેવરાજાવ સોભન્તો, સબ્બાભરણભૂસિતો;
હત્થિખણ્ડે નિસીદિત્વા, ચરન્તો પુરવીથિયં.
મહતા પરિહારેન, નેત્વા તં ધમ્મસઙ્ગહં;
અત્તના કારિતં રમ્મં, વિહારં સબ્બસજ્જિતં.
તત્થ ધાતુગતે રમ્મે, નાનારતનભૂસિતે;
મણ્ડપે ધાતુપિઠસ્મિં, પતિટ્ઠાપિય પૂજયિ.
ગન્થાકરપરિવેણં ¶ , મહામેઘવને અકા;
નગરે વજ્જસાલા ચ, તેસં ગામે ચ દાપયિ.
ભણ્ડિકપરિવેણઞ્ચ, સિલામેઘઞ્ચ પબ્બતં;
કત્વા’ભયગિરિસ્મિં સો, તેસં ગામમદાપયિ.
જોતિવનવિહારસ્મિં, રાજા લઙ્કાય નાયકો;
ભત્તગ્ગસ્સ અદા ગામં, તથા’ભયગિરિમ્હિ ચ.
દક્ખિણગિરિનામસ્સ, વિહારસ્સ ચ દાપયિ;
ગામં કતઞ્ઞુભાવેન, રાજા પરમધમ્મિકો.
સક્કસેનાપતિ રમ્મં, પરિવેણં સુમાપિય;
અદાસિ સહગામેહિ, થેરિયાનં સનામિકં.
ભરિયા વજિરા તસ્સ, તેસંયેવ અદાપયિ;
પરિવેણં કરિત્વાન, સગામં સકનામકં.
ઉપસ્સયં કરિત્વાન, સા એવ પદલઞ્છને;
ભિક્ખૂનીનં અદા થેર-વંસે સબ્બત્થ પૂજિતે.
સક્કસેનાપતિ માતા, દેવા’રઞ્ઞક ભિક્ખૂનં;
થેરવંસપ્પદીપાનં, અકા’વાસં સનામકં.
સા એવ પટિબિમ્બસ્સ, સત્થુ મરિચવટ્ટિયં;
ચૂળામણિં પાદજલં, અકા છત્તઞ્ચ ચીવરં.
રાજા રાજાલયેયેવ, રાજવંસં સનામકં;
અકાસિ પાળિકં નામ, પાસાદં સુમનો હરં.
પૂજેસિ રાજિની નામ, રાજિનો ભરિયા’પરા;
પટ્ટકઞ્ચુકપૂજાય, હેમમાલિક ચેતિયં.
તસ્સા પુત્તોસિ સિદ્ધત્થો, નામ ઇસ્સરિયે ઠિતો;
સુતો મલયરાજાતિ, રૂપેન મકરદ્ધજો.
રાજા તસ્મિં મતે કત્વા, સાલં ભિક્ખુનમુત્તમં;
દાનવટ્ટં પટ્ઠપેત્વા, તસ્સ પત્તિમદા તદા.
એવં ધમ્મેન કારેન્તે, રજ્જં લઙ્કાદીપે તદા;
ચોળરાજેન યુજ્ઝિત્વા, પણ્ડુરાજા પરાજિતો.
પણ્ણાકારાનિ નેકાનિ, બલં સન્ધાય પેસયિ;
રાજાલંકિસ્સરો સદ્ધિં, મન્તેત્વા સચિવેહિ સો.
સન્નય્હ ¶ બલકાયં સો, સક્કસેનાપતિં સકં;
બલસ્સ નાયકં કત્વા, મહાયિત્થમુપાગમિ.
વિજયં પુબ્બરાજૂનં, વત્વા વેલાતટે ઠિતો;
ઉસ્સાહં જનયિત્વાન, નાવં આરોપયી બલં.
બલકાયં સમાદાય, સક્કસેનાપતિં તદા;
સુખેન સાગરં તિણ્ણો, પણ્ડુદેસમુપાગમિ.
દિસ્વા બલઞ્ચ તઞ્ચેવ, પણ્ડુરાજા સુમાનસો;
એકચ્છત્તં કરિસ્સામિ, જમ્બુદીપન્તિ અબ્રવિ.
બલદ્વયં ગહેત્વાન, રાજા સો ચોળવંસજં;
જેતું અસક્કુણિત્વાન યુદ્ધમુજ્ઝિય નિક્ખમિ.
યુજ્ઝિસ્સામીતિ ગન્તાન, સક્કસેનાપતી પુન;
નિસિન્નો ઉપસગ્ગેન, મતો પાપેન પણ્ડુતો.
લંકિસ્સરો બલસ્સાપિ, તેન રોગેન નાનસં;
સુત્વા દયાલુભાવેન, સેનં આણાપયી તતો.
સક્ક સેનાપતિટ્ઠાનં, તસ્સ પુત્તસ્સ’દા તદા;
વડ્ઢેસિ તેન તં પુત્તં, કત્વા સેનાય નાયકં.
નિકાયત્તયવાસીહિ, પરિત્તં નગરે તદા;
કારેત્વા રોગદુબ્બુટ્ઠિ-ભયં નાસેસિ જન્તુનં.
સાસનસ્સ ચ લોકસ્સ, સન્તિં કત્વા અનેકધા;
રાજા સો દસમે વસ્સે, સુખેન તિદિવં ગતો.
લંકારજ્જેપિ ઠત્વા કથિતતિપિટકો સબ્બવિજ્જાપદીપો,
વત્તાવાદી કવી સો સતિધીતિવિસદો દેસકો ભાવકો ચ;
પઞ્ઞાસદ્ધાદયા વા પરહિતનિરતો લોકવેદીવદઞ્ઞૂ;
રાજિન્દો કસ્સપો’યં વિય વિમલગુણો હોતુલોકોપિ સબ્બો.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
દ્વિરાજકો નામ
પઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
એકપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
પઞ્ચરાજકો નામ
યુવરાજા ¶ તદા હુત્વા, રાજા દપ્પુળનામકો;
ઠપેસિ ઓપરજ્જમ્હિ, આદિપદં સનામકં.
મરિચવટ્ટિવિહારસ્સ, ગામં દત્વા તતો પુરે;
ચારિત્તં પુબ્બરાજૂનં, રક્ખિત્વાન મહિં ઇમં.
અભુત્વા દીઘકાલઞ્હિ, પુબ્બકમ્મેન અત્તનો;
રાજા સો સત્તમે માસે, પવિટ્ઠો પચ્ચુનો મુખં.
ઉપરાજા અહુરાજા, દપ્પુળો તદનન્તરં;
ઉદયસ્સાદિપાદસ્સ, યુવરાજપદં અદા.
તદા ચોળભયા પણ્ડુ-રાજં જનપદં સકં;
ચજિત્વા નાવમારુય્હ, મહાતિત્થમુપાગમિ.
આણાપેત્વાન તં રાજા, દિસ્વા સન્તુટ્ઠમાનસો;
મહાભોગં અદા તસ્સ, નિવાસેસિ પુરા બહિ.
ચોળરાજેન યુજ્ઝિત્વા, ગહેત્વા પટ્ટનદ્વયં;
પણ્ડુરાજસ્સ દમ્મીતિ, સન્નદ્ધે લઙ્કરાજિનિ.
કેના’પિ કરણીયેન, ખત્તિયા દીપવાસિનો;
અકંસુ વિગ્ગહં ઘોરં, પાપકમ્મેન પણ્ડુનો.
પણ્ડુરાજે’ત્થ વાસેન, કમ્મં નત્થીતિ ચિન્તિય;
ઠપેત્વા મકુટાદીનિ, ગતો કેરળસન્તિકં.
વિગ્ગહે નિટ્ઠિતે રાજા, મહામેઘવને તદા;
મહાબોધિઘરસ્સા’દા, ગામં નગરસન્તિકે.
આવાસં રક્ખકો નામ, તસ્સ સેનાપતી અકા;
થૂપારામસમીપમ્હિ, ઇળઙ્ગો રાજનામકં.
કતં તં પુબ્બરાજેહિ, રાજા સો પરિપાલિય;
પત્તો દ્વાદસમં વસ્સં, યથાકમ્મમુપાગમિ.
ઉદયો ¶ યુવરાજા’સિ, લંકાવાસીનમિસ્સરો;
સેનનામાદિપાદં સો, ઓપરજ્જે’ભિસેચયિ.
રઞ્ઞો ભીતા તદામચ્ચા, પવિસિંસુ તપોવનં;
રાજોપરાજા ગન્ત્વાન, તેસં સીસાનિ છેદયું.
તેન કમ્મેન નિબ્બિન્ના, યતયો તન્નિવાસિનો;
હિત્વા જનપદં રઞ્ઞો, તદાગચ્છિંસુ રોહણં.
તદા જાનપદા ચેવ, નાગરા ચ બલાનિ ચ;
કુપિતા ચણ્ડુવાતેન, સાગરો વિય કમ્પિતો.
રતનપાસાદમારુય્હ, વિહારે અભયુત્તરે;
સન્તાસેત્વાન રાજાનં, દસ્સેત્વાન વિભીસિકં.
ઉપત્થમ્ભકમચ્ચાનં, વિગ્ગહસ્સ તપોવને;
તદા સીસાનિ છિન્દિત્વા, કવાતેન નિપાતયું.
તં સુત્વા યુવરાજા ચ, આદિપાદો ચ તં સખા;
ઉલ્લઙ્ઘિત્વાન પાકારં, સીઘં ગચ્છિંસુ રોહણં.
બલકાયોનુબન્ધિત્વા, યાવ કણ્હનદીતટા;
અલાભેન ચ નાવાનં, તિણ્ણત્તા તેસમાગમિ.
રાજપુત્તાગતા તત્થ, વને અભયભેદિનો;
યતીનં પુરતો તેસં, નિપજ્જિત્વા ઉરેન તે.
અલ્લવત્થા’લ્લકેસા ચ, પરિદેવિત્થ’નેકધા;
કન્દીત્વા રોદનં કત્વા, ખમાપેસું તપસ્સિનો.
ખન્તિમેત્તાનુભાવેન, તેસં સાસનસામિનં;
પુઞ્ઞોદયો અહુ તેસં, ઉભિન્નં દીપસામિનં.
યુવરાજબલઞ્ચેવ, નિકાયત્તયવાસિનો;
ગમિંસુ તેસમાનેતું, સન્તિભૂતે મહાબલે.
રાજપુત્તા ઉભો બ્યત્તા, પણ્ડિતા પંસુકૂલિનો;
યાચિત્વા તેસમાદાય, અગમંસુ સકં પુરં.
ભિક્ખૂનં પુરતો મગ્ગં, રાજાગન્તા ખમાપયિ;
આદાય તે વનં તેસં, નેત્વા રાજઘરં ગતો.
તતો પટ્ઠાય ચારિત્થં, પાલેત્વા પુબ્બરાજુનં;
રાજા સો તતિયે વસ્સે, યથાકમ્મમુપાગમિ.
લંકાભિસેકં ¶ પત્વાન, સેનો સો મતિમા તતો;
ઉદયં આદિપાદં તં, યુવરાજં અકા સખં.
કહાપણસહસ્સં સો, દુગ્ગતાનં ઉપોસથે;
હોતુ’પોસથિકો દત્વા, યાવજીવં નરાધિપો.
પટિમા ભત્તવત્થાનિ, ભિક્ખૂનં ધરણી પતિ;
અદા દણ્ડિસ્સરં દાનં, યાચકાનઞ્ચ સિપ્પીનં.
ઠાને કત્થચિ સિપ્પીનં, પાસાદેસુ મનોહરે;
કારેત્વા ભોગગામે ચ, અદાપેસિ મહામતિ.
કહાપણસહસ્સં વા, દત્વા પઞ્ચસતાનિ વા;
લઙ્કાયં જિણ્ણકાવાસે, નવકમ્મમકારયી.
ચત્તાલીસસહસ્સાનિ, અભયુત્તરચેતિયે;
સિલાપત્થરણત્થાય, દાપેસિ ચ મહીપતિ.
મહાવાપીસુ લંકાયં, જિણ્ણનિદ્ધમને અકા;
નવકમ્મઞ્ચ મરિયાદં, થિયં પાસાણપંસુના.
અકા રાજઘરે રમ્મં, માલાગેહં મહારહં;
ઠપિતં પુનરાજૂહિ, દાનં સમ્માપવત્તયિ.
કતં મલયરાજેન, અમચ્ચેન’ગ્ગ બોધિના;
પરિવેણં નાગસાલં, દિસ્વા ગામ મદા તદા.
કત્વા ચતુવિહારેસુ, રૂપકમ્માનિ સાધુકં;
મણ્ડપાનિ ચ રમ્માનિ, ધાતુપૂજં અકા સદા.
એવમાદીનિ પુઞ્ઞાનિ, અનેકાનિ અનેકધા;
કત્વા સો નવમે વસ્સે, યથાકમ્મમુપાગમિ.
લંકાભિસેકં પત્વાન, યુવરાજોદયો તતો;
સેનનામાદિપાદં સો, ઓપરજ્જે’ભિ સેચયિ.
નિદ્દાલુ મજ્જપો આસિ, રાજા પાપેન જન્તુનં;
ચોળો પમત્તતં તસ્સ, સુત્વા સન્તુટ્ઠમાનસો.
પણ્ડુદેસાતિસેકં સો, પત્તુકા મેત્થ પેસયિ;
મકુટાદીનમત્થાય, ઠપિતાનંવ પણ્ડુના.
તાનિ નાદાસિ સો રાજા, તેન ચોળો મહબ્બલો;
બલં સન્નય્હ પેસેસિ, બલક્કારેન ગણ્હિતું.
તદા ¶ સેનાપતિ એત્થ, પચ્ચન્તે કુપિતે ગતો;
આણાપેત્વાન તં રાજા, યુજ્ઝનત્થાય પેસયિ.
હતો સેનાપતિ તત્થ, યુજ્ઝિ ન રણે મતો;
કકૂટાદીનિ આદાય, રાજા સો રોહણં અગા.
ગન્ત્વા ચોળબલં તત્થ, અલભિત્વા પવેસનં;
નિવત્તિત્વા સકં રટ્ઠં, અગમાસિ ઇધતા ભયા.
તતો સેનાપતિટ્ઠાને, વિદુરગ્ગં તુ નાયકં;
ઠપેસિ રાજા લંકિન્દો, તેજવન્તં મહામતિં.
પચ્ચન્તં ચોળરાજસ્સ, ઘાતેત્વા સો ચમૂપતિ;
આણાપેસિ ઇતો નીતં, દસ્સેત્વાન વિભીસિતં.
તતો દાપેસિ સો સબ્બ-પરિક્ખારં મહારહં;
પંસુકૂલિકભિક્ખૂનં, સબ્બેસં દીપવાસિનં.
મહાવિહારે લંકિન્દો, પટિબિમ્બસ્સ સત્થુનો;
જલન્તં મણિરંસીહિ, અકા ચૂળામણિં તદા.
ઓરોધા વિદુરા તસ્સ, પાદજાલેન પૂજયિ;
મણીહિ પજ્જલન્તેહિ, પટિમં તં સિલામયં.
ઝાપિતં ચોળરાજસ્સ, બલેન મણિનામકં;
પાસાદં કાતુમારદ્ધો, ચુતો વસ્સમ્હિ અટ્ઠમે.
પઞ્ચેતે વસુધાધિપા વસુમહિં એકાતપત્તઙ્કિતં;
ભુત્વા નિગ્ગહસઙ્ગહેહિ સકલં લોકં વસે વત્તિય;
યા તા મચ્ચુવસં સપુત્તવણિતા સામચ્ચમિત્તાનુગા;
ઇચ્ચેવં સતતં સરન્તુ સુજના હાતું પમાદં મદં.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પઞ્ચરાજકો નામ
એકપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
દ્વિપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
તિરાજકોનામ
તતો ¶ લઙ્કાભિસેકં સો, પત્વા સેનો કમાગતં;
મહિન્દસ્સાદિપાદસ્સ, યુવરાજપદં અદા.
પઞ્ઞો મહાકવી બ્યત્તો, મજ્ઝત્તો મિત્તસત્તુસુ;
યુત્તો દયાય મેત્તાય, રાજા સો સબ્બદા અહુ.
કાલં દેવો’નતિક્કમ્મ, સમ્મા ધારાભિવસ્સતિ;
રટ્ઠે તસ્મિં વસન્તા’સું, સુખિતા નિબ્ભયા સદા.
સુત્તન્તં લોહપાસાદે, નિસિન્નો વણ્ણયી તદા;
નિકાયત્તયવાસીહિ, રાજા સો પરિવારિતો.
દાઠધાતુકરણ્ડં સો, નાનારતનભૂસિતં;
અકા ચતુવિહારેસુ, ધાતુપૂજા ચ’નેકધા.
પરિવેણં સિત્થગામં, કારેત્વા વુત્થમત્તના;
લોકં પુત્તંવ પાલેત્વા, તિવસ્સેન દિવઙ્ગતો.
યુવરાજા મહિન્દો સો, રાજાસિ તદનન્તરં;
મહાપુઞ્ઞો મહાતેજો, મહાસેનો મહાયસો.
એકચ્છત્તં અકા લઙ્કં, ઘાતેત્વા ચોરુપદ્દવં;
અકંસુ તમુપટ્ઠાનં, નિચ્ચમણ્ડલનાયકં.
વિજ્જમાનેપિ લઙ્કાયં, ખત્તિયાનં નરાધિપો;
કાલિઙ્ગચક્કવત્તિસ્સ, વંસે જાતં કુમારિકં.
આણાપેત્વાન તં અગ્ગ-મહેસિં અત્તનો અકા;
તસ્સા પુત્તા દુવે જાતા, ધીતા એકા મનોરમા.
આદિપાદે અકા પુત્તે, ધીતરં ચોપરાજિનિં;
ઇતિ સીહળવંસઞ્ચ, પટ્ઠપેસિ સભૂપતિ.
બલકાયં ઇમં દેસં, મદ્દનત્થાય વલ્લભો;
પેસેસિ નાગદીપં સો, સુત્વા તં ભૂપતિ ઇધ.
બલં ¶ દત્વાન સેનવ્હ-રાજસેનાપતિં તદા;
વલ્લભસ્સ બલેને’સ, યુજ્ઝિતું તત્થ પેસયિ.
ગન્ત્વા સેનાપતી તત્થ, બલેને’તસ્સ રાજિનો;
યુજ્ઝિત્વા તં વિનાસેત્વા, ગણ્હિ સો યુદ્ધમણ્ડલે.
અસક્કેન્તો ઇમં જેતું, રાજા નં વલ્લભાદયો;
રાજાનો મિત્તસમ્બન્ધં, લંકિન્દેન અકંસુ તે.
ઇચ્છેવં રાજિનો તેજો, જમ્બુદીપમવત્થરિ;
પત્થરિત્વાન લંકાયં, ઉલ્લઙ્ઘિત્વાન સાગરં.
સદ્ધમ્મં કથાયન્તાનં, કત્વા સમ્મા ન મુત્તમં;
ધમ્મં સુત્વાન સો રાજા, પસન્નો બુદ્ધસાસને.
રાજા સો સન્નિપાતેત્વા, પંસુકૂલિકભિક્ખવો;
યાચિત્વા અત્તનો ગેહં, આણાપેત્વાન સાધુકં.
આસનં પઞ્ઞપેત્વાન, નિસીદાપિય ભોજનં;
દાપેસિ વિપુલં સુદ્ધં, સદા એકદિને વિય.
અનેકબ્યઞ્જનં રાજા-રઞ્ઞકાનં તપસ્સિનં;
પેસેસિ ભોજનં સુદ્ધં, મહગ્ઘં વિપુલં સદા.
વેજ્જેવ પેસયિત્વાન, વિલાનાનં તપસ્સિનં;
સન્તિકં સો દયાવાસો, તિકિચ્છાપેસિ નિચ્ચસો.
ગુળાનિ ઘનપાકાનિ, લસુણાનં રસાનિ ચ;
તમ્બુલમુખવાસઞ્ચ, પચ્છભત્તે અદા સદા.
પત્તેસુ પૂરયિત્વાન, લસુણં મરિચમ્પિ ચ;
પિપ્ફલિસઙ્ગીવેરાનિ, ગુળાનિ તિફલાનિ ચ.
ઘતં તેલં મધુઞ્ચાય, પાપુરત્થરણાનિ ચ;
પંસુકૂલિકભિક્ખૂનં, પચ્ચેકં સબ્બદા અદા.
ચીવરાદીનિ સબ્બાનિ, પરિક્ખારાનિ ભૂપતિ;
કારાપેત્વાન દાપેસિ, ભિક્ખૂનં પંસુકુલિનં.
રાજા મહાવિહારસ્મિં, એકેકસ્સ હિ ભિક્ખુનો;
પચ્ચેકં નવવત્થાનિ, ચીવરત્થાય દાપયિ.
નિકાયત્તયવાસીનં, ભિક્ખૂનં લાભવાસિનં;
તુલાભારમદા દ્વીસુ, વારેસુ સમહીપતિ.
રાજા ¶ સો નાગતેભોગં,
રાજાનો સઙ્ઘભોગતો;
ન ગણ્હન્તૂનિ પાસાણે,
લિખાપેત્વા નિધાપયિ.
કથાપેત્વાન બુદ્ધસ્સ, સરણાનિ ગુણેનવ;
અનાથેહિ ચ તેસઞ્ચ, ભત્તવત્થાનિ દાપયિ.
દાનસાલં કરિત્વાન, હત્થિસાલકભૂમિયં;
યાચકાનં અદા દાનં, તેસઞ્ચ સયનાસનં.
વેજ્જસાલાસુ સબ્બાસુ, ભેસજ્જં મઞ્ચકઞ્ચ સો;
ચોરાનં બન્ધનાગારે, નિચ્ચં ભત્તાનિ દાપયિ.
વાનરાનં વરહાનં, મિગાનં સુનખાન ચ;
ભત્તં પૂવઞ્ચ દાપેસિ, દયાવાસો યથિચ્છકં.
રાજા ચતુવિહારેસુ, કત્વા સો વીહિરાસયો;
યથિચ્છિતેન ગણ્હન્તુ, અનાથા ઇતિ દાપયિ.
નાનાપૂજાહિ પૂજેત્વા, કત્વા મઙ્ગલમુત્તમં;
કથાપેસિ ચ ભિક્ખૂહિ, બ્યત્તેહિ વિનયં તદા.
થેરેન ધમ્મમિત્તેન-સિત્થગામકવાસિના;
પૂજયિત્વાન કારેસિ, અભિધમ્મસ્સ વણ્ણનં.
દાઠાનાગા’ભિધાનેન, થેરેના’રઞ્ઞવાસિના;
લંકાલંકારભૂતેન, અભિધમ્મં કથાપયિ.
પટ્ટકઞ્ચુકપૂજાહિ, હેમમાલિકચેતિયં;
નચ્ચગીતેહિ ગન્ધેહિ, પુપ્ફેહિ વિવિધેહિ ચ.
દીપમાલાહિ ધૂપેહિ, પૂજયિત્વાન’નેકધા;
તસ્સ વત્થાનિ ભાજેત્વા, ભિક્ખૂનં દાપયી સયં.
સદા સો અત્તનો રજ્જે, ઉય્યાનેસુ તહિંતહિં;
આણાપેત્વાન પુપ્ફાનિ, પૂજેસિ રતનત્તયં.
પાસાદં ચન્દનં નામ, કાતું મરિચવટ્ટિયં;
અકારમ્ભઞ્ચ ભિક્ખૂનં ભોગગામે ચ દાપયિ.
કેસધાતું નિધાપેત્વા, કરણ્ડં રતનેહિ સો;
કારયિત્વાન પૂજેસિ, ઠપેત્વા તત્થ ભૂપતિ.
સોણ્ણરજતપટ્ટેહિ ¶ , થૂપારામમ્હિ ચેતિયં;
છાદાપેત્વા યથારજ્જં, પૂજં કારેસિ ભૂપતિ.
તસ્મિં ધાતુઘરે રાજા, સોણ્ણદ્વારમકારયિ;
પજ્જલન્તં સિનેરુંવ, રંસીહિ સૂરિયસ્સ સો.
ઝાપિતં ચોળરાજસ્સ, બલેન પદલઞ્છને;
ચતુન્નં ચેતિયાનં સો, રમનીયં ઘરં અકા.
ઝાતં નગરમજ્ઝમ્હિ, દાઠાધાતુઘરં અકા;
ધમ્મસઙ્ગણીગેહઞ્ચ, મહાપાળિઞ્ચ ભૂપતિ.
તમ્બૂલમણ્ડપં કત્વા, તત્થ સુઙ્કં મહીપતિ;
ભિક્ખૂનં થેરવંસે સો, ભેસજ્જત્થાય દાપયિ.
ઉપસ્સયં કરિત્વાન, મહામઙ્ગલનામકં;
થેરવંસમ્હિ જાતાનં, ભિક્ખુનીનં અદાપયિ.
માતુલોદયરાજેન, આરદ્ધં સાધુના તદા;
નિટ્ઠાપેસિ મહીપાલો, પાસાદં મણિનામકં.
પરિવેણાનિ ચત્તારિ, તસ્મિં જેતવને તદા;
કારાપયિંસુ ચત્તારો, અમચ્ચા તસ્સ રાજિનો.
રઞ્ઞો કિત્તિસમાદેવી, કિત્તિનામા મનોરમા;
પરિવેણં અકારામં, થૂપારામસ્સ પચ્છતો.
સા તસ્મિં પરિવેણે ચ, અકા કપ્પાસગામકે;
ચીવરચેતિયે ચેવ, તિસ્સો પોક્ખરણી સુચિ.
દ્વાદસરતનાયામં, ધજં સોણ્ણમયઞ્ચ સા;
પૂજેસિ પુઞ્ઞસમ્ભારં, હેમમાલિક ચેતિયે.
ગિહીનં વજ્જસાલઞ્ચ, પુત્તો તસ્સા પુરેઅકા;
ગુણવાસક્કસેનાની, ભિક્ખૂનઞ્ચ પુરાબહિ.
રાજા ચતુવિહારેસુ, દિબ્બપાસાદસન્નિભે;
મણ્ડપે કારયિત્વાન, ધાતુપૂજા અનેકધા.
વસ્સમેકમતિક્કમ્મ, કારાપેત્વા મહીપતિ;
ચારિત્તં પુબ્બરાજૂનં, પરિપાલેસિ સાધુકં.
એવમાદીનિ પુઞ્ઞાનિ, ઉળારાનિ અનેકધા;
કત્વા સોળસમે વસ્સે, રાજા સો તિદિવં ગતો.
જાતો ¶ પટિચ્ચ તં રાજં, સેના દ્વાદસવસ્સિકો;
કાલિઙ્ગદેવિયા પુત્તો, પત્તરજ્જો તદા અહુ.
ઉદયસ્સ કનિટ્ઠસ્સ, યુવરાજપદં અદા;
પિતુ સેનાપતિ સેનો, તસ્સ સેનાપતિ અહુ.
પચ્ચન્તં બલમાદાય, ગતે સેનાપતિમ્હિ સો;
માતરા સહ વત્તન્તં, કણિટ્ઠં તસ્સ ભાતરં.
મારાપેત્વા મહામલ્લં, અકા સેનાપતિં તદા;
અમચ્ચં ઉદયં નામ, સકં વચનકારકં.
તં સુત્વા કુપિતો હુત્વા, સેનો સેનાપતિ તદા;
બલમાદાય આગઞ્છિ, ગણ્હિસ્સામીતિ સત્તવો.
સુત્વાન તં મહીપાલો, કતવન્તં વાચમત્તનો;
રક્ખામિ તં અમચ્ચન્તિ, ગતો નિક્ખમ્મ રોહણં.
તસ્સ માયા નિવત્તિત્વા, યુવરાજઞ્ચ રાજિનિં;
આદાય કુપિતા તેન આણાપેસિ ચમૂપતિં.
તાય સો સઙ્ગહીતોવ, દમિળે સન્નિપાતિય;
દત્વા જનપદં તેસં, પુટત્થિનગરે વસી.
યુજ્ઝિતું તેન સો રાજા, બલં પેસેસિ રોહણા;
સેનાપતિ વિનાસેસિ, સબ્બં તં રાજિનો બલં.
દમિળા તે જનપદં, પીળેત્વા રક્ખસા વિય;
વિલુમ્પિત્વાન ગણ્હન્તિ, નરાનં સન્તકં તદા.
ખિત્તા મનુસ્સા ગન્ત્વાન, રોહણં રાજસન્તિકં;
નિવેદેસું પવત્તિં તં, મન્તેત્વા સચીવેહિ સો.
રક્ખિતું સાસનં રટ્ઠં, તમ્પહાય ચમૂપતિં;
સન્ધિં કત્વાન સેનેન, પુળત્થિનગરં અગા.
મહેસિં અત્તજં કત્વા, પાલેતું વંસમત્તનો;
પુત્તં ઉપ્પાદયિત્વાન, કસ્સપં નામ ઉત્તમં.
વસન્તે તત્થ લંકિન્દે, અહિતા વલ્લભા જના;
અલભન્તા સુરં પાતુ-મારિયા તસ્સ સન્તિકે.
મજ્જપાને ગુણં વત્વા, પાયેસું તં મહીપતિં;
પિવિત્વા મજ્જપાનં સો, મત્તબ્યાળો અહુ તદા.
આહારાનં ¶ ખયં પત્વા, ચજિત્વા દુલ્લભં પદં;
મતો સો દસમે વસ્સે, તરુણોયેવ ભૂપતિ.
ઇતો વિદિત્વા ખલુપાપમિત્ત-
વિધેય્યભાવં પરિહાનિ હેતું;
સુખત્તિતોયેવ ઇદ વા હુરં વા;
જહન્તુ તે ઘોરવિસં’વ બાલં.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસેતિ રાજકો નામ
દ્વિપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
તિવઞ્ઞાસતિમ પચ્છેદ
લંકાવિલોપોનામ
મહિન્દો તં કણિટ્ઠો સો, રાજપુત્તો તદચ્ચયે;
ઉસ્સાપિય સેતચ્છત્ત-મનુરાધપુરે વરે.
સેન સેનાનીના’નીત દેસન્તરજના કુલે;
તત્થ વાસમકપ્પેસિ, કિચ્છેન દસવચ્છરે.
અપેતનીતિ મગ્ગસ્સ, મુદુભૂતસ્સ સબ્બસો;
ઉપ્પાદભાગં નાદંસુ, તસ્સ જાનપદા તદા.
અચ્ચન્તં ખીણચિત્તો સો, વસ્સમ્હિ દસમે વિભૂ;
વુત્તિદાનેન નાસક્ખિ, સઙ્ગહેતું સકં બલં.
અલદ્ધ વુત્તિનો સબ્બે, કેરળા સહિતા તતો;
ન વુત્તિદાનં નો યાવ, હોતિ માતાવ ભુઞ્જતુ.
ઇતિ રાજઘરદ્વારે, સાહસેકરસા ભુસં;
ચાપહતા નિસીદિંસુ, સન્નદ્ધછુરિકાયુધા.
હત્થસારં સમાદાય, તે વિવઞ્ચિય ભૂપતિ;
ઉમ્મગ્ગતો વિનિગ્ગમ્મ, તુરિતો રોહણં અગા.
સીદુપબ્બતગામમ્હિ ¶ , ખન્ધવારં નિબન્ધિય;
ભાતુ જાયમ્મ હેસિત્તે, ઠપેત્વા સો તહિં વસી.
ન ચિરસ્સેવ તસ્સાય, મતા યસમહીપતિ;
મહેસિત્તે નિવેસેસિ, સકભાતુસ્સ ધીતરં.
દેવિયા તાય સઞ્જાતે, સુતે કસ્સપનામકે;
અજ્ઝાવુત્તં વિહાયા’થ, ખન્ધાવારં મહીમતિ.
કારયિત્વાન નગરં, કપ્પગલ્લકગામકે;
અધિપચ્ચં પવત્તેન્તો, રોહણે સુચિરં વસી.
તતો સેસેસુ ઠાનેસુ, કેરળા સીહળા તદા;
કણ્ણાટા ચ યથાકામ-માધિપચ્ચં પવત્તયું.
અથસ્સ વાણિજો એકો, પરતીરં ઇધાગતો;
ગન્ત્વા પવત્તિં લંકાય, ચોળરઞ્ઞો નિવેદયિ.
સોતં સુણિત્વા પેસેસિ, લંકાગહણમાનસો;
બલં મહન્તં બલવા, તં ખિપ્પં લંકમોતરિ.
પટ્ઠાયો તિણ્ણઠાનમ્હા, વિહેઠેન્તં બહૂ જને;
અનુક્કમેન તં ચોળ-બલં રોહણમજ્ઝગા.
છત્તિંસે રાજિનો વસ્સે, મહેસિં રતનાનિ ચ;
મકુટઞ્ચ કમાયાતં, સબ્બમાભરણં તથા.
અમૂલિકઞ્ચવજિર-વલયં દેવદત્તિયં;
અચ્છેજ્જચ્છુરિકં છિન્ન-પટ્ટિકા ધાતુકઞ્ચ તે.
પવિટ્ઠં વનદુગ્ગમ્હિ, ભયાતઞ્ચ મહીપતિં;
જીવગ્ગાહમગણ્હિંસુ, સન્ધિલેસમ્પદસ્સિય.
મહીપાલં ધનં તઞ્ચ, સબ્બં હત્થગતં તતો;
પેસયિંસુ લહું ચોળ-મહીપાલસ્સ સન્તિકં.
નિકાયત્તિતયે ધાતુ-ગબ્ભે લંકાતલે ખિલે;
મહારહે સુવણ્ણાદિ-પટિબિમ્બે ચ’નપ્પકે.
ભિન્દિત્વા સહસા સબ્બે, વિહારે ચ તહિં તહિં;
યથો જોહારિનો યક્ખા, લઙ્કાયં સારમગ્ગહું.
તે ચોળા રાજરટ્ઠં તં, પુલત્થિપુરનિસ્સિતા;
રક્ખપાસાણકણ્ડવ્હ, ઠાનાવધિમભુઞ્જિસું.
તં ¶ કુમારકમાદાય, કસ્સપં રટ્ઠવાસિનો;
વડ્ઢેન્તિ ચોળભયતો, ગોપયન્તા સુસાદરા.
ચોળરાજા કુમારં તં, સુત્વા દ્વાદસવસ્સિકં;
ગહણત્થાય પેસેસિ, મહામચ્ચે મહાબલે.
ઊનં પઞ્ચસહસ્સેન, યોધલક્ખં સમાદિય;
સબ્બં તે રોહણં દેસં, સઙ્ખોભેસુ મિતો તતો.
કિત્તિનામો’થ સચિવો, મક્ખકુદ્રૂસવાસિકો;
મુદ્ધનામો તથામચ્ચો, મારગલ્લકવાસિકો.
ઉભોપિ તે મહાવીરા, યુદ્ધોપાયવિચક્ખણા;
ચોળસેનં વિનાસેતુ-મચ્ચન્તકતનિચ્છયા.
પલુટ્ઠગિરિનામમ્હિ, ઠાને દુગ્ગે નિવેસિય;
કત્વા છમાસં સઙ્ગામં, હનિંસુ દમિળે બહૂં.
હતાવસિટ્ઠા ચોળાતા, રણે તસ્મિં ભયદ્દિતા;
પલાયિત્વા યથાપુબ્બં, પુલત્તિપુરમાવસું.
કુમારો જયિતો દિસ્વા, ઉભો તે સચિવે તદા;
હટ્ઠતુટ્ઠો ‘‘વરં તાતા, ગણ્હથા’’તિ સ ચબ્રવી.
બુદ્ધો પવેણિગામં સો, વરં યાચિત્થ કિત્તિકો;
સઙ્ઘિકં ગહિતં ભાગં, વિસ્સજ્જેતું વરં વરિ.
રાજપુત્તવરાલદ્ધ-વરા’મચ્ચવરા તદા;
નિદ્દરા સાદરા વીરા, પાદે વન્દિંસુ તસ્સ તે.
રાજા દ્વાદસવસ્સાનિ, વસિત્વા ચોળમણ્ડલે;
અટ્ઠતાલીસવસ્સમ્હિ, મહિન્દો સો દિવંગતો.
પમાદ દોસાનગતેન એવં,
લદ્ધા’પિ ભોગાનનથિરા ભવન્તિ;
ઇચ્ચપ્પમંદં હિતમાસસાનો,
નિચ્ચં સુવિઞ્ઞૂસુસમા ચરેય્ય.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
લંકાવિલોપો નામ
તિપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
ચતુપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
છ રાજકોનામ
કત્વા ¶ વિક્કમ્મ બાહૂ’તિ, નામ ભૂપાલસૂનુતો;
તસ્સાણાય પવત્તિંસુ, સાદરં સીહળા ખિલા.
સો રાજા દમિળે હન્તું, ધનં સઞ્ચિય’નેકાધા;
સઙ્ગહં સેવકાનઞ્ચ, કુરુમાનો યથોચિતં.
અલઙ્કારકિરીટાનિ, છત્તસીહાસનાનિ ચ;
કારયિત્વા’ભિસેકત્થં, સચિવેહા’ભિયાચિતો.
ન યાવ રાજરટ્ઠસ્સ, ગહણં હોતિ તાવ મે;
છત્તુસ્સાપનકમ્મેન, કિં તેના’તિ વિવારિય.
સતં નરસહસ્સાનં, સઙ્કલેત્વા મહબ્બલો;
સઙ્ગામારબ્ભ કાલમ્હિ, વાતરોગાભિપીળિતો.
યુજ્ઝિતું સમયો નેતિ, દ્વાદસે વચ્છરે લહું;
ઉપેચ્ચ દેવનગરં, ગઞ્છિદેવસહબ્યતં.
કિત્તિનામો ચ સચિવો, સેનાપચ્ચમધિટ્ઠિતો;
રજ્જત્થિકો દિનાનટ્ઠ, નિજાણં સમ્પવત્તયિ.
ઘાતેત્વા તં મહાલાન-કિત્તિનામો મહબ્બલો;
પત્વા’ભિસેકં ભુઞ્જન્તો, દેસં તં રોહણવ્હયં.
સંવચ્છરમ્હિ તતિયે, ચોળયુદ્ધે પરાજિતો;
સહત્થેન સકં સીસં, છિન્દિત્વા સહસા મરિ.
તદાપિતે કિરીટાદિ-ધનસારં સમાદિય;
પેસેસું દમિળા ચોળ-મહીપાલસ્સ સન્તિકં.
ભયા સરટ્ઠં હિત્વા’થ, દુટ્ઠદેસે વસં તદા;
એકો વિક્કમપણ્ડૂતિ, વિસ્સુતો પત્થિવત્તજો.
વિઞ્ઞાતલઙ્કાવુત્તન્તો, દેસમાગમ્મ રોહણં;
કાળતિત્થે વસં વસ્સ-મેકં રજ્જમકારયિ.
રામન્વયસમુબ્ભૂતો ¶ , તદાયુજ્ઝ પુરાગતો;
જગતી પાલનામેન, વિસ્સુતો ભૂભુજત્તજો.
રણે વિક્કમપણ્ડુતં, ઘાતાપેત્વા મહબ્બલો;
તતો ચત્તારિ વસ્સાનિ, રજ્જં કારેસિ રોહણે.
તમ્પિ ચોળારણે હન્ત્વા, મહેસિં ધીતરા સહ;
વિત્તસારઞ્ચ સાકલં, ચોળરટ્ઠમપેસયું.
રાજા પરક્કમો નામ, પણ્ડુરાજસુતો તતો;
અકા વસ્સદ્વયં ચોળા, ઘાતેસું તમ્પિ યુજ્ઝિય.
ઇમે ભુસં લોભબલાભિભૂતા,
ગતા અસેસા વિવસા વિનાસં;
ઇચ્ચેવમઞ્ઞાય સદા સપઞ્ઞો,
તણ્હક્ખયેયેવ રતિં કરેય્ય.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
છ રાજકો નામ
ચતુપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
પઞ્ચપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
રોહણારાતિ વિજયોનામ
લોકનામો ચમૂનાથો, મક્ખકુદ્રૂસવાસિકો;
સચ્ચપટિઞ્ઞો ધીતિમા, ચોળદપ્પવિઘાતનો.
અભિભૂય જને પત્વા, રજ્જં રોહણમણ્ડલે;
વસી કાજરગામમ્હિ, ચારિત્તવિધિકોવિદો.
અહુ તદા કિત્તિનામો, રાજપુત્તો મહબ્બલો;
તસ્સ વંસાદિસમ્પત્તી, નુપુબ્બેન પવુચ્ચતે.
સુતો કસ્સપભૂપસ્સ, માણનામેન વિસ્સુતો;
આદિપાદો અહુ ધીરો, સદાચારવિભૂસિતો.
તસ્સા’થ ¶ જેટ્ઠકો ભાતા, માણવમ્મો મહામતિ;
ગોકણ્ણકસમીપટ્ઠ-નદીતીરે નિસીદિય.
કતમન્તુપચારો સો, યથાવિધિમસેસતો;
અક્ખમાલં ગહેત્વાન, મન્તં જપ્પિતુમારભિ.
કુમારો કિર ભત્તગ્ગે, પાતુરાસિ સવાહનો;
સિખણ્ડિ મુખતુણ્ડેન, બલિપટ્ટં વિખણ્ડિય.
સચ્છિદ્દકે નાળિકેર-કપાલે વિચ્ચુનોદકે;
લૂખે જલમપસ્સન્તો, જપન્તસ્સ મુખંગતો.
તતો ભાવિનિં સિદ્ધિ, મપેક્ખં નયનં સકં;
તસ્સોપનેસિ, નિબ્ભિજ્જ, સોપિ તં સહસાપિચિ.
કુમારો તસ્સ સન્તુટ્ઠો, કુમારસ્સાભિપત્થિતં;
વરં પદાય નભસા, રાજમાનો ગતો તતો.
ભિન્નેકનયનં દિસ્વા, સચિવાતં પરો દિસું;
વરલાભં પકાસેત્વા, સમસ્સાસેસિ સો જને.
તતો સો સચિવાતસ્સ, સન્તુટ્ઠારાધયિંસુ તં;
અનુરાધપુરં પત્વા, ભિસેકો કારિયો ઇતિ.
અત્થો કો મમરજ્જેન, વિકલઙ્ગસ્સ સમ્પતિ;
તપોકમ્મં કરિસ્સામિ, પબ્બજ્જમુપગમ્મહં.
કણિટ્ઠો માણનામો ચ, લઙ્કારજ્જં કમાગતં;
પાલેતુ ઇતિ સો રજ્જં, સમ્પત્તં સમ્પટિક્ખિપિ.
વિઞ્ઞાતચિત્તસઞ્ચારા, સચિવા તસ્સ સબ્બથા;
વત્તુમેતં કણિટ્ઠસ્સ, પેસેસું પુરિસે તદા.
સુત્વા તં સીઘમાગમ્મ, પસ્સિત્વા સકભાતરં;
પતિત્વા પાદમૂલમ્હિ, બહું કન્દિય રોદિય.
જેટ્ઠેન ભાતરા સદ્ધિ-મનુરાધપુરં ગતો;
મકુટં તત્થ ધારેસિ, જેટ્ઠચિત્તાનુવત્તકો.
તતો’ભયગિરિં ગન્ત્વા, પબ્બજ્જં સકભાતુનો;
યત યો તત્થ યાચિત્થ, બહુમાનપુરસ્સરં.
તતો તે યતયો તસ્સ, પબ્બજ્જમુપસમ્પદં;
અકંસુ વિકલઙ્ગસ્સ, સિક્ખાપદનિરાદરા.
પરિવેણમુત્તરોળ-મુળારં ¶ તસ્સ કારિય;
કત્વા તં પરિવેણસ્સ, સામિકં ધરણી પતિ.
ભિક્ખૂનં છસતં તત્થ, વિધાય તદધીનકં;
પરિહારે અદા તસ્સ, પેસ્સવગ્ગે ચ પઞ્ચ સો.
સમપ્પેસિ ચ સો નાના-સિપ્પકમ્મવિચક્ખણે;
જને ચાકા તદાયત્તે, સો દાઠાધાતુરક્ખિયે.
તસ્સેવાદકરા’હેસું, ભિક્ખૂ’ભયગિરિમ્હિ તે;
રાજા ચ લોકં પાલેસિ, સમ્મા તસ્સાનુસિટ્ઠિયા.
જના તબ્બંસજા કેચિ, તં રજ્જનિરપેક્ખકા;
નિવસિંસુ યથાકામં, મહાસામિ પદંસિતા.
એતસ્સ માણવમ્મસ્સ, રઞ્ઞો ધમ્મનયઞ્ઞુનો;
અગ્ગબોધિકુમારાદિ-પુત્તનત્તુક્કમાગતે.
વંસે વિસુદ્ધે જાતસ્સ, ભૂપાલન્વયમુદ્ધનિ;
સમાસોળસકઙ્કાયં, સમ્મા રજ્જાનુસાસિનો.
મહીપસ્સ મહિન્દસ્સ, દુવે માકુલધીતરો;
દેવલા લોકિકા ચાતિ, નામતો વિસ્સુતા સુભા.
એતાસુ દ્વીસુ ધીતાસુ, લોકિકા માતુલત્તજં;
પટિચ્ચ રાજતનયં, સુભં કસ્સપનામકં.
સા મોગ્ગલ્લાન લોકવ્હે, પુત્તે દ્વે લભિ સોભને;
તેસુ જેટ્ઠસુતો લોક-સાસનાધારકોવિદો.
મહાસામીતિ પઞ્ઞાતો, સઙ્ઘુપાસનપાલયો;
નેકસારગુણાવાસો, વાસં કપ્પેસિ રોહણે.
દાઠોપતિસ્સ રાજસ્સ, નત્તા સુગતસાસને;
પબ્બજ્જૂપગતો સદ્ધો, ધુતવા સીલસંવુતો.
પહિતત્તો વિચિત્તોસો, પન્તસેનાસને વસી;
ગુણં સબ્બત્થ વણ્ણેસું, તસ્મિં દેવા પસીદિય.
ગુણં સુણિત્વા લંકિન્દો, તદા સબ્બત્થ પત્થટં;
ઉપસઙ્કમ્મ તં નત્વા, કાતુમત્તાનુસાસનં.
આરાધયમનિચ્છન્તં, યાચિત્વાન પુનપ્પુનં;
આનીય વાસયિત્વા તં, પાસાદે સાધુકારિતે.
યતિસ્સરસ્સ ¶ વસતો, કત્થ રાજાગુણપ્પિયો;
તસ્સાનુસિટ્ઠિમગ્ગટ્ઠો, લોકં ધમ્મેન પાલયિ.
ઉદ્દિસ્સારાધનં સમ્મા, લંકિન્દેન કતં તદા;
સેલન્તરાભિનિક્ખમ્મ, યતિન્દો સો દયાનુગો.
યતો ભિક્ખૂ સમૂહેત્વા, વાસં કપ્પેસિ યત્થ સો;
સેલન્તરસમૂહો’તિ, વિક્ખ્યાતિં સો તતો ગતો.
તતો પટ્ઠાય વાસેત્વા, રત્તિયં દેવપલ્લિયં;
દેવતાનુમતં ભિક્ખું, મૂલઠાને ઠપેન્તિ હિ.
મૂલત્તમાવસન્તાનં, યતીનમનુસાસના;
લંકિસ્સરા પવત્તન્તિ, પાલેન્તા લોકસાસનં.
તસ્સ દાઠોપતિસ્સસ્સ, વંસજં રાજપુત્તકં;
બોધિં પટિચ્ચ તબ્બંસા, બુદ્ધનામા કુમારિકા.
અલત્થ લોકિતં નામ, ધીતરં વરલક્ખણં;
કાલેન સા પદિન્ના’સિ, મોગ્ગલ્લાનસ્સ ધીમતો.
સા તં પટિચ્ચ કિત્તિઞ્ચ, મિત્તં નામ કુમારિકં;
મહિન્દં રક્ખિતં ચાપિ, લતિત્થ ચતુરો પજા.
અહુ જેટ્ઠસુતો ધીરો, વીરો તેરસવસ્સિકો;
કતહત્થો વિસેસેન, ધનુસિપ્પમ્હિ સો તતો.
કથં લઙ્કં ગહેસ્સામિ, દૂરેત્વા’રાતિ કણ્ટકં;
ઇતિ ચિન્તાપરોગામે, મૂલસાલવ્હયે વસી.
એકો મહાબલો વીરો, બુદ્ધરાજોતિ વિસ્સુતો;
વિલોમવત્તી હુત્વાન, લોકસેનાનિનો તદા.
પલાતો ચુણ્ણસાલવ્હં, ખિપ્પં જનપદં તહિં;
કિત્તાદિકે જને નેકે, વસે વત્તિય સબ્બથા.
સદ્ધિં બન્ધૂહિ સઙ્ગામ-સૂરેહિ બહુકેહિ સો;
મલયાચલપાદેસુ, વસી દુપ્પસહો તદા.
તસ્સ’ન્તિકમુપાગમ્મ, સંવચ્છરિકનાયકો;
સઙ્ઘો નામ કુમારસ્સ, સરૂપં સાધુવં બ્રવિ.
મહાસામિસ્સ તનયો, જેટ્ઠો કિત્તિ સનામકો;
ધઞ્ઞલક્ખણસમ્પન્નો, સમ્પન્નમતિવિક્કમો.
જમ્બુદીપેપિ ¶ તં રજ્જં, કત્તુમેકાતપત્તકં;
સમત્થોતિ વિચિન્તેપિ, લઙ્કાદીપમ્હિ કા કથા.
તસ્સ સો વચનં સુત્વા, સેવિતબ્બો કુમારકો;
ઇતિ નિચ્છિય પેસેસિ, કુમારસ્સ’ન્તિકં જને.
સુણિત્વા સો વચો તેસં, નિવત્તનભયા વિભૂ;
અજાનહં પિતુન્નં સો, વીરો ધનુસહાયકો.
ગેહા નિક્ખમ્મ પસ્સન્તો, સુનિમિત્તાનિનેકધા;
અગાલહું સરીવગ્ગ-પિટ્ઠિગામં મહામતિ.
તહિં સો નિવસં વીરો, પેસયિત્વા સસેવકે;
વિપક્ખાધિટ્ઠિતં જેસિ, બોધિવાલવ્હગામકં.
તતો’ભિમાની સેનાની, સેનં સો તત્થ પેસયિ;
સા પરિક્ખિપતં ગામં, સઙ્ગામાય સમારભી.
કુમારો તેહિ યુજ્ઝન્તો, સુભટો પટુવિક્કમો;
દિસાસુ વિકિરીસબ્બે, તુલં ચણ્ડોવ માળુતો.
ચુણ્ણસાલં જનપદં, ગન્ત્વા ઠાનવિદૂ તદા;
તહિં વસં વસેકાસિ, સબ્બં મલયમણ્ડલં.
તદાપિ સેનં સેનિન્દો, પેસેત્વા અસકિં સકં;
અભિભૂતિમસક્કોન્તો, કાતું દુમ્મનતં ગતો.
મક્ખકુદ્રુસવાસિસ્સ, સચિપસ્સાથ કિત્તિનો;
સુતો મહબ્બલો દેવ-મલ્લોતિ વિદિતો તદા.
સહિતો બન્ધુમિત્તેહિ, બહૂ રોહણવાસિનો;
સમાદાયા’ભિગન્ત્વાન, કુમારં પસ્સિ સાદરો.
બન્ધિય છુરિકં છેકો, સો પન્નરસવસ્સિકો;
આદિપાદપદં તત્થ, સમ્પાપુણિ મહાયસો.
તતો હિરઞ્ઞમલય, મુપાગમ્મ મહબ્બલો;
તહિં રેમુણસેલમ્હિ, ખન્ધાવારં નિબન્ધયિ.
તત્થાપિ સેનં પેસેત્વા, સઙ્ગામેન્તો ચમૂપતિ;
અલદ્ધવિજયો છન્દં, પુનયુદ્ધે જહિતતો.
લોકનામો ચમૂનાથો, લોકં હિત્વા સકં તદા;
અહુ વસ્સમ્હિ છટ્ઠેસો, પરલોકપરાયનો.
તદા ¶ કસ્સપનામેકો, કેસધાતુકનાયકો;
જને’ભિભૂયવત્તેસિ, નીજાણં રોહણે તદા.
સુત્વા તં ચોળસામન્તો, પુળત્થિનગરા તદા;
નિક્ખમ્મ યુદ્ધસનદ્ધો, ગન્ત્વા કાજરગામકં.
કેસાધાતુ તતો યુદ્ધે, ભિન્દિત્વા દમિળં બલં;
રક્ખપાસાણસીમાયં, ઠપેત્વા રક્ખિયે જને.
પટિલદ્ધજયુદ્દામો, મહાસેના પુરક્ખતો;
પુનરાગમ્મ પાવેક્ખિ, વીરો કાજરગામકં.
તદાદિપાદો સુત્વાન, સબ્બં સુત્થીરધાતુકો;
કેસધાતું નિઘાતેતું, બલં સન્નય્હિ વેગસા.
પવત્તિં તં સુણિત્વા સો, સાભિમાનો ભુસંતતો;
સમત્તં બલમાદાય, સિપ્પત્થલકમાગમા.
પઞ્ચયોજનરટ્ઠાદિ-વાસિકેસુ બહૂજને;
સમાદાય સમાસન્ને, રાજપુત્તે સુદુજ્જયે.
વિરત્તતઞ્ચ સો ઞત્વા, બહુન્નં રટ્ઠવાસિનં;
દુક્કરં એત્થ યુદ્ધન્તિ, ગતો સો ખદિરઙ્ગણિં.
મહાસેનાય ભૂપાલ સુતો સોળસવસ્સીકો;
ખિપ્પં વાપેક્ખિ સો વીત-દરો કાજરગામકં.
છમ્માસમનુભોત્વાન, રોહણં રુટ્ઠમાનસો;
કેસધાતુકનાથોપિ, સઙ્ગામત્થાય તત્થગા.
રાજપુત્તસ્સ સેના’થ, વત્તેન્તિ સમરં ખરં;
કેસધાતુકનાથસ્સ, સીસં ગણ્હિ મહબ્બલા.
આગમ્મ સત્તરસવયં કુમારો;
સબ્બત્થ પત્થટમહાયસકિત્તિતેજો;
સુમાદિનેક વિધિયોગવિસેસદક્ખો;
ખીણારિકણ્ટકમકા’ખિલરોહણં તં.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
રોહણારાતિવિજયો નામ
પઞ્ચપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો.
છપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
અનુરાધપુરાભિગમનો
યુવરાજપદે ¶ તસ્સ, ઠિતસ્સા’થ નયઞ્ઞુનો;
અહૂ વિજયબાહૂતિ, નામં સબ્બત્થ પાકટં.
મહાઞ્ઞણો નિજાણાય, તત્થ ભેરિં ચરાવિય;
ઠપેન્તો સચિવે’નેકે, પતિરૂપે પદન્તરે.
ચોળાનં મદ્દનત્થાય, રાજરટ્ઠાધિવાસિનં;
ચતુરો ચતુરોપાયે, યો જયં તત્થ સો વસી.
ચોળરાજા સુણિત્વા તં, પુળત્થિનગરે ઠિતં;
સેનાપતિમ પેસેસિ, દત્વાન બલવાહનં.
સેનિન્દં કાજરગ્ગામ-સમીપં સમુપાગતં;
દુપ્પસય્હં વિદિત્વાન, ગિરિદુગ્ગમગા તતો.
સેનિન્દો કાજરગ્ગામં, વિલુમ્પિત્વાન વેગસા;
તત્થ વત્થુમસક્કોન્તો, સદેસં પુન રાગમિ.
તતો મહાદિપાદો’પિ, આગમ્મ મલયા લહું;
મહતા બલકાયેન, સિપ્પત્થલકમાવસિ.
રાજા રામઞ્ઞવિસયે, રાજિનો સન્તિકં જને;
પેસેસિ બહુકેસારં, ધનજાતઞ્ચ’નપ્પકં.
વિચિત્તવત્થકપ્પૂર-ચન્દનાદીહિ વત્થૂહિ;
પરિપુણ્ણા ચ નાવાયો, નેકાતિત્થે સમોસટા.
ધનજા તેહિ નેકેહિ, કરોન્તો ભટસઙ્ગહં;
તતો તમ્બલગામમ્હિ, નિવસિત્થ મહબ્બલો.
અઞ્ઞમઞ્ઞવિરુદ્ધત્તા, રાજારટ્ઠાધિવાસિનો;
ઉપગ્ગમ્મ જના સબ્બે, કરં નો દેન્તિ સબ્બસો.
વિપક્ખાચોળરાજસ્સ, ભિન્દન્તા’ણં મદુદ્ધતા;
આયુત્તકે વિહિંસેન્તો, યથાકામં ચરન્તિ ચ.
તં ¶ સુત્વા ચોળભૂપાલો, સમ્પકોપવસીકતો;
સેનં મહન્તિં દત્વાન, પેસેસિ સચિવં નિજં.
મહાતિત્થે’વહિણ્ણો સો, તત્થ તત્થ બહૂજને;
ઘાતેન્તો સવસે કત્વા, રાજારટ્ઠાધિવાસિનો.
અનુક્કમેન ગન્ત્વાન, ખરાણો રોહણં તદા;
અજ્ઝોત્થરિ સસેનો સ, ભિન્નો વેલોવસાગરો.
રઞ્ઞો પચ્ચત્થિકા હુત્વા, રવિદેવચલવ્હયા;
ઉભો દમિળસેનિન્દ-વસં યાતા મહબ્બલા.
મહાપક્ખબલોપેતે, તે પસ્સિય ચમૂપતિ;
રોહણં સકલં ખિપ્પં, મઞ્ઞિત્થ સકહત્થગં.
એકાદસમ્હિ સો વસ્સે, રાજા ચોળાભિભૂતિયા;
પલુટ્ઠપબ્બતે દુગ્ગં, પવિધાય તહિં વસી.
ચોળસેના તદાસેલં, સમન્તા સમ્પરિક્ખિપિ;
તત્થો’ભયેસં સેનાન-મહૂ ભિંસનકં રણં.
રઞ્ઞો ભટા વિનાસેત્વા, સબ્બં તં દમિળં બલં;
પલાયન્તં મહાચોળ-સામન્તઞ્ચાનુબન્ધિય.
ગહેત્વાન સિરં તસ્સ, ગામસ્મિં તમ્બવિટ્ઠિકે
સદ્ધિં વાહનયાનેહિ, સારભૂતધનેહિ ચ.
તહિં તં સકલં ભણ્ડં, નેત્વા રઞ્ઞો પદસ્સિય;
પુળત્થિનગરં ગન્તું, કાલો ઇતિ સમબ્રવું.
મહીપાલોપિ તં સુત્વા, સચિવાનં વચો તદા;
મહતા બલકાયેન, પુલત્થિનગરં ગતો.
પવત્તિમેતં સકલં, સુત્વા ચોળનરિસ્સરો;
તિબ્બકોપવસંયાતો, ભૂપાલગહણત્થિકો.
સામં ખિપ્પં સમાગમ્મ, વીરો સાગરપટ્ટનં;
ભિય્યોપિ મહતિં સેનં, લંકાદીપમપેસયી.
તં વિજાનિય ભૂમિન્દો, સેનિન્દં પેસયી સકં;
બલં મહન્તં દત્વાન, ચોળસેનાય યુજ્ઝિતું.
ગચ્છમાનો ચમૂનાથો, સો’નુરાધપુરન્તિકે;
સદ્ધિં દમિળસેનાય, વત્તેસિ તુમુલં રણં.
પતિંસુ ¶ તસ્મિં સઙ્ગામે, ભૂપાલસ્સ નરા બહૂ;
ભિય્યોપિ દમિળાયત્તા, જાતા તં રટ્ઠવાસિનો.
વિહાય ધરણીપાલો, પુલત્થિનગરં તદા;
વિલ્લિકાબાણકં રટ્ઠં, સમ્પાપુણિય વેગસા.
નિહચ્ચામચ્ચયુગલં, તં રટ્ઠાધિટ્ઠિતં તદા;
તહિં વાસમકપ્પેસિ, સભટે સન્નિપાતયં.
અત્તાનમનુબન્ધન્તં, સુત્વા ચોળચમૂપતિં;
ગન્ત્વા વાતગિરિં નામ, સમયઞ્ઞૂ સિલુચ્ચયં.
ઉપચ્ચકાય સેલસ્સ, તત્થ દુગ્ગં નિવેસિય;
રણં કરોન્તો તેમાસં, દમિળે પટિબાહયિ.
કેસધાતુકનાથસ્સ, મારિતસ્સ પુરારણે;
ભાતા કણિટ્ઠો સમ્પત્ત, મહાપક્ખબલો તદા.
મારણં સકભાતુસ્સ, સરન્તો રુટ્ઠમાનસો;
સકલં પરિવત્તેસિ, ગુત્તહાલકમણ્ડલં.
અથો લંકિસ્સરો તત્થ, ખિપ્પં ગન્ત્વા મહબ્બલો;
ઠાને મચ્ચુત્થલે નામ, ખન્ધાવારં નિબન્ધિય.
ખદિરઙ્ગણિદુગ્ગમ્હા, પલાપેત્વાન તં રણે;
ઠાના કુબુલગલ્લા ચ, યુજ્ઝન્તો તં પલાપયિ.
વિહાય પુત્તદારાદિ-સબ્બં નેકધનં બલં;
પલાયમાનો સો રટ્ઠં, ચોળાયત્ત મગાલહું.
તદા નરિસ્સરો તત, તસ્સ સબ્બં સમાદિય;
ગન્ત્વા તમ્બલગામમ્હિ, નવં દુગ્ગં નિવેસિય.
અનુક્કમેન ગન્ત્વાન, મહાનાગહુલવ્હયે;
પુરેવસી સુસજ્જેન્તો, બલં ચોળેહિ યુજ્ઝિતું.
તતો રાજા સમવ્હાય, સચીવે દ્વે મહબ્બલે;
પેસેસિ દિક્ખિણં પસ્સં, વસં નેતું તહિં જને.
સમ્પેસેસિ મહામચ્ચ-યુગલં કક્ખલં વિભૂ;
ચોળદપ્પવિનાસાય, તતો વેલા મહાપથે.
પેસિતા દક્ખિણં પસ્સં, અમચ્ચા’મે મહબ્બલા;
મુહુન્નરુગ્ગમદુગ્ગં, બદળત્થલમેવ ચ.
વાપીનગરદુગ્ગઞ્ચ ¶ , બુદ્ધગામકમેવ ચ;
તિલગુલ્લં મહાગલ્લં, મણ્ડગલ્લકમેવ ચ.
અનુરાધપુરઞ્ચાતિ, ગહેત્વાન કમેન તે;
વત્તેન્તા સવસે રટ્ઠં, મહાતિત્થમુપાગતા.
પેસિતા સચિવાદ્વેતુ, તતો વેલા મહાપથે;
વિલુમ્પન્તા છગામાદિ-ખન્ધાવારે તહિં તહિં.
પુલત્થિનગરાસન્નં, કમેના’ગમ્મ પેસયું;
દૂતે રાજન્તિકખિપ્પ-માગન્તું વટ્ટતીતિહ.
દિસાસા દ્વીસુ યાનેહિ, સચિવેહિ પવત્તિતં;
વિક્કમાતિ સયં સુત્વા, કાલઞ્ઞૂ સો મહીપહિ.
સીઘં સન્નય્હ સેનઙ્ગં, સમગ્ગં વિદિકોવિદો;
ઉમ્મૂલનાયચોળાનં, પુરાતમ્હા’ભિનિક્ખમિ.
ગચ્છં ગઙ્ગાય મહિય-ઙ્ગણથૂપન્તિકે વિભૂ;
સેનાનિવેસં કારેત્વા કઞ્ચિકાલં તહિં વસી.
કમેનાગમ્મ ઠાનઞ્ઞૂ, પુળત્થિનગરન્તિકે;
બન્ધાપેસિ મહાવીરો, ખન્ધાવારં થિરં વરં.
તત્થ તત્થ ઠિતા સૂરા, ચોળા યે કક્ખલા’ખિલા;
પુલત્થિનગરે યુદ્ધં, કાતું સન્નિપતિંસુ તે.
નિક્ખમ્મ નગરા ગન્ત્વા, ચોળા બહિ મહારણં;
કત્વા પરાજિતા ભીતા, પવિસ્સ નગરં સકં.
ગુત્તા સેસપુરદ્વારા, ગોપુરટ્ટાલનિસ્સિતા;
મહાહવં બહુસ્સાહા, પવત્તેસું ભયાવહં.
દિયડ્ઢમાસં યુજ્ઝન્તિ, નગરં તમુપરુન્ધિય;
સાધેતું નેવસા’સક્ખિ, ભૂપાલસ્સ મહાચમૂ.
મહારઞ્ઞો મહાવીરા, મહાસૂરા મહબ્બલા;
મહાભટા મહામાના, રવિદેવચલાદયો.
ઉલ્લઙ્ઘિત્વાન પાકારં, પવિસ્સ સહસા પુરં;
ખણેન દમિળે સબ્બે, મૂલઘચ્ચમઘાતયું.
એવં લદ્ધજયો રાજા, તદા વિજયબાહુસો;
ચરાપેસિ નિજાણાય, ભેરિં ભૂરિમતિપુરે.
તં ¶ સુત્વા સકસેનાય, વિનાસં ચોળભૂપતિ;
સીહળા બલવન્તોતિ, ભિય્યો સેનં ન પાહિણિ.
વીરો અસેસનિહતુદ્ધટ ચોળસેટ્ઠો;
વિઞ્ઞૂ સુસાધુટ્ઠપિતાખિલરાજરટ્ઠો;
ઇટ્ઠન્નુરાધપુરસેટ્ઠમતીવ હટ્ઠો;
વસ્સમ્હિ પઞ્ચદસમે ગમિ રાજસેટ્ઠો.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
અનુરાધપુરાભિગમનો નામ
છપ્પઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો
સત્તપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
સંગહકરણોનામ
લઙ્કારક્ખાય સચિવે, બલિનો યોધસમ્મતે;
પટિપાટિં સમુદ્દિસ્સ, સમન્તા સન્નિયોજયિ.
અભિસેકમઙ્ગલત્થાય, પાસાદાદિમનેકતં;
કિચ્ચં સમ્પાદનીયન્તિ, સચિવં સન્નિયોજિય.
વન્દનીયે’ભિવન્દન્તો, પદેસેનેકકેતહિં;
નેત્વા માસત્તયં ગઞ્છિ, પુલત્થિનગરં પુન.
વિસ્સુતો આદિમલય-નામેન બલનાયકો;
ઉજુપચ્ચત્થિકો હુત્વા, મહીપાલસ્સ સબ્બસો.
ગઙ્ગા મત્થયુ’પાગઞ્છિ, બલં સબ્બં સમાદિય;
અન્દૂતિ વિસ્સુતં મન્દ-પઞ્ઞો ગામં પુરન્તિકે.
લંકિસ્સરો તહિં ગન્ત્વા, ઉદ્ધરિત્વા તમુદ્ધતં;
પુલત્થિનગરં ગઞ્છિ, વસે વત્તિય તં બલં.
યુવરાજપદંયેવ, સિતો સન્તો લિખાપયિ;
સો સત્તરસવસ્સાનિ, સપ્પઞ્ઞો નરસત્તમો.
તતો’નુરાધનગર-મભિગમ્મ ¶ યથાવિધિં;
અનુભોત્વા વિધાનઞ્ઞૂ, અભિસેકમહુસ્સવં.
અટ્ઠિતો પાપધમ્મેસુ, સુટ્ઠિતો સેટ્ઠકમ્મનિ;
સો અટ્ઠારસમં વસ્સં, લિખાપયિ સુસણ્ઠિતો.
તતો આગમ્મ નિવસિ, પુલત્થિનગરે વરે;
સો સિરીસઙ્ઘબોધી’તિ, નામધેય્યેન વિસ્સુતો.
અનુજં સો વીરબાહુ-મોપરજ્જે નિવેસિય;
દત્વાન દક્ખિણં દેસં, તં સઙ્ગણ્હિ યથાવિધિં.
કણિટ્ઠસ્સાથ ભાતુસ્સ, જયબાહુસ્સ ભૂભુજો;
આદિપાદપદં દત્વા, રટ્ઠં ચા’દાસિ રોહણં.
ઠાનન્તરાનિ સબ્બેસ-મમચ્ચાનં યથારહં;
દત્વા રજ્જે યથાઞાયં, કરં યોજેસિ ગણ્હિતું.
ચિરસ્સં પરિહીનં સો, દયાવાસો મહીપતિ;
પવત્તેસિ યથાધમ્મં, ઠિતધમ્મો વિનિચ્છયં.
એવં સમુદ્ધટાનેક, રિપુકણ્ટકસઞ્ચયે;
નિચ્ચં રજ્જં પસાસેન્તે, લઙ્કંસમ્માનરિસ્સરે.
છત્તગ્ગાહકનાથો ચ, ધમ્મગેહકનાયકો;
તથેવ સેટ્ઠિનાથો ચ, ઇચ્ચેતે ભાતરો તયો.
રઞ્ઞો વિરોધિતં યાતા, ફલાતા જમ્પુદીપકં;
લઙ્કં વીસતિમે વસ્સે, એકેનૂને સમોતરું.
તે સબ્બે રોહણં રટ્ઠં, સબ્બં મલયમણ્ડલં;
સબ્બં દક્ખિણપસ્સઞ્ચ, સહસા પરિવત્તયું.
નિપુણો રોહણં ગન્ત્વા, તથા મલયમણ્ડલં;
નિઘાતેન્તો બહૂ તત્થ, તત્થ પચ્ચત્થિકે જને.
સમ્માવુપસમેત્વા તં, ઠપેત્વા સચિવે તહિં;
દક્ખિણો દક્ખિણં દેસં, સયં ગન્ત્વા મહબ્બલો.
પેસેત્વા સમણીભાતુ-વંસજં સચિવં તદા;
ગાહેત્વા સમરેઘોરે, વીરો તે સકવેરિનો.
સમારોપિયસૂલમ્હિ, લઙ્કં વિગતકણ્ટકં;
કારેત્વાન નિરાતઙ્કં, પુલત્થિપુરમાગમિ.
વસન્તી ¶ ચોળવિસયે, જગતિપાલરાજિની;
ચોળહત્થા પમુઞ્ચિત્વા, સદ્ધિં ધીતુ કુમારિયા.
લીલાવત્યાભિધાનાય, નાવામારુય્હ વેગસા;
લંકાદીપમ્હિ ઓતિણ્ણા, પસ્સિ લંકિસ્સરં તદા.
સુત્વા વંસક્કમં તસ્સા, સો ઞત્વા સુદ્ધવંસતં;
લીલાવતિં મહિસિત્તે, અભિસિઞ્ચિ નરિસ્સરો.
સા તં પટિચ્ચ રાજાનં, મહેસી ધીતરં લભિ;
નામં યસોધરાતિ’સ્સા, અકાસિ ધરણી પતિ.
મેરુકન્દરરટ્ઠેન, સદ્ધિં રાજા સધીતરં;
વીરવમ્મસ્સ પાદાસિ, સા લભિ ધીતરો દુવે.
સમાનનામિકા જેટ્ઠા, સા માતા મહિયા અહુ;
સુગલા નામિકા આસિ, તાસુ દ્વીસુ કણિટ્ઠિકા.
કાલિઙ્ગધરણીપાલ-વંસજં ચારુદસ્સનં;
તિલોકસુન્દરં નામ, સુકુમારં કુમારિકં.
કાલિઙ્ગરટ્ઠતો રાજા, આણાપેત્વા ચિરટ્ઠિતિં;
નિજવંસસ્સ ઇચ્છન્તો, મહેસિત્તે’ભિ સેચયિ.
સુભદ્દા ચ સુમિત્તા ચ, લોકનાથવ્હયાપિ ચ;
રતનાવલી રૂપવતી, ઇતિમા પઞ્ચ ધીતરો.
પુત્તં વિક્કમબાહુઞ્ચ, સા લભી ધઞ્ઞલક્ખણં;
સમ્પત્તા સા પજવુદ્ધિં, હરન્તિ રાજિનો મતં.
ઇત્થાગારેસુ સેસેસુ, વીતા સમકુલઙ્ગના;
ગબ્ભો જાતુમહીપાલં, તં પટિચ્ચ ન સણ્ઠહિ.
અથેકદિવસં રાજા, અમચ્ચગણમજ્ઝગો;
પિલોકિયઠિભા સબ્બા, ધીતરો પટિપાટિયા.
ધીતુ નવમવસેસાનં, ઠપેત્વા રતનાવલિં;
ધઞ્ઞલક્ખણસમ્પન્ન-પુત્તસ્સુપ્પત્તિસુચકં.
લક્ખણં લક્ખણઞ્ઞૂ સો, અપસ્સં પેમચેગવા;
રતનાવલિમાહૂય, તસ્સા મુદ્ધનિ ચુમ્બિય.
તેજોગુણેહિ ¶ ચાગેહિ, ધિયા સૂરત્તનેન ચ;
ભૂતે ચ ભાવિનો ચેવ, સબ્બે ભૂપે’તિસાયિનો.
નિચ્ચં લઙ્કં નિરાસઙ્ક-મેકચ્છત્તકમેવ ચ;
પવિધાતું સમત્થસ્સ, સમ્માસાસનતાયિનો.
સોભનાનેકવત્તસ્સ, ઇમિસ્સા કુચ્છિહેસ્સતિ;
પુત્તસ્સુપ્પત્તિઠાનન્તિ, મુદુતો સો સમબ્રવિ.
યાવન્તસ્સાપિખોચોળ-મહીપાલસ્સ નેકસો;
કુલાભિમાની રાજા સો, અદત્વાન કણીયસિં.
આણાપેત્વા પણ્ડુરાજં, વિસુદ્ધત્વયસમ્ભવં;
અનુજં રાજિનિં વસ્સ, મિત્તવ્હયમદાસિસો.
સામાણભરણં કિત્તિ, સિરી મેઘાભિધાનકં;
સિરિવલ્લભનામઞ્ચ, જનેસિ તનયે તયો.
સુભદ્દ વીરબાહુસ્સ, સુમિત્તં જયબાહુનો;
મહતા પરિહારેન, પાદાસિ ધરણી પતિ.
અદાસિ માણાભરણે, ધીતરં રતનાવલિં;
લોકનાથવ્હયં કિત્તિ સિરિમેઘસ્સ’દાસિસો.
રૂપત્યભિધાનાય, ધીતુયો પરતાયહિ;
સરીરિવલ્લભસાદા, સુગલવ્હ કુમારિકં.
મધુકણ્ણવભીમરાજ, બલક્કાર સનામકે;
મહેસી બન્ધવેરાજ-પુત્તે સીહપુરાગતે.
પસ્સિત્વાન પહીપાલો, તદા સઞ્જાતપીતિકો;
તેસં પાદાસિ પચ્ચેકં, વુત્તિં સો અનુરૂપકં.
તે સબ્બે લદ્ધસક્કાર સમ્માનાધરણીપતિં;
આરાધયન્તા સસતં, નિવસિંસુ યથારુચિં.
એતેસં રાજપુત્તાનં, સુન્દરિવ્હં કણિટ્ઠકં;
અદા વિક્કમબાહુસ્સ, નિજવંસઠિતટ્ઠિકો.
ભિય્યો ¶ વિક્કમબાહુસ્સ, તતો લીલાવતિં સતિં;
સહ ભોગેન પાદાસિ, તદા બન્ધુ હિતેરતો.
વિધાય એવં સજને જનિન્દો;
નિસ્સેસતો ભોગસમપ્પિતો;
દયાપરો ઞાતિજનાતમત્થં;
સમાચરી નીતિપથાનુરૂપં.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
સંગહકરણો નામ
સત્તપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો
અટ્ઠપઞ્ઞાસતિમ પરિચ્છેદ
લોકસાસન સંગહકરણો
વિચિનિત્વા કુલીને સો, જને સબ્બે સમાદિય;
સકારક્ખાય યોજેસિ, યથાચારં મહીપતિ.
ઉચ્ચં પુલત્થિનગરે, પાકારં કારયી થિરં;
નેકગોપુરસંયુત્તં, યુધાકમ્મસુરઞ્જિતં.
સમન્તાયતવિત્થિણ્ણ-ગમ્ભીરપરિખાયુતં;
ઉચ્ચપત્થણ્ડિલોપેતં, દુપ્પધંસમરાતિહિ.
ઉપસમ્પદકમ્મસ્સ, ગણપૂરકભિક્ખૂનં;
અપ્પહોનેકભાવેન, સાસનઠિતિમાનસો.
અનુરુદ્ધનરિન્દસ્સ, સહાયસ્સાથ સન્તિકં;
રામઞ્ઞવિસયં દૂતે, પેસેત્વા સહપાભતે.
તતો આણાપયિત્વાન, પિટકત્તયપારગે;
સો સીલાદિગુણાવાસે, ભિક્ખવો થેરસમ્મતે.
તે ઉળારાહિ પૂજાહિ, પૂજયિત્વા નરિસ્સરો;
પબ્બજ્જા ઉપસમ્પત્તિ, કારયિત્વા અનેકસો.
પિટકત્તયઞ્ચ બહુસો, કથાપેત્વા સવણ્ણનં;
લઙ્કાયો’સક્કમાનં સો, જોતયી જિનસાસનં.
પુતત્થિનગરસ્સન્તો ¶ , પદેસસ્મિં તહિં તહિં;
વિહારે કારયિત્વાન, બહુકે સુમનોહરે.
ભિક્ખવો તત્થ વાસેત્વા, નિકાયત્તયવાસિનો;
પચ્ચયેહિ ઉળારેહિ, સન્તપ્પેસિ ચતૂહિપિ.
ફલિકત્થમ્ભકચારુ-પાકારપરિખાયુતં;
પઞ્ચભૂમકપાસાદ-પવરે નો’પસોભિતં.
સમસન્તા વાસપન્તીહિ, સુભાહિ સુવિરાજિતં;
નિરકિણ્ણમસમ્બાધ વરભાસુર ગોપુરં.
વિહારં કારયિત્વાન, વત્થુત્તયપરાયનો;
નિકાયત્તયવાસિસ્સ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ’દાસિસો.
સઙ્ઘસ્સ પાકવટ્ટત્થં, રટ્ઠં દત્વા’ળિસારકં;
સકલં સન્નિવાસીહિ, નેત્તિકેહિ સહેવ સો.
નેકસતાનિભિક્ખૂનં, વાસયિત્વાન તત્થ સો;
સતતં સમ્પવત્તેસિ, ઉળારં ચતુપચ્ચયં.
દાટ્ઠાધાતુઘરંચારુ, કારયિત્વા મહારહં;
દાઠાધાતુસ્સ નિચ્ચં સો, મહામહમકારયિ.
ગણસઙ્ગણિકા’પેતો, પોત્થકં ધમ્મસઙ્ગણિં;
પરિવત્તેસિ સોપાતો, સુન્દરે ધમ્મમન્દિરે.
નચ્ચાદિગન્ધમાલાદિ-નેકપૂજમ્પવત્તિય;
સીરેન સદ્ધાસમ્બન્ધો, સમ્બુદ્ધમભિવન્દતિ.
જમ્બુદીપાગતે ચાગ, સૂરો સો ભુવિરિસૂરયો;
તપ્પેસિ ધનદાનેન, દાનિયેનેક સો વિભૂ.
સદ્ધમ્મકથિકાનં સો, પૂજા કત્વાન નેકસો;
દેસાપેસિચ સદ્ધમ્મં, સદાધમ્મગુણે રતો.
તિક્ખત્તું સો તુલાભાર-દાનં દિનેસુ દાપયિ;
ઉપોસથં વોપવસિ, સુવિસુદ્ધમુપોસથે.
અદા દણ્ડિસ્સરં દાન-મનુસંવચ્છરં વિભૂ;
પિટકત્તયં લિખાપેત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ દાપયિ.
મહગ્ઘમણિમુત્તાદિ-રતનાનિ ¶ સપેસિય;
જમ્બુદીપે મહાબોધિં-નેકક્ખત્તુમ પૂજયિ.
કણ્ણાટભૂમિપાલેન, ચોળરઞ્ઞા ચ પેસિતા;
દૂતામહન્તમાદાય, પણ્ણાકારમિધાગતા.
અદ્દસંસુ મહીપાલં, તતો સો તુટ્ઠમાનસો;
તેસં ઉભિન્નં દૂતાનં, કત્તબ્બં સાધુકારિય.
તેસુ આદો’વ કણ્ણાટ-દૂતેહિ સહ પેસિય;
દૂતે સકીયે કણ્ણાટ-નિકટં સારપાભતે.
અત્તનો વિસયં પત્તે, ચોળો સીહળ દૂતકે;
સહસા કણ્ણનાસાસુ, પાપયિંસુ વિરૂપતં.
સમ્પત્તવિપ્પકારાકે, ઇધાગન્ત્વાન રાજિનો;
કથયિંસુ તદા સબ્બં, ચોળેન કતમત્તનિ.
ઉદ્દિપિતાભિમાનો સો, સકલામચ્ચમજ્ઝગો;
અવ્હાય દમિળે દૂતે, ઇતિ ચોળસ્સ સન્દિસિ.
સેનં વિના’વ એકસ્મિં, દીપે મજ્ઝે મહણ્ણવે;
બાહાબલપરિક્ખાવા, હોતુનો દ્વન્દયુદ્ધતો.
બલં સન્નય્હ સકલં, રજ્જે તુય્હં મમા’થ વા;
તવા’ભિમત દોસમ્હિ, સઙ્ગામો વા કરીયતં.
મયા વુત્તક્કમેનેવ, વત્તબ્બો વો જનાધિપો;
ઇતિ વત્વાન તે દૂતે, ઇત્થલઙ્કાર મણ્ડિતે.
વિસ્સજ્જિય લહુંચોળ-મહીપાલસ્સ સન્તિકં;
તતો સેનઙ્ગમાદાય, અનુરાધ પુરં ગમિ.
મત્તિકાવાટતિત્થે ચ, મહાતિત્થે ચ પેસયી;
ચોળરટ્ઠં’વ ગન્ત્વાન, યુજ્ઝિતું દ્વે ચમૂપતિ.
સજ્જન્તેસુ ચમૂપેસુ, નાવાપાથેય્યકાનિ ચ;
યુદ્ધત્થાય બલં ચોળ-રટ્ઠપેસનકારણા.
તદા તિંસતિમે વસ્સે, વેળક્કારસનામકા;
બલકાયા તહિંગન્તુ-મનિચ્છન્તા વિરોધિનો.
મારેત્વાન ઉભો સેના-નાથે મત્તગજાવિય;
સમન્તતો વિલુમ્પિંસુ, પુલત્થિપુરમુદ્ધતા.
પુત્તેહિ ¶ તીહિ સહિતં, રાજિનો ચ કણીયસિં;
ગણિત્વા સહસા રાજ-પાસાદં ચાપિ ઝાપયું.
રાજા નિક્ખમ્મ ખિપ્પં સો, ગન્ત્વા દક્ખિણપસ્સકં;
સેલે વાતગિરિવ્હસ્મિં, સારં ભણ્ડં ઠપાપિય.
વીરબાહુપરાજેન, સીહવિક્કમસાલિના;
મહતા ચ બલોઘેન, સમન્તા પરિવારિતો.
પુલત્થિપુરમાગમ્મ, વત્તેન્તો દારુણં રણં;
પલાપેસિ ખણેનેવ, બલકાયે સમાગતે.
મારિતાન ચમૂપાન-મટ્ઠિસઙ્ઘાટધિટ્ઠિતં;
પરિક્ખિપિત્વા ચિતકં, વેરિભૂતે બલાધિપે.
બન્ધયિત્વાન ખાણુમ્હિ, પચ્છા બાહં સુબન્ધનં;
પરિતો વિપ્ફુરન્તીહિ, અગ્ગિજાલાહિ ઝાપયિ.
ઘાતેત્વા તત્થ માનીતં, ગામાનિ ધરણીપતિ;
અકાસિ લઙ્કાવસુધં, સબ્બથા વીતકણ્ટકં.
યુજ્ઝિતું સહ ચોળેન, રાજા અત્તકતાવધિં;
અનતિક્કમ્મ સો પઞ્ચ-ચત્તાલીસમ્હિ વચ્છરે.
સન્નદ્ધં બલમાદાય, ગન્ત્વા સાગરપટ્ટનં;
તસ્સાભિગમનં પસ્સં, કઞ્ચિકાલં તહિં વસં.
અનાગતત્તા ચોળસ્સ, તસ્સ દૂતે વિસ્સજ્જિય;
પુનાગન્ત્વા વસીરાજા, પુલત્થિનગરે ચિરં.
મહાહેળિ સરેહરુ, મહાદત્તિકનામિકા;
કટુન્નરૂપણ્ડવાપી, કલ્લગલ્લિક નામિકા.
એરણ્ડેગલ્લવાપી ચ, દીઘવત્થુકવાપિકા;
મણ્ડવાટકવાપી, ચ, કિત્તગ્ગબોધિપબ્બતા.
વલાહસ્સ મહાદારુ, ગલ્લકુમ્ભીલસોબ્ભકા;
પત્તપાસાણવાપી ચ, વાપી ચ કાણનામિકા.
એતા ચઞ્ઞા ચ સો છિન્ન-મરિયાદા વાપિયો બહૂ;
બન્ધાપેસિ સદાદીન-સત્તે બદ્ધ હિતાસયો.
ભૂમિન્દો ¶ કન્દરા-ગઙ્ગા-નદીસુ ચ તહિં તહિં;
સુભિક્ખં કારયી રટ્ઠં, બન્ધેત્વા’વરણાનિ સો.
વિહારા’ભયચારિત્ત-ભેદિનિં મહિસંસક;
પરિહારે સબ્બસોચ્છિજ્જ-ગાહયિત્વા ગલમ્હિ તં.
પુરમ્ભા બહિ કારેત્વા, મહાસઙ્ઘં ખમાપિય;
પકાસેસિ ચ લોકસ્સ, સઙ્ઘગારવમત્તનો.
મહાગામે નિકાયાનં, તિતયે ચોળનાસિતે;
ધાતુગબ્ભે ચ બન્ધેસિ, થૂપારામદ્વયે’પિ ચ.
માતુયા’ળાહણઠાને, તથેવ પિતુનોપિ ચ;
અકા પઞ્ચ મહાવાસે, તથા બુદલવિટ્ઠિયં.
પણ્ડવાપી ચ પાઠીનો, રક્ખચેતિયપબ્બતો;
તથેવ મણ્ડલગિરિ-મધુત્થલવિહારકો.
ઉરુવેલવ્હયો દેવ-નગરે ચ વિહારકો;
મહિયઙ્ગણવિહારો ચ, સીતલગ્ગામલેણકં.
જમ્બુકોલવિહારો ચ, તથેવ ગિરિકણ્ડકો;
કુરુન્દિયવિહારો ચ, જમ્બુકોલકલેણકં.
ભલ્લાતકવિહારો ચ, તથેવ પરગામકો;
કાસગલ્લવ્હયો ચન્દ-ગિરિવ્હય વિહારકો.
વેલગામવિહારો ચ, મહાસેનવ્હગામકો;
વિહારો ચા’નુરાધમ્હિ, પુરે બોધિઘરં તથા.
ઇચ્ચેવમાદયોનેકે, વિહારે ચ બહૂ વિભૂ;
પટિસઙ્ખરિજિણ્ણે સો, ગામે ચા’દા વિસું વિસું.
સમન્તકૂટ સેલત્થં, મુનિન્દપદલઞ્જનં;
પણમત્થાય ગચ્છન્તા, મનુસ્સા દુગ્ગમઞ્જસે.
સબ્બે મા કિલમન્તૂ’તિ, દાનવટ્ટાય દાપયિ;
સાલિક્ખેત્તાદિસમ્પન્નં, ગિલીમલયનામકં.
કદલીગામમગ્ગે ચ, હૂવરળઞ્જસે તથા;
ગામે દત્વાન પચ્ચેકં, સાલાયો ચાપિ કારયિ.
અનાગતે તં ભૂપાલા, મા ગણ્હન્તૂ’તિ લેખિય;
અક્ખરાનિ સિલાથમ્ભે, પતિટ્ઠાપેસિ ભૂમિપો.
ગામં ¶ અન્તરવિટ્ઠિઞ્ચ, તથા સઙ્ઘાટગામકં;
સિરિમણ્ડગલારામઞ્ચ, અદાસો લાભવાસિનં.
વનજીવકભિક્ખૂન-મદા સો ચતુપચ્ચયે;
બન્ધૂનમ્પિ ચ સો તેસં, ભોગગામે પદાપયિ.
પાવારગ્ગિકપલ્લાનિ, વિવિધે ઓસધેપિ ચ;
સીતે ઉતુમ્હિ બહુસો, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ દાપયિ.
અદા સબ્બપરિક્ખારે, પરિક્ખારે તથાત્થ સો;
નેકવારેસુ સક્કચ્ચં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ બુદ્ધિમા.
સઙ્ઘસ્સ પાકવટ્ટત્થં, ભિક્ખૂનં લાભવાસિનં;
વેય્યાવચ્ચકરાનઞ્ચ, પૂજેતું ચેતિયાદિકં.
પદિન્ના પુબ્બરાજૂહિ, યે ગામા રોહણે બહૂ;
તેપિ સબ્બે અનૂને સો, યથાપુબ્બં ઠપેસિ ચ.
અદાસિ પિઠસપ્પીન-મુસભે બલિનો બહિ;
ભત્તં ચા’દાસિ સો કાક સોણાદીનં દયાપરો.
અદાસિનેકતા વેય્ય-કારકાનં મહાકવી;
સદ્ધિં પવેણિગામેહિ, વિત્તજાતમનપ્પકં.
રાજામચ્ચાદિપુત્તાનં, સિલોકે રચિતે સુણં;
યથાનુરૂપં પાદાસિ, ધનં તેસં કવિસ્સરો.
અન્ધાનં પઙ્ગુલાનઞ્ચ, ગામે ચા’દા વિસું વિસું;
નાનાદેવકુલાનઞ્ચ, દિન્નં પુબ્બં ન હાપયિ.
પત્તિ વો સો કુલિત્થીન-મનાથાનં યથારહં;
વિધવાનમદાગામે, ભત્તઅચ્છાદનાનિ ચ.
રાજા સીહળકા વેય્ય-કરણે સો મહાપતિ;
અગ્ગો સીહળકાવેય્ય-કારકાનમહોસિ ચ.
સુભે બદ્ધાદરો બદ્ધ ગુણવ્હય વિહારકે;
બન્ધેસિ ઉપરાજા સો, ચેતિયં ચોળનાસિતં.
મુત્તચાગી તતો તસ્સ, વિહારપવરસ્સ સો;
દત્વા ગામવરે નિચ્ચં, પૂજાયો સમ્પવત્તયિ.
સોવ તસ્સ વિહારસ્સ, ઉપચારવનન્તિકે;
બન્ધાપેસિ મહાવાપિં, થીરીભૂતમહોદકં.
કપ્પૂરમૂલાયતને ¶ , રઞ્ઞો ધીતા યસોધરા;
અકારેસિ થિરં રમ્મં, મહન્તં પટિમાઘરં.
સેલન્તરસમૂહસ્મિં, રાજિનો રાજિનો સકા;
કારેસિ ચારુપાસાદં, પસાદાવહમુગ્ગતં.
તદા નેકે ચ સચિવા, તસ્સો રોધજનાપિ ચ;
સમાચિનિંસુ પુઞ્ઞાનિ, અનેકાનિ અનેકસો.
એવં સમનુસાસન્તે, લંકં લંકા નરિસ્સરે;
ઉપરાજા વસંનીતો, વિનીતો ઘેરમચ્ચુના.
તસ્સ કત્તબ્બકિચ્ચાનિ, સકલાનિ સમાપિય;
જયબાહુસ્સોપરજ્જં, ભિક્ખૂનં મતિયા અદા.
અથાદિપાદપદવિં, દત્વા વિક્કમબાહુનો;
ગજબાહૂ’તિ વિદિતે, તસ્સ જાતે સુતે તતો.
મહામચ્ચેહિ મન્તેત્વા, રાજાપુત્તહિતત્થિકો;
રોહણં કસિણં દત્વા, તહિં વાસાય પેસયિ.
તતો સો તત્થ ગન્ત્વાન, મહાનાગહુલં પુરં;
રાજધાનિં કરિત્વાન, તત્થ વાસમકપ્પયી.
એવં પઞ્ઞાસવસ્સાનિ’હ વિજયભુજો વત્તયિત્વાન સમ્મા,
આણાચક્કં જનિન્દો પ્યપગતખલનં એસ પઞ્ચાધિકાનિ;
વડ્ઢેત્વા સાસનં તં ખલદમિળભયો પદ્દુતઞ્ચાપિલોકં,
સગ્ગં લોકં સપુઞ્ઞપ્પભવમુરુફલં પસ્સિતું ચા’રુ રોહ.
સુજનપ્પસાદ સંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
લોકસાસનસંગહકરણો નામ
અટ્ઠપઞ્ઞાસતિમો પરિચ્છેદો
એકૂનસટ્ઠિમ પરિચ્છેદ
ચતુરાજચરિય નિદ્દેસો
તદારઞ્ઞો ¶ નુજામિત્તા, તસ્સ પુત્તા તયો’પિ ચ;
મહામચ્ચા ચયતયો, તથા યતનવાસિનો.
તબ્બેતે આદિપાદસ્સ, રોહણે વસતો સતો;
અનારોચાપયિત્વાન, ભૂપાલમતસાસનં.
સમ્ભૂયમન્તયિત્વાન, સમાનચ્છન્દતં ગતા;
અદંસુ યુવરાજસ્સ, લઙ્કારજ્જાભિસેચનં.
ઓપરજ્જે નિવેસેસું, માનભરણનામકં;
કુમારં પુબ્બચારિત્ત-મગ્ગં લઙ્ઘિત્થ તે’ખિલા.
તયો’થ ભાતરો સબ્બે, તે માણભરણાદયો;
જયબાહુમહીપાલ-સહિતા સહસા તદા.
મુત્તામણિપ્પભૂતિકં, રતનં સારસમ્મતં;
સબ્બં હત્થગતં કત્વા, વાહનઞ્ચ ગજાદિકં.
સકલં બલમાદાય, પુલત્થિનગરા તદા;
ખિપ્પં તં વિક્કમભુજં, ગણ્હિસામા’તિ નિક્ખમું.
સુત્વા પવત્તિં સકલં, ઇમં વિક્કમબાહુસો;
તા તસ્સન્તિમસક્કારં, વિધાતું હન્દનો લભિં.
ઇદાનિ ખિપ્પં ગન્ત્વાન, પુલત્થિનગરં તહિં,
તા તસ્સાળાહનટ્ઠાન દસ્સને નેવ સો અહં.
સોકભારં વિનોદેસ્સં, મમ ચેતો ગતં ઇતિ;
કતદળ્હ વવત્થાનો, વિનિગ્ગમ્મ તતો પુરા.
પુલત્થિપુરમાગચ્છં, આદિપાદો’તિ સાસસો;
સત્તટ્ઠસતસઙ્ખેન, બલેન પરિવારિતો.
અન્તરાલપથેયેવ, ગુત્તહાલકમણ્ડલે;
ગામે પન સમુક્કવ્હે, દિસ્વા સેનઙ્ગમાગતં.
મહન્તં ¶ યુદ્ધસન્નદ્ધં, એકવીરો ભયાતિકો;
યુજ્ઝિત્વા તે પલાપેસિ, ખણેનેવ દિસોદિસં.
તયો તે ભાતરો તત્થ, સમ્પત્તાવ જયા તતો;
અભિમાનુદ્ધતા ખિપ્પં, અન્નય્હ બલવાહનં.
આદિપાદકજમ્બૂતિ, વિસ્સુતમ્હિ પદેસકે;
સઙ્ગામેસું પરાજેસિ, ભિય્યો યુજ્ઝિત્થ સો તયો.
તતિયં કટગામસ્મિં, કાળવાપ્યં ચતુત્થકં;
પઞ્ચમં ઉદ્ધટદ્વારે, છટ્ઠંસો પઙ્કવેલકે.
તેહિ યુદ્ધં કરિત્વાન, ગહીતવિજયો સદા;
પુલત્થિપુરમાગઞ્ચિ, સહામચ્ચ પરિજ્જનો.
સચિન્તિતક્કમેનેવ, પસ્સિત્વાળાહનં પિતુ;
વિદૂરિતમહાસેકો, લદ્ધસ્સાસો પુરેવસં.
દુક્ખે સહાય ભૂતાન-મત્તનો સો યથારહં;
અમચ્ચાનમદા સબ્બ-ભોગે ઠાનન્તરે હિ સો.
ભટાનઞ્ચાપિ સબ્બેસં, સહાયાતાનમત્તનો;
અનુરૂપમદા વુત્તિં, સરં દુક્ખસહાયતં.
માણાભરણભૂપોપિ, સદ્ધિં સેસેહિ ભાતૂહિ;
કરિત્વા રોહણં પસ્સં, રોહણઞ્ચ સહત્થગં.
તતો કિત્તિસિરીમેઘે, સદ્વાદસસહસ્સકં;
રટ્ઠં દત્વાન વસિતું, તહિંયેવ સમાદિસિ.
આણત્તો ભાતરાકિત્તિ-સિરીમેઘો જનાધિપો;
ગન્ત્વા વસિ પુરેતત્થ, મહાનાગહુલવ્હયે.
સિરીવલ્લભનામસ્સ, કુમારસ્સાપિ ચાદિસિ;
દેસમટ્ઠસહસ્સવ્હં, દત્વાન વસિતું તહિં.
તથેવ સોપિ ગન્ત્વાન, ઉદ્ધનદ્વારનામકં;
ગામં કત્વા રાજદાનિં, વસન્તો અનુસાસિતં.
સયઞ્ચ સહસેનાય, ગન્ત્વા દક્ખિણપસ્સકં;
વીરબાહૂતિ પઞ્ઞાતો, પુઙ્ખગામં સમાવસિ.
માતા ચ તિણ્ણં ભાતૂનં, જયબાહુ ચ ભૂમિપો;
નિવસિંસુ તદા કિત્તિ-સિરિમેઘસ્સ સન્તિકે.
તતો ¶ સંવચ્છરે’તીતે, તે માણભરણાદયો;
તેનત્તનિ કતં યુદ્ધે, સબ્બં વિક્કમબાહુના.
દુરારોહં મહન્તં તં, પરાજયતરાભવં;
અનુસ્સરન્તબહુસો, અભિમાનસમુન્નતા.
મુદ્ધાભિસિત્તરાજૂન-મેકાકીરાજરટ્ઠકં;
વિનાયમભિસેકેન, કથં નામાનુભોસ્સતિ.
ઇતિ ઇસ્સા પરત્તઞ્ચ, યાતા સઙ્ગય્હસાવકે;
ભિય્યો સમ્ભૂયસઙ્ગામ-કરણત્થાય નિક્ખમું.
સુત્વા તમત્થં દૂતેહિ, સો વિક્કમભુજોપિ ચ;
અગા તેસંવ વિસયં, મહાસેનાપુરક્ખતો.
દેસે દક્ખિણકે બોધિ-સેનપબ્બતગામકે;
યુજ્ઝિત્વા તે પરાજેસિ, તયો વિક્કમબાહુસો.
રિપવો દાનિ મે સબ્બે, ઉમ્મૂલેસ્સામહં ઇતિ;
પલાયન્તે નુબન્ધિત્થ, પદાનુપદિકં’વ તે.
તે ચ દુગ્ગં પલાયિંસુ, પઞ્ચયોજનરટ્ઠકે;
ખિપ્પં પાવેક્ખિ કલ્યાણિં, સો’પિ તે ગહણત્થિકો.
વીરો અરિયદેસિયો, વીરદેવોતિ પાકટો;
પળન્દીપિસ્સરો એકો, ભૂસં સહસિકો તદા.
સદ્ધિં સૂરેહિ યોધેહિ, મહાતિત્થમ્હિ ઓતરિ;
કાતું હત્થગહં સક્કા, લંકાદીપન્તિ ચિન્તિય.
સો વિક્કમભુજો સુત્વા, પવત્તિં ભૂભુજો તદા;
યાવતા નાત્ર લંકાયં, લદ્ધોગાહો ભવિસ્સતિ.
તાવ ઉમ્મૂલનીયોતિ, કલ્યાણિમ્હા વિનિગ્ગતો;
મહાતિત્થમ્હિ મન્નાર-નામકં ગામકં ગતો.
કત્વાન વીરદેવો’પિ, સઙ્ગામં તેન રાજિના;
અનીકઙ્ગાદયો રાજ-પુત્તે દ્વે ભાતરોપિ ચ.
સેનાધિનાયકઞ્ચેવ, કિત્તિનામપ્પકાસિતં;
ઘાતેત્વા સહસા વીર-સમ્મતે ચ બહૂજને.
ગાહેત્વા જીવગ્ગાહંસો, રક્ખકઞ્ચ ચમૂપતિં;
સબલં તં પરાજેત્વા, અનુબન્ધિ પદાપદં.
પલાયમાનો ¶ સો ભીતો, આગન્ત્વાન નિજં પુરં;
હત્થસારં સમાદાય, કોટ્ઠસારં ગતો લહું.
પચ્છતો પચ્છતો વીર-દેવો તમનુબન્ધિય;
આગન્ત્વાન પુરેવાસં, કતિપાહં વિધાયસો.
ગણ્હિતું વિક્કમભુજં, તત્થેવ તુરિતં અગા;
પેસયિત્વા સકં સોપિ, મહન્તં સકલં બલં.
યુજ્ઝાપેત્વાન ઘાતેત્વા, ગામે અન્તરવિટ્ઠિકે;
મહાકદ્દમદુગ્ગમ્હિ, વીરદેવં મહબ્બલો.
અભિસેકં વિનાયેવ, પુલત્થિ નગરે વસં;
અકાસિ રાજરટ્ઠસ્સ, પસાસનવિધિં વિભૂ.
અપનીયરણે છન્દં, ભાતરોપિ તયો તતો;
આવસિંસુ યથાપુબ્બં, ગન્ત્વા રટ્ઠં સકં સકં.
ચતુરોપિ મહીપાલા, યતમાના ચિરં તહિં;
એકચ્છત્તઙ્કિતં કાતું, નેવ સક્ખિંસુ સબ્બસો.
અનિસમ્મકારિભાવેન, કુલીને પરિહાપયું;
ઠપેસુઞ્ચ મહન્તત્તે, હીને સાભિમતે જને.
વડ્ઢિતંનેકધા સમ્મા, રઞ્ઞા વિજયબાહુના;
સાસનઞ્ચ તથાલોકં, હાપયિંસુ સુબુદ્ધિનો.
કુલીનાનં મનુસ્સાન-મભાવેપિ ચ તાદિસે;
દોસે વિત્તં તદાયત્તં, પસય્હાવહરિંસુ ચ.
પીળેતું સકલં લોક-મુદ્ધરન્તાધિકં બલિં;
ઉચ્છૂવ ઉચ્છુયન્તેતે, ખીણકો સાધનેસિનો.
ઉદ્ધરિત્વાન બુદ્ધાદિ-સન્તકે ભોગગામકે;
સો વિક્કમભુજો રાજા, સેવકેસુ સમપ્પયી.
પુલત્થિનગરે નેક-વિહારે ધાતુમણ્ડિતે;
સોવ દેસન્તરીયાનં, ભટાનં વસિતું અદા.
સદ્ધેહિ પત્તધાતુસ્સ, દાઠાધાતુવરસ્સ ચ;
પૂજનત્થાય દિન્નાનિ, મણિમુત્તાદિકાનિ ચ.
ચન્દનાગરુકપ્પુરં, સુવણ્ણાદિમયા બહૂ;
પટિમાયો ચ અચ્છિજ્જ, યથાકામં વયં નયી.
સાસનસ્સ ¶ ચ લોકસ્સ, ક્રિયમાનમુપદ્દવં;
પસ્સન્તા બહુસો તસ્મિં, તદા નિબ્બન્નમાનસા.
અટ્ઠમૂલવિહારેસુ, યતયો ગરુસમ્મતા;
પંસુકૂલિકભિક્ખૂ ચ, કોટ્ઠાસદ્વયનિસ્સિતા.
એવં તિત્થિયતુલ્યાનં, સાસનોપદ્દવં બહું;
કરોન્તાનં સકા સમ્ભા-પયાતં પવરં ઇતિ.
દાઠાધાતુવરં પત્ત-ધાતુમાદાય રોહણં;
ગન્ત્વા વાસમકપ્પેસું, ફાસુઠાને તહિં તહિં.
તથેવ ફાસુઠાનેસુ, વિપ્પકિણ્ણા તહિં તહિં;
તે કુલીના નિલીના’વ, હુત્વા વાસમકપ્પયું.
પક્ખદ્વયમહીપાલ-ગય્હાસીમા સુઠાપિતા;
સામન્તા અઞ્ઞમઞ્ઞેહિ, કરોન્તો બહુસો રણં.
સુસમિદ્ધેસુ નેકેસુ, ગામેસુ નિગમેસુ ચ;
અગ્ગિં દેન્તા તળાકે ચ, છિન્દન્તા જલપૂરિતે.
નાસેન્તા સબ્બથા સબ્બ-માતિકાવરણાનિ ચ;
છિન્દન્તા નાળિકેરાદિ, સો પકારે ચ ભૂરુહે.
યથા પોરાણકગ્ગામ-ઠાનન્તિપિ ન ઞાયતે;
વિનાસેસું તથા રટ્ઠં, અઞ્ઞમઞ્ઞવિરોધિનો.
તે ચ ભૂમિ પતીગામ-વિલોપં પત્થમોસનં;
કારેન્તા નિજચારેહિ, આચરું લોકુપદ્દવં.
કુલીનાનં મનુસ્સાનં, દાસકમ્મકરાપિ ચ;
સસામિનો’તિ વત્તન્તા, નિસ્સઙ્કા વીતભીતિકા.
હુત્વા યુધીયા રાજૂનં, અબ્ભન્તરપવત્તિનો;
બલવન્તતરા જાતા, લદ્ધઠાનન્તરા તદા.
જના સમન્તકૂટાદિ-નેકદુગ્ગનિવાસિનો;
અદેન્તા ભૂમિપાલાનં, પુબ્બપટ્ઠપિતં કરં.
રાજાણમગણેન્તા તે, ગતા દામરિકત્તનં;
સકં સકં’વ વિસય-માવસિંસુ સમુદ્ધતા.
અનત્થે નિચિતા નામ, પરિવત્તન્તિ સબ્બતા;
ઇતિ વત્તબ્બ તંયેવ, યાતં લઙ્કાતલં તદા.
એવં ¶ ગામકભોજકા વિય ભુસંતેજો વિહીના સદા;
અચ્ચન્તં બ્યસનાતિ સત્તહદયા રાજાભિમાનુજ્ઝિતા.
નિચ્ચં અત્તપરત્થસિદ્ધિવિધુરાસઙ્ગા વિહીનાસયા;
સબ્બે તે વિહરિંસુ ભૂમિપતયો ચારિત્તમગ્ગાતિગા.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
ચતુરાજચરિયનિદ્દેસો નામ
એકૂનસટ્ઠિમો પરિચ્છેદો.
સટ્ઠિમ પરિચ્છેદ
કુમારોદયો
રોહણે નિવસિત્થા’વ, જયબાહુમહીપતિ;
મિત્તાવ્હા રાજિની ચેવ, તદા કાલમકંસુ તે.
સિરીવલ્લભજાયા’થ, જનેસિ સુગલા દુવે;
માણભરણકં પુત્તં, પુત્તિં લીલાવતિમ્પિ ચ.
માણાભરણભૂપાલ-દેવી’પિ રતનાવલી;
મિત્તં પભાવતિઞ્ચાપિ, અલભી ધીતરો દુવે.
પસ્સન્તસ્સ ઉભો તાયો, ધીતરો વીરબાહુનો;
તદા મહાદિપાદસ્સ, એવં આસિ વિતક્કિતં.
લોકાભિસમ્મતે સબ્બ-ભૂપાલન્વયમુદ્ધનિ;
વિસુદ્ધે સોમવંસમ્હિ, અભિજાતા મયં પન.
પિહનીયતરાકારા, સબ્બસત્તિસમુન્નતા;
નાનાવિજ્જાસુ નિપુણા, હત્થિઅસ્સાદિસુક્ખમા.
તથા પેકાકિના વે’તે, તયો વિક્કમબાહુના;
પરાજયં પરિભવં, પાપિતા બહુસો રણે.
સૂનુનો સુસમત્થસ્સ, વિસોધેતુ મિમં મલં;
ન દિસ્સતે પાતુભાવો, અહો નો અપ્પપુઞ્ઞતા.
જનવાદકિલિટ્ઠેન ¶ , રાજત્તેનાપિ કિં મમ;
ઇદાનિ વિસયાસઙ્ગં, હિત્વા કલ્યાણકમ્મસુ.
અપ્પમત્તસ્સ સતતં, નેતબ્બા વાસરા’ઇતિ;
નિય્યાતેત્વા અમચ્ચાનં, સબ્બં રજ્જવિચારણં.
તહિં સત્ત’ટ્ઠમાસઞ્હિ, વસં રત્તિયમેકદા;
દેવરાજઘરેસેય્યં, કપ્પેસિ સીલસંયતો.
તતો પચ્ચૂસકાલમ્હિ, દેવપુત્તં મહિદ્ધિકં;
વિચિત્તવત્થાભરણં, ગન્ધમાલાવિભૂસિતં.
ઉળારતરરૂપેન, દેહોભાસેન અત્તનો;
ઓભાસેન્તં અસેસા’સા, સૂરિયઞ્ચ ન ભુગ્ગતં.
વદન્તં સુપિને એવં, અદક્ખિ દરણીપતિ;
પસીદસ્સુ મહાભાગ, પિતોભવ મહિપતિ.
ધઞ્ઞલક્ખણસમ્પન્નો, ઇચ્છિતત્થસ્સસાધકો;
વિનીતો લોકકુહર-બ્યાપિતેજો પરક્કમો.
આણબલયસોકિત્તિ-ભાસુરો સગ્ગુણાકરો;
લોકસાસનસંવુદ્ધિ-કરો પુત્તવરો તવ.
લબ્ભીસ્સતે મહારાજ, ન ચિરસ્સેવ સમ્પતિ;
પુત્તદારાધિવુત્થં તં, પુરં ખિપ્પં પયાહીતિ.
પબુજ્ઝિત્વાન સઞ્જાત-પીતિવેગોથ રત્તિયા;
વિભાતાય તતોપોઙ્ખ-ગામં ગઞ્છિનરુત્તમો.
યથા દિટ્ઠપ્પકારન્તં, કથેસિ સુપિનં સુભં;
મહેસી પમુખાનં સો, અમચ્ચાનં મહીપતિ.
સદ્ધિં મહેસિયા તત્થ, પત્થેન્તો પુત્તમુત્તમં;
ચિન્તોન્તો દાનસીલાદિં, સુભં નાનપ્પકારકં.
અથેકદિવસંકાલે, પચ્ચૂસે સુપિને પન;
સબ્બલક્ખણસમ્પન્નં, સબ્બસેતં મનોહરં.
દન્તીપોતવરં દન્તં, કણ્ણે ગણિયપેમતો;
પવિસન્તમિવત્તાનં, સેય્યાગબ્ભં મહેસિયા.
સમ્પસ્સિય પબુજ્ઝિત્વા, ઉટ્ઠાય સયનાવરા;
સઞ્જાતપીતિપામોજ્જ-વેગપીણિતમાનસો.
તાયં ¶ વેલાયમેદાસુ-સેય્યાગબ્ભં મહેસિયા;
પવિસ્સસુપિનં તસ્સા, યથાદિટ્ઠં પકાસયી.
અહમ્પિ તાદિસં હત્થિ-પોતકં સયનં મમ;
પદક્ખિણં કરિત્વાન, ઠિતં સોણ્ડે સમાદિય.
આકડ્ઢિત્વાન સયનં, સમારોપિય પેમતો;
આલિઙ્ગિં સુપિનમ્હીતિ, દેવી ચાપિ તમબ્રવી.
ઉભો તે અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ, દિટ્ઠમેવં પકાસિય;
ઉટ્ઠાપેસું પહટ્ઠાવ, વીતનિદ્દારુણં તદા.
તતો પાતો ઉપટ્ઠાતુ, મુપયાતં પુરોહિતં;
નેમિત્તકે ચ પુચ્છિંસુ, સુનિત્વા તે પમોદિતા.
ન ચિરસ્સેવ પુત્તસ્સ, ધઞ્ઞલક્ખણસાલિનો;
ઉપ્પત્તિયા અવસ્સં’વ, ભવંતબ્બન્તિ કિત્તયું.
તં સુણિત્વા અમચ્ચા ચ, તથા નગરવાસિનો;
અવિન્દિંસુ જનિન્દો ચ, સબ્બેપીતિ મહુસ્સવં.
તતો પટ્ઠાય સોત્થાનં, પત્થયં પત્થિવોભુસં;
ભિક્ખુસઙ્ઘેન બહુસો, ભણાપેસિ પરિત્તકં.
મણિમુત્તાદિકં ચિત્તં, મહગ્ઘમનુવાસરં;
પરિચ્ચજિ દાનમુખે, યાચકાનમનેકસો.
પુરોહિતાદિવિપ્પેહિ, વેદવેદઙ્ગવિઞ્ઞૂહિ;
વત્તાપેસિ ચ હોમાદિ-વિધાનં સોત્થિ સમ્મતં.
સુવિનટ્ઠે વિહારે ચ, ધાતુગબ્ભે ચ વાપિયો;
જિણ્ણા ચ પટિસઙ્ખત્તું, યોજયી રાજકપ્પિકે.
દિનં નયન્તે કલ્યાણ-કમ્મેને’વં નરિસ્સરે;
ન ચિરં સણ્ઠહિ ગબ્ભ-વરો કુચ્છિમ્હિ દેવિયા.
તતોવગમ્મ તં હટ્ઠ-પહટ્ઠો સો નરિસ્સરો;
મહન્તં દેવિયા ગબ્ભ-પરિહારમદાપયિ.
પરિપક્કગબ્ભા દેવી, કમેન જનયીસુકં;
સમયે ભદ્દનક્ખત્ત-મુહુત્તેનભિલક્ખિતે.
સુપ્પસન્ના અસેસા ચ, દિસાયો તંખણે અહુ;
સમીરણે ચ વાસિંસુ, સુગન્ધિમુદુસીતલા.
દન્તીનં ¶ કોઞ્ચનાદેન, હયાનં હેસિતેન ચ;
રાજઙ્ગણં તદાજાતં, મહાકોલાહલા કૂલં.
અચ્છેરાતિસયે એવં, પાતુભૂતે અનેકધા;
દિસ્વા તં વિમ્હયપ્પત્તો, માણભરણભૂપતિ.
સુત્વા નિજસ્સ પુત્તસ્સ, તદા સઞ્જાતસાસનં;
અમતેનાભિસિત્તોવ, પીતિપુણ્ણમનોરથો.
મોચાપેત્વા તદા કારા-ઘરે બદ્ધે બહૂજને;
દાનં ઉળારં સમણ-બ્રાહ્મણાનં પદાપયિ.
અમચ્ચપમુખા ચાપિ, જનાપુરનિવાસિનો;
કદલીતોરણાદીહિ, રાજધાની મનેકધા.
અલઙ્કરિત્વા સકલં, સુમણ્ડિતપસાધિતા;
છણં મહન્તં વત્તેસું, કતિપાહં મનોરમં.
વેદે વુત્તવિધાનેન, જાતકમ્માદિકં વિધિં;
સબ્બં સમાપયિત્વાન, કુમારસ્સા’વનીપતિ.
પુરોહિતાદયો વિપ્પે, તતો લક્ખણપાઠકે;
આણાપેત્વાન સક્કાર-સમ્માનવિધિપુબ્બકં.
નિયોજેસિ કુમારસ્સ, લક્ખણાનં પટિગ્ગહે;
સાધકં સકલં તસ્સ, યત્થપાદાદિલક્ખણં.
ઉપધારિય મહામચ્ચ-ગણમજ્ઝગતસ્સ તે;
રાજિનો દેવિયા ચાપિ, પકાસેસું પમોદિતા.
લઙ્કાદીપં ઠપેત્વાન, જમ્બુદીપતલમ્પિ ચ;
એકચ્છત્તઙ્કિતં કત્વા-નુભોત્તું નિપુણો ઇતિ.
તે સન્તપ્પિય ભોગેહિ, ભિય્યો પુચ્છિત્થ સાદરં;
સન્દિસ્સમાનં યંકિઞ્ચિ, અરિટ્ઠં અત્થિ નત્થી’તિ.
દીઘાયુકો કુમારો’યં, કિઞ્ચિ પઞ્ઞાયતે વત;
જનકારિટ્ઠયોગો’તિ, તે મહીપતિનો’બ્રવું.
તસ્સારિજનસમ્મદ્દિ-પતાપભુજયો ગતો;
સો પરક્કમબાહૂ’તિ, અન્વત્થનામમગ્ગહી.
કણ્ણવે ધમહઞ્ચેવ, અન્નુપાસનમઙ્ગલં;
કારાપિય વિધાનઞ્ઞૂ, યથાવિધિમસેસતો.
રઞ્ઞો ¶ વિક્કમબાહુસ્સ, સપુત્તુપ્પત્તિસાસનં;
વત્તું સદૂતે પેસેસિ, પુલત્થિનગરં તદા.
તેહિસો ભાગિનેય્યસ્સ, મહાભાગત્તનમ્પિ ચ;
જનકારિટ્ઠયોગઞ્ચ, સુત્વા વિક્કમબાહુસો.
ધઞ્ઞં વિજયરાજાદિ-રાજમાલાય નાયકં;
મણિંવ ભાસુરં મય્હં, ભાગિનેય્યં જનેસિસો.
હાનિ યાકાચિસતતં, યથા તસ્સ ન હેસ્સતિ;
તથા મમન્તિકેયેવ, કુમારો એત્થ વડ્ઢતં.
અલદ્ધં લભિતું લાભં, લદ્ધઞ્ચ પરિરક્ખિતું;
સબ્બથા ન સમત્થોયં, પુત્તો ગજબાહુ મમ.
સૂરભાવાદિયુત્તો’પિ, મહિન્દવ્હપરોસુતો;
નિહીનો માતુગોત્તેન, ન રજ્જસ્સ રહો મમ.
ઠિતસ્સ વિક્કજાતેન, નેકસો સઞ્ચિતેન મે;
રજ્જસ્સ ભાગિનેય્યો’વ, કામં ભાગી ભવિસ્સતિ.
ઇતિપેસેસિ દૂતે સો, આનેતું તં કુમારકં;
કુમારા ભરણં દત્વા, સેસં સારઞ્ચુપાયનં.
સબ્બં દૂતમુખા સુત્વા, વીરબાહુ મહીપતિ;
તસ્સેતં વચનં યુત્તં, વુત્તં મેહિત બુદ્ધિયા.
તથાપિ ચ નિજારિટ્ઠ-પટિકારત્થમીદિસં;
ઓરસં પુત્તરતનં, પેસેતું ના’નુરૂપકં.
કિઞ્ચ તત્થ કુમારમ્હિ, નીતે વિક્કમ બાહુનો;
પક્ખો લદ્ધમહાવાહ-બલો વિય હુતાસનો.
અચ્ચુન્નતેન મહતા, તેજસા સઞ્જલિસ્સતિ;
હાનિરેવ વતમ્હાકં, મહતી હેસ્સતે ભુસં.
ઇતિ હત્થે ગતાનં સો, દૂતાનં થનયં સકં;
અપેસેત્વા વિસજ્જેસિ, પસાદિય મનેન સો.
સપુત્તદારેહિ ¶ સમગ્ગવાસં,
નરાદિનાથો નિવસં તહિંસો;
તિબ્બેન ફુટ્ઠો મહતાગદેન,
રજ્જેન સદ્ધિં વિજહિત્થ દેસં.
સુજનપ્પસાદસંવે ગત્થાય કતે મહાવંસે
કુમારોદયો નામ
સટ્ઠિમો પરિચ્છેદો.
એકસટ્ઠિમ પરિચ્છેદ
સઙ્ખત્થલિપુરાભિગમનો
સુત્વા દ્વે ભાતરો અઞ્ઞે, જેટ્ઠસ્સો પરતિંસદા;
ખિપ્પં સરટ્ઠા આગમ્મ, કારેસું અન્તિમં વિધિં.
અથ કિત્તિસિરિમેઘો, રટ્ઠં જેટ્ઠસ્સ ભાતુનો;
અત્તાધીનં કરિત્વાન, આમન્તિય કણિટ્ઠકં.
દત્વા રટ્ઠદ્વયં અઞ્ઞં, વત્થું તત્થેવ આદિસિ;
સો’પિ જેટ્ઠસ્સ ભાતુસ્સ, વચનં સમ્પટિચ્છિય.
સમાદાય કુમારઞ્ચ, દેવિઞ્ચ રતનાવલિં;
ધીતરો દ્વે ચ ગન્તાન, મહા નામહુલં પુરં.
સમગ્ગા નિવસં તત્થ, કુમારસ્સ સિખામહં;
કારેત્વા પરિહારેન, વડ્ઢેસિ મહતા સદા.
તતો સો દેવિયા જેટ્ઠં-ધીતરં મિત્તનામિકં;
દાતુકામો સપુત્તસ્સ, સહામચ્ચેહિ મન્તયિ.
કાલિઙ્ગન્વયસમ્ભૂતા, પાયેનખલુ ભૂમિપા;
સામિભાવં ગતા અસ્મિં, લઙ્કાદીપમ્હી ભૂયસો.
કાલિઙ્ગગોત્ત સમ્ભૂત, ગજબાહુસ્સ દાતવે;
ગૂળરૂપેન દેવી’યં, યદિ પેસેય્ય ધીતરં.
ભિય્યો ¶ વિવાહસમ્બદ્ધો, બલવા સો ભવિસ્સતિ;
મય્હં એસો નિરાલમ્બો, પુત્તો હેહીતિ સબ્બથા.
તસ્મા મે સુનૂનો એસા, દાતું યુત્તા કુમારિકા;
એવં સતિ વતમ્હાકં, વડ્ઢિયે’વ સિયા ‘‘ઇતિ’’.
દેવીપિ સુત્વા તં સબ્બ-માદિચ્ચન્વય મણ્ડના;
સબ્બથા તમનિચ્છન્તિ, ઇદમાહ મહીપતિં.
ઘાતેત્વા સકલે યક્ખે, કુમારો વિજયવ્હયો;
લંકાદીપમિમં’કાસિ, મનુસ્સાવાસકં સદા.
તતો પભુતિ અમ્હાકં, ઘટેસું વિજયન્વયં;
કાલિઙ્ગવંસજેહેવ, સમ્બન્ધં કત્વ પુબ્બકં.
અઞ્ઞભૂપાલ સમ્બન્ધો, સુતપુબ્બો પિનત્થિનો;
સોમવંસ સમુમ્ભૂતે, ઠપેત્વા ધરણિસ્સરે.
તુય્હં જાતોતિ અમ્હાકં, સમ્બન્ધો સો કથં સિયા;
અરિયન્વય સમ્ભૂત, કુમારેન સહામુના.
એવં સો દેવિયા તાય, નેકસો વારયન્તિયા;
પસય્હસક પુત્થસ્સ, તં કુમારિમદાપયિ.
સો અનેકગુણોદાર- ભરિયાનુગતો તતો;
રઞ્જયન્તો જને સબ્બે, જનકસન્તિકે વસિ.
એકવીસતિં વસ્સાનિ, રજ્જં વિક્કમ બાહુસો;
અનુભોત્વા યથાકમ્મં, કાયભેદા ગતો પરં.
તતો ગજભુજો ઠિતં, સમ્પન્નબલવાહનં;
રજ્જં હત્થગતં કત્વા, પુલત્તિનગરે વસી.
તતો કિત્તિસિરીમેઘ, સિરીવલ્લભ ભૂમિપા;
વુત્તન્ત મેતં વિઞ્ઞાય, એવં સમનુચિન્તયું.
તસ્સ વિક્કમ બાહુસ્સ, વુદ્ધભાવેન નેકધા;
મૂલરજ્જાધિપચ્ચં તં, અમ્મં નિન્દાકરં ન હિ.
તદત્થજસ્સ બાલસ્સ, મૂલરજ્જં પસાસનો;
ઉપેક્ખણં પનમ્હાકં, નેવાનુચ્છવિકં વત.
તે સોયાવ સરજ્જમ્હિ, બદ્ધમૂલો ભવિસ્સતિ;
પસય્હ તાવ તં રજ્જં, વટ્ટતિ ગણ્હિતું ઇતિ.
વેલક્કાર ¶ બલં સબ્બં, ભિન્દિંસુ ધન દાનતો;
ઠપેત્વા સેવકે કેચિ, તસ્સબ્ભન્તરિકે તદા.
ગજબાહુ મહીપાલે, વિરત્તા રટ્ઠવાસિનો;
ઉભિન્નં રાજૂનં દૂતે, પેસયું નેકસો તતો.
રજ્જં સાધેત્વા દસ્સામ, એકીભૂતા મયં પન;
ઉપત્થમ્ભકભાવો’વ, કાતબ્બો કેવલં ઇતિ.
તતો દ્વે ભાતુકા સેનં, સકં સન્નય્હ વેગસા;
ઉભતો મુખતો તસ્સ, રટ્ઠમજ્ઝમુપાગમું.
પહિણિંસુ ચ તે દૂતે, તતો ગજબોહુવ્હયો;
ભૂમિપાલો નિજામચ્ચે, સન્નિપાતિય મન્તયિ.
વેળક્કારબલં સબ્બ-મુજુપચ્ચત્તિકં અહુ;
રાજાનો દ્વે ચ નો રટ્ઠં, સઙ્ગામત્થમુપાગતા.
પઠમં તેસુ પક્ખસ્સ, એકસ્સ બલિનો ભુસં;
મુખભઙ્ગે કતે ખિપ્પં, તતો અઞ્ઞે સુસાધિયા.
ઇતિ નિચ્છિય સેનઙ્ગં, સબ્બમાદાય અત્તનો;
સિરિવલ્લભરાજાભિ-મુખં યુદ્ધા’યુપાગમિ.
સિરિવલ્લભરાજાપિ, સઙ્ગામ મહિભિંસનં;
પાતો પટ્ઠાય સાયન્હ-કાલં યાવ પવત્તયં.
અસક્કુણન્તો’ભિભવં, વિધાતું તસ્સ કઞ્ચિપિ;
તતોવ સો નિવત્તિત્વા, સકં રટ્ઠં ગતો લહું.
ગજબાહુસ્સગોકણ્ણ-સચિવેન પરાજિતો;
અગા રટ્ઠં સકં કિત્તિ-સિરિમેઘો’પિ ભૂપતિ.
ગજબાહુનરિન્દોપિ, સઙ્ગામે તમ્હિ કિઞ્ચિપિ;
પરિહાનિમસમ્પત્તો, પુના’ગમ્મ પુરન્તિકં.
બલનાથે વિનિગ્ગય્હ, સાપરાધે બહૂ બલી;
રટ્ઠં વૂપસમેત્વાન, પાવેક્ખિ નગરં સકં.
રટ્ઠે સકે સકેયેવ, તતો પભૂતિ ભૂમિપા;
અઞ્ઞોઞ્ઞમિત્તે સમ્બન્ધં, વિધાય વિહરિંસુ તે.
તતો પરક્કમભુજો, ધરણી પાલનન્દનો;
મેધાવીનેકસિપ્પેસુ, સિક્ખમાનો સુસાધુકં.
વિચારક્ખમપઞ્ઞત્તા ¶ , કિચ્ચા કિચ્ચેસુ નેકસો;
અચ્ચુળારાસયત્તા ચ, મહાભાગત્તનેન ચ.
અત્તનો માતુભગિની, સહવાસ સુખમ્હિ ચ;
અલગ્ગમાનસોનેક, બલાકીળારસેસુ ચ.
સૂરભાવાદિસંયુત્તા, રાજપુત્તા તુ માદિસા;
પચ્ચન્તે ઈદિસે દેસે, કથં નામ વસિસ્સરે.
જાતદેસઞ્ચ મે દાનિ, યુવરાજપભોગિયં;
ગમિસ્સામીતિ નિગ્ગઞ્છિ, તમ્હા પરિજનત્થિતો.
કમેન સન્તિકં સઙ્ખ-નાયકત્થલિસઞ્ઞિનો;
ગામસ્સાગા અહિં કિત્તિ-સિરિમેઘો નિસમ્મ તં.
અભાવા રજ્જ દાયાદ-સમાનસ્સ’ત્રજસ્સ મે;
એકાકી’હન્તિ યો ચિત્ત-સન્તાપો સન્તતં ગતો.
જેટ્ઠંવ ભાતરં મય્હં, તં દેહપટિબિમ્બકં;
દટ્ઠું મે સત્તતં પુઞ્ઞં, મહન્તમુદિતંતિચ.
પામુજ્જવેગવસગો, નગરં તં મનોહરં;
અલઙ્કારા પયિત્વાન, તોરણાદીહિ નેકધા.
ગન્ત્વા પટિપથંયેવ, બલોઘપરિવારિતો;
નરિન્દો તિથિનક્ખત્ત-વિસેસે સુભસમ્મતે.
અનઞ્ઞસાધારણતં, સમ્પત્તેહિ ગુણેહિ ચ;
લક્ખણેહિ ચ સબ્બેહિ, કલ્યાણેયિ સુસંયુતં.
દિસ્વા કુમારં સન્તુટ્ઠો, આલિઙ્ગિત્વાન પેમતો;
ઉરે કત્વાન ચુમ્બિત્વા, મત્થકમ્હિ પુનપ્પુનં.
જનસ્સ બલતો તસ્સ, પસ્સતો લોચનેહિ સો;
સન્તોસ અસ્સુધારાયો, વસ્સાપેન્તો નિરન્તરં.
મનુઞ્ઞમેક મારુય્હ, વાહનં સહ સૂનુના;
ભેરિનિ દેન પૂરેન્તો, દિસા દસ સમન્તતો.
પવિસિત્વા પુરં તત્થ, અલઙ્કારે મનોરમે;
દસ્સયન્તો સપુત્તસ્સ, પાવિસિ રાજમન્દિરં.
લદ્ધા ¶ તતો કઞ્ચુકી-સુપકાર,
વગાદિનેકે પરિચારકે સો;
નાનાગુણા રાધિતમાનસસ્સ,
વસીસકાસે પિતુનો સુખેન.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
સઙ્ખત્થલિપુરાભિગમનો નામ
એકસટ્ઠિમો પરિચ્છેદો.
દ્વિસટ્ઠિમપરિચ્છેદ
પરમણ્ડલાભિગમનો
અત્તનાભિમતસ્સા’સુ, જાતદેસસ્સ પત્તિયા;
સમ્પુણ્ણમનસઙ્કપ્પો, દુસ્સઙ્કપવિવજ્જિતો.
વજિરૂપમોરુપઞ્ઞા, બલેન ગુરુસન્તિકે;
લહું બહુઞ્ચ ગણ્હન્તો, સિપ્પજાતમનેક કં.
જિનાગમેસુ નેકેસુ, કોટિલ્લા દીસુ નીતિસુ;
સદ્દસત્થે ચ કાવેય્યે, સનિઘણ્ડુક કેટુભે.
નચ્ચગીતેસુ સત્થેસુ, હત્થિસિપ્પાદિકેસુ ચ;
ધનુ ખગ્ગાદિનેકેસુ, સત્થેસુ ચ વિસેસતો.
પારપ્પત્તો વિનીતત્તો, પિતુ રઞ્ઞો સમાચરિ;
અધિપ્પાયાનુકુલં’વ, સદા ભત્તિપુરસ્સરો.
તદા સદા દરાચાર-ગુણારાધિતમાનસો;
પિયેન વિય મિત્તેન, તેન સદ્ધિં મહીપતિ.
ઉય્યાનજલકીળાદિ-સુખં નાનપ્પકારકં;
અનુભોત્વા સદેસસ્મિં, સઞ્ચરન્તો તહિં તહિં.
એકદાસઙ્ખસેનાધિ-પતિના દળ્હભત્તિના;
સરટ્ઠસીમા રક્ખાય, યો જિતેન બલીયસા.
અજ્ઝાવુત્થસ્સ ¶ ચ બલત્થ-લિનમસ્સ ચ સન્તિકં;
ગામસા’ગઞ્છિ સુત્વાન, તમત્થં ધજિનીપતિ.
ગામં તં સાધુકં સજ્જુ, સજ્જાપેત્વા સપુત્તકં;
પચ્ચુગ્ગન્ત્વા મહીપાલં, પણમિત્વા ઠિતો તદા.
પિતા પુત્તો ઉભો તસ્સ, સમ્ભાસિય પિયં વચો;
નેકધા’રાધિતા તેન, તં ગામં સમુપાગગું.
તહિં કતિચિ ભૂપાલો, વાસરે વીતિનામિય;
સેનાપતિં સમાહૂય, ઇદં વચનં મબ્રવિ.
પુત્તો મે દાનિવયસિ, ઠિતો’ પનયનારહે;
તસ્સોપનયનં કાતું, મહોપકરણં લહું.
સજ્જેતબ્બન્તિ તં સુત્વા, સોપિ સેનાધિનાયકો;
સબ્બુપકરણં ખિપ્પં, મઙ્ગલત્થં સુસજ્જયિ.
સુગન્ધ દીપપુપ્ફાદિ-વત્થૂહિ દિવસત્તયં;
પુબ્બકારં કરિત્વાન, મહન્તં રતનત્તયે.
વેદિકાચારદક્ખેહિ, દ્વિજેહિ પુથુવીપતિ;
સમ્પભાવાનુ રૂપંવ, મઙ્ગલં તં સમાપિય.
પરક્કમકુમારેન, તેન સદ્ધિં સમારભિ;
વસન્તકીળં મહતિં, સામચ્ચો કીળિતું તદા.
રાજા કિત્તિ સિરીમેઘો-રોહણે વસતો તદા;
સિરીવલ્લભનામસ્સ, સભાતુ મરણમ્પિ ચ.
માણભરણનામસ્સ, રજ્જલાભઞ્ચ દેવિયા;
મિત્તાય પટિલાભઞ્ચ, સિરીવલ્લભસૂનુ નો.
રોહણાગતદૂતેહિ, સુણિત્વા સકભાતુનો;
કાલક્રિયાય સઞ્જાત-સોકવેગં સુદુસ્સહં.
મિત્તાયતનયુપ્પત્તિ પવત્તિં સવણેન તં;
વિનેય્ય વિરતો તમ્હા, વસન્તસમયુસ્સવા.
નિવત્તેત્વાન તત્થેવ, સેનાનિં સઙ્ખનામકં;
પુત્તેન સહ સો સઙ્ખ-ત્થલિ નામં પુરં ગમિ.
પરક્કમકુમારેન, તેન સદ્ધિં તહિં સુખં;
વસતો તસ્સ ભૂપસ્સ, વસ્સમેકમતિક્કમિ.
માણાભરણભૂપસ્સ ¶ , દેવી ચાપિ પભાવતી;
લભિત્થ દુતિયા કિત્તિ-સિરી મેઘવ્હયં સુતં.
સુણિત્વા તઞ્ચ સો અમ્હં, વંસો જાતો મહા’’ઇતિ;
અહુ કિત્તિસિરીમેઘો, તદા અત્તમનો ભુસં.
લંકાદીપોપભોગેક-હેતુના મહતા સતા;
અસાધારણભૂભેન, ચોદિતો પુઞ્ઞકમ્મુના.
કુમારો સો’થ પિતરા, પિયમિત્તે વિયત્તનિ;
કરિયમાનં સસ્નેહં, મહન્તં ચો’પલાલનં.
સચિવાનમનેકેસં, ભયભત્તી પુરસ્સરં;
ક્રિયમાનમુપટ્ઠાનં, ન મઞ્ઞન્તો તિણાયપિ.
લંકાદીપમિમં સબ્બ મેકચ્છત્તો પસોભિતં;
ખિપ્પં કારેતુકામો સો, સયં ઇતિ વિચિન્તયિ.
કેસ અક્ખક ગીવટ્ઠિ-દાઠા પત્તાન મેવ ચ;
પદચેત્ય મહાબોધિ-સાખાનઞ્ચાપિ સત્થુનો.
ચતુરાસીતિસહસ્સાનં, ધમ્મક્ખન્ધાન મેવ ચ;
સમ્માસમ્બુદ્ધકપ્પાનં, આધારત્તા ચ નિચ્ચસો.
આકરત્તા ચ નેકેસં, મણિમુત્તાદિવત્થૂનં;
સમ્મતોપિ વિસિટ્ઠોતિ, દીપોનાતિ મહા અયં.
તયો મે પિતરો ભૂપા, માતુલોપિ ચ સબ્બથા;
એકચ્છત્તેન વત્તેતુ, મસમત્થા વિભજ્જિ’મં.
ભુઞ્જન્તા એત્તકેનેવ, કતકિચ્ચા મયં ઇતિ;
મઞ્ઞન્તા વિગતચ્છન્દા’ભિસેકમ્હિ કુલોચિતે.
રટ્ઠેસકે સકેયેવ, ઇસ્સેરં સમ્પવત્તયું;
કસિકમ્માદિકં ગામ-ભોજકા વિય નિસ્સિતા.
તેસુ કિત્તિસિરિ મેઘં, પેત્તેય્યં મે ઠપેત્વ તે;
અગમંસુ યથાકમ્મં, સેસા ભૂપતયો તયો.
મચ્ચાનં પરમં આયુ, વતે’દાનિ પરિત્તકં;
બાલાયુવાનો વુદ્ધા ચ, ઇમે સત્તા’નુપુબ્બસો.
પાપુણિસ્સન્તિ મરણ-મીતિ’યં નિયમોપિ ચ;
ન હેવ અસ્મિં લોકસ્મિં, સંવિજ્જતિ કદાચિપિ.
તસ્મા ¶ સરીરકે અસ્મિં, ભઙ્ગુરે સારવજ્જિતે;
હીળિતે સારદસ્સીહિ, અપેક્ખં હિત્વા સબ્બથા.
પિહનિયે યસોદેહે, ચિરટ્ઠાયિમ્હિ સબ્બદા;
અમ્હાદિસેહિ કત્તબ્બો, રાજપુત્તેહિ આદરો.
ઉમ્મગ્ગજાતકાદીસુ, ચારિત્તઞ્ચાપિ ભૂમિસુ;
વિહિતં બોધિસત્તેન, વીરભાવાદિનિસ્સિતં.
રામાયણભારતાદિ-લોકિયાસુ કથાસુપિ;
રામસ્સ વિક્કમઞ્ચેવ, તસ્સ રાવણઘાતિનો.
દુયોધનાદિરાજાનો, હન્ત્વાયુદ્ધે પવત્તિતં;
વિક્કમાતિ સયઞ્ચેવ, પઞ્ચન્નં પણ્ડુસૂનૂનં.
ઇતિહાસકથાયઞ્ચ, દેવાસુરરણે પુરા;
દુસ્સન્તાદિમહીપેહિ, કતઞ્ચ ચરિતબ્ભૂતં.
ઉમ્મૂલિતવતો તસ્સ, નન્દવંસનરિસ્સરે;
ચારક્કદ્વિજસેટ્ઠસ્સ, સુત્વા બુદ્ધિબલમ્પિ ચ.
સબ્બા નેતાનિ લોકમ્હિ, યાવજ્જદિવસા ભુવિ;
તેસં અસન્નિધાનેપિ, સુપ્પસિદ્ધિં ગતાનિ હિ.
સુલદ્ધં જીવિતં તેસં, અસાધારણમીદિસં;
ચરિતાતિસયં કત્તું, સમત્થા હોન્તિ યે ભુવિ.
જાયિત્વા ખત્તવંસમ્હિ, ખત્તવીરવરોધિતં;
યદિહં ન કરિસ્સામિ, મોઘા મે જાતિ હેસ્સતિ.
તેસમબ્ભધિકા કાલ-સમ્પદાયેવ કેવલં;
મયા તે અધિકા કિન્તુ, પઞ્ઞાદીહીતિ ચિન્તિય.
પિતુરાજા ચ મે’દાનિ, પચ્છિમે વયસિટ્ઠિતો;
યદિદં પેત્તિકં રજ્જં, મમ હત્થગતબ્ભવે.
રાજલક્ખિવ સો પેત-ચેતસો મે પમાદતો;
યથિચ્છિતઞ્ચે ન ભવે, મહતી જાનિ મે ભુસં.
એત્થેવ નિવસન્તો’હં, ચરાપિય સકે વરે;
પરમણ્ડલવુત્તન્તં, જાનેય્યં યદિ તત્તનો.
રન્ધં પચ્ચત્થિકાનન્તુ, પકાસેતું રથાતથં;
અધિપ્પાયાનુરૂપં મે, સમત્થા વા ન વાચરા.
યે ¶ કેચિ’ધ જના સન્તિ, સબ્બે તે મમ સમ્મુખા;
બલીયત્તં’વ સત્તૂનં, કથયન્તિ અનેકસો.
પચ્ચેકરટ્ઠસામીહિ, પિતુભૂપેહિ તિહિપિ;
એકીભૂય કરિત્વાન, સત્તક્ખત્તું મહાહવં.
સાધેતું દુક્કરં રટ્ઠં, ભવતે કાકિના કથં;
સિસુના ગણ્હિતું સક્કા, ખુદ્દરજ્જો પભોગિના.
સુકરં મૂલભૂતસ્સ, તસ્સ રજ્જસ્સ સાધનં;
ઇતિ દુચ્ચિન્તંતં તુય્હં, દૂરે તબ્બમિદં’’ઇતિ.
કણ્ણે તત્થસલાકાયો, પવેસેન્તા’વ નેકસો;
મહન્તત્તં કથેન્તે’વં, બહુધા પરમણ્ડલે.
અજાનનં યથાભૂતં, વદન્તાનં કુબુદ્ધિનં;
સબ્બમેતં વચો જાતુ, સદ્ધાતબ્બં સિયા ન હિ.
લેસેનેકેન ગન્ત્વાન, ખિપ્પં’વ પરમણ્ડલં;
સરૂપં તત્થ ઉસ્સામિ, અહમેવેતિ ચિન્તયિ.
યદિ મે પીતુભૂપાલો, વિઞ્ઞાયેતં વિતક્કિતં;
અભિજાતસ્સ પુત્તસ્સ, વંસજોતિકરસ્સ મે.
ગતસ્સ સત્થુ વિસય-મનત્થોપિ સિયા ઇતિ;
અનુકમ્પાધિયા મય્હં, ગમનં વારયિસ્સતિ.
મનોરથસ્સ સંસિદ્ધિ, સબ્બથા મેન હેસ્સતિ;
તસ્મા નિગુળરૂપેન, ગમનં ભદ્દકં ઇતિ.
લદ્ધાન રત્તિયમ થેકદિનં ખણઞ્ઞૂ,
સો તાદિસં ખણમખીણતરોરૂપાયો;
જાનાતિ નો સકપિતાગમનં તથાતં,
ગેહા’ભિનિક્ખમિતથા ચતુરો કુમારો.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
પરમણ્ડલાભિગમનો નામ
દ્વિસટ્ઠિમો પરિચ્છેદો.
તિસટ્ઠિમ પરિચ્છેદ
સેનાપતિવધો
નિજાયુધદુતિયસ્સ ¶ , નિક્ખમન્તસ્સ તસ્સ હિ;
તં ખણં પુરતો કો’પિ, સઙ્ખસદ્દો સમુગ્ગતો.
તતો નેકનિમિત્તઞ્ઞૂ, કુમારો તં સુણિ ત્વ સો;
નિપ્ફજ્જિસ્સતિ સઙ્કપ્પો, ખિપ્પં યેવેતિ મોદવા.
તત્થ તત્થ નિયુત્તાનં, રક્ખકાનમજાનતં;
નિક્ખમિત્વા પુરાવીત-ભયો સીહપરક્કમો.
વેગેન મગ્ગં ગન્ત્વાન, પઞ્ચગાવુતમત્તકં;
બદલત્થલગામસ્સ, પદેસેનાતિ દૂરકે.
ગામ મેકમુપાગઞ્ચિ, પિલિં વત્થૂતિ સઞ્ઞિતં;
જનાનં સન્નિપાતાય, નિજાનં સો કતાવધિ.
નિજાગમનતો પુબ્બં, પટિમગ્ગે નિસીદિતું;
પટિલદ્ધનિયોગાનં, યેચિ દેવાગતે તદા.
તહિં ઠિતે સો પસ્સિત્વા, એત્તકા કિન્નુ આગતા;
ઇતિ પુચ્છિ કુમારોથ, તેપિ તં ઇદ મબ્રવું.
લોકપ્પવત્તિં સકલં, જાનન્તેનાપિ સામિના;
કિમેવ મુચ્ચતે મચ્ચુ-ભયં કેસં ન વિજ્જતિ.
બાલાતાનુગતો સામિ, ઠિતો વયસિ ઈદિસે;
અજ્જાપિ હિ મુખે તુય્હં, ખીરગન્ધો પવાયતિ.
ન હેવત્થિ વિસું વિત્ત-જાતં સઙ્ગહિતં તવ;
તદઞ્ઞા ચોપકરણ-સામગ્ગી નેવ વિજ્જતે.
ચિરમ્પરિચિતત્તેહિ, દળ્હં સારુળભત્તિહિ;
વિના’મ્હેહિ વિસું કેવા’નુગન્તારો જનાતુવં.
કિઞ્ચાગતાનમમ્હાકં, પિતા તુય્હં નરિસ્સરો;
કારેસ્સતિ ઇદં નામ, સબ્બથા નેવ ઞાયતે.
અમ્હાકમન્તરામગ્ગે ¶ , સઙ્ખો નામ ચમૂપતિ;
મહબ્બલો મહાવીરો, રજ્જસીમં તમાવસં.
પચ્ચત્થિતે ઠપેત્વઞ્ઞે, એતે કતિપયા મયં;
અઞ્ઞમઞ્ઞમ્હિ નિયત-માસઙ્કી હદયા ભુસં.
અરુણુગ્ગમવેલા ચ, સમાસન્નતરાધુના;
ઇતિ ભીતિં પકાસેસું, પચ્ચેકં હદયસ્સિતં.
નિસમ્મ તેસં વચનં, વિધાય મધુરં સિતં;
વીતસઙ્કો કુમારો સો, મુખાને’સં વિલોકિય.
ચરિત્વાપિ મયા સદ્ધિ-મેતે’હો કાલમેત્તકં;
ન જાનિંસુ મમં સબ્બે, યેસઞ્હિ ભયમિદિસં.
ઇતિ વત્વા ભયં તેસં, વિનોદેતુ મુપટ્ઠિતં;
સીહનાદં તદા’કાસિ, મહન્તં સીહવિક્કમો.
તિટ્ઠન્તુ માનુસા સબ્બે, મયિ હત્થગતાયુધે;
સક્કો દેવાનમિન્દોપિ, કુપિતો કિં કરિસ્સતિ.
બાલોતિ મં ચિન્તય તં, જાતા વો કુમતીદિસી;
પરિક્ખીયતિ તે જાણા, નવયો’તિ ન કિં સુતં.
અજ્જેવ કાતુમેકેન, કમ્મુના ચિન્તિતેન મે;
સદેસપર દેસટ્ઠા, ભયભત્તી યથામયિ.
કરિસ્સન્તિ યથા વેદં, ભયં તુમ્હે જહિસ્સથ;
તથા રત્તિયમેતાય, વિભાતામય ખણેન મે.
ઉન્નતે દસ્સયિસ્સામિ, બુદ્ધિ સાહસવિક્કમે;
અનુધાવતિ મં તાત, સેતેહિ યદિ વો ભયં.
પુરતો હોથ તુમ્હેહિ, વત્વા તે ગહિતાયુધો;
સાહસેકરસો વીરો, તમ્હા નિક્ખમ્મ ગામતો.
ઉદયા’ચલસીસટ્ઠં, જેતુમાદિચ્ચમણ્ડલં;
અપરં રવિ બિમ્બંવ, પચ્છિમા સા મુખોદિતં.
તેજસા પસરન્તેન, જનાનં પવિકાસયં;
નેતમ્બુજવનં પાતો, બદલત્થલિમાગમિ.
જઘસઙ્ખસ્સરેના’થ, સેના નાથો પબુજ્ઝિય;
સઞ્જાતસમ્ભમો ઞત્વા, રાજપુત્તમુપાગતં.
સદ્ધિં ¶ બલેન મહતા, પધુગ્ગમ્મકતાદરો;
પણામમુચિતં કત્તુ-માનતો વસુધાતલે.
અમ્હાકમેસજીવન્તો, કિં નામત્થં કરિસ્સતિ;
મારેતબ્બો’ધુનેવેતિ, પસ્સન્તે સમુખં ભટે.
નેવા’દિટ્ઠાપરાધસ્સ, મરણં પુરિસો ચિતં;
વધો વિરોધે સક્કા’તિ, ઇઙ્ગિતેન નિવારિય.
સેનાપતિસ્સ સો હત્થં, ગહેત્વા સીહસન્નિભો;
ભાસન્તો મધુરં વાચં, તસ્સેવા’ગઞ્છિ મન્દિરં.
અથસ્સ ગમનં રઞ્ઞો, ભવિતબ્બમજાનતા;
સરૂપં યાવ જાનામિ, તાવસ્સેતે સહાગતા.
યથા ન સહિતા હોન્તિ, ઠપેતબ્બા વિસું વિસું;
કુમારો’વ મમાગારે, વસતૂ’તિ વિચિન્તિય.
તથા સેનાપતિ કત્વા, વઞ્ચેતું તં મહામતિં;
દસ્સેત્વા’તિ થીસક્કારં, રઞ્ઞો દૂતે સ પેસયિ.
કુમારો’થ વિદિત્વાન, તેન તં વઞ્ચનં કતં;
કત્તબ્બમેત્થા’કત્વાહ, મુદાસીનો ભવે યદિ.
ઇચ્છિતત્થસ્સ નિપ્ફત્તિ, ન મે જાતુ ભવિસ્સતિ;
અયં તાવા’ધુનાવસ્સં, મારેતબ્બોતિ ચિન્તિય.
સહાગતં પયોજેત્વા, ઘાતાપયિ ચમૂપતિં;
હતો સેનાધિનાથો’તિ, મહન્તં ખુભિતં અહુ.
સેનાનાથભટો એકો, સુત્વા સેનાપતિં હતં;
મારણં સામિનો મય્હં, કિં નિમિત્તમીતિ બ્રવિ.
નેત્તિં સપાણી સહસા, કુમારં ઠિતમેકકં;
અભિદાવિ સસામિસ્સ, પરિચત્તત્તજીવિનો.
કુમારસ્સ મુખં દિસ્વા, વેધમાનો ભયેન સો;
પુરે ઠાતુમસક્કોન્તો, પાદમૂલે તતો સયિ.
ગણ્હથે’તન્તિવચના-કુમારસ્સ ¶ પુરેતરં;
તસ્સેવેકો સહચરો, ભટમેતં વિઘાતયિ.
નિયોગં મે વિના તેન, કતં કમ્મં ન યુજ્જતિ;
ઇતિ દણ્ડનમેતસ્સ, કારાપેસિયથોચિતં.
અથ તં કાલયમ્ભૂત-સઙ્ખોભમતિભિંસનં;
ભમુક્ખિપનમત્તેન, રાજપુત્તો સમં નયિ.
વીરો યસોધરધનો ધિતિમા કુમારો;
વીરોપકારચતુરો વરકિત્તિસારો;
સેનિન્દસઞ્ચિતમનપ્પધનં ભટાનં;
સબ્બં વિસજ્જયિ યથારુચિયા ગહેતું.
સુજનપ્પસાદસંવેગત્થાય કતે મહાવંસે
સેનાપતિવધો નામ
તિસટ્ઠિમો પરિચ્છેદો.