અઞ્ઞ > સઙ્ગાયન-પુચ્છ વિસ્સજ્જના > અઙ્ગુત્તરનિકાય (પુ-વિ)

પુચ્છા – પઠમમહાસંગીતિકાલે ¶ આવુસો ધમ્મસંગાહકા મહાકસ્સપાદયો મહાથેરવરા પોરાણસંગીતિકારા પઠમં વિનયપિટકં સંગાયિત્વા સુત્તન્તપિટકે ચ દીઘમજ્ઝિમસંયુત્તસઙ્ખાતે તયો નિકાયે સંગાયિત્વા તદનન્તરં કિં નામ પાવચનં સંગાયિંસુ.

વિસ્સજ્જના – પઠમમહાસંગીતિકાલે ભન્તે ધમ્મસંગાહકા મહાકસ્સપાદયો મહાથેરવરા પોરાણસંગીતિકારા પઠમં વિનયં સંગાયિત્વા સુત્તન્તપિટકે ચ દીઘમજ્ઝિમસંયુત્તસઙ્ખાતે તયો નિકાયે સંગાયિત્વા તદનન્તરં નવહિ ચ સુત્તસહસ્સેહિ પઞ્ચહિ ચ સુત્તસત્તેહિ સત્તપઞ્ઞાસાય ચ સુત્તેહિ પટિમણ્ડિતં વીસતિભાણવારસતપરિમાણં અઙ્ગુત્તરનિકાયં નામ પાવચનં સંગાયિંસુ.

પુચ્છા – અઙ્ગુત્તરનિકાયેપિ ¶ આવુસો એકકનિપાતો દુકનિપાતો તિકનિપાતોતિઆદિના નિપાતપકરણપરિચ્છેદવસેન એકાદસવિધા. તત્થ કતરં નિપાતપકરણં સંગાયિંસુ.

વિસ્સજ્જના – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ભન્તે એકાદસસુ નિપાતપકરણપરિચ્છેદેસુ એકકનિપાતં પઠમં સંગાયિંસુ.

પુચ્છા – એકકનિપાતેપિ ¶ આવુસો રૂપાદિવગ્ગો નીવરણપ્પહાનવગ્ગો અકમ્મનિયવગ્ગોતિઆદિના વગ્ગભેદવસેન બહુવિધા. તત્થ કતરં વગ્ગં પઠમં સંગાયિંસુ.

વિસ્સજ્જના – એકકનિપાતે ભન્તે રૂપાદિવગ્ગો નીવરણપ્પહાનવગ્ગોતિઆદિના વીસતિયા વગ્ગેસુ રૂપાદિવગ્ગં પઠમં સંગાયિંસુ.

પુચ્છા – સાધુ સાધુ આવુસો, મયમ્પિ દાનિ આવુસો તતોયેવ પટ્ઠાય સંગાહનત્થાય સંગીતિપુબ્બઙ્ગમાનિ ધમ્મપુચ્છનવિસ્સજ્જનકિચ્ચાનિ આવહિતું સમારભામ. તેનાવુસો ભગવતા જાનતા પસ્સતા અરહતા સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે રૂપાદિવગ્ગે પુરિમાનિ પઞ્ચ સુત્તાનિ કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ¶ ભન્તે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ રૂપાદિગરુકાનં પઞ્ચન્નં પુરિસાનં અજ્ઝાસયવસેન ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકરૂપમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં પુરિસસ્સ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ઇત્થિરૂપં, ઇત્થિરૂપં ભિક્ખવે પુરિસસ્સ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકરૂપમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં પુરિસસ્સ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ઇત્થિરૂપં, ઇત્થિરૂપં ભિક્ખવે પુરિસસ્સ ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પચ્છિમાનિ પઞ્ચ સુત્તાનિ ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તસ્મિંયેવ ભન્તે સાવત્થિયં સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ રૂપાદિગરુકાનં પઞ્ચન્નં ઇત્થીનં અજ્ઝાસયવસેન ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકરૂપમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં ઇત્થિયા ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ, યથયિદં ભિક્ખવે પુરિસરૂપં, પુરિસરૂપં ભિક્ખવે ઇત્થિયા ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકરૂપમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં ઇત્થિયા ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ, યથયિદં ભિક્ખવે પુરિસરૂપં, પુરિસરૂપં ભિક્ખવે ઇત્થિયા ચિત્તં પરિયાદાય તિટ્ઠતિ.

પુચ્છા – ઇમસ્મિં ¶ આવુસો રૂપાદિવગ્ગે ભગવતા નીતત્થવસેન કિં કથિતં, નેય્યત્થવસેન પન કિં ઞાપિતં.

વિસ્સજ્જના – ઇમસ્મિં ભન્તે રૂપાદિવગ્ગે ભગવતા નીતત્થવસેન વટ્ટં કથિતં. નેય્યત્થવસેન પન વિવટ્ટમ્પિ ઞાપિતં.

પુચ્છા – દુતિયો ¶ પન આવુસો નીવરણપ્પહાનવગ્ગો ભગવતા કત્થ કથઞ્ચ ભાસિતો.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યેન અનુપ્પન્નો વા કામચ્છન્દો ઉપ્પજ્જતિ, ઉપ્પન્નો વા કામચ્છન્દો ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે સુભનિમિત્તં, સુભનિમિત્તં ભિક્ખવે અયોનિસો મનસિકરોતો અનુપ્પન્નોચેવ કામચ્છન્દો ઉપ્પજ્જતિ, ઉપ્પન્નો ચ કામચ્છન્દો ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતો.

પુચ્છા – ઇમસ્મિં ¶ પન આવુસો દુતિયે નીવરણપ્પહાનવગ્ગે ભગવતા કિં કથિતં.

વિસ્સજ્જના – ઇમસ્મિં પન ભન્તે દુતિયે નીવરણપ્પહાનવગ્ગે ભગવતા વટ્ટમ્પિ વિવટ્ટમ્પિ કથિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો…પે… ¶ સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે તતિયે અકમ્મનિયવગ્ગે કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – તતિયે ભન્તે અકમ્મનિયવગ્ગે ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં અભાવિતં અકમ્મનિયં હોતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ચિત્તં, ચિત્તં ભિક્ખવે અભાવિતં અકમ્મનિયં હોતિ. નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં ભાવિતં કમ્મનિયં હોતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ચિત્તં. ચિત્તં ભિક્ખવે ભાવિતં કમ્મનિયં હોતી’’તિ એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – ચતુત્થે ¶ પનાવુસો અદન્તવગ્ગે ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – ચતુત્થે ભન્તે અદન્તવગ્ગે ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં અદન્તં મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ચિત્તં, ચિત્તં ભિક્ખવે અદન્તં મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ. નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં દન્તં મહતો અત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે ચિત્તં, ચિત્તં ભિક્ખવે દન્તં મહતો અત્થાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – પઞ્ચમે ¶ આવુસો પણિહિતઅચ્છવગ્ગે ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – પઞ્ચમે ભન્તે પણિહિતઅચ્છવગ્ગે ‘‘સેય્યથાપિ ભિક્ખવે સાલિસૂકં વા યવસૂકં વા મિચ્છાપણિહિતં હત્થેન વા પાદેન વા અક્કન્તં હત્થં વા પાદં વા ભેચ્છતિ, લોહિતં વા ઉપ્પાદેસ્સતીતિ નેતં ઠાન વિજ્જતિ. તં કિસ્સહેતુ, મિચ્છાપણિહિતત્તા ભિક્ખવે સૂકસ્સ. એવમેવ ખો ભિક્ખવે સો વત ભિક્ખુ મિચ્છાપણિહિતેન ચિત્તેન અવિજ્જં ¶ ભેચ્છતિ, વિજ્જં ઉપ્પાદેસ્સતિ, નિબ્બાનં સચ્છિકરિસ્સતીતિ નેતં ઠાનં વિજ્જતિ, તં કિસ્સ હેતુ, મિચ્છાપણિહિતત્તા ભિક્ખવે ચિત્તસ્સા’’તિ એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – અચ્છરાસઙ્ઘાતવગ્ગે ¶ આવુસો પઠમ દુતિયસુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – અચ્છરાસઙ્ઘાતવગ્ગે ભન્તે ભગવતા ‘‘પભસ્સરમિદં ભિક્ખવે ચિત્તં, તઞ્ચ ખો આગન્તુકેહિ ઉપક્કિલેસેહિ ઉપક્કિલિટ્ઠં, તં અસ્સુતવા પુથુજ્જનો યથાભૂતં નપ્પજાનાતિ, તસ્મા ‘અસ્સુતવતો પુથુજ્જનસ્સ ચિત્તભાવના નત્થી’તિ વદામિ. પભસ્સરમિદં ભિક્ખવે ચિત્તં, તઞ્ચ ખો આગન્તુકેહિ ઉપક્કિલેસેહિ વિપ્પમુત્તં, તં સુભવા અરિયસાવકો યથાભૂતં પજાનાતિ. તસ્મા ‘સુતપતો ¶ અરિયસાવકસ્સ ચિત્તભાવના અત્થી’તિ વદામી’’તિ. એવં ખો ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયસુત્તાદીનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે તતિયસુત્તાદીનિ પઞ્ચસુત્તાનિ ‘‘અચ્છરાસઙ્ઘાતમત્તમ્પિ ચે ભિક્ખવે ભિક્ખુ મેત્તાચિત્તં આસેવતિ, ભાવેતિ, મનસિકરોતિ. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અરિત્તજ્ઝાનો વિહરતિ સત્થુસાસનકરો ઓવાદપતિકરો અમોઘં રટ્ઠપિણ્ડં ભુઞ્જતિ, કો પન વાદો યે નં બહુલીકરોન્તિ. યેકેચિ ભિક્ખવે ધમ્મા અકુસલા અકુસલભાગિયા અકુસલપક્ખિકા, સબ્બેતે મનોપુબ્બઙ્ગમા, મનો તેસં ધમ્માનં પઠમં ઉપ્પજ્જતિ, અન્વદેવ અકુસલાધમ્મા, યેકેચિ ભિક્ખવે ધમ્મા કુસલા કુસલભાગિયા કુસલપક્ખિકા, સબ્બેતે મનોપુબ્બઙ્ગમા, મનો તેસં ધમ્માનં પઠમં ઉપ્પજ્જતિ, અન્વદેવ કુસલા ધમ્મા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમ નવમ દસમસુત્તાનિ ચ વીરિયારમ્ભાદિવગ્ગે દસસુત્તાનિ ચ કલ્યાણમિત્તાદિવગ્ગે પઠમસુત્તઞ્ચ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે અટ્ઠમ નવમ દસમસુત્તાનિ ચ વીરિયારમ્ભાદિવગ્ગે દસસુત્તાનિ ચ કલ્યાણમિત્તાદિવગ્ગે પઠમસુત્તઞ્ચ ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યેન અનુપ્પન્ના વા અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તિ, ઉપ્પન્ના વા કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, યથયિદં ભિક્ખવે પમાદો, પમત્તસ્સ ભિક્ખવે અનુપ્પન્ના ચેવ અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તિ, ઉપ્પન્ના ચ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – કલ્યાણમિત્તાદિવગ્ગે ¶ આવુસો દુતિય તતિયસુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – કલ્યાણમિત્તાદિવગ્ગે ભન્તે દુતિય તતિયસુત્તાનિ ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યેન અનુપ્પન્ના વા અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તિ, ઉપ્પન્ના વા કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, યથયિદં ભિક્ખવે અનુયોગો અકુસલાનં ધમ્માનં અનનુયોગો કુસલાનં ધમ્માન’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠસુત્તાદીનિ ચ પમાદાદિવગ્ગે પઠમસુત્તઞ્ચ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે છટ્ઠસુત્તાદીનિ ચ પમાદાદિવગ્ગે પઠમસુત્તઞ્ચ ‘‘અપ્પમત્તિકા એસા ભિક્ખવે પરિહાનિ યદિદં ઞાતિપરિહાનિ. એતં પતિકિટ્ઠં ભિક્ખવે પરિહાનીનં યદિદં પઞ્ઞાપરિહાનીતિ. અપ્પમત્તિકા એસા ભિક્ખવે વુદ્ધિ યદિદં ઞાતિવુદ્ધિ. એતદગ્ગં ભિક્ખવે વુદ્ધીનં યદિદં પઞ્ઞાવુદ્ધિ ¶ . તસ્માતિહ ભિક્ખવે એવં સિક્ખિતબ્બં ‘પઞ્ઞાવુદ્ધિયા વદ્ધિસ્સામા’તિ. એવઞ્હિ વો ભિક્ખવે સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તેનાવુસો…પે… ¶ સમ્માસમ્બુદ્ધેન પમાદાદિવગ્ગે દુતિયસુત્તાદીનિ કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યો એવં મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે પમાદો. પમાદો ભિક્ખવે મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ. નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ, યો એવં મહતો અત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે અપ્પમાદો, અપ્પમાદો ભિક્ખવે મહતો અનત્થાય સંવત્તતીતિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – દુતિયે ¶ પનાવુસો પમાદાદિવગ્ગે પઠમસુત્તાદીનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – દુતિયે ભન્તે પમાદાદિવગ્ગે અજ્ઝત્તિકં ભિક્ખવે અઙ્ગન્તિ કરિત્વા નાઞ્ઞં એકઙ્ગમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે પમાદો. પમાદો ભિક્ખવે મહતો અનત્થાય સંવત્તતિ. અજ્ઝત્તિકં ભિક્ખવે અઙ્ગન્તિ કરિત્વા નાઞ્ઞં એકઙ્ગમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યં એવં મહતો અત્થાય સંવત્તતિ, યથયિદં ભિક્ખવે અપ્પમાદો. અપ્પમાદો ભિક્ખવે મહતો અત્થાય સંવત્તતીતિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તેત્તિંસમાદીનિચ દસસુત્તાનિ અધમ્મવગ્ગે ચ દસસુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે તેત્તિંસમાદીનિ દસસુત્તાનિ ચ અધમ્મવગ્ગે દસસુત્તાનિ ચ યે તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ અધમ્મં ‘‘ધમ્મો’’તિ દીપેન્તિ, તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ બહુજનઅહિતાય પટિપન્ના બહુજનઅસુખાય બહુનો જનસ્સ અનત્થાય અહિતાય દુક્ખાય દેવમનુસ્સાનં. બહુઞ્ચ તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ અપુઞ્ઞં પસવન્તિ, તે ચિમં સદ્ધમ્મં અન્તરધાપેન્તીતિ એવમાદિના ચ, યે તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ અધમ્મં ‘‘અધમ્મો’’તિ દીપેન્તિ, તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ બહુજનહિતાય પટિપન્ના બહુજનસુખાય બહુજનો જનસ્સ અત્થાય હિતાય સુખાય દેવમનુસ્સાનં. બહુઞ્ચ તે ભિક્ખવે ભિક્ખૂ પુઞ્ઞં પસવન્તિ, તે ચિમં સદ્ધમ્મં ઠપેન્તીતિ એવમાદિના ચ ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – એકપુગ્ગલવગ્ગે ¶ આવુસો ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – એકપુગ્ગલવગ્ગે ભન્તે ભગવતા એકપુગ્ગલો ભિક્ખવે લોકે ઉપ્પજ્જમાનો ઉપ્પજ્જતિ બહુજનહિતાય બહુજનસુખાય લોકાનુકમ્પાય અત્થાય હિતાય સુખાય દેવમનુસ્સાનં. કતમો એકપુગ્ગલો, તથાગતો અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો, અયં ખો ભિક્ખવે એકપુગ્ગલો લોકે ઉપ્પજ્જમાનો ઉપ્પજ્જતિ બહુજનહિતાય બહુજનસુખાય લોકાનુકમ્પાય અત્થાય હિતાય સુખાય દેવમનુસ્સાનન્તિ એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – એતદવગ્ગે ¶ આવુસો આગતેસુ એકચત્તાલીસાય થેરેસુ આયસ્મા અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞત્થેરો કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – એતદગ્ગવગ્ગે ભન્તે આગતેસુ એકચત્તાલીસાય મહાથેરેસુ ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં રત્તઞ્ઞૂનં યદિદં અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞો’’તિ, એવં ખો ભન્તે આયસ્મા અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞત્થેરો ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતેસુ એકચત્તાલીસાય મહાથેરેસુ આયસ્મા ચ સારિપુત્તત્થેરો ધમ્મસેનાપતિ પઠમો અગ્ગસાવકો આયસ્મા ચ મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરો દુતિયો અગ્ગસાવકો કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ભન્તે સારિપુત્તત્થેરો ધમ્મસેનાપતિ ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં મહાપઞ્ઞાનં યદિદં સારિપુત્તો’’તિ. આયસ્મા પન મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ઇદ્ધિમન્તાનં યદિદં મહામોગ્ગલ્લાનો’’તિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

ઇદં ¶ તે આસનં વીર, પઞ્ઞત્તં તવનુચ્છવિં;

મમ ચિત્તં પસાદેન્તો, નિસીદ પુપ્ફમાસને.

યે ¶ વત લોકે અરહન્તો વા અરહત્તમગ્ગં વા સમાપન્ના, અયં તેસં ભિક્ખુ અઞ્ઞતરો.

યંનૂનાહં ઇમં ભિક્ખું ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્હં પુચ્છેય્યં.

લભેય્યામ ¶ મયં ભન્તે ભગવતો સન્તિકે પબ્બજ્જં, લભેય્યામ ઉપસમ્પદં.

એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં મહાપઞ્ઞાનં યદિદં સારિપુત્તો.

એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ઇદ્ધિમન્તાનં યદિદં મહામોગ્ગલ્લાનો.

પુચ્છા – આયસ્મા ¶ પન આવુસો મહાકસ્સપત્થેરો પઠમમહાસંગીતિકાલે પામોક્ખસઙ્ઘનાયકભૂતો ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ભન્તે મહાકસ્સપત્થેરો પઠમમહાસંગીતિકાલે સઙ્ઘપામોક્ખભૂતો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ધુતવાદાનં યદિદં મહાકસ્સપો’’તિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

પુચ્છા – તેનાવુસો…પે… ¶ સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતેસુ એકચત્તાલીસાય મહાથેરેસુ આયસ્મા અનુરુદ્ધત્થેરો કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ¶ ભન્તે અનુરુદ્ધત્થેરો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં દિબ્બચક્ખુકાનં યદિદં અનુરુદ્ધો’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

પુચ્છા – આયસ્મા ¶ પન આવુસો સીવલિત્થેરો ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ભન્તે સીવલિત્થેરો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં લાભીનં યદિદં સીવલી’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

સમ્માસમ્બુદ્ધો ¶ વત સો ભગવા, યો ઇમસ્સ એવરૂપસ્સ દુક્ખસ્સ પહાનાય ધમ્મં દેસેતિ.

સુપ્પટિપન્નો વત તસ્સ ભગવતો સાવકસઙ્ઘો, યો ઇમસ્સ એવરૂપસ્સ દુક્ખસ્સ પહાનાય પટિપન્નો.

સુસુખં વત નિબ્બાનં, યત્થિદં એવરૂપં દુક્ખં ન સંવિજ્જતિ –

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં લાભીનં યદિદં સીવલિ’’ હુ –

પુચ્છા – આયસ્મા પન આવુસો આનન્દત્થેરો ધમ્મભણ્ડાગારિકો પઠમમહાસંગીતિકાલે ધમ્મવિસ્સજ્જકથેરભૂતો કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ¶ ભન્તે આનન્દત્થેરો ધમ્મભણ્ડાગારિકો પઠમમહાસંગીતિકાલે ધમ્મવિસ્સજ્જકભૂતો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં બહુસ્સુતાનં યદિદં આનન્દો. એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં સતિમન્તાનં યદિદં આનન્દો. એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ગતિમન્તાનં યદિદં આનન્દો. એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ધિતિમન્તાનં યદિદં આનન્દો. એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં ઉપટ્ઠાકાનં યદિદં આનન્દો’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા પઞ્ચસુ એતદગ્ગટ્ઠાનેસુ ઠપિતો.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં બહુસ્સુતાનં. સતિમન્તાનં. ગતિમન્તાનં. ધિતિમન્તાનં. ઉપટ્ઠાકાનં યદિદં આનન્દો’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતેસુ એકચત્તાલીસાય મહાથેરેસુ આયસ્મા ઉપાલિત્થેરો પઠમમહાસંગીતિકાલે વિનયવિસ્સજ્જકભૂતો કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મા ભન્તે ઉપાલિત્થેરો પઠમમહાસંગીતિકાલે વિનયવિસ્સજ્જકભૂતો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ભિક્ખૂનં વિનયધરાનં યદિદં ઉપાલી’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

પુચ્છા – એતદગ્ગવગ્ગે ¶ આવુસો આગતાસુ તેરસસુ થેરીસુ મહાપજાપતિ ગોતમીથેરી કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – એતદગ્ગવગ્ગે ¶ ભન્તે આગતાસુ તેરસસુ થેરીસુ મહાપજાપતિગોતમીથેરી ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં રત્તઞ્ઞૂનં યદિદં મહાપજાપતિ ગોતમી’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં રત્તઞ્ઞૂનં યદિદં મહાપજાપતિગોતમી’’ –

પુચ્છા – ખેમાથેરી પન આવુસો અગ્ગસાવિકા ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – ખેમાથેરી ભન્તે પઠમા અગ્ગસાવિકા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં મહાપઞ્ઞાનં યદિદં ખેમા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

અનપેક્ખિનો સબ્બદુક્ખં પહાય’’ –

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં મહાપઞ્ઞાનં યદિદં ખેમા’’ –

પુચ્છા – ઉપ્પલવણ્ણા પન આવુસો થેરી દુતિયઅગ્ગસાવિકા ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – ઉપ્પલવણ્ણા ભન્તે થેરી દુતિયઅગ્ગસાવિકા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં ઇદ્ધિમન્તીનં યદિદં ઉપ્પલવણ્ણા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં ઇદ્ધિમન્તીનં યદિદં ઉપ્પલવણ્ણા’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતાસુ તેરસસુ થેરીસુ પટાચારાનામ થેરી કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – એતદગ્ગવગ્ગે ભન્તે આગતાસુ તેરસસુ થેરિકાસુ પટાચારા થેરી ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં વિનયધરાનં યદિદં પટાચારા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘ચતૂસુ સમુદ્દેસુ જલં પરિત્તકં,

કિં કારણા અમ્મ તુવં પમજ્જસિ’’ –

એતમત્થવસં ઞત્વા, પણ્ડિતો સીલસંવુતો;

નિબ્બાનગમનં મગ્ગં, ખિપ્પમેવ વિસોધયે’’ –

‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં વિનયધરાનં યદિદં પટાચારા’’ –

ધમ્મદિન્નાથેરીભિક્ખુનીમવત્થુ

પુચ્છા – ધમ્મદિન્ના ¶ પન આવુસો થેરી ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – ધમ્મદિન્ના ભન્તે થેરી ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં ધમ્મકથિકાનં યદિદં ધમ્મદિન્ના’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં ધમ્મકથિકાનં યદિદં ધમ્મદિન્ના’’ –

પુચ્છા – ભદ્દકચ્ચાનાનામ આવુસો યસોધરાથેરી ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – ભદ્દકચ્ચાના ¶ ભન્તે યસોધરાથેરી ભગવતા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં મહાભિઞ્ઞપત્તાનં યદિદં ભદ્દકચ્ચાના’’તિ. એવં ખો ભન્તે એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ભિક્ખુનીનં મહાભિઞ્ઞપત્તાનં યદિદં ભદ્દકચ્ચાના’’ –

પુચ્છા – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો એતદગ્ગવગ્ગે આગતેસુ એકાદસસુ ઉપાસકેસુ તપુસ્સભલ્લિકાનામ વાણિજા ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – તપુસ્સભલ્લિકા ભન્તે વાણિજા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં પઠમં સરણં ગચ્છન્તાનં યદિદં તપુસ્સભલ્લિકા વાણિજા’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતે ¶ ભન્તે મયં ભગવન્તં સરણં ગચ્છામ ધમ્મઞ્ચ, ઉપાસકે નો ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતે સરણં ગતે’’ હુ –

‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં પઠમં સરણં ગચ્છન્તાનં યદિદં તપુસ્સભલ્લિકા વાણિજા’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા અરહતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતેસુ એકાદસસુ ઉપાસકેસુ સુદત્તો ગહપતિ અનાથપિણ્ડિકો કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – એતદગ્ગવગ્ગે ભન્તે આગતેસુ એકાદસસુ ઉપાસકેસુ સુદત્તો ગહપતિ અનાથપિણ્ડિકો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં દાયકાનં યદિદં સુદત્તો ગહપતિ અનાથપિણ્ડિકો’’તિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં દાયકાનં યદિદં સુદત્તો ગહપતિ અનાથપિણ્ડિકો–

પુચ્છા – સૂરમ્બટ્ઠો નામ આવુસો ઉપાસકો ભગવતા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

વિસ્સજ્જના – સૂરમ્બટ્ઠો ઉપાસકો ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં અવેચ્ચપ્પસન્નાનં યદિદં સૂરમ્બટ્ઠો’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતો.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસકાનં અવેચ્ચપ્પસન્નાનં યદિદં સૂરમ્બટ્ઠો’’ હુ –

પુચ્છા – એતદગ્ગવગ્ગે ¶ આવુસો આગતાસુ દસસુ ઉપાસિકાસુ સુજાતાનામ ઉપાસિકા સેનિયધીતા કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – સુજાતા ભન્તે સેનિયધીતા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં પઠમં સરણં ગચ્છન્તીનં યદિદં સુજાતા સેનિયધીતા’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતા ¶ મયં ભન્તે ભગવન્તં સરણં ગચ્છામ ધમ્મઞ્ચ ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ, ઉપાસિકાયો નો ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતા સરણં ગતા’’ હુ –

‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં પઠમં સરણં ગચ્છન્તીનં યદિદં સુજાતા સેનિયધીતા’’ –

પુચ્છા – વિસાખા ¶ પન આવુસો ઉપાસિકા કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – વિસાખા ભન્તે ઉપાસિકા મિગારમાતા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં દાયિકાનં યદિદં વિસાખા મિગારમાતા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં દાયિકાનં યદિદં વિસાખા મિગારમાતા’’ હુ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે એકકનિપાતે એતદગ્ગવગ્ગે આગતાસુ દસસુ ઉપાસિકાસુ ખુજ્જુત્તરાનામ ઉપાસિકા કથં એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – એતદગ્ગવગ્ગે ભન્તે આગતાસુ દસસુ ઉપાસિકાસુ ખુજ્જુત્તરા ઉપાસિકા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં બહુસ્સુતાનં યદિદં ખુજ્જુત્તરા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવકાનં ઉપાસિકાનં બહુસ્સુતાનં યદિદં ખુજ્જુત્તરા’’ હુ –

પુચ્છા – કાળીનામ આવુસો ઉપાસિકા કુરરઘરિકા કથં ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

વિસ્સજ્જના – કાળી ભન્તે ઉપાસિકા કુરરઘરિકા ‘‘એતદગ્ગં ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં અનુસ્સવપ્પસન્નાનં યદિદં કાળી ઉપાસિકા કુરરઘરિકા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા એતદગ્ગટ્ઠાને ઠપિતા.

‘‘એતદગ્ગં ¶ ભિક્ખવે મમ સાવિકાનં ઉપાસિકાનં અનુસ્સવપ્પસન્નાનં યદિદં કાળી ઉપાસિકા કુરરઘરિકા’’ –

પુચ્છા – સકલાપિ ¶ આવુસો અટ્ઠાનપાળિ ભગવતા કથં ભાસિતા.

વિસ્સજ્જના – અટ્ઠાનમેતં ભિક્ખવે અનવકાસો, યં દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો કઞ્ચિસઙ્ખારં નિચ્ચતો ઉપગચ્છેય્ય, નેતં ઠાનં વિજ્જતિ. ઠાનઞ્ચ ખો એતં ભિક્ખવે વિજ્જતિ, યં પુથુજ્જનો કઞ્ચિસઙ્ખારં નિચ્ચતો ઉપગચ્છેય્ય, ઠાનમેતં વિજ્જતીતિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા સકલાપિ અટ્ઠાનપાળિ ભાસિતા.

પુચ્છા – એકધમ્મપાળિયં ¶ આવુસો પઠમવગ્ગે કીદિસી ધમ્મદેસના ભગવતા દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – એકધમ્મપાળિયં ભન્તે પઠમવગ્ગે ‘‘એકધમ્મો ભિક્ખવે ભાવિતો બહુલીકતો એકન્તનિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતિ. કતમો એકધમ્મો, બુદ્ધાનુસ્સતિ, અયં ખો ભિક્ખવે એકધમ્મો ભાવિતો બહુલીકતો એકન્તનિબ્બિદાય વિરાગાય નિરોધાય ઉપસમાય અભિઞ્ઞાય સમ્બોધાય નિબ્બાનાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસના દેસિતા.

પુચ્છા – દુતિયવગ્ગે ¶ પન આવુસો ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – દુતિયવગ્ગે ¶ ભન્તે ભગવતા ‘‘નાહં ભિક્ખવે અઞ્ઞં એકધમ્મમ્પિ સમનુપસ્સામિ, યેન અનુપ્પન્ના વા અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તિ, ઉપ્પન્ના વા અકુસલા ધમ્મા ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય સંવત્તન્તિ, યથયિદં ભિક્ખવે મિચ્છાદિટ્ઠિ. મિચ્છાદિટ્ઠિકસ્સ ભિક્ખવે અનુપ્પન્ના ચેવ અકુસલા ધમ્મા ઉપ્પજ્જન્તિ, ઉપ્પન્ના ચ અકુસલા ધમ્મા ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય સંવત્તન્તી’’તિ. એવમાદિકા ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – તતિયવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઞ્ચમાદીનિ અટ્ઠ સુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તતિયવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમાદીનિ અટ્ઠસુત્તાનિ ‘‘દુરક્ખાતે ભિક્ખવે ધમ્મવિનયે યો ચ સમાદપેતિ, યઞ્ચ સમાદપેતિ, યો ચ સમાદપિતો તથત્તાય પટિપજ્જતિ. સબ્બેતે બહું અપુઞ્ઞં પસવન્તિ. તંકિસ્સહેતુ, દુરક્ખાભત્તા ભિક્ખવે ધમ્મસ્સ. સ્વાક્ખાતે ભિક્ખવે ધમ્મવિનયે યો ચ સમાદપેતિ, યઞ્ચ સમાદપેતિ, યો ચ સમાદપિતો, તથત્તાય પટિપજ્જતિ, સબ્બેતે બહું પુઞ્ઞં પસવન્તિ. તંકિસ્સહેતુ સ્વાક્ખાતત્તા ભિક્ખવે ધમ્મસ્સા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – અપરઅચ્છરાસઙ્ઘાતવગ્ગે ¶ પન આવુસો ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – અપરઅચ્છરાસઙ્ઘાતવગ્ગે ભન્તે ‘‘અચ્છરાસઙ્ઘાતમત્તમ્પિ ચે ભિક્ખવે ભિક્ખુ પઠમં ઝાનં ભાવેતિ, અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અરિત્તજ્ઝાનો વિહરતિ સત્થુસાસનકરો ઓવાદપતિકરો અમોઘં રટ્ઠપિણ્ડં ભુઞ્જતિ, કો પન વાદો યે નં બહુલીકરોન્તી’’તિ એવમાદિકા ભન્તે ભગવતા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – સકલોપિ ¶ આવુસો કાયગતાસતિવગ્ગો ભગવતા કથં ભાસિતો.

વિસ્સજ્જના – યસ્સ કસ્સચિ ભિક્ખવે મહાસમુદ્દો ચેતસા ફુટો, અન્તોગધા તસ્સ કુન્નદિયો યાકાચિ સમુદ્દઙ્ગમા, એવમેવ ભિક્ખવે યસ્સ કસ્સચિ કાયગતાસતિ ભાવિતા બહુલીકતા, અન્તોગધા તસ્સ કુસલા ધમ્મા યેકેચિ વિજ્જાભાગિયા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા સકલોપિ કાયગતાસતિવગ્ગો ભાસિતો.

પુચ્છા – સકલોપિ ¶ આવુસો અમતવગ્ગો ભગવતા કથં ભાસતો.

વિસ્સજ્જના – અમતં તે ભિક્ખવે ન પરિભુઞ્જન્તિ, યે કાયગતાસતિં ન પરિભુઞ્જન્તિ. અમતં તે ભિક્ખવે પરિભુઞ્જન્તિ, યે કાયગતાસતિં પરિભુઞ્જન્તિ. અમતં તે ભિક્ખવે અપરિભુત્તં, યેસં કાયગતાસતિ અપરિભુત્તા. અમતં તે ભિક્ખવે પરિભુત્તં, યેસં કાયગતાસતિ પરિભુત્તાતિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા સકલોપિ અમતવગ્ગો ભાસિતો.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે દુકનિપાતે કમ્મકરણવગ્ગે પઠમં વજ્જસુત્તં કત્થ કસ્સ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં ‘‘દ્વેમાનિ ભિક્ખવે વજ્જાનિ. કતમાનિ દ્વે દિટ્ઠધમ્મિકઞ્ચ વજ્જં સમ્પરાયિકઞ્ચ વજ્જ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

તસ્માતિહ ¶ ભિક્ખવે એવં સિક્ખિતબ્બં ‘‘દિટ્ઠધમ્મિકસ્સ વજ્જસ્સ ભાયિસ્સામ, સમ્પરાયિકસ્સ વજ્જસ્સ ભાયિસ્સામ, વજ્જભીરુનો ભવિસ્સામ વજ્જભયદસ્સાવિનો’’તિ. એવઞ્હિ ખો ભિક્ખવે સિક્ખિતબ્બં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દુતિયં પધાનસુત્તં ભગવતા કત્થ કસ્સ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયંયેવ ભન્તે સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં ‘‘દ્વેમાનિ ભિક્ખવે પધાનાનિ દુરભિસમ્ભવાનિ લોકસ્મિં. કતમાનિ દ્વે, યઞ્ચ ગિહીનં અગારં અજ્ઝાવસતં ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારાનુપ્પાદનત્થં પધાનં, યઞ્ચ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતાનં સબ્બૂપધિપટિનિસ્સગ્ગત્તં પધાનં. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે દ્વે પધાનાનિ દુરભિસમ્ભવાનિ લોકસ્મિ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તપનીયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દ્વેમે ભિક્ખવે ધમ્મા તપનીયા. કતમે દ્વે, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચસ્સ કાયદુચ્ચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ કાય સુચરિતં, વચીદુચ્ચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ વચીસુચરિતં, મનોદુચ્ચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ મનોસુચરિતં. સો ‘‘કાયદુચ્ચરિતં મે કત’’ન્તિ તપ્પતિ, ‘‘અકતં મે કાયસુચરિત’’ન્તિ તપ્પતિ. વચીદુચ્ચરિતં (પ) ‘‘મનોદુચ્ચરિતં મે કત’’ન્તિ તપ્પતિ, ‘‘અકતં મે મનોસુચરિત’’ન્તિ તપ્પતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે ધમ્મા તપનીયાતિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – ચતુત્થં ¶ પન આવુસો અતપનીયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – ચતુત્થં ભન્તે અતપનીયસુત્તં ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે ધમ્મા અતપનીયા. કતમે દ્વે, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચસ્સ કાયસુચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ કાયદુચ્ચરિતં. વચીસુચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ વચીદુચ્ચરિતં. મનોસુચરિતં કતં હોતિ, અકતં હોતિ મનોદુચ્ચરિતં. સો ‘કાયસુચરિતં મે કત’ન્તિ ન તપ્પતિ, ‘અકતં મે કાયદુચ્ચરિત’ન્તિ નતપ્પતિ. ‘વચીસુચરિતં…પે… મનોસુચરિતં મે કત’ન્તિ ન તપ્પતિ. ‘અકતં મે મનોદુચ્ચરિત’ન્તિ ન તપ્પતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે ધમ્મા અતપનીયા’’તિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – પઞ્ચમં ¶ પન આવુસો ઉપઞ્ઞાતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પઞ્ચમં ભન્તે ઉપઞ્ઞાતસુત્તં ‘‘દ્વિન્નાહં ભિક્ખવે ધમ્માનં ઉપઞ્ઞાસિં. યા ચ અસન્તુટ્ઠિતા કુસલેસુ ધમ્મેસુ, યા ચ અપ્પટિવાનિતા પધાનસ્મિં. અપ્પટિવાનિ સુદાહં ભિક્ખવે પદહામિ ‘કામં-તચો ચ ન્હારુ ચ અટ્ઠિ ચ અવસિસ્સતુ ઉપસુસ્સતુ સરીરે મંસલોહિતં, યં ¶ તં પુરિસથામેન પુરિસવીરિયેન પુરિસપરક્કમેન પત્તબ્બં, ન તં અપાપુણિત્વા વીરિયસ્સ સણ્ઠાનં ભવિસ્સતી’’તિ. એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – નવમં ¶ પન આવુસો ચરિયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – નવમં ભન્તે ચરિયસુત્તં ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે ધમ્મા સુક્કા લોકં પાલેન્તિ. કતમે દ્વે, હિરીચ ઓત્તપ્પઞ્ચ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે સુક્કા ધમ્મા લોકં ન પાલેય્યું, નયિધ પઞ્ઞાયેથ ‘માતા’તિવા ‘માતુચ્છા’તિવા ‘માતુલાની’તિવા ‘આચરિયભરિયા’તિવા ‘ગરૂનં દારા’તિ’’વાતિ, એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – અધિકરણવગ્ગે ¶ પન આવુસો સત્તમસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે જાણુસ્સોણિં બ્રાહ્મણં આરબ્ભ ભાસિતં. જાણુસ્સોણિ ભન્તે બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘કો નુ ખો ભો ગોતમ હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરંમરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જન્તી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘કતત્તા ચ બ્રાહ્મણ અકતત્તા ચ એવમિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરંમરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જન્તી’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

કો ¶ નુ ખો ભો ગોતમ હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જન્તિ.

‘‘કતત્તાચ બ્રાહ્મણ અકતત્તાચ એવમિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જન્તિ’’ –

કો ¶ પન ભો ગોતમ હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જન્તિ –

કતત્તા ચ બ્રાહ્મણ અકતત્તા ચ એવમિધેકચ્ચે સત્તા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જન્તિ.

ન ખો અહં ઇમસ્સ ભોતો ગોતમસ્સ સંખિત્તેન ભાસિતસ્સ વિત્થારેન અત્થં અવિભત્તસ્સ વિત્થારેન અત્થં –

સાધુ મે ભવં ગોતમો તથા ધમ્મં દેસેતુ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમસુત્તં ભગવતા કત્થ કસ્સ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે આયસ્મતો આનન્દસ્સ ‘‘એકંસેનાહં આનન્દ અકરણીયં વદામિ કાયદુચ્ચરિતં મનોદુચ્ચરિત’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘એકંસેનાહં ¶ આનન્દ કરણીયં વદામિ કાયસુચરિતં વચીસુચરિતં મનોસુચરિતં’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે દુકનિપાતે અધિકરણવગ્ગે નવમસુત્તં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – અકુસલં ¶ ભિક્ખવે પજહથ, સક્કા ભિક્ખવે અકુસલં પજહિતું. નોચેદં ભિક્ખવે સક્કા અભવિસ્સ અકુસલં પજહિતું, નાહં એવં વદેય્યં ‘‘અકુસલં ભિક્ખવે પજહથા’’તિ. યસ્મા ચ ખો ભિક્ખવે સક્કા અકુસલં પજહિતું, તસ્માહં એવં વદામિ ‘‘અકુસલં ભિક્ખવે પજહથા’’તિ. અકુસલઞ્ચ હિદં ભિક્ખવે પહીનં અહિતાય દુક્ખાય સંવત્તેય્ય, નાહં એવંવદેય્યં ‘‘અકુસલં ભિક્ખવે પજહથા’’તિ. યસ્મા ચ ખો ભિક્ખવે અકુસલં પહીનં હિતાય સુખાય સંવત્તતિ, તસ્માહં એવં વદામિ ‘‘અકુસલં ભિક્ખવે પજહથા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમએકાદસમસુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે દસમએકાદસમસુત્તાનિ ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તિ. કતમે દ્વે, દુન્નિક્ખિત્તઞ્ચ પદબ્યઞ્જનં અત્થો ચ દુન્નીતો, દુન્નિક્ખિત્તસ્સ ભિક્ખવે પદબ્યઞ્જનસ્સ અત્થોપિ દુન્નયો હોતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તી’’તિ ચ. ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ ઠિતિયા અસમ્મોસાય અનન્તરધાનાય સંવત્તન્તિ. કતમે દ્વે, સુનિક્ખિત્તઞ્ચ પદબ્યઞ્જનં અત્થો ચ સુનીતો, સુનિક્ખિત્તસ્સ ભિક્ખવે પદબ્યઞ્જનસ્સ અત્થોપિ સુનયો હોતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ ઠિતિયા અસમ્મોસાય અનન્તરધાનાય સંવત્તન્તી’’તિ ચ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – બાલવગ્ગે ¶ પન આવુસો દુતિયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – બાલવગ્ગે ભન્તે દુતિયં સુત્તં ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે તથાગતં અબ્ભાચિક્ખન્તિ. કતમે દ્વે, દુટ્ઠો વા દોસન્તરો સદ્ધો વા દુગ્ગહિતેન. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે તથાગતં અબ્ભાચિક્ખન્તી’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે તતિયસુત્તં ભગવતા ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે તથાગતં અબ્ભાચિક્ખન્તિ. કતમે દ્વે, યો ચ અભાસિતં અલપિતં તથાગતેન ‘ભાસિતં લપિતં તથાગતેના’તિ દીપેતિ. યો ચ ભાસિતં લપિતં તથાગતેન ‘અભાસિતં અલપિતં તથાગતેનાતિ’ ¶ દીપેતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે તથાગતં અબ્ભાચિક્ખન્તિ. દ્વેમે ભિક્ખવે તથાગતં નાબ્ભાચિક્ખન્તિ. કતમે દ્વે, યો ચ અભાસિતં અલપિતં તથાગતેન ‘અભાસિતં અલપિતં તથાગતેના’તિ દીપેતિ. યો ચ ભાસિતં લપિતં તથાગતેન ‘ભાસિતં લપિતં તથાગતેના’તિ દીપેતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે દ્વે તથાગતં નાબ્ભાચિક્ખન્તી’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થપઞ્ચમસુત્તાનિ ભગવતા કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે ચતુત્થપઞ્ચમસુત્તાનિ ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે તથાગતં અબ્ભાચિક્ખન્તિ. કતમે દ્વે, યો ચ નેય્યત્થં સુત્તન્તં ‘નીતત્થો સુત્તન્તો’તિ ¶ દીપેતિ, યો ચ નીતત્થં સુત્તન્તં ‘નેય્યત્થો સુત્તન્તો’તિ દીપેતી’’તિ, એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – સમચિત્તવગ્ગે ¶ આવુસો પઠમસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સમચિત્તવગ્ગે ભન્તે પઠમસુત્તં ‘‘અસપ્પુરિસભૂમિઞ્ચ વો ભિક્ખવે દેસેસ્સામિ સપ્પુરિસભૂમિઞ્ચ, તં સુણાથ સાધુકં મનસિકરોથ, ભાસિસ્સામી’’તિ, એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દુતિયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે દુતિયસુત્તં ‘‘દ્વિન્નાહં ભિક્ખવે ન સુપ્પતિકાર વદામિ. કતમેસં દ્વિન્નં, માતુ ચ પિતુ ચા’’તિ, એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પઞ્ચમં સમચિત્તસુત્તં કત્થ કસ્સ કેન કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં ‘‘અજ્ઝત્તસંયોજનઞ્ચ આવુસો પુગ્ગલં દેસેસ્સામિ બહિદ્ધાસંયોજનઞ્ચ, તંસુણાથ

સાધુકં ¶ મનસિકરોથા’’તિ, એવમાદિના ભન્તે આયસ્મતા સારિપુત્તત્થેરેન ધમ્મસેનાપતિના ભાસિતં.

પુચ્છા – કથઞ્ચ ¶ આવુસો તત્થ ભગવા ઓવાદં અદાસિ.

વિસ્સજ્જના – તત્થ ભન્તે ભગવા ‘‘તસ્માતિહ સારિપુત્ત એવં સિક્ખિતબ્બં ‘સન્તિન્દ્રિયા ભવિસ્સામ સન્તમાનસા’તિ. એવઞ્હિ વો સારિપુત્ત સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ એવમાદિના ઓવાદમદાસિ.

‘‘એસો ભન્તે આયસ્મા સારિપુત્તો પુબ્બારામે મિગારમાતુપાસા દે ભિક્ખૂનં અજ્ઝત્તસંયોજનઞ્ચ પુગ્ગલં દેસેતિ બહિદ્ધા સંયોજનઞ્ચ’’ –

સાધુ ¶ ભન્તે ભગવા યેન આયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમતુ અનુકમ્પં ઉપાદાય.

તા ખો પન સારિપુત્ત દેવતા દસપિ હુત્વા વીસમ્પિ હુત્વા તિંસમ્પિ હુત્વા ચત્તાલીસમ્પિ હુત્વા પઞ્ઞાસમ્પિ હુત્વા સટ્ઠિપિ હુત્વા આરગ્ગકોટિનિતુદનમત્તેપિ તિટ્ઠન્તિ, ન ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં બ્યાબાધેન્તિ–

તસ્માતિહ ¶ સારિપુત્ત એવં સિક્ખિતબ્બં સન્તિન્દ્રિયા ભવિસ્સામ સન્તમાનસા.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે દુકનિપાતે પરિસવગ્ગે પઠમં ઉત્તાનસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પઠમં ભન્તે ઉત્તાનસુત્તં ‘‘દ્વેમા સિક્ખવે પરિસા, કતમા દ્વે, ઉત્તાના ચ પરિસા ગમ્ભીરા ચ પરિસા, કતમા ચ ભિક્ખવે ઉત્તાના પરિસા, ઇધ ભિક્ખવે યસ્સં પરિસાયં ભિક્ખૂ ઉદ્ધતા હોન્તિ ઉન્નળા ચપલા મુખરા વિકિણ્ણવાચા મુટ્ઠસ્સતી અસમ્પજાના અસમાહિતા વિબ્ભન્તચિત્તા પાકતિન્દ્રિયા. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે ઉત્તાના પરિસા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

એતદગ્ગં ભિક્ખવે ઇમાસં દ્વિન્નં પરિસાનં યદિદં ગમ્ભીરા પરિસા.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં અનગ્ગવતીસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે તતિયં અનગ્ગવતીસુત્તં ‘‘દ્વેમા ભિક્ખવે પરિસા. કતમા દ્વે, અનગ્ગવતી ચ પરિસા અગ્ગવતી ચ પરિસા. કતમા ચ ભિક્ખવે અનગ્ગવતી પરિસા, ઇધ ભિક્ખવે યસ્સં પરિસાયં થેરા ભિક્ખૂ બાહુલિકા હોન્તિ સાથલિકા, ઓક્કમને પુબ્બઙ્ગમા, પવિવેકે નિક્ખિત્તધુરા, ન વીરિયં આરભન્તિ અપ્પત્તસ્સ પત્તિયા અનધિગતસ્સ અધિગમાય અસચ્છિકભસ્સ સચ્છિકિરિયાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં ઓક્કાચિતવિનીતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે છટ્ઠં ઓક્કાચિતવિનીતસુત્તં ‘‘દ્વેમા ભિક્ખવે પરિસા. કતમા દ્વે, ઓક્કાચિતવિનીતા પરિસા નો પટિપુચ્છાવિનીતા, પટિપુચ્છા વિનીતા પરિસા નો ઓક્કાચિતવિનીતા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – પુગ્ગલવગ્ગે ¶ આવુસો એકાદસમં અસન્તસન્નિવાસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પુગ્ગલવગ્ગે ભન્તે એકાદસમં અસન્તસન્નિવાસસુત્તં ‘‘અસન્તસન્નિવાસઞ્ચ વો ભિક્ખવે દેસેસ્સામિ સન્તસન્નિવાસઞ્ચ, તં સુણાથ, સાધુકં મનસિકરોથ ભાસિસ્સામી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – સુખવગ્ગે ¶ પન આવુસો ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – સુખવગ્ગે ભન્તે ભગવતા ‘‘દ્વેમાનિ ભિક્ખવે સુખાનિ. કતમાનિ દ્વે, ગિહિસુખઞ્ચ પબ્બજિતસુખઞ્ચ, ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે દ્વે સુખાનિ. એતદગ્ગં ભિક્ખવે ઇમેસં દ્વિન્નં સુખાનં યદિદં પબ્બજિતસુખ’’ન્તિ એવમાદિકા ધમ્મદેસનાયો દેસિતા.

પુચ્છા – આયાચનવગ્ગે ¶ પન આવુસો ભગવતા પઠમાદીનિ ચત્તારિ સુત્તાનિ કથં ભાસિતાનિ.

વિસ્સજ્જના – આયાચનવગ્ગે ભન્તે પઠમાદીનિ ચત્તારિ સુત્તાનિ ‘‘સદ્ધો ભિક્ખવે ભિક્ખુ એવં સમ્મા આયાચમાનો આયાચેય્ય તાદિસો હોમિ, યાદિસા સારિપુત્તમોગ્ગલ્લાના’’તિ, એવમાદિના ભગવતા ભાસિતાનિ.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પઞ્ચમં અવણ્ણારહસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે પઞ્ચમં અવણ્ણારહસુત્તં ‘‘દ્વીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો બાલો અબ્યત્તો અસપ્પુરિસો એતં ઉપહતં અત્તાનં પરિહરતિ, સાવજ્જો ચ હોતિ સાનુવજ્જો ચ વિઞ્ઞૂનં, બહુઞ્ચ અપુઞ્ઞં પસવતી’’તિ, એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે દુકનિપાતે આયાચનવગ્ગે છટ્ઠં અપ્પસાદનીયસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – છટ્ઠં ભન્તે અપ્પસાદનીયસુત્તં ‘‘દ્વીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો બાલો અબ્યત્તો અસપ્પુરિસો એતં ઉપહતં અત્તાનં પરિહરતિ, સાવજ્જો ચ હોતિ સાનુવજ્જો ચ વિઞ્ઞૂનં, બહુઞ્ચ અપુઞ્ઞં પસવતિ. કતમેહિ દ્વીહિ, અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અપ્પસાદનીયે ઠાને પસાદં ઉપદંસેતિ, અનનુવિચ્ચ અપરિયો ગાહેત્વા પસાદનીયે ઠાને અપ્પસાદં ઉપદંસેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં માતાપિતુસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે સત્તમં માતાપિતુસુત્તં ‘‘દ્વીસુ ભિક્ખવે મિચ્છા પટિપજ્જમાનો બાલો અબ્યત્તો અસપ્પુરિસો એતં ઉપહતં અત્તાનં પરિહરતિ, સાવજ્જો ચ હોહિ સાનુવજ્જો ચ વિઞ્ઞૂનં, બહુઞ્ચ અપુઞ્ઞં પસવતિ. કતમેસુ દ્વીસુ, માતરિ ચ પિતરિ ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં તથાગતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ¶ ભન્તે અટ્ઠમં તથાગતસુત્તં ‘‘દ્વીસુ ભિક્ખવે મિચ્છાપટિપજ્જમાનો બાલો અબ્યત્તો અસપ્પુરિસો એતં ઉપહતં અત્તાનં પરિહરતિ, સાવજ્જો ચ હોતિ સાનુવજ્જો ચ વિઞ્ઞૂનં, બહુઞ્ચ અપુઞ્ઞં પસવતિ. કતમેસુ દ્વીસુ, તથાગતે ચ તથાગતસાવકે ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તિકનિપાતે ¶ પન આવુસો પઠમં ભયસુત્તં ભગવતા કત્થ કસ્સ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે સમ્બહુલાનં ‘‘યાનિ કાનિચિ ભિક્ખવે ભયાનિ ઉપ્પજ્જન્તિ, સબ્બાનિ તાનિ બાલતો ઉપ્પજ્જન્તિ નો પણ્ડિતતો. યે કેચિ ઉપ્પદ્દવા ઉપ્પજ્જન્તિ, સબ્બેતે બાલતો ઉપ્પજ્જન્તિ નો પણ્ડિતતો. યેકેચિ ઉપસગ્ગા ઉપ્પજ્જન્તિ, સબ્બેતે બાલતો ઉપ્પજ્જન્તિ નો પણ્ડિતતો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં ચિન્તીસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે ચિન્તીસુત્તં ‘‘તીણિમાનિ ભિક્ખવે બાલસ્સ બાલલક્ખણાનિ ¶ બાલનિમિત્તાનિ બાલાપદાનાનિ. કતમાનિ તીણિ, ઇધ ભિક્ખવે બાલો દુચ્ચિન્તિતચિન્તી ચ હોતિ દુબ્ભાસિતભાસી ચ દુક્કટકમ્મકારી ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં અચ્ચયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે ચતુત્થં અચ્ચયસુત્તં ‘‘તીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો બાલો વેદિતબ્બો. કતમેહિ તીહિ, અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં નપ્પટિકરોતિ, પરસ્સ ખો પન અચ્ચયં દેસેન્તસ્સ યથાધમ્મં નપ્પટિગ્ગણ્હાતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમં મલસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે દસમં મલસુત્તં ‘‘તીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો તયો મલે અપ્પહાય યથાભતં નિક્ખિત્તો એવં નિરયે. કતમેહિ તીહિ, દુસ્સીલો ચ હોતિ, દુસ્સીલ્યમલઞ્ચસ્સ અપ્પહીનં હોતિ. ઇસ્સુકી ચ હોતિ, ઇસ્સામલઞ્ચસ્સ અપ્પહીનં હોતિ. મચ્છરી ચ હોતિ, મચ્છરમલઞ્ચસ્સ અપ્પહીનં હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – રથકારવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં ઞાતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પઠમં ભન્તે ઞાતસુત્તં ‘‘તીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ઞાતો ભિક્ખુ બહુજનઅહિતાય પટિપન્નો હોતિ બહુજન દુક્ખાય બહુનો જનસ્સ અનત્થાય અહિતાય દુક્ખાય દેવમનુસ્સાનં. કતમેહિ તીહિ, અનનુલોમિકે કાયકમ્મે સમાદપેતિ, અનનુલોમિકે વચીકમ્મે સમાદપેતિ, અનનુલોમિકેસુ ધમ્મેસુ સમાદપેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં આસંસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે તતિયં આસંસસુત્તં ‘‘તયોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો નિરાસો આસંસો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે રથકારવગ્ગે પઞ્ચમં સચેતનસુત્તં કત્થ કસ્સ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – બારાણસિયં ભન્તે સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં આરબ્ભ ‘‘ભૂતપુબ્બં ભિક્ખવે રાજા અહોસિ સચેતનો નામ, અથ ખો ભિક્ખવે રાજા સચેતનો રથકારં આમન્તેસિ ઇતો મે સમ્મ રથકાર છન્નં માસાનં પચ્ચયેન સઙ્ગામો ભવિસ્સતિ સક્ખિસ્સસિ મે સમ્મ રથકાર નવં ચક્કયુગં કાતુ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં અપણ્ણકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – છટ્ઠં ભન્તે અપણ્ણકસુત્તં ‘‘તીહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ અપણ્ણકપટિપદં પટિપન્નો હોતિ, યોનિ ચસ્સ આરદ્ધા હોતિ આસવાનં ખયાય. કતમેહિ તીહિ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારો હોતિ, ભોજને મત્તઞ્ઞૂ હોતિ, જાગરિયમનુયુત્તો હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં દેવલોકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે અટ્ઠમં દેવલોકસુત્તં ‘‘સચે વો ભિક્ખવે અઞ્ઞતિત્થિયા પરિબ્બાજકા એવં પુચ્છેય્યું ‘‘દેવલોકૂપપત્તિયા આવુસો સમણે ગોતમે બ્રહ્મચરિયં વુસ્સથા’તિ. નનુ તુમ્હે ભિક્ખવે ¶ એવં પુટ્ઠા અટ્ટીયેય્યાથ હરાયેય્યાથ જિગુચ્છેય્યાથા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં પઠમપાપણિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે નવમં પઠમપાપણિકસુત્તં ‘‘તીહિ ભિક્ખવે અઙ્ગેહિ સમન્નાગતો પાપણિકો અભબ્બો અનધિગતં વા ભોગં અધિગન્તું, અધિગતં વા ભોગં ફાતિં કાતું. કતમેહિ તીહિ, ઇધ ભિક્ખવે પાપણિકો પુબ્બણ્હસમયં ન સક્કચ્ચં કમ્મન્તં અધિટ્ઠાતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – પુગ્ગલવગ્ગે ¶ પન આવુસો દુતિયં ગિલાનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પુગ્ગલવગ્ગે ભન્તે દુતિયં ગિલાનસુત્તં ‘‘તયોમે ભિક્ખવે ગિલાના સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો ગિલાનો લભન્તો વા સપ્પાયાનિ ભોજનાનિ અલભન્તો વા સપ્પાયાનિ ભોજનાનિ, લભન્તો વા સપ્પાયાનિ ભેસજ્જાનિ અલભન્તો વા સપ્પાયાનિ ભેસજ્જાનિ, લભન્તો વા પતિરૂપં ઉપટ્ઠાકં અલભન્તો વા પતિરૂપં ઉપટ્ઠાકં વુટ્ઠાતિ તમ્હા આબાધા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં બહુકારસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ¶ ભન્તે ચતુત્થં બહુકારસુત્તં ‘‘તયો મે ભિક્ખવે પુગ્ગલા પુગ્ગલસ્સ બહુકારા. કતમે તયો, યં ભિક્ખવે પુગ્ગલં આગમ્મ પુગ્ગલો બુદ્ધં સરણં ગતો હોતિ, ધમ્મં સરણં ગતો હોતિ, સઙ્ઘં સરણં ગતો હોતિ. અયં ભિક્ખવે પુગ્ગલો ઇમસ્સ પુગ્ગલસ્સ બહુકારો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા જાનતા પસ્સતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે પુગ્ગલવગ્ગે સત્તમં જિગુચ્છિતબ્બસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સત્તમં ભન્તે જિગુચ્છિતબ્બસુત્તં ‘‘તયોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો, અત્થિ ભિક્ખવે પુગ્ગલો જિગુચ્છિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો, અત્થિ ભિક્ખવે પુગ્ગલો અજ્ઝુપેક્ખિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો, અત્થિ ભિક્ખવે પુગ્ગલો સેવિતબ્બો ભજિતબ્બો પયિરુપાસિતબ્બો’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા જિગુચ્છિતબ્બો પુગ્ગલો નસેવિતબ્બો નભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – ‘‘કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો જિગુચ્છિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો. ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો દુસ્સીલો હોતિ પાપધમ્મો અસુચિસઙ્કસ્સરસમાચારો પટિચ્છન્નકમ્મન્તો અસ્સમણો સમણપટિઞ્ઞો અબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞો અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો કસમ્બુજાતો, એવરૂપો ભિક્ખવે પુગ્ગલો જિગુચ્છિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા જિગુચ્છિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો પુગ્ગલો પકાસિતો.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા અજ્ઝુપેક્ખિતબ્બો પુગ્ગલો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો અજ્ઝુપેક્ખિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો કોધનો હોતિ ઉપાયાસબહુલો, અપ્પમ્પિ વુત્તો સમાનો અભિસજ્જતિ કુપ્પતિ બ્યાપજ્જતિ પતિત્થીયતિ, કોપઞ્ચ દોસઞ્ચ અપ્પચ્ચયઞ્ચ પાતુકરોતી’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા તત્થ અજ્ઝુપેક્ખિતબ્બો ન સેવિતબ્બો ન ભજિતબ્બો ન પયિરુપાસિતબ્બો પુગ્ગલો પકાસિતો.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા સેવિતબ્બો પુગ્ગલો ભજિતબ્બો પયિરુપાસિતબ્બો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – ‘‘કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો સેવિતબ્બો ભજિતબ્બો પયિરુપાસિતબ્બો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો સીલવા હોતિ કલ્યાણધમ્મો, એવરૂપો ભિક્ખવે પુગ્ગલો સેવિતબ્બો ભજિતબ્બો ¶ પયિરુપાસિતબ્બો’’તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા સેવિતબ્બો પુગ્ગલો ભજિતબ્બો પયિરુપાસિતબ્બો પકાસિતો.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પુગ્ગલવગ્ગે અટ્ઠમં ગૂથભાણીસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે પુગ્ગલવગ્ગે અટ્ઠમં ગૂથભાણીસુત્તં ‘‘તયો મે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો, ગૂથભાણી પુપ્ફભાણી મધુભાણી’’તિ એવં ખો ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા ગૂથભાણીપુગ્ગલો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો ગૂથભાણી, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો સભગ્ગતો વા પરિસગ્ગતો વા ઞાતિમજ્ઝગતોવા પૂગમજ્ઝગતોવા રાજકુલમજ્ઝગતોવા અભિનીતો સક્ખિપુટ્ઠો ‘‘એહમ્ભો પુરિસ યં જાનાસિ, તં વદેહી’’તિ. સો અજાનં વા આહ ‘‘જાનામી’’તિ, જાનં વા આહ ‘‘ન જાનામી’’તિ, અપસ્સં વા આહ ‘‘પસ્સામી’’તિ, પસ્સં વા આહ ‘‘ન પસ્સામી’’તિ. ઇતિ અત્તહેતુ વા પરહેતુ વા આમિસકિઞ્ચિક્ખહેતુ વા સમ્પજાનમુસા ભાસિતા હોતિ. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે પુગ્ગલો ગૂથભાણીતિ, એવં ખો ભન્તે તત્થ ભગવતા ગૂથભાણીપુગ્ગલો પકાસિતો.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા પુપ્ફભાણીપુગ્ગલો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો પુપ્ફભાણી, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો સભગ્ગતો વા પરિસગ્ગતો વા ઞાતિમજ્ઝગતો વા પૂગમજ્ઝગતોવા રાજકુલમજ્ઝગતો વા અભિનીતો સક્ખિપુટ્ઠો ‘‘એહમ્ભો પુરિસ યં પજાનાસિ, તં વદેહી’’તિ. સો અજાનં વા આહ ‘‘ન જાનામી’’તિ, જાનં વા આહ ‘‘જાનામી’’તિ, અપસ્સં વા આહ ‘‘ન પસ્સામી’’તિ, પસ્સં વા આહ ‘‘પસ્સામી’’તિ, ઇતિ અત્તહેતુ વા પરહેતુ વા આમિસકિઞ્ચિક્ખહેતુ વા ન સમ્પજાનમુસા ભાસિતા હોતિ, અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે પુગ્ગલો પુપ્ફભાણીતિ, એવં ખો ભન્તે તત્થ ભગવતા પુપ્ફભાણીપુગ્ગલો પકાસિતો.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા મધુભાણી પુગ્ગલો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કતમો ચ ભિક્ખવે પુગ્ગલો મધુભાણી, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો ફરુસં વાચં પહાય ફરુસાય વાચાય પટિવિરતો

હોતીતિ ¶ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા તત્થ મધુભાણી પુગ્ગલો પકાસિતો.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પુગ્ગલવગ્ગે નવમં અન્ધસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે પુગ્ગલવગ્ગે નવમં અન્ધસુત્તં ‘‘તયોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો અન્ધો એકચક્ખુ દ્વિચક્ખૂ’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – કીદિસો આવુસો પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા અન્ધો અક્ખાતો.

વિસ્સજ્જના – યસ્સ ભન્તે ભોગેસુ ચેવ ધમ્મેસુ ચ પઞ્ઞાચક્ખુ નત્થિ, એદિસો ભન્તે પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા અન્ધો અક્ખાતો.

પુચ્છા – કીદિસો ¶ પન આવુસો પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા એકચક્ખુ અક્ખાતો.

વિસ્સજ્જના – યસ્સ ભન્તે ભોગેસુયેવ પઞ્ઞાચક્ખુ અત્થિ ન ધમ્મેસુ. ઈદિસો ભન્તે પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા એકચક્ખુ અક્ખાતો.

પુચ્છા – કીદિસો ¶ પન આવુસો પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા દ્વિચક્ખુ અક્ખાતો.

વિસ્સજ્જના – યસ્સ ભન્તે ભોગેસુ ચેવ ધમ્મેસુ ચ પઞ્ઞાચક્ખુ અત્થિ, ઈદિસો ભન્તે પુગ્ગલો તત્થ ભગવતા દ્વિચક્ખુ અક્ખાતો.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા જાનતા પસ્સતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે પુગ્ગલવગ્ગે દસમં અવકુજ્જસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દસમં ભન્તે અવકુજ્જસુત્તં ‘‘તયો મે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો, અવકુજ્જપઞ્ઞો પુગ્ગલો ઉચ્છઙ્ગપઞ્ઞો પુગ્ગલો પુથુપઞ્ઞો પુગ્ગલો. કતમો ચ ભિક્ખવે અવકુજ્જપઞ્ઞો પુગ્ગલો. ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો આરામં ગન્તા હોતિ અભિક્ખણં ભિક્ખૂનં સન્તિકે ધમ્મસ્સવનાય, તસ્સ ભિક્ખૂ ધમ્મં દેસેન્તિઆદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં ¶ બ્રહ્મચરિયં પકાસેન્તિ. સો તસ્મિં આસને નિસિન્નો તસ્સા કથાય નેવાદિં મનસિકરોતિ, ન મજ્ઝં મનસિકરોતિ, ન પરિયોસાનં મનસિકરોતિ, વુટ્ઠિતોપિ તમ્હા આસના તસ્સા કથાય નેવાદિં મનસિકરોતિ, ન મજ્ઝં મનસિકરોતિ, ન પરિયોસાનં મનસિકરોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – દેવદૂતવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં સબ્રહ્મકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દેવદૂતવગ્ગે ભન્તે પઠમં સબ્રહ્મકસુત્તં ‘‘સબ્રહ્મકાનિ ભિક્ખવે તાનિ કુલાનિ, યેસં પુત્તાનં માતાપિતરો અજ્ઝાગારે પૂજિતા હોન્તિ. સપુબ્બચરિયકાનિ ભિક્ખવે તાનિ કુલાનિ, યેસં પુત્તાનં માતાપિતરો અજ્ઝાગારે પૂજિતા હોન્તિ. આહુનેય્યાનિ ભિક્ખવે તાનિ કુલાનિ, યેસં પુત્તાનં માતાપિતરો અજ્ઝાગારે પૂજિતા હોન્તિ. બ્રહ્માતિ ભિક્ખવે માતાપિતૂનં એતં અધિવચનં. પુબ્બાચરિયાતિ ભિક્ખવે માતાપિતૂનં એતં અધિવચનં. આહુનેય્યાતિ ભિક્ખવે એતં માતાપિતૂનં અધિવચનં. તં કિસ્સ હેતુ, બહુકારા ભિક્ખવે માતાપિતરો પુત્તાનં આપાદકા પોસકા ઇમસ્સ લોકસ્સ દસ્સેતારો’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

બ્રહ્માતિ ¶ માતાપિતરો, પુબ્બાચરિયાતિ વુચ્ચરે;

આહુનેય્યા ચ પુત્તાનં, પજાય અનુકમ્પકા;

તસ્મા હિ ને નમસ્સેય્ય, સક્કરેય્ય ચ પણ્ડિતો;

અન્નેન અથ પાનેન, વત્થેન સયનેન ચ;

ઉચ્છાદનેન ન્હાપનેન, પાદાનં ધોવનેન ચ;

તાય નં પારિચરિયાય, માતાપિતૂસુ પણ્ડિતા.

ઇધેવ નં પસંસન્તિ, પેચ્ચ સગ્ગે પમોદતીતિ –

પુચ્છા – તત્થેવ આવુસો પઞ્ચમં હત્થકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – પઞ્ચમં ભન્તે હત્થકસુત્તં આળવિયં હત્થકં આળવકં આરબ્ભ ભાસિતં. હત્થકો ભન્તે આળવકો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘કચ્ચિ ભન્તે ભગવા સુખમસયિત્થા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘એવં કુમાર સુખમસયિત્થ યે ચ પન લોકે સુખં સેન્તિ, અહં તેસં અઞ્ઞતરો’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

‘‘કચ્ચિ ¶ ભન્તે ભગવા સુખમસયિત્થ’’.

‘‘એવં કુમાર સુખમસયિત્થ, યે ચ પન લોકે સુખં સેન્તિ, અહં તેસં અઞ્ઞતરો’’.

‘‘એવં ¶ કુમાર સુખમસયિત્થ, યે ચ પન લોકે સુખં સેન્તિ, અહં તેસં અઞ્ઞતરો’’.

પુચ્છા – તેનાવુસો ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે દેવદૂતવગ્ગે છટ્ઠં દેવદૂતસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – છટ્ઠં ¶ ભન્તે દેવદૂતસુત્તં ‘‘તીણિમાનિ ભિક્ખવે દેવદૂતાનિ. કતમાનિ તીણિ, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરતિ, વાચાય દુચ્ચરિતં ચરતિ, મનસા દુચ્ચરિતં ચરતિ. સો કાયેન દુચ્ચરિતં ચરિત્વા વાચાય દુચ્ચરિતં ચરિત્વા મનસા દુચ્ચરિતં ચરિત્વા કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ. તમેનં ભિક્ખવે નિરયપાલા નાનાબાહાસુ ગહેત્વા યમસ્સ રઞ્ઞો દસ્સેન્તિ-અયં દેવ પુરિસો અમત્તેય્યો અપેત્તેય્યો અસામઞ્ઞો અબ્રહ્મઞ્ઞો, ન કુલે જેટ્ઠપચાયી, ઇમસ્સ દેવો દણ્ડં પણેતૂ’’તિ. એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો પઠમદેવદૂત સમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

વિસ્સજ્જના – તમેનં ભિક્ખવે યમો રાજા પઠમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ ‘‘અમ્ભો પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ પઠમં દેવદૂતં પાતુભૂત’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો પઠમદેવદૂતસમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

‘‘અમ્ભો પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ પઠમં દેવદૂતં પાતુભૂતં’’.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો દુતિયદેવદૂત સમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

વિસ્સજ્જના – તમેનં ભિક્ખવે યમો રાજા પઠમં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા દુતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ ‘‘અમ્ભો પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ દુતિયં દેવદૂતં પાતુભૂત’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો દુતિયા દેવદૂતસમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

‘‘અમ્ભો ¶ પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ દુતિય દેવદૂતં પાતુભૂતં’’.

‘‘અમ્ભો પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ઇત્થીં વા પુરિસં વા આબાધિકં દુક્ખિતં બાળ્હગિલાનં સકે મુત્તકરીસે પલિપન્નં સેમાનં અઞ્ઞેહિ વુટ્ઠાપિયમાનં અઞ્ઞેહિ સંવેસિયમાનં’’ –

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો તતિયદેવદૂત સમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

વિસ્સજ્જના – તમેનં ભિક્ખવે યમો રાજા દુતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા તતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જતિ સમનુગાહતિ સમનુભાસતિ ‘‘અમ્ભો પુરિસ નત્વં મનુસ્સેસુ તતિયં દેવદૂતં પાતુભૂતન્તિ’’ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા યમસ્સ રઞ્ઞો તતિયા દેવદૂતસમનુયુઞ્જના પકાસિતા.

‘‘અમ્ભો પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ તતિયં દેવદૂતં પાતુભૂતં’’.

‘‘અમ્ભો ¶ પુરિસ ન ત્વં અદ્દસ મનુસ્સેસુ ઇત્થિં વા પુરિસં વા એકાહમતં વા દ્વીહમતં વા તીહમતં વા ઉદ્ધુમાતકં વિનીલકં વિપુબ્બકજાતં’’ –

‘‘નાસક્ખિસ્સં ભન્તે પમાદસ્સં ભન્તે’’ –

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા નેરયિકસ્સ સત્તસ્સ નિરય દુક્ખપટિસંવેદના પકાસિતા.

વિસ્સજ્જના – તમેનં ભિક્ખવે ‘‘યમો રાજા તતિયં દેવદૂતં સમનુયુઞ્જિત્વા સમનુગાહિત્વા સમનુભાસિત્વા તુણ્હી હોતિ. તમેનં ભિક્ખવે નિરયપાલા પઞ્ચવિધબન્ધનં નામ કારણં કરોન્તિ, તત્તં અયોખિલં હત્થે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં દુતિયસ્મિં હત્થે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં પાદે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં દુતિયસ્મિં પાદે ગમેન્તિ, તત્તં અયોખિલં મજ્ઝેઉરસ્મિં ગમેન્તિ. સો તત્થ દુક્ખા તિબ્બા ખરા કટુકા વેદના વેદયતિ, ન ચ તાવ કાલં કરોતિ, યાવ ન તં પાપકમ્મં બ્યન્તીહોતી’’તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા નેરયિકસ્સ નિરયદુક્ખપટિસંવેદના પકાસિતા.

પુચ્છા – કથં ¶ પનાવુસો તત્થ ભગવતા સંવેજનીયકથા કથિતા.

વિસ્સજ્જના – ભૂતપુબ્બં ભિક્ખવે યમસ્સ રઞ્ઞો એતદહોસિ ‘‘યે કિર ભો લોકે પાપકાનિ કમ્માનિ કરોન્તિ, તે એવરૂપા વિવિધા કમ્મકરણા કરીયન્તિ, અહોવતાહં મનુસ્સત્તં લભેય્યં, તથાગતો ચ લોકે ઉપ્પજ્જેય્ય અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો’’તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા સંવેજનીયકથા કથિતા.

‘‘યે ¶ કિર ભો લોકે પાપકાનિ કમ્માનિ કરોન્તિ’’.

‘‘ચોદિતા ¶ દેવદૂતેહિ, યે પમજ્જન્તિ માણવા;

તે દીઘરત્તં સોચન્તિ, હીનકાયૂપગા નરા.

યે ચ ખો દેવદૂતેહિ, સન્તો સપ્પુરિસા ઇધ;

ચોદિતા ન પમજ્જન્તિ, અરિયધમ્મે કુદાચનં.

ઉપાદાને ભયં દિસ્વા, જાતિમરણસમ્ભવે;

અનુપાદા વિમુચ્ચન્તિ, જાતિમરણસઙ્ખયે.

તે અપ્પમત્તા સુખિનો, દિટ્ઠધમ્માભિનિબ્બુતા;

સબ્બવેરભયાતીતા, સબ્બદુક્ખં ઉપચ્ચગું’’ હુ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે દેવદૂતવગ્ગે અટ્ઠમં ચતુમહારાજસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – અટ્ઠમં ભન્તે ચતુમહારાજસુત્તં ‘‘અટ્ઠમિયં ભિક્ખવે પક્ખસ્સ ચતુન્નં મહારાજાનં અમચ્ચા પારિસજ્જા ઇમં લોકં અનુવિચરન્તિ કચ્ચિ બહૂ મનુસ્સા મનુસ્સેસુ મત્તેય્યા પેત્તેય્યા સામઞ્ઞા બ્રહ્મઞ્ઞા કુલે જેટ્ઠપચાયિનો, ઉપોસથં ઉપવસન્તિ પટિજાગરોન્તિ, પુઞ્ઞાનિ કરોન્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

અપ્પકા ¶ ખો મારિસા મનુસ્સા મનુસ્સેસુ મત્તેય્યા પેત્તેય્યા સામઞ્ઞા બ્રહ્મઞ્ઞા કુલે જેટ્ઠપચાયિનો, ઉપોસથં ઉપવસન્તિ પટિજાગરોન્તિ, પુઞ્ઞાનિ કરોન્તિ.

‘‘દિબ્બા ¶ વત ભો કાયા પરિહાયિસ્સન્તિ, પરિપૂરિસ્સન્તિ અસુર કાયા’’ –

બહૂ ખો મારિસા મનુસ્સા મનુસ્સેસુ મત્તેય્યા પેત્તેય્યા સામઞ્ઞા બ્રહ્મઞ્ઞા કુલે જેટ્ઠપચાયિનો, ઉપોસથં ઉપવસન્તિ પટિજાગરોન્તિ, પુઞ્ઞાનિ કરોન્તિ.

‘‘દિબ્બા ¶ વત ભો કાયા પરિપૂરિસ્સન્તિ, પરિહાયિસ્સન્તિ અસુર કાયા’’ –

પુચ્છા – તત્થેવ આવુસો દસમં આધિપતેય્યસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે દસમં આધિપતેય્યસુત્તં ‘‘તીણિમાનિ ભિક્ખવે આધિપતેય્યાનિ. કતમાનિ તીણિ, અત્તાધિપતેય્યં લોકાધિપતેય્યં ધમ્માધિપતેય્યં. કતમઞ્ચ ભિક્ખવે અત્તાધિપતેય્યં, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અરઞ્ઞગતો વા રુક્ખમૂલગતો વા સુઞ્ઞાગારગતો વા ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

બ્રાહ્મણવગ્ગ, પરિબ્બાજકસુત્ત

પુચ્છા – બ્રાહ્મણવગ્ગે ¶ આવુસો ચતુત્થં પરિબ્બાજકસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – બ્રાહ્મણવગ્ગે ભન્તે ચતુત્થં પરિબ્બાજકસુત્તં અઞ્ઞતરં બ્રાહ્મણ પરિબ્બાજકં આરબ્ભ ભાસિતં. અઞ્ઞતરો ભન્તે બ્રાહ્મણપરિબ્બાજકો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘સન્નિટ્ઠિકો ધમ્મો સન્દિટ્ઠિકો ધમ્મોતિ ભો ગોતમ વુચ્ચતિ, કિત્તાવતાનુ ખો ભો ગોતમ સન્દિટ્ઠિકો ધમ્મો હોતિ અકાલિકો એહિપસ્સિકો ઓપનેય્યિકો પચ્ચત્તં વેદિતબ્બો વિઞ્ઞૂહી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘રત્તો ખો બ્રાહ્મણ રાગેન અભિભૂતો પરિયાદિન્નચિત્તો અત્તબ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, પરબ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, ઉભય બ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, ચેતસિકમ્પિ દુક્ખં દોમનસ્સં પટિસંવેદેતિ, રાગે પહીને નેવત્તબ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, નપરબ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, નઉભયબ્યાબાધાયપિ ચેતેતિ, નચેતસિકં દુક્ખં દોમનસ્સં પટિસંવેદેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં વચ્છગોત્તસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સત્તમં ભન્તે વચ્છગોત્તસુત્તં વચ્છગોત્તં પરિબ્બાજકં આરબ્ભ ભાસિતં. વચ્છગોત્તો ભન્તે પરિબ્બાજકો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘સુતં મેતં ભો ગોતમ સમણો ગોતમો એવમાહ ‘‘મય્હમેવ દાનં દાતબ્બં, નાઞ્ઞેસં દાનં દાતબ્બ. (પેય્યાલ) અનબ્ભક્ખા તુકામાહિ મયં ભવન્તં ગોતમ’’ન્તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘યે તે વચ્છ એવમાહંસુ સમણો ગોતમો એવમાહ મય્હમેવ દાનં દાતબ્બં, નાઞ્ઞેસં દાતબ્બ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમં સઙ્ગારવસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દસમં ¶ ભન્તે સઙ્ગારવસુત્તં સઙ્ગારવં બ્રાહ્મણં આરબ્ભ ભાસિતં. સઙ્ગારવો ભન્તે બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘મયમસ્સુ ભો ગોતમ બ્રાહ્મણા નામ યઞ્ઞં યજામપિ યજાપેમપિ, તત્ર ભો ગોતમ યો ચેવ યજતિ યો ચ યજાપેતિ, સબ્બે તે અનેકસારીરિકં પુઞ્ઞપ્પટિપદં પટિપન્ના હોન્તિ, યદિદં યઞ્ઞાધિકરણં, યોપનાયં ભો ગોતમ યસ્સ વા કુલા અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો એકમત્તાનં દમેતિ, એકમત્તાનં સમેતિ, એકમત્તાનં પરિનિબ્બાપેતિ, એવમસ્સાયં એકસારીરિકં પુઞ્ઞપ્પટિપદં પટિપન્નો હોતિ, યદિદં પબ્બજ્જાધિકરણ’’ન્તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘તેનહિ બ્રાહ્મણ તઞ્ઞેવેત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ, યથા તે ખમેય્ય, તથા નં બ્યાકરેય્યાસી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘ઇચ્ચાયપિ ¶ ભો ગોતમ એવં ભન્તે અનેકસારીરિકા પુઞ્ઞપ્પટિપદા હોતિ’’ –

પુચ્છા – તત્થેવ આવુસો દુતિય અનુસન્ધિમ્હિ ભગવતા કીદિસી ધમ્મદેસના દેસિતા.

વિસ્સજ્જના – તત્થેવ ભન્તે દુતિયે અનુસન્ધિમ્હિ તિવિધા પાટિહારિયા પટિસંયુત્તા ધમ્મદેસના ભગવતા દેસિતા.

‘‘સેય્યથાપિ ¶ ભવં ગોતમો ભવઞ્ચાનન્દો, એતે મે પુજ્જા એતે મે પાસંસા’’ –

‘‘સેય્યથાપિ ભવં ગોતમો ભવઞ્ચાનન્દો, એતે મે પુજ્જા એતે મે પાસંસા’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિમાતે મહાવગ્ગે તતિયં વેનાગપુરસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – કોસલેસુ ભન્તે વેનાગપુરે નામ બ્રાહ્મણાનં ગામે વેનાગપુરિકં વચ્છગોત્તં બ્રાહ્મણં આરબ્ભ ભાસિતં. વેનાગપુરિકો ભન્તે વચ્છગોત્તો બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘અચ્છરિયં ભો ગોતમ, અબ્ભુતં ભો ગોતમ, યાવઞ્ચિદં ભોતો ગોતમસ્સ વિપ્પસન્નાનિ ઇન્દ્રિયાનિ, પરિસુદ્ધો છવિવણ્ણો પરિયોદાતો (પેય્યાલ) એવરૂપાનં નૂન ભવં ગોતમો ઉચ્ચાસયન મહાસયનાનં નિકામલાભી અકિચ્છલાભી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘યાનિ ખો પન તાનિ બ્રાહ્મણ ઉચ્ચાસયન મહાસયનાનિ. સેય્યથિદં, આસન્દિ પલ્લઙ્કો ગોનકો ચિત્તકો ¶ પટિકા પટલિકા તૂલિકા વિકતિકા ઉદ્દલોમી એકન્તલોમી કટ્ટિસ્સં કોસેય્યં કુટ્ટકં હત્થત્થરં અસ્સત્થરં રથત્થરં અજિનપ્પવેણી કદલિમિગપવરપચ્ચત્થરણં સઉત્તરચ્છદં ઉભતોલોહિતકૂપધાનં. દુલ્લભાનિ તાનિ પબ્બજિતાનં, લદ્ધા ચ પન નકપ્પન્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘અચ્છરિયં ભો ગોતમ અબ્ભુતં ભો ગોતમ’’.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા દિબ્બં ઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

વિસ્સજ્જના – ઇધાહં બ્રાહ્મણ યં ગામં વા નિગમં વા ઉપનિસ્સાય વિહરામિ, સો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય તમેવ ગામં વા નિગમં વા પિણ્ડાય પવિસામિ, સો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો વનન્તઞ્ઞેવ પવિસામીતિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા દિબ્બં ઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો તત્થ ભગવતા બ્રહ્મં ઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

વિસ્સજ્જના – ઇધાહં બ્રાહ્મણં યં ગામં વા નિગમં વા ઉપનિસ્સાય વિહરામિ, સો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય તમેવ ગામં વા નિગમં ¶ વા પિણ્ડાય પવિસામીતિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા બ્રહ્મઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

કતમં પન તં ભો ગોતમ બ્રહ્મઉચ્ચાસયનમહાસયનં.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા અરિયં ઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

વિસ્સજ્જના – ઇધાહં ¶ બ્રાહ્મણ યં ગામં વા નિગમં વા ઉપનિસ્સાય વિહરામિ, સો પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય તમેવ ગામં વા નિગમં વા પિણ્ડાય પવિસામિ. સો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાત પટિક્કન્તો વનન્તઞ્ઞેવ પવિસામીતિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા અરિયં ઉચ્ચાસયનમહાસયનં દેસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો મહાવગ્ગે પઞ્ચમં કેસમુત્તિસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – કોસલેસુ ભન્તે કેસમુત્તેનામ કાલામાનં નિગમે કેસમુત્તિયે કાલામે આરબ્ભ ભાસિતં. કેસમુત્તિયા ભન્તે કાલામા ભગવન્તં એતદવોચું ‘‘સન્તિ ભન્તે એકે સમણ બ્રાહ્મણા કેસમુત્તં આગચ્છન્તિ, તે સકંયેવ વાદં દીપેન્તિ, જોતેન્તિ, પરપ્પવાદં પન ખુંસેન્તિ વમ્ભેન્તિ પરિભવન્તિ, ઓમક્ખિં કરોન્તિ, અપરેપિ ભન્તે એકે સમણબ્રાહ્મણા કેસમુત્તં આગચ્છન્તિ, તેપિ સકંયેવ વાદં દીપેન્તિ જોતેન્તિ, પરપ્પવાદં પન ખુંસેન્તિ વમ્ભેન્તિ પરિભવન્તિ, ઓમક્ખિં કરોન્તિ. તેસં નો ભન્તે અમ્હાકં હોતેવ કઙ્ખા, હોતિ વિચિકિચ્છા કો સુ નામ ઇમેસં ભવતં સમણબ્રાહ્મણાનં સચ્ચં આહ, કો મુસા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘અલઞ્હિ વો કાલામા કઙ્ખિતું અલં વિચિકિચ્છિતું, કઙ્ખીયેવ પન વો ઠાને વિચિકિચ્છા ઉપ્પન્ના’’તિ એવ માદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે મહાવગ્ગે દસમં ઉપોસથસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે વિસાખં મિગારમાતરં આરબ્ભ ‘‘તયો ખો મે વિસાખે ઉપોસથા. કતમે તયો. ગોપાલકુપોસથો નિગણ્ઠુપોસથો અરિયુપોસથો’’તિ એવં ખો ભગવતા ભાસિતં.

હન્દ કુતો નુ ત્વં વિસાખે આગચ્છસિ દિવા દિવસ્સ.

‘‘તયો ¶ ખો મે વિસાખે ઉપોસથા. કતમે તયો, ગોપાલકુપોસથો નિગણ્ઠુપોસથો અરિયુપોસથો’’ –

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો તત્થ ભગવતા ગોપાલકુપોસથો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કથઞ્ચ વિસાખે ગોપાલકુપોસથો હોતિ, સેય્યથાપિ વિસાખે ગોપાલકો સાયન્હસમયે સામિકાનં ગાવો નિય્યાતેત્વા ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ ‘‘અજ્જ ખો ગાવો અમુકસ્મિઞ્ચ અમુકસ્મિઞ્ચ પદેસે ચરિંસુ, અમુકસ્મિઞ્ચ અમુકસ્મિઞ્ચ પદેસે પાનીયાનિ પિવિંસુ.

સ્વે ¶ દાનિ ગાવો અમુકસ્મિઞ્ચ અમુકસ્મિઞ્ચ પદેસે ચરિસ્સન્તિ, અમુકસ્મિઞ્ચ અમુકસ્મિઞ્ચ પદેસે પાનીયાનિ પિવિસ્સન્તી’’તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા ગોપાલકુપોસથો પકાસિતો.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા નિગણ્ઠુપોસથો પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કથઞ્ચ વિસાખે નિગણ્ઠુપોસથો હોતિ, અત્થિ વિસાખે નિગણ્ઠાનામ સમણજાતિકા, તે સાવકં એવં સમાદપેન્તિ, ‘‘એહિત્વં અમ્ભોપુરિસ યે પુરત્થિમાય દિસાય પાણા પરં યોજનસતં, તેસુ દણ્ડં નિક્ખિપાહિ, યે પચ્છિમાય દિસાય. યે ઉત્તરાય દિસાય. યે દક્ખિણાય દિસાય પાણા પરં યોજનસતં, તેસુ દણ્ડં નિક્ખિપાહી’’તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા નિગણ્ઠુપોસથો પકાસિતો.

એહિ ત્વં અમ્ભો પુરિસ સબ્બચેલાનિ નિક્ખિપિત્વા એવં વદેહિ.

નાહં ¶ ક્વચનિ કસ્સચિ કિઞ્ચનતસ્મિં, ન ચ મમ ક્વચનિ કત્થચિ કિઞ્ચન તત્થિ.

પુચ્છા – કથઞ્ચાવુસો ¶ તત્થ ભગવતા અરિયુપોસથો વિત્થારેન વિભજિત્વા પકાસિતો.

વિસ્સજ્જના – કથઞ્ચ વિસાખે અરિયુપોસથો હોતિ, ઉપક્કિલિટ્ઠસ્સ વિસાખે ચિત્તસ્સ ઉપક્કમેન પરિયોદપના હોતિ. કથઞ્ચ વિસાખે ઉપક્કિલિટ્ઠસ્સ ચિત્તસ્સ ઉપક્કમેન પરિયોદપના હોતિ. ઇધ વિસાખે અરિયસાવકો તથાગતં અનુસ્સરતિ ‘‘ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’’તિ. તસ્સ તથાગતં અનુસ્સરતો ચિત્તં પસીદતિ, પામોજ્જં ઉપ્પજ્જતિ, યે ચિત્તસ્સ ઉપક્કિલેસા તે પહીયન્તીતિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા અરિયો ઉપોસથો વિત્થારેત્વા પકાસિતો.

પુચ્છા – એવં ¶ ઉપવુત્થસ્સ પન આવુસો અરિયુપોસથસ્સ કથં મહપ્ફલતા મહાનિસંસતા વુત્તા ભગવતા.

વિસ્સજ્જના – કીવમહપ્ફલા હોતિ, કીવમહાનિસંસો, કીવમહાજુતિકો, કીવમહાવિપ્ફારો, સેય્યથાપિ વિસાખે યો ઇમેસં સોળસન્નં મહાજનપદાનં પહૂતરત્તજનપદાનં ઇસ્સરિયાધિપચ્ચં રજ્જં કારેય્ય, સેય્યથિદં ‘‘અઙ્ગાનં મગધાનં કાસીનં કોસલાનં વજ્જીનં મલ્લાનં ચેતીનં વઙ્ગાનં કુરૂનં પઞ્ચાલાનં મચ્છાનં સૂરસેનાનં અસ્સકાનં અવન્તીનં ગન્ધારાનં કમ્બોજાનં, અટ્ઠઙ્ગસમન્નાગતસ્સ ઉપોસથસ્સ એતં કલં નાગ્ઘતિ સોળસિ’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે તત્થ ભગવતા એવં ઉપવુત્થસ્સ અરિયુપોસથસ્સ મહપ્ફલતા મહાનિસંસતા વુત્તા.

પુચ્છા – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો તિકનિપાતે આનન્દવગ્ગે દુતિયં આજીવકસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કેન કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – કોસમ્બિયં ભન્તે અઞ્ઞતરં આજીવકસાવકં ગહપતિં આરબ્ભ આયસ્મતા આનન્દત્થેરેન ધમ્મભણ્ડાગારિકેન ભાસિતં. અઞ્ઞતરો ભન્તે આજીવકસાવકો ગહપતિ આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચ ‘‘કેસં નો ભન્તે આનન્દ ધમ્મો સ્વાક્ખાતો, કે લોકે સુપ્પટિપન્ના, કે લોકે સુકતા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘તેન હિ ગહપતિ તઞ્ઞેવેત્થ પટિપુચ્છિસ્સામિ, યથા તે ખમેય્ય, તથા નં બ્યાકરેય્યાસી’’તિ એવમાદિના આયસ્મતા આનન્દત્થેરેન ધમ્મભણ્ડાગારિકેન ભાસિતં.

‘‘કેસં ¶ નો ભન્તે આનન્દ ધમ્મો સ્વાક્ખાતો, કે લોકે સુપ્પટિપન્ના, કે લોકે સુકતા’’.

‘‘ઇતિ ¶ ખો ગહપતિ તયાવેતં બ્યાકતં’’ –

‘‘અભિક્કન્તં ¶ ભન્તે, અભિક્કન્તં ભન્તે, સેય્યથાપિ ભન્તે નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય’’ –

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં ગન્ધજાતસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – આયસ્મન્તં ભન્તે આનન્દં આરબ્ભ ભાસિતં. આયસ્મા ભન્તે આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘તીણિમાનિ ભન્તે ગન્ધજાતાનિ, યેસં અનુવાતંયેવ ગન્ધો ગચ્છતિ નો પટિવાતં…પે… અત્થિ નુ ખો ભન્તે કિઞ્ચિ ગન્ધજાતં, યસ્સ અનુવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતિ પટિવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતિ, અનુવાતપટિવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘અત્થાનન્દ કિઞ્ચિ ગન્ધજાતં, યસ્સ અનુવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતિ, પટિવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતિ, અનુવાતપટિવાતમ્પિ ગન્ધો ગચ્છતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – સમણવગ્ગે ¶ આવુસો દુતિયં ગદ્રભસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સમણવગ્ગે ભન્તે દુતિયં ગદ્રભસુત્તં ‘‘સેય્યથાપિ ભિક્ખવે ગદ્રભો ગોગણં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો અનુબન્ધો હોતિ ‘અહમ્પિ દમ્મો અહમ્પિ દમ્મો’તિ, તસ્સ ન તાદિસો વણ્ણો હોતિ સેય્યથાપિ ગુન્નં, ન તાદિસો સરો હોતિ સેય્યથાપિ ગુન્નં, ન તાદિસં પદં હોતિ સેય્યથાપિ ગુન્નં, સો ગોગણંયેવ પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો અનુબન્ધો હોતિ અહમ્પિ દમ્મો અહમ્પિ દમ્મો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

તસ્માતિહ ¶ ભિક્ખવે એવં સિક્ખિતબ્બં.

‘‘તિબ્બો નો છન્દો ભવિસ્સતિ અધિસીલસિક્ખાસમાદાને…પે… અધિપઞ્ઞાસિક્ખાસમાદાને’’ –

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો એકાદસમં સઙ્કવાસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – કોસલેસુ ભન્તે સઙ્કવાયં નામ કોસલાનં નિગમે કસ્સપગોત્તં નામ ભિક્ખું આરબ્ભ ભાસિતં. કસ્સપ ગોત્તો ભન્તે ભિક્ખુ ભગવતિ મનોપદૂસિત્વા ભગવતો સન્તિકે અચ્ચયં અચ્ચયતો દેસેસિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘થેરો ચેપિ કસ્સપ ભિક્ખુ ન સિક્ખાકામો ન સિક્ખાસમાદાનસ્સ વણ્ણવાદી. યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ ન સિક્ખાકામા, તે ચ ન સિક્ખાય સમાદપેતિ, યે ચઞ્ઞે ભિક્ખૂ સિક્ખાકામા તેસઞ્ચ ન વણ્ણં ભણતિ ભૂતં તચ્છં કાલેના’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તેનાવુસો…પે… ¶ સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે લોણકપલ્લવગ્ગે પઠમં અચ્ચાયિકસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – લોણકપલ્લવગ્ગે ભન્તે પઠમં અચ્ચાયિકસુત્તં ‘‘તીણિમાનિ ભિક્ખવે કસ્સકસ્સ ગહપતિસ્સ અચ્ચાયિકાનિ કરણીયાનિ. કતમાનિ તીણિ, ઇધ ભિક્ખવે કસ્સકો ગહપતિ સીઘં સીઘં ખેત્તં સુકટ્ઠં કરોતિ સુમતિકતં. સીઘં સીઘં ખેત્તં સુકટ્ઠં કરિત્વા સુમતિકતં સીઘં સીઘં બીજાનિ પતિટ્ઠાપેતિ. સીઘં સીઘં બીજાનિ ¶ પતિટ્ઠાપેત્વા સીઘં સીઘં ઉદકં અભિનેતિપિ અપનેતિપિ. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે તીણિ કસ્સકસ્સ ગહપતિસ્સ અચ્ચાયિકાનિ કરણીયાનિ’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – સમ્બોધવગ્ગે ¶ પનાવુસો પઞ્ચમં રુણ્ણસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સમ્બોધવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમં રુણ્ણસુત્તં ‘‘રુણ્ણમિદં ભિક્ખવે અરિયસ્સ વિનયે યદિદં ગીતં, ઉમ્મત્તકમિદં ભિક્ખવે અરિયસ્સ વિનયે યદિદં નચ્ચં, કોમારકમિદં ભિક્ખવે અરિયસ્સ વિનયે યદિદં અતિવેલં દન્તવિદંસકહસિતં. તસ્માતિહ ભિક્ખવે સેતુઘાતો ગીતે સેતુઘાતો નચ્ચે, અલં વો ધમ્મપ્પમોદિતાનં સતં સિતં સિતમત્તાયા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં અરક્ખિતસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે અનાતપિણ્ડિકં ગહપતિં આરબ્ભ ‘‘ચિત્તે ગહપતિ અરક્ખિતે કાયકમ્મમ્પિ અરક્ખિતં હોતિ, વચીકમ્મમ્પિ. મનોકમ્મમ્પિ અરક્ખિતં હોતિ. તસ્સ અરક્ખિતકાયકમ્મન્તસ્સ અરક્ખિતવચીકમ્મન્તસ્સ અરક્ખિતમનોકમ્મન્તસ્સ કાયકમ્મમ્પિ અવસ્સુતં ¶ હોતિ, વચીકમ્મમ્પિ અવસ્સુતં હોતિ, મનોકમ્મમ્પિ અવસ્સુતં હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – આપાયિકવગ્ગે ¶ આવુસો છટ્ઠં અપણ્ણકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – આપાયિકવગ્ગે ભન્તે છટ્ઠં અપણ્ણકસુત્તં ‘‘તિસ્સો ઇમા ભિક્ખવે વિપત્તિયો. કતમા તિસ્સો સીલવિપત્તિ, ચિત્તવિપત્તિ, દિટ્ઠિવિપત્તિ. કતમા ચ ભિક્ખવે સીલવિપત્તિ, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પાણાતિપાતી હોતિ…પે… સમ્ફપ્પલાપી હોતિ. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે સીલવિપત્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – કુસિનારવગ્ગે ¶ પનાવુસો પઠમં કુસિનારસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – કુસિનારાયં ભન્તે બલિહરણે વનસણ્ડે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ ‘‘ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અઞ્ઞતરં ગામં વા નિગમં વા ઉપનિસ્સાય વિહરતિ, તમેનં ગહપતિ વા ગહપતિપુત્તો વા ઉપસઙ્કમિત્વા સ્વાતનાય ભત્તેન નિમન્તેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો પઞ્ચમં હત્થકસુત્તં ભગવતા કત્થ કેન સદ્ધિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – સાવત્થિયં ભન્તે હત્થકેન દેવપુત્તેન સદ્ધિં ‘‘યે તે હત્થક ધમ્મા પુબ્બે મનુસ્સભૂતસ્સ પવત્તિનો અહેસું, અપિનુ તે તે ધમ્મા એતરહિ પવત્તિનો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં અનુરુદ્ધસુત્તં કં આરબ્ભ કેન કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – અટ્ઠમં ભન્તે અનુરુદ્ધસુત્તં આયસ્મન્તં અનુરુદ્ધત્થેરં આરબ્ભ આયસ્મતા સારિપુત્તત્થેરેન ધમ્મસેનાપતિના ‘‘યં ખો તે આવુસો અનુરુદ્ધં એવં હોતિ ‘અહં દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સહસ્સં લોકં વોલોકેમી’તિ, ઇદં તે માનસ્મિં’’તિ એવમાદિના ભાસિતં.

‘‘સાધુ ¶ વતાયસ્મા અનુરુદ્ધો ઇમે તયો ધમ્મે પહાય ઇમે તયો ધમ્મે અમનસિકરિત્વા અમતાય ધાતુયા ચિત્તં ઉપસંહરતુ’’ –

પુચ્છા – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે તિકનિપાતે કુસિનારવગ્ગે નવમં પટિચ્છન્નસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – નવમં ભન્તે પટિચ્છન્નસુત્તં ‘‘તીણિમાનિ ભિક્ખવે પટિચ્છન્નાનિ આવહન્તિ નો વિવટાનિ. કતમાનિ તીણિ, માતુગામો ભિક્ખવે પટિચ્છન્નો આવહતિ નો વિવટો, બ્રાહ્મણાનં ભિક્ખવે મન્તા પટિચ્છન્ના આવહન્તિ નો વિવટા, મિચ્છાદિટ્ઠિ ભિક્ખવે પટિચ્છન્ના આવહતિ નો વિવટા. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે તીણિ પટિચ્છન્નાનિ આવહન્તિ નો વિવટાની’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમં લેખસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દસમં ભન્તે લેખસુત્તં ‘‘તયોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે તયો, પાસાણલેખૂપમો પુગ્ગલો પથવિલેખૂપમો પુગ્ગલો ઉદકલેખૂપમો પુગ્ગલો. કતમો ચ ભિક્ખવે પાસાણ લેખૂપમો પુગ્ગલો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો અભિણ્હં કુજ્ઝતિ, સો ચ ખ્વસ્સ કોધો દીઘરત્તં અનુસેતિ. સેય્યથાપિ ભિક્ખવે પાસાણલેખા ન ખિપ્પં લુજ્જતિ વાતેન વા ઉદકેન વા, ચિરટ્ઠિતિકા હોતિ, એવમેવ ખો ભિક્ખવે ઇધેકચ્ચો પુગ્ગલો અભિણ્હં કુજ્ઝતિ, સો ચ ખ્વસ્સ કોધો દીઘરત્તં અનુસેતિ. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે પાસાણલેખૂપમો પુગ્ગલો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – યોધાજીવવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઞ્ચમં કેસકમ્બલસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – યોધાજીવવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમં કેસકમ્બલસુત્તં ‘‘સેય્યથાપિ ભિક્ખવે યાનિ કાનિચિ તન્તાવુતાનં વત્થાનં, કેસકમ્બલો તેસં પટિકિટ્ઠો અક્ખાયતિ. કેસકમ્બલો ભિક્ખવે સીતે સીતો ઉણ્હે ઉણ્હો દુબ્બણ્ણો દુગ્ગન્ધો દુક્ખસમ્ફસ્સો. એવમેવ ખો ભિક્ખવે યાનિકાનિચિ પુથુસમણબ્રાહ્મણવાદાનં, મક્ખલિવાદો તેસં પટિકિટ્ઠો અક્ખાયતીતિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુચ્છા – મઙ્ગલવગ્ગે ¶ પનાવુસો નવમં વન્દનાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – મઙ્ગલવગ્ગે ભન્તે નવમં વન્દનાસુત્તં ‘‘તિસ્સો ઇમા ભિક્ખવે વન્દના. કતમા તિસ્સો, કાયેન વાચાય મનસા. ઇમા ખો ભિક્ખવે તિસ્સો વન્દના’’તિ, એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

‘‘તિસ્સો ઇમા ભિક્ખવે વન્દના. કતમા તિસ્સો, કાયેન વાચાય મનસા. ઇમા ખો ભિક્ખવે તિસ્સો વન્દના’’.

પુચ્છા – તત્થો ¶ આવુસો દસમં પુબ્બણ્હસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – દસમં ભન્તે પુબ્બણ્હસુત્તં ‘‘યે ભિક્ખવે સત્તા પુબ્બણ્હસમયં કાયેન સુચરિતં ચરન્તિ, વાચાય સુચરિતં ચરન્તિ, મનસા સુચરિતં ચરન્તિ. સુપુબ્બણ્હો ભિક્ખવે તેસં સત્તાનં. યે ભિક્ખવે સત્તા મજ્ઝન્હિકસમયં…પે… સાયન્હસમયં કાયેન સુચરિતં ચરન્તિ, વાચાય સુચરિતં ચરન્તિ, મનસા સુચરિતં ચરન્તિ. સુસાયન્હો ભિક્ખવે તેસં સત્તાન’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

સુનક્ખત્તં ¶ સુમઙ્ગલં, સુપ્પભાતં સુહુટ્ઠિતં;

સુખણો સુમુહુત્તો ચ, સુયિટ્ઠં બ્રહ્મચારિસુ.

પુચ્છા – ચતુક્કનિપાતે ¶ પન આવુસો ભણ્ડગામવગ્ગે પઠમં અનુબુદ્ધસુત્તં ભગવતા સત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિસ્સજ્જના – વજ્જીસુ ભન્તે ભણ્ડગામે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ ‘‘ચતુન્નં ભિક્ખવે ધમ્માનં અનનુબોધા અપ્પટિવેધા એવમિદં દીઘમદ્ધાનં સન્ધાવિતં સંસરિતં મમઞ્ચેવ તુમ્હાકઞ્ચ. કતમેસં ચતુન્નં, અરિયસ્સ ભિક્ખવે સીલસ્સ અનનુબોધા અપ્પટિવેધા એવમિદં દીઘમદ્ધાનં સન્ધાવિતં સંસરિતં મમઞ્ચેવ તુમ્હાકઞ્ચ. અરિયસ્સ ભિક્ખવે સમાધિસ્સ…. અરિયાય ભિક્ખવે પઞ્ઞાય…. અરિયાય ભિક્ખવે વિમુત્તિયા અનનુબોધા અપ્પટિવેધા એવમિદં દીઘમદ્ધાનં સન્ધાવિતં સંસરિતં મમઞ્ચેવ તુમ્હાકઞ્ચા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં અપ્પસ્સુતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થ ભન્તે છટ્ઠં અપ્પસ્સુતસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, અપ્પસ્સુતો સુતેન અનુપપન્નો, અપ્પસ્સુતો સુતેન ઉપપન્નો, બહુસ્સુતો સુતેન અનુપપન્નો, બહુસ્સુતો સુતેન ઉપપન્નો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ચરવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં ચરસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ચરવગ્ગે ભન્તે પઠમં ચરસુત્તં ‘‘ચરતો ચેપિ ભિક્ખવે ભિક્ખુનો ઉપ્પજ્જતિ કામવિતક્કો વા બ્યાપાદવિતક્કો વા વિહિંસાવિભત્તો વા, તં ચે ભિક્ખુ અધિવાસેતિ નપ્પજહતિ ન વિનોદેતિ ન બ્યન્તીકરોતિ ન અનભાવં ગમેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તેનાવુસો…પે… ¶ સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે ઉરુવેલવગ્ગે તતિયં લોકસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિ – ઉરુવેલવગ્ગે ભન્તે તતિયં લોકસુત્તં ‘‘લોકો ભિક્ખવે તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધો, લોકસ્મા તથાગતો વિસંયુત્તો, લોકસમુદયો ભિક્ખવે તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધો, લોકસમુદયો તથાગતસ્સ પહીનો, લોકનિરોધો ભિક્ખવે તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધો લોકનિરોધો તથાગતસ્સ સચ્છિકતો, લોકનિરોધગામિની પટિપદા ભિક્ખવે તથાગતેન અભિસમ્બુદ્ધા, લોકનિરોધગામિનિ પટિપદા તથાગતસ્સ ભાવિતા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ આવુસો પઞ્ચમં બ્રહ્મચરિયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – પઞ્ચમં ભન્તે બ્રહ્મચરિયસુત્તં ‘‘નયિદં ભિક્ખવે બ્રહ્મચરિયં વુસ્સતિ જનકુહનત્થં, ન જનલપનત્થં, ન લાભસક્કારસિલોકાનિસંસુત્તં ¶ , ન ઇતિવાદપ્પમોક્ખાનિસંસત્થં, ન ‘ઇતિ મં જનો જાનાતૂ’તિ. અથ ખો ઇદં ભિક્ખવે બ્રહ્મચરિયં વુસ્સતિ સંવરત્થં પહાનત્થં વિરાગત્થં નિરોધત્થ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં અરિયવંસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે અટ્ઠમં અરિયવંસસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે અરિયવંસા અગ્ગઞ્ઞા રત્તઞ્ઞા વંસઞ્ઞા પોરાણા, અસંકિણ્ણા અસંકિણ્ણપુબ્બાન સંકીયિસ્સન્તિ, અપ્પટિકુટ્ઠા સમણેહિ બ્રાહ્મણેહિ વિઞ્ઞૂહિ. કતમે ચત્તારો, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ સન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન ચીવરેન, ઇતરીતરચીવરસન્તુટ્ઠિયા ચ વણ્ણવાદી, ન ચ ચીવરહેતુ અનેસનં અપ્પતિરૂપં આપજ્જતિ, અલદ્ધા ચ ચીવરં ન પરિતસ્સતિ, લદ્ધા ચ ચીવરં અગધિતો અમુચ્છિતો અનજ્ઝોપન્નો આદીનવદસ્સાવી નિસ્સરણપઞ્ઞો પરિભુઞ્જતિ, તાય ચ પન ઇતરીતરચીવરસન્તુટ્ઠિયા નેવત્તાનુક્કંસેતિ નો પરં વમ્ભેતિ. યો હિ તત્થ દક્ખો અનલસો સમ્પજાનો પટિસ્સભો, અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખવે ભિક્ખુ પોરાણે અગ્ગઞ્ઞે અરિયવંસે ઠિતો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ચક્કવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં ચક્કસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ચક્કવગ્ગે ભન્તે પઠમં ચક્કસુત્તં ‘‘ચત્તારિમાનિ ભિક્ખવે ચક્કાનિ, યેહિ સમન્નાગતાનં દેવમનુસ્સાનં ચતુચક્કં વત્તતિ, યેહિ સમન્નાગતા દેવમનુસ્સા નચિરસ્સેવ મહન્તત્તં વેપુલ્લત્તં પાપુણન્તિ ભોગેસુ. કતમાનિ ચત્તારિ, પતિરૂપદેસવાસો સપ્પુરિસાવસ્સયો અત્તસમ્માપણિધિ પુબ્બે ચ કતપુઞ્ઞતા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો દુતિયં સઙ્ગહસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે દુતિયં સઙ્ગહસુત્તં ‘‘ચત્તારિમાનિ ભિક્ખવે સઙ્ગહવત્થૂનિ. કતમાનિ ચત્તારિ, દાનં પેય્યવજ્જં અત્થચરિયા સમાનત્તતા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ભત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં સીહસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે તતિયં સીહસુત્તં ‘‘સીહો ભિક્ખવે મિગરાજા સાયનુસમયં આસયા નિક્ખમતિ, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભતિ, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેતિ, સમન્તા ચતુદ્દિસા અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદતિ, તિક્ખત્તું સીહનાદં નદિત્વા ગોચરાય પક્કમતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે ચક્કવગ્ગે છટ્ઠં દોણસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – અન્તરા ¶ ચ ભન્તે ઉક્કટ્ઠં અન્તરા ચ સેતબ્યં દોણં બ્રાહ્મણં આરબ્ભ ભાસિતં. દોણો ભન્તે બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘દેવો નો ભવં ભવિસ્સતી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘ન ખો અહં બ્રાહ્મણ દેવો ભવિસ્સામી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘અચ્છરિયં ¶ વત ભો, અબ્ભુતં વત ભો, ન વતિમાનિ મનુસ્સભૂતસ્સ પદાનિ ભવિસ્સન્તિ’’.

‘‘ન ખો અહં બ્રાહ્મણ દેવો ભવિસ્સમિ’’.

‘‘ન ખો અહં બ્રાહ્મણ ગન્ધબ્બો ભવિસ્સામિ’’.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં ઉજ્જયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – નવમં ભન્તે ઉજ્જયસુત્તં ‘‘ન ખો અહં બ્રાહ્મણ સબ્બં યઞ્ઞં વણ્ણેમિ, ન પનાહં બ્રાહ્મણ સબ્બં યઞ્ઞં ન વણ્ણેમિ. યથારૂપે ખો બ્રાહ્મણ યઞ્ઞે ગાવો હઞ્ઞન્તિ, અજેળકા હઞ્ઞન્તિ, કુક્કુટસૂકરા હઞ્ઞન્તિ, વિવિધા પાણા સઙ્ઘાતં આપજ્જન્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘ભવમ્પિ ¶ નો ગોતમો યઞ્ઞં વણ્ણેતિ’’.

પુ – રોહિતસ્સવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં સમાધિભાવનાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – રોહિતસ્સવગ્ગે ભન્તે પઠમં સમાધિભાવનાસુત્તં ‘‘ચતસ્સો ઇમા ભિક્ખવે સમાધિભાવના, કતમા ચતસ્સો, અત્થિ ભિક્ખવે સમાધિભાવના ભાવિતા બહુલીકતા દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારાય સંવત્તતિ, અત્થિ ભિક્ખવે સમાધિભાવના ભાવિતા બહુલીકતા ઞાણદસ્સનપ્પટિલાભાય સંવત્તતિ, અત્થિ ભિક્ખવે સમાધિભાવના ભાવિતા બહુલીકતા સતિસમ્પજઞ્ઞાય સંવત્તતિ, અત્થિ ભિક્ખવે સમાધિભાવના ભાવિતા બહુલીકતા આસવાનં ખયાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો દુતિયં પઞ્હબ્યાકરણસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે દુતિયં પઞ્હબ્યાકરણસુત્તં ‘‘ચત્તારિમાનિ ભિક્ખવે પઞ્હબ્યાકરણાનિ. કતમાનિ ચત્તારિ, અત્થિ ભિક્ખવે પઞ્હો એકંસબ્યાકરણીયો, અત્થિ ભિક્ખવે પઞ્હો વિભજ્જબ્યાકરણીયો, અત્થિ ભિક્ખવે પઞ્હો પટિપુચ્છાબ્યાકરણીયો, અત્થિ ભિક્ખવે પઞ્હો ઠપનીયો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – પુઞ્ઞાભિસન્દવગ્ગે ¶ પન આવુસો તતિયં સંવાસસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – પુઞ્ઞાભિસન્દવગ્ગે ભન્તે તતિયં સંવાસસુત્તં અન્તરા ચ મધુરં અન્તરા ચ વેરઞ્જં સમ્બહુલે ગહપતયો ચ ગહપતાનિયો ચ આરબ્ભ ‘‘ચત્તારોમે ગહપતયો સંવાસા. કતમે ચત્તારો, છવો છવાય સદ્ધિં સંવસતિ, છવો દેવિયા સદ્ધિં સંવસતિ, દેવો છવાય સદ્ધિં સંવસતિ, દેવો દેવિયા સદ્ધિં સંવસતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે પુઞ્ઞાભિસન્દવગ્ગે પઞ્ચમં સમજીવિસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિ – પઞ્ચમં ભન્તે સમજીવિસુત્તં ‘‘આકઙ્ખેય્યું ચે ગહપતયો ઉભો જાનિપતયો દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અઞ્ઞમઞ્ઞં પસ્સિતું, અભિસમ્પરાયઞ્ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં પસ્સિતું, ઉભોવ અસ્સુ સમસદ્ધા સમસીલા સમચાગા સમપઞ્ઞા, તે દિટ્ઠે ચેવ ધમ્મે અઞ્ઞમઞ્ઞં પસ્સન્તિ, અભિસમ્પરાયઞ્ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં પસ્સન્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – પત્તકમ્મવગ્ગે ¶ પન આવુસો દુતિયં આનણ્યસુખસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – પત્તકમ્મવગ્ગે ¶ ભન્તે દુતિયં આનણ્યસુખસુત્તં સાવત્થિયં અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં આરબ્ભ ‘‘ચત્તારિમાનિ ગહપતિ સુખાનિ અધિગમનીયાનિ ગિહિના કામભોગિના કાલેન કાલં સમયેન સમયં ઉપાદાય. કતમાનિ ચત્તારિ, અત્થિસુખં ભોગસુખં અનણ્યસુખં અનવજ્જસુખ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

આનણ્યસુખં ¶ ઞત્વાન, અથો અત્થિસુખં પરં;

ભુઞ્જં ભોગસુખં મચ્ચો, તતો પઞ્ઞા વિપસ્સતિ;

વિપસ્સમાનો જાનાતિ, ઉભો ભાગે સુમેધસો;

અનવજ્જસુખસ્સેતં, કલં નાગ્ઘતિ સોળસિં–

પુ – અપણ્ણકવગ્ગે પન આવુસો તતિયં સપ્પુરિસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – અપણ્ણકવગ્ગે ¶ ભન્તે તતિયં સપ્પુરિસસુત્તં ‘‘ચતૂહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો અસપ્પુરિસો વેદિતબ્બો. કતમેહિ ચતૂહિ, ઇધ ભિક્ખવે અસપ્પુરિસો યો હોતિ પરસ્સ અવણ્ણો તં અપુટ્ઠોપિ પાતુ કરોતિ કો પન વાદો પુટ્ઠસ્સા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

અધુનાગતવધુકાસમેન ¶ ચેતસા વિહરિસ્સામ’’ –

પુ – તત્થેવ આવુસો સત્તમં અચિન્તેય્યસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે અચિન્તેય્યસુત્તં ‘‘ચત્તારિમાનિ ભિક્ખવે અચિન્તેય્યાનિ ન ચિન્તેતબ્બાનિ, યાનિ ચિન્તેન્તો ઉમ્માદસ્સ વિઘાતસ્સ ભાગી અસ્સ. કતમાનિ ચત્તારિ, બુદ્ધાનં ભિક્ખવે બુદ્ધવિસયો અચિન્તેય્યો ન ચિન્તેતબ્બો, યં ચિન્તેન્તો ઉમ્માદસ્સ વિઘાતસ્સ ભાગી અસ્સા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – મચલવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઞ્ચમં તમોતમસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – મચલવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમં તમોતમસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, તમોતમપરાયણો, તમોજોતિપરાયણો, જોતિતમપરાયણો, જોતિજોતિપરાયણો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તેનાવુસો ¶ ભગવતા…પે… સમ્માસમ્બુદ્ધેન અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે અસુરવગ્ગે પઠમં અસુરસુત્તં કથં ભાસિતં.

વિ – અસુરવગ્ગે ભન્તે પઠમં અસુરસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, અસુરો અસુરપરિવારો, અસુરો દેવપરિવારો, દેવો અસુરપરિવારો, દેવો દેવપરિવારો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં સમાધિસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ચતુત્થં ભન્તે સમાધિસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ ન લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય. ઇધ પન ભિક્ખવે પુગ્ગલો લાભી હોતિ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય, ન લાભી અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ. ઇધ પન ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો ન ચેવ લાભી હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, ન ચ લાભી અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાય. ઇધ પન ભિક્ખવે એકચ્ચો પુગ્ગલો લાભી ચેવ હોતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથસ્સ, લાભી ચ અધિપઞ્ઞાધમ્મવિપસ્સનાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં રાગવિનયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – છટ્ઠં ભન્તે રાગવિનયસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, અત્તહિતાય પટિપન્નો નો પરહિતાય, પરહિતાય પટિપન્નો નો અત્તહિતાય, નેવત્તહિતાય પટિપન્નો નો પરહિતાય, અત્તહિતાય ચેવ પટિપન્નો પરહિતાય ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – વલાહકવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં વલાહકસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – સાવત્થિયં ભન્તે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે વલાહકા. કતમે ચત્તારો, ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, વસ્સિતા નો ગજ્જિતા, નેવ ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, ગજ્જિતા ચ વસ્સિતા ચ. ઇમે ખો ભિક્ખવે ચત્તારો વલાહકા. એવમેવ ખો ભિક્ખવે ચત્તારો વલાહકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જામાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, વસ્સિતા નો ગજ્જિતા, નેવ ગજ્જિતા નો વસ્સિતા, ગજ્જિતા ચ વસ્સિતા ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં ઉદકરહદસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ચતુત્થ ભન્તે ઉદકરહદસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે ઉદકરહદા. કતમે ચત્તારો, ઉત્તાનો ગમ્ભીરોભાસો, ગમ્ભીરો ઉત્તાનોભાસો, ઉત્તાનો ઉત્તાનોભાસો, ગમ્ભીરો ગમ્ભીરોભાસો, ઇમે ખો ભિક્ખવે ચત્તારો ઉદકરહદા. એવમેવ ખો ભિક્ખવે ચત્તારો ઉદકરહદૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, ઉત્તાનો ગમ્ભીરોભાસો, ગમ્ભીરો ઉત્તાનોભાસો, ઉત્તાનો ઉત્તાનોભાસો, ગમ્ભીરો ગમ્ભીરોભાસો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં મૂસિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે મૂસિકસુત્તં ‘‘ચતસ્સો ઇમા ભિક્ખવે મૂસિકા. કતમા ચતસ્સો, ગાધં કત્તા નો વસિતા, વસિતા નો ગાધં કત્તા, નેવ ગાધં કત્તા નો વસિતા, ગાધં કત્તા ચ વસિતા ચ. ઇમા ખો ભિક્ખવે ચતસ્સો મૂસિકા. એવમેવ ખો ભિક્ખવે ચત્તારો મૂસિકૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે ચત્તારો, ગાધં કત્તા નો વસિતા, વસિતા નો ગાધં કત્તા, નેવ ગાધં કત્તા નો વસિતા, ગાધં કત્તા ચ વસિતા ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – સંગીતાપિ ¶ આવુસો અઙ્ગુત્તરનિકાયતો કાનિચિ સુત્તાનિ ઉદ્ધરિત્વા પટિપુચ્છિસ્સામિ બહુજનસ્સ સુતવુડ્ઢિયા. સંગીતે આવુસો અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે વલાહકવગ્ગે અટ્ઠમં બલીબદ્ધસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – વલાહકવગ્ગે ભન્તે અટ્ઠમં બલીબદ્ધસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે બલીબદ્ધા. કતમે ચત્તારો, સગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો, પરગવચણ્ડો નો સગવચણ્ડો, સગવચણ્ડો ચ પરગવચણ્ડો ચ, નેવ સગવચણ્ડો નો પરગવચણ્ડો. ઇમે ખો ભિક્ખવે ચત્તારો બલીબદ્ધા. એવમેવ ખો ભિક્ખવે ચત્તારો બલીબદ્ધૂપમા પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – કેસિવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં કેસિસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – કેસિં ભન્તે અસ્સદમ્મસારથિં આરબ્ભ ભાસિતં. કેસિ ભન્તે અસ્સદમ્મસારથિ ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘ભગવા પન ભન્તે અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ, કથં પન ભન્તે ભગવા પુરિસદમ્મં વિનેતી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘અહં ખો કેસિ પુરિસદમ્મં સણ્હેનપિ વિનેમિ, ફરુસેનપિ વિનેમિ, સણ્હફરુસેનપિ વિનેમિ. તત્રિદં કેસિ સણ્હસ્મિં – ઇતિ કાયસુચરિતં ઇતિ કાયસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ વચીસુચરિતં ઇતિ વચીસુચરિતસ્સ ¶ વિપાકો, ઇતિ મનોસુચરિતં ઇતિ મનોસુચરિતસ્સ વિપાકો, ઇતિ દેવા ઇતિ મનુસ્સા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

‘‘ત્વં ખોસિ કેસિ પઞ્ઞાતો અસ્સદમ્મસારથીતિ, કથં પન ત્વં કેસિ અસ્સદમ્મસારથિ’’ –

‘‘અહં ખો ભન્તે અસ્સદમ્મં સણ્હેનપિ વિનેમિ, ફરુસેનપિ વિનેમિ, સણ્હફરુસેનપિ વિનેમિ’’ –

‘‘સચે ¶ તે કેસિ અસ્સદમ્મો સણ્હેન વિનયં ન ઉપેતિ, ફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, સણ્હફરુસેન વિનયં ન ઉપેતિ, કિન્તિ નં કરોસિ’’ –

‘‘ભગવા પન ભન્તે અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ, કથં પન ભન્તે ભગવા પુરિસદમ્મં વિનેતિ’’ –

ન ૦.૦૦૮૭ ખો ભન્તે ભગવતો પાણાતિપાતો કપ્પતિ, અથ ચ પન ભગવા એવમાહ ‘‘હનામિ નં કેસી’’તિ.

પુ – ભયવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં અત્તાનુવાદસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ભયવગ્ગે ભન્તે પઠમં અત્તાનુવાદસુત્તં ‘‘ચત્તારિમાનિ ભિક્ખવે ભયાનિ. કતમાનિ ચત્તારિ, અત્તાનુવાદભયં પરાનુવાદભયં દણ્ડભયં દુગ્ગતિભય’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ઇદાનિ ¶ આવુસો બહુજનસ્સ સુતવુડ્ઢિયા સંગીતા અઙ્ગુત્તરનિકાયતોપિ કાનિચિ સુત્તાનિ ઉદ્ધરિત્વા પટિપુચ્છિસ્સામિ, સંગીતે આવુસો અઙ્ગુત્તરનિકાયે ચતુક્કનિપાતે પુગ્ગલવગ્ગે નવમં ધમ્મકથિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – પુગ્ગલવગ્ગે ભન્તે નવમં ધમ્મકથિકસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે ધમ્મકથિકા. કતમે ચત્તારો, ઇધ ભિક્ખવે એકચ્ચો ધમ્મકથિકો અપ્પઞ્ચ ભાસતિ અસહિતઞ્ચ, પરિસા ચસ્સ ન કુસલા હોતિ સહિતાસહિતસ્સ. એવરૂપો ભિક્ખવે ધમ્મકથિકો એવરૂપાય પરિસાય ધમ્મકથિકોત્વેવ સઙ્ખં ગચ્છતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ઇન્દ્રિયવગ્ગે ¶ પન આવુસો સત્તમં રોગસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે રોગસુત્તં ‘‘દ્વેમે ભિક્ખવે રોગા. કતમે દ્વે, કાયિકો ચ રોગો, ચેતસિકો ચ રોગો. દિસ્સન્તિ ભિક્ખવે સત્તા કાયિકેન રોગેન એકમ્પિ વસ્સં આરોગ્યં પટિજાનમાના દ્વેપિ વસ્સાનિ તીણિપિ વસ્સાનિ ચત્તારિપિ વસ્સાનિ પઞ્ચપિ વસ્સાનિ દસપિ વસ્સાનિ વીસમ્પિ વસ્સાનિ તિંસમ્પિ વસ્સાનિ ચત્તારીસમ્પિ વસ્સાનિ પઞ્ઞાસમ્પિ વસ્સાનિ આરોગ્યં પટિજાનમાના વસ્સસતમ્પિ ભિય્યોપિ આરોગ્યં પટિજાનમાના. તે ભિક્ખવે સત્તા સુદુલ્લભા લોકસ્મિં, યે ચેતસિકેન રોગેન મુહુત્તમ્પિ આરોગ્યં પટિજાનન્તિ અઞ્ઞત્ર ખીણાસવેહી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

ચત્તારોમે ૦.૦૦૯૬ ભિક્ખવે પબ્બજિતસ્સ રોગા.

પુ – પટિપદાવગ્ગે ¶ આવુસો દસમં યુગનદ્ધસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કેન કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – કોસમ્બિયં ભન્તે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ ‘‘યો હિ કોચિ આવુસો ભિક્ખુ વા ભિક્ખુની વા મમ સન્તિકે અરહત્તપ્પત્તિં બ્યાકરોતિ, સબ્બો સો ચતૂહિ મગ્ગેહિ એતેસં વા અઞ્ઞતરેના’’તિ એવમાદિના ભન્તે આયસ્મતા આનન્દત્થેરેન ધમ્મભણ્ડાગારિકેન ભાસિતં.

પુ – બ્રાહ્મણવગ્ગે ¶ પન આવુસો દુતિયં પાટિભોગસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – બ્રાહ્મણવગ્ગે ભન્તે દુતિયં પાટિભોગસુત્તં ‘‘ચતુન્નં ભિક્ખવે ધમ્માનં નત્થિ કોચિ પાટિભોગો સમણો વા બ્રાહ્મણો વા દેવો વા મારો વા બ્રહ્મા વા કોચિ વા લોકસ્મિ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં સુતસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – રાજગહે ભન્તે વસ્સકારં બ્રાહ્મણં મગધમહામત્તં આરબ્ભ ભાસિતં. વસ્સકારો ભન્તે બ્રાહ્મણો મગધમહામત્તો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘અહઞ્હિ ભો ગોતમ એવંવાદી એવંદિટ્ઠિ યો કોચિ દિટ્ઠં ભાસતિ ‘એવં મે દિટ્ઠ’ન્તિ, નત્થિ તતો દોસો. યો કોચિ સુતં ભાસતિ ‘એવં મે સુત’ન્તિ, નત્થિ તતો દોસો’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘નાહં બ્રાહ્મણ સબ્બં દિટ્ઠં ‘ભાસિતબ્બ’ન્તિ વદામિ, ન પનાહં બ્રાહ્મણ સબ્બં દિટ્ઠં ‘ન ભાસિતબ્બ’ન્તિ વદામિ, નાહં બ્રાહ્મણ સબ્બં સુતં ‘ભાસિતબ્બ’ન્તિ વદામિ, ન પનાહં બ્રાહ્મણ સબ્બં સુતં ‘ન ભાસિતબ્બ’ન્તિ વદામી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો ચતુક્કનિપાતે બ્રાહ્મણવગ્ગે ચતુત્થં અભયસુત્તં ભગવતા કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – બ્રાહ્મણવગ્ગે ભન્તે ચતુત્થં અભયસુત્તં જાણુસ્સોણિં બ્રાહ્મણં આરબ્ભ ભાસિતં. જાણુસ્સોણિ ભન્તે બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘નત્થિ યો મરણધમ્મો સમાનો ન ભાયતિ, ન સન્તાસં આપજ્જતિ મરણસ્સા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘અત્થિ બ્રાહ્મણ મરણધમ્મો સમાનો ભાયતિ, સન્તાસં આપજ્જતિ મરણસ્સ. અત્થિ પન બ્રાહ્મણ મરણધમ્મો સમાનો ન ભાયતિ, ન સન્તાસં આપજ્જતિ મરણસ્સા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – મહાવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં સોતાનુગતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – મહાવગ્ગે ભન્તે પઠમં સોતાનુગતસુત્તં ‘‘સોતાનુગતાનં ભિક્ખવે ધમ્માનં વચસા પરિચિતાનં મનસાનુપેક્ખિતાનં દિટ્ઠિયા સુપ્પટિવિદ્ધાનં ચત્તારો આનિસંસા પાટિકઙ્ખા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

અયં ¶ વા સો ધમ્મવિનયો, યત્થાહં પુબ્બે બ્રહ્મચરિયં અચરિં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો ચતુક્કનિપાતે મહાવગ્ગે તતિયં ભદ્દિયસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – વેસાલિયં ભન્તે ભદ્દિયં લિચ્છવિ આરબ્ભ ભાસિતં. ભદ્દિયો ભન્તે લિચ્છવિ ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘સુતં મેતં ભન્તે ‘માયાવી સમણો ગોતમો આવટ્ટનિં માયં જાનાતિ, યાય અઞ્ઞતિત્થિયાનં સાવકે આવટ્ટેતી’તિ. યે તે ભન્તે એવમાહંસુ ‘માયાવી સમણો ગોતમો આવટ્ટનિં માયં જાનાતિ, યાય અઞ્ઞતિત્થિયાનં સાવકે આવટ્ટેતી’તિ…પે… અનબ્ભક્ખાતુકામા ¶ હિ મયં ભન્તે ભગવન્ત’’ન્તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘એથ તુમ્હે ભદ્દિય મા અનુસ્સવેન મા પરમ્પરાય મા ઇતિકિરાય મા પિટકસમ્પદાનેન મા તક્કહેતુ મા નયહેતુ મા આકારવિતક્કેન મા દિટ્ઠિનિજ્ઝાનક્ખન્તિયા મા ભબ્બરૂપતાય મા સમણો નો ગરૂતિ. યદા તુમ્હે ભદ્દિય અત્તનાવ જાનેય્યાથ ‘ઇમે ધમ્મા અકુસલા, ઇમે ધમ્મા સાવજ્જા, ઇમે ધમ્મા વિઞ્ઞૂ ગરહિતા, ઇમે ધમ્મા સમત્તા સમાદિન્ના અહિતાય દુક્ખાય સંવત્તન્તી’તિ. અથ તુમ્હે ભદ્દિય પજહેય્યાથા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ઇમિસ્સા ¶ ચ પન આવુસો દેસનાય દેસિતાય ભદ્દિયસ્સ લિચ્છવિસ્સ કીદિસો ધમ્મસવનાનિસંસો અધિગતો. કથઞ્ચ નં ભગવા અનુયુઞ્જિત્વા તં વચનં વિનિવેઠેસિ.

વિ – ઇમિસ્સા ભન્તે ધમ્મદેસનાય દેસિતાય ભદ્દિયસ્સ લિચ્છવિસ્સ સોતાપત્તિફલસઙ્ખાતો ધમ્મસવનાનિસંસો અધિગતો. અપિ નુ તાહં ભદ્દિય એવં અવચં ‘‘એહિ મે ત્વં ભદ્દિય સાવકો હોહિ, અહં સત્થા ભવિસ્સામી’’તિ એવમાદિના ચ નં ભન્તે ભગવા પટિપુચ્છિત્વા અનુયુઞ્જિત્વા તં વચનં વિનિવેઠેસિ.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં મલ્લિકાદેવીસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – સાવત્થિયં ભન્તે મલ્લિકાદેવિં આરબ્ભ ભાસિતં. મલ્લિકા ભન્તે દેવી ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘કો નુ ખો ભન્તે હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો દુબ્બણ્ણા ચ હોતિ દુરૂપા સુપાપિકા દસ્સનાય, દલિદ્દા ચ હોતિ અપ્પસ્સકા અપ્પભોગા અપ્પેસક્ખા ચ…પે… કો પન ભન્તે હેતુ કો પચ્ચયો, યેન મિધેકચ્ચો માતુગામો અભિરૂપા ચ હોતિ દસ્સનીયા પાસાદિકા પરમાય વણ્ણપોક્ખરતાય સમન્નાગતા, અડ્ઢા ચ હોતિ મહદ્ધના મહાભોગા મહેસક્ખા ચા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘ઇધ મલ્લિકે માતુગામો કોધના હોતિ ઉપાયાસબહુલા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો ચતુક્કનિપાતે સપ્પુરિસવગ્ગે ચતુત્થં દસકમ્મસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સપ્પુરિસવગ્ગે ¶ ભન્તે ચતુત્થં દસકમ્મસુત્તં ‘‘અસપ્પુરિસઞ્ચ વો ભિક્ખવે દેસેસ્સામિ અસપ્પુરિસેન અસપ્પુરિસતરઞ્ચ સપ્પુરિસઞ્ચ સપ્પુરિસેન સપ્પુરિસતરઞ્ચ, તં સુણાથ સાધુકં મનસિ કરોથા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો પરિસાવગ્ગે પઠમં પરિસાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – પરિસાવગ્ગે ભન્તે પઠમં પરિસાસુત્તં ‘‘ચત્તારોમે ભિક્ખવે પરિસદૂસના. કતમે ચત્તારો, ભિક્ખુ ભિક્ખવે દુસ્સીલો પાપધમ્મો પરિસદૂસનો, ભિક્ખુની ભિક્ખવે દુસ્સીલા પાપધમ્મા પરિસદૂસના, ઉપાસકો ભિક્ખવે દુસ્સીલો પાપધમ્મો પરિસદૂસનો, ઉપાસિકા ભિક્ખવે દુસ્સીલા પાપધમ્મા પરિસદૂસના. ઇમે ખો ભિક્ખવે ચત્તારો પરિસદૂસના’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – પઞ્ચકનિપાતે ¶ પન આવુસો પઠમે સેખબલવગ્ગે પઠમં સંખિત્તસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – સાવત્થિયં ભન્તે સમ્બહુલે ભિક્ખૂ આરબ્ભ ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે સેખબલાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ, સદ્ધાબલં હિરીબલં ઓત્તપ્પબલં વીરિયબલં પઞ્ઞાબલં. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ સેખબલાની’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં દુક્ખસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તતિયં ભન્તે દુક્ખસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ દિટ્ઠેવ ધમ્મે દુક્ખં વિહરતિ સવિઘાતં સઉપાયાસં સપરિળાહં કાયસ્સ ચ ભેદા પરં મરણા દુગ્ગતિ પાટિકઙ્ખા. કતમેહિ પઞ્ચહિ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અસદ્ધો હોતિ અહિરિકો હોતિ, અનોત્તપ્પી હોતિ, કુસીતો હોતિ, દુપ્પઞ્ઞો હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં સમાપત્તિસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – છટ્ઠં ભન્તે સમાપત્તિસુત્તં ‘‘ન તાવ ભિક્ખવે અકુસલસ્સ સમાપત્તિ હોતિ, યાવ સદ્ધા પચ્ચુપટ્ઠિતા હોતિ કુસલેસુ ધમ્મેસુ. યતો ચ ખો ભિક્ખવે સદ્ધા અન્તરહિતા હોતિ અસદ્ધિયં પરિયુટ્ઠાય તિટ્ઠતિ, અથ અકુસલસ્સ સમાપત્તિ હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં કામસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે કામસુત્તં ‘‘યેભુય્યેન ભિક્ખવે સત્તા કામેસુ લળિતા. અસિતબ્યાભઙ્ગિં ભિક્ખવે કુલપુત્તો ઓહાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો હોતિ, સદ્ધાપબ્બજિતો કુલપુત્તોતિ અલં વચનાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ પઞ્ચકનિપાતે પઞ્ચઙ્ગિકવગ્ગે છટ્ઠં વિમુત્તાયતનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – પઞ્ચઙ્ગિકવગ્ગે ભન્તે છટ્ઠં વિમુત્તાયતનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે વિમુત્તાયતનાનિ, યત્થ ભિક્ખુનો અપ્પમત્તસ્સ આતાપિનો પહિતત્તસ્સ વિહરતો અવિમુત્તં વા ચિત્તં વિમુચ્ચતિ, અપરિક્ખીણા વા આસવા પરિક્ખયં ગચ્છન્તિ, અનનુપ્પત્તં વા અનુત્તરં યોગક્ખેમં અનુપાપુણાતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં ચઙ્કમસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – નવમં ભન્તે ચઙ્કમસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે ચઙ્કમે આનિસંસા. કતમે પઞ્ચ, અદ્ધાનક્ખમો હોતિ, પધાનક્ખમો હોતિ, અપ્પાબાધો ¶ હોતિ, અસિતં પીતં ખાયિતં સાયિતં સમ્મા પરિણામં ગચ્છતિ, ચઙ્કમાધિગતો સમાધિ ચિરટ્ઠિતિકો હોતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ ચઙ્કમે આનિસંસા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – સુમનવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં સુમનસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – સાવત્થિયં ભન્તે સુમનં રાજકુમારિં આરબ્ભ ભાસિતં. સુમના ભન્તે રાજકુમારી ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘ઇધસ્સુ ભન્તે ભગવતો દ્વે સાવકા સમસદ્ધા સમસીલા સમપઞ્ઞા એકો દાયકો એકો અદાયકો. તે કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા સુગતિં સગ્ગં લોકં ઉપપજ્જેય્યું. દેવભૂતાનં પન નેસં ભન્તે સિયા વિસેસો સિયા નાનાકરણ’’ન્તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘યો સો સુમને દાયકો, સો અમ્હં અદાયકં દેવભૂતો સમાનો પઞ્ચહિ ઠાનેહિ અધિગણ્હાતિ, દિબ્બેન આયુના દિબ્બેન વણ્ણેન દિબ્બેન સુખેન દિબ્બેન યસેન દિબ્બેન આધિપતેય્યેન. યો સો સુમને દાયકો, સો અમ્હં અદાયકં દેવભૂતો સમાનો ઇમેહિ પઞ્ચહિ ઠાનેહિ અધિગણ્હાતી’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

‘‘યથાપિ ¶ ચન્દો વિમલો, ગચ્છં આકાસધાતુયા;

સબ્બે તારાગણે લોકે, આભાય અતિરોચતિ;

તથેવ સીલસમ્પન્નો, સદ્ધો પુરિસપુગ્ગલો;

સબ્બે મચ્છરિનો લોકે, ચાગેન અતિરોચતિ’’–

પુ – તત્થેવ આવુસો તતિયં ઉગ્ગહસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – તતિયં ભન્તે ઉગ્ગહસુત્તં ભદ્દિયે ઉગ્ગહં મેણ્ડકનત્તારં આરબ્ભ ભાસિતં. ઉગ્ગહો ભન્તે મેણ્ડકનત્તા ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘ઇમા મે ભન્તે કુમારિયો પતિકુલાનિ ગમિસ્સન્તિ, ઓવદતુ તાસં ભન્તે ભગવા, અનુસાસતુ તાસં ભન્તે ભગવા, યં તાસં અસ્સ દીઘરત્તં હિતાય સુખાયા’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘તસ્માતિહ કુમારિયો એવં સિક્ખિતબ્બં’’ યસ્સ વો માતાપિતરો ભત્તુનો દસ્સન્તિ અત્થકામા હિતેસિનો અનુકમ્પકા અનુકમ્પં ઉપાદાય, તસ્સ ભવિસ્સામ પુબ્બુટ્ઠાયિનો ¶ પચ્છાનિપાતિનિયો કિં કારપટિસ્સાવિનિયો મનાપચારિનિયો પિયવાદિનિયો’તિ. એવઞ્હિ વો કુમારિયો સિક્ખિતબ્બ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે સુમનવગ્ગે ચતુત્થં સીહસેનાપતિસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – વેસાલિયં ભન્તે સીહં સેનાપતિં આરબ્ભ ભાસિતં. સીહો ભન્તે સેનાપતિ ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘સક્કા નુ ખો ભન્તે સન્દિટ્ઠિકં દાનફલં પઞ્ઞાપેતુ’’ન્તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘સક્કા સીહ, દાયકો સીહ દાનપતિ બહુનો જનસ્સ પિયો હોતિ મનાપો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં કાલદાનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – છટ્ઠં ¶ ભન્તે કાલદાનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે કાલદાનાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ, આગન્તુકસ્સ દાનં દેતિ, ગમિકસ્સ દાનં દેતિ, ગિલાનસ્સ દાનં દેતિ, દુબ્ભિક્ખે દાનં દેતિ, યાનિ તાનિ નવસસ્સાનિ નવફલાનિ, તાનિ પઠમં સીલવન્તેસુ પતિટ્ઠાપેતિ. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ કાલદાનાની’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં ભોજનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે ભોજનસુત્તં ‘‘ભોજનં ભિક્ખવે દદમાનો દાયકો પટિગ્ગાહકાનં પઞ્ચ ઠાનાનિ દેતિ. કતમાનિ પઞ્ચ, આયું દેતિ, વણ્ણં દેતિ, સુખં દેતિ, બલં દેતિ, પટિભાનં દેતિ. આયું ખો પન દત્વા આયુસ્સ ભાગી હોતિ દિબ્બસ્સ વા માનુસસ્સ વા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં પુત્તસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – નવમં ભન્તે પુત્તસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે ઠાનાનિ સમ્પસ્સન્તો માભાપિતરો પુત્તં ઇચ્છન્તિ કુલે જાયમાનં. કતમાનિ પઞ્ચ,

ભતો ¶ વા નો ભરિસ્સતિ, કિચ્ચં વા નો કરિસ્સતિ, કુલવંસો ચિરં ઠસ્સતિ, દાયજ્જં પટિપજ્જિસ્સતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – મુણ્ડરાજવગ્ગે ¶ પનાવુસો દસમં નારદસુત્તં કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કેન કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – પાટલિપુત્તે ભન્તે મુણ્ડં રાજાનં આરબ્ભ ભાસિતં. મુણ્ડસ્સ ભન્તે રઞ્ઞો ભદ્દા દેવી કાલઙ્કતા હોતિ પિયા મનાપા. સો ભદ્દાય દેવિયા કાલઙ્કતાય પિયાય મનાપાય નેવ ન્હાયતિ ન વિલિમ્પતિ ન ભત્તં ભુઞ્જતિ, ન કમ્મન્તં પયોજેતિ, રત્તિન્દિવં ભદ્દાય દેવિયા સરીરે અજ્ઝોમુચ્છિતો. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘પઞ્ચિમાનિ મહારાજ અલબ્ભનીયાનિ ઠાનાનિ સમણેન વા બ્રાહ્મણેન વા દેવેન વા મારેન વા બ્રહ્મુના વા કેનચિ વા લોકસ્મિ’’ન્તિ એવમાદિના ભન્તે આયસ્મતા નારદત્થેરેન રઞ્ઞો પસેનદિસ્સ કોસલસ્સ ભગવતા દેસિતનિયામેન દેસિતં.

કો ¶ નામો અયં ભન્તે ધમ્મપરિયાયો.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે નીવરણવગ્ગે ચતુત્થં સમયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – નીવરણવગ્ગે ભન્તે ચતુત્થં સમયસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે અસમયા પધાનાય. કતમે પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ જિણ્ણો હોતિ જરાયાભિભૂતો. અયં ભિક્ખવે પઠમો અસમયો પધાનાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં ઠાનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સત્તમં ભન્તે ઠાનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે ઠાનાનિ અભિણ્હં પચ્ચવેક્ખિતબ્બાનિ ઇત્થિયા વા પુરિસેન વા ગહટ્ઠેન વા પબ્બજિતેન વા. કતમાનિ પઞ્ચ, જરાધમ્મોમ્હિ જરં અનતીતોતિ અભિણ્હં પચ્ચવેક્ખિતબ્બં ઇત્થિયા વા પુરિસેન વા ગહટ્ઠેન વા પબ્બજિતેન વા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – યોધાજીવવગ્ગે ¶ પનાવુસો તતિયં ધમ્મવિહારિસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – યોધાજીવવગ્ગે ભન્તે તતિયં ધમ્મવિહારિસુત્તં ‘‘ઇધ ભિક્ખુ ભિક્ખુ ધમ્મં પરિયાપુણાતિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં દુતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં, સો તાય ધમ્મપરિયત્તિયા દિવસં અતિનામેતિ, રિઞ્ચતિ પટિસલ્લાનં, નાનુયુઞ્જતિ અજ્ઝત્તં ચેતોસમથં. અયં વુચ્ચતિ ભિક્ખુ ભિક્ખુ પરિયત્તિબહુલો નો ધમ્મવિહારી’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

ધમ્મવિહારી ધમ્મવિહારીતિ ભન્તે વુચ્ચતિ, કિત્તાવતા નુ ખો ભન્તે ભિક્ખુ ધમ્મવિહારી હોતિ.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે યોધાજીવવગ્ગે અટ્ઠમં દુતિયઅનાગતભયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – યોધાજીવવગ્ગે ભન્તે અટ્ઠમં દુતિયઅનાગતભયસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે અનાગતભયાનિ સમ્પસ્સમાનેન અલમેવ ભિક્ખુના અપ્પમત્તેન આતાપિના પહિતત્તેન વિહરિતું અપ્પત્તસ્સ પત્તિયા અનધિગતસ્સ અધિગમાય અસચ્છિકતસ્સ સચ્છિકિરિયાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં તતિયઅનાગતભયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે નવમં કતિયઅનાગતભયસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે અનાગતભયાનિ એતરહિ અસમુપ્પન્નાનિ આયતિં સમુપ્પજ્જિસ્સન્તિ, તાનિ વો પટિબુજ્ઝિતબ્બાનિ, પટિબુજ્ઝિત્વા ચ તેસં પહાનાય વાયમિતબ્બં. કતમાનિ પઞ્ચ, ભવિસ્સન્તિ ભિક્ખવે ભિક્ખૂ અનાગતમદ્ધાનં અભાવિતકાયા અભાવિતસીલા અભાવિતચિત્તા અભાવિતપઞ્ઞા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે યોધાજીવવગ્ગે દસમં ચતુત્થઅનાગતભયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – યોધાજીવવગ્ગે ભન્તે દસમં ચતુત્થઅનાગતભયસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે અનાગતભયાનિ એતરહિ અસમુપ્પન્નાનિ આયતિં સમુપ્પજ્જિસ્સન્તિ, તાનિ વો પટિબુજ્ઝિતબ્બાનિ, પટિબુજ્ઝિત્વા ચ તેસં પહાનાય વાયમિતબ્બ’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – કકુધવગ્ગે ¶ આવુસો નવમં સીહસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – કકુધવગ્ગે ભન્તે નવમં સીહસુત્તં ‘‘સીહો ભિક્ખવે મિગરાજા સાયન્હસમયં આસયા નિક્ખમતિ, આસયા નિક્ખમિત્વા વિજમ્ભતિ, વિજમ્ભિત્વા સમન્તા ચતુદ્દિસં અનુવિલોકેતિ, સમન્તા ચતુદ્દિસં અનુવિલોકેત્વા તિક્ખત્તું સીહનાદં નદતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અન્ધકવિન્દવગ્ગે ¶ પન આવુસો ‘‘પઠમં કુલૂપકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – અન્ધકવિન્દવગ્ગે ભન્તે પઠમં કુલૂપકસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો કુલૂપકો ભિક્ખુ કુલેસુ અપ્પિયો ચ હોતિ અમનાપો ચ અગરુ ચ અભાવનીયો ચા’’તિ એવમાદિના ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં અન્ધકવિન્દસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – મગધેસુ ભન્તે અન્ધકવિન્દે આયસ્મન્તં આનન્દં આરબ્ભ ‘‘યે તે આનન્દ ભિક્ખૂ નવા અચિરપબ્બજિતા અધુનાગતા ઇમં ધમ્મવિનયં, તે વો આનન્દ ભિક્ખૂ પઞ્ચસુ ધમ્મેસુ સમાદપેતબ્બા નિવેસેતબ્બા પતિટ્ઠાપેતબ્બા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે ગિલાનવગ્ગે દુતિયં સતિસૂપટ્ઠિતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ગિલાનવગ્ગે ભન્તે દુતિયં સતિસૂપટ્ઠિતસુત્તં ‘‘યો હિ કોચિ ભિક્ખવે ભિક્ખુ વા ભિક્ખુની વા પઞ્ચ ધમ્મે ભાવેતિ, પઞ્ચ ધમ્મે બહુલીકરોતિ, તસ્સ દ્વિન્નં ફલાનં અઞ્ઞતરં ફલં પાટિકઙ્ખં ‘દિટ્ઠેવ ધમ્મે અઞ્ઞા, સતિ વા ઉપાદિસેસે અનાગામિતા’. કતમે પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુનો અજ્ઝત્તઞ્ઞેવ સતિસૂપટ્ઠિતા હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો તતિયં ઉપટ્ઠાકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તતિયં ¶ ભન્તે ઉપટ્ઠાકસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ગિલાનો દૂપટ્ઠાકો હોતિ. કતમેહિ પઞ્ચહિ, અસપ્પાયકારી હોતિ, સપ્પાયે મત્તં ન જાનાતિ, ભેસજ્જં નપ્પટિસેવિતા હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો પઞ્ચમં અનાયુસ્સાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – પઞ્ચમં ભન્તે અનાયુસ્સાસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે ધમ્મા અનાયુસ્સા. કતમે પઞ્ચ, અસપ્પાયકારી હોતિ, સપ્પાયે મત્તં ન જાનાતિ, અપરિણતભોજી ચ હોતિ, અકાલચારી ચ હોતિ, અબ્રહ્મચારી ચ. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ ધમ્મા અનાયુસ્સા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં સમણસુખસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – અટ્ઠમં ભન્તે સમણસુખસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે સમણદુક્ખાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખુ અસન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન ચીવરેન, અસન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન પિણ્ડપાતેન, અસન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન સેનાસનેન, અસન્તુટ્ઠો હોતિ ઇતરીતરેન ગિલાનપચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારેન, અનભિરતો ચ બ્રહ્મચરિયં ચરતિ. ઇમાનિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ સમણદુક્ખાની’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમં બ્યસનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – દસમં ભન્તે બ્યસનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે બ્યસનાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ, ઞાતિબ્યસનં ભોગબ્યસનં રોગબ્યસનં સીલબ્યસનં દિટ્ઠિબ્યસન’’ન્તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – રાજવગ્ગે ¶ પન આવુસો છટ્ઠં પત્થનાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – રાજવગ્ગે ભન્તે છટ્ઠં પત્થનાસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે અઙ્ગેહિ સમન્નાગતો રઞ્ઞો ખત્તિયસ્સ મુદ્ધાવસિત્તસ્સ જેટ્ઠો પુત્તો ઓપરજ્જં પત્થેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તિકણ્ડકીવગ્ગે ¶ આવુસો અટ્ઠમં સપ્પુરિસદાનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તિકણ્ડકીવગ્ગે ભન્તે અટ્ઠમં સપ્પુરિસદાનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમાનિ ભિક્ખવે સપ્પુરિસદાનાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ, સદ્ધાય દાનં દેતિ, સક્કચ્ચં દાનં દેતિ, કાલેન દાનં દેતિ, અનુગ્ગહિતચિત્તો દાનં દેતિ, અત્તાનઞ્ચ પરઞ્ચ અનુપહચ્ચ દાનં દેતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – સદ્ધમ્મવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં સમ્મત્તનિયામસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સદ્ધમ્મવગ્ગે ભન્તે પઠમં સમ્મત્તનિયામસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો સુનક્ખોપિ સદ્ધમ્મં અભબ્બો નિયામં ઓક્કમિતું કુસલેસુ ધમ્મેસુ સમ્મત્તં. કતમેહિ પઞ્ચહિ, કથં પરિભોતિ, કથિકં પરિભોતિ, અત્તાનં પરિભોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો ચતુત્થં પઠમસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે ચતુત્થં પઠમસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તિ. કતમે પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખૂ ન સક્કચ્ચં ધમ્મં સુણન્તિ, ન સક્કચ્ચં ધમ્મં પરિયાપુણન્તિ, ન સક્કચ્ચં ધમ્મં ધારેન્તિ, ન સક્કચ્ચં ધાતાનં ધમ્માનં અત્થં ઉપપરિક્ખન્તિ, ન સક્કચ્ચં અત્થમઞ્ઞાય ધમ્મમઞ્ઞાય ધમ્માનુધમ્મં પટિપજ્જન્તિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો પઞ્ચમં દુતિયસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે પઞ્ચમં દુતિયસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તિ. કતમે પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખૂ ધમ્મં ન પરિયાપુણન્તિ સુત્તં ગેય્યં વેય્યાકરણં ગાથં ઉદાનં ઇતિવુત્તકં જાતકં અબ્ભુતધમ્મં વેદલ્લં. અયં ભિક્ખવે પઠમો ધમ્મો સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં તતિયસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે છટ્ઠં તતિયસદ્ધમ્મસમ્મોસસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે ધમ્મા સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તન્તિ. કતમે પઞ્ચ, ઇધ ભિક્ખવે ભિક્ખૂ દુગ્ગહિતં સુત્તન્તં પરિયાપુણન્તિ દુન્નિક્ખિત્તહિ પદબ્યઞ્જનેહિ. દુન્નિક્ખિત્તસ્સ ભિક્ખવે પદબ્યઞ્જનસ્સ અત્થોપિ દુન્નયો હોતિ. અયં ભિક્ખવે પઠમો ધમ્મો સદ્ધમ્મસ્સ સમ્મોસાય અન્તરધાનાય સંવત્તતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અઙ્ગુત્તરનિકાયે ¶ આવુસો પઞ્ચકનિપાતે સદ્ધમ્મવગ્ગે સત્તમં દુક્કથાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – સદ્ધમ્મવગ્ગે ભન્તે સત્તમં દુક્કથાસુત્તં ‘‘પઞ્ચન્નં ભિક્ખવે પુગ્ગલાનં કથા દુક્કથા પુગ્ગલે પુગ્ગલં ઉપનિધાય. કતમેસં પઞ્ચન્નં, અસ્સદ્ધસ્સ ભિક્ખવે સદ્ધાકથા દુક્કથા, દુસ્સીલસ્સ સીલકથા દુક્કથા, અપ્પસ્સુતસ્સ બાહુસચ્ચકથા દુક્કથા, મચ્છરિસ્સ ચાગકથા દુક્કથા, દુપ્પઞ્ઞસ્સ પઞ્ઞાકથા દુક્કથા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં ઉદાયિસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – કોસમ્બિયં ભન્તે આયસ્મન્તં ઉદાયિં આરબ્ભ ભાસિતં. આયસ્મા ભન્તે ઉદાયી મહતિયા ગીહિપરિસાય પરિવુતો ¶ ધમ્મં દેસેન્તો નિસિન્નો હોતિ. અદ્દસા ખો આયસ્મા આનન્દો આયસ્મન્તં ઉદાયિં મહતિયા ગિહિપરિસાય પરિવુતં ધમ્મં દેસેન્તં નિસિન્નં. દિસ્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા આનન્દો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘આયસ્મા ભન્તે ઉદાયી મહતિયા ગિહિપરિસાય પરિવુતો ધમ્મં દેસેતી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘ન ખો આનન્દ સુકરં પરેસં ધમ્મં દેસેતું, પરેસં આનન્દ ધમ્મં દેસેન્તેન પઞ્ચ ધમ્મે અજ્ઝત્તં ઉપટ્ઠાપેત્વા પરેસં ધમ્મો દેસેતબ્બો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – આઘાતવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં આઘાતપટિવિનયસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – આઘાતવગ્ગે ભન્તે પઠમં આઘાતપટિવિનયસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આઘાતપટિવિનયા, યત્થ ભિક્ખુનો ઉપ્પન્નો આઘાતો સબ્બસો પટિવિનેતબ્બો. કતમે પઞ્ચ, યસ્મિં ભિક્ખવે પુગ્ગલે આઘાતો જાયેથ, મેત્તા તસ્મિં પુગ્ગલે ભાવેતબ્બા, એવં તસ્મિં પુગ્ગલે આઘાતો પટિવિનેતબ્બો’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – ઉપાસકવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઞ્ચમં ચણ્ડાલસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – ઉપાસકવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમં ચણ્ડાલસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો ઉપાસકો ઉપાસકચણ્ડાલો ચ ¶ હોતિ ઉપાસકમલઞ્ચ ઉપાસકપતિકુટ્ઠો ચા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો છટ્ઠં પીતિસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – છટ્ઠં ભન્તે પીતિસુત્તં સાવત્થિયં અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં આરબ્ભ ‘‘તુમ્હે ખો ગહપતિ ભિક્ખુસઙ્ઘં પચ્ચુપટ્ઠિતા ચીવર પિણ્ડપાત સેનાસન ગિલાનપચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારેન ¶ . ન ખો ગહપતિ તાવતકેનેવ તુટ્ઠિ કરણીયા ‘‘મયં ભિક્ખુસઙ્ઘં પચ્ચુપટ્ઠિતા ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાન પચ્ચય ભેસજ્જપરિક્ખારેના’’તિ. તસ્માતિહ ગહપતિ એવં સિક્ખિતબ્બં ‘‘કિન્દિ મયં કાલેન કાલં પવિવેકં પીતિં ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યામા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં વણિજ્જાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે સત્તમં વણિજ્જાસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમા ભિક્ખવે વણિજ્જા ઉપાસકેન અકરણીયા. કતમા પઞ્ચ, સત્થવણિજ્જા સત્તવણિજ્જા મંસવણિજ્જા મજ્જવણિજ્જા વિસવણિજ્જા. ઇમા ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ વણિજ્જા ઉપાસકેન અકરણીયા’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો દસમં ગવેસીસુત્તં ભગવતા કત્થ કં આરબ્ભ કિસ્મિં વત્થુસ્મિં કથઞ્ચ ભાસિતં.

વિ – દસમં ભન્તે ગવેસીસુત્તં કોસલેસુ આયસ્મન્તં આનન્દત્થેરં ધમ્મભણ્ડાગારિકં આરબ્ભ ભાસિતં. આયસ્મા ભન્તે આનન્દત્થેરો ધમ્મભણ્ડાગારિકો ભગવન્તં એતદવોચ ‘‘કો નુ ખો ભન્તે હેતુ કો પચ્ચયો ભગવતો સિતસ્સ પાતુકમ્માય, ન અકારણેન તથાગતા સિતં પાતુકરોન્તી’’તિ. તસ્મિં ભન્તે વત્થુસ્મિં ‘‘ભૂતપુબ્બં આનન્દ ઇમસ્મિં પદેસે નગરં અહોસિ ¶ ઇદ્ધઞ્ચેવ ફીતઞ્ચ બહુજનં આકિણ્ણમનુસ્સં, તં ખો પનાનન્દ નગરં કસ્સપો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો ઉપનિસ્સાય વિહાસી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – બ્રાહ્મણવગ્ગે ¶ આવુસો અટ્ઠમં વાચાસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – બ્રાહ્મણવગ્ગે ભન્તે અટ્ઠમં વાચાસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતા વાચા સુભાસિતા હોતિ નો દુબ્ભાસિતા, અનવજ્જા ચ અનનુવજ્જા ચ વિઞ્ઞૂનં. કતમેહિ પઞ્ચહિ, કાલેન ભાસિતા હોતિ, સચ્ચા ચ ભાસિતા હોતિ, સણ્હા ચ ભાસિતા હોતિ, અત્થસંહિતા ચ ભાસિતા હોતિ, મેત્તાચિત્તેન ચ ભાસિતા હોતિ, ઇમેહિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચહિ અઙ્ગેહિ સમન્નાગતા વાચા સુભાસિતા હોતિ નો દુબ્ભાસિતા, અનવજ્જા ચ અનનુવજ્જા ચ વિઞ્ઞૂન’’ન્તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં કુલસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે નવમં કુલસુત્તં ‘‘યં ભિક્ખવે સીલવન્તો પબ્બજિતા કુલં ઉપસઙ્કમન્તિ, તત્થ મનુસ્સા પઞ્ચહિ ઠાનેહિ બહું પુઞ્ઞં પસવન્તિ. કતમેહિ પઞ્ચહિ, યસ્મિં ભિક્ખવે સમયે સીલવન્તે પબ્બજિતે કુલં ઉપસઙ્કમન્તે મનુસ્સા દિસ્વા ચિત્તાનિ પસાદેન્તિ, સગ્ગસંવત્તનિકં ભિક્ખવે તં કુલં તસ્મિં સમયે પટિપદં પટિપન્નં હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – કિમિલવગ્ગે ¶ પન આવુસો દુતિયં ધમ્મસ્સવનસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – કિમિલવગ્ગે ભન્તે દુતિયં ધમ્મસ્સવનસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આનિસંસા ધમ્મસ્સવને. કતમે પઞ્ચ, અસ્સુતં સુણાતિ, સુતં પરિયોદાપેતિ, કઙ્ખં વિતરતિ, દિટ્ઠિં ઉજું કરોતિ, ચિત્તમસ્સ પસીદતિ, ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ આનિસંસા ધમ્મસ્સવને’’તિ એવં ખો ભન્તે ભગવતા ભાસિતં.

પુ – અક્કોસકવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઞ્ચમં અક્ખન્તિસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – અક્કોસકવગ્ગે ભન્તે પઞ્ચમં અક્ખન્તિસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આદીનવા અક્ખન્તિયા. કતમે પઞ્ચ, બહુનો જનસ્સ ¶ અપ્પિયો હોતિ અમનાપો, વેરબહુલો ચ હોતિ, વજ્જબહુલો ચ, સમ્મૂળ્હો કાલં કરોતિ, કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો અટ્ઠમં અપાસાદિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે અટ્ઠમં અપાસાદિકસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આદીનવા અપાસાદિકે. કતમે પઞ્ચ, અપ્પસન્ના નપ્પસીદન્તિ, પસન્નાનઞ્ચ એકચ્ચાનં અઞ્ઞથત્તં હોતિ, સત્થુસાસનં અકતં હોતિ, પચ્છિમા જનતા દિટ્ઠાનુગતિં આપજ્જતિ, ચિત્તમસ્સ નપ્પસીદતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ આદીનવા અપાસાદિકે’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – આવાસિકવગ્ગે ¶ પનાવુસો પઠમં આવાસિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – આવાસિકવગ્ગે ભન્તે પઠમં આવાસિકસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો આવાસિકો ભિક્ખુ અભાવનીયો હોતિ. કતમેહિ પઞ્ચહિ, ન આકપ્પસમ્પન્નો હોતિ ન વત્તસમ્પન્નો, ન બહુસ્સુતો હોતિ ન સુતધરો, ન પટિસલ્લેખિતા હોતિ ન પટિસલ્લાનારામો, ન કલ્યાણવાચો હોતિ ન કલ્યાણવાક્કરણો, દુપ્પઞ્ઞો હોતિ જળો એળમૂગો. ઇમેહિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો આવાસિકો ભિક્ખુ અભાવનીયો હોતી’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો સત્તમં અવણ્ણારહસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ભન્તે સત્તમં અવણ્ણારહસુત્તં ‘‘પઞ્ચહિ ભિક્ખવે ધમ્મેહિ સમન્નાગતો આવાસિકો ભિક્ખુ યથાભતં નિક્ખિત્તો એવં નિરયે. કતમેહિ પઞ્ચહિ, અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા અવણ્ણારહસ્સ વણ્ણં ભાસતિ, અનનુવિચ્ચ અપરિયોગાહેત્વા વણ્ણારહસ્સ અવણ્ણં ભાસતિ, આવાસમચ્છરી હોતિ આવાસપલિગેધી, કુલમચ્છરી હોતિ કુલપલિગેધિ, સદ્ધાદેય્યં વિનિપાતેતિ. ઇમેહિ ખો ભિક્ખવે પઞ્ચહિ ધમ્મેહિ સમન્નાગતો આવાસિકો ¶ ભિક્ખુ યથાભતં નિક્ખિત્તો એવં નિરયે’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – દુચ્ચરિતવગ્ગે ¶ પન આવુસો પઠમં દુચ્ચરિતસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – દુચ્ચરિતવગ્ગે ભન્તે પઠમં દુચ્ચરિતસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આદીનવા દુચ્ચરિતે. કતમે પઞ્ચ, અત્તાપિ અત્તાનં ઉપવદતિ, અનુવિચ્ચ વિઞ્ઞૂ ગરહન્તિ, પાપકો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગચ્છતિ, સમ્મૂળ્હો કાલં કરોતિ, કાયસ્સ ભેદા પરં મરણા અપાયં દુગ્ગતિં વિનિપાતં નિરયં ઉપપજ્જતિ. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ આદીનવા દુચ્ચરિતે’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.

પુ – તત્થેવ ¶ આવુસો નવમં સિવથિકસુત્તં ભગવતા કથં ભાસિતં.

વિ – તત્થેવ ¶ ભન્તે નવમં સિવથિકસુત્તં ‘‘પઞ્ચિમે ભિક્ખવે આદીનવા સિવથિકાય. કતમે પઞ્ચ, અસુચિ, દુગ્ગન્ધા, સપ્પટિભયા, વાળાનં અમનુસ્સાનં આવાસો, બહુનો જનસ્સ આરોદના. ઇમે ખો ભિક્ખવે પઞ્ચ આદીનવા સિવથિકાયા’’તિ એવમાદિના ભગવતા ભાસિતં.