📜

નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ

ખુદ્દકનિકાયે

પેતવત્થુપાળિ

૧. ઉરગવગ્ગો

૧. ખેત્તૂપમપેતવત્થુ

૧.

‘‘ખેત્તૂપમા ¶ ¶ ¶ ¶ અરહન્તો, દાયકા કસ્સકૂપમા;

બીજૂપમં દેય્યધમ્મં, એત્તો નિબ્બત્તતે ફલં.

૨.

‘‘એતં બીજં કસિ ખેત્તં, પેતાનં દાયકસ્સ ચ;

તં પેતા પરિભુઞ્જન્તિ, દાતા પુઞ્ઞેન વડ્ઢતિ.

૩.

‘‘ઇધેવ ¶ કુસલં કત્વા, પેતે ચ પટિપૂજિય;

સગ્ગઞ્ચ કમતિ [ગમતિ (ક.)] ટ્ઠાનં, કમ્મં કત્વાન ભદ્દક’’ન્તિ.

ખેત્તૂપમપેતવત્થુ પઠમં.

૨. સૂકરમુખપેતવત્થુ

૪.

‘‘કાયો ¶ તે સબ્બસોવણ્ણો, સબ્બા ઓભાસતે દિસા;

મુખં તે સૂકરસ્સેવ, કિં કમ્મમકરી પુરે’’ [મકરા પુરે (ક.)].

૫.

‘‘કાયેન સઞ્ઞતો આસિં, વાચાયાસિમસઞ્ઞતો;

તેન મેતાદિસો વણ્ણો, યથા પસ્સસિ નારદ.

૬.

‘‘તં ¶ ત્યાહં [તાહં (ક.)] નારદ બ્રૂમિ, સામં દિટ્ઠમિદં તયા;

માકાસિ ¶ મુખસા પાપં, મા ખો સૂકરમુખો અહૂ’’તિ.

સૂકરમુખપેતવત્થુ દુતિયં.

૩. પૂતિમુખપેતવત્થુ

૭.

‘‘દિબ્બં સુભં ધારેસિ વણ્ણધાતું, વેહાયસં તિટ્ઠસિ અન્તલિક્ખે;

મુખઞ્ચ તે કિમયો પૂતિગન્ધં, ખાદન્તિ કિં કમ્મમકાસિ પુબ્બે’’.

૮.

‘‘સમણો અહં પાપોતિદુટ્ઠવાચો [પાપો દુટ્ઠવાચો (સી.), પાપો દુક્ખવાચો (સ્યા. પી.)], તપસ્સિરૂપો મુખસા અસઞ્ઞતો;

લદ્ધા ચ મે તપસા વણ્ણધાતુ, મુખઞ્ચ મે પેસુણિયેન પૂતિ.

૯.

‘‘તયિદં તયા નારદ સામં દિટ્ઠં,

અનુકમ્પકા યે કુસલા વદેય્યું;

‘મા પેસુણં મા ચ મુસા અભાણિ,

યક્ખો તુવં હોહિસિ કામકામી’’’તિ.

પૂતિમુખપેતવત્થુ તતિયં.

૪. પિટ્ઠધીતલિકપેતવત્થુ

૧૦.

‘‘યં ¶ ¶ કિઞ્ચારમ્મણં કત્વા, દજ્જા દાનં અમચ્છરી;

પુબ્બપેતે ચ આરબ્ભ, અથ વા વત્થુદેવતા.

૧૧.

‘‘ચત્તારો ચ મહારાજે, લોકપાલે યસસ્સિને [યસસ્સિનો (સી. સ્યા.)];

કુવેરં ધતરટ્ઠઞ્ચ, વિરૂપક્ખં વિરૂળ્હકં;

તે ¶ ચેવ પૂજિતા હોન્તિ, દાયકા ચ અનિપ્ફલા.

૧૨.

‘‘ન ¶ હિ રુણ્ણં વા સોકો વા, યા ચઞ્ઞા પરિદેવના;

ન તં પેતસ્સ અત્થાય, એવં તિટ્ઠન્તિ ઞાતયો.

૧૩.

‘‘અયઞ્ચ ખો દક્ખિણા દિન્ના, સઙ્ઘમ્હિ સુપ્પતિટ્ઠિતા;

દીઘરત્તં હિતાયસ્સ, ઠાનસો ઉપકપ્પતી’’તિ.

પિટ્ઠધીતલિકપેતવત્થુ ચતુત્થં.

૫. તિરોકુટ્ટપેતવત્થુ

૧૪.

[ખુ. પા. ૭.૧ ખુદ્દકપાઠે] ‘‘તિરોકુટ્ટેસુ [તિરોકુડ્ડેસુ (સી. સ્યા. પી.)] તિટ્ઠન્તિ, સન્ધિસિઙ્ઘાટકેસુ ચ;

દ્વારબાહાસુ તિટ્ઠન્તિ, આગન્ત્વાન સકં ઘરં.

૧૫.

‘‘પહૂતે અન્નપાનમ્હિ, ખજ્જભોજ્જે ઉપટ્ઠિતે;

ન તેસં કોચિ સરતિ, સત્તાનં કમ્મપચ્ચયા.

૧૬.

‘‘એવં ¶ દદન્તિ ઞાતીનં, યે હોન્તિ અનુકમ્પકા;

સુચિં પણીતં કાલેન, કપ્પિયં પાનભોજનં;

‘ઇદં વો ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’.

૧૭.

‘‘તે ચ તત્થ સમાગન્ત્વા, ઞાતિપેતા સમાગતા;

પહૂતે અન્નપાનમ્હિ, સક્કચ્ચં અનુમોદરે.

૧૮.

‘‘‘ચિરં જીવન્તુ નો ઞાતી, યેસં હેતુ લભામસે;

અમ્હાકઞ્ચ કતા પૂજા, દાયકા ચ અનિપ્ફલા’.

૧૯.

‘‘‘ન હિ તત્થ કસિ અત્થિ, ગોરક્ખેત્થ ન વિજ્જતિ;

વણિજ્જા તાદિસી નત્થિ, હિરઞ્ઞેન કયાકયં [કયોક્કયં (સી. ક.) કયોકયં (ખુ. પા. ૭.૬)];

ઇતો ¶ દિન્નેન યાપેન્તિ, પેતા કાલગતા [કાલકતા (સી. સ્યા. પી.)] તહિં’.

૨૦.

‘‘‘ઉન્નમે ¶ ઉદકં વુટ્ઠં, યથા નિન્નં પવત્તતિ;

એવમેવ ઇતો દિન્નં, પેતાનં ઉપકપ્પતિ’.

૨૧.

‘‘‘યથા વારિવહા પૂરા, પરિપૂરેન્તિ સાગરં;

એવમેવ ઇતો દિન્નં, પેતાનં ઉપકપ્પતિ’.

૨૨.

‘‘‘અદાસિ ¶ મે અકાસિ મે, ઞાતિ મિત્તા [ઞાતિ મિત્તો (?)] સખા ચ મે;

પેતાનં દક્ખિણં દજ્જા, પુબ્બે કતમનુસ્સરં’.

૨૩.

‘‘‘ન હિ રુણ્ણં વા સોકો વા, યા ચઞ્ઞા પરિદેવના;

ન તં પેતાનમત્થાય, એવં તિટ્ઠન્તિ ઞાતયો’.

૨૪.

‘‘‘અયઞ્ચ ખો દક્ખિણા દિન્ના, સઙ્ઘમ્હિ સુપ્પતિટ્ઠિતા;

દીઘરત્તં હિતાયસ્સ, ઠાનસો ઉપકપ્પતિ’.

૨૫.

‘‘સો ઞાતિધમ્મો ચ અયં નિદસ્સિતો, પેતાન પૂજા ચ કતા ઉળારા;

બલઞ્ચ ભિક્ખૂનમનુપ્પદિન્નં, તુમ્હેહિ પુઞ્ઞં પસુતં અનપ્પક’’ન્તિ.

તિરોકુટ્ટપેતવત્થુ પઞ્ચમં.

૬. પઞ્ચપુત્તખાદપેતિવત્થુ

૨૬.

‘‘નગ્ગા ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, દુગ્ગન્ધા પૂતિ વાયસિ;

મક્ખિકાહિ પરિકિણ્ણા [મક્ખિકાપરિકિણ્ણા ચ (સી.)], કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસી’’તિ.

૨૭.

‘‘અહં ભદન્તે [ભદ્દન્તે (ક.)] પેતીમ્હિ, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં ¶ કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૨૮.

‘‘કાલેન પઞ્ચ પુત્તાનિ, સાયં પઞ્ચ પુનાપરે;

વિજાયિત્વાન ખાદામિ, તેપિ ના હોન્તિ મે અલં.

૨૯.

‘‘પરિડય્હતિ ધૂમાયતિ, ખુદાય [ખુદ્દાય (ક.)] હદયં મમ;

પાનીયં ન લભે પાતું, પસ્સ મં બ્યસનં ગત’’ન્તિ.

૩૦.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પુત્તમંસાનિ ખાદસી’’તિ.

૩૧.

‘‘સપતી [સપત્તી (સી.)] મે ગબ્ભિની આસિ, તસ્સા પાપં અચેતયિં;

સાહં પદુટ્ઠમનસા, અકરિં ગબ્ભપાતનં.

૩૨.

‘‘તસ્સા ¶ ¶ દ્વેમાસિકો ગબ્ભો, લોહિતઞ્ઞેવ પગ્ઘરિ;

તદસ્સા માતા કુપિતા, મય્હં ઞાતી સમાનયિ;

સપથઞ્ચ મં કારેસિ, પરિભાસાપયી ચ મં.

૩૩.

‘‘સાહં ઘોરઞ્ચ સપથં, મુસાવાદં અભાસિસં;

પુત્તમંસાનિ ખાદામિ, સચે તં પકતં મયા.

૩૪.

‘‘તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકેન [વિપાકં (સ્યા. ક.)], મુસાવાદસ્સ ચૂભયં;

પુત્તમંસાનિ ખાદામિ, પુબ્બલોહિતમક્ખિતા’’તિ.

પઞ્ચપુત્તખાદપેતિવત્થુ [પઞ્ચપુત્તખાદપેતવત્થુ (સી. સ્યા. પી.) એવમુપરિપિ] છટ્ઠં.

૭. સત્તપુત્તખાદપેતિવત્થુ

૩૫.

‘‘નગ્ગા ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, દુગ્ગન્ધા પૂતિ વાયસિ;

મક્ખિકાહિ ¶ પરિકિણ્ણા, કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસી’’તિ.

૩૬.

‘‘અહં ભદન્તે પેતીમ્હિ, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૩૭.

‘‘કાલેન સત્ત પુત્તાનિ, સાયં સત્ત પુનાપરે;

વિજાયિત્વાન ખાદામિ, તેપિ ના હોન્તિ મે અલં.

૩૮.

‘‘પરિડય્હતિ ધૂમાયતિ, ખુદાય હદયં મમ;

નિબ્બુતિં નાધિગચ્છામિ, અગ્ગિદડ્ઢાવ આતપે’’તિ.

૩૯.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પુત્તમંસાનિ ખાદસી’’તિ.

૪૦.

‘‘અહૂ મય્હં દુવે પુત્તા, ઉભો સમ્પત્તયોબ્બના;

સાહં પુત્તબલૂપેતા, સામિકં અતિમઞ્ઞિસં.

૪૧.

‘‘તતો મે સામિકો કુદ્ધો, સપત્તિં મય્હમાનયિ;

સા ચ ગબ્ભં અલભિત્થ, તસ્સા પાપં અચેતયિં.

૪૨.

‘‘સાહં ¶ પદુટ્ઠમનસા, અકરિં ગબ્ભપાતનં;

તસ્સા તેમાસિકો ગબ્ભો, પુબ્બલોહિતકો [પુબ્બલોહિતકો (ક.)] પતિ.

૪૩.

‘‘તદસ્સા માતા કુપિતા, મય્હં ઞાતી સમાનયિ;

સપથઞ્ચ મં કારેસિ, પરિભાસાપયી ચ મં.

૪૪.

‘‘સાહં ¶ ઘોરઞ્ચ સપથં, મુસાવાદં અભાસિસં;

‘પુત્તમંસાનિ ખાદામિ, સચે તં પકતં મયા’.

૪૫.

‘‘તસ્સ ¶ કમ્મસ્સ વિપાકેન, મુસાવાદસ્સ ચૂભયં;

પુત્તમંસાનિ ખાદામિ, પુબ્બલોહિતમક્ખિતા’’તિ.

સત્તપુત્તખાદપેતિવત્થુ સત્તમં.

૮. ગોણપેતવત્થુ

૪૬.

‘‘કિં ¶ નુ ઉમ્મત્તરૂપોવ, લાયિત્વા હરિતં તિણં;

ખાદ ખાદાતિ લપસિ, ગતસત્તં જરગ્ગવં.

૪૭.

‘‘ન હિ અન્નેન પાનેન, મતો ગોણો સમુટ્ઠહે;

ત્વંસિ બાલો ચ [બાલોવ (ક.)] દુમ્મેધો, યથા તઞ્ઞોવ દુમ્મતી’’તિ.

૪૮.

‘‘ઇમે પાદા ઇદં સીસં, અયં કાયો સવાલધિ;

નેત્તા તથેવ તિટ્ઠન્તિ, અયં ગોણો સમુટ્ઠહે.

૪૯.

‘‘નાય્યકસ્સ હત્થપાદા, કાયો સીસઞ્ચ દિસ્સતિ;

રુદં મત્તિકથૂપસ્મિં, નનુ ત્વઞ્ઞેવ દુમ્મતી’’તિ.

૫૦.

‘‘આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

૫૧.

‘‘અબ્બહી [અબ્બૂળ્હં (બહૂસુ)] વત મે સલ્લં, સોકં હદયનિસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પિતુસોકં અપાનુદિ.

૫૨.

‘‘સ્વાહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, સીતિભૂતોસ્મિ નિબ્બુતો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન માણવ’.

૫૩.

એવં ¶ કરોન્તિ સપ્પઞ્ઞા, યે હોન્તિ અનુકમ્પકા;

વિનિવત્તયન્તિ સોકમ્હા, સુજાતો પિતરં યથાતિ.

ગોણપેતવત્થુ અટ્ઠમં.

૯. મહાપેસકારપેતિવત્થુ

૫૪.

‘‘ગૂથઞ્ચ ¶ ¶ ¶ મુત્તં રુહિરઞ્ચ પુબ્બં, પરિભુઞ્જતિ કિસ્સ અયં વિપાકો;

અયં નુ કિં કમ્મમકાસિ નારી, યા સબ્બદા લોહિતપુબ્બભક્ખા.

૫૫.

‘‘નવાનિ વત્થાનિ સુભાનિ ચેવ, મુદૂનિ સુદ્ધાનિ ચ લોમસાનિ;

દિન્નાનિ મિસ્સા કિતકા [કિટકા (ક.)] ભવન્તિ, અયં નુ કિં કમ્મમકાસિ નારી’’તિ.

૫૬.

‘‘ભરિયા મમેસા અહૂ ભદન્તે, અદાયિકા મચ્છરિની કદરિયા;

સા મં દદન્તં સમણબ્રાહ્મણાનં, અક્કોસતિ ચ પરિભાસતિ ચ.

૫૭.

‘‘‘ગૂથઞ્ચ મુત્તં રુહિરઞ્ચ પુબ્બં, પરિભુઞ્જ ત્વં અસુચિં સબ્બકાલં;

એતં તે પરલોકસ્મિં હોતુ, વત્થા ચ તે કિટકસમા ભવન્તુ’;

એતાદિસં દુચ્ચરિતં ચરિત્વા, ઇધાગતા ચિરરત્તાય ખાદતી’’તિ.

મહાપેસકારપેતિવત્થુ નવમં.

૧૦. ખલ્લાટિયપેતિવત્થુ

૫૮.

‘‘કા ¶ ¶ નુ અન્તોવિમાનસ્મિં, તિટ્ઠન્તી નૂપનિક્ખમિ;

ઉપનિક્ખમસ્સુ ભદ્દે, પસ્સામ તં બહિટ્ઠિત’’ન્તિ.

૫૯.

‘‘અટ્ટીયામિ ¶ હરાયામિ, નગ્ગા નિક્ખમિતું બહિ;

કેસેહમ્હિ પટિચ્છન્ના, પુઞ્ઞં મે અપ્પકં કત’’ન્તિ.

૬૦.

‘‘હન્દુત્તરીયં દદામિ તે, ઇદં દુસ્સં નિવાસય;

ઇદં દુસ્સં નિવાસેત્વા, એહિ નિક્ખમ સોભને;

ઉપનિક્ખમસ્સુ ભદ્દે, પસ્સામ તં બહિટ્ઠિત’’ન્તિ.

૬૧.

‘‘હત્થેન હત્થે તે દિન્નં, ન મય્હં ઉપકપ્પતિ;

એસેત્થુપાસકો સદ્ધો, સમ્માસમ્બુદ્ધસાવકો.

૬૨.

‘‘એતં અચ્છાદયિત્વાન, મમ દક્ખિણમાદિસ;

તથાહં [અથાહં (સી.)] સુખિતા હેસ્સં, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’તિ.

૬૩.

તઞ્ચ તે ન્હાપયિત્વાન, વિલિમ્પેત્વાન વાણિજા;

વત્થેહચ્છાદયિત્વાન, તસ્સા દક્ખિણમાદિસું.

૬૪.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે ¶ [સમનન્તરા અનુદ્દિટ્ઠે (સ્યા. ક.)], વિપાકો ઉદપજ્જથ [ઉપપજ્જથ (સી. સ્યા.)];

ભોજનચ્છાદનપાનીયં [ભોજનચ્છાદનં પાનીયં (સ્યા. ક.)], દક્ખિણાય ઇદં ફલં.

૬૫.

તતો સુદ્ધા સુચિવસના, કાસિકુત્તમધારિની;

હસન્તી વિમાના નિક્ખમિ, ‘દક્ખિણાય ઇદં ફલ’’’ન્તિ.

૬૬.

‘‘સુચિત્તરૂપં રુચિરં, વિમાનં તે પભાસતિ;

દેવતે પુચ્છિતાચિક્ખ, કિસ્સ કમ્મસ્સિદં ફલ’’ન્તિ.

૬૭.

‘‘ભિક્ખુનો ¶ ચરમાનસ્સ, દોણિનિમ્મજ્જનિં અહં;

અદાસિં ઉજુભૂતસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.

૬૮.

‘‘તસ્સ કમ્મસ્સ કુસલસ્સ, વિપાકં દીઘમન્તરં;

અનુભોમિ વિમાનસ્મિં, તઞ્ચ દાનિ પરિત્તકં.

૬૯.

‘‘ઉદ્ધં ¶ ચતૂહિ માસેહિ, કાલંકિરિયા [કાલંકિરિયા (ક.)] ભવિસ્સતિ;

એકન્તકટુકં ઘોરં, નિરયં પપતિસ્સહં.

૭૦.

[મ. નિ. ૩.૨૫૦, ૨૬૭; અ. નિ. ૩.૩૬; પે. વ. ૨૪૦, ૬૯૩] ‘‘ચતુક્કણ્ણં ચતુદ્વારં, વિભત્તં ભાગસો મિતં;

અયોપાકારપરિયન્તં, અયસા પટિકુજ્જિતં.

૭૧.

‘‘તસ્સ ¶ અયોમયા ભૂમિ, જલિતા તેજસા યુતા;

સમન્તા યોજનસતં, ફરિત્વા તિટ્ઠતિ સબ્બદા.

૭૨.

‘‘તત્થાહં દીઘમદ્ધાનં, દુક્ખં વેદિસ્સ વેદનં;

ફલઞ્ચ પાપકમ્મસ્સ, તસ્મા સોચામહં ભુસ’’ન્તિ.

ખલ્લાટિયપેતિવત્થુ દસમં.

૧૧. નાગપેતવત્થુ

૭૩.

‘‘પુરતોવ ¶ [પુરતો ચ (સ્યા.)] સેતેન પલેતિ હત્થિના, મજ્ઝે પન અસ્સતરીરથેન;

પચ્છા ચ કઞ્ઞા સિવિકાય નીયતિ, ઓભાસયન્તી દસ સબ્બતો [સબ્બતો (ક.)] દિસા.

૭૪.

‘‘તુમ્હે પન મુગ્ગરહત્થપાણિનો, રુદંમુખા છિન્નપભિન્નગત્તા;

મનુસ્સભૂતા ¶ કિમકત્થ પાપં, યેનઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ પિવાથ લોહિત’’ન્તિ.

૭૫.

‘‘પુરતોવ યો ગચ્છતિ કુઞ્જરેન, સેતેન નાગેન ચતુક્કમેન;

અમ્હાક પુત્તો અહુ જેટ્ઠકો સો [સોવ જેટ્ઠો (ક.)], દાનાનિ દત્વાન સુખી પમોદતિ.

૭૬.

‘‘યો ¶ સો મજ્ઝે અસ્સતરીરથેન, ચતુબ્ભિ યુત્તેન સુવગ્ગિતેન;

અમ્હાક પુત્તો અહુ મજ્ઝિમો સો, અમચ્છરી દાનવતી વિરોચતિ.

૭૭.

‘‘યા સા ચ પચ્છા સિવિકાય નીયતિ, નારી સપઞ્ઞા મિગમન્દલોચના;

અમ્હાક ધીતા અહુ સા કનિટ્ઠિકા, ભાગડ્ઢભાગેન સુખી પમોદતિ.

૭૮.

‘‘એતે ¶ ચ દાનાનિ અદંસુ પુબ્બે, પસન્નચિત્તા સમણબ્રાહ્મણાનં;

મયં પન મચ્છરિનો અહુમ્હ, પરિભાસકા સમણબ્રાહ્મણાનં;

એતે ચ દત્વા પરિચારયન્તિ, મયઞ્ચ ¶ સુસ્સામ નળોવ છિન્નો’’તિ [ખિત્તોતિ (સી.)].

૭૯.

‘‘કિં તુમ્હાકં ભોજનં કિં સયાનં, કથઞ્ચ યાપેથ સુપાપધમ્મિનો;

પહૂતભોગેસુ અનપ્પકેસુ, સુખં વિરાધાય [વિરાગાય (સ્યા. ક.)] દુક્ખજ્જ પત્તા’’તિ.

૮૦.

‘‘અઞ્ઞમઞ્ઞં વધિત્વાન, પિવામ પુબ્બલોહિતં;

બહું પિત્વા ન ધાતા હોમ, નચ્છાદિમ્હસે [નરુચ્ચાદિમ્હસે (ક.)] મયં.

૮૧.

‘‘ઇચ્ચેવ મચ્ચા પરિદેવયન્તિ, અદાયકા પેચ્ચ [મચ્છરિનો (ક.)] યમસ્સ ઠાયિનો;

યે તે વિદિચ્ચ [વિદિત્વા (સી.)] અધિગમ્મ ભોગે, ન ભુઞ્જરે નાપિ કરોન્તિ પુઞ્ઞં.

૮૨.

‘‘તે ¶ ખુપ્પિપાસૂપગતા પરત્થ, પચ્છા [પેતા (સી.)] ચિરં ઝાયરે ડય્હમાના;

કમ્માનિ કત્વાન દુખુદ્રાનિ, અનુભોન્તિ દુક્ખં કટુકપ્ફલાનિ.

૮૩.

‘‘ઇત્તરં હિ ધનં ધઞ્ઞં, ઇત્તરં ઇધ જીવિતં;

ઇત્તરં ઇત્તરતો ઞત્વા, દીપં કયિરાથ પણ્ડિતો.

૮૪.

‘‘યે તે એવં પજાનન્તિ, નરા ધમ્મસ્સ કોવિદા;

તે દાને નપ્પમજ્જન્તિ, સુત્વા અરહતં વચો’’તિ.

નાગપેતવત્થુ એકાદસમં.

૧૨. ઉરગપેતવત્થુ

૮૫.

‘‘ઉરગોવ ¶ ¶ ¶ તચં જિણ્ણં, હિત્વા ગચ્છતિ સન્તનું;

એવં સરીરે નિબ્ભોગે, પેતે કાલઙ્કતે સતિ.

૮૬.

‘‘ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન રોદામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ’’.

૮૭.

‘‘અનબ્ભિતો [અનવ્હિતો (સી.)] તતો આગા, નાનુઞ્ઞાતો ઇતો ગતો;

યથાગતો તથા ગતો, તત્થ કા [કા તત્થ (સી.)] પરિદેવના.

૮૮.

‘‘ડય્હમાનો ¶ ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન રોદામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ’’.

૮૯.

‘‘સચે રોદે કિસા અસ્સં, તત્થ મે કિં ફલં સિયા;

ઞાતિમિત્તસુહજ્જાનં, ભિય્યો નો અરતી સિયા.

૯૦.

‘‘ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન રોદામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ’’.

૯૧.

‘‘યથાપિ દારકો ચન્દં, ગચ્છન્તમનુરોદતિ;

એવં સમ્પદમેવેતં, યો પેતમનુસોચતિ.

૯૨.

‘‘ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન રોદામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ’’.

૯૩.

‘‘યથાપિ બ્રહ્મે ઉદકુમ્ભો, ભિન્નો અપ્પટિસન્ધિયો;

એવં સમ્પદમેવેતં, યો પેતમનુસોચતિ.

૯૪.

‘‘ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા ¶ એતં ન રોદામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતી’’તિ.

ઉરગપેતવત્થુ દ્વાદસમં.

ઉરગવગ્ગો પઠમો નિટ્ઠિતો.

તસ્સુદ્દાનં –

ખેત્તઞ્ચ સૂકરં પૂતિ, પિટ્ઠં ચાપિ તિરોકુટ્ટં;

પઞ્ચાપિ ¶ સત્તપુત્તઞ્ચ, ગોણં પેસકારકઞ્ચ;

તથા ખલ્લાટિયં નાગં, દ્વાદસં ઉરગઞ્ચેવાતિ.

૨. ઉબ્બરિવગ્ગો

૧. સંસારમોચકપેતિવત્થુ

૯૫.

‘‘નગ્ગા ¶ ¶ ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, કિસા ધમનિસન્થતા;

ઉપ્ફાસુલિકે [ઉપ્પાસુળિકે (ક.)] કિસિકે, કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસી’’તિ.

૯૬.

‘‘અહં ભદન્તે પેતીમ્હિ, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૯૭.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૯૮.

‘‘અનુકમ્પકા મય્હં નાહેસું ભન્તે, પિતા ચ માતા અથવાપિ ઞાતકા;

યે મં નિયોજેય્યું દદાહિ દાનં, પસન્નચિત્તા સમણબ્રાહ્મણાનં.

૯૯.

‘‘ઇતો અહં વસ્સસતાનિ પઞ્ચ, યં એવરૂપા વિચરામિ નગ્ગા;

ખુદાય ¶ તણ્હાય ચ ખજ્જમાના, પાપસ્સ કમ્મસ્સ ફલં મમેદં.

૧૦૦.

‘‘વન્દામિ તં અય્ય પસન્નચિત્તા, અનુકમ્પ મં વીર મહાનુભાવ;

દત્વા ચ મે આદિસ યં હિ કિઞ્ચિ, મોચેહિ મં દુગ્ગતિયા ભદન્તે’’તિ.

૧૦૧.

સાધૂતિ સો પટિસ્સુત્વા, સારિપુત્તોનુકમ્પકો;

ભિક્ખૂનં આલોપં દત્વા, પાણિમત્તઞ્ચ ચોળકં;

થાલકસ્સ ચ પાનીયં, તસ્સા દક્ખિણમાદિસિ.

૧૦૨.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, વિપાકો ઉદપજ્જથ;

ભોજનચ્છાદનપાનીયં, દક્ખિણાય ઇદં ફલં.

૧૦૩.

તતો ¶ ¶ સુદ્ધા સુચિવસના, કાસિકુત્તમધારિની;

વિચિત્તવત્થાભરણા, સારિપુત્તં ઉપસઙ્કમિ.

૧૦૪.

‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;

ઓભાસેન્તી દિસા સબ્બા, ઓસધી વિય તારકા.

૧૦૫.

‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

૧૦૬.

‘‘પુચ્છામિ ¶ તં દેવિ મહાનુભાવે, મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ¶ ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

૧૦૭.

‘‘ઉપ્પણ્ડુકિં કિસં છાતં, નગ્ગં સમ્પતિતચ્છવિં [આપતિતચ્છવિં (સી.)];

મુનિ કારુણિકો લોકે, તં મં અદ્દક્ખિ દુગ્ગતં.

૧૦૮.

‘‘ભિક્ખૂનં આલોપં દત્વા, પાણિમત્તઞ્ચ ચોળકં;

થાલકસ્સ ચ પાનીયં, મમ દક્ખિણમાદિસિ.

૧૦૯.

‘‘આલોપસ્સ ફલં પસ્સ, ભત્તં વસ્સસતં દસ;

ભુઞ્જામિ કામકામિની, અનેકરસબ્યઞ્જનં.

૧૧૦.

‘‘પાણિમત્તસ્સ ચોળસ્સ, વિપાકં પસ્સ યાદિસં;

યાવતા નન્દરાજસ્સ, વિજિતસ્મિં પટિચ્છદા.

૧૧૧.

‘‘તતો બહુતરા ભન્તે, વત્થાનચ્છાદનાનિ મે;

કોસેય્યકમ્બલીયાનિ, ખોમકપ્પાસિકાનિ ચ.

૧૧૨.

‘‘વિપુલા ચ મહગ્ઘા ચ, તેપાકાસેવલમ્બરે;

સાહં તં પરિદહામિ, યં યં હિ મનસો પિયં.

૧૧૩.

‘‘થાલકસ્સ ચ પાનીયં, વિપાકં પસ્સ યાદિસં;

ગમ્ભીરા ચતુરસ્સા ચ, પોક્ખરઞ્ઞો સુનિમ્મિતા.

૧૧૪.

‘‘સેતોદકા સુપ્પતિત્થા, સીતા અપ્પટિગન્ધિયા;

પદુમુપ્પલસઞ્છન્ના, વારિકિઞ્જક્ખપૂરિતા.

૧૧૫.

‘‘સાહં ¶ રમામિ કીળામિ, મોદામિ અકુતોભયા;

મુનિં કારુણિકં લોકે, ભન્તે વન્દિતુમાગતા’’તિ.

સંસારમોચકપેતિવત્થુ પઠમં.

૨. સારિપુત્તત્થેરમાતુપેતિવત્થુ

૧૧૬.

‘‘નગ્ગા ¶ ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, કિસા ધમનિસન્થતા;

ઉપ્ફાસુલિકે કિસિકે, કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસિ’’.

૧૧૭.

‘‘અહં ¶ તે સકિયા માતા, પુબ્બે અઞ્ઞાસુ જાતીસુ;

ઉપપન્ના પેત્તિવિસયં, ખુપ્પિપાસસમપ્પિતા.

૧૧૮.

‘‘છડ્ડિતં ¶ ખિપિતં ખેળં, સિઙ્ઘાણિકં સિલેસુમં;

વસઞ્ચ ડય્હમાનાનં, વિજાતાનઞ્ચ લોહિતં.

૧૧૯.

‘‘વણિકાનઞ્ચ યં ઘાન-સીસચ્છિન્નાન લોહિતં;

ખુદાપરેતા ભુઞ્જામિ, ઇત્થિપુરિસનિસ્સિતં.

૧૨૦.

‘‘પુબ્બલોહિતં ભક્ખામિ [પુબ્બલોહિતભક્ખાસ્મિ (સી.)], પસૂનં માનુસાન ચ;

અલેણા અનગારા ચ, નીલમઞ્ચપરાયણા.

૧૨૧.

‘‘દેહિ પુત્તક મે દાનં, દત્વા અન્વાદિસાહિ મે;

અપ્પેવ નામ મુચ્ચેય્યં, પુબ્બલોહિતભોજના’’તિ.

૧૨૨.

માતુયા વચનં સુત્વા, ઉપતિસ્સોનુકમ્પકો;

આમન્તયિ મોગ્ગલ્લાનં, અનુરુદ્ધઞ્ચ કપ્પિનં.

૧૨૩.

ચતસ્સો કુટિયો કત્વા, સઙ્ઘે ચાતુદ્દિસે અદા;

કુટિયો અન્નપાનઞ્ચ, માતુ દક્ખિણમાદિસી.

૧૨૪.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, વિપાકો ઉદપજ્જથ;

ભોજનં પાનીયં વત્થં, દક્ખિણાય ઇદં ફલં.

૧૨૫.

તતો સુદ્ધા સુચિવસના, કાસિકુત્તમધારિની;

વિચિત્તવત્થાભરણા, કોલિતં ઉપસઙ્કમિ.

૧૨૬.

‘‘અભિક્કન્તેન ¶ ¶ વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;

ઓભાસેન્તી દિસા સબ્બા, ઓસધી વિય તારકા.

૧૨૭.

‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

૧૨૮.

‘‘પુચ્છામિ તં દેવિ મહાનુભાવે, મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

૧૨૯.

‘‘સારિપુત્તસ્સાહં માતા, પુબ્બે અઞ્ઞાસુ જાતીસુ;

ઉપપન્ના પેત્તિવિસયં, ખુપ્પિપાસસમપ્પિતા.

૧૩૦.

‘‘છડ્ડિતં ખિપિતં ખેળં, સિઙ્ઘાણિકં સિલેસુમં;

વસઞ્ચ ડય્હમાનાનં, વિજાતાનઞ્ચ લોહિતં.

૧૩૧.

‘‘વણિકાનઞ્ચ યં ઘાન-સીસચ્છિન્નાન લોહિતં;

ખુદાપરેતા ભુઞ્જામિ, ઇત્થિપુરિસનિસ્સિતં.

૧૩૨.

‘‘પુબ્બલોહિતં ભક્ખિસ્સં, પસૂનં માનુસાન ચ;

અલેણા અનગારા ચ, નીલમઞ્ચપરાયણા.

૧૩૩.

‘‘સારિપુત્તસ્સ ¶ ¶ દાનેન, મોદામિ અકુતોભયા;

મુનિં કારુણિકં લોકે, ભન્તે વન્દિતુમાગતા’’તિ.

સારિપુત્તત્થેરસ્સ માતુપેતિવત્થુ દુતિયં.

૩. મત્તાપેતિવત્થુ

૧૩૪.

‘‘નગ્ગા દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, કિસા ધમનિસન્થતા;

ઉપ્ફાસુલિકે ¶ કિસિકે, કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસી’’તિ.

૧૩૫.

‘‘અહં મત્તા તુવં તિસ્સા, સપત્તી તે પુરે અહું;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૩૬.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૩૭.

‘‘ચણ્ડી ¶ ¶ ચ ફરુસા ચાસિં, ઇસ્સુકી મચ્છરી સઠા [સઠી (સી.)];

તાહં દુરુત્તં વત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૩૮.

સબ્બં [સચ્ચં (ક.)] અહમ્પિ જાનામિ, યથા ત્વં ચણ્ડિકા અહુ;

અઞ્ઞઞ્ચ ખો તં પુચ્છામિ, કેનાસિ પંસુકુન્થિતા’’તિ.

૧૩૯.

‘‘સીસંન્હાતા તુવં આસિ, સુચિવત્થા અલઙ્કતા;

અહઞ્ચ ખો [ખો તં (સી. ક.)] અધિમત્તં, સમલઙ્કતતરા તયા.

૧૪૦.

‘‘તસ્સા મે પેક્ખમાનાય, સામિકેન સમન્તયિ;

તતો મે ઇસ્સા વિપુલા, કોધો મે સમજાયથ.

૧૪૧.

‘‘તતો પંસું ગહેત્વાન, પંસુના તં હિ ઓકિરિં [તં વિકીરિહં (સ્યા. ક.)];

તસ્સ ¶ કમ્મવિપાકેન, તેનમ્હિ પંસુકુન્થિતા’’તિ.

૧૪૨.

‘‘સચ્ચં અહમ્પિ જાનામિ, પંસુના મં ત્વમોકિરિ;

અઞ્ઞઞ્ચ ખો તં પુચ્છામિ, કેન ખજ્જસિ કચ્છુયા’’તિ.

૧૪૩.

‘‘ભેસજ્જહારી ઉભયો, વનન્તં અગમિમ્હસે;

ત્વઞ્ચ ભેસજ્જમાહરિ, અહઞ્ચ કપિકચ્છુનો.

૧૪૪.

‘‘તસ્સા ત્યાજાનમાનાય, સેય્યં ત્યાહં સમોકિરિં;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, તેન ખજ્જામિ કચ્છુયા’’તિ.

૧૪૫.

‘‘સચ્ચં ¶ અહમ્પિ જાનામિ, સેય્યં મે ત્વં સમોકિરિ;

અઞ્ઞઞ્ચ ખો તં પુચ્છામિ, કેનાસિ નગ્ગિયા તુવ’’ન્તિ.

૧૪૬.

‘‘સહાયાનં સમયો આસિ, ઞાતીનં સમિતી અહુ;

ત્વઞ્ચ આમન્તિતા આસિ, સસામિની નો ચ ખો અહં.

૧૪૭.

‘‘તસ્સા ત્યાજાનમાનાય, દુસ્સં ત્યાહં અપાનુદિં;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, તેનમ્હિ નગ્ગિયા અહ’’ન્તિ.

૧૪૮.

‘‘સચ્ચં અહમ્પિ જાનામિ, દુસ્સં મે ત્વં અપાનુદિ;

અઞ્ઞઞ્ચ ખો તં પુચ્છામિ, કેનાસિ ગૂથગન્ધિની’’તિ.

૧૪૯.

‘‘તવ ¶ ગન્ધઞ્ચ માલઞ્ચ, પચ્ચગ્ઘઞ્ચ વિલેપનં;

ગૂથકૂપે અધારેસિં [અધારેસિં (ક.)], તં પાપં પકતં મયા;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, તેનમ્હિ ગૂથગન્ધિની’’તિ.

૧૫૦.

‘‘સચ્ચં અહમ્પિ જાનામિ, તં પાપં પકતં તયા;

અઞ્ઞઞ્ચ ખો તં પુચ્છામિ, કેનાસિ દુગ્ગતા તુવ’’ન્તિ.

૧૫૧.

‘‘ઉભિન્નં સમકં આસિ, યં ગેહે વિજ્જતે ધનં;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકાસિમત્તનો;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, તેનમ્હિ દુગ્ગતા અહં.

૧૫૨.

‘‘તદેવ ¶ મં ત્વં અવચ, ‘પાપકમ્મં નિસેવસિ;

ન હિ પાપેહિ કમ્મેહિ, સુલભા હોતિ સુગ્ગતી’’’તિ.

૧૫૩.

‘‘વામતો મં ત્વં પચ્ચેસિ, અથોપિ મં ઉસૂયસિ;

પસ્સ ¶ પાપાનં કમ્માનં, વિપાકો હોતિ યાદિસો.

૧૫૪.

‘‘તે ઘરા તા ચ દાસિયો [તે ઘરદાસિયો આસું (સી. સ્યા.), તે ઘરે દાસિયો ચેવ (ક.)], તાનેવાભરણાનિમે;

તે અઞ્ઞે પરિચારેન્તિ, ન ભોગા હોન્તિ સસ્સતા.

૧૫૫.

‘‘ઇદાનિ ભૂતસ્સ પિતા, આપણા ગેહમેહિતિ;

અપ્પેવ તે દદે કિઞ્ચિ, મા સુ તાવ ઇતો અગા’’તિ.

૧૫૬.

‘‘નગ્ગા દુબ્બણ્ણરૂપામ્હિ, કિસા ધમનિસન્થતા;

કોપીનમેતં ઇત્થીનં, મા મં ભૂતપિતાદ્દસા’’તિ.

૧૫૭.

‘‘હન્દ કિં વા ત્યાહં [કિં ત્યાહં (સી. સ્યા.), કિં વતાહં (ક.)] દમ્મિ, કિં વા તેધ [કિં વા ચ તે (સી. સ્યા.), કિં વિધ તે (ક.)] કરોમહં;

યેન ત્વં સુખિતા અસ્સ, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’તિ.

૧૫૮.

‘‘ચત્તારો ¶ ભિક્ખૂ સઙ્ઘતો, ચત્તારો પન પુગ્ગલા;

અટ્ઠ ભિક્ખૂ ભોજયિત્વા, મમ દક્ખિણમાદિસ;

તદાહં સુખિતા હેસ્સં, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’તિ.

૧૫૯.

સાધૂતિ સા પટિસ્સુત્વા, ભોજયિત્વાટ્ઠ ભિક્ખવો;

વત્થેહચ્છાદયિત્વાન, તસ્સા દક્ખિણમાદિસી.

૧૬૦.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે ¶ , વિપાકો ઉદપજ્જથ;

ભોજનચ્છાદનપાનીયં, દક્ખિણાય ઇદં ફલં.

૧૬૧.

તતો સુદ્ધા સુચિવસના, કાસિકુત્તમધારિની;

વિચિત્તવત્થાભરણા, સપત્તિં ઉપસઙ્કમિ.

૧૬૨.

‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;

ઓભાસેન્તી ¶ દિસા સબ્બા, ઓસધી વિય તારકા.

૧૬૩.

‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

૧૬૪.

‘‘પુચ્છામિ તં દેવિ મહાનુભાવે, મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

૧૬૫.

‘‘અહં મત્તા તુવં તિસ્સા, સપત્તી તે પુરે અહું;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૧૬૬.

‘‘તવ દિન્નેન દાનેન, મોદામિ અકુતોભયા;

ચીરં જીવાહિ ભગિનિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

અસોકં વિરજં ઠાનં, આવાસં વસવત્તિનં.

૧૬૭.

‘‘ઇધ ¶ ધમ્મં ચરિત્વાન, દાનં દત્વાન સોભને;

વિનેય્ય મચ્છેરમલં સમૂલં, અનિન્દિતા સગ્ગમુપેહિ ઠાન’’ન્તિ.

મત્તાપેતિવત્થુ તતિયં.

૪. નન્દાપેતિવત્થુ

૧૬૮.

‘‘કાળી ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, ફરુસા ભીરુદસ્સના;

પિઙ્ગલાસિ કળારાસિ, ન તં મઞ્ઞામિ માનુસિ’’ન્તિ.

૧૬૯.

‘‘અહં ¶ નન્દા નન્દિસેન, ભરિયા તે પુરે અહું;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૭૦.

‘‘કિં ¶ ¶ નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૭૧.

‘‘ચણ્ડી ચ ફરુસા ચાસિં [ચણ્ડી ફરુસવાચા ચ (સી.)], તયિ ચાપિ અગારવા;

તાહં દુરુત્તં વત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૧૭૨.

‘‘હન્દુત્તરીયં દદામિ તે, ઇમં [ઇદં (સી. અટ્ઠ.)] દુસ્સં નિવાસય;

ઇમં દુસ્સં નિવાસેત્વા, એહિ નેસ્સામિ તં ઘરં.

૧૭૩.

‘‘વત્થઞ્ચ અન્નપાનઞ્ચ, લચ્છસિ ત્વં ઘરં ગતા;

પુત્તે ચ તે પસ્સિસ્સસિ, સુણિસાયો ચ દક્ખસી’’તિ.

૧૭૪.

‘‘હત્થેન હત્થે તે દિન્નં, ન મય્હં ઉપકપ્પતિ;

ભિક્ખૂ ચ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે.

૧૭૫.

‘‘તપ્પેહિ અન્નપાનેન, મમ દક્ખિણમાદિસ;

તદાહં સુખિતા હેસ્સં, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’તિ.

૧૭૬.

સાધૂતિ સો પટિસ્સુત્વા, દાનં વિપુલમાકિરિ;

અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

છત્તં ગન્ધઞ્ચ માલઞ્ચ, વિવિધા ચ ઉપાહના.

૧૭૭.

ભિક્ખૂ ચ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે;

તપ્પેત્વા અન્નપાનેન, તસ્સા દક્ખિણમાદિસી.

૧૭૮.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે ¶ , વિપાકો ઉદપજ્જથ;

ભોજનચ્છાદનપાનીયં, દક્ખિણાય ઇદં ફલં.

૧૭૯.

તતો ¶ સુદ્ધા સુચિવસના, કાસિકુત્તમધારિની;

વિચિત્તવત્થાભરણા, સામિકં ઉપસઙ્કમિ.

૧૮૦.

‘‘અભિક્કન્તેન વણ્ણેન, યા ત્વં તિટ્ઠસિ દેવતે;

ઓભાસેન્તી દિસા સબ્બા, ઓસધી વિય તારકા.

૧૮૧.

‘‘કેન તેતાદિસો વણ્ણો, કેન તે ઇધ મિજ્ઝતિ;

ઉપ્પજ્જન્તિ ચ તે ભોગા, યે કેચિ મનસો પિયા.

૧૮૨.

‘‘પુચ્છામિ ¶ તં દેવિ મહાનુભાવે, મનુસ્સભૂતા કિમકાસિ પુઞ્ઞં;

કેનાસિ એવં જલિતાનુભાવા, વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતી’’તિ.

૧૮૩.

‘‘અહં ¶ નન્દા નન્દિસેન, ભરિયા તે પુરે અહું;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૧૮૪.

‘‘તવ દિન્નેન દાનેન, મોદામિ અકુતોભયા;

ચિરં જીવ ગહપતિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

અસોકં વિરજં ખેમં, આવાસં વસવત્તિનં.

૧૮૫.

‘‘ઇધ ધમ્મં ચરિત્વાન, દાનં દત્વા ગહપતિ;

વિનેય્ય મચ્છેરમલં સમૂલં, અનિન્દિતો સગ્ગમુપેહિ ઠાન’’ન્તિ.

નન્દાપેતિવત્થુ ચતુત્થં.

૫. મટ્ઠકુણ્ડલીપેતવત્થુ

૧૮૬.

[વિ. વ. ૧૨૦૭] ‘‘અલઙ્કતો ¶ મટ્ઠકુણ્ડલી, માલધારી હરિચન્દનુસ્સદો;

બાહા પગ્ગય્હ કન્દસિ, વનમજ્ઝે કિં દુક્ખિતો તુવ’’ન્તિ.

૧૮૭.

‘‘સોવણ્ણમયો પભસ્સરો, ઉપ્પન્નો રથપઞ્જરો મમ;

તસ્સ ચક્કયુગં ન વિન્દામિ, તેન દુક્ખેન જહામિ જીવિત’’ન્તિ.

૧૮૮.

‘‘સોવણ્ણમયં મણિમયં, લોહિતકમયં [લોહિતઙ્ગમયં (સ્યા.), લોહિતઙ્કમયં (સી.), લોહમયં (કત્થચિ)] અથ રૂપિયમયં;

આચિક્ખ મે ભદ્દમાણવ, ચક્કયુગં પટિપાદયામિ તે’’તિ.

૧૮૯.

સો ¶ માણવો તસ્સ પાવદિ, ‘‘ચન્દસૂરિયા ઉભયેત્થ દિસ્સરે;

સોવણ્ણમયો રથો મમ, તેન ચક્કયુગેન સોભતી’’તિ.

૧૯૦.

‘‘બાલો ખો ત્વં અસિ માણવ, યો ત્વં પત્થયસે અપત્થિયં;

મઞ્ઞામિ તુવં મરિસ્સસિ, ન હિ ત્વં લચ્છસિ ચન્દસૂરિયે’’તિ.

૧૯૧.

‘‘ગમનાગમનમ્પિ દિસ્સતિ, વણ્ણધાતુ ઉભયત્થ વીથિયા;

પેતો કાલકતો ન દિસ્સતિ, કો નિધ કન્દતં બાલ્યતરો’’તિ.

૧૯૨.

‘‘સચ્ચં ખો વદેસિ માણવ, અહમેવ કન્દતં બાલ્યતરો;

ચન્દં વિય દારકો રુદં, પેતં કાલકતાભિપત્થયિ’’ન્તિ.

૧૯૩.

‘‘આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

૧૯૪.

‘‘અબ્બહી [અબ્બૂળ્હં (સ્યા. ક.)] વત મે સલ્લં, સોકં હદયનિસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

૧૯૫.

‘‘સ્વાહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, સીતિભૂતોસ્મિ નિબ્બુતો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન માણવા’’તિ.

૧૯૬.

‘‘દેવતા ¶ નુસિ ગન્ધબ્બો, અદુ સક્કો પુરિન્દદો;

કો વા ત્વં કસ્સ વા પુત્તો, કથં જાનેમુ તં મય’’ન્તિ.

૧૯૭.

‘‘યઞ્ચ કન્દસિ યઞ્ચ રોદસિ, પુત્તં આળાહને સયં દહિત્વા;

સ્વાહં કુસલં કરિત્વા કમ્મં, તિદસાનં સહબ્યતં ગતો’’તિ.

૧૯૮.

‘‘અપ્પં ¶ વા બહું વા નાદ્દસામ, દાનં દદન્તસ્સ સકે અગારે;

ઉપોસથકમ્મં વા તાદિસં, કેન કમ્મેન ગતોસિ દેવલોક’’ન્તિ.

૧૯૯.

‘‘આબાધિકોહં દુક્ખિતો ગિલાનો, આતુરરૂપોમ્હિ સકે નિવેસને;

બુદ્ધં વિગતરજં વિતિણ્ણકઙ્ખં, અદ્દક્ખિં સુગતં અનોમપઞ્ઞં.

૨૦૦.

‘‘સ્વાહં મુદિતમનો પસન્નચિત્તો, અઞ્જલિં અકરિં તથાગતસ્સ;

તાહં કુસલં કરિત્વાન કમ્મં, તિદસાનં સહબ્યતં ગતો’’તિ.

૨૦૧.

‘‘અચ્છરિયં વત અબ્ભુતં વત, અઞ્જલિકમ્મસ્સ અયમીદિસો વિપાકો;

અહમ્પિ મુદિતમનો પસન્નચિત્તો, અજ્જેવ બુદ્ધં સરણં વજામી’’તિ.

૨૦૨.

‘‘અજ્જેવ બુદ્ધં સરણં વજાહિ, ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ પસન્નચિત્તો;

તથેવ સિક્ખાય પદાનિ પઞ્ચ, અખણ્ડફુલ્લાનિ સમાદિયસ્સુ.

૨૦૩.

‘‘પાણાતિપાતા વિરમસ્સુ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયસ્સુ;

અમજ્જપો મા ચ મુસા ભણાહિ, સકેન દારેન ચ હોહિ તુટ્ઠો’’તિ.

૨૦૪.

‘‘અત્થકામોસિ મે યક્ખ, હિતકામોસિ દેવતે;

કરોમિ તુય્હં વચનં, ત્વંસિ આચરિયો મમાતિ.

૨૦૫.

‘‘ઉપેમિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મઞ્ચાપિ અનુત્તરં;

સઙ્ઘઞ્ચ નરદેવસ્સ, ગચ્છામિ સરણં અહં.

૨૦૬.

‘‘પાણાતિપાતા ¶ વિરમામિ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયામિ;

અમજ્જપો નો ચ મુસા ભણામિ; સકેન દારેન ચ હોમિ તુટ્ઠો’’તિ.

મટ્ઠકુણ્ડલીપેતવત્થુ પઞ્ચમં.

૬. કણ્હપેતવત્થુ

૨૦૭.

‘‘ઉટ્ઠેહિ ¶ કણ્હ કિં સેસિ, કો અત્થો સુપનેન તે;

યો ચ તુય્હં સકો ભાતા, હદયં ચક્ખુ ચ [ચક્ખુંવ (અટ્ઠ.)] દક્ખિણં;

તસ્સ વાતા બલીયન્તિ, સસં જપ્પતિ [ઘટો જપ્પતિ (ક.)] કેસવા’’તિ.

૨૦૮.

‘‘તસ્સ ¶ તં વચનં સુત્વા, રોહિણેય્યસ્સ કેસવો;

તરમાનરૂપો વુટ્ઠાસિ, ભાતુસોકેન અટ્ટિતો.

૨૦૯.

‘‘કિં નુ ઉમ્મત્તરૂપોવ, કેવલં દ્વારકં ઇમં;

સસો સસોતિ લપસિ, કીદિસં સસમિચ્છસિ.

૨૧૦.

‘‘સોવણ્ણમયં મણિમયં, લોહમયં અથ રૂપિયમયં;

સઙ્ખસિલાપવાળમયં, કારયિસ્સામિ તે સસં.

૨૧૧.

‘‘સન્તિ અઞ્ઞેપિ સસકા, અરઞ્ઞવનગોચરા;

તેપિ તે આનયિસ્સામિ, કીદિસં સસમિચ્છસી’’તિ.

૨૧૨.

‘‘નાહમેતે સસે ઇચ્છે, યે સસા પથવિસ્સિતા;

ચન્દતો સસમિચ્છામિ, તં મે ઓહર કેસવા’’તિ.

૨૧૩.

‘‘સો નૂન મધુરં ઞાતિ, જીવિતં વિજહિસ્સસિ;

અપત્થિયં પત્થયસિ, ચન્દતો સસમિચ્છસી’’તિ.

૨૧૪.

‘‘એવં ચે કણ્હ જાનાસિ, યથઞ્ઞમનુસાસસિ;

કસ્મા ¶ પુરે મતં પુત્તં, અજ્જાપિ મનુસોચસિ.

૨૧૫.

‘‘ન યં લબ્ભા મનુસ્સેન, અમનુસ્સેન વા પન;

જાતો મે મા મરિ પુત્તો, કુતો લબ્ભા અલબ્ભિયં.

૨૧૬.

‘‘ન ¶ મન્તા મૂલભેસજ્જા, ઓસધેહિ ધનેન વા;

સક્કા આનયિતું કણ્હ, યં પેતમનુસોચસિ.

૨૧૭.

‘‘મહદ્ધના ¶ મહાભોગા, રટ્ઠવન્તોપિ ખત્તિયા;

પહૂતધનધઞ્ઞાસે, તેપિ નો [નત્થેત્થપાઠભેદો] અજરામરા.

૨૧૮.

‘‘ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

એતે ચઞ્ઞે ચ જાતિયા, તેપિ નો અજરામરા.

૨૧૯.

‘‘યે મન્તં પરિવત્તેન્તિ, છળઙ્ગં બ્રહ્મચિન્તિતં;

એતે ચઞ્ઞે ચ વિજ્જાય, તેપિ નો અજરામરા.

૨૨૦.

‘‘ઇસયો વાપિ [ઇસયો ચાપિ (વિમાનવત્થુ ૯૯)] યે સન્તા, સઞ્ઞતત્તા તપસ્સિનો;

સરીરં તેપિ કાલેન, વિજહન્તિ તપસ્સિનો.

૨૨૧.

‘‘ભાવિતત્તા અરહન્તો, કતકિચ્ચા અનાસવા;

નિક્ખિપન્તિ ઇમં દેહં, પુઞ્ઞપાપપરિક્ખયા’’તિ.

૨૨૨.

‘‘આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

૨૨૩.

‘‘અબ્બહી ¶ વત મે સલ્લં, સોકં હદયનિસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

૨૨૪.

‘‘સ્વાહં ¶ અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, સીતિભૂતોસ્મિ નિબ્બુતો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન ભાતિક’’ [ભાસિતં (સ્યા.)].

૨૨૫.

એવં કરોન્તિ સપ્પઞ્ઞા, યે હોન્તિ અનુકમ્પકા;

નિવત્તયન્તિ સોકમ્હા, ઘટો જેટ્ઠંવ ભાતરં.

૨૨૬.

યસ્સ એતાદિસા હોન્તિ, અમચ્ચા પરિચારકા;

સુભાસિતેન અન્વેન્તિ, ઘટો જેટ્ઠંવ ભાતરન્તિ.

કણ્હપેતવત્થુ છટ્ઠં.

૭. ધનપાલસેટ્ઠિપેતવત્થુ

૨૨૭.

‘‘નગ્ગો ¶ ¶ દુબ્બણ્ણરૂપોસિ, કિસો ધમનિસન્થતો;

ઉપ્ફાસુલિકો કિસિકો, કો નુ ત્વમસિ મારિસ’’.

૨૨૮.

‘‘અહં ભદન્તે પેતોમ્હિ, દુગ્ગતો યમલોકિકો;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતો’’.

૨૨૯.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતો’’.

૨૩૦.

‘‘નગરં અત્થિ પણ્ણાનં [દસન્નાનં (સી. સ્યા. પી.)], એરકચ્છન્તિ વિસ્સુતં;

તત્થ સેટ્ઠિ પુરે આસિં, ધનપાલોતિ મં વિદૂ.

૨૩૧.

‘‘અસીતિ સકટવાહાનં, હિરઞ્ઞસ્સ અહોસિ મે;

પહૂતં મે જાતરૂપં, મુત્તા વેળુરિયા બહૂ.

૨૩૨.

‘‘તાવ મહદ્ધનસ્સાપિ, ન મે દાતું પિયં અહુ;

પિદહિત્વા ¶ દ્વારં ભુઞ્જિં [ભુઞ્જામિ (સી. સ્યા.)], મા મં યાચનકાદ્દસું.

૨૩૩.

‘‘અસ્સદ્ધો મચ્છરી ચાસિં, કદરિયો પરિભાસકો;

દદન્તાનં કરોન્તાનં, વારયિસ્સં બહુ જને [બહુજ્જનં (સી. સ્યા.)].

૨૩૪.

‘‘વિપાકો ¶ નત્થિ દાનસ્સ, સંયમસ્સ કુતો ફલં;

પોક્ખરઞ્ઞોદપાનાનિ, આરામાનિ ચ રોપિતે;

પપાયો ચ વિનાસેસિં, દુગ્ગે સઙ્કમનાનિ ચ.

૨૩૫.

‘‘સ્વાહં ¶ અકતકલ્યાણો, કતપાપો તતો ચુતો;

ઉપપન્નો પેત્તિવિસયં, ખુપ્પિપાસસમપ્પિતો.

૨૩૬.

‘‘પઞ્ચપણ્ણાસવસ્સાનિ, યતો કાલઙ્કતો અહં;

નાભિજાનામિ ભુત્તં વા, પીતં વા પન પાનિયં.

૨૩૭.

‘‘યો સંયમો સો વિનાસો,યો વિનાસો સો સંયમો;

પેતા હિ કિર જાનન્તિ, યો સંયમો સો વિનાસો.

૨૩૮.

‘‘અહં ¶ પુરે સંયમિસ્સં, નાદાસિં બહુકે ધને;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકાસિમત્તનો;

સ્વાહં પચ્છાનુતપ્પામિ, અત્તકમ્મફલૂપગો.

૨૩૯.

[પે. વ. ૬૯] ‘‘ઉદ્ધં ચતૂહિ માસેહિ, કાલંકિરિયા ભવિસ્સતિ;

એકન્તકટુકં ઘોરં, નિરયં પપતિસ્સહં.

૨૪૦.

[પે. વ. ૭૦] ‘‘ચતુક્કણ્ણં ચતુદ્વારં, વિભત્તં ભાગસો મિતં;

અયોપાકારપરિયન્તં, અયસા પટિકુજ્જિતં.

૨૪૧.

[પે. વ. ૭૧] ‘‘તસ્સ ¶ અયોમયા ભૂમિ, જલિતા તેજસા યુતા;

સમન્તા યોજનસતં, ફરિત્વા તિટ્ઠતિ સબ્બદા.

૨૪૨.

[પે. વ. ૭૨] ‘‘તત્થાહં દીઘમદ્ધાનં, દુક્ખં વેદિસ્સ વેદનં;

ફલં પાપસ્સ કમ્મસ્સ, તસ્મા સોચામહં ભુસં.

૨૪૩.

‘‘તં વો વદામિ ભદ્દં વો, યાવન્તેત્થ સમાગતા;

માકત્થ પાપકં કમ્મં, આવિ વા યદિ વા રહો.

૨૪૪.

‘‘સચે તં પાપકં કમ્મં, કરિસ્સથ કરોથ વા;

ન વો દુક્ખા પમુત્યત્થિ [પમુત્તત્થિ (સબ્બત્થ) ઉદા. ૪૪ પસ્સિતબ્બં], ઉપ્પચ્ચાપિ [ઉપેચ્ચાપિ (સ્યા. ક.)] પલાયતં.

૨૪૫.

‘‘મત્તેય્યા હોથ પેત્તેય્યા, કુલે જેટ્ઠાપચાયિકા;

સામઞ્ઞા હોથ બ્રહ્મઞ્ઞા, એવં સગ્ગં ગમિસ્સથા’’તિ.

ધનપાલસેટ્ઠિપેતવત્થુ સત્તમં.

૮. ચૂળસેટ્ઠિપેતવત્થુ

૨૪૬.

‘‘નગ્ગો ¶ કિસો પબ્બજિતોસિ ભન્તે, રત્તિં કુહિં ગચ્છસિ કિસ્સ હેતુ;

આચિક્ખ મે તં અપિ સક્કુણેમુ, સબ્બેન વિત્તં પટિપાદયે તુવ’’ન્તિ.

૨૪૭.

‘‘બારાણસી ¶ ¶ ¶ નગરં દૂરઘુટ્ઠં, તત્થાહં ગહપતિ અડ્ઢકો અહુ દીનો;

અદાતા ગેધિતમનો આમિસસ્મિં, દુસ્સીલ્યેન યમવિસયમ્હિ પત્તો.

૨૪૮.

‘‘સો સૂચિકાય કિલમિતો તેહિ,

તેનેવ ઞાતીસુ યામિ આમિસકિઞ્ચિક્ખહેતુ;

અદાનસીલા ન ચ સદ્દહન્તિ,

દાનફલં હોતિ પરમ્હિ લોકે.

૨૪૯.

‘‘ધીતા ¶ ચ મય્હં લપતે અભિક્ખણં, ‘દસ્સામિ દાનં પિતૂનં પિતામહાનં’;

તમુપક્ખટં પરિવિસયન્તિ બ્રાહ્મણા [બ્રાહ્મણે (સી.)], ‘યામિ અહં અન્ધકવિન્દં ભોત્તુ’’’ન્તિ.

૨૫૦.

તમવોચ રાજા ‘‘અનુભવિયાન તમ્પિ,

એય્યાસિ ખિપ્પં અહમપિ કસ્સં પૂજં;

આચિક્ખ મે તં યદિ અત્થિ હેતુ,

સદ્ધાયિતં હેતુવચો સુણોમા’’તિ.

૨૫૧.

‘તથા’તિ વત્વા અગમાસિ તત્થ, ભુઞ્જિંસુ ભત્તં ન ચ દક્ખિણારહા;

પચ્ચાગમિ ¶ રાજગહં પુનાપરં, પાતુરહોસિ પુરતો જનાધિપસ્સ.

૨૫૨.

દિસ્વાન પેતં પુનદેવ આગતં, રાજા અવોચ ‘‘અહમપિ કિં દદામિ;

આચિક્ખ મે તં યદિ અત્થિ હેતુ, યેન તુવં ચિરતરં પીણિતો સિયા’’તિ.

૨૫૩.

‘‘બુદ્ધઞ્ચ સઙ્ઘં પરિવિસિયાન રાજ, અન્નેન પાનેન ચ ચીવરેન;

તં દક્ખિણં આદિસ મે હિતાય, એવં અહં ચિરતરં પીણિતો સિયા’’તિ.

૨૫૪.

તતો ¶ ચ રાજા નિપતિત્વા તાવદે [તાવદેવ (સ્યા.), તદેવ (ક.)], દાનં સહત્થા અતુલં દદિત્વા [અતુલઞ્ચ દત્વા (સ્યા. ક.)] સઙ્ઘે;

આરોચેસિ પકતં [આરોચયી પકતિં (સી. સ્યા.)] તથાગતસ્સ, તસ્સ ચ પેતસ્સ દક્ખિણં આદિસિત્થ.

૨૫૫.

સો પૂજિતો અતિવિય સોભમાનો, પાતુરહોસિ પુરતો જનાધિપસ્સ;

‘‘યક્ખોહમસ્મિ પરમિદ્ધિપત્તો, ન મય્હમત્થિ સમા સદિસા [મય્હમિદ્ધિસમસદિસા (સી. સ્યા.)] માનુસા.

૨૫૬.

‘‘પસ્સાનુભાવં અપરિમિતં મમયિદં, તયાનુદિટ્ઠં ¶ અતુલં દત્વા સઙ્ઘે;

સન્તપ્પિતો સતતં સદા બહૂહિ, યામિ અહં સુખિતો મનુસ્સદેવા’’તિ.

ચૂળસેટ્ઠિપેતવત્થુ અટ્ઠમં નિટ્ઠિતં.

ભાણવારં પઠમં નિટ્ઠિતં.

૯. અઙ્કુરપેતવત્થુ

૨૫૭.

‘‘યસ્સ ¶ ¶ અત્થાય ગચ્છામ, કમ્બોજં ધનહારકા;

અયં કામદદો યક્ખો, ઇમં યક્ખં નયામસે.

૨૫૮.

‘‘ઇમં યક્ખં ગહેત્વાન, સાધુકેન પસય્હ વા;

યાનં આરોપયિત્વાન, ખિપ્પં ગચ્છામ દ્વારક’’ન્તિ.

૨૫૯.

[જા. ૧.૧૦.૧૫૧; ૧.૧૪.૧૯૬; ૨.૧૮.૧૫૩; ૨.૨૨.૧૦] ‘‘યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

ન તસ્સ સાખં ભઞ્જેય્ય, મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો’’તિ.

૨૬૦.

‘‘યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

ખન્ધમ્પિ તસ્સ છિન્દેય્ય, અત્થો ચે તાદિસો સિયા’’તિ.

૨૬૧.

‘‘યસ્સ ¶ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

ન તસ્સ પત્તં ભિન્દેય્ય [હિંસેય્ય (ક.)], મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો’’તિ.

૨૬૨.

‘‘યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

સમૂલમ્પિ તં અબ્બુહે [ઉબ્બહે (?)], અત્થો ચે તાદિસો સિયા’’તિ.

૨૬૩.

‘‘યસ્સેકરત્તિમ્પિ ઘરે વસેય્ય, યત્થન્નપાનં પુરિસો લભેથ;

ન તસ્સ પાપં મનસાપિ ચિન્તયે, કતઞ્ઞુતા ¶ સપ્પુરિસેહિ વણ્ણિતા.

૨૬૪.

‘‘યસ્સેકરત્તિમ્પિ ઘરે વસેય્ય, અન્નેન પાનેન ઉપટ્ઠિતો સિયા;

ન તસ્સ પાપં મનસાપિ ચિન્તયે, અદુબ્ભપાણી દહતે મિત્તદુબ્ભિં.

૨૬૫.

‘‘યો પુબ્બે કતકલ્યાણો, પચ્છા પાપેન હિંસતિ;

અલ્લપાણિહતો [અદુબ્ભિપાણીહતો (ક)] પોસો, ન સો ભદ્રાનિ પસ્સતી’’તિ.

૨૬૬.

‘‘નાહં દેવેન વા મનુસ્સેન વા, ઇસ્સરિયેન વાહં સુપ્પસય્હો;

યક્ખોહમસ્મિ પરમિદ્ધિપત્તો, દૂરઙ્ગમો વણ્ણબલૂપપન્નો’’તિ.

૨૬૭.

‘‘પાણિ તે સબ્બસો વણ્ણો, પઞ્ચધારો મધુસ્સવો;

નાનારસા પગ્ઘરન્તિ, મઞ્ઞેહં તં પુરિન્દદ’’ન્તિ.

૨૬૮.

‘‘નામ્હિ દેવો ન ગન્ધબ્બો, નાપિ સક્કો પુરિન્દદો;

પેતં મં અઙ્કુર જાનાહિ, રોરુવમ્હા [હેરુવમ્હા (સી.)] ઇધાગત’’ન્તિ.

૨૬૯.

‘‘કિંસીલો ¶ ¶ કિંસમાચારો, રોરુવસ્મિં પુરે તુવં;

કેન તે બ્રહ્મચરિયેન, પુઞ્ઞં પાણિમ્હિ ઇજ્ઝતી’’તિ.

૨૭૦.

‘‘તુન્નવાયો પુરે આસિં, રોરુવસ્મિં તદા અહં;

સુકિચ્છવુત્તિ કપણો, ન મે વિજ્જતિ દાતવે.

૨૭૧.

‘‘નિવેસનઞ્ચ ¶ ¶ [આવેસનઞ્ચ (સી.)] મે આસિ, અસય્હસ્સ ઉપન્તિકે;

સદ્ધસ્સ દાનપતિનો, કતપુઞ્ઞસ્સ લજ્જિનો.

૨૭૨.

‘‘તત્થ યાચનકા યન્તિ, નાનાગોત્તા વનિબ્બકા;

તે ચ મં તત્થ પુચ્છન્તિ, અસય્હસ્સ નિવેસનં.

૨૭૩.

‘‘કત્થ ગચ્છામ ભદ્દં વો, કત્થ દાનં પદીયતિ;

તેસાહં પુટ્ઠો અક્ખામિ, અસય્હસ્સ નિવેસનં.

૨૭૪.

‘‘પગ્ગય્હ દક્ખિણં બાહું, એત્થ ગચ્છથ ભદ્દં વો;

એત્થ દાનં પદીયતિ, અસય્હસ્સ નિવેસને.

૨૭૫.

‘‘તેન પાણિ કામદદો, તેન પાણિ મધુસ્સવો;

તેન મે બ્રહ્મચરિયેન, પુઞ્ઞં પાણિમ્હિ ઇજ્ઝતી’’તિ.

૨૭૬.

‘‘ન કિર ત્વં અદા દાનં, સકપાણીહિ કસ્સચિ;

પરસ્સ દાનં અનુમોદમાનો, પાણિં પગ્ગય્હ પાવદિ.

૨૭૭.

‘‘તેન પાણિ કામદદો, તેન પાણિ મધુસ્સવો;

તેન તે બ્રહ્મચરિયેન, પુઞ્ઞં પાણિમ્હિ ઇજ્ઝતિ.

૨૭૮.

‘‘યો ¶ સો દાનમદા ભન્તે, પસન્નો સકપાણિભિ;

સો હિત્વા માનુસં દેહં, કિં નુ સો દિસતં ગતો’’તિ.

૨૭૯.

‘‘નાહં પજાનામિ અસય્હસાહિનો, અઙ્ગીરસસ્સ ગતિં આગતિં વા;

સુતઞ્ચ મે વેસ્સવણસ્સ સન્તિકે, સક્કસ્સ સહબ્યતં ગતો અસય્હો’’તિ.

૨૮૦.

‘‘અલમેવ કાતું કલ્યાણં, દાનં દાતું યથારહં;

પાણિં કામદદં દિસ્વા, કો પુઞ્ઞં ન કરિસ્સતિ.

૨૮૧.

‘‘સો હિ નૂન ઇતો ગન્ત્વા, અનુપ્પત્વાન દ્વારકં;

દાનં પટ્ઠપયિસ્સામિ, યં મમસ્સ સુખાવહં.

૨૮૨.

‘‘દસ્સામન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

પપઞ્ચ ઉદપાનઞ્ચ, દુગ્ગે સઙ્કમનાનિ ચા’’તિ.

૨૮૩.

‘‘કેન ¶ તે અઙ્ગુલી કુણા [કુણ્ઠા (સી. સ્યા.)], મુખઞ્ચ કુણલીકતં [કુણ્ડલીકતં (સી. સ્યા. ક.)];

અક્ખીનિ ચ પગ્ઘરન્તિ, કિં પાપં પકતં તયા’’તિ.

૨૮૪.

‘‘અઙ્ગીરસસ્સ ¶ ગહપતિનો, સદ્ધસ્સ ઘરમેસિનો;

તસ્સાહં દાનવિસ્સગ્ગે, દાને અધિકતો અહું.

૨૮૫.

‘‘તત્થ યાચનકે દિસ્વા, આગતે ભોજનત્થિકે;

એકમન્તં અપક્કમ્મ, અકાસિં કુણલિં મુખં.

૨૮૬.

‘‘તેન ¶ મે અઙ્ગુલી કુણા, મુખઞ્ચ કુણલીકતં;

અક્ખીનિ મે પગ્ઘરન્તિ, તં પાપં પકતં મયા’’તિ.

૨૮૭.

‘‘ધમ્મેન ¶ તે કાપુરિસ, મુખઞ્ચ કુણલીકતં;

અક્ખીનિ ચ પગ્ઘરન્તિ, યં તં પરસ્સ દાનસ્સ;

અકાસિ કુણલિં મુખં.

૨૮૮.

‘‘કથં હિ દાનં દદમાનો, કરેય્ય પરપત્તિયં;

અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ.

૨૮૯.

‘‘સો હિ નૂન ઇતો ગન્ત્વા, અનુપ્પત્વાન દ્વારકં;

દાનં પટ્ઠપયિસ્સામિ, યં મમસ્સ સુખાવહં.

૨૯૦.

‘‘દસ્સામન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

પપઞ્ચ ઉદપાનઞ્ચ, દુગ્ગે સઙ્કમનાનિ ચા’’તિ.

૨૯૧.

તતો હિ સો નિવત્તિત્વા, અનુપ્પત્વાન દ્વારકં;

દાનં પટ્ઠપયિ અઙ્કુરો, યંતુમસ્સ [યં તં અસ્સ (સ્યા.), યન્તમસ્સ (ક.)] સુખાવહં.

૨૯૨.

અદા અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

પપઞ્ચ ઉદપાનઞ્ચ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.

૨૯૩.

‘‘કો છાતો કો ચ તસિતો, કો વત્થં પરિદહિસ્સતિ;

કસ્સ સન્તાનિ યોગ્ગાનિ, ઇતો યોજેન્તુ વાહનં.

૨૯૪.

‘‘કો છત્તિચ્છતિ ગન્ધઞ્ચ, કો માલં કો ઉપાહનં;

ઇતિસ્સુ તત્થ ઘોસેન્તિ, કપ્પકા સૂદમાગધા [પાટવા (ક.)];

સદા સાયઞ્ચ પાતો ચ, અઙ્કુરસ્સ નિવેસને.

૨૯૫.

‘‘‘સુખં ¶ સુપતિ અઙ્કુરો’, ઇતિ જાનાતિ મં જનો;

દુક્ખં ¶ સુપામિ સિન્ધક [સન્દુક, સિન્ધુક (ક.)], યં ન પસ્સામિ યાચકે.

૨૯૬.

‘‘‘સુખં સુપતિ અઙ્કુરો’, ઇતિ જાનાતિ મં જનો;

દુક્ખં સિન્ધક સુપામિ, અપ્પકે સુ વનિબ્બકે’’તિ.

૨૯૭.

‘‘સક્કો ચે તે વરં દજ્જા, તાવતિંસાનમિસ્સરો;

કિસ્સ સબ્બસ્સ લોકસ્સ, વરમાનો વરં વરે’’તિ.

૨૯૮.

‘‘સક્કો ચે મે વરં દજ્જા, તાવતિંસાનમિસ્સરો;

કાલુટ્ઠિતસ્સ મે સતો, સુરિયુગ્ગમનં પતિ;

દિબ્બા ભક્ખા પાતુભવેય્યું, સીલવન્તો ચ યાચકા.

૨૯૯.

‘‘દદતો ¶ ¶ મે ન ખીયેથ, દત્વા નાનુતપેય્યહં;

દદં ચિત્તં પસાદેય્યં, એતં સક્કં વરં વરે’’તિ.

૩૦૦.

‘‘ન સબ્બવિત્તાનિ પરે પવેચ્છે, દદેય્ય દાનઞ્ચ ધનઞ્ચ રક્ખે;

તસ્મા હિ દાના ધનમેવ સેય્યો, અતિપ્પદાનેન કુલા ન હોન્તિ.

૩૦૧.

‘‘અદાનમતિદાનઞ્ચ, નપ્પસંસન્તિ પણ્ડિતા;

તસ્મા હિ દાના ધનમેવ સેય્યો, સમેન વત્તેય્ય સ ધીરધમ્મો’’તિ.

૩૦૨.

‘‘અહો વત રે અહમેવ દજ્જં, સન્તો ચ મં સપ્પુરિસા ભજેય્યું;

મેઘોવ ¶ નિન્નાનિ પરિપૂરયન્તો [ભિપૂરયન્તો (સી.), હિ પૂરયન્તો (સ્યા.)], સન્તપ્પયે સબ્બવનિબ્બકાનં.

૩૦૩.

‘‘યસ્સ યાચનકે દિસ્વા, મુખવણ્ણો પસીદતિ;

દત્વા અત્તમનો હોતિ, તં ઘરં વસતો સુખં.

૩૦૪.

‘‘યસ્સ યાચનકે દિસ્વા, મુખવણ્ણો પસીદતિ;

દત્વા અત્તમનો હોતિ, એસા યઞ્ઞસ્સ [પુઞ્ઞસ્સ (સી.)] સમ્પદા.

૩૦૫.

[અ. નિ. ૬.૩૭] ‘‘પુબ્બેવ ¶ દાના સુમનો, દદં ચિત્તં પસાદયે;

દત્વા અત્તમનો હોતિ, એસા યઞ્ઞસ્સ [પુઞ્ઞસ્સ (સી.)] સમ્પદા’’તિ.

૩૦૬.

સટ્ઠિ વાહસહસ્સાનિ, અઙ્કુરસ્સ નિવેસને;

ભોજનં દીયતે નિચ્ચં, પુઞ્ઞપેક્ખસ્સ જન્તુનો.

૩૦૭.

તિસહસ્સાનિ સૂદાનિ હિ [સૂદાનિ (સ્યા. ક.)], આમુત્તમણિકુણ્ડલા;

અઙ્કુરં ઉપજીવન્તિ, દાને યઞ્ઞસ્સ વાવટા [બ્યાવટા (સી.), પાવટા (સ્યા.)].

૩૦૮.

સટ્ઠિ પુરિસસહસ્સાનિ, આમુત્તમણિકુણ્ડલા;

અઙ્કુરસ્સ મહાદાને, કટ્ઠં ફાલેન્તિ માણવા.

૩૦૯.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;

અઙ્કુરસ્સ મહાદાને, વિધા પિણ્ડેન્તિ નારિયો.

૩૧૦.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;

અઙ્કુરસ્સ મહાદાને, દબ્બિગાહા ઉપટ્ઠિતા.

૩૧૧.

બહું ¶ બહૂનં પાદાસિ, ચિરં પાદાસિ ખત્તિયો;

સક્કચ્ચઞ્ચ સહત્થા ચ, ચિત્તીકત્વા પુનપ્પુનં.

૩૧૨.

બહૂ માસે ચ પક્ખે ચ, ઉતુસંવચ્છરાનિ ચ;

મહાદાનં પવત્તેસિ, અઙ્કુરો દીઘમન્તરં.

૩૧૩.

એવં ¶ ¶ દત્વા યજિત્વા ચ, અઙ્કુરો દીઘમન્તરં;

સો હિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસૂપગો અહુ.

૩૧૪.

કટચ્છુભિક્ખં દત્વાન, અનુરુદ્ધસ્સ ઇન્દકો;

સો હિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસૂપગો અહુ.

૩૧૫.

દસહિ ઠાનેહિ અઙ્કુરં, ઇન્દકો અતિરોચતિ;

રૂપે સદ્દે રસે ગન્ધે, ફોટ્ઠબ્બે ચ મનોરમે.

૩૧૬.

આયુના યસસા ચેવ, વણ્ણેન ચ સુખેન ચ;

આધિપચ્ચેન અઙ્કુરં, ઇન્દકો અતિરોચતિ.

૩૧૭.

તાવતિંસે યદા બુદ્ધો, સિલાયં પણ્ડુકમ્બલે;

પારિચ્છત્તકમૂલમ્હિ, વિહાસિ પુરિસુત્તમો.

૩૧૮.

દસસુ ¶ લોકધાતૂસુ, સન્નિપતિત્વાન દેવતા;

પયિરુપાસન્તિ સમ્બુદ્ધં, વસન્તં નગમુદ્ધનિ.

૩૧૯.

ન કોચિ દેવો વણ્ણેન, સમ્બુદ્ધં અતિરોચતિ;

સબ્બે દેવે અતિક્કમ્મ [અધિગય્હ (સી.), અતિગ્ગય્હ (ક)], સમ્બુદ્ધોવ વિરોચતિ.

૩૨૦.

યોજનાનિ ¶ દસ દ્વે ચ, અઙ્કુરોયં તદા અહુ;

અવિદૂરેવ બુદ્ધસ્સ [અવિદૂરે સમ્બુદ્ધસ્સ (ક.)], ઇન્દકો અતિરોચતિ.

૩૨૧.

ઓલોકેત્વાન સમ્બુદ્ધો, અઙ્કુરઞ્ચાપિ ઇન્દકં;

દક્ખિણેય્યં સમ્ભાવેન્તો [પભાવેન્તો (સી.)], ઇદં વચનમબ્રવિ.

૩૨૨.

‘‘મહાદાનં તયા દિન્નં, અઙ્કુર દીઘમન્તરં;

અતિદૂરે [સુવિદૂરે (ક.)] નિસિન્નોસિ, આગચ્છ મમ સન્તિકે’’તિ.

૩૨૩.

ચોદિતો ભાવિતત્તેન, અઙ્કુરો ઇદમબ્રવિ;

‘‘કિં મય્હં તેન દાનેન, દક્ખિણેય્યેન સુઞ્ઞતં.

૩૨૪.

‘‘અયં સો ઇન્દકો યક્ખો, દજ્જા દાનં પરિત્તકં;

અતિરોચતિ અમ્હેહિ, ચન્દો તારગણે યથા’’તિ.

૩૨૫.

‘‘ઉજ્જઙ્ગલે યથા ખેત્તે, બીજં બહુમ્પિ રોપિતં;

ન વિપુલફલં હોતિ, નપિ તોસેતિ કસ્સકં.

૩૨૬.

‘‘તથેવ દાનં બહુકં, દુસ્સીલેસુ પતિટ્ઠિતં;

ન વિપુલફલં હોતિ, નપિ તોસેતિ દાયકં.

૩૨૭.

‘‘યથાપિ ¶ ભદ્દકે ખેત્તે, બીજં અપ્પમ્પિ રોપિતં;

સમ્મા ધારં પવેચ્છન્તે, ફલં તોસેતિ કસ્સકં.

૩૨૮.

‘‘તથેવ સીલવન્તેસુ, ગુણવન્તેસુ તાદિસુ;

અપ્પકમ્પિ કતં કારં, પુઞ્ઞં હોતિ મહપ્ફલ’’ન્તિ.

૩૨૯.

વિચેય્ય ¶ ¶ દાનં દાતબ્બં, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં;

વિચેય્ય દાનં દત્વાન, સગ્ગં ગચ્છન્તિ દાયકા.

૩૩૦.

વિચેય્ય ¶ દાનં સુગતપ્પસત્થં, યે દક્ખિણેય્યા ઇધ જીવલોકે;

એતેસુ દિન્નાનિ મહપ્ફલાનિ, બીજાનિ વુત્તાનિ યથા સુખેત્તેતિ.

અઙ્કુરપેતવત્થુ નવમં.

૧૦. ઉત્તરમાતુપેતિવત્થુ

૩૩૧.

દિવાવિહારગતં ¶ ભિક્ખું, ગઙ્ગાતીરે નિસિન્નકં;

તં પેતી ઉપસઙ્કમ્મ, દુબ્બણ્ણા ભીરુદસ્સના.

૩૩૨.

કેસા ચસ્સા અતિદીઘા [અહૂ દીઘા (ક.)], યાવભૂમાવલમ્બરે [યાવ ભૂમ્યા’વલમ્બરે (?)];

કેસેહિ સા પટિચ્છન્ના, સમણં એતદબ્રવિ.

૩૩૩.

‘‘પઞ્ચપણ્ણાસવસ્સાનિ, યતો કાલઙ્કતા અહં;

નાભિજાનામિ ભુત્તં વા, પીતં વા પન પાનિયં;

દેહિ ત્વં પાનિયં ભન્તે, તસિતા પાનિયાય મે’’તિ.

૩૩૪.

‘‘અયં સીતોદિકા ગઙ્ગા, હિમવન્તતો [હિમવન્તાવ (ક.)] સન્દતિ;

પિવ એત્તો ગહેત્વાન, કિં મં યાચસિ પાનિય’’ન્તિ.

૩૩૫.

‘‘સચાહં ભન્તે ગઙ્ગાય, સયં ગણ્હામિ પાનિયં;

લોહિતં મે પરિવત્તતિ, તસ્મા યાચામિ પાનિય’’ન્તિ.

૩૩૬.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ગઙ્ગા તે હોતિ લોહિત’’ન્તિ.

૩૩૭.

‘‘પુત્તો મે ઉત્તરો નામ [પુત્તો મે ભન્તે ઉત્તરો (ક.)], સદ્ધો આસિ ઉપાસકો;

સો ¶ ચ મય્હં અકામાય, સમણાનં પવેચ્છતિ.

૩૩૮.

‘‘ચીવરં ¶ પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;

તમહં પરિભાસામિ, મચ્છેરેન ઉપદ્દુતા.

૩૩૯.

‘‘યં ત્વં મય્હં અકામાય, સમણાનં પવેચ્છસિ;

ચીવરં પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં.

૩૪૦.

‘‘એતં ¶ તે પરલોકસ્મિં, લોહિતં હોતુ ઉત્તર;

તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકેન, ગઙ્ગા મે હોતિ લોહિત’’ન્તિ.

ઉત્તરમાતુપેતિવત્થુ દસમં.

૧૧. સુત્તપેતવત્થુ

૩૪૧.

‘‘અહં ¶ પુરે પબ્બજિતસ્સ ભિક્ખુનો, સુત્તં અદાસિં ઉપસઙ્કમ્મ યાચિતા;

તસ્સ વિપાકો વિપુલફલૂપલબ્ભતિ, બહુકા ચ મે ઉપ્પજ્જરે [બહૂ ચ મે ઉપપજ્જરે (સી.)] વત્થકોટિયો.

૩૪૨.

‘‘પુપ્ફાભિકિણ્ણં રમિતં [રમ્મમિદં (ક.)] વિમાનં, અનેકચિત્તં નરનારિસેવિતં;

સાહં ભુઞ્જામિ ચ પારુપામિ ચ, પહૂતવિત્તા ન ચ તાવ ખીયતિ.

૩૪૩.

‘‘તસ્સેવ કમ્મસ્સ વિપાકમન્વયા, સુખઞ્ચ સાતઞ્ચ ઇધૂપલબ્ભતિ;

સાહં ગન્ત્વા પુનદેવ માનુસં, કાહામિ ¶ પુઞ્ઞાનિ નયય્યપુત્ત મ’’ન્તિ.

૩૪૪.

‘‘સત્ત તુવં વસ્સસતા ઇધાગતા,

જિણ્ણા ચ વુડ્ઢા ચ તહિં ભવિસ્સસિ;

સબ્બેવ તે કાલકતા ચ ઞાતકા,

કિં તત્થ ગન્ત્વાન ઇતો કરિસ્સસી’’તિ.

૩૪૫.

‘‘સત્તેવ વસ્સાનિ ઇધાગતાય મે, દિબ્બઞ્ચ સુખઞ્ચ સમપ્પિતાય;

સાહં ગન્ત્વાન પુનદેવ માનુસં, કાહામિ પુઞ્ઞાનિ નયય્યપુત્ત મ’’ન્તિ.

૩૪૬.

સો ¶ તં ગહેત્વાન પસય્હ બાહાયં, પચ્ચાનયિત્વાન થેરિં સુદુબ્બલં;

‘‘વજ્જેસિ અઞ્ઞમ્પિ જનં ઇધાગતં, ‘કરોથ પુઞ્ઞાનિ સુખૂપલબ્ભતિ’’.

૩૪૭.

‘‘દિટ્ઠા ¶ મયા અકતેન સાધુના, પેતા વિહઞ્ઞન્તિ તથેવ મનુસ્સા;

કમ્મઞ્ચ કત્વા સુખવેદનીયં, દેવા મનુસ્સા ચ સુખે ઠિતા પજા’’તિ.

સુત્તપેતવત્થુ એકાદસમં.

૧૨. કણ્ણમુણ્ડપેતિવત્થુ

૩૪૮.

‘‘સોણ્ણસોપાનફલકા ¶ ¶ , સોણ્ણવાલુકસન્થતા;

તત્થ સોગન્ધિયા વગ્ગૂ, સુચિગન્ધા મનોરમા.

૩૪૯.

‘‘નાનારુક્ખેહિ સઞ્છન્ના, નાનાગન્ધસમેરિતા;

નાનાપદુમસઞ્છન્ના, પુણ્ડરીકસમોતતા [સમોહતા (ક.)].

૩૫૦.

‘‘સુરભિં સમ્પવાયન્તિ, મનુઞ્ઞા માલુતેરિતા;

હંસકોઞ્ચાભિરુદા ચ, ચક્કવક્કાભિકૂજિતા.

૩૫૧.

‘‘નાનાદિજગણાકિણ્ણા ¶ , નાનાસરગણાયુતા;

નાનાફલધરા રુક્ખા, નાનાપુપ્ફધરા વના.

૩૫૨.

‘‘ન મનુસ્સેસુ ઈદિસં, નગરં યાદિસં ઇદં;

પાસાદા બહુકા તુય્હં, સોવણ્ણરૂપિયામયા;

દદ્દલ્લમાના આભેન્તિ [આભન્તિ (ક.)], સમન્તા ચતુરો દિસા.

૩૫૩.

‘‘પઞ્ચ દાસિસતા તુય્હં, યા તેમા પરિચારિકા;

તા [કા (ક.)] કમ્બુકાયૂરધરા [કમ્બુકેયૂરધરા (સી.)], કઞ્ચનાવેળભૂસિતા.

૩૫૪.

‘‘પલ્લઙ્કા બહુકા તુય્હં, સોવણ્ણરૂપિયામયા;

કદલિમિગસઞ્છન્ના [કાદલિમિગસઞ્છન્ના (સી.)], સજ્જા ગોનકસન્થતા.

૩૫૫.

‘‘યત્થ ત્વં વાસૂપગતા, સબ્બકામસમિદ્ધિની;

સમ્પત્તાયડ્ઢરત્તાય [… રત્તિયા (ક.)], તતો ઉટ્ઠાય ગચ્છસિ.

૩૫૬.

‘‘ઉય્યાનભૂમિં ¶ ગન્ત્વાન, પોક્ખરઞ્ઞા સમન્તતો;

તસ્સા ¶ તીરે તુવં ઠાસિ, હરિતે સદ્દલે સુભે.

૩૫૭.

‘‘તતો તે કણ્ણમુણ્ડો સુનખો, અઙ્ગમઙ્ગાનિ ખાદતિ;

યદા ચ ખાયિતા આસિ, અટ્ઠિસઙ્ખલિકા કતા;

ઓગાહસિ પોક્ખરણિં, હોતિ કાયો યથા પુરે.

૩૫૮.

‘‘તતો ત્વં અઙ્ગપચ્ચઙ્ગી [અઙ્ગપચ્ચઙ્ગા (ક.)], સુચારુ પિયદસ્સના;

વત્થેન પારુપિત્વાન, આયાસિ મમ સન્તિકં.

૩૫૯.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, કણ્ણમુણ્ડો સુનખો તવઅઙ્ગમઙ્ગાનિ ખાદતી’’તિ.

૩૬૦.

‘‘કિમિલાયં [કિમ્બિલાયં (સી. સ્યા.)] ગહપતિ, સદ્ધો આસિ ઉપાસકો;

તસ્સાહં ભરિયા આસિં, દુસ્સીલા અતિચારિની.

૩૬૧.

‘‘સો ¶ મં અતિચરમાનાય [એવમાતિચરમાનાય (સ્યા. પી.)], સામિકો એતદબ્રવિ;

‘નેતં છન્નં [નેતં છન્નં ન (સી.), નેતં છન્નં નેતં (ક.)] પતિરૂપં, યં ત્વં અતિચરાસિ મં’.

૩૬૨.

‘‘સાહં ઘોરઞ્ચ સપથં, મુસાવાદઞ્ચ ભાસિસં;

‘નાહં તં અતિચરામિ, કાયેન ઉદ ચેતસા.

૩૬૩.

‘‘‘સચાહં તં અતિચરામિ, કાયેન ઉદ ચેતસા;

કણ્ણમુણ્ડો યં સુનખો, અઙ્ગમઙ્ગાનિ ખાદતુ’.

૩૬૪.

‘‘તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકં, મુસાવાદસ્સ ચૂભયં;

સત્તેવ વસ્સસતાનિ, અનુભૂતં યતો હિ મે;

કણ્ણમુણ્ડો ¶ ચ સુનખો, અઙ્ગમઙ્ગાનિ ખાદતિ.

૩૬૫.

‘‘ત્વઞ્ચ દેવ બહુકારો, અત્થાય મે ઇધાગતો;

સુમુત્તાહં કણ્ણમુણ્ડસ્સ, અસોકા અકુતોભયા.

૩૬૬.

‘‘તાહં ¶ દેવ નમસ્સામિ, યાચામિ પઞ્જલીકતા;

ભુઞ્જ અમાનુસે કામે, રમ દેવ મયા સહા’’તિ.

૩૬૭.

‘‘ભુત્તા ¶ અમાનુસા કામા, રમિતોમ્હિ તયા સહ;

તાહં સુભગે યાચામિ, ખિપ્પં પટિનયાહિ મ’’ન્તિ.

કણ્ણમુણ્ડપેતિવત્થુ દ્વાદસમં.

૧૩. ઉબ્બરિપેતવત્થુ

૩૬૮.

અહુ ¶ રાજા બ્રહ્મદત્તો, પઞ્ચાલાનં રથેસભો;

અહોરત્તાનમચ્ચયા, રાજા કાલમક્રુબ્બથ [રાજા કાલઙ્કરી તદા (સી.)].

૩૬૯.

તસ્સ આળાહનં ગન્ત્વા, ભરિયા કન્દતિ ઉબ્બરી [ઉપ્પરિ (ક.)];

બ્રહ્મદત્તં અપસ્સન્તી, બ્રહ્મદત્તાતિ કન્દતિ.

૩૭૦.

ઇસિ ચ તત્થ આગચ્છિ, સમ્પન્નચરણો મુનિ;

સો ચ તત્થ અપુચ્છિત્થ, યે તત્થ સુસમાગતા.

૩૭૧.

‘‘કસ્સ ઇદં આળાહનં, નાનાગન્ધસમેરિતં;

કસ્સાયં કન્દતિ ભરિયા, ઇતો દૂરગતં પતિં;

બ્રહ્મદત્તં અપસ્સન્તી, ‘બ્રહ્મદત્તા’તિ કન્દતિ’’.

૩૭૨.

તે ¶ ચ તત્થ વિયાકંસુ, યે તત્થ સુસમાગતા;

‘‘બ્રહ્મદત્તસ્સ ભદન્તે [ભદ્દન્તે (ક.)], બ્રહ્મદત્તસ્સ મારિસ.

૩૭૩.

‘‘તસ્સ ¶ ઇદં આળાહનં, નાનાગન્ધસમેરિતં;

તસ્સાયં કન્દતિ ભરિયા, ઇતો દૂરગતં પતિં;

બ્રહ્મદત્તં અપસ્સન્તી, ‘બ્રહ્મદત્તા’તિ કન્દતિ’’.

૩૭૪.

‘‘છળાસીતિસહસ્સાનિ, બ્રહ્મદત્તસ્સનામકા;

ઇમસ્મિં આળાહને દડ્ઢા, તેસં કમનુસોચસી’’તિ.

૩૭૫.

‘‘યો રાજા ચૂળનીપુત્તો, પઞ્ચાલાનં રથેસભો;

તં ભન્તે અનુસોચામિ, ભત્તારં સબ્બકામદ’’ન્તિ.

૩૭૬.

‘‘સબ્બે વાહેસું રાજાનો, બ્રહ્મદત્તસ્સનામકા;

સબ્બેવચૂળનીપુત્તા, પઞ્ચાલાનં રથેસભા.

૩૭૭.

‘‘સબ્બેસં ¶ અનુપુબ્બેન, મહેસિત્તમકારયિ;

કસ્મા પુરિમકે હિત્વા, પચ્છિમં અનુસોચસી’’તિ.

૩૭૮.

‘‘આતુમે ¶ ઇત્થિભૂતાય, દીઘરત્તાય મારિસ;

યસ્સા મે ઇત્થિભૂતાય, સંસારે બહુભાસસી’’તિ.

૩૭૯.

‘‘અહુ ઇત્થી અહુ પુરિસો, પસુયોનિમ્પિ આગમા;

એવમેતં અતીતાનં, પરિયન્તો ન દિસ્સતી’’તિ.

૩૮૦.

‘‘આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

૩૮૧.

‘‘અબ્બહી વત મે સલ્લં, સોકં હદયનિસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતાય, પતિસોકં અપાનુદિ.

૩૮૨.

‘‘સાહં ¶ અબ્બૂળ્હસલ્લાસ્મિ, સીતિભૂતાસ્મિ નિબ્બુતા;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વા મહામુની’’તિ.

૩૮૩.

તસ્સ તં વચનં સુત્વા, સમણસ્સ સુભાસિતં;

પત્તચીવરમાદાય, પબ્બજિ અનગારિયં.

૩૮૪.

સા ચ પબ્બજિતા સન્તા, અગારસ્મા અનગારિયં;

મેત્તાચિત્તં અભાવેસિ, બ્રહ્મલોકૂપપત્તિયા.

૩૮૫.

ગામા ગામં વિચરન્તી, નિગમે રાજધાનિયો;

ઉરુવેલા નામ સો ગામો, યત્થ કાલમક્રુબ્બથ.

૩૮૬.

મેત્તાચિત્તં ¶ આભાવેત્વા, બ્રહ્મલોકૂપપત્તિયા;

ઇત્થિચિત્તં વિરાજેત્વા, બ્રહ્મલોકૂપગા અહૂતિ.

ઉબ્બરિપેતવત્થુ તેરસમં.

ઉબ્બરિવગ્ગો દુતિયો નિટ્ઠિતો.

તસ્સુદ્દાનં –

મોચકં [પણ્ડુ (સબ્બત્થ)] માતા મત્તા [પિતા (સી. ક.), પતિયા (સ્યા.)] ચ, નન્દા કુણ્ડલીના ઘટો;

દ્વે સેટ્ઠી તુન્નવાયો ચ, ઉત્તર [વિહાર (સબ્બત્થ)] સુત્તકણ્ણ [સોપાન (સબ્બત્થ)] ઉબ્બરીતિ.

૩. ચૂળવગ્ગો

૧. અભિજ્જમાનપેતવત્થુ

૩૮૭.

‘‘અભિજ્જમાને ¶ ¶ ¶ વારિમ્હિ, ગઙ્ગાય ઇધ ગચ્છસિ;

નગ્ગો પુબ્બદ્ધપેતોવ માલધારી અલઙ્કતો;

કુહિં ગમિસ્સસિ પેત, કત્થ વાસો ભવિસ્સતી’’તિ.

૩૮૮.

‘‘ચુન્દટ્ઠિલં ¶ [ચુન્દટ્ઠિકં (સી.)] ગમિસ્સામિ, પેતો સો ઇતિ ભાસતિ;

અન્તરે વાસભગામં, બારાણસિં ચ [બારાણસિયા ચ (સી. સ્યા.)] સન્તિકે’’.

૩૮૯.

તઞ્ચ દિસ્વા મહામત્તો, કોલિયો ઇતિ વિસ્સુતો;

સત્તું ભત્તઞ્ચ પેતસ્સ, પીતકઞ્ચ યુગં અદા.

૩૯૦.

નાવાય તિટ્ઠમાનાય, કપ્પકસ્સ અદાપયિ;

કપ્પકસ્સ પદિન્નમ્હિ, ઠાને પેતસ્સ દિસ્સથ [પેતસ્સુ’દિસ્સથ (સી.), પેતસ્સુ’દિચ્છથ (?)].

૩૯૧.

તતો સુવત્થવસનો, માલધારી અલઙ્કતો;

ઠાને ઠિતસ્સ પેતસ્સ, દક્ખિણા ઉપકપ્પથ;

તસ્મા દજ્જેથ પેતાનં, અનુકમ્પાય પુનપ્પુનં.

૩૯૨.

સાતુન્નવસના [સાહુન્નવાસિનો (સ્યા. પી.), સાહુન્દવાસિનો (ક.)] એકે, અઞ્ઞે કેસનિવાસના [કેસનિવાસિનો (સ્યા. ક.)];

પેતા ભત્તાય ગચ્છન્તિ, પક્કમન્તિ દિસોદિસં.

૩૯૩.

દૂરે એકે [દૂરે પેતા (ક.)] પધાવિત્વા, અલદ્ધાવ નિવત્તરે;

છાતા પમુચ્છિતા ભન્તા, ભૂમિયં પટિસુમ્ભિતા.

૩૯૪.

તે ચ [કેચિ (સી. સ્યા.)] તત્થ પપતિતા [પપતિત્વા (સી.), ચ પતિતા (સ્યા.)], ભૂમિયં પટિસુમ્ભિતા;

પુબ્બે અકતકલ્યાણા, અગ્ગિદડ્ઢાવ આતપે.

૩૯૫.

‘‘મયં પુબ્બે પાપધમ્મા, ઘરણી કુલમાતરો;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકમ્હ અત્તનો.

૩૯૬.

‘‘પહૂતં ¶ ¶ અન્નપાનમ્પિ, અપિસ્સુ અવકિરીયતિ;

સમ્મગ્ગતે પબ્બજિતે, ન ચ કિઞ્ચિ અદમ્હસે.

૩૯૭.

‘‘અકમ્મકામા ¶ અલસા, સાદુકામા મહગ્ઘસા;

આલોપપિણ્ડદાતારો, પટિગ્ગહે પરિભાસિમ્હસે [પરિભાસિતા (સ્યા. ક.)].

૩૯૮.

‘‘તે ¶ ઘરા તા ચ દાસિયો, તાનેવાભરણાનિ નો;

તે અઞ્ઞે પરિચારેન્તિ, મયં દુક્ખસ્સ ભાગિનો.

૩૯૯.

‘‘વેણી વા અવઞ્ઞા હોન્તિ, રથકારી ચ દુબ્ભિકા;

ચણ્ડાલી કપણા હોન્તિ, કપ્પકા [ન્હાપિકા (સી.)] ચ પુનપ્પુનં.

૪૦૦.

‘‘યાનિ યાનિ નિહીનાનિ, કુલાનિ કપણાનિ ચ;

તેસુ તેસ્વેવ જાયન્તિ, એસા મચ્છરિનો ગતિ.

૪૦૧.

‘‘પુબ્બે ચ કતકલ્યાણા, દાયકા વીતમચ્છરા;

સગ્ગં તે પરિપૂરેન્તિ, ઓભાસેન્તિ ચ નન્દનં.

૪૦૨.

‘‘વેજયન્તે ચ પાસાદે, રમિત્વા કામકામિનો;

ઉચ્ચાકુલેસુ જાયન્તિ, સભોગેસુ તતો ચુતા.

૪૦૩.

‘‘કૂટાગારે ચ પાસાદે, પલ્લઙ્કે ગોનકત્થતે;

બીજિતઙ્ગા [વીજિતઙ્ગા (સી. સ્યા.)] મોરહત્થેહિ, કુલે જાતા યસસ્સિનો.

૪૦૪.

‘‘અઙ્કતો અઙ્કં ગચ્છન્તિ, માલધારી અલઙ્કતા;

ધાતિયો ઉપતિટ્ઠન્તિ, સાયં પાતં સુખેસિનો.

૪૦૫.

‘‘નયિદં ¶ અકતપુઞ્ઞાનં, કતપુઞ્ઞાનમેવિદં;

અસોકં નન્દનં રમ્મં, તિદસાનં મહાવનં.

૪૦૬.

‘‘સુખં અકતપુઞ્ઞાનં, ઇધ નત્થિ પરત્થ ચ;

સુખઞ્ચ કતપુઞ્ઞાનં, ઇધ ચેવ પરત્થ ચ.

૪૦૭.

‘‘તેસં સહબ્યકામાનં, કત્તબ્બં કુસલં બહું;

કતપુઞ્ઞા હિ મોદન્તિ, સગ્ગે ભોગસમઙ્ગિનો’’તિ.

અભિજ્જમાનપેતવત્થુ પઠમં.

૨. સાણવાસીથેરપેતવત્થુ

૪૦૮.

કુણ્ડિનાગરિયો ¶ થેરો, સાણવાસિ [સાનુવાસિ (સી.), સાનવાસિ (સ્યા.)] નિવાસિકો;

પોટ્ઠપાદોતિ નામેન, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો.

૪૦૯.

તસ્સ ¶ માતા પિતા ભાતા, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં ¶ કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૪૧૦.

તે ¶ દુગ્ગતા સૂચિકટ્ટા, કિલન્તા નગ્ગિનો કિસા;

ઉત્તસન્તા [ઓત્તપ્પન્તા (સ્યા. ક.)] મહત્તાસા [મહાતાસા (સી.)], ન દસ્સેન્તિ કુરૂરિનો [કુરુદ્દિનો (ક.)].

૪૧૧.

તસ્સ ભાતા વિતરિત્વા, નગ્ગો એકપથેકકો;

ચતુકુણ્ડિકો ભવિત્વાન, થેરસ્સ દસ્સયીતુમં.

૪૧૨.

થેરો ચામનસિકત્વા, તુણ્હીભૂતો અતિક્કમિ;

સો ચ વિઞ્ઞાપયી થેરં, ‘ભાતા પેતગતો અહં’.

૪૧૩.

‘‘માતા ¶ પિતા ચ તે ભન્તે, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા.

૪૧૪.

‘‘તે દુગ્ગતા સૂચિકટ્ટા, કિલન્તા નગ્ગિનો કિસા;

ઉત્તસન્તા મહત્તાસા, ન દસ્સેન્તિ કુરૂરિનો.

૪૧૫.

‘‘અનુકમ્પસ્સુ કારુણિકો, દત્વા અન્વાદિસાહિ નો;

તવ દિન્નેન દાનેન, યાપેસ્સન્તિ કુરૂરિનો’’તિ.

૪૧૬.

થેરો ચરિત્વા પિણ્ડાય, ભિક્ખૂ અઞ્ઞે ચ દ્વાદસ;

એકજ્ઝં સન્નિપતિંસુ, ભત્તવિસ્સગ્ગકારણા.

૪૧૭.

થેરો સબ્બેવ તે આહ, ‘‘યથાલદ્ધં દદાથ મે;

સઙ્ઘભત્તં કરિસ્સામિ, અનુકમ્પાય ઞાતિનં’’.

૪૧૮.

નિય્યાદયિંસુ થેરસ્સ, થેરો સઙ્ઘં નિમન્તયિ;

દત્વા અન્વાદિસિ થેરો, માતુ પિતુ ચ ભાતુનો;

‘‘ઇદં મે ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’’.

૪૧૯.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, ભોજનં ઉદપજ્જથ;

સુચિં પણીતં સમ્પન્નં, અનેકરસબ્યઞ્જનં.

૪૨૦.

તતો ઉદ્દસ્સયી [ઉદ્દિસયી (સી. ક.), ઉદ્દિસ્સતિ (સ્યા. ક.)] ભાતા, વણ્ણવા બલવા સુખી;

‘‘પહૂતં ભોજનં ભન્તે, પસ્સ નગ્ગામ્હસે મયં;

તથા ભન્તે પરક્કમ, યથા વત્થં લભામસે’’તિ.

૪૨૧.

થેરો ¶ સઙ્કારકૂટમ્હા, ઉચ્ચિનિત્વાન નન્તકે;

પિલોતિકં ¶ પટં કત્વા, સઙ્ઘે ચાતુદ્દિસે અદા.

૪૨૨.

દત્વા અન્વાદિસી થેરો, માતુ પિતુ ચ ભાતુનો;

‘‘ઇદં મે ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’’.

૪૨૩.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, વત્થાનિ ઉદપજ્જિસું;

તતો સુવત્થવસનો, થેરસ્સ દસ્સયીતુમં.

૪૨૪.

‘‘યાવતા ¶ નન્દરાજસ્સ, વિજિતસ્મિં પટિચ્છદા;

તતો બહુતરા ભન્તે, વત્થાનચ્છાદનાનિ નો.

૪૨૫.

‘‘કોસેય્યકમ્બલીયાનિ, ખોમ કપ્પાસિકાનિ ચ;

વિપુલા ચ મહગ્ઘા ચ, તેપાકાસેવલમ્બરે.

૪૨૬.

‘‘તે મયં પરિદહામ, યં યં હિ મનસો પિયં;

તથા ભન્તે પરક્કમ, યથા ગેહં લભામસે’’તિ.

૪૨૭.

થેરો પણ્ણકુટિં કત્વા, સઙ્ઘે ચાતુદ્દિસે અદા;

દત્વા અન્વાદિસી થેરો, માતુ પિતુ ચ ભાતુનો;

‘‘ઇદં મે ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’’.

૪૨૮.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે ¶ , ઘરાનિ ઉદપજ્જિસું;

કૂટાગારનિવેસના, વિભત્તા ભાગસો મિતા.

૪૨૯.

‘‘ન મનુસ્સેસુ ઈદિસા, યાદિસા નો ઘરા ઇધ;

અપિ દિબ્બેસુ યાદિસા, તાદિસા નો ઘરા ઇધ.

૪૩૦.

‘‘દદ્દલ્લમાના ¶ આભેન્તિ [આભન્તિ (ક.)], સમન્તા ચતુરો દિસા;

‘તથા ભન્તે પરક્કમ, યથા પાનીયં લભામસે’’તિ.

૪૩૧.

થેરો કરણં [કરકં (સી. સ્યા. પી.)] પૂરેત્વા, સઙ્ઘે ચાતુદ્દિસે અદા;

દત્વા અન્વાદિસી થેરો, માતુ પિતુ ચ ભાતુનો;

‘‘ઇદં મે ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’.

૪૩૨.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, પાનીયં ઉદપજ્જથ;

ગમ્ભીરા ચતુરસ્સા ચ, પોક્ખરઞ્ઞો સુનિમ્મિતા.

૪૩૩.

સીતોદિકા ¶ સુપ્પતિત્થા, સીતા અપ્પટિગન્ધિયા;

પદુમુપ્પલસઞ્છન્ના, વારિકિઞ્જક્ખપૂરિતા.

૪૩૪.

તત્થ ન્હત્વા પિવિત્વા ચ, થેરસ્સ પટિદસ્સયું;

‘‘પહૂતં પાનીયં ભન્તે, પાદા દુક્ખા ફલન્તિ નો’’.

૪૩૫.

‘‘આહિણ્ડમાના ખઞ્જામ, સક્ખરે કુસકણ્ટકે;

‘તથા ભન્તે પરક્કમ, યથા યાનં લભામસે’’’તિ.

૪૩૬.

થેરો સિપાટિકં લદ્ધા, સઙ્ઘે ચાતુદ્દિસે અદા;

દત્વા અન્વાદિસી થેરો, માતુ પિતુ ચ ભાતુનો;

‘‘ઇદં મે ઞાતીનં હોતુ, સુખિતા હોન્તુ ઞાતયો’’.

૪૩૭.

સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે ¶ , પેતા રથેન માગમું;

‘‘અનુકમ્પિતમ્હ ભદન્તે, ભત્તેનચ્છાદનેન ચ.

૪૩૮.

‘‘ઘરેન પાનીયદાનેન, યાનદાનેન ચૂભયં;

મુનિં કારુણિકં લોકે, ભન્તે વન્દિતુમાગતા’’તિ.

સાણવાસીથેરપેતવત્થુ દુતિયં.

૩. રથકારપેતિવત્થુ

૪૩૯.

‘‘વેળુરિયથમ્ભં ¶ ¶ રુચિરં પભસ્સરં, વિમાનમારુય્હ અનેકચિત્તં;

તત્થચ્છસિ દેવિ મહાનુભાવે, પથદ્ધનિ [સમન્તતો (ક.)] પન્નરસેવ ચન્દો.

૪૪૦.

‘‘વણ્ણો ચ તે કનકસ્સ સન્નિભો, ઉત્તત્તરૂપો ભુસ દસ્સનેય્યો;

પલ્લઙ્કસેટ્ઠે અતુલે નિસિન્ના, એકા તુવં નત્થિ ચ તુય્હ સામિકો.

૪૪૧.

‘‘ઇમા ચ તે પોક્ખરણી સમન્તા, પહૂતમલ્યા [પહૂતમાલા (સી. સ્યા.)] બહુપુણ્ડરીકા;

સુવણ્ણચુણ્ણેહિ સમન્તમોત્થતા, ન તત્થ પઙ્કો પણકો ચ વિજ્જતિ.

૪૪૨.

‘‘હંસા ¶ ચિમે દસ્સનીયા મનોરમા, ઉદકસ્મિમનુપરિયન્તિ સબ્બદા;

સમય્ય વગ્ગૂપનદન્તિ સબ્બે, બિન્દુસ્સરા દુન્દુભીનંવ ઘોસો.

૪૪૩.

‘‘દદ્દલ્લમાના યસસા યસસ્સિની, નાવાય ચ ત્વં અવલમ્બ તિટ્ઠસિ;

આળારપમ્હે ¶ હસિતે પિયંવદે, સબ્બઙ્ગકલ્યાણિ ભુસં વિરોચસિ.

૪૪૪.

‘‘ઇદં ¶ વિમાનં વિરજં સમે ઠિતં, ઉય્યાનવન્તં [ઉય્યાનવનં (ક.)] રતિનન્દિવડ્ઢનં;

ઇચ્છામહં નારિ અનોમદસ્સને, તયા સહ નન્દને ઇધ મોદિતુ’’ન્તિ.

૪૪૫.

‘‘કરોહિ કમ્મં ઇધ વેદનીયં, ચિત્તઞ્ચ તે ઇધ નિહિતં ભવતુ [નતઞ્ચ હોતુ (ક.), નિતઞ્ચ હોતુ (સ્યા.)];

કત્વાન કમ્મં ઇધ વેદનીયં, એવં મમં લચ્છસિ કામકામિનિ’’ન્તિ.

૪૪૬.

‘‘સાધૂ’’તિ સો તસ્સા પટિસ્સુણિત્વા, અકાસિ કમ્મં તહિં વેદનીયં;

કત્વાન કમ્મં તહિં વેદનીયં, ઉપપજ્જિ સો માણવો તસ્સા સહબ્યતન્તિ.

રથકારપેતિવત્થુ તતિયં.

ભાણવારં દુતિયં નિટ્ઠિતં.

૪. ભુસપેતવત્થુ

૪૪૭.

‘‘ભુસાનિ ¶ ¶ એકો સાલિં પુનાપરો, અયઞ્ચ નારી સકમંસલોહિતં;

તુવઞ્ચ ¶ ગૂથં અસુચિં અકન્તં [અકન્તિકં (સી. પી.)], પરિભુઞ્જસિ કિસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.

૪૪૮.

‘‘અયં ¶ પુરે માતરં હિંસતિ, અયં પન કૂટવાણિજો;

અયં મંસાનિ ખાદિત્વા, મુસાવાદેન વઞ્ચેતિ.

૪૪૯.

‘‘અહં મનુસ્સેસુ મનુસ્સભૂતા, અગારિની સબ્બકુલસ્સ ઇસ્સરા;

સન્તેસુ પરિગુહામિ, મા ચ કિઞ્ચિ ઇતો અદં.

૪૫૦.

‘‘મુસાવાદેન છાદેમિ, ‘નત્થિ એતં મમ ગેહે;

સચે સન્તં નિગુહામિ, ગૂથો મે હોતુ ભોજનં’.

૪૫૧.

‘‘તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકેન, મુસાવાદસ્સ ચૂભયં;

સુગન્ધં સાલિનો ભત્તં, ગૂથં મે પરિવત્તતિ.

૪૫૨.

‘‘અવઞ્ઝાનિ ચ કમ્માનિ, ન હિ કમ્મં વિનસ્સતિ;

દુગ્ગન્ધં કિમિનં [કિમિજં (સી.)] મીળં, ભુઞ્જામિ ચ પિવામિ ચા’’તિ.

ભુસપેતવત્થુ ચતુત્થં.

૫. કુમારપેતવત્થુ

૪૫૩.

અચ્છેરરૂપં સુગતસ્સ ઞાણં, સત્થા યથા પુગ્ગલં બ્યાકાસિ;

ઉસ્સન્નપુઞ્ઞાપિ ભવન્તિ હેકે, પરિત્તપુઞ્ઞાપિ ભવન્તિ હેકે.

૪૫૪.

અયં ¶ કુમારો સીવથિકાય છડ્ડિતો, અઙ્ગુટ્ઠસ્નેહેન ¶ યાપેતિ રત્તિં;

ન યક્ખભૂતા ન સરીસપા [સિરિંસપા (સી. સ્યા. પી.)] વા, વિહેઠયેય્યું કતપુઞ્ઞં કુમારં.

૪૫૫.

સુનખાપિમસ્સ પલિહિંસુ પાદે, ધઙ્કા સિઙ્ગાલા [સિગાલા (સી. સ્યા. પી.)] પરિવત્તયન્તિ;

ગબ્ભાસયં પક્ખિગણા હરન્તિ, કાકા પન અક્ખિમલં હરન્તિ.

૪૫૬.

નયિમસ્સ ¶ [ન ઇમસ્સ (સ્યા.), નિમસ્સ (ક.)] રક્ખં વિદહિંસુ કેચિ, ન ઓસધં સાસપધૂપનં વા;

નક્ખત્તયોગમ્પિ ન અગ્ગહેસું [ન ઉગ્ગહેસું (ક.)], ન સબ્બધઞ્ઞાનિપિ આકિરિંસુ.

૪૫૭.

એતાદિસં ઉત્તમકિચ્છપત્તં, રત્તાભતં સીવથિકાય છડ્ડિતં;

નોનીતપિણ્ડંવ પવેધમાનં, સસંસયં જીવિતસાવસેસં.

૪૫૮.

તમદ્દસા ¶ દેવમનુસ્સપૂજિતો, દિસ્વા ચ તં બ્યાકરિ ભૂરિપઞ્ઞો;

‘‘અયં કુમારો નગરસ્સિમસ્સ, અગ્ગકુલિકો ભવિસ્સતિ ભોગતો ચ’’ [ભોગવા ચ (સ્યા. ક.)].

૪૫૯.

‘‘કિસ્સ ¶ [કિં’સ (?)] વતં કિં પન બ્રહ્મચરિયં, કિસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

એતાદિસં બ્યસનં પાપુણિત્વા, તં તાદિસં પચ્ચનુભોસ્સતિદ્ધિ’’ન્તિ.

૪૬૦.

બુદ્ધપમુખસ્સ ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, પૂજં અકાસિ જનતા ઉળારં;

તત્રસ્સ ચિત્તસ્સહુ અઞ્ઞથત્તં, વાચં અભાસિ ફરુસં અસબ્ભં.

૪૬૧.

સો તં વિતક્કં પવિનોદયિત્વા, પીતિં પસાદં પટિલદ્ધા પચ્છા;

તથાગતં જેતવને વસન્તં, યાગુયા ઉપટ્ઠાસિ સત્તરત્તં.

૪૬૨.

તસ્સ [તં’સ (?)] વતં તં પન બ્રહ્મચરિયં, તસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

એતાદિસં બ્યસનં પાપુણિત્વા, તં તાદિસં પચ્ચનુભોસ્સતિદ્ધિં.

૪૬૩.

ઠત્વાન ¶ સો વસ્સસતં ઇધેવ, સબ્બેહિ કામેહિ સમઙ્ગિભૂતો;

કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, સહબ્યતં ગચ્છતિ વાસવસ્સાતિ.

કુમારપેતવત્થુ પઞ્ચમં.

૬. સેરિણીપેતવત્થુ

૪૬૪.

‘‘નગ્ગા ¶ ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાસિ, કિસા ધમનિસન્થતા;

ઉપ્ફાસુલિકે કિસિકે, કા નુ ત્વં ઇધ તિટ્ઠસી’’તિ.

૪૬૫.

‘‘અહં ભદન્તે પેતીમ્હિ, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૪૬૬.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા કુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૪૬૭.

‘‘અનાવટેસુ તિત્થેસુ, વિચિનિં અડ્ઢમાસકં;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકાસિમત્તનો.

૪૬૮.

‘‘નદિં ઉપેમિ તસિતા, રિત્તકા પરિવત્તતિ;

છાયં ઉપેમિ ઉણ્હેસુ, આતપો પરિવત્તતિ.

૪૬૯.

‘‘અગ્ગિવણ્ણો ચ મે વાતો, ડહન્તો ઉપવાયતિ;

એતઞ્ચ ભન્તે અરહામિ, અઞ્ઞઞ્ચ પાપકં તતો.

૪૭૦.

‘‘ગન્ત્વાન ¶ ¶ હત્થિનિં પુરં, વજ્જેસિ મય્હ માતરં;

‘ધીતા ચ તે મયા દિટ્ઠા, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’.

૪૭૧.

‘‘અત્થિ મે એત્થ નિક્ખિત્તં, અનક્ખાતઞ્ચ તં મયા;

ચત્તારિસતસહસ્સાનિ, પલ્લઙ્કસ્સ ચ હેટ્ઠતો.

૪૭૨.

‘‘તતો મે દાનં દદતુ, તસ્સા ચ હોતુ જીવિકા;

દાનં દત્વા ચ મે માતા, દક્ખિણં અનુદિચ્છતુ [અનુદિસ્સતુ (સી. પી.), અન્વાદિસ્સતુ (સ્યા.)];

તદાહં ¶ સુખિતા હેસ્સં, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’તિ.

૪૭૩.

‘‘સાધૂ’’તિ ¶ સો પટિસ્સુત્વા, ગન્ત્વાન હત્થિનિં પુરં;

અવોચ તસ્સા માતરં –

‘ધીતા ચ તે મયા દિટ્ઠા, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’.

૪૭૪.

‘‘સા મં તત્થ સમાદપેસિ, ( ) [(ગન્ત્વાન હત્થિનિં પુરં) (સ્યા. ક.)] વજ્જેસિ મય્હ માતરં;

‘ધીતા ચ તે મયા દિટ્ઠા, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’.

૪૭૫.

‘‘અત્થિ ચ મે એત્થ નિક્ખિત્તં, અનક્ખાતઞ્ચ તં મયા;

ચત્તારિસતસહસ્સાનિ, પલ્લઙ્કસ્સ ચ હેટ્ઠતો.

૪૭૬.

‘‘તતો મે દાનં દદતુ, તસ્સા ચ હોતુ જીવિકા;

દાનં દત્વા ચ મે માતા, દક્ખિણં અનુદિચ્છતુ ( ) [(તતો તુવં દાનં દેહિ, તસ્સા દક્ખિણમાદિસી) (ક.)];

‘તદા સા સુખિતા હેસ્સં, સબ્બકામસમિદ્ધિની’’’તિ.

૪૭૭.

તતો હિ સા દાનમદા, તસ્સા દક્ખિણમાદિસી;

પેતી ચ સુખિતા આસિ, તસ્સા ચાસિ સુજીવિકાતિ.

સેરિણીપેતવત્થુ છટ્ઠં.

૭. મિગલુદ્દકપેતવત્થુ

૪૭૮.

‘‘નરનારિપુરક્ખતો ¶ યુવા, રજનીયેહિ કામગુણેહિ [કામેહિ (ક.)] સોભસિ;

દિવસં અનુભોસિ કારણં, કિમકાસિ પુરિમાય જાતિયા’’તિ.

૪૭૯.

‘‘અહં ¶ રાજગહે રમ્મે, રમણીયે ગિરિબ્બજે;

મિગલુદ્દો ¶ પુરે આસિં, લોહિતપાણિ દારુણો.

૪૮૦.

‘‘અવિરોધકરેસુ પાણિસુ, પુથુસત્તેસુ પદુટ્ઠમાનસો;

વિચરિં અતિદારુણો સદા [તદા (સી.)], પરહિંસાય રતો અસઞ્ઞતો.

૪૮૧.

‘‘તસ્સ ¶ મે સહાયો સુહદયો [સુહદો (સી.)], સદ્ધો આસિ ઉપાસકો;

સોપિ [સો હિ (સ્યા.)] મં અનુકમ્પન્તો, નિવારેસિ પુનપ્પુનં.

૪૮૨.

‘‘‘માકાસિ પાપકં કમ્મં, મા તાત દુગ્ગતિં અગા;

સચે ઇચ્છસિ પેચ્ચ સુખં, વિરમ પાણવધા અસંયમા’.

૪૮૩.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, સુખકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો;

નાકાસિં સકલાનુસાસનિં, ચિરપાપાભિરતો અબુદ્ધિમા.

૪૮૪.

‘‘સો મં પુન ભૂરિસુમેધસો, અનુકમ્પાય સંયમે નિવેસયિ;

‘સચે દિવા હનસિ પાણિનો, અથ તે રત્તિં ભવતુ સંયમો’.

૪૮૫.

‘‘સ્વાહં ¶ દિવા હનિત્વા પાણિનો, વિરતો રત્તિમહોસિ સઞ્ઞતો;

રત્તાહં પરિચારેમિ, દિવા ખજ્જામિ દુગ્ગતો.

૪૮૬.

‘‘તસ્સ કમ્મસ્સ કુસલસ્સ, અનુભોમિ રત્તિં અમાનુસિં;

દિવા પટિહતાવ [પટિહતા ચ (ક.)] કુક્કુરા, ઉપધાવન્તિ સમન્તા ખાદિતું.

૪૮૭.

‘‘યે ચ તે સતતાનુયોગિનો, ધુવં પયુત્તા સુગતસ્સ સાસને;

મઞ્ઞામિ તે અમતમેવ કેવલં, અધિગચ્છન્તિ પદં અસઙ્ખત’’ન્તિ.

મિગલુદ્દકપેતવત્થુ સત્તમં.

૮. દુતિયમિગલુદ્દકપેતવત્થુ

૪૮૮.

‘‘કૂટાગારે ¶ ચ પાસાદે, પલ્લઙ્કે ગોનકત્થતે;

પઞ્ચઙ્ગિકેન તુરિયેન, રમસિ સુપ્પવાદિતે.

૪૮૯.

‘‘તતો ¶ રત્યા વિવસાને [વ્યવસાને (સી.)], સૂરિયુગ્ગમનં પતિ;

અપવિદ્ધો સુસાનસ્મિં, બહુદુક્ખં નિગચ્છસિ.

૪૯૦.

‘‘કિં ¶ નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છસિ’’.

૪૯૧.

‘‘અહં ¶ રાજગહે રમ્મે, રમણીયે ગિરિબ્બજે;

મિગલુદ્દો પુરે આસિં, લુદ્દો ચાસિમસઞ્ઞતો.

૪૯૨.

‘‘તસ્સ મે સહાયો સુહદયો, સદ્ધો આસિ ઉપાસકો;

તસ્સ કુલુપકો ભિક્ખુ, આસિ ગોતમસાવકો;

સોપિ મં અનુકમ્પન્તો, નિવારેસિ પુનપ્પુનં.

૪૯૩.

‘‘‘માકાસિ પાપકં કમ્મં, મા તાત દુગ્ગતિં અગા;

સચે ઇચ્છસિ પેચ્ચ સુખં, વિરમ પાણવધા અસંયમા’.

૪૯૪.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, સુખકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો;

નાકાસિં સકલાનુસાસનિં, ચિરપાપાભિરતો અબુદ્ધિમા.

૪૯૫.

‘‘સો મં પુન ભૂરિસુમેધસો, અનુકમ્પાય સંયમે નિવેસયિ;

‘સચે દિવા હનસિ પાણિનો, અથ તે રત્તિં ભવતુ સંયમો’.

૪૯૬.

‘‘સ્વાહં દિવા હનિત્વા પાણિનો, વિરતો રત્તિમહોસિ સઞ્ઞતો;

રત્તાહં પરિચારેમિ, દિવા ખજ્જામિ દુગ્ગતો.

૪૯૭.

‘‘તસ્સ ¶ કમ્મસ્સ કુસલસ્સ, અનુભોમિ રત્તિં અમાનુસિં;

દિવા પટિહતાવ કુક્કુરા, ઉપધાવન્તિ સમન્તા ખાદિતું.

૪૯૮.

‘‘યે ચ તે સતતાનુયોગિનો, ધુવં પયુત્તા [ધુવયુત્તા (સી.)] સુગતસ્સ સાસને;

મઞ્ઞામિ તે અમતમેવ કેવલં, અધિગચ્છન્તિ પદં અસઙ્ખત’’ન્તિ.

દુતિયમિગલુદ્દકપેતવત્થુ અટ્ઠમં.

૯. કૂટવિનિચ્છયિકપેતવત્થુ

૪૯૯.

‘‘માલી ¶ ¶ કિરિટી કાયૂરી [કેયૂરી (સી.)], ગત્તા તે ચન્દનુસ્સદા;

પસન્નમુખવણ્ણોસિ, સૂરિયવણ્ણોવ સોભસિ.

૫૦૦.

‘‘અમાનુસા પારિસજ્જા, યે તેમે પરિચારકા;

દસ કઞ્ઞાસહસ્સાનિ, યા તેમા પરિચારિકા;

તા [કા (ક.)] કમ્બુકાયૂરધરા, કઞ્ચનાવેળભૂસિતા.

૫૦૧.

‘‘મહાનુભાવોસિ તુવં, લોમહંસનરૂપવા;

પિટ્ઠિમંસાનિ અત્તનો, સામં ઉક્કચ્ચ [ઉક્કડ્ઢ (સી.)] ખાદસિ.

૫૦૨.

‘‘કિં ¶ નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કુટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પિટ્ઠિમંસાનિ અત્તનો;

સામં ઉક્કચ્ચ ખાદસી’’તિ.

૫૦૩.

‘‘અત્તનોહં અનત્થાય, જીવલોકે અચારિસં;

પેસુઞ્ઞમુસાવાદેન, નિકતિવઞ્ચનાય ચ.

૫૦૪.

‘‘તત્થાહં પરિસં ગન્ત્વા, સચ્ચકાલે ઉપટ્ઠિતે;

અત્થં ¶ ધમ્મં નિરાકત્વા [નિરંકત્વા (ક.) નિ + આ + કર + ત્વા = નિરાકત્વા], અધમ્મમનુવત્તિસં.

૫૦૫.

‘‘એવં સો ખાદતત્તાનં, યો હોતિ પિટ્ઠિમંસિકો;

યથાહં અજ્જ ખાદામિ, પિટ્ઠિમંસાનિ અત્તનો.

૫૦૬.

‘‘તયિદં તયા નારદ સામં દિટ્ઠં, અનુકમ્પકા યે કુસલા વદેય્યું;

મા પેસુણં મા ચ મુસા અભાણિ, મા ખોસિ પિટ્ઠિમંસિકો તુવ’’ન્તિ.

કૂટવિનિચ્છયિકપેતવત્થુ નવમં.

૧૦. ધાતુવિવણ્ણપેતવત્થુ

૫૦૭.

‘‘અન્તલિક્ખસ્મિં ¶ તિટ્ઠન્તો, દુગ્ગન્ધો પૂતિ વાયસિ;

મુખઞ્ચ તે કિમયો પૂતિગન્ધં, ખાદન્તિ કિં કમ્મમકાસિ પુબ્બે.

૫૦૮.

‘‘તતો ¶ સત્થં ગહેત્વાન, ઓક્કન્તન્તિ પુનપ્પુનં;

ખારેન પરિપ્ફોસિત્વા, ઓક્કન્તન્તિ પુનપ્પુનં.

૫૦૯.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છસી’’તિ.

૫૧૦.

‘‘અહં રાજગહે રમ્મે, રમણીયે ગિરિબ્બજે;

ઇસ્સરો ધનધઞ્ઞસ્સ, સુપહૂતસ્સ મારિસ.

૫૧૧.

‘‘તસ્સાયં મે ભરિયા ચ, ધીતા ચ સુણિસા ચ મે;

તા માલં ઉપ્પલઞ્ચાપિ, પચ્ચગ્ઘઞ્ચ વિલેપનં;

થૂપં હરન્તિયો વારેસિં, તં પાપં પકતં મયા.

૫૧૨.

‘‘છળાસીતિસહસ્સાનિ ¶ , મયં પચ્ચત્તવેદના;

થૂપપૂજં વિવણ્ણેત્વા, પચ્ચામ નિરયે ભુસં.

૫૧૩.

‘‘યે ¶ ચ ખો થૂપપૂજાય, વત્તન્તે અરહતો મહે;

આદીનવં પકાસેન્તિ, વિવેચયેથ [વિવેચયથ (સી.)] ને તતો.

૫૧૪.

‘‘ઇમા ચ પસ્સ આયન્તિયો, માલધારી અલઙ્કતા;

માલાવિપાકંનુભોન્તિયો [અનુભવન્તિ (સી. પી.)], સમિદ્ધા ચ તા [સમિદ્ધા તા (સી. સ્યા.)] યસસ્સિનિયો.

૫૧૫.

‘‘તઞ્ચ દિસ્વાન અચ્છેરં, અબ્ભુતં લોમહંસનં;

નમો કરોન્તિ સપ્પઞ્ઞા, વન્દન્તિ તં મહામુનિં.

૫૧૬.

‘‘સોહં ¶ નૂન ઇતો ગન્ત્વા, યોનિં લદ્ધાન માનુસિં;

થૂપપૂજં કરિસ્સામિ, અપ્પમત્તો પુનપ્પુન’’ન્તિ.

ધાતુવિવણ્ણપેતવત્થુ દસમં.

ચૂળવગ્ગો તતિયો નિટ્ઠિતો.

તસ્સુદ્દાનં –

અભિજ્જમાનો કુણ્ડિયો [કોણ્ડઞ્ઞો (સબ્બત્થ)], રથકારી ભુસેન ચ;

કુમારો ગણિકા ચેવ, દ્વે લુદ્દા પિટ્ઠિપૂજના;

વગ્ગો તેન પવુચ્ચતીતિ.

૪. મહાવગ્ગો

૧. અમ્બસક્કરપેતવત્થુ

૫૧૭.

વેસાલી ¶ ¶ ¶ ¶ નામ નગરત્થિ વજ્જીનં, તત્થ અહુ લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો [અમ્બસક્ખરો (સી. સ્યા.), અપ્પસક્કરો (ક.)];

દિસ્વાન પેતં નગરસ્સ બાહિરં, તત્થેવ પુચ્છિત્થ તં કારણત્થિકો.

૫૧૮.

‘‘સેય્યા નિસજ્જા નયિમસ્સ અત્થિ, અભિક્કમો નત્થિ પટિક્કમો ચ;

અસિતપીતખાયિતવત્થભોગા, પરિચારિકા [પરિચારણા (સી. પી.)] સાપિ ઇમસ્સ નત્થિ.

૫૧૯.

‘‘યે ઞાતકા દિટ્ઠસુતા સુહજ્જા, અનુકમ્પકા યસ્સ અહેસું પુબ્બે;

દટ્ઠુમ્પિ તે દાનિ ન તં લભન્તિ, વિરાજિતત્તો [વિરાધિતત્તો (સી. પી.)] હિ જનેન તેન.

૫૨૦.

‘‘ન ઓગ્ગતત્તસ્સ ભવન્તિ મિત્તા, જહન્તિ મિત્તા વિકલં વિદિત્વા;

અત્થઞ્ચ દિસ્વા પરિવારયન્તિ, બહૂ મિત્તા ઉગ્ગતત્તસ્સ હોન્તિ.

૫૨૧.

‘‘નિહીનત્તો સબ્બભોગેહિ કિચ્છો, સમ્મક્ખિતો ¶ સમ્પરિભિન્નગત્તો;

ઉસ્સાવબિન્દૂવ પલિમ્પમાનો, અજ્જ સુવે જીવિતસ્સૂપરોધો.

૫૨૨.

‘‘એતાદિસં ઉત્તમકિચ્છપ્પત્તં, ઉત્તાસિતં પુચિમન્દસ્સ સૂલે;

‘અથ ત્વં કેન વણ્ણેન વદેસિ યક્ખ, જીવ ભો જીવિતમેવ સેય્યો’’’તિ.

૫૨૩.

‘‘સાલોહિતો ¶ ¶ એસ અહોસિ મય્હં, અહં સરામિ પુરિમાય જાતિયા;

દિસ્વા ચ મે કારુઞ્ઞમહોસિ રાજ, મા પાપધમ્મો નિરયં પતાયં [પતિ + અયં = પતાયં].

૫૨૪.

‘‘ઇતો ચુતો લિચ્છવિ એસ પોસો, સત્તુસ્સદં નિરયં ઘોરરૂપં;

ઉપપજ્જતિ દુક્કટકમ્મકારી, મહાભિતાપં કટુકં ભયાનકં.

૫૨૫.

‘‘અનેકભાગેન ગુણેન સેય્યો, અયમેવ સૂલો નિરયેન તેન;

એકન્તદુક્ખં કટુકં ભયાનકં, એકન્તતિબ્બં નિરયં પતાયં [પતે + અયં = પતાયં].

૫૨૬.

‘‘ઇદઞ્ચ ¶ સુત્વા વચનં મમેસો, દુક્ખૂપનીતો વિજહેય્ય પાણં;

તસ્મા અહં સન્તિકે ન ભણામિ, મા મે કતો જીવિતસ્સૂપરોધો’’.

૫૨૭.

‘‘અઞ્ઞાતો એસો [અજ્ઝિતો એસ (ક.)] પુરિસસ્સ અત્થો, અઞ્ઞમ્પિ ઇચ્છામસે પુચ્છિતું તુવં;

ઓકાસકમ્મં સચે નો કરોસિ, પુચ્છામ તં નો ન ચ કુજ્ઝિતબ્બ’’ન્તિ.

૫૨૮.

‘‘અદ્ધા પટિઞ્ઞા મે તદા અહુ [પટિઞ્ઞાતમેતં તદાહુ (ક.), પટિઞ્ઞા ન મેતે તદા અહુ (?)], નાચિક્ખના અપ્પસન્નસ્સ હોતિ;

અકામા સદ્ધેય્યવચોતિ કત્વા, પુચ્છસ્સુ મં કામં યથા વિસય્હ’’ન્તિ [વિસયં (ક.)].

૫૨૯.

‘‘યં ¶ કિઞ્ચહં ચક્ખુના પસ્સિસ્સામિ [પસ્સામિ (ક.)], સબ્બમ્પિ તાહં અભિસદ્દહેય્યં;

દિસ્વાવ તં નોપિ ચે સદ્દહેય્યં, કરેય્યાસિ [કરોહિ (કત્થચિ)] મે યક્ખ નિયસ્સકમ્મ’’ન્તિ.

૫૩૦.

‘‘સચ્ચપ્પટિઞ્ઞા ¶ તવ મેસા હોતુ, સુત્વાન ધમ્મં લભ સુપ્પસાદં;

અઞ્ઞત્થિકો ¶ નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, યં તે સુતં અસુતઞ્ચાપિ ધમ્મં;

સબ્બમ્પિ અક્ખિસ્સં [સબ્બં આચિક્ખિસ્સં (સી.)] યથા પજાનન્તિ.

૫૩૧.

‘‘સેતેન અસ્સેન અલઙ્કતેન, ઉપયાસિ સૂલાવુતકસ્સ સન્તિકે;

યાનં ઇદં અબ્ભુતં દસ્સનેય્યં, કિસ્સેતં કમ્મસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.

૫૩૨.

‘‘વેસાલિયા ¶ નગરસ્સ [તસ્સ નગરસ્સ (સી. સ્યા. પી.)] મજ્ઝે, ચિક્ખલ્લમગ્ગે નરકં અહોસિ;

ગોસીસમેકાહં પસન્નચિત્તો, સેતં [સેતું (સ્યા. ક.)] ગહેત્વા નરકસ્મિં નિક્ખિપિં.

૫૩૩.

‘‘એતસ્મિં પાદાનિ પતિટ્ઠપેત્વા, મયઞ્ચ અઞ્ઞે ચ અતિક્કમિમ્હા;

યાનં ઇદં અબ્ભુતં દસ્સનેય્યં, તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.

૫૩૪.

‘‘વણ્ણો ચ તે સબ્બદિસા પભાસતિ, ગન્ધો ચ તે સબ્બદિસા પવાયતિ;

યક્ખિદ્ધિપત્તોસિ મહાનુભાવો, નગ્ગો ચાસિ કિસ્સ અયં વિપાકો’’તિ.

૫૩૫.

‘‘અક્કોધનો ¶ નિચ્ચપસન્નચિત્તો, સણ્હાહિ વાચાહિ જનં ઉપેમિ;

તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો, દિબ્બો મે વણ્ણો સતતં પભાસતિ.

૫૩૬.

‘‘યસઞ્ચ કિત્તિઞ્ચ ધમ્મે ઠિતાનં, દિસ્વાન મન્તેમિ [દિસ્વા સમન્તેમિ (ક.)] પસન્નચિત્તો;

તસ્સેવ કમ્મસ્સ અયં વિપાકો, દિબ્બો મે ગન્ધો સતતં પવાયતિ.

૫૩૭.

‘‘સહાયાનં ¶ તિત્થસ્મિં ન્હાયન્તાનં, થલે ગહેત્વા નિદહિસ્સ દુસ્સં;

ખિડ્ડત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, તેનમ્હિ નગ્ગો કસિરા ચ વુત્તી’’તિ.

૫૩૮.

‘‘યો કીળમાનો પકરોતિ પાપં, તસ્સેદિસં કમ્મવિપાકમાહુ;

અકીળમાનો પન યો કરોતિ, કિં તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકમાહૂ’’તિ.

૫૩૯.

‘‘યે દુટ્ઠસઙ્કપ્પમના મનુસ્સા, કાયેન વાચાય ચ સઙ્કિલિટ્ઠા;

કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં તે નિરયં ઉપેન્તિ.

૫૪૦.

‘‘અપરે ¶ પન સુગતિમાસમાના, દાને રતા સઙ્ગહિતત્તભાવા;

કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં તે સુગતિં ઉપેન્તી’’તિ.

૫૪૧.

‘‘તં કિન્તિ જાનેય્યમહં અવેચ્ચ, કલ્યાણપાપસ્સ અયં વિપાકો;

કિં વાહં દિસ્વા અભિસદ્દહેય્યં, કો વાપિ મં સદ્દહાપેય્ય એત’’ન્તિ.

૫૪૨.

‘‘દિસ્વા ¶ ચ સુત્વા અભિસદ્દહસ્સુ, કલ્યાણપાપસ્સ અયં વિપાકો;

કલ્યાણપાપે ઉભયે અસન્તે, સિયા નુ સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા.

૫૪૩.

‘‘નો ¶ ચેત્થ કમ્માનિ કરેય્યું મચ્ચા, કલ્યાણપાપાનિ મનુસ્સલોકે;

નાહેસું સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા, હીના પણીતા ચ મનુસ્સલોકે.

૫૪૪.

‘‘યસ્મા ¶ ચ કમ્માનિ કરોન્તિ મચ્ચા, કલ્યાણપાપાનિ મનુસ્સલોકે;

તસ્મા હિ સત્તા સુગતા દુગ્ગતા વા, હીના ¶ પણીતા ચ મનુસ્સલોકે.

૫૪૫.

‘‘દ્વયજ્જ કમ્માનં વિપાકમાહુ, સુખસ્સ દુક્ખસ્સ ચ વેદનીયં;

તા દેવતાયો પરિચારયન્તિ, પચ્ચન્તિ બાલા દ્વયતં અપસ્સિનો.

૫૪૬.

‘‘ન મત્થિ કમ્માનિ સયંકતાનિ, દત્વાપિ મે નત્થિ યો [સો (સબ્બત્થ)] આદિસેય્ય;

અચ્છાદનં સયનમથન્નપાનં, તેનમ્હિ નગ્ગો કસિરા ચ વુત્તી’’તિ.

૫૪૭.

‘‘સિયા નુ ખો કારણં કિઞ્ચિ યક્ખ, અચ્છાદનં યેન તુવં લભેથ;

આચિક્ખ મે ત્વં યદત્થિ હેતુ, સદ્ધાયિકં [સદ્ધાયિતં (સી. પી.)] હેતુવચો સુણોમા’’તિ.

૫૪૮.

‘‘કપ્પિતકો [કપ્પિનકો (સી.)] નામ ઇધત્થિ ભિક્ખુ, ઝાયી સુસીલો અરહા વિમુત્તો;

ગુત્તિન્દ્રિયો સંવુતપાતિમોક્ખો, સીતિભૂતો ઉત્તમદિટ્ઠિપત્તો.

૫૪૯.

‘‘સખિલો વદઞ્ઞૂ સુવચો સુમુખો, સ્વાગમો સુપ્પટિમુત્તકો ચ;

પુઞ્ઞસ્સ ખેત્તં અરણવિહારી, દેવમનુસ્સાનઞ્ચ ¶ દક્ખિણેય્યો.

૫૫૦.

‘‘સન્તો વિધૂમો અનીઘો નિરાસો, મુત્તો વિસલ્લો અમમો અવઙ્કો;

નિરૂપધી સબ્બપપઞ્ચખીણો, તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તો જુતિમા.

૫૫૧.

‘‘અપ્પઞ્ઞાતો ¶ દિસ્વાપિ ન ચ સુજાનો, મુનીતિ નં વજ્જિસુ વોહરન્તિ;

જાનન્તિ તં યક્ખભૂતા અનેજં, કલ્યાણધમ્મં વિચરન્તં લોકે.

૫૫૨.

‘‘તસ્સ ¶ તુવં એકયુગં દુવે વા, મમુદ્દિસિત્વાન સચે દદેથ;

પટિગ્ગહીતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, મમઞ્ચ પસ્સેથ સન્નદ્ધદુસ્સ’’ન્તિ.

૫૫૩.

‘‘કસ્મિં પદેસે સમણં વસન્તં, ગન્ત્વાન પસ્સેમુ મયં ઇદાનિ;

યો મજ્જ [સ મજ્જ (સી.)] કઙ્ખં વિચિકિચ્છિતઞ્ચ, દિટ્ઠીવિસૂકાનિ વિનોદયેય્યા’’તિ.

૫૫૪.

‘‘એસો નિસિન્નો કપિનચ્ચનાયં, પરિવારિતો દેવતાહિ બહૂહિ;

ધમ્મિં ¶ કથં ભાસતિ સચ્ચનામો, સકસ્મિમાચેરકે અપ્પમત્તો’’તિ.

૫૫૫.

‘‘તથાહં [યથાહં (ક.)] કસ્સામિ ગન્ત્વા ઇદાનિ, અચ્છાદયિસ્સં સમણં યુગેન;

પટિગ્ગહિતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, તુવઞ્ચ પસ્સેમુ સન્નદ્ધદુસ્સ’’ન્તિ.

૫૫૬.

‘‘મા અક્ખણે પબ્બજિતં ઉપાગમિ, સાધુ વો લિચ્છવિ નેસ ધમ્મો;

તતો ચ કાલે ઉપસઙ્કમિત્વા, તત્થેવ પસ્સાહિ રહો નિસિન્ન’’ન્તિ.

૫૫૭.

તથાતિ વત્વા અગમાસિ તત્થ, પરિવારિતો દાસગણેન લિચ્છવિ;

સો તં નગરં ઉપસઙ્કમિત્વા, વાસૂપગચ્છિત્થ સકે નિવેસને.

૫૫૮.

તતો ¶ ¶ ચ કાલે ગિહિકિચ્ચાનિ કત્વા, ન્હત્વા પિવિત્વા ચ ખણં લભિત્વા;

વિચેય્ય પેળાતો ચ યુગાનિ અટ્ઠ, ગાહાપયી દાસગણેન લિચ્છવિ.

૫૫૯.

સો તં પદેસં ઉપસઙ્કમિત્વા, તં અદ્દસ સમણં સન્તચિત્તં;

પટિક્કન્તં ¶ ગોચરતો નિવત્તં, સીતિભૂતં રુક્ખમૂલે નિસિન્નં.

૫૬૦.

તમેનમવોચ ઉપસઙ્કમિત્વા, અપ્પાબાધં ફાસુવિહારઞ્ચ પુચ્છિ;

‘‘વેસાલિયં લિચ્છવિહં ભદન્તે, જાનન્તિ મં લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો.

૫૬૧.

‘‘ઇમાનિ મે અટ્ઠ યુગા સુભાનિ [યુગાનિ ભન્તે (સ્યા. ક.)], પટિગણ્હ ભન્તે પદદામિ તુય્હં;

તેનેવ અત્થેન ઇધાગતોસ્મિ, યથા અહં અત્તમનો ભવેય્ય’’ન્તિ.

૫૬૨.

‘‘દૂરતોવ ¶ સમણબ્રાહ્મણા ચ, નિવેસનં તે પરિવજ્જયન્તિ;

પત્તાનિ ભિજ્જન્તિ ચ તે [ભિજ્જન્તિ તવ (સ્યા. ક.)] નિવેસને, સઙ્ઘાટિયો ચાપિ વિદાલયન્તિ [વિપાટયન્તિ (સી.), વિપાતયન્તિ (ક.)].

૫૬૩.

‘‘અથાપરે પાદકુઠારિકાહિ, અવંસિરા સમણા પાતયન્તિ;

એતાદિસં પબ્બજિતા વિહેસં, તયા કતં સમણા પાપુણન્તિ.

૫૬૪.

‘‘તિણેન તેલમ્પિ ન ત્વં અદાસિ, મૂળ્હસ્સ ¶ મગ્ગમ્પિ ન પાવદાસિ;

અન્ધસ્સ દણ્ડં સયમાદિયાસિ, એતાદિસો કદરિયો અસંવુતો તુવં;

અથ ત્વં કેન વણ્ણેન કિમેવ દિસ્વા,

અમ્હેહિ સહ સંવિભાગં કરોસી’’તિ.

૫૬૫.

‘‘પચ્ચેમિ ¶ ભન્તે યં ત્વં વદેસિ, વિહેસયિં સમણે બ્રાહ્મણે ચ;

ખિડ્ડત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો, એતમ્પિ મે દુક્કટમેવ ભન્તે.

૫૬૬.

‘‘ખિડ્ડાય યક્ખો પસવિત્વા પાપં, વેદેતિ દુક્ખં અસમત્તભોગી;

દહરો યુવા નગ્ગનિયસ્સ ભાગી, કિં સુ તતો દુક્ખતરસ્સ હોતિ.

૫૬૭.

‘‘તં દિસ્વા સંવેગમલત્થં ભન્તે, તપ્પચ્ચયા વાપિ [તપ્પચ્ચયા તાહં (સી.), તપ્પચ્ચયા ચાહં (પી.)] દદામિ દાનં;

પટિગણ્હ ભન્તે વત્થયુગાનિ અટ્ઠ, યક્ખસ્સિમા ગચ્છન્તુ દક્ખિણાયો’’તિ.

૫૬૮.

‘‘અદ્ધા હિ દાનં બહુધા પસત્થં, દદતો ચ તે અક્ખયધમ્મમત્થુ;

પટિગણ્હામિ ¶ તે વત્થયુગાનિ અટ્ઠ, યક્ખસ્સિમા ગચ્છન્તુ દક્ખિણાયો’’તિ.

૫૬૯.

તતો હિ સો આચમયિત્વા લિચ્છવિ, થેરસ્સ દત્વાન યુગાનિ અટ્ઠ;

‘પટિગ્ગહિતાનિ ચ તાનિ અસ્સુ, યક્ખઞ્ચ પસ્સેથ સન્નદ્ધદુસ્સં’.

૫૭૦.

તમદ્દસા ચન્દનસારલિત્તં, આજઞ્ઞમારૂળ્હમુળારવણ્ણં;

અલઙ્કતં સાધુનિવત્થદુસ્સં, પરિવારિતં યક્ખમહિદ્ધિપત્તં.

૫૭૧.

સો ¶ તં દિસ્વા અત્તમના ઉદગ્ગો, પહટ્ઠચિત્તો ચ સુભગ્ગરૂપો;

કમ્મઞ્ચ દિસ્વાન મહાવિપાકં, સન્દિટ્ઠિકં ચક્ખુના સચ્છિકત્વા.

૫૭૨.

તમેનમવોચ ¶ ¶ ઉપસઙ્કમિત્વા, ‘‘દસ્સામિ દાનં સમણબ્રાહ્મણાનં;

ન ચાપિ મે કિઞ્ચિ અદેય્યમત્થિ, તુવઞ્ચ મે યક્ખ બહૂપકારો’’તિ.

૫૭૩.

‘‘તુવઞ્ચ મે લિચ્છવિ એકદેસં, અદાસિ દાનાનિ અમોઘમેતં;

સ્વાહં ¶ કરિસ્સામિ તયાવ સક્ખિં, અમાનુસો માનુસકેન સદ્ધિ’’ન્તિ.

૫૭૪.

‘‘ગતી ચ બન્ધૂ ચ પરાયણઞ્ચ [પરાયનઞ્ચ (સ્યા. ક.)], મિત્તો મમાસિ અથ દેવતા મે [દેવતાસિ (સી. સ્યા.)];

યાચામિ તં [યાચામહં (સી.)] પઞ્જલિકો ભવિત્વા, ઇચ્છામિ તં યક્ખ પુનાપિ દટ્ઠુ’’ન્તિ.

૫૭૫.

‘‘સચે તુવં અસ્સદ્ધો ભવિસ્સસિ, કદરિયરૂપો વિપ્પટિપન્નચિત્તો;

ત્વં નેવ મં લચ્છસિ [તેનેવ મં ન લચ્છસી (સી.), તેનેવ મં લિચ્છવિ (સ્યા.), તેનેવ મં લચ્છસિ (ક.)] દસ્સનાય, દિસ્વા ચ તં નોપિ ચ આલપિસ્સં.

૫૭૬.

‘‘સચે પન ત્વં ભવિસ્સસિ ધમ્મગારવો, દાને રતો સઙ્ગહિતત્તભાવો;

ઓપાનભૂતો સમણબ્રાહ્મણાનં, એવં મમં લચ્છસિ દસ્સનાય.

૫૭૭.

‘‘દિસ્વા ચ તં આલપિસ્સં ભદન્તે, ઇમઞ્ચ સૂલતો લહું પમુઞ્ચ;

યતો નિદાનં અકરિમ્હ સક્ખિં, મઞ્ઞામિ સૂલાવુતકસ્સ કારણા.

૫૭૮.

‘‘તે ¶ અઞ્ઞમઞ્ઞં અકરિમ્હ સક્ખિં, અયઞ્ચ ¶ સૂલતો [સૂલાવુતો (સી. સ્યા.)] લહું પમુત્તો;

સક્કચ્ચ ધમ્માનિ સમાચરન્તો, મુચ્ચેય્ય સો નિરયા ચ તમ્હા;

કમ્મં સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીયં.

૫૭૯.

‘‘કપ્પિતકઞ્ચ ઉપસઙ્કમિત્વા, તેનેવ [તેન (સ્યા. ક.)] સહ સંવિભજિત્વા કાલે;

સયં મુખેનૂપનિસજ્જ પુચ્છ, સો તે અક્ખિસ્સતિ એતમત્થં.

૫૮૦.

‘‘તમેવ ભિક્ખું ઉપસઙ્કમિત્વા, પુચ્છસ્સુ અઞ્ઞત્થિકો નો ચ પદુટ્ઠચિત્તો;

સો તે સુતં અસુતઞ્ચાપિ ધમ્મં,

સબ્બમ્પિ ¶ અક્ખિસ્સતિ યથા પજાન’’ન્તિ.

૫૮૧.

સો તત્થ રહસ્સં સમુલ્લપિત્વા, સક્ખિં કરિત્વાન અમાનુસેન;

પક્કામિ સો લિચ્છવીનં સકાસં, અથ બ્રવિ પરિસં સન્નિસિન્નં.

૫૮૨.

‘‘સુણન્તુ ભોન્તો મમ એકવાક્યં, વરં વરિસ્સં લભિસ્સામિ અત્થં;

સૂલાવુતો ¶ પુરિસો લુદ્દકમ્મો, પણીહિતદણ્ડો [પણીતનણ્ડો (ક.)] અનુસત્તરૂપો [અનુપક્કરૂપો (ક.)].

૫૮૩.

‘‘એત્તાવતા વીસતિરત્તિમત્તા, યતો આવુતો નેવ જીવતિ ન મતો;

તાહં મોચયિસ્સામિ દાનિ, યથામતિં અનુજાનાતુ સઙ્ઘો’’તિ.

૫૮૪.

‘‘એતઞ્ચ અઞ્ઞઞ્ચ લહું પમુઞ્ચ, કો તં વદેથ [વદેથાતિ (ક.), વદેથ ચ (સ્યા.)] તથા કરોન્તં;

યથા પજાનાસિ તથા કરોહિ, યથામતિં અનુજાનાતિ સઙ્ઘો’’તિ.

૫૮૫.

સો ¶ તં પદેસં ઉપસઙ્કમિત્વા, સૂલાવુતં મોચયિ ખિપ્પમેવ;

‘મા ભાયિ સમ્મા’તિ ચ તં અવોચ, તિકિચ્છકાનઞ્ચ ઉપટ્ઠપેસિ.

૫૮૬.

‘‘કપ્પિતકઞ્ચ ¶ ઉપસઙ્કમિત્વા, તેનેવ સહ [તેન સમં (સી.), તેન સહ (સ્યા. ક.)] સંવિભજિત્વા કાલે;

સયં મુખેનૂપનિસજ્જ લિચ્છવિ, તથેવ પુચ્છિત્થ નં કારણત્થિકો.

૫૮૭.

‘‘સૂલાવુતો પુરિસો લુદ્દકમ્મો, પણીતદણ્ડો ¶ અનુસત્તરૂપો;

એત્તાવતા વીસતિરત્તિમત્તા, યતો આવુતો નેવ જીવતિ ન મતો.

૫૮૮.

‘‘સો મોચિતો ગન્ત્વા મયા ઇદાનિ, એતસ્સ યક્ખસ્સ વચો હિ ભન્તે;

સિયા નુ ખો કારણં કિઞ્ચિદેવ, યેન સો નિરયં નો વજેય્ય.

૫૮૯.

‘‘આચિક્ખ ભન્તે યદિ અત્થિ હેતુ, સદ્ધાયિકં હેતુવચો સુણોમ;

ન તેસં કમ્માનં વિનાસમત્થિ, અવેદયિત્વા ઇધ બ્યન્તિભાવો’’તિ.

૫૯૦.

‘‘સચે ¶ સ ધમ્માનિ સમાચરેય્ય, સક્કચ્ચ રત્તિન્દિવમપ્પમત્તો;

મુચ્ચેય્ય સો નિરયા ચ તમ્હા, કમ્મં સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીય’’ન્તિ.

૫૯૧.

‘‘અઞ્ઞાતો [ઞાતોમ્હિ (ક.)] એસો પુરિસસ્સ અત્થો, મમમ્પિ દાનિ અનુકમ્પ ભન્તે;

અનુસાસ મં ઓવદ ભૂરિપઞ્ઞ, યથા અહં નો નિરયં વજેય્ય’’ન્તિ.

૫૯૨.

‘‘અજ્જેવ ¶ ¶ બુદ્ધં સરણં ઉપેહિ, ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ પસન્નચિત્તો;

તથેવ સિક્ખાય પદાનિ પઞ્ચ, અખણ્ડફુલ્લાનિ સમાદિયસ્સુ.

૫૯૩.

‘‘પાણાતિપાતા વિરમસ્સુ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયસ્સુ;

અમજ્જપો મા ચ મુસા અભાણી, સકેન દારેન ચ હોહિ તુટ્ઠો;

ઇમઞ્ચ અરિયં [ઇમઞ્ચ (સ્યા.)] અટ્ઠઙ્ગવરેનુપેતં, સમાદિયાહિ કુસલં સુખુદ્રયં.

૫૯૪.

‘‘ચીવરં પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;

અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

દદાહિ ઉજુભૂતેસુ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા [સદા પુઞ્ઞં પવડ્ઢતિ (સ્યા. ક.)].

૫૯૫.

‘‘ભિક્ખૂપિ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે;

તપ્પેહિ અન્નપાનેન, સદા પુઞ્ઞં પવડ્ઢતિ.

૫૯૬.

‘‘એવઞ્ચ ધમ્માનિ [કમ્માનિ (સી. સ્યા.)] સમાચરન્તો, સક્કચ્ચ રત્તિન્દિવમપ્પમત્તો;

મુઞ્ચ તુવં [મુચ્ચેય્ય સો ત્વં (ક.)] નિરયા ચ તમ્હા, કમ્મં ¶ સિયા અઞ્ઞત્ર વેદનીય’’ન્તિ.

૫૯૭.

‘‘અજ્જેવ બુદ્ધં સરણં ઉપેમિ, ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ પસન્નચિત્તો;

તથેવ સિક્ખાય પદાનિ પઞ્ચ, અખણ્ડફુલ્લાનિ સમાદિયામિ.

૫૯૮.

‘‘પાણાતિપાતા વિરમામિ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયામિ;

અમજ્જપો નો ચ મુસા ભણામિ, સકેન દારેન ચ હોમિ તુટ્ઠો;

ઇમઞ્ચ અરિયં અટ્ઠઙ્ગવરેનુપેતં, સમાદિયામિ કુસલં સુખુદ્રયં.

૫૯૯.

‘‘ચીવરં ¶ ¶ પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;

અન્નં પાનં ખાદનીયં, વત્થસેનાસનાનિ ચ.

૬૦૦.

‘‘ભિક્ખૂ ¶ ચ સીલસમ્પન્ને, વીતરાગે બહુસ્સુતે;

દદામિ ન વિકમ્પામિ [વિકપ્પામિ (સી. સ્યા.)], બુદ્ધાનં સાસને રતો’’તિ.

૬૦૧.

એતાદિસા લિચ્છવિ અમ્બસક્કરો, વેસાલિયં અઞ્ઞતરો ઉપાસકો;

સદ્ધો મુદૂ કારકરો ચ ભિક્ખુ, સઙ્ઘઞ્ચ સક્કચ્ચ તદા ઉપટ્ઠહિ.

૬૦૨.

સૂલાવુતો ચ અરોગો હુત્વા, સેરી ¶ સુખી પબ્બજ્જં ઉપાગમિ [પબ્બજ્જમુપગચ્છિ (ક.)];

ભિક્ખુઞ્ચ આગમ્મ કપ્પિતકુત્તમં, ઉભોપિ સામઞ્ઞફલાનિ અજ્ઝગું.

૬૦૩.

એતાદિસા સપ્પુરિસાન સેવના, મહપ્ફલા હોતિ સતં વિજાનતં;

સૂલાવુતો અગ્ગફલં અફસ્સયિ [ફુસ્સયિ (સ્યા. ક.)], ફલં કનિટ્ઠં પન અમ્બસક્કરો’’તિ.

અમ્બસક્કરપેતવત્થુ પઠમં.

૨. સેરીસકપેતવત્થુ

૬૦૪.

[વિ. વ. ૧૨૨૮] સુણોથ યક્ખસ્સ વાણિજાન ચ, સમાગમો યત્થ તદા અહોસિ;

યથા કથં ઇતરિતરેન ચાપિ, સુભાસિતં તઞ્ચ સુણાથ સબ્બે.

૬૦૫.

યો સો અહુ રાજા પાયાસિ નામ [નામો (સી.)], ભુમ્માનં સહબ્યગતો યસસ્સી;

સો મોદમાનોવ સકે વિમાને, અમાનુસો માનુસે અજ્ઝભાસીતિ.

૬૦૬.

‘‘વઙ્કે ¶ અરઞ્ઞે અમનુસ્સટ્ઠાને, કન્તારે અપ્પોદકે અપ્પભક્ખે;

સુદુગ્ગમે વણ્ણુપથસ્સ મજ્ઝે, વઙ્કંભયા નટ્ઠમના મનુસ્સા.

૬૦૭.

‘‘નયિધ ફલા મૂલમયા ચ સન્તિ, ઉપાદાનં નત્થિ કુતોધ ભક્ખો [ભિક્ખો (ક.)];

અઞ્ઞત્ર પંસૂહિ ચ વાલુકાહિ ચ, તતાહિ ઉણ્હાહિ ચ દારુણાહિ ચ.

૬૦૮.

‘‘ઉજ્જઙ્ગલં તત્તમિવં કપાલં, અનાયસં પરલોકેન તુલ્યં;

લુદ્દાનમાવાસમિદં પુરાણં, ભૂમિપ્પદેસો અભિસત્તરૂપો.

૬૦૯.

‘‘‘અથ તુમ્હે કેન વણ્ણેન, કિમાસમાના ઇમં પદેસં હિ;

અનુપવિટ્ઠા સહસા સમચ્ચ, લોભા ભયા અથ વા સમ્પમૂળ્હા’’’તિ.

૬૧૦.

‘‘મગધેસુ અઙ્ગેસુ ચ સત્થવાહા, આરોપયિત્વા પણિયં પુથુત્તં;

તે યામસે સિન્ધુસોવીરભૂમિં, ધનત્થિકા ઉદ્દયં પત્થયાના.

૬૧૧.

‘‘દિવા પિપાસં નધિવાસયન્તા, યોગ્ગાનુકમ્પઞ્ચ સમેક્ખમાના;

એતેન વેગેન આયામ સબ્બે, રત્તિં મગ્ગં પટિપન્ના વિકાલે.

૬૧૨.

‘‘તે ¶ દુપ્પયાતા અપરદ્ધમગ્ગા, અન્ધાકુલા વિપ્પનટ્ઠા અરઞ્ઞે;

સુદુગ્ગમે વણ્ણુપથસ્સ મજ્ઝે, દિસં ન જાનામ પમૂળ્હચિત્તા.

૬૧૩.

‘‘ઇદઞ્ચ ¶ દિસ્વાન અદિટ્ઠપુબ્બં, વિમાનસેટ્ઠઞ્ચ તવઞ્ચ યક્ખ;

તતુત્તરિં જીવિતમાસમાના, દિસ્વા પતીતા સુમના ઉદગ્ગા’’તિ.

૬૧૪.

‘‘પારં સમુદ્દસ્સ ઇમઞ્ચ વણ્ણું, વેત્તાચરં [વેત્તં પરં (સ્યા.), વેત્તાચારં (ક.)] સઙ્કુપથઞ્ચ મગ્ગં;

નદિયો પન પબ્બતાનઞ્ચ દુગ્ગા, પુથુદ્દિસા ગચ્છથ ભોગહેતુ.

૬૧૫.

‘‘પક્ખન્દિયાન વિજિતં પરેસં, વેરજ્જકે માનુસે પેક્ખમાના;

યં વો સુતં વા અથ વાપિ દિટ્ઠં, અચ્છેરકં તં વો સુણોમ તાતા’’તિ.

૬૧૬.

‘‘ઇતોપિ અચ્છેરતરં કુમાર, ન નો સુતં વા અથ વાપિ દિટ્ઠં;

અતીતમાનુસ્સકમેવ સબ્બં, દિસ્વા ન તપ્પામ અનોમવણ્ણં.

૬૧૭.

‘‘વેહાયસં પોક્ખરઞ્ઞો સવન્તિ, પહૂતમલ્યા [પહૂતમાલ્યા (સ્યા.)] બહુપુણ્ડરીકા;

દુમા ચિમે નિચ્ચફલૂપપન્ના, અતીવ ગન્ધા સુરભિં પવાયન્તિ.

૬૧૮.

‘‘વેળૂરિયથમ્ભા સતમુસ્સિતાસે, સિલાપવાળસ્સ ચ આયતંસા;

મસારગલ્લા સહલોહિતઙ્ગા, થમ્ભા ઇમે જોતિરસામયાસે.

૬૧૯.

‘‘સહસ્સથમ્ભં અતુલાનુભાવં, તેસૂપરિ સાધુમિદં વિમાનં;

રતનન્તરં કઞ્ચનવેદિમિસ્સં, તપનીયપટ્ટેહિ ચ સાધુછન્નં.

૬૨૦.

‘‘જમ્બોનદુત્તત્તમિદં ¶ સુમટ્ઠો, પાસાદસોપાણફલૂપપન્નો;

દળ્હો ચ વગ્ગુ ચ સુસઙ્ગતો ચ [વગ્ગુ સુમુખો સુસઙ્ગતો (સી.)], અતીવ નિજ્ઝાનખમો મનુઞ્ઞો.

૬૨૧.

‘‘રતનન્તરસ્મિં બહુઅન્નપાનં, પરિવારિતો અચ્છરાસઙ્ગણેન;

મુરજઆલમ્બરતૂરિયઘુટ્ઠો, અભિવન્દિતોસિ થુતિવન્દનાય.

૬૨૨.

‘‘સો મોદસિ નારિગણપ્પબોધનો, વિમાનપાસાદવરે મનોરમે;

અચિન્તિયો સબ્બગુણૂપપન્નો, રાજા યથા વેસ્સવણો નળિન્યા [નળિઞ્ઞં (ક.)].

૬૨૩.

‘‘દેવો નુ આસિ ઉદવાસિ યક્ખો, ઉદાહુ દેવિન્દો મનુસ્સભૂતો;

પુચ્છન્તિ તં વાણિજા સત્થવાહા, આચિક્ખ કો નામ તુવંસિ યક્ખો’’તિ.

૬૨૪.

‘‘સેરીસકો નામ અહમ્હિ યક્ખો, કન્તારિયો વણ્ણુપથમ્હિ ગુત્તો;

ઇમં પદેસં અભિપાલયામિ, વચનકરો વેસ્સવણસ્સ રઞ્ઞો’’તિ.

૬૨૫.

‘‘અધિચ્ચલદ્ધં પરિણામજં તે, સયં કતં ઉદાહુ દેવેહિ દિન્નં;

પુચ્છન્તિ તં વાણિજા સત્થવાહા, કથં તયા લદ્ધમિદં મનુઞ્ઞ’’ન્તિ.

૬૨૬.

‘‘નાધિચ્ચલદ્ધં ન પરિણામજં મે, ન સયં કતં ન હિ દેવેહિ દિન્નં;

સકેહિ કમ્મેહિ અપાપકેહિ, પુઞ્ઞેહિ મે લદ્ધમિદં મનુઞ્ઞ’’ન્તિ.

૬૨૭.

‘‘કિં ¶ તે વતં કિં પન બ્રહ્મચરિયં, કિસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

પુચ્છન્તિ તં વાણિજા સત્થવાહા, કથં તયા લદ્ધમિદં વિમાન’’ન્તિ.

૬૨૮.

‘‘મમં ¶ પાયાસીતિ અહુ સમઞ્ઞા, રજ્જં યદા કારયિં કોસલાનં;

નત્થિકદિટ્ઠિ કદરિયો પાપધમ્મો, ઉચ્છેદવાદી ચ તદા અહોસિં.

૬૨૯.

‘‘સમણો ચ ખો આસિ કુમારકસ્સપો, બહુસ્સુતો ચિત્તકથી ઉળારો;

સો મે તદા ધમ્મકથં અભાસિ, દિટ્ઠિવિસૂકાનિ વિનોદયી મે.

૬૩૦.

‘‘તાહં તસ્સ ધમ્મકથં સુણિત્વા, ઉપાસકત્તં પટિદેવયિસ્સં;

પાણાતિપાતા વિરતો અહોસિં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયિસ્સં;

અમજ્જપો નો ચ મુસા અભાણિં, સકેન દારેન ચ અહોસિ તુટ્ઠો.

૬૩૧.

‘‘તં મે વતં તં પન બ્રહ્મચરિયં, તસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

તેહેવ કમ્મેહિ અપાપકેહિ, પુઞ્ઞેહિ મે લદ્ધમિદં વિમાન’’ન્તિ.

૬૩૨.

‘‘સચ્ચં કિરાહંસુ નરા સપઞ્ઞા, અનઞ્ઞથા વચનં પણ્ડિતાનં;

યહિં યહિં ગચ્છતિ પુઞ્ઞકમ્મો, તહિં તહિં મોદતિ કામકામી.

૬૩૩.

‘‘યહિં યહિં સોકપરિદ્દવો ચ, વધો ચ બન્ધો ચ પરિક્કિલેસો;

તહિં તહિં ગચ્છતિ પાપકમ્મો, ન મુચ્ચતિ દુગ્ગતિયા કદાચી’’તિ.

૬૩૪.

‘‘સમ્મૂળ્હરૂપોવ ¶ જનો અહોસિ, અસ્મિં મુહુત્તે કલલીકતોવ;

જનસ્સિમસ્સ તુય્હઞ્ચ કુમાર, અપ્પચ્ચયો કેન નુ ખો અહોસી’’તિ.

૬૩૫.

‘‘ઇમે ચ સિરીસવના [ઇમે સિરીસૂપવના ચ (સી.), ઇમેપિ સિરીસવના ચ (પી. ક.)] તાતા, દિબ્બા ગન્ધા સુરભી સમ્પવન્તિ;

તે સમ્પવાયન્તિ ઇમં વિમાનં, દિવા ચ રત્તો ચ તમં નિહન્ત્વા.

૬૩૬.

‘‘ઇમેસઞ્ચ ખો વસ્સસતચ્ચયેન, સિપાટિકા ફલતિ એકમેકા;

માનુસ્સકં વસ્સસતં અતીતં, યદગ્ગે કાયમ્હિ ઇધૂપપન્નો.

૬૩૭.

‘‘દિસ્વાનહં વસ્સસતાનિ પઞ્ચ, અસ્મિં વિમાને ઠત્વાન તાતા;

આયુક્ખયા પુઞ્ઞક્ખયા ચવિસ્સં, તેનેવ સોકેન પમુચ્છિતોસ્મી’’તિ.

૬૩૮.

‘‘કથં નુ સોચેય્ય તથાવિધો સો, લદ્ધા વિમાનં અતુલં ચિરાય;

યે ચાપિ ખો ઇત્તરમુપપન્ના, તે નૂન સોચેય્યું પરિત્તપુઞ્ઞા’’તિ.

૬૩૯.

‘‘અનુચ્છવિં ઓવદિયઞ્ચ મે તં, યં મં તુમ્હે પેય્યવાચં વદેથ;

તુમ્હે ચ ખો તાતા મયાનુગુત્તા, યેનિચ્છકં તેન પલેથ સોત્થિ’’ન્તિ.

૬૪૦.

‘‘ગન્ત્વા મયં સિન્ધુસોવીરભૂમિં, ધન્નત્થિકા ઉદ્દયં પત્થયાના;

યથાપયોગા પરિપુણ્ણચાગા, કાહામ સેરીસમહં ઉળાર’’ન્તિ.

૬૪૧.

‘‘મા ¶ ચેવ સેરીસમહં અકત્થ, સબ્બઞ્ચ વો ભવિસ્સતિ યં વદેથ;

પાપાનિ કમ્માનિ વિવજ્જયાથ, ધમ્માનુયોગઞ્ચ અધિટ્ઠહાથ.

૬૪૨.

‘‘ઉપાસકો અત્થિ ઇમમ્હિ સઙ્ઘે, બહુસ્સુતો સીલવતૂપપન્નો;

સદ્ધો ચ ચાગી ચ સુપેસલો ચ, વિચક્ખણો સન્તુસિતો મુતીમા.

૬૪૩.

‘‘સઞ્જાનમાનો ¶ ન મુસા ભણેય્ય, પરૂપઘાતાય ચ ચેતયેય્ય;

વેભૂતિકં પેસુણં નો કરેય્ય, સણ્હઞ્ચ વાચં સખિલં ભણેય્ય.

૬૪૪.

‘‘સગારવો સપ્પટિસ્સો વિનીતો, અપાપકો અધિસીલે વિસુદ્ધો;

સો માતરં પિતરઞ્ચાપિ જન્તુ, ધમ્મેન પોસેતિ અરિયવુત્તિ.

૬૪૫.

‘‘મઞ્ઞે સો માતાપિતૂનં કારણા, ભોગાનિ પરિયેસતિ ન અત્તહેતુ;

માતાપિતૂનઞ્ચ યો અચ્ચયેન, નેક્ખમ્મપોણો ચરિસ્સતિ બ્રહ્મચરિયં.

૬૪૬.

‘‘ઉજૂ અવઙ્કો અસઠો અમાયો, ન લેસકપ્પેન ચ વોહરેય્ય;

સો તાદિસો સુકતકમ્મકારી, ધમ્મે ઠિતો કિન્તિ લભેથ દુક્ખં.

૬૪૭.

‘‘તં કારણા પાતુકતોમ્હિ અત્તના, તસ્મા ધમ્મં પસ્સથ વાણિજાસે;

અઞ્ઞત્ર તેનિહ ભસ્મી [ભસ્મિ (સ્યા.), ભસ્મ (ક.)] ભવેથ, અન્ધાકુલા વિપ્પનટ્ઠા અરઞ્ઞે;

તં ખિપ્પમાનેન લહું પરેન, સુખો હવે સપ્પુરિસેન સઙ્ગમો’’તિ.

૬૪૮.

‘‘કિં ¶ નામ સો કિઞ્ચ કરોતિ કમ્મં, કિં નામધેય્યં કિં પન તસ્સ ગોત્તં;

મયમ્પિ નં દટ્ઠુકામમ્હ યક્ખ, યસ્સાનુકમ્પાય ઇધાગતોસિ;

લાભા હિ તસ્સ યસ્સ તુવં પિહેસી’’તિ.

૬૪૯.

‘‘યો કપ્પકો સમ્ભવનામધેય્યો, ઉપાસકો કોચ્છફલૂપજીવી;

જાનાથ નં તુમ્હાકં પેસિયો સો, મા ખો નં હીળિત્થ સુપેસલો સો’’તિ.

૬૫૦.

‘‘જાનામસે યં ત્વં પવદેસિ યક્ખ, ન ખો નં જાનામ સ એદિસોતિ;

મયમ્પિ નં પૂજયિસ્સામ યક્ખ, સુત્વાન તુય્હં વચનં ઉળાર’’ન્તિ.

૬૫૧.

‘‘યે કેચિ ઇમસ્મિં સત્થે મનુસ્સા, દહરા મહન્તા અથવાપિ મજ્ઝિમા;

સબ્બેવ તે આલમ્બન્તુ વિમાનં, પસ્સન્તુ પુઞ્ઞાનં ફલં કદરિયા’’તિ.

૬૫૨.

તે તત્થ સબ્બેવ ‘અહં પુરે’તિ, તં કપ્પકં તત્થ પુરક્ખત્વા [પુરક્ખિપિત્વા (સી.)];

સબ્બેવ તે આલમ્બિંસુ વિમાનં, મસક્કસારં વિય વાસવસ્સ.

૬૫૩.

તે તત્થ સબ્બેવ ‘અહં પુરે’તિ, ઉપાસકત્તં પટિવેદયિંસુ;

પાણાતિપાતા પટિવિરતા અહેસું, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયિંસુ;

અમજ્જપા નો ચ મુસા ભણિંસુ, સકેન દારેન ચ અહેસું તુટ્ઠા.

૬૫૪.

તે ¶ તત્થ સબ્બેવ ‘અહં પુરે’તિ, ઉપાસકત્તં પટિવેદયિત્વા;

પક્કામિ સત્થો અનુમોદમાનો, યક્ખિદ્ધિયા અનુમતો પુનપ્પુનં.

૬૫૫.

ગન્ત્વાન તે સિન્ધુસોવીરભૂમિં, ધનત્થિકા ઉદ્દયં [ઉદય (પી. ક.)] પત્થયાના;

યથાપયોગા પરિપુણ્ણલાભા, પચ્ચાગમું પાટલિપુત્તમક્ખતં.

૬૫૬.

ગન્ત્વાન તે સઙ્ઘરં સોત્થિવન્તો, પુત્તેહિ દારેહિ સમઙ્ગિભૂતા;

આનન્દી વિત્તા સુમના પતીતા, અકંસુ સેરીસમહં ઉળારં;

સેરીસકં તે પરિવેણં માપયિંસુ.

૬૫૭.

એતાદિસા ¶ સપ્પુરિસાન સેવના, મહત્થિકા ધમ્મગુણાન સેવના;

એકસ્સ અત્થાય ઉપાસકસ્સ, સબ્બેવ સત્તા સુખિતા [સુખિનો (પી. ક.)] અહેસુન્તિ.

સેરીસકપેતવત્થુ દુતિયં.

ભાણવારં તતિયં નિટ્ઠિતં.

૩. નન્દકપેતવત્થુ

૬૫૮.

રાજા ¶ પિઙ્ગલકો નામ, સુરટ્ઠાનં અધિપતિ અહુ;

મોરિયાનં ઉપટ્ઠાનં ગન્ત્વા, સુરટ્ઠં પુનરાગમા.

૬૫૯.

ઉણ્હે મજ્ઝન્હિકે [મજ્ઝન્તિકે (સબ્બત્થ)] કાલે, રાજા પઙ્કં [વઙ્કં (ક.)] ઉપાગમિ;

અદ્દસ મગ્ગં રમણીયં, પેતાનં તં વણ્ણુપથં [વણ્ણનાપથં (સી. સ્યા.)].

૬૬૦.

સારથિં ¶ આમન્તયી રાજા –

‘‘અયં મગ્ગો રમણીયો, ખેમો સોવત્થિકો સિવો;

ઇમિના સારથિ યામ, સુરટ્ઠાનં સન્તિકે ઇતો’’.

૬૬૧.

તેન ¶ પાયાસિ સોરટ્ઠો, સેનાય ચતુરઙ્ગિનિયા;

ઉબ્બિગ્ગરૂપો પુરિસો, સોરટ્ઠં એતદબ્રવિ.

૬૬૨.

‘‘કુમ્મગ્ગં પટિપન્નમ્હા, ભિંસનં લોમહંસનં;

પુરતો દિસ્સતિ મગ્ગો, પચ્છતો ચ ન દિસ્સતિ.

૬૬૩.

‘‘કુમ્મગ્ગં પટિપન્નમ્હા, યમપુરિસાન સન્તિકે;

અમાનુસો વાયતિ ગન્ધો, ઘોસો સુય્યતિ [સૂયતિ (સી. સ્યા.)] દારુણો’’.

૬૬૪.

સંવિગ્ગો રાજા સોરટ્ઠો, સારથિં એતદબ્રવિ;

‘‘કુમ્મગ્ગં પટિપન્નમ્હા, ભિંસનં લોમહંસનં;

પુરતો દિસ્સતિ મગ્ગો, પચ્છતો ચ ન દિસ્સતિ.

૬૬૫.

‘‘કુમ્મગ્ગં પટિપન્નમ્હા, યમપુરિસાન સન્તિકે;

અમાનુસો વાયતિ ગન્ધો, ઘોસો સુય્યતિ દારુણો’’.

૬૬૬.

હત્થિક્ખન્ધં સમારુય્હ, ઓલોકેન્તો ચતુદ્દિસં [ચતુદ્દિસ્સા (ક.)];

અદ્દસ નિગ્રોધં રમણીયં [રુક્ખં નિગ્રોધં (સ્યા. ક.)], પાદપં છાયાસમ્પન્નં;

નીલબ્ભવણ્ણસદિસં, મેઘવણ્ણસિરીનિભં.

૬૬૭.

સારથિં ¶ ¶ આમન્તયી રાજા, ‘‘કિં એસો દિસ્સતિ બ્રહા;

નીલબ્ભવણ્ણસદિસો, મેઘવણ્ણસિરીનિભો’’.

૬૬૮.

‘‘નિગ્રોધો સો મહારાજ, પાદપો છાયાસમ્પન્નો;

નીલબ્ભવણ્ણસદિસો ¶ , મેઘવણ્ણસિરીનિભો’’.

૬૬૯.

તેન પાયાસિ સોરટ્ઠો, યેન સો દિસ્સતે બ્રહા;

નીલબ્ભવણ્ણસદિસો, મેઘવણ્ણસિરીનિભો.

૬૭૦.

હત્થિક્ખન્ધતો ઓરુય્હ, રાજા રુક્ખં ઉપાગમિ;

નિસીદિ રુક્ખમૂલસ્મિં, સામચ્ચો સપરિજ્જનો;

પૂરં પાનીયસરકં, પૂવે વિત્તે ચ અદ્દસ.

૬૭૧.

પુરિસો ¶ ચ દેવવણ્ણી, સબ્બાભરણભૂસિતો;

ઉપસઙ્કમિત્વા રાજાનં, સોરટ્ઠં એતદબ્રવિ.

૬૭૨.

‘‘સ્વાગતં તે મહારાજ, અથો તે અદુરાગતં;

પિવતુ દેવો પાનીયં, પૂવે ખાદ અરિન્દમ’’.

૬૭૩.

પિવિત્વા રાજા પાનીયં, સામચ્ચો સપરિજ્જનો;

પૂવે ખાદિત્વા પિત્વા ચ, સોરટ્ઠો એતદબ્રવિ.

૬૭૪.

‘‘દેવતા નુસિ ગન્ધબ્બો, અદુ સક્કો પુરિન્દદો;

અજાનન્તા તં પુચ્છામ, કથં જાનેમુ તં મય’’ન્તિ.

૬૭૫.

‘‘નામ્હિ દેવો ન ગન્ધબ્બો, નાપિ [નમ્હિ (ક.)] સક્કો પુરિન્દદો;

પેતો અહં મહારાજ, સુરટ્ઠા ઇધ માગતો’’તિ.

૬૭૬.

‘‘કિંસીલો કિંસમાચારો, સુરટ્ઠસ્મિં પુરે તુવં;

કેન તે બ્રહ્મચરિયેન, આનુભાવો અયં તવા’’તિ.

૬૭૭.

‘‘તં સુણોહિ મહારાજ, અરિન્દમ રટ્ઠવડ્ઢન;

અમચ્ચા પારિસજ્જા ચ, બ્રાહ્મણો ચ પુરોહિતો.

૬૭૮.

‘‘સુરટ્ઠસ્મિં અહં દેવ, પુરિસો પાપચેતસો;

મિચ્છાદિટ્ઠિ ચ દુસ્સીલો, કદરિયો પરિભાસકો.

૬૭૯.

‘‘‘દદન્તાનં ¶ કરોન્તાનં, વારયિસ્સં બહુજ્જનં;

અઞ્ઞેસં દદમાનાનં, અન્તરાયકરો અહં.

૬૮૦.

‘‘‘વિપાકો નત્થિ દાનસ્સ, સંયમસ્સ કુતો ફલં;

નત્થિ આચરિયો નામ, અદન્તં કો દમેસ્સતિ.

૬૮૧.

‘‘‘સમતુલ્યાનિ ¶ ભૂતાનિ, કુતો [કુલે (સ્યા. ક.)] જેટ્ઠાપચાયિકો;

નત્થિ બલં વીરિયં વા, કુતો ઉટ્ઠાનપોરિસં.

૬૮૨.

‘‘‘નત્થિ દાનફલં નામ, ન વિસોધેતિ વેરિનં;

લદ્ધેય્યં લભતે મચ્ચો, નિયતિપરિણામજં [પરિણામજા (સી. ક.)].

૬૮૩.

‘‘‘નત્થિ ¶ માતા પિતા ભાતા, લોકો નત્થિ ઇતો પરં;

નત્થિ દિન્નં નત્થિ હુતં, સુનિહિતં ન વિજ્જતિ.

૬૮૪.

‘‘‘યોપિ ¶ હનેય્ય પુરિસં, પરસ્સ છિન્દતે [પુરિસસ્સ છિન્દે (સ્યા. ક.)] સિરં;

ન કોચિ કઞ્ચિ હનતિ, સત્તન્નં વિવરમન્તરે.

૬૮૫.

‘‘‘અચ્છેજ્જાભેજ્જો હિ [ભેજ્જો (સી.), અભેજ્જો (સ્યા.), ભેજ્જાસિ (ક.)] જીવો, અટ્ઠંસો ગુળપરિમણ્ડલો;

યોજનાનં સતં પઞ્ચ, કો જીવં છેત્તુમરહતિ.

૬૮૬.

‘‘‘યથા સુત્તગુળે ખિત્તે, નિબ્બેઠેન્તં પલાયતિ;

એવમેવ ચ સો જીવો, નિબ્બેઠેન્તો પલાયતિ.

૬૮૭.

‘‘‘યથા ગામતો નિક્ખમ્મ, અઞ્ઞં ગામં પવિસતિ;

એવમેવ ચ સો જીવો, અઞ્ઞં બોન્દિં પવિસતિ.

૬૮૮.

‘‘‘યથા ¶ ગેહતો નિક્ખમ્મ, અઞ્ઞં ગેહં પવિસતિ;

એવમેવ ચ સો જીવો, અઞ્ઞં બોન્દિં પવિસતિ.

૬૮૯.

‘‘‘ચુલ્લાસીતિ [ચુળાસીતિ (સી. સ્યા. ક.)] મહાકપ્પિનો [મહાકપ્પુનો (સી.)], સતસહસ્સાનિ હિ;

યે બાલા યે ચ પણ્ડિતા, સંસારં ખેપયિત્વાન;

દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સરે.

૬૯૦.

‘‘‘મિતાનિ સુખદુક્ખાનિ, દોણેહિ પિટકેહિ ચ;

જિનો સબ્બં પજાનાતિ’, સમ્મૂળ્હા ઇતરા પજા.

૬૯૧.

‘‘એવંદિટ્ઠિ પુરે આસિં, સમ્મૂળ્હો મોહપારુતો;

મિચ્છાદિટ્ઠિ ચ દુસ્સીલો, કદરિયો પરિભાસકો.

૬૯૨.

‘‘ઓરં મે છહિ માસેહિ, કાલઙ્કિરિયા ભવિસ્સતિ;

એકન્તકટુકં ઘોરં, નિરયં પપતિસ્સહં.

૬૯૩.

[પે. વ. ૭૦] ‘‘ચતુક્કણ્ણં ચતુદ્વારં, વિભત્તં ભાગસો મિતં;

અયોપાકારપરિયન્તં, અયસા પટિકુજ્જિતં.

૬૯૪.

[પે. વ. ૭૧] ‘‘તસ્સ અયોમયા ભૂમિ, જલિતા તેજસા યુતા;

સમન્તા યોજનસતં, ફરિત્વા તિટ્ઠતિ સબ્બદા.

૬૯૫.

‘‘વસ્સાનિ ¶ સતસહસ્સાનિ, ઘોસો સુય્યતિ તાવદે;

લક્ખો એસો મહારાજ, સતભાગવસ્સકોટિયો.

૬૯૬.

‘‘કોટિસતસહસ્સાનિ ¶ , નિરયે પચ્ચરે જના;

મિચ્છાદિટ્ઠી ચ દુસ્સીલા, યે ચ અરિયૂપવાદિનો.

૬૯૭.

‘‘તત્થાહં દીઘમદ્ધાનં, દુક્ખં વેદિસ્સ વેદનં;

ફલં પાપસ્સ કમ્મસ્સ, તસ્મા સોચામહં ભુસં.

૬૯૮.

‘‘તં ¶ ¶ સુણોહિ મહારાજ, અરિન્દમ રટ્ઠવડ્ઢન;

ધીતા મય્હં મહારાજ, ઉત્તરા ભદ્દમત્થુ તે.

૬૯૯.

‘‘કરોતિ ભદ્દકં કમ્મં, સીલેસુપોસથે રતા;

સઞ્ઞતા સંવિભાગી ચ, વદઞ્ઞૂ વીતમચ્છરા.

૭૦૦.

‘‘અખણ્ડકારી સિક્ખાય, સુણ્હા પરકુલેસુ ચ;

ઉપાસિકા સક્યમુનિનો, સમ્બુદ્ધસ્સ સિરીમતો.

૭૦૧.

‘‘ભિક્ખુ ચ સીલસમ્પન્નો, ગામં પિણ્ડાય પાવિસિ;

ઓક્ખિત્તચક્ખુ સતિમા, ગુત્તદ્વારો સુસંવુતો.

૭૦૨.

‘‘સપદાનં ચરમાનો, અગમા તં નિવેસનં;

‘તમદ્દસ મહારાજ, ઉત્તરા ભદ્દમત્થુ તે’.

૭૦૩.

‘‘પૂરં પાનીયસરકં, પૂવે વિત્તે ચ સા અદા;

‘પિતા મે કાલઙ્કતો, ભન્તે તસ્સેતં ઉપકપ્પતુ’.

૭૦૪.

‘‘સમનન્તરાનુદ્દિટ્ઠે, વિપાકો ઉદપજ્જથ;

ભુઞ્જામિ કામકામીહં, રાજા વેસ્સવણો યથા.

૭૦૫.

‘‘તં સુણોહિ મહારાજ, અરિન્દમ રટ્ઠવડ્ઢન;

સદેવકસ્સ લોકસ્સ, બુદ્ધો અગ્ગો પવુચ્ચતિ;

તં બુદ્ધં સરણં ગચ્છ, સપુત્તદારો અરિન્દમ.

૭૦૬.

‘‘અટ્ઠઙ્ગિકેન મગ્ગેન, ફુસન્તિ અમતં પદં;

તં ધમ્મં સરણં ગચ્છ, સપુત્તદારો અરિન્દમ.

૭૦૭.

‘‘ચત્તારો ¶ ચ પટિપન્ના [મગ્ગપટિપન્ના (સી. સ્યા.)], ચત્તારો ચ ફલે ઠિતા;

એસ સઙ્ઘો ઉજુભૂતો, પઞ્ઞાસીલસમાહિતો;

તં સઙ્ઘં સરણં ગચ્છ, સપુત્તદારો અરિન્દમ.

૭૦૮.

‘‘પાણાતિપાતા ¶ ¶ વિરમસ્સુ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયસ્સુ;

અમજ્જપો મા ચ મુસા અભાણી, સકેન દારેન ચ હોહિ તુટ્ઠો’’તિ.

૭૦૯.

‘‘અત્થકામોસિ મે યક્ખ, હિતકામોસિ દેવતે;

કરોમિ તુય્હં વચનં, ત્વંસિ આચરિયો મમ.

૭૧૦.

‘‘ઉપેમિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મઞ્ચાપિ અનુત્તરં;

સઙ્ઘઞ્ચ નરદેવસ્સ, ગચ્છામિ સરણં અહં.

૭૧૧.

‘‘પાણાતિપાતા વિરમામિ ખિપ્પં, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયામિ;

અમજ્જપો નો ચ મુસા ભણામિ, સકેન દારેન ચ હોમિ તુટ્ઠો.

૭૧૨.

‘‘ઓફુણામિ ¶ [ઓપુણામિ (સી.), ઓફુનામિ (સ્યા. ક.), ઓપુનામિ (?)] મહાવાતે, નદિયા સીઘગામિયા;

વમામિ પાપિકં દિટ્ઠિં, બુદ્ધાનં સાસને રતો’’.

૭૧૩.

ઇદં વત્વાન સોરટ્ઠો, વિરમિત્વા પાપદસ્સના [પાપદસ્સનં (સ્યા. ક.)];

નમો ¶ ભગવતો કત્વા, પામોક્ખો રથમારુહીતિ.

નન્દકપેતવત્થુ તતિયં.

૪. રેવતીપેતવત્થુ

૭૧૪.

[વિ. વ. ૮૬૩] ‘‘ઉટ્ઠેહિ રેવતે સુપાપધમ્મે, અપારુતદ્વારે અદાનસીલે;

નેસ્સામ તં યત્થ થુનન્તિ દુગ્ગતા, સમપ્પિતા [સમજ્જતા (સી.)] નેરયિકા દુખેના’’તિ.

૭૧૫.

ઇચ્ચેવ [ઇચ્ચેવં (સ્યા. ક.)] વત્વાન યમસ્સ દૂતા, તે દ્વે યક્ખા લોહિતક્ખા બ્રહન્તા;

પચ્ચેકબાહાસુ ગહેત્વા રેવતં, પક્કામયું દેવગણસ્સ સન્તિકે.

૭૧૬.

‘‘આદિચ્ચવણ્ણં ¶ રુચિરં પભસ્સરં, બ્યમ્હં સુભં કઞ્ચનજાલછન્નં;

કસ્સેતમાકિણ્ણજનં વિમાનં, સુરિયસ્સ રંસીરિવ જોતમાનં.

૭૧૭.

‘‘નારીગણા ચન્દનસારલિત્તા [ચન્દનસારાનુલિત્તા (સ્યા.)], ઉભતો વિમાનં ઉપસોભયન્તિ;

તં દિસ્સતિ સુરિયસમાનવણ્ણં, કો મોદતિ સગ્ગપત્તો વિમાને’’તિ.

૭૧૮.

‘‘બારાણસિયં નન્દિયો નામાસિ, ઉપાસકો અમચ્છરી દાનપતિ વદઞ્ઞૂ;

તસ્સેતમાકિણ્ણજનં વિમાનં, સુરિયસ્સ રંસીરિવ જોતમાનં.

૭૧૯.

‘‘નારીગણા ચન્દનસારલિત્તા, ઉભતો વિમાનં ઉપસોભયન્તિ;

તં દિસ્સતિ સુરિયસમાનવણ્ણં, સો મોદતિ સગ્ગપત્તો વિમાને’’તિ.

૭૨૦.

‘‘નન્દિયસ્સાહં ¶ ભરિયા, અગારિની સબ્બકુલસ્સ ઇસ્સરા;

ભત્તુ વિમાને રમિસ્સામિ દાનહં, ન પત્થયે નિરયદસ્સનાયા’’તિ.

૭૨૧.

‘‘એસો તે નિરયો સુપાપધમ્મે, પુઞ્ઞં તયા અકતં જીવલોકે;

ન હિ મચ્છરી રોસકો પાપધમ્મો, સગ્ગૂપગાનં લભતિ સહબ્યત’’ન્તિ.

૭૨૨.

‘‘કિં નુ ગૂથઞ્ચ મુત્તઞ્ચ, અસુચી પટિદિસ્સતિ;

દુગ્ગન્ધં કિમિદં મીળ્હં, કિમેતં ઉપવાયતી’’તિ.

૭૨૩.

‘‘એસ સંસવકો નામ, ગમ્ભીરો સતપોરિસો;

યત્થ વસ્સસહસ્સાનિ, તુવં પચ્ચસિ રેવતે’’તિ.

૭૨૪.

‘‘કિં ¶ નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કેન સંસવકો લદ્ધો, ગમ્ભીરો સતપોરિસો’’તિ.

૭૨૫.

‘‘સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, અઞ્ઞે વાપિ વનિબ્બકે;

મુસાવાદેન વઞ્ચેસિ, તં પાપં પકતં તયા.

૭૨૬.

‘‘તેન સંસવકો લદ્ધો, ગમ્ભીરો સતપોરિસો;

તત્થ વસ્સસહસ્સાનિ, તુવં પચ્ચસિ રેવતે.

૭૨૭.

‘‘હત્થેપિ છિન્દન્તિ અથોપિ પાદે, કણ્ણેપિ છિન્દન્તિ અથોપિ નાસં;

અથોપિ કાકોળગણા સમેચ્ચ, સઙ્ગમ્મ ખાદન્તિ વિફન્દમાન’’ન્તિ.

૭૨૮.

‘‘સાધુ ખો મં પટિનેથ, કાહામિ કુસલં બહું;

દાનેન સમચરિયાય, સંયમેન દમેન ચ;

યં કત્વા સુખિતા હોન્તિ, ન ચ પચ્છાનુતપ્પરે’’તિ.

૭૨૯.

‘‘પુરે તુવં પમજ્જિત્વા, ઇદાનિ પરિદેવસિ;

સયં કતાનં કમ્માનં, વિપાકં અનુભોસ્સસી’’તિ.

૭૩૦.

‘‘કો દેવલોકતો મનુસ્સલોકં, ગન્ત્વાન પુટ્ઠો મે એવં વદેય્ય;

‘નિક્ખિત્તદણ્ડેસુ દદાથ દાનં, અચ્છાદનં સેય્ય [સયન (સી.)] મથન્નપાનં;

ન હિ મચ્છરી રોસકો પાપધમ્મો, સગ્ગૂપગાનં લભતિ સહબ્યતં’.

૭૩૧.

‘‘સાહં નૂન ઇતો ગન્ત્વા, યોનિં લદ્ધાન માનુસિં;

વદઞ્ઞૂ સીલસમ્પન્ના, કાહામિ કુસલં બહું;

દાનેન સમચરિયાય, સંયમેન દમેન ચ.

૭૩૨.

‘‘આરામાનિ ચ રોપિસ્સં, દુગ્ગે સઙ્કમનાનિ ચ;

પપઞ્ચ ઉદપાનઞ્ચ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.

૭૩૩.

‘‘ચાતુદ્દસિં ¶ પઞ્ચદસિં, યા ચ પક્ખસ્સ અટ્ઠમી;

પાટિહારિયપક્ખઞ્ચ, અટ્ઠઙ્ગસુસમાગતં.

૭૩૪.

‘‘ઉપોસથં ઉપવસિસ્સં, સદા સીલેસુ સંવુતા;

ન ચ દાને પમજ્જિસ્સં, સામં દિટ્ઠમિદં મયા’’તિ.

૭૩૫.

ઇચ્ચેવં ¶ વિપ્પલપન્તિં, ફન્દમાનં તતો તતો;

ખિપિંસુ નિરયે ઘોરે, ઉદ્ધંપાદં અવંસિરં.

૭૩૬.

‘‘અહં પુરે મચ્છરિની અહોસિં, પરિભાસિકા સમણબ્રાહ્મણાનં;

વિતથેન ચ સામિકં વઞ્ચયિત્વા, પચ્ચામહં નિરયે ઘોરરૂપે’’તિ.

રેવતીપેતવત્થુ ચતુત્થં.

૫. ઉચ્છુપેતવત્થુ

૭૩૭.

‘‘ઇદં ¶ મમ ઉચ્છુવનં મહન્તં, નિબ્બત્તતિ પુઞ્ઞફલં અનપ્પકં;

તં દાનિ મે ન [ન દાનિ મે તં (સી. ક.)] પરિભોગમેતિ, આચિક્ખ ભન્તે કિસ્સ અયં વિપાકો.

૭૩૮.

‘‘હઞ્ઞામિ [વિહઞ્ઞામિ (ક.)] ખજ્જામિ ચ વાયમામિ, પરિસક્કામિ પરિભુઞ્જિતું કિઞ્ચિ;

સ્વાહં છિન્નથામો કપણો લાલપામિ, કિસ્સ [કિસ્સસ્સ (સી.), કિસ્સસ્સુ (?)] કમ્મસ્સ અયં વિપાકો.

૭૩૯.

‘‘વિઘાતો ચાહં પરિપતામિ છમાયં, પરિવત્તામિ વારિચરોવ ઘમ્મે;

રુદતો ચ મે [દૂરતો ચ મે (સ્યા. ક.)] અસ્સુકા નિગ્ગલન્તિ, આચિક્ખ ભન્તે કિસ્સ અયં વિપાકો.

૭૪૦.

‘‘છાતો ¶ કિલન્તો ચ પિપાસિતો ચ, સન્તસ્સિતો ¶ સાતસુખં ન વિન્દે;

પુચ્છામિ તં એતમત્થં ભદન્તે, કથં નુ ઉચ્છુપરિભોગં લભેય્ય’’ન્તિ.

૭૪૧.

‘‘પુરે તુવં કમ્મમકાસિ અત્તના, મનુસ્સભૂતો પુરિમાય જાતિયા;

અહઞ્ચ તં એતમત્થં વદામિ, સુત્વાન ત્વં એતમત્થં વિજાન.

૭૪૨.

‘‘ઉચ્છું ¶ તુવં ખાદમાનો પયાતો, પુરિસો ચ તે પિટ્ઠિતો અન્વગચ્છિ;

સો ચ તં પચ્ચાસન્તો કથેસિ, તસ્સ તુવં ન કિઞ્ચિ આલપિત્થ.

૭૪૩.

‘‘સો ચ તં અભણન્તં અયાચિ, ‘દેહય્ય ઉચ્છુ’ન્તિ ચ તં અવોચ;

તસ્સ તુવં પિટ્ઠિતો ઉચ્છું અદાસિ, તસ્સેતં કમ્મસ્સ અયં વિપાકો.

૭૪૪.

‘‘ઇઙ્ઘ ત્વં ગન્ત્વાન પિટ્ઠિતો ગણ્હેય્યાસિ [ઇઙ્ઘ ત્વં પિટ્ઠિતો ગણ્હ ઉચ્છું (સી.)], ગહેત્વાન તં ખાદસ્સુ યાવદત્થં;

તેનેવ ત્વં અત્તમનો ભવિસ્સસિ, હટ્ઠો ચુદગ્ગો ચ પમોદિતો ચા’’તિ.

૭૪૫.

ગન્ત્વાન ¶ સો પિટ્ઠિતો અગ્ગહેસિ, ગહેત્વાન તં ખાદિ યાવદત્થં;

તેનેવ સો અત્તમનો અહોસિ, હટ્ઠો ચુદગ્ગો ચ પમોદિતો ચાતિ.

ઉચ્છુપેતવત્થુ પઞ્ચમં.

૬. કુમારપેતવત્થુ

૭૪૬.

‘‘સાવત્થિ ¶ ¶ નામ નગરં, હિમવન્તસ્સ પસ્સતો;

તત્થ આસું દ્વે કુમારા, રાજપુત્તાતિ મે સુતં.

૭૪૭.

‘‘સમ્મત્તા ¶ [પમત્તા (ક.)] રજનીયેસુ, કામસ્સાદાભિનન્દિનો;

પચ્ચુપ્પન્નસુખે ગિદ્ધા, ન તે પસ્સિંસુનાગતં.

૭૪૮.

‘‘તે ચુતા ચ મનુસ્સત્તા, પરલોકં ઇતો ગતા;

તેધ ઘોસેન્ત્યદિસ્સન્તા, પુબ્બે દુક્કટમત્તનો.

૭૪૯.

‘‘‘બહૂસુ વત [બહુસ્સુતેસુ (સી. ક.)] સન્તેસુ, દેય્યધમ્મે ઉપટ્ઠિતે;

નાસક્ખિમ્હા ચ અત્તાનં, પરિત્તં કાતું સુખાવહં.

૭૫૦.

‘‘‘કિં તતો પાપકં અસ્સ, યં નો રાજકુલા ચુતા;

ઉપપન્ના પેત્તિવિસયં, ખુપ્પિપાસસમપ્પિતા [ખુપ્પિપાસાસમપ્પિતા (સી. પી.)].

૭૫૧.

‘‘સામિનો ઇધ હુત્વાન, હોન્તિ અસામિનો તહિં;

ભમન્તિ [ચરન્તિ (સી. પી.), મરન્તિ (સ્યા.)] ખુપ્પિપાસાય, મનુસ્સા ઉન્નતોનતા.

૭૫૨.

‘‘એતમાદીનવં ઞત્વા, ઇસ્સરમદસમ્ભવં;

પહાય ¶ ઇસ્સરમદં, ભવે સગ્ગગતો નરો;

કાયસ્સ ભેદા સપ્પઞ્ઞો, સગ્ગં સો ઉપપજ્જતી’’તિ.

કુમારપેતવત્થુ છટ્ઠં.

૭. રાજપુત્તપેતવત્થુ

૭૫૩.

પુબ્બે ¶ કતાનં કમ્માનં, વિપાકો મથયે મનં;

રૂપે સદ્દે રસે ગન્ધે, ફોટ્ઠબ્બે ચ મનોરમે.

૭૫૪.

નચ્ચં ગીતં રતિં ખિડ્ડં, અનુભુત્વા અનપ્પકં;

ઉય્યાને પરિચરિત્વા, પવિસન્તો ગિરિબ્બજં.

૭૫૫.

ઇસિં સુનેત્ત [સુનિત (ક.)] મદ્દક્ખિ, અત્તદન્તં સમાહિતં;

અપ્પિચ્છં હિરિસમ્પન્નં, ઉઞ્છે પત્તગતે રતં.

૭૫૬.

હત્થિક્ખન્ધતો ઓરુય્હ, લદ્ધા ભન્તેતિ ચાબ્રવિ;

તસ્સ પત્તં ગહેત્વાન, ઉચ્ચં પગ્ગય્હ ખત્તિયો.

૭૫૭.

થણ્ડિલે ¶ પત્તં ભિન્દિત્વા, હસમાનો અપક્કમિ;

‘‘રઞ્ઞો કિતવસ્સાહં પુત્તો, કિં મં ભિક્ખુ કરિસ્સસિ’’.

૭૫૮.

તસ્સ ¶ કમ્મસ્સ ફરુસસ્સ, વિપાકો કટુકો અહુ;

યં રાજપુત્તો વેદેસિ, નિરયમ્હિ સમપ્પિતો.

૭૫૯.

છળેવ ચતુરાસીતિ, વસ્સાનિ નવુતાનિ ચ;

ભુસં દુક્ખં નિગચ્છિત્થો, નિરયે કતકિબ્બિસો.

૭૬૦.

ઉત્તાનોપિ ચ પચ્ચિત્થ, નિકુજ્જો વામદક્ખિણો;

ઉદ્ધંપાદો ઠિતો ચેવ, ચિરં બાલો અપચ્ચથ.

૭૬૧.

બહૂનિ ¶ વસ્સસહસ્સાનિ, પૂગાનિ નહુતાનિ ચ;

ભુસં દુક્ખં નિગચ્છિત્થો, નિરયે કતકિબ્બિસો.

૭૬૨.

એતાદિસં ખો કટુકં, અપ્પદુટ્ઠપ્પદોસિનં;

પચ્ચન્તિ પાપકમ્મન્તા, ઇસિમાસજ્જ સુબ્બતં.

૭૬૩.

સો તત્થ બહુવસ્સાનિ, વેદયિત્વા બહું દુખં;

ખુપ્પિપાસહતો નામ [ખુપ્પિપાસાહતો નામ (સી. પી)], પેતો આસિ તતો ચુતો.

૭૬૪.

એતમાદીનવં ઞત્વા [દિસ્વા (સી.)], ઇસ્સરમદસમ્ભવં;

પહાય ઇસ્સરમદં, નિવાતમનુવત્તયે.

૭૬૫.

દિટ્ઠેવ ધમ્મે પાસંસો, યો બુદ્ધેસુ સગારવો;

કાયસ્સ ભેદા સપ્પઞ્ઞો, સગ્ગં સો ઉપપજ્જતીતિ.

રાજપુત્તપેતવત્થુ સત્તમં.

૮. ગૂથખાદકપેતવત્થુ

૭૬૬.

‘‘ગૂથકૂપતો ¶ ઉગ્ગન્ત્વા, કો નુ દીનો પતિટ્ઠસિ [દીનો હિ તિટ્ઠસિ (સી.)];

નિસ્સંસયં પાપકમ્મન્તો, કિં નુ સદ્દહસે તુવ’’ન્તિ.

૭૬૭.

‘‘અહં ભદન્તે પેતોમ્હિ, દુગ્ગતો યમલોકિકો;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતો’’.

૭૬૮.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છસી’’તિ.

૭૬૯.

‘‘અહુ ¶ આવાસિકો મય્હં, ઇસ્સુકી કુલમચ્છરી;

અજ્ઝોસિતો મય્હં ઘરે, કદરિયો પરિભાસકો.

૭૭૦.

‘‘તસ્સાહં ¶ ¶ વચનં સુત્વા, ભિક્ખવો પરિભાસિસં;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતો’’તિ.

૭૭૧.

‘‘અમિત્તો મિત્તવણ્ણેન, યો તે આસિ કુલૂપકો;

કાયસ્સ ભેદા દુપ્પઞ્ઞો, કિં નુ પેચ્ચ ગતિં ગતો’’તિ.

૭૭૨.

‘‘તસ્સેવાહં પાપકમ્મસ્સ, સીસે તિટ્ઠામિ મત્થકે;

સો ચ પરવિસયં પત્તો, મમેવ પરિચારકો.

૭૭૩.

‘‘યં ભદન્તે હદન્તઞ્ઞે, એતં મે હોતિ ભોજનં;

અહઞ્ચ ખો યં હદામિ, એતં સો ઉપજીવતી’’તિ.

ગૂથખાદકપેતવત્થુ અટ્ઠમં.

૯. ગૂથખાદકપેતિવત્થુ

૭૭૪.

‘‘ગૂથકૂપતો ¶ ઉગ્ગન્ત્વા, કા નુ દીના પતિટ્ઠસિ;

નિસ્સંસયં પાપકમ્મન્તા, કિં નુ સદ્દહસે તુવ’’ન્તિ.

૭૭૫.

‘‘અહં ભદન્તે પેતીમ્હિ, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૭૭૬.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છસી’’તિ.

૭૭૭.

‘‘અહુ આવાસિકો મય્હં, ઇસ્સુકી કુલમચ્છરી;

અજ્ઝોસિતો મય્હં ઘરે, કદરિયો પરિભાસકો.

૭૭૮.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, ભિક્ખવો પરિભાસિસં;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૭૭૯.

‘‘અમિત્તો ¶ મિત્તવણ્ણેન, યો તે આસિ કુલૂપકો;

કાયસ્સ ભેદા દુપ્પઞ્ઞો, કિં નુ પેચ્ચ ગતિં ગતો’’તિ.

૭૮૦.

‘‘તસ્સેવાહં પાપકમ્મસ્સ, સીસે તિટ્ઠામિ મત્થકે;

સો ચ પરવિસયં પત્તો, મમેવ પરિચારકો.

૭૮૧.

‘‘યં ¶ ભદન્તે હદન્તઞ્ઞે, એતં મે હોતિ ભોજનં;

અહઞ્ચ ખો યં હદામિ, એતં સો ઉપજીવતી’’તિ.

ગૂથખાદકપેતિવત્થુ નવમં.

૧૦. ગણપેતવત્થુ

૭૮૨.

‘‘નગ્ગા ¶ દુબ્બણ્ણરૂપાત્થ, કિસા ધમનિસન્થતા;

ઉપ્ફાસુલિકા [ઉપ્પાસુળિકા (ક.)] કિસિકા, કે નુ તુમ્હેત્થ મારિસા’’તિ.

૭૮૩.

‘‘મયં ભદન્તે પેતામ્હા, દુગ્ગતા યમલોકિકા;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૭૮૪.

‘‘કિં ¶ નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, પેતલોકં ઇતો ગતા’’તિ.

૭૮૫.

‘‘અનાવટેસુ તિત્થેસુ, વિચિનિમ્હદ્ધમાસકં;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકમ્હ અત્તનો.

૭૮૬.

‘‘નદિં ઉપેમ તસિતા, રિત્તકા પરિવત્તતિ;

છાયં ઉપેમ ઉણ્હેસુ, આતપો પરિવત્તતિ.

૭૮૭.

‘‘અગ્ગિવણ્ણો ચ નો વાતો, ડહન્તો ઉપવાયતિ;

એતઞ્ચ ભન્તે અરહામ, અઞ્ઞઞ્ચ પાપકં તતો.

૭૮૮.

‘‘અપિ યોજનાનિ [અધિયોજનાનિ (સી. ક.)] ગચ્છામ, છાતા આહારગેધિનો;

અલદ્ધાવ ¶ નિવત્તામ, અહો નો અપ્પપુઞ્ઞતા.

૭૮૯.

‘‘છાતા પમુચ્છિતા ભન્તા, ભૂમિયં પટિસુમ્ભિતા;

ઉત્તાના પટિકિરામ, અવકુજ્જા પતામસે.

૭૯૦.

‘‘તે ચ તત્થેવ પતિતા [તત્થ પપહિતા (ક.)], ભૂમિયં પટિસુમ્ભિતા;

ઉરં સીસઞ્ચ ઘટ્ટેમ, અહો નો અપ્પપુઞ્ઞતા.

૭૯૧.

‘‘એતઞ્ચ ભન્તે અરહામ, અઞ્ઞઞ્ચ પાપકં તતો;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકમ્હ અત્તનો.

૭૯૨.

‘‘તે હિ નૂન ઇતો ગન્ત્વા, યોનિં લદ્ધાન માનુસિં;

વદઞ્ઞૂ સીલસમ્પન્ના, કાહામ કુસલં બહુ’’ન્તિ.

ગણપેતવત્થુ દસમં.

૧૧. પાટલિપુત્તપેતવત્થુ

૭૯૩.

‘‘દિટ્ઠા ¶ ¶ ¶ તયા નિરયા તિરચ્છાનયોનિ,

પેતા અસુરા અથવાપિ માનુસા દેવા; સયમદ્દસ કમ્મવિપાકમત્તનો,

નેસ્સામિ તં પાટલિપુત્તમક્ખતં; તત્થ ગન્ત્વા કુસલં કરોહિ કમ્મં’’.

૭૯૪.

‘‘અત્થકામોસિ મે યક્ખ, હિતકામોસિ દેવતે;

કરોમિ તુય્હં વચનં, ત્વંસિ આચરિયો મમ.

૭૯૫.

‘‘દિટ્ઠા મયા નિરયા તિરચ્છાનયોનિ, પેતા અસુરા અથવાપિ માનુસા દેવા;

સયમદ્દસં ¶ કમ્મવિપાકમત્તનો, કાહામિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાની’’તિ.

પાટલિપુત્તપેતવત્થુ એકાદસમં.

૧૨. અમ્બવનપેતવત્થુ

૭૯૬.

‘‘અયઞ્ચ તે પોક્ખરણી સુરમ્મા, સમા સુતિત્થા ચ મહોદકા ચ;

સુપુપ્ફિતા ભમરગણાનુકિણ્ણા, કથં તયા લદ્ધા અયં મનુઞ્ઞા.

૭૯૭.

‘‘ઇદઞ્ચ તે અમ્બવનં સુરમ્મં, સબ્બોતુકં ધારયતે [ધારયતિ (સ્યા. ક.)] ફલાનિ;

સુપુપ્ફિતં ભમરગણાનુકિણ્ણં, કથં તયા લદ્ધમિદં વિમાનં’’.

૭૯૮.

‘‘અમ્બપક્કં દકં [અમ્બપક્કોદકં (સી. સ્યા. પી.), અમ્બપક્કૂદકં (ક.)] યાગુ, સીતચ્છાયા મનોરમા;

ધીતાય દિન્નદાનેન, તેન મે ઇધ લબ્ભતિ’’.

૭૯૯.

‘‘સન્દિટ્ઠિકં ¶ કમ્મં એવં [સન્દિટ્ઠિકં એવ (સ્યા.)] પસ્સથ, દાનસ્સ દમસ્સ સંયમસ્સ વિપાકં;

દાસી અહં અય્યકુલેસુ હુત્વા, સુણિસા હોમિ અગારસ્સ ઇસ્સરા’’તિ.

અમ્બવનપેતવત્થુ દ્વાદસમં.

૧૩. અક્ખરુક્ખપેતવત્થુ

૮૦૦.

‘‘યં ¶ ¶ દદાતિ ન તં હોતિ, દેથેવ દાનં દત્વા ઉભયં તરતિ;

ઉભયં તેન દાનેન [તેન (ક.)] ગચ્છતિ, જાગરથ માપમજ્જથા’’તિ.

અક્ખરુક્ખપેતવત્થુ તેરસમં.

૧૪. ભોગસંહરપેતવત્થુ

૮૦૧.

‘‘મયં ¶ ભોગે સંહરિમ્હ, સમેન વિસમેન ચ;

તે અઞ્ઞે પરિભુઞ્જન્તિ, મયં દુક્ખસ્સ ભાગિની’’તિ.

ભોગસંહરપેતવત્થુ ચુદ્દસમં.

૧૫. સેટ્ઠિપુત્તપેતવત્થુ

૮૦૨.

[જા. ૧.૪.૫૪ જાતકેપિ] ‘‘સટ્ઠિવસ્સસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

નિરયે પચ્ચમાનાનં, કદા અન્તો ભવિસ્સતિ’’.

૮૦૩.

[જા. ૧.૪.૫૫ જાતકેપિ] ‘‘નત્થિ અન્તો કુતો અન્તો, ન અન્તો પટિદિસ્સતિ;

તથા હિ પકતં પાપં, તુય્હં મય્હઞ્ચ મારિસા [મમ તુય્હઞ્ચ મારિસ (સી. સ્યા. પી.)].

૮૦૪.

[જા. ૧.૪.૫૩ જાતકેપિ] ‘‘દુજ્જીવિતમજીવમ્હ ¶ , યે સન્તે ન દદમ્હસે;

સન્તેસુ દેય્યધમ્મેસુ, દીપં નાકમ્હ અત્તનો.

૮૦૫.

[જા. ૧.૪.૫૬ જાતકેપિ] ‘‘સોહં નૂન ઇતો ગન્ત્વા, યોનિં લદ્ધાન માનુસિં;

વદઞ્ઞૂ સીલસમ્પન્નો, કાહામિ કુસલં બહુ’’ન્તિ.

સેટ્ઠિપુત્તપેતવત્થુ પન્નરસમં.

૧૬. સટ્ઠિકૂટપેતવત્થુ

૮૦૬.

‘‘કિં ¶ નુ ઉમ્મત્તરૂપોવ, મિગો ભન્તોવ ધાવસિ;

નિસ્સંસયં પાપકમ્મન્તો [પાપકમ્મં (સ્યા. પી.)], કિં નુ સદ્દાયસે તુવ’’ન્તિ.

૮૦૭.

‘‘અહં ¶ ભદન્તે પેતોમ્હિ, દુગ્ગતો યમલોકિકો;

પાપકમ્મં કરિત્વાન, પેતલોકં ઇતો ગતો.

૮૦૮.

‘‘સટ્ઠિ કૂટસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

સીસે મય્હં નિપતન્તિ, તે ભિન્દન્તિ ચ મત્થક’’ન્તિ.

૮૦૯.

‘‘કિં નુ કાયેન વાચાય, મનસા દુક્કટં કતં;

કિસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છસિ.

૮૧૦.

‘‘સટ્ઠિ ¶ કૂટસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

સીસે તુય્હં નિપતન્તિ, તે ભિન્દન્તિ ચ મત્થક’’ન્તિ.

૮૧૧.

‘‘અથદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, સુનેત્તં ભાવિતિન્દ્રિયં;

નિસિન્નં રુક્ખમૂલસ્મિં, ઝાયન્તં અકુતોભયં.

૮૧૨.

‘‘સાલિત્તકપ્પહારેન, ભિન્દિસ્સં તસ્સ મત્થકં;

તસ્સ કમ્મવિપાકેન, ઇદં દુક્ખં નિગચ્છિસં.

૮૧૩.

‘‘સટ્ઠિ કૂટસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

સીસે મય્હં નિપતન્તિ, તે ભિન્દન્તિ ચ [નિપતન્તિ, વો ભિન્દન્તેવ (સી. ધમ્મપદટ્ઠકથા)] મત્થક’’ન્તિ.

૮૧૪.

‘‘ધમ્મેન તે કાપુરિસ, સટ્ઠિકૂટસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

સીસે તુય્હં નિપતન્તિ, તે ભિન્દન્તિ ચ મત્થક’’ન્તિ.

સટ્ઠિકૂટપેતવત્થુ સોળસમં.

મહાવગ્ગો ચતુત્થો નિટ્ઠિતો.

તસ્સુદ્દાનં ¶ –

અમ્બસક્કરો ¶ ¶ સેરીસકો, પિઙ્ગલો રેવતિ ઉચ્છુ;

દ્વે કુમારા દુવે ગૂથા, ગણપાટલિઅમ્બવનં.

અક્ખરુક્ખભોગસંહરા, સેટ્ઠિપુત્તસટ્ઠિકૂટા;

ઇતિ સોળસવત્થૂનિ, વગ્ગો તેન પવુચ્ચતિ.

અથ વગ્ગુદ્દાનં –

ઉરગો ઉપરિવગ્ગો, ચૂળમહાતિ ચતુધા;

વત્થૂનિ એકપઞ્ઞાસં, ચતુધા ભાણવારતો.

પેતવત્થુપાળિ નિટ્ઠિતા.