📜

નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ

ખુદ્દકનિકાયે

થેરીગાથાપાળિ

૧. એકકનિપાતો

૧. અઞ્ઞતરાથેરીગાથા

.

‘‘સુખં સુપાહિ થેરિકે, કત્વા ચોળેન પારુતા;

ઉપસન્તો હિ તે રાગો, સુક્ખડાકં વ કુમ્ભિય’’ન્તિ.

ઇત્થં સુદં અઞ્ઞતરા થેરી અપઞ્ઞાતા ભિક્ખુની ગાથં અભાસિત્થાતિ.

૨. મુત્તાથેરીગાથા

.

‘‘મુત્તે મુચ્ચસ્સુ યોગેહિ, ચન્દો રાહુગ્ગહા ઇવ;

વિપ્પમુત્તેન ચિત્તેન, અનણા ભુઞ્જ પિણ્ડક’’ન્તિ.

ઇત્થં સુદં ભગવા મુત્તં સિક્ખમાનં ઇમાય ગાથાય અભિણ્હં ઓવદતીતિ.

૩. પુણ્ણાથેરીગાથા

.

‘‘પુણ્ણે પૂરસ્સુ ધમ્મેહિ, ચન્દો પન્નરસેરિવ;

પરિપુણ્ણાય પઞ્ઞાય, તમોખન્ધં [તમોક્ખન્ધં (સી. સ્યા.)] પદાલયા’’તિ.

ઇત્થં સુદં પુણ્ણા થેરી ગાથં અભાસિત્થાતિ.

૪. તિસ્સાથેરીગાથા

.

‘‘તિસ્સે સિક્ખસ્સુ સિક્ખાય, મા તં યોગા ઉપચ્ચગું;

સબ્બયોગવિસંયુત્તા, ચર લોકે અનાસવા’’તિ.

… તિસ્સા થેરી….

૫. અઞ્ઞતરાતિસ્સાથેરીગાથા

.

‘‘તિસ્સે યુઞ્જસ્સુ ધમ્મેહિ, ખણો તં મા ઉપચ્ચગા;

ખણાતીતા હિ સોચન્તિ, નિરયમ્હિ સમપ્પિતા’’તિ.

… અઞ્ઞતરા તિસ્સા થેરી….

૬. ધીરાથેરીગાથા

.

‘‘ધીરે નિરોધં ફુસેહિ [ફુસ્સેહિ (સી.)], સઞ્ઞાવૂપસમં સુખં;

આરાધયાહિ નિબ્બાનં, યોગક્ખેમમનુત્તર’’ન્તિ [યોગક્ખેમં અનુત્તરન્તિ (સી. સ્યા.)].

… ધીરા થેરી….

૭. વીરાથેરીગાથા

.

‘‘વીરા વીરેહિ [ધીરા ધીરેહિ (ક.)] ધમ્મેહિ, ભિક્ખુની ભાવિતિન્દ્રિયા;

ધારેહિ અન્તિમં દેહં, જેત્વા મારં સવાહિનિ’’ન્તિ [સવાહનન્તિ (ક.)].

… વીરા થેરી….

૮. મિત્તાથેરીગાથા

.

‘‘સદ્ધાય પબ્બજિત્વાન, મિત્તે મિત્તરતા ભવ;

ભાવેહિ કુસલે ધમ્મે, યોગક્ખેમસ્સ પત્તિયા’’તિ.

… મિત્તા થેરી….

૯. ભદ્રાથેરીગાથા

.

‘‘સદ્ધાય પબ્બજિત્વાન, ભદ્રે ભદ્રરતા ભવ;

ભાવેહિ કુસલે ધમ્મે, યોગક્ખેમમનુત્તર’’ન્તિ.

… ભદ્રા થેરી….

૧૦. ઉપસમાથેરીગાથા

૧૦.

‘‘ઉપસમે તરે ઓઘં, મચ્ચુધેય્યં સુદુત્તરં;

ધારેહિ અન્તિમં દેહં, જેત્વા મારં સવાહન’’ન્તિ.

… ઉપસમા થેરી….

૧૧. મુત્તાથેરીગાથા

૧૧.

‘‘સુમુત્તા સાધુમુત્તામ્હિ, તીહિ ખુજ્જેહિ મુત્તિયા;

ઉદુક્ખલેન મુસલેન, પતિના ખુજ્જકેન ચ;

મુત્તામ્હિ જાતિમરણા, ભવનેત્તિ સમૂહતા’’તિ.

… મુત્તા થેરી….

૧૨. ધમ્મદિન્નાથેરીગાથા

૧૨.

‘‘છન્દજાતા અવસાયી, મનસા ચ ફુટા [ફુટ્ઠા (સ્યા.), ફુઠા (સી. અટ્ઠ.)] સિયા;

કામેસુ અપ્પટિબદ્ધચિત્તા [અપ્પટિબન્ધચિત્તા (ક.)], ઉદ્ધંસોતાતિ વુચ્ચતી’’તિ [ઉદ્ધંસોતા વિમુચ્ચતીતિ (સી. પી.)].

… ધમ્મદિન્ના થેરી….

૧૩.વિસાખાથેરીગાથા

૧૩.

‘‘કરોથ બુદ્ધસાસનં, યં કત્વા નાનુતપ્પતિ;

ખિપ્પં પાદાનિ ધોવિત્વા, એકમન્તે નિસીદથા’’તિ.

… વિસાખા થેરી….

૧૪.સુમનાથેરીગાથા

૧૪.

‘‘ધાતુયો દુક્ખતો દિસ્વા, મા જાતિં પુનરાગમિ;

ભવે છન્દં વિરાજેત્વા, ઉપસન્તા ચરિસ્સસી’’તિ.

… સુમના થેરી….

૧૫. ઉત્તરાથેરીગાથા

૧૫.

‘‘કાયેન સંવુતા આસિં, વાચાય ઉદ ચેતસા;

સમૂલં તણ્હમબ્બુય્હ, સીતિભૂતામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… ઉત્તરા થેરી….

૧૬. વુડ્ઢપબ્બજિતસુમનાથેરીગાથા

૧૬.

‘‘સુખં ત્વં વુડ્ઢિકે સેહિ, કત્વા ચોળેન પારૂતા;

ઉપસન્તો હિ તે રાગો, સીતિભૂતાસિ નિબ્બુતા’’તિ.

… સુમના વુડ્ઢપબ્બજિતા થેરી….

૧૭. ધમ્માથેરીગાથા

૧૭.

‘‘પિણ્ડપાતં ચરિત્વાન, દણ્ડમોલુબ્ભ દુબ્બલા;

વેધમાનેહિ ગત્તેહિ, તત્થેવ નિપતિં છમા;

દિસ્વા આદીનવં કાયે, અથ ચિત્તં વિમુચ્ચિ મે’’તિ.

… ધમ્મા થેરી….

૧૮. સઙ્ઘાથેરીગાથા

૧૮.

‘‘હિત્વા ઘરે પબ્બજિત્વા [પબ્બજિતા (સી. અટ્ઠ.)], હિત્વા પુત્તં પસું પિયં;

હિત્વા રાગઞ્ચ દોસઞ્ચ, અવિજ્જઞ્ચ વિરાજિય;

સમૂલં તણ્હમબ્બુય્હ, ઉપસન્તામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… સઙ્ઘા થેરી….

એકકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૨. દુકનિપાતો

૧. અભિરૂપનન્દાથેરીગાથા

૧૯.

[અપ. થેરી ૨.૪.૧૫૭ અપદાનેપિ] ‘‘આતુરં અસુચિં પૂતિં, પસ્સ નન્દે સમુસ્સયં;

અસુભાય ચિત્તં ભાવેહિ, એકગ્ગં સુસમાહિતં.

૨૦.

‘‘અનિમિત્તઞ્ચ ભાવેહિ, માનાનુસયમુજ્જહ;

તતો માનાભિસમયા, ઉપસન્તા ચરિસ્સસી’’તિ.

ઇત્થં સુદં ભગવા અભિરૂપનન્દં સિક્ખમાનં ઇમાહિ ગાથાહિ અભિણ્હં ઓવદતીતિ [ઇત્થં સુદં ભગવા અભિરૂપનન્દં સિક્ખમાનં ઇમાહિ ગાથાહિ અભિણ્હં ઓવદતીતિ (ક.)].

૨. જેન્તાથેરીગાથા

૨૧.

‘‘યે ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા, મગ્ગા નિબ્બાનપત્તિયા;

ભાવિતા તે મયા સબ્બે, યથા બુદ્ધેન દેસિતા.

૨૨.

‘‘દિટ્ઠો હિ મે સો ભગવા, અન્તિમોયં સમુસ્સયો;

વિક્ખીણો જાતિસંસારો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ.

ઇત્થં સુદં જેન્તા થેરી ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.

૩. સુમઙ્ગલમાતાથેરીગાથા

૨૩.

‘‘સુમુત્તિકા સુમુત્તિકા [સુમુત્તિકે સુમુત્તિકે (સી.), સુમુત્તિકે સુમુત્તિકા (સ્યા. ક.)], સાધુમુત્તિકામ્હિ મુસલસ્સ;

અહિરિકો મે છત્તકં વાપિ, ઉક્ખલિકા મે દેડ્ડુભં વાતિ.

૨૪.

‘‘રાગઞ્ચ અહં દોસઞ્ચ, ચિચ્ચિટિ ચિચ્ચિટીતિ વિહનામિ;

સા રુક્ખમૂલમુપગમ્મ, અહો સુખન્તિ સુખતો ઝાયામી’’તિ.

… સુમઙ્ગલમાતા થેરી [અઞ્ઞતરા થેરી ભિક્ખુની અપઞ્ઞાતા (સ્યા. ક.)].

૪. અડ્ઢકાસિથેરીગાથા

૨૫.

‘‘યાવ કાસિજનપદો, સુઙ્કો મે તત્થકો અહુ;

તં કત્વા નેગમો અગ્ઘં, અડ્ઢેનગ્ઘં ઠપેસિ મં.

૨૬.

‘‘અથ નિબ્બિન્દહં રૂપે, નિબ્બિન્દઞ્ચ વિરજ્જહં;

મા પુન જાતિસંસારં, સન્ધાવેય્યં પુનપ્પુનં;

તિસ્સો વિજ્જા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… અડ્ઢકાસિ થેરી….

૫. ચિત્તાથેરીગાથા

૨૭.

‘‘કિઞ્ચાપિ ખોમ્હિ કિસિકા, ગિલાના બાળ્હદુબ્બલા;

દણ્ડમોલુબ્ભ ગચ્છામિ, પબ્બતં અભિરૂહિય.

૨૮.

‘‘સઙ્ઘાટિં નિક્ખિપિત્વાન, પત્તકઞ્ચ નિકુજ્જિય;

સેલે ખમ્ભેસિમત્તાનં, તમોખન્ધં પદાલિયા’’તિ.

… ચિત્તા થેરી….

૬. મેત્તિકાથેરીગાથા

૨૯.

‘‘કિઞ્ચાપિ ખોમ્હિ દુક્ખિતા, દુબ્બલા ગતયોબ્બના;

દણ્ડમોલુબ્ભ ગચ્છામિ, પબ્બતં અભિરૂહિય.

૩૦.

‘‘નિક્ખિપિત્વાન સઙ્ઘાટિં, પત્તકઞ્ચ નિકુજ્જિય;

નિસિન્ના ચમ્હિ સેલમ્હિ, અથ ચિત્તં વિમુચ્ચિ મે;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… મેત્તિકા થેરી….

૭. મિત્તાથેરીગાથા

૩૧.

‘‘ચાતુદ્દસિં પઞ્ચદસિં, યા ચ પક્ખસ્સ અટ્ઠમી;

પાટિહારિયપક્ખઞ્ચ, અટ્ઠઙ્ગસુસમાગતં.

૩૨.

‘‘ઉપોસથં ઉપાગચ્છિં, દેવકાયાભિનન્દિની;

સાજ્જ એકેન ભત્તેન, મુણ્ડા સઙ્ઘાટિપારુતા;

દેવકાયં ન પત્થેહં, વિનેય્ય હદયે દર’’ન્તિ.

… મિત્તા થેરી….

૮. અભયમાતુથેરીગાથા

૩૩.

‘‘ઉદ્ધં પાદતલા અમ્મ, અધો વે કેસમત્થકા;

પચ્ચવેક્ખસ્સુમં કાયં, અસુચિં પૂતિગન્ધિકં.

૩૪.

‘‘એવં વિહરમાનાય, સબ્બો રાગો સમૂહતો;

પરિળાહો સમુચ્છિન્નો, સીતિભૂતામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… અભયમાતુ થેરી….

૯. અભયાથેરીગાથા

૩૫.

‘‘અભયે ભિદુરો કાયો, યત્થ સતા પુથુજ્જના;

નિક્ખિપિસ્સામિમં દેહં, સમ્પજાના સતીમતી.

૩૬.

‘‘બહૂહિ દુક્ખધમ્મેહિ, અપ્પમાદરતાય મે;

તણ્હક્ખયો અનુપ્પત્તો, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… અભયા થેરી….

૧૦. સામાથેરીગાથા

૩૭.

‘‘ચતુક્ખત્તું પઞ્ચક્ખત્તું, વિહારા ઉપનિક્ખમિં;

અલદ્ધા ચેતસો સન્તિં, ચિત્તે અવસવત્તિની;

તસ્સા મે અટ્ઠમી રત્તિ, યતો તણ્હા સમૂહતા.

૩૮.

‘‘બહૂહિ દુક્ખધમ્મેહિ, અપ્પમાદરતાય મે;

તણ્હક્ખયો અનુપ્પત્તો, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… સામા થેરી….

દુકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૩. તિકનિપાતો

૧. અપરાસામાથેરીગાથા

૩૯.

‘‘પણ્ણવીસતિવસ્સાનિ, યતો પબ્બજિતાય મે;

નાભિજાનામિ ચિત્તસ્સ, સમં લદ્ધં કુદાચનં.

૪૦.

‘‘અલદ્ધા ચેતસો સન્તિં, ચિત્તે અવસવત્તિની;

તતો સંવેગમાપાદિં, સરિત્વા જિનસાસનં.

૪૧.

‘‘બહૂહિ દુક્ખધમ્મેહિ, અપ્પમાદરતાય મે;

તણ્હક્ખયો અનુપ્પત્તો, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં;

અજ્જ મે સત્તમી રત્તિ, યતો તણ્હા વિસોસિતા’’તિ.

… અપરા સામા થેરી….

૨. ઉત્તમાથેરીગાથા

૪૨.

‘‘ચતુક્ખત્તું પઞ્ચક્ખત્તું, વિહારા ઉપનિક્ખમિં;

અલદ્ધા ચેતસો સન્તિં, ચિત્તે અવસવત્તિની.

૪૩.

‘‘સા ભિક્ખુનિં ઉપગચ્છિં, યા મે સદ્ધાયિકા અહુ;

સા મે ધમ્મમદેસેસિ, ખન્ધાયતનધાતુયો.

૪૪.

‘‘તસ્સા ધમ્મં સુણિત્વાન, યથા મં અનુસાસિ સા;

સત્તાહં એકપલ્લઙ્કેન, નિસીદિં પીતિસુખસમપ્પિતા [નિસીદિં સુખસમપ્પિતા (સી.)];

અટ્ઠમિયા પાદે પસારેસિં, તમોખન્ધં પદાલિયા’’તિ.

… ઉત્તમા થેરી….

૩. અપરાઉત્તમાથેરીગાથા

૪૫.

‘‘યે ઇમે સત્ત બોજ્ઝઙ્ગા, મગ્ગા નિબ્બાનપત્તિયા;

ભાવિતા તે મયા સબ્બે, યથા બુદ્ધેન દેસિતા.

૪૬.

‘‘સુઞ્ઞતસ્સાનિમિત્તસ્સ, લાભિનીહં યદિચ્છકં;

ઓરસા ધીતા બુદ્ધસ્સ, નિબ્બાનાભિરતા સદા.

૪૭.

‘‘સબ્બે કામા સમુચ્છિન્ના, યે દિબ્બા યે ચ માનુસા;

વિક્ખીણો જાતિસંસારો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ.

… અપરા ઉત્તમા થેરી….

૪. દન્તિકાથેરીગાથા

૪૮.

‘‘દિવાવિહારા નિક્ખમ્મ, ગિજ્ઝકૂટમ્હિ પબ્બતે;

નાગં ઓગાહમુત્તિણ્ણં, નદીતીરમ્હિ અદ્દસં.

૪૯.

‘‘પુરિસો અઙ્કુસમાદાય, ‘દેહિ પાદ’ન્તિ યાચતિ;

નાગો પસારયી પાદં, પુરિસો નાગમારુહિ.

૫૦.

‘‘દિસ્વા અદન્તં દમિતં, મનુસ્સાનં વસં ગતં;

તતો ચિત્તં સમાધેસિં, ખલુ તાય વનં ગતા’’તિ.

… દન્તિકા થેરી….

૫. ઉબ્બિરિથેરીગાથા

૫૧.

‘‘અમ્મ જીવાતિ વનમ્હિ કન્દસિ, અત્તાનં અધિગચ્છ ઉબ્બિરિ;

ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ [ચૂળાસીતિસહસ્સાનિ (સી.)], સબ્બા જીવસનામિકા;

એતમ્હાળાહને દડ્ઢા, તાસં કમનુસોચસિ.

૫૨.

‘‘અબ્બહી [અબ્બુતી (સ્યા.), અબ્બુળ્હં (ક.)] વત મે સલ્લં, દુદ્દસં હદયસ્સિતં [હદયનિસ્સિતં (સી. સ્યા.)];

યં મે સોકપરેતાય, ધીતુસોકં બ્યપાનુદિ.

૫૩.

‘‘સાજ્જ અબ્બૂળ્હસલ્લાહં, નિચ્છાતા પરિનિબ્બુતા;

બુદ્ધં ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ, ઉપેમિ સરણં મુનિ’’ન્તિ.

… ઉબ્બિરી થેરી….

૬. સુક્કાથેરીગાથા

૫૪.

‘‘કિંમે કતા રાજગહે મનુસ્સા, મધું પીતાવ [મધુપીતાવ (સી.)] અચ્છરે;

યે સુક્કં ન ઉપાસન્તિ, દેસેન્તિં બુદ્ધસાસનં.

૫૫.

‘‘તઞ્ચ અપ્પટિવાનીયં, અસેચનકમોજવં;

પિવન્તિ મઞ્ઞે સપ્પઞ્ઞા, વલાહકમિવદ્ધગૂ.

૫૬.

‘‘સુક્કા સુક્કેહિ ધમ્મેહિ, વીતરાગા સમાહિતા;

ધારેતિ અન્તિમં દેહં, જેત્વા મારં સવાહન’’ન્તિ.

… સુક્કા થેરી….

૭. સેલાથેરીગાથા

૫૭.

‘‘નત્થિ નિસ્સરણં લોકે, કિં વિવેકેન કાહસિ;

ભુઞ્જાહિ કામરતિયો, માહુ પચ્છાનુતાપિની’’.

૫૮.

‘‘સત્તિસૂલૂપમા કામા, ખન્ધાસં અધિકુટ્ટના;

યં ત્વં ‘કામરતિં’ બ્રૂસિ, ‘અરતી’ દાનિ સા મમ.

૫૯.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી [નન્દિ (સી. સ્યા.)], તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તકા’’તિ.

… સેલા થેરી….

૮. સોમાથેરીગાથા

૬૦.

‘‘યં તં ઇસીહિ પત્તબ્બં, ઠાનં દુરભિસમ્ભવં;

ન તં દ્વઙ્ગુલપઞ્ઞાય, સક્કા પપ્પોતુમિત્થિયા’’.

૬૧.

‘‘ઇત્થિભાવો નો કિં કયિરા, ચિત્તમ્હિ સુસમાહિતે;

ઞાણમ્હિ વત્તમાનમ્હિ, સમ્મા ધમ્મં વિપસ્સતો.

૬૨.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તકા’’તિ.

… સોમા થેરી….

તિકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૪. ચતુક્કનિપાતો

૧. ભદ્દાકાપિલાનીથેરીગાથા

૬૩.

‘‘પુત્તો બુદ્ધસ્સ દાયાદો, કસ્સપો સુસમાહિતો;

પુબ્બેનિવાસં યોવેદિ, સગ્ગાપાયઞ્ચ પસ્સતિ.

૬૪.

‘‘અથો જાતિક્ખયં પત્તો, અભિઞ્ઞાવોસિતો મુનિ;

એતાહિ તીહિ વિજ્જાહિ, તેવિજ્જો હોતિ બ્રાહ્મણો.

૬૫.

‘‘તથેવ ભદ્દા કાપિલાની, તેવિજ્જા મચ્ચુહાયિની;

ધારેતિ અન્તિમં દેહં, જેત્વા મારં સવાહનં.

૬૬.

‘‘દિસ્વા આદીનવં લોકે, ઉભો પબ્બજિતા મયં;

ત્યમ્હ ખીણાસવા દન્તા, સીતિભૂતમ્હ નિબ્બુતા’’તિ.

… ભદ્દા કાપિલાની થેરી….

ચતુક્કનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૫. પઞ્ચકનિપાતો

૧. અઞ્ઞતરાથેરીગાથા

૬૭.

‘‘પણ્ણવીસતિવસ્સાનિ, યતો પબ્બજિતા અહં;

નાચ્છરાસઙ્ઘાતમત્તમ્પિ, ચિત્તસ્સૂપસમજ્ઝગં.

૬૮.

‘‘અલદ્ધા ચેતસો સન્તિં, કામરાગેનવસ્સુતા;

બાહા પગ્ગય્હ કન્દન્તી, વિહારં પાવિસિં અહં.

૬૯.

‘‘સા ભિક્ખુનિં ઉપાગચ્છિં, યા મે સદ્ધાયિકા અહુ;

સા મે ધમ્મમદેસેસિ, ખન્ધાયતનધાતુયો.

૭૦.

‘‘તસ્સા ધમ્મં સુણિત્વાન, એકમન્તે ઉપાવિસિં;

પુબ્બેનિવાસં જાનામિ, દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં.

૭૧.

‘‘ચેતોપરિચ્ચઞાણઞ્ચ [ચેતોપરિયઞાણઞ્ચ (ક.)], સોતધાતુ વિસોધિતા;

ઇદ્ધીપિ મે સચ્છિકતા, પત્તો મે આસવક્ખયો;

છળભિઞ્ઞા [છ મેભિઞ્ઞા (સ્યા. ક.)] સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… અઞ્ઞતરા થેરી ….

૨. વિમલાથેરીગાથા

૭૨.

‘‘મત્તા વણ્ણેન રૂપેન, સોભગ્ગેન યસેન ચ;

યોબ્બનેન ચુપત્થદ્ધા, અઞ્ઞાસમતિમઞ્ઞિહં.

૭૩.

‘‘વિભૂસેત્વા ઇમં કાયં, સુચિત્તં બાલલાપનં;

અટ્ઠાસિં વેસિદ્વારમ્હિ, લુદ્દો પાસમિવોડ્ડિય.

૭૪.

‘‘પિલન્ધનં વિદંસેન્તી, ગુય્હં પકાસિકં બહું;

અકાસિં વિવિધં માયં, ઉજ્જગ્ઘન્તી બહું જનં.

૭૫.

‘‘સાજ્જ પિણ્ડં ચરિત્વાન, મુણ્ડા સઙ્ઘાટિપારુતા;

નિસિન્ના રુક્ખમૂલમ્હિ, અવિતક્કસ્સ લાભિની.

૭૬.

‘‘સબ્બે યોગા સમુચ્છિન્ના, યે દિબ્બા યે ચ માનુસા;

ખેપેત્વા આસવે સબ્બે, સીતિભૂતામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… વિમલા પુરાણગણિકા થેરી….

૩. સીહાથેરીગાથા

૭૭.

‘‘અયોનિસો મનસિકારા, કામરાગેન અટ્ટિતા;

અહોસિં ઉદ્ધતા પુબ્બે, ચિત્તે અવસવત્તિની.

૭૮.

‘‘પરિયુટ્ઠિતા ક્લેસેહિ, સુભસઞ્ઞાનુવત્તિની;

સમં ચિત્તસ્સ ન લભિં, રાગચિત્તવસાનુગા.

૭૯.

‘‘કિસા પણ્ડુ વિવણ્ણા ચ, સત્ત વસ્સાનિ ચારિહં;

નાહં દિવા વા રત્તિં વા, સુખં વિન્દિં સુદુક્ખિતા.

૮૦.

‘‘તતો રજ્જું ગહેત્વાન, પાવિસિં વનમન્તરં;

વરં મે ઇધ ઉબ્બન્ધં, યઞ્ચ હીનં પુનાચરે.

૮૧.

‘‘દળ્હપાસં [દળ્હં પાસં (સી.)] કરિત્વાન, રુક્ખસાખાય બન્ધિય;

પક્ખિપિં પાસં ગીવાયં, અથ ચિત્તં વિમુચ્ચિ મે’’તિ.

… સીહા થેરી….

૪. સુન્દરીનન્દાથેરીગાથા

૮૨.

‘‘આતુરં અસુચિં પૂતિં, પસ્સ નન્દે સમુસ્સયં;

અસુભાય ચિત્તં ભાવેહિ, એકગ્ગં સુસમાહિતં.

૮૩.

‘‘યથા ઇદં તથા એતં, યથા એતં તથા ઇદં;

દુગ્ગન્ધં પૂતિકં વાતિ, બાલાનં અભિનન્દિતં.

૮૪.

‘‘એવમેતં અવેક્ખન્તી, રત્તિન્દિવમતન્દિતા;

તતો સકાય પઞ્ઞાય, અભિનિબ્બિજ્ઝ [અભિનિબ્બિજ્જ (સી. સ્યા.)] દક્ખિસં.

૮૫.

‘‘તસ્સા મે અપ્પમત્તાય, વિચિનન્તિયા યોનિસો;

યથાભૂતં અયં કાયો, દિટ્ઠો સન્તરબાહિરો.

૮૬.

‘‘અથ નિબ્બિન્દહં કાયે, અજ્ઝત્તઞ્ચ વિરજ્જહં;

અપ્પમત્તા વિસંયુત્તા, ઉપસન્તામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… સુન્દરીનન્દા થેરી….

૫. નન્દુત્તરાથેરીગાથા

૮૭.

‘‘અગ્ગિં ચન્દઞ્ચ સૂરિયઞ્ચ, દેવતા ચ નમસ્સિહં;

નદીતિત્થાનિ ગન્ત્વાન, ઉદકં ઓરુહામિહં.

૮૮.

‘‘બહૂવતસમાદાના, અડ્ઢં સીસસ્સ ઓલિખિં;

છમાય સેય્યં કપ્પેમિ, રત્તિં ભત્તં ન ભુઞ્જહં.

૮૯.

‘‘વિભૂસામણ્ડનરતા, ન્હાપનુચ્છાદનેહિ ચ;

ઉપકાસિં ઇમં કાયં, કામરાગેન અટ્ટિતા.

૯૦.

‘‘તતો સદ્ધં લભિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં;

દિસ્વા કાયં યથાભૂતં, કામરાગો સમૂહતો.

૯૧.

‘‘સબ્બે ભવા સમુચ્છિન્ના, ઇચ્છા ચ પત્થનાપિ ચ;

સબ્બયોગવિસંયુત્તા, સન્તિં પાપુણિ ચેતસો’’તિ.

… નન્દુત્તરા થેરી….

૬. મિત્તાકાળીથેરીગાથા

૯૨.

‘‘સદ્ધાય પબ્બજિત્વાન, અગારસ્માનગારિયં;

વિચરિંહં તેન તેન, લાભસક્કારઉસ્સુકા.

૯૩.

‘‘રિઞ્ચિત્વા પરમં અત્થં, હીનમત્થં અસેવિહં;

કિલેસાનં વસં ગન્ત્વા, સામઞ્ઞત્થં ન બુજ્ઝિહં.

૯૪.

‘‘તસ્સા મે અહુ સંવેગો, નિસિન્નાય વિહારકે;

ઉમ્મગ્ગપટિપન્નામ્હિ, તણ્હાય વસમાગતા.

૯૫.

‘‘અપ્પકં જીવિતં મય્હં, જરા બ્યાધિ ચ મદ્દતિ;

પુરાયં ભિજ્જતિ [જરાય ભિજ્જતે (સી.)] કાયો, ન મે કાલો પમજ્જિતું.

૯૬.

‘‘યથાભૂતમવેક્ખન્તી, ખન્ધાનં ઉદયબ્બયં;

વિમુત્તચિત્તા ઉટ્ઠાસિં, કતં બુદ્ધસ્સ સાસન’’ન્તિ.

… મિત્તા કાળી થેરી….

૭. સકુલાથેરીગાથા

૯૭.

‘‘અગારસ્મિં વસન્તીહં, ધમ્મં સુત્વાન ભિક્ખુનો;

અદ્દસં વિરજં ધમ્મં, નિબ્બાનં પદમચ્ચુતં.

૯૮.

‘‘સાહં પુત્તં ધીતરઞ્ચ, ધનધઞ્ઞઞ્ચ છડ્ડિય;

કેસે છેદાપયિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.

૯૯.

‘‘સિક્ખમાના અહં સન્તી, ભાવેન્તી મગ્ગમઞ્જસં;

પહાસિં રાગદોસઞ્ચ, તદેકટ્ઠે ચ આસવે.

૧૦૦.

‘‘ભિક્ખુની ઉપસમ્પજ્જ, પુબ્બજાતિમનુસ્સરિં;

દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં [વિસોધિતં દિબ્બચક્ખુ (સી.)], વિમલં સાધુભાવિતં.

૧૦૧.

‘‘સઙ્ખારે પરતો દિસ્વા, હેતુજાતે પલોકિતે [પલોકિને (ક.)];

પહાસિં આસવે સબ્બે, સીતિભૂતામ્હિ નિબ્બુતા’’તિ.

… સકુલા થેરી….

૮. સોણાથેરીગાથા

૧૦૨.

‘‘દસ પુત્તે વિજાયિત્વા, અસ્મિં રૂપસમુસ્સયે;

તતોહં દુબ્બલા જિણ્ણા, ભિક્ખુનિં ઉપસઙ્કમિં.

૧૦૩.

‘‘સા મે ધમ્મમદેસેસિ, ખન્ધાયતનધાતુયો;

તસ્સા ધમ્મં સુણિત્વાન, કેસે છેત્વાન પબ્બજિં.

૧૦૪.

‘‘તસ્સા મે સિક્ખમાનાય, દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં;

પુબ્બેનિવાસં જાનામિ, યત્થ મે વુસિતં પુરે.

૧૦૫.

‘‘અનિમિત્તઞ્ચ ભાવેમિ, એકગ્ગા સુસમાહિતા;

અનન્તરાવિમોક્ખાસિં, અનુપાદાય નિબ્બુતા.

૧૦૬.

‘‘પઞ્ચક્ખન્ધા પરિઞ્ઞાતા, તિટ્ઠન્તિ છિન્નમૂલકા;

ધિ તવત્થુ જરે જમ્મે, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો’’તિ.

… સોણા થેરી….

૯. ભદ્દાકુણ્ડલકેસાથેરીગાથા

૧૦૭.

‘‘લૂનકેસી પઙ્કધરી, એકસાટી પુરે ચરિં;

અવજ્જે વજ્જમતિની, વજ્જે ચાવજ્જદસ્સિની.

૧૦૮.

‘‘દિવાવિહારા નિક્ખમ્મ, ગિજ્ઝકૂટમ્હિ પબ્બતે;

અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.

૧૦૯.

‘‘નિહચ્ચ જાણું વન્દિત્વા, સમ્મુખા અઞ્જલિં અકં;

‘એહિ ભદ્દે’તિ મં અવચ, સા મે આસૂપસમ્પદા.

૧૧૦.

‘‘ચિણ્ણા અઙ્ગા ચ મગધા, વજ્જી કાસી ચ કોસલા;

અનણા પણ્ણાસવસ્સાનિ, રટ્ઠપિણ્ડં અભુઞ્જહં.

૧૧૧.

‘‘પુઞ્ઞં વત પસવિ બહું, સપ્પઞ્ઞો વતાયં ઉપાસકો;

યો ભદ્દાય ચીવરં અદાસિ, વિપ્પમુત્તાય સબ્બગન્થેહી’’તિ.

… ભદ્દા કુણ્ડલકેસા થેરી….

૧૦. પટાચારાથેરીગાથા

૧૧૨.

‘‘નઙ્ગલેહિ કસં ખેત્તં, બીજાનિ પવપં છમા;

પુત્તદારાનિ પોસેન્તા, ધનં વિન્દન્તિ માણવા.

૧૧૩.

‘‘કિમહં સીલસમ્પન્ના, સત્થુસાસનકારિકા;

નિબ્બાનં નાધિગચ્છામિ, અકુસીતા અનુદ્ધતા.

૧૧૪.

‘‘પાદે પક્ખાલયિત્વાન, ઉદકેસુ કરોમહં;

પાદોદકઞ્ચ દિસ્વાન, થલતો નિન્નમાગતં.

૧૧૫.

‘‘તતો ચિત્તં સમાધેસિં, અસ્સં ભદ્રંવજાનિયં;

તતો દીપં ગહેત્વાન, વિહારં પાવિસિં અહં;

સેય્યં ઓલોકયિત્વાન, મઞ્ચકમ્હિ ઉપાવિસિં.

૧૧૬.

‘‘તતો સૂચિં ગહેત્વાન, વટ્ટિં ઓકસ્સયામહં;

પદીપસ્સેવ નિબ્બાનં, વિમોક્ખો અહુ ચેતસો’’તિ.

… પટાચારા થેરી….

૧૧. તિંસમત્તાથેરીગાથા

૧૧૭.

‘‘‘મુસલાનિ ગહેત્વાન, ધઞ્ઞં કોટ્ટેન્તિ માણવા [માનવા (સી.)];

પુત્તદારાનિ પોસેન્તા, ધનં વિન્દન્તિ માણવા.

૧૧૮.

‘‘‘કરોથ બુદ્ધસાસનં, યં કત્વા નાનુતપ્પતિ;

ખિપ્પં પાદાનિ ધોવિત્વા, એકમન્તે નિસીદથ;

ચેતોસમથમનુયુત્તા, કરોથ બુદ્ધસાસનં’.

૧૧૯.

‘‘તસ્સા તા [તં (સી.)] વચનં સુત્વા, પટાચારાય સાસનં;

પાદે પક્ખાલયિત્વાન, એકમન્તં ઉપાવિસું;

ચેતોસમથમનુયુત્તા, અકંસુ બુદ્ધસાસનં.

૧૨૦.

‘‘રત્તિયા પુરિમે યામે, પુબ્બજાતિમનુસ્સરું;

રત્તિયા મજ્ઝિમે યામે, દિબ્બચક્ખું વિસોધયું;

રત્તિયા પચ્છિમે યામે, તમોખન્ધં પદાલયું.

૧૨૧.

‘‘ઉટ્ઠાય પાદે વન્દિંસુ, ‘કતા તે અનુસાસની;

ઇન્દંવ દેવા તિદસા, સઙ્ગામે અપરાજિતં;

પુરક્ખત્વા વિહસ્સામ [વિહરામ (સી.), વિહરિસ્સામ (સ્યા.)], તેવિજ્જામ્હ અનાસવા’’’તિ.

ઇત્થં સુદં તિંસમત્તા થેરી ભિક્ખુનિયો પટાચારાય સન્તિકે અઞ્ઞં બ્યાકરિંસૂતિ.

૧૨. ચન્દાથેરીગાથા

૧૨૨.

‘‘દુગ્ગતાહં પુરે આસિં, વિધવા ચ અપુત્તિકા;

વિના મિત્તેહિ ઞાતીહિ, ભત્તચોળસ્સ નાધિગં.

૧૨૩.

‘‘પત્તં દણ્ડઞ્ચ ગણ્હિત્વા, ભિક્ખમાના કુલા કુલં;

સીતુણ્હેન ચ ડય્હન્તી, સત્ત વસ્સાનિ ચારિહં.

૧૨૪.

‘‘ભિક્ખુનિં પુન દિસ્વાન, અન્નપાનસ્સ લાભિનિં;

ઉપસઙ્કમ્મ અવોચં [અવોચિં (ક.)], ‘પબ્બજ્જં અનગારિયં’.

૧૨૫.

‘‘સા ચ મં અનુકમ્પાય, પબ્બાજેસિ પટાચારા;

તતો મં ઓવદિત્વાન, પરમત્થે નિયોજયિ.

૧૨૬.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, અકાસિં અનુસાસનિં;

અમોઘો અય્યાયોવાદો, તેવિજ્જામ્હિ અનાસવા’’તિ.

… ચન્દા થેરી….

પઞ્ચકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૬. છક્કનિપાતો

૧. પઞ્ચસતમત્તાથેરીગાથા

૧૨૭.

‘‘યસ્સ મગ્ગં ન જાનાસિ, આગતસ્સ ગતસ્સ વા;

તં કુતો ચાગતં સત્તં [સન્તં (સી.), પુત્તં (સ્યા.)], ‘મમ પુત્તો’તિ રોદસિ.

૧૨૮.

‘‘મગ્ગઞ્ચ ખોસ્સ [ખો’થ (સ્યા. ક.)] જાનાસિ, આગતસ્સ ગતસ્સ વા;

ન નં સમનુસોચેસિ, એવંધમ્મા હિ પાણિનો.

૧૨૯.

‘‘અયાચિતો તતાગચ્છિ, નાનુઞ્ઞાતો [અનનુઞ્ઞાતો (સી. સ્યા.)] ઇતો ગતો;

કુતોચિ નૂન આગન્ત્વા, વસિત્વા કતિપાહકં;

ઇતોપિ અઞ્ઞેન ગતો, તતોપઞ્ઞેન ગચ્છતિ.

૧૩૦.

‘‘પેતો મનુસ્સરૂપેન, સંસરન્તો ગમિસ્સતિ;

યથાગતો તથા ગતો, કા તત્થ પરિદેવના’’.

૧૩૧.

‘‘અબ્બહી [અબ્બુય્હં (સ્યા.)] વત મે સલ્લં, દુદ્દસં હદયસ્સિતં;

યા મે સોકપરેતાય, પુત્તસોકં બ્યપાનુદિ.

૧૩૨.

‘‘સાજ્જ અબ્બૂળ્હસલ્લાહં, નિચ્છાતા પરિનિબ્બુતા;

બુદ્ધં ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ, ઉપેમિ સરણં મુનિં’’.

ઇત્થં સુદં પઞ્ચસતમત્તા થેરી ભિક્ખુનિયો…પે….

૨. વાસેટ્ઠીથેરીગાથા

૧૩૩.

‘‘પુત્તસોકેનહં અટ્ટા, ખિત્તચિત્તા વિસઞ્ઞિની;

નગ્ગા પકિણ્ણકેસી ચ, તેન તેન વિચારિહં.

૧૩૪.

‘‘વીથિ [વસિં (સી.)] સઙ્કારકૂટેસુ, સુસાને રથિયાસુ ચ;

અચરિં તીણિ વસ્સાનિ, ખુપ્પિપાસાસમપ્પિતા.

૧૩૫.

‘‘અથદ્દસાસિં સુગતં, નગરં મિથિલં પતિ [ગતં (ક.)];

અદન્તાનં દમેતારં, સમ્બુદ્ધમકુતોભયં.

૧૩૬.

‘‘સચિત્તં પટિલદ્ધાન, વન્દિત્વાન ઉપાવિસિં;

સો મે ધમ્મમદેસેસિ, અનુકમ્પાય ગોતમો.

૧૩૭.

‘‘તસ્સ ધમ્મં સુણિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં;

યુઞ્જન્તી સત્થુવચને, સચ્છાકાસિં પદં સિવં.

૧૩૮.

‘‘સબ્બે સોકા સમુચ્છિન્ના, પહીના એતદન્તિકા;

પરિઞ્ઞાતા હિ મે વત્થૂ, યતો સોકાન સમ્ભવો’’તિ.

… વાસેટ્ઠી થેરી….

૩. ખેમાથેરીગાથા

૧૩૯.

‘‘દહરા ત્વં રૂપવતી, અહમ્પિ દહરો યુવા;

પઞ્ચઙ્ગિકેન તુરિયેન [તૂરેન (ક.)], એહિ ખેમે રમામસે’’.

૧૪૦.

‘‘ઇમિના પૂતિકાયેન, આતુરેન પભઙ્ગુના;

અટ્ટિયામિ હરાયામિ, કામતણ્હા સમૂહતા.

૧૪૧.

‘‘સત્તિસૂલૂપમા કામા, ખન્ધાસં અધિકુટ્ટના;

યં ‘ત્વં કામરતિં’ બ્રૂસિ, ‘અરતી’ દાનિ સા મમ.

૧૪૨.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તક.

૧૪૩.

‘‘નક્ખત્તાનિ નમસ્સન્તા, અગ્ગિં પરિચરં વને;

યથાભુચ્ચમજાનન્તા, બાલા સુદ્ધિમમઞ્ઞથ.

૧૪૪.

‘‘અહઞ્ચ ખો નમસ્સન્તી, સમ્બુદ્ધં પુરિસુત્તમં;

પમુત્તા [પરિમુત્તા (સી. સ્યા.)] સબ્બદુક્ખેહિ, સત્થુસાસનકારિકા’’તિ.

… ખેમા થેરી….

૪. સુજાતાથેરીગાથા

૧૪૫.

‘‘અલઙ્કતા સુવસના, માલિની ચન્દનોક્ખિતા;

સબ્બાભરણસઞ્છન્ના, દાસીગણપુરક્ખતા.

૧૪૬.

‘‘અન્નં પાનઞ્ચ આદાય, ખજ્જં ભોજ્જં અનપ્પકં;

ગેહતો નિક્ખમિત્વાન, ઉય્યાનમભિહારયિં.

૧૪૭.

‘‘તત્થ રમિત્વા કીળિત્વા, આગચ્છન્તી સકં ઘરં;

વિહારં દટ્ઠું પાવિસિં, સાકેતે અઞ્જનં વનં.

૧૪૮.

‘‘દિસ્વાન લોકપજ્જોતં, વન્દિત્વાન ઉપાવિસિં;

સો મે ધમ્મમદેસેસિ, અનુકમ્પાય ચક્ખુમા.

૧૪૯.

‘‘સુત્વા ચ ખો મહેસિસ્સ, સચ્ચં સમ્પટિવિજ્ઝહં;

તત્થેવ વિરજં ધમ્મં, ફુસયિં અમતં પદં.

૧૫૦.

‘‘તતો વિઞ્ઞાતસદ્ધમ્મા, પબ્બજિં અનગારિયં;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, અમોઘં બુદ્ધસાસન’’ન્તિ.

… સુજાતા થેરી….

૫. અનોપમાથેરીગાથા

૧૫૧.

‘‘ઉચ્ચે કુલે અહં જાતા, બહુવિત્તે મહદ્ધને;

વણ્ણરૂપેન સમ્પન્ના, ધીતા મજ્ઝસ્સ [મેઘસ્સ (સી.), મેઘિસ્સ (સ્યા.)] અત્રજા.

૧૫૨.

‘‘પત્થિતા રાજપુત્તેહિ, સેટ્ઠિપુત્તેહિ ગિજ્ઝિતા [સેટ્ઠિપુત્તેહિ ભિજ્ઝિતા (સી.)];

પિતુ મે પેસયી દૂતં, દેથ મય્હં અનોપમં.

૧૫૩.

‘‘યત્તકં તુલિતા એસા, તુય્હં ધીતા અનોપમા;

તતો અટ્ઠગુણં દસ્સં, હિરઞ્ઞં રતનાનિ ચ.

૧૫૪.

‘‘સાહં દિસ્વાન સમ્બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં અનુત્તરં;

તસ્સ પાદાનિ વન્દિત્વા, એકમન્તં ઉપાવિસિં.

૧૫૫.

‘‘સો મે ધમ્મમદેસેસિ, અનુકમ્પાય ગોતમો;

નિસિન્ના આસને તસ્મિં, ફુસયિં તતિયં ફલં.

૧૫૬.

‘‘તતો કેસાનિ છેત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં;

અજ્જ મે સત્તમી રત્તિ, યતો તણ્હા વિસોસિતા’’તિ.

… અનોપમા થેરી….

૬. મહાપજાપતિગોતમીથેરીગાથા

૧૫૭.

‘‘બુદ્ધ વીર નમો ત્યત્થુ, સબ્બસત્તાનમુત્તમ;

યો મં દુક્ખા પમોચેસિ, અઞ્ઞઞ્ચ બહુકં જનં.

૧૫૮.

‘‘સબ્બદુક્ખં પરિઞ્ઞાતં, હેતુતણ્હા વિસોસિતા;

ભાવિતો અટ્ઠઙ્ગિકો [અરિયટ્ઠઙ્ગિકો (સી. ક.), ભાવિતટ્ઠઙ્ગિકો (સ્યા.)] મગ્ગો, નિરોધો ફુસિતો મયા.

૧૫૯.

‘‘માતા પુત્તો પિતા ભાતા, અય્યકા ચ પુરે અહું;

યથાભુચ્ચમજાનન્તી, સંસરિંહં અનિબ્બિસં.

૧૬૦.

‘‘દિટ્ઠો હિ મે સો ભગવા, અન્તિમોયં સમુસ્સયો;

વિક્ખીણો જાતિસંસારો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.

૧૬૧.

‘‘આરદ્ધવીરિયે પહિતત્તે, નિચ્ચં દળ્હપરક્કમે;

સમગ્ગે સાવકે પસ્સે, એસા બુદ્ધાન વન્દના.

૧૬૨.

‘‘બહૂનં [બહુન્નં (સી. સ્યા.)] વત અત્થાય, માયા જનયિ ગોતમં;

બ્યાધિમરણતુન્નાનં, દુક્ખક્ખન્ધં બ્યપાનુદી’’તિ.

… મહાપજાપતિગોતમી થેરી….

૭. ગુત્તાથેરીગાથા

૧૬૩.

‘‘ગુત્તે યદત્થં પબ્બજ્જા, હિત્વા પુત્તં વસું પિયં;

તમેવ અનુબ્રૂહેહિ, મા ચિત્તસ્સ વસં ગમિ.

૧૬૪.

‘‘ચિત્તેન વઞ્ચિતા સત્તા, મારસ્સ વિસયે રતા;

અનેકજાતિસંસારં, સન્ધાવન્તિ અવિદ્દસૂ.

૧૬૫.

‘‘કામચ્છન્દઞ્ચ બ્યાપાદં, સક્કાયદિટ્ઠિમેવ ચ;

સીલબ્બતપરામાસં, વિચિકિચ્છઞ્ચ પઞ્ચમં.

૧૬૬.

‘‘સંયોજનાનિ એતાનિ, પજહિત્વાન ભિક્ખુની;

ઓરમ્ભાગમનીયાનિ, નયિદં પુનરેહિસિ.

૧૬૭.

‘‘રાગં માનં અવિજ્જઞ્ચ, ઉદ્ધચ્ચઞ્ચ વિવજ્જિય;

સંયોજનાનિ છેત્વાન, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સસિ.

૧૬૮.

‘‘ખેપેત્વા જાતિસંસારં, પરિઞ્ઞાય પુનબ્ભવં;

દિટ્ઠેવ ધમ્મે નિચ્છાતા, ઉપસન્તા ચરિસ્સતી’’તિ.

… ગુત્તા થેરી….

૮. વિજયાથેરીગાથા

૧૬૯.

‘‘ચતુક્ખત્તું પઞ્ચક્ખત્તું, વિહારા ઉપનિક્ખમિં;

અલદ્ધા ચેતસો સન્તિં, ચિત્તે અવસવત્તિની.

૧૭૦.

‘‘ભિક્ખુનિં ઉપસઙ્કમ્મ, સક્કચ્ચં પરિપુચ્છહં;

સા મે ધમ્મમદેસેસિ, ધાતુઆયતનાનિ ચ.

૧૭૧.

‘‘ચત્તારિ અરિયસચ્ચાનિ, ઇન્દ્રિયાનિ બલાનિ ચ;

બોજ્ઝઙ્ગટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.

૧૭૨.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, કરોન્તી અનુસાસનિં;

રત્તિયા પુરિમે યામે, પુબ્બજાતિમનુસ્સરિં.

૧૭૩.

‘‘રત્તિયા મજ્ઝિમે યામે, દિબ્બચક્ખું વિસોધયિં;

રત્તિયા પચ્છિમે યામે, તમોખન્ધં પદાલયિં.

૧૭૪.

‘‘પીતિસુખેન ચ કાયં, ફરિત્વા વિહરિં તદા;

સત્તમિયા પાદે પસારેસિં, તમોખન્ધં પદાલિયા’’તિ.

… વિજયા થેરી….

છક્કનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૭. સત્તકનિપાતો

૧. ઉત્તરાથેરીગાથા

૧૭૫.

‘‘‘મુસલાનિ ગહેત્વાન, ધઞ્ઞં કોટ્ટેન્તિ માણવા;

પુત્તદારાનિ પોસેન્તા, ધનં વિન્દન્તિ માણવા.

૧૭૬.

‘‘‘ઘટેથ બુદ્ધસાસને, યં કત્વા નાનુતપ્પતિ;

ખિપ્પં પાદાનિ ધોવિત્વા, એકમન્તં નિસીદથ.

૧૭૭.

‘‘‘ચિત્તં ઉપટ્ઠપેત્વાન, એકગ્ગં સુસમાહિતં;

પચ્ચવેક્ખથ સઙ્ખારે, પરતો નો ચ અત્તતો’.

૧૭૮.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, પટાચારાનુસાસનિં;

પાદે પક્ખાલયિત્વાન, એકમન્તે ઉપાવિસિં.

૧૭૯.

‘‘રત્તિયા પુરિમે યામે, પુબ્બજાતિમનુસ્સરિં;

રત્તિયા મજ્ઝિમે યામે, દિબ્બચક્ખું વિસોધયિં.

૧૮૦.

‘‘રત્તિયા પચ્છિમે યામે, તમોક્ખન્ધં પદાલયિં;

તેવિજ્જા અથ વુટ્ઠાસિં, કતા તે અનુસાસની.

૧૮૧.

‘‘સક્કંવ દેવા તિદસા, સઙ્ગામે અપરાજિતં;

પુરક્ખત્વા વિહસ્સામિ, તેવિજ્જામ્હિ અનાસવા’’.

… ઉત્તરા થેરી….

૨. ચાલાથેરીગાથા

૧૮૨.

‘‘સતિં ઉપટ્ઠપેત્વાન, ભિક્ખુની ભાવિતિન્દ્રિયા;

પટિવિજ્ઝિ પદં સન્તં, સઙ્ખારૂપસમં સુખં’’.

૧૮૩.

‘‘કં નુ ઉદ્દિસ્સ મુણ્ડાસિ, સમણી વિય દિસ્સસિ;

ન ચ રોચેસિ પાસણ્ડે, કિમિદં ચરસિ મોમુહા’’.

૧૮૪.

‘‘ઇતો બહિદ્ધા પાસણ્ડા, દિટ્ઠિયો ઉપનિસ્સિતા;

ન તે ધમ્મં વિજાનન્તિ, ન તે ધમ્મસ્સ કોવિદા.

૧૮૫.

‘‘અત્થિ સક્યકુલે જાતો, બુદ્ધો અપ્પટિપુગ્ગલો;

સો મે ધમ્મમદેસેસિ, દિટ્ઠીનં સમતિક્કમં.

૧૮૬.

‘‘દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;

અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.

૧૮૭.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, વિહરિં સાસને રતા;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૧૮૮.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તક’’.

… ચાલા થેરી….

૩. ઉપચાલાથેરીગાથા

૧૮૯.

‘‘સતિમતી ચક્ખુમતી, ભિક્ખુની ભાવિતિન્દ્રિયા;

પટિવિજ્ઝિં પદં સન્તં, અકાપુરિસસેવિતં’’.

૧૯૦.

‘‘કિં નુ જાતિં ન રોચેસિ, જાતો કામાનિ ભુઞ્જતિ;

ભુઞ્જાહિ કામરતિયો, માહુ પચ્છાનુતાપિની’’.

૧૯૧.

‘‘જાતસ્સ મરણં હોતિ, હત્થપાદાન છેદનં;

વધબન્ધપરિક્લેસં, જાતો દુક્ખં નિગચ્છતિ.

૧૯૨.

‘‘અત્થિ સક્યકુલે જાતો, સમ્બુદ્ધો અપરાજિતો;

સો મે ધમ્મમદેસેસિ, જાતિયા સમતિક્કમં.

૧૯૩.

‘‘દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;

અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.

૧૯૪.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, વિહરિં સાસને રતા;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૧૯૫.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તક’’.

… ઉપચાલા થેરી….

સત્તકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૮. અટ્ઠકનિપાતો

૧. સીસૂપચાલાથેરીગાથા

૧૯૬.

‘‘ભિક્ખુની સીલસમ્પન્ના, ઇન્દ્રિયેસુ સુસંવુતા;

અધિગચ્છે પદં સન્તં, અસેચનકમોજવં’’.

૧૯૭.

‘‘તાવતિંસા ચ યામા ચ, તુસિતા ચાપિ દેવતા;

નિમ્માનરતિનો દેવા, યે દેવા વસવત્તિનો;

તત્થ ચિત્તં પણીધેહિ, યત્થ તે વુસિતં પુરે’’.

૧૯૮.

‘‘તાવતિંસા ચ યામા ચ, તુસિતા ચાપિ દેવતા;

નિમ્માનરતિનો દેવા, યે દેવા વસવત્તિનો.

૧૯૯.

‘‘કાલં કાલં ભવાભવં, સક્કાયસ્મિં પુરક્ખતા;

અવીતિવત્તા સક્કાયં, જાતિમરણસારિનો.

૨૦૦.

‘‘સબ્બો આદીપિતો લોકો, સબ્બો લોકો પદીપિતો;

સબ્બો પજ્જલિતો લોકો, સબ્બો લોકો પકમ્પિતો.

૨૦૧.

‘‘અકમ્પિયં અતુલિયં, અપુથુજ્જનસેવિતં;

બુદ્ધો ધમ્મમદેસેસિ, તત્થ મે નિરતો મનો.

૨૦૨.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, વિહરિં સાસને રતા;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૨૦૩.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તક’’.

… સીસૂપચાલા થેરી….

અટ્ઠકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૯. નવકનિપાતો

૧. વડ્ઢમાતુથેરીગાથા

૨૦૪.

‘‘મા સુ તે વડ્ઢ લોકમ્હિ, વનથો આહુ કુદાચનં;

મા પુત્તક પુનપ્પુનં, અહુ દુક્ખસ્સ ભાગિમા.

૨૦૫.

‘‘સુખઞ્હિ વડ્ઢ મુનયો, અનેજા છિન્નસંસયા;

સીતિભૂતા દમપ્પત્તા, વિહરન્તિ અનાસવા.

૨૦૬.

‘‘તેહાનુચિણ્ણં ઇસીભિ, મગ્ગં દસ્સનપત્તિયા;

દુક્ખસ્સન્તકિરિયાય, ત્વં વડ્ઢ અનુબ્રૂહય’’.

૨૦૭.

‘‘વિસારદાવ ભણસિ, એતમત્થં જનેત્તિ મે;

મઞ્ઞામિ નૂન મામિકે, વનથો તે ન વિજ્જતિ’’.

૨૦૮.

‘‘યે કેચિ વડ્ઢ સઙ્ખારા, હીના ઉક્કટ્ઠમજ્ઝિમા;

અણૂપિ અણુમત્તોપિ, વનથો મે ન વિજ્જતિ.

૨૦૯.

‘‘સબ્બે મે આસવા ખીણા, અપ્પમત્તસ્સ ઝાયતો;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.

૨૧૦.

‘‘ઉળારં વત મે માતા, પતોદં સમવસ્સરિ;

પરમત્થસઞ્હિતા ગાથા, યથાપિ અનુકમ્પિકા.

૨૧૧.

‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, અનુસિટ્ઠિં જનેત્તિયા;

ધમ્મસંવેગમાપાદિં, યોગક્ખેમસ્સ પત્તિયા.

૨૧૨.

‘‘સોહં પધાનપહિતત્તો, રત્તિન્દિવમતન્દિતો;

માતરા ચોદિતો સન્તો, અફુસિં સન્તિમુત્તમં’’.

… વડ્ઢમાતા થેરી….

નવકનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૦. એકાદસનિપાતો

૧. કિસાગોતમીથેરીગાથા

૨૧૩.

‘‘કલ્યાણમિત્તતા મુનિના, લોકં આદિસ્સ વણ્ણિતા;

કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો, અપિ બાલો પણ્ડિતો અસ્સ.

૨૧૪.

‘‘ભજિતબ્બા સપ્પુરિસા, પઞ્ઞા તથા વડ્ઢતિ ભજન્તાનં;

ભજમાનો સપ્પુરિસે, સબ્બેહિપિ દુક્ખેહિ પમુચ્ચેય્ય.

૨૧૫.

‘‘દુક્ખઞ્ચ વિજાનેય્ય, દુક્ખસ્સ ચ સમુદયં નિરોધં;

અટ્ઠઙ્ગિકઞ્ચ મગ્ગં, ચત્તારિપિ અરિયસચ્ચાનિ.

૨૧૬.

‘‘દુક્ખો ઇત્થિભાવો, અક્ખાતો પુરિસદમ્મસારથિના;

સપત્તિકમ્પિ હિ દુક્ખં, અપ્પેકચ્ચા સકિં વિજાતાયો.

૨૧૭.

‘‘ગલકે અપિ કન્તન્તિ, સુખુમાલિનિયો વિસાનિ ખાદન્તિ;

જનમારકમજ્ઝગતા, ઉભોપિ બ્યસનાનિ અનુભોન્તિ.

૨૧૮.

‘‘ઉપવિજઞ્ઞા ગચ્છન્તી, અદ્દસાહં પતિં મતં;

પન્થમ્હિ વિજાયિત્વાન, અપ્પત્તાવ સકં ઘરં.

૨૧૯.

‘‘દ્વે પુત્તા કાલકતા, પતી ચ પન્થે મતો કપણિકાય;

માતા પિતા ચ ભાતા, ડય્હન્તિ ચ એકચિતકાયં.

૨૨૦.

‘‘ખીણકુલીને કપણે, અનુભૂતં તે દુખં અપરિમાણં;

અસ્સૂ ચ તે પવત્તં, બહૂનિ ચ જાતિસહસ્સાનિ.

૨૨૧.

‘‘વસિતા સુસાનમજ્ઝે, અથોપિ ખાદિતાનિ પુત્તમંસાનિ;

હતકુલિકા સબ્બગરહિતા, મતપતિકા અમતમધિગચ્છિં.

૨૨૨.

‘‘ભાવિતો મે મગ્ગો, અરિયો અટ્ઠઙ્ગિકો અમતગામી;

નિબ્બાનં સચ્છિકતં, ધમ્માદાસં અવેક્ખિંહં [અપેક્ખિહં (સી.)].

૨૨૩.

‘‘અહમમ્હિ કન્તસલ્લા, ઓહિતભારા કતઞ્હિ કરણીયં;

કિસા ગોતમી થેરી, વિમુત્તચિત્તા ઇમં ભણી’’તિ.

… કિસા ગોતમી થેરી….

એકાદસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૧. દ્વાદસકનિપાતો

૧. ઉપ્પલવણ્ણાથેરીગાથા

૨૨૪.

‘‘ઉભો માતા ચ ધીતા ચ, મયં આસું [આભું (સી.)] સપત્તિયો;

તસ્સા મે અહુ સંવેગો, અબ્ભુતો લોમહંસનો.

૨૨૫.

‘‘ધિરત્થુ કામા અસુચી, દુગ્ગન્ધા બહુકણ્ટકા;

યત્થ માતા ચ ધીતા ચ, સભરિયા મયં અહું.

૨૨૬.

‘‘કામેસ્વાદીનવં દિસ્વા, નેક્ખમ્મં દટ્ઠુ ખેમતો;

સા પબ્બજ્જિં રાજગહે, અગારસ્માનગારિયં.

૨૨૭.

‘‘પુબ્બેનિવાસં જાનામિ, દિબ્બચક્ખું વિસોધિતં;

ચેતોપરિચ્ચઞાણઞ્ચ, સોતધાતુ વિસોધિતા.

૨૨૮.

‘‘ઇદ્ધીપિ મે સચ્છિકતા, પત્તો મે આસવક્ખયો;

છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૨૨૯.

‘‘ઇદ્ધિયા અભિનિમ્મિત્વા, ચતુરસ્સં રથં અહં;

બુદ્ધસ્સ પાદે વન્દિત્વા, લોકનાથસ્સ તાદિનો’’ [સિરીમતો (સ્યા. ક.)].

૨૩૦.

‘‘સુપુપ્ફિતગ્ગં ઉપગમ્મ પાદપં, એકા તુવં તિટ્ઠસિ સાલમૂલે [રુક્ખમૂલે (સ્યા. ક.)];

ન ચાપિ તે દુતિયો અત્થિ કોચિ, ન ત્વં બાલે ભાયસિ ધુત્તકાનં’’.

૨૩૧.

‘‘સતં સહસ્સાનિપિ ધુત્તકાનં, સમાગતા એદિસકા ભવેય્યું;

લોમં ન ઇઞ્જે નપિ સમ્પવેધે, કિં મે તુવં માર કરિસ્સસેકો.

૨૩૨.

‘‘એસા અન્તરધાયામિ, કુચ્છિં વા પવિસામિ તે;

ભમુકન્તરે તિટ્ઠામિ, તિટ્ઠન્તિં મં ન દક્ખસિ.

૨૩૩.

‘‘ચિત્તમ્હિ વસીભૂતાહં, ઇદ્ધિપાદા સુભાવિતા;

છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૨૩૪.

‘‘સત્તિસૂલૂપમા કામા, ખન્ધાસં અધિકુટ્ટના;

યં ત્વં ‘કામરતિં’ બ્રૂસિ, ‘અરતી’ દાનિ સા મમ.

૨૩૫.

‘‘સબ્બત્થ વિહતા નન્દી, તમોખન્ધો પદાલિતો;

એવં જાનાહિ પાપિમ, નિહતો ત્વમસિ અન્તકા’’તિ.

… ઉપ્પલવણ્ણા થેરી….

દ્વાદસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૨. સોળસનિપાતો

૧. પુણ્ણાથેરીગાથા

૨૩૬.

‘‘ઉદહારી અહં સીતે [ઉદકમાહરિં સીતે (સી.)], સદા ઉદકમોતરિં;

અય્યાનં દણ્ડભયભીતા, વાચાદોસભયટ્ટિતા.

૨૩૭.

‘‘કસ્સ બ્રાહ્મણ ત્વં ભીતો, સદા ઉદકમોતરિ;

વેધમાનેહિ ગત્તેહિ, સીતં વેદયસે ભુસં’’.

૨૩૮.

જાનન્તી વત મં [જાનન્તી ચ તુવં (ક.)] ભોતિ, પુણ્ણિકે પરિપુચ્છસિ;

કરોન્તં કુસલં કમ્મં, રુન્ધન્તં કતપાપકં.

૨૩૯.

‘‘યો ચ વુડ્ઢો દહરો વા, પાપકમ્મં પકુબ્બતિ;

દકાભિસેચના સોપિ, પાપકમ્મા પમુચ્ચતિ’’.

૨૪૦.

‘‘કો નુ તે ઇદમક્ખાસિ, અજાનન્તસ્સ અજાનકો;

દકાભિસેચના નામ, પાપકમ્મા પમુચ્ચતિ.

૨૪૧.

‘‘સગ્ગં નૂન ગમિસ્સન્તિ, સબ્બે મણ્ડૂકકચ્છપા;

નાગા [નક્કા (સી.)] ચ સુસુમારા ચ, યે ચઞ્ઞે ઉદકે ચરા.

૨૪૨.

‘‘ઓરબ્ભિકા સૂકરિકા, મચ્છિકા મિગબન્ધકા;

ચોરા ચ વજ્ઝઘાતા ચ, યે ચઞ્ઞે પાપકમ્મિનો;

દકાભિસેચના તેપિ, પાપકમ્મા પમુચ્ચરે.

૨૪૩.

‘‘સચે ઇમા નદિયો તે, પાપં પુબ્બે કતં વહું;

પુઞ્ઞમ્પિમા વહેય્યું તે, તેન ત્વં પરિબાહિરો.

૨૪૪.

‘‘યસ્સ બ્રાહ્મણ ત્વં ભીતો, સદા ઉદકમોતરિ;

તમેવ બ્રહ્મે મા કાસિ, મા તે સીતં છવિં હને’’.

૨૪૫.

‘‘કુમ્મગ્ગપટિપન્નં મં, અરિયમગ્ગં સમાનયિ;

દકાભિસેચના ભોતિ, ઇમં સાટં દદામિ તે’’.

૨૪૬.

‘‘તુય્હેવ સાટકો હોતુ, નાહમિચ્છામિ સાટકં;

સચે ભાયસિ દુક્ખસ્સ, સચે તે દુક્ખમપ્પિયં.

૨૪૭.

‘‘માકાસિ પાપકં કમ્મં, આવિ વા યદિ વા રહો;

સચે ચ પાપકં કમ્મં, કરિસ્સસિ કરોસિ વા.

૨૪૮.

‘‘ન તે દુક્ખા પમુત્યત્થિ, ઉપેચ્ચાપિ [ઉપ્પચ્ચાપિ (અટ્ઠ. પાઠન્તરં)] પલાયતો;

સચે ભાયસિ દુક્ખસ્સ, સચે તે દુક્ખમપ્પિયં.

૨૪૯.

‘‘ઉપેહિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ તાદિનં;

સમાદિયાહિ સીલાનિ, તં તે અત્થાય હેહિતિ’’.

૨૫૦.

‘‘ઉપેમિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ તાદિનં;

સમાદિયામિ સીલાનિ, તં મે અત્થાય હેહિતિ.

૨૫૧.

‘‘બ્રહ્મબન્ધુ પુરે આસિં, અજ્જમ્હિ સચ્ચબ્રાહ્મણો;

તેવિજ્જો વેદસમ્પન્નો, સોત્તિયો ચમ્હિ ન્હાતકો’’તિ.

… પુણ્ણા થેરી….

સોળસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૩. વીસતિનિપાતો

૧. અમ્બપાલીથેરીગાથા

૨૫૨.

‘‘કાળકા ભમરવણ્ણસાદિસા, વેલ્લિતગ્ગા મમ મુદ્ધજા અહું;

તે જરાય સાણવાકસાદિસા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૩.

‘‘વાસિતોવ સુરભી કરણ્ડકો, પુપ્ફપૂર મમ ઉત્તમઙ્ગજો [ઉત્તમઙ્ગભૂતો (ક.)].

તં જરાયથ સલોમગન્ધિકં, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૪.

‘‘કાનનંવ સહિતં સુરોપિતં, કોચ્છસૂચિવિચિતગ્ગસોભિતં;

તં જરાય વિરલં તહિં તહિં, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૫.

‘‘કણ્હખન્ધકસુવણ્ણમણ્ડિતં, સોભતે સુવેણીહિલઙ્કતં;

તં જરાય ખલિતં સિરં કતં, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૬.

‘‘ચિત્તકારસુકતાવ લેખિકા, સોભરે સુ ભમુકા પુરે મમ;

તા જરાય વલિભિપ્પલમ્બિતા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૭.

‘‘ભસ્સરા સુરુચિરા યથા મણી, નેત્તહેસુમભિનીલમાયતા;

તે જરાયભિહતા ન સોભરે, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૮.

‘‘સણ્હતુઙ્ગસદિસી ચ નાસિકા, સોભતે સુ અભિયોબ્બનં પતિ;

સા જરાય ઉપકૂલિતા વિય, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૫૯.

‘‘કઙ્કણં વ સુકતં સુનિટ્ઠિતં, સોભરે સુ મમ કણ્ણપાળિયો;

તા જરાય વલિભિપ્પલમ્બિતા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૦.

‘‘પત્તલીમકુલવણ્ણસાદિસા, સોભરે સુ દન્તા પુરે મમ;

તે જરાય ખણ્ડિતા ચાસિતા [પીતકા (સી.)], સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૧.

‘‘કાનનમ્હિ વનસણ્ડચારિની, કોકિલાવ મધુરં નિકૂજિહં;

તં જરાય ખલિતં તહિં તહિં, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૨.

‘‘સણ્હકમ્બુરિવ સુપ્પમજ્જિતા, સોભતે સુ ગીવા પુરે મમ;

સા જરાય ભગ્ગા [ભઞ્જિતા (?)] વિનામિતા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૩.

‘‘વટ્ટપલિઘસદિસોપમા ઉભો, સોભરે સુ બાહા પુરે મમ;

તા જરાય યથ પાટલિબ્બલિતા [યથા પાટલિપ્પલિતા (સી. સ્યા. ક.)], સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૪.

‘‘સણ્હમુદ્દિકસુવણ્ણમણ્ડિતા, સોભરે સુ હત્થા પુરે મમ;

તે જરાય યથા મૂલમૂલિકા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૫.

‘‘પીનવટ્ટસહિતુગ્ગતા ઉભો, સોભરે [સોભતે (અટ્ઠ.)] સુ થનકા પુરે મમ;

થેવિકીવ લમ્બન્તિ નોદકા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૬.

‘‘કઞ્ચનસ્સફલકંવ સમ્મટ્ઠં, સોભતે સુ કાયો પુરે મમ;

સો વલીહિ સુખુમાહિ ઓતતો, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૭.

‘‘નાગભોગસદિસોપમા ઉભો, સોભરે સુ ઊરૂ પુરે મમ;

તે જરાય યથા વેળુનાળિયો, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૮.

‘‘સણ્હનૂપુરસુવણ્ણમણ્ડિતા, સોભરે સુ જઙ્ઘા પુરે મમ;

તા જરાય તિલદણ્ડકારિવ, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૬૯.

‘‘તૂલપુણ્ણસદિસોપમા ઉભો, સોભરે સુ પાદા પુરે મમ;

તે જરાય ફુટિતા વલીમતા, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા.

૨૭૦.

‘‘એદિસો અહુ અયં સમુસ્સયો, જજ્જરો બહુદુક્ખાનમાલયો;

સોપલેપપતિતો જરાઘરો, સચ્ચવાદિવચનં અનઞ્ઞથા’’.

… અમ્બપાલી થેરી….

૨. રોહિનીથેરીગાથા

૨૭૧.

‘‘‘સમણા’તિ ભોતિ સુપિ [ભોતિ ત્વં સયસિ (સી.), ભોતિ મં વિપસ્સિ (સ્યા.)], ‘સમણા’તિ પબુજ્ઝસિ [પટિબુજ્ઝસિ (સી. સ્યા.)];

સમણાનેવ [સમણાનમેવ (સી. સ્યા.)] કિત્તેસિ, સમણી નૂન [સમણી નુ (ક.)] ભવિસ્સસિ.

૨૭૨.

‘‘વિપુલં અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, સમણાનં પવેચ્ચસિ [પયચ્છસિ (સી.)];

રોહિની દાનિ પુચ્છામિ, કેન તે સમણા પિયા.

૨૭૩.

‘‘અકમ્મકામા અલસા, પરદત્તૂપજીવિનો;

આસંસુકા સાદુકામા, કેન તે સમણા પિયા’’.

૨૭૪.

‘‘ચિરસ્સં વત મં તાત, સમણાનં પરિપુચ્છસિ;

તેસં તે કિત્તયિસ્સામિ, પઞ્ઞાસીલપરક્કમં.

૨૭૫.

‘‘કમ્મકામા અનલસા, કમ્મસેટ્ઠસ્સ કારકા;

રાગં દોસં પજહન્તિ, તેન મે સમણા પિયા.

૨૭૬.

‘‘તીણિ પાપસ્સ મૂલાનિ, ધુનન્તિ સુચિકારિનો;

સબ્બં પાપં પહીનેસં, તેન મે સમણા પિયા.

૨૭૭.

‘‘કાયકમ્મં સુચિ નેસં, વચીકમ્મઞ્ચ તાદિસં;

મનોકમ્મં સુચિ નેસં, તેન મે સમણા પિયા.

૨૭૮.

‘‘વિમલા સઙ્ખમુત્તાવ, સુદ્ધા સન્તરબાહિરા;

પુણ્ણા સુક્કાન ધમ્માનં [સુક્કેહિ ધમ્મેહિ (સી. સ્યા. અટ્ઠ.)], તેન મે સમણા પિયા.

૨૭૯.

‘‘બહુસ્સુતા ધમ્મધરા, અરિયા ધમ્મજીવિનો;

અત્થં ધમ્મઞ્ચ દેસેન્તિ, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૦.

‘‘બહુસ્સુતા ધમ્મધરા, અરિયા ધમ્મજીવિનો;

એકગ્ગચિત્તા સતિમન્તો, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૧.

‘‘દૂરઙ્ગમા સતિમન્તો, મન્તભાણી અનુદ્ધતા;

દુક્ખસ્સન્તં પજાનન્તિ, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૨.

‘‘યસ્મા ગામા પક્કમન્તિ, ન વિલોકેન્તિ કિઞ્ચનં;

અનપેક્ખાવ ગચ્છન્તિ, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૩.

‘‘ન તેસં કોટ્ઠે ઓપેન્તિ, ન કુમ્ભિં ન ખળોપિયં;

પરિનિટ્ઠિતમેસાના, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૪.

‘‘ન તે હિરઞ્ઞં ગણ્હન્તિ, ન સુવણ્ણં ન રૂપિયં;

પચ્ચુપ્પન્નેન યાપેન્તિ, તેન મે સમણા પિયા.

૨૮૫.

‘‘નાનાકુલા પબ્બજિતા, નાનાજનપદેહિ ચ;

અઞ્ઞમઞ્ઞં પિયાયન્તિ [પિહયન્તિ (ક.)], તેન મે સમણા પિયા’’.

૨૮૬.

‘‘અત્થાય વત નો ભોતિ, કુલે જાતાસિ રોહિની;

સદ્ધા બુદ્ધે ચ ધમ્મે ચ, સઙ્ઘે ચ તિબ્બગારવા.

૨૮૭.

‘‘તુવં હેતં પજાનાસિ, પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં;

અમ્હમ્પિ એતે સમણા, પટિગણ્હન્તિ દક્ખિણં’’.

૨૮૮.

‘‘પતિટ્ઠિતો હેત્થ યઞ્ઞો, વિપુલો નો ભવિસ્સતિ;

સચે ભાયસિ દુક્ખસ્સ, સચે તે દુક્ખમપ્પિયં.

૨૮૯.

‘‘ઉપેહિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ તાદિનં;

સમાદિયાહિ સીલાનિ, તં તે અત્થાય હેહિતિ’’.

૨૯૦.

‘‘ઉપેમિ સરણં બુદ્ધં, ધમ્મં સઙ્ઘઞ્ચ તાદિનં;

સમાદિયામિ સીલાનિ, તં મે અત્થાય હેહિતિ.

૨૯૧.

‘‘બ્રહ્મબન્ધુ પુરે આસિં, સો ઇદાનિમ્હિ બ્રાહ્મણો;

તેવિજ્જો સોત્તિયો ચમ્હિ, વેદગૂ ચમ્હિ ન્હાતકો’’.

… રોહિની થેરી….

૩. ચાપાથેરીગાથા

૨૯૨.

‘‘લટ્ઠિહત્થો પુરે આસિ, સો દાનિ મિગલુદ્દકો;

આસાય પલિપા ઘોરા, નાસક્ખિ પારમેતવે.

૨૯૩.

‘‘સુમત્તં મં મઞ્ઞમાના, ચાપા પુત્તમતોસયિ;

ચાપાય બન્ધનં છેત્વા, પબ્બજિસ્સં પુનોપહં.

૨૯૪.

‘‘મા મે કુજ્ઝિ મહાવીર, મા મે કુજ્ઝિ મહામુનિ;

ન હિ કોધપરેતસ્સ, સુદ્ધિ અત્થિ કુતો તપો.

૨૯૫.

‘‘પક્કમિસ્સઞ્ચ નાળાતો, કોધ નાળાય વચ્છતિ;

બન્ધન્તી ઇત્થિરૂપેન, સમણે ધમ્મજીવિનો’’ [ધમ્મજીવિને (ક.)].

૨૯૬.

‘‘એહિ કાળ નિવત્તસ્સુ, ભુઞ્જ કામે યથા પુરે;

અહઞ્ચ તે વસીકતા, યે ચ મે સન્તિ ઞાતકા’’.

૨૯૭.

‘‘એત્તો ચાપે ચતુબ્ભાગં, યથા ભાસસિ ત્વઞ્ચ મે;

તયિ રત્તસ્સ પોસસ્સ, ઉળારં વત તં સિયા’’.

૨૯૮.

‘‘કાળઙ્ગિનિંવ તક્કારિં, પુપ્ફિતં ગિરિમુદ્ધનિ;

ફુલ્લં દાલિમલટ્ઠિંવ, અન્તોદીપેવ પાટલિં.

૨૯૯.

‘‘હરિચન્દનલિત્તઙ્ગિં, કાસિકુત્તમધારિનિં;

તં મં રૂપવતિં સન્તિં, કસ્સ ઓહાય ગચ્છસિ’’.

૩૦૦.

‘‘સાકુન્તિકોવ સકુણિં [સકુણં (સ્યા.)], યથા બન્ધિતુમિચ્છતિ;

આહરિમેન રૂપેન, ન મં ત્વં બાધયિસ્સસિ’’.

૩૦૧.

‘‘ઇમઞ્ચ મે પુત્તફલં, કાળ ઉપ્પાદિતં તયા;

તં મં પુત્તવતિં સન્તિં, કસ્સ ઓહાય ગચ્છસિ’’.

૩૦૨.

‘‘જહન્તિ પુત્તે સપ્પઞ્ઞા, તતો ઞાતી તતો ધનં;

પબ્બજન્તિ મહાવીરા, નાગો છેત્વાવ બન્ધનં’’.

૩૦૩.

‘‘ઇદાનિ તે ઇમં પુત્તં, દણ્ડેન છુરિકાય વા;

ભૂમિયં વા નિસુમ્ભિસ્સં [નિસુમ્ભેય્યં (સી.)], પુત્તસોકા ન ગચ્છસિ’’.

૩૦૪.

‘‘સચે પુત્તં સિઙ્ગાલાનં, કુક્કુરાનં પદાહિસિ;

ન મં પુત્તકત્તે જમ્મિ, પુનરાવત્તયિસ્સસિ’’.

૩૦૫.

‘‘હન્દ ખો દાનિ ભદ્દન્તે, કુહિં કાળ ગમિસ્સસિ;

કતમં ગામનિગમં, નગરં રાજધાનિયો’’.

૩૦૬.

‘‘અહુમ્હ પુબ્બે ગણિનો, અસ્સમણા સમણમાનિનો;

ગામેન ગામં વિચરિમ્હ, નગરે રાજધાનિયો.

૩૦૭.

‘‘એસો હિ ભગવા બુદ્ધો, નદિં નેરઞ્જરં પતિ;

સબ્બદુક્ખપ્પહાનાય, ધમ્મં દેસેતિ પાણિનં;

તસ્સાહં સન્તિકં ગચ્છં, સો મે સત્થા ભવિસ્સતિ’’.

૩૦૮.

‘‘વન્દનં દાનિ વજ્જાસિ, લોકનાથં અનુત્તરં;

પદક્ખિણઞ્ચ કત્વાન, આદિસેય્યાસિ દક્ખિણં’’.

૩૦૯.

‘‘એતં ખો લબ્ભમમ્હેહિ, યથા ભાસસિ ત્વઞ્ચ મે;

વન્દનં દાનિ તે વજ્જં, લોકનાથં અનુત્તરં;

પદક્ખિણઞ્ચ કત્વાન, આદિસિસ્સામિ દક્ખિણં’’.

૩૧૦.

તતો ચ કાળો પક્કામિ, નદિં નેરઞ્જરં પતિ;

સો અદ્દસાસિ સમ્બુદ્ધં, દેસેન્તં અમતં પદં.

૩૧૧.

દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;

અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.

૩૧૨.

તસ્સ પાદાનિ વન્દિત્વા, કત્વાન નં [કત્વાનહં (સી.)] પદક્ખિણં;

ચાપાય આદિસિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

… ચાપા થેરી….

૪. સુન્દરીથેરીગાથા

૩૧૩.

‘‘પેતાનિ ભોતિ પુત્તાનિ, ખાદમાના તુવં પુરે;

તુવં દિવા ચ રત્તો ચ, અતીવ પરિતપ્પસિ.

૩૧૪.

‘‘સાજ્જ સબ્બાનિ ખાદિત્વા, સતપુત્તાનિ [સત્ત પુત્તાનિ (સ્યા.)] બ્રાહ્મણી;

વાસેટ્ઠિ કેન વણ્ણેન, ન બાળ્હં પરિતપ્પસિ’’.

૩૧૫.

‘‘બહૂનિ પુત્તસતાનિ, ઞાતિસઙ્ઘસતાનિ ચ;

ખાદિતાનિ અતીતંસે, મમ તુય્હઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

૩૧૬.

‘‘સાહં નિસ્સરણં ઞત્વા, જાતિયા મરણસ્સ ચ;

સોચામિ ન રોદામિ, ન ચાપિ પરિતપ્પયિં’’.

૩૧૭.

‘‘અબ્ભુતં વત વાસેટ્ઠિ, વાચં ભાસસિ એદિસિં;

કસ્સ ત્વં ધમ્મમઞ્ઞાય, ગિરં [થિરં (સી.)] ભાસસિ એદિસિં’’.

૩૧૮.

‘‘એસ બ્રાહ્મણ સમ્બુદ્ધો, નગરં મિથિલં પતિ;

સબ્બદુક્ખપ્પહાનાય, ધમ્મં દેસેસિ પાણિનં.

૩૧૯.

‘‘તસ્સ બ્રહ્મે [બ્રાહ્મણ (સી. સ્યા.)] અરહતો, ધમ્મં સુત્વા નિરૂપધિં;

તત્થ વિઞ્ઞાતસદ્ધમ્મા, પુત્તસોકં બ્યપાનુદિં’’.

૩૨૦.

‘‘સો અહમ્પિ ગમિસ્સામિ, નગરં મિથિલં પતિ;

અપ્પેવ મં સો ભગવા, સબ્બદુક્ખા પમોચયે’’.

૩૨૧.

અદ્દસ બ્રાહ્મણો બુદ્ધં, વિપ્પમુત્તં નિરૂપધિં;

સ્વસ્સ ધમ્મમદેસેસિ, મુનિ દુક્ખસ્સ પારગૂ.

૩૨૨.

દુક્ખં દુક્ખસમુપ્પાદં, દુક્ખસ્સ ચ અતિક્કમં;

અરિયં ચટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, દુક્ખૂપસમગામિનં.

૩૨૩.

તત્થ વિઞ્ઞાતસદ્ધમ્મો, પબ્બજ્જં સમરોચયિ;

સુજાતો તીહિ રત્તીહિ, તિસ્સો વિજ્જા અફસ્સયિ.

૩૨૪.

‘‘એહિ સારથિ ગચ્છાહિ, રથં નિય્યાદયાહિમં;

આરોગ્યં બ્રાહ્મણિં વજ્જ [વજ્જા (સી.)], ‘પબ્બજિ [પબ્બજિતો (સી.)] દાનિ બ્રાહ્મણો;

સુજાતો તીહિ રત્તીહિ, તિસ્સો વિજ્જા અફસ્સયિ’’’.

૩૨૫.

તતો ચ રથમાદાય, સહસ્સઞ્ચાપિ સારથિ;

આરોગ્યં બ્રાહ્મણિવોચ, ‘‘પબ્બજિ દાનિ બ્રાહ્મણો;

સુજાતો તીહિ રત્તીહિ, તિસ્સો વિજ્જા અફસ્સયિ’’.

૩૨૬.

‘‘એતઞ્ચાહં અસ્સરથં, સહસ્સઞ્ચાપિ સારથિ;

તેવિજ્જં બ્રાહ્મણં સુત્વા [ઞત્વા (સી.)], પુણ્ણપત્તં દદામિ તે’’.

૩૨૭.

‘‘તુય્હેવ હોત્વસ્સરથો, સહસ્સઞ્ચાપિ બ્રાહ્મણિ;

અહમ્પિ પબ્બજિસ્સામિ, વરપઞ્ઞસ્સ સન્તિકે’’.

૩૨૮.

‘‘હત્થી ગવસ્સં મણિકુણ્ડલઞ્ચ, ફીતઞ્ચિમં ગહવિભવં પહાય;

પિતા પબ્બજિતો તુય્હં, ભુઞ્જ ભોગાનિ સુન્દરિ; તુવં દાયાદિકા કુલે’’.

૩૨૯.

‘‘હત્થી ગવસ્સં મણિકુણ્ડલઞ્ચ, રમ્મં ચિમં ગહવિભવં પહાય;

પિતા પબ્બજિતો મય્હં, પુત્તસોકેન અટ્ટિતો;

અહમ્પિ પબ્બજિસ્સામિ, ભાતુસોકેન અટ્ટિતા’’.

૩૩૦.

‘‘સો તે ઇજ્ઝતુ સઙ્કપ્પો, યં ત્વં પત્થેસિ સુન્દરી;

ઉત્તિટ્ઠપિણ્ડો ઉઞ્છો ચ, પંસુકૂલઞ્ચ ચીવરં;

એતાનિ અભિસમ્ભોન્તી, પરલોકે અનાસવા’’.

૩૩૧.

‘‘સિક્ખમાનાય મે અય્યે, દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં;

પુબ્બેનિવાસં જાનામિ, યત્થ મે વુસિતં પુરે.

૩૩૨.

‘‘તુવં નિસ્સાય કલ્યાણી, થેરી સઙ્ઘસ્સ સોભને;

તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.

૩૩૩.

‘‘અનુજાનાહિ મે અય્યે, ઇચ્છે સાવત્થિ ગન્તવે;

સીહનાદં નદિસ્સામિ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે’’.

૩૩૪.

‘‘પસ્સ સુન્દરિ સત્થારં, હેમવણ્ણં હરિત્તચં;

અદન્તાનં દમેતારં, સમ્બુદ્ધમકુતોભયં’’.

૩૩૫.

‘‘પસ્સ સુન્દરિમાયન્તિં, વિપ્પમુત્તં નિરૂપધિં;

વીતરાગં વિસંયુત્તં, કતકિચ્ચમનાસવં.

૩૩૬.

‘‘બારાણસીતો નિક્ખમ્મ, તવ સન્તિકમાગતા;

સાવિકા તે મહાવીર, પાદે વન્દતિ સુન્દરી’’.

૩૩૭.

‘‘તુવં બુદ્ધો તુવં સત્થા, તુય્હં ધીતામ્હિ બ્રાહ્મણ;

ઓરસા મુખતો જાતા, કતકિચ્ચા અનાસવા’’.

૩૩૮.

‘‘તસ્સા તે સ્વાગતં ભદ્દે, તતો [અથો (ક.)] તે અદુરાગતં;

એવઞ્હિ દન્તા આયન્તિ, સત્થુ પાદાનિ વન્દિકા;

વીતરાગા વિસંયુત્તા, કતકિચ્ચા અનાસવા’’.

… સુન્દરી થેરી….

૫. સુભાકમ્મારધીતુથેરીગાથા

૩૩૯.

‘‘દહરાહં સુદ્ધવસના, યં પુરે ધમ્મમસ્સુણિં;

તસ્સા મે અપ્પમત્તાય, સચ્ચાભિસમયો અહુ.

૩૪૦.

‘‘તતોહં સબ્બકામેસુ, ભુસં અરતિમજ્ઝગં;

સક્કાયસ્મિં ભયં દિસ્વા, નેક્ખમ્મમેવ [નેક્ખમ્મઞ્ઞેવ (સી.), નેક્ખમ્મસ્સેવ (સ્યા.)] પીહયે.

૩૪૧.

‘‘હિત્વાનહં ઞાતિગણં, દાસકમ્મકરાનિ ચ;

ગામખેત્તાનિ ફીતાનિ, રમણીયે પમોદિતે.

૩૪૨.

‘‘પહાયહં પબ્બજિતા, સાપતેય્યમનપ્પકં;

એવં સદ્ધાય નિક્ખમ્મ, સદ્ધમ્મે સુપ્પવેદિતે.

૩૪૩.

‘‘નેતં [ન મેતં (સી. સ્યા.)] અસ્સ પતિરૂપં, આકિઞ્ચઞ્ઞઞ્હિ પત્થયે;

યો [યા (સ્યા.)] જાતરૂપં રજતં, છડ્ડેત્વા [થપેત્વા (ક.)] પુનરાગમે [પુનરાગહે (ક.)].

૩૪૪.

‘‘રજતં જાતરૂપં વા, ન બોધાય ન સન્તિયા;

નેતં સમણસારુપ્પં, ન એતં અરિયદ્ધનં.

૩૪૫.

‘‘લોભનં મદનઞ્ચેતં, મોહનં રજવડ્ઢનં;

સાસઙ્કં બહુઆયાસં, નત્થિ ચેત્થ ધુવં ઠિતિ.

૩૪૬.

‘‘એત્થ રત્તા પમત્તા ચ, સઙ્કિલિટ્ઠમના નરા;

અઞ્ઞમઞ્ઞેન બ્યારુદ્ધા, પુથુ કુબ્બન્તિ મેધગં.

૩૪૭.

‘‘વધો બન્ધો પરિક્લેસો, જાનિ સોકપરિદ્દવો;

કામેસુ અધિપન્નાનં, દિસ્સતે બ્યસનં બહું.

૩૪૮.

‘‘તં મં ઞાતી અમિત્તાવ, કિં વો કામેસુ યુઞ્જથ;

જાનાથ મં પબ્બજિતં, કામેસુ ભયદસ્સિનિં.

૩૪૯.

‘‘ન હિરઞ્ઞસુવણ્ણેન, પરિક્ખીયન્તિ આસવા;

અમિત્તા વધકા કામા, સપત્તા સલ્લબન્ધના.

૩૫૦.

‘‘તં મં ઞાતી અમિત્તાવ, કિં વો કામેસુ યુઞ્જથ;

જાનાથ મં પબ્બજિતં, મુણ્ડં સઙ્ઘાટિપારુતં.

૩૫૧.

‘‘ઉત્તિટ્ઠપિણ્ડો ઉઞ્છો ચ, પંસુકૂલઞ્ચ ચીવરં;

એતં ખો મમ સારુપ્પં, અનગારૂપનિસ્સયો.

૩૫૨.

‘‘વન્તા મહેસીહિ કામા, યે દિબ્બા યે ચ માનુસા;

ખેમટ્ઠાને વિમુત્તા તે, પત્તા તે અચલં સુખં.

૩૫૩.

‘‘માહં કામેહિ સઙ્ગચ્છિં, યેસુ તાણં ન વિજ્જતિ;

અમિત્તા વધકા કામા, અગ્ગિક્ખન્ધૂપમા દુખા.

૩૫૪.

‘‘પરિપન્થો એસ ભયો, સવિઘાતો સકણ્ટકો;

ગેધો સુવિસમો ચેસો [લેપો (સી.)], મહન્તો મોહનામુખો.

૩૫૫.

‘‘ઉપસગ્ગો ભીમરૂપો, કામા સપ્પસિરૂપમા;

યે બાલા અભિનન્દન્તિ, અન્ધભૂતા પુથુજ્જના.

૩૫૬.

‘‘કામપઙ્કેન સત્તા હિ, બહૂ લોકે અવિદ્દસૂ;

પરિયન્તં ન જાનન્તિ, જાતિયા મરણસ્સ ચ.

૩૫૭.

‘‘દુગ્ગતિગમનં મગ્ગં, મનુસ્સા કામહેતુકં;

બહું વે પટિપજ્જન્તિ, અત્તનો રોગમાવહં.

૩૫૮.

‘‘એવં અમિત્તજનના, તાપના સંકિલેસિકા;

લોકામિસા બન્ધનીયા, કામા મરણબન્ધના [ચરણબન્ધના (સી.)].

૩૫૯.

‘‘ઉમ્માદના ઉલ્લપના, કામા ચિત્તપ્પમદ્દિનો;

સત્તાનં સઙ્કિલેસાય, ખિપ્પં [ખિપં (સી.)] મારેન ઓડ્ડિતં.

૩૬૦.

‘‘અનન્તાદીનવા કામા, બહુદુક્ખા મહાવિસા;

અપ્પસ્સાદા રણકરા, સુક્કપક્ખવિસોસના [વિસોસકા (સી.)].

૩૬૧.

‘‘સાહં એતાદિસં કત્વા, બ્યસનં કામહેતુકં;

ન તં પચ્ચાગમિસ્સામિ, નિબ્બાનાભિરતા સદા.

૩૬૨.

‘‘રણં કરિત્વા [તરિત્વા (સી.)] કામાનં, સીતિભાવાભિકઙ્ખિની;

અપ્પમત્તા વિહસ્સામિ, સબ્બસંયોજનક્ખયે.

૩૬૩.

‘‘અસોકં વિરજં ખેમં, અરિયટ્ઠઙ્ગિકં ઉજું;

તં મગ્ગં અનુગચ્છામિ, યેન તિણ્ણા મહેસિનો’’.

૩૬૪.

ઇમં પસ્સથ ધમ્મટ્ઠં, સુભં કમ્મારધીતરં;

અનેજં ઉપસમ્પજ્જ, રુક્ખમૂલમ્હિ ઝાયતિ.

૩૬૫.

અજ્જટ્ઠમી પબ્બજિતા, સદ્ધા સદ્ધમ્મસોભના;

વિનીતુપ્પલવણ્ણાય, તેવિજ્જા મચ્ચુહાયિની.

૩૬૬.

સાયં ભુજિસ્સા અનણા, ભિક્ખુની ભાવિતિન્દ્રિયા;

સબ્બયોગવિસંયુત્તા, કતકિચ્ચા અનાસવા.

૩૬૭.

તં સક્કો દેવસઙ્ઘેન, ઉપસઙ્કમ્મ ઇદ્ધિયા;

નમસ્સતિ ભૂતપતિ, સુભં કમ્મારધીતરન્તિ.

… સુભા કમ્મારધીતા થેરી….

વીસતિનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૪. તિંસનિપાતો

૧. સુભાજીવકમ્બવનિકાથેરીગાથા

૩૬૮.

જીવકમ્બવનં રમ્મં, ગચ્છન્તિં ભિક્ખુનિં સુભં;

ધુત્તકો સન્નિવારેસિ [તં નિવારેસિ (ક.)], તમેનં અબ્રવી સુભા.

૩૬૯.

‘‘કિં તે અપરાધિતં મયા, યં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ;

ન હિ પબ્બજિતાય આવુસો, પુરિસો સમ્ફુસનાય કપ્પતિ.

૩૭૦.

‘‘ગરુકે મમ સત્થુસાસને, યા સિક્ખા સુગતેન દેસિતા;

પરિસુદ્ધપદં અનઙ્ગણં, કિં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ.

૩૭૧.

‘‘આવિલચિત્તો અનાવિલં, સરજો વીતરજં અનઙ્ગણં;

સબ્બત્થ વિમુત્તમાનસં, કિં મં ઓવરિયાન તિટ્ઠસિ’’.

૩૭૨.

‘‘દહરા ચ અપાપિકા ચસિ, કિં તે પબ્બજ્જા કરિસ્સતિ;

નિક્ખિપ કાસાયચીવરં, એહિ રમામ સુપુપ્ફિતે [રમામસે પુપ્ફિતે (સી. સ્યા.)] વને.

૩૭૩.

‘‘મધુરઞ્ચ પવન્તિ સબ્બસો, કુસુમરજેન સમુટ્ઠિતા દુમા;

પઠમવસન્તો સુખો ઉતુ, એહિ રમામ સુપુપ્ફિતે વને.

૩૭૪.

‘‘કુસુમિતસિખરા ચ પાદપા, અભિગજ્જન્તિવ માલુતેરિતા;

કા તુય્હં રતિ ભવિસ્સતિ, યદિ એકા વનમોગહિસ્સસિ [વનમોતરિસ્સસિ (સી.), વનમોગાહિસ્સસિ (સ્યા. ક.)].

૩૭૫.

‘‘વાળમિગસઙ્ઘસેવિતં, કુઞ્જરમત્તકરેણુલોળિતં;

અસહાયિકા ગન્તુમિચ્છસિ, રહિતં ભિંસનકં મહાવનં.

૩૭૬.

‘‘તપનીયકતાવ ધીતિકા, વિચરસિ ચિત્તલતેવ અચ્છરા;

કાસિકસુખુમેહિ વગ્ગુભિ, સોભસી સુવસનેહિ નૂપમે.

૩૭૭.

‘‘અહં તવ વસાનુગો સિયં, યદિ વિહરેમસે [યદિપિ વિહરેસિ (ક.)] કાનનન્તરે;

ન હિ મત્થિ તયા પિયત્તરો, પાણો કિન્નરિમન્દલોચને.

૩૭૮.

‘‘યદિ મે વચનં કરિસ્સસિ, સુખિતા એહિ અગારમાવસ;

પાસાદનિવાતવાસિની, પરિકમ્મં તે કરોન્તુ નારિયો.

૩૭૯.

‘‘કાસિકસુખુમાનિ ધારય, અભિરોપેહિ [અભિરોહેહિ (સી.)] ચ માલવણ્ણકં;

કઞ્ચનમણિમુત્તકં બહું, વિવિધં આભરણં કરોમિ તે.

૩૮૦.

‘‘સુધોતરજપચ્છદં સુભં, ગોણકતૂલિકસન્થતં નવં;

અભિરુહ સયનં મહારહં, ચન્દનમણ્ડિતસારગન્ધિકં;

૩૮૧.

‘‘ઉપ્પલં ચુદકા સમુગ્ગતં, યથા તં અમનુસ્સસેવિતં;

એવં ત્વં બ્રહ્મચારિની, સકેસઙ્ગેસુ જરં ગમિસ્સસિ’’.

૩૮૨.

‘‘કિં તે ઇધ સારસમ્મતં, કુણપપૂરમ્હિ સુસાનવડ્ઢને;

ભેદનધમ્મે કળેવરે [કલેવરે (સી. ક.)], યં દિસ્વા વિમનો ઉદિક્ખસિ’’.

૩૮૩.

‘‘અક્ખીનિ ચ તુરિયારિવ, કિન્નરિયારિવ પબ્બતન્તરે;

તવ મે નયનાનિ દક્ખિય, ભિય્યો કામરતી પવડ્ઢતિ.

૩૮૪.

‘‘ઉપ્પલસિખરોપમાનિ તે, વિમલે હાટકસન્નિભે મુખે;

તવ મે નયનાનિ દક્ખિય [નયનાનુદિક્ખિય (સી.)], ભિય્યો કામગુણો પવડ્ઢતિ.

૩૮૫.

‘‘અપિ દૂરગતા સરમ્હસે, આયતપમ્હે વિસુદ્ધદસ્સને;

હિ મત્થિ તયા પિયત્તરા, નયના કિન્નરિમન્દલોચને’’.

૩૮૬.

‘‘અપથેન પયાતુમિચ્છસિ, ચન્દં કીળનકં ગવેસસિ;

મેરું લઙ્ઘેતુમિચ્છસિ, યો ત્વં બુદ્ધસુતં મગ્ગયસિ.

૩૮૭.

‘‘નત્થિ હિ લોકે સદેવકે, રાગો યત્થપિ દાનિ મે સિયા;

નપિ નં જાનામિ કીરિસો, અથ મગ્ગેન હતો સમૂલકો.

૩૮૮.

‘‘ઇઙ્ગાલકુયાવ [ઇઙ્ઘાળખુયાવ (સ્યા.)] ઉજ્ઝિતો, વિસપત્તોરિવ અગ્ગિતો કતો [અગ્ઘતો હતો (સી.)];

નપિ નં પસ્સામિ કીરિસો, અથ મગ્ગેન હતો સમૂલકો.

૩૮૯.

‘‘યસ્સા સિયા અપચ્ચવેક્ખિતં, સત્થા વા અનુપાસિતો સિયા;

ત્વં તાદિસિકં પલોભય, જાનન્તિં સો ઇમં વિહઞ્ઞસિ.

૩૯૦.

‘‘મય્હઞ્હિ અક્કુટ્ઠવન્દિતે, સુખદુક્ખે ચ સતી ઉપટ્ઠિતા;

સઙ્ખતમસુભન્તિ જાનિય, સબ્બત્થેવ મનો ન લિમ્પતિ.

૩૯૧.

‘‘સાહં સુગતસ્સ સાવિકા, મગ્ગટ્ઠઙ્ગિકયાનયાયિની;

ઉદ્ધટસલ્લા અનાસવા, સુઞ્ઞાગારગતા રમામહં.

૩૯૨.

‘‘દિટ્ઠા હિ મયા સુચિત્તિતા, સોમ્ભા દારુકપિલ્લકાનિ વા;

તન્તીહિ ચ ખીલકેહિ ચ, વિનિબદ્ધા વિવિધં પનચ્ચકા.

૩૯૩.

‘‘તમ્હુદ્ધટે તન્તિખીલકે, વિસ્સટ્ઠે વિકલે પરિક્રિતે [પરિપક્ખીતે (સી.), પરિપક્કતે (સ્યા.)];

ન વિન્દેય્ય ખણ્ડસો કતે, કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયે.

૩૯૪.

‘‘તથૂપમા દેહકાનિ મં, તેહિ ધમ્મેહિ વિના ન વત્તન્તિ;

ધમ્મેહિ વિના ન વત્તતિ, કિમ્હિ તત્થ મનં નિવેસયે.

૩૯૫.

‘‘યથા હરિતાલેન મક્ખિતં, અદ્દસ ચિત્તિકં ભિત્તિયા કતં;

તમ્હિ તે વિપરીતદસ્સનં, સઞ્ઞા માનુસિકા નિરત્થિકા.

૩૯૬.

‘‘માયં વિય અગ્ગતો કતં, સુપિનન્તેવ સુવણ્ણપાદપં;

ઉપગચ્છસિ અન્ધ રિત્તકં, જનમજ્ઝેરિવ રુપ્પરૂપકં [રૂપરૂપકં (ક.)].

૩૯૭.

‘‘વટ્ટનિરિવ કોટરોહિતા, મજ્ઝે પુબ્બુળકા સઅસ્સુકા;

પીળકોળિકા ચેત્થ જાયતિ, વિવિધા ચક્ખુવિધા ચ પિણ્ડિતા’’.

૩૯૮.

ઉપ્પાટિય ચારુદસ્સના, ન ચ પજ્જિત્થ અસઙ્ગમાનસા;

‘‘હન્દ તે ચક્ખું હરસ્સુ તં’’, તસ્સ નરસ્સ અદાસિ તાવદે.

૩૯૯.

તસ્સ ચ વિરમાસિ તાવદે, રાગો તત્થ ખમાપયી ચ નં;

‘‘સોત્થિ સિયા બ્રહ્મચારિની, ન પુનો એદિસકં ભવિસ્સતિ’’.

૪૦૦.

‘‘આસાદિય [આહનિય (સ્યા. ક.)] એદિસં જનં, અગ્ગિં પજ્જલિતં વ લિઙ્ગિય;

ગણ્હિય આસીવિસં વિય, અપિ નુ સોત્થિ સિયા ખમેહિ નો’’.

૪૦૧.

મુત્તા ચ તતો સા ભિક્ખુની, અગમી બુદ્ધવરસ્સ સન્તિકં;

પસ્સિય વરપુઞ્ઞલક્ખણં, ચક્ખુ આસિ યથા પુરાણકન્તિ.

… સુભા જીવકમ્બવનિકા થેરી….

તિંસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૫. ચત્તાલીસનિપાતો

૧. ઇસિદાસીથેરીગાથા

૪૦૨.

નગરમ્હિ કુસુમનામે, પાટલિપુત્તમ્હિ પથવિયા મણ્ડે;

સક્યકુલકુલીનાયો, દ્વે ભિક્ખુનિયો હિ ગુણવતિયો.

૪૦૩.

ઇસિદાસી તત્થ એકા, દુતિયા બોધીતિ સીલસમ્પન્ના ચ;

ઝાનજ્ઝાયનરતાયો, બહુસ્સુતાયો ધુતકિલેસાયો.

૪૦૪.

તા પિણ્ડાય ચરિત્વા, ભત્તત્થં [ભત્તત્તં (સી.)] કરિય ધોતપત્તાયો;

રહિતમ્હિ સુખનિસિન્ના, ઇમા ગિરા અબ્ભુદીરેસું.

૪૦૫.

‘‘પાસાદિકાસિ અય્યે, ઇસિદાસિ વયોપિ તે અપરિહીનો;

કિં દિસ્વાન બ્યાલિકં, અથાસિ નેક્ખમ્મમનુયુત્તા’’.

૪૦૬.

એવમનુયુઞ્જિયમાના સા, રહિતે ધમ્મદેસનાકુસલા;

ઇસિદાસી વચનમબ્રવિ, ‘‘સુણ બોધિ યથામ્હિ પબ્બજિતા.

૪૦૭.

‘‘ઉજ્જેનિયા પુરવરે, મય્હં પિતા સીલસંવુતો સેટ્ઠિ;

તસ્સમ્હિ એકધીતા, પિયા મનાપા ચ દયિતા ચ.

૪૦૮.

‘‘અથ મે સાકેતતો વરકા, આગચ્છુમુત્તમકુલીના;

સેટ્ઠી પહૂતરતનો, તસ્સ મમં સુણ્હમદાસિ તાતો.

૪૦૯.

‘‘સસ્સુયા સસ્સુરસ્સ ચ, સાયં પાતં પણામમુપગમ્મ;

સિરસા કરોમિ પાદે, વન્દામિ યથામ્હિ અનુસિટ્ઠા.

૪૧૦.

‘‘યા મય્હં સામિકસ્સ, ભગિનિયો ભાતુનો પરિજનો વા;

તમેકવરકમ્પિ દિસ્વા, ઉબ્બિગ્ગા આસનં દેમિ.

૪૧૧.

‘‘અન્નેન ચ પાનેન ચ, ખજ્જેન ચ યઞ્ચ તત્થ સન્નિહિતં;

છાદેમિ ઉપનયામિ ચ, દેમિ ચ યં યસ્સ પતિરૂપં.

૪૧૨.

‘‘કાલેન ઉપટ્ઠહિત્વા [ઉટ્ઠહિત્વા (સ્યા. ક.), ઉપટ્ઠહિતું (?)], ઘરં સમુપગમામિ ઉમ્મારે;

ધોવન્તી હત્થપાદે, પઞ્જલિકા સામિકમુપેમિ.

૪૧૩.

‘‘કોચ્છં પસાદં અઞ્જનિઞ્ચ, આદાસકઞ્ચ ગણ્હિત્વા;

પરિકમ્મકારિકા વિય, સયમેવ પતિં વિભૂસેમિ.

૪૧૪.

‘‘સયમેવ ઓદનં સાધયામિ, સયમેવ ભાજનં ધોવન્તી;

માતાવ એકપુત્તકં, તથા [તદા (સી.)] ભત્તારં પરિચરામિ.

૪૧૫.

‘‘એવં મં ભત્તિકતં, અનુરત્તં કારિકં નિહતમાનં;

ઉટ્ઠાયિકં [ઉટ્ઠાહિકં (ક.)] અનલસં, સીલવતિં દુસ્સતે ભત્તા.

૪૧૬.

‘‘સો માતરઞ્ચ પિતરઞ્ચ, ભણતિ ‘આપુચ્છહં ગમિસ્સામિ;

ઇસિદાસિયા ન સહ વચ્છં, એકાગારેહં [એકઘરેપ’હં (?)] સહ વત્થું’.

૪૧૭.

‘‘‘મા એવં પુત્ત અવચ, ઇસિદાસી પણ્ડિતા પરિબ્યત્તા;

ઉટ્ઠાયિકા અનલસા, કિં તુય્હં ન રોચતે પુત્ત’.

૪૧૮.

‘‘‘ન ચ મે હિંસતિ કિઞ્ચિ, ન ચહં ઇસિદાસિયા સહ વચ્છં;

દેસ્સાવ મે અલં મે, અપુચ્છાહં [આપુચ્છાહં (સ્યા.), આપુચ્છહં-નાપુચ્છહં (?)] ગમિસ્સામિ’.

૪૧૯.

‘‘તસ્સ વચનં સુણિત્વા, સસ્સુ સસુરો ચ મં અપુચ્છિંસુ;

‘કિસ્સ [કિંસ (?)] તયા અપરદ્ધં, ભણ વિસ્સટ્ઠા યથાભૂતં’.

૪૨૦.

‘‘‘નપિહં અપરજ્ઝં કિઞ્ચિ, નપિ હિંસેમિ ન ભણામિ દુબ્બચનં;

કિં સક્કા કાતુય્યે, યં મં વિદ્દેસ્સતે ભત્તા’.

૪૨૧.

‘‘તે મં પિતુઘરં પટિનયિંસુ, વિમના દુખેન અધિભૂતા;

‘પુત્તમનુરક્ખમાના, જિતામ્હસે રૂપિનિં લક્ખિં’.

૪૨૨.

‘‘અથ મં અદાસિ તાતો, અડ્ઢસ્સ ઘરમ્હિ દુતિયકુલિકસ્સ;

તતો ઉપડ્ઢસુઙ્કેન, યેન મં વિન્દથ સેટ્ઠિ.

૪૨૩.

‘‘તસ્સપિ ઘરમ્હિ માસં, અવસિં અથ સોપિ મં પટિચ્છરયિ [પટિચ્છસિ (સી. ક.), પટિચ્છતિ (સ્યા.), પટિચ્છરતિ (ક.)];

દાસીવ ઉપટ્ઠહન્તિં, અદૂસિકં સીલસમ્પન્નં.

૪૨૪.

‘‘ભિક્ખાય ચ વિચરન્તં, દમકં દન્તં મે પિતા ભણતિ;

‘હોહિસિ [સોહિસિ (સબ્બત્થ)] મે જામાતા, નિક્ખિપ પોટ્ઠિઞ્ચ [પોન્તિં (સી. સ્યા.)] ઘટિકઞ્ચ’.

૪૨૫.

‘‘સોપિ વસિત્વા પક્ખં [પક્કમથ (સી.)], અથ તાતં ભણતિ ‘દેહિ મે પોટ્ઠિં;

ઘટિકઞ્ચ મલ્લકઞ્ચ, પુનપિ ભિક્ખં ચરિસ્સામિ’.

૪૨૬.

‘‘અથ નં ભણતી તાતો, અમ્મા સબ્બો ચ મે ઞાતિગણવગ્ગો;

‘કિં તે ન કીરતિ ઇધ, ભણ ખિપ્પં તં તે કરિહિ’તિ.

૪૨૭.

‘‘એવં ભણિતો ભણતિ, ‘યદિ મે અત્તા સક્કોતિ અલં મય્હં;

ઇસિદાસિયા ન સહ વચ્છં, એકઘરેહં સહ વત્થું’.

૪૨૮.

‘‘વિસ્સજ્જિતો ગતો સો, અહમ્પિ એકાકિની વિચિન્તેમિ;

‘આપુચ્છિતૂન ગચ્છં, મરિતુયે [મરિતાયે (સી.), મરિતું (સ્યા.)] વા પબ્બજિસ્સં વા’.

૪૨૯.

‘‘અથ અય્યા જિનદત્તા, આગચ્છી ગોચરાય ચરમાના;

તાતકુલં વિનયધરી, બહુસ્સુતા સીલસમ્પન્ના.

૪૩૦.

‘‘તં દિસ્વાન અમ્હાકં, ઉટ્ઠાયાસનં તસ્સા પઞ્ઞાપયિં;

નિસિન્નાય ચ પાદે, વન્દિત્વા ભોજનમદાસિં.

૪૩૧.

‘‘અન્નેન ચ પાનેન ચ, ખજ્જેન ચ યઞ્ચ તત્થ સન્નિહિતં;

સન્તપ્પયિત્વા અવચં, ‘અય્યે ઇચ્છામિ પબ્બજિતું’.

૪૩૨.

‘‘અથ મં ભણતી તાતો, ‘ઇધેવ પુત્તક [પુત્તિકે (સ્યા. ક.)] ચરાહિ ત્વં ધમ્મં;

અન્નેન ચ પાનેન ચ, તપ્પય સમણે દ્વિજાતી ચ’.

૪૩૩.

‘‘અથહં ભણામિ તાતં, રોદન્તી અઞ્જલિં પણામેત્વા;

‘પાપઞ્હિ મયા પકતં, કમ્મં તં નિજ્જરેસ્સામિ’.

૪૩૪.

‘‘અથ મં ભણતી તાતો, ‘પાપુણ બોધિઞ્ચ અગ્ગધમ્મઞ્ચ;

નિબ્બાનઞ્ચ લભસ્સુ, યં સચ્છિકરી દ્વિપદસેટ્ઠો’.

૪૩૫.

‘‘માતાપિતૂ અભિવાદયિત્વા, સબ્બઞ્ચ ઞાતિગણવગ્ગં;

સત્તાહં પબ્બજિતા, તિસ્સો વિજ્જા અફસ્સયિં.

૪૩૬.

‘‘જાનામિ અત્તનો સત્ત, જાતિયો યસ્સયં ફલવિપાકો;

તં તવ આચિક્ખિસ્સં, તં એકમના નિસામેહિ.

૪૩૭.

‘‘નગરમ્હિ એરકચ્છે [એરકકચ્છે (સ્યા. ક.)], સુવણ્ણકારો અહં પહૂતધનો;

યોબ્બનમદેન મત્તો સો, પરદારં અસેવિહં.

૪૩૮.

‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, નિરયમ્હિ અપચ્ચિસં ચિરં;

પક્કો તતો ચ ઉટ્ઠહિત્વા, મક્કટિયા કુચ્છિમોક્કમિં.

૪૩૯.

‘‘સત્તાહજાતકં મં, મહાકપિ યૂથપો નિલ્લચ્છેસિ;

તસ્સેતં કમ્મફલં, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

૪૪૦.

‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, કાલં કરિત્વા સિન્ધવારઞ્ઞે;

કાણાય ચ ખઞ્જાય ચ, એળકિયા કુચ્છિમોક્કમિં.

૪૪૧.

‘‘દ્વાદસ વસ્સાનિ અહં, નિલ્લચ્છિતો દારકે પરિવહિત્વા;

કિમિનાવટ્ટો અકલ્લો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

૪૪૨.

‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, ગોવાણિજકસ્સ ગાવિયા જાતો;

વચ્છો લાખાતમ્બો, નિલ્લચ્છિતો દ્વાદસે માસે.

૪૪૩.

‘‘વોઢૂન [તે પુન (સ્યા. ક.), વોધુન (ક. અટ્ઠ.)] નઙ્ગલમહં, સકટઞ્ચ ધારયામિ;

અન્ધોવટ્ટો અકલ્લો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

૪૪૪.

‘‘સોહં તતો ચવિત્વા, વીથિયા દાસિયા ઘરે જાતો;

નેવ મહિલા ન પુરિસો, યથાપિ ગન્ત્વાન પરદારં.

૪૪૫.

‘‘તિંસતિવસ્સમ્હિ મતો, સાકટિકકુલમ્હિ દારિકા જાતા;

કપણમ્હિ અપ્પભોગે, ધનિક [અણિક (અટ્ઠ.), તંસંવણ્ણનાયમ્પિ અત્થયુત્તિ ગવેસિતબ્બા] પુરિસપાતબહુલમ્હિ.

૪૪૬.

‘‘તં મં તતો સત્થવાહો, ઉસ્સન્નાય વિપુલાય વડ્ઢિયા;

ઓકડ્ઢતિ વિલપન્તિં, અચ્છિન્દિત્વા કુલઘરસ્મા.

૪૪૭.

‘‘અથ સોળસમે વસ્સે, દિસ્વા મં પત્તયોબ્બનં કઞ્ઞં;

ઓરુન્ધતસ્સ પુત્તો, ગિરિદાસો નામ નામેન.

૪૪૮.

‘‘તસ્સપિ અઞ્ઞા ભરિયા, સીલવતી ગુણવતી યસવતી ચ;

અનુરત્તા [અનુવત્તા (ક.)] ભત્તારં, તસ્સાહં [તસ્સ તં (?)] વિદ્દેસનમકાસિં.

૪૪૯.

‘‘તસ્સેતં કમ્મફલં, યં મં અપકીરિતૂન ગચ્છન્તિ;

દાસીવ ઉપટ્ઠહન્તિં, તસ્સપિ અન્તો કતો મયા’’તિ.

… ઇસિદાસી થેરી….

ચત્તાલીસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

૧૬. મહાનિપાતો

૧. સુમેધાથેરીગાથા

૪૫૦.

મન્તાવતિયા નગરે, રઞ્ઞો કોઞ્ચસ્સ અગ્ગમહેસિયા;

ધીતા આસિં સુમેધા, પસાદિતા સાસનકરેહિ.

૪૫૧.

સીલવતી ચિત્તકથા, બહુસ્સુતા બુદ્ધસાસને વિનીતા;

માતાપિતરો ઉપગમ્મ, ભણતિ ‘‘ઉભયો નિસામેથ.

૪૫૨.

‘‘નિબ્બાનાભિરતાહં, અસસ્સતં ભવગતં યદિપિ દિબ્બં;

કિમઙ્ગં પન [કિમઙ્ગ પન (સી. સ્યા.), કિં પન (?)] તુચ્છા કામા, અપ્પસ્સાદા બહુવિઘાતા.

૪૫૩.

‘‘કામા કટુકા આસીવિસૂપમા, યેસુ મુચ્છિતા બાલા;

તે દીઘરત્તં નિરયે, સમપ્પિતા હઞ્ઞન્તે દુક્ખિતા [હઞ્ઞરે દુખિતા (?)].

૪૫૪.

‘‘સોચન્તિ પાપકમ્મા, વિનિપાતે પાપવદ્ધિનો સદા;

કાયેન ચ વાચાય ચ, મનસા ચ અસંવુતા બાલા.

૪૫૫.

‘‘બાલા તે દુપ્પઞ્ઞા, અચેતના દુક્ખસમુદયોરુદ્ધા;

દેસન્તે અજાનન્તા, ન બુજ્ઝરે અરિયસચ્ચાનિ.

૪૫૬.

‘‘સચ્ચાનિ અમ્મ બુદ્ધવરદેસિતાનિ, તે બહુતરા અજાનન્તા યે;

અભિનન્દન્તિ ભવગતં, પિહેન્તિ દેવેસુ ઉપપત્તિં.

૪૫૭.

‘‘દેવેસુપિ ઉપપત્તિ, અસસ્સતા ભવગતે અનિચ્ચમ્હિ;

ન ચ સન્તસન્તિ બાલા, પુનપ્પુનં જાયિતબ્બસ્સ.

૪૫૮.

‘‘ચત્તારો વિનિપાતા, દુવે [દ્વે (સબ્બત્થ)] ચ ગતિયો કથઞ્ચિ લબ્ભન્તિ;

ન ચ વિનિપાતગતાનં, પબ્બજ્જા અત્થિ નિરયેસુ.

૪૫૯.

‘‘અનુજાનાથ મં ઉભયો, પબ્બજિતું દસબલસ્સ પાવચને;

અપ્પોસ્સુક્કા ઘટિસ્સં, જાતિમરણપ્પહાનાય.

૪૬૦.

‘‘કિં ભવગતે [ભવગતેન (સ્યા.)] અભિનન્દિતેન, કાયકલિના અસારેન;

ભવતણ્હાય નિરોધા, અનુજાનાથ પબ્બજિસ્સામિ.

૪૬૧.

‘‘બુદ્ધાનં ઉપ્પાદો વિવજ્જિતો, અક્ખણો ખણો લદ્ધો;

સીલાનિ બ્રહ્મચરિયં, યાવજીવં ન દૂસેય્યં’’.

૪૬૨.

એવં ભણતિ સુમેધા, માતાપિતરો ‘‘ન તાવ આહારં;

આહરિસ્સં [આહરિયામિ (સી.), આહારિસં (?)] ગહટ્ઠા, મરણવસં ગતાવ હેસ્સામિ’’.

૪૬૩.

માતા દુક્ખિતા રોદતિ પિતા ચ, અસ્સા સબ્બસો સમભિહતો;

ઘટેન્તિ સઞ્ઞાપેતું, પાસાદતલે છમાપતિતં.

૪૬૪.

‘‘ઉટ્ઠેહિ પુત્તક કિં સોચિતેન, દિન્નાસિ વારણવતિમ્હિ;

રાજા અનીકરત્તો [અણીકદત્તો (સી. સ્યા.)], અભિરૂપો તસ્સ ત્વં દિન્ના.

૪૬૫.

‘‘અગ્ગમહેસી ભવિસ્સસિ, અનિકરત્તસ્સ રાજિનો ભરિયા;

સીલાનિ બ્રહ્મચરિયં, પબ્બજ્જા દુક્કરા પુત્તક.

૪૬૬.

‘‘રજ્જે આણાધનમિસ્સરિયં, ભોગા સુખા દહરિકાસિ;

ભુઞ્જાહિ કામભોગે, વારેય્યં હોતુ તે પુત્ત’’.

૪૬૭.

અથ ને ભણતિ સુમેધા, ‘‘મા એદિસિકાનિ ભવગતમસારં;

પબ્બજ્જા વા હોહિતિ, મરણં વા મે ન ચેવ વારેય્યં.

૪૬૮.

‘‘કિમિવ પૂતિકાયમસુચિં, સવનગન્ધં ભયાનકં કુણપં;

અભિસંવિસેય્યં ભસ્તં, અસકિં પગ્ઘરિતં અસુચિપુણ્ણં.

૪૬૯.

‘‘કિમિવ તાહં જાનન્તી, વિકુલકં મંસસોણિતુપલિત્તં;

કિમિકુલાલયં સકુણભત્તં, કળેવરં કિસ્સ દિય્યતિ.

૪૭૦.

‘‘નિબ્બુય્હતિ સુસાનં, અચિરં કાયો અપેતવિઞ્ઞાણો;

છુદ્ધો [છડ્ડિતો (સ્યા.), છુટ્ઠો (ક.)] કળિઙ્ગરં વિય, જિગુચ્છમાનેહિ ઞાતીહિ.

૪૭૧.

‘‘છુદ્ધૂન [છડ્ડૂન (સ્યા.), છુટ્ઠૂન (ક.)] નં સુસાને, પરભત્તં ન્હાયન્તિ [ન્હાયરે (?)] જિગુચ્છન્તા;

નિયકા માતાપિતરો, કિં પન સાધારણા જનતા.

૪૭૨.

‘‘અજ્ઝોસિતા અસારે, કળેવરે અટ્ઠિન્હારુસઙ્ઘાતે;

ખેળસ્સુચ્ચારસ્સવ, પરિપુણ્ણે [ખેળસ્સુચ્ચારપસ્સવપરિપુણ્ણે (સી.)] પૂતિકાયમ્હિ.

૪૭૩.

‘‘યો નં વિનિબ્ભુજિત્વા, અબ્ભન્તરમસ્સ બાહિરં કયિરા;

ગન્ધસ્સ અસહમાના, સકાપિ માતા જિગુચ્છેય્ય.

૪૭૪.

‘‘ખન્ધધાતુઆયતનં, સઙ્ખતં જાતિમૂલકં દુક્ખં;

યોનિસો અનુવિચિનન્તી, વારેય્યં કિસ્સ ઇચ્છેય્યં.

૪૭૫.

‘‘દિવસે દિવસે તિસત્તિ, સતાનિ નવનવા પતેય્યું કાયમ્હિ;

વસ્સસતમ્પિ ચ ઘાતો, સેય્યો દુક્ખસ્સ ચેવં ખયો.

૪૭૬.

‘‘અજ્ઝુપગચ્છે ઘાતં, યો વિઞ્ઞાયેવં સત્થુનો વચનં;

‘દીઘો તેસં [વો (ક.)] સંસારો, પુનપ્પુનં હઞ્ઞમાનાનં’.

૪૭૭.

‘‘દેવેસુ મનુસ્સેસુ ચ, તિરચ્છાનયોનિયા અસુરકાયે;

પેતેસુ ચ નિરયેસુ ચ, અપરિમિતા દિસ્સરે ઘાતા.

૪૭૮.

‘‘ઘાતા નિરયેસુ બહૂ, વિનિપાતગતસ્સ પીળિયમાનસ્સ [કિલિસ્સમાનસ્સ (સ્યા. ક.)];

દેવેસુપિ અત્તાણં, નિબ્બાનસુખા પરં નત્થિ.

૪૭૯.

‘‘પત્તા તે નિબ્બાનં, યે યુત્તા દસબલસ્સ પાવચને;

અપ્પોસ્સુક્કા ઘટેન્તિ, જાતિમરણપ્પહાનાય.

૪૮૦.

‘‘અજ્જેવ તાતભિનિક્ખમિસ્સં, ભોગેહિ કિં અસારેહિ;

નિબ્બિન્ના મે કામા, વન્તસમા તાલવત્થુકતા’’.

૪૮૧.

સા ચેવં ભણતિ પિતરમનીકરત્તો ચ યસ્સ સા દિન્ના;

ઉપયાસિ વારણવતે, વારેય્યમુપટ્ઠિતે કાલે.

૪૮૨.

અથ અસિતનિચિતમુદુકે, કેસે ખગ્ગેન છિન્દિય સુમેધા;

પાસાદં પિદહિત્વા [પિધેત્વા (સી. સ્યા.), પિધિત્વા (ક.)], પઠમજ્ઝાનં સમાપજ્જિ.

૪૮૩.

સા ચ તહિં સમાપન્ના, અનીકરત્તો ચ આગતો નગરં;

પાસાદે ચ [પાસાદેવ (સી. સ્યા.)] સુમેધા, અનિચ્ચસઞ્ઞં [અનિચ્ચસઞ્ઞા (સબ્બત્થ)] સુભાવેતિ.

૪૮૪.

સા ચ મનસિ કરોતિ, અનીકરત્તો ચ આરુહી તુરિતં;

મણિકનકભૂસિતઙ્ગો, કતઞ્જલી યાચતિ સુમેધં.

૪૮૫.

‘‘રજ્જે આણાધનમિસ્સરિયં, ભોગા સુખા દહરિકાસિ;

ભુઞ્જાહિ કામભોગે, કામસુખા દુલ્લભા લોકે.

૪૮૬.

‘‘નિસ્સટ્ઠં તે રજ્જં, ભોગે ભુઞ્જસ્સુ દેહિ દાનાનિ;

મા દુમ્મના અહોસિ, માતાપિતરો તે દુક્ખિતા’’ [માતાપિતરો ચ તે દુખિતા (?)].

૪૮૭.

તં તં ભણતિ સુમેધા, કામેહિ અનત્થિકા વિગતમોહા;

‘‘મા કામે અભિનન્દિ, કામેસ્વાદીનવં પસ્સ.

૪૮૮.

‘‘ચાતુદ્દીપો રાજા મન્ધાતા, આસિ કામભોગિન મગ્ગો;

અતિત્તો કાલઙ્કતો, ન ચસ્સ પરિપૂરિતા ઇચ્છા.

૪૮૯.

‘‘સત્ત રતનાનિ વસ્સેય્ય, વુટ્ઠિમા દસદિસા સમન્તેન;

ન ચત્થિ તિત્તિ કામાનં, અતિત્તાવ મરન્તિ નરા.

૪૯૦.

‘‘અસિસૂનૂપમા કામા, કામા સપ્પસિરોપમા;

ઉક્કોપમા અનુદહન્તિ, અટ્ઠિકઙ્કલ [કઙ્ખલ (સી.)] સન્નિભા.

૪૯૧.

‘‘અનિચ્ચા અદ્ધુવા કામા, બહુદુક્ખા મહાવિસા;

અયોગુળોવ સન્તત્તો, અઘમૂલા દુખપ્ફલા.

૪૯૨.

‘‘રુક્ખપ્ફલૂપમા કામા, મંસપેસૂપમા દુખા;

સુપિનોપમા વઞ્ચનિયા, કામા યાચિતકૂપમા.

૪૯૩.

‘‘સત્તિસૂલૂપમા કામા, રોગો ગણ્ડો અઘં નિઘં;

અઙ્ગારકાસુસદિસા, અઘમૂલં ભયં વધો.

૪૯૪.

‘‘એવં બહુદુક્ખા કામા, અક્ખાતા અન્તરાયિકા;

ગચ્છથ ન મે ભગવતે, વિસ્સાસો અત્થિ અત્તનો.

૪૯૫.

‘‘કિં મમ પરો કરિસ્સતિ, અત્તનો સીસમ્હિ ડય્હમાનમ્હિ;

અનુબન્ધે જરામરણે, તસ્સ ઘાતાય ઘટિતબ્બં’’.

૪૯૬.

દ્વારં અપાપુરિત્વાનહં [અવાપુરિત્વાહં (સી.)], માતાપિતરો અનીકરત્તઞ્ચ;

દિસ્વાન છમં નિસિન્ને, રોદન્તે ઇદમવોચં.

૪૯૭.

‘‘દીઘો બાલાનં સંસારો, પુનપ્પુનઞ્ચ રોદતં;

અનમતગ્ગે પિતુ મરણે, ભાતુ વધે અત્તનો ચ વધે.

૪૯૮.

‘‘અસ્સુ થઞ્ઞં રુધિરં, સંસારં અનમતગ્ગતો સરથ;

સત્તાનં સંસરતં, સરાહિ અટ્ઠીનઞ્ચ સન્નિચયં.

૪૯૯.

‘‘સર ચતુરોદધી [સરસ્સુ ચતુરો ઉદધી (?)], ઉપનીતે અસ્સુથઞ્ઞરુધિરમ્હિ;

સર એકકપ્પમટ્ઠીનં, સઞ્ચયં વિપુલેન સમં.

૫૦૦.

‘‘અનમતગ્ગે સંસરતો, મહિં [મહામહિં (?)] જમ્બુદીપમુપનીતં;

કોલટ્ઠિમત્તગુળિકા, માતા માતુસ્વેવ નપ્પહોન્તિ.

૫૦૧.

‘‘તિણકટ્ઠસાખાપલાસં [સર તિણકટ્ઠસાખાપલાસં (સી.)], ઉપનીતં અનમતગ્ગતો સર;

ચતુરઙ્ગુલિકા ઘટિકા, પિતુપિતુસ્વેવ નપ્પહોન્તિ.

૫૦૨.

‘‘સર કાણકચ્છપં પુબ્બસમુદ્દે, અપરતો ચ યુગછિદ્દં;

સિરં [સર (સી.)] તસ્સ ચ પટિમુક્કં, મનુસ્સલાભમ્હિ ઓપમ્મં.

૫૦૩.

‘‘સર રૂપં ફેણપિણ્ડોપમસ્સ, કાયકલિનો અસારસ્સ;

ખન્ધે પસ્સ અનિચ્ચે, સરાહિ નિરયે બહુવિઘાતે.

૫૦૪.

‘‘સર કટસિં વડ્ઢેન્તે, પુનપ્પુનં તાસુ તાસુ જાતીસુ;

સર કુમ્ભીલભયાનિ ચ, સરાહિ ચત્તારિ સચ્ચાનિ.

૫૦૫.

‘‘અમતમ્હિ વિજ્જમાને, કિં તવ પઞ્ચકટુકેન પીતેન;

સબ્બા હિ કામરતિયો, કટુકતરા પઞ્ચકટુકેન.

૫૦૬.

‘‘અમતમ્હિ વિજ્જમાને, કિં તવ કામેહિ યે પરિળાહા [સપરિળાહા (સી. અટ્ઠ.)];

સબ્બા હિ કામરતિયો, જલિતા કુથિતા કમ્પિતા સન્તાપિતા.

૫૦૭.

‘‘અસપત્તમ્હિ સમાને, કિં તવ કામેહિ યે બહુસપત્તા;

રાજગ્ગિચોરઉદકપ્પિયેહિ, સાધારણા કામા બહુસપત્તા.

૫૦૮.

‘‘મોક્ખમ્હિ વિજ્જમાને, કિં તવ કામેહિ યેસુ વધબન્ધો;

કામેસુ હિ અસકામા, વધબન્ધદુખાનિ અનુભોન્તિ.

૫૦૯.

‘‘આદીપિતા તિણુક્કા, ગણ્હન્તં દહન્તિ નેવ મુઞ્ચન્તં;

ઉક્કોપમા હિ કામા, દહન્તિ યે તે ન મુઞ્ચન્તિ.

૫૧૦.

‘‘મા અપ્પકસ્સ હેતુ, કામસુખસ્સ વિપુલં જહી સુખં;

મા પુથુલોમોવ બળિસં, ગિલિત્વા પચ્છા વિહઞ્ઞસિ.

૫૧૧.

‘‘કામં કામેસુ દમસ્સુ, તાવ સુનખોવ સઙ્ખલાબદ્ધો;

કાહિન્તિ ખુ તં કામા, છાતા સુનખંવ ચણ્ડાલા.

૫૧૨.

‘‘અપરિમિતઞ્ચ દુક્ખં, બહૂનિ ચ ચિત્તદોમનસ્સાનિ;

અનુભોહિસિ કામયુત્તો, પટિનિસ્સજ [પટિનિસ્સર (સી.)] અદ્ધુવે કામે.

૫૧૩.

‘‘અજરમ્હિ વિજ્જમાને, કિં તવ કામેહિ [યેસુ જરાય ચ; મરણબ્યાધિહિ ગહિતા (?)] યેસુ જરા;

મરણબ્યાધિગહિતા [યેસુ જરાય ચ; મરણબ્યાધિહિ ગહિતા (?)], સબ્બા સબ્બત્થ જાતિયો.

૫૧૪.

‘‘ઇદમજરમિદમમરં [ઇદં અજરં ઇદં અમરં (?)], ઇદમજરામરં પદમસોકં;

અસપત્તમસમ્બાધં, અખલિતમભયં નિરુપતાપં.

૫૧૫.

‘‘અધિગતમિદં બહૂહિ, અમતં અજ્જાપિ ચ લભનીયમિદં;

યો યોનિસો પયુઞ્જતિ, ન ચ સક્કા અઘટમાનેન’’.

૫૧૬.

એવં ભણતિ સુમેધા, સઙ્ખારગતે રતિં અલભમાના;

અનુનેન્તી અનિકરત્તં, કેસે ચ છમં ખિપિ સુમેધા.

૫૧૭.

ઉટ્ઠાય અનિકરત્તો, પઞ્જલિકો યાચિતસ્સા પિતરં સો;

‘‘વિસ્સજ્જેથ સુમેધં, પબ્બજિતું વિમોક્ખસચ્ચદસ્સા’’.

૫૧૮.

વિસ્સજ્જિતા માતાપિતૂહિ, પબ્બજિ સોકભયભીતા;

છ અભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, અગ્ગફલં સિક્ખમાનાય.

૫૧૯.

અચ્છરિયમબ્ભુતં તં, નિબ્બાનં આસિ રાજકઞ્ઞાય;

પુબ્બેનિવાસચરિતં, યથા બ્યાકરિ પચ્છિમે કાલે.

૫૨૦.

‘‘ભગવતિ કોણાગમને, સઙ્ઘારામમ્હિ નવનિવેસમ્હિ;

સખિયો તિસ્સો જનિયો, વિહારદાનં અદાસિમ્હ.

૫૨૧.

‘‘દસક્ખત્તું સતક્ખત્તું, દસસતક્ખત્તું સતાનિ ચ સતક્ખત્તું;

દેવેસુ ઉપ્પજ્જિમ્હ, કો પન વાદો મનુસ્સેસુ.

૫૨૨.

‘‘દેવેસુ મહિદ્ધિકા અહુમ્હ, માનુસકમ્હિ કો પન વાદો;

સત્તરતનસ્સ મહેસી, ઇત્થિરતનં અહં આસિં.

૫૨૩.

‘‘સો હેતુ સો પભવો, તં મૂલં સાવ સાસને ખન્તી;

તં પઠમસમોધાનં, તં ધમ્મરતાય નિબ્બાનં’’.

૫૨૪.

એવં કરોન્તિ યે સદ્દહન્તિ, વચનં અનોમપઞ્ઞસ્સ;

નિબ્બિન્દન્તિ ભવગતે, નિબ્બિન્દિત્વા વિરજ્જન્તીતિ.

ઇત્થં સુદં સુમેધા થેરી ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.

મહાનિપાતો નિટ્ઠિતો.

સમત્તા થેરીગાથાયો.

ગાથાસતાનિ ચત્તારિ, અસીતિ પુન ચુદ્દસ [ગાથાસઙ્ખ્યા ઇધ અનુક્કમણિકગણનાવસેન પાકટા];

થેરિયેકુત્તરસતા [થેરીયેકુત્તરછસતા (?) તિંસમત્તાપિ પઞ્ચસતમત્તાપિ થેરિયો એકતો આગતા મનસિકાતબ્બા], સબ્બા તા આસવક્ખયાતિ.

થેરીગાથાપાળિ નિટ્ઠિતા.