📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
ખુદ્દકનિકાયે
થેરાપદાનપાળિ
(પઠમો ભાગો)
૧. બુદ્ધવગ્ગો
૧. બુદ્ધઅપદાનં
તથાગતં ¶ ¶ ¶ જેતવને વસન્તં, અપુચ્છિ વેદેહમુની નતઙ્ગો;
‘‘સબ્બઞ્ઞુબુદ્ધા કિર નામ હોન્તિ, ભવન્તિ તે હેતુભિ કેહિ વીર’’.
તદાહ સબ્બઞ્ઞુવરો મહેસી, આનન્દભદ્દં મધુરસ્સરેન;
‘‘યે પુબ્બબુદ્ધેસુ [સબ્બબુદ્ધેસુ (સ્યા.)] કતાધિકારા, અલદ્ધમોક્ખા જિનસાસનેસુ.
‘‘તેનેવ સમ્બોધિમુખેન ધીરા, અજ્ઝાસયેનાપિ મહાબલેન;
પઞ્ઞાય તેજેન સુતિક્ખપઞ્ઞા, સબ્બઞ્ઞુભાવં અનુપાપુણન્તિ.
‘‘અહમ્પિ ¶ ¶ પુબ્બબુદ્ધેસુ, બુદ્ધત્તમભિપત્થયિં,
મનસાયેવ હુત્વાન, ધમ્મરાજા અસઙ્ખિયા.
‘‘અથ ¶ ¶ બુદ્ધાપદાનાનિ, સુણાથ સુદ્ધમાનસા;
તિંસપારમિસમ્પુણ્ણા, ધમ્મરાજા અસઙ્ખિયા.
‘‘સમ્બોધિં બુદ્ધસેટ્ઠાનં, સસઙ્ઘે લોકનાયકે;
દસઙ્ગુલી નમસ્સિત્વા, સિરસા અભિવાદયિં [અભિવાદયે (સ્યા.)].
‘‘યાવતા બુદ્ધખેત્તેસુ, રતના વિજ્જન્તિસઙ્ખિયા;
આકાસટ્ઠા ચ ભૂમટ્ઠા [ભુમ્મટ્ઠા (સી. સ્યા.)], મનસા સબ્બમાહરિં.
‘‘તત્થ રૂપિયભૂમિયં, પાસાદં માપયિં અહં;
નેકભુમ્મં રતનમયં, ઉબ્બિદ્ધં નભમુગ્ગતં.
‘‘વિચિત્તથમ્ભં સુકતં, સુવિભત્તં મહારહં;
કનકમયસઙ્ઘાટં, કોન્તચ્છત્તેહિ મણ્ડિતં.
‘‘પઠમા વેળુરિયા ભૂમિ, વિમલબ્ભસમા સુભા;
નળિનજલજાકિણ્ણા, વરકઞ્ચનભૂમિયા.
‘‘પવાળંસા પવાળવણ્ણા, કાચિ લોહિતકા સુભા;
ઇન્દગોપકવણ્ણાભા, ભૂમિ ઓભાસતી દિસા.
‘‘સુવિભત્તા ઘરમુખા, નિય્યૂહા સીહપઞ્જરા;
ચતુરો વેદિકા જાલા, ગન્ધાવેળા મનોરમા.
‘‘નીલા પીતા લોહિતકા, ઓદાતા સુદ્ધકાળકા;
કૂટાગારવરૂપેતા, સત્તરતનભૂસિતા.
‘‘ઓલોકમયા ¶ પદુમા, વાળવિહઙ્ગસોભિતા;
નક્ખત્તતારકાકિણ્ણા, ચન્દસૂરેહિ [ચન્દસુરિયેહિ (સી. સ્યા.)] મણ્ડિતા.
‘‘હેમજાલેન ¶ સઞ્છન્ના, સોણ્ણકિઙ્કિણિકાયુતા;
વાતવેગેન કૂજન્તિ, સોણ્ણમાલા મનોરમા.
‘‘મઞ્જેટ્ઠકં લોહિતકં, પીતકં હરિપિઞ્જરં;
નાનારઙ્ગેહિ સમ્પીતં [સંચિત્તં (સ્યા.)], ઉસ્સિતદ્ધજમાલિની [માલિનિં (સી.)].
‘‘ન નં [નાના (સી. સ્યા.)] બહૂનેકસતા, ફલિકા રજતામયા;
મણિમયા લોહિતઙ્ગા, મસારગલ્લમયા તથા;
નાનાસયનવિચિત્તા, સણ્હકાસિકસન્થતા.
‘‘કમ્પલા ¶ ¶ દુકૂલા ચીના, પટ્ટુણ્ણા પણ્ડુપાવુરા;
વિવિધત્થરણં સબ્બં, મનસા પઞ્ઞપેસહં.
‘‘તાસુ તાસ્વેવ ભૂમીસુ, રતનકૂટલઙ્કતં;
મણિવેરોચના ઉક્કા, ધારયન્તા સુતિટ્ઠરે.
‘‘સોભન્તિ એસિકા થમ્ભા, સુભા કઞ્ચનતોરણા;
જમ્બોનદા સારમયા, અથો રજતમયાપિ ચ.
‘‘નેકા સન્ધી સુવિભત્તા, કવાટગ્ગળચિત્તિતા;
ઉભતો પુણ્ણઘટાનેકા, પદુમુપ્પલસંયુતા.
‘‘અતીતે સબ્બબુદ્ધે ચ, સસઙ્ઘે લોકનાયકે;
પકતિવણ્ણરૂપેન, નિમ્મિનિત્વા સસાવકે.
‘‘તેન દ્વારેન પવિસિત્વા, સબ્બે બુદ્ધા સસાવકા;
સબ્બસોણ્ણમયે પીઠે, નિસિન્ના અરિયમણ્ડલા.
‘‘યે ચ એતરહિ અત્થિ, બુદ્ધા લોકે અનુત્તરા;
અતીતે ¶ વત્તમાના ચ, ભવનં સબ્બે સમાહરિં.
‘‘પચ્ચેકબુદ્ધેનેકસતે, સયમ્ભૂ અપરાજિતે;
અતીતે વત્તમાને ચ, ભવનં સબ્બે સમાહરિં.
‘‘કપ્પરુક્ખા બહૂ અત્થિ, યે દિબ્બા યે ચ માનુસા;
સબ્બં દુસ્સં સમાહન્તા, અચ્છાદેમિ તિચીવરં.
‘‘ખજ્જં ભોજ્જં સાયનીયં, સમ્પન્નં પાનભોજનં;
મણિમયે સુભે પત્તે, સંપૂરેત્વા અદાસહં.
‘‘દિબ્બવત્થસમા હુત્વા, મટ્ઠા [મટ્ટા (સી.)] ચીવરસંયુતા;
મધુરા સક્ખરા ચેવ, તેલા ચ મધુફાણિતા.
‘‘તપ્પિતા પરમન્નેન, સબ્બે તે અરિયમણ્ડલા;
રતનગબ્ભં ¶ પવિસિત્વા, કેસરીવ ગુહાસયા.
‘‘મહારહમ્હિ સયને, સીહસેય્યમકપ્પયું;
સમ્પજાના સમુટ્ઠાય, સયને [સેય્યે (સ્યા.)] પલ્લઙ્કમાભુજું.
‘‘ગોચરં ¶ સબ્બબુદ્ધાનં, ઝાનરતિસમપ્પિતા;
અઞ્ઞે ધમ્માનિ દેસેન્તિ, અઞ્ઞે કીળન્તિ ઇદ્ધિયા.
‘‘અઞ્ઞે ¶ અભિઞ્ઞા અપ્પેન્તિ, અભિઞ્ઞા વસિભાવિતા;
વિકુબ્બના વિકુબ્બન્તિ, અઞ્ઞેનેકસહસ્સિયો.
‘‘બુદ્ધાપિ બુદ્ધે પુચ્છન્તિ, વિસયં સબ્બઞ્ઞુમાલયં;
ગમ્ભીરં નિપુણં ઠાનં, પઞ્ઞાય વિનિબુજ્ઝરે.
‘‘સાવકા બુદ્ધે પુચ્છન્તિ, બુદ્ધા પુચ્છન્તિ સાવકે;
અઞ્ઞમઞ્ઞઞ્ચ ¶ પુચ્છિત્વા [પુચ્છન્તિ (સી. સ્યા.)], અઞ્ઞોઞ્ઞં બ્યાકરોન્તિ તે.
‘‘બુદ્ધા પચ્ચેકબુદ્ધા ચ, સાવકા પરિચારકા;
એવં સકાય રતિયા, પાસાદેભિરમન્તિ તે.
‘‘છત્તા તિટ્ઠન્તુ રતના, કઞ્ચનાવેળપન્તિકા;
મુત્તાજાલપરિક્ખિત્તા, સબ્બે ધારેન્તુ [ધારેન્તિ (ક.)] મત્થકે.
‘‘ભવન્તુ ચેળવિતાના, સોણ્ણતારકચિત્તિતા;
વિચિત્તમલ્યવિતતા, સબ્બે ધારેન્તુ મત્થકે.
‘‘વિતતા મલ્યદામેહિ, ગન્ધદામેહિ સોભિતા;
દુસ્સદામપરિકિણ્ણા, રતનદામભૂસિતા.
‘‘પુપ્ફાભિકિણ્ણા સુચિત્તા, સુરભિગન્ધભૂસિતા;
ગન્ધપઞ્ચઙ્ગુલિકતા [ગન્ધપઞ્ચઙ્ગુલં કતા (અટ્ઠ.)], હેમચ્છદનછાદિતા.
‘‘ચતુદ્દિસા પોક્ખરઞ્ઞો, પદુમુપ્પલસન્થતા;
સોવણ્ણરૂપા ખાયન્તુ, પદ્મંરેણુરજુગ્ગતા.
‘‘પુપ્ફન્તુ પાદપા સબ્બે, પાસાદસ્સ સમન્તતો;
સયઞ્ચ પુપ્ફા મુઞ્ચિત્વા, ગન્ત્વા ભવનમોકિરું.
‘‘સિખિનો તત્થ નચ્ચન્તુ, દિબ્બહંસા પકૂજરે;
કરવીકા ચ ગાયન્તુ, દિજસઙ્ઘા સમન્તતો.
‘‘ભેરિયો સબ્બા વજ્જન્તુ, વીણા સબ્બા રસન્તુ [રવન્તુ (સી. સ્યા.)] તા;
સબ્બા સઙ્ગીતિ વત્તન્તુ, પાસાદસ્સ સમન્તતો.
‘‘યાવતા ¶ ¶ ¶ બુદ્ધખેત્તમ્હિ, ચક્કવાળે તતો પરે;
મહન્તા જોતિસમ્પન્ના, અચ્છિન્ના રતનામયા.
‘‘તિટ્ઠન્તુ સોણ્ણપલ્લઙ્કા, દીપરુક્ખા જલન્તુ તે;
ભવન્તુ એકપજ્જોતા, દસસહસ્સિપરમ્પરા.
‘‘ગણિકા લાસિકા ચેવ, નચ્ચન્તુ અચ્છરાગણા;
નાનારઙ્ગા પદિસ્સન્તુ, પાસાદસ્સ સમન્તતો.
‘‘દુમગ્ગે ¶ પબ્બતગ્ગે વા, સિનેરુગિરિમુદ્ધનિ;
ઉસ્સાપેમિ ધજં સબ્બં, વિચિત્તં પઞ્ચવણ્ણિકં.
‘‘નરા નાગા ચ ગન્ધબ્બા, સબ્બે દેવા ઉપેન્તુ તે;
નમસ્સન્તા પઞ્જલિકા, પાસાદં પરિવારયું.
‘‘યં કિઞ્ચિ કુસલં કમ્મં, કત્તબ્બં કિરિયં મમ;
કાયેન વાચા મનસા, તિદસે સુકતં કતં.
‘‘યે સત્તા સઞ્ઞિનો અત્થિ, યે ચ સત્તા અસઞ્ઞિનો;
કતં પુઞ્ઞફલં મય્હં, સબ્બે ભાગી ભવન્તુ તે.
‘‘યેસં કતં સુવિદિતં, દિન્નં પુઞ્ઞફલં મયા;
યે ચ તત્થ [તસ્મિં (સી. ક.)] ન જાનન્તિ, દેવા ગન્ત્વા નિવેદયું.
‘‘સબ્બલોકમ્હિ [સબ્બે લોકમ્હિ (સ્યા. ક.)] યે સત્તા, જીવન્તાહારહેતુકા;
મનુઞ્ઞં ભોજનં સબ્બં [સબ્બે (સ્યા.)], લભન્તુ મમ ચેતસા.
‘‘મનસા દાનં મયા દિન્નં, મનસા પસાદમાવહિં;
પૂજિતા સબ્બસમ્બુદ્ધા, પચ્ચેકા જિનસાવકા.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘દુવે ભવે પજાનામિ, દેવત્તે અથ માનુસે;
અઞ્ઞં ગતિં ન જાનામિ, મનસા પત્થનાફલં.
‘‘દેવાનં અધિકો હોમિ, ભવામિ મનુજાધિપો;
રૂપલક્ખણસમ્પન્નો, પઞ્ઞાય અસમો ભવે.
‘‘ભોજનં વિવિધં સેટ્ઠં, રતનઞ્ચ અનપ્પકં;
વિવિધાનિ ચ વત્થાનિ, નભા [નભસા (સ્યા.)] ખિપ્પં ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા ¶ પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, દિબ્બા ભક્ખા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા ¶ પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, રતના સબ્બે ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા ¶ પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, સબ્બે ગન્ધા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં [યત્થ (સ્યા.), યઞ્ઞં (ક.)] હત્થં પસારેમિ, સબ્બે યાના ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, સબ્બે માલા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, અલઙ્કારા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા ¶ પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, સબ્બા કઞ્ઞા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, મધુસક્ખરા ઉપેન્તિ મં.
‘‘પથબ્યા પબ્બતે ચેવ, આકાસે ઉદકે વને;
યં યં હત્થં પસારેમિ, સબ્બે ખજ્જા ઉપેન્તિ મં.
‘‘અધને અદ્ધિક [અદ્ધિકે (સ્યા.)] જને, યાચકે ચ પથાવિનો;
દદામિહં [દદામિહ (સી.) દદામિ તં (સ્યા.)] દાનવરં, સમ્બોધિવરપત્તિયા.
‘‘નાદેન્તો પબ્બતં સેલં, ગજ્જેન્તો બહલં ગિરિં;
સદેવકં હાસયન્તો, બુદ્ધો લોકે ભવામહં.
‘‘દિસા દસવિધા લોકે, યાયતો નત્થિ અન્તકં;
તસ્મિઞ્ચ દિસાભાગમ્હિ, બુદ્ધખેત્તા અસઙ્ખિયા.
‘‘પભા પકિત્તિતા મય્હં, યમકા રંસિવાહના;
એત્થન્તરે રંસિજાલં, આલોકો વિપુલો ભવે.
‘‘એત્તકે ¶ લોકધાતુમ્હિ, સબ્બે પસ્સન્તુ મં જના;
સબ્બે મં અનુવત્તન્તુ, યાવ બ્રહ્મનિવેસનં [સબ્બેવ સુમના હોન્તુ, સબ્બે મં અનુવત્તરે (સી. સ્યા.)].
‘‘વિસિટ્ઠમધુનાદેન, અમતભેરિમાહનિં;
એત્થન્તરે જના સબ્બે, સુણન્તુ મધુરં ગિરં.
‘‘ધમ્મમેઘેન વસ્સન્તે, સબ્બે હોન્તુ અનાસવા;
યેત્થ પચ્છિમકા સત્તા, સોતાપન્ના ભવન્તુ તે.
‘‘દત્વા ¶ ¶ દાતબ્બકં દાનં, સીલં પૂરેત્વા અસેસતો;
નેક્ખમ્મપારમિં ગન્ત્વા, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
‘‘પણ્ડિતે ¶ પરિપુચ્છિત્વા, કત્વા વીરિયમુત્તમં;
ખન્તિયા પારમિં ગન્ત્વા, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
‘‘કત્વા દળ્હમધિટ્ઠાનં, સચ્ચપારમિ પૂરિય;
મેત્તાય પારમિં ગન્ત્વા, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
‘‘લાભાલાભે સુખે દુક્ખે, સમ્માને ચાવમાનને [સમ્માને ચ વિમાનને (ક.) સમ્માનને વિમાનને (સ્યા.)];
સબ્બત્થ સમકો હુત્વા, પત્તો સમ્બોધિમુત્તમં.
‘‘કોસજ્જં ભયતો દિસ્વા, વીરિયં ચાપિ ખેમતો;
આરદ્ધવીરિયા હોથ, એસા બુદ્ધાનુસાસની.
‘‘વિવાદં ભયતો દિસ્વા, અવિવાદઞ્ચ ખેમતો;
સમગ્ગા સખિલા હોથ, એસા બુદ્ધાનુસાસની.
‘‘પમાદં ભયતો દિસ્વા, અપ્પમાદઞ્ચ ખેમતો;
ભાવેથટ્ઠઙ્ગિકં મગ્ગં, એસા બુદ્ધાનુસાસની.
‘‘સમાગતા બહૂ બુદ્ધા, અરહન્તા [અરહન્તો (સ્યા.)] ચ સબ્બસો;
સમ્બુદ્ધે અરહન્તે ચ, વન્દમાના નમસ્સથ.
‘‘એવં અચિન્તિયા બુદ્ધા, બુદ્ધધમ્મા અચિન્તિયા;
અચિન્તિયે પસન્નાનં, વિપાકો હોતિ અચિન્તિયો’’’.
ઇત્થં સુદં ભગવા અત્તનો બુદ્ધચરિયં સમ્ભાવયમાનો બુદ્ધાપદાનિયં [બુદ્ધચરિયં (સી.) બુદ્ધચરિતં (સ્યા.)] નામ ધમ્મપરિયાયં અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધાપદાનં સમત્તં.
૨. પચ્ચેકબુદ્ધઅપદાનં
અથ ¶ ¶ પચ્ચેકબુદ્ધાપદાનં સુણાથ –
‘‘તથાગતં ¶ જેતવને વસન્તં, અપુચ્છિ વેદેહમુની નતઙ્ગો;
‘પચ્ચેકબુદ્ધા કિર નામ હોન્તિ, ભવન્તિ તે હેતુભિ કેહિ વીર’ [ધીર (સી.) ધીરા (સ્યા.)].
‘‘તદાહ ¶ સબ્બઞ્ઞુવરો મહેસી, આનન્દભદ્દં મધુરસ્સરેન;
‘યે પુબ્બબુદ્ધેસુ [સબ્બબુદ્ધેસુ (સ્યા. ક.)] કતાધિકારા, અલદ્ધમોક્ખા જિનસાસનેસુ.
‘‘‘તેનેવ સંવેગમુખેન ધીરા, વિનાપિ બુદ્ધેહિ સુતિક્ખપઞ્ઞા;
આરમ્મણેનાપિ પરિત્તકેન, પચ્ચેકબોધિં અનુપાપુણન્તિ.
‘‘‘સબ્બમ્હિ લોકમ્હિ મમં ઠપેત્વા, પચ્ચેકબુદ્ધેહિ સમોવ નત્થિ;
તેસં ઇમં વણ્ણપદેસમત્તં, વક્ખામહં સાધુ મહામુનીનં.
‘‘‘સયમેવ ¶ બુદ્ધાનં મહાઇસીનં, સાધૂનિ વાક્યાનિ મધૂવ [મધુંવ (સી.)] ખુદ્દં;
અનુત્તરં ભેસજં પત્થયન્તા, સુણાથ સબ્બેસુ પસન્નચિત્તા.
‘‘‘પચ્ચેકબુદ્ધાનં સમાગતાનં, પરમ્પરં બ્યાકરણાનિ યાનિ;
આદીનવો યઞ્ચ વિરાગવત્થું, યથા ચ બોધિં અનુપાપુણિંસુ.
‘‘‘સરાગવત્થૂસુ ¶ ¶ વિરાગસઞ્ઞી, રત્તમ્હિ લોકમ્હિ વિરત્તચિત્તા;
હિત્વા પપઞ્ચે જિતફન્દિતાનિ [વિદિય ફન્દિતાનિ (સી.) જિતબન્ધિતાનિ (ક.)], તથેવ બોધિં અનુપાપુણિંસુ.
‘‘‘સબ્બેસુ ભૂતેસુ નિધાય દણ્ડં, અવિહેઠયં અઞ્ઞતરમ્પિ તેસં;
મેત્તેન ચિત્તેન હિતાનુકમ્પી, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સબ્બેસુ ભૂતેસુ નિધાય દણ્ડં, અવિહેઠયં અઞ્ઞતરમ્પિ તેસં;
ન પુત્તમિચ્છેય્ય કુતો સહાયં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સંસગ્ગજાતસ્સ ¶ ભવન્તિ સ્નેહા, સ્નેહન્વયં દુક્ખમિદં પહોતિ;
આદીનવં સ્નેહજં પેક્ખમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘મિત્તે સુહજ્જે અનુકમ્પમાનો, હાપેતિ અત્થં પટિબદ્ધચિત્તો;
એતં ભયં સન્થવે પેક્ખમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘વંસો વિસાલોવ યથા વિસત્તો, પુત્તેસુ દારેસુ ચ યા અપેક્ખા;
વંસે કળીરોવ અસજ્જમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘મિગો અરઞ્ઞમ્હિ યથા અબદ્ધો, યેનિચ્છકં ગચ્છતિ ગોચરાય;
વિઞ્ઞૂ નરો સેરિતં પેક્ખમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘આમન્તના ¶ હોતિ સહાયમજ્ઝે, વાસે ચ [વાસે (સી. સ્યા.) સુત્તનિપાતેપિ ‘‘ચ‘‘કારો નત્થિ] ઠાને ગમને ચારિકાય;
અનભિજ્ઝિતં સેરિતં પેક્ખમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ખિડ્ડા ¶ રતી હોતિ સહાયમજ્ઝે, પુત્તેસુ પેમં વિપુલઞ્ચ હોતિ;
પિયવિપ્પયોગં ¶ વિજિગુચ્છમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ચાતુદ્દિસો ¶ અપ્પટિઘો ચ હોતિ, સન્તુસ્સમાનો ઇતરીતરેન;
પરિસ્સયાનં સહિતા અછમ્ભી, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘દુસ્સઙ્ગહા પબ્બજિતાપિ એકે, અથો ગહટ્ઠા ઘરમાવસન્તા;
અપ્પોસ્સુક્કો પરપુત્તેસુ હુત્વા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ઓરોપયિત્વા ગિહિબ્યઞ્જનાનિ, સઞ્છિન્નપત્તો યથા કોવિળારો;
છેત્વાન વીરો ગિહિબન્ધનાનિ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સચે લભેથ નિપકં સહાયં, સદ્ધિં ચરં સાધુવિહારિધીરં;
અભિભુય્ય સબ્બાનિ પરિસ્સયાનિ, ચરેય્ય તેનત્તમનો સતીમા.
‘‘‘નો ¶ ચે લભેથ નિપકં સહાયં, સદ્ધિં ચરં સાધુવિહારિધીરં;
રાજાવ રટ્ઠં વિજિતં પહાય, એકો ચરે માતઙ્ગરઞ્ઞેવ નાગો.
‘‘‘અદ્ધા ¶ પસંસામ સહાયસમ્પદં, સેટ્ઠા સમા સેવિતબ્બા સહાયા;
એતે અલદ્ધા અનવજ્જભોજી, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘દિસ્વા સુવણ્ણસ્સ પભસ્સરાનિ, કમ્મારપુત્તેન સુનિટ્ઠિતાનિ;
સઙ્ઘટ્ટમાનાનિ દુવે ભુજસ્મિં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘એવં દુતીયેન સહા મમસ્સ, વાચાભિલાપો અભિસજ્જના વા;
એતં ભયં આયતિં પેક્ખમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘કામા ¶ હિ ચિત્રા મધુરા મનોરમા, વિરૂપરૂપેન મથેન્તિ ચિત્તં;
આદીનવં કામગુણેસુ દિસ્વા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ઈતી ¶ ચ ગણ્ડો ચ ઉપદ્દવો ચ, રોગો ચ સલ્લઞ્ચ ભયઞ્ચ મેતં;
એતં ભયં કામગુણેસુ દિસ્વા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સીતઞ્ચ ઉણ્હઞ્ચ ખુદં પિપાસં, વાતાતપે ડંસસરીસપે [ડંસસિરિંસપે (સી. સ્યા.)] ચ;
સબ્બાનિપેતાનિ અભિબ્ભવિત્વા [અભિસંભવિત્વા (સુત્તનિપાતે)], એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘નાગોવ યૂથાનિ વિવજ્જયિત્વા, સઞ્જાતખન્ધો પદુમી ઉળારો;
યથાભિરન્તં વિહરં અરઞ્ઞે, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘અટ્ઠાનતં ¶ સઙ્ગણિકારતસ્સ, યં ફસ્સયે [ફુસ્સયે (સ્યા.)] સામયિકં વિમુત્તિં;
આદિચ્ચબન્ધુસ્સ વચો નિસમ્મ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘દિટ્ઠીવિસૂકાનિ ઉપાતિવત્તો, પત્તો નિયામં પટિલદ્ધમગ્ગો;
ઉપ્પન્નઞાણોમ્હિ અનઞ્ઞનેય્યો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘નિલ્લોલુપો ¶ ¶ નિક્કુહો નિપ્પિપાસો, નિમ્મક્ખ [નિમ્મક્ખો (સ્યા.)] નિદ્ધન્તકસાવમોહો;
નિરાસયો [નિરાસાસો (ક.)] સબ્બલોકે ભવિત્વા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘પાપં સહાયં પરિવજ્જયેથ, અનત્થદસ્સિં વિસમે નિવિટ્ઠં;
સયં ન સેવે પસુતં પમત્તં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘બહુસ્સુતં ધમ્મધરં ભજેથ, મિત્તં ઉળારં પટિભાનવન્તં;
અઞ્ઞાય ¶ અત્થાનિ વિનેય્ય કઙ્ખં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ખિડ્ડં રતિં કામસુખઞ્ચ લોકે, અનલઙ્કરિત્વા અનપેક્ખમાનો;
વિભૂસટ્ઠાના વિરતો સચ્ચવાદી, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘પુત્તઞ્ચ દારં પિતરઞ્ચ માતરં, ધનાનિ ધઞ્ઞાનિ ચ બન્ધવાનિ;
હિત્વાન કામાનિ યથોધિકાનિ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સઙ્ગો ¶ ¶ એસો પરિત્તમેત્થ સોખ્યં, અપ્પસ્સાદો દુક્ખમેવેત્થ ભિય્યો;
ગળો [ગાહો (સી.) કણ્ડો (સ્યા.) ગાળ્હો (ક.)] એસો ઇતિ ઞત્વા મતિમા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સન્દાલયિત્વાન સંયોજનાનિ, જાલંવ ભેત્વા સલિલમ્બુચારી;
અગ્ગીવ દડ્ઢં અનિવત્તમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ઓક્ખિત્તચક્ખૂ ન ચ પાદલોલો, ગુત્તિન્દ્રિયો રક્ખિતમાનસાનો;
અનવસ્સુતો અપરિડય્હમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ઓહારયિત્વા ગિહિબ્યઞ્જનાનિ, સઞ્છન્નપત્તો યથા પારિછત્તો;
કાસાયવત્થો અભિનિક્ખમિત્વા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘રસેસુ ગેધં અકરં અલોલો, અનઞ્ઞપોસી સપદાનચારી;
કુલે કુલે અપ્પટિબદ્ધચિત્તો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘પહાય ¶ પઞ્ચાવરણાનિ ચેતસો, ઉપક્કિલેસે બ્યપનુજ્જ સબ્બે;
અનિસ્સિતો છેજ્જ સિનેહદોસં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘વિપિટ્ઠિકત્વાન ¶ સુખઞ્ચ દુક્ખં, પુબ્બેવ સોમનસ્સદોમનસ્સં;
લદ્ધાનુપેક્ખં સમથં વિસુદ્ધં, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘આરદ્ધવીરિયો ¶ પરમત્થપત્તિયા, અલીનચિત્તો અકુસીતવુત્તિ;
દળ્હનિક્કમો થામબલૂપપન્નો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘પટિસલ્લાનં ઝાનમરિઞ્ચમાનો, ધમ્મેસુ નિચ્ચં અનુધમ્મચારી;
આદીનવં સમ્મસિતા ભવેસુ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘તણ્હક્ખયં ¶ પત્થયમપ્પમત્તો, અનેળમૂગો સુતવા સતીમા;
સઙ્ખાતધમ્મો નિયતો પધાનવા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સીહોવ ¶ સદ્દેસુ અસન્તસન્તો, વાતોવ જાલમ્હિ અસજ્જમાનો;
પદુમંવ તોયેન અલિમ્પમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘સીહો યથા દાઠબલી પસય્હ, રાજા મિગાનં અભિભુય્ય ચારી;
સેવેથ પન્તાનિ સેનાસનાનિ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘મેત્તં ઉપેક્ખં કરુણં વિમુત્તિં, આસેવમાનો મુદિતઞ્ચ કાલે;
સબ્બેન લોકેન અવિરુજ્ઝમાનો, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘રાગઞ્ચ દોસઞ્ચ પહાય મોહં, સન્દાલયિત્વાન સંયોજનાનિ;
અસન્તસં જીવિતસઙ્ખયમ્હિ, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘ભજન્તિ ¶ ¶ સેવન્તિ ચ કારણત્થા, નિક્કારણા દુલ્લભા અજ્જ મિત્તા;
અત્તત્થપઞ્ઞા અસુચીમનુસ્સા, એકો ચરે ખગ્ગવિસાણકપ્પો.
‘‘‘વિસુદ્ધસીલા ¶ સુવિસુદ્ધપઞ્ઞા, સમાહિતા જાગરિયાનુયુત્તા;
વિપસ્સકા ધમ્મવિસેસદસ્સી, મગ્ગઙ્ગબોજ્ઝઙ્ગગતે વિજઞ્ઞા.
‘‘‘સુઞ્ઞપ્પણિધિઞ્ચ તથાનિમિત્તં [સુઞ્ઞતપ્પણીહિતઞ્ચાનિમિત્તં (સી.)], આસેવયિત્વા જિનસાસનમ્હિ;
યે સાવકત્તં ન વજન્તિ ધીરા, ભવન્તિ પચ્ચેકજિના સયમ્ભૂ.
‘‘‘મહન્તધમ્મા બહુધમ્મકાયા, ચિત્તિસ્સરા સબ્બદુક્ખોઘતિણ્ણા;
ઉદગ્ગચિત્તા પરમત્થદસ્સી, સીહોપમા ખગ્ગવિસાણકપ્પા.
‘‘‘સન્તિન્દ્રિયા સન્તમના સમાધી, પચ્ચન્તસત્તેસુ પતિપ્પચારા [પચ્ચત્તગમ્ભીરમતપ્પચારા (સી.)];
દીપા પરત્થ ઇધ વિજ્જલન્તા, પચ્ચેકબુદ્ધા સતતં હિતામે.
‘‘‘પહીનસબ્બાવરણા જનિન્દા, લોકપ્પદીપા ઘનકઞ્ચનાભા;
નિસ્સંસયં લોકસુદક્ખિણેય્યા, પચ્ચેકબુદ્ધા સતતપ્પિતામે.
‘‘‘પચ્ચેકબુદ્ધાનં ¶ સુભાસિતાનિ, ચરન્તિ લોકમ્હિ સદેવકમ્હિ;
સુત્વા તથા યે ન કરોન્તિ બાલા, ચરન્તિ દુક્ખેસુ પુનપ્પુનં તે.
‘‘‘પચ્ચેકબુદ્ધાનં ¶ સુભાસિતાનિ, મધું યથા ખુદ્દમવસ્સવન્તં;
સુત્વા તથા યે પટિપત્તિયુત્તા, ભવન્તિ તે સચ્ચદસા સપઞ્ઞા’.
‘‘પચ્ચેકબુદ્ધેહિ ¶ જિનેહિ ભાસિતા, કથા [ગાથા (સી. સ્યા.)] ઉળારા અભિનિક્ખમિત્વા;
તા સક્યસીહેન નરુત્તમેન, પકાસિતા ધમ્મવિજાનનત્થં.
‘‘લોકાનુકમ્પાય ¶ ઇમાનિ તેસં, પચ્ચેકબુદ્ધાન વિકુબ્બિતાનિ;
સંવેગસઙ્ગમતિવડ્ઢનત્થં, સયમ્ભુસીહેન પકાસિતાની’’તિ.
પચ્ચેકબુદ્ધાપદાનં સમત્તં.
૩-૧. સારિપુત્તત્થેરઅપદાનં
અથ થેરાપદાનં સુણાથ –
‘‘હિમવન્તસ્સ ¶ ¶ અવિદૂરે, લમ્બકો નામ પબ્બતો;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, પણ્ણસાલા સુમાપિતા.
‘‘ઉત્તાનકૂલા નદિકા, સુપતિત્થા મનોરમા;
સુસુદ્ધપુળિનાકિણ્ણા, અવિદૂરે મમસ્સમં.
‘‘અસક્ખરા અપબ્ભારા, સાદુ અપ્પટિગન્ધિકા;
સન્દતી નદિકા તત્થ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘કુમ્ભીલા મકરા ચેત્થ, સુસુમારા [સુંસુમારા (સી. સ્યા. )] ચ કચ્છપા;
ચરન્તિ નદિયા તત્થ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા [વજલા (સી. સ્યા.) જલજા (પી.)] મુઞ્જરોહિતા;
વગ્ગળા [વગ્ગુલા (સી.) વગ્ગુળા (સ્યા.) મગ્ગુરા (થેરગાથા)] પપતાયન્તા, સોભયન્તિ [પપતાયન્તિ, સોભયન્તા (ક.)] મમસ્સમં.
‘‘ઉભો ¶ કૂલેસુ નદિયા, પુપ્ફિનો ફલિનો દુમા;
ઉભતો અભિલમ્બન્તા, સોભયન્તિ [અભિલમ્બન્તિ સોભયન્તા (ક.)] મમસ્સમં.
‘‘અમ્બા સાલા ચ તિલકા, પાટલી સિન્દુવારકા [સિન્દુવારિકા (બહૂસુ)];
દિબ્બગન્ધા સમ્પવન્તિ, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
‘‘ચમ્પકા સળલા નીપા [નિમ્બા (ક.)], નાગપુન્નાગકેતકા;
દિબ્બગન્ધા સમ્પવન્તિ, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
‘‘અતિમુત્તા ¶ અસોકા ચ, ભગિનીમાલા ચ પુપ્ફિતા;
અઙ્કોલા બિમ્બિજાલા [બિમ્બજાલા (ક.)] ચ, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
‘‘કેતકા ¶ કન્દલિ [કદલી (સ્યા.)] ચેવ, ગોધુકા તિણસૂલિકા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘કણિકારા ¶ કણ્ણિકા ચ, અસના અજ્જુના બહૂ;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘પુન્નાગા ગિરિપુન્નાગા, કોવિળારા ચ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘ઉદ્ધાલકા ચ કુટજા, કદમ્બા વકુલા બહૂ;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘આળકા ઇસિમુગ્ગા ચ, કદલિમાતુલુઙ્ગિયો;
ગન્ધોદકેન સંવડ્ઢા, ફલાનિ ધારયન્તિ તે.
‘‘અઞ્ઞે પુપ્ફન્તિ પદુમા, અઞ્ઞે જાયન્તિ કેસરી;
અઞ્ઞે ઓપુપ્ફા પદુમા, પુપ્ફિતા તળાકે તદા.
‘‘ગબ્ભં ગણ્હન્તિ પદુમા, નિદ્ધાવન્તિ મુલાળિયો;
સિંઘાટિપત્તમાકિણ્ણા, સોભન્તિ તળાકે તદા.
‘‘નયિતા અમ્બગન્ધી ચ, ઉત્તલી બન્ધુજીવકા;
દિબ્બગન્ધા સમ્પવન્તિ, પુપ્ફિતા તળાકે તદા.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
સંગુલા મગ્ગુરા [મઙ્ગુરા (સી. ક.)] ચેવ, વસન્તિ તળાકે તદા.
‘‘કુમ્ભીલા ¶ ¶ સુસુમારા ચ, તન્તિગાહા ચ રક્ખસા;
ઓગુહા [ઓગાહા (સ્યા.)] અજગરા ચ, વસન્તિ તળાકે તદા.
‘‘પારેવતા રવિહંસા, ચક્કવાકા નદીચરા;
કોકિલા સુકસાળિકા, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘કુક્કુત્થકા કુળીરકા, વને પોક્ખરસાતકા;
દિન્દિભા સુવપોતા ચ, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘હંસા ¶ કોઞ્ચા મયૂરા ચ, કોકિલા તમ્બચૂળકા [તમ્બચૂળિકા (સી.)];
પમ્પકા જીવંજીવા ચ, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘કોસિકા પોટ્ઠસીસા ચ, કુરરા સેનકા બહૂ;
મહાકાળા ચ સકુણા, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘પસદા ચ વરાહા ચ, ચમરા ગણ્ડકા બહૂ [વકા ભેરણ્ડકા બહૂ (સી. સ્યા.)];
રોહિચ્ચા સુકપોતા [સુત્તપોતા (સ્યા.)] ચ, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘સીહબ્યગ્ઘા ¶ ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છકા;
તિધા પભિન્નમાતઙ્ગા, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘કિન્નરા વાનરા ચેવ, અથોપિ વનકમ્મિકા;
ચેતા ચ લુદ્દકા ચેવ, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘તિન્દુકાનિ પિયાલાનિ, મધુકા કાસુમારયો [કાસમારિયો (સ્યા.)];
ધુવં ફલાનિ ધારેન્તિ, અવિદૂરે મમસ્સમં.
‘‘કોસમ્બા [કોસુમ્ભા (સી. સ્યા.)] સળલા નિમ્બા [સળલા નીપા (સી. સ્યા.) પનસા અમ્બા (?)], સાદુફલસમાયુતા;
ધુવં ફલાનિ ધારેન્તિ, અવિદૂરે મમસ્સમં.
‘‘હરીતકા ¶ આમલકા, અમ્બજમ્બુવિભીતકા;
કોલા ભલ્લાતકા બિલ્લા, ફલાનિ ધારયન્તિ તે.
‘‘આલુવા ચ કળમ્બા ચ, બિળાલીતક્કળાનિ ચ;
જીવકા સુતકા ચેવ, બહુકા મમ અસ્સમે.
‘‘અસ્સમસ્સાવિદૂરમ્હિ, તળાકાસું સુનિમ્મિતા;
અચ્છોદકા સીતજલા, સુપતિત્થા મનોરમા.
‘‘પદુમુપ્પલસઞ્છન્ના ¶ , પુણ્ડરીકસમાયુતા;
મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, દિબ્બગન્ધો પવાયતિ.
‘‘એવં સબ્બઙ્ગસમ્પન્ને, પુપ્ફિતે ફલિતે વને;
સુકતે અસ્સમે રમ્મે, વિહરામિ અહં તદા.
‘‘સીલવા વતસમ્પન્નો [વત્તસમ્પન્નો (સ્યા.)], ઝાયી ઝાનરતો સદા;
પઞ્ચાભિઞ્ઞાબલપ્પત્તો, સુરુચિ નામ તાપસો.
‘‘ચતુવીસસહસ્સાનિ, સિસ્સા મય્હં ઉપટ્ઠહુ;
સબ્બેવ બ્રાહ્મણા એતે, જાતિમન્તો યસસ્સિનો.
‘‘લક્ખણે ઇતિહાસે ચ, સનિઘણ્ટુસકેટુભે;
પદકા વેય્યાકરણા, સધમ્મે પારમિં ગતા.
‘‘ઉપ્પાતેસુ ¶ નિમિત્તેસુ, લક્ખણેસુ ચ કોવિદા;
પથબ્યા ભૂમન્તલિક્ખે, મમ સિસ્સા સુસિક્ખિતા.
‘‘અપ્પિચ્છા નિપકા એતે, અપ્પાહારા અલોલુપા;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠા, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘ઝાયી ¶ ¶ ઝાનરતા ધીરા, સન્તચિત્તા સમાહિતા;
આકિઞ્ચઞ્ઞં પત્થયન્તા, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘અભિઞ્ઞાપારમિપ્પત્તા, પેત્તિકે ગોચરે રતા;
અન્તલિક્ખચરા ધીરા, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘સંવુતા છસુ દ્વારેસુ, અનેજા રક્ખિતિન્દ્રિયા;
અસંસટ્ઠા ચ તે ધીરા, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘પલ્લઙ્કેન નિસજ્જાય, ઠાનચઙ્કમનેન ચ;
વીતિનામેન્તિ તે રત્તિં, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘રજનીયે ન રજ્જન્તિ, દુસ્સનીયે ન દુસ્સરે;
મોહનીયે ન મુય્હન્તિ, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘ઇદ્ધિં વીમંસમાના તે, વત્તન્તિ નિચ્ચકાલિકં;
પથવિં [પઠવિં (સી. સ્યા.)] તે પકમ્પેન્તિ, સારમ્ભેન દુરાસદા.
‘‘કીળમાના ચ તે સિસ્સા, કીળન્તિ ઝાનકીળિતં;
જમ્બુતો ફલમાનેન્તિ, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘અઞ્ઞે ¶ ગચ્છન્તિ ગોયાનં, અઞ્ઞે પુબ્બવિદેહકં [પુબ્બવિદેહનં (સ્યા. ક.)];
અઞ્ઞે ચ ઉત્તરકુરું, એસનાય દુરાસદા.
‘‘પુરતો પેસેન્તિ ખારિં, પચ્છતો ચ વજન્તિ તે;
ચતુવીસસહસ્સેહિ, છાદિતં હોતિ અમ્બરં.
‘‘અગ્ગિપાકી અનગ્ગી ચ, દન્તોદુક્ખલિકાપિ ચ;
અસ્મેન કોટ્ટિતા કેચિ, પવત્તફલભોજના.
‘‘ઉદકોરોહણા ¶ કેચિ, સાયં પાતો સુચીરતા;
તોયાભિસેચનકરા, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘પરૂળ્હકચ્છનખલોમા, પઙ્કદન્તા રજસ્સિરા;
ગન્ધિતા સીલગન્ધેન, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘પાતોવ ¶ સન્નિપતિત્વા, જટિલા ઉગ્ગતાપના;
લાભાલાભં પકિત્તેત્વા, ગચ્છન્તિ અમ્બરે તદા.
‘‘એતેસં પક્કમન્તાનં, મહાસદ્દો પવત્તતિ;
અજિનચમ્મસદ્દેન, મુદિતા હોન્તિ દેવતા.
‘‘દિસોદિસં ¶ પક્કમન્તિ, અન્તલિક્ખચરા ઇસી;
સકે બલેનુપત્થદ્ધા, તે ગચ્છન્તિ યદિચ્છકં.
‘‘પથવીકમ્પકા એતે, સબ્બેવ નભચારિનો;
ઉગ્ગતેજા દુપ્પસહા, સાગરોવ અખોભિયા.
‘‘ઠાનચઙ્કમિનો કેચિ, કેચિ નેસજ્જિકા ઇસી;
પવત્તભોજના કેચિ, મમ સિસ્સા દુરાસદા.
‘‘મેત્તાવિહારિનો એતે, હિતેસી સબ્બપાણિનં;
અનત્તુક્કંસકા સબ્બે, ન તે વમ્ભેન્તિ કસ્સચિ.
‘‘સીહરાજાવસમ્ભીતા, ગજરાજાવ થામવા;
દુરાસદા બ્યગ્ઘારિવ, આગચ્છન્તિ મમન્તિકે.
‘‘વિજ્જાધરા દેવતા ચ, નાગગન્ધબ્બરક્ખસા;
કુમ્ભણ્ડા દાનવા ગરુળા, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘તે ¶ ¶ જટાખારિભરિતા, અજિનુત્તરવાસના;
અન્તલિક્ખચરા સબ્બે, ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘સદાનુચ્છવિકા [તદાનુચ્છવિકા (સ્યા. ક.)] એતે, અઞ્ઞમઞ્ઞં સગારવા;
ચતુબ્બીસસહસ્સાનં, ખિપિતસદ્દો ન વિજ્જતિ.
‘‘પાદે પાદં નિક્ખિપન્તા, અપ્પસદ્દા સુસંવુતા;
ઉપસઙ્કમ્મ સબ્બેવ [સબ્બે તે (સ્યા.)], સિરસા વન્દરે મમં.
‘‘તેહિ સિસ્સેહિ પરિવુતો, સન્તેહિ ચ તપસ્સિભિ;
વસામિ અસ્સમે તત્થ, ઝાયી ઝાનરતો અહં.
‘‘ઇસીનં સીલગન્ધેન, પુપ્ફગન્ધેન ચૂભયં;
ફલીનં ફલગન્ધેન, ગન્ધિતો હોતિ અસ્સમો.
‘‘રત્તિન્દિવં ન જાનામિ, અરતિ મે ન વિજ્જતિ;
સકે સિસ્સે ઓવદન્તો, ભિય્યો હાસં લભામહં.
‘‘પુપ્ફાનં પુપ્ફમાનાનં, ફલાનઞ્ચ વિપચ્ચતં;
દિબ્બગન્ધા પવાયન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘સમાધિમ્હા ¶ વુટ્ઠહિત્વા, આતાપી નિપકો અહં;
ખારિભારં ગહેત્વાન, વનં અજ્ઝોગહિં અહં.
‘‘ઉપ્પાતે ¶ સુપિને ચાપિ, લક્ખણેસુ સુસિક્ખિતો;
પવત્તમાનં [વત્તમાનં (ક.)] મન્તપદં, ધારયામિ અહં તદા.
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
વિવેકકામો સમ્બુદ્ધો, હિમવન્તમુપાગમિ.
‘‘અજ્ઝોગાહેત્વા ¶ હિમવન્તં, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
પલ્લઙ્કં આભુજિત્વાન, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘તમદ્દસાહં સમ્બુદ્ધં, સપ્પભાસં મનોરમં;
ઇન્દીવરંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘જલન્તં દીપરુક્ખંવ, વિજ્જુતં ગગણે યથા;
સુફુલ્લં સાલરાજંવ, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘અયં ¶ નાગો મહાવીરો, દુક્ખસ્સન્તકરો મુનિ;
ઇમં દસ્સનમાગમ્મ, સબ્બદુક્ખા પમુચ્ચરે.
‘‘દિસ્વાનાહં દેવદેવં, લક્ખણં ઉપધારયિં;
બુદ્ધો નુ ખો ન વા બુદ્ધો, હન્દ પસ્સામિ ચક્ખુમં.
‘‘સહસ્સારાનિ ચક્કાનિ, દિસ્સન્તિ ચરણુત્તમે;
લક્ખણાનિસ્સ દિસ્વાન, નિટ્ઠં ગચ્છિં તથાગતે.
‘‘સમ્મજ્જનિં ગહેત્વાન, સમ્મજ્જિત્વાનહં તદા;
અથ પુપ્ફે સમાનેત્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં અપૂજયિં.
‘‘પૂજયિત્વાન તં બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં;
એકંસં અજિનં કત્વા, નમસ્સિં લોકનાયકં.
‘‘યેન ઞાણેન સમ્બુદ્ધો, વિહરતિ [વિહરિત્થ (સી.), વિહરેતિ (ક.)] અનાસવો;
તં ઞાણં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સમુદ્ધરસિમં [સમુદ્ધરયિમં (સ્યા.)] લોકં, સયમ્ભૂ અમિતોદય;
તવ દસ્સનમાગમ્મ, કઙ્ખાસોતં તરન્તિ તે.
‘‘‘તુવં ¶ સત્થા ચ કેતુ ચ, ધજો યૂપો ચ પાણિનં;
પરાયણો [પરાયનો (સ્યા. ક.)] પતિટ્ઠા ચ, દીપો ચ દ્વિપદુત્તમો.
‘‘‘સક્કા સમુદ્દે ઉદકં, પમેતું આળ્હકેન વા;
ન ત્વેવ તવ સબ્બઞ્ઞુ, ઞાણં સક્કા પમેતવે.
‘‘‘ધારેતું ¶ પથવિં સક્કા, ઠપેત્વા તુલમણ્ડલે;
ન ત્વેવ તવ સબ્બઞ્ઞુ, ઞાણં સક્કા ધરેતવે.
‘‘‘આકાસો ¶ મિનિતું સક્કા, રજ્જુયા અઙ્ગુલેન વા;
ન ત્વેવ તવ સબ્બઞ્ઞુ, ઞાણં સક્કા પમેતવે.
‘‘‘મહાસમુદ્દે ઉદકં, પથવી ચાખિલા જટં [પથવિં ચાખિલઞ્જહે (સ્યા.)];
બુદ્ધઞાણં ઉપાદાય, ઉપમાતો ન યુજ્જરે.
‘‘‘સદેવકસ્સ લોકસ્સ, ચિત્તં યેસં પવત્તતિ;
અન્તોજાલીકતા [અન્તોજાલગતા (પી.)] એતે, તવ ઞાણમ્હિ ચક્ખુમ.
‘‘‘યેન ¶ ઞાણેન પત્તોસિ, કેવલં બોધિમુત્તમં;
તેન ઞાણેન સબ્બઞ્ઞુ, મદ્દસી પરતિત્થિયે’.
‘‘ઇમા ગાથા થવિત્વાન, સુરુચિ નામ તાપસો;
અજિનં પત્થરિત્વાન, પથવિયં નિસીદિ સો.
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ, અજ્ઝોગાળ્હો મહણ્ણવે;
અચ્ચુગતો તાવદેવ, ગિરિરાજા પવુચ્ચતિ.
‘‘તાવ અચ્ચુગ્ગતો નેરુ, આયતો વિત્થતો ચ સો;
ચુણ્ણિતો અણુભેદેન, કોટિસતસહસ્સસો [સહસ્સિયો (સ્યા. ક.)].
‘‘લક્ખે ¶ ઠપિયમાનમ્હિ, પરિક્ખયમગચ્છથ;
ન ત્વેવ તવ સબ્બઞ્ઞુ, ઞાણં સક્કા પમેતવે.
‘‘સુખુમચ્છિકેન જાલેન, ઉદકં યો પરિક્ખિપે;
યે કેચિ ઉદકે પાણા, અન્તોજાલીકતા સિયું.
‘‘તથેવ હિ મહાવીર, યે કેચિ પુથુતિત્થિયા;
દિટ્ઠિગહનપક્ખન્દા [પક્ખન્તા (સી. સ્યા.)], પરામાસેન મોહિતા.
‘‘તવ સુદ્ધેન ઞાણેન, અનાવરણદસ્સિના;
અન્તોજાલીકતા એતે, ઞાણં તે નાતિવત્તરે.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, અનોમદસ્સી મહાયસો;
વુટ્ઠહિત્વા સમાધિમ્હા, દિસં ઓલોકયી જિનો.
‘‘અનોમદસ્સિમુનિનો, નિસભો નામ સાવકો;
પરિવુતો સતસહસ્સેહિ, સન્તચિત્તેહિ તાદિભિ.
‘‘ખીણાસવેહિ ¶ સુદ્ધેહિ, છળભિઞ્ઞેહિ ઝાયિભિ;
ચિત્તમઞ્ઞાય બુદ્ધસ્સ, ઉપેસિ લોકનાયકં.
‘‘અન્તલિક્ખે ઠિતા તત્થ, પદક્ખિણમકંસુ તે;
નમસ્સન્તા પઞ્જલિકા, ઓતરું [ઓરુહું (સ્યા.)] બુદ્ધસન્તિકે.
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસિદિત્વા, સિતં પાતુકરી જિનો.
‘‘વરુણો ¶ નામુપટ્ઠાકો, અનોમદસ્સિસ્સ સત્થુનો;
એકંસં ચીવરં કત્વા, અપુચ્છિ લોકનાયકં.
‘‘‘કો ¶ ¶ નુ ખો ભગવા હેતુ, સિતકમ્મસ્સ સત્થુનો;
ન હિ બુદ્ધા અહેતૂહિ, સિતં પાતુકરોન્તિ તે’.
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ભિક્ખુમજ્ઝે નિસીદિત્વા, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘યો મં પુપ્ફેન પૂજેસિ, ઞાણઞ્ચાપિ અનુત્થવિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણોથ મમ ભાસતો.
‘‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, સબ્બે દેવા સમાગતા;
સદ્ધમ્મં સોતુકામા તે, સમ્બુદ્ધમુપસઙ્કમું.
‘‘‘દસસુ લોકધાતૂસુ, દેવકાયા મહિદ્ધિકા;
સદ્ધમ્મં સોતુકામા તે, સમ્બુદ્ધમુપસઙ્કમું.
‘‘‘હત્થી અસ્સા રથા પત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સાનિ, ભેરિયો સમલઙ્કતા;
ઉપટ્ઠિસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, નારિયો સમલઙ્કતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુત્તમણિકુણ્ડલા.
‘‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું ચક્કવત્તી, રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સહસ્સક્ખત્તું ¶ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં [અસઙ્ખયં (સ્યા. ક.) એવમુપરિપિ].
‘‘‘પચ્છિમે ભવસમ્પત્તે [પચ્છિમભવે સમ્પત્તે (સી.)], મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
બ્રાહ્મણી સારિયા નામ, ધારયિસ્સતિ કુચ્છિના.
‘‘‘માતુયા ¶ નામગોત્તેન, પઞ્ઞાયિસ્સતિયં નરો;
સારિપુત્તોતિ નામેન, તિક્ખપઞ્ઞો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘અસીતિકોટી છડ્ડેત્વા, પબ્બજિસ્સતિકિઞ્ચનો;
ગવેસન્તો સન્તિપદં, ચરિસ્સતિ મહિં ઇમં.
‘‘‘અપ્પરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સારિપુત્તોતિ નામેન, હેસ્સતિ અગ્ગસાવકો.
‘‘‘અયં ¶ ભાગીરથી [ભાગીરસી (સ્યા. ક.)] ગઙ્ગા, હિમવન્તા પભાવિતા;
મહાસમુદ્દમપ્પેતિ, તપ્પયન્તી મહોદધિં [મહોદધી (?) ગઙ્ગાદિમહાનદિયોતિ અત્થો].
‘‘‘તથેવાયં સારિપુત્તો, સકે તીસુ વિસારદો;
પઞ્ઞાય પારમિં ગન્ત્વા, તપ્પયિસ્સતિ પાણિને [પાણિનો (સી. સ્યા.)].
‘‘‘હિમવન્તમુપાદાય, સાગરઞ્ચ મહોદધિં;
એત્થન્તરે યં પુલિનં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘તમ્પિ સક્કા અસેસેન, સઙ્ખાતું ગણના યથા;
ન ત્વેવ સારિપુત્તસ્સ, પઞ્ઞાયન્તો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘લક્ખે ¶ ઠપિયમાનમ્હિ, ખીયે ગઙ્ગાય વાલુકા;
ન ત્વેવ સારિપુત્તસ્સ, પઞ્ઞાયન્તો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘મહાસમુદ્દે ઊમિયો, ગણનાતો અસઙ્ખિયા;
તથેવ સારિપુત્તસ્સ, પઞ્ઞાયન્તો ન હેસ્સતિ.
‘‘‘આરાધયિત્વા સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
પઞ્ઞાય પારમિં ગન્ત્વા, હેસ્સતિ અગ્ગસાવકો.
‘‘‘પવત્તિતં ધમ્મચક્કં, સક્યપુત્તેન તાદિના;
અનુવત્તેસ્સતિ સમ્મા, વસ્સેન્તો ધમ્મવુટ્ઠિયો.
‘‘‘સબ્બમેતં ¶ અભિઞ્ઞાય, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસ્સતિ’.
‘‘અહો ¶ મે સુકતં કમ્મં, અનોમદસ્સિસ્સ સત્થુનો;
યસ્સાહં કારં [યસ્સાધિકારં (સ્યા.)] કત્વાન, સબ્બત્થ પારમિં ગતો.
‘‘અપરિમેય્યે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
સુમુત્તો સરવેગોવ, કિલેસે ઝાપયિં અહં.
‘‘અસઙ્ખતં ગવેસન્તો, નિબ્બાનં અચલં પદં;
વિચિનં તિત્થિયે સબ્બે, એસાહં સંસરિં ભવે.
‘‘યથાપિ બ્યાધિતો પોસો, પરિયેસેય્ય ઓસધં;
વિચિનેય્ય વનં [ધનં (સ્યા. ક.)] સબ્બં, બ્યાધિતો પરિમુત્તિયા.
‘‘અસઙ્ખતં ગવેસન્તો, નિબ્બાનં અમતં પદં;
અબ્બોકિણ્ણં [અબ્બોચ્છિન્નં (અટ્ઠ.)] પઞ્ચસતં, પબ્બજિં ઇસિપબ્બજં.
‘‘જટાભારેન ¶ ભરિતો, અજિનુત્તરનિવાસનો;
અભિઞ્ઞાપારમિં ગન્ત્વા, બ્રહ્મલોકં અગચ્છિહં.
‘‘નત્થિ ¶ બાહિરકે સુદ્ધિ, ઠપેત્વા જિનસાસનં;
યે કેચિ બુદ્ધિમા સત્તા, સુજ્ઝન્તિ જિનસાસને.
‘‘અત્તકારમયં [અત્થકારમયં (ક.)] એતં, નયિદં ઇતિહીતિહં;
અસઙ્ખતં ગવેસન્તો, કુતિત્થે [કુતિત્થં (સી. સ્યા.)] સઞ્ચરિં અહં.
‘‘યથા સારત્થિકો પોસો, કદલિં છેત્વાન ફાલયે;
ન તત્થ સારં વિન્દેય્ય, સારેન રિત્તકો હિ સો.
‘‘તથેવ તિત્થિયા લોકે, નાનાદિટ્ઠી બહુજ્જના;
અસઙ્ખતેન રિત્તાસે, સારેન કદલી યથા.
‘‘પચ્છિમે ભવસમ્પત્તે, બ્રહ્મબન્ધુ અહોસહં;
મહાભોગં છડ્ડેત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.
પઠમભાણવારં.
‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
બ્રાહ્મણો સઞ્ચયો [સઞ્જયો (સી. સ્યા. પી.)] નામ, તસ્સ મૂલે વસામહં.
‘‘સાવકો ¶ તે મહાવીર, અસ્સજિ નામ બ્રાહ્મણો;
દુરાસદો ઉગ્ગતેજો, પિણ્ડાય ચરતી તદા.
‘‘તમદ્દસાસિં ¶ સપ્પઞ્ઞં, મુનિં મોને સમાહિતં;
સન્તચિત્તં મહાનાગં, સુફુલ્લં પદુમં યથા.
‘‘દિસ્વા ¶ મે ચિત્તમુપ્પજ્જિ, સુદન્તં સુદ્ધમાનસં;
ઉસભં પવરં વીરં, અરહાયં ભવિસ્સતિ.
‘‘પાસાદિકો ઇરિયતિ, અભિરૂપો સુસંવુતો;
ઉત્તમે દમથે દન્તો, અમતદસ્સી ભવિસ્સતિ.
‘‘યંનૂનાહં ઉત્તમત્થં, પુચ્છેય્યં તુટ્ઠમાનસં;
સો મે પુટ્ઠો કથેસ્સતિ, પટિપુચ્છામહં તદા.
‘‘પિણ્ડપાતં [પિણ્ડચારં (સ્યા.)] ચરન્તસ્સ, પચ્છતો અગમાસહં;
ઓકાસં પટિમાનેન્તો, પુચ્છિતું અમતં પદં.
‘‘વીથિન્તરે અનુપ્પત્તં, ઉપગન્ત્વાન પુચ્છહં;
‘કથં ગોત્તોસિ ત્વં વીર, કસ્સ સિસ્સોસિ મારિસ’.
‘‘સો મે પુટ્ઠો વિયાકાસિ, અસમ્ભીતોવ કેસરી;
‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, તસ્સ સિસ્સોમ્હિ આવુસો’.
‘‘‘કીદિસં ¶ તે મહાવીર, અનુજાત મહાયસ;
બુદ્ધસ્સ સાસનં ધમ્મં, સાધુ મે કથયસ્સુ ભો’.
‘‘સો મે પુટ્ઠો કથી સબ્બં, ગમ્ભીરં નિપુણં પદં;
તણ્હાસલ્લસ્સ હન્તારં, સબ્બદુક્ખાપનૂદનં.
‘‘‘યે ધમ્મા હેતુપ્પભવા, તેસં હેતું તથાગતો આહ;
તેસઞ્ચ યો નિરોધો, એવં વાદી મહાસમણો’.
‘‘સોહં વિસ્સજ્જિતે પઞ્હે, પઠમં ફલમજ્ઝગં;
વિરજો વિમલો આસિં, સુત્વાન જિનસાસનં.
‘‘સુત્વાન ¶ મુનિનો વાક્યં, પસ્સિત્વા ધમ્મમુત્તમં;
પરિયોગાળ્હસદ્ધમ્મો, ઇમં ગાથમભાસહં.
‘‘‘એસેવ ¶ ધમ્મો યદિ તાવદેવ, પચ્ચબ્યથપદમસોકં;
અદિટ્ઠં અબ્ભતીતં, બહુકેહિ કપ્પનહુતેહિ’.
‘‘સ્વાહં ધમ્મં ગવેસન્તો, કુતિત્થે સઞ્ચરિં અહં;
સો મે અત્થો અનુપ્પત્તો, કાલો મે નપ્પમજ્જિતું.
‘‘તોસિતોહં ¶ અસ્સજિના, પત્વાન અચલં પદં;
સહાયકં ગવેસન્તો, અસ્સમં અગમાસહં.
‘‘દૂરતોવ મમં દિસ્વા, સહાયો મે સુસિક્ખિતો;
ઇરિયાપથસમ્પન્નો [ઇરિયાપથં મમં દિસ્વા (ક.)], ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘‘પસન્નમુખનેત્તોસિ, મુનિભાવોવ દિસ્સતિ;
અમતાધિગતો કચ્ચિ, નિબ્બાનમચ્ચુતં પદં.
‘‘‘સુભાનુરૂપો આયાસિ, આનેઞ્જકારિતો વિય;
દન્તોવ દન્તદમથો [દન્તોવુત્તમદમથો (સી.) દન્તોવ દન્ત દમથે (સ્યા.)], ઉપસન્તોસિ બ્રાહ્મણ.
‘‘‘અમતં મયાધિગતં, સોકસલ્લાપનૂદનં;
ત્વમ્પિ તં અધિગચ્છેસિ [અધિગચ્છાહિ (સી.), અધિગચ્છેહિ (સ્યા.), અધિગતોસિ (?)], ગચ્છામ બુદ્ધસન્તિકં’.
‘‘સાધૂતિ સો પટિસ્સુત્વા, સહાયો મે સુસિક્ખિતો;
હત્થેન હત્થં ગણ્હિત્વા, ઉપગમ્મ [ઉપાગમિ (સી.), ઉપાગમ્મ (સ્યા.)] તવન્તિકં.
‘‘ઉભોપિ પબ્બજિસ્સામ, સક્યપુત્ત તવન્તિકે;
તવ સાસનમાગમ્મ, વિહરામ અનાસવા.
‘‘કોલિતો ¶ ઇદ્ધિયા સેટ્ઠો, અહં પઞ્ઞાય પારગો;
ઉભોવ એકતો હુત્વા, સાસનં સોભયામસે.
‘‘અપરિયોસિતસઙ્કપ્પો ¶ , કુતિત્થે સઞ્ચરિં અહં;
તવ દસ્સનમાગમ્મ, સઙ્કપ્પો પૂરિતો મમ.
‘‘પથવિયં પતિટ્ઠાય, પુપ્ફન્તિ સમયે દુમા;
દિબ્બગન્ધા સમ્પવન્તિ, તોસેન્તિ સબ્બપાણિનં.
‘‘તથેવાહં મહાવીર, સક્યપુત્ત મહાયસ;
સાસને તે પતિટ્ઠાય, સમયેસામિ પુપ્ફિતું.
‘‘વિમુત્તિપુપ્ફં ¶ એસન્તો, ભવસંસારમોચનં;
વિમુત્તિપુપ્ફલાભેન, તોસેમિ સબ્બપાણિનં.
‘‘યાવતા બુદ્ધખેત્તમ્હિ, ઠપેત્વાન મહામુનિં;
પઞ્ઞાય સદિસો નત્થિ, તવ પુત્તસ્સ ચક્ખુમ.
‘‘સુવિનીતા ચ તે સિસ્સા, પરિસા ચ સુસિક્ખિતા;
ઉત્તમે દમથે દન્તા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘ઝાયી ¶ ઝાનરતા ધીરા, સન્તચિત્તા સમાહિતા;
મુની મોનેય્યસમ્પન્ના, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘અપ્પિચ્છા નિપકા ધીરા, અપ્પાહારા અલોલુપા;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘આરઞ્ઞિકા ધુતરતા, ઝાયિનો લૂખચીવરા;
વિવેકાભિરતા ધીરા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘પટિપન્ના ¶ ફલટ્ઠા ચ, સેખા ફલસમઙ્ગિનો;
આસીસકા [આસિંસકા (સી. સ્યા.)] ઉત્તમત્થં, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘સોતાપન્ના ચ વિમલા, સકદાગામિનો ચ યે;
અનાગામી ચ અરહા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘સતિપટ્ઠાનકુસલા, બોજ્ઝઙ્ગભાવનારતા;
સાવકા તે બહૂ સબ્બે, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘ઇદ્ધિપાદેસુ કુસલા, સમાધિભાવનારતા;
સમ્મપ્પધાનાનુયુત્તા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘તેવિજ્જા છળભિઞ્ઞા ચ, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતા;
પઞ્ઞાય પારમિં પત્તા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘એદિસા તે મહાવીર, તવ સિસ્સા સુસિક્ખિતા;
દુરાસદા ઉગ્ગતેજા, પરિવારેન્તિ તં સદા.
‘‘તેહિ સિસ્સેહિ પરિવુતો, સઞ્ઞતેહિ તપસ્સિભિ;
મિગરાજાવસમ્ભીતો, ઉળુરાજાવ સોભસિ.
‘‘પથવિયં પતિટ્ઠાય, રુહન્તિ ધરણીરુહા;
વેપુલ્લતં પાપુણન્તિ, ફલઞ્ચ દસ્સયન્તિ તે.
‘‘પથવીસદિસો ¶ ¶ ત્વંસિ, સક્યપુત્ત મહાયસ;
સાસને તે પતિટ્ઠાય, લભન્તિ અમતં ફલં.
‘‘સિન્ધુ સરસ્સતી ચેવ, નદિયો ચન્દભાગિકા;
ગઙ્ગા ચ યમુના ચેવ, સરભૂ ચ અથો મહી.
‘‘એતાસં ¶ સન્દમાનાનં, સાગરો સમ્પટિચ્છતિ;
જહન્તિ પુરિમં નામં, સાગરોતેવ ઞાયતિ.
‘‘તથેવિમે ¶ ચતુબ્બણ્ણા, પબ્બજિત્વા તવન્તિકે;
જહન્તિ પુરિમં નામં, બુદ્ધપુત્તાતિ ઞાયરે.
‘‘યથાપિ ચન્દો વિમલો, ગચ્છં આકાસધાતુયા;
સબ્બે તારગણે લોકે, આભાય અતિરોચતિ.
‘‘તથેવ ત્વં મહાવીર, પરિવુતો દેવમાનુસે;
એતે સબ્બે અતિક્કમ્મ, જલસિ સબ્બદા તુવં.
‘‘ગમ્ભીરે ઉટ્ઠિતા ઊમી, ન વેલમતિવત્તરે;
સબ્બા વેલંવ ફુસન્તિ [સબ્બાવ વેલં ફુસન્તિ (સી.), સબ્બા વેલં પફુસ્સન્તિ (સ્યા.)], સઞ્ચુણ્ણા વિકિરન્તિ તા.
‘‘તથેવ તિત્થિયા લોકે, નાનાદિટ્ઠી બહુજ્જના;
ધમ્મં વાદિતુકામા તે, નાતિવત્તન્તિ તં મુનિં.
‘‘સચે ચ તં પાપુણન્તિ, પટિવાદેહિ ચક્ખુમ;
તવન્તિકં ઉપાગન્ત્વા, સઞ્ચુણ્ણાવ ભવન્તિ તે.
‘‘યથાપિ ઉદકે જાતા, કુમુદા મન્દાલકા બહૂ;
ઉપલિમ્પન્તિ [ઉપલિપ્પન્તિ (?)] તોયેન, કદ્દમકલલેન ચ.
‘‘તથેવ બહુકા સત્તા, લોકે જાતા વિરૂહરે;
અટ્ટિતા રાગદોસેન, કદ્દમે કુમુદં યથા.
‘‘યથાપિ પદુમં જલજં, જલમજ્ઝે વિરૂહતિ;
ન સો લિમ્પતિ તોયેન, પરિસુદ્ધો હિ કેસરી.
‘‘તથેવ ¶ ત્વં મહાવીર, લોકે જાતો મહામુનિ;
નોપલિમ્પસિ લોકેન, તોયેન પદુમં યથા.
‘‘યથાપિ રમ્મકે માસે, બહૂ પુપ્ફન્તિ વારિજા;
નાતિક્કમન્તિ તં માસં, સમયો પુપ્ફનાય સો.
‘‘તથેવ ¶ ¶ ¶ ત્વં મહાવીર, પુપ્ફિતો તે વિમુત્તિયા;
સાસનં નાતિવત્તન્તિ, પદુમં વારિજં યથા.
‘‘સુપુપ્ફિતો સાલરાજા, દિબ્બગન્ધં પવાયતિ;
અઞ્ઞસાલેહિ પરિવુતો, સાલરાજાવ સોભતિ.
‘‘તથેવ ત્વં મહાવીર, બુદ્ધઞાણેન પુપ્ફિતો;
ભિક્ખુસઙ્ઘપરિવુતો, સાલરાજાવ સોભસિ.
‘‘યથાપિ સેલો હિમવા, ઓસધો સબ્બપાણિનં;
નાગાનં અસુરાનઞ્ચ, દેવતાનઞ્ચ આલયો.
‘‘તથેવ ત્વં મહાવીર, ઓસધો વિય પાણિનં;
તેવિજ્જા છળભિઞ્ઞા ચ, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતા.
‘‘અનુસિટ્ઠા મહાવીર, તયા કારુણિકેન તે;
રમન્તિ ધમ્મરતિયા, વસન્તિ તવ સાસને.
‘‘મિગરાજા યથા સીહો, અભિનિક્ખમ્મ આસયા;
ચતુદ્દિસાનુવિલોકેત્વા [વિલોકેત્વા (સી. સ્યા.), નુલોકેત્વા (ક.)],
તિક્ખત્તું અભિનાદતિ.
‘‘સબ્બે મિગા ઉત્તસન્તિ, મિગરાજસ્સ ગજ્જતો;
તથા હિ જાતિમા એસો, પસૂ તાસેતિ સબ્બદા.
‘‘ગજ્જતો ¶ તે મહાવીર, વસુધા સમ્પકમ્પતિ;
બોધનેય્યાવબુજ્ઝન્તિ, તસન્તિ મારકાયિકા.
‘‘તસન્તિ તિત્થિયા સબ્બે, નદતો તે મહામુનિ;
કાકા સેનાવ વિબ્ભન્તા, મિગરઞ્ઞા યથા મિગા.
‘‘યે કેચિ ગણિનો લોકે, સત્થારોતિ પવુચ્ચરે;
પરમ્પરાગતં ધમ્મં, દેસેન્તિ પરિસાય તે.
‘‘ન હેવં ત્વં મહાવીર, ધમ્મં દેસેસિ પાણિનં;
સામં સચ્ચાનિ બુજ્ઝિત્વા, કેવલં બોધિપક્ખિયં.
‘‘આસયાનુસયં ઞત્વા, ઇન્દ્રિયાનં બલાબલં;
ભબ્બાભબ્બે વિદિત્વાન, મહામેઘોવ ગજ્જસિ.
‘‘ચક્કવાળપરિયન્તા ¶ , નિસિન્ના પરિસા ભવે;
નાનાદિટ્ઠી વિચિનન્તા [વિચિન્તેન્તિ (સ્યા.), વિચિનન્તં (ક.)], વિમતિચ્છેદનાય તં.
‘‘સબ્બેસં ¶ ચિત્તમઞ્ઞાય, ઓપમ્મકુસલો મુનિ;
એકં પઞ્હં કથેન્તોવ, વિમતિં છિન્દસિ [છિન્દિ (સ્યા. ક.)] પાણિનં.
‘‘ઉપતિસ્સસદિસેહેવ, વસુધા પૂરિતા ભવે;
સબ્બેવ તે પઞ્જલિકા, કિત્તયું લોકનાયકં.
‘‘કપ્પં વા તે કિત્તયન્તા, નાનાવણ્ણેહિ કિત્તયું;
પરિમેતું ન સક્કેય્યું [ન કપ્પેય્યું (સ્યા.), ન પપ્પેય્યું (ક.)], અપ્પમેય્યો તથાગતો.
‘‘યથાસકેન ¶ થામેન, કિત્તિતો હિ મયા જિનો;
કપ્પકોટીપિ કિત્તેન્તા, એવમેવ પકિત્તયું.
‘‘સચે ¶ હિ કોચિ દેવો વા, મનુસ્સો વા સુસિક્ખિતો;
પમેતું પરિકપ્પેય્ય, વિઘાતંવ લભેય્ય સો.
‘‘સાસને તે પતિટ્ઠાય, સક્યપુત્ત મહાયસ;
પઞ્ઞાય પારમિં ગન્ત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘તિત્થિયે સમ્પમદ્દામિ, વત્તેમિ જિનસાસનં;
ધમ્મસેનાપતિ અજ્જ, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
‘‘અપરિમેય્યે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
સુખિત્તો સરવેગોવ, કિલેસે ઝાપયી મમ [ઝાપયિં મમ (સ્યા.), ઝાપયિં અહં (ક.)].
‘‘યો કોચિ મનુજો ભારં, ધારેય્ય મત્થકે સદા;
ભારેન દુક્ખિતો અસ્સ, ભારેહિ ભરિતો તથા.
‘‘ડય્હમાનો તીહગ્ગીહિ, ભવેસુ સંસરિં અહં;
ભરિતો ભવભારેન, ગિરિં ઉચ્ચારિતો યથા.
‘‘ઓરોપિતો ચ મે ભારો, ભવા ઉગ્ઘાટિતા મયા;
કરણીયં કતં સબ્બં, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
‘‘યાવતા બુદ્ધખેત્તમ્હિ, ઠપેત્વા સક્યપુઙ્ગવં;
અહં અગ્ગોમ્હિ પઞ્ઞાય, સદિસો મે ન વિજ્જતિ.
‘‘સમાધિમ્હિ ¶ સુકુસલો, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતો;
ઇચ્છમાનો ચહં અજ્જ, સહસ્સં અભિનિમ્મિને.
‘‘અનુપુબ્બવિહારસ્સ ¶ , વસીભૂતો મહામુનિ;
કથેસિ સાસનં મય્હં, નિરોધો સયનં મમ.
‘‘દિબ્બચક્ખુ ¶ વિસુદ્ધં મે, સમાધિકુસલો અહં;
સમ્મપ્પધાનાનુયુત્તો, બોજ્ઝઙ્ગભાવનારતો.
‘‘સાવકેન હિ પત્તબ્બં, સબ્બમેવ કતં મયા;
લોકનાથં ઠપેત્વાન, સદિસો મે ન વિજ્જતિ.
‘‘સમાપત્તીનં કુસલો [સમાપત્તિનયકુસલો (સી.)], ઝાનવિમોક્ખાન ખિપ્પપટિલાભી;
બોજ્ઝઙ્ગભાવનારતો, સાવકગુણપારમિગતોસ્મિ.
‘‘સાવકગુણેનપિ ¶ ફુસ્સેન [સાવકગુણફુસ્સેન (સ્યા.)], બુદ્ધિયા પરિસુત્તમભારવા [પુરિસુત્તમગારવા (સ્યા.), પુરિસુત્તમભારવા (ક.)];
યં સદ્ધાસઙ્ગહિતં [સદ્ધાય સઙ્ગહિતં (સી.), સદ્દાસઙ્ગહિતં (સ્યા.)] ચિત્તં, સદા સબ્રહ્મચારીસુ.
‘‘ઉદ્ધતવિસોવ સપ્પો, છિન્નવિસાણોવ ઉસભો;
નિક્ખિત્તમાનદપ્પોવ [દબ્બોવ (ક.)], ઉપેમિ ગરુગારવેન ગણં.
‘‘યદિ રૂપિની ભવેય્ય, પઞ્ઞા મે વસુમતીપિ [વસુમતી (સી. ક.) વસુપતીનં (સ્યા.)] ન સમેય્ય;
અનોમદસ્સિસ્સ [અનોમદસ્સિ (?)] ભગવતો, ફલમેતં ઞાણથવનાય.
‘‘પવત્તિતં ધમ્મચક્કં, સક્યપુત્તેન તાદિના;
અનુવત્તેમહં સમ્મા, ઞાણથવનાયિદં ફલં.
‘‘મા મે કદાચિ પાપિચ્છો, કુસીતો હીનવીરિયો;
અપ્પસ્સુતો અનાદરો [અનાચારો (સબ્બત્થ) થેરગા. ૯૮૭ પસ્સિતબ્બા], સમેતો અહુ કત્થચિ.
‘‘બહુસ્સુતો ચ મેધાવી, સીલેસુ સુસમાહિતો;
ચેતોસમથાનુયુત્તો, અપિ મુદ્ધનિ તિટ્ઠતુ.
‘‘તં વો વદામિ ભદ્દન્તે, યાવન્તેત્થ સમાગતા;
અપ્પિચ્છા હોથ સન્તુટ્ઠા, ઝાયી ઝાનરતા સદા.
‘‘યમહં ¶ ¶ ¶ પઠમં દિસ્વા, વિરજો વિમલો અહું;
સો મે આચરિયો ધીરો, અસ્સજિ નામ સાવકો.
‘‘તસ્સાહં વાહસા અજ્જ, ધમ્મસેનાપતી અહું;
સબ્બત્થ પારમિં પત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘યો મે આચરિયો આસિ, અસ્સજિ નામ સાવકો;
યસ્સં દિસાયં વસતિ, ઉસ્સીસમ્હિ કરોમહં.
‘‘મમ કમ્મં સરિત્વાન, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસિ મં.
[ઇમા દ્વે ગાથાયો સ્યામપોત્થકે ન સન્તિ]
કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા.
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં [ઇમા દ્વે ગાથારો સ્યામપોત્થકે ન સન્તિ].
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો [ચતસ્સો ચ (સી.)], વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સારિપુત્તો થેરો ઇમા ગાથાયો
અભાસિત્થાતિ.
સારિપુત્તત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૩-૨. મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
વિહાસિ હિમવન્તમ્હિ, દેવસઙ્ઘપુરક્ખતો.
‘‘વરુણો નામ નામેન, નાગરાજા અહં તદા;
કામરૂપી વિકુબ્બામિ, મહોદધિનિવાસહં.
‘‘સઙ્ગણિયં ¶ ગણં હિત્વા, તૂરિયં પટ્ઠપેસહં;
સમ્બુદ્ધં પરિવારેત્વા, વાદેસું અચ્છરા તદા.
‘‘વજ્જમાનેસુ ¶ તૂરેસુ, દેવા તૂરાનિ [તુરિયેસુ, દેવા તુરિયાનિ (સી. સ્યા.)] વજ્જયું;
ઉભિન્નં સદ્દં સુત્વાન, બુદ્ધોપિ સમ્પબુજ્ઝથ.
‘‘નિમન્તેત્વાન સમ્બુદ્ધં, સકં ભવનુપાગમિં;
આસનં પઞ્ઞપેત્વાન, કાલમારોચયિં અહં.
‘‘ખીણાસવસહસ્સેહિ, પરિવુતો લોકનાયકો;
ઓભાસેન્તો દિસા સબ્બા, ભવનં મે ઉપાગમિ.
‘‘ઉપવિટ્ઠં ¶ મહાવીરં, દેવદેવં નરાસભં;
સભિક્ખુસઙ્ઘં તપ્પેસિં [સન્તપ્પેસિં (સ્યા.), તપ્પેમિ (ક.)], અન્નપાનેનહં તદા.
‘‘અનુમોદિ મહાવીરો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો [યં સો (ક.)] સઙ્ઘં અપૂજેસિ, બુદ્ધઞ્ચ લોકનાયકં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દેવલોકં ગમિસ્સતિ.
‘‘‘સત્તસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં અટ્ઠસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘પઞ્ચપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
ભોગા અસઙ્ખિયા તસ્સ, ઉપ્પજ્જિસ્સન્તિ તાવદે.
‘‘‘અપરિમેય્યે ¶ ઇતો કપ્પે, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન [નામેન (સી.)], સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘નિરયા ¶ સો ચવિત્વાન, મનુસ્સતં ગમિસ્સતિ;
કોલિતો નામ નામેન, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, કુસલમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, દુતિયો હેસ્સતિ સાવકો.
‘‘‘આરદ્ધવીરિયો પહિતત્તો, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘પાપમિત્તોપનિસ્સાય, કામરાગવસં ગતો;
માતરં પિતરઞ્ચાપિ, ઘાતયિં દુટ્ઠમાનસો.
‘‘યં ¶ યં યોનુપપજ્જામિ, નિરયં અથ માનુસં;
પાપકમ્મસમઙ્ગિતા, ભિન્નસીસો મરામહં.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
ઇધાપિ એદિસો મય્હં, મરણકાલે ભવિસ્સતિ.
‘‘પવિવેકમનુયુત્તો, સમાધિભાવનારતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘ધરણિમ્પિ સુગમ્ભીરં, બહલં દુપ્પધંસિયં;
વામઙ્ગુટ્ઠેન ખોભેય્યં, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતો.
‘‘અસ્મિમાનં ન પસ્સામિ, માનો મય્હં ન વિજ્જતિ;
સામણેરે ઉપાદાય, ગરુચિત્તં કરોમહં.
‘‘અપરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમભિનીહરિં;
તાહં ભૂમિમનુપ્પત્તો, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મહામોગ્ગલ્લાનત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩-૩. મહાકસ્સપત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસ્સ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, પૂજં કુબ્બન્તિ સત્થુનો.
‘‘ઉદગ્ગચિત્તા જનતા, આમોદિતપમોદિતા;
તેસુ સંવેગજાતેસુ, પીતિ મે ઉદપજ્જથ.
‘‘ઞાતિમિત્તે સમાનેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં;
પરિનિબ્બુતો મહાવીરો, હન્દ પૂજં કરોમસે.
‘‘સાધૂતિ તે પટિસ્સુત્વા, ભિય્યો હાસં જનિંસુ મે;
બુદ્ધસ્મિં લોકનાથમ્હિ, કાહામ પુઞ્ઞસઞ્ચયં.
‘‘અગ્ઘિયં ¶ સુકતં કત્વા, સતહત્થસમુગ્ગતં;
દિયડ્ઢહત્થપત્થટં, વિમાનં નભમુગ્ગતં.
‘‘કત્વાન હમ્મિયં તત્થ, તાલપન્તીહિ ચિત્તિતં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, ચેતિયં પૂજયુત્તમં.
‘‘અગ્ગિક્ખન્ધોવ ¶ જલિતો, કિંસુકો ઇવ [સાલરાજાવ (સી.)] ફુલ્લિતો;
ઇન્દલટ્ઠીવ આકાસે, ઓભાસેતિ ચતુદ્દિસા.
‘‘તત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા, કત્વાન કુસલં બહું;
પુબ્બકમ્મં સરિત્વાન, તિદસં ઉપપજ્જહં.
‘‘સહસ્સયુત્તં ¶ હયવાહિં, દિબ્બયાનમધિટ્ઠિતો;
ઉબ્બિદ્ધં ભવનં મય્હં, સત્તભૂમં સમુગ્ગતં.
‘‘કૂટાગારસહસ્સાનિ, સબ્બસોણ્ણમયા અહું;
જલન્તિ સકતેજેન, દિસા સબ્બા પભાસયં.
‘‘સન્તિ અઞ્ઞેપિ નિય્યૂહા, લોહિતઙ્ગમયા તદા;
તેપિ જોતન્તિ આભાય, સમન્તા ચતુરો દિસા.
‘‘પુઞ્ઞકમ્માભિનિબ્બત્તા, કૂટાગારા સુનિમ્મિતા;
મણિમયાપિ જોતન્તિ, દિસા દસ [દિસોદિસં (સ્યા.)] સમન્તતો.
‘‘તેસં ઉજ્જોતમાનાનં, ઓભાસો વિપુલો અહુ;
સબ્બે દેવે અભિભોમિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘સટ્ઠિકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , ઉબ્બિદ્ધો નામ ખત્તિયો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, પથવિં આવસિં અહં.
‘‘તથેવ ભદ્દકે કપ્પે, તિંસક્ખત્તું અહોસહં;
સકકમ્માભિરદ્ધોમ્હિ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘સત્તરતનસમ્પન્નો, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરો;
તત્થાપિ ભવનં મય્હં, ઇન્દલટ્ઠીવ ઉગ્ગતં.
‘‘આયામતો ¶ ¶ ચતુબ્બીસં, વિત્થારેન ચ દ્વાદસ;
રમ્મણં [રમ્મકં (સી. સ્યા.)] નામ નગરં, દળ્હપાકારતોરણં.
‘‘આયામતો પઞ્ચસતં, વિત્થારેન તદડ્ઢકં;
આકિણ્ણં જનકાયેહિ, તિદસાનં પુરં વિય.
‘‘યથા સૂચિઘરે સૂચી, પક્ખિત્તા પણ્ણવીસતિ;
અઞ્ઞમઞ્ઞં પઘટ્ટેન્તિ, આકિણ્ણં હોતિ લઙ્કતં [તં તદા (સી.), સતતા (સ્યા.), સઙ્કરં (?)].
‘‘એવમ્પિ નગરં મય્હં, હત્થિસ્સરથસંકુલં;
મનુસ્સેહિ સદાકિણ્ણં, રમ્મણં નગરુત્તમં.
‘‘તત્થ ભુત્વા પિવિત્વા ચ, પુન દેવત્તનં ગતો [પુનપિ દેવતઙ્ગતો (ક.)].
ભવે પચ્છિમકે મય્હં, અહોસિ કુલસમ્પદા.
‘‘બ્રાહ્મઞ્ઞકુલસમ્ભૂતો ¶ , મહારતનસઞ્ચયો;
અસીતિકોટિયો હિત્વા, હિરઞ્ઞસ્સાપિ પબ્બજિં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મહાકસ્સપો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મહાકસ્સપત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૩-૪. અનુરુદ્ધત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધં ¶ ભગવન્તાહં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં;
વૂપકટ્ઠં વિહરન્તં, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, સુમેધં લોકનાયકં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠમયાચહં.
‘‘અનુકમ્પ ¶ મહાવીર, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
પદીપં તે પદસ્સામિ, રુક્ખમૂલમ્હિ ઝાયતો.
‘‘અધિવાસેસિ સો ધીરો, સયમ્ભૂ વદતં વરો;
દુમેસુ વિનિવિજ્ઝિત્વા, યન્તં યોજિયહં તદા.
‘‘સહસ્સવટ્ટિં ¶ પાદાસિં, બુદ્ધસ્સ લોકબન્ધુનો;
સત્તાહં પજ્જલિત્વાન, દીપા વૂપસમિંસુ મે.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, વિમાનમુપપજ્જહં.
‘‘ઉપપન્નસ્સ દેવત્તં, બ્યમ્હં આસિ સુનિમ્મિતં;
સમન્તતો પજ્જલતિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સમન્તા ¶ યોજનસતં, વિરોચેસિમહં તદા;
સબ્બે દેવે અભિભોમિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘તિંસકપ્પાનિ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
ન મં કેચીતિમઞ્ઞન્તિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અટ્ઠવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
દિવા રત્તિઞ્ચ પસ્સામિ, સમન્તા યોજનં તદા.
‘‘સહસ્સલોકં ઞાણેન, પસ્સામિ સત્થુ સાસને;
દિબ્બચક્ખુમનુપ્પત્તો, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, તિંસકપ્પસહસ્સિતો;
તસ્સ દીપો મયા દિન્નો, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અનુરુદ્ધો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અનુરુદ્ધત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૩-૫. પુણ્ણમન્તાણિપુત્તત્થેરઅપદાનં
‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
પુરક્ખતોમ્હિ સિસ્સેહિ, ઉપગચ્છિં નરુત્તમં.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમ કમ્મં પકિત્તેસિ, સઙ્ખિત્તેન મહામુનિ.
‘‘તાહં ¶ ધમ્મં સુણિત્વાન, અભિવાદેત્વાન સત્થુનો;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, પક્કમિં [પક્કામિં (સી. સ્યા.)] દક્ખિણામુખો.
‘‘સઙ્ખિત્તેન ¶ સુણિત્વાન, વિત્થારેન અભાસયિં [અદેસયિં (સી. સ્યા.)];
સબ્બે સિસ્સા અત્તમના, સુત્વાન મમ ભાસતો;
સકં દિટ્ઠિં વિનોદેત્વા, બુદ્ધે ચિત્તં પસાદયું.
‘‘સઙ્ખિત્તેનપિ દેસેમિ, વિત્થારેન તથેવહં [દેસેસિં વિત્થારેનપિ ભાસયિં (ક.)];
અભિધમ્મનયઞ્ઞૂહં ¶ , કથાવત્થુવિસુદ્ધિયા;
સબ્બેસં વિઞ્ઞાપેત્વાન, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘ઇતો પઞ્ચસતે કપ્પે, ચતુરો સુપ્પકાસકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુણ્ણો મન્તાણિપુત્તો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુણ્ણમન્તાણિપુત્તત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૩-૬. ઉપાલિત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે હંસવતિયા, સુજાતો નામ બ્રાહ્મણો;
અસીતિકોટિનિચયો, પહૂતધનધઞ્ઞવા.
‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
લક્ખણે ઇતિહાસે ચ, સધમ્મે પારમિં ગતો.
‘‘પરિબ્બાજા ¶ એકસિખા [એકભિક્ખા (ક.)], ગોતમા
બુદ્ધસાવકા [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ].
ચરકા તાપસા ચેવ, ચરન્તિ મહિયા તદા.
‘‘તેપિ મં પરિવારેન્તિ, બ્રાહ્મણો વિસ્સુતો ઇતિ;
બહુજ્જનો મં પૂજેતિ, નાહં પૂજેમિ કિઞ્ચનં.
‘‘પૂજારહં ¶ ન પસ્સામિ, માનત્થદ્ધો અહં તદા;
બુદ્ધોતિ વચનં નત્થિ, તાવ નુપ્પજ્જતે જિનો.
‘‘અચ્ચયેન ¶ અહોરત્તં, પદુમુત્તરનામકો [નાયકો (સી. સ્યા.)];
સબ્બં તમં વિનોદેત્વા, લોકે ઉપ્પજ્જિ ચક્ખુમા.
‘‘વિત્થારિકે બાહુજઞ્ઞે, પુથુભૂતે ચ સાસને;
ઉપાગમિ તદા બુદ્ધો, નગરં હંસસવ્હયં.
‘‘પિતુ અત્થાય ¶ સો બુદ્ધો, ધમ્મં દેસેસિ ચક્ખુમા;
તેન કાલેન પરિસા, સમન્તા યોજનં તદા.
‘‘સમ્મતો મનુજાનં સો, સુનન્દો નામ તાપસો;
યાવતા બુદ્ધપરિસા, પુપ્ફેહચ્છાદયી તદા.
‘‘ચતુસચ્ચં પકાસેન્તે, સેટ્ઠે ચ [હેટ્ઠા ચ (ક.)] પુપ્ફમણ્ડપે;
કોટિસતસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ.
‘‘સત્તરત્તિન્દિવં બુદ્ધો, વસ્સેત્વા ધમ્મવુટ્ઠિયો;
અટ્ઠમે દિવસે પત્તે, સુનન્દં કિત્તયી જિનો.
‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, સંસરન્તો અયં ભવે;
સબ્બેસં પવરો હુત્વા, ભવેસુ સંસરિસ્સતિ.
‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ ¶ , ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
મન્તાણિપુત્તો પુણ્ણોતિ, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘એવં કિત્તયિ સમ્બુદ્ધો, સુનન્દં તાપસં તદા;
હાસયન્તો જનં સબ્બં, દસ્સયન્તો સકં બલં.
‘‘કતઞ્જલી નમસ્સન્તિ, સુનન્દં તાપસં જના;
બુદ્ધે કારં કરિત્વાન, સોધેસિ ગતિમત્તનો.
‘‘તત્થ મે અહુ સઙ્કપ્પો, સુત્વાન મુનિનો વચં;
અહમ્પિ કારં કસ્સામિ, યથા પસ્સામિ ગોતમં.
‘‘એવાહં ¶ ચિન્તયિત્વાન, કિરિયં ચિન્તયિં મમ;
ક્યાહં કમ્મં આચરામિ, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે.
‘‘અયઞ્ચ પાઠિકો ભિક્ખુ, સબ્બપાઠિસ્સ સાસને;
વિનયે અગ્ગનિક્ખિત્તો, તં ઠાનં પત્થયે અહં.
‘‘ઇદં ¶ મે અમિતં ભોગં, અક્ખોભં સાગરૂપમં;
તેન ભોગેન બુદ્ધસ્સ, આરામં માપયે અહં.
‘‘સોભનં નામ આરામં, નગરસ્સ પુરત્થતો;
કિણિત્વા [કીત્વા (સી.), કિત્વા (ક.)] સતસહસ્સેન, સઙ્ઘારામં અમાપયિં.
‘‘કૂટાગારે ¶ ચ પાસાદે, મણ્ડપે હમ્મિયે ગુહા;
ચઙ્કમે સુકતે કત્વા, સઙ્ઘારામં અમાપયિં.
‘‘જન્તાઘરં ¶ અગ્ગિસાલં, અથો ઉદકમાળકં;
ન્હાનઘરં માપયિત્વા, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સદાસહં.
‘‘આસન્દિયો પીઠકે ચ, પરિભોગે ચ ભાજને;
આરામિકઞ્ચ ભેસજ્જં, સબ્બમેતં અદાસહં.
‘‘આરક્ખં પટ્ઠપેત્વાન, પાકારં કારયિં દળ્હં;
મા નં કોચિ વિહેઠેસિ, સન્તચિત્તાન તાદિનં.
‘‘સતસહસ્સેનાવાસં [આવાસં સતસહસ્સેન (સી.), આવાસે સતસહસ્સે (સ્યા.)], સઙ્ઘારામે અમાપયિં;
વેપુલ્લં તં માપયિત્વા [વેપુલ્લતં પાપયિત્વા (સી.)], સમ્બુદ્ધં ઉપનામયિં.
‘‘નિટ્ઠાપિતો મયારામો, સમ્પટિચ્છ તુવં મુનિ;
નિય્યાદેસ્સામિ તં વીર [તે વીર (સી.), તં ધીર (સ્યા.)], અધિવાસેહિ ચક્ખુમ.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, અધિવાસેસિ નાયકો.
‘‘અધિવાસનમઞ્ઞાય, સબ્બઞ્ઞુસ્સ મહેસિનો;
ભોજનં પટિયાદેત્વા, કાલમારોચયિં અહં.
‘‘આરોચિતમ્હિ કાલમ્હિ, પદુમુત્તરનાયકો;
ખીણાસવસહસ્સેહિ, આરામં મે ઉપાગમિ.
‘‘નિસિન્નં ¶ કાલમઞ્ઞાય, અન્નપાનેન તપ્પયિં;
ભુત્તાવિં કાલમઞ્ઞાય, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘કીતો સતસહસ્સેન, તત્તકેનેવ કારિતો;
સોભનો નામ આરામો, સમ્પટિચ્છ તુવં મુનિ.
‘‘ઇમિનારામદાનેન ¶ , ચેતનાપણિધીહિ ચ;
ભવે નિબ્બત્તમાનોહં, લભામિ મમ પત્થિતં.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા ¶ સમ્બુદ્ધો, સઙ્ઘારામં સુમાપિતં;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘યો સો બુદ્ધસ્સ પાદાસિ, સઙ્ઘારામં સુમાપિતં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘હત્થી ¶ અસ્સા રથા પત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સઙ્ઘારામસ્સિદં ફલં.
‘‘સટ્ઠિ તૂરસહસ્સાનિ [તુરિયસહસ્સાનિ (સી. સ્યા.)], ભેરિયો સમલઙ્કતા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સઙ્ઘારામસ્સિદં ફલં.
‘‘છળસીતિસહસ્સાનિ, નારિયો સમલઙ્કતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુત્તમણિકુણ્ડલા.
‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સઙ્ઘારામસ્સિદં ફલં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘દેવરાજેન પત્તબ્બં, સબ્બં પટિલભિસ્સતિ;
અનૂનભોગો હુત્વાન, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘સહસ્સક્ખત્તું ચક્કવત્તી, રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ ¶ , ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
ઉપાલિ નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘વિનયે પારમિં પત્વા, ઠાનાઠાને ચ કોવિદો;
જિનસાસનં ધારેન્તો, વિહરિસ્સતિનાસવો.
‘‘સબ્બમેતં અભિઞ્ઞાય, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ.
‘‘અપરિમેય્યુપાદાય, પત્થેમિ તવ સાસનં;
સો મે અત્થો અનુપ્પત્તો, સબ્બસંયોજનક્ખયો.
‘‘યથા ¶ સૂલાવુતો પોસો, રાજદણ્ડેન તજ્જિતો;
સૂલે સાતં અવિન્દન્તો, પરિમુત્તિંવ ઇચ્છતિ.
‘‘તથેવાહં ¶ મહાવીર, ભવદણ્ડેન તજ્જિતો;
કમ્મસૂલાવુતો સન્તો, પિપાસાવેદનટ્ટિતો.
‘‘ભવે સાતં ન વિન્દામિ, ડય્હન્તો તીહિ અગ્ગિભિ;
પરિમુત્તિં ગવેસામિ, યથાપિ રાજદણ્ડિતો.
‘‘યથા ¶ વિસાદો પુરિસો, વિસેન પરિપીળિતો;
અગદં સો ગવેસેય્ય, વિસઘાતાયુપાલનં [વિસઘાતાયુપાયનં (સ્યા. ક.)].
‘‘ગવેસમાનો પસ્સેય્ય, અગદં વિસઘાતકં;
તં પિવિત્વા સુખી અસ્સ, વિસમ્હા પરિમુત્તિયા.
‘‘તથેવાહં મહાવીર, યથા વિસહતો નરો;
સમ્પીળિતો અવિજ્જાય, સદ્ધમ્માગદમેસહં.
‘‘ધમ્માગદં ગવેસન્તો, અદ્દક્ખિં સક્યસાસનં;
અગ્ગં સબ્બોસધાનં તં, સબ્બસલ્લવિનોદનં.
‘‘ધમ્મોસધં પિવિત્વાન, વિસં સબ્બં સમૂહનિં;
અજરામરં સીતિભાવં, નિબ્બાનં ફસ્સયિં અહં.
‘‘યથા ભૂતટ્ટિતો પોસો, ભૂતગ્ગાહેન પીળિતો;
ભૂતવેજ્જં ગવેસેય્ય, ભૂતસ્મા પરિમુત્તિયા.
‘‘ગવેસમાનો ¶ પસ્સેય્ય, ભૂતવિજ્જાસુ કોવિદં;
તસ્સ સો વિહને ભૂતં, સમૂલઞ્ચ વિનાસયે.
‘‘તથેવાહં ¶ મહાવીર, તમગ્ગાહેન પીળિતો;
ઞાણાલોકં ગવેસામિ, તમતો પરિમુત્તિયા.
‘‘અથદ્દસં સક્યમુનિં, કિલેસતમસોધનં;
સો મે તમં વિનોદેસિ, ભૂતવેજ્જોવ ભૂતકં.
‘‘સંસારસોતં સઞ્છિન્દિં, તણ્હાસોતં નિવારયિં;
ભવં ઉગ્ઘાટયિં સબ્બં, ભૂતવેજ્જોવ મૂલતો.
‘‘ગરુળો યથા ઓપતતિ, પન્નગં ભક્ખમત્તનો;
સમન્તા યોજનસતં, વિક્ખોભેતિ મહાસરં.
‘‘પન્નગં ¶ સો ગહેત્વાન, અધોસીસં વિહેઠયં;
આદાય સો પક્કમતિ, યેનકામં વિહઙ્ગમો.
‘‘તથેવાહં મહાવીર, યથાપિ ગરુળો બલી;
અસઙ્ખતં ગવેસન્તો, દોસે વિક્ખાલયિં અહં.
‘‘દિટ્ઠો અહં ધમ્મવરં, સન્તિપદમનુત્તરં;
આદાય વિહરામેતં, ગરુળો પન્નગં યથા.
‘‘આસાવતી નામ લતા, જાતા ચિત્તલતાવને;
તસ્સા વસ્સસહસ્સેન, એકં નિબ્બત્તતે ફલં.
‘‘તં ¶ દેવા પયિરુપાસન્તિ, તાવદૂરફલે સતિ;
દેવાનં સા પિયા એવં, આસાવતી લતુત્તમા.
‘‘સતસહસ્સુપાદાય, તાહં પરિચરે મુનિ;
સાયં પાતં નમસ્સામિ, દેવા આસાવતિં યથા.
‘‘અવઞ્ઝા પારિચરિયા, અમોઘા ચ નમસ્સના;
દૂરાગતમ્પિ મં સન્તં, ખણોયં ન વિરાધયિ.
‘‘પટિસન્ધિં ન પસ્સામિ, વિચિનન્તો ભવે અહં;
નિરૂપધિ વિપ્પમુત્તો [વિપ્પયુત્તો (ક.)], ઉપસન્તો ચરામહં.
‘‘યથાપિ ¶ પદુમં નામ, સૂરિયરંસેન પુપ્ફતિ;
તથેવાહં મહાવીર, બુદ્ધરંસેન પુપ્ફિતો.
‘‘યથા બલાકયોનિમ્હિ, ન વિજ્જતિ પુમો [પુમા (સી. સ્યા.)] સદા;
મેઘેસુ ગજ્જમાનેસુ, ગબ્ભં ગણ્હન્તિ તા સદા.
‘‘ચિરમ્પિ ગબ્ભં ધારેન્તિ, યાવ મેઘો ન ગજ્જતિ;
ભારતો પરિમુચ્ચન્તિ, યદા મેઘો પવસ્સતિ.
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ ¶ , ધમ્મમેઘેન ગજ્જતો;
સદ્દેન ધમ્મમેઘસ્સ, ધમ્મગબ્ભં અગણ્હહં.
સતસહસ્સુપાદાય, પુઞ્ઞગબ્ભં ધરેમહં;
નપ્પમુચ્ચામિ ભારતો, ધમ્મમેઘો ન ગજ્જતિ.
‘‘યદા તુવં સક્યમુનિ, રમ્મે કપિલવત્થવે;
ગજ્જસિ ધમ્મમેઘેન, ભારતો પરિમુચ્ચહં.
‘‘સુઞ્ઞતં ¶ અનિમિત્તઞ્ચ, તથાપ્પણિહિતમ્પિ ચ;
ચતુરો ચ ફલે સબ્બે, ધમ્મેવં વિજનયિં [વિજટયિં (ક.) બલાકાનં વિજાયનૂપમાય સંસન્દેત્વા અત્થો વેદિતબ્બો] અહં.
દુતિયભાણવારં.
‘‘અપરિમેય્યુપાદાય, પત્થેમિ તવ સાસનં;
સો મે અત્થો અનુપ્પત્તો, સન્તિપદમનુત્તરં.
‘‘વિનયે ¶ પારમિં પત્તો, યથાપિ પાઠિકો ઇસિ;
ન મે સમસમો અત્થિ, ધારેમિ સાસનં અહં.
‘‘વિનયે ખન્ધકે ચાપિ, તિકચ્છેદે ચ પઞ્ચકે [પઞ્ચમે (સી.)];
એત્થ મે વિમતિ નત્થિ, અક્ખરે બ્યઞ્જનેપિ વા.
‘‘નિગ્ગહે પટિકમ્મે ચ, ઠાનાઠાને ચ કોવિદો;
ઓસારણે વુટ્ઠાપને, સબ્બત્થ પારમિં ગતો.
‘‘વિનયે ખન્ધકે વાપિ, નિક્ખિપિત્વા પદં અહં;
ઉભતો વિનિવેઠેત્વા, રસતો ઓસરેય્યહં.
‘‘નિરુત્તિયા ¶ ¶ સુકુસલો, અત્થાનત્થે ચ કોવિદો;
અનઞ્ઞાતં મયા નત્થિ, એકગ્ગો સત્થુ સાસને.
‘‘રૂપદક્ખો [રૂપરક્ખો (?) મિલિન્દપઞ્હો ધમ્મનગરાધિકારે પસ્સિતબ્બં] અહં અજ્જ, સક્યપુત્તસ્સ સાસને;
કઙ્ખં સબ્બં વિનોદેમિ, છિન્દામિ સબ્બસંસયં.
‘‘પદં અનુપદઞ્ચાપિ, અક્ખરઞ્ચાપિ બ્યઞ્જનં;
નિદાને પરિયોસાને, સબ્બત્થ કોવિદો અહં.
‘‘યથાપિ રાજા બલવા, નિગ્ગણ્હિત્વા પરન્તપે;
વિજિનિત્વાન સઙ્ગામં, નગરં તત્થ માપયે.
‘‘પાકારં પરિખઞ્ચાપિ, એસિકં દ્વારકોટ્ઠકં;
અટ્ટાલકે ચ વિવિધે, કારયે નગરે બહૂ.
‘‘સિઙ્ઘાટકં ચચ્ચરઞ્ચ, સુવિભત્તન્તરાપણં;
કારયેય્ય સભં તત્થ, અત્થાનત્થવિનિચ્છયં.
‘‘નિગ્ઘાતત્થં અમિત્તાનં, છિદ્દાછિદ્દઞ્ચ જાનિતું;
બલકાયસ્સ રક્ખાય, સેનાપચ્ચં ઠપેતિ [થપેસિ (ક.)] સો.
‘‘આરક્ખત્થાય ¶ ભણ્ડસ્સ, નિધાનકુસલં નરં;
મા મે ભણ્ડં વિનસ્સીતિ, ભણ્ડરક્ખં ઠપેતિ સો.
‘‘મમત્તો [મામકો (સી.), સમગ્ગો (સ્યા.)]
હોતિ યો રઞ્ઞો, વુદ્ધિં યસ્સ ચ ઇચ્છતિ.
તસ્સાધિકરણં દેતિ, મિત્તસ્સ પટિપજ્જિતું.
‘‘ઉપ્પાતેસુ નિમિત્તેસુ, લક્ખણેસુ ચ કોવિદં;
અજ્ઝાયકં મન્તધરં, પોરોહિચ્ચે ઠપેતિ સો.
‘‘એતેહઙ્ગેહિ ¶ ¶ સમ્પન્નો, ખત્તિયોતિ પવુચ્ચતિ;
સદા રક્ખન્તિ રાજાનં, ચક્કવાકોવ દુક્ખિતં.
‘‘તથેવ ત્વં મહાવીર, હતામિત્તોવ ખત્તિયો;
સદેવકસ્સ લોકસ્સ, ધમ્મરાજાતિ વુચ્ચતિ.
‘‘તિત્થિયે નિહનિત્વાન [નીહરિત્વાન (સ્યા. ક.)], મારઞ્ચાપિ સસેનકં;
તમન્ધકારં વિધમિત્વા, ધમ્મનગરં અમાપયિ.
‘‘સીલં ¶ પાકારકં તત્થ, ઞાણં તે દ્વારકોટ્ઠકં;
સદ્ધા તે એસિકા વીર, દ્વારપાલો ચ સંવરો.
‘‘સતિપટ્ઠાનમટ્ટાલં, પઞ્ઞા તે ચચ્ચરં મુને;
ઇદ્ધિપાદઞ્ચ સિઙ્ઘાટં, ધમ્મવીથિ સુમાપિતા.
‘‘સુત્તન્તં અભિધમ્મઞ્ચ, વિનયઞ્ચાપિ કેવલં;
નવઙ્ગં બુદ્ધવચનં, એસા ધમ્મસભા તવ.
‘‘સુઞ્ઞતં અનિમિત્તઞ્ચ, વિહારઞ્ચપ્પણીહિતં;
આનેઞ્જઞ્ચ નિરોધો ચ, એસા ધમ્મકુટી તવ.
‘‘પઞ્ઞાય અગ્ગો નિક્ખિત્તો [અગ્ગનિક્ખિત્તો (સી.)], પટિભાને ચ કોવિદો;
સારિપુત્તોતિ નામેન, ધમ્મસેનાપતી તવ.
‘‘ચુતૂપપાતકુસલો, ઇદ્ધિયા પારમિં ગતો;
કોલિતો નામ નામેન, પોરોહિચ્ચો તવં મુને.
‘‘પોરાણકવંસધરો, ઉગ્ગતેજો દુરાસદો;
ધુતવાદીગુણેનગ્ગો, અક્ખદસ્સો તવં મુને.
‘‘બહુસ્સુતો ¶ ધમ્મધરો, સબ્બપાઠી ચ સાસને;
આનન્દો નામ નામેન, ધમ્મારક્ખો [ધમ્મરક્ખો (સ્યા.)] તવં મુને.
‘‘એતે ¶ સબ્બે અતિક્કમ્મ, પમેસિ ભગવા મમં;
વિનિચ્છયં મે પાદાસિ, વિનયે વિઞ્ઞુદેસિતં.
‘‘યો કોચિ વિનયે પઞ્હં, પુચ્છતિ બુદ્ધસાવકો;
તત્થ મે ચિન્તના નત્થિ, તઞ્ઞેવત્થં કથેમહં.
‘‘યાવતા બુદ્ધખેત્તમ્હિ, ઠપેત્વા તં મહામુનિ;
વિનયે માદિસો નત્થિ, કુતો ભિય્યો ભવિસ્સતિ.
‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘે ¶ નિસીદિત્વા, એવં ગજ્જતિ ગોતમો;
ઉપાલિસ્સ સમો નત્થિ, વિનયે ખન્ધકેસુ ચ.
‘‘યાવતા બુદ્ધભણિતં, નવઙ્ગં સત્થુસાસનં;
વિનયોગધં તં [વિનયોગધિતં (સી. અટ્ઠ.), વિનયે કથિતં (સ્યા.)] સબ્બં,
વિનયમૂલપસ્સિનો [વિનયં મૂલન્તિ પસ્સતો (સી.)].
‘‘મમ ¶ કમ્મં સરિત્વાન, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘સતસહસ્સુપાદાય, ઇમં ઠાનં અપત્થયિં;
સો મે અત્થો અનુપ્પત્તો, વિનયે પારમિં ગતો.
‘‘સક્યાનં નન્દિજનનો, કપ્પકો આસહં પુરે;
વિજહિત્વાન તં જાતિં, પુત્તો જાતો મહેસિનો.
‘‘ઇતો દુતિયકે કપ્પે, અઞ્જસો નામ ખત્તિયો;
અનન્તતેજો અમિતયસો, ભૂમિપાલો મહદ્ધનો.
‘‘તસ્સ ¶ રઞ્ઞો અહં પુત્તો, ચન્દનો નામ ખત્તિયો;
જાતિમદેનુપત્થદ્ધો, યસભોગમદેન ચ.
‘‘નાગસતસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
તિધાપભિન્ના માતઙ્ગા, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘સબલેહિ પરેતોહં, ઉય્યાનં ગન્તુકામકો;
આરુય્હ સિરિકં નાગં, નગરા નિક્ખમિં તદા.
‘‘ચરણેન ચ સમ્પન્નો, ગુત્તદ્વારો સુસંવુતો;
દેવલો નામ સમ્બુદ્ધો, આગચ્છિ પુરતો મમ.
‘‘પેસેત્વા સિરિકં નાગં, બુદ્ધં આસાદયિં તદા;
તતો સઞ્જાતકોપો સો [જાતકોપોવ (સ્યા.)], નાગો નુદ્ધરતે પદં.
‘‘નાગં ¶ રુણ્ણમનં [રુટ્ઠમનં (પી. અટ્ઠ.), દુટ્ઠમનં (સી. અટ્ઠ.), રુદ્ધપદં (?)] દિસ્વા, બુદ્ધે કોધં અકાસહં;
વિહેસયિત્વા સમ્બુદ્ધં, ઉય્યાનં અગમાસહં.
‘‘સાતં તત્થ ન વિન્દામિ, સિરો પજ્જલિતો યથા;
પરિળાહેન ડય્હામિ, મચ્છોવ બળિસાદકો.
‘‘સસાગરન્તા ¶ પથવી, આદિત્તા વિય હોતિ મે;
પિતુ સન્તિકુપાગમ્મ, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘આસીવિસંવ કુપિતં, અગ્ગિક્ખન્ધંવ આગતં;
મત્તંવ કુઞ્જરં દન્તિં, યં સયમ્ભુમસાદયિં.
‘‘આસાદિતો ¶ મયા બુદ્ધો, ઘોરો ઉગ્ગતપો જિનો;
પુરા સબ્બે વિનસ્સામ, ખમાપેસ્સામ તં મુનિં.
‘‘નો ¶ ચે તં નિજ્ઝાપેસ્સામ, અત્તદન્તં સમાહિતં;
ઓરેન સત્તદિવસા, રટ્ઠં મે વિધમિસ્સતિ.
‘‘સુમેખલો કોસિયો ચ, સિગ્ગવો ચાપિ સત્તકો [સત્તુકો (સી.)];
આસાદયિત્વા ઇસયો, દુગ્ગતા તે સરટ્ઠકા.
‘‘યદા કુપ્પન્તિ ઇસયો, સઞ્ઞતા બ્રહ્મચારિનો;
સદેવકં વિનાસેન્તિ, સસાગરં સપબ્બતં.
‘‘તિયોજનસહસ્સમ્હિ, પુરિસે સન્નિપાતયિં;
અચ્ચયં દેસનત્થાય, સયમ્ભું ઉપસઙ્કમિં.
‘‘અલ્લવત્થા અલ્લસિરા, સબ્બેવ પઞ્જલીકતા;
બુદ્ધસ્સ પાદે નિપતિત્વા, ઇદં વચનમબ્રવું [મબ્રવિં (ક.)].
‘‘ખમસ્સુ ત્વં મહાવીર, અભિયાચતિ તં જનો;
પરિળાહં વિનોદેહિ, મા નો રટ્ઠં વિનાસય.
‘‘સદેવમાનુસા સબ્બે, સદાનવા સરક્ખસા;
અયોમયેન કુટેન, સિરં ભિન્દેય્યુ મે સદા.
‘‘દકે [ઉદકે (સી. સ્યા.)] અગ્ગિ ન સણ્ઠાતિ, બીજં સેલે ન રૂહતિ;
અગદે કિમિ ન સણ્ઠાતિ, કોપો બુદ્ધે ન જાયતિ.
‘‘યથા ચ ભૂમિ અચલા, અપ્પમેય્યો ચ સાગરો;
અનન્તકો ચ આકાસો, એવં બુદ્ધા અખોભિયા.
‘‘સદા ¶ ખન્તા મહાવીરા, ખમિતા ચ તપસ્સિનો;
ખન્તાનં ખમિતાનઞ્ચ, ગમનં તં [વો (સ્યા.)] ન વિજ્જતિ.
‘‘ઇદં ¶ વત્વાન સમ્બુદ્ધો, પરિળાહં વિનોદયં;
મહાજનસ્સ પુરતો, નભં અબ્ભુગ્ગમિ તદા.
‘‘તેન ¶ કમ્મેનહં વીર, હીનત્તં અજ્ઝુપાગતો;
સમતિક્કમ્મ તં જાતિં, પાવિસિં અભયં પુરં.
‘‘તદાપિ ¶ મં મહાવીર, ડય્હમાનં સુસણ્ઠિતં;
પરિળાહં વિનોદેસિ, સયમ્ભુઞ્ચ ખમાપયિં.
‘‘અજ્જાપિ મં મહાવીર, ડય્હમાનં તિહગ્ગિભિ;
નિબ્બાપેસિ તયો અગ્ગી, સીતિભાવઞ્ચ પાપયિં [પાપયી (સી.)].
યેસં સોતાવધાનત્થિ, સુણાથ મમ ભાસતો;
અત્થં તુમ્હં પવક્ખામિ, યથા દિટ્ઠં પદં મમ.
‘‘સયમ્ભું તં વિમાનેત્વા, સન્તચિત્તં સમાહિતં;
તેન કમ્મેનહં અજ્જ, જાતોમ્હિ નીચયોનિયં.
‘‘મા વો ખણં વિરાધેથ, ખણાતીતા હિ સોચરે;
સદત્થે વાયમેય્યાથ, ખણો વો પટિપાદિતો.
‘‘એકચ્ચાનઞ્ચ વમનં, એકચ્ચાનં વિરેચનં;
વિસં હલાહલં એકે, એકચ્ચાનઞ્ચ ઓસધં.
‘‘વમનં પટિપન્નાનં, ફલટ્ઠાનં વિરેચનં;
ઓસધં ફલલાભીનં, પુઞ્ઞક્ખેત્તં ગવેસિનં.
‘‘સાસનેન વિરુદ્ધાનં, વિસં હલાહલં યથા;
આસીવિસો દિટ્ઠવિસો [દટ્ઠવિસો (સ્યા. અટ્ઠ.)], એવં ઝાપેતિ તં નરં.
‘‘સકિં ¶ પીતં હલાહલં, ઉપરુન્ધતિ જીવિતં;
સાસનેન વિરુજ્ઝિત્વા, કપ્પકોટિમ્હિ ડય્હતિ.
‘‘ખન્તિયા અવિહિંસાય, મેત્તચિત્તવતાય ચ;
સદેવકં સો તારતિ, તસ્મા તે અવિરાધિયા [અવિરોધિયો (સી.), તે અવિરોધિયા (સ્યા.)].
‘‘લાભાલાભે ન સજ્જન્તિ, સમ્માનનવિમાનને;
પથવીસદિસા બુદ્ધા, તસ્મા તે ન વિરાધિયા [તે ન વિરોધિયા (સી. સ્યા.)].
‘‘દેવદત્તે ¶ ચ વધકે, ચોરે અઙ્ગુલિમાલકે;
રાહુલે ધનપાલે ચ, સબ્બેસં સમકો મુનિ.
‘‘એતેસં ¶ પટિઘો નત્થિ, રાગોમેસં ન વિજ્જતિ;
સબ્બેસં સમકો બુદ્ધો, વધકસ્સોરસસ્સ ચ.
‘‘પન્થે ¶ દિસ્વાન કાસાવં, છડ્ડિતં મીળ્હમક્ખિતં;
સિરસ્મિં અઞ્જલિં કત્વા, વન્દિતબ્બં ઇસિદ્ધજં.
‘‘અબ્ભતીતા ચ યે બુદ્ધા, વત્તમાના અનાગતા;
ધજેનાનેન સુજ્ઝન્તિ, તસ્મા એતે નમસ્સિયા.
‘‘સત્થુકપ્પં સુવિનયં, ધારેમિ હદયેનહં;
નમસ્સમાનો વિનયં, વિહરિસ્સામિ સબ્બદા.
‘‘વિનયો આસયો મય્હં, વિનયો ઠાનચઙ્કમં;
કપ્પેમિ વિનયે વાસં, વિનયો મમ ગોચરો.
‘‘વિનયે પારમિપ્પત્તો, સમથે ચાપિ કોવિદો;
ઉપાલિ તં મહાવીર, પાદે વન્દતિ સત્થુનો.
‘‘સો ¶ અહં વિચરિસ્સામિ, ગામા ગામં પુરા પુરં;
નમસ્સમાનો સમ્બુદ્ધં, ધમ્મસ્સ ચ સુધમ્મતં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપાલિ થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપાલિત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૩-૭. અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસમ્બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં વિનાયકં;
બુદ્ધભૂમિમનુપ્પત્તં, પઠમં અદ્દસં અહં.
‘‘યાવતા ¶ બોધિયા મૂલે, યક્ખા સબ્બે સમાગતા;
સમ્બુદ્ધં પરિવારેત્વા, વન્દન્તિ પઞ્જલીકતા.
‘‘સબ્બે ¶ ¶ દેવા તુટ્ઠમના, આકાસે સઞ્ચરન્તિ તે;
બુદ્ધો અયં અનુપ્પત્તો, અન્ધકારતમોનુદો.
‘‘તેસં ¶ હાસપરેતાનં, મહાનાદો અવત્તથ;
કિલેસે ઝાપયિસ્સામ, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘દેવાનં ગિરમઞ્ઞાય, વાચાસભિમુદીરિહં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, આદિભિક્ખમદાસહં.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
દેવસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘સત્તાહં અભિનિક્ખમ્મ, બોધિં અજ્ઝગમં અહં;
ઇદં મે પઠમં ભત્તં, બ્રહ્મચારિસ્સ યાપનં.
‘‘‘તુસિતા હિ ઇધાગન્ત્વા, યો મે ભિક્ખં ઉપાનયિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણોથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ [તિંસમત્તે કપ્પસગસ્સે (સ્યા. ક.)], દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
સબ્બે દેવે અભિભોત્વા, તિદિવં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
સહસ્સધા ચક્કવત્તી, તત્થ રજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તિદસા સો ચવિત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
અગારા પબ્બજિત્વાન, છબ્બસ્સાનિ વસિસ્સતિ.
‘‘‘તતો સત્તમકે વસ્સે, બુદ્ધો સચ્ચં કથેસ્સતિ;
કોણ્ડઞ્ઞો નામ નામેન, પઠમં સચ્છિકાહિતિ’.
‘‘નિક્ખન્તેનાનુપબ્બજિં ¶ , પધાનં સુકતં મયા;
કિલેસે ઝાપનત્થાય, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘અભિગન્ત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, બુદ્ધો લોકે સદેવકે;
ઇસિનામે મિગારઞ્ઞે [ઇમિના મે મહારઞ્ઞં (સ્યા.), ઇમિના મે મિગારઞ્ઞં (ક.)], અમતભેરિમાહનિ.
‘‘સો ¶ ¶ દાનિ પત્તો અમતં, સન્તિપદમનુત્તરં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞો [અઞ્ઞાતકોણ્ડઞ્ઞો (સી.), અઞ્ઞા કોણ્ડઞ્ઞો (સ્યા.)] થેરો ઇમા
ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૩-૮. પિણ્ડોલભારદ્વાજત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
પુરતો હિમવન્તસ્સ, ચિત્તકૂટે વસી તદા.
‘‘અભીતરૂપો તત્થાસિં, મિગરાજા ચતુક્કમો;
તસ્સ સદ્દં સુણિત્વાન, વિક્ખમ્ભન્તિ બહુજ્જના.
‘‘સુફુલ્લં પદુમં ગય્હ, ઉપગચ્છિં નરાસભં;
વુટ્ઠિતસ્સ સમાધિમ્હા, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘ચાતુદ્દિસં ¶ નમસ્સિત્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં નરુત્તમં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, સીહનાદં નદિં અહં [તદા (સ્યા.)].
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
સકાસને નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, સબ્બે દેવા સમાગતા;
આગતો વદતં સેટ્ઠો, ધમ્મં સોસ્સામ તં મયં.
‘‘‘તેસં હાસપરેતાનં, પુરતો લોકનાયકો;
મમ સદ્દં [કમ્મં (?)] પકિત્તેસિ, દીઘદસ્સી મહામુનિ’.
‘‘યેનિદં પદુમં દિન્નં, સીહનાદો ચ નાદિતો;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇતો ¶ અટ્ઠમકે કપ્પે, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
સત્તરતનસમ્પન્નો ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરો.
‘‘‘કારયિસ્સતિ ઇસ્સરિયં [ઇસ્સરં (સ્યા. ક.)], મહિયા ચતુસટ્ઠિયા;
પદુમો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ ¶ ¶ , ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘પકાસિતે પાવચને, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ;
બ્રહ્મઞ્ઞા અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિસ્સતિ તાવદે’.
‘‘પધાનપહિતત્તો સો, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘વિજને ¶ પન્તસેય્યમ્હિ, વાળમિગસમાકુલે;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિણ્ડોલભારદ્વાજો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિણ્ડોલભારદ્વાજત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૩-૯. ખદિરવનિયરેવતત્થેરઅપદાનં
‘‘ગઙ્ગા ભાગીરથી નામ, હિમવન્તા પભાવિતા;
કુતિત્થે નાવિકો આસિં, ઓરિમે ચ તરિં [ઓરિમં ચ તરે (સ્યા.)] અહં.
‘‘પદુમુત્તરો નાયકો, સમ્બુદ્ધો દ્વિપદુત્તમો;
વસી સતસહસ્સેહિ, ગઙ્ગાતીરમુપાગતો [પુબ્બે મય્હં સુતં આસિ,§‘‘પદુમુત્તરનાયકો; વસીસતસહસ્સેહિ, ગઙ્ગાસોતં તરિસ્સતિ‘‘; (સી.)].
‘‘બહૂ નાવા સમાનેત્વા, વડ્ઢકીહિ [ચમ્મકેહિ (ક.)] સુસઙ્ખતં;
નાવાય [નાવાનં (ક.)] છદનં કત્વા, પટિમાનિં નરાસભં.
‘‘આગન્ત્વાન ¶ ચ સમ્બુદ્ધો, આરૂહિ તઞ્ચ નાવકં;
વારિમજ્ઝે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો તારેસિ સમ્બુદ્ધં, સઙ્ઘઞ્ચાપિ અનાસવં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દેવલોકે રમિસ્સતિ.
‘‘‘નિબ્બત્તિસ્સતિ તે બ્યમ્હં, સુકતં નાવસણ્ઠિતં;
આકાસે પુપ્ફછદનં, ધારયિસ્સતિ સબ્બદા.
‘‘‘અટ્ઠપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ ¶ , તારકો [તારણો (સ્યા.)] નામ ખત્તિયો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ ¶ ¶ , ચમ્મકો [ચમ્પકો (સી.), ચમ્બકો (સ્યા.)] નામ ખત્તિયો;
ઉગ્ગચ્છન્તોવ સૂરિયો, જોતિસ્સતિ મહબ્બલો.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તિદસા સો ચવિત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
રેવતો નામ નામેન, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘અગારા નિક્ખમિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સતિ.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, યુત્તયોગો વિપસ્સકો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘વીરિયં [વિરિયં (સી. સ્યા.)] મે ધુરધોરય્હં, યોગક્ખેમાધિવાહનં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘સતસહસ્સે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
સુમુત્તો સરવેગોવ, કિલેસે ઝાપયી મમ.
‘‘તતો મં વનનિરતં, દિસ્વા લોકન્તગૂ મુનિ;
વનવાસિભિક્ખૂનગ્ગં, પઞ્ઞપેસિ મહામતિ.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ખદિરવનિયો રેવતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ખદિરવનિયરેવતત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૩-૧૦. આનન્દત્થેરઅપદાનં
‘‘આરામદ્વારા ¶ નિક્ખમ્મ, પદુમુત્તરો મહામુનિ;
વસ્સેન્તો અમતં વુટ્ઠિં, નિબ્બાપેસિ મહાજનં.
‘‘સતસહસ્સં તે ધીરા, છળભિઞ્ઞા મહિદ્ધિકા;
પરિવારેન્તિ સમ્બુદ્ધં, છાયાવ અનપાયિની [અનુપાયિની (સ્યા. ક.)].
‘‘હત્થિક્ખન્ધગતો આસિં, સેતચ્છત્તં વરુત્તમં;
સુચારુરૂપં દિસ્વાન, વિત્તિ મે ઉદપજ્જથ.
‘‘ઓરુય્હ ¶ હત્થિખન્ધમ્હા, ઉપગચ્છિં નરાસભં;
રતનામયછત્તં મે, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ ધારયિં.
‘‘મમ ¶ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પદુમુત્તરો મહાઇસિ;
તં કથં ઠપયિત્વાન, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો છત્તમધારેસિ, સોણ્ણાલઙ્કારભૂસિતં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણોથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇતો ગન્ત્વા અયં પોસો, તુસિતં આવસિસ્સતિ;
અનુભોસ્સતિ સમ્પત્તિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘‘ચતુત્તિંસતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
બલાધિપો અટ્ઠસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘અટ્ઠપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, મહિયા કારયિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ ¶ , ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સક્યાનં ¶ કુલકેતુસ્સ, ઞાતિબન્ધુ ભવિસ્સતિ;
આનન્દો નામ નામેન, ઉપટ્ઠાકો મહેસિનો.
‘‘‘આતાપી નિપકો ચાપિ, બાહુસચ્ચે સુકોવિદો;
નિવાતવુત્તિ અત્થદ્ધો, સબ્બપાઠી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘પધાનપહિતત્તો સો, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘સન્તિ આરઞ્ઞકા નાગા, કુઞ્જરા સટ્ઠિહાયના;
તિધાપભિન્ના માતઙ્ગા, ઈસાદન્તા ઉરૂળ્હવા.
‘‘‘અનેકસતસહસ્સા, પણ્ડિતાપિ મહિદ્ધિકા;
સબ્બે તે બુદ્ધનાગસ્સ, ન હોન્તુ પણિધિમ્હિ તે’ [ન હોન્તિ પરિવિમ્ભિતા (સ્યા.), ન હોન્તિ પણિધિમ્હિ તે (ક.)].
‘‘આદિયામે નમસ્સામિ, મજ્ઝિમે અથ પચ્છિમે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠં ઉપટ્ઠહિં.
‘‘આતાપી નિપકો ચાપિ, સમ્પજાનો પતિસ્સતો;
સોતાપત્તિફલં પત્તો, સેખભૂમીસુ કોવિદો.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમભિનીહરિં;
તાહં ભૂમિમનુપ્પત્તો, ઠિતા સદ્ધમ્મમાચલા [ઠિતો સદ્ધમ્મમાચલો (સી.), ઠિતા સદ્ધા મહપ્ફલા (સ્યા.)].
‘‘સ્વાગતં ¶ વત મે આસિ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આનન્દો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આનન્દત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તસ્સુદ્દાનં –
બુદ્ધો ¶ પચ્ચેકબુદ્ધો ચ, સારિપુત્તો ચ કોલિતો;
કસ્સપો અનુરુદ્ધો ચ, પુણ્ણત્થેરો ઉપાલિ ચ.
અઞ્ઞાસિકોણ્ડઞ્ઞો પિણ્ડોલો, રેવતાનન્દપણ્ડિતો;
છસતાનિ ચ પઞ્ઞાસ, ગાથાયો સબ્બપિણ્ડિતા.
અપદાને બુદ્ધવગ્ગો પઠમો.
૨. સીહાસનિયવગ્ગો
૧. સીહાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ ¶ ¶ લોકનાથમ્હિ, સિદ્ધત્થે દ્વિપદુત્તમે [દિપદુત્તમે (સી. સ્યા.)];
વિત્થારિકે પાવચને, બાહુજઞ્ઞમ્હિ સાસને.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, સીહાસનમકાસહં;
સીહાસનં કરિત્વાન, પાદપીઠમકાસહં.
‘‘સીહાસને ચ વસ્સન્તે, ઘરં તત્થ અકાસહં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘આયામેન ¶ ચતુબ્બીસ, યોજનં આસિ [યોજનાસિંસુ (સ્યા. ક.)] તાવદે;
વિમાનં સુકતં મય્હં, વિત્થારેન ચતુદ્દસ.
‘‘સતં [સત્ત (સ્યા.)] કઞ્ઞાસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા;
સોણ્ણમયઞ્ચ પલ્લઙ્કં, બ્યમ્હે આસિ સુનિમ્મિતં.
‘‘હત્થિયાનં અસ્સયાનં, દિબ્બયાનં ઉપટ્ઠિતં;
પાસાદા સિવિકા ચેવ, નિબ્બત્તન્તિ યદિચ્છકં.
‘‘મણિમયા ચ પલ્લઙ્કા, અઞ્ઞે સારમયા બહૂ;
નિબ્બત્તન્તિ મમં સબ્બે, સીહાસનસ્સિદં ફલં.
‘‘સોણ્ણમયા રૂપિમયા, ફલિકાવેળુરિયામયા;
પાદુકા અભિરૂહામિ, પાદપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો [ચતુનવુતે ઇતો (સી. સ્યા.)] કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘તેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, ઇન્દનામા તયો જના;
દ્વેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, તયો સુમનનામકા.
‘‘સમસત્તતિતો કપ્પે, તયો વરુણનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સીહાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સીહાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. એકત્થમ્ભિકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ¶ ભગવતો, મહાપૂગગણો અહુ;
સરણં ગતા ચ તે બુદ્ધં, સદ્દહન્તિ તથાગતં.
‘‘સબ્બે સઙ્ગમ્મ મન્તેત્વા, માળં કુબ્બન્તિ સત્થુનો;
એકત્થમ્ભં અલભન્તા, વિચિનન્તિ બ્રહાવને.
‘‘તેહં અરઞ્ઞે દિસ્વાન, ઉપગમ્મ ગણં તદા;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, પરિપુચ્છિં ગણં અહં.
‘‘તે મે પુટ્ઠા વિયાકંસુ, સીલવન્તો ઉપાસકા;
માળં મયં કત્તુકામા, એકત્થમ્ભો ન લબ્ભતિ.
‘‘એકત્થમ્ભં મમં દેથ, અહં દસ્સામિ સત્થુનો;
આહરિસ્સામહં થમ્ભં, અપ્પોસ્સુક્કા ભવન્તુ તે [ભવન્તુ વો (સી.), ભવાથ વો (?)].
‘‘તે મે થમ્ભં પવેચ્છિંસુ, પસન્ના તુટ્ઠમાનસા;
તતો પટિનિવત્તિત્વા, અગમંસુ સકં ઘરં.
‘‘અચિરં ગતે પૂગગણે, થમ્ભં અહાસહં તદા;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, પઠમં ઉસ્સપેસહં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, વિમાનં ઉપપજ્જહં;
ઉબ્બિદ્ધં ભવનં મય્હં, સત્તભૂમં [સતભૂમં (સી. ક.)] સમુગ્ગતં.
‘‘વજ્જમાનાસુ ભેરીસુ, પરિચારેમહં સદા;
પઞ્ચપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, રાજા આસિં યસોધરો.
‘‘તત્થાપિ ¶ ¶ ભવનં મય્હં, સત્તભૂમં સમુગ્ગતં;
કૂટાગારવરૂપેતં, એકત્થમ્ભં મનોરમં.
‘‘એકવીસતિકપ્પમ્હિ, ઉદેનો નામ ખત્તિયો;
તત્રાપિ ભવનં મય્હં, સત્તભૂમં સમુગ્ગતં.
‘‘યં ¶ યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
અનુભોમિ સુખં સબ્બં [સબ્બમેતં (સ્યા.)], એકત્થમ્ભસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં થમ્ભમદદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, એકત્થમ્ભસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકત્થમ્ભિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકત્થમ્ભિકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. નન્દત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસ્સ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
વત્થં ખોમં મયા દિન્નં, સયમ્ભુસ્સ મહેસિનો.
‘‘તં મે બુદ્ધો વિયાકાસિ, જલજુત્તરનામકો;
‘ઇમિના વત્થદાનેન, હેમવણ્ણો ભવિસ્સસિ.
‘‘‘દ્વે ¶ સમ્પત્તી અનુભોત્વા, કુસલમૂલેહિ ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, કનિટ્ઠો ત્વં ભવિસ્સસિ.
‘‘‘રાગરત્તો સુખસીલો, કામેસુ ગેધમાયુતો;
બુદ્ધેન ચોદિતો સન્તો, તદા [તતો (સ્યા.)] ત્વં પબ્બજિસ્સસિ.
‘‘‘પબ્બજિત્વાન ત્વં તત્થ, કુસલમૂલેન ચોદિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સસિનાસવો’.
‘‘સત્ત ¶ [સત (સ્યા.)] કપ્પસહસ્સમ્હિ, ચતુરો ચેળનામકા;
સટ્ઠિ કપ્પસહસ્સમ્હિ, ઉપચેલા ચતુજ્જના.
‘‘પઞ્ચ કપ્પસહસ્સમ્હિ, ચેળાવ ચતુરો જના;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નન્દો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નન્દત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ચૂળપન્થકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ નામ જિનો, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ગણમ્હા વૂપકટ્ઠો સો, હિમવન્તે વસી તદા.
‘‘અહમ્પિ ¶ હિમવન્તમ્હિ, વસામિ અસ્સમે તદા;
અચિરાગતં મહાવીરં, ઉપેસિં લોકનાયકં.
‘‘પુપ્ફચ્છત્તં ગહેત્વાન, ઉપગચ્છિં નરાસભં;
સમાધિં સમાપજ્જન્તં, અન્તરાયમકાસહં.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, પુપ્ફચ્છત્તં અદાસહં;
પટિગ્ગહેસિ ભગવા, પદુમુત્તરો મહામુનિ.
‘‘સબ્બે દેવા અત્તમના, હિમવન્તં ઉપેન્તિ તે;
સાધુકારં પવત્તેસું, અનુમોદિસ્સતિ ચક્ખુમા.
‘‘ઇદં વત્વાન તે દેવા, ઉપગચ્છું નરુત્તમં;
આકાસે ધારયન્તસ્સ [ધારયન્તં મે (ક), ધારયતો મે (?)], પદુમચ્છત્તમુત્તમં.
‘‘સતપત્તછત્તં પગ્ગય્હ, અદાસિ તાપસો મમ;
‘તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘પઞ્ચવીસતિકપ્પાનિ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
ચતુત્તિંસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘યં ¶ યં યોનિં સંસરતિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
અબ્ભોકાસે પતિટ્ઠન્તં, પદુમં ધારયિસ્સતિ’.
‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન [નામેન (સી. ક.)], સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘પકાસિતે પાવચને, મનુસ્સત્તં લભિસ્સતિ;
મનોમયમ્હિ કાયમ્હિ, ઉત્તમો સો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દ્વે ¶ ભાતરો ભવિસ્સન્તિ, ઉભોપિ પન્થકવ્હયા;
અનુભોત્વા ઉત્તમત્થં, જોતયિસ્સન્તિ સાસનં’.
‘‘સોહં ¶ અટ્ઠારસવસ્સો [સો અટ્ઠારસવસ્સોહં (સ્યા.)], પબ્બજિં અનગારિયં;
વિસેસાહં ન વિન્દામિ, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
‘‘દન્ધા મય્હં ગતી આસિ, પરિભૂતો પુરે અહું [અહં (સ્યા.)];
ભાતા ચ મં પણામેસિ, ગચ્છ દાનિ સકં ઘરં.
‘‘સોહં પણામિતો સન્તો, સઙ્ઘારામસ્સ કોટ્ઠકે;
દુમ્મનો તત્થ અટ્ઠાસિં, સામઞ્ઞસ્મિં અપેક્ખવા.
‘‘ભગવા ¶ તત્થ [અથેત્થ સત્થા (સી. સ્યા.)] આગચ્છિ, સીસં મય્હં પરામસિ;
બાહાય મં ગહેત્વાન, સઙ્ઘારામં પવેસયિ.
‘‘અનુકમ્પાય મે સત્થા, અદાસિ પાદપુઞ્છનિં;
એવં સુદ્ધં અધિટ્ઠેહિ, એકમન્તમધિટ્ઠહં.
‘‘હત્થેહિ તમહં ગય્હ, સરિં કોકનદં અહં;
તત્થ ચિત્તં વિમુચ્ચિ મે, અરહત્તં અપાપુણિં.
‘‘મનોમયેસુ કાયેસુ, સબ્બત્થ પારમિં ગતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચૂળપન્થકો [ચુલ્લપન્થકો (સી. સ્યા.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચૂળપન્થકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. પિલિન્દવચ્છત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ ¶ લોકનાથમ્હિ, સુમેધે અગ્ગપુગ્ગલે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, થૂપપૂજં અકાસહં.
‘‘યે ચ ખીણાસવા તત્થ, છળભિઞ્ઞા મહિદ્ધિકા;
તેહં તત્થ સમાનેત્વા, સઙ્ઘભત્તં અકાસહં.
‘‘સુમેધસ્સ ભગવતો, ઉપટ્ઠાકો તદા અહુ;
સુમેધો નામ નામેન, અનુમોદિત્થ સો તદા.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, વિમાનં ઉપપજ્જહં;
છળાસીતિસહસ્સાનિ, અચ્છરાયો રમિંસુ મે.
‘‘મમેવ ¶ અનુવત્તન્તિ, સબ્બકામેહિ તા સદા;
અઞ્ઞે દેવે અભિભોમિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસતિકપ્પમ્હિ, વરુણો નામ ખત્તિયો;
વિસુદ્ધભોજનો [સુસુદ્ધભોજનો (સી.)] આસિં, ચક્કવત્તી અહં તદા.
‘‘ન તે બીજં પવપન્તિ, નપિ નીયન્તિ નઙ્ગલા;
અકટ્ઠપાકિમં સાલિં, પરિભુઞ્જન્તિ માનુસા.
‘‘તત્થ ¶ રજ્જં કરિત્વાન, દેવત્તં પુન ગચ્છહં;
તદાપિ એદિસા મય્હં, નિબ્બત્તા ભોગસમ્પદા.
‘‘ન મં મિત્તા અમિત્તા વા, હિંસન્તિ સબ્બપાણિનો;
સબ્બેસમ્પિ પિયો હોમિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ગન્ધાલેપસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇમસ્મિં ભદ્દકે કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
મહાનુભાવો રાજાહં [રાજીસિ (સ્યા. ક.)], ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘સોહં પઞ્ચસુ સીલેસુ, ઠપેત્વા જનતં બહું;
પાપેત્વા સુગતિંયેવ, દેવતાનં પિયો અહું.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિલિન્દવચ્છો [પિલિન્દિવચ્છો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિલિન્દવચ્છત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. રાહુલત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસ્સ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સત્તભૂમમ્હિ પાસાદે, આદાસં સન્થરિં અહં.
‘‘ખીણાસવસહસ્સેહિ, પરિકિણ્ણો મહામુનિ;
ઉપાગમિ ગન્ધકુટિં, દ્વિપદિન્દો [દિપદિન્દો (સી. સ્યા.)] નરાસભો.
‘‘વિરોચેન્તો [વિરોચયં (સ્યા.)] ગન્ધકુટિં, દેવદેવો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનાયં ¶ ¶ જોતિતા સેય્યા, આદાસોવ સુસન્થતો;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સોણ્ણમયા રૂપિમયા, અથો વેળુરિયામયા;
નિબ્બત્તિસ્સન્તિ પાસાદા, યે કેચિ મનસો પિયા.
‘‘‘ચતુસટ્ઠિક્ખત્તું ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું ચક્કવત્તી, ભવિસ્સતિ અનન્તરા.
‘‘‘એકવીસતિકપ્પમ્હિ, વિમલો નામ ખત્તિયો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘નગરં રેણુવતી નામ, ઇટ્ઠકાહિ સુમાપિતં;
આયામતો તીણિ સતં, ચતુરસ્સસમાયુતં.
‘‘‘સુદસ્સનો નામ પાસાદો, વિસ્સકમ્મેન માપિતો [વિસુકમ્મેન§માપિતો (ક.), વિસ્સકમ્મેન નિમ્મિતો (સી.)];
કૂટાગારવરૂપેતો, સત્તરતનભૂસિતો.
‘‘‘દસસદ્દાવિવિત્તં ¶ તં [અવિવિત્તં (સી.)], વિજ્જાધરસમાકુલં;
સુદસ્સનંવ નગરં, દેવતાનં ભવિસ્સતિ.
‘‘‘પભા નિગ્ગચ્છતે તસ્સ, ઉગ્ગચ્છન્તેવ સૂરિયે;
વિરોચેસ્સતિ તં નિચ્ચં, સમન્તા અટ્ઠયોજનં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તુસિતા સો ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, અત્રજો સો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સચે ¶ વસેય્ય [સચા’વસેય્ય (?)] અગારં, ચક્કવત્તી ભવેય્ય સો;
અટ્ઠાનમેતં યં તાદી, અગારે રતિમજ્ઝગા.
‘‘‘નિક્ખમિત્વા અગારમ્હા, પબ્બજિસ્સતિ સુબ્બતો;
રાહુલો નામ નામેન, અરહા સો ભવિસ્સતિ’.
‘‘કિકીવ અણ્ડં રક્ખેય્ય, ચામરી વિય વાલધિં;
નિપકો સીલસમ્પન્નો, મમં રક્ખિ મહામુનિ [એવં રક્ખિં મહામુનિ (સી. ક.), મમં દક્ખિ મહામુનિ (સ્યા.)].
‘‘તસ્સાહં ધમ્મમઞ્ઞાય, વિહાસિં સાસને રતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રાહુલો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રાહુલત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ઉપસેનવઙ્ગન્તપુત્તત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરં ¶ ભગવન્તં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં;
પબ્ભારમ્હિ નિસીદન્તં, ઉપગચ્છિં નરુત્તમં.
‘‘કણિકારપુપ્ફં ¶ [કણિકારં પુપ્ફિતં (સી. સ્યા.)] દિસ્વા, વણ્ટે છેત્વાનહં તદા;
અલઙ્કરિત્વા છત્તમ્હિ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘પિણ્ડપાતઞ્ચ ¶ પાદાસિં, પરમન્નં સુભોજનં;
બુદ્ધેન નવમે તત્થ, સમણે અટ્ઠ ભોજયિં.
‘‘અનુમોદિ મહાવીરો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ઇમિના છત્તદાનેન, પરમન્નપવેચ્છના.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, સમ્પત્તિમનુભોસ્સસિ;
છત્તિંસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘એકવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ [યં વદન્તિ સુમેધોતિ, ભૂરિપઞ્ઞં સુમેધસં; કપ્પેતો સતસહસ્સે, એસ બુદ્ધો ભવિસ્સતિ; (ક.)].
‘‘સાસને દિબ્બમાનમ્હિ, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો.
‘‘ઉપસેનોતિ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો;
[ઇદં પાદદ્વયં થેરગાથાઅટ્ઠકથાયમેવ દિસ્સતિ] સમન્તપાસાદિકત્તા, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસ્સતિ
[ઇદં પાદદ્વયં થેરગાથાઅટ્ઠકથાયમેવ દિસ્સતિ].
‘‘ચરિમં વત્તતે મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, જેત્વા મારં સવાહનં [સવાહિનિં (?)].
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ઉપસેનો વઙ્ગન્તપુત્તો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપસેનવઙ્ગન્તપુત્તત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
તતિયભાણવારં.
૮. રટ્ઠપાલત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસ્સ ¶ ¶ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
વરનાગો મયા દિન્નો, ઈસાદન્તો ઉરૂળ્હવા.
‘‘સેતચ્છત્તો પસોભિતો, સકપ્પનો સહત્થિપો;
અગ્ઘાપેત્વાન તં સબ્બં, સઙ્ઘારામં અકારયિં.
‘‘ચતુપઞ્ઞાસસહસ્સાનિ, પાસાદે કારયિં અહં;
મહોઘદાનં [મહાભત્તં (સી.), મહોઘઞ્ચ (ક.), મહાદાનં (?)] કરિત્વાન, નિય્યાદેસિં મહેસિનો.
‘‘અનુમોદિ મહાવીરો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
સબ્બે જને હાસયન્તો, દેસેસિ અમતં પદં.
‘‘તં મે બુદ્ધો વિયાકાસિ, જલજુત્તરનામકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘ચતુપઞ્ઞાસસહસ્સાનિ, પાસાદે કારયી અયં;
કથયિસ્સામિ વિપાકં, સુણોથ મમ ભાસતો.
‘‘‘અટ્ઠારસસહસ્સાનિ, કૂટાગારા ભવિસ્સરે;
બ્યમ્હુત્તમમ્હિ નિબ્બત્તા, સબ્બસોણ્ણમયા ચ તે.
‘‘‘પઞ્ઞાસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
અટ્ઠપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દેવલોકા ¶ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
અડ્ઢે કુલે મહાભોગે, નિબ્બત્તિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
રટ્ઠપાલોતિ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘પધાનપહિતત્તો ¶ સો, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘ઉટ્ઠાય અભિનિક્ખમ્મ, જહિતા ભોગસમ્પદા;
ખેળપિણ્ડેવ ભોગમ્હિ, પેમં મય્હં ન વિજ્જતિ.
‘‘વીરિયં ¶ ¶ મે ધુરધોરય્હં, યોગક્ખેમાધિવાહનં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રટ્ઠપાલો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રટ્ઠપાલત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સોપાકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્ભારં સોધયન્તસ્સ [સેવયન્તસ્સ (સી. ક.)], વિપિને પબ્બતુત્તમે;
સિદ્ધત્થો નામ ભગવા, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘બુદ્ધં ¶ ઉપગતં દિસ્વા, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સન્થરં સન્થરિત્વાન [પઞ્ઞપેત્વાન (સ્યા. અટ્ઠ)], પુપ્ફાસનમદાસહં.
‘‘પુપ્ફાસને નિસીદિત્વા, સિદ્ધત્થો લોકનાયકો;
મમઞ્ચ ગતિમઞ્ઞાય, અનિચ્ચતમુદાહરિ.
‘‘‘અનિચ્ચા વત સઙ્ખારા, ઉપ્પાદવયધમ્મિનો;
ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુજ્ઝન્તિ, તેસં વૂપસમો સુખો’.
‘‘ઇદં વત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
નભં અબ્ભુગ્ગમિ વીરો, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘સકં દિટ્ઠિં જહિત્વાન, ભાવયાનિચ્ચસઞ્ઞહં;
એકાહં ભાવયિત્વાન, તત્થ કાલં કતો અહં.
‘‘દ્વે સમ્પત્તી અનુભોત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
પચ્છિમે ભવે સમ્પત્તે, સપાકયોનુપાગમિં.
‘‘અગારા અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિં અનગારિયં;
જાતિયા સત્તવસ્સોહં, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘આરદ્ધવીરિયો ¶ ¶ પહિતત્તો, સીલેસુ સુસમાહિતો;
તોસેત્વાન મહાનાગં, અલત્થં ઉપસમ્પદં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં સઞ્ઞં ભાવયિં તદા;
તં સઞ્ઞં ભાવયન્તસ્સ, પત્તો મે આસવક્ખયો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સોપાકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સોપાકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. સુમઙ્ગલત્થેરઅપદાનં
‘‘આહુતિં યિટ્ઠુકામોહં, પટિયાદેત્વાન ભોજનં;
બ્રાહ્મણે પટિમાનેન્તો, વિસાલે માળકે ઠિતો.
‘‘અથદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, પિયદસ્સિં મહાયસં;
સબ્બલોકવિનેતારં, સયમ્ભું અગ્ગપુગ્ગલં.
‘‘ભગવન્તં જુતિમન્તં, સાવકેહિ પુરક્ખતં;
આદિચ્ચમિવ રોચન્તં, રથિયં પટિપન્નકં.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
મનસાવ નિમન્તેસિં, ‘આગચ્છતુ મહામુનિ’.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
ખીણાસવસહસ્સેહિ, મમ દ્વારં ઉપાગમિ.
‘‘નમો તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
પાસાદં અભિરૂહિત્વા, સીહાસને નિસીદતં [નિસીદ ત્વં (સી.)].
‘‘દન્તો ¶ ¶ દન્તપરિવારો, તિણ્ણો તારયતં વરો;
પાસાદં અભિરૂહિત્વા, નિસીદિ પવરાસને.
‘‘યં મે અત્થિ સકે ગેહે, આમિસં પચ્ચુપટ્ઠિતં;
તાહં બુદ્ધસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, વેદજાતો કતઞ્જલી;
બુદ્ધસેટ્ઠં નમસ્સામિ, અહો બુદ્ધસ્સુળારતા.
‘‘અટ્ઠન્નં ¶ પયિરૂપાસતં, ભુઞ્જં ખીણાસવા બહૂ;
તુય્હેવેસો આનુભાવો, સરણં તં ઉપેમહં.
‘‘પિયદસ્સી ચ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો સઙ્ઘં અભોજેસિ, ઉજુભૂતં સમાહિતં;
તથાગતઞ્ચ સમ્બુદ્ધં, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સત્તવીસતિક્ખત્તું સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
સકકમ્માભિરદ્ધો સો, દેવલોકે રમિસ્સતિ.
‘‘‘દસ અટ્ઠ ચક્ખત્તું [દસઞ્ચટ્ઠક્ખત્થું (સી.), દસ ચટ્ઠક્ખત્તું (સ્યા.)] સો, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં પઞ્ચસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ’.
‘‘અરઞ્ઞવનમોગ્ગય્હ, કાનનં બ્યગ્ઘસેવિતં;
પધાનં પદહિત્વાન, કિલેસા ઝાપિતા મયા.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભત્તદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુમઙ્ગલો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમઙ્ગલત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તસ્સુદ્દાનં –
સીહાસની ¶ એકથમ્ભી, નન્દો ચ ચૂળપન્થકો;
પિલિન્દરાહુલો ચેવ, વઙ્ગન્તો રટ્ઠપાલકો.
સોપાકો મઙ્ગલો ચેવ, દસેવ દુતિયે વગ્ગે;
સતઞ્ચ અટ્ઠતિંસ ચ, ગાથા ચેત્થ પકાસિતા.
સીહાસનિયવગ્ગો દુતિયો.
૩. સુભૂતિવગ્ગો
૧. સુભૂતિત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ ¶ ¶ , નિસભો નામ પબ્બતો;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, પણ્ણસાલા સુમાપિતા.
‘‘કોસિયો નામ નામેન, જટિલો ઉગ્ગતાપનો;
એકાકિયો [એકાકિકો (ક.)] અદુતિયો, વસામિ નિસભે તદા.
‘‘ફલં મૂલઞ્ચ પણ્ણઞ્ચ, ન ભુઞ્જામિ અહં તદા;
પવત્તંવ સુપાતાહં [પવત્તપણ્ડુપત્તાનિ (સી.)], ઉપજીવામિ તાવદે.
‘‘નાહં ¶ કોપેમિ આજીવં, ચજમાનોપિ જીવિતં;
આરાધેમિ સકં ચિત્તં, વિવજ્જેમિ અનેસનં.
‘‘રાગૂપસંહિતં ચિત્તં, યદા ઉપ્પજ્જતે મમ;
સયંવ પચ્ચવેક્ખામિ, એકગ્ગો તં દમેમહં.
‘‘‘રજ્જસે રજ્જનીયે ચ, દુસ્સનીયે ચ દુસ્સસે;
મુય્હસે મોહનીયે ચ, નિક્ખમસ્સુ વના તુવં.
‘‘‘વિસુદ્ધાનં અયં વાસો, નિમ્મલાનં તપસ્સિનં;
મા ખો વિસુદ્ધં દૂસેસિ, નિક્ખમસ્સુ વના તુવં.
‘‘‘અગારિકો ભવિત્વાન, યદા પુત્તં [સદાયુત્તં (સી.), યદાયુત્તં (સ્યા.)], લભિસ્સસિ;
ઉભોપિ મા વિરાધેસિ, નિક્ખમસ્સુ વના તુવં.
‘‘‘છવાલાતં યથા કટ્ઠં, ન ક્વચિ કિચ્ચકારકં;
નેવ ગામે અરઞ્ઞે વા, ન હિ તં કટ્ઠસમ્મતં.
‘‘‘છવાલાતૂપમો ત્વંસિ, ન ગિહી નાપિ સઞ્ઞતો;
ઉભતો મુત્તકો અજ્જ, નિક્ખમસ્સુ વના તુવં.
‘‘‘સિયા નુ ખો તવ એતં, કો પજાનાતિ તે ઇદં;
સદ્ધાધુરં વહિસિ [સદ્ધાધુરં જહસિ (સી.), સીઘં ધુરં વહિસિ (સ્યા.)] મે, કોસજ્જબહુલાય ચ.
‘‘‘જિગુચ્છિસ્સન્તિ ¶ ¶ તં વિઞ્ઞૂ, અસુચિં નાગરિકો યથા;
આકડ્ઢિત્વાન ઇસયો, ચોદયિસ્સન્તિ તં સદા.
‘‘‘તં વિઞ્ઞૂ પવદિસ્સન્તિ, સમતિક્કન્તસાસનં;
સંવાસં અલભન્તો હિ, કથં જીવિહિસિ [જીવિસ્સસિ (સી.)] તુવં.
‘‘‘તિધાપભિન્નં ¶ ¶ માતઙ્ગં, કુઞ્જરં સટ્ઠિહાયનં;
બલી નાગો ઉપગન્ત્વા, યૂથા નીહરતે ગજં.
‘‘‘યૂથા વિનિસ્સટો સન્તો, સુખં સાતં ન વિન્દતિ;
દુક્ખિતો વિમનો હોતિ, પજ્ઝાયન્તો પવેધતિ.
‘‘‘તથેવ જટિલા તમ્પિ, નીહરિસ્સન્તિ દુમ્મતિં;
તેહિ ત્વં નિસ્સટો સન્તો, સુખં સાતં ન લચ્છસિ.
‘‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, સોકસલ્લસમપ્પિતો;
ડય્હસિ પરિળાહેન, ગજો યૂથાવ નિસ્સટો.
‘‘‘જાતરૂપં યથા કૂટં, નેવ ઝાયતિ [યાયતિ (સ્યા.)] કત્થચિ;
તથા સીલવિહીનો ત્વં, ન ઝાયિસ્સસિ [યારિસ્સતિ (સ્યા.)] કત્થચિ.
‘‘‘અગારં વસમાનોપિ, કથં જીવિહિસિ તુવં;
મત્તિકં પેત્તિકઞ્ચાપિ, નત્થિ તે નિહિતં ધનં.
‘‘‘સયં કમ્મં કરિત્વાન, ગત્તે સેદં પમોચયં;
એવં જીવિહિસિ ગેહે, સાધુ તે તં ન રુચ્ચતિ.
‘‘‘એવાહં તત્થ વારેમિ, સંકિલેસગતં મનં;
નાનાધમ્મકથં કત્વા, પાપા ચિત્તં નિવારયિં’.
‘‘એવં મે વિહરન્તસ્સ, અપ્પમાદવિહારિનો;
તિંસવસ્સસહસ્સાનિ, વિપિને મે અતિક્કમું.
‘‘અપ્પમાદરતં દિસ્વા, ઉત્તમત્થં ગવેસકં;
પદુમુત્તરસમ્બુદ્ધો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘તિમ્બરૂસકવણ્ણાભો ¶ , અપ્પમેય્યો અનૂપમો;
રૂપેનાસદિસો બુદ્ધો, આકાસે ચઙ્કમી તદા.
‘‘સુફુલ્લો ¶ સાલરાજાવ, વિજ્જૂવબ્ભઘનન્તરે;
ઞાણેનાસદિસો બુદ્ધો, આકાસે ચઙ્કમી તદા.
‘‘સીહરાજા ¶ વસમ્ભીતો [છમ્ભિતો (ક.)],
ગજરાજાવ દપ્પિતો [દમ્મિતો (ક.)].
લાસિતો [અભીતો (સ્યા.)] બ્યગ્ઘરાજાવ, આકાસે ચઙ્કમી તદા.
‘‘સિઙ્ગીનિક્ખસવણ્ણાભો, ખદિરઙ્ગારસન્નિભો;
મણિ યથા જોતિરસો, આકાસે ચઙ્કમી તદા.
‘‘વિસુદ્ધકેલાસનિભો ¶ , પુણ્ણમાયેવ ચન્દિમા;
મજ્ઝન્હિકેવ [મજ્ઝન્તિકેવ (સબ્બત્થ)] સૂરિયો, આકાસે ચઙ્કમી તદા.
‘‘દિસ્વા નભે ચઙ્કમન્તં, એવં ચિન્તેસહં તદા;
‘દેવો નુ ખો અયં સત્તો, ઉદાહુ મનુજો અયં.
‘‘‘ન મે સુતો વા દિટ્ઠો વા, મહિયા એદિસો નરો;
અપિ મન્તપદં અત્થિ, અયં સત્થા ભવિસ્સતિ’.
‘‘એવાહં ચિન્તયિત્વાન, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
નાનાપુપ્ફઞ્ચ ગન્ધઞ્ચ, સન્નિપાતેસહં [સન્નિપાતેત્વાહં (સી.)] તદા.
‘‘પુપ્ફાસનં પઞ્ઞપેત્વા, સાધુચિત્તં મનોરમં;
નરસારથિનં અગ્ગં, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘ઇદં મે આસનં વીર, પઞ્ઞત્તં તવનુચ્છવં;
હાસયન્તો મમં ચિત્તં, નિસીદ કુસુમાસને’.
‘‘નિસીદિ ¶ તત્થ ભગવા, અસમ્ભીતોવ [અછમ્ભિતોવ (ક.)] કેસરી;
સત્તરત્તિન્દિવં બુદ્ધો, પવરે કુસુમાસને.
‘‘નમસ્સમાનો અટ્ઠાસિં, સત્તરત્તિન્દિવં અહં;
વુટ્ઠહિત્વા સમાધિમ્હા, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
મમ કમ્મં પકિત્તેન્તો, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘‘ભાવેહિ બુદ્ધાનુસ્સતિં, ભાવનાનમનુત્તરં;
ઇમં સતિં ભાવયિત્વા, પૂરયિસ્સસિ માનસં.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સસિ;
અસીતિક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સસિ;
સહસ્સક્ખત્તું ચક્કવત્તી, રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સસિ.
‘‘‘પદેસરજ્જં ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
અનુભોસ્સસિ તં સબ્બં, બુદ્ધાનુસ્સતિયા ફલં.
‘‘‘ભવાભવે ¶ સંસરન્તો, મહાભોગં લભિસ્સસિ;
ભોગે તે ઊનતા નત્થિ, બુદ્ધાનુસ્સતિયા ફલં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘અસીતિકોટિં છડ્ડેત્વા, દાસે કમ્મકરે બહૂ;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સસિ.
‘‘‘આરાધયિત્વા સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
સુભૂતિ નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘે ¶ ¶ નિસીદિત્વા, દક્ખિણેય્યગુણમ્હિ તં;
તથારણવિહારે ચ, દ્વીસુ અગ્ગે ઠપેસ્સતિ’.
‘‘ઇદં વત્વાન સમ્બુદ્ધો, જલજુત્તમનામકો;
નભં અબ્ભુગ્ગમી વીરો, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘સાસિતો લોકનાથેન, નમસ્સિત્વા તથાગતં;
સદા ભાવેમિ મુદિતો, બુદ્ધાનુસ્સતિમુત્તમં.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસં અગચ્છહં.
‘‘અસીતિક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
અનુભોમિ સુસમ્પત્તિં, બુદ્ધાનુસ્સતિયા ફલં.
‘‘ભવાભવે સંસરન્તો, મહાભોગં લભામહં;
ભોગે મે ઊનતા નત્થિ, બુદ્ધાનુસ્સતિયા ફલં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધાનુસ્સતિયા ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુભૂતિ થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુભૂતિત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ઉપવાનત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
જલિત્વા અગ્ગિક્ખન્ધોવ, સમ્બુદ્ધો પરિનિબ્બુતો.
‘‘મહાજના સમાગમ્મ, પૂજયિત્વા તથાગતં;
ચિતં કત્વાન સુકતં, સરીરં અભિરોપયું.
‘‘સરીરકિચ્ચં કત્વાન, ધાતું તત્થ સમાનયું;
સદેવમાનુસા સબ્બે, બુદ્ધથૂપં અકંસુ તે.
‘‘પઠમા ¶ કઞ્ચનમયા, દુતિયાસિ મણીમયા;
તતિયા રૂપિયમયા, ચતુત્થી ફલિકામયા.
‘‘તથા [તત્થ (સ્યા. ક.)] પઞ્ચમિયા ભૂમિ [નેમિ (સી.)], લોહિતઙ્ગમયા અહુ;
છટ્ઠા મસારગલ્લસ્સ, સબ્બરતનમયૂપરિ.
‘‘જઙ્ઘા મણિમયા આસિ, વેદિકા રતનમયા;
સબ્બસોણ્ણમયો થૂપો, ઉદ્ધં યોજનમુગ્ગતો.
‘‘દેવા તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો.
‘‘ધાતુ આવેણિકા નત્થિ, સરીરં એકપિણ્ડિતં;
ઇમમ્હિ બુદ્ધથૂપમ્હિ, કસ્સામ કઞ્ચુકં મયં.
‘‘દેવા સત્તહિ રત્નેહિ [સત્તરતનેહિ (સી.)], અઞ્ઞં વડ્ઢેસુ યોજનં;
થૂપો દ્વિયોજનુબ્બેધો, તિમિરં બ્યપહન્તિ સો.
‘‘નાગા ¶ તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
મનુસ્સા ચેવ દેવા ચ, બુદ્ધથૂપં અકંસુ તે.
‘‘મા ¶ નો પમત્તા અસ્સુમ્હ [અસ્સુમ્હા (સી. સ્યા.), આસિમ્હા (?)], અપ્પમત્તા સદેવકા;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો.
‘‘ઇન્દનીલં મહાનીલં, અથો જોતિરસં મણિં;
એકતો સન્નિપાતેત્વા, બુદ્ધથૂપં અછાદયું.
‘‘સબ્બં મણિમયં આસિ, તાવતા બુદ્ધચેતિયં;
તિયોજનસમુબ્બિદ્ધં [તીણિ યોજનમુબ્બિદ્ધં (સી. ક.)], આલોકકરણં તદા.
‘‘ગરુળા ¶ ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
મનુસ્સા દેવા નાગા ચ, બુદ્ધથૂપં અકંસુ તે.
‘‘‘મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો’.
‘‘સબ્બં મણિમયં થૂપં, અકરું તે ચ કઞ્ચુકં [સબ્બમણિમયં થૂપે, અકરુત્તરકઞ્ચુકં (સી.)];
યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં.
‘‘ચતુયોજનમુબ્બિદ્ધો, બુદ્ધથૂપો વિરોચતિ;
ઓભાસેતિ દિસા સબ્બા, સતરંસીવ ઉગ્ગતો.
‘‘કુમ્ભણ્ડા ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
મનુસ્સા ચેવ દેવા ચ, નાગા ચ ગરુળા તથા.
પચ્ચેકં બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, અકંસુ થૂપમુત્તમં.
‘‘‘મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
રતનેહિ છાદેસ્સામ, આયતં બુદ્ધચેતિયં’.
‘‘યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં;
પઞ્ચયોજનમુબ્બિદ્ધો, થૂપો ઓભાસતે તદા.
‘‘યક્ખા ¶ તત્થ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
મનુસ્સા દેવા નાગા ચ, ગરુળા કુમ્ભઅણ્ડકા.
‘‘પચ્ચેકં બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, અકંસુ થૂપમુત્તમં;
‘મા નો પમત્તા અસ્સુમ્હ, અપ્પમત્તા સદેવકા.
‘‘‘મયમ્પિ ¶ ¶ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
ફલિકાહિ છાદેસ્સામ, આયતં બુદ્ધચેતિયં’.
‘‘યોજનં તેપિ વડ્ઢેસું, આયતં બુદ્ધચેતિયં;
છ યોજનાનિ ઉબ્બિદ્ધો, થૂપો ઓભાસતે તદા.
‘‘ગન્ધબ્બા ચ સમાગન્ત્વા, એકતો મન્તયું તદા;
‘મનુજા દેવતા નાગા, ગરુળા કુમ્ભયક્ખકા.
‘‘‘સબ્બેકંસુ બુદ્ધથૂપં, મયમેત્થ અકારકા;
મયમ્પિ થૂપં કસ્સામ, લોકનાથસ્સ તાદિનો’.
‘‘વેદિયો ¶ સત્ત કત્વાન, છત્તમારોપયિંસુ તે;
સબ્બસોણ્ણમયં થૂપં, ગન્ધબ્બા કારયું તદા.
‘‘સત્તયોજનમુબ્બિદ્ધો, થૂપો ઓભાસતે તદા;
રત્તિન્દિવા ન ઞાયન્તિ, આલોકો હોતિ [આલોકા હોન્તિ (સ્યા. ક.)] સબ્બદા.
‘‘અભિભોન્તિ ¶ ન તસ્સાભા, ચન્દસૂરા સતારકા;
સમન્તા યોજનસતે, પદીપોપિ ન પજ્જલિ.
‘‘તેન કાલેન યે કેચિ, થૂપં પૂજેન્તિ માનુસા;
ન તે થૂપમારુહન્તિ, અમ્બરે ઉક્ખિપન્તિ તે.
‘‘દેવેહિ ઠપિતો યક્ખો, અભિસમ્મતનામકો;
ધજં વા પુપ્ફદામં વા, અભિરોપેતિ ઉત્તરિ.
‘‘ન તે પસ્સન્તિ તં યક્ખં, દામં પસ્સન્તિ ગચ્છતો;
એવં પસ્સિત્વા ગચ્છન્તા, સબ્બે ગચ્છન્તિ સુગ્ગતિં.
‘‘વિરુદ્ધા [વિસદ્ધા (સી.)] યે પાવચને, પસન્ના યે ચ સાસને;
પાટિહેરં દટ્ઠુકામા, થૂપં પૂજેન્તિ માનુસા.
‘‘નગરે હંસવતિયા, અહોસિં ભતકો [વરકો (સ્યા. ક.)] તદા;
આમોદિતં જનં દિસ્વા, એવં ચિન્તેસહં તદા.
‘‘‘ઉળારો ભગવા હેસો, યસ્સ ધાતુધરેદિસં;
ઇમા ચ જનતા તુટ્ઠા, કારં કુબ્બં ન તપ્પરે [કુબ્બન્તનપ્પકં (સી.)].
‘‘‘અહમ્પિ ¶ કારં કસ્સામિ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ભવિસ્સામિ અનાગતે’.
‘‘સુધોતં ¶ રજકેનાહં, ઉત્તરેય્યપટં મમ;
વેળગ્ગે આલગેત્વાન, ધજં ઉક્ખિપિમમ્બરે.
‘‘અભિસમ્મતકો ગય્હ, અમ્બરેહાસિ મે ધજં;
વાતેરિતં ધજં દિસ્વા, ભિય્યો હાસં જનેસહં.
‘‘તત્થ ¶ ચિત્તં પસાદેત્વા, સમણં ઉપસઙ્કમિં;
તં ભિક્ખું અભિવાદેત્વા, વિપાકં પુચ્છહં ધજે.
‘‘સો મે કથેસિ આનન્દ, પીતિસઞ્જનનં મમ;
‘તસ્સ ધજસ્સ વિપાકં, અનુભોસ્સસિ સબ્બદા.
‘‘‘હત્થી ¶ અસ્સા રથા પત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સાનિ, ભેરિયો સમલઙ્કતા;
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘છળાસીતિસહસ્સાનિ, નારિયો સમલઙ્કતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુત્તમણિકુણ્ડલા.
‘‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
પરિવારેસ્સન્તિ તં નિચ્ચં, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સસિ;
અસીતિક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સસિ.
‘‘‘સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સસિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સસિ.
‘‘‘અસીતિકોટિં ¶ છડ્ડેત્વા, દાસે કમ્મકરે બહૂ;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સસિ.
‘‘‘આરાધયિત્વા ¶ સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
ઉપવાનોતિ નામેન, હેસ્સસિ સત્થુ સાવકો’.
‘‘સતસહસ્સે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
સુમુત્તો સરવેગોવ કિલેસે ઝાપયી મમ.
‘‘ચક્કવત્તિસ્સ સન્તસ્સ, ચતુદીપિસ્સરસ્સ મે;
તિયોજનાનિ સમન્તા, ઉસ્સીસન્તિ ધજા સદા.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ઉપવાનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપવાનત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. તિસરણગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ચન્દવતિયા [બન્ધુમતિયા (અટ્ઠ.)], માતુઉપટ્ઠાકો [માતુપટ્ઠાયકો (સી.), માતુપટ્ઠાનકો (સ્યા.)] અહું;
અન્ધા માતા પિતા મય્હં, તે પોસેમિ અહં તદા.
‘‘રહોગતો ¶ નિસીદિત્વા, એવં ચિન્તેસહં તદા;
પોસેન્તો માતાપિતરો, પબ્બજ્જં ન લભામહં.
‘‘મહન્ધકારપિહિતા [તમન્ધકારપિહિતા (સ્યા.)], તિવિધગ્ગીહિ ડય્હરે;
એતાદિસે ભવે [ભયે (સી.)] જાતે, નત્થિ કોચિ વિનાયકો.
‘‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, દિપ્પતિ [દિબ્બતિ (ક.)] [જિનસાસનં (સી.)] દાનિ સાસનં;
સક્કા ઉદ્ધરિતું અત્તા, પુઞ્ઞકામેન જન્તુના.
‘‘ઉગ્ગય્હ તીણિ સરણે, પરિપુણ્ણાનિ ગોપયિં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, પટિમોક્ખામિ દુગ્ગતિં.
‘‘નિસભો ¶ નામ સમણો, બુદ્ધસ્સ અગ્ગસાવકો;
તમહં ઉપગન્ત્વાન, સરણગમનં ગહિં.
‘‘વસ્સસતસહસ્સાનિ, આયુ વિજ્જતિ તાવદે;
તાવતા સરણગમનં, પરિપુણ્ણં અગોપયિં.
‘‘ચરિમે વત્તમાનમ્હિ, સરણં તં અનુસ્સરિં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, તાવતિંસં અગચ્છહં.
‘‘દેવલોકગતો સન્તો, પુઞ્ઞકમ્મસમાહિતો;
યં દેસં [યં યં દેસં (સ્યા.)] ઉપપજ્જામિ [ઉપગચ્છામિ (સી.)], અટ્ઠ હેતૂ લભામહં.
‘‘દિસાસુ ¶ પૂજિતો હોમિ, તિક્ખપઞ્ઞો ભવામહં;
સબ્બે દેવાનુવત્તન્તિ, અમિતભોગં લભામહં.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો સબ્બત્થ, પટિકન્તો ભવામહં;
મિત્તાનં અચલો હોમિ, યસો અબ્ભુગ્ગતો મમં.
‘‘અસીતિક્ખત્તુ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
દિબ્બસુખં અનુભવિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ ¶ , ચક્કવત્તી અહોસહં;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘પચ્છિમે ભવે સમ્પત્તે, પુઞ્ઞકમ્મસમાહિતો;
પુરે સાવત્થિયં જાતો, મહાસાલે સુઅડ્ઢકે.
‘‘નગરા નિક્ખમિત્વાન, દારકેહિ પુરક્ખતો;
હસખિડ્ડસમઙ્ગીહં [સાહં ખિડ્ડસમઙ્ગી (સ્યા.)], સઙ્ઘારામં ઉપાગમિં.
‘‘તત્થદ્દસાસિં [તત્થદ્દસાહં (ક.)] સમણં, વિપ્પમુત્તં નિરૂપધિં;
સો મે ધમ્મમદેસેસિ, સરણઞ્ચ અદાસિ મે.
‘‘સોહં સુત્વાન સરણં, સરણં મે અનુસ્સરિં;
એકાસને નિસીદિત્વા, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘જાતિયા સત્તમે વસ્સે, અરહત્તમપાપુણિં;
ઉપસમ્પાદયિ બુદ્ધો, ગુણમઞ્ઞાય ચક્ખુમા.
‘‘અપરિમેય્યે ¶ ઇતો કપ્પે, સરણાનિ અગચ્છહં;
તતો મે સુકતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ.
‘‘સુગોપિતં મે સરણં, માનસં સુપ્પણીહિતં;
અનુભોત્વા યસં સબ્બં, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘યેસં સોતાવધાનત્થિ, સુણોથ મમ ભાસતો;
અહં [અત્થં (સ્યા.)] વો કથયિસ્સામિ, સામં દિટ્ઠં પદં મમ.
‘‘‘બુદ્ધો ¶ લોકે સમુપ્પન્નો, વત્તતે જિનસાસનં;
અમતા વાદિતા ભેરી, સોકસલ્લવિનોદના.
‘‘‘યથાસકેન થામેન, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે;
અધિકારં કરેય્યાથ, પસ્સયિસ્સથ નિબ્બુતિં.
‘‘‘પગ્ગય્હ તીણિ સરણે, પઞ્ચસીલાનિ ગોપિય;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેત્વા, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સથ.
‘‘‘સમ્મા ધમ્મં ભાવેત્વાન [મમોપમં કરિત્વાન (સી. સ્યા.)], સીલાનિ ¶ પરિગોપિય;
અચિરં અરહત્તં વો, સબ્બેપિ પાપુણિસ્સથ.
‘‘‘તેવિજ્જો ઇદ્ધિપત્તોમ્હિ, ચેતોપરિયકોવિદો;
સાવકો તે મહાવીર, સરણો [ચરણે (સી. સ્યા.)] વન્દતિ સત્થુનો’.
‘‘અપરિમેય્યે ¶ ઇતો કપ્પે, સરણં બુદ્ધસ્સ ગચ્છહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સરણં ગમને ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિસરણગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિસરણગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પઞ્ચસીલસમાદાનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ચન્દવતિયા, ભતકો આસહં તદા;
પરકમ્માયને યુત્તો, પબ્બજ્જં ન લભામહં.
‘‘મહન્ધકારપિહિતા ¶ ¶ , તિવિધગ્ગીહિ ડય્હરે;
કેન નુ ખો ઉપાયેન, વિસંયુત્તો ભવે અહં.
‘‘દેય્યધમ્મો ચ મે નત્થિ, વરાકો ભતકો અહં;
યંનૂનાહં પઞ્ચસીલં, રક્ખેય્યં પરિપૂરયં.
‘‘અનોમદસ્સિસ્સ મુનિનો, નિસભો નામ સાવકો;
તમહં ઉપસઙ્કમ્મ, પઞ્ચસિક્ખાપદગ્ગહિં.
‘‘વસ્સસતસહસ્સાનિ, આયુ વિજ્જતિ તાવદે;
તાવતા પઞ્ચસીલાનિ, પરિપુણ્ણાનિ ગોપયિં.
‘‘મચ્ચુકાલે ચ સમ્પત્તે, દેવા અસ્સાસયન્તિ મં;
‘રથો સહસ્સયુત્તો તે, મારિસાયં [મારિસસ્સ (ક.)] ઉપટ્ઠિતો’.
‘‘વત્તન્તે ચરિમે ચિત્તે, મમ સીલં અનુસ્સરિં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, તાવતિંસં અગચ્છહં.
‘‘તિંસક્ખત્તુઞ્ચ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
દિબ્બસુખં [દિબ્બં સુખં (સી.)] અનુભવિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
પુરે વેસાલિયં જાતો, મહાસાલે સુઅડ્ઢકે.
‘‘વસ્સૂપનાયિકે ¶ કાલે, દિપ્પન્તે [દિબ્બન્તિ (ક.)] જિનસાસને;
માતા ચ મે પિતા ચેવ, પઞ્ચસિક્ખાપદગ્ગહું.
‘‘સહ ¶ સુત્વાનહં સીલં, મમ સીલં અનુસ્સરિં;
એકાસને નિસીદિત્વા, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘જાતિયા પઞ્ચવસ્સેન, અરહત્તમપાપુણિં;
ઉપસમ્પાદયિ બુદ્ધો, ગુણમઞ્ઞાય ચક્ખુમા.
‘‘પરિપુણ્ણાનિ ગોપેત્વા, પઞ્ચસિક્ખાપદાનહં;
અપરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, વિનિપાતં ન ગચ્છહં.
‘‘સ્વાહં ¶ યસમનુભવિં, તેસં સીલાન વાહસા;
કપ્પકોટિમ્પિ કિત્તેન્તો, કિત્તયે એકદેસકં.
‘‘પઞ્ચસીલાનિ ગોપેત્વા, તયો હેતૂ લભામહં;
દીઘાયુકો મહાભોગો, તિક્ખપઞ્ઞો ભવામહં.
‘‘સંકિત્તેન્તો ચ [પકિત્તેન્તોવ (સી.), પકિત્તેન્તે ચ (સ્યા.)] સબ્બેસં, અભિમત્તઞ્ચ પોરિસં;
ભવાભવે સંસરિત્વા, એતે ઠાને લભામહં.
‘‘અપરિમેય્યસીલેસુ, વત્તન્તા જિનસાવકા;
ભવેસુ યદિ રજ્જેય્યું, વિપાકો કીદિસો ભવે.
‘‘સુચિણ્ણં મે પઞ્ચસીલં, ભતકેન તપસ્સિના [વિપસ્સિના (સી.)];
તેન સીલેનહં અજ્જ, મોચયિં સબ્બબન્ધના.
‘‘અપરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, પઞ્ચસીલાનિ ગોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પઞ્ચસીલાનિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા પઞ્ચસીલસમાદાનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પઞ્ચસીલસમાદાનિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. અન્નસંસાવકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
કઞ્ચનગ્ઘિયસંકાસં, બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘સિદ્ધત્થં ¶ લોકપજ્જોતં, અપ્પમેય્યં અનોપમં;
અલત્થં પરમં પીતિં, દિસ્વા દન્તં જુતિન્ધરં.
‘‘સમ્બુદ્ધં અભિનામેત્વા, ભોજયિં તં મહામુનિં;
મહાકારુણિકો લોકે [નાથો (સી.)], અનુમોદિ મમં તદા.
‘‘તસ્મિં ¶ મહાકારુણિકે, પરમસ્સાસકારકે;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભિક્ખાદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અન્નસંસાવકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અન્નસંસાવકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ધૂપદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
કુટિધૂપં મયા દિન્નં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બેસમ્પિ પિયો હોમિ, ધૂપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં ધૂપમદદિં તદા [યં ધૂપનમદાસહં (ક.)];
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધૂપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધૂપદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધૂપદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. પુલિનપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ¶ ¶ ભગવતો, બોધિયા પાદપુત્તમે;
પુરાણપુલિનં હિત્વા [છડ્ડેત્વા (સી. સ્યા.)], સુદ્ધપુલિનમાકિરિં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુલિનમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુલિનદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘તિંસતિમે ¶ [તિપઞ્ઞાસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, રાજા આસિં જનાધિભૂ;
મહાપુલિનનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુલિનપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુલિનપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ઉત્તિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, સુસુમારો અહં તદા;
સગોચરપ્પસુતોહં [સભોજનપસુતાહં (સ્યા. ક.)], નદીતિત્થં અગચ્છહં.
‘‘સિદ્ધત્થો તમ્હિ સમયે, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
નદિં તરિતુકામો સો, નદીતિત્થં ઉપાગમિ.
‘‘ઉપાગતે ચ [ઉપાગતમ્હિ (સ્યા. ક.)] સમ્બુદ્ધે, અહમ્પિ તત્થુપાગમિં;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, ઇમં વાચં ઉદીરયિં.
‘‘‘અભિરૂહ મહાવીર, તારેસ્સામિ અહં તુવં;
પેત્તિકં વિસયં મય્હં, અનુકમ્પ મહામુનિ’.
‘‘મમ ઉગ્ગજ્જનં સુત્વા, અભિરૂહિ મહામુનિ;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, તારેસિં લોકનાયકં.
‘‘નદિયા ¶ પારિમે તીરે, સિદ્ધત્થો લોકનાયકો;
અસ્સાસેસિ મમં તત્થ, અમતં પાપુણિસ્સસિ.
‘‘તમ્હા ¶ કાયા ચવિત્વાન, દેવલોકં આગચ્છહં;
દિબ્બસુખં અનુભવિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘સત્તક્ખત્તુઞ્ચ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જમકાસહં;
તીણિક્ખત્તું ચક્કવત્તી, મહિયા ઇસ્સરો અહું.
‘‘વિવેકમનુયુત્તોહં ¶ , નિપકો ચ સુસંવુતો;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, તારેસિં યં નરાસભં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તરણાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉત્તિયો [ઉત્તિરિયો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉત્તિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. એકઞ્જલિકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
વિપસ્સિં સત્થવાહગ્ગં, નરવરં વિનાયકં.
‘‘અદન્તદમનં ¶ તાદિં, મહાવાદિં મહામતિં;
દિસ્વા પસન્નો સુમનો, એકઞ્જલિમકાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યમઞ્જલિં કરિં [યં અઞ્જલિમકરિં (સ્યા.), અઞ્જલિમકરિં (ક.)] તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અઞ્જલિસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકઞ્જલિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકઞ્જલિકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. ખોમદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ બન્ધુમતિયા, અહોસિં વાણિજો તદા;
તેનેવ દારં પોસેમિ, રોપેમિ બીજસમ્પદં.
‘‘રથિયં પટિપન્નસ્સ, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
એકં ખોમં મયા દિન્નં, કુસલત્થાય સત્થુનો.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં ખોમમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ખોમદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તરસે [સત્તવીસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, એકો સિન્ધવસન્ધનો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ખોમદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ખોમદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તસ્સુદ્દાનં –
સુસૂતિ ઉપવાનો ચ, સરણો સીલગાહકો;
અન્નસંસાવકો ખોમદાયી ચ, દસેવ તતિયે ગણે;
અઞ્જલી ખોમદાયી ચ, દસેવ તતિયે ગણે;
પઞ્ચાલીસીતિસતં વુત્તા, ગાથાયો સબ્બપિણ્ડિતા.
સુભૂતિવગ્ગો તતિયો.
ચતુત્થભાણવારં.
૪. કુણ્ડધાનવગ્ગો
૧. કુણ્ડધાનત્થેરઅપદાનં
‘‘સત્તાહં ¶ ¶ પટિસલ્લીનં, સયમ્ભું અગ્ગપુગ્ગલં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠં ઉપટ્ઠહિં.
‘‘વુટ્ઠિતં કાલમઞ્ઞાય, પદુમુત્તરં મહામુનિં;
મહન્તિં કદલીકણ્ણિં, ગહેત્વા ઉપગચ્છહં.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા ¶ [પટિગ્ગહેસિ (સ્યા. ક.)] ભગવા, સબ્બઞ્ઞૂ [તં ફલં (સી.)] લોકનાયકો;
મમ ચિત્તં પસાદેન્તો, પરિભુઞ્જિ મહામુનિ.
‘‘પરિભુઞ્જિત્વા સમ્બુદ્ધો, સત્થવાહો અનુત્તરો;
સકાસને નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યે ¶ ચ સન્તિ સમિતારો [યે વસન્તિ સમેતારો (સી.)], યક્ખા ઇમમ્હિ પબ્બતે;
અરઞ્ઞે ભૂતભબ્યાનિ [ભૂતગણા સબ્બે (સ્યા.)], સુણન્તુ વચનં મમ’.
‘‘યો સો બુદ્ધં ઉપટ્ઠાસિ, મિગરાજંવ કેસરિં [મિગરાજાવ કેસરી (સી.)];
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘એકાદસઞ્ચક્ખત્તું, સો [સોયમેકાદસક્ખત્તું (સી.)] દેવરાજા ભવિસ્સતિ;
ચતુતિંસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘અક્કોસિત્વાન સમણે, સીલવન્તે અનાસવે;
પાપકમ્મવિપાકેન, નામધેય્યં લભિસ્સતિ [ભવિસ્સતિ (ક.)].
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
કુણ્ડધાનોતિ નામેન, સાવકો સો ભવિસ્સતિ’.
‘‘પવિવેકમનુયુત્તો, ઝાયી ઝાનરતો અહં;
તોસયિત્વાન સત્થારં, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સાવકેહિ ¶ ¶ [સાવકગ્ગેહિ (સી.)] પરિવુતો, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, સલાકં ગાહયી જિનો.
‘‘એકંસં ¶ ચીવરં કત્વા, વન્દિત્વા લોકનાયકં;
વદતં વરસ્સ પુરતો, પઠમં અગ્ગહેસહં.
‘‘તેન કમ્મેન ભગવા, દસસહસ્સીકમ્પકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસિ મં.
‘‘વીરિયં મે ધુરધોરય્હં, યોગક્ખેમાધિવાહનં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુણ્ડધાનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુણ્ડધાનત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સાગતત્થેરઅપદાનં
‘‘સોભિતો ¶ નામ નામેન, અહોસિં બ્રાહ્મણો તદા;
પુરક્ખતો સસિસ્સેહિ, આરામં અગમાસહં.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
આરામદ્વારા નિક્ખમ્મ, અટ્ઠાસિ પુરિસુત્તમો.
‘‘તમદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, દન્તં દન્તપુરક્ખતં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘યે કેચિ પાદપા સબ્બે, મહિયા તે વિરૂહરે;
બુદ્ધિમન્તો ¶ તથા સત્તા, રુહન્તિ જિનસાસને.
‘‘સત્થવાહોસિ સપ્પઞ્ઞો, મહેસિ બહુકે જને;
વિપથા ઉદ્ધરિત્વાન, પથં આચિક્ખસે તુવં.
‘‘દન્તો ¶ દન્તપરિકિણ્ણો [પુરક્ખતો (સ્યા.)], ઝાયી ઝાનરતેહિ ચ;
આતાપી પહિતત્તેહિ, ઉપસન્તેહિ તાદિભિ.
‘‘અલઙ્કતો પરિસાહિ, પુઞ્ઞઞાણેહિ સોભતિ;
પભા નિદ્ધાવતે તુય્હં, સૂરિયોદયને યથા.
‘‘પસન્નચિત્તં ¶ દિસ્વાન, મહેસી પદુમુત્તરો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો હાસં જનેત્વાન, મમં કિત્તેસિ બ્રાહ્મણો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દેવલોકે રમિસ્સતિ.
‘‘‘તુસિતા હિ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સતિ.
‘‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, અરહત્તં [તુટ્ઠહટ્ઠં (સ્યા. ક.)] લભિસ્સતિ;
સાગતો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો’.
‘‘પબ્બજિત્વાન કાયેન, પાપકમ્મં વિવજ્જયિં;
વચીદુચ્ચરિતં હિત્વા, આજીવં પરિસોધયિં.
‘‘એવં ¶ વિહરમાનોહં, તેજોધાતૂસુ કોવિદો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સાગતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સાગતત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. મહાકચ્ચાનત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરનાથસ્સ, પદુમં નામ ચેતિયં;
સિલાસનં [સીહાસનં (ક.)] કારયિત્વા, સુવણ્ણેનાભિલેપયિં.
‘‘રતનામયછત્તઞ્ચ, પગ્ગય્હ વાળબીજનિં [વાળબીજની (સી. સ્યા.)];
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, લોકબન્ધુસ્સ તાદિનો.
‘‘યાવતા ¶ દેવતા ભુમ્મા [ભૂમા (ક.)], સબ્બે સન્નિપતું તદા;
રતનામયછત્તાનં, વિપાકં કથયિસ્સતિ.
‘‘તઞ્ચ સબ્બં સુણિસ્સામ, કથયન્તસ્સ સત્થુનો;
ભિય્યો હાસં જનેય્યામ, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘હેમાસને નિસીદિત્વા, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ભિક્ખુસઙ્ઘપરિબ્યૂળ્હો [પરિબ્બૂળ્હો (સી.)], ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનિદં ¶ આસનં દિન્નં, સોવણ્ણં રતનામયં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પાનિ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
સમન્તા યોજનસતં, આભાયાભિભવિસ્સતિ.
‘‘‘મનુસ્સલોકમાગન્ત્વા, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પભસ્સરોતિ નામેન, ઉગ્ગતેજો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, સતરંસીવ ઉગ્ગતો;
સમન્તા અટ્ઠરતનં, ઉજ્જોતિસ્સતિ ખત્તિયો.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તુસિતા ¶ હિ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
કચ્ચાનો નામ નામેન, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, અરહા હેસ્સતિનાસવો;
ગોતમો લોકપજ્જોતો, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસ્સતિ.
‘‘‘સંખિત્તપુચ્છિતં [સંખિત્તં પુચ્છિતં (સ્યા. ક.)] પઞ્હં, વિત્થારેન કથેસ્સતિ;
કથયન્તો ચ તં પઞ્હં, અજ્ઝાસયં [અજ્ઝાસં (સી.), અબ્ભાસં (ક.)] પૂરયિસ્સતિ’.
‘‘અડ્ઢે કુલે અભિજાતો, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
ઓહાય ધનધઞ્ઞાનિ, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘સંખિત્તેનપિ પુચ્છન્તે, વિત્થારેન કથેમહં;
અજ્ઝાસયં તેસં પૂરેમિ, તોસેમિ દ્વિપદુત્તમં.
‘‘તોસિતો ¶ મે મહાવીરો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મહાકચ્ચાનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મહાકચ્ચાનત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. કાળુદાયિત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ ¶ , લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
અદ્ધાનં પટિપન્નસ્સ, ચરતો ચારિકં તદા.
‘‘સુફુલ્લં પદુમં ગય્હ, ઉપ્પલં મલ્લિકઞ્ચહં;
પરમન્નં ગહેત્વાન, અદાસિં સત્થુનો અહં.
‘‘પરિભુઞ્જિ મહાવીરો, પરમન્નં સુભોજનં;
તઞ્ચ પુપ્ફં ગહેત્વાન, જનસ્સ સમ્પદસ્સયિ.
‘‘ઇટ્ઠં કન્તં [કન્તયિદં (સ્યા.)], પિયં લોકે, જલજં પુપ્ફમુત્તમં;
સુદુક્કરં કતં તેન, યો મે પુપ્ફં અદાસિદં.
‘‘યો ¶ પુપ્ફમભિરોપેસિ, પરમન્નઞ્ચદાસિ મે;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘દસ અટ્ઠ ચક્ખત્તું [દસ ચટ્ઠક્ખત્તું (સી.), દસમટ્ઠક્ખત્તું (સ્યા.)] સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
ઉપ્પલં પદુમઞ્ચાપિ, મલ્લિકઞ્ચ તદુત્તરિ.
‘‘‘અસ્સ ¶ પુઞ્ઞવિપાકેન, દિબ્બગન્ધસમાયુતં;
આકાસે છદનં કત્વા, ધારયિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘પઞ્ચવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં પઞ્ચસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન [નામેન (સી. સ્યા. ક.)], સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સકકમ્માભિરદ્ધો ¶ સો, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
સક્યાનં નન્દિજનનો, ઞાતિબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘પટિસમ્ભિદમનુપ્પત્તં, કતકિચ્ચમનાસવં;
ગોતમો લોકબન્ધુ તં [સો (સી.)], એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ.
‘‘‘પધાનપહિતત્તો સો, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
ઉદાયી નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો’.
‘‘રાગો ¶ દોસો ચ મોહો ચ, માનો મક્ખો ચ ધંસિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘તોસયિઞ્ચાપિ સમ્બુદ્ધં, આતાપી નિપકો અહં;
પસાદિતો [પમોદિતો (સી.)] ચ સમ્બુદ્ધો, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કાળુદાયી થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
કાળુદાયીથેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. મોઘરાજત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સી ¶ તુ ભગવા, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
ભિક્ખુસઙ્ઘપરિબ્યૂળ્હો, રથિયં પટિપજ્જથ.
‘‘સિસ્સેહિ સમ્પરિવુતો, ઘરમ્હા અભિનિક્ખમિં;
નિક્ખમિત્વાનહં તત્થ, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘અભિવાદિય સમ્બુદ્ધં, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘યાવતા રૂપિનો સત્તા, અરૂપી વા અસઞ્ઞિનો;
સબ્બે તે તવ ઞાણમ્હિ, અન્તો હોન્તિ સમોગધા.
‘‘સુખુમચ્છિકજાલેન ¶ , ઉદકં યો પરિક્ખિપે;
યે કેચિ ઉદકે પાણા, અન્તોજાલે ભવન્તિ તે.
‘‘યેસઞ્ચ ચેતના અત્થિ, રૂપિનો ચ અરૂપિનો;
સબ્બે તે તવ ઞાણમ્હિ, અન્તો હોન્તિ સમોગધા.
‘‘સમુદ્ધરસિમં લોકં, અન્ધકારસમાકુલં;
તવ ધમ્મં સુણિત્વાન, કઙ્ખાસોતં તરન્તિ તે.
‘‘અવિજ્જાનિવુતે લોકે, અન્ધકારેન ઓત્થટે;
તવ ¶ ઞાણમ્હિ જોતન્તે, અન્ધકારા પધંસિતા.
‘‘તુવં ચક્ખૂસિ સબ્બેસં, મહાતમપનૂદનો;
તવ ધમ્મં સુણિત્વાન, નિબ્બાયતિ બહુજ્જનો.
‘‘પુટકં ¶ પૂરયિત્વાન [પીઠરં (સી.), પુતરં (સ્યા.)], મધુખુદ્દમનેળકં;
ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, ઉપનેસિં મહેસિનો.
‘‘પટિગ્ગણ્હિ મહાવીરો, સહત્થેન મહા ઇસી;
ભુઞ્જિત્વા તઞ્ચ સબ્બઞ્ઞૂ, વેહાસં નભમુગ્ગમિ.
‘‘અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, અત્થદસ્સી નરાસભો;
મમ ચિત્તં પસાદેન્તો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનિદં થવિતં ઞાણં, બુદ્ધસેટ્ઠો ચ થોમિતો;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દુગ્ગતિં સો ન ગચ્છતિ.
‘‘‘ચતુદ્દસઞ્ચક્ખત્તું [ચતુસટ્ઠિઞ્ચ (સ્યા.)] સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં અટ્ઠસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘પઞ્ચેવ ¶ સતક્ખત્તુઞ્ચ [અથ પઞ્ચસતક્ખત્તું (સી.)], ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં અસઙ્ખેય્યં, મહિયા કારયિસ્સતિ.
‘‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સતિ.
‘‘‘ગમ્ભીરં નિપુણં અત્થં, ઞાણેન વિચિનિસ્સતિ;
મોઘરાજાતિ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘તીહિ ¶ વિજ્જાહિ સમ્પન્નં, કતકિચ્ચમનાસવં;
ગોતમો ¶ સત્થવાહગ્ગો, એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ’.
‘‘હિત્વા માનુસકં યોગં, છેત્વાન ભવબન્ધનં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા મોઘરાજો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
મોઘરાજત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. અધિમુત્તત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, અત્થદસ્સીનરુત્તમે;
ઉપટ્ઠહિં ભિક્ખુસઙ્ઘં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘નિમન્તેત્વા ¶ ભિક્ખુસઙ્ઘં [સંઘરતનં (સી. સ્યા.)], ઉજુભૂતં સમાહિતં;
ઉચ્છુના મણ્ડપં કત્વા, ભોજેસિં સઙ્ઘમુત્તમં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બે સત્તે અભિભોમિ [અતિભોમિ (સી. ક.)], પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉચ્છુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અધિમુત્તો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
અધિમુત્તત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. લસુણદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , તાપસો આસહં તદા;
લસુણં ઉપજીવામિ, લસુણં મય્હભોજનં.
‘‘ખારિયો ¶ પૂરયિત્વાન, સઙ્ઘારામમગચ્છહં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, સઙ્ઘસ્સ લસુણં અદં.
‘‘વિપસ્સિસ્સ નરગ્ગસ્સ, સાસને નિરતસ્સહં;
સઙ્ઘસ્સ લસુણં દત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, લસુણં યમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, લસુણસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા લસુણદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
લસુણદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. આયાગદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ લોકનાથમ્હિ, સિખિમ્હિ વદતં વરે;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, અવન્દિં થૂપમુત્તમં.
‘‘વડ્ઢકીહિ ¶ કથાપેત્વા, મૂલં દત્વાનહં તદા;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, આયાગં કારપેસહં.
‘‘અટ્ઠ કપ્પાનિ દેવેસુ, અબ્બોકિણ્ણં [અબ્બોચ્છિન્નં (સી.)] વસિં અહં;
અવસેસેસુ કપ્પેસુ, વોકિણ્ણં સંસરિં અહં.
‘‘કાયે વિસં ન કમતિ, સત્થાનિ ન ચ હન્તિ મે;
ઉદકેહં ન મિય્યામિ, આયાગસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘યદિચ્છામિ અહં વસ્સં, મહામેઘો પવસ્સતિ;
દેવાપિ મે વસં એન્તિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તરતનસમ્પન્નો, તિસક્ખત્તું અહોસહં;
ન મં કેચાવજાનન્તિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, આયાગં યમકારયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, આયાગસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આયાગદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આયાગદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. ધમ્મચક્કિકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, સીહાસનસ્સ સમ્મુખા;
ધમ્મચક્કં મે ઠપિતં, સુકતં વિઞ્ઞુવણ્ણિતં.
‘‘ચારુવણ્ણોવ સોભામિ, સયોગ્ગબલવાહનો;
પરિવારેન્તિ મં નિચ્ચં, અનુયન્તા બહુજ્જના.
‘‘સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સેહિ, પરિચારેમહં સદા;
પરિવારેન સોભામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં ચક્કં ઠપયિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધમ્મચક્કસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો એકાદસે કપ્પે, અટ્ઠાસિંસુ જનાધિપા;
સહસ્સરાજનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધમ્મચક્કિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધમ્મચક્કિકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. કપ્પરુક્ખિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, થૂપસેટ્ઠસ્સ સમ્મુખા;
વિચિત્તદુસ્સે લગેત્વા [લગ્ગેત્વા (સી. સ્યા.)], કપ્પરુક્ખં ઠપેસહં.
‘‘યં ¶ ¶ યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સોભયન્તો મમ દ્વારં, કપ્પરુક્ખો પતિટ્ઠતિ.
‘‘અહઞ્ચ ¶ પરિસા ચેવ, યે કેચિ મમ વસ્સિતા [નિસ્સિતા (સી.)];
તમ્હા દુસ્સં ગહેત્વાન, નિવાસેમ મયં સદા [તદા (સ્યા.)].
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં રુક્ખં ઠપયિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કપ્પરુક્ખસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ સત્તમે કપ્પે, સુચેળા અટ્ઠ ખત્તિયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કપ્પરુક્ખિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કપ્પરુક્ખિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
કુણ્ડધાનવગ્ગો ચતુત્થો.
તસ્સુદ્દાનં –
કુણ્ડસાગતકચ્ચાના, ઉદાયી મોઘરાજકો;
અધિમુત્તો લસુણદો, આયાગી ધમ્મચક્કિકો;
કપ્પરુક્ખી ચ દસમો, ગાથા દ્વયદસસતં [ગાથાયો દ્વાદસસતં (સી.)].
૫. ઉપાલિવગ્ગો
૧. ભાગિનેય્યુપાલિત્થેરઅપદાનં
‘‘ખીણાસવસહસ્સેહિ ¶ ¶ , પરિવુતો [પરેતો (ક. અટ્ઠ)] લોકનાયકો;
વિવેકમનુયુત્તો સો, ગચ્છતે પટિસલ્લિતું.
‘‘અજિનેન નિવત્થોહં, તિદણ્ડપરિધારકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘપરિબ્યૂળ્હં, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘એકંસં ¶ અજિનં કત્વા, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘યથાણ્ડજા ચ સંસેદા, ઓપપાતી જલાબુજા;
કાકાદિપક્ખિનો સબ્બે, અન્તલિક્ખચરા સદા.
‘‘યે કેચિ પાણભૂતત્થિ, સઞ્ઞિનો વા અસઞ્ઞિનો;
સબ્બે તે તવ ઞાણમ્હિ, અન્તો હોન્તિ સમોગધા.
‘‘ગન્ધા ચ પબ્બતેય્યા યે, હિમવન્તનગુત્તમે;
સબ્બે તે તવ સીલમ્હિ, કલાયપિ ન યુજ્જરે.
‘‘મોહન્ધકારપક્ખન્દો, અયં લોકો સદેવકો;
તવ ઞાણમ્હિ જોતન્તે, અન્ધકારા વિધંસિતા.
‘‘યથા અત્થઙ્ગતે સૂરિયે, હોન્તિ સત્તા તમોગતા;
એવં બુદ્ધે અનુપ્પન્ને, હોતિ લોકો તમોગતો.
‘‘યથોદયન્તો આદિચ્ચો, વિનોદેતિ તમં સદા;
તથેવ ત્વં બુદ્ધસેટ્ઠ, વિદ્ધંસેસિ તમં સદા.
‘‘પધાનપહિતત્તોસિ ¶ , બુદ્ધો લોકે સદેવકે;
તવ કમ્માભિરદ્ધેન, તોસેસિ જનતં બહું.
‘‘તં સબ્બં અનુમોદિત્વા, પદુમુત્તરો મહામુનિ;
નભં અબ્ભુગ્ગમી ધીરો, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘અબ્ભુગ્ગન્ત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધો, મહેસિ પદુમુત્તરો;
અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘યેનિદં ¶ થવિતં ઞાણં, ઓપમ્મેહિ સમાયુતં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘અટ્ઠારસઞ્ચ ખત્તું સો, દેવરાજા ભવિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં તિસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘પઞ્ચવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તુસિતા હિ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
હીનોવ જાતિયા સન્તો, ઉપાલિ નામ હેસ્સતિ.
‘‘‘સો ¶ પચ્છા પબ્બજિત્વાન, વિરાજેત્વાન પાપકં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘તુટ્ઠો ચ ગોતમો બુદ્ધો, સક્યપુત્તો મહાયસો;
વિનયાધિગતં તસ્સ, એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ’.
‘‘સદ્ધાયાહં ¶ પબ્બજિતો, કતકિચ્ચો અનાસવો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘ભગવા ચાનુકમ્પી મં, વિનયેહં વિસારદો;
સકકમ્માભિરદ્ધો ચ, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સંવુતો પાતિમોક્ખમ્હિ, ઇન્દ્રિયેસુ ચ પઞ્ચસુ;
ધારેમિ વિનયં સબ્બં, કેવલં રતનાકરં [રતનગ્ઘરં (ક.)].
‘‘મમઞ્ચ ગુણમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપાલિથેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભાગિનેય્યુપાલિત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સોણકોળિવિસત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમદસ્સિસ્સ ¶ ¶ મુનિનો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સુધાય લેપનં કત્વા, ચઙ્કમં કારયિં અહં.
‘‘નાનાવણેહિ પુપ્ફેહિ, ચઙ્કમં સન્થરિં અહં;
આકાસે વિતાનં કત્વા, ભોજયિં બુદ્ધમુત્તમં.
‘‘અઞ્જલિં ¶ પગ્ગહેત્વાન, અભિવાદેત્વાન સુબ્બતં [પુપ્ફકં (ક.)];
દીઘસાલં ભગવતો, નિય્યાદેસિમહં તદા.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
પટિગ્ગહેસિ ભગવા, અનુકમ્પાય ચક્ખુમા.
‘‘પટિગ્ગહેત્વાન સમ્બુદ્ધો, દક્ખિણેય્યો સદેવકે;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો હટ્ઠેન ચિત્તેન, દીઘસાલં અદાસિ [અકાસિ (સી.)] મે;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇમસ્સ ¶ મચ્ચુકાલમ્હિ, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનો;
સહસ્સયુત્તસ્સરથો, ઉપટ્ઠિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘તેન યાનેનયં પોસો, દેવલોકં ગમિસ્સતિ;
અનુમોદિસ્સરે દેવા, સમ્પત્તે કુસલબ્ભવે [કુસલે ભવે (સી. સ્યા.)].
‘‘‘મહારહં બ્યમ્હં સેટ્ઠં, રતનમત્તિકલેપનં;
કૂટાગારવરૂપેતં, બ્યમ્હં અજ્ઝાવસિસ્સતિ.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
પઞ્ચવીસતિ કપ્પાનિ, દેવરાજા ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સત્તસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
યસોધરસનામા [યસેધરા સમાના (સી.)] તે, સબ્બેપિ એકનામકા.
‘‘‘દ્વે સમ્પત્તી અનુભોત્વા, વડ્ઢેત્વા [ચિનિત્વા (સ્યા.)] પુઞ્ઞસઞ્ચયં;
અટ્ઠવીસતિકપ્પમ્હિ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તત્રાપિ ¶ ¶ બ્યમ્હં પવરં, વિસ્સકમ્મેન માપિતં;
દસસદ્દાવિવિત્તં તં, પુરમજ્ઝાવસિસ્સતિ.
‘‘‘અપરિમેય્યે ¶ ઇતો કપ્પે, ભૂમિપાલો મહિદ્ધિકો;
ઓક્કાકો નામ નામેન, રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સોળસિત્થિસહસ્સાનં, સબ્બાસં પવરા ચ સા [પવરાવ યા (સ્યા.), પવરા પિયા (?)];
અભિજાતા ખત્તિયાની, નવ પુત્તે જનેસ્સતિ.
‘‘‘નવ પુત્તે જનેત્વાન, ખત્તિયાની મરિસ્સતિ;
તરુણી ચ પિયા કઞ્ઞા, મહેસિત્તં કરિસ્સતિ.
‘‘‘ઓક્કાકં તોસયિત્વાન, વરં કઞ્ઞા લભિસ્સતિ;
વરં લદ્ધાન સા કઞ્ઞા, પુત્તે પબ્બાજયિસ્સતિ.
‘‘‘પબ્બાજિતા ચ તે સબ્બે, ગમિસ્સન્તિ નગુત્તમં;
જાતિભેદભયા સબ્બે, ભગિનીહિ વસિસ્સરે [સંવસિસ્સરે (સી.)].
‘‘‘એકા ચ કઞ્ઞા બ્યાધીહિ, ભવિસ્સતિ પરિક્ખતા [પુરક્ખતા (સ્યા. ક.)];
મા નો જાતિ પભિજ્જીતિ, નિખણિસ્સન્તિ ખત્તિયા.
‘‘‘ખત્તિયો નીહરિત્વાન, તાય સદ્ધિં વસિસ્સતિ;
ભવિસ્સતિ તદા ભેદો, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો.
‘‘‘તેસં ¶ પજા ભવિસ્સન્તિ, કોળિયા નામ જાતિયા;
તત્થ માનુસકં ભોગં, અનુભોસ્સતિનપ્પકં.
‘‘‘તમ્હા કાયા ચવિત્વાન, દેવલોકં ગમિસ્સતિ;
તત્રાપિ પવરં બ્યમ્હં, લભિસ્સતિ મનોરમં.
‘‘‘દેવલોકા ¶ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
આગન્ત્વાન મનુસ્સત્તં, સોણો નામ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘આરદ્ધવીરિયો પહિતત્તો, પદહં સત્થુ સાસને;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘અનન્તદસ્સી ભગવા, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
વિસેસઞ્ઞૂ મહાવીરો, અગ્ગટ્ઠાને ઠપેસ્સતિ’.
‘‘વુટ્ઠમ્હિ ¶ દેવે ચતુરઙ્ગુલમ્હિ, તિણે અનિલેરિતઅઙ્ગણમ્હિ;
ઠત્વાન યોગસ્સ પયુત્તતાદિનો, તતોત્તરિં પારમતા ન વિજ્જતિ.
‘‘ઉત્તમે દમથે દન્તો, ચિત્તં મે સુપણીહિતં;
ભારો મે ઓહિતો સબ્બો, નિબ્બુતોમ્હિ અનાસવો.
‘‘અઙ્ગીરસો ¶ મહાનાગો, અભિજાતોવ કેસરી;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સોણો કોળિવિસો [કોળિયવેસ્સો (સી. સ્યા.), કોટિકણ્ણો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સોણકોળિવિસત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. કાળિગોધાપુત્તભદ્દિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસમ્બુદ્ધં ¶ , મેત્તચિત્તં મહામુનિં;
ઉપેતિ જનતા સબ્બા, સબ્બલોકગ્ગનાયકં.
‘‘સત્તુકઞ્ચ બદ્ધકઞ્ચ [વત્થં સેનાસનઞ્ચેવ (સી.), સત્તુકઞ્ચ પદકઞ્ચ (સી. અટ્ઠ.), સત્તુકઞ્ચ પવાકઞ્ચ (સ્યા.)], આમિસં પાનભોજનં;
દદન્તિ સત્થુનો સબ્બે, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે.
‘‘અહમ્પિ ¶ દાનં દસ્સામિ, દેવદેવસ્સ તાદિનો;
બુદ્ધસેટ્ઠં નિમન્તેત્વા, સઙ્ઘમ્પિ ચ અનુત્તરં.
‘‘ઉય્યોજિતા મયા ચેતે, નિમન્તેસું તથાગતં;
કેવલં ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ, પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં.
‘‘સતસહસ્સપલ્લઙ્કં, સોવણ્ણં ગોનકત્થતં;
તૂલિકાપટલિકાય, ખોમકપ્પાસિકેહિ ચ;
મહારહં પઞ્ઞાપયિં, આસનં બુદ્ધયુત્તકં.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, દેવદેવો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘપરિબ્યૂળ્હો, મમ દ્વારમુપાગમિ.
‘‘પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, લોકનાથં યસસ્સિનં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, અભિનામયિં સઙ્ઘરં [સકં ઘરં (સી.)].
‘‘ભિક્ખૂનં સતસહસ્સં, બુદ્ધઞ્ચ લોકનાયકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, પરમન્નેન તપ્પયિં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ¶ નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનિદં આસનં દિન્નં, સોવણ્ણં ગોનકત્થતં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ચતુસત્તતિક્ખત્તું ¶ સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
અનુભોસ્સતિ સમ્પત્તિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘‘પદેસરજ્જં સહસ્સં, વસુધં આવસિસ્સતિ;
એકપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સબ્બાસુ ભવયોનીસુ, ઉચ્ચાકુલી [ઉચ્ચાકુલે (ક.)] ભવિસ્સતિ;
સો ચ પચ્છા પબ્બજિત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ભદ્દિયો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘વિવેકમનુયુત્તોમ્હિ, પન્તસેનનિવાસહં;
ફલઞ્ચાધિગતં સબ્બં, ચત્તક્લેસોમ્હિ અજ્જહં.
‘‘‘મમ સબ્બં [કમ્મં (?)] અભિઞ્ઞાય, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં’.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ભદ્દિયો કાળિગોધાય પુત્તો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભદ્દિયસ્સ કાળિગોધાય પુત્તત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સન્નિટ્ઠાપકત્થેરઅપદાનં
‘‘અરઞ્ઞે ¶ ¶ કુટિકં કત્વા, વસામિ પબ્બતન્તરે;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠો, યસેન અયસેન ચ.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
વસીસતસહસ્સેહિ [ભિક્ખુસતસહસ્સેહિ (સ્યા.)], આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘ઉપાગતં મહાનાગં [મહાવીરં (સી.)], જલજુત્તમનામકં;
તિણસન્થરં [તિણત્થરં (ક.)] પઞ્ઞાપેત્વા, અદાસિં સત્થુનો અહં.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, આમણ્ડં પાનીયઞ્ચહં;
અદાસિં ઉજુભૂતસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે [સતસહસ્સે ઇતો કપ્પે (સી.)], યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, આમણ્ડસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘એકતાલીસકપ્પમ્હિ, એકો આસિં અરિન્દમો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સન્નિટ્ઠાપકો [સન્નિધાપકો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સન્નિટ્ઠાપકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. પઞ્ચહત્થિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધો ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, ગચ્છતે અન્તરાપણે;
ઓક્ખિત્તચક્ખુ [ખિત્તચક્ખુ (ક. સી. ક.)] મિતભાણી, સતિમા સંવુતિન્દ્રિયો.
‘‘પઞ્ચ ઉપ્પલહત્થાનિ, આવેળત્થં અહંસુ મે;
તેન બુદ્ધં અપૂજેસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘આરોપિતા ¶ ચ તે પુપ્ફા, છદનં અસ્સુ સત્થુનો;
સમાધિંસુ [સંસાવિંસુ (સી.)] મહાનાગં, સિસ્સા આચરિયં યથા.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો વીસકપ્પસતે, અહેસું પઞ્ચ ખત્તિયા;
હત્થિયા નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પઞ્ચહત્થિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પઞ્ચહત્થિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. પદુમચ્છદનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, વિપસ્સિમ્હગ્ગપુગ્ગલે;
સુફુલ્લપદુમં ગય્હ, ચિતમારોપયિં અહં.
‘‘આરોપિતે ¶ ચ ચિતકે, વેહાસં નભમુગ્ગમિ;
આકાસે છદનં [આકાસચ્છદનં (સી.)] કત્વા, ચિતકમ્હિ અધારયિ.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તતાલીસિતો ¶ કપ્પે, પદુમિસ્સરનામકો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમચ્છદનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
પદુમચ્છદનિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સયનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, મેત્તચિત્તસ્સ તાદિનો;
સયનગ્ગં મયા દિન્નં, દુસ્સભણ્ડેહિ [દુસ્સભણ્ડેન (સ્યા.)] અત્થતં.
‘‘પટિગ્ગહેસિ ¶ ભગવા, કપ્પિયં સયનાસનં;
ઉટ્ઠાય સયના [આસના (સી.)] તમ્હા, વેહાસં ઉગ્ગમી જિનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં સયનમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સયનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘એકપઞ્ઞાસિતો ¶ કપ્પે, વરકો [વરુણો (સી. સ્યા.)] દેવસવ્હયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સયનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સયનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ચઙ્કમનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સિસ્સ મુનિનો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
ઇટ્ઠકાહિ ચિનિત્વાન, ચઙ્કમં કારયિં અહં.
‘‘ઉચ્ચતો પઞ્ચરતનં, ચઙ્કમં સાધુમાપિતં;
આયામતો હત્થસતં, ભાવનીય્યં મનોરમં.
‘‘પટિગ્ગહેસિ ભગવા, અત્થદસ્સી નરુત્તમો;
હત્થેન પુલિનં ગય્હ, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના ¶ પુલિનદાનેન, ચઙ્કમં સુકતેન ચ;
સત્તરતનસમ્પન્નં, પુલિનં અનુભોસ્સતિ.
‘‘‘તીણિ કપ્પાનિ દેવેસુ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
અનુભોસ્સતિ સમ્પત્તિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘‘મનુસ્સલોકમાગન્ત્વા ¶ , રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સતિ;
તિક્ખત્તું ચક્કવત્તી ચ, મહિયા સો ભવિસ્સતિ’.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચઙ્કમસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચઙ્કમનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચઙ્કમનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સુભદ્દત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
જનતં ઉદ્ધરિત્વાન, નિબ્બાયતિ મહાયસો.
‘‘નિબ્બાયન્તે ચ સમ્બુદ્ધે, દસસહસ્સિ કમ્પથ;
જનકાયો મહા આસિ, દેવા સન્નિપતું તદા.
‘‘ચન્દનં પૂરયિત્વાન, તગરામલ્લિકાહિ ચ;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, આરોપયિં [આલેપેસિં (સી.), આરોપેસિં (સ્યા.)] નરુત્તમં.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
નિપન્નકોવ સમ્બુદ્ધો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો ¶ મે પચ્છિમકે કાલે, ગન્ધમાલેન [ગન્ધમલ્લેન (સ્યા. ક.) નપુંસકેકત્તં મનસિકાતબ્બં] છાદયિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇતો ચુતો અયં પોસો, તુસિતકાયં ગમિસ્સતિ;
તત્થ રજ્જં કરિત્વાન, નિમ્માનં સો ગમિસ્સતિ.
‘‘‘એતેનેવ ઉપાયેન, દત્વા માલં [મલ્યં (સી.), મલ્લં (સ્યા. ક.)] વરુત્તમં;
સકકમ્માભિરદ્ધો સો, સમ્પત્તિં અનુભોસ્સતિ.
‘‘‘પુનાપિ ¶ તુસિતે કાયે, નિબ્બત્તિસ્સતિયં નરો;
તમ્હા કાયા ચવિત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ.
‘‘‘સક્યપુત્તો મહાનાગો, અગ્ગો લોકે સદેવકે;
બોધયિત્વા બહૂ સત્તે, નિબ્બાયિસ્સતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘તદા ¶ સોપગતો સન્તો, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં, પઞ્હં પુચ્છિસ્સતિ તદા.
‘‘‘હાસયિત્વાન સમ્બુદ્ધો, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
પુઞ્ઞકમ્મં પરિઞ્ઞાય, સચ્ચાનિ વિવરિસ્સતિ.
‘‘‘આરદ્ધો ચ અયં પઞ્હો, તુટ્ઠો એકગ્ગમાનસો;
સત્થારં અભિવાદેત્વા, પબ્બજ્જં યાચયિસ્સતિ.
‘‘‘પસન્નમાનસં દિસ્વા, સકકમ્મેન તોસિતં;
પબ્બાજેસ્સતિ સો બુદ્ધો, અગ્ગમગ્ગસ્સ કોવિદો.
‘‘‘વાયમિત્વાનયં પોસો, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
પઞ્ચમભાણવારં.
‘‘પુબ્બકમ્મેન ¶ ¶ સંયુત્તો, એકગ્ગો સુસમાહિતો;
બુદ્ધસ્સ ઓરસો પુત્તો, ધમ્મજોમ્હિ સુનિમ્મિતો.
‘‘ધમ્મરાજં ઉપગમ્મ, અપુચ્છિં પઞ્હમુત્તમં;
કથયન્તો ચ મે પઞ્હં, ધમ્મસોતં ઉપાનયિ.
‘‘તસ્સાહં ધમ્મમઞ્ઞાય, વિહાસિં સાસને રતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, જલજુત્તમનાયકો;
નિબ્બાયિ અનુપાદાનો, દીપોવ તેલસઙ્ખયા.
‘‘સત્તયોજનિકં આસિ, થૂપઞ્ચ રતનામયં;
ધજં તત્થ અપૂજેસિં, સબ્બભદ્દં મનોરમં.
‘‘કસ્સપસ્સ ચ બુદ્ધસ્સ, તિસ્સો નામગ્ગસાવકો;
પુત્તો મે ઓરસો આસિ, દાયાદો જિનસાસને.
‘‘તસ્સ હીનેન મનસા, વાચં ભાસિં અભદ્દકં;
તેન કમ્મવિપાકેન, પચ્છા મે આસિ ભદ્દકં [પચ્છિમે અદ્દસં જિનં (સી.)].
‘‘ઉપવત્તને ¶ સાલવને, પચ્છિમે સયને મુનિ;
પબ્બાજેસિ મહાવીરો, હિતો કારુણિકો જિનો.
‘‘અજ્જેવ ¶ દાનિ પબ્બજ્જા, અજ્જેવ ઉપસમ્પદા;
અજ્જેવ પરિનિબ્બાનં, સમ્મુખા દ્વિપદુત્તમે.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સુભદ્દો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુભદ્દત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. ચુન્દત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
અગ્ઘિયં કારયિત્વાન, જાતિપુપ્ફેહિ છાદયિં.
‘‘નિટ્ઠાપેત્વાન તં પુપ્ફં, બુદ્ધસ્સ ઉપનામયિં;
પુપ્ફાવસેસં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં ¶ , બુદ્ધં લોકગ્ગનાયકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, પુપ્ફગ્ઘિયમુપાનયિં.
‘‘વિતિણ્ણકઙ્ખો સમ્બુદ્ધો, તિણ્ણોઘેહિ પુરક્ખતો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘દિબ્બગન્ધં પવાયન્તં, યો મે પુપ્ફગ્ઘિયં અદા;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇતો ચુતો અયં પોસો, દેવસઙ્ઘપુરક્ખતો;
જાતિપુપ્ફેહિ પરિકિણ્ણો, દેવલોકં ગમિસ્સતિ.
‘‘‘ઉબ્બિદ્ધં ભવનં તસ્સ, સોવણ્ણઞ્ચ મણીમયં;
બ્યમ્હં પાતુભવિસ્સતિ, પુઞ્ઞકમ્મપ્પભાવિતં.
‘‘‘ચતુસત્તતિક્ખત્તું ¶ સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
અનુભોસ્સતિ સમ્પત્તિં, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો.
‘‘‘પથબ્યા રજ્જં તિસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ;
પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દુજ્જયો ¶ નામ નામેન, હેસ્સતિ મનુજાધિપો;
અનુભોત્વાન તં પુઞ્ઞં, સકકમ્મં અપસ્સિતો [સકકમ્મૂપસંહિતો (સ્યા.)].
‘‘‘વિનિપાતં ¶ અગન્ત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
હિરઞ્ઞં તસ્સ [હિરઞ્ઞસ્સ ચ (સી. ક.)] નિચિતં, કોટિસતમનપ્પકં.
‘‘‘નિબ્બત્તિસ્સતિ યોનિમ્હિ, બ્રાહ્મણે સો ભવિસ્સતિ;
વઙ્ગન્તસ્સ સુતો ધીમા, સારિયા ઓરસો પિયો.
‘‘‘સો ચ પચ્છા પબ્બજિત્વા, અઙ્ગીરસસ્સ સાસને;
ચૂળચુન્દોતિ [ચૂલચુન્દોતિ (સી.)] નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘સામણેરોવ સો સન્તો, ખીણાસવો ભવિસ્સતિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘ઉપટ્ઠહિં મહાવીરં, અઞ્ઞે ચ પેસલે બહૂ;
ભાતરં મે ચુપટ્ઠાસિં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.
‘‘ભાતરં મે ઉપટ્ઠિત્વા, ધાતું પત્તમ્હિ ઓહિય [ઓપિય (સી.), ઓચિય (સ્યા.)];
સમ્બુદ્ધં ઉપનામેસિં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘ઉભો ¶ હત્થેહિ પગ્ગય્હ, બુદ્ધો લોકે સદેવકે;
સન્દસ્સયન્તો તં ધાતું, કિત્તયિ અગ્ગસાવકં.
‘‘ચિત્તઞ્ચ ¶ સુવિમુત્તં મે, સદ્ધા મય્હં પતિટ્ઠિતા;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદાનુપ્પત્તા, વિમોક્ખાપિ ચ ફસ્સિતા [પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે (સ્યા.)];
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચુન્દો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચુન્દત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ઉપાલિવગ્ગો પઞ્ચમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ઉપાલિ સોણો ભદ્દિયો, સન્નિટ્ઠાપકહત્થિયો;
છદનં સેય્યચઙ્કમં, સુભદ્દો ચુન્દસવ્હયો;
ગાથાસતં સતાલીસં [ચ તાલીસં (સી. સ્યા.)], ચતસ્સો ચ તદુત્તરિ.
૬. બીજનિવગ્ગો
૧. વિધૂપનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ ¶ ¶ , લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
બીજનિકા [વીજનિકા (સી. સ્યા.)] મયા દિન્ના, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં;
સમ્બુદ્ધમભિવાદેત્વા, પક્કમિં ઉત્તરામુખો.
‘‘બીજનિં ¶ પગ્ગહેત્વાન, સત્થા લોકગ્ગનાયકો [લોકે અનુત્તરો (સી.)];
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સન્તો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના બીજનિદાનેન, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ [ચેતનાપણિધીહિ (અઞ્ઞત્થ)] ચ;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, વિનિપાતં ન ગચ્છતિ’.
‘‘આરદ્ધવીરિયો પહિતત્તો, ચેતોગુણસમાહિતો;
જાતિયા સત્તવસ્સોહં, અરહત્તં અપાપુણિં.
‘‘સટ્ઠિકપ્પસહસ્સમ્હિ, બીજમાનસનામકા;
સોળસાસિંસુ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વિધૂપનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વિધૂપનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સતરંસિત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉબ્બિદ્ધં સેલમારુય્હ, નિસીદિ પુરિસુત્તમો;
પબ્બતસ્સાવિદૂરમ્હિ, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ.
‘‘ઉપવિટ્ઠં ¶ મહાવીરં, દેવદેવં નરાસભં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘‘એસ ¶ ¶ બુદ્ધો મહાવીરો, વરધમ્મપ્પકાસકો;
જલતિ અગ્ગિખન્ધોવ, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો.
‘‘‘મહાસમુદ્દોવ‘ક્ખુબ્ભો [’ક્ખોભો (સી. સ્યા.)], અણ્ણવોવ દુરુત્તરો;
મિગરાજાવસમ્ભીતો [છમ્ભિતો (ક.)], ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા’.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પદુમુત્તરનાયકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનાયં [યેનાહં (ક.)] અઞ્જલી દિન્નો, બુદ્ધસેટ્ઠો ચ થોમિતો;
તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, અઙ્ગીરસસનામકો;
વિવટ્ટચ્છદો [વિવત્થચ્છદ્દો (સી.)] સમ્બુદ્ધો, ઉપ્પજ્જિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સતરંસીતિ નામેન, અરહા સો ભવિસ્સતિ’.
‘‘જાતિયા સત્તવસ્સોહં, પબ્બજિં અનગારિયં;
સતરંસિમ્હિ નામેન, પભા નિદ્ધાવતે મમ.
‘‘મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, ઝાયી ઝાનરતો અહં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘સટ્ઠિકપ્પસહસ્સમ્હિ, ચતુરો રામનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સતરંસિ થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સતરંસિત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. સયનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, સબ્બલોકાનુકમ્પિનો;
સયનં તસ્સ પાદાસિં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘તેન ¶ ¶ સયનદાનેન, સુખેત્તે બીજસમ્પદા;
ભોગા નિબ્બત્તરે તસ્સ, સયનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘આકાસે સેય્યં કપ્પેમિ, ધારેમિ પથવિં ઇમં;
પાણેસુ મે ઇસ્સરિયં, સયનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પઞ્ચકપ્પસહસ્સમ્હિ, અટ્ઠ આસું મહાતેજા [મહાવરા (સી.), મહાવીરા (સ્યા.)];
ચતુત્તિંસે કપ્પસતે, ચતુરો ચ મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સયનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સયનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ગન્ધોદકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ ¶ , મહાબોધિમહો અહુ;
વિચિત્તં ઘટમાદાય, ગન્ધોદકમદાસહં.
‘‘ન્હાનકાલે ચ બોધિયા, મહામેઘો પવસ્સથ;
નિન્નાદો ચ મહા આસિ, અસનિયા ફલન્તિયા.
‘‘તેનેવાસનિવેગેન, તત્થ કાલઙ્કતો [કાલકતો (સી. સ્યા.)] અહં [અહું (સી.)];
દેવલોકે ઠિતો સન્તો, ઇમા ગાથા અભાસહં.
‘‘‘અહો ¶ બુદ્ધો અહો ધમ્મો, અહો નો સત્થુસમ્પદા;
કળેવરં [કલેબરં (સી.)] મે પતિતં, દેવલોકે રમામહં.
‘‘‘ઉબ્બિદ્ધં ભવનં મય્હં, સતભૂમં સમુગ્ગતં;
કઞ્ઞાસતસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘‘આબાધા મે ન વિજ્જન્તિ, સોકો મય્હં ન વિજ્જતિ;
પરિળાહં ન પસ્સામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘‘અટ્ઠવીસે કપ્પસતે, રાજા સંવસિતો અહું;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો’.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગન્ધોદકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગન્ધોદકિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ઓપવય્હત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ ¶ ¶ , આજાનીયમદાસહં;
નિય્યાદેત્વાન સમ્બુદ્ધે [સમ્બુદ્ધં (સી. ક.)], અગમાસિં સકં ઘરં.
‘‘દેવલો નામ નામેન, સત્થુનો અગ્ગસાવકો;
વરધમ્મસ્સ દાયાદો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘સપત્તભારો ભગવા, આજાનેય્યો ન કપ્પતિ;
તવ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, અધિવાસેસિ ચક્ખુમા.
‘‘અગ્ઘાપેત્વા વાતજવં, સિન્ધવં સીઘવાહનં;
પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, ખમનીયમદાસહં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં [દેવે ચ માનુસે ભવે (સી. ક.)];
ખમનીયં વાતજવં, ચિત્તં નિબ્બત્તતે [આજાનીયા વાતજવા, વિત્તિ નિબ્બત્તરે (સ્યા.), ખમનીયા વાતજવા, ચિત્તા નિબ્બત્તરે (સી.)] મમ.
‘‘લાભં ¶ તેસં સુલદ્ધંવ, યે લભન્તુપસમ્પદં;
પુનપિ પયિરુપાસેય્યં, બુદ્ધો લોકે સચે ભવે.
‘‘અટ્ઠવીસતિક્ખત્તુંહં, રાજા આસિં મહબ્બલો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, જમ્બુસણ્ડસ્સ [જમ્બુદીપસ્સ (સ્યા.), જમ્બુમણ્ડસ્સ (ક.)] જમ્બુઇસ્સરો.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
પત્તોસ્મિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘ચતુતિંસસહસ્સમ્હિ, મહાતેજોસિ ખત્તિયો;
સતરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઓપવય્હો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઓપવય્હત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. સપરિવારાસનત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, પિણ્ડપાતં અદાસહં;
ગન્ત્વા કિલિટ્ઠકં ઠાનં [તં ભોજનટ્ઠાનં (સી.)], મલ્લિકાહિ પરિક્ખિતં [પરિક્ખિપિં (સી.)].
‘‘તમ્હાસનમ્હિ ¶ આસીનો, બુદ્ધો લોકગ્ગનાયકો;
અકિત્તયિ પિણ્ડપાતં, ઉજુભૂતો સમાહિતો.
‘‘યથાપિ ભદ્દકે ખેત્તે, બીજં અપ્પમ્પિ રોપિતં;
સમ્મા ધારં પવેચ્છન્તે, ફલં તોસેતિ કસ્સકં.
‘‘તથેવાયં પિણ્ડપાતો, સુખેત્તે રોપિતો તયા;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, ફલં તે [નિબ્બત્તમાનં હિ, ફલતો (સી.)] તોસયિસ્સતિ [તપ્પયિસ્સતિ (ક.)].
‘‘ઇદં વત્વાન સમ્બુદ્ધો, જલજુત્તમનામકો;
પિણ્ડપાતં ગહેત્વાન, પક્કામિ ઉત્તરામુખો.
‘‘સંવુતો પાતિમોક્ખસ્મિં, ઇન્દ્રિયેસુ ચ પઞ્ચસુ;
પવિવેકમનુયુત્તો, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સપરિવારાસનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સપરિવારાસનત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. પઞ્ચદીપકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, સબ્બભૂતાનુકમ્પિનો;
સદ્દહિત્વાન [સુસણ્ઠહિત્વા (સી.)] સદ્ધમ્મે, ઉજુદિટ્ઠિ અહોસહં.
‘‘પદીપદાનં ¶ પાદાસિં, પરિવારેત્વાન બોધિયં;
સદ્દહન્તો પદીપાનિ, અકરિં તાવદે અહં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
આકાસે ઉક્કં ધારેન્તિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘તિરોકુટ્ટં તિરોસેલં, સમતિગ્ગય્હ પબ્બતં;
સમન્તા યોજનસતં, દસ્સનં અનુભોમહં.
‘‘તેન કમ્માવસેસેન, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, દ્વિપદિન્દસ્સ સાસને.
‘‘ચતુત્તિંસે કપ્પસતે, સતચક્ખુસનામકા;
રાજાહેસું મહાતેજા, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પઞ્ચદીપકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પઞ્ચદીપકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ધજદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, બોધિયા પાદપુત્તમે;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, ધજમારોપયિં અહં.
‘‘પતિતપત્તાનિ ગણ્હિત્વા, બહિદ્ધા છડ્ડયિં અહં;
અન્તોસુદ્ધં બહિસુદ્ધં, અધિમુત્તમનાસવં.
‘‘સમ્મુખા વિય સમ્બુદ્ધં, અવન્દિં બોધિમુત્તમં;
પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો.
‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ;
‘‘‘ઇમિના ધજદાનેન, ઉપટ્ઠાનેન ચૂભયં.
‘‘‘કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં સો ન ગચ્છતિ;
દેવેસુ દેવસોભગ્યં, અનુભોસ્સતિનપ્પકં.
‘‘‘અનેકસતક્ખત્તુઞ્ચ ¶ , રાજા રટ્ઠે ભવિસ્સતિ;
ઉગ્ગતો નામ નામેન, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સમ્પત્તિં ¶ અનુભોત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસનેભિરમિસ્સતિ’.
‘‘પધાનપહિતત્તોમ્હિ, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘એકપઞ્ઞાસસહસ્સે, કપ્પે ઉગ્ગતસવ્હયો [સવ્હયા (સ્યા.)];
પઞ્ઞાસસતસહસ્સે, ખત્તિયો મેઘસવ્હયો [ખત્તિયા ખેમસવ્હયા (સ્યા.)].
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધજદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધજદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. પદુમત્થેરઅપદાનં
‘‘ચતુસચ્ચં ¶ પકાસેન્તો, વરધમ્મપ્પવત્તકો;
વસ્સતે [વસ્સેતિ (?)] અમતં વુટ્ઠિં, નિબ્બાપેન્તો મહાજનં.
‘‘સધજં [સદણ્ડં (સી.)] પદુમં ગય્હ, અડ્ઢકોસે ઠિતો અહં;
પદુમુત્તરમુનિસ્સ, પહટ્ઠો ઉક્ખિપિમમ્બરે.
‘‘આગચ્છન્તે ચ પદુમે, અબ્ભુતો આસિ તાવદે;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પગ્ગણ્હિ વદતં વરો.
‘‘કરસેટ્ઠેન ¶ પગ્ગય્હ, જલજં પુપ્ફમુત્તમં;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનિદં પદુમં ખિત્તં, સબ્બઞ્ઞુમ્હિ વિનાયકે [સબ્બઞ્ઞુતમનાયકે (સ્યા. ક.)];
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પાનિ ¶ ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પથબ્યા રજ્જં સત્તસતં, વસુધં આવસિસ્સતિ.
‘‘‘તત્થ પત્તં ગણેત્વાન, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
આકાસતો પુપ્ફવુટ્ઠિ, અભિવસ્સિસ્સતી તદા.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ નામેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘નિક્ખમિત્વાન કુચ્છિમ્હા, સમ્પજાનો પતિસ્સતો;
જાતિયા પઞ્ચવસ્સોહં, અરહત્તં અપાપુણિં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદુમત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. અસનબોધિયત્થેરઅપદાનં
‘‘જાતિયા ¶ ¶ સત્તવસ્સોહં, અદ્દસં લોકનાયકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ઉપગચ્છિં નરુત્તમં.
‘‘તિસ્સસ્સાહં ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, રોપયિં બોધિમુત્તમં.
‘‘અસનો નામધેય્યેન, ધરણીરુહપાદપો;
પઞ્ચવસ્સે પરિચરિં, અસનં બોધિમુત્તમં.
‘‘પુપ્ફિતં પાદપં દિસ્વા, અબ્ભુતં લોમહંસનં;
સકં કમ્મં પકિત્તેન્તો, બુદ્ધસેટ્ઠં ઉપાગમિં.
‘‘તિસ્સો તદા સો સમ્બુદ્ધો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેનાયં ¶ રોપિતા બોધિ, બુદ્ધપૂજા ચ સક્કતા;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પાનિ દેવેસુ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
ચતુસટ્ઠિ ચક્ખત્તું સો, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તુસિતા ¶ હિ ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
દ્વે સમ્પત્તી અનુભોત્વા, મનુસ્સત્તે રમિસ્સતિ.
‘‘‘પધાનપહિતત્તો સો, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘વિવેકમનુયુત્તોહં ¶ , ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, બોધિં રોપેસહં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિરોપસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુસત્તતિતો કપ્પે, દણ્ડસેનોતિ વિસ્સુતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી તદા અહું.
‘‘તેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, સત્તાહેસું મહીપતી;
સમન્તનેમિનામેન, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પણ્ણવીસતિતો ¶ કપ્પે, પુણ્ણકો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અસનબોધિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અસનબોધિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
બીજનિવગ્ગો છટ્ઠો.
તસ્સુદ્દાનં –
બીજની સતરંસી ચ, સયનોદકિવાહિયો;
પરિવારો પદીપઞ્ચ, ધજો પદુમપૂજકો;
બોધિ ચ દસમો વુત્તો, ગાથા દ્વેનવુતિ તથા.
૭. સકચિન્તનિયવગ્ગો
૧. સકચિન્તનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પવનં ¶ ¶ ¶ કાનનં દિસ્વા, અપ્પસદ્દમન્નાવિલં;
ઇસીનં અનુચિણ્ણંવ, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘થૂપં કત્વાન પુલિનં [વેળુના (અટ્ઠ.), વેળિનં (સ્યા.)], નાનાપુપ્ફં સમોકિરિં;
સમ્મુખા વિય સમ્બુદ્ધં, નિમ્મિતં અભિવન્દહં.
‘‘સત્તરતનસમ્પન્નો ¶ , રાજા રટ્ઠમ્હિ ઇસ્સરો;
સકકમ્માભિરદ્ધોહં, પુપ્ફપૂજાયિદં [થૂપપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં [થૂપપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘અસીતિકપ્પેનન્તયસો, ચક્કવત્તી અહોસહં;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચતુદીપમ્હિ ઇસ્સરો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સકચિન્તનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સકચિન્તનિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. અવોપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિહારા અભિનિક્ખમ્મ, અબ્ભુટ્ઠહિય [અબ્ભુટ્ઠાસિ ચ (સ્યા. ક.)] ચઙ્કમે;
ચતુસચ્ચં પકાસન્તો, દેસેતિ [દેસેન્તો (સ્યા. ક.)] અમતં પદં.
‘‘સિખિસ્સ ¶ ગિરમઞ્ઞાય, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
નાનાપુપ્ફં ગહેત્વાન, આકાસમ્હિ સમોકિરિં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો વીસતિકપ્પમ્હિ, સુમેધો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અવોપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અવોપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. પચ્ચાગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિન્ધુયા ¶ નદિયા તીરે, ચક્કવાકો અહં તદા;
સુદ્ધસેવાલભક્ખોહં, પાપેસુ ચ સુસઞ્ઞતો.
‘‘અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે;
તુણ્ડેન સાલં પગ્ગય્હ, વિપસ્સિસ્સાભિરોપયિં.
‘‘યસ્સ ¶ સદ્ધા તથાગતે, અચલા સુપતિટ્ઠિતા;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દુગ્ગતિં સો ન ગચ્છતિ.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે;
વિહઙ્ગમેન સન્તેન, સુબીજં રોપિતં મયા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં [પુપ્ફપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘સુચારુદસ્સના નામ, અટ્ઠેતે એકનામકા;
કપ્પે સત્તરસે આસું, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પચ્ચાગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પચ્ચાગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પરપ્પસાદકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉસભં ¶ ¶ પવરં વીરં, મહેસિં વિજિતાવિનં;
સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘હિમવાવાપરિમેય્યો, સાગરોવ દુરુત્તરો;
તથેવ ઝાનં બુદ્ધસ્સ, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘વસુધા યથાપ્પમેય્યા, ચિત્તા વનવટંસકા;
તથેવ ¶ સીલં બુદ્ધસ્સ, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘અનિલઞ્જસાસઙ્ખુબ્ભો [અનિલજોવ અસઙ્ખોભો (સી.)], યથાકાસો અસઙ્ખિયો;
તથેવ ઞાણં બુદ્ધસ્સ, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘ઇમાહિ ¶ ચતુગાથાહિ, બ્રાહ્મણો સેનસવ્હયો;
બુદ્ધસેટ્ઠં થવિત્વાન, સિદ્ધત્થં અપરાજિતં.
‘‘ચતુન્નવુતિકપ્પાનિ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જથ;
સુગતિં સુખસમ્પત્તિં [સુગતીસુ સુસુમ્પત્તિં (સી. સ્યા.)], અનુભોસિમનપ્પકં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, થવિત્વા લોકનાયકં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થોમનાય [થોમનસ્સ (સ્યા.)] ઇદં ફલં.
‘‘ચાતુદ્દસમ્હિ કપ્પમ્હિ, ચતુરો આસુમુગ્ગતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પરપ્પસાદકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પરપ્પસાદકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ભિસદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વેસ્સભૂ નામ નામેન, ઇસીનં તતિયો અહુ;
કાનનં વનમોગય્હ, વિહાસિ પુરિસુત્તમો.
‘‘ભિસમુળાલં ¶ ¶ ¶ ગણ્હિત્વા, અગમં બુદ્ધસન્તિકં;
તઞ્ચ બુદ્ધસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘કરેન ચ પરામટ્ઠો, વેસ્સભૂવરબુદ્ધિના;
સુખાહં નાભિજાનામિ, સમં તેન કુતોત્તરિં.
‘‘ચરિમો વત્તતે મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
હત્થિનાગેન સન્તેન, કુસલં રોપિતં મયા [નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો (સ્યા.)].
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભિસદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સમોધાના ચ રાજાનો, સોળસ મનુજાધિપા;
કપ્પમ્હિ ચુદ્દસે [તેરસે (સી. સ્યા.)] આસું, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ભિસદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભિસદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. સુચિન્તિતત્થેરઅપદાનં
‘‘ગિરિદુગ્ગચરો ¶ આસિં, અભિજાતોવ કેસરી;
મિગસઙ્ઘં વધિત્વાન, જીવામિ પબ્બતન્તરે.
‘‘અત્થદસ્સી ¶ તુ ભગવા, સબ્બઞ્ઞૂ વદતં વરો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ પબ્બતુત્તમં.
‘‘પસદઞ્ચ મિગં હન્ત્વા, ભક્ખિતું સમુપાગમિં;
ભગવા તમ્હિ સમયે, ભિક્ખમાનો [સિક્ખાચારો (સ્યા.)] ઉપાગમિ.
‘‘વરમંસાનિ પગ્ગય્હ, અદાસિં તસ્સ સત્થુનો;
અનુમોદિ મહાવીરો, નિબ્બાપેન્તો મમં તદા.
‘‘તેન ¶ ચિત્તપ્પસાદેન, ગિરિદુગ્ગં પવિસિં અહં;
પીતિં ઉપ્પાદયિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એતેન ¶ મંસદાનેન, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ ચ;
પન્નરસે કપ્પસતે, દેવલોકે રમિં અહં.
‘‘અવસેસેસુ કપ્પેસુ, કુસલં ચિન્તિતં [નિચિતં (સી.), કરિતં (સ્યા.)] મયા;
તેનેવ મંસદાનેન, બુદ્ધાનુસ્સરણેન ચ.
‘‘અટ્ઠત્તિંસમ્હિ કપ્પમ્હિ, અટ્ઠ દીઘાયુનામકા;
સટ્ઠિમ્હિતો કપ્પસતે, દુવે વરુણનામકા [સરણનામકા (સ્યા.)].
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુચિન્તિતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુચિન્તિતત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. વત્થદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પક્ખિજાતો ¶ ¶ તદા આસિં, સુપણ્ણો ગરુળાધિપો;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ગચ્છન્તં ગન્ધમાદનં.
‘‘જહિત્વા ગરુળવણ્ણં, માણવકં અધારયિં;
એકં વત્થં મયા દિન્નં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘તઞ્ચ દુસ્સં પટિગ્ગય્હ, બુદ્ધો લોકગ્ગનાયકો;
અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના વત્થદાનેન, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ ચ;
પહાય ગરુળં યોનિં, દેવલોકે રમિસ્સતિ’.
‘‘અત્થદસ્સી તુ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
વત્થદાનં પસંસિત્વા, પક્કામિ ઉત્તરામુખો.
‘‘ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, હોન્તિ મે વત્થસમ્પદા;
આકાસે છદનં હોતિ, વત્થદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અરુણવા ¶ [અરુણકા (સી.), અરુણસા (સ્યા.)] સત્ત જના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા;
છત્તિંસતિમ્હિ આસિંસુ, કપ્પમ્હિ મનુજાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વત્થદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વત્થદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. અમ્બદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમદસ્સી ¶ ભગવા, નિસિન્નો પબ્બતન્તરે;
મેત્તાય અફરિ લોકે, અપ્પમાણે નિરૂપધિ.
‘‘કપિ અહં તદા આસિં, હિમવન્તે નગુત્તમે;
દિસ્વા અનોમદસ્સિં તં [અનોમં અમિતં (સી.), અનોમમધિતં (સ્યા.)], બુદ્ધે ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘અવિદૂરે હિમવન્તસ્સ, અમ્બાસું ફલિનો તદા;
તતો પક્કં ગહેત્વાન, અમ્બં સમધુકં અદં.
‘‘તં ¶ મે બુદ્ધો વિયાકાસિ, અનોમદસ્સી મહામુનિ;
ઇમિના મધુદાનેન, અમ્બદાનેન ચૂભયં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
અવસેસેસુ કપ્પેસુ, વોકિણ્ણં સંસરિસ્સતિ.
‘‘ખેપેત્વા પાપકં કમ્મં, પરિપક્કાય બુદ્ધિયા;
વિનિપાતમગન્ત્વાન, કિલેસે ઝાપયિસ્સતિ.
‘‘દમેન ઉત્તમેનાહં, દમિતોમ્હિ મહેસિના;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘સત્તસત્તતિકપ્પસતે, અમ્બટ્ઠજસનામકા;
ચતુદ્દસ તે રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા અમ્બદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અમ્બદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સુમનત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમનો ¶ ¶ નામ નામેન, માલાકારો અહં તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, લોકાહુતિપટિગ્ગહં.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, સુમનં પુપ્ફમુત્તમં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘ઇમાય પુપ્ફપૂજાય, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં [પુપ્ફપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘છબ્બીસતિમ્હિ કપ્પમ્હિ, ચત્તારોસું મહાયસા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુમનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમનત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પુપ્ફચઙ્કોટિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અભીતરૂપં ¶ ¶ સીહંવ, ગરુળગ્ગંવ પક્ખિનં;
બ્યગ્ઘૂસભંવ પવરં, અભિજાતંવ કેસરિં.
‘‘સિખિં તિલોકસરણં, અનેજં અપરાજિતં;
નિસિન્નં સમણાનગ્ગં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘ચઙ્કોટકે [ચઙ્ગોટકે (સી.)] ઠપેત્વાન, અનોજં પુપ્ફમુત્તમં;
સહ ચઙ્કોટકેનેવ, બુદ્ધસેટ્ઠં સમોકિરિં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દ્વિપદિન્દ નરાસભ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સમ્પુણ્ણે ¶ ¶ તિંસકપ્પમ્હિ, દેવભૂતિસનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, પઞ્ચાસું ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુપ્ફચઙ્કોટિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફચઙ્કોટિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સકચિન્તનિયવગ્ગો સત્તમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સકચિન્તી ¶ અવોપુપ્ફી, સપચ્ચાગમનેન ચ;
પરપ્પસાદી ભિસદો, સુચિન્તિ વત્થદાયકો.
અમ્બદાયી ચ સુમનો, પુપ્ફચઙ્કોટકીપિ ચ;
ગાથેકસત્તતિ વુત્તા, ગણિતા અત્થદસ્સિભિ.
૮. નાગસમાલવગ્ગો
૧. નાગસમાલત્થેરઅપદાનં
‘‘અપાટલિં ¶ ¶ ¶ અહં પુપ્ફં, ઉજ્ઝિતં સુમહાપથે;
થૂપમ્હિ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થૂપપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો પન્નરસે કપ્પે, ભૂમિયો [પુપ્ફિયો (સ્યા.)] નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નાગસમાલો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નાગસમાલત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પદસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘અક્કન્તઞ્ચ ¶ પદં દિસ્વા, તિસ્સસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, પદે ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પદસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો સત્તમકે કપ્પે, સુમેધો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવતી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘દુમગ્ગે ¶ ¶ ¶ પંસુકૂલિકં, લગ્ગં દિસ્વાન સત્થુનો;
તતો તમઞ્જલિં કત્વા, પંસુકૂલં અવન્દહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ ચતુત્થકે કપ્પે, દુમસારોસિ ખત્તિયો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બુદ્ધસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ભિસાલુવદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કાનનં વનમોગય્હ, વસામિ વિપિને અહં;
વિપસ્સિં અદ્દસં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘ભિસાલુવઞ્ચ પાદાસિં, ઉદકં હત્થધોવનં;
વન્દિત્વા સિરસા પાદે, પક્કામિ ઉત્તરામુખો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, ભિસાલુવમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તતિયકે કપ્પે, ભિસસમ્મતખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ભિસાલુવદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભિસાલુવદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
છટ્ઠભાણવારં.
૫. એકસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘ખણ્ડો ¶ ¶ ¶ નામાસિ નામેન, વિપસ્સિસ્સગ્ગસાવકો;
એકા ભિક્ખા મયા દિન્ના, લોકાહુતિપટિગ્ગહે.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દ્વિપદિન્દ નરાસભ;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, એકભિક્ખાયિદં ફલં.
‘‘ચત્તાલીસમ્હિતો કપ્પે, વરુણો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. તિણસન્થરદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, મહાજાતસ્સરો અહુ;
સતપત્તેહિ સઞ્છન્નો, નાનાસકુણમાલયો.
‘‘તમ્હિ ¶ ન્હત્વા ચ પિત્વા [પીત્વા (સી. સ્યા.)] ચ, અવિદૂરે વસામહં;
અદ્દસં સમણાનગ્ગં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
અબ્ભતો ઓરુહિત્વાન, ભૂમિયંઠાસિ તાવદે.
‘‘વિસાણેન [લાયનેન (સ્યા.)] તિણં ગય્હ, નિસીદનમદાસહં;
નિસીદિ ભગવા તત્થ, તિસ્સો લોકગ્ગનાયકો.
‘‘સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, અવન્દિ લોકનાયકં;
પટિકુટિકો [ઉક્કુટિકો (સ્યા. ક.)] અપસક્કિં, નિજ્ઝાયન્તો મહામુનિં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, નિમ્માનં ઉપપજ્જહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સન્થરસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ ¶ દુતિયકે કપ્પે, મિગ [મિત્ત (સ્યા.)] સમ્મતખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિણસન્થરદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણસન્થરદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સૂચિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, સમ્બુદ્ધો લોકનાયકો;
સુમેધો નામ નામેન, બાત્તિંસવરલક્ખણો.
‘‘તસ્સ ¶ કઞ્ચનવણ્ણસ્સ, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
પઞ્ચ સૂચી મયા દિન્ના, સિબ્બનત્થાય ચીવરં.
‘‘તેનેવ સૂચિદાનેન, નિપુણત્થવિપસ્સકં;
તિક્ખં લહુઞ્ચ ફાસુઞ્ચ, ઞાણં મે ઉદપજ્જથ.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘દ્વિપદાધિપતી નામ, રાજાનો ચતુરો અહું;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સૂચિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સૂચિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. પાટલિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં, બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘સેટ્ઠિપુત્તો ¶ તદા આસિં, સુખુમાલો સુખેધિતો;
ઉચ્છઙ્ગે પાટલિપુપ્ફં, કત્વાન [કત્વા તં (સી. સ્યા.)] અભિસંહરિં.
‘‘હટ્ઠો ¶ ¶ હટ્ઠેન ચિત્તેન, પુપ્ફેહિ અભિપૂજયિં;
તિસ્સં લોકવિદું નાથં, નરદેવં નમસ્સહં.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો તેસટ્ઠિકપ્પમ્હિ, અભિસમ્મતનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાટલિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાટલિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. ઠિતઞ્જલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
તત્થ અદ્દસં [તત્થદ્દસાસિં (સી. સ્યા.)] સમ્બુદ્ધં, બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘તત્થાહં અઞ્જલિં કત્વા, પક્કામિં પાચિનામુખો;
અવિદૂરે નિસિન્નસ્સ, નિયકે પણ્ણસન્થરે.
‘‘તતો મે અસનીપાતો, મત્થકે નિપતી તદા;
સોહં મરણકાલમ્હિ, અકાસિં પુનરઞ્જલિં.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, અઞ્જલિં અકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અઞ્જલિસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ચતુપણ્ણાસકપ્પમ્હિ, મિગકેતુસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઠિતઞ્જલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઠિતઞ્જલિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. તિપદુમિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
દન્તો દન્તપરિવુતો, નગરા નિક્ખમી તદા.
‘‘નગરે ¶ હંસવતિયં, અહોસિં માલિકો તદા;
યં તત્થ ઉત્તમં તોણિ, પદ્મપુપ્ફાનિ [ઉત્તમં પુપ્ફં, તીણિ પુપ્ફાનિ (સી.)] અગ્ગહિં.
‘‘અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, પટિમગ્ગન્તરાપણે;
સહ [સોહં (સી.)] દિસ્વાન સમ્બુદ્ધં, એવં ચિન્તેસહં તદા.
‘‘કિં મે ઇમેહિ પુપ્ફેહિ, રઞ્ઞો ઉપનિતેહિ મે;
ગામં વા ગામખેત્તં વા, સહસ્સં વા લભેય્યહં.
‘‘અદન્તદમનં ¶ વીરં, સબ્બસત્તસુખાવહં;
લોકનાથં પૂજયિત્વા, લચ્છામિ અમતં ધનં.
‘‘એવાહં ચિન્તયિત્વાન, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
તીણિ લોહિતકે ગય્હ, આકાસે ઉક્ખિપિં તદા.
‘‘મયા ઉક્ખિત્તમત્તમ્હિ, આકાસે પત્થરિંસુ તે;
ધારિંસુ મત્થકે તત્થ, ઉદ્ધંવણ્ટા અધોમુખા.
‘‘યે કેચિ મનુજા દિસ્વા, ઉક્કુટ્ઠિં સમ્પવત્તયું;
દેવતા અન્તલિક્ખમ્હિ, સાધુકારં પવત્તયું.
‘‘અચ્છેરં લોકે ઉપ્પન્નં, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ વાહસા;
સબ્બે ધમ્મં સુણિસ્સામ, પુપ્ફાનં વાહસા મયં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
વીથિયઞ્હિ ઠિતો સન્તો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો બુદ્ધં અપૂજેસિ, રત્તપદ્મેહિ [રત્તપદુમેહિ (સી. સ્યા.)] માણવો;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
તિંસકપ્પાનિ [તિંસક્ખત્તુઞ્ચ (સ્યા.)] દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘મહાવિત્થારિકં ¶ નામ, બ્યમ્હં હેસ્સતિ તાવદે;
તિયોજનસતુબ્બિદ્ધં, દિયડ્ઢસતવિત્થતં.
‘‘‘ચત્તારિસતસહસ્સાનિ ¶ , નિય્યૂહા ચ સુમાપિતા;
કૂટાગારવરૂપેતા, મહાસયનમણ્ડિતા.
‘‘‘કોટિસતસહસ્સિયો ¶ ¶ , પરિવારેસ્સન્તિ અચ્છરા;
કુસલા નચ્ચગીતસ્સ, વાદિતેપિ પદક્ખિણા.
‘‘‘એતાદિસે બ્યમ્હવરે, નારીગણસમાકુલે;
વસ્સિસ્સતિ પુપ્ફવસ્સો, દિબ્બો [પદ (ક.)] લોહિતકો સદા.
‘‘‘ભિત્તિખીલે નાગદન્તે, દ્વારબાહાય તોરણે;
ચક્કમત્તા લોહિતકા, ઓલમ્બિસ્સન્તિ તાવદે.
‘‘‘પત્તેન પત્તસઞ્છન્ને, અન્તોબ્યમ્હવરે ઇમં;
અત્થરિત્વા પારુપિત્વા, તુવટ્ટિસ્સન્તિ તાવદે.
‘‘‘ભવનં પરિવારેત્વા, સમન્તા સતયોજને;
તેપિ પદ્મા [તે વિસુદ્ધા (સી. સ્યા.)] લોહિતકા, દિબ્બગન્ધં પવાયરે.
‘‘‘પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘સમ્પત્તિયો દુવે ભુત્વા, અનીતિ અનુપદ્દવો;
સમ્પત્તે પરિયોસાને, નિબ્બાનં પાપુણિસ્સતિ’ [ફસ્સયિસ્સતિ (સી.), પસ્સયિસ્સતિ (ક.)].
‘‘સુદિટ્ઠો વત મે બુદ્ધો, વાણિજ્જં સુપયોજિતં;
પદ્માનિ તીણિ પૂજેત્વા, અનુભોસિં તિસમ્પદા [અનુભૂયન્તિ સમ્પદા (ક.)].
‘‘અજ્જ મે ધમ્મપ્પત્તસ્સ, વિપ્પમુત્તસ્સ સબ્બસો;
સુપુપ્ફિતં લોહિતકં, ધારયિસ્સતિ મત્થકે.
‘‘મમ કમ્મં કથેન્તસ્સ, પદુમુત્તરસત્થુનો;
સતપાણસહસ્સાનં, ધમ્માભિસમયો અહુ.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિપદુમાનિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિપદુમિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિપદુમિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
નાગસમાલવગ્ગો અટ્ઠમો.
તસ્સુદ્દાનં –
નાગસમાલો પદસઞ્ઞી, સઞ્ઞકાલુવદાયકો;
એકસઞ્ઞી તિણસન્થારો, સૂચિપાટલિપુપ્ફિયો;
ઠિતઞ્જલી તિપદુમી, ગાથાયો પઞ્ચસત્તતિ.
૯. તિમિરવગ્ગો
૧. તિમિરપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ ¶ ¶ , અનુસોતં વજામહં;
નિસિન્નં સમણં દિસ્વા, વિપ્પસન્નમનાવિલં.
‘‘તત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા [પસાદેસિં (સ્યા.)], એવં ચિન્તેસહં તદા;
તારયિસ્સતિ તિણ્ણોયં, દન્તોયં દમયિસ્સતિ.
‘‘અસ્સાસિસ્સતિ અસ્સત્થો, સન્તો ચ સમયિસ્સતિ;
મોચયિસ્સતિ મુત્તો ચ, નિબ્બાપેસ્સતિ નિબ્બુતો.
‘‘એવાહં ચિન્તયિત્વાન, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો;
ગહેત્વા તિમિરપુપ્ફં, મત્થકે ઓકિરિં અહં [તદા (સ્યા.)].
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, કત્વા ચ નં પદક્ખિણં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, પક્કામિં અપરં દિસં.
‘‘અચિરં ગતમત્તં મં, મિગરાજા વિહેઠયિ;
પપાતમનુગચ્છન્તો, તત્થેવ પપતિં અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં [બુદ્ધપૂજાયિદં (સી. સ્યા.)] ફલં.
‘‘છપ્પઞ્ઞાસમ્હિ ¶ કપ્પમ્હિ, સત્તેવાસું મહાયસા [મહારહા (સ્યા. ક.)];
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા ¶ સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિમિરપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિમિરપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ગતસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘જાતિયા ¶ ¶ સત્તવસ્સોહં, પબ્બજિં અનગારિયં;
અવન્દિં સત્થુનો પાદે, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘સત્તનઙ્ગલકીપુપ્ફે, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં;
તિસ્સં બુદ્ધં સમુદ્દિસ્સ, અનન્તગુણસાગરં.
‘‘સુગતાનુગતં મગ્ગં, પૂજેત્વા હટ્ઠમાનસો;
અઞ્જલિઞ્ચ [અઞ્જલિસ્સ (ક.)] તદાકાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો અટ્ઠમકે કપ્પે, તયો અગ્ગિસિખા અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગતસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગતસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. નિપન્નઞ્જલિકત્થેરઅપદાનં
‘‘રુક્ખમૂલે ¶ ¶ નિસિન્નોહં, બ્યાધિતો પરમેન ચ;
પરમકારુઞ્ઞપત્તોમ્હિ, અરઞ્ઞે કાનને અહં.
‘‘અનુકમ્પં ઉપાદાય, તિસ્સો સત્થા ઉપેસિ મં;
સોહં નિપન્નકો સન્તો, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, સબ્બસત્તાનમુત્તમં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં વન્દિં પુરિસુત્તમં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વન્દનાય ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ પઞ્ચમકે કપ્પે, પઞ્ચેવાસું મહાસિખા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નિપન્નઞ્જલિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નિપન્નઞ્જલિકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. અધોપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અભિભૂ નામ સો ભિક્ખુ, સિખિનો અગ્ગસાવકો;
મહાનુભાવો તેવિજ્જો, હિમવન્તં ઉપાગમિ.
‘‘અહમ્પિ ¶ હિમવન્તમ્હિ, રમણીયસ્સમે ઇસિ;
વસામિ અપ્પમઞ્ઞાસુ, ઇદ્ધીસુ ચ તદા વસી.
‘‘પક્ખિજાતો વિયાકાસે, પબ્બતં અધિવત્તયિં [અભિપત્થયિં (સ્યા.), અભિમત્થયિં (ક.), અધિવત્થયિન્તિ પબ્બતસ્સ ઉપરિ ગચ્છિન્તિઅત્થો];
અધોપુપ્ફં ગહેત્વાન, આગચ્છિં [અગચ્છિં (ક.)] પબ્બતં અહં.
‘‘સત્ત પુપ્ફાનિ ગણ્હિત્વા, મત્થકે ઓકિરિં અહં;
આલોકિતે [આલોકિતો (સ્યા.)] ચ વીરેન, પક્કામિં પાચિનામુખો.
‘‘આવાસં ¶ અભિસમ્ભોસિં, પત્વાન અસ્સમં અહં;
ખારિભારં ગહેત્વાન, પાયાસિં [પાવિસિં (સી.)] પબ્બતન્તરં.
‘‘અજગરો મં પીળેસિ, ઘોરરૂપો મહબ્બલો;
પુબ્બકમ્મં સરિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અધોપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અધોપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. રંસિસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ ¶ હિમવન્તમ્હિ, વાસં કપ્પેસહં પુરે;
અજિનુત્તરવાસોહં, વસામિ પબ્બતન્તરે.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, સતરંસિંવ ભાણુમં;
વનન્તરગતં દિસ્વા, સાલરાજંવ પુપ્ફિતં.
‘‘રંસ્યા [રંસે (સ્યા. ક.)] ચિત્તં પસાદેત્વા, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
પગ્ગય્હ અઞ્જલિં વન્દિં, સિરસા ઉક્કુટી [સિરસા ઉક્કુટિકો (સ્યા.), સિરસુક્કુટિકો (ક.)] અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, રંસિસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રંસિસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રંસિસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. દુતિયરંસિસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે હિમવન્તમ્હિ, વાકચીરધરો અહં;
ચઙ્કમઞ્ચ સમારૂળ્હો, નિસીદિં પાચિનામુખો.
‘‘પબ્બતે સુગતં દિસ્વા, ફુસ્સં ઝાનરતં તદા;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, રંસ્યા ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, રંસિસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રંસિસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દુતિયરંસિસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ હિમવન્તમ્હિ, ખરાજિનધરો અહં;
ફુસ્સં જિનવરં દિસ્વા, ફલહત્થો ફલં અદં.
‘‘યમહં ફલમદાસિં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, ફલં નિબ્બત્તતે મમ.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં ફલં અદદિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સદ્દસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ ¶ હિમવન્તમ્હિ, વસામિ પણ્ણસન્થરે;
ફુસ્સસ્સ ધમ્મં ભણતો, સદ્દે ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સદ્દસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સદ્દસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. બોધિસિઞ્ચકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ભગવતો, મહાબોધિમહો અહુ;
પબ્બજ્જુપગતો સન્તો, ઉપગચ્છિં અહં તદા.
‘‘કુસુમોદકમાદાય ¶ , બોધિયા ઓકિરિં અહં;
મોચયિસ્સતિ નો મુત્તો, નિબ્બાપેસ્સતિ નિબ્બુતો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં બોધિમભિસિઞ્ચયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિસિઞ્ચાયિદં ફલં.
‘‘તેત્તિંસે ¶ વત્તમાનમ્હિ, કપ્પે આસું જનાધિપા;
ઉદકસેચના નામ, અટ્ઠેતે ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બોધિસિઞ્ચકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બોધિસિઞ્ચકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પદુમપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પોક્ખરવનં ¶ ¶ પવિટ્ઠો, ભઞ્જન્તો પદુમાનિહં;
તત્થદ્દસં ફુસ્સં બુદ્ધં [અદ્દસં ફુસ્સસમ્બુદ્ધં (સી. સ્યા.)], બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘પદુમપુપ્ફં ગહેત્વાન, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં;
પાપકમ્મં સરિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘પબ્બજિત્વાન કાયેન, મનસા સંવુતેન ચ;
વચીદુચ્ચરિતં હિત્વા, આજીવં પરિસોધયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પદુમાભાસનામા ચ, અટ્ઠારસ મહીપતી;
અટ્ઠારસેસુ કપ્પેસુ, અટ્ઠતાલીસમાસિસું.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
પદુમપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તિમિરવગ્ગો નવમો.
તસ્સુદ્દાનં –
તિમિરનઙ્ગલીપુપ્ફ, નિપ્પન્નઞ્જલિકો અધો;
દ્વે રંસિસઞ્ઞી ફલદો, સદ્દસઞ્ઞી ચ સેચકો;
પદ્મપુપ્ફી ચ ગાથાયો, છપ્પઞ્ઞાસ પકિત્તિતા.
૧૦. સુધાવગ્ગો
૧. સુધાપિણ્ડિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પૂજારહે ¶ ¶ ¶ પૂજયતો, બુદ્ધે યદિ વ સાવકે;
પપઞ્ચસમતિક્કન્તે, તિણ્ણસોકપરિદ્દવે.
‘‘તે તાદિસે પૂજયતો, નિબ્બુતે અકુતોભયે;
ન સક્કા પુઞ્ઞં સઙ્ખાતું, ઇમેત્તમપિ [ઇદમ્મત્તન્તિ (સી.), ઇમેત્થમપિ (ક.)] કેનચિ.
‘‘ચતુન્નમપિ દીપાનં, ઇસ્સરં યોધ કારયે;
એકિસ્સા પૂજનાયેતં, કલં નાગ્ઘતિ સોળસિં.
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ નરગ્ગસ્સ, ચેતિયે ફલિતન્તરે;
સુધાપિણ્ડો મયા દિન્નો, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પટિસઙ્ખારસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તિંસતિકપ્પમ્હિ, પટિસઙ્ખારસવ્હયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, તેરસ ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુધાપિણ્ડિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુધાપિણ્ડિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સુચિન્તિકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સસ્સ લોકનાથસ્સ, સુદ્ધપીઠમદાસહં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, બુદ્ધસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો.
‘‘અટ્ઠારસે ¶ [અટ્ઠતિંસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, રાજા આસિં મહારુચિ;
ભોગો ચ વિપુલો આસિ, સયનઞ્ચ અનપ્પકં.
‘‘પીઠં ¶ બુદ્ધસ્સ દત્વાન, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
અનુભોમિ સકં કમ્મં, પુબ્બે સુકતમત્તનો.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પીઠમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પીઠદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અટ્ઠતિંસે ઇતો કપ્પે, તયો તે ચક્કવત્તિનો;
રુચિ ઉપરુચિ ચેવ, મહારુચિ તતિયકો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુચિન્તિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુચિન્તિકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. અડ્ઢચેળકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સસ્સાહં ભગવતો, ઉપડ્ઢદુસ્સમદાસહં;
પરમકાપઞ્ઞપત્તોમ્હિ [પરમકારુઞ્ઞપત્તોમ્હિ (સ્યા. ક.)], દુગ્ગતેન [દુગ્ગન્ધેન (સી.)] સમપ્પિતો.
‘‘ઉપડ્ઢદુસ્સં દત્વાન, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં;
અવસેસેસુ કપ્પેસુ, કુસલં કારિતં મયા.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં દુસ્સમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દુસ્સદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘એકૂનપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ [એકપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ (સ્યા.)], રાજાનો ચક્કવત્તિનો;
સમન્તચ્છદના નામ, બાત્તિંસાસું [ખત્તિયાસું (સ્યા. ક.)] જનાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અડ્ઢચેળકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અડ્ઢચેળકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સૂચિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કમ્મારોહં ¶ ¶ પુરે આસિં, બન્ધુમાયં પુરુત્તમે;
સૂચિદાનં મયા દિન્નં, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો.
‘‘વજિરગ્ગસમં ઞાણં, હોતિ કમ્મેન તાદિસં;
વિરાગોમ્હિ વિમુત્તોમ્હિ [વિભવોમ્હિ વિભત્તોમ્હિ (ક.)], પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘અતીતે ¶ ચ ભવે સબ્બે, વત્તમાને ચનાગતે [અતીતા ચ ભવા સબ્બે, વત્તમાના ચ’નાગતા (સ્યા. ક.)];
ઞાણેન વિચિનિં સબ્બં, સૂચિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, સત્તાસું વજિરવ્હયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સૂચિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સૂચિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ગન્ધમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, ગન્ધથૂપં અકાસહં;
સુમનેહિ પટિચ્છન્નં, બુદ્ધાનુચ્છવિકં કતં.
‘‘કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં, બુદ્ધં લોકગ્ગનાયકં;
ઇન્દીવરંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘બ્યગ્ઘૂસભંવ પવરં, અભિજાતંવ કેસરિં;
નિસિન્નં સમણાનગ્ગં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, પક્કામિં ઉત્તરામુખો;
ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, ગન્ધમાલં યતો અદં.
‘‘બુદ્ધે કતસ્સ કારસ્સ, ફલેનાહં વિસેસતો;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ચત્તારીસમ્હિ એકૂને, કપ્પે આસિંસુ સોળસ;
દેવગન્ધસનામા તે, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગન્ધમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગન્ધમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. તિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં [બ્રહા (સ્યા.)];
પાટલિં હરિતં દિસ્વા, તીણિ પુપ્ફાનિ ઓકિરિં.
‘‘પતિતપત્તાનિ [સત્તપત્તાનિ (સી.), સતપત્તાનિ (ક.), સુક્ખપણ્ણાનિ (સ્યા.)] ગણ્હિત્વા, બહિ છડ્ડેસહં તદા;
અન્તોસુદ્ધં બહિસુદ્ધં, સુવિમુત્તં અનાસવં.
‘‘સમ્મુખા વિય સમ્બુદ્ધં, વિપસ્સિં લોકનાયકં;
પાટલિં અભિવાદેત્વા, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં બોધિમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સમન્તપાસાદિકા નામ, તેરસાસિંસુ રાજિનો;
ઇતો તેત્તિંસકપ્પમ્હિ [તિંસતિકપ્પમ્હિ (સ્યા.)], ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. મધુપિણ્ડિકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપિને ¶ [વિવને (સ્યા. અટ્ઠ.)] કાનને દિસ્વા, અપ્પસદ્દે નિરાકુલે;
સિદ્ધત્થં ઇસિનં સેટ્ઠં, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘નિબ્બુતત્તં ¶ [નિબ્બુતગ્ગં (ક.), નિબ્બૂતિકં (સ્યા.)] મહાનાગં, નિસભાજાનિયં યથા;
ઓસધિંવ વિરોચન્તં, દેવસઙ્ઘનમસ્સિતં.
‘‘વિત્તિ મમાહુ તાવદે [વિત્તિ મે પાહુના તાવ (સી. સ્યા.)], ઞાણં ઉપ્પજ્જિ તાવદે;
વુટ્ઠિતસ્સ સમાધિમ્હા, મધું દત્વાન સત્થુનો.
‘‘વન્દિત્વા ¶ સત્થુનો પાદે, પક્કામિં પાચિનામુખો;
ચતુત્તિંસમ્હિ કપ્પમ્હિ, રાજા આસિં સુદસ્સનો.
‘‘મધુ ભિસેહિ સવતિ, ભોજનમ્હિ ચ તાવદે;
મધુવસ્સં પવસ્સિત્થ, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં મધું અદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મધુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુત્તિંસે ઇતો કપ્પે, ચત્તારો તે સુદસ્સના;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા મધુપિણ્ડિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મધુપિણ્ડિકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સેનાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, અદાસિં પણ્ણસન્થરં;
સમન્તા ઉપહારઞ્ચ, કુસુમં ઓકિરિં અહં.
‘‘પાસાદેવં ગુણં રમ્મં [પાસાદે ચ ગુહં રમ્મં (સ્યા.)], અનુભોમિ મહારહં;
મહગ્ઘાનિ ચ પુપ્ફાનિ, સયનેભિસવન્તિ મે.
‘‘સયનેહં તુવટ્ટામિ, વિચિત્તે પુપ્ફસન્થતે;
પુપ્ફવુટ્ઠિ ચ સયને, અભિવસ્સતિ તાવદે.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, અદાસિં પણ્ણસન્થરં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સન્થરસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘તિણસન્થરકા નામ, સત્તેતે ચક્કવત્તિનો;
ઇતો તે પઞ્ચમે કપ્પે, ઉપ્પજ્જિંસુ જનાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સેનાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સેનાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. વેય્યાવચ્ચકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ¶ ¶ ભગવતો, મહાપૂગગણો અહુ;
વેય્યાવચ્ચકરો આસિં, સબ્બકિચ્ચેસુ વાવટો [બ્યાવટો (સી. સ્યા.)].
‘‘દેય્યધમ્મો ચ મે નત્થિ, સુગતસ્સ મહેસિનો;
અવન્દિં સત્થુનો પાદે, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, વેય્યાવચ્ચં અકાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વેય્યાવચ્ચસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ અટ્ઠમે કપ્પે, રાજા આસિં સુચિન્તિતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વેય્યાવચ્ચકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વેય્યાવચ્ચકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. બુદ્ધુપટ્ઠાકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ભગવતો, અહોસિં સઙ્ખધમ્મકો;
નિચ્ચુપટ્ઠાનયુત્તોમ્હિ, સુગતસ્સ મહેસિનો.
‘‘ઉપટ્ઠાનફલં ¶ ¶ પસ્સ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, ઉપટ્ઠહિં મહાઇસિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુવીસે [ચતુનવુતે (સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, મહાનિગ્ઘોસનામકા;
સોળસાસિંસુ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બુદ્ધુપટ્ઠાકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધુપટ્ઠાકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સુધાવગ્ગો દસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સુધા ¶ સુચિન્તિ ચેળઞ્ચ, સૂચી ચ ગન્ધમાલિયો;
તિપુપ્ફિયો મધુસેના, વેય્યાવચ્ચો ચુપટ્ઠકો;
સમસટ્ઠિ ચ ગાથાયો, અસ્મિં વગ્ગે પકિત્તિતા.
અથ વગ્ગુદ્દાનં –
બુદ્ધવગ્ગો હિ પઠમો, સીહાસનિ સુભૂતિ ચ;
કુણ્ડધાનો ઉપાલિ ચ, બીજનિસકચિન્તિ ચ.
નાગસમાલો ¶ તિમિરો, સુધાવગ્ગેન તે દસ;
ચતુદ્દસસતા ગાથા, પઞ્ચપઞ્ઞાસમેવ ચ.
બુદ્ધવગ્ગદસકં.
પઠમસતકં સમત્તં.
૧૧. ભિક્ખદાયિવગ્ગો
૧. ભિક્ખદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
પવરા [પવના (સ્યા.)] અભિનિક્ખન્તં, વના નિબ્બનમાગતં [વાના નિબ્બાનમાગતં (સ્યા.)].
‘‘કટચ્છુભિક્ખં પાદાસિં, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો;
પઞ્ઞાય ઉપસન્તસ્સ, મહાવીરસ્સ તાદિનો.
‘‘પદેનાનુપદાયન્તં [પદેનાનુપદાયન્તો (સી. સ્યા.)], નિબ્બાપેન્તે મહાજનં;
ઉળારા વિત્તિ મે જાતા, બુદ્ધે આદિચ્ચબન્ધુને [વિત્તિ મે પાહુના તાવ, બુદ્ધસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો (સ્યા.)].
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભિક્ખાદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તાસીતિમ્હિતો કપ્પે, મહારેણુ સનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, સત્તેતે ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ભિક્ખદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભિક્ખદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ઞાણસઞ્ઞિકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, નિસભાજાનિયં યથા;
તિધાપભિન્નં માતઙ્ગં, કુઞ્જરંવ મહેસિનં.
‘‘ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, ઉળુરાજંવ પૂરિતં;
રથિયં પટિપજ્જન્તં, લોકજેટ્ઠં અપસ્સહં.
‘‘ઞાણે ¶ ¶ ચિત્તં પસાદેત્વા, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સિદ્ધત્થમભિવાદયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘તેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, સોળસાસું નરુત્તમા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઞાણસઞ્ઞિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઞાણસઞ્ઞિકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ઉપ્પલહત્થિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તિવરાયં ¶ નિવાસીહં, અહોસિં માલિકો તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, સિદ્ધત્થં લોકપૂજિતં [લોકનાયકં (સી.)].
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, પુપ્ફહત્થમદાસહં;
યત્થ યત્થુપપજ્જામિ, તસ્સ કમ્મસ્સ વાહસા.
‘‘અનુભોમિ ફલં ઇટ્ઠં, પુબ્બે સુકતમત્તનો;
પરિક્ખિત્તો સુમલ્લેહિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં [બુદ્ધપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતુપાદાય, ઠપેત્વા વત્તમાનકં;
પઞ્ચરાજસતા તત્થ, નજ્જસમસનામકા [નજ્જુપમસનામકા (સી. સ્યા.)].
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપ્પલહત્થિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપ્પલહત્થિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પદપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ¶ ભગવતો, જાતિપુપ્ફમદાસહં;
પાદેસુ સત્ત પુપ્ફાનિ, હાસેનોકિરિતાનિ મે.
‘‘તેન ¶ કમ્મેનહં અજ્જ, અભિભોમિ નરામરે;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સમન્તગન્ધનામાસું, તેરસ ચક્કવત્તિનો;
ઇતો પઞ્ચમકે કપ્પે, ચાતુરન્તા જનાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. મુટ્ઠિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુદસ્સનોતિ નામેન, માલાકારો અહં તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘જાતિપુપ્ફં ગહેત્વાન, પૂજયિં પદુમુત્તરં;
વિસુદ્ધચક્ખુ સુમનો, દિબ્બચક્ખું સમજ્ઝગં.
‘‘એતિસ્સા પુપ્ફપૂજાય, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ ચ;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘સોળસાસિંસુ ¶ રાજાનો, દેવુત્તરસનામકા;
છત્તિંસમ્હિ ઇતો કપ્પે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મુટ્ઠિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મુટ્ઠિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ઉદકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે;
ઘતાસનંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘પાણિના ઉદકં ગય્હ, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં;
સમ્પટિચ્છિ મહાવીરો, બુદ્ધો કારુણિકો ઇસિ [મયિ (સ્યા.)].
‘‘અન્તલિક્ખે ¶ ઠિતો સત્થા, પદુમુત્તરનામકો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના દકદાનેન, પીતિઉપ્પાદનેન ચ;
કપ્પસતસહસ્સમ્પિ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જતિ’ [નુપપજ્જસિ (ક.)].
‘‘તેન કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘સહસ્સરાજનામેન ¶ , તયો તે ચક્કવત્તિનો;
પઞ્ચસટ્ઠિકપ્પસતે, ચાતુરન્તા જનાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. નળમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
તિણત્થરે નિસિન્નસ્સ, ઉપસન્તસ્સ તાદિનો.
‘‘નળમાલં ગહેત્વાન, બન્ધિત્વા [બીજિત્વા (ક.)] બીજનિં અહં;
બુદ્ધસ્સ ઉપનામેસિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા સબ્બઞ્ઞૂ, બીજનિં લોકનાયકો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘યથા ¶ મે કાયો નિબ્બાતિ, પરિળાહો ન વિજ્જતિ;
તથેવ તિવિધગ્ગીહિ, ચિત્તં તવ વિમુચ્ચતુ’.
‘‘સબ્બે ¶ દેવા સમાગચ્છું, યે કેચિ વનનિસ્સિતા;
સોસ્સામ બુદ્ધવચનં, હાસયન્તઞ્ચ દાયકં.
‘‘નિસિન્નો ¶ ભગવા તત્થ, દેવસઙ્ઘપુરક્ખતો;
દાયકં સમ્પહંસેન્તો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના બીજનિદાનેન, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ ચ;
સુબ્બતો નામ નામેન, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તેન ¶ કમ્માવસેસેન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
માલુતો નામ નામેન, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ’.
‘‘‘ઇમિના બીજનિદાનેન, સમ્માનવિપુલેન ચ;
કપ્પસતસહસ્સમ્પિ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જતિ.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, સુબ્બતા અટ્ઠતિંસ તે;
એકૂનતિંસસહસ્સે, અટ્ઠ માલુતનામકા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નળમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નળમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
સત્તમભાણવારં.
૮. આસનુપટ્ઠાહકત્થેરઅપદાનં
‘‘કાનનં વનમોગય્હ, અપ્પસદ્દં નિરાકુલં;
સીહાસનં મયા દિન્નં, અત્થદસ્સિસ્સ તાદિનો.
‘‘માલાહત્થં ¶ ગહેત્વાન, કત્વા ચ નં પદક્ખિણં;
સત્થારં પયિરુપાસિત્વા, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
સન્નિબ્બાપેમિ [સન્દિટ્ઠાપેમિ (ક.)] અત્તાનં, ભવા સબ્બે સમૂહતા.
‘‘અટ્ઠારસકપ્પસતે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સીહાસનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ સત્તકપ્પસતે, સન્નિબ્બાપક [સન્નિટ્ઠો નામ (ક.)] ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આસનુપટ્ઠાહકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આસનુપટ્ઠાહકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. બિળાલિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , વસામિ પણ્ણસન્થરે;
ઘાસેસુ ગેધમાપન્નો, સેય્યસીલો ચહં [સેયસીલોવહં (સ્યા. ક.)] તદા.
‘‘ખણન્તાલુ [ખણમાલુ (સ્યા.)] કલમ્બાનિ, બિળાલિતક્કલાનિ ચ;
કોલં ભલ્લાતકં બિલ્લં, આહત્વા પટિયાદિતં.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘ઉપાગતં મહાનાગં, દેવદેવં નરાસભં;
બિળાલિં પગ્ગહેત્વાન, પત્તમ્હિ ઓકિરિં અહં.
‘‘પરિભુઞ્જિ મહાવીરો, તોસયન્તો મમં તદા;
પરિભુઞ્જિત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, બિળાલિં મે અદા તુવં;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જસિ’.
‘‘ચરિમં ¶ વત્તતે મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘ચતુપઞ્ઞાસિતો કપ્પે, સુમેખલિયસવ્હયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બિળાલિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બિળાલિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. રેણુપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, સતરંસિંવ ભાણુમં;
ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, ઉળુરાજંવ પૂરિતં.
‘‘પુરક્ખતં સાવકેહિ, સાગરેહેવ મેદનિં;
નાગં પગ્ગય્હ રેણૂહિ, વિપસ્સિસ્સાભિરોપયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં રેણુમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પણ્ણતાલીસિતો કપ્પે, રેણુ નામાસિ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રેણુપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રેણુપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ભિક્ખદાયિવગ્ગો એકાદસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ભિક્ખદાયી ઞાણસઞ્ઞી, હત્થિયો પદપૂજકો;
મુટ્ઠિપુપ્ફી ઉદકદો, નળમાલિ ઉપટ્ઠકો;
બિળાલિદાયી રેણુ ચ, ગાથાયો છ ચ સટ્ઠિ ચ.
૧૨. મહાપરિવારવગ્ગો
૧. મહાપરિવારકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સી ¶ ¶ ¶ નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
અટ્ઠસટ્ઠિસહસ્સેહિ, પાવિસિ બન્ધુમં તદા.
‘‘નગરા અભિનિક્ખમ્મ, અગમં દીપચેતિયં;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ, યક્ખા મય્હં ઉપન્તિકે;
ઉપટ્ઠહન્તિ સક્કચ્ચં [મં નિચ્ચં (ક.)], ઇન્દંવ તિદસા ગણા.
‘‘ભવના ¶ અભિનિક્ખમ્મ, દુસ્સં પગ્ગય્હહં તદા;
સિરસા અભિવાદેસિં, તઞ્ચાદાસિં મહેસિનો.
‘‘અહો બુદ્ધો અહો ધમ્મો, અહો નો સત્થુ સમ્પદા;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, વસુધાયં પકમ્પથ.
‘‘તઞ્ચ અચ્છરિયં દિસ્વા, અબ્ભુતં લોમહંસનં;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેમિ, દ્વિપદિન્દમ્હિ તાદિને.
‘‘સોહં ચિત્તં પસાદેત્વા, દુસ્સં દત્વાન સત્થુનો;
સરણઞ્ચ ઉપાગચ્છિં, સામચ્ચો સપરિજ્જનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો પન્નરસે કપ્પે, સોળસાસું સુવાહના [સોળસાસિંસુ વાહનો (સ્યા.)];
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મહાપરિવારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મહાપરિવારકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સુમઙ્ગલત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સી ¶ ¶ જિનવરો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
વિહારા અભિનિક્ખમ્મ, તળાકં ઉપસઙ્કમિ.
‘‘ન્હત્વા પિત્વા ચ સમ્બુદ્ધો, ઉત્તરિત્વેકચીવરો;
અટ્ઠાસિ ભગવા તત્થ, વિલોકેન્તો દિસોદિસં.
‘‘ભવને ઉપવિટ્ઠોહં, અદ્દસં લોકનાયકં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, અપ્ફોટેસિં અહં તદા.
‘‘સતરંસિંવ જોતન્તં, પભાસન્તંવ કઞ્ચનં [ઇમિના પાદદ્વયેન પુરિમપાદદ્વયસ્સ પુરતો ભવિતબ્બં];
નચ્ચગીતે પયુત્તોહં, પઞ્ચઙ્ગતૂરિયમ્હિ ચ.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બે સત્તે અભિભોમિ, વિપુલો હોતિ મે યસો [અયઞ્ચ ગાથા પરિગ્ગહેતિગાથાય અનન્તરમેવ ઠાતું યુત્તા].
‘‘નમો ¶ તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
અત્તાનં તોસયિત્વાન, પરે તોસેસિ ત્વં મુનિ.
‘‘પરિગ્ગહે ¶ [પરિગ્ગય્હ (સી.), પરિગ્ગહિત્વા (સ્યા.), પરિગ્ગહેન (ક.)] નિસીદિત્વા, હાસં કત્વાન સુબ્બતે;
ઉપટ્ઠહિત્વા સમ્બુદ્ધં, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘સોળસેતો કપ્પસતે, દ્વિનવએકચિન્તિતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુમઙ્ગલો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમઙ્ગલત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. સરણગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉભિન્નં દેવરાજૂનં, સઙ્ગામો સમુપટ્ઠિતો;
અહોસિ સમુપબ્યૂળ્હો [સમુપબ્બૂળ્હો (સી.)], મહાઘોસો અવત્તથ [પવત્તથ (સી.)].
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, સંવેજેસિ મહાજનં.
‘‘સબ્બે ¶ દેવા અત્તમના, નિક્ખિત્તકવચાવુધા;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, એકગ્ગાસિંસુ તાવદે.
‘‘મય્હં [અમ્હં (સી.)] સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, વાચાસભિમુદીરયિ;
અનુકમ્પકો લોકવિદૂ, નિબ્બાપેસિ મહાજનં.
‘‘પદુટ્ઠચિત્તો ¶ મનુજો, એકપાણં વિહેઠયં;
તેન ચિત્તપ્પદોસેન, અપાયં ઉપપજ્જતિ.
‘‘સઙ્ગામસીસે નાગોવ, બહૂ પાણે વિહેઠયં;
નિબ્બાપેથ સકં ચિત્તં, મા હઞ્ઞિત્થો પુનપ્પુનં.
‘‘દ્વિન્નમ્પિ યક્ખરાજૂનં, સેના સા વિમ્હિતા અહુ [સેનાયો વિમ્હિતા અહૂ (સી.), સેનાપિ સમિતા અહુ (સ્યા.)];
સરણઞ્ચ ઉપાગચ્છું, લોકજેટ્ઠં સુતાદિનં.
‘‘સઞ્ઞાપેત્વાન ¶ જનતં, પદમુદ્ધરિ [ઉદ્ધરિ પન (સી. સ્યા.)] ચક્ખુમા;
પેક્ખમાનોવ દેવેહિ, પક્કામિ ઉત્તરામુખો.
‘‘પઠમં સરણં ગચ્છિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘મહાદુન્દુભિનામા ચ, સોળસાસું રથેસભા;
તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સરણગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સરણગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. એકાસનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વરુણો નામ નામેન, દેવરાજા અહં તદા;
ઉપટ્ઠહેસિં સમ્બુદ્ધં, સયોગ્ગબલવાહનો.
‘‘નિબ્બુતે ¶ ¶ લોકનાથમ્હિ, અત્થદસ્સીનરુત્તમે;
તૂરિયં સબ્બમાદાય, અગમં બોધિમુત્તમં.
‘‘વાદિતેન ચ નચ્ચેન, સમ્મતાળસમાહિતો;
સમ્મુખા વિય સમ્બુદ્ધં, ઉપટ્ઠિં બોધિમુત્તમં.
‘‘ઉપટ્ઠહિત્વા ¶ તં બોધિં, ધરણીરુહપાદપં;
પલ્લઙ્કં આભુજિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘સકકમ્માભિરદ્ધોહં, પસન્નો બોધિમુત્તમે;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, નિમ્માનં ઉપપજ્જહં.
‘‘સટ્ઠિતૂરિયસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા;
મનુસ્સેસુ ચ દેવેસુ, વત્તમાનં ભવાભવે.
‘‘તિવિધગ્ગી નિબ્બુતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને [અયઞ્ચ ગાથા પટિસમ્ભિદા ચતસ્સેતિગાથાય એકસમ્બન્ધા ભવિતં યુત્તા].
‘‘સુબાહૂ ¶ નામ નામેન, ચતુત્તિંસાસુ ખત્તિયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, પઞ્ચકપ્પસતે ઇતો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકાસનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકાસનિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. સુવણ્ણપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સી ¶ નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
નિસિન્નો જનકાયસ્સ, દેસેસિ અમતં પદં.
‘‘તસ્સાહં ધમ્મં સુત્વાન, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
સોણ્ણપુપ્ફાનિ ચત્તારિ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘સુવણ્ણચ્છદનં આસિ, યાવતા પરિસા તદા;
બુદ્ધાભા ચ સુવણ્ણાભા, આલોકો વિપુલો અહુ.
‘‘ઉદગ્ગચિત્તો ¶ સુમનો, વેદજાતો કતઞ્જલી;
વિત્તિસઞ્જનનો તેસં, દિટ્ઠધમ્મસુખાવહો.
‘‘આયાચિત્વાન સમ્બુદ્ધં, વન્દિત્વાન ચ સુબ્બતં;
પામોજ્જં જનયિત્વાન, સકં ભવનુપાગમિં.
‘‘ભવને ઉપવિટ્ઠોહં, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સોળસાસિંસુ રાજાનો, નેમિસમ્મતનામકા;
તેતાલીસે ઇતો કપ્પે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સુવણ્ણપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુવણ્ણપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ચિતકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘વસામિ ¶ રાજાયતને, સામચ્ચો સપરિજ્જનો;
પરિનિબ્બુતે ભગવતિ, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, ચિતકં અગમાસહં;
તૂરિયં તત્થ વાદેત્વા, ગન્ધમાલં સમોકિરિં.
‘‘ચિતમ્હિ પૂજં કત્વાન, વન્દિત્વા ચિતકં અહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સકં ભવનુપાગમિં.
‘‘ભવને ઉપવિટ્ઠોહં, ચિતપૂજં અનુસ્સરિં;
તેન કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ.
‘‘અનુભોત્વાન સમ્પત્તિં, દેવેસુ માનુસેસુ ચ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચિતપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકૂનતિંસકપ્પમ્હિ, ઇતો સોળસ રાજાનો;
ઉગ્ગતા નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચિતકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચિતકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘યદા ¶ વિપસ્સી લોકગ્ગો, આયુસઙ્ખારમોસ્સજિ;
પથવી સમ્પકમ્પિત્થ, મેદની જલમેખલા.
‘‘ઓતતં વિત્થતં [ઓતતં વિતતં (સ્યા.)] મય્હં, સુવિચિત્તવટંસકં [સુચિચિત્તં પપઞ્ચકં (સ્યા.)];
ભવનમ્પિ પકમ્પિત્થ, બુદ્ધસ્સ આયુસઙ્ખયે.
‘‘તાસો ¶ મય્હં સમુપ્પન્નો, ભવને સમ્પકમ્પિતે;
ઉપ્પાદો [ઉપ્પાતો (?)] નુ કિમત્થાય, આલોકો વિપુલો અહુ.
‘‘વેસ્સવણો ઇધાગમ્મ, નિબ્બાપેસિ મહાજનં;
પાણભૂતે [પાણભુતં (સ્યા.), પાણભૂનં (સી. ક.)] ભયં નત્થિ, એકગ્ગા હોથ સંવુતા [સગારવા (સ્યા.)].
‘‘અહો બુદ્ધો અહો ધમ્મો, અહો નો સત્થુ સમ્પદા;
યસ્મિં ઉપ્પજ્જમાનમ્હિ, પથવી [પઠવી (સી. સ્યા.)] સમ્પકમ્પતિ.
‘‘બુદ્ધાનુભાવં કિત્તેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં;
અવસેસેસુ કપ્પેસુ, કુસલં ચરિતં [કરિતં (સી. સ્યા.), કારિતં (ક.)] મયા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ ચુદ્દસકપ્પમ્હિ, રાજા આસિં પતાપવા;
સમિતો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બુદ્ધસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. મગ્ગસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, સાવકા વનચારિનો;
વિપ્પનટ્ઠા બ્રહારઞ્ઞે, અન્ધાવ અનુસુય્યરે [અનુસુયરે (સી.)].
‘‘અનુસ્સરિત્વા ¶ સમ્બુદ્ધં, પદુમુત્તરનાયકં;
તસ્સ તે મુનિનો પુત્તા, વિપ્પનટ્ઠા મહાવને.
‘‘ભવના ઓરુહિત્વાન, અગમિં ભિક્ખુસન્તિકં;
તેસં મગ્ગઞ્ચ આચિક્ખિં, ભોજનઞ્ચ અદાસહં.
‘‘તેન કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
જાતિયા સત્તવસ્સોહં, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘સચક્ખૂ ¶ નામ નામેન, દ્વાદસ ચક્કવત્તિનો;
સત્તરતનસમ્પન્ના, પઞ્ચકપ્પસતે ઇતો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મગ્ગસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મગ્ગસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. પચ્ચુપટ્ઠાનસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સિમ્હિ સુગતે, નિબ્બુતે સમનન્તરા;
યક્ખયોનિં ઉપપજ્જિં, યસં પત્તો ચહં તદા.
‘‘દુલ્લદ્ધં ¶ વત મે આસિ, દુપ્પભાતં દુરુટ્ઠિતં;
યં મે ભોગે વિજ્જમાને, પરિનિબ્બાયિ ચક્ખુમા.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સાગરો નામ સાવકો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘કિં નુ સોચસિ મા ભાયિ, ચર ધમ્મં સુમેધસ;
અનુપ્પદિન્ના બુદ્ધેન, સબ્બેસં બીજસમ્પદા.
‘‘સો ચે પૂજેય્ય સમ્બુદ્ધં, તિટ્ઠન્તં લોકનાયકં;
ધાતું સાસપમત્તમ્પિ, નિબ્બુતસ્સાપિ પૂજયે.
‘‘સમે ¶ ચિત્તપ્પસાદમ્હિ, સમં પુઞ્ઞં મહગ્ગતં;
તસ્મા થૂપં કરિત્વાન, પૂજેહિ જિનધાતુયો.
‘‘સાગરસ્સ વચો સુત્વા, બુદ્ધથૂપં અકાસહં;
પઞ્ચવસ્સે પરિચરિં, મુનિનો થૂપમુત્તમં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
સમ્પત્તિં અનુભોત્વાન, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘ભૂરિપઞ્ઞા ચ ચત્તારો, સત્તકપ્પસતે ઇતો;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પચ્ચુપટ્ઠાનસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પચ્ચુપટ્ઠાનસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. જાતિપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘જાયન્તસ્સ ¶ વિપસ્સિસ્સ, આલોકો વિપુલો અહુ;
પથવી ચ પકમ્પિત્થ, સસાગરા સપબ્બતા.
‘‘નેમિત્તા ચ વિયાકંસુ, બુદ્ધો લોકે ભવિસ્સતિ;
અગ્ગો ચ સબ્બસત્તાનં, જનતં ઉદ્ધરિસ્સતિ.
‘‘નેમિત્તાનં ¶ ¶ સુણિત્વાન, જાતિપૂજમકાસહં;
એદિસા પૂજના નત્થિ, યાદિસા જાતિપૂજના.
‘‘સઙ્ખરિત્વાન [સંહરિત્વાન (સી. સ્યા.), સઙ્કરિત્વાન (ક.)]
કુસલં, સકં ચિત્તં પસાદયિં.
જાતિપૂજં કરિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બે સત્તે અભિભોમિ, જાતિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ધાતિયો મં ઉપટ્ઠન્તિ, મમ ચિત્તવસાનુગા;
ન તા સક્કોન્તિ કોપેતું, જાતિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પૂજમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, જાતિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સુપારિચરિયા નામ, ચતુત્તિંસ જનાધિપા;
ઇતો તતિયકપ્પમ્હિ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા જાતિપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
જાતિપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
મહાપરિવારવગ્ગો દ્વાદસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
પરિવારસુમઙ્ગલા, સરણાસનપુપ્ફિયા;
ચિતપૂજી બુદ્ધસઞ્ઞી, મગ્ગુપટ્ઠાનજાતિના;
ગાથાયો ¶ નવુતિ વુત્તા, ગણિતાયો વિભાવિહિ.
૧૩. સેરેય્યવગ્ગો
૧. સેરેય્યકત્થેરઅપદાનં
‘‘અજ્ઝાયકો ¶ ¶ ¶ મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
અબ્ભોકાસે ઠિતો સન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘સીહં યથા વનચરં, બ્યગ્ઘરાજંવ નિત્તસં;
તિધાપભિન્નમાતઙ્ગં, કુઞ્જરંવ મહેસિનં.
‘‘સેરેય્યકં ગહેત્વાન, આકાસે ઉક્ખિપિં [નિક્ખિપિં (ક.)] અહં;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, પરિવારેન્તિ સબ્બસો [સબ્બતો (સી.)].
‘‘અધિટ્ઠહિ મહાવીરો, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
સમન્તા પુપ્ફચ્છદના, ઓકિરિંસુ નરાસભં.
‘‘તતો સા પુપ્ફકઞ્ચુકા, અન્તોવણ્ટા બહિમુખા;
સત્તાહં છદનં કત્વા, તતો અન્તરધાયથ.
‘‘તઞ્ચ અચ્છરિયં દિસ્વા, અબ્ભુતં લોમહંસનં;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેસિં, સુગતે લોકનાયકે.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘પન્નરસસહસ્સમ્હિ ¶ , કપ્પાનં પઞ્ચવીસતિ;
વીતમલા [ચિત્તમાલા (સી.), વિલામાલા (સ્યા.)] સમાના ચ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સેરેય્યકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સેરેય્યકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પુપ્ફથૂપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ ¶ , કુક્કુરો નામ [કુક્કુટો નામ (સી.)] પબ્બતો;
વેમજ્ઝે તસ્સ વસતિ, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ.
‘‘પઞ્ચ સિસ્સસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા;
પુબ્બુટ્ઠાયી ચ તે આસું, મન્તેસુ ચ વિસારદા.
‘‘બુદ્ધો ¶ લોકે સમુપ્પન્નો, તં વિજાનાથ નો ભવં;
અસીતિબ્યઞ્જનાનસ્સ, બાત્તિંસવરલક્ખણા.
‘‘બ્યામપ્પભો જિનવરો, આદિચ્ચોવ વિરોચતિ;
સિસ્સાનં વચનં સુત્વા, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ.
‘‘અસ્સમા અભિનિક્ખમ્મ, દિસં પુચ્છતિ સિસ્સકે [બ્રાહ્મણો (સ્યા.)];
યમ્હિ દેસે મહાવીરો, વસતિ લોકનાયકો.
‘‘તાહં દિસં નમસ્સિસ્સં, જિનં અપ્પટિપુગ્ગલં;
ઉદગ્ગચિત્તો સુમનો, પૂજેસિં તં તથાગતં.
‘‘એથ ¶ સિસ્સા ગમિસ્સામ, દક્ખિસ્સામ તથાગતં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, સોસ્સામ જિનસાસનં.
‘‘એકાહં અભિનિક્ખમ્મ, બ્યાધિં પટિલભિં અહં;
બ્યાધિના પીળિતો સન્તો, સાલં વાસયિતું ગમિં.
‘‘સબ્બે સિસ્સે સમાનેત્વા, અપુચ્છિં તે તથાગતં;
કીદિસં લોકનાથસ્સ, ગુણં પરમબુદ્ધિનો.
‘‘તે મે પુટ્ઠા વિયાકંસુ, યથા દસ્સાવિનો તથા;
સક્કચ્ચં બુદ્ધસેટ્ઠં તં, દેસેસું [દસ્સેસું (સી. સ્યા.)] મમ સમ્મુખા.
‘‘તેસાહં વચનં સુત્વા, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
પુપ્ફેહિ થૂપં કત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘તે મે સરીરં ઝાપેત્વા, અગમું બુદ્ધસન્તિકં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સત્થારમભિવાદયું.
‘‘પુપ્ફેહિ થૂપં કત્વાન, સુગતસ્સ મહેસિનો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘ચત્તાલીસસહસ્સમ્હિ ¶ ¶ , કપ્પે સોળસ ખત્તિયા;
નામેનગ્ગિસમા નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘વીસકપ્પસહસ્સમ્હિ, રાજાનો ચક્કવત્તિનો;
ઘતાસનસનામાવ, અટ્ઠત્તિંસ મહીપતી.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા પુપ્ફથૂપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફથૂપિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. પાયસદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો ¶ સમ્બુદ્ધો, બાત્તિંસવરલક્ખણો;
પવના [પધાનો (ક.)] અભિનિક્ખન્તો, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો [સુવણ્ણવણ્ણં …પે… પુરક્ખતં-એવં દુતિયન્તવસેન સી. સ્યા. પોત્થકેસુ દિસ્સતિ].
‘‘મહચ્ચા [સહત્થા (સ્યા. ક.)] કંસપાતિયા, વડ્ઢેત્વા પાયસં [પાયાસં (સ્યા. ક.)] અહં;
આહુતિં યિટ્ઠુકામો સો, ઉપનેસિં બલિં અહં.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ચઙ્કમં સુસમારૂળ્હો, અમ્બરે અનિલાયને.
‘‘તઞ્ચ અચ્છરિયં દિસ્વા, અબ્ભુતં લોમહંસનં;
ઠપયિત્વા કંસપાતિં, વિપસ્સિં અભિવાદયિં.
‘‘તુવં દેવોસિ [બુદ્ધોસિ (સ્યા.)] સબ્બઞ્ઞૂ, સદેવે સહમાનુસે;
અનુકમ્પં ઉપાદાય, પટિગણ્હ મહામુનિ.
‘‘પટિગ્ગહેસિ ભગવા, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે મહામુનિ [અનુત્તરો (સ્યા.)].
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પાયસસ્સ [પાયાસસ્સ (સ્યા. ક.)] ઇદં ફલં.
‘‘એકતાલીસિતો ¶ કપ્પે, બુદ્ધો નામાસિ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાયસદાયકો [પાયાસદાયકો (સ્યા. ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાયસદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ગન્ધોદકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નિસજ્જ ¶ પાસાદવરે, વિપસ્સિં અદ્દસં જિનં;
કકુધં વિલસન્તંવ, સબ્બઞ્ઞું તમનાસકં [સબ્બઞ્ઞુત્તમનાયકં (સ્યા.), સબ્બઞ્ઞુતમનાસવં (ક.)].
‘‘પાસાદસ્સાવિદૂરે ચ, ગચ્છતિ લોકનાયકો;
પભા નિદ્ધાવતે તસ્સ, યથા ચ સતરંસિનો.
‘‘ગન્ધોદકઞ્ચ ¶ પગ્ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠં સમોકિરિં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ગન્ધોદકમાકિરિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, સુગન્ધો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ગન્ધોદકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગન્ધોદકિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. સમ્મુખાથવિકત્થેરઅપદાનં
‘‘જાયમાને વિપસ્સિમ્હિ, નિમિત્તં બ્યાકરિં અહં;
‘નિબ્બાપયિઞ્ચ [નિબ્બાપયં ચ (સી. સ્યા.), નિબ્બાપયન્તો (?)] જનતં, બુદ્ધો લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ ¶ જાયમાનસ્મિં, દસસહસ્સિ કમ્પતિ;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ જાયમાનસ્મિં, આલોકો વિપુલો અહુ;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ જાયમાનસ્મિં, સરિતાયો ન સન્દયું [સન્દિસું (સી. સ્યા.)];
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ જાયમાનસ્મિં, અવીચગ્ગિ ન પજ્જલિ;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ ¶ જાયમાનસ્મિં, પક્ખિસઙ્ઘો ન સંચરિ;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ જાયમાનસ્મિં, વાતક્ખન્ધો ન વાયતિ;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ ¶ જાયમાનસ્મિં, સબ્બરતનાનિ જોતયું [જોતિસું (સી. સ્યા.)];
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘યસ્મિઞ્ચ જાયમાનસ્મિં, સત્તાસું પદવિક્કમા;
સો દાનિ ભગવા સત્થા, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘જાતમત્તો ¶ ચ સમ્બુદ્ધો, દિસા સબ્બા વિલોકયિ;
વાચાસભિમુદીરેસિ, એસા બુદ્ધાન ધમ્મતા’.
‘‘સંવેજયિત્વા જનતં, થવિત્વા લોકનાયકં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, પક્કામિં પાચિનામુખો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં બુદ્ધમભિથોમયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થોમનાય ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો નવુતિકપ્પમ્હિ, સમ્મુખાથવિકવ્હયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પથવીદુન્દુભિ નામ [દુદ્દસિ નામ (ક.)], એકૂનનવુતિમ્હિતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘અટ્ઠાસીતિમ્હિતો ¶ કપ્પે, ઓભાસો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘સત્તાસીતિમ્હિતો કપ્પે, સરિતચ્છેદનવ્હયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘અગ્ગિનિબ્બાપનો નામ, કપ્પાનં છળસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘ગતિપચ્છેદનો નામ, કપ્પાનં પઞ્ચસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘રાજા ¶ વાતસમો નામ, કપ્પાનં ચુલ્લસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘રતનપજ્જલો ¶ નામ, કપ્પાનં તેઅસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પદવિક્કમનો નામ, કપ્પાનં દ્વેઅસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘રાજા વિલોકનો નામ, કપ્પાનં એકસીતિયા;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘ગિરસારોતિ નામેન, કપ્પેસીતિમ્હિ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સમ્મુખાથવિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સમ્મુખાથવિકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. કુસુમાસનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ ધઞ્ઞવતિયા, અહોસિં બ્રાહ્મણો તદા;
લક્ખણે ઇતિહાસે ચ, સનિઘણ્ડુસકેટુભે.
‘‘પદકો ¶ વેય્યાકરણો, નિમિત્તકોવિદો અહં;
મન્તે ચ સિસ્સે વાચેસિં, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ.
‘‘પઞ્ચ ઉપ્પલહત્થાનિ, પિટ્ઠિયં ઠપિતાનિ મે;
આહુતિં યિટ્ઠુકામોહં, પિતુમાતુસમાગમે.
‘‘તદા વિપસ્સી ભગવા, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
ઓભાસેન્તો દિસા સબ્બા, આગચ્છતિ નરાસભો.
‘‘આસનં પઞ્ઞપેત્વાન, નિમન્તેત્વા મહામુનિં;
સન્થરિત્વાન તં પુપ્ફં, અભિનેસિં સકં ઘરં.
‘‘યં મે અત્થિ સકે ગેહે, આમિસં પચ્ચુપટ્ઠિતં;
તાહં બુદ્ધસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘ભુત્તાવિં કાલમઞ્ઞાય, પુપ્ફહત્થમદાસહં;
અનુમોદિત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, પક્કામિ ઉત્તરામુખો.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અનન્તરં ઇતો કપ્પે, રાજાહું વરદસ્સનો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુસુમાસનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુસુમાસનિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, વસામિ અસ્સમે અહં.
‘‘અગ્ગિહુત્તઞ્ચ મે અત્થિ, પુણ્ડરીકફલાનિ ચ;
પુટકે નિક્ખિપિત્વાન, દુમગ્ગે લગ્ગિતં મયા.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, ભિક્ખન્તો મમુપાગમિ.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, ફલં બુદ્ધસ્સદાસહં;
વિત્તિસઞ્જનનો મય્હં, દિટ્ઠધમ્મસુખાવહો.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો સમ્બુદ્ધો, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના ફલદાનેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જસિ’.
‘‘તેનેવ ¶ સુક્કમૂલેન, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘ઇતો સત્તસતે કપ્પે, રાજા આસિં સુમઙ્ગલો;
સત્તરતનસમ્પન્નો ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ઞાણસઞ્ઞિકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે હિમવન્તમ્હિ, વસામિ પબ્બતન્તરે;
પુલિનં સોભનં દિસ્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં.
‘‘ઞાણે ઉપનિધા નત્થિ, સઙ્ખારં [સઙ્ગામં (સી. સ્યા.), સઙ્ખાતં (થેરગાથા અટ્ઠ.)] નત્થિ સત્થુનો;
સબ્બધમ્મં અભિઞ્ઞાય, ઞાણેન અધિમુચ્ચતિ.
‘‘નમો તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
ઞાણેન તે સમો નત્થિ, યાવતા ઞાણમુત્તમં.
‘‘ઞાણે ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં;
અવસેસેસુ કપ્પેસુ, કુસલં ચરિતં [કરિતં (સી. સ્યા.), કિરિયં (ક.)] મયા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો સત્તતિકપ્પમ્હિ [તેસત્તતિકપ્પે (સી. સ્યા.)], એકો પુલિનપુપ્ફિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઞાણસઞ્ઞિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઞાણસઞ્ઞિકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. ગણ્ઠિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો સમ્બુદ્ધો, વિપસ્સી દક્ખિણારહો;
પુરક્ખતો સાવકેહિ, આરામા અભિનિક્ખમિ.
‘‘દિસ્વાનહં બુદ્ધસેટ્ઠં, સબ્બઞ્ઞું તમનાસકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ગણ્ઠિપુપ્ફં [ગતમગ્ગં (સ્યા. ક.)] અપૂજયિં.
‘‘તેન ¶ ચિત્તપ્પસાદેન, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, પુન વન્દિં તથાગતં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકતાલીસિતો ¶ કપ્પે, ચરણો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગણ્ઠિપુપ્ફિયો [ગન્ધપુપ્ફિયો (સ્યા. ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગણ્ઠિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પદુમપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , ગોતમો નામ પબ્બતો;
નાનારુક્ખેહિ સઞ્છન્નો, મહાભૂતગણાલયો.
‘‘વેમજ્ઝમ્હિ ચ તસ્સાસિ, અસ્સમો અભિનિમ્મિતો;
પુરક્ખતો સસિસ્સેહિ, વસામિ અસ્સમે અહં.
‘‘આયન્તુ ¶ મે સિસ્સગણા, પદુમં આહરન્તુ મે;
બુદ્ધપૂજં કરિસ્સામિ, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘એવન્તિ તે પટિસ્સુત્વા, પદુમં આહરિંસુ મે;
તથા નિમિત્તં કત્વાહં, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘સિસ્સે તદા સમાનેત્વા, સાધુકં અનુસાસહં;
મા ખો તુમ્હે પમજ્જિત્થ, અપ્પમાદો સુખાવહો.
‘‘એવં ¶ સમનુસાસિત્વા, તે સિસ્સે વચનક્ખમે;
અપ્પમાદગુણે યુત્તો, તદા કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, રાજા આસિં જલુત્તમો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
પદુમપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સેરેય્યવગ્ગો તેરસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સેરેય્યકો પુપ્ફથૂપિ, પાયસો ગન્ધથોમકો;
આસનિ ફલસઞ્ઞી ચ, ગણ્ઠિપદુમપુપ્ફિયો;
પઞ્ચુત્તરસતા ગાથા, ગણિતા અત્થદસ્સિભિ.
૧૪. સોભિતવગ્ગો
૧. સોભિતત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ ¶ નામ જિનો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
મહતો જનકાયસ્સ, દેસેતિ અમતં પદં.
‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, વાચાસભિમુદીરિતં [વાચાસભિમુદીરયિં (?)];
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, એકગ્ગો આસહં તદા.
‘‘યથા ¶ સમુદ્દો ઉદધીનમગ્ગો, નેરૂ નગાનં પવરો સિલુચ્ચયો;
તથેવ યે ચિત્તવસેન વત્તરે, ન બુદ્ધઞાણસ્સ કલં ઉપેન્તિ તે.
‘‘ધમ્મવિધિં [ધમ્મે વિધિં (સી.)] ઠપેત્વાન, બુદ્ધો કારુણિકો ઇસિ;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો સો ઞાણં પકિત્તેસિ, બુદ્ધમ્હિ લોકનાયકે;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં ન ગમિસ્સતિ.
‘‘‘કિલેસે ઝાપયિત્વાન, એકગ્ગો સુસમાહિતો;
સોભિતો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો’.
‘‘પઞ્ઞાસે ¶ કપ્પસહસ્સે, સત્તેવાસું યસુગ્ગતા [સમુગ્ગતા (સ્યા.)];
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સોભિતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સોભિતત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સુદસ્સનત્થેરઅપદાનં
‘‘વિનતા ¶ ¶ નદિયા [વિત્થતાય નદિયા (સ્યા.)] તીરે, પિલક્ખુ [પિલક્ખો (સી. થેરગાથા અટ્ઠ.)] ફલિતો અહુ;
તાહં રુક્ખં ગવેસન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘કેતકં પુપ્ફિતં દિસ્વા, વણ્ટે છેત્વાનહં તદા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘યેન ઞાણેન પત્તોસિ, અચ્ચુતં અમતં પદં;
તં ઞાણં અભિપૂજેમિ, બુદ્ધસેટ્ઠ મહામુનિ.
‘‘ઞાણમ્હિ પૂજં કત્વાન, પિલક્ખુમદ્દસં અહં;
પટિલદ્ધોમ્હિ તં પઞ્ઞં [તં સઞ્ઞં (સ્યા.), તં પુઞ્ઞં (ક.)], ઞાણપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ તેરસકપ્પમ્હિ, દ્વાદસાસું ફલુગ્ગતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહપ્ફલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુદસ્સનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુદસ્સનત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ચન્દનપૂજનકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, અહોસિં કિન્નરો તદા;
પુપ્ફભક્ખો ચહં આસિં, પુપ્ફાનિવસનો તથા [પુપ્ફાનં વસનો અહં (સ્યા.)].
‘‘અત્થદસ્સી તુ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
વિપિનગ્ગેન નિય્યાસિ, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘નમો તે પુરિસાજઞ્ઞ, ચિત્તં તે સુવિસોધિતં;
પસન્નમુખવણ્ણોસિ, વિપ્પસન્નમુખિન્દ્રિયો.
‘‘ઓરોહિત્વાન ¶ આકાસા, ભૂરિપઞ્ઞો સુમેધસો;
સઙ્ઘાટિં પત્થરિત્વાન, પલ્લઙ્કેન ઉપાવિસિ.
‘‘વિલીનં ¶ ચન્દનાદાય, અગમાસિં જિનન્તિકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘અભિવાદેત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં;
પામોજ્જં જનયિત્વાન, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, ચન્દનં યં અપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ચતુદ્દસે કપ્પસતે, ઇતો આસિંસુ તે તયો;
રોહણી નામ [રોહિતા નામ (સી.), રોહિણી નામ (સ્યા.)] નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચન્દનપૂજનકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
ચન્દનપૂજનકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
અટ્ઠમભાણવારં.
૪. પુપ્ફચ્છદનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુનન્દો ¶ નામ નામેન, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
અજ્ઝાયકો યાચયોગો, વાજપેય્યં અયાજયિ.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, અગ્ગો કારુણિકો ઇસિ;
જનતં અનુકમ્પન્તો, અમ્બરે ચઙ્કમી તદા.
‘‘ચઙ્કમિત્વાન સમ્બુદ્ધો, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
મેત્તાય અફરિ સત્તે, અપ્પમાણે [અપ્પમાણં (સી. સ્યા.)] નિરૂપધિ.
‘‘વણ્ટે ¶ છેત્વાન પુપ્ફાનિ, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
સબ્બે સિસ્સે સમાનેત્વા, આકાસે ઉક્ખિપાપયિ.
‘‘યાવતા ¶ નગરં આસિ, પુપ્ફાનં છદનં તદા;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, સત્તાહં ન વિગચ્છથ.
‘‘તેનેવ સુક્કમૂલેન, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, તિણ્ણો લોકે વિસત્તિકં.
‘‘એકારસે ¶ કપ્પસતે, પઞ્ચતિંસાસુ ખત્તિયા;
અમ્બરંસસનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુપ્ફચ્છદનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફચ્છદનિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. રહોસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, વસભો નામ પબ્બતો;
તસ્મિં પબ્બતપાદમ્હિ, અસ્સમો આસિ માપિતો.
‘‘તીણિ સિસ્સસહસ્સાનિ, વાચેસિં બ્રાહ્મણો [બ્રાહ્મણે (સી.)] તદા;
સંહરિત્વાન [સંસાવિત્વાન (સ્યા.)] તે સિસ્સે, એકમન્તં ઉપાવિસિં.
‘‘એકમન્તં ¶ ¶ નિસીદિત્વા, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
બુદ્ધવેદં ગવેસન્તો [પવેસન્તો (ક.)], ઞાણે ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘તત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા, નિસીદિં પણ્ણસન્થરે;
પલ્લઙ્કં આભુજિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસતિકપ્પમ્હિ, રાજા સિરિધરો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રહોસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રહોસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, ઓસધિં વિય તારકં [ઓસધી વિય તારકા (ક.)].
‘‘તયો ¶ માણવકા આસું, સકે સિપ્પે સુસિક્ખિતા;
ખારિભારં ગહેત્વાન, અન્વેન્તિ મમ પચ્છતો.
‘‘પુટકે ¶ સત્ત પુપ્ફાનિ, નિક્ખિત્તાનિ તપસ્સિના;
ગહેત્વા તાનિ ઞાણમ્હિ, વેસ્સભુસ્સાભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઞાણપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકૂનતિંસકપ્પમ્હિ, વિપુલાભ [વિહતાભા (સ્યા.)] સનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી [રાજા હોસિ (ક.)] મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચમ્પકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
ચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. અત્થસન્દસ્સકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિસાલમાળે ¶ આસીનો, અદ્દસં લોકનાયકં;
ખીણાસવં બલપ્પત્તં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘સતસહસ્સા ¶ તેવિજ્જા, છળભિઞ્ઞા મહિદ્ધિકા;
પરિવારેન્તિ સમ્બુદ્ધં, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘ઞાણે ઉપનિધા યસ્સ, ન વિજ્જતિ સદેવકે;
અનન્તઞાણં સમ્બુદ્ધં, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘ધમ્મકાયઞ્ચ ¶ દીપેન્તં, કેવલં રતનાકરં;
વિકપ્પેતું [વિકોપેતું (સી. સ્યા.)] ન સક્કોન્તિ, કો દિસ્વા નપ્પસીદતિ.
‘‘ઇમાહિ તીહિ ગાથાહિ, નારદોવ્હયવચ્છલો [સરગચ્છિયો (સી.), પુરગચ્છિયો (સ્યા.)];
પદુમુત્તરં થવિત્વાન, સમ્બુદ્ધં અપરાજિતં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, બુદ્ધસન્થવનેન ચ;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં, નુપપજ્જહં.
‘‘ઇતો તિંસકપ્પસતે, સુમિત્તો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અત્થસન્દસ્સકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અત્થસન્દસ્સકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. એકપસાદનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નારદો ઇતિ મે નામં [નારદો ઇતિ નામેન (સ્યા. ક.) ઉપરિ તેવીસતિમવગ્ગે પન છટ્ઠાપદાને ‘‘મે નામં‘‘ઇચ્ચેવ દિસ્સતિ], કેસવો ઇતિ મં વિદૂ;
કુસલાકુસલં એસં, અગમં બુદ્ધસન્તિકં.
‘‘મેત્તચિત્તો કારુણિકો, અત્થદસ્સી મહામુનિ;
અસ્સાસયન્તો સત્તે સો, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘સકં ¶ ચિત્તં પસાદેત્વા, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
સત્થારં અભિવાદેત્વા, પક્કામિં પાચિનામુખો.
‘‘સત્તરસે ¶ ¶ કપ્પસતે, રાજા આસિ મહીપતિ;
અમિત્તતાપનો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકપસાદનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકપસાદનિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સાલપુપ્ફદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગરાજા તદા આસિં, અભિજાતો સુકેસરી;
ગિરિદુગ્ગં ગવેસન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘અયં નુ ખો મહાવીરો, નિબ્બાપેતિ મહાજનં;
યંનૂનાહં ઉપાસેય્યં, દેવદેવં નરાસભં.
‘‘સાખં સાલસ્સ ભઞ્જિત્વા, સકોસં પુપ્ફમાહરિં;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, અદાસિં પુપ્ફમુત્તમં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ ¶ ચ નવમે કપ્પે, વિરોચનસનામકા;
તયો આસિંસુ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સાલપુપ્ફદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સાલપુપ્ફદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પિયાલફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પારાવતો ¶ [પરોધકો (સ્યા.)] તદા આસિં, પરં અનુપરોધકો;
પબ્ભારે સેય્યં કપ્પેમિ, અવિદૂરે સિખિસત્થુનો.
‘‘સાયં પાતઞ્ચ પસ્સામિ, બુદ્ધં લોકગ્ગનાયકં;
દેય્યધમ્મો ચ મે નત્થિ, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘પિયાલફલમાદાય ¶ , અગમં બુદ્ધસન્તિકં;
પટિગ્ગહેસિ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો.
‘‘તતો પરં ઉપાદાય, પરિચારિં વિનાયકં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં ફલં અદદિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ પન્નરસે કપ્પે, તયો આસું પિયાલિનો;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિયાલફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિયાલફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સોભિતવગ્ગો ચુદ્દસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સોભિતસુદસ્સનો ચ, ચન્દનો પુપ્ફછદનો;
રહો ચમ્પકપુપ્ફી ચ, અત્થસન્દસ્સકેન ચ.
એકપસાદી [એકરંસિ (સ્યા.)] સાલદદો, દસમો ફલદાયકો;
ગાથાયો સત્તતિ દ્વે ચ, ગણિતાયો વિભાવિભિ.
૧૫. છત્તવગ્ગો
૧. અતિછત્તિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પરિનિબ્બુતે ¶ ¶ ¶ ભગવતિ, અત્થદસ્સીનરુત્તમે;
છત્તાતિછત્તં [છત્તાધિછત્તં (સી.)] કારેત્વા, થૂપમ્હિ અભિરોપયિં.
‘‘કાલેન કાલમાગન્ત્વા, નમસ્સિં લોકનાયકં [સત્થુ ચેતિયં (સી.)];
પુપ્ફચ્છદનં કત્વાન, છત્તમ્હિ અભિરોપયિં.
‘‘સત્તરસે કપ્પસતે, દેવરજ્જમકારયિં;
મનુસ્સત્તં ન ગચ્છામિ, થૂપપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અતિછત્તિયો [અધિછત્તિયો (સી. સ્યા.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અતિછત્તિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. થમ્ભારોપકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ લોકનાથમ્હિ, ધમ્મદસ્સીનરાસભે;
આરોપેસિં ધજત્થમ્ભં, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ ચેતિયે.
‘‘નિસ્સેણિં માપયિત્વાન, થૂપસેટ્ઠં સમારુહિં;
જાતિપુપ્ફં ગહેત્વાન, થૂપમ્હિ અભિરોપયિં.
‘‘અહો ¶ બુદ્ધો અહો ધમ્મો, અહો નો સત્થુ સમ્પદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થૂપપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, થૂપસીખસનામકા;
સોળસાસિંસુ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા થમ્ભારોપકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
થમ્ભારોપકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. વેદિકારકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, પિયદસ્સીનરુત્તમે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, મુત્તાવેદિમકાસહં.
‘‘મણીહિ પરિવારેત્વા, અકાસિં વેદિમુત્તમં;
વેદિકાય મહં કત્વા, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
મણી ધારેન્તિ આકાસે, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘સોળસિતો કપ્પસતે, મણિપ્પભાસનામકા;
છત્તિંસાસિંસુ [બાત્તિંસાસિંસુ (સી. સ્યા.)] રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વેદિકારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વેદિકારકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સપરિવારિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ નામ જિનો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
જલિત્વા અગ્ગિક્ખન્ધોવ, સમ્બુદ્ધો પરિનિબ્બુતો.
‘‘નિબ્બુતે ચ મહાવીરે, થૂપો વિત્થારિકો અહુ;
દૂરતોવ [અહોરત્તં (સી.), થૂપદત્તં (સ્યા.)] ઉપટ્ઠેન્તિ, ધાતુગેહવરુત્તમે.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, અકં ચન્દનવેદિકં;
દિસ્સતિ થૂપખન્ધો ચ [દીયતિ ધૂમક્ખન્ધો ચ (સી.), દીયતિ ધૂપગન્ધો ચ (સ્યા.)], થૂપાનુચ્છવિકો તદા.
‘‘ભવે ¶ નિબ્બત્તમાનમ્હિ, દેવત્તે અથ માનુસે;
ઓમત્તં મે ન પસ્સામિ, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચદસકપ્પસતે ¶ , ઇતો અટ્ઠ જના અહું;
સબ્બે સમત્તનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સપરિવારિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સપરિવારિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ઉમાપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકમહિતે [લોકનાથમ્હિ (સી.)], આહુતીનં પટિગ્ગહે;
સિદ્ધત્થમ્હિ ભગવતિ, મહાથૂપમહો અહુ.
‘‘મહે પવત્તમાનમ્હિ, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો;
ઉમાપુપ્ફં [ઉમ્માપુપ્ફં (સબ્બત્થ)] ગહેત્વાન, થૂપમ્હિ અભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થૂપપૂજાયિદં [પુપ્ફપૂજાયિદં (સ્યા.), બુદ્ધપૂજાયિદં (ક.)] ફલં.
‘‘ઇતો ચ નવમે કપ્પે, સોમદેવસનામકા;
પઞ્ચાસીતિસુ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉમાપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉમાપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. અનુલેપદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમદસ્સીમુનિનો ¶ ¶ , બોધિવેદિમકાસહં;
સુધાય પિણ્ડં દત્વાન, પાણિકમ્મં અકાસહં.
‘‘દિસ્વા ¶ તં સુકતં કમ્મં, અનોમદસ્સી નરુત્તમો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘ઇમિના સુધકમ્મેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
સમ્પત્તિં અનુભોત્વાન, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સતિ’.
‘‘પસન્નમુખવણ્ણોમ્હિ ¶ , એકગ્ગો સુસમાહિતો;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘ઇતો કપ્પસતે આસિં, પરિપુણ્ણે અનૂનકે [પરિપુણ્ણો અનૂનકો (સ્યા.)];
રાજા સબ્બઘનો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અનુલેપદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અનુલેપદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. મગ્ગદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉત્તરિત્વાન ¶ નદિકં, વનં ગચ્છતિ ચક્ખુમા;
તમદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, સિદ્ધત્થં વરલક્ખણં.
‘‘કુદાલ [કુદ્દાલ (સી. સ્યા.)] પિટકમાદાય, સમં કત્વાન તં પથં;
સત્થારં અભિવાદેત્વા, સકં ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મગ્ગદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, એકો આસિં જનાધિપો;
નામેન સુપ્પબુદ્ધોતિ, નાયકો સો નરિસ્સરો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મગ્ગદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મગ્ગદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ફલકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘યાનકારો ¶ ¶ પુરે આસિં, દારુકમ્મે સુસિક્ખિતો;
ચન્દનં ફલકં કત્વા, અદાસિં લોકબન્ધુનો.
‘‘પભાસતિ ¶ ઇદં બ્યમ્હં, સુવણ્ણસ્સ સુનિમ્મિતં;
હત્થિયાનં અસ્સયાનં, દિબ્બયાનં ઉપટ્ઠિતં.
‘‘પાસાદા ¶ સિવિકા ચેવ, નિબ્બત્તન્તિ યદિચ્છકં;
અક્ખુબ્ભં [અક્ખોભં (સી.)] રતનં મય્હં, ફલકસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, ફલકં યમહં દદિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલકસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, ચતુરો નિમ્મિતાવ્હયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફલકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફલકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. વટંસકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધો નામ નામેન, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
વિવેકમનુબ્રૂહન્તો, અજ્ઝોગહિ મહાવનં.
‘‘સળલં પુપ્ફિતં દિસ્વા, ગન્થિત્વાન [બન્ધિત્વાન (સી.)] વટંસકં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સમ્મુખા લોકનાયકં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઊનવીસે કપ્પસતે, સોળસાસું સુનિમ્મિતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વટંસકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વટંસકિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પલ્લઙ્કદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધસ્સ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
પલ્લઙ્કો હિ મયા દિન્નો, સઉત્તરસપચ્છદો.
‘‘સત્તરતનસમ્પન્નો ¶ , પલ્લઙ્કો આસિ સો તદા;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, નિબ્બત્તતિ સદા મમ.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, પલ્લઙ્કમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પલ્લઙ્કસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘વીસકપ્પસહસ્સમ્હિ, સુવણ્ણાભા તયો જના;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પલ્લઙ્કદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પલ્લઙ્કદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
છત્તવગ્ગો પન્નરસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
છત્તં થમ્ભો ચ વેદિ ચ, પરિવારુમપુપ્ફિયો;
અનુલેપો ચ મગ્ગો ચ, ફલકો ચ વટંસકો;
પલ્લઙ્કદાયી ચ ગાથાયો, છપ્પઞ્ઞાસ પકિત્તિતાતિ.
૧૬. બન્ધુજીવકવગ્ગો
૧. બન્ધુજીવકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દંવ ¶ ¶ ¶ વિમલં સુદ્ધં, વિપ્પસન્નમનાવિલં;
નન્દીભવપરિક્ખીણં, તિણ્ણં લોકે વિસત્તિકં.
‘‘નિબ્બાપયન્તં જનતં, તિણ્ણં [દિસ્વા (?)] તારયતં વરં [તારયતં મુનિં (સ્યા.)];
મુનિં વનમ્હિ ઝાયન્તં [વનસ્મિં ઝાયમાનં તં (સી. સ્યા.)], એકગ્ગં સુસમાહિતં.
‘‘બન્ધુજીવકપુપ્ફાનિ, લગેત્વા સુત્તકેનહં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો સત્તમકે કપ્પે, મનુજિન્દો મહાયસો;
સમન્તચક્ખુ નામાસિ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બન્ધુજીવકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બન્ધુજીવકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. તમ્બપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પરકમ્માયને ¶ યુત્તો, અપરાધં અકાસહં;
વનન્તં અભિધાવિસ્સં, ભયવેરસમપ્પિતો.
‘‘પુપ્ફિતં પાદપં દિસ્વા, પિણ્ડિબન્ધં સુનિમ્મિતં;
તમ્બપુપ્ફં ગહેત્વાન, બોધિયં ઓકિરિં અહં.
‘‘સમ્મજ્જિત્વાન ¶ તં બોધિં, પાટલિં પાદપુત્તમં;
પલ્લઙ્કં આભુજિત્વાન, બોધિમૂલે ઉપાવિસિં.
‘‘ગતમગ્ગં ¶ ગવેસન્તા, આગચ્છું મમ સન્તિકં;
તે ચ દિસ્વાનહં તત્થ, આવજ્જિં બોધિમુત્તમં.
‘‘વન્દિત્વાન અહં બોધિં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
અનેકતાલે પપતિં, ગિરિદુગ્ગે ભયાનકે.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ તતિયે કપ્પે, રાજા સુસઞ્ઞતો અહં [સંથુસિતો અહું (સી.)];
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તમ્બપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તમ્બપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. વીથિસમ્મજ્જકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉદેન્તં ¶ ¶ સતરંસિંવ, પીતરંસિંવ [સિતરંસિંવ (સી. સ્યા.)] ભાણુમં;
પન્નરસે યથા ચન્દં, નિય્યન્તં લોકનાયકં.
‘‘અટ્ઠસટ્ઠિસહસ્સાનિ, સબ્બે ખીણાસવા અહું;
પરિવારિંસુ સમ્બુદ્ધં, દ્વિપદિન્દં નરાસભં.
‘‘સમ્મજ્જિત્વાન તં વીથિં, નિય્યન્તે લોકનાયકે;
ઉસ્સાપેસિં ધજં તત્થ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ધજં અભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચતુત્થકે કપ્પે, રાજાહોસિં મહબ્બલો;
સબ્બાકારેન સમ્પન્નો, સુધજો ઇતિ વિસ્સુતો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વીથિસમ્મજ્જકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વીથિસમ્મજ્જકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. કક્કારુપુપ્ફપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘દેવપુત્તો ¶ અહં સન્તો, પૂજયિં સિખિનાયકં;
કક્કારુપુપ્ફં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ નવમે કપ્પે, રાજા સત્તુત્તમો અહું;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કક્કારુપુપ્ફપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કક્કારુપુપ્ફપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. મન્દારવપુપ્ફપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘દેવપુત્તો ¶ અહં સન્તો, પૂજયિં સિખિનાયકં;
મન્દારવેન પુપ્ફેન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘સત્તાહં છદનં આસિ, દિબ્બં માલં તથાગતે;
સબ્બે જના સમાગન્ત્વા, નમસ્સિંસુ તથાગતં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ દસમે કપ્પે, રાજાહોસિં જુતિન્ધરો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મન્દારવપુપ્ફપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મન્દારવપુપ્ફપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. કદમ્બપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , કુક્કુટો નામ પબ્બતો;
તમ્હિ પબ્બતપાદમ્હિ, સત્ત બુદ્ધા વસન્તિ તે.
‘‘કદમ્બં પુપ્ફિતં દિસ્વા, દીપરાજંવ ઉગ્ગતં;
ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, સત્ત બુદ્ધે સમોકિરિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, સત્તાસું પુપ્ફનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કદમ્બપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
કદમ્બપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. તિણસૂલકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ ¶ , ભૂતગણો નામ પબ્બતો;
વસતેકો જિનો તત્થ, સયમ્ભૂ લોકનિસ્સટો.
‘‘તિણસૂલં ગહેત્વાન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં;
એકૂનસતસહસ્સં, કપ્પં ન વિનિપાતિકો.
‘‘ઇતો એકાદસે કપ્પે, એકોસિં ધરણીરુહો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિણસૂલકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણસૂલકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. નાગપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવચ્છો ¶ નામ નામેન, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
પુરક્ખતો સસિસ્સેહિ, વસતે પબ્બતન્તરે.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘વેહાસમ્હિ ¶ ચઙ્કમતિ, ધૂપાયતિ જલતે તથા;
હાસં મમં વિદિત્વાન, પક્કામિ પાચિનામુખો.
‘‘તઞ્ચ અચ્છરિયં દિસ્વા, અબ્ભુતં લોમહંસનં;
નાગપુપ્ફં ગહેત્વાન, ગતમગ્ગમ્હિ ઓકિરિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં પુપ્ફં ઓકિરિં અહં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘એકત્તિંસે કપ્પસતે [એકતિંસે ઇતો કમ્મે (સ્યા.)], રાજા આસિ મહારહો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નાગપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નાગપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. પુન્નાગપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કાનનં ¶ વનમોગય્હ, વસામિ લુદ્દકો અહં;
પુન્નાગં પુપ્ફિતં દિસ્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં.
‘‘તં ¶ પુપ્ફં ઓચિનિત્વાન, સુગન્ધં ગન્ધિતં સુભં;
થૂપં કરિત્વા પુલિને, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકમ્હિ નવુતે કપ્પે, એકો આસિં તમોનુદો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુન્નાગપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુન્નાગપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. કુમુદદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, મહાજાતસ્સરો અહુ;
પદુમુપ્પલસઞ્છન્નો, પુણ્ડરીકસમોત્થટો.
‘‘કુકુત્થો નામ નામેન, તત્થાસિં સકુણો તદા;
સીલવા બુદ્ધિસમ્પન્નો, પુઞ્ઞાપુઞ્ઞેસુ કોવિદો.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
જાતસ્સરસ્સાવિદૂરે, સઞ્ચરિત્થ મહામુનિ.
‘‘જલજં કુમુદં છેત્વા, ઉપનેસિં મહેસિનો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પટિગ્ગહિ મહામુનિ.
‘‘તઞ્ચ ¶ દાનં દદિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘સોળસેતો કપ્પસતે, આસું વરુણનામકા;
અટ્ઠ એતે જનાધિપા, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુમુદદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુમુદદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
બન્ધુજીવકવગ્ગો સોળસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
બન્ધુજીવો તમ્બપુપ્ફી, વીથિકક્કારુપુપ્ફિયો;
મન્દારવો કદમ્બી ચ, સૂલકો નાગપુપ્ફિયો;
પુન્નાગો કોમુદી ગાથા, છપ્પઞ્ઞાસ પકિત્તિતાતિ.
૧૭. સુપારિચરિયવગ્ગો
૧. સુપારિચરિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમો ¶ ¶ ¶ નામ નામેન, દ્વિપદિન્દો નરાસભો;
પવના અભિનિક્ખમ્મ, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘યક્ખાનં સમયો આસિ, અવિદૂરે મહેસિનો;
યેન કિચ્ચેન સમ્પત્તા, અજ્ઝાપેક્ખિંસુ તાવદે.
‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, અમતસ્સ ચ દેસનં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, અપ્ફોટેત્વા ઉપટ્ઠહિં.
‘‘સુચિણ્ણસ્સ ફલં પસ્સ, ઉપટ્ઠાનસ્સ સત્થુનો;
તિંસકપ્પસહસ્સેસુ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘ઊનતિંસે કપ્પસતે, સમલઙ્કતનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુપારિચરિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુપારિચરિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. કણવેરપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થો ¶ ¶ નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
પુરક્ખતો સાવકેહિ, નગરં પટિપજ્જથ.
‘‘રઞ્ઞો અન્તેપુરે આસિં, ગોપકો અભિસમ્મતો;
પાસાદે ઉપવિટ્ઠોહં, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘કણવેરં ¶ [કરવીરં (સક્કતાનુલોમં), કણવીરં (પાકત)] ગહેત્વાન, ભિક્ખુસઙ્ઘે સમોકિરિં;
બુદ્ધસ્સ વિસું કત્વાન, તતો ભિય્યો સમોકિરિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં [રોપયિં (સ્યા.)];
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તાસીતિમ્હિતો કપ્પે, ચતુરાસું મહિદ્ધિકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કણવેરપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કણવેરપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ખજ્જકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સસ્સ ખો ભગવતો, પુબ્બે ફલમદાસહં;
નાળિકેરઞ્ચ પાદાસિં, ખજ્જકં અભિસમ્મતં.
‘‘બુદ્ધસ્સ ¶ તમહં દત્વા, તિસ્સસ્સ તુ મહેસિનો;
મોદામહં કામકામી, ઉપપજ્જિં [કામકારી, ઉપપજ્જં (સી.)] યમિચ્છકં [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ].
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તેરસકપ્પમ્હિ, રાજા ઇન્દસમો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ખજ્જકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ખજ્જકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. દેસપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સી ¶ તુ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
અબ્ભુગ્ગન્ત્વાન વેહાસં, ગચ્છતે અનિલઞ્જસે.
‘‘યમ્હિ ¶ ¶ દેસે ઠિતો સત્થા, અબ્ભુગ્ગચ્છિ મહામુનિ;
તાહં દેસં અપૂજેસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, અદ્દસં યં મહામુનિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દેસપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકાદસે ¶ કપ્પસતે, ગોસુજાતસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા દેસપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દેસપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. કણિકારછત્તિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વેસ્સભૂ નામ સમ્બુદ્ધો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
દિવાવિહારાય મુનિ, ઓગાહયિ મહાવનં.
‘‘કણિકારં ઓચિનિત્વા, છત્તં કત્વાનહં તદા;
પુપ્ફચ્છદનં કત્વાન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો વીસતિકપ્પમ્હિ, સોણ્ણાભા અટ્ઠ ખત્તિયા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કણિકારછત્તિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કણિકારછત્તિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. સપ્પિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ફુસ્સો ¶ ¶ નામાસિ [નામાથ (સી.)] ભગવા, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ગચ્છતે વીથિયં વીરો, નિબ્બાપેન્તો મહાજનં.
‘‘અનુપુબ્બેન ¶ ભગવા, આગચ્છિ મમ સન્તિકં;
તતો તં [તતોહં (સી. સ્યા.)] પત્તં પગ્ગય્હ, સપ્પિતેલમદાસહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં સપ્પિમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સપ્પિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘છપ્પઞ્ઞાસે ઇતો કપ્પે, એકો આસિ સમોદકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સપ્પિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સપ્પિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. યૂથિકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ , અનુસોતં વજામહં;
સયમ્ભું અદ્દસં તત્થ, સાલરાજંવ ફુલ્લિતં.
‘‘પુપ્ફં યૂથિકમાદાય, ઉપગચ્છિં મહામુનિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, એકો સામુદ્ધરો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા યૂથિકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
યૂથિકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. દુસ્સદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિવરાયં ¶ ¶ પુરે રમ્મે, રાજપુત્તોસહં [રાજપુત્તો અહં (સી. સ્યા.)] તદા;
પણ્ણાકારં લભિત્વાન, ઉપસન્તસ્સદાસહં.
‘‘અધિવાસેસિ ¶ ¶ ભગવા, વત્થં [નવં (ક.)] હત્થેન આમસિ;
સિદ્ધત્થો અધિવાસેત્વા, વેહાસં નભમુગ્ગમિ.
‘‘બુદ્ધસ્સ ગચ્છમાનસ્સ, દુસ્સા ધાવન્તિ પચ્છતો;
તત્થ ચિત્તં પસાદેસિં, બુદ્ધો નો અગ્ગપુગ્ગલો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દુસ્સમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દુસ્સદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, ચક્કવત્તી તદા અહુ;
પરિસુદ્ધોતિ નામેન, મનુજિન્દો મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા દુસ્સદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દુસ્સદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સમાદપકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે બન્ધુમતિયા, મહાપૂગગણો અહુ;
તેસાહં પવરો આસિં, મમ બદ્ધચરા [પટ્ઠચરા (સ્યા.)] ચ તે.
‘‘સબ્બે તે સન્નિપાતેત્વા, પુઞ્ઞકમ્મે સમાદયિં;
માળં કસ્સામ સઙ્ઘસ્સ, પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં.
‘‘સાધૂતિ ¶ તે પટિસ્સુત્વા, મમ છન્દવસાનુગા;
નિટ્ઠાપેત્વા ચ તં માળં, વિપસ્સિસ્સ અદમ્હસે.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં માળમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, માળદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘એકૂનસત્તતિકપ્પે ¶ [એકૂનસટ્ઠિકપ્પમ્હિ (સી. સ્યા.)],
એકો આસિ જનાધિપો.
આદેય્યો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સમાદપકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સમાદપકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પઞ્ચઙ્ગુલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સો ¶ ¶ નામાસિ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
પવિસતિ ગન્ધકુટિં, વિહારકુસલો મુનિ.
‘‘સુગન્ધમાલમાદાય, અગમાસિં જિનન્તિકં;
અપસદ્દો ચ સમ્બુદ્ધે, પઞ્ચઙ્ગુલિમદાસહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં ગન્ધમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પઞ્ચઙ્ગુલિસ્સિદં [પઞ્ચઙ્ગુલિયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘દ્વેસત્તતિમ્હિતો ¶ કપ્પે, રાજા આસિં સયમ્પભો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પઞ્ચઙ્ગુલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
પઞ્ચઙ્ગુલિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સુપારિચરિયવગ્ગો સત્તરસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સુપારિચરિ કણવેરી, ખજ્જકો દેસપૂજકો;
કણિકારો સપ્પિદદો, યૂથિકો દુસ્સદાયકો;
માળો ચ પઞ્ચઙ્ગુલિકો, ચતુપઞ્ઞાસ ગાથકાતિ.
૧૮. કુમુદવગ્ગો
૧. કુમુદમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ ¶ ¶ હિમવન્તમ્હિ, મહાજાતસ્સરો અહુ;
તત્થજો રક્ખસો આસિં, ઘોરરૂપો મહબ્બલો.
‘‘કુમુદં પુપ્ફતે તત્થ, ચક્કમત્તાનિ જાયરે;
ઓચિનામિ ચ તં પુપ્ફં, બલિનો સમિતિં તદા.
‘‘અત્થદસ્સી ¶ તુ ભગવા, દ્વિપદિન્દો નરાસભો;
પુપ્ફસઙ્કોચિતં [પુપ્ફં સઙ્કોચિતં (સી. સ્યા.), પુપ્ફં સમોચિતં (?)] દિસ્વા, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘ઉપાગતઞ્ચ સમ્બુદ્ધં, દેવદેવં નરાસભં;
સબ્બઞ્ચ પુપ્ફં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘યાવતા હિમવન્તન્તા, પરિસા સા [હિમવન્તસ્મિં, યાવ માલા (સ્યા.)] તદા અહુ;
તાવચ્છદનસમ્પન્નો, અગમાસિ તથાગતો.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો પન્નરસે કપ્પે, સત્તાહેસું જનાધિપા;
સહસ્સરથનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કુમુદમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુમુદમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. નિસ્સેણિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કોણ્ડઞ્ઞસ્સ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
આરોહત્થાય પાસાદં, નિસ્સેણી કારિતા મયા.
‘‘તેન ¶ ચિત્તપ્પસાદેન, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘એકત્તિંસમ્હિ કપ્પાનં, સહસ્સમ્હિ તયો અહું [મહા (સી. સ્યા.)];
સમ્બહુલા નામ રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નિસ્સેણિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નિસ્સેણિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. રત્તિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
વિપસ્સિં અદ્દસં બુદ્ધં, દેવદેવં નરાસભં.
‘‘રત્તિકં ¶ પુપ્ફિતં દિસ્વા, કુટજં ધરણીરુહં;
સમૂલં પગ્ગહેત્વાન, ઉપનેસિં મહેસિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ અટ્ઠમે કપ્પે, સુપ્પસન્નસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, રાજાહોસિં મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રત્તિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રત્તિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ઉદપાનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિનો ¶ ભગવતો, ઉદપાનો કતો મયા;
પિણ્ડપાતઞ્ચ દત્વાન [ગહેત્વાન (સ્યા.)], નિય્યાદેસિમહં તદા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉદપાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ઉદપાનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદપાનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. સીહાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, પદુમુત્તરનાયકે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સીહાસનમદાસહં.
‘‘બહૂહિ ગન્ધમાલેહિ, દિટ્ઠધમ્મસુખાવહે;
તત્થ પૂજઞ્ચ કત્વાન, નિબ્બાયતિ બહુજ્જનો.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, વન્દિત્વા બોધિમુત્તમં;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘પન્નરસસહસ્સમ્હિ, કપ્પાનં અટ્ઠ આસુ તે [અટ્ઠ આસયું (ક.)];
સિલુચ્ચયસનામા ચ, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સીહાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
સીહાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. મગ્ગદત્તિકત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમદસ્સી ¶ ભગવા, દ્વિપદિન્દો નરાસભો;
દિટ્ઠધમ્મસુખત્થાય, અબ્ભોકાસમ્હિ ચઙ્કમિ.
‘‘ઉદ્ધતે ¶ ¶ પાદે પુપ્ફાનિ, સોભં મુદ્ધનિ તિટ્ઠરે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, વન્દિત્વા પુપ્ફમોકિરિં.
‘‘વીસકપ્પસહસ્સમ્હિ, ઇતો પઞ્ચ જના અહું;
પુપ્ફચ્છદનિયા નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મગ્ગદત્તિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મગ્ગદત્તિકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. એકદીપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરસ્સ મુનિનો, સળલે બોધિમુત્તમે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, એકદીપં અદાસહં.
‘‘ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, નિબ્બત્તે પુઞ્ઞસઞ્ચયે;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સોળસે ¶ કપ્પસહસ્સે, ઇતો તે ચતુરો જના;
ચન્દાભા નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકદીપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકદીપિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
નવમં ભાણવારં.
૮. મણિપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઓરેન ¶ હિમવન્તસ્સ, નદિકા સમ્પવત્તથ;
તસ્સા ચાનુપખેત્તમ્હિ, સયમ્ભૂ વસતે તદા.
‘‘મણિં ¶ પગ્ગય્હ પલ્લઙ્કં, સાધુચિત્તં મનોરમં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં મણિં અભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ દ્વાદસે કપ્પે, સતરંસીસનામકા;
અટ્ઠ તે આસું રાજાનો, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા મણિપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મણિપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. તિકિચ્છકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે બન્ધુમતિયા, વેજ્જો આસિં સુસિક્ખિતો;
આતુરાનં સદુક્ખાનં, મહાજનસુખાવહો.
‘‘બ્યાધિતં સમણં દિસ્વા, સીલવન્તં મહાજુતિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ભેસજ્જમદદિં તદા.
‘‘અરોગો આસિ તેનેવ, સમણો સંવુતિન્દ્રિયો;
અસોકો નામ નામેન, ઉપટ્ઠાકો વિપસ્સિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ઓસધમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભેસજ્જસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ અટ્ઠમે કપ્પે, સબ્બોસધસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિકિચ્છકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિકિચ્છકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. સઙ્ઘુપટ્ઠાકત્થેરઅપદાનં
‘‘વેસ્સભુમ્હિ ¶ ¶ ¶ ભગવતિ, અહોસારામિકો અહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ઉપટ્ઠિં સઙ્ઘમુત્તમં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તે સત્તમે કપ્પે, સત્તેવાસું સમોદકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સઙ્ઘુપટ્ઠાકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સઙ્ઘુપટ્ઠાકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
કુમુદવગ્ગો અટ્ઠારસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
કુમુદો અથ નિસ્સેણી, રત્તિકો ઉદપાનદો;
સીહાસની મગ્ગદદો, એકદીપી મણિપ્પદો;
તિકિચ્છકો ઉપટ્ઠાકો, એકપઞ્ઞાસ ગાથકાતિ.
૧૯. કુટજપુપ્ફિયવગ્ગો
૧. કુટજપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, સતરંસિંવ ઉગ્ગતં;
દિસં અનુવિલોકેન્તં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે.
‘‘કુટજં પુપ્ફિતં દિસ્વા, સંવિત્થતસમોત્થતં;
રુક્ખતો ઓચિનિત્વાન, ફુસ્સસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો સત્તરસે કપ્પે, તયો આસું સુપુપ્ફિતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુટજપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુટજપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. બન્ધુજીવકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થો ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, સયમ્ભૂ સબ્ભિ વણ્ણિતો;
સમાધિં સો સમાપન્નો, નિસીદિ પબ્બતન્તરે.
‘‘જાતસ્સરે ¶ ગવેસન્તો, દકજં પુપ્ફમુત્તમં;
બન્ધુજીવકપુપ્ફાનિ, અદ્દસં સમનન્તરં.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, ઉપાગચ્છિં મહામુનિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સિદ્ધત્થસ્સાભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ ચાતુદ્દસે કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
સમુદ્દકપ્પો નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બન્ધુજીવકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બન્ધુજીવકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. કોટુમ્બરિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
અપ્પમેય્યંવ ઉદધિં, વિત્થતં ધરણિં યથા.
‘‘પૂજિતં [પરેતં (સી.)] દેવસઙ્ઘેન, નિસભાજાનિયં યથા;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, ઉપાગચ્છિં નરુત્તમં.
‘‘સત્તપુપ્ફાનિ ¶ પગ્ગય્હ, કોટુમ્બરસમાકુલં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો વીસતિકપ્પમ્હિ, મહાનેલસનામકો;
એકો આસિ મહાતેજો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કોટુમ્બરિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કોટુમ્બરિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પઞ્ચહત્થિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સો ¶ નામાસિ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
પુરક્ખતો સાવકેહિ, રથિયં પટિપજ્જથ.
‘‘પઞ્ચ ¶ ¶ ઉપ્પલહત્થા ચ, ચાતુરા ઠપિતા મયા;
આહુતિં દાતુકામોહં, પગ્ગણ્હિં વતસિદ્ધિયા [પુત્તોમ્હિ હિતસિદ્ધિયા (સ્યા.)].
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
બુદ્ધરંસીહિ ફુટ્ઠોસ્મિ [બુદ્ધરંસ્યાભિફુટ્ઠોમ્હિ (સી.), બુદ્ધરંસાભિઘુટ્ઠોસ્મિ (ક.)], પૂજેસિં દ્વિપદુત્તમં.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો તેરસકપ્પમ્હિ, પઞ્ચ સુસભસમ્મતા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પઞ્ચહત્થિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પઞ્ચહત્થિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ઇસિમુગ્ગદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉદેન્તં સતરંસિંવ, પીતરંસિંવ [સિતરંસિંવ (સી.)] ભાણુમં;
કકુધં વિલસન્તંવ, પદુમુત્તરનાયકં.
‘‘ઇસિમુગ્ગાનિ પિસિત્વા [ઇસિસુગ્ગાનિ પિંસેત્વા (સી.), ઇસિમુગ્ગં નિમન્તેત્વા (સ્યા.)], મધુખુદ્દે અનીળકે;
પાસાદેવ ઠિતો સન્તો, અદાસિં લોકબન્ધુનો.
‘‘અટ્ઠસતસહસ્સાનિ, અહેસું બુદ્ધસાવકા;
સબ્બેસં પત્તપૂરેન્તં [પત્તપૂરં તં (સી.)], તતો ચાપિ બહુત્તરં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘ચત્તાલીસમ્હિ ¶ ¶ સહસ્સે, કપ્પાનં અટ્ઠતિંસ તે;
ઇસિમુગ્ગસનામા [મહિસમન્તનામા (સ્યા.)] તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઇસિમુગ્ગદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઇસિમુગ્ગદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. બોધિઉપટ્ઠાકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ રમ્મવતિયા, આસિં મુરજવાદકો;
નિચ્ચુપટ્ઠાનયુત્તોમ્હિ, ગતોહં બોધિમુત્તમં.
‘‘સાયં પાતં ઉપટ્ઠિત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
અટ્ઠારસકપ્પસતે, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘પન્નરસે કપ્પસતે, ઇતો આસિં જનાધિપો;
મુરજો [દમથો (સ્યા.)] નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બોધિઉપટ્ઠાકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બોધિઉપટ્ઠાકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. એકચિન્તિકત્થેરઅપદાનં
‘‘યદા ¶ દેવો [દેવા (ક.)] દેવકાયા, ચવતે [ચવન્તિ (ક.)] આયુસઙ્ખયા;
તયો સદ્દા નિચ્છરન્તિ, દેવાનં અનુમોદતં.
‘ઇતો ભો સુગતિં ગચ્છ, મનુસ્સાનં સહબ્યતં;
મનુસ્સભૂતો સદ્ધમ્મે, લભ સદ્ધં અનુત્તરં.
‘‘‘સા તે સદ્ધા નિવિટ્ઠાસ્સ, મૂલજાતા પતિટ્ઠિતા;
યાવજીવં અસંહીરા, સદ્ધમ્મે સુપ્પવેદિતે.
‘‘‘કાયેન ¶ ¶ કુસલં કત્વા, વાચાય કુસલં બહું;
મનસા કુસલં કત્વા, અબ્યાપજ્જં [અબ્યાપજ્ઝં (સ્યા.), અપ્પમાણં (ઇતિવુત્તકે ૮૩)] નિરૂપધિં.
‘‘‘તતો ઓપધિકં પુઞ્ઞં, કત્વા દાનેન તં બહું;
અઞ્ઞેપિ મચ્ચે સદ્ધમ્મે, બ્રહ્મચરિયે નિવેસય’.
‘‘ઇમાય અનુકમ્પાય, દેવા દેવં યદા વિદૂ;
ચવન્તં અનુમોદન્તિ, એહિ દેવ પુનપ્પુનં [દેવપુરં પુન (સ્યા.)].
‘‘સંવેગો મે [સંવિગ્ગોહં (સ્યા.)] તદા આસિ, દેવસઙ્ઘે સમાગતે;
કંસુ નામ અહં યોનિં, ગમિસ્સામિ ઇતો ચુતો.
‘‘મમ ¶ સંવેગમઞ્ઞાય, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘સુમનો નામ નામેન, પદુમુત્તરસાવકો;
અત્થધમ્માનુસાસિત્વા, સંવેજેસિ મમં તદા.
‘‘તસ્સાહં ¶ વચનં સુત્વા, બુદ્ધે ચિત્તં પસાદયિં;
તં ધીરં અભિવાદેત્વા, તત્થ કાલંકતો અહં.
‘‘ઉપપજ્જિં સ [ઉપપજ્જિસ્સં (સી.)] તત્થેવ, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકચિન્તિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકચિન્તિકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. તિકણ્ણિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘દેવભૂતો અહં સન્તો, અચ્છરાહિ પુરક્ખતો;
પુબ્બકમ્મં સરિત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં.
‘‘તિકણ્ણિપુપ્ફં [કિંકણિપુપ્ફં (ક.)] પગ્ગય્હ, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
બુદ્ધમ્હિ અભિરોપેસિં, વિપસ્સિમ્હિ નરાસભે.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘તેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, ચતુરાસું રમુત્તમા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિકણ્ણિપુપ્ફિયો [કિંકણિકપુપ્ફિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિકણ્ણિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. એકચારિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તાવતિંસેસુ ¶ ¶ દેવેસુ, મહાઘોસો તદા અહુ;
બુદ્ધો ચ લોકે નિબ્બાતિ, મયઞ્ચમ્હ સરાગિનો.
‘‘તેસં સંવેગજાતાનં, સોકસલ્લસમઙ્ગિનં;
સબલેન ઉપત્થદ્ધો, અગમં બુદ્ધસન્તિકં.
‘‘મન્દારવં ગહેત્વાન, સઙ્ગીતિ [સણ્હિતં (સી.), સઙ્ગિતં (સ્યા.)] અભિનિમ્મિતં;
પરિનિબ્બુતકાલમ્હિ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘સબ્બે દેવાનુમોદિંસુ, અચ્છરાયો ચ મે તદા;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘સટ્ઠિકપ્પસહસ્સમ્હિ, ઇતો સોળસ તે જના;
મહામલ્લજના નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા એકચારિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકચારિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. તિવણ્ટિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અભિભૂતં ¶ પનિજ્ઝન્તિ [અભિભૂતોપનિજ્ઝન્તિ (સી.)], સબ્બે સઙ્ગમ્મ તે મમં [અભિભું થેરં પનિજ્ઝામ, સબ્બે સઙ્ગમ્મ તે મયં (સ્યા.)];
તેસં નિજ્ઝાયમાનાનં, પરિળાહો અજાયથ.
‘‘સુનન્દો નામ નામેન, બુદ્ધસ્સ સાવકો તદા;
ધમ્મદસ્સિસ્સ મુનિનો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘યે મે બદ્ધચરા આસું, તે મે પુપ્ફં અદું તદા;
તાહં પુપ્ફં ગહેત્વાન, સાવકે અભિરોપયિં.
‘‘સોહં કાલંકતો તત્થ, પુનાપિ ઉપપજ્જહં;
અટ્ઠારસે કપ્પસતે, વિનિપાતં ન ગચ્છહં.
‘‘તેરસેતો ¶ કપ્પસતે, અટ્ઠાસું ધૂમકેતુનો;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિવણ્ટિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
તિવણ્ટિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
કુટજપુપ્ફિયવગ્ગો એકૂનવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
કુટજો ¶ બન્ધુજીવી ચ, કોટુમ્બરિકહત્થિયો;
ઇસિમુગ્ગો ચ બોધિ ચ, એકચિન્તી તિકણ્ણિકો;
એકચારી તિવણ્ટિ ચ, ગાથા દ્વાસટ્ઠિ કિત્તિતાતિ.
૨૦. તમાલપુપ્ફિયવગ્ગો
૧. તમાલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ ¶ ¶ , થમ્ભા સોવણ્ણયા અહૂ;
દેવલટ્ઠિપટિભાગં, વિમાનં મે સુનિમ્મિતં.
‘‘તમાલપુપ્ફં પગ્ગય્હ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો વીસતિમે કપ્પે, ચન્દતિત્તોતિ એકકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તમાલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તમાલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. તિણસન્થારકત્થેરઅપદાનં
‘‘યદા ¶ વનવાસી [યં દાયવાસિકો (સી.)] ઇસિ, તિણં લાયતિ સત્થુનો;
સબ્બે પદક્ખિણાવટ્ટા [પદક્ખિણાવત્તા (સી. સ્યા.)], પથબ્યા [પુથવ્યા (સી.)] નિપતિંસુ તે.
‘‘તમહં તિણમાદાય, સન્થરિં ધરણુત્તમે;
તીણેવ તાલપત્તાનિ, આહરિત્વાનહં તદા.
‘‘તિણેન ¶ છદનં કત્વા, સિદ્ધત્થસ્સ અદાસહં;
સત્તાહં ધારયું તસ્સ [તત્થ (સ્યા.)], દેવમાનુસસત્થુનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં તિણં અદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિણદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચસટ્ઠિમ્હિતો ¶ કપ્પે, ચત્તારોસું મહદ્ધના;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિણસન્થારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણસન્થારકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ખણ્ડપુલ્લિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ફુસ્સસ્સ ¶ ખો ભગવતો, થૂપો આસિ મહાવને;
કુઞ્જરેહિ તદા ભિન્નો, પરૂળ્હો પાદપો [પરૂળ્હપાદપો (સી.), સંરૂળ્હો પાદપો (સ્યા.)] તહિં.
‘‘વિસમઞ્ચ સમં કત્વા, સુધાપિણ્ડં અદાસહં;
તિલોકગરુનો તસ્સ, ગુણેહિ પરિતોસિતો [પરિતો સુતો (ક.)].
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સુધાપિણ્ડસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તસત્તતિકપ્પમ્હિ, જિતસેનાસું સોળસ;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ખણ્ડફુલ્લિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ખણ્ડપુલ્લિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. અસોકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિવરાયં ¶ [તિપુરાયં (સ્યા.)] પુરે રમ્મે, રાજુય્યાનં અહુ તદા;
ઉય્યાનપાલો તત્થાસિં, રઞ્ઞો બદ્ધચરો અહં.
‘‘પદુમો ¶ ¶ ¶ નામ નામેન, સયમ્ભૂ સપ્પભો અહુ;
નિસિન્નં [નિસિન્નો (ક.)] પુણ્ડરીકમ્હિ, છાયા ન જહિ તં મુનિં.
‘‘અસોકં પુપ્ફિતં દિસ્વા, પિણ્ડિભારં સુદસ્સનં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, જલજુત્તમનામિનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તતિંસમ્હિતો કપ્પે, સોળસ અરણઞ્જહા [અરુણઞ્જહા (સી.)];
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અસોકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અસોકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. અઙ્કોલકત્થેરઅપદાનં
‘‘અઙ્કોલં પુપ્ફિતં દિસ્વા, માલાવરં સકોસકં [સમોગધં (સ્યા.)];
ઓચિનિત્વાન તં પુપ્ફં, અગમં બુદ્ધસન્તિકં.
‘‘સિદ્ધત્થો તમ્હિ સમયે, પતિલીનો મહામુનિ;
મુહુત્તં પટિમાનેત્વા, ગુહાયં પુપ્ફમોકિરિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં [બુદ્ધપૂજાયિદં (સી. સ્યા.)] ફલં.
‘‘છત્તિંસમ્હિ ઇતો કપ્પે, આસેકો દેવગજ્જિતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અઙ્કોલકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અઙ્કોલકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. કિસલયપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ ¶ દ્વારવતિયા, માલાવચ્છો મમં અહુ;
ઉદપાનો ચ તત્થેવ, પાદપાનં વિરોહનો.
‘‘સબલેન ઉપત્થદ્ધો, સિદ્ધત્થો અપરાજિતો;
મમાનુકમ્પમાનો સો, ગચ્છતે અનિલઞ્જસે.
‘‘અઞ્ઞં કિઞ્ચિ ન પસ્સામિ, પૂજાયોગ્ગં મહેસિનો;
અસોકં પલ્લવં દિસ્વા, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં.
‘‘બુદ્ધસ્સ તે કિસલયા, ગચ્છતો યન્તિ પચ્છતો;
તાહં દિસ્વાન સંવિજિં [સોહં દિસ્વાન તં ઇદ્ધિં (સી. સ્યા.)], અહો બુદ્ધસ્સુળારતા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, પલ્લવં અભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તતિંસે [સત્તવીસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, એકો એકિસ્સરો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કિસલયપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કિસલયપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. તિન્દુકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ગિરિદુગ્ગચરો આસિં, મક્કટો થામવેગિકો;
ફલિનં તિન્દુકં દિસ્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં.
‘‘નિક્ખમિત્વા કતિપાહં, વિચિનિં લોકનાયકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સિદ્ધત્થં તિભવન્તગું.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકે અનુત્તરો;
ખીણાસવસહસ્સેહિ, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘પામોજ્જં ¶ જનયિત્વાન, ફલહત્થો ઉપાગમિં;
પટિગ્ગહેસિ ભગવા, સબ્બઞ્ઞૂ વદતં વરો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ ¶ કપ્પે, યં ફલં અદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, ઉપનન્દસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિન્દુકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિન્દુકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. મુટ્ઠિપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધો નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
પચ્છિમે અનુકમ્પાય, પધાનં પદહી જિનો.
‘‘તસ્સ ચઙ્કમમાનસ્સ, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
ગિરિનેલસ્સ પુપ્ફાનં, મુટ્ઠિં બુદ્ધસ્સ રોપયિં.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘તેવીસતિકપ્પસતે, સુનેલો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, એકો આસિં મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મુટ્ઠિપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મુટ્ઠિપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. કિંકણિકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમઙ્ગલોતિ નામેન, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
પવના નિક્ખમિત્વાન, નગરં પાવિસી જિનો.
‘‘પિણ્ડચારં ¶ ચરિત્વાન, નિક્ખમ્મ નગરા મુનિ;
કતકિચ્ચોવ સમ્બુદ્ધો, સો વસી વનમન્તરે.
‘‘કિંકણિપુપ્ફં ¶ ¶ પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સયમ્ભુસ્સ મહેસિનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘છળાસીતિમ્હિતો કપ્પે, અપિલાસિસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કિંકણિકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કિંકણિકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. યૂથિકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
પવના નિક્ખમિત્વાન, વિહારં યાતિ ચક્ખુમા.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, યૂથિકં પુપ્ફમુત્તમં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં, મેત્તચિત્તસ્સ તાદિનો.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘ઇતો પઞ્ઞાસકપ્પેસુ, એકો આસિં જનાધિપો;
સમિત્તનન્દનો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા યૂથિકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
યૂથિકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તમાલપુપ્ફિયવગ્ગો વીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં ¶ –
તમાલતિણસન્થારો ¶ , ખણ્ડફુલ્લિ અસોકિયો;
અઙ્કોલકી કિસલયો, તિન્દુકો નેલપુપ્ફિયો;
કિંકણિકો યૂથિકો ચ, ગાથા પઞ્ઞાસ અટ્ઠ ચાતિ.
અથ ¶ વગ્ગુદ્દાનં –
ભિક્ખાદાયી ¶ પરિવારો, સેરેય્યો સોભિતો તથા;
છત્તઞ્ચ બન્ધુજીવી ચ, સુપારિચરિયોપિ ચ.
કુમુદો કુટજો ચેવ, તમાલિ દસમો કતો;
છસતાનિ ચ ગાથાનિ, છસટ્ઠિ ચ તતુત્તરિ.
ભિક્ખાવગ્ગદસકં.
દુતિયસતકં સમત્તં.
૨૧. કણિકારપુપ્ફિયવગ્ગો
૧. કણિકારપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારં ¶ ¶ ¶ પુપ્ફિતં દિસ્વા, ઓચિનિત્વાનહં તદા;
તિસ્સસ્સ અભિરોપેસિં, ઓઘતિણ્ણસ્સ તાદિનો.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચત્તિંસે ઇતો કપ્પે, અરુણપાણીતિ વિસ્સુતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કણિકારપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કણિકારપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. મિનેલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો ભગવા, સતરંસી પતાપવા;
ચઙ્કમનં સમારૂળ્હો, મેત્તચિત્તો સિખીસભો.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, વન્દિત્વા [થોમેત્વા (સ્યા.)] ઞાણમુત્તમં;
મિનેલપુપ્ફં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકૂનતિંસકપ્પમ્હિ, સુમેઘઘનનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મિનેલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મિનેલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. કિઙ્કણિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસો, સબ્બઞ્ઞૂ લોકનાયકો;
ઓદકં દહમોગ્ગય્હ, સિનાયિ લોકનાયકો.
‘‘પગ્ગય્હ કિઙ્કણિં [કિઙ્કિણિં (સી.)] પુપ્ફં, વિપસ્સિસ્સાભિરોપયિં;
ઉદગ્ગચિત્તો સુમનો, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસતિકપ્પમ્હિ, રાજા ભીમરથો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કિઙ્કણિપુપ્ફિયો [કિઙ્કિણિકપુપ્ફિયો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કિઙ્કણિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. તરણિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સી તુ ભગવા, દ્વિપદિન્દો નરાસભો;
પુરક્ખતો સાવકેહિ, ગઙ્ગાતીરમુપાગમિ.
‘‘સમતિત્તિ કાકપેય્યા, ગઙ્ગા આસિ દુરુત્તરા;
ઉત્તારયિં ભિક્ખુસઙ્ઘં, બુદ્ધઞ્ચ દ્વિપદુત્તમં.
‘‘અટ્ઠારસે ¶ કપ્પસતે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તરણાય ઇદં ફલં.
‘‘તેરસેતો ¶ કપ્પસતે, પઞ્ચ સબ્બોભવા [સબ્ભોગવા (સી.)] અહું;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પચ્છિમે ¶ ચ ભવે અસ્મિં, જાતોહં બ્રાહ્મણે કુલે;
સદ્ધિં તીહિ સહાયેહિ, પબ્બજિં સત્થુ સાસને.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તરણિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
તરણિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ¶ ભગવતો, આસિમારામિકો અહં;
નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે [પઞ્ચતિંસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
મહાપતાપનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ઉદકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ભુઞ્જન્તં સમણં દિસ્વા, વિપ્પસન્નમનાવિલં;
ઘટેનોદકમાદાય, સિદ્ધત્થસ્સ અદાસહં.
‘‘નિમ્મલો ¶ હોમહં અજ્જ, વિમલો ખીણસંસયો;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, ફલં નિબ્બત્તતે મમ [સુભં (સી.)].
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, ઉદકં યમદાસહં [યં તદા અદં (સી.), અદદિં તદા (સ્યા.)];
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દકદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘એકસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, એકોવ વિમલો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સલલમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ ¶ ¶ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, સિદ્ધત્થં નરસારથિં.
‘‘ધનું અદ્વેજ્ઝં કત્વાન, ઉસું સન્નય્હહં તદા;
પુપ્ફં સવણ્ટં છેત્વાન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકપઞ્ઞાસિતો કપ્પે, એકો આસિં જુતિન્ધરો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સલલમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સલલમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. કોરણ્ડપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અક્કન્તઞ્ચ ¶ પદં દિસ્વા, ચક્કાલઙ્કારભૂસિતં;
પદેનાનુપદં યન્તો, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો.
‘‘કોરણ્ડં પુપ્ફિતં દિસ્વા, સમૂલં પૂજિતં મયા;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, અવન્દિં પદમુત્તમં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, એકો વીતમલો અહું;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કોરણ્ડપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કોરણ્ડપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. આધારદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘આધારકં ¶ ¶ મયા દિન્નં, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
ધારેમિ પથવિં સબ્બં, કેવલં વસુધં ઇમં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘સત્તવીસે ઇતો કપ્પે, અહેસું ચતુરો જના;
સમન્તવરણા નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આધારદાયકો [પરિયાદાનિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આધારદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પાપનિવારિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સસ્સ ¶ તુ ભગવતો, દેવદેવસ્સ તાદિનો;
એકચ્છત્તં મયા દિન્નં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘નિવુતં હોતિ મે પાપં, કુસલસ્સુપસમ્પદા;
આકાસે છત્તં ધારેન્તિ, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ચરિમં ¶ વત્તતે મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં છત્તમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, છત્તદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘દ્વેસત્તતિમ્હિતો કપ્પે, અટ્ઠાસિંસુ જનાધિપા;
મહાનિદાનનામેન, રાજાનો ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાપનિવારિયો [વાતાતપનિવારિયો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
પાપનિવારિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
કણિકારપુપ્ફિયવગ્ગો એકવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં ¶ –
કણિકારો મિનેલઞ્ચ, કિઙ્કણિ તરણેન ચ;
નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફી દકદો, સલલો ચ કુરણ્ડકો;
આધારકો પાપવારી, અટ્ઠતાલીસ ગાથકાતિ.
૨૨. હત્થિવગ્ગો
૧. હત્થિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ¶ ¶ ભગવતો, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો;
નાગસેટ્ઠો મયા દિન્નો, ઈસાદન્તો ઉરૂળ્હવા.
‘‘ઉત્તમત્થં અનુભોમિ, સન્તિપદમનુત્તરં;
નાગદાનં [અગ્ગદાનં (સી. ક.)] મયા દિન્નં, સબ્બલોકહિતેસિનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં નાગ [દાન (સી. ક.)] મદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, નાગદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અટ્ઠસત્તતિકપ્પમ્હિ, સોળસાસિંસુ ખત્તિયા;
સમન્તપાસાદિકા નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા હત્થિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
હત્થિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પાનધિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘આરઞ્ઞિકસ્સ ઇસિનો, ચિરરત્તતપસ્સિનો [ઝાયિનો, મેત્તચિત્તતપસ્સિનો (સ્યા.)];
બુદ્ધસ્સ [ધમ્મસ્સ (સ્યા. ક.)] ભાવિતત્તસ્સ, અદાસિં પાનધિં અહં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
દિબ્બયાનં [સબ્બં યાનં (સી.)] અનુભોમિ, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પાનધિસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘સત્તસત્તતિતો ¶ ¶ કપ્પે, અટ્ઠ આસિંસુ ખત્તિયા;
સુયાના નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાનધિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાનધિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. સચ્ચસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘વેસ્સભૂ તમ્હિ સમયે, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
દેસેતિ અરિયસચ્ચાનિ, નિબ્બાપેન્તો મહાજનં.
‘‘પરમકારુઞ્ઞપત્તોમ્હિ, સમિતિં અગમાસહં;
સોહં નિસિન્નકો સન્તો, ધમ્મમસ્સોસિ સત્થુનો.
‘‘તસ્સાહં ધમ્મં સુત્વાન, દેવલોકં અગચ્છહં;
તિંસકપ્પાનિ દેવેસુ, અવસિં તત્થહં પુરે.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સચ્ચસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘છબ્બીસમ્હિ ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
એકફુસિતનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સચ્ચસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સચ્ચસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. એકસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘દુમગ્ગે પંસુકૂલિકં [પંસુકૂલકં (?)], લગ્ગં દિસ્વાન સત્થુનો;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, પંસુકૂલં અવન્દહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે ¶ ¶ ¶ ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
અમિતાભોતિ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા એકસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. રંસિસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉદેન્તં સતરંસિંવ, પીતરંસિંવ [સિતરંસિં વ (સી. સ્યા.)] ભાણુમં;
બ્યગ્ઘૂસભંવ પવરં, સુજાતં પબ્બતન્તરે.
‘‘બુદ્ધસ્સ આનુભાવો સો, જલતે પબ્બતન્તરે;
રંસે [રંસ્યા (?)] ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘અવસેસેસુ કપ્પેસુ, કુસલં ચરિતં મયા;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, બુદ્ધાનુસ્સતિયાપિ ચ.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સેતો, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, એકો આસિં જનાધિપો;
સુજાતો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા રંસિસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
રંસિસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. સન્ધિતત્થેરઅપદાનં
‘‘અસ્સત્થે ¶ હરિતોભાસે, સંવિરૂળ્હમ્હિ પાદપે;
એકં બુદ્ધગતં સઞ્ઞં, અલભિંહં [અલભિસ્સં (સી.)] પતિસ્સતો.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
તસ્સા સઞ્ઞાય વાહસા, પત્તો મે આસવક્ખયો.
‘‘ઇતો ¶ તેરસકપ્પમ્હિ, ધનિટ્ઠો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સન્ધિતો [સણ્ઠિતો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સન્ધિતત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. તાલવણ્ટદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તાલવણ્ટં મયા દિન્નં, તિસ્સસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો;
ગિમ્હનિબ્બાપનત્થાય, પરિળાહોપસન્તિયા.
‘‘સન્નિબ્બાપેમિ રાગગ્ગિં, દોસગ્ગિઞ્ચ તદુત્તરિં;
નિબ્બાપેમિ ચ મોહગ્ગિં, તાલવણ્ટસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તાલવણ્ટસ્સિદં ફલં.
‘‘તેસટ્ઠિમ્હિ ઇતો કપ્પે, મહાનામસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તાલવણ્ટદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તાલવણ્ટદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. અક્કન્તસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘કુસાટકં ¶ ગહેત્વાન, ઉપજ્ઝાયસ્સહં પુરે;
મન્તઞ્ચ અનુસિક્ખામિ, ગન્થાદોસસ્સ [કણ્ડભેદસ્સ (સી.), ગણ્ડભેદસ્સ (સ્યા.)] પત્તિયા.
‘‘અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
ઉસભં પવરં અગ્ગં, તિસ્સં બુદ્ધં ગણુત્તમં [ગજુત્તમં (સ્યા.)].
‘‘કુસાટકં ¶ પત્થરિતં, અક્કમન્તં નરુત્તમં;
સમુગ્ગતં મહાવીરં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘દિસ્વા ¶ ¶ તં લોકપજ્જોતં, વિમલં ચન્દસન્નિભં;
અવન્દિં સત્થુનો પાદે, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં અદાસિં કુસાટકં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કુસાટકસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તતિંસે ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
સુનન્દો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અક્કન્તસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
અક્કન્તસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સપ્પિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિસિન્નો પાસાદવરે, નારીગણપુરક્ખતો;
બ્યાધિતં સમણં દિસ્વા, અભિનામેસહં ઘરં.
‘‘ઉપવિટ્ઠં મહાવીરં, દેવદેવં નરાસભં;
સપ્પિતેલં મયા દિન્નં, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો.
‘‘પસ્સદ્ધદરથં દિસ્વા, વિપ્પસન્નમુખિન્દ્રિયં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, અનુસંસાવયિં પુરે.
‘‘દિસ્વા ¶ ¶ મં સુપ્પસન્નત્તં [સુપ્પસન્નન્તં (સ્યા. ક.) સુપ્પસન્નચિત્તન્તિ અત્થો], ઇદ્ધિયા પારમિઙ્ગતો;
નભં અબ્ભુગ્ગમી ધીરો, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સપ્પિતેલસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો સત્તરસે કપ્પે, જુતિદેવ [દુતિદેવ (સ્યા.), તુતિદેવ (ક.)] સનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સપ્પિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સપ્પિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પાપનિવારિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પિયદસ્સિસ્સ ¶ ભગવતો, ચઙ્કમં સોધિતં મયા;
નળકેહિ પટિચ્છન્નં, વાતાતપનિવારણં.
‘‘પાપં વિવજ્જનત્થાય, કુસલસ્સુપસમ્પદા;
કિલેસાનં પહાનાય, પદહિં સત્થુ સાસને.
‘‘ઇતો ¶ એકાદસે કપ્પે, અગ્ગિદેવોતિ વિસ્સુતો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાપનિવારિયો [વાતાતપનિવારિયો (?)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાપનિવારિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
હત્થિવગ્ગો બાવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
હત્થિ પાનધિ સચ્ચઞ્ચ, એકસઞ્ઞિ ચ રંસિકો;
સન્ધિતો તાલવણ્ટઞ્ચ, તથા અક્કન્તસઞ્ઞકો;
સપ્પિ પાપનિવારી ચ, ચતુપ્પઞ્ઞાસ ગાથકાતિ.
૨૩. આલમ્બણદાયકવગ્ગો
૧. આલમ્બણદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સિસ્સ ¶ ¶ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
આલમ્બણં મયા દિન્નં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘ધરણિં પટિપજ્જામિ, વિપુલં સાગરપ્પરં;
પાણેસુ ચ ઇસ્સરિયં, વત્તેમિ વસુધાય ચ.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘ઇતો દ્વેસટ્ઠિકપ્પમ્હિ, તયો આસિંસુ ખત્તિયા;
એકાપસ્સિતનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આલમ્બણદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આલમ્બણદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. અજિનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, ગણસત્થારકો અહં;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘ચમ્મખણ્ડં ¶ મયા દિન્નં, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
તેન કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ.
‘‘સમ્પત્તિં ¶ અનુભોત્વાન, કિલેસે ઝાપયિં અહં;
ધારેમિ અન્તિમં દેહં, સમ્માસમ્બુદ્ધસાસને.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, અજિનં યં અદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અજિનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો પઞ્ચમકે કપ્પે, રાજા આસિં સુદાયકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અજિનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અજિનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. દ્વેરતનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં.
‘‘મંસપેસિ મયા દિન્ના, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
સદેવકસ્મિં લોકસ્મિં, ઇસ્સરં કારયામહં.
‘‘ઇમિના ¶ મંસદાનેન, રતનં નિબ્બત્તતે મમ;
દુવેમે રતના લોકે, દિટ્ઠધમ્મસ્સ પત્તિયા.
‘‘તેહં સબ્બે અનુભોમિ, મંસદાનસ્સ સત્તિયા;
ગત્તઞ્ચ મુદુકં મય્હં, પઞ્ઞા નિપુણવેદની.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં મંસમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મંસદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચતુત્થકે કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
મહારોહિતનામો સો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા દ્વેરતનિયો [દ્વિરતનિયો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દ્વેરતનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
દસમં ભાણવારં.
૪. આરક્ખદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, વેદિ કારાપિતા [વેદિકા કારિતા (સ્યા.)] મયા;
આરક્ખો ચ મયા દિન્નો, સુગતસ્સ મહેસિનો.
‘‘તેન ¶ કમ્મવિસેસેન, ન પસ્સિં ભયભેરવં;
કુહિઞ્ચિ ઉપપન્નસ્સ, તાસો મય્હં ન વિજ્જતિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં વેદિં કારયિં પુરે;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વેદિકાય ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો છટ્ઠમ્હિ કપ્પમ્હિ, અપસ્સેનસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આરક્ખદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આરક્ખદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. અબ્યાધિકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ભગવતો, અગ્ગિસાલં અદાસહં;
બ્યાધિકાનઞ્ચ આવાસં, ઉણ્હોદકપટિગ્ગહં.
‘‘તેન કમ્મેનયં મય્હં, અત્તભાવો સુનિમ્મિતો;
બ્યાધાહં નાભિજાનામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં સાલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અગ્ગિસાલાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચ સત્તમે કપ્પે, એકોસિં અપરાજિતો [એકો આસિં નરાધિપો (સ્યા.)];
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અબ્યાધિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અબ્યાધિકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. અઙ્કોલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નારદો ¶ ¶ [વરદો (ક.)] ઇતિ મે નામં, કસ્સપો ઇતિ મં વિદૂ;
અદ્દસં સમણાનગ્ગં, વિપસ્સિં દેવસક્કતં.
‘‘અનુબ્યઞ્જનધરં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
અઙ્કોલપુપ્ફં [વકુલપુપ્ફં (સ્યા.), બકોલપુપ્ફં (ક.)] પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ચતુસત્તતિતો કપ્પે, રોમસો નામ ખત્તિયો;
આમુક્કમાલાભરણો, સયોગ્ગબલવાહનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અઙ્કોલપુપ્ફિયો [વકુલપુપ્ફિયો (સ્યા.), બકોલપુપ્ફિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અઙ્કોલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સોવણ્ણવટંસકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉય્યાનભૂમિં ¶ નિય્યન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં;
વટંસકં ગહેત્વાન, સોવણ્ણં સાધુનિમ્મિતં.
‘‘સીઘં તતો સમારુય્હ, હત્થિક્ખન્ધગતો અહં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સિખિનો લોકબન્ધુનો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસે ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
મહાપતાપનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સોવણ્ણવટંસકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સોવણ્ણવટંસકિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. મિઞ્જવટંસકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ લોકનાથમ્હિ, સિખિમ્હિ વદતં વરે;
વટંસકેહિ આકિણ્ણં, બોધિપૂજં અકાસહં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પૂજમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો છબ્બીસતિકપ્પે, અહું મેઘબ્ભનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મિઞ્જવટંસકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મિઞ્જવટંસકિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સુકતાવેળિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અસિતો ¶ નામ નામેન, માલાકારો અહં [અહું (?)] તદા;
આવેળં પગ્ગહેત્વાન, રઞ્ઞો દાતું વજામહં.
‘‘અસમ્પત્તોમ્હિ [અસમ્પત્તમ્હિ (સી.), અસમ્પત્તોવ (?)] રાજાનં, અદ્દસં સિખિનાયકં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે ¶ ઇતો કપ્પે, રાજાહોસિં મહબ્બલો;
વેભારો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુકતાવેળિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુકતાવેળિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. એકવન્દનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉસભં ¶ પવરં વીરં, વેસ્સભું વિજિતાવિનં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠમવન્દહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વન્દનાય ઇદં ફલં.
‘‘ચતુવીસતિકપ્પમ્હિ, વિકતાનન્દનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકવન્દનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકવન્દનિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
આલમ્બણદાયકવગ્ગો તેવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
આલમ્બણઞ્ચ ¶ અજિનં, મંસદારક્ખદાયકો;
અબ્યાધિ અઙ્કોલં [વકુલં (સ્યા.), બકુળં (ક.)] સોણ્ણં, મિઞ્જઆવેળવન્દનં;
પઞ્ચપઞ્ઞાસ ગાથાયો, ગણિતા અત્થદસ્સિભિ.
૨૪. ઉદકાસનવગ્ગો
૧. ઉદકાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘આરામદ્વારા ¶ ¶ ¶ નિક્ખમ્મ, ફલકં સન્થરિં અહં;
ઉદકઞ્ચ ઉપટ્ઠાસિં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, આસને ચોદકે ફલં.
‘‘ઇતો પન્નરસે કપ્પે, અભિસામસમવ્હયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદકાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદકાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ભાજનપાલકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ બન્ધુમતિયા, કુમ્ભકારો અહં તદા;
ભાજનં અનુપાલેસિં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ તાવદે.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, ભાજનં અનુપાલયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભાજનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘તેપઞ્ઞાસે ઇતો કપ્પે, અનન્તજાલિનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ભાજનપાલકો [ભાજનદાયકો (સી. સ્યા.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભાજનપાલકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. સાલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અરુણવતિયા ¶ ¶ નગરે, અહોસિં પૂપિકો તદા;
મમ દ્વારેન ગચ્છન્તં, સિખિનં અદ્દસં જિનં.
‘‘બુદ્ધસ્સ પત્તં પગ્ગય્હ, સાલપુપ્ફં અદાસહં;
સમ્મગ્ગતસ્સ બુદ્ધસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિદાસહં [યં ખજ્જકમદાસહં (સી.), યં ખજ્જમભિદાસહં (ક.) સાલપુપ્ફનામકં ખજ્જકં વા ભવેય્ય];
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સાલપુપ્ફસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ચુદ્દસકપ્પમ્હિ, અહોસિં અમિતઞ્જલો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સાલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સાલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. કિલઞ્જદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિવરાયં પુરે રમ્મે, નળકારો અહં તદા;
સિદ્ધત્થે લોકપજ્જોતે, પસન્ના જનતા તહિં.
‘‘પૂજત્થં લોકનાથસ્સ, કિલઞ્જં પરિયેસતિ;
બુદ્ધપૂજં કરોન્તાનં, કિલઞ્જં અદદિં અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કિલઞ્જસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘સત્તસત્તતિકપ્પમ્હિ, રાજા આસિં જલદ્ધરો [જુતિન્ધરો (સી.)];
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કિલઞ્જદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કિલઞ્જદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. વેદિકારકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિનો ¶ ¶ ભગવતો, બોધિયા પાદપુત્તમે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, કારેસિં વેદિકં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, કારેસિં વેદિકં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વેદિકાય ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ એકાદસે કપ્પે, અહોસિં સૂરિયસ્સમો;
સત્તરત્તનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વેદિકારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વેદિકારકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. વણ્ણકારત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ અરુણવતિયા, વણ્ણકારો અહં તદા;
ચેતિયે દુસ્સભણ્ડાનિ, નાનાવણ્ણં રજેસહં [રજિં અહં (ક.), રજેમહં (સ્યા.)].
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં વણ્ણં રજયિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વણ્ણદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તેવીસતિકપ્પે, વણ્ણસમ [ચન્દુપમ (સી.), ચન્દસમ (સ્યા.)] સનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વણ્ણકારો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વણ્ણકારત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. પિયાલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
પિયાલં પુપ્ફિતં દિસ્વા, ગતમગ્ગે ખિપિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિયાલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિયાલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. અમ્બયાગદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સકે ¶ સિપ્પે અપત્થદ્ધો, અગમં કાનનં અહં;
સમ્બુદ્ધં યન્તં દિસ્વાન, અમ્બયાગં અદાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અમ્બયાગસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અમ્બયાગદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અમ્બયાગદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. જગતિકારકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ લોકનાથમ્હિ, અત્થદસ્સિ નરુત્તમે;
જગતી કારિતા મય્હં, બુદ્ધસ્સ થૂપમુત્તમે.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, જગતિયા ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા જગતિકારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
જગતિકારકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. વાસિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કમ્મારોહં ¶ પુરે આસિં, તિવરાયં પુરુત્તમે;
એકા વાસિ મયા દિન્ના, સયમ્ભું અપરાજિતં [સયમ્ભુમ્હિપરાજિતે (?)].
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં વાસિમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વાસિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા વાસિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વાસિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ઉદકાસનવગ્ગો ચતુવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં ¶ –
ઉદકાસનભાજનં, સાલપુપ્ફી કિલઞ્જકો;
વેદિકા વણ્ણકારો ચ, પિયાલઅમ્બયાગદો;
જગતી વાસિદાતા ચ, ગાથા તિંસ ચ અટ્ઠ ચ.
૨૫. તુવરદાયકવગ્ગો
૧. તુવરદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ ¶ ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
ભરિત્વા તુવરમાદાય [ભરિત્વા તુરવમાદાય (ક.), ભજ્જિતં તુવરમાદાય (?) એત્થ તુવરન્તિ મુગ્ગકલાયસદિસં તુવરટ્ઠિન્તિ તદટ્ઠકથા; તુવરો ધઞ્ઞભેદેતિ સક્કતાભિધાને], સઙ્ઘસ્સ અદદિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તુવરસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તુવરદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તુવરદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. નાગકેસરિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ધનું અદ્વેજ્ઝં કત્વાન, વનમજ્ઝોગહિં અહં;
કેસરં ઓગતં [ઓસરં (સ્યા.), ઓસટં (સી.)] દિસ્વા, પતપત્તં સમુટ્ઠિતં.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, તિસ્સસ્સ લોકબન્ધુનો.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘તેસત્તતિમ્હિ ¶ કપ્પમ્હિ [સત્તસત્તતિમે કપ્પે (સ્યા.)], સત્ત કેસરનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નાગકેસરિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નાગકેસરિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. નળિનકેસરિયત્થેરઅપદાનં
‘‘જાતસ્સરસ્સ ¶ ¶ ¶ વેમજ્ઝે, વસામિ જલકુક્કુટો;
અદ્દસાહં [અથદ્દસં (સી. સ્યા.)] દેવદેવં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે.
‘‘તુણ્ડેન કેસરિં [કેસરં (સ્યા.)] ગય્હ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, તિસ્સસ્સ લોકબન્ધુનો.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘તેસત્તતિમ્હિ કપ્પમ્હિ, સત્ત કેસરનામકા [સતપત્તસનામકો (સી. સ્યા.)];
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા નળિનકેસરિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નળિનકેસરિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. વિરવપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ખીણાસવસહસ્સેહિ, નિય્યાતિ લોકનાયકો;
વિરવપુપ્ફમાદાય [વિરવિપુપ્ફં પગ્ગય્હ (સી.)], બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વિરવપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વિરવપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. કુટિધૂપકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, અહોસિં કુટિગોપકો;
કાલેન કાલં ધૂપેસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધૂપદાનસ્સિદં [બુદ્ધપૂજાયિદં (સી.)] ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુટિધૂપકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુટિધૂપકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. પત્તદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પરમેન દમથેન, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો;
પત્તદાનં મયા દિન્નં, ઉજુભૂતસ્સ તાદિનો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પત્તદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પત્તદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પત્તદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ધાતુપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે લોકનાથમ્હિ, સિદ્ધત્થમ્હિ નરુત્તમે;
એકા ધાતુ મયા લદ્ધા, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘તાહં ¶ ધાતું ગહેત્વાન, બુદ્ધસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો;
પઞ્ચવસ્સે પરિચરિં, તિટ્ઠન્તંવ નરુત્તમં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં ધાતું પૂજયિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધાતુપટ્ઠહને ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધાતુપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધાતુપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સત્તલિપુપ્ફપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સત્ત ¶ સત્તલિપુપ્ફાનિ, સીસે કત્વાનહં તદા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, વેસ્સભુમ્હિ નરુત્તમે [વિભત્તિવિપલ્લાસો ચિન્તેતબ્બો].
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સત્તલિપુપ્ફપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સત્તલિપુપ્ફપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. બિમ્બિજાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ નામ જિનો, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
ચતુસચ્ચં પકાસેતિ, દીપેતિ અમતં પદં.
‘‘બિમ્બિજાલકપુપ્ફાનિ [બિમ્બજાલકપુપ્ફાનિ (ક.)], પુથુ કત્વાનહં તદા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘અટ્ઠસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, ચતુરો કિઞ્જકેસરા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બિમ્બિજાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બિમ્બિજાલિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. ઉદ્દાલકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કકુધો નામ નામેન, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
પવના નિક્ખમિત્વાન, અનુપ્પત્તો મહાનદિં.
‘‘ઉદ્દાલકં ¶ ગહેત્વાન, સયમ્ભુસ્સ અદાસહં;
સંયતસ્સુજુભૂતસ્સ, પસન્નમાનસો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદ્દાલકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદ્દાલકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
તુવરદાયકવગ્ગો પઞ્ચવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં ¶ –
તુવરનાગનળિના, વિરવી કુટિધૂપકો;
પત્તો ધાતુસત્તલિયો, બિમ્બિ ઉદ્દાલકેન ચ;
સત્તતિંસતિ ગાથાયો, ગણિતાયો વિભાવિભિ.
૨૬. થોમકવગ્ગો
૧. થોમકત્થેરઅપદાનં
‘‘દેવલોકે ¶ ¶ ¶ ઠિતો સન્તો, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
ધમ્મં સુણિત્વા મુદિતો, ઇમં વાચં અભાસહં.
‘‘‘નમો તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
બહુજ્જનં [બહું જનં (સી.)] તારયસિ, દેસેન્તો અમતં પદં’.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં વાચમભણિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થોમનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા થોમકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
થોમકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. એકાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિજહિત્વા દેવવણ્ણં, સભરિયો ઇધાગમિં;
અધિકારં કત્તુકામો, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સાસને.
‘‘દેવલો નામ નામેન, પદુમુત્તરસાવકો;
તસ્સ ભિક્ખા મયા દિન્ના, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પિણ્ડપાતસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ચિતકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘આનન્દો ¶ ¶ ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
અરઞ્ઞે પરિનિબ્બાયિ, અમનુસ્સમ્હિ કાનને.
‘‘દેવલોકા ઇધાગન્ત્વા, ચિતં કત્વાનહં તદા;
સરીરં તત્થ ઝાપેસિં, સક્કારઞ્ચ અકાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચિતકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચિતકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. તિચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , વિકતો [વિકનો (સી. સ્યા.)] નામ પબ્બતો;
તસ્સ વેમજ્ઝે વસતિ, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો.
‘‘દિસ્વાન તસ્સોપસમં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
તીણિ ચમ્પકપુપ્ફાનિ, ગહેત્વાન સમોકિરિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિચમ્પકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. સત્તપાટલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
સત્ત પાટલિપુપ્ફાનિ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સત્તપાટલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સત્તપાટલિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ઉપાહનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અહોસિં ¶ ચન્દનો નામ, સમ્બુદ્ધસ્સત્રજો તદા;
એકોપાહનો મયા દિન્નો, બોધિં સમ્પજ્જ મે તુવં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પાનધિં [યમુપાહનં (સી.), યં પાદું (સ્યા.)] દદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉપાહનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપાહનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપાહનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. મઞ્જરિપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘મઞ્જરિકં કરિત્વાન, રથિયં પટિપજ્જહં;
અદ્દસં સમણાનગ્ગં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, પરમાય ચ પીતિયા;
ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ તેસત્તતિકપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
જોતિયો નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મઞ્જરિપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મઞ્જરિપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. પણ્ણદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ હિમવન્તમ્હિ, વાકચીરધરો અહં;
અલોણપણ્ણભક્ખોમ્હિ, નિયમેસુ ચ સંવુતો.
‘‘પાતરાસે અનુપ્પત્તે, સિદ્ધત્થો ઉપગચ્છિ મં;
તાહં બુદ્ધસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પણ્ણમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પણ્ણદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસતિકપ્પમ્હિ ¶ , રાજા આસિં સદત્થિયો [યદત્થિયો (સી. સ્યા.)];
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પણ્ણદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પણ્ણદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. કુટિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપિનચારી સમ્બુદ્ધો, રુક્ખમૂલે વસી તદા;
પણ્ણસાલં કરિત્વાન, અદાસિં અપરાજિતે.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પણ્ણકુટિકં અદં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કુટિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘અટ્ઠવીસે ¶ [અટ્ઠતિંસે (સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, સોળસાસિંસુ રાજાનો;
સબ્બત્થ અભિવસ્સીતિ, વુચ્ચરે ચક્કવત્તિનો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુટિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુટિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. અગ્ગપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
ઓભાસયન્તં રંસેન [રંસિયા (સ્યા.)], સિખિનં સિખિનં યથા.
‘‘અગ્ગજં પુપ્ફમાદાય, ઉપાગચ્છિં નરુત્તમં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસતિકપ્પમ્હિ, અહોસિ અમિતોગતો [અમિતવ્હયો (સી.)];
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અગ્ગપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અગ્ગપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
થોમકવગ્ગો છબ્બીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
થોમકેકાસનચિતકં, ચમ્પકો સત્તપાટલિ;
પાનધિ ¶ [પાહનો (સી.), પાદુ (સ્યા.)] મઞ્જરી પણ્ણં, કુટિદો અગ્ગપુપ્ફિયો;
ગાથાયો ગણિતા ચેત્થ, એકતાલીસમેવ ચાતિ.
૨૭. પદુમુક્ખિપવગ્ગો
૧. આકાસુક્ખિપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ ¶ સિદ્ધત્થં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
જલજગ્ગે દુવે ગય્હ, ઉપાગચ્છિં નરાસભં.
‘‘એકઞ્ચ પુપ્ફં પાદેસુ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ નિક્ખિપિં;
એકઞ્ચ પુપ્ફં પગ્ગય્હ, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો છત્તિંસકપ્પમ્હિ, એકો આસિં મહીપતિ;
અન્તલિક્ખકરો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આકાસુક્ખિપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આકાસુક્ખિપિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. તેલમક્ખિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થમ્હિ ¶ ભગવતિ, નિબ્બુતમ્હિ નરાસભે;
બોધિયા વેદિકાયાહં, તેલં મક્ખેસિ તાવદે.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં તેલં મક્ખયિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મક્ખનાય ઇદં ફલં.
‘‘ચતુવીસે ઇતો કપ્પે, સુચ્છવિ નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તેલમક્ખિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તેલમક્ખિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. અડ્ઢચન્દિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સસ્સ ¶ ખો ભગવતો, બોધિયા પાદપુત્તમે;
અડ્ઢચન્દં મયા દિન્નં, ધરણીરુહપાદપે.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં ચન્દ [યં પુપ્ફ (ક.)] મભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બોધિપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે ¶ ઇતો કપ્પે, દેવલો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અડ્ઢચન્દિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અડ્ઢચન્દિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પદીપદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘દેવભૂતો અહં સન્તો, ઓરુય્હ પથવિં તદા;
પદીપે પઞ્ચ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પદીપમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચપઞ્ઞાસકે કપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
સમન્તચક્ખુનામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદીપદાયકો [અપણ્ણદીપિયો (સી. ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદીપદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. બિળાલિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ ¶ ¶ , રોમસો નામ પબ્બતો;
તમ્હિ પબ્બતપાદમ્હિ, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો.
‘‘બિળાલિયો ¶ ગહેત્વાન, સમણસ્સ અદાસહં;
અનુમોદિ મહાવીરો, સયમ્ભૂ અપરાજિતો.
‘‘બિળાલી તે મમ દિન્ના, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, ફલં નિબ્બત્તતં તવ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં બિળાલિમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બિળાલિયા ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બિળાલિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બિળાલિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. મચ્છદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, ઉક્કુસો આસહં તદા;
મહન્તં મચ્છં પગ્ગય્હ, સિદ્ધત્થમુનિનો અદં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં મચ્છમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મચ્છદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મચ્છદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મચ્છદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. જવહંસકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, આસિં વનચરો તદા;
સિદ્ધત્થં અદ્દસં બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે.
‘‘અઞ્જલિં ¶ પગ્ગહેત્વાન, ઉલ્લોકેન્તો મહામુનિં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, અવન્દિં નાયકં અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યમવન્દિં નરાસભં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વન્દનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા જવહંસકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
જવહંસકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સળલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ , અહોસિં કિન્નરો તદા;
વિપસ્સિં અદ્દસં બુદ્ધં, રંસિજાલસમાકુલં.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, પરમાય ચ પીતિયા;
પગ્ગય્હ સળલં પુપ્ફં, વિપસ્સિં ઓકિરિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સળલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સળલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. ઉપાગતાસયત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સ વેમજ્ઝે, સરો આસિ સુનિમ્મિતો;
તત્થાહં રક્ખસો આસિં, હેઠસીલો ભયાનકો.
‘‘અનુકમ્પકો કારુણિકો, વિપસ્સી લોકનાયકો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘ઉપાગતં ¶ મહાવીરં, દેવદેવં નરાસભં;
આસયા અભિનિક્ખમ્મ, અવન્દિં સત્થુનો અહં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં વન્દિં પુરિસુત્તમં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વન્દનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપાગતાસયો [ઉપાગતહાસનિયો (સ્યા.), ઉપાગતાહાસનિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપાગતાસયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. તરણિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો ¶ સમ્બુદ્ધો, વિપસ્સી દક્ખિણારહો;
નદીતીરે ઠિતો સત્થા, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો.
‘‘નાવા ન વિજ્જતે તત્થ, સન્તારણી મહણ્ણવે;
નદિયા અભિનિક્ખમ્મ, તારેસિં લોકનાયકં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં તારેસિં નરુત્તમં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તરણાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તરણિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તરણિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
પદુમુક્ખિપવગ્ગો સત્તવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ઉક્ખિપી તેલચન્દી ચ, દીપદો ચ બિળાલિદો;
મચ્છો જવો સળલદો, રક્ખસો તરણો દસ;
ગાથાયો ચેત્થ સઙ્ખાતા, તાલીસં ચેકમેવ ચાતિ.
૨૮. સુવણ્ણબિબ્બોહનવગ્ગો
૧. સુવણ્ણબિબ્બોહનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘એકાસનં ¶ ¶ ¶ અહમદં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
બિબ્બોહનઞ્ચ [બિમ્બોહનઞ્ચ (સી. પી.)] પાદાસિં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, બિબ્બોહનમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બિબ્બોહનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો તેસટ્ઠિમે કપ્પે, અસમો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુવણ્ણબિબ્બોહનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુવણ્ણબિબ્બોહનિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. તિલમુટ્ઠિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘મમ ¶ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, સત્થા લોકગ્ગનાયકો;
મનોમયેન કાયેન, ઇદ્ધિયા ઉપસઙ્કમિ.
‘‘સત્થારં ઉપસઙ્કન્તં, વન્દિત્વા પુરિસુત્તમં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, તિલમુટ્ઠિમદાસહં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિલમુટ્ઠિયિદં ફલં.
‘‘ઇતો સોળસકપ્પમ્હિ, તન્તિસો [ખન્તિયો (સ્યા.)] નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિલમુટ્ઠિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિલમુટ્ઠિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ચઙ્કોટકિયત્થેરઅપદાનં
‘‘મહાસમુદ્દં ¶ નિસ્સાય, વસતી પબ્બતન્તરે;
પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન કત્વાન [પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન’કાસહં (અટ્ઠ.), પચ્ચુગ્ગમનં કત્વાન (?)], ચઙ્કોટક [ચઙ્ગોટક (સી.)] મદાસહં.
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો, સબ્બસત્તાનુકમ્પિનો [સયમ્ભુસ્સાનુકમ્પિનો (સ્યા.)];
પુપ્ફચઙ્કોટકં દત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, ચઙ્કોટકમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચઙ્કોટકસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ચઙ્કોટકિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચઙ્કોટકિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. અબ્ભઞ્જનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કોણ્ડઞ્ઞસ્સ ¶ ભગવતો, વીતરાગસ્સ તાદિનો;
આકાસસમચિત્તસ્સ [અકક્કસચિત્તસ્સાથ (અટ્ઠ.)], નિપ્પપઞ્ચસ્સ ઝાયિનો.
‘‘સબ્બમોહાતિવત્તસ્સ, સબ્બલોકહિતેસિનો;
અબ્ભઞ્જનં મયા દિન્નં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘અપરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, અબ્ભઞ્જનમદં તદા [અમ્ભઞ્જનમદાસહં (સ્યા.)];
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અબ્ભઞ્જનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો પન્નરસે કપ્પે, ચિરપ્પો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અબ્ભઞ્જનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અબ્ભઞ્જનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. એકઞ્જલિકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉદુમ્બરે ¶ ¶ ¶ વસન્તસ્સ, નિયતે પણ્ણસન્થરે;
વુત્થોકાસો મયા દિન્નો, સમણસ્સ મહેસિનો.
‘‘તિસ્સસ્સ દ્વિપદિન્દસ્સ, લોકનાથસ્સ તાદિનો;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સન્થરિં પુપ્ફસન્થરં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કરિં પુપ્ફસન્થરં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સન્થરસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ઇતો ચુદ્દસકપ્પમ્હિ, અહોસિં મનુજાધિપો;
એકઅઞ્જલિકો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકઞ્જલિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકઞ્જલિકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. પોત્થકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સત્થારં ¶ ધમ્મમારબ્ભ, સઙ્ઘઞ્ચાપિ મહેસિનં;
પોત્થદાનં મયા દિન્નં, દક્ખિણેય્યે અનુત્તરે.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પોત્થદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પોત્થકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પોત્થકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ચિતકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, અનુસોતં વજામહં;
સત્ત માલુવપુપ્ફાનિ, ચિતમારોપયિં અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, ચિતકં યમપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચિતપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, પટિજગ્ગસનામકા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, સત્તાસું ચક્કવત્તિનો [પટિજગ્ગસનામકો; સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો (સ્યા.)].
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચિતકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચિતકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. આલુવદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ હિમવન્તમ્હિ, મહાસિન્ધુ સુદસ્સના;
તત્થદ્દસં વીતરાગં, સુપ્પભાસં સુદસ્સનં.
‘‘પરમોપસમે યુત્તં, દિસ્વા વિમ્હિતમાનસો;
આલુવં તસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, આલુવસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા આલુવદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આલુવદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. એકપુણ્ડરીકત્થેરઅપદાનં
‘‘રોમસો ¶ નામ નામેન, સયમ્ભૂ સુબ્બતો [સપ્પભો (સ્યા.)] તદા;
પુણ્ડરીકં મયા દિન્નં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, પુણ્ડરીકમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુણ્ડરીકસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકપુણ્ડરીકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકપુણ્ડરીકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. તરણીયત્થેરઅપદાનં
‘‘મહાપથમ્હિ વિસમે, સેતુ કારાપિતો મયા;
તરણત્થાય લોકસ્સ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યો સેતુ કારિતો મયા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સેતુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચપઞ્ઞાસિતો કપ્પે, એકો આસિં સમોગધો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તરણીયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તરણીયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સુવણ્ણબિબ્બોહનવગ્ગો અટ્ઠવીસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સુવણ્ણં ¶ તિલમુટ્ઠિ ચ, ચઙ્કોટબ્ભઞ્જનઞ્જલી;
પોત્થકો ચિતમાલુવા, એકપુણ્ડરી સેતુના;
દ્વેચત્તાલીસ ગાથાયો, ગણિતાયો વિભાવિભીતિ.
એકાદસમં ભાણવારં.
૨૯. પણ્ણદાયકવગ્ગો
૧. પણ્ણદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પણ્ણસાલે ¶ ¶ ¶ નિસિન્નોમ્હિ, પણ્ણભોજનભોજનો;
ઉપવિટ્ઠઞ્ચ મં સન્તં, ઉપાગચ્છિ મહાઇસિ [મહામુનિ (સી.)].
‘‘સિદ્ધત્થો લોકપજ્જોતો, સબ્બલોકતિકિચ્છકો;
તસ્સ પણ્ણં મયા દિન્નં, નિસિન્નં [નિસિન્નસ્સ (સ્યા. અટ્ઠ.)] પણ્ણસન્થરે.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પણ્ણમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પણ્ણદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પણ્ણદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પણ્ણદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિનેરુસમસન્તોસો ¶ , ધરણીસમ [ધરણીધર (સી. સ્યા.)] સાદિસો;
વુટ્ઠહિત્વા સમાધિમ્હા, ભિક્ખાય મમુપટ્ઠિતો.
‘‘હરીતકં [હરીતકિં (સ્યા.)] આમલકં, અમ્બજમ્બુવિભીતકં;
કોલં ભલ્લાતકં બિલ્લં, ફારુસકફલાનિ ચ.
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિસ્સ, સબ્બલોકાનુકમ્પિનો;
તઞ્ચ સબ્બં મયા દિન્નં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં ફલં અદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસિતો ¶ કપ્પે, એકજ્ઝો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. પચ્ચુગ્ગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સીહં ¶ યથા વનચરં, નિસભાજાનિયં યથા;
કકુધં વિલસન્તંવ, આગચ્છન્તં નરાસભં.
‘‘સિદ્ધત્થં ¶ લોકપજ્જોતં, સબ્બલોકતિકિચ્છકં;
અકાસિં પચ્ચુગ્ગમનં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, પચ્ચુગ્ગચ્છિં નરાસભં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પચ્ચુગ્ગમને ઇદં ફલં.
‘‘સત્તતિંસે [સત્તવીસે (સી. સ્યા.)] ઇતો કપ્પે, એકો આસિં જનાધિપો;
સપરિવારોતિ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પચ્ચુગ્ગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પચ્ચુગ્ગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. એકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘દક્ખિણમ્હિ દુવારમ્હિ, પિસાચો આસહં તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, પીતરંસિંવ ભાણુમં.
‘‘વિપસ્સિસ્સ નરગ્ગસ્સ, સબ્બલોકહિતેસિનો;
એકપુપ્ફં મયા દિન્નં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. મઘવપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નમ્મદાનદિયા તીરે, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
સમાધિં સો સમાપન્નો, વિપ્પસન્નો અનાવિલો.
‘‘દિસ્વા પસન્નસુમનો, સમ્બુદ્ધં અપરાજિતં;
તાહં મઘવપુપ્ફેન, સયમ્ભું પૂજયિં તદા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મઘવપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મઘવપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ઉપટ્ઠાકદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘રથિયં ¶ પટિપજ્જન્તં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
દ્વિપદિન્દં મહાનાગં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘પક્કોસાપિય તસ્સાહં, સબ્બલોકહિતેસિનો;
ઉપટ્ઠાકો મયા દિન્નો, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા [પટિગ્ગહેસિ (ક.)] સમ્બુદ્ધો, નિય્યાદેસિ મહામુનિ [મહાઇસિ (ક.)];
ઉટ્ઠાય આસના તમ્હા, પક્કામિ પાચિનામુખો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, ઉપટ્ઠાકમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સત્તપઞ્ઞાસિતો કપ્પે, બલસેનસનામકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપટ્ઠાકદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપટ્ઠાકદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. અપદાનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અપદાનં સુગતાનં, કિત્તયિંહં મહેસિનં;
પાદે ચ સિરસા વન્દિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, અપદાનં પકિત્તયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કિત્તનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અપદાનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અપદાનિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સત્તાહપબ્બજિતત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિસ્સ ¶ ભગવતો, સઙ્ઘો સક્કતમાનિતો;
બ્યસનં મે અનુપ્પત્તં, ઞાતિભેદો પુરે અહુ.
‘‘પબ્બજ્જં ઉપગન્ત્વાન, બ્યસનુપસમાયહં;
સત્તાહાભિરતો તત્થ, સત્થુસાસનકમ્યતા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યમહં પબ્બજિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પબ્બજ્જાય ઇદં ફલં.
‘‘સત્તસટ્ઠિમ્હિતો ¶ કપ્પે, સત્ત આસું મહીપતી;
સુનિક્ખમાતિ ઞાયન્તિ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સત્તાહપબ્બજિતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સત્તાહપબ્બજિતત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. બુદ્ધુપટ્ઠાયિકત્થેરઅપદાનં
‘‘વેટમ્ભિનીતિ ¶ [વેટમ્બરીતિ (સી.), વેધમ્ભિનીતિ (સ્યા.)] મે નામં, પિતુસન્તં [પિતા’સન્તં (?)] મમં તદા;
મમ હત્થં ગહેત્વાન, ઉપાનયિ મહામુનિં.
‘‘ઇમેમં ઉદ્દિસિસ્સન્તિ, બુદ્ધા લોકગ્ગનાયકા;
તેહં ઉપટ્ઠિં સક્કચ્ચં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, બુદ્ધે ઉપટ્ઠહિં [પરિચરિં (સી. સ્યા.)] તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘તેવીસમ્હિ ઇતો કપ્પે, ચતુરો આસુ ખત્તિયા;
સમણુપટ્ઠાકા નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બુદ્ધુપટ્ઠાયિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધુપટ્ઠાયિકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પુબ્બઙ્ગમિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ ¶ ¶ , પબ્બજિમ્હ અકિઞ્ચના;
તેસં પુબ્બઙ્ગમો આસિં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.
‘‘સરાગા ¶ સભવા [સમોહા (સ્યા.)] ચેતે, વિપ્પસન્નમનાવિલા;
ઉપટ્ઠહિંસુ સક્કચ્ચં, પસન્ના સેહિ પાણિભિ.
‘‘ખીણાસવા વન્તદોસા, કતકિચ્ચા અનાસવા;
ફરિંસુ મેત્તચિત્તેન, સયમ્ભૂ અપરાજિતા.
‘‘તેસં ઉપટ્ઠહિત્વાન, સમ્બુદ્ધાનં પતિસ્સતો;
મરણઞ્ચ અનુપ્પત્તો, દેવત્તઞ્ચ અગમ્હસે.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં સીલમનુપાલયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સઞ્ઞમસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુબ્બઙ્ગમિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુબ્બઙ્ગમિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
પણ્ણદાયકવગ્ગો એકૂનતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
પણ્ણં ફલં પચ્ચુગ્ગમં, એકપુપ્ફિ ચ મઘવા;
ઉપટ્ઠાકાપદાનઞ્ચ ¶ , પબ્બજ્જા બુદ્ધુપટ્ઠાકો;
પુબ્બઙ્ગમો ચ ગાથાયો, અટ્ઠતાલીસ કિત્તિતા.
૩૦. ચિતકપૂજકવગ્ગો
૧. ચિતકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘અજિતો ¶ ¶ નામ નામેન, અહોસિં બ્રાહ્મણો તદા;
આહુતિં યિટ્ઠુકામોહં, નાનાપુપ્ફં સમાનયિં.
‘‘જલન્તં ચિતકં દિસ્વા, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
તઞ્ચ પુપ્ફં સમાનેત્વા, ચિતકે ઓકિરિં અહં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસે [સત્તતિંસે (ક.)] ઇતો કપ્પે, સત્તાસું મનુજાધિપા;
સુપજ્જલિતનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચિતકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચિતકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પુપ્ફધારકત્થેરઅપદાનં
‘‘વાકચીરધરો ¶ આસિં, અજિનુત્તરવાસનો;
અભિઞ્ઞા પઞ્ચ નિબ્બત્તા, ચન્દસ્સ પરિમજ્જકો.
‘‘વિપસ્સિં લોકપજ્જોતં, દિસ્વા અભિગતં મમં;
પારિચ્છત્તકપુપ્ફાનિ, ધારેસિં સત્થુનો અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધારણાય ઇદં ફલં.
‘‘સત્તાસીતિમ્હિતો ¶ કપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
સમન્તધારણો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુપ્ફધારકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફધારકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. છત્તદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પુત્તો મમ પબ્બજિતો, કાસાયવસનો તદા;
સો ચ બુદ્ધત્તં સમ્પત્તો, નિબ્બુતો લોકપૂજિતો.
‘‘વિચિનન્તો ¶ સકં પુત્તં, અગમં પચ્છતો અહં;
નિબ્બુતસ્સ મહન્તસ્સ, ચિતકં અગમાસહં.
‘‘પગ્ગય્હ અઞ્જલિં તત્થ, વન્દિત્વા ચિતકં અહં;
સેતચ્છત્તઞ્ચ પગ્ગય્હ, આરોપેસિં અહં તદા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં છત્તમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, છત્તદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે ¶ ઇતો કપ્પે, સત્ત આસું જનાધિપા;
મહારહસનામા તે, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા છત્તદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
છત્તદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સદ્દસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘અનુગ્ગતમ્હિ આદિચ્ચે, પનાદો [પસાદો (સ્યા. અટ્ઠ.)] વિપુલો અહુ;
બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ લોકમ્હિ, પાતુભાવો મહેસિનો.
‘‘ઘોસ [સદ્દ (સી. સ્યા.)] મસ્સોસહં ¶ તત્થ, ન ચ પસ્સામિ તં જિનં;
મરણઞ્ચ અનુપ્પત્તો, બુદ્ધસઞ્ઞમનુસ્સરિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સદ્દસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સદ્દસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ગોસીસનિક્ખેપકત્થેરઅપદાનં
‘‘આરામદ્વારા નિક્ખમ્મ, ગોસીસં સન્થતં મયા;
અનુભોમિ સકં કમ્મં, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘આજાનિયા વાતજવા, સિન્ધવા સીઘવાહના;
અનુભોમિ સબ્બમેતં, ગોસીસસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘અહો કારં પરમકારં, સુખત્તે સુકતં મયા;
સઙ્ઘે કતસ્સ કારસ્સ, ન અઞ્ઞં કલમગ્ઘતિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં સીસં સન્થરિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સન્થરસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પઞ્ચસત્તતિકપ્પમ્હિ, સુપ્પતિટ્ઠિતનામકો;
એકો આસિં મહાતેજો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગોસીસનિક્ખેપકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગોસીસનિક્ખેપકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. પાદપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ ¶ હિમવન્તમ્હિ, અહોસિં કિન્નરો તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, પીતરંસિંવ ભાણુમં.
‘‘ઉપેતં તમહં [ઉપેતોપિ તદા (સ્યા.), ઉપેસિં તમહં (?)] બુદ્ધં, વિપસ્સિં લોકનાયકં;
ચન્દનં તગરઞ્ચાપિ, પાદે ઓસિઞ્ચહં તદા.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પાદં અભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પાદપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાદપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાદપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. દેસકિત્તકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉપસાલકનામોહં ¶ , અહોસિં બ્રાહ્મણો તદા;
કાનનં વનમોગાળ્હં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘દિસ્વાન વન્દિં પાદેસુ, લોકાહુતિપટિગ્ગહં;
પસન્નચિત્તં મં ઞત્વા, બુદ્ધો અન્તરધાયથ.
‘‘કાનના અભિનિક્ખમ્મ, બુદ્ધસેટ્ઠમનુસ્સરિં;
તં દેસં કિત્તયિત્વાન, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં દેસમભિકિત્તયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કિત્તનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા દેસકિત્તકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દેસકિત્તકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સરણગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્બતે ¶ હિમવન્તમ્હિ, અહોસિં લુદ્દકો તદા;
વિપસ્સિં અદ્દસં બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘ઉપાસિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, વેય્યાવચ્ચમકાસહં;
સરણઞ્ચ ઉપાગચ્છિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, સરણં ઉપગચ્છહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સરણાગમનપ્ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સરણગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સરણગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. અમ્બપિણ્ડિયત્થેરઅપદાનં
‘‘રોમસો નામ નામેન, દાનવો ઇતિ વિસ્સુતો;
અમ્બપિણ્ડી મયા દિન્ના [અમ્બપિણ્ડો મયા દિન્નો (સ્યા.)], વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યમમ્બમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અમ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અમ્બપિણ્ડિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અમ્બપિણ્ડિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. અનુસંસાવકત્થેરઅપદાનં
‘‘પિણ્ડાય ¶ ચરમાનાહં, વિપસ્સિમદ્દસં જિનં;
ઉળુઙ્ગભિક્ખં પાદાસિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, અભિવાદેસહં તદા;
અનુસંસાવયિં બુદ્ધં, ઉત્તમત્થસ્સ પત્તિયા.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, અનુસંસાવયિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અનુસંસાવના ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અનુસંસાવકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અનુસંસાવકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ચિતકપૂજકવગ્ગો તિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ચિતકં ¶ પારિછત્તો ચ, સદ્દગોસીસસન્થરં;
પાદો પદેસં સરણં, અમ્બો સંસાવકોપિ ચ;
અટ્ઠતાલીસ ગાથાયો, ગણિતાયો વિભાવિભિ.
અથ ¶ વગ્ગુદ્દાનં –
કણિકારો ¶ હત્થિદદો, આલમ્બણુદકાસનં;
તુવરં થોમકો ચેવ, ઉક્ખેપં સીસુપધાનં.
પણ્ણદો ચિતપૂજી ચ, ગાથાયો ચેવ સબ્બસો;
ચત્તારિ ચ સતાનીહ, એકપઞ્ઞાસમેવ ચ.
પઞ્ચવીસસતા સબ્બા, દ્વાસત્તતિ તદુત્તરિ;
તિસતં અપદાનાનં, ગણિતા અત્થદસ્સિભિ.
કણિકારવગ્ગદસકં.
તતિયસતકં સમત્તં.
૩૧. પદુમકેસરવગ્ગો
૧. પદુમકેસરિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઇસિસઙ્ઘે ¶ ¶ અહં પુબ્બે, આસિં માતઙ્ગવારણો;
મહેસીનં પસાદેન, પદ્મકેસરમોકિરિં.
‘‘પચ્ચેકજિનસેટ્ઠેસુ, ધુતરાગેસુ તાદિસુ;
તેસુ ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, કેસરં ઓકિરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા પદુમકેસરિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદુમકેસરિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સબ્બગન્ધિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ગન્ધમાલં મયા દિન્નં, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
અદાસિં ઉજુભૂતસ્સ, કોસેય્યવત્થમુત્તમં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં વત્થમદદિં [ગન્ધમદદિં (સ્યા.)] પુરે;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ગન્ધદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો ¶ પન્નરસે કપ્પે, સુચેળો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સબ્બગન્ધિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સબ્બગન્ધિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. પરમન્નદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ ¶ ¶ જોતન્તં, ઉદયન્તંવ ભાણુમં;
વિપસ્સિં અદ્દસં બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘અઞ્જલિં ¶ પગ્ગહેત્વાન, અભિનેસિં સકં ઘરં;
અભિનેત્વાન સમ્બુદ્ધં, પરમન્નમદાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, પરમન્નમદિં [પરમન્નં દદિં (સી.), પરમન્નમદં (સ્યા.)] તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પરમન્નસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પરમન્નદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પરમન્નદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ધમ્મસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિનો ભગવતો, મહાબોધિમહો અહુ;
રુક્ખટ્ઠસ્સેવ સમ્બુદ્ધો, [રુક્ખટ્ઠેયેવ સમ્બુદ્ધે (સી.), રુક્ખટ્ઠો ઇવ સમ્બુદ્ધો (અટ્ઠ.) એત્થ રુક્ખટ્ઠસ્સેવ બોધિમહકારજનસ્સ સમ્બુદ્ધો ચતુસચ્ચં પકાસેતીતિ અત્થોપિ સક્કા ઞાતું] લોકજેટ્ઠો નરાસભો [લોકજેટ્ઠે નરાસભે (સી.)].
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
ચતુસચ્ચં પકાસેતિ, વાચાસભિમુદીરયં.
‘‘સઙ્ખિત્તેન ચ દેસેન્તો, વિત્થારેન ચ દેસયં [દેસયિ (સ્યા.), ભાસતિ (ક.)];
વિવટ્ટચ્છદો સમ્બુદ્ધો, નિબ્બાપેસિ મહાજનં.
‘‘તસ્સાહં ધમ્મં સુત્વાન, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં ધમ્મમસુણિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધમ્મસવસ્સિદં ફલં.
‘‘તેત્તિંસમ્હિ ¶ ઇતો કપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
સુતવા નામ નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધમ્મસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધમ્મસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ભાગીરથીનદીતીરે ¶ ¶ , અહોસિ અસ્સમો તદા;
તમહં અસ્સમં ગચ્છિં, ફલહત્થો અપેક્ખવા.
‘‘વિપસ્સિં તત્થ અદ્દક્ખિં, પીતરંસિંવ ભાણુમં;
યં મે અત્થિ ફલં સબ્બં, અદાસિં સત્થુનો અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ફલં અદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. સમ્પસાદકત્થેરઅપદાનં
‘‘‘નમો તે બુદ્ધ વીરત્થુ, વિપ્પમુત્તોસિ સબ્બધિ;
બ્યસનમ્હિ [બ્યસનં હિ (સી.)] અનુપ્પત્તો, તસ્સ મે સરણં ભવ’.
‘‘સિદ્ધત્થો તસ્સ બ્યાકાસિ, લોકે અપ્પટિપુગ્ગલો;
‘મહોદધિસમો સઙ્ઘો, અપ્પમેય્યો અનુત્તરો.
‘‘‘તત્થ ત્વં વિરજે ખેત્તે, અનન્તફલદાયકે;
સઙ્ઘે ચિત્તં પસાદેત્વા, સુબીજં વાપ [ચાપિ (સી.), વાપિ (સ્યા.)] રોપય.
‘‘ઇદં ¶ વત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
મમેવ અનુસાસિત્વા, વેહાસં નભમુગ્ગમિ.
‘‘અચિરં ગતમત્તમ્હિ, સબ્બઞ્ઞુમ્હિ નરાસભે;
મરણં સમનુપ્પત્તો, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘તદાહં વિરજે ખેત્તે, અનન્તફલદાયકે;
સઙ્ઘે ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, પસાદમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પસાદસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સમ્પસાદકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સમ્પસાદકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. આરામદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, આરામો રોપિતો મયા;
સન્દચ્છાયેસુ [સીતછાયેસુ (સ્યા.), સન્તચ્છાયેસુ (ક.)] રુક્ખેસુ, ઉપાસન્તેસુ પક્ખિસુ.
‘‘અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
આરામં અભિનામેસિં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, ફલં પુપ્ફમદાસહં;
તતો જાતપ્પસાદોવ, તં વનં પરિણામયિં.
‘‘બુદ્ધસ્સ યમિદં દાસિં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, નિબ્બત્તતિ ફલં મમ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં આરામમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, આરામસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘સત્તતિંસે ઇતો કપ્પે, સત્તાસું મુદુસીતલા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આરામદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આરામદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. અનુલેપદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અત્થદસ્સિસ્સ મુનિનો, અદ્દસં સાવકં અહં;
નવકમ્મં કરોન્તસ્સ, સીમાય ઉપગચ્છહં.
‘‘નિટ્ઠિતે નવકમ્મે ચ, અનુલેપમદાસહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે.
‘‘અટ્ઠારસે ¶ કપ્પસતે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અનુલેપસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અનુલેપદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અનુલેપદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉદેન્તં ¶ ¶ સતરંસિંવ, પીતરંસિંવ ભાણુમં;
વનન્તરગતં સન્તં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘અદ્દસં સુપિનન્તેન, સિદ્ધત્થં લોકનાયકં;
તત્થ ચિત્તં પસાદેત્વા, સુગતિં ઉપપજ્જહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બુદ્ધસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બુદ્ધસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પબ્ભારદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પિયદસ્સિનો ભગવતો, પબ્ભારો સોધિતો મયા;
ઘટકઞ્ચ ઉપટ્ઠાસિં, પરિભોગાય તાદિનો.
‘‘તં મે બુદ્ધો વિયાકાસિ, પિયદસ્સી મહામુનિ;
સહસ્સકણ્ડો સતભેણ્ડુ [સતગેણ્ડુ (સ્યા. ક.)], ધજાલુ હરિતામયો.
‘‘નિબ્બત્તિસ્સતિ ¶ સો યૂપો, રતનઞ્ચ અનપ્પકં;
પબ્ભારદાનં દત્વાન, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ઇતો બાત્તિંસકપ્પમ્હિ, સુસુદ્ધો નામ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પબ્ભારદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પબ્ભારદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
પદુમકેસરવગ્ગો એકતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
કેસરં ગન્ધમન્નઞ્ચ, ધમ્મસઞ્ઞી ફલેન ચ;
પસાદારામદાયી ચ, લેપકો બુદ્ધસઞ્ઞકો;
પબ્ભારદો ચ ગાથાયો, એકપઞ્ઞાસ કિત્તિતા.
૩૨. આરક્ખદાયકવગ્ગો
૧. આરક્ખદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ધમ્મદસ્સિસ્સ ¶ ¶ ¶ ¶ મુનિનો, વતિ કારાપિતા મયા;
આરક્ખો ચ મયા દિન્નો, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં કમ્મમકરિં તદા;
તેન કમ્મવિસેસેન, પત્તો મે આસવક્ખયો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આરક્ખદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આરક્ખદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ભોજનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુજાતો સાલલટ્ઠીવ, સોભઞ્જનમિવુગ્ગતો;
ઇન્દલટ્ઠિરિવાકાસે, વિરોચતિ સદા જિનો.
‘‘તસ્સ દેવાતિદેવસ્સ, વેસ્સભુસ્સ મહેસિનો;
અદાસિ ભોજનમહં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘તં મે બુદ્ધો અનુમોદિ, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
ભવે નિબ્બત્તમાનમ્હિ, ફલં નિબ્બત્તતૂ તવ.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભોજનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પઞ્ચવીસે ઇતો કપ્પે, એકો આસિં અમિત્તકો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ભોજનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભોજનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ગતસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘આકાસેવ ¶ પદં નત્થિ, અમ્બરે અનિલઞ્જસે;
સિદ્ધત્થં જિનમદ્દક્ખિં, ગચ્છન્તં તિદિવઙ્ગણે [તિદિવઙ્ગણં (સ્યા. ક.)].
‘‘અનિલેનેરિતં દિસ્વા, સમ્માસમ્બુદ્ધચીવરં;
વિત્તિ મમાહુ તાવદે [વિત્તિ મે પાહુણા તાવ (સ્યા.), વિત્તિ મે તાવદે જાતા (સી.)], દિસ્વાન ગમનં મુનિં [મુને (સી.)].
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ગતસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગતસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સત્તપદુમિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નદીકૂલે વસામહં, નેસાદો નામ બ્રાહ્મણો;
સતપત્તેહિ પુપ્ફેહિ, સમ્મજ્જિત્વાન અસ્સમં.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, સિદ્ધત્થં લોકનાયકં;
દિસ્વા નભેન [વનેન (સ્યા. ક.)] ગચ્છન્તં, હાસો મે ઉદપજ્જથ.
‘‘પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં;
અસ્સમં અતિનામેત્વા, જલજગ્ગેહિ ઓકિરિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઇતો તે સત્તમે કપ્પે, ચતુરો પાદપાવરા;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સત્તપદુમિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સત્તપદુમિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. પુપ્ફાસનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ સમ્બુદ્ધં, પીતરંસિંવ [સતરંસિંવ (સી. સ્યા.)] ભાણુમં;
અવિદૂરેન ગચ્છન્તં, સિદ્ધત્થં અપરાજિતં.
‘‘તસ્સ પચ્ચુગ્ગમિત્વાન, પવેસેત્વાન અસ્સમં;
પુપ્ફાસનં મયા દિન્નં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, વેદજાતો તદા અહં;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેત્વા, તં કમ્મં પરિણામયિં.
‘‘યં ¶ મે અત્થિ કતં પુઞ્ઞં, સયમ્ભુમ્હપરાજિતે;
સબ્બેન તેન કુસલેન, વિમલો હોમિ સાસને.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, પુપ્ફાસનમદં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફાસનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુપ્ફાસનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફાસનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. આસનસન્થવિકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચેતિયં ઉત્તમં નામ, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
અરઞ્ઞે ઇરીણે વને, અન્ધાહિણ્ડામહં તદા.
‘‘પવના ¶ નિક્ખમન્તેન, દિટ્ઠં સીહાસનં મયા;
એકંસં અઞ્જલિં કત્વા, સન્થવિં [થવિસ્સં (સી.)] લોકનાયકં.
‘‘દિવસભાગં ¶ થવિત્વાન, બુદ્ધં લોકગ્ગનાયકં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, ઇમં વાચં ઉદીરયિં.
‘‘‘નમો ¶ તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
સબ્બઞ્ઞૂસિ મહાવીર, લોકજેટ્ઠ નરાસભ’.
‘‘અભિત્થવિત્વા સિખિનં, નિમિત્તકરણેનહં;
આસનં અભિવાદેત્વા, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં થવિં વદતં વરં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, થોમનાય ઇદં ફલં.
‘‘સત્તવીસે ઇતો કપ્પે, અતુલા સત્ત આસુ તે;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા આસનસન્થવિકો [આસનસન્થવકો (?), આસનથવિકો (ક.), આસનત્થવિકો (સી. સ્યા.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
આસનસન્થવિકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સદ્દસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુદસ્સનો ¶ મહાવીરો, દેસેતિ અમતં પદં;
પરિવુતો સાવકેહિ, વસતિ ઘરમુત્તમે.
‘‘તાય ¶ વાચાય મધુરાય, સઙ્ગણ્હાતિ [સઙ્ગણ્હન્તે (સી.)] મહાજનં;
ઘોસો ચ વિપુલો આસિ, આસીસો [આસંસો (સી.)] દેવમાનુસે.
‘‘નિગ્ઘોસસદ્દં સુત્વાન, સિદ્ધત્થસ્સ મહેસિનો;
સદ્દે ચિત્તં પસાદેત્વા, અવન્દિં લોકનાયકં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સદ્દસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સદ્દસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. તિરંસિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કેસરિં ¶ અભિજાતંવ, અગ્ગિક્ખન્ધંવ પબ્બતે;
ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા [નિવાસેન્તં (ક.), દિસાસિન્નં (સ્યા.)], સિદ્ધત્થં પબ્બતન્તરે.
‘‘સૂરિયસ્સ ચ આલોકં, ચન્દાલોકં તથેવ ચ;
બુદ્ધાલોકઞ્ચ દિસ્વાન, વિત્તિ મે ઉદપજ્જથ.
‘‘તયો આલોકે દિસ્વાન, સમ્બુદ્ધં [બુદ્ધઞ્ચ (સી.)] સાવકુત્તમં;
એકંસં અજિનં કત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘તયો ¶ હિ આલોકકરા, લોકે લોકતમોનુદા;
ચન્દો ચ સૂરિયો ચાપિ, બુદ્ધો ચ લોકનાયકો.
‘‘ઓપમ્મં ઉપદસ્સેત્વા, કિત્તિતો મે મહામુનિ;
બુદ્ધસ્સ વણ્ણં કિત્તેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં બુદ્ધમભિકિત્તયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કિત્તનાય ઇદં ફલં.
‘‘એકસટ્ઠિમ્હિતો ¶ કપ્પે, એકો ઞાણધરો અહુ;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિરંસિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિરંસિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. કન્દલિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિન્ધુયા ¶ નદિયા તીરે, અહોસિં કસ્સકો તદા;
પરકમ્માયને યુત્તો, પરભત્તં અપસ્સિતો.
‘‘સિન્ધું અનુચરન્તોહં, સિદ્ધત્થં જિનમદ્દસં;
સમાધિના નિસિન્નંવ, સતપત્તંવ પુપ્ફિતં.
‘‘સત્ત ¶ કન્દલિપુપ્ફાનિ, વણ્ટે છેત્વાનહં તદા;
મત્થકે અભિરોપેસિં, બુદ્ધસ્સાદિચ્ચબન્ધુનો.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ સમ્બુદ્ધં, અનુકૂલે સમાહિતં;
તિધાપભિન્નમાતઙ્ગં, કુઞ્જરંવ દુરાસદં.
‘‘તમહં ઉપગન્ત્વાન, નિપકં ભાવિતિન્દ્રિયં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, અવન્દિં સત્થુનો અહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કન્દલિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કન્દલિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. કુમુદમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉસભં પવરં વીરં, મહેસિં વિજિતાવિનં;
વિપસ્સિનં મહાવીરં, અભિજાતંવ કેસરિં.
‘‘રથિયં પટિપજ્જન્તં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
ગહેત્વા કુમુદં માલં, બુદ્ધસેટ્ઠં સમોકિરિં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કુમુદમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કુમુદમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
આરક્ખદાયકવગ્ગો બાત્તિંસતિમો [બત્તિંસતિમો (સી. સ્યા.)].
તસ્સુદ્દાનં –
આરક્ખદો ભોજનદો, ગતસઞ્ઞી પદુમિયો;
પુપ્ફાસની સન્થવિકો, સદ્દસઞ્ઞી તિરંસિયો;
કન્દલિકો કુમુદી ચ, સત્તપઞ્ઞાસ ગાથકાતિ.
૩૩. ઉમાપુપ્ફિયવગ્ગો
૧. ઉમાપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સમાહિતં ¶ ¶ ¶ સમાપન્નં, સિદ્ધત્થમપરાજિતં;
સમાધિના ઉપવિટ્ઠં, અદ્દસાહં નરુત્તમં.
‘‘ઉમાપુપ્ફં ગહેત્વાન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં;
સબ્બપુપ્ફા એકસીસા, ઉદ્ધંવણ્ટા અધોમુખા.
‘‘સુચિત્તા વિય તિટ્ઠન્તે, આકાસે પુપ્ફસન્થરા;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પઞ્ચપઞ્ઞાસિતો કપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
સમન્તછદનો નામ, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉમાપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉમાપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પુલિનપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘કકુધં ¶ ¶ વિલસન્તંવ, નિસભાજાનિયં યથા;
ઓસધિંવ વિરોચન્તં, ઓભાસન્તં નરાસભં.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, અવન્દિં સત્થુનો અહં;
સત્થારં પરિવણ્ણેસિં, સકકમ્મેન તોસયિં [તોસિતો (સી.)].
‘‘સુસુદ્ધં ¶ પુલિનં ગય્હ, ગતમગ્ગે સમોકિરિં;
ઉચ્છઙ્ગેન ગહેત્વાન, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો.
‘‘તતો ¶ ઉપડ્ઢપુલિનં, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
દિવાવિહારે ઓસિઞ્ચિં, દ્વિપદિન્દસ્સ તાદિનો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, પુલિનં યમસિઞ્ચહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુલિનસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુલિનપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુલિનપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. હાસજનકત્થેરઅપદાનં
‘‘દુમગ્ગે પંસુકૂલકં [પંસુકૂલિકં (સ્યા. ક.)], લગ્ગં દિસ્વાન સત્થુનો;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, ભિય્યો ઉચ્ચારિતં મયા.
‘‘દૂરતો ¶ પન દિસ્વાન [પતિદિસ્વાન (સી. સ્યા.)], હાસો મે ઉદપજ્જથ;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, ભિય્યો ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા હાસજનકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
હાસજનકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. યઞ્ઞસામિકત્થેરઅપદાનં
‘‘જાતિયા ¶ સત્તવસ્સોહં, અહોસિં મન્તપારગૂ;
કુલવત્તં [કુલવંસં (સી. સ્યા.)] અધારેસિં, યઞ્ઞો ઉસ્સાહિતો મયા.
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ ¶ , પસૂ હઞ્ઞન્તિ મે તદા;
સારથમ્ભુપનીતાનિ [તારસ્મીહિ ઉપનીતાનિ (ક.), સારસ્મિંહિ ઉપનીતાનિ (સ્યા.)], યઞ્ઞત્થાય ઉપટ્ઠિતા.
‘‘ઉક્કામુખપહટ્ઠોવ ¶ , ખદિરઙ્ગારસન્નિભો;
ઉદયન્તોવ સૂરિયો, પુણ્ણમાયેવ [પુણ્ણમાસેવ (સી.)] ચન્દિમા.
‘‘સિદ્ધત્થો સબ્બસિદ્ધત્થો, તિલોકમહિતો હિતો;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘‘અહિંસા ¶ સબ્બપાણીનં, કુમાર મમ રુચ્ચતિ;
થેય્યા ચ અતિચારા ચ, મજ્જપાના ચ આરતિ.
‘‘‘રતિ ચ સમચરિયાય, બાહુસચ્ચં કતઞ્ઞુતા;
દિટ્ઠે ધમ્મે પરત્થ ચ, ધમ્મા એતે પસંસિયા.
‘‘‘એતે ધમ્મે ભાવયિત્વા, સબ્બસત્તહિતે રતો [હિતેસિતો (ક.)];
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેત્વા, ભાવેહિ મગ્ગમુત્તમં’.
‘‘ઇદં વત્વાન સબ્બઞ્ઞૂ, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
મમેવં અનુસાસિત્વા, વેહાસં ઉગ્ગતો ગતો.
‘‘પુબ્બે ચિત્તં વિસોધેત્વા, પચ્છા ચિત્તં પસાદયિં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, તુસિતં ઉપપજ્જહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યદા ચિત્તં પસાદયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા યઞ્ઞસામિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
યઞ્ઞસામિકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. નિમિત્તસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ , વસામિ અસ્સમે અહં;
સુવણ્ણમિગમદ્દક્ખિં, ચરન્તં વિપિને અહં.
‘‘મિગે ¶ ¶ ચિત્તં પસાદેત્વા, લોકજેટ્ઠં અનુસ્સરિં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, અઞ્ઞે બુદ્ધે અનુસ્સરિં.
‘‘અબ્ભતીતા ચ યે બુદ્ધા, વત્તમાના અનાગતા;
એવમેવં વિરોચન્તિ, મિગરાજાવ તે તયો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો ¶ કપ્પે, યં સઞ્ઞમલભિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધસઞ્ઞાયિદં ફલં.
‘‘સત્તવીસે ઇતો કપ્પે, એકો આસિં મહીપતિ;
અરઞ્ઞસત્થો નામેન, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નિમિત્તસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નિમિત્તસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. અન્નસંસાવકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં, બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘સિદ્ધત્થં સબ્બસિદ્ધત્થં, અનેજં અપરાજિતં;
સમ્બુદ્ધં અતિનામેત્વા, ભોજયિં તં મહામુનિં.
‘‘મુનિ ¶ કારુણિકો લોકે, ઓભાસયિ મમં તદા;
બુદ્ધે ચિત્તં પસાદેત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભિક્ખાદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અન્નસંસાવકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
અન્નસંસાવકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘યદા ¶ ¶ દેવો દેવકાયા, ચવતે આયુસઙ્ખયા;
તયો સદ્દા નિચ્છરન્તિ, દેવાનં અનુમોદતં.
‘‘‘ઇતો ભો સુગતિં ગચ્છ, મનુસ્સાનં સહબ્યતં;
મનુસ્સભૂતો સદ્ધમ્મે, લભ સદ્ધં અનુત્તરં.
‘‘‘સા ¶ તે સદ્ધા નિવિટ્ઠાસ્સ, મૂલજાતા પતિટ્ઠિતા;
યાવજીવં અસંહીરા, સદ્ધમ્મે સુપ્પવેદિતે.
‘‘‘કાયેન કુસલં કત્વા, વાચાય કુસલં બહું;
મનસા કુસલં કત્વા, અબ્યાપજ્જં નિરૂપધિં.
‘‘‘તતો ¶ ઓપધિકં પુઞ્ઞં, કત્વા દાનેન તં બહું;
અઞ્ઞેપિ મચ્ચે સદ્ધમ્મે, બ્રહ્મચરિયે નિવેસય’.
‘‘ઇમાય અનુકમ્પાય, દેવાદેવં યદા વિદૂ;
ચવન્તં અનુમોદન્તિ, એહિ દેવ પુનપ્પુનં [દેવપુરં પુન (સી.)].
‘‘સંવેગો મે [સંવિગ્ગોહં (સ્યા.)] તદા આસિ, દેવસઙ્ઘે સમાગતે;
કંસુ નામ અહં યોનિં, ગમિસ્સામિ ઇતો ચુતો.
‘‘મમ સંવેગમઞ્ઞાય, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘સુમનો નામ નામેન, પદુમુત્તરસાવકો;
અત્થધમ્માનુસાસિત્વા, સંવેજેસિ મમં તદા.
દ્વાદસમં ભાણવારં.
‘‘તસ્સાહં વચનં સુત્વા, બુદ્ધે ચિત્તં પસાદયિં;
તં ધીરં અભિવાદેત્વા, તત્થ કાલંકતો અહં.
‘‘ઉપપજ્જિં સ [ઉપપજ્જિસ્સં (સી.)] તત્થેવ, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
વસન્તો માતુકુચ્છિમ્હિ, પુન ધારેતિ માતુયા.
‘‘તમ્હા કાયા ચવિત્વાન, તિદસે ઉપપજ્જહં;
એત્થન્તરે ન પસ્સામિ, દોમનસ્સમહં તદા.
‘‘તાવતિંસા ¶ ¶ ચવિત્વાન, માતુકુચ્છિં સમોક્કમિં;
નિક્ખમિત્વાન કુચ્છિમ્હા, કણ્હસુક્કં અજાનહં.
‘‘જાતિયા ¶ સત્તવસ્સોવ [જાતિયા સત્તવસ્સેન (સ્યા.)], આરામં પાવિસિં અહં;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સક્યપુત્તસ્સ તાદિનો.
‘‘વિત્થારિકે [વિત્થારિતે (સી. ક.)] પાવચને, બાહુજઞ્ઞમ્હિ સાસને;
અદ્દસં સાસનકરે, ભિક્ખવો તત્થ સત્થુનો.
‘‘સાવત્થિ ¶ નામ નગરં, રાજા તત્થાસિ કોસલો;
રથેન નાગયુત્તેન, ઉપેસિ બોધિમુત્તમં.
‘‘તસ્સાહં નાગં દિસ્વાન, પુબ્બકમ્મં અનુસ્સરિં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સમયં અગમાસહં.
‘‘જાતિયા સત્તવસ્સોવ, પબ્બજિં અનગારિયં;
યો સો બુદ્ધં ઉપટ્ઠાસિ, આનન્દો નામ સાવકો.
‘‘ગતિમા ધિતિમા ચેવ, સતિમા ચ બહુસ્સુતો;
રઞ્ઞો ચિત્તં પસાદેન્તો, નિય્યાદેસિ મહાજુતિ.
‘‘તસ્સાહં ધમ્મં સુત્વાન, પુબ્બકમ્મં અનુસ્સરિં;
તત્થેવ ઠિતકો સન્તો, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘એકંસં ચીવરં કત્વા, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ઇમં વાચં ઉદીરયિં.
‘‘‘પદુમુત્તરબુદ્ધસ્સ, દ્વિપદિન્દસ્સ સત્થુનો;
નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફં પગ્ગય્હ, સીહાસને ઠપેસહં.
‘‘‘તેન કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં’.
‘‘પઞ્ચવીસસહસ્સમ્હિ ¶ , કપ્પાનં મનુજાધિપા;
અબ્બુદનિરબ્બુદાનિ, અટ્ઠટ્ઠાસિંસુ ખત્તિયા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નિગ્ગુણ્ડિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સુમનાવેળિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વેસ્સભુસ્સ ¶ ¶ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સબ્બે જના સમાગમ્મ, મહાપૂજં કરોન્તિ તે.
‘‘સુધાય પિણ્ડં કત્વાન, આવેળં સુમનાયહં;
સીહાસનસ્સ પુરતો, અભિરોપેસહં તદા.
‘‘સબ્બે ¶ જના સમાગમ્મ, પેક્ખન્તિ પુપ્ફમુત્તમં;
કેનિદં પૂજિતં પુપ્ફં, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ તાદિનો.
‘‘તેન ચિત્તપ્પસાદેન, નિમ્માનં ઉપપજ્જહં;
અનુભોમિ [અનુભોસિં (સી.)] સકં કમ્મં, પુબ્બે સુકતમત્તનો.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બેસાનં પિયો હોમિ, પુપ્ફપૂજાયિદં ફલં.
‘‘નાભિજાનામિ ¶ કાયેન, વાચાય ઉદ ચેતસા;
સંયતાનં તપસ્સીનં, કતં અક્કોસિતં મયા.
‘‘તેન સુચરિતેનાહં, ચિત્તસ્સ પણિધીહિ ચ;
સબ્બેસં પૂજિતો હોમિ, અનક્કોસસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇતો એકાદસે કપ્પે, સહસ્સારોસિ ખત્તિયો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુમનાવેળિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમનાવેળિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. પુપ્ફચ્છત્તિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સચ્ચં પકાસયન્તસ્સ, નિબ્બાપેન્તસ્સ પાણિનો.
‘‘જલજં ¶ આહરિત્વાન, સતપત્તં મનોરમં;
પુપ્ફસ્સ છત્તં કત્વાન, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘સિદ્ધત્થો ¶ ¶ ચ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમં ગાથં અભાસથ.
‘‘‘યો મે ચિત્તં પસાદેત્વા, પુપ્ફચ્છત્તં અધારયિં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દુગ્ગતિં સો ન ગચ્છતિ’.
‘‘ઇદં વત્વાન સમ્બુદ્ધો, સિદ્ધત્થો લોકનાયકો;
ઉય્યોજેત્વાન પરિસં, વેહાસં નભમુગ્ગમિ.
‘‘વુટ્ઠિતે ¶ નરદેવમ્હિ, સેતચ્છત્તમ્પિ વુટ્ઠહિ;
પુરતો બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, ગચ્છતિ છત્તમુત્તમં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં છત્તં અભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુપ્ફચ્છત્તસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુસત્તતિકપ્પમ્હિ, અટ્ઠ જલસિખા અહૂ;
સત્તરતનસમ્પન્ના, ચક્કવત્તી મહબ્બલા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુપ્ફચ્છત્તિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુપ્ફચ્છત્તિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. સપરિવારછત્તદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
આકાસે જલવુટ્ઠીવ વસ્સતે [વસ્સતિ (સી. સ્યા.), વસ્સેતિ (?)] ધમ્મવુટ્ઠિયા.
‘‘તમદ્દસાસિં ¶ સમ્બુદ્ધં, દેસેન્તં અમતં પદં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, અગમાસિં સકં ઘરં.
‘‘છત્તં અલઙ્કતં ગય્હ, ઉપગચ્છિં નરુત્તમં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં.
‘‘સુસઙ્ગહિતયાનંવ ¶ , દન્તોવ સાવકુત્તમો;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, મત્થકે સમ્પતિટ્ઠહિ.
‘‘અનુકમ્પકો કારુણિકો, બુદ્ધો લોકગ્ગનાયકો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યેન છત્તમિદં દિન્નં, અલઙ્કતં મનોરમં;
તેન ચિત્તપ્પસાદેન, દુગ્ગતિં સો ન ગચ્છતિ.
‘‘‘સત્તક્ખત્તુઞ્ચ ¶ દેવેસુ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
બાત્તિંસક્ખત્તુઞ્ચ રાજા, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, વાચાસભિમુદીરિતં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ભિય્યો હાસં જનેસહં.
‘‘જહિત્વા માનુસં યોનિં, દિબ્બં યોનિં [દેવયોનિં (સી.), દિબ્બયોનિં (સ્યા.)] મજ્ઝગં;
વિમાનમુત્તમં મય્હં, અબ્ભુગ્ગતં મનોરમં.
‘‘વિમાના ¶ નિક્ખમન્તસ્સ, સેતચ્છત્તં ધરીયતિ;
તદા સઞ્ઞં પટિલભિં, પુબ્બકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, મનુસ્સત્તઞ્ચ આગમિં;
છત્તિંસક્ખત્તું ચક્કવત્તી, સત્તકપ્પસતમ્હિતો.
‘‘તમ્હા કાયા ચવિત્વાન, આગચ્છિં [અગઞ્છિં (?)] તિદસં પુરં;
સંસરિત્વાનુપુબ્બેન, માનુસં પુનરાગમિં.
‘‘ઓક્કન્તં માતુકુચ્છિં મં, સેત્તચ્છત્તં અધારયું;
જાતિયા સત્તવસ્સોહં, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘સુનન્દો નામ નામેન, બ્રાહ્મણો મન્તપારગૂ;
ફલિકં છત્તમાદાય, સાવકગ્ગસ્સ સો તદા.
‘‘અનુમોદિ ¶ મહાવીરો, સારિપુત્તો મહાકથી;
સુત્વાનુમોદનં તસ્સ, પુબ્બકમ્મમનુસ્સરિં.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
સરિત્વા પુરિમં કમ્મં, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘ઉટ્ઠાય આસના તમ્હા, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ઇમં વાચં ઉદીરિયિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, બુદ્ધો લોકે અનુત્તરો;
પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો.
‘‘તસ્સ છત્તં મયા દિન્નં, વિચિત્તં સમલઙ્કતં;
ઉભો હત્થેહિ પગ્ગણ્હિ, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો.
‘‘અહો ¶ ¶ બુદ્ધો અહો ધમ્મો, અહો નો સત્થુસમ્પદા;
એકચ્છત્તસ્સ દાનેન, દુગ્ગતિં નુપપજ્જહં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સપરિવારછત્તદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સપરિવારછત્તદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ઉમાપુપ્ફિયવગ્ગો તેત્તિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ઉમાપુપ્ફઞ્ચ પુલિનં, હાસો યઞ્ઞો નિમિત્તકો;
સંસાવકો નિગ્ગુણ્ડી ચ, સુમનં પુપ્ફછત્તકો;
સપરિવારછત્તો ચ, ગાથા સત્તસતુત્તરાતિ.
૩૪. ગન્ધોદકવગ્ગો
૧. ગન્ધધૂપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ¶ ¶ ભગવતો, ગન્ધધૂપં અદાસહં;
સુમનેહિ પટિચ્છન્નં, બુદ્ધાનુચ્છવિકઞ્ચ તં.
‘‘કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં, બુદ્ધં લોકગ્ગનાયકં;
ઇન્દીવરંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘બ્યગ્ઘુસભંવ પવરં, અભિજાતંવ કેસરિં;
નિસિન્નં સમણાનગ્ગં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘દિસ્વા ચિત્તં પસાદેત્વા, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં ગન્ધમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ગન્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગન્ધધૂપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગન્ધધૂપિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. ઉદકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે;
ઘતાસનંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘પાણિના ઉદકં ગય્હ, આકાસે ઉક્ખિપિં અહં;
સમ્પટિચ્છિ મહાવીરો, બુદ્ધો કારુણિકો ઇસિ.
‘‘અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, પદુમુત્તરનામકો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ઇમં ગાથમભાસથ.
‘‘‘ઇમિના ¶ દકદાનેન, પીતિઉપ્પાદનેન ચ;
કપ્પસતસહસ્સમ્પિ, દુગ્ગતિં નુપપજ્જસિ’.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન દ્વિપદિન્દ, લોકજેટ્ઠ નરાસભ;
પત્તોમ્હિ અચલં ઠાનં, હિત્વા જયપરાજયં.
‘‘સહસ્સરાજનામેન, તયો ચ ચક્કવત્તિનો;
પઞ્ચસટ્ઠિકપ્પસતે, ચાતુરન્તા જનાધિપા.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. પુન્નાગપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘કાનનં ¶ વનમોગય્હ, વસામિ લુદ્દકો અહં;
પુન્નાગં પુપ્ફિતં દિસ્વા, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુસ્સરિં.
‘‘તં પુપ્ફં ઓચિનિત્વાન, સુગન્ધં ગન્ધિતં સુભં;
થૂપં કત્વાન પુલિને, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘એકમ્હિ નવુતે કપ્પે, એકો આસિં તમોનુદો;
સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુન્નાગપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુન્નાગપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. એકદુસ્સદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે હંસવતિયા, અહોસિં તિણહારકો;
તિણહારેન જીવામિ, તેન પોસેમિ દારકે.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
તમન્ધકારં નાસેત્વા, ઉપ્પજ્જિ લોકનાયકો.
‘‘સકે ¶ ઘરે નિસીદિત્વા, એવં ચિન્તેસહં તદા;
‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, દેય્યધમ્મો ચ નત્થિ મે.
‘‘‘ઇદં મે સાટકં એકં, નત્થિ મે કોચિ દાયકો;
દુક્ખો નિરયસમ્ફસ્સો, રોપયિસ્સામિ દક્ખિણં’.
‘‘એવાહં ચિન્તયિત્વાન, સકં ચિત્તં પસાદયિં;
એકં દુસ્સં ગહેત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘એકં દુસ્સં દદિત્વાન, ઉક્કુટ્ઠિં સમ્પવત્તયિં;
યદિ બુદ્ધો તુવં વીર, તારેહિ મં મહામુનિ.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમ દાનં પકિત્તેન્તો, અકા મે અનુમોદનં.
‘‘‘ઇમિના એકદુસ્સેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
કપ્પસતસહસ્સાનિ, વિનિપાતં ન ગચ્છતિ.
‘‘‘છત્તિંસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
તેત્તિંસક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, સંસરન્તો તુવં ભવે;
રૂપવા ગુણસમ્પન્નો, અનવક્કન્તદેહવા;
અક્ખોભં અમિતં દુસ્સં, લભિસ્સસિ યદિચ્છકં’.
‘‘ઇદં ¶ વત્વાન સમ્બુદ્ધો, જલજુત્તમનામકો;
નભં અબ્ભુગ્ગમી ધીરો, હંસરાજાવ અમ્બરે.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
ભોગે મે ઊનતા નત્થિ, એકદુસ્સસ્સિદં ફલં.
‘‘પદુદ્ધારે પદુદ્ધારે, દુસ્સં નિબ્બત્તતે મમં;
હેટ્ઠા દુસ્સમ્હિ તિટ્ઠામિ, ઉપરિ છદનં મમ.
‘‘ચક્કવાળમુપાદાય, સકાનનં સપબ્બતં;
ઇચ્છમાનો ચહં અજ્જ, દુસ્સેહિ છાદયેય્યહં.
‘‘તેનેવ ¶ એકદુસ્સેન, સંસરન્તો ભવાભવે;
સુવણ્ણવણ્ણો હુત્વાન, સંસરામિ ભવાભવે.
‘‘વિપાકં એકદુસ્સસ્સ, નજ્ઝગં કત્થચિક્ખયં;
અયં મે અન્તિમા જાતિ, વિપચ્ચતિ ઇધાપિ મે.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં દુસ્સમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, એકદુસ્સસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકદુસ્સદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકદુસ્સદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ફુસિતકમ્પિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સી ¶ ¶ નામ [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ]
સમ્બુદ્ધો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો.
ખીણાસવેહિ સહિતો, સઙ્ઘારામે વસી તદા.
‘‘આરામદ્વારા નિક્ખમ્મ, વિપસ્સી [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ] લોકનાયકો;
સહ સતસહસ્સેહિ, અટ્ઠ [સહસ્સસતસિસ્સેહિ, અટ્ઠ (ક.), અટ્ઠ સતસહસ્સેહિ, સહ (?)] ખીણાસવેહિ સો.
‘‘અજિનેન નિવત્થોહં, વાકચીરધરોપિ ચ;
કુસુમોદકમાદાય [કુસુમ્ભોદક… (સી. સ્યા.)], સમ્બુદ્ધં ઉપસઙ્કમિં.
‘‘સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, વેદજાતો કતઞ્જલી;
કુસુમોદકમાદાય, બુદ્ધમબ્ભુક્કિરિં અહં.
‘‘તેન કમ્મેન સમ્બુદ્ધો, જલજુત્તમનામકો [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ];
મમ કમ્મં પકિત્તેત્વા, અગમા યેન પત્થિતં.
‘‘ફુસિતા ¶ પઞ્ચસહસ્સા, યેહિ પૂજેસહં જિનં;
અડ્ઢતેય્યસહસ્સેહિ, દેવરજ્જં અકારયિં.
‘‘અડ્ઢતેય્યસહસ્સેહિ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
અવસેસેન કમ્મેન, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘દેવરાજા યદા હોમિ [અહોસિં (સ્યા. ક.)], મનુજાધિપતી યદા [તદા (સ્યા. ક.)];
તમેવ નામધેય્યં મે, ફુસિતો નામ હોમહં.
‘‘દેવભૂતસ્સ સન્તસ્સ, અથાપિ માનુસસ્સ વા;
સમન્તા બ્યામતો મય્હં, ફુસિતંવ પવસ્સતિ.
‘‘ભવા ¶ ¶ ઉગ્ઘાટિતા મય્હં, કિલેસા ઝાપિતા મમ;
સબ્બાસવપરિક્ખીણો, ફુસિતસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘ચન્દનસ્સેવ મે કાયા, તથા ગન્ધો પવાયતિ;
સરીરતો મમ ગન્ધો, અડ્ઢકોસે પવાયતિ.
‘‘દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તં, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનં;
ગન્ધં ઘત્વાન જાનન્તિ, ફુસિતો આગતો ઇધ.
‘‘સાખાપલાસકટ્ઠાનિ ¶ , તિણાનિપિ ચ સબ્બસો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ગન્ધો સમ્પજ્જતે ખણે.
‘‘સતસહસ્સિતો [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ] કપ્પે, ચન્દનં અભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફુસિતસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફુસિતકમ્પિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફુસિતકમ્પિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. પભઙ્કરત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
વિપિને ચેતિયં આસિ, વાળમિગસમાકુલે.
‘‘ન ¶ ¶ કોચિ વિસહિ ગન્તું, ચેતિયં અભિવન્દિતું;
તિણકટ્ઠલતોનદ્ધં, પલુગ્ગં આસિ ચેતિયં.
‘‘વનકમ્મિકો તદા આસિં, પિતુમાતુમતેનહં [પિતુપેતામહેનહં (સી.), પિતાપેતામહેનહં (સ્યા.)];
અદ્દસં વિપિને થૂપં, લુગ્ગં તિણલતાકુલં.
‘‘દિસ્વાનાહં બુદ્ધથૂપં, ગરુચિત્તં ઉપટ્ઠહિં;
બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ થૂપોયં, પલુગ્ગો અચ્છતી વને.
‘‘નચ્છન્નં નપ્પતિરૂપં, જાનન્તસ્સ ગુણાગુણં;
બુદ્ધથૂપં અસોધેત્વા, અઞ્ઞં કમ્મં પયોજયે.
‘‘તિણકટ્ઠઞ્ચ વલ્લિઞ્ચ, સોધયિત્વાન ચેતિયે;
વન્દિત્વા અટ્ઠ વારાનિ [અટ્ઠ ઠાનાનિ (ક.)], પટિકુટિકો અગચ્છહં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘તત્થ મે સુકતં બ્યમ્હં, સોવણ્ણં સપભસ્સરં;
સટ્ઠિયોજનમુબ્બિદ્ધં, તિંસયોજનવિત્થતં.
‘‘તિસતાનિ ચ વારાનિ, દેવરજ્જમકારયિં;
પઞ્ચવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘ભવાભવે સંસરન્તો, મહાભોગં લભામહં;
ભોગે મે ઊનતા નત્થિ, સોધનાય ઇદં ફલં.
‘‘સિવિકા ¶ હત્થિખન્ધેન, વિપિને ગચ્છતો મમ;
યં યં દિસાહં ગચ્છામિ, સરણં સમ્પતે [સિજ્ઝતે (ક.)] વનં.
‘‘ખાણું ¶ વા કણ્ટકં વાપિ, નાહં પસ્સામિ ચક્ખુના;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, સયમેવાપનીયરે.
‘‘કુટ્ઠં ગણ્ડો કિલાસો ચ, અપમારો વિતચ્છિકા;
દદ્દુ કચ્છુ [કણ્ડુ (સ્યા.)] ચ મે નત્થિ, સોધનાય ઇદં ફલં.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ ¶ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપસ્સ સોધને [બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે (સ્યા.)];
નાભિજાનામિ મે કાયે, જાતં પિળકબિન્દુકં.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ, તથા ઉપરિપિ];
દુવે ભવે સંસરામિ, દેવત્તે અથ માનુસે.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે;
સુવણ્ણવણ્ણો સબ્બત્થ, સપ્પભાસો ભવામહં.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે;
અમનાપં વિવજ્જતિ, મનાપં ઉપતિટ્ઠતિ.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે;
વિસુદ્ધં હોતિ મે ચિત્તં, એકગ્ગં સુસમાહિતં.
‘‘અઞ્ઞમ્પિ મે અચ્છરિયં, બુદ્ધથૂપમ્હિ સોધિતે;
એકાસને નિસીદિત્વા, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સોધનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા પભઙ્કરો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પભઙ્કરત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. તિણકુટિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે બન્ધુમતિયા, અહોસિં પરકમ્મિકો;
પરકમ્માયને યુત્તો, પરભત્તં અપસ્સિતો.
‘‘રહોગતો નિસીદિત્વા, એવં ચિન્તેસહં તદા;
બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, અધિકારો ચ નત્થિ મે.
‘‘કાલો ¶ મે ગતિં [કાલો ગતિં મે (સી. સ્યા.)] સોધેતું, ખણો મે પટિપાદિતો;
દુક્ખો નિરયસમ્ફસ્સો, અપુઞ્ઞાનઞ્હિ પાણિનં.
‘‘એવાહં ચિન્તયિત્વાન, કમ્મસામિં ઉપાગમિં;
એકાહં કમ્મં યાચિત્વા, વિપિનં પાવિસિં અહં.
‘‘તિણકટ્ઠઞ્ચ ¶ વલ્લિઞ્ચ, આહરિત્વાનહં તદા;
તિદણ્ડકે ઠપેત્વાન, અકં તિણકુટિં અહં.
‘‘સઙ્ઘસ્સત્થાય કુટિકં, નિય્યાદેત્વાન [નિય્યાતેત્વાન (સી.)] તં અહં;
તદહેયેવ આગન્ત્વા, કમ્મસામિં ઉપાગમિં.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, તાવતિંસમગચ્છહં;
તત્થ મે સુકતં બ્યમ્હં, કુટિકાય સુનિમ્મિતં [તિણકુટિકાય નિમ્મિતં (સી.)].
‘‘સહસ્સકણ્ડં ¶ સતભેણ્ડુ, ધજાલુ હરિતામયં;
સતસહસ્સનિય્યૂહા, બ્યમ્હે પાતુભવિંસુ મે.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પાસાદો ઉપતિટ્ઠતિ.
‘‘ભયં વા છમ્ભિતત્તં વા, લોમહંસો ન વિજ્જતિ;
તાસં મમ ન જાનામિ, તિણકુટિકાયિદં [તિણકુટિયિદં (ક.)] ફલં.
‘‘સીહબ્યગ્ઘા ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છકા [તરચ્છયો (સ્યા. ક.)];
સબ્બે મં પરિવજ્જેન્તિ, તિણકુટિકાયિદં ફલં.
‘‘સરીસપા ¶ [સિરિંસપા (સી. સ્યા.), સરિંસપા (ક.)] ચ ભૂતા ચ, અહી કુમ્ભણ્ડરક્ખસા;
તેપિ મં પરિવજ્જેન્તિ, તિણકુટિકાયિદં ફલં.
‘‘ન પાપસુપિનસ્સાપિ, સરામિ દસ્સનં મમ;
ઉપટ્ઠિતા સતિ મય્હં, તિણકુટિકાયિદં ફલં.
‘‘તાયેવ તિણકુટિકાય, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
ગોતમસ્સ ભગવતો, ધમ્મં સચ્છિકરિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિણકુટિકાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તિણકુટિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણકુટિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. ઉત્તરેય્યદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ હંસવતિયા, અહોસિં બ્રાહ્મણો તદા;
અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ.
‘‘પુરક્ખતો સસિસ્સેહિ, જાતિમા ચ સુસિક્ખિતો;
તોયાભિસેચનત્થાય, નગરા નિક્ખમિં તદા.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
ખીણાસવસહસ્સેહિ, પાવિસી નગરં જિનો.
‘‘સુચારુરૂપં દિસ્વાન, આનેઞ્જકારિતં વિય;
પરિવુતં અરહન્તેહિ, દિસ્વા ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘સિરસ્મિં અઞ્જલિં કત્વા, નમસ્સિત્વાન સુબ્બતં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ઉત્તરીયમદાસહં.
‘‘ઉભો હત્થેહિ પગ્ગય્હ, સાટકં ઉક્ખિપિં અહં;
યાવતા બુદ્ધપરિસા, તાવ છાદેસિ સાટકો.
‘‘પિણ્ડચારં ચરન્તસ્સ, મહાભિક્ખુગણાદિનો;
છદં કરોન્તો અટ્ઠાસિ, હાસયન્તો મમં તદા.
‘‘ઘરતો ¶ ¶ નિક્ખમન્તસ્સ, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
વીથિયંવ ઠિતો સત્થા, અકા મે [અકાસિ (સ્યા.)] અનુમોદનં.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, યો મે અદાસિ સાટકં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણોથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
પઞ્ઞાસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘દેવલોકે વસન્તસ્સ, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનો;
સમન્તા યોજનસતં, દુસ્સચ્છન્નં ભવિસ્સતિ.
‘‘‘છત્તિંસક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘ભવે સંસરમાનસ્સ, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનો;
મનસા પત્થિતં સબ્બં, નિબ્બત્તિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘કોસેય્યકમ્બલિયાનિ ¶ [કોસેય્યકમ્બલીયાનિ (સી.)], ખોમકપ્પાસિકાનિ ચ;
મહગ્ઘાનિ ચ દુસ્સાનિ, પટિલચ્છતિયં નરો.
‘‘‘મનસા ¶ પત્થિતં સબ્બં, પટિલચ્છતિયં નરો;
એકદુસ્સસ્સ વિપાકં, અનુભોસ્સતિ સબ્બદા.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, ધમ્મં સચ્છિકરિસ્સતિ’.
‘‘અહો મે સુકતં કમ્મં, સબ્બઞ્ઞુસ્સ મહેસિનો;
એકાહં સાટકં દત્વા, પત્તોમ્હિ અમતં પદં.
‘‘મણ્ડપે ¶ રુક્ખમૂલે વા, વસતો સુઞ્ઞકે ઘરે;
ધારેતિ દુસ્સછદનં, સમન્તા બ્યામતો મમ.
‘‘અવિઞ્ઞત્તં નિવાસેમિ [અવિઞ્ઞત્તાનિ સેવામિ (?)], ચીવરં પચ્ચયઞ્ચહં;
લાભી [લાભિમ્હિ (સ્યા.)] અન્નસ્સ પાનસ્સ, ઉત્તરેય્યસ્સિદં ફલં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વત્થદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉત્તરેય્યદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉત્તરેય્યદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. ધમ્મસવનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, સન્તારેસિ બહું જનં.
‘‘અહં તેન સમયેન, જટિલો ઉગ્ગતાપનો;
ધુનન્તો વાકચીરાનિ, ગચ્છામિ અમ્બરે તદા.
‘‘બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ ઉપરિ, ગન્તું ન વિસહામહં;
પક્ખીવ સેલમાસજ્જ [સેલમાપજ્જ (સ્યા.)], ગમનં ન લભામહં.
‘‘ન ¶ ¶ મે ઇદં ભૂતપુબ્બં, ઇરિયસ્સ વિકોપનં;
દકે યથા ઉમ્મુજ્જિત્વા, એવં ગચ્છામિ અમ્બરે.
‘‘ઉળારભૂતો ¶ મનુજો, હેટ્ઠાસીનો [હેટ્ઠાપિ નો (ક.)] ભવિસ્સતિ;
હન્દ મેનં ગવેસિસ્સં, અપિ અત્થં લભેય્યહં.
‘‘ઓરોહન્તો અન્તલિક્ખા, સદ્દમસ્સોસિ સત્થુનો;
અનિચ્ચતં કથેન્તસ્સ, તમહં ઉગ્ગહિં તદા.
‘‘અનિચ્ચસઞ્ઞમુગ્ગય્હ, અગમાસિં મમસ્સમં;
યાવતાયું વસિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘ચરિમે વત્તમાનમ્હિ, તં ધમ્મસવનં [ધમ્મસવણં (સી.)] સરિં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિં અહં;
એકપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જમકારયિં.
‘‘એકસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘પિતુગેહે નિસીદિત્વા, સમણો ભાવિતિન્દ્રિયો;
ગાથાય પરિદીપેન્તો, અનિચ્ચતમુદાહરિ [અનિચ્ચવત્થુદાહરિ (સ્યા. ક.)].
‘‘અનુસ્સરામિ તં સઞ્ઞં, સંસરન્તો ભવાભવે;
ન કોટિં પટિવિજ્ઝામિ [ન કોચિ પટિવજ્જામિ (ક.)], નિબ્બાનં અચ્ચુતં પદં [અયં ગાથા ઉપરિ ૪૩ વગ્ગે સત્તમાપદાને પુરિમગાથાય પુરેતરં દિસ્સતિ].
‘‘અનિચ્ચા વત સઙ્ખારા, ઉપ્પાદવયધમ્મિનો;
ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુજ્ઝન્તિ, તેસં વૂપસમો સુખો.
‘‘સહ ¶ ¶ ગાથં સુણિત્વાન, પુબ્બકમ્મં અનુસ્સરિં;
એકાસને નિસીદિત્વા, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘જાતિયા સત્તવસ્સોહં, અરહત્તમપાપુણિં;
ઉપસમ્પાદયિ બુદ્ધો, ગુણમઞ્ઞાય ચક્ખુમા.
‘‘દારકોવ ¶ અહં સન્તો, કરણીયં સમાપયિં;
કિં મે કરણીયં અજ્જ, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સદ્ધમ્મસવને ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધમ્મસવનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધમ્મસવનિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. ઉક્ખિત્તપદુમિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ હંસવતિયા, અહોસિં માલિકો તદા;
ઓગાહેત્વા પદુમસરં, સતપત્તં ઓચિનામહં.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
સહ સતસહસ્સેહિ [સતસહસ્સસિસ્સેહિ (ક.)], સન્તચિત્તેહિ તાદિભિ.
‘‘ખીણાસવેહિ ¶ સુદ્ધેહિ, છળભિઞ્ઞેહિ ઝાયિભિ [સો તદા (સી.), સો સહ (ક.)];
મમ વુદ્ધિં સમન્વેસં, આગચ્છિ મમ સન્તિકં [મમ સન્તિકે (સી.), પુરિસુત્તમો (સ્યા. ક.)].
‘‘દિસ્વાનહં દેવદેવં, સયમ્ભું લોકનાયકં;
વણ્ટે છેત્વા સતપત્તં, ઉક્ખિપિમમ્બરે તદા.
‘‘યદિ બુદ્ધો તુવં વીર, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
સયં ગન્ત્વા સતપત્તા, મત્થકે ધારયન્તુ તે.
‘‘અધિટ્ઠહિ મહાવીરો, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, મત્થકે ધારયિંસુ તે.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘તત્થ ¶ ¶ મે સુકતં બ્યમ્હં, સતપત્તન્તિ વુચ્ચતિ;
સટ્ઠિયોજનમુબ્બિદ્ધં, તિંસયોજનવિત્થતં.
‘‘સહસ્સક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
અનુભોમિ સકં કમ્મં, પુબ્બે સુકતમત્તનો.
‘‘તેનેવેકપદુમેન, અનુભોત્વાન સમ્પદા;
ગોતમસ્સ ભગવતો, ધમ્મં સચ્છિકરિં અહં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, એકપદુમસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉક્ખિત્તપદુમિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉક્ખિત્તપદુમિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ગન્ધોદકવગ્ગો ચતુતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ગન્ધધૂપો ઉદકઞ્ચ, પુન્નાગ એકદુસ્સકા;
ફુસિતો ચ પભઙ્કરો, કુટિદો ઉત્તરીયકો.
સવની એકપદુમી, ગાથાયો સબ્બપિણ્ડિતા;
એકં ગાથાસતઞ્ચેવ, ચતુતાલીસમેવ ચ.
૩૫. એકપદુમિયવગ્ગો
૧. એકપદુમિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ ¶ ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
ભવાભવે વિભાવેન્તો, તારેસિ જનતં બહું.
‘‘હંસરાજા તદા હોમિ, દિજાનં પવરો અહં;
જાતસ્સરં સમોગય્હ, કીળામિ હંસકીળિતં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
જાતસ્સરસ્સ ઉપરિ, આગચ્છિ તાવદે જિનો.
‘‘દિસ્વાનહં દેવદેવં, સયમ્ભું લોકનાયકં;
વણ્ટે છેત્વાન પદુમં, સતપત્તં મનોરમં.
‘‘મુખતુણ્ડેન પગ્ગય્હ, પસન્નો લોકનાયકે [વિપ્પસન્નેન ચેતસા (સ્યા.)];
ઉક્ખિપિત્વાન ગગણે [ઉક્ખિપિત્વા નલાટેન (ક.)], બુદ્ધસેટ્ઠં અપૂજયિં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
અન્તલિક્ખે ઠિતો સત્થા, અકા મે અનુમોદનં.
‘‘‘ઇમિના એકપદુમેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
કપ્પાનં સતસહસ્સં, વિનિપાતં ન ગચ્છસિ’.
‘‘ઇદં વત્વાન સમ્બુદ્ધો, જલજુત્તમનામકો;
મમ કમ્મં પકિત્તેત્વા, અગમા યેન પત્થિતં.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ ¶ કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકપદુમિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકપદુમિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. તીણુપ્પલમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ ¶ , અહોસિં વાનરો તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે.
‘‘ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, સાલરાજંવ ફુલ્લિતં;
લક્ખણબ્યઞ્જનૂપેતં, દિસ્વા અત્તમનો અહું.
‘‘ઉદગ્ગચિત્તો સુમનો, પીતિયા હટ્ઠમાનસો;
તીણિ ઉપ્પલપુપ્ફાનિ, મત્થકે અભિરોપયિં.
‘‘પુપ્ફાનિ અભિરોપેત્વા, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો;
સગારવો ભવિત્વાન [ગમિત્વાન (સી.), નમિત્વાન (ક.)], પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘ગચ્છન્તો પટિકુટિકો, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
સેલન્તરે પતિત્વાન [પપતિત્વા (સ્યા. ક.)], પાપુણિં જીવિતક્ખયં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં [પુરિમં જાતિં (?) ઉપરિ ૩૮ વગ્ગે તતિયાપદાને એવમેવ દિસ્સતિ], તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘સતાનં ¶ તીણિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં અકારયિં;
સતાનં પઞ્ચક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તીણુપ્પલમાલિયો [તિઉપ્પલમાલિયો (સી.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તીણુપ્પલમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ધજદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સો નામ અહુ સત્થા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
તયોપધિક્ખયે [તસ્સોપધિક્ખયે (સી.)] દિસ્વા, ધજં આરોપિતં મયા.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘સતાનં ¶ તીણિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં અકારયિં;
સતાનં પઞ્ચક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘પદેસરજ્જં ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
અનુભોમિ સકં કમ્મં, પુબ્બે સુકતમત્તનો.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ધજદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇચ્છમાનો ચહં અજ્જ, સકાનનં સપબ્બતં;
ખોમદુસ્સેન છાદેય્યં, તદા મય્હં કતે ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધજદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધજદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. તિકિઙ્કણિપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, ભૂતગણો નામ પબ્બતો;
તત્થદ્દસં પંસુકૂલં, દુમગ્ગમ્હિ વિલગ્ગિતં.
‘‘તીણિ કિઙ્કણિપુપ્ફાનિ, ઓચિનિત્વાનહં તદા;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, પંસુકૂલં અપૂજયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિણ્ણં પુપ્ફાનિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિકિઙ્કણિપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિકિઙ્કણિપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. નળાગારિકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , હારિતો નામ પબ્બતો;
સયમ્ભૂ નારદો નામ, રુક્ખમૂલે વસી તદા.
‘‘નળાગારં કરિત્વાન, તિણેન છાદયિં અહં;
ચઙ્કમં સોધયિત્વાન, સયમ્ભુસ્સ અદાસહં.
‘‘ચતુદ્દસસુ ¶ કપ્પેસુ, દેવલોકે રમિં અહં;
ચતુસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં અકારયિં.
‘‘ચતુસત્તતિ [સત્તસત્તતિ (સી.)] ક્ખત્તુઞ્ચ ¶ , ચક્કવત્તી અહોસહં;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘ઉબ્બિદ્ધં ભવનં મય્હં, ઇન્દલટ્ઠીવ ઉગ્ગતં;
સહસ્સથમ્ભં અતુલં, વિમાનં સપભસ્સરં.
‘‘દ્વે સમ્પત્તી અનુભોત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિં અહં.
‘‘પધાનપહિતત્તોમ્હિ ¶ , ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નળાગારિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નળાગારિકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, જાપલો [ચાપલો (સી.), છાપલો (સ્યા.)] નામ પબ્બતો;
બુદ્ધો સુદસ્સનો નામ, વિહાસિ પબ્બતન્તરે.
‘‘પુપ્ફં હેમવન્તં [હેમવતં (સી.), હેમવણ્ણં (સ્યા.)] ગય્હ, ગચ્છં વેહાયસેનહં;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં.
‘‘સત્ત ¶ ચમ્પકપુપ્ફાનિ, સીસે કત્વાનહં તદા;
બુદ્ધસ્સ અભિરોપેસિં, સયમ્ભુસ્સ મહેસિનો.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ચમ્પકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. પદુમપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , રોમસો નામ પબ્બતો;
બુદ્ધોપિ સમ્ભવો નામ, અબ્ભોકાસે વસી તદા.
‘‘ભવના નિક્ખમિત્વાન, પદુમં ધારયિં અહં;
એકાહં ધારયિત્વાન, પુન ભવનુપાગમિં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં પુપ્ફમભિરોપયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદુમપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
તેરસમં ભાણવારં.
૮. તિણમુટ્ઠિદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે, લમ્બકો નામ પબ્બતો;
ઉપતિસ્સો નામ સમ્બુદ્ધો, અબ્ભોકાસમ્હિ ચઙ્કમિ.
‘‘મિગલુદ્દો ¶ ¶ તદા આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
દિસ્વાન તં દેવદેવં, સયમ્ભું અપરાજિતં.
‘‘વિપ્પસન્નેન ચિત્તેન, તદા તસ્સ મહેસિનો;
નિસીદનત્થં બુદ્ધસ્સ, તિણમુટ્ઠિમદાસહં.
‘‘દત્વાન દેવદેવસ્સ, ભિય્યો ચિત્તં પસાદયિં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘અચિરં ગતમત્તં મં, મિગરાજા અપોથયિ [અહેઠયિ (સી. સ્યા.)];
સીહેન પોથિતો [પાતિતો (સી. સ્યા.)] સન્તો, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘આસન્ને મે કતં કમ્મં, બુદ્ધસેટ્ઠે અનાસવે;
સુમુત્તો સરવેગોવ, દેવલોકં અગઞ્છહં.
‘‘યૂપો ¶ તત્થ સુભો આસિ, પુઞ્ઞકમ્માભિનિમ્મિતો;
સહસ્સકણ્ડો સતભેણ્ડુ, ધજાલુ હરિતામયો.
‘‘પભા નિદ્ધાવતે તસ્સ, સતરંસીવ ઉગ્ગતો;
આકિણ્ણો દેવકઞ્ઞાહિ, આમોદિં કામકામહં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
આગન્ત્વાન મનુસ્સત્તં, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, નિસીદનમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તિણમુટ્ઠિયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તિણમુટ્ઠિદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણમુટ્ઠિદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. તિન્દુકફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ ¶ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં.
‘‘તિન્દુકં ¶ સફલં દિસ્વા, ભિન્દિત્વાન સકોસકં [સકોટકં (સી.), સકોટિકં (સ્યા.)];
પસન્નચિત્તો સુમનો, સયમ્ભુસ્સ મદાસહં [વેસ્સભુસ્સ અદાસહં (સી.)].
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિન્દુકફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિન્દુકફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. એકઞ્જલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘રોમસો [રેવતો (સી.)] નામ સમ્બુદ્ધો, નદીકૂલે વસી તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, પીતરંસિંવ ભાણુમં.
‘‘ઉક્કામુખપહટ્ઠંવ ¶ ¶ , ખદિરઙ્ગારસન્નિભં;
ઓસધિંવ વિરોચન્તં, એકઞ્જલિમકાસહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં અઞ્જલિમકાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અઞ્જલિયા ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકઞ્જલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકઞ્જલિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
એકપદુમિયવગ્ગો પઞ્ચતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
પદુમી ઉપ્પલમાલી, ધજો કિઙ્કણિકં નળં [કિઙ્કણિકો નળો (સી.)];
ચમ્પકો પદુમો મુટ્ઠિ, તિન્દુકેકઞ્જલી તથા;
છ ચ સટ્ઠિ ચ ગાથાયો, ગણિતાયો વિભાવિભિ.
૩૬. સદ્દસઞ્ઞકવગ્ગો
૧. સદ્દસઞ્ઞકત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ ¶ ¶ ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, દેવસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘ચતુસચ્ચં પકાસેન્તં, ઉદ્ધરન્તં મહાજનં;
અસ્સોસિં મધુરં વાચં, કરવીકરુદોપમં [રુતોપમં (?)].
‘‘બ્રહ્મસરસ્સ મુનિનો, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
ઘોસે ચિત્તં પસાદેત્વા, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પસાદસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સદ્દસઞ્ઞકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સદ્દસઞ્ઞકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. યવકલાપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે અરુણવતિયા, આસિં યવસિકો તદા;
પન્થે દિસ્વાન સમ્બુદ્ધં, યવકલાપં સન્થરિં [યવકલાપમવત્થરિં (સી.)].
‘‘અનુકમ્પકો ¶ કારુણિકો, સિખી લોકગ્ગનાયકો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, નિસીદિ યવસન્થરે.
‘‘દિસ્વા નિસિન્નં વિમલં, મહાઝાયિં વિનાયકં;
પામોજ્જં જનયિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, યવત્થરે ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા યવકલાપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
યવકલાપિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. કિંસુકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘કિંસુકં ¶ પુપ્ફિતં દિસ્વા, પગ્ગહેત્વાન અઞ્જલિં;
બુદ્ધં સરિત્વા સિદ્ધત્થં, આકાસે અભિપૂજયિં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા કિંસુકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કિંસુકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. સકોસકકોરણ્ડદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અક્કન્તઞ્ચ પદં દિસ્વા, સિખિનો લોકબન્ધુનો;
એકંસં અજિનં કત્વા, પદસેટ્ઠં અવન્દહં.
‘‘કોરણ્ડં પુપ્ફિતં દિસ્વા, પાદપં ધરણીરુહં;
સકોસકં [સકોટકં (સી. સ્યા.)] ગહેત્વાન, પદચક્કં અપૂજયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પદપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સકોસક [સકોટક (સી. સ્યા.)] કોરણ્ડદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સકોસકકોરણ્ડદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. દણ્ડદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કાનનં ¶ ¶ વનમોગય્હ, વેળું છેત્વાનહં તદા;
આલમ્બનં કરિત્વાન, સઙ્ઘસ્સ અદદં અહં.
‘‘તેન ¶ ચિત્તપ્પસાદેન, સુબ્બતે અભિવાદિય;
આલમ્બનમ્પિ દત્વાન, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દણ્ડમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દણ્ડદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા દણ્ડદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
દણ્ડદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. અમ્બયાગુદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સતરંસી ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
વુટ્ઠહિત્વા સમાધિમ્હા, ભિક્ખાય મમુપાગમિ.
‘‘પચ્ચેકબુદ્ધં દિસ્વાન, અમ્બયાગું અદાસહં;
વિપ્પસન્નમનં તસ્સ, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, અમ્બયાગુયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા અમ્બયાગુદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અમ્બયાગુદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. સુપુટકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘દિવાવિહારા નિક્ખન્તો, વિપસ્સી લોકનાયકો;
ભિક્ખાય વિચરન્તો સો, મમ સન્તિકુપાગમિ.
‘‘તતો ¶ ¶ પતીતો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
લોણસુપુટકં દત્વા, કપ્પં સગ્ગમ્હિ મોદહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુટકમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પુટકસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુપુટકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુપુટકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. મઞ્ચદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિનો ભગવતો, લોકજેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
એકં મઞ્ચં મયા દિન્નં, પસન્નેન સપાણિના.
‘‘હત્થિયાનં ¶ અસ્સયાનં, દિબ્બયાનં સમજ્ઝગં;
તેન મઞ્ચકદાનેન, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં મઞ્ચમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મઞ્ચદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મઞ્ચદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મઞ્ચદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સરણગમનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘આરુહિમ્હ તદા નાવં, ભિક્ખુ ચાજીવકો ચહં;
નાવાય ભિજ્જમાનાય, ભિક્ખુ મે સરણં અદા.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યઞ્ચ મે સરણં અદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સરણાગમને ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સરણગમનિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સરણગમનિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પિણ્ડપાતિકત્થેરઅપદાનં
‘‘તિસ્સો ¶ ¶ નામાસિ સમ્બુદ્ધો, વિહાસિ વિપિને તદા;
તુસિતા હિ ઇધાગન્ત્વા, પિણ્ડપાતં અદાસહં.
‘‘સમ્બુદ્ધમભિવાદેત્વા, તિસ્સં નામ મહાયસં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, તુસિતં અગમાસહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પિણ્ડપાતસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિણ્ડપાતિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિણ્ડપાતિકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
સદ્દસઞ્ઞકવગ્ગો છત્તિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
સદ્દસઞ્ઞી યવસિકો, કિંસુકોરણ્ડપુપ્ફિયો;
આલમ્બનો અમ્બયાગુ, સુપુટી મઞ્ચદાયકો;
સરણં પિણ્ડપાતો ચ, ગાથા તાલીસમેવ ચ.
૩૭. મન્દારવપુપ્ફિયવગ્ગો
૧. મન્દારવપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘તાવતિંસા ¶ ¶ ¶ ¶ ઇધાગન્ત્વા, મઙ્ગલો નામ માણવો;
મન્દારવં ગહેત્વાન, વિપસ્સિસ્સ મહેસિનો.
‘‘સમાધિના નિસિન્નસ્સ, મત્થકે ધારયિં અહં;
સત્તાહં ધારયિત્વાન, દેવલોકં પુનાગમિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મન્દારવપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મન્દારવપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. કક્કારુપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘યામા દેવા ઇધાગન્ત્વા, ગોતમં સિરિવચ્છસં;
કક્કારુમાલં [ગોક્ખનુમાલં (સી.)] પગ્ગય્હ, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કક્કારુપુપ્ફિયો [ગોક્ખનુપુપ્ફિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કક્કારુપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ભિસમુળાલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘ફુસ્સો ¶ ¶ નામાસિ સમ્બુદ્ધો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
વિવેકકામો સબ્બઞ્ઞૂ [સપ્પઞ્ઞો (સી. સ્યા.)], આગઞ્છિ મમ સન્તિકે.
‘‘તસ્મિં ચિત્તં પસાદેત્વા, મહાકારુણિકે જિને;
ભિસમુળાલં પગ્ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં ભિસમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભિસદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ભિસમુળાલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભિસમુળાલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. કેસરપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિજ્જાધરો ¶ તદા આસિં, હિમવન્તમ્હિ પબ્બતે;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ચઙ્કમન્તં મહાયસં.
‘‘તીણિ કેસરપુપ્ફાનિ [કેસરિપુપ્ફાનિ (સી.)], સીસે કત્વાનહં તદા;
ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં, વેસ્સભું અભિપૂજયિં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કેસરપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કેસરપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. અઙ્કોલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમો નામ સમ્બુદ્ધો, ચિત્તકૂટે વસી તદા;
દિસ્વાન તં અહં બુદ્ધં, સયમ્ભું અપરાજિતં [ઉપગચ્છિહં (સી. સ્યા.)].
‘‘અઙ્કોલં ¶ ¶ પુપ્ફિતં દિસ્વા, ઓચિનિત્વાનહં તદા;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, પૂજયિં પદુમં જિનં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અઙ્કોલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અઙ્કોલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. કદમ્બપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં સમ્બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અન્તરાપણે;
કઞ્ચનગ્ઘિયસઙ્કાસં, બાત્તિંસવરલક્ખણં.
‘‘નિસજ્જ પાસાદવરે, અદ્દસં લોકનાયકં;
કદમ્બપુપ્ફં પગ્ગય્હ, વિપસ્સિં અભિપૂજયિં.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કદમ્બપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કદમ્બપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ઉદ્દાલકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘અનોમો ¶ [સુજાતો (સ્યા.), અનુમો (ક.)] નામ સમ્બુદ્ધો, ગઙ્ગાકૂલે વસી તદા;
ઉદ્દાલકં ગહેત્વાન, પૂજયિં અપરાજિતં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદ્દાલકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદ્દાલકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. એકચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ઉપસન્તો ¶ ચ સમ્બુદ્ધો, વસતી પબ્બતન્તરે;
એકચમ્પકમાદાય, ઉપગચ્છિં નરુત્તમં.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, પચ્ચેકમુનિમુત્તમં;
ઉભોહત્થેહિ પગ્ગય્હ, પૂજયિં અપરાજિતં.
‘‘પઞ્ચસટ્ઠિમ્હિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકચમ્પકપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકચમ્પકપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. તિમિરપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, અનુસોતં વજામહં;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, સાલરાજંવ ફુલ્લિતં.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, પચ્ચેકમુનિમુત્તમં;
ગહેત્વા તિમિરં પુપ્ફં, મત્થકે ઓકિરિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિમિરપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિમિરપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. સળલપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ , અહોસિં કિન્નરો તદા;
તત્થદ્દસં દેવદેવં, ચઙ્કમન્તં નરાસભં.
‘‘ઓચિનિત્વાન ¶ સળલં, પુપ્ફં બુદ્ધસ્સદાસહં;
ઉપસિઙ્ઘિ મહાવીરો, સળલં દેવગન્ધિકં.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા સમ્બુદ્ધો, વિપસ્સી લોકનાયકો;
ઉપસિઙ્ઘિ મહાવીરો, પેક્ખમાનસ્સ મે સતો.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, વન્દિત્વા દ્વિપદુત્તમં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, પુન પબ્બતમારુહિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સળલપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સળલપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
મન્દારવપુપ્ફિયવગ્ગો સત્તતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
મન્દારવઞ્ચ કક્કારુ, ભિસકેસરપુપ્ફિયો;
અઙ્કોલકો ¶ કદમ્બી ચ, ઉદ્દાલી એકચમ્પકો;
તિમિરં સળલઞ્ચેવ, ગાથા તાલીસમેવ ચ.
૩૮. બોધિવન્દનવગ્ગો
૧. બોધિવન્દકત્થેરઅપદાનં
‘‘પાટલિં ¶ ¶ ¶ હરિતં દિસ્વા, પાદપં ધરણીરુહં;
એકંસં અઞ્જલિં કત્વા, અવન્દિં પાટલિં અહં.
‘‘અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, ગરું કત્વાન માનસં;
અન્તોસુદ્ધં બહિસુદ્ધં, સુવિમુત્તમનાસવં.
‘‘વિપસ્સિં લોકમહિતં, કરુણાઞાણસાગરં;
સમ્મુખા વિય સમ્બુદ્ધં, અવન્દિં પાટલિં અહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં બોધિમભિવન્દહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, વન્દનાય ઇદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા બોધિવન્દકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
બોધિવન્દકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પાટલિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સી ¶ નામ ભગવા, સયમ્ભૂ અગ્ગપુગ્ગલો;
પુરક્ખતો સસિસ્સેહિ, પાવિસિ બન્ધુમં જિનો.
‘‘તીણિ પાટલિપુપ્ફાનિ, ઉચ્છઙ્ગે ઠપિતાનિ મે;
સીસં ન્હાયિતુકામોવ, નદીતિત્થં અગચ્છહં.
‘‘નિક્ખમ્મ બન્ધુમતિયા, અદ્દસં લોકનાયકં;
ઇન્દીવરંવ જલિતં, આદિત્તંવ હુતાસનં.
‘‘બ્યગ્ઘૂસભંવ ¶ પવરં, અભિજાતંવ કેસરિં;
ગચ્છન્તં સમણાનગ્ગં, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતં.
‘‘તસ્મિં ¶ પસન્નો [સમણે (ક.)] સુગતે, કિલેસમલધોવને;
ગહેત્વા તીણિ પુપ્ફાનિ, બુદ્ધસેટ્ઠં અપૂજયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પાટલિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પાટલિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. તીણુપ્પલમાલિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે ¶ ¶ , અહોસિં વાનરો તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે.
‘‘ઓભાસેન્તં દિસા સબ્બા, સાલરાજંવ ફુલ્લિતં;
લક્ખણબ્યઞ્જનૂપેતં, દિસ્વાનત્તમનો અહં.
‘‘ઉદગ્ગચિત્તો સુમનો, પીતિયા હટ્ઠમાનસો;
તીણિ ઉપ્પલપુપ્ફાનિ, મત્થકે અભિરોપયિં.
‘‘પૂજયિત્વાન પુપ્ફાનિ, ફુસ્સસ્સાહં મહેસિનો;
સગારવો ભવિત્વાન, પક્કામિં ઉત્તરામુખો.
‘‘ગચ્છન્તો પટિકુટિકો, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
સેલન્તરે પતિત્વાન, પાપુણિં જીવિતક્ખયં.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા પુરિમં જાતિં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘સતાનં તીણિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જમકારયિં;
સતાનં પઞ્ચક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘દ્વેનવુતે ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તીણુપ્પલમાલિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તીણુપ્પલમાલિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પટ્ટિપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘યદા નિબ્બાયિ સમ્બુદ્ધો, મહેસી પદુમુત્તરો;
સમાગમ્મ જના સબ્બે, સરીરં નીહરન્તિ તે.
‘‘નીહરન્તે સરીરમ્હિ, વજ્જમાનાસુ ભેરિસુ;
પસન્નચિત્તો સુમનો, પટ્ટિપુપ્ફં અપૂજયિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સરીરપૂજિતે ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ [બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ (સી.)] સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પટ્ટિપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પટ્ટિપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. સત્તપણ્ણિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમનો ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, ઉપ્પજ્જિ લોકનાયકો;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સત્તપણ્ણિમપૂજયિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, સત્તપણ્ણિમપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સત્તપણ્ણિપૂજાયિદં [સત્તપણ્ણિસ્સિદં (સી.)] ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સત્તપણ્ણિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સત્તપણ્ણિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. ગન્ધમુટ્ઠિયત્થેરઅપદાનં
[ઇધ ગાથાદ્ધં ઊનં વિય દિસ્સતિ] ‘‘ચિતકે કરીયમાને, નાનાગન્ધે સમાહતે;
પસન્નચિત્તો સુમનો, ગન્ધમુટ્ઠિમપૂજયિં.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, ચિતકં યં અપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચિતપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગન્ધમુટ્ઠિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગન્ધમુટ્ઠિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ચિતકપૂજકત્થેરઅપદાનં
‘‘પરિનિબ્બુતે ભગવતિ, જલજુત્તમનામકે;
આરોપિતમ્હિ ચિતકે, સાલપુપ્ફમપૂજયિં.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ચિતપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ¶ ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ચિતકપૂજકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ચિતકપૂજકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સુમનતાલવણ્ટિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ¶ ભગવતો, તાલવણ્ટમદાસહં;
સુમનેહિ પટિચ્છન્નં, ધારયામિ મહારહં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, તાલવણ્ટમદાસહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તાલવણ્ટસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા સુમનતાલવણ્ટિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમનતાલવણ્ટિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સુમનદામિયત્થેરઅપદાનં
‘‘સિદ્ધત્થસ્સ ભગવતો, ન્હાતકસ્સ તપસ્સિનો;
કત્વાન સુમનદામં, ધારયિં પુરતો ઠિતો.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દામં ધારયિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સુમનધારણે ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં ¶ વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સુમનદામિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સુમનદામિયત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. કાસુમારિફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ ¶ ¶ જોતન્તં, નિસિન્નં પબ્બતન્તરે;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, લોકજેટ્ઠં નરાસભં.
‘‘પસન્નચિત્તો ¶ સુમનો, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
કાસુમારિફલં ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં ફલમદદિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કાસુમારિફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કાસુમારિફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
બોધિવન્દનવગ્ગો અટ્ઠતિંસતિમો.
તસ્સુદ્દાનં –
બોધિ પાટલિ ઉપ્પલી, પટ્ટિ ચ સત્તપણ્ણિયો;
ગન્ધમુટ્ઠિ ¶ ચ ચિતકો, તાલં સુમનદામકો;
કાસુમારિફલી ચેવ, ગાથા એકૂનસટ્ઠિકા.
૩૯. અવટફલવગ્ગો
૧. અવટફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સતરંસિ ¶ ¶ નામ ભગવા, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
વિવેકકામો સમ્બુદ્ધો, ગોચરાયાભિનિક્ખમિ.
‘‘ફલહત્થો અહં દિસ્વા, ઉપગચ્છિં નરાસભં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, અવટં [અવણ્ટં (સી.), અમ્બટં (સ્યા.)] અદદિં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં ફલમદદિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા અવટફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અવટફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. લબુજદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે બન્ધુમતિયા, આસિં આરામિકો તદા;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, ગચ્છન્તં અનિલઞ્જસે.
‘‘લબુજસ્સ ફલં ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં;
આકાસે ઠિતકો સન્તો, પટિગણ્હિ મહાયસો.
‘‘વિત્તિસઞ્જનનં ¶ મય્હં, દિટ્ઠધમ્મસુખાવહં;
ફલં બુદ્ધસ્સ દત્વાન, વિપ્પસન્નેન ચેતસા.
‘‘અધિગચ્છિં ¶ તદા પીતિં, વિપુલઞ્ચ સુખુત્તમં;
ઉપ્પજ્જતેવ રતનં, નિબ્બત્તસ્સ તહિં તહિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા લબુજદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
લબુજદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. ઉદુમ્બરફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વિનતાનદિયા તીરે, વિહાસિ પુરિસુત્તમો;
અદ્દસં વિરજં બુદ્ધં, એકગ્ગં સુસમાહિતં.
‘‘તસ્મિં પસન્નમાનસો, કિલેસમલધોવને;
ઉદુમ્બરફલં ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા ઉદુમ્બરફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદુમ્બરફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. પિલક્ખફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વનન્તરે ¶ ¶ ¶ બુદ્ધં દિસ્વા, અત્થદસ્સિં મહાયસં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, પિલક્ખસ્સાદદિં ફલં [પિલક્ખસ્સ ફલં અદં (સી.), પિલક્ખુસ્સ ફલં અદં (સ્યા.)].
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિલક્ખફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિલક્ખફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ફારુસફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સુવણ્ણવણ્ણં ¶ સમ્બુદ્ધં, આહુતીનં પટિગ્ગહં;
રથિયં પટિપજ્જન્તં, ફારુસફલમદાસહં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં ફલમદદિં અહં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ફારુસફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ફારુસફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. વલ્લિફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સબ્બે ¶ જના સમાગમ્મ, અગમિંસુ વનં તદા;
ફલમન્વેસમાના તે, અલભિંસુ ફલં તદા.
‘‘તત્થદ્દસાસિં ¶ ¶ સમ્બુદ્ધં, સયમ્ભું અપરાજિતં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, વલ્લિફલમદાસહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા વલ્લિફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
વલ્લિફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. કદલિફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ જલિતં, પુણ્ણમાયેવ [પુણ્ણમાસેવ (સી. ક.)] ચન્દિમં;
જલન્તં દીપરુક્ખંવ, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘કદલિફલં પગ્ગય્હ, અદાસિં સત્થુનો અહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, વન્દિત્વાન અપક્કમિં.
‘‘એકત્તિંસે ¶ ઇતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા કદલિફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
કદલિફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. પનસફલદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અજ્જુનો ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, હિમવન્તે વસી તદા;
ચરણેન ચ સમ્પન્નો, સમાધિકુસલો મુનિ.
‘‘કુમ્ભમત્તં ¶ ગહેત્વાન, પનસં જીવજીવકં [દેવગન્ધિકં (૪૧ વગ્ગે, ૫ અપદાને)];
છત્તપણ્ણે ઠપેત્વાન, અદાસિં સત્થુનો અહં.
‘‘એકત્તિંસે ઇતો કપ્પે, યં ફલમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં ¶ વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પનસફલદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પનસફલદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સોણકોટિવીસત્થેરઅપદાનં
‘‘વિપસ્સિનો ¶ પાવચને, એકં લેણં મયા કતં;
ચાતુદ્દિસસ્સ સઙ્ઘસ્સ, બન્ધુમારાજધાનિયા.
‘‘દુસ્સેહિ ભૂમિં લેણસ્સ, સન્થરિત્વા પરિચ્ચજિં;
ઉદગ્ગચિત્તો સુમનો, અકાસિં પણિધિં તદા.
‘‘આરાધયેય્યં સમ્બુદ્ધં, પબ્બજ્જઞ્ચ લભેય્યહં;
અનુત્તરઞ્ચ નિબ્બાનં, ફુસેય્યં સન્તિમુત્તમં.
‘‘તેનેવ સુક્કમૂલેન, કપ્પે [કપ્પં (સી.), કપ્પ (ક.)] નવુતિ સંસરિં;
દેવભૂતો મનુસ્સો ચ, કતપુઞ્ઞો વિરોચહં.
‘‘તતો ¶ કમ્માવસેસેન, ઇધ પચ્છિમકે ભવે;
ચમ્પાયં અગ્ગસેટ્ઠિસ્સ, જાતોમ્હિ એકપુત્તકો.
‘‘જાતમત્તસ્સ ¶ મે સુત્વા, પિતુ છન્દો અયં અહુ;
દદામહં કુમારસ્સ, વીસકોટી અનૂનકા.
‘‘ચતુરઙ્ગુલા ચ મે લોમા, જાતા પાદતલે ઉભો;
સુખુમા મુદુસમ્ફસ્સા, તૂલાપિચુસમા સુભા.
‘‘અતીતા નવુતિ કપ્પા, અયં એકો ચ ઉત્તરિ;
નાભિજાનામિ નિક્ખિત્તે, પાદે ભૂમ્યા અસન્થતે.
‘‘આરાધિતો ¶ મે સમ્બુદ્ધો, પબ્બજિં અનગારિયં;
અરહત્તઞ્ચ મે પત્તં, સીતિભૂતોમ્હિ નિબ્બુતો.
‘‘અગ્ગો આરદ્ધવીરિયાનં, નિદ્દિટ્ઠો સબ્બદસ્સિના;
ખીણાસવોમ્હિ અરહા, છળભિઞ્ઞો મહિદ્ધિકો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, લેણદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
‘‘થેરો ¶ કોટિવીસો [કોટિવિસો (સ્યા. ક.), કોળિવિસો (અઞ્ઞટ્ઠાનેસુ)] સોણો, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ અગ્ગતો;
પઞ્હં પુટ્ઠો વિયાકાસિ, અનોતત્તે મહાસરે’’તિ.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સોણો કોટિવીસો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સોણકોટિવીસત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. પુબ્બકમ્મપિલોતિકબુદ્ધઅપદાનં
‘‘અનોતત્તસરાસન્ને ¶ , રમણીયે સિલાતલે;
નાનારતનપજ્જોતે, નાનાગન્ધવનન્તરે.
‘‘મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન, પરેતો [ઉપેતો (ઉદાનટ્ઠકથાયં ૪ વગ્ગે, ૮ સુત્તે)] લોકનાયકો;
આસીનો બ્યાકરી તત્થ, પુબ્બકમ્માનિ અત્તનો.
[સુણાથ ભિક્ખવે મય્હં, યં કમ્મં પકતં મયા; એકં અરઞ્ઞિકં ભિક્ખું, દિસ્વા દિન્નં પિલોતિકં; પત્થિતં પઠમં બુદ્ધં, બુદ્ધત્તાય મયા તદા; પિલોતિયસ્સ કમ્મસ્સ, બુદ્ધત્તેપિ વિપચ્ચતિ; ગોપાલકો પુરે આસિં, ગાવિં પાજેતિ ગોચરં; પિવન્તિં ઉદકં આવિલં, ગાવિં દિસ્વા નિવારયિં; તેન કમ્મવિપાકેન, ઇધ પચ્છિમકે ભવે; વિપાસિતો યદિચ્છકં, ન હિ પાતું લભામહં (સ્યા.)] ‘‘સુણાથ ¶ ભિક્ખવો મય્હં, યં કમ્મં પકતં મયા;
પિલોતિકસ્સ કમ્મસ્સ, બુદ્ધત્તેપિ વિપચ્ચતિ [સુણાથ ભિક્ખવે મય્હં, યં કમ્મં પકતં મયા; એકં અરઞ્ઞિકં ભિક્ખું, દિસ્વા દિન્નં પિલોતિકં; પત્થિતં પઠમં બુદ્ધં, બુદ્ધત્તાય મયા તદા; પિલોતિયસ્સ કમ્મસ્સ, બુદ્ધત્તેપિ વિપચ્ચતિ; ગોપાલકો પુરે આસિં, ગાવિં પાજેતિ ગોચરં; પિવન્તિં ઉદકં આવિલં, ગાવિં દિસ્વા નિવારયિં; તેન કમ્મવિપાકેન, ઇધ પચ્છિમકે ભવે; વિપાસિતો યદિચ્છકં, ન હિ પાતું લભામહં (સ્યા.)].
[૧]
‘‘મુનાળિ ¶ નામહં ધુત્તો, પુબ્બે અઞ્ઞાસુ જાતિસુ [અઞ્ઞાય જાતિયા (ઉદાન અટ્ઠ.)];
પચ્ચેકબુદ્ધં સુરભિં [સરભું (સી.)], અબ્ભાચિક્ખિં અદૂસકં.
‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, નિરયે સંસરિં ચિરં;
બહૂવસ્સસહસ્સાનિ, દુક્ખં વેદેસિ વેદનં.
‘‘તેન કમ્માવસેસેન, ઇધ પચ્છિમકે ભવે;
અબ્ભક્ખાનં મયા લદ્ધં, સુન્દરિકાય કારણા.
[૨]
‘‘સબ્બાભિભુસ્સ ¶ બુદ્ધસ્સ, નન્દો નામાસિ સાવકો;
તં અબ્ભક્ખાય નિરયે, ચિરં સંસરિતં મયા.
‘‘દસવસ્સસહસ્સાનિ, નિરયે સંસરિં ચિરં;
મનુસ્સભાવં લદ્ધાહં, અબ્ભક્ખાનં બહું લભિં.
‘‘તેન કમ્માવસેસેન, ચિઞ્ચમાનવિકા મમં;
અબ્ભાચિક્ખિ અભૂતેન, જનકાયસ્સ અગ્ગતો.
[૩]
‘‘બ્રાહ્મણો સુતવા આસિં, અહં સક્કતપૂજિતો;
મહાવને પઞ્ચસતે, મન્તે વાચેમિ માણવે.
‘‘તત્થાગતો ¶ [તમાગતો (ક.)] ઇસિ ભીમો, પઞ્ચાભિઞ્ઞો મહિદ્ધિકો;
તં ચાહં આગતં દિસ્વા, અબ્ભાચિક્ખિં અદૂસકં.
‘‘તતોહં અવચં સિસ્સે, કામભોગી અયં ઇસિ;
મય્હમ્પિ ભાસમાનસ્સ, અનુમોદિંસુ માણવા.
‘‘તતો માણવકા સબ્બે, ભિક્ખમાનં કુલે કુલે;
મહાજનસ્સ આહંસુ, કામભોગી અયં ઇસિ.
‘‘તેન ¶ ¶ કમ્મવિપાકેન, પઞ્ચ ભિક્ખુસતા ઇમે;
અબ્ભક્ખાનં લભું સબ્બે, સુન્દરિકાય કારણા.
[૪]
‘‘વેમાતુભાતરં પુબ્બે, ધનહેતુ હનિં અહં;
પક્ખિપિં ગિરિદુગ્ગસ્મિં, સિલાય ચ અપિંસયિં.
‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, દેવદત્તો સિલં ખિપિ;
અઙ્ગુટ્ઠં પિંસયી પાદે, મમ પાસાણસક્ખરા.
[૫]
‘‘પુરેહં દારકો હુત્વા, કીળમાનો મહાપથે;
પચ્ચેકબુદ્ધં દિસ્વાન, મગ્ગે સકલિકં [સક્ખલિકં (ક.)] ખિપિં [દહિં (સ્યા.)].
‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, ઇધ પચ્છિમકે ભવે;
વધત્થં મં દેવદત્તો, અભિમારે પયોજયિ.
[૬]
‘‘હત્થારોહો ¶ પુરે આસિં, પચ્ચેકમુનિમુત્તમં;
પિણ્ડાય વિચરન્તં તં, આસાદેસિં ગજેનહં.
‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, ભન્તો [દન્તો (ક.)] નાળાગિરી ગજો;
ગિરિબ્બજે પુરવરે, દારુણો સમુપાગમિ [મં ઉપાગમિ (સી.)].
[૭]
‘‘રાજાહં ¶ પત્થિવો [પત્તિકો (સ્યા. ક.), ખત્તિયો (ઉદાન અટ્ઠ.)] આસિં, સત્તિયા પુરિસં હનિં;
તેન કમ્મવિપાકેન, નિરયે પચ્ચિસં ભુસં.
‘‘કમ્મુનો તસ્સ સેસેન, ઇદાનિ સકલં મમ;
પાદે છવિં પકપ્પેસિ [પકોપેસિ (સી.)], ન હિ કમ્મં વિનસ્સતિ.
[૮]
‘‘અહં કેવટ્ટગામસ્મિં, અહું કેવટ્ટદારકો;
મચ્છકે ઘાતિતે દિસ્વા, જનયિં સોમનસ્સકં [સોમનસ્સહં (ઉદાન અટ્ઠ.)].
‘‘તેન ¶ કમ્મવિપાકેન, સીસદુક્ખં અહૂ મમ;
સબ્બે સક્કા ચ હઞ્ઞિંસુ, યદા હનિ વિટટૂભો [વિટટુભો (સ્યા. ક.)].
[૯]
‘‘ફુસ્સસ્સાહં પાવચને, સાવકે પરિભાસયિં;
યવં ખાદથ ભુઞ્જથ, મા ચ ભુઞ્જથ સાલયો.
‘‘તેન કમ્મવિપાકેન, તેમાસં ખાદિતં યવં;
નિમન્તિતો બ્રાહ્મણેન, વેરઞ્જાયં વસિં તદા.
[૧૦]
‘‘નિબ્બુદ્ધે વત્તમાનમ્હિ, મલ્લપુત્તં નિહેઠયિં [નિસેધયિં (સ્યા. ક.)];
તેન કમ્મવિપાકેન, પિટ્ઠિદુક્ખં અહૂ મમ.
[૧૧]
‘‘તિકિચ્છકો અહં આસિં, સેટ્ઠિપુત્તં વિરેચયિં;
તેન કમ્મવિપાકેન, હોતિ પક્ખન્દિકા મમ.
[૧૨]
‘‘અવચાહં જોતિપાલો, સુગતં કસ્સપં તદા;
કુતો નુ બોધિ મુણ્ડસ્સ, બોધિ પરમદુલ્લભા.
‘‘તેન ¶ ¶ ¶ કમ્મવિપાકેન, અચરિં દુક્કરં બહું;
છબ્બસ્સાનુરુવેળાયં, તતો બોધિમપાપુણિં.
‘‘નાહં એતેન મગ્ગેન, પાપુણિં બોધિમુત્તમં;
કુમ્મગ્ગેન ગવેસિસ્સં, પુબ્બકમ્મેન વારિતો.
‘‘પુઞ્ઞપાપપરિક્ખીણો, સબ્બસન્તાપવજ્જિતો;
અસોકો અનુપાયાસો, નિબ્બાયિસ્સમનાસવો.
‘‘એવં જિનો વિયાકાસિ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ અગ્ગતો;
સબ્બાભિઞ્ઞાબલપ્પત્તો, અનોતત્તે મહાસરે’’તિ.
ઇત્થં ¶ સુદં ભગવા અત્તનો પુબ્બચરિતં કમ્મપિલોતિકં નામ બુદ્ધાપદાનધમ્મપરિયાયં અભાસિત્થાતિ.
પુબ્બકમ્મપિલોતિકં નામ બુદ્ધાપદાનં દસમં.
અવટફલવગ્ગો એકૂનચત્તાલીસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
અવટં લબુજઞ્ચેવ, ઉદુમ્બરપિલક્ખુ ચ;
ફારુ વલ્લી ચ કદલી, પનસો કોટિવીસકો.
પુબ્બકમ્મપિલોતિ ચ, અપદાનં મહેસિનો;
ગાથાયો એકનવુતિ, ગણિતાયો વિભાવિભિ.
ચુદ્દસમં ભાણવારં.
૪૦. પિલિન્દવચ્છવગ્ગો
૧. પિલિન્દવચ્છત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ ¶ ¶ હંસવતિયા, આસિં દોવારિકો અહં;
અક્ખોભં અમિતં ભોગં, ઘરે સન્નિચિતં મમ.
‘‘રહોગતો નિસીદિત્વા, પહંસિત્વાન માનસં [સમ્પહંસિત્વ માનસં (સી.)];
નિસજ્જ પાસાદવરે, એવં ચિન્તેસહં તદા.
(ચિન્તનાકારો)
‘‘‘બહૂ મેધિગતા ભોગા, ફીતં અન્તેપુરં મમ;
રાજાપિ [રાજિસિ (ક.)] સન્નિમન્તેસિ, આનન્દો પથવિસ્સરો.
‘‘‘અયઞ્ચ બુદ્ધો ઉપ્પન્નો, અધિચ્ચુપ્પત્તિકો મુનિ;
સંવિજ્જન્તિ ચ મે ભોગા, દાનં દસ્સામિ સત્થુનો.
‘‘‘પદુમેન રાજપુત્તેન, દિન્નં દાનવરં જિને;
હત્થિનાગે ચ પલ્લઙ્કે, અપસ્સેનઞ્ચનપ્પકં.
‘‘‘અહમ્પિ દાનં દસ્સામિ, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
અદિન્નપુબ્બમઞ્ઞેસં, ભવિસ્સં આદિકમ્મિકો.
‘‘‘ચિન્તેત્વાહં બહુવિધં, યાગે યસ્સ સુખંફલં;
પરિક્ખારદાનમદ્દક્ખિં, મમ સઙ્કપ્પપૂરણં.
‘‘‘પરિક્ખારાનિ દસ્સામિ, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
અદિન્નપુબ્બમઞ્ઞેસં, ભવિસ્સં આદિકમ્મિકો’.
(દાનવત્થુસમ્પાદનં)
‘‘નળકારે ¶ ઉપાગમ્મ, છત્તં કારેસિ તાવદે;
છત્તસતસહસ્સાનિ, એકતો સન્નિપાતયિં.
‘‘દુસ્સસતસહસ્સાનિ, એકતો સન્નિપાતયિં;
પત્તસતસહસ્સાનિ, એકતો સન્નિપાતયિં.
‘‘વાસિયો ¶ ¶ સત્થકે ચાપિ, સૂચિયો નખછેદને;
હેટ્ઠાછત્તે ઠપાપેસિં, કારેત્વા તદનુચ્છવે.
‘‘વિધૂપને તાલવણ્ટે, મોરહત્થે ચ ચામરે;
પરિસ્સાવને તેલધારે [તેલધરે (સી.)], કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘સૂચિઘરે અંસબદ્ધે, અથોપિ કાયબન્ધને;
આધારકે ચ સુકતે, કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘પરિભોગભાજને ચ, અથોપિ લોહથાલકે;
ભેસજ્જે ¶ પૂરયિત્વાન, હેટ્ઠાછત્તે ઠપેસહં.
‘‘વચં ઉસીરં લટ્ઠિમધું, પિપ્ફલી મરિચાનિ ચ;
હરીતકિં સિઙ્ગીવેરં, સબ્બં પૂરેસિ ભાજને.
‘‘ઉપાહના પાદુકાયો, અથો ઉદકપુઞ્છને;
કત્તરદણ્ડે સુકતે, કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘ઓસધઞ્જનનાળી ચ [ઓસધં અઞ્જનાપિચ (સ્યા.)], સલાકા ધમ્મકુત્તરા;
કુઞ્ચિકા પઞ્ચવણ્ણેહિ, સિબ્બિતે કુઞ્ચિકાઘરે.
‘‘આયોગે ધૂમનેત્તે ચ, અથોપિ દીપધારકે;
તુમ્બકે ચ કરણ્ડે ચ, કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘સણ્ડાસે ¶ પિપ્ફલે ચેવ, અથોપિ મલહારકે;
ભેસજ્જથવિકે ચેવ, કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘આસન્દિયો પીઠકે ચ, પલ્લઙ્કે ચતુરોમયે;
તદનુચ્છવે કારયિત્વા, હેટ્ઠાછત્તે ઠપેસહં.
‘‘ઉણ્ણાભિસી તૂલભિસી, અથોપિ પીઠિકાભિસી [પીઠકાભિસી (સ્યા. ક.)];
બિમ્બોહને [બિબ્બોહને (સ્યા. ક.)] ચ સુકતે, કારયિં તદનુચ્છવે.
‘‘કુરુવિન્દે મધુસિત્થે, તેલં હત્થપ્પતાપકં;
સિપાટિફલકે સુચી, મઞ્ચં અત્થરણેન ચ.
‘‘સેનાસને પાદપુઞ્છે, સયનાસનદણ્ડકે;
દન્તપોણે ચ આટલી [કથલિં (સ્યા.)], સીસાલેપનગન્ધકે.
‘‘અરણી ¶ ફલપીઠે [પલાલપીઠે (સી.)] ચ, પત્તપિધાનથાલકે;
ઉદકસ્સ કટચ્છૂ ચ, ચુણ્ણકં રજનમ્બણં [રજનમ્મણં (સી.)].
‘‘સમ્મજ્જનં ¶ [સમ્મુઞ્જનં (સ્યા.), સમ્મજ્જનિં, સમ્મુઞ્જનિં (?)] ઉદપત્તં, તથા વસ્સિકસાટિકં;
નિસીદનં કણ્ડુચ્છાદિ, અથ અન્તરવાસકં.
‘‘ઉત્તરાસઙ્ગસઙ્ઘાટી, નત્થુકં મુખસોધનં;
બિળઙ્ગલોણં પહૂતઞ્ચ [લોણભૂતઞ્ચ (ક.)], મધુઞ્ચ દધિપાનકં.
‘‘ધૂપં [ધૂમં (ક.)] સિત્થં પિલોતિઞ્ચ, મુખપુઞ્છનસુત્તકં;
દાતબ્બં નામ યં અત્થિ, યઞ્ચ કપ્પતિ સત્થુનો.
‘‘સબ્બમેતં સમાનેત્વા, આનન્દં ઉપસઙ્કમિં;
ઉપસઙ્કમ્મ ¶ રાજાનં, જનેતારં મહેસિનો [મહેસિનં (સી.), મહાયસં (સ્યા.), મહિસ્સરં (ક.)];
સિરસા ¶ અભિવાદેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.
(દાનોકાસયાચના)
‘‘‘એકતો જાતસંવદ્ધા, ઉભિન્નં એકતો મનં [યસો (સ્યા.), મનો (?)];
સાધારણા સુખદુક્ખે, ઉભો ચ અનુવત્તકા.
‘‘‘અત્થિ ચેતસિકં દુક્ખં, તવાધેય્યં અરિન્દમ;
યદિ સક્કોસિ તં દુક્ખં, વિનોદેય્યાસિ ખત્તિય.
‘‘‘તવ દુક્ખં મમ દુક્ખં, ઉભિન્નં એકતો મનો [મનં (સી. સ્યા.)];
નિટ્ઠિતન્તિ વિજાનાહિ, મમાધેય્યં સચે તુવં.
‘‘‘જાનાહિ ખો મહારાજ, દુક્ખં મે દુબ્બિનોદયં;
પહુ સમાનો ગજ્જસુ, એકં તે દુચ્ચજં વરં.
‘‘‘યાવતા વિજિતે અત્થિ, યાવતા મમ જીવિતં;
એતેહિ યદિ તે અત્થો, દસ્સામિ અવિકમ્પિતો.
‘‘‘ગજ્જિતં ખો તયા દેવ, મિચ્છા તં બહુ ગજ્જિતં;
જાનિસ્સામિ તુવં અજ્જ, સબ્બધમ્મે [સચ્ચધમ્મે (?)] પતિટ્ઠિતં.
‘‘‘અતિબાળ્હં ¶ નિપીળેસિ, દદમાનસ્સ મે સતો;
કિં તે મે પીળિતેનત્થો, પત્થિતં તે કથેહિ મે.
‘‘‘ઇચ્છામહં મહારાજ, બુદ્ધસેટ્ઠં અનુત્તરં;
ભોજયિસ્સામિ સમ્બુદ્ધં, વજ્જં [વઞ્ચું (?)] મે માહુ જીવિતં.
‘‘‘અઞ્ઞં તેહં વરં દમ્મિ, મા યાચિત્થો તથાગતં [અયાચિતો તથાગતો (સ્યા. ક.)];
અદેય્યો કસ્સચિ બુદ્ધો, મણિ જોતિરસો યથા.
‘‘‘નનુ ¶ તે ગજ્જિતં દેવ, યાવ જીવિતમત્તનો [વિજિતમત્થિતં (ક.), જીવિતમત્થિકં (સ્યા.)];
જીવિતં ¶ [વિજિતં (ક.)] દદમાનેન, યુત્તં દાતું તથાગતં.
‘‘‘ઠપનીયો મહાવીરો, અદેય્યો કસ્સચિ જિનો;
ન મે પટિસ્સુતો બુદ્ધો, વરસ્સુ અમિતં ધનં.
‘‘‘વિનિચ્છયં પાપુણામ, પુચ્છિસ્સામ વિનિચ્છયે;
યથાસણ્ઠં [યથાસન્તં (સી.)] કથેસ્સન્તિ, પટિપુચ્છામ તં તથા.
‘‘‘રઞ્ઞો હત્થે ગહેત્વાન, અગમાસિં વિનિચ્છયં;
પુરતો અક્ખદસ્સાનં, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘સુણન્તુ ¶ મે અક્ખદસ્સા, રાજા વરમદાસિ મે;
ન કિઞ્ચિ ઠપયિત્વાન, જીવિતમ્પિ [વિજિતંપિ (ક.)] પવારયિ.
‘‘‘તસ્સ મે વરદિન્નસ્સ, બુદ્ધસેટ્ઠં વરિં અહં;
સુદિન્નો હોતિ મે બુદ્ધો, છિન્દથ સંસયં મમ.
‘‘‘સોસ્સામ તવ વચનં, ભૂમિપાલસ્સ રાજિનો;
ઉભિન્નં વચનં સુત્વા, છિન્દિસ્સામેત્થ સંસયં.
‘‘‘સબ્બં દેવ તયા દિન્નં, ઇમસ્સ સબ્બગાહિકં [સબ્બગાહિતં (સ્યા. ક.)];
ન કિઞ્ચિ ઠપયિત્વાન, જીવિતમ્પિ પવારયિ.
‘‘‘કિચ્છપ્પત્તોવ હુત્વાન, યાચી વરમનુત્તરં [યાવજીવમનુત્તરં (સ્યા. ક.)];
ઇમં સુદુક્ખિતં ઞત્વા, અદાસિં સબ્બગાહિકં.
‘‘‘પરાજયો ¶ તુવં [તવં (સી.)] દેવ, અસ્સ દેય્યો તથાગતો;
ઉભિન્નં સંસયો છિન્નો, યથાસણ્ઠમ્હિ [યથાસન્તમ્હિ (સી.)] તિટ્ઠથ.
‘‘‘રાજા તત્થેવ ઠત્વાન, અક્ખદસ્સેતદબ્રવિ;
સમ્મા ¶ મય્હમ્પિ દેય્યાથ, પુન બુદ્ધં લભામહં.
‘‘‘પૂરેત્વા તવ સઙ્કપ્પં, ભોજયિત્વા તથાગતં;
પુન દેય્યાસિ [દેય્યાથ (ક.)] સમ્બુદ્ધં, આનન્દસ્સ યસસ્સિનો’.
(નિમન્તનકથા)
‘‘અક્ખદસ્સેભિવાદેત્વા, આનન્દઞ્ચાપિ ખત્તિયં;
તુટ્ઠો પમુદિતો હુત્વા, સમ્બુદ્ધમુપસઙ્કમિં.
‘‘ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં;
સિરસા અભિવાદેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘વસીસતસહસ્સેહિ ¶ , અધિવાસેહિ ચક્ખુમ;
હાસયન્તો મમ ચિત્તં, નિવેસનમુપેહિ મે’.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, અધિવાસેસિ ચક્ખુમા.
‘‘અધિવાસનમઞ્ઞાય, અભિવાદિય સત્થુનો;
હટ્ઠો ઉદગ્ગચિત્તોહં, નિવેસનમુપાગમિં.
(દાનપટિયાદનં)
‘‘મિત્તામચ્ચે સમાનેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં;
‘સુદુલ્લભો મયા લદ્ધો, મણિ જોતિરસો યથા.
‘‘‘કેન તં પૂજયિસ્સામ, અપ્પમેય્યો અનૂપમો;
અતુલો અસમો ધીરો, જિનો અપ્પટિપુગ્ગલો.
‘‘‘તથાસમસમો ચેવ, અદુતિયો નરાસભો;
દુક્કરં અધિકારઞ્હિ, બુદ્ધાનુચ્છવિકં મયા.
‘‘‘નાનાપુપ્ફે ¶ સમાનેત્વા, કરોમ પુપ્ફમણ્ડપં;
બુદ્ધાનુચ્છવિકં ¶ એતં, સબ્બપૂજા ભવિસ્સતિ’.
‘‘ઉપ્પલં ¶ પદુમં વાપિ, વસ્સિકં અધિમુત્તકં [અતિમુત્તકં (?)];
ચમ્પકં [ચન્દનં (ક.)] નાગપુપ્ફઞ્ચ, મણ્ડપં કારયિં અહં.
‘‘સતાસનસહસ્સાનિ, છત્તચ્છાયાય પઞ્ઞપિં;
પચ્છિમં આસનં મય્હં, અધિકં સતમગ્ઘતિ.
‘‘સતાસનસહસ્સાનિ, છત્તચ્છાયાય પઞ્ઞપિં;
પટિયાદેત્વા અન્નપાનં, કાલં આરોચયિં અહં.
‘‘આરોચિતમ્હિ કાલમ્હિ, પદુમુત્તરો મહામુનિ;
વસીસતસહસ્સેહિ, નિવેસનમુપેસિ મે.
‘‘ધારેન્તં ઉપરિચ્છત્તં [ધારેન્તમુપરિચ્છત્તે (સી.)], સુફુલ્લપુપ્ફમણ્ડપે;
વસીસતસહસ્સેહિ, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘‘છત્તસતસહસ્સાનિ, સતસહસ્સમાસનં;
કપ્પિયં અનવજ્જઞ્ચ, પટિગણ્હાહિ ચક્ખુમ’.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમં તારેતુકામો સો, સમ્પટિચ્છિ મહામુનિ.
(દાનકથા)
‘‘ભિક્ખુનો ¶ એકમેકસ્સ, પચ્ચેકં પત્તમદાસહં;
જહિંસુ સુમ્ભકં [પુબ્બકં (સી.), સમ્ભતં (સ્યા.), મત્તિકં (?)] પત્તં, લોહપત્તં અધારયું.
‘‘સત્તરત્તિન્દિવં બુદ્ધો, નિસીદિ પુપ્ફમણ્ડપે;
બોધયન્તો બહૂ સત્તે, ધમ્મચક્કં પવત્તયિ.
‘‘ધમ્મચક્કં પવત્તેન્તો, હેટ્ઠતો પુપ્ફમણ્ડપે;
ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનં ¶ , ધમ્માભિસમયો અહુ.
‘‘સત્તમે દિવસે પત્તે, પદુમુત્તરો મહામુનિ;
છત્તચ્છાયાયમાસીનો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
(બ્યાકરણં)
‘‘‘અનૂનકં દાનવરં, યો મે પાદાસિ માણવો;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘હત્થી ¶ અસ્સા રથા પત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
પરિવારેસ્સન્તિમં [તં (સ્યા.)] નિચ્ચં, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘હત્થિયાનં અસ્સયાનં, સિવિકા સન્દમાનિકા;
ઉપટ્ઠિસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ રથસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ ¶ તૂરિયસહસ્સાનિ, ભેરિયો સમલઙ્કતા;
વજ્જયિસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘છળાસીતિસહસ્સાનિ, નારિયો સમલઙ્કતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુક્કમણિકુણ્ડલા [આમુત્તમણિકુણ્ડલા (સી. સ્યા.)].
‘‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘દેવલોકે ¶ વસન્તસ્સ, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનો;
દેવલોકપરિયન્તં, રતનછત્તં ધરિસ્સતિ.
‘‘‘ઇચ્છિસ્સતિ યદા છાયં [યદા વાયં (સ્યા. ક.)], છદનં દુસ્સપુપ્ફજં;
ઇમસ્સ ચિત્તમઞ્ઞાય, નિબદ્ધં છાદયિસ્સતિ.
‘‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન [નામેન (સબ્બત્થ) એવમુપરિપિ; અટ્ઠથાયં પન પુબ્બે ગોત્તેનાતિપદં વણ્ણિતં], સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સબ્બમેતં અભિઞ્ઞાય, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ.
‘‘‘પિલિન્દવચ્છનામેન ¶ [પિલિન્દિવચ્છનામેન (સી.)], હેસ્સતિ સત્થુસાવકો;
દેવાનં અસુરાનઞ્ચ, ગન્ધબ્બાનઞ્ચ સક્કતો.
‘‘‘ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, ગિહીનઞ્ચ તથેવ સો;
પિયો હુત્વાન સબ્બેસં, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
(દાનાનિસંસકથા)
‘‘સતસહસ્સે કતં કમ્મં, ફલં દસ્સેસિ મે ઇધ;
સુમુત્તો સરવેગોવ, કિલેસે ઝાપયી મમ [ઝાપયિસ્સતિ (સી. ક.), ઝાપયિં અહં (સ્યા.)].
‘‘અહો મે સુકતં કમ્મં, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે;
યત્થ કારં કરિત્વાન, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘અનૂનકં દાનવરં, અદાસિ યો [સો (ક.)] હિ માણવો;
આદિપુબ્બઙ્ગમો ¶ આસિ, તસ્સ દાનસ્સિદં ફલં.
(૧. છત્તાનિસંસો)
‘‘છત્તે ચ સુગતે દત્વા [છત્તે સુગતે દત્વાન (સી. સ્યા.)], સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સીતં ¶ ઉણ્હં ન જાનામિ, રજોજલ્લં ન લિમ્પતિ;
અનુપદ્દવો અનીતિ ચ, હોમિ અપચિતો સદા.
‘‘સુખુમચ્છવિકો હોમિ, વિસદં હોતિ માનસં;
છત્તસતસહસ્સાનિ, ભવે સંસરતો મમ.
‘‘સબ્બાલઙ્કારયુત્તાનિ ¶ , તસ્સ કમ્મસ્સ વાહસા;
ઇમં જાતિં ઠપેત્વાન, મત્થકે ધારયન્તિ મે.
‘‘કસ્મા [તસ્મા (સ્યા. ક.)] ઇમાય જાતિયા, નત્થિ મે છત્તધારણા;
મમ સબ્બં કતં કમ્મં, વિમુત્તિછત્તપત્તિયા.
(૨. દુસ્સાનિસંસો)
‘‘દુસ્સાનિ સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો ¶ વિરજો, સપ્પભાસો પતાપવા;
સિનિદ્ધં હોતિ મે ગત્તં, ભવે સંસરતો મમ.
‘‘દુસ્સસતસહસ્સાનિ, સેતા પીતા ચ લોહિતા;
ધારેન્તિ મત્થકે મય્હં, દુસ્સદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કોસેય્યકમ્બલિયાનિ, ખોમકપ્પાસિકાનિ ચ;
સબ્બત્થ પટિલભામિ, તેસં નિસ્સન્દતો અહં.
(૩. પત્તાનિસંસો)
‘‘પત્તે સુગતે દત્વાન, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
દસાનિસંસે ¶ અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુવણ્ણથાલે મણિથાલે, રજતેપિ ચ થાલકે;
લોહિતઙ્ગમયે થાલે, પરિભુઞ્જામિ સબ્બદા.
‘‘અનુપદ્દવો અનીતિ ચ, હોમિ અપચિતો સદા;
લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ, વત્થસ્સ સયનસ્સ ચ.
‘‘ન વિનસ્સન્તિ મે ભોગા, ઠિતચિત્તો ભવામહં;
ધમ્મકામો સદા હોમિ, અપ્પક્લેસો અનાસવો.
‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, અનુબન્ધા ઇમે ગુણા;
છાયા યથાપિ રુક્ખસ્સ, સબ્બત્થ ન જહન્તિ મં.
(૪. વાસિઆનિસંસો)
‘‘ચિત્તબન્ધનસમ્બદ્ધા [ચિત્તબન્ધનસમ્પન્ના (ક.)], સુકતા વાસિયો બહૂ;
દત્વાન બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, સઙ્ઘસ્સ ચ તથેવહં.
‘‘અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ;
સૂરો ¶ હોમવિસારી ચ, વેસારજ્જેસુ પારમી.
‘‘ધિતિવીરિયવા ¶ હોમિ, પગ્ગહીતમનો સદા;
કિલેસચ્છેદનં ઞાણં, સુખુમં અતુલં સુચિં;
સબ્બત્થ પટિલભામિ, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૫. સત્થકાનિસંસો)
‘‘અકક્કસે ¶ અફરુસે, સુધોતે સત્થકે બહૂ;
પસન્નચિત્તો દત્વાન, બુદ્ધે સઙ્ઘે તથેવ ચ.
‘‘પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ;
કલ્યાણમિત્તં [કલ્યાણચિત્તં (સી.)] વીરિયં, ખન્તિઞ્ચ મેત્તસત્થકં.
‘‘તણ્હાસલ્લસ્સ ¶ છિન્નત્તા, પઞ્ઞાસત્થં અનુત્તરં;
વજિરેન સમં ઞાણં, તેસં નિસ્સન્દતો લભે.
(૬. સૂચિઆનિસંસો)
‘‘સૂચિયો સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘ન સંસયો કઙ્ખચ્છેદો, અભિરૂપો ચ ભોગવા;
તિક્ખપઞ્ઞો સદા હોમિ, સંસરન્તો ભવાભવે.
‘‘ગમ્ભીરં નિપુણં ઠાનં, અત્થં ઞાણેન પસ્સયિં;
વજિરગ્ગસમં ઞાણં, હોતિ મે તમઘાતનં.
(૭. નખચ્છેદનાનિસંસો)
‘‘નખચ્છેદને સુગતે, દત્વા સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘દાસિદાસે [દાસિદાસ (ક.)] ગવસ્સે ચ, ભતકે નાટકે [આરક્ખકે (સી.)] બહૂ;
ન્હાપિતે ભત્તકે સૂદે, સબ્બત્થેવ લભામહં.
(૮. વિધૂપનતાલવણ્ટાનિસંસો)
‘‘વિધૂપને સુગતે દત્વા, તાલવણ્ટે ચ સોભણે;
અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સીતં ઉણ્હં ન જાનામિ, પરિળાહો ન વિજ્જતિ;
દરથં નાભિજાનામિ, ચિત્તસન્તાપનં મમ.
‘‘રાગગ્ગિ ¶ દોસમોહગ્ગિ, માનગ્ગિ દિટ્ઠિઅગ્ગિ ચ;
સબ્બગ્ગી નિબ્બુતા મય્હં, તસ્સ નિસ્સન્દતો મમ.
(૯. મોરહત્થ-ચામરં)
‘‘મોરહત્થે ¶ ચામરિયો, દત્વા સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
ઉપસન્તકિલેસોહં, વિહરામિ અનઙ્ગણો.
(૧૦. પરિસ્સાવન-ધમ્મકરં)
‘‘પરિસ્સાવને ¶ ¶ સુગતે, દત્વા ધમ્મકરુત્તમે [દત્વા સુકતે ધમ્મકુત્તરે (સ્યા. ક.)];
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સબ્બેસં સમતિક્કમ્મ, દિબ્બં આયું લભામહં;
અપ્પસય્હો સદા હોમિ, ચોરપચ્ચત્થિકેહિ વા.
‘‘સત્થેન વા વિસેન વા, વિહેસમ્પિ ન કુબ્બતે;
અન્તરામરણં નત્થિ, તેસં નિસ્સન્દતો મમ.
(૧૧. તેલધારાનિસંસો)
‘‘તેલધારે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુચારુરૂપો સુભદ્દો [સુગદો (સી.), સુવાચો (?)], સુસમુગ્ગતમાનસો;
અવિક્ખિત્તમનો હોમિ, સબ્બારક્ખેહિ રક્ખિતો.
(૧૨. સૂચિઘરાનિસંસો)
‘‘સૂચિઘરે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘ચેતોસુખં કાયસુખં, ઇરિયાપથજં સુખં;
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૧૩. અંસબદ્ધાનિસંસો)
‘‘અંસબદ્ધે જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સદ્ધમ્મે ¶ ગાધં [ચેતોઞાણં ચ (સી.)] વિન્દામિ, સરામિ દુતિયં ભવં;
સબ્બત્થ સુચ્છવી હોમિ, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૧૪. કાયબન્ધનાનિસંસો)
‘‘કાયબન્ધે જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
છાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સમાધીસુ ¶ ¶ ન કમ્પામિ, વસી હોમિ સમાધિસુ;
અભેજ્જપરિસો હોમિ, આદેય્યવચનો સદા.
‘‘ઉપટ્ઠિતસતિ હોમિ, તાસો મય્હં ન વિજ્જતિ;
દેવલોકે મનુસ્સે વા, અનુબન્ધા ઇમે ગુણા.
(૧૫. આધારકાનિસંસો)
‘‘આધારકે જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચવણ્ણેહિ દાયાદો [પઞ્ચવણ્ણે ભયાભાવો (સ્યા.)], અચલો હોમિ કેનચિ.
‘‘યે ¶ કેચિ મે સુતા ધમ્મા, સતિઞાણપ્પબોધના;
ધતા [ઠિતા (ક.)] મે ન વિનસ્સન્તિ, ભવન્તિ સુવિનિચ્છિતા.
(૧૬. ભાજનાનિસંસો)
‘‘ભાજને પરિભોગે ચ, દત્વા બુદ્ધે ગણુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સોણ્ણમયે મણિમયે, અથોપિ ફલિકામયે;
લોહિતઙ્ગમયે ચેવ, લભામિ ભાજને અહં.
‘‘ભરિયા દાસદાસી [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ] ચ, હત્થિસ્સરથપત્તિકે;
ઇત્થી પતિબ્બતા ચેવ, પરિભોગાનિ સબ્બદા.
‘‘વિજ્જા મન્તપદે ચેવ, વિવિધે આગમે બહૂ;
સબ્બં સિપ્પં નિસામેમિ, પરિભોગાનિ સબ્બદા.
(૧૭. થાલકાનિસંસો)
‘‘થાલકે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સોણ્ણમયે ¶ મણિમયે, અથોપિ ફલિકામયે;
લોહિતઙ્ગમયે ચેવ, લભામિ થાલકે અહં.
‘‘અસત્થકે ¶ [અસત્થકે (સી.), અસ્સટ્ઠકે (સ્યા.)] ફલમયે, અથો પોક્ખરપત્તકે;
મધુપાનકસઙ્ખે ચ, લભામિ થાલકે અહં.
‘‘વત્તે ગુણે પટિપત્તિ, આચારકિરિયાસુ ચ;
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૧૮. ભેસજ્જાનિસંસો)
‘‘ભેસજ્જં ¶ સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
દસાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘આયુવા બલવા ધીરો, વણ્ણવા યસવા સુખી;
અનુપદ્દવો અનીતિ ચ, હોમિ અપચિતો સદા;
ન મે પિયવિયોગત્થિ, તસ્સ નિસ્સન્દતો મમ.
(૧૯. ઉપાહનાનિસંસો)
‘‘ઉપાહને જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘હત્થિયાનં અસ્સયાનં, સિવિકા સન્દમાનિકા;
સટ્ઠિસતસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘મણિમયા તમ્બમયા [કમ્બલિકા (સી. ક.)], સોણ્ણરજતપાદુકા;
નિબ્બત્તન્તિ પદુદ્ધારે, ભવે સંસરતો મમ.
‘‘નિયામં ¶ સતિ ધાવન્તિ [નિયમં પટિધાવન્તી (સી.), નિયામં પટિધાવન્તિ (સ્યા.)], આગુઆચારસોધનં [આચારગુણસોધનં (સી. સ્યા.)];
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૨૦. પાદુકાનિસંસો)
‘‘પાદુકે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
ઇદ્ધિપાદુકમારુય્હ, વિહરામિ યદિચ્છકં.
(૨૧. ઉદકપુઞ્છનાનિસંસો)
‘‘ઉદકપુચ્છનચોળે ¶ , દત્વા બુદ્ધે ગણુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે ¶ અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુવણ્ણવણ્ણો વિરજો, સપ્પભાસો પતાપવા;
સિનિદ્ધં હોતિ મે ગત્તં, રજોજલ્લં ન લિમ્પતિ;
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૨૨. કત્તરદણ્ડાનિસંસો)
‘‘કત્તરદણ્ડે સુગતે, દત્વા સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
છાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘પુત્તા ¶ મય્હં બહૂ હોન્તિ, તાસો મય્હં ન વિજ્જતિ;
અપ્પસય્હો સદા હોમિ, સબ્બારક્ખેહિ રક્ખિતો;
ખલિતમ્પિ [ખલિતં મં (સી. ક.)] ન જાનામિ, અભન્તં માનસં મમ.
(૨૩. ઓસધઞ્જનાનિસંસો)
‘‘ઓસધં અઞ્જનં દત્વા, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘વિસાલનયનો હોમિ, સેતપીતો ચ લોહિતો;
અનાવિલપસન્નક્ખો, સબ્બરોગવિવજ્જિતો.
‘‘લભામિ દિબ્બનયનં, પઞ્ઞાચક્ખું અનુત્તરં;
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૨૪. કુઞ્ચિકાનિસંસો)
‘‘કુઞ્ચિકે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
ધમ્મદ્વારવિવરણં, લભામિ ઞાણકુઞ્ચિકં.
(૨૫. કુઞ્ચિકાઘરાનિસંસો)
‘‘કુઞ્ચિકાનં ઘરે દત્વા, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
દ્વાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ;
અપ્પકોધો ¶ અનાયાસો, સંસરન્તો ભવે અહં.
(૨૬. આયોગાનિસંસો)
‘‘આયોગે ¶ સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સમાધીસુ ન કમ્પામિ, વસી હોમિ સમાધિસુ;
અભેજ્જપરિસો હોમિ, આદેય્યવચનો સદા;
જાયતિ ભોગસમ્પત્તિ, ભવે સંસરતો મમ.
(૨૭. ધૂમનેત્તાનિસંસો)
‘‘ધૂમનેત્તે જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સતિ ¶ મે ઉજુકા હોતિ, સુસમ્બન્ધા ચ ન્હારવો;
લભામિ દિબ્બનયનં [દિબ્બસયનં (સ્યા.)], તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૨૮. દીપધારાનિસંસો)
‘‘દીપધારે ¶ [દીપટ્ઠાને (સી.), દીપદાને (સ્યા.), દીપટ્ઠાપે (ક.)] જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
તીણાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘જાતિમા અઙ્ગસમ્પન્નો, પઞ્ઞવા બુદ્ધસમ્મતો [બુદ્ધિસમ્મતો (સી. ક.)];
ઇમે ગુણે પટિલભે, તસ્સ નિસ્સન્દતો અહં.
(૨૯. તુમ્બક-કરણ્ડો)
‘‘તુમ્બકે ચ કરણ્ડે ચ, દત્વા બુદ્ધે ગણુત્તમે;
દસાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુગુત્તો [સદાગુત્તો (સી. સ્યા.) સંગુત્તો (ક.)] સુખસમઙ્ગી, મહાયસો તથાગતિ;
વિપત્તિવિગતો [વિભત્તિગત્તો (સ્યા.)] સુખુમાલો, સબ્બીતિપરિવજ્જિતો.
‘‘વિપુલે ચ ગુણે લાભી, સમાવ ચલના મમ;
સુવિવજ્જિતઉબ્બેગો, તુમ્બકે ચ કરણ્ડકે.
‘‘લભામિ ¶ ચતુરો વણ્ણે, હત્થિસ્સરતનાનિ ચ;
તાનિ મે ન વિનસ્સન્તિ, તુમ્બદાને ઇદં ફલં.
(૩૦. મલહરણાનિસંસો)
‘‘મલહરણિયો ¶ [અઞ્જનનાળિયો (સી.), હત્થલિલઙ્ગકે (સ્યા. પી.), હત્થલિલઙ્ગતે (ક.)] દત્વા, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સબ્બલક્ખણસમ્પન્નો, આયુપઞ્ઞાસમાહિતો;
સબ્બાયાસવિનિમુત્તો, કાયો મે હોતિ સબ્બદા.
(૩૧. પિપ્ફલાનિસંસો)
‘‘તણુધારે સુનિસિતે, સઙ્ઘે દત્વાન પિપ્ફલે;
કિલેસકન્તનં ઞાણં, લભામિ અતુલં સુચિં.
(૩૨. ભણ્ડાસાનિસંસો)
‘‘સણ્ડાસે સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
કિલેસભઞ્જનં [કિલેસલુઞ્ચનં (સી. સ્યા. પી.)] ઞાણં, લભામિ અતુલં સુચિં.
(૩૩. નત્થુકાનિસંસો)
‘‘નત્થુકે [થવિકે (?) ભેસજ્જથવિકેતિ હિ પુબ્બે વુત્તં] સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
અટ્ઠાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સદ્ધં ¶ સીલં હિરિઞ્ચાપિ, અથ ઓત્તપ્પિયં ગુણં;
સુતં ચાગઞ્ચ ખન્તિઞ્ચ, પઞ્ઞં મે અટ્ઠમં ગુણં.
(૩૪. પીઠકાનિસંસો)
‘‘પીઠકે ¶ સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘ઉચ્ચે કુલે પજાયામિ, મહાભોગો ભવામહં;
સબ્બે મં અપચાયન્તિ, કિત્તિ અબ્ભુગ્ગતા મમ.
‘‘કપ્પસતસહસ્સાનિ, પલ્લઙ્કા ચતુરસ્સકા;
પરિવારેન્તિ મં નિચ્ચં, સંવિભાગરતો અહં.
(૩૫. ભિસિઆનિસંસો)
‘‘ભિસિયો ¶ ¶ સુગતે દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
છાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સમસુગત્તોપચિતો, મુદુકો ચારુદસ્સનો;
લભામિ ઞાણપરિવારં, ભિસિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘તૂલિકા વિકતિકાયો, કટ્ટિસ્સા [કટ્ઠિસ્સા (સી.), કુટ્ટકા (ક.)] ચિત્તકા બહૂ;
વરપોત્થકે કમ્બલે ચ, લભામિ વિવિધે અહં.
‘‘પાવારિકે ચ મુદુકે, મુદુકાજિનવેણિયો;
લભામિ વિવિધત્થારે [વિવિધટ્ઠાને (સ્યા. ક.)], ભિસિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘યતો સરામિ અત્તાનં, યતો પત્તોસ્મિ વિઞ્ઞુતં;
અતુચ્છો ઝાનમઞ્ચોમ્હિ, ભિસિદાનસ્સિદં ફલં.
(૩૬. બિબ્બોહનાનિસંસો)
‘‘બિબ્બોહને જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
છાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘ઉણ્ણિકે પદુમકે ચ, અથો લોહિતચન્દને;
બિબ્બોહને ઉપાધેમિ, ઉત્તમઙ્ગં સદા મમ.
‘‘અટ્ઠઙ્ગિકે મગ્ગવરે, સામઞ્ઞે ચતુરો ફલે;
તેસુ ઞાણં ઉપ્પાદેત્વા [ઉપનેત્વા (સી.)], વિહરે નિચ્ચકાલિકં.
‘‘દાને ¶ દમે સંયમે ચ, અપ્પમઞ્ઞાસુ રૂપિસુ;
તેસુ ઞાણં ઉપ્પાદેત્વા [ઉપનેત્વા (સી.)], વિહરે સબ્બકાલિકં.
‘‘વત્તે ગુણે પટિપત્તિ, આચારકિરિયાસુ ચ;
તેસુ ઞાણં ઉપ્પાદેત્વા [ઞાણં ઉપદહિત્વાન (સી.)], વિહરે સબ્બદા અહં.
‘‘ચઙ્કમે ¶ વા પધાને વા, વીરિયે બોધિપક્ખિયે;
તેસુ ઞાણં ઉપ્પાદેત્વા, વિહરામિ યદિચ્છકં.
‘‘સીલં ¶ ¶ સમાધિ પઞ્ઞા ચ, વિમુત્તિ ચ અનુત્તરા;
તેસુ ઞાણં ઉપ્પાદેત્વા [ઞાણં ઉપદહિત્વાન (સી.)], વિહરામિ સુખં અહં.
(૩૭. ફલપીઠાનિસંસો)
‘‘ફલપીઠે [પલાલપીટ્ઠે (સી.)] જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
દ્વાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સોણ્ણમયે મણિમયે, દન્તસારમયે બહૂ;
પલ્લઙ્કસેટ્ઠે વિન્દામિ, ફલપીઠસ્સિદં ફલં.
(૩૮. પાદપીઠાનિસંસો)
‘‘પાદપીઠે જિને દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
દ્વાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ;
લભામિ બહુકે યાને, પાદપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘દાસી દાસા ચ ભરિયા, યે ચઞ્ઞે અનુજીવિનો;
સમ્મા પરિચરન્તે મં, પાદપીઠસ્સિદં ફલં.
(૩૯. તેલબ્ભઞ્જનાનિસંસો)
‘‘તેલઅબ્ભઞ્જને [તેલાનબ્ભઞ્જને (સી.)] દત્વા, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘અબ્યાધિતા રૂપવતા, ખિપ્પં ધમ્મનિસન્તિતા;
લાભિતા અન્નપાનસ્સ, આયુપઞ્ચમકં મમ.
(૪૦. સપ્પિતેલાનિસંસો)
‘‘સપ્પિતેલઞ્ચ દત્વાન, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘થામવા રૂપસમ્પન્નો, પહટ્ઠતનુજો સદા;
અબ્યાધિ ¶ વિસદો હોમિ, સપ્પિતેલસ્સિદં ફલં.
(૪૧. મુખસોધનકાનિસંસો)
‘‘મુખસોધનકં ¶ ¶ દત્વા, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘વિસુદ્ધકણ્ઠો મધુરસ્સરો, કાસસાસવિવજ્જિતો;
ઉપ્પલગન્ધો મુખતો, ઉપવાયતિ મે સદા.
(૪૨. દધિઆનિસંસો)
‘‘દધિં દત્વાન સમ્પન્નં, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
ભુઞ્જામિ અમતં ભત્તં [વિત્તં (સી. ક.)], વરં કાયગતાસતિં.
(૪૩. મધુઆનિસંસો)
‘‘વણ્ણગન્ધરસોપેતં, મધું દત્વા જિને ગણે;
અનૂપમં અતુલિયં, પિવે મુત્તિરસં અહં.
(૪૪.રસાનિસંસો)
‘‘યથાભૂતં ¶ રસં દત્વા, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
ચતુરો ફલે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
(૪૫. અન્નપાનાનિસંસો)
‘‘અન્નં પાનઞ્ચ દત્વાન, બુદ્ધે સઙ્ઘે ગણુત્તમે;
દસાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘આયુવા બલવા ધીરો, વણ્ણવા યસવા સુખી;
લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ, સૂરો પઞ્ઞાણવા સદા;
ઇમે ગુણે પટિલભે, સંસરન્તો ભવે અહં.
(૪૬. ધૂપાનિસંસો)
‘‘ધૂપં [ધૂમં (સી. ક.)] દત્વાન સુગતે, સઙ્ઘે ગણવરુત્તમે;
દસાનિસંસે અનુભોમિ, કમ્માનુચ્છવિકે મમ.
‘‘સુગન્ધદેહો યસવા, સીઘપઞ્ઞો ચ કિત્તિમા;
તિક્ખપઞ્ઞો ભૂરિપઞ્ઞો, હાસગમ્ભીરપઞ્ઞવા.
‘‘વેપુલ્લજવનપઞ્ઞો ¶ ¶ , સંસરન્તો ભવાભવે;
તસ્સેવ વાહસા દાનિ, પત્તો સન્તિસુખં સિવં.
(સાધારણાનિસંસો)
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે [બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ સન્તિકે (?) એવમુપરિપિ; એતદેવ હિ ઉપાલિત્થેરાપદાનટ્ઠકથાયં વણ્ણિતં];
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પિલિન્દવચ્છો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પિલિન્દવચ્છત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. સેલત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે હંસવતિયા, વીથિસામી અહોસહં;
મમ ઞાતી સમાનેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, પુઞ્ઞક્ખેત્તો અનુત્તરો [પુઞ્ઞક્ખેત્તં અનુત્તરં (સી.)];
આસિ સો [આસીસો (સી.), આધારો (પી.)] સબ્બલોકસ્સ, આહુતીનં પટિગ્ગહો.
‘‘‘ખત્તિયા નેગમા ચેવ, મહાસાલા ચ બ્રાહ્મણા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘હત્થારોહા ¶ અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘ઉગ્ગા ¶ ચ રાજપુત્તા ચ, વેસિયાના ચ બ્રાહ્મણા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘આળારિકા ¶ કપ્પકા [આળારિકા ચ સૂદા (સ્યા.)] ચ, ન્હાપકા માલકારકા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘રજકા પેસકારા ચ, ચમ્મકારા ચ ન્હાપિતા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘ઉસુકારા ભમકારા, ચમ્મકારા ચ તચ્છકા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘કમ્મારા ¶ સોણ્ણકારા ચ, તિપુલોહકરા તથા;
પસન્નચિત્તા સુમના, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘ભતકા ચેટકા ચેવ, દાસકમ્મકરા બહૂ;
યથાસકેન થામેન, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘ઉદહારા કટ્ઠહારા, કસ્સકા તિણહારકા;
યથાસકેન થામેન, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘પુપ્ફિકા માલિકા ચેવ, પણ્ણિકા ફલહારકા;
યથાસકેન થામેન, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘ગણિકા કુમ્ભદાસી ચ, પૂવિકા [સૂપિકા (ક.)] મચ્છિકાપિ ચ;
યથાસકેન થામેન, પૂગધમ્મં અકંસુ તે.
‘‘‘એથ ¶ સબ્બે સમાગન્ત્વા, ગણં બન્ધામ એકતો;
અધિકારં કરિસ્સામ, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે’.
‘‘તે મે સુત્વાન વચનં, ગણં બન્ધિંસુ તાવદે;
ઉપટ્ઠાનસાલં સુકતં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ કારયું.
‘‘નિટ્ઠાપેત્વાન તં સાલં, ઉદગ્ગો તુટ્ઠમાનસો;
પરેતો તેહિ સબ્બેહિ, સમ્બુદ્ધમુપસઙ્કમિં.
‘‘ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં, લોકનાથં નરાસભં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘ઇમે તીણિ સતા વીર, પુરિસા એકતો ગણા;
ઉપટ્ઠાનસાલં સુકતં, નિય્યાદેન્તિ [નિય્યાતેન્તિ (સી.)] તુવં [તવં (સી.), તવ (સ્યા.)] મુનિ’.
‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ ¶ પુરતો, સમ્પટિચ્છત્વ ચક્ખુમા;
તિણ્ણં સતાનં પુરતો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘તિસતાપિ ચ જેટ્ઠો ચ, અનુવત્તિંસુ એકતો;
સમ્પત્તિઞ્હિ [સમ્પત્તીહિ (સ્યા. ક.)] કરિત્વાન, સબ્બે અનુભવિસ્સથ.
‘‘‘પચ્છિમે ¶ ભવે સમ્પત્તે, સીતિભાવમનુત્તરં;
અજરં અમતં સન્તં, નિબ્બાનં ફસ્સયિસ્સથ’.
‘‘એવં બુદ્ધો વિયાકાસિ, સબ્બઞ્ઞૂ સમણુત્તરો;
બુદ્ધસ્સ વચનં સુત્વા, સોમનસ્સં પવેદયિં.
‘‘તિંસ ¶ કપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિં અહં;
દેવાધિપો પઞ્ચસતં, દેવરજ્જમકારયિં.
‘‘સહસ્સક્ખત્તું ¶ રાજા ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
દેવરજ્જં કરોન્તસ્સ, મહાદેવા અવન્દિસું.
‘‘ઇધ માનુસકે રજ્જં [રજ્જે (સી.)], પરિસા હોન્તિ બન્ધવા;
પચ્છિમે ભવે સમ્પત્તે, વાસેટ્ઠો નામ બ્રાહ્મણો.
‘‘અસીતિકોટિ નિચયો, તસ્સ પુત્તો અહોસહં;
સેલો ઇતિ મમ નામં, છળઙ્ગે પારમિં ગતો.
‘‘જઙ્ઘાવિહારં વિચરં, સસિસ્સેહિ પુરક્ખતો;
જટાભારિકભરિતં, કેણિયં નામ તાપસં.
‘‘પટિયત્તાહુતિં દિસ્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં;
‘આવાહો વા વિવાહો વા, રાજા વા તે નિમન્તિતો’.
‘‘આહુતિં [નાહુતિં (?)] યિટ્ઠુકામોહં, બ્રાહ્મણે દેવસમ્મતે;
ન નિમન્તેમિ રાજાનં, આહુતી મે ન વિજ્જતિ.
‘‘ન ચત્થિ મય્હમાવાહો, વિવાહો મે ન વિજ્જતિ;
સક્યાનં નન્દિજનનો, સેટ્ઠો લોકે સદેવકે.
‘‘સબ્બલોકહિતત્થાય, સબ્બસત્તસુખાવહો;
સો મે નિમન્તિતો અજ્જ, તસ્સેતં પટિયાદનં.
‘‘તિમ્બરૂસકવણ્ણાભો ¶ , અપ્પમેય્યો અનૂપમો;
રૂપેનાસદિસો બુદ્ધો, સ્વાતનાય નિમન્તિતો.
‘‘ઉક્કામુખપહટ્ઠોવ, ખદિરઙ્ગારસન્નિભો;
વિજ્જૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘પબ્બતગ્ગે ¶ યથા અચ્ચિ, પુણ્ણમાયેવ ચન્દિમા;
નળગ્ગિવણ્ણસઙ્કાસો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘અસમ્ભીતો ભયાતીતો, ભવન્તકરણો મુનિ;
સીહૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘કુસલો ¶ બુદ્ધધમ્મેહિ, અપસય્હો પરેહિ સો;
નાગૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘સદ્ધમ્માચારકુસલો ¶ , બુદ્ધનાગો અસાદિસો;
ઉસભૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘અનન્તવણ્ણો અમિતયસો, વિચિત્તસબ્બલક્ખણો;
સક્કૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘વસી ગણી પતાપી ચ, તેજસ્સી ચ દુરાસદો;
બ્રહ્મૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘પત્તધમ્મો દસબલો, બલાતિબલપારગો;
ધરણૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘સીલવીચિસમાકિણ્ણો, ધમ્મવિઞ્ઞાણખોભિતો;
ઉદધૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘દુરાસદો દુપ્પસહો, અચલો ઉગ્ગતો બ્રહા;
નેરૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘અનન્તઞાણો અસમસમો, અતુલો અગ્ગતં ગતો;
ગગનૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
પન્નરસમં ભાણવારં.
‘‘પતિટ્ઠા ¶ ભયભીતાનં, તાણો સરણગામિનં;
અસ્સાસકો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘આસયો ¶ બુદ્ધિમન્તાનં, પુઞ્ઞક્ખેત્તં સુખેસિનં;
રતનાકરો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘અસ્સાસકો વેદકરો, સામઞ્ઞફલદાયકો;
મેઘૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘લોકચક્ખુ મહાતેજો, સબ્બતમવિનોદનો;
સૂરિયૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘આરમ્મણવિમુત્તીસુ, સભાવદસ્સનો મુનિ;
ચન્દૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘બુદ્ધો સમુસ્સિતો લોકે, લક્ખણેહિ અલઙ્કતો;
અપ્પમેય્યો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘યસ્સ ઞાણં અપ્પમેય્યં, સીલં યસ્સ અનૂપમં;
વિમુત્તિ અસદિસા યસ્સ, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘યસ્સ ધીતિ અસદિસા, થામો યસ્સ અચિન્તિયો;
યસ્સ પરક્કમો જેટ્ઠો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘રાગો ¶ દોસો ચ મોહો ચ, વિસા સબ્બે સમૂહતા;
અગદૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘ક્લેસબ્યાધિબહુદુક્ખ ¶ સબ્બતમવિનોદનો [વિનોદકો (સી. સ્યા.)];
વેજ્જૂપમો મહાવીરો, સો મે બુદ્ધો નિમન્તિતો.
‘‘બુદ્ધોતિ ¶ ભો યં વદેસિ, ઘોસોપેસો સુદુલ્લભો;
બુદ્ધો બુદ્ધોતિ સુત્વાન, પીતિ મે ઉદપજ્જથ.
‘‘અબ્ભન્તરં અગણ્હન્તં, પીતિ મે બહિ નિચ્છરે;
સોહં પીતિમનો સન્તો, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘કહં નુ ખો સો ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
તત્થ ગન્ત્વા નમસ્સિસ્સં, સામઞ્ઞફલદાયકં’.
‘‘‘પગ્ગય્હ દક્ખિણં બાહું, વેદજાતો કતઞ્જલી;
આચિક્ખિ મે ધમ્મરાજં, સોકસલ્લવિનોદનં.
‘‘‘ઉદેન્તંવ ¶ મહામેઘં, નીલં અઞ્જનસન્નિભં;
સાગરં વિય દિસ્સન્તં, પસ્સસેતં મહાવનં.
‘‘‘એત્થ સો વસતે બુદ્ધો, અદન્તદમકો મુનિ;
વિનયન્તો ચ વેનેય્યે, બોધેન્તો બોધિપક્ખિયે.
‘‘‘પિપાસિતોવ ઉદકં, ભોજનંવ જિઘચ્છિતો;
ગાવી યથા વચ્છગિદ્ધા, એવાહં વિચિનિં જિનં.
‘‘‘આચારઉપચારઞ્ઞૂ, ધમ્માનુચ્છવિસંવરં;
સિક્ખાપેમિ સકે સિસ્સે, ગચ્છન્તે જિનસન્તિકં.
‘‘‘દુરાસદા ભગવન્તો, સીહાવ એકચારિનો;
પદે પદં નિક્ખિપન્તા, આગચ્છેય્યાથ માણવા.
‘‘‘આસીવિસો યથા ઘોરો, મિગરાજાવ કેસરી;
મત્તોવ કુઞ્જરો દન્તી, એવં બુદ્ધા દુરાસદા.
‘‘‘ઉક્કાસિતઞ્ચ ¶ ખિપિતં, અજ્ઝુપેક્ખિય માણવા;
પદે પદં નિક્ખિપન્તા, ઉપેથ બુદ્ધસન્તિકં.
‘‘‘પટિસલ્લાનગરુકા, અપ્પસદ્દા દુરાસદા;
દુરૂપસઙ્કમા બુદ્ધા, ગરૂ હોન્તિ સદેવકે.
‘‘‘યદાહં ¶ પઞ્હં પુચ્છામિ, પટિસમ્મોદયામિ વા;
અપ્પસદ્દા તદા હોથ, મુનિભૂતાવ તિટ્ઠથ.
‘‘‘યં ¶ સો દેસેતિ સમ્બુદ્ધો [સદ્ધમ્મં (સી. સ્યા.)], ખેમં નિબ્બાનપત્તિયા;
તમેવત્થં નિસામેથ, સદ્ધમ્મસવનં સુખં’.
‘‘ઉપસઙ્કમ્મ સમ્બુદ્ધં, સમ્મોદિં મુનિના અહં;
તં કથં વીતિસારેત્વા, લક્ખણે ઉપધારયિં.
‘‘લક્ખણે દ્વે ચ કઙ્ખામિ, પસ્સામિ તિંસલક્ખણે;
કોસોહિતવત્થગુય્હં, ઇદ્ધિયા દસ્સયી મુનિ.
‘‘જિવ્હં નિન્નામયિત્વાન, કણ્ણસોતે ચ નાસિકે;
પટિમસિ નલાટન્તં, કેવલં છાદયી જિનો.
‘‘તસ્સાહં ¶ લક્ખણે દિસ્વા, પરિપુણ્ણે સબ્યઞ્જને;
બુદ્ધોતિ નિટ્ઠં ગન્ત્વાન, સહ સિસ્સેહિ પબ્બજિં.
‘‘સતેહિ તીહિ સહિતો, પબ્બજિં અનગારિયં;
અદ્ધમાસે અસમ્પત્તે, સબ્બે પત્તામ્હ નિબ્બુતિં.
‘‘એકતો કમ્મં કત્વાન, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે;
એકતો સંસરિત્વાન, એકતો વિનિવત્તયું.
‘‘ગોપાનસિયો ¶ દત્વાન, પૂગધમ્મે વસિં અહં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, અટ્ઠ હેતૂ લભામહં.
‘‘દિસાસુ પૂજિતો હોમિ, ભોગા ચ અમિતા મમ;
પતિટ્ઠા હોમિ સબ્બેસં, તાસો મમ ન વિજ્જતિ.
‘‘બ્યાધયો મે ન વિજ્જન્તિ, દીઘાયું પાલયામિ ચ;
સુખુમચ્છવિકો હોમિ, આવાસે પત્થિતે વસે [આવાસે પત્તે વસ્સે (સ્યા.), આવાસેવ ઠિતે વસે (ક.)].
‘‘અટ્ઠ ગોપાનસી દત્વા, પૂગધમ્મે વસિં અહં;
પટિસમ્ભિદારહત્તઞ્ચ, એતં મે અપરટ્ઠમં.
‘‘સબ્બવોસિતવોસાનો, કતકિચ્ચો અનાસવો;
અટ્ઠગોપાનસી નામ, તવ પુત્તો મહામુનિ.
‘‘પઞ્ચ થમ્ભાનિ દત્વાન, પૂગધમ્મે વસિં અહં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, પઞ્ચ હેતૂ લભામહં.
‘‘અચલો ¶ હોમિ મેત્તાય, અનૂનઙ્ગો ભવામહં;
આદેય્યવચનો હોમિ, ન ધંસેમિ યથા અહં.
‘‘અભન્તં હોતિ મે ચિત્તં, અખિલો હોમિ કસ્સચિ;
તેન કમ્મેન સુકતેન, વિમલો હોમિ સાસને.
‘‘સગારવો ¶ સપ્પતિસ્સો, કતકિચ્ચો અનાસવો;
સાવકો તે મહાવીર, ભિક્ખુ તં વન્દતે મુનિ.
‘‘કત્વા સુકતપલ્લઙ્કં, સાલાયં પઞ્ઞપેસહં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, પઞ્ચ હેતૂ લભામહં.
‘‘ઉચ્ચે ¶ ¶ કુલે પજાયિત્વા, મહાભોગો ભવામહં;
સબ્બસમ્પત્તિકો હોમિ, મચ્છેરં મે ન વિજ્જતિ.
‘‘ગમને પત્થિતે મય્હં, પલ્લઙ્કો ઉપતિટ્ઠતિ;
સહ પલ્લઙ્કસેટ્ઠેન, ગચ્છામિ મમ પત્થિતં.
‘‘તેન પલ્લઙ્કદાનેન, તમં સબ્બં વિનોદયિં;
સબ્બાભિઞ્ઞાબલપ્પત્તો, થેરો [સેલો (?)] વન્દતિ તં મુનિ.
‘‘પરકિચ્ચત્તકિચ્ચાનિ, સબ્બકિચ્ચાનિ સાધયિં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, પાવિસિં અભયં પુરં.
‘‘પરિનિટ્ઠિતસાલમ્હિ, પરિભોગમદાસહં;
તેન કમ્મેન સુકતેન, સેટ્ઠત્તં અજ્ઝુપાગતો.
‘‘યે કેચિ દમકા લોકે, હત્થિઅસ્સે દમેન્તિ યે;
કરિત્વા કારણા નાના, દારુણેન દમેન્તિ તે.
‘‘ન હેવં ત્વં મહાવીર, દમેસિ નરનારિયો;
અદણ્ડેન અસત્થેન, દમેસિ ઉત્તમે દમે.
‘‘દાનસ્સ વણ્ણે કિત્તેન્તો, દેસનાકુસલો મુનિ;
એકપઞ્હં કથેન્તોવ, બોધેસિ તિસતે મુનિ.
‘‘દન્તા મયં સારથિના, સુવિમુત્તા અનાસવા;
સબ્બાભિઞ્ઞાબલપત્તા, નિબ્બુતા ઉપધિક્ખયે.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
અતિક્કન્તા ભયા સબ્બે, સાલાદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં ¶ વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સેલો સપરિસો ભગવતો સન્તિકે ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સેલત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. સબ્બકિત્તિકત્થેરઅપદાનં
‘‘કણિકારંવ ¶ ¶ જલિતં [જોતન્તં (સી.)], દીપરુક્ખંવ ઉજ્જલં [જોતિતં (સ્યા.)];
ઓસધિંવ વિરોચન્તં, વિજ્જુતં ગગને યથા.
‘‘અસમ્ભીતં અનુત્તાસિં, મિગરાજંવ કેસરિં;
ઞાણાલોકં પકાસેન્તં, મદ્દન્તં તિત્થિયે ગણે.
‘‘ઉદ્ધરન્તં ઇમં લોકં, છિદ્દન્તં સબ્બસંસયં;
ગજ્જન્તં [અસમ્ભીતં (સ્યા.), ગચ્છન્તં (ક.)] મિગરાજંવ, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘જટાજિનધરો આસિં, બ્રહા ઉજુ પતાપવા;
વાકચીરં ગહેત્વાન, પાદમૂલે અપત્થરિં.
‘‘કાળાનુસારિયં ગય્હ, અનુલિમ્પિં તથાગતં;
સમ્બુદ્ધમનુલિમ્પેત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘સમુદ્ધરસિમં ¶ લોકં, ઓઘતિણ્ણ [ઓઘતિણ્ણો (સ્યા. ક.)] મહામુનિ;
ઞાણાલોકેન જોતેસિ, નાવટં [પવરં (સ્યા.), વજિર (પી.)] ઞાણમુત્તમં.
‘‘ધમ્મચક્કં [તુવં ચક્કં (ક.)] પવત્તેસિ, મદ્દસે પરતિત્થિયે;
ઉસભો જિતસઙ્ગામો, સમ્પકમ્પેસિ મેદનિં.
‘‘મહાસમુદ્દે ઊમિયો, વેલન્તમ્હિ પભિજ્જરે;
તથેવ તવ ઞાણમ્હિ, સબ્બદિટ્ઠી પભિજ્જરે.
‘‘સુખુમચ્છિકજાલેન, સરમ્હિ સમ્પતાનિતે;
અન્તોજાલિકતા [જાલગતા (સી.)] પાણા, પીળિતા હોન્તિ તાવદે.
‘‘તથેવ તિત્થિયા લોકે, પુથુપાસણ્ડનિસ્સિતા [મૂળ્હા સચ્ચવિનિસ્સટા (સ્યા.), મુટ્ઠસચ્ચવિનિસ્સટા (ક.)];
અન્તોઞાણવરે તુય્હં, પરિવત્તન્તિ મારિસ.
‘‘પતિટ્ઠા ¶ વુય્હતં ઓઘે, ત્વઞ્હિ નાથો અબન્ધુનં;
ભયટ્ટિતાનં સરણં, મુત્તિત્થીનં પરાયણં.
‘‘એકવીરો ¶ અસદિસો, મેત્તાકરુણસઞ્ચયો [સઞ્ઞુતો (સ્યા.)];
અસમો સુસમો સન્તો [સુસીલો અસમો સન્તો (સી.), પઞ્ઞવા યુત્તચાગો ચ (સ્યા.)], વસી તાદી જિતઞ્જયો.
‘‘ધીરો ¶ વિગતસમ્મોહો, અનેજો અકથંકથી;
તુસિતો [વુસિતો (સી.)] વન્તદોસોસિ, નિમ્મલો સંયતો સુચિ.
‘‘સઙ્ગાતિગો હતમદો [ગતમદો (સ્યા.), તમનુદો (ક.)], તેવિજ્જો તિભવન્તગો;
સીમાતિગો ધમ્મગરુ, ગતત્થો હિતવબ્ભુતો [હિતવપ્પથો (સી. સ્યા.)].
‘‘તારકો ¶ ત્વં યથા નાવા, નિધીવસ્સાસકારકો;
અસમ્ભીતો યથા સીહો, ગજરાજાવ દપ્પિતો.
‘‘થોમેત્વા દસગાથાહિ, પદુમુત્તરં મહાયસં;
વન્દિત્વા સત્થુનો પાદે, તુણ્હી અટ્ઠાસહં તદા.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ઠિતો સત્થા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે સીલઞ્ચ ઞાણઞ્ચ, સદ્ધમ્મઞ્ચાપિ વણ્ણયિ [ધમ્મઞ્ચાપિ પકિત્તયિ (સી. સ્યા.)];
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સટ્ઠિ કપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
અઞ્ઞે દેવેભિભવિત્વા, ઇસ્સરં કારયિસ્સતિ.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસને પબ્બજિસ્સતિ.
‘‘‘પબ્બજિત્વાન કાયેન, પાપકમ્મં વિવજ્જિય;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘યથાપિ મેઘો થનયં, તપ્પેતિ મેદિનિં ઇમં;
તથેવ ત્વં મહાવીર, ધમ્મેન તપ્પયી મમં.
‘‘સીલં પઞ્ઞઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, થવિત્વા લોકનાયકં;
પત્તોમ્હિ પરમં સન્તિં, નિબ્બાનં પદમચ્ચુતં.
‘‘અહો ¶ નૂન સ ભગવા, ચિરં તિટ્ઠેય્ય ચક્ખુમા;
અઞ્ઞાતઞ્ચ વિજાનેય્યું, ફુસેય્યું [અઞ્ઞાતઞ્ચાપિ જાનેય્ય, પસ્સેય્ય (ક.)] અમતં પદં.
‘‘અયં ¶ ¶ મે પચ્છિમા જાતિ, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સતસહસ્સિતો કપ્પે, યં બુદ્ધમભિથોમયિં
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, કિત્તનાય ઇદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સબ્બકિત્તિકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સબ્બકિત્તિકત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. મધુદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘સિન્ધુયા નદિયા તીરે, સુકતો અસ્સમો મમ;
તત્થ વાચેમહં સિસ્સે, ઇતિહાસં સલક્ખણં.
‘‘ધમ્મકામા વિનીતા તે, સોતુકામા સુસાસનં;
છળઙ્ગે પારમિપ્પત્તા, સિન્ધુકૂલે વસન્તિ તે.
‘‘ઉપ્પાતગમને ¶ ચેવ, લક્ખણેસુ ચ કોવિદા;
ઉત્તમત્થં ગવેસન્તા, વસન્તિ વિપિને તદા.
‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, લોકે ઉપ્પજ્જિ તાવદે;
અમ્હાકં અનુકમ્પન્તો, ઉપાગચ્છિ વિનાયકો.
‘‘ઉપાગતં મહાવીરં, સુમેધં લોકનાયકં;
તિણસન્થારકં કત્વા, લોકજેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘વિપિનાતો ¶ મધું ગય્હ, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં;
સમ્બુદ્ધો પરિભુઞ્જિત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિ.
‘‘‘યો તં અદાસિ મધું મે, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇમિના મધુદાનેન, તિણસન્થારકેન ચ;
તિંસ કપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ.
‘‘‘તિંસ ¶ કપ્પસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘દેવલોકા ઇધાગન્ત્વા, માતુકુચ્છિં ઉપાગતે;
મધુવસ્સં પવસ્સિત્થ, છાદયં મધુના મહિં’.
‘‘મયિ નિક્ખન્તમત્તમ્હિ, કુચ્છિયા ચ સુદુત્તરા;
તત્રાપિ મધુવસ્સં મે, વસ્સતે નિચ્ચકાલિકં.
‘‘અગારા ¶ ¶ અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિં અનગારિયં;
લાભી અન્નસ્સ પાનસ્સ, મધુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સબ્બકામસમિદ્ધોહં, ભવિત્વા દેવમાનુસે;
તેનેવ મધુદાનેન, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘વુટ્ઠમ્હિ દેવે ચતુરઙ્ગુલે તિણે, સમ્પુપ્ફિતે [સુપુપ્ફિતે (સ્યા.)] ધરણીરુહે સઞ્છન્ને [વપ્પદેસે (સ્યા.)];
સુઞ્ઞે ઘરે મણ્ડપરુક્ખમૂલકે, વસામિ નિચ્ચં સુખિતો અનાસવો.
‘‘મજ્ઝે મહન્તે હીને ચ [મજ્ઝે મય્હં ભવા અસ્સુ (સ્યા. પી. ક.)], ભવે સબ્બે અતિક્કમિં [યે ભવે સમતિક્કમિં (સ્યા. ક.), યો ભવેસુ પકિત્તયિ (ક.)];
અજ્જ મે આસવા ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મધુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મધુદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મધુદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. પદુમકૂટાગારિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પિયદસ્સી ¶ નામ ભગવા, સયમ્ભૂ લોકનાયકો;
વિવેકકામો સમ્બુદ્ધો, સમાધિકુસલો મુનિ.
‘‘વનસણ્ડં ¶ સમોગય્હ, પિયદસ્સી મહામુનિ;
પંસુકૂલં પત્થરિત્વા, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘મિગલુદ્દો પુરે આસિં, અરઞ્ઞે [વિપિને (સી.), ઇરિને (સ્યા. ક.)] કાનને અહં;
પસદં મિગમેસન્તો, આહિણ્ડામિ અહં તદા.
‘‘તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં;
પુપ્ફિતં સાલરાજંવ, સતરંસિંવ ઉગ્ગતં.
‘‘દિસ્વાનહં દેવદેવં, પિયદસ્સિં મહાયસં;
જાતસ્સરં સમોગય્હ, પદુમં આહરિં તદા.
‘‘આહરિત્વાન પદુમં, સતપત્તં મનોરમં;
કૂટાગારં કરિત્વાન, છાદયિં પદુમેનહં.
‘‘અનુકમ્પકો ¶ કારુણિકો, પિયદસ્સી મહામુનિ;
સત્તરત્તિન્દિવં બુદ્ધો, કૂટાગારે વસી જિનો.
‘‘પુરાણં છડ્ડયિત્વાન, નવેન છાદયિં અહં;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, અટ્ઠાસિં તાવદે અહં.
‘‘વુટ્ઠહિત્વા ¶ સમાધિમ્હા, પિયદસ્સી મહામુનિ;
દિસં અનુવિલોકેન્તો, નિસીદિ લોકનાયકો.
‘‘તદા ¶ સુદસ્સનો નામ, ઉપટ્ઠાકો મહિદ્ધિકો;
ચિત્તમઞ્ઞાય બુદ્ધસ્સ, પિયદસ્સિસ્સ સત્થુનો.
‘‘અસીતિયા સહસ્સેહિ, ભિક્ખૂહિ પરિવારિતો;
વનન્તે સુખમાસીનં, ઉપેસિ લોકનાયકં.
‘‘યાવતા વનસણ્ડમ્હિ, અધિવત્થા ચ દેવતા;
બુદ્ધસ્સ ચિત્તમઞ્ઞાય, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘સમાગતેસુ યક્ખેસુ, કુમ્ભણ્ડે સહરક્ખસે;
ભિક્ખુસઙ્ઘે ચ સમ્પત્તે, ગાથા પબ્યાહરી [સબ્યાહરી (સ્યા.), માબ્યાહરી (સી.)] જિનો.
‘‘‘યો મં સત્તાહં પૂજેસિ, આવાસઞ્ચ અકાસિ મે;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સુદુદ્દસં સુનિપુણં, ગમ્ભીરં સુપ્પકાસિતં;
ઞાણેન કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ચતુદ્દસાનિ ¶ કપ્પાનિ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
કૂટાગારં મહન્તસ્સ [બ્રહં તસ્સ (સી. સ્યા.)], પદ્મપુપ્ફેહિ છાદિતં.
‘‘‘આકાસે ધારયિસ્સતિ, પુપ્ફકમ્મસ્સિદં [પુબ્બકમ્મસ્સિદં (સ્યા.)] ફલં;
ચતુબ્બીસે [ચતુદ્દસે (સ્યા.)] કપ્પસતે, વોકિણ્ણં સંસરિસ્સતિ.
‘‘‘તત્થ પુપ્ફમયં બ્યમ્હં, આકાસે ધારયિસ્સતિ;
યથા પદુમપત્તમ્હિ, તોયં ન ઉપલિમ્પતિ.
‘‘‘તથેવીમસ્સ ઞાણમ્હિ, કિલેસા નોપલિમ્પરે;
મનસા વિનિવટ્ટેત્વા, પઞ્ચ નીવરણે અયં.
‘‘‘ચિત્તં ¶ જનેત્વા નેક્ખમ્મે, અગારા પબ્બજિસ્સતિ;
તતો પુપ્ફમયે બ્યમ્હે, ધારેન્તે [પુપ્ફમયં બ્યમ્હં, ધારેન્તં (સ્યા. ક.)] નિક્ખમિસ્સતિ.
‘‘‘રુક્ખમૂલે વસન્તસ્સ, નિપકસ્સ સતીમતો;
તત્થ પુપ્ફમયં બ્યમ્હં, મત્થકે ધારયિસ્સતિ.
‘‘‘ચીવરં ¶ ¶ પિણ્ડપાતઞ્ચ, પચ્ચયં સયનાસનં;
દત્વાન ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘કૂટાગારેન ચરતા [ચરણા (સી. પી. ક.), ચરિતે (સ્યા.)], પબ્બજ્જં અભિનિક્ખમિં;
રુક્ખમૂલે વસન્તમ્પિ [વસન્તમ્હિ (સી.), વસતોપિ (?)], કૂટાગારં ધરીયતિ.
‘‘ચીવરે પિણ્ડપાતે ચ, ચેતના મે ન વિજ્જતિ;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, લભામિ પરિનિટ્ઠિતં.
‘‘ગણનાતો અસઙ્ખેય્યા, કપ્પકોટી બહૂ મમ;
રિત્તકા તે અતિક્કન્તા, પમુત્તા લોકનાયકા.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, પિયદસ્સી વિનાયકો;
તમહં પયિરુપાસિત્વા, ઇમં યોનિં ઉપાગતો.
‘‘ઇધ પસ્સામિ [ઇધદ્દસાસિં (સી.)] સમ્બુદ્ધં, અનોમં નામ ચક્ખુમં;
તમહં ઉપગન્ત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘દુક્ખસ્સન્તકરો બુદ્ધો, મગ્ગં મે દેસયી જિનો;
તસ્સ ધમ્મં સુણિત્વાન, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘તોસયિત્વાન સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘અટ્ઠારસે ¶ ¶ કપ્પસતે, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પદુમકૂટાગારિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પદુમકૂટાગારિયત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. બાકુલત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , સોભિતો નામ પબ્બતો;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, સકસિસ્સેહિ માપિતો.
‘‘મણ્ડપા ચ બહૂ તત્થ, પુપ્ફિતા સિન્દુવારકા;
કપિત્થા ચ બહૂ તત્થ, પુપ્ફિતા જીવજીવકા [ચમ્પકા નાગકેતકા (સ્યા.)].
‘‘નિગ્ગુણ્ડિયો બહૂ તત્થ, બદરામલકાનિ ચ;
ફારુસકા અલાબૂ ચ, પુણ્ડરીકા ચ પુપ્ફિતા.
‘‘આળકા ¶ [અળક્કા (સ્યા.)] બેલુવા તત્થ, કદલી માતુલુઙ્ગકા;
મહાનામા બહૂ તત્થ, અજ્જુના ચ પિયઙ્ગુકા.
‘‘કોસમ્બા ¶ સળલા નિમ્બા [નીપા (સી.)], નિગ્રોધા ચ કપિત્થના;
એદિસો અસ્સમો મય્હં, સસિસ્સોહં તહિં વસિં.
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, સયમ્ભૂ લોકનાયકો;
ગવેસં પટિસલ્લાનં, મમસ્સમમુપાગમિ.
‘‘ઉપેતમ્હિ મહાવીરે, અનોમદસ્સિમહાયસે;
ખણેન લોકનાથસ્સ, વાતાબાધો સમુટ્ઠહિ.
‘‘વિચરન્તો અરઞ્ઞમ્હિ, અદ્દસં લોકનાયકં;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, ચક્ખુમન્તં મહાયસં.
‘‘ઇરિયઞ્ચાપિ દિસ્વાન, ઉપલક્ખેસહં તદા;
અસંસયઞ્હિ બુદ્ધસ્સ, બ્યાધિ નો ઉદપજ્જથ.
‘‘ખિપ્પં ¶ અસ્સમમાગઞ્છિં, મમ સિસ્સાન સન્તિકે;
ભેસજ્જં કત્તુકામોહં, સિસ્સે આમન્તયિં તદા.
‘‘પટિસ્સુણિત્વાન મે વાક્યં, સિસ્સા સબ્બે સગારવા;
એકજ્ઝં સન્નિપતિંસુ, સત્થુગારવતા મમ.
‘‘ખિપ્પં પબ્બતમારુય્હ, સબ્બોસધમહાસહં [મકાસહં (સ્યા. ક.)];
પાનીયયોગં [પાનીયયોગ્ગં (સી.)] કત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સદાસહં.
‘‘પરિભુત્તે ¶ મહાવીરે, સબ્બઞ્ઞુલોકનાયકે;
ખિપ્પં વાતો વૂપસમિ, સુગતસ્સ મહેસિનો.
‘‘પસ્સદ્ધં ¶ દરથં દિસ્વા, અનોમદસ્સી મહાયસો;
સકાસને નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે પાદાસિ ભેસજ્જં, બ્યાધિઞ્ચ સમયી મમ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
વાદિતે તૂરિયે તત્થ, મોદિસ્સતિ સદા અયં.
‘‘‘મનુસ્સલોકમાગન્ત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘પઞ્ચપઞ્ઞાસકપ્પમ્હિ, અનોમો નામ ખત્તિયો;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, જમ્બુમણ્ડસ્સ [જમ્બુદીપસ્સ (સ્યા.)] ઇસ્સરો.
‘‘‘સત્તરતનસમ્પન્નો, ચક્કવત્તી મહબ્બલો;
તાવતિંસેપિ ખોભેત્વા, ઇસ્સરં કારયિસ્સતિ.
‘‘‘દેવભૂતો ¶ મનુસ્સો વા, અપ્પાબાધો ભવિસ્સતિ;
પરિગ્ગહં વિવજ્જેત્વા, બ્યાધિં લોકે તરિસ્સતિ.
‘‘‘અપ્પરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘કિલેસે ઝાપયિત્વાન, તણ્હાસોતં તરિસ્સતિ;
બાકુલો [બક્કુલો (સી. સ્યા.)] નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો.
‘‘‘ઇદં ¶ ¶ સબ્બં અભિઞ્ઞાય, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસ્સતિ’.
‘‘અનોમદસ્સી ભગવા, સયમ્ભૂ લોકનાયકો;
વિવેકાનુવિલોકેન્તો, મમસ્સમમુપાગમિ.
‘‘ઉપાગતં ¶ મહાવીરં, સબ્બઞ્ઞું લોકનાયકં;
સબ્બોસધેન તપ્પેસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘તસ્સ મે સુકતં કમ્મં, સુખેત્તે બીજસમ્પદા;
ખેપેતું નેવ સક્કોમિ, તદા હિ સુકતં મમ.
‘‘લાભા મમ સુલદ્ધં મે, યોહં અદ્દક્ખિ નાયકં;
તેન કમ્માવસેસેન, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘સબ્બમેતં અભિઞ્ઞાય, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, એતદગ્ગે ઠપેસિ મં.
‘‘અપરિમેય્યે ઇતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, ભેસજ્જસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા બાકુલો [બક્કુલો (સી. સ્યા.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
બાકુલત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ગિરિમાનન્દત્થેરઅપદાનં
‘‘ભરિયા મે કાલઙ્કતા, પુત્તો સીવથિકં ગતો;
માતા પિતા મતા ભાતા, એકચિતમ્હિ [માતા પિતા ચ ભાતા ચ, એકચિતકમ્હિ (સી. સ્યા.)] ડય્હરે.
‘‘તેન સોકેન સન્તત્તો, કિસો પણ્ડુ અહોસહં;
ચિત્તક્ખેપો ચ મે આસિ, તેન સોકેન અટ્ટિતો.
‘‘સોકસલ્લપરેતોહં ¶ , વનન્તમુપસઙ્કમિં;
પવત્તફલં ભુઞ્જિત્વા, રુક્ખમૂલે વસામહં.
‘‘સુમેધો ¶ ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, દુક્ખસ્સન્તકરો જિનો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગઞ્છિ મમ સન્તિકં.
‘‘પદસદ્દં સુણિત્વાન, સુમેધસ્સ મહેસિનો;
પગ્ગહેત્વાનહં સીસં, ઉલ્લોકેસિં મહામુનિં.
‘‘ઉપાગતે મહાવીરે, પીતિ મે ઉદપજ્જથ;
તદાસિમેકગ્ગમનો, દિસ્વા તં લોકનાયકં.
‘‘સતિં પટિલભિત્વાન, પણ્ણમુટ્ઠિમદાસહં;
નિસીદિ ભગવા તત્થ, અનુકમ્પાય ચક્ખુમા.
‘‘નિસજ્જ ¶ તત્થ ભગવા, સુમેધો લોકનાયકો;
ધમ્મં મે કથયી બુદ્ધો, સોકસલ્લવિનોદનં.
‘‘‘અનવ્હિતા તતો આગું, અનનુઞ્ઞાતા ઇતો ગતા;
યથાગતા તથા ગતા, તત્થ કા પરિદેવના.
‘‘‘યથાપિ પથિકા સત્તા, વસ્સમાનાય વુટ્ઠિયા;
સભણ્ડા ઉપગચ્છન્તિ, વસ્સસ્સાપતનાય તે.
‘‘‘વસ્સે ચ તે ઓરમિતે, સમ્પયન્તિ યદિચ્છકં;
એવં માતા પિતા તુય્હં, તત્થ કા પરિદેવના.
‘‘‘આગન્તુકા પાહુનકા, ચલિતેરિતકમ્પિતા;
એવં માતા પિતા તુય્હં, તત્થ કા પરિદેવના.
‘‘‘યથાપિ ઉરગો જિણ્ણં, હિત્વા ગચ્છતિ સં તચં [સંતનું (સ્યા. ક.)];
એવં માતા પિતા તુય્હં, સં તનું ઇધ હીયરે’.
‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, સોકસલ્લં વિવજ્જયિં;
પામોજ્જં જનયિત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠં અવન્દહં.
‘‘વન્દિત્વાન મહાનાગં, પૂજયિં ગિરિમઞ્જરિં [ગિરિમઞ્જરિમપૂજયિં (સી. સ્યા.)];
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તં [દિબ્બગન્ધેન સમ્પન્નં (સી. સ્યા.)], સુમેધં લોકનાયકં.
‘‘પૂજયિત્વાન સમ્બુદ્ધં, સિરે કત્વાન અઞ્જલિં;
અનુસ્સરં ગુણગ્ગાનિ, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘નિત્તિણ્ણોસિ ¶ ¶ [નિત્તણ્હોસિ (સી.), વિતિણ્ણોસિ (સ્યા.)] મહાવીર, સબ્બઞ્ઞુ લોકનાયક;
સબ્બે સત્તે ઉદ્ધરસિ, ઞાણેન ત્વં મહામુને.
‘‘વિમતિં ¶ ¶ દ્વેળ્હકં વાપિ, સઞ્છિન્દસિ મહામુને;
પટિપાદેસિ મે મગ્ગં, તવ ઞાણેન ચક્ખુમ.
‘‘અરહા વસિપત્તા [સિદ્ધિપત્તા (સી. સ્યા.)] ચ, છળભિઞ્ઞા મહિદ્ધિકા;
અન્તલિક્ખચરા ધીરા, પરિવારેન્તિ તાવદે.
‘‘પટિપન્ના ચ સેખા ચ, ફલટ્ઠા સન્તિ સાવકા;
સૂરોદયેવ પદુમા, પુપ્ફન્તિ તવ સાવકા.
‘‘મહાસમુદ્દોવક્ખોભો, અતુલોપિ [યથા સમુદ્દો અક્ખોભો, અતુલો ચ (સી.)] દુરુત્તરો;
એવં ઞાણેન સમ્પન્નો, અપ્પમેય્યોસિ ચક્ખુમ.
‘‘વન્દિત્વાહં લોકજિનં, ચક્ખુમન્તં મહાયસં;
પુથુ દિસા નમસ્સન્તો, પટિકુટિકો અગઞ્છહં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, સમ્પજાનો પતિસ્સતો;
ઓક્કમિં માતુયા કુચ્છિં, સન્ધાવન્તો ભવાભવે.
‘‘અગારા અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિં અનગારિયં;
આતાપી નિપકો ઝાયી, પટિસલ્લાનગોચરો.
‘‘પધાનં પદહિત્વાન, તોસયિત્વા મહામુનિં;
ચન્દોવબ્ભઘના મુત્તો, વિચરામિ અહં સદા.
‘‘વિવેકમનુયુત્તોમ્હિ, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ગિરિમાનન્દો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ગિરિમાનન્દત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. સળલમણ્ડપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નિબ્બુતે ¶ ¶ કકુસન્ધમ્હિ, બ્રાહ્મણમ્હિ વુસીમતિ;
ગહેત્વા સળલં માલં, મણ્ડપં કારયિં અહં.
‘‘તાવતિંસગતો સન્તો, લભામિ બ્યમ્હમુત્તમં;
અઞ્ઞે દેવેતિરોચામિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, ચઙ્કમન્તો ઠિતો ચહં;
છન્નો સળલપુપ્ફેહિ, પુઞ્ઞકમ્મસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇમસ્મિંયેવ કપ્પમ્હિ, યં બુદ્ધમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સળલમણ્ડપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સળલમણ્ડપિયત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. સબ્બદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘મહાસમુદ્દં ઓગય્હ, ભવનં મે સુનિમ્મિતં;
સુનિમ્મિતા પોક્ખરણી, ચક્કવાકપકૂજિતા.
‘‘મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, પદુમુપ્પલકેહિ ચ;
નદી ચ સન્દતે તત્થ, સુપતિત્થા મનોરમા.
‘‘મચ્છકચ્છપસઞ્છન્ના ¶ , નાનાદિજસમોત્થતા;
મયૂરકોઞ્ચાભિરુદા, કોકિલાદીહિ વગ્ગુહિ.
‘‘પારેવતા રવિહંસા ચ, ચક્કવાકા નદીચરા;
દિન્દિભા સાળિકા ચેત્થ, પમ્મકા [પમ્પકા (સી.), ચપ્પકા (સ્યા.)] જીવજીવકા.
‘‘હંસા ¶ કોઞ્ચાપિ નદિતા [કોઞ્ચાભિનદિતા (સી. સ્યા.)], કોસિયા પિઙ્ગલા બહૂ;
સત્તરતનસમ્પન્ના, મણિમુત્તિકવાલુકા.
‘‘સબ્બસોણ્ણમયા ¶ રુક્ખા, નાનાગન્ધસમેરિતા;
ઉજ્જોતેન્તિ દિવારત્તિં, ભવનં સબ્બકાલિકં.
‘‘સટ્ઠિ ¶ તૂરિયસહસ્સાનિ, સાયં પાતો પવજ્જરે;
સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘અભિનિક્ખમ્મ ભવના, સુમેધં લોકનાયકં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, વન્દયિં તં મહાયસં.
‘‘સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, સસઙ્ઘં તં નિમન્તયિં;
અધિવાસેસિ સો ધીરો, સુમેધો લોકનાયકો.
‘‘મમ ધમ્મકથં કત્વા, ઉય્યોજેસિ મહામુનિ;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ભવનં મે ઉપાગમિં.
‘‘આમન્તયિં પરિજનં, સબ્બે સન્નિપતાથ [સન્નિપતત્થ (ક.)] વો;
પુબ્બણ્હસમયં બુદ્ધો, ભવનં આગમિસ્સતિ.
‘‘લાભા અમ્હં સુલદ્ધં નો, યે વસામ તવન્તિકે;
મયમ્પિ બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, પૂજં કસ્સામ સત્થુનો.
‘‘અન્નપનં પટ્ઠપેત્વા, કાલં આરોચયિં અહં;
વસીસતસહસ્સેહિ, ઉપેસિ લોકનાયકો.
‘‘પઞ્ચઙ્ગિકેહિ તૂરિયેહિ, પચ્ચુગ્ગમનમકાસહં;
સબ્બસોણ્ણમયે પીઠે, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘ઉપરિચ્છદનં ¶ આસિ, સબ્બસોણ્ણમયં તદા;
બીજનિયો પવાયન્તિ, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ અન્તરે.
‘‘પહૂતેનન્નપાનેન ¶ , ભિક્ખુસઙ્ઘમતપ્પયિં;
પચ્ચેકદુસ્સયુગળે, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સદાસહં.
‘‘યં વદન્તિ સુમેધોતિ, લોકાહુતિપટિગ્ગહં;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘યો મે અન્નેન પાનેન, સબ્બે ઇમે ચ તપ્પયિં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘ઉપ્પજ્જતિ ¶ [ઉપગચ્છતિ (સી.)] યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બદા સબ્બસોવણ્ણં, છદનં ધારયિસ્સતિ.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુસલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, સીહનાદં નદિસ્સતિ;
ચિતકે છત્તં ધારેન્તિ, હેટ્ઠા છત્તમ્હિ ડય્હથ’.
‘‘સામઞ્ઞં મે અનુપ્પત્તં, કિલેસા ઝાપિતા મયા;
મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, સન્તાપો મે ન વિજ્જતિ.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, સબ્બદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા સબ્બદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
સબ્બદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. અજિતત્થેરઅપદાનં
‘‘પદુમુત્તરો ¶ નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
અજ્ઝોગાહેત્વા હિમવન્તં, નિસીદિ લોકનાયકો.
‘‘નાહં અદ્દક્ખિં [પસ્સામિ (?)] સમ્બુદ્ધં, નપિ સદ્દં સુણોમહં;
મમ ભક્ખં ગવેસન્તો, આહિણ્ડામિ વને અહં [તદા (સી.)].
‘‘તત્થદ્દસ્સાસિં સમ્બુદ્ધં, દ્વત્તિંસવરલક્ખણં;
દિસ્વાન વિત્તિમાપજ્જિં [ચિત્તમાપજ્જિ (સી.), ચિત્તમાપજ્જિં (સ્યા.)], સત્તો કો નામયં ભવે.
‘‘લક્ખણાનિ ¶ વિલોકેત્વા, મમ વિજ્જં અનુસ્સરિં;
સુતઞ્હિ મેતં વુડ્ઢાનં, પણ્ડિતાનં સુભાસિતં.
‘‘તેસં ¶ યથા તં વચનં, અયં બુદ્ધો ભવિસ્સતિ;
યંનૂનાહં સક્કરેય્યં, ગતિં મે સોધયિસ્સતિ.
‘‘ખિપ્પં અસ્સમમાગન્ત્વા, મધુતેલં ગહિં અહં;
કોલમ્બકં ગહેત્વાન, ઉપગચ્છિં વિનાયકં [નરાસભં (સી.)].
‘‘તિદણ્ડકે ગહેત્વાન, અબ્ભોકાસે ઠપેસહં;
પદીપં પજ્જલિત્વાન, અટ્ઠક્ખત્તું અવન્દહં.
‘‘સત્તરત્તિન્દિવં ¶ બુદ્ધો, નિસીદિ પુરિસુત્તમો;
તતો રત્યા વિવસાને, વુટ્ઠાસિ લોકનાયકો.
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, સબ્બરત્તિન્દિવં અહં;
દીપં બુદ્ધસ્સ પાદાસિં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.
‘‘સબ્બે વના ગન્ધમયા, પબ્બતે ગન્ધમાદને;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, આગચ્છું બુદ્ધસન્તિકં [ઉપગચ્છું તદા જિનં (સી.)].
‘‘યે કેચિ પુપ્ફગન્ધાસે, પુપ્ફિતા ધરણીરુહા;
બુદ્ધસ્સ આનુભાવેન, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘યાવતા હિમવન્તમ્હિ, નાગા ચ ગરુળા ઉભો;
ધમ્મઞ્ચ સોતુકામા તે, આગચ્છું બુદ્ધસન્તિકં.
‘‘દેવલો ¶ નામ સમણો, બુદ્ધસ્સ અગ્ગસાવકો;
વસીસતસહસ્સેહિ, બુદ્ધસન્તિકુપાગમિ.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે દીપં પદીપેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સટ્ઠિ કપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
સોળસમં ભાણવારં.
‘‘‘છત્તિસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પથવિયં સત્તસતં, વિપુલં રજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘પદેસરજ્જં ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
ઇમિના દીપદાનેન, દિબ્બચક્ખુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સમન્તતો અટ્ઠકોસં [અડ્ઢકોસં (સી. સ્યા.)], પસ્સિસ્સતિ અયં સદા;
દેવલોકા ચવન્તસ્સ, નિબ્બત્તન્તસ્સ જન્તુનો.
‘‘‘દિવા વા યદિ વા રત્તિં, પદીપં ધારયિસ્સતિ;
જાયમાનસ્સ સત્તસ્સ, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનો.
‘‘‘યાવતા નગરં આસિ, તાવતા જોતયિસ્સતિ;
ઉપપજ્જતિ યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં.
‘‘‘અસ્સેવ દીપદાનસ્સ, [અટ્ઠદીપફલેન હિ; ઉપટ્ઠિસ્સન્તિમં જન્તું (સ્યા.), અટ્ઠ દીપા ફલેન હિ; ન જહિસ્સન્તિ’મં જન્તું (?)] અટ્ઠદીપફલેન હિ;
ન જયિસ્સન્તિમં જન્તૂ [અટ્ઠદીપફલેન હિ; ઉપટ્ઠિસ્સન્તિમં જન્તું (સ્યા.), અટ્ઠ દીપા ફલેન હિ; ન જહિસ્સન્તિ’મં જન્તું (?)], દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ ¶ ¶ , ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો.
‘‘‘તોસયિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
અજિતો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો’.
‘‘સટ્ઠિ કપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિં અહં;
તત્રાપિ મે દીપસતં, જોતતે નિચ્ચકાલિકં [સબ્બકાલિકં (સી.)].
‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, નિદ્ધાવન્તિ પભા મમ;
બુદ્ધસેટ્ઠં સરિત્વાન, ભિય્યો હાસં જનેસહં.
‘‘તુસિતાહં ચવિત્વાન, ઓક્કમિં માતુકુચ્છિયં;
જાયમાનસ્સ સન્તસ્સ, આલોકો વિપુલો અહુ.
‘‘અગારા અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિં અનગારિયં;
બાવરિં ઉપસઙ્કમ્મ, સિસ્સત્તં અજ્ઝુપાગમિં.
‘‘હિમવન્તે વસન્તોહં, અસ્સોસિં લોકનાયકં;
ઉત્તમત્થં ગવેસન્તો, ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
‘‘દન્તો બુદ્ધો દમેતાવી, ઓઘતિણ્ણો નિરૂપધિ;
નિબ્બાનં કથયી બુદ્ધો, સબ્બદુક્ખપ્પમોચનં.
‘‘તં ¶ મે આગમનં સિદ્ધં, તોસિતોહં મહામુનિં;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘સતસહસ્સિતો ¶ કપ્પે, યં દીપમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, દીપદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા અજિતો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
અજિતત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
પિલિન્દવચ્છવગ્ગો ચત્તાલીસમો.
તસ્સુદ્દાનં ¶ –
પિલિન્દવચ્છો સેલો ચ, સબ્બકિત્તી મધુંદદો;
કૂટાગારી બાકુલો ચ, ગિરિ સળલસવ્હયો.
સબ્બદો ¶ અજિતો ચેવ, ગાથાયો ગણિતા ઇહ;
સતાનિ પઞ્ચ ગાથાનં, વીસતિ ચ તદુત્તરીતિ.
અથ વગ્ગુદ્દાનં –
પદુમારક્ખદો ¶ ચેવ, ઉમા ગન્ધોદકેન ચ;
એકપદ્મ સદ્દસઞ્ઞી, મન્દારં બોધિવન્દકો.
અવટઞ્ચ પિલિન્દિ [એવમેવ દિસ્સતિ] ચ, ગાથાયો ગણિતા ઇહ;
ચતુસત્તતિ ગાથાયો, એકાદસ સતાનિ ચ.
પદુમવગ્ગદસકં.
ચતુત્થસતકં સમત્તં.
૪૧. મેત્તેય્યવગ્ગો
૧. તિસ્સમેત્તેય્યત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્ભારકૂટં ¶ ¶ ¶ ¶ નિસ્સાય, સોભિતો નામ તાપસો;
પવત્તફલં ભુઞ્જિત્વા, વસતિ પબ્બતન્તરે.
‘‘અગ્ગિં દારું આહરિત્વા, ઉજ્જાલેસિં અહં તદા;
ઉત્તમત્થં ગવેસન્તો, બ્રહ્મલોકૂપપત્તિયા.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમુદ્ધરિતુકામો સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકે.
‘‘કિં કરોસિ મહાપુઞ્ઞ, દેહિ મે અગ્ગિદારુકં;
અહમગ્ગિં પરિચરે, તતો મે સુદ્ધિ હોહિતિ [હેહિતિ (સી.)].
‘‘સુભદ્દકો ત્વં મનુજે, દેવતે ત્વં પજાનસિ;
તુવં અગ્ગિં પરિચર, હન્દ તે અગ્ગિદારુકં.
‘‘તતો કટ્ઠં ગહેત્વાન, અગ્ગિં ઉજ્જાલયી જિનો;
ન તત્થ કટ્ઠં પજ્ઝાયિ, પાટિહેરં મહેસિનો.
‘‘ન તે અગ્ગિ પજ્જલતિ, આહુતી તે ન વિજ્જતિ;
નિરત્થકં વતં તુય્હં, અગ્ગિં પરિચરસ્સુ મે.
‘‘કીદિસો સો [તે (સ્યા. ક.)] મહાવીર, અગ્ગિ તવ પવુચ્ચતિ;
મય્હમ્પિ કથયસ્સેતં, ઉભો પરિચરામસે.
‘‘હેતુધમ્મનિરોધાય ¶ , કિલેસસમણાય ચ;
ઇસ્સામચ્છરિયં હિત્વા, તયો એતે મમાહુતી.
‘‘કીદિસો ત્વં મહાવીર, કથં ગોત્તોસિ મારિસ;
આચારપટિપત્તિ તે, બાળ્હં ખો મમ રુચ્ચતિ.
‘‘ખત્તિયમ્હિ ¶ કુલે જાતો, અભિઞ્ઞાપારમિં ગતો;
સબ્બાસવપરિક્ખીણો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘યદિ ¶ ¶ બુદ્ધોસિ સબ્બઞ્ઞૂ, પભઙ્કર તમોનુદ;
નમસ્સિસ્સામિ તં દેવ, દુક્ખસ્સન્તકરો તુવં.
‘‘પત્થરિત્વાજિનચમ્મં, નિસીદનમદાસહં;
નિસીદ નાથ સબ્બઞ્ઞુ, ઉપટ્ઠિસ્સામહં તુવં.
‘‘નિસીદિ ભગવા તત્થ, અજિનમ્હિ સુવિત્થતે;
નિમન્તયિત્વા સમ્બુદ્ધં, પબ્બતં અગમાસહં.
‘‘ખારિભારઞ્ચ પૂરેત્વા, તિન્દુકફલમાહરિં;
મધુના યોજયિત્વાન, ફલં બુદ્ધસ્સદાસહં.
‘‘મમ નિજ્ઝાયમાનસ્સ, પરિભુઞ્જિ તદા જિનો;
તત્થ ચિત્તં પસાદેસિં, પેક્ખન્તો લોકનાયકં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
મમસ્સમે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મં ફલેન તપ્પેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘પઞ્ચવીસતિક્ખત્તું ¶ સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, પુબ્બકમ્મસમઙ્ગિનો;
અન્નં પાનઞ્ચ વત્થઞ્ચ, સયનઞ્ચ મહારહં.
‘‘‘પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તા, નિબ્બત્તિસ્સન્તિ તાવદે;
સદા પમુદિતો ચાયં, ભવિસ્સતિ અનામયો.
‘‘‘ઉપપજ્જતિ યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બત્થ સુખિતો હુત્વા, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ.
‘‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
સમ્બુદ્ધં ઉપગન્ત્વાન, અરહા સો ભવિસ્સતિ’.
‘‘યતો સરામિ અત્તાનં, યતો પત્તોસ્મિ વિઞ્ઞુતં;
ભોગે મે ઊનતા નત્થિ, ફલદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘વરધમ્મમનુપ્પત્તો, રાગદોસે સમૂહનિં;
સબ્બાસવપરિક્ખીણો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા તિસ્સમેત્તેય્યો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિસ્સમેત્તેય્યત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. પુણ્ણકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્ભારકૂટં ¶ નિસ્સાય, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
આબાધિકો ચ સો [આબાધિકો ગરુ (સી.)] બુદ્ધો, વસતિ પબ્બતન્તરે.
‘‘મમ અસ્સમસામન્તા, પનાદો આસિ તાવદે;
બુદ્ધે નિબ્બાયમાનમ્હિ, આલોકો ઉદપજ્જથ [આસિ તાવદે (સ્યા. ક.)].
‘‘યાવતા વનસણ્ડસ્મિં, અચ્છકોકતરચ્છકા;
વાળા ચ [બ્યગ્ઘા (સી.)] કેસરી સબ્બે, અભિગજ્જિંસુ તાવદે.
‘‘ઉપ્પાતં તમહં દિસ્વા, પબ્ભારં અગમાસહં;
તત્થદ્દસ્સાસિં સમ્બુદ્ધં, નિબ્બુતં અપરાજિતં.
‘‘સુફુલ્લં સાલરાજંવ, સતરંસિંવ ઉગ્ગતં;
વીતચ્ચિકંવ અઙ્ગારં, નિબ્બુતં અપરાજિતં.
‘‘તિણં કટ્ઠઞ્ચ પૂરેત્વા, ચિતકં તત્થકાસહં;
ચિતકં સુકતં કત્વા, સરીરં ઝાપયિં અહં.
‘‘સરીરં ઝાપયિત્વાન, ગન્ધતોયં સમોકિરિં;
અન્તલિક્ખે ઠિતો યક્ખો, નામમગ્ગહિ તાવદે.
‘‘યં ¶ ¶ પૂરિતં [તં પૂરિતં (સ્યા.), સપ્પુરિસ (ક.)] તયા કિચ્ચં, સયમ્ભુસ્સ મહેસિનો;
પુણ્ણકો નામ નામેન, સદા હોહિ તુવં [યદા હોસિ તુવં (સ્યા.), સદા હોહિતિ ત્વં (ક.)] મુને.
‘‘તમ્હા કાયા ચવિત્વાન, દેવલોકં અગચ્છહં;
તત્થ દિબ્બમયો ગન્ધો, અન્તલિક્ખા પવસ્સતિ [અન્તલિક્ખે પવાયતિ (સી.)].
‘‘તત્રાપિ નામધેય્યં મે, પુણ્ણકોતિ અહૂ તદા;
દેવભૂતો મનુસ્સો વા, સઙ્કપ્પં પૂરયામહં.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
ઇધાપિ પુણ્ણકો નામ, નામધેય્યં પકાસતિ.
‘‘તોસયિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં કમ્મમકરિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, તનુકિચ્ચસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પુણ્ણકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પુણ્ણકત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. મેત્તગુત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ ¶ , અસોકો નામ પબ્બતો;
તત્થાસિ અસ્સમો મય્હં, વિસ્સકમ્મેન [વિસુકમ્મેન (સી. સ્યા. ક.)] માપિતો.
‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
નિવાસયિત્વા પુબ્બણ્હે, પિણ્ડાય મે [મં (સી.)] ઉપાગમિ.
‘‘ઉપાગતં ¶ મહાવીરં, સુમેધં લોકનાયકં;
પગ્ગય્હ સુગતપત્તં [સુગતં પત્તં (સી.), સુભકં પત્તં (પી.)], સપ્પિતેલં અપૂરયિં [સપ્પિતેલેન પૂરયિં (સી.), સપ્પિતેલસ્સ’પૂરયિં (?)].
‘‘દત્વાનહં બુદ્ધસેટ્ઠે, સુમેધે લોકનાયકે;
અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વાન, ભિય્યો [ભીયો (સી.), ભીય્યો (પી.)] હાસં જનેસહં.
‘‘ઇમિના સપ્પિદાનેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
દેવભૂતો મનુસ્સો વા, લભામિ વિપુલં સુખં.
‘‘વિનિપાતં વિવજ્જેત્વા, સંસરામિ ભવાભવે;
તત્થ ચિત્તં પણિધિત્વા, લભામિ અચલં પદં.
‘‘લાભા તુય્હં સુલદ્ધં તે, યં મં અદ્દક્ખિ બ્રાહ્મણ;
મમ દસ્સનમાગમ્મ, અરહત્તં ભવિસ્સતિ [અરહા ત્વં ભવિસ્સસિ (સી. પી.), અરહત્તં ગમિસ્સસિ (સ્યા.)].
‘‘વિસ્સત્થો [વિસ્સટ્ઠો (સ્યા. પી.), વિસટ્ઠો (ક.)] હોહિ મા ભાયિ, અધિગન્ત્વા મહાયસં;
મમઞ્હિ સપ્પિં દત્વાન, પરિમોક્ખસિ જાતિયા.
‘‘ઇમિના ¶ સપ્પિદાનેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
દેવભૂતો મનુસ્સો વા, લભસે વિપુલં સુખં.
‘‘ઇમિના ¶ સપ્પિદાનેન, મેત્તચિત્તવતાય ચ;
અટ્ઠારસે કપ્પસતે, દેવલોકે રમિસ્સસિ.
‘‘અટ્ઠતિંસતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરાજા ભવિસ્સસિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘એકપઞ્ઞાસક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સસિ;
ચાતુરન્તો વિજિતાવી, જમ્બુમણ્ડસ્સ [જમ્બુસણ્ડસ્સ (સી. પી.)] ઇસ્સરો.
‘‘મહાસમુદ્દોવક્ખોભો, દુદ્ધરો પથવી યથા;
એવમેવ ચ તે ભોગા, અપ્પમેય્યા ભવિસ્સરે.
‘‘સટ્ઠિકોટી હિરઞ્ઞસ્સ, ચજિત્વા [ચત્વાન (સી. ક.), દત્વાન (સ્યા. પી.)] પબ્બજિં અહં;
કિં કુસલં ગવેસન્તો, બાવરિં ઉપસઙ્કમિં.
‘‘તત્થ ¶ ¶ મન્તે અધીયામિ, છળઙ્ગં નામ લક્ખણં;
તમન્ધકારં વિધમં, ઉપ્પજ્જિ ત્વં મહામુનિ.
‘‘તવ દસ્સનકામોહં, આગતોમ્હિ મહામુનિ;
તવ ધમ્મં સુણિત્વાન, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, સપ્પિં બુદ્ધસ્સદાસહં;
એત્થન્તરે નાભિજાને, સપ્પિં વિઞ્ઞાપિતં [વિઞ્ઞાપિતા (?)] મયા.
‘‘મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ઉપ્પજ્જતિ યદિચ્છકં;
ચિત્તમઞ્ઞાય નિબ્બત્તં, સબ્બે સન્તપ્પયામહં.
‘‘અહો બુદ્ધા અહો ધમ્મા [અહો બુદ્ધો અહો ધમ્મો (સી.) થેરગા. ૨૦૧ થેરગાથાય તદટ્ઠકથાય ચ સંસન્દેતબ્બં], અહો નો સત્થુ સમ્પદા;
થોકઞ્હિ સપ્પિં દત્વાન, અપ્પમેય્યં લભામહં.
‘‘મહાસમુદ્દે ¶ ઉદકં, યાવતા નેરુપસ્સતો;
મમ સપ્પિં ઉપાદાય, કલભાગં ન હેસ્સતિ [હિસ્સતિ (સ્યા. ક.), એસ્સતિ (સી.)].
‘‘યાવતા ચક્કવાળસ્સ, કરિયન્તસ્સ [કારયન્તસ્સ (સ્યા.), કયિરન્તસ્સ (પી.), આહરન્તસ્સ (ક.)] રાસિતો;
મમ નિબ્બત્તવત્થાનં [મયા નિવત્થવત્થાનં (પી.)], ઓકાસો સો ન સમ્મતિ.
‘‘પબ્બતરાજા હિમવા, પવરોપિ સિલુચ્ચયો;
મમાનુલિત્તગન્ધસ્સ, ઉપનિધિં [ઉપનિધં (સી. સ્યા. ક.), ઉપનીયં (પી.)] ન હેસ્સતિ.
‘‘વત્થં ¶ ગન્ધઞ્ચ સપ્પિઞ્ચ, અઞ્ઞઞ્ચ દિટ્ઠધમ્મિકં;
અસઙ્ખતઞ્ચ નિબ્બાનં, સપ્પિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘સતિપટ્ઠાનસયનો, સમાધિઝાનગોચરો;
બોજ્ઝઙ્ગભોજનો [… જનનો (સ્યા. ક.)] અજ્જ, સપ્પિદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મેત્તગૂ થેરો ઇમા ગાથાયો
અભાસિત્થાતિ.
મેત્તગુત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. ધોતકત્થેરઅપદાનં
‘‘ગઙ્ગા ¶ ¶ ભાગીરથી નામ, હિમવન્તા પભાવિતા [હિમવન્તપ્પભાવિતા (સી.)];
હંસવતિયા દ્વારેન, અનુસન્દતિ તાવદે.
‘‘સોભિતો નામ આરામો, ગઙ્ગાકૂલે સુમાપિતો;
તત્થ પદુમુત્તરો બુદ્ધો, વસતે લોકનાયકો.
‘‘તિદસેહિ ¶ યથા ઇન્દો, મનુજેહિ પુરક્ખતો;
નિસીદિ તત્થ ભગવા, અસમ્ભીતોવ કેસરી.
‘‘નગરે હંસવતિયા, વસામિ [અહોસિં (સ્યા.)] બ્રાહ્મણો અહં;
છળઙ્ગો નામ નામેન, એવંનામો મહામુનિ.
‘‘અટ્ઠારસ સિસ્સસતા, પરિવારેન્તિ મં તદા;
તેહિ સિસ્સેહિ સમિતો, ગઙ્ગાતીરં ઉપાગમિં.
‘‘તત્થદ્દસાસિં સમણે, નિક્કુહે ધોતપાપકે;
ભાગીરથિં તરન્તેહં [તરન્તોહં (સ્યા. પી.)], એવં ચિન્તેસિ તાવદે.
‘‘સાયં પાતં [સાયપાતં (પી.)] તરન્તામે, બુદ્ધપુત્તા મહાયસા;
વિહેસયન્તિ અત્તાનં, તેસં અત્તા વિહઞ્ઞતિ.
‘‘સદેવકસ્સ લોકસ્સ, બુદ્ધો અગ્ગો પવુચ્ચતિ;
નત્થિ મે દક્ખિણે કારં, ગતિમગ્ગવિસોધનં.
‘‘યંનૂન ¶ બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, સેતું ગઙ્ગાય કારયે;
કારાપેત્વા ઇમં કમ્મં [સેતું (સ્યા.)], સન્તરામિ ઇમં ભવં.
‘‘સતસહસ્સં ¶ દત્વાન, સેતું કારાપયિં અહં;
સદ્દહન્તો કતં કારં, વિપુલં મે ભવિસ્સતિ.
‘‘કારાપેત્વાન તં સેતું, ઉપેસિં લોકનાયકં;
સિરસિ અઞ્જલિં કત્વા, ઇમં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘સતસહસ્સસ્સ વયં [વયં સતસહસ્સંવ (ક.)], દત્વા [કત્વા (સી. પી.)] કારાપિતો મયા;
તવત્થાય મહાસેતુ, પટિગ્ગણ્હ મહામુને.
‘‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે સેતું અકારેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
(સેતુદાનઆનિસંસો)
‘‘‘દરિતો પબ્બતતો વા, રુક્ખતો પતિતોપિયં;
ચુતોપિ લચ્છતી ઠાનં, સેતુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘વિરૂળ્હમૂલસન્તાનં, નિગ્રોધમિવ માલુતો;
અમિત્તા નપ્પસહન્તિ, સેતુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘નાસ્સ ચોરા પસહન્તિ, નાતિમઞ્ઞન્તિ ખત્તિયા;
સબ્બે તરિસ્સતામિત્તે, સેતુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘અબ્ભોકાસગતં ¶ સન્તં, કઠિનાતપતાપિતં;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તં, ન ભવિસ્સતિ વેદના [તાવદે (ક.)].
‘‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, હત્થિયાનં સુનિમ્મિતં;
તસ્સ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, નિબ્બત્તિસ્સતિ તાવદે.
‘‘‘સહસ્સસ્સા ¶ વાતજવા, સિન્ધવા સીઘવાહના;
સાયં પાતં ઉપેસ્સન્તિ, સેતુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘આગન્ત્વાન મનુસ્સત્તં, સુખિતોયં ભવિસ્સતિ;
વેહાસં [ઇહાપિ (સી. સ્યા. પી.)] મનુજસ્સેવ, હત્થિયાનં ભવિસ્સતિ.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘અહો મે સુકતં કમ્મં, જલજુત્તમનામકે;
તત્થ કારં કરિત્વાન, પત્તોહં આસવક્ખયં.
‘‘પધાનં પહિતત્તોમ્હિ, ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ધોતકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ધોતકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. ઉપસીવત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , અનોમો નામ પબ્બતો;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, પણ્ણસાલા સુમાપિતા.
‘‘નદી ચ સન્દતી તત્થ, સુપતિત્થા મનોરમા;
અનૂપતિત્થે જાયન્તિ, પદુમુપ્પલકા બહૂ.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
મચ્છકચ્છપસઞ્છન્ના [મચ્છકચ્છપસમ્પન્ના (?)], નદિકા સન્દતે તદા.
‘‘તિમિરા પુપ્ફિતા તત્થ, અસોકા ખુદ્દમાલકા;
પુન્નાગા ગિરિપુન્નાગા, સમ્પવન્તિ મમસ્સમં.
‘‘કુટજા ¶ પુપ્ફિતા તત્થ, તિણસૂલવનાનિ ચ;
સાલા ચ સળલા તત્થ, ચમ્પકા પુપ્ફિતા બહૂ.
‘‘અજ્જુના અતિમુત્તા ચ, મહાનામા ચ પુપ્ફિતા;
અસના મધુગન્ધી ચ, પુપ્ફિતા તે મમસ્સમે.
‘‘ઉદ્દાલકા પાટલિકા, યૂથિકા ચ પિયઙ્ગુકા;
બિમ્બિજાલકસઞ્છન્ના, સમન્તા અડ્ઢયોજનં.
‘‘માતગ્ગારા ¶ [માતઙ્ગવા (સી.), માતકરા (સ્યા.), માતઙ્ગા વા (પી.)] સત્તલિયો, પાટલી સિન્દુવારકા;
અઙ્કોલકા બહૂ તત્થ, તાલકુટ્ઠિ [તાલકૂટા (સી. સ્યા.), તાલકુટ્ઠા (પી.)] ચ પુપ્ફિતા;
સેલેય્યકા બહૂ તત્થ, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
‘‘એતેસુ ¶ પુપ્ફજાતેસુ [પુપ્ફમાનેસુ (સી. પી.)], સોભન્તિ પાદપા બહૂ;
સમન્તા ¶ તેન ગન્ધેન, વાયતે મમ અસ્સમો.
‘‘હરીતકા આમલકા, અમ્બજમ્બુવિભીતકા [વિભિટકા (સી.)];
કોલા ભલ્લાતકા બિલ્લા, ફારુસકફલાનિ ચ.
‘‘તિન્દુકા ચ પિયાલા ચ, મધુકા કાસુમારયો;
લબુજા પનસા તત્થ, કદલી બદરીફલા [મન્દરિફલા (ક.), ચન્દરીફલા (સ્યા. પી.)].
‘‘અમ્બાટકા બહૂ તત્થ, વલ્લિકારફલાનિ ચ;
બીજપૂરસપારિયો [ચિરસંરસપાકા ચ (સ્યા.), વિટપા ચ સપાકા ચ (પી), વિદપરપદાદયો (ક.)], ફલિતા મમ અસ્સમે.
‘‘આળકા ઇસિમુગ્ગા ચ, તતો મોદફલા બહૂ;
અવટા પક્કભરિતા [સક્કરારિતા (ક.)], પિલક્ખુદુમ્બરાનિ ચ.
‘‘પિપ્ફિલી મરીચા તત્થ, નિગ્રોધા ચ કપિત્થના;
ઉદુમ્બરકા બહવો, કણ્ડુપણ્ણા ચ હરિયો [કણ્ડપક્કા ચ પારિયો (સી. સ્યા. પી.)].
‘‘એતે ચઞ્ઞે ચ બહવો, ફલિતા અસ્સમે મમ;
પુપ્ફરુક્ખાપિ બહવો, પુપ્ફિતા મમ અસ્સમે.
‘‘આલુવા ચ કળમ્બા ચ, બિળાલી તક્કલાનિ ચ;
આલકા તાલકા ચેવ, વિજ્જન્તિ અસ્સમે મમ.
‘‘અસ્સમસ્સાવિદૂરે મે, મહાજાતસ્સરો અહુ;
અચ્છોદકો સીતજલો, સુપતિત્થો મનોરમો.
‘‘પદુમુપ્પલા બહૂ તત્થ, પુણ્ડરીકસમાયુતા;
મન્દાલકેહિ ¶ સઞ્છન્ના, નાનાગન્ધસમેરિતા.
‘‘ગબ્ભં ગણ્હન્તિ પદુમા, અઞ્ઞે પુપ્ફન્તિ કેસરી;
ઓપુપ્ફપત્તા ¶ તિટ્ઠન્તિ, પદુમાકણ્ણિકા બહૂ.
‘‘મધુ ભિસમ્હા સવતિ, ખીરં સપ્પિ મુલાળિભિ;
સમન્તા તેન ગન્ધેન, નાનાગન્ધસમેરિતા.
‘‘કુમુદા ¶ અમ્બગન્ધિ ચ, નયિતા દિસ્સરે બહૂ;
જાતસ્સરસ્સાનુકૂલં, કેતકા પુપ્ફિતા બહૂ.
‘‘સુફુલ્લા ¶ બન્ધુજીવા ચ, સેતવારી સુગન્ધિકા;
કુમ્ભિલા સુસુમારા ચ, ગહકા તત્થ જાયરે.
‘‘ઉગ્ગાહકા અજગરા, તત્થ જાતસ્સરે બહૂ;
પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા.
‘‘મચ્છકચ્છપસઞ્છન્ના, અથો પપટકાહિ [પમ્પટકેહિ (સી.), સપટકેહિ (સ્યા.), પપ્પટકેહિ (પી)] ચ;
પારેવતા રવિહંસા, કુકુત્થા [કુક્કુત્થા (સ્યા. ક.), કુત્થકા (પી.)] ચ નદીચરા.
‘‘દિન્દિભા [ટિટ્ટિભા (પી.)] ચક્કવાકા ચ, પમ્પકા જીવજીવકા;
કલન્દકા ઉક્કુસા ચ, સેનકા ઉદ્ધરા બહૂ.
‘‘કોટ્ઠકા સુકપોતા ચ, તુલિયા ચમરા બહૂ;
કારેનિયો [કાસેનિયા (સ્યા.)] ચ તિલકા [કિલકા (ક.)], ઉપજીવન્તિ તં સરં.
‘‘સીહા બ્યગ્ઘા ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છકા;
વાનરા કિન્નરા ચેવ, દિસ્સન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘તાનિ ગન્ધાનિ ઘાયન્તો, ભક્ખયન્તો ફલાનહં;
ગન્ધોદકં પિવન્તો ચ, વસામિ મમ અસ્સમે.
‘‘એણીમિગા વરાહા ચ, પસદા ખુદ્દરૂપકા;
અગ્ગિકા ¶ જોતિકા ચેવ, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘હંસા કોઞ્ચા મયૂરા ચ, સાલિકાપિ ચ કોકિલા;
મજ્જારિકા [મઞ્જરિકા (સી. સ્યા. પી.)] બહૂ તત્થ, કોસિકા પોટ્ઠસીસકા.
‘‘પિસાચા દાનવા ચેવ, કુમ્ભણ્ડા રક્ખસા બહૂ;
ગરુળા પન્નગા ચેવ, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘મહાનુભાવા ઇસયો, સન્તચિત્તા સમાહિતા;
કમણ્ડલુધરા ¶ સબ્બે, અજિનુત્તરવાસના;
જટાભારભરિતાવ [તે જટાભારભરિતા (સી. પી.), જટાભારભરિતા ચ (સ્યા.)], વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘યુગમત્તઞ્ચ ¶ પેક્ખન્તા, નિપકા સન્તવુત્તિનો;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠા, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘વાકચીરં ધુનન્તા તે, ફોટેન્તાજિનચમ્મકં;
સબલેહિ ઉપત્થદ્ધા, ગચ્છન્તિ અમ્બરે તદા.
‘‘ન તે દકં આહરન્તિ, કટ્ઠં વા અગ્ગિદારુકં;
સયઞ્ચ ઉપસમ્પન્ના, પાટિહીરસ્સિદં ફલં.
‘‘લોહદોણિં ¶ ગહેત્વાન, વનમજ્ઝે વસન્તિ તે;
કુઞ્જરાવ મહાનાગા, અસમ્ભીતાવ કેસરી.
‘‘અઞ્ઞે ગચ્છન્તિ ગોયાનં, અઞ્ઞે પુબ્બવિદેહકં [પુબ્બવિદેહનં (સ્યા. પી. ક.)];
અઞ્ઞે ચ ઉત્તરકુરું, સકં બલમવસ્સિતા [બલમપસ્સિતા (સ્યા. પી. ક.)].
‘‘તતો પિણ્ડં આહરિત્વા, પરિભુઞ્જન્તિ એકતો;
સબ્બેસં પક્કમન્તાનં, ઉગ્ગતેજાન તાદિનં.
‘‘અજિનચમ્મસદ્દેન ¶ , વનં સદ્દાયતે તદા;
એદિસા તે મહાવીર, સિસ્સા ઉગ્ગતપા મમ.
‘‘પરિવુતો અહં તેહિ, વસામિ મમ અસ્સમે;
તોસિતા સકકમ્મેન, વિનીતાપિ સમાગતા.
‘‘આરાધયિંસુ મં એતે, સકકમ્માભિલાસિનો;
સીલવન્તો ચ નિપકા, અપ્પમઞ્ઞાસુ કોવિદા.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
સમયં સંવિદિત્વાન, ઉપગચ્છિ વિનાયકો.
‘‘ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધો, આતાપી નિપકો મુનિ;
પત્તં પગ્ગય્હ સમ્બુદ્ધો, ભિક્ખાય મમુપાગમિ.
‘‘ઉપાગતં મહાવીરં, જલજુત્તમનાયકં;
તિણસન્થરં [તિણત્થરં (સ્યા.), તિણત્થતં (ક.)] પઞ્ઞાપેત્વા, સાલપુપ્ફેહિ ઓકિરિં.
‘‘નિસાદેત્વાન ¶ [નિસીદેત્વાન (સી.), નિસીદિત્વાન (સ્યા. પી.)] સમ્બુદ્ધં, હટ્ઠો સંવિગ્ગમાનસો;
ખિપ્પં પબ્બતમારુય્હ, અગળું [અગરું (સી.)] અગ્ગહિં અહં.
‘‘કુમ્ભમત્તં ગહેત્વાન, પનસં દેવગન્ધિકં;
ખન્ધે આરોપયિત્વાન, ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
‘‘ફલં ¶ બુદ્ધસ્સ દત્વાન, અગળું અનુલિમ્પહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસેટ્ઠં અવન્દિહં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ઇસિમજ્ઝે ¶ નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે ફલઞ્ચ અગળું, આસનઞ્ચ અદાસિ મે;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ગામે ¶ વા યદિ વારઞ્ઞે, પબ્ભારેસુ ગુહાસુ વા;
ઇમસ્સ ચિત્તમઞ્ઞાય, નિબ્બત્તિસ્સતિ ભોજનં.
‘‘‘દેવલોકે મનુસ્સે વા, ઉપપન્નો અયં નરો;
ભોજનેહિ ચ વત્થેહિ, પરિસં તપ્પયિસ્સતિ.
‘‘‘ઉપપજ્જતિ યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં;
અક્ખોભભોગો હુત્વાન, સંસરિસ્સતિયં નરો.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘એકસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો [(ઉપસીવો નામ નામેન, હેસ્સતિ સત્થુ સાવકો) (સ્યા.)];
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
‘‘સુલદ્ધલાભો લદ્ધો મે, યોહં અદ્દક્ખિં નાયકં;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘ગામે ¶ ¶ વા યદિ વારઞ્ઞે, પબ્ભારેસુ ગુહાસુ વા;
મમ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, ભોજનં હોતિ મે સદા.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉપસીવો [ઉપસિવો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉપસીવત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. નન્દકત્થેરઅપદાનં
‘‘મિગલુદ્દો ¶ પુરે આસિં, અરઞ્ઞે કાનને અહં;
પસદં મિગમેસન્તો, સયમ્ભું અદ્દસં અહં [જિનં (સી.)].
‘‘અનુરુદ્ધો ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, સયમ્ભૂ અપરાજિતો;
વિવેકકામો સો ધીરો, વનમજ્ઝોગહી તદા.
‘‘ચતુદણ્ડે ગહેત્વાન, ચતુટ્ઠાને ઠપેસહં;
મણ્ડપં સુકતં કત્વા, પદ્મપુપ્ફેહિ છાદયિં.
‘‘મણ્ડપં ¶ છાદયિત્વાન, સયમ્ભું અભિવાદયિં;
ધનું તત્થેવ નિક્ખિપ્પ, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘નચિરં પબ્બજિતસ્સ [પબ્બજિતસ્સ અચિરં (સી.)], બ્યાધિ મે ઉદપજ્જથ;
પુબ્બકમ્મં સરિત્વાન, તત્થ કાલઙ્કતો અહં.
‘‘પુબ્બકમ્મેન સંયુત્તો, તુસિતં અગમાસહં;
તત્થ સોણ્ણમયં બ્યમ્હં, નિબ્બત્તતિ યદિચ્છકં.
‘‘સહસ્સયુત્તં હયવાહિં, દિબ્બયાનમધિટ્ઠિતો;
આરુહિત્વાન તં યાનં, ગચ્છામહં યદિચ્છકં.
‘‘તતો ¶ મે નિય્યમાનસ્સ, દેવભૂતસ્સ મે સતો;
સમન્તા યોજનસતં, મણ્ડપો મે ધરીયતિ.
‘‘સયનેહં તુવટ્ટામિ, અચ્છન્ને [અચ્ચન્તં (સી.), અચ્ચન્ત (પી.)] પુપ્ફસન્થતે;
અન્તલિક્ખા ચ પદુમા, વસ્સન્તે નિચ્ચકાલિકં.
‘‘મરીચિકે ફન્દમાને, તપ્પમાને ચ આતપે;
ન મં તાપેતિ આતાપો, મણ્ડપસ્સ ઇદં ફલં.
‘‘દુગ્ગતિં સમતિક્કન્તો, અપાયા પિહિતા મમ;
મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, સન્તાપો મે ન વિજ્જતિ.
‘‘મહીસઞ્ઞં અધિટ્ઠાય, લોણતોયં તરામહં;
તસ્સ મે સુકતં કમ્મં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘અપથમ્પિ [અબ્ભમ્હિ (સ્યા. ક.)] પથં કત્વા, ગચ્છામિ અનિલઞ્જસે;
અહો મે સુકતં કમ્મં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘પુબ્બેનિવાસં ¶ ¶ જાનામિ, દિબ્બચક્ખુ વિસોધિતં;
આસવા મે પરિક્ખીણા, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘જહિતા પુરિમા જાતિ, બુદ્ધસ્સ ઓરસો અહં;
દાયાદોમ્હિ ચ સદ્ધમ્મે, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘આરાધિતોમ્હિ ¶ સુગતં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
ધમ્મધજો ધમ્મદાયાદો [ધમ્માદાસો (ક.)], બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘ઉપટ્ઠિત્વાન સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
પારઙ્ગમનિયં મગ્ગં, અપુચ્છિં લોકનાયકં.
‘‘અજ્ઝિટ્ઠો કથયી બુદ્ધો, ગમ્ભીરં નિપુણં પદં;
તસ્સાહં ધમ્મં સુત્વાન, પત્તોમ્હિ આસવક્ખયં.
‘‘અહો મે સુકતં કમ્મં, પરિમુત્તોમ્હિ જાતિયા;
સબ્બાસવપરિક્ખીણો, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નન્દકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નન્દકત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. હેમકત્થેરઅપદાનં
‘‘પબ્ભારકૂટં ¶ નિસ્સાય, અનોમો નામ તાપસો;
અસ્સમં સુકતં કત્વા, પણ્ણસાલે વસી તદા.
‘‘સિદ્ધં તસ્સ તપો કમ્મં, સિદ્ધિપત્તો સકે બલે;
સકસામઞ્ઞવિક્કન્તો, આતાપી નિપકો મુનિ.
‘‘વિસારદો સસમયે, પરવાદે ચ કોવિદો;
પટ્ઠો ભૂમન્તલિક્ખમ્હિ, ઉપ્પાતમ્હિ ચ કોવિદો.
‘‘વીતસોકો નિરારમ્ભો, અપ્પાહારો અલોલુપો;
લાભાલાભેન સન્તુટ્ઠો, ઝાયી ઝાનરતો મુનિ.
‘‘પિયદસ્સી નામ સમ્બુદ્ધો, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
સત્તે તારેતુકામો સો, કરુણાય ફરી તદા.
‘‘બોધનેય્યં ¶ જનં દિસ્વા, પિયદસ્સી મહામુનિ;
ચક્કવાળસહસ્સમ્પિ, ગન્ત્વા ઓવદતે મુનિ.
‘‘મમુદ્ધરિતુકામો ¶ સો, મમસ્સમમુપાગમિ;
ન દિટ્ઠો મે જિનો પુબ્બે, ન સુતોપિ ચ કસ્સચિ.
‘‘ઉપ્પાતા સુપિના મય્હં, લક્ખણા સુપ્પકાસિતા;
પટ્ઠો ભૂમન્તલિક્ખમ્હિ, નક્ખત્તપદકોવિદો.
‘‘સોહં બુદ્ધસ્સ સુત્વાન, તત્થ ચિત્તં પસાદયિં;
તિટ્ઠન્તો [ભુઞ્જન્તો (સી. પી. ક.)] વા નિસિન્નો વા, સરામિ નિચ્ચકાલિકં.
‘‘મયિ ¶ એવં સરન્તમ્હિ, ભગવાપિ અનુસ્સરિ;
બુદ્ધં અનુસ્સરન્તસ્સ, પીતિ મે હોતિ તાવદે.
‘‘કાલઞ્ચ ¶ પુનરાગમ્મ, ઉપેસિ મં મહામુનિ;
સમ્પત્તેપિ ન જાનામિ, અયં બુદ્ધો મહામુનિ.
‘‘અનુકમ્પકો કારુણિકો, પિયદસ્સી મહામુનિ;
સઞ્જાનાપેસિ અત્તાનં, ‘અહં બુદ્ધો સદેવકે’.
‘‘સઞ્જાનિત્વાન સમ્બુદ્ધં, પિયદસ્સિં મહામુનિં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘અઞ્ઞે [સબ્બે (સ્યા.)] પીઠે ચ પલ્લઙ્કે, આસન્દીસુ નિસીદરે;
તુવમ્પિ સબ્બદસ્સાવી, નિસીદ રતનાસને’.
‘‘સબ્બરતનમયં પીઠં, નિમ્મિનિત્વાન તાવદે;
પિયદસ્સિસ્સ મુનિનો, અદાસિં ઇદ્ધિનિમ્મિતં.
‘‘રતને ચ નિસિન્નસ્સ, પીઠકે ઇદ્ધિનિમ્મિતે;
કુમ્ભમત્તં જમ્બુફલં, અદાસિં તાવદે અહં.
‘‘મમ હાસં જનેત્વાન, પરિભુઞ્જિ મહામુનિ;
તદા ચિત્તં પસાદેત્વા, સત્થારં અભિવાદયિં.
‘‘પિયદસ્સી તુ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
રતનાસનમાસીનો, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે રતનમયં પીઠં, અમતઞ્ચ ફલં અદા;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સત્તસત્તતિ ¶ કપ્પાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘દ્વત્તિંસક્ખત્તું ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘સોણ્ણમયં ¶ રૂપિમયં, પલ્લઙ્કં સુકતં બહું;
લોહિતઙ્ગમયઞ્ચેવ, લચ્છતિ રતનામયં.
‘‘‘ચઙ્કમન્તમ્પિ મનુજં, પુઞ્ઞકમ્મસમઙ્ગિનં;
પલ્લઙ્કાનિ અનેકાનિ, પરિવારેસ્સરે તદા.
‘‘‘કૂટાગારા ¶ ચ પાસાદા, સયનઞ્ચ મહારહં;
ઇમસ્સ ચિત્તમઞ્ઞાય, નિબ્બત્તિસ્સન્તિ તાવદે.
‘‘‘સટ્ઠિ નાગસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
સુવણ્ણકચ્છા માતઙ્ગા, હેમકપ્પનવાસસા [હેમકપ્પનિવાસના (સી. સ્યા.), હેમકપ્પનિવાસસા (ક.)].
‘‘‘આરૂળ્હા ગામણીયેહિ, તોમરઙ્કુસપાણિભિ;
ઇમં પરિચરિસ્સન્તિ, રત્નપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ અસ્સસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
આજાનીયાવ જાતિયા, સિન્ધવા સીઘવાહિનો.
‘‘‘આરૂળ્હા ગામણીયેહિ, ઇલ્લિયાચાપધારિભિ;
તેપિમં પરિચરિસ્સન્તિ, રત્નપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ રથસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
દીપા અથોપિ વેયગ્ઘા, સન્નદ્ધા ઉસ્સિતદ્ધજા.
‘‘‘આરૂળ્હા ¶ ગામણીયેહિ, ચાપહત્થેહિ વમ્મિભિ;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, રત્નપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ ધેનુસહસ્સાનિ, દોહઞ્ઞા પુઙ્ગવૂસભે;
વચ્છકે જનયિસ્સન્તિ, રત્નપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુક્કમણિકુણ્ડલા.
‘‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, રત્નપીઠસ્સિદં ફલં.
‘‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, ગોતમો નામ ચક્ખુમા;
તમન્ધકારં વિધમિત્વા, બુદ્ધો લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ¶ દસ્સનમાગમ્મ, પબ્બજિસ્સતિકિઞ્ચનો;
તોસયિત્વાન સત્થારં, સાસનેભિરમિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મં સુણિત્વાન, કિલેસે ઘાતયિસ્સતિ;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
‘‘વીરિયં ¶ મે ધુરધોરય્હં, યોગક્ખેમાધિવાહનં;
ઉત્તમત્થં પત્થયન્તો, સાસને વિહરામહં.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં ¶ વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા હેમકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
હેમકત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
સત્તરસમં ભાણવારં.
૮. તોદેય્યત્થેરઅપદાનં
‘‘રાજા અજિતઞ્જયો [રાજાસિ વિજયો (સી. અટ્ઠ.), રાજા વિજિતજયો (સ્યા.)] નામ, કેતુમતીપુરુત્તમે;
સૂરો વિક્કમસમ્પન્નો, પુરમજ્ઝાવસી તદા.
‘‘તસ્સ રઞ્ઞો પમત્તસ્સ, અટવિયો સમુટ્ઠહું;
ઓતારા [ઉત્તરા (સ્યા.), ઓચરા (પી.)] તુણ્ડિકા ચેવ, રટ્ઠં વિદ્ધંસયું તદા.
‘‘પચ્ચન્તે કુપિતે ખિપ્પં, સન્નિપાતેસિરિન્દમો;
ભટે ચેવ બલત્થે ચ, અરિં નિગ્ગાહયિ તદા.
‘‘હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, સૂરા ચ ચમ્મયોધિનો;
ધનુગ્ગહા ચ ઉગ્ગા ચ, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘આળારિકા ચ કપ્પકા, ન્હાપકા માલકારકા;
સૂરા વિજિતસઙ્ગામા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘ખગ્ગહત્થા ¶ ચ પુરિસા, ચાપહત્થા ચ વમ્મિનો;
લુદ્દા વિજિતસઙ્ગામા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘તિધાપભિન્ના ¶ ¶ માતઙ્ગા, કુઞ્જરા સટ્ઠિહાયના;
સુવણ્ણકચ્છાલઙ્કારા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘ખમા સીતસ્સ ઉણ્હસ્સ, ઉક્કારુહરણસ્સ ચ;
યોધાજીવા કતકમ્મા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘સઙ્ખસદ્દં ¶ ભેરિસદ્દં, અથો ઉતુજ [ઉદ્ધવ (સી.), ઉદ્દટ (સ્યા.)] સદ્દકં;
એતેહિ તે હાસયન્તા, સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘તિસૂલકોન્તિમન્તેહિ [તિસૂલકોન્તમન્તેહિ (સી.), કવચેહિ તોમરેહિ (સી.), ધનૂહિ તોમરેહિ (સ્યા.)] ચ;
કોટ્ટેન્તાનં નિપાતેન્તા [કોટ્ટયન્તા નિવત્તેન્તા (સ્યા.)], સબ્બે સન્નિપતું તદા.
‘‘કિમેવાતિનિસામેત્વા [કવચાનિવાસેત્વા (સ્યા.)], સરાજા અજિતઞ્જયો [અજિનં જિનો (સી.), અજિતઞ્જિનો (સ્યા.)];
સટ્ઠિ પાણસહસ્સાનિ, સૂલે ઉત્તાસયિં તદા.
‘‘સદ્દં માનુસકાકંસુ, અહો રાજા અધમ્મિકો;
નિરયે પચ્ચમાનસ્સ, કદા અન્તો ભવિસ્સતિ.
‘‘સયનેહં તુવટ્ટેન્તો, પસ્સામિ નિરયે તદા;
ન સુપામિ દિવારત્તિં, સૂલેન તજ્જયન્તિ મં.
‘‘કિં પમાદેન રજ્જેન, વાહનેન બલેન ચ;
ન તે પહોન્તિ ધારેતું, તાપયન્તિ [તાસયન્તિ (સી. સ્યા.)] મમં સદા.
‘‘કિં મે પુત્તેહિ દારેહિ, રજ્જેન સકલેન ચ;
યંનૂન પબ્બજેય્યાહં, ગતિમગ્ગં વિસોધયે.
‘‘સટ્ઠિ ¶ નાગસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
સુવણ્ણકચ્છે માતઙ્ગે, હેમકપ્પનવાસસે.
‘‘આરૂળ્હે ગામણીયેહિ, તોમરઙ્કુસપાણિભિ;
સઙ્ગામાવચરે ઠાને, અનપેક્ખો વિહાયહં;
સકકમ્મેન સન્તત્તો, નિક્ખમિં અનગારિયં.
‘‘સટ્ઠિ ¶ અસ્સસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
આજાનીયેવ જાતિયા, સિન્ધવે સીઘવાહને.
‘‘આરૂળ્હે ગામણીયેહિ, ચાપહત્થેહિ વમ્મિભિ;
પહારેત્વાન [પહાયિત્વાન (સી. પી.), છડ્ડયિત્વાન (સ્યા.)] તે સબ્બે, નિક્ખમિં અનગારિયં.
‘‘સટ્ઠિ ¶ રથસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતે;
દીપે અથોપિ વેયગ્ઘે, સન્નદ્ધે ઉસ્સિતદ્ધજે;
તે સબ્બે પરિહારેત્વા [પરિવજ્જેત્વા (સ્યા.), પરિહાયિત્વા (પી.)], પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘સટ્ઠિ ¶ ધેનુસહસ્સાનિ, સબ્બા કંસૂપધારણા;
તાયોપિ [ગાવિયો (સ્યા.), ધેનુયો (ક.)] છડ્ડયિત્વાન, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘સટ્ઠિ ઇત્થિસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
વિચિત્તવત્થાભરણા, આમુક્કમણિકુણ્ડલા.
‘‘અળારપમ્હા હસુલા, સુસઞ્ઞા તનુમજ્ઝિમા;
તા હિત્વા કન્દમાનાયો, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘સટ્ઠિ ગામસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;
છડ્ડયિત્વાન તં રજ્જં, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘નગરા ¶ નિક્ખમિત્વાન, હિમવન્તમુપાગમિં;
ભાગીરથીનદીતીરે, અસ્સમં માપયિં અહં.
‘‘પણ્ણસાલં કરિત્વાન, અગ્યાગારં અકાસહં;
આરદ્ધવીરિયો પહિતત્તો, વસામિ અસ્સમે અહં.
‘‘મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, સુઞ્ઞાગારે ચ ઝાયતો;
ન તુ વિજ્જતિ તાસો મે, ન પસ્સે ભયભેરવં.
‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
ઞાણાલોકેન જોતન્તો, લોકે ઉપ્પજ્જિ તાવદે.
‘‘મમ અસ્સમસામન્તા, યક્ખો આસિ મહિદ્ધિકો;
બુદ્ધસેટ્ઠમ્હિ ઉપ્પન્ને, આરોચેસિ મમં તદા.
‘‘બુદ્ધો ¶ લોકે સમુપ્પન્નો, સુમેધો નામ ચક્ખુમા;
તારેતિ જનતં સબ્બં, તમ્પિ સો તારયિસ્સતિ.
‘‘યક્ખસ્સ વચનં સુત્વા, સંવિગ્ગો આસિ તાવદે;
બુદ્ધો બુદ્ધોતિ ચિન્તેન્તો, અસ્સમં પટિસામયિં.
‘‘અગ્ગિદારુઞ્ચ છડ્ડેત્વા, સંસામેત્વાન સન્થતં;
અસ્સમં અભિવન્દિત્વા, નિક્ખમિં વિપિના અહં.
‘‘તતો ચન્દનમાદાય, ગામા ગામં પુરા પુરં;
દેવદેવં ગવેસન્તો, ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
‘‘ભગવા ¶ તમ્હિ સમયે, સુમેધો લોકનાયકો;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, બોધેતિ જનતં બહું.
‘‘અઞ્જલિં ¶ પગ્ગહેત્વાન, સીસે કત્વાન ચન્દનં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ઇમા ગાથા અભાસહં.
‘‘‘વસ્સિકે પુપ્ફમાનમ્હિ, સન્તિકે ઉપવાયતિ;
ત્વં વીર ગુણગન્ધેન, દિસા સબ્બા પવાયસિ.
‘‘‘ચમ્પકે નાગવનિકે, અતિમુત્તકકેતકે;
સાલેસુ પુપ્ફમાનેસુ, અનુવાતં પવાયતિ.
‘‘‘તવ ¶ ગન્ધં સુણિત્વાન, હિમવન્તા ઇધાગમિં;
પૂજેમિ તં મહાવીર, લોકજેટ્ઠ મહાયસ’.
‘‘વરચન્દનેનાનુલિમ્પિં, સુમેધં લોકનાયકં;
સકં ચિત્તં પસાદેત્વા, તુણ્હી અટ્ઠાસિ તાવદે.
‘‘સુમેધો નામ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે ગુણે પકિત્તેસિ, ચન્દનઞ્ચ અપૂજયિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘આદેય્યવાક્યવચનો, બ્રહ્મા ઉજુ પતાપવા;
પઞ્ચવીસતિકપ્પાનિ, સપ્પભાસો ભવિસ્સતિ.
‘‘‘છબ્બીસતિકપ્પસતે, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તેત્તિંસક્ખત્તું ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘તતો ¶ ચુતોયં મનુજો, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ;
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તો, બ્રહ્મબન્ધુ ભવિસ્સતિ.
‘‘‘અજ્ઝાયકો મન્તધરો, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
તિલક્ખણેન સમ્પન્નો, બાવરી નામ બ્રાહ્મણો.
‘‘‘તસ્સ સિસ્સો ભવિત્વાન, હેસ્સતિ મન્તપારગૂ;
ઉપગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં.
‘‘‘પુચ્છિત્વા ¶ નિપુણે પઞ્હે, ભાવયિત્વાન અઞ્જસં [હાસયિત્વાન માનસં (સ્યા.), ભાવયિત્વાન સઞ્ચયં (ક.)];
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
‘‘તિવિધગ્ગિ નિબ્બુતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તોદેય્યો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તોદેય્યત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. જતુકણ્ણિત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ હંસવતિયા, સેટ્ઠિપુત્તો અહોસહં;
સમપ્પિતો કામગુણે, પરિચારેમહં તદા.
‘‘તતો ¶ [તયો (સી.)] પાસાદમારુય્હ, મહાભોગે વલઞ્જકો [ઉબ્બિદ્ધા ગેહલુઞ્જકા (ક.), ઉબ્બિદ્ધાગેહલઞ્છકા (સી.)];
તત્થ નચ્ચેહિ ગીતેહિ, પરિચારેમહં તદા.
‘‘તૂરિયા ¶ આહતા મય્હં, સમ્મતાળસમાહિતા;
નચ્ચન્તા [રઞ્જન્તી (સ્યા.), રજ્જન્તા (ક.)] ઇત્થિયો સબ્બા, હરન્તિયેવ મે મનો.
‘‘ચેલાપિકા [ચેલાવકા (સ્યા.), વેલામિકા (પી.)] લામણિકા [વામનિકા (સ્યા. પી.)], કુઞ્જવાસી તિમજ્ઝિકા [કુઞ્જવા સીહિમજ્ઝિતા (સ્યા.), કુજ્જા વા સીહિમજ્ઝિકા (પી.)];
લઙ્ઘિકા સોકજ્ઝાયી ચ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘વેતાળિનો કુમ્ભથૂની, નટા ચ નચ્ચકા બહૂ;
નટકા નાટકા ચેવ, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘કપ્પકા ન્હાપકા સૂદા, માલાકારા સુપાસકા [સુમાપકા (સી. સ્યા.)];
જલ્લા મલ્લા ચ તે સબ્બે, પરિવારેન્તિ મં સદા.
‘‘એતેસુ કીળમાનેસુ, સિક્ખિતે કતુપાસને;
રત્તિન્દિવં ન જાનામિ, ઇન્દોવ તિદસઙ્ગણે.
‘‘અદ્ધિકા પથિકા સબ્બે, યાચકા વરકા બહૂ;
ઉપગચ્છન્તિ તે નિચ્ચં, ભિક્ખયન્તા મમં ઘરં.
‘‘સમણા ¶ બ્રાહ્મણા ચેવ, પુઞ્ઞક્ખેત્તા અનુત્તરા;
વડ્ઢયન્તા મમં પુઞ્ઞં, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘પટગા [પટકા (સી. સ્યા.), પદકા (પી.)] લટુકા [લટકા (સી.)] સબ્બે, નિગણ્ઠા પુપ્ફસાટકા;
તેદણ્ડિકા ¶ એકસિખા, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘આજીવકા વિલુત્તાવી, ગોધમ્મા દેવધમ્મિકા;
રજોજલ્લધરા એતે, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘પરિત્તકા સન્તિપત્તા [પરિવત્તકા સિદ્ધિપત્તા (સી. સ્યા. પી.)], કોધપુગ્ગનિકા [કોણ્ડપુગ્ગણિકા (સી.), કોણ્ડપુગ્ગલિકા (પી.)] બહૂ;
તપસ્સી વનચારી ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘ઓડ્ડકા દમિળા ચેવ, સાકુળા મલવાળકા [મલયાલકા (સી. સ્યા. પી.)];
સવરા યોનકા ચેવ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘અન્ધકા ¶ ¶ મુણ્ડકા સબ્બે, કોટલા હનુવિન્દકા [કોલકા સાનુવિન્દકા (સી. પી.)];
આરાવચીનરટ્ઠા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘અલસન્દકા [અલસન્તા (ક.)] પલ્લવકા, ધમ્મરા નિગ્ગમાનુસા [બબ્બરા ભગ્ગકારુસા (સી.)];
ગેહિકા [રોહિતા (સી.), બાહિકા (પી.)] ચેતપુત્તા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘માધુરકા કોસલકા, કલિઙ્ગા [કાસિકા (સી.)] હત્થિપોરિકા;
ઇસિણ્ડા મક્કલા ચેવ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘ચેલાવકા આરબ્ભા [અરમ્મા (સી. પી.)] ચ, ઓઘુળ્હા [ઓક્કલા (સી.)] મેઘલા બહૂ;
ખુદ્દકા સુદ્દકા ચેવ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘રોહણા સિન્ધવા ચેવ, ચિતકા એકકણ્ણિકા;
સુરટ્ઠા અપરન્તા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘સુપ્પારકા કુમારા [કિકુમારા (સી. પી.)] ચ, મલ્લસોવણ્ણભૂમિકા [મલયા સોણ્ણભૂમિકા (સી. સ્યા. પી.)];
વજ્જીતઙ્ગા [વજ્જી તારા (સી.), વજ્જીહારા (સ્યા. પી.)] ચ તે સબ્બે, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘નળકારા ¶ પેસકારા, ચમ્મકારા ચ તચ્છકા;
કમ્મારા કુમ્ભકારા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘મણિકારા લોહકારા, સોણ્ણકારા ચ દુસ્સિકા;
તિપુકારા ચ તે સબ્બે, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘ઉસુકારા ભમકારા, પેસકારા ચ ગન્ધિકા;
રજકા તુન્નવાયા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘તેલિકા ¶ કટ્ઠહારા ચ, ઉદહારા ચ પેસ્સિકા;
સૂપિકા સૂપરક્ખા ચ, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘દોવારિકા ¶ અનીકટ્ઠા, બન્ધિકા [વન્દિકા (સી.), ગન્થિકા (સ્યા.), સન્દિકા (પી.)] પુપ્ફછડ્ડકા;
હત્થારુહા હત્થિપાલા, આગચ્છન્તિ મમં ઘરં.
‘‘આનન્દસ્સ ¶ મહારઞ્ઞો [આનન્દસ્સ નામ રઞ્ઞો (સ્યા.), અરિન્દમનામ રઞ્ઞો (પી.)], મમત્થસ્સ [પમત્તસ્સ (સી. પી.), સમગ્ગસ્સ (સ્યા.)] અદાસહં;
સત્તવણ્ણેન રતનેન, ઊનત્થં [ઊનત્તં (સી. સ્યા. પી.)] પૂરયામહં.
‘‘યે મયા કિત્તિતા સબ્બે, નાનાવણ્ણા બહૂ જના;
તેસાહં ચિત્તમઞ્ઞાય, તપ્પયિં રતનેનહં.
‘‘વગ્ગૂસુ ભાસમાનાસુ, વજ્જમાનાસુ ભેરિસુ;
સઙ્ખેસુ ધમયન્તેસુ, સકગેહે રમામહં.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, પદુમુત્તરનાયકો;
વસીસતસહસ્સેહિ, પરિક્ખીણાસવેહિ સો.
‘‘ભિક્ખૂહિ સહિતો વીથિં, પટિપજ્જિત્થ ચક્ખુમા;
ઓભાસેન્તો દિસા સબ્બા, દીપરુક્ખોવ જોતતિ.
‘‘વજ્જન્તિ ¶ ભેરિયો સબ્બા, ગચ્છન્તે લોકનાયકે;
પભા નિદ્ધાવતે તસ્સ, સતરંસીવ ઉગ્ગતો.
‘‘કવાટન્તરિકાયાપિ, પવિટ્ઠેન ચ રસ્મિના;
અન્તોઘરેસુ વિપુલો, આલોકો આસિ તાવદે.
‘‘પભં દિસ્વાન બુદ્ધસ્સ, પારિસજ્જે અવોચહં;
નિસ્સંસયં બુદ્ધસેટ્ઠો, ઇમં વીથિમુપાગતો.
‘‘ખિપ્પં ઓરુય્હ પાસાદા, અગમિં અન્તરાપણં;
સમ્બુદ્ધં અભિવાદેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘અનુકમ્પતુ મે બુદ્ધો, જલજુત્તમનાયકો;
વસીસતસહસ્સેહિ, અધિવાસેસિ સો મુનિ’.
‘‘નિમન્તેત્વાન સમ્બુદ્ધં, અભિનેસિં સકં ઘરં;
તત્થ અન્નેન પાનેન, સન્તપ્પેસિં મહામુનિં.
‘‘ભુત્તાવિં કાલમઞ્ઞાય, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ તાદિનો;
સતઙ્ગિકેન તૂરિયેન, બુદ્ધસેટ્ઠં ઉપટ્ઠહિં.
‘‘પદુમુત્તરો લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
અન્તોઘરે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો ¶ ¶ ¶ મં તૂરિયેહુપટ્ઠાસિ, અન્નપાનઞ્ચદાસિ મે;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘પહૂતભક્ખો હુત્વાન, સહિરઞ્ઞો સભોજનો;
ચતુદીપે એકરજ્જં, કારયિસ્સતિયં નરો.
‘‘‘પઞ્ચસીલે ¶ સમાદાય, દસકમ્મપથે તતો;
સમાદાય પવત્તેન્તો, પરિસં સિક્ખાપયિસ્સતિ.
‘‘‘તૂરિયસતસહસ્સાનિ, ભેરિયો સમલઙ્કતા;
વજ્જયિસ્સન્તિમં નિચ્ચં, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
ચતુસટ્ઠિક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ.
‘‘‘ચતુસટ્ઠિક્ખત્તું રાજા, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘કપ્પસતસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘ઉપપજ્જતિ યં યોનિં, દેવત્તં અથ માનુસં;
અનૂનભોગો હુત્વાન, મનુસ્સત્તં ગમિસ્સતિ.
‘‘‘અજ્ઝાયકો ભવિત્વાન, તિણ્ણં વેદાન પારગૂ;
ઉત્તમત્થં ગવેસન્તો, ચરિસ્સતિ મહિં ઇમં.
‘‘‘સો પચ્છા પબ્બજિત્વાન, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
ગોતમસ્સ ભગવતો, સાસનેભિરમિસ્સતિ.
‘‘‘આરાધયિત્વાન સમ્બુદ્ધં, ગોતમં સક્યપુઙ્ગવં;
કિલેસે ઝાપયિત્વાન, અરહાયં ભવિસ્સતિ’.
‘‘વિપિને બ્યગ્ઘરાજાવ, મિગરાજાવ કેસરી;
અભીતો વિહરામજ્જ, સક્યપુત્તસ્સ સાસને.
‘‘દેવલોકે ¶ મનુસ્સે વા, દલિદ્દે દુગ્ગતિમ્હિ વા;
નિબ્બત્તિં મે ન પસ્સામિ, ઉપટ્ઠાનસ્સિદં ફલં.
‘‘વિવેકમનુયુત્તોમ્હિ ¶ , ઉપસન્તો નિરૂપધિ;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા જતુકણ્ણિત્થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
જતુકણ્ણિત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. ઉદેનત્થેરઅપદાનં
‘‘હિમવન્તસ્સાવિદૂરે ¶ , પદુમો નામ પબ્બતો;
અસ્સમો સુકતો મય્હં, પણ્ણસાલા સુમાપિતા.
‘‘નદિયો સન્દરે તત્થ, સુપતિત્થા મનોરમા;
અચ્છોદકા સીતજલા, સન્દરે નદિયો સદા.
‘‘પાઠીના ¶ પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
સોભેન્તા નદિયો એતે, વસન્તિ નદિયા સદા.
‘‘અમ્બજમ્બૂહિ સઞ્છન્ના, કરેરિતિલકા તથા;
ઉદ્દાલકા પાટલિયો, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘અઙ્કોલકા બિમ્બિજાલા, માયાકારી ચ પુપ્ફિતા;
ગન્ધેન ઉપવાયન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘અતિમુત્તા સત્તલિકા, નાગા સાલા ચ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘કોસમ્બા સળલા નીપા, અટ્ઠઙ્ગાપિ ચ પુપ્ફિતા [અટ્ઠઙ્ગા ચ સુપુપ્ફિતા (સી.), કટ્ઠઙ્ગા ચ સુપુપ્ફિતા (પી.)];
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘હરીતકા આમલકા, અમ્બજમ્બુવિભીતકા;
કોલા ભલ્લાતકા બિલ્લા, ફલાનિ બહુ અસ્સમે.
‘‘કલમ્બા ¶ કન્દલી તત્થ, પુપ્ફન્તિ મમ અસ્સમે;
દિબ્બગન્ધં [દિબ્બગન્ધા (સી. સ્યા. પી.) એવં પરત્થપિ] સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘અસોકપિણ્ડિવારી ¶ ચ [અસોકપિણ્ડી ચ વરી (સી. સ્યા.), અસોકપિણ્ડી ચ વારી (પી.)], નિમ્બરુક્ખા ચ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘પુન્નાગા ગિરિપુન્નાગા, તિમિરા તત્થ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘નિગ્ગુણ્ડી સિરિનિગ્ગુણ્ડી, ચમ્પરુક્ખેત્થ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘અવિદૂરે ¶ પોક્ખરણી, ચક્કવાકૂપકૂજિતા;
મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, પદુમુપ્પલકેહિ ચ.
‘‘અચ્છોદકા ¶ સીતજલા, સુપતિત્થા મનોરમા;
અચ્છા ફલિકસમાના, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘પદુમા પુપ્ફરે તત્થ, પુણ્ડરીકા ચ ઉપ્પલા;
મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
વિચરન્તાવ તે તત્થ, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘કુમ્ભીલા સુસુમારા ચ, કચ્છપા ચ ગહા બહૂ;
ઓગહા અજગરા ચ, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘પારેવતા રવિહંસા, ચક્કવાકા નદીચરા;
દિન્દિભા સાળિકા ચેત્થ, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘નયિતા અમ્બગન્ધી ચ, કેતકા તત્થ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘સીહા બ્યગ્ઘા ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છકા;
અનુસઞ્ચરન્તા પવને, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘જટાભારેન ભરિતા, અજિનુત્તરવાસના;
અનુસઞ્ચરન્તા પવને, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘અજિનાનિધરા ¶ એતે, નિપકા સન્તવુત્તિનો;
અપ્પાહારાવ તે સબ્બે, સોભેન્તિ મમ અસ્સમં.
‘‘ખારિભારં ¶ ગહેત્વાન, અજ્ઝોગય્હ વનં તદા;
મૂલફલાનિ ભુઞ્જન્તા, વસન્તિ અસ્સમે તદા.
‘‘ન ¶ તે દારું આહરન્તિ, ઉદકં પાદધોવનં;
સબ્બેસં આનુભાવેન, સયમેવાહરીયતિ.
‘‘ચુલ્લાસીતિસહસ્સાનિ, ઇસયેત્થ સમાગતા;
સબ્બેવ ઝાયિનો એતે, ઉત્તમત્થગવેસકા.
‘‘તપસ્સિનો બ્રહ્મચારી, ચોદેન્તા અપ્પનાવ તે;
અમ્બરાવચરા સબ્બે, વસન્તિ અસ્સમે તદા.
‘‘પઞ્ચાહં સન્નિપતન્તિ, એકગ્ગા સન્તવુત્તિનો;
અઞ્ઞોઞ્ઞં અભિવાદેત્વા, પક્કમન્તિ દિસામુખા.
‘‘પદુમુત્તરો નામ જિનો, સબ્બધમ્માન પારગૂ;
તમન્ધકારં વિધમં, ઉપ્પજ્જિ તાવદે જિનો.
‘‘મમ ¶ અસ્સમસામન્તા, યક્ખો આસિ મહિદ્ધિકો;
સો મે સંસિત્થ સમ્બુદ્ધં, જલજુત્તમનાયકં.
‘‘એસ બુદ્ધો સમુપ્પન્નો, પદુમુત્તરો મહામુનિ;
ખિપ્પં ગન્ત્વાન સમ્બુદ્ધં, પયિરૂપાસ મારિસ.
‘‘યક્ખસ્સ વચનં સુત્વા, વિપ્પસન્નેન ચેતસા;
અસ્સમં સંસામેત્વાન, નિક્ખમિં વિપિના તદા.
‘‘ચેળેવ ડય્હમાનમ્હિ, નિક્ખમિત્વાન અસ્સમા;
એકરત્તિં નિવાસેત્વા [નિવસિત્વા (સી.), નિવાસેન (?)], ઉપગચ્છિં વિનાયકં.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, દેસેસિ અમતં પદં.
‘‘સુફુલ્લં પદુમં ગય્હ, ઉપગન્ત્વા મહેસિનો;
પસન્નચિત્તો સુમનો, બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં.
‘‘પૂજયિત્વાન ¶ સમ્બુદ્ધં, જલજુત્તમનાયકં;
એકંસં અજિનં કત્વા, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘યેન ઞાણેન સમ્બુદ્ધો, વસતીહ અનાસવો;
તં ઞાણં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘સંસારસોતં છિન્દિત્વા, તારેસિ સબ્બપાણિનં;
તવ ધમ્મં સુણિત્વાન, તણ્હાસોતં તરન્તિ તે.
‘‘‘તુવં ¶ સત્થા ચ કેતુ ચ, ધજો યૂપો ચ પાણિનં;
પરાયણો પતિટ્ઠા ચ, દીપો ચ દ્વિપદુત્તમ [દિપદુત્તમ (સી. સ્યા. પી.)].
‘‘‘યાવતા ગણિનો લોકે, સત્થવાહા પવુચ્ચરે;
તુવં અગ્ગોસિ સબ્બઞ્ઞુ, તવ અન્તોગધાવ તે.
‘‘‘તવ ઞાણેન સબ્બઞ્ઞુ, તારેસિ જનતં બહું;
તવ દસ્સનમાગમ્મ, દુક્ખસ્સન્તં કરિસ્સરે.
‘‘‘યે કેચિમે ગન્ધજાતા, લોકે વાયન્તિ ચક્ખુમ;
તવ ગન્ધસમો નત્થિ, પુઞ્ઞક્ખેત્તે મહામુને’.
‘‘‘તિરચ્છાનયોનિં નિરયં, પરિમોચેસિ [પરિમોચેહિ (સ્યા. ક.)] ચક્ખુમ;
અસઙ્ખતં પદં સન્તં, દેસેસિ [દેસેહિ (સ્યા. ક.)] ત્વં મહામુને’.
‘‘પદુમુત્તરો ¶ લોકવિદૂ, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો ¶ મે ઞાણં અપૂજેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સાનિ, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ’.
‘‘સુલદ્ધલાભં લદ્ધોમ્હિ, તોસયિત્વાન સુબ્બતં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ¶ ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉદેનો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉદેનત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
મેત્તેય્યવગ્ગો એકચત્તાલીસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
મેત્તેય્યો પુણ્ણકો થેરો, મેત્તગૂ ધોતકોપિ ચ;
ઉપસિવો ¶ ચ નન્દો ચ, હેમકો સત્તમો તહિં.
તોદેય્યો જતુકણ્ણી ચ, ઉદેનો ચ મહાયસો;
તીણિ ગાથાસતાનેત્થ, અસીતિ તીણિ ચુત્તરિં.
૪૨. ભદ્દાલિવગ્ગો
૧. ભદ્દાલિત્થેરઅપદાનં
‘‘સુમેધો ¶ ¶ ¶ નામ સમ્બુદ્ધો, અગ્ગો કારુણિકો મુનિ;
વિવેકકામો લોકગ્ગો, હિમવન્તમુપાગમિ.
‘‘અજ્ઝોગાહેત્વા હિમવં, સુમેધો લોકનાયકો;
પલ્લઙ્કં આભુજિત્વાન, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘સમાધિં સો સમાપન્નો, સુમેધો લોકનાયકો;
સત્તરત્તિન્દિવં બુદ્ધો, નિસીદિ પુરિસુત્તમો.
‘‘ખારિભારં [ખારિકાજં (સી.)] ગહેત્વાન, વનમજ્ઝોગહિં અહં;
તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, ઓઘતિણ્ણમનાસવં.
‘‘સમ્મજ્જનિં ગહેત્વાન, સમ્મજ્જિત્વાન અસ્સમં;
ચતુદણ્ડે ઠપેત્વાન, અકાસિં મણ્ડપં તદા.
‘‘સાલપુપ્ફં ¶ આહરિત્વા, મણ્ડપં છાદયિં અહં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, અભિવન્દિં તથાગતં.
‘‘યં ¶ વદન્તિ સુમેધોતિ, ભૂરિપઞ્ઞં સુમેધસં;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘બુદ્ધસ્સ ગિરમઞ્ઞાય, સબ્બે દેવા સમાગમું;
અસંસયં બુદ્ધસેટ્ઠો, ધમ્મં દેસેતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘સુમેધો નામ સમ્બુદ્ધો, આહુતીનં પટિગ્ગહો;
દેવસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે સત્તાહં મણ્ડપં, ધારયી સાલછાદિતં;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘દેવભૂતો મનુસ્સો વા, હેમવણ્ણો ભવિસ્સતિ;
પહૂતભોગો હુત્વાન, કામભોગી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સટ્ઠિ ¶ ¶ નાગસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
સુવણ્ણકચ્છા માતઙ્ગા, હેમકપ્પનવાસસા.
‘‘‘આરૂળ્હા ગામણીયેહિ, તોમરઙ્કુસપાણિભિ;
સાયં પાતો [સાયપાતો (પી.)] ઉપટ્ઠાનં, આગમિસ્સન્તિમં નરં;
તેહિ નાગેહિ પરિવુતો, રમિસ્સતિ અયં નરો.
‘‘‘સટ્ઠિ અસ્સસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
આજાનીયાવ જાતિયા, સિન્ધવા સીઘવાહિનો.
‘‘‘આરૂળ્હા ગામણીયેહિ, ઇલ્લિયાચાપધારિભિ;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ રથસહસ્સાનિ, સબ્બાલઙ્કારભૂસિતા;
દીપા ¶ અથોપિ વેયગ્ઘા, સન્નદ્ધા ઉસ્સિતદ્ધજા.
‘‘‘આરૂળ્હા ગામણીયેહિ, ચાપહત્થેહિ વમ્મિભિ;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘સટ્ઠિ ગામસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;
પહૂતધનધઞ્ઞાનિ, સુસમિદ્ધાનિ સબ્બસો;
સદા પાતુભવિસ્સન્તિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘હત્થી અસ્સા રથા પત્તી, સેના ચ ચતુરઙ્ગિની;
પરિવારેસ્સન્તિમં નિચ્ચં, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સતાનં ¶ તીણિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, ઓક્કાકકુલસમ્ભવો;
ગોતમો નામ ગોત્તેન, સત્થા લોકે ભવિસ્સતિ.
‘‘‘તસ્સ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ ¶ , અદ્દસં લોકનાયકં;
એત્થન્તરમુપાદાય, ગવેસિં અમતં પદં.
‘‘લાભા ¶ મય્હં સુલદ્ધં મે, યમહઞ્ઞાસિ સાસનં;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘નમો ¶ તે પુરિસાજઞ્ઞ, નમો તે પુરિસુત્તમ;
તવ ઞાણં પકિત્તેત્વા, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘યં યં યોનુપપજ્જામિ, દેવત્તં અથ માનુસં;
સબ્બત્થ સુખિતો હોમિ, ફલં મે ઞાણકિત્તને.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
નાગોવ બન્ધનં છેત્વા, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ, મમ બુદ્ધસ્સ સન્તિકે;
તિસ્સો વિજ્જા અનુપ્પત્તા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો, વિમોક્ખાપિ ચ અટ્ઠિમે;
છળભિઞ્ઞા સચ્છિકતા, કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ભદ્દાલિત્થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ભદ્દાલિત્થેરસ્સાપદાનં પઠમં.
૨. એકછત્તિયત્થેરઅપદાનં
‘‘ચન્દભાગાનદીતીરે, અસ્સમો સુકતો મમ;
સુસુદ્ધપુલિનાકિણ્ણો, પન્નસાલા સુમાપિતા.
‘‘ઉત્તાનકૂલા નદિકા, સુપતિત્થા મનોરમા;
મચ્છકચ્છપસમ્પન્ના [… સઞ્છન્ના (ક.)], સુસુમારનિસેવિતા.
‘‘અચ્છા ¶ ¶ દીપી ચ મયૂરા, કરવીકા ચ સાળિકા;
કૂજન્તિ સબ્બદા એતે, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘કોકિલા મઞ્જુભાણી ચ, હંસા ચ મધુરસ્સરા;
અભિકૂજન્તિ તે તત્થ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘સીહા બ્યગ્ઘા વરાહા ચ, અચ્છ [વક (સી. પી.), બકા (સ્યા.), વકા (ક.)] કોકતરચ્છકા;
ગિરિદુગ્ગમ્હિ નાદેન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘એણીમિગા ¶ ¶ ચ સરભા, ભેરણ્ડા સૂકરા બહૂ;
ગિરિદુગ્ગમ્હિ નાદેન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘ઉદ્દાલકા ચમ્પકા ચ, પાટલી સિન્દુવારકા;
અતિમુત્તા અસોકા ચ, સોભયન્તિ મમસ્સમં [પુપ્ફન્તિ મમ અસ્સમે (સી. પી.)].
‘‘અઙ્કોલા યૂથિકા ચેવ, સત્તલી બિમ્બિજાલિકા;
કણિકારા ચ પુપ્ફન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં [કણિકાકણિકારા ચ, પુપ્ફન્તિ મમ અસ્સમે (સી. સ્યા. પી.)].
‘‘નાગા સાલા ચ સળલા, પુણ્ડરીકેત્થ પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘અજ્જુના અસના ચેત્થ, મહાનામા ચ પુપ્ફિતા;
સાલા ચ કઙ્ગુપુપ્ફા ચ, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘અમ્બા જમ્બૂ ચ તિલકા, નિમ્બા ચ સાલકલ્યાણી;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘અસોકા ચ કપિટ્ઠા ચ, ગિરિમાલેત્થ [ભગિનિમાલેત્થ (સી. પી.), ભગિનિમાલા ચ (સ્યા.)] પુપ્ફિતા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘કદમ્બા ¶ કદલી ચેવ, ઇસિમુગ્ગા ચ રોપિતા;
ધુવં ફલાનિ ધારેન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘હરીતકા આમલકા, અમ્બજમ્બુવિભીતકા;
કોલા ભલ્લાતકા બિલ્લા, ફલિનો મમ અસ્સમે.
‘‘અવિદૂરે ¶ પોક્ખરણી, સુપતિત્થા મનોરમા;
મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, પદુમુપ્પલકેહિ ચ.
‘‘ગબ્ભં ગણ્હન્તિ પદુમા, અઞ્ઞે પુપ્ફન્તિ કેસરી;
ઓપત્તકણ્ણિકા ચેવ, પુપ્ફન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘પાઠીના પાવુસા મચ્છા, બલજા મુઞ્જરોહિતા;
અચ્છોદકમ્હિ વિચરં, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘નયિતા અમ્બગન્ધી ચ, અનુકૂલે ચ કેતકા;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘મધુ ભિસમ્હા સવતિ, ખીરસપ્પિ મુળાલિભિ;
દિબ્બગન્ધં સમ્પવન્તા, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘પુલિના ¶ સોભના તત્થ, આકિણ્ણા જલસેવિતા;
ઓપુપ્ફા પુપ્ફિતા સેન્તિ, સોભયન્તા મમસ્સમં.
‘‘જટાભારેન ¶ ભરિતા, અજિનુત્તરવાસના;
વાકચીરધરા સબ્બે, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘યુગમત્તમપેક્ખન્તા, નિપકા સન્તવુત્તિનો;
કામભોગે અનપેક્ખા, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘પરૂળ્હકચ્છનખલોમા ¶ , પઙ્કદન્તા રજસ્સિરા;
રજોજલ્લધરા સબ્બે, વસન્તિ મમ અસ્સમે.
‘‘અભિઞ્ઞાપારમિપ્પત્તા, અન્તલિક્ખચરા ચ તે;
ઉગ્ગચ્છન્તા નભં એતે, સોભયન્તિ મમસ્સમં.
‘‘તેહિ સિસ્સેહિ પરિવુતો, વસામિ વિપિને તદા;
રત્તિન્દિવં ન જાનામિ, સદા ઝાનસમપ્પિતો.
‘‘ભગવા તમ્હિ સમયે, અત્થદસ્સી મહામુનિ;
તમન્ધકારં નાસેન્તો, ઉપ્પજ્જિ લોકનાયકો.
‘‘અથ અઞ્ઞતરો સિસ્સો, આગચ્છિ મમ સન્તિકં;
મન્તે અજ્ઝેતુકામો સો, છળઙ્ગં નામ લક્ખણં.
‘‘બુદ્ધો ¶ લોકે સમુપ્પન્નો, અત્થદસ્સી મહામુનિ;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, દેસેતિ અમતં પદં.
‘‘તુટ્ઠહટ્ઠો પમુદિતો, ધમ્મન્તરગતાસયો;
અસ્સમા અભિનિક્ખમ્મ, ઇદં વચનમબ્રવિં.
‘‘‘બુદ્ધો લોકે સમુપ્પન્નો, દ્વત્તિંસવરલક્ખણો;
એથ સબ્બે ગમિસ્સામ, સમ્માસમ્બુદ્ધસન્તિકં’.
‘‘ઓવાદપટિકરા તે, સધમ્મે પારમિં ગતા;
સાધૂતિ સમ્પટિચ્છિંસુ, ઉત્તમત્થગવેસકા.
‘‘જટાભારભરિતા તે [જટાભારેન ભરિતા (ક.)], અજિનુત્તરવાસના;
ઉત્તમત્થં ગવેસન્તા, નિક્ખમિંસુ વના તદા.
‘‘ભગવા ¶ તમ્હિ સમયે, અત્થદસ્સી મહાયસો;
ચતુસચ્ચં પકાસેન્તો, દેસેતિ અમતં પદં.
‘‘સેતચ્છત્તં ¶ ગહેત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ ધારયિં;
એકાહં ધારયિત્વાન, બુદ્ધસેટ્ઠં અવન્દહં.
‘‘અત્થદસ્સી તુ ભગવા, લોકજેટ્ઠો નરાસભો;
ભિક્ખુસઙ્ઘે નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મે છત્તં અધારેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘ઇમસ્સ જાયમાનસ્સ, દેવત્તે અથ માનુસે;
ધારેસ્સતિ સદા છત્તં, છત્તદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘‘સત્તસત્તતિકપ્પાનિ ¶ , દેવલોકે રમિસ્સતિ;
સહસ્સક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘સત્તસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘‘અટ્ઠારસે કપ્પસતે, ગોતમો સક્યપુઙ્ગવો;
તમન્ધકારં નાસેન્તો, ઉપ્પજ્જિસ્સતિ ચક્ખુમા.
‘‘‘તસ્સ ¶ ધમ્મેસુ દાયાદો, ઓરસો ધમ્મનિમ્મિતો;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરિસ્સતિનાસવો’.
‘‘યતો અહં કમ્મમકં, છત્તં બુદ્ધસ્સ ધારયં;
એત્થન્તરે ન જાનામિ, સેતચ્છત્તં અધારિતં.
‘‘ઇદં ¶ પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
છત્તધારણમજ્જાપિ, વત્તતે નિચ્ચકાલિકં.
‘‘અહો મે સુકતં કમ્મં, અત્થદસ્સિસ્સ તાદિનો;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકછત્તિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ;
એકછત્તિયત્થેરસ્સાપદાનં દુતિયં.
૩. તિણસૂલકછાદનિયત્થેરઅપદાનં
‘‘જાતિં ¶ જરઞ્ચ મરણં, પચ્ચવેક્ખિં અહં તદા;
એકકો અભિનિક્ખમ્મ, પબ્બજિં અનગારિયં.
‘‘ચરમાનોનુપુબ્બેન, ગઙ્ગાતીરં ઉપાગમિં;
તત્થદ્દસાસિં પથવિં, ગઙ્ગાતીરે સમુન્નતં.
‘‘અસ્સમં તત્થ માપેત્વા, વસામિ અસ્સમે અહં;
સુકતો ચઙ્કમો મય્હં, નાનાદિજગણાયુતો.
‘‘મમુપેન્તિ ચ વિસ્સત્થા, કૂજન્તિ ચ મનોહરં;
રમમાનો સહ તેહિ, વસામિ અસ્સમે અહં.
‘‘મમ ¶ અસ્સમસામન્તા, મિગરાજા ચતુક્કમો;
આસયા અભિનિક્ખમ્મ, ગજ્જિ સો અસની વિય.
‘‘નદિતે ¶ ¶ મિગરાજે ચ, હાસો મે ઉદપજ્જથ;
મિગરાજં ગવેસન્તો, અદ્દસં લોકનાયકં.
‘‘દિસ્વાનાહં દેવદેવં, તિસ્સં લોકગ્ગનાયકં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, પૂજયિં નાગકેસરં.
‘‘ઉગ્ગચ્છન્તંવ સૂરિયં, સાલરાજંવ પુપ્ફિતં;
ઓસધિંવ વિરોચન્તં, સન્થવિં લોકનાયકં.
‘‘‘તવ ઞાણેન સબ્બઞ્ઞુ, મોચેસિમં સદેવકં;
તવં આરાધયિત્વાન, જાતિયા પરિમુચ્ચરે.
‘‘‘અદસ્સનેન સબ્બઞ્ઞુ, બુદ્ધાનં સબ્બદસ્સિનં;
પતન્તિવીચિનિરયં, રાગદોસેહિ ઓફુટા [ઓત્થટા (સ્યા.)].
‘‘‘તવ દસ્સનમાગમ્મ, સબ્બઞ્ઞુ લોકનાયક;
પમુચ્ચન્તિ ભવા સબ્બા, ફુસન્તિ અમતં પદં.
‘‘‘યદા બુદ્ધા ચક્ખુમન્તો, ઉપ્પજ્જન્તિ પભઙ્કરા;
કિલેસે ઝાપયિત્વાન, આલોકં દસ્સયન્તિ તે’.
‘‘કિત્તયિત્વાન સમ્બુદ્ધં, તિસ્સં લોકગ્ગનાયકં;
હટ્ઠો હટ્ઠેન ચિત્તેન, તિણસૂલં અપૂજયિં.
‘‘મમ ¶ ¶ સઙ્કપ્પમઞ્ઞાય, તિસ્સો લોકગ્ગનાયકો;
સકાસને નિસીદિત્વા, ઇમા ગાથા અભાસથ.
‘‘‘યો મં પુપ્ફેહિ છાદેસિ, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
તમહં કિત્તયિસ્સામિ, સુણાથ મમ ભાસતો.
‘‘‘પઞ્ચવીસતિક્ખત્તું સો, દેવરજ્જં કરિસ્સતિ;
પઞ્ચસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી ભવિસ્સતિ.
‘‘‘પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
તસ્સ કમ્મનિસ્સન્દેન [કમ્મસ્સ નિસ્સન્દો (સી. સ્યા. પી.)], પુપ્ફાનં પૂજનાય ચ [સો (સ્યા. પી.)].
‘‘‘સીસંન્હાતો ચયં પોસો, પુપ્ફમાકઙ્ખતે યદિ [સાયં પાતો ચયં પોસો, પુપ્ફેહિ મં અછાદયિ (સ્યા.)];
પુઞ્ઞકમ્મેન સંયુત્તં [સંયુત્તો (સી. સ્યા. પી.)], પુરતો પાતુભવિસ્સતિ.
‘‘‘યં ¶ યં ઇચ્છતિ કામેહિ, તં તં પાતુભવિસ્સતિ;
સઙ્કપ્પં પરિપૂરેત્વા, નિબ્બાયિસ્સતિનાસવો’.
અટ્ઠારસમં ભાણવારં.
‘‘કિલેસે ઝાપયિત્વાન, સમ્પજાનો પતિસ્સતો;
એકાસને નિસીદિત્વા, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘ચઙ્કમન્તો ¶ નિપજ્જન્તો, નિસિન્નો ઉદ વા ઠિતો;
બુદ્ધસેટ્ઠં સરિત્વાન, વિહરામિ અહં સદા.
‘‘ચીવરે પિણ્ડપાતે ચ, પચ્ચયે સયનાસને;
તત્થ મે ઊનતા નત્થિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘સો દાનિ પત્તો અમતં, સન્તં પદમનુત્તરં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘દ્વેનવુતે ¶ ઇતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા તિણસૂલકછાદનિયો [તિણસૂલિકછાદનિયો (ક.)] થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
તિણસૂલકછાદનિયત્થેરસ્સાપદાનં તતિયં.
૪. મધુમંસદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ બન્ધુમતિયા, સૂકરિકો અહોસહં;
ઉક્કોટં રન્ધયિત્વાન [ઉક્કોટકં રન્ધયિત્વા (સી. સ્યા.)], મધુમંસમ્હિ [મધુસપ્પિમ્હિ (પી.), મધું મંસમ્હિ (ક.)] ઓકિરિં.
‘‘સન્નિપાતં ¶ અહં ગન્ત્વા, એકં પત્તં ગહેસહં;
પૂરયિત્વાન તં પત્તં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સદાસહં.
‘‘યોત્થ થેરતરો ભિક્ખુ, નિય્યાદેસિ મમં તદા;
ઇમિના પત્તપૂરેન, લભસ્સુ વિપુલં સુખં.
‘‘દુવે સમ્પત્તિયો ભુત્વા, સુક્કમૂલેન ચોદિતો;
પચ્છિમે વત્તમાનમ્હિ, કિલેસે ઝાપયિસ્સતિ.
‘‘તત્થ ¶ ચિત્તં પસાદેત્વા, તાવતિંસમગચ્છહં;
તત્થ ભુત્વા પિવિત્વા ચ, લભામિ વિપુલં સુખં.
‘‘મણ્ડપે રુક્ખમૂલે વા, પુબ્બકમ્મં અનુસ્સરિં;
અન્નપાનાભિવસ્સો મે, અભિવસ્સતિ તાવદે.
‘‘ઇદં પચ્છિમકં મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
ઇધાપિ અન્નપાનં મે, વસ્સતે સબ્બકાલિકં.
‘‘તેનેવ મધુદાનેન [મંસદાનેન (સી. પી.)], સન્ધાવિત્વા ભવે અહં;
સબ્બાસવે પરિઞ્ઞાય, વિહરામિ અનાસવો.
‘‘એકનવુતિતો ¶ કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મધુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા મધુમંસદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
મધુમંસદાયકત્થેરસ્સાપદાનં ચતુત્થં.
૫. નાગપલ્લવત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે ¶ ¶ બન્ધુમતિયા, રાજુય્યાને વસામહં;
મમ અસ્સમસામન્તા, નિસીદિ લોકનાયકો.
‘‘નાગપલ્લવમાદાય ¶ , બુદ્ધસ્સ અભિરોપયિં;
પસન્નચિત્તો સુમનો, સુગતં અભિવાદયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પલ્લવમપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા નાગપલ્લવો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
નાગપલ્લવત્થેરસ્સાપદાનં પઞ્ચમં.
૬. એકદીપિયત્થેરઅપદાનં
‘‘પરિનિબ્બુતે સુગતે, સિદ્ધત્થે લોકનાયકે;
સદેવમાનુસા સબ્બે, પૂજેન્તિ દ્વિપદુત્તમં.
‘‘આરોપિતે ¶ ચ ચિતકે, સિદ્ધત્થે લોકનાયકે;
યથાસકેન થામેન, ચિતં પૂજેન્તિ સત્થુનો.
‘‘અવિદૂરે ચિતકસ્સ, દીપં ઉજ્જાલયિં અહં;
યાવ ઉદેતિ સૂરિયો, દીપં મે તાવ ઉજ્જલિ.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘તત્થ મે સુકતં બ્યમ્હં, એકદીપીતિ ઞાયતિ;
દીપસતસહસ્સાનિ, બ્યમ્હે પજ્જલરે મમ.
‘‘ઉદયન્તોવ ¶ સૂરિયો, દેહો મે જોતતે સદા;
સપ્પભાહિ સરીરસ્સ, આલોકો હોતિ મે સદા.
‘‘તિરોકુટ્ટં ¶ [તિરોકુડ્ડં (સી. સ્યા. ક.)] તિરોસેલં, સમતિગ્ગય્હ [સબ્બત્થપિ એવમેવ દિસ્સતિ] પબ્બતં;
સમન્તા યોજનસતં, પસ્સામિ ચક્ખુના અહં.
‘‘સત્તસત્તતિક્ખત્તુઞ્ચ ¶ , દેવલોકે રમિં અહં;
એકતિંસતિક્ખત્તુઞ્ચ, દેવરજ્જમકારયિં.
‘‘અટ્ઠવીસતિક્ખત્તુઞ્ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં;
પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, નિબ્બત્તિં માતુકુચ્છિયં;
માતુકુચ્છિગતસ્સાપિ, અક્ખિ મે ન નિમીલતિ.
‘‘જાતિયા ચતુવસ્સોહં, પબ્બજિં અનગારિયં;
અડ્ઢમાસે અસમ્પત્તે, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘દિબ્બચક્ખું ¶ વિસોધેસિં, ભવા સબ્બે સમૂહતા;
સબ્બે કિલેસા સઞ્છિન્ના, એકદીપસ્સિદં ફલં.
‘‘તિરોકુટ્ટં તિરોસેલં, પબ્બતઞ્ચાપિ કેવલં;
સમતિક્કમ્મ [સબ્બત્થપી એવમેવ દિસ્સતિ] પસ્સામિ, એકદીપસ્સિદં ફલં.
‘‘વિસમા મે સમા હોન્તિ, અન્ધકારો ન વિજ્જતિ;
નાહં પસ્સામિ તિમિરં, એકદીપસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દીપમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, એકદીપસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા એકદીપિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
એકદીપિયત્થેરસ્સાપદાનં છટ્ઠં.
૭. ઉચ્છઙ્ગપુપ્ફિયત્થેરઅપદાનં
‘‘નગરે બન્ધુમતિયા, અહોસિં માલિકો તદા;
ઉચ્છઙ્ગં પૂરયિત્વાન, અગમં અન્તરાપણં.
‘‘ભગવા ¶ ¶ ¶ તમ્હિ સમયે, ભિક્ખુસઙ્ઘપુરક્ખતો;
મહતા આનુભાવેન, નિય્યાતિ લોકનાયકો.
‘‘દિસ્વાન ¶ લોકપજ્જોતં, વિપસ્સિં લોકતારણં;
પુપ્ફં પગ્ગય્હ ઉચ્છઙ્ગા, બુદ્ધસેટ્ઠં અપૂજયિં.
‘‘એકનવુતિતો કપ્પે, યં પુપ્ફમભિપૂજયિં;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, બુદ્ધપૂજાયિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા ઉચ્છઙ્ગપુપ્ફિયો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
ઉચ્છઙ્ગપુપ્ફિયત્થેરસ્સાપદાનં સત્તમં.
૮. યાગુદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘અતિથિં [અતીતં (ક.)] મે ગહેત્વાન, અગચ્છિં ગામકં તદા;
સમ્પુણ્ણનદિકં દિસ્વા, સઙ્ઘારામં ઉપાગમિં.
‘‘આરઞ્ઞકા ધુતધરા, ઝાયિનો લૂખચીવરા;
વિવેકાભિરતા ધીરા, સઙ્ઘારામે વસન્તિ તે.
‘‘ગતિ ¶ તેસં ઉપચ્છિન્ના, સુવિમુત્તાન તાદિનં;
પિણ્ડાય તે ન ગચ્છન્તિ, ઓરુદ્ધનદિતાય હિ [ઓરુદ્ધનદિકાયતિં (સ્યા.)].
‘‘પસન્નચિત્તો સુમનો, વેદજાતો કતઞ્જલી;
તણ્ડુલં મે ગહેત્વાન, યાગુદાનં અદાસહં.
‘‘પઞ્ચન્નં યાગું દત્વાન, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
સકકમ્માભિરદ્ધોહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘મણિમયઞ્ચ ¶ મે બ્યમ્હં, નિબ્બત્તિ તિદસે ગણે;
નારીગણેહિ સહિતો, મોદામિ બ્યમ્હમુત્તમે.
‘‘તેત્તિંસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
તિંસક્ખત્તું ચક્કવત્તી, મહારજ્જમકારયિં.
‘‘પદેસરજ્જં ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
દેવલોકે મનુસ્સે વા, અનુભોત્વા સયં [યસં (સ્યા.)] અહં.
‘‘પચ્છિમે ભવે સમ્પત્તે, પબ્બજિં અનગારિયં;
સહ ઓરોપિતે કેસે, સબ્બં સમ્પટિવિજ્ઝહં.
‘‘ખયતો વયતો ચાપિ, સમ્મસન્તો કળેવરં;
પુરે સિક્ખાપદાદાના, અરહત્તમપાપુણિં.
‘‘સુદિન્નં ¶ મે દાનવરં, વાણિજ્જં સમ્પયોજિતં;
તેનેવ યાગુદાનેન, પત્તોમ્હિ અચલં પદં.
‘‘સોકં પરિદ્દવં બ્યાધિં, દરથં ચિત્તતાપનં;
નાભિજાનામિ ઉપ્પન્નં, યાગુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘યાગું ¶ સઙ્ઘસ્સ દત્વાન, પુઞ્ઞક્ખેત્તે અનુત્તરે;
પઞ્ચાનિસંસે અનુભોમિ, અહો યાગુસુયિટ્ઠતા.
‘‘અબ્યાધિતા રૂપવતા, ખિપ્પં ધમ્મનિસન્તિતા [નિબુજ્ઝિતા (સ્યા.)];
લાભિતા અન્નપાનસ્સ, આયુ પઞ્ચમકં મમ.
‘‘યો કોચિ વેદં જનયં, સઙ્ઘે યાગું દદેય્ય સો;
ઇમાનિ પઞ્ચ ઠાનાનિ, પટિગણ્હેય્ય પણ્ડિતો.
‘‘કરણીયં કતં સબ્બં, ભવા ઉગ્ઘાટિતા મયા;
સબ્બાસવા પરિક્ખીણા, નત્થિ દાનિ પુનબ્ભવો.
‘‘સો અહં વિચરિસ્સામિ, ગામા ગામં પુરા પુરં;
નમસ્સમાનો સમ્બુદ્ધં, ધમ્મસ્સ ચ સુધમ્મતં.
‘‘તિંસકપ્પસહસ્સમ્હિ, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, યાગુદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા યાગુદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
યાગુદાયકત્થેરસ્સાપદાનં અટ્ઠમં.
૯. પત્થોદનદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘વનચારી ¶ ¶ પુરે આસિં, સતતં વનકમ્મિકો;
પત્થોદનં ગહેત્વાન, કમ્મન્તં અગમાસહં.
‘‘તત્થદ્દસાસિં સમ્બુદ્ધં, સયમ્ભું અપરાજિતં;
વના પિણ્ડાય નિક્ખન્તં, દિસ્વા ચિત્તં પસાદયિં.
‘‘પરકમ્માયને [વયકમ્માયને (ક.)] યુત્તો, પુઞ્ઞઞ્ચ મે ન વિજ્જતિ;
અયં પત્થોદનો અત્થિ, ભોજયિસ્સામહં [ભોજયિસ્સામિ મં (સ્યા.)] મુનિં.
‘‘પત્થોદનં ગહેત્વાન, સયમ્ભુસ્સ અદાસહં;
મમ નિજ્ઝાયમાનસ્સ, પરિભુઞ્જિ તદા મુનિ.
‘‘તેન કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘છત્તિંસક્ખત્તું ¶ દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
તેત્તિંસક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘પદેસરજ્જં વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
સુખિતો યસવા હોમિ, પત્થોદનસ્સિદં ફલં.
‘‘ભવાભવે સંસરન્તો, લભામિ અમિતં ધનં;
ભોગે મે ઊનતા નત્થિ, પત્થોદનસ્સિદં ફલં.
‘‘નદીસોતપટિભાગા ¶ , ભોગા નિબ્બત્તરે મમ;
પરિમેતું ન સક્કોમિ, પત્થોદનસ્સિદં ફલં.
‘‘ઇમં ¶ ખાદ ઇમં ભુઞ્જ, ઇમમ્હિ સયને સય;
તેનાહં સુખિતો હોમિ, પત્થોદનસ્સિદં ફલં.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, પત્થોદનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં સુદં આયસ્મા પત્થોદનદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો અભાસિત્થાતિ.
પત્થોદનદાયકત્થેરસ્સાપદાનં નવમં.
૧૦. મઞ્ચદાયકત્થેરઅપદાનં
‘‘પરિનિબ્બુતે કારુણિકે, સિદ્ધત્થે લોકનાયકે;
વિત્થારિકે પાવચને, દેવમાનુસસક્કતે.
‘‘ચણ્ડાલો આસહં તત્થ, આસન્દિપીઠકારકો;
તેન કમ્મેન જીવામિ, તેન પોસેમિ દારકે.
‘‘આસન્દિં સુકતં કત્વા, પસન્નો સેહિ પાણિભિ;
સયમેવુપગન્ત્વાન, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સદાસહં.
‘‘તેન ¶ કમ્મેન સુકતેન, ચેતનાપણિધીહિ ચ;
જહિત્વા માનુસં દેહં, તાવતિંસમગચ્છહં.
‘‘દેવલોકગતો સન્તો, મોદામિ તિદસે ગણે;
સયનાનિ મહગ્ઘાનિ, નિબ્બત્તન્તિ યદિચ્છકં.
‘‘પઞ્ઞાસક્ખત્તું દેવિન્દો, દેવરજ્જમકારયિં;
અસીતિક્ખત્તું રાજા ચ, ચક્કવત્તી અહોસહં.
‘‘પદેસરજ્જં ¶ ¶ વિપુલં, ગણનાતો અસઙ્ખિયં;
સુખિતો યસવા હોમિ, મઞ્ચદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘દેવલોકા ચવિત્વાન, એમિ ચે માનુસં ભવં;
મહારહા સુસયના, સયમેવ ભવન્તિ મે.
‘‘અયં પચ્છિમકો મય્હં, ચરિમો વત્તતે ભવો;
અજ્જાપિ સયને કાલે [સયનકાલે (સ્યા.)], સયનં ઉપતિટ્ઠતિ.
‘‘ચતુન્નવુતિતો કપ્પે, યં દાનમદદિં તદા;
દુગ્ગતિં નાભિજાનામિ, મઞ્ચદાનસ્સિદં ફલં.
‘‘કિલેસા ¶ ઝાપિતા મય્હં…પે… વિહરામિ અનાસવો.
‘‘સ્વાગતં વત મે આસિ…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં.
‘‘પટિસમ્ભિદા ચતસ્સો…પે… કતં બુદ્ધસ્સ સાસનં’’.
ઇત્થં ¶ સુદં આયસ્મા મઞ્ચદાયકો થેરો ઇમા ગાથાયો
અભાસિત્થાતિ.
મઞ્ચદાયકત્થેરસ્સાપદાનં દસમં.
ભદ્દાલિવગ્ગો બાચત્તાલીસમો.
તસ્સુદ્દાનં –
ભદ્દાલી એકછત્તો ચ, તિણસૂલો ચ મંસદો;
નાગપલ્લવિકો દીપી, ઉચ્છઙ્ગિ યાગુદાયકો.
પત્થોદની મઞ્ચદદો, ગાથાયો ગણિતા ચિહ;
દ્વેસતાનિ ચ ગાથાનં, ગાથા ચેકા તદુત્તરિ.