મૂલ > સુત્તપિટક > ખુદ્દકનિકાય

[કિમગ્ઘતી તણ્ડુલનાળિકા ચ, બારાણસી અન્તરબાહિરાનિ; અસ્સપઞ્ચસતે તાનિ, એકા તણ્ડુલનાળિકાતિ; (સ્યા.)] કિમગ્ઘતિ તણ્ડુલનાળિકાય, અસ્સાન મૂલાય વદેહિ રાજ [નાળિકા ચ (સી.), નાળિકાય (ક. સી. અટ્ઠ.)];

બારાણસિં સન્તરબાહિરતો [બાહિરન્તં (સી.)], અયમગ્ઘતિ તણ્ડુલનાળિકાતિ [કિમગ્ઘતી વણ્ડુલનાળિકા ચ, બારાણસી અન્તરબાહિરાનિ; અસ્સપઞ્ચસતે તાનિ, એકા તણ્ડુલનાળિકાતિ; (સ્યા.)].

હિરિઓત્તપ્પસમ્પન્ના ¶ , સુક્કધમ્મસમાહિતા;

સન્તો સપ્પુરિસા લોકે, દેવધમ્માતિ વુચ્ચરેતિ.

પુત્તો ત્યાહં મહારાજ, ત્વં મં પોસ જનાધિપ;

અઞ્ઞેપિ દેવો પોસેતિ, કિઞ્ચ [કિઞ્ચિ (ક.)] દેવો સકં પજન્તિ.

કટ્ઠહારિ [કટ્ઠવાહન (ક.)] જાતકં સત્તમં.

અપિ ¶ ¶ અતરમાનાનં, ફલાસાવ સમિજ્ઝતિ;

વિપક્કબ્રહ્મચરિયોસ્મિ, એવં જાનાહિ ગામણીતિ.

ઉત્તમઙ્ગરુહા મય્હં, ઇમે જાતા વયોહરા;

પાતુભૂતા દેવદૂતા, પબ્બજ્જાસમયો મમાતિ.

મઘદેવ [મખાદેવ (સી. પી.), દેવદૂત (ક.)] જાતકં નવમં.

યઞ્ચ ¶ અઞ્ઞે ન રક્ખન્તિ, યો ચ અઞ્ઞે ન રક્ખતિ;

સ વે રાજ સુખં સેતિ, કામેસુ અનપેક્ખવાતિ.

વરાપણ્ણક વણ્ણુપથ સેરિવરો, સુવિચક્ખણ તણ્ડુલનાળિકસ્સા;

હિરિ પુત્તવરુત્તગામણિના, યો ચ ન રક્ખતિ તેન દસાતિ.

હોતિ સીલવતં અત્થો, પટિસન્થાર [પટિસન્ધાર (ક.)] વુત્તિનં;

લક્ખણં પસ્સ આયન્તં, ઞાતિસઙ્ઘપુરક્ખતં [પુરક્ખિતં (સ્યા.), પુરેક્ખિતં (ક.)];

અથ પસ્સસિમં કાળં, સુવિહીનંવ ઞાતિભીતિ.

નિગ્રોધમેવ ¶ ¶ ¶ સેવેય્ય, ન સાખમુપસંવસે;

નિગ્રોધસ્મિં મતં સેય્યો, યઞ્ચે સાખસ્મિ [સાખસ્મિં (સી. પી.)] જીવિતન્તિ.

ધિરત્થુ કણ્ડિનં સલ્લં, પુરિસં ગાળ્હવેધિનં;

ધિરત્થુ તં જનપદં, યત્થિત્થી પરિણાયિકા;

તે ચાપિ ધિક્કિતા [ધિક્કતા (?)] સત્તા, યે ઇત્થીનં વસંગતાતિ.

ન કિરત્થિ રસેહિ પાપિયો, આવાસેહિ વ [વા (સબ્બત્થ)] સન્થવેહિ વા;

વાતમિગં ગહનનિસ્સિતં [ગેહનિસ્સિતં (સી. પી.)], વસમાનેસિ રસેહિ સઞ્જયોતિ.

અટ્ઠક્ખુરં ખરાદિયે, મિગં વઙ્કાતિવઙ્કિનં;

સત્તહિ ¶ કાલાતિક્કન્તં [સત્તહિ કલાહ’તિક્કન્તં (સી.), સત્તકાલેહ’તિક્કન્તં (સ્યા.), સત્તહિ કાલાહ’તિક્કન્તં (પી.)], ન નં ઓવદિતુસ્સહેતિ.

મિગં ¶ તિપલ્લત્થ [તિપલ્લત્ત (ક.)] મનેકમાયં, અટ્ઠક્ખુરં અડ્ઢરત્તાપપાયિં [અડ્ઢરત્તાવપાયિં (સી. પી.)];

એકેન સોતેન છમાસ્સસન્તો, છહિ કલાહિતિભોતિ [કલાહતિભોતિ (સી. સ્યા. પી.)] ભાગિનેય્યોતિ.

કાળે ¶ વા યદિ વા જુણ્હે, યદા વાયતિ માલુતો;

વાતજાનિ હિ સીતાનિ, ઉભોત્થમપરાજિતાતિ.

એવં ચે સત્તા જાનેય્યું, દુક્ખાયં જાતિસમ્ભવો;

ન પાણો પાણિનં હઞ્ઞે, પાણઘાતી હિ સોચતીતિ.

સચે ¶ મુચ્ચે [મુઞ્ચે (સી. સ્યા. પી.)] પેચ્ચ મુચ્ચે [મુઞ્ચે (સી. સ્યા. પી.)], મુચ્ચમાનો હિ બજ્ઝતિ;

ન હેવં ધીરા મુચ્ચન્તિ, મુત્તિ બાલસ્સ બન્ધનન્તિ.

દિસ્વા પદમનુત્તિણ્ણં, દિસ્વાનોતરિતં પદં;

નળેન વારિં પિસ્સામ [પિવિસ્સામ (સી. સ્યા. પી.)], નેવ [ન ચ (ક.)] મં ત્વં વધિસ્સસીતિ.

અથ ¶ લક્ખણ સાખ ધિરત્થુ પુન, ન કિરત્થિ રસેહિ ખરાદિયા;

અતિભોતિ વર [રસ (સબ્બત્થ)] માલુત પાણ, મુચ્ચેન નળઅવ્હયનેન ભવન્તિ દસાતિ.

ઞાતમેતં ¶ કુરુઙ્ગસ્સ, યં ત્વં સેપણ્ણિ સિય્યસિ [સેય્યસિ (સી. સ્યા. પી.)];

અઞ્ઞં ¶ સેપણ્ણિ ગચ્છામિ, ન મે તે રુચ્ચતે ફલન્તિ.

યે કુક્કુરા રાજકુલમ્હિ વદ્ધા, કોલેય્યકા વણ્ણબલૂપપન્ના;

તેમે ન વજ્ઝા મયમસ્મ વજ્ઝા, નાયં સઘચ્ચા દુબ્બલઘાતિકાયન્તિ.

અપિ પસ્સેન સેમાનો, સલ્લેભિ સલ્લલીકતો;

સેય્યોવ વળવા ગોજો [ભોજ્જો (સી.), ભોજ્ઝો (સ્યા. પી.)], યુઞ્જ મઞ્ઞેવ સારથીતિ.

ગોજાનીય [ભોજાજાનીય (સી. સ્યા. પી.)] જાતકં તતિયં.

યદા યદા યત્થ યદા, યત્થ યત્થ યદા યદા;

આજઞ્ઞો કુરુતે વેગં, હાયન્તિ તત્થ વાળવાતિ.

અઞ્ઞમઞ્ઞેહિ ¶ ¶ તિત્થેહિ, અસ્સં પાયેહિ સારથિ;

અચ્ચાસનસ્સ પુરિસો, પાયાસસ્સપિ તપ્પતીતિ.

પુરાણચોરાન ¶ વચો નિસમ્મ, મહિળામુખો પોથયમન્વચારી;

સુસઞ્ઞતાનઞ્હિ વચો નિસમ્મ, ગજુત્તમો સબ્બગુણેસુ અટ્ઠાતિ.

નાલં કબળં પદાતવે, ન ચ પિણ્ડં ન કુસે ન ઘંસિતું;

મઞ્ઞામિ અભિણ્હદસ્સના, નાગો સ્નેહમકાસિ [સિનેહમકાસિ (સી. સ્યા. પી.)] કુક્કુરેતિ.

મનુઞ્ઞમેવ ¶ ભાસેય્ય, નામનુઞ્ઞં કુદાચનં;

મનુઞ્ઞં ભાસમાનસ્સ, ગરું ભારં ઉદદ્ધરિ;

ધનઞ્ચ નં અલાભેસિ, તેન ચત્તમનો અહૂતિ.

યતો યતો ગરુ ધુરં, યતો ગમ્ભીરવત્તની;

તદાસ્સુ કણ્હં યુઞ્જન્તિ, સ્વાસ્સુ તં વહતે ધુરન્તિ.

મા ¶ મુનિકસ્સ પિહયિ, આતુરન્નાનિ ભુઞ્જતિ;

અપ્પોસ્સુક્કો ભુસં ખાદ, એતં દીઘાયુલક્ખણન્તિ.

કુરુઙ્ગસ્સ ¶ કુક્કુરગોજવરો, પુન વાળવસ્સસિરિવ્હયનો [સિરિવયનો (સબ્બત્થ)];

મહિળામુખનામનુઞ્ઞવરો, વહતે ધુર મુનિકેન દસાતિ.

કુલાવકા ¶ માતલિ સિમ્બલિસ્મિં, ઈસામુખેન પરિવજ્જયસ્સુ;

કામં ચજામ અસુરેસુ પાણં, મા મે દિજા વિક્કુલવા [માયિમે દિજા વિકુલાવા (સી. સ્યા. પી.)] અહેસુન્તિ.

રુદં મનુઞ્ઞં રુચિરા ચ પિટ્ઠિ, વેળુરિયવણ્ણૂપનિભા [વણ્ણૂપટિભા (સ્યા.), વણ્ણસન્નિભા (ક.)] ચ ગીવા;

બ્યામમત્તાનિ ચ પેખુણાનિ, નચ્ચેન તે ધીતરં નો દદામીતિ.

સમ્મોદમાના ¶ ગચ્છન્તિ, જાલમાદાય પક્ખિનો;

યદા તે વિવદિસ્સન્તિ, તદા એહિન્તિ મે વસન્તિ.

ન ¶ મં સીતં ન મં ઉણ્હં, ન મં જાલસ્મિ બાધનં;

યઞ્ચ મં મઞ્ઞતે મચ્છી, અઞ્ઞં સો રતિયા ગતોતિ.

સન્તિ ¶ પક્ખા અપતના, સન્તિ પાદા અવઞ્ચના;

માતાપિતા ચ નિક્ખન્તા, જાતવેદ પટિક્કમાતિ.

યં નિસ્સિતા જગતિરુહં વિહઙ્ગમા, સ્વાયં અગ્ગિં પમુઞ્ચતિ;

દિસા ભજથ વક્કઙ્ગા [વઙ્કઙ્ગા (સ્યા.)], જાતં સરણતો ભયન્તિ.

યે વુડ્ઢ [વદ્ધ (સી. પી.)] મપચાયન્તિ, નરા ધમ્મસ્સ કોવિદા;

દિટ્ઠેવ ધમ્મે પાસંસા, સમ્પરાયે ચ સુગ્ગતીતિ.

નાચ્ચન્તં ¶ નિકતિપ્પઞ્ઞો, નિકત્યા સુખમેધતિ;

આરાધેતિ નિકતિપ્પઞ્ઞો [આરાધે નિકતિપ્પઞ્ઞો (પી.)], બકો કક્કટકામિવાતિ.

મઞ્ઞે ¶ સોવણ્ણયો રાસિ, સોણ્ણમાલા ચ નન્દકો;

યત્થ દાસો આમજાતો, ઠિતો થુલ્લાનિ [થૂલાનિ (ક.)] ગજ્જતીતિ.

કામં ¶ પતામિ નિરયં, ઉદ્ધંપાદો અવંસિરો;

નાનરિયં કરિસ્સામિ, હન્દ પિણ્ડં પટિગ્ગહાતિ.

સિરિમાતલિ ધીતર પક્ખિવરો, રતિયાગતો માતાપિતા ચ પુન;

જગતીરુહ વુડ્ઢ સુકક્કટકો, તથા નન્દકપિણ્ડવરેન દસાતિ.

યો ¶ અત્થકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો, ઓવજ્જમાનો ન કરોતિ સાસનં;

અજિયા પાદમોલમ્બ [પાદમોલુમ્બ (સી. સ્યા. પી.)], મિત્તકો વિય સોચતીતિ.

યો ¶ અત્થકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો, ઓવજ્જમાનો ન કરોતિ સાસનં;

કપોતકસ્સ વચનં અકત્વા, અમિત્તહત્થત્થગતોવ સેતીતિ.

યો અત્થકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો, ઓવજ્જમાનો ન કરોતિ સાસનં;

એવં સો નિહતો સેતિ, વેળુકસ્સ યથા પિતાતિ.

સેય્યો ¶ ¶ અમિત્તો મતિયા ઉપેતો, ન ત્વેવ મિત્તો મતિવિપ્પહીનો;

મકસં વધિસ્સન્તિ હિ એળમૂગો, પુત્તો પિતુ અબ્ભિદા ઉત્તમઙ્ગન્તિ.

સેય્યો અમિત્તો મેધાવી, યઞ્ચે બાલાનુકમ્પકો;

પસ્સ રોહિણિકં જમ્મિં, માતરં હન્ત્વાન સોચતીતિ.

ન વે અનત્થકુસલેન, અત્થચરિયા સુખાવહા;

હાપેતિ અત્થં દુમ્મેધો, કપિ આરામિકો યથાતિ.

ન ¶ વે અનત્થકુસલેન, અત્થચરિયા સુખાવહા;

હાપેતિ અત્થં દુમ્મેધો, કોણ્ડઞ્ઞો વારુણિં યથાતિ.

અનુપાયેન ¶ યો અત્થં, ઇચ્છતિ સો વિહઞ્ઞતિ;

ચેતા હનિંસુ વેદબ્બં [વેદબ્ભં (સી. પી.)], સબ્બે તે બ્યસનમજ્ઝગૂતિ.

વેદબ્બ [વેદબ્ભ (સી. પી.)] જાતકં અટ્ઠમં.

નક્ખત્તં ¶ પટિમાનેન્તં, અત્થો બાલં ઉપચ્ચગા;

અત્થો અત્થસ્સ નક્ખત્તં, કિં કરિસ્સન્તિ તારકાતિ.

દુમ્મેધાનં સહસ્સેન, યઞ્ઞો મે ઉપયાચિતો;

ઇદાનિ ખોહં યજિસ્સામિ, બહુ [બહૂ (સી. પી.), બહું (ક.)] અધમ્મિકો જનોતિ.

અથ મિત્તક માતુ કપોતવરો, તથા વેળૂક એળમૂગો રોહિણી;

કપિ ¶ વારુણિ ચેતચરા ચ પુન, તથા તારક યઞ્ઞવરેન દસાતિ.

આસીસેથેવ ¶ [આસિંસેથેવ (સી. સ્યા. પી.)] પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, યથા ઇચ્છિં તથા અહૂતિ.

વાયમેથેવ પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, ઉદકા થલમુબ્ભતન્તિ.

તથેવ ¶ પુણ્ણા પાતિયો, અઞ્ઞાયં વત્તતે કથા;

આકારણેન [આકારકેન (સી. સ્યા. પી.)] જાનામિ, ન ચાયં ભદ્દિકા સુરાતિ.

નાયં ¶ રુક્ખો દુરારુહો, નપિ ગામતો આરકા;

આકારણેન જાનામિ, નાયં સાદુફલો દુમોતિ.

યો અલીનેન ચિત્તેન, અલીનમનસો નરો;

ભાવેતિ કુસલં ધમ્મં, યોગક્ખેમસ્સ પત્તિયા;

પાપુણે અનુપુબ્બેન, સબ્બસંયોજનક્ખયન્તિ.

યો ¶ પહટ્ઠેન ચિત્તેન, પહટ્ઠમનસો નરો;

ભાવેતિ કુસલં ધમ્મં, યોગક્ખેમસ્સ પત્તિયા;

પાપુણે અનુપુબ્બેન, સબ્બસંયોજનક્ખયન્તિ.

યસ્સેતે ચતુરો ધમ્મા, વાનરિન્દ યથા તવ;

સચ્ચં ધમ્મો ધિતિ [ધિતી (સી. પી.)] ચાગો, દિટ્ઠં સો અતિવત્તતીતિ.

યસ્સેતે ¶ ¶ ચ [યસ્સ એતે (સી. પી.)] તયો ધમ્મા, વાનરિન્દ યથા તવ;

દક્ખિયં સૂરિયં પઞ્ઞા, દિટ્ઠં સો અતિવત્તતીતિ.

ધમે ધમે નાતિધમે, અતિધન્તઞ્હિ પાપકં;

ધન્તેન હિ સતં લદ્ધં, અતિધન્તેન નાસિતન્તિ.

ધમે ધમે નાતિધમે, અતિધન્તઞ્હિ પાપકં;

ધન્તેનાધિગતા ભોગા, તે તાતો વિધમી ધમન્તિ.

યથા ¶ ઇચ્છિં તથાહુદકા થલા, સુર સાદુફલો ચ અલીનમનો;

સમ્પહટ્ઠમનો ¶ ચતુરો ચ તયો, સતલદ્ધક ભોગધનેન દસાતિ.

અસા લોકિત્થિયો નામ, વેલા તાસં ન વિજ્જતિ;

સારત્તા ચ પગબ્ભા ચ, સિખી સબ્બઘસો યથા;

તા હિત્વા પબ્બજિસ્સામિ, વિવેકમનુબ્રૂહયન્તિ.

યં ¶ બ્રાહ્મણો અવાદેસિ, વીણં સમુખવેઠિતો;

અણ્ડભૂતા ભતા ભરિયા, તાસુ કો જાતુ વિસ્સસેતિ.

કોધના અકતઞ્ઞૂ ચ, પિસુણા મિત્તભેદિકા [પિસુણા ચ વિભેદિકા (સી. સ્યા. પી.)];

બ્રહ્મચરિયં ચર ભિક્ખુ, સો સુખં ન વિહાહસીતિ [પિહાહિસીતિ (સી. સ્યા. પી.), વિહાયસિ (ક.)].

તક્કપણ્ડિતજાતકં [તક્કજાતકં (સી. સ્યા. પી. અટ્ઠ.)] તતિયં.

મા ¶ સુ નન્દિ ઇચ્છતિ મં, મા સુ સોચિ ન મિચ્છતિ [ન ઇચ્છતિ (સી. સ્યા. પી.)];

થીનં ભાવો દુરાજાનો, મચ્છસ્સેવોદકે ગતન્તિ.

યથા ¶ નદી ચ પન્થો ચ, પાનાગારં સભા પપા;

એવં લોકિત્થિયો નામ, નાસં કુજ્ઝન્તિ પણ્ડિતાતિ.

એકા ઇચ્છા પુરે આસિ, અલદ્ધા મુદુલક્ખણં;

યતો લદ્ધા અળારક્ખી, ઇચ્છા ઇચ્છં વિજાયથાતિ.

ઉચ્છઙ્ગે દેવ મે પુત્તો, પથે ધાવન્તિયા પતિ;

તઞ્ચ દેસં ન પસ્સામિ, યતો સોદરિયમાનયેતિ [સોદરિયં નયે (ક.)].

યસ્મિં ¶ ¶ મનો નિવિસતિ, ચિત્તઞ્ચાપિ [ચિત્તં વાપિ (કત્થચિ)] પસીદતિ;

અદિટ્ઠપુબ્બકે પોસે, કામં તસ્મિમ્પિ વિસ્સસેતિ.

ધિરત્થુ તં વિસં વન્તં, યમહં જીવિતકારણા;

વન્તં પચ્ચાવમિસ્સામિ [પચ્ચાહરિસ્સામિ (ક.)], મતં મે જીવિતા વરન્તિ.

ન તં જિતં સાધુ જિતં, યં જિતં અવજીયતિ;

તં ખો જિતં સાધુ જિતં, યં જિતં નાવજીયતીતિ.

સિખીસબ્બઘસોપિ ¶ ચ વીણવરો, પિસુણા મિત્તભેદિકા નન્દી નદી;

મુદુલક્ખણ સોદરિયા ચ મનો, વિસ સાધુજિતેન ભવન્તિ દસાતિ.

યો ¶ પુબ્બે કરણીયાનિ, પચ્છા સો કાતુમિચ્છતિ;

વરુણકટ્ઠ [વરણકટ્ઠ (સી. પી.)] ભઞ્જોવ, સ પચ્છા મનુતપ્પતીતિ.

અકતઞ્ઞુસ્સ ¶ પોસસ્સ, નિચ્ચં વિવરદસ્સિનો;

સબ્બં ચે પથવિં [પઠવિં (સી. સ્યા. પી.)] દજ્જા, નેવ નં અભિરાધયેતિ.

સચ્ચં કિરેવમાહંસુ, નરા એકચ્ચિયા ઇધ;

કટ્ઠં નિપ્લવિતં [વિપ્લાવિતં (સી. પી.)] સેય્યો, ન ત્વેવેકચ્ચિયો નરોતિ.

સાધૂ સમ્બહુલા ઞાતી, અપિ રુક્ખા અરઞ્ઞજા;

વાતો ¶ વહતિ એકટ્ઠં, બ્રહન્તમ્પિ વનપ્પતિન્તિ.

અભિત્થનય ¶ પજ્જુન્ન, નિધિં કાકસ્સ નાસય;

કાકં સોકાય રન્ધેહિ, મઞ્ચ સોકા પમોચયાતિ.

અસઙ્કિયોમ્હિ ગામમ્હિ, અરઞ્ઞે નત્થિ મે ભયં;

ઉજું મગ્ગં સમારૂળ્હો, મેત્તાય કરુણાય ચાતિ.

ઉસભા ¶ રુક્ખા ગાવિયો ગવા ચ, અસ્સો કંસો સિઙ્ગાલી [સિગાસી (સી. સ્યા. પી.)] ચ કુમ્ભો;

પોક્ખરણી ચ અપાકચન્દનં, લાબૂનિ સીદન્તિ સિલા પ્લવન્તિ.

મણ્ડૂકિયો કણ્હસપ્પે ગિલન્તિ, કાકં સુપણ્ણા પરિવારયન્તિ;

તસા ¶ વકા એળકાનં ભયાહિ, વિપરિયાસો [વિપરિયાયો (સ્યા. ક.)] વત્તતિ નયિધ મત્થીતિ.

ઉભો ખઞ્જા ઉભો કુણી, ઉભો વિસમચક્ખુકા [ચક્ખુલા (સી. પી.)];

ઉભિન્નં પિળકા [પીળકા (સ્યા.)] જાતા, નાહં પસ્સામિ ઇલ્લિસન્તિ.

યતો ¶ વિલુત્તા ચ હતા ચ ગાવો, દડ્ઢાનિ ગેહાનિ જનો ચ નીતો;

અથાગમા પુત્તહતાય પુત્તો, ખરસ્સરં ડિણ્ડિમં [દેણ્ડિમં (સી. સ્યા. પી.), ડિન્દિમં (ક.)] વાદયન્તોતિ.

યં તે પવિકત્થિતં પુરે, અથ તે પૂતિસરા સજન્તિ પચ્છા;

ઉભયં ¶ ન સમેતિ ભીમસેન, યુદ્ધકથા ચ ઇદઞ્ચ તે વિહઞ્ઞન્તિ.

વરુણવગ્ગો [વરણવગ્ગો (સી. પી.)] અટ્ઠમો.

વરુણા અકતઞ્ઞૂવરે તુ સચ્ચવરં, સવનપ્પતિના ચ અભિત્થનય;

કરુણાય સિલાપ્લવ ઇલ્લિસતો, પુન ડિણ્ડિમપૂતિસરેન દસાતિ.

અપાયિમ્હ ¶ અનચ્ચિમ્હ, અગાયિમ્હ રુદિમ્હ ચ;

વિસઞ્ઞિકરણિં પિત્વા [પીત્વા (સી. સ્યા. પી.)], દિટ્ઠા નાહુમ્હ વાનરાતિ.

અતિક્કમ્મ ¶ ¶ રમણકં, સદામત્તઞ્ચ દૂભકં;

સ્વાસિ પાસાણમાસીનો, યસ્મા જીવં ન મોક્ખસીતિ.

મિત્તો હવે સત્તપદેન હોતિ, સહાયો પન દ્વાદસકેન હોતિ;

માસડ્ઢમાસેન ચ ઞાતિ હોતિ, તતુત્તરિં અત્તસમોપિ હોતિ;

સોહં કથં અત્તસુખસ્સ હેતુ, ચિરસન્થુતં [ચિરસન્ધવં (ક.), ચિરસત્થુનં (પી.)] કાળકણ્ણિં જહેય્યન્તિ.

આરોગ્યમિચ્છે પરમઞ્ચ લાભં, સીલઞ્ચ વુદ્ધાનુમતં સુતઞ્ચ;

ધમ્માનુવત્તી ચ અલીનતા ચ, અત્થસ્સ દ્વારા પમુખા છળેતેતિ.

આયતિં ¶ દોસં નાઞ્ઞાય, યો કામે પટિસેવતિ;

વિપાકન્તે હનન્તિ નં, કિંપક્કમિવ ભક્ખિતન્તિ.

સીલં ¶ કિરેવ કલ્યાણં, સીલં લોકે અનુત્તરં;

પસ્સ ઘોરવિસો નાગો, સીલવાતિ ન હઞ્ઞતીતિ.

યસ્સ ¶ મઙ્ગલા સમૂહતાસે [સમૂહતા (સી. સ્યા. પી. સુ. નિ. ૩૬૨], ઉપ્પાતા [ઉપ્પાદા (પી.)] સુપિના ચ લક્ખણા ચ;

સો [સ (સી. પી. ક.)] મઙ્ગલદોસવીતિવત્તો, યુગયોગાધિગતો ન જાતુમેતીતિ.

કલ્યાણિમેવ મુઞ્ચેય્ય, ન હિ મુઞ્ચેય્ય પાપિકં;

મોક્ખો કલ્યાણિયા સાધુ, મુત્વા તપ્પતિ પાપિકન્તિ.

વાચાવ ¶ કિર તે આસિ, સણ્હા સખિલભાણિનો;

તિણમત્તે અસજ્જિત્થો, નો ચ નિક્ખસતં હરન્તિ.

યો પુબ્બે કતકલ્યાણો, કતત્થો નાવબુજ્ઝતિ;

પચ્છા કિચ્ચે સમુપ્પન્ને, કત્તારં નાધિગચ્છતીતિ.

અપાયિમ્હ ચ દૂભકં સત્તપદં, છળદ્વર ચ આયતિના ચ પુન;

અહિસીલવ મઙ્ગલિ પાપિકસ્સા, સતંનિક્ખ કતત્થવરેન દસાતિ.

લિત્તં ¶ ¶ પરમેન તેજસા, ગિલમક્ખં ¶ પુરિસો ન બુજ્ઝતિ;

ગિલ રે ગિલ પાપધુત્તક, પચ્છા તે કટુકં ભવિસ્સતીતિ.

ઉક્કટ્ઠે સૂરમિચ્છન્તિ, મન્તીસુ અકુતૂહલં;

પિયઞ્ચ અન્નપાનમ્હિ, અત્થે જાતે ચ પણ્ડિતન્તિ.

ન વિસ્સસે અવિસ્સત્થે, વિસ્સત્થેપિ ન વિસ્સસે;

વિસ્સાસા ભયમન્વેતિ, સીહંવ મિગમાતુકાતિ [મિગમાતુયા (ક.)].

સોતત્તો સોસિન્દો [સોસીતો (સી. સ્યા. પી.), સોસિનો (ક.)] ચેવ, એકો ભિંસનકે વને;

નગ્ગો ન ચગ્ગિમાસીનો, એસનાપસુતો મુનીતિ.

અનિચ્ચા ¶ વત સઙ્ખારા, ઉપ્પાદવયધમ્મિનો;

ઉપ્પજ્જિત્વા નિરુજ્ઝન્તિ, તેસં વૂપસમો સુખોતિ.

સમતિત્તિકં ¶ અનવસેકં, તેલપત્તં યથા પરિહરેય્ય;

એવં સચિત્તમનુરક્ખે, પત્થયાનો દિસં અગતપુબ્બન્તિ.

જીવકઞ્ચ ¶ મતં દિસ્વા, ધનપાલિઞ્ચ દુગ્ગતં;

પન્થકઞ્ચ વને મૂળ્હં, પાપકો પુનરાગતોતિ.

સાધુ ¶ ખો પણ્ડિતો નામ, ન ત્વેવ અતિપણ્ડિતો;

અતિપણ્ડિતેન પુત્તેન, મનમ્હિ ઉપકૂળિતોતિ [ઉપકૂલિતોતિ (સી.), ઉપકુટ્ઠિતોતિ (સ્યા.), ઉપકુટિતો (ક.)].

પરોસહસ્સમ્પિ સમાગતાનં, કન્દેય્યું તે વસ્સસતં અપઞ્ઞા;

એકોવ સેય્યો પુરિસો સપઞ્ઞો, યો ભાસિતસ્સ વિજાનાતિ અત્થન્તિ.

અસાતં સાતરૂપેન, પિયરૂપેન અપ્પિયં;

દુક્ખં સુખસ્સ રૂપેન, પમત્તમતિવત્તતીતિ.

ગિલમક્ખકુતૂહલ ¶ ¶ માતુકસ્સા, મુનિના ચ અનિચ્ચત પત્તવરં;

ધનપાલિવરો અતિપણ્ડિતકો, સપરોસહસ્સઅસાતદસાતિ.

પરોસતં ¶ ચેપિ સમાગતાનં, ઝાયેય્યું તે વસ્સસતં અપઞ્ઞા;

એકોવ સેય્યો પુરિસો સપઞ્ઞો, યો ભાસિતસ્સ વિજાનાતિ અત્થન્તિ.

યો દુક્ખફુટ્ઠાય ભવેય્ય તાણં, સો મે પિતા દુબ્ભિ [દૂભિ (સી. પી.)] વને કરોતિ;

સા કસ્સ કન્દામિ વનસ્સ મજ્ઝે, યો તાયિતા સો સહસં [સહસા (સી. સ્યા. પી.)] કરોતીતિ.

યત્થ ¶ વેરી નિવિસતિ [નિવસતિ (સી. ક.)], ન વસે તત્થ પણ્ડિતો;

એકરત્તં દિરત્તં વા, દુક્ખં વસતિ વેરિસૂતિ.

ચતુબ્ભિ અટ્ઠજ્ઝગમા, અટ્ઠાહિપિ ચ સોળસ;

સોળસાહિ ચ બાત્તિંસ [બત્તિંસ (સી. સ્યા. પી.)], અત્રિચ્છં ચક્કમાસદો;

ઇચ્છાહતસ્સ પોસસ્સ, ચક્કં ભમતિ મત્થકેતિ.

બહુમ્પેતં ¶ ¶ વને કટ્ઠં, વાતો ભઞ્જતિ દુબ્બલં;

તસ્સ ચે ભાયસી નાગ, કિસો નૂન ભવિસ્સસીતિ.

સુખં વત મં જીવન્તં [સુખકં વત જીવં (ક.)], પચમાના ઉદઞ્ચની;

ચોરી જાયપ્પવાદેન, તેલં લોણઞ્ચ યાચતીતિ.

સાધુ ¶ ખો સિપ્પકં નામ, અપિ યાદિસ કીદિસં;

પસ્સ ખઞ્જપ્પહારેન, લદ્ધા ગામા ચતુદ્દિસાતિ.

સિક્ખેય્ય સિક્ખિતબ્બાનિ, સન્તિ તચ્છન્દિનો [સચ્છન્દિનો (સી. પી.)] જના;

બાહિયા હિ [પિ (સી. સ્યા. પી.)] સુહન્નેન, રાજાનમભિરાધયીતિ.

યથન્નો પુરિસો હોતિ, તથન્ના તસ્સ દેવતા;

આહરેતં કુણ્ડપૂવં [કણં પૂવં (સી. પી.)], મા મે ભાગં વિનાસયાતિ.

સબ્બસંહારકો ¶ ¶ [સબ્બસાહારકો (ક.)] નત્થિ, સુદ્ધં કઙ્ગુ પવાયતિ;

અલિકં ભાયતિયં ધુત્તી, સચ્ચમાહ મહલ્લિકાતિ.

સપરોસત તાયિત વેરી ¶ પુન, ભમચક્કથ નાગસિરિવ્હયનો;

સુખકઞ્ચ વત સિપ્પક બાહિયા, કુણ્ડપૂવ મહલ્લિકકા ચ દસાતિ.

હંચિ [હંસિ (સી. સ્યા.), હઞ્ચિ (?)] તુવં એવમઞ્ઞસિ સેય્યો, પુત્તેન પિતાતિ રાજસેટ્ઠ;

હન્દસ્સતરસ્સ તે અયં, અસ્સતરસ્સ હિ ગદ્રભો પિતાતિ.

યેન સત્તુબિલઙ્ગા ચ, દિગુણપલાસો ચ પુપ્ફિતો;

યેન દદામિ [યેના’દામિ (સી. સ્યા.)] તેન વદામિ, યેન ન દદામિ [યેન ના’દામિ (સી. સ્યા.)] ન તેન વદામિ;

એસ ¶ મગ્ગો યવમજ્ઝકસ્સ, એતં છન્નપથં વિજાનાહીતિ.

સદ્દહાસિ ¶ સિઙ્ગાલસ્સ [સિગાલસ્સ (સી. સ્યા. પી.)], સુરાપીતસ્સ બ્રાહ્મણ;

સિપ્પિકાનં સતં નત્થિ, કુતો કંસસતા દુવેતિ.

બહુચિન્તી ¶ અપ્પચિન્તી, ઉભો જાલે અબજ્ઝરે;

મિતચિન્તી પમોચેસી, ઉભો તત્થ સમાગતાતિ.

યાયઞ્ઞ [યાયઞ્ઞે (ક.)] મનુસાસતિ, સયં લોલુપ્પચારિની;

સાયં વિપક્ખિકા સેતિ, હતા ચક્કેન સાસિકાતિ [સાલિકાતિ (સી. સ્યા. પી.)].

અતિકરમકરાચરિય ¶ , મય્હમ્પેતં ન રુચ્ચતિ;

ચતુત્થે લઙ્ઘયિત્વાન, પઞ્ચમાયસિ આવુતોતિ.

અચ્ચુગ્ગતાતિલપતા [અતિબલતા (સી. સ્યા. પી.), અતિલપકા (કત્થચિ)], અતિવેલં પભાસિતા;

વાચા હનતિ દુમ્મેધં, તિત્તિરંવાતિવસ્સિતન્તિ.

નાચિન્તયન્તો પુરિસો, વિસેસમધિગચ્છતિ;

ચિન્તિતસ્સ ફલં પસ્સ, મુત્તોસ્મિ વધબન્ધનાતિ.

અમાતાપિતરસંવદ્ધો ¶ [પિતરિ (સી. પી.), પિતુ (સ્યા.)], અનાચેરકુલે વસં;

નાયં કાલં અકાલં વા, અભિજાનાતિ કુક્કુટોતિ.

અબદ્ધા ¶ ¶ તત્થ બજ્ઝન્તિ, યત્થ બાલા પભાસરે;

બદ્ધાપિ તત્થ મુચ્ચન્તિ, યત્થ ધીરા પભાસરેતિ.

હંચિવગ્ગો [હંસિવગ્ગો (સી. સ્યા.)] દ્વાદસમો.

અથ ગદ્રભ સત્તુવ કંસસતં, બહુચિન્તિ સાસિકાયાતિકર;

અતિવેલ વિસેસમનાચરિયોવ, ધીરાપભાસરતેન દસાતિ.

કરે સરિક્ખો અથ વાપિ સેટ્ઠો, નિહીનકો વાપિ કરેય્ય એકો;

કરેય્યુમેતે [કરેય્યું તે (સી. પી.)] બ્યસને ઉત્તમત્થં, યથા અહં કુસનાળિ રુચાયન્તિ.

યસં ¶ ¶ લદ્ધાન દુમ્મેધો, અનત્થં ચરતિ અત્તનો;

અત્તનો ચ પરેસઞ્ચ, હિંસાય પટિપજ્જતીતિ.

અસબ્બત્થગામિં વાચં, બાલો સબ્બત્થ ભાસતિ;

નાયં દધિં વેદિ ન [ન વેદિ (ક.)] નઙ્ગલીસં, દધિપ્પયં [દધિમ્પયં (સી. પી.)] મઞ્ઞતિ નઙ્ગલીસન્તિ.

વાયમેથેવ ¶ પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

વાયામસ્સ ફલં પસ્સ, ભુત્તા અમ્બા અનીતિહન્તિ.

બહુમ્પિ સો વિકત્થેય્ય, અઞ્ઞં જનપદં ગતો;

અન્વાગન્ત્વાન દૂસેય્ય, ભુઞ્જ ભોગે કટાહકાતિ.

તદેવેકસ્સ ¶ [તથેવેકસ્સ (સી. સ્યા. પી. અટ્ઠ. મૂલપાઠો)] કલ્યાણં, તદેવેકસ્સ પાપકં;

તસ્મા સબ્બં ન કલ્યાણં, સબ્બં વાપિ ન પાપકન્તિ.

તે દેસા તાનિ વત્થૂનિ, અહઞ્ચ વનગોચરો;

અનુવિચ્ચ ખો તં ગણ્હેય્યું, પિવ [પિપ (સી. પી.)] ખીરં કલણ્ડુકાતિ.

યો ¶ વે ધમ્મં ધજં [ધમ્મધજં (સ્યા. પી. ક.)] કત્વા, નિગૂળ્હો પાપમાચરે;

વિસ્સાસયિત્વા ભૂતાનિ, બિળારં નામ તં વતન્તિ.

નાયં સિખા પુઞ્ઞહેતુ, ઘાસહેતુ અયં સિખા;

નાઙ્ગુટ્ઠગણનં યાતિ, અલં તે હોતુ અગ્ગિકાતિ.

યથા ¶ ¶ વાચા ચ ભુઞ્જસ્સુ, યથા ભુત્તઞ્ચ બ્યાહર;

ઉભયં તે ન સમેતિ, વાચા ભુત્તઞ્ચ કોસિયેતિ.

કુસનાળિવગ્ગો [સરિક્ખવગ્ગો (ક.)] તેરસમો.

કુસનાળિસિરિવ્હયનો ચ યસં, દધિ મમ્બ કટાહકપઞ્ચમકો;

અથ પાપક ખીર બિળારવતં, સિખિ કોસિયસવ્હયનેન દસાતિ.

અસમ્પદાનેનિતરીતરસ્સ, બાલસ્સ મિત્તાનિ કલી ભવન્તિ;

તસ્મા હરામિ ભુસં અડ્ઢમાનં, મા મે મિત્તિ જીયિત્થ સસ્સતાયન્તિ.

કુસલૂપદેસે ¶ ¶ ધિતિયા દળ્હાય ચ, અનિવત્તિતત્તાભયભીરુતાય [અવત્થિતત્તાભયભીરુતાય (સી. સ્યા. પી.)] ચ;

ન રક્ખસીનં વસમાગમિમ્હસે, સ સોત્થિભાવો મહતા ભયેન મેતિ.

ભીરુક [પઞ્ચગરુક (સી. પી.), પઞ્ચભીરુક (સ્યા.), અભયભીરુત§(?)] જાતકં દુતિયં.

ખેમં યહિં તત્થ અરી ઉદીરિતો [અરિ ઉદ્ધરિતો (ક.)], દકસ્સ મજ્ઝે જલતે ઘતાસનો;

ન અજ્જ વાસો મહિયા મહીરુહે, દિસા ભજવ્હો સરણાજ્જ નો ભયન્તિ.

યે ¶ સઞ્ઞિનો તેપિ દુગ્ગતા, યેપિ અસઞ્ઞિનો તેપિ દુગ્ગતા;

એતં ઉભયં વિવજ્જય, તં ¶ સમાપત્તિસુખં અનઙ્ગણન્તિ.

ચન્દાભં સૂરિયાભઞ્ચ, યોધ પઞ્ઞાય ગાધતિ.

અવિતક્કેન ઝાનેન, હોતિ આભસ્સરૂપગોતિ.

યં ¶ લદ્ધં તેન તુટ્ઠબ્બં, અતિલોભો હિ પાપકો;

હંસરાજં ગહેત્વાન, સુવણ્ણા પરિહાયથાતિ.

યત્થેકો લભતે બબ્બુ, દુતિયો તત્થ જાયતિ;

તતિયો ચ ચતુત્થો ચ, ઇદં તે બબ્બુકા બિલન્તિ.

કિં તે જટાહિ દુમ્મેધ, કિં તે અજિનસાટિયા;

અબ્ભન્તરં ¶ તે ગહનં, બાહિરં પરિમજ્જસીતિ.

અક્ખી ભિન્ના પટો નટ્ઠો, સખિગેહે ચ ભણ્ડનં;

ઉભતો પદુટ્ઠા કમ્મન્તા [પદુટ્ઠકમ્મન્તો (સી.), પદુટ્ઠો કમ્મન્તો (પી.)], ઉદકમ્હિ થલમ્હિ ચાતિ.

નિચ્ચં ¶ ઉબ્બિગ્ગહદયા, સબ્બલોકવિહેસકા;

તસ્મા નેસં વસા નત્થિ, કાકાનમ્હાક [કાકાનસ્માક (સી. સ્યા. પી.)] ઞાતિનન્તિ.

ઇતરીતર ¶ રક્ખસિ ખેમિયો ચ, પરોસતપઞ્હેન આભસ્સરો પુન;

અથ હંસવરુત્તમબબ્બુજટં, પટનટ્ઠક કાકવરેન દસાતિ.

ન ¶ પાપજનસંસેવી, અચ્ચન્તસુખમેધતિ;

ગોધાકુલં [ગોધક્કુલં (ક.)] કકણ્ટાવ [કકણ્ટકા (ક.)], કલિં પાપેતિ અત્તનન્તિ.

એતઞ્હિ તે દુરાજાનં, યં સેસિ મતસાયિકં;

યસ્સ તે કડ્ઢમાનસ્સ, હત્થા દણ્ડો ન મુચ્ચતીતિ.

લસી ચ તે નિપ્ફલિતા, મત્થકો ચ પદાલિતો [વિદાલિતો (સી. પી.)];

સબ્બા તે ફાસુકા ભગ્ગા, અજ્જ ખો ત્વં વિરોચસીતિ.

બહુમ્પેતં ¶ અસબ્ભિ [બહુપેતમસબ્ભિ (ક.)] જાતવેદ, યં તં વાલધિનાભિપૂજયામ;

મંસારહસ્સ ¶ નત્થજ્જ મંસં, નઙ્ગુટ્ઠમ્પિ ભવં પટિગ્ગહાતૂતિ.

ન ¶ ત્વં રાધ વિજાનાસિ, અડ્ઢરત્તે અનાગતે;

અબ્યયતં [અબ્યાયતં (સી. સ્યા. પી.), અબ્યત્તતં (?)] વિલપસિ, વિરત્તા કોસિયાયનેતિ.

અપિ નુ હનુકા સન્તા, મુખઞ્ચ પરિસુસ્સતિ;

ઓરમામ ન પારેમ, પૂરતેવ મહોદધીતિ.

નયિદં દુક્ખં અદું દુક્ખં, યં મં તુદતિ વાયસો;

યં સામા પુપ્ફરત્તેન, કત્તિકં નાનુભોસ્સતીતિ.

નાહં ¶ પુનં ન ચ પુનં, ન ચાપિ અપુનપ્પુનં;

હત્થિબોન્દિં પવેક્ખામિ, તથા હિ ભયતજ્જિતોતિ.

એકપણ્ણો અયં રુક્ખો, ન ભૂમ્યા ચતુરઙ્ગુલો;

ફલેન વિસકપ્પેન, મહાયં કિં ભવિસ્સતીતિ.

અસન્તં ¶ ¶ યો પગ્ગણ્હાતિ, અસન્તં ચૂપસેવતિ;

તમેવ ઘાસં કુરુતે, બ્યગ્ઘો સઞ્જીવકો યથાતિ.

કકણ્ટક [પાપસેવન (ક.)] વગ્ગો પન્નરસમો.

સુખમેધતિ દણ્ડવરો ચ પુન, લસિ વાલધિ પઞ્ચમરાધવરો;

સમહોદધિ ¶ કત્તિક બોન્દિ પુન, ચતુરઙ્ગુલબ્યગ્ઘવરેન દસાતિ.

(ઉપરિમો પણ્ણાસકો.) [( ) સીહળપોત્થકેયેવ દિસ્સતિ]

અપણ્ણકં સીલવગ્ગકુરુઙ્ગ, કુલાવકં અત્થકામેન પઞ્ચમં;

આસીસો ઇત્થિવરુણં અપાયિ, લિત્તવગ્ગેન તે દસ;

પરોસતં હંચિ કુસનાળિ [હંસિ સરિક્ખં (સબ્બત્થ)], અસમ્પદં કકણ્ટકવગ્ગો.

દળ્હં ¶ ¶ ¶ દળ્હસ્સ ખિપતિ, બલ્લિકો [મલ્લિકો (સી. પી.)] મુદુના મુદું;

સાધુમ્પિ સાધુના જેતિ, અસાધુમ્પિ અસાધુના;

એતાદિસો અયં રાજા, મગ્ગા ઉય્યાહિ સારથિ.

અક્કોધેન જિને કોધં, અસાધું સાધુના જિને;

જિને કદરિયં દાનેન, સચ્ચેનાલિકવાદિનં;

એતાદિસો અયં રાજા, મગ્ગા ઉય્યાહિ સારથીતિ.

૧૫૨. અસમેક્ખિતકમ્મન્તં, તુરિતાભિનિપાતિનં.

સાનિ કમ્માનિ તપ્પેન્તિ, ઉણ્હંવજ્ઝોહિતં મુખે.

સીહો ચ સીહનાદેન, દદ્દરં અભિનાદયિ;

સુત્વા સીહસ્સ નિગ્ઘોસં, સિઙ્ગાલો [સિગાલો (સી. સ્યા. પી.)] દદ્દરે વસં;

ભીતો સન્તાસમાપાદિ, હદયઞ્ચસ્સ અપ્ફલીતિ.

સિઙ્ગાલજાતકં [સિગાલજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] દુતિયં.

ચતુપ્પદો ¶ અહં સમ્મ, ત્વમ્પિ સમ્મ ચતુપ્પદો;

એહિ સમ્મ [સીહ (સી. પી.)] નિવત્તસ્સુ, કિં નુ ભીતો પલાયસિ.

અસુચિ ¶ પૂતિલોમોસિ, દુગ્ગન્ધો વાસિ સૂકર;

સચે યુજ્ઝિતુકામોસિ, જયં સમ્મ દદામિ તેતિ.

ઇધૂરગાનં ¶ પવરો પવિટ્ઠો, સેલસ્સ વણ્ણેન પમોક્ખમિચ્છં;

બ્રહ્મઞ્ચ વણ્ણં [વક્કં (ક.)] અપચાયમાનો, બુભુક્ખિતો નો વિતરામિ [વિસહામિ (ક. સિ. સ્યા. પી.)] ભોત્તું.

સો બ્રહ્મગુત્તો ચિરમેવ જીવ, દિબ્યા ચ તે પાતુભવન્તુ ભક્ખા;

યો બ્રહ્મવણ્ણં અપચાયમાનો, બુભુક્ખિતો નો વિતરાસિ [સબ્બત્થપિ સમાનં] ભોત્તુન્તિ.

જીવ ¶ વસ્સસતં ભગ્ગ [ગગ્ગ (સી. પી.)], અપરાનિ ચ વીસતિં [વીસતિ (સ્યા. ક.)];

મા મં પિસાચા ખાદન્તુ, જીવ ત્વં સરદો સતં.

ત્વમ્પિ વસ્સસતં જીવ, અપરાનિ ચ વીસતિં;

વિસં પિસાચા ખાદન્તુ, જીવ ત્વં સરદો સતન્તિ.

અલીનચિત્તં નિસ્સાય, પહટ્ઠા મહતી ચમૂ;

કોસલં સેનાસન્તુટ્ઠં, જીવગ્ગાહં અગાહયિ.

એવં નિસ્સયસમ્પન્નો, ભિક્ખુ આરદ્ધવીરિયો;

ભાવયં કુસલં ધમ્મં, યોગક્ખેમસ્સ પત્તિયા;

પાપુણે અનુપુબ્બેન, સબ્બસંયોજનક્ખયન્તિ.

યેન ¶ કામં પણામેતિ, ધમ્મો બલવતં મિગી;

ઉન્નદન્તી વિજાનાહિ, જાતં સરણતો ભયં.

અપિ ¶ ચેપિ દુબ્બલો મિત્તો, મિત્તધમ્મેસુ તિટ્ઠતિ;

સો ઞાતકો ચ બન્ધુ ચ, સો મિત્તો સો ચ મે સખા;

દાઠિનિ ¶ માતિમઞ્ઞિત્થો [મઞ્ઞિવો (સ્યા.), મઞ્ઞવ્હો (ક.)], સિઙ્ગાલો મમ પાણદોતિ.

નયિદં વિસમસીલેન, સોણેન સુહનૂ સહ;

સુહનૂપિ તાદિસોયેવ, યો સોણસ્સ સગોચરો.

પક્ખન્દિના પગબ્ભેન, નિચ્ચં સન્દાનખાદિના;

સમેતિ પાપં પાપેન, સમેતિ અસતા અસન્તિ.

ઉદેતયં ચક્ખુમા એકરાજા, હરિસ્સવણ્ણો પથવિપ્પભાસો [પઠવિપ્પભાસો (સી. સ્યા. પી.)];

તં તં નમસ્સામિ હરિસ્સવણ્ણં પથવિપ્પભાસં, તયાજ્જ ગુત્તા વિહરેમુ દિવસં.

યે બ્રાહ્મણા વેદગૂ સબ્બધમ્મે, તે મે નમો તે ચ મં પાલયન્તુ;

નમત્થુ બુદ્ધાનં [બુદ્ધાન (?)] નમત્થુ બોધિયા, નમો વિમુત્તાનં [વિમુત્તાન (?)] નમો વિમુત્તિયા;

ઇમં સો પરિત્તં કત્વા, મોરો ચરતિ એસના.

અપેતયં ¶ ¶ ચક્ખુમા એકરાજા, હરિસ્સવણ્ણો પથવિપ્પભાસો;

તં તં નમ્મસ્સામિ હરિસ્સવણ્ણં પથવિપ્પભાસં, તયાજ્જ ગુત્તા વિહરેમુ રત્તિં.

યે બ્રાહ્મણા વેદગૂ સબ્બધમ્મે, તે મે નમો તે ચ મં પાલયન્તુ;

નમત્થુ બુદ્ધાનં નમત્થુ બોધિયા, નમો વિમુત્તાનં નમો વિમુત્તિયા;

ઇમં સો પરિત્તં કત્વા, મોરો વાસમકપ્પયીતિ.

એવમેવ નૂન [નુ (ક.)] રાજાનં, વેદેહં મિથિલગ્ગહં;

અસ્સા વહન્તિ આજઞ્ઞા, યથા હંસા વિનીલકં.

વિનીલ ¶ દુગ્ગં ભજસિ, અભૂમિં તાત સેવસિ;

ગામન્તકાનિ [ગામન્તિકાનિ (સી.), ગામન્તરાનિ (ક.)] સેવસ્સુ, એતં માતાલયં તવાતિ.

વરબલ્લિક ¶ દદ્દર સૂકરકો, ઉરગૂત્તમ પઞ્ચમભગ્ગવરો;

મહતીચમુ યાવ સિઙ્ગાલવરો, સુહનુત્તમ મોર વિનીલં દસાતિ.

ન ¶ સન્થવં [સન્ધવં (ક.)] કાપુરિસેન કયિરા, અરિયો અનરિયેન પજાનમત્થં;

ચિરાનુવુત્થોપિ કરોતિ પાપં, ગજો યથા ઇન્દસમાનગોત્તં.

યં ત્વેવ જઞ્ઞા સદિસો મમન્તિ, સીલેન પઞ્ઞાય સુતેન ચાપિ;

તેનેવ મેત્તિં કયિરાથ સદ્ધિં, સુખો હવે સપ્પુરિસેન સઙ્ગમોતિ.

ન ¶ સન્થવસ્મા પરમત્થિ પાપિયો, યો સન્થવો [સન્ધવો (ક.)] કાપુરિસેન હોતિ;

સન્તપ્પિતો સપ્પિના પાયસેન [પાયાસેન (ક.)], કિચ્છાકતં પણ્ણકુટિં અદય્હિ [અદડ્ઢહિ (સી. સ્યા.), અદટ્ઠહિ (પી.), અદદ્દહિ (?)].

ન સન્થવસ્મા પરમત્થિ સેય્યો, યો સન્થવો સપ્પુરિસેન હોતિ;

સીહસ્સ બ્યગ્ઘસ્સ ચ દીપિનો ચ, સામા મુખં લેહતિ સન્થવેનાતિ.

કાળા મિગા સેતદન્તા તવીમે [તવ ઇમે (સી. સ્યા. પી.)], પરોસતં હેમજાલાભિછન્ના [હેમજાલાભિસઞ્છન્ના (સી.)];

તે તે દદામીતિ સુસીમ બ્રૂસિ, અનુસ્સરં ¶ પેત્તિપિતામહાનં.

કાળા ¶ ¶ મિગા સેતદન્તા મમીમે [મમ ઇમે (સી. પી.)], પરોસતં હેમજાલાભિચ્છન્ના;

તે તે દદામીતિ વદામિ માણવ, અનુસ્સરં પેત્તિપિતામહાનન્તિ.

યં નુ ગિજ્ઝો યોજનસતં, કુણપાનિ અવેક્ખતિ;

કસ્મા જાલઞ્ચ પાસઞ્ચ, આસજ્જાપિ ન બુજ્ઝસિ.

યદા પરાભવો હોતિ, પોસો જીવિતસઙ્ખયે;

અથ જાલઞ્ચ પાસઞ્ચ, આસજ્જાપિ ન બુજ્ઝતીતિ.

સન્ધિં કત્વા અમિત્તેન, અણ્ડજેન જલાબુજ;

વિવરિય દાઠં સેસિ [સયસિ (સી. સ્યા. પી.)], કુતો તે ભયમાગતં.

સઙ્કેથેવ [સઙ્કતેવ (ક.)] અમિત્તસ્મિં, મિત્તસ્મિમ્પિ ન વિસ્સસે;

અભયા ભયમુપ્પન્નં, અપિ મૂલાનિ કન્તતીતિ [મૂલં નિકન્તતીતિ (સી.)].

ઉપસાળકનામાનિ [ઉપસાળ્હકનામાનં (સી. સ્યા. પી.)], સહસ્સાનિ ચતુદ્દસ;

અસ્મિં પદેસે દડ્ઢાનિ, નત્થિ લોકે અનામતં.

યમ્હિ ¶ સચ્ચઞ્ચ ધમ્મો ચ, અહિંસા સંયમો દમો;

એતં અરિયા સેવન્તિ, એતં લોકે અનામતન્તિ.

અભુત્વા ¶ ભિક્ખસિ ભિક્ખુ, ન હિ ભુત્વાન ભિક્ખસિ;

ભુત્વાન ભિક્ખુ ભિક્ખસ્સુ, મા તં કાલો ઉપચ્ચગા.

કાલં ¶ વોહં ન જાનામિ, છન્નો કાલો ન દિસ્સતિ;

તસ્મા અભુત્વા ભિક્ખામિ, મા મં કાલો ઉપચ્ચગાતિ.

સેનો બલસા પતમાનો, લાપં ગોચરઠાયિનં;

સહસા અજ્ઝપ્પત્તોવ, મરણં તેનુપાગમિ.

સોહં નયેન સમ્પન્નો, પેત્તિકે ગોચરે રતો;

અપેતસત્તુ મોદામિ, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનોતિ.

યો વે મેત્તેન ચિત્તેન, સબ્બલોકાનુકમ્પતિ;

ઉદ્ધં ¶ અધો ચ તિરિયં, અપ્પમાણેન સબ્બસો.

અપ્પમાણં હિતં ચિત્તં, પરિપુણ્ણં સુભાવિતં;

યં પમાણકતં કમ્મં, ન તં તત્રાવસિસ્સતીતિ.

નાયં પુરે ઉણ્ણમતિ [ઉન્નમતિ (સ્યા.)], તોરણગ્ગે કકણ્ટકો;

મહોસધ વિજાનાહિ, કેન થદ્ધો કકણ્ટકો.

અલદ્ધપુબ્બં લદ્ધાન, અડ્ઢમાસં કકણ્ટકો;

અતિમઞ્ઞતિ રાજાનં, વેદેહં મિથિલગ્ગહન્તિ.

અથ ¶ ઇન્દસમાન સપણ્ણકુટિ, સુસિમુત્તમ ગિજ્ઝ જલાબુજકો;

ઉપસાળક ભિક્ખુ સલાપવરો, અથ મેત્તવરો દસપુણ્ણમતીતિ.

કલ્યાણધમ્મોતિ ¶ ¶ યદા જનિન્દ, લોકે સમઞ્ઞં અનુપાપુણાતિ;

તસ્મા ન હિય્યેથ [હીયેથ (સી.)] નરો સપઞ્ઞો, હિરિયાપિ સન્તો ધુરમાદિયન્તિ.

સાયં સમઞ્ઞા ઇધ મજ્જ પત્તા, કલ્યાણધમ્મોતિ જનિન્દ લોકે;

તાહં સમેક્ખં ઇધ પબ્બજિસ્સં, ન હિ મત્થિ છન્દો ઇધ કામભોગેતિ.

કો નુ સદ્દેન મહતા, અભિનાદેતિ દદ્દરં;

તં સીહા નપ્પટિનદન્તિ [કિં સીહા નપ્પટિનદન્તિ (સી. પી.), ન સીહા પટિનદન્તિ (ક.)], કો નામેસો મિગાધિભૂ.

અધમો મિગજાતાનં, સિઙ્ગાલો તાત વસ્સતિ;

જાતિમસ્સ જિગુચ્છન્તા, તુણ્હી સીહા સમચ્છરેતિ.

તાત ¶ ¶ માણવકો એસો, તાલમૂલં અપસ્સિતો;

અગારકઞ્ચિદં અત્થિ, હન્દ દેમસ્સગારકં.

મા ખો ત્વં તાત પક્કોસિ, દૂસેય્ય નો અગારકં;

નેતાદિસં મુખં હોતિ, બ્રાહ્મણસ્સ સુસીલિનોતિ.

અદમ્હ તે વારિ પહૂતરૂપં, ઘમ્માભિતત્તસ્સ પિપાસિતસ્સ;

સો દાનિ પિત્વાન [પીત્વાન (સી. પી.)] કિરિઙ્કરોસિ [કિકિંકરોસિ (સી. સ્યા. પી.)], અસઙ્ગમો પાપજનેન સેય્યો.

કો તે સુતો વા દિટ્ઠો વા, સીલવા નામ મક્કટો;

ઇદાનિ ખો તં ઓહચ્છં [ઊહચ્ચ (સી. પી.), ઓહચ્ચં (સ્યા.), ઉહજ્જં (ક.)], એસા અસ્માક ધમ્મતાતિ.

સબ્બેસુ ¶ કિર ભૂતેસુ, સન્તિ સીલસમાહિતા;

પસ્સ સાખામિગં જમ્મં, આદિચ્ચમુપતિટ્ઠતિ.

નાસ્સ સીલં વિજાનાથ, અનઞ્ઞાય પસંસથ;

અગ્ગિહુત્તઞ્ચ ¶ ઉહન્નં [ઊહન્તં (સી.), ઊહનં (સ્યા.), ઊહન્તિ (પી.), ઉહદં (ક.)], દ્વે ચ ભિન્ના કમણ્ડલૂતિ.

બાલો ¶ વતાયં દુમસાખગોચરો, પઞ્ઞા જનિન્દ નયિમસ્સ વિજ્જતિ;

કળાયમુટ્ઠિં [કલાયમુટ્ઠિં (સી. પી.)] અવકિરિય કેવલં, એકં કળાયં પતિતં ગવેસતિ.

એવમેવ મયં રાજ, યે ચઞ્ઞે અતિલોભિનો;

અપ્પેન બહું જિય્યામ, કળાયેનેવ વાનરોતિ.

ધનુહત્થકલાપેહિ, નેત્તિં સવરધારિભિ;

સમન્તા પરિકિણ્ણમ્હ, કથં મોક્ખો ભવિસ્સતિ.

અપ્પેવ બહુકિચ્ચાનં, અત્થો જાયેથ કોચિ નં;

અત્થિ રુક્ખસ્સ અચ્છિન્નં, ખજ્જથઞ્ઞેવ તિન્દુકન્તિ.

જનિત્તં ¶ મે ભવિત્તં મે, ઇતિ પઙ્કે અવસ્સયિં;

તં મં પઙ્કો અજ્ઝભવિ, યથા દુબ્બલકં તથા;

તં તં વદામિ ભગ્ગવ, સુણોહિ વચનં મમ.

ગામે વા યદિ વા રઞ્ઞે, સુખં યત્રાધિગચ્છતિ;

તં જનિત્તં ભવિત્તઞ્ચ, પુરિસસ્સ પજાનતો;

યમ્હિ જીવે તમ્હિ ગચ્છે, ન નિકેતહતો સિયાતિ.

તઞ્ચ ¶ અપ્પઞ્ચ ઉચ્છિટ્ઠં, તઞ્ચ કિચ્છેન નો અદા;

સોહં બ્રાહ્મણજાતિકો, યં ભુત્તં તમ્પિ ઉગ્ગતં.

એવં ¶ ધમ્મં નિરંકત્વા [નિરાકત્વા (?) નિ + આ + કર + ત્વા], યો અધમ્મેન જીવતિ;

સતધમ્મોવ લાભેન, લદ્ધેનપિ ન નન્દતીતિ.

દુદ્દદં દદમાનાનં, દુક્કરં કમ્મ કુબ્બતં;

અસન્તો નાનુકુબ્બન્તિ, સતં ધમ્મો દુરન્નયો.

તસ્મા સતઞ્ચ અસતં, નાના હોતિ ઇતો ગતિ;

અસન્તો ¶ નિરયં યન્તિ, સન્તો સગ્ગપરાયણાતિ [પરાયના (સ્યા. ક.)].

સુસમઞ્ઞમિગાધિભૂ માણવકો, વારિપહૂતરૂપાદિચ્ચુપટ્ઠાના;

સકળાયસતિન્દુકપઙ્ક પુન, સતધમ્મ સુદુદ્દદકેન દસાતિ.

ધનુગ્ગહો અસદિસો, રાજપુત્તો મહબ્બલો;

દૂરેપાતી અક્ખણવેધી, મહાકાયપ્પદાલનો.

સબ્બામિત્તે રણં કત્વા, ન ચ કઞ્ચિ વિહેઠયિ;

ભાતરં સોત્થિં કત્વાન, સંયમં અજ્ઝુપાગમીતિ.

સઙ્ગામાવચરો ¶ ¶ સૂરો, બલવા ઇતિ વિસ્સુતો;

કિં ¶ નુ તોરણમાસજ્જ, પટિક્કમસિ કુઞ્જર.

ઓમદ્દ ખિપ્પં પલિઘં, એસિકાનિ ચ અબ્બહ [ઉબ્બહ (સ્યા.), અબ્ભુહ (ક.)];

તોરણાનિ ચ મદ્દિત્વા, ખિપ્પં પવિસ કુઞ્જરાતિ.

વાલોદકં અપ્પરસં નિહીનં, પિત્વા [પીત્વા (સી. પી.)] મદો જાયતિ ગદ્રભાનં;

ઇમઞ્ચ પિત્વાન રસં પણીતં, મદો ન સઞ્જાયતિ સિન્ધવાનં.

અપ્પં પિવિત્વાન નિહીનજચ્ચો, સો મજ્જતી તેન જનિન્દ પુટ્ઠો [ફુટ્ઠો (સી. સ્યા.), મુટ્ઠો (ક.)];

ધોરય્હસીલી ચ કુલમ્હિ જાતો, ન મજ્જતી અગ્ગરસં પિવિત્વાતિ.

દૂસિતો ગિરિદત્તેન [ગિરિદન્તેન (પી.)], હયો સામસ્સ પણ્ડવો;

પોરાણં પકતિં હિત્વા, તસ્સેવાનુવિધિય્યતિ [નુવિધીયતિ (સી. પી.)].

સચે ¶ ચ તનુજો પોસો, સિખરાકાર [સિઙ્ગારાકાર (સ્યા.)] કપ્પિતો;

આનને નં [તં (સી. સ્યા. પી.)] ગહેત્વાન, મણ્ડલે પરિવત્તયે;

ખિપ્પમેવ પહન્ત્વાન, તસ્સેવાનુવિધિય્યતીતિ.

યથોદકે ¶ આવિલે અપ્પસન્ને, ન પસ્સતિ સિપ્પિકસમ્બુકઞ્ચ;

સક્ખરં વાલુકં મચ્છગુમ્બં, એવં આવિલમ્હિ [આવિલે હિ (સી.)] ચિત્તે;

યથોદકે ¶ અચ્છે વિપ્પસન્ને, સો પસ્સતિ સિપ્પિકસમ્બુકઞ્ચ;

સક્ખરં વાલુકં મચ્છગુમ્બં, એવં અનાવિલમ્હિ ચિત્તે;

સો પસ્સતિ અત્તદત્થં પરત્થન્તિ.

વણ્ણગન્ધરસૂપેતો ¶ , અમ્બોયં અહુવા પુરે;

તમેવ પૂજં લભમાનો, કેનમ્બો કટુકપ્ફલો.

પુચિમન્દપરિવારો, અમ્બો તે દધિવાહન;

મૂલં મૂલેન સંસટ્ઠં, સાખા સાખા [સાખં (સ્યા. ક.)] નિસેવરે [નિવીસરે (ક.)];

અસાતસન્નિવાસેન, તેનમ્બો કટુકપ્ફલોતિ.

ઉચ્ચે વિટભિમારુય્હ, મન્તયવ્હો રહોગતા;

નીચે ઓરુય્હ મન્તવ્હો, મિગરાજાપિ સોસ્સતિ.

યં સુવણ્ણો સુવણ્ણેન [યં સુપણ્ણો સુપણ્ણેન (સી. સ્યા. પી.)], દેવો દેવેન મન્તયે;

કિં તેત્થ ચતુમટ્ઠસ્સ, બિલં પવિસ જમ્બુકાતિ.

સીહઙ્ગુલી ¶ સીહનખો, સીહપાદપતિટ્ઠિતો;

સો સીહો સીહસઙ્ઘમ્હિ, એકો નદતિ અઞ્ઞથા.

મા ¶ ત્વં નદિ રાજપુત્ત, અપ્પસદ્દો વને વસ;

સરેન ખો [મા (ક.)] તં જાનેય્યું, ન હિ તે પેત્તિકો સરોતિ.

નેતં સીહસ્સ નદિતં, ન બ્યગ્ઘસ્સ ન [બ્યગ્ઘસ્સ ન ચ (ક.)] દીપિનો;

પારુતો સીહચમ્મેન, જમ્મો નદતિ ગદ્રભો.

ચિરમ્પિ ¶ ખો તં ખાદેય્ય, ગદ્રભો હરિતં યવં;

પારુતો સીહચમ્મેન, રવમાનોવ દૂસયીતિ.

પસ્સ સદ્ધાય સીલસ્સ, ચાગસ્સ ચ અયં ફલં;

નાગો નાવાય વણ્ણેન, સદ્ધં વહતુપાસકં.

સબ્ભિરેવ સમાસેથ, સબ્ભિ કુબ્બેથ સન્થવં;

સતઞ્હિ સન્નિવાસેન, સોત્થિં ગચ્છતિ ન્હાપિતોતિ.

ધનુગ્ગહ ¶ કુઞ્જર અપ્પરસો, ગિરિદત્તમનાવિલચિત્તવરં;

દધિવાહન જમ્બૂક સીહનખો, હરિતયવ નાગવરેન દસાતિ.

અપિ ¶ [અમ્ભો (સ્યા. ક. સી.)] રુહક છિન્નાપિ, જિયા સન્ધીયતે પુન;

સન્ધીયસ્સુ પુરાણિયા, મા કોધસ્સ વસં ગમિ.

વિજ્જમાનેસુ વાકેસુ [વિજ્જમાનાસુ મરુવાસુ (સી.), વિજ્જમાનાસુ મરૂદ્વાસુ (પી.)], વિજ્જમાનેસુ કારિસુ;

અઞ્ઞં જિયં કરિસ્સામિ, અલઞ્ઞેવ પુરાણિયાતિ.

ઇત્થી સિયા રૂપવતી, સા ચ સીલવતી સિયા;

પુરિસો તં ન ઇચ્છેય્ય, સદ્દહાસિ મહોસધ.

સદ્દહામિ ¶ મહારાજ, પુરિસો દુબ્ભગો સિયા;

સિરી ¶ ચ કાળકણ્ણી ચ, ન સમેન્તિ કુદાચનન્તિ.

અયમેવ સા અહમપિ [અહમ્પિ (સી. સ્યા. પી.), અહસ્મિ (ક.)] સો અનઞ્ઞો, અયમેવ સો હત્થચ્છિન્નો અનઞ્ઞો;

યમાહ ‘‘કોમારપતી મમ’’ન્તિ, વજ્ઝિત્થિયો નત્થિ ઇત્થીસુ સચ્ચં.

ઇમઞ્ચ જમ્મં મુસલેન હન્ત્વા, લુદ્દં છવં પરદારૂપસેવિં;

ઇમિસ્સા ચ નં પાપપતિબ્બતાય, જીવન્તિયા છિન્દથ કણ્ણનાસન્તિ.

ન ¶ સન્તિ દેવા પવસન્તિ નૂન, ન હિ નૂન સન્તિ ઇધ લોકપાલા;

સહસા કરોન્તાનમસઞ્ઞતાનં, ન હિ નૂન સન્તી પટિસેધિતારો.

અકાલે વસ્સતી તસ્સ, કાલે તસ્સ ન વસ્સતિ;

સગ્ગા ¶ ચ ચવતિ ઠાના, નનુ સો તાવતા હતોતિ.

પબ્બતૂપત્થરે [પબ્બતપત્થરે (સી. સ્યા. પી.)] રમ્મે, જાતા પોક્ખરણી સિવા;

તં સિઙ્ગાલો અપાપાયિ [અપાપાસિ (સી. સ્યા. પી.)], જાનં સીહેન રક્ખિતં.

પિવન્તિ ચે [પિવન્તિ વે (સી.), પિવન્તિવ (પી.), પિવન્તેવ (?)] મહારાજ, સાપદાનિ મહાનદિં;

ન તેન અનદી હોતિ, ખમસ્સુ યદિ તે પિયાતિ.

પબ્બતૂપત્થર [પબ્બતપત્થર (સી. સ્યા. પી.)] જાતકં પઞ્ચમં.

યે ન કાહન્તિ ઓવાદં, નરા બુદ્ધેન દેસિતં;

બ્યસનં તે ગમિસ્સન્તિ, રક્ખસીહિવ વાણિજા.

યે ¶ ચ કાહન્તિ ઓવાદં, નરા બુદ્ધેન દેસિતં;

સોત્થિં પારં ગમિસ્સન્તિ, વલાહેનેવ [વાલાહેનેવ (સી. પી.)] વાણિજાતિ.

વલાહકસ્સ [વાલાહસ્સ (સી. પી.)] જાતકં છટ્ઠં.

ન નં ઉમ્હયતે દિસ્વા, ન ચ નં પટિનન્દતિ;

ચક્ખૂનિ ચસ્સ ન દદાતિ, પટિલોમઞ્ચ વત્તતિ.

એતે ¶ ¶ ભવન્તિ આકારા, અમિત્તસ્મિં પતિટ્ઠિતા;

યેહિ અમિત્તં જાનેય્ય, દિસ્વા સુત્વા ચ પણ્ડિતોતિ.

પવાસા આગતો તાત, ઇદાનિ નચિરાગતો;

કચ્ચિન્નુ તાત તે માતા, ન અઞ્ઞમુપસેવતિ.

ન ખો પનેતં સુભણં, ગિરં સચ્ચુપસંહિતં;

સયેથ પોટ્ઠપાદોવ, મુમ્મુરે [મુમ્મુરે (સ્યા.), મં પુરે (ક.) મુમ્મુરસદ્દો થુસગ્ગિમ્હિ કુક્કુળે ચ વત્તતીતિ સક્કતાભિધાનેસુ] ઉપકૂથિતોતિ [ઉપકૂસિતોતિ (સી. સ્યા. પી.), ઉપકૂલિતો (ક.)].

ઉભયં મે ન ખમતિ, ઉભયં મે ન રુચ્ચતિ;

યાચાયં કોટ્ઠમોતિણ્ણા, નાદ્દસં ઇતિ ભાસતિ.

તં તં ગામપતિ બ્રૂમિ, કદરે અપ્પસ્મિ જીવિતે;

દ્વે માસે સઙ્ગરં કત્વા [કારં કત્વાન (સી. પી.), સંકરં કત્વા (ક.)], મંસં જરગ્ગવં કિસં;

અપ્પત્તકાલે ચોદેસિ, તમ્પિ મય્હં ન રુચ્ચતીતિ.

સરીરદબ્યં ¶ વુડ્ઢબ્યં [વદ્ધબ્યં (સી. પી.)], સોજચ્ચં સાધુસીલિયં;

બ્રાહ્મણં તેવ પુચ્છામ, કન્નુ તેસં વનિમ્હસે [વણિમ્હસે (સી. પી.)].

અત્થો ¶ અત્થિ સરીરસ્મિં, વુડ્ઢબ્યસ્સ નમો કરે;

અત્થો અત્થિ સુજાતસ્મિં, સીલં અસ્માક રુચ્ચતીતિ.

અપિરુહક ¶ રૂપવતી મુસલો, પવસન્તિ સપઞ્ચમપોક્ખરણી;

અથ મુત્તિમવાણિજ ઉમ્હયતે, ચિરઆગત કોટ્ઠ સરીર દસાતિ.

ન તં દળ્હં બન્ધનમાહુ ધીરા, યદાયસં દારુજપબ્બજઞ્ચ [બબ્બજઞ્ચ (સી.)];

સારત્તરત્તા મણિકુણ્ડલેસુ, પુત્તેસુ ¶ દારેસુ ચ યા અપેક્ખા.

એતં દળ્હં બન્ધનમાહુ ધીરા, ઓહારિનં સિથિલં દુપ્પમુઞ્ચં;

એતમ્પિ છેત્વાન વજન્તિ ધીરા, અનપેક્ખિનો કામસુખં પહાયાતિ.

હંસા કોઞ્ચા મયૂરા ચ, હત્થયો [હત્થિનો (સી.), હત્થિયો (સ્યા. પી.)] પસદા મિગા;

સબ્બે સીહસ્સ ભાયન્તિ, નત્થિ કાયસ્મિ તુલ્યતા.

એવમેવ મનુસ્સેસુ, દહરો ચેપિ પઞ્ઞવા;

સો હિ તત્થ મહા હોતિ, નેવ બાલો સરીરવાતિ.

વિરૂપક્ખેહિ મે મેત્તં, મેત્તં એરાપથેહિ મે;

છબ્યાપુત્તેહિ મે મેત્તં, મેત્તં કણ્હાગોતમકેહિ ચ.

અપાદકેહિ ¶ ¶ મે મેત્તં, મેત્તં દ્વિપાદકેહિ મે;

ચતુપ્પદેહિ મે મેત્તં, મેત્તં બહુપ્પદેહિ મે.

મા ¶ મં અપાદકો હિંસિ, મા મં હિંસિ દ્વિપાદકો;

મા મં ચતુપ્પદો હિંસિ, મા મં હિંસિ બહુપ્પદો.

સબ્બે સત્તા સબ્બે પાણા, સબ્બે ભૂતા ચ કેવલા;

સબ્બે ભદ્રાનિ પસ્સન્તુ, મા કઞ્ચિ [કિઞ્ચિ (સ્યા. ક.)] પાપમાગમા.

અપ્પમાણો બુદ્ધો, અપ્પમાણો ધમ્મો;

અપ્પમાણો સઙ્ઘો, પમાણવન્તાનિ સરીસપાનિ [સિરિસપાનિ (સી. સ્યા. પી.)];

અહિવિચ્છિકસતપદી, ઉણ્ણનાભિ [ઉણ્ણાનાભિ (સી. સ્યા. પી.)] સરબૂમૂસિકા.

કતા મે રક્ખા કતા મે પરિત્તા, પટિક્કમન્તુ ભૂતાનિ;

સોહં નમો ભગવતો, નમો સત્તન્નં સમ્માસમ્બુદ્ધાનન્તિ.

અપિ વીરક પસ્સેસિ, સકુણં મઞ્જુભાણકં;

મયૂરગીવસઙ્કાસં, પતિં મય્હં સવિટ્ઠકં.

ઉદકથલચરસ્સ પક્ખિનો, નિચ્ચં આમકમચ્છભોજિનો;

તસ્સાનુકરં સવિટ્ઠકો, સેવાલે પલિગુણ્ઠિતો મતોતિ.

સોભતિ મચ્છો ગઙ્ગેય્યો, અથો સોભતિ યામુનો [સોભન્તિ મચ્છા ગઙ્ગેય્યા, અથો સોભન્તિ યામુના (સ્યા. પી.)];

ચતુપ્પદોયં ¶ પુરિસો, નિગ્રોધપરિમણ્ડલો;

ઈસકાયત [ઈસમાયત (ક.)] ગીવો ચ, સબ્બેવ અતિરોચતિ.

યં ¶ પુચ્છિતો ન તં અક્ખાસિ [અક્ખા (સી. સ્યા. પી.)], અઞ્ઞં અક્ખાસિ [અક્ખાતિ (સ્યા. પી.)] પુચ્છિતો;

અત્તપ્પસંસકો પોસો, નાયં અસ્માક રુચ્ચતીતિ.

ઇઙ્ઘ ¶ વદ્ધમયં [વદ્ધમયં (સી. સ્યા. પી.)] પાસં, છિન્દ દન્તેહિ કચ્છપ;

અહં તથા કરિસ્સામિ, યથા નેહિતિ લુદ્દકો.

કચ્છપો પાવિસી વારિં, કુરુઙ્ગો પાવિસી વનં;

સતપત્તો દુમગ્ગમ્હા, દૂરે પુત્તે અપાનયીતિ.

અયમસ્સકરાજેન, દેસો વિચરિતો મયા;

અનુકામય કામેન [અનુકામયવનુકામેન (સી. પી.)], પિયેન પતિના સહ.

નવેન સુખદુક્ખેન, પોરાણં અપિધીયતિ [અપિથીયતિ (સી. પી.), અપિથિય્યતિ (સ્યા.)];

તસ્મા અસ્સકરઞ્ઞાવ, કીટો પિયતરો મમાતિ.

અલં ¶ મેતેહિ અમ્બેહિ, જમ્બૂહિ પનસેહિ ચ;

યાનિ પારં સમુદ્દસ્સ, વરં મય્હં ઉદુમ્બરો.

મહતી વત તે બોન્દિ, ન ચ પઞ્ઞા તદૂપિકા;

સુસુમાર [સુંસુમાર (સી. સ્યા. પી.)] વઞ્ચિતો મેસિ, ગચ્છ દાનિ યથાસુખન્તિ.

દિટ્ઠા ¶ મયા વને રુક્ખા, અસ્સકણ્ણા વિભીટકા [વિભેદકા (સ્યા. ક.)];

ન તાનિ એવં સક્કન્તિ, યથા ત્વં રુક્ખ સક્કસિ.

પુરાણકુક્કુટો [કક્કરો (સી. સ્યા. પી.)] અયં, ભેત્વા પઞ્જરમાગતો;

કુસલો વાળપાસાનં, અપક્કમતિ ભાસતીતિ.

કુક્કુટ [કક્કર (સી. સ્યા. પી.)] જાતકં નવમં.

અમ્ભો ¶ કો નામ યં રુક્ખો, સિન્નપત્તો [સીનપત્તો (સી. પી.)] સકણ્ટકો;

યત્થ એકપ્પહારેન, ઉત્તમઙ્ગં વિભિજ્જિતં [વિસાટિકં (સી. સ્યા. પી.), વિઘાટિતં (સી. નિય્ય)].

અચારિ વતાયં વિતુદં વનાનિ, કટ્ઠઙ્ગરુક્ખેસુ અસારકેસુ;

અથાસદા ¶ ખદિરં જાતસારં [જાતિસારં (ક.)], યત્થબ્ભિદા ગરુળો ઉત્તમઙ્ગન્તિ.

દળ્હબન્ધન હંસવરો ચ પુન, વિરૂપક્ખ સવિટ્ઠક મચ્છવરો;

સકુરુઙ્ગ સઅસ્સક અમ્બવરો, પુન કુક્કુટકો ગરુળેન દસાતિ.

અકાસિ યોગ્ગં ધુવમપ્પમત્તો, સંવચ્છરં બીરણથમ્ભકસ્મિં;

બ્યાકાસિ સઞ્ઞં પરિસં વિગય્હ, ન નિય્યમો તાયતિ અપ્પપઞ્ઞં.

દ્વયં ¶ યાચનકો તાત, સોમદત્ત નિગચ્છતિ;

અલાભં ¶ ધનલાભં વા, એવં ધમ્મા હિ યાચનાતિ.

અઞ્ઞો ઉપરિમો વણ્ણો, અઞ્ઞો વણ્ણો ચ હેટ્ઠિમો;

બ્રાહ્મણી ત્વેવ પુચ્છામિ, કિં હેટ્ઠા કિઞ્ચ ઉપ્પરિ.

અહં નટોસ્મિ ભદ્દન્તે, ભિક્ખકોસ્મિ ઇધાગતો;

અયઞ્હિ કોટ્ઠમોતિણ્ણો, અયં સો યં [ત્વં (ક.)] ગવેસસીતિ.

ઇસીનમન્તરં ¶ કત્વા, ભરુરાજાતિ [કુરુરાજાતિ (ક.)] મે સુતં;

ઉચ્છિન્નો સહ રટ્ઠેહિ [રટ્ઠેન (સી. પી.)], સરાજા વિભવઙ્ગતો.

તસ્મા હિ છન્દાગમનં, નપ્પસંસન્તિ પણ્ડિતા;

અદુટ્ઠચિત્તો ભાસેય્ય, ગિરં સચ્ચુપસંહિતન્તિ.

પુણ્ણં નદિં યેન ચ પેય્યમાહુ, જાતં ¶ યવં યેન ચ ગુય્હમાહુ;

દૂરં ગતં યેન ચ અવ્હયન્તિ, સો ત્યાગતો [ત્યાભતો (સ્યા. ક.) પહેળિગાથાભાવો મનસિ કાતબ્બો] હન્દ ચ ભુઞ્જ બ્રાહ્મણ.

યતો મં સરતી રાજા, વાયસમ્પિ પહેતવે;

હંસા કોઞ્ચા મયૂરા ચ [હંસકોઞ્ચમયૂરાનં (ક. અટ્ઠ. પાઠન્તરં)], અસતીયેવ પાપિયાતિ.

અવધી ¶ વત અત્તાનં, કચ્છપો બ્યાહરં ગિરં [કચ્છપોવ પબ્યાહરં (સ્યા.), કચ્છપો સો પબ્યાહરં (ક.)];

સુગ્ગહીતસ્મિં કટ્ઠસ્મિં, વાચાય સકિયાવધિ.

એતમ્પિ દિસ્વા નરવીરિયસેટ્ઠ, વાચં પમુઞ્ચે કુસલં નાતિવેલં;

પસ્સસિ બહુભાણેન, કચ્છપં બ્યસનં ગતન્તિ.

ન માયમગ્ગિ તપતિ, ન સૂલો સાધુતચ્છિતો;

યઞ્ચ મં મઞ્ઞતે મચ્છી, અઞ્ઞં સો રતિયા ગતો.

સો ¶ મં દહતિ રાગગ્ગિ, ચિત્તં ચૂપતપેતિ મં;

જાલિનો મુઞ્ચથાયિરા મં, ન કામે હઞ્ઞતે ક્વચીતિ.

સબ્બો ¶ લોકો અત્તમનો અહોસિ, અકોવિદા ગામધમ્મસ્સ સેગ્ગુ;

કોમારિ કો નામ [કોમારિકા નામ (ક.), કોમારિકો નામ (સ્યા. પી.)] તવજ્જ ધમ્મો, યં ત્વં ગહિતા પવને પરોદસિ.

યો દુક્ખફુટ્ઠાય ભવેય્ય તાણં, સો મે પિતા દુબ્ભિ વને કરોતિ;

સા કસ્સ કન્દામિ વનસ્સ મજ્ઝે, યો તાયિતા સો સહસં કરોતીતિ.

સઠસ્સ ¶ સાઠેય્યમિદં સુચિન્તિતં, પચ્ચોડ્ડિતં પટિકૂટસ્સ કૂટં;

ફાલઞ્ચે ખાદેય્યું [અદેય્યું (સી. પી.)] મૂસિકા, કસ્મા કુમારં કુલલા ન [નો (સી. સ્યા. પી.)] હરેય્યું.

કૂટસ્સ ¶ હિ સન્તિ [સન્તીધ (ક.)] કૂટકૂટા, ભવતિ [ભવન્તિ (ક.)] ચાપિ નિકતિનો નિકત્યા;

દેહિ પુત્તનટ્ઠ ફાલનટ્ઠસ્સ ફાલં, મા તે પુત્તમહાસિ ફાલનટ્ઠોતિ.

હિરઞ્ઞં મે સુવણ્ણં મે, એસા રત્તિં દિવા કથા;

દુમ્મેધાનં મનુસ્સાનં, અરિયધમ્મં અપસ્સતં.

દ્વે દ્વે ગહપતયો ગેહે, એકો તત્થ અમસ્સુકો;

લમ્બત્થનો વેણિકતો, અથો અઙ્કિતકણ્ણકો;

કીતો ધનેન બહુના, સો તં વિતુદતે જનન્તિ.

સુખં જીવિતરૂપોસિ, રટ્ઠા વિવનમાગતો;

સો એકકો રુક્ખમૂલે [અરઞ્ઞસ્મિં (સી. સ્યા. પી.)], કપણો વિય ઝાયસિ.

સુખં ¶ જીવિતરૂપોસ્મિ, રટ્ઠા વિવનમાગતો;

સો એકકો રુક્ખમૂલે, કપણો વિય ઝાયામિ;

અથ ¶ બીરણથમ્ભવરો ચ નટો, ભરુરાજવરુત્તમપુણ્ણનદી;

બહુભાણિ અગ્ગિપવને મૂસિકા, સહલમ્બત્થનો કપણેન દસાતિ.

અનિક્કસાવો કાસાવં, યો વત્થં પરિદહિસ્સતિ [પરિદહેસ્સતિ (સી. પી.)];

અપેતો દમસચ્ચેન, ન સો કાસાવમરહતિ.

યો ચ વન્તકસાવસ્સ, સીલેસુ સુસમાહિતો;

ઉપેતો દમસચ્ચેન, સ વે કાસાવમરહતીતિ.

ઇદં ¶ તદાચરિયવચો, પારાસરિયો યદબ્રવિ [પોરાણાચરિયોબ્રવિ (ક.)];

માસુ ત્વં અકરિ [અકરા (સી. પી.)] પાપં, યં ત્વં પચ્છા કતં તપે.

યાનિ કરોતિ પુરિસો, તાનિ અત્તનિ પસ્સતિ;

કલ્યાણકારી કલ્યાણં, પાપકારી ચ પાપકં;

યાદિસં વપતે બીજં, તાદિસં હરતે ફલન્તિ.

નમે ¶ નમન્તસ્સ ભજે ભજન્તં, કિચ્ચાનુકુબ્બસ્સ કરેય્ય કિચ્ચં;

નાનત્થકામસ્સ કરેય્ય અત્થં, અસમ્ભજન્તમ્પિ ન સમ્ભજેય્ય.

ચજે ¶ ચજન્તં વનથં ન કયિરા, અપેતચિત્તેન ન સમ્ભજેય્ય;

દિજો દુમં ખીણફલન્તિ ઞત્વા, અઞ્ઞં સમેક્ખેય્ય મહા હિ લોકોતિ.

યસ્સેતે ¶ ચતુરો ધમ્મા, વાનરિન્દ યથા તવ;

સચ્ચં ધમ્મો ધિતિ ચાગો, દિટ્ઠં સો અતિવત્તતિ.

યસ્સ ચેતે ન વિજ્જન્તિ, ગુણા પરમભદ્દકા;

સચ્ચં ધમ્મો ધિતિ ચાગો, દિટ્ઠં સો નાતિવત્તતીતિ.

અત્થિ મે પુરિસો દેવ, સબ્બકિચ્ચેસુ બ્યાવટો [વાવટો (ક.)];

તસ્સ ચેકોપરાધત્થિ, તત્થ ત્વં કિન્તિ મઞ્ઞસિ.

અમ્હાકમ્પત્થિ પુરિસો, એદિસો ઇધ વિજ્જતિ;

દુલ્લભો અઙ્ગસમ્પન્નો, ખન્તિરસ્માક રુચ્ચતીતિ.

કાલે નિક્ખમના સાધુ, નાકાલે સાધુ નિક્ખમો;

અકાલેન હિ નિક્ખમ્મ, એકકમ્પિ બહુજ્જનો;

ન કિઞ્ચિ અત્થં જોતેતિ, ધઙ્કસેનાવ કોસિયં.

ધીરો ચ વિધિવિધાનઞ્ઞૂ, પરેસં વિવરાનુગૂ;

સબ્બામિત્તે ¶ વસીકત્વા, કોસિયોવ સુખી સિયાતિ.

સૂરો ¶ ¶ સૂરેન સઙ્ગમ્મ, વિક્કન્તેન પહારિના;

એહિ નાગ નિવત્તસ્સુ, કિં નુ ભીતો પલાયસિ;

પસ્સન્તુ અઙ્ગમગધા, મમ તુય્હઞ્ચ વિક્કમં.

ન તં પાદા વધિસ્સામિ, ન દન્તેહિ ન સોણ્ડિયા;

મીળ્હેન તં વધિસ્સામિ, પૂતિ હઞ્ઞતુ પૂતિનાતિ.

તયો ગિરિં અન્તરં કામયામિ, પઞ્ચાલા કુરુયો કેકકે ચ [કુરયો કેકયે ચ (સી.)];

તતુત્તરિં [તદુત્તરિં (ક.)] બ્રાહ્મણ કામયામિ, તિકિચ્છ મં બ્રાહ્મણ કામનીતં.

કણ્હાહિદટ્ઠસ્સ કરોન્તિ હેકે, અમનુસ્સપવિટ્ઠસ્સ [અમનુસ્સવદ્ધસ્સ (સી. પી.), અમનુસ્સવિટ્ઠસ્સ (સ્યા.)] કરોન્તિ પણ્ડિતા;

ન કામનીતસ્સ કરોતિ કોચિ, ઓક્કન્તસુક્કસ્સ ¶ હિ કા તિકિચ્છાતિ.

ગજગ્ગમેઘેહિ હયગ્ગમાલિભિ, રથૂમિજાતેહિ સરાભિવસ્સેભિ [સરાભિવસ્સભિ (સ્યા. સી. અટ્ઠ.), સરાભિવસ્સિભિ (?)];

થરુગ્ગહાવટ્ટ [ધનુગ્ગહાવટ્ટ (ક.)] દળ્હપ્પહારિભિ, પરિવારિતા તક્કસિલા સમન્તતો.

[અભિધાવથા ચ પતથા ચ, વિવિધવિનદિતા ચ દન્તિભિ; વત્તતજ્જ તુમુલો ઘોસો, યથા વિજ્જુતા જલધરસ્સ ગજ્જતોતિ; (સી. પી. ક.)] અભિધાવથ ¶ ચૂપધાવથ ચ [અભિધાવથા ચુપ્પતથા ચ (સ્યા.)], વિવિધા વિનાદિતા [વિનાદિતત્થ (ક.)] વદન્તિભિ;

વત્તતજ્જ તુમુલો ઘોસો યથા, વિજ્જુલતા જલધરસ્સ ગજ્જતોતિ [અભિધાવથા ચ પતથા ચ, વિવિધવિનદિતા ચ દન્તિભિ; વત્તતજ્જ તુમુલો ઘોસો, યથા વિજ્જુતા જલધરસ્સ ગજ્જતોતિ; (સી. પી. ક.)].

ધજમપરિમિતં અનન્તપારં, દુપ્પસહંધઙ્કેહિ સાગરંવ [સાગરમિવ (સી. સ્યા. પી.)];

ગિરિમિવઅનિલેન દુપ્પસય્હો [દુપ્પસહો (સી. પી. ક.)], દુપ્પસહો અહમજ્જતાદિસેન.

મા ¶ બાલિયં વિલપિ [વિપ્પલપિ (બહૂસુ)] ન હિસ્સ તાદિસં, વિડય્હસે [વિળય્હસે (સી. પી.)] ન હિ લભસે નિસેધકં;

આસજ્જસિ ગજમિવ એકચારિનં, યો તં પદા નળમિવ પોથયિસ્સતીતિ.

વરવત્થવચો ¶ દુમખીણફલં, ચતુરોધમ્મવરં પુરિસુત્તમ;

ધઙ્કમગધા ચ તયોગિરિનામ, ગજગ્ગવરો ધજવરેન દસાતિ.

યથાપિ ¶ કીતા પુરિસસ્સુપાહના, સુખસ્સ અત્થાય દુખં ઉદબ્બહે;

ઘમ્માભિતત્તા થલસા પપીળિતા, તસ્સેવ પાદે પુરિસસ્સ ખાદરે.

એવમેવ ¶ યો દુક્કુલીનો અનરિયો, તમ્માક [તમ્હાક (સી.), તુમ્હાક (સ્યા. પી.)] વિજ્જઞ્ચ સુતઞ્ચ આદિય;

તમેવ સો તત્થ સુતેન ખાદતિ, અનરિયો વુચ્ચતિ દુપાહનૂપમોતિ [પાનદૂપમોતિ (સી. પી.)].

એકચિન્તિતો યમત્થો, બાલો અપરિણાયકો;

ન હિ ખુજ્જેન વામેન, ભોતિ સઙ્ગન્તુમરહસિ.

પુરિસૂસભં મઞ્ઞમાના, અહં ખુજ્જમકામયિં;

સોયં સંકુટિતો સેતિ, છિન્નતન્તિ યથા વિણાતિ [થુણાતિ (સી.)].

કામં યહિં ઇચ્છસિ તેન ગચ્છ, વિદ્ધોસિ મમ્મમ્હિ [મમસ્મિ (ક.)] વિકણ્ણકેન;

હતોસિ ભત્તેન સુવાદિતેન [સવાદિતેન (સી. સ્યા. પી.)], લોલો ચ મચ્છે અનુબન્ધમાનો.

એવમ્પિ ¶ લોકામિસં ઓપતન્તો, વિહઞ્ઞતી ¶ ચિત્તવસાનુવત્તી;

સો હઞ્ઞતિ ઞાતિસખાન મજ્ઝે, મચ્છાનુગો સોરિવ સુંસુમારોતિ [સુસુમારો (ક.)].

ત્વમેવ ¶ દાનિમકર [મકરિ (સ્યા.), મકરા (ક. સી.)], યં કામો બ્યગમા તયિ;

સોયં અપ્પટિસન્ધિકો, ખરછિન્નંવ રેનુકં [રેરુકં (સી. પી.)].

અત્રિચ્છં [અત્રિચ્છા (સી. સ્યા. પી.)] અતિલોભેન, અતિલોભમદેન ચ;

એવં હાયતિ અત્થમ્હા, અહંવ અસિતાભુયાતિ.

સુખા ઘરા વચ્છનખ, સહિરઞ્ઞા સભોજના;

યત્થ ભુત્વા પિવિત્વા ચ, સયેય્યાથ અનુસ્સુકો.

ઘરા નાનીહમાનસ્સ, ઘરા નાભણતો મુસા;

ઘરા નાદિન્નદણ્ડસ્સ, પરેસં અનિકુબ્બતો [અનિક્રુબ્બતો (ક.)];

એવં છિદ્દં દુરભિસમ્ભવં [દુરભિભવં (સી. પી.)], કો ઘરં પટિપજ્જતીતિ.

ભદ્દકો ¶ વતયં પક્ખી, દિજો કુમુદસન્નિભો;

વૂપસન્તેહિ પક્ખેહિ, મન્દમન્દોવ ઝાયતિ.

નાસ્સ સીલં વિજાનાથ, અનઞ્ઞાય પસંસથ;

અમ્હે દિજો ન પાલેતિ, તેન પક્ખી ન ફન્દતીતિ.

કો ¶ નુ ખો ભગવા હેતુ, એકચ્ચે ઇધ પુગ્ગલે;

અતીવ હદયં નિબ્બાતિ, ચિત્તઞ્ચાપિ પસીદતિ.

પુબ્બેવ સન્નિવાસેન, પચ્ચુપ્પન્નહિતેન વા;

એવં તં જાયતે પેમં, ઉપ્પલંવ યથોદકેતિ.

ઇઙ્ઘ ¶ એકપદં તાત, અનેકત્થપદસ્સિતં [પદનિસ્સિતં (સી. પી.)];

કિઞ્ચિ સઙ્ગાહિકં બ્રૂસિ, યેનત્થે સાધયેમસે.

દક્ખેય્યેકપદં તાત, અનેકત્થપદસ્સિતં;

તઞ્ચ સીલેન સઞ્ઞુત્તં, ખન્તિયા ઉપપાદિતં;

અલં ¶ મિત્તે સુખાપેતું, અમિત્તાનં દુખાય ચાતિ.

આસીવિસમ્પિ મં [આસીવિસં મમં (સી. પી.)] સન્તં, પવિટ્ઠં કુમિનામુખં;

રુચ્ચતે હરિતામાતા, યં મં ખાદન્તિ મચ્છકા.

વિલુમ્પતેવ પુરિસો, યાવસ્સ ઉપકપ્પતિ;

યદા ચઞ્ઞે વિલુમ્પન્તિ, સો વિલુત્તો વિલુમ્પતીતિ [વિલુપ્પતીતિ (?)].

સબ્બો જનો હિંસિતો પિઙ્ગલેન, તસ્મિં મતે પચ્ચયા [પચ્ચયં (સી. સ્યા. પી.)] વેદયન્તિ;

પિયો નુ તે આસિ અકણ્હનેત્તો, કસ્મા નુ ત્વં રોદસિ દ્વારપાલ.

ન ¶ મે પિયો આસિ અકણ્હનેત્તો, ભાયામિ પચ્ચાગમનાય તસ્સ;

ઇતો ગતો હિંસેય્ય મચ્ચુરાજં, સો હિંસિતો આનેય્ય પુન ઇધ.

દડ્ઢો વાહસહસ્સેહિ, સિત્તો ઘટસતેહિ સો;

પરિક્ખતા ¶ ચ સા ભૂમિ, મા ભાયિ નાગમિસ્સતીતિ.

વરુપાહન ખુજ્જ વિકણ્ણકકો, અસિતાભુય પઞ્ચમવચ્છનખો;

દિજ પેમવરુત્તમએકપદં, કુમિનામુખ પિઙ્ગલકેન દસાતિ.

સિઙ્ગાલો ¶ માનથદ્ધો ચ, પરિવારેન અત્થિકો;

પાપુણિ મહતિં ભૂમિં, રાજાસિ સબ્બદાઠિનં.

એવમેવ મનુસ્સેસુ, યો હોતિ પરિવારવા;

સો હિ તત્થ મહા હોતિ, સિઙ્ગાલો વિય દાઠિનન્તિ.

બાલો ¶ વતાયં સુનખો, યો વરત્તં [યો ચ યોત્તં (ક.)] ન ખાદતિ;

બન્ધના ચ પમુઞ્ચેય્ય, અસિતો ચ ઘરં વજે.

અટ્ઠિતં ¶ મે મનસ્મિં મે, અથો મે હદયે કતં;

કાલઞ્ચ પટિકઙ્ખામિ, યાવ પસ્સુપતૂ જનો [પસુપતુજ્જનો (સ્યા. ક.)].

સત્તતન્તિં સુમધુરં, રામણેય્યં અવાચયિં;

સો મં રઙ્ગમ્હિ અવ્હેતિ, સરણં મે હોહિ કોસિય.

અહં તં સરણં સમ્મ [અહં તે સરણં હોમિ (વિ. વ. ૩૨૮)], અહમાચરિયપૂજકો;

ન તં જયિસ્સતિ સિસ્સો, સિસ્સમાચરિય જેસ્સસીતિ.

યં પસ્સતિ ન તં ઇચ્છતિ, યઞ્ચ ન પસ્સતિ તં કિરિચ્છતિ;

મઞ્ઞામિ ચિરં ચરિસ્સતિ, ન હિ તં લચ્છતિ યં સ ઇચ્છતિ.

યં લભતિ ન તેન તુસ્સતિ, યઞ્ચ પત્થેતિ લદ્ધં હીળેતિ;

ઇચ્છા હિ અનન્તગોચરા, વિગતિચ્છાન [વીતિચ્છાનં (સી. પી.)] નમો કરોમસેતિ.

વિગતિચ્છ [વીતિચ્છ (સી. પી.)] જાતકં ચતુત્થં.

કાલો ¶ ¶ ઘસતિ ભૂતાનિ, સબ્બાનેવ સહત્તના;

યો ચ કાલઘસો ભૂતો, સ ભૂતપચનિં પચિ.

બહૂનિ નરસીસાનિ, લોમસાનિ બ્રહાનિ ચ;

ગીવાસુ પટિમુક્કાનિ, કોચિદેવેત્થ કણ્ણવાતિ.

હન્ત્વા છેત્વા [ઝત્વા (સી. પી.), ઘત્વા (સ્યા.)] વધિત્વા ચ, દેતિ દાનં અસઞ્ઞતો;

એદિસં ભત્તં ભુઞ્જમાનો, સ પાપમુપલિમ્પતિ [સ પાપેન ઉપલિપ્પતિ (સી. પી.)].

પુત્તદારમ્પિ ¶ ચે હન્ત્વા, દેતિ દાનં અસઞ્ઞતો;

ભુઞ્જમાનોપિ સપ્પઞ્ઞો, ન પાપમુપલિમ્પતીતિ.

અદ્ધા પાદઞ્જલી સબ્બે, પઞ્ઞાય અતિરોચતિ;

તથા હિ ઓટ્ઠં ભઞ્જતિ, ઉત્તરિં નૂન પસ્સતિ.

નાયં ધમ્મં અધમ્મં વા, અત્થાનત્થઞ્ચ બુજ્ઝતિ;

અઞ્ઞત્ર ¶ ઓટ્ઠનિબ્ભોગા, નાયં જાનાતિ કિઞ્ચનન્તિ.

સબ્બેહિ કિંસુકો દિટ્ઠો, કિંન્વેત્થ વિચિકિચ્છથ;

ન હિ સબ્બેસુ ઠાનેસુ, સારથી પરિપુચ્છિતો.

એવં સબ્બેહિ ઞાણેહિ, યેસં ધમ્મા અજાનિતા;

તે વે ધમ્મેસુ કઙ્ખન્તિ, કિંસુકસ્મિંવ ભાતરોતિ.

એકપુત્તકો ¶ ભવિસ્સસિ, ત્વઞ્ચ નો હેસ્સસિ ઇસ્સરો કુલે;

ઓરોહ દુમસ્મા સાલક, એહિ દાનિ ઘરકં વજેમસે.

નનુ મં સુહદયોતિ [નનુ મં હદયેતિ (સી. પી.)] મઞ્ઞસિ, યઞ્ચ મં હનસિ વેળુયટ્ઠિયા;

પક્કમ્બવને રમામસે, ગચ્છ ત્વં ઘરકં યથાસુખન્તિ.

અયં ¶ ¶ ઇસી ઉપસમસંયમે રતો, સ તિટ્ઠતિ [સન્તિટ્ઠતિ (સી. પી.)] સિસિરભયેન અટ્ટિતો;

હન્દ અયં પવિસતુમં અગારકં, વિનેતુ સીતં દરથઞ્ચ કેવલં.

નાયં ઇસી ઉપસમસંયમે રતો, કપી અયં દુમવરસાખગોચરો;

સો દૂસકો રોસકો ચાપિ જમ્મો, સચેવજેમમ્પિ [સચે + આવજે + ઇમમ્પિ] દૂસેય્યગારન્તિ [દૂસયે ઘરન્તિ (સી. સ્યા. પી.)].

અથ રાજા સિઙ્ગાલવરો સુનખો, તથા કોસિય ઇચ્છતિ કાલઘસો;

અથ દાનવરોટ્ઠપિ સારથિના, પુનમ્બવનઞ્ચ સિસિરકપિ દસાતિ.

દળ્હઞ્ચ ¶ વગ્ગં અપરેન સન્થવં, કલ્યાણવગ્ગાસદિસો ચ રૂહકં;

નતંદળ્હ બીરણથમ્ભકં પુન, કાસાવુપાહન સિઙ્ગાલકેન દસાતિ.

સઙ્કપ્પરાગધોતેન ¶ ¶ ¶ , વિતક્કનિસિતેન ચ;

નાલઙ્કતેન ભદ્રેન [નેવાલઙ્કતભદ્રેન (સ્યા.)], ઉસુકારાકતેન ચ [ન ઉસુકારકતેન ચ (સી. સ્યા. પી.)].

ન કણ્ણાયતમુત્તેન, નાપિ મોરૂપસેવિના;

તેનમ્હિ હદયે વિદ્ધો, સબ્બઙ્ગપરિદાહિના.

આવેધઞ્ચ ન પસ્સામિ, યતો રુહિરમસ્સવે;

યાવ અયોનિસો ચિત્તં, સયં મે દુક્ખમાભતન્તિ.

અજ્જાપિ મે તં મનસિ [સરસિ (ક.)], યં મં ત્વં તિલમુટ્ઠિયા;

બાહાય મં ગહેત્વાન, લટ્ઠિયા અનુતાળયિ.

નનુ જીવિતે ન રમસિ, યેનાસિ બ્રાહ્મણાગતો;

યં મં બાહા ગહેત્વાન, તિક્ખત્તું અનુતાળયિ.

અરિયો અનરિયં કુબ્બન્તં [કુબ્બાનં (સી. પી.), કુબ્બં (સ્યા.)], યો દણ્ડેન નિસેધતિ;

સાસનં તં ન તં વેરં, ઇતિ નં પણ્ડિતા વિદૂતિ.

મમન્નપાનં ¶ વિપુલં ઉળારં, ઉપ્પજ્જતીમસ્સ મણિસ્સ હેતુ;

તં તે ન દસ્સં અતિયાચકોસિ, ન ચાપિ તે અસ્સમમાગમિસ્સં.

સુસૂ ¶ ¶ યથા સક્ખરધોતપાણી, તાસેસિ મં સેલં યાચમાનો;

તં તે ન દસ્સં અતિયાચકોસિ, ન ચાપિ તે અસ્સમમાગમિસ્સં.

ન તં યાચે યસ્સ પિયં જિગીસે [જિગિંસે (સી. સ્યા. પી.)], દેસ્સો હોતિ અતિયાચનાય;

નાગો મણિં યાચિતો બ્રાહ્મણેન, અદસ્સનંયેવ તદજ્ઝગમાતિ.

૨૫૪. કુણ્ડકકુચ્છિસિન્ધવજાતકં (૩-૧-૪)

ભુત્વા તિણપરિઘાસં, ભુત્વા આચામકુણ્ડકં;

એતં તે ભોજનં આસિ, કસ્મા દાનિ ન ભુઞ્જસિ.

યત્થ પોસં ન જાનન્તિ, જાતિયા વિનયેન વા;

બહું [પહૂ (સી. પી.), પહું (સ્યા. ક.)] તત્થ મહાબ્રમ્હે, અપિ આચામકુણ્ડકં.

ત્વઞ્ચ ¶ ખો મં પજાનાસિ, યાદિસાયં હયુત્તમો;

જાનન્તો જાનમાગમ્મ, ન તે ભક્ખામિ કુણ્ડકન્તિ.

કુણ્ડકકુચ્છિસિન્ધવજાતકં ચતુત્થં.

યાવ સો મત્તમઞ્ઞાસિ, ભોજનસ્મિં વિહઙ્ગમો;

તાવ અદ્ધાનમાપાદિ, માતરઞ્ચ અપોસયિ.

યતો ચ ખો બહુતરં, ભોજનં અજ્ઝવાહરિ [અજ્ઝુપાહરિ (સી. પી.)];

તતો તત્થેવ સંસીદિ, અમત્તઞ્ઞૂ હિ સો અહુ.

તસ્મા મત્તઞ્ઞુતા સાધુ, ભોજનસ્મિં અગિદ્ધતા [અગિદ્ધિતા (સ્યા. ક.)];

અમત્તઞ્ઞૂ હિ સીદન્તિ, મત્તઞ્ઞૂ ચ ન સીદરેતિ.

જરૂદપાનં ¶ ખણમાના, વાણિજા ઉદકત્થિકા;

અજ્ઝગમું અયસં લોહં [અજ્ઝગંસુ અયોલોહં (સી. સ્યા. પી.)], તિપુસીસઞ્ચ વાણિજા;

રજતં જાતરૂપઞ્ચ, મુત્તા વેળૂરિયા બહૂ.

તે ચ તેન અસન્તુટ્ઠા, ભિય્યો ભિય્યો અખાણિસું;

તે તત્થાસીવિસો [તત્થ આસીવિસો (ક.), તત્થપાસીવિસો (સ્યા.)] ઘોરો, તેજસ્સી તેજસા હનિ.

તસ્મા ¶ ¶ ખણે નાતિખણે, અતિખાતં [અતિખણં (ક.)] હિ પાપકં;

ખાતેન ચ [ખણેન ચ (ક.), ખણનેન (સ્યા.)] ધનં લદ્ધં, અતિખાતેન [અતિખણેન (ક.)] નાસિતન્તિ.

નાયં ઘરાનં કુસલો, લોલો અયં વલીમુખો;

કતં કતં ખો દૂસેય્ય, એવંધમ્મમિદં કુલં.

નયિદં ચિત્તવતો લોમં, નાયં અસ્સાસિકો મિગો;

સિટ્ઠં [સત્થં (સી. સ્યા. પી.)] મે જનસન્ધેન, નાયં કિઞ્ચિ વિજાનતિ.

ન માતરં પિતરં વા, ભાતરં ભગિનિં સકં;

ભરેય્ય તાદિસો પોસો, સિટ્ઠં દસરથેન મેતિ.

ગામણિચન્દ [ગામણિચણ્ડ (સી. પી.)] જાતકં સત્તમં.

યાવતા ચન્દિમસૂરિયા, પરિહરન્તિ દિસા ભન્તિ વિરોચના [વિરોચમાના (ક.)];

સબ્બેવ દાસા મન્ધાતુ, યે પાણા પથવિસ્સિતા [પઠવિનિસ્સિતા (સી. પી.), પઠવિસ્સિતા (સ્યા.)].

ન કહાપણવસ્સેન, તિત્તિ કામેસુ વિજ્જતિ;

અપ્પસ્સાદા દુખા કામા, ઇતિ વિઞ્ઞાય પણ્ડિતો.

અપિ ¶ દિબ્બેસુ કામેસુ, રતિં સો નાધિગચ્છતિ;

તણ્હક્ખયરતો ¶ હોતિ, સમ્માસમ્બુદ્ધસાવકોતિ.

નયિમસ્સ વિજ્જામયમત્થિ કિઞ્ચિ, ન બન્ધવો નો પન તે સહાયો;

અથ કેન વણ્ણેન તિરીટવચ્છો [તિરીટિવચ્છો (સ્યા. ક.)], તેદણ્ડિકો ભુઞ્જતિ અગ્ગપિણ્ડં.

આપાસુ [આવાસુ (ક.)] મે યુદ્ધપરાજિતસ્સ, એકસ્સ કત્વા વિવનસ્મિ ઘોરે;

પસારયી કિચ્છગતસ્સ પાણિં, તેનૂદતારિં દુખસંપરેતો.

એતસ્સ ¶ કિચ્ચેન ઇધાનુપત્તો, વેસાયિનો વિસયા જીવલોકે;

લાભારહો તાત તિરીટવચ્છો, દેથસ્સ ભોગં યજથઞ્ચ [યજતઞ્ચ (સી. પી.), યજિતઞ્ચ (સ્યા.)] યઞ્ઞન્તિ.

યસ્સત્થા ¶ દૂરમાયન્તિ, અમિત્તમપિ યાચિતું;

તસ્સૂદરસ્સહં દૂતો, મા મે કુજ્ઝ [કુજ્ઝિ (સી. પી.)] રથેસભ.

યસ્સ દિવા ચ રત્તો ચ, વસમાયન્તિ માણવા;

તસ્સૂદરસ્સહં દૂતો, મા મે કુજ્ઝ [કુજ્ઝિ (સી. પી.)] રથેસભ.

દદામિ ¶ તે બ્રાહ્મણ રોહિણીનં, ગવં સહસ્સં સહ પુઙ્ગવેન;

દૂતો હિ દૂતસ્સ કથં ન દજ્જં, મયમ્પિ તસ્સેવ ભવામ દૂતાતિ.

ઉસુકારવરો તિલમુટ્ઠિ મણિ, હયરાજ વિહઙ્ગમ આસિવિસો;

જનસન્ધ કહાપણવસ્સ પુન, તિરિટં પુન દૂતવરેન દસાતિ.

યથા ¶ કેસા ચ મસ્સૂ ચ, છિન્નં છિન્નં વિરૂહતિ;

એવં રૂહતુ તે નાસા, પદુમં દેહિ યાચિતો.

યથા સારદિકં બીજં, ખેત્તે વુત્તં વિરૂહતિ;

એવં રૂહતુ તે નાસા, પદુમં દેહિ યાચિતો.

ઉભોપિ પલપન્તેતે [વિલપન્તેતે (સ્યા. ક.)], અપિ પદ્માનિ દસ્સતિ;

વજ્જું વા તે ન વા વજ્જું, નત્થિ નાસાય રૂહના;

દેહિ સમ્મ પદુમાનિ, અહં યાચામિ યાચિતોતિ.

પાણિ ¶ ચે મુદુકો ચસ્સ, નાગો ચસ્સ સુકારિતો;

અન્ધકારો ચ વસ્સેય્ય, અથ નૂન તદા સિયા.

અનલા ¶ મુદુસમ્ભાસા, દુપ્પૂરા તા [દુપ્પૂરત્તા (ક.)] નદીસમા;

સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

યં એતા ઉપસેવન્તિ, છન્દસા વા ધનેન વા;

જાતવેદોવ સં ઠાનં, ખિપ્પં અનુદહન્તિ નન્તિ.

અભિજ્જમાને ¶ વારિસ્મિં, સયં [અયં (ક.)] આગમ્મ ઇદ્ધિયા;

મિસ્સીભાવિત્થિયા ગન્ત્વા, સંસીદસિ [સંસીદતિ (ક.)] મહણ્ણવે.

આવટ્ટની મહામાયા, બ્રહ્મચરિયવિકોપના;

સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

યં એતા ઉપસેવન્તિ, છન્દસા વા ધનેન વા;

જાતવેદોવ સં ઠાનં, ખિપ્પં અનુદહન્તિ નન્તિ.

ચૂળપલોભન [ચુલ્લપલોભન (સી. સ્યા. પી.)] જાતકં તતિયં.

પનાદો નામ સો રાજા, યસ્સ યૂપો સુવણ્ણયો;

તિરિયં સોળસુબ્બેધો [સોળસપબ્બેધો (સી. પી.)], ઉદ્ધમાહુ [ઉચ્ચમાહુ (સી. સ્યા. પી.)] સહસ્સધા.

સહસ્સકણ્ડો સતગેણ્ડુ [સતભેદો (સી. પી.), સતભેણ્ડુ (સી. નિસ્સય)], ધજાસુ હરિતામયો;

અનચ્ચું તત્થ ગન્ધબ્બા, છ સહસ્સાનિ સત્તધા.

એવમેતં [એવમેવ (ક.)] તદા આસિ, યથા ભાસસિ ભદ્દજિ;

સક્કો અહં તદા આસિં, વેય્યાવચ્ચકરો તવાતિ.

દિસ્વા ¶ ¶ ખુરપ્પે ધનુવેગનુન્ને, ખગ્ગે ¶ ગહીતે તિખિણે તેલધોતે;

તસ્મિં ભયસ્મિં મરણે વિયૂળ્હે, કસ્મા નુ તે નાહુ છમ્ભિતત્તં.

દિસ્વા ખુરપ્પે ધનુવેગનુન્ને, ખગ્ગે ગહીતે તિખિણે તેલધોતે;

તસ્મિં ભયસ્મિં મરણે વિયૂળ્હે, વેદં અલત્થં વિપુલં ઉળારં.

સો વેદજાતો અજ્ઝભવિં અમિત્તે, પુબ્બેવ મે જીવિતમાસિ ચત્તં;

ન હિ જીવિતે આલયં કુબ્બમાનો, સૂરો કયિરા સૂરકિચ્ચં કદાચીતિ.

યેનાસિ કિસિયા પણ્ડુ, યેન ભત્તં ન રુચ્ચતિ;

અયં સો આગતો ભત્તા [તાતો (સી. સ્યા. પી.)], કસ્મા દાનિ પલાયસિ.

સચે [ન ખો (સ્યા. ક.)] પનાદિકેનેવ, સન્થવો નામ જાયતિ;

યસો હાયતિ ઇત્થીનં, તસ્મા તાત પલાયહં [પલાયિહં (સ્યા.), પલાયિતં (ક.)].

યસ્સસ્સિનં કુલે જાતં, આગતં યા ન ઇચ્છતિ;

સોચતિ ¶ ચિરરત્તાય, વાતગ્ગમિવ ભદ્દલીતિ [કુન્દલીતિ (સી. પી.), ગદ્રભીતિ (સ્યા.)].

સિઙ્ગીમિગો ¶ આયતચક્ખુનેત્તો, અટ્ઠિત્તચો વારિસયો અલોમો;

તેનાભિભૂતો કપણં રુદામિ, મા હેવ મં પાણસમં જહેય્ય [જહેય્યા (પી.) જહા’ય્યે (?)].

અય્ય ન તં જહિસ્સામિ, કુઞ્જરં સટ્ઠિહાયનં [કુઞ્જર સટ્ઠિહાયન (સી. પી.)];

પથબ્યા ચાતુરન્તાય, સુપ્પિયો હોસિ મે તુવં.

યે કુળીરા સમુદ્દસ્મિં, ગઙ્ગાય યમુનાય [નમ્મદાય (સી. પી.)] ચ;

તેસં ત્વં વારિજો સેટ્ઠો, મુઞ્ચ રોદન્તિયા પતિન્તિ.

યો ¶ વે સબ્બસમેતાનં, અહુવા સેટ્ઠસમ્મતો;

તસ્સાયં એદિસી પઞ્ઞા, કિમેવ ઇતરા પજા.

એવમેવ તુવં બ્રહ્મે, અનઞ્ઞાય વિનિન્દસિ;

કથં મૂલં અદિસ્વાન [કથંહિ મૂલં અદિત્વા (સ્યા. પી.)], રુક્ખં જઞ્ઞા પતિટ્ઠિતં.

નાહં ¶ તુમ્હે વિનિન્દામિ, યે ચઞ્ઞે વાનરા વને;

વિસ્સસેનોવ ગારય્હો, યસ્સત્થા રુક્ખરોપકાતિ.

ન હિ વણ્ણેન સમ્પન્ના, મઞ્જુકા પિયદસ્સના;

ખરવાચા પિયા હોતિ, અસ્મિં લોકે પરમ્હિ ચ.

નનુ પસ્સસિમં કાળિં, દુબ્બણ્ણં તિલકાહતં;

કોકિલં સણ્હવાચેન, બહૂનં પાણિનં પિયં.

તસ્મા ¶ સખિલવાચસ્સ, મન્તભાણી અનુદ્ધતો;

અત્થં ધમ્મઞ્ચ દીપેતિ, મધુરં તસ્સ ભાસિતન્તિ.

સબ્બેહિ કિર ઞાતીહિ, કોસિયો ઇસ્સરો કતો;

સચે ઞાતીહિ અનુઞ્ઞાતો [ઞાતીહનુઞ્ઞાતો (સી. પી.)], ભણેય્યાહં એકવાચિકં.

ભણ સમ્મ અનુઞ્ઞાતો, અત્થં ધમ્મઞ્ચ કેવલં;

સન્તિ હિ દહરા પક્ખી, પઞ્ઞવન્તો જુતિન્ધરા.

ન મે રુચ્ચતિ ભદ્દં વો [ભદન્તે (ક.)], ઉલૂકસ્સાભિસેચનં;

અક્કુદ્ધસ્સ ¶ મુખં પસ્સ, કથં કુદ્ધો કરિસ્સતીતિ.

પદુમુત્તમ ¶ નાગસિરિવ્હયનો, સ-મહણ્ણવ યૂપ ખુરપ્પવરો;

અથ ભદ્દલી કુઞ્જર રુક્ખ પુન, ખરવાચ ઉલૂકવરેન દસાતિ.

આરઞ્ઞિકસ્સ ઇસિનો, ચિરરત્તં તપસ્સિનો;

કિચ્છાકતં ઉદપાનં, કથં સમ્મ અવાહસિ [અવાહયિ (સી. પી.), અપાહસિ (સ્યા.)].

એસ ધમ્મો સિઙ્ગાલાનં, યં પિત્વા ઓહદામસે;

પિતુપિતામહં ધમ્મો, ન તં [ન નં (સી. પી.)] ઉજ્ઝાતુમરહસિ.

યેસં ¶ ¶ વો એદિસો ધમ્મો, અધમ્મો પન કીદિસો;

મા વો ધમ્મં અધમ્મં વા, અદ્દસામ કુદાચનન્તિ.

યેન મિત્તેન સંસગ્ગા, યોગક્ખેમો વિહિય્યતિ;

પુબ્બેવજ્ઝાભવં તસ્સ, રુક્ખે અક્ખીવ પણ્ડિતો.

યેન મિત્તેન સંસગ્ગા, યોગક્ખેમો પવડ્ઢતિ;

કરેય્યત્તસમં વુત્તિં, સબ્બકિચ્ચેસુ પણ્ડિતો.

એથ બ્યગ્ઘા નિવત્તવ્હો, પચ્ચુપેથ [પચ્ચમેથ (સી. પી.)] મહાવનં;

મા વનં છિન્દિ નિબ્યગ્ઘં, બ્યગ્ઘા માહેસુ નિબ્બનાતિ.

કો નુ ઉદ્ધિતભત્તોવ [ઉદ્દિતભત્તોવ (સી.), વડ્ઢિતભત્તોવ (સ્યા.)], પૂરહત્થોવ બ્રાહ્મણો;

કહં નુ ભિક્ખં અચરિ, કં સદ્ધં ઉપસઙ્કમિ.

અહં ¶ કપિસ્મિ દુમ્મેધો, અનામાસાનિ આમસિં;

ત્વં મં મોચય ભદ્દન્તે, મુત્તો ગચ્છેય્ય પબ્બતં.

કચ્છપા કસ્સપા હોન્તિ, કોણ્ડઞ્ઞા હોન્તિ મક્કટા;

મુઞ્ચ કસ્સપ કોણ્ડઞ્ઞં, કતં મેથુનકં તયાતિ.

કાયં બલાકા સિખિની, ચોરી લઙ્ઘિપિતામહા;

ઓરં ¶ બલાકે આગચ્છ, ચણ્ડો મે વાયસો સખા.

નાહં બલાકા સિખિની, અહં લોલોસ્મિ વાયસો;

અકત્વા વચનં તુય્હં, પસ્સ લૂનોસ્મિ આગતો.

પુનપાપજ્જસી ¶ સમ્મ, સીલઞ્હિ તવ તાદિસં;

ન હિ માનુસકા ભોગા, સુભુઞ્જા હોન્તિ પક્ખિનાતિ.

કાયં બલાકા રુચિરા, કાકનીળસ્મિમચ્છતિ;

ચણ્ડો કાકો સખા મય્હં, યસ્સ [તસ્સ (સી. પી.)] ચેતં કુલાવકં.

નનુ મં સમ્મ જાનાસિ, દિજ સામાકભોજન;

અકત્વા વચનં તુય્હં, પસ્સ લૂનોસ્મિ આગતો.

પુનપાપજ્જસી સમ્મ, સીલઞ્હિ તવ તાદિસં;

ન હિ માનુસકા ભોગા, સુભુઞ્જા હોન્તિ પક્ખિનાતિ.

તવ સદ્ધઞ્ચ સીલઞ્ચ, વિદિત્વાન જનાધિપ;

વણ્ણં અઞ્જનવણ્ણેન, કાલિઙ્ગસ્મિં નિમિમ્હસે [વિનિમ્હસે (સ્યા.), વનિમ્હસે (ક.)].

અન્નભચ્ચા ¶ ચભચ્ચા ચ, યોધ ઉદ્દિસ્સ ગચ્છતિ;

સબ્બે તે અપ્પટિક્ખિપ્પા, પુબ્બાચરિયવચો ઇદં.

દદામિ ¶ વો બ્રાહ્મણા નાગમેતં, રાજારહં રાજભોગ્ગં યસસ્સિનં;

અલઙ્કતં હેમજાલાભિછન્નં, સસારથિં ગચ્છથ યેન કામન્તિ.

કુરુધમ્મજાતકં [કુરુધમ્મજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] છટ્ઠં.

વસ્સાનિ ¶ પઞ્ઞાસ સમાધિકાનિ, વસિમ્હ સેલસ્સ ગુહાય રોમક;

અસઙ્કમાના અભિનિબ્બુતત્તા [અભિનિબ્બુતચિત્તા (સ્યા. ક.)], હત્થત્ત [હત્થત્થ (સ્યા.)] માયન્તિ મમણ્ડજા પુરે.

તે દાનિ વક્કઙ્ગ કિમત્થમુસ્સુકા, ભજન્તિ અઞ્ઞં ગિરિકન્દરં દિજા;

ન નૂન મઞ્ઞન્તિ મમં યથા પુરે, ચિરપ્પવુત્થા અથ વા ન તે ઇમે.

જાનામ તં ન મયં સમ્પમૂળ્હા [ન મય’મસ્મ મૂળ્હા (સી. પી.)], સોયેવ ત્વં તે મયમસ્મ નાઞ્ઞે;

ચિત્તઞ્ચ ¶ તે અસ્મિં જને પદુટ્ઠં, આજીવિકા [આજીવક (સી. સ્યા.), આજીવિક (પી.)] તેન તમુત્તસામાતિ.

કિમત્થ [કમત્થ (સી. પી.)] મભિસન્ધાય, લહુચિત્તસ્સ દુબ્ભિનો [દૂભિનો (સી. પી.)];

સબ્બકામદદસ્સેવ [દુહસ્સેવ (સી. સ્યા. પી.), રહસ્સેવ (ક.)], ઇમં દુક્ખં તિતિક્ખસિ.

સિઙ્ગેન નિહનાહેતં, પદસા ચ અધિટ્ઠહ;

ભિય્યો [ભીયો (સી.)] બાલા પકુજ્ઝેય્યું, નો ચસ્સ પટિસેધકો.

મમેવાયં મઞ્ઞમાનો, અઞ્ઞેપેવં [અઞ્ઞમ્પેવં (સી. સ્યા. પી.)] કરિસ્સતિ;

તે નં તત્થ વધિસ્સન્તિ, સા મે મુત્તિ ભવિસ્સતીતિ.

મહિંસરાજજાતકં [મહિસજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] અટ્ઠમં.

યથા ¶ માણવકો પન્થે, સિઙ્ગાલિં વનગોચરિં;

અત્થકામં પવેદેન્તિં [પવદન્તિં (પી.)], અનત્થકામાતિ મઞ્ઞતિ;

અનત્થકામં સતપત્તં, અત્થકામોતિ મઞ્ઞતિ.

એવમેવ ઇધેકચ્ચો, પુગ્ગલો હોતિ તાદિસો;

હિતેહિ વચનં વુત્તો, પટિગણ્હાતિ વામતો.

યે ¶ ¶ ચ ખો નં પસંસન્તિ, ભયા ઉક્કંસયન્તિ વા [ચ (સી. પી.)];

તઞ્હિ સો મઞ્ઞતે મિત્તં, સતપત્તંવ માણવોતિ.

અદ્ધા હિ નૂન મિગરાજા, પુટકમ્મસ્સ કોવિદો;

તથા હિ પુટં દૂસેતિ, અઞ્ઞં નૂન કરિસ્સતિ.

ન મે માતા વા પિતા વા, પુટકમ્મસ્સ કોવિદો;

કતં કતં ખો દૂસેમ, એવં ધમ્મમિદં કુલં.

યેસં વો એદિસો ધમ્મો, અધમ્મો પન કીદિસો;

મા વો ધમ્મં અધમ્મં વા, અદ્દસામ કુદાચનન્તિ.

ઉદપાનવગ્ગો [અરઞ્ઞવગ્ગો (સી. પી. ક.)] તતિયો.

ઉદપાનવરં વનબ્યગ્ઘ કપિ, સિખિની ચ બલાક રુચિરવરો;

સુજનાધિપરોમકદૂસ પુન, સતપત્તવરો પુટકમ્મ દસાતિ.

અબ્ભન્તરો ¶ ¶ નામ દુમો, યસ્સ દિબ્યમિદં ફલં;

ભુત્વા દોહળિની નારી, ચક્કવત્તિં વિજાયતિ.

ત્વમ્પિ [ત્વઞ્ચ (સી. પી.), ત્વં હિ (ક.)] ભદ્દે મહેસીસિ, સા ચાપિ [ચાસિ (સી. પી.)] પતિનો પિયા;

આહરિસ્સતિ તે રાજા, ઇદં અબ્ભન્તરં ફલં.

ભત્તુરત્થે પરક્કન્તો, યં ઠાનમધિગચ્છતિ;

સૂરો અત્તપરિચ્ચાગી, લભમાનો ભવામહન્તિ.

સેય્યંસો ¶ સેય્યસો હોતિ, યો સેય્યમુપસેવતિ;

એકેન સન્ધિં કત્વાન, સતં વજ્ઝે [મચ્ચે (ક.), બજ્ઝે (ક. અટ્ઠ.)] અમોચયિં.

[કસ્મા…પે… સગ્ગં ન ગચ્છેય્ય (કત્થચિ)] તસ્મા સબ્બેન લોકેન, સન્ધિં કત્વાન એકતો [એકકો (સી. સ્યા. પી.)];

પેચ્ચ સગ્ગં નિગચ્છેય્ય [કસ્મા…પે… સગ્ગં ન ગચ્છેય્ય (કત્થચિ)], ઇદં સુણાથ કાસિયા [કાસયો (સી. પી.)].

ઇદં વત્વા મહારાજા, કંસો બારાણસિગ્ગહો;

ધનું કણ્ડઞ્ચ [તૂણિઞ્ચ (સી. પી.)] નિક્ખિપ્પ, સંયમં અજ્ઝુપાગમીતિ.

વરં ¶ વરં ત્વં નિહનં પુરે ચરિ, અસ્મિં પદેસે અભિભુય્ય સૂકરે;

સો દાનિ એકો બ્યપગમ્મ ઝાયસિ, બલં નુ તે બ્યગ્ઘ ન ચજ્જ વિજ્જતિ.

ઇમે ¶ સુદં [ઇમસ્સુ તા (સ્યા. ક.)] યન્તિ દિસોદિસં પુરે, ભયટ્ટિતા લેણગવેસિનો પુથુ;

તે દાનિ સઙ્ગમ્મ વસન્તિ એકતો, યત્થટ્ઠિતા દુપ્પસહજ્જમે [દુપ્પસહજ્જિમે (સ્યા.)] મયા.

નમત્થુ સઙ્ઘાન સમાગતાનં, દિસ્વા સયં સખ્ય વદામિ અબ્ભુતં;

બ્યગ્ઘં મિગા યત્થ જિનિંસુ દાઠિનો, સામગ્ગિયા દાઠબલેસુ મુચ્ચરેતિ.

યં ઉસ્સુકા સઙ્ઘરન્તિ, અલક્ખિકા બહું ધનં;

સિપ્પવન્તો અસિપ્પા ચ, લક્ખિવા તાનિ ભુઞ્જતિ.

સબ્બત્થ ¶ કતપુઞ્ઞસ્સ, અતિચ્ચઞ્ઞેવ પાણિનો;

ઉપ્પજ્જન્તિ બહૂ ભોગા, અપ્પનાયતનેસુપિ.

કુક્કુટો [કુક્કુટ (સી. પી.), કુક્કુટા (સી. નિસ્સય, સદ્દનીતિ)] મણયો દણ્ડો, થિયો ચ પુઞ્ઞલક્ખણા;

ઉપ્પજ્જન્તિ અપાપસ્સ, કતપુઞ્ઞસ્સ જન્તુનોતિ.

દરિયા ¶ સત્ત વસ્સાનિ, તિંસમત્તા વસામસે;

હઞ્ઞામ [હઞ્છેમ (સી. પી.), હઞ્છામ (?)] મણિનો આભં, ઇતિ નો મન્તનં અહુ.

યાવતા મણિં ઘંસામ [યાવ યાવ નિઘંસામ (સી. પી.)], ભિય્યો વોદાયતે મણિ;

ઇદઞ્ચ દાનિ પુચ્છામ, કિં કિચ્ચં ઇધ મઞ્ઞસિ.

અયં મણિ વેળૂરિયો, અકાચો વિમલો [વિપુલો (ક.)] સુભો;

નાસ્સ સક્કા સિરિં હન્તું, અપક્કમથ સૂકરાતિ.

મણિસૂકર [મણિઘંસ (ક.)] જાતકં પઞ્ચમં.

મા ¶ સાલૂકસ્સ પિહયિ, આતુરન્નાનિ ભુઞ્જતિ;

અપ્પોસ્સુક્કો ભુસં ખાદ, એતં દીઘાયુલક્ખણં.

ઇદાનિ સો ઇધાગન્ત્વા, અતિથી યુત્તસેવકો;

અથ દક્ખસિ સાલૂકં, સયન્તં મુસલુત્તરં.

વિકન્તં ¶ [વિકત્તં (સી.), વિકન્તિયમાનં છિન્દિયમાનંતિ અત્થો] સૂકરં દિસ્વા, સયન્તં મુસલુત્તરં;

જરગ્ગવા વિચિન્તેસું, વરમ્હાકં ભુસામિવાતિ.

નાનુમ્મત્તો નાપિસુણો, નાનટો નાકુતૂહલો;

મૂળ્હેસુ લભતે લાભં, એસા તે અનુસાસની.

ધિરત્થુ તં યસલાભં, ધનલાભઞ્ચ બ્રાહ્મણ;

યા વુત્તિ વિનિપાતેન, અધમ્મચરણેન [અધમ્મચરિયાય (સી. સ્યા.)] વા.

અપિ ચે પત્તમાદાય, અનગારો પરિબ્બજે;

એસાવ જીવિકા સેય્યો [સેય્યા (સી. સ્યા. પી.)], યા ચાધમ્મેન એસનાતિ.

અગ્ઘન્તિ ¶ મચ્છા અધિકં સહસ્સં, ન સો અત્થિ યો ઇમં સદ્દહેય્ય;

મય્હઞ્ચ અસ્સુ ઇધ સત્ત માસા, અહમ્પિ તં મચ્છુદ્દાનં કિણેય્યં.

મચ્છાનં ભોજનં દત્વા, મમ દક્ખિણમાદિસિ;

તં દક્ખિણં સરન્તિયા, કતં અપચિતિં તયા.

પદુટ્ઠચિત્તસ્સ ¶ ¶ ન ફાતિ હોતિ, ન ચાપિ તં [નં (સી. સ્યા.)] દેવતા પૂજયન્તિ;

યો ભાતરં પેત્તિકં સાપતેય્યં, અવઞ્ચયી દુક્કટકમ્મકારીતિ.

નાનાછન્દા મહારાજ, એકાગારે વસામસે;

અહં ગામવરં ઇચ્છે, બ્રાહ્મણી ચ ગવં સતં.

પુત્તો ચ આજઞ્ઞરથં, કઞ્ઞા ચ મણિકુણ્ડલં;

યા ચેસા પુણ્ણિકા જમ્મી, ઉદુક્ખલંભિકઙ્ખતિ.

બ્રાહ્મણસ્સ ગામવરં, બ્રાહ્મણિયા ગવં સતં;

પુત્તસ્સ આજઞ્ઞરથં, કઞ્ઞાય મણિકુણ્ડલં;

યઞ્ચેતં પુણ્ણિકં જમ્મિં, પટિપાદેથુદુક્ખલન્તિ.

સીલં કિરેવ કલ્યાણં, સીલં લોકે અનુત્તરં;

પસ્સ ઘોરવિસો નાગો, સીલવાતિ ન હઞ્ઞતિ.

સોહં સીલં સમાદિસ્સં, લોકે અનુમતં સિવં;

અરિયવુત્તિસમાચારો ¶ , યેન વુચ્ચતિ સીલવા.

ઞાતીનઞ્ચ પિયો હોતિ, મિત્તેસુ ચ વિરોચતિ;

કાયસ્સ ભેદા સુગતિં, ઉપપજ્જતિ સીલવાતિ.

દુમ ¶ ¶ કંસવરુત્તમબ્યગ્ઘમિગા, મણયો મણિ સાલુકમવ્હયનો;

અનુસાસનિયોપિ ચ મચ્છવરો, મણિકુણ્ડલકેન કિરેન દસાતિ.

સબ્બકામદદં કુમ્ભં, કુટં લદ્ધાન ધુત્તકો;

યાવ નં અનુપાલેતિ, તાવ સો સુખમેધતિ.

યદા મત્તો ચ દિત્તો ચ, પમાદા કુમ્ભમબ્ભિદા;

તદા નગ્ગો ચ પોત્થો ચ, પચ્છા બાલો વિહઞ્ઞતિ.

એવમેવ યો ધનં લદ્ધા, પમત્તો [અમત્તા (સી.), અમત્તો (પી.)] પરિભુઞ્જતિ;

પચ્છા ¶ તપ્પતિ દુમ્મેધો, કુટં ભિત્વાવ [કુટં ભિન્નોવ (સી. પી.), કુટભિન્નોવ (?)] ધુત્તકોતિ.

સુરાઘટ [ભદ્રઘટ (સી. પી.), ભદ્રઘટભેદક (સ્યા.)] જાતકં પઠમં.

બારાણસ્યં [બારાણસ્સં (સી. પી.)] મહારાજ, કાકરાજા નિવાસકો [નિવાસિકો (સી. પી.)];

અસીતિયા સહસ્સેહિ, સુપત્તો પરિવારિતો.

તસ્સ દોહળિની ભરિયા, સુફસ્સા ભક્ખિતુમિચ્છતિ [મચ્છમિચ્છતિ (સી. પી.)];

રઞ્ઞો મહાનસે પક્કં, પચ્ચગ્ઘં રાજભોજનં.

તેસાહં પહિતો દૂતો, રઞ્ઞો ચમ્હિ ઇધાગતો;

ભત્તુ અપચિતિં કુમ્મિ, નાસાયમકરં [મકરિં (સી. નિસ્સય)] વણન્તિ.

ફુટ્ઠસ્સ ¶ મે અઞ્ઞતરેન બ્યાધિના, રોગેન બાળ્હં દુખિતસ્સ રુપ્પતો;

પરિસુસ્સતિ ખિપ્પમિદં કળેવરં, પુપ્ફં યથા પંસુનિ આતપે કતં.

અજઞ્ઞં ¶ જઞ્ઞસઙ્ખાતં, અસુચિં સુચિસમ્મતં;

નાનાકુણપપરિપૂરં, જઞ્ઞરૂપં અપસ્સતો.

ધિરત્થુમં ¶ આતુરં પૂતિકાયં, જેગુચ્છિયં અસ્સુચિં બ્યાધિધમ્મં;

યત્થપ્પમત્તા અધિમુચ્છિતા પજા, હાપેન્તિ મગ્ગં સુગતૂપપત્તિયાતિ.

કાયનિબ્બિન્દ [કાયવિચ્છન્દ (સી.), કાયવિચ્છિન્દ (પી.)] જાતકં તતિયં.

કોયં બિન્દુસ્સરો વગ્ગુ, સરવન્તાન [પવદન્તાન (સી. પી.)] મુત્તમો;

અચ્ચુતો જમ્બુસાખાય, મોરચ્છાપોવ કૂજતિ.

કુલપુત્તોવ જાનાતિ [કુલપુત્તો પજાનાતિ (સ્યા. ક.)], કુલપુત્તં [કુલપુત્તે (સી. પી.)] પસંસિતું;

બ્યગ્ઘચ્છાપસરીવણ્ણ, ભુઞ્જ સમ્મ દદામિ તે.

ચિરસ્સં વત પસ્સામિ, મુસાવાદી સમાગતે;

વન્તાદં કુણપાદઞ્ચ, અઞ્ઞમઞ્ઞં પસંસકેતિ.

ઉસભસ્સેવ તે ખન્ધો, સીહસ્સેવ વિજમ્ભિતં;

મિગરાજ નમો ત્યત્થુ, અપિ કિઞ્ચિ લભામસે.

કુલપુત્તોવ જાનાતિ, કુલપુત્તં પસંસિતું;

મયૂરગીવસઙ્કાસ, ઇતો પરિયાહિ વાયસ.

મિગાનં ¶ ¶ સિઙ્ગાલો [કોત્થુકો (સી. પી.), કોટ્ઠુકો (સ્યા.)] અન્તો, પક્ખીનં પન વાયસો;

એરણ્ડો અન્તો રુક્ખાનં, તયો અન્તા સમાગતાતિ.

કો નાયં [કો ન્વાયં (સ્યા.)] લોણતોયસ્મિં, સમન્તા પરિધાવતિ;

મચ્છે મકરે ચ વારેતિ, ઊમીસુ ચ વિહઞ્ઞતિ.

અનન્તપાયી સકુણો, અતિત્તોતિ દિસાસુતો;

સમુદ્દં પાતુમિચ્છામિ, સાગરં સરિતં પતિં.

સો ¶ અયં હાયતિ ચેવ, પૂરતે ચ મહોદધિ;

નાસ્સ નાયતિ પીતન્તો, અપેય્યો કિર સાગરોતિ.

ઉચ્ચે સકુણ ડેમાન, પત્તયાન વિહઙ્ગમ;

વજ્જાસિ ખો ત્વં વામૂરું, ચિરં ખો સા કરિસ્સતિ [સરિસ્સતિ (ક.)].

ઇદં ખો સા ન જાનાતિ, અસિં સત્તિઞ્ચ ઓડ્ડિતં;

સા ચણ્ડી કાહતિ કોધં, તં મે તપતિ નો ઇદં [નો ઇધ (સી. સ્યા. પી.)].

એસ ¶ ઉપ્પલસન્નાહો, નિક્ખઞ્ચુસ્સીસકોહિતં [નિક્ખમુસ્સીસકે કતં (સી. પી.), નિક્ખઞ્ચુસ્સીસકે કતં (સ્યા.)];

કાસિકઞ્ચ મુદું વત્થં, તપ્પેતુ ધનિકા પિયાતિ [ધનકામિયાતિ (સ્યા. પી.), ધનકામિકાતિ (સી.)].

ઉદુમ્બરા ચિમે પક્કા, નિગ્રોધા ચ કપિત્થના;

એહિ નિક્ખમ ભુઞ્જસ્સુ, કિં જિઘચ્છાય મિય્યસિ.

એવં ¶ સો સુહિતો હોતિ, યો વુડ્ઢમપચાયતિ;

યથાહમજ્જ સુહિતો, દુમપક્કાનિ માસિતો.

યં વનેજો વનેજસ્સ, વઞ્ચેય્ય કપિનો કપિ;

દહરો કપિ [દહરોપિ તં ન (સી. પી.), દહરોપિ ન (સ્યા.)] સદ્ધેય્ય, ન હિ જિણ્ણો જરાકપીતિ.

પુરે તુવં સીલવતં સકાસે, ઓક્કન્તિકં [ઓક્કન્દિકં (સી. સ્યા. પી.)] કીળસિ અસ્સમમ્હિ;

કરોહરે [કરોહિ રે (ક.)] મક્કટિયાનિ મક્કટ, ન તં મયં સીલવતં રમામ.

સુતા ¶ હિ મય્હં પરમા વિસુદ્ધિ, કોમારપુત્તસ્સ બહુસ્સુતસ્સ;

મા દાનિ મં મઞ્ઞિ તુવં યથા પુરે, ઝાનાનુયુત્તો વિહરામિ [ઝાનાનુયુત્તા વિહરામ (સી. પી.)] આવુસો.

સચેપિ સેલસ્મિ વપેય્ય બીજં, દેવો ચ વસ્સે ન હિ તં વિરૂળ્હે [નેવ હિ તં રુહેય્ય (સી. પી.), ન હિ તં વિરૂહે (?)];

સુતા હિ તે સા પરમા વિસુદ્ધિ, આરા તુવં મક્કટ ઝાનભૂમિયાતિ.

પરપાણરોધા ¶ [પરપાણઘાતે (સ્યા.), પરપાણરોચં (ક.)] જીવન્તો, મંસલોહિતભોજનો;

વકો વતં સમાદાય, ઉપપજ્જિ ઉપોસથં.

તસ્સ સક્કો વતઞ્ઞાય, અજરૂપેનુપાગમિ;

વીતતપો અજ્ઝપ્પત્તો, ભઞ્જિ લોહિતપો તપં.

એવમેવ ¶ ઇધેકચ્ચે, સમાદાનમ્હિ દુબ્બલા;

લહું કરોન્તિ અત્તાનં, વકોવ અજકારણાતિ.

વરકુમ્ભ ¶ સુપત્તસિરિવ્હયનો, સુચિસમ્મત બિન્દુસરો ચુસભો;

સરિતંપતિ ચણ્ડિ જરાકપિના, અથ મક્કટિયા વકકેન દસાતિ.

સઙ્કપ્પો પદુમો ચેવ, ઉદપાનેન તતિયં;

અબ્ભન્તરં ઘટભેદં, તિકનિપાતમ્હિલઙ્કતન્તિ.

વિવરથિમાસં ¶ ¶ ¶ [વિવરથ ઇમાસં (સી. સ્યા. પી.)] દ્વારં, નગરં પવિસન્તુ [પવિસિતું મયા; (ક.)] અરુણરાજસ્સ;

સીહેન સુસિટ્ઠેન, સુરક્ખિતં [સુસત્થેન, સુરક્ખિતં (સી. પી.), સુસિટ્ઠેન (ક.)] નન્દિસેનેન.

જયો કલિઙ્ગાનમસય્હસાહિનં, પરાજયો અનયો [અજયો (સ્યા.), અન્વિતો (ક.)] અસ્સકાનં;

ઇચ્ચેવ તે ભાસિતં બ્રહ્મચારિ, ન ઉજ્જુભૂતા વિતથં ભણન્તિ.

દેવા મુસાવાદમુપાતિવત્તા, સચ્ચં ધનં પરમં તેસુ [તથં પેમકરં નુ (ક.), તથં પરમં કરં નુ (સ્યા.)] સક્ક;

તં તે મુસા ભાસિતં દેવરાજ, કિં વા પટિચ્ચ મઘવા મહિન્દ.

નનુ તે સુતં બ્રાહ્મણ ભઞ્ઞમાને, દેવા ન ઇસ્સન્તિ પુરિસપરક્કમસ્સ;

દમો સમાધિ મનસો અભેજ્જો [અદેજ્જો (સી. પી.), અભિજ્જો (ક.)], અબ્યગ્ગતા ¶ નિક્કમનઞ્ચ [નિક્ખમનઞ્ચ (સી.)] કાલે;

દળ્હઞ્ચ વિરિયં પુરિસપરક્કમો ચ, તેનેવ આસિ વિજયો અસ્સકાનન્તિ.

અદેય્યેસુ દદં દાનં, દેય્યેસુ નપ્પવેચ્છતિ;

આપાસુ બ્યસનં પત્તો, સહાયં નાધિગચ્છતિ.

નાદેય્યેસુ ¶ દદં દાનં, દેય્યેસુ યો પવેચ્છતિ;

આપાસુ બ્યસનં પત્તો, સહાયમધિગચ્છતિ.

સઞ્ઞોગસમ્ભોગવિસેસદસ્સનં, અનરિયધમ્મેસુ સઠેસુ નસ્સતિ;

કતઞ્ચ અરિયેસુ ચ અજ્જવેસુ, મહપ્ફલં હોતિ અણુમ્પિ તાદિસુ.

યો પુબ્બે કતકલ્યાણો, અકા લોકે સુદુક્કરં;

પચ્છા કયિરા ન વા કયિરા, અચ્ચન્તં પૂજનારહોતિ.

અનુત્તરે ¶ ¶ કામગુણે સમિદ્ધે, ભુત્વાન પુબ્બે વસી એકરાજ;

સો દાનિ દુગ્ગે નરકમ્હિ ખિત્તો, નપ્પજ્જહે વણ્ણબલં પુરાણં.

પુબ્બેવ ખન્તી ચ તપો ચ મય્હં, સમ્પત્થિતા દુબ્ભિસેન [દબ્બસેના (સી. પી.)] અહોસિ;

તં દાનિ લદ્ધાન કથં નુ રાજ, જહે અહં વણ્ણબલં પુરાણં.

સબ્બા કિરેવં પરિનિટ્ઠિતાનિ, યસસ્સિનં પઞ્ઞવન્તં વિસય્હ;

યસો ચ લદ્ધા પુરિમં ઉળારં, નપ્પજ્જહે વણ્ણબલં પુરાણં.

પનુજ્જ દુક્ખેન સુખં જનિન્દ, સુખેન વા દુક્ખમસય્હસાહિ;

ઉભયત્થ સન્તો અભિનિબ્બુતત્તા, સુખે ચ દુક્ખે ચ ભવન્તિ તુલ્યાતિ.

ઇમાનિ ¶ ¶ મં દદ્દર તાપયન્તિ, વાચાદુરુત્તાનિ મનુસ્સલોકે;

મણ્ડૂકભક્ખા ઉદકન્તસેવી, આસીવિસં મં અવિસા સપન્તિ.

સકા રટ્ઠા પબ્બાજિતો, અઞ્ઞં જનપદં ગતો;

મહન્તં કોટ્ઠં કયિરાથ, દુરુત્તાનં [દુરુત્તાનિ (ક.)] નિધેતવે.

યત્થ પોસં ન જાનન્તિ, જાતિયા વિનયેન વા;

ન તત્થ માનં કયિરાથ, વસમઞ્ઞાતકે જને.

વિદેસવાસં વસતો, જાતવેદસમેનપિ [જાતવેદભયેનપિ (ક.)];

ખમિતબ્બં સપઞ્ઞેન, અપિ દાસસ્સ તજ્જિતન્તિ.

નત્થિ લોકે રહો નામ, પાપકમ્મં પકુબ્બતો;

પસ્સન્તિ વનભૂતાનિ, તં બાલો મઞ્ઞતી રહો.

અહં રહો ન પસ્સામિ, સુઞ્ઞં વાપિ ન વિજ્જતિ;

યત્થ અઞ્ઞં [સુઞ્ઞં (સ્યા. ક.)] ન પસ્સામિ, અસુઞ્ઞં હોતિ તં મયા.

દુજ્જચ્ચો ચ સુજચ્ચો [અજચ્ચો (પી.)] ચ, નન્દો ચ સુખવડ્ઢિતો [સુખવચ્છકો (સી.), સુખવચ્છનો (સ્યા. પી.)];

વેજ્જો ¶ ચ અદ્ધુવસીલો [અથ સીલો (ક.)] ચ, તે ધમ્મં જહુ મત્થિકા.

બ્રાહ્મણો ¶ ચ કથં જહે, સબ્બધમ્માન પારગૂ;

યો ધમ્મમનુપાલેતિ, ધિતિમા સચ્ચનિક્કમોતિ.

કિમણ્ડકા ¶ ઇમે દેવ, નિક્ખિત્તા કંસમલ્લકે;

ઉપલોહિતકા વગ્ગૂ, તં [તે (પી.)] મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

યાનિ પુરે તુવં દેવિ, ભણ્ડુ નન્તકવાસિની;

ઉચ્છઙ્ગહત્થા પચિનાસિ, તસ્સા તે કોલિયં ફલં.

ઉડ્ડય્હતે ન રમતિ, ભોગા વિપ્પજહન્તિ તં [વિપ્પજહન્તિ’મં (?)];

તત્થેવિમં પટિનેથ, યત્થ કોલં પચિસ્સતિ.

હોન્તિ હેતે મહારાજ, ઇદ્ધિપ્પત્તાય [ઇદ્ધિમત્તાય (ક.)] નારિયા;

ખમ દેવ સુજાતાય, માસ્સા [માસુ (ક.)] કુજ્ઝ રથેસભાતિ.

અચેતનં બ્રાહ્મણ અસ્સુણન્તં, જાનો અજાનન્તમિમં પલાસં;

આરદ્ધવિરિયો ધુવં અપ્પમત્તો, સુખસેય્યં ¶ પુચ્છસિ કિસ્સ હેતુ.

દૂરે સુતો ચેવ બ્રહા ચ રુક્ખો, દેસે ઠિતો ભૂતનિવાસરૂપો;

તસ્મા નમસ્સામિ ઇમં પલાસં, યે ચેત્થ ભૂતા તે [તે ચ (સી. પી.)] ધનસ્સ હેતુ.

સો તે કરિસ્સામિ યથાનુભાવં, કતઞ્ઞુતં બ્રાહ્મણ પેક્ખમાનો;

કથઞ્હિ આગમ્મ સતં સકાસે, મોઘાનિ તે અસ્સુ પરિફન્દિતાનિ.

યો ¶ તિન્દુકરુક્ખસ્સ પરો [પુરો (ક.)] પિલક્ખો [પિલક્ખુ (સી. પી.), મિલક્ખુ (ક.)], પરિવારિતો પુબ્બયઞ્ઞો ઉળારો;

તસ્સેસ મૂલસ્મિં નિધિ નિખાતો, અદાયાદો ગચ્છ તં ઉદ્ધરાહીતિ.

અકરમ્હસ તે કિચ્ચં, યં બલં અહુવમ્હસે;

મિગરાજ નમો ત્યત્થુ, અપિ કિઞ્ચિ લભામસે.

મમ ¶ લોહિતભક્ખસ્સ, નિચ્ચં લુદ્દાનિ કુબ્બતો;

દન્તન્તરગતો સન્તો, તં બહું યમ્પિ જીવસિ.

અકતઞ્ઞુમકત્તારં ¶ , કતસ્સ અપ્પટિકારકં;

યસ્મિં કતઞ્ઞુતા નત્થિ, નિરત્થા તસ્સ સેવના.

યસ્સ સમ્મુખચિણ્ણેન, મિત્તધમ્મો ન લબ્ભતિ;

અનુસૂય [અનુસુય્ય (સી. પી.)] મનક્કોસં, સણિકં તમ્હા અપક્કમેતિ.

સબ્બમિદં ચરિમં કતં [ચરિમવતં (સી. પી.)], ઉભો ધમ્મં ન પસ્સરે;

ઉભો પકતિયા ચુતા, યો ચાયં મન્તેજ્ઝાપેતિ [મન્તજ્ઝાયતિ (સી.), સજ્ઝાપયતિ (પી.)];

સાલીનં ઓદનં ભુઞ્જે, સુચિં મંસૂપસેચનં;

તસ્મા એતં ન સેવામિ, ધમ્મં ઇસીહિ સેવિતં.

પરિબ્બજ મહા લોકો [મહાબ્રહ્મે (ક.)], પચન્તઞ્ઞેપિ પાણિનો;

મા તં અધમ્મો આચરિતો, અસ્મા કુમ્ભમિવાભિદા.

ધિરત્થુ ¶ તં યસલાભં, ધનલાભઞ્ચ બ્રાહ્મણ;

યા વુત્તિ વિનિપાતેન, અધમ્મચરણેન વાતિ.

સસમુદ્દપરિયાયં ¶ , મહિં સાગરકુણ્ડલં;

ન ઇચ્છે સહ નિન્દાય, એવં સેય્ય [સય્હ (સી. સ્યા. પી.)] વિજાનહિ.

ધિરત્થુ તં યસલાભં, ધનલાભઞ્ચ બ્રાહ્મણ;

યા વુત્તિ વિનિપાતેન, અધમ્મચરણેન વા.

અપિ ચે પત્તમાદાય, અનગારો પરિબ્બજે;

સાયેવ જીવિકા સેય્યો, યા ચાધમ્મેન એસના.

અપિ ¶ ચે પત્તમાદાય, અનગારો પરિબ્બજે;

અઞ્ઞં અહિંસયં લોકે, અપિ રજ્જેન તં વરન્તિ.

સેય્યજાતકં [સય્હજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] દસમં.

કાલિઙ્ગવગ્ગો [વિવરવગ્ગો (સી. પી.)] પઠમો.

વિવરઞ્ચ અદેય્ય સમિદ્ધવરં, અથ દદ્દર પાપમહાતિરહો;

અથ કોલિ પલાસવરઞ્ચ કર, ચરિમં સસમુદ્દવરેન દસાતિ.

ઉટ્ઠેહિ ચોર કિં સેસિ, કો અત્થો સુપનેન [સુપિતેન (સી.), સુપિનેન (પી. ક.)] તે;

મા ¶ તં ગહેસું [ગણ્હેય્યું (ક.)] રાજાનો, ગામે કિબ્બિસકારકં.

યં ¶ નુ [નૂન (સ્યા.)] ચોરં ગહેસ્સન્તિ, ગામે કિબ્બિસકારકં;

કિં તત્થ પુચિમન્દસ્સ, વને જાતસ્સ તિટ્ઠતો.

ન ત્વં અસ્સત્થ જાનાસિ, મમ ચોરસ્સ ચન્તરં;

ચોરં ગહેત્વા રાજાનો, ગામે કિબ્બિસકારકં;

અપ્પેન્તિ [અચ્ચેન્તિ (સ્યા.)] નિમ્બસૂલસ્મિં, તસ્મિં મે સઙ્કતે મનો.

સઙ્કેય્ય સઙ્કિતબ્બાનિ, રક્ખેય્યાનાગતં ભયં;

અનાગતભયા ધીરો, ઉભો લોકે અવેક્ખતીતિ.

અપિ કસ્સપ મન્દિયા, યુવા સપતિ હન્તિ [સમ્પટિહન્તિ (ક.)] વા;

સબ્બં તં ખમતે ધીરો, પણ્ડિતો તં તિતિક્ખતિ.

સચેપિ સન્તો વિવદન્તિ, ખિપ્પં સન્ધીયરે પુન;

બાલા પત્તાવ ભિજ્જન્તિ, ન તે સમથમજ્ઝગૂ.

એતે ¶ ભિય્યો સમાયન્તિ, સન્ધિ તેસં ન જીરતિ;

યો ચાધિપન્નં જાનાતિ, યો ચ જાનાતિ દેસનં.

એસો હિ ઉત્તરિતરો, ભારવહો ધુરદ્ધરો;

યો પરેસાધિપન્નાનં ¶ , સયં સન્ધાતુમરહતીતિ.

યો તે હત્થે ચ પાદે ચ, કણ્ણનાસઞ્ચ છેદયિ;

તસ્સ કુજ્ઝ મહાવીર, મા રટ્ઠં વિનસા [વિનસ્સ (ક. સી. સ્યા. ક.)] ઇદં.

યો મે હત્થે ચ પાદે ચ, કણ્ણનાસઞ્ચ છેદયિ;

ચિરં જીવતુ સો રાજા, ન હિ કુજ્ઝન્તિ માદિસા.

અહૂ અતીતમદ્ધાનં [અહુ અતીતમદ્ધાને (સ્યા. પી. ક.)], સમણો ખન્તિદીપનો;

તં ખન્તિયાયેવ ઠિતં, કાસિરાજા અછેદયિ.

તસ્સ ¶ કમ્મ [કમ્મસ્સ (સી. પી.)] ફરુસસ્સ, વિપાકો કટુકો અહુ;

યં કાસિરાજા વેદેસિ, નિરયમ્હિ સમપ્પિતોતિ.

દુજ્જીવિતમજીવિમ્હ, યે સન્તે [યેસં નો (સ્યા. ક.)] ન દદમ્હસે;

વિજ્જમાનેસુ ભોગેસુ, દીપં નાકમ્હ અત્તનો.

સટ્ઠિ [સટ્ઠિં (સ્યા.)] વસ્સસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સબ્બસો;

નિરયે પચ્ચમાનાનં, કદા અન્તો ભવિસ્સતિ.

નત્થિ અન્તો કુતો અન્તો, ન અન્તો પટિદિસ્સતિ;

તદા ¶ હિ પકતં પાપં, મમ તુય્હઞ્ચ મારિસા [મારિસ (સી. સ્યા. પી.)].

સોહં નૂન ઇતો ગન્ત્વા, યોનિં લદ્ધાન માનુસિં;

વદઞ્ઞૂ સીલસમ્પન્નો, કાહામિ કુસલં બહુન્તિ.

ફરુસા ¶ વત તે વાચા, મંસં [સમ્મ (પી. ક.)] યાચનકો અસિ [ચસિ (પી.)];

કિલોમસદિસી [કિલોમસ્સ સદિસા (પી.)] વાચા, કિલોમં સમ્મ દમ્મિ તે.

અઙ્ગમેતં મનુસ્સાનં, ભાતા લોકે પવુચ્ચતિ;

અઙ્ગસ્સ સદિસી વાચા [અઙ્ગસ્સદિસી તે વાચા (ક.)], અઙ્ગં સમ્મ દદામિ તે.

તાતાતિ પુત્તો વદમાનો, કમ્પેતિ [સમ્મેતિ (ક.)] હદયં પિતુ;

હદયસ્સ સદિસી [હદયસ્સદિસી (ક.)] વાચા, હદયં સમ્મ દમ્મિ તે.

યસ્સ ગામે સખા નત્થિ, યથારઞ્ઞં તથેવ તં;

સબ્બસ્સ સદિસી વાચા, સબ્બં સમ્મ દદામિ તેતિ.

સબ્બમંસલાભજાતકં [મંસજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] પઞ્ચમં.

સત્ત ¶ મે રોહિતા મચ્છા, ઉદકા થલમુબ્ભતા;

ઇદં બ્રાહ્મણ મે અત્થિ, એતં ભુત્વા વને વસ.

દુસ્સ મે ખેત્તપાલસ્સ, રત્તિભત્તં અપાભતં;

મંસસૂલા ¶ ચ દ્વે ગોધા, એકઞ્ચ દધિવારકં;

ઇદં બ્રાહ્મણ મે અત્થિ, એતં ભુત્વા વને વસ.

અમ્બપક્કં દકં [અમ્બપક્કોદકં (સી. પી.)] સીતં, સીતચ્છાયા મનોરમા [સીતચ્છાયં મનોરમં (સી. સ્યા. પી.)];

ઇદં બ્રાહ્મણ મે અત્થિ, એતં ભુત્વા વને વસ.

ન સસસ્સ તિલા અત્થિ, ન મુગ્ગા નપિ તણ્ડુલા;

ઇમિના અગ્ગિના પક્કં, મમં [મંસં (ક.)] ભુત્વા વને વસાતિ.

મતં મતં એવ [મતમતમેવ (સી. સ્યા. પી.)] રોદથ, ન હિ તં રોદથ યો મરિસ્સતિ;

સબ્બેપિ [સબ્બેવ (સી. સ્યા. પી.)] સરીરધારિનો, અનુપુબ્બેન જહન્તિ જીવિતં.

દેવમનુસ્સા ચતુપ્પદા, પક્ખિગણા ઉરગા ચ ભોગિનો;

સમ્હિ [યમ્હિ (સ્યા.), અસ્મિં (પી. ક.)] સરીરે અનિસ્સરા, રમમાનાવ જહન્તિ જીવિતં.

એવં ¶ ચલિતં અસણ્ઠિતં, સુખદુક્ખં મનુજેસ્વપેક્ખિય;

કન્દિતરુદિતં નિરત્થકં, કિં વો સોકગણાભિકીરરે.

ધુત્તા ચ સોણ્ડા [ધુત્તા સોણ્ડા (સી.), ધુત્તા સોણ્ડા ચ (સ્યા.)] અકતા, બાલા સૂરા અયોગિનો [બાલા સૂરા વીરા અયોગિનો (પી.)];

ધીરં મઞ્ઞન્તિ બાલોતિ, યે ધમ્મસ્સ અકોવિદાતિ.

યં ¶ ¶ તં વસન્તસમયે, કણવેરેસુ ભાણુસુ;

સામં બાહાય પીળેસિ, સા તં આરોગ્યમબ્રવિ.

અમ્ભો ન કિર સદ્ધેય્યં, યં વાતો પબ્બતં વહે;

પબ્બતઞ્ચે વહે વાતો, સબ્બમ્પિ પથવિં વહે;

યત્થ સામા કાલકતા [કાલઙ્કતા (ક.)], સા મં આરોગ્યમબ્રવિ.

ન ચેવ સા કાલકતા, ન ચ સા અઞ્ઞમિચ્છતિ;

એકભત્તિકિની [એકભત્તા કિર (સી. સ્યા.), એકભત્તકિની (પી.)] સામા, તમેવ અભિકઙ્ખતિ.

અસન્થુતં મં ચિરસન્થુતેન [અસન્ધતં મં ચિરસન્ધતેન (ક.)], નિમીનિ સામા અધુવં ધુવેન;

મયાપિ સામા નિમિનેય્ય અઞ્ઞં, ઇતો અહં દૂરતરં ગમિસ્સન્તિ.

સુસુખં વત જીવામિ, લભામિ ચેવ ભુઞ્જિતું;

પરિપન્થેવ તિટ્ઠામિ, કા નુ ભન્તે ગતી મમ.

મનો ચે તે નપ્પણમતિ, પક્ખિ પાપસ્સ કમ્મુનો;

અબ્યાવટસ્સ ભદ્રસ્સ, ન પાપમુપલિમ્પતિ.

ઞાતકો નો નિસિન્નોતિ, બહુ આગચ્છતે જનો;

પટિચ્ચ ¶ કમ્મં ફુસતિ, તસ્મિં મે સઙ્કતે મનો.

ન પટિચ્ચ કમ્મં ફુસતિ, મનો ચે નપ્પદુસ્સતિ;

અપ્પોસ્સુક્કસ્સ ભદ્રસ્સ, ન પાપમુપલિમ્પતીતિ.

સુચ્ચજં ¶ ¶ વત નચ્ચજિ, વાચાય અદદં ગિરિં;

કિં હિતસ્સ ચજન્તસ્સ, વાચાય અદદ પબ્બતં.

યઞ્હિ કયિરા તઞ્હિ વદે, યં ન કયિરા ન તં વદે;

અકરોન્તં ભાસમાનં, પરિજાનન્તિ પણ્ડિતા.

રાજપુત્ત નમો ત્યત્થુ, સચ્ચે ધમ્મે ઠિતો ચસિ;

યસ્સ તે બ્યસનં પત્તો, સચ્ચસ્મિં રમતે મનો.

યા દલિદ્દી દલિદ્દસ્સ, અડ્ઢા અડ્ઢસ્સ કિત્તિમ [કિત્તિમા (સી. સ્યા. પી.)];

સા હિસ્સ પરમા ભરિયા, સહિરઞ્ઞસ્સ ઇત્થિયોતિ.

અથ ચોર સકસ્સપ ખન્તીવરો, દુજ્જીવિતતા ચ વરા ફરુસા;

અથ ¶ સસ મતઞ્ચ વસન્ત સુખં, સુચ્ચજંવતનચ્ચજિના ચ દસાતિ.

મનુસ્સસ્સેવ તે સીસં, હત્થપાદા ચ વાનર;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, અગારં તે ન વિજ્જતિ.

મનુસ્સસ્સેવ મે સીસં, હત્થપાદા ચ સિઙ્ગિલ [સિઙ્ગાલ (ક.), પિઙ્ગલ (ટીકા)];

યાહુ સેટ્ઠા મનુસ્સેસુ, સા મે પઞ્ઞા ન વિજ્જતિ.

અનવટ્ઠિતચિત્તસ્સ ¶ , લહુચિત્તસ્સ દુબ્ભિનો [દૂભિનો (પી.)];

નિચ્ચં અદ્ધુવસીલસ્સ, સુખભાવો [સુચિભાવો (સી.), સુખભાગો (?)] ન વિજ્જતિ.

સો ¶ કરસ્સુ આનુભાવં, વીતિવત્તસ્સુ સીલિયં;

સીતવાતપરિત્તાણં, કરસ્સુ કુટવં [કુટિકં (સી. સ્યા.)] કપીતિ.

કુટિદૂસક [સિઙ્ગાલસકુણ (ક.)] જાતકં પઠમં.

દુદ્દુભાયતિ [દદ્દભાયતિ (સી. પી.)] ભદ્દન્તે, યસ્મિં દેસે વસામહં;

અહમ્પેતં ન જાનામિ, કિમેતં દુદ્દુભાયતિ.

બેલુવં ¶ પતિતં સુત્વા, દુદ્દુભન્તિ [દદ્દભન્તિ (સી.)] સસો જવિ;

સસસ્સ વચનં સુત્વા, સન્તત્તા મિગવાહિની.

અપ્પત્વા પદવિઞ્ઞાણં, પરઘોસાનુસારિનો;

પનાદપરમા બાલા, તે હોન્તિ પરપત્તિયા.

યે ચ સીલેન સમ્પન્ના, પઞ્ઞાયૂપસમે રતા;

આરકા વિરતા ધીરા, ન હોન્તિ પરપત્તિયાતિ.

દુદ્દુભજાતકં [દદ્દભજાતકં (સી. પી.)] દુતિયં.

દ્વયં યાચનકો રાજ, બ્રહ્મદત્ત નિગચ્છતિ;

અલાભં ધનલાભં વા, એવં ધમ્મા હિ યાચના.

યાચનં રોદનં આહુ, પઞ્ચાલાનં રથેસભ;

યો યાચનં પચ્ચક્ખાતિ, તમાહુ પટિરોદનં.

મા મદ્દસંસુ રોદન્તં, પઞ્ચાલા સુસમાગતા;

તુવં વા પટિરોદન્તં, તસ્મા ઇચ્છામહં રહો.

દદામિ ¶ તે બ્રાહ્મણ રોહિણીનં, ગવં સહસ્સં સહ પુઙ્ગવેન;

અરિયો હિ અરિયસ્સ કથં ન દજ્જા [દજ્જે (સી.), દજ્જં (?)], સુત્વાન ગાથા તવ ધમ્મયુત્તાતિ.

કલ્યાણરૂપો ¶ વતયં ચતુપ્પદો, સુભદ્દકો ચેવ સુપેસલો ચ;

યો બ્રાહ્મણં જાતિમન્તૂપપન્નં, અપચાયતિ મેણ્ડવરો યસસ્સી.

મા ¶ બ્રાહ્મણ ઇત્તરદસ્સનેન, વિસ્સાસમાપજ્જિ ચતુપ્પદસ્સ;

દળ્હપ્પહારં અભિકઙ્ખમાનો [અભિકત્તુકામો (સ્યા.)], અવસક્કતી દસ્સતિ સુપ્પહારં.

ઊરુટ્ઠિ [ઊરટ્ઠિ (સી.)] ભગ્ગં પવટ્ટિતો [પતિતો (સી. સ્યા.)] ખારિભારો, સબ્બઞ્ચ ભણ્ડં બ્રાહ્મણસ્સ [બ્રાહ્મણસ્સીધ (ક. સી. પી.), બ્રાહ્મણસ્સેવ (ક. સી. સ્યા. ક.)] ભિન્નં;

ઉભોપિ બાહા પગ્ગય્હ [પગ્ગય્યેવ (સ્યા.), પગ્ગહીય (?)] કન્દતિ [બાહા પગ્ગય્ય કન્દતિ (પી. ક.)], અભિધાવથ હઞ્ઞતે બ્રહ્મચારી.

એવં સો નિહતો સેતિ, યો અપૂજં પસંસતિ [નમસ્સતિ (પી.)];

યથાહમજ્જ પહતો, હતો મેણ્ડેન દુમ્મતીતિ.

સમણં ¶ તં મઞ્ઞમાનો, ઉપગચ્છિમસઞ્ઞતં;

સો મં દણ્ડેન પાહાસિ, યથા અસ્સમણો તથા.

કિં ¶ તે જટાહિ દુમ્મેધ, કિં તે અજિનસાટિયા;

અબ્ભન્તરં તે ગહનં, બાહિરં પરિમજ્જસિ.

એહિ ગોધ નિવત્તસ્સુ, ભુઞ્જ સાલીનમોદનં;

તેલં લોણઞ્ચ મે અત્થિ, પહૂતં મય્હ પિપ્ફલિ.

એસ ભિય્યો પવેક્ખામિ, વમ્મિકં સતપોરિસં;

તેલં લોણઞ્ચ કિત્તેસિ [કિન્તેસિ (સ્યા. પી.)], અહિતં મય્હ પિપ્ફલીતિ.

કાયેન યો નાવહરે, વાચાય ન મુસા ભણે;

યસો લદ્ધા ન મજ્જેય્ય, સ વે કક્કારુમરહતિ.

ધમ્મેન વિત્તમેસેય્ય, ન નિકત્યા ધનં હરે;

ભોગે લદ્ધા ન મજ્જેય્ય, સ વે કક્કારુમરહતિ.

યસ્સ ચિત્તં અહાલિદ્દં, સદ્ધા ચ અવિરાગિની;

એકો સાદું ન ભુઞ્જેય્ય, સ વે કક્કારુમરહતિ.

સમ્મુખા વા તિરોક્ખા વા [પરોક્ખા વા (પી.), પરમ્મુખા (ક.)], યો સન્તે ન પરિભાસતિ;

યથાવાદી ¶ તથાકારી, સ વે કક્કારુમરહતીતિ.

વાતિ ¶ ચાયં [વાયં (ક.)] તતો ગન્ધો, યત્થ મે વસતી પિયા;

દૂરે ઇતો હિ કાકવતી [કાકાતી (સી.), કાકાતિ (સ્યા. પી.)], યત્થ મે નિરતો મનો.

કથં સમુદ્દમતરી, કથં અતરિ કેપુકં [કેબુકં (સી. પી.)];

કથં સત્ત સમુદ્દાનિ, કથં સિમ્બલિમારુહિ.

તયા સમુદ્દમતરિં, તયા અતરિ કેપુકં [કેબુકં (સી. પી.)];

તયા સત્ત સમુદ્દાનિ, તયા સિમ્બલિમારુહિં.

ધિરત્થુમં ¶ મહાકાયં, ધિરત્થુમં અચેતનં;

યત્થ જાયાયહં જારં, આવહામિ વહામિ ચાતિ.

બહૂનં વિજ્જતી ભોતી, તેહિ મે કિં ભવિસ્સતિ;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, પિયં સમ્મિલ્લહાસિનિં.

તં તં ચે અનુસોચેય્ય, યં યં તસ્સ ન વિજ્જતિ;

અત્તાનમનુસોચેય્ય, સદા મચ્ચુવસં પતં.

ન ¶ હેવ ઠિતં નાસીનં, ન સયાનં ન પદ્ધગું [પત્થગું (સ્યા.)];

યાવ બ્યાતિ નિમિસતિ, તત્રાપિ રસતી [સરતી (સી. સ્યા. પી.)] વયો.

તત્થત્તનિ વતપ્પદ્ધે [વત પન્થે (સ્યા.), વત બન્ધે (ક.) વત + પ-અદ્ધે = વતપ્પદ્ધે], વિનાભાવે અસંસયે;

ભૂતં સેસં દયિતબ્બં, વીતં અનનુસોચિયન્તિ [ચવિતં નાનુસોચિયન્તિ (સ્યા.), મતન્તં નાનુસોચિયં (ક.)].

યં અન્નપાનસ્સ પુરે લભામ, તં દાનિ સાખમિગમેવ ગચ્છતિ;

ગચ્છામ દાનિ વનમેવ રાધ, અસક્કતા ચસ્મ ધનઞ્જયાય [ધનઞ્ચયાય (ક.)].

લાભો અલાભો યસો અયસો ચ, નિન્દા પસંસા ચ સુખઞ્ચ દુક્ખં;

એતે અનિચ્ચા મનુજેસુ ધમ્મા, મા સોચિ કિં સોચસિ પોટ્ઠપાદ.

અદ્ધા ¶ તુવં પણ્ડિતકોસિ રાધ, જાનાસિ અત્થાનિ અનાગતાનિ;

કથં ¶ નુ સાખામિગં દક્ખિસામ [દક્ખિયામ (ક.), દક્ખામ (સ્યા.)], નિદ્ધાવિતં [નિદ્ધાપિતં (સી. સ્યા.), નિબ્બાપિતં (પી.), નિચ્છદં (ક.)] રાજકુલતોવ જમ્મં.

ચાલેતિ ¶ કણ્ણં ભકુટિં કરોતિ, મુહું મુહું ભાયયતે [ભાયતે (સ્યા.), ભાયાપતે (ક.)] કુમારે;

સયમેવ તં કાહતિ કાળબાહુ, યેનારકા ઠસ્સતિ અન્નપાનાતિ.

સીલં કિરેવ કલ્યાણં, સીલં લોકે અનુત્તરં;

પસ્સ ઘોરવિસો નાગો, સીલવાતિ ન હઞ્ઞતિ.

યાવદેવસ્સહૂ કિઞ્ચિ, તાવદેવ અખાદિસું;

સઙ્ગમ્મ કુલલા લોકે, ન હિંસન્તિ અકિઞ્ચનં.

સુખં નિરાસા સુપતિ, આસા ફલવતી સુખા;

આસં નિરાસં કત્વાન, સુખં સુપતિ પિઙ્ગલા.

ન સમાધિપરો અત્થિ, અસ્મિં લોકે પરમ્હિ ચ;

ન પરં નાપિ અત્તાનં, વિહિંસતિ સમાહિતોતિ.

સમનુસ્સ ¶ -સદુદ્દુભ-યાચનકો, અથ મેણ્ડવરુત્તમ-ગોધવરો;

અથ કાયસકેપુક ભોતીવરો, અથ રાધસુસીલવરેન દસાતિ.

યો ¶ વે કાલે અસમ્પત્તે, અતિવેલં પભાસતિ;

એવં સો નિહતો સેતિ, કોકિલાયિવ અત્રજો.

ન હિ સત્થં સુનિસિતં, વિસં હલાહલામિવ [હલાહલં ઇવ (પી.)];

એવં નિકટ્ઠે [નિક્કડ્ઢે (સ્યા.), નિકડ્ઢે (ક.)] પાતેતિ, વાચા દુબ્ભાસિતા યથા.

તસ્મા કાલે અકાલે વા [અકાલે ચ (સી. સ્યા.)], વાચં રક્ખેય્ય પણ્ડિતો;

નાતિવેલં પભાસેય્ય, અપિ અત્તસમમ્હિ વા.

યો ¶ ચ કાલે મિતં ભાસે, મતિપુબ્બો વિચક્ખણો;

સબ્બે અમિત્તે આદેતિ, સુપણ્ણો ઉરગામિવાતિ.

કોકિલજાતકં [કોકાલિકજાતકં (સબ્બત્થ)] પઠમં.

અપિ હન્ત્વા હતો બ્રૂતિ, જેત્વા જિતોતિ ભાસતિ;

પુબ્બવક્ખાયિનો ¶ [પુબ્બમક્ખાયિનો (સી. સ્યા.)] રાજ, અઞ્ઞદત્થુ [એકદત્થુ (સી. પી.)] ન સદ્દહે.

તસ્મા પણ્ડિતજાતિયો, સુણેય્ય ઇતરસ્સપિ;

ઉભિન્નં વચનં સુત્વા, યથા ધમ્મો તથા કરે.

અલસો ગિહી કામભોગી ન સાધુ, અસઞ્ઞતો પબ્બજિતો ન સાધુ;

રાજા ન સાધુ અનિસમ્મકારી, યો પણ્ડિતો કોધનો તં ન સાધુ.

નિસમ્મ ખત્તિયો કયિરા, નાનિસમ્મ દિસમ્પતિ;

નિસમ્મકારિનો રાજ [રઞ્ઞો (સી. સ્યા.)], યસો કિત્તિ ચ વડ્ઢતીતિ.

તદેવ ¶ મે ત્વં વિદિતો, વનમજ્ઝે રથેસભ;

યસ્સ તે ખગ્ગબદ્ધસ્સ, સન્નદ્ધસ્સ તિરીટિનો;

અસ્સત્થદુમસાખાય, પક્કા ગોધા પલાયથ.

નમે નમન્તસ્સ ભજે ભજન્તં, કિચ્ચાનુકુબ્બસ્સ કરેય્ય કિચ્ચં;

નાનત્થકામસ્સ કરેય્ય અત્થં, અસમ્ભજન્તમ્પિ ન સમ્ભજેય્ય.

ચજે ¶ ચજન્તં વનથં ન કયિરા, અપેતચિત્તેન ન સમ્ભજેય્ય;

દિજો દુમં ખીણફલન્તિ [ફલંવ (ક. સી. સ્યા. ક.), દુકનિપાતે પુટભત્તજાતકેન સંસન્દેતબ્બં] ઞત્વા, અઞ્ઞં સમેક્ખેય્ય મહા હિ લોકો.

સો તે કરિસ્સામિ યથાનુભાવં, કતઞ્ઞુતં ખત્તિયે [ખત્તિયો (સ્યા. ક.)] પેક્ખમાનો;

સબ્બઞ્ચ તે ઇસ્સરિયં દદામિ, યસ્સિચ્છસી તસ્સ તુવં દદામીતિ.

પક્કગોધજાતકં [ગોધજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] તતિયં.

ગવં ચે તરમાનાનં, જિમ્હં ગચ્છતિ પુઙ્ગવો;

સબ્બા તા જિમ્હં ગચ્છન્તિ [સબ્બા ગાવી જિમ્હં યન્તિ (સી. સ્યા.)], નેત્તે જિમ્હં ગતે સતિ.

એવમેવ ¶ મનુસ્સેસુ, યો હોતિ સેટ્ઠસમ્મતો;

સો ચે અધમ્મં ચરતિ, પગેવ ઇતરા પજા;

સબ્બં રટ્ઠં દુખં સેતિ, રાજા ચે હોતિ અધમ્મિકો.

ગવં ચે તરમાનાનં, ઉજું ગચ્છતિ પુઙ્ગવો;

સબ્બા ગાવી ઉજું યન્તિ [સબ્બા તા ઉજું ગચ્છન્તિ (પી. અ. નિ. ૪.૭૦)], નેત્તે ઉજું ગતે સતિ.

એવમેવ ¶ મનુસ્સેસુ, યો હોતિ સેટ્ઠસમ્મતો;

સો સચે ધમ્મં ચરતિ, પગેવ ઇતરા પજા;

સબ્બં ¶ રટ્ઠં સુખં સેતિ, રાજા ચે હોતિ ધમ્મિકોતિ.

બ્રહા પવડ્ઢકાયો સો, દીઘદાઠો ચ જમ્બુક;

ન ત્વં તત્થ કુલે જાતો, યત્થ ગણ્હન્તિ કુઞ્જરં.

અસીહો સીહમાનેન, યો અત્તાનં વિકુબ્બતિ;

કોત્થૂવ [કુટ્ઠૂવ (સી.), કુત્થુવ (સ્યા. પી)] ગજમાસજ્જ, સેતિ ભૂમ્યા અનુત્થુનં.

યસસ્સિનો ઉત્તમપુગ્ગલસ્સ, સઞ્જાતખન્ધસ્સ મહબ્બલસ્સ;

અસમેક્ખિય થામબલૂપપત્તિં, સ સેતિ નાગેન હતોયં જમ્બુકો.

યો ચીધ કમ્મં કુરુતે પમાય, થામબ્બલં અત્તનિ સંવિદિત્વા;

જપ્પેન મન્તેન સુભાસિતેન, પરિક્ખવા સો વિપુલં જિનાતીતિ.

તિણં તિણન્તિ લપસિ, કો નુ તે તિણમાહરિ;

કિં ¶ નુ તે તિણકિચ્ચત્થિ, તિણમેવ પભાસસિ.

ઇધાગમા બ્રહ્મચારી, બ્રહા છત્તો બહુસ્સુતો;

સો મે [સો વે (ક.)] સબ્બં સમાદાય, તિણં નિક્ખિપ્પ ગચ્છતિ.

એવેતં હોતિ કત્તબ્બં, અપ્પેન બહુમિચ્છતા;

સબ્બં સકસ્સ આદાનં, અનાદાનં તિણસ્સ ચ. ( ) [(તિણસ્સ ચાટીસુ ગતો, તત્થ કા પરિદેવના) (સી. સ્યા.) (ચાટીસુ પક્ખિપિત્વાન, તત્થ કા પરિદેવના) (ક.)]

સીલવન્તો ¶ ¶ ન કુબ્બન્તિ, બાલો સીલાનિ કુબ્બતિ;

અનિચ્ચસીલં દુસ્સીલ્યં [દુસ્સીલં (પી.)], કિં પણ્ડિચ્ચં કરિસ્સતીતિ.

ન તે પીઠમદાયિમ્હા [મદાસિમ્હ (પી. ક.)], ન પાનં નપિ ભોજનં;

બ્રહ્મચારિ ખમસ્સુ મે, એતં પસ્સામિ અચ્ચયં.

નેવાભિસજ્જામિ ન ચાપિ કુપ્પે, ન ચાપિ મે અપ્પિયમાસિ કિઞ્ચિ;

અથોપિ મે આસિ મનોવિતક્કો, એતાદિસો નૂન કુલસ્સ ધમ્મો.

એસસ્માકં કુલે ધમ્મો, પિતુપિતામહો સદા;

આસનં ઉદકં પજ્જં, સબ્બેતં નિપદામસે.

એસસ્માકં ¶ કુલે ધમ્મો, પિતુપિતામહો સદા;

સક્કચ્ચં ઉપતિટ્ઠામ, ઉત્તમં વિય ઞાતકન્તિ.

વિદિતં થુસં ઉન્દુરાનં [ઉન્દૂરાનં (ક.)], વિદિતં પન તણ્ડુલં;

થુસં થુસં [થુસં થૂલં (સી.)] વિવજ્જેત્વા, તણ્ડુલં પન ખાદરે.

યા મન્તના અરઞ્ઞસ્મિં, યા ચ ગામે નિકણ્ણિકા;

યઞ્ચેતં ઇતિ ચીતિ ચ, એતમ્પિ વિદિતં મયા.

ધમ્મેન કિર જાતસ્સ, પિતા પુત્તસ્સ મક્કટો;

દહરસ્સેવ સન્તસ્સ, દન્તેહિ ફલમચ્છિદા.

યમેતં પરિસપ્પસિ [પરિસબ્બેસિ (ક.)], અજકાણોવ સાસપે;

યોપાયં હેટ્ઠતો સેતિ [સેસિ (સી.)], એતમ્પિ વિદિતં મયાતિ.

અદસ્સનેન ¶ મોરસ્સ, સિખિનો મઞ્જુભાણિનો;

કાકં તત્થ અપૂજેસું, મંસેન ચ ફલેન ચ.

યદા ¶ ચ સરસમ્પન્નો, મોરો બાવેરુમાગમા;

અથ ¶ લાભો ચ સક્કારો, વાયસસ્સ અહાયથ.

યાવ નુપ્પજ્જતી બુદ્ધો, ધમ્મરાજા પભઙ્કરો;

તાવ અઞ્ઞે અપૂજેસું, પુથૂ સમણબ્રાહ્મણે.

યદા ચ સરસમ્પન્નો, બુદ્ધો ધમ્મં અદેસયિ;

અથ લાભો ચ સક્કારો, તિત્થિયાનં અહાયથાતિ.

અદાસિ દાનાનિ પુરે વિસય્હ, દદતો ચ તે ખયધમ્મો અહોસિ;

ઇતો પરં ચે ન દદેય્ય દાનં, તિટ્ઠેય્યું તે સંયમન્તસ્સ ભોગા.

અનરિયમરિયેન સહસ્સનેત્ત, સુદુગ્ગતેનાપિ અકિચ્ચમાહુ;

મા વો ધનં તં અહુ દેવરાજ [અહુવા જનિન્દ (ક. સી. સ્યા. પી.)], યં ભોગહેતુ વિજહેમુ સદ્ધં.

યેન એકો રથો યાતિ, યાતિ તેનાપરો રથો;

પોરાણં નિહિતં વત્તં, વત્તતઞ્ઞેવ [વદ્ધં, વદ્ધતઞ્ઞેવ (ક. સી. પી.)] વાસવ.

યદિ ¶ હેસ્સતિ દસ્સામ, અસન્તે કિં દદામસે;

એવંભૂતાપિ દસ્સામ, મા દાનં પમદમ્હસેતિ.

કોકિલવગ્ગો [કોકાલિકવગ્ગો (ક.)] ચતુત્થો.

અતિવેલપભાસતિ ¶ જીતવરો, વનમજ્ઝ રથેસભ જિમ્હગમો;

અથ જમ્બુ તિણાસનપીઠવરં, અથ તણ્ડુલ મોર વિસય્હ દસાતિ.

નરાનમારામકરાસુ નારિસુ, અનેકચિત્તાસુ અનિગ્ગહાસુ ચ;

સબ્બત્થ નાપીતિકરાપિ [સબ્બ’ત્તના’પીતિકરાપિ (સી. સ્યા.)] ચે સિયા [સિયું (સ્યા.)], ન વિસ્સસે તિત્થસમા હિ નારિયો.

યં ¶ વે [યઞ્ચ (સ્યા. ક.)] દિસ્વા કણ્ડરીકિન્નરાનં [કિન્નરકિન્નરીનં (સ્યા.), કિન્નરીકિન્નરાનં (ક.)], સબ્બિત્થિયો ન રમન્તિ અગારે;

તં ¶ તાદિસં મચ્ચં ચજિત્વા ભરિયા, અઞ્ઞં દિસ્વા પુરિસં પીઠસપ્પિં.

બકસ્સ ચ બાવરિકસ્સ [પાવારિકસ્સ (સી.)] રઞ્ઞો, અચ્ચન્તકામાનુગતસ્સ ભરિયા;

અવાચરી [અચ્ચાચરિ (સ્યા.), અનાચરિ (ક.)] પટ્ઠવસાનુગસ્સ [બદ્ધવસાનુગસ્સ (સી. સ્યા.), પત્તવસાનુગતસ્સ (ક.)], કં વાપિ ઇત્થી નાતિચરે તદઞ્ઞં.

પિઙ્ગિયાની સબ્બલોકિસ્સરસ્સ, રઞ્ઞો પિયા બ્રહ્મદત્તસ્સ ભરિયા;

અવાચરી પટ્ઠવસાનુગસ્સ, તં વાપિ સા નાજ્ઝગા કામકામિનીતિ.

કણ્ડરીજાતકં [કિન્નરીજાતકં (ક. સી. ક.), કુણ્ડલિકજાતકં (સ્યા.)] પઠમં.

અસક્ખિં ¶ વત અત્તાનં, ઉદ્ધાતું ઉદકા થલં;

ન દાનાહં પુન તુય્હં, વસં ગચ્છામિ વારિજ.

અલમેતેહિ અમ્બેહિ, જમ્બૂહિ પનસેહિ ચ;

યાનિ પારં સમુદ્દસ્સ, વરં મય્હં ઉદુમ્બરો.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ન ખિપ્પમનુબુજ્ઝતિ;

અમિત્તવસમન્વેતિ ¶ , પચ્છા ચ અનુતપ્પતિ.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ખિપ્પમેવ નિબોધતિ;

મુચ્ચતે સત્તુસમ્બાધા, ન ચ પચ્છાનુતપ્પતીતિ.

અવસિમ્હ તવાગારે, નિચ્ચં સક્કતપૂજિતા;

ત્વમેવ દાનિમકરિ, હન્દ રાજ વજામહં.

યો વે કતે પટિકતે, કિબ્બિસે પટિકિબ્બિસે;

એવં તં સમ્મતી વેરં, વસ કુન્તિનિ માગમા.

ન કતસ્સ ચ કત્તા ચ, મેત્તિ [મેત્તી (પી.), મિત્તી (ક.)] સન્ધીયતે પુન;

હદયં નાનુજાનાતિ, ગચ્છઞ્ઞેવ રથેસભ.

કતસ્સ ચેવ કત્તા ચ, મેત્તિ સન્ધીયતે પુન;

ધીરાનં નો ચ બાલાનં, વસ કુન્તિનિ માગમાતિ.

યો ¶ નીલિયં મણ્ડયતિ, સણ્ડાસેન વિહઞ્ઞતિ;

તસ્સ સા વસમન્વેતુ, યા તે અમ્બે અવાહરિ.

વીસં વા પઞ્ચવીસં [પણ્ણુવીસં (ક. સી. પી.)] વા, ઊનતિંસં વ જાતિયા;

તાદિસા ¶ પતિ મા લદ્ધા [પતિં મા લદ્ધા (પી.), પતિ મા’લત્થ (?)], યા તે અમ્બે અવાહરિ.

દીઘં ¶ ગચ્છતુ અદ્ધાનં, એકિકા અભિસારિકા;

સઙ્કેતે પતિ મા અદ્દ [મા અદ્દસ (સી. પી.)], યા તે અમ્બે અવાહરિ.

અલઙ્કતા સુવસના, માલિની ચન્દનુસ્સદા;

એકિકા સયને સેતુ, યા તે અમ્બે અવાહરીતિ.

અમ્બજાતકં [અમ્બચોરજાતકં (ક. સી. પી.)] ચતુત્થં.

વનં યદગ્ગિ દહતિ, પાવકો કણ્હવત્તની;

કથં કરોસિ પચલક, એવં દન્ધપરક્કમો.

બહૂનિ રુક્ખછિદ્દાનિ, પથબ્યા વિવરાનિ ચ;

તાનિ ચે નાભિસમ્ભોમ, હોતિ નો કાલપરિયાયો.

યો દન્ધકાલે તરતિ, તરણીયે ચ દન્ધતિ;

સુક્ખપણ્ણંવ અક્કમ્મ, અત્થં ભઞ્જતિ અત્તનો.

યો દન્ધકાલે દન્ધેતિ, તરણીયે ચ તારયિ;

સસીવ રત્તિં વિભજં, તસ્સત્થો પરિપૂરતીતિ.

મનુસ્સિન્દં ¶ જહિત્વાન, સબ્બકામસમિદ્ધિનં;

કથં નુ ભગવા કેસી, કપ્પસ્સ રમતિ અસ્સમે [રમતસ્સમે (ક.)].

સાદૂની [સાધૂનિ (ક. સી. સ્યા. ક.)] રમણીયાનિ, સન્તિ વક્ખા મનોરમા;

સુભાસિતાનિ કપ્પસ્સ, નારદ રમયન્તિ મં.

સાલીનં ઓદનં ભુઞ્જે, સુચિં મંસૂપસેચનં;

કથં સામાકનીવારં, અલોણં છાદયન્તિ તં.

સાદું ¶ વા [અસાદું (પી.)] યદિ વાસાદું, અપ્પં વા યદિ વા બહું;

વિસ્સત્થો યત્થ ભુઞ્જેય્ય, વિસ્સાસપરમા રસાતિ.

કેસવજાતકં [કેસીજાતકં (ક.)] છટ્ઠં.

સબ્બાયસં ¶ કૂટમતિપ્પમાણં, પગ્ગય્હ યો [સો (પી.)] તિટ્ઠસિ અન્તલિક્ખે;

રક્ખાય મે [મં (સી.)] ત્વં વિહિતો નુસજ્જ, ઉદાહુ મે ચેતયસે [વાયમસે (સી. સ્યા.)] વધાય.

દૂતો અહં રાજિધ રક્ખસાનં, વધાય તુય્હં પહિતોહમસ્મિ;

ઇન્દો ¶ ચ તં રક્ખતિ દેવરાજા, તેનુત્તમઙ્ગં ન તે [ન હિ (ક. સી. પી.), તે ન (ક.)] ફાલયામિ.

સચે ચ મં રક્ખતિ દેવરાજા, દેવાનમિન્દો મઘવા સુજમ્પતિ;

કામં પિસાચા વિનદન્તુ સબ્બે, ન સન્તસે રક્ખસિયા પજાય.

કામં કન્દન્તુ [કન્તન્તુ (ક.), કણ્ડન્તુ (સ્યા.)] કુમ્ભણ્ડા, સબ્બે પંસુપિસાચકા;

નાલં પિસાચા યુદ્ધાય, મહતી સા વિભિંસિકાતિ [વિભેસિકાતિ (સ્યા.), વિહેસિકાતિ (પી.)].

અરઞ્ઞા ગામમાગમ્મ, કિંસીલં કિંવતં અહં;

પુરિસં તાત સેવેય્યં, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

યો તં વિસ્સાસયે તાત, વિસ્સાસઞ્ચ ખમેય્ય તે;

સુસ્સૂસી ચ તિતિક્ખી ચ, તં ભજેહિ ઇતો [તં ભજેય્યાસિતો (ક.)] ગતો.

યસ્સ કાયેન વાચાય, મનસા નત્થિ દુક્કટં;

ઉરસીવ પતિટ્ઠાય, તં ભજેહિ ઇતો ગતો.

હલિદ્દિરાગં ¶ કપિચિત્તં, પુરિસં રાગવિરાગિનં;

તાદિસં ¶ તાત મા સેવિ, નિમ્મનુસ્સમ્પિ ચે સિયાતિ.

નેવ ઇત્થીસુ સામઞ્ઞં, નાપિ ભક્ખેસુ સારથિ;

અથસ્સ સન્ધિભેદસ્સ, પસ્સ યાવ સુચિન્તિતં.

અસિ ¶ તિક્ખોવ મંસમ્હિ, પેસુઞ્ઞં પરિવત્તતિ;

યત્થૂસભઞ્ચ સીહઞ્ચ, ભક્ખયન્તિ મિગાધમા.

ઇમં સો સયનં સેતિ, યમિમં [યયિમં (સી. પી.), યિમં (ક.)] પસ્સસિ સારથિ;

યો વાચં સન્ધિભેદસ્સ, પિસુણસ્સ નિબોધતિ.

તે જના સુખમેધન્તિ, નરા સગ્ગગતારિવ;

યે વાચં સન્ધિભેદસ્સ, નાવબોધન્તિ સારથીતિ.

હન્તિ હત્થેહિ પાદેહિ, મુખઞ્ચ પરિસુમ્ભતિ;

સ વે રાજ પિયો હોતિ, કં તેન ત્વાભિપસ્સસિ [મભિપસ્સસિ (સી.)].

અક્કોસતિ યથાકામં, આગમઞ્ચસ્સ ઇચ્છતિ;

સ ¶ વે રાજ પિયો હોતિ, કં તેન ત્વાભિપસ્સસિ.

અબ્ભક્ખાતિ અભૂતેન, અલિકેનાભિસારયે;

સ વે રાજ પિયો હોતિ, કં તેન ત્વાભિપસ્સસિ.

હરં અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચ, વત્થસેનાસનાનિ ચ;

અઞ્ઞદત્થુહરા સન્તા, તે વે રાજ પિયા હોન્તિ;

નરાનં ¶ અસક્ખિવસિમ્હવરો, નીલિયમગ્ગિવરઞ્ચ પુન;

પુન રસાયસકૂટવરો, તથારઞ્ઞ સારથિ હન્તિ દસાતિ.

કાલિઙ્ગં [વિવરં (બહૂસુ)] પુચિમન્દઞ્ચ, કુટિદૂસક કોકિલા [કુટિદૂસં બહુભાણકં (બહૂસુ)];

ચૂળકુણાલવગ્ગો સો, પઞ્ચમો સુપ્પકાસિતોતિ.

જીનો ¶ ¶ ¶ રથસ્સં મણિકુણ્ડલે ચ, પુત્તે ચ દારે ચ તથેવ જીનો;

સબ્બેસુ ભોગેસુ અસેસકેસુ [અસેસિતેસુ (સી. પી.), અસેસિકેસુ (ક.)], કસ્મા ન સન્તપ્પસિ સોકકાલે.

પુબ્બેવ મચ્ચં વિજહન્તિ ભોગા, મચ્ચો વા તે [ચ ને (પી.), ધને (ક.)] પુબ્બતરં જહાતિ;

અસસ્સતા ભોગિનો કામકામિ, તસ્મા ન સોચામહં સોકકાલે.

ઉદેતિ આપૂરતિ વેતિ [પૂરેતિ ખીયતિ (સ્યા.)] ચન્દો, અત્થં તપેત્વાન [અન્ધં તપેત્વાન (ક.), અત્થઙ્ગમેત્વાન (સ્યા.), એત્થ ‘‘તપેત્વાન અત્થં પલેતી’’તિ સમ્બન્ધો] પલેતિ સૂરિયો;

વિદિતા [વિજિતા (સ્યા.)] મયા સત્તુક લોકધમ્મા, તસ્મા ન સોચામહં સોકકાલે.

અલસો ગિહી કામભોગી ન સાધુ, અસઞ્ઞતો ¶ પબ્બજિતો ન સાધુ;

રાજા ન સાધુ અનિસમ્મકારી, યો પણ્ડિતો કોધનો તં ન સાધુ.

નિસમ્મ ખત્તિયો કયિરા, નાનિસમ્મ દિસમ્પતિ;

નિસમ્મકારિનો રાજ [રઞ્ઞો (સી. સ્યા.)], યસો કિત્તિ ચ વડ્ઢતીતિ.

કિં ¶ નુ સન્તરમાનોવ, લાયિત્વા હરિતં તિણં;

ખાદ ખાદાતિ લપસિ, ગતસત્તં જરગ્ગવં.

ન હિ અન્નેન પાનેન, મતો ગોણો સમુટ્ઠહે;

ત્વઞ્ચ તુચ્છં વિલપસિ, યથા તં દુમ્મતી તથા.

તથેવ તિટ્ઠતિ સીસં, હત્થપાદા ચ વાલધિ;

સોતા તથેવ તિટ્ઠન્તિ [સો તાત તથેવ તિટ્ઠતિ (ક.)], મઞ્ઞે ગોણો સમુટ્ઠહે.

નેવય્યકસ્સ સીસઞ્ચ [સીસં વા (સી. સ્યા. પી.)], હત્થપાદા ચ દિસ્સરે;

રુદં મત્તિકથૂપસ્મિં, નનુ ત્વઞ્ઞેવ દુમ્મતિ.

આદિત્તં ¶ વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં [ઓસિઞ્ચિ (ક.)], સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

અબ્બહી [અબ્બૂળ્હં (સી. સ્યા.), અબ્ભૂળ્હં (ક.)] વત મે સલ્લં, યમાસિ હદયસ્સિતં [સોકં હદયનિસ્સિતં (સી. સ્યા.)];

યો ¶ મે સોકપરેતસ્સ, પિતુ સોકં અપાનુદિ.

સોહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, વીતસોકો અનાવિલો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન માણવ.

એવં કરોન્તિ સપ્પઞ્ઞા, યે હોન્તિ અનુકમ્પકા;

વિનિવત્તેન્તિ સોકમ્હા, સુજાતો પિતરં યથાતિ.

નયિદં નિચ્ચં ભવિતબ્બં બ્રહ્મદત્ત, ખેમં સુભિક્ખં સુખતા ચ કાયે;

અત્થચ્ચયે મા અહુ સમ્પમૂળ્હો, ભિન્નપ્લવો સાગરસ્સેવ મજ્ઝે.

યાનિ ¶ કરોતિ પુરિસો, તાનિ અત્તનિ પસ્સતિ;

કલ્યાણકારી કલ્યાણં, પાપકારી ચ પાપકં;

યાદિસં વપતે બીજં, તાદિસં હરતે ફલં.

ઇદં તદાચરિયવચો, પારાસરિયો યદબ્રવિ;

મા સુ [મા સ્સુ (સી. સ્યા. પી.)] ત્વં અકરિ પાપં, યં ત્વં પચ્છા કતં તપે.

અયમેવ સો પિઙ્ગિય [સો પિઙ્ગિયો (સ્યા.), સોપિ ભિય્યો (ક.)] વેનસાખો, [ધોનસાખો (ક. સી. પી.)] યમ્હિ ¶ ઘાતયિં ખત્તિયાનં સહસ્સં;

અલઙ્કતે ચન્દનસારાનુલિત્તે, તમેવ દુક્ખં પચ્ચાગતં મમં.

સામા ચ [સામાપિ (સી. સ્યા.)] ખો ચન્દનલિત્તગત્તા [ગત્તી (ક. સી. સ્યા. પી.)], લટ્ઠીવ સોભઞ્જનકસ્સ ઉગ્ગતા;

અદિસ્વા [અદિસ્વાવ (સી.)] કાલં કરિસ્સામિ ઉબ્બરિં, તં મે ઇતો દુક્ખતરં ભવિસ્સતીતિ.

વેનસાખજાતકં [ધોનસાખજાતકં (ક. સી. પી.)] તતિયં.

ઉરગોવ તચં જિણ્ણં, હિત્વા ગચ્છતિ સં તનું;

એવં સરીરે નિબ્ભોગે, પેતે કાલઙ્કતે સતિ.

ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ.

અનવ્હિતો ¶ તતો આગા, અનનુઞ્ઞાતો [નાનુઞ્ઞાતો (ક.)] ઇતો ગતો;

યથાગતો તથા ગતો, તત્થ કા પરિદેવના.

ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ.

સચે રોદે કિસા [કિસી (પી.)] અસ્સં, તસ્સા મે કિં ફલં સિયા;

ઞાતિમિત્તસુહજ્જાનં ¶ , ભિય્યો નો અરતી સિયા.

ડય્હમાનો ¶ ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ.

યથાપિ દારકો ચન્દં, ગચ્છન્તમનુરોદતિ;

એવં સમ્પદમેવેતં, યો પેતમનુસોચતિ.

ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતિ.

યથાપિ ઉદકકુમ્ભો, ભિન્નો અપ્પટિસન્ધિયો;

એવં સમ્પદમેવેતં, યો પેતમનુસોચતિ.

ડય્હમાનો ન જાનાતિ, ઞાતીનં પરિદેવિતં;

તસ્મા એતં ન સોચામિ, ગતો સો તસ્સ યા ગતીતિ.

અઞ્ઞે સોચન્તિ રોદન્તિ, અઞ્ઞે અસ્સુમુખા જના;

પસન્નમુખવણ્ણોસિ, કસ્મા ઘટ [ઘત (સી. પી.)] ન સોચસિ.

નાબ્ભતીતહરો સોકો, નાનાગતસુખાવહો;

તસ્મા ધઙ્ક [વંક (પી.)] ન સોચામિ, નત્થિ સોકે દુતીયતા [સોકો દુતીયકા (ક.)].

સોચં પણ્ડુ કિસો હોતિ, ભત્તઞ્ચસ્સ ન રુચ્ચતિ;

અમિત્તા સુમના હોન્તિ, સલ્લવિદ્ધસ્સ રુપ્પતો.

ગામે ¶ વા યદિ વારઞ્ઞે, નિન્ને વા યદિ વા થલે;

ઠિતં મં નાગમિસ્સતિ, એવં દિટ્ઠપદો અહં.

યસ્સત્તા નાલમેકોવ, સબ્બકામરસાહરો;

સબ્બાપિ પથવી તસ્સ, ન સુખં આવહિસ્સતીતિ.

એકો ¶ ¶ અરઞ્ઞે ગિરિકન્દરાયં, પગ્ગય્હ પગ્ગય્હ સિલં પવેચ્છસિ [પવેજ્ઝસિ (સ્યા. સી. અટ્ઠ.)];

પુનપ્પુનં સન્તરમાનરૂપો, કોરણ્ડિય [કારણ્ડિય (સી. સ્યા. પી.)] કો નુ તવ યિધત્થો.

અહઞ્હિમં સાગર સેવિતન્તં, સમં કરિસ્સામિ યથાપિ પાણિ;

વિકિરિય સાનૂનિ ચ પબ્બતાનિ ચ, તસ્મા સિલં દરિયા પક્ખિપામિ.

નયિમં મહિં અરહતિ પાણિકપ્પં, સમં મનુસ્સો કરણાય મેકો;

મઞ્ઞામિમઞ્ઞેવ દરિં જિગીસં [જિગિંસં (સી. સ્યા. પી.)], કોરણ્ડિય ¶ હાહસિ [હાયસિ (સ્યા. ક.)] જીવલોકં.

સચે અહં [અયં (સી. સ્યા. પી.)] ભૂતધરં ન સક્કા [સક્કો (સ્યા. ક.)], સમં મનુસ્સો કરણાય મેકો;

એવમેવ ત્વં બ્રહ્મે ઇમે મનુસ્સે, નાનાદિટ્ઠિકે નાનયિસ્સસિ તે [ને (ક.)].

સઙ્ખિત્તરૂપેન ભવં મમત્થં, અક્ખાસિ કોરણ્ડિય એવમેતં;

યથા ન સક્કા પથવી સમાયં, કત્તું મનુસ્સેન તથા મનુસ્સાતિ.

વન્દામિ તં કુઞ્જર સટ્ઠિહાયનં, આરઞ્ઞકં યૂથપતિં યસસ્સિં;

પક્ખેહિ તં પઞ્જલિકં કરોમિ, મા મે વધી પુત્તકે દુબ્બલાય.

વન્દામિ ¶ તં કુઞ્જર એકચારિં, આરઞ્ઞકં પબ્બતસાનુગોચરં;

પક્ખેહિ તં પઞ્જલિકં કરોમિ, મા ¶ મે વધી પુત્તકે દુબ્બલાય;

વમિસ્સામિ તે લટુકિકે પુત્તકાનિ, કિં મે તુવં કાહસિ દુબ્બલાસિ;

સતં સહસ્સાનિપિ તાદિસીનં, વામેન પાદેન પપોથયેય્યં.

ન હેવ સબ્બત્થ બલેન કિચ્ચં, બલઞ્હિ બાલસ્સ વધાય હોતિ;

કરિસ્સામિ તે નાગરાજા અનત્થં, યો મે વધી પુત્તકે દુબ્બલાય.

કાકઞ્ચ પસ્સ લટુકિકં, મણ્ડૂકં નીલમક્ખિકં;

એતે નાગં અઘાતેસું, પસ્સ વેરસ્સ વેરિનં;

તસ્મા હિ વેરં ન કયિરાથ, અપ્પિયેનપિ કેનચીતિ.

અહમેવ ¶ દૂસિયા ભૂનહતા, રઞ્ઞો મહાપતાપસ્સ;

એતં મુઞ્ચતુ ધમ્મપાલં, હત્થે મે દેવ છેદેહિ.

અહમેવ દૂસિયા ભૂનહતા, રઞ્ઞો મહાપતાપસ્સ;

એતં મુઞ્ચતુ ધમ્મપાલં, પાદે મે દેવ છેદેહિ.

અહમેવ દૂસિયા ભૂનહતા, રઞ્ઞો મહાપતાપસ્સ;

એતં ¶ મુઞ્ચતુ ધમ્મપાલં, સીસં મે દેવ છેદેહિ.

ન હિ [નહ (સી. સ્યા. પી.) એત્થ હ-કારો ખેદે] નૂનિમસ્સ રઞ્ઞો, મિત્તામચ્ચા ચ વિજ્જરે સુહદા;

યે ન વદન્તિ રાજાનં, મા ઘાતયિ ઓરસં પુત્તં.

ન હિ [નહ (સી. સ્યા. પી.) એત્થ હ-કારો ખેદે] નૂનિમસ્સ રઞ્ઞો, ઞાતી મિત્તા ચ વિજ્જરે સુહદા;

યે ન વદન્તિ રાજાનં, મા ઘાતયિ અત્રજં પુત્તં.

ચન્દનસારાનુલિત્તા ¶ , બાહા છિજ્જન્તિ ધમ્મપાલસ્સ;

દાયાદસ્સ પથબ્યા, પાણા મે દેવ રુજ્ઝન્તીતિ.

વિક્કમ રે હરિપાદ [મહામિગ (સી. સ્યા. પી.)], વિક્કમ રે મહામિગ [હરીપદ (સી. સ્યા. પી.)];

છિન્દ વારત્તિકં પાસં, નાહં એકા વને રમે.

વિક્કમામિ ન પારેમિ, ભૂમિં સુમ્ભામિ વેગસા;

દળ્હો વારત્તિકો પાસો, પાદં મે પરિકન્તતિ.

અત્થરસ્સુ પલાસાનિ, અસિં નિબ્બાહ લુદ્દક;

પઠમં મં વધિત્વાન, હન પચ્છા મહામિગં.

ન મે સુતં વા દિટ્ઠં વા, ભાસન્તિં માનુસિં મિગિં [ન મે સુતા વા દિટ્ઠા વા, ભાસન્તી માનુસિં મિગી (ટીકા)];

ત્વઞ્ચ ભદ્દે સુખી હોહિ, એસો ચાપિ મહામિગો.

એવં લુદ્દક નન્દસ્સુ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

યથાહમજ્જ ¶ નન્દામિ, મુત્તં દિસ્વા મહામિગન્તિ.

વાતિ ¶ ગન્ધો તિમિરાનં, કુસમુદ્દો ચ [વ (સ્યા. પી.)] ઘોસવા;

દૂરે ઇતો સુયોનન્દી [ઇતો હિ સુસન્દી (સી. સ્યા.), ઇતોપિ સુસ્સોન્દી (પી.)], તમ્બકામા તુદન્તિ મં.

કથં સમુદ્દમતરિ, કથં અદ્દક્ખિ સેદુમં [સેરુમં (સી. સ્યા. પી.)];

કથં તસ્સા ચ તુય્હઞ્ચ, અહુ સગ્ગ [અગ્ગ (સી. સ્યા.)] સમાગમો.

કુરુકચ્છા [ભરુકચ્છા (સી. સ્યા. પી.)] પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

મકરેહિ અભિદા [મકરેહિબ્ભિદા (સી.), મકરેહિ’ભિદા (સ્યા.), મકરેહિ ભિન્ના (પી.)] નાવા, ફલકેનાહમપ્લવિં.

સા ¶ મં સણ્હેન મુદુના, નિચ્ચં ચન્દનગન્ધિની;

અઙ્ગેન [અઙ્કેન (પી. ક.)] ઉદ્ધરી ભદ્દા, માતા પુત્તંવ ઓરસં.

સા મં અન્નેન પાનેન, વત્થેન સયનેન ચ;

અત્તનાપિ ચ મન્દક્ખી, એવં તમ્બ વિજાનાહીતિ.

અથ જિનવરો હરિતં તિણકો, અથ ¶ ભિન્નપ્લવો ઉરગોવ ઘટો;

દરિયા પુન કુઞ્જર ભૂનહતા, મિગમુત્તમસગ્ગવરેન દસાતિ.

વણ્ણારોહેન જાતિયા, બલનિક્કમનેન ચ;

સુબાહુ ન મયા સેય્યો, સુદાઠ ઇતિ ભાસસિ.

વણ્ણારોહેન જાતિયા, બલનિક્કમનેન ચ;

સુદાઠો ન મયા સેય્યો, સુબાહુ ઇતિ ભાસસિ.

એવં ચે મં વિહરન્તં, સુબાહુ સમ્મ દુબ્ભસિ;

ન દાનાહં તયા સદ્ધિં, સંવાસમભિરોચયે.

યો ¶ પરેસં વચનાનિ, સદ્દહેય્ય [સદ્દહેથ (સી. સ્યા. પી.)] યથાતથં;

ખિપ્પં ભિજ્જેથ મિત્તસ્મિં, વેરઞ્ચ પસવે બહું.

ન ¶ સો મિત્તો યો સદા અપ્પમત્તો, ભેદાસઙ્કી રન્ધમેવાનુપસ્સી;

યસ્મિઞ્ચ સેતી ઉરસીવ પુત્તો, સ વે મિત્તો યો અભેજ્જો પરેહીતિ.

સીલં ¶ સેય્યો સુતં સેય્યો, ઇતિ મે સંસયો અહુ;

સીલમેવ સુતા સેય્યો, ઇતિ મે નત્થિ સંસયો.

મોઘા જાતિ ચ વણ્ણો ચ, સીલમેવ કિરુત્તમં;

સીલેન અનુપેતસ્સ, સુતેનત્થો ન વિજ્જતિ.

ખત્તિયો ચ અધમ્મટ્ઠો, વેસ્સો ચાધમ્મનિસ્સિતો;

તે પરિચ્ચજ્જુભો લોકે, ઉપપજ્જન્તિ દુગ્ગતિં.

ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

ઇધ ધમ્મં ચરિત્વાન, ભવન્તિ તિદિવે સમા.

ન વેદા સમ્પરાયાય, ન જાતિ નાપિ [નોપિ (પી.)] બન્ધવા;

સકઞ્ચ સીલં સંસુદ્ધં, સમ્પરાયાય સુખાય ચાતિ [સુખાવહન્તિ (સી. સ્યા.)].

હિરિં તરન્તં વિજિગુચ્છમાનં, તવાહમસ્મી ઇતિ ભાસમાનં;

સેય્યાનિ કમ્માનિ અનાદિયન્તં, નેસો મમન્તિ ઇતિ નં વિજઞ્ઞા.

યઞ્હિ કયિરા તઞ્હિ વદે, યં ન કયિરા ન તં વદે;

અકરોન્તં ¶ ભાસમાનં, પરિજાનન્તિ પણ્ડિતા.

ન ¶ સો મિત્તો યો સદા અપ્પમત્તો, ભેદાસઙ્કી રન્ધમેવાનુપસ્સી;

યસ્મિઞ્ચ સેતી ઉરસીવ પુત્તો, સ વે મિત્તો યો અભેજ્જો પરેહિ.

પામોજ્જકરણં ઠાનં, પસંસાવહનં સુખં;

ફલાનિસંસો ભાવેતિ, વહન્તો પોરિસં ધુરં.

પવિવેકરસં ¶ પિત્વા, રસં ઉપસમસ્સ ચ;

નિદ્દરો હોતિ નિપ્પાપો, ધમ્મપ્પીતિરસં પિવન્તિ.

કો નુ સન્તમ્હિ પજ્જોતે, અગ્ગિપરિયેસનં ચરં;

અદ્દક્ખિ રત્તિ [રત્તિં (સ્યા.)] ખજ્જોતં, જાતવેદં અમઞ્ઞથ.

સ્વસ્સ ગોમયચુણ્ણાનિ, અભિમત્થં તિણાનિ ચ;

વિપરીતાય સઞ્ઞાય, નાસક્ખિ પજ્જલેતવે.

એવમ્પિ અનુપાયેન, અત્થં ન લભતે મિગો [મૂગો (સ્યા.)];

વિસાણતો ગવં દોહં, યત્થ ખીરં ન વિન્દતિ.

વિવિધેહિ ઉપાયેહિ, અત્થં પપ્પોન્તિ માણવા;

નિગ્ગહેન અમિત્તાનં, મિત્તાનં પગ્ગહેન ચ.

સેનામોક્ખપલાભેન ¶ [સેની મોક્ખૂપલાભેન (સ્યા.)], વલ્લભાનં નયેન ચ;

જગતિં જગતિપાલા, આવસન્તિ વસુન્ધરન્તિ.

ધુત્તોમ્હિ સમ્મ સુમુખ, જૂતે અક્ખપરાજિતો;

હરેહિ [સેવેહિ (પી.)] અમ્બપક્કાનિ, વીરિયં તે ભક્ખયામસે.

અલિકં વત મં સમ્મ, અભૂતેન પસંસસિ;

કો તે સુતો વા દિટ્ઠો વા, સુમુખો નામ મક્કટો.

અજ્જાપિ ¶ મે તં મનસિ [તે મં સરસિ (ક.)], યં મં ત્વં અહિતુણ્ડિક;

ધઞ્ઞાપણં પવિસિત્વા, મત્તો [મુત્તો (ક.)] છાતં હનાસિ મં.

તાહં સરં દુક્ખસેય્યં, અપિ રજ્જમ્પિ કારયે;

નેવાહં યાચિતો દજ્જં, તથા હિ ભયતજ્જિતો.

યઞ્ચ જઞ્ઞા કુલે જાતં, ગબ્ભે તિત્તં અમચ્છરિં;

તેન સખિઞ્ચ મિત્તઞ્ચ, ધીરો સન્ધાતુમરહતીતિ.

મધુવણ્ણં ¶ મધુરસં, મધુગન્ધં વિસં અહુ;

ગુમ્બિયો ¶ ઘાસમેસાનો, અરઞ્ઞે ઓદહી વિસં.

મધુ ઇતિ મઞ્ઞમાના [મધૂતિ મઞ્ઞમાનાય (ક.)], યે તં વિસમખાદિસું [વિસમસાયિસું (સી. સ્યા.)];

તેસં તં કટુકં આસિ, મરણં તેનુપાગમું.

યે ચ ખો પટિસઙ્ખાય, વિસં તં પરિવજ્જયું;

તે આતુરેસુ સુખિતા, ડય્હમાનેસુ નિબ્બુતા.

એવમેવ મનુસ્સેસુ, વિસં કામા સમોહિતા;

આમિસં બન્ધનઞ્ચેતં, મચ્ચુવેસો [પચ્ચુવસો (સી. સ્યા.)] ગુહાસયો.

એવમેવ ઇમે કામે, આતુરા પરિચારિકે [પરિચારકે (ક.)];

યે સદા પરિવજ્જેન્તિ, સઙ્ગં લોકે ઉપચ્ચગુન્તિ.

ય્વાયં સાળિય [સાલિય (સી. સ્યા. પી.), સાળિક (?)] છાપોતિ, કણ્હસપ્પં અગાહયિ;

તેન સપ્પેનયં દટ્ઠો, હતો પાપાનુસાસકો.

અહન્તાર [અહનન્ત (પી.), અહરન્ત (?)] મહન્તારં, યો નરો હન્તુમિચ્છતિ;

એવં સો નિહતો સેતિ, યથાયં પુરિસો હતો.

અહન્તાર ¶ [અહનન્ત (સી. સ્યા. પી.), અહરન્ત (?)] મઘાતેન્તં, યો નરો હન્તુમિચ્છતિ;

એવં સો નિહતો સેતિ, યથાયં પુરિસો હતો.

યથા પંસુમુટ્ઠિં પુરિસો, પટિવાતં પટિક્ખિપે;

તમેવ ¶ સો રજો હન્તિ, તથાયં પુરિસો હતો.

યો અપ્પદુટ્ઠસ્સ નરસ્સ દુસ્સતિ, સુદ્ધસ્સ પોસસ્સ અનઙ્ગણસ્સ;

તમેવ બાલં પચ્ચેતિ પાપં, સુખુમો રજો પટિવાતંવ ખિત્તોતિ.

અમિત્તહત્થત્થગતા [હત્થત્તગતા (કત્થચિ, સી. નિય્ય)], તચસારસમપ્પિતા;

પસન્નમુખવણ્ણાત્થ, કસ્મા તુમ્હે ન સોચથ.

ન ¶ સોચનાય પરિદેવનાય, અત્થોવ લબ્ભો [અત્થો ચ લબ્ભા (સી. સ્યા.), અત્થોધ લબ્ભા (અ. નિ. ૫.૪૮)] અપિ અપ્પકોપિ;

સોચન્તમેનં દુખિતં વિદિત્વા, પચ્ચત્થિકા અત્તમના ભવન્તિ.

યતો ચ ખો પણ્ડિતો આપદાસુ, ન વેધતી અત્થવિનિચ્છયઞ્ઞૂ;

પચ્ચત્થિકાસ્સ [પચ્ચત્થિકા તે (ક.)] દુખિતા ભવન્તિ, દિસ્વા મુખં અવિકારં પુરાણં.

જપ્પેન મન્તેન સુભાસિતેન, અનુપ્પદાનેન પવેણિયા વા;

યથા ¶ યથા યત્થ લભેથ અત્થં, તથા તથા તત્થ પરક્કમેય્ય.

યતો ¶ ચ જાનેય્ય અલબ્ભનેય્યો, મયા વ [મયા વા (સ્યા. ક.)] અઞ્ઞેન વા એસ અત્થો;

અસોચમાનો અધિવાસયેય્ય, કમ્મં દળ્હં કિન્તિ કરોમિ દાનીતિ.

ક્યાહં દેવાનમકરં, કિં પાપં પકતં મયા;

યં મે સિરસ્મિં ઓહચ્ચ [ઉહચ્ચ (ક.), ઉહચ્ચ (પી.)], ચક્કં ભમતિ મત્થકે.

અતિક્કમ્મ રમણકં, સદામત્તઞ્ચ દૂભકં;

બ્રહ્મત્તરઞ્ચ પાસાદં, કેનત્થેન ઇધાગતો.

ઇતો બહુતરા ભોગા, અત્ર મઞ્ઞે ભવિસ્સરે;

ઇતિ એતાય સઞ્ઞાય, પસ્સ મં બ્યસનં ગતં.

ચતુબ્ભિ અટ્ઠજ્ઝગમા, અટ્ઠાહિપિ ચ [અટ્ઠાહિ ચાપિ (સી. સ્યા.), અટ્ઠાભિ ચાપિ (ક.)] સોળસ;

સોળસાહિ ચ બાત્તિંસ, અત્રિચ્છં ચક્કમાસદો;

ઇચ્છાહતસ્સ પોસસ્સ, ચક્કં ભમતિ મત્થકે.

ઉપરિવિસાલા દુપ્પૂરા, ઇચ્છા વિસટગામિની [ઉપરિ વિસાલં દુપ્પૂરં, ઇચ્છાવિસદગામિની (સી.)];

યે ¶ ચ તં અનુગિજ્ઝન્તિ, તે હોન્તિ ચક્કધારિનોતિ.

હંસો પલાસમવચ, નિગ્રોધો સમ્મ જાયતિ;

અઙ્કસ્મિં [અઙ્ગસ્મિં (ક.)] તે નિસિન્નોવ, સો તે મમ્માનિ છેચ્છતિ [છિજ્જતિ (ક.)].

વડ્ઢતામેવ [વદ્ધિતમેવ (ક.)] નિગ્રોધો, પતિટ્ઠસ્સ ભવામહં;

યથા પિતા ચ માતા ચ [પિતા વા માતા વા (પી.), માતા વા પિતા વા (ક.)], એવં મે સો ભવિસ્સતિ.

યં ¶ ત્વં અઙ્કસ્મિં વડ્ઢેસિ, ખીરરુક્ખં ભયાનકં;

આમન્ત ખો તં ગચ્છામ, વુડ્ઢિ મસ્સ ન રુચ્ચતિ.

ઇદાનિ ¶ ખો મં ભાયેતિ, મહાનેરુનિદસ્સનં;

હંસસ્સ અનભિઞ્ઞાય, મહા મે ભયમાગતં.

ન તસ્સ વુડ્ઢિ કુસલપ્પસત્થા, યો વડ્ઢમાનો ઘસતે પતિટ્ઠં;

તસ્સૂપરોધં પરિસઙ્કમાનો, પતારયી મૂલવધાય ધીરોતિ.

વણ્ણારોહવગ્ગો દુતિયો [ઇમસ્સુદ્દાનં તતિયવગ્ગપરિયોસાને ભવિસ્સતિ].

એવંભૂતસ્સ તે રાજ, આગતસ્સ વસે [વસો (પી. ક.)] મમ;

અત્થિ નુ કોચિ પરિયાયો, યો તં દુક્ખા પમોચયે.

એવંભૂતસ્સ ¶ મે તાત, આગતસ્સ વસે તવ;

નત્થિ નો કોચિ પરિયાયો, યો મં દુક્ખા પમોચયે.

નાઞ્ઞં સુચરિતં રાજ, નાઞ્ઞં રાજ સુભાસિતં;

અક્કોચ્છિ મં અવધિ મં, અજિનિ મં અહાસિ મે;

યે ચ તં ઉપનય્હન્તિ, વેરં તેસં ન સમ્મતિ.

અક્કોચ્છિ મં અવધિ મં, અજિનિ મં અહાસિ મે;

યે ચ તં નુપનય્હન્તિ, વેરં તેસૂપસમ્મતિ.

ન હિ વેરેન વેરાનિ, સમ્મન્તીધ કુદાચનં;

અવેરેન ચ સમ્મન્તિ, એસ ધમ્મો સનન્તનોતિ.

અગારા ¶ પચ્ચુપેતસ્સ, અનગારસ્સ તે સતો;

સમણસ્સ ન તં સાધુ, યં પેતમનુસોચસિ.

સંવાસેન ¶ હવે સક્ક, મનુસ્સસ્સ મિગસ્સ વા;

હદયે ¶ જાયતે પેમં, ન તં સક્કા અસોચિતું.

મતં મરિસ્સં રોદન્તિ, યે રુદન્તિ લપન્તિ ચ;

તસ્મા ત્વં ઇસિ મા રોદિ, રોદિતં મોઘમાહુ સન્તો.

રોદિતેન હવે બ્રહ્મે, મતો પેતો સમુટ્ઠહે;

સબ્બે સઙ્ગમ્મ રોદામ, અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ ઞાતકે.

આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

અબ્બહિ વત મે સલ્લં, યમાસિ હદયસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

સોહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, વીતસોકો અનાવિલો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન વાસવાતિ.

કુહિં ગતા કત્થ ગતા, ઇતિ લાલપ્પતી જનો;

અહમેવેકો જાનામિ, ઉદપાને મૂસિકા હતા.

યઞ્ચેતં [યથેતં (પી.), યવેતં (ક.), યમેતં (કત્થચિ)] ઇતિ ચીતિ ચ, ગદ્રભોવ નિવત્તસિ;

ઉદપાને મૂસિકં હન્ત્વા, યવં ભક્ખેતુમિચ્છસિ.

દહરો ચાસિ દુમ્મેધ, પઠમુપ્પત્તિકો [પઠમુપ્પત્તિતો (સી. પી.)] સુસુ;

દીઘઞ્ચેતં ¶ [દીઘમેતં (પી.)] સમાસજ્જ [સમાપજ્જ (સ્યા. ક.)], ન તે દસ્સામિ જીવિતં.

નાન્તલિક્ખભવનેન, નાઙ્ગપુત્તપિનેન [નાઙ્ગપુત્તસિરેન (સી. સ્યા. પી.)] વા;

પુત્તેન હિ પત્થયિતો, સિલોકેહિ પમોચિતો.

સબ્બં ¶ સુતમધીયેથ, હીનમુક્કટ્ઠમજ્ઝિમં;

સબ્બસ્સ અત્થં જાનેય્ય, ન ચ સબ્બં પયોજયે;

હોતિ તાદિસકો કાલો, યત્થ અત્થાવહં સુતન્તિ.

સબ્બં ¶ ભણ્ડં સમાદાય, પારં તિણ્ણોસિ બ્રાહ્મણ;

પચ્ચાગચ્છ લહું ખિપ્પં, મમ્પિ તારેહિ દાનિતો [દાનિભો (સ્યા.)].

અસન્થુતં મં ચિરસન્થુતેન, નિમીનિ ભોતી અદ્ધુવં ધુવેન;

મયાપિ ભોતી નિમિનેય્ય અઞ્ઞં, ઇતો અહં દૂરતરં ગમિસ્સં.

કાયં એળગલાગુમ્બે [એળગણગુમ્બે (ક.)], કરોતિ અહુહાસિયં;

નયીધ નચ્ચગીતં વા [નયિધ નચ્ચં વા ગીતં વા (સી. સ્યા. પી.)], તાળં વા સુસમાહિતં;

અનમ્હિકાલે [અનમ્હકાલે (પી.)] સુસોણિ [સુસ્સોણિ (સી. સ્યા. પી.)], કિં નુ જગ્ઘસિ સોભને [સોભણે (પી. ક.)].

સિઙ્ગાલ બાલ દુમ્મેધ, અપ્પપઞ્ઞોસિ જમ્બુક;

જીનો ¶ મચ્છઞ્ચ પેસિઞ્ચ, કપણો વિય ઝાયસિ.

સુદસ્સં વજ્જમઞ્ઞેસં, અત્તનો પન દુદ્દસં;

જીના પતિઞ્ચ જારઞ્ચ, મઞ્ઞે ત્વઞ્ઞેવ [મમ્પિ ત્વઞ્ઞેવ (સી. સ્યા.), ત્વમ્પિ મઞ્ઞેવ (પી.)] ઝાયસિ.

એવમેતં મિગરાજ, યથા ભાસસિ જમ્બુક;

સા નૂનાહં ઇતો ગન્ત્વા, ભત્તુ હેસ્સં વસાનુગા.

યો હરે મત્તિકં થાલં, કંસથાલમ્પિ સો હરે;

કતઞ્ચેવ [કતંયેવ (સી. સ્યા. પી.)] તયા પાપં, પુનપેવં કરિસ્સસીતિ.

ઇદાનિ ખોમ્હિ સુખિતો અરોગો, નિક્કણ્ટકો નિપ્પતિતો કપોતો;

કાહામિ દાની હદયસ્સ તુટ્ઠિં, તથાહિમં મંસસાકં બલેતિ.

કાયં ¶ બલાકા સિખિનો, ચોરી લઙ્ઘિપિતામહા;

ઓરં બલાકે આગચ્છ, ચણ્ડો મે વાયસો સખા.

અલઞ્હિ તે જગ્ઘિતાયે, મમં દિસ્વાન એદિસં;

વિલૂનં સૂદપુત્તેન, પિટ્ઠમણ્ડેન [પિટ્ઠમદ્દેન (સી. સ્યા. પી.)] મક્ખિતં.

સુન્હાતો ¶ સુવિલિત્તોસિ, અન્નપાનેન તપ્પિતો;

કણ્ઠે ¶ ચ તે વેળુરિયો, અગમા નુ કજઙ્ગલં.

મા તે મિત્તો અમિત્તો વા, અગમાસિ કજઙ્ગલં;

પિઞ્છાનિ તત્થ લાયિત્વા, કણ્ઠે બન્ધન્તિ વટ્ટનં.

પુનપાપજ્જસી સમ્મ, સીલઞ્હિ તવ તાદિસં;

ન હિ માનુસકા ભોગા, સુભુઞ્જા હોન્તિ પક્ખિનાતિ.

અથ વણ્ણ સસીલ હિરિ લભતે, સુમુખા વિસ સાળિયમિત્તવરો;

અથ ચક્ક પલાસ સરાજ સતો, યવ બાલ કપોતક પન્નરસાતિ.

જીનઞ્ચ વણ્ણં અસમંવગુપ્પરિ, સુદેસિતા જાતકન્તિ સન્તિ વીસતિ [જાતક પઞ્ચવીસતિ (?)];

મહેસિનો બ્રહ્મચરિત્તમુત્ત-મવોચ ગાથા અત્થવતી સુબ્યઞ્જનાતિ.

માસુ ¶ ¶ ¶ કુજ્ઝ ભૂમિપતિ, માસુ કુજ્ઝ રથેસભ;

કુદ્ધં અપ્પટિકુજ્ઝન્તો, રાજા રટ્ઠસ્સ પૂજિતો.

ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, નિન્ને વા યદિ વા થલે;

સબ્બત્થ અનુસાસામિ, માસુ કુજ્ઝ [માસ્સુ કુજ્ઝિ (સી. પી.)] રથેસભ.

અવારિયપિતા નામ, અહુ ગઙ્ગાય નાવિકો;

પુબ્બે જનં તારેત્વાન, પચ્છા યાચતિ વેતનં;

તેનસ્સ ભણ્ડનં હોતિ, ન ચ ભોગેહિ વડ્ઢતિ.

અતિણ્ણંયેવ યાચસ્સુ, અપારં તાત નાવિક;

અઞ્ઞો હિ તિણ્ણસ્સ મનો, અઞ્ઞો હોતિ પારેસિનો [તરેસિનો (સી. પી.), તિરેસિનો (સ્યા.)].

ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, નિન્ને વા યદિ વા થલે;

સબ્બત્થ અનુસાસામિ, માસુ કુજ્ઝિત્થ નાવિક.

યાયેવાનુસાસનિયા, રાજા ગામવરં અદા;

તાયેવાનુસાસનિયા, નાવિકો પહરી મુખં.

ભત્તં ભિન્નં હતા ભરિયા, ગબ્ભો ચ પતિતો છમા;

મિગોવ જાતરૂપેન, ન તેનત્થં અબન્ધિ સૂતિ [અવડ્ઢિતુન્તિ (સી. સ્યા.), અવડ્ઢિ સૂતિ (?)].

મા ¶ તાત કુજ્ઝિ ન હિ સાધુ કોધો, બહુમ્પિ તે અદિટ્ઠમસ્સુતઞ્ચ;

માતા પિતા દિસતા [દિસા તાત (સ્યા.), દિસા તા (પી.)] સેતકેતુ, આચરિયમાહુ દિસતં પસત્થા.

અગારિનો ¶ ¶ અન્નદપાનવત્થદા [અન્નપાનવત્થદા (સ્યા. ક.)], અવ્હાયિકા તમ્પિ દિસં વદન્તિ;

એસા દિસા પરમા સેતકેતુ, યં પત્વા દુક્ખી સુખિનો ભવન્તિ.

ખરાજિના જટિલા પઙ્કદન્તા, દુમ્મક્ખરૂપા [દુમુક્ખરૂપા (સી. સ્યા.), દુમ્મુક્ખરૂપા (પી. ક.)] યેમે જપ્પન્તિ મન્તે;

કચ્ચિ નુ તે માનુસકે પયોગે, ઇદં વિદૂ પરિમુત્તા અપાયા.

પાપાનિ કમ્માનિ કત્વાન રાજ, બહુસ્સુતો ચે ન [બહુસ્સુતો નેવ (સી. સ્યા.)] ચરેય્ય ધમ્મં;

સહસ્સવેદોપિ ન તં પટિચ્ચ, દુક્ખા પમુઞ્ચે ચરણં અપત્વા.

સહસ્સવેદોપિ ન તં પટિચ્ચ, દુક્ખા પમુઞ્ચે ચરણં અપત્વા;

મઞ્ઞામિ ¶ વેદા અફલા ભવન્તિ, સસંયમં ચરણમેવ [ચરણઞ્ઞેવ (સી. સ્યા. પી.)] સચ્ચં.

ન હેવ વેદા અફલા ભવન્તિ, સસંયમં ચરણમેવ સચ્ચં;

કિત્તિઞ્હિ પપ્પોતિ અધિચ્ચ વેદે, સન્તિં પુણેતિ [સન્તં પુને’તિ (સી. પી.)] ચરણેન દન્તોતિ.

પઙ્કો ચ કામા પલિપો ચ કામા, ભયઞ્ચ મેતં તિમૂલં પવુત્તં;

રજો ચ ધૂમો ચ મયા પકાસિતા, હિત્વા તુવં પબ્બજ બ્રહ્મદત્ત.

ગધિતો ¶ [ગથિતો (સી.)] ચ રત્તો ચ અધિમુચ્છિતો ચ, કામેસ્વહં બ્રાહ્મણ ભિંસરૂપં;

તં નુસ્સહે જીવિકત્થો પહાતું, કાહામિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

યો અત્થકામસ્સ હિતાનુકમ્પિનો, ઓવજ્જમાનો ન કરોતિ સાસનં;

ઇદમેવ સેય્યો ઇતિ મઞ્ઞમાનો, પુનપ્પુનં ¶ ગબ્ભમુપેતિ મન્દો.

સો ઘોરરૂપં નિરયં ઉપેતિ, સુભાસુભં મુત્તકરીસપૂરં;

સત્તા સકાયે ન જહન્તિ ગિદ્ધા, યે હોન્તિ કામેસુ અવીતરાગા.

મીળ્હેન લિત્તા રુહિરેન મક્ખિતા, સેમ્હેન લિત્તા ઉપનિક્ખમન્તિ;

યં યઞ્હિ કાયેન ફુસન્તિ તાવદે, સબ્બં અસાતં દુખમેવ કેવલં.

દિસ્વા વદામિ ન હિ અઞ્ઞતો સવં, પુબ્બેનિવાસં બહુકં સરામિ;

ચિત્રાહિ ગાથાહિ સુભાસિતાહિ, દરીમુખો નિજ્ઝાપયિ સુમેધન્તિ.

કાકોલા કાકસઙ્ઘા ચ, મયઞ્ચ પતતં વરા [વર (ક.) મયન્તિપદસ્સ હિ વિસેસનં];

સબ્બેવ સદિસા હોમ, ઇમં આગમ્મ પબ્બતં.

ઇધ ¶ સીહા ચ બ્યગ્ઘા ચ, સિઙ્ગાલા ચ મિગાધમા;

સબ્બેવ ¶ સદિસા હોન્તિ, અયં કો નામ પબ્બતો.

ઇમં ¶ નેરૂતિ [નેરુન્તિ (સી. સ્યા.)] જાનન્તિ, મનુસ્સા પબ્બતુત્તમં;

ઇધ વણ્ણેન સમ્પન્ના, વસન્તિ સબ્બપાણિનો.

અમાનના યત્થ સિયા, સન્તાનં વા વિમાનના;

હીનસમ્માનના વાપિ, ન તત્થ વસતિં વસે [વસતી વસે (સ્યા.), વસ દિવસે (પી.)].

યત્થાલસો ચ દક્ખો ચ, સૂરો ભીરુ ચ પૂજિયા;

ન તત્થ સન્તો વસન્તિ, અવિસેસકરે નરે [નગે (સી. સ્યા. પી.)].

નાયં નેરુ વિભજતિ, હીનઉક્કટ્ઠમજ્ઝિમે;

અવિસેસકરો નેરુ, હન્દ નેરું જહામસેતિ.

આસાવતી નામ લતા, જાતા ચિત્તલતાવને;

તસ્સા વસ્સસહસ્સેન, એકં નિબ્બત્તતે ફલં.

તં દેવા પયિરુપાસન્તિ, તાવ દૂરફલં સતિં;

આસીસેવ [આસિંસેવ (સી. સ્યા. પી.)] તુવં રાજ, આસા ફલવતી સુખા.

આસીસતેવ [આસિંસેથેવ (સી. સ્યા. પી.)] સો પક્ખી, આસીસતેવ [આસિંસેથેવ (સી. સ્યા. પી.)] સો દિજો;

તસ્સ ચાસા [તસ્સેવાસા (સ્યા.)] સમિજ્ઝતિ, તાવ દૂરગતા સતી;

આસીસેવ તુવં રાજ, આસા ફલવતી સુખા.

સમ્પેસિ ખો મં વાચાય, ન ચ સમ્પેસિ [સંસેસિ (ક.)] કમ્મુના;

માલા ¶ સેરેય્યકસ્સેવ, વણ્ણવન્તા અગન્ધિકા.

અફલં મધુરં વાચં, યો મિત્તેસુ પકુબ્બતિ;

અદદં અવિસ્સજં ભોગં, સન્ધિ તેનસ્સ જીરતિ.

યઞ્હિ કયિરા તઞ્હિ વદે, યં ન કયિરા ન તં વદે;

અકરોન્તં ભાસમાનં, પરિજાનન્તિ પણ્ડિતા.

બલઞ્ચ વત મે ખીણં, પાથેય્યઞ્ચ ન વિજ્જતિ;

સઙ્કે પાણૂપરોધાય, હન્દ દાનિ વજામહં.

એતદેવ ¶ ¶ હિ મે નામં, યં નામસ્મિ રથેસભ;

આગમેહિ મહારાજ, પિતરં આમન્તયામહન્તિ.

ન મે રુચ્ચિ મિગાલોપ, યસ્સ તે તાદિસી ગતી;

અતુચ્ચં તાત પતસિ, અભૂમિં તાત સેવસિ.

ચતુક્કણ્ણંવ કેદારં, યદા તે પથવી સિયા;

તતો તાત નિવત્તસ્સુ, માસ્સુ એત્તો પરં ગમિ.

સન્તિ અઞ્ઞેપિ સકુણા, પત્તયાના વિહઙ્ગમા;

અક્ખિત્તા વાતવેગેન, નટ્ઠા તે સસ્સતીસમા.

અકત્વા અપનન્દસ્સ [અપરણ્ણસ્સ (સી. સ્યા. પી.)], પિતુ વુદ્ધસ્સ સાસનં;

કાલવાતે ¶ અતિક્કમ્મ, વેરમ્ભાનં વસં અગા [ગતો (સી.)].

તસ્સ પુત્તા ચ દારા ચ, યે ચઞ્ઞે અનુજીવિનો;

સબ્બે બ્યસનમાપાદું, અનોવાદકરે દિજે.

એવમ્પિ ઇધ વુદ્ધાનં, યો વાક્યં નાવબુજ્ઝતિ;

અતિસીમચરો [અતિસીમં ચરો (સી. સ્યા. ક.)] દિત્તો, ગિજ્ઝોવાતીતસાસનો;

સબ્બે બ્યસનં પપ્પોન્તિ, અકત્વા બુદ્ધસાસનન્તિ.

કા નુ કાળેન વણ્ણેન, ન ચાપિ [ન ચાસિ (સી.)] પિયદસ્સના;

કા વા ત્વં કસ્સ વા ધીતા, કથં જાનેમુ તં મયં.

મહારાજસ્સહં ધીતા, વિરૂપક્ખસ્સ ચણ્ડિયા;

અહં કાળી અલક્ખિકા, કાળકણ્ણીતિ મં વિદૂ;

ઓકાસં યાચિતો દેહિ, વસેમુ તવ સન્તિકે.

કિંસીલે ¶ કિંસમાચારે, પુરિસે નિવિસસે તુવં;

પુટ્ઠા મે કાળિ અક્ખાહિ, કથં [યથા (સી. પી.)] જાનેમુ તં મયં.

મક્ખી પળાસી સારમ્ભી, ઇસ્સુકી મચ્છરી સઠો;

સો મય્હં પુરિસો કન્તો, લદ્ધં યસ્સ વિનસ્સતિ.

કોધનો ¶ ઉપનાહી ચ, પિસુણો ચ વિભેદકો;

કણ્ડકવાચો [અણ્ડકવાચો (ક. સી. પી.)] ફરુસો, સો મે કન્તતરો તતો.

અજ્જ ¶ સુવેતિ પુરિસો, સદત્થં નાવબુજ્ઝતિ;

ઓવજ્જમાનો કુપ્પતિ, સેય્યં સો અતિમઞ્ઞતિ.

દવપ્પલુદ્ધો [દેવપ્પલુદ્ધો (ક.), દવપ્પલદ્ધો (પી.)] પુરિસો, સબ્બમિત્તેહિ ધંસતિ;

સો મય્હં પુરિસો કન્તો, તસ્મિં હોમિ અનામયા.

અપેહિ એત્તો ત્વં કાળિ, નેતં અમ્હેસુ વિજ્જતિ;

અઞ્ઞં જનપદં ગચ્છ, નિગમે રાજધાનિયો.

અહમ્પિ ખો તં [ચેતં (સી.)] જાનામિ, નેતં તુમ્હેસુ વિજ્જતિ;

સન્તિ લોકે અલક્ખિકા, સઙ્ઘરન્તિ બહું ધનં;

અહં દેવો ચ મે ભાતા, ઉભો નં વિધમામસે.

કા નુ દિબ્બેન વણ્ણેન, પથબ્યા સુપતિટ્ઠિતા;

કા વા ત્વં કસ્સ વા ધીતા, કથં જાનેમુ તં મયં.

મહારાજસ્સહં ધીતા, ધતરટ્ઠસ્સ સિરીમતો [ધતરટ્ઠસિરીમતો (સ્યા. ક.)];

અહં સિરી ચ લક્ખી ચ, ભૂરિપઞ્ઞાતિ મં વિદૂ;

ઓકાસં યાચિતો દેહિ, વસેમુ તવ સન્તિકે.

કિંસીલે કિંસમાચારે, પુરિસે નિવિસસે તુવં;

પુટ્ઠા મે લક્ખિ અક્ખાહિ, કથં [યથા (સી. પી.)] જાનેમુ તં મયં.

યો ¶ ચાપિ સીતે અથવાપિ ઉણ્હે, વાતાતપે ડંસસરીસપે ચ;

ખુધં [ખુદ્દં (સ્યા. ક.), ખુદં (પી.)] પિપાસં અભિભુય્ય સબ્બં, રત્તિન્તિવં યો સતતં નિયુત્તો;

કાલાગતઞ્ચ ¶ ન હાપેતિ અત્થં, સો મે મનાપો નિવિસે ચ તમ્હિ.

અક્કોધનો મિત્તવા ચાગવા ચ, સીલૂપપન્નો અસઠોજુભૂતો [અસઠો ઉજ્જુભૂતો (પી.)];

સઙ્ગાહકો સખિલો સણ્હવાચો, મહત્તપત્તોપિ નિવાતવુત્તિ;

તસ્મિંહં [તસ્માહં (સી. પી.)] પોસે વિપુલા ભવામિ, ઊમિ સમુદ્દસ્સ યથાપિ વણ્ણં.

યો ચાપિ મિત્તે અથવા અમિત્તે, સેટ્ઠે સરિક્ખે અથ વાપિ હીને;

અત્થં ચરન્તં અથવા અનત્થં, આવી રહો સઙ્ગહમેવ વત્તે [વત્તો (સ્યા. ક.)].

વાચં ન વજ્જા ફરુસં કદાચિ, મતસ્સ જીવસ્સ ચ તસ્સ હોમિ.

એતેસં યો અઞ્ઞતરં લભિત્વા, કન્તા સિરી [કન્તસિરિં (કત્થચિ), કન્તં સિરિં (સ્યા.) અટ્ઠકથાયં દુતિયતતિયપાઠન્તરાનિ] મજ્જતિ અપ્પપઞ્ઞો;

તં દિત્તરૂપં વિસમં ચરન્તં, કરીસઠાનંવ [કરીસજાતં વ (સી. સ્યા.)] વિવજ્જયામિ.

અત્તના ¶ કુરુતે લક્ખિં, અલક્ખિં કુરુતત્તના;

ન ¶ હિ લક્ખિં અલક્ખિં વા, અઞ્ઞો અઞ્ઞસ્સ કારકોતિ.

સુચિત્તપત્તછદન ¶ , તમ્બચૂળ વિહઙ્ગમ;

ઓરોહ દુમસાખાય, મુધા ભરિયા ભવામિ તે.

ચતુપ્પદી ત્વં કલ્યાણિ, દ્વિપદાહં મનોરમે;

મિગી પક્ખી અસઞ્ઞુત્તા, અઞ્ઞં પરિયેસ સામિકં.

કોમારિકા તે હેસ્સામિ, મઞ્જુકા પિયભાણિની;

વિન્દ મં અરિયેન વેદેન, સાવય મં યદિચ્છસિ.

કુણપાદિનિ લોહિતપે, ચોરિ કુક્કુટપોથિનિ;

ન ત્વં અરિયેન વેદેન, મમં ભત્તારમિચ્છસિ.

એવમ્પિ ચતુરા [ચાતુરા (સ્યા. ક.)] નારી, દિસ્વાન સધનં [પવરં (સી. સ્યા. પી.)] નરં;

નેન્તિ સણ્હાહિ વાચાહિ, બિળારી વિય કુક્કુટં.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ન ખિપ્પમનુબુજ્ઝતિ;

અમિત્તવસમન્વેતિ, પચ્છા ચ અનુતપ્પતિ.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ખિપ્પમેવ નિબોધતિ;

મુચ્ચતે ¶ સત્તુસમ્બાધા, કુક્કુટોવ બિળારિયાતિ.

ધમ્મં ચરથ ઞાતયો, ધમ્મં ચરથ ભદ્દં વો [ભદ્દ વો (ક.)];

ધમ્મચારી સુખં સેતિ, અસ્મિં લોકે પરમ્હિ ચ.

ભદ્દકો વતયં પક્ખી, દિજો પરમધમ્મિકો;

એકપાદેન તિટ્ઠન્તો, ધમ્મમેવાનુસાસતિ.

નાસ્સ સીલં વિજાનાથ, અનઞ્ઞાય પસંસથ;

ભુત્વા અણ્ડઞ્ચ પોતઞ્ચ [છાપે ચ (સી. પી.)], ધમ્મો ધમ્મોતિ ભાસતિ.

અઞ્ઞં ભણતિ વાચાય, અઞ્ઞં કાયેન કુબ્બતિ;

વાચાય નો ચ કાયેન, ન તં ધમ્મં અધિટ્ઠિતો.

વાચાય ¶ ¶ સખિલો મનોવિદુગ્ગો, છન્નો કૂપસયોવ કણ્હસપ્પો;

ધમ્મધજો ગામનિગમાસુસાધુ [ગામનિગમાસુ સાધુસમ્મતો (સી.), ગામનિગમસાધુ (પી.)], દુજ્જાનો પુરિસેન બાલિસેન.

ઇમં ¶ તુણ્ડેહિ પક્ખેહિ, પાદા ચિમં વિહેઠથ [વિપોથથ (પી.)];

છવઞ્હિમં વિનાસેથ, નાયં સંવાસનારહોતિ.

સચે બ્રાહ્મણ ગચ્છેસિ, સાકેતે [સાકેતં (સી. સ્યા.)] અજ્જુનં [અઞ્ઝનં (સી. સ્યા. પી.)] વનં;

વજ્જાસિ નન્દિયં નામ, પુત્તં અસ્માકમોરસં;

માતા પિતા ચ તે વુદ્ધા, તે તં ઇચ્છન્તિ પસ્સિતું.

ભુત્તા મયા નિવાપાનિ, રાજિનો પાનભોજનં;

તં રાજપિણ્ડં અવભોત્તું [અવભોત્તં (ક.)], નાહં બ્રાહ્મણ મુસ્સહે.

ઓદહિસ્સામહં પસ્સં, ખુરપ્પાનિસ્સ [ખુરપ્પાણિસ્સ (સી.), ખુરપાણિસ્સ (પી.), ખુરપ્પપાણિસ્સ (?)] રાજિનો;

તદાહં સુખિતો મુત્તો, અપિ પસ્સેય્ય માતરં.

મિગરાજા પુરે આસિં, કોસલસ્સ નિકેતને [નિકેતવે (સી. સ્યા. પી.)];

નન્દિયો નામ નામેન, અભિરૂપો ચતુપ્પદો.

તં મં વધિતુમાગચ્છિ, દાયસ્મિં અજ્જુને વને;

ધનું આરજ્જં [આરજ્જું (નિય્ય), અદેજ્ઝં (સી. પી.) અદ્વેધાભાવં એકીભાવન્તિ અત્થો] કત્વાન, ઉસું સન્નય્હ [સન્ધાય (સી. પી.)] કોસલો.

તસ્સાહં ¶ ઓદહિં પસ્સં, ખુરપ્પાનિસ્સ રાજિનો;

તદાહં ¶ સુખિતો મુત્તો, માતરં દટ્ઠુમાગતોતિ.

અથ કુજ્ઝરથેસભ કેતુવરો, સદરીમુખ નેરુ લતા ચ પુન;

અપનન્દ સિરી ચ સુચિત્તવરો, અથ ધમ્મિક નન્દિમિગેન દસાતિ.

સચ્ચં ¶ કિરેવમાહંસુ, વસ્તં [ભસ્તં (સી. પી.), કલકં (સ્યા.), ગરં (ક.)] બાલોતિ પણ્ડિતા;

પસ્સ બાલો રહોકમ્મં, આવિકુબ્બં ન બુજ્ઝતિ.

ત્વં ખોપિ [ત્વં નુ ખો (સી. સ્યા.), ત્વઞ્ચ ખો (પી.)] સમ્મ બાલોસિ, ખરપુત્ત વિજાનહિ;

રજ્જુયા હિ [રજ્જુયાસિ (પી.)] પરિક્ખિત્તો, વઙ્કોટ્ઠો ઓહિતોમુખો.

અપરમ્પિ સમ્મ તે બાલ્યં [અયમ્પિ સમ્મ તે બાલો (ક.)], યો મુત્તો ન પલાયસિ;

સો ચ બાલતરો સમ્મ, યં ત્વં વહસિ સેનકં.

યં નુ સમ્મ અહં બાલો, અજરાજ વિજાનહિ;

અથ ¶ કેન સેનકો બાલો, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

ઉત્તમત્થં લભિત્વાન, ભરિયાય યો પદસ્સતિ [ભયિયા યો પદસ્સતિ (પી.), ભયિયા ન ભવિસ્સતિ (ક.)];

તેન જહિસ્સતત્તાનં, સા ચેવસ્સ ન હેસ્સતિ.

ન ¶ વે પિયમ્મેતિ [ન પિયમેતિ (ક.), ન પિયમેદન્તિ (કત્થચિ)] જનિન્દ તાદિસો, અત્તં નિરંકત્વા પિયાનિ સેવતિ [સેવયે (?)];

અત્તાવ સેય્યો પરમા ચ સેય્યો, લબ્ભા પિયા ઓચિતત્થેન પચ્છાતિ.

અકક્કસં અફરુસં, ખરધોતં સુપાસિયં;

સુખુમં તિખિણગ્ગઞ્ચ, કો સૂચિં કેતુમિચ્છતિ.

સુમજ્જઞ્ચ સુપાસઞ્ચ, અનુપુબ્બં [અનુપુબ્બ (સી. સ્યા.)] સુવટ્ટિતં;

ઘનઘાતિમં પટિથદ્ધં, કો સૂચિં કેતુમિચ્છતિ.

ઇતો દાનિ પતાયન્તિ, સૂચિયો બળિસાનિ ચ;

કોયં કમ્મારગામસ્મિં, સૂચિં વિક્કેતુમિચ્છતિ.

ઇતો સત્થાનિ ગચ્છન્તિ, કમ્મન્તા વિવિધા પુથૂ;

કોયં કમ્મારગામસ્મિં, સૂચિં વિક્કેતુમિચ્છતિ [મરહતિ (સી. સ્યા. પી.)].

સૂચિં ¶ કમ્મારગામસ્મિં, વિક્કેતબ્બા પજાનતા;

આચરિયાવ જાનન્તિ [આચરિયા સઞ્જાનન્તિ (ક.), આચરિયા પજાનન્તિ (સ્યા.), આચરિયાવ સઞ્જાનન્તિ (પી.)], કમ્મં સુકતદુક્કટં [દુક્કતં (સી. પી.)].

ઇમં ¶ ચે [ઇમઞ્ચ (સી. સ્યા. પી.)] તે પિતા ભદ્દે, સૂચિં જઞ્ઞા મયા કતં;

તયા ચ મં નિમન્તેય્ય, યઞ્ચત્થઞ્ઞં ઘરે ધનન્તિ.

નવછન્નકે [નવછન્દકે (સી. પી.), નવચ્છદ્દકે (સ્યા.)] દાનિ [દોણિ (ક.), દાનં, દાને (કત્થચિ)] દિય્યતિ, પુણ્ણાયં દોણિ સુવામિની ઠિતા;

બહુકે જને પાસપાણિકે, નો ચ ખો મે પટિભાતિ ભુઞ્જિતું.

તસસિ ¶ ભમસિ લેણમિચ્છસિ, અત્તાણોસિ કુહિં ગમિસ્સસિ;

અપ્પોસ્સુક્કો ભુઞ્જ તુણ્ડિલ, મંસત્થાય હિ પોસિતામ્હસે [પોસિયામસે (સી. સ્યા. પી.)].

ઓગહ રહદં અકદ્દમં, સબ્બં સેદમલં પવાહય;

ગણ્હાહિ નવં વિલેપનં, યસ્સ ¶ ગન્ધો ન કદાચિ છિજ્જતિ.

કતમો રહદો અકદ્દમો, કિંસુ સેદમલન્તિ વુચ્ચતિ;

કતમઞ્ચ નવં વિલેપનં, યસ્સ ગન્ધો ન કદાચિ છિજ્જતિ.

ધમ્મો રહદો અકદ્દમો, પાપં સેદમલન્તિ વુચ્ચતિ;

સીલઞ્ચ નવં વિલેપનં, તસ્સ ગન્ધો ન કદાચિ છિજ્જતિ.

નન્દન્તિ સરીરઘાતિનો, ન ચ નન્દન્તિ સરીરધારિનો;

પુણ્ણાય ચ પુણ્ણમાસિયા, રમમાનાવ જહન્તિ જીવિતન્તિ.

સિઙ્ગીમિગો આયતચક્ખુનેત્તો, અટ્ઠિત્તચો વારિસયો અલોમો;

તેનાભિભૂતો કપણં રુદામિ, હરે સખા કિસ્સ નુ મં જહાસિ.

સો ¶ ¶ પસ્સસન્તો મહતા ફણેન, ભુજઙ્ગમો કક્કટમજ્ઝપત્તો;

સખા સખારં પરિતાયમાનો, ભુજઙ્ગમં કક્કટકો ગહેસિ.

ન વાયસં નો પન કણ્હસપ્પં, ઘાસત્થિકો કક્કટકો અદેય્ય;

પુચ્છામિ તં આયતચક્ખુનેત્ત, અથ કિસ્સ હેતુમ્હ ઉભો ગહીતા.

અયં પુરિસો મમ અત્થકામો, યો મં ગહેત્વાન દકાય નેતિ;

તસ્મિં મતે દુક્ખમનપ્પકં મે, અહઞ્ચ એસો ચ ઉભો ન હોમ.

મમઞ્ચ દિસ્વાન પવદ્ધકાયં, સબ્બો જનો હિંસિતુમેવ મિચ્છે;

સાદુઞ્ચ થૂલઞ્ચ મુદુઞ્ચ મંસં, કાકાપિ મં દિસ્વાન [દિસ્વ (સી. પી.)] વિહેઠયેય્યું.

સચેતસ્સ ¶ હેતુમ્હ ઉભો ગહીતા, ઉટ્ઠાતુ પોસો વિસમાવમામિ [વિસમાચમામિ (સી. પી. ક.)];

મમઞ્ચ કાકઞ્ચ પમુઞ્ચ ખિપ્પં, પુરે ¶ વિસં ગાળ્હમુપેતિ મચ્ચં.

સપ્પં પમોક્ખામિ ન તાવ કાકં, પટિબન્ધકો [પટિબદ્ધકો (સી. પી.)] હોહિતિ [હોતિ હિ (સ્યા.)] તાવ કાકો;

પુરિસઞ્ચ દિસ્વાન સુખિં અરોગં, કાકં પમોક્ખામિ યથેવ સપ્પં.

કાકો ¶ તદા દેવદત્તો અહોસિ, મારો પન કણ્હસપ્પો અહોસિ;

આનન્દભદ્દો કક્કટકો અહોસિ, અહં તદા બ્રાહ્મણો હોમિ સત્થાતિ [તત્થાતિ (સી. પી.)].

સકુણો મય્હકો નામ, ગિરિસાનુદરીચરો;

પક્કં પિપ્ફલિમારુય્હ, મય્હં મય્હન્તિ કન્દતિ.

તસ્સેવં વિલપન્તસ્સ, દિજસઙ્ઘા સમાગતા;

ભુત્વાન પિપ્ફલિં યન્તિ, વિલપત્વેવ સો દિજો.

એવમેવ ઇધેકચ્ચો, સઙ્ઘરિત્વા બહું ધનં;

નેવત્તનો ન ઞાતીનં, યથોધિં પટિપજ્જતિ.

ન સો અચ્છાદનં ભત્તં, ન માલં ન વિલેપનં;

અનુભોતિ ¶ [નાનુભોતિ (સ્યા. ક.)] સકિં કિઞ્ચિ, ન સઙ્ગણ્હાતિ ઞાતકે.

તસ્સેવં વિલપન્તસ્સ, મય્હં મય્હન્તિ રક્ખતો;

રાજાનો અથ વા ચોરા, દાયદા યે વ [યે ચ (સ્યા. ક.)] અપ્પિયા;

ધનમાદાય ગચ્છન્તિ, વિલપત્વેવ સો નરો.

ધીરો [ધીરો ચ (સી.)] ભોગે અધિગમ્મ, સઙ્ગણ્હાતિ ચ ઞાતકે;

તેન સો કિત્તિં પપ્પોતિ, પેચ્ચ સગ્ગે પમોદતીતિ [સગ્ગે ચ મોદતીતિ (સી. પી.)].

દુબ્બણ્ણરૂપં તુવમરિયવણ્ણી, પુરક્ખત્વા [પુરક્ખિત્વા (સ્યા. ક.)] પઞ્જલિકો નમસ્સસિ;

સેય્યો નુ તે સો ઉદવા [ઉદાહુ (સ્યા. ક.)] સરિક્ખો, નામં પરસ્સત્તનો ચાપિ બ્રૂહિ.

ન ¶ નામગોત્તં ગણ્હન્તિ રાજ, સમ્મગ્ગતાનુજ્જુગતાન [સમગ્ગતાનુજ્જુગતાન (સ્યા.), સમુગ્ગતાનુજ્જુગતાન (ક.)] દેવા;

અહઞ્ચ તે નામધેય્યં વદામિ, સક્કોહમસ્મી તિદસાનમિન્દો.

યો ¶ દિસ્વા ભિક્ખું ચરણૂપપન્નં, પુરક્ખત્વા પઞ્જલિકો નમસ્સતિ;

પુચ્છામિ તં દેવરાજેતમત્થં, ઇતો ¶ ચુતો કિં લભતે સુખં સો.

યો દિસ્વા ભિક્ખું ચરણૂપપન્નં, પુરક્ખત્વા પઞ્જલિકો નમસ્સતિ;

દિટ્ઠેવ ધમ્મે લભતે પસંસં, સગ્ગઞ્ચ સો યાતિ સરીરભેદા.

લક્ખી વત મે ઉદપાદિ અજ્જ, યં વાસવં ભૂતપતિદ્દસામ;

ભિક્ખુઞ્ચ દિસ્વાન તુવઞ્ચ સક્ક, કાહામિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

અદ્ધા હવે સેવિતબ્બા સપઞ્ઞા, બહુસ્સુતા યે બહુઠાનચિન્તિનો;

ભિક્ખુઞ્ચ દિસ્વાન મમઞ્ચ રાજ, કરોહિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

અક્કોધનો નિચ્ચપસન્નચિત્તો, સબ્બાતિથીયાચયોગો ભવિત્વા;

નિહચ્ચ માનં અભિવાદયિસ્સં, સુત્વાન દેવિન્દ સુભાસિતાનીતિ.

વિજ્જાધર [ધજવિહેઠક (સી. પી.), પબ્બજિતવિહેઠક (સ્યા.)] જાતકં છટ્ઠં.

યમેતં ¶ ¶ [યમેકં (પી.)] વારિજં પુપ્ફં, અદિન્નં ઉપસિઙ્ઘસિ;

એકઙ્ગમેતં થેય્યાનં, ગન્ધથેનોસિ મારિસ.

ન હરામિ ન ભઞ્જામિ, આરા સિઙ્ઘામિ વારિજં;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, ગન્ધથેનોતિ વુચ્ચતિ.

યોયં ભિસાનિ ખણતિ, પુણ્ડરીકાનિ ભઞ્જતિ;

એવં આકિણ્ણકમ્મન્તો, કસ્મા એસો ન વુચ્ચતિ.

આકિણ્ણલુદ્દો પુરિસો, ધાતિચેલંવ મક્ખિતો;

તસ્મિં મે વચનં નત્થિ, તઞ્ચારહામિ વત્તવે.

અનઙ્ગણસ્સ પોસસ્સ, નિચ્ચં સુચિગવેસિનો;

વાલગ્ગમત્તં પાપસ્સ, અબ્ભામત્તંવ ખાયતિ.

અદ્ધા મં યક્ખ જાનાસિ, અથો મં અનુકમ્પસિ;

પુનપિ યક્ખ વજ્જાસિ, યદા પસ્સસિ એદિસં.

નેવ તં ઉપજીવામિ, નપિ તે ભતકામ્હસે [ભતકમ્હસે (સી. પી.), ભતિકમ્હસે (સ્યા.)];

ત્વમેવ ભિક્ખુ જાનેય્ય, યેન ગચ્છેય્ય સુગ્ગતિન્તિ.

સિઙ્ઘપુપ્ફ [ભિસપુપ્ફ (સી. પી.), ઉપસિઙ્ઘપુપ્ફ (સ્યા.)] જાતકં સત્તમં.

સુસુખં ¶ વત જીવન્તિ, યે જના વિઘાસાદિનો;

દિટ્ઠેવ ¶ ધમ્મે પાસંસા, સમ્પરાયે ચ સુગ્ગતી.

સુકસ્સ [સુવસ્સ (સી. સ્યા. પી.)] ભાસમાનસ્સ, ન નિસામેથ પણ્ડિતા;

ઇદં સુણાથ સોદરિયા, અમ્હેવાયં પસંસતિ.

નાહં તુમ્હે પસંસામિ, કુણપાદા સુણાથ મે;

ઉચ્છિટ્ઠભોજિનો [ભોજના (ક.)] તુમ્હે, ન તુમ્હે વિઘાસાદિનો.

સત્તવસ્સા ¶ પબ્બજિતા, મેજ્ઝારઞ્ઞે [મજ્ઝેરઞ્ઞે (ક.)] સિખણ્ડિનો;

વિઘાસેનેવ યાપેન્તા, મયં ચે ભોતો ગારય્હા;

તુમ્હે સીહાનં બ્યગ્ઘાનં, વાળાનઞ્ચાવસિટ્ઠકં;

ઉચ્છિટ્ઠેનેવ યાપેન્તા, મઞ્ઞિવ્હો વિઘાસાદિનો.

યે બ્રાહ્મણસ્સ સમણસ્સ, અઞ્ઞસ્સ વા [અઞ્ઞસ્સ ચ (સી. સ્યા.), અઞ્ઞસ્સેવ (પી.)] વનિબ્બિનો [વણિબ્બિનો (સી. સ્યા.)];

દત્વાવ [દત્વાન (પી. ક.)] સેસં ભુઞ્જન્તિ, તે જના વિઘાસાદિનોતિ.

પણીતં ભુઞ્જસે ભત્તં, સપ્પિતેલઞ્ચ માતુલ;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, કિસો ત્વમસિ વાયસ.

અમિત્તમજ્ઝે વસતો, તેસુ આમિસમેસતો;

નિચ્ચં ઉબ્બિગ્ગહદયસ્સ, કુતો કાકસ્સ દળ્હિયં.

નિચ્ચં ઉબ્બેગિનો [ઉબ્બિગ્ગિનો (સ્યા. ક.), ઉબ્બેધિનો (સી.)] કાકા, ધઙ્કા પાપેન કમ્મુના;

લદ્ધો ¶ પિણ્ડો ન પીણેતિ, કિસો તેનસ્મિ વટ્ટક.

લૂખાનિ તિણબીજાનિ, અપ્પસ્નેહાનિ ભુઞ્જસિ;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, થૂલો ત્વમસિ વટ્ટક.

અપ્પિચ્છા અપ્પચિન્તાય, અદૂરગમનેન ચ;

લદ્ધાલદ્ધેન યાપેન્તો, થૂલો તેનસ્મિ વાયસ.

અપ્પિચ્છસ્સ ¶ હિ પોસસ્સ, અપ્પચિન્તસુખસ્સ [અપ્પચિન્તિસુખસ્સ (સી. સ્યા. પી.)] ચ;

સુસઙ્ગહિતમાનસ્સ [સુસઙ્ગહિતપમાણસ્સ (સી. સ્યા. પી.)], વુત્તી સુસમુદાનયાતિ.

ચિરસ્સં વત પસ્સામિ, સહાયં મણિધારિનં;

સુકતા [સુકતાય (સી. પી.)] મસ્સુકુત્તિયા, સોભતે વત મે સખા.

પરૂળ્હકચ્છનખલોમો ¶ , અહં કમ્મેસુ બ્યાવટો;

ચિરસ્સં ન્હાપિતં લદ્ધા, લોમં તં અજ્જં હારયિં [અપહારયિં (સી. પી.)].

યં નુ લોમં અહારેસિ, દુલ્લભં લદ્ધ કપ્પકં;

અથ કિઞ્ચરહિ તે સમ્મ, કણ્ઠે કિણિકિણાયતિ [ઇદં કણ્ઠે કિણાયતિ (ક.), કણ્ઠે કિંનિકિલાયતિ (સ્યા.)].

મનુસ્સસુખુમાલાનં, મણિ કણ્ઠેસુ લમ્બતિ;

તેસાહં ¶ અનુસિક્ખામિ, મા ત્વં મઞ્ઞિ દવા કતં.

સચેપિમં પિહયસિ, મસ્સુકુત્તિં સુકારિતં;

કારયિસ્સામિ તે સમ્મ, મણિઞ્ચાપિ દદામિ તે.

ત્વઞ્ઞેવ મણિના છન્નો, સુકતાય ચ મસ્સુયા;

આમન્ત ખો તં ગચ્છામિ, પિયં મે તવ દસ્સનન્તિ.

પારાવતજાતકં [કાકજાતકં (સી. પી.), મણિજાતકં (સ્યા.)] દસમં.

ખરપુત્તવગ્ગો [સેનકવગ્ગો (સી. પી.), ખુરપુત્તવગ્ગો (સ્યા.), સૂચિવગ્ગો (ક.)] દુતિયો.

અથ પસ્સ સસૂચિ ચ તુણ્ડિલકો, મિગ મય્હકપઞ્ચમપક્ખિવરો;

અથ પઞ્જલિ વારિજ મેજ્ઝ પુન, અથ વટ્ટ કપોતવરેન દસાતિ.

અથ વગ્ગં પકિત્તિસ્સં, છનિપાતં વરુત્તમે;

અવારિયા ચ ખરો ચ [સેનક (સી.), સૂચિ ચ (સ્યા. ક.)], દ્વે ચ વુત્તા સુબ્યઞ્જનાતિ.

દિયડ્ઢકુક્કૂ ¶ ¶ ¶ ઉદયેન કણ્ણિકા, વિદત્થિયો અટ્ઠ પરિક્ખિપન્તિ નં;

સા સિંસપા [સસિંસપા (સી. પી.), સા સીસપા (સ્યા.), યા સિંસપા (ક. સી. નિય્ય)] સારમયા અફેગ્ગુકા, કુહિં ઠિતા ઉપ્પરિતો [ઉપરિતો (સી. સ્યા. પી.)] ન ધંસતિ.

યા તિંસતિ સારમયા અનુજ્જુકા, પરિકિરિય [પકિરિયા (ક.)] ગોપાણસિયો સમં ઠિતા [સમટ્ઠિતા (સી. સ્યા.)];

તાહિ સુસઙ્ગહિતા બલસા પીળિતા [તા સઙ્ગહિતા બલસા ચ પીળિતા (સી.), તાહિ સુસઙ્ગહિતા બલસા ચ પીળિતા (સ્યા.), તાહિ સઙ્ગહીતા બલસા ચ પીળિતા (પી.)], સમં ઠિતા ઉપ્પરિતો ન ધંસતિ.

એવમ્પિ મિત્તેહિ દળ્હેહિ પણ્ડિતો, અભેજ્જરૂપેહિ સુચીહિ મન્તિભિ;

સુસઙ્ગહીતો સિરિયા ન ધંસતિ, ગોપાણસી ભારવહાવ કણ્ણિકા.

ખરત્તચં બેલ્લં યથાપિ સત્થવા, અનામસન્તોપિ કરોતિ તિત્તકં;

સમાહરં સાદું કરોતિ પત્થિવ, અસાદું કયિરા તનુબન્ધમુદ્ધરં [તનુવટ્ટમુદ્ધરં (સી. પી.)].

એવમ્પિ ¶ ગામનિગમેસુ પણ્ડિતો, અસાહસં રાજધનાનિ સઙ્ઘરં;

ધમ્માનુવત્તી પટિપજ્જમાનો, સ ફાતિ કયિરા અવિહેઠયં પરં.

ઓદાતમૂલં ¶ સુચિવારિસમ્ભવં, જાતં યથા પોક્ખરણીસુ અમ્બુજં;

પદુમં યથા અગ્ગિનિકાસિફાલિમં, ન કદ્દમો ન રજો ન વારિ લિમ્પતિ.

એવમ્પિ વોહારસુચિં અસાહસં, વિસુદ્ધકમ્મન્તમપેતપાપકં;

ન લિમ્પતિ કમ્મકિલેસ તાદિસો, જાતં યથા પોક્ખરણીસુ અમ્બુજન્તિ.

યથા ચાપો નિન્નમતિ, જિયા ચાપિ નિકૂજતિ;

હઞ્ઞતે નૂન મનોજો, મિગરાજા સખા મમ.

હન્દ દાનિ વનન્તાનિ, પક્કમામિ યથાસુખં;

નેતાદિસા સખા હોન્તિ, લબ્ભા મે જીવતો સખા.

ન ¶ પાપજનસંસેવી, અચ્ચન્તં સુખમેધતિ;

મનોજં ¶ પસ્સ સેમાનં, ગિરિયસ્સાનુસાસની [અરિયસ્સાનુસાસની (સી. સ્યા. પી.)].

ન પાપસમ્પવઙ્કેન, માતા પુત્તેન નન્દતિ;

મનોજં પસ્સ સેમાનં, અચ્છન્નં [સચ્છન્નં (ક.)] સમ્હિ લોહિતે.

એવમાપજ્જતે પોસો, પાપિયો ચ નિગચ્છતિ;

યો વે હિતાનં વચનં, ન કરોતિ અત્થદસ્સિનં.

એવઞ્ચ સો હોતિ તતો ચ પાપિયો, યો ઉત્તમો અધમજનૂપસેવી;

પસ્સુત્તમં અધમજનૂપસેવિતં [સેવિં (સ્યા.)], મિગાધિપં સરવરવેગનિદ્ધુતં.

નિહીયતિ ¶ પુરિસો નિહીનસેવી, ન ચ હાયેથ કદાચિ તુલ્યસેવી;

સેટ્ઠમુપગમં [મુપનમં (સી. પી. અ. નિ. ૩.૨૬)] ઉદેતિ ખિપ્પં, તસ્માત્તના ઉત્તરિતરં [તસ્મા અત્તનો ઉત્તરિં (સી. પી.), તસ્મા અત્તનો ઉત્તરં (સ્યા.)] ભજેથાતિ.

રાજા તે ભત્તં પાહેસિ, સુચિં મંસૂપસેચનં;

મઘદેવસ્મિં [મખાદેવસ્મિં (સી. પી.), માઘદેવસ્મિં (ક.)] અધિવત્થે, એહિ નિક્ખમ્મ ભુઞ્જસ્સુ.

એહિ માણવ ઓરેન, ભિક્ખમાદાય સૂપિતં;

ત્વઞ્ચ ¶ માણવ ભિક્ખા ચ [ભક્ખોસિ (સ્યા.), ભક્ખાવ (ક.)], ઉભો ભક્ખા ભવિસ્સથ.

અપ્પકેન તુવં યક્ખ, થુલ્લમત્થં જહિસ્સસિ;

ભિક્ખં તે નાહરિસ્સન્તિ, જના મરણસઞ્ઞિનો.

લદ્ધાય યક્ખા [લદ્ધાયં યક્ખ (સી. સ્યા. પી.)] તવ નિચ્ચભિક્ખં, સુચિં પણીતં રસસા ઉપેતં;

ભિક્ખઞ્ચ તે આહરિયો નરો ઇધ, સુદુલ્લભો હેહિતિ ભક્ખિતે [ખાદિતે (સી. સ્યા. પી.)] મયિ.

મમેવ [મમેસ (સી. પી.)] સુતનો અત્થો, યથા ભાસસિ માણવ;

મયા ત્વં સમનુઞ્ઞાતો, સોત્થિં પસ્સાહિ માતરં.

ખગ્ગં છત્તઞ્ચ પાતિઞ્ચ, ગચ્છમાદાય [ગચ્છેવાદાય (સી. સ્યા. પી.)] માણવ;

સોત્થિં પસ્સતુ તે માતા, ત્વઞ્ચ પસ્સાહિ માતરં.

એવં યક્ખ સુખી હોહિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

ધનઞ્ચ મે અધિગતં, રઞ્ઞો ચ વચનં કતન્તિ.

તે ¶ ¶ કથં નુ કરિસ્સન્તિ, વુદ્ધા ગિરિદરીસયા;

અહં બદ્ધોસ્મિ પાસેન, નિલીયસ્સ વસં ગતો.

કિં ગિજ્ઝ પરિદેવસિ, કા નુ તે પરિદેવના;

ન ¶ મે સુતો વા દિટ્ઠો વા, ભાસન્તો માનુસિં દિજો.

ભરામિ માતાપિતરો, વુદ્ધે ગિરિદરીસયે;

તે કથં નુ કરિસ્સન્તિ, અહં વસં ગતો તવ.

યં નુ ગિજ્ઝો યોજનસતં, કુણપાનિ અવેક્ખતિ;

કસ્મા જાલઞ્ચ પાસઞ્ચ, આસજ્જાપિ ન બુજ્ઝસિ.

યદા પરાભવો હોતિ, પોસો જીવિતસઙ્ખયે;

અથ જાલઞ્ચ પાસઞ્ચ, આસજ્જાપિ ન બુજ્ઝતિ.

ભરસ્સુ માતાપિતરો, વુદ્ધે ગિરિદરીસયે;

મયા ત્વં સમનુઞ્ઞાતો, સોત્થિં પસ્સાહિ ઞાતકે.

એવં લુદ્દક નન્દસ્સુ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

ભરિસ્સં માતાપિતરો, વુદ્ધે ગિરિદરીસયેતિ.

અનુતીરચારી ભદ્દન્તે, સહાયમનુધાવ મં;

મહા મે ગહિતો [રોહિતો (ક.)] મચ્છો, સો મં હરતિ વેગસા.

ગમ્ભીરચારી ભદ્દન્તે, દળ્હં ગણ્હાહિ થામસા;

અહં તં ઉદ્ધરિસ્સામિ, સુપણ્ણો ઉરગામિવ [ઉરગમ્મિવ (સી. સ્યા. પી.)].

વિવાદો નો સમુપ્પન્નો, દબ્ભપુપ્ફ સુણોહિ મે;

સમેહિ ¶ મેધગં [મેધકં (પી.)] સમ્મ, વિવાદો વૂપસમ્મતં.

ધમ્મટ્ઠોહં પુરે આસિં, બહૂ અડ્ડા મે તીરિતા [બહુઅટ્ટં મે તીરિતં (સી.), બહુઅટ્ટંવ તીરિતં (સ્યા.), બહુ અત્થં મે તીરિતં (પી.)];

સમેમિ મેધગં સમ્મ, વિવાદો વૂપસમ્મતં.

અનુતીરચારિ ¶ નઙ્ગુટ્ઠં, સીસં ગમ્ભીરચારિનો;

અચ્ચાયં [અથાયં (સી. પી.)] મજ્ઝિમો ખણ્ડો, ધમ્મટ્ઠસ્સ ભવિસ્સતિ.

ચિરમ્પિ ¶ ભક્ખો અભવિસ્સ, સચે ન વિવદેમસે;

અસીસકં અનઙ્ગુટ્ઠં, સિઙ્ગાલો હરતિ રોહિતં.

યથાપિ રાજા નન્દેય્ય, રજ્જં લદ્ધાન ખત્તિયો;

એવાહમજ્જ નન્દામિ, દિસ્વા પુણ્ણમુખં પતિં.

કથં નુ થલજો સન્તો, ઉદકે મચ્છં પરામસિ;

પુટ્ઠો મે સમ્મ અક્ખાહિ, કથં અધિગતં તયા.

વિવાદેન કિસા હોન્તિ, વિવાદેન ધનક્ખયા;

જીના ઉદ્દા વિવાદેન, ભુઞ્જ માયાવિ રોહિતં.

એવમેવ મનુસ્સેસુ, વિવાદો યત્થ જાયતિ;

ધમ્મટ્ઠં પટિધાવન્તિ, સો હિ નેસં વિનાયકો;

ધનાપિ તત્થ જીયન્તિ, રાજકોસો પવડ્ઢતીતિ [ચ વડ્ઢતિ (પી.)].

પણ્ણકં [દસણ્ણકં (સી. સ્યા. પી.)] તિખિણધારં, અસિં સમ્પન્નપાયિનં;

પરિસાયં ¶ પુરિસો ગિલતિ, કિં દુક્કરતરં તતો;

યદઞ્ઞં દુક્કરં ઠાનં, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

ગિલેય્ય પુરિસો લોભા, અસિં સમ્પન્નપાયિનં;

યો ચ વજ્જા દદામીતિ, તં દુક્કરતરં તતો;

સબ્બઞ્ઞં સુકરં ઠાનં, એવં જાનાહિ મદ્દવ [માગધ (સી. સ્યા. પી.)].

બ્યાકાસિ આયુરો પઞ્હં, અત્થં [અત્થ (પી. સી. નિય્ય)] ધમ્મસ્સ કોવિદો;

પુક્કુસં દાનિ પુચ્છામિ, કિં દુક્કરતરં તતો;

યદઞ્ઞં દુક્કરં ઠાનં, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

ન ¶ વાચમુપજીવન્તિ, અફલં ગિરમુદીરિતં;

યો ચ દત્વા અવાકયિરા, તં દુક્કરતરં તતો;

સબ્બઞ્ઞં સુકરં ઠાનં, એવં જાનાહિ મદ્દવ.

બ્યાકાસિ પુક્કુસો પઞ્હં, અત્થં ધમ્મસ્સ કોવિદો;

સેનકં દાનિ પુચ્છામિ, કિં દુક્કરતરં તતો;

યદઞ્ઞં દુક્કરં ઠાનં, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

દદેય્ય ¶ પુરિસો દાનં, અપ્પં વા યદિ વા બહું;

યો ચ દત્વા નાનુતપ્પે [તપે (સી. પી.)], તં દુક્કરતરં તતો;

સબ્બઞ્ઞં સુકરં ઠાનં, એવં જાનાહિ મદ્દવ.

બ્યાકાસિ આયુરો પઞ્હં, અથો પુક્કુસપોરિસો;

સબ્બે ¶ પઞ્હે અતિભોતિ, યથા ભાસતિ સેનકોતિ.

પણ્ણક [દસણ્ણક (સી. સ્યા. પી.)] જાતકં છટ્ઠં.

વિબ્ભન્તચિત્તો કુપિતિન્દ્રિયોસિ, નેત્તેહિ તે વારિગણા સવન્તિ;

કિં તે નટ્ઠં કિં પન પત્થયાનો, ઇધાગમા બ્રહ્મે તદિઙ્ઘ [બ્રાહ્મણ ઇઙ્ઘ (સી. સ્યા.)] બ્રૂહિ.

મિય્યેથ ભરિયા વજતો મમજ્જ, અગચ્છતો મરણમાહ યક્ખો;

એતેન દુક્ખેન પવેધિતોસ્મિ, અક્ખાહિ મે સેનક એતમત્થં.

બહૂનિ ઠાનાનિ વિચિન્તયિત્વા, યમેત્થ વક્ખામિ તદેવ સચ્ચં;

મઞ્ઞામિ તે બ્રાહ્મણ સત્તુભસ્તં, અજાનતો કણ્હસપ્પો પવિટ્ઠો.

આદાય ¶ દણ્ડં પરિસુમ્ભ ભસ્તં, પસ્સેળમૂગં ઉરગં દુજિવ્હં [દિજિવ્હં (સી. પી.)];

છિન્દજ્જ કઙ્ખં વિચિકિચ્છિતાનિ, ભુજઙ્ગમં પસ્સ પમુઞ્ચ ભસ્તં.

સંવિગ્ગરૂપો ¶ પરિસાય મજ્ઝે, સો બ્રાહ્મણો સત્તુભસ્તં પમુઞ્ચિ;

અથ નિક્ખમિ ઉરગો ઉગ્ગતેજો, આસીવિસો સપ્પો ફણં કરિત્વા.

સુલદ્ધલાભા જનકસ્સ રઞ્ઞો, યો પસ્સતી સેનકં સાધુપઞ્ઞં;

વિવટ્ટછદ્દો [વિવત્તચ્છદ્દો (સી.), વિવટ્ટચ્છદો (સ્યા.), વિવટ્ટચ્છદ્દા (પી.)] નુસિ સબ્બદસ્સી, ઞાણં નુ તે બ્રાહ્મણ ભિંસરૂપં.

ઇમાનિ મે સત્તસતાનિ અત્થિ, ગણ્હાહિ સબ્બાનિ દદામિ તુય્હં;

તયા હિ મે જીવિતમજ્જ લદ્ધં, અથોપિ ભરિયાય મકાસિ સોત્થિં.

ન પણ્ડિતા વેતનમાદિયન્તિ, ચિત્રાહિ ગાથાહિ સુભાસિતાહિ;

ઇતોપિ તે બ્રહ્મે દદન્તુ વિત્તં, આદાય ત્વં ગચ્છ સકં નિકેતન્તિ.

સત્તુભસ્તજાતકં [સેનકજાતકં (સ્યા.)] સત્તમં.

યેમે ¶ અહં ન જાનામિ, અટ્ઠિસેન વનિબ્બકે;

તે મં સઙ્ગમ્મ યાચન્તિ, કસ્મા મં ત્વં ન યાચસિ.

યાચકો ¶ અપ્પિયો હોતિ, યાચં અદદમપ્પિયો;

તસ્માહં તં ન યાચામિ, મા મે વિદેસ્સના [વિદ્દેસના (સી. પી.)] અહુ.

યો ¶ વે યાચનજીવાનો, કાલે યાચં ન યાચતિ;

પરઞ્ચ પુઞ્ઞા [પુઞ્ઞં (સ્યા. ક.)] ધંસેતિ, અત્તનાપિ ન જીવતિ.

યો ચ [યો વે (ક.)] યાચનજીવાનો, કાલે યાચઞ્હિ યાચતિ [યાચંપિ યાચતિ (સ્યા.), યાચાનિ યાચતિ (પી.), યાચતિ યાચનં (સી. નિય્ય), યાચનં યાચતિ (ક.)];

પરઞ્ચ પુઞ્ઞં લબ્ભેતિ, અત્તનાપિ ચ જીવતિ.

ન વે દેસ્સન્તિ [ન વે દુસ્સન્તિ (સ્યા.), ન વે દિસ્સન્તિ (પી.), ન વિદેસ્સન્તિ (ક. અટ્ઠ.)] સપ્પઞ્ઞા, દિસ્વા યાચકમાગતે;

બ્રહ્મચારિ પિયો મેસિ, વદ ત્વં [વર તં (સી.), વર ત્વં (પી.)] ભઞ્ઞમિચ્છસિ [યઞ્ઞમિચ્છસિ (?)].

ન વે યાચન્તિ સપ્પઞ્ઞા, ધીરો ચ વેદિતુમરહતિ;

ઉદ્દિસ્સ અરિયા તિટ્ઠન્તિ, એસા અરિયાન યાચના.

દદામિ તે બ્રાહ્મણ રોહિણીનં, ગવં સહસ્સં સહ પુઙ્ગવેન;

અરિયો હિ અરિયસ્સ કથં ન દજ્જા, સુત્વાન ગાથા તવ ધમ્મયુત્તાતિ.

યત્થ ¶ વેરી નિવસતિ, ન વસે તત્થ પણ્ડિતો;

એકરત્તં દિરત્તં વા, દુક્ખં વસતિ વેરિસુ.

દિસો વે લહુચિત્તસ્સ, પોસસ્સાનુવિધીયતો;

એકસ્સ કપિનો હેતુ, યૂથસ્સ અનયો કતો.

બાલોવ [ચ (સી. સ્યા. પી.)] પણ્ડિતમાની, યૂથસ્સ પરિહારકો;

સચિત્તસ્સ વસં ગન્ત્વા, સયેથાયં [પસ્સેથાયં (ક.)] યથા કપિ.

ન સાધુ બલવા બાલો, યૂથસ્સ પરિહારકો;

અહિતો ભવતિ ઞાતીનં, સકુણાનંવ ચેતકો [ચેટકો (ક.)].

ધીરોવ ¶ બલવા સાધુ, યૂથસ્સ પરિહારકો;

હિતો ભવતિ ઞાતીનં, તિદસાનંવ વાસવો.

યો ચ સીલઞ્ચ પઞ્ઞઞ્ચ, સુતઞ્ચત્તનિ પસ્સતિ;

ઉભિન્નમત્થં ચરતિ, અત્તનો ચ પરસ્સ ચ.

તસ્મા તુલેય્ય મત્તાનં, સીલપઞ્ઞાસુતામિવ [સીલં પઞ્ઞં સુતંપિવ (સ્યા.)];

ગણં વા પરિહરે ધીરો, એકો વાપિ પરિબ્બજેતિ.

દ્વાસત્તતિ ¶ ગોતમ [ભો ગોતમ (ક.)] પુઞ્ઞકમ્મા, વસવત્તિનો ¶ જાતિજરં અતીતા;

અયમન્તિમા વેદગૂ બ્રહ્મપત્તિ [બ્રહ્મુપપત્તિ (સ્યા. ક.)], અસ્માભિજપ્પન્તિ જના [પજા (ક.)] અનેકા.

અપ્પઞ્હિ એતં [અપ્પઞ્ચ હેતં (સ્યા.), અપ્પંસિ એતં (ક.)] ન હિ દીઘમાયુ, યં ત્વં બક મઞ્ઞસિ દીઘમાયું;

સતં સહસ્સાનિ [સહસ્સાનં (સી. પી. સં. નિ. ૧.૧૭૫), સહસ્સાન (સ્યા. કં.)] નિરબ્બુદાનં, આયું પજાનામિ તવાહ બ્રહ્મે.

અનન્તદસ્સી ભગવાહમસ્મિ, જાતિજ્જરં સોકમુપાતિવત્તો;

કિં મે પુરાણં વતસીલવત્તં [સીલવન્તં (પી. ક.)], આચિક્ખ મે તં યમહં વિજઞ્ઞં.

યં ત્વં અપાયેસિ બહૂ મનુસ્સે, પિપાસિતે ઘમ્મનિ સમ્પરેતે;

તં તે પુરાણં વતસીલવત્તં, સુત્તપ્પબુદ્ધોવ અનુસ્સરામિ.

યં ¶ એણિકૂલસ્મિ જનં ગહીતં, અમોચયી ગય્હક નિય્યમાનં;

તં તે પુરાણં વતસીલવત્તં, સુત્તપ્પબુદ્ધોવ અનુસ્સરામિ.

ગઙ્ગાય સોતસ્મિં ગહીતનાવં, લુદ્દેન ¶ નાગેન મનુસ્સકપ્પા;

અમોચયિ ત્વં બલસા પસય્હ, તં તે પુરાણં વતસીલવત્તં;

કપ્પો ચ તે બદ્ધચરો [પત્થચરો (સ્યા.), પટ્ઠચરો (ક.)] અહોસિ, સમ્બુદ્ધિમન્તં [સમ્બુદ્ધિવન્તં (સ્યા. પી.), સમ્બુદ્ધવન્તં (ક.)] વતિનં [વતિતં (સ્યા.), વતિદં (ક.)] અમઞ્ઞં;

તં તે પુરાણં વતસીલવત્તં, સુત્તપ્પબુદ્ધોવ અનુસ્સરામિ.

અદ્ધા પજાનાસિ મમેતમાયું, અઞ્ઞમ્પિ જાનાસિ તથા હિ બુદ્ધો;

તથા હિ તાયં [ત્યાયં (સં. નિ. ૧.૧૭૫)] જલિતાનુભાવો, ઓભાસયં તિટ્ઠતિ બ્રહ્મલોકન્તિ.

વરકણ્ણિક ચાપવરો સુતનો, અથ ગિજ્ઝ સરોહિતમચ્છવરો;

પુન પણ્ણક [દસણ્ણક (સી. સ્યા. પી.)] સેનક યાચનકો, અથ વેરિ સબ્રહ્મબકેન દસાતિ.

હિત્વા ¶ ¶ ¶ ગામસહસ્સાનિ, પરિપુણ્ણાનિ સોળસ;

કોટ્ઠાગારાનિ ફીતાનિ, સન્નિધિં દાનિ કુબ્બસિ.

હિત્વા ગન્ધારવિસયં, પહૂતધનધારિયં [ધાનિયં (સી. પી.), ધઞ્ઞન્તિ અત્થો];

પસાસનતો [પસાસનિતો (સી. સ્યા.), પસાસનાતો (પી.)] નિક્ખન્તો, ઇધ દાનિ પસાસસિ.

ધમ્મં ભણામિ વેદેહ, અધમ્મો મે ન રુચ્ચતિ;

ધમ્મં મે ભણમાનસ્સ, ન પાપમુપલિમ્પતિ.

યેન કેનચિ વણ્ણેન, પરો લભતિ રુપ્પનં;

મહત્થિયમ્પિ ચે વાચં, ન તં ભાસેય્ય પણ્ડિતો.

કામં રુપ્પતુ વા મા વા, ભુસંવ વિકિરીયતુ;

ધમ્મં મે ભણમાનસ્સ, ન પાપમુપલિમ્પતિ.

નો ચે અસ્સ સકા બુદ્ધિ, વિનયો વા સુસિક્ખિતો;

વને અન્ધમહિંસોવ [અન્ધમહિસોવ (સી. પી.)] ચરેય્ય બહુકો જનો.

યસ્મા ચ પનિધેકચ્ચે, આચેરમ્હિ [આચારમ્હિ (સી. પી.)] સુસિક્ખિતા;

તસ્મા વિનીતવિનયા, ચરન્તિ સુસમાહિતાતિ.

અત્તાનં ¶ સઙ્કમં કત્વા, યો સોત્થિં સમતારયિ;

કિં ત્વં તેસં કિમે [કિમો (સી. પી.), કિં મે (સ્યા.)] તુય્હં, હોન્તિ એતે [હેતે (સ્યા.), સો તે (ક.)] મહાકપિ.

રાજાહં ઇસ્સરો તેસં, યૂથસ્સ પરિહારકો;

તેસં સોકપરેતાનં, ભીતાનં તે અરિન્દમ.

ઉલ્લઙ્ઘયિત્વા [સ લઙ્ઘયિત્વા (પી.), સુલઙ્ઘયિત્વા (ક.)] અત્તાનં, વિસ્સટ્ઠધનુનો સતં;

તતો અપરપાદેસુ, દળ્હં બન્ધં લતાગુણં.

છિન્નબ્ભમિવ ¶ વાતેન, નુણ્ણો [નુન્નો (સી.)] રુક્ખં ઉપાગમિં;

સોહં અપ્પભવં તત્થ, સાખં હત્થેહિ અગ્ગહિં.

તં ¶ મં વિયાયતં સન્તં, સાખાય ચ લતાય ચ;

સમનુક્કમન્તા પાદેહિ, સોત્થિં સાખામિગા ગતા.

તં મં ન તપતે બન્ધો, મતો [વધો (સી. સ્યા. પી.)] મે ન તપેસ્સતિ;

સુખમાહરિતં તેસં, યેસં રજ્જમકારયિં.

એસા તે ઉપમા રાજ, તં સુણોહિ અરિન્દમ [અત્થસન્દસ્સની કતા (પી.)];

રઞ્ઞા રટ્ઠસ્સ યોગ્ગસ્સ, બલસ્સ નિગમસ્સ ચ;

સબ્બેસં સુખમેટ્ઠબ્બં, ખત્તિયેન પજાનતાતિ.

અમ્બાહમદ્દં ¶ વનમન્તરસ્મિં, નીલોભાસં ફલિતં [ફલિનં (પી.)] સંવિરૂળ્હં;

તમદ્દસં ફલહેતુ વિભગ્ગં, તં દિસ્વા ભિક્ખાચરિયં ચરામિ.

સેલં સુમટ્ઠં નરવીરનિટ્ઠિતં [નરવિદ્દુનિટ્ઠિતં (ક.)], નારી યુગં ધારયિ અપ્પસદ્દં;

દુતિયઞ્ચ આગમ્મ અહોસિ સદ્દો, તં દિસ્વા ભિક્ખાચરિયં ચરામિ.

દિજા દિજં કુણપમાહરન્તં, એકં સમાનં બહુકા સમેચ્ચ;

આહારહેતૂ પરિપાતયિંસુ, તં દિસ્વા ભિક્ખાચરિયં ચરામિ.

ઉસભાહમદ્દં યૂથસ્સ મજ્ઝે, ચલક્કકું વણ્ણબલૂપપન્નં;

તમદ્દસં કામહેતુ વિતુન્નં, તં દિસ્વા ભિક્ખાચરિયં ચરામિ.

કરણ્ડકો ¶ [કરણ્ડુનામ (સી. પી.)] કલિઙ્ગાનં, ગન્ધારાનઞ્ચ નગ્ગજિ;

નિમિરાજા વિદેહાનં, પઞ્ચાલાનઞ્ચ દુમ્મુખો;

એતે રટ્ઠાનિ હિત્વાન, પબ્બજિંસુ અકિઞ્ચના.

સબ્બેપિમે ¶ દેવસમા સમાગતા, અગ્ગી યથા પજ્જલિતો તથેવિમે;

અહમ્પિ એકો ચરિસ્સામિ ભગ્ગવિ, હિત્વાન કામાનિ યથોધિકાનિ.

અયમેવ કાલો ન હિ અઞ્ઞો અત્થિ, અનુસાસિતા મે ન ભવેય્ય પચ્છા;

અહમ્પિ એકા ચરિસ્સામિ ભગ્ગવ, સકુણીવ મુત્તા પુરિસસ્સ હત્થા.

આમં પક્કઞ્ચ જાનન્તિ, અથો લોણં અલોણકં;

તમહં દિસ્વાન પબ્બજિં, ચરેવ ત્વં ચરામહન્તિ.

અહં ¶ ચે દળ્હધમ્મસ્સ [દળ્હધમ્માય (પી.)], વહન્તિ નાભિરાધયિં;

ધરન્તી ઉરસિ સલ્લં, યુદ્ધે વિક્કન્તચારિની.

નૂન રાજા ન જાનાતિ [ન હ નૂન રાજા જાનાતિ (સી. પી.)], મમ વિક્કમપોરિસં;

સઙ્ગામે સુકતન્તાનિ, દૂતવિપ્પહિતાનિ ચ.

સા નૂનાહં મરિસ્સામિ, અબન્ધુ અપરાયિની [અપરાયિણી (સી.), અપરાયણી (?)];

તદા ¶ હિ [તથા હિ (પી.)] કુમ્ભકારસ્સ, દિન્ના છકણહારિકા.

યાવતાસીસતી પોસો, તાવદેવ પવીણતિ;

અત્થાપાયે જહન્તિ નં, ઓટ્ઠિબ્યાધિંવ ખત્તિયો.

યો પુબ્બે કતકલ્યાણો, કતત્થો નાવબુજ્ઝતિ;

અત્થા તસ્સ પલુજ્જન્તિ, યે હોન્તિ અભિપત્થિતા.

યો ¶ પુબ્બે કતકલ્યાણો, કતત્થો મનુબુજ્ઝતિ;

અત્થા તસ્સ પવડ્ઢન્તિ, યે હોન્તિ અભિપત્થિતા.

તં વો વદામિ ભદ્દન્તે [ભદ્દં વો (સી. સ્યા. પી.)], યાવન્તેત્થ સમાગતા;

સબ્બે કતઞ્ઞુનો હોથ, ચિરં સગ્ગમ્હિ ઠસ્સથાતિ.

યો મં પુરે પચ્ચુડ્ડેતિ [પચ્ચુદેતિ (સી. સ્યા. પી.), પચ્ચુટ્ઠેતિ (ક.)], અરઞ્ઞે દૂરમાયતો;

સો ન દિસ્સતિ માતઙ્ગો, સોમદત્તો કુહિં ગતો.

અયં વા સો મતો સેતિ, અલ્લસિઙ્ગંવ વચ્છિતો [અલ્લપિઙ્કવ છિજ્જિતો (સી. પી.), અલ્લપીતંવ વિચ્છિતો (સ્યા.)];

ભુમ્યા નિપતિતો સેતિ, અમરા વત કુઞ્જરો.

અનગારિયુપેતસ્સ, વિપ્પમુત્તસ્સ તે સતો;

સમણસ્સ ન તં સાધુ, યં પેતમનુસોચસિ.

સંવાસેન હવે સક્ક, મનુસ્સસ્સ મિગસ્સ વા;

હદયે ¶ જાયતે પેમં, તં ન સક્કા અસોચિતું.

મતં મરિસ્સં રોદન્તિ, યે રુદન્તિ લપન્તિ ચ;

તસ્મા ત્વં ઇસિ મા રોદિ, રોદિતં મોઘમાહુ સન્તો.

કન્દિતેન ¶ હવે બ્રહ્મે, મતો પેતો સમુટ્ઠહે;

સબ્બે સઙ્ગમ્મ રોદામ, અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ ઞાતકે.

આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

અબ્બહી વત મે સલ્લં, યમાસિ હદયસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

સોહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, વીતસોકો અનાવિલો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન વાસવાતિ.

કાળાનિ ¶ કેસાનિ પુરે અહેસું, જાતાનિ સીસમ્હિ યથાપદેસે;

તાનજ્જ સેતાનિ સુસીમ [સુસિમ (ક.)] દિસ્વા, ધમ્મં ચર બ્રહ્મચરિયસ્સ કાલો.

મમેવ દેવ પલિતં ન તુય્હં, મમેવ સીસં મમ ઉત્તમઙ્ગં;

‘‘અત્થં ¶ કરિસ્સ’’ન્તિ મુસા અભાણિં [અભાસિં (ક.)], એકાપરાધં ખમ રાજસેટ્ઠ.

દહરો તુવં દસ્સનિયોસિ રાજ, પઠમુગ્ગતો હોસિ [હોહિ (સી.), હોતિ (ક.)] યથા કળીરો;

રજ્જઞ્ચ કારેહિ મમઞ્ચ પસ્સ, મા કાલિકં અનુધાવી જનિન્દ.

પસ્સામિ વોહં દહરિં કુમારિં, સામટ્ઠપસ્સં સુતનું સુમજ્ઝં;

કાળપ્પવાળાવ પવેલ્લમાના, પલોભયન્તીવ [સા લોભયન્તીવ (પી.)] નરેસુ ગચ્છતિ.

તમેન પસ્સામિપરેન નારિં, આસીતિકં નાવુતિકં વ જચ્ચા;

દણ્ડં ગહેત્વાન પવેધમાનં, ગોપાનસીભોગ્ગસમં ચરન્તિં.

સોહં તમેવાનુવિચિન્તયન્તો, એકો સયામિ [પસ્સામિ (ક.)] સયનસ્સ મજ્ઝે;

‘‘અહમ્પિ એવં’’ ઇતિ પેક્ખમાનો, ન ગહે રમે [ન ગેહે રમે (સી.), ગેહે ન રમે (સ્યા. ક.)] બ્રહ્મચરિયસ્સ કાલો.

રજ્જુવાલમ્બની ¶ ચેસા, યા ગેહે વસતો રતિ;

એવમ્પિ ¶ છેત્વાન વજન્તિ ધીરા, અનપેક્ખિનો કામસુખં પહાયાતિ.

અહં દસસતંબ્યામં, ઉરગમાદાય આગતો;

તઞ્ચ મઞ્ચ મહાકાયં, ધારયં નપ્પવેધસિ [ન પવેધયિ (ક.)].

અથિમં ¶ ખુદ્દકં પક્ખિં, અપ્પમંસતરં મયા;

ધારયં બ્યથસિ [બ્યાધસે (સી.), બ્યધસે (પી.), બ્યાધસિ (ક.)] ભીતા [ભીતો (સી. સ્યા. પી.)], કમત્થં કોટસિમ્બલિ [કોટિસિમ્બલિ (સી. પી.)].

મંસભક્ખો તુવં રાજ, ફલભક્ખો અયં દિજો;

અયં નિગ્રોધબીજાનિ, પિલક્ખુદુમ્બરાનિ ચ;

અસ્સત્થાનિ ચ ભક્ખિત્વા, ખન્ધે મે ઓહદિસ્સતિ.

તે રુક્ખા સંવિરૂહન્તિ, મમ પસ્સે નિવાતજા;

તે મં પરિયોનન્ધિસ્સન્તિ, અરુક્ખં મં કરિસ્સરે.

સન્તિ અઞ્ઞેપિ રુક્ખા સે, મૂલિનો ખન્ધિનો દુમા;

ઇમિના સકુણજાતેન, બીજમાહરિતા હતા.

અજ્ઝારૂહાભિવડ્ઢન્તિ [અજ્ઝારૂળ્હાભિવડ્ઢન્તિ (સી. પી.)], બ્રહન્તમ્પિ વનપ્પતિં;

તસ્મા રાજ પવેધામિ, સમ્પસ્સંનાગતં ભયં.

સઙ્કેય્ય સઙ્કિતબ્બાનિ, રક્ખેય્યાનાગતં ભયં;

અનાગતભયા ¶ ધીરો, ઉભો લોકે અવેક્ખતીતિ.

રાજા અપુચ્છિ વિધુરં, ધમ્મકામો યુધિટ્ઠિલો;

અપિ બ્રાહ્મણ જાનાસિ, કો એકો બહુ સોચતિ.

બ્રાહ્મણો ¶ અજયૂથેન, પહૂતેધો [બહૂતેજો (પી. ક.), બહુતેન્દો (સ્યા.)] વને વસં;

ધૂમં અકાસિ વાસેટ્ઠો, રત્તિન્દિવમતન્દિતો.

તસ્સ તં ધૂમગન્ધેન, સરભા મકસડ્ડિતા [મકસદ્દિતા (સી. સ્યા.), મકસટ્ટિતા (પી. ક.)];

વસ્સાવાસં ઉપાગચ્છું, ધૂમકારિસ્સ સન્તિકે.

સરભેસુ મનં કત્વા, અજા સો નાવબુજ્ઝથ;

આગચ્છન્તી વજન્તી વા [આગચ્છન્તિ વજન્તિ વા (સ્યા. પી.), આગચ્છન્તિં વજન્તિં વા (ક.)], તસ્સ તા વિનસું [વિનસ્સું (સી.)] અજા.

પાવિસું ગિરિદુગ્ગાનિ, નદીનં પભવાનિ ચ.

સરભે ચ ગતે દિસ્વા, અજા ચ વિભવં ગતા [અજે ચ વિભવં ગતે (ક.)];

કિસો ચ વિવણ્ણો ચાસિ, પણ્ડુરોગી ચ બ્રાહ્મણો.

એવં ¶ યો સં નિરંકત્વા, આગન્તું કુરુતે પિયં;

સો એકો બહુ સોચતિ, ધૂમકારીવ બ્રાહ્મણોતિ.

કોધ ¶ જાગરતં સુત્તો, કોધ સુત્તેસુ જાગરો;

કો મમેતં વિજાનાતિ, કો તં પટિભણાતિ મે.

અહં જાગરતં સુત્તો, અહં સુત્તેસુ જાગરો;

અહમેતં વિજાનામિ, અહં પટિભણામિ તે.

કથં જાગરતં સુત્તો, કથં સુત્તેસુ જાગરો;

કથં એતં વિજાનાસિ, કથં પટિભણાસિ મે.

યે ધમ્મં નપ્પજાનન્તિ, સંયમોતિ દમોતિ ચ;

તેસુ સુપ્પમાનેસુ, અહં જગ્ગામિ દેવતે.

યેસં રાગો ચ દોસો ચ, અવિજ્જા ચ વિરાજિતા;

તેસુ જાગરમાનેસુ, અહં સુત્તોસ્મિ દેવતે.

એવં ¶ જાગરતં સુત્તો, એવં સુત્તેસુ જાગરો;

એવમેતં વિજાનામિ, એવં પટિભણામિ તે.

સાધુ જાગરતં સુત્તો, સાધુ સુત્તેસુ જાગરો;

સાધુમેતં વિજાનાસિ, સાધુ પટિભણાસિ મેતિ.

૪૧૫. કુમ્માસપિણ્ડિજાતકં (૭-૨-૧૦)

ન કિરત્થિ અનોમદસ્સિસુ, પારિચરિયા બુદ્ધેસુ અપ્પિકા [અપ્પકા (ક.)];

સુક્ખાય ¶ અલોણિકાય ચ, પસ્સફલં કુમ્માસપિણ્ડિયા.

હત્થિગવસ્સા ચિમે બહૂ [હત્થિગવાસ્સા ચ મે બહૂ (સી.), હત્થી ગવાસ્સા ચિમે બહૂ (સ્યા.), હત્થી ગવાસ્સા ચ મે બહૂ (પી.)], ધનધઞ્ઞં પથવી ચ કેવલા;

નારિયો ચિમા અચ્છરૂપમા, પસ્સફલં કુમ્માસપિણ્ડિયા.

અભિક્ખણં રાજકુઞ્જર, ગાથા ભાસસિ કોસલાધિપ;

પુચ્છામિ તં રટ્ઠવડ્ઢન, બાળ્હં પીતિમનો પભાસસિ.

ઇમસ્મિઞ્ઞેવ નગરે, કુલે અઞ્ઞતરે અહું;

પરકમ્મકરો આસિં, ભતકો સીલસંવુતો.

કમ્માય ¶ નિક્ખમન્તોહં, ચતુરો સમણેદ્દસં;

આચારસીલસમ્પન્ને, સીતિભૂતે અનાસવે.

તેસુ ચિત્તં પસાદેત્વા, નિસીદેત્વા [નિસાદેત્વા (?)] પણ્ણસન્થતે;

અદં બુદ્ધાન કુમ્માસં, પસન્નો સેહિ પાણિભિ.

તસ્સ ¶ કમ્મસ્સ કુસલસ્સ, ઇદં મે એદિસં ફલં;

અનુભોમિ ઇદં રજ્જં, ફીતં ધરણિમુત્તમં.

દદં ભુઞ્જ મા ચ પમાદો [દદ ભુઞ્જ ચ મા ચ પમાદો (સી. પી.)], ચક્કં વત્તય કોસલાધિપ;

મા ¶ રાજ અધમ્મિકો અહુ, ધમ્મં પાલય કોસલાધિપ.

સોહં તદેવ પુનપ્પુનં, વટુમં આચરિસ્સામિ સોભને;

અરિયાચરિતં સુકોસલે, અરહન્તો મે મનાપાવ પસ્સિતું.

દેવી વિય અચ્છરૂપમા, મજ્ઝે નારિગણસ્સ સોભસિ;

કિં કમ્મમકાસિ ભદ્દકં, કેનાસિ વણ્ણવતી સુકોસલે.

અમ્બટ્ઠકુલસ્સ ખત્તિય, દાસ્યાહં પરપેસિયા અહું;

સઞ્ઞતા ચ [સઞ્ઞતા (સી. પી.)] ધમ્મજીવિની, સીલવતી ચ અપાપદસ્સના.

ઉદ્ધટભત્તં અહં તદા, ચરમાનસ્સ અદાસિ ભિક્ખુનો;

વિત્તા સુમના સયં અહં, તસ્સ કમ્મસ્સ ફલં મમેદિસન્તિ.

આગમિસ્સતિ ¶ મે પાપં, આગમિસ્સતિ મે ભયં;

તદા હિ ચલિતા સાખા, મનુસ્સેન મિગેન વા.

ભીરુયા નૂન મે કામો, અવિદૂરે વસન્તિયા;

કરિસ્સતિ કિસં પણ્ડું, સાવ સાખા પરન્તપં.

સોચયિસ્સતિ ¶ મં કન્તા, ગામે વસમનિન્દિતા;

કરિસ્સતિ કિસં પણ્ડું, સાવ સાખા પરન્તપં.

તયા મં અસિતાપઙ્ગિ [હસિતાપઙ્ગિ (સી. સ્યા. પી.)], સિતાનિ [મિહિતાનિ (સી. સ્યા. પી.)] ભણિતાનિ ચ;

કિસં પણ્ડું કરિસ્સન્તિ, સાવ સાખા પરન્તપં.

અગમા નૂન સો સદ્દો, અસંસિ નૂન સો તવ;

અક્ખાતં નૂન તં તેન, યો તં સાખમકમ્પયિ.

ઇદં ¶ ખો તં સમાગમ્મ, મમ બાલસ્સ ચિન્તિતં;

તદા હિ ચલિતા સાખા, મનુસ્સેન મિગેન વા.

તથેવ ત્વં અવેદેસિ, અવઞ્ચિ [અવજ્ઝિ (ક.)] પિતરં મમ;

હન્ત્વા સાખાહિ છાદેન્તો, આગમિસ્સતિ મે [તે (સ્યા. ક.)] ભયન્તિ.

વરગામ ¶ મહાકપિ ભગ્ગવ ચ, દળ્હધમ્મ સકુઞ્જર કેસવરો;

ઉરગો વિધુરો પુન જાગરતં, અથ કોસલાધિપ પરન્તપ ચાતિ.

અથ સત્તનિપાતમ્હિ, વગ્ગં મે ભણતો સુણ;

કુક્કુ ચ પુન ગન્ધારો, દ્વેવ ગુત્તા મહેસિનાતિ.

ઓદાતવત્થા ¶ ¶ ¶ સુચિ અલ્લકેસા, કચ્ચાનિ કિં કુમ્ભિમધિસ્સયિત્વા [કુમ્ભિમપસ્સયિત્વા (પી.)];

પિટ્ઠા તિલા ધોવસિ તણ્ડુલાનિ, તિલોદનો હેહિતિ કિસ્સ હેતુ.

ન ખો અયં બ્રાહ્મણ ભોજનત્થા [ભોજનત્થં (સ્યા.)], તિલોદનો હેહિતિ સાધુપક્કો;

ધમ્મો મતો તસ્સ પહુત્તમજ્જ [પહૂનમજ્જ (સ્યા.), પહૂતમજ્જ (સી.), બહૂતમજ્જા (પી.)], અહં કરિસ્સામિ સુસાનમજ્ઝે.

અનુવિચ્ચ કચ્ચાનિ કરોહિ કિચ્ચં, ધમ્મો મતો કો નુ તવેવ [તવેત (સી. સ્યા. પી.)] સંસિ;

સહસ્સનેત્તો અતુલાનુભાવો, ન મિય્યતી ધમ્મવરો કદાચિ.

દળ્હપ્પમાણં મમ એત્થ બ્રહ્મે, ધમ્મો મતો નત્થિ મમેત્થ કઙ્ખા;

યે યેવ દાનિ પાપા ભવન્તિ, તે ¶ તેવ દાનિ સુખિતા ભવન્તિ.

સુણિસા હિ મય્હં વઞ્ઝા અહોસિ, સા મં વધિત્વાન વિજાયિ પુત્તં;

સા દાનિ સબ્બસ્સ કુલસ્સ ઇસ્સરા, અહં પનમ્હિ [વસામિ (સ્યા.)] અપવિદ્ધા એકિકા.

જીવામિ ¶ વોહં ન મતોહમસ્મિ [નાહં મતોસ્મિ (સી. પી.)], તવેવ અત્થાય ઇધાગતોસ્મિ;

યા તં વધિત્વાન વિજાયિ પુત્તં, સહાવ પુત્તેન કરોમિ ભસ્મં.

એવઞ્ચ [એતઞ્ચ (સી. પી.)] તે રુચ્ચતિ દેવરાજ, મમેવ અત્થાય ઇધાગતોસિ;

અહઞ્ચ પુત્તો સુણિસા ચ નત્તા, સમ્મોદમાના ઘરમાવસેમ.

એવઞ્ચ તે રુચ્ચતિ કાતિયાનિ, હતાપિ સન્તા ન જહાસિ ધમ્મં;

તુવઞ્ચ [ત્વઞ્ચ (પી. ક.)] પુત્તો સુણિસા ચ નત્તા, સમ્મોદમાના ઘરમાવસેથ.

સા કાતિયાની સુણિસાય સદ્ધિં, સમ્મોદમાના ઘરમાવસિત્થ;

પુત્તો ¶ ચ નત્તા ચ ઉપટ્ઠહિંસુ, દેવાનમિન્દેન અધિગ્ગહીતાતિ.

ઇદં ¶ પુરે નિન્નમાહુ, બહુમચ્છં મહોદકં;

આવાસો બકરાજસ્સ, પેત્તિકં ભવનં મમ;

ત્યજ્જ ભેકેન [ભિઙ્ગેન (ક.)] યાપેમ, ઓકં ન વજહામસે [ઓકન્તં ન જહામસે (ક.)].

કો દુતિયં અસીલિસ્સ, બન્ધરસ્સક્ખિ ભેચ્છતિ [ભેજ્જતિ (સી. સ્યા. પી.), ભિન્દતિ (ક.)];

કો મે પુત્તે કુલાવકં, મઞ્ચ સોત્થિં કરિસ્સતિ.

સબ્બા પરિક્ખયા ફેગ્ગુ, યાવ તસ્સા ગતી અહુ;

ખીણભક્ખો મહારાજ, સારે ન રમતી ઘુણો.

સા ¶ નૂનાહં ઇતો ગન્ત્વા, રઞ્ઞો મુત્તા નિવેસના;

અત્તાનં રમયિસ્સામિ, દુમસાખનિકેતિની.

સો નૂનાહં ઇતો ગન્ત્વા, રઞ્ઞો મુત્તો નિવેસના;

અગ્ગોદકાનિ પિસ્સામિ, યૂથસ્સ પુરતો વજં.

તં મં કામેહિ સમ્મત્તં, રત્તં કામેસુ મુચ્છિતં;

આનયી ભરતો [વનતો (ક.)] લુદ્દો, બાહિકો ભદ્દમત્થુ તે.

અન્ધકારતિમિસાયં, તુઙ્ગે ઉપરિપબ્બતે;

સા ¶ મં સણ્હેન મુદુના, મા પાદં ખલિ [ખણિ (સી. સ્યા. પી.)] યસ્મનિ.

અસંસયં જાતિખયન્તદસ્સી, ન ગબ્ભસેય્યં પુનરાવજિસ્સં;

અયમન્તિમા પચ્છિમા ગબ્ભસેય્યા [અયં હિ મે અન્તિમા ગબ્ભસેય્યા (સી. પી.)], ખીણો મે સંસારો પુનબ્ભવાયાતિ.

ઇદં સુવણ્ણકાયૂરં, મુત્તા વેળુરિયા બહૂ;

સબ્બં હરસ્સુ ભદ્દન્તે, મઞ્ચ દાસીતિ સાવય.

ઓરોપયસ્સુ કલ્યાણિ, મા બાળ્હં [બહું (સી. સ્યા. પી.)] પરિદેવસિ;

ન ચાહં અભિજાનામિ, અહન્ત્વા ધનમાભતં.

યતો સરામિ અત્તાનં, યતો પત્તાસ્મિ વિઞ્ઞુતં;

ન ચાહં અભિજાનામિ, અઞ્ઞં પિયતરં તયા.

એહિ તં ઉપગૂહિસ્સં [ઉપગુય્હિસ્સં (ક.)], કરિસ્સઞ્ચ પદક્ખિણં;

ન હિ દાનિ પુન અત્થિ, મમ તુય્હઞ્ચ સઙ્ગમો.

ન ¶ હિ સબ્બેસુ ઠાનેસુ, પુરિસો હોતિ પણ્ડિતો;

ઇત્થીપિ પણ્ડિતા હોતિ, તત્થ તત્થ વિચક્ખણા.

ન ¶ હિ સબ્બેસુ ઠાનેસુ, પુરિસો હોતિ પણ્ડિતો;

ઇત્થીપિ ¶ પણ્ડિતા હોતિ, લહું અત્થં વિચિન્તિકા [લહુમત્થવિચિન્તિકા (સી. પી.)].

લહુઞ્ચ વત ખિપ્પઞ્ચ, નિકટ્ઠે સમચેતયિ;

મિગં પુણ્ણાયતેનેવ [પુણ્ણાયતનેવ (સ્યા.)], સુલસા સત્તુકં વધિ.

યોધ ઉપ્પતિતં અત્થં, ન ખિપ્પમનુબુજ્ઝતિ;

સો હઞ્ઞતિ મન્દમતિ, ચોરોવ ગિરિગબ્ભરે.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ખિપ્પમેવ નિબોધતિ;

મુચ્ચતે સત્તુસમ્બાધા, સુલસા સત્તુકામિવાતિ.

ભુસમ્હિ [ભુસમ્પિ (ક.), ભુસં હિ (સી. નિય્ય)] કુદ્ધોતિ અવેક્ખિયાન, ન તાવ દણ્ડં પણયેય્ય ઇસ્સરો;

અટ્ઠાનસો અપ્પતિરૂપમત્તનો, પરસ્સ દુક્ખાનિ ભુસં ઉદીરયે.

યતો ચ જાનેય્ય પસાદમત્તનો, અત્થં નિયુઞ્જેય્ય પરસ્સ દુક્કટં;

તદાયમત્થોતિ સયં અવેક્ખિય, અથસ્સ દણ્ડં સદિસં નિવેસયે.

ન ચાપિ ઝાપેતિ પરં ન અત્તનં, અમુચ્છિતો યો નયતે નયાનયં;

યો ¶ દણ્ડધારો ભવતીધ ઇસ્સરો, સ વણ્ણગુત્તો સિરિયા ન ધંસતિ.

યે ખત્તિયા સે અનિસમ્મકારિનો, પણેન્તિ દણ્ડં સહસા પમુચ્છિતા;

અવણ્ણસંયુતા [યુત્તાવ (ક.)] જહન્તિ જીવિતં, ઇતો વિમુત્તાપિ ચ યન્તિ દુગ્ગતિં.

ધમ્મે ¶ ચ યે અરિયપ્પવેદિતે રતા, અનુત્તરા તે વચસા મનસા કમ્મુના ચ;

તે સન્તિસોરચ્ચસમાધિસણ્ઠિતા, વજન્તિ લોકં દુભયં તથાવિધા.

રાજાહમસ્મિ નરપમદાનમિસ્સરો, સચેપિ કુજ્ઝામિ ઠપેમિ અત્તનં;

નિસેધયન્તો જનતં તથાવિધં, પણેમિ દણ્ડં અનુકમ્પ યોનિસો.

સિરી ચ લક્ખી ચ તવેવ ખત્તિય, જનાધિપ મા વિજહિ કુદાચનં;

અક્કોધનો નિચ્ચપસન્નચિત્તો, અનીઘો તુવં વસ્સસતાનિ પાલય.

ગુણેહિ એતેહિ ઉપેત ખત્તિય, ઠિતમરિયવત્તી [વત્તિ (સી.), વુત્તિ (ક.)] સુવચો અકોધનો;

સુખી ¶ અનુપ્પીળ પસાસમેદિનિં [અનુપ્પીળં સહસમેદનિં (ક.)], ઇતો વિમુત્તોપિ ચ યાહિ સુગ્ગતિં.

એવં ¶ સુનીતેન [સુવિનીતેન (પી.)] સુભાસિતેન, ધમ્મેન ઞાયેન ઉપાયસો નયં;

નિબ્બાપયે સઙ્ખુભિતં મહાજનં, મહાવ મેઘો સલિલેન મેદિનિન્તિ [મેદનિન્તિ (સ્યા. ક.)].

અઙ્ગારજાતા પથવી, કુક્કુળાનુગતા મહી;

અથ ગાયસિ વત્તાનિ [વત્થાનિ (ક.)], ન તં તપતિ આતપો.

ઉદ્ધં તપતિ આદિચ્ચો, અધો તપતિ વાલુકા;

અથ ગાયસિ વત્તાનિ [વત્થાનિ (ક.)], ન તં તપતિ આતપો.

ન ¶ મં તપતિ આતપો, આતપા [આતપ્પા (સી. સ્યા. પી.)] તપયન્તિ મં;

અત્થા હિ વિવિધા રાજ, તે તપન્તિ ન આતપો.

અદ્દસં કામ તે મૂલં, સઙ્કપ્પા કામ જાયસિ;

ન તં સઙ્કપ્પયિસ્સામિ, એવં કામ ન હેહિસિ.

અપ્પાપિ કામા ન અલં, બહૂહિપિ ન તપ્પતિ;

અહહા બાલલપના, પરિવજ્જેથ [પટિવિજ્ઝેથ (પી. સી. અટ્ઠ.)] જગ્ગતો.

અપ્પસ્સ ¶ કમ્મસ્સ ફલં મમેદં, ઉદયો અજ્ઝાગમા મહત્તપત્તં;

સુલદ્ધલાભો વત માણવસ્સ, યો પબ્બજી કામરાગં પહાય.

તપસા પજહન્તિ પાપકમ્મં, તપસા ન્હાપિતકુમ્ભકારભાવં;

તપસા અભિભુય્ય ગઙ્ગમાલ, નામેનાલપસજ્જ બ્રહ્મદત્તં.

સન્દિટ્ઠિકમેવ ‘‘અમ્મ’’ પસ્સથ, ખન્તીસોરચ્ચસ્સ અયં [યો (સ્યા. પી. ક.)] વિપાકો;

યો [સો (સ્યા. ક.)] સબ્બજનસ્સ વન્દિતોહુ, તં વન્દામ સરાજિકા સમચ્ચા.

મા કિઞ્ચિ અવચુત્થ ગઙ્ગમાલં, મુનિનં મોનપથેસુ સિક્ખમાનં;

એસો હિ અતરિ અણ્ણવં, યં તરિત્વા ચરન્તિ વીતસોકાતિ.

ધમ્મો ¶ હવે હતો હન્તિ, નાહતો હન્તિ કિઞ્ચનં [કઞ્ચિનં (પી.)];

તસ્મા હિ ધમ્મં ન હને, મા ત્વં [તં (સ્યા. પી.)] ધમ્મો હતો હનિ.

અલિકં ¶ ¶ ભાસમાનસ્સ, અપક્કમન્તિ દેવતા;

પૂતિકઞ્ચ મુખં વાતિ, સકટ્ઠાના ચ ધંસતિ;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભૂમિયં તિટ્ઠ ચેતિય.

અકાલે વસ્સતી તસ્સ, કાલે તસ્સ ન વસ્સતિ;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભૂમિં પવિસ ચેતિય.

જિવ્હા તસ્સ દ્વિધા હોતિ, ઉરગસ્સેવ દિસમ્પતિ;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભિય્યો પવિસ ચેતિય.

જિવ્હા તસ્સ ન ભવતિ, મચ્છસ્સેવ દિસમ્પતિ;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભિય્યો પવિસ ચેતિય.

થિયોવ ¶ તસ્સ જાયન્તિ [થિયો તસ્સ પજાયન્તિ (ક.)], ન પુમા જાયરે કુલે;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભિય્યો પવિસ ચેતિય.

પુત્તા તસ્સ ન ભવન્તિ, પક્કમન્તિ દિસોદિસં;

યો જાનં પુચ્છિતો પઞ્હં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરે.

સચે હિ સચ્ચં ભણસિ, હોહિ રાજ યથા પુરે;

મુસા ચે ભાસસે રાજ, ભિય્યો પવિસ ચેતિય.

સ ¶ રાજા ઇસિના સત્તો, અન્તલિક્ખચરો પુરે;

પાવેક્ખિ પથવિં ચેચ્ચો, હીનત્તો પત્વ પરિયાયં [અત્તપરિયાયં (સી. સ્યા.), પત્તપરિયાયં (ક. સી. નિય્ય)].

તસ્મા ¶ હિ છન્દાગમનં, નપ્પસંસન્તિ પણ્ડિતા;

અદુટ્ઠચિત્તો ભાસેય્ય, ગિરં સચ્ચૂપસંહિતન્તિ.

યો ઇન્દ્રિયાનં કામેન, વસં નારદ ગચ્છતિ;

સો પરિચ્ચજ્જુભો લોકે, જીવન્તોવ વિસુસ્સતિ [જીવન્તોપિવિસુસ્સતિ (સ્યા.), જીવન્તો વાપિ સુસ્સતિ (ક.)].

સુખસ્સાનન્તરં દુક્ખં, દુક્ખસ્સાનન્તરં સુખં;

સોસિ [સોપિ (સ્યા. પી. ક.)] પત્તો સુખા [સુખ (સ્યા.), સુખં (ક.)] દુક્ખં, પાટિકઙ્ખ વરં સુખં.

કિચ્છકાલે ¶ કિચ્છસહો, યો કિચ્છં નાતિવત્તતિ;

સ કિચ્છન્તં સુખં ધીરો, યોગં સમધિગચ્છતિ.

ન હેવ કામાન કામા, નાનત્થા નાત્થકારણા;

ન કતઞ્ચ નિરઙ્કત્વા, ધમ્મા ચવિતુમરહસિ.

દક્ખં ગહપતી [ગહપતં (સી. સ્યા. પી.), ગહવતં (?)] સાધુ, સંવિભજ્જઞ્ચ ભોજનં;

અહાસો અત્થલાભેસુ, અત્થબ્યાપત્તિ અબ્યથો.

એત્તાવતેતં પણ્ડિચ્ચં, અપિ સો [અસિતો (સી. સ્યા. પી.)] દવિલો [દેવલો (સી. પી.)] બ્રવિ;

ન યિતો કિઞ્ચિ પાપિયો, યો ઇન્દ્રિયાનં વસં વજે.

અમિત્તાનંવ હત્થત્થં, સિવિ પપ્પોતિ મામિવ;

કમ્મં વિજ્જઞ્ચ દક્ખેય્યં, વિવાહં સીલમદ્દવં;

એતે ચ યસે હાપેત્વા, નિબ્બત્તો સેહિ કમ્મેહિ.

સોહં સહસ્સજીનોવ અબન્ધુ અપરાયણો;

અરિયધમ્મા અપક્કન્તો, યથા પેતો તથેવહં.

સુખકામે ¶ દુક્ખાપેત્વા, આપન્નોસ્મિ પદં ઇમં;

સો સુખં નાધિગચ્છામિ, ઠિતો [ચિતો (પી. સી. અટ્ઠ.)] ભાણુમતામિવાતિ.

આદિત્તસ્મિં અગારસ્મિં, યં નીહરતિ ભાજનં;

તં ¶ તસ્સ હોતિ અત્થાય, નો ચ યં તત્થ ડય્હતિ.

એવામાદીપિતો ¶ લોકો, જરાય મરણેન ચ;

નીહરેથેવ દાનેન, દિન્નં હોતિ સુનીહતં [સુનીભતં (સી. સ્યા. પી.), સુનિબ્ભતં (ક.)].

યો ધમ્મલદ્ધસ્સ દદાતિ દાનં, ઉટ્ઠાનવીરિયાધિગતસ્સ જન્તુ;

અતિક્કમ્મ સો વેતરણિં [વેત્તરણિં (ક.)] યમસ્સ, દિબ્બાનિ ઠાનાનિ ઉપેતિ મચ્ચો.

દાનઞ્ચ યુદ્ધઞ્ચ સમાનમાહુ, અપ્પાપિ સન્તા બહુકે જિનન્તિ;

અપ્પમ્પિ ચે સદ્દહાનો દદાતિ, તેનેવ સો હોતિ સુખી પરત્થ.

વિચેય્ય દાનં સુગતપ્પસત્થં, યે દક્ખિણેય્યા ઇધ જીવલોકે;

એતેસુ દિન્નાનિ મહપ્ફલાનિ, બીજાનિ વુત્તાનિ યથા સુખેત્તે.

યો પાણભૂતાનિ અહેઠયં ચરં, પરૂપવાદા ન કરોતિ પાપં;

ભીરું પસંસન્તિ ન તત્થ સૂરં, ભયા હિ સન્તો ન કરોન્તિ પાપં.

હીનેન બ્રહ્મચરિયેન, ખત્તિયે ઉપપજ્જતિ;

મજ્ઝિમેન ¶ ચ દેવત્તં, ઉત્તમેન વિસુજ્ઝતિ.

અદ્ધા ¶ હિ દાનં બહુધા પસત્થં, દાના ચ ખો ધમ્મપદંવ સેય્યો;

પુબ્બેવ હિ પુબ્બતરેવ સન્તો [પુબ્બે ચ હિ પુબ્બતરે ચ સન્તો (સં. નિ. ૧.૩૩)], નિબ્બાનમેવજ્ઝગમું સપઞ્ઞાતિ.

ગઙ્ગા કુમુદિની સન્તા, સઙ્ખવણ્ણા ચ કોકિલા;

જમ્બુ તાલફલં દજ્જા, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા કચ્છપલોમાનં, પાવારો તિવિધો સિયા;

હેમન્તિકં પાવુરણં [પાપુરણં (સી. સ્યા. પી.)], અથ નૂન તદા સિયા.

યદા મકસપાદાનં [દાઠાનં (સી. પી.)], અટ્ટાલો સુકતો સિયા;

દળ્હો ચ અવિકમ્પી ચ [અપ્પકમ્પી ચ (સી. પી.)], અથ નૂન તદા સિયા.

યદા સસવિસાણાનં, નિસ્સેણી સુકતા સિયા;

સગ્ગસ્સારોહણત્થાય, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા નિસ્સેણિમારુય્હ, ચન્દં ખાદેય્યુ મૂસિકા;

રાહુઞ્ચ પરિપાતેય્યું [પરિબાહેય્યું (સ્યા.)], અથ નૂન તદા સિયા.

યદા સુરાઘટં પિત્વા, મક્ખિકા ગણચારિણી;

અઙ્ગારે ¶ વાસં કપ્પેય્યું, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા ¶ બિમ્બોટ્ઠસમ્પન્નો, ગદ્રભો સુમુખો સિયા;

કુસલો નચ્ચગીતસ્સ, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા કાકા ઉલૂકા ચ, મન્તયેય્યું રહોગતા;

અઞ્ઞમઞ્ઞં પિહયેય્યું, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા મુળાલ [પુલસ (સી. પી.), પુલાસ (સ્યા.)] પત્તાનં, છત્તં થિરતરં સિયા;

વસ્સસ્સ પટિઘાતાય, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા ¶ કુલકો [કુલુઙ્કો (સી. પી.), કુલુકો (સ્યા.)] સકુણો, પબ્બતં ગન્ધમાદનં;

તુણ્ડેનાદાય ગચ્છેય્ય, અથ નૂન તદા સિયા.

યદા સામુદ્દિકં નાવં, સ-યન્તં સ-વટાકરં [સપટાકારં (ક.)];

ચેટો આદાય ગચ્છેય્ય, અથ નૂન તદા સિયાતિ.

ખમનીયં યાપનીયં, કચ્ચિ માતુલ તે સુખં;

સુખં તે અમ્મા અવચ, સુખકામાવ [સુખકામા હિ (સી. સ્યા. પી.)] તે મયં.

નઙ્ગુટ્ઠં મે અવક્કમ્મ [અપક્કમ્મ (ક.)], હેઠયિત્વાન [પોથયિત્વાન (ક.)] એળિકે [એળકિ (સ્યા.), એળિકિ (પી.)];

સાજ્જ માતુલવાદેન, મુઞ્ચિતબ્બા નુ મઞ્ઞસિ.

પુરત્થામુખો નિસિન્નોસિ, અહં તે મુખમાગતા;

પચ્છતો તુય્હં નઙ્ગુટ્ઠં, કથં ખ્વાહં અવક્કમિં [અપક્કમિં (ક.)].

યાવતા ¶ ચતુરો દીપા, સસમુદ્દા સપબ્બતા;

તાવતા મય્હં નઙ્ગુટ્ઠં, કથં ખો ત્વં વિવજ્જયિ.

પુબ્બેવ મેતમક્ખિંસુ [મેતં અક્ખંસુ (સી. પી.)], માતા પિતા ચ ભાતરો;

દીઘં દુટ્ઠસ્સ નઙ્ગુટ્ઠં, સામ્હિ વેહાયસાગતા.

તઞ્ચ દિસ્વાન આયન્તિં, અન્તલિક્ખસ્મિ એળિકે;

મિગસઙ્ઘો પલાયિત્થ, ભક્ખો મે નાસિતો તયા.

ઇચ્ચેવં વિલપન્તિયા, એળકિયા રુહગ્ઘસો;

ગલકં અન્વાવમદ્દિ, નત્થિ દુટ્ઠે સુભાસિતં.

નેવ ¶ ¶ દુટ્ઠે નયો અત્થિ, ન ધમ્મો ન સુભાસિતં;

નિક્કમં દુટ્ઠે યુઞ્જેથ, સો ચ સબ્ભિં ન રઞ્જતીતિ.

પરિસુદ્ધા મનાવિલા વત્થધરા, બકરાજસ્સ કાયુરં દણ્ડવરો;

અથ અઙ્ગાર ચેતિય દેવિલિના, અથ આદિત્ત ગઙ્ગા દસેળકિનાતિ.

પરિસઙ્કુપથો ¶ ¶ ¶ નામ, ગિજ્ઝપન્થો સનન્તનો;

તત્રાસિ માતાપિતરો, ગિજ્ઝો પોસેસિ જિણ્ણકે;

તેસં અજગરમેદં, અચ્ચહાસિ બહુત્તસો [પહુત્તતો (ક. સી.), પહૂતસો (સ્યા. પી.), બહુધસો (ક.)].

પિતા ચ પુત્તં અવચ, જાનં ઉચ્ચં પપાતિનં;

સુપત્તં થામસમ્પન્નં [પક્ખસમ્પન્નં (સી. સ્યા. પી.)], તેજસ્સિં દૂરગામિનં.

પરિપ્લવન્તં પથવિં, યદા તાત વિજાનહિ;

સાગરેન પરિક્ખિત્તં, ચક્કંવ પરિમણ્ડલં;

તતો તાત નિવત્તસ્સુ, માસ્સુ એત્તો પરં ગમિ.

ઉદપત્તોસિ [ઉદ્ધં પત્તોસિ (ક. સી.)] વેગેન, બલી પક્ખી દિજુત્તમો;

ઓલોકયન્તો વક્કઙ્ગો, પબ્બતાનિ વનાનિ ચ.

અદ્દસ્સ પથવિં ગિજ્ઝો, યથાસાસિ [યથાસ્સાસિ (સ્યા. અટ્ઠ. પાઠન્તરં)] પિતુસ્સુતં;

સાગરેન પરિક્ખિત્તં, ચક્કંવ પરિમણ્ડલં.

તઞ્ચ સો સમતિક્કમ્મ, પરમેવચ્ચવત્તથ [પરમેવ પવત્તથ (સી. સ્યા.)];

તઞ્ચ વાતસિખા તિક્ખા, અચ્ચહાસિ બલિં દિજં.

નાસક્ખાતિગતો પોસો, પુનદેવ નિવત્તિતું;

દિજો બ્યસનમાપાદિ, વેરમ્ભાનં [વેરમ્બાનં (સી. પી.)] વસં ગતો.

તસ્સ ¶ પુત્તા ચ દારા ચ, યે ચઞ્ઞે અનુજીવિનો;

સબ્બે બ્યસનમાપાદું, અનોવાદકરે દિજે.

એવમ્પિ ઇધ વુડ્ઢાનં, યો વાક્યં નાવબુજ્ઝતિ;

અતિસીમચરો દિત્તો, ગિજ્ઝોવાતીતસાસનો;

સ વે બ્યસનં પપ્પોતિ, અકત્વા વુડ્ઢસાસનન્તિ.

પુથુસદ્દો ¶ ¶ સમજનો, ન બાલો કોચિ મઞ્ઞથ;

સઙ્ઘસ્મિં ભિજ્જમાનસ્મિં, નાઞ્ઞં ભિય્યો અમઞ્ઞરું.

પરિમુટ્ઠા પણ્ડિતાભાસા, વાચાગોચરભાણિનો;

યાવિચ્છન્તિ મુખાયામં, યેન નીતા ન તં વિદૂ.

અક્કોચ્છિ મં અવધિ મં, અજિનિ મં અહાસિ મે;

યે ચ તં ઉપનય્હન્તિ, વેરં તેસં ન સમ્મતિ.

અક્કોચ્છિ મં અવધિ મં, અજિનિ મં અહાસિ મે;

યે ચ તં નુપનય્હન્તિ, વેરં તેસૂપસમ્મતિ.

ન હિ વેરેન વેરાનિ, સમ્મન્તીધ કુદાચનં;

અવેરેન ચ સમ્મન્તિ, એસ ધમ્મો સનન્તનો.

પરે ચ ન વિજાનન્તિ, મયમેત્થ યમામસે;

યે ચ તત્થ વિજાનન્તિ, તતો સમ્મન્તિ મેધગા.

અટ્ઠિચ્છિન્ના ¶ પાણહરા, ગવસ્સ [ગવાસ્સ (સી. સ્યા. પી.)] ધનહારિનો;

રટ્ઠં વિલુમ્પમાનાનં, તેસમ્પિ હોતિ સઙ્ગતિ;

સચે લભેથ નિપકં સહાયં, સદ્ધિંચરં સાધુવિહારિધીરં;

અભિભુય્ય સબ્બાનિ પરિસ્સયાનિ, ચરેય્ય તેનત્તમનો સતીમા.

નો ચે લભેથ નિપકં સહાયં, સદ્ધિંચરં સાધુવિહારિધીરં;

રાજાવ રટ્ઠં વિજિતં પહાય, એકો ચરે માતઙ્ગરઞ્ઞેવ નાગો.

એકસ્સ ¶ ચરિતં સેય્યો, નત્થિ બાલે સહાયતા;

એકો ચરે ન પાપાનિ કયિરા, અપ્પોસ્સુક્કો માતઙ્ગરઞ્ઞેવ નાગોતિ.

દુમો યદા હોતિ ફલૂપપન્નો, ભુઞ્જન્તિ નં વિહઙ્ગમા [વિહગા (સી. પી.)] સમ્પતન્તા;

ખીણન્તિ ઞત્વાન દુમં ફલચ્ચયે [ઞત્વા દુમપ્ફલચ્ચયેન (ક.)], દિસોદિસં ¶ યન્તિ તતો વિહઙ્ગમા.

ચર ચારિકં લોહિતતુણ્ડ મામરિ, કિં ત્વં સુવ સુક્ખદુમમ્હિ ઝાયસિ;

તદિઙ્ઘ મં બ્રૂહિ વસન્તસન્નિભ, કસ્મા સુવ સુક્ખદુમં ન રિઞ્ચસિ.

યે ¶ વે સખીનં સખારો ભવન્તિ, પાણચ્ચયે [પાણં ચજે (ક.), પાણચ્ચયે મરણકાલે ચ સુખદુક્ખેસુ ચ ન જહન્તીતિ સમ્બન્ધો] દુક્ખસુખેસુ હંસ;

ખીણં અખીણન્તિ ન તં જહન્તિ, સન્તો સતં ધમ્મમનુસ્સરન્તા.

સોહં સતં અઞ્ઞતરોસ્મિ હંસ, ઞાતી ચ મે હોતિ સખા ચ રુક્ખો;

તં નુસ્સહે જીવિકત્થો પહાતું, ખીણન્તિ ઞત્વાન ન હેસ ધમ્મો [ન સોસ (ક.), ન એસ (સ્યા.)].

સાધુ સક્ખિ કતં હોતિ, મેત્તિ સંસતિ સન્થવો [મિત્તં સઙ્ગતિ સન્ધવો (ક.)];

સચેતં ધમ્મં રોચેસિ, પાસંસોસિ વિજાનતં.

સો તે સુવ વરં દમ્મિ, પત્તયાન વિહઙ્ગમ;

વરં વરસ્સુ વક્કઙ્ગ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરઞ્ચ ¶ મે હંસ ભવં દદેય્ય, અયઞ્ચ રુક્ખો પુનરાયું લભેથ;

સો ¶ સાખવા ફલિમા સંવિરૂળ્હો, મધુત્થિકો તિટ્ઠતુ સોભમાનો.

તં પસ્સ સમ્મ ફલિમં ઉળારં, સહાવ તે હોતુ ઉદુમ્બરેન;

સો સાખવા ફલિમા સંવિરૂળ્હો, મધુત્થિકો તિટ્ઠતુ સોભમાનો.

એવં સક્ક સુખી હોહિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

યથાહમજ્જ સુખિતો, દિસ્વાન સફલં દુમં.

સુવસ્સ ચ વરં દત્વા, કત્વાન સફલં દુમં;

પક્કામિ સહ ભરિયાય, દેવાનં નન્દનં વનન્તિ.

સન્તિ રુક્ખા હરિપત્તા [હરિતપત્તા (સી. સ્યા. પી.)], દુમા નેકફલા બહૂ;

કસ્મા નુ સુક્ખે [સુક્ખ (ક.)] કોળાપે, સુવસ્સ નિરતો મનો.

ફલસ્સ ઉપભુઞ્જિમ્હા, નેકવસ્સગણે બહૂ;

અફલમ્પિ વિદિત્વાન, સાવ મેત્તિ યથા પુરે.

સુખઞ્ચ રુક્ખં કોળાપં, ઓપત્તમફલં દુમં;

ઓહાય સકુણા યન્તિ, કિં દોસં પસ્સસે દિજ.

યે ¶ ફલત્થા સમ્ભજન્તિ, અફલોતિ જહન્તિ નં;

અત્તત્થપઞ્ઞા દુમ્મેધા, તે હોન્તિ પક્ખપાતિનો.

સાધુ સક્ખિ કતં હોતિ, મેત્તિ સંસતિ સન્થવો;

સચેતં ધમ્મં રોચેસિ, પાસંસોસિ વિજાનતં.

સો ¶ તે સુવ વરં દમ્મિ, પત્તયાન વિહઙ્ગમ;

વરં વરસ્સુ વક્કઙ્ગ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

અપિ ¶ નામ નં પસ્સેય્યં [અપિ નામ નં પુન પસ્સે (સી. સ્યા.)], સપત્તં સફલં દુમં;

દલિદ્દોવ નિધિ લદ્ધા, નન્દેય્યાહં પુનપ્પુનં.

તતો અમતમાદાય, અભિસિઞ્ચિ મહીરુહં;

તસ્સ સાખા વિરૂહિંસુ [વિરૂળ્હસ્સ (ક.)], સીતચ્છાયા મનોરમા.

એવં સક્ક સુખી હોહિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

યથાહમજ્જ સુખિતો, દિસ્વાન સફલં દુમં.

સુવસ્સ ચ વરં દત્વા, કત્વાન સફલં દુમં;

પક્કામિ સહ ભરિયાય, દેવાનં નન્દનં વનન્તિ.

સુતં મેતં મહાબ્રહ્મે, કામે ભુઞ્જતિ હારિતો;

કચ્ચેતં વચનં તુચ્છં, કચ્ચિ સુદ્ધો ઇરિય્યસિ.

એવમેતં મહારાજ, યથા તે વચનં સુતં;

કુમ્મગ્ગં ¶ પટિપન્નોસ્મિ, મોહનેય્યેસુ મુચ્છિતો.

અદુ [આદુ (સી. પી.)] પઞ્ઞા કિમત્થિયા, નિપુણા સાધુચિન્તિની [ચિન્તની (સી. પી.)];

યાય ઉપ્પતિતં રાગં, કિં મનો ન વિનોદયે.

ચત્તારોમે મહારાજ, લોકે અતિબલા ભુસા;

રાગો દોસો મદો મોહો, યત્થ પઞ્ઞા ન ગાધતિ.

અરહા સીલસમ્પન્નો, સુદ્ધો ચરતિ હારિતો;

મેધાવી પણ્ડિતો ચેવ, ઇતિ નો સમ્મતો ભવં.

મેધાવીનમ્પિ હિંસન્તિ, ઇસિં ધમ્મગુણે રતં;

વિતક્કા પાપકા રાજ, સુભા રાગૂપસંહિતા.

ઉપ્પન્નાયં ¶ સરીરજો, રાગો વણ્ણવિદૂસનો તવ;

તં પજહ ભદ્દમત્થુ તે, બહુન્નાસિ મેધાવિસમ્મતો.

તે અન્ધકારકે [કરણે (સી. સ્યા. પી.)] કામે, બહુદુક્ખે મહાવિસે;

તેસં મૂલં ગવેસિસ્સં, છેચ્છં રાગં સબન્ધનં.

ઇદં ¶ વત્વાન હારિતો, ઇસિ સચ્ચપરક્કમો;

કામરાગં વિરાજેત્વા, બ્રહ્મલોકૂપગો અહૂતિ.

હરિતચજાતકં [હારિતજાતકં (સી. પી.)] પઞ્ચમં.

બહુસ્સુતં ચિત્તકથિં [ચિત્તકથં (સ્યા. ક.)], ગઙ્ગા વહતિ પાટલિં [પાટલં (સી. પી.)];

વુય્હમાનક ¶ ભદ્દન્તે, એકં મે દેહિ ગાથકં [ગીતકં (ક. અટ્ઠ.)].

યેન સિઞ્ચન્તિ દુક્ખિતં, યેન સિઞ્ચન્તિ આતુરં;

તસ્સ મજ્ઝે મરિસ્સામિ, જાતં સરણતો ભયં.

યત્થ બીજાનિ રૂહન્તિ, સત્તા યત્થ પતિટ્ઠિતા;

સા મે સીસં નિપીળેતિ, જાતં સરણતો ભયં.

યેન ભત્તાનિ પચ્ચન્તિ, સીતં યેન વિહઞ્ઞતિ;

સો મં ડહતિ [દય્હતિ (ક.)] ગત્તાનિ, જાતં સરણતો ભયં.

યેન ભુત્તેન [ભત્તેન (સ્યા. ક.)] યાપેન્તિ, પુથૂ બ્રાહ્મણખત્તિયા;

સો મં ભુત્તો બ્યાપાદેતિ, જાતં સરણતો ભયં.

ગિમ્હાનં પચ્છિમે માસે, વાતમિચ્છન્તિ પણ્ડિતા;

સો મં [સો મે (સી. પી.)] ભઞ્જતિ ગત્તાનિ, જાતં સરણતો ભયં.

યં નિસ્સિતા જગતિરુહં, સ્વાયં અગ્ગિં પમુઞ્ચતિ;

દિસા ભજથ વક્કઙ્ગા, જાતં સરણતો ભયં.

યમાનયિં ¶ સોમનસ્સં, માલિનિં ચન્દનુસ્સદં;

સા મં ઘરા નિચ્છુભતિ [નીહરતિ (સી. સ્યા.)], જાતં સરણતો ભયં.

યેન જાતેન નન્દિસ્સં, યસ્સ ચ ભવમિચ્છિસં;

સો મં ઘરા નિચ્છુભતિ [નીહરતિ (સી. સ્યા.)], જાતં સરણતો ભયં.

સુણન્તુ મે જાનપદા, નેગમા ચ સમાગતા;

યતોદકં તદાદિત્તં, યતો ખેમં તતો ભયં.

રાજા ¶ વિલુમ્પતે રટ્ઠં, બ્રાહ્મણો ચ પુરોહિતો;

અત્તગુત્તા વિહરથ, જાતં સરણતો ભયન્તિ.

અસ્સ ¶ ઇન્દસમો રાજ, અચ્ચન્તં અજરામરો;

સચે ત્વં યઞ્ઞં યાજેય્ય, ઇસિં લોમસકસ્સપં.

સસમુદ્દપરિયાયં, મહિં સાગરકુણ્ડલં;

ન ઇચ્છે સહ નિન્દાય, એવં સેય્ય [સય્હ (સી. સ્યા. પી.)] વિજાનહિ.

ધિરત્થુ તં યસલાભં, ધનલાભઞ્ચ બ્રાહ્મણ;

યા વુત્તિ વિનિપાતેન, અધમ્મચરણેન વા.

અપિ ચે પત્તમાદાય, અનગારો પરિબ્બજે;

સાયેવ જીવિકા સેય્યો, યા ચાધમ્મેન એસના.

અપિ ચે પત્તમાદાય, અનગારો પરિબ્બજે;

અઞ્ઞં અહિંસયં લોકે, અપિ રજ્જેન તં વરં.

બલં ચન્દો બલં સુરિયો, બલં સમણબ્રાહ્મણા;

બલં વેલા સમુદ્દસ્સ, બલાતિબલમિત્થિયો.

યથા ઉગ્ગતપં સન્તં, ઇસિં લોમસકસ્સપં;

પિતુ અત્થા ચન્દવતી, વાજપેય્યં [વાચપેય્યં (પી. ક.)] અયાજયિ.

તં લોભપકતં કમ્મં, કટુકં કામહેતુકં;

તસ્સ ¶ મૂલં ગવેસિસ્સં, છેચ્છં રાગં સબન્ધનં.

ધિરત્થુ ¶ કામે સુબહૂપિ લોકે, તપોવ સેય્યો કામગુણેહિ રાજ;

તપો કરિસ્સામિ પહાય કામે, તવેવ રટ્ઠં ચન્દવતી ચ હોતૂતિ.

કાસાયવત્થે સકુણે વદામિ, દુવે દુવે નન્દમને [નન્દિમને (સી. પી.)] ચરન્તે;

કં અણ્ડજં અણ્ડજા માનુસેસુ, જાતિં પસંસન્તિ તદિઙ્ઘ બ્રૂથ.

અમ્હે મનુસ્સેસુ મનુસ્સહિંસ, અનુબ્બતે [અનુપુબ્બકે (ક.)] ચક્કવાકે વદન્તિ;

કલ્યાણભાવમ્હે [ભાવ’મ્હ (સી. પી.)] દિજેસુ સમ્મતા, અભિરૂપા [અભીતરૂપા (સી. સ્યા. પી.)] વિચરામ અણ્ણવે. ( ) [(ન ઘાસહેતૂપિ કરોમ પાપં) (ક.)]

કિં અણ્ણવે કાનિ ફલાનિ ભુઞ્જે, મંસં કુતો ખાદથ ચક્કવાકા;

કિં ભોજનં ભુઞ્જથ વો અનોમા [અભિણ્હં (ક.)], બલઞ્ચ ¶ વણ્ણો ચ અનપ્પરૂપા [અનપ્પરૂપો (સી. સ્યા. પી.)].

ન ¶ અણ્ણવે સન્તિ ફલાનિ ધઙ્ક, મંસં કુતો ખાદિતું ચક્કવાકે;

સેવાલભક્ખમ્હ [ભક્ખિમ્હ (ક.)] અપાણભોજના [અવાકભોજના (સી. પી.)], ન ઘાસહેતૂપિ કરોમ પાપં.

ન મે ઇદં રુચ્ચતિ ચક્કવાક, અસ્મિં ભવે ભોજનસન્નિકાસો;

અહોસિ પુબ્બે તતો મે અઞ્ઞથા, ઇચ્ચેવ મે વિમતિ એત્થ જાતા.

અહમ્પિ ¶ મંસાનિ ફલાનિ ભુઞ્જે, અન્નાનિ ચ લોણિયતેલિયાનિ;

રસં મનુસ્સેસુ લભામિ ભોત્તું, સૂરોવ સઙ્ગામમુખં વિજેત્વા;

ન ચ મે તાદિસો વણ્ણો, ચક્કવાક યથા તવ.

અસુદ્ધભક્ખોસિ ખણાનુપાતી, કિચ્છેન તે લબ્ભતિ અન્નપાનં;

ન તુસ્સસી રુક્ખફલેહિ ધઙ્ક, મંસાનિ વા યાનિ સુસાનમજ્ઝે.

યો સાહસેન અધિગમ્મ ભોગે, પરિભુઞ્જતિ ¶ ધઙ્ક ખણાનુપાતી;

તતો ઉપક્કોસતિ નં સભાવો, ઉપક્કુટ્ઠો વણ્ણબલં જહાતિ.

અપ્પમ્પિ ચે નિબ્બુતિં ભુઞ્જતી યદિ, અસાહસેન અપરૂપઘાતી [અસાહસેનાનુપઘાતિનો (ક.)];

બલઞ્ચ વણ્ણો ચ તદસ્સ હોતિ, ન હિ સબ્બો આહારમયેન વણ્ણોતિ.

સુતિતિક્ખં અરઞ્ઞમ્હિ, પન્તમ્હિ સયનાસને;

યે ચ ગામે તિતિક્ખન્તિ, તે ઉળારતરા તયા.

અરઞ્ઞા ગામમાગમ્મ, કિંસીલં કિંવતં અહં;

પુરિસં તાત સેવેય્યં, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

યો તે [યો તં (સ્યા. જા. ૧.૪.૧૯૦ અરઞ્ઞજાતકેપિ)] વિસ્સાસયે તાત, વિસ્સાસઞ્ચ ખમેય્ય તે;

સુસ્સૂસી ચ તિતિક્ખી ચ, તં ભજેહિ ઇતો ગતો.

યસ્સ ¶ કાયેન વાચાય, મનસા નત્થિ દુક્કટં;

ઉરસીવ પતિટ્ઠાય, તં ભજેહિ ઇતો ગતો.

યો ચ ધમ્મેન ચરતિ, ચરન્તોપિ ન મઞ્ઞતિ;

વિસુદ્ધકારિં સપ્પઞ્ઞં, તં ભજેહિ ઇતો ગતો.

હલિદ્દિરાગં ¶ કપિચિત્તં, પુરિસં રાગવિરાગિનં;

તાદિસં તાત મા સેવિ, નિમ્મનુસ્સમ્પિ ચે સિયા.

આસીવિસંવ કુપિતં, મીળ્હલિત્તં મહાપથં;

આરકા પરિવજ્જેહિ, યાનીવ વિસમં પથં.

અનત્થા ¶ તાત વડ્ઢન્તિ, બાલં અચ્ચુપસેવતો;

માસ્સુ બાલેન સંગચ્છિ, અમિત્તેનેવ સબ્બદા.

તં તાહં તાત યાચામિ, કરસ્સુ વચનં મમ;

માસ્સુ બાલેન સંગચ્છિ [સંગઞ્છિ (સી. પી.)], દુક્ખો બાલેહિ સઙ્ગમોતિ.

કુતો નુ આગચ્છથ ભો તયો જના, સ્વાગતા એથ [સ્વાગતં એત્થ (સી. પી.)] નિસીદથાસને;

કચ્ચિત્થ ભોન્તો કુસલં અનામયં, ચિરસ્સમબ્ભાગમનં હિ વો ઇધ.

અહમેવ એકો ઇધ મજ્જ પત્તો, ન ચાપિ મે દુતિયો કોચિ વિજ્જતિ;

કિમેવ સન્ધાય તે ભાસિતં ઇસે, ‘‘કુતો નુ આગચ્છથ ભો તયો જના’’.

તુવઞ્ચ એકો ભરિયા ચ તે પિયા, સમુગ્ગપક્ખિત્તનિકિણ્ણમન્તરે ¶ ;

સા રક્ખિતા કુચ્છિગતાવ [કુચ્છિગતા ચ (ક.)] તે સદા, વાયુસ્સ [હરિસ્સ (ક.)] પુત્તેન સહા તહિં રતા.

સંવિગ્ગરૂપો ¶ ઇસિના વિયાકતો [પબ્યાકતો (ક.), બ્યાકતો (સ્યા. પી.)], સો દાનવો તત્થ સમુગ્ગમુગ્ગિલિ;

અદ્દક્ખિ ભરિયં સુચિ માલધારિનિં, વાયુસ્સ પુત્તેન સહા તહિં રતં.

સુદિટ્ઠરૂપમુગ્ગતપાનુવત્તિના [સુદિટ્ઠરૂપુગ્ગતપાનુવત્તિના (સી. સ્યા. પી.)], હીના નરા યે પમદાવસં ગતા;

યથા હવે પાણરિવેત્થ રક્ખિતા, દુટ્ઠા મયી અઞ્ઞમભિપ્પમોદયિ.

દિવા ચ રત્તો ચ મયા ઉપટ્ઠિતા, તપસ્સિના જોતિરિવા વને વસં;

સા ધમ્મમુક્કમ્મ અધમ્મમાચરિ, અકિરિયરૂપો પમદાહિ સન્થવો.

સરીરમજ્ઝમ્હિ ઠિતાતિમઞ્ઞહં, મય્હં અયન્તિ અસતિં અસઞ્ઞતં;

સા ધમ્મમુક્કમ્મ અધમ્મમાચરિ, અકિરિયરૂપો પમદાહિ સન્થવો.

સુરક્ખિતં ¶ મેતિ કથં નુ વિસ્સસે, અનેકચિત્તાસુ ન હત્થિ [અનેકચિત્તા પુન હેત્થ (ક.)] રક્ખણા;

એતા હિ પાતાલપપાતસન્નિભા, એત્થપ્પમત્તો બ્યસનં નિગચ્છતિ.

તસ્મા હિ તે સુખિનો વીતસોકા, યે માતુગામેહિ ચરન્તિ નિસ્સટા;

એતં સિવં ઉત્તમમાભિપત્થયં, ન માતુગામેહિ કરેય્ય સન્થવન્તિ.

ન ¶ ખો મે રુચ્ચતિ આળિ, પૂતિમંસસ્સ પેક્ખના;

એતાદિસા સખારસ્મા, આરકા પરિવજ્જયે.

ઉમ્મત્તિકા ¶ અયં વેણી, વણ્ણેતિ પતિનો સખિં;

પજ્ઝાયિ [પજ્ઝાતિ (સી. પી.), પજ્ઝાયતિ (સી. નિય્ય)] પટિગચ્છન્તિં, આગતં મેણ્ડ [મેળ (સી. પી.)] માતરં.

ત્વં ખોસિ સમ્મ ઉમ્મત્તો, દુમ્મેધો અવિચક્ખણો;

યો ત્વં [સો ત્વં (સ્યા.)] મતાલયં કત્વા, અકાલેન વિપેક્ખસિ.

ન અકાલે વિપેક્ખેય્ય, કાલે પેક્ખેય્ય પણ્ડિતો;

પૂતિમંસોવ પજ્ઝાયિ [પજ્ઝાતિ (સી. પી.), પજ્ઝાયતિ (સી. નિય્ય)], યો અકાલે વિપેક્ખતિ.

પિયં ખો આળિ મે હોતુ, પુણ્ણપત્તં દદાહિ મે;

પતિ ¶ સઞ્જીવિતો મય્હં, એય્યાસિ પિયપુચ્છિકા [પુચ્છિતા (સ્યા. ક.)].

પિયં ખો આળિ તે હોતુ, પુણ્ણપત્તં દદામિ તે;

મહતા પરિવારેન [પરિહારેન (સ્યા.)], એસ્સં [એસં (સી. પી.)] કયિરાહિ [કયિરાસિ (પી.)] ભોજનં.

કીદિસો તુય્હં પરિવારો, યેસં કાહામિ ભોજનં;

કિંનામકા ચ તે સબ્બે, તં [તે (સી. સ્યા. પી.)] મે અક્ખાહિ પુચ્છિતા.

માલિયો ચતુરક્ખો ચ, પિઙ્ગિયો અથ જમ્બુકો;

એદિસો મય્હં પરિવારો, તેસં કયિરાહિ [કયિરાસિ (પી.)] ભોજનં.

નિક્ખન્તાય અગારસ્મા, ભણ્ડકમ્પિ વિનસ્સતિ;

આરોગ્યં આળિનો વજ્જં [વચ્છં (?)], ઇધેવ વસ માગમાતિ.

યો તે પુત્તકે અખાદિ, દિન્નભત્તો અદૂસકે;

તસ્મિં દાઠં નિપાતેહિ, મા તે મુચ્ચિત્થ જીવતો.

આકિણ્ણલુદ્દો ¶ પુરિસો, ધાતિચેલંવ મક્ખિતો;

પદેસં તં ન પસ્સામિ, યત્થ દાઠં નિપાતયે.

અકતઞ્ઞુસ્સ પોસસ્સ, નિચ્ચં વિવરદસ્સિનો;

સબ્બં ચે પથવિં દજ્જા, નેવ નં અભિરાધયે.

કિન્નુ સુબાહુ તરમાનરૂપો, પચ્ચાગતોસિ સહ માણવેન;

કિં ¶ કિચ્ચમત્થં ઇધમત્થિ તુય્હં, અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં.

યો તે સખા દદ્દરો સાધુરૂપો, તસ્સ વધં પરિસઙ્કામિ અજ્જ;

પુરિસસ્સ કમ્માયતનાનિ સુત્વા, નાહં સુખિં દદ્દરં અજ્જ મઞ્ઞે.

કાનિસ્સ ¶ કમ્માયતનાનિ અસ્સુ, પુરિસસ્સ વુત્તિસમોધાનતાય;

કં વા પટિઞ્ઞં પુરિસસ્સ સુત્વા, પરિસઙ્કસિ દદ્દરં માણવેન.

ચિણ્ણા કલિઙ્ગા ચરિતા વણિજ્જા, વેત્તાચરો સઙ્કુપથોપિ ચિણ્ણો;

નટેહિ ચિણ્ણં સહ વાકુરેહિ [વાકરેહિ (પી. સી. નિય્ય), વાગુરેહિ (?)], દણ્ડેન યુદ્ધમ્પિ સમજ્જમજ્ઝે.

બદ્ધા કુલીકા [કુલિઙ્કા (સી. પી.)] મિતમાળ્હકેન, અક્ખા જિતા [અક્ખાચિતા (સી. અટ્ઠ.)] સંયમો અબ્ભતીતો;

અબ્બાહિતં [અપ્પહિતં (સી. સ્યા.), અબ્બૂહિતં (પી. સી. નિય્ય)] પુબ્બકં [પુપ્ફકં (સી. સ્યા.)] અડ્ઢરત્તં, હત્થા દડ્ઢા પિણ્ડપટિગ્ગહેન.

તાનિસ્સ ¶ કમ્માયતનાનિ અસ્સુ, પુરિસસ્સ ¶ વુત્તિસમોધાનતાય;

યથા અયં દિસ્સતિ લોમપિણ્ડો, ગાવો હતા કિં પન દદ્દરસ્સાતિ.

વરગિજ્ઝ સમજ્જન હંસવરો, નિધિસવ્હય હારિત પાટલિકો;

અજરામર ધઙ્ક તિતિક્ખ કુતો, અથ દ્વાદસ પેક્ખન દદ્દરિભીતિ.

ચતુદ્વારમિદં ¶ ¶ ¶ નગરં, આયસં દળ્હપાકારં;

ઓરુદ્ધપટિરુદ્ધોસ્મિ, કિં પાપં પકતં મયા.

સબ્બે અપિહિતા દ્વારા, ઓરુદ્ધોસ્મિ યથા દિજો;

કિમાધિકરણં યક્ખ, ચક્કાભિનિહતો અહં.

લદ્ધા સતસહસ્સાનિ, અતિરેકાનિ વીસતિ;

અનુકમ્પકાનં ઞાતીનં, વચનં સમ્મ નાકરિ.

લઙ્ઘિં સમુદ્દં પક્ખન્દિ, સાગરં અપ્પસિદ્ધિકં;

ચતુબ્ભિ અટ્ઠજ્ઝગમા, અટ્ઠાહિપિ ચ સોળસ.

સોળસાહિ ચ બાત્તિંસ, અત્રિચ્છં ચક્કમાસદો;

ઇચ્છાહતસ્સ પોસસ્સ, ચક્કં ભમતિ મત્થકે.

ઉપરિવિસાલા દુપ્પૂરા, ઇચ્છા વિસટગામિની [વિસટગામિનિં (પી. ક.)];

યે ચ તં અનુગિજ્ઝન્તિ, તે હોન્તિ ચક્કધારિનો.

બહુભણ્ડં [બહું ભણ્ડં (સી. પી.)] અવહાય, મગ્ગં અપ્પટિવેક્ખિય;

યેસઞ્ચેતં અસઙ્ખાતં, તે હોન્તિ ચક્કધારિનો.

કમ્મં સમેક્ખે વિપુલઞ્ચ ભોગં, ઇચ્છં ¶ ન સેવેય્ય અનત્થસંહિતં;

કરેય્ય વાક્યં અનુકમ્પકાનં, તં તાદિસં નાતિવત્તેય્ય ચક્કં.

કીવચિરં નુ મે યક્ખ, ચક્કં સિરસિ ઠસ્સતિ;

કતિ વસ્સસહસ્સાનિ, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

અતિસરો પચ્ચસરો [અચ્ચસરો (સી. સ્યા. પી.)], મિત્તવિન્દ સુણોહિ મે;

ચક્કં તે સિરસિ [સિરસ્મિ (સ્યા.)] માવિદ્ધં, ન તં જીવં પમોક્ખસીતિ.

કણ્હો ¶ ¶ વતાયં પુરિસો, કણ્હં ભુઞ્જતિ ભોજનં;

કણ્હે ભૂમિપદેસસ્મિં, ન મય્હં મનસો પિયો.

ન કણ્હો તચસા હોતિ, અન્તોસારો હિ બ્રાહ્મણો;

યસ્મિં પાપાનિ કમ્માનિ, સ વે કણ્હો સુજમ્પતિ.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં બ્રાહ્મણ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરઞ્ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

સુનિક્કોધં સુનિદ્દોસં, નિલ્લોભં વુત્તિમત્તનો;

નિસ્નેહમભિકઙ્ખામિ, એતે મે ચતુરો વરે.

કિં નુ કોધે વા [કોધેવ (સી. પી.)] દોસે વા, લોભે સ્નેહે ચ બ્રાહ્મણ;

આદીનવં ¶ ત્વં પસ્સસિ [સમ્પસ્સસિ (સી. પી.)], તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

અપ્પો હુત્વા બહુ હોતિ, વડ્ઢતે સો અખન્તિજો;

આસઙ્ગી બહુપાયાસો, તસ્મા કોધં ન રોચયે.

દુટ્ઠસ્સ ફરુસા [પઠમા (પી. સી. નિય્ય)] વાચા, પરામાસો અનન્તરા;

તતો પાણિ તતો દણ્ડો, સત્થસ્સ પરમા ગતિ [પરામસતિ (ક.)];

દોસો કોધસમુટ્ઠાનો, તસ્મા દોસં ન રોચયે.

આલોપસાહસાકારા [સહસાકારા (સી. સ્યા. પી.)], નિકતી વઞ્ચનાનિ ચ;

દિસ્સન્તિ લોભધમ્મેસુ, તસ્મા લોભં ન રોચયે.

સ્નેહસઙ્ગથિતા [સઙ્ગધિતા (ક.), સઙ્ગન્તિતા (સ્યા.)] ગન્થા, સેન્તિ મનોમયા પુથૂ;

તે ભુસં ઉપતાપેન્તિ, તસ્મા સ્નેહં ન રોચયે.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં બ્રાહ્મણ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરઞ્ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

અરઞ્ઞે મે વિહરતો, નિચ્ચં એકવિહારિનો;

આબાધા મા [ન (સ્યા. પી.)] ઉપ્પજ્જેય્યું, અન્તરાયકરા ભુસા.

એતસ્મિં ¶ તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં બ્રાહ્મણ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરઞ્ચે ¶ મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

ન મનો વા સરીરં વા, મં-કતે સક્ક કસ્સચિ;

કદાચિ ¶ ઉપહઞ્ઞેથ, એતં સક્ક વરં વરેતિ.

યો કોપનેય્યે ન કરોતિ કોપં, ન કુજ્ઝતિ સપ્પુરિસો કદાચિ;

કુદ્ધોપિ સો નાવિકરોતિ કોપં, તં વે નરં સમણમાહુ [સમણં આહુ (સી.)] લોકે.

ઊનૂદરો યો સહતે જિઘચ્છં, દન્તો તપસ્સી મિતપાનભોજનો;

આહારહેતુ ન કરોતિ પાપં, તં વે નરં સમણમાહુ લોકે.

ખિડ્ડં રતિં વિપ્પજહિત્વાન સબ્બં, ન ચાલિકં ભાસસિ કિઞ્ચિ લોકે;

વિભૂસટ્ઠાના વિરતો મેથુનસ્મા, તં વે નરં સમણમાહુ લોકે.

પરિગ્ગહં લોભધમ્મઞ્ચ સબ્બં, યો વે પરિઞ્ઞાય પરિચ્ચજેતિ;

દન્તં ઠિતત્તં અમમં નિરાસં, તં વે નરં સમણમાહુ લોકે.

પુચ્છામ ¶ કત્તારમનોમપઞ્ઞં [મનોમપઞ્ઞ (સ્યા. ક.)], કથાસુ નો વિગ્ગહો અત્થિ જાતો;

છિન્દજ્જ કઙ્ખં વિચિકિચ્છિતાનિ, તદજ્જ [તયાજ્જ (સી.)] કઙ્ખં વિતરેમુ સબ્બે.

યે ¶ પણ્ડિતા અત્થદસા ભવન્તિ, ભાસન્તિ તે યોનિસો તત્થ કાલે;

કથં નુ કથાનં અભાસિતાનં, અત્થં નયેય્યું કુસલા જનિન્દા.

કથં હવે ભાસતિ નાગરાજા, ગરુળો પન વેનતેય્યો કિમાહ;

ગન્ધબ્બરાજા પન કિં વદેસિ, કથં પન કુરૂનં રાજસેટ્ઠો.

ખન્તિં હવે ભાસતિ નાગરાજા, અપ્પાહારં ગરુળો વેનતેય્યો;

ગન્ધબ્બરાજા રતિવિપ્પહાનં, અકિઞ્ચનં કુરૂનં રાજસેટ્ઠો.

સબ્બાનિ એતાનિ સુભાસિતાનિ, ન હેત્થ દુબ્ભાસિતમત્થિ કિઞ્ચિ;

યસ્મિઞ્ચ એતાનિ પતિટ્ઠિતાનિ, અરાવ ¶ નાભ્યા સુસમોહિતાનિ;

ચતુબ્ભિ ધમ્મેહિ સમઙ્ગિભૂતં, તં વે નરં સમણમાહુ લોકે.

તુવઞ્હિ [તુવં નુ (સી. પી.)] સેટ્ઠો ત્વમનુત્તરોસિ, ત્વં ધમ્મગૂ ધમ્મવિદૂ સુમેધો;

પઞ્ઞાય પઞ્હં સમધિગ્ગહેત્વા, અચ્છેચ્છિ ધીરો વિચિકિચ્છિતાનિ;

અચ્છેચ્છિ કઙ્ખં વિચિકિચ્છિતાનિ, ચુન્દો યથા નાગદન્તં ખરેન.

નીલુપ્પલાભં વિમલં અનગ્ઘં, વત્થં ઇદં ધૂમસમાનવણ્ણં;

પઞ્હસ્સ ¶ વેય્યાકરણેન તુટ્ઠો, દદામિ તે ધમ્મપૂજાય ધીર.

સુવણ્ણમાલં ¶ ¶ સતપત્તફુલ્લિતં, સકેસરં રત્નસહસ્સમણ્ડિતં;

પઞ્હસ્સ વેય્યાકરણેન તુટ્ઠો, દદામિ તે ધમ્મપૂજાય ધીર.

મણિં અનગ્ઘં રુચિરં પભસ્સરં, કણ્ઠાવસત્તં [વસિતં (ક.)] મણિભૂસિતં મે;

પઞ્હસ્સ વેય્યાકરણેન તુટ્ઠો, દદામિ તે ધમ્મપૂજાય ધીર.

ગવં સહસ્સં ઉસભઞ્ચ નાગં, આજઞ્ઞયુત્તે ચ રથે દસ ઇમે;

પઞ્હસ્સ વેય્યાકરણેન તુટ્ઠો, દદામિ તે ગામવરાનિ સોળસ.

સારિપુત્તો તદા નાગો, સુપણ્ણો પન કોલિતો;

ગન્ધબ્બરાજા અનુરુદ્ધો, રાજા આનન્દ પણ્ડિતો;

વિધુરો બોધિસત્તો ચ, એવં ધારેથ જાતકન્તિ.

બહુસ્સુતો સુતધમ્મોસિ સઙ્ખ, દિટ્ઠા તયા સમણબ્રાહ્મણા ચ;

અથક્ખણે દસ્સયસે વિલાપં, અઞ્ઞો નુ કો તે પટિમન્તકો મયા.

સુબ્ભૂ [સુબ્ભા (સ્યા.), સુમ્ભા, સુભ્મા (ક.)] સુભા સુપ્પટિમુક્કકમ્બુ, પગ્ગય્હ સોવણ્ણમયાય પાતિયા;

‘‘ભુઞ્જસ્સુ ભત્તં’’ ઇતિ મં વદેતિ, સદ્ધાવિત્તા [સદ્ધાચિત્તા (સી. પી. ક.)], તમહં નોતિ બ્રૂમિ.

એતાદિસં ¶ ¶ બ્રાહ્મણ દિસ્વાન [દિસ્વ (સી. પી.)] યક્ખં, પુચ્છેય્ય પોસો સુખમાસિસાનો [સુખમાસસાનો (સ્યા.), સુખમાસિસમાનો (ક.)];

ઉટ્ઠેહિ નં પઞ્જલિકાભિપુચ્છ, દેવી નુસિ ત્વં ઉદ માનુસી નુ.

યં ત્વં સુખેનાભિસમેક્ખસે મં, ભુઞ્જસ્સુ ભત્તં ઇતિ મં વદેસિ;

પુચ્છામિ તં નારિ મહાનુભાવે, દેવી નુસિ ત્વં ઉદ માનુસી નુ.

દેવી અહં સઙ્ખ મહાનુભાવા, ઇધાગતા સાગરવારિમજ્ઝે;

અનુકમ્પિકા નો ચ પદુટ્ઠચિત્તા, તવેવ અત્થાય ઇધાગતાસ્મિ.

ઇધન્નપાનં સયનાસનઞ્ચ, યાનાનિ નાનાવિવિધાનિ સઙ્ખ;

સબ્બસ્સ ત્યાહં પટિપાદયામિ, યં કિઞ્ચિ તુય્હં મનસાભિપત્થિતં.

યં કિઞ્ચિ યિટ્ઠઞ્ચ હુતઞ્ચ [યિટ્ઠંવ હુતંવ (સી. પી.)] મય્હં, સબ્બસ્સ નો ઇસ્સરા ત્વં સુગત્તે;

સુસોણિ સુબ્ભમુ [સુબ્ભુ (સી.), સુબ્ભા (સ્યા.)] સુવિલગ્ગમજ્ઝે [સુવિલાકમજ્ઝે (સ્યા. પી. સી. અટ્ઠ.), સુવિલાતમજ્ઝે (ક.)], કિસ્સ મે કમ્મસ્સ અયં વિપાકો.

ઘમ્મે ¶ પથે બ્રાહ્મણ એકભિક્ખું, ઉગ્ઘટ્ટપાદં તસિતં કિલન્તં;

પટિપાદયી સઙ્ખ ઉપાહનાનિ [ઉપાહનાહિ (સી. પી.)], સા દક્ખિણા કામદુહા તવજ્જ.

સા ¶ હોતુ નાવા ફલકૂપપન્ના, અનવસ્સુતા એરકવાતયુત્તા;

અઞ્ઞસ્સ યાનસ્સ ન હેત્થ [ન હત્થિ (પી.)] ભૂમિ, અજ્જેવ મં મોળિનિં પાપયસ્સુ.

સા ¶ તત્થ વિત્તા સુમના પતીતા, નાવં સુચિત્તં અભિનિમ્મિનિત્વા;

આદાય સઙ્ખં પુરિસેન સદ્ધિં, ઉપાનયી નગરં સાધુરમ્મન્તિ.

યો તે ઇમં વિસાલક્ખિં, પિયં સમ્હિતભાસિનિં [સમ્મિલ્લભાસિનિં (સી. પી.), સમ્મિલ્લહાસિનિં (સ્યા.)];

આદાય બલા ગચ્છેય્ય, કિં નુ કયિરાસિ બ્રાહ્મણ.

ઉપ્પજ્જે [ઉપ્પજ્જ (સી. પી.)] મે ન મુચ્ચેય્ય, ન મે મુચ્ચેય્ય જીવતો;

રજંવ ¶ વિપુલા વુટ્ઠિ, ખિપ્પમેવ નિવારયે [નિવારયિં (ક.)].

યં નુ પુબ્બે વિકત્થિત્થો [વિકત્થિતો (ક. સી. સ્યા. ક.)], બલમ્હિવ અપસ્સિતો;

સ્વજ્જ તુણ્હિકતો [તુણ્હિકતો (સી.), તુણ્હિક્ખકો (પી.)] દાનિ, સઙ્ઘાટિં સિબ્બમચ્છસિ.

ઉપ્પજ્જિ મે ન મુચ્ચિત્થ, ન મે મુચ્ચિત્થ જીવતો;

રજંવ વિપુલા વુટ્ઠિ, ખિપ્પમેવ નિવારયિં.

કિં તે ઉપ્પજ્જિ નો મુચ્ચિ, કિં તે ન મુચ્ચિ જીવતો;

રજંવ વિપુલા વુટ્ઠિ, કતમં ત્વં નિવારયિ.

યમ્હિ જાતે ન પસ્સતિ, અજાતે સાધુ પસ્સતિ;

સો મે ઉપ્પજ્જિ નો મુચ્ચિ, કોધો દુમ્મેધગોચરો.

યેન જાતેન નન્દન્તિ, અમિત્તા દુક્ખમેસિનો;

સો મે ઉપ્પજ્જિ નો મુચ્ચિ, કોધો દુમ્મેધગોચરો.

યસ્મિઞ્ચ ¶ જાયમાનમ્હિ, સદત્થં નાવબુજ્ઝતિ;

સો મે ઉપ્પજ્જિ નો મુચ્ચિ, કોધો દુમ્મેધગોચરો.

યેનાભિભૂતો કુસલં જહાતિ, પરક્કરે વિપુલઞ્ચાપિ અત્થં;

સ ભીમસેનો બલવા પમદ્દી, કોધો મહારાજ ન મે અમુચ્ચથ.

કટ્ઠસ્મિં મત્થમાનસ્મિં [મન્થમાનસ્મિં (પી.), મદ્દમાનસ્મિં (ક.)], પાવકો નામ જાયતિ;

તમેવ કટ્ઠં ડહતિ, યસ્મા સો જાયતે ગિનિ.

એવં મન્દસ્સ પોસસ્સ, બાલસ્સ અવિજાનતો;

સારમ્ભા ¶ [સારબ્ભા (ક.)] જાયતે કોધો, સોપિ તેનેવ ડય્હતિ.

અગ્ગીવ તિણકટ્ઠસ્મિં, કોધો યસ્સ પવડ્ઢતિ;

નિહીયતિ તસ્સ યસો, કાળપક્ખેવ ચન્દિમા.

અનેધો ¶ [અનિન્ધો (સી. ક.), અનિન્દો (સ્યા.)] ધૂમકેતૂવ, કોધો યસ્સૂપસમ્મતિ;

આપૂરતિ તસ્સ યસો, સુક્કપક્ખેવ ચન્દિમાતિ.

સત્તાહમેવાહં પસન્નચિત્તો, પુઞ્ઞત્થિકો આચરિં [અચરિં (સી. સ્યા. પી.)] બ્રહ્મચરિયં;

અથાપરં યં ચરિતં મમેદં [મમ યિદં (સ્યા.), મમાયિદં (પી.)], વસ્સાનિ પઞ્ઞાસ સમાધિકાનિ;

અકામકો વાપિ [વાહિ (પી. ક.)] અહં ચરામિ, એતેન ¶ સચ્ચેન સુવત્થિ હોતુ;

યસ્મા ¶ દાનં નાભિનન્દિં કદાચિ, દિસ્વાનહં અતિથિં વાસકાલે;

ન ચાપિ મે અપ્પિયતં અવેદું, બહુસ્સુતા સમણબ્રાહ્મણા ચ.

અકામકો વાપિ અહં દદામિ, એતેન સચ્ચેન સુવત્થિ હોતુ;

આસીવિસો તાત પહૂતતેજો, યો તં અદંસી [અડંસી (સ્યા.)] સચરા [બિલરા (સી.), પિળારા (સ્યા.), પતરા (પી.)] ઉદિચ્ચ;

તસ્મિઞ્ચ મે અપ્પિયતાય અજ્જ, પિતરિ ચ તે નત્થિ કોચિ વિસેસો;

એતેન સચ્ચેન સુવત્થિ હોતુ, હતં વિસં જીવતુ યઞ્ઞદત્તો.

સન્તા દન્તાયેવ [દન્તા સન્તા યે ચ (સ્યા. ક.)] પરિબ્બજન્તિ, અઞ્ઞત્ર કણ્હા નત્થાકામરૂપા [અનકામરૂપા (સી. સ્યા. પી.)];

દીપાયન કિસ્સ જિગુચ્છમાનો, અકામકો ચરસિ બ્રહ્મચરિયં.

સદ્ધાય નિક્ખમ્મ પુનં નિવત્તો, સો એળમૂગોવ બાલો [એળમૂગો ચપલો (સ્યા. ક.)] વતાયં;

એતસ્સ વાદસ્સ જિગુચ્છમાનો, અકામકો ચરામિ બ્રહ્મચરિયં;

વિઞ્ઞુપ્પસત્થઞ્ચ સતઞ્ચ ઠાનં [વિઞ્ઞૂપસત્થં વસિતં ચ ઠાનં (ક.)], એવમ્પહં પુઞ્ઞકરો ભવામિ.

સમણે ¶ તુવં બ્રાહ્મણે અદ્ધિકે ચ, સન્તપ્પયાસિ ¶ અન્નપાનેન ભિક્ખં;

ઓપાનભૂતંવ ઘરં તવ યિદં, અન્નેન પાનેન ઉપેતરૂપં;

અથ કિસ્સ વાદસ્સ જિગુચ્છમાનો, અકામકો દાનમિમં દદાસિ.

પિતરો ચ મે આસું પિતામહા ચ, સદ્ધા અહું દાનપતી વદઞ્ઞૂ;

તં કુલ્લવત્તં અનુવત્તમાનો, માહં કુલે અન્તિમગન્ધનો [ગન્ધિનો (સ્યા. પી. ક.), ગન્ધિની (સી.)] અહું;

એતસ્સ વાદસ્સ જિગુચ્છમાનો, અકામકો દાનમિમં દદામિ.

દહરિં કુમારિં અસમત્થપઞ્ઞં, યં તાનયિં ઞાતિકુલા સુગત્તે;

ન ચાપિ મે અપ્પિયતં અવેદિ, અઞ્ઞત્ર કામા પરિચારયન્તા [પરિચારયન્તી (સી. પી.)];

અથ કેન વણ્ણેન મયા તે ભોતિ, સંવાસધમ્મો અહુ એવરૂપો.

આરા ¶ દૂરે નયિધ કદાચિ અત્થિ, પરમ્પરા નામ કુલે ઇમસ્મિં;

તં કુલ્લવત્તં અનુવત્તમાના, માહં ¶ કુલે અન્તિમગન્ધિની અહું;

એતસ્સ વાદસ્સ જિગુચ્છમાના, અકામિકા પદ્ધચરામ્હિ [પટ્ઠચરામ્હિ (સ્યા. ક.)] તુય્હં.

મણ્ડબ્ય ¶ ભાસિં યમભાસનેય્યં [ભાસિસ્સં અભાસનેય્યં (સી. સ્યા. પી.), ભાસિસ્સ’મભાસનેય્યં (?)], તં ખમ્યતં પુત્તકહેતુ મજ્જ;

પુત્તપેમા ન ઇધ પરત્થિ કિઞ્ચિ, સો નો અયં જીવતિ યઞ્ઞદત્તોતિ.

કણ્હદીપાયનજાતકં [મણ્ડબ્યજાતકં (સ્યા. ક.)] છટ્ઠં.

ન વાહમેતં [ન ચાહમેતં (સી.)] જાનામિ, કો વાયં કસ્સ વાતિ વા [ચાતિ વા (સી.)];

યથા સાખો ચરિ [વદી (સી. સ્યા. પી.)] એવં, નિગ્રોધ કિન્તિ મઞ્ઞસિ.

તતો ગલવિનીતેન, પુરિસા નીહરિંસુ મં;

દત્વા મુખપહારાનિ, સાખસ્સ વચનંકરા.

એતાદિસં દુમ્મતિના, અકતઞ્ઞુન દુબ્ભિના;

કતં અનરિયં સાખેન, સખિના તે જનાધિપ.

ન વાહમેતં જાનામિ, નપિ મે કોચિ સંસતિ;

યં મે ત્વં સમ્મ અક્ખાસિ, સાખેન કારણં [કડ્ઢનં (સી. સ્યા.)] કતં.

સખીનં ¶ સાજીવકરો, મમ સાખસ્સ ચૂભયં;

ત્વં નોસિસ્સરિયં દાતા, મનુસ્સેસુ મહન્તતં;

તયામા લબ્ભિતા ઇદ્ધી, એત્થ મે નત્થિ સંસયો.

યથાપિ બીજમગ્ગિમ્હિ, ડય્હતિ ન વિરૂહતિ;

એવં કતં અસપ્પુરિસે, નસ્સતિ ન વિરૂહતિ.

કતઞ્ઞુમ્હિ ચ પોસમ્હિ, સીલવન્તે અરિયવુત્તિને;

સુખેત્તે વિય બીજાનિ, કતં તમ્હિ ન નસ્સતિ.

ઇમં જમ્મં નેકતિકં, અસપ્પુરિસચિન્તકં;

હનન્તુ સાખં સત્તીહિ, નાસ્સ ઇચ્છામિ જીવિતં.

ખમતસ્સ ¶ મહારાજ, પાણા ન પટિઆનયા [દુપ્પટિઆનયા (સી. સ્યા. પી.)];

ખમ દેવ અસપ્પુરિસસ્સ, નાસ્સ ઇચ્છામહં વધં.

નિગ્રોધમેવ સેવેય્ય, ન સાખમુપસંવસે;

નિગ્રોધસ્મિં મતં સેય્યો, યઞ્ચે સાખસ્મિ જીવિતન્તિ.

ન ¶ તક્કલા સન્તિ ન આલુવાનિ [આલુપાનિ (સી. સ્યા. પી.)], ન બિળાલિયો ન કળમ્બાનિ તાત;

એકો અરઞ્ઞમ્હિ સુસાનમજ્ઝે, કિમત્થિકો તાત ખણાસિ કાસું.

પિતામહો ¶ તાત સુદુબ્બલો તે, અનેકબ્યાધીહિ દુખેન ફુટ્ઠો;

તમજ્જહં નિખણિસ્સામિ સોબ્ભે, ન હિસ્સ તં જીવિતં રોચયામિ.

સઙ્કપ્પમેતં પટિલદ્ધ પાપકં, અચ્ચાહિતં કમ્મ કરોસિ લુદ્દં;

મયાપિ તાત પટિલચ્છસે તુવં, એતાદિસં કમ્મ જરૂપનીતો;

તં કુલ્લવત્તં અનુવત્તમાનો, અહમ્પિ તં નિખણિસ્સામિ સોબ્ભે.

ફરુસાહિ વાચાહિ પકુબ્બમાનો, આસજ્જ મં ત્વં વદસે કુમાર;

પુત્તો મમં ઓરસકો સમાનો, અહિતાનુકમ્પી મમ ત્વંસિ પુત્ત.

ન ¶ તાહં [ત્યાહં (સ્યા.)] તાત અહિતાનુકમ્પી, હિતાનુકમ્પી તે અહમ્પિ [અહઞ્હિ (સ્યા.)] તાત;

પાપઞ્ચ તં કમ્મ પકુબ્બમાનં, અરહામિ નો વારયિતું તતો.

યો માતરં વા પિતરં સવિટ્ઠ [માતરં પિતરં વા વસિટ્ઠ (સી. પી.)], અદૂસકે હિંસતિ પાપધમ્મો;

કાયસ્સ ¶ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં સો નિરયં ઉપેતિ [પરેતિ (સી. પી.)].

યો માતરં વા પિતરં સવિટ્ઠ, અન્નેન પાનેન ઉપટ્ઠહાતિ;

કાયસ્સ ભેદા અભિસમ્પરાયં, અસંસયં સો સુગતિં ઉપેતિ.

ન મે ત્વં પુત્ત અહિતાનુકમ્પી, હિતાનુકમ્પી મે [મમ (?)] ત્વંસિ પુત્ત;

અહઞ્ચ તં માતરા વુચ્ચમાનો, એતાદિસં કમ્મ કરોમિ લુદ્દં.

યા તે સા ભરિયા અનરિયરૂપા, માતા મમેસા સકિયા જનેત્તિ;

નિદ્ધાપયે [નિદ્ધામસે (પી.)] તઞ્ચ સકા અગારા, અઞ્ઞમ્પિ તે સા દુખમાવહેય્ય.

યા તે સા ભરિયા અનરિયરૂપા, માતા મમેસા સકિયા જનેત્તિ;

દન્તા કરેણૂવ વસૂપનીતા, સા પાપધમ્મા પુનરાવજાતૂતિ.

કિં ¶ ¶ તે વતં કિં પન બ્રહ્મચરિયં, કિસ્સ સુચિણ્ણસ્સ અયં વિપાકો;

અક્ખાહિ મે બ્રાહ્મણ એતમત્થં, કસ્મા નુ તુમ્હં દહરા ન મિય્યરે [મીયરે (સી. પી.)].

ધમ્મં ચરામ ન મુસા ભણામ, પાપાનિ કમ્માનિ પરિવજ્જયામ [વિવજ્જયામ (સી. સ્યા. પી.)];

અનરિયં પરિવજ્જેમુ સબ્બં, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

સુણોમ ¶ ધમ્મં અસતં સતઞ્ચ, ન ચાપિ ધમ્મં અસતં રોચયામ;

હિત્વા અસન્તે ન જહામ સન્તે, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

પુબ્બેવ દાના સુમના ભવામ, દદમ્પિ વે અત્તમના ભવામ;

દત્વાપિ વે નાનુતપ્પામ પચ્છા, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

સમણે મયં બ્રાહ્મણે અદ્ધિકે ચ, વનિબ્બકે યાચનકે દલિદ્દે;

અન્નેન પાનેન અભિતપ્પયામ, તસ્મા ¶ હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

મયઞ્ચ ભરિયં નાતિક્કમામ, અમ્હે ચ ભરિયા નાતિક્કમન્તિ;

અઞ્ઞત્ર તાહિ બ્રહ્મચરિયં ચરામ, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

પાણાતિપાતા ¶ વિરમામ સબ્બે, લોકે અદિન્નં પરિવજ્જયામ;

અમજ્જપા નોપિ મુસા ભણામ, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

એતાસુ વે જાયરે સુત્તમાસુ, મેધાવિનો હોન્તિ પહૂતપઞ્ઞા;

બહુસ્સુતા વેદગુનો [વેદગુણા (સ્યા. ક.)] ચ હોન્તિ, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

માતા પિતા ચ [માતા ચ પિતા (ક.), માતાપિતરા (સ્યા.)] ભગિની ભાતરો ચ, પુત્તા ચ દારા ચ મયઞ્ચ સબ્બે;

ધમ્મં ચરામ પરલોકહેતુ, તસ્મા હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

દાસા ચ દાસ્યો [દાસ્સો (સી. પી.), દાસી (સ્યા.)] અનુજીવિનો ચ, પરિચારકા કમ્મકરા ચ સબ્બે;

ધમ્મં ચરન્તિ પરલોકહેતુ, તસ્મા ¶ હિ અમ્હં દહરા ન મિય્યરે.

ધમ્મો હવે રક્ખતિ ધમ્મચારિં, ધમ્મો સુચિણ્ણો સુખમાવહાતિ;

એસાનિસંસો ધમ્મે સુચિણ્ણે, ન દુગ્ગતિં ગચ્છતિ ધમ્મચારી.

ધમ્મો હવે રક્ખતિ ધમ્મચારિં, છત્તં મહન્તં વિય વસ્સકાલે;

ધમ્મેન ગુત્તો મમ ધમ્મપાલો, અઞ્ઞસ્સ અટ્ઠીનિ સુખી કુમારોતિ.

નાસ્મસે ¶ કતપાપમ્હિ, નાસ્મસે અલિકવાદિને;

નાસ્મસે અત્તત્થપઞ્ઞમ્હિ, અતિસન્તેપિ નાસ્મસે.

ભવન્તિ હેકે પુરિસા, ગોપિપાસિકજાતિકા [ગોપિપાસકજાતિકા (સી. સ્યા. પી.)];

ઘસન્તિ મઞ્ઞે મિત્તાનિ, વાચાય ન ચ કમ્મુના.

સુક્ખઞ્જલિપગ્ગહિતા, વાચાય પલિગુણ્ઠિતા;

મનુસ્સફેગ્ગૂ નાસીદે, યસ્મિં નત્થિ કતઞ્ઞુતા.

ન ¶ હિ અઞ્ઞઞ્ઞચિત્તાનં, ઇત્થીનં પુરિસાન વા;

નાનાવિકત્વા [નાનાવ કત્વા (સી. પી.)] સંસગ્ગં, તાદિસમ્પિ ચ નાસ્મસે [તાદિસમ્પિ ન વિસ્સસે (સ્યા.)].

અનરિયકમ્મમોક્કન્તં ¶ , અથેતં [અત્થેતં (સી. સ્યા. પી.)] સબ્બઘાતિનં;

નિસિતંવ પટિચ્છન્નં, તાદિસમ્પિ ચ નાસ્મસે.

મિત્તરૂપેનિધેકચ્ચે, સાખલ્યેન અચેતસા;

વિવિધેહિ ઉપાયન્તિ, તાદિસમ્પિ ચ નાસ્મસે.

આમિસં વા ધનં વાપિ, યત્થ પસ્સતિ તાદિસો;

દુબ્ભિં કરોતિ દુમ્મેધો, તઞ્ચ હન્ત્વાન [ઝાત્વાન (સી. પી.), હિત્વાન (સ્યા.)] ગચ્છતિ.

મિત્તરૂપેન બહવો, છન્ના સેવન્તિ સત્તવો;

જહે કાપુરિસે હેતે, કુક્કુટો વિય સેનકં.

યો ચ [યોધ (જા. ૧.૮.૨૫ સુલસાજાતકે)] ઉપ્પતિતં અત્થં, ન ખિપ્પમનુબુજ્ઝતિ;

અમિત્તવસમન્વેતિ, પચ્છા ચ અનુતપ્પતિ.

યો ચ ઉપ્પતિતં અત્થં, ખિપ્પમેવ નિબોધતિ;

મુચ્ચતે સત્તુસમ્બાધા, કુક્કુટો વિય સેનકા;

તં તાદિસં કૂટમિવોડ્ડિતં વને, અધમ્મિકં નિચ્ચવિધંસકારિનં;

આરા વિવજ્જેય્ય નરો વિચક્ખણો, સેનં યથા કુક્કુટો વંસકાનનેતિ.

અલઙ્કતો ¶ ¶ મટ્ઠકુણ્ડલી [મટ્ટકુણ્ડલી (સી. પી.)], માલધારી [માલભારી (સી. પી.)] હરિચન્દનુસ્સદો;

બાહા પગ્ગય્હ કન્દસિ, વનમજ્ઝે કિં દુક્ખિતો તુવં.

સોવણ્ણમયો પભસ્સરો, ઉપ્પન્નો રથપઞ્જરો મમ;

તસ્સ ચક્કયુગં ન વિન્દામિ, તેન દુક્ખેન જહામિ જીવિતં.

સોવણ્ણમયં મણીમયં, લોહમયં અથ રૂપિયામયં;

[આચિક્ખ મે ભદ્દમાણવ (વિ. વ. ૧૨૦૯)] પાવદ રથં કરિસ્સામિ [કારયામિ (સી. પી.)] તે [આચિક્ખ મે ભદ્દમાણવ (વિ. વ. ૧૨૦૯)], ચક્કયુગં પટિપાદયામિ તં.

સો [અથ (સ્યા.)] માણવો તસ્સ પાવદિ, ચન્દિમસૂરિયા [ચન્દિમસૂરિયા (સ્યા.)] ઉભયેત્થ ભાતરો [દિસ્સરે (વિ. વ. ૧૨૧૦)];

સોવણ્ણમયો રથો મમ, તેન ચક્કયુગેન સોભતિ.

બાલો ખો ત્વંસિ માણવ, યો ત્વં પત્થયસે અપત્થિયં;

મઞ્ઞામિ તુવં મરિસ્સસિ, ન ¶ હિ ત્વં લચ્છસિ ચન્દસૂરિયે.

ગમનાગમનમ્પિ ¶ દિસ્સતિ, વણ્ણધાતુ ઉભયેત્થ વીથિયો;

પેતો પન નેવ દિસ્સતિ, કો નુ ખો [કો નિધ (વિ. વ. ૧૨૧૨)] કન્દતં બાલ્યતરો.

સચ્ચં ¶ ખો વદેસિ માણવ, અહમેવ કન્દતં બાલ્યતરો;

ચન્દં વિય દારકો રુદં, પેતં કાલકતાભિપત્થયે.

આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

અબ્બહી [અબ્બુહિ (સ્યા.), અબ્ભુળ્હં (ક.)] વત મે સલ્લં, યમાસિ હદયસ્સિતં [સોકં હદયનિસ્સિતં (વિ. વ. ૧૨૧૫)];

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

સોહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, વીતસોકો અનાવિલો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન માણવાતિ.

અપચન્તાપિ દિચ્છન્તિ, સન્તો લદ્ધાન ભોજનં;

કિમેવ ત્વં પચમાનો, યં ન દજ્જા ન તં સમં.

મચ્છેરા ¶ ચ પમાદા ચ, એવં દાનં ન દિય્યતિ;

પુઞ્ઞં આકઙ્ખમાનેન, દેય્યં હોતિ વિજાનતા.

યસ્સેવ ભીતો ન દદાતિ મચ્છરી, તદેવાદદતો ભયં;

જિઘચ્છા ચ પિપાસા ચ, યસ્સ ભાયતિ મચ્છરી;

તમેવ બાલં ફુસતિ, અસ્મિં લોકે પરમ્હિ ચ.

તસ્મા વિનેય્ય મચ્છેરં, દજ્જા દાનં મલાભિભૂ;

પુઞ્ઞાનિ પરલોકસ્મિં, પતિટ્ઠા હોન્તિ પાણિનં.

દુદ્દદં દદમાનાનં, દુક્કરં કમ્મ કુબ્બતં;

અસન્તો નાનુકુબ્બન્તિ, સતં ધમ્મો દુરન્નયો.

તસ્મા સતઞ્ચ અસતં [અસતઞ્ચ (સી. સ્યા. પી.)], નાના હોતિ ઇતો ગતિ;

અસન્તો નિરયં યન્તિ, સન્તો સગ્ગપરાયના.

અપ્પસ્મેકે ¶ [અપ્પમ્પેકે (સ્યા.)] પવેચ્છન્તિ, બહુનેકે ન દિચ્છરે;

અપ્પસ્મા દક્ખિણા દિન્ના, સહસ્સેન સમં મિતા.

ધમ્મં ચરે યોપિ સમુઞ્છકં ચરે, દારઞ્ચ પોસં દદમપ્પકસ્મિં [દદં અપ્પકસ્મિપિ (પી.)];

સતં સહસ્સાનં સહસ્સયાગિનં, કલમ્પિ ¶ નાગ્ઘન્તિ તથાવિધસ્સ તે.

કેનેસ ¶ યઞ્ઞો વિપુલો મહગ્ઘતો [મહગ્ગતો (સં. નિ. ૧.૩૨)], સમેન દિન્નસ્સ ન અગ્ઘમેતિ;

કથં સતં સહસ્સાનં [કથં સહસ્સાનં (સી. સ્યા. પી.)] સહસ્સયાગિનં, કલમ્પિ નાગ્ઘન્તિ તથાવિધસ્સ તે.

દદન્તિ હેકે વિસમે નિવિટ્ઠા, છેત્વા [ઝત્વા (સી. પી.), ઘત્વા (સ્યા.)] વધિત્વા અથ સોચયિત્વા;

સા દક્ખિણા અસ્સુમુખા સદણ્ડા, સમેન દિન્નસ્સ ન અગ્ઘમેતિ;

એવં સતં સહસ્સાનં [એવં સહસ્સાનં (સી. સ્યા. પી.)] સહસ્સયાગિનં, કલમ્પિ નાગ્ઘન્તિ તથાવિધસ્સ તેતિ.

વણ્ણવા અભિરૂપોસિ, ઘનો સઞ્જાતરોહિતો;

ચક્કવાક સુરૂપોસિ, વિપ્પસન્નમુખિન્દ્રિયો.

પાઠીનં પાવુસં મચ્છં, બલજં [વાલજં (સી. પી.), બલજ્જં (સ્યા.)] મુઞ્જરોહિતં;

ગઙ્ગાય તીરે નિસિન્નો [ગઙ્ગાતીરે નિસિન્નોસિ (સ્યા. ક.)], એવં ભુઞ્જસિ ભોજનં.

ન વાહમેતં [સબ્બત્થપિ સમાનં] ભુઞ્જામિ, જઙ્ગલાનોદકાનિ વા;

અઞ્ઞત્ર સેવાલપણકા, એતં [અઞ્ઞં (સ્યા.)] મે સમ્મ ભોજનં.

ન ¶ વાહમેતં સદ્દહામિ, ચક્કવાકસ્સ ભોજનં;

અહમ્પિ સમ્મ ભુઞ્જામિ, ગામે લોણિયતેલિયં.

મનુસ્સેસુ કતં ભત્તં, સુચિં મંસૂપસેચનં;

ન ¶ ચ મે તાદિસો વણ્ણો, ચક્કવાક યથા તુવં.

સમ્પસ્સં અત્તનિ વેરં, હિંસયં [હિંસાય (સ્યા. પી. ક.)] માનુસિં પજં;

ઉત્રસ્તો ઘસસી ભીતો, તેન વણ્ણો તવેદિસો.

સબ્બલોકવિરુદ્ધોસિ, ધઙ્ક પાપેન કમ્મુના;

લદ્ધો પિણ્ડો ન પીણેતિ, તેન વણ્ણો તવેદિસો.

અહમ્પિ [અહઞ્ચ (?)] સમ્મ ભુઞ્જામિ, અહિંસં સબ્બપાણિનં;

અપ્પોસ્સુક્કો નિરાસઙ્કી, અસોકો અકુતોભયો.

સો કરસ્સુ આનુભાવં, વીતિવત્તસ્સુ સીલિયં;

અહિંસાય ચર લોકે, પિયો હોહિસિ મંમિવ.

યો ન હન્તિ ન ઘાતેતિ, ન જિનાતિ ન જાપયે;

મેત્તંસો સબ્બભૂતેસુ, વેરં તસ્સ ન કેનચીતિ.

સચ્ચં ¶ કિર ત્વં અપિ [ત્વમ્પિ (સી.), તુવમ્પિ (સ્યા.), ત્વં અસિ (ક.)] ભૂરિપઞ્ઞ, યા તાદિસી સીરિ ધિતી મતી ચ;

ન તાયતેભાવવસૂપનિતં, યો યવકં ભુઞ્જસિ અપ્પસૂપં.

સુખં દુક્ખેન પરિપાચયન્તો, કાલા કાલં વિચિનં છન્દછન્નો;

અત્થસ્સ ¶ દ્વારાનિ અવાપુરન્તો, તેનાહં તુસ્સામિ યવોદનેન.

કાલઞ્ચ ¶ ઞત્વા અભિજીહનાય, મન્તેહિ અત્થં પરિપાચયિત્વા;

વિજમ્ભિસ્સં સીહવિજમ્ભિતાનિ, તાયિદ્ધિયા દક્ખસિ મં પુનાપિ.

સુખીપિ હેકે [સુખી હિ એકે (સી.), સુખીતિ હેકે (?)] ન કરોન્તિ પાપં, અવણ્ણસંસગ્ગભયા પુનેકે;

પહૂ સમાનો વિપુલત્થચિન્તી, કિંકારણા મે ન કરોસિ દુક્ખં.

ન પણ્ડિતા અત્તસુખસ્સ હેતુ, પાપાનિ કમ્માનિ સમાચરન્તિ;

દુક્ખેન ફુટ્ઠા ખલિતાપિ સન્તા, છન્દા ચ દોસા ન જહન્તિ ધમ્મં.

યેન કેનચિ વણ્ણેન, મુદુના દારુણેન વા;

ઉદ્ધરે દીનમત્તાનં, પચ્છા ધમ્મં સમાચરે.

યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

ન તસ્સ સાખં ભઞ્જેય્ય, મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો.

યસ્સાપિ [યસ્સ હિ (સી. ક.)] ધમ્મં પુરિસો [મનુજો (સી.)] વિજઞ્ઞા, યે ચસ્સ કઙ્ખં વિનયન્તિ સન્તો;

તં ¶ હિસ્સ દીપઞ્ચ પરાયનઞ્ચ, ન તેન મેત્તિં જરયેથ પઞ્ઞો.

અલસો ગિહી કામભોગી ન સાધુ, અસઞ્ઞતો પબ્બજિતો ન સાધુ;

રાજા ન સાધુ અનિસમ્મકારી, યો પણ્ડિતો કોધનો તં ન સાધુ.

નિસમ્મ ખત્તિયો કયિરા, નાનિસમ્મ દિસમ્પતિ;

નિસમ્મકારિનો રાજ, યસો કિત્તિ ચ વડ્ઢતીતિ.

કિંસુ ¶ નરો જપ્પમધિચ્ચકાલે, કં વા વિજ્જં કતમં વા સુતાનં;

સો મચ્ચો અસ્મિઞ્ચ [અસ્મિંવ (પી.)] પરમ્હિ લોકે, કથં કરો સોત્થાનેન ગુત્તો.

યસ્સ દેવા પિતરો ચ સબ્બે, સરીસપા [સિરિંસપા (સી. સ્યા. પી.)] સબ્બભૂતાનિ ચાપિ;

મેત્તાય નિચ્ચં અપચિતાનિ હોન્તિ, ભૂતેસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

યો ¶ સબ્બલોકસ્સ નિવાતવુત્તિ, ઇત્થીપુમાનં ¶ સહદારકાનં;

ખન્તા દુરુત્તાનમપ્પટિકૂલવાદી, અધિવાસનં સોત્થાનં તદાહુ.

યો નાવજાનાતિ સહાયમિત્તે [સહાયમત્તે (સી. પી.)], સિપ્પેન કુલ્યાહિ ધનેન જચ્ચા;

રુચિપઞ્ઞો અત્થકાલે મતીમા [મુતીમા (સી. પી.)], સહાયેસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

મિત્તાનિ વે યસ્સ ભવન્તિ સન્તો, સંવિસ્સત્થા અવિસંવાદકસ્સ;

ન મિત્તદુબ્ભી સંવિભાગી ધનેન, મિત્તેસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

યસ્સ ભરિયા તુલ્યવયા સમગ્ગા, અનુબ્બતા ધમ્મકામા પજાતા [સજાતા (ક.)];

કોલિનિયા સીલવતી પતિબ્બતા, દારેસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

યસ્સ ¶ રાજા ભૂતપતિ [ભૂતપતી (સી. સ્યા. પી.)] યસસ્સી, જાનાતિ સોચેય્યં પરક્કમઞ્ચ;

અદ્વેજ્ઝતા સુહદયં મમન્તિ, રાજૂસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

અન્નઞ્ચ ¶ પાનઞ્ચ દદાતિ સદ્ધો, માલઞ્ચ ગન્ધઞ્ચ વિલેપનઞ્ચ;

પસન્નચિત્તો અનુમોદમાનો, સગ્ગેસુ વે સોત્થાનં તદાહુ.

યમરિયધમ્મેન પુનન્તિ વુદ્ધા, આરાધિતા સમચરિયાય સન્તો;

બહુસ્સુતા ઇસયો સીલવન્તો, અરહન્તમજ્ઝે સોત્થાનં તદાહુ.

એતાનિ ખો સોત્થાનાનિ લોકે, વિઞ્ઞુપ્પસત્થાનિ સુખુદ્રયાનિ [સુખિન્દ્રિયાનિ (પી.)];

તાનીધ સેવેથ નરો સપઞ્ઞો, ન હિ મઙ્ગલે કિઞ્ચનમત્થિ સચ્ચન્તિ.

ઉટ્ઠેહિ કણ્હ કિં સેસિ, કો અત્થો સુપનેન તે;

યોપિ તુય્હં [તાયં (પી.)] સકો ભાતા, હદયં ચક્ખુ ચ [ચક્ખુંવ (પી.)] દક્ખિણં;

તસ્સ વાતા બલીયન્તિ, ઘટો જપ્પતિ [સસં જપ્પતિ (?)] કેસવ.

તસ્સ તં વચનં સુત્વા, રોહિણેય્યસ્સ કેસવો;

તરમાનરૂપો વુટ્ઠાસિ, ભાતુસોકેન અટ્ટિતો.

કિં નુ ¶ ઉમ્મત્તરૂપોવ, કેવલં દ્વારકં ઇમં;

સસો સસોતિ લપસિ, કો નુ તે સસમાહરિ.

સોવણ્ણમયં ¶ મણીમયં, લોહમયં અથ રૂપિયામયં;

સઙ્ખસિલાપવાળમયં, કારયિસ્સામિ તે સસં.

સન્તિ અઞ્ઞેપિ સસકા, અરઞ્ઞે વનગોચરા;

તેપિ તે આનયિસ્સામિ, કીદિસં સસમિચ્છસિ.

ન ¶ ચાહમેતે [ન ચાહમેતં (સી.), ન વાહમેતે (સ્યા.), ન વાહમેતં (પી.)] ઇચ્છામિ, યે સસા પથવિસ્સિતા [પઠવિંસિતા (સી. સ્યા. પી.)];

ચન્દતો સસમિચ્છામિ, તં મે ઓહર કેસવ.

સો નૂન મધુરં ઞાતિ, જીવિતં વિજહિસ્સસિ;

અપત્થિયં યો પત્થયસિ, ચન્દતો સસમિચ્છસિ.

એવં ચે કણ્હ જાનાસિ, યદઞ્ઞમનુસાસસિ;

કસ્મા પુરે મતં પુત્તં, અજ્જાપિ મનુસોચસિ.

યં ન લબ્ભા મનુસ્સેન, અમનુસ્સેન વા પુન [પન (પે. વ. ૨૧૫)];

જાતો મે મા મરી પુત્તો, કુતો લબ્ભા અલબ્ભિયં.

ન મન્તા મૂલભેસજ્જા, ઓસધેહિ ધનેન વા;

સક્કા આનયિતું કણ્હ, યં પેતમનુસોચસિ.

યસ્સ એતાદિસા અસ્સુ, અમચ્ચા પુરિસપણ્ડિતા;

યથા નિજ્ઝાપયે અજ્જ, ઘટો પુરિસપણ્ડિતો.

આદિત્તં વત મં સન્તં, ઘતસિત્તંવ પાવકં;

વારિના વિય ઓસિઞ્ચં, સબ્બં નિબ્બાપયે દરં.

અબ્બહી ¶ વત મે સલ્લં, યમાસિ હદયસ્સિતં;

યો મે સોકપરેતસ્સ, પુત્તસોકં અપાનુદિ.

સોહં અબ્બૂળ્હસલ્લોસ્મિ, વીતસોકો અનાવિલો;

ન સોચામિ ન રોદામિ, તવ સુત્વાન માણવ [ભાતિક (પે. વ. ૨૨૪)].

એવં કરોન્તિ સપ્પઞ્ઞા, યે હોન્તિ અનુકમ્પકા;

નિવત્તયન્તિ સોકમ્હા, ઘટો જેટ્ઠંવ ભાતરન્તિ.

દળ્હ ¶ કણ્હ ધનઞ્જય સઙ્ખવરો, રજ સત્તહ કસ્સ ચ [સત્તાહસસાખ (સ્યા.)] તક્કલિના;

ધમ્મં કુક્કુટ કુણ્ડલિ ભોજનદા, ચક્કવાક સુભૂરિસ સોત્થિ ઘટોતિ.

તસ્સ ¶ ¶ ¶ નાગસ્સ વિપ્પવાસેન, વિરૂળ્હા સલ્લકી ચ કુટજા ચ;

કુરુવિન્દકરવીરા [કરવરા (સી. સ્યા.)] તિસસામા ચ, નિવાતે પુપ્ફિતા ચ કણિકારા.

કોચિદેવ સુવણ્ણકાયુરા, નાગરાજં ભરન્તિ પિણ્ડેન;

યત્થ રાજા રાજકુમારો વા, કવચમભિહેસ્સતિ અછમ્ભિતો [અસમ્ભીતો (સી. સ્યા. પી.)].

ગણ્હાહિ નાગ કબળં, મા નાગ કિસકો ભવ;

બહૂનિ રાજકિચ્ચાનિ, તાનિ [યાનિ (સી. પી.)] નાગ કરિસ્સસિ.

સા નૂનસા કપણિકા, અન્ધા અપરિણાયિકા;

ખાણું પાદેન ઘટ્ટેતિ, ગિરિં ચણ્ડોરણં પતિ.

કા નુ તે સા મહાનાગ, અન્ધા અપરિણાયિકા;

ખાણું પાદેન ઘટ્ટેતિ, ગિરિં ચણ્ડોરણં પતિ.

માતા મે સા મહારાજ, અન્ધા અપરિણાયિકા;

ખાણું પાદેન ઘટ્ટેતિ, ગિરિં ચણ્ડોરણં પતિ.

મુઞ્ચથેતં મહાનાગં, યોયં ભરતિ માતરં;

સમેતુ ¶ માતરા નાગો, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ.

મુત્તો ચ બન્ધના નાગો, મુત્તમાદાય કુઞ્જરો [કાસિરાજેન પેસિતો (સી. સ્યા.), મુત્તો દામાતો કુઞ્જરો (પી. સી. નિય્ય)];

મુહુત્તં અસ્સાસયિત્વા [વિસ્સમિત્વાન (સી.)], અગમા યેન પબ્બતો.

તતો સો નળિનિં [નિલિનં (સ્યા.)] ગન્ત્વા, સીતં કુઞ્જરસેવિતં;

સોણ્ડાયૂદકમાહત્વા [માહિત્વા (સ્યા. ક.)], માતરં અભિસિઞ્ચથ.

કોય ¶ અનરિયો દેવો, અકાલેનપિ વસ્સતિ [અકાલેન પવસ્સતિ (સી. સ્યા.), અકાલેન’તિવસ્સતિ (પી.)];

ગતો મે અત્રજો પુત્તો, યો મય્હં પરિચારકો.

ઉટ્ઠેહિ અમ્મ કિં સેસિ, આગતો ત્યાહમત્રજો;

મુત્તોમ્હિ કાસિરાજેન, વેદેહેન યસસ્સિના.

ચિરં ¶ જીવતુ સો રાજા, કાસીનં રટ્ઠવડ્ઢનો;

યો મે પુત્તં પમોચેસિ, સદા વુદ્ધાપચાયિકન્તિ.

સુણોહિ મય્હં વચનં જનિન્દ, અત્થેન જુણ્હમ્હિ ઇધાનુપત્તો;

ન બ્રાહ્મણે અદ્ધિકે તિટ્ઠમાને, ગન્તબ્બ [ગન્તબ્ય (ક.)] માહુ દ્વિપદિન્દ [દિપદાન (સી. પી.), દ્વિપદાન (સ્યા.)] સેટ્ઠ.

સુણોમિ ¶ તિટ્ઠામિ વદેહિ બ્રહ્મે, યેનાસિ [યેનાપિ (સ્યા. ક.)] અત્થેન ઇધાનુપત્તો;

કં વા ત્વમત્થં મયિ પત્થયાનો, ઇધાગમા બ્રહ્મે તદિઙ્ઘ બ્રૂહિ.

દદાહિ મે ગામવરાનિ પઞ્ચ, દાસીસતં સત્ત ગવંસતાનિ;

પરોસહસ્સઞ્ચ સુવણ્ણનિક્ખે, ભરિયા ચ મે સાદિસી દ્વે દદાહિ.

તપો નુ તે બ્રાહ્મણ ભિંસરૂપો, મન્તા નુ તે બ્રાહ્મણ ચિત્તરૂપા;

યક્ખા નુ [યક્ખા વ (સી. પી.)] તે અસ્સવા સન્તિ કેચિ, અત્થં વા મે અભિજાનાસિ કત્તં.

ન ¶ મે તપો અત્થિ ન ચાપિ મન્તા, યક્ખાપિ મે અસ્સવા નત્થિ કેચિ;

અત્થમ્પિ તે નાભિજાનામિ કત્તં, પુબ્બે ચ ખો [પુબ્બેવ ખો (સ્યા. ક.)] સઙ્ગતિમત્તમાસિ.

પઠમં ઇદં દસ્સનં જાનતો મે, ન તાભિજાનામિ ઇતો પુરત્થા;

અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં, કદા કુહિં વા અહુ સઙ્ગમો નો.

ગન્ધારરાજસ્સ ¶ પુરમ્હિ રમ્મે, અવસિમ્હસે તક્કસીલાયં દેવ;

તત્થન્ધકારમ્હિ તિમીસિકાયં [તિમિસ્સિકાયં (સી. અટ્ઠ.), તિમિસ્સકાયં (સ્યા.)], અંસેન અંસં સમઘટ્ટયિમ્હ.

તે તત્થ ઠત્વાન ઉભો જનિન્દ, સારાણિયં [સારણીયં (ક.)] વીતિસારયિમ્હ [વીતિસારિમ્હ (સી. સ્યા. પી.)] તત્થ;

સાયેવ નો સઙ્ગતિમત્તમાસિ, તતો ન પચ્છા ન પુરે અહોસિ.

યદા કદાચિ મનુજેસુ બ્રહ્મે, સમાગમો સપ્પુરિસેન હોતિ;

ન પણ્ડિતા સઙ્ગતિસન્થવાનિ, પુબ્બે કતં વાપિ વિનાસયન્તિ.

બાલાવ [બાલા ચ (સી. સ્યા. પી.)] ખો સઙ્ગતિસન્થવાનિ, પુબ્બે કતં વાપિ વિનાસયન્તિ;

બહુમ્પિ બાલેસુ કતં વિનસ્સતિ, તથા હિ બાલા અકતઞ્ઞુરૂપા.

ધીરા ચ ખો સઙ્ગતિસન્થવાનિ, પુબ્બે કતં વાપિ ન નાસયન્તિ;

અપ્પમ્પિ ધીરેસુ કતં ન નસ્સતિ, તથા હિ ધીરા સુકતઞ્ઞુરૂપા.

દદામિ ¶ ¶ તે ગામવરાનિ પઞ્ચ, દાસીસતં સત્ત ગવંસતાનિ;

પરોસહસ્સઞ્ચ સુવણ્ણનિક્ખે, ભરિયા ચ તે સાદિસી દ્વે દદામિ.

એવં ¶ સતં હોતિ સમેચ્ચ રાજ, નક્ખત્તરાજારિવ તારકાનં;

આપૂરતી કાસિપતી તથાહં, તયાપિ મે સઙ્ગમો અજ્જ લદ્ધોતિ.

યસોકરો પુઞ્ઞકરોહમસ્મિ, સદાત્થુતો સમણબ્રાહ્મણાનં;

મગ્ગારહો દેવમનુસ્સપૂજિતો, ધમ્મો અહં દેહિ અધમ્મ મગ્ગં.

અધમ્મયાનં દળ્હમારુહિત્વા, અસન્તસન્તો બલવાહમસ્મિ;

સ કિસ્સ હેતુમ્હિ તવજ્જ દજ્જં, મગ્ગં અહં ધમ્મ અદિન્નપુબ્બં.

ધમ્મો હવે પાતુરહોસિ પુબ્બે, પચ્છા ¶ અધમ્મો ઉદપાદિ લોકે;

જેટ્ઠો ચ સેટ્ઠો ચ સનન્તનો ચ, ઉય્યાહિ જેટ્ઠસ્સ કનિટ્ઠ મગ્ગા.

ન યાચનાય નપિ પાતિરૂપા, ન અરહતા [ન અરહતિ (સી. પી.), અરહતિ (ક.)] તેહં દદેય્યં મગ્ગં;

યુદ્ધઞ્ચ નો હોતુ ઉભિન્નમજ્જ, યુદ્ધમ્હિ યો જેસ્સતિ તસ્સ મગ્ગો.

સબ્બા ¶ દિસા અનુવિસટોહમસ્મિ, મહબ્બલો અમિતયસો અતુલ્યો;

ગુણેહિ સબ્બેહિ ઉપેતરૂપો, ધમ્મો અધમ્મ ત્વં કથં વિજેસ્સસિ.

લોહેન વે હઞ્ઞતિ જાતરૂપં, ન જાતરૂપેન હનન્તિ લોહં;

સચે અધમ્મો હઞ્છતિ [હઞ્ઞતિ (સી. સ્યા.), હઞ્ઞિતિ (કત્થચિ)] ધમ્મમજ્જ, અયો સુવણ્ણં વિય દસ્સનેય્યં.

સચે તુવં યુદ્ધબલો અધમ્મ [યુદ્ધબલો’સિ’ધમ્મ (ક. સી.), યુદ્ધબલો’સ’ધમ્મ (પી.)], ન તુય્હ વુડ્ઢા [વદ્ધા (સી. પી.)] ચ ગરૂ ચ અત્થિ;

મગ્ગઞ્ચ તે દમ્મિ પિયાપ્પિયેન, વાચાદુરુત્તાનિપિ તે ખમામિ.

ઇદઞ્ચ સુત્વા વચનં અધમ્મો, અવંસિરો ¶ પતિતો ઉદ્ધપાદો;

‘‘યુદ્ધત્થિકો ચે ન લભામિ યુદ્ધં’’, એત્તાવતા હોતિ હતો અધમ્મો.

ખન્તીબલો યુદ્ધબલં વિજેત્વા, હન્ત્વા અધમ્મં નિહનિત્વ [વિહનિત્વા (ક.)] ભૂમ્યા;

પાયાસિ વિત્તો [ચિત્તો (સ્યા.)] અભિરુય્હ સન્દનં, મગ્ગેનેવ અતિબલો સચ્ચનિક્કમો.

માતા પિતા સમણબ્રાહ્મણા ચ, અસમ્માનિતા યસ્સ સકે અગારે;

ઇધેવ નિક્ખિપ્પ સરીરદેહં, કાયસ્સ ભેદા નિરયં વજન્તિ તે [વજન્તિ (સી. પી.)];

માતા ¶ પિતા સમણબ્રાહ્મણા ચ, સુસમ્માનિતા યસ્સ સકે અગારે;

ઇધેવ નિક્ખિપ્પ સરીરદેહં, કાયસ્સ ભેદા સુગતિં વજન્તિ તે;

યથાપિ ધમ્મો અભિરુય્હ સન્દનન્તિ.

ધમ્મદેવપુત્તજાતકં [ધમ્મજાતકં (સી. પી.)] તતિયં.

એકા ¶ ¶ નિસિન્ના સુચિ સઞ્ઞતૂરૂ, પાસાદમારુય્હ અનિન્દિતઙ્ગી;

યાચામિ તં કિન્નરનેત્તચક્ખુ, ઇમેકરત્તિં ઉભયો વસેમ.

ઓકિણ્ણન્તરપરિખં, દળ્હમટ્ટાલકોટ્ઠકં;

રક્ખિતં ખગ્ગહત્થેહિ, દુપ્પવેસમિદં પુરં.

દહરસ્સ યુવિનો ચાપિ, આગમો ચ ન વિજ્જતિ;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, સઙ્ગમં ઇચ્છસે મયા.

યક્ખોહમસ્મિ કલ્યાણિ, આગતોસ્મિ તવન્તિકે [તવન્તિકં (સી. પી.)];

ત્વં મં નન્દય [નન્દસ્સુ (સ્યા. ક.)] ભદ્દન્તે, પુણ્ણકંસં દદામિ તે.

દેવં વ યક્ખં અથ વા મનુસ્સં, ન પત્થયે ઉદયમતિચ્ચ અઞ્ઞં;

ગચ્છેવ ત્વં યક્ખ મહાનુભાવ, મા ચસ્સુ ગન્ત્વા પુનરાવજિત્થ.

યા સા રતિ ઉત્તમા કામભોગિનં, યં હેતુ સત્તા વિસમં ચરન્તિ;

મા તં રતિં જીયિ તુવં સુચિમ્હિ તે, દદામિ તે રૂપિયં કંસપૂરં.

નારિં ¶ ¶ નરો નિજ્ઝપયં ધનેન, ઉક્કંસતી યત્થ કરોતિ છન્દં;

વિપચ્ચનીકો તવ દેવધમ્મો, પચ્ચક્ખતો થોકતરેન એસિ.

આયુ ચ વણ્ણો ચ [આયું ચ વણ્ણં ચ (ક. સી. પી.)] મનુસ્સલોકે, નિહીયતિ મનુજાનં સુગ્ગત્તે;

તેનેવ વણ્ણેન ધનમ્પિ તુય્હં, નિહીયતિ જિણ્ણતરાસિ અજ્જ.

એવં મે પેક્ખમાનસ્સ, રાજપુત્તિ યસસ્સિનિ;

હાયતેવ તવ [હાયતે વત તે (સી. સ્યા. ક.), હાયતેવ તતો (પી.)] વણ્ણો, અહોરત્તાનમચ્ચયે.

ઇમિનાવ ત્વં વયસા, રાજપુત્તિ સુમેધસે;

બ્રહ્મચરિયં ચરેય્યાસિ, ભિય્યો વણ્ણવતી સિયા.

દેવા ન જીરન્તિ યથા મનુસ્સા, ગત્તેસુ તેસં વલિયો ન હોન્તિ;

પુચ્છામિ તં યક્ખ મહાનુભાવ, કથં નુ દેવાન [કથં ન દેવાનં (પી.)] સરીરદેહો.

દેવા ન જીરન્તિ યથા મનુસ્સા, ગત્તેસુ તેસં વલિયો ન હોન્તિ;

સુવે સુવે ભિય્યતરોવ [ભિય્યતરો ચ (ક.)] તેસં, દિબ્બો ¶ ચ વણ્ણો વિપુલા ચ ભોગા.

કિંસૂધ ભીતા જનતા અનેકા, મગ્ગો ચ નેકાયતનં પવુત્તો;

પુચ્છામિ તં યક્ખ મહાનુભાવ, કત્થટ્ઠિતો પરલોકં ન ભાયે.

વાચં ¶ ¶ મનઞ્ચ પણિધાય સમ્મા, કાયેન પાપાનિ અકુબ્બમાનો;

બહુન્નપાનં ઘરમાવસન્તો, સદ્ધો મુદૂ સંવિભાગી વદઞ્ઞૂ;

સઙ્ગાહકો સખિલો સણ્હવાચો, એત્થટ્ઠિતો પરલોકં ન ભાયે.

અનુસાસસિ મં યક્ખ, યથા માતા યથા પિતા;

ઉળારવણ્ણં પુચ્છામિ, કો નુ ત્વમસિ સુબ્રહા.

ઉદયોહમસ્મિ કલ્યાણિ, સઙ્કરત્તા ઇધાગતો [સઙ્ગરત્થા ઇધાગતો (સી. પી.), સઙ્ગરત્થાયિધાગતો (સ્યા.)];

આમન્ત ખો તં ગચ્છામિ, મુત્તોસ્મિ તવ સઙ્કરા [સઙ્ગરા (સી. સ્યા. પી.)].

સચે ખો ત્વં ઉદયોસિ, સઙ્કરત્તા ઇધાગતો;

અનુસાસ મં રાજપુત્ત, યથાસ્સ પુન સઙ્ગમો.

અતિપતતિ [અધિપતતી (સી. પી.)] વયો ખણો તથેવ, ઠાનં નત્થિ ધુવં ચવન્તિ સત્તા;

પરિજિય્યતિ અદ્ધુવં સરીરં, ઉદયે ¶ મા પમાદ [મા પમાદં (સી.)] ચરસ્સુ ધમ્મં.

કસિણા પથવી ધનસ્સ પૂરા, એકસ્સેવ સિયા અનઞ્ઞધેય્યા;

તઞ્ચાપિ જહતિ [જહાતિ (સી. સ્યા. પી.), જહાતી (?)] અવીતરાગો, ઉદયે મા પમાદ ચરસ્સુ ધમ્મં.

માતા ચ પિતા ચ ભાતરો ચ, ભરિયા યાપિ ધનેન હોતિ કીતા [ભરિયાપિ ધનેન હોન્તિ અતિત્તા (ક.)];

તે ચાપિ જહન્તિ અઞ્ઞમઞ્ઞં, ઉદયે મા પમાદ ચરસ્સુ ધમ્મં.

કાયો ¶ પરભોજનન્તિ ઞત્વા [કાયો ચ પરભોજનં વિદિત્વા (ક.)], સંસારે સુગતિઞ્ચ દુગ્ગતિઞ્ચ [સુગતી ચ દુગ્ગતી ચ (સી. સ્યા. પી.), સુગ્ગતિં દુગ્ગતિઞ્ચ (ક.)];

ઇત્તરવાસોતિ જાનિયાન, ઉદયે મા પમાદ ચરસ્સુ ધમ્મં.

સાધુ ભાસતિયં [ભાસતયં (સી. પી.)] યક્ખો, અપ્પં મચ્ચાન જીવિતં;

કસિરઞ્ચ પરિત્તઞ્ચ, તઞ્ચ દુક્ખેન સંયુતં;

સાહં એકા પબ્બજિસ્સામિ, હિત્વા કાસિં સુરુન્ધનન્તિ.

મિત્તો ¶ મિત્તસ્સ પાનીયં, અદિન્નં પરિભુઞ્જિસં;

તેન પચ્છા વિજિગુચ્છિં, તં પાપં પકતં મયા;

મા પુન અકરં પાપં, તસ્મા પબ્બજિતો અહં.

પરદારઞ્ચ દિસ્વાન, છન્દો મે ઉદપજ્જથ [ઉપપજ્જથ (સ્યા. ક.)];

તેન પચ્છા વિજિગુચ્છિં, તં પાપં પકતં મયા;

મા પુન અકરં પાપં, તસ્મા પબ્બજિતો અહં.

પિતરં ¶ મે મહારાજ, ચોરા અગણ્હુ [અગણ્હું (સી. પી.), અગણ્હિ (ક.)] કાનને;

તેસાહં પુચ્છિતો જાનં, અઞ્ઞથા નં વિયાકરિં.

તેન પચ્છા વિજિગુચ્છિં, તં પાપં પકતં મયા;

મા પુન અકરં પાપં, તસ્મા પબ્બજિતો અહં.

પાણાતિપાતમકરું, સોમયાગે ઉપટ્ઠિતે;

તેસાહં સમનુઞ્ઞાસિં, તેન પચ્છા વિજિગુચ્છિં.

તં પાપં પકતં મયા, મા પુન અકરં પાપં;

સુરામેરયમાધુકા [મધુકા (સી. સ્યા. પી.)], યે જના પઠમાસુ નો;

બહૂનં તે અનત્થાય, મજ્જપાનમકપ્પયું.

તેસાહં ¶ સમનુઞ્ઞાસિં, તેન પચ્છા વિજિગુચ્છિં;

તં પાપં પકતં મયા, મા પુન અકરં પાપં;

ધિરત્થુ ¶ સુબહૂ કામે, દુગ્ગન્ધે બહુકણ્ટકે;

યે અહં પટિસેવન્તો, નાલભિં તાદિસં સુખં.

મહસ્સાદા સુખા કામા, નત્થિ કામા પરં [કામપરં (સી. પી.)] સુખં;

યે કામે પટિસેવન્તિ, સગ્ગં તે ઉપપજ્જરે.

અપ્પસ્સાદા દુખા કામા, નત્થિ કામા પરં દુખં;

યે કામે પટિસેવન્તિ, નિરયં તે ઉપપજ્જરે.

અસી યથા સુનિસિતો, નેત્તિંસોવ સુપાયિકો [સુપાસિતો (ક. સી. નિય્ય), સુપાયિતો (ક. અટ્ઠ.)];

સત્તીવ ઉરસિ ખિત્તા, કામા દુક્ખતરા તતો.

અઙ્ગારાનંવ જલિતં, કાસું સાધિકપોરિસં;

ફાલંવ દિવસંતત્તં, કામા દુક્ખતરા તતો.

વિસં યથા હલાહલં, તેલં પક્કુથિતં [ઉક્કટ્ઠિતં (સી. પી.), પક્કુટ્ઠિતં (સ્યા.)] યથા;

તમ્બલોહ [તમ્પલોહં (સ્યા.)] વિલીનંવ, કામા દુક્ખતરા તતોતિ.

મિત્તામચ્ચપરિબ્યૂળ્હં [પરિબ્બૂળ્હં (સી. પી.)], અહં વન્દે રથેસભં;

પબ્બજિસ્સામહં રાજ [પબ્બજિસ્સં મહારાજ (સી. પી.)], તં દેવો અનુમઞ્ઞતુ.

સચે ¶ તે ઊનં કામેહિ, અહં પરિપૂરયામિ [અહંવ પૂરયામિ (ક.)] તે;

યો તં હિંસતિ વારેમિ, મા પબ્બજ [પબ્બજિ (પી.)] યુધઞ્ચય [યુધઞ્જય (સી. સ્યા.), યુવઞ્જય (પી.)].

ન ¶ મત્થિ ઊનં કામેહિ, હિંસિતા મે ન વિજ્જતિ;

દીપઞ્ચ કાતુમિચ્છામિ, યં જરા નાભિકીરતિ.

પુત્તો ¶ વા પિતરં યાચે, પિતા વા પુત્તમોરસં;

નેગમો તં યાચે [નેગમો યાચતે (સી. સ્યા. પી.)] તાત, મા પબ્બજ યુધઞ્ચય.

મા મં દેવ નિવારેહિ, પબ્બજન્તં રથેસભ;

માહં કામેહિ સમ્મત્તો, જરાય વસમન્વગૂ.

અહં તં તાત યાચામિ, અહં પુત્ત નિવારયે;

ચિરં તં દટ્ઠુમિચ્છામિ, મા પબ્બજ યુધઞ્ચય.

ઉસ્સાવોવ તિણગ્ગમ્હિ, સૂરિયુગ્ગમનં પતિ;

એવમાયુ મનુસ્સાનં, મા મં અમ્મ નિવારય.

તરમાનો ઇમં યાનં, આરોપેતુ [તરમાના ઇમં યાનં, આરોપેન્તુ (સી. પી.)] રથેસભ;

મા મે માતા તરન્તસ્સ, અન્તરાયકરા અહુ.

અભિધાવથ ભદ્દન્તે, સુઞ્ઞં હેસ્સતિ રમ્મકં;

યુધઞ્ચયો અનુઞ્ઞાતો, સબ્બદત્તેન રાજિના.

યોહુ સેટ્ઠો સહસ્સસ્સ [મનુસ્સાનં (સ્યા.), સહસ્સાનં (ક.)], યુવા કઞ્ચનસન્નિભો;

સોયં કુમારો પબ્બજિતો, કાસાયવસનો બલી.

ઉભો કુમારા પબ્બજિતા, યુધઞ્ચયો યુધિટ્ઠિલો;

પહાય માતાપિતરો, સઙ્ગં છેત્વાન મચ્ચુનોતિ.

એવાયં ભરતો આહ, ‘‘રાજા દસરથો મતો’’.

કેન રામપ્પભાવેન, સોચિતબ્બં ન સોચસિ;

પિતરં કાલકતં [કાલઙ્કતં (ક.)] સુત્વા, ન તં પસહતે દુખં.

યં ન સક્કા નિપાલેતું, પોસેન લપતં બહું;

સ કિસ્સ વિઞ્ઞૂ મેધાવી, અત્તાનમુપતાપયે.

દહરા ¶ ¶ ચ હિ વુદ્ધા ચ [યે વુદ્ધા (સી. અટ્ઠ.), યે વુડ્ઢા (સ્યા.)], યે બાલા યે ચ પણ્ડિતા;

અડ્ઢા ચેવ દલિદ્દા ચ, સબ્બે મચ્ચુપરાયણા.

ફલાનમિવ પક્કાનં, નિચ્ચં પતનતો ભયં;

એવં જાતાન મચ્ચાનં, નિચ્ચ મરણતો ભયં.

સાયમેકે ન દિસ્સન્તિ, પાતો દિટ્ઠા બહુજ્જના;

પાતો એકે ન દિસ્સન્તિ, સાયં દિટ્ઠા બહુજ્જના.

પરિદેવયમાનો ચે, કિઞ્ચિદત્થં ઉદબ્બહે;

સમ્મૂળ્હો હિંસમત્તાનં, કયિરા તં વિચક્ખણો.

કિસો વિવણ્ણો ભવતિ, હિંસમત્તાનમત્તનો [મત્તના (સી. અટ્ઠ. સુ. નિ. ૫૯૦)];

ન તેન પેતા પાલેન્તિ, નિરત્થા પરિદેવના.

યથા સરણમાદિત્તં, વારિના પરિનિબ્બયે [વારિનાવનિબ્બાપયે (સ્યા. ક.)];

એવમ્પિ ધીરો સુતવા, મેધાવી પણ્ડિતો નરો;

ખિપ્પમુપ્પતિતં સોકં, વાતો તૂલંવ ધંસયે.

મચ્ચો એકોવ ¶ [એકોવ મચ્ચો (સી. સ્યા. પી.)] અચ્ચેતિ, એકોવ જાયતે કુલે;

સંયોગપરમાત્વેવ, સમ્ભોગા સબ્બપાણિનં.

તસ્મા હિ ધીરસ્સ બહુસ્સુતસ્સ, સમ્પસ્સતો લોકમિમં પરઞ્ચ;

અઞ્ઞાય ધમ્મં હદયં મનઞ્ચ, સોકા મહન્તાપિ ન તાપયન્તિ.

સોહં દસ્સઞ્ચ ભોક્ખઞ્ચ, ભરિસ્સામિ ચ [સોહં યસઞ્ચ ભોગઞ્ચ, ભરિયાપિ ચ (સ્યા. ક.)] ઞાતકે;

સેસઞ્ચ પાલયિસ્સામિ, કિચ્ચમેતં [કિચ્ચમેવં (પી.)] વિજાનતો.

દસ વસ્સસહસ્સાનિ, સટ્ઠિ વસ્સસતાનિ ચ;

કમ્બુગીવો મહાબાહુ, રામો રજ્જમકારયીતિ.

જાનન્તો ¶ નો મહારાજ, તવ સીલં જનાધિપો;

ઇમે કુમારે પૂજેન્તો, ન તં કેનચિ મઞ્ઞથ.

તિટ્ઠન્તે નો મહારાજે, અદુ [આદુ (સી. પી.), આદૂ (સ્યા.)] દેવે દિવઙ્ગતે;

ઞાતી તં સમનુઞ્ઞિંસુ, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો.

કેન સંવરવત્તેન, સઞ્જાતે અભિતિટ્ઠસિ;

કેન તં નાતિવત્તન્તિ, ઞાતિસઙ્ઘા સમાગતા.

ન ¶ રાજપુત્ત ઉસૂયામિ [રાજપુત્ત નુસ્સુય્યામિ (ક.)], સમણાનં મહેસિનં;

સક્કચ્ચં ¶ તે નમસ્સામિ, પાદે વન્દામિ તાદિનં.

તે મં ધમ્મગુણે યુત્તં, સુસ્સૂસમનુસૂયકં;

સમણા મનુસાસન્તિ [સમનુસાસન્તિ (સી. સ્યા. પી.)], ઇસી ધમ્મગુણે રતા.

તેસાહં વચનં સુત્વા, સમણાનં મહેસિનં;

ન કિઞ્ચિ અતિમઞ્ઞામિ, ધમ્મે મે નિરતો મનો.

હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;

તેસં [તેસુ (પી.)] નપ્પટિબન્ધામિ, નિવિટ્ઠં [નિબદ્ધં (સી. પી.)] ભત્તવેતનં.

મહામત્તા ચ મે અત્થિ, મન્તિનો પરિચારકા;

બારાણસિં વોહરન્તિ, બહુમંસસુરોદકં.

અથોપિ વાણિજા ફીતા, નાનારટ્ઠેહિ આગતા;

તેસુ મે વિહિતા રક્ખા, એવં જાનાહુપોસથ.

ધમ્મેન કિર ઞાતીનં, રજ્જં કારેહિ સંવર;

મેધાવી પણ્ડિતો ચાસિ [ચાપિ (સી. પી.)], અથોપિ ઞાતિનં હિતો.

તં તં ઞાતિપરિબ્યૂળ્હં, નાનારતનમોચિતં;

અમિત્તા નપ્પસહન્તિ, ઇન્દંવ અસુરાધિપોતિ.

ઉમ્મુજ્જન્તિ ¶ નિમુજ્જન્તિ, મનુસ્સા ખુરનાસિકા;

સુપ્પારકં ¶ તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા [ભરુકચ્છા (સી. સ્યા. પી. અટ્ઠ.)] પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, ખુરમાલીતિ વુચ્ચતિ.

યથા અગ્ગીવ સુરિયોવ [અગ્ગિ સુરિયો ચ (સ્યા.), અગ્ગીવ સૂરિયો (ક.)], સમુદ્દો પટિદિસ્સતિ;

સુપ્પારકં તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, અગ્ગિમાલીતિ વુચ્ચતિ.

યથા દધીવ ખીરંવ [દધિ ચ ખીરં ચ (સ્યા.), એવમુપરિપિ], સમુદ્દો પટિદિસ્સતિ;

સુપ્પારકં તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા ¶ પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, દધિમાલીતિ [ખીરમાલીતિ (ક.)] વુચ્ચતિ.

યથા કુસોવ સસ્સોવ, સમુદ્દો પટિદિસ્સતિ;

સુપ્પારકં તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, કુસમાલીતિ વુચ્ચતિ.

યથા નળોવ વેળૂવ, સમુદ્દો પટિદિસ્સતિ;

સુપ્પારકં તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, નળમાલીતિ વુચ્ચતિ.

મહબ્ભયો ભિંસનકો, સદ્દો સુય્યતિમાનુસો [સમુદ્દો સુય્યત’માનુસો (સી. પી. અટ્ઠ.)];

યથા ¶ સોબ્ભો પપાતોવ, સમુદ્દો પટિદિસ્સતિ;

સુપ્પારકં તં પુચ્છામ, સમુદ્દો કતમો અયં.

કુરુકચ્છા ¶ પયાતાનં, વાણિજાનં ધનેસિનં;

નાવાય વિપ્પનટ્ઠાય, બળવામુખીતિ [વળભામુખીતિ (સી. સ્યા.), બલવામુખીતિ (સ્યા. ક.)] વુચ્ચતિ.

યતો સરામિ અત્તાનં, યતો પત્તોસ્મિ વિઞ્ઞુતં;

નાભિજાનામિ સઞ્ચિચ્ચ, એકપાણમ્પિ હિંસિતં;

એતેન સચ્ચવજ્જેન, સોત્થિં નાવા નિવત્તતૂતિ.

સિરિમાતુસુપોસકનાગવરો, પુન જુણ્હક ધમ્મમુદયવરો;

અથ પાનિ યુધઞ્ચયકો ચ, દસરથ સંવર પારગતેન નવાતિ.

લુદ્ધાનં ¶ ¶ ¶ [ખુદ્દાનં (સી. સ્યા. પી.)] લહુચિત્તાનં, અકતઞ્ઞૂન દુબ્ભિનં;

નાદેવસત્તો પુરિસો, થીનં સદ્ધાતુમરહતિ.

ન તા પજાનન્તિ કતં ન કિચ્ચં, ન માતરં પિતરં ભાતરં વા;

અનરિયા સમતિક્કન્તધમ્મા, સસ્સેવ ચિત્તસ્સ વસં વજન્તિ.

ચિરાનુવુટ્ઠમ્પિ [ચિરાનુવુત્થમ્પિ (સી. પી.)] પિયં મનાપં, અનુકમ્પકં પાણસમમ્પિ ભત્તું [સન્તં (સી. સ્યા. પી.)];

આવાસુ કિચ્ચેસુ ચ નં જહન્તિ, તસ્માહમિત્થીનં ન વિસ્સસામિ.

થીનઞ્હિ ચિત્તં યથા વાનરસ્સ, કન્નપ્પકન્નં યથા રુક્ખછાયા;

ચલાચલં હદયમિત્થિયાનં, ચક્કસ્સ નેમિ વિય પરિવત્તતિ.

યદા તા પસ્સન્તિ સમેક્ખમાના, આદેય્યરૂપં પુરિસસ્સ વિત્તં;

સણ્હાહિ વાચાહિ નયન્તિ મેનં, કમ્બોજકા ¶ જલજેનેવ અસ્સં.

યદા ન પસ્સન્તિ સમેક્ખમાના, આદેય્યરૂપં પુરિસસ્સ વિત્તં;

સમન્તતો નં પરિવજ્જયન્તિ, તિણ્ણો નદીપારગતોવ કુલ્લં.

સિલેસૂપમા ¶ સિખિરિવ સબ્બભક્ખા, તિક્ખમાયા નદીરિવ સીઘસોતા;

સેવન્તિ હેતા પિયમપ્પિયઞ્ચ, નાવા યથા ઓરકૂલં પરઞ્ચ.

ન તા એકસ્સ ન દ્વિન્નં, આપણોવ પસારિતો;

યો તા મય્હન્તિ મઞ્ઞેય્ય, વાતં જાલેન બાધયે [બન્ધયે (સ્યા. ક.)].

યથા નદી ચ પન્થો ચ, પાનાગારં સભા પપા;

એવં લોકિત્થિયો નામ, વેલા તાસં ન વિજ્જતિ [ઇમિસ્સા ગાથાય પુબ્બદ્ધાપરદ્ધં વિપરિયાયેન દિસ્સતિ (ક.)].

ઘતાસનસમા એતા, કણ્હસપ્પસિરૂપમા;

ગાવો બહિતિણસ્સેવ, ઓમસન્તિ વરં વરં.

ઘતાસનં કુઞ્જરં કણ્હસપ્પં, મુદ્ધાભિસિત્તં પમદા ચ સબ્બા;

એતે નરો નિચ્ચયતો [નિચ્ચયત્તો (સી. પી.)] ભજેથ, તેસં હવે દુબ્બિદુ સબ્બભાવો [સચ્ચભાવો (સ્યા.)].

નચ્ચન્તવણ્ણા ¶ ¶ ન બહૂનં કન્તા, ન દક્ખિણા પમદા સેવિતબ્બા;

ન પરસ્સ ભરિયા ન ધનસ્સ હેતુ, એતિત્થિયો પઞ્ચ ન સેવિતબ્બાતિ.

કા ત્વં સુદ્ધેહિ વત્થેહિ, અઘે વેહાયસં [વેહાસયં (સી. પી.)] ઠિતા;

કેન ત્યાસ્સૂનિ વત્તન્તિ, કુતો તં ભયમાગતં.

તવેવ દેવ વિજિતે, ભદ્દસાલોતિ મં વિદૂ;

સટ્ઠિ [સટ્ઠિં (સી. પી.)] વસ્સસહસ્સાનિ, તિટ્ઠતો પૂજિતસ્સ મે.

કારયન્તા ¶ નગરાનિ, અગારે ચ દિસમ્પતિ;

વિવિધે ચાપિ પાસાદે, ન મં તે અચ્ચમઞ્ઞિસું;

યથેવ મં તે પૂજેસું, તથેવ ત્વમ્પિ પૂજય.

તં ઇવાહં [તઞ્ચ અહં (સી. સ્યા. પી.)] ન પસ્સામિ, થૂલં કાયેન તે દુમં;

આરોહપરિણાહેન, અભિરૂપોસિ જાતિયા.

પાસાદં કારયિસ્સામિ, એકત્થમ્ભં મનોરમં;

તત્થ તં ઉપનેસ્સામિ, ચિરં તે યક્ખ જીવિતં.

એવં ચિત્તં ઉદપાદિ, સરીરેન વિનાભાવો;

પુથુસો મં વિકન્તિત્વા, ખણ્ડસો અવકન્તથ.

અગ્ગે ¶ ચ છેત્વા મજ્ઝે ચ, પચ્છા મૂલમ્હિ છિન્દથ [મૂલઞ્ચ છિન્દથ (સી.), મૂલં વિછિન્દથ (પી.)];

એવં મે છિજ્જમાનસ્સ, ન દુક્ખં મરણં સિયા.

હત્થપાદં [હત્થપાદે (ક.)] યથા છિન્દે [છિન્ને (ક.)], કણ્ણનાસઞ્ચ જીવતો;

તતો પચ્છા સિરો છિન્દે, તં દુક્ખં મરણં સિયા.

સુખં નુ ખણ્ડસો છિન્નં, ભદ્દસાલવનપ્પતિ;

કિં હેતુ કિં ઉપાદાય, ખણ્ડસો છિન્નમિચ્છસિ.

યઞ્ચ હેતુમુપાદાય, હેતું ધમ્મૂપસંહિતં;

ખણ્ડસો છિન્નમિચ્છામિ, મહારાજ સુણોહિ મે.

ઞાતી મે સુખસંવદ્ધા, મમ પસ્સે નિવાતજા;

તેપિહં ઉપહિંસેય્યં, પરેસં અસુખોચિતં.

ચેતેય્યરૂપં ¶ [ચેતબ્બરૂપં (સી. પી.)] ચેતેસિ, ભદ્દસાલવનપ્પતિ;

હિતકામોસિ ઞાતીનં, અભયં સમ્મ દમ્મિ તેતિ.

કસન્તિ ¶ વપન્તિ તે જના, મનુજા કમ્મફલૂપજીવિનો;

નયિમસ્સ દીપકસ્સ ભાગિનો, જમ્બુદીપા ઇદમેવ નો વરં.

તિપઞ્ચરત્તૂપગતમ્હિ ચન્દે, વેગો ¶ મહા હેહિતિ સાગરસ્સ;

ઉપ્લવિસ્સં દીપમિમં ઉળારં, મા વો વધી ગચ્છથ લેણમઞ્ઞં.

ન જાતુયં સાગરવારિવેગો, ઉપ્લવિસ્સં દીપમિમં ઉળારં;

તં મે નિમિત્તેહિ બહૂહિ દિટ્ઠં, મા ભેથ કિં સોચથ મોદથવ્હો [મોદથ વો (ક.) ૬.૩૮ મોગ્ગલ્લાનસુત્તં પસ્સિતબ્બં].

પહૂતભક્ખં બહુઅન્નપાનં, પત્તત્થ આવાસમિમં ઉળારં;

ન વો ભયં પટિપસ્સામિ કિઞ્ચિ, આપુત્તપુત્તેહિ પમોદથવ્હો.

યો દેવોયં દક્ખિણાયં [દક્ખિણસ્સં (સી.)] દિસાયં, ખેમન્તિ પક્કોસતિ તસ્સ સચ્ચં;

ન ઉત્તરો વેદિ ભયાભયસ્સ, મા ભેથ કિં સોચથ મોદથવ્હો.

યથા ઇમે વિપ્પવદન્તિ યક્ખા, એકો ભયં સંસતિ ખેમમેકો;

તદિઙ્ઘ મય્હં વચનં સુણાથ, ખિપ્પં ¶ લહું મા વિનસ્સિમ્હ સબ્બે.

સબ્બે ¶ સમાગમ્મ કરોમ નાવં, દોણિં દળ્હં સબ્બયન્તૂપપન્નં;

સચે અયં દક્ખિણો સચ્ચમાહ, મોઘં પટિક્કોસતિ ઉત્તરોયં;

સા ચેવ નો હેહિતિ આપદત્થા, ઇમઞ્ચ દીપં ન પરિચ્ચજેમ.

સચે ચ ખો ઉત્તરો સચ્ચમાહ, મોઘં પટિક્કોસતિ દક્ખિણોયં;

તમેવ નાવં અભિરુય્હ સબ્બે, એવં મયં સોત્થિ તરેમુ પારં.

ન વે સુગણ્હં પઠમેન સેટ્ઠં, કનિટ્ઠમાપાથગતં ગહેત્વા;

યો ચીધ તચ્છં [મજ્ઝં (સી. સ્યા. પી.)] પવિચેય્ય ગણ્હતિ [ગણ્હિ (ક.)], સ વે નરો સેટ્ઠમુપેતિ ઠાનં.

યથાપિ તે સાગરવારિમજ્ઝે, સકમ્મુના સોત્થિ વહિંસુ વાણિજા;

અનાગતત્થં પટિવિજ્ઝિયાન, અપ્પમ્પિ નાચ્ચેતિ સ ભૂરિપઞ્ઞો.

બાલા ¶ ચ મોહેન રસાનુગિદ્ધા, અનાગતં અપ્પટિવિજ્ઝિયત્થં;

પચ્ચુપ્પન્ને સીદન્તિ અત્થજાતે, સમુદ્દમજ્ઝે યથા તે મનુસ્સા.

અનાગતં ¶ પટિકયિરાથ કિચ્ચં, ‘‘મા મં કિચ્ચં કિચ્ચકાલે બ્યધેસિ’’;

તં તાદિસં પટિકત [પટિકતં (ક.), પટિગત (સી. અટ્ઠ.), પટિકચ્ચ (?)] કિચ્ચકારિં, ન તં કિચ્ચં કિચ્ચકાલે બ્યધેતીતિ.

કામં ¶ કામયમાનસ્સ, તસ્સ ચે તં સમિજ્ઝતિ;

અદ્ધા પીતિમનો હોતિ, લદ્ધા મચ્ચો યદિચ્છતિ.

કામં કામયમાનસ્સ, તસ્સ ચે તં સમિજ્ઝતિ;

તતો નં અપરં કામે, ધમ્મે તણ્હંવ વિન્દતિ.

ગવંવ સિઙ્ગિનો સિઙ્ગં, વડ્ઢમાનસ્સ વડ્ઢતિ;

એવં મન્દસ્સ પોસસ્સ, બાલસ્સ અવિજાનતો;

ભિય્યો તણ્હા પિપાસા ચ, વડ્ઢમાનસ્સ વડ્ઢતિ.

પથબ્યા સાલિયવકં, ગવસ્સં [ગવાસં (સી. સ્યા. પી.)] દાસપોરિસં;

દત્વા ચ [દત્વાપિ (સી. સ્યા.), દત્વા વા (પી.)] નાલમેકસ્સ, ઇતિ વિદ્વા [વિદ્ધા (સ્યા.)] સમં ચરે.

રાજા ¶ પસય્હ પથવિં વિજિત્વા, સસાગરન્તં મહિમાવસન્તો;

ઓરં સમુદ્દસ્સ અતિત્તરૂપો [અતિત્તિરૂપો (ક.)], પારં સમુદ્દસ્સપિ પત્થયેથ.

યાવ અનુસ્સરં કામે, મનસા તિત્તિ નાજ્ઝગા;

તતો નિવત્તા પટિકમ્મ દિસ્વા, તે વે સુતિત્તા યે [તિત્તા (સી. સ્યા. પી.)] પઞ્ઞાય તિત્તા.

પઞ્ઞાય તિત્તિનં [તિત્તીનં (સી. સ્યા.)] સેટ્ઠં, ન સો કામેહિ તપ્પતિ;

પઞ્ઞાય તિત્તં પુરિસં, તણ્હા ન કુરુતે વસં.

અપચિનેથેવ કામાનં [કામાનિ (સી. સ્યા. પી.)], અપ્પિચ્છસ્સ અલોલુપો;

સમુદ્દમત્તો પુરિસો, ન સો કામેહિ તપ્પતિ.

રથકારોવ ચમ્મસ્સ, પરિકન્તં ઉપાહનં;

યં યં ચજતિ [જહતિ (સ્યા. ક.)] કામાનં, તં તં સમ્પજ્જતે સુખં;

સબ્બં ચે સુખમિચ્છેય્ય, સબ્બે કામે પરિચ્ચજે.

અટ્ઠ ¶ તે ભાસિતા ગાથા, સબ્બા હોન્તિ સહસ્સિયો [સહસ્સિયા (?) ઉપરિ સુતસોમજાતકે તથા દિસ્સતિ];

પટિગણ્હ મહાબ્રહ્મે, સાધેતં તવ ભાસિતં.

ન મે અત્થો સહસ્સેહિ, સતેહિ નહુતેહિ વા;

પચ્છિમં ભાસતો ગાથં, કામે મે ન રતો મનો.

ભદ્રકો ¶ [સદ્દો (સી.)] વતાયં માણવકો, સબ્બલોકવિદૂ મુનિ;

યો ¶ ઇમં તણ્હં [યો તણ્હં (સી. સ્યા.)] દુક્ખજનનિં, પરિજાનાતિ પણ્ડિતોતિ.

દસ ખલુ ઇમાનિ [ખલુમાનિ (સ્યા.)] ઠાનાનિ, યાનિ પુબ્બે અકરિત્વા;

સ પચ્છા મનુતપ્પતિ, ઇચ્ચેવાહ [ઇચ્ચાહ રાજા (સી. સ્યા. પી.)] જનસન્ધો.

અલદ્ધા વિત્તં તપ્પતિ, પુબ્બે અસમુદાનિતં;

ન પુબ્બે ધનમેસિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

સક્યરૂપં પુરે સન્તં, મયા સિપ્પં ન સિક્ખિતં;

કિચ્છા વુત્તિ અસિપ્પસ્સ, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

કૂટવેદી પુરે આસિં, પિસુણો પિટ્ઠિમંસિકો;

ચણ્ડો ચ ફરુસો ચાપિ [ચાસિં (સી. સ્યા. પી.)], ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

પાણાતિપાતી પુરે આસિં, લુદ્દો ચાપિ [ચાસિં (સી. પી.)] અનારિયો;

ભૂતાનં નાપચાયિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

બહૂસુ વત સન્તીસુ, અનાપાદાસુ ઇત્થિસુ;

પરદારં અસેવિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

બહુમ્હિ વત સન્તમ્હિ, અન્નપાને ઉપટ્ઠિતે;

ન પુબ્બે અદદં [અદદિં (સી.)] દાનં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

માતરં પિતરઞ્ચાપિ, જિણ્ણકં ગતયોબ્બનં [જિણ્ણકે ગતયોબ્બને (સી. સ્યા. પી.)];

પહુ ¶ સન્તો ન પોસિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

આચરિયમનુસત્થારં ¶ , સબ્બકામરસાહરં;

પિતરં અતિમઞ્ઞિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે;

ન પુબ્બે પયિરુપાસિસ્સં, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

સાધુ હોતિ તપો ચિણ્ણો, સન્તો ચ પયિરુપાસિતો;

ન ચ પુબ્બે તપો ચિણ્ણો, ઇતિ પચ્છાનુતપ્પતિ.

યો ચ એતાનિ ઠાનાનિ, યોનિસો પટિપજ્જતિ;

કરં પુરિસકિચ્ચાનિ, સ પચ્છા નાનુતપ્પતીતિ.

કણ્હો ¶ કણ્હો ચ ઘોરો ચ, સુક્કદાઠો પભાસવા [પતાપવા (સી. સ્યા. પી.)];

બદ્ધો પઞ્ચહિ રજ્જૂહિ, કિં રવિ [ધીર (સી. પી.), વીર (સ્યા.)] સુનખો તવ.

નાયં મિગાનમત્થાય, ઉસીનક [ઉસીનર (સી. પી.), ઉસીન્નર (સ્યા.)] ભવિસ્સતિ;

મનુસ્સાનં અનયો હુત્વા, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

પત્તહત્થા સમણકા, મુણ્ડા સઙ્ઘાટિપારુતા;

નઙ્ગલેહિ કસિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

તપસ્સિનિયો [તપનીયા (ક.) દુતિયન્તપદાનિ હેતાનિ] પબ્બજિતા, મુણ્ડા સઙ્ઘાટિપારુતા;

યદા લોકે ગમિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

દીઘોત્તરોટ્ઠા ¶ જટિલા, પઙ્કદન્તા રજસ્સિરા;

ઇણં ચોદાય [વોદાય (સી. પી.), ચોદય (સ્યા.)] ગચ્છન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

અધિચ્ચ વેદે [વેદં (ક.)] સાવિત્તિં, યઞ્ઞતન્તઞ્ચ [તન્ત્રઞ્ચ (સી. સ્યા. પી.)] બ્રાહ્મણા;

ભતિકાય યજિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

માતરં પિતરઞ્ચાપિ, જિણ્ણકં ગતયોબ્બનં;

પહૂ સન્તો [સન્તા (સી.)] ન ભરન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

માતરં ¶ પિતરઞ્ચાપિ, જિણ્ણકં ગતયોબ્બનં;

બાલા તુમ્હેતિ વક્ખન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

આચરિયભરિયં સખિં [આચરિયભરિયં સખાભરિયં (સી. પી.)], માતુલાનિં પિતુચ્છકિં [પિતુચ્છયં (સી.), પિતુચ્છસં (પી.)];

યદા લોકે ગમિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

અસિચમ્મં ગહેત્વાન, ખગ્ગં પગ્ગય્હ બ્રાહ્મણા;

પન્થઘાતં કરિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

સુક્કચ્છવી વેધવેરા, થૂલબાહૂ અપાતુભા;

મિત્તભેદં કરિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતિ.

માયાવિનો નેકતિકા, અસપ્પુરિસચિન્તકા;

યદા લોકે ભવિસ્સન્તિ, તદા કણ્હો પમોક્ખતીતિ.

નેવ ¶ કિણામિ નપિ વિક્કિણામિ, ન ¶ ચાપિ મે સન્નિચયો ચ અત્થિ [ઇધત્થિ (સ્યા.)];

સુકિચ્છરૂપં વતિદં પરિત્તં, પત્થોદનો નાલમયં દુવિન્નં.

અપ્પમ્હા અપ્પકં દજ્જા, અનુમજ્ઝતો મજ્ઝકં;

બહુમ્હા બહુકં દજ્જા, અદાનં નુપપજ્જતિ [ન ઉપપજ્જતિ (સી. પી.), નૂપપજ્જતિ (સ્યા.)].

તં તં વદામિ કોસિય, દેહિ દાનાનિ ભુઞ્જ ચ.

અરિયમગ્ગં સમારૂહ [અરિયં મગ્ગં સમારુહ (સી. પી.)], નેકાસી લભતે સુખં.

મોઘઞ્ચસ્સ હુતં હોતિ, મોઘઞ્ચાપિ સમીહિતં;

અતિથિસ્મિં યો નિસિન્નસ્મિં, એકો ભુઞ્જતિ ભોજનં.

તં તં વદામિ કોસિય, દેહિ દાનાનિ ભુઞ્જ ચ;

અરિયમગ્ગં સમારૂહ, નેકાસી લભતે સુખં.

સચ્ચઞ્ચસ્સ ¶ હુતં હોતિ, સચ્ચઞ્ચાપિ સમીહિતં;

અતિથિસ્મિં યો નિસિન્નસ્મિં, નેકો ભુઞ્જતિ ભોજનં.

તં તં વદામિ કોસિય, દેહિ દાનાનિ ભુઞ્જ ચ;

અરિયમગ્ગં સમારૂહ, નેકાસી લભતે સુખં.

સરઞ્ચ જુહતિ પોસો, બહુકાય ગયાય ચ;

દોણે તિમ્બરુતિત્થસ્મિં, સીઘસોતે મહાવહે.

અત્ર ચસ્સ હુતં હોતિ, અત્ર ચસ્સ સમીહિતં;

અતિથિસ્મિં યો નિસિન્નસ્મિં, નેકો ભુઞ્જતિ ભોજનં.

તં તં વદામિ કોસિય, દેહિ દાનાનિ ભુઞ્જ ચ;

અરિયમગ્ગં ¶ સમારૂહ, નેકાસી લભતે સુખં.

બળિસઞ્હિ સો નિગિલતિ [નિગ્ગિલતિ (સી. પી.)], દીઘસુત્તં સબન્ધનં;

અતિથિસ્મિં યો નિસિન્નસ્મિં, એકો ભુઞ્જતિ ભોજનં.

તં તં વદામિ કોસિય, દેહિ દાનાનિ ભુઞ્જ ચ;

અરિયમગ્ગં સમારૂહ, નેકાસી લભતે સુખં.

ઉળારવણ્ણા વત બ્રાહ્મણા ઇમે, અયઞ્ચ વો સુનખો કિસ્સ હેતુ;

ઉચ્ચાવચં વણ્ણનિભં વિકુબ્બતિ, અક્ખાથ નો બ્રાહ્મણા કે નુ તુમ્હે.

ચન્દો ચ સુરિયો ચ [સૂરિયો ચ (ક.)] ઉભો ઇધાગતા, અયં પન માતલિ દેવસારથિ;

સક્કોહમસ્મિ તિદસાનમિન્દો, એસો ચ ખો પઞ્ચસિખોતિ વુચ્ચતિ.

પાણિસ્સરા ¶ મુદિઙ્ગા ચ [મુતિઙ્ગા ચ (સી. સ્યા. પી.], મુરજાલમ્બરાનિ ચ;

સુત્તમેનં પબોધેન્તિ, પટિબુદ્ધો ચ નન્દતિ.

યે કેચિમે મચ્છરિનો કદરિયા, પરિભાસકા સમણબ્રાહ્મણાનં;

ઇધેવ નિક્ખિપ્પ સરીરદેહં, કાયસ્સ ભેદા નિરયં વજન્તિ.

યે ¶ કેચિમે સુગ્ગતિમાસમાના [સુગ્ગતિમાસસાના (સી. પી.), સુગ્ગતાસિસમાના (ક.)], ધમ્મે ¶ ઠિતા સંયમે સંવિભાગે;

ઇધેવ નિક્ખિપ્પ સરીરદેહં, કાયસ્સ ભેદા સુગતિં વજન્તિ.

ત્વં નોસિ ઞાતિ પુરિમાસુ જાતિસુ, સો મચ્છરી રોસકો [કોસિયો (સ્યા. ક.)] પાપધમ્મો;

તવેવ અત્થાય ઇધાગતમ્હા, મા પાપધમ્મો નિરયં ગમિત્થ [અપ્પત્થ (ક. સી. સ્યા. પી.)].

અદ્ધા હિ મં વો હિતકામા, યં મં સમનુસાસથ;

સોહં તથા કરિસ્સામિ, સબ્બં વુત્તં હિતેસિભિ.

એસાહમજ્જેવ ઉપારમામિ, ન ચાપિહં [ન ચાપહં (સી. પી.)] કિઞ્ચિ કરેય્ય પાપં;

ન ચાપિ મે કિઞ્ચિ અદેય્યમત્થિ, ન ચાપિદત્વા ઉદકં પિવામિ [ઉદકમ્પહં પિબે (સી.)].

એવઞ્ચ મે દદતો સબ્બકાલં [કાલે (ક.)], ભોગા ઇમે વાસવ ખીયિસ્સન્તિ;

તતો અહં પબ્બજિસ્સામિ સક્ક, હિત્વાન કામાનિ યથોધિકાનીતિ.

યેસં ¶ ન કદાચિ ભૂતપુબ્બં, સખ્યં [સક્ખિં (સી. પી.), સખિ (સ્યા.)] સત્તપદમ્પિમસ્મિ લોકે;

જાતા અમિત્તા દુવે સહાયા, પટિસન્ધાય ચરન્તિ કિસ્સ હેતુ.

યદિ ¶ મે અજ્જ પાતરાસકાલે, પઞ્હં ન સક્કુણેય્યાથ વત્તુમેતં;

રટ્ઠા પબ્બાજયિસ્સામિ વો સબ્બે, ન હિ મત્થો દુપ્પઞ્ઞજાતિકેહિ.

મહાજનસમાગમમ્હિ ઘોરે, જનકોલાહલસઙ્ગમમ્હિ જાતે;

વિક્ખિત્તમના અનેકચિત્તા, પઞ્હં ન સક્કુણોમ વત્તુમેતં.

એકગ્ગચિત્તાવ એકમેકા, રહસિ ગતા અત્થં નિચિન્તયિત્વા [અત્થાનિ ચિન્તયિત્વા (સ્યા. ક.)];

પવિવેકે સમ્મસિત્વાન ધીરા, અથ વક્ખન્તિ જનિન્દ એતમત્થં.

ઉગ્ગપુત્ત-રાજપુત્તિયાનં, ઉરબ્ભસ્સ મંસં પિયં મનાપં;

ન સુનખસ્સ તે અદેન્તિ મંસં, અથ મેણ્ડસ્સ સુણેન સખ્યમસ્સ.

ચમ્મં વિહનન્તિ એળકસ્સ, અસ્સપિટ્ઠત્થરસ્સુખસ્સ [અસ્સપિટ્ઠત્થરણસુખસ્સ (સી.)] હેતુ;

ન ચ તે સુનખસ્સ અત્થરન્તિ, અથ ¶ મેણ્ડસ્સ સુણેન સખ્યમસ્સ.

આવેલ્લિતસિઙ્ગિકો ¶ હિ મેણ્ડો, ન ચ સુનખસ્સ વિસાણકાનિ અત્થિ;

તિણભક્ખો મંસભોજનો ચ, અથ મેણ્ડસ્સ સુણેન સખ્યમસ્સ.

તિણમાસિ પલાસમાસિ મેણ્ડો, ન ચ સુનખો તિણમાસિ નો પલાસં;

ગણ્હેય્ય સુણો સસં બિળારં, અથ મેણ્ડસ્સ સુણેન સખ્યમસ્સ.

અટ્ઠડ્ઢપદો ¶ ચતુપ્પદસ્સ, મેણ્ડો અટ્ઠનખો અદિસ્સમાનો;

છાદિયમાહરતી અયં ઇમસ્સ, મંસં આહરતી અયં અમુસ્સ.

પાસાદવરગતો વિદેહસેટ્ઠો, વિતિહારં અઞ્ઞમઞ્ઞભોજનાનં;

અદ્દક્ખિ [અદ્દસ (સ્યા. ક.)] કિર સક્ખિકં જનિન્દો, બુભુક્કસ્સ ¶ પુણ્ણં મુખસ્સ [ભોભુક્ખસ્સ ચ પુણ્ણમુખસ્સ (સી.)] ચેતં.

લાભા વત મે અનપ્પરૂપા, યસ્સ મેદિસા પણ્ડિતા કુલમ્હિ;

પઞ્હસ્સ ગમ્ભીરગતં નિપુણમત્થં, પટિવિજ્ઝન્તિ સુભાસિતેન ધીરા.

અસ્સતરિરથઞ્ચ એકમેકં, ફીતં ગામવરઞ્ચ એકમેકં;

સબ્બેસં વો દમ્મિ પણ્ડિતાનં, પરમપ્પતીતમનો સુભાસિતેનાતિ.

નાદટ્ઠા [નાદિટ્ઠા (ક. સી. સ્યા. ક.)] પરતો દોસં, અણું થૂલાનિ સબ્બસો;

ઇસ્સરો પણયે દણ્ડં, સામં અપ્પટિવેક્ખિય.

યો ચ અપ્પટિવેક્ખિત્વા, દણ્ડં કુબ્બતિ ખત્તિયો;

સકણ્ટકં સો ગિલતિ, જચ્ચન્ધોવ સમક્ખિકં.

અદણ્ડિયં દણ્ડયતિ [દણ્ડિયતિ (સ્યા. પી.)], દણ્ડિયઞ્ચ અદણ્ડિયં [અદણ્ડિય (નિય્ય), ન દણ્ડયે (?)];

અન્ધોવ વિસમં મગ્ગં, ન જાનાતિ સમાસમં.

યો ચ એતાનિ ઠાનાનિ, અણું થૂલાનિ સબ્બસો;

સુદિટ્ઠમનુસાસેય્ય, સ વે વોહરિતુ [વોહાતુ (પી.)] મરહતિ.

નેકન્તમુદુના ¶ ¶ સક્કા, એકન્તતિખિણેન વા;

અત્તં મહન્તે [મહત્તે (સ્યા. ક.)] ઠપેતું [ઠાપેતું (સી. સ્યા. પી.)], તસ્મા ઉભયમાચરે.

પરિભૂતો મુદુ હોતિ, અતિતિક્ખો ચ વેરવા;

એતઞ્ચ ઉભયં ઞત્વા, અનુમજ્ઝં સમાચરે.

બહુમ્પિ રત્તો ભાસેય્ય, દુટ્ઠોપિ બહુ ભાસતિ;

ન ઇત્થિકારણા રાજ, પુત્તં ઘાતેતુમરહસિ.

સબ્બોવ ¶ [સબ્બો ચ (ક. સી. પી.)] લોકો એકતો [એકન્તો (સી. પી.)], ઇત્થી ચ અયમેકિકા;

તેનાહં પટિપજ્જિસ્સં, ગચ્છથ પક્ખિપથેવ [પક્ખિપેથ (સ્યા. અટ્ઠ.)] તં.

અનેકતાલે નરકે, ગમ્ભીરે ચ સુદુત્તરે [ગમ્ભીરે સુદુરુત્તરે (પી. ક.)];

પાતિતો ગિરિદુગ્ગસ્મિં, કેન ત્વં તત્થ નામરિ.

નાગો જાતફણો તત્થ, થામવા ગિરિસાનુજો;

પચ્ચગ્ગહિ મં ભોગેહિ, તેનાહં તત્થ નામરિં.

એહિ તં પટિનેસ્સામિ, રાજપુત્ત સકં ઘરં;

રજ્જં કારેહિ [કારેસિ (સી.)] ભદ્દન્તે, કિં અરઞ્ઞે કરિસ્સસિ.

યથા ગિલિત્વા બળિસં, ઉદ્ધરેય્ય સલોહિતં;

ઉદ્ધરિત્વા સુખી અસ્સ, એવં [સુખં (પી. ક.)] પસ્સામિ અત્તનં [અત્તનિ (પી. ક.), અત્તના (સ્યા.), એવં અહમ્પિ પુન સોત્થિભાવપ્પત્તં ગિલિતબળિસં પુરિસમિવ અત્તાનં પસ્સામીતિ (અટ્ઠ. સંવણ્ણના)].

કિં નુ ત્વં બળિસં બ્રૂસિ, કિં ત્વં બ્રૂસિ સલોહિતં;

કિં નુ ત્વં ઉબ્ભતં બ્રૂસિ, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો.

કામાહં બળિસં બ્રૂમિ, હત્થિઅસ્સં સલોહિતં;

ચત્તાહં ઉબ્ભતં બ્રૂમિ, એવં જાનાહિ ખત્તિય.

ચિઞ્ચામાણવિકા ¶ માતા, દેવદત્તો ચ મે પિતા;

આનન્દો પણ્ડિતો નાગો, સારિપુત્તો ચ દેવતા;

રાજપુત્તો અહં આસિં [અહં તદા રાજપુત્તો (સી. સ્યા. પી.)], એવં ધારેથ જાતકન્તિ.

કાનિ ¶ કમ્માનિ કુબ્બાનં, કથં વિઞ્ઞૂ પરક્કમે;

અમિત્તં જાનેય્ય મેધાવી, દિસ્વા સુત્વા ચ પણ્ડિતો.

ન નં ઉમ્હયતે દિસ્વા, ન ચ નં પટિનન્દતિ;

ચક્ખૂનિ ચસ્સ [ચક્ખૂનિસ્સ (સ્યા. ક.)] ન દદાતિ, પટિલોમઞ્ચ વત્તતિ.

અમિત્તે તસ્સ ભજતિ, મિત્તે તસ્સ ન સેવતિ;

વણ્ણકામે નિવારેતિ, અક્કોસન્તે પસંસતિ.

ગુય્હઞ્ચ તસ્સ નક્ખાતિ, તસ્સ ગુય્હં ન ગૂહતિ;

કમ્મં તસ્સ ન વણ્ણેતિ, પઞ્ઞસ્સ નપ્પસંસતિ.

અભવે ¶ નન્દતિ તસ્સ, ભવે તસ્સ ન નન્દતિ;

અચ્છેરં [અચ્છરિયં (સી. સ્યા. પી.)] ભોજનં લદ્ધા, તસ્સ નુપ્પજ્જતે સતિ;

તતો નં નાનુકમ્પતિ, અહો સોપિ [અહાસોપિ (ક. સી. સ્યા. ક.)] લભેય્યિતો.

ઇચ્ચેતે સોળસાકારા, અમિત્તસ્મિં પતિટ્ઠિતા;

યેહિ અમિત્તં જાનેય્ય, દિસ્વા સુત્વા ચ પણ્ડિતો.

કાનિ કમ્માનિ કુબ્બાનં, કથં વિઞ્ઞૂ પરક્કમે;

મિત્તં ¶ જાનેય્ય મેધાવી, દિસ્વા સુત્વા ચ પણ્ડિતો.

પવુત્થં તસ્સ સરતિ, આગતં અભિનન્દતિ;

તતો કેલાયિતો હોતિ, વાચાય પટિનન્દતિ.

મિત્તે તસ્સેવ ભજતિ, અમિત્તે તસ્સ ન સેવતિ;

અક્કોસન્તે નિવારેતિ, વણ્ણકામે પસંસતિ.

ગુય્હઞ્ચ તસ્સ અક્ખાતિ, તસ્સ ગુય્હઞ્ચ ગૂહતિ;

કમ્મઞ્ચ તસ્સ વણ્ણેતિ, પઞ્ઞં તસ્સ [પઞ્ઞમસ્સ (સ્યા. ક.)] પસંસતિ.

ભવે ચ નન્દતિ તસ્સ [ભવે નન્દતિ તસ્સ ચ (ક.)], અભવે તસ્સ ન નન્દતિ;

અચ્છેરં [અચ્છરિયં (સી. સ્યા. પી.)] ભોજનં લદ્ધા, તસ્સ ઉપ્પજ્જતે સતિ;

તતો નં અનુકમ્પતિ, અહો સોપિ [પહાસોપિ (ક. સી. સ્યા. ક.)] લભેય્યિતો.

ઇચ્ચેતે ¶ સોળસાકારા, મિત્તસ્મિં સુપ્પતિટ્ઠિતા;

યેહિ મિત્તઞ્ચ જાનેય્ય [મિત્તં સુજાનેય્ય (પી. ક.)], દિસ્વા સુત્વા ચ પણ્ડિતોતિ.

લહુચિત્ત સસાલ કસન્તિ પુન, અથ કામ દસખલુટ્ઠાનવરો;

અથ કણ્હ સુકોસિય મેણ્ડવરો, પદુમો પુન મિત્તવરેન દસાતિ.

અહાસિ ¶ ¶ ¶ [આહાસિ (?)] મે અમ્બફલાનિ પુબ્બે, અણૂનિ થૂલાનિ ચ બ્રહ્મચારિ;

તેહેવ મન્તેહિ ન દાનિ તુય્હં, દુમપ્ફલા પાતુભવન્તિ બ્રહ્મે.

નક્ખત્તયોગં પટિમાનયામિ, ખણં મુહુત્તઞ્ચ મન્તે ન પસ્સં [ખણં મુહુત્તં ન મં તોસયન્તિ (સી. પી.)];

નક્ખત્તયોગઞ્ચ ખણઞ્ચ લદ્ધા, અદ્ધાહરિસ્સમ્બફલં [અથાહરિસ્સમ્બફલં (સી. પી.)] પહૂતં.

નક્ખત્તયોગં ન પુરે અભાણિ, ખણં મુહુત્તં ન પુરે અસંસિ;

સયં હરી [અથાહરી (સી. સ્યા. પી.)] અમ્બફલં પહૂતં, વણ્ણેન ગન્ધેન રસેનુપેતં.

મન્તાભિજપ્પેન પુરે હિ [પુર’સ્સ (સી. પી.), પુરેપિ (સ્યા.)] તુય્હં, દુમપ્ફલા પાતુભવન્તિ બ્રહ્મે;

સ્વાજ્જ ન પારેસિ જપ્પમ્પિ મન્તં [જપમ્પિ મન્તે (સી. પી.)], અયં સો કો નામ તવજ્જ ધમ્મો.

ચણ્ડાલપુત્તો ¶ મમ સમ્પદાસિ, ધમ્મેન મન્તે પકતિઞ્ચ સંસિ;

મા ચસ્સુ મે પુચ્છિતો નામગોત્તં, ગુય્હિત્થો અત્થં [મા તં (સી. સ્યા. પી.)] વિજહેય્ય મન્તો [વિજહેય્યુમન્તા (સ્યા.)].

સોહં ¶ જનિન્દેન જનમ્હિ પુટ્ઠો, મક્ખાભિભૂતો અલિકં અભાણિં;

‘‘મન્તા ઇમે બ્રાહ્મણસ્સા’’તિ મિચ્છા, પહીનમન્તો કપણો રુદામિ.

એરણ્ડા પુચિમન્દા વા, અથ વા પાલિભદ્દકા;

મધું મધુત્થિકો વિન્દે, સો હિ તસ્સ દુમુત્તમો.

ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

યમ્હા ધમ્મં વિજાનેય્ય, સો હિ તસ્સ નરુત્તમો.

ઇમસ્સ દણ્ડઞ્ચ વધઞ્ચ દત્વા, ગલે ગહેત્વા ખલયાથ [બલયાથ (સ્યા.), ગલયાથ (ક.)] જમ્મં;

યો ઉત્તમત્થં કસિરેન લદ્ધં, માનાતિમાનેન વિનાસયિત્થ.

યથા સમં મઞ્ઞમાનો પતેય્ય, સોબ્ભં ગુહં નરકં પૂતિપાદં;

રજ્જૂતિ વા અક્કમે કણ્હસપ્પં, અન્ધો ¶ યથા જોતિમધિટ્ઠહેય્ય;

એવમ્પિ મં ત્વં ખલિતં સપઞ્ઞ [સપઞ્ઞા (પી.)], પહીનમન્તસ્સ પુનપ્પદાહિ [પુન સમ્પદાહિ (સ્યા.), પુનપ્પસીદ (સી. પી.)].

ધમ્મેન મન્તં [મન્તે (સી. સ્યા. પી.)] તવ સમ્પદાસિં, તુવમ્પિ ધમ્મેન [ત્વમ્પિ ધમ્મેનેવ (ક.)] પરિગ્ગહેસિ;

પકતિમ્પિ તે અત્તમનો અસંસિં, ધમ્મે ઠિતં તં [પતિટ્ઠં (ક.)] ન જહેય્ય મન્તો.

યો ¶ બાલ મન્તં [બલમન્તં (ક.)] કસિરેન લદ્ધં, યં દુલ્લભં અજ્જ મનુસ્સલોકે;

કિઞ્ચાપિ લદ્ધા જીવિતું અપ્પપઞ્ઞો [કિચ્છા લદ્ધં જીવિકં અપ્પપઞ્ઞો (સી. સ્યા.), કચ્છાપિ લદ્ધા જીવિકં અપ્પઞ્ઞ (પી.)], વિનાસયી અલિકં ભાસમાનો.

બાલસ્સ ¶ મૂળ્હસ્સ અકતઞ્ઞુનો ચ, મુસા ભણન્તસ્સ અસઞ્ઞતસ્સ;

મન્તે મયં તાદિસકે ન દેમ, કુતો મન્તા ગચ્છ ન મય્હ રુચ્ચસીતિ.

કુઠારિહત્થો ¶ [કુધારિહત્થો (ક.)] પુરિસો, વનમોગય્હ તિટ્ઠસિ;

પુટ્ઠો મે સમ્મ અક્ખાહિ, કિં દારું છેતુમિચ્છસિ.

ઇસ્સો [ઇસો (સી.), ઈસો (સ્યા. પી.)] વનાનિ ચરસિ, સમાનિ વિસમાનિ ચ;

પુટ્ઠો મે સમ્મ અક્ખાહિ, કિં દારું નેમિયા દળ્હં.

નેવ સાલો ન ખદિરો, નાસ્સકણ્ણો કુતો ધવો;

રુક્ખો ચ [રુક્ખોવ (સી. પી.)] ફન્દનો નામ, તં દારું નેમિયા દળ્હં.

કીદિસાનિસ્સ પત્તાનિ, ખન્ધો વા પન કીદિસો;

પુટ્ઠો મે સમ્મ અક્ખાહિ, યથા જાનેમુ ફન્દનં.

યસ્સ સાખા પલમ્બન્તિ, નમન્તિ ન ચ ભઞ્જરે;

સો રુક્ખો ફન્દનો નામ, યસ્સ મૂલે અહં ઠિતો.

અરાનં ચક્કનાભીનં, ઈસાનેમિરથસ્સ ચ;

સબ્બસ્સ તે કમ્મનિયો, અયં હેસ્સતિ ફન્દનો.

ઇતિ ફન્દનરુક્ખોપિ, તાવદે અજ્ઝભાસથ;

મય્હમ્પિ વચનં અત્થિ, ભારદ્વાજ સુણોહિ મે.

ઇસ્સસ્સ [ઇમસ્સ (ક. સી. ક.)] ઉપક્ખન્ધમ્હા [ઉપખન્ધમ્હા (ક. સી. પી. ક.)], ઉક્કચ્ચ ચતુરઙ્ગુલં;

તેન નેમિં પસારેસિ [પરિહરેસિ (સી. પી.)], એવં દળ્હતરં સિયા.

ઇતિ ફન્દનરુક્ખોપિ, વેરં અપ્પેસિ તાવદે;

જાતાનઞ્ચ અજાતાનં, ઇસ્સાનં દુક્ખમાવહિ.

ઇચ્ચેવં ¶ [ઇચ્ચેવ (સી. પી.)] ફન્દનો ઇસ્સં, ઇસ્સો ચ પન ફન્દનં;

અઞ્ઞમઞ્ઞં ¶ વિવાદેન, અઞ્ઞમઞ્ઞમઘાતયું.

એવમેવ મનુસ્સાનં, વિવાદો યત્થ જાયતિ;

મયૂરનચ્ચં નચ્ચન્તિ, યથા તે ઇસ્સફન્દના.

તં ¶ વો વદામિ ભદ્દં વો [ભદ્દન્તે (ક.)], યાવન્તેત્થ સમાગતા;

સમ્મોદથ મા વિવદથ [માવિવદિત્થ (સી. સ્યા. પી.)], મા હોથ ઇસ્સફન્દના.

સામગ્ગિમેવ [સામગ્યમેવ (સ્યા. ક.)] સિક્ખેથ, બુદ્ધેહેતં પસંસિતં;

સામગ્ગિરતો ધમ્મટ્ઠો, યોગક્ખેમા ન ધંસતીતિ.

ઇધેવ હંસ નિપત, પિયં મે તવ દસ્સનં;

ઇસ્સરોસિ અનુપ્પત્તો, યમિધત્થિ પવેદય.

સવનેન એકસ્સ પિયા ભવન્તિ, દિસ્વા પનેકસ્સ વિયેતિ [વિનેતિ (સ્યા.), વિહેતિ (પી.), વિગેતિ (ક. અટ્ઠ.)] છન્દો;

દિસ્વા ચ સુત્વા ચ પિયા ભવન્તિ, કચ્ચિન્નુ મે પીયસિ [પિય્યસિ (સી. પી.)] દસ્સનેન.

સવનેન પિયો મેસિ, ભિય્યો ચાગમ્મ દસ્સનં;

એવં પિયદસ્સનો મે [એવં પિયદસ્સનો સમાનો (સી. સ્યા. પી.)], વસ હંસ મમન્તિકે [મમ સન્તિકે (સી. સ્યા. પી.)].

વસેય્યામ તવાગારે, નિચ્ચં સક્કતપૂજિતા;

મત્તો ચ એકદા વજ્જે [વજ્જા (સી. પી.)], ‘‘હંસરાજં પચન્તુ મે’’.

ધિરત્થુ ¶ તં મજ્જપાનં, યં મે પિયતરં તયા;

ન ચાપિ મજ્જં પિસ્સામિ [પિવિસ્સામિ (સ્યા.), પાયામિ (સી. પી.)], યાવ મે વચ્છસી ઘરે.

સુવિજાનં ¶ સિઙ્ગાલાનં, સકુણાનઞ્ચ [સકુન્તાનઞ્ચ (સી. સ્યા. પી.)] વસ્સિતં;

મનુસ્સવસ્સિતં રાજ, દુબ્બિજાનતરં તતો.

અપિ ચે મઞ્ઞતી પોસો, ઞાતિ મિત્તો સખાતિ વા;

યો પુબ્બે સુમનો હુત્વા, પચ્છા સમ્પજ્જતે દિસો.

યસ્મિં મનો નિવિસતિ, અવિદૂરે સહાપિ સો;

સન્તિકેપિ હિ સો દૂરે, યસ્મિં નાવિસતે [યસ્મા વિવસતે (સી. સ્યા. પી.)] મનો.

અન્તોપિ સો હોતિ પસન્નચિત્તો, પારં સમુદ્દસ્સ પસન્નચિત્તો;

અન્તોપિ સો હોતિ પદુટ્ઠચિત્તો, પારં સમુદ્દસ્સ પદુટ્ઠચિત્તો.

સંવસન્તા વિવસન્તિ, યે દિસા તે રથેસભ;

આરા સન્તો સંવસન્તિ, મનસા રટ્ઠવડ્ઢન.

અતિચિરં નિવાસેન, પિયો ભવતિ અપ્પિયો;

આમન્ત ખો તં ગચ્છામ [ગચ્છામિ (સ્યા.)], પુરા તે હોમ અપ્પિયા [હોમિ અપ્પિયો (સ્યા.)].

એવં ¶ ચે યાચમાનાનં, અઞ્જલિં નાવબુજ્ઝસિ;

પરિચારકાનં સતં [સન્તાનં (સી. સ્યા.), સત્તાનં (પી.)], વચનં ન કરોસિ નો;

એવં તં અભિયાચામ, પુન કયિરાસિ પરિયાયં.

એવં ચે નો વિહરતં, અન્તરાયો ન હેસ્સતિ;

તુય્હઞ્ચાપિ ¶ [વાપિ (સ્યા. પી. ક.)] મહારાજ, મય્હઞ્ચ [વા (બહૂસુ)] રટ્ઠવડ્ઢન;

અપ્પેવ નામ પસ્સેમુ [પસ્સેમ (સી. સ્યા. પી.)], અહોરતાનમચ્ચયેતિ.

ન તે કટ્ઠાનિ ભિન્નાનિ, ન તે ઉદકમાભતં;

અગ્ગીપિ તે ન હાપિતો [હાસિતો (સી. સ્યા.)], કિં નુ મન્દોવ ઝાયસિ.

ન ¶ ઉસ્સહે વને વત્થું, કસ્સપામન્તયામિ તં;

દુક્ખો વાસો અરઞ્ઞસ્મિં, રટ્ઠં ઇચ્છામિ ગન્તવે.

યથા અહં ઇતો ગન્ત્વા, યસ્મિં જનપદે વસં;

આચારં બ્રહ્મે [બ્રહ્મં (ક.)] સિક્ખેય્યં, તં ધમ્મં અનુસાસ મં.

સચે અરઞ્ઞં હિત્વાન, વનમૂલફલાનિ ચ;

રટ્ઠે રોચયસે વાસં, તં ધમ્મં નિસામેહિ મે.

વિસં મા પટિસેવિત્થો [પટિસેવિત્થ (સ્યા. ક.)], પપાતં પરિવજ્જય;

પઙ્કે ચ મા વિસીદિત્થો [પઙ્કો ચ મા વિસિયિત્થો (ક.)], યત્તો ચાસીવિસે ચરે.

કિં નુ વિસં પપાતો વા, પઙ્કો વા બ્રહ્મચારિનં;

કં ત્વં આસીવિસં બ્રૂસિ, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો;

આસવો તાત લોકસ્મિં, સુરા નામ પવુચ્ચતિ;

મનુઞ્ઞો [મનુઞ્ઞા (સી. સ્યા. પી.)] સુરભી વગ્ગુ, સાદુ [મધુ (સી. સ્યા.)] ખુદ્દરસૂપમો [રસૂપમા (સી. સ્યા. પી.)];

વિસં તદાહુ અરિયા સે, બ્રહ્મચરિયસ્સ નારદ.

ઇત્થિયો ¶ તાત લોકસ્મિં, પમત્તં પમથેન્તિ તા;

હરન્તિ યુવિનો ચિત્તં, તૂલં ભટ્ઠંવ માલુતો;

પપાતો એસો અક્ખાતો, બ્રહ્મચરિયસ્સ નારદ.

લાભો સિલોકો સક્કારો, પૂજા પરકુલેસુ ચ;

પઙ્કો એસો ચ [એસોવ (સી. સ્યા. પી.)] અક્ખાતો, બ્રહ્મચરિયસ્સ નારદ.

સસત્થા ¶ [મહન્તા (સ્યા. ક.)] તાત રાજાનો, આવસન્તિ મહિં ઇમં;

તે તાદિસે મનુસ્સિન્દે, મહન્તે તાત નારદ.

ઇસ્સરાનં અધિપતીનં, ન તેસં પાદતો ચરે;

આસીવિસોતિ [આસીવિસો સો (સી. પી.)] અક્ખાતો, બ્રહ્મચરિયસ્સ નારદ.

ભત્તત્થો ભત્તકાલે ચ [યં (સી. પી.)], યં ગેહમુપસઙ્કમે;

યદેત્થ કુસલં જઞ્ઞા, તત્થ ઘાસેસનં ચરે.

પવિસિત્વા ¶ પરકુલં, પાનત્થં [પાનત્થો (સ્યા. પી.)] ભોજનાય વા;

મિતં ખાદે મિતં ભુઞ્જે, ન ચ રૂપે મનં કરે.

ગોટ્ઠં મજ્જં કિરાટઞ્ચ [કિરાસઞ્ચ (સી. સ્યા.), કિરાસં વા (પી.)], સભા નિકિરણાનિ ચ;

આરકા પરિવજ્જેહિ, યાનીવ વિસમં પથન્તિ.

દૂતે ¶ તે બ્રહ્મે [દૂતે બ્રાહ્મણ (ક.)] પાહેસિં, ગઙ્ગાતીરસ્મિ ઝાયતો;

તેસં પુટ્ઠો ન બ્યાકાસિ, દુક્ખં ગુય્હમતં [ગુય્હં મતં (સી.), તુય્હં મતં (સ્યા. ક.)] નુ તે.

સચે તે દુક્ખમુપ્પજ્જે, કાસીનં રટ્ઠવડ્ઢન;

મા ખો નં તસ્સ અક્ખાહિ, યો તં દુક્ખા ન મોચયે.

યો તસ્સ [યો ચ તથા (પી.)] દુક્ખજાતસ્સ, એકઙ્ગમપિ ભાગસો [એકન્તમપિ ભાસતો (સી. પી.)];

વિપ્પમોચેય્ય ધમ્મેન, કામં તસ્સ પવેદય [પવેદયે (સી.)].

સુવિજાનં સિઙ્ગાલાનં, સકુણાનઞ્ચ વસ્સિતં;

મનુસ્સવસ્સિતં રાજ, દુબ્બિજાનતરં તતો.

અપિ ચે મઞ્ઞતી પોસો, ઞાતિ મિત્તો સખાતિ વા;

યો પુબ્બે સુમનો હુત્વા, પચ્છા સમ્પજ્જતે દિસો.

યો અત્તનો દુક્ખમનાનુપુટ્ઠો, પવેદયે જન્તુ અકાલરૂપે;

આનન્દિનો તસ્સ ભવન્તિમિત્તા [ભવન્ત’મિત્તા (સી. પી.)], હિતેસિનો તસ્સ દુખી ભવન્તિ.

કાલઞ્ચ ઞત્વાન તથાવિધસ્સ, મેધાવીનં એકમનં વિદિત્વા;

અક્ખેય્ય તિબ્બાનિ [તિપ્પાનિ (સી. સ્યા. પી.)] પરસ્સ ધીરો, સણ્હં ગિરં અત્થવતિં પમુઞ્ચે.

સચે ¶ ¶ ચ જઞ્ઞા અવિસય્હમત્તનો, ન તે હિ મય્હં [નાયં નીતિ મય્હ (સી. પી.)] સુખાગમાય;

એકોવ તિબ્બાનિ સહેય્ય ધીરો, સચ્ચં હિરોત્તપ્પમપેક્ખમાનો.

અહં ¶ રટ્ઠાનિ વિચરન્તો, નિગમે રાજધાનિયો;

ભિક્ખમાનો મહારાજ, આચરિયસ્સ ધનત્થિકો.

ગહપતી રાજપુરિસે, મહાસાલે ચ બ્રાહ્મણે;

અલત્થં સત્ત નિક્ખાનિ, સુવણ્ણસ્સ જનાધિપ;

તે મે નટ્ઠા મહારાજ, તસ્મા સોચામહં ભુસં.

પુરિસા તે મહારાજ, મનસાનુવિચિન્તિતા;

નાલં દુક્ખા પમોચેતું, તસ્મા તેસં ન બ્યાહરિં.

ત્વઞ્ચ ખો મે મહારાજ, મનસાનુવિચિન્તિતો;

અલં દુક્ખા પમોચેતું, તસ્મા તુય્હં પવેદયિં.

તસ્સાદાસિ પસન્નત્તો, કાસીનં રટ્ઠવડ્ઢનો;

જાતરૂપમયે નિક્ખે, સુવણ્ણસ્સ ચતુદ્દસાતિ.

રાજા ¶ કાલિઙ્ગો ચક્કવત્તિ, ધમ્મેન પથવિમનુસાસં [મનુસાસિ (સ્યા. ક.)];

અગમા [અગમાસિ (સ્યા. ક.)] બોધિસમીપં, નાગેન મહાનુભાવેન.

કાલિઙ્ગો ભારદ્વાજો ચ, રાજાનં કાલિઙ્ગં સમણકોલઞ્ઞં;

ચક્કં વત્તયતો પરિગ્ગહેત્વા [પરિણેત્વા (પી.)], પઞ્જલી ઇદમવોચ.

પચ્ચોરોહ મહારાજ, ભૂમિભાગો યથા સમણુગ્ગતો [સમનુગીતો (સી. સ્યા. પી.)];

ઇધ અનધિવરા બુદ્ધા, અભિસમ્બુદ્ધા વિરોચન્તિ.

પદક્ખિણતો ¶ આવટ્ટા, તિણલતા અસ્મિં ભૂમિભાગસ્મિં;

પથવિયા નાભિયં [પુથુવિયા અયં (સી.), પઠવિયા અયં (સ્યા.), પુથવિયા’યં (પી.)] મણ્ડો, ઇતિ નો સુતં મન્તે મહારાજ [સુતં મહારાજ (સી. સ્યા. પી.)].

સાગરપરિયન્તાય, મેદિનિયા સબ્બભૂતધરણિયા;

પથવિયા અયં મણ્ડો, ઓરોહિત્વા નમો કરોહિ.

યે તે ભવન્તિ નાગા ચ, અભિજાતા ચ કુઞ્જરા;

એત્તાવતા પદેસં તે, નાગા નેવ મુપયન્તિ.

અભિજાતો નાગો [અભિજાતો તે નાગો (સી. પી. અટ્ઠ.)] કામં, પેસેહિ કુઞ્જરં દન્તિં;

એત્તાવતા પદેસો [પદેસો ચ (સ્યા. ક.)], સક્કા [ન સક્કા (સ્યા.)] નાગેન મુપગન્તું.

તં સુત્વા રાજા કાલિઙ્ગો, વેય્યઞ્જનિકવચો નિસામેત્વા;

સમ્પેસેસિ નાગં ઞસ્સામ, મયં યથિમસ્સિદં [યથા ઇદં (સી. સ્યા. પી.)] વચનં.

સમ્પેસિતો ¶ ચ રઞ્ઞા, નાગો કોઞ્ચોવ અભિનદિત્વાન;

પટિસક્કિત્વા ¶ [પટિઓસક્કિત્વા (ક.)] નિસીદિ, ગરુંવ ભારં અસહમાનો.

કાલિઙ્ગભારદ્વાજો, નાગં ખીણાયુકં વિદિત્વાન;

રાજાનં કાલિઙ્ગં, તરમાનો અજ્ઝભાસિત્થ;

અઞ્ઞં સઙ્કમ નાગં, નાગો ખીણાયુકો મહારાજ.

તં સુત્વા કાલિઙ્ગો, તરમાનો સઙ્કમી નાગં;

સઙ્કન્તેવ રઞ્ઞે, નાગો તત્થેવ પતિ [પતિતો (ક.)] ભુમ્યા;

વેય્યઞ્જનિકવચો, યથા તથા અહુ નાગો.

કાલિઙ્ગો રાજા કાલિઙ્ગં, બ્રાહ્મણં એતદવોચ;

ત્વમેવ અસિ સમ્બુદ્ધો, સબ્બઞ્ઞૂ સબ્બદસ્સાવી.

તં અનધિવાસેન્તો કાલિઙ્ગં [કાલિઙ્ગો (સી. સ્યા. પી.)], બ્રાહ્મણો ઇદમવોચ;

વેય્યઞ્જનિકા હિ મયં, બુદ્ધા સબ્બઞ્ઞુનો મહારાજ.

સબ્બઞ્ઞૂ સબ્બવિદૂ ચ, બુદ્ધા ન લક્ખણેન જાનન્તિ;

આગમબલસા [આગમપુરિસા (પી.)] હિ મયં, બુદ્ધા સબ્બં પજાનન્તિ.

મહયિત્વા ¶ સમ્બોધિં [મહાયિત્વાન સમ્બોધિં (સી. પી.), પહંસિત્વાન સમ્બોધિં (સ્યા.), મમાયિત્વાન તં બોધિં (ક.)], નાનાતુરિયેહિ વજ્જમાનેહિ;

માલાવિલેપનં અભિહરિત્વા [માલાગન્ધવિલેપનં આહરિત્વા (સી. પી.); પાકારપરિક્ખેપં કારેસિ; અથ રાજા પાયાસિ (સી. સ્યા. પી.)] અથ રાજા મનુપાયાસિ [પાકારપરિક્ખેપં કારેસિ; અથ રાજા પાયાસિ (સી. સ્યા. પી.)].

સટ્ઠિ વાહસહસ્સાનિ, પુપ્ફાનં સન્નિપાતયિ;

પૂજેસિ ¶ રાજા કાલિઙ્ગો, બોધિમણ્ડમનુત્તરન્તિ [વરુત્તમેતિ (સી.)].

અકિત્તિં [અકત્તિં (ક.)] દિસ્વા સમ્મન્તં, સક્કો ભૂતપતી બ્રવિ;

કિં પત્થયં મહાબ્રહ્મે, એકો સમ્મસિ ઘમ્મનિ.

દુક્ખો પુનબ્ભવો સક્ક, સરીરસ્સ ચ ભેદનં;

સમ્મોહમરણં દુક્ખં, તસ્મા સમ્મામિ વાસવ.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

યેન પુત્તે ચ દારે ચ, ધનધઞ્ઞં પિયાનિ ચ;

લદ્ધા નરા ન [લદ્ધા નઞ્ઞાનિ (ક.)] તપ્પન્તિ, સો લોભો ન મયી વસે.

એતસ્મિં ¶ તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં ¶ કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

ખેત્તં વત્થું હિરઞ્ઞઞ્ચ, ગવસ્સં દાસપોરિસં;

યેન જાતેન જીયન્તિ, સો દોસો ન મયી વસે.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ¶ ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

બાલં ન પસ્સે ન સુણે, ન ચ બાલેન સંવસે;

બાલેનલ્લાપ [બાલેના’લાપ (?)] સલ્લાપં, ન કરે ન ચ રોચયે.

કિં નુ તે અકરં બાલો, વદ કસ્સપ કારણં;

કેન કસ્સપ બાલસ્સ, દસ્સનં નાભિકઙ્ખસિ.

અનયં નયતિ દુમ્મેધો, અધુરાયં નિયુઞ્જતિ;

દુન્નયો સેય્યસો હોતિ, સમ્મા વુત્તો પકુપ્પતિ;

વિનયં સો ન જાનાતિ, સાધુ તસ્સ અદસ્સનં.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

ધીરં પસ્સે સુણે ધીરં, ધીરેન સહ સંવસે;

ધીરેનલ્લાપસલ્લાપં, તં કરે તઞ્ચ રોચયે.

કિં નુ તે અકરં ધીરો, વદ કસ્સપ કારણં;

કેન કસ્સપ ધીરસ્સ, દસ્સનં અભિકઙ્ખસિ.

નયં નયતિ મેધાવી, અધુરાયં ન યુઞ્જતિ;

સુનયો સેય્યસો હોતિ, સમ્મા વુત્તો ન કુપ્પતિ;

વિનયં સો પજાનાતિ, સાધુ તેન સમાગમો.

એતસ્મિં તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં ¶ કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

તતો રત્યા વિવસાને [વિવસને (સી. સ્યા. પી.)], સૂરિયુગ્ગમનં [સુરિયસ્સુગ્ગમનં (સી. સ્યા. પી.)] પતિ;

દિબ્બા ભક્ખા પાતુભવેય્યું, સીલવન્તો ચ યાચકા.

દદતો ¶ મે [દદતો ચ મે (પી.)] ન ખીયેથ, દત્વા નાનુતપેય્યહં;

દદં ચિત્તં પસાદેય્યં, એતં સક્ક વરં વરે.

એતસ્મિં ¶ તે સુલપિતે, પતિરૂપે સુભાસિતે;

વરં કસ્સપ તે દમ્મિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

વરં ચે મે અદો સક્ક, સબ્બભૂતાનમિસ્સર;

ન મં પુન ઉપેય્યાસિ, એતં સક્ક વરં વરે.

બહૂહિ વતચરિયાહિ [વત્તચરિયાહિ (સી. સ્યા. ક.)], નરા ચ અથ નારિયો;

દસ્સનં અભિકઙ્ખન્તિ, કિં નુ મે દસ્સને ભયં.

તં તાદિસં દેવવણ્ણં [દેવવણ્ણિં (પી.)], સબ્બકામસમિદ્ધિનં;

દિસ્વા તપો પમજ્જેય્ય [દિસ્વા તપો પમજ્જેય્યં (સી. સ્યા. પી.), દિસ્વાનહં પમજ્જેય્યં (ચરિયાપિટકટ્ઠકથા)], એતં તે દસ્સને ભયન્તિ.

અહમેવ દુબ્ભાસિતં ભાસિ બાલો, ભેકોવરઞ્ઞે અહિમવ્હાયમાનો [મવ્હયાનો (સી. પી.)];

તક્કારિયે સોબ્ભમિમં [સોબ્ભમ્હિ અહં (ક.)] પતામિ, ન ¶ કિરેવ સાધુ અતિવેલભાણી [સાધૂત્યતિવેલભાણી (ક.)].

પપ્પોતિ મચ્ચો અતિવેલભાણી, બન્ધં વધં સોકપરિદ્દવઞ્ચ;

અત્તાનમેવ ગરહાસિ એત્થ, આચેર યં તં નિખણન્તિ સોબ્ભે.

કિમેવહં તુણ્ડિલમનુપુચ્છિં, કરેય્ય સં [કરેય્યાસં (સ્યા.), કરેય્ય સ (ક.), ભરેય્ય સં (?)] ભાતરં કાળિકાયં [કાળિકાય (સ્યા. ક.)];

નગ્ગોવહં [નગ્ગોચ’હં (?)] વત્થયુગઞ્ચ જીનો, અયમ્પિ અત્થો બહુતાદિસોવ.

યો ¶ યુજ્ઝમાનાનમયુજ્ઝમાનો [યુજ્ઝમાનેન અયુજ્ઝમાનો (ક.)], મેણ્ડન્તરં અચ્ચુપતી કુલિઙ્ગો;

સો પિંસિતો મેણ્ડસિરેહિ તત્થ, અયમ્પિ અત્થો બહુતાદિસોવ.

ચતુરો જના પોત્થકમગ્ગહેસું, એકઞ્ચ પોસં અનુરક્ખમાના;

સબ્બેવ તે ભિન્નસિરા સયિંસુ, અયમ્પિ અત્થો બહુતાદિસોવ.

અજા યથા વેળુગુમ્બસ્મિં બદ્ધા [બન્ધં (સ્યા. ક.)], અવક્ખિપન્તી અસિમજ્ઝગચ્છિ;

તેનેવ ¶ તસ્સા ગલકાવકન્તં [ગલયા વિકન્તું (ક.), ગલકં વિકન્તા (સ્યા.)], અયમ્પિ અત્થો બહુતાદિસોવ.

ઇમે ન દેવા ન ગન્ધબ્બપુત્તા, મિગા ઇમે અત્થવસં ગતા મે [અત્થવસાભતા ઇમે (સી. સ્યા. પી.)];

એકઞ્ચ નં સાયમાસે પચન્તુ, એકં પુનપ્પાતરાસે [એકઞ્ચ નં પાતરાસે (ક. સી. પી.)] પચન્તુ.

સતં સહસ્સાનિ દુભાસિતાનિ, કલમ્પિ નાગ્ઘન્તિ સુભાસિતસ્સ;

દુબ્ભાસિતં સઙ્કમાનો કિલેસો [કિલિસ્સતિ (?)], તસ્મા તુણ્હી કિમ્પુરિસા [કિંપુરિસો (સી. સ્યા.)] ન બાલ્યા.

યા ¶ મેસા બ્યાહાસિ [બ્યાકાસિ (સી. સ્યા. પી.)] પમુઞ્ચથેતં, ગિરિઞ્ચ નં [ગિરિં વરં (ક.)] હિમવન્તં નયન્તુ;

ઇમઞ્ચ ખો દેન્તુ મહાનસાય, પાતોવ નં પાતરાસે પચન્તુ.

પજ્જુન્નનાથા ¶ પસવો, પસુનાથા અયં પજા;

ત્વં નાથોસિ [ત્વં-નાથો’સ્મિ (સી. સ્યા. પી.)] મહારાજ, નાથોહં ભરિયાય મે [અમ્હ-નાથા મમ ભરિયા (ક. સી. સ્યા.)];

દ્વિન્નમઞ્ઞતરં ઞત્વા, મુત્તો ગચ્છેય્ય પબ્બતં.

ન વે નિન્દા સુપરિવજ્જયેથ [સુપરિવજ્જયાથ (સ્યા.)], નાના ¶ જના સેવિતબ્બા જનિન્દ;

યેનેવ એકો લભતે પસંસં, તેનેવ અઞ્ઞો લભતે નિન્દિતારં.

સબ્બો લોકો પરિચિત્તો અતિચિત્તો [પરચિત્તેન અતિચિત્તો (સી. સ્યા.), પરચિત્તેન અચિત્તો (સી. અટ્ઠ.)], સબ્બો લોકો ચિત્તવા સમ્હિ ચિત્તે;

પચ્ચેકચિત્તા પુથુ સબ્બસત્તા, કસ્સીધ ચિત્તસ્સ વસે ન વત્તે.

તુણ્હી અહૂ કિમ્પુરિસો સભરિયો [અભાણી (ક.)], યો દાનિ બ્યાહાસિ ભયસ્સ ભીતો;

સો દાનિ મુત્તો સુખિતો અરોગો, વાચાકિરેવત્તવતી નરાનન્તિ.

તસ્સ [કસ્સ (સી. પી.)] ગામવરં દમ્મિ, નારિયો ચ અલઙ્કતા;

યો [કો (સી. સ્યા. પી.)] મેતં મિગમક્ખાતિ [મક્ખાસિ (સ્યા. ક.)], મિગાનં મિગમુત્તમં.

મય્હં ગામવરં દેહિ, નારિયો ચ અલઙ્કતા;

અહં તે મિગમક્ખિસ્સં, મિગાનં મિગમુત્તમં.

એતસ્મિં વનસણ્ડસ્મિં, અમ્બા સાલા ચ પુપ્ફિતા;

ઇન્દગોપકસઞ્છન્ના ¶ , એત્થેસો તિટ્ઠતે મિગો.

ધનું અદ્વેજ્ઝં [અદેજ્ઝં (સી. પી.), સરજ્જં (ક.)] કત્વાન, ઉસું સન્નય્હુપાગમિ [સન્ધાયુપાગમિ (સી. પી.)];

મિગો ચ દિસ્વા રાજાનં, દૂરતો અજ્ઝભાસથ.

આગમેહિ ¶ મહારાજ, મા મં વિજ્ઝિ રથેસભ;

કો નુ તે ઇદમક્ખાસિ, એત્થેસો તિટ્ઠતે મિગો.

એસ પાપચરો પોસો, સમ્મ તિટ્ઠતિ આરકા;

સોયં [સો હિ (સી. સ્યા. પી.)] મે ઇદમક્ખાસિ, એત્થેસો તિટ્ઠતે મિગો.

સચ્ચં કિરેવ માહંસુ, નરા એકચ્ચિયા ઇધ;

કટ્ઠં નિપ્લવિતં સેય્યો, ન ત્વેવેકચ્ચિ યો નરો.

કિં ¶ નુ રુરુ ગરહસિ મિગાનં, કિં પક્ખીનં કિં પન માનુસાનં;

ભયઞ્હિ મં વિન્દતિનપ્પરૂપં, સુત્વાન તં માનુસિં ભાસમાનં.

યમુદ્ધરિં વાહને વુય્હમાનં, મહોદકે સલિલે સીઘસોતે;

તતોનિદાનં ભયમાગતં મમ, દુક્ખો હવે રાજ અસબ્ભિ સઙ્ગમો.

સોહં ચતુપ્પત્તમિમં વિહઙ્ગમં, તનુચ્છિદં હદયે ઓસ્સજામિ;

હનામિ ¶ તં મિત્તદુબ્ભિં અકિચ્ચકારિં [હનામિ મિત્તદ્દુ’મકિચ્ચકારિં (સી. પી.)], યો તાદિસં કમ્મકતં ન જાને.

ધીરસ્સ બાલસ્સ હવે જનિન્દ, સન્તો વધં નપ્પસંસન્તિ જાતુ;

કામં ઘરં ગચ્છતુ પાપધમ્મો, યઞ્ચસ્સ ભટ્ઠં તદેતસ્સ દેહિ;

અદ્ધા રુરુ અઞ્ઞતરો સતં સો [સતં’સે (સી.)], યો દુબ્ભતો [દુબ્ભિનો (સ્યા.), દૂભતો (પી.)] માનુસસ્સ ન દુબ્ભિ;

કામં ઘરં ગચ્છતુ પાપધમ્મો, યઞ્ચસ્સ ભટ્ઠં તદેતસ્સ દમ્મિ;

સુવિજાનં ¶ સિઙ્ગાલાનં, સકુણાનઞ્ચવસ્સિતં;

મનુસ્સવસ્સિતં રાજ, દુબ્બિજાનતરં તતો.

અપિ ચે મઞ્ઞતી પોસો, ઞાતિ મિત્તો સખાતિ વા;

યો પુબ્બે સુમનો હુત્વા, પચ્છા સમ્પજ્જતે દિસો.

મિગા સસ્સાનિ ખાદન્તિ, તં દેવો પટિસેધતુ.

કામં જનપદો માસિ, રટ્ઠઞ્ચાપિ વિનસ્સતુ;

ન ત્વેવાહં રુરું દુબ્ભે, દત્વા અભયદક્ખિણં.

મા ¶ મે જનપદો આસિ [મા મં જનપદો અહુ (સ્યા.)], રટ્ઠઞ્ચાપિ વિનસ્સતુ;

ન ત્વેવાહં [ન ત્વેવ (ક. સી. ક.)] મિગરાજસ્સ, વરં દત્વા મુસા ભણેતિ.

આસીસેથેવ [આસિંસેથેવ (સી. સ્યા. પી.)] પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, યથા ઇચ્છિં તથા અહુ.

આસીસેથેવ પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, ઉદકા થલમુબ્ભતં.

વાયમેથેવ ¶ પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, યથા ઇચ્છિં તથા અહુ.

વાયમેથેવ પુરિસો, ન નિબ્બિન્દેય્ય પણ્ડિતો;

પસ્સામિ વોહં અત્તાનં, ઉદકા થલમુબ્ભતં.

દુક્ખૂપનીતોપિ નરો સપઞ્ઞો, આસં ન છિન્દેય્ય સુખાગમાય;

બહૂ હિ ફસ્સા અહિતા હિતા ચ, અવિતક્કિતા મચ્ચમુપબ્બજન્તિ [મચ્ચુમુપબ્બજન્તિ (ક. સી. પી.), મચ્ચુમુપપજ્જન્તિ (સ્યા. ક.) એત્થ ‘‘અવિતક્કિતાપિ ફસ્સો મચ્ચં જનં ઉપગચ્છન્તી’’તિ અત્થો].

અચિન્તિતમ્પિ ¶ ભવતિ, ચિન્તિતમ્પિ વિનસ્સતિ;

ન હિ ચિન્તામયા ભોગા, ઇત્થિયા પુરિસસ્સ વા.

સરભં ¶ ગિરિદુગ્ગસ્મિં, યં ત્વં અનુસરી પુરે;

અલીનચિત્તસ્સ તુવં, વિક્કન્તમનુજીવસિ [તવ, વિક્કન્તં જીવિતં લભિ (ક.)].

યો તં વિદુગ્ગા નરકા સમુદ્ધરિ, સિલાય યોગ્ગં સરભો કરિત્વા;

દુક્ખૂપનીતં મચ્ચુમુખા પમોચયિ, અલીનચિત્તં તં મિગં [તમેવ (સ્યા. ક.)] વદેસિ.

કિં ત્વં નુ [તુવન્નુ (સી. પી.)] તત્થેવ તદા અહોસિ, ઉદાહુ તે કોચિ નં [તં (ક.)] એતદક્ખા;

વિવટ્ટચ્છદ્દો નુસિ સબ્બદસ્સી, ઞાણં નુ તે બ્રાહ્મણ ભિંસરૂપં.

ન ચેવહં તત્થ તદા અહોસિં, ન ચાપિ મે કોચિ નં [તં (ક.)] એતદક્ખા;

ગાથાપદાનઞ્ચ સુભાસિતાનં, અત્થં તદાનેન્તિ જનિન્દ ધીરા.

આદાય પત્તિં [પત્તં (સ્યા.), પટ્ટિં (ક.)] પરવિરિયઘાતિં, ચાપે સરં કિં વિચિકિચ્છસે તુવં;

નુન્નો [નુણ્ણો (ક. સી. સ્યા.), તુણ્ણો (ક.)] સરો સરભં હન્તુ ખિપ્પં, અન્નઞ્હિ એતં વરપઞ્ઞ રઞ્ઞો.

અદ્ધા પજાનામિ અહમ્પિ એતં, અન્નં મિગો બ્રાહ્મણ ખત્તિયસ્સ;

પુબ્બે ¶ કતઞ્ચ [પુબ્બે ચ કતં (ક.)] અપચાયમાનો, તસ્મા મિગં સરભં નો હનામિ.

નેસો મિગો મહારાજ, અસુરેસો દિસમ્પતિ;

એતં હન્ત્વા મનુસ્સિન્દ, ભવસ્સુ અમરાધિપો.

સચે ¶ ચ રાજા [રાજ (સી. સ્યા. પી.)] વિચિકિચ્છસે તુવં, હન્તું મિગં સરભં સહાયકં [સહાયકં મે (સી. પી.)];

સપુત્તદારો નરવીરસેટ્ઠ [નરવિરિયસેટ્ઠ (સી. પી.)], ગન્ત્વા [ગન્તા (સી. પી. અટ્ઠ.)] તુવં વેતરણિં યમસ્સ.

કામં અહં જાનપદા ચ સબ્બે, પુત્તા ચ દારા ચ સહાયસઙ્ઘા;

ગચ્છેમુ તં વેતરણિં યમસ્સ, ન ત્વેવ હઞ્ઞો મમ પાણદો યો [પાણદ’સ્સ (સી. સ્યા. પી.)].

અયં મિગો કિચ્છગતસ્સ મય્હં, એકસ્સ કત્તા વિવનસ્મિ ઘોરે;

તં તાદિસં પુબ્બકિચ્ચં સરન્તો, જાનં મહાબ્રહ્મે કથં હનેય્યં.

મિત્તાભિરાધી ¶ ચિરમેવ જીવ, રજ્જં ઇમં ધમ્મગુણે [રજ્જમ્પિમં ચસ્સ ગણે (ક.)] પસાસ;

નારીગણેહિ પરિચારિયન્તો, મોદસ્સુ રટ્ઠે તિદિવેવ વાસવો.

અક્કોધનો ¶ નિચ્ચપસન્નચિત્તો, સબ્બાતિથી યાચયોગો ભવિત્વા [પાહુનકે કરિત્વા (સ્યા.), યાચયોગો વિદિત્વા (ક.)];

દત્વા ચ ભુત્વા ચ યથાનુભાવં, અનિન્દિતો સગ્ગમુપેહિ ઠાનન્તિ.

વરઅમ્બ ¶ કુઠારિ સહંસવરો, અથરઞ્ઞસ્મિં દૂતકપઞ્ચમકો;

અથ બોધિ અકિત્તિ સુતક્કરિના, અથ રુરુમિગેનપરો સરભોતિ.

સમ્પન્નં ¶ ¶ ¶ સાલિકેદારં, સુવા ભુઞ્જન્તિ કોસિય;

પટિવેદેમિ તે બ્રહ્મે, ન ને [તે (સી. સ્યા.), નં (સી. સ્યા. પી. અટ્ઠ.), તં (ક. અટ્ઠ.)] વારેતુમુસ્સહે.

એકો ચ તત્થ સકુણો, યો નેસં [તેસં (સી. અટ્ઠ.)] સબ્બસુન્દરો;

ભુત્વા સાલિં યથાકામં, તુણ્ડેનાદાય ગચ્છતિ.

ઓડ્ડેન્તુ [ઉજ્ઝુન્તુ (સ્યા. ક.) અઙ્ગુત્તરનિકાયે પસ્સિતબ્બં] વાળપાસાનિ, યથા વજ્ઝેથ સો દિજો;

જીવઞ્ચ નં ગહેત્વાન, આનયેહિ [આનયેથ (સી. પી.)] મમન્તિકે.

એતે ભુત્વા પિવિત્વા ચ [ભુત્વા ચ પિત્વા ચ (પી.)], પક્કમન્તિ વિહઙ્ગમા;

એકો બદ્ધોસ્મિ પાસેન, કિં પાપં પકતં મયા.

ઉદરં નૂન અઞ્ઞેસં, સુવ અચ્ચોદરં તવ;

ભુત્વા સાલિં યથાકામં, તુણ્ડેનાદાય ગચ્છસિ.

કોટ્ઠં નુ તત્થ પૂરેસિ, સુવ વેરં નુ તે મયા;

પુટ્ઠો મે સમ્મ અક્ખાહિ, કુહિં સાલિં નિદાહસિ [નિધીયસિ (પી.)].

ન મે વેરં તયા સદ્ધિં, કોટ્ઠો મય્હં ન વિજ્જતિ;

ઇણં મુઞ્ચામિણં દમ્મિ, સમ્પત્તો કોટસિમ્બલિં;

નિધિમ્પિ તત્થ નિદહામિ, એવં જાનાહિ કોસિય.

કીદિસં તે ઇણદાનં, ઇણમોક્ખો ચ કીદિસો;

નિધિનિધાનમક્ખાહિ ¶ , અથ પાસા પમોક્ખસિ.

અજાતપક્ખા તરુણા, પુત્તકા મય્હ કોસિય;

તે મં ભતા ભરિસ્સન્તિ, તસ્મા તેસં ઇણં દદે.

માતા પિતા ચ મે વુદ્ધા, જિણ્ણકા ગતયોબ્બના;

તેસં તુણ્ડેન હાતૂન, મુઞ્ચે પુબ્બકતં [પુબ્બે કતં (સી.)] ઇણં.

અઞ્ઞેપિ ¶ તત્થ સકુણા, ખીણપક્ખા સુદુબ્બલા;

તેસં પુઞ્ઞત્થિકો દમ્મિ, તં નિધિં આહુ પણ્ડિતા.

ઈદિસં ¶ [એદિસં (સી. પી.)] મે ઇણદાનં, ઇણમોક્ખો ચ ઈદિસો;

નિધિનિધાનમક્ખામિ [નિધિં નિધાનં અક્ખાતં (સી. પી.)], એવં જાનાહિ કોસિય.

ભદ્દકો વતયં પક્ખી, દિજો પરમધમ્મિકો;

એકચ્ચેસુ મનુસ્સેસુ, અયં ધમ્મો ન વિજ્જતિ.

ભુઞ્જ સાલિં યથાકામં, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

પુનાપિ સુવ પસ્સેમુ, પિયં મે તવ દસ્સનં.

ભુત્તઞ્ચ પીતઞ્ચ તવસ્સમમ્હિ [તવસ્સબ્યમ્હિ (ક.)], રત્તિઞ્ચ [રતી ચ (સી. પી.)] નો કોસિય તે સકાસે;

નિક્ખિત્તદણ્ડેસુ દદાહિ દાનં, જિણ્ણે ચ માતાપિતરો ભરસ્સુ.

લક્ખી વત મે ઉદપાદિ અજ્જ, યો અદ્દસાસિં પવરં [યોહં અદસ્સં પરમં (સ્યા. ક.)] દિજાનં;

સુવસ્સ સુત્વાન સુભાસિતાનિ, કાહામિ ¶ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

સો કોસિયો અત્તમનો ઉદગ્ગો, અન્નઞ્ચ પાનઞ્ચભિસઙ્ખરિત્વા [અન્નઞ્ચ પાનં અભિસંહરિત્વા (ક.)];

અન્નેન પાનેન પસન્નચિત્તો, સન્તપ્પયિ સમણબ્રાહ્મણે ચાતિ.

સાલિકેદારજાતકં [કેદારજાતકં (ક.)] પઠમં.

ઉપનીયતિદં મઞ્ઞે, ચન્દે [લોહિતમદેન મજ્જામિ; વિજહામિ જીવિતં પાણા, (સી. પી. અટ્ઠ.)] લોહિતમદ્દને;

અજ્જ જહામિ જીવિતં, પાણા [લોહિતમદેન મજ્જામિ; વિજહામિ જીવિતં પાણા, (સી. પી. અટ્ઠ.)] મે ચન્દે નિરુજ્ઝન્તિ.

ઓસીદિ ¶ [ઓસધિ (સી. સ્યા. પી.), ઓસટ્ઠિ (ક.), ઓસતિ (અભિનવટીકા), ઓસીદતિ (?)] મે દુક્ખં [દુક્ખં મે (સી. પી.)] હદયં, મે ડય્હતે નિતમ્મામિ;

તવ ચન્દિયા સોચન્તિયા, ન નં અઞ્ઞેહિ સોકેહિ.

તિણમિવ વનમિવ મિલાયામિ [મિલયામિ (સી.), મિય્યામિ (સી. પી. અટ્ઠ.)], નદી અપરિપુણ્ણાવ [અપરિપુણ્ણિયાવ (સી. પી.)] સુસ્સામિ;

તવ ચન્દિયા સોચન્તિયા, ન નં અઞ્ઞેહિ સોકેહિ.

વસ્સમિવ સરે પાદે [વસ્સંવ સરે પાદે (સી.), વસ્સંવ સરે પબ્બતપાદે (પી.)], ઇમાનિ અસ્સૂનિ વત્તરે મય્હં;

તવ ચન્દિયા સોચન્તિયા, ન નં અઞ્ઞેહિ સોકેહિ.

પાપો ખોસિ [પાપોસિ ખો (સી.), પાપો ખો (સ્યા. પી.)] રાજપુત્ત, યો મે ઇચ્છિતં [ઇચ્છિત (સી. સ્યા. પી.)] પતિં વરાકિયા;

વિજ્ઝસિ વનમૂલસ્મિં, સોયં વિદ્ધો છમા સેતિ.

ઇમં મય્હં હદયસોકં, પટિમુઞ્ચતુ રાજપુત્ત તવ માતા;

યો મય્હં હદયસોકો, કિમ્પુરિસં અવેક્ખમાનાય.

ઇમં મય્હં હદયસોકં, પટિમુઞ્ચતુ રાજપુત્ત તવ જાયા;

યો ¶ મય્હં હદયસોકો, કિમ્પુરિસં અવેક્ખમાનાય.

મા ¶ ચ પુત્તં [પુત્તે (સી. પી.)] મા ચ પતિં, અદ્દક્ખિ રાજપુત્ત તવ માતા;

યો કિમ્પુરિસં અવધિ, અદૂસકં મય્હ કામા હિ [મય્હં કામા (ક.)].

મા ચ પુત્તં મા ચ પતિં, અદ્દક્ખિ રાજપુત્ત તવ જાયા;

યો કિમ્પુરિસં અવધિ, અદૂસકં મય્હ કામા હિ.

મા ત્વં ચન્દે રોદિ, મા સોચિ વનતિમિરમત્તક્ખિ;

મમ ત્વં હેહિસિ ભરિયા, રાજકુલે પૂજિતા નારીભિ [નારી (સી. પી.)].

અપિ નૂનહં મરિસ્સં, નાહં [ન ચ પનાહં (સી. પી.)] રાજપુત્ત તવ હેસ્સં;

યો કિમ્પુરિસં અવધિ, અદૂસકં મય્હ કામા હિ.

અપિ ભીરુકે અપિ જીવિતુકામિકે, કિમ્પુરિસિ ગચ્છ હિમવન્તં;

તાલીસતગરભોજના, અઞ્ઞે [તાલિસ્સતગરભોજને, અરઞ્ઞે (સી. પી.)] તં મિગા રમિસ્સન્તિ.

તે ¶ પબ્બતા તા ચ કન્દરા, [તા ચ ગિરિગુહાયો (સી. સ્યા. પી.)] તા ચ ગિરિગુહાયો તથેવ તિટ્ઠન્તિ [તા ચ ગિરિગુહાયો (સી. સ્યા. પી.)];

તત્થેવ [તત્થ (સી. સ્યા. પી.)] તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

તે પણ્ણસન્થતા રમણીયા, વાળમિગેહિ અનુચિણ્ણા;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં [કાસં (સી. સ્યા. પી.)].

તે ¶ પુપ્ફસન્થતા રમણીયા, વાળમિગેહિ અનુચિણ્ણા;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

અચ્છા સવન્તિ ગિરિવન [ગિરિવર (સી. પી.)] નદિયો, કુસુમાભિકિણ્ણસોતાયો;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

નીલાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ [દસ્સનેય્યાનિ (સી. પી.)];

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

પીતાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

તમ્બાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

તુઙ્ગાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

સેતાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

ચિત્રાનિ હિમવતો પબ્બતસ્સ, કૂટાનિ દસ્સનીયાનિ;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

યક્ખગણસેવિતે ¶ ગન્ધમાદને, ઓસધેભિ સઞ્છન્ને;

તત્થેવ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

કિમ્પુરિસસેવિતે ગન્ધમાદને, ઓસધેભિ સઞ્છન્ને;

તત્થેવ ¶ તં અપસ્સન્તી, કિમ્પુરિસ કથં અહં કસ્સં.

વન્દે ¶ તે અયિરબ્રહ્મે [અય્યિરે બ્રહ્મે (ક.)], યો મે ઇચ્છિતં પતિં વરાકિયા;

અમતેન અભિસિઞ્ચિ, સમાગતાસ્મિ પિયતમેન.

વિચરામ દાનિ ગિરિવન [ગિરિવર (સી. પી.)] નદિયો, કુસુમાભિકિણ્ણસોતાયો;

નાનાદુમવસનાયો [સેવનાયો (પી.)], પિયંવદા અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સાતિ.

ચન્દકિન્નરીજાતકં [ચન્દકિન્નરજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] દુતિયં.

ઉક્કા ચિલાચા [મિલાચા (સી. સ્યા. પી.)] બન્ધન્તિ દીપે [બન્ધન્તિ લુદ્દા, દીપે (ક.)], પજા મમં ખાદિતું પત્થયન્તિ;

મિત્તં સહાયઞ્ચ વદેહિ સેનક, આચિક્ખ ઞાતિબ્યસનં દિજાનં.

દિજો દિજાનં પવરોસિ પક્ખિમ [પક્ખિ (સી. પી.), પક્ખિ ચ (સ્યા.)], ઉક્કુસરાજ સરણં તં ઉપેમ [ઉપેમિ (સી. સ્યા. પી.)];

પજા મમં ખાદિતું પત્થયન્તિ, લુદ્દા ચિલાચા [મિલાચા (સી. સ્યા. પી.)] ભવ મે સુખાય.

મિત્તં સહાયઞ્ચ કરોન્તિ પણ્ડિતા, કાલે અકાલે સુખમેસમાના [માસયાના (પી.)];

કરોમિ તે સેનક એતમત્થં, અરિયો ¶ હિ અરિયસ્સ કરોતિ કિચ્ચં.

યં હોતિ કિચ્ચં અનુકમ્પકેન, અરિયસ્સ અરિયેન કતં તયીદં [તવ યિદં (સી. પી.)];

અત્તાનુરક્ખી ભવ મા અદય્હિ [અડય્હ (સી. પી.)], લચ્છામ પુત્તે તયિ જીવમાને.

તવેવ ¶ [તમેવ (સ્યા. ક.)] રક્ખાવરણં કરોન્તો, સરીરભેદાપિ ન સન્તસામિ;

કરોન્તિ હેકે [હેતે (ક. સી. સ્યા. પી.)] સખીનં સખારો, પાણં ચજન્તા [ચજન્તિ (સી. પી.)] સતમેસ [સતાનેસ (પી.)] ધમ્મો.

સુદુક્કરં કમ્મમકાસિ [મકા (સી. પી.)], અણ્ડજાયં વિહઙ્ગમો;

અત્થાય કુરરો પુત્તે, અડ્ઢરત્તે અનાગતે.

ચુતાપિ હેકે [એકે (સી. પી.)] ખલિતા સકમ્મુના, મિત્તાનુકમ્પાય પતિટ્ઠહન્તિ;

પુત્તા મમટ્ટા ગતિમાગતોસ્મિ, અત્થં ચરેથો [ચરેથ (સી. સ્યા. પી.)] મમ વારિચર [વારિછન્ન (સી. પી.)].

ધનેન ધઞ્ઞેન ચ અત્તના ચ, મિત્તં સહાયઞ્ચ કરોન્તિ પણ્ડિતા;

કરોમિ તે સેનક એતમત્થં, અરિયો હિ અરિયસ્સ કરોતિ કિચ્ચં.

અપ્પોસ્સુક્કો તાત તુવં નિસીદ, પુત્તો ¶ પિતુ ચરતિ અત્થચરિયં;

અહં ચરિસ્સામિ તવેતમત્થં, સેનસ્સ પુત્તે પરિતાયમાનો.

અદ્ધા ¶ હિ તાત સતમેસ ધમ્મો, પુત્તો પિતુ યં ચરે [પિતુનં ચરે (ક.), પિતુ યઞ્ચરેથ (સી. પી.)] અત્થચરિયં;

અપ્પેવ મં દિસ્વાન પવડ્ઢકાયં, સેનસ્સ પુત્તા ન વિહેઠયેય્યું.

પસૂ મનુસ્સા મિગવીરસેટ્ઠ [મિગવિરિયસેટ્ઠ (સી. પી.)], ભયટ્ટિતા [ભયદ્દિતા (સી. પી.)] સેટ્ઠમુપબ્બજન્તિ;

પુત્તા મમટ્ટા ગતિમાગતોસ્મિ, ત્વં નોસિ રાજા ભવ મે સુખાય.

કરોમિ ¶ તે સેનક એતમત્થં, આયામિ તે તં દિસતં વધાય;

કથઞ્હિ વિઞ્ઞૂ પહુ સમ્પજાનો, ન વાયમે અત્તજનસ્સ ગુત્તિયા.

મિત્તઞ્ચ કયિરાથ સુહદયઞ્ચ [સુહદ્દયઞ્ચ (સી.), સખાઘરઞ્ચ (પી.)], અયિરઞ્ચ કયિરાથ સુખાગમાય;

નિવત્થકોચોવ [કોજોવ (સી. પી.)] સરેભિહન્ત્વા, મોદામ પુત્તેહિ સમઙ્ગિભૂતા.

સકમિત્તસ્સ કમ્મેન, સહાયસ્સાપલાયિનો;

કૂજન્તમુપકૂજન્તિ ¶ , લોમસા હદયઙ્ગમં.

મિત્તં સહાયં અધિગમ્મ પણ્ડિતો, સો ભુઞ્જતી પુત્ત પસું ધનં વા;

અહઞ્ચ પુત્તા ચ પતી ચ મય્હં, મિત્તાનુકમ્પાય સમઙ્ગિભૂતા.

રાજવતા સૂરવતા ચ અત્થો, સમ્પન્નસખિસ્સ ભવન્તિ હેતે;

સો મિત્તવા યસવા ઉગ્ગતત્તો, અસ્મિંધલોકે [અસ્મિઞ્ચ લોકે (સી. સ્યા. પી.)] મોદતિ કામકામી.

કરણીયાનિ મિત્તાનિ, દલિદ્દેનાપિ સેનક;

પસ્સ મિત્તાનુકમ્પાય, સમગ્ગમ્હા સઞાતકે [સઞાતકા (?)].

સૂરેન બલવન્તેન, યો મિત્તે [મેત્તે (સી.), મિત્તં (સ્યા.)] કુરુતે દિજો;

એવં સો સુખિતો હોતિ, યથાહં ત્વઞ્ચ સેનકાતિ.

ખરાજિના ¶ જટિલા પઙ્કદન્તા, દુમ્મક્ખરૂપા [દુમ્મુધરૂપા (સી. પી. ક.)] યે મન્તં જપ્પન્તિ [યેમે જપન્તિ (સી. પી.), યે’મે જપ્પન્તિ મન્તે (જા. ૧.૬.૧૦)];

કચ્ચિન્નુ તે માનુસકે પયોગે, ઇદં વિદૂ પરિમુત્તા અપાયા.

પાપાનિ ¶ કમ્માનિ કરેથ [કરેય્ય (સ્યા.), કત્વાન (જા. ૧.૬.૧૧)] રાજ, બહુસ્સુતો ચે ન ચરેય્ય ધમ્મં;

સહસ્સવેદોપિ ન તં પટિચ્ચ, દુક્ખા પમુચ્ચે [પમુઞ્ચે (સ્યા.)] ચરણં અપત્વા.

સહસ્સવેદોપિ ન તં પટિચ્ચ, દુક્ખા પમુચ્ચે ચરણં અપત્વા;

મઞ્ઞામિ વેદા અફલા ભવન્તિ, સસંયમં ચરણઞ્ઞેવ સચ્ચં.

ન હેવ વેદા અફલા ભવન્તિ, સસંયમં ચરણઞ્ઞેવ સચ્ચં;

કિત્તિઞ્હિ [કિત્તિઞ્ચ (સ્યા.)] પપ્પોતિ અધિચ્ચ વેદે, સન્તિં પુણાતિ [પુનોતિ (સી. અટ્ઠ.), પુણેતિ (સ્યા. જા. ૧.૬.૧૩), પુનેતિ (પી.)] ચરણેન દન્તો.

ભચ્ચા ¶ માતા પિતા બન્ધૂ, યેન જાતો સયેવ સો;

ઉદ્દાલકો અહં ભોતો [ભોતિ (ક.)], સોત્તિયાકુલવંસકો [વંસતો (ક.)].

કથં ભો બ્રાહ્મણો હોતિ, કથં ભવતિ કેવલી;

કથઞ્ચ પરિનિબ્બાનં, ધમ્મટ્ઠો કિન્તિ વુચ્ચતિ.

નિરંકત્વા ¶ અગ્ગિમાદાય બ્રાહ્મણો, આપો સિઞ્ચં યજં ઉસ્સેતિ યૂપં;

એવંકરો બ્રાહ્મણો હોતિ ખેમી, ધમ્મે ઠિતં તેન અમાપયિંસુ.

ન ¶ સુદ્ધિ સેચનેનત્થિ, નાપિ કેવલી બ્રાહ્મણો;

ન ખન્તી નાપિ સોરચ્ચં, નાપિ સો પરિનિબ્બુતો.

કથં સો [ભો (સ્યા. ક.)] બ્રાહ્મણો હોતિ, કથં ભવતિ કેવલી;

કથઞ્ચ પરિનિબ્બાનં, ધમ્મટ્ઠો કિન્તિ વુચ્ચતિ.

અખેત્તબન્ધૂ અમમો નિરાસો, નિલ્લોભપાપો ભવલોભખીણો;

એવંકરો બ્રાહ્મણો હોતિ ખેમી, ધમ્મે ઠિતં તેન અમાપયિંસુ.

ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

સબ્બેવ સોરતા દન્તા, સબ્બેવ પરિનિબ્બુતા;

સબ્બેસં સીતિભૂતાનં, અત્થિ સેય્યોથ [સેય્યોવ (સી. પી.)] પાપિયો.

ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

સબ્બેવ સોરતા દન્તા, સબ્બેવ પરિનિબ્બુતા;

સબ્બેસં સીતિભૂતાનં, નત્થિ સેય્યોથ પાપિયો.

ખત્તિયા બ્રાહ્મણા વેસ્સા, સુદ્દા ચણ્ડાલપુક્કુસા;

સબ્બેવ સોરતા દન્તા, સબ્બેવ પરિનિબ્બુતા.

સબ્બેસં સીતિભૂતાનં, નત્થિ સેય્યોથ પાપિયો;

પનત્થં [પસત્થં (સ્યા.), પસટ્ઠં (ક.)] ચરસિ બ્રહ્મઞ્ઞં, સોત્તિયાકુલવંસતં.

નાનારત્તેહિ વત્થેહિ, વિમાનં ભવતિ છાદિતં;

ન તેસં છાયા વત્થાનં, સો રાગો અનુપજ્જથ.

એવમેવ ¶ ¶ [એવમેવં (પી.)] મનુસ્સેસુ, યદા સુજ્ઝન્તિ માણવા;

તે સજાતિં પમુઞ્ચન્તિ [ન તેસં જાતિં પુચ્છન્તિ (સી. સ્યા. પી.), ન તેસં જાતિ સુજ્ઝતિ (ક.)], ધમ્મમઞ્ઞાય સુબ્બતાતિ.

અસ્સં ¶ ગવં રજતં જાતરૂપં, ભરિયઞ્ચ સો ઇધ લભતં મનાપં;

પુત્તેહિ દારેહિ સમઙ્ગિ હોતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

માલઞ્ચ સો કાસિકચન્દનઞ્ચ, ધારેતુ પુત્તસ્સ બહૂ ભવન્તુ;

કામેસુ તિબ્બં કુરુતં અપેક્ખં, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

પહૂતધઞ્ઞો કસિમા યસસ્સી, પુત્તે ગિહી ધનિમા સબ્બકામે;

વયં અપસ્સં ઘરમાવસાતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

સો ખત્તિયો હોતુ પસય્હકારી, રાજાભિરાજા [રાજાધિરાજા (સ્યા. ક.)] બલવા યસસ્સી;

સ ¶ ચાતુરન્તં મહિમાવસાતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

સો બ્રાહ્મણો હોતુ અવીતરાગો, મુહુત્તનક્ખત્તપથેસુ યુત્તો;

પૂજેતુ નં રટ્ઠપતી યસસ્સી, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

અજ્ઝાયકં ¶ સબ્બસમન્તવેદં [સબ્બસમત્તવેદં (સી.), સબ્બસમત્તવેદનં (પી.)], તપસ્સીનં મઞ્ઞતુ સબ્બલોકો;

પૂજેન્તુ નં જાનપદા સમેચ્ચ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

ચતુસ્સદં ગામવરં સમિદ્ધં, દિન્નઞ્હિ સો ભુઞ્જતુ વાસવેન;

અવીતરાગો મરણં ઉપેતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

સો ગામણી હોતુ સહાયમજ્ઝે, નચ્ચેહિ ગીતેહિ પમોદમાનો;

સો રાજતો બ્યસન માલત્થ [મા રાજતો વ્યસન’મલત્થ (સી. સ્યા. પી.)] કિઞ્ચિ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

યં એકરાજા પથવિં વિજેત્વા, ઇત્થીસહસ્સાન [ઇત્થીસહસ્સસ્સ (સી. પી.)] ઠપેતુ અગ્ગં;

સીમન્તિનીનં ¶ પવરા ભવાતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યા અહાસિ.

ઇસીનઞ્હિ સા સબ્બસમાગતાનં, ભુઞ્જેય્ય સાદું અવિકમ્પમાના;

ચરાતુ લાભેન વિકત્થમાના, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યા અહાસિ.

આવાસિકો હોતુ મહાવિહારે, નવકમ્મિકો હોતુ ગજઙ્ગલાયં [કજઙ્ગલાયં (સી. સ્યા. પી.)];

આલોકસન્ધિં દિવસં [દિવસા (સી. સ્યા. પી.)] કરોતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

સો ¶ બજ્ઝતૂ પાસસતેહિ છબ્ભિ [છમ્હિ (સી. પી.), છસ્સુ (?)], રમ્મા વના નિય્યતુ રાજધાનિં [રાજઠાનિં (ક.)];

તુત્તેહિ સો હઞ્ઞતુ પાચનેહિ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

અલક્કમાલી તિપુકણ્ણવિદ્ધો, લટ્ઠીહતો સપ્પમુખં ઉપેતુ;

સકચ્છબન્ધો [સક્કચ્ચબદ્ધો (સી. પી.), સંકચ્ચબન્ધો (નિય્ય)] વિસિખં ચરાતુ, ભિસાનિ તે બ્રાહ્મણ યો અહાસિ.

યો વે અનટ્ઠંવ [અનટ્ઠં (સી. સ્યા. પી.)] નટ્ઠન્તિ ચાહ, કામેવ ¶ સો લભતં ભુઞ્જતઞ્ચ [લભતુ ભુઞ્જતુ ચ (સ્યા.)];

અગારમજ્ઝે મરણં ઉપેતુ, યો વા ભોન્તો સઙ્કતિ કઞ્ચિદેવ [કિઞ્ચિદેવ (ક.)].

યદેસમાના ¶ વિચરન્તિ લોકે, ઇટ્ઠઞ્ચ કન્તઞ્ચ બહૂનમેતં;

પિયં મનુઞ્ઞં ચિધ જીવલોકે, કસ્મા ઇસયો નપ્પસંસન્તિ કામે.

કામેસુ વે હઞ્ઞરે બજ્ઝરે ચ, કામેસુ દુક્ખઞ્ચ ભયઞ્ચ જાતં;

કામેસુ ભૂતાધિપતી પમત્તા, પાપાનિ કમ્માનિ કરોન્તિ મોહા.

તે પાપધમ્મા પસવેત્વ પાપં, કાયસ્સ ભેદા નિરયં વજન્તિ;

આદીનવં કામગુણેસુ દિસ્વા, તસ્મા ઇસયો નપ્પસંસન્તિ કામે.

વીમંસમાનો ઇસિનો ભિસાનિ, તીરે ગહેત્વાન થલે નિધેસિં;

સુદ્ધા અપાપા ઇસયો વસન્તિ, એતાનિ તે બ્રહ્મચારી ભિસાનિ.

ન ¶ તે નટા નો પન કીળનેય્યા, ન ¶ બન્ધવા નો પન તે સહાયા;

કિસ્મિં વુપત્થમ્ભ સહસ્સનેત્ત, ઇસીહિ ત્વં કીળસિ દેવરાજ.

આચરિયો મેસિ પિતા ચ મય્હં, એસા પતિટ્ઠા ખલિતસ્સ બ્રહ્મે;

એકાપરાધં ખમ ભૂરિપઞ્ઞ, ન પણ્ડિતા કોધબલા ભવન્તિ.

સુવાસિતં ઇસિનં એકરત્તં, યં વાસવં ભૂતપતિદ્દસામ;

સબ્બેવ ભોન્તો સુમના ભવન્તુ, યં બ્રાહ્મણો પચ્ચુપાદી ભિસાનિ.

અહઞ્ચ સારિપુત્તો ચ, મોગ્ગલ્લાનો ચ કસ્સપો;

અનુરુદ્ધો પુણ્ણો આનન્દો, તદાસું સત્ત ભાતરો.

ભગિની ઉપ્પલવણ્ણા ચ, દાસી ખુજ્જુત્તરા તદા;

ચિત્તો ગહપતિ દાસો, યક્ખો સાતાગિરો તદા.

પાલિલેય્યો [પારિલેય્યો (સી. પી.)] તદા નાગો, મધુદો [મધુવા (સી. પી.)] સેટ્ઠવાનરો;

કાળુદાયી તદા સક્કો, એવં ધારેથ જાતકન્તિ.

મહેસી ¶ સુરુચિનો [રુચિનો (સી. સ્યા. પી.)] ભરિયા, આનીતા પઠમં અહં;

દસ વસ્સસહસ્સાનિ, યં મં સુરુચિમાનયિ.

સાહં બ્રાહ્મણ રાજાનં, વેદેહં મિથિલગ્ગહં;

નાભિજાનામિ કાયેન, વાચાય ઉદ ચેતસા;

સુરુચિં અતિમઞ્ઞિત્થ [અતિમઞ્ઞિત્થો (સી. પી.), અતિમઞ્ઞિતા (?)], આવિ [આવિં (સી. પી.)] વા યદિ વા રહો.

એતેન ¶ સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

ભત્તુ ¶ મમ સસ્સુ માતા, પિતા ચાપિ ચ સસ્સુરો;

તે મં બ્રહ્મે વિનેતારો, યાવ અટ્ઠંસુ જીવિતં.

સાહં અહિંસારતિની, કામસા [કામસો (સી.)] ધમ્મચારિની [ધમ્મચારિણી (સી.)];

સક્કચ્ચં તે ઉપટ્ઠાસિં, રત્તિન્દિવમતન્દિતા.

એતેન સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, સહભરિયાનિ બ્રાહ્મણ;

તાસુ ઇસ્સા વા કોધો વા, નાહુ મય્હં કુદાચનં.

હિતેન તાસં નન્દામિ, ન ચ મે કાચિ અપ્પિયા;

અત્તાનંવાનુકમ્પામિ, સદા સબ્બા સપત્તિયો.

એતેન સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

દાસે ¶ કમ્મકરે પેસ્સે [પોસે (સ્યા. ક.)], યે ચઞ્ઞે અનુજીવિનો;

પેસેમિ [પોસેમિ (સી. સ્યા. પી.)] સહધમ્મેન, સદા પમુદિતિન્દ્રિયા.

એતેન સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

સમણે બ્રાહ્મણે ચાપિ, અઞ્ઞે ચાપિ વનિબ્બકે;

તપ્પેમિ અન્નપાનેન, સદા પયતપાણિની.

એતેન સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

ચાતુદ્દસિં પઞ્ચદ્દસિં [પન્નરસિં (સી. પી.)], યા ચ પક્ખસ્સ અટ્ઠમી [અટ્ઠમિં (સી. પી.)];

પાટિહારિયપક્ખઞ્ચ, અટ્ઠઙ્ગસુસમાગતં [અટ્ઠઙ્ગસુસમાહિતં (સબ્બત્થ) વિ. વ. ૧૨૯ પાળિયા અટ્ઠકથા પસ્સિતબ્બા];

ઉપોસથં ઉપવસામિ [ઉપવસિં (ક.)], સદા સીલેસુ સંવુતા.

એતેન ¶ સચ્ચવજ્જેન, પુત્તો ઉપ્પજ્જતં ઇસે;

મુસા મે ભણમાનાય, મુદ્ધા ફલતુ સત્તધા.

સબ્બેવ તે ધમ્મગુણા, રાજપુત્તિ યસસ્સિનિ;

સંવિજ્જન્તિ તયિ ભદ્દે, યે ત્વં કિત્તેસિ અત્તનિ.

ખત્તિયો જાતિસમ્પન્નો, અભિજાતો યસસ્સિમા;

ધમ્મરાજા વિદેહાનં, પુત્તો ઉપ્પજ્જતે તવ [તવં (સી. પી.)].

દુમ્મી ¶ [રુમ્મી (સી. પી.)] રજોજલ્લધરો, અઘે વેહાયસં ઠિતો;

મનુઞ્ઞં ભાસસે વાચં, યં મય્હં હદયઙ્ગમં.

દેવતાનુસિ ¶ સગ્ગમ્હા, ઇસિ વાસિ [ચાપિ (ક.)] મહિદ્ધિકો;

કો વાસિ ત્વં અનુપ્પત્તો, અત્તાનં મે પવેદય.

યં દેવસઙ્ઘા વન્દન્તિ, સુધમ્માયં સમાગતા;

સોહં સક્કો સહસ્સક્ખો, આગતોસ્મિ તવન્તિકે.

ઇત્થિયો [ઇત્થિયા (પી.)] જીવલોકસ્મિં, યા હોતિ [હોન્તિ (સી. સ્યા.)] સમચારિની [સમચારિણી (સી.)];

મેધાવિની સીલવતી, સસ્સુદેવા પતિબ્બતા.

તાદિસાય સુમેધાય, સુચિકમ્માય નારિયા;

દેવા દસ્સનમાયન્તિ, માનુસિયા અમાનુસા.

ત્વઞ્ચ ભદ્દે સુચિણ્ણેન, પુબ્બે સુચરિતેન ચ;

ઇધ રાજકુલે જાતા, સબ્બકામસમિદ્ધિની.

અયઞ્ચ તે રાજપુત્તિ, ઉભયત્થ કટગ્ગહો;

દેવલોકૂપપત્તી ચ, કિત્તી ચ ઇધ જીવિતે.

ચિરં સુમેધે સુખિની, ધમ્મમત્તનિ પાલય;

એસાહં તિદિવં યામિ, પિયં મે તવ દસ્સનન્તિ.

અપ્પોસ્સુક્કો ¶ દાનિ તુવં કપોત, વિહઙ્ગમ ન તવ ભોજનત્થો;

ખુદં [ખુદ્દં (સ્યા. ક.), ખુધં (સક્કત-પાકતાનુરૂપં)] પિપાસં અધિવાસયન્તો, કસ્મા ભવંપોસથિકો કપોત [કપોતો (સી. પી.)].

અહં પુરે ગિદ્ધિગતો કપોતિયા, અસ્મિં પદેસસ્મિમુભો રમામ;

અથગ્ગહી સાકુણિકો કપોતિં, અકામકો તાય વિના અહોસિં.

નાનાભવા વિપ્પયોગેન તસ્સા, મનોમયં વેદન વેદયામિ [વેદનં વેદિયામિ (સી. પી.)];

તસ્મા અહંપોસથં પાલયામિ, રાગો મમં મા પુનરાગમાસિ.

અનુજ્જુગામી ઉરગા દુજિવ્હ [ઉરગ દ્વિજિવ્હ (સી.)], દાઠાવુધો ઘોરવિસોસિ સપ્પ;

ખુદં પિપાસં અધિવાસયન્તો, કસ્મા ¶ ભવંપોસથિકો નુ દીઘ [દીઘો (સી. પી.)].

ઉસભો અહૂ બલવા ગામિકસ્સ, ચલક્કકૂ વણ્ણબલૂપપન્નો;

સો મં અક્કમિ તં કુપિતો અડંસિ, દુક્ખાભિતુણ્ણો મરણં ઉપાગા [ઉપાગમિ (સી. પી.)].

તતો ¶ જના નિક્ખમિત્વાન ગામા, કન્દિત્વા રોદિત્વા [કન્દિત્વ રોદિત્વ (સી.)] અપક્કમિંસુ;

તસ્મા અહંપોસથં પાલયામિ, કોધો ¶ મમં મા પુનરાગમાસિ.

મતાન ¶ મંસાનિ બહૂ સુસાને, મનુઞ્ઞરૂપં તવ ભોજને તં;

ખુદં પિપાસં અધિવાસયન્તો, કસ્મા ભવંપોસથિકો સિઙ્ગાલ [સિગાલો (સી. પી.)].

પવિસિ [પવિસ્સં (સી. પી.), પવિસ્સ (સ્યા.)] કુચ્છિં મહતો ગજસ્સ, કુણપે રતો હત્થિમંસેસુ ગિદ્ધો [હત્થિમંસે પગિદ્ધો (સી. પી.)];

ઉણ્હો ચ વાતો તિખિણા ચ રસ્મિયો, તે સોસયું તસ્સ કરીસમગ્ગં.

કિસો ચ પણ્ડૂ ચ અહં ભદન્તે, ન મે અહૂ નિક્ખમનાય મગ્ગો;

મહા ચ મેઘો સહસા પવસ્સિ, સો તેમયી તસ્સ કરીસમગ્ગં.

તતો અહં નિક્ખમિસં ભદન્તે, ચન્દો યથા રાહુમુખા પમુત્તો;

તસ્મા અહંપોસથં પાલયામિ, લોભો મમં મા પુનરાગમાસિ.

વમ્મીકથૂપસ્મિં કિપિલ્લિકાનિ, નિપ્પોથયન્તો તુવં પુરે ચરાસિ;

ખુદં પિપાસં અધિવાસયન્તો, કસ્મા ¶ ભવંપોસથિકો નુ અચ્છ [અચ્છો (સી. પી.)].

સકં નિકેતં અતિહીળયાનો [અતિહેળયાનો (સ્યા. ક.)], અત્રિચ્છતા [અત્રિચ્છતાય (સી. સ્યા. પી.)] મલ્લગામં [મલતં (સી. પી.), મલ્લયતં (ક.)] અગચ્છિં;

તતો જના નિક્ખમિત્વાન ગામા, કોદણ્ડકેન પરિપોથયિંસુ મં.

સો ¶ ભિન્નસીસો રુહિરમક્ખિતઙ્ગો, પચ્ચાગમાસિં સકં [સ સકં (સ્યા. ક.),’થ સકં (?)] નિકેતં;

તસ્મા અહંપોસથં પાલયામિ, અત્રિચ્છતા મા પુનરાગમાસિ.

યં નો અપુચ્છિત્થ તુવં ભદન્તે, સબ્બેવ બ્યાકરિમ્હ યથા પજાનં;

મયમ્પિ પુચ્છામ તુવં ભદન્તે, કસ્મા ભવંપોસથિકો નુ બ્રહ્મે.

અનૂપલિત્તો મમ અસ્સમમ્હિ, પચ્ચેકબુદ્ધો મુહુત્તં નિસીદિ;

સો મં અવેદી ગતિમાગતિઞ્ચ, નામઞ્ચ ગોત્તં ચરણઞ્ચ સબ્બં.

એવમ્પહં વન્દિ ન [એવમ્પહં નગ્ગહે (સી. પી.)] તસ્સ પાદે, ન ચાપિ નં માનગતેન પુચ્છિં;

તસ્મા અહંપોસથં પાલયામિ, માનો ¶ મમં મા પુનરાગમાસીતિ.

સચે હિ ત્યાહં ધનહેતુ ગાહિતો, મા મં વધી જીવગાહં ગહેત્વા;

રઞ્ઞો ચ [રઞ્ઞોવ (સી. પી.)] મં સમ્મ ઉપન્તિકં [ઉપન્તિ (સી. સ્યા. પી.)] નેહિ, મઞ્ઞે ધનં લચ્છસિનપ્પરૂપં.

ન મે અયં તુય્હ વધાય અજ્જ, સમાહિતો ચાપધુરે [ચાપવરે (સી. પી.), ચાપવરો (સ્યા.)] ખુરપ્પો;

પાસઞ્ચ ત્યાહં અધિપાતયિસ્સં, યથાસુખં ગચ્છતુ મોરરાજા.

યં ¶ ¶ સત્ત વસ્સાનિ મમાનુબન્ધિ, રત્તિન્દિવં ખુપ્પિપાસં સહન્તો;

અથ કિસ્સ મં પાસવસૂપનીતં, પમુત્તવે ¶ ઇચ્છસિ બન્ધનસ્મા.

પાણાતિપાતા વિરતો નુસજ્જ, અભયં નુ તે સબ્બભૂતેસુ દિન્નં;

યં મં તુવં પાસવસૂપનીતં, પમુત્તવે ઇચ્છસિ બન્ધનસ્મા.

પાણાતિપાતા વિરતસ્સ બ્રૂહિ, અભયઞ્ચ યો સબ્બભૂતેસુ દેતિ;

પુચ્છામિ તં મોરરાજેતમત્થં, ઇતો ચુતો કિં લભતે સુખં સો.

પાણાતિપાતા વિરતસ્સ બ્રૂમિ, અભયઞ્ચ યો સબ્બભૂતેસુ દેતિ;

દિટ્ઠેવ ધમ્મે લભતે પસંસં, સગ્ગઞ્ચ સો યાતિ સરીરભેદા.

ન સન્તિ દેવા ઇતિ આહુ [ઇચ્ચાહુ (સી. પી.)] એકે, ઇધેવ જીવો વિભવં ઉપેતિ;

તથા ફલં સુકતદુક્કટાનં, દત્તુપઞ્ઞત્તઞ્ચ વદન્તિ દાનં;

તેસં વચો અરહતં સદ્દહાનો, તસ્મા અહં સકુણે બાધયામિ.

ચન્દો ચ સુરિયો ચ ઉભો સુદસ્સના, ગચ્છન્તિ ઓભાસયમન્તલિક્ખે;

ઇમસ્સ લોકસ્સ પરસ્સ વા તે, કથં નુ તે આહુ મનુસ્સલોકે.

ચન્દો ¶ ચ સુરિયો ચ ઉભો સુદસ્સના, ગચ્છન્તિ ¶ ઓભાસયમન્તલિક્ખે;

પરસ્સ લોકસ્સ ન તે ઇમસ્સ, દેવાતિ તે આહુ મનુસ્સલોકે.

એત્થેવ તે નીહતા હીનવાદા, અહેતુકા યે ન વદન્તિ કમ્મં;

તથા ફલં સુકતદુક્કટાનં, દત્તુપઞ્ઞત્તં યે ચ વદન્તિ દાનં.

અદ્ધા હિ સચ્ચં વચનં તવેદં [તવેતં (સી. સ્યા. પી.)], કથઞ્હિ દાનં અફલં ભવેય્ય [વદેય્ય (સી. પી.)];

તથા ફલં સુકતદુક્કટાનં, દત્તુપઞ્ઞત્તઞ્ચ કથં ભવેય્ય.

કથંકરો કિન્તિકરો કિમાચરં, કિં સેવમાનો કેન તપોગુણેન;

અક્ખાહિ [અક્ખાહિ તં દાનિ (ક.)] મે મોરરાજેતમત્થં, યથા અહં નો નિરયં પતેય્યં.

યે કેચિ અત્થિ સમણા પથબ્યા, કાસાયવત્થા અનગારિયા તે;

પાતોવ પિણ્ડાય ચરન્તિ કાલે, વિકાલચરિયા વિરતા હિ સન્તો.

તે તત્થ કાલેનુપસઙ્કમિત્વા, પુચ્છાહિ ¶ યં તે મનસો પિયં સિયા;

તે તે પવક્ખન્તિ યથાપજાનં, ઇમસ્સ લોકસ્સ પરસ્સ ચત્થં.

તચંવ જિણ્ણં ઉરગો પુરાણં, પણ્ડૂપલાસં હરિતો દુમોવ;

એસપ્પહીનો મમ લુદ્દભાવો, જહામહં લુદ્દકભાવમજ્જ.

યે ¶ ચાપિ મે સકુણા અત્થિ બદ્ધા, સતાનિનેકાનિ નિવેસનસ્મિં;

તેસમ્પહં [તેસં અહં (સ્યા. ક.)] જીવિતમજ્જ દમ્મિ, મોક્ખઞ્ચ તે પત્તા [પત્તો (સી.), અચ્છ (સ્યા.)] સકં નિકેતં.

લુદ્દો ¶ ચરી પાસહત્થો અરઞ્ઞે, બાધેતુ મોરાધિપતિં યસસ્સિં;

બન્ધિત્વા [બન્ધિત્વ (સી. પી.)] મોરાધિપતિં યસસ્સિં, દુક્ખા સ પમુચ્ચિ [દુક્ખા પમુચ્ચિ (સી.), દુક્ખા પમુઞ્ચિ (સ્યા. પી.)] યથાહં પમુત્તોતિ.

યદેસમાના વિચરિમ્હ, પબ્બતાનિ વનાનિ ચ;

અન્વેસં ¶ વિચરિં [વિપુલે (સ્યા. ક.)] ઞાતી, તેમે અધિગતા મયા.

બહુઞ્ચિદં મૂલફલં, ભક્ખો ચાયં અનપ્પકો;

રમ્મા ચિમા ગિરીનજ્જો [ગિરિનદિયો (સી. પી.)], ફાસુવાસો ભવિસ્સતિ.

ઇધેવાહં વસિસ્સામિ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

અપ્પોસ્સુક્કો નિરાસઙ્કી, અસોકો અકુતોભયો.

અઞ્ઞમ્પિ [અઞ્ઞં હિ (સી. પી.)] લેણં પરિયેસ, સત્તુ નો ઇધ વિજ્જતિ;

સો તચ્છ સૂકરે હન્તિ, ઇધાગન્ત્વા વરં વરં.

કો નુમ્હાકં [કો નમ્હાકં (સી. પી.)] ઇધ સત્તુ, કો ઞાતી સુસમાગતે;

દુપ્પધંસે [અપ્પધંસે (સી. પી.)] પધંસેતિ, તં મે અક્ખાથ પુચ્છિતા.

ઉદ્ધગ્ગરાજી મિગરાજા, બલી દાઠાવુધો મિગો;

સો તચ્છ સૂકરે હન્તિ, ઇધાગન્ત્વા વરં વરં.

ન નો દાઠા ન વિજ્જન્તિ [નુ વિજ્જન્તિ (ક.)], બલં કાયે સમોહિતં;

સબ્બે સમગ્ગા હુત્વાન, વસં કાહામ એકકં.

હદયઙ્ગમં ¶ કણ્ણસુખં, વાચં ભાસસિ તચ્છક;

યોપિ યુદ્ધે પલાયેય્ય, તમ્પિ પચ્છા હનામસે.

પાણાતિપાતા વિરતો નુ અજ્જ, અભયં નુ તે સબ્બભૂતેસુ દિન્નં;

દાઠા નુ તે મિગવધાય [મિગ વિરિયં (સી. સ્યા. પી.)] ન સન્તિ, યો સઙ્ઘપત્તો કપણોવ ઝાયસિ.

ન ¶ મે દાઠા ન વિજ્જન્તિ, બલં કાયે સમોહિતં;

ઞાતી ચ દિસ્વાન સામગ્ગી એકતો, તસ્મા ચ ઝાયામિ વનમ્હિ એકકો.

ઇમસ્સુદં યન્તિ દિસોદિસં પુરે, ભયટ્ટિતા લેણગવેસિનો પુથુ;

તે દાનિ સઙ્ગમ્મ વસન્તિ એકતો, યત્થટ્ઠિતા દુપ્પસહજ્જ તે મયા.

પરિણાયકસમ્પન્ના, સહિતા એકવાદિનો;

તે મં સમગ્ગા હિંસેય્યું, તસ્મા નેસં ન પત્થયે [અપત્થવે (પી.)].

એકોવ ¶ ઇન્દો અસુરે જિનાતિ, એકોવ સેનો હન્તિ દિજે પસય્હ;

એકોવ બ્યગ્ઘો મિગસઙ્ઘપત્તો, વરં વરં હન્તિ બલઞ્હિ તાદિસં.

ન હેવ ઇન્દો ન સેનો, નપિ બ્યગ્ઘો મિગાધિપો;

સમગ્ગે સહિતે ઞાતી, ન બ્યગ્ઘે [બ્યગ્ઘે ચ (સી. પી.), બ્યગ્ઘો ન (સ્યા.)] કુરુતે વસે.

કુમ્ભીલકા સકુણકા, સઙ્ઘિનો ગણચારિનો;

સમ્મોદમાના એકજ્ઝં, ઉપ્પતન્તિ ડયન્તિ ચ.

તેસઞ્ચ ડયમાનાનં, એકેત્થ અપસક્કતિ [અપવત્તતિ (સી. પી.)];

તઞ્ચ સેનો નિતાળેતિ, વેય્યગ્ઘિયેવ સા ગતિ.

ઉસ્સાહિતો ¶ ¶ જટિલેન, લુદ્દેનામિસચક્ખુના;

દાઠી દાઠીસુ પક્ખન્દિ, મઞ્ઞમાનો યથા પુરે.

સાધુ સમ્બહુલા ઞાતી, અપિ રુક્ખા અરઞ્ઞજા;

સૂકરેહિ સમગ્ગેહિ, બ્યગ્ઘો એકાયને હતો.

બ્રાહ્મણઞ્ચેવ બ્યગ્ઘઞ્ચ, ઉભો હન્ત્વાન સૂકરા.

આનન્દિનો પમુદિતા, મહાનાદં પનાદિસું.

તે સુ ઉદુમ્બરમૂલસ્મિં, સૂકરા સુસમાગતા;

તચ્છકં અભિસિઞ્ચિંસુ, ‘‘ત્વં નો રાજાસિ ઇસ્સરો’’તિ.

વાણિજા સમિતિં કત્વા, નાનારટ્ઠતો આગતા;

ધનાહરા પક્કમિંસુ, એકં કત્વાન ગામણિં.

તે તં કન્તારમાગમ્મ, અપ્પભક્ખં અનોદકં;

મહાનિગ્રોધમદ્દક્ખું, સીતચ્છાયં મનોરમં.

તે ચ તત્થ નિસીદિત્વા, તસ્સ રુક્ખસ્સ છાયયા [છાદિયા (સી. સ્યા. પી.)];

વાણિજા સમચિન્તેસું, બાલા મોહેન પારુતા.

અલ્લાયતે [અદ્દાયતે (સી. પી.)] અયં રુક્ખો, અપિ વારીવ [વારિ ચ (સી. પી.)] સન્દતિ;

ઇઙ્ઘસ્સ પુરિમં સાખં, મયં છિન્દામ વાણિજા.

સા ચ છિન્નાવ પગ્ઘરિ, અચ્છં વારિં અનાવિલં;

તે ¶ તત્થ ન્હત્વા પિવિત્વા, યાવતિચ્છિંસુ વાણિજા.

દુતિયં ¶ સમચિન્તેસું, બાલા મોહેન પારુતા;

ઇઙ્ઘસ્સ દક્ખિણં સાખં, મયં છિન્દામ વાણિજા.

સા ચ છિન્નાવ પગ્ઘરિ, સાલિમંસોદનં બહું;

અપ્પોદવણ્ણે કુમ્માસે, સિઙ્ગિં વિદલસૂપિયો [સિઙ્ગિં બિદલસૂપિયો (સી. પી.), સિઙ્ગીવેરં લસૂપિયો (ક.) સિઙ્ગીન્તિ સિઙ્ગીવેરાદિકં ઉત્તરિભઙ્ગં; વિદલસૂપિયોતિ મુગ્ગસૂપાદયો (અટ્ઠ.) વિદલં કલાયાદિમ્હિ વત્તતીતિ સક્કતાભિધાને].

તે ¶ તત્થ ભુત્વા ખાદિત્વા [ભુત્વા ચ પિવિત્વા ચ (પી.)], યાવતિચ્છિંસુ વાણિજા;

તતિયં સમચિન્તેસું, બાલા મોહેન પારુતા;

ઇઙ્ઘસ્સ પચ્છિમં સાખં, મયં છિન્દામ વાણિજા.

સા ચ છિન્નાવ પગ્ઘરિ, નારિયો સમલઙ્કતા;

વિચિત્રવત્થાભરણા, આમુત્તમણિકુણ્ડલા.

અપિ સુ વાણિજા એકા, નારિયો પણ્ણવીસતિ;

સમન્તા પરિવારિંસુ [પરિકરિંસુ (સી. સ્યા. પી.)], તસ્સ રુક્ખસ્સ છાયયા [છાદિયા (સી. સ્યા. પી.)].

તે તાહિ પરિચારેત્વા [પરિવારેત્વા (સી. સ્યા. પી.)], યાવતિચ્છિંસુ વાણિજા;

ચતુત્થં સમચિન્તેસું, બાલા મોહેન પારુતા;

ઇઙ્ઘસ્સ ઉત્તરં સાખં, મયં છિન્દામ વાણિજા.

સા ચ છિન્નાવ પગ્ઘરિ, મુત્તા વેળુરિયા બહૂ;

રજતં જાતરૂપઞ્ચ, કુત્તિયો પટિયાનિ ચ.

કાસિકાનિ ચ વત્થાનિ, ઉદ્દિયાનિ ચ કમ્બલા [ઉદ્દિયાને ચ કમ્બલે (સી. પી.)];

તે તત્થ ભારે બન્ધિત્વા, યાવતિચ્છિંસુ વાણિજા.

પઞ્ચમં સમચિન્તેસું, બાલા મોહેન પારુતા;

ઇઙ્ઘસ્સ ¶ મૂલે [મૂલં (સી. પી. ક.)] છિન્દામ, અપિ ભિય્યો લભામસે.

અથુટ્ઠહિ સત્થવાહો, યાચમાનો કતઞ્જલી;

નિગ્રોધો કિં પરજ્ઝતિ [અપરજ્ઝથ (સી.), અપરજ્ઝતિ (સ્યા. પી.)], વાણિજા ભદ્દમત્થુ તે.

વારિદા પુરિમા સાખા, અન્નપાનઞ્ચ દક્ખિણા;

નારિદા પચ્છિમા સાખા, સબ્બકામે ચ ઉત્તરા;

નિગ્રોધો કિં પરજ્ઝતિ, વાણિજા ભદ્દમત્થુ તે.

યસ્સ રુક્ખસ્સ છાયાય, નિસીદેય્ય સયેય્ય વા;

ન તસ્સ સાખં ભઞ્જેય્ય, મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો.

તે ચ તસ્સાનાદિયિત્વા [તસ્સ અનાદિત્વા (સી. સ્યા.)], એકસ્સ વચનં બહૂ;

નિસિતાહિ કુઠારીહિ [કુધારીહિ (ક.)], મૂલતો નં ઉપક્કમું.

તતો ¶ ¶ નાગા નિક્ખમિંસુ, સન્નદ્ધા પણ્ણવીસતિ;

ધનુગ્ગહાનં તિસતા, છસહસ્સા ચ વમ્મિનો.

એતે હનથ બન્ધથ, મા વો મુઞ્ચિત્થ [મુચ્ચિત્થ (પી.)] જીવિતં;

ઠપેત્વા સત્થવાહંવ, સબ્બે ભસ્મં [ભસ્મી (સી.)] કરોથ ને.

તસ્મા હિ પણ્ડિતો પોસો, સમ્પસ્સં અત્થમત્તનો;

લોભસ્સ ન વસં ગચ્છે, હનેય્યારિસકં [હનેય્ય દિસતં (સી.), હનેય્ય દિસકં (સ્યા.)] મનં.

એવ [એત (સી. પી.)] માદીનવં ઞત્વા, તણ્હા દુક્ખસ્સ સમ્ભવં;

વીતતણ્હો અનાદાનો, સતો ભિક્ખુ પરિબ્બજેતિ.

અબ્ભુતો ¶ વત લોકસ્મિં, ઉપ્પજ્જિ લોમહંસનો;

દિબ્બો રથો પાતુરહુ, વેદેહસ્સ યસસ્સિનો.

દેવપુત્તો મહિદ્ધિકો, માતલિ [માતલી (સી.)] દેવસારથિ;

નિમન્તયિત્થ રાજાનં, વેદેહં મિથિલગ્ગહં.

એહિમં રથમારુય્હ, રાજસેટ્ઠ દિસમ્પતિ;

દેવા દસ્સનકામા તે, તાવતિંસા સઇન્દકા;

સરમાના હિ તે દેવા, સુધમ્માયં સમચ્છરે.

તતો ચ રાજા સાધિનો [સાધીનો (સી. પી.)], વેદેહો મિથિલગ્ગહો [પમુખો રથમારુહિ (સી. પી.)];

સહસ્સયુત્તમારુય્હ [યુત્તં અભિરુય્હ (સી.)], અગા દેવાન સન્તિકે;

તં દેવા પટિનન્દિંસુ, દિસ્વા રાજાનમાગતં.

સ્વાગતં તે મહારાજ, અથો તે અદુરાગતં;

નિસીદ દાનિ રાજીસિ [રાજિસિ (સી. સ્યા. પી.)], દેવરાજસ્સ સન્તિકે.

સક્કોપિ પટિનન્દિત્થ, વેદેહં મિથિલગ્ગહં;

નિમન્તયિત્થ [નિમન્તયી ચ (સી. પી.)] કામેહિ, આસનેન ચ વાસવો.

સાધુ ¶ ખોસિ અનુપ્પત્તો, આવાસં વસવત્તિનં;

વસ ¶ દેવેસુ રાજીસિ, સબ્બકામસમિદ્ધિસુ;

તાવતિંસેસુ દેવેસુ, ભુઞ્જ કામે અમાનુસે.

અહં ¶ પુરે સગ્ગગતો રમામિ, નચ્ચેહિ ગીતેહિ ચ વાદિતેહિ;

સો દાનિ અજ્જ ન રમામિ સગ્ગે, આયું નુ ખીણો [ખીણં (સ્યા.)] મરણં નુ સન્તિકે;

ઉદાહુ મૂળ્હોસ્મિ જનિન્દસેટ્ઠ.

ન તાયુ [ન ચાયુ (સી. પી. ક.)] ખીણં મરણઞ્ચ [મરણં તે (સી. પી.)] દૂરે, ન ચાપિ મૂળ્હો નરવીરસેટ્ઠ;

તુય્હઞ્ચ [તવઞ્ચ (સી. પી.), તવ ચ (ક.)] પુઞ્ઞાનિ પરિત્તકાનિ, યેસં વિપાકં ઇધ વેદયિત્થો [વેદયતો (પી. ક.)].

વસ દેવાનુભાવેન, રાજસેટ્ઠ દિસમ્પતિ;

તાવતિંસેસુ દેવેસુ, ભુઞ્જ કામે અમાનુસે.

યથા યાચિતકં યાનં, યથા યાચિતકં ધનં;

એવં સમ્પદમેવેતં, યં પરતો દાનપચ્ચયા.

ન ચાહમેતમિચ્છામિ, યં પરતો દાનપચ્ચયા;

સયંકતાનિ પુઞ્ઞાનિ, તં મે આવેણિકં [આવેણિયં (સી. સ્યા. પી.), આવેનિકં (ક.)] ધનં.

સોહં ગન્ત્વા મનુસ્સેસુ, કાહામિ કુસલં બહું;

યં કત્વા સુખિતો હોતિ, ન ચ પચ્છાનુતપ્પતિ.

ઇમાનિ ¶ તાનિ ખેત્તાનિ, ઇમં નિક્ખં સુકુણ્ડલં;

ઇમા તા હરિતાનૂપા, ઇમા નજ્જો સવન્તિયો.

ઇમા તા પોક્ખરણી રમ્મા, ચક્કવાકપકૂજિતા [ચક્કવાકૂપકૂજિતા (સી. પી.)];

મન્દાલકેહિ સઞ્છન્ના, પદુમુપ્પલકેહિ ચ;

યસ્સિમાનિ મમાયિંસુ, કિં નુ તે દિસતં ગતા.

તાનીધ ¶ ખેત્તાનિ સો ભૂમિભાગો, તેયેવ આરામવનુપચારા [તે આરામા તે વન’મે પચારા (સી. પી.), તે યેવ આરામવનાનિ સઞ્ચરા (ક.)];

તમેવ મય્હં જનતં અપસ્સતો, સુઞ્ઞંવ મે નારદ ખાયતે દિસા.

દિટ્ઠા મયા વિમાનાનિ, ઓભાસેન્તા ચતુદ્દિસા;

સમ્મુખા દેવરાજસ્સ, તિદસાનઞ્ચ સમ્મુખા.

વુત્થં મે ભવનં દિબ્યં [દિબ્બં (સી. પી.)], ભુત્તા કામા અમાનુસા;

તાવતિંસેસુ દેવેસુ, સબ્બકામસમિદ્ધિસુ.

સોહં એતાદિસં હિત્વા, પુઞ્ઞાયમ્હિ ઇધાગતો;

ધમ્મમેવ ચરિસ્સામિ, નાહં રજ્જેન અત્થિકો.

અદણ્ડાવચરં મગ્ગં, સમ્માસમ્બુદ્ધદેસિતં;

તં મગ્ગં પટિપજ્જિસ્સં, યેન ગચ્છન્તિ સુબ્બતાતિ.

સાધિનજાતકં [સાધિનરાજજાતકં (સ્યા.)] એકાદસમં.

રાજા ¶ ¶ અવોચ વિધુરં, ધમ્મકામો યુધિટ્ઠિલો;

બ્રાહ્મણે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ [ભુઞ્જેય્યું (સી.)] ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

દુલ્લભા બ્રાહ્મણા દેવ, સીલવન્તો બહુસ્સુતા;

વિરતા મેથુના ધમ્મા, યે તે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં.

દસ ખલુ મહારાજ, યા તા બ્રાહ્મણજાતિયો;

તેસં વિભઙ્ગં વિચયં [વિચિય (ક.)], વિત્થારેન સુણોહિ મે.

પસિબ્બકે ગહેત્વાન, પુણ્ણે મૂલસ્સ સંવુતે;

ઓસધિકાયો [ઓસધિકાયે (સ્યા. ક.)] ગન્થેન્તિ, ન્હાપયન્તિ [નહાયન્તિ (સી. પી.)] જપન્તિ ચ.

તિકિચ્છકસમા ¶ રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અપેતા તે ચ [તે (સી. પી.)] બ્રહ્મઞ્ઞા,

(ઇતિ રાજા [રાજા ચ (સ્યા. ક.)] કોરબ્યો)

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

કિઙ્કિણિકાયો [કિઙ્કણિકાયો (ક.), કિઙ્કિણિયો (સ્યા.)] ગહેત્વા [ગહેત્વાન (સી. સ્યા. પી.)], ઘોસેન્તિ પુરતોપિ તે;

પેસનાનિપિ ગચ્છન્તિ, રથચરિયાસુ સિક્ખરે.

પરિચારકસમા ¶ રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

કમણ્ડલું ¶ ગહેત્વાન, વઙ્કદણ્ડઞ્ચ બ્રાહ્મણા;

પચ્ચુપેસ્સન્તિ રાજાનો, ગામેસુ નિગમેસુ ચ;

નાદિન્ને વુટ્ઠહિસ્સામ, ગામમ્હિ વા વનમ્હિ વા [વામમ્હિ ચ વનમ્હિ ચ (સી. પી.), ગામમ્હિ નિગમમ્હિ વા (સ્યા.)].

નિગ્ગાહકસમા રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

પરૂળ્હકચ્છનખલોમા ¶ , પઙ્કદન્તા રજસ્સિરા;

ઓકિણ્ણા રજરેણૂહિ, યાચકા વિચરન્તિ તે.

ખાણુઘાતસમા ¶ રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

હરીતકં [હરીટકં (બહૂસુ)] આમલકં, અમ્બં જમ્બું વિભીતકં [અમ્બજમ્બુવિભીટકં (સી. પી.)];

લબુજં દન્તપોણાનિ, બેલુવા બદરાનિ ચ.

રાજાયતનં ઉચ્છુ-પુટં, ધૂમનેત્તં મધુ-અઞ્જનં;

ઉચ્ચાવચાનિ પણિયાનિ, વિપણેન્તિ જનાધિપ.

વાણિજકસમા રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

કસિ-વાણિજ્જં [કસિં વણિજ્જં (સી. પી.)] કારેન્તિ, પોસયન્તિ અજેળકે;

કુમારિયો ¶ પવેચ્છન્તિ, વિવાહન્તાવહન્તિ ચ.

સમા અમ્બટ્ઠવેસ્સેહિ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે ¶ મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

નિક્ખિત્તભિક્ખં ભુઞ્જન્તિ, ગામેસ્વેકે પુરોહિતા;

બહૂ તે [ને (સ્યા. ક.)] પરિપુચ્છન્તિ, અણ્ડચ્છેદા નિલઞ્છકા [તિલઞ્છકા (પી.)].

પસૂપિ તત્થ હઞ્ઞન્તિ, મહિંસા સૂકરા અજા;

ગોઘાતકસમા રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

અસિચમ્મં ગહેત્વાન, ખગ્ગં પગ્ગય્હ બ્રાહ્મણા;

વેસ્સપથેસુ તિટ્ઠન્તિ, સત્થં અબ્બાહયન્તિપિ.

સમા ¶ ¶ ગોપનિસાદેહિ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

અરઞ્ઞે કુટિકં કત્વા, કૂટાનિ કારયન્તિ તે;

સસબિળારે બાધેન્તિ, આગોધા મચ્છકચ્છપં.

તે લુદ્દકસમા રાજ [લુદ્દકા તે મહારાજ (સી. પી.)], તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

અઞ્ઞે ધનસ્સ કામા હિ, હેટ્ઠામઞ્ચે પસક્કિતા [પસક્ખિતા (સી. સ્યા. પી.)];

રાજાનો ઉપરિ ન્હાયન્તિ, સોમયાગે ઉપટ્ઠિતે.

મલમજ્જકસમા રાજ, તેપિ વુચ્ચન્તિ બ્રાહ્મણા;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

અઞ્ઞે વિધુર પરિયેસ, સીલવન્તે બહુસ્સુતે.

વિરતે મેથુના ધમ્મા, યે મે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં;

દક્ખિણં સમ્મ દસ્સામ, યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

અત્થિ ખો બ્રાહ્મણા દેવ, સીલવન્તો બહુસ્સુતા;

વિરતા મેથુના ધમ્મા, યે તે ભુઞ્જેય્યુ ભોજનં.

એકઞ્ચ ¶ ભત્તં ભુઞ્જન્તિ, ન ચ મજ્જં પિવન્તિ તે;

અક્ખાતા તે મહારાજ, તાદિસે નિપતામસે.

એતે ખો બ્રાહ્મણા વિધુર, સીલવન્તો બહુસ્સુતા;

એતે વિધુર પરિયેસ, ખિપ્પઞ્ચ ને [ખિપ્પંવ ને (ક.)] નિમન્તયાતિ.

સુખુમાલરૂપં દિસ્વા [દિસ્વાન (ક. સી. અટ્ઠ.)], રટ્ઠા વિવનમાગતં;

કૂટાગારવરૂપેતં, મહાસયનમુપાસિતં [મુપોચિતં (બહૂસુ)].

તસ્સ ¶ તે પેમકેનાહં, અદાસિં વડ્ઢમોદનં [બદ્ધમોદનં (સી. પી.)];

સાલીનં વિચિતં ભત્તં, સુચિં મંસૂપસેચનં.

તં ત્વં ભત્તં પટિગ્ગય્હ, બ્રાહ્મણસ્સ અદાસયિ [અદાપયિ (સી. સ્યા. પી.)];

અત્તાનં ¶ [અત્તના (પી. અટ્ઠ. પાઠન્તરં)] અનસિત્વાન, કોયં ધમ્મો નમત્થુ તે.

આચરિયો બ્રાહ્મણો મય્હં, કિચ્ચાકિચ્ચેસુ બ્યાવટો [વાવટો (ક.)];

ગરુ ચ આમન્તનીયો [આમન્તણીયો (સી. પી.)] ચ, દાતુમરહામિ ભોજનં.

બ્રાહ્મણં દાનિ પુચ્છામિ, ગોતમં રાજપૂજિતં;

રાજા તે ભત્તં પાદાસિ, સુચિં મંસૂપસેચનં.

તં ત્વં ભત્તં પટિગ્ગય્હ, ઇસિસ્સ ભોજનં અદા;

અખેત્તઞ્ઞૂસિ દાનસ્સ, કોયં ધમ્મો નમત્થુ તે.

ભરામિ પુત્ત [પુત્તે (સી. પી.)] દારે ચ, ઘરેસુ ગધિતો [ગથિતો (સી. પી.)] અહં;

ભુઞ્જે માનુસકે કામે, અનુસાસામિ રાજિનો.

આરઞ્ઞિકસ્સ [આરઞ્ઞકસ્સ (સી. પી.)] ઇસિનો, ચિરરત્તં તપસ્સિનો;

વુડ્ઢસ્સ ભાવિતત્તસ્સ, દાતુમરહામિ ભોજનં.

ઇસિઞ્ચ દાનિ પુચ્છામિ, કિસં ધમનિસન્થતં;

પરૂળ્હકચ્છનખલોમં, પઙ્કદન્તં રજસ્સિરં.

એકો અરઞ્ઞે વિહરસિ [વિહાસિ (ક.)], નાવકઙ્ખસિ જીવિતં;

ભિક્ખુ કેન તયા સેય્યો, યસ્સ ત્વં ભોજનં અદા.

ખણન્તાલુકલમ્બાનિ [ખણમાલુકલમ્બાનિ (સ્યા. ક.)], બિલાલિતક્કલાનિ ચ [બિળાલિતક્કળાનિ ચ (સી. પી.)];

ધુનં સામાકનીવારં, સઙ્ઘારિયં પસારિયં [સંહારિયં પહારિયં (સ્યા.), સંસારિયં પસારિયં (ક.)].

સાકં ¶ ભિસં મધું મંસં, બદરામલકાનિ ચ;

તાનિ આહરિત્વા [આહત્વ (સી. સ્યા.)] ભુઞ્જામિ, અત્થિ મે સો પરિગ્ગહો.

પચન્તો ¶ ¶ અપચન્તસ્સ, અમમસ્સ સકિઞ્ચનો [અકિઞ્ચનો (ક.)];

અનાદાનસ્સ સાદાનો, દાતુમરહામિ ભોજનં.

ભિક્ખુઞ્ચ દાનિ પુચ્છામિ, તુણ્હીમાસીન સુબ્બતં;

ઇસિ તે ભત્તં પાદાસિ, સુચિં મંસૂપસેચનં.

તં ત્વં ભત્તં પટિગ્ગય્હ, તુણ્હી ભુઞ્જસિ એકકો;

નાઞ્ઞં કઞ્ચિ [કિઞ્ચિ (ક.)] નિમન્તેસિ, કોયં ધમ્મો નમત્થુ તે.

ન પચામિ ન પાચેમિ, ન છિન્દામિ ન છેદયે;

તં મં અકિઞ્ચનં ઞત્વા, સબ્બપાપેહિ આરતં.

વામેન ભિક્ખમાદાય, દક્ખિણેન કમણ્ડલું;

ઇસિ મે ભત્તં પાદાસિ, સુચિં મંસૂપસેચનં.

એતે હિ દાતુમરહન્તિ, સમમા સપરિગ્ગહા;

પચ્ચનીકમહં મઞ્ઞે, યો દાતારં નિમન્તયે.

અત્થાય વત મે અજ્જ, ઇધાગચ્છિ રથેસભો;

સોહં અજ્જ પજાનામિ [ઇતો પુબ્બે ન જાનામિ (સી. પી.)], યત્થ દિન્નં મહપ્ફલં.

રટ્ઠેસુ ગિદ્ધા રાજાનો, કિચ્ચાકિચ્ચેસુ બ્રાહ્મણા;

ઇસી મૂલફલે ગિદ્ધા, વિપ્પમુત્તા ચ ભિક્ખવોતિ.

સુવ ¶ કિન્નર મુક્ક ખરાજિનસો, ભિસજાત મહેસિ કપોતવરો;

અથ મોર સતચ્છક વાણિજકો, અથ રાજ સબ્રાહ્મણ ભિક્ખપરન્તિ.

કુતો ¶ ¶ ¶ નુ આગચ્છસિ દુમ્મવાસી [રુમ્મવાસી (સી. પી.)], ઓતલ્લકો પંસુપિસાચકોવ;

સઙ્કારચોળં પટિમુઞ્ચ [પટિમુચ્ચ (સી. પી.)] કણ્ઠે, કો રે તુવં હોસિ [હોહિસિ (સી. પી.)] અદક્ખિણેય્યો.

અન્નં તવેદં [તવ ઇદં (ક. સી. પી.), તવયિદં (સ્યા.)] પકતં યસસ્સિ, તં ખજ્જરે ભુઞ્જરે પિય્યરે ચ;

જાનાસિ મં ત્વં પરદત્તૂપજીવિં, ઉત્તિટ્ઠપિણ્ડં લભતં સપાકો.

અન્નં મમેદં [મમ ઇદં (ક. સી. પી.), મમયિદં (સ્યા.)] પકતં બ્રાહ્મણાનં, અત્તત્થાય સદ્દહતો મમેદં [મમ ઇદં (ક. સી. પી.), મમયિદં (સ્યા.)];

અપેહિ એત્તો કિમિધટ્ઠિતોસિ, ન માદિસા તુય્હં દદન્તિ જમ્મ.

થલે ચ નિન્ને ચ વપન્તિ બીજં, અનૂપખેત્તે ફલમાસમાના [માસસાના (સી. પી.), માસિં સમાના (સ્યા.)];

એતાય સદ્ધાય દદાહિ દાનં, અપ્પેવ આરાધયે દક્ખિણેય્યે.

ખેત્તાનિ મય્હં વિદિતાનિ લોકે, યેસાહં ¶ બીજાનિ પતિટ્ઠપેમિ;

યે બ્રાહ્મણા જાતિમન્તૂપપન્ના, તાનીધ ખેત્તાનિ સુપેસલાનિ.

જાતિમદો ચ અતિમાનિતા ચ, લોભો ચ દોસો ચ મદો ચ મોહો;

એતે અગુણા યેસુ ચ સન્તિ [યેસુ વસન્તિ (સી. પી.)] સબ્બે, તાનીધ ખેત્તાનિ અપેસલાનિ.

જાતિમદો ¶ ચ અતિમાનિતા ચ, લોભો ચ દોસો ચ મદો ચ મોહો;

એતે અગુણા યેસુ ન સન્તિ સબ્બે, તાનીધ ખેત્તાનિ સુપેસલાનિ.

ક્વેત્થ ગતા [ક્વત્થ ગતા (સ્યા.), કત્થેવ ભટ્ઠા (પી.)] ઉપજોતિયો ચ, ઉપજ્ઝાયો ચ અથવા ગણ્ડકુચ્છિ [અણ્ડકુચ્છિ (સી. સ્યા. પી.)];

ઇમસ્સ દણ્ડઞ્ચ વધઞ્ચ દત્વા, ગલે ગહેત્વા ખલયાથ [ગલયાથ (ક.)] જમ્મં.

ગિરિં નખેન ખણસિ, અયો દન્તેહિ [દન્તેન (સી. પી.)] ખાદસિ;

જાતવેદં પદહસિ, યો ઇસિં પરિભાસસિ.

ઇદં વત્વાન માતઙ્ગો, ઇસિ સચ્ચપરક્કમો;

અન્તલિક્ખસ્મિં ¶ પક્કામિ [પક્કમિ (ક.)], બ્રાહ્મણાનં ઉદિક્ખતં.

આવેલ્લિતં [અવેઠિતં (સી. પી.)] પિટ્ઠિતો ઉત્તમઙ્ગં, બાહું [બાહં (સી. પી.)] પસારેતિ અકમ્મનેય્યં [અકમ્પનેય્યં (ક.)];

સેતાનિ અક્ખીનિ યથા મતસ્સ, કો મે ઇમં પુત્તમકાસિ એવં.

ઇધાગમા ¶ સમણો દુમ્મવાસી, ઓતલ્લકો પંસુપિસાચકોવ;

સઙ્કારચોળં પટિમુઞ્ચ કણ્ઠે, સો તે ઇમં પુત્તમકાસિ એવં.

કતમં દિસં અગમા ભૂરિપઞ્ઞો, અક્ખાથ મે માણવા એતમત્થં;

ગન્ત્વાન તં પટિકરેમુ અચ્ચયં, અપ્પેવ નં પુત્ત લભેમુ જીવિતં.

વેહાયસં ¶ અગમા ભૂરિપઞ્ઞો, પથદ્ધુનો પન્નરસેવ ચન્દો;

અપિ ચાપિ સો પુરિમદિસં અગચ્છિ, સચ્ચપ્પટિઞ્ઞો ઇસિ સાધુરૂપો.

આવેલ્લિતં પિટ્ઠિતો ઉત્તમઙ્ગં, બાહું પસારેતિ અકમ્મનેય્યં;

સેતાનિ અક્ખીનિ યથા મતસ્સ, કો ¶ મે ઇમં પુત્તમકાસિ એવં.

યક્ખા હવે સન્તિ મહાનુભાવા, અન્વાગતા ઇસયો સાધુરૂપા;

તે દુટ્ઠચિત્તં કુપિતં વિદિત્વા, યક્ખા હિ તે પુત્તમકંસુ એવં.

યક્ખા ચ મે પુત્તમકંસુ એવં, ત્વઞ્ઞેવ મે મા કુદ્ધો [કુદ્ધ (ક.)] બ્રહ્મચારિ;

તુમ્હેવ [તુય્હેવ (ક.)] પાદે સરણં ગતાસ્મિ, અન્વાગતા પુત્તસોકેન ભિક્ખુ.

તદેવ હિ એતરહિ ચ મય્હં, મનોપદોસો ન મમત્થિ [મમ નત્થિ (પી.)] કોચિ;

પુત્તો ચ તે વેદમદેન મત્તો, અત્થં ન જાનાતિ અધિચ્ચ વેદે.

અદ્ધા હવે ભિક્ખુ મુહુત્તકેન, સમ્મુય્હતેવ પુરિસસ્સ સઞ્ઞા;

એકાપરાધં [એતાપરાધં (ક.)] ખમ ભૂરિપઞ્ઞ, ન પણ્ડિતા કોધબલા ભવન્તિ.

ઇદઞ્ચ મય્હં ઉત્તિટ્ઠપિણ્ડં, તવ [નત્થિ સી. પી. પોત્થકેસુ] મણ્ડબ્યો ભુઞ્જતુ અપ્પપઞ્ઞો;

યક્ખા ચ તે નં [તે પુત્તં (સ્યા.)] ન વિહેઠયેય્યું, પુત્તો ¶ ચ તે હેસ્સતિ [હોહિતિ (સી. પી.)] સો અરોગો.

મણ્ડબ્ય ¶ બાલોસિ પરિત્તપઞ્ઞો, યો પુઞ્ઞખેત્તાનમકોવિદોસિ;

મહક્કસાવેસુ દદાસિ દાનં, કિલિટ્ઠકમ્મેસુ અસઞ્ઞતેસુ.

જટા ચ કેસા અજિના નિવત્થા, જરૂદપાનંવ મુખં પરૂળ્હં;

પજં ઇમં પસ્સથ દુમ્મરૂપં [રુમ્મરૂપિં (સી. પી.)], ન જટાજિનં તાયતિ અપ્પપઞ્ઞં.

યેસં રાગો ચ દોસો ચ, અવિજ્જા ચ વિરાજિતા;

ખીણાસવા અરહન્તો, તેસુ દિન્નં મહપ્ફલન્તિ.

સબ્બં નરાનં સફલં સુચિણ્ણં, ન કમ્મુના કિઞ્ચન મોઘમત્થિ;

પસ્સામિ સમ્ભૂતં મહાનુભાવં, સકમ્મુના ¶ પુઞ્ઞફલૂપપન્નં.

સબ્બં ¶ નરાનં સફલં સુચિણ્ણં, ન કમ્મુના કિઞ્ચન મોઘમત્થિ;

કચ્ચિન્નુ ચિત્તસ્સપિ એવમેવં, ઇદ્ધો મનો તસ્સ યથાપિ મય્હં.

સબ્બં નરાનં સફલં સુચિણ્ણં, ન કમ્મુના કિઞ્ચન મોઘમત્થિ;

ચિત્તમ્પિ જાનાહિ [ચિત્તં વિજાનાહિ (સી. પી.)] તથેવ દેવ, ઇદ્ધો મનો તસ્સ યથાપિ તુય્હં.

ભવં નુ ચિત્તો સુતમઞ્ઞતો તે, ઉદાહુ તે કોચિ નં એતદક્ખા;

ગાથા સુગીતા ન મમત્થિ કઙ્ખા, દદામિ તે ગામવરં સતઞ્ચ.

ન ¶ ચાહં ચિત્તો સુતમઞ્ઞતો મે, ઇસી ચ મે એતમત્થં અસંસિ;

‘‘ગન્ત્વાન રઞ્ઞો પટિગાહિ [પટિગાયિ (સ્યા. ક.), પટિગાય (?)] ગાથં, અપિ તે વરં અત્તમનો દદેય્ય’’ [અપિ નુ તે વરં અત્તમનો દદેય્ય (સ્યા.), અપિ નુ તે અત્તમનો વરં દદે (ક.)].

યોજેન્તુ વે રાજરથે, સુકતે ચિત્તસિબ્બને;

કચ્છં નાગાનં બન્ધથ, ગીવેય્યં પટિમુઞ્ચથ.

આહઞ્ઞન્તુ ¶ [આહઞ્ઞરે (સ્યા.)] ભેરિમુદિઙ્ગસઙ્ખે [સઙ્ખા (સ્યા.)], સીઘાનિ યાનાનિ ચ યોજયન્તુ;

અજ્જેવહં અસ્સમં તં ગમિસ્સં, યત્થેવ દક્ખિસ્સમિસિં નિસિન્નં.

સુલદ્ધલાભો વત મે અહોસિ, ગાથા સુગીતા પરિસાય મજ્ઝે;

સ્વાહં ઇસિં સીલવતૂપપન્નં, દિસ્વા પતીતો સુમનોહમસ્મિ.

આસનં ઉદકં પજ્જં, પટિગ્ગણ્હાતુ નો ભવં;

અગ્ઘે ભવન્તં પુચ્છામ, અગ્ઘં કુરુતુ નો ભવં.

રમ્મઞ્ચ તે આવસથં કરોન્તુ, નારીગણેહિ પરિચારયસ્સુ;

કરોહિ ઓકાસમનુગ્ગહાય, ઉભોપિ મં ઇસ્સરિયં કરોમ.

દિસ્વા ફલં દુચ્ચરિતસ્સ રાજ, અથો સુચિણ્ણસ્સ મહાવિપાકં;

અત્તાનમેવ પટિસંયમિસ્સં, ન પત્થયે પુત્ત [પુત્તં (સી. પી.)] પસું ધનં વા.

દસેવિમા વસ્સદસા, મચ્ચાનં ઇધ જીવિતં;

અપત્તઞ્ઞેવ ¶ તં ઓધિં, નળો છિન્નોવ સુસ્સતિ.

તત્થ ¶ કા નન્દિ કા ખિડ્ડા, કા રતી કા ધનેસના;

કિં મે પુત્તેહિ દારેહિ, રાજ મુત્તોસ્મિ બન્ધના.

સોહં એવં પજાનામિ [સો અહં સુપ્પજાનામિ (સી. પી.)], મચ્ચુ મે નપ્પમજ્જતિ;

અન્તકેનાધિપન્નસ્સ, કા રતી કા ધનેસના.

જાતિ નરાનં અધમા જનિન્દ, ચણ્ડાલયોનિ દ્વિપદાકનિટ્ઠા [દિપદાકનિટ્ઠા (સી. પી.)];

સકેહિ કમ્મેહિ સુપાપકેહિ, ચણ્ડાલગબ્ભે [ચણ્ડાલિગબ્ભે (સ્યા.)] અવસિમ્હ પુબ્બે.

ચણ્ડાલાહુમ્હ અવન્તીસુ, મિગા નેરઞ્જરં પતિ;

ઉક્કુસા નમ્મદાતીરે [રમ્મદાતીરે (સ્યા. ક.)], ત્યજ્જ બ્રાહ્મણખત્તિયા.

ઉપનીયતિ ¶ જીવિતમપ્પમાયુ, જરૂપનીતસ્સ ¶ ન સન્તિ તાણા;

કરોહિ પઞ્ચાલ મમેત [મમેવ (સ્યા. ક.)] વાક્યં, માકાસિ કમ્માનિ દુક્ખુદ્રયાનિ.

ઉપનીયતિ જીવિતમપ્પમાયુ, જરૂપનીતસ્સ ન સન્તિ તાણા;

કરોહિ પઞ્ચાલ મમેત વાક્યં, માકાસિ કમ્માનિ દુક્ખપ્ફલાનિ.

ઉપનીયતિ જીવિતમપ્પમાયુ, જરૂપનીતસ્સ ન સન્તિ તાણા;

કરોહિ પઞ્ચાલ મમેત વાક્યં, માકાસિ કમ્માનિ રજસ્સિરાનિ.

ઉપનીયતિ જીવિતમપ્પમાયુ, વણ્ણં જરા હન્તિ નરસ્સ જિય્યતો;

કરોહિ પઞ્ચાલ મમેત વાક્યં, માકાસિ કમ્મં નિરયૂપપત્તિયા.

અદ્ધા ¶ હિ સચ્ચં વચનં તવેતં, યથા ઇસી ભાસસિ એવમેતં;

કામા ચ મે સન્તિ અનપ્પરૂપા, તે દુચ્ચજા માદિસકેન ભિક્ખુ.

નાગો યથા પઙ્કમજ્ઝે બ્યસન્નો, પસ્સં થલં નાભિસમ્ભોતિ ગન્તું;

એવમ્પહં [એવમહં (સ્યા.)] કામપઙ્કે બ્યસન્નો, ન ભિક્ખુનો મગ્ગમનુબ્બજામિ.

યથાપિ માતા ચ પિતા ચ પુત્તં, અનુસાસરે કિન્તિ સુખી ભવેય્ય;

એવમ્પિ મં ત્વં અનુસાસ ભન્તે, યથા ચિરં [યમાચરં (સી. પી. ક. અટ્ઠ.)] પેચ્ચ સુખી ભવેય્યં.

નો ¶ ચે તુવં ઉસ્સહસે જનિન્દ, કામે ઇમે માનુસકે પહાતું;

ધમ્મિં [ધમ્મં (સી. પી.)] બલિં પટ્ઠપયસ્સુ રાજ, અધમ્મકારો તવ [અધમ્મકારો ચ તે (સી. સ્યા. પી.)] માહુ રટ્ઠે.

દૂતા વિધાવન્તુ દિસા ચતસ્સો, નિમન્તકા સમણબ્રાહ્મણાનં;

તે અન્નપાનેન ઉપટ્ઠહસ્સુ, વત્થેન સેનાસનપચ્ચયેન ચ.

અન્નેન પાનેન પસન્નચિત્તો, સન્તપ્પય સમણબ્રાહ્મણે ચ;

દત્વા ચ ભુત્વા ચ યથાનુભાવં, અનિન્દિતો સગ્ગમુપેહિ [મુપેતિ (પી. ક.)] ઠાનં.

સચે ચ તં રાજ મદો સહેય્ય, નારીગણેહિ પરિચારયન્તં;

ઇમમેવ ગાથં મનસી કરોહિ, ભાસેસિ [ભાસેહિ (સ્યા. પી. ક.)] ચેનં પરિસાય મજ્ઝે.

અબ્ભોકાસસયો ¶ જન્તુ, વજન્ત્યા ખીરપાયિતો;

પરિકિણ્ણો સુવાનેહિ [સુપિનેહિ (સી. પી.)], સ્વાજ્જ રાજાતિ વુચ્ચતીતિ.

દૂરે ¶ અપસ્સં થેરોવ, ચક્ખું યાચિતુમાગતો;

એકનેત્તા ભવિસ્સામ, ચક્ખું મે દેહિ યાચિતો.

કેનાનુસિટ્ઠો ¶ ઇધ માગતોસિ, વનિબ્બક [વણિબ્બક (સી.)] ચક્ખુપથાનિ યાચિતું;

સુદુચ્ચજં યાચસિ ઉત્તમઙ્ગં, યમાહુ નેત્તં પુરિસેન દુચ્ચજં.

યમાહુ દેવેસુ સુજમ્પતીતિ, મઘવાતિ નં આહુ મનુસ્સલોકે;

તેનાનુસિટ્ઠો ઇધ માગતોસ્મિ, વનિબ્બકો ચક્ખુપથાનિ યાચિતું.

વનિબ્બતો [વનિબ્બકો (સ્યા. પી.)] મય્હ વનિં [વનં (ક.), વણિં (સી. સ્યા. પી.)] અનુત્તરં, દદાહિ તે ચક્ખુપથાનિ યાચિતો;

દદાહિ મે ચક્ખુપથં અનુત્તરં, યમાહુ નેત્તં પુરિસેન દુચ્ચજં.

યેન અત્થેન આગચ્છિ [આગઞ્છિ (સી. પી.)], યમત્થમભિપત્થયં;

તે તે ઇજ્ઝન્તુ સઙ્કપ્પા, લભ ચક્ખૂનિ બ્રાહ્મણ.

એકં તે યાચમાનસ્સ, ઉભયાનિ દદામહં;

સ ચક્ખુમા ગચ્છ જનસ્સ પેક્ખતો, યદિચ્છસે ત્વં તદતે સમિજ્ઝતુ.

મા ¶ ¶ નો દેવ અદા ચક્ખું, મા નો સબ્બે પરાકરિ [પરક્કરિ (સ્યા. ક. અટ્ઠ.), પરિક્કરિ (ક.) પરિ + આ + કરિ = પરાકરિ];

ધનં દેહિ મહારાજ, મુત્તા વેળુરિયા બહૂ.

યુત્તે દેવ રથે દેહિ, આજાનીયે ચલઙ્કતે;

નાગે દેહિ મહારાજ, હેમકપ્પનવાસસે.

યથા તં સિવયો [સીવિયો (સ્યા.)] સબ્બે, સયોગ્ગા સરથા સદા;

સમન્તા પરિકિરેય્યું [પરિકરેય્યું (સ્યા. પી.)], એવં દેહિ રથેસભ.

યો વે દસ્સન્તિ વત્વાન, અદાને કુરુતે મનો;

ભૂમ્યં [ભૂમ્યા (સી. પી.)] સો પતિતં પાસં, ગીવાયં પટિમુઞ્ચતિ.

યો વે દસ્સન્તિ વત્વાન, અદાને કુરુતે મનો;

પાપા પાપતરો હોતિ, સમ્પત્તો યમસાધનં.

યઞ્હિ યાચે તઞ્હિ દદે, યં ન યાચે ન તં દદે;

સ્વાહં તમેવ દસ્સામિ, યં મં યાચતિ બ્રાહ્મણો.

આયું નુ વણ્ણં નુ સુખં બલં નુ, કિં પત્થયાનો નુ જનિન્દ દેસિ;

કથઞ્હિ રાજા સિવિનં અનુત્તરો, ચક્ખૂનિ દજ્જા પરલોકહેતુ.

ન વાહમેતં યસસા દદામિ, ન પુત્તમિચ્છે ન ધનં ન રટ્ઠં;

સતઞ્ચ ધમ્મો ચરિતો પુરાણો, ઇચ્ચેવ દાને રમતે મનો મમ [મમં (સી. પી.)].

સખા ¶ ચ મિત્તો ચ મમાસિ સીવિક [સીવક (સી. પી.)], સુસિક્ખિતો સાધુ કરોહિ મે વચો;

ઉદ્ધરિત્વા [ઉદ્ધત્વ (સી.), લદ્ધ ત્વં (પી.)] ચક્ખૂનિ મમં જિગીસતો, હત્થેસુ ઠપેહિ [આવેસિ (સી.)] વનિબ્બકસ્સ.

ચોદિતો ¶ ¶ સિવિરાજેન, સિવિકો વચનઙ્કરો;

રઞ્ઞો ચક્ખૂનુદ્ધરિત્વા [ચક્ખૂનિ ઉદ્ધત્વા (સી. પી.)], બ્રાહ્મણસ્સૂપનામયિ;

સચક્ખુ બ્રાહ્મણો આસિ, અન્ધો રાજા ઉપાવિસિ.

તતો સો કતિપાહસ્સ, ઉપરૂળ્હેસુ ચક્ખુસુ;

સૂતં આમન્તયી રાજા, સિવીનં રટ્ઠવડ્ઢનો.

યોજેહિ સારથિ યાનં, યુત્તઞ્ચ પટિવેદય;

ઉય્યાનભૂમિં ગચ્છામ, પોક્ખરઞ્ઞો વનાનિ ચ.

સો ચ પોક્ખરણીતીરે [પોક્ખરણિયા તીરે (સી. પી.)], પલ્લઙ્કેન ઉપાવિસિ;

તસ્સ સક્કો પાતુરહુ, દેવરાજા સુજમ્પતિ.

સક્કોહમસ્મિ દેવિન્દો, આગતોસ્મિ તવન્તિકે;

વરં વરસ્સુ રાજીસિ, યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ.

પહૂતં મે ધનં સક્ક, બલં કોસો ચનપ્પકો;

અન્ધસ્સ મે સતો દાનિ, મરણઞ્ઞેવ રુચ્ચતિ.

યાનિ ¶ સચ્ચાનિ દ્વિપદિન્દ, તાનિ ભાસસ્સુ ખત્તિય;

સચ્ચં તે ભણમાનસ્સ, પુન ચક્ખુ ભવિસ્સતિ.

યે મં યાચિતુમાયન્તિ, નાનાગોત્તા વનિબ્બકા;

યોપિ મં યાચતે તત્થ, સોપિ મે મનસો પિયો;

એતેન સચ્ચવજ્જેન, ચક્ખુ મે ઉપપજ્જથ.

યં મં સો યાચિતું આગા, દેહિ ચક્ખુન્તિ બ્રાહ્મણો;

તસ્સ ચક્ખૂનિ પાદાસિં, બ્રાહ્મણસ્સ વનિબ્બતો [વણિબ્બિનો (સી.), વનિબ્બિનો (પી.)].

ભિય્યો મં આવિસી પીતિ, સોમનસ્સઞ્ચનપ્પકં;

એતેન સચ્ચવજ્જેન, દુતિયં મે ઉપપજ્જથ.

ધમ્મેન ભાસિતા ગાથા, સિવીનં રટ્ઠવડ્ઢન;

એતાનિ તવ નેત્તાનિ, દિબ્બાનિ પટિદિસ્સરે.

તિરોકુટ્ટં તિરોસેલં, સમતિગ્ગય્હ પબ્બતં;

સમન્તા યોજનસતં, દસ્સનં અનુભોન્તુ તે.

કો ¶ નીધ વિત્તં ન દદેય્ય યાચિતો, અપિ વિસિટ્ઠં સુપિયમ્પિ અત્તનો;

તદિઙ્ઘ સબ્બે સિવયો સમાગતા, દિબ્બાનિ નેત્તાનિ મમજ્જ પસ્સથ.

તિરોકુટ્ટં તિરોસેલં, સમતિગ્ગય્હ પબ્બતં;

સમન્તા યોજનસતં, દસ્સનં અનુભોન્તિ મે.

ન ¶ ચાગમત્તા પરમત્થિ કિઞ્ચિ, મચ્ચાનં ઇધ જીવિતે;

દત્વાન ¶ માનુસં [દત્વા માનુસકં (સી.)] ચક્ખું, લદ્ધં મે [મે ઇતિ પદં નત્થિ સી. પોત્થકે] ચક્ખું અમાનુસં.

એતમ્પિ દિસ્વા સિવયો, દેથ દાનાનિ ભુઞ્જથ;

દત્વા ચ ભુત્વા ચ યથાનુભાવં, અનિન્દિતા સગ્ગમુપેથ ઠાનન્તિ.

પઞ્ઞાયુપેતં સિરિયા વિહીનં, યસસ્સિનં વાપિ અપેતપઞ્ઞં;

પુચ્છામિ તં સેનક એતમત્થં, કમેત્થ સેય્યો કુસલા વદન્તિ.

ધીરા ચ બાલા ચ હવે જનિન્દ, સિપ્પૂપપન્ના ચ અસિપ્પિનો ચ;

સુજાતિમન્તોપિ અજાતિમસ્સ, યસસ્સિનો પેસકરા [પેસ્સકરા (સી. પી.)] ભવન્તિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ [સિરિમાવ (સી. સ્યા. પી.)] સેય્યો.

તુવમ્પિ પુચ્છામિ અનોમપઞ્ઞ, મહોસધ કેવલધમ્મદસ્સિ;

બાલં યસસ્સિં પણ્ડિતં અપ્પભોગં, કમેત્થ ¶ સેય્યો કુસલા વદન્તિ.

પાપાનિ ¶ કમ્માનિ કરોતિ બાલો [કરોન્તિ બાલા (સ્યા. ક.)], ઇધમેવ [ઇદમેવ (સ્યા. ક. અટ્ઠ.), ઇમમેવ (ક.)] સેય્યો ઇતિ મઞ્ઞમાનો [મઞ્ઞમાના (સ્યા. ક.)];

ઇધલોકદસ્સી પરલોકમદસ્સી, ઉભયત્થ બાલો કલિમગ્ગહેસિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

ન સિપ્પમેતં વિદધાતિ ભોગં, ન બન્ધુવા [ન બન્ધવા (સી. સ્યા. ક.)] ન સરીરવણ્ણો યો [ન સરીરાવકાસો (સી. સ્યા. પી.)];

પસ્સેળમૂગં સુખમેધમાનં, સિરી હિ નં ભજતે ગોરવિન્દં [ગોરિમન્દં (સી. પી.)];

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

લદ્ધા સુખં મજ્જતિ અપ્પપઞ્ઞો, દુક્ખેન ફુટ્ઠોપિ પમોહમેતિ;

આગન્તુના દુક્ખસુખેન ફુટ્ઠો, પવેધતિ વારિચરોવ ઘમ્મે;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

દુમં યથા સાદુફલં અરઞ્ઞે, સમન્તતો ¶ સમભિસરન્તિ [સમભિચરન્તિ (સી. પી.)] પક્ખી;

એવમ્પિ અડ્ઢં સધનં સભોગં, બહુજ્જનો ભજતિ અત્થહેતુ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

ન સાધુ બલવા બાલો, સાહસા વિન્દતે ધનં;

કન્દન્તમેતં દુમ્મેધં, કડ્ઢન્તિ નિરયં ભુસં;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

યા ¶ ¶ કાચિ નજ્જો ગઙ્ગમભિસ્સવન્તિ, સબ્બાવ તા નામગોત્તં જહન્તિ;

ગઙ્ગા સમુદ્દં પટિપજ્જમાના, ન ખાયતે ઇદ્ધિં પઞ્ઞોપિ લોકે [ઇદ્ધિપરો હિ લોકે (ક. સી. સ્યા.), ઇદ્ધિપરો હિ લોકો (સી. પી. અટ્ઠ.)];

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

યમેતમક્ખા ઉદધિં મહન્તં, સવન્તિ નજ્જો સબ્બકાલમસઙ્ખ્યં;

સો સાગરો નિચ્ચમુળારવેગો, વેલં ન અચ્ચેતિ મહાસમુદ્દો.

એવમ્પિ ¶ બાલસ્સ પજપ્પિતાનિ, પઞ્ઞં ન અચ્ચેતિ સિરી કદાચિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

અસઞ્ઞતો ચેપિ પરેસમત્થં, ભણાતિ સન્ધાનગતો [સણ્ઠાનગતો (સ્યા. પી.), સન્થાનગતો (સી.)] યસસ્સી;

તસ્સેવ તં રૂહતિ ઞાતિમજ્ઝે, સિરી હિ નં [સિરિહીનં (સી. ક.), સિરીહીનં (સ્યા. પી.)] કારયતે ન પઞ્ઞા [ન પઞ્ઞો (સી.), ન પઞ્ઞં (સ્યા. ક.)];

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

પરસ્સ વા અત્તનો વાપિ હેતુ, બાલો મુસા ભાસતિ અપ્પપઞ્ઞો;

સો નિન્દિતો હોતિ સભાય મજ્ઝે, પચ્છાપિ [પેચ્ચમ્પિ (સી. પી.), પેચ્ચાપિ (?)] સો દુગ્ગતિગામી હોતિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

અત્થમ્પિ ¶ ચે ભાસતિ ભૂરિપઞ્ઞો, અનાળ્હિયો [અનાલયો (પી.)] અપ્પધનો દલિદ્દો;

ન તસ્સ તં રૂહતિ ઞાતિમજ્ઝે, સિરી ¶ ચ પઞ્ઞાણવતો ન હોતિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

પરસ્સ વા અત્તનો વાપિ હેતુ, ન ભાસતિ અલિકં ભૂરિપઞ્ઞો;

સો પૂજિતો હોતિ સભાય મજ્ઝે, પચ્છાપિ સો સુગ્ગતિગામી હોતિ;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

હત્થી ગવસ્સા મણિકુણ્ડલા ચ, થિયો ચ ઇદ્ધેસુ કુલેસુ જાતા;

સબ્બાવ તા ઉપભોગા ભવન્તિ, ઇદ્ધસ્સ પોસસ્સ અનિદ્ધિમન્તો;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

અસંવિહિતકમ્મન્તં, બાલં દુમ્મેધમન્તિનં;

સિરી જહતિ દુમ્મેધં, જિણ્ણંવ ઉરગો તચં;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

પઞ્ચ પણ્ડિતા મયં ભદ્દન્તે, સબ્બે ¶ પઞ્જલિકા ઉપટ્ઠિતા;

ત્વં નો અભિભુય્ય ઇસ્સરોસિ, સક્કોવ ભૂતપતિ દેવરાજા;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞો નિહીનો સિરીમાવ સેય્યો.

દાસોવ ¶ ¶ પઞ્ઞસ્સ યસસ્સિ બાલો, અત્થેસુ જાતેસુ તથાવિધેસુ;

યં પણ્ડિતો નિપુણં સંવિધેતિ, સમ્મોહમાપજ્જતિ તત્થ બાલો;

એતમ્પિ દિસ્વાન અહં વદામિ, પઞ્ઞોવ સેય્યો ન યસસ્સિ બાલો.

અદ્ધા હિ પઞ્ઞાવ સતં પસત્થા, કન્તા સિરી ભોગરતા મનુસ્સા;

ઞાણઞ્ચ બુદ્ધાનમતુલ્યરૂપં, પઞ્ઞં ન અચ્ચેતિ સિરી કદાચિ.

યં તં અપુચ્છિમ્હ અકિત્તયી નો, મહોસધ કેવલધમ્મદસ્સી;

ગવં સહસ્સં ઉસભઞ્ચ નાગં, આજઞ્ઞયુત્તે ચ રથે દસ ઇમે;

પઞ્હસ્સ વેય્યાકરણેન તુટ્ઠો, દદામિ ¶ તે ગામવરાનિ સોળસાતિ.

સિરીમન્તજાતકં [સિરિમન્દજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] ચતુત્થં.

એતે યૂથા પતિયન્તિ, ભીતા મરણસ્સ [મરણા (સ્યા. પી.), મરણ (ક.)] ચિત્તક;

ગચ્છ તુવમ્પિ માકઙ્ખિ, જીવિસ્સન્તિ તયા સહ.

નાહં રોહણ [રોહન્ત (સી. પી.), રોહન (સ્યા.)] ગચ્છામિ, હદયં મે અવકસ્સતિ;

ન તં અહં જહિસ્સામિ, ઇધ હિસ્સામિ જીવિતં.

તે હિ નૂન મરિસ્સન્તિ, અન્ધા અપરિણાયકા;

ગચ્છ તુવમ્પિ માકઙ્ખિ, જીવિસ્સન્તિ તયા સહ.

નાહં રોહણ ગચ્છામિ, હદયં મે અવકસ્સતિ;

ન તં બદ્ધં [બન્ધં (ક.)] જહિસ્સામિ, ઇધ હિસ્સામિ જીવિતં.

ગચ્છ ¶ ભીરુ પલાયસ્સુ, કૂટે બદ્ધોસ્મિ આયસે;

ગચ્છ તુવમ્પિ માકઙ્ખિ, જીવિસ્સન્તિ તયા સહ.

નાહં રોહણ ગચ્છામિ, હદયં મે અવકસ્સતિ;

ન તં અહં જહિસ્સામિ, ઇધ હિસ્સામિ જીવિતં.

તે હિ નૂન મરિસ્સન્તિ, અન્ધા અપરિણાયકા;

ગચ્છ તુવમ્પિ માકઙ્ખિ, જીવિસ્સન્તિ તયા સહ.

નાહં રોહણ ગચ્છામિ, હદયં મે અવકસ્સતિ;

ન ¶ તં બદ્ધં જહિસ્સામિ, ઇધ હિસ્સામિ જીવિતં.

અયં સો લુદ્દકો એતિ, લુદ્દરૂપો [રુદ્દરૂપો (સી. પી.)] સહાવુધો;

યો નો વધિસ્સતિ અજ્જ, ઉસુના સત્તિયા અપિ [મપિ (સી. સ્યા. પી.)].

સા ¶ મુહુત્તં પલાયિત્વા, ભયટ્ટા [ભયટ્ઠા (પી.)] ભયતજ્જિતા;

સુદુક્કરં અકરા ભીરુ, મરણાયૂપનિવત્તથ.

કિન્નુ તેમે મિગા હોન્તિ, મુત્તા બદ્ધં ઉપાસરે;

ન તં ચજિતુમિચ્છન્તિ, જીવિતસ્સપિ કારણા.

ભાતરો હોન્તિ મે લુદ્દ, સોદરિયા એકમાતુકા;

ન મં ચજિતુમિચ્છન્તિ, જીવિતસ્સપિ કારણા.

તે હિ નૂન મરિસ્સન્તિ, અન્ધા અપરિણાયકા;

પઞ્ચન્નં જીવિતં દેહિ, ભાતરં મુઞ્ચ લુદ્દક.

સો વો અહં પમોક્ખામિ, માતાપેત્તિભરં મિગં;

નન્દન્તુ માતાપિતરો, મુત્તં દિસ્વા મહામિગં.

એવં લુદ્દક નન્દસ્સુ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

યથાહમજ્જ નન્દામિ, મુત્તં દિસ્વા મહામિગં.

કથં ત્વં પમોક્ખો [કથં પમોક્ખો (સી. પી.), કથં તે પરોક્ખો (?)] આસિ, ઉપનીતસ્મિ જીવિતે;

કથં પુત્ત અમોચેસિ, કૂટપાસમ્હ લુદ્દકો.

ભણં કણ્ણસુખં વાચં, હદયઙ્ગં હદયસ્સિતં;

સુભાસિતાહિ વાચાહિ, ચિત્તકો મં અમોચયિ.

ભણં ¶ કણ્ણસુખં વાચં, હદયઙ્ગં હદયસ્સિતં;

સુભાસિતાહિ ¶ વાચાહિ, સુતના મં અમોચયિ.

સુત્વા કણ્ણસુખં વાચં, હદયઙ્ગં હદયસ્સિતં;

સુભાસિતાનિ સુત્વાન, લુદ્દકો મં અમોચયિ.

એવં આનન્દિતો હોતુ, સહ દારેહિ લુદ્દકો;

યથા મયજ્જ નન્દામ, દિસ્વા રોહણમાગતં.

નનુ ત્વં અવચ [અવચા (સી. પી.)] લુદ્દ, ‘‘મિગચમ્માનિ આહરિં’’;

અથ કેન નુ વણ્ણેન, મિગચમ્માનિ નાહરિ.

આગમા ચેવ હત્થત્થં, કૂટપાસઞ્ચ સો મિગો;

અબજ્ઝિ તં [અબજ્ઝિ તઞ્ચ (પી.)] મિગરાજં, તઞ્ચ મુત્તા ઉપાસરે.

તસ્સ મે અહુ સંવેગો, અબ્ભુતો લોમહંસનો;

ઇમઞ્ચાહં મિગં હઞ્ઞે, અજ્જ હિસ્સામિ જીવિતં.

કીદિસા તે મિગા લુદ્દ, કીદિસા ધમ્મિકા મિગા;

કથંવણ્ણા કથંસીલા, બાળ્હં ખો ને પસંસસિ.

ઓદાતસિઙ્ગા ¶ સુચિવાળા, જાતરૂપતચૂપમા;

પાદા લોહિતકા તેસં, અઞ્જિતક્ખા મનોરમા.

એદિસા તે મિગા દેવ, એદિસા ધમ્મિકા મિગા;

માતાપેત્તિભરા દેવ, ન તે સો અભિહારિતું [અભિહારયું (ક. સી.), અભિહારયિં (સ્યા.), અભિહારયં (પી.)].

દમ્મિ નિક્ખસતં લુદ્દ, થૂલઞ્ચ મણિકુણ્ડલં;

ચતુસ્સદઞ્ચ [ચતુરસ્સઞ્ચ (સ્યા. ક.)] પલ્લઙ્કં, ઉમાપુપ્ફસરિન્નિભં [ઉમ્માપુપ્ફસિરિન્નિભં (સી. સ્યા. પી. ક.)].

દ્વે ¶ ચ સાદિસિયો ભરિયા, ઉસભઞ્ચ ગવં સતં;

ધમ્મેન રજ્જં કારેસ્સં, બહુકારો મેસિ લુદ્દક.

કસિવાણિજ્જા [કસી વણિજ્જા (સી. સ્યા. પી.)] ઇણદાનં, ઉઞ્છાચરિયા ચ લુદ્દક;

એતેન દારં પોસેહિ, મા પાપં અકરી પુનાતિ [અકરા પુનન્તિ (ક. સી. પી.)].

રોહણમિગજાતકં [રોહન્તમિગજાતકં (સી. પી.)] પઞ્ચમં.

એતે ¶ હંસા પક્કમન્તિ, વક્કઙ્ગા ભયમેરિતા;

હરિત્તચ હેમવણ્ણ, કામં સુમુખ પક્કમ.

ઓહાય મં ઞાતિગણા, એકં પાસવસં ગતં;

અનપેક્ખમાના [નાપેક્ખમાના (ક.)] ગચ્છન્તિ, કિં એસો અવહિય્યસિ.

પતેવ પતતં સેટ્ઠ, નત્થિ બદ્ધે સહાયતા [સહાયકા (સ્યા.)];

મા અનીઘાય હાપેસિ, કામં સુમુખ પક્કમ.

નાહં ‘‘દુક્ખપરેતો’’તિ [દુક્ખપરેતોપિ (ક.)], ધતરટ્ઠ તુવં [તવં (સી. પી.)] જહે;

જીવિતં મરણં વા મે, તયા સદ્ધિં ભવિસ્સતિ.

એતદરિયસ્સ કલ્યાણં, યં ત્વં સુમુખ ભાસસિ;

તઞ્ચ વીમંસમાનોહં, ‘‘પતતેતં’’ અવસ્સજિં.

અપદેન પદં યાતિ, અન્તલિક્ખચરો [અન્તલિક્ખે ચરો (સી. પી.)] દિજો;

આરા પાસં ન બુજ્ઝિ ત્વં, હંસાનં પવરુત્તમ [પવરુત્તમો (ક. સી. પી.)].

યદા પરાભવો હોતિ, પોસો જીવિતસઙ્ખયે;

અથ ¶ જાલઞ્ચ પાસઞ્ચ, આસજ્જાપિ ન બુજ્ઝતિ.

એતે હંસા પક્કમન્તિ, વક્કઙ્ગા ભયમેરિતા;

હરિત્તચ હેમવણ્ણ, ત્વઞ્ઞેવ [ત્વઞ્ચ તં (સી.), ત્વઞ્ચ (પી.)] અવહિય્યસિ.

એતે ¶ ભુત્વા ચ પિત્વા ચ, પક્કમન્તિ વિહઙ્ગમા;

અનપેક્ખમાના વક્કઙ્ગા, ત્વઞ્ઞેવેકો ઉપાસસિ.

કિન્નુ ત્યાયં [તાયં (સી. સ્યા. પી.)] દિજો હોતિ, મુત્તો બદ્ધં ઉપાસસિ;

ઓહાય સકુણા યન્તિ, કિં એકો અવહિય્યસિ.

રાજા મે સો દિજો મિત્તો, સખા પાણસમો ચ મે;

નેવ નં વિજહિસ્સામિ, યાવ કાલસ્સ પરિયાયં.

યો ચ ત્વં સખિનો હેતુ, પાણં ચજિતુમિચ્છસિ;

સો તે સહાયં મુઞ્ચામિ, હોતુ રાજા તવાનુગો.

એવં ¶ લુદ્દક નન્દસ્સુ, સહ સબ્બેહિ ઞાતિભિ;

યથાહમજ્જ નન્દામિ, દિસ્વા મુત્તં દિજાધિપં.

કચ્ચિન્નુ ભોતો કુસલં, કચ્ચિ ભોતો અનામયં;

કચ્ચિ રટ્ઠમિદં ફીતં, ધમ્મેન મનુસાસસિ.

કુસલઞ્ચેવ મે હંસ, અથો હંસ અનામયં;

અથો રટ્ઠમિદં ફીતં, ધમ્મેન મનુસાસહં.

કચ્ચિ ભોતો અમચ્ચેસુ, દોસો કોચિ ન વિજ્જતિ;

કચ્ચિ આરા અમિત્તા તે, છાયા દક્ખિણતોરિવ.

અથોપિ મે અમચ્ચેસુ, દોસો કોચિ ન વિજ્જતિ;

અથો ¶ આરા અમિત્તા મે, છાયા દક્ખિણતોરિવ.

કચ્ચિ તે સાદિસી ભરિયા, અસ્સવા પિયભાણિની;

પુત્તરૂપયસૂપેતા, તવ છન્દવસાનુગા.

અથો મે સાદિસી ભરિયા, અસ્સવા પિયભાણિની;

પુત્તરૂપયસૂપેતા, મમ છન્દવસાનુગા.

કચ્ચિ તે બહવો પુત્તા, સુજાતા રટ્ઠવડ્ઢન;

પઞ્ઞાજવેન સમ્પન્ના, સમ્મોદન્તિ તતો તતો.

સતમેકો ચ મે પુત્તા, ધતરટ્ઠ મયા સુતા;

તેસં ત્વં કિચ્ચમક્ખાહિ, નાવરુજ્ઝન્તિ [નાવરજ્ઝન્તિ (ક. સી. પી.)] તે વચો.

ઉપપન્નોપિ ચે હોતિ, જાતિયા વિનયેન વા;

અથ પચ્છા કુરુતે યોગં, કિચ્છે [કિચ્ચે (સી. સ્યા. પી.)] આપાસુ [આવાસુ (સ્યા.), આપદાસુ (ક.)] સીદતિ.

તસ્સ સંહીરપઞ્ઞસ્સ, વિવરો જાયતે મહા;

રત્તિમન્ધોવ [નત્તમન્ધોવ (સી. પી.)] રૂપાનિ, થૂલાનિ મનુપસ્સતિ.

અસારે ¶ સારયોગઞ્ઞૂ, મતિં ન ત્વેવ વિન્દતિ;

સરભોવ ગિરિદુગ્ગસ્મિં, અન્તરાયેવ સીદતિ.

હીનજચ્ચોપિ ચે હોતિ, ઉટ્ઠાતા ધિતિમા નરો;

આચારસીલસમ્પન્નો, નિસે અગ્ગીવ ભાસતિ.

એતં ¶ મે ઉપમં કત્વા, પુત્તે વિજ્જાસુ વાચય [ઠાપસ (સ્યા. ક.)];

સંવિરૂળ્હેથ મેધાવી, ખેત્તે બીજંવ [ખેત્તબીજંવ (સી. પી.)] વુટ્ઠિયાતિ.

મિગલુદ્દો ¶ મહારાજા, પઞ્ચાલાનં રથેસભો;

નિક્ખન્તો સહ સેનાય, ઓગણો વનમાગમા.

તત્થદ્દસા અરઞ્ઞસ્મિં, તક્કરાનં કુટિં કતં;

તસ્સા [તસ્મા (સ્યા. પી. ક.)] કુટિયા નિક્ખમ્મ, સુવો લુદ્દાનિ ભાસતિ.

સમ્પન્નવાહનો પોસો, યુવા સમ્મટ્ઠકુણ્ડલો [કુણ્ડલી (સ્યા. ક.)];

સોભતિ લોહિતુણ્હીસો, દિવા સૂરિયોવ ભાસતિ.

મજ્ઝન્હિકે [મજ્ઝન્તિકે (સબ્બત્થ)] સમ્પતિકે, સુત્તો રાજા સસારથિ;

હન્દસ્સાભરણં સબ્બં, ગણ્હામ સાહસા [સહસા (સી. સ્યા. પી.)] મયં.

નિસીથેપિ રહો દાનિ, સુત્તો રાજા સસારથિ;

આદાય વત્થં મણિકુણ્ડલઞ્ચ, હન્ત્વાન સાખાહિ અવત્થરામ.

કિન્નુ ઉમ્મત્તરૂપોવ, સત્તિગુમ્બ પભાસસિ;

દુરાસદા હિ રાજાનો, અગ્ગિ પજ્જલિતો યથા.

અથ ત્વં પતિકોલમ્બ, મત્તો થુલ્લાનિ ગજ્જસિ;

માતરિ મય્હં નગ્ગાય, કિન્નુ ત્વં વિજિગુચ્છસે.

ઉટ્ઠેહિ સમ્મ તરમાનો, રથં યોજેહિ સારથિ;

સકુણો મે ન રુચ્ચતિ, અઞ્ઞં ગચ્છામ અસ્સમં.

યુત્તો રથો મહારાજ, યુત્તો ચ બલવાહનો;

અધિતિટ્ઠ મહારાજ, અઞ્ઞં ગચ્છામ અસ્સમં.

કો ¶ નુમેવ ગતા [ક્વ નુ’મે’પગતા (?)] સબ્બે, યે અસ્મિં પરિચારકા;

એસ ગચ્છતિ પઞ્ચાલો, મુત્તો તેસં અદસ્સના.

કોદણ્ડકાનિ ¶ ¶ ગણ્હથ, સત્તિયો તોમરાનિ ચ;

એસ ગચ્છતિ પઞ્ચાલો, મા વો મુઞ્ચિત્થ જીવતં [જીવિતં (બહૂસુ)].

અથાપરો પટિનન્દિત્થ, સુવો લોહિતતુણ્ડકો;

સ્વાગતં તે મહારાજ, અથો તે અદુરાગતં;

ઇસ્સરોસિ અનુપ્પત્તો, યં ઇધત્થિ પવેદય.

તિન્દુકાનિ પિયાલાનિ, મધુકે કાસુમારિયો;

ફલાનિ ખુદ્દકપ્પાનિ, ભુઞ્જ રાજ વરં વરં.

ઇદમ્પિ પાનીયં સીતં, આભતં ગિરિગબ્ભરા;

તતો પિવ મહારાજ, સચે ત્વં અભિકઙ્ખસિ.

અરઞ્ઞં ઉઞ્છાય ગતા, યે અસ્મિં પરિચારકા;

સયં ઉટ્ઠાય ગણ્હવ્હો, હત્થા મે નત્થિ દાતવે.

ભદ્દકો વતયં પક્ખી, દિજો પરમધમ્મિકો;

અથેસો ઇતરો પક્ખી, સુવો લુદ્દાનિ ભાસતિ.

‘‘એતં હનથ બન્ધથ, મા વો મુઞ્ચિત્થ જીવતં’’;

ઇચ્ચેવં વિલપન્તસ્સ, સોત્થિં [સોત્થી (સ્યા.)] પત્તોસ્મિ અસ્સમં.

ભાતરોસ્મ મહારાજ, સોદરિયા એકમાતુકા;

એકરુક્ખસ્મિં સંવડ્ઢા, નાનાખેત્તગતા ઉભો.

સત્તિગુમ્બો ચ ચોરાનં, અહઞ્ચ ઇસીનં ઇધ;

અસતં ¶ સો, સતં અહં, તેન ધમ્મેન નો વિના.

તત્થ વધો ચ બન્ધો ચ, નિકતી વઞ્ચનાનિ ચ;

આલોપા સાહસાકારા, તાનિ સો તત્થ સિક્ખતિ.

ઇધ સચ્ચઞ્ચ ધમ્મો ચ, અહિંસા સંયમો દમો;

આસનૂદકદાયીનં, અઙ્કે વદ્ધોસ્મિ ભારધ [ભારત (સી. સ્યા. પી.)].

યં યઞ્હિ રાજ ભજતિ, સન્તં વા યદિ વા અસં;

સીલવન્તં વિસીલં વા, વસં તસ્સેવ ગચ્છતિ.

યાદિસં કુરુતે મિત્તં, યાદિસં ચૂપસેવતિ;

સોપિ તાદિસકો હોતિ, સહવાસો હિ [સહવાસોપિ (સ્યા. ક.)] તાદિસો.

સેવમાનો ¶ સેવમાનં, સમ્ફુટ્ઠો સમ્ફુસં પરં;

સરો દિદ્ધો કલાપંવ, અલિત્તમુપલિમ્પતિ;

ઉપલેપભયા [ઉપલિમ્પભયા (સ્યા. ક.)] ધીરો, નેવ પાપસખા સિયા.

પૂતિમચ્છં ¶ કુસગ્ગેન, યો નરો ઉપનય્હતિ;

કુસાપિ પૂતિ [પૂતી (સી. પી.)] વાયન્તિ, એવં બાલૂપસેવના.

તગરઞ્ચ પલાસેન, યો નરો ઉપનય્હતિ;

પત્તાપિ સુરભિ [સુરભી (સી. સ્યા. પી.)] વાયન્તિ, એવં ધીરૂપસેવના.

તસ્મા પત્તપુટસ્સેવ [ફલપુટસ્સેવ (સી. પી.), પલપુટસ્સેવ (ક. અટ્ઠ.), પલાસપુટસ્સેવ (સ્યા. ક.)], ઞત્વા સમ્પાકમત્તનો;

અસન્તે નોપસેવેય્ય, સન્તે સેવેય્ય પણ્ડિતો;

અસન્તો નિરયં નેન્તિ, સન્તો પાપેન્તિ સુગ્ગતિન્તિ.

ભલ્લાતિયો ¶ [ભલ્લાટિયો (સી. પી.)] નામ અહોસિ રાજા, રટ્ઠં પહાય મિગવં અચારિ સો;

અગમા ગિરિવરં ગન્ધમાદનં, સુપુપ્ફિતં [સમ્પુપ્ફિતં (સી. પી.)] કિમ્પુરિસાનુચિણ્ણં.

સાળૂરસઙ્ઘઞ્ચ નિસેધયિત્વા, ધનું [ધનુ (સી. સ્યા. પી.)] કલાપઞ્ચ સો નિક્ખિપિત્વા;

ઉપાગમિ વચનં વત્તુકામો, યત્થટ્ઠિતા કિમ્પુરિસા અહેસું.

હિમચ્ચયે હેમવતાય તીરે, કિમિધટ્ઠિતા મન્તયવ્હો અભિણ્હં;

પુચ્છામિ વો માનુસદેહવણ્ણે, કથં નુ [કથં વો (સી. સ્યા. પી.)] જાનન્તિ મનુસ્સલોકે.

મલ્લં ¶ ગિરિં પણ્ડરકં તિકૂટં, સીતોદકા [સીતોદિયા (સી. પી.), સીતોદિકા (?)] અનુવિચરામ નજ્જો;

મિગા મનુસ્સાવ નિભાસવણ્ણા, જાનન્તિ નો કિમ્પુરિસાતિ લુદ્દ.

સુકિચ્છરૂપં પરિદેવયવ્હો [પરિદેવથવ્હો (?) મોગ્ગલ્લાનબ્યાકરણે ૬.૩૮ સુત્તં], આલિઙ્ગિતો ચાસિ પિયો પિયાય;

પુચ્છામિ વો માનુસદેહવણ્ણે, કિમિધ વને રોદથ અપ્પતીતા.

સુકિચ્છરૂપં પરિદેવયવ્હો, આલિઙ્ગિતો ચાસિ પિયો પિયાય;

પુચ્છામિ વો માનુસદેહવણ્ણે, કિમિધ વને વિલપથ અપ્પતીતા.

સુકિચ્છરૂપં પરિદેવયવ્હો, આલિઙ્ગિતો ચાસિ પિયો પિયાય;

પુચ્છામિ વો માનુસદેહવણ્ણે, કિમિધ ¶ વને સોચથ અપ્પતીતા.

મયેકરત્તં [રત્તિં (પી.)] વિપ્પવસિમ્હ લુદ્દ, અકામકા અઞ્ઞમઞ્ઞં સરન્તા;

તમેકરત્તં અનુતપ્પમાના, સોચામ ‘‘સા રત્તિ પુનં ન હેસ્સતિ’’.

યમેકરત્તં અનુતપ્પથેતં, ધનં વ નટ્ઠં પિતરં વ પેતં;

પુચ્છામિ વો માનુસદેહવણ્ણે, કથં વિના વાસમકપ્પયિત્થ.

યમિમં ¶ [યયિમં (ક. સી.)] નદિં પસ્સસિ સીઘસોતં, નાનાદુમચ્છાદનં સેલકૂલં [દુમચ્છદનં સેલકૂટં (સી. પી.), દુમસઞ્છન્નં સેલકૂલં (ક.)];

તં મે પિયો ઉત્તરિ વસ્સકાલે, મમઞ્ચ ¶ મઞ્ઞં અનુબન્ધતીતિ.

અહઞ્ચ ¶ અઙ્કોલકમોચિનામિ, અતિમુત્તકં સત્તલિયોથિકઞ્ચ;

‘‘પિયો ચ મે હેહિતિ માલભારી, અહઞ્ચ નં માલિની અજ્ઝુપેસ્સં’’.

અહઞ્ચિદં કુરવકમોચિનામિ, ઉદ્દાલકા પાટલિસિન્ધુવારકા [સિન્ધુવારિતા (સ્યા. પી. ક.)];

‘‘પિયો ચ મે હેહિતિ માલભારી, અહઞ્ચ નં માલિની અજ્ઝુપેસ્સં’’.

અહઞ્ચ સાલસ્સ સુપુપ્ફિતસ્સ, ઓચેય્ય પુપ્ફાનિ કરોમિ માલં;

‘‘પિયો ચ મે હેહિતિ માલભારી, અહઞ્ચ નં માલિની અજ્ઝુપેસ્સં’’.

અહઞ્ચ સાલસ્સ સુપુપ્ફિતસ્સ, ઓચેય્ય પુપ્ફાનિ કરોમિ ભારં;

ઇદઞ્ચ નો હેહિતિ સન્થરત્થં, યત્થજ્જિમં [યત્થજ્જમં (સી. પી.)] વિહરિસ્સામ [વિહરિસ્સામુ (પી.)] રત્તિં.

અહઞ્ચ ખો અગળું [અગ્ગલુ (સ્યા. ક.), અકલું (પી.)] ચન્દનઞ્ચ, સિલાય પિંસામિ પમત્તરૂપા;

‘‘પિયો ચ મે હેહિતિ રોસિતઙ્ગો, અહઞ્ચ ¶ નં રોસિતા અજ્ઝુપેસ્સં’’.

અથાગમા સલિલં સીઘસોતં, નુદં સાલે સલળે કણ્ણિકારે;

આપૂરથ [અપૂરથ (સી. પી.), આપૂરથે (સ્યા.)] તેન મુહુત્તકેન, સાયં નદી આસિ મયા સુદુત્તરા.

ઉભોસુ તીરેસુ મયં તદા ઠિતા, સમ્પસ્સન્તા ઉભયો અઞ્ઞમઞ્ઞં;

સકિમ્પિ રોદામ સકિં હસામ, કિચ્છેન નો આગમા [અગમા (સી. સ્યા. પી.)] સંવરી સા.

પાતોવ ¶ [પાતો ચ (સી. સ્યા. પી.)] ખો ઉગ્ગતે સૂરિયમ્હિ, ચતુક્કં નદિં ઉત્તરિયાન લુદ્દ;

આલિઙ્ગિયા અઞ્ઞમઞ્ઞં મયં ઉભો, સકિમ્પિ રોદામ સકિં હસામ.

તીહૂનકં સત્તસતાનિ લુદ્દ, યમિધ મયં વિપ્પવસિમ્હ પુબ્બે;

વસ્સેકિમં [વાસેકિમં (સી. પી.)] જીવિતં ભૂમિપાલ, કો નીધ કન્તાય વિના વસેય્ય.

આયુઞ્ચ વો કીવતકો નુ સમ્મ, સચેપિ જાનાથ વદેથ આયું;

અનુસ્સવા વુડ્ઢતો આગમા વા, અક્ખાથ ¶ મે તં અવિકમ્પમાના.

આયુઞ્ચ નો વસ્સસહસ્સં લુદ્દ, ન ચન્તરા પાપકો અત્થિ રોગો;

અપ્પઞ્ચ [અપ્પંવ (સ્યા. ક.)] દુક્ખં સુખમેવ ભિય્યો, અવીતરાગા વિજહામ જીવિતં.

ઇદઞ્ચ સુત્વાન અમાનુસાનં, ભલ્લાતિયો ઇત્તર જીવિતન્તિ;

નિવત્તથ ન મિગવં અચરિ, અદાસિ દાનાનિ અભુઞ્જિ ભોગે.

ઇદઞ્ચ સુત્વાન અમાનુસાનં, સમ્મોદથ મા કલહં અકત્થ;

મા વો તપી અત્તકમ્માપરાધો, યથાપિ તે કિમ્પુરિસેકરત્તં.

ઇદઞ્ચ ¶ સુત્વાન અમાનુસાનં, સમ્મોદથ મા વિવાદં અકત્થ;

મા વો તપી અત્તકમ્માપરાધો, યથાપિ તે કિમ્પુરિસેકરત્તં.

વિવિધં ¶ [વિવિધ (સી. સ્યા.)] અધિમના સુણોમહં, વચનપથં તવ અત્થસંહિતં;

મુઞ્ચં [મુઞ્ચ (સી. પી.)] ગિરં નુદસેવ મે દરં, સમણ ¶ સુખાવહ જીવ મે ચિરન્તિ.

કો તં હિંસતિ હેઠેતિ, કિં [કિન્નુ (પી. ક.)] દુમ્મનો સોચસિ અપ્પતીતો;

કસ્સજ્જ માતાપિતરો રુદન્તુ, ક્વજ્જ સેતુ [કો ન્વેજ્જ સેતિ (ક.), કો અજ્જ સેતુ (?)] નિહતો પથબ્યા.

તુટ્ઠોસ્મિ દેવ તવ દસ્સનેન, ચિરસ્સં પસ્સામિ તં ભૂમિપાલ;

અહિંસકો રેણુમનુપ્પવિસ્સ, પુત્તેન તે હેઠયિતોસ્મિ [પોથયિતોસ્મિ (ક.)] દેવ.

આયન્તુ દોવારિકા ખગ્ગબન્ધા [ખગ્ગબદ્ધા (સી. પી.)], કાસાવિયા યન્તુ [હન્તુ (ક.)] અન્તેપુરન્તં;

હન્ત્વાન તં સોમનસ્સં કુમારં, છેત્વાન સીસં વરમાહરન્તુ.

પેસિતા રાજિનો દૂતા, કુમારં એતદબ્રવું;

ઇસ્સરેન વિતિણ્ણોસિ, વધં પત્તોસિ ખત્તિય.

સ રાજપુત્તો પરિદેવયન્તો, દસઙ્ગુલિં અઞ્જલિં પગ્ગહેત્વા;

અહમ્પિ ¶ ઇચ્છામિ જનિન્દ દટ્ઠું, જીવં મં નેત્વા [જીવં પનેત્વા (સી. પી.)] પટિદસ્સયેથ.

તસ્સ તં વચનં સુત્વા, રઞ્ઞો પુત્તં અદસ્સયું;

પુત્તો ચ પિતરં દિસ્વા, દૂરતોવજ્ઝભાસથ.

આગચ્છું ¶ [આગઞ્છું (સી.), આગઞ્છુ (પી.)] દોવારિકા ખગ્ગબન્ધા, કાસાવિયા હન્તુ મમં જનિન્દ;

અક્ખાહિ મે પુચ્છિતો એતમત્થં, અપરાધો કો નિધ મમજ્જ અત્થિ.

સાયઞ્ચ પાતો ઉદકં સજાતિ, અગ્ગિં સદા પારિચરતપ્પમત્તો;

તં તાદિસં સંયતં બ્રહ્મચારિં, કસ્મા તુવં બ્રૂસિ ગહપ્પતીતિ.

તાલા ચ મૂલા ચ ફલા ચ દેવ, પરિગ્ગહા વિવિધા સન્તિમસ્સ;

તે રક્ખતિ ગોપયતપ્પમત્તો, [બ્રાહ્મણો ગહપતિ તેન હોતિ (સી. સ્યા. પી.)] તસ્મા અહં બ્રૂમિ ગહપ્પતીતિ [બ્રાહ્મણો ગહપતિ તેન હોતિ (સી. સ્યા. પી.)].

સચ્ચં ખો એતં વદસિ કુમાર, પરિગ્ગહા વિવિધા સન્તિમસ્સ;

તે રક્ખતિ ગોપયતપ્પમત્તો, સ [નત્થિ ઇદં સી. સ્યા. પી. પોત્થકેસુ] બ્રાહ્મણો ¶ ગહપતિ તેન હોતિ.

સુણન્તુ મય્હં પરિસા સમાગતા, સનેગમા જાનપદા ચ સબ્બે;

બાલાયં બાલસ્સ વચો નિસમ્મ, અહેતુના ઘાતયતે મં [ઘાતયતે (સી. પી.)] જનિન્દો.

દળ્હસ્મિ ¶ મૂલે વિસટે વિરૂળ્હે, દુન્નિક્કયો વેળુ પસાખજાતો;

વન્દામિ પાદાનિ તવ [તવં (સી. પી.)] જનિન્દ, અનુજાન મં પબ્બજિસ્સામિ દેવ.

ભુઞ્જસ્સુ ભોગે વિપુલે કુમાર, સબ્બઞ્ચ તે ઇસ્સરિયં દદામિ;

અજ્જેવ ત્વં કુરૂનં હોહિ રાજા, મા પબ્બજી પબ્બજ્જા હિ દુક્ખા.

કિન્નૂધ ¶ દેવ તવમત્થિ ભોગા, પુબ્બેવહં [પુબ્બે ચહં (ક.)] દેવલોકે રમિસ્સં;

રૂપેહિ સદ્દેહિ અથો રસેહિ, ગન્ધેહિ ફસ્સેહિ મનોરમેહિ.

ભુત્તા ચ મે [ભુત્તા (સી. પી.)] ભોગા તિદિવસ્મિં દેવ, પરિવારિતા [પરિચારિતા (ક.)] અચ્છરાનં ગણેન [અચ્છરાસંગણેન (સ્યા. પી. ક.)];

તુવઞ્ચ [તવઞ્ચ (સી. પી.)] બાલં પરનેય્યં વિદિત્વા, ન ¶ તાદિસે રાજકુલે વસેય્યં.

સચાહં બાલો પરનેય્યો અસ્મિ, એકાપરાધં [એતાપરાધં (ક.)] ખમ પુત્ત મય્હં;

પુનપિ ચે એદિસકં ભવેય્ય, યથામતિં સોમનસ્સ કરોહિ.

અનિસમ્મ કતં કમ્મં, અનવત્થાય ચિન્તિતં;

ભેસજ્જસ્સેવ વેભઙ્ગો, વિપાકો હોતિ પાપકો.

નિસમ્મ ચ કતં કમ્મં, સમ્માવત્થાય ચિન્તિતં;

ભેસજ્જસ્સેવ સમ્પત્તિ, વિપાકો હોતિ ભદ્રકો.

અલસો ગિહી કામભોગી ન સાધુ, અસઞ્ઞતો પબ્બજિતો ન સાધુ;

રાજા ન સાધુ અનિસમ્મકારી, યો પણ્ડિતો કોધનો તં ન સાધુ.

નિસમ્મ ખત્તિયો કયિરા, નાનિસમ્મ દિસમ્પતિ;

નિસમ્મકારિનો રાજ, યસો કિત્તિ ચ વડ્ઢતિ.

નિસમ્મ દણ્ડં પણયેય્ય ઇસ્સરો, વેગા કતં તપ્પતિ ભૂમિપાલ;

સમ્માપણીધી ચ નરસ્સ અત્થા, અનાનુતપ્પા તે ભવન્તિ પચ્છા.

અનાનુતપ્પાનિ ¶ હિ યે કરોન્તિ, વિભજ્જ ¶ કમ્માયતનાનિ લોકે;

વિઞ્ઞુપ્પસત્થાનિ સુખુદ્રયાનિ, ભવન્તિ બુદ્ધાનુમતાનિ [વદ્ધાનુમતાનિ (સી. પી.)] તાનિ.

આગચ્છું દોવારિકા ખગ્ગબન્ધા, કાસાવિયા હન્તુ મમં જનિન્દ;

માતુઞ્ચ [માતુચ્ચ (પી.)] અઙ્કસ્મિમહં નિસિન્નો, આકડ્ઢિતો સહસા તેહિ દેવ.

કટુકઞ્હિ સમ્બાધં સુકિચ્છં [સુકિચ્છ (સી. પી.)] પત્તો, મધુરમ્પિ યં જીવિતં લદ્ધ રાજ;

કિચ્છેનહં અજ્જ વધા પમુત્તો, પબ્બજ્જમેવાભિમનોહમસ્મિ.

પુત્તો તવાયં તરુણો સુધમ્મે, અનુકમ્પકો સોમનસ્સો કુમારો;

તં યાચમાનો ન લભામિ સ્વજ્જ [સજ્જ (સી. પી.)], અરહસિ નં યાચિતવે [યાચિતુયે (ક.)] તુવમ્પિ.

રમસ્સુ ¶ ભિક્ખાચરિયાય પુત્ત, નિસમ્મ ધમ્મેસુ પરિબ્બજસ્સુ;

સબ્બેસુ ભૂતેસુ નિધાય દણ્ડં, અનિન્દિતો બ્રહ્મમુપેહિ ઠાનં.

અચ્છેર [અચ્છરિય (સી. સ્યા. પી.)] રૂપં વત યાદિસઞ્ચ, દુક્ખિતં ¶ મં દુક્ખાપયસે સુધમ્મે;

યાચસ્સુ પુત્તં ઇતિ વુચ્ચમાના, ભિય્યોવ ઉસ્સાહયસે કુમારં.

યે વિપ્પમુત્તા અનવજ્જભોગિનો [ભોજિનો (સી. સ્યા. પી.)], પરિનિબ્બુતા લોકમિમં ચરન્તિ;

તમરિયમગ્ગં પટિપજ્જમાનં, ન ઉસ્સહે વારયિતું કુમારં.

અદ્ધા ¶ હવે સેવિતબ્બા સપઞ્ઞા, બહુસ્સુતા યે બહુઠાનચિન્તિનો;

યેસાયં સુત્વાન સુભાસિતાનિ, અપ્પોસ્સુક્કા વીતસોકા સુધમ્માતિ.

કા નુ વિજ્જુરિવાભાસિ, ઓસધી વિય તારકા;

દેવતા નુસિ ગન્ધબ્બી, ન તં મઞ્ઞામિ માનુસિં [માનુસી (સ્યા. ક.)].

નમ્હિ દેવી ન ગન્ધબ્બી, ન મહારાજ માનુસી;

નાગકઞ્ઞાસ્મિ ભદ્દન્તે, અત્થેનમ્હિ ઇધાગતા.

વિબ્ભન્તચિત્તા કુપિતિન્દ્રિયાસિ, નેત્તેહિ તે વારિગણા સવન્તિ;

કિં ¶ તે નટ્ઠં કિં પન પત્થયાના, ઇધાગતા નારિ તદિઙ્ઘ બ્રૂહિ.

યમુગ્ગતેજો ઉરગોતિ ચાહુ, નાગોતિ નં આહુ જના જનિન્દ;

તમગ્ગહી પુરિસો જીવિકત્થો, તં બન્ધના મુઞ્ચ પતી મમેસો.

કથં ન્વયં બલવિરિયૂપપન્નો, હત્થત્ત [હત્થત્થ (સી. સ્યા. પી.)] માગચ્છિ વનિબ્બકસ્સ;

અક્ખાહિ મે નાગકઞ્ઞે તમત્થં, કથં વિજાનેમુ ગહીતનાગં.

નગરમ્પિ નાગો ભસ્મં કરેય્ય, તથા હિ સો બલવિરિયૂપપન્નો;

ધમ્મઞ્ચ નાગો અપચાયમાનો, તસ્મા પરક્કમ્મ તપો કરોતિ.

ચાતુદ્દસિં ¶ પઞ્ચદસિં [પન્નરસિં (સી. સ્યા. પી.)] ચ રાજ, ચતુપ્પથે સમ્મતિ નાગરાજા;

તમગ્ગહી પુરિસો જીવિકત્થો, તં બન્ધના મુઞ્ચ પતી મમેસો.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, આમુત્તમણિકુણ્ડલા;

વારિગેહસયા નારી [નારિયો (પી.)], તાપિ તં સરણં ગતા.

ધમ્મેન ¶ મોચેહિ અસાહસેન, ગામેન નિક્ખેન ગવં સતેન;

ઓસ્સટ્ઠકાયો ઉરગો ચરાતુ, પુઞ્ઞત્થિકો મુઞ્ચતુ બન્ધનસ્મા.

ધમ્મેન ¶ મોચેમિ અસાહસેન, ગામેન નિક્ખેન ગવં સતેન;

ઓસ્સટ્ઠકાયો ઉરગો ચરાતુ, પુઞ્ઞત્થિકો મુઞ્ચતુ બન્ધનસ્મા.

દમ્મિ નિક્ખસતં લુદ્દ, થૂલઞ્ચ મણિકુણ્ડલં;

ચતુસ્સદઞ્ચ પલ્લઙ્કં, ઉમાપુપ્ફસરિન્નિભં.

દ્વે ચ સાદિસિયો ભરિયા, ઉસભઞ્ચ ગવં સતં;

ઓસ્સટ્ઠકાયો ઉરગો ચરાતુ, પુઞ્ઞત્થિકો મુઞ્ચતુ બન્ધનસ્મા.

વિનાપિ દાના તવ વચનં જનિન્દ, મુઞ્ચેમુ નં ઉરગં બન્ધનસ્મા;

ઓસ્સટ્ઠકાયો ઉરગો ચરાતુ, પુઞ્ઞત્થિકો મુઞ્ચતુ બન્ધનસ્મા.

મુત્તો ચમ્પેય્યકો નાગો, રાજાનં એતદબ્રવિ;

નમો તે કાસિરાજત્થુ, નમો તે કાસિવડ્ઢન;

અઞ્જલિં તે પગ્ગણ્હામિ, પસ્સેય્યં મે નિવેસનં.

અદ્ધા ¶ ¶ હિ દુબ્બિસ્સસમેતમાહુ, યં માનુસો વિસ્સસે અમાનુસમ્હિ;

સચે ચ મં યાચસિ એતમત્થં, દક્ખેમુ તે નાગ નિવેસનાનિ.

સચેપિ [સચે હિ (સી. પી. અટ્ઠ.)] વાતો ગિરિમાવહેય્ય, ચન્દો ચ સુરિયો ચ છમા પતેય્યું;

સબ્બા ચ નજ્જો પટિસોતં વજેય્યું, ન ત્વેવહં રાજ મુસા ભણેય્યં.

નભં ફલેય્ય ઉદધીપિ સુસ્સે, સંવટ્ટયે [સંવટ્ટેયં (સી. પી.), સંવટ્ટેય્ય (સ્યા. ક.)] ભૂતધરા વસુન્ધરા;

સિલુચ્ચયો મેરુ સમૂલમુપ્પતે [મુબ્બહે (સી. સ્યા. પી. ક. અટ્ઠ.), મુટ્ઠહે (ક.)], ન ત્વેવહં રાજ મુસા ભણેય્યં.

અદ્ધા હિ દુબ્બિસ્સસમેતમાહુ, યં માનુસો વિસ્સસે અમાનુસમ્હિ;

સચે ચ મં યાચસિ એતમત્થં, દક્ખેમુ તે નાગ નિવેસનાનિ.

તુમ્હે ખોત્થ ઘોરવિસા ઉળારા, મહાતેજા ખિપ્પકોપી ચ હોથ;

મંકારણા [મમ કારણા (સી. સ્યા. પી.)] બન્ધનસ્મા પમુત્તો, અરહસિ નો જાનિતુયે [જાનિતાયે (સી.), જાનિતવે (સ્યા.), જાનિતયે (પી.)] કતાનિ.

સો ¶ પચ્ચતં નિરયે ઘોરરૂપે, મા કાયિકં સાતમલત્થ કિઞ્ચિ;

પેળાય બદ્ધો મરણં ઉપેતુ, યો તાદિસં કમ્મકતં ન જાને.

સચ્ચપ્પટિઞ્ઞા ¶ તવમેસ હોતુ, અક્કોધનો હોહિ અનુપનાહી;

સબ્બઞ્ચ તે નાગકુલં સુપણ્ણા, અગ્ગિંવ ગિમ્હેસુ [ગિમ્હાસુ (સી. સ્યા. પી.)] વિવજ્જયન્તુ.

અનુકમ્પસી નાગકુલં જનિન્દ, માતા યથા સુપ્પિયં એકપુત્તં;

અહઞ્ચ તે નાગકુલેન સદ્ધિં, કાહામિ વેય્યાવટિકં ઉળારં.

યોજેન્તુ વે રાજરથે સુચિત્તે, કમ્બોજકે અસ્સતરે સુદન્તે;

નાગે ચ યોજેન્તુ સુવણ્ણકપ્પને, દક્ખેમુ નાગસ્સ નિવેસનાનિ.

ભેરી ¶ મુદિઙ્ગા [મુતિઙ્ગા (સી. પી.)] પણવા ચ સઙ્ખા, અવજ્જયિંસુ ઉગ્ગસેનસ્સ રઞ્ઞો;

પાયાસિ રાજા બહુસોભમાનો, પુરક્ખતો નારિગણસ્સ મજ્ઝે.

સુવણ્ણચિતકં ¶ ભૂમિં, અદ્દક્ખિ કાસિવડ્ઢનો;

સોવણ્ણમયપાસાદે, વેળુરિયફલકત્થતે.

સ રાજા પાવિસિ બ્યમ્હં, ચમ્પેય્યસ્સ નિવેસનં;

આદિચ્ચવણ્ણસન્નિભં, કંસવિજ્જુ પભસ્સરં.

નાનારુક્ખેહિ સઞ્છન્નં, નાનાગન્ધસમીરિતં;

સો પાવેક્ખિ કાસિરાજા, ચમ્પેય્યસ્સ નિવેસનં.

પવિટ્ઠસ્મિં કાસિરઞ્ઞે, ચમ્પેય્યસ્સ નિવેસનં;

દિબ્બા તૂરિયા પવજ્જિંસુ, નાગકઞ્ઞા ચ નચ્ચિસું [નચ્ચયું (સી. પી. ક.)].

તં નાગકઞ્ઞા ચરિતં ગણેન, અન્વારુહી કાસિરાજા પસન્નો;

નિસીદિ સોવણ્ણમયમ્હિ પીઠે, સાપસ્સયે [સોપસ્સયે (ક.)] ચન્દનસારલિત્તે.

સો ¶ તત્થ ભુત્વા ચ અથો રમિત્વા, ચમ્પેય્યકં કાસિરાજા અવોચ;

વિમાનસેટ્ઠાનિ ઇમાનિ તુય્હં, આદિચ્ચવણ્ણાનિ પભસ્સરાનિ;

નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે, કિં પત્થયં [કિમત્થિયં (સી. સ્યા. પી.)] નાગ તપો કરોસિ.

તા કમ્બુકાયૂરધરા સુવત્થા, વટ્ટઙ્ગુલી તમ્બતલૂપપન્ના;

પગ્ગય્હ ¶ પાયેન્તિ અનોમવણ્ણા, નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે;

નજ્જો ચ તેમા પુથુલોમમચ્છા, આટા [આદા (સ્યા.), અદા (પી.)] સકુન્તાભિરુદા સુતિત્થા;

નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે, કિં પત્થયં નાગ તપો કરોસિ.

કોઞ્ચા મયૂરા દિવિયા ચ હંસા, વગ્ગુસ્સરા કોકિલા સમ્પતન્તિ;

નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે, કિં પત્થયં નાગ તપો કરોસિ.

અમ્બા ચ સાલા તિલકા ચ જમ્બુયો, ઉદ્દાલકા પાટલિયો ચ ફુલ્લા;

નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે, કિં પત્થયં નાગ તપો કરોસિ.

ઇમા ચ તે પોક્ખરઞ્ઞો સમન્તતો, દિબ્બા [દિબ્યા (સ્યા.), દિવિયા (પી.)] ચ ગન્ધા સતતં પવાયન્તિ;

નેતાદિસં અત્થિ મનુસ્સલોકે, કિં પત્થયં નાગ તપો કરોસિ.

ન ¶ પુત્તહેતુ ન ધનસ્સ હેતુ, ન ¶ આયુનો ચાપિ [વાપિ (સી. પી.)] જનિન્દ હેતુ;

મનુસ્સયોનિં અભિપત્થયાનો, તસ્મા પરક્કમ્મ તપો કરોમિ.

ત્વં ¶ લોહિતક્ખો વિહતન્તરંસો, અલઙ્કતો કપ્પિતકેસમસ્સુ;

સુરોસિતો લોહિતચન્દનેન, ગન્ધબ્બરાજાવ દિસા પભાસસિ.

દેવિદ્ધિપત્તોસિ મહાનુભાવો, સબ્બેહિ કામેહિ સમઙ્ગિભૂતો;

પુચ્છામિ તં નાગરાજેતમત્થં, સેય્યો ઇતો કેન મનુસ્સલોકો.

જનિન્દ નાઞ્ઞત્ર મનુસ્સલોકા, સુદ્ધી વ સંવિજ્જતિ સંયમો વા;

અહઞ્ચ લદ્ધાન મનુસ્સયોનિં, કાહામિ જાતિમરણસ્સ અન્તં.

અદ્ધા હવે સેવિતબ્બા સપઞ્ઞા, બહુસ્સુતા યે બહુઠાનચિન્તિનો;

નારિયો ચ દિસ્વાન તુવઞ્ચ નાગ, કાહામિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

અદ્ધા હવે સેવિતબ્બા સપઞ્ઞા, બહુસ્સુતા ¶ યે બહુઠાનચિન્તિનો;

નારિયો ચ દિસ્વાન મમઞ્ચ રાજ, કરોહિ પુઞ્ઞાનિ અનપ્પકાનિ.

ઇદઞ્ચ મે જાતરૂપં પહૂતં, રાસી સુવણ્ણસ્સ ચ તાલમત્તા;

[ઇતો હરિત્વા સોવણ્ણઘરાનિ કારય, રૂપિયસ્સ ચ પાકારં કરોન્તુ (સી. સ્યા.) ઇતો હરિત્વા સોવણ્ણઘરાનિ, [કારય] રૂપિયસ્સ ચ પાકારં કરોન્તુ (પી.)] ઇતો હરિત્વાન સુવણ્ણઘરાનિ, કરસ્સુ રૂપિયપાકારં કરોન્તુ [ઇતો હરિત્વા સોવણ્ણઘરાનિ કારય, રૂપિયસ્સ ચ પાકારં કરોન્તુ (સી. સ્યા.) ઇતો હરિત્વા સોવણ્ણઘરાનિ, [કારય] રૂપિયસ્સ ચ પાકારં કરોન્તુ (પી.)].

મુત્તા ¶ ચ [મુત્તાનઞ્ચ (સી. સ્યા.)] વાહસહસ્સાનિ પઞ્ચ, વેળુરિયમિસ્સાનિ ઇતો હરિત્વા;

અન્તેપુરે ભૂમિયં સન્થરન્તુ, નિક્કદ્દમા હેહિતિ નીરજા ચ.

એતાદિસં આવસ રાજસેટ્ઠ, વિમાનસેટ્ઠં બહુ સોભમાનં;

બારાણસિં નગરં ઇદ્ધં ફીતં, રજ્જઞ્ચ કારેહિ અનોમપઞ્ઞાતિ.

બ્રહ્મલોકા ચવિત્વાન, દેવપુત્તો મહિદ્ધિકો;

રઞ્ઞો પુત્તો ઉદપાદિ, સબ્બકામસમિદ્ધિસુ.

કામા ¶ વા કામસઞ્ઞા વા, બ્રહ્મલોકે ન વિજ્જતિ;

સ્વાસ્સુ [ય્વાસ્સ (સી.)] તાયેવ સઞ્ઞાય, કામેહિ વિજિગુચ્છથ.

તસ્સ ચન્તેપુરે આસિ, ઝાનાગારં સુમાપિતં;

સો તત્થ પટિસલ્લીનો [પટિસલ્લાનો (ક.)], એકો રહસિ ઝાયથ.

સ રાજા પરિદેવેસિ, પુત્તસોકેન અટ્ટિતો;

એકપુત્તો ચયં મય્હં, ન ચ કામાનિ ભુઞ્જતિ.

કો નુ ખ્વેત્થ [ખેત્થ (સી. પી.)] ઉપાયો સો, કો વા જાનાતિ કિઞ્ચનં;

યો [કો (સી. પી.)] મે પુત્તં પલોભેય્ય, યથા કામાનિ પત્થયે.

અહુ ¶ કુમારી તત્થેવ, વણ્ણરૂપસમાહિતા;

કુસલા નચ્ચગીતસ્સ, વાદિતે ચ પદક્ખિણા.

સા તત્થ ઉપસઙ્કમ્મ, રાજાનં એતદબ્રવિ;

અહં ખો નં પલોભેય્યં, સચે ભત્તા ભવિસ્સતિ.

તં તથાવાદિનિં રાજા, કુમારિં એતદબ્રવિ;

ત્વઞ્ઞેવ નં પલોભેહિ, તવ ભત્તા ભવિસ્સતિ.

સા ¶ ચ અન્તેપુરં ગન્ત્વા, બહું કામુપસંહિતં;

હદયઙ્ગમા પેમનીયા, ચિત્રા ગાથા અભાસથ.

તસ્સા ચ ગાયમાનાય, સદ્દં સુત્વાન નારિયા;

કામચ્છન્દસ્સ ઉપ્પજ્જિ, જનં સો પરિપુચ્છથ.

કસ્સેસો સદ્દો કો વા સો, ભણતિ ઉચ્ચાવચં બહું;

હદયઙ્ગમં પેમનીયં, અહો [અથો (સી. પી.)] કણ્ણસુખં મમ.

એસા ¶ ખો પમદા દેવ, ખિડ્ડા એસા અનપ્પિકા [અનપ્પકા (ક.)];

સચે ત્વં કામે ભુઞ્જેય્ય, ભિય્યો ભિય્યો છાદેય્યુ તં.

ઇઙ્ઘ આગચ્છતોરેન [આગચ્છતોરેનં (ક.) આગચ્છતુ + ઓરેન], અવિદૂરમ્હિ ગાયતુ;

અસ્સમસ્સ સમીપમ્હિ, સન્તિકે મય્હં ગાયતુ.

તિરોકુટ્ટમ્હિ ગાયિત્વા, ઝાનાગારમ્હિ પાવિસિ;

બન્ધિ નં [ભન્ધિતું (સ્યા. ક.)] અનુપુબ્બેન, આરઞ્ઞમિવ કુઞ્જરં.

તસ્સ [તસ્સા (સ્યા.)] કામરસં ઞત્વા, ઇસ્સાધમ્મો અજાયથ;

‘‘અહમેવ કામે ભુઞ્જેય્યં, મા અઞ્ઞો પુરિસો અહુ’’.

તતો અસિં ગહેત્વાન, પુરિસે હન્તું ઉપક્કમિ;

અહમેવેકો ભુઞ્જિસ્સં, મા અઞ્ઞો પુરિસો સિયા.

તતો જાનપદા સબ્બે, વિક્કન્દિંસુ સમાગતા;

પુત્તો ત્યાયં મહારાજ, જનં હેઠેત્યદૂસકં.

તઞ્ચ રાજા વિવાહેસિ [નિવાહેસિ (સ્યા.), વિહાહેસિ (પી.)], સમ્હા રટ્ઠા ચ [રટ્ઠાતો (સી. પી.), રટ્ઠતો (ક.)] ખત્તિયો;

યાવતા વિજિતં મય્હં, ન તે વત્થબ્બ [વત્તબ્બ (સી. પી.)] તાવદે.

તતો સો ભરિયમાદાય, સમુદ્દં ઉપસઙ્કમિ;

પણ્ણસાલં કરિત્વાન, વનમુઞ્છાય પાવિસિ.

અથેત્થ ¶ ઇસિ માગચ્છિ, સમુદ્દં ઉપરૂપરિ;

સો તસ્સ ગેહં પાવેક્ખિ, ભત્તકાલે ઉપટ્ઠિતે.

તઞ્ચ ¶ ભરિયા પલોભેસિ, પસ્સ યાવ સુદારુણં;

ચુતો સો બ્રહ્મચરિયમ્હા, ઇદ્ધિયા પરિહાયથ.

રાજપુત્તો ¶ ચ ઉઞ્છાતો, વનમૂલફલં બહું;

સાયં કાજેન [કાચેન (પી.)] આદાય, અસ્સમં ઉપસઙ્કમિ.

ઇસી ચ ખત્તિયં દિસ્વા, સમુદ્દં ઉપસઙ્કમિ;

‘‘વેહાયસં ગમિસ્સ’’ન્તિ, સીદતે સો મહણ્ણવે.

ખત્તિયો ચ ઇસિં દિસ્વા, સીદમાનં મહણ્ણવે;

તસ્સેવ અનુકમ્પાય, ઇમા ગાથા અભાસથ.

અભિજ્જમાને વારિસ્મિં, સયં આગમ્મ ઇદ્ધિયા;

મિસ્સીભાવિત્થિયા ગન્ત્વા, સંસીદસિ મહણ્ણવે.

આવટ્ટની મહામાયા, બ્રહ્મચરિયવિકોપના;

સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

અનલા મુદુસમ્ભાસા, દુપ્પૂરા તા નદીસમા;

સીદન્તિ નં વિદિત્વાન, આરકા પરિવજ્જયે.

યં એતા ઉપસેવન્તિ, છન્દસા વા ધનેન વા;

જાતવેદોવ સં ઠાનં, ખિપ્પં અનુદહન્તિ નં.

ખત્તિયસ્સ વચો સુત્વા, ઇસિસ્સ નિબ્બિદા અહુ;

લદ્ધા પોરાણકં મગ્ગં, ગચ્છતે સો વિહાયસં.

ખત્તિયો ચ ઇસિં દિસ્વા, ગચ્છમાનં વિહાયસં;

સંવેગં અલભી ધીરો, પબ્બજ્જં સમરોચયિ.

તતો સો પબ્બજિત્વાન, કામરાગં વિરાજયિ;

કામરાગં ¶ વિરાજેત્વા, બ્રહ્મલોકૂપગો અહૂતિ.

પઞ્ચ ¶ પણ્ડિતા સમાગતાત્થ, પઞ્હા મે પટિભાતિ તં સુણાથ;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, કસ્સેવાવિકરેય્ય [કસ્સ વાવીકરેય્ય (ક.)] ગુય્હમત્થં.

ત્વં ¶ આવિકરોહિ ભૂમિપાલ, ભત્તા ભારસહો તુવં વદે તં;

તવ છન્દરુચીનિ [છન્દઞ્ચ રુચિઞ્ચ (સી. પી.)] સમ્મસિત્વા, અથ વક્ખન્તિ જનિન્દ પઞ્ચ ધીરા.

યા સીલવતી અનઞ્ઞથેય્યા [અનઞ્ઞધેય્યા (સી. પી.)], ભત્તુચ્છન્દવસાનુગા (પિયા) [( ) નત્થિ સી. પી. પોત્થકેસુ] મનાપા;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, ભરિયાયાવિકરેય્ય [ભરિયાય વાવીકરેય્ય (ક.)] ગુય્હમત્થં.

યો કિચ્છગતસ્સ આતુરસ્સ, સરણં હોતિ ગતી પરાયનઞ્ચ;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, સખિનો વાવિકરેય્ય ગુય્હમત્થં.

જેટ્ઠો ¶ [યો જેટ્ઠો (સ્યા.)] અથ મજ્ઝિમો કનિટ્ઠો, યો [સો (સી. સ્યા. પી.)] ચે સીલસમાહિતો ઠિતત્તો;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, ભાતુ વાવીકરેય્ય ગુય્હમત્થં.

યો વે પિતુહદયસ્સ પદ્ધગૂ [પત્થગૂ (સ્યા.), પત્તગૂ (ક.)], અનુજાતો પિતરં અનોમપઞ્ઞો;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, પુત્તસ્સાવિકરેય્ય [પુત્તસ્સ વાવીકરેય્ય (ક.)] ગુય્હમત્થં.

માતા ¶ દ્વિપદાજનિન્દસેટ્ઠ, યા નં [યો તં (સી. પી.)] પોસેતિ છન્દસા પિયેન;

નિન્દિયમત્થં પસંસિયં વા, માતુયાવીકરેય્ય [માતુયા વાવીકરેય્ય (ક.)] ગુય્હમત્થં.

ગુય્હસ્સ હિ ગુય્હમેવ સાધુ, ન હિ ગુય્હસ્સ પસત્થમાવિકમ્મં;

અનિપ્ફન્નતા [અનિપ્ફાદાય (સી. પી.), અનિપ્ફન્નતાય (સ્યા.), આ નિપ્ફાદા (?)] સહેય્ય ધીરો, નિપ્ફન્નોવ [નિપ્ફન્નત્થો (સી. પી.), નિપ્ફન્નત્થોવ (સ્યા.)] યથાસુખં ભણેય્ય.

કિં ત્વં વિમનોસિ રાજસેટ્ઠ, દ્વિપદજનિન્દ [દિપદિન્દ (સી. સ્યા. પી.)] વચનં સુણોમ મેતં [નેતં (સી. પી.), તેતં (સ્યા.)];

કિં ચિન્તયમાનો દુમ્મનોસિ, નૂન દેવ અપરાધો અત્થિ મય્હં.

‘‘પણ્હે ¶ [પઞ્ઞો (સી. પી.), પઞ્હે (સ્યા.), પન્હે (ક.)] વજ્ઝો મહોસધો’’તિ, આણત્તો મે વધાય ભૂરિપઞ્ઞો;

તં ચિન્તયમાનો દુમ્મનોસ્મિ, ન હિ દેવી અપરાધો અત્થિ તુય્હં.

અભિદોસગતો દાનિ એહિસિ, કિં સુત્વા કિં સઙ્કતે મનો તે;

કો તે કિમવોચ ભૂરિપઞ્ઞ, ઇઙ્ઘ વચનં સુણોમ બ્રૂહિ મેતં.

‘‘પણ્હે વજ્ઝો મહોસધો’’તિ, યદિ તે મન્તયિતં જનિન્દ દોસં;

ભરિયાય રહોગતો અસંસિ, ગુય્હં પાતુકતં સુતં મમેતં.

યં ¶ સાલવનસ્મિં સેનકો, પાપકમ્મં અકાસિ અસબ્ભિરૂપં;

સખિનોવ રહોગતો અસંસિ, ગુય્હં પાતુકતં સુતં મમેતં.

પુક્કુસ [પક્કુસ (ક.) જા. ૧.૭.૪૧ પણ્ણજાતકે પસ્સિતબ્બં] પુરિસસ્સ તે જનિન્દ, ઉપ્પન્નો રોગો અરાજયુત્તો;

ભાતુઞ્ચ [ભાતુચ્ચ (સી. પી.), ભાતુવ (સ્યા.)] રહોગતો અસંસિ, ગુય્હં પાતુકતં સુતં મમેતં.

આબાધોયં ¶ અસબ્ભિરૂપો, કામિન્દો [કાવિન્દો (સી. પી.)] નરદેવેન ફુટ્ઠો;

પુત્તસ્સ રહોગતો અસંસિ, ગુય્હં પાતુકતં સુતં મમેતં.

અટ્ઠવઙ્કં ¶ મણિરતનં ઉળારં, સક્કો તે અદદા પિતામહસ્સ;

દેવિન્દસ્સ ગતં તદજ્જ હત્થં [દેવિન્દસ્સ તદજ્જ હત્થગતં (ક.)], માતુઞ્ચ રહોગતો અસંસિ;

ગુય્હસ્સ હિ ગુય્હમેવ સાધુ, ન હિ ગુય્હસ્સ પસત્થમાવિકમ્મં;

અનિપ્ફન્નતા સહેય્ય ધીરો, નિપ્ફન્નોવ યથાસુખં ભણેય્ય.

ન ગુય્હમત્થં વિવરેય્ય, રક્ખેય્ય નં યથા નિધિં;

ન હિ પાતુકતો સાધુ, ગુય્હો અત્થો પજાનતા.

થિયા ગુય્હં ન સંસેય્ય, અમિત્તસ્સ ચ પણ્ડિતો;

યો ચામિસેન સંહીરો, હદયત્થેનો ચ યો નરો.

ગુય્હમત્થં અસમ્બુદ્ધં, સમ્બોધયતિ યો નરો;

મન્તભેદભયા તસ્સ, દાસભૂતો તિતિક્ખતિ.

યાવન્તો ¶ પુરિસસ્સત્થં, ગુય્હં જાનન્તિ મન્તિનં;

તાવન્તો ¶ તસ્સ ઉબ્બેગા, તસ્મા ગુય્હં ન વિસ્સજે.

વિવિચ્ચ ભાસેય્ય દિવા રહસ્સં, રત્તિં ગિરં નાતિવેલં પમુઞ્ચે;

ઉપસ્સુતિકા હિ સુણન્તિ મન્તં, તસ્મા મન્તો ખિપ્પમુપેતિ ભેદન્તિ.

ચિરસ્સં વત પસ્સામ, બ્રાહ્મણં દેવવણ્ણિનં;

મહાજટં ખારિધરં [ભારધરં (પી.)], પઙ્કદન્તં રજસ્સિરં.

ચિરસ્સં વત પસ્સામ, ઇસિં ધમ્મગુણે રતં;

કાસાયવત્થવસનં, વાકચીરં પટિચ્છદં.

આસનં ઉદકં પજ્જં, પટિગણ્હાતુ નો ભવં;

અગ્ઘે ભવન્તં પુચ્છામ, અગ્ઘં કુરુતુ નો ભવં.

અધિચ્ચ વેદે પરિયેસ વિત્તં, પુત્તે ગહે [ગેહે (સી. સ્યા. પી.)] તાત પતિટ્ઠપેત્વા;

ગન્ધે રસે પચ્ચનુભુય્ય [પચ્ચનુભોત્વ (સ્યા.), પચ્ચનુભુત્વ (પી.)] સબ્બં, અરઞ્ઞં સાધુ મુનિ સો પસત્થો.

વેદા ન સચ્ચા ન ચ વિત્તલાભો, ન પુત્તલાભેન જરં વિહન્તિ;

ગન્ધે ¶ રસે મુચ્ચન [મુઞ્ચન (સી. ક.)] માહુ સન્તો, સકમ્મુના [સકમ્મના (સી. પી.)] હોતિ ફલૂપપત્તિ.

અદ્ધા હિ સચ્ચં વચનં તવેતં, સકમ્મુના હોતિ ફલૂપપત્તિ;

જિણ્ણા ચ માતાપિતરો તવીમે [તવેમે (સી.), તવ યિમે (સ્યા. પી.)], પસ્સેય્યું તં વસ્સસતં અરોગં [અરોગ્યં (સ્યા. ક.)].

યસ્સસ્સ ¶ ¶ સક્ખી મરણેન રાજ, જરાય મેત્તી નરવીરસેટ્ઠ;

યો ચાપિ જઞ્ઞા ન મરિસ્સં કદાચિ, પસ્સેય્યું તં વસ્સસતં અરોગં.

યથાપિ નાવં પુરિસો દકમ્હિ, એરેતિ ચે નં ઉપનેતિ તીરં;

એવમ્પિ બ્યાધી સતતં જરા ચ, ઉપનેતિ મચ્ચં [મચ્ચુ (સ્યા. પી.)] વસમન્તકસ્સ.

પઙ્કો ચ કામા પલિપો ચ કામા, મનોહરા દુત્તરા મચ્ચુધેય્યા;

એતસ્મિં પઙ્કે પલિપે બ્યસન્ના [વિસન્ના (સ્યા. ક.)], હીનત્તરૂપા ન તરન્તિ પારં.

અયં પુરે લુદ્દમકાસિ કમ્મં, સ્વાયં ગહીતો ન હિ મોક્ખિતો મે;

ઓરુન્ધિયા ¶ નં પરિરક્ખિસ્સામિ, માયં પુન લુદ્દમકાસિ કમ્મં.

ગવંવ [ગાવંવ (સી.)] નટ્ઠં પુરિસો યથા વને, અન્વેસતી [પરિયેસતી (સી. પી.)] રાજ અપસ્સમાનો;

એવં નટ્ઠો એસુકારી મમત્થો, સોહં કથં ન ગવેસેય્યં રાજ.

હિય્યોતિ હિય્યતિ [હીયોતિ હીયતિ (સી.)] પોસો, પરેતિ પરિહાયતિ;

અનાગતં નેતમત્થીતિ ઞત્વા, ઉપ્પન્નછન્દં કો પનુદેય્ય ધીરો.

પસ્સામિ વોહં દહરં [દહરી (સ્યા. પી. ક.)] કુમારિં, મત્તૂપમં કેતકપુપ્ફનેત્તં;

અભુત્તભોગે [અભુત્વ ભોગે (સ્યા. ક. અટ્ઠ.), અભુત્વ ભોગે (પી.), ભોગે અતુત્વા (ક.)] પઠમે વયસ્મિં, આદાય મચ્ચુ વજતે કુમારિં.

યુવા ¶ સુજાતો સુમુખો સુદસ્સનો, સામો કુસુમ્ભપરિકિણ્ણમસ્સુ;

હિત્વાન કામે પટિકચ્ચ [પટિગચ્ચ (સી.), પટિગચ્છ (સ્યા. પી.)] ગેહં, અનુજાન મં પબ્બજિસ્સામિ દેવ.

સાખાહિ રુક્ખો લભતે સમઞ્ઞં, પહીનસાખં પન ખાણુમાહુ;

પહીનપુત્તસ્સ મમજ્જ ભોતિ, વાસેટ્ઠિ ¶ ભિક્ખાચરિયાય કાલો.

અઘસ્મિ કોઞ્ચાવ યથા હિમચ્ચયે, કતાનિ [તન્તાનિ (સી. પી.)] જાલાનિ પદાલિય [પદાલેય્ય (સી.)] હંસા;

ગચ્છન્તિ પુત્તા ચ પતી ચ મય્હં, સાહં કથં નાનુવજે પજાનં.

એતે ભુત્વા વમિત્વા ચ, પક્કમન્તિ વિહઙ્ગમા;

યે ચ ભુત્વાન વમિંસુ, તે મે હત્થત્ત [હત્થત્થ (સી. સ્યા. પી.)] માગતા.

અવમી બ્રાહ્મણો કામે, સો [તે (સી. પી.)] ત્વં પચ્ચાવમિસ્સસિ;

વન્તાદો પુરિસો રાજ, ન સો હોતિ પસંસિયો.

પઙ્કે ચ [પઙ્કેવ (સી. પી.)] પોસં પલિપે બ્યસન્નં, બલી યથા દુબ્બલમુદ્ધરેય્ય;

એવમ્પિ મં ત્વં ઉદતારિ ભોતિ, પઞ્ચાલિ ગાથાહિ સુભાસિતાહિ.

ઇદં વત્વા મહારાજા, એસુકારી દિસમ્પતિ;

રટ્ઠં હિત્વાન પબ્બજિ, નાગો છેત્વાવ બન્ધનં.

રાજા ¶ ચ પબ્બજ્જમરોચયિત્થ, રટ્ઠં પહાય નરવીરસેટ્ઠો;

તુવમ્પિ નો હોતિ યથેવ રાજા, અમ્હેહિ ગુત્તા અનુસાસ રજ્જં.

રાજા ¶ ચ પબ્બજ્જમરોચયિત્થ, રટ્ઠં ¶ પહાય નરવીરસેટ્ઠો;

અહમ્પિ એકા [એકાવ (સી.)] ચરિસ્સામિ લોકે, હિત્વાન કામાનિ મનોરમાનિ.

રાજા ચ પબ્બજ્જમરોચયિત્થ, રટ્ઠં પહાય નરવીરસેટ્ઠો;

અહમ્પિ એકા ચરિસ્સામિ લોકે, હિત્વાન કામાનિ યથોધિકાનિ.

અચ્ચેન્તિ કાલા તરયન્તિ રત્તિયો, વયોગુણા અનુપુબ્બં જહન્તિ;

અહમ્પિ એકા ચરિસ્સામિ લોકે, હિત્વાન કામાનિ મનોરમાનિ.

અચ્ચેન્તિ કાલા તરયન્તિ રત્તિયો, વયોગુણા અનુપુબ્બં જહન્તિ;

અહમ્પિ એકા ચરિસ્સામિ લોકે, હિત્વાન કામાનિ યથોધિકાનિ.

અચ્ચેન્તિ કાલા તરયન્તિ રત્તિયો, વયોગુણા અનુપુબ્બં જહન્તિ;

અહમ્પિ એકા ચરિસ્સામિ લોકે, સીતિભૂતા [સીતીભૂતા (સી.)] સબ્બમતિચ્ચ સઙ્ગન્તિ.

યમેકરત્તિં ¶ પઠમં, ગબ્ભે વસતિ માણવો;

અબ્ભુટ્ઠિતોવ સો યાતિ [સયતિ (સી. પી.), સ યાતિ (કત્થચિ)], સગચ્છં ન નિવત્તતિ.

ન ¶ યુજ્ઝમાના ન બલેનવસ્સિતા, નરા ન જીરન્તિ ન ચાપિ મિય્યરે;

સબ્બં હિદં [હિ તં (સી. પી.)] જાતિજરાયુપદ્દુતં, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

ચતુરઙ્ગિનિં સેનં સુભિંસરૂપં, જયન્તિ રટ્ઠાધિપતી પસય્હ;

ન મચ્ચુનો જયિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

હત્થીહિ અસ્સેહિ રથેહિ પત્તિભિ, પરિવારિતા મુચ્ચરે એકચ્ચેય્યા [એકચેય્યા (સી. પી.)];

ન મચ્ચુનો [ન મચ્ચુતો (સી.)] મુચ્ચિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

હત્થીહિ અસ્સેહિ રથેહિ પત્તિભિ, સૂરા [પુરા (ક.)] પભઞ્જન્તિ પધંસયન્તિ;

ન મચ્ચુનો ભઞ્જિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

મત્તા ગજા ભિન્નગળા [પભિન્નગલા (સી.)] પભિન્ના, નગરાનિ ¶ મદ્દન્તિ જનં હનન્તિ;

ન મચ્ચુનો મદ્દિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

ઇસ્સાસિનો કતહત્થાપિ વીરા [વીરા (સી. પી.)], દૂરેપાતી [પતી (ક.)] અક્ખણવેધિનોપિ;

ન મચ્ચુનો વિજ્ઝિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

સરાનિ ¶ ખીયન્તિ સસેલકાનના, સબ્બં હિદં [હિ તં (સી. પી.), પિતં (સ્યા.)] ખીયતિ દીઘમન્તરં;

સબ્બં હિદં [હિ તં (સી. પી.), પિતં (સ્યા.)] ભઞ્જરે કાલપરિયાયં, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

સબ્બે ¶ સમેવં હિ નરાનનારિનં [નરાનરીનં (પી.), નારી નરાનં (સ્યા.), નરનારીનં (ક.)], ચલાચલં પાણભુનોધ જીવિતં;

પટોવ ધુત્તસ્સ દુમોવ કૂલજો, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

દુમપ્ફલાનેવ પતન્તિ માણવા, દહરા ચ વુદ્ધા ચ સરીરભેદા;

નારિયો નરા મજ્ઝિમપોરિસા ચ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

નાયં વયો તારકરાજસન્નિભો, યદબ્ભતીતં ¶ ગતમેવ દાનિ તં;

જિણ્ણસ્સ હી નત્થિ રતી કુતો સુખં, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

યક્ખા પિસાચા અથવાપિ પેતા, કુપિતાતે [કુપિતાપિ તે (સી. પી.)] અસ્સસન્તિ મનુસ્સે;

ન મચ્ચુનો અસ્સસિતુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

યક્ખે પિસાચે અથવાપિ પેતે, કુપિતેપિ તે નિજ્ઝપનં કરોન્તિ;

ન મચ્ચુનો નિજ્ઝપનં કરોન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

અપરાધકે દૂસકે હેઠકે ચ, રાજાનો દણ્ડેન્તિ વિદિત્વાન દોસં;

ન મચ્ચુનો દણ્ડયિતુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

અપરાધકા દૂસકા હેટ્ઠકા ચ, લભન્તિ તે રાજિનો નિજ્ઝપેતું;

ન મચ્ચુનો નિજ્ઝપનં કરોન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

ન ¶ ખત્તિયોતિ ન ચ બ્રાહ્મણોતિ, ન ¶ અડ્ઢકા બલવા તેજવાપિ;

ન મચ્ચુરાજસ્સ અપેક્ખમત્થિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

સીહા ચ બ્યગ્ઘા ચ અથોપિ દીપિયો, પસય્હ ખાદન્તિ વિપ્ફન્દમાનં;

ન મચ્ચુનો ખાદિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

માયાકારા રઙ્ગમજ્ઝે કરોન્તા, મોહેન્તિ ચક્ખૂનિ જનસ્સ તાવદે;

ન મચ્ચુનો મોહયિતુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

આસીવિસા કુપિતા ઉગ્ગતેજા, ડંસન્તિ મારેન્તિપિ તે મનુસ્સે;

ન મચ્ચુનો ડંસિતુમુસ્સહન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

આસીવિસા કુપિતા યં ડંસન્તિ, તિકિચ્છકા તેસ વિસં હનન્તિ;

ન મચ્ચુનો દટ્ઠવિસં [દટ્ઠસ્સ વિસં (ક.)] હનન્તિ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

ધમ્મન્તરી વેત્તરણી [વેતરણી (સી. પી.)] ચ ભોજો, વિસાનિ ¶ હન્ત્વાન ભુજઙ્ગમાનં;

સુય્યન્તિ તે કાલકતા તથેવ, તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

વિજ્જાધરા ¶ ઘોરમધીયમાના, અદસ્સનં ઓસધેહિ વજન્તિ;

ન મચ્ચુરાજસ્સ વજન્તદસ્સનં [વજન્તિ અદસ્સનં (સ્યા. ક.)], તં મે મતી હોતિ ચરામિ ધમ્મં.

ધમ્મો ¶ હવે રક્ખતિ ધમ્મચારિં, ધમ્મો સુચિણ્ણો સુખમાવહાતિ;

એસાનિસંસો ધમ્મે સુચિણ્ણે, ન દુગ્ગતિં ગચ્છતિ ધમ્મચારી.

ન હિ ધમ્મો અધમ્મો ચ, ઉભો સમવિપાકિનો;

અધમ્મો નિરયં નેતિ, ધમ્મો પાપેતિ સુગ્ગતિન્તિ.

માતઙ્ગ સમ્ભૂત સિવિ સિરિમન્તો, રોહણ હંસ સત્તિગુમ્બો ભલ્લાતિય;

સોમનસ્સ ચમ્પેય્ય બ્રહ્મ પઞ્ચ-પણ્ડિત ચિરસ્સંવત અયોઘરાતિ.

કિંછન્દો ¶ ¶ ¶ કિમધિપ્પાયો, એકો સમ્મસિ ઘમ્મનિ;

કિં પત્થયાનો કિં એસં, કેન અત્થેન બ્રાહ્મણ.

યથા મહા વારિધરો, કુમ્ભો સુપરિણાહવા [સુપરિણામવા (ક.)];

તથૂપમં અમ્બપક્કં, વણ્ણગન્ધરસુત્તમં.

તં વુય્હમાનં સોતેન, દિસ્વાનામલમજ્ઝિમે;

પાણીહિ નં ગહેત્વાન, અગ્યાયતનમાહરિં.

તતો કદલિપત્તેસુ, નિક્ખિપિત્વા સયં અહં;

સત્થેન નં વિકપ્પેત્વા, ખુપ્પિપાસં અહાસિ મે.

સોહં અપેતદરથો, બ્યન્તીભૂતો [બ્યન્તિભૂતો (સી. પી. ક.)] દુખક્ખમો;

અસ્સાદં નાધિગચ્છામિ, ફલેસ્વઞ્ઞેસુ કેસુચિ [કેસુપિ (ક. સી.)].

સોસેત્વા નૂન મરણં, તં મમં આવહિસ્સતિ;

અમ્બં યસ્સ ફલં સાદુ, મધુરગ્ગં મનોરમં;

યમુદ્ધરિં વુય્હમાનં, ઉદધિસ્મા મહણ્ણવે.

અક્ખાતં તે મયા સબ્બં, યસ્મા ઉપવસામહં;

રમ્મં પતિ નિસિન્નોસ્મિ, પુથુલોમાયુતા પુથુ.

ત્વઞ્ચ ખો મેવ [મે (સી.), મમ (?)] અક્ખાહિ, અત્તાનમપલાયિનિ;

કા વા ત્વમસિ કલ્યાણિ, કિસ્સ વા ત્વં સુમજ્ઝિમે.

રુપ્પપટ્ટપલિમટ્ઠીવ ¶ [રુપ્પપટ્ટપ્લમટ્ઠીવ (સ્યા.), રૂપપટ્ટપમટ્ઠીવ (ક.)], બ્યગ્ઘીવ ગિરિસાનુજા;

યા સન્તિ નારિયો દેવેસુ, દેવાનં પરિચારિકા.

યા ચ મનુસ્સલોકસ્મિં, રૂપેનાન્વાગતિત્થિયો;

રૂપેન તે સદિસી નત્થિ, દેવેસુ ગન્ધબ્બમનુસ્સલોકે [દેવગન્ધબ્બમાનુસે (સ્યા.)];

પુટ્ઠાસિ મે ચારુપુબ્બઙ્ગિ, બ્રૂહિ નામઞ્ચ બન્ધવે.

યં ¶ ¶ ત્વં પતિ નિસિન્નોસિ, રમ્મં બ્રાહ્મણ કોસિકિં;

સાહં ભુસાલયા વુત્થા, વરવારિવહોઘસા.

નાનાદુમગણાકિણ્ણા, બહુકા ગિરિકન્દરા;

મમેવ પમુખા હોન્તિ, અભિસન્દન્તિ પાવુસે.

અથો બહૂ વનતોદા, નીલવારિવહિન્ધરા;

બહુકા નાગવિત્તોદા, અભિસન્દન્તિ વારિના.

તા અમ્બજમ્બુલબુજા, નીપા તાલા ચુદુમ્બરા [તાલમુદુમ્બરા (સ્યા. ક.)];

બહૂનિ ફલજાતાનિ, આવહન્તિ અભિણ્હસો.

યં કિઞ્ચિ ઉભતો તીરે, ફલં પતતિ અમ્બુનિ;

અસંસયં તં સોતસ્સ, ફલં હોતિ વસાનુગં.

એતદઞ્ઞાય મેધાવિ, પુથુપઞ્ઞ સુણોહિ મે;

મા રોચય મભિસઙ્ગં, પટિસેધ જનાધિપ.

ન વાહં વડ્ઢવં [વદ્ધવં (સી. પી.)] મઞ્ઞે, યં ત્વં રટ્ઠાભિવડ્ઢન;

આચેય્યમાનો રાજિસિ, મરણં અભિકઙ્ખસિ.

તસ્સ જાનન્તિ પિતરો, ગન્ધબ્બા ચ સદેવકા;

યે ¶ ચાપિ ઇસયો લોકે, સઞ્ઞતત્તા તપસ્સિનો;

અસંસયં તેપિ [તે (સી. પી.)] જાનન્તિ, પટ્ઠભૂતા [વદ્ધભૂતા (સી. પી.)] યસસ્સિનો.

એવં વિદિત્વા વિદૂ સબ્બધમ્મં, વિદ્ધંસનં ચવનં જીવિતસ્સ;

ન ચીયતી તસ્સ નરસ્સ પાપં, સચે ન ચેતેતિ વધાય તસ્સ.

ઇસિપૂગસમઞ્ઞાતે, એવં લોક્યા વિદિતા સતિ [પતિ (ક. સ્યા. ક.)];

અનરિયપરિસમ્ભાસે, પાપકમ્મં જિગીસસિ [જિગિંસસિ (સી. સ્યા. પી.)].

સચે અહં મરિસ્સામિ, તીરે તે પુથુસુસ્સોણિ;

અસંસયં તં અસિલોકો, મયિ પેતે આગમિસ્સતિ.

તસ્મા ¶ હિ પાપકં કમ્મં, રક્ખસ્સેવ [રક્ખસ્સુ ચ (સ્યા.)] સુમજ્ઝિમે;

મા તં સબ્બો જનો પચ્છા, પકુટ્ઠાયિ [પકત્થાસિ (સી. પી.), પત્વક્ખાસિ (સ્યા.)] મયિ મતે.

અઞ્ઞાતમેતં અવિસય્હસાહિ, અત્તાનમમ્બઞ્ચ દદામિ તે તં;

સો દુચ્ચજે કામગુણે પહાય, સન્તિઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ અધિટ્ઠિતોસિ.

યો હિત્વા પુબ્બસઞ્ઞોગં, પચ્છા સંયોજને ઠિતો;

અધમ્મઞ્ચેવ ચરતિ, પાપઞ્ચસ્સ પવડ્ઢતિ.

એહિ ¶ તં પાપયિસ્સામિ, કામં અપ્પોસ્સુકો ભવ;

ઉપાનયામિ સીતસ્મિં, વિહરાહિ અનુસ્સુકો.

તં ¶ પુપ્ફરસમત્તેભિ, વક્કઙ્ગેહિ અરિન્દમ;

કોઞ્ચા મયૂરા દિવિયા, કોલટ્ઠિમધુસાળિકા;

કૂજિતા હંસપૂગેહિ, કોકિલેત્થ પબોધરે.

અમ્બેત્થ વિપ્પસાખગ્ગા [વિપ્પસૂનગ્ગા (સી. સ્યા. પી.), વિપ્પઓનગ્ગા (ક.)], પલાલખલસન્નિભા;

કોસમ્બસળલા [કોસુમ્ભસલલા (સી. સ્યા. પી.)] નીપા, પક્કતાલવિલમ્બિનો.

માલી તિરિટી કાયૂરી, અઙ્ગદી ચન્દનુસ્સદો [ચન્દનસ્સદો (સી.)];

રત્તિં ત્વં પરિચારેસિ, દિવા વેદેસિ વેદનં.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, યા તેમા પરિચારિકા;

એવં મહાનુભાવોસિ, અબ્ભુતો લોમહંસનો.

કિં કમ્મમકરી પુબ્બે, પાપં અત્તદુખાવહં;

યં કરિત્વા મનુસ્સેસુ, પિટ્ઠિમંસાનિ ખાદસિ.

અજ્ઝેનાનિ પટિગ્ગય્હ, કામેસુ ગધિતો [ગથિતો (સી. પી.), ગિદ્ધિતો (સ્યા. ક.), ગિદ્ધિકો (ક. અટ્ઠ.)] અહં;

અચરિં દીઘમદ્ધાનં, પરેસં અહિતાયહં.

યો પિટ્ઠિમંસિકો હોતિ, એવં ઉક્કચ્ચ ખાદતિ;

યથાહં અજ્જ ખાદામિ, પિટ્ઠિમંસાનિ અત્તનોતિ.

કો ¶ પાતુરાસી તિદિવા નભમ્હિ, ઓભાસયં સંવરિં ચન્દિમાવ;

ગત્તેહિ ¶ તે રસ્મિયો નિચ્છરન્તિ, સતેરતા [સતેરિતા (સી. સ્યા. ક.)] વિજ્જુરિવન્તલિક્ખે.

સો છિન્નવાતં કમસી અઘમ્હિ, વેહાયસં ગચ્છસિ તિટ્ઠસી ચ;

ઇદ્ધી નુ તે વત્થુકતા સુભાવિતા, અનદ્ધગૂનં અપિ દેવતાનં.

વેહાયસં ગમ્મમાગમ્મ [કમમાગમ્મ (સી. સ્યા.)] તિટ્ઠસિ, કુમ્ભં કિણાથાતિ યમેતમત્થં;

કો વા તુવં કિસ્સ વા તાય કુમ્ભો, અક્ખાહિ મે બ્રાહ્મણ એતમત્થં.

ન સપ્પિકુમ્ભો નપિ તેલકુમ્ભો, ન ફાણિતસ્સ ન મધુસ્સ કુમ્ભો;

કુમ્ભસ્સ વજ્જાનિ અનપ્પકાનિ, દોસે બહૂ કુમ્ભગતે સુણાથ.

ગળેય્ય ¶ યં પિત્વા [પીત્વા (સી. પી.)] પતે પપાતં, સોબ્ભં ગુહં ચન્દનિયોળિગલ્લં;

બહુમ્પિ ભુઞ્જેય્ય અભોજનેય્યં, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં પિત્વા [યં વે પીત્વા (સી.)] ચિત્તસ્મિમનેસમાનો, આહિણ્ડતી ગોરિવ ભક્ખસારી [ભક્ખસાદી (સી. સ્યા. અટ્ઠ.)];

અનાથમાનો ¶ ઉપગાયતિ નચ્ચતિ ચ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં ¶ વે પિવિત્વા અચેલોવ નગ્ગો, ચરેય્ય ગામે વિસિખન્તરાનિ;

સમ્મૂળ્હચિત્તો અતિવેલસાયી, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં પિત્વા ઉટ્ઠાય પવેધમાનો, સીસઞ્ચ બાહુઞ્ચ [બાહઞ્ચ (પી.)] પચાલયન્તો;

સો નચ્ચતી દારુકટલ્લકોવ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિવિત્વા અગ્ગિદડ્ઢા સયન્તિ, અથો સિગાલેહિપિ ખાદિતાસે;

બન્ધં વધં ભોગજાનિઞ્ચુપેન્તિ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં પિત્વા ભાસેય્ય આભાસનેય્યં, સભાયમાસીનો અપેતવત્થો;

સમ્મક્ખિતો [સમક્ખિતો (સી.)] વન્તગતો બ્યસન્નો, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિવિત્વા ઉક્કટ્ઠો આવિલક્ખો, મમેવ સબ્બા પથવીતિ મઞ્ઞે [મઞ્ઞતિ (સી.)];

ન ¶ મે સમો ચાતુરન્તોપિ રાજા, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

માનાતિમાના કલહાનિ પેસુણી, દુબ્બણ્ણિની નગ્ગયિની પલાયિની;

ચોરાન ધુત્તાન ગતી નિકેતો, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

ઇદ્ધાનિ ફીતાનિ કુલાનિ અસ્સુ, અનેકસાહસ્સધનાનિ લોકે;

ઉચ્છિન્નદાયજ્જકતાનિમાય, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

ધઞ્ઞં ¶ ધનં રજતં જાતરૂપં, ખેત્તં ગવં યત્થ વિનાસયન્તિ;

ઉચ્છેદની વિત્તવતં [ઉચ્છેદની વિત્તગતં (સ્યા.), ઉચ્છેદનિવિત્તગતં (ક.)] કુલાનં, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા દિત્તરૂપોવ [દુટ્ઠરૂપોવ (સી.)] પોસો, અક્કોસતિ માતરં પિતરઞ્ચ;

સસ્સુમ્પિ ગણ્હેય્ય અથોપિ સુણ્હં, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા દિત્તરૂપાવ નારી, અક્કોસતિ સસુરં સામિકઞ્ચ;

દાસમ્પિ ¶ ગણ્હે પરિચારકમ્પિ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિવિત્વાન [યઞ્ચે પીત્વાન (પી.)] હનેય્ય પોસો, ધમ્મે ઠિતં સમણં બ્રાહ્મણં વા;

ગચ્છે અપાયમ્પિ તતોનિદાનં, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિવિત્વા દુચ્ચરિતં ચરન્તિ, કાયેન વાચાય ચ ચેતસા ચ;

નિરયં વજન્તિ દુચ્ચરિતં ચરિત્વા, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં ¶ યાચમાના ન લભન્તિ પુબ્બે, બહું હિરઞ્ઞમ્પિ પરિચ્ચજન્તા;

સો તં પિવિત્વા અલિકં ભણાતિ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા પેસને પેસિયન્તો, અચ્ચાયિકે કરણીયમ્હિ જાતે;

અત્થમ્પિ સો નપ્પજાનાતિ વુત્તો, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

હિરીમનાપિ ¶ અહિરીકભાવં, પાતું કરોન્તિ મદનાય [મદિરાય (પી.)] મત્તા;

ધીરાપિ ¶ સન્તા બહુકં ભણન્તિ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા એકથૂપા સયન્તિ, અનાસકા થણ્ડિલદુક્ખસેય્યં;

દુબ્બણ્ણિયં આયસક્યઞ્ચુપેન્તિ, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા પત્તખન્ધા સયન્તિ, ગાવો કુટહતાવ ન હિ વારુણિયા;

[યં વે પિત્વા પત્તક્ખન્ધા, સયન્તિ ગાવો કૂટહતારિવ; ન હિ વારુણિયા વેગો, નરેન સુસ્સહોરિવ; (સી.)] વેગો નરેન સુસહોરિવ [યં વે પિત્વા પત્તક્ખન્ધા, સયન્તિ ગાવો કૂટહતારિવ; ન હિ વારુણિયા વેગો, નરેન સુસ્સહોરિવ; (સી.)], તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં મનુસ્સા વિવજ્જેન્તિ, સપ્પં ઘોરવિસં મિવ [વિસમિવ (સ્યા.), વિસં ઇવ (ક.), વિસામિવ (?)];

તં લોકે વિસસમાનં, કો નરો પાતુમરહતિ.

યં વે પિત્વા અન્ધકવેણ્ડપુત્તા, સમુદ્દતીરે પરિચારયન્તા [અન્ધકવેણ્હુપુત્તા (સી. પી.), અણ્ડકવેણ્ડપુત્તા (ક.)];

ઉપક્કમું મુસલેહઞ્ઞમઞ્ઞં, તસ્સા પુણ્ણં કુમ્ભમિમં કિણાથ.

યં વે પિત્વા પુબ્બદેવા પમત્તા, તિદિવા ચુતા સસ્સતિયા સમાય;

તં ¶ તાદિસં મજ્જમિમં નિરત્થકં, જાનં મહારાજ કથં પિવેય્ય.

નયિમસ્મિં કુમ્ભસ્મિં દધિ વા મધુ વા, એવં અભિઞ્ઞાય કિણાહિ રાજ;

એવઞ્હિમં કુમ્ભગતા મયા તે, અક્ખાતરૂપં તવ સબ્બમિત્ત.

ન ¶ મે પિતા વા અથવાપિ માતા, એતાદિસા યાદિસકો તુવંસિ;

હિતાનુકમ્પી પરમત્થકામો, સોહં કરિસ્સં વચનં તવજ્જ.

દદામિ તે ગામવરાનિ પઞ્ચ, દાસીસતં સત્ત ગવં સતાનિ;

આજઞ્ઞયુત્તે ચ રથે દસ ઇમે, આચરિયો હોસિ મમત્થકામો.

તવેવ દાસીસતમત્થુ રાજ, ગામા ચ ગાવો ચ તવેવ હોન્તુ;

આજઞ્ઞયુત્તા ચ રથા તવેવ, સક્કોહમસ્મી તિદસાનમિન્દો.

મંસોદનં સપ્પિપાયાસં [સપ્પિપાયઞ્ચ (સી.)] ભુઞ્જ, ખાદસ્સુ ચ ત્વં મધુમાસપૂવે;

એવં ¶ તુવં ધમ્મરતો જનિન્દ, અનિન્દિતો સગ્ગમુપેહિ ઠાનન્તિ.

ચિરસ્સં ¶ વત મે ઉદપાદિ અજ્જ, ભક્ખો મહા સત્તમિભત્તકાલે;

કુતોસિ કો વાસિ તદિઙ્ઘ બ્રૂહિ, આચિક્ખ જાતિં વિદિતો યથાસિ.

પઞ્ચાલરાજા મિગવં પવિટ્ઠો, જયદ્દિસો નામ યદિસ્સુતો તે;

ચરામિ કચ્છાનિ વનાનિ ચાહં, પસદં ઇમં ખાદ મમજ્જ મુઞ્ચ.

સેનેવ ¶ ત્વં પણસિ સસ્સમાનો [સય્હમાનો (સ્યા. ક.)], મમેસ ભક્ખો પસદો યં વદેસિ;

તં ખાદિયાન પસદં જિઘઞ્ઞં [જિઘચ્છં (?)], ખાદિસ્સં પચ્છા ન વિલાપકાલો.

ન ચત્થિ મોક્ખો મમ નિક્કયેન [વિક્કયેન (સી.)], ગન્ત્વાન પચ્ચાગમનાય પણ્હે;

તં ¶ સઙ્કરં [સઙ્ગરં (સી. સ્યા. પી.)] બ્રાહ્મણસ્સપ્પદાય, સચ્ચાનુરક્ખી પુનરાવજિસ્સં.

કિં કમ્મજાતં અનુતપ્પતે ત્વં [અનુતપ્પતી તં (સી. પી.)], પત્તં સમીપં મરણસ્સ રાજ;

આચિક્ખ મે તં અપિ સક્કુણેમુ, અનુજાનિતું આગમનાય પણ્હે.

કતા મયા બ્રાહ્મણસ્સ ધનાસા, તં સઙ્કરં પટિમુક્કં ન મુત્તં;

તં સઙ્કરં બ્રાહ્મણસ્સપ્પદાય, સચ્ચાનુરક્ખી પુનરાવજિસ્સં.

યા તે કતા બ્રાહ્મણસ્સ ધનાસા, તં સઙ્કરં પટિમુક્કં ન મુત્તં;

તં સઙ્કરં બ્રાહ્મણસ્સપ્પદાય, સચ્ચાનુરક્ખી પુનરાવજસ્સુ.

મુત્તો ચ સો પોરિસાદસ્સ [પુરિસાદસ્સ (પી.)] હત્થા, ગન્ત્વા સકં મન્દિરં કામકામી;

તં સઙ્કરં બ્રાહ્મણસ્સપ્પદાય, આમન્તયી પુત્તમલીનસત્તં [સત્તું (સ્યા. પી. ક.)].

અજ્જેવ ¶ રજ્જં અભિસિઞ્ચયસ્સુ, ધમ્મં ચર સેસુ પરેસુ ચાપિ;

અધમ્મકારો ¶ ચ તે માહુ રટ્ઠે, ગચ્છામહં પોરિસાદસ્સ ઞત્તે [ઞન્તે (સ્યા.)].

કિં કમ્મ કુબ્બં તવ દેવ પાવ [દેવપાદે (સી. સ્યા. પી.)], નારાધયી તં તદિચ્છામિ સોતું;

યમજ્જ રજ્જમ્હિ ઉદસ્સયે તુવં, રજ્જમ્પિ નિચ્છેય્યં તયા વિનાહં.

ન કમ્મુના વા વચસા વ તાત, અપરાધિતોહં તુવિયં સરામિ;

સન્ધિઞ્ચ [સદ્ધિં ચ (ક.)] કત્વા પુરિસાદકેન, સચ્ચાનુરક્ખી પુનાહં ગમિસ્સં.

અહં ગમિસ્સામિ ઇધેવ હોહિ, નત્થિ તતો જીવતો વિપ્પમોક્ખો;

સચે તુવં ગચ્છસિયેવ રાજ, અહમ્પિ ગચ્છામિ ઉભો ન હોમ.

અદ્ધા હિ તાત સતાનેસ ધમ્મો, મરણા ચ મે દુક્ખતરં તદસ્સ;

કમ્માસપાદો તં યદા પચિત્વા, પસય્હ ખાદે ભિદા રુક્ખસૂલે.

પાણેન તે પાણમહં નિમિસ્સં, મા ત્વં અગા પોરિસાદસ્સ ઞત્તે;

એતઞ્ચ ¶ તે પાણમહં નિમિસ્સં, તસ્મા મતં જીવિતસ્સ વણ્ણેમિ [વરેમિ (સી.)].

તતો ¶ હવે ધિતિમા રાજપુત્તો, વન્દિત્વા માતુ ચ પિતુ ચ [વન્દિત્થ માતુચ્ચ પિતુચ્ચ (સી. પી.)] પાદે;

દુખિનિસ્સ માતા નિપતા [નિપતી (સી. પી.)] પથબ્યા, પિતાસ્સ પગ્ગય્હ ભુજાનિ કન્દતિ.

તં ¶ ગચ્છન્તં તાવ પિતા વિદિત્વા, પરમ્મુખો વન્દતિ પઞ્જલીકો;

સોમો ચ રાજા વરુણો ચ રાજા, પજાપતી ચન્દિમા સૂરિયો ચ;

એતેહિ ગુત્તો પુરિસાદકમ્હા, અનુઞ્ઞાતો સોત્થિ પચ્ચેહિ તાત.

યં દણ્ડકિરઞ્ઞો ગતસ્સ [યં દણ્ડકારઞ્ઞગતસ્સ (પી.)] માતા, રામસ્સકાસિ સોત્થાનં સુગુત્તા;

તં તે અહં સોત્થાનં કરોમિ, એતેન સચ્ચેન સરન્તુ દેવા;

અનુઞ્ઞાતો સોત્થિ પચ્ચેહિ પુત્ત.

આવી રહો વાપી મનોપદોસં, નાહં સરે જાતુ મલીનસત્તે;

એતેન સચ્ચેન સરન્તુ દેવા, અનુઞ્ઞાતો સોત્થિ પચ્ચેહિ ભાતિક [ભાત (સી.), ભાતા (સ્યા. પી.)].

યસ્મા ચ મે અનધિમનોસિ સામિ, ન ચાપિ મે મનસા અપ્પિયોસિ;

એતેન સચ્ચેન સરન્તુ દેવા, અનુઞ્ઞાતો ¶ સોત્થિ પચ્ચેહિ સામિ.

બ્રહા ઉજૂ ચારુમુખો કુતોસિ, ન મં પજાનાસિ વને વસન્તં;

લુદ્દં મં ઞત્વા ‘‘પુરિસાદકો’’તિ, કો સોત્થિ માજાનમિધા’વજેય્ય.

જાનામિ લુદ્દ પુરિસાદકો ત્વં, ન તં ન જાનામિ વને વસન્તં;

અહઞ્ચ પુત્તોસ્મિ જયદ્દિસસ્સ, મમજ્જ ખાદ પિતુનો પમોક્ખા.

જાનામિ ¶ પુત્તોતિ [પુત્તોસિ (સ્યા. ક.)] જયદ્દિસસ્સ, તથા હિ વો મુખવણ્ણો ઉભિન્નં;

સુદુક્કરઞ્ઞેવ [સુદુક્કરઞ્ચેવ (સ્યા. પી. ક.)] કતં તવેદં, યો મત્તુમિચ્છે પિતુનો પમોક્ખા.

ન દુક્કરં કિઞ્ચિ મહેત્થ મઞ્ઞે, યો મત્તુમિચ્છે પિતુનો પમોક્ખા;

માતુ ચ [માતુચ્ચ (સી.)] હેતુ પરલોક ગન્ત્વા [ગમ્યા (સી. સ્યા.), ગમ્ય (પી.)], સુખેન ¶ સગ્ગેન ચ સમ્પયુત્તો.

અહઞ્ચ ખો અત્તનો પાપકિરિયં, આવી રહો વાપિ સરે ન જાતુ;

સઙ્ખાતજાતીમરણોહમસ્મિ, યથેવ મે ઇધ તથા પરત્થ.

ખાદજ્જ મં દાનિ મહાનુભાવ, કરસ્સુ કિચ્ચાનિ ઇમં સરીરં;

રુક્ખસ્સ વા તે પપતામિ અગ્ગા, છાદયમાનો મય્હં ત્વમદેસિ મંસં.

ઇદઞ્ચ તે રુચ્ચતિ રાજપુત્ત, ચજેસિ [ચજાસિ (સી. પી.)] પાણં પિતુનો પમોક્ખા;

તસ્મા હિ સો [તસ્માતિહ (સી. સ્યા.)] ત્વં તરમાનરૂપો, સમ્ભઞ્જ કટ્ઠાનિ જલેહિ અગ્ગિં.

તતો હવે ધિતિમા રાજપુત્તો, દારું સમાહત્વા મહન્તમગ્ગિં;

સન્દીપયિત્વા પટિવેદયિત્થ, આદીપિતો દાનિ મહાયમગ્ગિ [મયા યક્ખમગ્ગિ (ક.)].

ખાદજ્જ ¶ ¶ મં દાનિ પસય્હકારી, કિં મં મુહું પેક્ખસિ હટ્ઠલોમો;

તથા તથા તુય્હમહં કરોમિ, યથા ¶ યથા મં છાદયમાનો અદેસિ.

કો તાદિસં અરહતિ ખાદિતાયે, ધમ્મે ઠિતં સચ્ચવાદિં વદઞ્ઞું;

મુદ્ધાપિ તસ્સ વિફલેય્ય સત્તધા, યો તાદિસં સચ્ચવાદિં અદેય્ય.

ઇદઞ્હિ સો બ્રાહ્મણં મઞ્ઞમાનો, સસો અવાસેસિ સકે સરીરે;

તેનેવ સો ચન્દિમા દેવપુત્તો, સસત્થુતો [સસટ્ઠકો (સ્યા.)] કામદુહજ્જ [કામરુહજ્જ (ક.)] યક્ખ.

ચન્દો યથા રાહુમુખા પમુત્તો, વિરોચતે પન્નરસેવ ભાણુમા [ભાનુમા (સી. પી.)];

એવં તુવં પોરિસાદા પમુત્તો, વિરોચ કપિલે [કમ્પિલ્લ (સી. પી.), કપિલ્લે (સ્યા.)] મહાનુભાવ;

આમોદયં પિતરં માતરઞ્ચ, સબ્બો ચ તે નન્દતુ ઞાતિપક્ખો.

તતો હવે ધિતિમા રાજપુત્તો, કતઞ્જલી પરિયાય [પરિયગા (સી.), પગ્ગય્હ (સ્યા. પી.)] પોરિસાદં;

અનુઞ્ઞાતો સોત્થિ સુખી અરોગો, પચ્ચાગમા [પચ્ચાગ (પી.)] કપિલમલીનસત્તા [કમ્પિલ્લ’મલીનસત્તો (સી. પી.), કપિલ’મલીનસત્તા (ક.)].

તં ¶ નેગમા જાનપદા ચ સબ્બે, હત્થારોહા રથિકા પત્તિકા ચ;

નમસ્સમાના પઞ્જલિકા ઉપાગમું, નમત્થુ તે દુક્કરકારકોસીતિ.

જયદ્દિસજાતકં [જયદિસજાતકં (ક.)] તતિયં.

કિં ¶ નુ સોચસિનુચ્ચઙ્ગિ, પણ્ડૂસિ વરવણ્ણિનિ;

મિલાયસિ વિસાલક્ખિ, માલાવ પરિમદ્દિતા.

દોહળો મે મહારાજ, સુપિનન્તેનુપજ્ઝગા [નુ’પચ્ચગા (સી. સ્યા. પી.)];

ન સો સુલભરૂપોવ, યાદિસો મમ દોહળો.

યે કેચિ માનુસા કામા, ઇધ લોકસ્મિ નન્દને;

સબ્બે તે પચુરા મય્હં, અહં તે દમ્મિ દોહળં.

લુદ્દા દેવ સમાયન્તુ, યે કેચિ વિજિતે તવ;

એતેસં અહમક્ખિસ્સં, યાદિસો મમ દોહળો.

ઇમે તે લુદ્દકા દેવિ, કતહત્થા વિસારદા;

વનઞ્ઞૂ ચ મિગઞ્ઞૂ ચ, મમત્થે [મમ તે (પી.)] ચત્તજીવિતા.

લુદ્દપુત્તા નિસામેથ, યાવન્તેત્થ સમાગતા;

છબ્બિસાણં ગજં સેતં, અદ્દસં સુપિને અહં;

તસ્સ દન્તેહિ મે અત્થો, અલાભે નત્થિ જીવિતં.

ન ¶ ¶ નો પિતૂનં ન પિતામહાનં, દિટ્ઠો સુતો કુઞ્જરો છબ્બિસાણો;

યમદ્દસા સુપિને રાજપુત્તી, અક્ખાહિ નો યાદિસો હત્થિનાગો.

દિસા ચતસ્સો વિદિસા ચતસ્સો, ઉદ્ધં અધો દસ દિસા ઇમાયો;

કતમં દિસં તિટ્ઠતિ નાગરાજા, યમદ્દસા સુપિને છબ્બિસાણં.

ઇતો ઉજું ઉત્તરિયં દિસાયં, અતિક્કમ્મ સો સત્તગિરી બ્રહન્તે;

સુવણ્ણપસ્સો નામ ગિરી ઉળારો, સુપુપ્ફિતો [સમ્પુપ્ફિતો (સ્યા.)] કિમ્પુરિસાનુચિણ્ણો.

આરુય્હ ¶ સેલં ભવનં કિન્નરાનં, ઓલોકય પબ્બતપાદમૂલં;

અથ દક્ખસી મેઘસમાનવણ્ણં, નિગ્રોધરાજં અથ સહસ્સપાદં [પોરં (ક.)].

તત્થચ્છતી કુઞ્જરો છબ્બિસાણો, સબ્બસેતો દુપ્પસહો પરેભિ;

રક્ખન્તિ નં અટ્ઠસહસ્સનાગા, ઈસાદન્તા વાતજવપ્પહારિનો.

તિટ્ઠન્તિ ¶ તે તુમૂલં [તુમૂલ (સ્યા.), ભિમૂલ (પી. ક.)] પસ્સસન્તા, કુપ્પન્તિ વાતસ્સપિ એરિતસ્સ;

મનુસ્સભૂતં પન તત્થ દિસ્વા, ભસ્મં કરેય્યું નાસ્સ રજોપિ તસ્સ.

બહૂ હિમે રાજકુલમ્હિ સન્તિ, પિળન્ધના જાતરૂપસ્સ દેવી;

મુત્તામણીવેળુરિયામયા ચ, કિં કાહસિ દન્તપિળન્ધનેન;

મારેતુકામા કુઞ્જરં છબ્બિસાણં, ઉદાહુ ઘાતેસ્સસિ લુદ્દપુત્તે.

સા ઇસ્સિતા દુક્ખિતા ચસ્મિ લુદ્દ, ઉદ્ધઞ્ચ સુસ્સામિ અનુસ્સરન્તી;

કરોહિ મે લુદ્દક એતમત્થં, દસ્સામિ તે ગામવરાનિ પઞ્ચ.

કત્થચ્છતી કત્થમુપેતિ ઠાનં, વીથિસ્સ કા ન્હાન [નહાન (સી. પી.)] ગતસ્સ હોતિ;

કથઞ્હિ સો ન્હાયતિ [નહાયતિ (સી. પી.)] નાગરાજા, કથં વિજાનેમુ ગતિં ગજસ્સ.

તત્થેવ ¶ સા પોક્ખરણી અદૂરે [અવિદૂરે (સ્યા. ક.)], રમ્મા સુતિત્થા ચ મહોદિકા [મહોદકા (સ્યા. ક.)] ચ;

સમ્પુપ્ફિતા ¶ ભમરગણાનુચિણ્ણા [કિણ્ણા (કત્થચિ)], એત્થ હિ સો ન્હાયતિ નાગરાજા.

સીસં નહાતુપ્પલ [નહાતો ઉપ્પલ (સી. સ્યા. પી.)] માલભારી, સબ્બસેતો પુણ્ડરીકત્તચઙ્ગી;

આમોદમાનો ગચ્છતિ સન્નિકેતં, પુરક્ખત્વા મહેસિં સબ્બભદ્દં.

તત્થેવ સો ઉગ્ગહેત્વાન વાક્યં, આદાય તૂણિઞ્ચ ધનુઞ્ચ લુદ્દો;

વિતુરિયતિ [વિતુરિય સો (સી. અટ્ઠ.)] સત્તગિરી બ્રહન્તે, સુવણ્ણપસ્સં નામ ગિરિં ઉળારં.

આરુય્હ સેલં ભવનં કિન્નરાનં, ઓલોકયી પબ્બતપાદમૂલં;

તત્થદ્દસા મેઘસમાનવણ્ણં, નિગ્રોધરાજં અટ્ઠસહસ્સપાદં.

તત્થદ્દસા કુઞ્જરં છબ્બિસાણં, સબ્બસેતં દુપ્પસહં પરેભિ;

રક્ખન્તિ નં અટ્ઠસહસ્સનાગા, ઈસાદન્તા વાતજવપ્પહારિનો.

તત્થદ્દસા ¶ પોક્ખરણિં અદૂરે, રમ્મં સુતિત્થઞ્ચ મહોદિકઞ્ચ;

સમ્પુપ્ફિતં ¶ ભમરગણાનુચિણ્ણં, યત્થ હિ સો ન્હાયતિ નાગરાજા.

દિસ્વાન નાગસ્સ ગતિં ઠિતિઞ્ચ, વીથિસ્સ યા ન્હાનગતસ્સ હોતિ;

ઓપાતમાગચ્છિ અનરિયરૂપો, પયોજિતો ચિત્તવસાનુગાય.

ખણિત્વાન ¶ કાસું ફલકેહિ છાદયિ, અત્તાનમોધાય ધનુઞ્ચ લુદ્દો;

પસ્સાગતં પુથુસલ્લેન નાગં, સમપ્પયી દુક્કટકમ્મકારી.

વિદ્ધો ચ નાગો કોઞ્ચમનાદિ ઘોરં, સબ્બે ચ [સબ્બેવ (સી. સ્યા. પી.)] નાગા નિન્નદું [નિન્નાદુ (સ્યા.), નિન્નાદં (ક.)] ઘોરરૂપં;

તિણઞ્ચ કટ્ઠઞ્ચ રણં [ચુણ્ણં (ક. સી. પી.)] કરોન્તા, ધાવિંસુ તે અટ્ઠદિસા સમન્તતો.

વધિસ્સમેતન્તિ [વધિસ્સમેનન્તિ (સ્યા.)] પરામસન્તો, કાસાવમદ્દક્ખિ ધજં ઇસીનં;

દુક્ખેન ફુટ્ઠસ્સુદપાદિ સઞ્ઞા, અરહદ્ધજો સબ્ભિ અવજ્ઝરૂપો.

અનિક્કસાવો કાસાવં, યો વત્થં પરિદહિસ્સતિ [પરિદહેસ્સતિ (સી. પી.), પરિધસ્સતિ (કત્થચિ)];

અપેતો દમસચ્ચેન, ન સો કાસાવમરહતિ.

યો ¶ ચ વન્તકસાવસ્સ, સીલેસુ સુસમાહિતો;

ઉપેતો દમસચ્ચેન, સ વે કાસાવમરહતિ.

સમપ્પિતો પુથુસલ્લેન નાગો, અદુટ્ઠચિત્તો લુદ્દકમજ્ઝભાસિ;

કિમત્થયં કિસ્સ વા સમ્મ હેતુ, મમં વધી કસ્સ વાયં પયોગો.

કાસિસ્સ રઞ્ઞો મહેસી ભદન્તે, સા પૂજિતા રાજકુલે સુભદ્દા;

તં અદ્દસા સા ચ મમં અસંસિ, દન્તેહિ અત્થોતિ ચ મં [અત્થોતિ મમં (સ્યા. ક.)] અવોચ.

બહૂ ¶ હિ મે દન્તયુગા ઉળારા, યે મે પિતૂનઞ્ચ [પિતુન્નમ્પિ (પી.)] પિતામહાનં;

જાનાતિ સા કોધના રાજપુત્તી, વધત્થિકા વેરમકાસિ બાલા.

ઉટ્ઠેહિ ત્વં લુદ્દ ખરં ગહેત્વા, દન્તે ઇમે છિન્દ પુરા મરામિ;

વજ્જાસિ તં કોધનં રાજપુત્તિં, ‘‘નાગો હતો હન્દ ઇમસ્સ દન્તા’’.

ઉટ્ઠાય સો લુદ્દો ખરં ગહેત્વા, છેત્વાન ¶ દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ;

વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા, આદાય પક્કામિ તતો હિ ખિપ્પં.

ભયટ્ટિતા [ભયદ્દિતા (સી. પી.)] નાગવધેન અટ્ટા, યે તે નાગા અટ્ઠ દિસા વિધાવું;

અદિસ્વાન [અદિસ્વ (સી. પી.)] પોસં ગજપચ્ચમિત્તં, પચ્ચાગમું યેન સો નાગરાજા.

તે તત્થ કન્દિત્વા રોદિત્વાન [રોદિત્વ (સી. પી.)] નાગા, સીસે સકે પંસુકં ઓકિરિત્વા;

અગમંસુ તે સબ્બે સકં નિકેતં, પુરક્ખત્વા મહેસિં સબ્બભદ્દં.

આદાય ¶ દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા;

સુવણ્ણરાજીહિ સમન્તમોદરે, સો લુદ્દકો કાસિપુરં ઉપાગમિ;

ઉપનેસિ સો રાજકઞ્ઞાય દન્તે, નાગો હતો હન્દ ઇમસ્સ દન્તા.

દિસ્વાન ¶ દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, ભત્તુપ્પિયસ્સ પુરિમાય જાતિયા;

તત્થેવ તસ્સા હદયં અફાલિ, તેનેવ ¶ સા કાલમકાસિ બાલા.

સમ્બોધિપત્તો સ [ચ (સી. સ્યા.), વ (પી.)] મહાનુભાવો, સિતં અકાસિ પરિસાય મજ્ઝે;

પુચ્છિંસુ ભિક્ખૂ સુવિમુત્તચિત્તા, નાકારણે પાતુકરોન્તિ બુદ્ધા.

યમદ્દસાથ દહરિં કુમારિં, કાસાયવત્થં અનગારિયં ચરન્તિં;

સા ખો તદા રાજકઞ્ઞા અહોસિ, અહં તદા નાગરાજા અહોસિં.

આદાય દન્તાનિ ગજુત્તમસ્સ, વગ્ગૂ સુભે અપ્પટિમે પથબ્યા;

યો લુદ્દકો કાસિપુરં ઉપાગમિ, સો ખો તદા દેવદત્તો અહોસિ.

અનાવસૂરં ચિરરત્તસંસિતં, ઉચ્ચાવચં [ઉચં નીચં (સી. સ્યા. પી.)] ચરિતમિદં પુરાણં;

વીતદ્દરો વીતસોકો વિસલ્લો, સયં અભિઞ્ઞાય અભાસિ બુદ્ધો.

અહં વો તેન કાલેન, અહોસિં તત્થ ભિક્ખવો;

નાગરાજા તદા હોમિ [હોસિં (સી. સ્યા. પી.)], એવં ધારેથ જાતકન્તિ.

રજ્જઞ્ચ ¶ પટિપન્નાસ્મ, આધિપચ્ચં સુચીરત;

મહત્તં પત્તુમિચ્છામિ, વિજેતું પથવિં ઇમં.

ધમ્મેન નો અધમ્મેન, અધમ્મો મે ન રુચ્ચતિ;

કિચ્ચોવ ધમ્મો ચરિતો, રઞ્ઞો હોતિ સુચીરત.

ઇધ ¶ ચેવાનિન્દિતા યેન, પેચ્ચ યેન અનિન્દિતા;

યસં દેવમનુસ્સેસુ, યેન પપ્પોમુ [પપ્પેમુ (સી. અટ્ઠ.)] બ્રાહ્મણ.

યોહં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, કત્તુમિચ્છામિ બ્રાહ્મણ;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, બ્રાહ્મણક્ખાહિ પુચ્છિતો.

નાઞ્ઞત્ર વિધુરા રાજ, એતદક્ખાતુમરહતિ;

યં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, કત્તુમિચ્છસિ ખત્તિય.

એહિ ¶ ખો પહિતો ગચ્છ, વિધુરસ્સ ઉપન્તિકં;

નિક્ખઞ્ચિમં [નિક્ખં રત્ત (સી.), નિક્ખમિમં (પી.)] સુવણ્ણસ્સ, હરં ગચ્છ સુચીરત;

અભિહારં ઇમં દજ્જા, અત્થધમ્માનુસિટ્ઠિયા.

સ્વાધિપ્પાગા ભારદ્વાજો, વિધુરસ્સ ઉપન્તિકં;

તમદ્દસ મહાબ્રહ્મા, અસમાનં સકે ઘરે.

રઞ્ઞોહં પહિતો દૂતો, કોરબ્યસ્સ યસસ્સિનો;

‘‘અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છેસિ’’, ઇચ્ચબ્રવિ યુધિટ્ઠિલો;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, વિધુરક્ખાહિ પુચ્છિતો.

ગઙ્ગં મે પિદહિસ્સન્તિ, ન તં સક્કોમિ બ્રાહ્મણ;

અપિધેતું ¶ મહાસિન્ધું, તં કથં સો ભવિસ્સતિ.

ન તે સક્કોમિ અક્ખાતું, અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છિતો;

ભદ્રકારો ચ મે પુત્તો, ઓરસો મમ અત્રજો;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, ગન્ત્વા પુચ્છસ્સુ બ્રાહ્મણ.

સ્વાધિપ્પાગા ભારદ્વાજો, ભદ્રકારસ્સુપન્તિકં [ભદ્રકારસ્સ સન્તિકં (સી. સ્યા.)];

તમદ્દસ મહાબ્રહ્મા, નિસિન્નં સમ્હિ વેસ્મનિ.

રઞ્ઞોહં પહિતો દૂતો, કોરબ્યસ્સ યસસ્સિનો;

‘‘અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છેસિ’’, ઇચ્ચબ્રવિ યુધિટ્ઠિલો;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, ભદ્રકાર પબ્રૂહિ [બ્રવીહિ (સી. પી.)] મે.

મંસકાજં [મંસકાચં (પી.)] અવહાય, ગોધં અનુપતામહં;

ન તે સક્કોમિ અક્ખાતું, અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છિતો.

સઞ્ચયો ¶ [સઞ્જયો (સી. સ્યા. પી.)] નામ મે ભાતા, કનિટ્ઠો મે સુચીરત;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, ગન્ત્વા પુચ્છસ્સુ બ્રાહ્મણ.

સ્વાધિપ્પાગા ભારદ્વાજો, સઞ્ચયસ્સ ઉપન્તિકં;

તમદ્દસ મહાબ્રહ્મા, નિસિન્નં સમ્હિ વેસ્મનિ [પરિસતિ (સ્યા.), પરીસતિ (પી.)].

રઞ્ઞોહં પહિતો દૂતો, કોરબ્યસ્સ યસસ્સિનો;

‘‘અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છેસિ’’, ઇચ્ચબ્રવિ યુધિટ્ઠિલો;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, સઞ્ચયક્ખાહિ પુચ્છિતો.

સદા મં ગિલતે [ગિલતી (સી.), ગિલતિ (પી.)] મચ્ચુ, સાયં પાતો સુચીરત;

ન તે સક્કોમિ અક્ખાતું, અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છિતો.

સમ્ભવો ¶ ¶ નામ મે ભાતા, કનિટ્ઠો મે સુચીરત;

તં ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, ગન્ત્વા પુચ્છસ્સુ બ્રાહ્મણ.

અબ્ભુતો વત ભો ધમ્મો, નાયં અસ્માક રુચ્ચતિ;

તયો જના પિતાપુત્તા, તેસુ પઞ્ઞાય નો વિદૂ.

ન તં સક્કોથ અક્ખાતું, અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છિતા;

કથં નુ દહરો જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છિતો.

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ [મઞ્ઞાસિ (સ્યા. ક.)], અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

યથાપિ ચન્દો વિમલો, ગચ્છં આકાસધાતુયા;

સબ્બે તારાગણે લોકે, આભાય અતિરોચતિ.

એવમ્પિ દહરૂપેતો, પઞ્ઞાયોગેન સમ્ભવો;

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ, અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

યથાપિ રમ્મકો માસો, ગિમ્હાનં હોતિ બ્રાહ્મણ;

અતેવઞ્ઞેહિ માસેહિ, દુમપુપ્ફેહિ સોભતિ.

એવમ્પિ ¶ દહરૂપેતો, પઞ્ઞાયોગેન સમ્ભવો;

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ, અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

યથાપિ હિમવા બ્રહ્મે, પબ્બતો ગન્ધમાદનો;

નાનારુક્ખેહિ સઞ્છન્નો, મહાભૂતગણાલયો;

ઓસધેહિ ¶ ચ દિબ્બેહિ, દિસા ભાતિ પવાતિ ચ.

એવમ્પિ દહરૂપેતો, પઞ્ઞાયોગેન સમ્ભવો;

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ, અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

યથાપિ પાવકો બ્રહ્મે, અચ્ચિમાલી યસસ્સિમા;

જલમાનો વને ગચ્છે [ચરં કચ્છે (પી.)], અનલો કણ્હવત્તની.

ઘતાસનો ધૂમકેતુ, ઉત્તમાહેવનન્દહો;

નિસીથે [નિસ્સીવે (સ્યા.), નિસિવે (ક.)] પબ્બતગ્ગસ્મિં, પહૂતેધો [બહુતેજો (સ્યા. ક.)] વિરોચતિ.

એવમ્પિ ¶ દહરૂપેતો, પઞ્ઞાયોગેન સમ્ભવો;

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ, અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

જવેન ભદ્રં જાનન્તિ, બલિબદ્દઞ્ચ [બલિવદ્દઞ્ચ (સી. પી.)] વાહિયે;

દોહેન ધેનું જાનન્તિ, ભાસમાનઞ્ચ પણ્ડિતં.

એવમ્પિ દહરૂપેતો, પઞ્ઞાયોગેન સમ્ભવો;

મા નં દહરોતિ ઉઞ્ઞાસિ, અપુચ્છિત્વાન સમ્ભવં;

પુચ્છિત્વા સમ્ભવં જઞ્ઞા, અત્થં ધમ્મઞ્ચ બ્રાહ્મણ.

સ્વાધિપ્પાગા ભારદ્વાજો, સમ્ભવસ્સ ઉપન્તિકં;

તમદ્દસ મહાબ્રહ્મા, કીળમાનં બહીપુરે.

રઞ્ઞોહં પહિતો દૂતો, કોરબ્યસ્સ યસસ્સિનો;

‘‘અત્થં ધમ્મઞ્ચ પુચ્છેસિ’’, ઇચ્ચબ્રવિ યુધિટ્ઠિલો;

તં ¶ ત્વં અત્થઞ્ચ ધમ્મઞ્ચ, સમ્ભવક્ખાહિ પુચ્છિતો.

તગ્ઘ ¶ તે અહમક્ખિસ્સં, યથાપિ કુસલો તથા;

રાજા ચ ખો તં જાનાતિ, યદિ કાહતિ વા ન વા.

‘‘અજ્જ સુવે’’તિ સંસેય્ય, રઞ્ઞા પુટ્ઠો સુચીરત;

મા કત્વા અવસી રાજા, અત્થે જાતે યુધિટ્ઠિલો.

અજ્ઝત્તઞ્ઞેવ સંસેય્ય, રઞ્ઞા પુટ્ઠો સુચીરત;

કુમ્મગ્ગં ન નિવેસેય્ય, યથા મૂળ્હો અચેતસો [અચેતનો (ક.)].

અત્તાનં નાતિવત્તેય્ય, અધમ્મં ન સમાચરે;

અતિત્થે નપ્પતારેય્ય, અનત્થે ન યુતો સિયા.

યો ચ એતાનિ ઠાનાનિ, કત્તું જાનાતિ ખત્તિયો;

સદા સો વડ્ઢતે રાજા, સુક્કપક્ખેવ ચન્દિમા.

ઞાતીનઞ્ચ પિયો હોતિ, મિત્તેસુ ચ વિરોચતિ;

કાયસ્સ ભેદા સપ્પઞ્ઞો, સગ્ગં સો ઉપપજ્જતીતિ.

બારાણસ્યં [બારાણસ્સં (સી. પી.)] અહૂ રાજા, કાસીનં રટ્ઠવડ્ઢનો;

મિત્તામચ્ચપરિબ્યૂળ્હો, અગમાસિ મિગાજિનં [મિગાજિરં (સી.), મિગાચિરં (પી.)].

તત્થ ¶ બ્રાહ્મણમદ્દક્ખિ, સેતં ચિત્રં કિલાસિનં;

વિદ્ધસ્તં કોવિળારંવ, કિસં ધમનિસન્થતં.

પરમકારુઞ્ઞતં ¶ પત્તં, દિસ્વા કિચ્છગતં નરં;

અવચ બ્યમ્હિતો રાજા, ‘‘યક્ખાનં કતમો નુસિ.

‘‘હત્થપાદા ચ તે સેતા, તતો સેતતરં [સેતતરો (પી.)] સિરો;

ગત્તં કમ્માસવણ્ણં તે, કિલાસબહુલો ચસિ.

‘‘વટ્ટનાવળિ [વટ્ઠનાવલિ (પી.)] સઙ્કાસા, પિટ્ઠિ તે નિન્નતુન્નતા;

કાળપબ્બાવ [કાળપબ્બા ચ (સ્યા.), કાળા પબ્બા ચ (પી.)] તે અઙ્ગા, નાઞ્ઞં પસ્સામિ એદિસં.

‘‘ઉગ્ઘટ્ટપાદો ¶ તસિતો, કિસો ધમનિસન્થતો;

છાતો આતત્તરૂપોસિ [આદિત્તરૂપોસિ (ક.), અતિત્તરૂપોસિ (સ્યા. ક. અટ્ઠ.)], કુતોસિ કત્થ ગચ્છસિ.

‘‘દુદ્દસી અપ્પકારોસિ, દુબ્બણ્ણો ભીમદસ્સનો;

જનેત્તિ યાપિ તે માતા, ન તં ઇચ્છેય્ય પસ્સિતું.

‘‘કિં કમ્મમકરં [કમ્મમકરા (સી. સ્યા. પી.)] પુબ્બે, કં અવજ્ઝં અઘાતયિ;

કિબ્બિસં યં કરિત્વાન, ઇદં દુક્ખં ઉપાગમિ’’.

તગ્ઘ તે અહમક્ખિસ્સં, યથાપિ કુસલો તથા;

સચ્ચવાદિઞ્હિ લોકસ્મિં, પસંસન્તીધ પણ્ડિતા.

એકો ચરં ગોગવેસો, મૂળ્હો અચ્ચસરિં વને;

અરઞ્ઞે ઇરીણે [ઈરિણે (સી. સ્યા. પી.)] વિવને, નાનાકુઞ્જરસેવિતે.

વાળમિગાનુચરિતે, વિપ્પનટ્ઠોસ્મિ કાનને;

અચરિં તત્થ સત્તાહં, ખુપ્પિપાસ [ખુપ્પિપાસા (સી. પી.)] સમપ્પિતો.

તત્થ તિન્દુકમદ્દક્ખિં, વિસમટ્ઠં બુભુક્ખિતો;

પપાતમભિલમ્બન્તં, સમ્પન્નફલધારિનં.

વાતસ્સિતાનિ ¶ ભક્ખેસિં, તાનિ રુચ્ચિંસુ મે ભુસં;

અતિત્તો રુક્ખમારૂહિં [મારુય્હ (સી. સ્યા.)], તત્થ હેસ્સામિ આસિતો.

એકં મે ભક્ખિતં આસિ, દુતિયં અભિપત્થિતં;

તતો સા ભઞ્જથ સાખા, છિન્ના ફરસુના વિય.

સોહં સહાવ સાખાહિ, ઉદ્ધંપાદો અવંસિરો;

અપ્પતિટ્ઠે અનાલમ્બે, ગિરિદુગ્ગસ્મિ પાપતં.

યસ્મા ચ વારિ ગમ્ભીરં, તસ્મા ન સમપજ્જિસં [સમપજ્જસિં (સી.), સમભજ્જિસં (પી.)];

તત્થ સેસિં નિરાનન્દો, અનૂના [અનાથો (સી.)] દસ રત્તિયો.

અથેત્થ ¶ કપિ માગઞ્છિ [માગચ્છિ (સ્યા. ક.)], ગોનઙ્ગુલો દરીચરો;

સાખાહિ સાખં વિચરન્તો, ખાદમાનો દુમપ્ફલં.

સો ¶ મં દિસ્વા કિસં પણ્ડું, કારુઞ્ઞમકરં મયિ;

અમ્ભો કો નામ સો એત્થ, એવં દુક્ખેન અટ્ટિતો.

મનુસ્સો અમનુસ્સો વા, અત્તાનં મે પવેદય;

તસ્સઞ્જલિં પણામેત્વા, ઇદં વચનમબ્રવિં.

મનુસ્સોહં બ્યસમ્પત્તો [વસમ્પત્તો (સ્યા. ક.)], સા મે નત્થિ ઇતો ગતિ;

તં વો વદામિ ભદ્દં વો, ત્વઞ્ચ મે સરણં ભવ.

ગરું [ગરુ (સી. પી.)] સિલં ગહેત્વાન, વિચરી [વિચરિ (પી.)] પબ્બતે કપિ;

સિલાય યોગ્ગં કત્વાન, નિસભો એતદબ્રવિ.

એહિ મે પિટ્ઠિમારુય્હ, ગીવં ગણ્હાહિ બાહુભિ;

અહં તં ઉદ્ધરિસ્સામિ, ગિરિદુગ્ગત વેગસા.

તસ્સ ¶ તં વચનં સુત્વા, વાનરિન્દસ્સ સિરીમતો;

પિટ્ઠિમારુય્હ ધીરસ્સ, ગીવં બાહાહિ અગ્ગહિં.

સો મં તતો સમુટ્ઠાસિ, તેજસ્સી [તેજસી (સ્યા. પી. ક.)] બલવા કપિ;

વિહઞ્ઞમાનો કિચ્છેન, ગિરિદુગ્ગત વેગસા.

ઉદ્ધરિત્વાન મં સન્તો, નિસભો એતદબ્રવિ;

ઇઙ્ઘ મં સમ્મ રક્ખસ્સુ, પસ્સુપિસ્સં મુહુત્તકં.

સીહા બ્યગ્ઘા ચ દીપી ચ, અચ્છકોકતરચ્છયો;

તે મં પમત્તં હિંસેય્યું, તે ત્વં દિસ્વા નિવારય [દિસ્વાન વારય (પી.)].

એવં મે પરિત્તાતૂન [પરિત્તાતુન (ક.)], પસ્સુપિ સો મુહુત્તકં;

તદાહં પાપિકં દિટ્ઠિં, પટિલચ્છિં અયોનિસો.

ભક્ખો અયં મનુસ્સાનં, યથા ચઞ્ઞે વને મિગા;

યં નૂનિમં વધિત્વાન, છાતો ખાદેય્ય વાનરં.

અસિતો [આસિકો (પી.)] ચ ગમિસ્સામિ, મંસમાદાય સમ્બલં;

કન્તારં નિત્થરિસ્સામિ, પાથેય્યં મે ભવિસ્સતિ.

તતો સિલં ગહેત્વાન, મત્થકં સન્નિતાળયિં;

મમ ગત્ત [ભત્ત (સી. સ્યા.), હત્થ (પી.)] કિલન્તસ્સ, પહારો દુબ્બલો અહુ.

સો ¶ ¶ ચ વેગેનુદપ્પત્તો, કપિ રુહિર [રુધિર (સી.)] મક્ખિતો;

અસ્સુપુણ્ણેહિ નેત્તેહિ, રોદન્તો મં ઉદિક્ખતિ.

માય્યોમં કરિ ભદ્દન્તે, ત્વઞ્ચ નામેદિસં કરિ;

ત્વઞ્ચ ખો નામ દીઘાવુ [દીઘાયુ (પી.)], અઞ્ઞે [અઞ્ઞં (પી.)] વારેતુમરહસિ.

અહો ¶ વત રે પુરિસ, તાવ દુક્કરકારક;

એદિસા વિસમા દુગ્ગા, પપાતા ઉદ્ધતો [ઉદ્ધટો (પી.)] મયા.

આનીતો પરલોકાવ, દુબ્ભેય્યં મં અમઞ્ઞથ;

તં તેન પાપધમ્મેન, પાપં પાપેન ચિન્તિતં.

મા હેવ ત્વં અધમ્મટ્ઠ, વેદનં કટુકં ફુસિ;

મા હેવ પાપકમ્મં તં, ફલં વેળુંવ તં વધિ.

તયિમે નત્થિ વિસ્સાસો, પાપધમ્મ અસઞ્ઞત [પાપધમ્મં અમઞ્ઞથ (પી.)];

એહિ મે પિટ્ઠિતો ગચ્છ, દિસ્સમાનોવ સન્તિકે.

મુત્તોસિ હત્થા વાળાનં, પત્તોસિ માનુસિં પદં;

એસ મગ્ગો અધમ્મટ્ઠ, તેન ગચ્છ યથાસુખં.

ઇદં વત્વા ગિરિચરો, રહદે [રુહિરં (સ્યા. ક.)] પક્ખલ્ય મત્થકં;

અસ્સૂનિ સમ્પમજ્જિત્વા, તતો પબ્બતમારુહિ.

સોહં તેનાભિસત્તોસ્મિ, પરિળાહેન અટ્ટિતો;

ડય્હમાનેન ગત્તેન, વારિં પાતું ઉપાગમિં.

અગ્ગિના વિય સન્તત્તો, રહદો રુહિરમક્ખિતો;

પુબ્બલોહિતસઙ્કાસો, સબ્બો મે સમપજ્જથ.

યાવન્તો ઉદબિન્દૂનિ, કાયસ્મિં નિપતિંસુ મે;

તાવન્તો ગણ્ડ [ગણ્ડૂ (સી. પી.), ગણ્ડુ (સ્યા.)] જાયેથ, અદ્ધબેલુવસાદિસા.

પભિન્ના પગ્ઘરિંસુ મે, કુણપા પુબ્બલોહિતા;

યેન યેનેવ ગચ્છામિ, ગામેસુ નિગમેસુ ચ.

દણ્ડહત્થા ¶ ¶ નિવારેન્તિ, ઇત્થિયો પુરિસા ચ મં;

ઓક્કિતા [ઓકિણ્ણા (સી.)] પૂતિગન્ધેન, માસ્સુ ઓરેન આગમા [માગમા (સી. પી.)].

એતાદિસં ઇદં દુક્ખં, સત્ત વસ્સાનિ દાનિ મે;

અનુભોમિ સકં કમ્મં, પુબ્બે દુક્કટમત્તનો.

તં ¶ વો વદામિ ભદ્દન્તે [ભદ્દં વો (સી. પી.)], યાવન્તેત્થ સમાગતા;

માસ્સુ મિત્તાન [મિત્તાનં (સી. પી.)] દુબ્ભિત્થો, મિત્તદુબ્ભો હિ પાપકો.

કુટ્ઠી કિલાસી ભવતિ, યો મિત્તાનિધ દુબ્ભતિ [યો મિત્તાનં ઇધદ્દુભિ (સી. અટ્ઠ.), યો મિત્તાનં ઇધ દુબ્ભતિ (પી.)];

કાયસ્સ ભેદા મિત્તદ્દુ [મિત્તદુબ્ભી (સ્યા. ક.)], નિરયં સોપપજ્જતીતિ [સો ઉપપજ્જતીતિ (સી. સ્યા. પી.)].

સચે વો વુય્હમાનાનં, સત્તન્નં ઉદકણ્ણવે;

મનુસ્સબલિમેસાનો, નાવં ગણ્હેય્ય રક્ખસો;

અનુપુબ્બં કથં દત્વા, મુઞ્ચેસિ દકરક્ખસા [દકરક્ખતો (પી.)].

માતરં પઠમં દજ્જં, ભરિયં દત્વાન ભાતરં;

તતો સહાયં દત્વાન, પઞ્ચમં દજ્જં [દજ્જ (સ્યા.)] બ્રાહ્મણં;

છટ્ઠાહં દજ્જમત્તાનં, નેવ દજ્જં મહોસધં.

પોસેતા તે જનેત્તી ચ, દીઘરત્તાનુકમ્પિકા;

છબ્ભી તયિ પદુસ્સતિ [પદુટ્ઠસ્મિં (સી. સ્યા.)], પણ્ડિતા અત્થદસ્સિની;

અઞ્ઞં ¶ ઉપનિસં કત્વા, વધા તં પરિમોચયિ.

તં તાદિસિં [તાદિસં (ક.)] પાણદદિં, ઓરસં ગબ્ભધારિનિં [ગબ્ભધારિણિં (સી. સ્યા.)];

માતરં કેન દોસેન, દજ્જાસિ દકરક્ખિનો [દકરક્ખતો (પી.)].

દહરા વિયલઙ્કારં, ધારેતિ અપિળન્ધનં;

દોવારિકે અનીકટ્ઠે, અતિવેલં પજગ્ઘતિ [સઞ્જગ્ઘતિ (ક.)].

અથોપિ ¶ પટિરાજૂનં, સયં દૂતાનિ સાસતિ;

માતરં તેન દોસેન, દજ્જાહં દકરક્ખિનો.

ઇત્થિગુમ્બસ્સ પવરા, અચ્ચન્તં પિયભાણિની [અચ્ચન્તપિયવાદિની (સી. પી.)];

અનુગ્ગતા [અનુબ્બતા (સ્યા.), અનુપુબ્બતા (ક.)] સીલવતી, છાયાવ અનપાયિની.

અક્કોધના પુઞ્ઞવતી [પઞ્ઞવતી (સી. પી.)], પણ્ડિતા અત્થદસ્સિની;

ઉબ્બરિં [ઉપ્પરિં (સી.)] કેન દોસેન, દજ્જાસિ દકરક્ખિનો.

ખિડ્ડારતિસમાપન્નં, અનત્થવસમાગતં;

સા મં સકાન પુત્તાનં, અયાચં યાચતે ધનં.

સોહં ¶ દદામિ સારત્તો [સારતો (સ્યા.)], બહું ઉચ્ચાવચં ધનં;

સુદુચ્ચજં ચજિત્વાન, પચ્છા સોચામિ દુમ્મનો;

ઉબ્બરિં તેન દોસેન, દજ્જાહં દકરક્ખિનો.

યેનોચિતા જનપદા [જાનપદા (સી. સ્યા. પી.)], આનીતા ચ પટિગ્ગહં;

આભતં પરરજ્જેભિ, અભિટ્ઠાય બહું ધનં.

ધનુગ્ગહાનં પવરં, સૂરં તિખિણમન્તિનં;

ભાતરં કેન દોસેન, દજ્જાસિ દકરક્ખિનો.

યેનોચિતા ¶ [મયોચિતા (સી.), મયાચિતા (પી.)] જનપદા, આનીતા ચ પટિગ્ગહં;

આભતં પરરજ્જેભિ, અભિટ્ઠાય બહું ધનં.

ધનુગ્ગહાનં પવરો, સૂરો તિખિણમન્તિ ચ [તિખિણમન્તિનો (ક.)];

મયાયં [મયા સો (સી. પી.)] સુખિતો રાજા, અતિમઞ્ઞતિ દારકો.

ઉપટ્ઠાનમ્પિ મે અય્યે, ન સો એતિ યથા પુરે;

ભાતરં તેન દોસેન, દજ્જાહં દકરક્ખિનો.

એકરત્તેન ઉભયો, ત્વઞ્ચેવ ધનુસેખ ચ [ધનુસેખવા (સી. સ્યા. પી.)];

ઉભો જાતેત્થ પઞ્ચાલા, સહાયા સુસમાવયા.

ચરિયા ¶ તં અનુબન્ધિત્થો [અનુબન્ધો (ક.)], એકદુક્ખસુખો તવ;

ઉસ્સુક્કો તે દિવારત્તિં, સબ્બકિચ્ચેસુ બ્યાવટો;

સહાયં કેન દોસેન, દજ્જાસિ દકરક્ખિનો.

ચરિયા મં અયં [ચરિયાય અયં (સી. પી.)] અય્યે, પજગ્ઘિત્થો [સઞ્જગ્ઘિત્થો (સ્યા.)] મયા સહ;

અજ્જાપિ તેન વણ્ણેન, અતિવેલં પજગ્ઘતિ.

ઉબ્બરિયાપિહં અય્યે, મન્તયામિ રહોગતો;

અનામન્તો [અનામન્તા (સી.)] પવિસતિ, પુબ્બે અપ્પટિવેદિતો.

લદ્ધદ્વારો [લદ્ધવારો (સી. પી.)] કતોકાસો, અહિરિકં અનાદરં;

સહાયં તેન દોસેન, દજ્જાહં દકરક્ખિનો.

કુસલો સબ્બનિમિત્તાનં, રુતઞ્ઞૂ [રુદઞ્ઞૂ (સી. સ્યા. પી.)] આગતાગમો;

ઉપ્પાતે સુપિને યુત્તો, નિય્યાને ચ પવેસને.

પટ્ઠો [પદ્ધો (સી. પી.)] ભૂમન્તલિક્ખસ્મિં, નક્ખત્તપદકોવિદો;

બ્રાહ્મણં ¶ કેન દોસેન, દજ્જાસિ દકરક્ખિનો.

પરિસાયમ્પિ મે અય્યે, ઉમ્મીલિત્વા ઉદિક્ખતિ;

તસ્મા અચ્ચભમું લુદ્દં, દજ્જાહં દકરક્ખિનો.

સસમુદ્દપરિયાયં ¶ , મહિં સાગરકુણ્ડલં;

વસુન્ધરં આવસસિ, અમચ્ચપરિવારિતો.

ચાતુરન્તો મહારટ્ઠો, વિજિતાવી મહબ્બલો;

પથબ્યા એકરાજાસિ, યસો તે વિપુલં ગતો.

સોળસિત્થિસહસ્સાનિ, આમુત્તમણિકુણ્ડલા;

નાનાજનપદા નારી, દેવકઞ્ઞૂપમા સુભા.

એવં સબ્બઙ્ગસમ્પન્નં, સબ્બકામસમિદ્ધિનં;

સુખિતાનં પિયં દીઘં, જીવિતં આહુ ખત્તિય.

અથ ત્વં કેન વણ્ણેન, કેન વા પન હેતુના;

પણ્ડિતં અનુરક્ખન્તો, પાણં ચજસિ દુચ્ચજં.

યતોપિ ¶ આગતો અય્યે, મમ હત્થં મહોસધો;

નાભિજાનામિ ધીરસ્સ, અનુમત્તમ્પિ દુક્કટં.

સચે ચ કિસ્મિચિ કાલે, મરણં મે પુરે સિયા;

સો મે પુત્તે [પુત્તે ચ મે (સી. સ્યા. પી.] પપુત્તે ચ, સુખાપેય્ય મહોસધો.

અનાગતં પચ્ચુપ્પન્નં, સબ્બમત્થમ્પિ પસ્સતિ [સબ્બમત્થં વિપસ્સતિ (સી. સ્યા. પી.)];

અનાપરાધકમ્મન્તં, ન દજ્જં દકરક્ખિનો.

ઇદં સુણાથ પઞ્ચાલા, ચૂળનેય્યસ્સ [ચૂળનીયસ્સ (સી.)] ભાસિતં;

પણ્ડિતં ¶ અનુરક્ખન્તો, પાણં ચજતિ દુચ્ચજં.

માતુ ભરિયાય ભાતુચ્ચ, સખિનો બ્રાહ્મણસ્સ ચ;

અત્તનો ચાપિ પઞ્ચાલો, છન્નં ચજતિ જીવિતં.

એવં મહત્થિકા [ખહિદ્ધિયા (સ્યા.), મહિદ્ધિકા (ક.)] પઞ્ઞા, નિપુણા સાધુચિન્તિની;

દિટ્ઠધમ્મહિતત્થાય, સમ્પરાયસુખાય ચાતિ.

વિકિણ્ણવાચં અનિગુય્હ [અનિગૂળ્હ (પી.)] મન્તં, અસઞ્ઞતં અપરિચક્ખિતારં [અપરિરક્ખિતારં (ક.)];

ભયં તમન્વેતિ સયં અબોધં, નાગં યથા પણ્ડરકં સુપણ્ણો [સુવણ્ણો (ક.)].

યો ગુય્હમન્તં પરિરક્ખનેય્યં, મોહા નરો સંસતિ હાસમાનો [ભાસમાનો (પી.)];

તં ભિન્નમન્તં ભયમન્વેતિ ખિપ્પં, નાગં યથા પણ્ડરકં સુપણ્ણો.

નાનુમિત્તો ¶ ગરું અત્થં, ગુય્હં વેદિતુમરહતિ;

સુમિત્તો ચ અસમ્બુદ્ધં, સમ્બુદ્ધં વા અનત્થ વા.

વિસ્સાસમાપજ્જિમહં ¶ અચેલં [અચેલો (સી. પી.)], સમણો ¶ અયં સમ્મતો ભાવિતત્તો;

તસ્સાહમક્ખિં વિવરિં [વિવરં (સી.)] ગુય્હમત્થં, અતીતમત્થો કપણં [કપણો (પી.)] રુદામિ.

તસ્સાહં પરમં [પુરિમં (સી.)] બ્રહ્મે ગુય્હં, વાચઞ્હિ મં નાસક્ખિં [નાસક્ખિ (પી.)] સંયમેતું;

તપ્પક્ખતો હિ ભયમાગતં મમં, અતીતમત્થો કપણં રુદામિ.

યો વે નરો સુહદં મઞ્ઞમાનો, ગુય્હમત્થં સંસતિ દુક્કુલીને;

દોસા ભયા અથવા રાગરત્તા [રાગરત્તો (સી. સ્યા. પી.)], પલ્લત્થિતો [પલ્લિત્થો (પી.), પલ્લત્તિતો (ક.)] બાલો અસંસયં સો.

તિરોક્ખવાચો અસતં પવિટ્ઠો, યો સઙ્ગતીસુ મુદીરેતિ વાક્યં;

આસીવિસો દુમ્મુખોત્યાહુ તં નરં, આરા આરા [આરા અરા (પી.)] સંયમે તાદિસમ્હા.

અન્નં પાનં કાસિક [કાસિકં (પી.)] ચન્દનઞ્ચ, મનાપિત્થિયો માલમુચ્છાદનઞ્ચ;

ઓહાય ગચ્છામસે સબ્બકામે, સુપણ્ણ પાણૂપગતાવ ત્યમ્હા.

કો નીધ તિણ્ણં ગરહં ઉપેતિ, અસ્મિંધ ¶ લોકે પાણભૂ નાગરાજ;

સમણો સુપણ્ણો અથ વા ત્વમેવ, કિં કારણા પણ્ડરકગ્ગહીતો.

સમણોતિ ¶ મે સમ્મતત્તો અહોસિ, પિયો ચ મે મનસા ભાવિતત્તો;

તસ્સાહમક્ખિં વિવરિં ગુય્હમત્થં, અતીતમત્થો કપણં રુદામિ.

ન ચત્થિ સત્તો અમરો પથબ્યા, પઞ્ઞાવિધા નત્થિ ન નિન્દિતબ્બા;

સચ્ચેન ધમ્મેન ધિતિયા [ધિયા (સી. પી.)] દમેન, અલબ્ભમબ્યાહરતી નરો ઇધ.

માતાપિતા પરમા બન્ધવાનં, નાસ્સ તતિયો અનુકમ્પકત્થિ;

તેસમ્પિ ગુય્હં પરમં ન સંસે, મન્તસ્સ ભેદં પરિસઙ્કમાનો.

માતાપિતા ભગિની ભાતરો ચ, સહાયા વા યસ્સ હોન્તિ સપક્ખા;

તેસમ્પિ ગુય્હં પરમં ન સંસે, મન્તસ્સ ભેદં પરિસઙ્કમાનો.

ભરિયા ચે પુરિસં વજ્જા, કોમારી પિયભાણિની;

પુત્તરૂપયસૂપેતા ¶ , ઞાતિસઙ્ઘપુરક્ખતા, તસ્સાપિ ગુય્હં પરમં ન સંસે;

ન ગુય્હમત્થં [ગુય્હત્થં (ક.)] વિવરેય્ય, રક્ખેય્ય નં યથા નિધિં;

ન હિ પાતુકતો સાધુ, ગુય્હો અત્થો પજાનતા.

થિયા ગુય્હં ન સંસેય્ય, અમિત્તસ્સ ચ પણ્ડિતો;

યો ચામિસેન સંહીરો, હદયત્થેનો ચ યો નરો.

ગુય્હમત્થં ¶ અસમ્બુદ્ધં, સમ્બોધયતિ યો નરો;

મન્તભેદભયા તસ્સ, દાસભૂતો તિતિક્ખતિ.

યાવન્તો ¶ પુરિસસ્સત્થં, ગુય્હં જાનન્તિ મન્તિનં;

તાવન્તો તસ્સ ઉબ્બેગા, તસ્મા ગુય્હં ન વિસ્સજે.

વિવિચ્ચ ભાસેય્ય દિવા રહસ્સં, રત્તિં ગિરં નાતિવેલં પમુઞ્ચે;

ઉપસ્સુતિકા હિ સુણન્તિ મન્તં, તસ્મા મન્તો ખિપ્પમુપેતિ ભેદં.

યથાપિ અસ્સ [અયો (સ્યા.), અય (ક.)] નગરં મહન્તં, અદ્વારકં [આળારકં (પી.)] આયસં ભદ્દસાલં;

સમન્તખાતાપરિખાઉપેતં, એવમ્પિ મે તે ઇધ ગુય્હમન્તા.

યે ગુય્હમન્તા અવિકિણ્ણવાચા, દળ્હા ¶ સદત્થેસુ નરા દુજિવ્હ [દુજિવ્હા (સ્યા. પી.)];

આરા અમિત્તા બ્યવજન્તિ તેહિ, આસીવિસા વા રિવ સત્તુસઙ્ઘા [સત્તસઙ્ઘા (સી. સ્યા.)].

હિત્વા ઘરં પબ્બજિતો અચેલો, નગ્ગો મુણ્ડો ચરતિ ઘાસહેતુ;

તમ્હિ [તમ્હી (પી.)] નુ ખો વિવરિં ગુય્હમત્થં, અત્થા ચ ધમ્મા ચ અપગ્ગતમ્હા [અપાગતમ્હા (સી.), અપગતમ્હા (સ્યા.), અવાગતમ્હા (પી.)].

કથંકરો હોતિ સુપણ્ણરાજ, કિંસીલો કેન વતેન વત્તં;

સમણો ચરં હિત્વા મમાયિતાનિ, કથંકરો સગ્ગમુપેતિ ઠાનં.

હિરિયા તિતિક્ખાય દમેનુપેતો [દમેન ખન્તિયા (સી. સ્યા. પી.)], અક્કોધનો પેસુણિયં પહાય;

સમણો ચરં હિત્વા મમાયિતાનિ, એવંકરો સગ્ગમુપેતિ ઠાનં.

માતાવ ¶ પુત્તં તરુણં તનુજ્જં [તનૂજં (સી.)], સમ્ફસ્સતા [સમ્પસ્સ તં (સી. પી.)] સબ્બગત્તં ફરેતિ;

એવમ્પિ મે ત્વં પાતુરહુ દિજિન્દ, માતાવ પુત્તં અનુકમ્પમાનો.

હન્દજ્જ ¶ ત્વં મુઞ્ચ [મુચ્ચ (સી.)] વધા દુજિવ્હ, તયો હિ પુત્તા ન હિ અઞ્ઞો અત્થિ;

અન્તેવાસી દિન્નકો અત્રજો ચ, રજ્જસ્સુ [રજસ્સુ (સી. સ્યા. પી.)] પુત્તઞ્ઞતરો મે અહોસિ.

ઇચ્ચેવ વાક્યં વિસજ્જી સુપણ્ણો, ભુમ્યં પતિટ્ઠાય દિજો દુજિવ્હં;

મુત્તજ્જ ત્વં સબ્બભયાતિવત્તો, થલૂદકે હોહિ મયાભિગુત્તો.

આતઙ્કિનં યથા કુસલો ભિસક્કો, પિપાસિતાનં રહદોવ સીતો;

વેસ્મં યથા હિમસીતટ્ટિતાનં [હિમસિસિરટ્ટિતાનં (પી.)], એવમ્પિ તે સરણમહં ભવામિ.

સન્ધિં કત્વા અમિત્તેન, અણ્ડજેન જલાબુજ;

વિવરિય દાઠં સેસિ, કુતો તં ભયમાગતં.

સઙ્કેથેવ અમિત્તસ્મિં, મિત્તસ્મિમ્પિ ન વિસ્સસે;

અભયા ભયમુપ્પન્નં, અપિ મૂલાનિ કન્તતિ.

કથં નુ વિસ્સસે ત્યમ્હિ, યેનાસિ કલહો કતો;

નિચ્ચયત્તેન ઠાતબ્બં, સો દિસબ્ભિ [સો દિસમ્હિ (પી.)] ન રજ્જતિ.

વિસ્સાસયે ¶ ન ચ તં [નં (સી. સ્યા. પી.)] વિસ્સયેય્ય, અસઙ્કિતો સઙ્કિતો ચ [અસઙ્કિતો ચ સઙ્કિતો (સી. પી.)] ભવેય્ય;

તથા ¶ તથા વિઞ્ઞૂ પરક્કમેય્ય, યથા યથા ભાવં પરો ન જઞ્ઞા.

તે ¶ દેવવણ્ણા [દેવવણ્ણી (પી.)] સુખુમાલરૂપા, ઉભો સમા સુજયા [સુજયો (સી. સ્યા. પી.)] પુઞ્ઞખન્ધા [પુઞ્ઞગન્ધા (પી.)];

ઉપાગમું કરમ્પિયં [કાદમ્બિયં (સી.), કારમ્બિયં (પી.)] અચેલં, મિસ્સીભૂતા અસ્સવાહાવ નાગા.

તતો હવે પણ્ડરકો અચેલં, સયમેવુપાગમ્મ ઇદં અવોચ;

મુત્તજ્જહં સબ્બભયાતિવત્તો, ન હિ [હ (પી.)] નૂન તુય્હં મનસો પિયમ્હા.

પિયો હિ મે આસિ સુપણ્ણરાજા, અસંસયં પણ્ડરકેન સચ્ચં;

સો રાગરત્તોવ અકાસિમેતં, પાપકમ્મં [પાપં કમ્મં (સી. પી.)] સમ્પજાનો ન મોહા.

ન મે પિયં અપ્પિયં વાપિ હોતિ, સમ્પસ્સતો લોકમિમં પરઞ્ચ;

સુસઞ્ઞતાનઞ્હિ વિયઞ્જનેન, અસઞ્ઞતો લોકમિમં ચરાસિ.

અરિયાવકાસોસિ અનરિયોવાસિ [અનરિયો ચાસિ (સી. પી.)], અસઞ્ઞતો સઞ્ઞતસન્નિકાસો;

કણ્હાભિજાતિકોસિ ¶ અનરિયરૂપો, પાપં બહું દુચ્ચરિતં અચારિ.

અદુટ્ઠસ્સ તુવં દુબ્ભિ, દુબ્ભી [દૂભિ, દૂભી (પી.)] ચ પિસુણો ચસિ;

એતેન સચ્ચવજ્જેન, મુદ્ધા તે ફલતુ સત્તધા.

તસ્મા હિ મિત્તાનં ન દુબ્ભિતબ્બં, મિત્તદુબ્ભા [મિત્તદુબ્ભા હિ (સ્યા.)] પાપિયો નત્થિ અઞ્ઞો;

આસિત્તસત્તો નિહતો પથબ્યા, ઇન્દસ્સ વાક્યેન હિ સંવરો હતોતિ.

પણ્ડરનાગરાજજાતકં [પણ્ડરકજાતકં (સી. સ્યા. પી.)] અટ્ઠમં.

કા ¶ વેધમાના ગિરિકન્દરાયં, એકા તુવં તિટ્ઠસિ સંહિતૂરુ [સઞ્ઞતૂર (સી. પી.), સઞ્ચિતૂરુ (સ્યા.)];

પુટ્ઠાસિ મે પાણિપમેય્યમજ્ઝે, અક્ખાહિ મે નામઞ્ચ બન્ધવે ચ.

ઓભાસયં વનં રમ્મં, સીહબ્યગ્ઘનિસેવિતં;

કા વા ત્વમસિ કલ્યાણિ, કસ્સ વા ત્વં સુમજ્ઝિમે;

અભિવાદેમિ તં ભદ્દે, દાનવાહં નમત્થુ તે.

યો પુત્તો કાસિરાજસ્સ, સોત્થિસેનોતિ તં વિદૂ;

તસ્સાહં સમ્બુલા ભરિયા, એવં જાનાહિ દાનવ;

અભિવાદેમિ ¶ તં ભન્તે [ભદ્દન્તે (સી. સ્યા.)], સમ્બુલાહં નમત્થુ તે.

વેદેહપુત્તો ¶ ભદ્દન્તે, વને વસતિ આતુરો;

તમહં રોગસમ્મત્તં, એકા એકં ઉપટ્ઠહં [ઉપટ્ઠહિં (સી.)].

અહઞ્ચ વનમુઞ્છાય, મધુમંસં મિગાબિલં [મિગાવિલં (સી.)];

યદા હરામિ તં ભક્ખો, તસ્સ નૂનજ્જ નાધતિ [નાથતિ (ક.)].

કિં વને રાજપુત્તેન, આતુરેન કરિસ્સસિ;

સમ્બુલે પરિચિણ્ણેન, અહં ભત્તા ભવામિ તે.

સોકટ્ટાય દુરત્તાય, કિં રૂપં વિજ્જતે મમ;

અઞ્ઞં પરિયેસ ભદ્દન્તે, અભિરૂપતરં મયા.

એહિમં ગિરિમારુય્હ, ભરિયા મે [મય્હં (સી. સ્યા. પી.)] ચતુસ્સતા;

તાસં ત્વં પવરા હોહિ, સબ્બકામસમિદ્ધિની.

નૂન [નનુ (સી. સ્યા. પી. ક.)] તારકવણ્ણાભે [હાટકવણ્ણાભે (પી.)], યં કિઞ્ચિ મનસિચ્છસિ;

સબ્બં તં પચુરં મય્હં, રમસ્સ્વજ્જ [રમસુજ્જ (સી. સ્યા.)] મયા સહ.

નો ચે તુવં મહેસેય્યં, સમ્બુલે કારયિસ્સસિ;

અલં ત્વં પાતરાસાય, પણ્હે [મઞ્ઞે (સી. પી.)] ભક્ખા ભવિસ્સસિ.

તઞ્ચ ¶ સત્તજટો લુદ્દો, કળારો પુરિસાદકો;

વને નાથં અપસ્સન્તિં, સમ્બુલં અગ્ગહી ભુજે.

અધિપન્ના પિસાચેન, લુદ્દેનામિસચક્ખુના;

સા ચ સત્તુવસમ્પત્તા, પતિમેવાનુસોચતિ.

ન મે ઇદં તથા દુક્ખં, યં મં ખાદેય્ય રક્ખસો;

યઞ્ચ ¶ મે અય્યપુત્તસ્સ, મનો હેસ્સતિ અઞ્ઞથા.

ન સન્તિ દેવા પવસન્તિ નૂન, ન હિ નૂન સન્તિ ઇધ લોકપાલા;

સહસા કરોન્તાનમસઞ્ઞતાનં, ન હિ નૂન સન્તિ પટિસેધિતારો.

ઇત્થીનમેસા પવરા યસસ્સિની, સન્તા સમા અગ્ગિરિવુગ્ગતેજા;

તઞ્ચે તુવં રક્ખસાદેસિ કઞ્ઞં, મુદ્ધા ચ હિ સત્તધા તે ફલેય્ય;

મા ત્વં દહી [જહી (પી.)] મુઞ્ચ પતિબ્બતાય [પતિબ્બતા સા (સી.), પતિબ્બતા યા (પી.)].

સા ચ અસ્સમમાગચ્છિ, પમુત્તા પુરિસાદકા;

નીળં [નિડ્ડં (સ્યા. ક.)] પળિનં સકુણીવ [ફલિનસકુણીવ (સી. સ્યા. પી.)], ગતસિઙ્ગંવ આલયં.

સા તત્થ પરિદેવેસિ, રાજપુત્તી યસસ્સિની;

સમ્બુલા ઉતુમત્તક્ખા, વને નાથં અપસ્સન્તી [અપસ્સતી (સી.)].

સમણે ¶ બ્રાહ્મણે વન્દે, સમ્પન્નચરણે ઇસે;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ [તુમ્હં હિ (પી.)] સરણં ગતા.

વન્દે સીહે ચ બ્યગ્ઘે ચ, યે ચ અઞ્ઞે વને મિગા;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ સરણં ગતા.

તિણા [તિણ (પી.)] લતાનિ ઓસધ્યો, પબ્બતાનિ વનાનિ ચ;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ સરણં ગતા.

વન્દે ¶ ¶ ઇન્દીવરીસામં, રત્તિં નક્ખત્તમાલિનિં;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ સરણં ગતા.

વન્દે ભાગીરથિં ગઙ્ગં, સવન્તીનં પટિગ્ગહં;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ સરણં ગતા.

વન્દે અહં પબ્બતરાજસેટ્ઠં, હિમવન્તં સિલુચ્ચયં;

રાજપુત્તં અપસ્સન્તી, તુમ્હંમ્હિ સરણં ગતા.

અતિસાયં વતાગચ્છિ, રાજપુત્તિ યસસ્સિનિ;

કેન નુજ્જ સમાગચ્છિ [સમાગચ્છિ (સી. પી.)], કો તે પિયતરો મયા.

ઇદં ખોહં તદાવોચં [તદવોચં (સી. સ્યા.)], ગહિતા તેન સત્તુના;

ન મે ઇદં તથા દુક્ખં, યં મં ખાદેય્ય રક્ખસો;

યઞ્ચ મે અય્યપુત્તસ્સ, મનો હેસ્સતિ અઞ્ઞથા.

ચોરીનં બહુબુદ્ધીનં, યાસુ સચ્ચં સુદુલ્લભં;

થીનં ભાવો દુરાજાનો, મચ્છસ્સેવોદકે ગતં.

તથા મં સચ્ચં પાલેતુ, પાલયિસ્સતિ ચે મમં;

યથાહં નાભિજાનામિ, અઞ્ઞં પિયતરં તયા;

એતેન સચ્ચવજ્જેન, બ્યાધિ તે વૂપસમ્મતુ.

યે કુઞ્જરા સત્તસતા ઉળારા, રક્ખન્તિ રત્તિન્દિવમુય્યુતાવુધા;

ધનુગ્ગહાનઞ્ચ સતાનિ સોળસ, કથંવિધે પસ્સસિ ભદ્દે સત્તવો.

અલઙ્કતાયો ¶ પદુમુત્તરત્તચા, વિરાગિતા પસ્સતિ હંસગગ્ગરા;

તાસં સુણિત્વા મિતગીતવાદિતં [મિતગીતવાદિનં (પી.)], ન દાનિ મે તાત તથા યથા પુરે.

સુવણ્ણસંકચ્ચધરા ¶ સુવિગ્ગહા, અલઙ્કતા માનુસિયચ્છરૂપમા;

સેનોપિયા [સેનૂપિયા (પી.)] તાત અનિન્દિતઙ્ગિયો, ખત્તિયકઞ્ઞા પટિલોભયન્તિ [પટિલાભયન્તિ (પી.)] નં.

સચે અહં તાત તથા યથા પુરે, પતિં તમુઞ્છાય પુના વને ભરે;

સમ્માનયે મં ન ચ મં વિમાનયે, ઇતોપિ મે તાત તતો વરં સિયા.

યમન્નપાને ¶ વિપુલસ્મિ ઓહિતે, નારી વિમટ્ઠાભરણા અલઙ્કતા;

સબ્બઙ્ગુપેતા [પઞ્ચઙ્ગુપેતા (સી. સ્યા. પી.)] પતિનો ચ અપ્પિયા, અબજ્ઝ [અવજ્ઝ (સ્યા.), આબજ્ઝ (પી.)] તસ્સા મરણં તતો વરં.

અપિ ચે દલિદ્દા કપણા અનાળ્હિયા, કટાદુતીયા પતિનો ચ સા પિયા;

સબ્બઙ્ગુપેતાયપિ અપ્પિયાય, અયમેવ ¶ સેય્યા [સેય્યો (સ્યા. ક.)] કપણાપિ યા પિયા [કપણાપિ યા (ક.)].

સુદુલ્લભિત્થી પુરિસસ્સ યા હિતા, ભત્તિત્થિયા દુલ્લભો યો હિતો ચ;

હિતા ચ તે સીલવતી ચ ભરિયા, જનિન્દ ધમ્મં ચર સમ્બુલાય.

સચે તુવં વિપુલે લદ્ધભોગે, ઇસ્સાવતિણ્ણા મરણં ઉપેસિ;

અહઞ્ચ તે ભદ્દે ઇમા રાજકઞ્ઞા [ઇમા ચ કઞ્ઞા (પી.)], સબ્બે [સબ્બેવ (સી. સ્યા. પી.)] તે વચનકરા ભવામાતિ.

અપ્પમાદો ¶ અમતં પદં [અમતપદં (સી. પી.)], પમાદો મચ્ચુનો પદં;

અપ્પમત્તા ન મીયન્તિ, યે પમત્તા યથા મતા.

મદા પમાદો જાયેથ, પમાદા જાયતે ખયો;

ખયા પદોસા [ખયા ચ દોસા (સી.)] જાયન્તિ, મા પમાદો [મા મદો (સી. સ્યા. પી.)] ભરતૂસભ [ભારધૂસભ (ક.)].

બહૂ હિ ખત્તિયા જીના, અત્થં રટ્ઠં પમાદિનો;

અથોપિ ગામિનો ગામા, અનગારા અગારિનો.

ખત્તિયસ્સ પમત્તસ્સ, રટ્ઠસ્મિં રટ્ઠવડ્ઢન;

સબ્બે ભોગા વિનસ્સન્તિ, રઞ્ઞો તં વુચ્ચતે અઘં.

નેસ ¶ ધમ્મો મહારાજ, અતિવેલં પમજ્જસિ;

ઇદ્ધં ફીતં જનપદં, ચોરા વિદ્ધંસયન્તિ નં.

ન તે પુત્તા ભવિસ્સન્તિ, ન હિરઞ્ઞં ન ધાનિયં [ન હિરઞ્ઞનિધાનિયા (ક.)];

રટ્ઠે વિલુપ્પમાનમ્હિ, સબ્બભોગેહિ જિય્યસિ.

સબ્બભોગા પરિજિણ્ણં, રાજાનં વાપિ ખત્તિયં [ખત્તિય (ક.)];

ઞાતિમિત્તા સુહજ્જા ચ, ન તં મઞ્ઞન્તિ માનિયં [મન્તિયં (સ્યા.)].

હત્થારોહા અનીકટ્ઠા, રથિકા પત્તિકારકા;

તમેવમુપજીવન્તા, ન તં મઞ્ઞન્તિ માનિયં.

અસંવિહિતકમ્મન્તં, બાલં દુમ્મન્તિમન્તિનં;

સિરી જહતિ દુમ્મેધં, જિણ્ણંવ ઉરગો તચં.

સુસંવિહિતકમ્મન્તં ¶ , કાલુટ્ઠાયિં અતન્દિતં;

સબ્બે ભોગાભિવડ્ઢન્તિ, ગાવો સઉસભામિવ.

ઉપસ્સુતિં મહારાજ, રટ્ઠે જનપદે ચર;

તત્થ દિસ્વા ચ સુત્વા ચ, તતો તં [ત્વં (ક.)] પટિપજ્જસિ.

એવં વેદેતુ પઞ્ચાલો, સઙ્ગામે સરમપ્પિતો [સમપ્પિતો (સી. પી.)];

યથાહમજ્જ વેદેમિ, કણ્ટકેન સમપ્પિતો.

જિણ્ણો ¶ દુબ્બલચક્ખૂસિ, ન રૂપં સાધુ પસ્સસિ;

કિં તત્થ બ્રહ્મદત્તસ્સ, યં તં મગ્ગેય્ય [મગ્ઘેય્ય (પી.)] કણ્ટકો [કણ્ડકો (સી. સ્યા. પી.)].

બહ્વેત્થ બ્રહ્મદત્તસ્સ, સોહં [યોહં (સી. સ્યા. પી.)] મગ્ગસ્મિ [મગ્ગોસ્મિ (પી.)] બ્રાહ્મણ;

અરક્ખિતા ¶ જાનપદા, અધમ્મબલિના હતા.

રત્તિઞ્હિ [રત્તિઞ્ચ (સી.)] ચોરા ખાદન્તિ, દિવા ખાદન્તિ તુણ્ડિયા;

રટ્ઠસ્મિં કૂટરાજસ્સ, બહુ અધમ્મિકો જનો.

એતાદિસે ભયે જાતે [તાત (સી. પી.)], ભયટ્ટા તાત [તાવ (સી. પી.)] માણવા;

નિલ્લેનકાનિ કુબ્બન્તિ, વને આહત્વ કણ્ટકં.

કદાસ્સુ નામયં રાજા, બ્રહ્મદત્તો મરિસ્સતિ;

યસ્સ રટ્ઠમ્હિ જિય્યન્તિ, અપ્પતિકા કુમારિકા.

દુબ્ભાસિતઞ્હિ તે જમ્મિ, અનત્થપદકોવિદે;

કુહિં રાજા કુમારીનં, ભત્તારં પરિયેસતિ.

ન મે દુબ્ભાસિતં બ્રહ્મે, કોવિદત્થપદા અહં;

અરક્ખિતા જાનપદા, અધમ્મબલિના હતા.

રત્તિઞ્હિ ¶ ચોરા ખાદન્તિ, દિવા ખાદન્તિ તુણ્ડિયા;

રટ્ઠસ્મિં કૂટરાજસ્સ, બહુ અધમ્મિકો જનો;

દુજ્જીવે દુબ્ભરે દારે, કુતો ભત્તા કુમારિયો.

એવં સયતુ પઞ્ચાલો, સઙ્ગામે સત્તિયા હતો;

યથાયં કપણો સેતિ, હતો ફાલેન સાલિયો.

અધમ્મેન તુવં જમ્મ, બ્રહ્મદત્તસ્સ કુજ્ઝસિ;

યો ત્વં સપસિ રાજાનં, અપરજ્ઝિત્વાન અત્તનો [અત્તના (પી.)].

ધમ્મેન બ્રહ્મદત્તસ્સ, અહં કુજ્ઝામિ બ્રાહ્મણ;

અરક્ખિતા જાનપદા, અધમ્મબલિના હતા.

રત્તિઞ્હિ ¶ ચોરા ખાદન્તિ, દિવા ખાદન્તિ તુણ્ડિયા;

રટ્ઠસ્મિં કૂટરાજસ્સ, બહુ અધમ્મિકો જનો.

સા ¶ નૂન પુન રે પક્કા, વિકાલે ભત્તમાહરિ;

ભત્તહારિં અપેક્ખન્તો, હતો ફાલેન સાલિયો.

એવં હઞ્ઞતુ પઞ્ચાલો, સઙ્ગામે અસિના હતો [દળ્હં (પી.)];

યથાહમજ્જ પહતો, ખીરઞ્ચ મે પવટ્ટિતં.

યં પસુ ખીરં છડ્ડેતિ, પસુપાલં વિહિંસતિ [પસુપાલઞ્ચ હિંસતિ (સી.), પસુ ફાલઞ્ચ હિંસતિ (પી.)];

કિં તત્થ બ્રહ્મદત્તસ્સ, યં નો ગરહતે [ગરહતો (પી.)] ભવં.

ગારય્હો બ્રહ્મે પઞ્ચાલો, બ્રહ્મદત્તસ્સ રાજિનો;

અરક્ખિતા જાનપદા, અધમ્મબલિના હતા.

રત્તિઞ્હિ ¶ ચોરા ખાદન્તિ, દિવા ખાદન્તિ તુણ્ડિયા;

રટ્ઠસ્મિં કૂટરાજસ્સ, બહુ અધમ્મિકો જનો.

ચણ્ડા અટનકા [અટનક (પી.), અકટના (ક.)] ગાવી, યં પુરે ન દુહામસે;

તં દાનિ અજ્જ દોહામ, ખીરકામેહુપદ્દુતા.

એવં કન્દતુ પઞ્ચાલો, વિપુત્તો વિપ્પસુક્ખતુ;

યથાયં કપણા ગાવી, વિપુત્તા પરિધાવતિ.

યં પસુ પસુપાલસ્સ, સમ્ભમેય્ય [પબ્ભમેય્ય (સી. પી.)] રવેય્ય વા;

કો નીધ અપરાધત્થિ, બ્રહ્મદત્તસ્સ રાજિનો.

અપરાધો મહાબ્રહ્મે, બ્રહ્મદત્તસ્સ રાજિનો;

અરક્ખિતા જાનપદા, અધમ્મબલિના હતા.

રત્તિઞ્હિ ચોરા ખાદન્તિ, દિવા ખાદન્તિ તુણ્ડિયા;

રટ્ઠસ્મિં કૂટરાજસ્સ, બહુ અધમ્મિકો જનો;

કથં નો અસિકોસત્થા, ખીરપા હઞ્ઞતે પજા.

એવં ખજ્જતુ પઞ્ચાલો, હતો યુદ્ધે સપુત્તકો;

યથાહમજ્જ ખજ્જામિ, ગામિકેહિ [ગામકેહિ (સી. પી.)] અરઞ્ઞજો.

ન ¶ સબ્બભૂતેસુ વિધેન્તિ [વિધન્તિ (ક.)] રક્ખં, રાજાનો મણ્ડૂક મનુસ્સલોકે;

નેત્તાવતા રાજા અધમ્મચારી, યં તાદિસં જીવમદેય્યુ ધઙ્કા.

અધમ્મરૂપો વત બ્રહ્મચારી, અનુપ્પિયં ભાસસિ ખત્તિયસ્સ;

વિલુપ્પમાનાય પુથુપ્પજાય, પૂજેસિ રાજં પરમપ્પમાદં [રાજં પરમપ્પવાદં (સી.), રાજા પરમપ્પવાદિં (સ્યા.)].

સચે ¶ ઇમં બ્રહ્મે સુરજ્જકં સિયા, ફીતં રટ્ઠં મુદિતં [પૂરિતં (ક.)] વિપ્પસન્નં;

ભુત્વા બલિં અગ્ગપિણ્ડઞ્ચ કાકા, ન માદિસં જીવમદેય્યુ ધઙ્કાતિ.

કિંછન્દ ¶ કુમ્ભ જયદ્દિસ છદ્દન્ત, અથ પણ્ડિતસમ્ભવ સિરકપિ;

દકરક્ખસ પણ્ડરનાગવરો, અથ સમ્બુલ તિન્દુકદેવસુતોતિ.

જાતકપાળિયા પઠમો ભાગો નિટ્ઠિતો.