📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
વિનયવિનિચ્છયો
ગન્થારમ્ભકથા
વન્દિત્વા ¶ ¶ સિરસા સેટ્ઠં, બુદ્ધમપ્પટિપુગ્ગલં;
ભવાભાવકરં ધમ્મં, ગણઞ્ચેવ નિરઙ્ગણં.
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, હિતત્થાય સમાહિતો;
પવક્ખામિ સમાસેન, વિનયસ્સવિનિચ્છયં.
અનાકુલમસંકિણ્ણં, મધુરત્થપદક્કમં;
પટુભાવકરં એતં, પરમં વિનયક્કમે.
અપારં ઓતરન્તાનં, સારં વિનયસાગરં;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, નાવાભૂતં મનોરમં.
તસ્મા વિનયનૂપાયં, વિનયસ્સવિનિચ્છયં;
અવિક્ખિત્તેન ચિત્તેન, વદતો મે નિબોધથ.
ભિક્ખુવિભઙ્ગો
પારાજિકકથા
પઠમપારાજિકકથા
તિવિધે ¶ ¶ તિલમત્તમ્પિ, મગ્ગે સેવનચેતનો;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તો, અલ્લોકાસે પરાજિતો.
પવેસનં પવિટ્ઠં વા, ઠિતમુદ્ધરણમ્પિ વા;
સસિક્ખો સાદિયન્તો સો, ઠપેત્વા કિરિયં ચુતો.
સન્થતેનઙ્ગજાતેન, સન્થતં વા અસન્થતં;
મગ્ગં પન પવેસેન્તો, તથેવાસન્થતેન ચ.
ઉપાદિન્નેનુપાદિન્ને, અનુપાદિન્નકેન વા;
ઘટ્ટિતે અનુપાદિન્ને, સચે સાદિયતેત્થ સો.
હોતિ પારાજિકક્ખેત્તે, પવિટ્ઠે તુ પરાજિતો;
ખેત્તે થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, દુક્કટઞ્ચ વિનિદ્દિસે.
મતે અક્ખાયિતે ચાપિ, યેભુય્યક્ખાયિતેપિ ચ;
મેથુનં પટિસેવન્તો, હોતિ પારાજિકો નરો.
યેભુય્યક્ખાયિતે ચાપિ, ઉપડ્ઢક્ખાયિતેપિ ચ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
નિમિત્તમત્તં સેસેત્વા, ખાયિતેપિ સરીરકે;
નિમિત્તે મેથુનં તસ્મિં, સેવતોપિ પરાજયો.
ઉદ્ધુમાતાદિસમ્પત્તે, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં;
ખાયિતાક્ખાયિતં નામ, સબ્બં મતસરીરકે.
છિન્દિત્વા પન તચ્છેત્વા, નિમિત્તુપ્પાટિતે પન;
વણસઙ્ખેપતો તસ્મિં, સેવં થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
તતો ¶ ¶ મેથુનરાગેન, પતિતાય નિમિત્તતો;
તાયં ઉપક્કમન્તસ્સ, દુક્કટં મંસપેસિયં.
નખપિટ્ઠિપ્પમાણેપિ, મંસે ન્હારુમ્હિ વા સતિ;
મેથુનં પટિસેવન્તો, જીવમાને પરાજિતો.
કણ્ણચ્છિદ્દક્ખિનાસાસુ, વત્થિકોસે વણેસુ વા;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તો, રાગા થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
અવસેસસરીરસ્મિં, ઉપકચ્છૂરુકાદિસુ;
વસા મેથુનરાગસ્સ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
અસ્સગોમહિસાદીનં, ઓટ્ઠગદ્રભદન્તિનં;
નાસાસુ વત્થિકોસેસુ, સેવં થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
તથા સબ્બતિરચ્છાનં, અક્ખિકણ્ણવણેસુપિ;
અવસેસસરીરેસુ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
તેસં અલ્લસરીરેસુ, મતાનં સેવતો પન;
તિવિધાપિ સિયાપત્તિ, ખેત્તસ્મિં તિવિધે સતિ.
બહિ મેથુનરાગેન, નિમિત્તં ઇત્થિયા પન;
નિમિત્તેન છુપન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
કાયસંસગ્ગરાગેન, નિમિત્તેન મુખેન વા;
નિમિત્તં ઇત્થિયા તસ્સ, છુપતો ગરુકં સિયા.
તથેવોભયરાગેન, નિમિત્તં પુરિસસ્સપિ;
નિમિત્તેન છુપન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
નિમિત્તેન નિમિત્તં તુ, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
થુલ્લચ્ચયં છુપન્તસ્સ, હોતિ મેથુનરાગતો.
કાયસંસગ્ગરાગેન, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
નિમિત્તેન નિમિત્તસ્સ, છુપને દુક્કટં મતં.
અઙ્ગજાતં પવેસેત્વા, તમાવટ્ટકતે મુખે;
તત્થાકાસગતં કત્વા, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા ¶ ચતૂહિ પસ્સેહિ, ઇત્થિયા હેટ્ઠિમત્તલં;
અછુપન્તં પવેસેત્વા, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉપ્પાટિતોટ્ઠમંસેસુ ¶ , બહિ નિક્ખન્તકેસુ વા;
દન્તેસુ વાયમન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
અટ્ઠિસઙ્ઘટ્ટનં કત્વા, મગ્ગે દુવિધરાગતો;
સુક્કે મુત્તેપિ વામુત્તે, વાયમન્તસ્સ દુક્કટં.
ઇત્થિં મેથુનરાગેન, આલિઙ્ગન્તસ્સ દુક્કટં;
હત્થગ્ગાહપરામાસ-ચુમ્બનાદીસ્વયં નયો.
અપદે અહયો મચ્છા, કપોતા દ્વિપદેપિ ચ;
ગોધા ચતુપ્પદે હેટ્ઠા, વત્થુ પારાજિકસ્સિમે.
સેવેતુકામતાચિત્તં, મગ્ગે મગ્ગપ્પવેસનં;
ઇદમઙ્ગદ્વયં વુત્તં, પઠમન્તિમવત્થુનો.
દુક્કટં પઠમસ્સેવ, સામન્તમિતિ વણ્ણિતં;
સેસાનં પન તિણ્ણમ્પિ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
‘‘અનાપત્તી’’તિ ઞાતબ્બં, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તથેવાસાદિયન્તસ્સ, જાનન્તસ્સાદિકમ્મિનો.
વિનયે અનયૂપરમે પરમે;
સુજનસ્સ સુખાનયને નયને;
પટુ હોતિ પધાનરતો ન રતો;
ઇધ યો પન સારમતે રમતે.
ઇમં હિતવિભાવનં ભાવનં;
અવેદિ સુરસમ્ભવં સમ્ભવં;
સ મારબળિસાસને સાસને;
સમો ભવતુપાલિના પાલિના.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પઠમપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
દુતિયપારાજિકકથા
આદિયન્તો ¶ હરન્તોવ-હરન્તો ઇરિયાપથં;
વિકોપેન્તો તથા ઠાના, ચાવેન્તોપિ પરાજિતો.
તત્થ ¶ નાનેકભણ્ડાનં, પઞ્ચકાનં વસા પન;
અવહારા દસેવેતે, વિઞ્ઞાતબ્બા વિભાવિના.
સાહત્થાણત્તિકો ચેવ, નિસ્સગ્ગો અત્થસાધકો;
ધુરનિક્ખેપનઞ્ચાતિ, ઇદં સાહત્થપઞ્ચકં.
પુબ્બસહપયોગો ચ, સંવિદાહરણમ્પિ ચ;
સઙ્કેતકમ્મં નેમિત્તં, પુબ્બયોગાદિપઞ્ચકં.
થેય્યપસય્હપરિકપ્પ-પટિચ્છન્નકુસાદિકા;
અવહારા ઇમે પઞ્ચ, વેદિતબ્બાવ વિઞ્ઞુના.
વત્થુકાલગ્ઘદેસે ચ, પરિભોગઞ્ચ પઞ્ચપિ;
ઞત્વા એતાનિ કાતબ્બો, પણ્ડિતેન વિનિચ્છયો.
દુતિયં વાપિ કુદ્દાલં, પિટકં પરિયેસતો;
ગચ્છતો થેય્યચિત્તેન, દુક્કટં પુબ્બયોગતો.
તત્થજાતકકટ્ઠં વા, લતં વા છિન્દતો પન;
દુક્કટં ઉભયત્થાપિ, વુત્તં સહપયોગતો.
પથવિં ખણતો વાપિ, બ્યૂહતો પંસુમેવ વા;
આમસન્તસ્સ વા કુમ્ભિં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
મુખે પાસં પવેસેત્વા, ખાણુકે બદ્ધકુમ્ભિયા;
બન્ધનાનં વસા ઞેય્યો, ઠાનભેદો વિજાનતા.
દ્વે ઠાનાનિ પનેકસ્મિં, ખાણુકે બદ્ધકુમ્ભિયા;
વલયં રુક્ખમૂલસ્મિં, પવેસેત્વા કતાય વા.
ઉદ્ધરન્તસ્સ ખાણું વા, છિન્દતો સઙ્ખલિમ્પિ વા;
થુલ્લચ્ચયં તતો કુમ્ભિં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
પઠમં ¶ પન કુમ્ભિં વા, ઉદ્ધરિત્વા તથા પુન;
ઠાના ચાવેતિ ખાણું વા, સઙ્ખલિં વાપિ સો નયો.
ઇતો ચિતો ચ ઘંસન્તો, મૂલે સારેતિ રક્ખતિ;
વલયં ખેગતં તત્થ, કરોન્તોવ પરાજિતો.
જાતં છિન્દતિ ચે રુક્ખં, દુક્કટં કુમ્ભિમત્થકે;
સમીપે છિન્દતો તસ્સ, પાચિત્તિયમતત્થજં.
અન્તોકુમ્ભિગતં ¶ ભણ્ડં, ફન્દાપેતિ સચે પન;
અપબ્યૂહેતિ તત્થેવ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
હરન્તો કુમ્ભિયા ભણ્ડં, મુટ્ઠિં છિન્દતિ અત્તનો;
ભાજને વા ગતં કત્વા, હોતિ ભિક્ખુ પરાજિતો.
હારં વા પન પામઙ્ગં, સુત્તારુળ્હં તુ કુમ્ભિયા;
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
સપ્પિઆદીસુ યં કિઞ્ચિ, પિવતો પાદપૂરણં;
એકેનેવ પયોગેન, પીતમત્તે પરાજયો.
કત્વાવ ધુરનિક્ખેપં, પિવન્તસ્સ પુનપ્પુનં;
સકલમ્પિ ચ તં કુમ્ભિં, પિવતો ન પરાજયો.
સચે ખિપતિ યં કિઞ્ચિ, ભણ્ડકં તેલકુમ્ભિયં;
તં પાદગ્ઘનકં તેલં, ધુવં પિવતિ તાવદે.
હત્થતો મુત્તમત્તેવ, થેય્યચિત્તો વિનસ્સતિ;
આવિઞ્જેત્વાપિ વા કુમ્ભિં, તેલં ગાળેતિ ચે તથા.
તેલસ્સાકિરણં ઞત્વા, ખિત્તં રિત્તાય કુમ્ભિયા;
પીતં તેલઞ્ચ તં ભણ્ડં, ઉદ્ધરન્તોવ ધંસિતો.
તત્થેવ ભિન્દતો તેલં, છડ્ડેન્તસ્સ તથેવ ચ;
ઝાપેન્તસ્સ અભોગં વા, કરોન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
ભૂમટ્ઠકથા.
ઠપિતં ¶ પત્થરિત્વા ચ, સાટકત્થરણાદિકં;
વેઠેત્વા ઉદ્ધરન્તસ્સ, મુત્તે ઠાના પરાભવો.
ઓરિમન્તેન વા ફુટ્ઠ-મોકાસં પારિમન્તતો;
પારાજિકમતિક્કન્તે, કડ્ઢતો ઉજુકમ્પિ વા.
થલટ્ઠકથા.
પુરતો મુખતુણ્ડઞ્ચ, કલાપગ્ગઞ્ચ પચ્છતો;
દ્વીસુ પસ્સેસુ પક્ખન્તો, હેટ્ઠા પાદનખા તથા.
ઉદ્ધઞ્ચાપિ ¶ સિખગ્ગન્તિ, ગગને ગચ્છતો પન;
મોરસ્સ છ પરિચ્છેદા, વેદિતબ્બા વિભાવિના.
ભિક્ખુ ‘‘સસ્સામિકં મોરં, ગહેસ્સામી’’તિ ખેગતં;
હત્થં વાપિ પસારેતિ, પુરતો વાસ્સ તિટ્ઠતિ.
મોરોપિ ગગને પક્ખે, ચારેતિ ન ચ ગચ્છતિ;
દુક્કટં ગમનચ્છેદે, આમસન્તસ્સ ચેવ તં.
ઠાના મોરમમોચેન્તો, ફન્દાપેતિ સચે પન;
એવં ફન્દાપને તસ્સ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
અગ્ગહેત્વા ગહેત્વા વા, હત્થેન પન અત્તનો;
ઠાના ચાવેતિ ચે મોરં, સયં ઠાના ચુતો સિયા.
ફુટ્ઠોકાસં મુખગ્ગેન, કલાપગ્ગેન વા પન;
કલાપગ્ગેન વા ફુટ્ઠં, મુખતુણ્ડેન ભિક્ખુ ચે.
અતિક્કામેય્ય યો મોરં, ઠાના ચાવેતિ નામ સો;
એસેવ ચ નયો પાદ-સિખાપક્ખેસુ દીપિતો.
ગગને પન ગચ્છન્તો, કરે મોરો નિલીયતિ;
તં કરેનેવ ચારેન્તો, ફન્દાપેતીતિ વુચ્ચતિ.
સચે ¶ ગણ્હાતિ તં મોરં, ઇતરેન કરેન સો;
ચાવિતત્તા પન ઠાના, ભિક્ખુ ઠાના ચુતો સિયા.
ઇતરં પન મોરસ્સ, ઉપનેતિ સચે કરં;
ન દોસો તત્થ ઉડ્ડેત્વા, સયમેવ નિલીયતિ.
દિસ્વા અઙ્ગે નિલીનં તં, થેય્યચિત્તેન ગચ્છતો;
પાદે થુલ્લચ્ચયં હોતિ, દુતિયે ચ પરાજયો.
ભૂમિયં ઠિતમોરસ્સ, તીણિ ઠાનાનિ પણ્ડિતો;
પાદાનઞ્ચ કલાપસ્સ, વસેન પરિદીપયે.
તતો કેસગ્ગમત્તમ્પિ, મોરં પથવિતો પન;
હોતિ પારાજિકં તસ્સ, ઉક્ખિપન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
છિજ્જમાનં સુવણ્ણાદિં, પત્તે પતતિ ચે પન;
હત્થેન ઉદ્ધરન્તસ્સ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
સચે ¶ અનુદ્ધરિત્વાવ, થેય્યચિત્તેન ગચ્છતિ;
દુતિયે પદવારસ્મિં, પારાજિકમુદીરયે.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, હત્થે વત્થેવ મત્થકે;
તં તં તસ્સ ભવે ઠાનં, યત્થ યત્થ પતિટ્ઠિતં.
આકાસટ્ઠકથા.
થેય્યચિત્તેન યં કિઞ્ચિ, મઞ્ચપીઠાદિસુટ્ઠિતં;
આમાસમ્પિ અનામાસં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સંહરિત્વા સચે વંસે, ઠપિતં હોતિ ચીવરં;
કત્વા પુનોરતો ભોગં, તથા અન્તઞ્ચ પારતો.
ચીવરેન ફુટ્ઠોકાસો, ઠાનં તસ્સ પવુચ્ચતિ;
ન તુ ચીવરવંસો સો, હોતીતિ સકલો મતો.
ઓરિમન્તેન ¶ ઓકાસં, ફુટ્ઠં તમિતરેન વા;
ઇતરેનપિ વા ફુટ્ઠં, ઓરિમન્તેન વા પુન.
દક્ખિણન્તેન ફુટ્ઠં વા, વામન્તેનિતરેન વા;
વામન્તેન ફુટ્ઠટ્ઠાનં, અતિક્કામયતો ચુતિ.
ઉદ્ધં વા ઉક્ખિપન્તસ્સ, ચીવરં પન વંસતો;
કેસગ્ગમત્તે ઉક્ખિત્તે, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
રજ્જુકેન ચ બન્ધિત્વા, ઠપિતં પન ચીવરં;
થુલ્લચ્ચયં વિમોચેન્તો, મુત્તે પારાજિકં ફુસે.
વેઠેત્વા ઠપિતં વંસે, નિબ્બેઠેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
વલયં છિન્દતો વાપિ, મોચેન્તસ્સપ્યયં નયો.
ચીવરસ્સ પસારેત્વા, ઠપિતસ્સ હિ વંસકે;
સંહરિત્વા તુ નિક્ખિત્તે, ચીવરે વિય નિચ્છયો.
સિક્કાય પક્ખિપિત્વા યં, લગ્ગિતં હોતિ ભણ્ડકં;
સિક્કાતો તં હરન્તો વા, સહ સિક્કાય વા ચુતો.
કુન્તાદિં નાગદન્તેસુ, ઠિતેસુ પટિપાટિયા;
અગ્ગે વા પન બુન્દે વા, ગહેત્વા પરિકડ્ઢતો.
પારાજિકં ¶ ફુટ્ઠોકાસં, અતિક્કામયતો સિયા;
ઉજુકં ઉક્ખિપન્તસ્સ, કેસગ્ગેન પરાજયો.
પાકારાભિમુખો ઠત્વા, આકડ્ઢતિ સચે પન;
ઓરિમન્તફુટ્ઠોકાસ-મિતરન્તચ્ચયે ચુતો.
તથેવ પરતો તસ્સ, પેલ્લેન્તસ્સાપિ ભિક્ખુનો;
ભિત્તિં પન ચ નિસ્સાય, ઠપિતેપિ અયં નયો.
ચાલેન્તસ્સ ચ તાલસ્સ, ફલં વત્થુ હિ પૂરતિ;
યેનસ્સ બન્ધના મુત્તે, તસ્મિં પારાજિકં ભવે.
પિણ્ડિં ¶ છિન્દતિ તાલસ્સ, સચે પારાજિકં સિયા;
એસેવ ચ નયો સેસ-રુક્ખપુપ્ફફલેસુપિ.
વેહાસટ્ઠકથા.
ગચ્છતો હિ નિધિટ્ઠાનં, પદવારેન દુક્કટં;
ઉદકે પન ગમ્ભીરે, તથા નિમુજ્જનાદિસુ.
તત્થજાતકપુપ્ફેસુ, યેન પુપ્ફેન પૂરતિ;
વત્થુ તં છિન્દતો પુપ્ફં, તસ્સ પારાજિકં વદે.
એકનાળસ્સ વા પસ્સે, વાકો ઉપ્પલજાતિયા;
ન છિજ્જતિ તતો યાવ, તાવ નં પરિરક્ખતિ.
સામિકેહેવ પુપ્ફેસુ, છિન્દિત્વા ઠપિતેસુપિ;
પુબ્બે વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
ભારબદ્ધાનિ પુપ્ફાનિ, છસ્વાકારેસુ કેનચિ;
આકારેન સચે તાનિ, ઠાના ચાવેતિ નસ્સતિ.
ઠપિતં પન પુપ્ફાનં, કલાપં જલપિટ્ઠિયં;
ચાલેત્વા ઉદકં પુપ્ફ-ટ્ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
પરિકપ્પેતિ ચે ‘‘એત્થ, ગહેસ્સામી’’તિ રક્ખતિ;
ઉદ્ધરન્તો ગતટ્ઠાના, ભટ્ઠો નામ પવુચ્ચતિ.
અચ્ચુગ્ગતસ્સ તં ઠાનં, જલતો સકલં જલં;
ઉપ્પાટેત્વા તતો પુપ્ફં, ઉજુમુદ્ધરતો પન.
નાળન્તે ¶ જલતો મુત્ત-મત્તે પારાજિકં ભવે;
અમુત્તે જલતો તસ્મિં, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
પુપ્ફે ગહેત્વા નામેત્વા, ઉપ્પાટેતિ સચે પન;
ન તસ્સ ઉદકં ઠાનં, નટ્ઠો ઉપ્પાટિતક્ખણે.
યો ¶ હિ સસ્સામિકે મચ્છે, થેય્યચિત્તેન ગણ્હતિ;
બળિસેનપિ જાલેન, હત્થેન કુમિનેન વા.
તસ્સેવં ગણ્હતો વત્થુ, યેન મચ્છેન પૂરતિ;
તસ્મિં ઉદ્ધટમત્તસ્મિં, જલા હોતિ પરાજયો.
ઠાનં સલિલજાનઞ્હિ, કેવલં સકલં જલં;
સલિલટ્ઠં વિમોચેન્તો, જલા પારાજિકો ભવે.
નીરતો ઉપ્પતિત્વા યો, તીરે પતતિ વારિજો;
ગણ્હતો તં પનાપત્તિં, ભણ્ડગ્ઘેન વિનિદ્દિસે.
મારણત્થાય મચ્છાનં, તળાકે નદિયાપિ વા;
નિન્ને મચ્છવિસં નામ, પક્ખિપિત્વા ગતે પન.
પચ્છા મચ્છવિસં મચ્છા, ખાદિત્વા પિલવન્તિ ચે;
પારાજિકં મતે મચ્છે, થેય્યચિત્તેન ગણ્હતો.
પંસુકૂલિકસઞ્ઞાય, ન દોસો કોચિ ગણ્હતો;
સામિકેસ્વાહરન્તેસુ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં.
ગહેત્વા સામિકા મચ્છે, સચે યન્તિ નિરાલયા;
ગણ્હતો પન તે સેસે, થેય્યચિત્તેન દુક્કટં.
અમતેસુ અનાપત્તિં, વદન્તિ વિનયઞ્ઞુનો;
એસેવ ચ નયો સેસે, કચ્છપાદિમ્હિ વારિજે.
ઉદકટ્ઠકથા.
‘‘નાવં નાવટ્ઠં વા ભણ્ડં, થેનેત્વા ગણ્હિસ્સામી’’તિ;
પાદુદ્ધારે દોસા વુત્તા, ભિક્ખુસ્સેવં ગચ્છન્તસ્સ.
બદ્ધાય ¶ નાવાય હિ ચણ્ડસોતે;
ઠાનં મતં બન્ધનમેકમેવ;
ભિક્ખુસ્સ ¶ તસ્મિં મુત્તમત્તે;
પારાજિકં તસ્સ વદન્તિ ધીરા.
નિચ્ચલે ઉદકે નાવ-મબન્ધનમવટ્ઠિતં;
પુરતો પચ્છતો વાપિ, પસ્સતો વાપિ કડ્ઢતો.
એકેનન્તેન સમ્ફુટ્ઠ-મોકાસમિતરેન તં;
અતિક્કામયતો નાવં, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
ઉદ્ધં કેસગ્ગમત્તમ્પિ, ઉદકમ્હા વિમોચિતે;
અધોનાવાતલં તેન, ફુટ્ઠઞ્ચ મુખવટ્ટિયા.
બન્ધિત્વા પન યા તીરે, ઠપિતા નિચ્ચલે જલે;
બન્ધનઞ્ચ ઠિતોકાસો, ઠાનં તસ્સા દ્વિધા મતં.
હોતિ થુલ્લચ્ચયં પુબ્બં, બન્ધનસ્સ વિમોચને;
પચ્છા કેનચુપાયેન, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
ચાવેત્વા પઠમં ઠાના, પચ્છા બન્ધનમોચને;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, થેય્યચિત્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ઉસ્સારેત્વા નિકુજ્જિત્વા, ઠપિતાય થલે પન;
ફુટ્ઠોકાસોવ હિ ઠાનં, નાવાય મુખવટ્ટિયા.
ઞેય્યો ઠાનપરિચ્છેદો;
આકારેહેવ પઞ્ચહિ;
યતો કુતોચિ ચાવેન્તો;
હોતિ પારાજિકો નરો.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, નાવાયુક્કુજ્જિતાયપિ;
ઠપિતાયપિ નાવાય, ઘટિકાનં તથૂપરિ.
થેય્યા ¶ તિત્થે ઠિતં નાવં, આરુહિત્વા સચે પન;
અરિત્તેન ફિયેનાપિ, પાજેન્તસ્સ પરાજયો.
સચે છત્તં પણામેત્વા, ઉસ્સાપેત્વાવ ચીવરં;
લઙ્કારસદિસં કત્વા, ગણ્હાપેતિ સમીરણં.
આગમ્મ ¶ બલવા વાતો, નાવં હરતિ ચે પન;
વાતેનેવ હટા નાવા, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
સયમેવ ચ યં કિઞ્ચિ, ગામતિત્થમુપાગતં;
અચાવેન્તોવ તં ઠાના, કિણિત્વા ચે પલાયતિ.
અવહારો ન ભિક્ખુસ્સ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં;
સયમેવ ચ ગચ્છન્તિં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
નાવટ્ઠકથા.
યાનં નામ રથો વય્હં, સકટં સન્દમાનિકા;
યાનં અવહરિસ્સામિ, યાનટ્ઠમિતિ વા પન.
ગચ્છતો દુક્કટં વુત્તં, દુતિયં પરિયેસતો;
ઠાના ચાવનયોગસ્મિં, વિજ્જમાને પરાજયો.
યાનસ્સ દુકયુત્તસ્સ, દસ ઠાનાનિ દીપયે;
યાનં પાજયતો તસ્સ, નિસીદિત્વા ધુરે પન.
થુલ્લચ્ચયં તુ ગોણાનં, પાદુદ્ધારે વિનિદ્દિસે;
ચક્કાનઞ્હિ ઠિતોકાસ-મતિક્કન્તે પરાભવો.
અયુત્તકસ્સાપિ ચ યાનકસ્સ, ધુરેનુપત્થમ્ભનિયં ઠિતસ્સ;
વસેનુપત્થમ્ભનિચક્કકાનં, ઠાનાનિ તીણેવ ભવન્તિ તસ્સ.
તથા ધુરેન દારૂનં, ઉપરિટ્ઠપિતસ્સ ચ;
ભૂમિયમ્પિ ધુરેનેવ, તથેવ ઠપિતસ્સ ચ.
પુરતો ¶ પચ્છતો વાપિ, ઠાના ચાવેતિ ચે પન;
થુલ્લચ્ચયં તુ તિણ્ણમ્પિ, ઠાના ચાવે પરાજયો.
અપનેત્વાન ચક્કાનિ, અક્ખાનં સીસકેહિ તુ;
ઠિતસ્સૂપરિ દારૂનં, ઠાનાનિ દ્વે વિનિદ્દિસે.
કડ્ઢન્તો ઉક્ખિપન્તો વા, ફુટ્ઠોકાસચ્ચયે ચુતો;
ઠપિતસ્સ પનઞ્ઞસ્સ, ભૂમિયં યસ્સ કસ્સચિ.
અક્ખુદ્ધીનં ધુરસ્સાતિ, પઞ્ચ ઠાનાનિ દીપયે;
ઉદ્ધીસુ વા ગહેત્વા તં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
ઠપિતસ્સ ¶ હિ ચક્કસ્સ, નાભિયા પન ભૂમિયં;
એકમેવ સિયા ઠાનં, પરિચ્છેદોપિ પઞ્ચધા.
ફુસિત્વા યં ઠિતં ભૂમિં, નેમિપસ્સેન નાભિયા;
ઠાનાનિ દ્વે ભવન્તસ્સ, નટ્ઠો તેસમતિક્કમે.
દિસ્વા યાનમનારક્ખં, પટિપન્નં મહાપથે;
આરુહિત્વા અચોદેત્વા, કિણિત્વા યાતિ વટ્ટતિ.
યાનટ્ઠકથા.
સીસક્ખન્ધકટોલમ્બ-વસા ભારો ચતુબ્બિધો;
તત્થ સીસગતં ભારં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
ઇતો ચિતો ચ ઘંસન્તો, થેય્યચિત્તેન યો પન;
સિરસ્મિંયેવ સારેતિ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
ખન્ધં ઓરોપિતે ભારે, તસ્સ પારાજિકં મતં;
સીસતો કેસમત્તમ્પિ, મોચેન્તોપિ પરાજિતો.
ભારં પથવિયં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા સુદ્ધમાનસો;
પચ્છા તં થેય્યચિત્તેન, ઉદ્ધરન્તો પરાજિતો.૫૨૨
એત્થ ¶ વુત્તનયેનેવ, સેસેસુપિ અસેસતો;
ભારેસુ મતિસારેન, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
ભારટ્ઠકથા.
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, આરામં અભિયુઞ્જતો;
પરાજેતિ પરં ધમ્મં, ચરન્તો ચે પરાજિતો.૫૨૨
વિમતિં જનયન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
પરજ્જતિ સયં ધમ્મં, ચરન્તો યોપિ તસ્સ ચ.
સામિનો ધુરનિક્ખેપે, ‘‘ન દસ્સામી’’તિ ચત્તનો;
પારાજિકં ભવે તસ્સ, સબ્બેસં કૂટસક્ખિનં.
આરામટ્ઠકથા.
વિહારં ¶ સઙ્ઘિકં કિઞ્ચિ, અચ્છિન્દિત્વાન ગણ્હિતું;
સબ્બેસં ધુરનિક્ખેપા-ભાવતોવ ન સિજ્ઝતિ.
વિહારટ્ઠકથા.
સીસાનિ સાલિઆદીનં, નિરુમ્ભિત્વાન ગણ્હતો;
અસિતેન ચ લાયિત્વા, છિન્દિત્વા વા કરેન ચ.
યસ્મિં બીજેપિ વા વત્થુ, સીસે પૂરેતિ મુટ્ઠિયં;
બન્ધના મોચિતે તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
અચ્છિન્નો પન દણ્ડો વા, તચો વા અપ્પમત્તકો;
વીહિનાળમ્પિ વા દીઘં, અનિક્ખન્તોવ રક્ખતિ.
સચે ¶ સો પરિકપ્પેતિ, ‘‘મદ્દિત્વા પનિદં અહં;
પપ્ફોટેત્વા ઇતો સારં, ગણ્હિસ્સામી’’તિ રક્ખતિ.
મદ્દનુદ્ધરણે નત્થિ, દોસો પપ્ફોટનેપિ વા;
અત્તનો ભાજનગતં, કરોન્તસ્સ પરાજયો.
જાનં કેસગ્ગમત્તમ્પિ, પથવિં પરસન્તકં;
થેય્યચિત્તેન ચે ખીલં, સઙ્કામેતિ પરાજયો.
તઞ્ચ ખો સામિકાનં તુ, ધુરનિક્ખેપને સતિ;
અનગ્ઘા ભૂમિ નામેસા, તસ્મા એવમુદીરિતં.
ગહેતબ્બા સચે હોતિ, દ્વીહિ ખીલેહિ યા પન;
આદો થુલ્લચ્ચયં તેસુ, દુતિયેવ પરાજયો.
ઞાપેતુકામો યો ભિક્ખુ, ‘‘મમેદં સન્તક’’ન્તિ ચ;
રજ્જું વાપિ પસારેતિ, યટ્ઠિં પાતેતિ દુક્કટં.
યેહિ દ્વીહિ પયોગેહિ, અત્તનો સન્તકં સિયા;
આદો થુલ્લચ્ચયં તેસુ, દુતિયે ચ પરાજયો.
ખેત્તટ્ઠકથા.
ખેત્તે વુત્તનયેનેવ, વત્થુટ્ઠસ્સ વિનિચ્છયો;
ગામટ્ઠેપિ ચ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
વત્થુટ્ઠગામટ્ઠકથા.
તિણં ¶ વા પન પણ્ણં વા, લતં વા કટ્ઠમેવ વા;
ભણ્ડગ્ઘેનેવ કાતબ્બો, ગણ્હન્તો તત્થજાતકં.
મહગ્ઘે પન રુક્ખસ્મિં, છિન્નમત્તેપિ નસ્સતિ;
તચ્છેત્વા ઠપિતો રુક્ખો, ગહેતબ્બો ન કોચિપિ.
છિન્દિત્વા ¶ ઠપિતં મૂલે, રુક્ખમદ્ધગતં પન;
‘‘છડ્ડિતો સામિકેહી’’તિ, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
લક્ખણે છલ્લિયોનદ્ધે, ન દોસો કોચિ ગણ્હતો;
અજ્ઝાવુત્થં કતં વાપિ, વિનસ્સન્તઞ્ચ ગણ્હતો.
યો ચારક્ખટ્ઠાનં પત્વા, કત્વા કમ્મટ્ઠાનાદીનિ;
ચિત્તે ચિન્તેન્તો વા અઞ્ઞં, ભણ્ડદેય્યં હોતેવસ્સ.
વરાહબ્યગ્ઘચ્છતરચ્છકાદિતો;
ઉપદ્દવા મુચ્ચિતુકામતાય યો;
તથેવ તં ઠાનમતિક્કમેતિ ચે;
ન કોચિ દોસો પન ભણ્ડદેય્યકં.
ઇદમારક્ખણટ્ઠાનં, ગરુકં સુઙ્કઘાતતો;
તસ્મા દુક્કટમુદ્દિટ્ઠં, તમનોક્કમ્મ ગચ્છતો.
એતં પરિહરન્તસ્સ, થેય્યચિત્તેન સત્થુના;
પારાજિકમનુદ્દિટ્ઠં, આકાસેનાપિ ગચ્છતો.
તસ્મા એત્થ વિસેસેન, સતિસમ્પન્નચેતસા;
અપ્પમત્તેન હોતબ્બં, પિયસીલેન ભિક્ખુના.
અરઞ્ઞટ્ઠકથા.
તોયદુલ્લભકાલસ્મિં, ભાજને ગોપિતં જલં;
આવિઞ્જિત્વા પવેસેત્વા, છિદ્દં કત્વાપિ વા તથા.
વાપિયં વા તળાકે વા, ભાજનં અત્તનો પન;
ગણ્હન્તસ્સ પવેસેત્વા, ભણ્ડગ્ઘેન વિનિદ્દિસે.
છિન્દતો મરિયાદં તુ, અદિન્નાદાનપુબ્બતો;
ભૂતગામેન સદ્ધિમ્પિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અન્તો ¶ ¶ ઠત્વા બહિ ઠત્વા, છિન્દન્તો ઉભયત્થપિ;
બહિઅન્તેન કાતબ્બો, અન્તોઅન્તેન મજ્ઝતો.
ઉદકકથા.
વારેન સામણેરા યં, દન્તકટ્ઠમરઞ્ઞતો;
આનેત્વાચરિયાનમ્પિ, આહરન્તિ સચે પન.
છિન્દિત્વા યાવ સઙ્ઘસ્સ, ન નિય્યાદેન્તિ તે પન;
આભતં તાવ તં સબ્બં, તેસમેવ ચ સન્તકં.
તસ્મા તં થેય્યચિત્તેન, ગણ્હન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
ગરુભણ્ડઞ્ચ સઙ્ઘસ્સ, ભણ્ડગ્ઘેન પરાભવો.
યદા નિય્યાદિતં તેહિ, તતો પટ્ઠાય સઙ્ઘિકં;
ગણ્હન્તસ્સાપિ થેય્યાય, અવહારો ન વિજ્જતિ.
અરક્ખત્તા યથાવુડ્ઢ-મભાજેતબ્બતોપિ ચ;
સબ્બસાધારણત્તા ચ, અઞ્ઞં વિય ન હોતિદં.
દન્તકટ્ઠકથા.
અગ્ગિં વા દેતિ સત્થેન, આકોટેતિ સમન્તતો;
આકોટેતિ વિસં વાપિ, મણ્ડૂકણ્ટકનામકં.
યેન વા તેન વા રુક્ખો, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ;
સબ્બત્થ ભિક્ખુનો તસ્સ, ભણ્ડદેય્યં પકાસિતં.
વનપ્પતિકથા.
સીસતો કણ્ણતો વાપિ, ગીવતો હત્થતોપિ વા;
છિન્દિત્વા વાપિ મોચેત્વા, ગણ્હતો થેય્યચેતસા.
હોતિ ¶ મોચિતમત્તસ્મિં, સીસાદીહિ પરાજયો;
થુલ્લચ્ચયં કરોન્તસ્સ, આકડ્ઢનવિકડ્ઢનં.
હત્થા અનીહરિત્વાવ, વલયં કટકમ્પિ વા;
અગ્ગબાહુઞ્ચ ઘંસન્તો, ચારેતિ અપરાપરં.
તમાકાસગતં ¶ ચોરો, કરોતિ યદિ રક્ખતિ;
સવિઞ્ઞાણકતો મૂલે, વલયંવ ન હોતિદં.
નિવત્થં પન વત્થં યો, અચ્છિન્દતિ પરસ્સ ચે;
પરોપિ પન લજ્જાય, સહસા તં ન મુઞ્ચતિ.
આકડ્ઢતિ ચ ચોરોપિ, સો પરો તાવ રક્ખતિ;
પરસ્સ હત્થતો વત્થે, મુત્તમત્તે પરાજયો.
સભણ્ડહારકં ભણ્ડં, નેન્તસ્સ પઠમે પદે;
થુલ્લચ્ચયમતિક્કન્તે, દુતિયેવ ચુતો સિયા.
પાતાપેતિ સચે ભણ્ડં, તજ્જેત્વા થેય્યચેતનો;
પરસ્સ હત્થતો ભણ્ડે, મુત્તમત્તે પરાજયો.
અથાપિ પરિકપ્પેત્વા, પાતાપેતિ વ યો પન;
તસ્સ પાતાપને વુત્તં, દુક્કટામસનેપિ ચ.
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો;
‘‘તિટ્ઠ તિટ્ઠા’’તિ વદતો, ન દોસો છડ્ડિતેપિ ચ.
આગન્ત્વા થેય્યચિત્તેન, પચ્છા તં ગણ્હતો સિયા;
પારાજિકં તદુદ્ધારે, સાલયે સામિકે ગતે.
ગણ્હતો સકસઞ્ઞાય, ગહણે પન રક્ખતિ;
ભણ્ડદેય્યં તથા પંસુ-કૂલસઞ્ઞાય ગણ્હતો.
‘‘તિટ્ઠ ¶ તિટ્ઠા’’તિ વુત્તો ચ, છડ્ડેત્વા પન ભણ્ડકં;
કત્વાવ ધુરનિક્ખેપં, ભીતો ચોરા પલાયતિ.
ગણ્હતો થેય્યચિત્તેન, ઉદ્ધારે દુક્કટં પુન;
દાતબ્બમાહરાપેન્તે, અદેન્તસ્સ પરાજયો.
‘‘કસ્મા? તસ્સ પયોગેન, છડ્ડિતત્તા’’તિ સાદરં;
મહાઅટ્ઠકથાયં તુ, વુત્તમઞ્ઞાસુ નાગતં.
હરણકથા.
સમ્પજાનમુસાવાદં, ‘‘ન ગણ્હામી’’તિ ભાસતો;
અદિન્નાદાનપુબ્બત્તા, દુક્કટં હોતિ ભિક્ખુનો.
‘‘રહો ¶ મયા પનેતસ્સ, ઠપિતં કિં નુ દસ્સતિ’’;
ઇચ્ચેવં વિમતુપ્પાદે, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
તસ્મિં દાને નિરુસ્સાહે, પરો ચે નિક્ખિપે ધુરં;
ઉભિન્નં ધુરનિક્ખેપે, ભિક્ખુ હોતિ પરાજિતો.
ચિત્તેનાદાતુકામોવ, ‘‘દસ્સામી’’તિ મુખેન ચે;
વદતો ધુરનિક્ખેપે, સામિનો હિ પરાજયો.
ઉપનિધિકથા.
સુઙ્કઘાતસ્સ અન્તોવ, ઠત્વા પાતેતિ ચે બહિ;
ધુવં પતતિ ચે હત્થા, મુત્તમત્તે પરાજયો.
તં રુક્ખે ખાણુકે વાપિ, હુત્વા પટિહતં પુન;
વાતુક્ખિત્તમ્પિ વા અન્તો, સચે પતતિ રક્ખતિ.
પતિત્વા ¶ ભૂમિયં પચ્છા, વટ્ટન્તં પન ભણ્ડકં;
સચે પવિસત્યન્તોવ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
ઠત્વા ઠત્વા પવટ્ટન્તં, પવિટ્ઠં ચે પરાજયો;
અતિટ્ઠમાનં વટ્ટિત્વા, પવિટ્ઠં પન રક્ખતિ.
ઇતિ વુત્તં દળ્હં કત્વા, કુરુન્દટ્ઠકથાદિસુ;
સારતો તં ગહેતબ્બં, યુત્તં વિય ચ દિસ્સતિ.
સયં વા યદિ વટ્ટેતિ, વટ્ટાપેતિ પરેન વા;
અટ્ઠત્વા વટ્ટમાનં તં, ગતં નાસકરં સિયા.
ઠત્વા ઠત્વા સચે અન્તો, બહિ ગચ્છતિ રક્ખતિ;
ઠપિતે સુદ્ધચિત્તેન, સયં વટ્ટતિ વટ્ટતિ.
ગચ્છન્તે પન યાને વા, ગજે વા તં ઠપેતિ ચે;
બહિ નીહરણત્થાય, નાવહારોપિ નીહટે.
ઠપિતે ઠિતયાને વા, પયોગેન વિના ગતે;
સતિપિ થેય્યચિત્તસ્મિં, અવહારો ન વિજ્જતિ.
સચે પાજેતિ તં યાનં, ઠપેત્વા યાનકે મણિં;
સિયા પારાજિકં તસ્સ, સીમાતિક્કમને પન.
સુઙ્કટ્ઠાને ¶ મતં સુઙ્કં, ગન્તું દત્વાવ વટ્ટતિ;
સેસો ઇધ કથામગ્ગો, અરઞ્ઞટ્ઠકથાસમો.
સુઙ્કઘાતકથા.
અન્તોજાતં ધનક્કીતં, દિન્નં વા પન કેનચિ;
દાસં કરમરાનીતં, હરન્તસ્સ પરાજયો.
ભુજિસ્સં વા હરન્તસ્સ, માનુસં માતરાપિ વા;
પિતરાઠપિતં વાપિ, અવહારો ન વિજ્જતિ.
તં ¶ પલાપેતુકામોવ, ઉક્ખિપિત્વા ભુજેહિ વા;
તં ઠિતટ્ઠાનતો કિઞ્ચિ, સઙ્કામેતિ પરાજયો.
તજ્જેત્વા પદસા દાસં, નેન્તસ્સ પદવારતો;
હોન્તિ આપત્તિયો વુત્તા, તસ્સ થુલ્લચ્ચયાદયો.
હત્થાદીસુ ગહેત્વા તં, કડ્ઢતોપિ પરાજયો;
‘‘ગચ્છ યાહિ પલાયા’’તિ, વદતોપિ અયં નયો.
વેગસાવ પલાયન્તં, ‘‘પલાયા’’તિ ચ ભાસતો;
હોતિ પારાજિકેનસ્સ, અનાપત્તિ હિ ભિક્ખુનો.
સણિકં પન ગચ્છન્તં, સચે વદતિ સોપિ ચ;
સીઘં ગચ્છતિ ચે તસ્સ, વચનેન પરાજયો.
પલાયિત્વા સચે અઞ્ઞં, ગામં વા નિગમમ્પિ વા;
ગતં દિસ્વા તતો તઞ્ચે, પલાપેતિ પરાજયો.
પાણકથા.
થેય્યા સપ્પકરણ્ડં ચે, પરામસતિ દુક્કટં;
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાનતો ચાવને ચુતો.
ઉગ્ઘાટેત્વા કરણ્ડં તુ, સપ્પમુદ્ધરતો પન;
કરણ્ડતલતો મુત્તે, નઙ્ગુટ્ઠે તુ પરાજયો.
ઘંસિત્વા કડ્ઢતો સપ્પં, નઙ્ગુટ્ઠે મુખવટ્ટિતો;
તસ્સ સપ્પકરણ્ડસ્સ, મુત્તમત્તે પરાજયો.
કરણ્ડં ¶ વિવરિત્વા ચે, પક્કોસન્તસ્સ નામતો;
સો નિક્ખમતિ ચે સપ્પો, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
તથા કત્વા તુ મણ્ડૂક-મૂસિકાનં રવમ્પિ વા;
પક્કોસન્તસ્સ નામેન, નિક્ખન્તેપિ પરાજયો.
મુખં ¶ અવિવરિત્વાવ, કરોન્તસ્સેવમેવ ચ;
યેન કેનચિ નિક્ખન્તે, સપ્પે પારાજિકં સિયા.
મુખે વિવરિતે સપ્પો, સયમેવ પલાયતિ;
ન પક્કોસતિ ચે તસ્સ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં.
અપદકથા.
થેય્યચિત્તેન યો હત્થિં, કરોતામસનાદયો;
હોન્તિ આપત્તિયો તસ્સ, તિવિધા દુક્કટાદયો.
સાલાયં ઠિતહત્થિસ્સ, અન્તોવત્થઙ્ગણેસુપિ;
ઠાનં સાલા ચ વત્થુ ચ, અઙ્ગણં સકલં સિયા.
અબદ્ધસ્સ હિ બદ્ધસ્સ, ઠિતટ્ઠાનઞ્ચ બન્ધનં;
તસ્મા તેસં વસા હત્થિં, હરતો કારયે બુધો.
નગરસ્સ બહિદ્ધા તુ, ઠિતસ્સ પન હત્થિનો;
ઠિતટ્ઠાનં ભવે ઠાનં, પદવારેન કારયે.
નિપન્નસ્સ ગજસ્સેકં, ઠાનં તં ઉટ્ઠપેતિ ચે;
તસ્મિં ઉટ્ઠિતમત્તે તુ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, તુરઙ્ગમહિસાદિસુ;
નત્થિ કિઞ્ચિપિ વત્તબ્બં, દ્વિપદેપિ બહુપ્પદે.
ચતુપ્પદકથા.
પરેસન્તિ વિજાનિત્વા, પરેસં સન્તકં ધનં;
ગરુકં થેય્યચિત્તેન, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
અનાપત્તિ સસઞ્ઞિસ્સ, તિરચ્છાનપરિગ્ગહે;
તાવકાલિકવિસ્સાસ-ગ્ગાહે પેતપરિગ્ગહે.
યો ¶ ¶ પનેત્થ ચ વત્તબ્બો, પાળિમુત્તવિનિચ્છયો;
તં મયં પરતોયેવ, ભણિસ્સામ પકિણ્ણકે.
પરાજિતાનેકમલેન વુત્તં;
પારાજિકં યં દુતિયં જિનેન;
વુત્તો સમાસેન મયસ્સ ચત્થો;
વત્તું અસેસેન હિ કો સમત્થો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે દુતિયપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
તતિયપારાજિકકથા
મનુસ્સજાતિં જાનન્તો, જીવિતા યો વિયોજયે;
નિક્ખિપેય્યસ્સ સત્થં વા, વદેય્ય મરણે ગુણં.
દેસેય્ય મરણૂપાયં, હોતાયમ્પિ પરાજિતો;
અસન્ધેય્યોવ સો ઞેય્યો, દ્વેધા ભિન્નસિલા વિય.
વુત્તા પાણાતિપાતસ્સ, પયોગા છ મહેસિના;
સાહત્થિકો તથાણત્તિ-નિસ્સગ્ગિથાવરાદયો.
તત્થ કાયેન વા કાય-પટિબદ્ધેન વા સયં;
મારેન્તસ્સ પરં ઘાતો, અયં સાહત્થિકો મતો.
‘‘એવં ત્વં પહરિત્વા તં, મારેહી’’તિ ચ ભિક્ખુનો;
પરસ્સાણાપનં નામ, અયમાણત્તિકો નયો.
દૂરં મારેતુકામસ્સ, ઉસુઆદિનિપાતનં;
કાયેન પટિબદ્ધેન, અયં નિસ્સગ્ગિયો વિધિ.
અસઞ્ચારિમુપાયેન, મારણત્થં પરસ્સ ચ;
ઓપાતાદિવિધાનં તુ, પયોગો થાવરો અયં.
પરં ¶ ¶ મારેતુકામસ્સ, વિજ્જાય જપ્પનં પન;
અયં વિજ્જામયો નામ, પયોગો પઞ્ચમો મતો.
સમત્થા મારણે યા ચ, ઇદ્ધિ કમ્મવિપાકજા;
અયમિદ્ધિમયો નામ, પયોગો સમુદીરિતો.
એકેકો દુવિધો તત્થ, હોતીતિ પરિદીપિતો;
ઉદ્દેસોપિ અનુદ્દેસો, ભેદો તેસમયં પન.
બહુસ્વપિ યમુદ્દિસ્સ, પહારં દેતિ ચે પન;
મરણેન ચ તસ્સેવ, કમ્મુના તેન બજ્ઝતિ.
અનુદ્દિસ્સ પહારેપિ, યસ્સ કસ્સચિ દેહિનો;
પહારપ્પચ્ચયા તસ્સ, મરણં ચે પરાજયો.
મતે પહટમત્તે વા, પચ્છા મુભયથાપિ ચ;
હન્તા પહટમત્તસ્મિં, કમ્મુના તેન બજ્ઝતિ.
એવં સાહત્થિકો ઞેય્યો, તથા આણત્તિકોપિ ચ;
એત્તાવતા સમાસેન, દ્વે પયોગા હિ દસ્સિતા.
વત્થુ કાલો ચ દેસો ચ, સત્થઞ્ચ ઇરિયાપથો;
કરણસ્સ વિસેસોતિ, છ આણત્તિનિયામકા.
મારેતબ્બો હિ યો તત્થ, સો ‘‘વત્થૂ’’તિ પવુચ્ચતિ;
પુબ્બણ્હાદિ સિયા કાલો, સત્તાનં યોબ્બનાદિ ચ.
દેસો ગામાદિ વિઞ્ઞેય્યો, સત્થં તં સત્તમારણં;
મારેતબ્બસ્સ સત્તસ્સ, નિસજ્જાદિરિયાપથો.
વિજ્ઝનં ભેદનઞ્ચાપિ, છેદનં તાળનમ્પિ વા;
એવમાદિવિધોનેકો, વિસેસો કરણસ્સ તુ.
‘‘યં મારેહી’’તિ આણત્તો, અઞ્ઞં મારેતિ ચે તતો;
‘‘પુરતો પહરિત્વાન, મારેહી’’તિ ચ ભાસિતો.
પચ્છતો ¶ પસ્સતો વાપિ, પહરિત્વાન મારિતે;
વત્થાણત્તિ વિસઙ્કેતા, મૂલટ્ઠો પન મુચ્ચતિ.
વત્થું તં અવિરજ્ઝિત્વા, યથાણત્તિઞ્ચ મારિતે;
ઉભયેસં યથાકાલં, કમ્મબદ્ધો ઉદીરિતો.
આણત્તો ¶ ‘‘અજ્જ પુબ્બણ્હે, મારેહી’’તિ ચ યો પન;
સો ચે મારેતિ સાયન્હે, મૂલટ્ઠો પરિમુચ્ચતિ.
આણત્તસ્સેવ સો વુત્તો;
કમ્મબદ્ધો મહેસિના;
કાલસ્સ હિ વિસઙ્કેતા;
દોસો નાણાપકસ્સ સો.
‘‘અજ્જ મારેહિ પુબ્બણ્હે, સ્વેવા’’તિ અનિયામિતે;
યદા કદાચિ પુબ્બણ્હે, વિસઙ્કેતો ન મારિતે.
એતેનેવ ઉપાયેન, કાલભેદેસુ સબ્બસો;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બો વિભાવિના.
‘‘ઇમં ગામે ઠિતં વેરિં, મારેહી’’તિ ચ ભાસિતો;
સચે સો પન મારેતિ, ઠિતં તં યત્થ કત્થચિ.
નત્થિ તસ્સ વિસઙ્કેતો, ઉભો બજ્ઝન્તિ કમ્મુના;
‘‘ગામેયેવા’’તિ આણત્તો, વને વા સાવધારણં.
‘‘વનેયેવા’’તિ વા વુત્તો, ગામે મારેતિ ચેપિ વા;
વિસઙ્કેતો વિઞ્ઞાતબ્બો, મૂલટ્ઠો પરિમુચ્ચતિ.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બદેસેસુ ભેદતો;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બોવ વિઞ્ઞુના.
‘‘સત્થેન પન મારેહિ, આણત્તો’’તિ ચ કેનચિ;
યેન કેનચિ સત્થેન, વિસઙ્કેતો ન મારિતે.
‘‘ઇમિના ¶ વાસિના હી’’તિ, વુત્તો અઞ્ઞેન વાસિના;
‘‘ઇમસ્સાસિસ્સ વાપિ ત્વં, ધારાયેતાય મારય’’.
ઇતિ વુત્તો સચે વેરિં, ધારાય ઇતરાય વા;
થરુના વાપિ તુણ્ડેન, વિસઙ્કેતોવ મારિતે.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બાવુધકજાતિસુ;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બો વિસેસતો.
‘‘ગચ્છન્તમેનં મારેહિ’’, ઇતિ વુત્તો પરેન સો;
મારેતિ નં નિસિન્નં ચે, વિસઙ્કેતો ન વિજ્જતિ.
‘‘નિસિન્નંયેવ ¶ મારેહિ’’, ‘‘ગચ્છન્તંયેવ વા’’તિ ચ;
વુત્તો મારેતિ ગચ્છન્તં, નિસિન્નં વા યથાક્કમં.
વિસઙ્કેતન્તિ ઞાતબ્બં, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, સબ્બિરિયાપથેસુ ચ.
‘‘મારેહી’’તિ ચ વિજ્ઝિત્વા, આણત્તો હિ પરેન સો;
વિજ્ઝિત્વાવ તમારેતિ, વિસઙ્કેતો ન વિજ્જતિ.
‘‘મારેહી’’તિ ચ વિજ્ઝિત્વા, આણત્તો હિ પરેન સો;
છિન્દિત્વા યદિ મારેતિ, વિસઙ્કેતોવ હોતિ સો.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બેસુ કરણેસુપિ;
સઙ્કેતે ચ વિસઙ્કેતે, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દીઘં રસ્સં કિસં થૂલં, કાળં ઓદાતમેવ વા;
આણત્તો અનિયામેત્વા, મારેહીતિ ચ કેનચિ.
સોપિ યં કિઞ્ચિ આણત્તો, સચે મારેતિ તાદિસં;
નત્થિ તત્થ વિસઙ્કેતો, ઉભિન્નમ્પિ પરાજયો.
મનુસ્સં કિઞ્ચિ ઉદ્દિસ્સ, સચે ખણતિવાટકં;
ખણન્તસ્સ ચ ઓપાતં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
દુક્ખસ્સુપ્પત્તિયા ¶ તત્થ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
પતિત્વા ચ મતે તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
નિપતિત્વા પનઞ્ઞસ્મિં, મતે દોસો ન વિજ્જતિ;
અનુદ્દિસ્સકમોપાતો, ખતો હોતિ સચે પન.
‘‘પતિત્વા એત્થ યો કોચિ, મરતૂ’’તિ હિ યત્તકા;
મરન્તિ નિપતિત્વા ચે, દોસા હોન્તિસ્સ તત્તકા.
આનન્તરિયવત્થુસ્મિં, આનન્તરિયકં વદે;
તથા થુલ્લચ્ચયાદીનં, હોન્તિ થુલ્લચ્ચયાદયો.
પતિત્વા ગબ્ભિની તસ્મિં, સગબ્ભા ચે મરિસ્સતિ;
હોન્તિ પાણાતિપાતા દ્વે, એકોવેકેકધંસને.
અનુબન્ધેત્થ ચોરેહિ, પતિત્વા ચે મરિસ્સતિ;
ઓપાતખણકસ્સેવ, હોતિ પારાજિકં કિર.
વેરિનો ¶ તત્થ પાતેત્વા, સચે મારેન્તિ વેરિનો;
પતિતં તત્થ મારેન્તિ, નીહરિત્વા સચે બહિ.
નિબ્બત્તિત્વા હિ ઓપાતે, મતા ચે ઓપપાતિકા;
અસક્કોન્તા ચ નિક્ખન્તું, સબ્બત્થ ચ પરાજયો.
યક્ખાદયો પનુદ્દિસ્સ, ખણને દુક્ખસમ્ભવે;
દુક્કટં મરણે વત્થુ-વસા થુલ્લચ્ચયાદયો.
મનુસ્સેયેવ ઉદ્દિસ્સ, ખતે ઓપાતકે પન;
અનાપત્તિ પતિત્વા હિ, યક્ખાદીસુ મતેસુપિ.
તથા યક્ખાદયો પાણે, ખતે ઉદ્દિસ્સ ભિક્ખુના;
નિપતિત્વા મરન્તેસુ, મનુસ્સેસુપ્યયં નયો.
‘‘પાણિનો એત્થ બજ્ઝિત્વા, મરન્તૂ’’તિ અનુદ્દિસં;
પાસં ઓડ્ડેતિ યો તત્થ, સચે બજ્ઝન્તિ પાણિનો.
હત્થતો મુત્તમત્તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં સિયા;
આનન્તરિયવત્થુસ્મિં, આનન્તરિયમેવ ચ.
ઉદ્દિસ્સ ¶ હિ કતે પાસે, યં પનુદ્દિસ્સ ઓડ્ડિતો;
બન્ધનેસુ તદઞ્ઞેસં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
મૂલેન વા મુધા વાપિ, દિન્ને પાસે પરસ્સ હિ;
મૂલટ્ઠસ્સેવ હોતીતિ, કમ્મબદ્ધો નિયામિતો.
યેન લદ્ધો સચે લોપિ, પાસમુગ્ગળિતમ્પિ વા;
થિરં વાપિ કરોતેવં, ઉભિન્નં કમ્મબન્ધનં.
યો પાસં ઉગ્ગળાપેત્વા, યાતિ પાપભયા સચે;
તં દિસ્વા પુન અઞ્ઞોપિ, સણ્ઠપેતિ હિ તત્થ ચ.
બદ્ધા બદ્ધા મરન્તિ ચે, મૂલટ્ઠો ન ચ મુચ્ચતિ;
ઠપેત્વા ગહિતટ્ઠાને, પાસયટ્ઠિં વિમુચ્ચતિ.
ગોપેત્વાપિ ન મોક્ખો હિ, પાસયટ્ઠિં સયંકતં;
તમઞ્ઞો પુન ગણ્હિત્વા, સણ્ઠપેતિ સચે પન.
તપ્પચ્ચયા મરન્તેસુ, મૂલટ્ઠો ન ચ મુચ્ચતિ;
નાસેત્વા સબ્બસો વા તં, ઝાપેત્વા વા વિમુચ્ચતિ.
રોપેન્તસ્સ ¶ ચ સૂલં વા, સજ્જેન્તસ્સ અદૂહલં;
ઓપાતેન ચ પાસેન, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તથામરણચિત્તસ્સ, મતેપ્યુમ્મત્તકાદિનો.
મનુસ્સપાણિમ્હિ ચ પાણસઞ્ઞિતા;
સચસ્સ ચિત્તં મરણૂપસંહિતં;
ઉપક્કમો તેન ચ તસ્સ નાસો;
પઞ્ચેત્થ અઙ્ગાનિ મનુસ્સઘાતે.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે તતિયપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
ચતુત્થપારાજિકકથા
અસન્તમત્તસ્સિતમેવ ¶ કત્વા;
ભવં અધિટ્ઠાય ચ વત્તમાનં;
અઞ્ઞાપદેસઞ્ચ વિનાધિમાનં;
ઝાનાદિભેદં સમુદાચરેય્ય.
કાયેન વાચાયપિ વા તદત્થે;
ઞાતેવ વિઞ્ઞત્તિપથે અભબ્બો;
યથેવ તાલો પન મત્થકસ્મિં;
છિન્નો અભબ્બો પુન રુળ્હિભાવે.
અસન્તમેવત્તનિ યો પરસ્સ;
દીપેતિ ઝાનાદિમનન્તરં સો;
જાનાતિ ચે હોતિ ચુતો હિ નો ચે;
જાનાતિ થુલ્લચ્ચયમસ્સ હોતિ.
‘‘યો ¶ તે વિહારે વસતીધ ભિક્ખુ;
સો ઝાનલાભી’’તિ ચ દીપિતે ચે;
જાનાતિ થુલ્લચ્ચયમસ્સ નો ચે;
જાનાતિ તં દુક્કટમેવ હોતિ.
અસન્તમેવત્તનિ ધમ્મમેતં;
અત્થીતિ કત્વા વદતોધિમાના;
વુત્તો અનાપત્તિનયો પનેવં;
અવત્તુકામસ્સ તથાદિકસ્સ.
પાપિચ્છતા તસ્સ અસન્તભાવો;
આરોચનઞ્ચેવ મનુસ્સકસ્સ;
નઞ્ઞાપદેસેન તદેવ ઞાણં;
પઞ્ચેત્થ અઙ્ગાનિ વદન્તિ ધીરા.
પઠમે દુતિયે ચન્તે, પરિયાયો ન વિજ્જતિ;
દુતિયે તતિયેયેવ, આણત્તિ ન પનેતરે.
આદિ ¶ મેકસમુટ્ઠાનં, દુવઙ્ગં કાયચિત્તતો;
સેસા ચ તિસમુટ્ઠાના, તેસમઙ્ગાનિ સત્ત તુ.
સુખોપેક્ખાયુતં આદિ, તતિયં દુક્ખવેદનં;
દુતિયઞ્ચ ચતુત્થઞ્ચ, તિવેદનમુદીરિતં.
પઠમસ્સટ્ઠ ચિત્તાનિ, તતિયસ્સ દુવે પન;
દુતિયસ્સ ચતુત્થસ્સ, દસ ચિત્તાનિ લબ્ભરે.
તસ્મા સચિત્તકં વુત્તં, સબ્બમેતં ચતુબ્બિધં;
ક્રિયા સઞ્ઞાવિમોક્ખઞ્ચ, લોકવજ્જન્તિ દીપિતં.
ઇદમાપત્તિયંયેવ, વિધાનં પન યુજ્જતિ;
તસ્મા આપત્તિયંયેવ, ગહેતબ્બં વિભાવિના.
મુદુપિટ્ઠિ ચ લમ્બી ચ, મુખગ્ગાહી નિસીદકો;
પારાજિકા ઇમે તેસં, ચત્તારો અનુલોમિકા.
ભિક્ખુનીનઞ્ચ ચત્તારિ, વિબ્ભન્તા ભિક્ખુની સયં;
તથા એકાદસાભબ્બા, સબ્બેતે ચતુવીસતિ.
ઇમે ¶ પારાજિકા વુત્તા, ચતુવીસતિ પુગ્ગલા;
અભબ્બા ભિક્ખુભાવાય, સીસચ્છિન્નોવ જીવિતું.
પણ્ડકો ચ તિરચ્છાનો, ઉભતોબ્યઞ્જનોપિ ચ;
તયો વત્થુવિપન્ના હિ, અહેતુપટિસન્ધિકા.
પઞ્ચાનન્તરિકા થેય્ય-સંવાસોપિ ચ દૂસકો;
તિત્થિપક્કન્તકો ચેતિ, ક્રિયાનટ્ઠા પનટ્ઠ તે.
વિનિચ્છયો યો પન સારભૂતો;
પારાજિકાનં કથિતો મયાયં;
તસ્સાનુસારેન બુધેન ઞાતું;
સક્કા હિ સેસોપિ અસેસતોવ.
પિટકે ¶ પટુભાવકરે પરમે;
વિનયે વિવિધેહિ નયેહિ યુતે;
પરમત્થનયં અભિપત્થયતા;
પરિયાપુણિતબ્બમયં સતતં.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે ચતુત્થપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
સઙ્ઘાદિસેસકથા
મોચેતુકામતાચિત્તં, વાયામો સુક્કમોચનં;
અઞ્ઞત્ર સુપિનન્તેન, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
પરેનુપક્કમાપેત્વા, અઙ્ગજાતં પનત્તનો;
સુક્કં યદિ વિમોચેતિ, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
સઞ્ચિચ્ચુપક્કમન્તસ્સ, અઙ્ગજાતં પનત્તનો;
થુલ્લચ્ચયં સમુદ્દિટ્ઠં, સચે સુક્કં ન મુચ્ચતિ.
સઞ્ચિચ્ચુપક્કમન્તસ્સ ¶ , આકાસે કમ્પનેનપિ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, યદિ સુક્કં ન મુચ્ચતિ.
વત્થિં કીળાય પૂરેત્વા, પસ્સાવેતું ન વટ્ટતિ;
નિમિત્તં પન હત્થેન, કીળાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
તિસ્સન્નં પન ઇત્થીનં, નિમિત્તં રત્તચેતસા;
પુરતો પચ્છતો વાપિ, ઓલોકેન્તસ્સ દુક્કટં.
એકેનેકં પયોગેન, દિવસમ્પિ ચ પસ્સતો;
નાપત્તિયા ભવે અઙ્ગં, ઉમ્મીલનનિમીલનં.
અમોચનાધિપ્પાયસ્સ, અનુપક્કમતોપિ ચ;
સુપિનન્તેન મુત્તસ્મિં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સુક્કવિસટ્ઠિકથા.
આમસન્તો ¶ મનુસ્સિત્થિં, કાયસંસગ્ગરાગતો;
‘‘મનુસ્સિત્થી’’તિ સઞ્ઞાય, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસિકો.
લોમેનન્તમસો લોમં, ફુસન્તસ્સાપિ ઇત્થિયા;
કાયસંસગ્ગરાગેન, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
ઇત્થિયા યદિ સમ્ફુટ્ઠો, ફસ્સં સેવનચેતનો;
વાયમિત્વાધિવાસેતિ, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
એકેન પન હત્થેન, ગહેત્વા દુતિયેન વા;
તત્થ તત્થ ફુસન્તસ્સ, એકાવાપત્તિ દીપિતા.
અગ્ગહેત્વા ફુસન્તસ્સ, યાવ પાદઞ્ચ સીસતો;
કાયા હત્થમમોચેત્વા, એકાવ દિવસમ્પિ ચ.
અઙ્ગુલીનં તુ પઞ્ચન્નં, ગહણે એકતો પન;
એકાયેવ સિયાપત્તિ, ન હિ કોટ્ઠાસતો સિયા.
નાનિત્થીનં સચે પઞ્ચ, ગણ્હાત્યઙ્ગુલિયો પન;
એકતો પઞ્ચ સઙ્ઘાદિ-સેસા હોન્તિસ્સ ભિક્ખુનો.
ઇત્થિયા વિમતિસ્સાપિ, પણ્ડકાદિકસઞ્ઞિનો;
કાયેન ઇત્થિયા કાય-સમ્બદ્ધં ફુસતોપિ વા.
પણ્ડકે ¶ યક્ખિપેતીસુ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
દુક્કટં કાયસંસગ્ગે, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
ભિક્ખુનો પટિબદ્ધેન, કાયેન પન ઇત્થિયા;
કાયેન પટિબદ્ધઞ્ચ, ફુસન્તસ્સપિ દુક્કટં.
ઇત્થીનં ઇત્થિરૂપઞ્ચ, દારુલોહમયાદિકં;
તાસં વત્થમલઙ્કારં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
તત્થજાતફલં ખજ્જં, મુગ્ગાદિં તત્થજાતકં;
ધઞ્ઞાનિ પન સબ્બાનિ, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સબ્બં ¶ ધમનસઙ્ખાદિં, પઞ્ચઙ્ગતુરિયમ્પિ ચ;
રતનાનિ ચ સબ્બાનિ, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સબ્બમાવુધભણ્ડઞ્ચ, જિયા ચ ધનુદણ્ડકો;
અનામાસમિદં સબ્બં, જાલઞ્ચ સરવારણં.
સુવણ્ણપટિબિમ્બાદિ, ચેતિયં આરકૂટકં;
અનામાસન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, કુરુન્દટ્ઠકથાય હિ.
સબ્બં ઓનહિતું વાપિ, ઓનહાપેતુમેવ વા;
વાદાપેતુઞ્ચ વાદેતું, વાદિતં ન ચ વટ્ટતિ.
‘‘કરિસ્સામુપહાર’’ન્તિ, વુત્તેન પન ભિક્ખુના;
પૂજા બુદ્ધસ્સ કાતબ્બા, વત્તબ્બાતિ ચ વિઞ્ઞુના.
સયં ફુસિયમાનસ્સ, ઇત્થિયા પન ધુત્તિયા;
અવાયમિત્વા કાયેન, ફસ્સં પટિવિજાનતો.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
મોક્ખાધિપ્પાયિનો ચેવ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
પઠમેન સમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો પન;
કાયસંસગ્ગરાગસ્સ, તથા સુક્કવિસટ્ઠિયા.
કાયસંસગ્ગકથા.
દુટ્ઠુલ્લવાચસ્સાદેન, ઇત્થિયા ઇત્થિસઞ્ઞિનો;
દ્વિન્નઞ્ચ પન મગ્ગાનં, વણ્ણાવણ્ણવસેન ચ.
મેથુનયાચનાદીહિ ¶ , ઓભાસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
વિઞ્ઞું અન્તમસો હત્થ-મુદ્દાયપિ ગરું સિયા.
‘‘સિખરણીસિ ¶ , સમ્ભિન્ના, ઉભતોબ્યઞ્જના’’તિ ચ;
અક્કોસવચનેનાપિ, ગરુકં તુ સુણન્તિયા.
પુનપ્પુનોભાસન્તસ્સ, એકવાચાય વા બહૂ;
ગણનાય ચ વાચાનં, ઇત્થીનં ગરુકા સિયું.
સા ચે નપ્પટિજાનાતિ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
આદિસ્સ ભણને ચાપિ, ઉબ્ભજાણુમધક્ખકં.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલં પન ઉદ્દિસં;
વણ્ણાદિભણને કાય-પટિબદ્ધે ચ દુક્કટં.
થુલ્લચ્ચયં ભવે તસ્સ, પણ્ડકે યક્ખિપેતિસુ;
અધક્ખકોબ્ભજાણુમ્હિ, દુક્કટં પણ્ડકાદિસુ.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલેપિ અયં નયો;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
અત્થધમ્મપુરેક્ખારં, કત્વા ઓભાસતોપિ ચ;
વદતોપિ અનાપત્તિ, પુરક્ખત્વાનુસાસનિં.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, વેદનેત્થ દ્વિધા મતા.
દુટ્ઠુલ્લવાચાકથા.
વણ્ણં પનત્તનો કામ-પારિચરિયાય ભાસતો;
તસ્મિંયેવ ખણે સા ચે, જાનાતિ ગરુકં સિયા.
નો ચે જાનાતિ સા યક્ખિ-પેતિદેવીસુ પણ્ડકે;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
ચીવરાદીહિ અઞ્ઞેહિ, વત્થુકામેહિ અત્તનો;
નત્થિ દોસો ભણન્તસ્સ, પારિચરિયાય વણ્ણનં.
ઇત્થિસઞ્ઞા ¶ મનુસ્સિત્થી, પારિચરિયાય રાગિતા;
ઓભાસો તેન રાગેન, ખણે તસ્મિં વિજાનનં.
પઞ્ચઙ્ગાનિ ¶ ઇમાનેત્થ, વેદિતબ્બાનિ વિઞ્ઞુના;
સમુટ્ઠાનાદયોપ્યસ્સ, અનન્તરસમા મતા.
અત્તકામપારિચરિયકથા.
પટિગ્ગણ્હાતિ સન્દેસં, પુરિસસ્સિત્થિયાપિ વા;
વીમંસતિ ગરુ હોતિ, પચ્ચાહરતિ ચે પન.
‘‘યસ્સા હિ સન્તિકં ગન્ત્વા, આરોચેહી’’તિ પેસિતો;
તમદિસ્વા તદઞ્ઞસ્સ, અવસ્સારોચકસ્સ સો.
‘‘આરોચેહી’’તિ વત્વા તં, પચ્ચાહરતિ ચે પન;
ભિક્ખુ સઙ્ઘાદિસેસમ્હા, સઞ્ચરિત્તા ન મુચ્ચતિ.
‘‘માતરા રક્ખિતં ઇત્થિં, ગચ્છ બ્રૂહી’’તિ પેસિતો;
પિતુરક્ખિતમઞ્ઞં વા, વિસઙ્કેતોવ ભાસતો.
પટિગ્ગણ્હનતાદીહિ, તીહિ અઙ્ગેહિ સંયુતે;
સઞ્ચરિત્તે સમાપન્ને, ગરુકાપત્તિમાદિસે.
દ્વીહિ થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, પણ્ડકાદીસુ તીહિપિ;
એકેનેવ ચ સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ચેતિયસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ગિલાનસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
ગચ્છતો પન કિચ્ચેન, અનાપત્તિ પકાસિતા.
મનુસ્સત્તં તથા તસ્સા, નનાલંવચનીયતા;
પટિગ્ગણ્હનતાદીનં, વસા પઞ્ચઙ્ગિકં મતં.
ઇદઞ્હિ છસમુટ્ઠાનં, અચિત્તકમુદીરિતં;
અલંવચનીયત્તં વા, પણ્ણત્તિં વા અજાનતો.
ગહેત્વા ¶ સાસનં કાય-વિકારેનૂપગમ્મ તં;
વીમંસિત્વા હરન્તસ્સ, ગરુકં કાયતો સિયા.
સુત્વા યથાનિસિન્નોવ, વચનં ઇત્થિયા પુન;
તં તત્થેવાગતસ્સેવ, આરોચેન્તસ્સ વાચતો.
અજાનન્તસ્સ પણ્ણત્તિં, કાયવાચાહિ તં વિધિં;
કરોતો હરતો વાપિ, ગરુકં કાયવાચતો.
જાનિત્વાપિ ¶ કરોન્તસ્સ, ગરુકાપત્તિયો તથા;
સચિત્તકેહિ તીહેવ, સમુટ્ઠાનેહિ જાયરે.
સઞ્ચરિત્તકથા.
સયંયાચિતકેહેવ, કુટિકં અપ્પમાણિકં;
અત્તુદ્દેસં કરોન્તસ્સ, તથાદેસિતવત્થુકં.
હોન્તિ સઙ્ઘાદિસેસા દ્વે, સારમ્ભાદીસુ દુક્કટં;
સચે એકવિપન્ના સા, ગરુકં એકકં સિયા.
પુરિસં યાચિતું કમ્મ-સહાયત્થાય વટ્ટતિ;
મૂલચ્છેજ્જવસેનેવ, યાચમાનસ્સ દુક્કટં.
અવજ્જં હત્થકમ્મમ્પિ, યાચિતું પન વટ્ટતિ;
હત્થકમ્મમ્પિ નામેતં, કિઞ્ચિ વત્થુ ન હોતિ હિ.
ગોણમાયાચમાનસ્સ, ઠપેત્વા ઞાતકાદિકે;
દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિટ્ઠં, મૂલચ્છેજ્જેન તેસુપિ.
‘‘ગોણં દેમા’’તિ વુત્તેપિ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
સકટં દારુભણ્ડત્તા, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
વાસિફરસુકુદ્દાલ-કુઠારાદીસ્વયં નયો;
અનજ્ઝાવુત્થકં સબ્બં, હરાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
વલ્લિઆદિમ્હિ ¶ સબ્બસ્મિં, ગરુભણ્ડપ્પહોનકે;
પરેસં સન્તકેયેવ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પચ્ચયેસુ હિ તીસ્વેવ, વિઞ્ઞત્તિ ન ચ વટ્ટતિ;
તતિયે પરિકથોભાસ-નિમિત્તાનિ ચ લબ્ભરે.
‘‘અદેસિતે ચ વત્થુસ્મિં, પમાણેનાધિકં કુટિં;
કરિસ્સામી’’તિ ચિન્તેત્વા, અરઞ્ઞં ગચ્છતોપિ ચ.
ફરસું વાપિ વાસિં વા, નિસેન્તસ્સાપિ દુક્કટં;
છિન્દતો દુક્કટં રુક્ખં, તસ્સ પાચિત્તિયા સહ.
એવં પુબ્બપયોગસ્મિં, કુટિકારકભિક્ખુનો;
યથાપયોગમાપત્તિં, વિનયઞ્ઞૂ વિનિદ્દિસે.
યા ¶ પન દ્વીહિ પિણ્ડેહિ, નિટ્ઠાનં તુ ગમિસ્સતિ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તેસુ, પઠમે દુતિયે ગરુ.
અનાપત્તિ સચઞ્ઞસ્સ, દેતિ વિપ્પકતં કુટિં;
તથા ભૂમિં સમં કત્વા, ભિન્દતોપિ ચ તં કુટિં.
ગુહં લેણં કરોન્તસ્સ, તિણપણ્ણચ્છદમ્પિ વા;
વાસાગારં ઠપેત્વાન, અઞ્ઞસ્સત્થાય વા તથા.
દેસાપેત્વાવ ભિક્ખૂહિ, વત્થું પન ચ ભિક્ખુનો;
ક્રિયતોવ સમુટ્ઠાતિ, કરોતો અપ્પમાણિકં.
અદેસેત્વા કરોન્તસ્સ, તં ક્રિયાક્રિયતો સિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો સેસા, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
કુટિકારસિક્ખાપદકથા.
અદેસેત્વા સચે વત્થું, યો કરેય્ય મહલ્લકં;
વિહારં અત્તવાસત્થં, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
પમાણાતિક્કમેનાપિ ¶ , દોસો નત્થિ મહલ્લકે;
તસ્મા ક્રિયસમુટ્ઠાના-ભાવં સમુપલક્ખયે.
પમાણનિયમાભાવા, એકસઙ્ઘાદિસેસતા;
સમુટ્ઠાનાદિકં સેસં, અનન્તરસમં મતં.
મહલ્લકકથા.
પારાજિકાનિ વુત્તાનિ, ચતુવીસતિ સત્થુના;
ભિક્ખુનો અનુરૂપાનિ, તેસુ એકૂનવીસતિ.
અમૂલકેન ચોદેતિ, હુત્વા ચાવનચેતનો;
સુદ્ધં વા યદિ વાસુદ્ધં, તેસુ અઞ્ઞતરેન યો.
ગરુકં તસ્સ આપત્તિં, કતોકાસમ્હિ નિદ્દિસે;
તથેવ અકતોકાસે, દુક્કટાપત્તિયા સહ.
‘‘કોણ્ઠોસિ ચ નિગણ્ઠોસિ;
સામણેરોસિ તાપસો;
ગહટ્ઠોસિ ¶ તથા જેટ્ઠ-;
બ્બતિકોસિ ઉપાસકો.
દુસ્સીલો પાપધમ્મોસિ, અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો’’;
ઇચ્ચેવમ્પિ વદન્તસ્સ, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
સમ્મુખા હત્થમુદ્દાય, ચોદેન્તસ્સપિ તઙ્ખણે;
તં ચે પરો વિજાનાતિ, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
ગરુકં સમ્મુખે ઠત્વા, ચોદાપેન્તસ્સ કેનચિ;
તસ્સ વાચાય વાચાય, ચોદાપેન્તસ્સ નિદ્દિસે.
અથ સોપિ ‘‘મયા દિટ્ઠં, સુતં વા’’તિ ચ ભાસતિ;
તેસં દ્વિન્નમ્પિ સઙ્ઘાદિ-સેસો હોતિ ન સંસયો.
દૂતં ¶ વા પન પેસેત્વા, પણ્ણં વા પન સાસનં;
ચોદાપેન્તસ્સ આપત્તિ, ન હોતીતિ પકાસિતા.
તથા સઙ્ઘાદિસેસેહિ, વુત્તે ચાવનસઞ્ઞિનો;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, સેસાપત્તીહિ દુક્કટં.
અક્કોસનાધિપ્પાયસ્સ, અકતોકાસમત્તના;
સહ પાચિત્તિયેનસ્સ, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અસમ્મુખા વદન્તસ્સ, આપત્તીહિપિ સત્તહિ;
તથા કમ્મં કરોન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, હોતિ પઞ્ચઙ્ગસંયુતં;
ઉપસમ્પન્નતા તસ્મિં, પુગ્ગલે સુદ્ધસઞ્ઞિતા.
પારાજિકેન ચોદેતિ, યેન તસ્સ અમૂલતા;
સમ્મુખા ચોદના ચેવ, તસ્સ ચાવનસઞ્ઞિનો.
તઙ્ખણે જાનનઞ્ચેવ, પઞ્ચઙ્ગાનિ ભવન્તિ હિ;
ઇદં તુ તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
દુટ્ઠદોસકથા.
લેસમત્તમુપાદાય, ભિક્ખુમન્તિમવત્થુના;
ચોદેય્ય ગરુકાપત્તિ, સચે ચાવનચેતનો.
ચોદેતિ ¶ વા તથાસઞ્ઞી, ચોદાપેતિ પરેન વા;
અનાપત્તિ સિયા સેસો, અનન્તરસમો મતો.
દુતિયદુટ્ઠદોસકથા.
સમગ્ગસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ભેદત્થં વાયમેય્ય યો;
ભેદહેતું ગહેત્વા વા, તિટ્ઠેય્ય પરિદીપયં.
સો ¶ હિ ભિક્ખૂહિ વત્તબ્બો, ‘‘ભેદત્થં મા પરક્કમ’’;
ઇતિ ‘‘સઙ્ઘસ્સ મા તિટ્ઠ, ગહેત્વા ભેદકારણં’’.
વુચ્ચમાનો હિ તેહેવ, નિસ્સજ્જેય્ય ન ચેવ યં;
સમનુભાસિતબ્બો તં, અચ્ચજં ગરુકં ફુસે.
પરક્કમન્તં સઙ્ઘસ્સ, ભિક્ખું ભેદાય ભિક્ખુનો;
દિસ્વા સુત્વા હિ ઞત્વા વા, અવદન્તસ્સ દુક્કટં.
ગન્ત્વા ચ પન વત્તબ્બો, અદ્ધયોજનતાદિકં;
દૂરમ્પિ પન ગન્તબ્બં, સચે સક્કોતિ તાવદે.
તિક્ખત્તું પન વુત્તસ્સ, અપરિચ્ચજતોપિ તં;
દૂતં વા પન પણ્ણં વા, પેસતોપિ ચ દુક્કટં.
ઞત્તિયા પરિયોસાને, દુક્કટં પરિદીપિતં;
કમ્મવાચાહિ ચ દ્વીહિ, હોતિ થુલ્લચ્ચયં દ્વયં.
ય્ય-કારે પન સમ્પત્તે, ગરુકેયેવ તિટ્ઠતિ;
પસ્સમ્ભન્તિ હિ તિસ્સોપિ, ભિક્ખુનો દુક્કટાદયો.
અકતે પન કમ્મસ્મિં, અપરિચ્ચજતોપિ ચ;
તસ્સ સઙ્ઘાદિસેસેન, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઞત્તિતો પન પુબ્બે વા, પચ્છા વા તઙ્ખણેપિ વા;
અસમ્પત્તે ય્ય-કારસ્મિં, પટિનિસ્સજ્જતોપિ ચ.
પટિનિસ્સજ્જતો વાપિ, તં વા સમનુભાસતો;
તથેવુમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
યઞ્હિ ભિક્ખુમનુદ્દિસ્સ, મચ્છમંસં કતં ભવે;
યસ્મિઞ્ચ નિબ્બેમતિકો, તં સબ્બં તસ્સ વટ્ટતિ.
સમુદ્દિસ્સ ¶ કતં ઞત્વા, ભુઞ્જન્તસ્સેવ દુક્કટં;
તથા અકપ્પિયં મંસં, અજાનિત્વાપિ ખાદતો.
હત્થુસ્સચ્છમનુસ્સાનં ¶ , અહિકુક્કુરદીપિનં;
સીહબ્યગ્ઘતરચ્છાનં, મંસં હોતિ અકપ્પિયં.
થુલ્લચ્ચયં મનુસ્સાનં, મંસે સેસેસુ દુક્કટં;
સચિત્તકં સમુદ્દિસ્સ-કતં સેસમચિત્તકં.
પુચ્છિત્વાયેવ મંસાનં, ભિક્ખૂનં ગહણં પન;
એતં વત્તન્તિ વત્તટ્ઠા, વદન્તિ વિનયઞ્ઞુનો.
ઇદમેકસમુટ્ઠાનં, વુત્તં સમનુભાસનં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
સઙ્ઘભેદકથા.
દુતિયે સઙ્ઘભેદસ્મિં, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયોપિસ્સ, પઠમેન સમા મતા.
દુતિયસઙ્ઘભેદકથા.
ઉદ્દેસપરિયાપન્ને, ભિક્ખુ દુબ્બચજાતિકો;
અવચનીયમત્તાનં, કરોતિ ગરુકં સિયા.
દુબ્બચેપિ પનેતસ્મિં, સઙ્ઘભેદકવણ્ણને;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દુબ્બચકથા.
યો છન્દગામિતાદીહિ, પાપેન્તો કુલદૂસકો.
કમ્મે કરિયમાને તં, અચ્ચજં ગરુકં ફુસે.
ચુણ્ણં પણ્ણં ફલં પુપ્ફં, વેળું કટ્ઠઞ્ચ મત્તિકં;
કુલસઙ્ગહણત્થાય, અત્તનો વા પરસ્સ વા.
સન્તકં ¶ દદતો હોતિ, કુલદૂસનદુક્કટં;
ભણ્ડગ્ઘેન ચ કાતબ્બો, થેય્યા સઙ્ઘઞ્ઞસન્તકે.
સઙ્ઘિકં ¶ ગરુભણ્ડં વા, સેનાસનનિયામિતં;
યોપિસ્સરવતાયેવ, દેન્તો થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
હરિત્વા વા હરાપેત્વા, પક્કોસિત્વાગતસ્સ વા;
કુલસઙ્ગહણત્થાય, પુપ્ફં દેન્તસ્સ દુક્કટં.
હરિત્વા વા હરાપેત્વા, પિતૂનં પન વટ્ટતિ;
દાતું પુપ્ફં પનઞ્ઞસ્સ, આગતસ્સેવ ઞાતિનો.
તઞ્ચ ખો વત્થુપૂજત્થં, દાતબ્બં ન પનઞ્ઞથા;
સિવાદિપૂજનત્થં વા, મણ્ડનત્થં ન વટ્ટતિ.
ફલાદીસુપિ સેસેસુ, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
પુપ્ફે વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
પુપ્ફાદિભાજને કોચિ, આગચ્છતિ સચે પન;
સમ્મતેનસ્સ દાતબ્બં, ઞાપેત્વા ઇતરેન તુ.
ઉપડ્ઢભાગં દાતબ્બં, ઇતિ વુત્તં કુરુન્દિયં;
‘‘થોકં થોક’’ન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
ગિલાનાનં મનુસ્સાનં, દાતબ્બં તુ સકં ફલં;
પરિબ્બયવિહીનસ્સ, સમ્પત્તિસ્સરિયસ્સપિ.
સઙ્ઘારામે યથા યત્ર, સઙ્ઘેન કતિકા કતા;
ફલરુક્ખપરિચ્છેદં, કત્વા તત્રાગતસ્સપિ.
ફલં યથાપરિચ્છેદં, દદતો પન વટ્ટતિ;
‘‘દસ્સેતબ્બાપિ વા રુક્ખા’’, ‘‘ઇતો ગણ્હ ફલ’’ન્તિ ચ.
સયં ખણિત્વા પથવિં, માલાગચ્છાદિરોપને;
હોતિ પાચિત્તિયેનસ્સ, દુક્કટં કુલદૂસને.
અકપ્પિયેન ¶ વાક્યેન, તથા રોપાપનેપિ ચ;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, ભિક્ખુનો કુલદૂસને.
રોપને દુક્કટંયેવ, હોતિ કપ્પિયભૂમિયં;
તથા રોપાપને વુત્તં, ઉભયત્થ ચ ભિક્ખુનો.
સકિં આણત્તિયા તસ્સ, બહૂનં રોપને પન;
સદુક્કટા તુ પાચિત્તિ, સુદ્ધં વા દુક્કટં સિયા.
કપ્પિયેનેવ ¶ વાક્યેન, ઉભયત્થ ચ ભૂમિયા;
રોપને પરિભોગત્થં, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
કપ્પિયભૂમિ ચે હોતિ, સયં રોપેતુમેવ ચ;
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
આરામાદીનમત્થાય, સયં સંરોપિતસ્સ વા;
વટ્ટતેવ ચ ભિક્ખૂનં, તં ફલં પરિભુઞ્જિતું.
સિઞ્ચને પન સબ્બત્થ, સયં સિઞ્ચાપનેપિ ચ;
અકપ્પિયોદકેનેવ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
કુલસઙ્ગહણત્થઞ્ચ, પરિભોગત્થમેવ વા;
સદ્ધિં પાચિત્તિયેનસ્સ, સિઞ્ચતો હોતિ દુક્કટં.
તેસંયેવ પનત્થાય, દ્વિન્નં કપ્પિયવારિના;
સિઞ્ચને દુક્કટં વુત્તં, તથા સિઞ્ચાપનેપિ ચ.
કુલસઙ્ગહણત્થાય, પુપ્ફાનં ઓચિનાપને;
સયમોચિનને ચાપિ, સપાચિત્તિયદુક્કટં.
પુપ્ફાનં ગણનાયસ્સ, પુપ્ફમોચિનતો પન;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, કુલત્થં ચે સદુક્કટા.
ગન્થિમં ગોપ્ફિમં નામ, વેધિમં વેઠિમમ્પિ ચ;
પૂરિમં વાયિમં ચેતિ, છબ્બિધો પુપ્ફસઙ્ગહો.
તત્થ ¶ દણ્ડેન દણ્ડં વા, વણ્ટેનપિ ચ વણ્ટકં;
ગન્થિત્વા કરણં સબ્બં, ‘‘ગન્થિમ’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
ગોપ્ફિમં નામ ગોપ્ફેત્વા, સુત્તાદીહિ કરીયતિ;
એકતોવણ્ટિકા માલા, ઉભતોવણ્ટિકા ચ તં.
વેધિમં નામ વિજ્ઝિત્વા, બુન્દેસુ મકુલાદિકં;
આવુતા સૂચિઆદીહિ, માલાવિકતિ વુચ્ચતિ.
વેઠિમં નામ વેઠેત્વા, કતં માલાગુણેહિ વા;
વાકાદીહિ ચ બદ્ધં વા, ‘‘વેઠિમ’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
પૂરિમં પન દટ્ઠબ્બં, પુપ્ફમાલાહિ પૂરણે;
બોધિં પુપ્ફપટાદીનં, પરિક્ખેપેસુ લબ્ભતિ.
વાયિમં ¶ નામ દટ્ઠબ્બં, પુપ્ફરૂપપટાદિસુ;
પુપ્ફમાલાગુણેહેવ, વાયિત્વા કરણે પન.
સબ્બમેતં સયં કાતું, કારાપેતું પરેહિ વા;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, બુદ્ધસ્સપિ ન વટ્ટતિ.
તથા કલમ્બકં કાતું, અડ્ઢચન્દકમેવ વા;
અઞ્ઞેહિ પૂરિતં પુપ્ફ-પટં વા વાયિતુમ્પિ ચ.
પિટ્ઠકાચમયં દામં, ગેણ્ડુપુપ્ફમયમ્પિ ચ;
ખરપત્તમયં માલં, સબ્બં કાતું ન વટ્ટતિ.
કણિકારાદિપુપ્ફાનિ, વિતાને બદ્ધકણ્ટકે;
હીરાદીહિ પટાકત્થં, વિજ્ઝન્તસ્સપિ દુક્કટં.
કણ્ટકાદીહિ ભિક્ખુસ્સ, એકપુપ્ફમ્પિ વિજ્ઝિતું;
પુપ્ફેસુયેવ વા પુપ્ફં, પવેસેતું ન વટ્ટતિ.
અસોકપિણ્ડિઆદીનં, અન્તરે ધમ્મરજ્જુયા;
પવેસેન્તસ્સ પુપ્ફાનિ, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ઠપિતેસુ ¶ પવેસેત્વા, કદલિચ્છત્તભિત્તિસુ;
કણ્ટકેસુપિ પુપ્ફાનિ, વિજ્ઝન્તસ્સપિ દુક્કટં.
કપ્પિયં પન વત્તબ્બં, વચનં વત્થુપૂજને;
નિમિત્તોભાસપરિયા, વટ્ટન્તીતિ પકાસિતા.
ન કેવલમકત્તબ્બં, કુલદૂસનમેવ ચ;
અથ ખો વેજ્જકમ્માદિ, ન કત્તબ્બં કુદાચનં.
કાતબ્બં પન ભેસજ્જં, પઞ્ચન્નં સહધમ્મિનં;
કત્વાપ્યકતવિઞ્ઞત્તિં, કા કથા અત્તનો ધને.
તથા માતાપિતૂનમ્પિ, તદુપટ્ઠાકજન્તુનો;
ભણ્ડુકસ્સત્તનો ચેવ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સપિ.
જેટ્ઠભાતા કનિટ્ઠો ચ, તથા ભગિનિયો દુવે;
ચૂળમાતા ચૂળપિતા, મહામાતા મહાપિતા.
પિતુચ્છા માતુલો ચાતિ, દસિમે ઞાતયો મતા;
ઇમેસમ્પિ દસન્નઞ્ચ, કાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
સચે ¶ ભેસજ્જમેતેસં, નપ્પહોતિ ન હોતિ વા;
યાચન્તિપિ ચ તં ભિક્ખું, દાતબ્બં તાવકાલિકં.
સચે તે ન ચ યાચન્તિ, દાતબ્બં તાવકાલિકં;
આભોગં પન કત્વા વા, ‘‘દસ્સન્તિ પુન મે ઇમે’’.
એતેસં તુ કુલા યાવ, સત્તમા કુલદૂસનં;
ભેસજ્જકરણાપત્તિ, વિઞ્ઞત્તિ વા ન રૂહતિ.
ભાતુજાયાપિ વા હોતિ, સચે ભગિનિસામિકો;
સચે તે ઞાતકા હોન્તિ, કાતું તેસમ્પિ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞાતકા સચે હોન્તિ, ભાતુનો અનુજાય વા;
‘‘તુમ્હાકં જગ્ગનટ્ઠાને, દેથા’’તિ ચ વદે બુધો.
અથ ¶ તેસમ્પિ પુત્તાનં, કત્વા દાતબ્બમેવ વા;
‘‘માતાપિતૂનં તુમ્હાકં, દેથા’’તિ વિનયઞ્ઞુના.
અઞ્ઞોપિ યો કોચિ પનિસ્સરો વા;
ચોરોપિ વા યુદ્ધપરાજિતો વા;
આગન્તુકો ખીણપરિબ્બયો વા;
અકલ્લકો ઞાતિજનુજ્ઝિતો વા.
એતેસં પન સબ્બેસં, અપચ્ચાસીસતા સતા;
કાતબ્બો પટિસન્થારો, ભિક્ખુના સાધુનાધુના.
પરિત્તોદકસુત્તાનિ, વુત્તે દેથાતિ કેનચિ;
જલં હત્થેન ચાલેત્વા, મદ્દિત્વા પન સુત્તકં.
દાતબ્બં ભિક્ખુના કત્વા, તેસમેવ ચ સન્તકં;
અત્તનો ઉદકં તેસં, સુત્તં વા દેતિ દુક્કટં.
અનામટ્ઠોપિ દાતબ્બો, પિણ્ડપાતો વિજાનતા;
દ્વિન્નં માતાપિતૂનમ્પિ, તદુપટ્ઠાયકસ્સ ચ.
ઇસ્સરસ્સાપિ દાતબ્બો, ચોરદામરિકસ્સ ચ;
ભણ્ડુકસ્સત્તનો ચેવ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સપિ.
દાતું પણ્ડુપલાસસ્સ, થાલકેપિ ચ વટ્ટતિ;
ઠપેત્વા તં પનઞ્ઞસ્સ, પિતુનોપિ ન વટ્ટતિ.
ગિહીનં ¶ પન દૂતેય્યં, જઙ્ઘપેસનિયમ્પિ ચ;
સત્થુના દુક્કટં વુત્તં, કરોન્તસ્સ પદે પદે.
ભણ્ડુમાતાપિતૂનમ્પિ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સ ચ;
સાસનં સહધમ્મીનં, હરિતું પન વટ્ટતિ.
કુલદૂસનકમ્મેન, લદ્ધં અટ્ઠવિધેનપિ;
પઞ્ચન્નં સહધમ્મીનં, ન ચ વટ્ટતિ ભુઞ્જિતું.
અજ્ઝોહારેસુ ¶ સબ્બત્થ, દુક્કટં પરિદીપિતં;
પરિભોગવસેનેવ, સેસેસુપિ અયં નયો.
કત્વા રૂપિયવોહારં, અભૂતારોચનેન ચ;
ઉપ્પન્નપચ્ચયા સબ્બે, સમાનાતિ પકાસિતા.
વિઞ્ઞત્તિનુપ્પદાનઞ્ચ, વેજ્જકમ્મમનેસનં;
પારિભટુકતં મુગ્ગ-સૂપતં વત્થુવિજ્જકં.
જઙ્ઘપેસનિયં દૂત-કમ્મઞ્ચ કુલદૂસનં;
અભૂતારોચનં બુદ્ધ-પટિકુટ્ઠં વિવજ્જયે.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, પટિનિસ્સજ્જતોપિ તં;
સમુટ્ઠાનાદિકં સબ્બં, સઙ્ઘભેદસમં મતં.
કુલદૂસનકથા.
જાનં યાવતિહં યેન, છાદિતાપત્તિ ભિક્ખુના;
અકામા પરિવત્થબ્બં, તેન તાવતિહં પન.
આપત્તિ ચ અનુક્ખિત્તો, પહુ ચાનન્તરાયિકો;
ચતુસ્વપિ ચ તંસઞ્ઞી, તસ્સ છાદેતુકામતા.
છાદનન્તિ પનેતેહિ, દસહઙ્ગેહિ ભિક્ખુના;
છન્ના નામ સિયાપત્તિ, અરુણુગ્ગમનેન સા.
દ્વે ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
તિવિધો પરિવાસો હિ, તિવિધાપેતચેતસા;
પટિચ્છન્નો ચ સુદ્ધન્તો, સમોધાનોતિ દીપિતો.
તત્રાયં ¶ ¶ તુ પટિચ્છન્ન-પરિવાસો પકાસિતો;
પટિચ્છન્નાય દાતબ્બો, વસેનાપત્તિયાતિ ચ.
વત્થુગોત્તવસેનાપિ, નામાપત્તિવસેન વા;
કમ્મવાચા હિ કાતબ્બા, દાતબ્બો તસ્સ તેન ચ.
‘‘વત્તં સમાદિયામી’’તિ, ‘‘પરિવાસ’’ન્તિ વા પુન;
સમાદિયિત્વા સઙ્ઘસ્સ, આરોચેતબ્બમાદિતો.
પુનપ્પુનાગતાનમ્પિ, આરોચેન્તોવ રત્તિયા;
છેદં વા વત્તભેદં વા, અકત્વાવ સદા વસે.
પરિવાસો વિસોધેતું, ન સક્કા તત્થ ચે પન;
નિક્ખિપિત્વાન તં વત્તં, વત્થબ્બં તેન ભિક્ખુના.
તત્થેવ સઙ્ઘમજ્ઝે વા, પુગ્ગલે વાપિ નિક્ખિપે;
નિક્ખિપામીતિ વત્તં વા, પરિવાસન્તિ વા તથા.
એવમેકપદેનાપિ, પદેહિ દ્વીહિ વા પન;
વત્તં નિક્ખિપિતબ્બં તં, સમાદાનેપ્યયં નયો.
નિક્ખિત્તકાલતો ઉદ્ધં, પકતત્તોતિ વુચ્ચતિ;
પુન પચ્ચૂસકાલસ્મિં, સદ્ધિમેકેન ભિક્ખુના.
પરિક્ખિત્તવિહારસ્સ, દ્વે પરિક્ખેપતો બહિ;
પરિક્ખેપારહટ્ઠાના, અપરિક્ખિત્તતો બહિ.
લેડ્ડુપાતે અતિક્કમ્મ, ઓક્કમિત્વા ચ મગ્ગતો;
ગુમ્બેન વતિયા વાપિ, છન્નટ્ઠાને ઠિતેન તુ.
તેન અન્તોરુણેયેવ, વત્તમાદાય વિઞ્ઞુના;
આરોચેત્વારુણે તસ્મિં, વુટ્ઠિતે તસ્સ સન્તિકે.
નિક્ખિપિત્વા તતો વત્તં, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં;
અન્તોયેવારુણે ભિક્ખુ, ગતો ચે યસ્સ કસ્સચિ.
આરોચેત્વાવ ¶ તં વત્તં, નિક્ખિપે પુન પણ્ડિતો;
સેસં સમુચ્ચયસ્સટ્ઠ-કથાય ચ વિભાવયે.
આપત્તીનઞ્ચ રત્તીનં, પરિચ્છેદં ન જાનતિ;
યો તસ્સ પન દાતબ્બો, ‘‘સુદ્ધન્તો’’તિ પવુચ્ચતિ.
એસેવ ¶ પરિસુદ્ધેહિ, સુદ્ધન્તો દુવિધો મતો;
ચૂળસુદ્ધન્તનામો ચ, મહાસુદ્ધન્તનામકો.
દુવિધોપિ અયં રત્તિ-પરિચ્છેદં અજાનતો;
એકચ્ચં સકલં વાપિ, દાતબ્બો વિમતિસ્સ વા.
ઇતરોપિ સમોધાન-પરિવાસો તિધા મતો;
સો ઓધાનસમોધાનો, અગ્ઘમિસ્સકપુબ્બકો.
આપજ્જિત્વાન્તરાપત્તિં, છાદેન્તસ્સ હિ ભિક્ખુનો;
દિવસે પરિવુત્થે તુ, ઓધુનિત્વા પદીયતે.
પુરિમાપત્તિયા મૂલ-દિવસે તુ વિનિચ્છિતે;
પચ્છા આપન્નમાપત્તિં, સમોધાય વિધાનતો.
યાચમાનસ્સ સઙ્ઘેન, દાતબ્બો પન ભિક્ખુનો;
એસોધાનસમોધાન-પરિવાસો પકાસિતો.
તથા સમ્બહુલાસ્વેકા, દ્વે વા સમ્બહુલાપિ વા;
યા યા ચિરપટિચ્છન્ના, તાસં અગ્ઘવસેન હિ.
આપત્તીનં તતો ઊન-પટિચ્છન્નાનમેવ યો;
સમોધાય પદાતબ્બો, પરિવાસોતિ વુચ્ચતિ.
નાનાવત્થુકસઞ્ઞાયો, સબ્બા આપત્તિયો પન;
સબ્બાતા એકતો કત્વા, દાતબ્બો મિસ્સકો મતો.
પરિવુત્થપરિવાસસ્સ, માનત્તં દેય્યમુત્તરિ;
છ રત્તિયો પટિચ્છન્ના-પટિચ્છન્નવસા દુવે.
તત્થ ¶ યા અપટિચ્છન્ના, હોતિ આપત્તિ યસ્સ તુ;
તસ્સ દાતબ્બમાનત્તં, અપટિચ્છન્નનામકં.
યસ્સાપત્તિ પટિચ્છન્ના, પરિવાસાવસાનકે;
તસ્સ દાતબ્બમાનત્તં, ‘‘પટિચ્છન્ન’’ન્તિ વુચ્ચતિ.
ગન્ત્વા ચતૂહિ ભિક્ખૂહિ, પચ્ચૂસસમયે સહ;
પરિવાસે વિનિદ્દિટ્ઠ-પ્પકારં દેસમેવ ચ.
‘‘વત્તં સમાદિયામી’’તિ, ‘‘માનત્ત’’મિતિ વા પન;
આદિયિત્વાન તં તેસં, આરોચેત્વા વિસારદો.
નિક્ખિપે ¶ સન્તિકે તેસં, વત્તં તેસુ ગતેસુ વા;
ભિક્ખુસ્સ પુબ્બદિટ્ઠસ્સ, આરોચેત્વાન નિક્ખિપે.
તસ્સ દાનવિધાનઞ્ચ, રત્તિચ્છેદાદિકો નયો;
ઞેય્યો સમુચ્ચયસ્સટ્ઠ-કથાપાળિવસેન તુ.
પુન તં ચિણ્ણમાનત્તં, સઙ્ઘો વીસતિવગ્ગિકો;
અબ્ભેય્ય વિધિના ભિક્ખુ, પકતત્તો પુનબ્ભિતો.
છાદેન્તિયાપિ આપત્તિં, પરિવાસો ન વિજ્જતિ;
ન ચ ભિક્ખુનિયાપત્તિ, અત્તનો છાદયન્તિયા.
છાદેત્વા વાપિ આપત્તિં, અચ્છાદેત્વાપિ વા પન;
કેવલં ચરિતબ્બન્તિ, પક્ખમાનત્તમેવ તુ.
વિનયનયમતિબુદ્ધિદીપનં;
વિનયવિનિચ્છયમેતમુત્તમં;
વિવિધનયનયુતં ઉપેન્તિ યે;
વિનયનયે પટુતં ઉપેન્તિ તે.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે સઙ્ઘાદિસેસકથા નિટ્ઠિતા.
અનિયતકથા
રહો ¶ નિસજ્જસ્સાદેન, માતુગામસ્સ સન્તિકં;
ગન્તુકામો નિવાસેતિ, અક્ખિં અઞ્જેતિ ભુઞ્જતિ.
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ સબ્બત્થ દુક્કટં;
ગચ્છતો પદવારેન, ગન્ત્વા ચસ્સ નિસીદતો.
નિસજ્જાય ઉભિન્નમ્પિ, પયોગગણનાય ચ;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સ, બહુકાનિ બહૂસ્વપિ.
સમીપેપિ ¶ ઠિતો અન્ધો, અન્તોદ્વાદસહત્થકે;
ન કરોતિ અનાપત્તિં, ઇત્થીનં તુ સતમ્પિ ચ.
ચક્ખુમાપિ નિપજ્જિત્વા, નિદ્દાયન્તોપિ કેવલં;
દ્વારે પિહિતગબ્ભસ્સ, નિસિન્નોપિ ન રક્ખતિ.
અનન્ધે સતિ વિઞ્ઞુસ્મિં, ઠિતસ્સારહસઞ્ઞિનો;
નિસજ્જપચ્ચયા દોસો, નત્થિ વિક્ખિત્તચેતસો.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, આપત્તીહિપિ તીહિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
પઠમાનિયતકથા.
અનન્ધાબધિરો વિઞ્ઞૂ, ઇત્થી વા પુરિસોપિ વા;
અન્તોદ્વાદસહત્થટ્ઠો, અનાપત્તિકરો સિયા.
અન્ધો અબધિરો વાપિ, બધિરો વાપિ ચક્ખુમા;
ન કરોતિ અનાપત્તિં, તિસમુટ્ઠાનમેવિદં.
દુતિયાનિયતકથા.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે અનિયતકથા નિટ્ઠિતા.
નિસ્સગ્ગિયકથા
ખોમં ¶ કપ્પાસકોસેય્યં, સાણં ભઙ્ગઞ્ચ કમ્બલં;
ચીવરં છબ્બિધં વુત્તં, જાતિતો પન કપ્પિયં.
દુકૂલઞ્ચેવ પત્તુણ્ણં, ચિનં સોમારપટ્ટકં;
ઇદ્ધિજં દેવદિન્નઞ્ચ, તસ્સેતં અનુલોમિકં.
તિચીવરં પરિક્ખાર-ચોળઞ્ચ મુખપુઞ્છનં;
નિસીદનમધિટ્ઠેય્ય, પચ્ચત્થરણમેવ ચ.
એકાહમ્પિ ¶ વિના ભિક્ખુ, ન વસેય્ય તિચીવરં;
ન વસેય્ય તથાધિટ્ઠા, ચાતુમાસં નિસીદનં.
રજિત્વા કપ્પિયં બિન્દું, દત્વા તત્થ તિચીવરં;
ઉપપન્નં પમાણેન, અધિટ્ઠાતબ્બમેવ તં.
પચ્છિમન્તેન સઙ્ઘાટિ, દીઘસો મુટ્ઠિપઞ્ચકા;
મુટ્ઠિત્તિકા ચ તિરિયં, ઉત્તમન્તેન સા પન.
સત્થુનો ચીવરૂનાપિ, વટ્ટતીતિ પકાસિતા;
ઇદમેવુત્તરાસઙ્ગે, પમાણં પરિદીપિતં.
મુટ્ઠિપઞ્ચકં દીઘન્તં, પમાણં તિરિયન્તતો;
અડ્ઢતેય્યં દ્વિહત્થં વા, સેસે અન્તરવાસકે.
અહતાહતકપ્પાનં, સઙ્ઘાટિ દિગુણા મતા;
એકપટ્ટુત્તરાસઙ્ગો, એવમન્તરવાસકો.
ઉતુદ્ધટાનં પન ચીવરાનં;
સઙ્ઘાટિ ભિક્ખુસ્સ ચતુગ્ગુણા વા;
દુવેપિ સેસા દિગુણાવ વુત્તા;
યથાસુખં વટ્ટતિ પંસુકૂલં.
તીણિપિ ¶ દ્વેપિ ચેકં વા, છિન્દિતબ્બં પહોતિ ચે;
સબ્બેસુ અપ્પહોન્તેસુ, દેય્યમન્વાધિકમ્પિ વા.
અચ્છિન્નં વા અનાદિન્નં, ધારેન્તસ્સ તિચીવરં;
ભિક્ખુનો દુક્કટં વુત્તં, દુબ્ભોગેન ચ સેવતો.
કુસિં અડ્ઢકુસિઞ્ચાપિ, મણ્ડલં અડ્ઢમણ્ડલં;
વિવટ્ટં અનુવિવટ્ટં, બાહન્તમ્પિ ચ ભિક્ખુનો.
દસ્સેત્વાવ વિધિં સબ્બં, પઞ્ચકાદિપ્પભેદકં;
છિન્નં સમણસારુપ્પં, કાતબ્બં તુ તિચીવરં.
દાનેનચ્છિજ્જગાહેન, વિસ્સાસગ્ગહણેન ચ;
હીનાયાવત્તનેનાપિ, સિક્ખાય ચ પહાનતો.
પચ્ચુદ્ધારવિનાસેહિ, લિઙ્ગસ્સ પરિવત્તના;
સબ્બં ભિજ્જતિધિટ્ઠાનં, છિદ્દભાવે તિચીવરં.
કનિટ્ઠસ્સઙ્ગુલસ્સેવ ¶ , નખપિટ્ઠિપ્પમાણકં;
વિનિવિદ્ધં પનચ્છિદ્દ-મધિટ્ઠાનવિનાસનં.
એકો તન્તુપિ અચ્છિન્નો, અધિટ્ઠાનં ન ભિન્દતિ;
સેતભાવં કરોન્તેન, ધોતમ્પિ રજકેન વા.
પઠમં અગ્ગળં દત્વા, પચ્છા છિન્દતિ રક્ખતિ;
ઘટેત્વા કોટિયો દ્વે વા, પચ્છા છિન્દતિ રક્ખતિ.
ચતુરટ્ઠઙ્ગુલા ઓરં, એકદ્વિન્નં તિરીયતો;
તિણ્ણમ્પિ દીઘતો છિદ્દં, ભિન્દતેવ વિદત્થિયા.
નિસીદનસ્સ દીઘેન, ભવન્તિ દ્વે વિદત્થિયો;
વિત્થારેન દિયડ્ઢા ચ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
હોન્તિ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિ, તિરિયં દ્વે વિદત્થિયો;
દીઘતોપિ ચતસ્સોવ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
દીઘતો ¶ સુગતસ્સેવ, ભવન્તિ છ વિદત્થિયો;
વિત્થારેનડ્ઢતેય્યાવ, સિયા વસ્સિકસાટિકા.
મુનિના તીસુ એતેસુ, કરોન્તસ્સ તદુત્તરિં;
અધિકચ્છેદનં તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
મુખપુઞ્છનચોળસ્સ, પચ્ચત્થરણકસ્સ વા;
પમાણં અપ્પમાણેન, ન ચેવ પરિદીપિતં.
સદસં અદસં સબ્બં, પચ્ચત્થરણચીવરં;
મહન્તં ખુદ્દકં એક-મનેકમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
મુખપુઞ્છનચોળેકં, દ્વેપિ વટ્ટન્તિ સબ્બથા;
સદસં અદસં વાપિ, સદસંવ નિસીદનં.
અદસા રજિતાયેવ, વટ્ટતાદિન્નકપ્પકા;
વુત્તા કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિ, તથા વસ્સિકસાટિકા.
ગણનં વા પમાણં વા, ન પરિક્ખારચોળકે;
પમાણગણનાતીતિ, ભણન્તિ પકતઞ્ઞુનો.
સુગતટ્ઠઙ્ગુલાયામં, ચતુરઙ્ગુલવિત્થતં;
વિકપ્પનુપગં હોતિ, પચ્છિમં નામ ચીવરં.
પરિસ્સાવપટં ¶ પત્ત-પોત્થકત્થવિકાદિકં;
અધિટ્ઠેય્ય પરિક્ખાર-ચોળં પચ્છિમચીવરં.
બહૂનિ એકતો કત્વા, અધિટ્ઠાતુમ્પિ વટ્ટતિ;
માતુઆદીનમત્થાય, ઠપિતે નત્થિ દોસતા.
વસ્સમાસે અધિટ્ઠેય્ય, ચતુરો વસ્સસાટિકં;
પુન પચ્ચુદ્ધરિત્વા તં, વિકપ્પેય્ય તતો પરં.
તાવ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, યાવ રોગો ન સમ્મતિ;
અધિટ્ઠહિત્વા તતો ઉદ્ધં, ઉદ્ધરિત્વા વિકપ્પયે.
‘‘ઇમં કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, ઇમમન્તરવાસકં;
અધિટ્ઠામી’’તિધિટ્ઠેય્ય, સેસેસુપિ અયં નયો.
‘‘ઇમં ¶ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, એત’’ન્તિ ચ અસમ્મુખે;
વત્વા પચ્ચુદ્ધરેય્યેવં, સેસેસુપિ વિચક્ખણો.
આભોગં મનસા કત્વા, કાયેન ફુસનાકતં;
વચસાધિટ્ઠિતઞ્ચાતિ, અધિટ્ઠાનં દ્વિધા મતં.
ઇતિ સબ્બમિદં વુત્તં, તેચીવરિકભિક્ખુનો;
તથા વત્વાવધિટ્ઠેય્ય, તં પરિક્ખારચોળિકો.
તિચીવરં પરિક્ખાર-ચોળં કાતુમ્પિ વટ્ટતિ;
એવં ચુદોસિતે વુત્તો, પરિહારો નિરત્થકો.
ન, તેચીવરિકસ્સેવ, વુત્તત્તા તત્થ સત્થુના;
તં પરિક્ખારચોળસ્સ, તસ્મા સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
‘‘અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, અનાપત્તી’’તિ એત્થ ચ;
અધિટ્ઠાતબ્બકસ્સેવ, વિકપ્પનવિધાનતો.
ભિક્ખુસ્સેવં કરોન્તસ્સ, ન દોસો ઉપલબ્ભતિ;
એવઞ્ચ ન સિયા કસ્મા, મુખપુઞ્છનકાદિકં.
મુખપુઞ્છનકાદીનં, તેસં કિચ્ચવિધાનતો;
અકિચ્ચસ્સામિકસ્સસ્સ, અધિટ્ઠાનં તુ યુજ્જતિ.
નિધાનમુખમેતન્તિ, મહાપચ્ચરિયં પન;
વુત્તત્તા ચ નિસેધેતું, ન સક્કા વિનયઞ્ઞુના.
ચીવરં ¶ પરિપુણ્ણન્તિ, નિદાનુપ્પત્તિતોપિ ચ;
નિધાનમુખમેતન્તિ, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
કુસવાકાદિચીરાનિ, કમ્બલં કેસવાલજં;
થુલ્લચ્ચયં ધારયતો-લૂકપક્ખાજિનક્ખિપે.
કદલેરકદુસ્સેસુ, અક્કદુસ્સે ચ પોત્થકે;
દુક્કટં તિરિટે વાપિ, વેઠને કઞ્ચુકેપિ ચ.
સબ્બનીલકમઞ્જેટ્ઠ-કણ્હલોહિતપીતકે ¶ ;
મહાનામમહારઙ્ગ-રત્તેસુપિ ચ દુક્કટં.
અચ્છિન્નદસકે દીઘ-ફલપુપ્ફદસેસુ ચ;
અચ્છિન્નચીવરસ્સેત્થ, નત્થિ કિઞ્ચિ અકપ્પિયં.
અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ;
અન્તોદસાહં વિસ્સાસે, અનાપત્તિ પકાસિતા.
કથિનં નામ નામેન, સમુટ્ઠાનમિદં પન;
અચિત્તમક્રિયં વુત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પઠમકથિનકથા.
ગામાદીસુ પદેસેસુ, તિપઞ્ચસુ તિચીવરં;
ઠપેત્વા એકરત્તમ્પિ, સઙ્ઘસમ્મુતિયા વિના.
ભિક્ખુનો પન તેનસ્સ, વિપ્પવત્થું ન વટ્ટતિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વિપ્પ-વસતો અરુણુગ્ગમે.
ચીવરં નિક્ખિપિત્વાન, ન્હાયન્તસ્સેવ રત્તિયં;
અરુણે ઉટ્ઠિતે કિં નુ, કાતબ્બં તેન ભિક્ખુના.
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, નિસ્સગ્ગિયનિવાસને;
તબ્ભયા પન સો ભિક્ખુ, નગ્ગો ગચ્છતિ દુક્કટં.
અચ્છિન્નચીવરટ્ઠાને, ઠિતત્તા પન ભિક્ખુનો;
ન તસ્સાકપ્પિયં નામ, ચીવરં અત્થિ કિઞ્ચિપિ.
નિગાસેત્વા ગહેત્વા ચ, ગન્ત્વા ભિક્ખુસ્સ સન્તિકં;
નિસ્સજ્જિત્વા પનાપત્તિ, દેસેતબ્બાવ વિઞ્ઞુના.
પરસ્સ ¶ નિસ્સજ્જિત્વા તં, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો;
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ પારુપનાદિસુ.
અનાપત્તિ ¶ તમઞ્ઞસ્સ, ભિક્ખુનો પરિભુઞ્જતો;
અદેન્તસ્સ ચ નિસ્સટ્ઠં, દુક્કટં પરિયાપુતં.
થેરે ચ દહરે મગ્ગં, ગચ્છન્તેસુ ઉભોસુપિ;
પત્તચીવરમાદાય, ઓહીને દહરે પન.
અસમ્પત્તે ગરું તસ્મિં, ઉગ્ગચ્છત્યરુણો યદિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, ન પસ્સમ્ભતિ નિસ્સયો.
મુહુત્તં વિસ્સમિત્વાન, ગચ્છન્તે દહરે પન;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
સુતા ધમ્મકથા યસ્મિં, ઉગ્ગચ્છત્યરુણો યદિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
પચ્ચુદ્ધારે અનાપત્તિ, લદ્ધસમ્મુતિકસ્સપિ;
અન્તોયેવારુણે તં વા, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ.
પઠમેન સમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અપચ્ચુદ્ધરણં એત્થ, અક્રિયાતિ વિસેસિતં.
દુતિયકથિનકથા.
અકાલચીવરં માસ-પરમં નિક્ખિપે સતિ;
પચ્ચાસાય તતો ઉદ્ધં, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
દસાહાતિક્કમોયેવ;
પઠમે કથિને ઇધ;
માસસ્સાતિક્કમો વુત્તો;
સેસો તેન સમો મતો.
તતિયકથિનકથા.
ભિક્ખુ ¶ ભિક્ખુનિયા ભુત્તં, વત્થં અઞ્ઞાતિકાય યો;
ધોવાપેતિ રજાપેતિ, આકોટાપેતિ ચે તતો.
તસ્સ ¶ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પઠમેન પકાસિતા;
તથા સેસેહિ ચ દ્વીહિ, દીપિતં દુક્કટદ્વયં.
સિક્ખમાનાય વા હત્થે, ધોવનત્થાય દેતિ ચે;
સા હુત્વા ઉપસમ્પન્ના, પચ્છા ધોવતિ સો નયો.
સામણેરનિદ્દેસેપિ, લિઙ્ગં ચે પરિવત્તતિ;
ભિક્ખુનીસુપસમ્પજ્જ, ધોતે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
દહરાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, હત્થે વત્થે નિય્યાદિતે;
પરિવત્તિતલિઙ્ગેસુ, તેસુપેસ નયો મતો.
તથા ભિક્ખુનિયા હત્થે, દિન્ને ‘‘ધોવા’’તિ ચીવરે;
પરિવત્તે તુ લિઙ્ગસ્મિં, સચે ધોવતિ વટ્ટતિ.
‘‘ધોવા’’તિ ભિક્ખુની વુત્તા, સચે સબ્બં કરોતિ સા;
ધોવનપ્પચ્ચયાયેવ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
‘‘ઇમસ્મિં ચીવરે સબ્બં, કત્તબ્બં ત્વં કરોહિ’’તિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયઞ્ચેવ, વદતો દુક્કટદ્વયં.
ઞાતિકાઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, પચ્ચત્થરનિસીદનં;
અઞ્ઞસ્સ સન્તકં વાપિ, ધોવાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
એકતોઉપસમ્પન્ના, ભિક્ખુનીનં વસેન યા;
તાય ધોવાપને વાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અવુત્તા પરિભુત્તં વા, અઞ્ઞં વા યદિ ધોવતિ;
ન દોસો, સઞ્ચરિત્તેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
પુરાણચીવરધોવાપનકથા.
વિકપ્પનુપગં ¶ કિઞ્ચિ, પચ્છિમં પન ચીવરં;
ગણ્હતો હોતિ આપત્તિ, ઠપેત્વા પારિવત્તકં.
પયોગે ગહણત્થાય, દુક્કટં પરિયાપુતં;
તસ્સ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ગહણેન પકાસિતા.
સચે અનુપસમ્પન્ન-હત્થે પેસેતિ ચીવરં;
અઞ્ઞત્ર પારિવત્તાપિ, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
ઞાતિકાયપિ ¶ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
એકતોઉપસમ્પન્ન-હત્થા ગણ્હાતિ દુક્કટં.
‘‘દસ્સામી’’તિ ચ આભોગં, કત્વા વા પારિવત્તકં;
તાવકાલિકવિસ્સાસ-ગ્ગાહે દોસો ન વિજ્જતિ.
અઞ્ઞં પન પરિક્ખારં, ન દોસો હોતિ ગણ્હતો;
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ઇદં વુત્તં ક્રિયાક્રિયં.
ચીવરપટિગ્ગહણકથા.
ચીવરં વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, અઞ્ઞાતકાપ્પવારિતં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, અઞ્ઞત્ર સમયા પન.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ દ્વિકદુક્કટં;
ઞાતકેઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, તત્થ વેમતિકસ્સ ચ.
સમયે વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, ઞાતકે વા પવારિતે;
અઞ્ઞસ્સત્થાય વા તસ્સ, ઞાતકે વા પવારિતે.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
અઞ્ઞાતકવિઞ્ઞત્તિકથા.
અપ્પવારિતમઞ્ઞાતિં ¶ , ચીવરં તુ તદુત્તરિં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
યસ્સ તીણિપિ નટ્ઠાનિ, દ્વે વા એકમ્પિ વા પન;
દ્વે વા એકમ્પિ વા તેન, સાદિતબ્બં ન કિઞ્ચિપિ.
સેસકં આહરન્તસ્સ, દિન્ને નચ્છિન્નકારણા;
સન્તકે ઞાતકાદીનં, અત્તનોપિ ધનેન વા.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
તતુત્તરિકથા.
કલ્યાણકમ્યતાહેતુ ¶ , આપજ્જતિ વિકપ્પનં;
ચીવરે પન યો તસ્સ, લાભા નિસ્સગ્ગિયં ભવે.
મહગ્ઘં દાતુકામમ્હિ, અપ્પગ્ઘં વિઞ્ઞાપેતિ યો;
સન્તકે ઞાતકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઞાતકેઞ્ઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, દુક્કટં વિમતિસ્સ ચ;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમોપક્ખટકથા.
દુતિયોપક્ખટે યસ્મા, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
તસ્મા અનન્તરેનસ્સ, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
દુતિયોપક્ખટકથા.
રઞ્ઞા વા રાજભોગ્ગેન, ભિક્ખુમુદ્દિસ્સમાભતં;
અકપ્પિયં સુવણ્ણાદિં, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
રજતં ¶ જાતરૂપં વા, અત્તનો વા પરસ્સ વા;
અત્થાય ગણ્હિતું કિઞ્ચિ, દીયમાનં ન વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સત્થાય નિદ્દિટ્ઠં, ભિક્ખુનો પટિગ્ગણ્હતો;
દુક્કટં તસ્સ હોતીતિ, મહાપચ્ચરિયં પન.
નેત્વા અકપ્પિયં ભણ્ડં, ઇત્થં કોચિ સચે વદે;
‘‘ઇદં સઙ્ઘસ્સ દમ્મીતિ, પુગ્ગલસ્સ ગણસ્સ વા.
આરામં વા વિહારં વા, ચેતિયં વા કરોહિ’’તિ;
ન ચ વટ્ટતિ તં વત્થું, સબ્બેસં સમ્પટિચ્છિતું.
અનામસિત્વા સઙ્ઘં વા, ગણં વા પુગ્ગલમ્પિ વા;
‘‘ચેતિયસ્સ વિહારસ્સ, દેમા’’તિપિ વદન્તિ ચે.
તં હિરઞ્ઞં સુવણ્ણં વા, નિસેધેતું ન વટ્ટતિ;
આરામિકાનં વત્તબ્બં, ‘‘વદન્તેવમિમે’’તિ ચ.
રજતં જાતરૂપં વા, સઙ્ઘસ્સ પટિગ્ગણ્હતો;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પરિભોગે ચ દુક્કટં.
તળાકસ્સ ¶ ચ ખેત્તત્તા, સસ્સુપ્પત્તિનિદાનતો;
ગહણં પરિભોગો વા, ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
‘‘ચત્તારો પચ્ચયે સઙ્ઘો, ગણો વા પરિભુઞ્જતુ’’;
ઇચ્ચેવં પન વત્વા ચે, દેતિ સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
કારાપેતિ ચ કેદારે, છિન્દાપેત્વા વનં પન;
કેદારેસુ પુરાણેસુ, અતિરેકમ્પિ ગણ્હતિ.
અપરિચ્છિન્નભાગસ્મિં, નવસસ્સેપિ ‘‘એત્તકં;
ભાગં દેથા’’તિ વત્વા ચે, ઉટ્ઠાપેતિ કહાપણે.
વત્વા અકપ્પિયં વાચં, ‘‘કસથ વપથા’’તિ ચ;
ઉપ્પાદિતઞ્ચ સબ્બેસં, હોતિ સબ્બમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકો ¶ નામ ભાગોતિ, એત્તિકાય ચ ભૂમિયા’’;
પતિટ્ઠાપેતિ યો ભૂમિં, અવત્વા કસથાદિકં.
સયમેવ પમાણસ્સ, જાનનત્થં તુ ભૂમિયા;
રજ્જુયા વાપિ દણ્ડેન, ખેત્તં મિનાતિ યો પન.
ખલે વા રક્ખતિ ઠત્વા, ખલતોપિ તતો પુન;
નીહરાપેતિ વા વીહી, તસ્સેવેતમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકેહિ ચ વીહીહિ, ઇદં આહરથા’’તિ ચ;
આહરન્તિ સચે વુત્તા, તસ્સેવેતમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકેન હિરઞ્ઞેન, ઇદમાહરથા’’તિ ચ;
આહરન્તિ ચ યં વુત્તા, સબ્બેસં તમકપ્પિયં.
પેસકારકદાસં વા, અઞ્ઞં વા રજકાદિસુ;
આરામિકાનં નામેન, દેન્તે વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
‘‘ગાવો દેમા’’તિ વુત્તેપિ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
પઞ્ચગોરસભોગત્થં, વુત્તે દેમાતિ વટ્ટતિ.
અજિકાદીસુ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
કપ્પિયેન ચ વાક્યેન, સબ્બં વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
હત્થિં વા મહિસં અસ્સં, ગોણં કુક્કુટસૂકરં;
દેન્તેસુ ચ મનુસ્સેસુ, ન ચ વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
પટિસિદ્ધેપિ ¶ સઙ્ઘસ્સ, દત્વા ગચ્છતિ ચે પન;
મૂલં દત્વા ચ સઙ્ઘસ્સ, કેચિ ગણ્હન્તિ વટ્ટતિ.
‘‘ખેત્તં વત્થું તળાકં વા, દેમ ગોઅજિકાદિકં;
વિહારસ્સા’’તિ વુત્તેપિ, નિસેધેતું ન વટ્ટતિ.
તિક્ખત્તું ચોદના વુત્તા, છક્ખત્તું ઠાનમબ્રવિ;
યદિ ચોદેતિયેવ છ, ચોદના દિગુણા ઠિતિ.
અનાપત્તિ ¶ અચોદેત્વા, લદ્ધે ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
રાજસિક્ખાપદકથા.
ચીવરવગ્ગો પઠમો.
એકેનાપિ ચ મિસ્સેત્વા, સન્થતં કોસિયંસુના;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, કારાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
પરત્થાય કરોન્તસ્સ, કારાપેન્તસ્સ સન્થતં;
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
અનાપત્તિ વિતાનં વા, ભૂમત્થરણમેવ વા;
ભિસિ બિબ્બોહનં વાપિ, કરોન્તસ્સાદિકમ્મિનો.
કોસિયકથા.
કાળકેળકલોમાનં, સુદ્ધાનં સન્થતં સચે;
કરેય્યાપત્તિ હોતિસ્સ, સેસં તુ પઠમૂપમં.
સુદ્ધકાળકકથા.
અનાપત્તિ તુલં વાપિ, બહું વા સબ્બમેવ વા;
કરોન્તસ્સ ગહેત્વાન, ઓદાતં કપિલમ્પિ વા.
અનુક્કમેન એતાનિ, સન્થતાનિ ચ તીણિપિ;
નિસ્સજ્જિત્વાપિ લદ્ધાનિ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
ઇમેસં પન તિણ્ણમ્પિ, તતિયં તુ ક્રિયાક્રિયં.
દ્વેભાગકથા.
છન્નં ¶ ઓરેન વસ્સાનં, કરોન્તસ્સ ચ સન્થતં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઠપેત્વા ભિક્ખુસમ્મુતિં.
અનાપત્તિ પરત્થાય, કારાપેતિ કરોતિ વા;
કતં વા પન અઞ્ઞેન, લભિત્વા પરિભુઞ્જતો.
છબ્બસ્સાનિ કરોન્તસ્સ, તદુદ્ધમ્પિ ચ સન્થતં;
વિતાને સાણિપાકારે, નિસ્સજ્જિત્વા કતેપિ ચ.
છબ્બસ્સકથા.
અનાપત્તિ અનાદાય, અસન્તે સન્થતે પન;
અઞ્ઞસ્સત્થાય કારેતું, કતઞ્ચ પરિભુઞ્જિતું.
અનાદાનવસેનસ્સ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા;
કરણેન ચ સત્થારા, વુત્તમેતં ક્રિયાક્રિયં.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, વિસેસો નુપલબ્ભતિ.
નિસીદનસન્થતકથા.
ગચ્છન્તે પન યાને વા, હત્થિઅસ્સાદિકેસુ વા;
ઠપેતિ યદિ લોમાનિ, સામિકસ્સ અજાનતો.
તિયોજનમતીતેસુ, તેસુ આપત્તિ ભિક્ખુનો;
અગચ્છન્તેસુ તેસ્વેવ, ઠપિતેસુપ્યયં નયો.
યાને પન અગચ્છન્તે, અસ્સે વા હત્થિપિટ્ઠિયં;
ઠપેત્વા અભિરૂહિત્વા, સચે સારેતિ વટ્ટતિ.
ન વટ્ટતીતિ નિદ્દિટ્ઠં, કુરુન્દટ્ઠકથાય હિ;
તં પનઞ્ઞં હરાપેતિ, વચનેન વિરુજ્ઝતિ.
કણ્ણચ્છિદ્દેસુ ¶ ¶ લોમાનિ, પક્ખિપિત્વાપિ ગચ્છતો;
હોતિયેવ કિરાપત્તિ, લોમાનં ગણનાવસા.
સુત્તકેન ચ બન્ધિત્વા, ઠપિતં પન વટ્ટતિ;
વેણિં કત્વા હરન્તસ્સ, આપત્તિ પરિદીપિતા.
સુઙ્કઘાતં અનુપ્પત્વા, ચોરાદીહિ ઉપદ્દુતો;
યો ચઞ્ઞવિહિતો વાપિ, આપત્તિ યદિ ગચ્છતિ.
તિયોજનં હરન્તસ્સ, ઊનકં વા તિયોજનં;
તથા પચ્ચાહરન્તસ્સ, તાનિયેવ તિયોજનં.
નિવાસત્થાય વા ગન્ત્વા, હરન્તસ્સ તતો પરં;
અચ્છિન્નં વાપિ નિસ્સટ્ઠં, લભિત્વા હરતોપિ ચ.
હરાપેન્તસ્સ અઞ્ઞેન, હરતો કતભણ્ડકં;
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયચિત્તતો;
અચિત્તં કાયકમ્મઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એળકલોમકથા.
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, લોમધોવાપનમ્પિ ચ;
ચીવરસ્સ પુરાણસ્સ, ધોવાપનસમં મતં.
એળકલોમધોવાપનકથા.
ગણ્હેય્ય વા ગણ્હાપેય્ય, રજતં જાતરૂપકં;
નિસ્સજ્જિત્વા પનાપત્તિ, દેસેતબ્બાવ ભિક્ખુના.
રજતં જાતરૂપઞ્ચ, ઉભિન્નં માસકોપિ ચ;
એતં ચતુબ્બિધં વત્થુ, હોતિ નિસ્સગ્ગિયાવહં.
મુત્તા ¶ મણિ સિલા સઙ્ખો, પવાળં લોહિતઙ્કકો;
મસારગલ્લં ધઞ્ઞાનિ, સત્ત ગોમહિસાદિકં.
ખેત્તં વત્થું તળાકઞ્ચ, દાસિદાસાદિકં પન;
દુક્કટસ્સેવ વત્થૂનિ, દીપિતાનિ મહેસિના.
મુગ્ગમાસાદિકં ¶ સબ્બં, સપ્પિઆદીનિ તણ્ડુલા;
સુત્તં વત્થં હલં ફાલં, કપ્પિયં એવમાદિકં.
તત્થત્તનો પનત્થાય, વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સ હિ;
સમ્પટિચ્છતિ યો ભિક્ખુ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
સઙ્ઘાદીનં તમત્થાય, ગણ્હતો દુક્કટં તથા;
દુક્કટસ્સ ચ વત્થુમ્પિ, સબ્બત્થાય ચ દુક્કટં.
સચે કહાપણાદીનં, સહસ્સં પટિગણ્હતિ;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, આપત્તિગણના સિયા.
તથા સિથિલબદ્ધેસુ, થવિકાદીસુ રૂપતો;
આપત્તિગણના વુત્તા, મહાપચ્ચરિયં પન.
‘‘ઇદં અય્યસ્સ હોતૂ’’તિ, વુત્તે વા પન કેનચિ;
સચે ગણ્હિતુકામોપિ, નિસેધેતબ્બમેવ ચ.
પટિક્ખિત્તેપિ તં વત્થું, ઠપેત્વા યદિ ગચ્છતિ;
તથા ગોપાયિતબ્બં તં, યથા તં ન વિનસ્સતિ.
‘‘આહરેદમિદં ગણ્હ, ઇદં દેહીધ નિક્ખિપ’’;
ઇચ્ચેવં ભિક્ખુનો વત્તું, ન વટ્ટતિ અકપ્પિયં.
ઠપેત્વા રૂપિયગ્ગાહં, નિસ્સટ્ઠપરિવત્તિતં;
સબ્બેહિ પરિભોત્તબ્બં, ભાજેત્વા સપ્પિઆદિકં.
અત્તનો પત્તભાગમ્પિ, પટિગ્ગાહકભિક્ખુનો;
ગહેતું અઞ્ઞતો લદ્ધં, ભુઞ્જિતું વા ન વટ્ટતિ.
યં ¶ કિઞ્ચિ પન સમ્ભૂતં, પચ્ચયં વત્થુતો તતો;
ભિક્ખુનો સેવમાનસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અજ્ઝારામે અનાપત્તિ, તમજ્ઝાવસથેપિ વા;
ગહેત્વા વા ગહાપેત્વા, નિક્ખિપન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, રૂપિયન્તિ અરૂપિયે;
સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, અયમેવ વિસેસતા.
રૂપિયપટિગ્ગહણકથા.
વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સાપિ, વત્થું વા દુક્કટસ્સ ચ;
કપ્પિયસ્સ ચ વત્થું વા, યો નિસ્સગ્ગિયવત્થુના.
વત્થુના દુક્કટસ્સાપિ, વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સ વા;
પરિવત્તેતિ આપત્તિ, કપ્પિયેન ચ વત્થુના.
દુક્કટસ્સ ચ વત્થું વા, વત્થું વા કપ્પિયસ્સ ચ;
વત્થુના દુક્કટસ્સેવ, પરિવત્તેતિ દુક્કટં.
વત્થુના કપ્પિયસ્સાપિ, તથા દુક્કટવત્થુકં;
પરિવત્તેતિ યો તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વત્થુનો દુક્કટસ્સાપિ, તથા નિસ્સગ્ગિયસ્સ ચ;
ગહણં વારિતં પુબ્બે, ઇમિના પરિવત્તનં.
રૂપિયન્તિ ચ સઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સ અરૂપિયે;
તેન દ્વે દુક્કટા હોન્તિ, ચેતાપેન્તસ્સ રૂપિયં.
અરૂપિયન્તિ સઞ્ઞિસ્સ, અનાપત્તિ અરૂપિયે;
‘‘ઇદં ગહેત્વા દેહી’’તિ, વદતોપિ ચ પઞ્ચહિ.
સેસં ¶ અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં;
ઇદં ક્રિયસમુટ્ઠાનં, અયમેવ વિસેસતા.
રૂપિયસંવોહારકથા.
કપ્પિયં કપ્પિયેનેવ, પરિવત્તયતો પન;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઠપેત્વા સહધમ્મિકે.
અકપ્પિયસ્સ વત્થુસ્સ, તેનેવ પરિવત્તનં;
ન ગચ્છતીતિ નિદ્દિટ્ઠં, કયવિક્કયસઙ્ગહં.
તસ્મા માતાપિતૂનમ્પિ, વત્થું યં કિઞ્ચિ કપ્પિયં;
‘‘ઇમં દેહિમિના હી’’તિ, વદતો પન દુક્કટં.
સકં ¶ વા દેતિ ચે ભણ્ડં, એવં વત્વાન માતુયા;
માતુયા વા તથા ભણ્ડં, સયં ગણ્હાતિ દુક્કટં.
સહત્થં પરભણ્ડસ્મિં, પરહત્થઞ્ચ અત્તનો;
ભણ્ડકે પન સમ્પત્તે, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
‘‘ગહેત્વા વા ઇદં નામ, ભુઞ્જિત્વા ઓદનં ઇમં;
ઇદં નામ કરોહી’’તિ, વત્તું પન ન વટ્ટતિ.
વિઘાસાદમથઞ્ઞં વા, ‘‘ભુઞ્જિત્વા ઓદનં ઇમં;
છલ્લિં વા પન વલ્લિં વા, કટ્ઠં વા દારુમેવ વા.
આહરા’’તિ વદન્તસ્સ, વત્થૂનં ગણનાવસા;
હોન્તિ આપત્તિયો તસ્સ, ભિક્ખુનો કયવિક્કયે.
‘‘ઇમઞ્ચ યાગું પિવ ભુઞ્જ ભત્તં;
ભુત્તોસિ ભુઞ્જિસ્સસિ ભુઞ્જસીદં;
ભત્તં, ઇમં નામ કરોહિ કમ્મં’’;
ઇચ્ચેવ વત્તું પન વટ્ટતેવ.
ભૂમિયા ¶ સોધને વાપિ, લિમ્પને વત્થધોવને;
એત્થ કિઞ્ચાપિ નત્થઞ્ઞં, ભણ્ડં નિસ્સજ્જિતબ્બકં.
નિસ્સગ્ગિયે ચ વત્થુમ્હિ, નટ્ઠે ભુત્તેપિ વા યથા;
દેસેતબ્બાવ આપત્તિ, દેસેતબ્બા તથા અયં.
‘‘ઇમિનાવ ઇમં નામ, ગહેત્વા દેહિ મે’’ઇતિ;
આચિક્ખતિ અનાપત્તિ, ઠપેત્વા ભણ્ડસામિકં.
‘‘ઇદં મમત્થિ અત્થો મે, ઇમિના’’તિ ચ ભાસતો;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં.
કયવિક્કયકથા.
કોસિયવગ્ગો દુતિયો.
મત્તિકાયોમયા પત્તા, કપ્પિયા જાતિતો દુવે;
તયો પત્તસ્સ વણ્ણા તુ, ઉક્કટ્ઠો મજ્ઝિમોમકો.
દ્વિન્નં ¶ તણ્ડુલનાળીનં, ભત્તં મગધનાળિયા;
ખાદનઞ્ચ ચતુબ્ભાગં, બ્યઞ્જનઞ્ચ તદૂપિયં.
ઉક્કટ્ઠો નામ સો પત્તો, યો તં સબ્બં તુ ગણ્હતિ;
મજ્ઝિમો તસ્સુપડ્ઢો ચ, તદુપડ્ઢો ચ ઓમકો.
ઉક્કટ્ઠસ્સ ચ ઉક્કટ્ઠો, તસ્સેવોમકમજ્ઝિમા;
એવં મજ્ઝિમઓમેસુ, નવ પત્તા ભવન્તિ હિ.
ઉક્કટ્ઠુક્કટ્ઠકો તેસુ, અપત્તો ઓમકોમકો;
તસ્મા નાપિ અધિટ્ઠાનં, ન ગચ્છન્તિ વિકપ્પનં.
સેસં સત્તવિધં પત્તં, પત્તલક્ખણસંયુતં;
અધિટ્ઠાય વિકપ્પેત્વા, પરિભુઞ્જેય્ય પણ્ડિતો.
દસાહપરમં ¶ કાલં, ધારેય્ય અતિરેકતો;
અતિક્કમયતો પત્તં, તઞ્હિ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
યં પત્તં ન વિકપ્પેતિ, યં નાધિટ્ઠેતિ વા પન;
વિનયઞ્ઞૂહિ સો પત્તો, અતિરેકોતિ વણ્ણિતો.
વત્તબ્બં તુ ‘‘ઇમં પત્તં, અધિટ્ઠામી’’તિ સમ્મુખે;
‘‘એતં પત્ત’’ન્તિ દૂરસ્મિં, પચ્ચુદ્ધારેપ્યયં નયો.
આભોગં મનસા કત્વા, કત્વા કાયવિકારકં;
કાયેનપિ ચ પત્તસ્સ, અધિટ્ઠાનં પકાસિતં.
પત્તો જહતિધિટ્ઠાનં, દાનભેદકનાસતો;
વિબ્ભમુદ્ધારપચ્ચક્ખ-પરિવત્તનગાહતો.
કઙ્ગુસિત્થપ્પમાણેન, ખેનાધિટ્ઠાનમુજ્ઝતિ;
પિદહિત્વા અધિટ્ઠેય્ય, અયોચુણ્ણેન વાણિયા.
યો હિ નિસ્સગ્ગિયં પત્તં, અનિસ્સજ્જેવ ભુઞ્જતિ;
દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિટ્ઠં, ભુત્વા ધોવનધોવને.
સુવણ્ણમણિપત્તો ચ, વેળુરિયફલિકુબ્ભવો;
કંસકાચમયો પત્તો, તિપુસીસમયોપિ ચ.
તથા દારુમયો પત્તો, તમ્બસજ્ઝુમયોપિ ચ;
એકાદસવિધો પત્તો, વુત્તો દુક્કટવત્થુકો.
ઘટસીસકટાહો ¶ ચ, તુમ્બં ચસ્સાનુલોમિકં;
તમ્બલોહમયં તત્થ, થાલકં પન વટ્ટતિ.
ફલિકકાચકંસાનં, તટ્ટિકાદીનિ કાનિચિ;
પુગ્ગલસ્સ ન વટ્ટન્તિ, વટ્ટન્તિ ગિહિસઙ્ઘિકા.
યં કિઞ્ચિ સોદકં પત્તં, પટિસામેય્ય દુક્કટં;
સાધુકં વોદકં કત્વા, પટિસામેય્ય પણ્ડિતો.
ભિક્ખુનો ¶ સોદકં પત્તં, ઓતાપેતું ન વટ્ટતિ;
ઉણ્હે ન નિદહેતબ્બો, નિદહન્તસ્સ દુક્કટં.
મિડ્ઢન્તે પરિભણ્ડન્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ;
મિડ્ઢિયા પરિભણ્ડે વા, વિત્થિણ્ણે પન વટ્ટતિ.
દારુઆધારકે પત્તે, દ્વે ઠપેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
અયમેવ નયો દણ્ડ-ભૂમિઆધારકેસુપિ.
તટ્ટિકાયપિ ચોળે વા, પોત્થકે કટસારકે;
પરિભણ્ડકતાયાપિ, ભૂમિયં વાલુકાસુ વા.
તથારૂપાસુ સુદ્ધાસુ, ઠપેતું પન વટ્ટતિ;
સરજાય ઠપેન્તસ્સ, દુક્કટં ખરભૂમિયા.
દણ્ડે વા નાગદન્તે વા, લગ્ગેતુમ્પિ ન વટ્ટતિ;
છત્તઙ્ગમઞ્ચપીઠેસુ, ઠપેન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અટનીસુ હિ બન્ધિત્વા, ઓલમ્બેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
બન્ધિત્વા પન મઞ્ચસ્સ, ઠપેતુંપરિ વટ્ટતિ.
મઞ્ચપીઠટ્ટકે પત્તં, ઠપેતું પન વટ્ટતિ;
ભત્તપૂરોપિ વા છત્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
તયો ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
કવાટં ન પણામેય્ય, પત્તહત્થો સચે પન;
યેન કેનચિ અઙ્ગેન, પણામેય્યસ્સ દુક્કટં.
ન નીહરેય્ય પત્તેન, ચલકાનટ્ઠિકાનિ વા;
ઉચ્છિટ્ઠમુદકં વાપિ, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
પત્તં ¶ પટિગ્ગહં કત્વા, ધોવિતું હત્થમેવ વા;
મુખતો નીહટં પત્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ ¶ દસાહસ્સ, અન્તોયેવ ચ યો પન;
અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ.
પઠમસ્સ હિ પત્તસ્સ, પઠમેન મહેસિના;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
પઠમપત્તકથા.
પઞ્ચબન્ધનઊનસ્મિં, પત્તે સતિ ચ યો પન;
વિઞ્ઞાપેય્ય નવં પત્તં, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
બન્ધનં એકમુદ્દિટ્ઠં, દ્વઙ્ગુલાય ચ રાજિયા;
બન્ધનાનિ ચ ચત્તારિ, તથાટ્ઠઙ્ગુલરાજિયા.
પઞ્ચ વા રાજિયો યસ્સ, એકા વાપિ દસઙ્ગુલા;
અપત્તો નામયં પત્તો, વિઞ્ઞાપેય્ય તતો પરં.
અયોપત્તો અનેકેહિ, લોહમણ્ડલકેહિ વા;
બદ્ધો વટ્ટતિ મટ્ઠો ચે, અયોચુણ્ણેન વાણિયા.
પત્તં સઙ્ઘસ્સ નિસ્સટ્ઠં, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં પન;
અનુકમ્પાય તં તસ્મિં, અગણ્હન્તસ્સ દુક્કટં.
દીયમાને તુ પત્તસ્મિં, યસ્સ સો ન ચ રુચ્ચતિ;
અપ્પિચ્છતાય વા પત્તં, તં ન ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
અપત્તસ્સ તુ ભિક્ખુસ્સ;
ન દાતબ્બોતિ દીપિતો;
તત્થ યો પત્તપરિયન્તો;
સો દેય્યો તસ્સ ભિક્ખુનો.
સચે સો તં જિગુચ્છન્તો, અપ્પદેસે ઠપેતિ વા;
વિસ્સજ્જેતિ અભોગેન, પરિભુઞ્જતિ દુક્કટં.
નટ્ઠે ¶ ભિન્નેપિ વા પત્તે, અનાપત્તિ પકાસિતા;
અત્તનો ઞાતકાદીનં, ગણ્હતો વા ધનેન વા.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં ¶ , ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દુતિયપત્તકથા.
સપ્પિઆદિં પુરેભત્તં, ભેસજ્જં પટિગય્હ હિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, પરિભુઞ્જતિ વટ્ટતિ.
તતો પટ્ઠાય સત્તાહં, તં વટ્ટતિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે તસ્સ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
પચ્છાભત્તમ્પિ ગણ્હિત્વા, કત્વા સન્નિધિકારકં;
સાયતો પન સત્તાહં, વટ્ટતેવ નિરામિસં.
પુરેભત્તમ્પિ પચ્છા વા, સયમુગ્ગહિતં પન;
સરીરભોગે નેતબ્બં, સાયિતું ન ચ વટ્ટતિ.
નવનીતં પુરેભત્તં, ભિક્ખુના ગહિતં સચે;
તાપેત્વાનુપસમ્પન્નો, દેતિ વટ્ટતિ સામિસં.
સયં તાપેતિ ચે ભિક્ખુ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં;
તાપનં નવનીતસ્સ, સામપાકો ન હોતિ સો.
પચ્છાભત્તં ગહેત્વા ચે, યેન કેનચિ તાપિતં;
વટ્ટતેવ ચ તં સપ્પિ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
ખીરં દધિં ચાપિ પટિગ્ગહેત્વા;
સયં પુરેભત્તમથો કરોતિ;
સપ્પિં પુરેભત્તકમેવ તસ્સ;
નિરામિસં વટ્ટતિ ભિક્ખુનો તં.
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, તં ન વટ્ટતિ સાયિતું;
સવત્થુકસ્સ સપ્પિસ્સ, ગહિતત્તાવ ભિક્ખુનો.
સત્તાહાતિક્કમેપિસ્સ ¶ , ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ;
‘‘પટિગ્ગહેત્વા તાની’’તિ, વુત્તત્તા હિ મહેસિના.
યથા કપ્પિયસપ્પિમ્હિ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં;
તથાકપ્પિયસપ્પિમ્હિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
સબ્બાકપ્પિયમંસાનં ¶ , વજ્જેત્વા મંસમેવ ચ;
ખીરં દધિ ચ સપ્પિ ચ, નવનીતઞ્ચ વટ્ટતિ.
‘‘યેસં કપ્પતિ મંસઞ્હિ, તેસં સપ્પી’’તિ કિં ઇદં?
પણીતભોજનસ્સાપિ, તથા સત્તાહકાલિકે.
નિસ્સગ્ગિયસ્સ વત્થૂનં, પરિચ્છેદનિયામનં;
ન ચાકપ્પિયમંસાનં, સપ્પિઆદિ નિવારિતં.
નવનીતેપિ સપ્પિમ્હિ, ગહિતુગ્ગહિતાદિકે;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
તેલભિક્ખાય ભિક્ખૂનં, પવિટ્ઠાનં ઉપાસકા;
તેલં વા નવનીતં વા, સપ્પિં વા આકિરન્તિ હિ.
ભત્તસિત્થાનિ વા તત્થ, તણ્ડુલા વા ભવન્તિ ચે;
આદિચ્ચપક્કસંસટ્ઠં, હોતિ સત્તાહકાલિકં.
તિલસાસપતેલં વા, મધુકેરણ્ડતેલકં;
ગહિતં તુ પુરેભત્તં, સામિસમ્પિ નિરામિસં.
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, સાયિતબ્બં નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે તેસં, વસા નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
એરણ્ડમધુકટ્ઠીનિ, સાસપાદીનિ ચત્તના;
ગહેત્વા કતતેલમ્પિ, હોતિ સત્તાહકાલિકં.
યાવજીવિકવત્થુત્તા, તેસં તિણ્ણમ્પિ ભિક્ખુનો;
સવત્થુગહણે તસ્સ, કાચાપત્તિ ન વિજ્જતિ.
અત્તના ¶ યં કતં તેલં, તં વટ્ટતિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમેનસ્સ, હોતિ નિસ્સગ્ગિયં પન.
દુક્કટં સાસપાદીનં, તેલત્થાયેવ ભિક્ખુના;
ગહેત્વા ઠપિતાનં તુ, સત્તાહાતિક્કમે સિયા.
નાળિકેરકરઞ્જાનં, તેલં કુરુવકસ્સ ચ;
નિમ્બકોસમ્બકાનઞ્ચ, તેલં ભલ્લાતકસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદિકં સબ્બં, અવુત્તં પાળિયં પન;
ગહેત્વા નિક્ખિપન્તસ્સ, દુક્કટં સમયચ્ચયે.
યાવકાલિકભેદઞ્ચ ¶ , યાવજીવકમેવ ચ;
વિદિત્વા સેસમેત્થાપિ, સપ્પિના સદિસો નયો.
અચ્છમચ્છવરાહાનં, સુસુકાગદ્રભસ્સ ચ;
વસાનં પન પઞ્ચન્નં, તેલં પઞ્ચવિધં ભવે.
સબ્બમેવ વસાતેલં, કપ્પિયાકપ્પિયસ્સ ચ;
મનુસ્સાનં વસાતેલં, ઠપેત્વા પન વટ્ટતિ.
વસં પટિગ્ગહેત્વાન, પુરેભત્તં પનત્તના;
પક્કં વટ્ટતિ સંસટ્ઠં, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
સચે અનુપસમ્પન્નો, કત્વા તં દેતિ વટ્ટતિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
પટિગ્ગહેતું કાતું વા, પચ્છાભત્તં ન વટ્ટતિ;
સેસો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિભાવિના.
ગહિતઞ્હિ પુરેભત્તં, મધું મધુકરીકતં;
વટ્ટતેવ પુરેભત્તં, સામિસમ્પિ નિરામિસં.
પચ્છાભત્તકતો ¶ ઉદ્ધં, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે દોસો, વત્થૂનં ગણનાવસા.
ઉચ્છુમ્હા પન નિબ્બત્તં, પક્કાપક્કં ઘનાઘનં;
રસાદિ પન તં સબ્બં, ‘‘ફાણિત’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
ફાણિતં તુ પુરેભત્તં, ગહિતં પન વટ્ટતિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
અસંસટ્ઠેન ઉચ્છુસ્સ, રસેન કતફાણિતં;
ગહિતેન પુરેભત્તં, તદહેવ નિરામિસં.
ઉચ્છું પટિગ્ગહેત્વાન, કતેપેસ નયો મતો;
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, તં ન વટ્ટતિ સાયિતું.
ગહિતત્તા સવત્થુસ્સ, સત્તાહાતિક્કમેપિ ચ;
હોતિ તસ્સ અનાપત્તિ, પચ્છાભત્તં કતેપિ ચ.
સંસટ્ઠઞ્ચ પુરેભત્તં, ગહિતં તમુપાસકો;
તદહે દેતિ ચે કત્વા, સામિસમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
સંસટ્ઠેન ¶ પુરેભત્તં, ગહિતેન સયંકતં;
પચ્છાભત્તં કતઞ્ચાપિ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
કતં મધુકપુપ્ફાનં, ફાણિતં સીતવારિના;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
સત્તાહાતિક્કમેપિસ્સ, દુક્કટં પરિદીપિતં;
પક્ખિપિત્વા કતં ખીરં, હોતિ તં યાવકાલિકં.
ફલાનં પન સબ્બેસં, યાવકાલિકસઞ્ઞિનં;
યાવકાલિકમિચ્ચેવ, ફાણિતં પરિદીપિતં.
પચ્છાભત્તમ્પિ ભિક્ખુસ્સ, પચ્ચયે સતિ કેવલં;
કાલિકા પન વટ્ટન્તિ, પુરેભત્તં યથાસુખં.
લભિત્વા પન નિસ્સટ્ઠં, તં તુ સત્તાહકાલિકં;
અરુઆદીનિ મક્ખેતું, સાયિતું વા ન વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સ ¶ પન ભિક્ખુસ્સ, કાયભોગે ચ વટ્ટતિ;
ચજિત્વા નિરપેક્ખોવ, લભિત્વા પુન સાયિતું.
અનાપત્તિ અધિટ્ઠેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ;
અચ્છિન્દિત્વા ચ વિસ્સાસં, ગણ્હતુમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
સદાકથિનચિત્તેન, પઠમેનેવ સત્થુના.
ભેસજ્જસિક્ખાપદકથા.
માસો સેસોતિ ગિમ્હાનં, પરિયેસેય્ય સાટિકં;
અદ્ધમાસોવ સેસોતિ, કત્વા પરિદહે બુધો.
કત્વા પન સતુપ્પાદં, વસ્સસાટિકચીવરં;
નિપ્ફાદેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, સમયે પિટ્ઠિસમ્મતે.
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઞાતકાઞ્ઞાતકાદિનો;
તેસુયેવ ચ વિઞ્ઞત્તિં, કત્વા નિપ્ફાદને તથા.
કત્વા પન સતુપ્પાદં, સમયે કુચ્છિસઞ્ઞિતે;
નિપ્ફાદેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, વત્થમઞ્ઞાતકાદિનો.
તસ્સાદિન્નકપુબ્બેસુ ¶ , વત્તભેદેન દુક્કટં;
કરોતો તત્ર વિઞ્ઞત્તિં, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
ઓવસ્સાપેતિ ચે કાયં, નગ્ગો સતિપિ ચીવરે;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, દુક્કટં વિવટઙ્ગણે.
ઊનકે પન માસસ્મિં, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અચ્છિન્નચીવરસ્સાપિ, અનાપત્તાપદાસુપિ;
ન્હાનકોટ્ઠકવાપીસુ, ન્હાયન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં ¶ , ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
વસ્સિકસાટિકકથા.
સામં તુ ચીવરં દત્વા, અચ્છિન્દન્તસ્સ તં પુન;
સકસઞ્ઞાય ભિક્ખુસ્સ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
એકાયેવ પનાપત્તિ, એકમચ્છિન્દતો સિયા;
બહૂનિ એકબદ્ધાનિ, અચ્છિન્દન્તસ્સ વા તથા.
વિસું ઠિતાનિ એકેક-માહરાપયતો પન;
વત્થાનં ગણનાયસ્સ, આપત્તિગણના સિયા.
‘‘મયા દિન્નાનિ સબ્બાનિ, આહરા’’તિ ચ ભાસતો;
એકેન વચનેનેવ, હોન્તિ આપત્તિયો બહૂ.
આણાપેતિ સચે અઞ્ઞં, ભિક્ખું ગણ્હાતિ ચીવરં;
બહૂનિ ગણ્હતાણત્તો, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘મયા દિન્નાનિ સબ્બાનિ, ગણ્હા’’તિ વદતો પન;
એકાયસ્સ ચ વાચાય, હોન્તિ આપત્તિયો બહૂ.
‘‘સઙ્ઘાટિમુત્તરાસઙ્ગં, ગણ્હ ગણ્હા’’તિ ભાસતો;
હોતિ વાચાય વાચાય, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
વિકપ્પનુપગં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા પચ્છિમં પરં;
અઞ્ઞં પન પરિક્ખારં, છિન્દાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
ઠપેત્વા ¶ ઉપસમ્પન્નં, અઞ્ઞેસં ચીવરાદિકં;
અચ્છિન્દતોપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
એવં અનુપસમ્પન્ને, ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, અચ્છિન્દન્તસ્સ દુક્કટં.
સો ¶ વા દેતિ સચે તુટ્ઠો, દુટ્ઠો વિસ્સાસમેવ વા;
ગણ્હતોપિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અઞ્ઞત્ર વેદનાયેત્થ, હોતિ સા દુક્ખવેદના.
ચીવરચ્છિન્દનકથા.
વિઞ્ઞાપેત્વા સચે સુત્તં, છબ્બિધં સાનુલોમિકં;
ચીવરં તન્તવાયેહિ, વાયાપેતિ ન વટ્ટતિ.
સામં વિઞ્ઞાપિતં સુત્તં, અકપ્પિયમુદીરિતં;
તન્તવાયોપિ વિઞ્ઞત્તો, તથા અઞ્ઞાતકાદિકો.
વિઞ્ઞત્તતન્તવાયેન, સુત્તેનાકપ્પિયેન ચ;
ચીવરં વાયાપેન્તસ્સ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
વિદત્થિમત્તે દીઘેન, હત્થમત્તે તિરીયતો;
વીતે નિસ્સગ્ગિયં વુત્તં, ફલકે ફલકેપિ ચ.
તેનેવ કપ્પિયં સુત્તં, વાયાપેન્તસ્સ દુક્કટં;
તથેવ તન્તવાયેન, કપ્પિયેન અકપ્પિયં.
એકન્તરિકતો વાપિ, દીઘતો વા તિરીયતો;
કપ્પિયાકપ્પિયેહેવ, વીતે સુત્તેહિ દુક્કટં.
કપ્પિયાકપ્પિયેહેવ, તન્તવાયેહિ વે કતે;
કપ્પિયાકપ્પિયં સુત્તં, મિસ્સેત્વા તસ્સ દુક્કટં.
સચે અકપ્પિયં સુત્તં, વારેનેવ વિનન્તિ તે;
દસ્સેત્વાવ પરિચ્છેદં, અકપ્પિયવિતે પન.
પાચિત્તિયં પમાણસ્મિં, તદૂને દુક્કટં સિયા;
ઇતરેન વિતે વત્થે, ઉભયત્થેવ દુક્કટં.
દ્વેપિ ¶ ¶ વેમં ગહેત્વા વા, એકતો વા વિનન્તિ ચે;
ફલકે ફલકે તસ્સ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
એતેનેવ ઉપાયેન, ભેદે સબ્બત્થ સાધુકં;
આપત્તિભેદો વિઞ્ઞેય્યો, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
કપ્પિયો તન્તવાયોપિ, સચે સુત્તમ્પિ કપ્પિયં;
ચીવરં વાયાપેન્તસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
અનાપત્તિ પરિસ્સાવે, આયોગે અંસબદ્ધકે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
સુત્તવિઞ્ઞત્તિકથા.
અપ્પવારિતઞાતીનં, તન્તવાયે સમેચ્ચ ચે;
વિકપ્પં ચીવરે ભિક્ખુ, આપજ્જતિ ન વટ્ટતિ.
દીઘાયતપ્પિતત્થાય, સુત્તવડ્ઢનકે કતે;
ભિક્ખુ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિં, આપજ્જતિ ન સંસયો.
ભિક્ખુનો ઞાતકાદીનં, તન્તવાયેસુ અત્તનો;
ધનેનઞ્ઞસ્સ ચત્થાય, અનાપત્તિં વિનિદ્દિસે.
વાયાપેન્તસ્સ અપ્પગ્ઘં, મહગ્ઘં કત્તુકામિનો;
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સેસં વુત્તમનન્તરે.
પેસકારકથા.
વસ્સંવુટ્ઠે યમુદ્દિસ્સ, ભિક્ખૂ દીયતિ ચીવરં;
પવારણાય પુબ્બેવ, તં હોતચ્ચેકચીવરં.
પુરે પવારણાયેવ, ભાજેત્વા યદિ ગય્હતિ;
વસ્સચ્છેદો ન કાતબ્બો, સઙ્ઘિકં તં કરોતિ ચે.
અનાપત્તિ ¶ અધિટ્ઠેતિ, અન્તોસમયમેવ તં;
વિસ્સજ્જેતિ વિકપ્પેતિ, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ.
તસ્સચ્ચાયિકવત્થસ્સ, કથિને તુ અનત્થતે;
પરિહારેકમાસોવ, દસાહપરમો મતો.
અત્થતે ¶ કથિને તસ્સ, પઞ્ચ માસા પકાસિતા;
પરિહારો મુનિન્દેન, દસાહપરમા પન.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
પઠમેનાક્રિયાચિત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
અચ્ચેકચીવરકથા.
વસિત્વા પન ચે ભિક્ખુ, પુબ્બકત્તિકપુણ્ણમં;
ઠપેત્વા ચીવરં ગામે, પચ્ચયે સતિ તાદિસે.
છારત્તપરમં તેન, વસિતબ્બં વિના તતો;
ઉત્તરિં વસતો દોસો, વિના સઙ્ઘસ્સ સમ્મુતિં.
કત્તિકેયેવ માસસ્મિં, પઠમાય પવારિતો;
પચ્છિમેન પમાણેન, યુત્તે સાસઙ્કસમ્મતે.
સેનાસને વસન્તોવ, ઠપેતું એકચીવરં;
ચતુરઙ્ગસમાયોગે, લભતીતિ પકાસિતો.
યં ગામં ગોચરં કત્વા, ભિક્ખુ આરઞ્ઞકે વસે;
તસ્મિં ગામે ઠપેતું તં, માસમેકં તુ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞત્થેવ વસન્તસ્સ, છારત્તપરમં મતં;
અયમસ્સ અધિપ્પાયો, પટિચ્છન્નો પકાસિતો.
સેનાસનમથાગન્ત્વા, સત્તમં અરુણં પન;
ઉટ્ઠાપેતું વિદૂરત્તા, અસક્કોન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ગામસીમમ્પિ ¶ વા ગન્ત્વા, વસિત્વા યત્થ કત્થચિ;
ચીવરસ્સ પવત્તિં સો, ઞત્વા ગચ્છતિ વટ્ટતિ.
એવઞ્ચાપિ અસક્કોન્તો, ઞત્વા તત્થેવ પણ્ડિતો;
ખિપ્પં પચ્ચુદ્ધરે ઠાને, અતિરેકે હિ તિટ્ઠતિ.
વિસ્સજ્જેતિ અનાપત્તિ, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ;
અચ્છિન્દને ચ વિસ્સાસે, ભિક્ખુસમ્મુતિયાપિ વા.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
દુતિયેન, મુનિન્દેન, તેન સાસઙ્કસમ્મતે.
સાસઙ્કકથા.
જાનં પરિણતં લાભં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ યો પન;
અત્તનો પરિણામેય્ય, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
સચે ‘‘અઞ્ઞસ્સ દેહી’’તિ, પરિણામેતિ ભિક્ખુનો;
સુદ્ધિકં સુદ્ધચિત્તેન, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ચીવરં વા પરસ્સેક-મેકં વા પન અત્તનો;
પરિણામેય્ય ચે સદ્ધિં, દ્વે પાચિત્તિયો સિયું.
સઙ્ઘસ્સ પન યં દિન્નં, તં ગહેતું ન વટ્ટતિ;
સઙ્ઘસ્સેવ પદાતબ્બો, અદેન્તસ્સ પરાજયો.
ચેતિયસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, પુગ્ગલસ્સપિ વા પન;
અઞ્ઞસ્સ પોણમઞ્ઞસ્સ, પરિણામેય્ય દુક્કટં.
યો પનન્તમસો ભિક્ખુ, સુનખસ્સપિ ઓણતં;
સુનખસ્સ પનઞ્ઞસ્સ, પરિણામેય્ય દુક્કટં.
ઇદઞ્હિ ¶ તિસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પરિણતકથા.
પત્તવગ્ગો તતિયો.
તેનેકવત્થુગ્ગતરઙ્ગમાલં;
સીલન્તમાપત્તિવિપત્તિગાહં;
તરન્તિ પઞ્ઞત્તિમહાસમુદ્દં;
વિનિચ્છયં યે પનિમં તરન્તિ.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે નિસ્સગ્ગિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાચિત્તિયકથા
સમ્પજાનમુસાવાદે ¶ , પાચિત્તિયમુદીરિતં;
દવા રવા ભણન્તસ્સ, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
અઞ્ઞત્થાપત્તિયો પઞ્ચ, મુસાવાદસ્સ કારણા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદિન્નાદાનતુલ્યકા.
સમ્પજાનમુસાવાદકથા.
જાતિઆદીસુ વુત્તેસુ, દસસ્વક્કોસવત્થુસુ;
ભૂતેન વા અભૂતેન, યેન કેનચિ વત્થુના.
યાય કાયચિ ભાસાય, હત્થમુદ્દાય વા પન;
પારાજિકમનાપન્નં, ભિક્ખુમાપન્નમેવ વા.
અઞ્ઞત્રઞ્ઞાપદેસેન, ઓમસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તત્થ પાચિત્તિયાપત્તિ, સમ્બુદ્ધેન પકાસિતા.
તેહેવઞ્ઞાપદેસેન ¶ , પાળિમુત્તપદેહિપિ;
સબ્બત્થાનુપસમ્પન્નં, અક્કોસન્તસ્સ દુક્કટં.
અનક્કોસિતુકામસ્સ, કેવલં દવકમ્યતા;
વદતો પન સબ્બત્થ, દુબ્ભાસિતમુદીરિતં.
પવિટ્ઠાનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને ઇધ ચ ભિક્ખુની;
અનાપત્તિ પુરક્ખત્વા, અત્થધમ્માનુસાસનિં.
વદતો પન ભિક્ખુસ્સ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અનન્તરસમા વુત્તા, દુક્ખા હોતેત્થ વેદના.
ઓમસવાદકથા.
આપત્તિ ભિક્ખુપેસુઞ્ઞે, દુવિધાકારતો સિયા;
અત્તનો પિયકામસ્સ, પરભેદત્થિનોપિ વા.
અક્કોસન્તસ્સ પરિયાય-પાળિમુત્તનયેહિ ચ;
વચનસ્સુપસંહારે, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
તથા ¶ અનુપસમ્પન્ન-અક્કોસં હરતોપિ ચ;
ઠિતા અનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને ઇધ ચ ભિક્ખુની.
ન ચેવ પિયકામસ્સ, ન ચ ભેદત્થિનોપિ વા;
પાપાનં ગરહત્થાય, વદન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તીતિ દીપિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદિન્નાદાનસાદિસા.
પેસુઞ્ઞકથા.
ઠપેત્વા ભિક્ખુનિં ભિક્ખું, અઞ્ઞેન પિટકત્તયં;
ધમ્મં સહ ભણન્તસ્સ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
રાજોવાદાદયો ¶ વુત્તા, મહાપચ્ચરિયાદિસુ;
અનારુળ્હેસુ સઙ્ગીતિં, આપત્તિજનકાતિ હિ.
દુક્કટં હોતિ ભિક્ખુસ્મિં, તથા ભિક્ખુનિયાપિ ચ;
ભિક્ખુસ્સાનુપસમ્પન્ન-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા.
એકતો ઉદ્દિસાપેતિ, સજ્ઝાયં વા કરોતિ યો;
ભણન્તં પગુણં ગન્થં, ઓપાતેતિ ચ યો પન.
તસ્સ ચાનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે ગણ્હતોપિ ચ;
ઉદ્દેસં તુ અનાપત્તિ, ભણને તેન એકતો.
વાચતો ચ સમુટ્ઠાતિ, વાચાચિત્તદ્વયાપિ ચ;
સમુટ્ઠાનમિદં વુત્તં, પદસોધમ્મસઞ્ઞિતં.
પદસોધમ્મકથા.
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ને, નિપજ્જેય્ય સચે પન;
યેભુય્યેન પરિચ્છન્ને, છન્ને સેનાસનેપિ વા.
તિસ્સન્નં પન રત્તીનં, ઉદ્ધં યો પન રત્તિયં;
ઠપેત્વા ભિક્ખું અઞ્ઞેન, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
વત્થું યં પન નિદ્દિટ્ઠં, મેથુનસ્સ પહોનકં;
આપત્યન્તમસો તેન, તિરચ્છાનગતેનપિ.
નિપન્ને ¶ ઉપસમ્પન્ને, ઇતરો ચે નિપજ્જતિ;
ઇતરસ્મિં નિપન્ને વા, સચે ભિક્ખુ નિપજ્જતિ.
ઉભિન્નં ઉટ્ઠહિત્વા વા, નિપજ્જનપયોગતો;
આપત્તાનુપસમ્પન્ન-ગણનાયપિ વા સિયા.
સચે પિધાય વા ગબ્ભં, નિપજ્જતિપિધાય વા;
આપત્તત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ચતુત્થદિવસે સિયા.
દિયડ્ઢહત્થુબ્બેધેન ¶ , પાકારચયનાદિના;
પરિક્ખિત્તમ્પિ તં સબ્બં, પરિક્ખિત્તન્તિ વુચ્ચતિ.
ભિક્ખુસ્સન્તમસો દુસ્સ-કુટિયં વસતોપિ ચ;
સહસેય્યાય આપત્તિ, હોતીતિ પરિદીપિતો.
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ન-યેભુય્યાદિપ્પભેદતો;
સત્ત પાચિત્તિયાનેત્થ, દટ્ઠબ્બાનિ સુબુદ્ધિના.
અડ્ઢચ્છન્નપરિચ્છન્ને, દુક્કટં પરિદીપિતં;
સબ્બચૂળપરિચ્છન્ન-છન્નાદીહિપિ પઞ્ચધા.
અનાપત્તિ દિરત્તં વા, તિરત્તં વસતો સહ;
અરુણસ્સ પુરેયેવ, તતિયાય ચ રત્તિયા.
નિક્ખમિત્વા વસન્તસ્સ, પુન સદ્ધિઞ્ચ ભિક્ખુનો;
તથા સબ્બપરિચ્છન્ન-સબ્બચ્છન્નાદિકેપિ ચ.
એવં અનુપસમ્પન્ને, નિપન્નેપિ નિસીદતો;
સેસા એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
સહસેય્યકથા.
સચે તદહુજાતાય, અપિ યો માનુસિત્થિયા;
સહસેય્યં પકપ્પેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
દિસ્સમાનકરૂપાય, યક્ખિયા પેતિયા સહ;
રત્તિયં યો નિપજ્જેય્ય, દેવિયા પણ્ડકેન વા.
મેથુનવત્થુભૂતાય, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઇધેકદિવસેનેવ ¶ , આપત્તિ પરિદીપિતા;
સેસો અનન્તરે વુત્ત-સદિસોવ વિનિચ્છયો.
દુતિયસહસેય્યકથા.
ઉદ્ધં ¶ છપ્પઞ્ચવાચાહિ, વિઞ્ઞું પુરિસવિગ્ગહં;
વિના ધમ્મં ભણન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ઇત્થિયા.
ગાથાપાદો પનેકોવ, એકવાચાતિ સઞ્ઞિતો;
પદસોધમ્મં નિદ્દિટ્ઠં, ધમ્મમટ્ઠકથમ્પિ વા.
છન્નં ઉપરિ વાચાનં, પદાદીનં વસા પન;
દેસેન્તસ્સ સિયાપત્તિ, પદાદિગણનાય ચ.
નિમ્મિનિત્વા ઠિતેનાપિ, સદ્ધિં પુરિસવિગ્ગહં;
યક્ખેનપિ ચ પેતેન, તિરચ્છાનગતેનપિ.
ઠિતસ્સ માતુગામસ્સ, ધમ્મં યો પન ભાસતિ;
છન્નં ઉપરિ વાચાનં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
પુરિસે ઇત્થિસઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સ ચ પણ્ડકે;
ઉત્તરિ છહિ વાચાહિ, વદતો હોતિ દુક્કટં.
ઇત્થિરૂપં ગહેત્વાન, ઠિતાનં ભાસતોપિ ચ;
દુક્કટં યક્ખિપેતીનં, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
પુરિસે સતિ વિઞ્ઞુસ્મિં, સયં ઉટ્ઠાય વા પુન;
દેસેન્તસ્સ નિસીદિત્વા, માતુગામસ્સ વા તથા.
અઞ્ઞિસ્સા પુન અઞ્ઞિસ્સા, ઇત્થિયા ભણતોપિ ચ;
છહિ પઞ્ચહિ વાચાહિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
પદસોધમ્મતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા;
અયમેવ વિસેસોતિ, ક્રિયાક્રિયમિદં પન.
ધમ્મદેસનાકથા.
મહગ્ગતં પણીતં વા, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
ઠપેત્વા ભિક્ખુનિં ભિક્ખું, ભૂતે પાચિત્તિયં સિયા.
નો ¶ ¶ ચે જાનાતિ સો વુત્તં, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
પરિયાયવચને ચસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનાપત્તિ તથારૂપે, કારણે સતિ ભાસતો;
સબ્બસ્સપિ ચ સીલાદિં, વદતો આદિકમ્મિનો.
ઉમ્મત્તકપદં એત્થ, ન વુત્તં તદસમ્ભવા;
ભૂતારોચનકં નામ, સમુટ્ઠાનમિદં મતં.
કાયતો વાચતો કાય-વાચતો ચ તિધા સિયા;
કુસલાબ્યાકતેહેવ, દ્વિચિત્તઞ્ચ દ્વિવેદનં.
ભૂતારોચનકથા.
આપત્તિં પન દુટ્ઠુલ્લં, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
આપત્તાનુપસમ્પન્ને, ઠપેત્વા ભિક્ખુસમ્મુતિં.
સઙ્ઘાદિસેસમાપન્નો, મોચેત્વા અસુચિં અયં;
ઘટેત્વા વત્થુનાપત્તિં, વદન્તસ્સેવ વજ્જતા.
ઇધ સઙ્ઘાદિસેસાવ, દુટ્ઠુલ્લાપત્તિયો મતા;
તસ્મા સુદ્ધસ્સ દુટ્ઠુલ્લં, વદં પાચિત્તિયં ફુસે.
અદુટ્ઠુલ્લાય દુટ્ઠુલ્લ-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
આપત્તિયોપિ વા સેસા, આરોચેન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા અનુપસમ્પન્ને, દુટ્ઠુલ્લં પઞ્ચધા મતં;
અજ્ઝાચારમદુટ્ઠુલ્લં, આરોચેતું ન વટ્ટતિ.
વત્થું વા પન આપત્તિં, આરોચેન્તસ્સ કેવલં;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, ભિક્ખુસમ્મુતિયા તથા.
એવમુમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, વેદના દુક્ખવેદના.
દુટ્ઠુલ્લારોચનકથા.
ખણેય્ય ¶ વા ખણાપેય્ય, પથવિં યો અકપ્પિયં;
ભેદાપેય્ય ચ ભિન્દેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
સયમેવ ¶ ખણન્તસ્સ, પથવિં પન ભિક્ખુનો;
પહારસ્મિં પહારસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
આણાપેન્તસ્સ એકાવ, દિવસં ખણતોપિ ચ;
પુનપ્પુનાણાપેન્તસ્સ, વાચતો વાચતો સિયા.
‘‘ખણ પોક્ખરણિં વાપિં, આવાટં ખણ કૂપકં’’;
ઇચ્ચેવં તુ વદન્તસ્સ, કોચિ દોસો ન વિજ્જતિ.
‘‘ઇમં ખણ ચ ઓકાસં, ઇધ પોક્ખરણિં ખણ;
ઇમસ્મિં ખણ ઓકાસે’’, વત્તુમેવં ન વટ્ટતિ.
‘‘કન્દં ખણ કુરુન્દં વા, થૂણં ખણ ચ ખાણુકં;
મૂલં ખણ ચ તાલં વા’’, એવં વદતિ વટ્ટતિ.
‘‘ઇમં મૂલં ઇમં વલ્લિં, ઇમં તાલં ઇમં નળં;
ખણા’’તિ નિયમેત્વાન, વત્તું પન ન વટ્ટતિ.
ઉસ્સિઞ્ચિતું સચે સક્કા, ઘટેહિ તનુકદ્દમો;
ભિક્ખુના અપનેતબ્બો, બહલં ન ચ વટ્ટતિ.
ભિજ્જિત્વા નદિયાદીનં, પતિતં તોયસન્તિકે;
તટં વટ્ઠં વિકોપેતું, ચાતુમાસમ્પિ વટ્ટતિ.
સચે પતતિ તોયસ્મિં, દેવે વુટ્ઠેપિ વટ્ટતિ;
ચાતુમાસમતિક્કન્તે, તોયે દેવો હિ વસ્સતિ.
પાસાણપિટ્ઠિયં સોણ્ડિં, ખણન્તિ યદિ તત્થ તુ;
રજં પતતિ ચે પુબ્બં, પચ્છા દેવોભિવસ્સતિ.
સોધેતું ભિન્દિતું અન્તો-ચાતુમાસં તુ વટ્ટતિ;
ચાતુમાસકતો ઉદ્ધં, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ.
વારિના ¶ પઠમં પુણ્ણે, પચ્છા પતતિ ચે રજં;
તં વટ્ટતિ વિકોપેતું, તોયે દેવો હિ વસ્સતિ.
અલ્લીયતિ ફુસાયન્તે, પિટ્ઠિપાસાણકે રજં;
ચાતુમાસચ્ચયે તમ્પિ, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ.
સચે અકતપબ્ભારે, વમ્મિકો પન ઉટ્ઠિતો;
યથાસુખં વિકોપેય્ય, ચાતુમાસચ્ચયેપિ ચ.
અબ્ભોકાસે ¶ સચે વટ્ઠો, ચાતુમાસં તુ વટ્ટતિ;
રુક્ખે ઉપચિકાદીનં, મત્તિકાયપિ સો નયો.
મૂસિકુક્કર ગોકણ્ટ-ગણ્ડુપ્પાદમલેસુપિ;
અયમેવ નયો વુત્તો, અસમ્બદ્ધેસુ ભૂમિયા.
તેહેવ સદિસા હોન્તિ, કસિનઙ્ગલમત્તિકા;
અચ્છિન્ના ભૂમિસમ્બન્ધા, સા જાતપથવી સિયા.
સેનાસનમ્પિ અચ્છન્નં, વિનટ્ઠછદનમ્પિ વા;
ચાતુમાસકતો ઉદ્ધં, ઓવટ્ઠં ન વિકોપયે.
તતો ‘‘ગોપાનસિં ભિત્તિં, થમ્ભં વા પદરત્થરં;
ગણ્હિસ્સામી’’તિ સઞ્ઞાય, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
ગણ્હન્તસ્સિટ્ઠકાદીનિ, સચે પતતિ મત્તિકા;
અનાપત્તિ સિયાપત્તિ, મત્તિકં યદિ ગણ્હતિ.
અતિન્તો મત્તિકાપુઞ્જો, અન્તોગેહે સચે સિયા;
અનોવટ્ઠો ચ ભિક્ખૂનં, સબ્બદા હોતિ કપ્પિયો.
વુટ્ઠે પુન ચ ગેહસ્મિં, ગેહં છાદેન્તિ તં સચે;
ચાતુમાસચ્ચયે સબ્બો, તિન્તો હોતિ અકપ્પિયો.
યત્તકં તત્થ તિન્તં તુ, તત્તકં હોત્યકપ્પિયં;
અતિન્તં તત્થ યં યં તુ, તં તં હોતિ હિ કપ્પિયં.
તેમિતો ¶ વારિના સો ચે, એકાબદ્ધોવ ભૂમિયા;
પથવી ચેવ સા જાતા, ન વટ્ટતિ તતો પરં.
અબ્ભોકાસે ચ પાકારો, ઓવટ્ઠો મત્તિકામયો;
ચાતુમાસચ્ચયે ‘‘જાતા, પથવી’’તિ પવુચ્ચતિ.
તત્થ લગ્ગં રજં સણ્હં, અઘંસન્તોવ મત્તસો;
છુપિત્વા અલ્લહત્થેન, સચે ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
સચે ઇટ્ઠકપાકારો, યેભુય્યકથલે પન;
ઠાને તિટ્ઠતિ સો તસ્મા, વિકોપેય્ય યથાસુખં.
અબ્ભોકાસે ઠિતં થમ્ભં, ચાલેત્વા પનિતો ચિતો;
પથવિં તુ વિકોપેત્વા, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞમ્પિ ¶ સુક્ખરુક્ખં વા, ખાણુકં વાપિ ગણ્હતો;
અયમેવ નયો દોસો, ઉજુમુદ્ધરતો ન ચ.
પાસાણં યદિ વા રુક્ખં, ઉચ્ચાલેત્વા પવટ્ટતિ;
ન દોસો સુદ્ધચિત્તસ્સ, સચે પથવિ ભિજ્જતિ.
ફાલેન્તાનમ્પિ દારૂનિ, સાખાદીનિ ચ કડ્ઢતો;
અયમેવ નયો વુત્તો, ભૂમિયં સુદ્ધચેતસો.
કણ્ટકં સૂચિમટ્ઠિં વા, ખિલં વા ભૂમિયં પન;
આકોટેતું પવેસેતું, ભિક્ખુનો ન ચ વટ્ટતિ.
‘‘અહં પસ્સાવધારાય, ભિન્દિસ્સામી’’તિ મેદિનિં;
ભિક્ખુસ્સ પન પસ્સાવ-મેવં કાતું ન વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ કરોન્તસ્સ, સચે ભિજ્જતિ મેદિની;
સમજ્જતો સમં કાતું, ઘંસિતું ન ચ વટ્ટતિ.
પાદઙ્ગુટ્ઠેન વા ભૂમિં, લિખિતુમ્પિ ન વટ્ટતિ;
ભિન્દન્તેન ચ પાદેહિ, તથા ચઙ્કમિતુમ્પિ વા.
પથવિં અલ્લહત્થેન, છુપિત્વા સુખુમં રજં;
અઘંસન્તો ગહેત્વા ચે, હત્થં ધોવતિ વટ્ટતિ.
સયં ¶ દહતિ ચે ભૂમિં, દહાપેતિ પરેહિ વા;
આપત્તન્તમસો પત્તં, દહન્તસ્સાપિ ભિક્ખુનો.
ઠાનેસુ યત્તકેસ્વગ્ગિં, દેતિ દાપેતિ વા પન;
તત્તકાનેવ ભિક્ખુસ્સ, હોન્તિ પાચિત્તિયાનિપિ.
ઠપેતું ભિક્ખુનો અગ્ગિં, ભૂમિયં ન ચ વટ્ટતિ;
કપાલે પત્તપચને, ઠપેતું પન વટ્ટતિ.
અગ્ગિં ઉપરિ દારૂનં, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ;
દહન્તો તાનિ ગન્ત્વા સો, ભૂમિં દહતિ ચે પન.
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ઇટ્ઠકાવાસકાદિસુ;
ઠપેતું ઇટ્ઠકાદીનં, મત્થકેસ્વેવ વટ્ટતિ.
કસ્મા પનાતિ ચે? તેસ-મનુપાદાનભાવતો;
ખાણુકે સુક્ખરુક્ખે વા, અગ્ગિં દાતું ન વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ ¶ તિણુક્કં તુ, ગહેત્વા પન ગચ્છતો;
ડય્હમાને તુ હત્થસ્મિં, સચે પાતેતિ ભૂમિયં.
પુન તં પતિતટ્ઠાને, દત્વા તસ્સ પનિન્ધનં;
અગ્ગિં વટ્ટતિ કાતુન્તિ, મહાપચ્ચરિયં રુતં.
તસ્સાપથવિયંયેવ, પથવીતિ ચ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિયાપુતં.
અનાપત્તિ ‘‘ઇમં જાન, ઇમમાહર દેહિ’’તિ;
વદન્તસ્સ, સચિત્તઞ્ચ, તિસમુટ્ઠાનમેવ ચ.
પથવીખણનકથા.
મુસાવાદવગ્ગો પઠમો.
ભવન્તસ્સ ¶ ચ ભૂતસ્સ, ભૂતગામસ્સ ભિક્ખુનો;
પાતબ્યતાનિમિત્તં તુ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ઉદકટ્ઠો થલટ્ઠોતિ, દુવિધો હોતિ સો પન;
તિલબીજાદિકો તત્થ, સપણ્ણોપિ અપણ્ણકો.
ઉદકટ્ઠોતિ વિઞ્ઞેય્યો, સબ્બો સેવાલજાતિકો;
વિકોપેન્તસ્સ તં સબ્બં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
વિયૂહિત્વા તુ હત્થેન, ન્હાયિતું પન વટ્ટતિ;
હોતિ તસ્સ ચ સબ્બમ્પિ, ઠાનઞ્હિ સકલં જલં.
ઉદકેન વિના ચેચ્ચ, તં પનુદ્ધરિતું જલા;
ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુસ્સ, ઠાનસઙ્કમનઞ્હિ તં.
ઉદકેનુક્ખિપિત્વા તં, પક્ખિપન્તસ્સ વારિસુ;
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, સબ્બઅટ્ઠકથાસુપિ.
જલે વલ્લિતિણાદીનિ, ઉદ્ધરન્તસ્સ તોયતો;
વિકોપેન્તસ્સ વા તત્થ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
પરેહુપ્પાટિતાનેત્થ, વિકોપેન્તસ્સ દુક્કટં;
ગચ્છન્તિ હિ યતો તાનિ, બીજગામેન સઙ્ગહં.
થલટ્ઠે ¶ છિન્નરુક્ખાનં, ઠિતો હરિતખાણુકો;
ઉદ્ધં વડ્ઢનકો તસ્સ, ભૂતગામેન સઙ્ગહો.
નાળિકેરાદિકાનમ્પિ, ખાણુ ઉદ્ધં ન વડ્ઢતિ;
તસ્મા તસ્સ કતો હોતિ, બીજગામેન સઙ્ગહો.
તથા કદલિયા ખાણુ, ફલિતાય પકાસિતો;
અફલિતાય યો ખાણુ, ભૂતગામેન સો મતો.
ફલિતા કદલી યાવ, નીલપણ્ણા ચ તાવ સા;
નળવેળુતિણાદીન-મયમેવ વિનિચ્છયો.
અગ્ગતો ¶ પન પટ્ઠાય, યદાયં વેળુ સુસ્સતિ;
તદા સઙ્ગહિતો હોતિ, બીજગામેન નામસો.
ઇન્દસાલાદિરુક્ખાનં, બીજગામેન સઙ્ગહો;
છિન્દિત્વા ઠપિતાનં તુ, વિઞ્ઞેય્યો વિનયઞ્ઞુના.
મણ્ડપાદીનમત્થાય, નિક્ખણન્તિ ચ તે સચે;
નિગ્ગતે મૂલપણ્ણસ્મિં, ભૂતગામેન સઙ્ગહો.
મૂલમત્તેપિ વા યેસં, પણ્ણમત્તેપિ વા પન;
નિગ્ગતેપિ કતો તેસં, બીજગામેન સઙ્ગહો.
સકન્દા પન તાલટ્ઠિ, બીજગામોતિ વુચ્ચતિ;
પત્તવટ્ટિ યદા નીલા, નિગ્ગચ્છતિ તદા ન ચ.
નાળિકેરતચં ભિત્વા, દન્તસૂચીવ અઙ્કુરો;
નિગ્ગચ્છતિ તદા સોપિ, બીજગામોતિ વુચ્ચતિ.
મિગસિઙ્ગસમાનાય, સતિયા પત્તવટ્ટિયા;
અનિગ્ગતેપિ મૂલસ્મિં, ભૂતગામોતિ વુચ્ચતિ.
ન હોન્તિ હરિતા યાવ, વીહિઆદીનમઙ્કુરા;
નિગ્ગતેસુપિ પણ્ણેસુ, બીજગામેન સઙ્ગહો.
ચત્તારો ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
અમ્બજમ્બુટ્ઠિકાદીન-મેસેવ ચ વિનિચ્છયો;
વન્દાકા વાપિ અઞ્ઞં વા, રુક્ખે જાયતિ યં પન.
રુક્ખોવસ્સ ¶ સિયા ઠાનં, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ;
અમૂલવલ્લિઆદીન-મયમેવ વિનિચ્છયો.
પાકારાદીસુ સેવાલો, અગ્ગબીજન્તિ વુચ્ચતિ;
યાવ દ્વે તીણિ પત્તાનિ, ન સઞ્જાયન્તિ તાવ સો.
પત્તેસુ પન જાતેસુ, વત્થુ પાચિત્તિયસ્સ સો;
ઘંસિત્વા પન તં તસ્મા, અપનેતું ન વટ્ટતિ.
સેવાલે ¶ બહિ પાનીય-ઘટાદીનં તુ દુક્કટં;
અબ્બોહારોવ સો અન્તો, પૂવાદીસુપિ કણ્ણકં.
પાસાણદદ્દુસેવાલ-સેલેય્યપ્પભુતીનિ ચ;
હોન્તિ દુક્કટવત્થૂનિ, અપત્તાનીતિ નિદ્દિસે.
પુપ્ફિતં તુ અહિચ્છત્તં, અબ્બોહારિકતં ગતં;
સચે તં મકુળં હોતિ, હોતિ દુક્કટવત્થુકં.
રુક્ખે તચં વિકોપેત્વા, તથા પપ્પટિકમ્પિ ચ;
નિય્યાસમ્પિ પનલ્લસ્મિં, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
નુહિઆદીસુ રુક્ખેસુ, તાલપણ્ણાદિકેસુ વા;
લિખતો તત્થજાતેસુ, પાચિત્તિયમુદીરયે.
પુપ્ફં પણ્ડુપલાસં વા, ફલં વા પક્કમેવ વા;
પાતેન્તસ્સ ચ ચાલેત્વા, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
નામેત્વા ફલિનિં સાખં, દાતું વટ્ટતિ ગણ્હતો;
સયં ખાદિતુકામો ચે, દાતુમેવં ન વટ્ટતિ.
ઉક્ખિપિત્વા પરં કઞ્ચિ, ગાહાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
પુપ્ફાનિ ઓચિનન્તેસુ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
યેસં રુહતિ રુક્ખાનં, સાખા તેસમ્પિ સાખિનં;
કપ્પિયં તમકારેત્વા, વિકોપેન્તસ્સ દુક્કટં.
અયમેવ નયો અલ્લ-સિઙ્ગિવેરાદિકેસુપિ;
દુક્કટં બીજગામેસુ, નિદ્દિટ્ઠત્તા મહેસિના.
‘‘રુક્ખં છિન્દ લતં છિન્દ, કન્દં મૂલમ્પિ ઉદ્ધર;
ઉપ્પાટેહી’’તિ વત્તુમ્પિ, વટ્ટતેવાનિયામતો.
‘‘અમ્બં ¶ જમ્બુમ્પિ નિમ્બં વા, છિન્દ ભિન્દુદ્ધરા’’તિ વા;
ગહેત્વા પન નામમ્પિ, વટ્ટતેવાનિયામતો.
‘‘ઇમં ¶ રુક્ખં ઇમં વલ્લિં, ઇમં છલ્લિં ઇમં લતં;
છિન્દ ભિન્દા’’તિ વા વત્તું, નિયમેત્વા ન વટ્ટતિ.
પૂરેત્વા ઉચ્છુખણ્ડાનં, પચ્છિયો આહરન્તિ ચે;
સબ્બમેવ કતં હોતિ, એકસ્મિં કપ્પિયે કતે.
એકતો પન બદ્ધાનિ, ઉચ્છુદારૂનિ હોન્તિ ચે;
કપ્પિયં કરોન્તો પન, દારું વિજ્ઝતિ વટ્ટતિ.
વલ્લિયા રજ્જુયા વાપિ, યાય બદ્ધાનિ તાનિ હિ;
ભાજનેન સમાનત્તા, તં વિજ્ઝતિ ન વટ્ટતિ.
ભત્તં મરિચપક્કેહિ, મિસ્સેત્વા આહરન્તિ ચે;
એકસિત્થેપિ ભત્તસ્સ, સચે વિજ્ઝતિ વટ્ટતિ.
અયમેવ નયો વુત્તો, તિલતણ્ડુલકાદિસુ;
એકાબદ્ધે કપિત્થેપિ, કટાહે કપ્પિયં કરે.
કટાહં યદિ મુઞ્ચિત્વા, અન્તો ચરતિ મિઞ્જકં;
ભિન્દાપેત્વા કપિત્થં તં, કારેતબ્બં તુ કપ્પિયં.
અભૂતગામબીજેસુ, ભૂતગામાદિસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અતથાસઞ્ઞિનો તત્થ, અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સ ચ;
ઉમ્મત્તકાદિકાનઞ્ચ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઇદઞ્ચ તિસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ભૂતગામકથા.
કતે સઙ્ઘેન કમ્મસ્મિં, અઞ્ઞવાદવિહેસકે;
તથા પુન કરોન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
તિકપાચિત્તિયં ¶ ધમ્મે, અધમ્મે તિકદુક્કટં;
કમ્મે અરોપિતે ચેવં, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
આપત્તિં ¶ વાપિ આપન્નં, અજાનન્તસ્સ, ‘‘ભણ્ડનં;
ભવિસ્સતી’’તિ સઞ્ઞિસ્સ, ગિલાનસ્સ ન દોસતા.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, વેદના દુક્ખવેદના.
અઞ્ઞવાદકથા.
અયસં કત્તુકામોવ, સમ્મતસ્સ હિ ભિક્ખુનો;
વદન્તો ઉપસમ્પન્ને, ઉજ્ઝાપેતિ ચ ખીયતિ.
તસ્મિં વત્થુદ્વયે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
તિકપાચિત્તિયં ધમ્મે, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
અવણ્ણંનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે પન ભિક્ખુનો;
અસમ્મતસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ભાસતો યસ્સ કસ્સચિ.
સામણેરસ્સ વા વણ્ણં, સમ્મતાસમ્મતસ્સપિ;
વદતો દુક્કટં હોતિ, યસ્સ કસ્સચિ સન્તિકે.
છન્દાદીનં વસેનેવ, કરોન્તં ભણતો પન;
અનાપત્તિ ક્રિયાસેસ-મનન્તરસમં મતં.
ઉજ્ઝાપનકથા.
અજ્ઝોકાસે તુ મઞ્ચાદિં, અત્તનો વા પરસ્સ વા;
અત્થાય સન્થરાપેત્વા, સન્થરિત્વાપિ વા પન.
નેવુદ્ધરેય્ય સઙ્ઘસ્સ, ઉદ્ધરાપેય્ય વા ન તં;
પક્કમન્તો સચે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
વસ્સિકે ¶ ચતુરો માસે, સચે દેવો ન વસ્સતિ;
અજ્ઝોકાસે તથા ચાપિ, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
યત્થ વસ્સતિ હેમન્તે, ચત્તારો અપરેપિ ચ;
ઠપેતું તત્થ મઞ્ચાદિં, અટ્ઠ માસે ન વટ્ટતિ.
કાકાદીનં નિવાસસ્મિં, રુક્ખમૂલે કદાચિપિ;
મઞ્ચાદિં પન સઙ્ઘસ્સ, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સત્થાય ¶ યં કિઞ્ચિ, સન્થતં યદિ સઙ્ઘિકં;
યત્થ કત્થચિ વા ઠાને, યેન કેનચિ ભિક્ખુના.
યાવ સો ન નિસીદેય્ય, ‘‘ગચ્છા’’તિ ન વદેય્ય વા;
તાવ સન્થારકસ્સેવ, ભારો તન્તિ પવુચ્ચતિ.
સચે તં સામણેરેન, સન્થરાપેતિ સન્થતં;
સન્થરાપિતભિક્ખુસ્સ, પલિબોધોતિ દીપિતો.
સન્થતં ભિક્ખુના તં ચે, ભારો તસ્સેવ તાવ તં;
યાવ આણાપકો તત્થ, આગન્ત્વા ન નિસીદતિ.
ભિક્ખું વા સામણેરં વા, આરામિકમુપાસકં;
અનાપુચ્છા નિય્યાતેત્વા, સઙ્ઘિકં સયનાસનં.
લેડ્ડુપ્પાતમતિક્કમ્મ, ગચ્છતો પઠમે પદે;
દુક્કટં, દુતિયે વારે, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ઠત્વા ભોજનસાલાયં, વત્વા યો સામણેરકં;
અસુકસ્મિં દિવાટ્ઠાને, પઞ્ઞાપેહીતિ મઞ્ચકં.
નિક્ખમિત્વા સચે તસ્મા, ઠાના અઞ્ઞત્થ ગચ્છતિ;
પાદુદ્ધારેન સો ભિક્ખુ, કારેતબ્બોતિ દીપિતો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તિકાતીતેન સત્થુના;
તથા પુગ્ગલિકે તેન, દીપિતં તિકદુક્કટં.
ચિમિલિં તટ્ટિકં ચમ્મં, ફલકં પાદપુઞ્છનિં;
ભૂમત્થરણકં વાપિ, ઉત્તરત્થરણમ્પિ વા.
દારુમત્તિકભણ્ડાનિ ¶ , પત્તાધારકમેવ વા;
અબ્ભોકાસે ઠપેત્વા તં, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
સચે આરઞ્ઞકેનાપિ, અનોવસ્સે ચ નો સતિ;
લગ્ગેત્વા પન રુક્ખસ્મિં, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં.
યથા ઉપચિકાદીહિ, ન ખજ્જતિ ન લુજ્જતિ;
તથા કત્વાપિ તં સબ્બં, ગન્તું પન ચ વટ્ટતિ.
અનાપત્તુદ્ધરાપેત્વા, આપુચ્છિત્વાપિ ગચ્છતો;
અત્તનો સન્તકે રુદ્ધે, આપદાસુપિ ભિક્ખુનો.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્ત-મયમેવ વિસેસતા.
પઠમસેનાસનકથા.
ભિસિચિમિલિકા ભૂમ-ત્થરણં ઉત્તરત્થરં;
તટ્ટિકા ચમ્મખણ્ડો ચ, પચ્ચત્થરનિસીદનં.
સન્થારો તિણપણ્ણાનં, સેય્યા દસવિધા સિયા;
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ને, વિહારે ભિક્ખુ યો પન.
એતં દસવિધં સેય્યં, સન્થરિત્વાપિ વા સયં;
અનુદ્ધરિત્વાનાપુચ્છા, અતિક્કમતિ તં સચે.
આરામસ્સૂપચારં વા, પરિક્ખેપં પનસ્સ વા;
પઠમે દુક્કટં પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
સેનાસનસ્સ સેય્યાય, ઉભયેસં વિનાસતો;
ગચ્છતો સન્થરિત્વન્તો-ગબ્ભે પાચિત્તિ વણ્ણિતા.
ઉપચારે વિહારસ્સ, દુક્કટં મણ્ડપાદિકે;
ગચ્છતો સન્થરિત્વા વા, સેય્યામત્તં વિનાસતો.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, સઙ્ઘિકે દસવત્થુકે;
તથા પુગ્ગલિકે તસ્સ, દીપિતં તિકદુક્કટં.
અનાપત્તુદ્ધરિત્વા વા, આપુચ્છં વાપિ ગચ્છતો;
પલિબુદ્ધેપિ વાઞ્ઞેન, અત્તનો સન્તકેપિ વા.
સાપેક્ખોવ ચ ગન્ત્વા તં, તત્થ ઠત્વાપિ પુચ્છતિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
દુતિયસેનાસનકથા.
યો પુબ્બુપગતં ભિક્ખું, જાનં અનુપખજ્જ ચ;
કપ્પેય્ય સઙ્ઘિકાવાસે, સેય્યં પાચિત્તિયસ્સ ચે.
પાદધોવનપાસાણા, પવિસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
યાવ તં મઞ્ચપીઠં વા, નિક્ખમન્તસ્સ વા પન.
મઞ્ચપીઠકતો ¶ યાવ, પસ્સાવટ્ઠાનમેવ તુ;
એત્થન્તરે ઇદં ઠાનં, ઉપચારોતિ વુચ્ચતિ.
તત્થ બાધેતુકામસ્સ, ઉપચારે તુ ભિક્ખુનો;
દસસ્વઞ્ઞતરં સેય્યં, સન્થરન્તસ્સ દુક્કટં.
નિસીદન્તસ્સ વા તત્થ, નિપજ્જન્તસ્સ વા પન;
તથા દ્વેપિ કરોન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
પુનપ્પુનં કરોન્તસ્સ, પયોગગણનાવસા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, પુગ્ગલે તિકદુક્કટં.
વુત્તૂપચારં મુઞ્ચિત્વા, સેય્યં સન્થરતોપિ વા;
વિહારસ્સૂપચારે વા, અજ્ઝોકાસેપિ વા પન.
સન્થરાપયતો વાપિ, તત્થ તસ્સ નિસીદતો;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, નિવાસો ચ નિવારિતો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, સીતાદુપ્પીળિતસ્સ વા;
આપદાસુપિ ભિક્ખુસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, પઠમન્તિમવત્થુના;
સદિસાતિ ચ વિઞ્ઞેય્યા, હોતીદં દુક્ખવેદનં.
અનુપખજ્જકથા.
વિહારા સઙ્ઘિકા ભિક્ખું, નિક્કડ્ઢેય્ય સચે પન;
નિક્કડ્ઢાપેય્ય વા કુદ્ધો, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
બહુભૂમાપિ પાસાદા, પયોગેનેકકેન યો;
નિક્કડ્ઢેતિ સચે તસ્સ, એકા પાચિત્તિ દીપિતા.
ઠપેત્વા ચ ઠપેત્વા ચ, નિક્કડ્ઢન્તસ્સ અન્તરા;
દ્વારાનં ગણનાયસ્સ, હોન્તિ પાચિત્તિયો પન.
‘‘નિક્ખમા’’તિ વદન્તસ્સ, વાચાયપિ અયં નયો;
આણત્તિયા ખણેયેવ, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
સચે સો સકિમાણત્તો, દ્વારેપિ બહુકે પન;
અતિક્કામેતિ એકાવ, બહુકાનિ બહૂનિ ચે.
તસ્સૂપટ્ઠાનસાલાદિ-વિહારસ્સૂપચારતો ¶ ;
કાયેનપિ ચ વાચાય, તથા નિક્કડ્ઢનેપિ ચ.
વિહારસ્સૂપચારા વા, વિહારા વાપિ ચેતરં;
નિક્કડ્ઢન્તસ્સ સબ્બેસં, પરિક્ખારમ્પિ દુક્કટં.
અસમ્બદ્ધેસુ ભિક્ખુસ્સ, પરિક્ખારેસુ પણ્ડિતો;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, દુક્કટં પરિદીપયે.
અન્તેવાસિમલજ્જિં વા, તથા સદ્ધિવિહારિકં;
નિક્કડ્ઢન્તસ્સ ઉમ્મત્તં, સયં ઉમ્મત્તકસ્સ ચ.
અત્તનો ¶ વસનટ્ઠાના, તથા વિસ્સાસિકસ્સ વા;
પરિક્ખારઞ્ચ વા તેસં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સઙ્ઘારામાપિ સબ્બસ્મા, તથા કલહકારકં;
ઇદં તુ તિસમુટ્ઠાનં, વેદના દુક્ખવેદના.
નિક્કડ્ઢનકથા.
મજ્ઝિમાસીસઘટ્ટાય, વેહાસકુટિયૂપરિ;
આહચ્ચપાદકે મઞ્ચે, પીઠે વા પન ભિક્ખુનો.
નિસીદન્તસ્સ વા તસ્મિં, નિપજ્જન્તસ્સ વા પન;
પયોગગણનાયેવ, તસ્સ પાચિત્તિયો સિયું.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, પુગ્ગલે તિકદુક્કટં;
હેટ્ઠા અપરિભોગે વા, સીસઘટ્ટાય વા પન.
અવેહાસવિહારે વા, અત્તનો સન્તકેપિ વા;
વિસ્સાસિકવિહારે વા, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
યત્થ પટાણિ વા દિન્ના, તત્થ ઠત્વા લગેતિ વા;
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
વેહાસકુટિકથા.
યાવ દ્વારસ્સ કોસમ્હા, અગ્ગળટ્ઠપનાય તુ;
ભિક્ખુના લિમ્પિતબ્બં વા, લેપાપેતબ્બમેવ વા.
ઞેય્યો ¶ આલોકસન્ધીનં, પરિકમ્મેપ્યયં નયો;
છદનસ્સ દ્વત્તિપરિયાયં, ઠિતેન હરિતે પન.
અધિટ્ઠેય્યં તતો ઉદ્ધં, અધિટ્ઠેતિ સચે પન;
તસ્સ પાચિત્તિયં હોતિ, દુક્કટં તત્થ તિટ્ઠતો.
પિટ્ઠિવંસે ¶ ઠિતો કોચિ, છદનસ્સ મુખવટ્ટિયા;
યસ્મિં ઠાને ઠિતં ભિક્ખું, ઓલોકેન્તો ન પસ્સતિ.
તસ્મિં ઠાને પન ઠાતું, નેવ ભિક્ખુસ્સ વટ્ટતિ;
વિહારસ્સ પતન્તસ્સ, પતનોકાસતો હિ તં.
ઊનકદ્વત્તિપરિયાયે, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસો દ્વત્તિપરિયાયે, લેણે તિણકુટીસુ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
દ્વત્તિપરિયાયકથા.
જાનં સપ્પાણકં તોયં, તિણં વા મત્તિકમ્પિ વા;
યદિ સિઞ્ચેય્ય પાચિત્તિ, સિઞ્ચાપેય્ય પરેહિ વા.
અચ્છિન્દિત્વા સચે ધારં, મત્તિકં સિઞ્ચતો પન;
એકસ્મિમ્પિ ઘટે એકા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
વિચ્છિન્દતિ સચે ધારં, પયોગગણનાવસા;
સમ્મુખમ્પિ કરોન્તસ્સ, માતિકં સન્દમાનકં.
એકાવ ચે સિયાપત્તિ, દિવસમ્પિ ચ સન્દતુ;
બન્ધતો તત્થ તત્થસ્સ, પયોગગણના સિયા.
સચે સકટપુણ્ણમ્પિ, મત્તિકં તિણમેવ વા;
ઉદકે પક્ખિપન્તસ્સ, એકા પાચિત્તિ એકતો.
એકેકં પક્ખિપન્તસ્સ, પયોગગણનાય ચે;
ખયં વા આવિલત્તં વા, જલં ગચ્છતિ તાદિસે.
‘‘સિઞ્ચાહી’’તિ વદન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
એકાયાણત્તિયા એકા, દિવસમ્પિ ચ સિઞ્ચતો.
અપ્પાણે ¶ ¶ ઉદકે સુદ્ધે, સપ્પાણમિતિ સઞ્ઞિનો;
સબ્બત્થ વિમતિસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બત્થાપાણસઞ્ઞિસ્સ, અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સ વા;
અજાનતો અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સપ્પાણકત્તં તોયસ્સ, સપ્પાણન્તિ વિજાનનં;
વિના વધકચિત્તેન, તિણાદીનં નિસેચનં.
ચત્તારેવસ્સ અઙ્ગાનિ, નિદ્દિટ્ઠાનિ મહેસિના;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચાતિ દીપિતં;
ઇદમેવેત્થ નિદ્દિટ્ઠં, તસ્સ ચસ્સ વિસેસનં.
સપ્પાણકકથા.
સેનાસનવગ્ગો દુતિયો.
ભિક્ખુસ્સાટ્ઠઙ્ગયુત્તસ્સ, ભિક્ખુનોવાદસમ્મુતિ;
ઇધ ઞત્તિચતુત્થેન, અનુઞ્ઞાતા મહેસિના.
યો તાયાસમ્મતો ભિક્ખુ, ગરુધમ્મેહિ અટ્ઠહિ;
એકં સમ્બહુલા વાપિ, ભિક્ખુનિસઙ્ઘમેવ વા.
ઓસારેન્તોવ તે ધમ્મે, ઓવદેય્ય સચે પન;
ઓવાદપરિયોસાને, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
અઞ્ઞેન પન ધમ્મેન, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ગરુધમ્મેહિ વા તથા.
ભિક્ખૂનં સન્તિકેયેવ, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુનિં;
તથા, લિઙ્ગવિપલ્લાસે, પાચિત્તેવ પકાસિતા.
સમ્મતસ્સાપિ ¶ ભિક્ખુસ્સ, દુક્કટં સમુદીરિતં;
ઓવાદં અનિયાદેત્વા, ધમ્મેનઞ્ઞેન ભાસતો.
‘‘સમગ્ગમ્હા’’તિ વુત્તેપિ, અઞ્ઞેનોવદતો તથા;
‘‘વગ્ગમ્હા’’તિ ચ વુત્તેપિ, ગરુધમ્મેહિ દુક્કટં.
અગણ્હન્તસ્સ ¶ ઓવાદં, અપચ્ચાહરતોપિ તં;
ઠપેત્વા દુક્કટં બાલં, ગિલાનં ગમિકં સિયા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, અધમ્મન્તિ ચ સઞ્ઞિનો;
વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘસ્મિં, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
તથા વેમતિકસ્સાપિ, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
નવ પાચિત્તિયો વુત્તા, સમગ્ગેપિ ચ તત્તકા.
નવકાનં વસા દ્વિન્નં, અટ્ઠારસ ભવન્તિ તા;
દુક્કટં ધમ્મકમ્મેપિ, સત્તરસવિધં સિયા.
‘‘ઓસારેહી’’તિ વુત્તો વા, પઞ્હં પુટ્ઠો કથેતિ વા;
સિક્ખમાનાય વા નેવ, દોસો ઉમ્મત્તકાદિનો.
વાચુગ્ગતાવ કાતબ્બા, પગુણા દ્વેપિ માતિકા;
સુત્તન્તતો ચ ચત્તારો, ભાણવારા પકાસિતા.
એકો પરિકથત્થાય, કથામગ્ગો પકાસિતો;
મઙ્ગલામઙ્ગલત્થાય, તિસ્સોયેવાનુમોદના.
ઉપોસથાદિઅત્થાય, કમ્માકમ્મવિનિચ્છયો;
કમ્મટ્ઠાનં તથા એકં, ઉત્તમત્થસ્સ પાપકં.
એત્તકં ઉગ્ગહેત્વાન, પઞ્ચવસ્સો બહુસ્સુતો;
મુઞ્ચિત્વા નિસ્સયં કામં, વસિતું લભતિસ્સરો.
વાચુગ્ગતા વિભઙ્ગા દ્વે, પગુણા બ્યઞ્જનાદિતો;
ચતૂસ્વપિ નિકાયેસુ, એકો વા પોત્થકોપિ ચ.
કમ્માકમ્મઞ્ચ વત્તાનિ, ઉગ્ગહેતબ્બમેત્તકં;
સબ્બન્તિમપરિચ્છેદો, દસવસ્સો સચે પન.
બહુસ્સુતો ¶ દિસામોક્ખો, યેનકામંગમો સિયા;
પરિસં લભતે કામં, ઉપટ્ઠાપેતુમિસ્સરો.
યસ્સ સાટ્ઠકથં સબ્બં, વાચુગ્ગં પિટકત્તયં;
સોયં બહુસ્સુતો નામ, ભિક્ખુનોવાદકો સિયા.
અસ્સાસમ્મતતાદીનિ ¶ , તીણિ અઙ્ગાનિ દીપયે;
પદસોધમ્મતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઓવાદકથા.
પાચિત્તિ ગરુધમ્મેહિ, ધમ્મેનઞ્ઞેન વા પન;
હોત્યત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ઓવદન્તસ્સ ભિક્ખુનિં.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સમ્મતસ્સાપિ ભિક્ખુનો;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં.
તથાનત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ગતે અત્થન્તિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉદ્દેસાદિનયેનસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા;
અનન્તરસમા સેસા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અત્થઙ્ગતસૂરિયકથા.
ભિક્ખુનિં ઓવદન્તસ્સ, ગન્ત્વા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
ગરુધમ્મેહિ અઞ્ઞત્ર, કાલા પાચિત્તિયં સિયા.
સચે અસમ્મતો હોતિ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
અત્થઙ્ગતે ચ સૂરિયે, સચે વદતિ તીણિપિ.
અઞ્ઞેન પન ધમ્મેન, વદતો દુક્કટદ્વયં;
એકં પાચિત્તિયં હોતિ, ભિક્ખુનો રત્તિહેતુકં.
સમ્મતસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
ગરુધમ્મનિદાનસ્સ, સમ્મતત્તા અભાવતો.
તસ્સેવઞ્ઞેન ¶ ધમ્મેન, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં;
સમ્મતત્તા અનાપત્તિ, એકા પાચિત્તિ રત્તિયં.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, દુક્કટં ઇતરદ્વયે;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા અઞ્ઞેન ધમ્મેન, ગન્ત્વા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ભિક્ખુનુપસ્સયકથા.
ચીવરાદીનમત્થાય ¶ , ઓવદન્તીતિ ભિક્ખુનિં;
વદતો સમ્મતે ભિક્ખુ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
સઙ્ઘેનાસમ્મતં ભિક્ખું, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્નં, સમ્મતં વા અસમ્મતં;
ન દોસો આમિસત્થાય, ઓવદન્તસ્સ ભાસતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
ઇદઞ્હિ તિસમુટ્ઠાનં, વેદના દુક્ખવેદના.
આમિસકથા.
સચે ભિક્ખુનિયા ભિક્ખુ, દદેય્ય પન ચીવરં;
અઞ્ઞાતિકાય પાચિત્તિ, ઠપેત્વા પારિવત્તકં.
ચીવરસ્સ પટિગ્ગાહ-સિક્ખાપદસમો નયો;
અવસેસો મતો સદ્ધિં, સમુટ્ઠાનાદિના પન.
તત્થ ભિક્ખુનિયા દિન્નં, ચીવરં ઇધ ભિક્ખુના;
તત્થ નિસ્સગ્ગિયં સુદ્ધ-પાચિત્તિ ઇધ સૂચિતા.
ચીવરદાનકથા.
ચીવરં ¶ યો હિ સિબ્બેય્ય, સિબ્બાપેય્ય પરેન વા;
અઞ્ઞાતિકાય પાચિત્તિ, હોતિ ભિક્ખુનિયા પન.
યં વા નિવાસિતું સક્કા, યં વા પારુપનૂપગં;
ચીવરન્તિ અધિપ્પેતો, ઇદમેત્થ મહેસિના.
સયં સૂચિં પવેસેત્વા, સિબ્બન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
સૂચિનીહરણે તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
સતક્ખત્તુમ્પિ વિજ્ઝિત્વા, સકિં નીહરતો પન;
એકં પાચિત્તિયં વુત્તં, પયોગસ્સ વસા બહૂ.
‘‘સિબ્બા’’તિ પન આણત્તો, અવિસેસેન ભિક્ખુના;
નિટ્ઠાપેતિ સચે સબ્બં, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘યમેત્થ ¶ ચીવરે કમ્મં, ભારો સબ્બં તવા’’તિ હિ;
આણત્તો ભિક્ખુના સબ્બં, નિટ્ઠાપેતિ સચે પન.
ભિક્ખુસ્સાણાપકસ્સેવ, એકાયાણત્તિયા પન;
હોન્તિ પાચિત્તિયાપત્તિ, અનેકારાપથે પથે.
પુનપ્પુનાણાપેન્તસ્સ, અનેકાણત્તિયં પન;
કા હિ નામ કથા અત્થિ? તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઞાતિકાય ચ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
એકતોઉપસમ્પન્ન-ચીવરે દુક્કટં સિયા.
ઠપેત્વા ચીવરં અઞ્ઞં, પરિક્ખારઞ્ચ સિબ્બતો;
અનાપત્તિ વિનિદ્દિટ્ઠા, સિક્ખમાનાદિકાયપિ.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચીવરસિબ્બનકથા.
ભિક્ખુ ¶ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાય પનેકતો;
પટિપજ્જેય્ય મગ્ગં ચે, અઞ્ઞત્ર સમયા ઇધ.
ગામન્તરોક્કમે વાપિ, અદ્ધયોજનતિક્કમે;
અગામકે અરઞ્ઞે વા, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
એત્થાકપ્પિયભૂમટ્ઠો, સંવિધાનં કરોતિ યો;
સંવિધાનનિમિત્તં તુ, દુક્કટં તસ્સ દીપિતં.
સંવિધાનં કરોન્તસ્સ, ઠત્વા કપ્પિયભૂમિયં;
સંવિધાનનિમિત્તં તુ, ન વદન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉભયત્થાપિ પાચિત્તિ, ગચ્છન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
અનન્તરસ્સ ગામસ્સ, ઉપચારોક્કમે સિયા.
તત્રાપિ પઠમે પાદે, દુક્કટં સમુદીરિતં;
દુતિયે પદવારસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
અન્તરા સંવિધાનેપિ, ભિક્ખુનો દુક્કટં સિયા;
દ્વારમગ્ગવિસઙ્કેતે, સતિ ચાપત્તિ વુચ્ચતિ.
અસંવિદહિતે ¶ કાલે, વિદહિતોતિ સઞ્ઞિનો;
ભિક્ખુસ્સેવ વિધાનસ્મિં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સમયે વિદહિત્વા વા, વિસઙ્કેતેન ગચ્છતો;
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયવાચતો;
કાયચિત્તા સમુટ્ઠાતિ, કાયવાચાદિકત્તયા.
સંવિધાનકથા.
એકમુજ્જવનિં નાવં, તથા ઓજવનિમ્પિ વા;
અભિરૂહેય્ય પાચિત્તિ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા સચે.
સગામતીરપસ્સેન ¶ , ગામન્તરવસેન વા;
અગામતીરપસ્સેન, ગમને અદ્ધયોજને.
તથા યોજનવિત્થિણ્ણ-નદીમજ્ઝેન ગચ્છતો;
અદ્ધયોજનસઙ્ખાય, હોન્તિ પાચિત્તિયો પન.
યથાસુખં સમુદ્દસ્મિં, સબ્બઅટ્ઠકથાસુ હિ;
નદિયંયેવ આપત્તિ, ન સમુદ્દે વિચારિતા.
તિત્થસમ્પાદનત્થાય, ઉદ્ધં વા નદિયા અધો;
સચે હરન્તિ તંયુત્તા, અનાપત્તિ પકાસિતા.
તથા સંવિદહિત્વા વા, તિરિયં તરણાય વા;
આપદાસુ વિસેસો હિ, અનન્તરસમો મતો.
નાવાભિરુહનકથા.
ઞત્વા ભિક્ખુનિયા ભત્તં, ભુઞ્જતો પરિપાચિતં;
હિત્વા ગિહિસમારમ્ભં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
ભોજનં પઞ્ચધા વુત્તં, ગહણે તસ્સ દુક્કટં;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, તસ્સ પાચિત્તિયો સિયું.
સન્તકં ઞાતકાદીનં, ગિહિસમ્પાદિતમ્પિ વા;
વિના ભિક્ખુનિયા દોસો, ભુઞ્જતો પરિપાચિતં.
પરિપાચિતસઞ્ઞિસ્સ ¶ , ભિક્ખુસ્સાપરિપાચિતે;
ઉભોસુ વિમતિસ્સાપિ, હોતિ સબ્બત્થ દુક્કટં.
એકતોઉપસમ્પન્ન-પરિપાચિતભોજનં;
અજ્ઝોહારવસેનેવ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
અઞ્ઞં વા પન યં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા પઞ્ચભોજનં;
ભુઞ્જન્તસ્સ અનાપત્તિ, યાગુખજ્જફલાદિકં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જં તુ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પરિપાચિતકથા.
દુતિયાનિયતેનેવ, દસમં સદિસં મતં;
ઇદં સિક્ખાપદં સબ્બં, સમુટ્ઠાનનયાદિના.
રહોનિસજ્જકથા.
ભિક્ખુનિવગ્ગો તતિયો.
એકો આવસથો પિણ્ડો, અગિલાનેન ભિક્ખુના;
ભુઞ્જિતબ્બો તતો ઉદ્ધં, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
અનોદિસ્સેવ પઞ્ઞત્તે, યાવદત્થેવ ભિક્ખુના;
ભુઞ્જિતબ્બં સકિં તત્થ, તતો ઉદ્ધં ન વટ્ટતિ.
દુતિયે દિવસે તત્થ, ગહણે દુક્કટં મતં;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, તસ્સ પાચિત્તિયો મતા.
કુલેનેકેન પઞ્ઞત્તે, સહ નાનાકુલેહિ વા;
નાનેકટ્ઠાનભેદેસુ, એકભાગોવ વટ્ટતિ.
નાનાટ્ઠાનેસુ પઞ્ઞત્તો, યો ચ, નાનાકુલેહિ વા;
ભુઞ્જતો પન સબ્બત્થ, ન દોસો પટિપાટિયા.
પટિપાટિમસેસેન, ખેપેત્વા પુન ભુઞ્જતો;
આદિતો પન પટ્ઠાય, ન ચ કપ્પતિ ભિક્ખુનો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, આગચ્છન્તસ્સ ગચ્છતો;
ઓદિસ્સપિ ચ પઞ્ઞત્તે, પરિત્તે ભુઞ્જતો સકિં.
યાગુઆદીનિ ¶ નિચ્ચમ્પિ, ભુઞ્જિતું પન વટ્ટતિ;
સેસમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં.
આવસથકથા.
અઞ્ઞત્ર સમયા વુત્તા, પાચિત્તિ ગણભોજને;
ગણોતિ પન નિદ્દિટ્ઠા, ચત્તારો વા તતુત્તરિં.
યં નિમન્તનતો વાપિ, લદ્ધં વિઞ્ઞત્તિતોપિ વા;
ભોજનં પન પઞ્ચન્નં, હોતિ અઞ્ઞતરં ઇધ.
ભોજનાનમ્પિ પઞ્ચન્નં, ગહેત્વા નામમેવ તુ;
નિમન્તેતિ સચે ભિક્ખૂ, ચત્તારો બહુકેપિ વા.
‘‘ઓદનં ભોજનં ભત્તં, સમ્પટિચ્છથ ગણ્હથ’’;
ઇતિ વેવચનેહેવ, અથ ભાસન્તરેન વા.
તતો તસ્સ ચ તે ભિક્ખૂ, સાદિયિત્વા નિમન્તનં;
એકતો નાનતો વા ચે, ગન્ત્વા ગણ્હન્તિ એકતો.
સબ્બેસં હોતિ પાચિત્તિ, ગણભોજનકારણા;
એકતો ગહણં એત્થ, ગણભોજનકારણં.
એકતો નાનતો વાપિ, ગમનં ભોજનમ્પિ વા;
કારણન્તિ ન તં વિઞ્ઞૂ, ભણન્તિ ગણભોજને.
સચેપિ ઓદનાદીનં, ગહેત્વા નામમેવ વા;
એકતો નાનતો વાપિ, વિઞ્ઞાપેત્વા મનુસ્સકે.
નાનતો વેકતો ગન્ત્વા, સચે ગણ્હન્તિ એકતો;
એવમ્પિ પન હોતીતિ, વણ્ણિતં ગણભોજનં.
દુવિધસ્સાપિ એતસ્સ, પટિગ્ગહણકારણા;
દુક્કટં હોતિ પાચિત્તિ, અજ્ઝોહારેસુ દીપિતા.
સમયેસુ ¶ અનાપત્તિ, સત્તસ્વપિ પકાસિતા;
ગહેત્વા એકતો દ્વિન્નં, તિણ્ણં વા ભુઞ્જતં તથા.
મુનિનાનુપસમ્પન્ન-ચારિપત્તાનિમન્તિતા ¶ ;
ચતુત્થે એકતો કત્વાપિ, ગણભેદો પકાસિતો.
નેવ સમયલદ્ધાનં, વસેનપિ હિ સબ્બસો;
ગણભેદો પનાપત્તિ, વેદિતબ્બા વિભાવિના.
ભોજનાનઞ્ચ પઞ્ચન્નં, વસેન ગણભોજને;
નત્થેવ ચ વિસઙ્કેતં, યાગુઆદીસુ તં સિયા.
ગણભોજનસઞ્ઞિસ્સ, ભિક્ખુસ્સાગણભોજને;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ભોજનાનિ ચ પઞ્ચેવ, ઠપેત્વા યાગુઆદિસુ;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બા, નિચ્ચભત્તાદિકેસુપિ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
ઇદં એળકલોમેન, સદિસન્તિ પકાસિતં.
ગણભોજનકથા.
બહૂહિ યો ભિક્ખુ મનુસ્સકેહિ;
નિમન્તિતો પઞ્ચહિ ભોજનેહિ;
હિત્વા સચે પુબ્બનિમન્તનાય;
વિકપ્પનં પઞ્ચસુ યસ્સ કસ્સ.
પચ્છા નિમન્તિતં ભત્તં, તથા ઉપ્પટિપાટિયા;
ભુઞ્જતો એકસિત્થમ્પિ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ભોજનાનં તુ પઞ્ચન્નં, યેન કેન નિમન્તિતો;
તં ઠપેત્વા સચે અઞ્ઞં, ભોજનં પરિભુઞ્જતિ.
તેસમેવ ¶ ચ પઞ્ચન્નં, ભોજનાનં મહેસિના;
એતં પરમ્પરં નામ, ભોજનં પરિદીપિતં.
યત્થ ખીરં રસં વાપિ, આકિરન્તિ સચે પન;
યેન અજ્ઝોત્થટં ભત્તં, સબ્બમેકરસં સિયા.
કોટિતો પન પટ્ઠાય, સંસટ્ઠં પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તીતિ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
પરમ્પરન્તિ ¶ સઞ્ઞાય, અપરમ્પરભોજને;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
સકલેનપિ ગામેન, પૂગેન નિગમેન વા;
નિમન્તિતસ્સ વા નિચ્ચ-ભત્તે દોસો ન વિજ્જતિ.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેનાદિના સમા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, ભોજનઞ્ચાવિકપ્પનં.
પરમ્પરભોજનકથા.
પૂવા પહેણકત્થાય, પટિયત્તા સચે પન;
પાથેય્યત્થાય મન્થા વા, યે હિ તત્થ ચ ભિક્ખુના.
દ્વત્તિપત્તા ગહેતબ્બા, પૂરા પૂવેહિ સત્તુહિ;
તતો ચે ઉત્તરિં તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ગણ્હતો.
ગહેત્વા નિક્ખમન્તેન, ‘‘દ્વત્તિપત્તા મયા ઇધ;
ગહિતા પન પૂવા’’તિ, ભિક્ખું દિસ્વા વદે બુધો.
‘‘મા ખો ત્વં પટિગણ્હા’’તિ, અવદન્તસ્સ દુક્કટં;
ગણ્હતોપિ ચ તં સુત્વા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઊનકદ્વત્તિપત્તેસુ, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
યેન ¶ તત્થ તયો લદ્ધા, પત્તપૂરા તતો પન;
દ્વે સઙ્ઘસ્સ પદાતબ્બા, દ્વે ચે એકો, ન એકતો.
અપહેણકપાથેય્યં, અવસેસમ્પિ વા તતો;
સન્તકં ઞાતકાદીનં, દેન્તાનમ્પિ તદૂનકં.
ગણ્હતોપિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
કાણમાતુકથા.
અઞ્ઞેન પન પઞ્ચન્નં, ભોજનાનં પવારિતો;
પાચિત્તિનતિરિત્તં ચે, પુન ભુઞ્જતિ ભોજનં.
અસનં ¶ ભોજનઞ્ચેવ, હત્થપાસાભિહારતા;
કાયવાચાપટિક્ખેપો, પઞ્ચઙ્ગેહિ પવારણા.
ઓદનો સત્તુ કુમ્માસો, મચ્છો મંસન્તિ સબ્બસો;
નિપ્પપઞ્ચેન નિદ્દિટ્ઠં, ભોજનં પઞ્ચધા મતં.
ઓદનો તત્થ સત્તન્નં, ધઞ્ઞાનં ઓદનો મતો;
ભજ્જિતાનં તુ ધઞ્ઞાનં, ચુણ્ણં ‘‘સત્તૂ’’તિ વુચ્ચતિ.
કુમ્માસો યવકુમ્માસો, મચ્છો વુચ્ચતિ ઓદકો;
મંસમ્પિ કપ્પિયમંસં, અયમેત્થ વિનિચ્છયો.
સાલિ વીહિ યવો કઙ્ગુ, વરકો ગોધુમો તથા;
કુદ્રૂસકોતિ સત્તેતે, ધઞ્ઞા ધઞ્ઞેન દેસિતા.
સામાકાદિતિણં સબ્બં, કુદ્રૂસેનેવ દીપિતં;
નીવારો સાલિયં વુત્તો, વરકે વરકચોરકો.
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, ઓદનો યાગુ વા પન;
અઙ્ગસમ્પત્તિયા યુત્તા, સઞ્જનેતિ પવારણં.
હત્થેન ¶ ગહિતોકાસે, ઓધિં દસ્સેતિ યા પન;
યાગુસા ઇધ સબ્બાપિ, ઓદનોતિ પવુચ્ચતિ.
અબ્ભુણ્હા પન યા યાગુ, ઉદ્ધનોરોપિતા તનુ;
સચે ઓધિં ન દસ્સેતિ, ન જનેતિ પવારણં.
પુન સા સીતલીભૂતા, ઘનભાવં ગતા સચે;
ઓધિં દસ્સેતિ સો પુબ્બે, તનુભાવો ન રક્ખતિ.
તક્કધઞ્ઞરસાદીનિ, આરોપેત્વા બહૂનિપિ;
ફલપણ્ણકળીરાનિ, પક્ખિપિત્વાન તત્થ ચ.
તણ્ડુલે મુટ્ઠિમત્તેપિ, પક્ખિપિત્વા પચન્તિ ચે;
ઓધિં પન ચ દસ્સેતિ, સઞ્જનેતિ પવારણં.
રસે ધઞ્ઞરસે ખીરે, વાકિરિત્વાન ઓદનં;
‘‘યાગું ગણ્હથ, યાગુ’’ન્તિ, વત્વા દેન્તિ સચે પન.
કિઞ્ચાપિ તનુકા હોતિ, સઞ્જનેતિ પવારણં;
તં પચિત્વા સચે દેન્તિ, યાગુસઙ્ગહિતા પન.
છુપન્તિ ¶ મચ્છમંસં વા, તનુકાયપિ યાગુયા;
સચે સાસપમત્તમ્પિ, પઞ્ઞાયતિ પવારણં.
મચ્છમંસરસો સુદ્ધો, સંસત્તો રસયાગુ વા;
ન ચાકપ્પિયમંસં વા, સઞ્જનેતિ પવારણં.
ઠપેત્વા વુત્તધઞ્ઞાનં, ઓદનં પન સબ્બસો;
વેળુતણ્ડુલકાદીનં, ન પવારેતિ ઓદનો.
પુથુકા વા તતો તાહિ, કતભત્તમ્પિ સત્તુપિ;
સુદ્ધા ન પન પૂવા વા, પવારેન્તિ કદાચિપિ.
ખરપાકેન ભટ્ઠાનં, વીહીનં તણ્ડુલે પન;
કોટ્ટેત્વા દેન્તિ તં ચુણ્ણં, સત્તુસઙ્ગહિતં મતં.
ભજ્જિતાનં ¶ તુ વીહીનં, ન પવારેન્તિ તણ્ડુલા;
તેસં પન ચ યં ચુણ્ણં, તં જનેતિ પવારણં.
ખરપાકેન ભટ્ઠાનં, વીહીનં કુણ્ડકમ્પિ ચ;
સત્તુનં મોદકો વાપિ, સઞ્જનેતિ પવારણં.
સમપાકેન ભટ્ઠાનં, સુક્ખાનં આતપેન ચ;
કુણ્ડકં પન વીહીનં, ન જનેતિ પવારણં.
લાજા વા પન તેહેવ, કતભત્તમ્પિ સત્તુ વા;
ખજ્જકં પન સુદ્ધં વા, ન જનેતિ પવારણં.
પૂરિતં મચ્છમંસેહિ, તં જનેતિ પવારણં;
યં કિઞ્ચિ ભજ્જિતં પિટ્ઠં, ન પવારેતિ સુદ્ધકં.
યવેહિ કતકુમ્માસો, પવારેતિ, ન ચાપરો;
મચ્છમંસેસુ વત્તબ્બં, પાકટત્તા ન વિજ્જતિ.
ખાદન્તો કપ્પિયં મંસં, નિસેધેતિ અકપ્પિયં;
ન સો તેન પવારેતિ, અવત્થુત્તાતિ દીપિતં.
તથેવાકપ્પિયં મંસં, ખાદન્તો કપ્પિયં સચે;
નિસેધેતિ પવારેતિ, વત્થુકત્તાતિ વણ્ણિતં.
મંસં પન ચ ખાદન્તો, કપ્પિયં વા અકપ્પિયં;
પવારેતિ નિસેધેતિ, કિઞ્ચિ કપ્પિયભોજનં.
સચે ¶ અકપ્પિયં મંસં, ખાદન્તોવ અકપ્પિયં;
નિસેધં ન પવારેતિ, તથા અઞ્ઞં અકપ્પિયં.
સચે અજ્ઝોહટં હોતિ, સિત્થમેકમ્પિ ભિક્ખુના;
પત્તે હત્થે મુખે વાપિ, ભોજનં પન વિજ્જતિ.
પવારણપહોનં ચે, પટિક્ખિપતિ ભોજનં;
પવારેતિ સચે નત્થિ, ન પવારેતિ કત્થચિ.
ગિલિત્વા ચ મુખે ભત્તં, સેસમાદાય ગચ્છતિ;
અન્તરા ચ નિસેધેન્તો, ન પવારેતિ ભોજનં.
મુખે ¶ ચ ભત્તં ગિલિતઞ્ચ હત્થે;
ભત્તં તુ અઞ્ઞસ્સ ચ દાતુકામો;
પત્તે ચ ભત્તં પુન દાતુકામો;
પટિક્ખિપન્તો ન પવારિતો સો.
અસનસ્સ ઉપચ્છેદા, ન પવારેતિ સોતિ હિ;
કથયન્તિ મહાપઞ્ઞા, કારણાકારણઞ્ઞુનો.
ગણ્હતો પચ્છિમં અઙ્ગં, દદતો પુરિમં પન;
ઉભિન્નં અડ્ઢતેય્યં ચે, વિના હત્થં પસારિતં.
તસ્મિં અભિહટં ઠાને, પવારણપહોનકં;
તાદિસં ભુઞ્જમાનોવ, નિસેધેતિ પવારિતો.
હત્થે આધારકે વાપિ, પત્તં ઊરૂસુ વા ઠિતં;
આહરિત્વા સચે ભિક્ખુ, ‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ ભાસતિ.
અનન્તરે નિસિન્નોવ, તં પટિક્ખિપતો પન;
અભિહારસ્સ ચાભાવા, નત્થિ તસ્સ પવારણા.
ભત્તપચ્છિં પણામેત્વા, ઠપેત્વા પુરતો ‘‘ઇદં;
ગણ્હાહી’’તિ ચ વુત્તેપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
અનન્તરસ્સ ભિક્ખુસ્સ, દીયમાને પનેતરો;
પિદહન્તો સકં પત્તં, હત્થેહિ ન પવારિતો.
કાયેનાભિહટં ભત્તં, પટિક્ખિપતિ યો પન;
કાયેન વાપિ વાચાય, હોતિ કસ્સ પવારણા.
એકો ¶ અભિહટે ભત્તે, પવારણભયા પન;
‘‘આકિરાકિર કોટ્ટેત્વા, કોટ્ટેત્વા પૂરયા’’તિ ચ.
સચે વદતિ તસ્સાપિ, ન પનત્થિ પવારણા;
ઇચ્ચેવાહ મહાથેરો, મહાપદુમનામકો.
સમંસઞ્હિ ¶ રસં નેત્વા, ગણ્હથાતિ રસં વદે;
તં સુત્વા ચ નિસેધેન્તો, નેવ હોતિ પવારિતો.
‘‘ગણ્હ મચ્છરસં સારં, ગણ્હ મંસરસ’’ન્તિ વા;
‘‘ઇદં ગણ્હા’’તિ વા વુત્તે, પટિક્ખેપે પવારણા.
સચે મંસં વિસું કત્વા, ‘‘ગણ્હ મંસરસ’’ન્તિ વા;
વદેય્યત્થિ ચ મંસં ચે, પટિક્ખેપે પવારણા.
ઓદનેન ચ પુચ્છન્તં, ‘‘મુહુત્તં આગમેહિ’’તિ;
ગહણત્થં ઠપેન્તસ્સ, નેવ તસ્સ પવારણા.
કળીરપનસાદીહિ, મિસ્સકં મચ્છમંસકં;
‘‘કળીરસૂપકં ગણ્હ, પનસબ્યઞ્જન’’ન્તિ વા.
વદન્તિ ચે પટિક્ખેપે, નેવ હોતિ પવારણા;
અપવારણહેતૂનં, નામેન પન વુત્તતો.
‘‘મચ્છસૂપ’’ન્તિ વા વુત્તે, ‘‘મંસસૂપ’’ન્તિ વા પન;
‘‘ઇદં ગણ્હા’’તિ વા વુત્તે, હોતિયેવ પવારણા.
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ઞેય્યો મંસકરમ્બકે;
સબ્બેસુ મચ્છમંસેહિ, મિસ્સકેસુ અયં નયો.
ભત્તસમ્મિસ્સિતં યાગું, આહરિત્વા સચે પન;
‘‘યાગું ગણ્હા’’તિ વુત્તસ્મિં, ન પવારેતિ વારયં.
‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ વુત્તે તુ, પવારેતિ પટિક્ખિપં;
યેન વાપુચ્છિતો તસ્સ, અત્થિતાયાતિ કારણં.
‘‘યાગુમિસ્સકં ગણ્હા’’તિ, વુત્તે તત્થ ચ યાગુ ચે;
સમા બહુતરા વા સા, ન પવારેતિ સો કિર.
મન્દા યાગુ, બહું ભત્તં, સચે હોતિ પવારણા;
ઇદં સબ્બત્થ નિદ્દિટ્ઠં, કારણં પન દુદ્દસં.
રસં ¶ બહુરસે ભત્તે, ખીરં વા બહુખીરકે;
ગણ્હથાતિ વિસું કત્વા, દેતિ નત્થિ પવારણા.
ગચ્છન્તેનેવ ¶ ભોત્તબ્બં, ગચ્છન્તો ચે પવારિતો;
ભુઞ્જિતબ્બં ઠિતેનેવ, ઠત્વા યદિ પવારિતો.
ઉદકં વાપિ પત્વા સો, સચે તિટ્ઠતિ કદ્દમં;
અતિરિત્તં તુ કારેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તતો પુન.
પીઠકે યો નિસીદિત્વા, પવારેતિ સચે પન;
આસનં અવિચાલેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
સચે મઞ્ચે નિસીદિત્વા, પવારેતિ તતો પન;
ઇતો સંસરિતું એત્તો, ઈસકમ્પિ ન લબ્ભતિ.
તેન મઞ્ચેન નં સદ્ધિં, વટ્ટતઞ્ઞત્ર નેન્તિ ચે;
એવં સબ્બત્થ ઞાતબ્બં, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
નિપજ્જિત્વાવ ભોત્તબ્બં, નિપન્નો ચે પવારિતો;
વારેતુક્કુટિકો હુત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તથેવ ચ.
અથાલમેતં સબ્બન્તિ, વત્તબ્બં તેન ભિક્ખુના;
અતિરિત્તં કરોન્તેન, ઓનમેત્વાન ભાજનં.
કપ્પિયં પન કાતબ્બં, ન પત્તેયેવ કેવલં;
પચ્છિયં યદિ વા કુણ્ડે, કાતું વટ્ટતિ ભાજને.
પવારિતાનં અપવારિતાનં;
અઞ્ઞેસમેતં પન વટ્ટતેવ;
યેનાતિરિત્તં તુ કતં ઠપેત્વા;
તમેવ ચેકં પરિભુઞ્જિતબ્બં.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, ભુઞ્જન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
બ્યઞ્જનં વાપિ યં કિઞ્ચિ, પત્તે તસ્સાકિરન્તિ ચે.
અતિરિત્તં તુ કારેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તથા પુન;
યેન તં અકતં યં વા, કાતબ્બં તેન તં વિસું.
કતં ¶ અકપ્પિયાદીહિ, અતિરિત્તં તુ સત્તહિ;
ન ગિલાનાતિરિત્તઞ્ચ, તં હોતિનતિરિત્તકં.
યોપિ ¶ પાતોવ એકમ્પિ, સિત્થં ભુત્વા નિસીદતિ;
ઉપકટ્ઠૂપનીતમ્પિ, કાતું લભતિ કપ્પિયં.
આહારત્થાય યામાદિ-કાલિકં પટિગણ્હતો;
અનામિસં તમેવસ્સ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
તથા અનતિરિત્તન્તિ, સઞ્ઞિનો અતિરિત્તકે;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તાતિરિત્તં તુ, કારાપેત્વાન ભુઞ્જતો;
ગિલાનસ્સાતિરિત્તં વા, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
કપ્પિયાકરણઞ્ચેવ, ભોજનઞ્ચ ક્રિયાક્રિયં.
પઠમપવારણકથા.
યો પનાનતિરિત્તેન, પવારેય્ય પવારિતં;
જાનં આસાદનાપેક્ખો, ભુત્તે પાચિત્તિ તસ્સ તુ.
દુક્કટં અભિહારે ચ, ગહણે ઇતરસ્સ હિ;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, સબ્બેસુપિ ચ દુક્કટં.
ભોજનસ્સાવસાનસ્મિં, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
અભિહારકભિક્ખુસ્સ, સબ્બં તસ્સેવ દસ્સિતં.
પવારિતોતિ સઞ્ઞિસ્સ, ભિક્ખુસ્મિં અપવારિતે;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તાતિરિત્તં વા, કારાપેત્વાવ દેતિ ચે;
ગિલાનસ્સાવસેસં વા, અઞ્ઞસ્સત્થાય દેતિ વા.
સેસં ¶ સબ્બમસેસેન, અનન્તરસમં મતં;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
દુતિયપવારણકથા.
ખાદનીયં વા ભોજનીયં વા;
કિઞ્ચિ વિકાલે યો પન ભિક્ખુ;
ખાદતિ ¶ ભુઞ્જતિ વાપિ ચ તં;
સો જિનવુત્તં દોસમુપેતિ.
યમામિસગતઞ્ચેત્થ, વનમૂલફલાદિકં;
કાલિકેસ્વસમ્મોહત્થં, વેદિતબ્બમિદં પન.
મૂલં કન્દં મુળાલઞ્ચ, મત્થકં ખન્ધકં તચં;
પત્તં પુપ્ફં ફલં અટ્ઠિ, પિટ્ઠં નિય્યાસમેવ ચ.
મૂલખાદનીયાદીનં, મુખમત્તનિદસ્સનં;
ભિક્ખૂનં પાટવત્થાય, નામત્થેસુ નિબોધથ.
મૂલકં ખારકઞ્ચેવ, વત્થુલં તણ્ડુલેય્યકં;
તમ્બકં જજ્ઝરિકઞ્ચ, ચચ્ચુ વજકલીપિ ચ.
મૂલાનિ એવમાદીનં, સાકાનં આમિસે પન;
સઙ્ગહં ઇધ ગચ્છન્તિ, આહારત્થં ફરન્તિ હિ.
છડ્ડેન્તિ જરટ્ઠં છેત્વા, યં તં વજકલિસ્સ તુ;
તં યાવજીવિકં વુત્તં, સેસાનં યાવકાલિકં.
હલિદ્દિ સિઙ્ગિવેરઞ્ચ, વચત્તં અતિવિસં વચં;
ઉસીરં ભદ્દમુત્તઞ્ચ, તથા કટુકરોહિણી.
ઇચ્ચેવમાદિકં અઞ્ઞં, પઞ્ચમૂલાદિકં બહુ;
નાનપ્પકારકં મૂલં, વિઞ્ઞેય્યં યાવજીવિકં.
મસાલુપિણ્ડલાદીનં ¶ , વલ્લીનં આલુવસ્સ ચ;
કન્દો ઉપ્પલજાતીનં, તથા પદુમજાતિયા.
કદલીસિગ્ગુતાલાનં, માલુવસ્સ ચ વેળુયા;
સતાવરિ કસેરૂનં, કન્દો અમ્બાટકસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદયો કન્દા;
દસ્સિતા યાવકાલિકા;
ધોતો સો આમિસે વુત્તો;
કન્દો યો ખીરવલ્લિયા.
અધોતો લસુણઞ્ચેવ, ખીરકાકોલિઆદયો;
કન્દા વાક્યપથાતીતા, વિઞ્ઞેય્યા યાવજીવિકા.
પુણ્ડરીકમુળાલઞ્ચ ¶ , મુળાલં પદુમસ્સ ચ;
એવમાદિમનેકમ્પિ, મુળાલં યાવકાલિકં.
તાલહિન્તાલકુન્તાલ-નાળિકેરાદિસમ્ભવં;
હલિદ્દિસિઙ્ગિવેરાનં, મુળાલં યાવજીવિકં.
તાલહિન્તાલકુન્તાલ-કળીરો કેતકસ્સ ચ;
કદલીનાળિકેરાનં, મત્થકં મૂલકસ્સ ચ.
ખજ્જુરેરકવેત્તાનં, ઉચ્છુવેળુનળાદિનં;
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, કળીરો સાસપસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદયોનેકે, મત્થકા યાવકાલિકા;
અઞ્ઞે હલિદ્દિઆદીનં, મત્થકા યાવજીવિકા.
તાલકુન્તાલકાદીનં, છિન્દિત્વા પાતિતો પન;
ગતો જરટ્ઠબુન્દો સો, સઙ્ગહં યાવજીવિકે.
ખન્ધખાદનીયં નામ, ઉચ્છુખન્ધો પકાસિતો;
સાલકલ્યાણિયા ખન્ધો, તથા પથવિયં ગતો.
એવમુપ્પલજાતીનં, દણ્ડકો યાવકાલિકો;
પણ્ણદણ્ડુપ્પલાદીનં, સબ્બો પદુમજાતિયા.
યાવજીવિકસઙ્ખાતા ¶ , કરમદ્દાદિદણ્ડકા;
તચેસુચ્છુતચોવેકો, સરસો યાવકાલિકો.
મૂલકં ખારકો ચચ્ચુ, તમ્બકો તણ્ડુલેય્યકો;
વત્થુલો ચીનમુગ્ગો ચ, ઉમ્મા વજકલી તથા.
જજ્ઝરી કાસમદ્દો ચ, સેલ્લુ સિગ્ગુ ચ નાળિકા;
વરુણો અગ્ગિમન્થો ચ, જીવન્તી સુનિસન્નકો.
રાજમાસો ચ માસો ચ, નિપ્ફાવો મિગપુપ્ફિકા;
વણ્ટકો ભૂમિલોણીતિ, એવમાદિમનેકકં.
પત્તખાદનીયં નામ, કથિતં યાવકાલિકં;
ઇતરા ચ મહાલોણિ, દીપિતા યાવજીવિકા.
યાવકાલિકમિચ્ચેવ, કથિતં અમ્બપલ્લવં;
નિમ્બસ્સ કુટજસ્સાપિ, પણ્ણં સુલસિયાપિ ચ.
કપ્પાસિકપટોલાનં ¶ , તેસં પુપ્ફફલાનિ ચ;
ફણિજ્જકજ્જુકાનઞ્ચ, પણ્ણં તં યાવજીવિકં.
અટ્ઠન્નં મૂલકાદીનં, પુપ્ફં નિપ્ફાવકસ્સ ચ;
તથા પુપ્ફં કરીરસ્સ, પુપ્ફં વરુણકસ્સ ચ.
પુપ્ફં કસેરુકસ્સાપિ, જીવન્તી સિગ્ગુપુપ્ફકં;
પદુમુપ્પલજાતીનં, પુપ્ફાનં કણ્ણિકાપિ ચ.
નાળિકેરસ્સ તાલસ્સ, તરુણં કેતકસ્સ ચ;
ઇચ્ચેવમાદિકં પુપ્ફ-મનેકં યાવકાલિકં.
યાવકાલિકપુપ્ફાનિ, ઠપેત્વા પન સેસકં;
યાવજીવિકપુપ્ફન્તિ, દીપયે સબ્બમેવ ચ.
તિલકમકુલસાલમલ્લિકાનં ¶ ;
કકુધકપિત્થકકુન્દકળીનં;
કુરવકકરવીરપાટલીનં;
કુસુમમિદં પન યાવજીવિકં.
અમ્બમ્બાટકજમ્બૂનં, ફલઞ્ચ પનસસ્સ ચ;
માતુલુઙ્ગકપિત્થાનં, ફલં તિન્તિણિકસ્સ ચ.
તાલસ્સ નાળિકેરસ્સ, ફલં ખજ્જૂરિયાપિ ચ;
લબુજસ્સ ચ ચોચસ્સ, મોચસ્સ મધુકસ્સ ચ.
બદરસ્સ કરમદ્દસ્સ, ફલં વાતિઙ્ગણસ્સ ચ;
કુમ્ભણ્ડતિપુસાનઞ્ચ, ફલં એળાલુકસ્સ ચ.
રાજાયતનફલં પુસ્સ-ફલં તિમ્બરુકસ્સ ચ;
એવમાદિમનેકમ્પિ, ફલં તં યાવકાલિકં.
તિફલં પિપ્ફલી જાતિ-ફલઞ્ચ કટુકપ્ફલં;
ગોટ્ઠફલં બિલઙ્ગઞ્ચ, તક્કોલમરિચાનિ ચ.
એવમાદીનિ વુત્તાનિ, અવુત્તાનિ ચ પાળિયં;
ફલાનિ પન ગચ્છન્તિ, યાવજીવિકસઙ્ગહં.
પનસમ્બાટકટ્ઠીનિ, સાલટ્ઠિ લબુજટ્ઠિ ચ;
ચિઞ્ચાબિમ્બફલટ્ઠીનિ, પોક્ખરટ્ઠિ ચ સબ્બસો.
ખજ્જૂરિકેતકાદીનં ¶ , તથા તાલફલટ્ઠિ ચ;
એવમાદીનિ ગચ્છન્તિ, યાવકાલિકસઙ્ગહં.
પુન્નાગમધુકટ્ઠીનિ, સેલ્લટ્ઠિ તિફલટ્ઠિ ચ;
એવમાદીનિ અટ્ઠીનિ, નિદ્દિટ્ઠાનિ અનામિસે.
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, અપરણ્ણાનમેવ ચ;
પિટ્ઠં પનસસાલાનં, લબુજમ્બાટકસ્સ ચ.
તાલપિટ્ઠં ¶ તથા ધોતં, પિટ્ઠં યં ખીરવલ્લિયા;
એવમાદિમનેકમ્પિ, કથિતં યાવકાલિકં.
અધોતં તાલપિટ્ઠઞ્ચ, પિટ્ઠં યં ખીરવલ્લિયા;
અસ્સગન્ધાદિપિટ્ઠઞ્ચ, હોતિ તં યાવજીવિકં.
નિય્યાસો ઉચ્છુનિબ્બત્તો, એકો સત્તાહકાલિકો;
અવસેસો ચ હિઙ્ગાદિ, નિય્યાસો યાવજીવિકો.
મૂલાદીસુ મયા કિઞ્ચિ, મુખમત્તં નિદસ્સિતં;
એતસ્સેવાનુસારેન, સેસો ઞેય્યો વિભાવિના.
‘‘ભુઞ્જિસ્સામિ વિકાલે’’તિ, આમિસં પટિગણ્હતો;
કાલે વિકાલસઞ્ઞિસ્સ, કાલે વેમતિકસ્સ ચ.
દુક્કટં, કાલસઞ્ઞિસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
વિકાલભોજનકથા.
ભોજનં સન્નિધિં કત્વા, ખાદનં વાપિ યો પન;
ભુઞ્જેય્ય વાપિ ખાદેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ભિક્ખુ યં સામણેરાનં, પરિચ્ચજત્યનાલયો;
નિદહિત્વા સચે તસ્સ, દેન્તિ તં પુન વટ્ટતિ.
સયં પટિગ્ગહેત્વાન, અપરિચ્ચત્તમેવ યં;
દુતિયે દિવસે તસ્સ, નિહિતં તં ન વટ્ટતિ.
તતો અજ્ઝોહરન્તસ્સ, એકસિત્થમ્પિ ભિક્ખુનો;
પાચિત્તિ કથિતા સુદ્ધા, સુદ્ધચિત્તેન તાદિના.
અકપ્પિયેસુ ¶ મંસેસુ, મનુસ્સસ્સેવ મંસકે;
થુલ્લચ્ચયેન પાચિત્તિ, દુક્કટેન સહેતરે.
યામકાલિકસઙ્ખાતં ¶ , પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો;
દુક્કટાપત્તિયા સદ્ધિં, આહારત્થાય ભુઞ્જતો.
સચે પવારિતો હુત્વા, અન્નં અનતિરિત્તકં;
ભુઞ્જતો પકતં તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
થુલ્લચ્ચયેન સદ્ધિં દ્વે, મંસે માનુસકે સિયું;
સેસે અકપ્પિયે મંસે, દુક્કટેન સહ દ્વયં.
યામકાલિકસઙ્ખાતં, ભુઞ્જતો સતિ પચ્ચયે;
સામિસેન મુખેન દ્વે, એકમેવ નિરામિસં.
તમેવજ્ઝોહરન્તસ્સ, આહારત્થાય કેવલં;
દ્વીસુ તેસુ વિકપ્પેસુ, દુક્કટં પન વડ્ઢતિ.
વિકાલે ભુઞ્જતો સુદ્ધં, સન્નિધિપચ્ચયાપિ ચ;
વિકાલભોજના ચેવ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
મંસે થુલ્લચ્ચયઞ્ચેવ, દુક્કટમ્પિ ચ વડ્ઢતિ;
મનુસ્સમંસે સેસે ચ, યથાનુક્કમતો દ્વયં.
નત્થેવાનતિરિત્તમ્પિ, વિકાલે પરિભુઞ્જતો;
દોસો સબ્બવિકપ્પેસુ, ભિક્ખુનો તન્નિમિત્તકો.
વિકાલપચ્ચયા વાપિ, ન દોસો યામકાલિકે;
સત્તાહકાલિકં યાવ-જીવિકં પટિગણ્હતો.
આહારસ્સેવ અત્થાય, ગહણે દુવિધસ્સ તુ;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, દુક્કટં તુ નિરામિસે.
અથ આમિસસંસટ્ઠં, ગહેત્વા ઠપિતં સચે;
પુન અજ્ઝોહરન્તસ્સ, પાચિત્તેવ પકાસિતા.
કાલો યામો ચ સત્તાહં, ઇતિ કાલત્તયં ઇદં;
અતિક્કમયતો દોસો, કાલં તં તં તુ કાલિકં.
અત્તના તીણિ સમ્ભિન્ન-રસાનિ ઇતરાનિ હિ;
સભાવમુપનેતેવ, યાવકાલિકમત્તનો.
એવમેવ ¶ ¶ ચ સેસેસુ, કાલિકેસુ વિનિદ્દિસે;
ઇમેસુ પન સબ્બેસુ, કાલિકેસુ ચતૂસ્વપિ.
કાલિકદ્વયમાદિમ્હિ, અન્તોવુત્થઞ્ચ સન્નિધિ;
ઉભયમ્પિ ન હોતેવ, પચ્છિમં કાલિકદ્વયં.
અકપ્પિયાય કુટિયા, વુત્થેનન્તદ્વયેન તં;
ગહિતં તદહે વાપિ, દ્વયં પુબ્બં ન વટ્ટતિ.
મુખસન્નિધિ નામાયં, અન્તોવુત્થં ન કપ્પતિ;
ઇતિ વુત્તં દળ્હં કત્વા, મહાપચ્ચરિયં પન.
ન દોસો નિદહિત્વાપિ, પઠમં કાલિકત્તયં;
તં તં સકં સકં કાલ-મનતિક્કમ્મ ભુઞ્જતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
સમમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના ઇદં.
સન્નિધિકારકથા.
ભોજનાનિ પણીતાનિ, અગિલાનો પનત્તનો;
અત્થાય વિઞ્ઞાપેત્વાન, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
‘‘સપ્પિના દેહિ ભત્તં મે, સસપ્પિં સપ્પિમિસ્સકં;
સપ્પિભત્તઞ્ચ દેહી’’તિ, વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
વિઞ્ઞાપેત્વા તથા તં ચે, દુક્કટં પટિગણ્હતો;
પુન અજ્ઝોહરન્તસ્સ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સુદ્ધાનિ સપ્પિઆદીનિ, વિઞ્ઞાપેત્વાન ભુઞ્જતો;
સેખિયેસુપિ વિઞ્ઞત્તિ, દુક્કટં પરિદીપયે.
તસ્મા પણીતસંસટ્ઠં, વિઞ્ઞાપેત્વાવ ભુઞ્જતો;
સત્તધઞ્ઞમયં ભત્તં, પાચિત્તિયમુદીરયે.
સચે ¶ ‘‘ગોસપ્પિના મય્હં, દેહિ ભત્ત’’ન્તિ યાચિતો;
અજિયા સપ્પિઆદીહિ, વિસઙ્કેતં દદાતિ ચે.
‘‘સપ્પિના દેહિ’’ વુત્તો ચે, નવનીતાદિકેસુપિ;
દેતિ અઞ્ઞતરેનસ્સ, વિસઙ્કેતન્તિ દીપિતં.
યેન ¶ યેન હિ વિઞ્ઞત્તં, તસ્મિં મૂલેપિ તસ્સ વા;
લદ્ધેપિ પન તં લદ્ધં, હોતિયેવ ન અઞ્ઞથા.
ઠપેત્વા સપ્પિઆદીનિ, આગતાનિ હિ પાળિયં;
અઞ્ઞેહિ વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બેહિ સપ્પિઆદીહિ, વિઞ્ઞાપેત્વાવ એકતો;
ભુઞ્જતેકરસં કત્વા, નવ પાચિત્તિયો મતા.
અકપ્પિયેન વુત્તેપિ, સપ્પિના દેતિ તેન ચે;
ગહણે પરિભોગેપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
ગિલાનસ્સ ગિલાનોતિ, સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ગિલાનકાલે વિઞ્ઞત્ત-મગિલાનસ્સ ભુઞ્જતો;
ગિલાનસ્સાવસેસં વા, ઞાતકાદીનમેવ વા.
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયવાચતો;
કાયચિત્તા તથા કાય-વાચાચિત્તત્તયાપિ ચ.
પણીતભોજનકથા.
અદિન્નઞ્હિ મુખદ્વારં, આહારં આહરેય્ય યો;
દન્તપોનોદકં હિત્વા, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
હત્થપાસોભિનીહારો, મજ્ઝિમુચ્ચારણક્ખમો;
મનુસ્સો વામનુસ્સો વા, દેતિ કાયાદિના તિધા.
પટિગ્ગણ્હાતિ ¶ તં ભિક્ખુ, દીયમાનં સચે દ્વિધા;
એવં પઞ્ચઙ્ગસંયોગે, ગહણં તસ્સ રૂહતિ.
દાયકો ગગનટ્ઠો ચે, ભૂમટ્ઠો ચેતરો સિયા;
ભૂમટ્ઠસ્સ ચ સીસેન, ગગનટ્ઠસ્સ દેહિનો.
યમાસન્નતરં અઙ્ગં, ઓરિમન્તેન તસ્સ તુ;
દાતું વાપિ ગહેતું વા, વિના હત્થં પસારિતં.
હત્થપાસો મિનેતબ્બો, નગટ્ઠાદીસ્વયં નયો;
એવરૂપે પન ઠાને, ઠત્વા ચે દેતિ વટ્ટતિ.
પક્ખી ¶ વા મુખતુણ્ડેન, હત્થી સોણ્ડાય વા પન;
સચે યં કિઞ્ચિ પુપ્ફં વા, ફલં વા દેતિ વટ્ટતિ.
ભત્તબ્યઞ્જનપુણ્ણાનિ, ભાજનાનિ બહૂનિપિ;
સીસેનાદાય ભિક્ખુસ્સ, ગન્ત્વા કસ્સચિ સન્તિકં.
ઈસકં પન ઓનત્વા, ‘‘ગણ્હા’’તિ યદિ ભાસતિ;
તેન હત્થં પસારેત્વા, હેટ્ઠિમં પન ભાજનં.
પટિચ્છિતબ્બં તં એક- દેસેનાપિ ચ ભિક્ખુના;
હોન્તિ એત્તાવતા તાનિ, ગહિતાનેવ સબ્બસો.
તતો પટ્ઠાય તં સબ્બં, ઓરોપેત્વા યથાસુખં;
ઉગ્ઘાટેત્વા તતો ઇટ્ઠં, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
પચ્છિઆદિમ્હિ વત્તબ્બ-મત્થિ કિં એકભાજને;
કાજભત્તં હરન્તો ચે, ઓનત્વા દેતિ વટ્ટતિ.
તિંસહત્થો સિયા વેળુ, અન્તેસુ ચ દુવે ઘટા;
સપ્પિનો, ગહિતેકસ્મિં, સબ્બં ગહિતમેવ તં.
બહુપત્તા ચ મઞ્ચે વા, પીઠે વા કટસારકે;
ઠપિતા દાયકો હત્થ-પાસે ઠત્વાન દેતિ ચે.
પટિગ્ગહણસઞ્ઞાય, મઞ્ચાદીનિ સચે પન;
નિસીદતિ ફુસિત્વા યો, યઞ્ચ પત્તેસુ દીયતિ.
ગહિતં ¶ તેન તં સબ્બં, હોતિયેવ ન સંસયો;
પટિગ્ગહેસ્સામિચ્ચેવ, મઞ્ચાદીનિ સચે પન.
ગહિતં હોતિ તં સબ્બં, આરુહિત્વા નિસીદતિ;
આહચ્ચ કુચ્છિયા કુચ્છિં, ઠિતા પત્તા હિ ભૂમિયં.
યં યં અઙ્ગુલિયા વાપિ, ફુસિત્વા સૂચિયાપિ વા;
નિસિન્નો તત્થ તત્થેવ, દીયમાનં તુ વટ્ટતિ.
કટસારે મહન્તસ્મિં, તથા હત્થત્થરાદિસુ;
ગણ્હતો હત્થપાસસ્મિં, વિજ્જમાને તુ વટ્ટતિ.
તત્થજાતકપણ્ણેસુ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
ન પનેતાનિ કાયેન, પટિબદ્ધાનિ હોન્તિ હિ.
અસંહારિમપાસાણે ¶ , ફલકે વાપિ તાદિસે;
ખાણુબદ્ધેપિ વા મઞ્ચે, ગહણં નેવ રૂહતિ.
તિન્તિણિકાદિપણ્ણેસુ, ભૂમિયં પત્થટેસુ વા;
ધારેતુમસમત્થત્તા, ગહણં ન ચ રૂહતિ.
હત્થપાસમતિક્કમ્મ, દીઘદણ્ડેન દેતિ ચે;
વત્તબ્બો ભિક્ખુનાગન્ત્વા, દેહીતિ પરિવેસકો.
સચે પત્તે રજો હોતિ, ધોવિતબ્બો જલે સતિ;
તસ્મિં અસતિ પુઞ્છિત્વા, ગહેતબ્બો અસેસતો.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, રજં પતતિ ચે પન;
ભિક્ખા પટિગ્ગહેત્વાવ, ગહેતબ્બા વિજાનતા.
અપ્પટિગ્ગહિતે ભિક્ખું, ગણ્હતો પન દુક્કટં;
પટિગ્ગહેત્વાનાપત્તિ, પચ્છા તં પરિભુઞ્જતો.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા દેથા’’તિ, વુત્તે તં વચનં પન;
અસુત્વાનાદિયિત્વા વા, દેન્તિ ચે નત્થિ દુક્કટં.
પચ્છા પટિગ્ગહેત્વાવ, ગહેતબ્બં વિજાનતા;
સચે રજં નિપાતેતિ, મહાવાતો તતો તતો.
ન ¶ સક્કા ચ સિયા ભિક્ખં, ગહેતું યદિ ભિક્ખુના;
અઞ્ઞસ્સ દાતુકામેન, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
સામણેરસ્સ તં દત્વા, દિન્નં વા તેન તં પુન;
તસ્સ વિસ્સાસતો વાપિ, ભુઞ્જિતું પન વટ્ટતિ.
ભિક્ખાચારે સચે ભત્તં, સરજં દેતિ ભિક્ખુનો;
‘‘પટિગ્ગહેત્વા ભિક્ખં ત્વં, ગણ્હ વા ભુઞ્જ વા’’તિ ચ.
વત્તબ્બો સો તથા તેન, કત્તબ્બઞ્ચેવ ભિક્ખુના;
રજં ઉપરિ ભત્તસ્સ, તસ્સુપ્લવતિ ચે પન.
કઞ્જિકં તુ પવાહેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં;
અન્તો પટિગ્ગહેતબ્બં, પવિટ્ઠં તુ સચે પન.
પતિતં સુક્ખભત્તે ચે, અપનીયાવ તં રજં;
સુખુમં ચે સભત્તમ્પિ, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
ઉળુઙ્કેનાહરિત્વાપિ ¶ , દેન્તસ્સ પઠમં પન;
થેવો ઉળુઙ્કતો પત્તે, સચે પતતિ વટ્ટતિ.
ભત્તે આકિરમાને તુ, ચરુકેન તતો પન;
મસિ વા છારિકા વાપિ, સચે પતતિ ભાજને.
તસ્સ ચાભિહટત્તાપિ, ન દોસો ઉપલબ્ભતિ;
અનન્તરસ્સ ભિક્ખુસ્સ, દીયમાનં તુ પત્તતો.
ઉપ્પભિત્વા સચે પત્તે, ઇતરસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
પતતિ વટ્ટતેવાયં, પટિગ્ગહિતમેવ તં.
પાયાસસ્સ ચ પૂરેત્વા, પત્તં ચે દેન્તિ ભિક્ખુનો;
ઉણ્હત્તા પન તં હેટ્ઠા, ગહેતું ન ચ સક્કતિ.
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, ગહેતું મુખવટ્ટિયં;
ન સક્કા ચે ગહેતબ્બો, તથા આધારકેનપિ.
સચે ¶ આસનસાલાયં, ગહેત્વા પત્તમત્તનો;
નિદ્દાયતિ નિસિન્નોવ, દીયમાનં ન જાનતિ.
નેવાહરિયમાનં વા, અપ્પટિગ્ગહિતમેવ તં;
આભોગં પન કત્વા ચે, નિસિન્નો હોતિ વટ્ટતિ.
સચે હત્થેન મુઞ્ચિત્વા, પત્તં આધારકમ્પિ વા;
પેલ્લેત્વા પન પાદેન, નિદ્દાયતિ હિ વટ્ટતિ.
પાદેનાધારકં અક્ક-મિત્વાપિ પટિગણ્હતો;
જાગરસ્સાપિ હોતેવ, ગહણસ્મિં અનાદરો.
તસ્મા તં ન ચ કાતબ્બં, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
યં દીયમાનં પતતિ, ગહેતું તં તુ વટ્ટતિ.
ભુઞ્જન્તાનઞ્ચ દન્તા વા, ખીયન્તિપિ નખાપિ વા;
તથા પત્તસ્સ વણ્ણો વા, અબ્બોહારનયો અયં.
સત્થકેનુચ્છુઆદીનિ, ફાલેન્તાનં સચે મલં;
પઞ્ઞાયતિ હિ તં તેસુ, સિયા નવસમુટ્ઠિતં.
પટિગ્ગહેત્વા તં પચ્છા, ખાદિતબ્બં તુ ભિક્ખુના;
ન પઞ્ઞાયતિ ચે તસ્મિં, મલં વટ્ટતિ ખાદિતું.
પિસન્તાનમ્પિ ¶ ભેસજ્જં, કોટ્ટેન્તાનમ્પિ વા તથા;
નિસદોદુક્ખલાદીનં, ખીયનેપિ અયં નયો.
ભેસજ્જત્થાય તાપેત્વા, વાસિં ખીરે ખિપન્તિ ચે;
ઉટ્ઠેતિ નીલિકા તત્થ, સત્થકે વિય નિચ્છયો.
સચે આમકતક્કે વા, ખીરે વા પક્ખિપન્તિ તં;
સામપાકનિમિત્તમ્હા, ન તુ મુચ્ચતિ દુક્કટા.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, વસ્સકાલેસુ ભિક્ખુનો;
પત્તે પતતિ ચે તોયં, કિલિટ્ઠં કાયવત્થતો.
પચ્છા પટિગ્ગહેત્વા તં, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, રુક્ખમૂલેપિ ભુઞ્જતો.
સત્તાહં ¶ પન વસ્સન્તે, દેવે સુદ્ધં જલં સચે;
અબ્ભોકાસેપિ વા પત્તે, તોયં પતતિ વટ્ટતિ.
ઓદનં પન દેન્તેન, સામણેરસ્સ ભિક્ખુના;
દાતબ્બો અચ્છુપન્તેન, તસ્સ પત્તગતોદનં.
પટિગ્ગહેત્વા વા પત્તં, દાતબ્બો તસ્સ ઓદનો;
છુપિત્વા દેતિ ચે ભત્તં, તં પનુગ્ગહિતં સિયા.
અઞ્ઞસ્સ દાતુકામેન, પરિચ્ચત્તં સચે પન;
યાવ હત્થગતં તાવ, પટિગ્ગહિતમેવ તં.
‘‘ગણ્હા’’તિ નિરપેક્ખોવ, પત્તમાધારકે ઠિતં;
સચે વદતિ પચ્છા તં, પટિગ્ગણ્હેય્ય પણ્ડિતો.
સાપેક્ખોયેવ યો પત્તં, ઠપેત્વાધારકે પન;
‘‘એત્તો પૂવમ્પિ ભત્તં વા, કિઞ્ચિ ગણ્હા’’તિ ભાસતિ.
સામણેરોપિ તં ભત્તં, ધોવિત્વા હત્થમત્તનો;
અત્તપત્તગતં ભત્તં, અફુસિત્વા સચે પન.
પક્ખિપન્તો સતક્ખત્તું, ઉદ્ધરિત્વાપિ ગણ્હતુ;
તંપટિગ્ગહણે કિચ્ચં, પુન તસ્સ ન વિજ્જતિ.
અત્તપત્તગતં ભત્તં, ફુસિત્વા યદિ ગણ્હતિ;
પચ્છા પટિગ્ગહેતબ્બં, સંસટ્ઠત્તા પરેન તં.
ભિક્ખૂનં ¶ યાગુઆદીનં, પચને ભાજને પન;
પક્ખિપિત્વા ઠપેન્તેન, અઞ્ઞસ્સત્થાય ઓદનં.
ભાજનુપરિ હત્થેસુ, સામણેરસ્સ પક્ખિપે;
પતિતં હત્થતો તસ્મિં, ન કરોતિ અકપ્પિયં.
પરિચ્ચત્તઞ્હિ તં એવં, અકત્વાકિરતેવ ચે;
ભુઞ્જિતબ્બં તુ તં કત્વા, પત્તં વિય નિરામિસં.
સચે યાગુકુટં પુણ્ણં, સામણેરો હિ દુબ્બલો;
ભિક્ખું પટિગ્ગહાપેતું, ન સક્કોતિ હિ તં પુન.
કુટસ્સ ¶ ગીવં પત્તસ્સ, ઠપેત્વા મુખવટ્ટિયં;
ભિક્ખુના ઉપનીતસ્સ, આવજ્જેતિ હિ વટ્ટતિ.
અથ વા ભૂમિયંયેવ, હત્થે ભિક્ખુ ઠપેતિ ચે;
આરોપેતિ પવટ્ટેત્વા, તત્થ ચે પન વટ્ટતિ.
ભત્તપચ્છુચ્છુભારેસુ, અયમેવ વિનિચ્છયો;
દ્વે તયો સામણેરા વા, દેન્તિ ચે ગહણૂપગં.
ભારમેકસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ગહેતું પન વટ્ટતિ;
એકેન વા તથા દિન્નં, ગણ્હન્તિ દ્વે તયોપિ વા.
મઞ્ચસ્સ પાદે પીઠસ્સ, પાદે તેલઘટાદિકં;
લગ્ગેન્તિ તત્થ ભિક્ખુસ્સ, વટ્ટતેવ નિસીદિતું.
અપ્પટિગ્ગહિતં હેટ્ઠા-મઞ્ચે ચે તેલથાલકં;
સમ્મુજ્જન્તો ચ ઘટ્ટેતિ, ન પનુગ્ગહિતં સિયા.
પટિગ્ગહિતસઞ્ઞાય, અપ્પટિગ્ગહિતં પન;
ગણ્હિત્વા પુન તં ઞત્વા, ઠપેતું તત્થ વટ્ટતિ.
વિવરિત્વા સચે પુબ્બે, ઠપિતં પિહિતમ્પિ ચ;
તથેવ તં ઠપેતબ્બં, કત્તબ્બં ન પનઞ્ઞથા.
બહિ ઠપેતિ ચે તેન, છુપિતબ્બં ન તં પુન;
યદિ છુપતિ ચે ઞત્વા, તં પનુગ્ગહિતં સિયા.
પટિગ્ગહિતતેલસ્મિં, ઉટ્ઠેતિ યદિ કણ્ણકા;
સિઙ્ગીવેરાદિકે મૂલે, ઘનચુણ્ણમ્પિ વા તથા.
તંસમુટ્ઠાનતો ¶ સબ્બં, તઞ્ઞેવાતિ પવુચ્ચતિ;
પટિગ્ગહણકિચ્ચં તુ, તસ્મિં પુન ન વિજ્જતિ.
તાલં વા નાળિકેરં વા, આરુળ્હો કોચિ પુગ્ગલો;
તત્રટ્ઠો તાલપિણ્ડિં સો, ઓતારેત્વાન રજ્જુયા.
સચે ¶ વદતિ ‘‘ગણ્હા’’તિ, ન ગહેતબ્બમેવ ચ;
તમઞ્ઞો પન ભૂમટ્ઠો, ગહેત્વા દેતિ વટ્ટતિ.
છિન્દિત્વા ચે વતિં ઉચ્છું, ફલં વા દેતિ ગણ્હિતું;
દણ્ડકે અફુસિત્વાવ, નિગ્ગતં પન વટ્ટતિ.
સચે ન પુથુલો હોતિ, પાકારો અતિઉચ્ચકો;
અન્તોટ્ઠિતબહિટ્ઠાનં, હત્થપાસો પહોતિ ચે.
ઉદ્ધં હત્થસતં ગન્ત્વા, સમ્પત્તં પુન તં પન;
ગણ્હતો ભિક્ખુનો દોસો, કોચિ નેવૂપલબ્ભતિ.
ભિક્ખુનો સામણેરં તુ, ખન્ધેન વહતો સચે;
ફલં ગહેત્વા તત્થેવ, નિસિન્નો દેતિ વટ્ટતિ.
અપરોપિ વહન્તોવ, ભિક્ખું યો કોચિ પુગ્ગલો;
ફલં ખન્ધે નિસિન્નસ્સ, ભિક્ખુનો દેતિ વટ્ટતિ.
ગહેત્વા ફલિનિં સાખં, છાયત્થં યદિ ગચ્છતિ;
પુન ચિત્તે સમુપ્પન્ને, ખાદિતું પન ભિક્ખુનો.
સાખં પટિગ્ગહાપેત્વા, ફલં ખાદતિ વટ્ટતિ;
મક્ખિકાનં નિવારત્થં, ગહિતાયપ્યયં નયો.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, પટિગ્ગણ્હાતિ તં પુન;
ભોત્તુકામો સચે મૂલ-ગહણંયેવ વટ્ટતિ.
માતાપિતૂનમત્થાય, ગહેત્વા સપ્પિઆદિકં;
ગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે, યં ઇચ્છતિ તતો પન.
તં સો પટિગ્ગહાપેત્વા, પરિભુઞ્જતિ વટ્ટતિ;
તં પટિગ્ગહિતં મૂલ-ગહણંયેવ વટ્ટતિ.
સામણેરસ્સ પાથેય્ય-તણ્ડુલે ભિક્ખુ ગણ્હતિ;
ભિક્ખુસ્સ સામણેરોપિ, ગહેત્વા પન ગચ્છતિ.
તણ્ડુલેસુ ¶ હિ ખીણેસુ, અત્તના ગહિતેસુ સો;
સચે યાગું પચિત્વાન, તણ્ડુલેહિતરેહિપિ.
ઉભિન્નં ¶ દ્વીસુ પત્તેસુ, આકિરિત્વા પનત્તનો;
યાગું ભિક્ખુસ્સ તં દત્વા, સયં પિવતિ તસ્સ ચે.
સન્નિધિપચ્ચયા નેવ, ન ઉગ્ગહિતકારણા;
સામણેરસ્સ પીતત્તા, દોસો ભિક્ખુસ્સ વિજ્જતિ.
માતાપિતૂનમત્થાય, તેલાદિં હરતોપિ ચ;
સાખં છાયાદિઅત્થાય, ઇમસ્સ ન વિસેસતા.
તસ્મા હિસ્સ વિસેસસ્સ, ચિન્તેતબ્બં તુ કારણં;
તસ્સ સાલયભાવં તુ, વિસેસં તક્કયામહં.
તણ્ડુલે પન ધોવિત્વા, નિચ્ચાલેતુઞ્હિ ચેલકો;
ન સક્કોતિ સચે તે ચ, તણ્ડુલે ભાજનમ્પિ ચ.
પટિગ્ગહેત્વા ધોવિત્વા, આરોપેત્વા પનુદ્ધનં;
ભિક્ખુનાગ્ગિ ન કાતબ્બો, વિવરિત્વાપિ પક્કતા.
ઞાતબ્બા પક્કકાલસ્મિં, ઓરોપેત્વા યથાસુખં;
ભુઞ્જિતબ્બં, ન પચ્છસ્સ, પટિગ્ગહણકારણં.
આરોપેત્વા સચે ભિક્ખુ, ઉદ્ધનં સુદ્ધભાજનં;
ઉદકં યાગુઅત્થાય, તાપેતિ યદિ વટ્ટતિ.
તત્તે પનુદકે કોચિ, ચે પક્ખિપતિ તણ્ડુલે;
તતો પટ્ઠાય તેનગ્ગિ, ન કાતબ્બોવ ભિક્ખુના.
પટિગ્ગહેત્વા તં યાગું, પાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
સચે પચતિ પચ્છા તં, સામપાકા ન મુચ્ચતિ.
તત્થજાતફલં કિઞ્ચિ, સહ ચાલેતિ વલ્લિયા;
તસ્સેવ ચ તતો લદ્ધં, ફલં કિઞ્ચિ ન વટ્ટતિ.
ફલરુક્ખં પરામટ્ઠું, તમપસ્સયિતુમ્પિ વા;
કણ્ટકે બન્ધિતું વાપિ, ભિક્ખુનો કિર વટ્ટતિ.
સણ્ડાસેન ¶ ચ દીઘેન, ગહેત્વા થાલકં પન;
પચતો ભિક્ખુનો તેલં, ભસ્મં પતતિ તત્થ ચે.
અમુઞ્ચન્તેન ¶ હત્થેન, પચિત્વા તેલથાલકં;
ઓતારેત્વાવ તં પચ્છા, પટિગ્ગણ્હેય્ય વટ્ટતિ.
પટિગ્ગહેત્વા અઙ્ગારે, તાનિ દારૂનિ વા પન;
ઠપિતાનિ સચે હોન્તિ, પુબ્બગાહોવ વટ્ટતિ.
ઉચ્છું ખાદતિ ચે ભિક્ખુ, સામણેરોપિ ઇચ્છતિ;
‘‘છિન્દિત્વા ત્વમિતો ગણ્હ’’, ઇતિ વુત્તો ચ ગણ્હતિ.
નત્થેવ અવસેસસ્સ, પટિગ્ગહણકારણં;
ખાદતો ગુળપિણ્ડમ્પિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
કાતું સાગરતોયેન, લોણકિચ્ચં તુ વટ્ટતિ;
યાવજીવિકસઙ્ખાતં, તોયત્તા ન તુ ગચ્છતિ.
ઇદં કાલવિનિમ્મુત્તં, ઉદકં પરિદીપિતં;
નિબ્બાનં વિય નિબ્બાન-કુસલેન મહેસિના.
ઉદકેન સમા વુત્તા, હિમસ્સ કરકાપિ ચ;
કૂપાદીસુ જલં પાતું, બહલમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
ખેત્તેસુ કસિતટ્ઠાને, બહલં તં ન વટ્ટતિ;
સન્દિત્વા યદિ તં ગન્ત્વા, નદિં પૂરેતિ વટ્ટતિ.
સોબ્ભેસુ કકુધાદીનં, જલે પુપ્ફસમાકુલે;
ન ઞાયતિ રસો તેસં, ન પટિગ્ગહણકારણં.
સરેણુકાનિ પુપ્ફાનિ, પાનીયસ્સ ઘટે પન;
પક્ખિત્તાનિ સચે હોન્તિ, પટિગ્ગણ્હેય્ય તં પન.
પટિગ્ગહેત્વા દેય્યાનિ, વાસપુપ્ફાનિ તત્થ વા;
કમલ્લિકાસુ દિન્નાસુ, અબ્બોહારોતિ વટ્ટતિ.
અપ્પટિગ્ગહિતસ્સેવ ¶ , દન્તકટ્ઠસ્સ યો રસો;
અજાનન્તસ્સ પાચિત્તિ, સો ચે વિસતિ ખાદતો.
સરીરટ્ઠેસુ ભૂતેસુ, કિં વટ્ટતિ? ન વટ્ટતિ?
કપ્પાકપ્પિયમંસાનં, ખીરં સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
કણ્ણક્ખિગૂથકો દન્ત- મલં મુત્તં કરીસકં;
સેમ્હં સિઙ્ઘાણિકા ખેળો, અસ્સુ લોણન્તિ વટ્ટતિ.
યં ¶ પનેત્થ સકટ્ઠાના, ચવિત્વા પતિતં સિયા;
પત્તે વા પન હત્થે વા, પટિગ્ગણ્હેય્ય તં પુન.
અઙ્ગલગ્ગમવિચ્છન્નં, પટિગ્ગહિતમેવ તં;
ઉણ્હયાગું પિવન્તસ્સ, સેદો હત્થેસુ જાયતિ.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, સેદો હત્થાનુસારતો;
ઓરોહતિ સચે પત્તં, ન પટિગ્ગહણકારણં.
સામં ગહેત્વા ચત્તારિ, વિકટાનિ નદાયકે;
સપ્પદટ્ઠક્ખણેયેવ, ન દોસો પરિભુઞ્જતો.
પથવિં મત્તિકત્થાય, ખણિતું છિન્દિતુમ્પિ વા;
તરુમ્પિ છારિકત્થાય, ભિક્ખુનો પન વટ્ટતિ.
અચ્છેદગાહનિરપેક્ખનિસજ્જતો ચ;
સિક્ખપ્પહાનમરણેહિ ચ લિઙ્ગભેદા;
દાનેન તસ્સ ચ પરસ્સ અભિક્ખુકસ્સ;
સબ્બં પટિગ્ગહણમેતિ વિનાસમેવં.
દુરૂપચિણ્ણે નિદ્દિટ્ઠં, ગહણુગ્ગહિતસ્સપિ;
અન્તોવુત્થે સયંપક્કે, અન્તોપક્કે ચ દુક્કટં.
પટિગ્ગહિતકે તસ્મિં, અપ્પટિગ્ગહિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિગ્ગહિતસઞ્ઞિસ્સ ¶ , દન્તપોનોદકેસુપિ;
ન દોસેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
નવમજ્ઝિમથેરભિક્ખુનીનં;
અવિસેસેન યતિચ્છિતબ્બકો;
સકલો અસમાસતોવ મયા;
કથિતો એત્થ વિનિચ્છયો તતો.
દન્તપોનકથા.
ભોજનવગ્ગો ચતુત્થો.
યં ¶ કિઞ્ચિચેલકાદીનં, તિત્થિયાનં પનામિસં;
દેન્તસ્સેકપયોગેન, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
વિચ્છિન્દિત્વાન દેન્તસ્સ, પયોગગણનાવસા;
હોન્તિ પાચિત્તિયો તસ્સ, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઉદકં દન્તપોનં વા, દેન્તસ્સ ચ અતિત્થિયે;
તિત્થિયોતિ ચ સઞ્ઞિસ્સ, દુક્કટં વિમતિસ્સ ચ.
દાપેન્તસ્સ પનઞ્ઞેન, સામણેરાદિકેન વા;
નિક્ખિત્તભાજને તેસં, દેન્તસ્સ બહિલેપનં.
ઠપેત્વા ભોજનં તેસં, સન્તિકે ‘‘ગણ્હથા’’તિ ચ;
વદન્તસ્સ અનાપત્તિ, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
અચેલકકથા.
દાપેત્વા વા અદાપેત્વા, ભિક્ખુ યં કિઞ્ચિ આમિસં;
કત્તુકામો સચે સદ્ધિં, હસનાદીનિ ઇત્થિયા.
ઉય્યોજેતિ ¶ હિ ‘‘ગચ્છા’’તિ, વત્વા તપ્પચ્ચયા પન;
તસ્સુય્યોજનમત્તસ્મિં, દુક્કટં પઠમેન ચ.
પાદેનસ્સુપચારસ્મિં, અતિક્કન્તે ચ દુક્કટં;
દુતિયેનસ્સ પાચિત્તિ, સીમાતિક્કમને પન.
દસ્સને ઉપચારસ્સ, હત્થા દ્વાદસ દેસિતા;
પમાણં સવને ચેવં, અજ્ઝોકાસે ન ચેતરે.
ભિક્ખુસ્મિં તિકપાચિત્તિ, ઇતરે તિકદુક્કટં;
ઉભિન્નં દુક્કટં વુત્તં, કલિસાસનરોપને.
ઉય્યોજેન્તસ્સ કિચ્ચેન, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉય્યોજનકથા.
ખુદ્દકે પિટ્ઠિવંસં યો, અતિક્કમ્મ નિસીદતિ;
સભોજને કુલે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
હત્થપાસં ¶ અતિક્કમ્મ, પિટ્ઠિસઙ્ઘાટકસ્સ ચ;
સયનસ્સ પનાસન્ને, ઠાને દોસો મહલ્લકે.
અસયનિઘરે તસ્સ, સયનિઘરસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
નિસીદન્તસ્સનાપત્તિ, ભિક્ખુસ્સ દુતિયે સતિ;
વીતરાગેસુ વા તેસુ, નિક્ખન્તેસુ ઉભોસુ વા.
નિસિન્નસ્સાનતિક્કમ્મ, પદેસં વુત્તલક્ખણં;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
સભોજનકથા.
ચતુત્થે ¶ પઞ્ચમે ચેવ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
વત્તબ્બં યઞ્ચ તં સબ્બં, વુત્તં અનિયતદ્વયે.
સમુટ્ઠાનં પનેતેસં, અનન્તરસમં મતં;
અયમેવ વિસેસોતિ, તેસમેસઞ્ચ દીપિતો.
રહોપટિચ્છન્નરહોનિસજ્જકથા.
ભોજનાનં તુ પઞ્ચન્નં, વુત્તો અઞ્ઞતરેન યો;
સન્તં ભિક્ખુમનાપુચ્છા, આપજ્જેય્ય કુલેસુ ચે.
ચારિત્તં તસ્સ પાચિત્તિ, અઞ્ઞત્ર સમયા સિયા;
ઠપેત્વા સમયં ભિક્ખુ, દુવિધં વુત્તલક્ખણં.
અવીતિવત્તે મજ્ઝણ્હે, ઘરમઞ્ઞસ્સ ગચ્છતિ;
ઘરૂપચારોક્કમને, પઠમેન હિ દુક્કટં.
અતિક્કન્તે ઘરુમ્મારે, અપરમ્પિ ચ દુક્કટં;
દુતિયેન ચ પાદેન, પાચિત્તિ સમતિક્કમે.
ઠિતટ્ઠાને સચે ભિક્ખું, ઓલોકેત્વા ન પસ્સતિ;
‘‘અસન્ત’’ન્તિ અનાપુચ્છા, પવિટ્ઠો નામ વુચ્ચતિ.
સચે દૂરે ઠિતો હોતિ, અસન્તો નામ ભિક્ખુ સો;
નત્થિ આરોચને કિચ્ચં, ગવેસિત્વા ઇતો ચિતો.
ન ¶ દોસો સમયે સન્તં, આપુચ્છિત્વા ચ ગચ્છતો;
ભિક્ખું ઘરેન મગ્ગો ચે, આરામં ગચ્છતોપિ ચ.
તિત્થિયાનમ્પિ સેય્યં વા, તથા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
આપદાસનસાલં વા, ભત્તિયસ્સ ઘરમ્પિ વા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કથિનેન સમં મતં;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચારિત્તકથા.
સબ્બાપિ ¶ સાદિતબ્બાવ, ચતુમાસપવારણા;
ભિક્ખુના અગિલાનેન, પુન નિચ્ચપવારણા.
‘‘વિઞ્ઞાપેસ્સામિ રોગસ્મિં, સતિ મે પચ્ચયે’’તિ ચ;
ન પટિક્ખિપિતબ્બા સા, ‘‘રોગો દાનિ ન મે’’તિ ચ.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, દુક્કટં નતતુત્તરિં;
તતુત્તરિન્તિ સઞ્ઞિસ્સ, તત્થ વેમતિકસ્સ ચ.
નતતુત્તરિસઞ્ઞિસ્સ, યેહિ યેન પવારિતો;
તતો અઞ્ઞેહિ વા ભિય્યો, આચિક્ખિત્વા યથાતથં.
વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, અઞ્ઞસ્સત્થાય વા પન;
ઞાતકાનમનાપત્તિ, અત્તનો વા ધનેનપિ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
ભેસજ્જકથા.
ઉય્યુત્તં ભિક્ખુનો સેનં, દસ્સનત્થાય ગચ્છતો;
અઞ્ઞત્ર પચ્ચયા તસ્સ, દુક્કટં તુ પદે પદે.
દસ્સનસ્સુપચારસ્મિં, ઠત્વા પાચિત્તિ પસ્સતો;
ઉપચારં વિમુઞ્ચિત્વા, પસ્સન્તસ્સ પયોગતો.
આરોહા પન ચત્તારો, દ્વે દ્વે તંપાદરક્ખકા;
એવં દ્વાદસપોસો ચ, એકો હત્થીતિ વુચ્ચતિ.
દ્વેપાદરક્ખા ¶ આરોહો, એકો તિપુરિસોહયો;
એકો સારથિ યોધેકો, આણિરક્ખા દુવે જના.
ચતુપોસો રથો વુત્તો, ચતુસચ્ચવિભાવિના;
ચત્તારો પદહત્થા ચ, પુરિસા પત્તીતિ વુચ્ચતિ.
વુત્તલક્ખણસમ્પન્ના ¶ , અયં પચ્છિમકોટિયા;
ચતુરઙ્ગસમાયુત્તા, સેના નામ પવુચ્ચતિ.
હત્થિઆદીસુ એકેકં, દસ્સનત્થાય ગચ્છતો;
અનુય્યુત્તેપિ ઉય્યુત્ત-સઞ્ઞિસ્સાપિ ચ દુક્કટં.
અત્તનો ચ ઠિતોકાસં, સમ્પત્તં પન પસ્સતિ;
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથારૂપે ચ પચ્ચયે.
ઉય્યુત્તકથા.
ચતુત્થે દિવસે અત્થ-ઙ્ગતે સૂરિયે અરોગવા;
સચે તિટ્ઠતુ સેનાય, નિસીદતુ નિપજ્જતુ.
આકાસે ઇદ્ધિયા સેય્યં, પકપ્પેતુ ચ ઇદ્ધિમા;
હોતેવ તસ્સ પાચિત્તિ, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઊનકે ચ તિરત્તસ્મિં, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પુરારુણાવ નિક્ખમ્મ, તતિયાય ચ રત્તિયા;
ન દોસો પુન વસન્તસ્સ, ગિલાનસ્સાપદાસુપિ.
સેનાવાસકથા.
ઉય્યોધિકં બલગ્ગં વા, સેનાબ્યૂહમ્પિ વા પન;
દસ્સનત્થાયનીકં વા, હોતિ પાચિત્તિ ગચ્છતો.
પુરિમે પન યો વુત્તો, ‘‘હત્થી દ્વાદસપોરિસો’’;
ઇતિ તેન તયો હત્થી, ‘‘હત્થાનીક’’ન્તિ દીપિતં.
સેસેસુપિ ¶ ચ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
તિણ્ણમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
ઉય્યોધિકકથા.
અચેળકવગ્ગો પઞ્ચમો.
પિટ્ઠાદીહિ ¶ કતં મજ્જં, સુરા નામાતિ વુચ્ચતિ;
પુપ્ફાદીહિ કતો સબ્બો, આસવો હોતિ મેરયં.
બીજતો પન પટ્ઠાય, પિવન્તસ્સુભયમ્પિ ચ;
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અમજ્જે મજ્જસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અમજ્જં મજ્જવણ્ણઞ્ચ, મજ્જગન્ધરસમ્પિ ચ;
અરિટ્ઠં લોણસોવીરં, સુત્તકં પિવતોપિ ચ.
વાસગાહાપનત્થાય, પક્ખિપિત્વાન ઈસકં;
સૂપાદીનં તુ પાકેપિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
હોતેળકસમુટ્ઠાનં, અચિત્તં વત્થુજાનના;
ઇદઞ્ચાકુસલેનેવ, પાનતો લોકવજ્જકં.
સુરાપાનકથા.
યેન કેનચિ અઙ્ગેન, હસાધિપ્પાયિનો પન;
ફુસતો ઉપસમ્પન્નં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
સબ્બત્થ દુક્કટં કાય-પટિબદ્ધાદિકે નયે;
તથેવાનુપસમ્પન્ને, દીપિતં તિકદુક્કટં.
એત્થ ¶ ચાનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને તિટ્ઠતિ ભિક્ખુની;
ખિડ્ડાધિપ્પાયિનો તમ્પિ, ફુસન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અનાપત્તિ નહસાધિ-પ્પાયસ્સ ફુસતો પરં;
સતિ કિચ્ચે ફુસન્તસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અઙ્ગુલિપતોદકકથા.
જલે નિમુજ્જનાદીન-મત્થાય પન કેવલં;
પદવારેસુ સબ્બેસુ, ઓતરન્તસ્સ દુક્કટં.
કીળાપેક્ખો સચે હુત્વા, જલે ઉપરિગોપ્ફકે;
નિમુજ્જેય્યપિ વા ભિક્ખુ, ઉમ્મુજ્જેય્ય તરેય્ય વા.
પયોગે ¶ ચ પયોગે ચ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
અન્તોયેવોદકે તસ્સ, નિમુજ્જિત્વાન ગચ્છતો.
હત્થપાદપયોગેહિ, પાચિત્તિં પરિદીપયે;
હત્થેહેવ તરન્તસ્સ, હત્થવારેહિ કારયે.
યેન યેન પનઙ્ગેન, ભિક્ખુનો તરતો જલં;
તસ્સ તસ્સ પયોગેન, પાચિત્તિં પરિદીપયે.
તરુતો તીરતો વાપિ, પાચિત્તિ પતતો જલે;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં.
પાજેન્તોપિ સચે નાવં, અરિત્તેન ફિયેન વા;
ઉસ્સારેન્તોપિ તીરે વા, નાવં કીળતિ દુક્કટં.
હત્થેન વાપિ પાદેન, કટ્ઠેન કથલાય વા;
ઉદકં નીહરન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉદકં કઞ્જિકં વાપિ, ચિક્ખલ્લં વાપિ વિક્ખિપં;
કીળન્તસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વિગાહિત્વા ¶ જલં કિચ્ચે, સતિ નિમ્મુજ્જનાદિકં;
કરોન્તસ્સ અનાપત્તિ, તથા પારઞ્ચ ગચ્છતો.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
હસધમ્મકથા.
વુચ્ચમાનો સચે ભિક્ખુ, પઞ્ઞત્તેનેવ ભિક્ખુના;
અકત્તુકામતાયસ્સ, વચનં ધમ્મમેવ વા.
યો અસિક્ખિતુકામોવ, ન કરોતિ પનાદરં;
તસ્સાનાદરિયે તસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરયે.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તિકાતીતેન સત્થુના;
તથેવાનુપસમ્પન્ના-નાદરે તિકદુક્કટં.
સુત્તેનેવાભિધમ્મેન, અપઞ્ઞત્તેન ભિક્ખુના;
દુક્કટં સામણેરેન, વુત્તસ્સ ઉભયેનપિ.
‘‘આચરિયાનમયં ¶ ગાહો, અમ્હાકં તુ પવેણિયા;
આગતો’’તિ ભણન્તસ્સ, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
એત્થ નેવ ગહેતબ્બો, ગારય્હાચરિયુગ્ગહો;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અનાદરિયકથા.
ભયસઞ્જનનત્થાય, રૂપાદિં ઉપસંહરે;
ભયાનકં કથં વાપિ, કથેય્ય પરસન્તિકે.
દિસ્વા વા પન તં સુત્વા, મા વા ભાયતુ, ભાયતુ;
ઇતરસ્સ તુ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ તઙ્ખણે.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
સામણેરં ગહટ્ઠં વા, ભિંસાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
નભિંસાપેતુકામસ્સ, અનાપત્તાદિકમ્મિનો;
સમુટ્ઠાનાદિ સબ્બમ્પિ, અનન્તરસમં મતં.
ભિંસાપનકથા.
જોતિં તપ્પેતુકામો ચે, જલાપેય્ય જલેય્ય વા;
ઠપેત્વા હોતિ પાચિત્તિ, તથારૂપં તુ પચ્ચયં.
સયં સમાદહન્તસ્સ, યાવ જાલા ન જાયતિ;
તાવ સબ્બપયોગેસુ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
જાલુટ્ઠાને પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
જાલાપેન્તસ્સ અઞ્ઞેન, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ગિલાનસ્સ ગિલાનોતિ, સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
અલાતં ઉક્ખિપન્તસ્સ, અવિજ્ઝાતં તુ દુક્કટં.
વિજ્ઝાતં તુજ્જલન્તસ્સ, યથાવત્થુકતા મતા;
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સ, કતં અઞ્ઞેન વા પન.
વિસિબ્બેન્તસ્સ અઙ્ગારં, પદીપુજ્જાલનાદિકે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
જોતિસમાદહનકથા.
અપુણ્ણે ¶ અદ્ધમાસસ્મિં, દેસે ચે મજ્ઝિમે પન;
‘‘ન્હાયિસ્સામી’’તિ ચુણ્ણં વા, મત્તિકં વાપિ ગોમયં.
અભિસઙ્ખરતો સબ્બ-પયોગેસુપિ દુક્કટં;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
અતિરેકદ્ધમાસૂન-સઞ્ઞિનો ¶ વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં અતિરેકદ્ધ- માસે ચ સમયેસુ ચ.
ન્હાયન્તસ્સ અનાપત્તિ, નદીપારમ્પિ ગચ્છતો;
વાલિકં ઉક્કિરિત્વાન, કતાવાટેસુ વા તથા.
પચ્ચન્તિમેપિ વા દેસે, સબ્બેસં આપદાસુપિ;
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
ન્હાનકથા.
ચીવરં યં નિવાસેતું, સક્કા પારુપિતુમ્પિ વા;
છન્નમઞ્ઞતરં ભિક્ખુ, રજિત્વા યત્થ કત્થચિ.
પદેસે કંસનીલેન, પત્તનીલેન વા પન;
યેન કેનચિ કાળેન, કદ્દમેનપિ વા તથા.
મઙ્ગુલસ્સ મયૂરસ્સ, પિટ્ઠિઅક્ખિપ્પમાણકં;
અકત્વા કપ્પિયં બિન્દું, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
પાળિકણ્ણિકકપ્પો વા, ન ચ વટ્ટતિ કત્થચિ;
એકં વાપિ અનેકં વા, બિન્દુ વટ્ટતિ વટ્ટકં.
આદિન્નેપિ અનાદિન્ન-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ ચ;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
કપ્પે નટ્ઠેપિ વા સદ્ધિં, તેન સંસિબ્બિતેસુ વા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
દુબ્બણ્ણકરણકથા.
વિકપ્પના દુવે વુત્તા, સમ્મુખાસમ્મુખાતિપિ;
સમ્મુખાય વિકપ્પેન્તો, ભિક્ખુસ્સેકસ્સ સન્તિકે.
એકત્તં ¶ ¶ બહુભાવં વા, દૂરસન્તિકતમ્પિ વા;
ચીવરાનં તુ જાનિત્વા, યથાવચનયોગતો.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તુય્હં, વિકપ્પેમી’’તિ નિદ્દિસે;
કપ્પતેત્તાવતા કામં, નિધેતું, ન ચ કપ્પતિ.
પરિભોગાદિકં તેન, અપચ્ચુદ્ધટતો પન;
તેન પચ્ચુદ્ધટેયેવ, પરિભોગાદિ વટ્ટતિ.
‘‘સન્તકં પન મય્હં ત્વં, પરિભુઞ્જ પરિચ્ચજ;
યથાપચ્ચયં કરોહી’’તિ, વુત્તે પચ્ચુદ્ધટં સિયા.
અપરા સમ્મુખા વુત્તા, ભિક્ખુસ્સેકસ્સ સન્તિકે;
યસ્સ કસ્સચિ નામં તુ, ગહેત્વા સહધમ્મિનં.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તિસ્સ- ભિક્ખુનો, તિસ્સથેરિયા;
વિકપ્પેમી’’તિ વત્તબ્બં, વત્તબ્બં પુન તેનપિ.
‘‘તિસ્સસ્સ ભિક્ખુનો વા ત્વં, તસ્સા તિસ્સાય થેરિયા;
સન્તકં પરિભુઞ્જાહિ, વિસ્સજ્જેહી’’તિ વા તથા.
તતો પભુતિ સબ્બમ્પિ, પરિભોગાદિ વટ્ટતિ;
એવં પરમ્મુખાયાપિ, વત્તબ્બં એકસન્તિકે.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તુય્હં, વિકપ્પત્થાય દમ્મિ’’તિ;
પુન તેનપિ વત્તબ્બં, ‘‘કો તે મિત્તો’’તિ ભિક્ખુના.
ઇતરેનપિ વત્તબ્બં, ‘‘તિસ્સો તિસ્સા’’તિ વા પુન;
વત્તબ્બં ભિક્ખુના તેન, ‘‘ઇદં તિસ્સસ્સ સન્તકં.
તિસ્સાય થેરિયા વા ત્વં, સન્તકં પરિભુઞ્જ વા;
વિસ્સજ્જેહી’’તિ વા વુત્તે, હોતિ પચ્ચુદ્ધટં પુન.
ઇચ્ચેતાસુ પન દ્વીસુ, યાય કાયચિ ચીવરં;
વિકપ્પેત્વા સધમ્મેસુ, યસ્સ કસ્સચિ પઞ્ચસુ.
અપચ્ચુદ્ધારકં વાપિ, અવિસ્સાસેન તસ્સ વા;
યેન તં વિનયં કમ્મં, કતં પનિધ ભિક્ખુના.
ચીવરં ¶ પરિભુઞ્જેય્ય, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો;
તઞ્ચેવાધિટ્ઠહન્તસ્સ, વિસ્સજ્જન્તસ્સ દુક્કટં.
પચ્ચુદ્ધારકવત્થેસુ ¶ , અપચ્ચુદ્ધારસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પચ્ચુદ્ધારણસઞ્ઞિસ્સ, વિસ્સાસા પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, કથિનેનાદિના સમં.
વિકપ્પનકથા.
અધિટ્ઠાનુપગં પત્તં, ચીવરં વાપિ તાદિસં;
તથા સૂચિઘરં કાય-બન્ધનં વા નિસીદનં.
અપનેત્વા નિધેન્તસ્સ, હસાપેક્ખસ્સ કેવલં;
હોતિ પાચિત્તિયં અઞ્ઞં, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
તેનાપનિહિતે તસ્સ, પાચિત્તિં પરિદીપયે;
વુત્તં અનુપસમ્પન્ન-સન્તકે તિકદુક્કટં.
વિના વુત્તપ્પકારાનિ, પત્તાદીનિ તતો પન;
અઞ્ઞં અપનિધેન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બેસ્વનુપસમ્પન્ન-સન્તકેસુપિ દુક્કટં;
દુન્નિક્ખિત્તમનાપત્તિ, પટિસામયતો પન.
તથા ‘‘ધમ્મકથં કત્વા, દસ્સામી’’તિ નિધેતિ ચે;
અવિહેસેતુકામસ્સ, અકીળસ્સાદિકમ્મિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, દુતિયન્તિમવત્થુના;
ઇદં અકુસલેનેવ, સચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચીવરાપનિધાનકથા.
સુરાપાનવગ્ગો છટ્ઠો.
તિરચ્છાનગતં ¶ પાણં, મહન્તં ખુદ્દકમ્પિ વા;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, મારેન્તસ્સસ્સ ભિક્ખુનો.
અપ્પાણે પાણસઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સુભયત્થ ચ;
દુક્કટં તુ અનાપત્તિ, અસઞ્ચિચ્ચ અજાનતો.
ન ¶ ચ મારેતુકામસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, તતિયન્તિમવત્થુના.
સઞ્ચિચ્ચપાણકથા.
સપ્પાણકં જલં જાનં, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો;
પયોગબહુતાયસ્સ, પાચિત્તિબહુતા સિયા.
એકેનેવ પયોગેન, અવિચ્છિજ્જ સચે પન;
પિવતો પત્તપૂરમ્પિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
તાદિસેનુદકેનસ્સ, આવિઞ્છિત્વાન સામિસં;
ધોવતો પન પત્તં વા, નિબ્બાપેન્તસ્સ યાગુયો.
હત્થેન તં ઉળુઙ્કેન, ગહેત્વા ન્હાયતોપિ વા;
પયોગે ચ પયોગે ચ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
અપ્પાણકેપિ સપ્પાણ-સઞ્ઞિસ્સ ઉભયત્થપિ;
વિમતિસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સપ્પાણેપિ ચ અપ્પાણે, અપ્પાણમિતિ સઞ્ઞિનો;
ન દોસો ‘‘પરિભોગેન, ન મરન્તી’’તિ જાનતો.
પતનં સલભાદીનં, ઞત્વા સુદ્ધેન ચેતસા;
પદીપુજ્જલનઞ્ચેત્થ, ઞત્વા સપ્પાણભાવતં.
ભુઞ્જતો જલસઞ્ઞાય, ઞેય્યા પણ્ણત્તિવજ્જતા;
સિઞ્ચને સિઞ્ચનં વુત્તં, પરિભોગે ઇદં પન.
અયમેવ ¶ વિસેસોતિ, તસ્સ ચેવ પનસ્સ ચ;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
સપ્પાણકકથા.
નિહતં તુ યથાધમ્મં, કિચ્ચાધિકરણં પુન;
નિહાતબ્બન્તિ પાચિત્તિ, ઉક્કોટેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
‘‘અકતં દુક્કતં કમ્મં, કાતબ્બં પુનદેવિ’’તિ;
વદતા પન તં કમ્મં, ઉચ્ચાલેતું ન વટ્ટતિ.
સચે ¶ વિપ્પકતે કમ્મે, પટિક્કોસતિ તં પુન;
સઞ્ઞાપેત્વાવ કાતબ્બં, ન કાતબ્બં પનઞ્ઞથા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘અધમ્મેન ચ વગ્ગેન, ન ચ કમ્મારહસ્સ વા;
કત’’ન્તિ જાનતો નત્થિ, દોસો ઉક્કોટને પન.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉક્કોટનકથા.
સઙ્ઘાદિસેસં દુટ્ઠુલ્લં, આપત્તિં ભિક્ખુનો પન;
ઞત્વા છાદયતો તસ્સ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
નિક્ખિપિત્વા ધુરં તસ્સ, પટિચ્છાદનહેતુકં;
આરોચેતિ સચઞ્ઞસ્સ, સોપિ અઞ્ઞસ્સ વાતિ હિ.
એવં સતમ્પિ ભિક્ખૂનં, સહસ્સમ્પિ ચ તાવ તં;
આપજ્જતેવ આપત્તિં, યાવ કોટિ ન છિજ્જતિ.
મૂલેનારોચિતસ્સેવ ¶ , દુતિયસ્સ પકાસિતે;
તતિયેન નિવત્તિત્વા, કોટિ છિન્નાતિ વુચ્ચતિ.
દુટ્ઠુલ્લાય ચ દુટ્ઠલ્લ-સઞ્ઞી પાચિત્તિયં ફુસે;
ઇતરેસુ પન દ્વીસુ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અદુટ્ઠુલ્લાય સબ્બત્થ, નિદ્દિટ્ઠં તિકદુક્કટં;
સબ્બત્થાનુપસમ્પન્ન-વારેસુપિ ચ દુક્કટં.
‘‘સઙ્ઘસ્સ ભેદનાદીનિ, ભવિસ્સન્તી’’તિ વા પન;
ન ચ છાદેતુકામો વા, સભાગં વા ન પસ્સતિ.
‘‘પઞ્ઞાયિસ્સતિ કમ્મેન, સકેનાયન્તિ કક્ખળો’’;
અનારોચેતિ ચે દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તકાદિનો.
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
દુટ્ઠુલ્લકથા.
ઊનવીસતિવસ્સં ¶ યો, કરેય્ય ઉપસમ્પદં;
તસ્સ પાચિત્તિયં હોતિ, સેસાનં હોતિ દુક્કટં.
ઉપસમ્પાદિતો ચેસો, જાનતા વા અજાનતા;
હોતેવાનુપસમ્પન્નો, કાતબ્બો પુનરેવ સો.
દસવસ્સચ્ચયેનસ્સ, ઉપજ્ઝાયસ્સ ચે સતો;
ઉપસમ્પાદને દોસો, અઞ્ઞેસં નત્થિ કોચિપિ.
મુઞ્ચિત્વા પન તં ભિક્ખું, ગણો ચે પરિપૂરતિ;
હોન્તિ તે સૂપસમ્પન્ના, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ઉપજ્ઝાયો સચે હુત્વા, ગણં આચરિયમ્પિ વા;
પરિયેસતિ પત્તં વા, સમ્મન્નતિ ચ માળકં.
‘‘ઉપસમ્પાદયિસ્સામિ’’ ¶ , ઇતિ સબ્બેસુ તસ્સ હિ;
ઞત્તિયા ચ તથા દ્વીસુ, કમ્મવાચાસુ દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
ઊનવીસતિસઞ્ઞિસ્સ, પરિપુણ્ણેપિ પુગ્ગલે.
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
પરિપુણ્ણોતિ સઞ્ઞિસ્સ, ઉભયત્થ ન દોસતા.
તથા ઉમ્મત્તકસ્સાપિ, આદિકમ્મિકભિક્ખુનો;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઊનવીસતિકથા.
થેય્યસત્થેન જાનન્તો, સંવિધાય સચે પન;
મગ્ગં ગચ્છતિ સદ્ધિં યો, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ગમને સંવિધાને ચ, વત્તબ્બો યો વિનિચ્છયો;
સો ચ ભિક્ખુનિવગ્ગસ્મિં, વુત્તત્તા ન ચ ઉદ્ધટો.
મગ્ગાટવિવિસઙ્કેતે, યથાવત્થુકમેવ તુ;
તેસ્વસંવિદહન્તેસુ, સયં વિદહતોપિ ચ.
તથેવાથેય્યસત્થેપિ, થેય્યસત્થન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અથેય્યસત્થસઞ્ઞિસ્સ ¶ , અસંવિદહતોપિ ચ;
આપદાસુ અનાપત્તિ, વિસઙ્કેતે ચ કાલિકે.
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, કથિતં કાયચિત્તતો;
કાયવાચાચિત્તતો ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
થેય્યસત્થકથા.
હોતિ ¶ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાનેન સત્તમં;
સમુટ્ઠાનાદિના તુલ્યં, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ.
સંવિધાનકથા.
કમ્મં કિલેસો પાકો ચ, ઉપવાદો અતિક્કમો;
અન્તરાયકરા એતે, પઞ્ચ ધમ્મા પકાસિતા.
‘‘અનન્તરાયિકા એતે, યથા હોન્તિ તથા અહં;
દેસિતં મુનિના ધમ્મ-માજાનામી’’તિ યો વદે.
તિક્ખત્તું તેહિ વત્તબ્બો, યે પસ્સન્તિ સુણન્તિ ચ;
‘‘મા હેવં અવચાયસ્મા’’, ઇતિ ભિક્ખૂહિ સો પન.
દુક્કટં અવદન્તસ્સ, તં અનિસ્સજતોપિ ચ;
ઞત્તિયા ચ તથા દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
નાપત્તાકતકમ્મસ્સ, પટિનિસ્સજતોપિ ચ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, વુત્તા સમનુભાસને
અરિટ્ઠકથા.
ઞત્વાકતાનુધમ્મેન, તથાવાદિકભિક્ખુના;
સંવસેય્ય ચ ભુઞ્જેય્ય, પાચિત્તિ સહ સેય્ય વા.
ઉપોસથાદિકં કમ્મં, કરોતો સહ તેન હિ;
કમ્મસ્સ પરિયોસાને, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
એકેનેવ ¶ પયોગેન, ગણ્હતો આમિસં બહું;
દદતોપિ તથા એકં, બહૂનિ ચ બહૂસ્વપિ.
ઉક્ખિત્તકે ¶ નિપન્નસ્મિં, ઇતરો સેતિ ચે પન;
ઇતરસ્મિં નિપન્ને વા, પરો સેતિ ઉભોપિ વા.
નિપજ્જનપયોગાનં, વસેનાપત્તિયો સિયું;
એકનાનૂપચારેસુ, એકચ્છન્ને વિનિચ્છયો.
અનુક્ખિત્તેપિ ઉક્ખિત્ત-સઞ્ઞિનો પન ભિક્ખુનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તુભયત્થાપિ, અનુક્ખિત્તકસઞ્ઞિનો;
નિસ્સટ્ઠોતિ ચ તં દિટ્ઠિં, સઞ્ઞિસ્સોસારિતોતિ ચ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉક્ખિત્તકથા.
તથા વિનાસિતં જાનં, ઉપલાપેય્ય તેન વા;
ઉપટ્ઠાપેય્ય પાચિત્તિ, સંભુઞ્જેય્ય વસેય્ય વા.
સંવાસેન ચ લિઙ્ગેન, દણ્ડકમ્મેન નાસના;
તિસ્સો એત્થ અધિપ્પેતા, દણ્ડકમ્મેન નાસના.
સમ્ભોગા સહસેય્યા ચ, અનન્તરસમા મતા;
તત્થ વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અરિટ્ઠેન સમા મતા;
ન હેત્થ કિઞ્ચિ વત્તબ્બં, સબ્બં ઉત્તાનમેવિદં.
કણ્ટકકથા.
સપ્પાણકવગ્ગો સત્તમો.
વુચ્ચમાનો ¶ હિ ભિક્ખૂહિ, ભિક્ખુ સિક્ખાપદેન યો;
‘‘સિક્ખાપદે પનેતસ્મિં, ન સિક્ખિસ્સામિ તાવહં.
યાવ ¶ નાઞ્ઞં વિયત્તઞ્ચ, પકતઞ્ઞું બહુસ્સુતં;
પુચ્છામી’’તિ ભણન્તસ્સ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
સત્થુનાનુપસમ્પન્ને, દીપિતં તિકદુક્કટં;
ન સલ્લેખાયિદં હોતિ, વુચ્ચમાનસ્સુભોહિપિ.
અપઞ્ઞત્તેન તસ્સેવં, વદતો હોતિ દુક્કટં;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, ‘‘સિક્ખિસ્સામી’’તિ ભાસતો.
સહધમ્મિકકથા.
ઉદ્દિટ્ઠેહિ કિમેતેહિ, કુક્કુચ્ચાદિનિદાનતો;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, સિક્ખાપદવિવણ્ણને.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
વિવણ્ણેનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે તં સચે પન.
દુક્કટં પનુભિન્નમ્પિ, અઞ્ઞધમ્મવિવણ્ણને;
નવિવણ્ણેતુકામસ્સ, ‘‘સુત્તન્તં પરિયાપુણ.
વિનયં પન પચ્છાપિ, હન્દ પરિયાપુણિસ્સસિ’’;
ઇચ્ચેવં તુ વદન્તસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, ઓમસવાદસાદિસા.
વિલેખનકથા.
અઞ્ઞાણેન પનાપત્તિ, મોક્ખો નેવસ્સ વિજ્જતિ;
કારેતબ્બો તથા ભિક્ખુ, યથા ધમ્મો ઠિતો પન.
તસ્સારોપનિયો ¶ મોહો, ઉત્તરિમ્પિ હિ ભિક્ખુનો;
દુતિયેનેવ કમ્મેન, નિન્દિત્વા તઞ્હિ પુગ્ગલં.
એવં આરોપિતે મોહે, યદિ મોહેતિ યો પન;
તસ્મિં મોહનકે વુત્તા, પાચિત્તિ પન પુગ્ગલે.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, દીપિતં તિકદુક્કટં;
તથાનારોપિતે મોહે, દુક્કટં પરિકિત્તિતં.
ન ¶ ચ મોહેતુકામસ્સ, વિત્થારેનાસુતસ્સપિ;
ઊનકે દ્વત્તિક્ખત્તું વા, વિત્થારેનાસુતસ્સ ચ.
અનાપત્તીતિ વિઞ્ઞેય્યં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
મોહનકથા.
કુદ્ધો દેતિ પહારં ચે, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
સમ્પહરિતુકામેન, પહારે ભિક્ખુનો પન.
દિન્ને ભિજ્જતુ સીસં વા, પાદો વા પરિભિજ્જતુ;
સો ચે મરતુ વા, મા વા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
વિરૂપકરણાપેક્ખો, ‘‘ઇચ્ચાયં ન વિરોચતિ’’;
કણ્ણં વા તસ્સ નાસં વા, યદિ છિન્દતિ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્ને, ઇત્થિયા પુરિસસ્સ વા;
તિરચ્છાનગતસ્સાપિ, પહારં દેતિ દુક્કટં.
સચે પહરતિત્થિઞ્ચ, ભિક્ખુ રત્તેન ચેતસા;
ગરુકા તસ્સ આપત્તિ, વિનિદ્દિટ્ઠા મહેસિના.
પહારં દેતિ મોક્ખાધિ-પ્પાયો દોસો ન વિજ્જતિ;
કાયેન કાયબદ્ધેન, તથા નિસ્સગ્ગિયેન વા.
પસ્સિત્વા ¶ અન્તરામગ્ગે, ચોરં પચ્ચત્થિકમ્પિ વા;
હેઠેતુકામમાયન્તં, ‘‘મા ઇધાગચ્છુપાસક’’.
ઇતિ વત્વા પનાયન્તં, ‘‘ગચ્છ રે’’તિ ચ મુગ્ગરં;
સત્થં વાપિ ગહેત્વા વા, પહરિત્વા તુ યાતિ ચે.
અનાપત્તિ સચે તેન, પહારેન મતેપિ ચ;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ધુત્તવાળમિગેસુપિ.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં;
કાયચિત્તસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
પહારકથા.
કાયં ¶ વા કાયબદ્ધં વા, ઉચ્ચારેય્ય સચે પન;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, તસ્સુગ્ગિરણપચ્ચયા.
ઉગ્ગિરિત્વા વિરદ્ધો સો, પહારં દેતિ ચે પન;
અસમ્પહરિતુકામેન, દિન્નત્તા દુક્કટં સિયા.
સચે તેન પહારેન, પહટસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
હત્થાદીસુપિ યં કિઞ્ચિ, અઙ્ગં ભિજ્જતિ દુક્કટં.
સેસો અનન્તરે વુત્ત-નયેન વિનયઞ્ઞુના;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
તલસત્તિકથા.
અમૂલકેન સઙ્ઘાદિ-સેસેન પન ભિક્ખુ યો;
ચોદાપેય્યપિ ચોદેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં તત્થ, દિટ્ઠાચારવિપત્તિયા;
ચોદતો દુક્કટાપત્તિ, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
તથાસઞ્ઞિસ્સનાપત્તિ ¶ , તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અમૂલકકથા.
સઞ્ચિચ્ચ પન કુક્કુચ્ચં, ઉપ્પાદેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
‘‘ઊનવીસતિવસ્સો ત્વં, મઞ્ઞે’’ ઇચ્ચેવમાદિના.
હોતિ વાચાય વાચાય, પાચિત્તિ પન ભિક્ખુનો;
તથારૂપે પનઞ્ઞસ્મિં, સચે અસતિ પચ્ચયે.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં;
નઉપ્પાદેતુકામસ્સ, કુક્કુચ્ચં નત્થિ વજ્જતા.
‘‘હિતેસિતાયહં મઞ્ઞે, નિસિન્નં ઇત્થિયા સહ;
વિકાલે ચ તયા ભુત્તં, મા એવ’’ન્તિ ચ ભાસતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
સઞ્ચિચ્ચકથા.
સચે ¶ ભણ્ડનજાતાનં, ભિક્ખૂનં પન ભિક્ખુ યો;
તિટ્ઠેય્યુપસ્સુતિં સોતું, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘યં ઇમે તુ ભણિસ્સન્તિ, તં સોસ્સામી’’તિ ગચ્છતો;
ચોદેતુકામતાયસ્સ, દુક્કટં તુ પદે પદે.
પુરતો ગચ્છતો સોતું, ઓહીયન્તસ્સ દુક્કટં;
ગચ્છતો તુરિતં વાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
ઠિતોકાસં પનાગન્ત્વા, યદિ મન્તેન્તિ અત્તનો;
ઉક્કાસિત્વાપિ વા એત્થ, ઞાપેતબ્બમહન્તિ વા.
તસ્સેવમકરોન્તસ્સ ¶ , પાચિત્તિ સવને સિયા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
‘‘ઇમેસં વચનં સુત્વા, ઓરમિસ્સ’’ન્તિ ગચ્છતો;
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, ઇદં હોતિ ક્રિયાક્રિયં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, સદોસં દુક્ખવેદનં.
ઉપસ્સુતિકથા.
ધમ્મિકાનં તુ કમ્માનં, છન્દં દત્વા સચે પન;
પચ્છા ખીયતિ પાચિત્તિ, વાચતો વાચતો સિયા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘અધમ્મેન ચ વગ્ગેન, તથાકમ્મારહસ્સ ચ;
ઇમે કમ્મં કરોન્તી’’તિ, ઞત્વા ખીયતિ તસ્સ ચ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
અમૂલકસમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
કમ્મપટિબાહનકથા.
યાવ આરોચિતં વત્થુ, અવિનિચ્છિતમેવ વા;
ઠપિતા ઞત્તિ વા નિટ્ઠં, કમ્મવાચા ન ગચ્છતિ.
એતસ્મિં ¶ અન્તરે કમ્મં, કોપેતું પરિસાય હિ;
હત્થપાસં જહન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અદત્વા જહિતે છન્દં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
ધમ્મકમ્મે અધમ્મે ચ, વિમતિસ્સ ચ દુક્કટં.
અધમ્મેપિ ¶ ચ કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
‘‘સઙ્ઘસ્સ ભણ્ડનાદીનિ, ભવિસ્સન્તી’’તિ સઞ્ઞિનો.
ગિલાનો વા ગિલાનસ્સ, કરણીયે ન દોસતા;
ન ચ કોપેતુકામસ્સ, કમ્મં પસ્સાવનાદિના.
પીળિતસ્સાગમિસ્સામિ, ઇચ્ચેવં ગચ્છતોપિ વા;
સમં સમનુભાસેન, સમુટ્ઠાનં ક્રિયાક્રિયં.
છન્દં અદત્વા ગમનકથા.
સમગ્ગેન ચ સઙ્ઘેન, સદ્ધિં દત્વાન ચીવરં;
સમ્મતસ્સ હિ ભિક્ખુસ્સ, પચ્છા ખીયતિ યો પન.
તસ્સ વાચાય વાચાય, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
તિકપાચિત્તિયં ધમ્મ- કમ્મે વુત્તં તુ ચીવરં.
ઠપેત્વાઞ્ઞપરિક્ખારં, દત્વા ખીયતિ દુક્કટં;
સઙ્ઘેનાસમ્મતસ્સાપિ, ચીવરં અઞ્ઞમેવ વા.
તથેવાનુપસમ્પન્ને, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં;
છન્દાદીનં વસેનેવ, કરોન્તઞ્ચ સભાવતો.
ખીયન્તસ્સ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
અમૂલકસમા ઞેય્યા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
દુબ્બલકથા.
ઇદં તિંસકકણ્ડસ્મિં, અન્તિમેન ચ સબ્બથા;
તુલ્યં દ્વાદસમં સબ્બં, અયમેવ વિસેસતા.
તત્થ ¶ નિસ્સગ્ગિયં વુત્તં, અત્તનો પરિણામના;
ઇધ સુદ્ધિકપાચિત્તિ, પુગ્ગલે પરિણામના.
પરિણામનકથા.
સહધમ્મિકવગ્ગો અટ્ઠમો.
અનિક્ખન્તે ¶ ચે રાજસ્મિં, અનિક્ખન્તાય દેવિયા;
સયનીયઘરા તસ્સ, ઉમ્મારં યો અતિક્કમે.
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા;
દેવિયા વાપિ રઞ્ઞો વા, સચે ન વિદિતાગમો.
પટિસંવિદિતે નેવ-પટિસંવિદિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
પટિસંવિદિતસઞ્ઞિસ્સ, નેવ ચ ખત્તિયસ્સ વા;
ન ખત્તિયાભિસેકેન, અભિસિત્તસ્સ વા પન.
ઉભોસુભિન્નમઞ્ઞસ્મિં, નિક્ખન્તે વિસતોપિ વા;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, કથિનેન ક્રિયાક્રિયં.
અન્તેપુરકથા.
રજતં જાતરૂપં વા, ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ અત્તનો;
તસ્સ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઉગ્ગણ્હાપયતોપિ વા.
ગણપુગ્ગલસઙ્ઘાનં, નવકમ્મસ્સ ચેતિયે;
ઉગ્ગણ્હાપયતો હોતિ, દુક્કટં ગણ્હતોપિ વા.
અવસેસઞ્ચ મુત્તાદિ-રતનં અત્તનોપિ વા;
સઙ્ઘાદીનમ્પિ અત્થાય, ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ દુક્કટં.
સચે ¶ કપ્પિયવત્થું વા, વત્થું વાપિ અકપ્પિયં;
તાલપણ્ણમ્પિ વા હોતુ, માતુકણ્ણપિલન્ધનં.
ભણ્ડાગારિકસીસેન, યં કિઞ્ચિ ગિહિસન્તકં;
તસ્સ પાચિત્તિયાપત્તિ, પટિસામયતો પન.
‘‘ઇદં ઠપેત્વા દેહી’’તિ, વુત્તેન પન કેનચિ;
‘‘ન વટ્ટતી’’તિ વત્વા તં, ન નિધેતબ્બમેવ તુ.
‘‘ઠપેહી’’તિ ચ પાતેત્વા, સચે ગચ્છતિ પુગ્ગલો;
પલિબોધો હિ નામેસો, ઠપેતું પન વટ્ટતિ.
અનુઞ્ઞાતે પનટ્ઠાને, ઉગ્ગહેત્વા અનાદરા;
સમ્મા અનિક્ખિપન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનુઞ્ઞાતે ¶ પનટ્ઠાને, ગહેત્વા રતનં પન;
નિક્ખિપન્તસ્સ વા સમ્મા, ભણ્ડં રતનસમ્મતં.
ગણ્હન્તસ્સ ચ વિસ્સાસં, તાવકાલિકમેવ ચ;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, સઞ્ચરિત્તસમોદયં.
રતનકથા.
મજ્ઝણ્હસમયા ઉદ્ધં, અરુણુગ્ગમતો પુરે;
એતસ્મિં અન્તરે કાલો, વિકાલોતિ પવુચ્ચતિ.
સન્તં ભિક્ખુમનાપુચ્છા, વિકાલે પચ્ચયં વિના;
પરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ, પરિક્ખેપોક્કમે પન.
અપરિક્ખિત્તગામસ્સ, ઉપચારોક્કમેપિ વા;
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
અથ સમ્બહુલા ગામં, વિકાલે પવિસન્તિ ચે;
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, અઞ્ઞમઞ્ઞં ન ચઞ્ઞથા.
ગચ્છન્તિ ¶ ચે તતો અઞ્ઞં, તતો અઞ્ઞન્તિ વટ્ટતિ;
પુન આપુચ્છને કિચ્ચં, નત્થિ ગામસતેપિ ચ.
પસ્સમ્ભેત્વાન ઉસ્સાહં, વિહારત્થાય નિગ્ગતા;
પવિસન્તિ સચે અઞ્ઞં, પુચ્છિતબ્બં તુ અન્તરા.
કત્વા કુલઘરે ભત્ત- કિચ્ચં અઞ્ઞત્થ વા પન;
સચે ચરિતુકામો યો, સપ્પિભિક્ખાય વા સિયા.
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, પસ્સે ચે ભિક્ખુ લબ્ભતિ;
અસન્તે પન નત્થીતિ, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં.
ઓતરિત્વા મહાવીથિં, ભિક્ખું યદિ ચ પસ્સતિ;
નત્થિ આપુચ્છને કિચ્ચં, ચરિતબ્બં યથાસુખં.
ગામમજ્ઝેન મગ્ગેન, ગચ્છન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
‘‘ચરિસ્સામી’’તિ ઉપ્પન્ને, તેલભિક્ખાય માનસે.
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, પસ્સે ચે ભિક્ખુ વિજ્જતિ;
અનોક્કમ્મ ચરન્તસ્સ, મગ્ગા આપુચ્છનેન કિં?
તિકપાચિત્તિયં ¶ , કાલે, વિકાલોયન્તિ સઞ્ઞિનો;
કાલે વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
આપુચ્છિત્વાવ સન્તં વા, અનાપુચ્છા અસન્તકં;
કિચ્ચે અચ્ચાયિકે વાપિ, પવિસન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ગચ્છતો અન્તરારામં, ભિક્ખુનીનં ઉપસ્સયં;
તથા આસનસાલં વા, તિત્થિયાનં ઉપસ્સયં.
સિયા ગામેન મગ્ગો ચે, અનાપત્તાપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ન કેવલમનાપુચ્છા, અબન્ધિત્વા ચ બન્ધનં;
અપારુપિત્વા સઙ્ઘાટિં, ગચ્છતોપિનવજ્જતા.
વિકાલગામપ્પવેસનકથા.
અટ્ઠિદન્તમયં ¶ સૂચિ-ઘરં વાપિ વિસાણજં;
કારાપને ચ કરણે, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
લાભે ભેદનકં તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અઞ્ઞસ્સત્થાય કરણે, તથા કારાપનેપિ ચ.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તારણિકે વિધે, ગણ્ઠિકઞ્જનિકાસુપિ.
દકપુઞ્છનિયા વાસિ-જટે ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો નયા, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
સૂચિઘરકથા.
નવં મઞ્ચમ્પિ પીઠં વા, કારાપેન્તેન ભિક્ખુના;
અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણેન, સુગતઙ્ગુલતો પન.
કારાપેતબ્બમેવં તુ, ઠપેત્વા હેટ્ઠિમાટનિં;
સચ્છેદા તસ્સ પાચિત્તિ, તમતિક્કમતો સિયા.
અઞ્ઞસ્સત્થાય કરણે, તથા કારાપનેપિ ચ;
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
અનાપત્તિ ¶ પમાણેન, કરોન્તસ્સપ્પમાણિકં;
લભિત્વા તસ્સ પાદેસુ, છિન્દિત્વા પરિભુઞ્જતો.
નેવ છિન્દિતુકામો ચે, નિખણિત્વા પમાણતો;
ઉત્તાનં વાપિ અટ્ટં વા, બન્ધિત્વા પરિભુઞ્જતો.
મઞ્ચકથા.
મઞ્ચં વા પન પીઠં વા, તૂલોનદ્ધં કરેય્ય યો;
તસ્સુદ્દાલનકં વુત્તં, પાચિત્તિયમનીતિના.
અનાપત્તિ ¶ પનાયોગે, બન્ધને અંસબદ્ધકે;
બિબ્બોહને પરિસ્સાવે, થવિકાદીસુ ભિક્ખુનો.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, ઉદ્દાલેત્વા નિસેવતો;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, સઞ્ચરિત્તસમા નયા.
તૂલોનદ્ધકથા.
નિસીદનં કરોન્તેન, કાતબ્બં તુ પમાણતો;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, પયોગે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
દ્વીસુ ઠાનેસુ ફાલેત્વા, તસ્સ તિસ્સો દસા સિયું.
અનાપત્તિ પમાણેન, કરોન્તસ્સ તદૂનકં;
વિતાનાદિં કરોન્તસ્સ, સઞ્ચરિત્તસમા નયા.
નિસીદનકથા.
રોગે કણ્ડુપટિચ્છાદિ, કાતબ્બા હિ પમાણતો;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, પયોગે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અનાપત્તિનયોપેત્થ, અનન્તરસમો મતો.
કણ્ડુપટિચ્છાદિકથા.
પમાણેનેવ ¶ કાતબ્બા, તથા વસ્સિકસાટિકા;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, અનન્તરસમો નયો.
વસ્સિકસાટિકકથા.
ચીવરેન ¶ સચે તુલ્ય-પ્પમાણં સુગતસ્સ તુ;
ચીવરં ભિક્ખુ કારેય્ય, કરણે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અનન્તરસમોયેવ, અનાપત્તિનયો મતો.
દીઘસો ચ પમાણેન, નવ તસ્સ વિદત્થિયો;
તિરિયં છ વિનિદ્દિટ્ઠા, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, સેવતો દુક્કટં ભવે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
નન્દકથા.
રાજવગ્ગો નવમો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાચિત્તિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાટિદેસનીયકથા
યો ચન્તરઘરં ભિક્ખુ, પવિટ્ઠાય તુ હત્થતો;
અઞ્ઞાતિકાય યં કિઞ્ચિ, તસ્સ ભિક્ખુનિયા પન.
સહત્થા પટિગ્ગણ્હેય્ય, ખાદનં ભોજનમ્પિ વા;
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા.
રથિકાયપિ વા બ્યૂહે, સન્ધિસિઙ્ઘાટકેસુ વા;
હત્થિસાલાદિકે ઠત્વા, ગણ્હતોપિ અયં નયો.
રથિકાય ¶ સચે ઠત્વા, દેતિ ભિક્ખુનિ ભોજનં;
આપત્તિ અન્તરારામે, ઠત્વા ગણ્હાતિ ભિક્ખુ ચે.
એત્થન્તરઘરં તસ્સા, પવિટ્ઠાય હિ વાક્યતો;
ભિક્ખુસ્સ ચ ઠિતટ્ઠાનં, નપ્પમાણન્તિ વણ્ણિતં.
તસ્મા ¶ ભિક્ખુનિયા ઠત્વા, આરામાદીસુ દેન્તિયા;
વીથિયાદીસુ ચે ઠત્વા, ન દોસો પટિગણ્હતો.
યામકાલિકસત્તાહ-કાલિકં યાવજીવિકં;
આહારત્થાય ગહણે, અજ્ઝોહારે ચ દુક્કટં.
આમિસેન અસમ્ભિન્ન-રસં સન્ધાય ભાસિતં;
પાટિદેસનિયાપત્તિ, સમ્ભિન્નેકરસે સિયા.
એકતોઉપસમ્પન્ન-હત્થતો પટિગણ્હતો;
કાલિકાનં ચતુન્નમ્પિ, આહારત્થાય દુક્કટં.
ઞાતિકાયપિ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં ઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, તથા અઞ્ઞાતિકાય વા.
દાપેન્તિયા અનાપત્તિ, દદમાનાય વા પન;
નિક્ખિપિત્વાન્તરારામા-દીસુ ઠત્વાપિ દેન્તિયા.
ગામતો નીહરિત્વા વા, દેતિ ચે બહિ વટ્ટતિ;
‘‘પચ્ચયે સતિ ભુઞ્જા’’તિ, દેતિ ચે કાલિકત્તયં.
હત્થતો સામણેરીનં, સિક્ખમાનાય વા તથા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
પઠમપાટિદેસનીયકથા.
અવુત્તે ‘‘અપસક્કા’’તિ, એકેનાપિ ચ ભિક્ખુના;
સચેજ્ઝોહરણત્થાય, આમિસં પટિગણ્હતિ.
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ન વારેન્તસ્સ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્ના-યુપસમ્પન્નસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનાપત્તિત્તનો ¶ ¶ ભત્તં, પદાપેતિ ન દેતિ ચે;
તથા અઞ્ઞસ્સ ભત્તં વા, ન દાપેતિ પદેતિ ચે.
યં ન દિન્નં તં દાપેતિ, ન દિન્નં યત્થ વાપિ ચ;
તત્થ તમ્પિ ચ સબ્બેસં, સમં દાપેતિ ભિક્ખુની.
વોસાસન્તી ઠિતા સિક્ખ-માના વા સામણેરિકા;
ભોજનાનિ ચ પઞ્ચેવ, વિના, ઉમ્મત્તકાદિનો.
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, સમાનન્તિ પકાસિતં;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દુતિયપાટિદેસનીયકથા.
સેક્ખન્તિ સમ્મતે ભિક્ખુ, લદ્ધસમ્મુતિકે કુલે;
ઘરૂપચારોક્કમના, પુબ્બેવ અનિમન્તિતો.
અગિલાનો ગહેત્વા ચે, પરિભુઞ્જેય્ય આમિસં;
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા.
યામકાલિકસત્તાહ-કાલિકે યાવજીવિકે;
ગહણે પરિભોગે ચ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અસેક્ખસમ્મતે સેક્ખ-સમ્મતન્તિ ચ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, તથેવ પરિદીપિતં.
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સ, ગિલાનસ્સાવસેસકે;
નિમન્તિતસ્સ વા ભિક્ખા, અઞ્ઞેસં તત્થ દીયતિ.
ઘરતો નીહરિત્વા વા, દેન્તિ ચે યત્થ કત્થચિ;
નિચ્ચભત્તાદિકે વાપિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અનાગતે હિ ભિક્ખુમ્હિ, ઘરતો પઠમં પન;
નીહરિત્વા સચે દ્વારે, સમ્પત્તે દેન્તિ વટ્ટતિ.
ભિક્ખું ¶ પન ચ દિસ્વાવ, નીહરિત્વાન ગેહતો;
ન વટ્ટતિ સચે દેન્તિ, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
તતિયપાટિદેસનીયકથા.
ગહટ્ઠેનાગહટ્ઠેન ¶ , ઇત્થિયા પુરિસેન વા;
આરામં ઉપચારં વા, પવિસિત્વા સચે પન.
‘‘ઇત્થન્નામસ્સ તે ભત્તં, યાગુ વા આહરીયતિ’’;
એવમારોચિતં વુત્તં, પટિસંવિદિતન્તિ હિ.
આહરીયતુ તં પચ્છા, યથારોચિતમેવ વા;
તસ્સ વા પરિવારમ્પિ, અઞ્ઞં કત્વા બહું પન.
યાગુયા વિદિતં કત્વા, પૂવં ભત્તં હરન્તિ ચે;
ઇદમ્પિ વિદિતં વુત્તં, વટ્ટતીતિ કુરુન્દિયં.
કુલાનિ પન અઞ્ઞાનિ, દેય્યધમ્મં પનત્તનો;
હરન્તિ તેન સદ્ધિં ચે, સબ્બં વટ્ટતિ તમ્પિ ચ.
અનારોચિતમેવં યં, યં આરામમનાભતં;
તં અસંવિદિતં નામ, સહધમ્મિકઞાપિતં.
યં અસંવિદિતં કત્વા, આભતં પન તં બહિ;
આરામં પન પેસેત્વા, કારાપેત્વા તમાહરે.
ગન્ત્વા વા અન્તરામગ્ગે, ગહેતબ્બં તુ ભિક્ખુના;
સચે એવમકત્વા તં, આરામે ઉપચારતો.
ગહેત્વાજ્ઝોહરન્તસ્સ, ગહણે દુક્કટં સિયા;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, પાટિદેસનિયં મતં.
પટિસંવિદિતેયેવ, અસંવિદિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિસંવિદિતે ¶ તસ્સ, ગિલાનસ્સાવસેસકે;
બહારામે ગહેત્વા વા, અન્તોયેવસ્સ ભુઞ્જતો.
તત્થજાતફલાદીનિ, અનાપત્તેવ ખાદતો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ચતુત્થપાટિદેસનીયકથા.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાટિદેસનીયકથા નિટ્ઠિતા.
સેખિયકથા
યો ¶ અનાદરિયેનેવ, પુરતો પચ્છતોપિ વા;
ઓલમ્બેત્વા નિવાસેય્ય, તસ્સ ચાપત્તિ દુક્કટં.
હત્થિસોણ્ડાદિતુલ્યં તુ, નિવાસેન્તસ્સ દુક્કટં;
આપત્તિભીરુના નિચ્ચં, વત્થબ્બં પરિમણ્ડલં.
જાણુમણ્ડલતો હેટ્ઠા, અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણકં;
ઓતારેત્વા નિવત્થબ્બં, તતો ઊનં ન વટ્ટતિ.
અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સાપિ, અજાનન્તસ્સ કેવલં;
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સા-પદાસુમ્મત્તકાદિનો.
પરિમણ્ડલકથા.
ઉભો કોણે સમં કત્વા, સાદરં પરિમણ્ડલં;
કત્વા પારુપિતબ્બેવં, અકરોન્તસ્સ દુક્કટં.
અવિસેસેન વુત્તં તુ, ઇદં સિક્ખાપદદ્વયં;
તસ્મા ઘરે વિહારે વા, કત્તબ્બં પરિમણ્ડલં.
દુતિયં.
ગણ્ઠિકં ¶ પટિમુઞ્ચિત્વા, કત્વા કોણે ઉભો સમં;
છાદેત્વા મણિબન્ધઞ્ચ, ગન્તબ્બં ગીવમેવ ચ.
તથા અકત્વા ભિક્ખુસ્સ, જત્તૂનિપિ ઉરમ્પિ ચ;
વિવરિત્વા યથાકામં, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
તતિયં.
ગલવાટકતો ઉદ્ધં, સીસઞ્ચ મણિબન્ધતો;
હત્થે પિણ્ડિકમંસમ્હા, હેટ્ઠા પાદે ઉભોપિ ચ.
વિવરિત્વાવસેસઞ્ચ ¶ , છાદેત્વા ચે નિસીદતિ;
હોતિ સો સુપ્પટિચ્છન્નો, દોસો વાસૂપગસ્સ ન.
ચતુત્થં.
હત્થં વા પન પાદં વા, અચાલેન્તેન ભિક્ખુના;
સુવિનીતેન ગન્તબ્બં, છટ્ઠે નત્થિ વિસેસતા.
પઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
સતીમતાવિકારેન, યુગમત્તઞ્ચ પેક્ખિના;
સુસંવુતેન ગન્તબ્બં, ભિક્ખુનોક્ખિત્તચક્ખુના.
યત્થ કત્થચિ હિ ટ્ઠાને, એકસ્મિં અન્તરે ઘરે;
ઠત્વા પરિસ્સયાભાવં, ઓલોકેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
યો અનાદરિયં કત્વા, ઓલોકેન્તો તહિં તહિં;
સચેન્તરઘરે યાતિ, દુક્કટં અટ્ઠમં તથા.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
એકતો ¶ ઉભતો વાપિ, હુત્વા ઉક્ખિત્તચીવરો;
ઇન્દખીલકતો અન્તો, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
નવમં.
તથા નિસિન્નકાલેપિ, નીહરન્તેન કુણ્ડિકં;
અનુક્ખિપિત્વા દાતબ્બા, દોસો વાસૂપગસ્સ ન.
દસમં.
પઠમો વગ્ગો.
ન વટ્ટતિ હસન્તેન, ગન્તુઞ્ચેવ નિસીદિતું;
વત્થુસ્મિં હસનીયસ્મિં, સિતમત્તં તુ વટ્ટતિ.
પઠમદુતિયાનિ.
અપ્પસદ્દેન ¶ ગન્તબ્બં, ચતુત્થેપિ અયં નયો;
મહાસદ્દં કરોન્તસ્સ, ઉભયત્થાપિ દુક્કટં.
તતિયચતુત્થાનિ.
કાયપ્પચાલકં કત્વા, બાહુસીસપ્પચાલકં;
ગચ્છતો દુક્કટં હોતિ, તથેવ ચ નિસીદતો.
કાયં બાહુઞ્ચ સીસઞ્ચ, પગ્ગહેત્વા ઉજું પન;
ગન્તબ્બમાસિતબ્બઞ્ચ, સમેનિરિયાપથેન તુ.
નિસીદનેન યુત્તેસુ, તીસુ વાસૂપગસ્સ હિ;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
દુતિયો વગ્ગો.
ખમ્ભં ¶ કત્વા સસીસં વા, પારુપિત્વાન ગચ્છતો;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, તથા ઉક્કુટિકાય વા.
હત્થપલ્લત્થિકાયાપિ, દુસ્સપલ્લત્થિકાય વા;
તસ્સન્તરઘરે હોતિ, નિસીદન્તસ્સ દુક્કટં.
દુતિયે ચ ચતુત્થે ચ, છટ્ઠે વાસૂપગસ્સ તુ;
અનાપત્તીતિ સારુપ્પા, છબ્બીસતિ પકાસિતા.
છટ્ઠં.
સક્કચ્ચં સતિયુત્તેન, ભિક્ખુના પત્તસઞ્ઞિના;
પિણ્ડપાતો ગહેતબ્બો, સમસૂપોવ વિઞ્ઞુના.
સૂપો ભત્તચતુબ્ભાગો, ‘‘સમસૂપો’’તિ વુચ્ચતિ;
મુગ્ગમાસકુલત્થાનં, સૂપો ‘‘સૂપો’’તિ વુચ્ચતિ.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, ગિલાનસ્સ રસેરસે;
તથેવ ઞાતકાદીનં, અઞ્ઞત્થાય ધનેન વા.
સત્તમટ્ઠમનવમાનિ.
અન્તોલેખાપમાણેન ¶ , પત્તસ્સ મુખવટ્ટિયા;
પૂરિતોવ ગહેતબ્બો, અધિટ્ઠાનૂપગસ્સ તુ.
તત્થ થૂપીકતં કત્વા, ગણ્હતો યાવકાલિકં;
યં કિઞ્ચિ પન ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અધિટ્ઠાનૂપગે પત્તે, કાલિકત્તયમેવ ચ;
સેસે થૂપીકતં સબ્બં, વટ્ટતેવ ન સંસયો.
દ્વીસુ પત્તેસુ ભત્તં તુ, ગહેત્વા પત્તમેકકં;
પૂરેત્વા યદિ પેસેતિ, ભિક્ખૂનં પન વટ્ટતિ.
પત્તે ¶ પક્ખિપ્પમાનં યં, ઉચ્છુખણ્ડફલાદિકં;
ઓરોહતિ સચે હેટ્ઠા, ન તં થૂપીકતં સિયા.
પુપ્ફતક્કોલકાદીનં, ઠપેત્વા ચે વટંસકં;
દિન્નં અયાવકાલિત્તા, ન તં થૂપીકતં સિયા.
વટંસકં તુ પૂવસ્સ, ઠપેત્વા ઓદનોપરિ;
પિણ્ડપાતં સચે દેન્તિ, ઇદં થૂપીકતં સિયા.
ભત્તસ્સૂપરિ પણ્ણં વા, થાલકં વાપિ કિઞ્ચિપિ;
ઠપેત્વા પરિપૂરેત્વા, સચે ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
પટિગ્ગહેતુમેવસ્સ, તં તુ સબ્બં ન વટ્ટતિ;
ગહિતં સુગહિતં, પચ્છા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
તતિયો વગ્ગો.
પઠમં દુતિયં વુત્ત-નયં તુ તતિયે પન;
ઉપરોધિમદસ્સેત્વા, ભોત્તબ્બં પટિપાટિયા.
અઞ્ઞેસં અત્તનો ભત્તં, આકિરં પન ભાજને;
નત્થોમસતિ ચે દોસો, તથા ઉત્તરિભઙ્ગકં.
તતિયં.
ચતુત્થે યં તુ વત્તબ્બં, વુત્તં પુબ્બે અસેસતો;
પઞ્ચમે મત્થકં દોસો, મદ્દિત્વા પરિભુઞ્જતો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, પરિત્તેપિ ચ સેસકે;
એકતો પન મદ્દિત્વા, સંકડ્ઢિત્વાન ભુઞ્જતો.
ચતુત્થપઞ્ચમાનિ.
યો ¶ ભિય્યોકમ્યતાહેતુ, સૂપં વા બ્યઞ્જનમ્પિ વા;
પટિચ્છાદેય્ય ભત્તેન, તસ્સ ચાપત્તિ દુક્કટં.
છટ્ઠં.
વિઞ્ઞત્તિયં તુ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
અટ્ઠમે પન ઉજ્ઝાને, ગિલાનોપિ ન મુચ્ચતિ.
‘‘દસ્સામિ દાપેસ્સામી’’તિ, ઓલોકેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, ન ચ ઉજ્ઝાનસઞ્ઞિનો.
અટ્ઠમં.
મહન્તં પન મોરણ્ડં, કુક્કુટણ્ડઞ્ચ ખુદ્દકં;
તેસં મજ્ઝપ્પમાણેન, કત્તબ્બો કબળો પન.
ખજ્જકે પન સબ્બત્થ, મૂલખાદનિયાદિકે;
ફલાફલે અનાપત્તિ, ગિલાનુમ્મત્તકાદિનો.
નવમં.
અદીઘો પન કાતબ્બો, આલોપો પરિમણ્ડલો;
ખજ્જતુત્તરિભઙ્ગસ્મિં, અનાપત્તિ ફલાફલે.
દસમં.
ચતુત્થો વગ્ગો.
અનાહટે મુખદ્વારં, અપ્પત્તે કબળે પન;
અત્તનો ચ મુખદ્વારં, વિવરન્તસ્સ દુક્કટં.
પઠમં.
મુખે ¶ ¶ ચ સકલં હત્થં, પક્ખિપન્તસ્સ દુક્કટં;
મુખે ચ કબળં કત્વા, કથેતું ન ચ વટ્ટતિ.
વચનં યત્તકેનસ્સ, પરિપુણ્ણં ન હોતિ હિ;
મુખસ્મિંતત્તકે સન્તે, બ્યાહરન્તસ્સ દુક્કટં.
મુખે હરીતકાદીનિ, પક્ખિપિત્વા કથેતિ યો;
વચનં પરિપુણ્ણં ચે, કથેતું પન વટ્ટતિ.
દુતિયતતિયાનિ.
યો પિણ્ડુક્ખેપકં ભિક્ખુ, કબળચ્છેદકમ્પિ વા;
મક્કટો વિય ગણ્ડે વા, કત્વા ભુઞ્જેય્ય દુક્કટં.
ચતુત્થપઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
નિદ્ધુનિત્વાન હત્થં વા, ભત્તં સિત્થાવકારકં;
જિવ્હાનિચ્છારકં વાપિ, તથા ‘‘ચપુ ચપૂ’’તિ વા.
અનાદરવસેનેવ, ભુઞ્જતો હોતિ દુક્કટં;
સત્તમે અટ્ઠમે નત્થિ, દોસો કચવરુજ્ઝને.
સત્તમદસમાનિ.
પઞ્ચમો વગ્ગો.
કત્વા એવં ન ભોત્તબ્બં, સદ્દં ‘‘સુરુ સુરૂ’’તિ ચ;
હત્થનિલ્લેહકં વાપિ, ન ચ વટ્ટતિ ભુઞ્જિતું.
ફાણિતં ઘનયાગું વા, ગહેત્વા અઙ્ગુલીહિ તં;
મુખે અઙ્ગુલિયો ભોત્તું, પવેસેત્વાપિ વટ્ટતિ.
ન ¶ પત્તો લેહિતબ્બોવ, એકાયઙ્ગુલિકાય વા;
એકઓટ્ઠોપિ જિવ્હાય, ન ચ નિલ્લેહિતબ્બકો.
ચતુત્થં.
સામિસેન ¶ તુ હત્થેન, ન ચ પાનીયથાલકં;
ગહેતબ્બં, પટિક્ખિત્તં, પટિક્કૂલવસેન હિ.
પુગ્ગલસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ગહટ્ઠસ્સત્તનોપિ ચ;
સન્તકો પન સઙ્ખો વા, સરાવં વાપિ થાલકં.
તસ્મા ન ચ ગહેતબ્બં, ગણ્હતો હોતિ દુક્કટં;
અનામિસેન હત્થેન, ગહણં પન વટ્ટતિ.
પઞ્ચમં.
ઉદ્ધરિત્વાપિ ભિન્દિત્વા, ગહેત્વા વા પટિગ્ગહે;
નીહરિત્વા અનાપત્તિ, છડ્ડેન્તસ્સ ઘરા બહિ.
છટ્ઠં.
છત્તં યં કિઞ્ચિ હત્થેન, સરીરાવયવેન વા;
સચે ધારયમાનસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં.
સત્તમં.
અયમેવ નયો વુત્તો, દણ્ડપાણિમ્હિ પુગ્ગલે;
ચતુહત્થપ્પમાણોવ, દણ્ડો મજ્ઝિમહત્થતો.
અટ્ઠમં.
તથેવ ¶ સત્થપાણિસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં;
સત્થપાણી ન હોતાસિં, સન્નય્હિત્વા ઠિતો પન.
નવમં.
ધનું સરેન સદ્ધિં વા, ધનું વા સરમેવ વા;
સજિયં નિજિયં વાપિ, ગહેત્વા ધનુદણ્ડકં.
ઠિતસ્સપિ નિસિન્નસ્સ, નિપન્નસ્સાપિ વા તથા;
સચે દેસેતિ સદ્ધમ્મં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિમુક્કમ્પિ ¶ કણ્ઠમ્હિ, ધનું હત્થેન યાવતા;
ન ગણ્હાતિ નરો તાવ, ધમ્મં દેસેય્ય વટ્ટતિ.
છટ્ઠો વગ્ગો.
પાદુકારુળ્હકસ્સાપિ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં;
અક્કમિત્વા ઠિતસ્સાપિ, પટિમુક્કસ્સ વા તથા.
પઠમં.
ઉપાહનગતસ્સાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો;
સબ્બત્થ અગિલાનસ્સ, યાને વા સયનેપિ વા.
નિપન્નસ્સાગિલાનસ્સ, કટસારે છમાય વા;
પીઠે મઞ્ચેપિ વા ઉચ્ચે, નિસિન્નેન ઠિતેન વા.
ન ચ વટ્ટતિ દેસેતું, ઠત્વા વા ઉચ્ચભૂમિયં;
સયનેસુ ગતેનાપિ, સયનેસુ ગતસ્સ ચ.
સમાને વાપિ ઉચ્ચે વા, નિપન્ને નેવ વટ્ટતિ;
નિપન્નેન ઠિતસ્સાપિ, નિપન્નસ્સપિ વટ્ટતિ.
નિસિન્નેન ¶ નિસિન્નસ્સ, ઠિતસ્સાપિ ચ વટ્ટતિ;
ઠિતસ્સેવ ઠિતેનાપિ, દેસેતુમ્પિ તથેવ ચ.
દુતિયતતિયચતુત્થાનિ.
પલ્લત્થિકા નિસિન્નસ્સ, અગિલાનસ્સ દેહિનો;
તથા વેઠિતસીસસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં.
કેસન્તં વિવરાપેત્વા, દેસેતિ યદિ વટ્ટતિ;
સસીસં પારુતસ્સાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
પઞ્ચમછટ્ઠસત્તમાનિ.
અટ્ઠમે ¶ નવમે વાપિ, દસમે નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સચેપિ થેરુપટ્ઠાનં, ગન્ત્વાન દહરં ઠિતં.
પઞ્હં પુચ્છતિ ચે થેરો, કથેતું ન ચ વટ્ટતિ;
તસ્સ પસ્સે પનઞ્ઞસ્સ, કથેતબ્બં વિજાનતા.
અટ્ઠમનવમદસમાનિ.
સત્તમો વગ્ગો.
ગચ્છતો પુરતો પઞ્હં, ન વત્તબ્બં તુ પચ્છતો;
‘‘પચ્છિમસ્સ કથેમી’’તિ, વત્તબ્બં વિનયઞ્ઞુના.
સદ્ધિં ઉગ્ગહિતં ધમ્મં, સજ્ઝાયતિ હિ વટ્ટતિ;
સમમેવ યુગગ્ગાહં, કથેતું ગચ્છતોપિ ચ.
પઠમં.
એકેકસ્સાપિ ¶ ચક્કસ્સ, પથેનાપિ ચ ગચ્છતો;
ઉપ્પથેન સમં વાપિ, ગચ્છન્તસ્સેવ વટ્ટતિ.
દુતિયં.
તતિયે નત્થિ વત્તબ્બં, ચતુત્થે હરિતે પન;
ઉચ્ચારાદિચતુક્કં તુ, કરોતો દુક્કટં સિયા.
જીવરુક્ખસ્સ યં મૂલં, દિસ્સમાનં તુ ગચ્છતિ;
સાખા વા ભૂમિલગ્ગા તં, સબ્બં હરિતમેવ હિ.
સચે અહરિતં ઠાનં, પેક્ખન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
વચ્ચં નિક્ખમતેવસ્સ, સહસા પન વટ્ટતિ.
પલાલણ્ડુપકે વાપિ, ગોમયે વાપિ કિસ્મિચિ;
કત્તબ્બં, હરિતં પચ્છા, તમોત્થરતિ વટ્ટતિ.
કતો અહરિતે ઠાને, હરિતં એતિ વટ્ટતિ;
સિઙ્ઘાણિકા ગતા એત્થ, ખેળેનેવ ચ સઙ્ગહં.
ચતુત્થં.
વચ્ચકુટિસમુદ્દાદિ-ઉદકેસુપિ ¶ ભિક્ખુનો;
તેસં અપરિભોગત્તા, કરોતો નત્થિ દુક્કટં.
દેવે પન ચ વસ્સન્તે, ઉદકોઘે સમન્તતો;
અજલં અલભન્તેન, જલે કાતુમ્પિ વટ્ટતિ.
પઞ્ચમં.
અટ્ઠમો વગ્ગો.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ ઞેય્યા, સેખિયાનં પનેત્થ હિ;
ઉજ્જગ્ઘિકાદિચત્તારિ, કબળેન મુખેન ચ.
છમાનીચાસનટ્ઠાન-પચ્છા ઉપ્પથવા દસ;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, વુત્તા સમનુભાસને.
છત્તં દણ્ડાવુધં સત્થં, પાદુકારુળ્હુપાહના;
યાનં સયનપલ્લત્થ-વેઠિતોગુણ્ઠિતાનિ ચ.
ધમ્મદેસનાતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
સૂપોદનેન વિઞ્ઞત્તિ, થેય્યસત્થસમં મતં.
અવસેસા તિપઞ્ઞાસ, સમાના પઠમેન તુ;
સેખિયેસુપિ સબ્બેસુ, અનાપત્તાપદાસુપિ.
ઉજ્ઝાનસઞ્ઞિકે થૂપી-કતે સૂપપટિચ્છદે;
તીસુ સિક્ખાપદેસ્વેવ, ગિલાનો ન પનાગતો.
સેખિયકથા.
ઇમં વિદિત્વા વિનયે વિનિચ્છયં;
વિસારદો હોતિ, વિનીતમાનસો;
પરેહિ સો હોતિ ચ દુપ્પધંસિયો;
તતો હિ સિક્ખે સતતં સમાહિતો.
ઇમં ¶ પરમસંકરં સંકરં;
અવેચ્ચ સવનામતં નામતં;
પટુત્તમધિકે હિતે કે હિ તે;
ન યન્તિ કલિસાસને સાસને.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
ભિક્ખુવિભઙ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગો
ભિક્ખુનીનં ¶ ¶ હિતત્થાય, વિભઙ્ગં યં જિનોબ્રવિ;
તસ્મિં અપિ સમાસેન, કિઞ્ચિમત્તં ભણામહં.
પારાજિકકથા
છન્દસો મેથુનં ધમ્મં, પટિસેવેય્ય યા પન;
હોતિ પારાજિકા નામ, સમણી સા પવુચ્ચતિ.
મનુસ્સપુરિસાદીનં, નવન્નં યસ્સ કસ્સચિ;
સજીવસ્સાપ્યજીવસ્સ, સન્થતં વા અસન્થતં.
અત્તનો તિવિધે મગ્ગે, યેભુય્યક્ખાયિતાદિકં;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તી, અલ્લોકાસે પરાજિતા.
ઇતો પરમવત્વાવ, સાધારણવિનિચ્છયં;
અસાધારણમેવાહં, ભણિસ્સામિ સમાસતો.
અધક્ખકં સરીરકં, યદુબ્ભજાણુમણ્ડલં;
સરીરકેન ચે તેન, ફુસેય્ય ભિક્ખુની પન.
અવસ્સુતસ્સાવસ્સુતા, મનુસ્સપુગ્ગલસ્સ યા;
સરીરમસ્સ તેન વા, ફુટ્ઠા પારાજિકા સિયા.
કપ્પરસ્સ પનુદ્ધમ્પિ, ગહિતં ઉબ્ભજાણુના;
યથાવુત્તપ્પકારેન, કાયેનાનેન અત્તનો.
પુરિસસ્સ તથા કાય- પટિબદ્ધં ફુસન્તિયા;
તથા યથાપરિચ્છિન્ન- કાયબદ્ધેન અત્તનો.
અવસેસેન વા તસ્સ, કાયં કાયેન અત્તનો;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સા, પયોગે પુરિસસ્સ ચ.
યક્ખપેતતિરચ્છાન- પણ્ડકાનં ¶ ¶ અધક્ખકં;
ઉબ્ભજાણું તથેવસ્સા, ઉભતોવસ્સવે સતિ.
એકતોવસ્સવે ચાપિ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
અવસેસે ચ સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલં પન યં ઇધ;
કપ્પરસ્સ ચ હેટ્ઠાપિ, ગતં એત્થેવ સઙ્ગહં.
કેલાયતિ સચે ભિક્ખુ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા પન;
ઉભિન્નં કાયસંસગ્ગ-રાગે સતિ હિ ભિક્ખુનો.
હોતિ સઙ્ઘાદિસેસોવ, નાસો ભિક્ખુનિયા સિયા;
કાયસંસગ્ગરાગો ચ, સચે ભિક્ખુનિયા સિયા.
ભિક્ખુનો મેથુનો રાગો, ગેહપેમમ્પિ વા ભવે;
તસ્સા થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
ઉભિન્નં મેથુને રાગે, ગેહપેમેપિ વા સતિ;
અવિસેસેન નિદ્દિટ્ઠં, ઉભિન્નં દુક્કટં પન.
યસ્સ યત્થ મનોસુદ્ધં, તસ્સ તત્થ ન દોસતા;
ઉભિન્નમ્પિ અનાપત્તિ, ઉભિન્નં ચિત્તસુદ્ધિયા.
કાયસંસગ્ગરાગેન, ભિન્દિત્વા પઠમં પન;
પચ્છા દૂસેતિ ચે નેવ, હોતિ ભિક્ખુનિદૂસકો.
અથ ભિક્ખુનિયા ફુટ્ઠો, સાદિયન્તોવ ચેતસા;
નિચ્ચલો હોતિ ચે ભિક્ખુ, ન હોતાપત્તિ ભિક્ખુનો.
ભિક્ખુની ભિક્ખુના ફુટ્ઠા, સચે હોતિપિ નિચ્ચલા;
અધિવાસેતિ સમ્ફસ્સં, તસ્સા પારાજિકં સિયા.
તથા થુલ્લચ્ચયં ખેત્તે, દુક્કટઞ્ચ વિનિદ્દિસે;
વુત્તત્તા ‘‘કાયસંસગ્ગં, સાદિયેય્યા’’તિ સત્થુના.
તસ્સા ક્રિયસમુટ્ઠાનં, એવં સતિ ન દિસ્સતિ;
ઇદં તબ્બહુલેનેવ, નયેન પરિદીપિતં.
અનાપત્તિ ¶ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનિત્વામસન્તિયા;
સતિ આમસને તસ્સા, ફસ્સં વાસાદિયન્તિયા.
વેદનટ્ટાય ¶ વા ખિત્ત-ચિત્તાયુમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
ઉબ્ભજાણુમણ્ડલકથા.
પારાજિકત્તં જાનન્તિ, સલિઙ્ગે તુ ઠિતાય હિ;
‘‘ન કસ્સચિ પરસ્સાહં, આરોચેસ્સામિ દાનિ’’તિ.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, સા ચ પારાજિકા સિયા;
અયં વજ્જપટિચ્છાદિ- નામિકા પન નામતો.
સેસં સપ્પાણવગ્ગસ્મિં, દુટ્ઠુલ્લેન સમં નયે;
વિસેસો તત્ર પાચિત્તિ, ઇધ પારાજિકં સિયા.
વજ્જપટિચ્છાદિકથા.
સઙ્ઘેનુક્ખિત્તકો ભિક્ખુ, ઠિતો ઉક્ખેપને પન;
યંદિટ્ઠિકો ચ સો તસ્સા, દિટ્ઠિયા ગહણેન તં.
અનુવત્તેય્ય યા ભિક્ખું, ભિક્ખુની સા વિસુમ્પિ ચ;
સઙ્ઘમજ્ઝેપિ અઞ્ઞાહિ, વુચ્ચમાના તથેવ ચ.
અચજન્તીવ તં વત્થું, ગહેત્વા યદિ તિટ્ઠતિ;
તસ્સ કમ્મસ્સ ઓસાને, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા.
હોતિ પારાજિકાપન્ના, હોતાસાકિયધીતરા;
પુન અપ્પટિસન્ધેયા, દ્વિધા ભિન્ના સિલા વિય.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, નિદ્દિટ્ઠં તિકદુક્કટં;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, વુત્તા સમનુભાસને.
ઉક્ખિત્તાનુવત્તિકકથા.
અપારાજિકખેત્તસ્સ ¶ , ગહણં યસ્સ કસ્સચિ;
અઙ્ગસ્સ પન તં હત્થ-ગ્ગહણન્તિ પવુચ્ચતિ.
પારુતસ્સ નિવત્થસ્સ, ગહણં યસ્સ કસ્સચિ;
એતં સઙ્ઘાટિયા કણ્ણ-ગ્ગહણન્તિ પવુચ્ચતિ.
કાયસંસગ્ગસઙ્ખાત-અસદ્ધમ્મસ્સ ¶ કારણા;
ભિક્ખુની હત્થપાસસ્મિં, તિટ્ઠેય્ય પુરિસસ્સ વા.
સલ્લપેય્ય તથા તત્થ, ઠત્વા તુ પુરિસેન વા;
સઙ્કેતં વાપિ ગચ્છેય્ય, ઇચ્છેય્યા ગમનસ્સ વા.
તદત્થાય પટિચ્છન્ન-ટ્ઠાનઞ્ચ પવિસેય્ય વા;
ઉપસંહરેય્ય કાયં વા, હત્થપાસે ઠિતા પન.
અયમસ્સમણી હોતિ, વિનટ્ઠા અટ્ઠવત્થુકા;
અભબ્બા પુનરુળ્હાય, છિન્નો તાલોવ મત્થકે.
અનુલોમેન વા વત્થું, પટિલોમેન વા ચુતા;
અટ્ઠમં પરિપૂરેન્તી, તથેકન્તરિકાય વા.
અથાદિતો પનેકં વા, દ્વે વા તીણિપિ સત્ત વા;
સતક્ખત્તુમ્પિ પૂરેન્તી, નેવ પારાજિકા સિયા.
આપત્તિયો પનાપન્ના, દેસેત્વા તાહિ મુચ્ચતિ;
ધુરનિક્ખેપનં કત્વા, દેસિતા ગણનૂપિકા.
ન હોતાપત્તિયા અઙ્ગં, સઉસ્સાહાય દેસિતા;
દેસનાગણનં નેતિ, દેસિતાપિ અદેસિતા.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનિત્વા કરોન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
‘‘અસદ્ધમ્મો’’તિ નામેત્થ, કાયસંસગ્ગનામકો;
અયમુદ્દિસિતો અત્થો, સબ્બઅટ્ઠકથાસુપિ.
વિઞ્ઞૂ ¶ પટિબલો કાય-સંસગ્ગં પટિપજ્જિતું;
કાયસંસગ્ગભાવે તુ, સાધકં વચનં ઇદં.
અટ્ઠવત્થુકકથા.
અવસ્સુતા પટિચ્છાદી, ઉક્ખિત્તા અટ્ઠવત્થુકા;
અસાધારણપઞ્ઞત્તા, ચતસ્સોવ મહેસિના.
પારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
સઙ્ઘાદિસેસકથા
યા ¶ પન ભિક્ખુની ઉસ્સયવાદા;
અટ્ટકરી મુખરી વિહરેય્ય;
યેન કેનચિ નરેનિધ સદ્ધિં;
સા ગરુકં કિર દોસમુપેતિ.
સક્ખિં વાપિ સહાયં વા, પરિયેસતિ દુક્કટં;
પદે પદે તથા અટ્ટં, કાતું ગચ્છન્તિયાપિ ચ.
આરોચેતિ સચે પુબ્બં, ભિક્ખુની અત્તનો કથં;
દિસ્વા વોહારિકં તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
આરોચેતિ સચે પચ્છા, ઇતરો અત્તનો કથં;
હોતિ ભિક્ખુનિયા તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમનન્તરં.
આરોચેતિતરો પુબ્બં, સચે સો અત્તનો કથં;
પચ્છા ભિક્ખુની ચે પુબ્બ-સદિસોવ વિનિચ્છયો.
‘‘આરોચેહી’’તિ વુત્તા ચે, ‘‘કથં તવ મમાપિ ચ’’;
આરોચેતુ યથાકામં, પઠમે દુક્કટં સિયા.
દુતિયારોચને ¶ તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
ઉપાસકેન વુત્તેપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
આરોચિતકથં સુત્વા, ઉભિન્નમ્પિ યથા તથા;
વિનિચ્છયે કતે તેહિ, અટ્ટે પન ચ નિટ્ઠિતે.
અટ્ટસ્સ પરિયોસાને, જયે ભિક્ખુનિયા પન;
પરાજયેપિ વા તસ્સા, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
દૂતં વાપિ પહિણિત્વા, આગન્ત્વાન સયમ્પિ વા;
પચ્ચત્થિકમનુસ્સેહિ, આકડ્ઢીયતિ યા પન.
આરામે પન અઞ્ઞેહિ, અનાચારં કતં સચે;
અનોદિસ્સ પરં કિઞ્ચિ, રક્ખં યાચતિ તત્થ યા.
યાય ¶ કિઞ્ચિ અવુત્તાવ, ધમ્મટ્ઠા સયમેવ તુ;
સુત્વા તં અઞ્ઞતો અટ્ટં, નિટ્ઠાપેન્તિ સચે પન.
તસ્સા, ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, તુલ્યં સકિરિયં ઇદં.
અટ્ટકારિકથા.
જાનન્તી ભિક્ખુની ચોરિં, વજ્ઝં વિદિતમેવ યા;
સઙ્ઘં અનપલોકેત્વા, રાજાનં ગણમેવ વા.
વુટ્ઠાપેય્ય વિના કપ્પં, ચોરિવુટ્ઠાપનં પન;
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિ-માપન્ના નામ હોતિ સા.
પઞ્ચમાસગ્ઘનં યાય, હરિતં પરસન્તકં;
અતિરેકગ્ઘનં વાપિ, અયં ‘‘ચોરી’’તિ વુચ્ચતિ.
ભિક્ખુનીસુ પનઞ્ઞાસુ, તિત્થિયેસુપિ વા તથા;
યા પબ્બજિતપુબ્બા સા, અયં ‘‘કપ્પા’’તિ વુચ્ચતિ.
વુટ્ઠાપેતિ ¶ ચ યા ચોરિં, ઠપેત્વા કપ્પમેવિદં;
સચે આચરિનિં પત્તં, ચીવરં પરિયેસતિ.
સમ્મન્નતિ ચ સીમં વા, તસ્સા આપત્તિ દુક્કટં;
ઞત્તિયા દુક્કટં દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ ચ દ્વયં.
થુલ્લચ્ચયસ્સ, કમ્મન્તે, ગરુકં નિદ્દિસે બુધો;
ગણો આચરિની ચેવ, ન ચ મુચ્ચતિ દુક્કટં.
અનાપત્તિ અજાનન્તી, વુટ્ઠાપેતિ, તથેવ ચ;
કપ્પં વા અપલોકેત્વા, તસ્સા ઉમ્મત્તિકાય વા.
ચોરિવુટ્ઠાપનં નામ, જાયતે વાચચિત્તતો;
કાયવાચાદિતો ચેવ, સચિત્તઞ્ચ ક્રિયાક્રિયં.
ચોરિવુટ્ઠાપનકથા.
ગામન્તરં નદીપારં, ગચ્છેય્યેકાવ યા સચે;
ઓહીયેય્ય ગણમ્હા વા, રત્તિં વિપ્પવસેય્ય વા.
પઠમાપત્તિકં ¶ ધમ્મં, સાપન્ના ગરુકં સિયા;
સકગામા અનાપત્તિ, ઞાતબ્બા નિક્ખમન્તિયા.
નિક્ખમિત્વા તતો અઞ્ઞં, ગામં ગચ્છન્તિયા પન;
દુક્કટં પદવારેન, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
એકેન પદવારેન, ગામસ્સ ઇતરસ્સ ચ;
પરિક્ખેપે અતિક્કન્તે, ઉપચારોક્કમેપિ વા.
થુલ્લચ્ચયં અતિક્કન્તે, ઓક્કન્તે દુતિયેન તુ;
પાદેન ગરુકાપત્તિ, હોતિ ભિક્ખુનિયા પન.
નિક્ખમિત્વા સચે પચ્છા, સકં ગામં વિસન્તિયા;
અયમેવ નયો ઞેય્યો, વતિચ્છિદ્દેન વા તથા.
પાકારેન ¶ વિહારસ્સ, ભૂમિં તુ પવિસન્તિયા;
કપ્પિયન્તિ પવિટ્ઠત્તા, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ભિક્ખુનીનં વિહારસ્સ, ભૂમિ તાસં તુ કપ્પિયા;
હોતિ ભિક્ખુવિહારસ્સ, ભૂમિ તાસમકપ્પિયા.
હત્થિઅસ્સરથાદીહિ, ઇદ્ધિયા વા વિસન્તિયા;
અનાપત્તિ સિયાપત્તિ, પદસા ગમને પન.
યં કિઞ્ચિ સકગામં વા, પરગામમ્પિ વા તથા;
બહિગામે પન ઠત્વા, આપત્તિ પવિસન્તિયા.
લક્ખણેનુપપન્નાય, નદિયા દુતિયં વિના;
પારં ગચ્છતિ યા તીરં, તસ્સા સમણિયા પન.
પઠમં ઉદ્ધરિત્વાન, પાદં તીરે ઠપેન્તિયા;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, દુતિયાતિક્કમે ગરુ.
અન્તરનદિયંયેવ, સદ્ધિં દુતિયિકાય હિ;
ભણ્ડિત્વા ઓરિમં તીરં, તથા પચ્ચુત્તરન્તિયા.
ઇદ્ધિયા સેતુના નાવા-યાનરજ્જૂહિ વા પન;
એવમ્પિ ચ પરં તીરં, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
ન્હાયિતું પિવિતું વાપિ, ઓતિણ્ણાથ નદિં પુન;
પદસાવોરિમં તીરં, પચ્ચુત્તરતિ વટ્ટતિ.
પદસા ¶ ઓતરિત્વાન, નદિં ઉત્તરણે પન;
આરોહિત્વા તથા સેતું, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
સેતુના ઉપગન્ત્વા વા, યાનાકાસેહિ વા સચે;
યાતિ ઉત્તરણે કાલે, પદસા ગરુકં ફુસે.
નદિયા પારિમં તીરં, ઇતો ઓરિમતીરતો;
ઉલ્લઙ્ઘિત્વાન વેગેન, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
પિટ્ઠિયં વા નિસીદિત્વા, ખન્ધે વા ઉત્તરન્તિયા;
હત્થસઙ્ઘાતને વાપિ, દુસ્સયાનેપિ વટ્ટતિ.
‘‘પુરેરુણોદયાયેવ ¶ , પાસં દુતિયિકાય હિ;
ગમિસ્સામી’’તિ આભોગં, વિના ભિક્ખુનિયા પન.
એકગબ્ભેપિ વા હત્થ-પાસં દુતિયિકાય હિ;
અતિક્કમ્મ સિયાપત્તિ, અરુણં ઉટ્ઠપેન્તિયા.
‘‘ગમિસ્સામી’’તિ આભોગં, કત્વા ગચ્છન્તિયા પન;
ન દોસો દુતિયા પાસં, ઉટ્ઠેતિ અરુણં સચે.
ઇન્દખીલમતિક્કમ્મ, અરઞ્ઞં એત્થ દીપિતં;
ગામતો બહિ નિક્ખમ્મ, તસ્સા દુતિયિકાય તુ.
દસ્સનસ્સુપચારં તુ, જાનિત્વા વિજહન્તિયા;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, જહિતે ગરુકં સિયા.
સાણિપાકારપાકાર-તરુઅન્તરિતે પન;
સવનસ્સુપચારેપિ, સતિ આપત્તિ હોતિ હિ.
અજ્ઝોકાસે તુ દૂરેપિ, દસ્સનસ્સુપચારતા;
હોતિ, એત્થ કથં ધમ્મ-સવનારોચને વિય.
મગ્ગમૂળ્હસ્સ સદ્દેન, વિય કૂજન્તિયા પન;
‘‘અય્યે’’તિ તસ્સા સદ્દસ્સ, સવનાતિક્કમેપિ ચ.
હોતિ, ભિક્ખુનિયાપત્તિ, ગરુકા એવરૂપકે;
એત્થ ભિક્ખુની એકાપિ, ગણાયેવાતિ વુચ્ચતિ.
ઓહીયિત્વાથ ગચ્છન્તી, ‘‘પાપુણિસ્સામિ દાનિહં’’;
ઇચ્ચેવં તુ સઉસ્સાહા, અનુબન્ધતિ વટ્ટતિ.
દ્વિન્નં ¶ મગ્ગં ગચ્છન્તીનં, એકા ગન્તું નો સક્કોતિ;
ઉસ્સાહસ્સચ્છેદં કત્વા, ઓહીના ચે તસ્સાપત્તિ.
ઇતરાપિ સચે યાતિ, ‘‘ઓહીયતુ અય’’ન્તિ ચ;
હોતિ તસ્સાપિ આપત્તિ, સઉસ્સાહા ન હોતિ ચે.
ગચ્છન્તીસુ તથા દ્વીસુ, પુરિમા યાતિ એકકં;
અઞ્ઞં પન સચે મગ્ગં, પચ્છિમાપિ ચ ગણ્હતિ.
એકિસ્સા ¶ પન પક્કન્ત-ટ્ઠાને તિટ્ઠતિ ચેતરા;
તસ્મા તત્થ ઉભિન્નમ્પિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
અરુણુગ્ગમના પુબ્બે, નિક્ખમિત્વા સગામતો;
અરુણુગ્ગમને કાલે, ગામન્તરગતાય હિ.
અતિક્કમન્તિયા પારં, નદિયા દુતિયિકં વિના;
આપત્તિયો ચતસ્સોપિ, હોન્તિ એકક્ખણે પન.
પક્કન્તા વાપિ વિબ્ભન્તા, યાતા પેતાનં લોકં વા;
પક્ખસઙ્કન્તા વા નટ્ઠા, સદ્ધિં યાતા સા ચે હોતિ.
ગામન્તરોક્કમાદીનિ, ચત્તારિપિ કરોન્તિયા;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, એવં ઉમ્મત્તિકાયપિ.
રત્તિયં વિપ્પવાસં તુ, હત્થપાસોવ રક્ખતિ;
અગામકે અરઞ્ઞે તુ, ગણા ઓહીયનં મતં.
સકગામે યથાકામં, દિવા ચ વિચરન્તિયા;
ચત્તારોપિ ચ સઙ્ઘાદિ-સેસા તસ્સા ન વિજ્જરે.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
સચિત્તં કાયકમ્મઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ગામન્તરગમનકથા.
સીમાસમ્મુતિયા ચેવ, ગણસ્સ પરિયેસને;
ઞત્તિયા દુક્કટં, દ્વીહિ, હોન્તિ થુલ્લચ્ચયા દુવે.
કમ્મસ્સ પરિયોસાને, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
તિકસઙ્ઘાદિસેસં તુ, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
પુચ્છિત્વા ¶ કારકં સઙ્ઘં, છન્દં દત્વા ગણસ્સ વા;
વત્તે વા પન વત્તન્તિં, અસન્તે કારકેપિ વા.
ભિક્ખુનિં ¶ પન ઉક્ખિત્તં, યા ઓસારેતિ ભિક્ખુની;
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
સઙ્ઘભેદસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, અયમેવ વિસેસતા.
ચતુત્થં.
સયં અવસ્સુતા તથા, અવસ્સુતસ્સ હત્થતો;
મનુસ્સપુગ્ગલસ્સ ચે, યદેવ કિઞ્ચિ ગણ્હતિ.
આમિસં, ગહણે તસ્સા;
થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
અજ્ઝોહારેસુ સઙ્ઘાદિ-;
સેસા હોન્તિ પયોગતો.
એકતોવસ્સુતે કિઞ્ચિ, પટિગ્ગણ્હતિ, દુક્કટં;
અજ્ઝોહારપ્પયોગેસુ, થુલ્લચ્ચયચયો સિયા.
યક્ખપેતતિરચ્છાન-પણ્ડકાનઞ્ચ હત્થતો;
મનુસ્સવિગ્ગહાનમ્પિ, ઉભતોવસ્સુતે તથા.
એકતોવસ્સુતે એત્થ, ઉદકે દન્તકટ્ઠકે;
ગહણે પરિભોગે ચ, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં.
ઉભયાવસ્સુતાભાવે, ન દોસો યદિ ગણ્હતિ;
‘‘અવસ્સુતો ન ચાય’’ન્તિ, ઞત્વા ગણ્હતિ યા પન.
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
પઞ્ચમં.
ઉય્યોજને પનેકિસ્સા, ઇતરિસ્સા પટિગ્ગહે;
દુક્કટાનિ ચ ભોગેસુ, થુલ્લચ્ચયગણો સિયા.
ભોજનસ્સાવસાનસ્મિં ¶ ¶ , હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
યક્ખાદીનં ચતુન્નમ્પિ, તથેવ પુરિસસ્સ ચ.
દન્તકટ્ઠુદકાનઞ્ચ, ગહણુય્યોજને પન;
તેસઞ્ચ પરિભોગેપિ, દુક્કટં પરિકિત્તિતં.
યક્ખાદીનં તુ સેસસ્સ, ગહણુય્યોજને પન;
ભોગે ચ દુક્કટં, ભુત્તે, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
‘‘નાવસ્સુતો’’તિ ઞત્વા વા, કુપિતા વા ન ગણ્હતિ;
કુલાનુદ્દયતા વાપિ, ઉય્યોજેતિ ચ યા પન.
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
છટ્ઠં.
સત્તમં અટ્ઠમં સઙ્ઘ-ભેદેન સદિસં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
નવમે દસમે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
અનન્તરસમાયેવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
નવમદસમાનિ.
દુટ્ઠદોસદ્વયેનાપિ, સઞ્ચરિત્તેન તેન છ;
યાવતતિયકા અટ્ઠ, ચત્તારિ ચ ઇતો તતો.
સઙ્ઘાદિસેસકથા.
નિસ્સગ્ગિયકથા
અધિટ્ઠાનૂપગં ¶ ¶ પત્તં, અનધિટ્ઠાય ભિક્ખુની;
વિકપ્પનમકત્વા વા, એકાહમ્પિ ઠપેય્ય ચે.
અરુણુગ્ગમનેનેવ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા સિયા;
તસ્સા નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પત્તસન્નિધિકારણા.
સેસો પન કથામગ્ગો, પત્તસિક્ખાપદે ઇધ;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દસાહાતિક્કમે તત્થ, એકાહાતિક્કમે ઇધ;
તસ્સિમસ્સ ઉભિન્નમ્પિ, અયમેવ વિસેસતા.
પઠમં.
અકાલે ચીવરં દિન્નં, દિન્નં કાલેપિ કેનચિ;
આદિસ્સ પન ‘‘સમ્પત્તા, ભાજેન્તૂ’’તિ નિયામિતં.
અકાલચીવરં ‘‘કાલ-ચીવર’’ન્તિ સચે પન;
ભાજાપેય્ય ચ યા તસ્સા, પયોગે દુક્કટં સિયા.
અત્તના પટિલદ્ધં યં, તં તુ નિસ્સગ્ગિયં ભવે;
લભિત્વા પન નિસ્સટ્ઠં, યથાદાને નિયોજયે.
કત્વા વિનયકમ્મં તુ, પટિલદ્ધમ્પિ તં પુન;
તસ્સ ચાયમધિપ્પાયો, સેવિતું ન ચ વટ્ટતિ.
અકાલવત્થસઞ્ઞાય, દુક્કટં કાલચીવરે;
ઉભયત્થપિ નિદ્દિટ્ઠં, તથા વેમતિકાયપિ.
કાલચીવરસઞ્ઞાય, ચીવરે ઉભયત્થપિ;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, તિસમુટ્ઠાનતા મતા.
દુતિયં.
ચીવરેસુપિ ¶ બન્ધિત્વા, ઠપિતેસુ બહૂસ્વપિ;
એકાયેવ સિયાપત્તિ, અચ્છિન્દતિ સચે સયં.
તથાચ્છિન્દાપને ¶ એકા, એકાયાણત્તિયા ભવે;
ઇતરેસુ ચ વત્થૂનં, પયોગસ્સ વસા સિયા.
તિકપાચિત્તિ અઞ્ઞસ્મિં, પરિક્ખારે તુ દુક્કટં;
તિકદુક્કટમુદ્દિટ્ઠં, ઇતરિસ્સા તુ ચીવરે.
તાય વા દીયમાનં તુ, તસ્સા વિસ્સાસમેવ વા;
ગણ્હન્તિયા અનાપત્તિ, તિસમુટ્ઠાનતા મતા.
તતિયં.
વિઞ્ઞાપેત્વા સચે અઞ્ઞં, તદઞ્ઞં વિઞ્ઞાપેન્તિયા;
વિઞ્ઞત્તિદુક્કટં તસ્સા, લાભા નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અનઞ્ઞે દ્વિકદુક્કટં;
અનઞ્ઞેનઞ્ઞસઞ્ઞાય, અપ્પહોન્તેપિ વા પુન.
તસ્મિં તઞ્ઞેવ વા અઞ્ઞં, અઞ્ઞેનત્થેપિ વા સતિ;
આનિસંસઞ્ચ દસ્સેત્વા, તદઞ્ઞં વિઞ્ઞાપેન્તિયા.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તિકાયપિ;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ચતુત્થં.
અઞ્ઞં ચેતાપેત્વા પુબ્બં, પચ્છા અઞ્ઞં ચેતાપેય્ય;
એવં સઞ્ઞાયઞ્ઞં ધઞ્ઞં, મય્હં આનેત્વા દેતીતિ.
ચેતાપનપયોગેન, મૂલટ્ઠાય હિ દુક્કટં;
લાભે નિસ્સગ્ગિયં હોતિ, તેન ચઞ્ઞેન વાભતં.
સેસં ¶ અનન્તરેનેવ, સદિસન્તિ વિનિદ્દિસે;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
પઞ્ચમં.
અઞ્ઞદત્થાય દિન્નેન, પરિક્ખારેન યા પન;
ચેતાપેય્ય સચે અઞ્ઞં, સઙ્ઘિકેનિધ ભિક્ખુની.
પયોગે ¶ દુક્કટં, લાભે, તસ્સા નિસ્સગ્ગિયં સિયા;
અનઞ્ઞદત્થિકે એત્થ, નિદ્દિટ્ઠં દ્વિકદુક્કટં.
સેસકં અઞ્ઞદત્થાય, અનાપત્તુપનેન્તિયા;
પુચ્છિત્વા સામિકે વાપ્યા-પદાસુમ્મત્તિકાય વા.
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
સત્તમં છટ્ઠસદિસં, સયં યાચિતકં વિના.
છટ્ઠસત્તમાનિ.
અટ્ઠમે નવમે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
‘‘મહાજનિકસઞ્ઞાચિ-કેના’’તિ પદતાધિકા.
દસમેપિ કથા સબ્બા, અનન્તરસમા મતા;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ.
અટ્ઠમનવમદસમાનિ.
પઠમો વગ્ગો.
અતિરેકચતુક્કંસં, ગરુપાવુરણં પન;
ચેતાપેય્ય સચે તસ્સા, ચતુસચ્ચપ્પકાસિના.
પયોગે ¶ દુક્કટં વુત્તં, લાભે નિસ્સગ્ગિયં મતં;
કહાપણચતુક્કં તુ, કંસો નામ પવુચ્ચતિ.
ઊનકે તુ ચતુક્કંસે, ઉદ્દિટ્ઠં દ્વિકદુક્કટં;
અનાપત્તિ ચતુક્કંસ-પરમં ગરુકં પન.
ચેતાપેતિ તદૂનં વા, ઞાતકાનઞ્ચ સન્તકે;
અઞ્ઞસ્સત્થાય વા અત્ત-ધનેનુમ્મત્તિકાય વા.
ચેતાપેન્તં મહગ્ઘં યા, ચેતાપેતપ્પમેવ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
એકાદસમં.
લહુપાવુરણં ¶ અડ્ઢ- તેય્યકંસગ્ઘનં પન;
તતો ચે ઉત્તરિં યં તુ, ચેતાપેતિ હિ ભિક્ખુની.
તસ્સા નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા;
અનન્તરસમં સેસં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
દ્વાદસમં.
સાધારણાનિ સેસાનિ, તાનિ અટ્ઠારસાપિ ચ;
ઇમાનિ દ્વાદસેવાપિ, સમતિંસેવ હોન્તિ હિ.
નિસ્સગ્ગિયકથા.
પાચિત્તિયકથા
લસુણં ભણ્ડિકં વુત્તં, ન એકદ્વિતિમિઞ્જકં;
આમકં માગધંયેવ, ‘‘ખાદિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ.
ગહણે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તિ યદિ ખાદતિ;
અજ્ઝોહારવસેનેવ, પાચિત્તિં પરિદીપયે.
દ્વે ¶ તયો ભણ્ડિકે સદ્ધિં, સઙ્ખાદિત્વા સચે પન;
અજ્ઝોહરતિ યા તસ્સા, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
ભિન્દિત્વા તત્થ એકેકં, મિઞ્જં ખાદન્તિયા પન;
મિઞ્જાનં ગણનાયસ્સા, પાચિત્તિગણના સિયા.
પલણ્ડુકો ભઞ્જનકો, હરિતો ચાપલોપિ ચ;
લસુણા પન ચત્તારો, વટ્ટન્તેવ સભાવતો.
પલણ્ડુકો પણ્ડુવણ્ણો, ભઞ્જનો લોહિતોપિ ચ;
હરિતો હરિતવણ્ણો, ચાપલો સેતકોપિ ચ.
એકા મિઞ્જા પલણ્ડુસ્સ, ભઞ્જનસ્સ દુવે સિયું;
તિસ્સો હરિતકસ્સાપિ, ચાપલો હોત્યમિઞ્જકો.
સૂપમંસાદિસંપાકે ¶ , સાળવુત્તરિભઙ્ગકે;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
પઠમં.
સમ્બાધે ઉપકચ્છેસુ, મુત્તસ્સ કરણેપિ વા;
એકલોમમ્પિ પાચિત્તિ, સંહરાપેન્તિયા સિયા.
બહુકેપિ તથા લોમે, સંહરાપેન્તિયા પન;
પયોગગણનાયસ્સા, ન લોમગણનાય હિ.
ન દોસો સતિ આબાધે, લોમકે સંહરન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો મગ્ગ- સંવિધાનસમા મતા.
દુતિયં.
હોતિ અન્તમસો મુત્ત-કરણસ્સ તલઘાતને;
કેસરેનાપિ રાગેન, પાચિત્તિ પદુમસ્સ વા.
ગણ્ડં ¶ તત્થ વણં વાપિ, ન દોસો પહરન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
તતિયં.
યા પનુપ્પલપત્તમ્પિ, બ્યઞ્જને ભિક્ખુનત્તનો;
કામરાગપરેતા તુ, પવેસેતિ ન વટ્ટતિ.
ઇદં વત્થુવસેનેવ, વુત્તં તુ જતુમટ્ઠકં;
દણ્ડમેલાળુકં વાપિ, મુત્તસ્સ કરણે પન.
સમ્ફસ્સં સાદિયન્તિયા, પવેસેતિ સચે પન;
પવેસાપેતિ વા તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
આબાધપચ્ચયા દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તિકાય વા;
તલઘાતકતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
ચતુત્થં.
અઙ્ગુલીનં ¶ પન દ્વિન્નં, અગ્ગપબ્બદ્વયાધિકં;
પાચિત્તિયં પવેસેત્વા, દકસુદ્ધિં કરોન્તિયા.
એકિસ્સાઙ્ગુલિયા તીણિ, પબ્બાનિ પન દીઘતો;
પાચિત્તિયં ભવે સુદ્ધિં, પવેસેત્વાદિયન્તિયા.
ચતુન્નં વાપિ તિસ્સન્નં, એકપબ્બમ્પિ યા પન;
વિત્થારતો પવેસેતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
ઇતિ સબ્બપ્પકારેન, મહાપચ્ચરિયા પન;
અભિબ્યત્તતરં કત્વા, અયમત્થો વિભાવિતો.
દોસો દ્વઙ્ગુલપબ્બે વા, નત્થિ આબાધકારણા;
અધિકમ્પિ પવેસેત્વા, દકસુદ્ધિં કરોન્તિયા.
તથા ¶ ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તલઘાતસમા મતા.
પઞ્ચમં.
ભુઞ્જતો પન ભિક્ખુસ્સ, પાનીયં વા વિધૂપનં;
ગહેત્વા ઉપતિટ્ઠેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
ગહિતા ઉદકેનેવ, ખીરતક્કાદયો રસા;
‘‘બીજની’’તિ ચ યા કાચિ, વત્થકોણાદિ વુચ્ચતિ.
હત્થપાસે ઇધટ્ઠાન-પચ્ચયાપત્તિ દીપિતા;
પહારપચ્ચયા વુત્તં, ખન્ધકે દુક્કટં વિસું.
હત્થપાસં જહિત્વા વા, ઉપતિટ્ઠન્તિયા પન;
ખાદતો ખાદનં વાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસો દેતિ દાપેતિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
છટ્ઠં.
વિઞ્ઞત્વા આમકં ધઞ્ઞં, ભજ્જિત્વા યદિ ભિક્ખુની;
કોટ્ટેત્વા ચ પચિત્વા ચ, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતિ.
ન ¶ કેવલં તુ ધઞ્ઞાનં, ગહણેયેવ દુક્કટં;
હરણેપિ ચ ધઞ્ઞાનં, તથા સુક્ખાપને પન.
ભજ્જનત્થાય ધઞ્ઞાનં, કપલ્લુદ્ધનસજ્જને;
અગ્ગિસ્સ કરણે દબ્બિ-સજ્જને ચ, કપલ્લકે.
ધઞ્ઞપક્ખિપને તત્થ, દબ્બિયા ઘટ્ટકોટ્ટને;
પપ્ફોટનાદિકે સબ્બ-પયોગે દુક્કટં ભવે.
ભોજનઞ્ચેવ ¶ વિઞ્ઞત્તિ, પમાણં ઇદમેત્થ હિ;
વિઞ્ઞત્વા વા સયં તસ્મા, ભજ્જનાદીનિ અઞ્ઞતો.
વિઞ્ઞાપેત્વા પનઞ્ઞાય, ભજ્જનાદીનિ વા સયં;
કારાપેત્વાપિ કત્વા વા, અજ્ઝોહરતિ યા પન.
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, તસ્સા પાચિત્તિયો સિયું;
માતરં વાપિ યાચિત્વા, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતિ.
ભજ્જનાદીનિ કત્વા વા, કારાપેત્વાપિ વા પન;
અવિઞ્ઞત્તિ સયં લદ્ધં, દુક્કટં પરિભુઞ્જતિ.
વિઞ્ઞત્તિયા પનઞ્ઞાય, લદ્ધં તાય સયમ્પિ વા;
કારાપેત્વાપિ કત્વા વા, તથા અજ્ઝોહરન્તિયા.
સેદકમ્માદિઅત્થાય, ધઞ્ઞવિઞ્ઞત્તિયા પન;
ઠપેત્વા સત્ત ધઞ્ઞાનિ, સેસવિઞ્ઞત્તિયાપિ ચ.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તિકાય ચ;
ઞાતકાનમ્પિ ધઞ્ઞં તુ, આમકં ન ચ વટ્ટતિ.
વિના વિઞ્ઞત્તિયા લદ્ધં, નવકમ્મેસુ વટ્ટતિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદ્ધાનસદિસા મતા.
સત્તમં.
ઉચ્ચારં વાપિ પસ્સાવં, સઙ્કારં વા વિઘાસકં;
છડ્ડેય્ય વા તિરોકુટ્ટે, છડ્ડાપેય્ય પરેહિ વા.
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, પાકારેપિ અયં નયો;
છડ્ડેન્તિયા પનેકેક-મનેકાપત્તિ દીપિતા.
એતાનિ ¶ પન વત્થૂનિ, ચત્તારિ સકલાનિપિ;
એકેનેવ પયોગેન, એકા છડ્ડેન્તિયા સિયા.
આણત્તિયમ્પિ ¶ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
છડ્ડને દન્તકટ્ઠસ્સ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
સબ્બત્થ પન ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
અવલઞ્જેપિ વા ઠાને, ઓલોકેત્વાપિ વા પન.
છડ્ડેન્તિયા અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ક્રિયાક્રિયમિદં સિયા.
અટ્ઠમં.
ખેત્તે વા નાળિકેરાદિ-આરામે વાપિ યા પન;
રોપિમે હરિતટ્ઠાને, યત્થ કત્થચિ ભિક્ખુની.
તાનિ ચત્તારિ વત્થૂનિ, સચે છડ્ડેતિ વા સયં;
છડ્ડાપેતિ તથા વુત્ત-નયો આપત્તિનિચ્છયો.
ભુઞ્જમાના નિસીદિત્વા, ખેત્તે તુ હરિતે તથા;
ઉચ્છુઆદીનિ ખાદન્તી, ગચ્છન્તી પન તત્થ યા.
છડ્ડેતિ યદિ ઉચ્છિટ્ઠં, ઉદકં ચલકાનિ વા;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
છડ્ડેન્તિયા સિયાપત્તિ, ઠાને અન્તમસો જલં;
પિવિત્વા મત્થકચ્છિન્નં, નાળિકેરમ્પિ તાદિસે.
કસિતે તુ પનટ્ઠાને, બીજનિક્ખેપને કતે;
ન ઉટ્ઠેતઙ્કુરં યાવ, સબ્બેસં તાવ દુક્કટં.
લાયિતમ્પિ મનુસ્સાનં, ખેત્તં રક્ખતિ ચે પુન;
રોહનત્થાય તત્થસ્સા, યથાવત્થુકમેવ હિ.
ન દોસો છડ્ડિતે ખેત્તે, સબ્બં છડ્ડેન્તિયા પન;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અટ્ઠમેન સમા મતા.
નવમં.
નચ્ચં ¶ ¶ વા પન ગીતં વા, વાદિતં વાપિ ભિક્ખુની;
દસ્સનત્થાય ગચ્છેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
દસ્સનત્થાય નચ્ચસ્સ, ગીતસ્સ સવનાય ચ;
ગચ્છન્તિયા સિયા તસ્સા, પદવારેન દુક્કટં.
સચે એકપયોગેન, ઓલોકેન્તી ચ પસ્સતિ;
સુણાતિ તેસં ગીતમ્પિ, એકા પાચિત્તિ દીપિતા.
અઞ્ઞસ્મિમ્પિ દિસાભાગે, નચ્ચં પસ્સતિ ચે પન;
સુણાતિ અઞ્ઞતો ગીતં, વિસું પાચિત્તિયો સિયું.
પયોગગણનાયેત્થ, આપત્તિગણના સિયા;
નચ્ચિતું ગાયિતું નેવ, સયં લભતિ ભિક્ખુની.
‘‘અઞ્ઞં નચ્ચાતિ વાદેહિ’’, ઇતિ વત્તું ન વટ્ટતિ;
‘‘ઉપટ્ઠાનં કરોમા’’તિ, વુત્તે વા સમ્પટિચ્છિતું.
તસ્સા પાચિત્તિ સબ્બત્થ, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં;
‘‘ઉપટ્ઠાનં કરોમા’’તિ, વુત્તે ભિક્ખુનિયા પન.
‘‘ઉપટ્ઠાનં પસત્થ’’ન્તિ, વત્તુમેવં તુ વટ્ટતિ;
આરામેયેવ ઠત્વા વા, યા પસ્સતિ સુણાતિ વા.
અત્તનો ચ ઠિતોકાસં, આગન્ત્વા ચ પયોજિતં;
ગન્ત્વા પસ્સન્તિયા વાપિ, તથારૂપા હિ કારણા.
પસ્સન્તિયા તથા મગ્ગં, નચ્ચં પટિપથેપિ ચ;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તાપદાસુપિ.
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં;
લોકવજ્જમિદં પાપ-ચિત્તઞ્ચેવ તિવેદનં.
દસમં.
લસુણવગ્ગો પઠમો.
યાધ ¶ રત્તન્ધકારસ્મિં, અપ્પદીપે પનેકિકા;
સન્તિટ્ઠતિ સચે સદ્ધિં, પુરિસેન ચ ભિક્ખુની.
તસ્સા ¶ પાચિત્તિયં વુત્તં, સદ્ધિં વા સલ્લપન્તિયા;
હત્થપાસં સમાગન્ત્વા, રહસ્સાદવસેન તુ.
હત્થપાસં જહિત્વા વા, પુરિસસ્સ સચે પન;
અજહિત્વાપિ વા યક્ખ-પેતાદીનમ્પિ ભિક્ખુની.
સન્તિટ્ઠતિ ચ યા તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં;
અનાપત્તિ સચે કોચિ, દુતિયા વિઞ્ઞુ વિજ્જતિ.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મથઞ્ઞવિહિતાય વા;
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં.
પઠમં.
દુતિયે તુ ‘‘પટિચ્છન્ને, ઓકાસે’’તિ ઇદં પન;
અધિકં ઇતરં સબ્બં, પઠમેન સમં મતં.
દુતિયં.
તતિયેપિ ચતુત્થેપિ, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમાનં પઠમેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
તતિયચતુત્થાનિ.
છદનન્તો નિસીદિત્વા, અનોવસ્સપ્પદેસકં;
અજ્ઝોકાસે નિસીદિત્વા, ઉપચારમ્પિ વા સચે.
અતિક્કમેતિ યા, હોતિ, દુક્કટં પઠમે પદે;
દુતિયે ચ પદે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
પલ્લઙ્કસ્સ ¶ અનોકાસે, દુક્કટં સમુદીરિતં;
તથાપુટ્ઠે અનાપુટ્ઠ-સઞ્ઞાય વિચિકિચ્છતો.
અસંહારિમેનાપત્તિ, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
પઞ્ચમં.
એકાપત્તિ ¶ નિસીદિત્વા, હોતિ ગચ્છન્તિયા પન;
એકાવ અનિસીદિત્વા, નિપજ્જિત્વા વજન્તિયા.
નિસીદિત્વા નિપજ્જિત્વા, હોન્તિ ગચ્છન્તિયા દુવે;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
છટ્ઠં.
છટ્ઠેન સત્તમં તુલ્યં, અટ્ઠમે નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
વત્તબ્બં તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
નિરયબ્રહ્મચરિયેહિ, અત્તાનં વા પરમ્પિ વા;
અભિસપેય્ય પાચિત્તિ, વાચતો વાચતો સિયા
ઠપેત્વા નિરયઞ્ચેવ, બ્રહ્મચરિયઞ્ચ યા પન;
‘‘સુનખી સૂકરી કાકી, કાણા કુણી’’તિઆદિના.
અક્કોસતિ ચ વાચાય, વાચાયાપત્તિ દુક્કટં;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
પુરક્ખત્વા વદન્તીન-મત્થધમ્માનુસાસનિં;
અનાપત્તટ્ઠમેનેવ, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
નવમં.
રોદન્તિયા ¶ વધિત્વા વા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
દ્વીસુ તેસુ પનેકેકં, દુક્કટં તુ કરોન્તિયા.
સેસમુત્તાનમેવેત્થ, સમુટ્ઠાનાદયો પન;
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, ક્રિયામત્તં વિસેસકં.
દસમં.
અન્ધકારવગ્ગો દુતિયો.
ન્હાયતિ ¶ નગ્ગા યા પન હુત્વા;
સબ્બપયોગે દુક્કટમસ્સા;
તસ્સ ચ વોસાને જિનવુત્તં;
ભિક્ખુનિ દોસં સા સમુપેતિ.
અચ્છિન્નચીવરા નટ્ઠ-ચીવરા આપદાસુ વા;
ન દોસેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
પઠમં.
દુતિયે પન વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
દુતિયં.
દુસ્સિબ્બિતં વિસિબ્બેત્વા, સિબ્બનત્થાય ચીવરં;
અનન્તરાય તં પચ્છા, યા ન સિબ્બેય્ય ભિક્ખુની.
ઠપેત્વા ચતુપઞ્ચાહં, ‘‘ન સિબ્બિસ્સામ્યહ’’ન્તિ હિ;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તેવ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
પચ્છા ¶ સિબ્બતિ પાચિત્તિ, નિક્ખિપિત્વા ધુરં સચે;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
વુત્તં ઉભિન્નમઞ્ઞસ્મિં, પરિક્ખારે તુ દુક્કટં;
અનાપત્તિ ગિલાનાય, અન્તરાયેપિ વા સતિ.
અતિક્કમેતિ પઞ્ચાહં, કરોન્તી વાપિ ચીવરં;
ધુરનિક્ખેપનં નામ, સમુટ્ઠાનમિદં મતં.
તતિયં.
પઞ્ચાહિકં તુ સઙ્ઘાટિ-ચારં યાતિક્કમેય્ય હિ;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, છટ્ઠે તસ્સારુણુગ્ગમે.
એકસ્મિં ચીવરે એકા, પઞ્ચ પઞ્ચસુ દીપિતા;
તિચીવરઞ્ચ સંકચ્ચિ, દકસાટીતિ પઞ્ચ તુ.
તિકપાચિત્તિ ¶ પઞ્ચાહા-નતિક્કન્તે દ્વિદુક્કટં;
પઞ્ચમે દિવસે પઞ્ચ, ચીવરાનિ નિસેવતિ.
ઓતાપેતિ ગિલાનાય, અનાપત્તિપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ચતુત્થં.
ગહેત્વા યા અનાપુચ્છા, સઙ્કમેતબ્બચીવરં;
પરિભુઞ્જતિ અઞ્ઞિસ્સા, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં;
અચ્છિન્નચીવરા નટ્ઠ-ચીવરા આપદાસુ વા.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, તુલ્યમેતં ક્રિયાક્રિયં.
પઞ્ચમં.
યા ¶ હિ ભિક્ખુનિ સઙ્ઘસ્સ, લભિતબ્બં તુ ચીવરં;
નિવારેતિ સચે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
ગણસ્સાપિ ચ એકિસ્સા, લાભે આપત્તિ દુક્કટં;
તથેવઞ્ઞં પરિક્ખારં, નિવારેતિ સચે પન.
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, નિવારેતિ ન દોસતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
છટ્ઠં.
ચીવરાનં વિભઙ્ગં યા, પટિસેધેય્ય ધમ્મિકં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અધમ્મે ધમ્મસઞ્ઞાય, ઉભો વેમતિકાય વા;
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, પટિસેધેન્તિયા પન.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
સત્તમં.
નિવાસનૂપગં ¶ વાપિ, તથા પારુપનૂપગં;
કપ્પબિન્દુકતં કિઞ્ચિ, મુઞ્ચિત્વા સહધમ્મિકે.
પિતરોપિ પનઞ્ઞસ્સ, દદેય્ય યદિ ચીવરં;
યસ્સ કસ્સચિ તસ્સાપિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
ગણનાય વસેનેત્થ, ચીવરાનં તુ તા પન;
પાચિત્તિયો ગણેતબ્બા, ભિક્ખુનો દુક્કટં સિયા.
તાવકાલિકમઞ્ઞેસ-મનાપત્તિ દદાતિ ચે;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અટ્ઠમં.
ચીવરસ્સ ¶ વિભઙ્ગં યા, નિસેધેત્વાન ચીવરે;
કાલં અતિક્કમેય્યસ્સા, દુબ્બલાસાય દોસતા.
અદુબ્બલે તુ ચીવરે, સુદુબ્બલન્તિ ચેતસા;
ઉભોસુ કઙ્ખિતાય વા, અવોચ દુક્કટં જિનો.
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, નિવારેતિ ન દોસતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
નવમં.
ધમ્મિકં કથિનુદ્ધારં, યા નિવારેય્ય ભિક્ખુની;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, મુનિન્દેન પકાસિતા.
આનિસંસો મહા હોતિ, યસ્સ અત્થારમૂલકો;
ઉદ્ધારમૂલકો અપ્પો, ન દાતબ્બો પનીદિસો.
આનિસંસો મહા હોતિ, યસ્સ ઉબ્ભારમૂલકો;
અત્થારમૂલકો અપ્પો, દાતબ્બો એવરૂપકો.
તથા સમાનિસંસોપિ, સદ્ધાપાલનકારણા;
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, પટિસેધેતિ વટ્ટતિ.
સેસં પન અસેસેન, સત્તમેન સમં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
દસમં.
નગ્ગવગ્ગો તતિયો.
એકાય ¶ તુ નિપન્નાય, અપરા વા નિપજ્જતુ;
નિપજ્જેય્યું સહેવ દ્વે, દ્વિન્નં પાચિત્તિયં સિયા.
આપત્તિબહુકા ¶ ઞેય્યા, પુનપ્પુનં નિપજ્જને;
એકાય ચ નિપન્નાય, સચે એકા નિસીદતિ.
ઉભો વાપિ નિસીદન્તિ, સમં, ઉમ્મત્તિકાય વા;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, એળકેન સમં મતં.
પઠમં.
પાવારકટસારાદિં, સન્થરિત્વા પનેકકં;
સંહારિમેસુ તેનેવ, પારુપિત્વા સચે પન.
નિપજ્જન્તિ સહેવ દ્વે, તાસં પાચિત્તિયં સિયા;
એકસ્મિં દુક્કટં દ્વિન્નં, વુત્તં તુ દ્વિકદુક્કટં.
વવત્થાનં નિદસ્સેત્વા, નિપજ્જન્તિ સચે પન;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, સેસં તુલ્યં પનાદિના.
દુતિયં.
પુરતો ચ અનાપુચ્છા, યદિ ચઙ્કમનાદયો;
કરેય્ય પન પાચિત્તિ, અઞ્ઞિસ્સાફાસુકારણા.
નિવત્તનાનં ગણનાય તસ્સા;
પાચિત્તિયાનં ગણના ચ ઞેય્યા;
પયોગતોયેવ ભવન્તિ દોસા;
નિપજ્જનટ્ઠાનનિસીદનાનં.
ઉદ્દેસાદીસુ પાચિત્તિ, પદાનં ગણનાવસા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
ન ચ અફાસુકામાય, આપુચ્છા પુરતો પન;
તસ્સા ચઙ્કમનાદીનિ, અનાપત્તિ કરોન્તિયા.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ ¶ , સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં પાપ- માનસં દુક્ખવેદનં.
તતિયં.
સયં ¶ અનન્તરાયા યા, દુક્ખિતં સહજીવિનિં;
નુપટ્ઠાપેય્ય ચઞ્ઞાય, નુપટ્ઠેય્ય સયમ્પિ વા.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તેવ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
અન્તેવાસિનિયા વાપિ, દુક્કટં ઇતરાય વા.
અનાપત્તિ ગિલાનાય, ગવેસિત્વાલભન્તિયા;
આપદુમ્મત્તિકાદીનં, ધુરનિક્ખેપનોદયં.
ચતુત્થં.
સકં પુગ્ગલિકં દત્વા, સકવાટં ઉપસ્સયં;
સયં ઉપસ્સયા તમ્હા, નિક્કડ્ઢતિ સચે પન.
એકેનેવ પયોગેન, દ્વારાદીસુ બહૂનિપિ;
તં નિક્કડ્ઢન્તિયા તસ્સા, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
પયોગગણનાયેત્થ, પાચિત્તિગણના મતા;
આણત્તિયમ્પિ એસેવ, નયો વુત્તો મહેસિના.
‘‘એત્તકાવ ઇમં દ્વારા, નિક્કડ્ઢાહી’’તિ ભાસતિ;
એકાયાણત્તિયા દ્વાર-ગણનાપત્તિયો સિયું.
દુક્કટં અકવાટમ્હા, સેસાય તિકદુક્કટં;
ઉભિન્નં પન સબ્બત્થ, પરિક્ખારેસુ દુક્કટં.
સેસમેત્થ અસેસેન, સમુટ્ઠાનાદિના સહ;
સઙ્ઘિકા હિ વિહારસ્મા, નિક્કડ્ઢનસમં મતં.
પઞ્ચમં.
છટ્ઠે ¶ પનિધ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સિક્ખાપદેનરિટ્ઠસ્સ, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
છટ્ઠં.
સાસઙ્કસમ્મતે અન્તો-રટ્ઠે ભિક્ખુનિયા પન;
ચરન્તિયા સિયાપત્તિ, વિના સત્થેન ચારિકં.
ગામન્તરપવેસે ¶ ચ, અરઞ્ઞે અદ્ધયોજને;
પાચિત્તિયનયો ઞેય્યો, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના.
ન દોસો સહ સત્થેન, ખેમટ્ઠાનાપદાસુ વા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
સત્તમં.
અટ્ઠમે નવમે વાપિ, અનુત્તાનં ન વિજ્જતિ;
સત્તમેન સમાનાનિ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
અટ્ઠમનવમાનિ.
પાચિત્તિ ધુરનિક્ખેપે, ‘‘ન ગમિસ્સામ્યહ’’ન્તિ ચ;
કત્વા ચ ધુરનિક્ખેપં, પચ્છા ગચ્છન્તિયા તથા.
યોજનાનિ પવારેત્વા, પઞ્ચ ગન્તુમ્પિ વટ્ટતિ;
છસુ વત્તબ્બમેવત્થિ, કિન્નુ નામિધ તં સિયા.
તીણિ ગન્ત્વા ચ તેનેવ, પચ્ચાગન્તું ન વટ્ટતિ;
અઞ્ઞેન પન મગ્ગેન, પચ્છાગચ્છતિ વટ્ટતિ.
અનાપત્તન્તરાયસ્મિં, તસ્સા દસવિધે સતિ;
આપદાસુ ગિલાનાય, અલાભે દુતિયાય વા.
રાજચોરમનુસ્સગ્ગિ-તોયવાળસરીસપા;
મનુસ્સજીવિતબ્રહ્મ-ચરિયસ્સન્તરાયિકા.
સમુટ્ઠાનાદિના ¶ તુલ્યં, પઠમન્તિમવત્થુના;
અયમેવ વિસેસો હિ, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
દસમં.
તુવટ્ટવગ્ગો ચતુત્થો.
રાજાગારં ચિત્તાગારં, આરામં કીળુય્યાનં વા;
કીળાવાપિં નાનાકારં, દટ્ઠું ગચ્છન્તિનં તાનિ.
નિદ્દિટ્ઠં ¶ મુનિના તાસં, દુક્કટં તુ પદે પદે;
પદં અનુદ્ધરિત્વાવ, સચે પસ્સન્તિ પઞ્ચપિ.
એકાયેવ પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
ગન્ત્વા પસ્સન્તિ ચે તં તં, પાટેક્કાપત્તિયો સિયું.
પયોગબહુતાયાપિ, પાચિત્તિબહુતા સિયા;
ભિક્ખુસ્સ પન સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અવસેસો અનાપત્તિ-કથામગ્ગવિનિચ્છયો;
નચ્ચદસ્સનતુલ્યોવ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
પઠમં.
આસન્દિં વા પલ્લઙ્કં વા, માણનાતીતં વાળૂપેતં;
સેવન્તીનં યાસં તાસં, પાચિત્તાપત્તિં સત્થાહ.
નિસીદનસ્સાપિ નિપજ્જનસ્સ;
પયોગબાહુલ્લવસેન હોતિ;
ઇચ્ચેવમચ્ચન્તયસેન વુત્તા;
પાચિત્તિયાનં ગણના પનેવં.
પાદે ¶ આસન્દિયા છેત્વા, ભિત્વા પલ્લઙ્કવાળકે;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાન-મનન્તરસમં મતં.
દુતિયં.
છન્નં અઞ્ઞતરં સુત્તં, યદિ કન્તતિ ભિક્ખુની;
યત્તકં અઞ્છિતં હત્થા, તસ્મિં તક્કમ્હિ વેઠિતે.
એકા પાચિત્તિ નિદ્દિટ્ઠા, સુત્તકન્તનતો પન;
સબ્બપુબ્બપયોગેસુ, દુક્કટં હત્થવારતો.
ન દોસો કન્તિતં સુત્તં, પુન કન્તન્તિયા પન;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
તતિયં.
કોટ્ટનં ¶ તણ્ડુલાનં તુ, આદિં કત્વાન દુક્કટં;
સબ્બપુબ્બપયોગેસુ, વેય્યાવચ્ચં કરોન્તિયા.
ભાજનાનિ ગણેત્વાવ, પાચિત્તિ યાગુઆદિસુ;
ખજ્જકાદીસુ રૂપાનં, ગણનાય હિ દીપયે.
સચે માતાપિતૂનમ્પિ, આગતાનં પનત્તનો;
કિઞ્ચિ કમ્મં અકારેત્વા, કિઞ્ચિ કાતું ન વટ્ટતિ.
સઙ્ઘસ્સ યાગુપાને વા, સઙ્ઘભત્તેપિ વા તથા;
ચેતિયસ્સ ચ પૂજાય, વેય્યાવચ્ચકરસ્સ વા.
અત્તનો ચ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તતિયેન સમા મતા.
ચતુત્થં.
પાચિત્તિ ¶ ધુરનિક્ખેપે, યથા ચીવરસિબ્બને;
તથા ઇધ પનેકાહં, પરિહારો ન લબ્ભતિ.
સેસં વુત્તનયેનેવ, તત્થ ચીવરસિબ્બને;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વેદિતબ્બં વિભાવિના;
પઞ્ચમં.
કાયેન કાયબદ્ધેન, તથા નિસ્સગ્ગિયેન વા;
ગિહીનં પન યં કિઞ્ચિ, દન્તપોનોદકં વિના.
અજ્ઝોહરણિયં અઞ્ઞં, અઞ્ઞેસં તુ દદાતિ યા;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ઠપેત્વા સહધમ્મિકે.
દન્તકટ્ઠોદકે વુત્તં, દુક્કટં મુનિના ઇધ;
યા ન દેતિ ચ દાપેતિ, નિક્ખમિત્વાપિ દેન્તિયા.
દેતિ બાહિરલેપં વા, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તતિયેન સમા મતા.
છટ્ઠં.
અદત્વા ¶ પરિભુઞ્જેય્ય, યા ચાવસથચીવરં;
દિવસે તુ ચતુત્થે તં, ધોવિત્વા પુન ચીવરં.
સામણેરાય વા અન્ત-મસો ઉતુનિયા સચે;
તસ્સા પાચિત્તિયં વુત્તં, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
તસ્સા નિસ્સજ્જિતે તસ્મિં, વુત્તં તુ દ્વિકદુક્કટં;
ઉતુનીનં અભાવે તુ, અઞ્ઞાસં પુન પરિયયે.
અચ્છિન્નચીવરાદીન-મનાપત્તાપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
સત્તમં.
અદત્વા ¶ રક્ખણત્થાય, વિહારં સકવાટકં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ચારિકં પક્કમન્તિયા.
અત્તનો ગામતો અઞ્ઞં, ગામં ગચ્છન્તિયા પન;
પરિક્ખિત્તવિહારસ્સ, પરિક્ખેપમ્પિ વા તથા.
ઇતરસ્સુપચારં વા, પઠમેન પદેન તં;
દુક્કટં સમતિક્કન્તે, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
અકવાટબન્ધનસ્મિં, દુક્કટં પરિદીપિતં;
અન્તરાયે અનાપત્તિ, જગ્ગિકં અલભન્તિયા.
આપદાસુ ગિલાનાય, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
અટ્ઠમં.
હત્થિઅસ્સરથાદીહિ, સંયુત્તં સિપ્પમેવ વા;
પરૂપઘાતકં મન્તા-ગદયોગપ્પભેદકં.
પરિયાપુણેય્ય ચે કિઞ્ચિ, યસ્સ કસ્સચિ સન્તિકે;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, પદાદીનં વસેનિધ.
લેખે પન અનાપત્તિ, ધારણાય ચ ગુત્તિયા;
પરિત્તેસુ ચ સબ્બેસુ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા.
નવમં.
દસમે ¶ નત્થિ વત્તબ્બં, નવમેન સમં ઇદં;
સમુટ્ઠાનાદયો દ્વિન્નં, પદસોધમ્મસાદિસા.
દસમં.
ચિત્તાગારવગ્ગો પઞ્ચમો.
સભિક્ખુકં ¶ પનારામં, જાનિત્વા પવિસન્તિયા;
અનાપુચ્છાવ યં કિઞ્ચિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સચે અન્તમસો રુક્ખ-મૂલસ્સપિ ચ ભિક્ખુની;
અનાપુચ્છા પરિક્ખેપં, અતિક્કામેતિ યા પન.
ઉપચારોક્કમે વાપિ, અપરિક્ખિત્તકસ્સ તુ;
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
અભિક્ખુકે સભિક્ખૂતિ, સઞ્ઞાય પનુભોસુપિ;
જાતકઙ્ખાય વા તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પઠમં પવિસન્તીનં, તાસં સીસાનુલોકિકા;
તા સન્નિપતિતા યત્થ, તાસં ગચ્છતિ સન્તિકં.
સન્તં ભિક્ખું પનાપુચ્છા, મગ્ગો વારામમજ્ઝતો;
તેન ગચ્છન્તિયા વાપિ, આપદાસુ વિસન્તિયા.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમં.
અક્કોસેય્ય ચ યા ભિક્ખું, પરિભાસેય્ય વા પન;
તિકપાચિત્તિયં તસ્સા, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
પુરક્ખત્વા વદન્તીન-;
મત્થધમ્માનુસાસનિં;
ન દોસોમસવાદેન;
તુલ્યો સેસનયો મતો.
દુતિયં.
યા ¶ સઙ્ઘં પરિભાસેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
એકં સમ્બહુલા વાપિ, તથેવ ઇતરાય વા.
પરિભાસન્તિયા ¶ તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
તતિયં.
નિમન્તિતાપિ વા સચે, પવારિતાપિ વા પન;
નિમન્તનપવારણા, ઉભોપિ વુત્તલક્ખણા.
પુરેભત્તં તુ યાગુઞ્ચ, ઠપેત્વા કાલિકત્તયં;
યા ચજ્ઝોહરણત્થાય, યં કિઞ્ચિ પન આમિસં.
પટિગ્ગણ્હાતિ ચે તસ્સા, ગહણે દુક્કટં સિયા;
અજ્ઝોહારવસેનેત્થ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
કાલિકાનિ ચ તીણેવ, આહારત્થાય ગણ્હતિ;
ગહણે દુક્કટં વુત્તં, તથા અજ્ઝોહરન્તિયા.
નિમન્તિતા યા પન અપ્પવારિતા;
સચેપિ યાગું પિવતીધ વટ્ટતિ;
તથા કથેત્વા પુન સામિકસ્સ વા;
સચેપિ સા ભુઞ્જતિ અઞ્ઞભોજનં.
કાલિકાનિ ચ તીણેવ, પચ્ચયે સતિ ભુઞ્જતિ;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સમુટ્ઠાનમિદં તુલ્યં, અદ્ધાનેન ક્રિયાક્રિયં;
નિમન્તિતા અનાપુચ્છા, સામિં ભુઞ્જતિ ચે પન.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, અકારેત્વાપિ વા યદિ;
પરિભુઞ્જતિ યા તસ્સા, પાચિત્તિ ક્રિયતો સિયા.
ચતુત્થં.
ભિક્ખુનીનં અવણ્ણં વા, પાચિત્તિ કુલસન્તિકે;
કુલસ્સાવણ્ણનં વાપિ, ભિક્ખુનીનં વદન્તિયા.
સન્તં ¶ ¶ ભાસન્તિયા દોસં, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઞ્ચમં.
અદ્ધયોજનતો ઓરે, ભિક્ખુ ઓવાદદાયકો;
ન વસતિ સચે મગ્ગો, અખેમો વા સચે સિયા.
અયં અભિક્ખુકો નામ, આવાસો પન તત્થ હિ;
ઉપગચ્છન્તિયા વસ્સં, આપત્તિ અરુણુગ્ગમે.
પક્કન્તા પક્ખસઙ્કન્તા, વિબ્ભન્તા વા મતાપિ વા;
વસ્સં ઉપગતા ભિક્ખૂ, અનાપત્તાપદાસુપિ.
સેસો ઞેય્યો કથામગ્ગો;
ભિક્ખુનોવાદકો પન;
ઇદં એળકલોમેન;
સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
છટ્ઠં.
યા ભિક્ખુનુભતોસઙ્ઘે, વસ્સંવુટ્ઠા તતો પુન;
‘‘નાહં પવારેસ્સામી’’તિ, સા નિક્ખિપતિ ચે ધુરં.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, ગિલાનાયાપદાસુપિ.
પરિયેસિત્વાપિ વા ભિક્ખું, ન દોસો અલભન્તિયા;
ઇદં તુ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમુદીરિતં.
સત્તમં.
‘‘ઓવાદાદીનમત્થાય, ન ગચ્છિસ્સામ્યહ’’ન્તિ હિ;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
સદિસં ¶ તુ સમુટ્ઠાનં, પઠમન્તિમવત્થુના;
અક્રિયં લોકવજ્જઞ્ચ, કાયિકં દુક્ખવેદનં.
અટ્ઠમં.
‘‘ન ¶ યાચિસ્સામિ ઓવાદં, ન પુચ્છિસ્સામુપોસથં’’;
ઇચ્ચેવં પન નિક્ખિત્તે, ધુરે પાચિત્તિયં સિયા.
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
ન દોસો પરિયેસિત્વા, દુતિયં અલભન્તિયા.
અટ્ઠમેપિ અનાપત્તિ, એવમેવ પકાસિતા;
ઇદં તુ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમુદીરિતં.
નવમં.
પસાખે પન સઞ્જાતં, ગણ્ડં રુચિતમેવ વા;
અનાપુચ્છાવ સઙ્ઘં વા, ગણં એકેન એકિકા.
‘‘ભિન્દ ફાલેહિ ધોવા’’તિ, સબ્બાનેવાણાપેન્તિયા;
કતેસુ દુક્કટાનિચ્છ, તસ્સા પાચિત્તિયો છ ચ.
‘‘યમેત્થ અત્થિ કાતબ્બં, તં સબ્બં ત્વં કરોહિ’’તિ;
આણાપેતિ સચે એવં, સો ચ સબ્બં કરોતિ ચે.
એકાય પન વાચાય, દુક્કટાનિ પનચ્છ ચ;
તસ્સા પાચિત્તિયચ્છક્કં, દ્વાદસાપત્તિયો સિયું.
ભેદનાદીસુ એકં સા, આણાપેતિ સચે પન;
સો કરોતિ ચ સબ્બાનિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
આપુચ્છિત્વાપિ વા વિઞ્ઞું, ગહેત્વા દુતિયમ્પિ વા;
ભેદનાદીનિ સબ્બાનિ, કારાપેતિ સચે પન.
તસ્સા ¶ ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
દસમં.
આરામવગ્ગો છટ્ઠો.
ગણંપરિયેસનાદિસ્મિં, ગબ્ભિનિં વુટ્ઠપેન્તિયા;
ઞત્તિયા કમ્મવાચાહિ, ઉપજ્ઝાયાય દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ¶ ઓસાને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા;
તથા ગબ્ભિનિસઞ્ઞાય, ન ચ ગબ્ભિનિયા પન.
ઉભો સઞ્જાતકઙ્ખાય, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
તથાચરિનિયા તસ્સા, ગણસ્સાપિ ચ દીપિતં.
દ્વીસ્વગબ્ભિનિસઞ્ઞાય, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમં.
દુતિયે નત્થિ વત્તબ્બં, પઠમેન સમં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
દુતિયં.
છસ્વસિક્ખિતસિક્ખં તુ, સિક્ખમાનઞ્હિ ભિક્ખુની;
દ્વે વસ્સાનિ સિયાપત્તિ, વુટ્ઠાપેય્ય સચે પન.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, ધમ્મકમ્મે તુ સત્થુના;
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, દીપિતં તિકદુક્કટં.
છસુ સિક્ખિતસિક્ખં યા, દ્વે વસ્સાનિ અખણ્ડતો;
વુટ્ઠાપેતિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા.
ઇમા ¶ હિ છ ચ સિક્ખાયો, સટ્ઠિવસ્સાપિ ચે પન;
પબ્બજ્જાય પદાતબ્બા, અદત્વા ન ચ કારયે.
તતિયં.
ચતુત્થે નત્થિ વત્તબ્બં, ઇધ સઙ્ઘેન સમ્મતં;
સિક્ખમાનમનાપત્તિ, હોતિ તં વુટ્ઠપેન્તિયા.
અદિન્ના પઠમં હોતિ, સચે વુટ્ઠાનસમ્મુતિ;
તત્થાપિ ચ પદાતબ્બા, ઉપસમ્પદમાળકે.
તતિયઞ્ચ ચતુત્થઞ્ચ, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
પઠમેન સમં ઞેય્યં, ચતુત્થં તુ ક્રિયાક્રિયં.
ચતુત્થં.
ઊનદ્વાદસવસ્સં ¶ તુ, કઞ્ચિ ગિહિગતં પન;
પરિપુણ્ણાતિ સઞ્ઞાય, ન દોસો વુટ્ઠપેન્તિયા.
હોતિ વાનુપસમ્પન્ના, ઉપસમ્પાદિતાપિ સા;
અસેસેન ચ સેસં તુ, પઠમેન સમં મતં.
પઞ્ચમં.
છટ્ઠં તુ તતિયે વુત્ત-નયેનેવ વિભાવયે;
સત્તમમ્પિ તથા સબ્બં, ચતુત્થેન સમં મતં.
છટ્ઠસત્તમાનિ.
યં તુવટ્ટકવગ્ગસ્મિં, દુક્ખિતં સહજીવિનિં;
વુત્તં તેન સમં ઞેય્યં, અટ્ઠમં ન વિસેસતા.
અટ્ઠમં.
દ્વે ¶ વસ્સાનિ ચ યા કાચિ, વુટ્ઠાપિતપવત્તિનિં;
નાનુબન્ધેય્ય ચે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
‘‘દ્વે વસ્સાનિ અહં નાનુ-બન્ધિસ્સામી’’તિ ચે પન;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
તઞ્ચ બાલમલજ્જિં વા, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
નાનુબન્ધન્તિયા તસ્સા, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
ઇદં પનાક્રિયં વુત્તં, વેદના દુક્ખવેદના.
નવમં.
વુટ્ઠાપેત્વા તુ યા કાચિ, ભિક્ખુની સહજીવિનિં;
તં ગહેત્વા ન ગચ્છેય્ય, ન ચઞ્ઞં આણાપેય્ય ચે.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, દુતિયં અલભન્તિયા.
આપદાસુ ¶ ગિલાનાય, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
ન દોસો ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમિદં પન.
દસમં.
ગબ્ભિનિવગ્ગો સત્તમો.
કુમારિભૂતવગ્ગસ્સ, પઠમાદીનિ તીણિપિ;
ગિહિગતેહિ તીહેવ, સદિસાનીતિ નિદ્દિસે.
યા મહૂપપદા દ્વે તુ, સિક્ખમાના પનાદિતો;
‘‘ગતા વીસતિવસ્સા’’તિ, વિઞ્ઞાતબ્બા વિભાવિના.
સચે ¶ ગિહિગતા હોન્તિ, ન ચ વા પુરિસં ગતા;
‘‘સિક્ખમાના’’તિ વત્તબ્બા, તા હિ સમ્મુતિઆદિસુ.
ન તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, તથા ‘‘ગિહિગતા’’તિ વા;
વત્તબ્બા પનુભોપેતા, એવં વત્તું ન વટ્ટતિ.
સમ્મુતિં દસવસ્સાય, દત્વા દ્વાદસવસ્સિકા;
કત્તબ્બા ઉપસમ્પન્ના, સેસાસુપિ અયં નયો.
યા અટ્ઠારસવસ્સા તુ, તતો પટ્ઠાય સા પન;
વુત્તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, તથા ‘‘ગિહિગતા’’તિપિ.
વુત્તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, સામણેરી હિ યા પન;
‘‘કુમારિભૂતા’’ ઇચ્ચેવ, વત્તબ્બા ન પનઞ્ઞથા.
એતા તુ પન તિસ્સોપિ, સિક્ખાસમ્મુતિદાનતો;
‘‘સિક્ખમાના’’તિ વત્તુમ્પિ, વટ્ટતેવ ન સંસયો.
તતિયં.
ઊનદ્વાદસવસ્સાવ, વુટ્ઠાપેતિ સચે પરં;
હુત્વા સયમુપજ્ઝાયા, સિક્ખમાનં તુ ભિક્ખુની.
પુબ્બે વુત્તનયેનેવ, દુક્કટાનમનન્તરં;
કમ્મવાચાનમોસાને, તસ્સા પાચિત્તિ દીપિતા.
ચતુત્થં.
પઞ્ચમે ¶ નત્થિ વત્તબ્બં, ચતુત્થં પઞ્ચમમ્પિ ચ;
ઉભયં તિસમુટ્ઠાનં, પઞ્ચમં તુ ક્રિયાક્રિયં.
પઞ્ચમં.
સઙ્ઘેનુપપરિક્ખિત્વા, ‘‘અલં તાવા’’તિ વારિતા;
ઉપસમ્પાદિતેનેત્થ, પચ્છા ખીયતિ દોસતા.
ઉજ્ઝાયતિ ¶ સચે છન્દ-દોસાદીહિ કરોન્તિયા;
ન દોસો તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
છટ્ઠં.
લદ્ધે ચ ચીવરે પચ્છા, અસન્તે અન્તરાયિકે;
‘‘વુટ્ઠાપેસ્સામિ નાહ’’ન્તિ, ધુરનિક્ખેપને પન.
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ગિલાનાયાપદાસુપિ;
ન દોસો પરિયેસિત્વા, પરિસં અલભન્તિયા.
ઇદઞ્હિ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનં સચિત્તકં;
અક્રિયં લોકવજ્જઞ્ચ, હોતિદં દુક્ખવેદનં.
સત્તમં.
અટ્ઠમં સત્તમેનેવ, સદિસં પન સબ્બથા;
નવમેપિ ચ વત્તબ્બં, નત્થિ ઉત્તાનમેવિદં.
નત્થાજાનન્તિયા દોસો, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અટ્ઠમનવમાનિ.
માતરા પિતરા વાથ, નાનુઞ્ઞાતં તુ સામિના;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, તં વુટ્ઠાપેન્તિયા સિયા.
ઉપસમ્પદકાલસ્મિં, તથા પબ્બાજનક્ખણે;
દ્વિક્ખત્તું પુચ્છિતબ્બં તુ, ભિક્ખુનીહિ, ન ભિક્ખુના.
અનાપત્તિ ¶ ન જાનાતિ, માતુઆદીનમત્થિતં;
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, વાચતો કાયવાચતો.
વાચામાનસતો ¶ ચેવ, કાયવાચાદિતોપિ ચ;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દસમં.
યા પારિવાસિકેનેત્થ, છન્દદાનેન ભિક્ખુની;
વુટ્ઠાપેતિ સચે સિક્ખ-માનં પાચિત્તિયં સિયા.
અવુટ્ઠિતાયનાપત્તિ, પરિસાયાવિહાય વા;
છન્દં તુ તિસમુટ્ઠાનં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એકાદસમં.
દ્વાદસે તેરસે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
દ્વાદસમતેરસમાનિ.
કુમારીભૂતવગ્ગો અટ્ઠમો.
સમણી અગિલાના યા, ધારેય્ય છત્તુપાહનં;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, હોતીતિ પરિયાપુતા.
સચે એકપયોગેન, મગ્ગસ્સ ગમને પન;
દિવસમ્પિ ચ ધારેતિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
કદ્દમાદીનિ પસ્સિત્વા, ઓમુઞ્ચિત્વા ઉપાહના;
છત્તમેવ ચ ધારેન્તી, યદિ ગચ્છતિ દુક્કટં.
સચે ઉપાહનારુળ્હા, દિસ્વા ગચ્છાદિકં પન;
તં છત્તમપનામેત્વા, દુક્કટં હોતિ ગચ્છતિ.
છત્તમ્પિ અપનામેત્વા, ઓમુઞ્ચિત્વા ઉપાહના;
પુન ધારેન્તિયા તસ્સા, હોતિ પાચિત્તિયં પન.
પયોગગણનાયેવ ¶ ¶ , પાચિત્તિગણના સિયા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ દ્વિકદુક્કટં.
આરામે ઉપચારે વા, દોસો નત્થાપદાસુપિ;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
પઠમં.
હોતિ ભિક્ખુનિયા યાના, ઓરોહિત્વા પુનપ્પુનં;
અભિરૂહન્તિયાપત્તિ, પયોગગણનાવસા.
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
દુતિયં.
યા ચ ધારેય્ય સઙ્ઘાણિં, યં કિઞ્ચિપિ કટૂપિયં;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, હોતીતિ પરિયાપુતા.
ધારેન્તિયા પનેત્થાપિ, ઓમુઞ્ચિત્વા પુનપ્પુનં;
પયોગગણનાયેવ, તસ્સા પાચિત્તિયો સિયું.
આબાધપચ્ચયા યા તુ, ધારેતિ કટિસુત્તકં;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
સેસં તુ પઠમેનેવ, સદિસન્તિ પકાસિતં;
ઇધ ચાકુસલં ચિત્તં, લોકવજ્જં વિસેસતા.
તતિયં.
ધારેતિ પન યં કિઞ્ચિ, સચે સીસૂપગાદિસુ;
તસ્સા તસ્સ ચ વત્થુસ્સ, ગણનાપત્તિયો સિયું.
આબાધપચ્ચયા ¶ દોસો, કિઞ્ચિ ધારેન્તિયા ન ચ;
સેસં અનન્તરેનેવ, સદિસં પરિદીપિતં.
ચતુત્થં.
યેન ¶ કેનચિ ગન્ધેન, સવણ્ણાવણ્ણકેન ચ;
ન્હાસન્તિયા પનાપત્તિ, ન્હાનોસાને પકાસિતા.
ગન્ધયોજનતો સબ્બ-પયોગે દુક્કટં સિયા;
આબાધપચ્ચયા દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તિકાય વા.
સેસં તુ તતિયેનેવ, સદિસં સબ્બથા મતં;
છટ્ઠમ્પિ તતિયેનેવ, સદિસન્તિ પકાસિતં.
પઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
ઉબ્બટ્ટાપેય્ય ચઞ્ઞાય, સમ્બાહાપેય્ય વા તથા;
હોતિ ભિક્ખુનિયાપત્તિ, સચે ભિક્ખુનિયા પન.
એત્થ હત્થમમોચેત્વા, એકા ઉબ્બટ્ટને સિયા;
મોચેત્વા પન મોચેત્વા, પયોગગણના સિયા.
સમ્બાહનેપિ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
આપદાસુ ગિલાનાય, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સેસં તુ તતિયેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં;
સત્તમેન સમાનાવ, અટ્ઠમાદીનિ તીણિપિ.
સત્તમટ્ઠમનવમદસમાનિ.
યા અન્તોઉપચારસ્મિં, ભિક્ખુસ્સ પુરતો પન;
અનાપુચ્છા નિસીદેય્ય, છમાયપિ ન વટ્ટતિ.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, પુચ્છિતે દુક્કટદ્વયં;
આપદાસુ ગિલાનાય, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કથિનેન સમં મતં;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એકાદસમં.
અનોકાસકતં ભિક્ખું, પઞ્હં પુચ્છેય્ય દોસતા;
વિનયે ચ કતોકાસં, સુત્તં પુચ્છન્તિયાપિ ચ.
કારેત્વા ¶ પન ઓકાસં, અનોદિસ્સાપિ પુચ્છતિ;
ન દોસો પદસોધમ્મ-સમુટ્ઠાનમિદં પન.
દ્વાદસમં.
સંકચ્ચિકં વિના ગામં, પદસા પવિસન્તિયા;
પરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ, પરિક્ખેપોક્કમે પન.
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા;
ઉપચારોક્કમેપેત્થ, એસેવ ચ નયો મતો.
યસ્સા સંકચ્ચિકં નટ્ઠં, અચ્છિન્નં વાપિ કેનચિ;
અનાપત્તિ સિયા તસ્સા, ગિલાનાયાપદાસુપિ.
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં;
સેસં વુત્તનયેનેવ, વિઞ્ઞાતબ્બં વિભાવિના.
તેરસમં.
છત્તુપાહનવગ્ગો નવમો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાચિત્તિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાટિદેસનીયકથા
અગિલાના ¶ સચે સપ્પિં, લદ્ધં વિઞ્ઞત્તિયા સયં;
‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગહણે, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અજ્ઝોહારવસેનેવ, પાટિદેસનિયં સિયા;
તિપાટિદેસનીયં તુ, ગિલાનાય દ્વિદુક્કટં.
ગિલાના વિઞ્ઞાપેત્વાન, પચ્છા સેવન્તિયાપિ ચ;
ગિલાનાયાવસેસં વા, વિઞ્ઞત્તં ઞાતકાદિતો.
અઞ્ઞસ્સત્થાય ¶ વા અત્ત-ધનેનુમ્મત્તિકાય વા;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, અદ્ધાનસદિસં મતં.
પઠમં.
અયમેવ ચ સેસેસુ, દુતિયાદીસુ નિચ્છયો;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
અનાગતેસુ સબ્બેસુ, સપ્પિઆદીસુ પાળિયં;
ભુઞ્જન્તિયા તુ વિઞ્ઞત્વા, અટ્ઠસુપિ ચ દુક્કટં.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
પાટિદેસનીયકથા નિટ્ઠિતા.
સેખિયા પન યે ધમ્મા, ઉદ્દિટ્ઠા પઞ્ચસત્તતિ;
તેસં મહાવિભઙ્ગે તુ, વુત્તો અત્થવિનિચ્છયો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
સિક્ખાકરણીયકથા નિટ્ઠિતા.
ઉભતોપાતિમોક્ખાનં ¶ ;
સવિભઙ્ગાનમેવ યો;
અત્થો અટ્ઠકથાસારો;
સો ચ વુત્તો વિસેસતો.
તઞ્ચ સબ્બં સમાદાય, વિનયસ્સ વિનિચ્છયો;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, હિતત્થાય કતો મયા.
ઇમં પટિભાનજન્તુ નો જન્તુનો;
સુણન્તિ વિનયે હિ તે યે હિતે;
જનસ્સ સુમતાયને તાયને;
ભવન્તિ પકતઞ્ઞુનો તઞ્ઞુનો.
બહુસારનયે વિનયે પરમે;
અભિપત્થયતા હિ વિસારદતં;
પરમા પન બુદ્ધિમતા મહતી;
કરણીયતમા યતિનાદરતા.
અવગચ્છતિ યો પન ભિક્ખુ ઇમં;
વિનયસ્સ વિનિચ્છયમત્થયુતં;
અમરં અજરં અરજં અરુજં;
અધિગચ્છતિ સન્તિપદં પન સો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
ખન્ધકકથા
મહાવગ્ગો
મહાખન્ધકકથા
પબ્બજ્જાકથા
સીલક્ખન્ધાદિયુત્તેન ¶ ¶ , સુભક્ખન્ધેન દેસિતે;
ખન્ધકેપિ પવક્ખામિ, સમાસેન વિનિચ્છયં.
માતરા અનનુઞ્ઞાતં, પિતરા વાપિ ભિક્ખુનો;
ભણ્ડુકમ્મમપુચ્છિત્વા, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉદ્દેસપરિપુચ્છાય, સયં ચે બ્યાવટો સિયા;
દહરો આણાપેતબ્બો, પબ્બાજેત્વાનયાતિ ચ.
ઉપજ્ઝાયમથુદ્દિસ્સ, અવુત્તો દહરો પન;
પબ્બાજેતિ સચે તં સો, સયમેવાપિ વટ્ટતિ.
સામણેરોપિ વત્તબ્બો, દહરો નત્થિ તત્થ ચે;
‘‘ખણ્ડસીમમિમં નેત્વા, પબ્બાજેત્વાનયા’’તિ ચ.
સરણાનિ પનેતસ્સ, દાતબ્બાનેવ અત્તના;
એવમ્પિ ભિક્ખુનાયેવ, હોતિ પબ્બાજિતો નરો.
પુરિસં ભિક્ખુતો અઞ્ઞો, પબ્બાજેતિ ન વટ્ટતિ;
ઇત્થિં ભિક્ખુનિતો અઞ્ઞો, પબ્બાજેતિ ન વટ્ટતિ.
સામણેરોપિ વા દાતું, સામણેરીપિ વા તથા;
આણત્તિયા ઉભિન્નમ્પિ, કાસાયાનિ લભન્તિ તે.
સયમેવ ચ યં કિઞ્ચિ, પબ્બાજેન્તેન ભિક્ખુના;
કેસાપનયનં કત્વા, પઠમં ઉદકે પુન.
ન્હાપેતબ્બો ¶ ¶ સિયા સુટ્ઠુ, ઘંસિત્વા ગોમયાદિના;
સરીરે પીળકા વાપિ, કચ્છુ વા તસ્સ હોન્તિ ચે.
માતા યથા નિયંપુત્તં, ન જિગુચ્છતિ સબ્બસો;
ન્હાપેતબ્બોવ યતિના, તથેવ અજિગુચ્છતા.
કસ્મા? પનેત્તકેનાપિ, ઉપકારેન સાસને;
સો સદા બલવસ્નેહો, હોતુપજ્ઝાયકાદિસુ.
વિનોદેત્વા પનુપ્પન્નં, ઉક્કણ્ઠં કુલપુત્તકા;
સિક્ખાયો પરિપૂરેત્વા, નિબ્બાનં પાપુણન્તિ હિ.
ગન્ધચુણ્ણેન વા પચ્છા, ચુણ્ણેનપિ હલિદ્દિયા;
સરીરં તસ્સ સીસઞ્ચ, ઉબ્બટ્ટેત્વા પુનપ્પુનં.
ગિહિગન્ધં વિનોદેત્વા, કાસાયાનિ પનેકતો;
દ્વત્તિક્ખત્તું સકિં વાપિ, દાતબ્બાનિસ્સ ભિક્ખુના.
અથ હત્થેપિ વા તસ્સ, અદત્વા સયમેવ તં;
અચ્છાદેતિ ઉપજ્ઝાયો, વટ્ટતાચરિયોપિ વા.
નિવાસેતિ અનાણત્તો, સો પારુપતિ વા સયં;
અપનેત્વા તતો સબ્બં, પુન દાતબ્બમેવ તં.
ભિક્ખુના તુ સહત્થેન, તથા આણત્તિયાપિ વા;
દિન્નં વટ્ટતિ કાસાવં, નાદિન્નં પન વટ્ટતિ.
તસ્સેવ સન્તકં વાપિ, કા કથા અત્તસન્તકે;
વન્દાપેત્વા તત્થ ભિક્ખૂ, કારાપેત્વાન ઉક્કુટિં.
અઞ્જલિં પગ્ગહાપેત્વા, દાતબ્બં સરણત્તયં;
પટિપાટિવસેનેવ, ન ચ ઉપ્પટિપાટિયા.
સચે એકપદં વાપિ, દેતિ એકક્ખરમ્પિ વા;
પટિપાટિં વિરજ્ઝિત્વા, ગહિતં ચે ન વટ્ટતિ.
તિક્ખત્તું યદિ વા દેતિ, બુદ્ધં સરણમેવ વા;
તથા સેસેસુ ચેવમ્પિ, ન દિન્નાનેવ હોન્તિ હિ.
કત્વાનુનાસિકન્તાનિ ¶ , એકાબદ્ધાનિ વા પન;
વિચ્છિન્દિત્વાથ મ-ન્તાનિ, દાતબ્બાનિ વિજાનતા.
ઉપસમ્પદકમ્મં ¶ તુ, એકતોસુદ્ધિયા સિયા;
ન હોતિ પન પબ્બજ્જા, ઉભતોસુદ્ધિયા વિના.
તસ્મા આચરિયેનાપિ, તથાન્તેવાસિકેનપિ;
બુ-દ્ધ-કારાદયો વણ્ણા, ઠાનકરણસમ્પદં.
અહાપેન્તેન વત્તબ્બા, પબ્બજ્જાગુણમિચ્છતા;
એકવણ્ણવિનાસેન, પબ્બજ્જા હિ ન રૂહતિ.
યદિ સિદ્ધાપિ પબ્બજ્જા, સરણાગમનતોવ હિ;
દાતબ્બા દસ સીલાનિ, પૂરણત્થાય ભિક્ખુના.
પબ્બજ્જાકથા.
ઉપજ્ઝાયમથાચરિયં, નિસ્સાય વસતા પન;
કત્તબ્બાનેવ વત્તાનિ, પિયસીલેન ભિક્ખુના.
આસનં પઞ્ઞપેતબ્બં, દન્તકટ્ઠં મુખોદકં;
દાતબ્બં તસ્સ કાલેન, સચે યાગુ ભવિસ્સતિ.
યાગુ તસ્સુપનેતબ્બા, સઙ્ઘતો કુલતોપિ વા;
પત્તે વત્તઞ્ચ કાતબ્બં, વત્તં ગામપ્પવેસને.
ચીવરે યાનિ વત્તાનિ, વુત્તાનિ હિ મહેસિના;
સેનાસને તથા પાદ-પીઠકથલિકાદિસુ.
એવમાદીનિ વત્તાનિ, સબ્બાનિ પન રોગતો;
વુટ્ઠાનાગમનન્તાનિ, સત્તતિંસસતં સિયું.
વત્તભેદેન સબ્બત્થ, દુક્કટં તુ પકાસિતં;
અનાદરવસેનેવ, અકરોન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ઉપજ્ઝાયાચરિયવત્તકથા.
ઉપજ્ઝાયસ્સ ¶ વત્તાનિ, તથા સદ્ધિવિહારિકે;
સતં તેરસ હોન્તેવ, તથાન્તેવાસિકેપિ ચ.
સદ્ધિવિહારિકન્તેવાસિકવત્તકથા.
પક્કન્તે વાપિ વિબ્ભન્તે, પક્ખસઙ્કન્તકે મતે;
આણત્તિયા ઉપજ્ઝાયા, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
હોતિ આચરિયમ્હાપિ, છધા નિસ્સયભેદનં;
પક્કન્તે ¶ વાપિ વિબ્ભન્તે, પક્ખસઙ્કન્તકે મતે.
આણત્તિયં ઉભિન્નમ્પિ, ધુરનિક્ખેપનેપિ ચ;
એકેકસ્સ ઉભિન્નં વા, નાલયે સતિ ભિજ્જતિ.
ઉપજ્ઝાયસમોધાન-ગતસ્સાપિ ચ ભિજ્જતિ;
દસ્સનં સવનઞ્ચાતિ, સમોધાનં દ્વિધા મતં.
અદ્ધિકસ્સ ગિલાનસ્સ, ગિલાનુપટ્ઠકસ્સ ચ;
યાચિતસ્સ ન દોસોવ, વસિતું નિસ્સયં વિના.
જાનતા અત્તનો ચેવ, વને ફાસુવિહારતં;
સભાગે દાયકેસન્તે, વસિતુમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
નિસ્સયપટિપ્પસ્સમ્ભનકથા.
કુટ્ઠિં ગણ્ડિં કિલાસિઞ્ચ, સોસિઞ્ચ અપમારિકં;
તથા રાજભટં ચોરં, લિખિતં કારભેદકં.
કસાહતં નરઞ્ચેવ, પુરિસં લક્ખણાહતં;
ઇણાયિકઞ્ચ દાસઞ્ચ, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
હત્થચ્છિન્નમળચ્છિન્નં, પાદચ્છિન્નઞ્ચ પુગ્ગલં;
કણ્ણનાસઙ્ગુલિચ્છિન્નં, કણ્ડરચ્છિન્નમેવ ચ.
કાણં કુણિઞ્ચ ખુજ્જઞ્ચ, વામનં ફણહત્થકં;
ખઞ્જં પક્ખહતઞ્ચેવ, સીપદિં પાપરોગિનં.
જરાય ¶ દુબ્બલં અન્ધં, બધિરઞ્ચેવ મમ્મનં;
પીઠસપ્પિં તથા મૂગં, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
અતિદીઘોતિરસ્સો વા, અતિકાલોપિ વા તથા;
અચ્ચોદાતોપિ વા મટ્ઠ-તમ્બલોહનિદસ્સનો.
અતિથૂલો અતિકિસ્સો, મહાસીસોપિ વા તથા;
અતિખુદ્દકસીસેન, સહિતેન યુત્તોપિ વા.
કુટકુટકસીસો ¶ વા, તથા સિખરસીસકો;
વેળુનાળિસમાનેન, સીસેન ચ યુતો નરો.
કપ્પસીસોપિ પબ્ભાર-સીસો વા વણસીસકો;
તથા કણ્ણિકકેસો વા, થૂલકેસોપિ વા તથા.
પૂતિનિલ્લોમસીસો વા, જાતિપણ્ડરકેસકો;
જાતિયા તમ્બકેસો વા, તથેવાવટ્ટસીસકો.
સીસલોમેકબદ્ધેહિ, ભમુકેહિ યુતોપિ વા;
સમ્બદ્ધભમુકો વાપિ, નિલ્લોમભમુકોપિ વા.
મહન્તખુદ્દનેત્તો વા, તથા વિસમલોચનો;
કેકરો વાપિ ગમ્ભીર-નેત્તો વિસમચક્કલો.
જતુમૂસિકકણ્ણો વા, હત્થિકણ્ણોપિ વા પન;
છિદ્દમત્તકકણ્ણો વા, તથેવાવિદ્ધકણ્ણકો.
તથા ટઙ્કિતકણ્ણો વા, પૂતિકણ્ણોપિ વા પન;
યોનકાદિપ્પભેદોપિ, નાયં પરિસદૂસકો.
અતિપિઙ્ગલનેત્તો વા, તથા નિપ્પખુમક્ખિ વા;
અસ્સુપગ્ઘરનેત્તો વા, પક્કપુપ્ફિતલોચનો.
તથેવ ચ મહાનાસો, અતિખુદ્દકનાસિકો;
તથા ચિપિટનાસો વા, નરો કુટિલનાસિકો.
નિચ્ચવિસ્સવનાસો ¶ વા, યો વા પન મહામુખો;
વઙ્કભિન્નમુખો વાપિ, મહાઓટ્ઠોપિ વા પન.
તથા તનુકઓટ્ઠો વા, વિપુલુત્તરઓટ્ઠકો;
ઓટ્ઠછિન્નોપિ ઉપ્પક્ક-મુખો એળમુખોપિ વા.
સઙ્ખતુણ્ડોપિ દુગ્ગન્ધ-મુખો વા પન પુગ્ગલો;
મહાદન્તોપિ અચ્ચન્તં, તથા અસુરદન્તકો.
હેટ્ઠા ઉપરિતો વાપિ, બહિનિક્ખન્તદન્તકો;
અદન્તો પૂતિદન્તો વા, અતિખુદ્દકદન્તકો.
યસ્સ દન્તન્તરે દન્તો, કાળકદન્તસન્નિભો;
સુખુમોવ ઠિતો, તં ચે, પબ્બાજેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
યો ¶ મહાહનુકો પોસો;
દીઘેન હનુના યુતો;
ચિપિટહનુકો વાપિ;
રસ્સેન હનુના યુતો.
નિમ્મસ્સુદાઠિકો વાપિ, અતિદીઘગલોપિ વા;
અતિરસ્સગલોપિ વા, ભિન્નગણ્ઠિગલોપિ વા.
તથા ભટ્ઠંસકૂટો વા, ભિન્નપિટ્ઠિઉરોપિ વા;
સુદીઘરસ્સહત્થો વા, કચ્છુકણ્ડુસમાયુતો.
મહાનિસદમંસો વા, ઉદ્ધનગ્ગુપમાયુતો;
વાતણ્ડિકો મહાઊરુ, સઙ્ઘટ્ટનકજાણુકો.
ભિન્નજાણુ મહાજાણુ, દીઘજઙ્ઘો વિજઙ્ઘકો;
વિકટો વાપિ પણ્હો વા, તથા ઉબ્બદ્ધપિણ્ડિકો.
યટ્ઠિજઙ્ઘો મહાજઙ્ઘો, મહાપાદોપિ યો નરો;
તથા પિટ્ઠિકપાદો વા, મહાપણ્હિપિ વા પન.
વઙ્કપાદો ¶ નરો યો વા, ગણ્ઠિકઙ્ગુલિકોપિ વા;
યો પનન્ધનખો વાપિ, કાળપૂતિનખોપિ ચ.
ઇચ્ચેવમાદિકં કઞ્ચિ, નરં પરિસદૂસકં;
પબ્બાજેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પરિસદૂસકકથા.
‘‘સામણેરજ્જ મા ખાદ, મા ભુઞ્જ ચ પિવા’’તિ ચ;
નિવારેન્તસ્સ આહારં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘નિવારેસ્સામિ આહાર’’-મિતિ વા પત્તચીવરં;
અન્તો નિક્ખિપતો સબ્બ-પયોગેસુપિ દુક્કટં.
દુબ્બચસામણેરસ્સ, અનાચારસ્સ કેવલં;
દણ્ડકમ્મં હવે કત્વા, હિતકામેન ભિક્ખુના.
યાગું વા પન ભત્તં વા, દસ્સેત્વા કિર ભાસિતું;
‘‘આહટે દણ્ડકમ્મે ત્વં, લચ્છસીદ’’ન્તિ વટ્ટતિ.
અપરાધાનુરૂપેન ¶ , દણ્ડકમ્મં તુ કારયે;
વાલિકાસલિલાદીન-માહરાપનમેવ તં.
સીસે વા નિક્ખિપાપેતું, પાસાણાદીનિ કાનિચિ;
નિપજ્જાપેતુમુણ્હે વા, પાસાણે ભૂમિયાપિ વા.
ઉદકં વા પવેસેતું, ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
ઇધાવરણમત્તં તુ, દણ્ડકમ્મં પકાસિતં.
નિવારણકથા.
પક્ખોપક્કમિકાસિત્તા, ચતુત્થો પનુસૂયકો;
નપુંસકેન પઞ્ચેતે, પણ્ડકા પરિદીપિતા.
તેસુ આસિત્તુસૂયાનં, પબ્બજ્જા ન નિવારિતા;
ઇતરેસં તુ તિણ્ણમ્પિ, પણ્ડકાનં નિવારિતા.
વારિતા ¶ યસ્સ પબ્બજ્જા, નાસેતબ્બોતિ સો મતો;
તિવિધે પન તે ઞત્વા, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
પણ્ડકકથા.
લિઙ્ગત્થેનો ચ સંવાસ-ત્થેનો તદુભયસ્સ ચ;
થેય્યસંવાસકો નામ, તિવિધોપિ પવુચ્ચતિ.
સયમેવ ચ યો તત્થ, પબ્બજિત્વા ન ગણ્હતિ;
ભિક્ખુવસ્સાનિ વા નેવ, યથાવુડ્ઢમ્પિ વન્દનં.
લિઙ્ગત્થેનો અયં લિઙ્ગ-મત્તસ્સ થેનતો સિયા;
યો ચ પબ્બજિતો હુત્વા, ભિક્ખુવસ્સાનિ ગણ્હતિ.
સંવાસં સાદિયન્તોવ, સંવાસત્થેનકો મતો;
ઉભયત્થેનકો વુત્ત-નયોયેવ, યથાહ ચ.
‘‘રાજદુબ્ભિક્ખકન્તાર-રોગવેરિભયેહિ વા;
ચીવરાહરણત્થં વા, લિઙ્ગમાદિયતીધ યો.
સંવાસં નાધિવાસેતિ, યાવ સો સુદ્ધમાનસો;
થેય્યસંવાસકો નામ, તાવ એસ ન વુચ્ચતિ’’.
થેય્યસંવાસકકથા.
‘‘તિત્થિયોહં ¶ ભવિસ્સ’’ન્તિ, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુ ચે;
સલિઙ્ગેનેવ યો યાતિ, તિત્થિયાનમુપસ્સયં.
ગચ્છતો પદવારેન, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
હોતિ તિત્થિયપક્કન્તો, લિઙ્ગે તેસં તુ નિસ્સિતે.
‘‘તિત્થિયોહં ભવિસ્સ’’ન્તિ, કુસચીરાદિકં પન;
સયમેવ નિવાસેતિ, સોપિ પક્કન્તકો સિયા.
નગ્ગો ¶ આજીવકાદીનં, ગન્ત્વા તેસં ઉપસ્સયં;
લુઞ્ચાપેતિ સચે કેસે, વત્તાનાદિયતીધ વા.
મોરપિઞ્છાદિકં તેસં, લિઙ્ગં ગણ્હાતિ વા સચે;
સારતો ચેવ વા તેસં, પબ્બજ્જં લદ્ધિમેવ વા.
હોતિ તિત્થિયપક્કન્તો, ન પનેસ વિમુચ્ચતિ;
નગ્ગસ્સ ગચ્છતો વુત્તં, પદવારેન દુક્કટં.
વુત્તો અનુપસમ્પન્ન-વસેન થેય્યવાસકો;
તથા તિત્થિયપક્કન્તો, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુના.
તિત્થિયપક્કન્તકથા.
નાગો વાપિ સુપણ્ણો વા, યક્ખો સક્કોપિ વા ઇધ;
તિરચ્છાનગતો વુત્તો, પબ્બાજેતું ન વટ્ટતિ.
તિરચ્છાનકથા.
પઞ્ચાનન્તરિકે પોસે, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં;
ઉભતોબ્યઞ્જનઞ્ચેવ, તથા ભિક્ખુનિદૂસકં.
એકતોઉપસમ્પન્નં, ભિક્ખુનીનં તુ સન્તિકે;
દૂસેત્વા પન સો નેવ, ભિક્ખુનીદૂસકો સિયા.
સચે અનુપસમ્પન્ન-દૂસકો ઉપસમ્પદં;
લભતેવ ચ પબ્બજ્જં, સા ચ નેવ પરાજિતા.
એકાદસઅભબ્બપુગ્ગલકથા.
નૂપસમ્પાદનીયોવ ¶ , અનુપજ્ઝાયકો નરો;
કરોતો દુક્કટં હોતિ, ન કુપ્પતિ સચે કતં.
કુપ્પતીતિ ¶ વદન્તેકે, ન ગહેતબ્બમેવ તં;
સેસેસુપિ અયં ઞેય્યો, નયો સબ્બત્થ વિઞ્ઞુના.
ઉપસમ્પદકમ્મસ્સ, અભબ્બા પઞ્ચવીસતિ;
અજાનિત્વા કતો ચાપિ, ઓસારો નાસનારહો.
હત્થચ્છિન્નાદિબાત્તિંસ, કુટ્ઠિઆદિ ચ તેરસ;
અપત્તો તેસમોસારો, કતો ચે પન રૂહતિ.
એકૂપજ્ઝાયકો હોતિ;
હોન્તિ આચરિયા તયો;
ઉપસમ્પદાપેક્ખા ચ;
હોન્તિ દ્વે વા તયોપિ વા.
તીહિ આચરિયેહેવ, એકતો અનુસાવનં;
ઓસારેત્વા કતં કમ્મં, ન ચ કુપ્પતિ કપ્પતિ.
એકૂપજ્ઝાયકો હોતિ;
આચરિયોપિ તથેકતો;
ઉપસમ્પદાપેક્ખા ચ;
હોન્તિ દ્વે વા તયોપિ વા.
અનુપુબ્બેન સાવેત્વા, તેસં નામં તુ તેન ચ;
એકતો અનુસાવેત્વા, કતમ્પિ ચ ન કુપ્પતિ.
નાનુપજ્ઝાયકેનાપિ, નાનાચરિયકેન ચ;
અઞ્ઞમઞ્ઞાનુસાવેત્વા, કતં કમ્મઞ્ચ વટ્ટતિ.
સુમનો તિસ્સથેરસ્સ, અનુસાવેતિ સિસ્સકં;
તિસ્સો સુમનથેરસ્સ, અનુસાવેતિ સિસ્સકં.
નાનુપજ્ઝાયકેનેવ, એકાચરિયકેનિધ;
ઉપસમ્પદા પટિક્ખિત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
મહાખન્ધકકથા.
ઉપોસથક્ખન્ધકકથા
બદ્ધાબદ્ધવસેનેવ ¶ ¶ , સીમા નામ દ્વિધા મતા;
નિમિત્તેન નિમિત્તં તુ, ઘટેત્વા પન સમ્મતા.
અયં સીમાવિપત્તીહિ, એકાદસહિ વજ્જિતા;
બદ્ધા નામ સિયા સીમા, સા તિસમ્પત્તિસંયુતા.
ખણ્ડસમાનસંવાસા-વિપ્પવાસાદિભેદતો;
ઇતિ બદ્ધા તિધા વુત્તા, અબદ્ધાપિ તિધા મતા.
ગામતો ઉદકુક્ખેપા, સત્તબ્ભન્તરતોપિ ચ;
તત્થ ગામપરિચ્છેદો, ‘‘ગામસીમા’’તિ વુચ્ચતિ.
જાતસ્સરે સમુદ્દે વા, નદિયા વા સમન્તતો;
મજ્ઝિમસ્સુદકુક્ખેપો, ઉદકુક્ખેપસઞ્ઞિતો.
અગામકે અરઞ્ઞે તુ, સત્તેવબ્ભન્તરા પન;
સમન્તતો અયં સીમા, સત્તબ્ભન્તરનામિકા.
એકં અબ્ભન્તરં વુત્તં, અટ્ઠવીસતિહત્થકં;
ગુળુક્ખેપનયેનેવ, ઉદકુક્ખેપકા મતા.
ઇમા દ્વે પન સીમાયો, વડ્ઢન્તિ પરિસાવસા;
અબ્ભન્તરૂદકુક્ખેપા, ઠિતોકાસા પરં સિયું.
ઠિતો અન્તોપરિચ્છેદે, હત્થપાસં વિહાય વા;
તત્તકં અનતિક્કમ્મ, પરિચ્છેદમ્પિ વા પરં.
ઠિતો કમ્મં વિકોપેતિ, ઇતિ અટ્ઠકથાનયો;
તસ્મા સો હત્થપાસે વા, કાતબ્બો બહિ વા પન.
બદ્ધસીમાય સણ્ઠાનં, નિમિત્તં દિસકિત્તનં;
ઞત્વા પમાણં સોધેત્વા, સીમં બન્ધેય્ય પણ્ડિતો.
તિકોણં ¶ ચતુરસ્સઞ્ચ, વટ્ટઞ્ચ પણવૂપમં;
વિતાનં ધનુકાકારં, મુદિઙ્ગસકટૂપમં.
પબ્બતં ¶ વનં પાસાણં, રુક્ખં મગ્ગઞ્ચ વમ્મિકં;
ઉદકઞ્ચ નદિઞ્ચાતિ, નિમિત્તાનટ્ઠ દીપયે.
તેસુ તીણિ નિમિત્તાનિ, આદિં કત્વા સમન્તતો;
નિમિત્તાનં સતેનાપિ, બન્ધિતું પન વટ્ટતિ.
તિયોજનપરા સીમા, ઉક્કટ્ઠાતિ પકાસિતા;
એકવીસતિ ભિક્ખૂનં, ગણ્હન્તી હેટ્ઠિમા મતા.
ઉક્કટ્ઠાયપિ ઉક્કટ્ઠા, હેટ્ઠિમાયપિ હેટ્ઠિમા;
એતા દ્વેપિ અસીમાતિ, વુત્તા આદિચ્ચબન્ધુના.
નિમિત્તં પન કિત્તેત્વા, સબ્બમેવ સમન્તતો;
પચ્છા ઞત્તિદુતિયેન, સીમં બન્ધિતુમરહતિ.
બન્ધિત્વાનન્તરં પચ્છા, ચીવરાવિપ્પવાસકં;
સમ્મન્નિત્વાન બદ્ધા સા-વિપ્પવાસાતિ વુચ્ચતિ.
નદીસરસમુદ્દેસુ, સીમં બન્ધતિ ચે પન;
ન વોત્થરતિ તેનેવ, અસીમાતિ જિનોબ્રવિ.
સીમાકથા.
દિનકારકકત્તબ્બા-કારાનઞ્ચ વસા પન;
નવેવુપોસથા વુત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
ચાતુદ્દસો પન્નરસો, સામગ્ગી ચ ઉપોસથો;
દિવસેનેવ નિદ્દિટ્ઠા, તયોપેતે ઉપોસથા.
સઙ્ઘે ઉપોસથો ચેવ, ગણે પુગ્ગલુપોસથો;
કારકાનં વસેનેવ, તયો વુત્તા ઉપોસથા.
સુત્તુદ્દેસાભિધાનો ¶ ચ, પારિસુદ્ધિઉપોસથો;
અધિટ્ઠાનન્તિ નિદ્દિટ્ઠા, તયો કમ્મેનુપોસથા.
સઙ્ઘસ્સ પાતિમોક્ખો ચ, પારિસુદ્ધિ ગણસ્સ ચ;
અધિટ્ઠાનમથેકસ્સ, નિદ્દિટ્ઠં પન સત્થુના.
પાતિમોક્ખસ્સ ઉદ્દેસા, પઞ્ચ વુત્તા મહેસિના;
નિદાનં ઉદ્દિસિત્વાન, સાવેતબ્બં તુ સેસકં.
અયમેવ ¶ નયો ઞેય્યો, સેસેસુપિ ચ વિઞ્ઞુના;
ચત્તારો ભિક્ખુનીનઞ્ચ, ઉદ્દેસા નવિમે પન.
પાતિમોક્ખસ્સ ઉદ્દેસો, કાતબ્બોવ ઉપોસથે;
અન્તરાયં વિના ચેવ, અનુદ્દેસો નિવારિતો.
થેરો ચ ઇસ્સરો તસ્સ;
‘‘થેરાધેય્ય’’ન્તિ પાઠતો;
અવત્તન્તેન અજ્ઝિટ્ઠો;
યસ્સ સો પન વત્તતિ.
ઉદ્દિસન્તે સમપ્પા વા, આગચ્છન્તિ સચે પન;
ઉદ્દિટ્ઠં તં સુઉદ્દિટ્ઠં, સાવેતબ્બં તુ સેસકં.
ઉદ્દિટ્ઠમત્તે ભિક્ખૂનં, પરિસાયુટ્ઠિતાય વા;
પારિસુદ્ધિ તુ કત્તબ્બા, મૂલે તેસં, સચે બહૂ.
સમ્મજ્જિતું પદીપેતું, પઞ્ઞાપેતું દકાસને;
વિનિદ્દિટ્ઠસ્સ થેરેન, અકરોન્તસ્સ દુક્કટં.
કત્વા સમ્મજ્જનં દીપં, ઠપેત્વા ઉદકાસનં;
ગણઞત્તિં ઠપેત્વાવ, કત્તબ્બો તીહુપોસથો.
પુબ્બકિચ્ચં સમાપેત્વા, અધિટ્ઠેય્ય પનેકકો;
નો ચે અધિટ્ઠહેય્યસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અધમ્મેન ¶ ચ વગ્ગેન, સમગ્ગેન અધમ્મતો;
તથા ધમ્મેન વગ્ગેન, સમગ્ગેન ચ ધમ્મતો.
ઉપોસથસ્સ એતાનિ, કમ્માનીતિ જિનોબ્રવિ;
ચતૂસ્વપિ પનેતેસુ, ચતુત્થં ધમ્મિકં મતં.
અધમ્મેનિધ વગ્ગો હિ, કતમો ચેત્થુપોસથો?
વસન્તિ એકસીમાયં, ચત્તારો યત્થ ભિક્ખુનો.
એકસ્સ પારિસુદ્ધિં તે, આનયિત્વા તયો જના;
કરોન્તિ પારિસુદ્ધિં ચે, અધમ્મો વગ્ગુપોસથો.
અધમ્મેન સમગ્ગો હિ, ચત્તારો ભિક્ખુનેકતો;
કરોન્તિ પારિસુદ્ધિં ચે, સમગ્ગો હોત્યધમ્મિકો.
ધમ્મેન ¶ પન વગ્ગો હિ, કતમો સો ઉપોસથો;
વસન્તિ એકસીમાયં, ચત્તારો યત્થ ભિક્ખુનો.
એકસ્સ પારિસુદ્ધિં તે, આનયિત્વા તયો જના;
પાતિમોક્ખુદ્દિસન્તે ચે, વગ્ગો ધમ્મેનુપોસથો.
ધમ્મતો હિ સમગ્ગો સો;
ચત્તારો ભિક્ખુનેકતો;
પાતિમોક્ખુદ્દિસન્તીધ;
સમગ્ગો ધમ્મતો મતો.
વગ્ગે સમગ્ગે વગ્ગોતિ, સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
ઉપોસથં કરોન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ભેદાધિપ્પાયતો તસ્સ, હોતિ થુલ્લચ્ચયં પન;
વગ્ગે સમગ્ગેનાપત્તિ, સમગ્ગોતિ ચ સઞ્ઞિનો.
ઉક્ખિત્તેન ગહટ્ઠેન, સેસેહિ સહધમ્મિહિ;
ચુતનિક્ખિત્તસિક્ખેહિ, એકાદસહિ વા સહ.
ઉપોસથો ન કાતબ્બો, સભાગાપત્તિકેન વા;
છન્દેન પારિવુત્થેન, કરોતો હોતિ દુક્કટં.
અદેસેત્વા ¶ પનાપત્તિં, નાવિકત્વાન વેમતિં;
ઉપોસથો ન કાતબ્બો, દિને વા અનુપોસથે.
ઉપોસથે પનાવાસા, સભિક્ખુમ્હા ચ ભિક્ખુના;
આવાસો વા અનાવાસો, ન ગન્તબ્બો કુદાચનં.
યસ્મિં ઉપોસથે કિચ્ચં;
આવાસે પન વત્તતિ;
સો ચે સભિક્ખુકો નામ;
આવાસોતિ પકાસિતો.
ઉપોસથો કિમત્થાય, કિમત્થાય પવારણા;
ઉપોસથો સમગ્ગત્થો, વિસુદ્ધત્થા પવારણા.
કોપેતું ધમ્મિકં કમ્મં, પટિક્કોસેય્ય દુક્કટં;
છન્દં વા કાયસામગ્ગિં, અદેન્તસ્સપિ દુક્કટં.
હોતિ ¶ પઞ્ચવિધો સઙ્ઘો, ચતુવગ્ગાદિભેદતો;
સો ચ કત્તબ્બકમ્મસ્સ, વસેન પરિદીપિતો.
પવારણં તથાબ્ભાનં, કમ્મઞ્ચ ઉપસમ્પદં;
ઠપેત્વા ચતુવગ્ગેન, અકત્તબ્બં ન વિજ્જતિ.
પઞ્ચવગ્ગેન અબ્ભાનં, મજ્ઝદેસૂપસમ્પદં;
દસવગ્ગેન અબ્ભાનં, વિના સબ્બં તુ વટ્ટતિ.
કમ્મં વીસતિવગ્ગેન, ન કત્તબ્બં ન કિઞ્ચિપિ;
ઊને દોસોતિ ઞાપેતું, નાધિકે અતિરેકતા.
ચત્તારો પકતત્તાવ, કમ્મપ્પત્તાતિ દીપિતા;
ચતુવગ્ગેન કત્તબ્બે, સેસેસુ ચ અયં નયો.
ચતુવગ્ગાદિકત્તબ્બં, કત્વાસંવાસપુગ્ગલં;
ગણપૂરં કરોન્તસ્સ, કતં કુપ્પતિ દુક્કટં.
પરિવાસાદિકમ્મેપિ ¶ , તત્રટ્ઠં ગણપૂરકં;
કત્વા પન કરોન્તાનં, તથા, સેસં તુ વટ્ટતિ.
ઉપોસથક્ખન્ધકકથા.
વસ્સૂપનાયિકક્ખન્ધકકથા
પુરિમા પચ્છિમા ચાતિ, દુવે વસ્સૂપનાયિકા;
આલયો વા વચીભેદો, કત્તબ્બો ઉપગચ્છતા.
વસ્સૂપગમનં વાપિ, જાનં અનુપગચ્છતો;
તેમાસમવસિત્વા વા, ચરન્તસ્સપિ દુક્કટં.
રુક્ખસ્સ સુસિરે છત્તે, ચાટિછવકુટીસુ વા;
અજ્ઝોકાસેપિ વા વસ્સં, ઉપગન્તું ન વટ્ટતિ.
વસ્સચ્છેદે અનાપત્તિ, અન્તરાયો સચે સિયા;
છિન્નવસ્સસ્સ ભિક્ખુસ્સ, વારિતાવ પવારણા.
માતાપિતૂનં ¶ પન દસ્સનત્થં;
પઞ્ચન્નમત્થે સહધમ્મિકાનં;
દટ્ઠું ગિલાનં તદુપટ્ઠકાનં;
ભત્તાદિ નેસં પરિયેસનત્થં.
તથાનભિરતં ગન્ત્વા, વૂપકાસેસ્સમુટ્ઠિતં;
દિટ્ઠિં વા તસ્સ કુક્કુચ્ચં, વિનોદેસ્સામહન્તિ વા.
એવં સત્તાહકિચ્ચેન, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
અપેસિતેપિ ગન્તબ્બં, પગેવ પહિતે પન.
વસ્સં ઉપગતેનેત્થ, અનિમન્તિતભિક્ખુના;
ધમ્મસ્સ સવનત્થાય, ગન્તું પન ન વટ્ટતિ.
‘‘અસુકં ¶ નામ દિવસં, સન્નિપાતો ભવિસ્સતિ’’;
ઇચ્ચેવં કતિકા પુબ્બં, કતા ચે પન વટ્ટતિ.
‘‘ધોવિસ્સામિ રજિસ્સામિ, ભણ્ડક’’ન્તિ ન વટ્ટતિ;
સચાચરિયુપજ્ઝાયા, પહિણન્તિ ચ વટ્ટતિ.
ઉદ્દેસાદીનમત્થાય, ગન્તું નેવ ચ વટ્ટતિ;
ગરૂનં દસ્સનત્થાય, ગન્તું લભતિ પુગ્ગલો.
સચે આચરિયો ‘‘અજ્જ, મા ગચ્છાહી’’તિ ભાસતિ;
રત્તિચ્છેદે અનાપત્તિ, હોતીતિ પરિદીપિતા.
યસ્સ કસ્સચિ ઞાતિસ્સ, ઉપટ્ઠાકકુલસ્સ વા;
ગચ્છતો દસ્સનત્થાય, રત્તિચ્છેદે ચ દુક્કટં.
‘‘આગમિસ્સામિ અજ્જેવ, ગન્ત્વાહં ગામક’’ન્તિ ચ;
સચે પાપુણિતું ગચ્છં, ન સક્કોતેવ વટ્ટતિ.
વજે સત્થેપિ નાવાયં, તીસુ ઠાનેસુ ભિક્ખુનો;
વસ્સચ્છેદે અનાપત્તિ, પવારેતુઞ્ચ વટ્ટતિ.
સતિ પચ્ચયવેકલ્લે, સરીરાફાસુતાય વા;
એસેવ અન્તરાયોતિ, વસ્સં છેત્વાપિ પક્કમે.
યેન કેનન્તરાયેન, વસ્સં નોપગતો હિ યો;
દુતિયા ઉપગન્તબ્બા, છિન્નવસ્સેન વા પન.
વસ્સં ¶ અનુપગન્ત્વા વા, તદહેવ ચ ગચ્છતિ;
બહિદ્ધા એવ સત્તાહં, ઉપગન્ત્વાપિ વા પન.
વીતિનામેતિ ચે તસ્સ, પુરિમાપિ ન વિજ્જતિ;
પટિસ્સવે ચ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વસ્સં પનુપગન્ત્વા ચ, ઉટ્ઠાપેત્વા ન ચારુણં;
ગચ્છતો પન સત્તાહ-કરણેનેવ ભિક્ખુનો.
અન્તોયેવ ચ સત્તાહં, નિવત્તન્તસ્સ તસ્સ તુ;
અનાપત્તીતિ કો વાદો, વસિત્વા બહિ ગચ્છતો.
‘‘વસિસ્સામીધ ¶ વસ્સ’’ન્તિ, આલયો યદિ વિજ્જતિ;
નોપેતસતિયા વસ્સં, તેન સેનાસનં પન.