📜
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
વિનયવિનિચ્છયો
ગન્થારમ્ભકથા
વન્દિત્વા ¶ ¶ સિરસા સેટ્ઠં, બુદ્ધમપ્પટિપુગ્ગલં;
ભવાભાવકરં ધમ્મં, ગણઞ્ચેવ નિરઙ્ગણં.
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, હિતત્થાય સમાહિતો;
પવક્ખામિ સમાસેન, વિનયસ્સવિનિચ્છયં.
અનાકુલમસંકિણ્ણં, મધુરત્થપદક્કમં;
પટુભાવકરં એતં, પરમં વિનયક્કમે.
અપારં ઓતરન્તાનં, સારં વિનયસાગરં;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, નાવાભૂતં મનોરમં.
તસ્મા વિનયનૂપાયં, વિનયસ્સવિનિચ્છયં;
અવિક્ખિત્તેન ચિત્તેન, વદતો મે નિબોધથ.
ભિક્ખુવિભઙ્ગો
પારાજિકકથા
પઠમપારાજિકકથા
તિવિધે ¶ ¶ તિલમત્તમ્પિ, મગ્ગે સેવનચેતનો;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તો, અલ્લોકાસે પરાજિતો.
પવેસનં પવિટ્ઠં વા, ઠિતમુદ્ધરણમ્પિ વા;
સસિક્ખો સાદિયન્તો સો, ઠપેત્વા કિરિયં ચુતો.
સન્થતેનઙ્ગજાતેન, સન્થતં વા અસન્થતં;
મગ્ગં પન પવેસેન્તો, તથેવાસન્થતેન ચ.
ઉપાદિન્નેનુપાદિન્ને, અનુપાદિન્નકેન વા;
ઘટ્ટિતે અનુપાદિન્ને, સચે સાદિયતેત્થ સો.
હોતિ પારાજિકક્ખેત્તે, પવિટ્ઠે તુ પરાજિતો;
ખેત્તે થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, દુક્કટઞ્ચ વિનિદ્દિસે.
મતે અક્ખાયિતે ચાપિ, યેભુય્યક્ખાયિતેપિ ચ;
મેથુનં પટિસેવન્તો, હોતિ પારાજિકો નરો.
યેભુય્યક્ખાયિતે ચાપિ, ઉપડ્ઢક્ખાયિતેપિ ચ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
નિમિત્તમત્તં સેસેત્વા, ખાયિતેપિ સરીરકે;
નિમિત્તે મેથુનં તસ્મિં, સેવતોપિ પરાજયો.
ઉદ્ધુમાતાદિસમ્પત્તે, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં;
ખાયિતાક્ખાયિતં નામ, સબ્બં મતસરીરકે.
છિન્દિત્વા પન તચ્છેત્વા, નિમિત્તુપ્પાટિતે પન;
વણસઙ્ખેપતો તસ્મિં, સેવં થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
તતો ¶ ¶ મેથુનરાગેન, પતિતાય નિમિત્તતો;
તાયં ઉપક્કમન્તસ્સ, દુક્કટં મંસપેસિયં.
નખપિટ્ઠિપ્પમાણેપિ, મંસે ન્હારુમ્હિ વા સતિ;
મેથુનં પટિસેવન્તો, જીવમાને પરાજિતો.
કણ્ણચ્છિદ્દક્ખિનાસાસુ, વત્થિકોસે વણેસુ વા;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તો, રાગા થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
અવસેસસરીરસ્મિં, ઉપકચ્છૂરુકાદિસુ;
વસા મેથુનરાગસ્સ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
અસ્સગોમહિસાદીનં, ઓટ્ઠગદ્રભદન્તિનં;
નાસાસુ વત્થિકોસેસુ, સેવં થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
તથા સબ્બતિરચ્છાનં, અક્ખિકણ્ણવણેસુપિ;
અવસેસસરીરેસુ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
તેસં અલ્લસરીરેસુ, મતાનં સેવતો પન;
તિવિધાપિ સિયાપત્તિ, ખેત્તસ્મિં તિવિધે સતિ.
બહિ મેથુનરાગેન, નિમિત્તં ઇત્થિયા પન;
નિમિત્તેન છુપન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
કાયસંસગ્ગરાગેન, નિમિત્તેન મુખેન વા;
નિમિત્તં ઇત્થિયા તસ્સ, છુપતો ગરુકં સિયા.
તથેવોભયરાગેન, નિમિત્તં પુરિસસ્સપિ;
નિમિત્તેન છુપન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
નિમિત્તેન નિમિત્તં તુ, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
થુલ્લચ્ચયં છુપન્તસ્સ, હોતિ મેથુનરાગતો.
કાયસંસગ્ગરાગેન, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
નિમિત્તેન નિમિત્તસ્સ, છુપને દુક્કટં મતં.
અઙ્ગજાતં પવેસેત્વા, તમાવટ્ટકતે મુખે;
તત્થાકાસગતં કત્વા, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા ¶ ચતૂહિ પસ્સેહિ, ઇત્થિયા હેટ્ઠિમત્તલં;
અછુપન્તં પવેસેત્વા, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉપ્પાટિતોટ્ઠમંસેસુ ¶ , બહિ નિક્ખન્તકેસુ વા;
દન્તેસુ વાયમન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
અટ્ઠિસઙ્ઘટ્ટનં કત્વા, મગ્ગે દુવિધરાગતો;
સુક્કે મુત્તેપિ વામુત્તે, વાયમન્તસ્સ દુક્કટં.
ઇત્થિં મેથુનરાગેન, આલિઙ્ગન્તસ્સ દુક્કટં;
હત્થગ્ગાહપરામાસ-ચુમ્બનાદીસ્વયં નયો.
અપદે અહયો મચ્છા, કપોતા દ્વિપદેપિ ચ;
ગોધા ચતુપ્પદે હેટ્ઠા, વત્થુ પારાજિકસ્સિમે.
સેવેતુકામતાચિત્તં, મગ્ગે મગ્ગપ્પવેસનં;
ઇદમઙ્ગદ્વયં વુત્તં, પઠમન્તિમવત્થુનો.
દુક્કટં પઠમસ્સેવ, સામન્તમિતિ વણ્ણિતં;
સેસાનં પન તિણ્ણમ્પિ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
‘‘અનાપત્તી’’તિ ઞાતબ્બં, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તથેવાસાદિયન્તસ્સ, જાનન્તસ્સાદિકમ્મિનો.
વિનયે અનયૂપરમે પરમે;
સુજનસ્સ સુખાનયને નયને;
પટુ હોતિ પધાનરતો ન રતો;
ઇધ યો પન સારમતે રમતે.
ઇમં હિતવિભાવનં ભાવનં;
અવેદિ સુરસમ્ભવં સમ્ભવં;
સ મારબળિસાસને સાસને;
સમો ભવતુપાલિના પાલિના.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પઠમપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
દુતિયપારાજિકકથા
આદિયન્તો ¶ હરન્તોવ-હરન્તો ઇરિયાપથં;
વિકોપેન્તો તથા ઠાના, ચાવેન્તોપિ પરાજિતો.
તત્થ ¶ નાનેકભણ્ડાનં, પઞ્ચકાનં વસા પન;
અવહારા દસેવેતે, વિઞ્ઞાતબ્બા વિભાવિના.
સાહત્થાણત્તિકો ચેવ, નિસ્સગ્ગો અત્થસાધકો;
ધુરનિક્ખેપનઞ્ચાતિ, ઇદં સાહત્થપઞ્ચકં.
પુબ્બસહપયોગો ચ, સંવિદાહરણમ્પિ ચ;
સઙ્કેતકમ્મં નેમિત્તં, પુબ્બયોગાદિપઞ્ચકં.
થેય્યપસય્હપરિકપ્પ-પટિચ્છન્નકુસાદિકા;
અવહારા ઇમે પઞ્ચ, વેદિતબ્બાવ વિઞ્ઞુના.
વત્થુકાલગ્ઘદેસે ચ, પરિભોગઞ્ચ પઞ્ચપિ;
ઞત્વા એતાનિ કાતબ્બો, પણ્ડિતેન વિનિચ્છયો.
દુતિયં વાપિ કુદ્દાલં, પિટકં પરિયેસતો;
ગચ્છતો થેય્યચિત્તેન, દુક્કટં પુબ્બયોગતો.
તત્થજાતકકટ્ઠં વા, લતં વા છિન્દતો પન;
દુક્કટં ઉભયત્થાપિ, વુત્તં સહપયોગતો.
પથવિં ખણતો વાપિ, બ્યૂહતો પંસુમેવ વા;
આમસન્તસ્સ વા કુમ્ભિં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
મુખે પાસં પવેસેત્વા, ખાણુકે બદ્ધકુમ્ભિયા;
બન્ધનાનં વસા ઞેય્યો, ઠાનભેદો વિજાનતા.
દ્વે ઠાનાનિ પનેકસ્મિં, ખાણુકે બદ્ધકુમ્ભિયા;
વલયં રુક્ખમૂલસ્મિં, પવેસેત્વા કતાય વા.
ઉદ્ધરન્તસ્સ ખાણું વા, છિન્દતો સઙ્ખલિમ્પિ વા;
થુલ્લચ્ચયં તતો કુમ્ભિં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
પઠમં ¶ પન કુમ્ભિં વા, ઉદ્ધરિત્વા તથા પુન;
ઠાના ચાવેતિ ખાણું વા, સઙ્ખલિં વાપિ સો નયો.
ઇતો ચિતો ચ ઘંસન્તો, મૂલે સારેતિ રક્ખતિ;
વલયં ખેગતં તત્થ, કરોન્તોવ પરાજિતો.
જાતં છિન્દતિ ચે રુક્ખં, દુક્કટં કુમ્ભિમત્થકે;
સમીપે છિન્દતો તસ્સ, પાચિત્તિયમતત્થજં.
અન્તોકુમ્ભિગતં ¶ ભણ્ડં, ફન્દાપેતિ સચે પન;
અપબ્યૂહેતિ તત્થેવ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
હરન્તો કુમ્ભિયા ભણ્ડં, મુટ્ઠિં છિન્દતિ અત્તનો;
ભાજને વા ગતં કત્વા, હોતિ ભિક્ખુ પરાજિતો.
હારં વા પન પામઙ્ગં, સુત્તારુળ્હં તુ કુમ્ભિયા;
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
સપ્પિઆદીસુ યં કિઞ્ચિ, પિવતો પાદપૂરણં;
એકેનેવ પયોગેન, પીતમત્તે પરાજયો.
કત્વાવ ધુરનિક્ખેપં, પિવન્તસ્સ પુનપ્પુનં;
સકલમ્પિ ચ તં કુમ્ભિં, પિવતો ન પરાજયો.
સચે ખિપતિ યં કિઞ્ચિ, ભણ્ડકં તેલકુમ્ભિયં;
તં પાદગ્ઘનકં તેલં, ધુવં પિવતિ તાવદે.
હત્થતો મુત્તમત્તેવ, થેય્યચિત્તો વિનસ્સતિ;
આવિઞ્જેત્વાપિ વા કુમ્ભિં, તેલં ગાળેતિ ચે તથા.
તેલસ્સાકિરણં ઞત્વા, ખિત્તં રિત્તાય કુમ્ભિયા;
પીતં તેલઞ્ચ તં ભણ્ડં, ઉદ્ધરન્તોવ ધંસિતો.
તત્થેવ ભિન્દતો તેલં, છડ્ડેન્તસ્સ તથેવ ચ;
ઝાપેન્તસ્સ અભોગં વા, કરોન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
ભૂમટ્ઠકથા.
ઠપિતં ¶ પત્થરિત્વા ચ, સાટકત્થરણાદિકં;
વેઠેત્વા ઉદ્ધરન્તસ્સ, મુત્તે ઠાના પરાભવો.
ઓરિમન્તેન વા ફુટ્ઠ-મોકાસં પારિમન્તતો;
પારાજિકમતિક્કન્તે, કડ્ઢતો ઉજુકમ્પિ વા.
થલટ્ઠકથા.
પુરતો મુખતુણ્ડઞ્ચ, કલાપગ્ગઞ્ચ પચ્છતો;
દ્વીસુ પસ્સેસુ પક્ખન્તો, હેટ્ઠા પાદનખા તથા.
ઉદ્ધઞ્ચાપિ ¶ સિખગ્ગન્તિ, ગગને ગચ્છતો પન;
મોરસ્સ છ પરિચ્છેદા, વેદિતબ્બા વિભાવિના.
ભિક્ખુ ‘‘સસ્સામિકં મોરં, ગહેસ્સામી’’તિ ખેગતં;
હત્થં વાપિ પસારેતિ, પુરતો વાસ્સ તિટ્ઠતિ.
મોરોપિ ગગને પક્ખે, ચારેતિ ન ચ ગચ્છતિ;
દુક્કટં ગમનચ્છેદે, આમસન્તસ્સ ચેવ તં.
ઠાના મોરમમોચેન્તો, ફન્દાપેતિ સચે પન;
એવં ફન્દાપને તસ્સ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
અગ્ગહેત્વા ગહેત્વા વા, હત્થેન પન અત્તનો;
ઠાના ચાવેતિ ચે મોરં, સયં ઠાના ચુતો સિયા.
ફુટ્ઠોકાસં મુખગ્ગેન, કલાપગ્ગેન વા પન;
કલાપગ્ગેન વા ફુટ્ઠં, મુખતુણ્ડેન ભિક્ખુ ચે.
અતિક્કામેય્ય યો મોરં, ઠાના ચાવેતિ નામ સો;
એસેવ ચ નયો પાદ-સિખાપક્ખેસુ દીપિતો.
ગગને પન ગચ્છન્તો, કરે મોરો નિલીયતિ;
તં કરેનેવ ચારેન્તો, ફન્દાપેતીતિ વુચ્ચતિ.
સચે ¶ ગણ્હાતિ તં મોરં, ઇતરેન કરેન સો;
ચાવિતત્તા પન ઠાના, ભિક્ખુ ઠાના ચુતો સિયા.
ઇતરં પન મોરસ્સ, ઉપનેતિ સચે કરં;
ન દોસો તત્થ ઉડ્ડેત્વા, સયમેવ નિલીયતિ.
દિસ્વા અઙ્ગે નિલીનં તં, થેય્યચિત્તેન ગચ્છતો;
પાદે થુલ્લચ્ચયં હોતિ, દુતિયે ચ પરાજયો.
ભૂમિયં ઠિતમોરસ્સ, તીણિ ઠાનાનિ પણ્ડિતો;
પાદાનઞ્ચ કલાપસ્સ, વસેન પરિદીપયે.
તતો કેસગ્ગમત્તમ્પિ, મોરં પથવિતો પન;
હોતિ પારાજિકં તસ્સ, ઉક્ખિપન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
છિજ્જમાનં સુવણ્ણાદિં, પત્તે પતતિ ચે પન;
હત્થેન ઉદ્ધરન્તસ્સ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
સચે ¶ અનુદ્ધરિત્વાવ, થેય્યચિત્તેન ગચ્છતિ;
દુતિયે પદવારસ્મિં, પારાજિકમુદીરયે.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, હત્થે વત્થેવ મત્થકે;
તં તં તસ્સ ભવે ઠાનં, યત્થ યત્થ પતિટ્ઠિતં.
આકાસટ્ઠકથા.
થેય્યચિત્તેન યં કિઞ્ચિ, મઞ્ચપીઠાદિસુટ્ઠિતં;
આમાસમ્પિ અનામાસં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સંહરિત્વા સચે વંસે, ઠપિતં હોતિ ચીવરં;
કત્વા પુનોરતો ભોગં, તથા અન્તઞ્ચ પારતો.
ચીવરેન ફુટ્ઠોકાસો, ઠાનં તસ્સ પવુચ્ચતિ;
ન તુ ચીવરવંસો સો, હોતીતિ સકલો મતો.
ઓરિમન્તેન ¶ ઓકાસં, ફુટ્ઠં તમિતરેન વા;
ઇતરેનપિ વા ફુટ્ઠં, ઓરિમન્તેન વા પુન.
દક્ખિણન્તેન ફુટ્ઠં વા, વામન્તેનિતરેન વા;
વામન્તેન ફુટ્ઠટ્ઠાનં, અતિક્કામયતો ચુતિ.
ઉદ્ધં વા ઉક્ખિપન્તસ્સ, ચીવરં પન વંસતો;
કેસગ્ગમત્તે ઉક્ખિત્તે, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
રજ્જુકેન ચ બન્ધિત્વા, ઠપિતં પન ચીવરં;
થુલ્લચ્ચયં વિમોચેન્તો, મુત્તે પારાજિકં ફુસે.
વેઠેત્વા ઠપિતં વંસે, નિબ્બેઠેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
વલયં છિન્દતો વાપિ, મોચેન્તસ્સપ્યયં નયો.
ચીવરસ્સ પસારેત્વા, ઠપિતસ્સ હિ વંસકે;
સંહરિત્વા તુ નિક્ખિત્તે, ચીવરે વિય નિચ્છયો.
સિક્કાય પક્ખિપિત્વા યં, લગ્ગિતં હોતિ ભણ્ડકં;
સિક્કાતો તં હરન્તો વા, સહ સિક્કાય વા ચુતો.
કુન્તાદિં નાગદન્તેસુ, ઠિતેસુ પટિપાટિયા;
અગ્ગે વા પન બુન્દે વા, ગહેત્વા પરિકડ્ઢતો.
પારાજિકં ¶ ફુટ્ઠોકાસં, અતિક્કામયતો સિયા;
ઉજુકં ઉક્ખિપન્તસ્સ, કેસગ્ગેન પરાજયો.
પાકારાભિમુખો ઠત્વા, આકડ્ઢતિ સચે પન;
ઓરિમન્તફુટ્ઠોકાસ-મિતરન્તચ્ચયે ચુતો.
તથેવ પરતો તસ્સ, પેલ્લેન્તસ્સાપિ ભિક્ખુનો;
ભિત્તિં પન ચ નિસ્સાય, ઠપિતેપિ અયં નયો.
ચાલેન્તસ્સ ચ તાલસ્સ, ફલં વત્થુ હિ પૂરતિ;
યેનસ્સ બન્ધના મુત્તે, તસ્મિં પારાજિકં ભવે.
પિણ્ડિં ¶ છિન્દતિ તાલસ્સ, સચે પારાજિકં સિયા;
એસેવ ચ નયો સેસ-રુક્ખપુપ્ફફલેસુપિ.
વેહાસટ્ઠકથા.
ગચ્છતો હિ નિધિટ્ઠાનં, પદવારેન દુક્કટં;
ઉદકે પન ગમ્ભીરે, તથા નિમુજ્જનાદિસુ.
તત્થજાતકપુપ્ફેસુ, યેન પુપ્ફેન પૂરતિ;
વત્થુ તં છિન્દતો પુપ્ફં, તસ્સ પારાજિકં વદે.
એકનાળસ્સ વા પસ્સે, વાકો ઉપ્પલજાતિયા;
ન છિજ્જતિ તતો યાવ, તાવ નં પરિરક્ખતિ.
સામિકેહેવ પુપ્ફેસુ, છિન્દિત્વા ઠપિતેસુપિ;
પુબ્બે વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
ભારબદ્ધાનિ પુપ્ફાનિ, છસ્વાકારેસુ કેનચિ;
આકારેન સચે તાનિ, ઠાના ચાવેતિ નસ્સતિ.
ઠપિતં પન પુપ્ફાનં, કલાપં જલપિટ્ઠિયં;
ચાલેત્વા ઉદકં પુપ્ફ-ટ્ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
પરિકપ્પેતિ ચે ‘‘એત્થ, ગહેસ્સામી’’તિ રક્ખતિ;
ઉદ્ધરન્તો ગતટ્ઠાના, ભટ્ઠો નામ પવુચ્ચતિ.
અચ્ચુગ્ગતસ્સ તં ઠાનં, જલતો સકલં જલં;
ઉપ્પાટેત્વા તતો પુપ્ફં, ઉજુમુદ્ધરતો પન.
નાળન્તે ¶ જલતો મુત્ત-મત્તે પારાજિકં ભવે;
અમુત્તે જલતો તસ્મિં, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
પુપ્ફે ગહેત્વા નામેત્વા, ઉપ્પાટેતિ સચે પન;
ન તસ્સ ઉદકં ઠાનં, નટ્ઠો ઉપ્પાટિતક્ખણે.
યો ¶ હિ સસ્સામિકે મચ્છે, થેય્યચિત્તેન ગણ્હતિ;
બળિસેનપિ જાલેન, હત્થેન કુમિનેન વા.
તસ્સેવં ગણ્હતો વત્થુ, યેન મચ્છેન પૂરતિ;
તસ્મિં ઉદ્ધટમત્તસ્મિં, જલા હોતિ પરાજયો.
ઠાનં સલિલજાનઞ્હિ, કેવલં સકલં જલં;
સલિલટ્ઠં વિમોચેન્તો, જલા પારાજિકો ભવે.
નીરતો ઉપ્પતિત્વા યો, તીરે પતતિ વારિજો;
ગણ્હતો તં પનાપત્તિં, ભણ્ડગ્ઘેન વિનિદ્દિસે.
મારણત્થાય મચ્છાનં, તળાકે નદિયાપિ વા;
નિન્ને મચ્છવિસં નામ, પક્ખિપિત્વા ગતે પન.
પચ્છા મચ્છવિસં મચ્છા, ખાદિત્વા પિલવન્તિ ચે;
પારાજિકં મતે મચ્છે, થેય્યચિત્તેન ગણ્હતો.
પંસુકૂલિકસઞ્ઞાય, ન દોસો કોચિ ગણ્હતો;
સામિકેસ્વાહરન્તેસુ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં.
ગહેત્વા સામિકા મચ્છે, સચે યન્તિ નિરાલયા;
ગણ્હતો પન તે સેસે, થેય્યચિત્તેન દુક્કટં.
અમતેસુ અનાપત્તિં, વદન્તિ વિનયઞ્ઞુનો;
એસેવ ચ નયો સેસે, કચ્છપાદિમ્હિ વારિજે.
ઉદકટ્ઠકથા.
‘‘નાવં નાવટ્ઠં વા ભણ્ડં, થેનેત્વા ગણ્હિસ્સામી’’તિ;
પાદુદ્ધારે દોસા વુત્તા, ભિક્ખુસ્સેવં ગચ્છન્તસ્સ.
બદ્ધાય ¶ નાવાય હિ ચણ્ડસોતે;
ઠાનં મતં બન્ધનમેકમેવ;
ભિક્ખુસ્સ ¶ તસ્મિં મુત્તમત્તે;
પારાજિકં તસ્સ વદન્તિ ધીરા.
નિચ્ચલે ઉદકે નાવ-મબન્ધનમવટ્ઠિતં;
પુરતો પચ્છતો વાપિ, પસ્સતો વાપિ કડ્ઢતો.
એકેનન્તેન સમ્ફુટ્ઠ-મોકાસમિતરેન તં;
અતિક્કામયતો નાવં, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
ઉદ્ધં કેસગ્ગમત્તમ્પિ, ઉદકમ્હા વિમોચિતે;
અધોનાવાતલં તેન, ફુટ્ઠઞ્ચ મુખવટ્ટિયા.
બન્ધિત્વા પન યા તીરે, ઠપિતા નિચ્ચલે જલે;
બન્ધનઞ્ચ ઠિતોકાસો, ઠાનં તસ્સા દ્વિધા મતં.
હોતિ થુલ્લચ્ચયં પુબ્બં, બન્ધનસ્સ વિમોચને;
પચ્છા કેનચુપાયેન, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
ચાવેત્વા પઠમં ઠાના, પચ્છા બન્ધનમોચને;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, થેય્યચિત્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ઉસ્સારેત્વા નિકુજ્જિત્વા, ઠપિતાય થલે પન;
ફુટ્ઠોકાસોવ હિ ઠાનં, નાવાય મુખવટ્ટિયા.
ઞેય્યો ઠાનપરિચ્છેદો;
આકારેહેવ પઞ્ચહિ;
યતો કુતોચિ ચાવેન્તો;
હોતિ પારાજિકો નરો.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, નાવાયુક્કુજ્જિતાયપિ;
ઠપિતાયપિ નાવાય, ઘટિકાનં તથૂપરિ.
થેય્યા ¶ તિત્થે ઠિતં નાવં, આરુહિત્વા સચે પન;
અરિત્તેન ફિયેનાપિ, પાજેન્તસ્સ પરાજયો.
સચે છત્તં પણામેત્વા, ઉસ્સાપેત્વાવ ચીવરં;
લઙ્કારસદિસં કત્વા, ગણ્હાપેતિ સમીરણં.
આગમ્મ ¶ બલવા વાતો, નાવં હરતિ ચે પન;
વાતેનેવ હટા નાવા, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
સયમેવ ચ યં કિઞ્ચિ, ગામતિત્થમુપાગતં;
અચાવેન્તોવ તં ઠાના, કિણિત્વા ચે પલાયતિ.
અવહારો ન ભિક્ખુસ્સ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં;
સયમેવ ચ ગચ્છન્તિં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
નાવટ્ઠકથા.
યાનં નામ રથો વય્હં, સકટં સન્દમાનિકા;
યાનં અવહરિસ્સામિ, યાનટ્ઠમિતિ વા પન.
ગચ્છતો દુક્કટં વુત્તં, દુતિયં પરિયેસતો;
ઠાના ચાવનયોગસ્મિં, વિજ્જમાને પરાજયો.
યાનસ્સ દુકયુત્તસ્સ, દસ ઠાનાનિ દીપયે;
યાનં પાજયતો તસ્સ, નિસીદિત્વા ધુરે પન.
થુલ્લચ્ચયં તુ ગોણાનં, પાદુદ્ધારે વિનિદ્દિસે;
ચક્કાનઞ્હિ ઠિતોકાસ-મતિક્કન્તે પરાભવો.
અયુત્તકસ્સાપિ ચ યાનકસ્સ, ધુરેનુપત્થમ્ભનિયં ઠિતસ્સ;
વસેનુપત્થમ્ભનિચક્કકાનં, ઠાનાનિ તીણેવ ભવન્તિ તસ્સ.
તથા ધુરેન દારૂનં, ઉપરિટ્ઠપિતસ્સ ચ;
ભૂમિયમ્પિ ધુરેનેવ, તથેવ ઠપિતસ્સ ચ.
પુરતો ¶ પચ્છતો વાપિ, ઠાના ચાવેતિ ચે પન;
થુલ્લચ્ચયં તુ તિણ્ણમ્પિ, ઠાના ચાવે પરાજયો.
અપનેત્વાન ચક્કાનિ, અક્ખાનં સીસકેહિ તુ;
ઠિતસ્સૂપરિ દારૂનં, ઠાનાનિ દ્વે વિનિદ્દિસે.
કડ્ઢન્તો ઉક્ખિપન્તો વા, ફુટ્ઠોકાસચ્ચયે ચુતો;
ઠપિતસ્સ પનઞ્ઞસ્સ, ભૂમિયં યસ્સ કસ્સચિ.
અક્ખુદ્ધીનં ધુરસ્સાતિ, પઞ્ચ ઠાનાનિ દીપયે;
ઉદ્ધીસુ વા ગહેત્વા તં, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
ઠપિતસ્સ ¶ હિ ચક્કસ્સ, નાભિયા પન ભૂમિયં;
એકમેવ સિયા ઠાનં, પરિચ્છેદોપિ પઞ્ચધા.
ફુસિત્વા યં ઠિતં ભૂમિં, નેમિપસ્સેન નાભિયા;
ઠાનાનિ દ્વે ભવન્તસ્સ, નટ્ઠો તેસમતિક્કમે.
દિસ્વા યાનમનારક્ખં, પટિપન્નં મહાપથે;
આરુહિત્વા અચોદેત્વા, કિણિત્વા યાતિ વટ્ટતિ.
યાનટ્ઠકથા.
સીસક્ખન્ધકટોલમ્બ-વસા ભારો ચતુબ્બિધો;
તત્થ સીસગતં ભારં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
ઇતો ચિતો ચ ઘંસન્તો, થેય્યચિત્તેન યો પન;
સિરસ્મિંયેવ સારેતિ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
ખન્ધં ઓરોપિતે ભારે, તસ્સ પારાજિકં મતં;
સીસતો કેસમત્તમ્પિ, મોચેન્તોપિ પરાજિતો.
ભારં પથવિયં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા સુદ્ધમાનસો;
પચ્છા તં થેય્યચિત્તેન, ઉદ્ધરન્તો પરાજિતો.૫૨૨
એત્થ ¶ વુત્તનયેનેવ, સેસેસુપિ અસેસતો;
ભારેસુ મતિસારેન, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
ભારટ્ઠકથા.
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, આરામં અભિયુઞ્જતો;
પરાજેતિ પરં ધમ્મં, ચરન્તો ચે પરાજિતો.૫૨૨
વિમતિં જનયન્તસ્સ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
પરજ્જતિ સયં ધમ્મં, ચરન્તો યોપિ તસ્સ ચ.
સામિનો ધુરનિક્ખેપે, ‘‘ન દસ્સામી’’તિ ચત્તનો;
પારાજિકં ભવે તસ્સ, સબ્બેસં કૂટસક્ખિનં.
આરામટ્ઠકથા.
વિહારં ¶ સઙ્ઘિકં કિઞ્ચિ, અચ્છિન્દિત્વાન ગણ્હિતું;
સબ્બેસં ધુરનિક્ખેપા-ભાવતોવ ન સિજ્ઝતિ.
વિહારટ્ઠકથા.
સીસાનિ સાલિઆદીનં, નિરુમ્ભિત્વાન ગણ્હતો;
અસિતેન ચ લાયિત્વા, છિન્દિત્વા વા કરેન ચ.
યસ્મિં બીજેપિ વા વત્થુ, સીસે પૂરેતિ મુટ્ઠિયં;
બન્ધના મોચિતે તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
અચ્છિન્નો પન દણ્ડો વા, તચો વા અપ્પમત્તકો;
વીહિનાળમ્પિ વા દીઘં, અનિક્ખન્તોવ રક્ખતિ.
સચે ¶ સો પરિકપ્પેતિ, ‘‘મદ્દિત્વા પનિદં અહં;
પપ્ફોટેત્વા ઇતો સારં, ગણ્હિસ્સામી’’તિ રક્ખતિ.
મદ્દનુદ્ધરણે નત્થિ, દોસો પપ્ફોટનેપિ વા;
અત્તનો ભાજનગતં, કરોન્તસ્સ પરાજયો.
જાનં કેસગ્ગમત્તમ્પિ, પથવિં પરસન્તકં;
થેય્યચિત્તેન ચે ખીલં, સઙ્કામેતિ પરાજયો.
તઞ્ચ ખો સામિકાનં તુ, ધુરનિક્ખેપને સતિ;
અનગ્ઘા ભૂમિ નામેસા, તસ્મા એવમુદીરિતં.
ગહેતબ્બા સચે હોતિ, દ્વીહિ ખીલેહિ યા પન;
આદો થુલ્લચ્ચયં તેસુ, દુતિયેવ પરાજયો.
ઞાપેતુકામો યો ભિક્ખુ, ‘‘મમેદં સન્તક’’ન્તિ ચ;
રજ્જું વાપિ પસારેતિ, યટ્ઠિં પાતેતિ દુક્કટં.
યેહિ દ્વીહિ પયોગેહિ, અત્તનો સન્તકં સિયા;
આદો થુલ્લચ્ચયં તેસુ, દુતિયે ચ પરાજયો.
ખેત્તટ્ઠકથા.
ખેત્તે વુત્તનયેનેવ, વત્થુટ્ઠસ્સ વિનિચ્છયો;
ગામટ્ઠેપિ ચ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
વત્થુટ્ઠગામટ્ઠકથા.
તિણં ¶ વા પન પણ્ણં વા, લતં વા કટ્ઠમેવ વા;
ભણ્ડગ્ઘેનેવ કાતબ્બો, ગણ્હન્તો તત્થજાતકં.
મહગ્ઘે પન રુક્ખસ્મિં, છિન્નમત્તેપિ નસ્સતિ;
તચ્છેત્વા ઠપિતો રુક્ખો, ગહેતબ્બો ન કોચિપિ.
છિન્દિત્વા ¶ ઠપિતં મૂલે, રુક્ખમદ્ધગતં પન;
‘‘છડ્ડિતો સામિકેહી’’તિ, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
લક્ખણે છલ્લિયોનદ્ધે, ન દોસો કોચિ ગણ્હતો;
અજ્ઝાવુત્થં કતં વાપિ, વિનસ્સન્તઞ્ચ ગણ્હતો.
યો ચારક્ખટ્ઠાનં પત્વા, કત્વા કમ્મટ્ઠાનાદીનિ;
ચિત્તે ચિન્તેન્તો વા અઞ્ઞં, ભણ્ડદેય્યં હોતેવસ્સ.
વરાહબ્યગ્ઘચ્છતરચ્છકાદિતો;
ઉપદ્દવા મુચ્ચિતુકામતાય યો;
તથેવ તં ઠાનમતિક્કમેતિ ચે;
ન કોચિ દોસો પન ભણ્ડદેય્યકં.
ઇદમારક્ખણટ્ઠાનં, ગરુકં સુઙ્કઘાતતો;
તસ્મા દુક્કટમુદ્દિટ્ઠં, તમનોક્કમ્મ ગચ્છતો.
એતં પરિહરન્તસ્સ, થેય્યચિત્તેન સત્થુના;
પારાજિકમનુદ્દિટ્ઠં, આકાસેનાપિ ગચ્છતો.
તસ્મા એત્થ વિસેસેન, સતિસમ્પન્નચેતસા;
અપ્પમત્તેન હોતબ્બં, પિયસીલેન ભિક્ખુના.
અરઞ્ઞટ્ઠકથા.
તોયદુલ્લભકાલસ્મિં, ભાજને ગોપિતં જલં;
આવિઞ્જિત્વા પવેસેત્વા, છિદ્દં કત્વાપિ વા તથા.
વાપિયં વા તળાકે વા, ભાજનં અત્તનો પન;
ગણ્હન્તસ્સ પવેસેત્વા, ભણ્ડગ્ઘેન વિનિદ્દિસે.
છિન્દતો મરિયાદં તુ, અદિન્નાદાનપુબ્બતો;
ભૂતગામેન સદ્ધિમ્પિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અન્તો ¶ ¶ ઠત્વા બહિ ઠત્વા, છિન્દન્તો ઉભયત્થપિ;
બહિઅન્તેન કાતબ્બો, અન્તોઅન્તેન મજ્ઝતો.
ઉદકકથા.
વારેન સામણેરા યં, દન્તકટ્ઠમરઞ્ઞતો;
આનેત્વાચરિયાનમ્પિ, આહરન્તિ સચે પન.
છિન્દિત્વા યાવ સઙ્ઘસ્સ, ન નિય્યાદેન્તિ તે પન;
આભતં તાવ તં સબ્બં, તેસમેવ ચ સન્તકં.
તસ્મા તં થેય્યચિત્તેન, ગણ્હન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
ગરુભણ્ડઞ્ચ સઙ્ઘસ્સ, ભણ્ડગ્ઘેન પરાભવો.
યદા નિય્યાદિતં તેહિ, તતો પટ્ઠાય સઙ્ઘિકં;
ગણ્હન્તસ્સાપિ થેય્યાય, અવહારો ન વિજ્જતિ.
અરક્ખત્તા યથાવુડ્ઢ-મભાજેતબ્બતોપિ ચ;
સબ્બસાધારણત્તા ચ, અઞ્ઞં વિય ન હોતિદં.
દન્તકટ્ઠકથા.
અગ્ગિં વા દેતિ સત્થેન, આકોટેતિ સમન્તતો;
આકોટેતિ વિસં વાપિ, મણ્ડૂકણ્ટકનામકં.
યેન વા તેન વા રુક્ખો, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ;
સબ્બત્થ ભિક્ખુનો તસ્સ, ભણ્ડદેય્યં પકાસિતં.
વનપ્પતિકથા.
સીસતો કણ્ણતો વાપિ, ગીવતો હત્થતોપિ વા;
છિન્દિત્વા વાપિ મોચેત્વા, ગણ્હતો થેય્યચેતસા.
હોતિ ¶ મોચિતમત્તસ્મિં, સીસાદીહિ પરાજયો;
થુલ્લચ્ચયં કરોન્તસ્સ, આકડ્ઢનવિકડ્ઢનં.
હત્થા અનીહરિત્વાવ, વલયં કટકમ્પિ વા;
અગ્ગબાહુઞ્ચ ઘંસન્તો, ચારેતિ અપરાપરં.
તમાકાસગતં ¶ ચોરો, કરોતિ યદિ રક્ખતિ;
સવિઞ્ઞાણકતો મૂલે, વલયંવ ન હોતિદં.
નિવત્થં પન વત્થં યો, અચ્છિન્દતિ પરસ્સ ચે;
પરોપિ પન લજ્જાય, સહસા તં ન મુઞ્ચતિ.
આકડ્ઢતિ ચ ચોરોપિ, સો પરો તાવ રક્ખતિ;
પરસ્સ હત્થતો વત્થે, મુત્તમત્તે પરાજયો.
સભણ્ડહારકં ભણ્ડં, નેન્તસ્સ પઠમે પદે;
થુલ્લચ્ચયમતિક્કન્તે, દુતિયેવ ચુતો સિયા.
પાતાપેતિ સચે ભણ્ડં, તજ્જેત્વા થેય્યચેતનો;
પરસ્સ હત્થતો ભણ્ડે, મુત્તમત્તે પરાજયો.
અથાપિ પરિકપ્પેત્વા, પાતાપેતિ વ યો પન;
તસ્સ પાતાપને વુત્તં, દુક્કટામસનેપિ ચ.
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો;
‘‘તિટ્ઠ તિટ્ઠા’’તિ વદતો, ન દોસો છડ્ડિતેપિ ચ.
આગન્ત્વા થેય્યચિત્તેન, પચ્છા તં ગણ્હતો સિયા;
પારાજિકં તદુદ્ધારે, સાલયે સામિકે ગતે.
ગણ્હતો સકસઞ્ઞાય, ગહણે પન રક્ખતિ;
ભણ્ડદેય્યં તથા પંસુ-કૂલસઞ્ઞાય ગણ્હતો.
‘‘તિટ્ઠ ¶ તિટ્ઠા’’તિ વુત્તો ચ, છડ્ડેત્વા પન ભણ્ડકં;
કત્વાવ ધુરનિક્ખેપં, ભીતો ચોરા પલાયતિ.
ગણ્હતો થેય્યચિત્તેન, ઉદ્ધારે દુક્કટં પુન;
દાતબ્બમાહરાપેન્તે, અદેન્તસ્સ પરાજયો.
‘‘કસ્મા? તસ્સ પયોગેન, છડ્ડિતત્તા’’તિ સાદરં;
મહાઅટ્ઠકથાયં તુ, વુત્તમઞ્ઞાસુ નાગતં.
હરણકથા.
સમ્પજાનમુસાવાદં, ‘‘ન ગણ્હામી’’તિ ભાસતો;
અદિન્નાદાનપુબ્બત્તા, દુક્કટં હોતિ ભિક્ખુનો.
‘‘રહો ¶ મયા પનેતસ્સ, ઠપિતં કિં નુ દસ્સતિ’’;
ઇચ્ચેવં વિમતુપ્પાદે, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
તસ્મિં દાને નિરુસ્સાહે, પરો ચે નિક્ખિપે ધુરં;
ઉભિન્નં ધુરનિક્ખેપે, ભિક્ખુ હોતિ પરાજિતો.
ચિત્તેનાદાતુકામોવ, ‘‘દસ્સામી’’તિ મુખેન ચે;
વદતો ધુરનિક્ખેપે, સામિનો હિ પરાજયો.
ઉપનિધિકથા.
સુઙ્કઘાતસ્સ અન્તોવ, ઠત્વા પાતેતિ ચે બહિ;
ધુવં પતતિ ચે હત્થા, મુત્તમત્તે પરાજયો.
તં રુક્ખે ખાણુકે વાપિ, હુત્વા પટિહતં પુન;
વાતુક્ખિત્તમ્પિ વા અન્તો, સચે પતતિ રક્ખતિ.
પતિત્વા ¶ ભૂમિયં પચ્છા, વટ્ટન્તં પન ભણ્ડકં;
સચે પવિસત્યન્તોવ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
ઠત્વા ઠત્વા પવટ્ટન્તં, પવિટ્ઠં ચે પરાજયો;
અતિટ્ઠમાનં વટ્ટિત્વા, પવિટ્ઠં પન રક્ખતિ.
ઇતિ વુત્તં દળ્હં કત્વા, કુરુન્દટ્ઠકથાદિસુ;
સારતો તં ગહેતબ્બં, યુત્તં વિય ચ દિસ્સતિ.
સયં વા યદિ વટ્ટેતિ, વટ્ટાપેતિ પરેન વા;
અટ્ઠત્વા વટ્ટમાનં તં, ગતં નાસકરં સિયા.
ઠત્વા ઠત્વા સચે અન્તો, બહિ ગચ્છતિ રક્ખતિ;
ઠપિતે સુદ્ધચિત્તેન, સયં વટ્ટતિ વટ્ટતિ.
ગચ્છન્તે પન યાને વા, ગજે વા તં ઠપેતિ ચે;
બહિ નીહરણત્થાય, નાવહારોપિ નીહટે.
ઠપિતે ઠિતયાને વા, પયોગેન વિના ગતે;
સતિપિ થેય્યચિત્તસ્મિં, અવહારો ન વિજ્જતિ.
સચે પાજેતિ તં યાનં, ઠપેત્વા યાનકે મણિં;
સિયા પારાજિકં તસ્સ, સીમાતિક્કમને પન.
સુઙ્કટ્ઠાને ¶ મતં સુઙ્કં, ગન્તું દત્વાવ વટ્ટતિ;
સેસો ઇધ કથામગ્ગો, અરઞ્ઞટ્ઠકથાસમો.
સુઙ્કઘાતકથા.
અન્તોજાતં ધનક્કીતં, દિન્નં વા પન કેનચિ;
દાસં કરમરાનીતં, હરન્તસ્સ પરાજયો.
ભુજિસ્સં વા હરન્તસ્સ, માનુસં માતરાપિ વા;
પિતરાઠપિતં વાપિ, અવહારો ન વિજ્જતિ.
તં ¶ પલાપેતુકામોવ, ઉક્ખિપિત્વા ભુજેહિ વા;
તં ઠિતટ્ઠાનતો કિઞ્ચિ, સઙ્કામેતિ પરાજયો.
તજ્જેત્વા પદસા દાસં, નેન્તસ્સ પદવારતો;
હોન્તિ આપત્તિયો વુત્તા, તસ્સ થુલ્લચ્ચયાદયો.
હત્થાદીસુ ગહેત્વા તં, કડ્ઢતોપિ પરાજયો;
‘‘ગચ્છ યાહિ પલાયા’’તિ, વદતોપિ અયં નયો.
વેગસાવ પલાયન્તં, ‘‘પલાયા’’તિ ચ ભાસતો;
હોતિ પારાજિકેનસ્સ, અનાપત્તિ હિ ભિક્ખુનો.
સણિકં પન ગચ્છન્તં, સચે વદતિ સોપિ ચ;
સીઘં ગચ્છતિ ચે તસ્સ, વચનેન પરાજયો.
પલાયિત્વા સચે અઞ્ઞં, ગામં વા નિગમમ્પિ વા;
ગતં દિસ્વા તતો તઞ્ચે, પલાપેતિ પરાજયો.
પાણકથા.
થેય્યા સપ્પકરણ્ડં ચે, પરામસતિ દુક્કટં;
ફન્દાપેતિ યથાવત્થું, ઠાનતો ચાવને ચુતો.
ઉગ્ઘાટેત્વા કરણ્ડં તુ, સપ્પમુદ્ધરતો પન;
કરણ્ડતલતો મુત્તે, નઙ્ગુટ્ઠે તુ પરાજયો.
ઘંસિત્વા કડ્ઢતો સપ્પં, નઙ્ગુટ્ઠે મુખવટ્ટિતો;
તસ્સ સપ્પકરણ્ડસ્સ, મુત્તમત્તે પરાજયો.
કરણ્ડં ¶ વિવરિત્વા ચે, પક્કોસન્તસ્સ નામતો;
સો નિક્ખમતિ ચે સપ્પો, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
તથા કત્વા તુ મણ્ડૂક-મૂસિકાનં રવમ્પિ વા;
પક્કોસન્તસ્સ નામેન, નિક્ખન્તેપિ પરાજયો.
મુખં ¶ અવિવરિત્વાવ, કરોન્તસ્સેવમેવ ચ;
યેન કેનચિ નિક્ખન્તે, સપ્પે પારાજિકં સિયા.
મુખે વિવરિતે સપ્પો, સયમેવ પલાયતિ;
ન પક્કોસતિ ચે તસ્સ, ભણ્ડદેય્યમુદીરિતં.
અપદકથા.
થેય્યચિત્તેન યો હત્થિં, કરોતામસનાદયો;
હોન્તિ આપત્તિયો તસ્સ, તિવિધા દુક્કટાદયો.
સાલાયં ઠિતહત્થિસ્સ, અન્તોવત્થઙ્ગણેસુપિ;
ઠાનં સાલા ચ વત્થુ ચ, અઙ્ગણં સકલં સિયા.
અબદ્ધસ્સ હિ બદ્ધસ્સ, ઠિતટ્ઠાનઞ્ચ બન્ધનં;
તસ્મા તેસં વસા હત્થિં, હરતો કારયે બુધો.
નગરસ્સ બહિદ્ધા તુ, ઠિતસ્સ પન હત્થિનો;
ઠિતટ્ઠાનં ભવે ઠાનં, પદવારેન કારયે.
નિપન્નસ્સ ગજસ્સેકં, ઠાનં તં ઉટ્ઠપેતિ ચે;
તસ્મિં ઉટ્ઠિતમત્તે તુ, તસ્સ પારાજિકં સિયા.
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, તુરઙ્ગમહિસાદિસુ;
નત્થિ કિઞ્ચિપિ વત્તબ્બં, દ્વિપદેપિ બહુપ્પદે.
ચતુપ્પદકથા.
પરેસન્તિ વિજાનિત્વા, પરેસં સન્તકં ધનં;
ગરુકં થેય્યચિત્તેન, ઠાના ચાવેતિ ચે ચુતો.
અનાપત્તિ સસઞ્ઞિસ્સ, તિરચ્છાનપરિગ્ગહે;
તાવકાલિકવિસ્સાસ-ગ્ગાહે પેતપરિગ્ગહે.
યો ¶ ¶ પનેત્થ ચ વત્તબ્બો, પાળિમુત્તવિનિચ્છયો;
તં મયં પરતોયેવ, ભણિસ્સામ પકિણ્ણકે.
પરાજિતાનેકમલેન વુત્તં;
પારાજિકં યં દુતિયં જિનેન;
વુત્તો સમાસેન મયસ્સ ચત્થો;
વત્તું અસેસેન હિ કો સમત્થો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે દુતિયપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
તતિયપારાજિકકથા
મનુસ્સજાતિં જાનન્તો, જીવિતા યો વિયોજયે;
નિક્ખિપેય્યસ્સ સત્થં વા, વદેય્ય મરણે ગુણં.
દેસેય્ય મરણૂપાયં, હોતાયમ્પિ પરાજિતો;
અસન્ધેય્યોવ સો ઞેય્યો, દ્વેધા ભિન્નસિલા વિય.
વુત્તા પાણાતિપાતસ્સ, પયોગા છ મહેસિના;
સાહત્થિકો તથાણત્તિ-નિસ્સગ્ગિથાવરાદયો.
તત્થ કાયેન વા કાય-પટિબદ્ધેન વા સયં;
મારેન્તસ્સ પરં ઘાતો, અયં સાહત્થિકો મતો.
‘‘એવં ત્વં પહરિત્વા તં, મારેહી’’તિ ચ ભિક્ખુનો;
પરસ્સાણાપનં નામ, અયમાણત્તિકો નયો.
દૂરં મારેતુકામસ્સ, ઉસુઆદિનિપાતનં;
કાયેન પટિબદ્ધેન, અયં નિસ્સગ્ગિયો વિધિ.
અસઞ્ચારિમુપાયેન, મારણત્થં પરસ્સ ચ;
ઓપાતાદિવિધાનં તુ, પયોગો થાવરો અયં.
પરં ¶ ¶ મારેતુકામસ્સ, વિજ્જાય જપ્પનં પન;
અયં વિજ્જામયો નામ, પયોગો પઞ્ચમો મતો.
સમત્થા મારણે યા ચ, ઇદ્ધિ કમ્મવિપાકજા;
અયમિદ્ધિમયો નામ, પયોગો સમુદીરિતો.
એકેકો દુવિધો તત્થ, હોતીતિ પરિદીપિતો;
ઉદ્દેસોપિ અનુદ્દેસો, ભેદો તેસમયં પન.
બહુસ્વપિ યમુદ્દિસ્સ, પહારં દેતિ ચે પન;
મરણેન ચ તસ્સેવ, કમ્મુના તેન બજ્ઝતિ.
અનુદ્દિસ્સ પહારેપિ, યસ્સ કસ્સચિ દેહિનો;
પહારપ્પચ્ચયા તસ્સ, મરણં ચે પરાજયો.
મતે પહટમત્તે વા, પચ્છા મુભયથાપિ ચ;
હન્તા પહટમત્તસ્મિં, કમ્મુના તેન બજ્ઝતિ.
એવં સાહત્થિકો ઞેય્યો, તથા આણત્તિકોપિ ચ;
એત્તાવતા સમાસેન, દ્વે પયોગા હિ દસ્સિતા.
વત્થુ કાલો ચ દેસો ચ, સત્થઞ્ચ ઇરિયાપથો;
કરણસ્સ વિસેસોતિ, છ આણત્તિનિયામકા.
મારેતબ્બો હિ યો તત્થ, સો ‘‘વત્થૂ’’તિ પવુચ્ચતિ;
પુબ્બણ્હાદિ સિયા કાલો, સત્તાનં યોબ્બનાદિ ચ.
દેસો ગામાદિ વિઞ્ઞેય્યો, સત્થં તં સત્તમારણં;
મારેતબ્બસ્સ સત્તસ્સ, નિસજ્જાદિરિયાપથો.
વિજ્ઝનં ભેદનઞ્ચાપિ, છેદનં તાળનમ્પિ વા;
એવમાદિવિધોનેકો, વિસેસો કરણસ્સ તુ.
‘‘યં મારેહી’’તિ આણત્તો, અઞ્ઞં મારેતિ ચે તતો;
‘‘પુરતો પહરિત્વાન, મારેહી’’તિ ચ ભાસિતો.
પચ્છતો ¶ પસ્સતો વાપિ, પહરિત્વાન મારિતે;
વત્થાણત્તિ વિસઙ્કેતા, મૂલટ્ઠો પન મુચ્ચતિ.
વત્થું તં અવિરજ્ઝિત્વા, યથાણત્તિઞ્ચ મારિતે;
ઉભયેસં યથાકાલં, કમ્મબદ્ધો ઉદીરિતો.
આણત્તો ¶ ‘‘અજ્જ પુબ્બણ્હે, મારેહી’’તિ ચ યો પન;
સો ચે મારેતિ સાયન્હે, મૂલટ્ઠો પરિમુચ્ચતિ.
આણત્તસ્સેવ સો વુત્તો;
કમ્મબદ્ધો મહેસિના;
કાલસ્સ હિ વિસઙ્કેતા;
દોસો નાણાપકસ્સ સો.
‘‘અજ્જ મારેહિ પુબ્બણ્હે, સ્વેવા’’તિ અનિયામિતે;
યદા કદાચિ પુબ્બણ્હે, વિસઙ્કેતો ન મારિતે.
એતેનેવ ઉપાયેન, કાલભેદેસુ સબ્બસો;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બો વિભાવિના.
‘‘ઇમં ગામે ઠિતં વેરિં, મારેહી’’તિ ચ ભાસિતો;
સચે સો પન મારેતિ, ઠિતં તં યત્થ કત્થચિ.
નત્થિ તસ્સ વિસઙ્કેતો, ઉભો બજ્ઝન્તિ કમ્મુના;
‘‘ગામેયેવા’’તિ આણત્તો, વને વા સાવધારણં.
‘‘વનેયેવા’’તિ વા વુત્તો, ગામે મારેતિ ચેપિ વા;
વિસઙ્કેતો વિઞ્ઞાતબ્બો, મૂલટ્ઠો પરિમુચ્ચતિ.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બદેસેસુ ભેદતો;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બોવ વિઞ્ઞુના.
‘‘સત્થેન પન મારેહિ, આણત્તો’’તિ ચ કેનચિ;
યેન કેનચિ સત્થેન, વિસઙ્કેતો ન મારિતે.
‘‘ઇમિના ¶ વાસિના હી’’તિ, વુત્તો અઞ્ઞેન વાસિના;
‘‘ઇમસ્સાસિસ્સ વાપિ ત્વં, ધારાયેતાય મારય’’.
ઇતિ વુત્તો સચે વેરિં, ધારાય ઇતરાય વા;
થરુના વાપિ તુણ્ડેન, વિસઙ્કેતોવ મારિતે.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બાવુધકજાતિસુ;
સઙ્કેતો ચ વિસઙ્કેતો, વેદિતબ્બો વિસેસતો.
‘‘ગચ્છન્તમેનં મારેહિ’’, ઇતિ વુત્તો પરેન સો;
મારેતિ નં નિસિન્નં ચે, વિસઙ્કેતો ન વિજ્જતિ.
‘‘નિસિન્નંયેવ ¶ મારેહિ’’, ‘‘ગચ્છન્તંયેવ વા’’તિ ચ;
વુત્તો મારેતિ ગચ્છન્તં, નિસિન્નં વા યથાક્કમં.
વિસઙ્કેતન્તિ ઞાતબ્બં, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
એસેવ ચ નયો ઞેય્યો, સબ્બિરિયાપથેસુ ચ.
‘‘મારેહી’’તિ ચ વિજ્ઝિત્વા, આણત્તો હિ પરેન સો;
વિજ્ઝિત્વાવ તમારેતિ, વિસઙ્કેતો ન વિજ્જતિ.
‘‘મારેહી’’તિ ચ વિજ્ઝિત્વા, આણત્તો હિ પરેન સો;
છિન્દિત્વા યદિ મારેતિ, વિસઙ્કેતોવ હોતિ સો.
એતેનેવ ઉપાયેન, સબ્બેસુ કરણેસુપિ;
સઙ્કેતે ચ વિસઙ્કેતે, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દીઘં રસ્સં કિસં થૂલં, કાળં ઓદાતમેવ વા;
આણત્તો અનિયામેત્વા, મારેહીતિ ચ કેનચિ.
સોપિ યં કિઞ્ચિ આણત્તો, સચે મારેતિ તાદિસં;
નત્થિ તત્થ વિસઙ્કેતો, ઉભિન્નમ્પિ પરાજયો.
મનુસ્સં કિઞ્ચિ ઉદ્દિસ્સ, સચે ખણતિવાટકં;
ખણન્તસ્સ ચ ઓપાતં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
દુક્ખસ્સુપ્પત્તિયા ¶ તત્થ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
પતિત્વા ચ મતે તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં ભવે.
નિપતિત્વા પનઞ્ઞસ્મિં, મતે દોસો ન વિજ્જતિ;
અનુદ્દિસ્સકમોપાતો, ખતો હોતિ સચે પન.
‘‘પતિત્વા એત્થ યો કોચિ, મરતૂ’’તિ હિ યત્તકા;
મરન્તિ નિપતિત્વા ચે, દોસા હોન્તિસ્સ તત્તકા.
આનન્તરિયવત્થુસ્મિં, આનન્તરિયકં વદે;
તથા થુલ્લચ્ચયાદીનં, હોન્તિ થુલ્લચ્ચયાદયો.
પતિત્વા ગબ્ભિની તસ્મિં, સગબ્ભા ચે મરિસ્સતિ;
હોન્તિ પાણાતિપાતા દ્વે, એકોવેકેકધંસને.
અનુબન્ધેત્થ ચોરેહિ, પતિત્વા ચે મરિસ્સતિ;
ઓપાતખણકસ્સેવ, હોતિ પારાજિકં કિર.
વેરિનો ¶ તત્થ પાતેત્વા, સચે મારેન્તિ વેરિનો;
પતિતં તત્થ મારેન્તિ, નીહરિત્વા સચે બહિ.
નિબ્બત્તિત્વા હિ ઓપાતે, મતા ચે ઓપપાતિકા;
અસક્કોન્તા ચ નિક્ખન્તું, સબ્બત્થ ચ પરાજયો.
યક્ખાદયો પનુદ્દિસ્સ, ખણને દુક્ખસમ્ભવે;
દુક્કટં મરણે વત્થુ-વસા થુલ્લચ્ચયાદયો.
મનુસ્સેયેવ ઉદ્દિસ્સ, ખતે ઓપાતકે પન;
અનાપત્તિ પતિત્વા હિ, યક્ખાદીસુ મતેસુપિ.
તથા યક્ખાદયો પાણે, ખતે ઉદ્દિસ્સ ભિક્ખુના;
નિપતિત્વા મરન્તેસુ, મનુસ્સેસુપ્યયં નયો.
‘‘પાણિનો એત્થ બજ્ઝિત્વા, મરન્તૂ’’તિ અનુદ્દિસં;
પાસં ઓડ્ડેતિ યો તત્થ, સચે બજ્ઝન્તિ પાણિનો.
હત્થતો મુત્તમત્તસ્મિં, તસ્સ પારાજિકં સિયા;
આનન્તરિયવત્થુસ્મિં, આનન્તરિયમેવ ચ.
ઉદ્દિસ્સ ¶ હિ કતે પાસે, યં પનુદ્દિસ્સ ઓડ્ડિતો;
બન્ધનેસુ તદઞ્ઞેસં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
મૂલેન વા મુધા વાપિ, દિન્ને પાસે પરસ્સ હિ;
મૂલટ્ઠસ્સેવ હોતીતિ, કમ્મબદ્ધો નિયામિતો.
યેન લદ્ધો સચે લોપિ, પાસમુગ્ગળિતમ્પિ વા;
થિરં વાપિ કરોતેવં, ઉભિન્નં કમ્મબન્ધનં.
યો પાસં ઉગ્ગળાપેત્વા, યાતિ પાપભયા સચે;
તં દિસ્વા પુન અઞ્ઞોપિ, સણ્ઠપેતિ હિ તત્થ ચ.
બદ્ધા બદ્ધા મરન્તિ ચે, મૂલટ્ઠો ન ચ મુચ્ચતિ;
ઠપેત્વા ગહિતટ્ઠાને, પાસયટ્ઠિં વિમુચ્ચતિ.
ગોપેત્વાપિ ન મોક્ખો હિ, પાસયટ્ઠિં સયંકતં;
તમઞ્ઞો પુન ગણ્હિત્વા, સણ્ઠપેતિ સચે પન.
તપ્પચ્ચયા મરન્તેસુ, મૂલટ્ઠો ન ચ મુચ્ચતિ;
નાસેત્વા સબ્બસો વા તં, ઝાપેત્વા વા વિમુચ્ચતિ.
રોપેન્તસ્સ ¶ ચ સૂલં વા, સજ્જેન્તસ્સ અદૂહલં;
ઓપાતેન ચ પાસેન, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તથામરણચિત્તસ્સ, મતેપ્યુમ્મત્તકાદિનો.
મનુસ્સપાણિમ્હિ ચ પાણસઞ્ઞિતા;
સચસ્સ ચિત્તં મરણૂપસંહિતં;
ઉપક્કમો તેન ચ તસ્સ નાસો;
પઞ્ચેત્થ અઙ્ગાનિ મનુસ્સઘાતે.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે તતિયપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
ચતુત્થપારાજિકકથા
અસન્તમત્તસ્સિતમેવ ¶ કત્વા;
ભવં અધિટ્ઠાય ચ વત્તમાનં;
અઞ્ઞાપદેસઞ્ચ વિનાધિમાનં;
ઝાનાદિભેદં સમુદાચરેય્ય.
કાયેન વાચાયપિ વા તદત્થે;
ઞાતેવ વિઞ્ઞત્તિપથે અભબ્બો;
યથેવ તાલો પન મત્થકસ્મિં;
છિન્નો અભબ્બો પુન રુળ્હિભાવે.
અસન્તમેવત્તનિ યો પરસ્સ;
દીપેતિ ઝાનાદિમનન્તરં સો;
જાનાતિ ચે હોતિ ચુતો હિ નો ચે;
જાનાતિ થુલ્લચ્ચયમસ્સ હોતિ.
‘‘યો ¶ તે વિહારે વસતીધ ભિક્ખુ;
સો ઝાનલાભી’’તિ ચ દીપિતે ચે;
જાનાતિ થુલ્લચ્ચયમસ્સ નો ચે;
જાનાતિ તં દુક્કટમેવ હોતિ.
અસન્તમેવત્તનિ ધમ્મમેતં;
અત્થીતિ કત્વા વદતોધિમાના;
વુત્તો અનાપત્તિનયો પનેવં;
અવત્તુકામસ્સ તથાદિકસ્સ.
પાપિચ્છતા તસ્સ અસન્તભાવો;
આરોચનઞ્ચેવ મનુસ્સકસ્સ;
નઞ્ઞાપદેસેન તદેવ ઞાણં;
પઞ્ચેત્થ અઙ્ગાનિ વદન્તિ ધીરા.
પઠમે દુતિયે ચન્તે, પરિયાયો ન વિજ્જતિ;
દુતિયે તતિયેયેવ, આણત્તિ ન પનેતરે.
આદિ ¶ મેકસમુટ્ઠાનં, દુવઙ્ગં કાયચિત્તતો;
સેસા ચ તિસમુટ્ઠાના, તેસમઙ્ગાનિ સત્ત તુ.
સુખોપેક્ખાયુતં આદિ, તતિયં દુક્ખવેદનં;
દુતિયઞ્ચ ચતુત્થઞ્ચ, તિવેદનમુદીરિતં.
પઠમસ્સટ્ઠ ચિત્તાનિ, તતિયસ્સ દુવે પન;
દુતિયસ્સ ચતુત્થસ્સ, દસ ચિત્તાનિ લબ્ભરે.
તસ્મા સચિત્તકં વુત્તં, સબ્બમેતં ચતુબ્બિધં;
ક્રિયા સઞ્ઞાવિમોક્ખઞ્ચ, લોકવજ્જન્તિ દીપિતં.
ઇદમાપત્તિયંયેવ, વિધાનં પન યુજ્જતિ;
તસ્મા આપત્તિયંયેવ, ગહેતબ્બં વિભાવિના.
મુદુપિટ્ઠિ ચ લમ્બી ચ, મુખગ્ગાહી નિસીદકો;
પારાજિકા ઇમે તેસં, ચત્તારો અનુલોમિકા.
ભિક્ખુનીનઞ્ચ ચત્તારિ, વિબ્ભન્તા ભિક્ખુની સયં;
તથા એકાદસાભબ્બા, સબ્બેતે ચતુવીસતિ.
ઇમે ¶ પારાજિકા વુત્તા, ચતુવીસતિ પુગ્ગલા;
અભબ્બા ભિક્ખુભાવાય, સીસચ્છિન્નોવ જીવિતું.
પણ્ડકો ચ તિરચ્છાનો, ઉભતોબ્યઞ્જનોપિ ચ;
તયો વત્થુવિપન્ના હિ, અહેતુપટિસન્ધિકા.
પઞ્ચાનન્તરિકા થેય્ય-સંવાસોપિ ચ દૂસકો;
તિત્થિપક્કન્તકો ચેતિ, ક્રિયાનટ્ઠા પનટ્ઠ તે.
વિનિચ્છયો યો પન સારભૂતો;
પારાજિકાનં કથિતો મયાયં;
તસ્સાનુસારેન બુધેન ઞાતું;
સક્કા હિ સેસોપિ અસેસતોવ.
પિટકે ¶ પટુભાવકરે પરમે;
વિનયે વિવિધેહિ નયેહિ યુતે;
પરમત્થનયં અભિપત્થયતા;
પરિયાપુણિતબ્બમયં સતતં.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે ચતુત્થપારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
સઙ્ઘાદિસેસકથા
મોચેતુકામતાચિત્તં, વાયામો સુક્કમોચનં;
અઞ્ઞત્ર સુપિનન્તેન, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
પરેનુપક્કમાપેત્વા, અઙ્ગજાતં પનત્તનો;
સુક્કં યદિ વિમોચેતિ, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
સઞ્ચિચ્ચુપક્કમન્તસ્સ, અઙ્ગજાતં પનત્તનો;
થુલ્લચ્ચયં સમુદ્દિટ્ઠં, સચે સુક્કં ન મુચ્ચતિ.
સઞ્ચિચ્ચુપક્કમન્તસ્સ ¶ , આકાસે કમ્પનેનપિ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, યદિ સુક્કં ન મુચ્ચતિ.
વત્થિં કીળાય પૂરેત્વા, પસ્સાવેતું ન વટ્ટતિ;
નિમિત્તં પન હત્થેન, કીળાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
તિસ્સન્નં પન ઇત્થીનં, નિમિત્તં રત્તચેતસા;
પુરતો પચ્છતો વાપિ, ઓલોકેન્તસ્સ દુક્કટં.
એકેનેકં પયોગેન, દિવસમ્પિ ચ પસ્સતો;
નાપત્તિયા ભવે અઙ્ગં, ઉમ્મીલનનિમીલનં.
અમોચનાધિપ્પાયસ્સ, અનુપક્કમતોપિ ચ;
સુપિનન્તેન મુત્તસ્મિં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સુક્કવિસટ્ઠિકથા.
આમસન્તો ¶ મનુસ્સિત્થિં, કાયસંસગ્ગરાગતો;
‘‘મનુસ્સિત્થી’’તિ સઞ્ઞાય, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસિકો.
લોમેનન્તમસો લોમં, ફુસન્તસ્સાપિ ઇત્થિયા;
કાયસંસગ્ગરાગેન, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
ઇત્થિયા યદિ સમ્ફુટ્ઠો, ફસ્સં સેવનચેતનો;
વાયમિત્વાધિવાસેતિ, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
એકેન પન હત્થેન, ગહેત્વા દુતિયેન વા;
તત્થ તત્થ ફુસન્તસ્સ, એકાવાપત્તિ દીપિતા.
અગ્ગહેત્વા ફુસન્તસ્સ, યાવ પાદઞ્ચ સીસતો;
કાયા હત્થમમોચેત્વા, એકાવ દિવસમ્પિ ચ.
અઙ્ગુલીનં તુ પઞ્ચન્નં, ગહણે એકતો પન;
એકાયેવ સિયાપત્તિ, ન હિ કોટ્ઠાસતો સિયા.
નાનિત્થીનં સચે પઞ્ચ, ગણ્હાત્યઙ્ગુલિયો પન;
એકતો પઞ્ચ સઙ્ઘાદિ-સેસા હોન્તિસ્સ ભિક્ખુનો.
ઇત્થિયા વિમતિસ્સાપિ, પણ્ડકાદિકસઞ્ઞિનો;
કાયેન ઇત્થિયા કાય-સમ્બદ્ધં ફુસતોપિ વા.
પણ્ડકે ¶ યક્ખિપેતીસુ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
દુક્કટં કાયસંસગ્ગે, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
ભિક્ખુનો પટિબદ્ધેન, કાયેન પન ઇત્થિયા;
કાયેન પટિબદ્ધઞ્ચ, ફુસન્તસ્સપિ દુક્કટં.
ઇત્થીનં ઇત્થિરૂપઞ્ચ, દારુલોહમયાદિકં;
તાસં વત્થમલઙ્કારં, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
તત્થજાતફલં ખજ્જં, મુગ્ગાદિં તત્થજાતકં;
ધઞ્ઞાનિ પન સબ્બાનિ, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સબ્બં ¶ ધમનસઙ્ખાદિં, પઞ્ચઙ્ગતુરિયમ્પિ ચ;
રતનાનિ ચ સબ્બાનિ, આમસન્તસ્સ દુક્કટં.
સબ્બમાવુધભણ્ડઞ્ચ, જિયા ચ ધનુદણ્ડકો;
અનામાસમિદં સબ્બં, જાલઞ્ચ સરવારણં.
સુવણ્ણપટિબિમ્બાદિ, ચેતિયં આરકૂટકં;
અનામાસન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, કુરુન્દટ્ઠકથાય હિ.
સબ્બં ઓનહિતું વાપિ, ઓનહાપેતુમેવ વા;
વાદાપેતુઞ્ચ વાદેતું, વાદિતં ન ચ વટ્ટતિ.
‘‘કરિસ્સામુપહાર’’ન્તિ, વુત્તેન પન ભિક્ખુના;
પૂજા બુદ્ધસ્સ કાતબ્બા, વત્તબ્બાતિ ચ વિઞ્ઞુના.
સયં ફુસિયમાનસ્સ, ઇત્થિયા પન ધુત્તિયા;
અવાયમિત્વા કાયેન, ફસ્સં પટિવિજાનતો.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
મોક્ખાધિપ્પાયિનો ચેવ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
પઠમેન સમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો પન;
કાયસંસગ્ગરાગસ્સ, તથા સુક્કવિસટ્ઠિયા.
કાયસંસગ્ગકથા.
દુટ્ઠુલ્લવાચસ્સાદેન, ઇત્થિયા ઇત્થિસઞ્ઞિનો;
દ્વિન્નઞ્ચ પન મગ્ગાનં, વણ્ણાવણ્ણવસેન ચ.
મેથુનયાચનાદીહિ ¶ , ઓભાસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
વિઞ્ઞું અન્તમસો હત્થ-મુદ્દાયપિ ગરું સિયા.
‘‘સિખરણીસિ ¶ , સમ્ભિન્ના, ઉભતોબ્યઞ્જના’’તિ ચ;
અક્કોસવચનેનાપિ, ગરુકં તુ સુણન્તિયા.
પુનપ્પુનોભાસન્તસ્સ, એકવાચાય વા બહૂ;
ગણનાય ચ વાચાનં, ઇત્થીનં ગરુકા સિયું.
સા ચે નપ્પટિજાનાતિ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
આદિસ્સ ભણને ચાપિ, ઉબ્ભજાણુમધક્ખકં.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલં પન ઉદ્દિસં;
વણ્ણાદિભણને કાય-પટિબદ્ધે ચ દુક્કટં.
થુલ્લચ્ચયં ભવે તસ્સ, પણ્ડકે યક્ખિપેતિસુ;
અધક્ખકોબ્ભજાણુમ્હિ, દુક્કટં પણ્ડકાદિસુ.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલેપિ અયં નયો;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
અત્થધમ્મપુરેક્ખારં, કત્વા ઓભાસતોપિ ચ;
વદતોપિ અનાપત્તિ, પુરક્ખત્વાનુસાસનિં.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, વેદનેત્થ દ્વિધા મતા.
દુટ્ઠુલ્લવાચાકથા.
વણ્ણં પનત્તનો કામ-પારિચરિયાય ભાસતો;
તસ્મિંયેવ ખણે સા ચે, જાનાતિ ગરુકં સિયા.
નો ચે જાનાતિ સા યક્ખિ-પેતિદેવીસુ પણ્ડકે;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
ચીવરાદીહિ અઞ્ઞેહિ, વત્થુકામેહિ અત્તનો;
નત્થિ દોસો ભણન્તસ્સ, પારિચરિયાય વણ્ણનં.
ઇત્થિસઞ્ઞા ¶ મનુસ્સિત્થી, પારિચરિયાય રાગિતા;
ઓભાસો તેન રાગેન, ખણે તસ્મિં વિજાનનં.
પઞ્ચઙ્ગાનિ ¶ ઇમાનેત્થ, વેદિતબ્બાનિ વિઞ્ઞુના;
સમુટ્ઠાનાદયોપ્યસ્સ, અનન્તરસમા મતા.
અત્તકામપારિચરિયકથા.
પટિગ્ગણ્હાતિ સન્દેસં, પુરિસસ્સિત્થિયાપિ વા;
વીમંસતિ ગરુ હોતિ, પચ્ચાહરતિ ચે પન.
‘‘યસ્સા હિ સન્તિકં ગન્ત્વા, આરોચેહી’’તિ પેસિતો;
તમદિસ્વા તદઞ્ઞસ્સ, અવસ્સારોચકસ્સ સો.
‘‘આરોચેહી’’તિ વત્વા તં, પચ્ચાહરતિ ચે પન;
ભિક્ખુ સઙ્ઘાદિસેસમ્હા, સઞ્ચરિત્તા ન મુચ્ચતિ.
‘‘માતરા રક્ખિતં ઇત્થિં, ગચ્છ બ્રૂહી’’તિ પેસિતો;
પિતુરક્ખિતમઞ્ઞં વા, વિસઙ્કેતોવ ભાસતો.
પટિગ્ગણ્હનતાદીહિ, તીહિ અઙ્ગેહિ સંયુતે;
સઞ્ચરિત્તે સમાપન્ને, ગરુકાપત્તિમાદિસે.
દ્વીહિ થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, પણ્ડકાદીસુ તીહિપિ;
એકેનેવ ચ સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ચેતિયસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ગિલાનસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
ગચ્છતો પન કિચ્ચેન, અનાપત્તિ પકાસિતા.
મનુસ્સત્તં તથા તસ્સા, નનાલંવચનીયતા;
પટિગ્ગણ્હનતાદીનં, વસા પઞ્ચઙ્ગિકં મતં.
ઇદઞ્હિ છસમુટ્ઠાનં, અચિત્તકમુદીરિતં;
અલંવચનીયત્તં વા, પણ્ણત્તિં વા અજાનતો.
ગહેત્વા ¶ સાસનં કાય-વિકારેનૂપગમ્મ તં;
વીમંસિત્વા હરન્તસ્સ, ગરુકં કાયતો સિયા.
સુત્વા યથાનિસિન્નોવ, વચનં ઇત્થિયા પુન;
તં તત્થેવાગતસ્સેવ, આરોચેન્તસ્સ વાચતો.
અજાનન્તસ્સ પણ્ણત્તિં, કાયવાચાહિ તં વિધિં;
કરોતો હરતો વાપિ, ગરુકં કાયવાચતો.
જાનિત્વાપિ ¶ કરોન્તસ્સ, ગરુકાપત્તિયો તથા;
સચિત્તકેહિ તીહેવ, સમુટ્ઠાનેહિ જાયરે.
સઞ્ચરિત્તકથા.
સયંયાચિતકેહેવ, કુટિકં અપ્પમાણિકં;
અત્તુદ્દેસં કરોન્તસ્સ, તથાદેસિતવત્થુકં.
હોન્તિ સઙ્ઘાદિસેસા દ્વે, સારમ્ભાદીસુ દુક્કટં;
સચે એકવિપન્ના સા, ગરુકં એકકં સિયા.
પુરિસં યાચિતું કમ્મ-સહાયત્થાય વટ્ટતિ;
મૂલચ્છેજ્જવસેનેવ, યાચમાનસ્સ દુક્કટં.
અવજ્જં હત્થકમ્મમ્પિ, યાચિતું પન વટ્ટતિ;
હત્થકમ્મમ્પિ નામેતં, કિઞ્ચિ વત્થુ ન હોતિ હિ.
ગોણમાયાચમાનસ્સ, ઠપેત્વા ઞાતકાદિકે;
દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિટ્ઠં, મૂલચ્છેજ્જેન તેસુપિ.
‘‘ગોણં દેમા’’તિ વુત્તેપિ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
સકટં દારુભણ્ડત્તા, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
વાસિફરસુકુદ્દાલ-કુઠારાદીસ્વયં નયો;
અનજ્ઝાવુત્થકં સબ્બં, હરાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
વલ્લિઆદિમ્હિ ¶ સબ્બસ્મિં, ગરુભણ્ડપ્પહોનકે;
પરેસં સન્તકેયેવ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પચ્ચયેસુ હિ તીસ્વેવ, વિઞ્ઞત્તિ ન ચ વટ્ટતિ;
તતિયે પરિકથોભાસ-નિમિત્તાનિ ચ લબ્ભરે.
‘‘અદેસિતે ચ વત્થુસ્મિં, પમાણેનાધિકં કુટિં;
કરિસ્સામી’’તિ ચિન્તેત્વા, અરઞ્ઞં ગચ્છતોપિ ચ.
ફરસું વાપિ વાસિં વા, નિસેન્તસ્સાપિ દુક્કટં;
છિન્દતો દુક્કટં રુક્ખં, તસ્સ પાચિત્તિયા સહ.
એવં પુબ્બપયોગસ્મિં, કુટિકારકભિક્ખુનો;
યથાપયોગમાપત્તિં, વિનયઞ્ઞૂ વિનિદ્દિસે.
યા ¶ પન દ્વીહિ પિણ્ડેહિ, નિટ્ઠાનં તુ ગમિસ્સતિ;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તેસુ, પઠમે દુતિયે ગરુ.
અનાપત્તિ સચઞ્ઞસ્સ, દેતિ વિપ્પકતં કુટિં;
તથા ભૂમિં સમં કત્વા, ભિન્દતોપિ ચ તં કુટિં.
ગુહં લેણં કરોન્તસ્સ, તિણપણ્ણચ્છદમ્પિ વા;
વાસાગારં ઠપેત્વાન, અઞ્ઞસ્સત્થાય વા તથા.
દેસાપેત્વાવ ભિક્ખૂહિ, વત્થું પન ચ ભિક્ખુનો;
ક્રિયતોવ સમુટ્ઠાતિ, કરોતો અપ્પમાણિકં.
અદેસેત્વા કરોન્તસ્સ, તં ક્રિયાક્રિયતો સિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો સેસા, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
કુટિકારસિક્ખાપદકથા.
અદેસેત્વા સચે વત્થું, યો કરેય્ય મહલ્લકં;
વિહારં અત્તવાસત્થં, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
પમાણાતિક્કમેનાપિ ¶ , દોસો નત્થિ મહલ્લકે;
તસ્મા ક્રિયસમુટ્ઠાના-ભાવં સમુપલક્ખયે.
પમાણનિયમાભાવા, એકસઙ્ઘાદિસેસતા;
સમુટ્ઠાનાદિકં સેસં, અનન્તરસમં મતં.
મહલ્લકકથા.
પારાજિકાનિ વુત્તાનિ, ચતુવીસતિ સત્થુના;
ભિક્ખુનો અનુરૂપાનિ, તેસુ એકૂનવીસતિ.
અમૂલકેન ચોદેતિ, હુત્વા ચાવનચેતનો;
સુદ્ધં વા યદિ વાસુદ્ધં, તેસુ અઞ્ઞતરેન યો.
ગરુકં તસ્સ આપત્તિં, કતોકાસમ્હિ નિદ્દિસે;
તથેવ અકતોકાસે, દુક્કટાપત્તિયા સહ.
‘‘કોણ્ઠોસિ ચ નિગણ્ઠોસિ;
સામણેરોસિ તાપસો;
ગહટ્ઠોસિ ¶ તથા જેટ્ઠ-;
બ્બતિકોસિ ઉપાસકો.
દુસ્સીલો પાપધમ્મોસિ, અન્તોપૂતિ અવસ્સુતો’’;
ઇચ્ચેવમ્પિ વદન્તસ્સ, ગરુકં તસ્સ નિદ્દિસે.
સમ્મુખા હત્થમુદ્દાય, ચોદેન્તસ્સપિ તઙ્ખણે;
તં ચે પરો વિજાનાતિ, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
ગરુકં સમ્મુખે ઠત્વા, ચોદાપેન્તસ્સ કેનચિ;
તસ્સ વાચાય વાચાય, ચોદાપેન્તસ્સ નિદ્દિસે.
અથ સોપિ ‘‘મયા દિટ્ઠં, સુતં વા’’તિ ચ ભાસતિ;
તેસં દ્વિન્નમ્પિ સઙ્ઘાદિ-સેસો હોતિ ન સંસયો.
દૂતં ¶ વા પન પેસેત્વા, પણ્ણં વા પન સાસનં;
ચોદાપેન્તસ્સ આપત્તિ, ન હોતીતિ પકાસિતા.
તથા સઙ્ઘાદિસેસેહિ, વુત્તે ચાવનસઞ્ઞિનો;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, સેસાપત્તીહિ દુક્કટં.
અક્કોસનાધિપ્પાયસ્સ, અકતોકાસમત્તના;
સહ પાચિત્તિયેનસ્સ, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અસમ્મુખા વદન્તસ્સ, આપત્તીહિપિ સત્તહિ;
તથા કમ્મં કરોન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, હોતિ પઞ્ચઙ્ગસંયુતં;
ઉપસમ્પન્નતા તસ્મિં, પુગ્ગલે સુદ્ધસઞ્ઞિતા.
પારાજિકેન ચોદેતિ, યેન તસ્સ અમૂલતા;
સમ્મુખા ચોદના ચેવ, તસ્સ ચાવનસઞ્ઞિનો.
તઙ્ખણે જાનનઞ્ચેવ, પઞ્ચઙ્ગાનિ ભવન્તિ હિ;
ઇદં તુ તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
દુટ્ઠદોસકથા.
લેસમત્તમુપાદાય, ભિક્ખુમન્તિમવત્થુના;
ચોદેય્ય ગરુકાપત્તિ, સચે ચાવનચેતનો.
ચોદેતિ ¶ વા તથાસઞ્ઞી, ચોદાપેતિ પરેન વા;
અનાપત્તિ સિયા સેસો, અનન્તરસમો મતો.
દુતિયદુટ્ઠદોસકથા.
સમગ્ગસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ભેદત્થં વાયમેય્ય યો;
ભેદહેતું ગહેત્વા વા, તિટ્ઠેય્ય પરિદીપયં.
સો ¶ હિ ભિક્ખૂહિ વત્તબ્બો, ‘‘ભેદત્થં મા પરક્કમ’’;
ઇતિ ‘‘સઙ્ઘસ્સ મા તિટ્ઠ, ગહેત્વા ભેદકારણં’’.
વુચ્ચમાનો હિ તેહેવ, નિસ્સજ્જેય્ય ન ચેવ યં;
સમનુભાસિતબ્બો તં, અચ્ચજં ગરુકં ફુસે.
પરક્કમન્તં સઙ્ઘસ્સ, ભિક્ખું ભેદાય ભિક્ખુનો;
દિસ્વા સુત્વા હિ ઞત્વા વા, અવદન્તસ્સ દુક્કટં.
ગન્ત્વા ચ પન વત્તબ્બો, અદ્ધયોજનતાદિકં;
દૂરમ્પિ પન ગન્તબ્બં, સચે સક્કોતિ તાવદે.
તિક્ખત્તું પન વુત્તસ્સ, અપરિચ્ચજતોપિ તં;
દૂતં વા પન પણ્ણં વા, પેસતોપિ ચ દુક્કટં.
ઞત્તિયા પરિયોસાને, દુક્કટં પરિદીપિતં;
કમ્મવાચાહિ ચ દ્વીહિ, હોતિ થુલ્લચ્ચયં દ્વયં.
ય્ય-કારે પન સમ્પત્તે, ગરુકેયેવ તિટ્ઠતિ;
પસ્સમ્ભન્તિ હિ તિસ્સોપિ, ભિક્ખુનો દુક્કટાદયો.
અકતે પન કમ્મસ્મિં, અપરિચ્ચજતોપિ ચ;
તસ્સ સઙ્ઘાદિસેસેન, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઞત્તિતો પન પુબ્બે વા, પચ્છા વા તઙ્ખણેપિ વા;
અસમ્પત્તે ય્ય-કારસ્મિં, પટિનિસ્સજ્જતોપિ ચ.
પટિનિસ્સજ્જતો વાપિ, તં વા સમનુભાસતો;
તથેવુમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
યઞ્હિ ભિક્ખુમનુદ્દિસ્સ, મચ્છમંસં કતં ભવે;
યસ્મિઞ્ચ નિબ્બેમતિકો, તં સબ્બં તસ્સ વટ્ટતિ.
સમુદ્દિસ્સ ¶ કતં ઞત્વા, ભુઞ્જન્તસ્સેવ દુક્કટં;
તથા અકપ્પિયં મંસં, અજાનિત્વાપિ ખાદતો.
હત્થુસ્સચ્છમનુસ્સાનં ¶ , અહિકુક્કુરદીપિનં;
સીહબ્યગ્ઘતરચ્છાનં, મંસં હોતિ અકપ્પિયં.
થુલ્લચ્ચયં મનુસ્સાનં, મંસે સેસેસુ દુક્કટં;
સચિત્તકં સમુદ્દિસ્સ-કતં સેસમચિત્તકં.
પુચ્છિત્વાયેવ મંસાનં, ભિક્ખૂનં ગહણં પન;
એતં વત્તન્તિ વત્તટ્ઠા, વદન્તિ વિનયઞ્ઞુનો.
ઇદમેકસમુટ્ઠાનં, વુત્તં સમનુભાસનં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
સઙ્ઘભેદકથા.
દુતિયે સઙ્ઘભેદસ્મિં, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયોપિસ્સ, પઠમેન સમા મતા.
દુતિયસઙ્ઘભેદકથા.
ઉદ્દેસપરિયાપન્ને, ભિક્ખુ દુબ્બચજાતિકો;
અવચનીયમત્તાનં, કરોતિ ગરુકં સિયા.
દુબ્બચેપિ પનેતસ્મિં, સઙ્ઘભેદકવણ્ણને;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દુબ્બચકથા.
યો છન્દગામિતાદીહિ, પાપેન્તો કુલદૂસકો.
કમ્મે કરિયમાને તં, અચ્ચજં ગરુકં ફુસે.
ચુણ્ણં પણ્ણં ફલં પુપ્ફં, વેળું કટ્ઠઞ્ચ મત્તિકં;
કુલસઙ્ગહણત્થાય, અત્તનો વા પરસ્સ વા.
સન્તકં ¶ દદતો હોતિ, કુલદૂસનદુક્કટં;
ભણ્ડગ્ઘેન ચ કાતબ્બો, થેય્યા સઙ્ઘઞ્ઞસન્તકે.
સઙ્ઘિકં ¶ ગરુભણ્ડં વા, સેનાસનનિયામિતં;
યોપિસ્સરવતાયેવ, દેન્તો થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
હરિત્વા વા હરાપેત્વા, પક્કોસિત્વાગતસ્સ વા;
કુલસઙ્ગહણત્થાય, પુપ્ફં દેન્તસ્સ દુક્કટં.
હરિત્વા વા હરાપેત્વા, પિતૂનં પન વટ્ટતિ;
દાતું પુપ્ફં પનઞ્ઞસ્સ, આગતસ્સેવ ઞાતિનો.
તઞ્ચ ખો વત્થુપૂજત્થં, દાતબ્બં ન પનઞ્ઞથા;
સિવાદિપૂજનત્થં વા, મણ્ડનત્થં ન વટ્ટતિ.
ફલાદીસુપિ સેસેસુ, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
પુપ્ફે વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
પુપ્ફાદિભાજને કોચિ, આગચ્છતિ સચે પન;
સમ્મતેનસ્સ દાતબ્બં, ઞાપેત્વા ઇતરેન તુ.
ઉપડ્ઢભાગં દાતબ્બં, ઇતિ વુત્તં કુરુન્દિયં;
‘‘થોકં થોક’’ન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
ગિલાનાનં મનુસ્સાનં, દાતબ્બં તુ સકં ફલં;
પરિબ્બયવિહીનસ્સ, સમ્પત્તિસ્સરિયસ્સપિ.
સઙ્ઘારામે યથા યત્ર, સઙ્ઘેન કતિકા કતા;
ફલરુક્ખપરિચ્છેદં, કત્વા તત્રાગતસ્સપિ.
ફલં યથાપરિચ્છેદં, દદતો પન વટ્ટતિ;
‘‘દસ્સેતબ્બાપિ વા રુક્ખા’’, ‘‘ઇતો ગણ્હ ફલ’’ન્તિ ચ.
સયં ખણિત્વા પથવિં, માલાગચ્છાદિરોપને;
હોતિ પાચિત્તિયેનસ્સ, દુક્કટં કુલદૂસને.
અકપ્પિયેન ¶ વાક્યેન, તથા રોપાપનેપિ ચ;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, ભિક્ખુનો કુલદૂસને.
રોપને દુક્કટંયેવ, હોતિ કપ્પિયભૂમિયં;
તથા રોપાપને વુત્તં, ઉભયત્થ ચ ભિક્ખુનો.
સકિં આણત્તિયા તસ્સ, બહૂનં રોપને પન;
સદુક્કટા તુ પાચિત્તિ, સુદ્ધં વા દુક્કટં સિયા.
કપ્પિયેનેવ ¶ વાક્યેન, ઉભયત્થ ચ ભૂમિયા;
રોપને પરિભોગત્થં, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
કપ્પિયભૂમિ ચે હોતિ, સયં રોપેતુમેવ ચ;
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
આરામાદીનમત્થાય, સયં સંરોપિતસ્સ વા;
વટ્ટતેવ ચ ભિક્ખૂનં, તં ફલં પરિભુઞ્જિતું.
સિઞ્ચને પન સબ્બત્થ, સયં સિઞ્ચાપનેપિ ચ;
અકપ્પિયોદકેનેવ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
કુલસઙ્ગહણત્થઞ્ચ, પરિભોગત્થમેવ વા;
સદ્ધિં પાચિત્તિયેનસ્સ, સિઞ્ચતો હોતિ દુક્કટં.
તેસંયેવ પનત્થાય, દ્વિન્નં કપ્પિયવારિના;
સિઞ્ચને દુક્કટં વુત્તં, તથા સિઞ્ચાપનેપિ ચ.
કુલસઙ્ગહણત્થાય, પુપ્ફાનં ઓચિનાપને;
સયમોચિનને ચાપિ, સપાચિત્તિયદુક્કટં.
પુપ્ફાનં ગણનાયસ્સ, પુપ્ફમોચિનતો પન;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, કુલત્થં ચે સદુક્કટા.
ગન્થિમં ગોપ્ફિમં નામ, વેધિમં વેઠિમમ્પિ ચ;
પૂરિમં વાયિમં ચેતિ, છબ્બિધો પુપ્ફસઙ્ગહો.
તત્થ ¶ દણ્ડેન દણ્ડં વા, વણ્ટેનપિ ચ વણ્ટકં;
ગન્થિત્વા કરણં સબ્બં, ‘‘ગન્થિમ’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
ગોપ્ફિમં નામ ગોપ્ફેત્વા, સુત્તાદીહિ કરીયતિ;
એકતોવણ્ટિકા માલા, ઉભતોવણ્ટિકા ચ તં.
વેધિમં નામ વિજ્ઝિત્વા, બુન્દેસુ મકુલાદિકં;
આવુતા સૂચિઆદીહિ, માલાવિકતિ વુચ્ચતિ.
વેઠિમં નામ વેઠેત્વા, કતં માલાગુણેહિ વા;
વાકાદીહિ ચ બદ્ધં વા, ‘‘વેઠિમ’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
પૂરિમં પન દટ્ઠબ્બં, પુપ્ફમાલાહિ પૂરણે;
બોધિં પુપ્ફપટાદીનં, પરિક્ખેપેસુ લબ્ભતિ.
વાયિમં ¶ નામ દટ્ઠબ્બં, પુપ્ફરૂપપટાદિસુ;
પુપ્ફમાલાગુણેહેવ, વાયિત્વા કરણે પન.
સબ્બમેતં સયં કાતું, કારાપેતું પરેહિ વા;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, બુદ્ધસ્સપિ ન વટ્ટતિ.
તથા કલમ્બકં કાતું, અડ્ઢચન્દકમેવ વા;
અઞ્ઞેહિ પૂરિતં પુપ્ફ-પટં વા વાયિતુમ્પિ ચ.
પિટ્ઠકાચમયં દામં, ગેણ્ડુપુપ્ફમયમ્પિ ચ;
ખરપત્તમયં માલં, સબ્બં કાતું ન વટ્ટતિ.
કણિકારાદિપુપ્ફાનિ, વિતાને બદ્ધકણ્ટકે;
હીરાદીહિ પટાકત્થં, વિજ્ઝન્તસ્સપિ દુક્કટં.
કણ્ટકાદીહિ ભિક્ખુસ્સ, એકપુપ્ફમ્પિ વિજ્ઝિતું;
પુપ્ફેસુયેવ વા પુપ્ફં, પવેસેતું ન વટ્ટતિ.
અસોકપિણ્ડિઆદીનં, અન્તરે ધમ્મરજ્જુયા;
પવેસેન્તસ્સ પુપ્ફાનિ, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ઠપિતેસુ ¶ પવેસેત્વા, કદલિચ્છત્તભિત્તિસુ;
કણ્ટકેસુપિ પુપ્ફાનિ, વિજ્ઝન્તસ્સપિ દુક્કટં.
કપ્પિયં પન વત્તબ્બં, વચનં વત્થુપૂજને;
નિમિત્તોભાસપરિયા, વટ્ટન્તીતિ પકાસિતા.
ન કેવલમકત્તબ્બં, કુલદૂસનમેવ ચ;
અથ ખો વેજ્જકમ્માદિ, ન કત્તબ્બં કુદાચનં.
કાતબ્બં પન ભેસજ્જં, પઞ્ચન્નં સહધમ્મિનં;
કત્વાપ્યકતવિઞ્ઞત્તિં, કા કથા અત્તનો ધને.
તથા માતાપિતૂનમ્પિ, તદુપટ્ઠાકજન્તુનો;
ભણ્ડુકસ્સત્તનો ચેવ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સપિ.
જેટ્ઠભાતા કનિટ્ઠો ચ, તથા ભગિનિયો દુવે;
ચૂળમાતા ચૂળપિતા, મહામાતા મહાપિતા.
પિતુચ્છા માતુલો ચાતિ, દસિમે ઞાતયો મતા;
ઇમેસમ્પિ દસન્નઞ્ચ, કાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
સચે ¶ ભેસજ્જમેતેસં, નપ્પહોતિ ન હોતિ વા;
યાચન્તિપિ ચ તં ભિક્ખું, દાતબ્બં તાવકાલિકં.
સચે તે ન ચ યાચન્તિ, દાતબ્બં તાવકાલિકં;
આભોગં પન કત્વા વા, ‘‘દસ્સન્તિ પુન મે ઇમે’’.
એતેસં તુ કુલા યાવ, સત્તમા કુલદૂસનં;
ભેસજ્જકરણાપત્તિ, વિઞ્ઞત્તિ વા ન રૂહતિ.
ભાતુજાયાપિ વા હોતિ, સચે ભગિનિસામિકો;
સચે તે ઞાતકા હોન્તિ, કાતું તેસમ્પિ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞાતકા સચે હોન્તિ, ભાતુનો અનુજાય વા;
‘‘તુમ્હાકં જગ્ગનટ્ઠાને, દેથા’’તિ ચ વદે બુધો.
અથ ¶ તેસમ્પિ પુત્તાનં, કત્વા દાતબ્બમેવ વા;
‘‘માતાપિતૂનં તુમ્હાકં, દેથા’’તિ વિનયઞ્ઞુના.
અઞ્ઞોપિ યો કોચિ પનિસ્સરો વા;
ચોરોપિ વા યુદ્ધપરાજિતો વા;
આગન્તુકો ખીણપરિબ્બયો વા;
અકલ્લકો ઞાતિજનુજ્ઝિતો વા.
એતેસં પન સબ્બેસં, અપચ્ચાસીસતા સતા;
કાતબ્બો પટિસન્થારો, ભિક્ખુના સાધુનાધુના.
પરિત્તોદકસુત્તાનિ, વુત્તે દેથાતિ કેનચિ;
જલં હત્થેન ચાલેત્વા, મદ્દિત્વા પન સુત્તકં.
દાતબ્બં ભિક્ખુના કત્વા, તેસમેવ ચ સન્તકં;
અત્તનો ઉદકં તેસં, સુત્તં વા દેતિ દુક્કટં.
અનામટ્ઠોપિ દાતબ્બો, પિણ્ડપાતો વિજાનતા;
દ્વિન્નં માતાપિતૂનમ્પિ, તદુપટ્ઠાયકસ્સ ચ.
ઇસ્સરસ્સાપિ દાતબ્બો, ચોરદામરિકસ્સ ચ;
ભણ્ડુકસ્સત્તનો ચેવ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સપિ.
દાતું પણ્ડુપલાસસ્સ, થાલકેપિ ચ વટ્ટતિ;
ઠપેત્વા તં પનઞ્ઞસ્સ, પિતુનોપિ ન વટ્ટતિ.
ગિહીનં ¶ પન દૂતેય્યં, જઙ્ઘપેસનિયમ્પિ ચ;
સત્થુના દુક્કટં વુત્તં, કરોન્તસ્સ પદે પદે.
ભણ્ડુમાતાપિતૂનમ્પિ, વેય્યાવચ્ચકરસ્સ ચ;
સાસનં સહધમ્મીનં, હરિતું પન વટ્ટતિ.
કુલદૂસનકમ્મેન, લદ્ધં અટ્ઠવિધેનપિ;
પઞ્ચન્નં સહધમ્મીનં, ન ચ વટ્ટતિ ભુઞ્જિતું.
અજ્ઝોહારેસુ ¶ સબ્બત્થ, દુક્કટં પરિદીપિતં;
પરિભોગવસેનેવ, સેસેસુપિ અયં નયો.
કત્વા રૂપિયવોહારં, અભૂતારોચનેન ચ;
ઉપ્પન્નપચ્ચયા સબ્બે, સમાનાતિ પકાસિતા.
વિઞ્ઞત્તિનુપ્પદાનઞ્ચ, વેજ્જકમ્મમનેસનં;
પારિભટુકતં મુગ્ગ-સૂપતં વત્થુવિજ્જકં.
જઙ્ઘપેસનિયં દૂત-કમ્મઞ્ચ કુલદૂસનં;
અભૂતારોચનં બુદ્ધ-પટિકુટ્ઠં વિવજ્જયે.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, પટિનિસ્સજ્જતોપિ તં;
સમુટ્ઠાનાદિકં સબ્બં, સઙ્ઘભેદસમં મતં.
કુલદૂસનકથા.
જાનં યાવતિહં યેન, છાદિતાપત્તિ ભિક્ખુના;
અકામા પરિવત્થબ્બં, તેન તાવતિહં પન.
આપત્તિ ચ અનુક્ખિત્તો, પહુ ચાનન્તરાયિકો;
ચતુસ્વપિ ચ તંસઞ્ઞી, તસ્સ છાદેતુકામતા.
છાદનન્તિ પનેતેહિ, દસહઙ્ગેહિ ભિક્ખુના;
છન્ના નામ સિયાપત્તિ, અરુણુગ્ગમનેન સા.
દ્વે ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
તિવિધો પરિવાસો હિ, તિવિધાપેતચેતસા;
પટિચ્છન્નો ચ સુદ્ધન્તો, સમોધાનોતિ દીપિતો.
તત્રાયં ¶ ¶ તુ પટિચ્છન્ન-પરિવાસો પકાસિતો;
પટિચ્છન્નાય દાતબ્બો, વસેનાપત્તિયાતિ ચ.
વત્થુગોત્તવસેનાપિ, નામાપત્તિવસેન વા;
કમ્મવાચા હિ કાતબ્બા, દાતબ્બો તસ્સ તેન ચ.
‘‘વત્તં સમાદિયામી’’તિ, ‘‘પરિવાસ’’ન્તિ વા પુન;
સમાદિયિત્વા સઙ્ઘસ્સ, આરોચેતબ્બમાદિતો.
પુનપ્પુનાગતાનમ્પિ, આરોચેન્તોવ રત્તિયા;
છેદં વા વત્તભેદં વા, અકત્વાવ સદા વસે.
પરિવાસો વિસોધેતું, ન સક્કા તત્થ ચે પન;
નિક્ખિપિત્વાન તં વત્તં, વત્થબ્બં તેન ભિક્ખુના.
તત્થેવ સઙ્ઘમજ્ઝે વા, પુગ્ગલે વાપિ નિક્ખિપે;
નિક્ખિપામીતિ વત્તં વા, પરિવાસન્તિ વા તથા.
એવમેકપદેનાપિ, પદેહિ દ્વીહિ વા પન;
વત્તં નિક્ખિપિતબ્બં તં, સમાદાનેપ્યયં નયો.
નિક્ખિત્તકાલતો ઉદ્ધં, પકતત્તોતિ વુચ્ચતિ;
પુન પચ્ચૂસકાલસ્મિં, સદ્ધિમેકેન ભિક્ખુના.
પરિક્ખિત્તવિહારસ્સ, દ્વે પરિક્ખેપતો બહિ;
પરિક્ખેપારહટ્ઠાના, અપરિક્ખિત્તતો બહિ.
લેડ્ડુપાતે અતિક્કમ્મ, ઓક્કમિત્વા ચ મગ્ગતો;
ગુમ્બેન વતિયા વાપિ, છન્નટ્ઠાને ઠિતેન તુ.
તેન અન્તોરુણેયેવ, વત્તમાદાય વિઞ્ઞુના;
આરોચેત્વારુણે તસ્મિં, વુટ્ઠિતે તસ્સ સન્તિકે.
નિક્ખિપિત્વા તતો વત્તં, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં;
અન્તોયેવારુણે ભિક્ખુ, ગતો ચે યસ્સ કસ્સચિ.
આરોચેત્વાવ ¶ તં વત્તં, નિક્ખિપે પુન પણ્ડિતો;
સેસં સમુચ્ચયસ્સટ્ઠ-કથાય ચ વિભાવયે.
આપત્તીનઞ્ચ રત્તીનં, પરિચ્છેદં ન જાનતિ;
યો તસ્સ પન દાતબ્બો, ‘‘સુદ્ધન્તો’’તિ પવુચ્ચતિ.
એસેવ ¶ પરિસુદ્ધેહિ, સુદ્ધન્તો દુવિધો મતો;
ચૂળસુદ્ધન્તનામો ચ, મહાસુદ્ધન્તનામકો.
દુવિધોપિ અયં રત્તિ-પરિચ્છેદં અજાનતો;
એકચ્ચં સકલં વાપિ, દાતબ્બો વિમતિસ્સ વા.
ઇતરોપિ સમોધાન-પરિવાસો તિધા મતો;
સો ઓધાનસમોધાનો, અગ્ઘમિસ્સકપુબ્બકો.
આપજ્જિત્વાન્તરાપત્તિં, છાદેન્તસ્સ હિ ભિક્ખુનો;
દિવસે પરિવુત્થે તુ, ઓધુનિત્વા પદીયતે.
પુરિમાપત્તિયા મૂલ-દિવસે તુ વિનિચ્છિતે;
પચ્છા આપન્નમાપત્તિં, સમોધાય વિધાનતો.
યાચમાનસ્સ સઙ્ઘેન, દાતબ્બો પન ભિક્ખુનો;
એસોધાનસમોધાન-પરિવાસો પકાસિતો.
તથા સમ્બહુલાસ્વેકા, દ્વે વા સમ્બહુલાપિ વા;
યા યા ચિરપટિચ્છન્ના, તાસં અગ્ઘવસેન હિ.
આપત્તીનં તતો ઊન-પટિચ્છન્નાનમેવ યો;
સમોધાય પદાતબ્બો, પરિવાસોતિ વુચ્ચતિ.
નાનાવત્થુકસઞ્ઞાયો, સબ્બા આપત્તિયો પન;
સબ્બાતા એકતો કત્વા, દાતબ્બો મિસ્સકો મતો.
પરિવુત્થપરિવાસસ્સ, માનત્તં દેય્યમુત્તરિ;
છ રત્તિયો પટિચ્છન્ના-પટિચ્છન્નવસા દુવે.
તત્થ ¶ યા અપટિચ્છન્ના, હોતિ આપત્તિ યસ્સ તુ;
તસ્સ દાતબ્બમાનત્તં, અપટિચ્છન્નનામકં.
યસ્સાપત્તિ પટિચ્છન્ના, પરિવાસાવસાનકે;
તસ્સ દાતબ્બમાનત્તં, ‘‘પટિચ્છન્ન’’ન્તિ વુચ્ચતિ.
ગન્ત્વા ચતૂહિ ભિક્ખૂહિ, પચ્ચૂસસમયે સહ;
પરિવાસે વિનિદ્દિટ્ઠ-પ્પકારં દેસમેવ ચ.
‘‘વત્તં સમાદિયામી’’તિ, ‘‘માનત્ત’’મિતિ વા પન;
આદિયિત્વાન તં તેસં, આરોચેત્વા વિસારદો.
નિક્ખિપે ¶ સન્તિકે તેસં, વત્તં તેસુ ગતેસુ વા;
ભિક્ખુસ્સ પુબ્બદિટ્ઠસ્સ, આરોચેત્વાન નિક્ખિપે.
તસ્સ દાનવિધાનઞ્ચ, રત્તિચ્છેદાદિકો નયો;
ઞેય્યો સમુચ્ચયસ્સટ્ઠ-કથાપાળિવસેન તુ.
પુન તં ચિણ્ણમાનત્તં, સઙ્ઘો વીસતિવગ્ગિકો;
અબ્ભેય્ય વિધિના ભિક્ખુ, પકતત્તો પુનબ્ભિતો.
છાદેન્તિયાપિ આપત્તિં, પરિવાસો ન વિજ્જતિ;
ન ચ ભિક્ખુનિયાપત્તિ, અત્તનો છાદયન્તિયા.
છાદેત્વા વાપિ આપત્તિં, અચ્છાદેત્વાપિ વા પન;
કેવલં ચરિતબ્બન્તિ, પક્ખમાનત્તમેવ તુ.
વિનયનયમતિબુદ્ધિદીપનં;
વિનયવિનિચ્છયમેતમુત્તમં;
વિવિધનયનયુતં ઉપેન્તિ યે;
વિનયનયે પટુતં ઉપેન્તિ તે.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે સઙ્ઘાદિસેસકથા નિટ્ઠિતા.
અનિયતકથા
રહો ¶ નિસજ્જસ્સાદેન, માતુગામસ્સ સન્તિકં;
ગન્તુકામો નિવાસેતિ, અક્ખિં અઞ્જેતિ ભુઞ્જતિ.
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ સબ્બત્થ દુક્કટં;
ગચ્છતો પદવારેન, ગન્ત્વા ચસ્સ નિસીદતો.
નિસજ્જાય ઉભિન્નમ્પિ, પયોગગણનાય ચ;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સ, બહુકાનિ બહૂસ્વપિ.
સમીપેપિ ¶ ઠિતો અન્ધો, અન્તોદ્વાદસહત્થકે;
ન કરોતિ અનાપત્તિં, ઇત્થીનં તુ સતમ્પિ ચ.
ચક્ખુમાપિ નિપજ્જિત્વા, નિદ્દાયન્તોપિ કેવલં;
દ્વારે પિહિતગબ્ભસ્સ, નિસિન્નોપિ ન રક્ખતિ.
અનન્ધે સતિ વિઞ્ઞુસ્મિં, ઠિતસ્સારહસઞ્ઞિનો;
નિસજ્જપચ્ચયા દોસો, નત્થિ વિક્ખિત્તચેતસો.
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, આપત્તીહિપિ તીહિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
પઠમાનિયતકથા.
અનન્ધાબધિરો વિઞ્ઞૂ, ઇત્થી વા પુરિસોપિ વા;
અન્તોદ્વાદસહત્થટ્ઠો, અનાપત્તિકરો સિયા.
અન્ધો અબધિરો વાપિ, બધિરો વાપિ ચક્ખુમા;
ન કરોતિ અનાપત્તિં, તિસમુટ્ઠાનમેવિદં.
દુતિયાનિયતકથા.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે અનિયતકથા નિટ્ઠિતા.
નિસ્સગ્ગિયકથા
ખોમં ¶ કપ્પાસકોસેય્યં, સાણં ભઙ્ગઞ્ચ કમ્બલં;
ચીવરં છબ્બિધં વુત્તં, જાતિતો પન કપ્પિયં.
દુકૂલઞ્ચેવ પત્તુણ્ણં, ચિનં સોમારપટ્ટકં;
ઇદ્ધિજં દેવદિન્નઞ્ચ, તસ્સેતં અનુલોમિકં.
તિચીવરં પરિક્ખાર-ચોળઞ્ચ મુખપુઞ્છનં;
નિસીદનમધિટ્ઠેય્ય, પચ્ચત્થરણમેવ ચ.
એકાહમ્પિ ¶ વિના ભિક્ખુ, ન વસેય્ય તિચીવરં;
ન વસેય્ય તથાધિટ્ઠા, ચાતુમાસં નિસીદનં.
રજિત્વા કપ્પિયં બિન્દું, દત્વા તત્થ તિચીવરં;
ઉપપન્નં પમાણેન, અધિટ્ઠાતબ્બમેવ તં.
પચ્છિમન્તેન સઙ્ઘાટિ, દીઘસો મુટ્ઠિપઞ્ચકા;
મુટ્ઠિત્તિકા ચ તિરિયં, ઉત્તમન્તેન સા પન.
સત્થુનો ચીવરૂનાપિ, વટ્ટતીતિ પકાસિતા;
ઇદમેવુત્તરાસઙ્ગે, પમાણં પરિદીપિતં.
મુટ્ઠિપઞ્ચકં દીઘન્તં, પમાણં તિરિયન્તતો;
અડ્ઢતેય્યં દ્વિહત્થં વા, સેસે અન્તરવાસકે.
અહતાહતકપ્પાનં, સઙ્ઘાટિ દિગુણા મતા;
એકપટ્ટુત્તરાસઙ્ગો, એવમન્તરવાસકો.
ઉતુદ્ધટાનં પન ચીવરાનં;
સઙ્ઘાટિ ભિક્ખુસ્સ ચતુગ્ગુણા વા;
દુવેપિ સેસા દિગુણાવ વુત્તા;
યથાસુખં વટ્ટતિ પંસુકૂલં.
તીણિપિ ¶ દ્વેપિ ચેકં વા, છિન્દિતબ્બં પહોતિ ચે;
સબ્બેસુ અપ્પહોન્તેસુ, દેય્યમન્વાધિકમ્પિ વા.
અચ્છિન્નં વા અનાદિન્નં, ધારેન્તસ્સ તિચીવરં;
ભિક્ખુનો દુક્કટં વુત્તં, દુબ્ભોગેન ચ સેવતો.
કુસિં અડ્ઢકુસિઞ્ચાપિ, મણ્ડલં અડ્ઢમણ્ડલં;
વિવટ્ટં અનુવિવટ્ટં, બાહન્તમ્પિ ચ ભિક્ખુનો.
દસ્સેત્વાવ વિધિં સબ્બં, પઞ્ચકાદિપ્પભેદકં;
છિન્નં સમણસારુપ્પં, કાતબ્બં તુ તિચીવરં.
દાનેનચ્છિજ્જગાહેન, વિસ્સાસગ્ગહણેન ચ;
હીનાયાવત્તનેનાપિ, સિક્ખાય ચ પહાનતો.
પચ્ચુદ્ધારવિનાસેહિ, લિઙ્ગસ્સ પરિવત્તના;
સબ્બં ભિજ્જતિધિટ્ઠાનં, છિદ્દભાવે તિચીવરં.
કનિટ્ઠસ્સઙ્ગુલસ્સેવ ¶ , નખપિટ્ઠિપ્પમાણકં;
વિનિવિદ્ધં પનચ્છિદ્દ-મધિટ્ઠાનવિનાસનં.
એકો તન્તુપિ અચ્છિન્નો, અધિટ્ઠાનં ન ભિન્દતિ;
સેતભાવં કરોન્તેન, ધોતમ્પિ રજકેન વા.
પઠમં અગ્ગળં દત્વા, પચ્છા છિન્દતિ રક્ખતિ;
ઘટેત્વા કોટિયો દ્વે વા, પચ્છા છિન્દતિ રક્ખતિ.
ચતુરટ્ઠઙ્ગુલા ઓરં, એકદ્વિન્નં તિરીયતો;
તિણ્ણમ્પિ દીઘતો છિદ્દં, ભિન્દતેવ વિદત્થિયા.
નિસીદનસ્સ દીઘેન, ભવન્તિ દ્વે વિદત્થિયો;
વિત્થારેન દિયડ્ઢા ચ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
હોન્તિ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિ, તિરિયં દ્વે વિદત્થિયો;
દીઘતોપિ ચતસ્સોવ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
દીઘતો ¶ સુગતસ્સેવ, ભવન્તિ છ વિદત્થિયો;
વિત્થારેનડ્ઢતેય્યાવ, સિયા વસ્સિકસાટિકા.
મુનિના તીસુ એતેસુ, કરોન્તસ્સ તદુત્તરિં;
અધિકચ્છેદનં તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
મુખપુઞ્છનચોળસ્સ, પચ્ચત્થરણકસ્સ વા;
પમાણં અપ્પમાણેન, ન ચેવ પરિદીપિતં.
સદસં અદસં સબ્બં, પચ્ચત્થરણચીવરં;
મહન્તં ખુદ્દકં એક-મનેકમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
મુખપુઞ્છનચોળેકં, દ્વેપિ વટ્ટન્તિ સબ્બથા;
સદસં અદસં વાપિ, સદસંવ નિસીદનં.
અદસા રજિતાયેવ, વટ્ટતાદિન્નકપ્પકા;
વુત્તા કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિ, તથા વસ્સિકસાટિકા.
ગણનં વા પમાણં વા, ન પરિક્ખારચોળકે;
પમાણગણનાતીતિ, ભણન્તિ પકતઞ્ઞુનો.
સુગતટ્ઠઙ્ગુલાયામં, ચતુરઙ્ગુલવિત્થતં;
વિકપ્પનુપગં હોતિ, પચ્છિમં નામ ચીવરં.
પરિસ્સાવપટં ¶ પત્ત-પોત્થકત્થવિકાદિકં;
અધિટ્ઠેય્ય પરિક્ખાર-ચોળં પચ્છિમચીવરં.
બહૂનિ એકતો કત્વા, અધિટ્ઠાતુમ્પિ વટ્ટતિ;
માતુઆદીનમત્થાય, ઠપિતે નત્થિ દોસતા.
વસ્સમાસે અધિટ્ઠેય્ય, ચતુરો વસ્સસાટિકં;
પુન પચ્ચુદ્ધરિત્વા તં, વિકપ્પેય્ય તતો પરં.
તાવ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, યાવ રોગો ન સમ્મતિ;
અધિટ્ઠહિત્વા તતો ઉદ્ધં, ઉદ્ધરિત્વા વિકપ્પયે.
‘‘ઇમં કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, ઇમમન્તરવાસકં;
અધિટ્ઠામી’’તિધિટ્ઠેય્ય, સેસેસુપિ અયં નયો.
‘‘ઇમં ¶ કણ્ડુપ્પટિચ્છાદિં, એત’’ન્તિ ચ અસમ્મુખે;
વત્વા પચ્ચુદ્ધરેય્યેવં, સેસેસુપિ વિચક્ખણો.
આભોગં મનસા કત્વા, કાયેન ફુસનાકતં;
વચસાધિટ્ઠિતઞ્ચાતિ, અધિટ્ઠાનં દ્વિધા મતં.
ઇતિ સબ્બમિદં વુત્તં, તેચીવરિકભિક્ખુનો;
તથા વત્વાવધિટ્ઠેય્ય, તં પરિક્ખારચોળિકો.
તિચીવરં પરિક્ખાર-ચોળં કાતુમ્પિ વટ્ટતિ;
એવં ચુદોસિતે વુત્તો, પરિહારો નિરત્થકો.
ન, તેચીવરિકસ્સેવ, વુત્તત્તા તત્થ સત્થુના;
તં પરિક્ખારચોળસ્સ, તસ્મા સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
‘‘અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, અનાપત્તી’’તિ એત્થ ચ;
અધિટ્ઠાતબ્બકસ્સેવ, વિકપ્પનવિધાનતો.
ભિક્ખુસ્સેવં કરોન્તસ્સ, ન દોસો ઉપલબ્ભતિ;
એવઞ્ચ ન સિયા કસ્મા, મુખપુઞ્છનકાદિકં.
મુખપુઞ્છનકાદીનં, તેસં કિચ્ચવિધાનતો;
અકિચ્ચસ્સામિકસ્સસ્સ, અધિટ્ઠાનં તુ યુજ્જતિ.
નિધાનમુખમેતન્તિ, મહાપચ્ચરિયં પન;
વુત્તત્તા ચ નિસેધેતું, ન સક્કા વિનયઞ્ઞુના.
ચીવરં ¶ પરિપુણ્ણન્તિ, નિદાનુપ્પત્તિતોપિ ચ;
નિધાનમુખમેતન્તિ, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
કુસવાકાદિચીરાનિ, કમ્બલં કેસવાલજં;
થુલ્લચ્ચયં ધારયતો-લૂકપક્ખાજિનક્ખિપે.
કદલેરકદુસ્સેસુ, અક્કદુસ્સે ચ પોત્થકે;
દુક્કટં તિરિટે વાપિ, વેઠને કઞ્ચુકેપિ ચ.
સબ્બનીલકમઞ્જેટ્ઠ-કણ્હલોહિતપીતકે ¶ ;
મહાનામમહારઙ્ગ-રત્તેસુપિ ચ દુક્કટં.
અચ્છિન્નદસકે દીઘ-ફલપુપ્ફદસેસુ ચ;
અચ્છિન્નચીવરસ્સેત્થ, નત્થિ કિઞ્ચિ અકપ્પિયં.
અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ;
અન્તોદસાહં વિસ્સાસે, અનાપત્તિ પકાસિતા.
કથિનં નામ નામેન, સમુટ્ઠાનમિદં પન;
અચિત્તમક્રિયં વુત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પઠમકથિનકથા.
ગામાદીસુ પદેસેસુ, તિપઞ્ચસુ તિચીવરં;
ઠપેત્વા એકરત્તમ્પિ, સઙ્ઘસમ્મુતિયા વિના.
ભિક્ખુનો પન તેનસ્સ, વિપ્પવત્થું ન વટ્ટતિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વિપ્પ-વસતો અરુણુગ્ગમે.
ચીવરં નિક્ખિપિત્વાન, ન્હાયન્તસ્સેવ રત્તિયં;
અરુણે ઉટ્ઠિતે કિં નુ, કાતબ્બં તેન ભિક્ખુના.
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, નિસ્સગ્ગિયનિવાસને;
તબ્ભયા પન સો ભિક્ખુ, નગ્ગો ગચ્છતિ દુક્કટં.
અચ્છિન્નચીવરટ્ઠાને, ઠિતત્તા પન ભિક્ખુનો;
ન તસ્સાકપ્પિયં નામ, ચીવરં અત્થિ કિઞ્ચિપિ.
નિગાસેત્વા ગહેત્વા ચ, ગન્ત્વા ભિક્ખુસ્સ સન્તિકં;
નિસ્સજ્જિત્વા પનાપત્તિ, દેસેતબ્બાવ વિઞ્ઞુના.
પરસ્સ ¶ નિસ્સજ્જિત્વા તં, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો;
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ પારુપનાદિસુ.
અનાપત્તિ ¶ તમઞ્ઞસ્સ, ભિક્ખુનો પરિભુઞ્જતો;
અદેન્તસ્સ ચ નિસ્સટ્ઠં, દુક્કટં પરિયાપુતં.
થેરે ચ દહરે મગ્ગં, ગચ્છન્તેસુ ઉભોસુપિ;
પત્તચીવરમાદાય, ઓહીને દહરે પન.
અસમ્પત્તે ગરું તસ્મિં, ઉગ્ગચ્છત્યરુણો યદિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, ન પસ્સમ્ભતિ નિસ્સયો.
મુહુત્તં વિસ્સમિત્વાન, ગચ્છન્તે દહરે પન;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
સુતા ધમ્મકથા યસ્મિં, ઉગ્ગચ્છત્યરુણો યદિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થં, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
પચ્ચુદ્ધારે અનાપત્તિ, લદ્ધસમ્મુતિકસ્સપિ;
અન્તોયેવારુણે તં વા, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ.
પઠમેન સમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અપચ્ચુદ્ધરણં એત્થ, અક્રિયાતિ વિસેસિતં.
દુતિયકથિનકથા.
અકાલચીવરં માસ-પરમં નિક્ખિપે સતિ;
પચ્ચાસાય તતો ઉદ્ધં, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
દસાહાતિક્કમોયેવ;
પઠમે કથિને ઇધ;
માસસ્સાતિક્કમો વુત્તો;
સેસો તેન સમો મતો.
તતિયકથિનકથા.
ભિક્ખુ ¶ ભિક્ખુનિયા ભુત્તં, વત્થં અઞ્ઞાતિકાય યો;
ધોવાપેતિ રજાપેતિ, આકોટાપેતિ ચે તતો.
તસ્સ ¶ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પઠમેન પકાસિતા;
તથા સેસેહિ ચ દ્વીહિ, દીપિતં દુક્કટદ્વયં.
સિક્ખમાનાય વા હત્થે, ધોવનત્થાય દેતિ ચે;
સા હુત્વા ઉપસમ્પન્ના, પચ્છા ધોવતિ સો નયો.
સામણેરનિદ્દેસેપિ, લિઙ્ગં ચે પરિવત્તતિ;
ભિક્ખુનીસુપસમ્પજ્જ, ધોતે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
દહરાનઞ્ચ ભિક્ખૂનં, હત્થે વત્થે નિય્યાદિતે;
પરિવત્તિતલિઙ્ગેસુ, તેસુપેસ નયો મતો.
તથા ભિક્ખુનિયા હત્થે, દિન્ને ‘‘ધોવા’’તિ ચીવરે;
પરિવત્તે તુ લિઙ્ગસ્મિં, સચે ધોવતિ વટ્ટતિ.
‘‘ધોવા’’તિ ભિક્ખુની વુત્તા, સચે સબ્બં કરોતિ સા;
ધોવનપ્પચ્ચયાયેવ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
‘‘ઇમસ્મિં ચીવરે સબ્બં, કત્તબ્બં ત્વં કરોહિ’’તિ;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયઞ્ચેવ, વદતો દુક્કટદ્વયં.
ઞાતિકાઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, પચ્ચત્થરનિસીદનં;
અઞ્ઞસ્સ સન્તકં વાપિ, ધોવાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
એકતોઉપસમ્પન્ના, ભિક્ખુનીનં વસેન યા;
તાય ધોવાપને વાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અવુત્તા પરિભુત્તં વા, અઞ્ઞં વા યદિ ધોવતિ;
ન દોસો, સઞ્ચરિત્તેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
પુરાણચીવરધોવાપનકથા.
વિકપ્પનુપગં ¶ કિઞ્ચિ, પચ્છિમં પન ચીવરં;
ગણ્હતો હોતિ આપત્તિ, ઠપેત્વા પારિવત્તકં.
પયોગે ગહણત્થાય, દુક્કટં પરિયાપુતં;
તસ્સ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ગહણેન પકાસિતા.
સચે અનુપસમ્પન્ન-હત્થે પેસેતિ ચીવરં;
અઞ્ઞત્ર પારિવત્તાપિ, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
ઞાતિકાયપિ ¶ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
એકતોઉપસમ્પન્ન-હત્થા ગણ્હાતિ દુક્કટં.
‘‘દસ્સામી’’તિ ચ આભોગં, કત્વા વા પારિવત્તકં;
તાવકાલિકવિસ્સાસ-ગ્ગાહે દોસો ન વિજ્જતિ.
અઞ્ઞં પન પરિક્ખારં, ન દોસો હોતિ ગણ્હતો;
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ઇદં વુત્તં ક્રિયાક્રિયં.
ચીવરપટિગ્ગહણકથા.
ચીવરં વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, અઞ્ઞાતકાપ્પવારિતં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, અઞ્ઞત્ર સમયા પન.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ દ્વિકદુક્કટં;
ઞાતકેઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, તત્થ વેમતિકસ્સ ચ.
સમયે વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, ઞાતકે વા પવારિતે;
અઞ્ઞસ્સત્થાય વા તસ્સ, ઞાતકે વા પવારિતે.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
અઞ્ઞાતકવિઞ્ઞત્તિકથા.
અપ્પવારિતમઞ્ઞાતિં ¶ , ચીવરં તુ તદુત્તરિં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
યસ્સ તીણિપિ નટ્ઠાનિ, દ્વે વા એકમ્પિ વા પન;
દ્વે વા એકમ્પિ વા તેન, સાદિતબ્બં ન કિઞ્ચિપિ.
સેસકં આહરન્તસ્સ, દિન્ને નચ્છિન્નકારણા;
સન્તકે ઞાતકાદીનં, અત્તનોપિ ધનેન વા.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
તતુત્તરિકથા.
કલ્યાણકમ્યતાહેતુ ¶ , આપજ્જતિ વિકપ્પનં;
ચીવરે પન યો તસ્સ, લાભા નિસ્સગ્ગિયં ભવે.
મહગ્ઘં દાતુકામમ્હિ, અપ્પગ્ઘં વિઞ્ઞાપેતિ યો;
સન્તકે ઞાતકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઞાતકેઞ્ઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, દુક્કટં વિમતિસ્સ ચ;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમોપક્ખટકથા.
દુતિયોપક્ખટે યસ્મા, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
તસ્મા અનન્તરેનસ્સ, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
દુતિયોપક્ખટકથા.
રઞ્ઞા વા રાજભોગ્ગેન, ભિક્ખુમુદ્દિસ્સમાભતં;
અકપ્પિયં સુવણ્ણાદિં, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
રજતં ¶ જાતરૂપં વા, અત્તનો વા પરસ્સ વા;
અત્થાય ગણ્હિતું કિઞ્ચિ, દીયમાનં ન વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સત્થાય નિદ્દિટ્ઠં, ભિક્ખુનો પટિગ્ગણ્હતો;
દુક્કટં તસ્સ હોતીતિ, મહાપચ્ચરિયં પન.
નેત્વા અકપ્પિયં ભણ્ડં, ઇત્થં કોચિ સચે વદે;
‘‘ઇદં સઙ્ઘસ્સ દમ્મીતિ, પુગ્ગલસ્સ ગણસ્સ વા.
આરામં વા વિહારં વા, ચેતિયં વા કરોહિ’’તિ;
ન ચ વટ્ટતિ તં વત્થું, સબ્બેસં સમ્પટિચ્છિતું.
અનામસિત્વા સઙ્ઘં વા, ગણં વા પુગ્ગલમ્પિ વા;
‘‘ચેતિયસ્સ વિહારસ્સ, દેમા’’તિપિ વદન્તિ ચે.
તં હિરઞ્ઞં સુવણ્ણં વા, નિસેધેતું ન વટ્ટતિ;
આરામિકાનં વત્તબ્બં, ‘‘વદન્તેવમિમે’’તિ ચ.
રજતં જાતરૂપં વા, સઙ્ઘસ્સ પટિગ્ગણ્હતો;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પરિભોગે ચ દુક્કટં.
તળાકસ્સ ¶ ચ ખેત્તત્તા, સસ્સુપ્પત્તિનિદાનતો;
ગહણં પરિભોગો વા, ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
‘‘ચત્તારો પચ્ચયે સઙ્ઘો, ગણો વા પરિભુઞ્જતુ’’;
ઇચ્ચેવં પન વત્વા ચે, દેતિ સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
કારાપેતિ ચ કેદારે, છિન્દાપેત્વા વનં પન;
કેદારેસુ પુરાણેસુ, અતિરેકમ્પિ ગણ્હતિ.
અપરિચ્છિન્નભાગસ્મિં, નવસસ્સેપિ ‘‘એત્તકં;
ભાગં દેથા’’તિ વત્વા ચે, ઉટ્ઠાપેતિ કહાપણે.
વત્વા અકપ્પિયં વાચં, ‘‘કસથ વપથા’’તિ ચ;
ઉપ્પાદિતઞ્ચ સબ્બેસં, હોતિ સબ્બમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકો ¶ નામ ભાગોતિ, એત્તિકાય ચ ભૂમિયા’’;
પતિટ્ઠાપેતિ યો ભૂમિં, અવત્વા કસથાદિકં.
સયમેવ પમાણસ્સ, જાનનત્થં તુ ભૂમિયા;
રજ્જુયા વાપિ દણ્ડેન, ખેત્તં મિનાતિ યો પન.
ખલે વા રક્ખતિ ઠત્વા, ખલતોપિ તતો પુન;
નીહરાપેતિ વા વીહી, તસ્સેવેતમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકેહિ ચ વીહીહિ, ઇદં આહરથા’’તિ ચ;
આહરન્તિ સચે વુત્તા, તસ્સેવેતમકપ્પિયં.
‘‘એત્તકેન હિરઞ્ઞેન, ઇદમાહરથા’’તિ ચ;
આહરન્તિ ચ યં વુત્તા, સબ્બેસં તમકપ્પિયં.
પેસકારકદાસં વા, અઞ્ઞં વા રજકાદિસુ;
આરામિકાનં નામેન, દેન્તે વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
‘‘ગાવો દેમા’’તિ વુત્તેપિ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
પઞ્ચગોરસભોગત્થં, વુત્તે દેમાતિ વટ્ટતિ.
અજિકાદીસુ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
કપ્પિયેન ચ વાક્યેન, સબ્બં વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
હત્થિં વા મહિસં અસ્સં, ગોણં કુક્કુટસૂકરં;
દેન્તેસુ ચ મનુસ્સેસુ, ન ચ વટ્ટતિ ગણ્હિતું.
પટિસિદ્ધેપિ ¶ સઙ્ઘસ્સ, દત્વા ગચ્છતિ ચે પન;
મૂલં દત્વા ચ સઙ્ઘસ્સ, કેચિ ગણ્હન્તિ વટ્ટતિ.
‘‘ખેત્તં વત્થું તળાકં વા, દેમ ગોઅજિકાદિકં;
વિહારસ્સા’’તિ વુત્તેપિ, નિસેધેતું ન વટ્ટતિ.
તિક્ખત્તું ચોદના વુત્તા, છક્ખત્તું ઠાનમબ્રવિ;
યદિ ચોદેતિયેવ છ, ચોદના દિગુણા ઠિતિ.
અનાપત્તિ ¶ અચોદેત્વા, લદ્ધે ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
રાજસિક્ખાપદકથા.
ચીવરવગ્ગો પઠમો.
એકેનાપિ ચ મિસ્સેત્વા, સન્થતં કોસિયંસુના;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, કારાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
પરત્થાય કરોન્તસ્સ, કારાપેન્તસ્સ સન્થતં;
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
અનાપત્તિ વિતાનં વા, ભૂમત્થરણમેવ વા;
ભિસિ બિબ્બોહનં વાપિ, કરોન્તસ્સાદિકમ્મિનો.
કોસિયકથા.
કાળકેળકલોમાનં, સુદ્ધાનં સન્થતં સચે;
કરેય્યાપત્તિ હોતિસ્સ, સેસં તુ પઠમૂપમં.
સુદ્ધકાળકકથા.
અનાપત્તિ તુલં વાપિ, બહું વા સબ્બમેવ વા;
કરોન્તસ્સ ગહેત્વાન, ઓદાતં કપિલમ્પિ વા.
અનુક્કમેન એતાનિ, સન્થતાનિ ચ તીણિપિ;
નિસ્સજ્જિત્વાપિ લદ્ધાનિ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
ઇમેસં પન તિણ્ણમ્પિ, તતિયં તુ ક્રિયાક્રિયં.
દ્વેભાગકથા.
છન્નં ¶ ઓરેન વસ્સાનં, કરોન્તસ્સ ચ સન્થતં;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઠપેત્વા ભિક્ખુસમ્મુતિં.
અનાપત્તિ પરત્થાય, કારાપેતિ કરોતિ વા;
કતં વા પન અઞ્ઞેન, લભિત્વા પરિભુઞ્જતો.
છબ્બસ્સાનિ કરોન્તસ્સ, તદુદ્ધમ્પિ ચ સન્થતં;
વિતાને સાણિપાકારે, નિસ્સજ્જિત્વા કતેપિ ચ.
છબ્બસ્સકથા.
અનાપત્તિ અનાદાય, અસન્તે સન્થતે પન;
અઞ્ઞસ્સત્થાય કારેતું, કતઞ્ચ પરિભુઞ્જિતું.
અનાદાનવસેનસ્સ, સુગતસ્સ વિદત્થિયા;
કરણેન ચ સત્થારા, વુત્તમેતં ક્રિયાક્રિયં.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, વિસેસો નુપલબ્ભતિ.
નિસીદનસન્થતકથા.
ગચ્છન્તે પન યાને વા, હત્થિઅસ્સાદિકેસુ વા;
ઠપેતિ યદિ લોમાનિ, સામિકસ્સ અજાનતો.
તિયોજનમતીતેસુ, તેસુ આપત્તિ ભિક્ખુનો;
અગચ્છન્તેસુ તેસ્વેવ, ઠપિતેસુપ્યયં નયો.
યાને પન અગચ્છન્તે, અસ્સે વા હત્થિપિટ્ઠિયં;
ઠપેત્વા અભિરૂહિત્વા, સચે સારેતિ વટ્ટતિ.
ન વટ્ટતીતિ નિદ્દિટ્ઠં, કુરુન્દટ્ઠકથાય હિ;
તં પનઞ્ઞં હરાપેતિ, વચનેન વિરુજ્ઝતિ.
કણ્ણચ્છિદ્દેસુ ¶ ¶ લોમાનિ, પક્ખિપિત્વાપિ ગચ્છતો;
હોતિયેવ કિરાપત્તિ, લોમાનં ગણનાવસા.
સુત્તકેન ચ બન્ધિત્વા, ઠપિતં પન વટ્ટતિ;
વેણિં કત્વા હરન્તસ્સ, આપત્તિ પરિદીપિતા.
સુઙ્કઘાતં અનુપ્પત્વા, ચોરાદીહિ ઉપદ્દુતો;
યો ચઞ્ઞવિહિતો વાપિ, આપત્તિ યદિ ગચ્છતિ.
તિયોજનં હરન્તસ્સ, ઊનકં વા તિયોજનં;
તથા પચ્ચાહરન્તસ્સ, તાનિયેવ તિયોજનં.
નિવાસત્થાય વા ગન્ત્વા, હરન્તસ્સ તતો પરં;
અચ્છિન્નં વાપિ નિસ્સટ્ઠં, લભિત્વા હરતોપિ ચ.
હરાપેન્તસ્સ અઞ્ઞેન, હરતો કતભણ્ડકં;
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયચિત્તતો;
અચિત્તં કાયકમ્મઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એળકલોમકથા.
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, લોમધોવાપનમ્પિ ચ;
ચીવરસ્સ પુરાણસ્સ, ધોવાપનસમં મતં.
એળકલોમધોવાપનકથા.
ગણ્હેય્ય વા ગણ્હાપેય્ય, રજતં જાતરૂપકં;
નિસ્સજ્જિત્વા પનાપત્તિ, દેસેતબ્બાવ ભિક્ખુના.
રજતં જાતરૂપઞ્ચ, ઉભિન્નં માસકોપિ ચ;
એતં ચતુબ્બિધં વત્થુ, હોતિ નિસ્સગ્ગિયાવહં.
મુત્તા ¶ મણિ સિલા સઙ્ખો, પવાળં લોહિતઙ્કકો;
મસારગલ્લં ધઞ્ઞાનિ, સત્ત ગોમહિસાદિકં.
ખેત્તં વત્થું તળાકઞ્ચ, દાસિદાસાદિકં પન;
દુક્કટસ્સેવ વત્થૂનિ, દીપિતાનિ મહેસિના.
મુગ્ગમાસાદિકં ¶ સબ્બં, સપ્પિઆદીનિ તણ્ડુલા;
સુત્તં વત્થં હલં ફાલં, કપ્પિયં એવમાદિકં.
તત્થત્તનો પનત્થાય, વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સ હિ;
સમ્પટિચ્છતિ યો ભિક્ખુ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
સઙ્ઘાદીનં તમત્થાય, ગણ્હતો દુક્કટં તથા;
દુક્કટસ્સ ચ વત્થુમ્પિ, સબ્બત્થાય ચ દુક્કટં.
સચે કહાપણાદીનં, સહસ્સં પટિગણ્હતિ;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, આપત્તિગણના સિયા.
તથા સિથિલબદ્ધેસુ, થવિકાદીસુ રૂપતો;
આપત્તિગણના વુત્તા, મહાપચ્ચરિયં પન.
‘‘ઇદં અય્યસ્સ હોતૂ’’તિ, વુત્તે વા પન કેનચિ;
સચે ગણ્હિતુકામોપિ, નિસેધેતબ્બમેવ ચ.
પટિક્ખિત્તેપિ તં વત્થું, ઠપેત્વા યદિ ગચ્છતિ;
તથા ગોપાયિતબ્બં તં, યથા તં ન વિનસ્સતિ.
‘‘આહરેદમિદં ગણ્હ, ઇદં દેહીધ નિક્ખિપ’’;
ઇચ્ચેવં ભિક્ખુનો વત્તું, ન વટ્ટતિ અકપ્પિયં.
ઠપેત્વા રૂપિયગ્ગાહં, નિસ્સટ્ઠપરિવત્તિતં;
સબ્બેહિ પરિભોત્તબ્બં, ભાજેત્વા સપ્પિઆદિકં.
અત્તનો પત્તભાગમ્પિ, પટિગ્ગાહકભિક્ખુનો;
ગહેતું અઞ્ઞતો લદ્ધં, ભુઞ્જિતું વા ન વટ્ટતિ.
યં ¶ કિઞ્ચિ પન સમ્ભૂતં, પચ્ચયં વત્થુતો તતો;
ભિક્ખુનો સેવમાનસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અજ્ઝારામે અનાપત્તિ, તમજ્ઝાવસથેપિ વા;
ગહેત્વા વા ગહાપેત્વા, નિક્ખિપન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, રૂપિયન્તિ અરૂપિયે;
સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, અયમેવ વિસેસતા.
રૂપિયપટિગ્ગહણકથા.
વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સાપિ, વત્થું વા દુક્કટસ્સ ચ;
કપ્પિયસ્સ ચ વત્થું વા, યો નિસ્સગ્ગિયવત્થુના.
વત્થુના દુક્કટસ્સાપિ, વત્થું નિસ્સગ્ગિયસ્સ વા;
પરિવત્તેતિ આપત્તિ, કપ્પિયેન ચ વત્થુના.
દુક્કટસ્સ ચ વત્થું વા, વત્થું વા કપ્પિયસ્સ ચ;
વત્થુના દુક્કટસ્સેવ, પરિવત્તેતિ દુક્કટં.
વત્થુના કપ્પિયસ્સાપિ, તથા દુક્કટવત્થુકં;
પરિવત્તેતિ યો તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વત્થુનો દુક્કટસ્સાપિ, તથા નિસ્સગ્ગિયસ્સ ચ;
ગહણં વારિતં પુબ્બે, ઇમિના પરિવત્તનં.
રૂપિયન્તિ ચ સઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સ અરૂપિયે;
તેન દ્વે દુક્કટા હોન્તિ, ચેતાપેન્તસ્સ રૂપિયં.
અરૂપિયન્તિ સઞ્ઞિસ્સ, અનાપત્તિ અરૂપિયે;
‘‘ઇદં ગહેત્વા દેહી’’તિ, વદતોપિ ચ પઞ્ચહિ.
સેસં ¶ અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં;
ઇદં ક્રિયસમુટ્ઠાનં, અયમેવ વિસેસતા.
રૂપિયસંવોહારકથા.
કપ્પિયં કપ્પિયેનેવ, પરિવત્તયતો પન;
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઠપેત્વા સહધમ્મિકે.
અકપ્પિયસ્સ વત્થુસ્સ, તેનેવ પરિવત્તનં;
ન ગચ્છતીતિ નિદ્દિટ્ઠં, કયવિક્કયસઙ્ગહં.
તસ્મા માતાપિતૂનમ્પિ, વત્થું યં કિઞ્ચિ કપ્પિયં;
‘‘ઇમં દેહિમિના હી’’તિ, વદતો પન દુક્કટં.
સકં ¶ વા દેતિ ચે ભણ્ડં, એવં વત્વાન માતુયા;
માતુયા વા તથા ભણ્ડં, સયં ગણ્હાતિ દુક્કટં.
સહત્થં પરભણ્ડસ્મિં, પરહત્થઞ્ચ અત્તનો;
ભણ્ડકે પન સમ્પત્તે, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
‘‘ગહેત્વા વા ઇદં નામ, ભુઞ્જિત્વા ઓદનં ઇમં;
ઇદં નામ કરોહી’’તિ, વત્તું પન ન વટ્ટતિ.
વિઘાસાદમથઞ્ઞં વા, ‘‘ભુઞ્જિત્વા ઓદનં ઇમં;
છલ્લિં વા પન વલ્લિં વા, કટ્ઠં વા દારુમેવ વા.
આહરા’’તિ વદન્તસ્સ, વત્થૂનં ગણનાવસા;
હોન્તિ આપત્તિયો તસ્સ, ભિક્ખુનો કયવિક્કયે.
‘‘ઇમઞ્ચ યાગું પિવ ભુઞ્જ ભત્તં;
ભુત્તોસિ ભુઞ્જિસ્સસિ ભુઞ્જસીદં;
ભત્તં, ઇમં નામ કરોહિ કમ્મં’’;
ઇચ્ચેવ વત્તું પન વટ્ટતેવ.
ભૂમિયા ¶ સોધને વાપિ, લિમ્પને વત્થધોવને;
એત્થ કિઞ્ચાપિ નત્થઞ્ઞં, ભણ્ડં નિસ્સજ્જિતબ્બકં.
નિસ્સગ્ગિયે ચ વત્થુમ્હિ, નટ્ઠે ભુત્તેપિ વા યથા;
દેસેતબ્બાવ આપત્તિ, દેસેતબ્બા તથા અયં.
‘‘ઇમિનાવ ઇમં નામ, ગહેત્વા દેહિ મે’’ઇતિ;
આચિક્ખતિ અનાપત્તિ, ઠપેત્વા ભણ્ડસામિકં.
‘‘ઇદં મમત્થિ અત્થો મે, ઇમિના’’તિ ચ ભાસતો;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં.
કયવિક્કયકથા.
કોસિયવગ્ગો દુતિયો.
મત્તિકાયોમયા પત્તા, કપ્પિયા જાતિતો દુવે;
તયો પત્તસ્સ વણ્ણા તુ, ઉક્કટ્ઠો મજ્ઝિમોમકો.
દ્વિન્નં ¶ તણ્ડુલનાળીનં, ભત્તં મગધનાળિયા;
ખાદનઞ્ચ ચતુબ્ભાગં, બ્યઞ્જનઞ્ચ તદૂપિયં.
ઉક્કટ્ઠો નામ સો પત્તો, યો તં સબ્બં તુ ગણ્હતિ;
મજ્ઝિમો તસ્સુપડ્ઢો ચ, તદુપડ્ઢો ચ ઓમકો.
ઉક્કટ્ઠસ્સ ચ ઉક્કટ્ઠો, તસ્સેવોમકમજ્ઝિમા;
એવં મજ્ઝિમઓમેસુ, નવ પત્તા ભવન્તિ હિ.
ઉક્કટ્ઠુક્કટ્ઠકો તેસુ, અપત્તો ઓમકોમકો;
તસ્મા નાપિ અધિટ્ઠાનં, ન ગચ્છન્તિ વિકપ્પનં.
સેસં સત્તવિધં પત્તં, પત્તલક્ખણસંયુતં;
અધિટ્ઠાય વિકપ્પેત્વા, પરિભુઞ્જેય્ય પણ્ડિતો.
દસાહપરમં ¶ કાલં, ધારેય્ય અતિરેકતો;
અતિક્કમયતો પત્તં, તઞ્હિ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
યં પત્તં ન વિકપ્પેતિ, યં નાધિટ્ઠેતિ વા પન;
વિનયઞ્ઞૂહિ સો પત્તો, અતિરેકોતિ વણ્ણિતો.
વત્તબ્બં તુ ‘‘ઇમં પત્તં, અધિટ્ઠામી’’તિ સમ્મુખે;
‘‘એતં પત્ત’’ન્તિ દૂરસ્મિં, પચ્ચુદ્ધારેપ્યયં નયો.
આભોગં મનસા કત્વા, કત્વા કાયવિકારકં;
કાયેનપિ ચ પત્તસ્સ, અધિટ્ઠાનં પકાસિતં.
પત્તો જહતિધિટ્ઠાનં, દાનભેદકનાસતો;
વિબ્ભમુદ્ધારપચ્ચક્ખ-પરિવત્તનગાહતો.
કઙ્ગુસિત્થપ્પમાણેન, ખેનાધિટ્ઠાનમુજ્ઝતિ;
પિદહિત્વા અધિટ્ઠેય્ય, અયોચુણ્ણેન વાણિયા.
યો હિ નિસ્સગ્ગિયં પત્તં, અનિસ્સજ્જેવ ભુઞ્જતિ;
દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિટ્ઠં, ભુત્વા ધોવનધોવને.
સુવણ્ણમણિપત્તો ચ, વેળુરિયફલિકુબ્ભવો;
કંસકાચમયો પત્તો, તિપુસીસમયોપિ ચ.
તથા દારુમયો પત્તો, તમ્બસજ્ઝુમયોપિ ચ;
એકાદસવિધો પત્તો, વુત્તો દુક્કટવત્થુકો.
ઘટસીસકટાહો ¶ ચ, તુમ્બં ચસ્સાનુલોમિકં;
તમ્બલોહમયં તત્થ, થાલકં પન વટ્ટતિ.
ફલિકકાચકંસાનં, તટ્ટિકાદીનિ કાનિચિ;
પુગ્ગલસ્સ ન વટ્ટન્તિ, વટ્ટન્તિ ગિહિસઙ્ઘિકા.
યં કિઞ્ચિ સોદકં પત્તં, પટિસામેય્ય દુક્કટં;
સાધુકં વોદકં કત્વા, પટિસામેય્ય પણ્ડિતો.
ભિક્ખુનો ¶ સોદકં પત્તં, ઓતાપેતું ન વટ્ટતિ;
ઉણ્હે ન નિદહેતબ્બો, નિદહન્તસ્સ દુક્કટં.
મિડ્ઢન્તે પરિભણ્ડન્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ;
મિડ્ઢિયા પરિભણ્ડે વા, વિત્થિણ્ણે પન વટ્ટતિ.
દારુઆધારકે પત્તે, દ્વે ઠપેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
અયમેવ નયો દણ્ડ-ભૂમિઆધારકેસુપિ.
તટ્ટિકાયપિ ચોળે વા, પોત્થકે કટસારકે;
પરિભણ્ડકતાયાપિ, ભૂમિયં વાલુકાસુ વા.
તથારૂપાસુ સુદ્ધાસુ, ઠપેતું પન વટ્ટતિ;
સરજાય ઠપેન્તસ્સ, દુક્કટં ખરભૂમિયા.
દણ્ડે વા નાગદન્તે વા, લગ્ગેતુમ્પિ ન વટ્ટતિ;
છત્તઙ્ગમઞ્ચપીઠેસુ, ઠપેન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અટનીસુ હિ બન્ધિત્વા, ઓલમ્બેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
બન્ધિત્વા પન મઞ્ચસ્સ, ઠપેતુંપરિ વટ્ટતિ.
મઞ્ચપીઠટ્ટકે પત્તં, ઠપેતું પન વટ્ટતિ;
ભત્તપૂરોપિ વા છત્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
તયો ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
કવાટં ન પણામેય્ય, પત્તહત્થો સચે પન;
યેન કેનચિ અઙ્ગેન, પણામેય્યસ્સ દુક્કટં.
ન નીહરેય્ય પત્તેન, ચલકાનટ્ઠિકાનિ વા;
ઉચ્છિટ્ઠમુદકં વાપિ, નીહરન્તસ્સ દુક્કટં.
પત્તં ¶ પટિગ્ગહં કત્વા, ધોવિતું હત્થમેવ વા;
મુખતો નીહટં પત્તે, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ ¶ દસાહસ્સ, અન્તોયેવ ચ યો પન;
અધિટ્ઠેતિ વિકપ્પેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ.
પઠમસ્સ હિ પત્તસ્સ, પઠમેન મહેસિના;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
પઠમપત્તકથા.
પઞ્ચબન્ધનઊનસ્મિં, પત્તે સતિ ચ યો પન;
વિઞ્ઞાપેય્ય નવં પત્તં, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
બન્ધનં એકમુદ્દિટ્ઠં, દ્વઙ્ગુલાય ચ રાજિયા;
બન્ધનાનિ ચ ચત્તારિ, તથાટ્ઠઙ્ગુલરાજિયા.
પઞ્ચ વા રાજિયો યસ્સ, એકા વાપિ દસઙ્ગુલા;
અપત્તો નામયં પત્તો, વિઞ્ઞાપેય્ય તતો પરં.
અયોપત્તો અનેકેહિ, લોહમણ્ડલકેહિ વા;
બદ્ધો વટ્ટતિ મટ્ઠો ચે, અયોચુણ્ણેન વાણિયા.
પત્તં સઙ્ઘસ્સ નિસ્સટ્ઠં, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં પન;
અનુકમ્પાય તં તસ્મિં, અગણ્હન્તસ્સ દુક્કટં.
દીયમાને તુ પત્તસ્મિં, યસ્સ સો ન ચ રુચ્ચતિ;
અપ્પિચ્છતાય વા પત્તં, તં ન ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
અપત્તસ્સ તુ ભિક્ખુસ્સ;
ન દાતબ્બોતિ દીપિતો;
તત્થ યો પત્તપરિયન્તો;
સો દેય્યો તસ્સ ભિક્ખુનો.
સચે સો તં જિગુચ્છન્તો, અપ્પદેસે ઠપેતિ વા;
વિસ્સજ્જેતિ અભોગેન, પરિભુઞ્જતિ દુક્કટં.
નટ્ઠે ¶ ભિન્નેપિ વા પત્તે, અનાપત્તિ પકાસિતા;
અત્તનો ઞાતકાદીનં, ગણ્હતો વા ધનેન વા.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં ¶ , ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દુતિયપત્તકથા.
સપ્પિઆદિં પુરેભત્તં, ભેસજ્જં પટિગય્હ હિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, પરિભુઞ્જતિ વટ્ટતિ.
તતો પટ્ઠાય સત્તાહં, તં વટ્ટતિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે તસ્સ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
પચ્છાભત્તમ્પિ ગણ્હિત્વા, કત્વા સન્નિધિકારકં;
સાયતો પન સત્તાહં, વટ્ટતેવ નિરામિસં.
પુરેભત્તમ્પિ પચ્છા વા, સયમુગ્ગહિતં પન;
સરીરભોગે નેતબ્બં, સાયિતું ન ચ વટ્ટતિ.
નવનીતં પુરેભત્તં, ભિક્ખુના ગહિતં સચે;
તાપેત્વાનુપસમ્પન્નો, દેતિ વટ્ટતિ સામિસં.
સયં તાપેતિ ચે ભિક્ખુ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં;
તાપનં નવનીતસ્સ, સામપાકો ન હોતિ સો.
પચ્છાભત્તં ગહેત્વા ચે, યેન કેનચિ તાપિતં;
વટ્ટતેવ ચ તં સપ્પિ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
ખીરં દધિં ચાપિ પટિગ્ગહેત્વા;
સયં પુરેભત્તમથો કરોતિ;
સપ્પિં પુરેભત્તકમેવ તસ્સ;
નિરામિસં વટ્ટતિ ભિક્ખુનો તં.
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, તં ન વટ્ટતિ સાયિતું;
સવત્થુકસ્સ સપ્પિસ્સ, ગહિતત્તાવ ભિક્ખુનો.
સત્તાહાતિક્કમેપિસ્સ ¶ , ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ;
‘‘પટિગ્ગહેત્વા તાની’’તિ, વુત્તત્તા હિ મહેસિના.
યથા કપ્પિયસપ્પિમ્હિ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં;
તથાકપ્પિયસપ્પિમ્હિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
સબ્બાકપ્પિયમંસાનં ¶ , વજ્જેત્વા મંસમેવ ચ;
ખીરં દધિ ચ સપ્પિ ચ, નવનીતઞ્ચ વટ્ટતિ.
‘‘યેસં કપ્પતિ મંસઞ્હિ, તેસં સપ્પી’’તિ કિં ઇદં?
પણીતભોજનસ્સાપિ, તથા સત્તાહકાલિકે.
નિસ્સગ્ગિયસ્સ વત્થૂનં, પરિચ્છેદનિયામનં;
ન ચાકપ્પિયમંસાનં, સપ્પિઆદિ નિવારિતં.
નવનીતેપિ સપ્પિમ્હિ, ગહિતુગ્ગહિતાદિકે;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
તેલભિક્ખાય ભિક્ખૂનં, પવિટ્ઠાનં ઉપાસકા;
તેલં વા નવનીતં વા, સપ્પિં વા આકિરન્તિ હિ.
ભત્તસિત્થાનિ વા તત્થ, તણ્ડુલા વા ભવન્તિ ચે;
આદિચ્ચપક્કસંસટ્ઠં, હોતિ સત્તાહકાલિકં.
તિલસાસપતેલં વા, મધુકેરણ્ડતેલકં;
ગહિતં તુ પુરેભત્તં, સામિસમ્પિ નિરામિસં.
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, સાયિતબ્બં નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે તેસં, વસા નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
એરણ્ડમધુકટ્ઠીનિ, સાસપાદીનિ ચત્તના;
ગહેત્વા કતતેલમ્પિ, હોતિ સત્તાહકાલિકં.
યાવજીવિકવત્થુત્તા, તેસં તિણ્ણમ્પિ ભિક્ખુનો;
સવત્થુગહણે તસ્સ, કાચાપત્તિ ન વિજ્જતિ.
અત્તના ¶ યં કતં તેલં, તં વટ્ટતિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમેનસ્સ, હોતિ નિસ્સગ્ગિયં પન.
દુક્કટં સાસપાદીનં, તેલત્થાયેવ ભિક્ખુના;
ગહેત્વા ઠપિતાનં તુ, સત્તાહાતિક્કમે સિયા.
નાળિકેરકરઞ્જાનં, તેલં કુરુવકસ્સ ચ;
નિમ્બકોસમ્બકાનઞ્ચ, તેલં ભલ્લાતકસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદિકં સબ્બં, અવુત્તં પાળિયં પન;
ગહેત્વા નિક્ખિપન્તસ્સ, દુક્કટં સમયચ્ચયે.
યાવકાલિકભેદઞ્ચ ¶ , યાવજીવકમેવ ચ;
વિદિત્વા સેસમેત્થાપિ, સપ્પિના સદિસો નયો.
અચ્છમચ્છવરાહાનં, સુસુકાગદ્રભસ્સ ચ;
વસાનં પન પઞ્ચન્નં, તેલં પઞ્ચવિધં ભવે.
સબ્બમેવ વસાતેલં, કપ્પિયાકપ્પિયસ્સ ચ;
મનુસ્સાનં વસાતેલં, ઠપેત્વા પન વટ્ટતિ.
વસં પટિગ્ગહેત્વાન, પુરેભત્તં પનત્તના;
પક્કં વટ્ટતિ સંસટ્ઠં, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
સચે અનુપસમ્પન્નો, કત્વા તં દેતિ વટ્ટતિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
પટિગ્ગહેતું કાતું વા, પચ્છાભત્તં ન વટ્ટતિ;
સેસો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિભાવિના.
ગહિતઞ્હિ પુરેભત્તં, મધું મધુકરીકતં;
વટ્ટતેવ પુરેભત્તં, સામિસમ્પિ નિરામિસં.
પચ્છાભત્તકતો ¶ ઉદ્ધં, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં;
સત્તાહાતિક્કમે દોસો, વત્થૂનં ગણનાવસા.
ઉચ્છુમ્હા પન નિબ્બત્તં, પક્કાપક્કં ઘનાઘનં;
રસાદિ પન તં સબ્બં, ‘‘ફાણિત’’ન્તિ પવુચ્ચતિ.
ફાણિતં તુ પુરેભત્તં, ગહિતં પન વટ્ટતિ;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
અસંસટ્ઠેન ઉચ્છુસ્સ, રસેન કતફાણિતં;
ગહિતેન પુરેભત્તં, તદહેવ નિરામિસં.
ઉચ્છું પટિગ્ગહેત્વાન, કતેપેસ નયો મતો;
પચ્છાભત્તકતો ઉદ્ધં, તં ન વટ્ટતિ સાયિતું.
ગહિતત્તા સવત્થુસ્સ, સત્તાહાતિક્કમેપિ ચ;
હોતિ તસ્સ અનાપત્તિ, પચ્છાભત્તં કતેપિ ચ.
સંસટ્ઠઞ્ચ પુરેભત્તં, ગહિતં તમુપાસકો;
તદહે દેતિ ચે કત્વા, સામિસમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
સંસટ્ઠેન ¶ પુરેભત્તં, ગહિતેન સયંકતં;
પચ્છાભત્તં કતઞ્ચાપિ, સત્તાહમ્પિ નિરામિસં.
કતં મધુકપુપ્ફાનં, ફાણિતં સીતવારિના;
સામિસમ્પિ પુરેભત્તં, તતો ઉદ્ધં નિરામિસં.
સત્તાહાતિક્કમેપિસ્સ, દુક્કટં પરિદીપિતં;
પક્ખિપિત્વા કતં ખીરં, હોતિ તં યાવકાલિકં.
ફલાનં પન સબ્બેસં, યાવકાલિકસઞ્ઞિનં;
યાવકાલિકમિચ્ચેવ, ફાણિતં પરિદીપિતં.
પચ્છાભત્તમ્પિ ભિક્ખુસ્સ, પચ્ચયે સતિ કેવલં;
કાલિકા પન વટ્ટન્તિ, પુરેભત્તં યથાસુખં.
લભિત્વા પન નિસ્સટ્ઠં, તં તુ સત્તાહકાલિકં;
અરુઆદીનિ મક્ખેતું, સાયિતું વા ન વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સ ¶ પન ભિક્ખુસ્સ, કાયભોગે ચ વટ્ટતિ;
ચજિત્વા નિરપેક્ખોવ, લભિત્વા પુન સાયિતું.
અનાપત્તિ અધિટ્ઠેતિ, વિસ્સજ્જેતિ વિનસ્સતિ;
અચ્છિન્દિત્વા ચ વિસ્સાસં, ગણ્હતુમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
સદાકથિનચિત્તેન, પઠમેનેવ સત્થુના.
ભેસજ્જસિક્ખાપદકથા.
માસો સેસોતિ ગિમ્હાનં, પરિયેસેય્ય સાટિકં;
અદ્ધમાસોવ સેસોતિ, કત્વા પરિદહે બુધો.
કત્વા પન સતુપ્પાદં, વસ્સસાટિકચીવરં;
નિપ્ફાદેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, સમયે પિટ્ઠિસમ્મતે.
હોતિ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઞાતકાઞ્ઞાતકાદિનો;
તેસુયેવ ચ વિઞ્ઞત્તિં, કત્વા નિપ્ફાદને તથા.
કત્વા પન સતુપ્પાદં, સમયે કુચ્છિસઞ્ઞિતે;
નિપ્ફાદેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, વત્થમઞ્ઞાતકાદિનો.
તસ્સાદિન્નકપુબ્બેસુ ¶ , વત્તભેદેન દુક્કટં;
કરોતો તત્ર વિઞ્ઞત્તિં, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
ઓવસ્સાપેતિ ચે કાયં, નગ્ગો સતિપિ ચીવરે;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, દુક્કટં વિવટઙ્ગણે.
ઊનકે પન માસસ્મિં, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અચ્છિન્નચીવરસ્સાપિ, અનાપત્તાપદાસુપિ;
ન્હાનકોટ્ઠકવાપીસુ, ન્હાયન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં ¶ , ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
વસ્સિકસાટિકકથા.
સામં તુ ચીવરં દત્વા, અચ્છિન્દન્તસ્સ તં પુન;
સકસઞ્ઞાય ભિક્ખુસ્સ, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
એકાયેવ પનાપત્તિ, એકમચ્છિન્દતો સિયા;
બહૂનિ એકબદ્ધાનિ, અચ્છિન્દન્તસ્સ વા તથા.
વિસું ઠિતાનિ એકેક-માહરાપયતો પન;
વત્થાનં ગણનાયસ્સ, આપત્તિગણના સિયા.
‘‘મયા દિન્નાનિ સબ્બાનિ, આહરા’’તિ ચ ભાસતો;
એકેન વચનેનેવ, હોન્તિ આપત્તિયો બહૂ.
આણાપેતિ સચે અઞ્ઞં, ભિક્ખું ગણ્હાતિ ચીવરં;
બહૂનિ ગણ્હતાણત્તો, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘મયા દિન્નાનિ સબ્બાનિ, ગણ્હા’’તિ વદતો પન;
એકાયસ્સ ચ વાચાય, હોન્તિ આપત્તિયો બહૂ.
‘‘સઙ્ઘાટિમુત્તરાસઙ્ગં, ગણ્હ ગણ્હા’’તિ ભાસતો;
હોતિ વાચાય વાચાય, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
વિકપ્પનુપગં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા પચ્છિમં પરં;
અઞ્ઞં પન પરિક્ખારં, છિન્દાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
ઠપેત્વા ¶ ઉપસમ્પન્નં, અઞ્ઞેસં ચીવરાદિકં;
અચ્છિન્દતોપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
એવં અનુપસમ્પન્ને, ઉપસમ્પન્નસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, અચ્છિન્દન્તસ્સ દુક્કટં.
સો ¶ વા દેતિ સચે તુટ્ઠો, દુટ્ઠો વિસ્સાસમેવ વા;
ગણ્હતોપિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અઞ્ઞત્ર વેદનાયેત્થ, હોતિ સા દુક્ખવેદના.
ચીવરચ્છિન્દનકથા.
વિઞ્ઞાપેત્વા સચે સુત્તં, છબ્બિધં સાનુલોમિકં;
ચીવરં તન્તવાયેહિ, વાયાપેતિ ન વટ્ટતિ.
સામં વિઞ્ઞાપિતં સુત્તં, અકપ્પિયમુદીરિતં;
તન્તવાયોપિ વિઞ્ઞત્તો, તથા અઞ્ઞાતકાદિકો.
વિઞ્ઞત્તતન્તવાયેન, સુત્તેનાકપ્પિયેન ચ;
ચીવરં વાયાપેન્તસ્સ, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
વિદત્થિમત્તે દીઘેન, હત્થમત્તે તિરીયતો;
વીતે નિસ્સગ્ગિયં વુત્તં, ફલકે ફલકેપિ ચ.
તેનેવ કપ્પિયં સુત્તં, વાયાપેન્તસ્સ દુક્કટં;
તથેવ તન્તવાયેન, કપ્પિયેન અકપ્પિયં.
એકન્તરિકતો વાપિ, દીઘતો વા તિરીયતો;
કપ્પિયાકપ્પિયેહેવ, વીતે સુત્તેહિ દુક્કટં.
કપ્પિયાકપ્પિયેહેવ, તન્તવાયેહિ વે કતે;
કપ્પિયાકપ્પિયં સુત્તં, મિસ્સેત્વા તસ્સ દુક્કટં.
સચે અકપ્પિયં સુત્તં, વારેનેવ વિનન્તિ તે;
દસ્સેત્વાવ પરિચ્છેદં, અકપ્પિયવિતે પન.
પાચિત્તિયં પમાણસ્મિં, તદૂને દુક્કટં સિયા;
ઇતરેન વિતે વત્થે, ઉભયત્થેવ દુક્કટં.
દ્વેપિ ¶ ¶ વેમં ગહેત્વા વા, એકતો વા વિનન્તિ ચે;
ફલકે ફલકે તસ્સ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
એતેનેવ ઉપાયેન, ભેદે સબ્બત્થ સાધુકં;
આપત્તિભેદો વિઞ્ઞેય્યો, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
કપ્પિયો તન્તવાયોપિ, સચે સુત્તમ્પિ કપ્પિયં;
ચીવરં વાયાપેન્તસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
અનાપત્તિ પરિસ્સાવે, આયોગે અંસબદ્ધકે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
સુત્તવિઞ્ઞત્તિકથા.
અપ્પવારિતઞાતીનં, તન્તવાયે સમેચ્ચ ચે;
વિકપ્પં ચીવરે ભિક્ખુ, આપજ્જતિ ન વટ્ટતિ.
દીઘાયતપ્પિતત્થાય, સુત્તવડ્ઢનકે કતે;
ભિક્ખુ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિં, આપજ્જતિ ન સંસયો.
ભિક્ખુનો ઞાતકાદીનં, તન્તવાયેસુ અત્તનો;
ધનેનઞ્ઞસ્સ ચત્થાય, અનાપત્તિં વિનિદ્દિસે.
વાયાપેન્તસ્સ અપ્પગ્ઘં, મહગ્ઘં કત્તુકામિનો;
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સેસં વુત્તમનન્તરે.
પેસકારકથા.
વસ્સંવુટ્ઠે યમુદ્દિસ્સ, ભિક્ખૂ દીયતિ ચીવરં;
પવારણાય પુબ્બેવ, તં હોતચ્ચેકચીવરં.
પુરે પવારણાયેવ, ભાજેત્વા યદિ ગય્હતિ;
વસ્સચ્છેદો ન કાતબ્બો, સઙ્ઘિકં તં કરોતિ ચે.
અનાપત્તિ ¶ અધિટ્ઠેતિ, અન્તોસમયમેવ તં;
વિસ્સજ્જેતિ વિકપ્પેતિ, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ.
તસ્સચ્ચાયિકવત્થસ્સ, કથિને તુ અનત્થતે;
પરિહારેકમાસોવ, દસાહપરમો મતો.
અત્થતે ¶ કથિને તસ્સ, પઞ્ચ માસા પકાસિતા;
પરિહારો મુનિન્દેન, દસાહપરમા પન.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
પઠમેનાક્રિયાચિત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
અચ્ચેકચીવરકથા.
વસિત્વા પન ચે ભિક્ખુ, પુબ્બકત્તિકપુણ્ણમં;
ઠપેત્વા ચીવરં ગામે, પચ્ચયે સતિ તાદિસે.
છારત્તપરમં તેન, વસિતબ્બં વિના તતો;
ઉત્તરિં વસતો દોસો, વિના સઙ્ઘસ્સ સમ્મુતિં.
કત્તિકેયેવ માસસ્મિં, પઠમાય પવારિતો;
પચ્છિમેન પમાણેન, યુત્તે સાસઙ્કસમ્મતે.
સેનાસને વસન્તોવ, ઠપેતું એકચીવરં;
ચતુરઙ્ગસમાયોગે, લભતીતિ પકાસિતો.
યં ગામં ગોચરં કત્વા, ભિક્ખુ આરઞ્ઞકે વસે;
તસ્મિં ગામે ઠપેતું તં, માસમેકં તુ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞત્થેવ વસન્તસ્સ, છારત્તપરમં મતં;
અયમસ્સ અધિપ્પાયો, પટિચ્છન્નો પકાસિતો.
સેનાસનમથાગન્ત્વા, સત્તમં અરુણં પન;
ઉટ્ઠાપેતું વિદૂરત્તા, અસક્કોન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ગામસીમમ્પિ ¶ વા ગન્ત્વા, વસિત્વા યત્થ કત્થચિ;
ચીવરસ્સ પવત્તિં સો, ઞત્વા ગચ્છતિ વટ્ટતિ.
એવઞ્ચાપિ અસક્કોન્તો, ઞત્વા તત્થેવ પણ્ડિતો;
ખિપ્પં પચ્ચુદ્ધરે ઠાને, અતિરેકે હિ તિટ્ઠતિ.
વિસ્સજ્જેતિ અનાપત્તિ, વિનસ્સતિ ચ ડય્હતિ;
અચ્છિન્દને ચ વિસ્સાસે, ભિક્ખુસમ્મુતિયાપિ વા.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
દુતિયેન, મુનિન્દેન, તેન સાસઙ્કસમ્મતે.
સાસઙ્કકથા.
જાનં પરિણતં લાભં, ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ યો પન;
અત્તનો પરિણામેય્ય, તસ્સ નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
સચે ‘‘અઞ્ઞસ્સ દેહી’’તિ, પરિણામેતિ ભિક્ખુનો;
સુદ્ધિકં સુદ્ધચિત્તેન, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ચીવરં વા પરસ્સેક-મેકં વા પન અત્તનો;
પરિણામેય્ય ચે સદ્ધિં, દ્વે પાચિત્તિયો સિયું.
સઙ્ઘસ્સ પન યં દિન્નં, તં ગહેતું ન વટ્ટતિ;
સઙ્ઘસ્સેવ પદાતબ્બો, અદેન્તસ્સ પરાજયો.
ચેતિયસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, પુગ્ગલસ્સપિ વા પન;
અઞ્ઞસ્સ પોણમઞ્ઞસ્સ, પરિણામેય્ય દુક્કટં.
યો પનન્તમસો ભિક્ખુ, સુનખસ્સપિ ઓણતં;
સુનખસ્સ પનઞ્ઞસ્સ, પરિણામેય્ય દુક્કટં.
ઇદઞ્હિ ¶ તિસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પરિણતકથા.
પત્તવગ્ગો તતિયો.
તેનેકવત્થુગ્ગતરઙ્ગમાલં;
સીલન્તમાપત્તિવિપત્તિગાહં;
તરન્તિ પઞ્ઞત્તિમહાસમુદ્દં;
વિનિચ્છયં યે પનિમં તરન્તિ.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે નિસ્સગ્ગિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાચિત્તિયકથા
સમ્પજાનમુસાવાદે ¶ , પાચિત્તિયમુદીરિતં;
દવા રવા ભણન્તસ્સ, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
અઞ્ઞત્થાપત્તિયો પઞ્ચ, મુસાવાદસ્સ કારણા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદિન્નાદાનતુલ્યકા.
સમ્પજાનમુસાવાદકથા.
જાતિઆદીસુ વુત્તેસુ, દસસ્વક્કોસવત્થુસુ;
ભૂતેન વા અભૂતેન, યેન કેનચિ વત્થુના.
યાય કાયચિ ભાસાય, હત્થમુદ્દાય વા પન;
પારાજિકમનાપન્નં, ભિક્ખુમાપન્નમેવ વા.
અઞ્ઞત્રઞ્ઞાપદેસેન, ઓમસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
તત્થ પાચિત્તિયાપત્તિ, સમ્બુદ્ધેન પકાસિતા.
તેહેવઞ્ઞાપદેસેન ¶ , પાળિમુત્તપદેહિપિ;
સબ્બત્થાનુપસમ્પન્નં, અક્કોસન્તસ્સ દુક્કટં.
અનક્કોસિતુકામસ્સ, કેવલં દવકમ્યતા;
વદતો પન સબ્બત્થ, દુબ્ભાસિતમુદીરિતં.
પવિટ્ઠાનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને ઇધ ચ ભિક્ખુની;
અનાપત્તિ પુરક્ખત્વા, અત્થધમ્માનુસાસનિં.
વદતો પન ભિક્ખુસ્સ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અનન્તરસમા વુત્તા, દુક્ખા હોતેત્થ વેદના.
ઓમસવાદકથા.
આપત્તિ ભિક્ખુપેસુઞ્ઞે, દુવિધાકારતો સિયા;
અત્તનો પિયકામસ્સ, પરભેદત્થિનોપિ વા.
અક્કોસન્તસ્સ પરિયાય-પાળિમુત્તનયેહિ ચ;
વચનસ્સુપસંહારે, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
તથા ¶ અનુપસમ્પન્ન-અક્કોસં હરતોપિ ચ;
ઠિતા અનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને ઇધ ચ ભિક્ખુની.
ન ચેવ પિયકામસ્સ, ન ચ ભેદત્થિનોપિ વા;
પાપાનં ગરહત્થાય, વદન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તીતિ દીપિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદિન્નાદાનસાદિસા.
પેસુઞ્ઞકથા.
ઠપેત્વા ભિક્ખુનિં ભિક્ખું, અઞ્ઞેન પિટકત્તયં;
ધમ્મં સહ ભણન્તસ્સ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
રાજોવાદાદયો ¶ વુત્તા, મહાપચ્ચરિયાદિસુ;
અનારુળ્હેસુ સઙ્ગીતિં, આપત્તિજનકાતિ હિ.
દુક્કટં હોતિ ભિક્ખુસ્મિં, તથા ભિક્ખુનિયાપિ ચ;
ભિક્ખુસ્સાનુપસમ્પન્ન-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા.
એકતો ઉદ્દિસાપેતિ, સજ્ઝાયં વા કરોતિ યો;
ભણન્તં પગુણં ગન્થં, ઓપાતેતિ ચ યો પન.
તસ્સ ચાનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે ગણ્હતોપિ ચ;
ઉદ્દેસં તુ અનાપત્તિ, ભણને તેન એકતો.
વાચતો ચ સમુટ્ઠાતિ, વાચાચિત્તદ્વયાપિ ચ;
સમુટ્ઠાનમિદં વુત્તં, પદસોધમ્મસઞ્ઞિતં.
પદસોધમ્મકથા.
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ને, નિપજ્જેય્ય સચે પન;
યેભુય્યેન પરિચ્છન્ને, છન્ને સેનાસનેપિ વા.
તિસ્સન્નં પન રત્તીનં, ઉદ્ધં યો પન રત્તિયં;
ઠપેત્વા ભિક્ખું અઞ્ઞેન, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
વત્થું યં પન નિદ્દિટ્ઠં, મેથુનસ્સ પહોનકં;
આપત્યન્તમસો તેન, તિરચ્છાનગતેનપિ.
નિપન્ને ¶ ઉપસમ્પન્ને, ઇતરો ચે નિપજ્જતિ;
ઇતરસ્મિં નિપન્ને વા, સચે ભિક્ખુ નિપજ્જતિ.
ઉભિન્નં ઉટ્ઠહિત્વા વા, નિપજ્જનપયોગતો;
આપત્તાનુપસમ્પન્ન-ગણનાયપિ વા સિયા.
સચે પિધાય વા ગબ્ભં, નિપજ્જતિપિધાય વા;
આપત્તત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ચતુત્થદિવસે સિયા.
દિયડ્ઢહત્થુબ્બેધેન ¶ , પાકારચયનાદિના;
પરિક્ખિત્તમ્પિ તં સબ્બં, પરિક્ખિત્તન્તિ વુચ્ચતિ.
ભિક્ખુસ્સન્તમસો દુસ્સ-કુટિયં વસતોપિ ચ;
સહસેય્યાય આપત્તિ, હોતીતિ પરિદીપિતો.
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ન-યેભુય્યાદિપ્પભેદતો;
સત્ત પાચિત્તિયાનેત્થ, દટ્ઠબ્બાનિ સુબુદ્ધિના.
અડ્ઢચ્છન્નપરિચ્છન્ને, દુક્કટં પરિદીપિતં;
સબ્બચૂળપરિચ્છન્ન-છન્નાદીહિપિ પઞ્ચધા.
અનાપત્તિ દિરત્તં વા, તિરત્તં વસતો સહ;
અરુણસ્સ પુરેયેવ, તતિયાય ચ રત્તિયા.
નિક્ખમિત્વા વસન્તસ્સ, પુન સદ્ધિઞ્ચ ભિક્ખુનો;
તથા સબ્બપરિચ્છન્ન-સબ્બચ્છન્નાદિકેપિ ચ.
એવં અનુપસમ્પન્ને, નિપન્નેપિ નિસીદતો;
સેસા એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
સહસેય્યકથા.
સચે તદહુજાતાય, અપિ યો માનુસિત્થિયા;
સહસેય્યં પકપ્પેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
દિસ્સમાનકરૂપાય, યક્ખિયા પેતિયા સહ;
રત્તિયં યો નિપજ્જેય્ય, દેવિયા પણ્ડકેન વા.
મેથુનવત્થુભૂતાય, તિરચ્છાનગતિત્થિયા;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઇધેકદિવસેનેવ ¶ , આપત્તિ પરિદીપિતા;
સેસો અનન્તરે વુત્ત-સદિસોવ વિનિચ્છયો.
દુતિયસહસેય્યકથા.
ઉદ્ધં ¶ છપ્પઞ્ચવાચાહિ, વિઞ્ઞું પુરિસવિગ્ગહં;
વિના ધમ્મં ભણન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ઇત્થિયા.
ગાથાપાદો પનેકોવ, એકવાચાતિ સઞ્ઞિતો;
પદસોધમ્મં નિદ્દિટ્ઠં, ધમ્મમટ્ઠકથમ્પિ વા.
છન્નં ઉપરિ વાચાનં, પદાદીનં વસા પન;
દેસેન્તસ્સ સિયાપત્તિ, પદાદિગણનાય ચ.
નિમ્મિનિત્વા ઠિતેનાપિ, સદ્ધિં પુરિસવિગ્ગહં;
યક્ખેનપિ ચ પેતેન, તિરચ્છાનગતેનપિ.
ઠિતસ્સ માતુગામસ્સ, ધમ્મં યો પન ભાસતિ;
છન્નં ઉપરિ વાચાનં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
પુરિસે ઇત્થિસઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સ ચ પણ્ડકે;
ઉત્તરિ છહિ વાચાહિ, વદતો હોતિ દુક્કટં.
ઇત્થિરૂપં ગહેત્વાન, ઠિતાનં ભાસતોપિ ચ;
દુક્કટં યક્ખિપેતીનં, તિરચ્છાનગતિત્થિયા.
પુરિસે સતિ વિઞ્ઞુસ્મિં, સયં ઉટ્ઠાય વા પુન;
દેસેન્તસ્સ નિસીદિત્વા, માતુગામસ્સ વા તથા.
અઞ્ઞિસ્સા પુન અઞ્ઞિસ્સા, ઇત્થિયા ભણતોપિ ચ;
છહિ પઞ્ચહિ વાચાહિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
પદસોધમ્મતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા;
અયમેવ વિસેસોતિ, ક્રિયાક્રિયમિદં પન.
ધમ્મદેસનાકથા.
મહગ્ગતં પણીતં વા, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
ઠપેત્વા ભિક્ખુનિં ભિક્ખું, ભૂતે પાચિત્તિયં સિયા.
નો ¶ ¶ ચે જાનાતિ સો વુત્તં, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
પરિયાયવચને ચસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનાપત્તિ તથારૂપે, કારણે સતિ ભાસતો;
સબ્બસ્સપિ ચ સીલાદિં, વદતો આદિકમ્મિનો.
ઉમ્મત્તકપદં એત્થ, ન વુત્તં તદસમ્ભવા;
ભૂતારોચનકં નામ, સમુટ્ઠાનમિદં મતં.
કાયતો વાચતો કાય-વાચતો ચ તિધા સિયા;
કુસલાબ્યાકતેહેવ, દ્વિચિત્તઞ્ચ દ્વિવેદનં.
ભૂતારોચનકથા.
આપત્તિં પન દુટ્ઠુલ્લં, આરોચેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
આપત્તાનુપસમ્પન્ને, ઠપેત્વા ભિક્ખુસમ્મુતિં.
સઙ્ઘાદિસેસમાપન્નો, મોચેત્વા અસુચિં અયં;
ઘટેત્વા વત્થુનાપત્તિં, વદન્તસ્સેવ વજ્જતા.
ઇધ સઙ્ઘાદિસેસાવ, દુટ્ઠુલ્લાપત્તિયો મતા;
તસ્મા સુદ્ધસ્સ દુટ્ઠુલ્લં, વદં પાચિત્તિયં ફુસે.
અદુટ્ઠુલ્લાય દુટ્ઠુલ્લ-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
આપત્તિયોપિ વા સેસા, આરોચેન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા અનુપસમ્પન્ને, દુટ્ઠુલ્લં પઞ્ચધા મતં;
અજ્ઝાચારમદુટ્ઠુલ્લં, આરોચેતું ન વટ્ટતિ.
વત્થું વા પન આપત્તિં, આરોચેન્તસ્સ કેવલં;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, ભિક્ખુસમ્મુતિયા તથા.
એવમુમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, વેદના દુક્ખવેદના.
દુટ્ઠુલ્લારોચનકથા.
ખણેય્ય ¶ વા ખણાપેય્ય, પથવિં યો અકપ્પિયં;
ભેદાપેય્ય ચ ભિન્દેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
સયમેવ ¶ ખણન્તસ્સ, પથવિં પન ભિક્ખુનો;
પહારસ્મિં પહારસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
આણાપેન્તસ્સ એકાવ, દિવસં ખણતોપિ ચ;
પુનપ્પુનાણાપેન્તસ્સ, વાચતો વાચતો સિયા.
‘‘ખણ પોક્ખરણિં વાપિં, આવાટં ખણ કૂપકં’’;
ઇચ્ચેવં તુ વદન્તસ્સ, કોચિ દોસો ન વિજ્જતિ.
‘‘ઇમં ખણ ચ ઓકાસં, ઇધ પોક્ખરણિં ખણ;
ઇમસ્મિં ખણ ઓકાસે’’, વત્તુમેવં ન વટ્ટતિ.
‘‘કન્દં ખણ કુરુન્દં વા, થૂણં ખણ ચ ખાણુકં;
મૂલં ખણ ચ તાલં વા’’, એવં વદતિ વટ્ટતિ.
‘‘ઇમં મૂલં ઇમં વલ્લિં, ઇમં તાલં ઇમં નળં;
ખણા’’તિ નિયમેત્વાન, વત્તું પન ન વટ્ટતિ.
ઉસ્સિઞ્ચિતું સચે સક્કા, ઘટેહિ તનુકદ્દમો;
ભિક્ખુના અપનેતબ્બો, બહલં ન ચ વટ્ટતિ.
ભિજ્જિત્વા નદિયાદીનં, પતિતં તોયસન્તિકે;
તટં વટ્ઠં વિકોપેતું, ચાતુમાસમ્પિ વટ્ટતિ.
સચે પતતિ તોયસ્મિં, દેવે વુટ્ઠેપિ વટ્ટતિ;
ચાતુમાસમતિક્કન્તે, તોયે દેવો હિ વસ્સતિ.
પાસાણપિટ્ઠિયં સોણ્ડિં, ખણન્તિ યદિ તત્થ તુ;
રજં પતતિ ચે પુબ્બં, પચ્છા દેવોભિવસ્સતિ.
સોધેતું ભિન્દિતું અન્તો-ચાતુમાસં તુ વટ્ટતિ;
ચાતુમાસકતો ઉદ્ધં, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ.
વારિના ¶ પઠમં પુણ્ણે, પચ્છા પતતિ ચે રજં;
તં વટ્ટતિ વિકોપેતું, તોયે દેવો હિ વસ્સતિ.
અલ્લીયતિ ફુસાયન્તે, પિટ્ઠિપાસાણકે રજં;
ચાતુમાસચ્ચયે તમ્પિ, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ.
સચે અકતપબ્ભારે, વમ્મિકો પન ઉટ્ઠિતો;
યથાસુખં વિકોપેય્ય, ચાતુમાસચ્ચયેપિ ચ.
અબ્ભોકાસે ¶ સચે વટ્ઠો, ચાતુમાસં તુ વટ્ટતિ;
રુક્ખે ઉપચિકાદીનં, મત્તિકાયપિ સો નયો.
મૂસિકુક્કર ગોકણ્ટ-ગણ્ડુપ્પાદમલેસુપિ;
અયમેવ નયો વુત્તો, અસમ્બદ્ધેસુ ભૂમિયા.
તેહેવ સદિસા હોન્તિ, કસિનઙ્ગલમત્તિકા;
અચ્છિન્ના ભૂમિસમ્બન્ધા, સા જાતપથવી સિયા.
સેનાસનમ્પિ અચ્છન્નં, વિનટ્ઠછદનમ્પિ વા;
ચાતુમાસકતો ઉદ્ધં, ઓવટ્ઠં ન વિકોપયે.
તતો ‘‘ગોપાનસિં ભિત્તિં, થમ્ભં વા પદરત્થરં;
ગણ્હિસ્સામી’’તિ સઞ્ઞાય, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
ગણ્હન્તસ્સિટ્ઠકાદીનિ, સચે પતતિ મત્તિકા;
અનાપત્તિ સિયાપત્તિ, મત્તિકં યદિ ગણ્હતિ.
અતિન્તો મત્તિકાપુઞ્જો, અન્તોગેહે સચે સિયા;
અનોવટ્ઠો ચ ભિક્ખૂનં, સબ્બદા હોતિ કપ્પિયો.
વુટ્ઠે પુન ચ ગેહસ્મિં, ગેહં છાદેન્તિ તં સચે;
ચાતુમાસચ્ચયે સબ્બો, તિન્તો હોતિ અકપ્પિયો.
યત્તકં તત્થ તિન્તં તુ, તત્તકં હોત્યકપ્પિયં;
અતિન્તં તત્થ યં યં તુ, તં તં હોતિ હિ કપ્પિયં.
તેમિતો ¶ વારિના સો ચે, એકાબદ્ધોવ ભૂમિયા;
પથવી ચેવ સા જાતા, ન વટ્ટતિ તતો પરં.
અબ્ભોકાસે ચ પાકારો, ઓવટ્ઠો મત્તિકામયો;
ચાતુમાસચ્ચયે ‘‘જાતા, પથવી’’તિ પવુચ્ચતિ.
તત્થ લગ્ગં રજં સણ્હં, અઘંસન્તોવ મત્તસો;
છુપિત્વા અલ્લહત્થેન, સચે ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
સચે ઇટ્ઠકપાકારો, યેભુય્યકથલે પન;
ઠાને તિટ્ઠતિ સો તસ્મા, વિકોપેય્ય યથાસુખં.
અબ્ભોકાસે ઠિતં થમ્ભં, ચાલેત્વા પનિતો ચિતો;
પથવિં તુ વિકોપેત્વા, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞમ્પિ ¶ સુક્ખરુક્ખં વા, ખાણુકં વાપિ ગણ્હતો;
અયમેવ નયો દોસો, ઉજુમુદ્ધરતો ન ચ.
પાસાણં યદિ વા રુક્ખં, ઉચ્ચાલેત્વા પવટ્ટતિ;
ન દોસો સુદ્ધચિત્તસ્સ, સચે પથવિ ભિજ્જતિ.
ફાલેન્તાનમ્પિ દારૂનિ, સાખાદીનિ ચ કડ્ઢતો;
અયમેવ નયો વુત્તો, ભૂમિયં સુદ્ધચેતસો.
કણ્ટકં સૂચિમટ્ઠિં વા, ખિલં વા ભૂમિયં પન;
આકોટેતું પવેસેતું, ભિક્ખુનો ન ચ વટ્ટતિ.
‘‘અહં પસ્સાવધારાય, ભિન્દિસ્સામી’’તિ મેદિનિં;
ભિક્ખુસ્સ પન પસ્સાવ-મેવં કાતું ન વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ કરોન્તસ્સ, સચે ભિજ્જતિ મેદિની;
સમજ્જતો સમં કાતું, ઘંસિતું ન ચ વટ્ટતિ.
પાદઙ્ગુટ્ઠેન વા ભૂમિં, લિખિતુમ્પિ ન વટ્ટતિ;
ભિન્દન્તેન ચ પાદેહિ, તથા ચઙ્કમિતુમ્પિ વા.
પથવિં અલ્લહત્થેન, છુપિત્વા સુખુમં રજં;
અઘંસન્તો ગહેત્વા ચે, હત્થં ધોવતિ વટ્ટતિ.
સયં ¶ દહતિ ચે ભૂમિં, દહાપેતિ પરેહિ વા;
આપત્તન્તમસો પત્તં, દહન્તસ્સાપિ ભિક્ખુનો.
ઠાનેસુ યત્તકેસ્વગ્ગિં, દેતિ દાપેતિ વા પન;
તત્તકાનેવ ભિક્ખુસ્સ, હોન્તિ પાચિત્તિયાનિપિ.
ઠપેતું ભિક્ખુનો અગ્ગિં, ભૂમિયં ન ચ વટ્ટતિ;
કપાલે પત્તપચને, ઠપેતું પન વટ્ટતિ.
અગ્ગિં ઉપરિ દારૂનં, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ;
દહન્તો તાનિ ગન્ત્વા સો, ભૂમિં દહતિ ચે પન.
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ઇટ્ઠકાવાસકાદિસુ;
ઠપેતું ઇટ્ઠકાદીનં, મત્થકેસ્વેવ વટ્ટતિ.
કસ્મા પનાતિ ચે? તેસ-મનુપાદાનભાવતો;
ખાણુકે સુક્ખરુક્ખે વા, અગ્ગિં દાતું ન વટ્ટતિ.
અનાપત્તિ ¶ તિણુક્કં તુ, ગહેત્વા પન ગચ્છતો;
ડય્હમાને તુ હત્થસ્મિં, સચે પાતેતિ ભૂમિયં.
પુન તં પતિતટ્ઠાને, દત્વા તસ્સ પનિન્ધનં;
અગ્ગિં વટ્ટતિ કાતુન્તિ, મહાપચ્ચરિયં રુતં.
તસ્સાપથવિયંયેવ, પથવીતિ ચ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિયાપુતં.
અનાપત્તિ ‘‘ઇમં જાન, ઇમમાહર દેહિ’’તિ;
વદન્તસ્સ, સચિત્તઞ્ચ, તિસમુટ્ઠાનમેવ ચ.
પથવીખણનકથા.
મુસાવાદવગ્ગો પઠમો.
ભવન્તસ્સ ¶ ચ ભૂતસ્સ, ભૂતગામસ્સ ભિક્ખુનો;
પાતબ્યતાનિમિત્તં તુ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ઉદકટ્ઠો થલટ્ઠોતિ, દુવિધો હોતિ સો પન;
તિલબીજાદિકો તત્થ, સપણ્ણોપિ અપણ્ણકો.
ઉદકટ્ઠોતિ વિઞ્ઞેય્યો, સબ્બો સેવાલજાતિકો;
વિકોપેન્તસ્સ તં સબ્બં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
વિયૂહિત્વા તુ હત્થેન, ન્હાયિતું પન વટ્ટતિ;
હોતિ તસ્સ ચ સબ્બમ્પિ, ઠાનઞ્હિ સકલં જલં.
ઉદકેન વિના ચેચ્ચ, તં પનુદ્ધરિતું જલા;
ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુસ્સ, ઠાનસઙ્કમનઞ્હિ તં.
ઉદકેનુક્ખિપિત્વા તં, પક્ખિપન્તસ્સ વારિસુ;
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, સબ્બઅટ્ઠકથાસુપિ.
જલે વલ્લિતિણાદીનિ, ઉદ્ધરન્તસ્સ તોયતો;
વિકોપેન્તસ્સ વા તત્થ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
પરેહુપ્પાટિતાનેત્થ, વિકોપેન્તસ્સ દુક્કટં;
ગચ્છન્તિ હિ યતો તાનિ, બીજગામેન સઙ્ગહં.
થલટ્ઠે ¶ છિન્નરુક્ખાનં, ઠિતો હરિતખાણુકો;
ઉદ્ધં વડ્ઢનકો તસ્સ, ભૂતગામેન સઙ્ગહો.
નાળિકેરાદિકાનમ્પિ, ખાણુ ઉદ્ધં ન વડ્ઢતિ;
તસ્મા તસ્સ કતો હોતિ, બીજગામેન સઙ્ગહો.
તથા કદલિયા ખાણુ, ફલિતાય પકાસિતો;
અફલિતાય યો ખાણુ, ભૂતગામેન સો મતો.
ફલિતા કદલી યાવ, નીલપણ્ણા ચ તાવ સા;
નળવેળુતિણાદીન-મયમેવ વિનિચ્છયો.
અગ્ગતો ¶ પન પટ્ઠાય, યદાયં વેળુ સુસ્સતિ;
તદા સઙ્ગહિતો હોતિ, બીજગામેન નામસો.
ઇન્દસાલાદિરુક્ખાનં, બીજગામેન સઙ્ગહો;
છિન્દિત્વા ઠપિતાનં તુ, વિઞ્ઞેય્યો વિનયઞ્ઞુના.
મણ્ડપાદીનમત્થાય, નિક્ખણન્તિ ચ તે સચે;
નિગ્ગતે મૂલપણ્ણસ્મિં, ભૂતગામેન સઙ્ગહો.
મૂલમત્તેપિ વા યેસં, પણ્ણમત્તેપિ વા પન;
નિગ્ગતેપિ કતો તેસં, બીજગામેન સઙ્ગહો.
સકન્દા પન તાલટ્ઠિ, બીજગામોતિ વુચ્ચતિ;
પત્તવટ્ટિ યદા નીલા, નિગ્ગચ્છતિ તદા ન ચ.
નાળિકેરતચં ભિત્વા, દન્તસૂચીવ અઙ્કુરો;
નિગ્ગચ્છતિ તદા સોપિ, બીજગામોતિ વુચ્ચતિ.
મિગસિઙ્ગસમાનાય, સતિયા પત્તવટ્ટિયા;
અનિગ્ગતેપિ મૂલસ્મિં, ભૂતગામોતિ વુચ્ચતિ.
ન હોન્તિ હરિતા યાવ, વીહિઆદીનમઙ્કુરા;
નિગ્ગતેસુપિ પણ્ણેસુ, બીજગામેન સઙ્ગહો.
ચત્તારો ભાણવારા નિટ્ઠિતા.
અમ્બજમ્બુટ્ઠિકાદીન-મેસેવ ચ વિનિચ્છયો;
વન્દાકા વાપિ અઞ્ઞં વા, રુક્ખે જાયતિ યં પન.
રુક્ખોવસ્સ ¶ સિયા ઠાનં, વિકોપેતું ન વટ્ટતિ;
અમૂલવલ્લિઆદીન-મયમેવ વિનિચ્છયો.
પાકારાદીસુ સેવાલો, અગ્ગબીજન્તિ વુચ્ચતિ;
યાવ દ્વે તીણિ પત્તાનિ, ન સઞ્જાયન્તિ તાવ સો.
પત્તેસુ પન જાતેસુ, વત્થુ પાચિત્તિયસ્સ સો;
ઘંસિત્વા પન તં તસ્મા, અપનેતું ન વટ્ટતિ.
સેવાલે ¶ બહિ પાનીય-ઘટાદીનં તુ દુક્કટં;
અબ્બોહારોવ સો અન્તો, પૂવાદીસુપિ કણ્ણકં.
પાસાણદદ્દુસેવાલ-સેલેય્યપ્પભુતીનિ ચ;
હોન્તિ દુક્કટવત્થૂનિ, અપત્તાનીતિ નિદ્દિસે.
પુપ્ફિતં તુ અહિચ્છત્તં, અબ્બોહારિકતં ગતં;
સચે તં મકુળં હોતિ, હોતિ દુક્કટવત્થુકં.
રુક્ખે તચં વિકોપેત્વા, તથા પપ્પટિકમ્પિ ચ;
નિય્યાસમ્પિ પનલ્લસ્મિં, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ.
નુહિઆદીસુ રુક્ખેસુ, તાલપણ્ણાદિકેસુ વા;
લિખતો તત્થજાતેસુ, પાચિત્તિયમુદીરયે.
પુપ્ફં પણ્ડુપલાસં વા, ફલં વા પક્કમેવ વા;
પાતેન્તસ્સ ચ ચાલેત્વા, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
નામેત્વા ફલિનિં સાખં, દાતું વટ્ટતિ ગણ્હતો;
સયં ખાદિતુકામો ચે, દાતુમેવં ન વટ્ટતિ.
ઉક્ખિપિત્વા પરં કઞ્ચિ, ગાહાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
પુપ્ફાનિ ઓચિનન્તેસુ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
યેસં રુહતિ રુક્ખાનં, સાખા તેસમ્પિ સાખિનં;
કપ્પિયં તમકારેત્વા, વિકોપેન્તસ્સ દુક્કટં.
અયમેવ નયો અલ્લ-સિઙ્ગિવેરાદિકેસુપિ;
દુક્કટં બીજગામેસુ, નિદ્દિટ્ઠત્તા મહેસિના.
‘‘રુક્ખં છિન્દ લતં છિન્દ, કન્દં મૂલમ્પિ ઉદ્ધર;
ઉપ્પાટેહી’’તિ વત્તુમ્પિ, વટ્ટતેવાનિયામતો.
‘‘અમ્બં ¶ જમ્બુમ્પિ નિમ્બં વા, છિન્દ ભિન્દુદ્ધરા’’તિ વા;
ગહેત્વા પન નામમ્પિ, વટ્ટતેવાનિયામતો.
‘‘ઇમં ¶ રુક્ખં ઇમં વલ્લિં, ઇમં છલ્લિં ઇમં લતં;
છિન્દ ભિન્દા’’તિ વા વત્તું, નિયમેત્વા ન વટ્ટતિ.
પૂરેત્વા ઉચ્છુખણ્ડાનં, પચ્છિયો આહરન્તિ ચે;
સબ્બમેવ કતં હોતિ, એકસ્મિં કપ્પિયે કતે.
એકતો પન બદ્ધાનિ, ઉચ્છુદારૂનિ હોન્તિ ચે;
કપ્પિયં કરોન્તો પન, દારું વિજ્ઝતિ વટ્ટતિ.
વલ્લિયા રજ્જુયા વાપિ, યાય બદ્ધાનિ તાનિ હિ;
ભાજનેન સમાનત્તા, તં વિજ્ઝતિ ન વટ્ટતિ.
ભત્તં મરિચપક્કેહિ, મિસ્સેત્વા આહરન્તિ ચે;
એકસિત્થેપિ ભત્તસ્સ, સચે વિજ્ઝતિ વટ્ટતિ.
અયમેવ નયો વુત્તો, તિલતણ્ડુલકાદિસુ;
એકાબદ્ધે કપિત્થેપિ, કટાહે કપ્પિયં કરે.
કટાહં યદિ મુઞ્ચિત્વા, અન્તો ચરતિ મિઞ્જકં;
ભિન્દાપેત્વા કપિત્થં તં, કારેતબ્બં તુ કપ્પિયં.
અભૂતગામબીજેસુ, ભૂતગામાદિસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અતથાસઞ્ઞિનો તત્થ, અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સ ચ;
ઉમ્મત્તકાદિકાનઞ્ચ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ઇદઞ્ચ તિસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ભૂતગામકથા.
કતે સઙ્ઘેન કમ્મસ્મિં, અઞ્ઞવાદવિહેસકે;
તથા પુન કરોન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
તિકપાચિત્તિયં ¶ ધમ્મે, અધમ્મે તિકદુક્કટં;
કમ્મે અરોપિતે ચેવં, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
આપત્તિં ¶ વાપિ આપન્નં, અજાનન્તસ્સ, ‘‘ભણ્ડનં;
ભવિસ્સતી’’તિ સઞ્ઞિસ્સ, ગિલાનસ્સ ન દોસતા.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, વેદના દુક્ખવેદના.
અઞ્ઞવાદકથા.
અયસં કત્તુકામોવ, સમ્મતસ્સ હિ ભિક્ખુનો;
વદન્તો ઉપસમ્પન્ને, ઉજ્ઝાપેતિ ચ ખીયતિ.
તસ્મિં વત્થુદ્વયે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
તિકપાચિત્તિયં ધમ્મે, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
અવણ્ણંનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે પન ભિક્ખુનો;
અસમ્મતસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ભાસતો યસ્સ કસ્સચિ.
સામણેરસ્સ વા વણ્ણં, સમ્મતાસમ્મતસ્સપિ;
વદતો દુક્કટં હોતિ, યસ્સ કસ્સચિ સન્તિકે.
છન્દાદીનં વસેનેવ, કરોન્તં ભણતો પન;
અનાપત્તિ ક્રિયાસેસ-મનન્તરસમં મતં.
ઉજ્ઝાપનકથા.
અજ્ઝોકાસે તુ મઞ્ચાદિં, અત્તનો વા પરસ્સ વા;
અત્થાય સન્થરાપેત્વા, સન્થરિત્વાપિ વા પન.
નેવુદ્ધરેય્ય સઙ્ઘસ્સ, ઉદ્ધરાપેય્ય વા ન તં;
પક્કમન્તો સચે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
વસ્સિકે ¶ ચતુરો માસે, સચે દેવો ન વસ્સતિ;
અજ્ઝોકાસે તથા ચાપિ, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
યત્થ વસ્સતિ હેમન્તે, ચત્તારો અપરેપિ ચ;
ઠપેતું તત્થ મઞ્ચાદિં, અટ્ઠ માસે ન વટ્ટતિ.
કાકાદીનં નિવાસસ્મિં, રુક્ખમૂલે કદાચિપિ;
મઞ્ચાદિં પન સઙ્ઘસ્સ, ઠપેતું ન ચ વટ્ટતિ.
અઞ્ઞસ્સત્થાય ¶ યં કિઞ્ચિ, સન્થતં યદિ સઙ્ઘિકં;
યત્થ કત્થચિ વા ઠાને, યેન કેનચિ ભિક્ખુના.
યાવ સો ન નિસીદેય્ય, ‘‘ગચ્છા’’તિ ન વદેય્ય વા;
તાવ સન્થારકસ્સેવ, ભારો તન્તિ પવુચ્ચતિ.
સચે તં સામણેરેન, સન્થરાપેતિ સન્થતં;
સન્થરાપિતભિક્ખુસ્સ, પલિબોધોતિ દીપિતો.
સન્થતં ભિક્ખુના તં ચે, ભારો તસ્સેવ તાવ તં;
યાવ આણાપકો તત્થ, આગન્ત્વા ન નિસીદતિ.
ભિક્ખું વા સામણેરં વા, આરામિકમુપાસકં;
અનાપુચ્છા નિય્યાતેત્વા, સઙ્ઘિકં સયનાસનં.
લેડ્ડુપ્પાતમતિક્કમ્મ, ગચ્છતો પઠમે પદે;
દુક્કટં, દુતિયે વારે, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
ઠત્વા ભોજનસાલાયં, વત્વા યો સામણેરકં;
અસુકસ્મિં દિવાટ્ઠાને, પઞ્ઞાપેહીતિ મઞ્ચકં.
નિક્ખમિત્વા સચે તસ્મા, ઠાના અઞ્ઞત્થ ગચ્છતિ;
પાદુદ્ધારેન સો ભિક્ખુ, કારેતબ્બોતિ દીપિતો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તિકાતીતેન સત્થુના;
તથા પુગ્ગલિકે તેન, દીપિતં તિકદુક્કટં.
ચિમિલિં તટ્ટિકં ચમ્મં, ફલકં પાદપુઞ્છનિં;
ભૂમત્થરણકં વાપિ, ઉત્તરત્થરણમ્પિ વા.
દારુમત્તિકભણ્ડાનિ ¶ , પત્તાધારકમેવ વા;
અબ્ભોકાસે ઠપેત્વા તં, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
સચે આરઞ્ઞકેનાપિ, અનોવસ્સે ચ નો સતિ;
લગ્ગેત્વા પન રુક્ખસ્મિં, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં.
યથા ઉપચિકાદીહિ, ન ખજ્જતિ ન લુજ્જતિ;
તથા કત્વાપિ તં સબ્બં, ગન્તું પન ચ વટ્ટતિ.
અનાપત્તુદ્ધરાપેત્વા, આપુચ્છિત્વાપિ ગચ્છતો;
અત્તનો સન્તકે રુદ્ધે, આપદાસુપિ ભિક્ખુનો.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્ત-મયમેવ વિસેસતા.
પઠમસેનાસનકથા.
ભિસિચિમિલિકા ભૂમ-ત્થરણં ઉત્તરત્થરં;
તટ્ટિકા ચમ્મખણ્ડો ચ, પચ્ચત્થરનિસીદનં.
સન્થારો તિણપણ્ણાનં, સેય્યા દસવિધા સિયા;
સબ્બચ્છન્નપરિચ્છન્ને, વિહારે ભિક્ખુ યો પન.
એતં દસવિધં સેય્યં, સન્થરિત્વાપિ વા સયં;
અનુદ્ધરિત્વાનાપુચ્છા, અતિક્કમતિ તં સચે.
આરામસ્સૂપચારં વા, પરિક્ખેપં પનસ્સ વા;
પઠમે દુક્કટં પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
સેનાસનસ્સ સેય્યાય, ઉભયેસં વિનાસતો;
ગચ્છતો સન્થરિત્વન્તો-ગબ્ભે પાચિત્તિ વણ્ણિતા.
ઉપચારે વિહારસ્સ, દુક્કટં મણ્ડપાદિકે;
ગચ્છતો સન્થરિત્વા વા, સેય્યામત્તં વિનાસતો.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, સઙ્ઘિકે દસવત્થુકે;
તથા પુગ્ગલિકે તસ્સ, દીપિતં તિકદુક્કટં.
અનાપત્તુદ્ધરિત્વા વા, આપુચ્છં વાપિ ગચ્છતો;
પલિબુદ્ધેપિ વાઞ્ઞેન, અત્તનો સન્તકેપિ વા.
સાપેક્ખોવ ચ ગન્ત્વા તં, તત્થ ઠત્વાપિ પુચ્છતિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
દુતિયસેનાસનકથા.
યો પુબ્બુપગતં ભિક્ખું, જાનં અનુપખજ્જ ચ;
કપ્પેય્ય સઙ્ઘિકાવાસે, સેય્યં પાચિત્તિયસ્સ ચે.
પાદધોવનપાસાણા, પવિસન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
યાવ તં મઞ્ચપીઠં વા, નિક્ખમન્તસ્સ વા પન.
મઞ્ચપીઠકતો ¶ યાવ, પસ્સાવટ્ઠાનમેવ તુ;
એત્થન્તરે ઇદં ઠાનં, ઉપચારોતિ વુચ્ચતિ.
તત્થ બાધેતુકામસ્સ, ઉપચારે તુ ભિક્ખુનો;
દસસ્વઞ્ઞતરં સેય્યં, સન્થરન્તસ્સ દુક્કટં.
નિસીદન્તસ્સ વા તત્થ, નિપજ્જન્તસ્સ વા પન;
તથા દ્વેપિ કરોન્તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
પુનપ્પુનં કરોન્તસ્સ, પયોગગણનાવસા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, પુગ્ગલે તિકદુક્કટં.
વુત્તૂપચારં મુઞ્ચિત્વા, સેય્યં સન્થરતોપિ વા;
વિહારસ્સૂપચારે વા, અજ્ઝોકાસેપિ વા પન.
સન્થરાપયતો વાપિ, તત્થ તસ્સ નિસીદતો;
સબ્બત્થ દુક્કટં વુત્તં, નિવાસો ચ નિવારિતો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, સીતાદુપ્પીળિતસ્સ વા;
આપદાસુપિ ભિક્ખુસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, પઠમન્તિમવત્થુના;
સદિસાતિ ચ વિઞ્ઞેય્યા, હોતીદં દુક્ખવેદનં.
અનુપખજ્જકથા.
વિહારા સઙ્ઘિકા ભિક્ખું, નિક્કડ્ઢેય્ય સચે પન;
નિક્કડ્ઢાપેય્ય વા કુદ્ધો, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
બહુભૂમાપિ પાસાદા, પયોગેનેકકેન યો;
નિક્કડ્ઢેતિ સચે તસ્સ, એકા પાચિત્તિ દીપિતા.
ઠપેત્વા ચ ઠપેત્વા ચ, નિક્કડ્ઢન્તસ્સ અન્તરા;
દ્વારાનં ગણનાયસ્સ, હોન્તિ પાચિત્તિયો પન.
‘‘નિક્ખમા’’તિ વદન્તસ્સ, વાચાયપિ અયં નયો;
આણત્તિયા ખણેયેવ, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
સચે સો સકિમાણત્તો, દ્વારેપિ બહુકે પન;
અતિક્કામેતિ એકાવ, બહુકાનિ બહૂનિ ચે.
તસ્સૂપટ્ઠાનસાલાદિ-વિહારસ્સૂપચારતો ¶ ;
કાયેનપિ ચ વાચાય, તથા નિક્કડ્ઢનેપિ ચ.
વિહારસ્સૂપચારા વા, વિહારા વાપિ ચેતરં;
નિક્કડ્ઢન્તસ્સ સબ્બેસં, પરિક્ખારમ્પિ દુક્કટં.
અસમ્બદ્ધેસુ ભિક્ખુસ્સ, પરિક્ખારેસુ પણ્ડિતો;
વત્થૂનં ગણનાયસ્સ, દુક્કટં પરિદીપયે.
અન્તેવાસિમલજ્જિં વા, તથા સદ્ધિવિહારિકં;
નિક્કડ્ઢન્તસ્સ ઉમ્મત્તં, સયં ઉમ્મત્તકસ્સ ચ.
અત્તનો ¶ વસનટ્ઠાના, તથા વિસ્સાસિકસ્સ વા;
પરિક્ખારઞ્ચ વા તેસં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સઙ્ઘારામાપિ સબ્બસ્મા, તથા કલહકારકં;
ઇદં તુ તિસમુટ્ઠાનં, વેદના દુક્ખવેદના.
નિક્કડ્ઢનકથા.
મજ્ઝિમાસીસઘટ્ટાય, વેહાસકુટિયૂપરિ;
આહચ્ચપાદકે મઞ્ચે, પીઠે વા પન ભિક્ખુનો.
નિસીદન્તસ્સ વા તસ્મિં, નિપજ્જન્તસ્સ વા પન;
પયોગગણનાયેવ, તસ્સ પાચિત્તિયો સિયું.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, પુગ્ગલે તિકદુક્કટં;
હેટ્ઠા અપરિભોગે વા, સીસઘટ્ટાય વા પન.
અવેહાસવિહારે વા, અત્તનો સન્તકેપિ વા;
વિસ્સાસિકવિહારે વા, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
યત્થ પટાણિ વા દિન્ના, તત્થ ઠત્વા લગેતિ વા;
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
વેહાસકુટિકથા.
યાવ દ્વારસ્સ કોસમ્હા, અગ્ગળટ્ઠપનાય તુ;
ભિક્ખુના લિમ્પિતબ્બં વા, લેપાપેતબ્બમેવ વા.
ઞેય્યો ¶ આલોકસન્ધીનં, પરિકમ્મેપ્યયં નયો;
છદનસ્સ દ્વત્તિપરિયાયં, ઠિતેન હરિતે પન.
અધિટ્ઠેય્યં તતો ઉદ્ધં, અધિટ્ઠેતિ સચે પન;
તસ્સ પાચિત્તિયં હોતિ, દુક્કટં તત્થ તિટ્ઠતો.
પિટ્ઠિવંસે ¶ ઠિતો કોચિ, છદનસ્સ મુખવટ્ટિયા;
યસ્મિં ઠાને ઠિતં ભિક્ખું, ઓલોકેન્તો ન પસ્સતિ.
તસ્મિં ઠાને પન ઠાતું, નેવ ભિક્ખુસ્સ વટ્ટતિ;
વિહારસ્સ પતન્તસ્સ, પતનોકાસતો હિ તં.
ઊનકદ્વત્તિપરિયાયે, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસો દ્વત્તિપરિયાયે, લેણે તિણકુટીસુ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
દ્વત્તિપરિયાયકથા.
જાનં સપ્પાણકં તોયં, તિણં વા મત્તિકમ્પિ વા;
યદિ સિઞ્ચેય્ય પાચિત્તિ, સિઞ્ચાપેય્ય પરેહિ વા.
અચ્છિન્દિત્વા સચે ધારં, મત્તિકં સિઞ્ચતો પન;
એકસ્મિમ્પિ ઘટે એકા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
વિચ્છિન્દતિ સચે ધારં, પયોગગણનાવસા;
સમ્મુખમ્પિ કરોન્તસ્સ, માતિકં સન્દમાનકં.
એકાવ ચે સિયાપત્તિ, દિવસમ્પિ ચ સન્દતુ;
બન્ધતો તત્થ તત્થસ્સ, પયોગગણના સિયા.
સચે સકટપુણ્ણમ્પિ, મત્તિકં તિણમેવ વા;
ઉદકે પક્ખિપન્તસ્સ, એકા પાચિત્તિ એકતો.
એકેકં પક્ખિપન્તસ્સ, પયોગગણનાય ચે;
ખયં વા આવિલત્તં વા, જલં ગચ્છતિ તાદિસે.
‘‘સિઞ્ચાહી’’તિ વદન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
એકાયાણત્તિયા એકા, દિવસમ્પિ ચ સિઞ્ચતો.
અપ્પાણે ¶ ¶ ઉદકે સુદ્ધે, સપ્પાણમિતિ સઞ્ઞિનો;
સબ્બત્થ વિમતિસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બત્થાપાણસઞ્ઞિસ્સ, અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સ વા;
અજાનતો અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સપ્પાણકત્તં તોયસ્સ, સપ્પાણન્તિ વિજાનનં;
વિના વધકચિત્તેન, તિણાદીનં નિસેચનં.
ચત્તારેવસ્સ અઙ્ગાનિ, નિદ્દિટ્ઠાનિ મહેસિના;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચાતિ દીપિતં;
ઇદમેવેત્થ નિદ્દિટ્ઠં, તસ્સ ચસ્સ વિસેસનં.
સપ્પાણકકથા.
સેનાસનવગ્ગો દુતિયો.
ભિક્ખુસ્સાટ્ઠઙ્ગયુત્તસ્સ, ભિક્ખુનોવાદસમ્મુતિ;
ઇધ ઞત્તિચતુત્થેન, અનુઞ્ઞાતા મહેસિના.
યો તાયાસમ્મતો ભિક્ખુ, ગરુધમ્મેહિ અટ્ઠહિ;
એકં સમ્બહુલા વાપિ, ભિક્ખુનિસઙ્ઘમેવ વા.
ઓસારેન્તોવ તે ધમ્મે, ઓવદેય્ય સચે પન;
ઓવાદપરિયોસાને, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
અઞ્ઞેન પન ધમ્મેન, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ગરુધમ્મેહિ વા તથા.
ભિક્ખૂનં સન્તિકેયેવ, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુનિં;
તથા, લિઙ્ગવિપલ્લાસે, પાચિત્તેવ પકાસિતા.
સમ્મતસ્સાપિ ¶ ભિક્ખુસ્સ, દુક્કટં સમુદીરિતં;
ઓવાદં અનિયાદેત્વા, ધમ્મેનઞ્ઞેન ભાસતો.
‘‘સમગ્ગમ્હા’’તિ વુત્તેપિ, અઞ્ઞેનોવદતો તથા;
‘‘વગ્ગમ્હા’’તિ ચ વુત્તેપિ, ગરુધમ્મેહિ દુક્કટં.
અગણ્હન્તસ્સ ¶ ઓવાદં, અપચ્ચાહરતોપિ તં;
ઠપેત્વા દુક્કટં બાલં, ગિલાનં ગમિકં સિયા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, અધમ્મન્તિ ચ સઞ્ઞિનો;
વગ્ગે ભિક્ખુનિસઙ્ઘસ્મિં, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
તથા વેમતિકસ્સાપિ, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
નવ પાચિત્તિયો વુત્તા, સમગ્ગેપિ ચ તત્તકા.
નવકાનં વસા દ્વિન્નં, અટ્ઠારસ ભવન્તિ તા;
દુક્કટં ધમ્મકમ્મેપિ, સત્તરસવિધં સિયા.
‘‘ઓસારેહી’’તિ વુત્તો વા, પઞ્હં પુટ્ઠો કથેતિ વા;
સિક્ખમાનાય વા નેવ, દોસો ઉમ્મત્તકાદિનો.
વાચુગ્ગતાવ કાતબ્બા, પગુણા દ્વેપિ માતિકા;
સુત્તન્તતો ચ ચત્તારો, ભાણવારા પકાસિતા.
એકો પરિકથત્થાય, કથામગ્ગો પકાસિતો;
મઙ્ગલામઙ્ગલત્થાય, તિસ્સોયેવાનુમોદના.
ઉપોસથાદિઅત્થાય, કમ્માકમ્મવિનિચ્છયો;
કમ્મટ્ઠાનં તથા એકં, ઉત્તમત્થસ્સ પાપકં.
એત્તકં ઉગ્ગહેત્વાન, પઞ્ચવસ્સો બહુસ્સુતો;
મુઞ્ચિત્વા નિસ્સયં કામં, વસિતું લભતિસ્સરો.
વાચુગ્ગતા વિભઙ્ગા દ્વે, પગુણા બ્યઞ્જનાદિતો;
ચતૂસ્વપિ નિકાયેસુ, એકો વા પોત્થકોપિ ચ.
કમ્માકમ્મઞ્ચ વત્તાનિ, ઉગ્ગહેતબ્બમેત્તકં;
સબ્બન્તિમપરિચ્છેદો, દસવસ્સો સચે પન.
બહુસ્સુતો ¶ દિસામોક્ખો, યેનકામંગમો સિયા;
પરિસં લભતે કામં, ઉપટ્ઠાપેતુમિસ્સરો.
યસ્સ સાટ્ઠકથં સબ્બં, વાચુગ્ગં પિટકત્તયં;
સોયં બહુસ્સુતો નામ, ભિક્ખુનોવાદકો સિયા.
અસ્સાસમ્મતતાદીનિ ¶ , તીણિ અઙ્ગાનિ દીપયે;
પદસોધમ્મતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઓવાદકથા.
પાચિત્તિ ગરુધમ્મેહિ, ધમ્મેનઞ્ઞેન વા પન;
હોત્યત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ઓવદન્તસ્સ ભિક્ખુનિં.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સમ્મતસ્સાપિ ભિક્ખુનો;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં.
તથાનત્થઙ્ગતે સૂરિયે, ગતે અત્થન્તિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉદ્દેસાદિનયેનસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા;
અનન્તરસમા સેસા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અત્થઙ્ગતસૂરિયકથા.
ભિક્ખુનિં ઓવદન્તસ્સ, ગન્ત્વા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
ગરુધમ્મેહિ અઞ્ઞત્ર, કાલા પાચિત્તિયં સિયા.
સચે અસમ્મતો હોતિ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
અત્થઙ્ગતે ચ સૂરિયે, સચે વદતિ તીણિપિ.
અઞ્ઞેન પન ધમ્મેન, વદતો દુક્કટદ્વયં;
એકં પાચિત્તિયં હોતિ, ભિક્ખુનો રત્તિહેતુકં.
સમ્મતસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં;
ગરુધમ્મનિદાનસ્સ, સમ્મતત્તા અભાવતો.
તસ્સેવઞ્ઞેન ¶ ધમ્મેન, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં;
સમ્મતત્તા અનાપત્તિ, એકા પાચિત્તિ રત્તિયં.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, દુક્કટં ઇતરદ્વયે;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ઓવદન્તસ્સ દુક્કટં.
તથા અઞ્ઞેન ધમ્મેન, ગન્ત્વા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ભિક્ખુનુપસ્સયકથા.
ચીવરાદીનમત્થાય ¶ , ઓવદન્તીતિ ભિક્ખુનિં;
વદતો સમ્મતે ભિક્ખુ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
સઙ્ઘેનાસમ્મતં ભિક્ખું, વદન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્નં, સમ્મતં વા અસમ્મતં;
ન દોસો આમિસત્થાય, ઓવદન્તસ્સ ભાસતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
ઇદઞ્હિ તિસમુટ્ઠાનં, વેદના દુક્ખવેદના.
આમિસકથા.
સચે ભિક્ખુનિયા ભિક્ખુ, દદેય્ય પન ચીવરં;
અઞ્ઞાતિકાય પાચિત્તિ, ઠપેત્વા પારિવત્તકં.
ચીવરસ્સ પટિગ્ગાહ-સિક્ખાપદસમો નયો;
અવસેસો મતો સદ્ધિં, સમુટ્ઠાનાદિના પન.
તત્થ ભિક્ખુનિયા દિન્નં, ચીવરં ઇધ ભિક્ખુના;
તત્થ નિસ્સગ્ગિયં સુદ્ધ-પાચિત્તિ ઇધ સૂચિતા.
ચીવરદાનકથા.
ચીવરં ¶ યો હિ સિબ્બેય્ય, સિબ્બાપેય્ય પરેન વા;
અઞ્ઞાતિકાય પાચિત્તિ, હોતિ ભિક્ખુનિયા પન.
યં વા નિવાસિતું સક્કા, યં વા પારુપનૂપગં;
ચીવરન્તિ અધિપ્પેતો, ઇદમેત્થ મહેસિના.
સયં સૂચિં પવેસેત્વા, સિબ્બન્તસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
સૂચિનીહરણે તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
સતક્ખત્તુમ્પિ વિજ્ઝિત્વા, સકિં નીહરતો પન;
એકં પાચિત્તિયં વુત્તં, પયોગસ્સ વસા બહૂ.
‘‘સિબ્બા’’તિ પન આણત્તો, અવિસેસેન ભિક્ખુના;
નિટ્ઠાપેતિ સચે સબ્બં, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘યમેત્થ ¶ ચીવરે કમ્મં, ભારો સબ્બં તવા’’તિ હિ;
આણત્તો ભિક્ખુના સબ્બં, નિટ્ઠાપેતિ સચે પન.
ભિક્ખુસ્સાણાપકસ્સેવ, એકાયાણત્તિયા પન;
હોન્તિ પાચિત્તિયાપત્તિ, અનેકારાપથે પથે.
પુનપ્પુનાણાપેન્તસ્સ, અનેકાણત્તિયં પન;
કા હિ નામ કથા અત્થિ? તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઞાતિકાય ચ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
એકતોઉપસમ્પન્ન-ચીવરે દુક્કટં સિયા.
ઠપેત્વા ચીવરં અઞ્ઞં, પરિક્ખારઞ્ચ સિબ્બતો;
અનાપત્તિ વિનિદ્દિટ્ઠા, સિક્ખમાનાદિકાયપિ.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચીવરસિબ્બનકથા.
ભિક્ખુ ¶ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાય પનેકતો;
પટિપજ્જેય્ય મગ્ગં ચે, અઞ્ઞત્ર સમયા ઇધ.
ગામન્તરોક્કમે વાપિ, અદ્ધયોજનતિક્કમે;
અગામકે અરઞ્ઞે વા, હોતિ આપત્તિ ભિક્ખુનો.
એત્થાકપ્પિયભૂમટ્ઠો, સંવિધાનં કરોતિ યો;
સંવિધાનનિમિત્તં તુ, દુક્કટં તસ્સ દીપિતં.
સંવિધાનં કરોન્તસ્સ, ઠત્વા કપ્પિયભૂમિયં;
સંવિધાનનિમિત્તં તુ, ન વદન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉભયત્થાપિ પાચિત્તિ, ગચ્છન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
અનન્તરસ્સ ગામસ્સ, ઉપચારોક્કમે સિયા.
તત્રાપિ પઠમે પાદે, દુક્કટં સમુદીરિતં;
દુતિયે પદવારસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
અન્તરા સંવિધાનેપિ, ભિક્ખુનો દુક્કટં સિયા;
દ્વારમગ્ગવિસઙ્કેતે, સતિ ચાપત્તિ વુચ્ચતિ.
અસંવિદહિતે ¶ કાલે, વિદહિતોતિ સઞ્ઞિનો;
ભિક્ખુસ્સેવ વિધાનસ્મિં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સમયે વિદહિત્વા વા, વિસઙ્કેતેન ગચ્છતો;
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયવાચતો;
કાયચિત્તા સમુટ્ઠાતિ, કાયવાચાદિકત્તયા.
સંવિધાનકથા.
એકમુજ્જવનિં નાવં, તથા ઓજવનિમ્પિ વા;
અભિરૂહેય્ય પાચિત્તિ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા સચે.
સગામતીરપસ્સેન ¶ , ગામન્તરવસેન વા;
અગામતીરપસ્સેન, ગમને અદ્ધયોજને.
તથા યોજનવિત્થિણ્ણ-નદીમજ્ઝેન ગચ્છતો;
અદ્ધયોજનસઙ્ખાય, હોન્તિ પાચિત્તિયો પન.
યથાસુખં સમુદ્દસ્મિં, સબ્બઅટ્ઠકથાસુ હિ;
નદિયંયેવ આપત્તિ, ન સમુદ્દે વિચારિતા.
તિત્થસમ્પાદનત્થાય, ઉદ્ધં વા નદિયા અધો;
સચે હરન્તિ તંયુત્તા, અનાપત્તિ પકાસિતા.
તથા સંવિદહિત્વા વા, તિરિયં તરણાય વા;
આપદાસુ વિસેસો હિ, અનન્તરસમો મતો.
નાવાભિરુહનકથા.
ઞત્વા ભિક્ખુનિયા ભત્તં, ભુઞ્જતો પરિપાચિતં;
હિત્વા ગિહિસમારમ્ભં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
ભોજનં પઞ્ચધા વુત્તં, ગહણે તસ્સ દુક્કટં;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, તસ્સ પાચિત્તિયો સિયું.
સન્તકં ઞાતકાદીનં, ગિહિસમ્પાદિતમ્પિ વા;
વિના ભિક્ખુનિયા દોસો, ભુઞ્જતો પરિપાચિતં.
પરિપાચિતસઞ્ઞિસ્સ ¶ , ભિક્ખુસ્સાપરિપાચિતે;
ઉભોસુ વિમતિસ્સાપિ, હોતિ સબ્બત્થ દુક્કટં.
એકતોઉપસમ્પન્ન-પરિપાચિતભોજનં;
અજ્ઝોહારવસેનેવ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
અઞ્ઞં વા પન યં કિઞ્ચિ, ઠપેત્વા પઞ્ચભોજનં;
ભુઞ્જન્તસ્સ અનાપત્તિ, યાગુખજ્જફલાદિકં.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જં તુ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
પરિપાચિતકથા.
દુતિયાનિયતેનેવ, દસમં સદિસં મતં;
ઇદં સિક્ખાપદં સબ્બં, સમુટ્ઠાનનયાદિના.
રહોનિસજ્જકથા.
ભિક્ખુનિવગ્ગો તતિયો.
એકો આવસથો પિણ્ડો, અગિલાનેન ભિક્ખુના;
ભુઞ્જિતબ્બો તતો ઉદ્ધં, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
અનોદિસ્સેવ પઞ્ઞત્તે, યાવદત્થેવ ભિક્ખુના;
ભુઞ્જિતબ્બં સકિં તત્થ, તતો ઉદ્ધં ન વટ્ટતિ.
દુતિયે દિવસે તત્થ, ગહણે દુક્કટં મતં;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, તસ્સ પાચિત્તિયો મતા.
કુલેનેકેન પઞ્ઞત્તે, સહ નાનાકુલેહિ વા;
નાનેકટ્ઠાનભેદેસુ, એકભાગોવ વટ્ટતિ.
નાનાટ્ઠાનેસુ પઞ્ઞત્તો, યો ચ, નાનાકુલેહિ વા;
ભુઞ્જતો પન સબ્બત્થ, ન દોસો પટિપાટિયા.
પટિપાટિમસેસેન, ખેપેત્વા પુન ભુઞ્જતો;
આદિતો પન પટ્ઠાય, ન ચ કપ્પતિ ભિક્ખુનો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, આગચ્છન્તસ્સ ગચ્છતો;
ઓદિસ્સપિ ચ પઞ્ઞત્તે, પરિત્તે ભુઞ્જતો સકિં.
યાગુઆદીનિ ¶ નિચ્ચમ્પિ, ભુઞ્જિતું પન વટ્ટતિ;
સેસમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિકં સમં.
આવસથકથા.
અઞ્ઞત્ર સમયા વુત્તા, પાચિત્તિ ગણભોજને;
ગણોતિ પન નિદ્દિટ્ઠા, ચત્તારો વા તતુત્તરિં.
યં નિમન્તનતો વાપિ, લદ્ધં વિઞ્ઞત્તિતોપિ વા;
ભોજનં પન પઞ્ચન્નં, હોતિ અઞ્ઞતરં ઇધ.
ભોજનાનમ્પિ પઞ્ચન્નં, ગહેત્વા નામમેવ તુ;
નિમન્તેતિ સચે ભિક્ખૂ, ચત્તારો બહુકેપિ વા.
‘‘ઓદનં ભોજનં ભત્તં, સમ્પટિચ્છથ ગણ્હથ’’;
ઇતિ વેવચનેહેવ, અથ ભાસન્તરેન વા.
તતો તસ્સ ચ તે ભિક્ખૂ, સાદિયિત્વા નિમન્તનં;
એકતો નાનતો વા ચે, ગન્ત્વા ગણ્હન્તિ એકતો.
સબ્બેસં હોતિ પાચિત્તિ, ગણભોજનકારણા;
એકતો ગહણં એત્થ, ગણભોજનકારણં.
એકતો નાનતો વાપિ, ગમનં ભોજનમ્પિ વા;
કારણન્તિ ન તં વિઞ્ઞૂ, ભણન્તિ ગણભોજને.
સચેપિ ઓદનાદીનં, ગહેત્વા નામમેવ વા;
એકતો નાનતો વાપિ, વિઞ્ઞાપેત્વા મનુસ્સકે.
નાનતો વેકતો ગન્ત્વા, સચે ગણ્હન્તિ એકતો;
એવમ્પિ પન હોતીતિ, વણ્ણિતં ગણભોજનં.
દુવિધસ્સાપિ એતસ્સ, પટિગ્ગહણકારણા;
દુક્કટં હોતિ પાચિત્તિ, અજ્ઝોહારેસુ દીપિતા.
સમયેસુ ¶ અનાપત્તિ, સત્તસ્વપિ પકાસિતા;
ગહેત્વા એકતો દ્વિન્નં, તિણ્ણં વા ભુઞ્જતં તથા.
મુનિનાનુપસમ્પન્ન-ચારિપત્તાનિમન્તિતા ¶ ;
ચતુત્થે એકતો કત્વાપિ, ગણભેદો પકાસિતો.
નેવ સમયલદ્ધાનં, વસેનપિ હિ સબ્બસો;
ગણભેદો પનાપત્તિ, વેદિતબ્બા વિભાવિના.
ભોજનાનઞ્ચ પઞ્ચન્નં, વસેન ગણભોજને;
નત્થેવ ચ વિસઙ્કેતં, યાગુઆદીસુ તં સિયા.
ગણભોજનસઞ્ઞિસ્સ, ભિક્ખુસ્સાગણભોજને;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ભોજનાનિ ચ પઞ્ચેવ, ઠપેત્વા યાગુઆદિસુ;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બા, નિચ્ચભત્તાદિકેસુપિ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
ઇદં એળકલોમેન, સદિસન્તિ પકાસિતં.
ગણભોજનકથા.
બહૂહિ યો ભિક્ખુ મનુસ્સકેહિ;
નિમન્તિતો પઞ્ચહિ ભોજનેહિ;
હિત્વા સચે પુબ્બનિમન્તનાય;
વિકપ્પનં પઞ્ચસુ યસ્સ કસ્સ.
પચ્છા નિમન્તિતં ભત્તં, તથા ઉપ્પટિપાટિયા;
ભુઞ્જતો એકસિત્થમ્પિ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ભોજનાનં તુ પઞ્ચન્નં, યેન કેન નિમન્તિતો;
તં ઠપેત્વા સચે અઞ્ઞં, ભોજનં પરિભુઞ્જતિ.
તેસમેવ ¶ ચ પઞ્ચન્નં, ભોજનાનં મહેસિના;
એતં પરમ્પરં નામ, ભોજનં પરિદીપિતં.
યત્થ ખીરં રસં વાપિ, આકિરન્તિ સચે પન;
યેન અજ્ઝોત્થટં ભત્તં, સબ્બમેકરસં સિયા.
કોટિતો પન પટ્ઠાય, સંસટ્ઠં પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તીતિ નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
પરમ્પરન્તિ ¶ સઞ્ઞાય, અપરમ્પરભોજને;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
સકલેનપિ ગામેન, પૂગેન નિગમેન વા;
નિમન્તિતસ્સ વા નિચ્ચ-ભત્તે દોસો ન વિજ્જતિ.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેનાદિના સમા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, ભોજનઞ્ચાવિકપ્પનં.
પરમ્પરભોજનકથા.
પૂવા પહેણકત્થાય, પટિયત્તા સચે પન;
પાથેય્યત્થાય મન્થા વા, યે હિ તત્થ ચ ભિક્ખુના.
દ્વત્તિપત્તા ગહેતબ્બા, પૂરા પૂવેહિ સત્તુહિ;
તતો ચે ઉત્તરિં તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ગણ્હતો.
ગહેત્વા નિક્ખમન્તેન, ‘‘દ્વત્તિપત્તા મયા ઇધ;
ગહિતા પન પૂવા’’તિ, ભિક્ખું દિસ્વા વદે બુધો.
‘‘મા ખો ત્વં પટિગણ્હા’’તિ, અવદન્તસ્સ દુક્કટં;
ગણ્હતોપિ ચ તં સુત્વા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઊનકદ્વત્તિપત્તેસુ, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
યેન ¶ તત્થ તયો લદ્ધા, પત્તપૂરા તતો પન;
દ્વે સઙ્ઘસ્સ પદાતબ્બા, દ્વે ચે એકો, ન એકતો.
અપહેણકપાથેય્યં, અવસેસમ્પિ વા તતો;
સન્તકં ઞાતકાદીનં, દેન્તાનમ્પિ તદૂનકં.
ગણ્હતોપિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
કાણમાતુકથા.
અઞ્ઞેન પન પઞ્ચન્નં, ભોજનાનં પવારિતો;
પાચિત્તિનતિરિત્તં ચે, પુન ભુઞ્જતિ ભોજનં.
અસનં ¶ ભોજનઞ્ચેવ, હત્થપાસાભિહારતા;
કાયવાચાપટિક્ખેપો, પઞ્ચઙ્ગેહિ પવારણા.
ઓદનો સત્તુ કુમ્માસો, મચ્છો મંસન્તિ સબ્બસો;
નિપ્પપઞ્ચેન નિદ્દિટ્ઠં, ભોજનં પઞ્ચધા મતં.
ઓદનો તત્થ સત્તન્નં, ધઞ્ઞાનં ઓદનો મતો;
ભજ્જિતાનં તુ ધઞ્ઞાનં, ચુણ્ણં ‘‘સત્તૂ’’તિ વુચ્ચતિ.
કુમ્માસો યવકુમ્માસો, મચ્છો વુચ્ચતિ ઓદકો;
મંસમ્પિ કપ્પિયમંસં, અયમેત્થ વિનિચ્છયો.
સાલિ વીહિ યવો કઙ્ગુ, વરકો ગોધુમો તથા;
કુદ્રૂસકોતિ સત્તેતે, ધઞ્ઞા ધઞ્ઞેન દેસિતા.
સામાકાદિતિણં સબ્બં, કુદ્રૂસેનેવ દીપિતં;
નીવારો સાલિયં વુત્તો, વરકે વરકચોરકો.
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, ઓદનો યાગુ વા પન;
અઙ્ગસમ્પત્તિયા યુત્તા, સઞ્જનેતિ પવારણં.
હત્થેન ¶ ગહિતોકાસે, ઓધિં દસ્સેતિ યા પન;
યાગુસા ઇધ સબ્બાપિ, ઓદનોતિ પવુચ્ચતિ.
અબ્ભુણ્હા પન યા યાગુ, ઉદ્ધનોરોપિતા તનુ;
સચે ઓધિં ન દસ્સેતિ, ન જનેતિ પવારણં.
પુન સા સીતલીભૂતા, ઘનભાવં ગતા સચે;
ઓધિં દસ્સેતિ સો પુબ્બે, તનુભાવો ન રક્ખતિ.
તક્કધઞ્ઞરસાદીનિ, આરોપેત્વા બહૂનિપિ;
ફલપણ્ણકળીરાનિ, પક્ખિપિત્વાન તત્થ ચ.
તણ્ડુલે મુટ્ઠિમત્તેપિ, પક્ખિપિત્વા પચન્તિ ચે;
ઓધિં પન ચ દસ્સેતિ, સઞ્જનેતિ પવારણં.
રસે ધઞ્ઞરસે ખીરે, વાકિરિત્વાન ઓદનં;
‘‘યાગું ગણ્હથ, યાગુ’’ન્તિ, વત્વા દેન્તિ સચે પન.
કિઞ્ચાપિ તનુકા હોતિ, સઞ્જનેતિ પવારણં;
તં પચિત્વા સચે દેન્તિ, યાગુસઙ્ગહિતા પન.
છુપન્તિ ¶ મચ્છમંસં વા, તનુકાયપિ યાગુયા;
સચે સાસપમત્તમ્પિ, પઞ્ઞાયતિ પવારણં.
મચ્છમંસરસો સુદ્ધો, સંસત્તો રસયાગુ વા;
ન ચાકપ્પિયમંસં વા, સઞ્જનેતિ પવારણં.
ઠપેત્વા વુત્તધઞ્ઞાનં, ઓદનં પન સબ્બસો;
વેળુતણ્ડુલકાદીનં, ન પવારેતિ ઓદનો.
પુથુકા વા તતો તાહિ, કતભત્તમ્પિ સત્તુપિ;
સુદ્ધા ન પન પૂવા વા, પવારેન્તિ કદાચિપિ.
ખરપાકેન ભટ્ઠાનં, વીહીનં તણ્ડુલે પન;
કોટ્ટેત્વા દેન્તિ તં ચુણ્ણં, સત્તુસઙ્ગહિતં મતં.
ભજ્જિતાનં ¶ તુ વીહીનં, ન પવારેન્તિ તણ્ડુલા;
તેસં પન ચ યં ચુણ્ણં, તં જનેતિ પવારણં.
ખરપાકેન ભટ્ઠાનં, વીહીનં કુણ્ડકમ્પિ ચ;
સત્તુનં મોદકો વાપિ, સઞ્જનેતિ પવારણં.
સમપાકેન ભટ્ઠાનં, સુક્ખાનં આતપેન ચ;
કુણ્ડકં પન વીહીનં, ન જનેતિ પવારણં.
લાજા વા પન તેહેવ, કતભત્તમ્પિ સત્તુ વા;
ખજ્જકં પન સુદ્ધં વા, ન જનેતિ પવારણં.
પૂરિતં મચ્છમંસેહિ, તં જનેતિ પવારણં;
યં કિઞ્ચિ ભજ્જિતં પિટ્ઠં, ન પવારેતિ સુદ્ધકં.
યવેહિ કતકુમ્માસો, પવારેતિ, ન ચાપરો;
મચ્છમંસેસુ વત્તબ્બં, પાકટત્તા ન વિજ્જતિ.
ખાદન્તો કપ્પિયં મંસં, નિસેધેતિ અકપ્પિયં;
ન સો તેન પવારેતિ, અવત્થુત્તાતિ દીપિતં.
તથેવાકપ્પિયં મંસં, ખાદન્તો કપ્પિયં સચે;
નિસેધેતિ પવારેતિ, વત્થુકત્તાતિ વણ્ણિતં.
મંસં પન ચ ખાદન્તો, કપ્પિયં વા અકપ્પિયં;
પવારેતિ નિસેધેતિ, કિઞ્ચિ કપ્પિયભોજનં.
સચે ¶ અકપ્પિયં મંસં, ખાદન્તોવ અકપ્પિયં;
નિસેધં ન પવારેતિ, તથા અઞ્ઞં અકપ્પિયં.
સચે અજ્ઝોહટં હોતિ, સિત્થમેકમ્પિ ભિક્ખુના;
પત્તે હત્થે મુખે વાપિ, ભોજનં પન વિજ્જતિ.
પવારણપહોનં ચે, પટિક્ખિપતિ ભોજનં;
પવારેતિ સચે નત્થિ, ન પવારેતિ કત્થચિ.
ગિલિત્વા ચ મુખે ભત્તં, સેસમાદાય ગચ્છતિ;
અન્તરા ચ નિસેધેન્તો, ન પવારેતિ ભોજનં.
મુખે ¶ ચ ભત્તં ગિલિતઞ્ચ હત્થે;
ભત્તં તુ અઞ્ઞસ્સ ચ દાતુકામો;
પત્તે ચ ભત્તં પુન દાતુકામો;
પટિક્ખિપન્તો ન પવારિતો સો.
અસનસ્સ ઉપચ્છેદા, ન પવારેતિ સોતિ હિ;
કથયન્તિ મહાપઞ્ઞા, કારણાકારણઞ્ઞુનો.
ગણ્હતો પચ્છિમં અઙ્ગં, દદતો પુરિમં પન;
ઉભિન્નં અડ્ઢતેય્યં ચે, વિના હત્થં પસારિતં.
તસ્મિં અભિહટં ઠાને, પવારણપહોનકં;
તાદિસં ભુઞ્જમાનોવ, નિસેધેતિ પવારિતો.
હત્થે આધારકે વાપિ, પત્તં ઊરૂસુ વા ઠિતં;
આહરિત્વા સચે ભિક્ખુ, ‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ ભાસતિ.
અનન્તરે નિસિન્નોવ, તં પટિક્ખિપતો પન;
અભિહારસ્સ ચાભાવા, નત્થિ તસ્સ પવારણા.
ભત્તપચ્છિં પણામેત્વા, ઠપેત્વા પુરતો ‘‘ઇદં;
ગણ્હાહી’’તિ ચ વુત્તેપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
અનન્તરસ્સ ભિક્ખુસ્સ, દીયમાને પનેતરો;
પિદહન્તો સકં પત્તં, હત્થેહિ ન પવારિતો.
કાયેનાભિહટં ભત્તં, પટિક્ખિપતિ યો પન;
કાયેન વાપિ વાચાય, હોતિ કસ્સ પવારણા.
એકો ¶ અભિહટે ભત્તે, પવારણભયા પન;
‘‘આકિરાકિર કોટ્ટેત્વા, કોટ્ટેત્વા પૂરયા’’તિ ચ.
સચે વદતિ તસ્સાપિ, ન પનત્થિ પવારણા;
ઇચ્ચેવાહ મહાથેરો, મહાપદુમનામકો.
સમંસઞ્હિ ¶ રસં નેત્વા, ગણ્હથાતિ રસં વદે;
તં સુત્વા ચ નિસેધેન્તો, નેવ હોતિ પવારિતો.
‘‘ગણ્હ મચ્છરસં સારં, ગણ્હ મંસરસ’’ન્તિ વા;
‘‘ઇદં ગણ્હા’’તિ વા વુત્તે, પટિક્ખેપે પવારણા.
સચે મંસં વિસું કત્વા, ‘‘ગણ્હ મંસરસ’’ન્તિ વા;
વદેય્યત્થિ ચ મંસં ચે, પટિક્ખેપે પવારણા.
ઓદનેન ચ પુચ્છન્તં, ‘‘મુહુત્તં આગમેહિ’’તિ;
ગહણત્થં ઠપેન્તસ્સ, નેવ તસ્સ પવારણા.
કળીરપનસાદીહિ, મિસ્સકં મચ્છમંસકં;
‘‘કળીરસૂપકં ગણ્હ, પનસબ્યઞ્જન’’ન્તિ વા.
વદન્તિ ચે પટિક્ખેપે, નેવ હોતિ પવારણા;
અપવારણહેતૂનં, નામેન પન વુત્તતો.
‘‘મચ્છસૂપ’’ન્તિ વા વુત્તે, ‘‘મંસસૂપ’’ન્તિ વા પન;
‘‘ઇદં ગણ્હા’’તિ વા વુત્તે, હોતિયેવ પવારણા.
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ઞેય્યો મંસકરમ્બકે;
સબ્બેસુ મચ્છમંસેહિ, મિસ્સકેસુ અયં નયો.
ભત્તસમ્મિસ્સિતં યાગું, આહરિત્વા સચે પન;
‘‘યાગું ગણ્હા’’તિ વુત્તસ્મિં, ન પવારેતિ વારયં.
‘‘ભત્તં ગણ્હા’’તિ વુત્તે તુ, પવારેતિ પટિક્ખિપં;
યેન વાપુચ્છિતો તસ્સ, અત્થિતાયાતિ કારણં.
‘‘યાગુમિસ્સકં ગણ્હા’’તિ, વુત્તે તત્થ ચ યાગુ ચે;
સમા બહુતરા વા સા, ન પવારેતિ સો કિર.
મન્દા યાગુ, બહું ભત્તં, સચે હોતિ પવારણા;
ઇદં સબ્બત્થ નિદ્દિટ્ઠં, કારણં પન દુદ્દસં.
રસં ¶ બહુરસે ભત્તે, ખીરં વા બહુખીરકે;
ગણ્હથાતિ વિસું કત્વા, દેતિ નત્થિ પવારણા.
ગચ્છન્તેનેવ ¶ ભોત્તબ્બં, ગચ્છન્તો ચે પવારિતો;
ભુઞ્જિતબ્બં ઠિતેનેવ, ઠત્વા યદિ પવારિતો.
ઉદકં વાપિ પત્વા સો, સચે તિટ્ઠતિ કદ્દમં;
અતિરિત્તં તુ કારેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તતો પુન.
પીઠકે યો નિસીદિત્વા, પવારેતિ સચે પન;
આસનં અવિચાલેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
સચે મઞ્ચે નિસીદિત્વા, પવારેતિ તતો પન;
ઇતો સંસરિતું એત્તો, ઈસકમ્પિ ન લબ્ભતિ.
તેન મઞ્ચેન નં સદ્ધિં, વટ્ટતઞ્ઞત્ર નેન્તિ ચે;
એવં સબ્બત્થ ઞાતબ્બં, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
નિપજ્જિત્વાવ ભોત્તબ્બં, નિપન્નો ચે પવારિતો;
વારેતુક્કુટિકો હુત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તથેવ ચ.
અથાલમેતં સબ્બન્તિ, વત્તબ્બં તેન ભિક્ખુના;
અતિરિત્તં કરોન્તેન, ઓનમેત્વાન ભાજનં.
કપ્પિયં પન કાતબ્બં, ન પત્તેયેવ કેવલં;
પચ્છિયં યદિ વા કુણ્ડે, કાતું વટ્ટતિ ભાજને.
પવારિતાનં અપવારિતાનં;
અઞ્ઞેસમેતં પન વટ્ટતેવ;
યેનાતિરિત્તં તુ કતં ઠપેત્વા;
તમેવ ચેકં પરિભુઞ્જિતબ્બં.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, ભુઞ્જન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
બ્યઞ્જનં વાપિ યં કિઞ્ચિ, પત્તે તસ્સાકિરન્તિ ચે.
અતિરિત્તં તુ કારેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં તથા પુન;
યેન તં અકતં યં વા, કાતબ્બં તેન તં વિસું.
કતં ¶ અકપ્પિયાદીહિ, અતિરિત્તં તુ સત્તહિ;
ન ગિલાનાતિરિત્તઞ્ચ, તં હોતિનતિરિત્તકં.
યોપિ ¶ પાતોવ એકમ્પિ, સિત્થં ભુત્વા નિસીદતિ;
ઉપકટ્ઠૂપનીતમ્પિ, કાતું લભતિ કપ્પિયં.
આહારત્થાય યામાદિ-કાલિકં પટિગણ્હતો;
અનામિસં તમેવસ્સ, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
તથા અનતિરિત્તન્તિ, સઞ્ઞિનો અતિરિત્તકે;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તાતિરિત્તં તુ, કારાપેત્વાન ભુઞ્જતો;
ગિલાનસ્સાતિરિત્તં વા, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા;
કપ્પિયાકરણઞ્ચેવ, ભોજનઞ્ચ ક્રિયાક્રિયં.
પઠમપવારણકથા.
યો પનાનતિરિત્તેન, પવારેય્ય પવારિતં;
જાનં આસાદનાપેક્ખો, ભુત્તે પાચિત્તિ તસ્સ તુ.
દુક્કટં અભિહારે ચ, ગહણે ઇતરસ્સ હિ;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, સબ્બેસુપિ ચ દુક્કટં.
ભોજનસ્સાવસાનસ્મિં, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
અભિહારકભિક્ખુસ્સ, સબ્બં તસ્સેવ દસ્સિતં.
પવારિતોતિ સઞ્ઞિસ્સ, ભિક્ખુસ્મિં અપવારિતે;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તાતિરિત્તં વા, કારાપેત્વાવ દેતિ ચે;
ગિલાનસ્સાવસેસં વા, અઞ્ઞસ્સત્થાય દેતિ વા.
સેસં ¶ સબ્બમસેસેન, અનન્તરસમં મતં;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
દુતિયપવારણકથા.
ખાદનીયં વા ભોજનીયં વા;
કિઞ્ચિ વિકાલે યો પન ભિક્ખુ;
ખાદતિ ¶ ભુઞ્જતિ વાપિ ચ તં;
સો જિનવુત્તં દોસમુપેતિ.
યમામિસગતઞ્ચેત્થ, વનમૂલફલાદિકં;
કાલિકેસ્વસમ્મોહત્થં, વેદિતબ્બમિદં પન.
મૂલં કન્દં મુળાલઞ્ચ, મત્થકં ખન્ધકં તચં;
પત્તં પુપ્ફં ફલં અટ્ઠિ, પિટ્ઠં નિય્યાસમેવ ચ.
મૂલખાદનીયાદીનં, મુખમત્તનિદસ્સનં;
ભિક્ખૂનં પાટવત્થાય, નામત્થેસુ નિબોધથ.
મૂલકં ખારકઞ્ચેવ, વત્થુલં તણ્ડુલેય્યકં;
તમ્બકં જજ્ઝરિકઞ્ચ, ચચ્ચુ વજકલીપિ ચ.
મૂલાનિ એવમાદીનં, સાકાનં આમિસે પન;
સઙ્ગહં ઇધ ગચ્છન્તિ, આહારત્થં ફરન્તિ હિ.
છડ્ડેન્તિ જરટ્ઠં છેત્વા, યં તં વજકલિસ્સ તુ;
તં યાવજીવિકં વુત્તં, સેસાનં યાવકાલિકં.
હલિદ્દિ સિઙ્ગિવેરઞ્ચ, વચત્તં અતિવિસં વચં;
ઉસીરં ભદ્દમુત્તઞ્ચ, તથા કટુકરોહિણી.
ઇચ્ચેવમાદિકં અઞ્ઞં, પઞ્ચમૂલાદિકં બહુ;
નાનપ્પકારકં મૂલં, વિઞ્ઞેય્યં યાવજીવિકં.
મસાલુપિણ્ડલાદીનં ¶ , વલ્લીનં આલુવસ્સ ચ;
કન્દો ઉપ્પલજાતીનં, તથા પદુમજાતિયા.
કદલીસિગ્ગુતાલાનં, માલુવસ્સ ચ વેળુયા;
સતાવરિ કસેરૂનં, કન્દો અમ્બાટકસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદયો કન્દા;
દસ્સિતા યાવકાલિકા;
ધોતો સો આમિસે વુત્તો;
કન્દો યો ખીરવલ્લિયા.
અધોતો લસુણઞ્ચેવ, ખીરકાકોલિઆદયો;
કન્દા વાક્યપથાતીતા, વિઞ્ઞેય્યા યાવજીવિકા.
પુણ્ડરીકમુળાલઞ્ચ ¶ , મુળાલં પદુમસ્સ ચ;
એવમાદિમનેકમ્પિ, મુળાલં યાવકાલિકં.
તાલહિન્તાલકુન્તાલ-નાળિકેરાદિસમ્ભવં;
હલિદ્દિસિઙ્ગિવેરાનં, મુળાલં યાવજીવિકં.
તાલહિન્તાલકુન્તાલ-કળીરો કેતકસ્સ ચ;
કદલીનાળિકેરાનં, મત્થકં મૂલકસ્સ ચ.
ખજ્જુરેરકવેત્તાનં, ઉચ્છુવેળુનળાદિનં;
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, કળીરો સાસપસ્સ ચ.
ઇચ્ચેવમાદયોનેકે, મત્થકા યાવકાલિકા;
અઞ્ઞે હલિદ્દિઆદીનં, મત્થકા યાવજીવિકા.
તાલકુન્તાલકાદીનં, છિન્દિત્વા પાતિતો પન;
ગતો જરટ્ઠબુન્દો સો, સઙ્ગહં યાવજીવિકે.
ખન્ધખાદનીયં નામ, ઉચ્છુખન્ધો પકાસિતો;
સાલકલ્યાણિયા ખન્ધો, તથા પથવિયં ગતો.
એવમુપ્પલજાતીનં, દણ્ડકો યાવકાલિકો;
પણ્ણદણ્ડુપ્પલાદીનં, સબ્બો પદુમજાતિયા.
યાવજીવિકસઙ્ખાતા ¶ , કરમદ્દાદિદણ્ડકા;
તચેસુચ્છુતચોવેકો, સરસો યાવકાલિકો.
મૂલકં ખારકો ચચ્ચુ, તમ્બકો તણ્ડુલેય્યકો;
વત્થુલો ચીનમુગ્ગો ચ, ઉમ્મા વજકલી તથા.
જજ્ઝરી કાસમદ્દો ચ, સેલ્લુ સિગ્ગુ ચ નાળિકા;
વરુણો અગ્ગિમન્થો ચ, જીવન્તી સુનિસન્નકો.
રાજમાસો ચ માસો ચ, નિપ્ફાવો મિગપુપ્ફિકા;
વણ્ટકો ભૂમિલોણીતિ, એવમાદિમનેકકં.
પત્તખાદનીયં નામ, કથિતં યાવકાલિકં;
ઇતરા ચ મહાલોણિ, દીપિતા યાવજીવિકા.
યાવકાલિકમિચ્ચેવ, કથિતં અમ્બપલ્લવં;
નિમ્બસ્સ કુટજસ્સાપિ, પણ્ણં સુલસિયાપિ ચ.
કપ્પાસિકપટોલાનં ¶ , તેસં પુપ્ફફલાનિ ચ;
ફણિજ્જકજ્જુકાનઞ્ચ, પણ્ણં તં યાવજીવિકં.
અટ્ઠન્નં મૂલકાદીનં, પુપ્ફં નિપ્ફાવકસ્સ ચ;
તથા પુપ્ફં કરીરસ્સ, પુપ્ફં વરુણકસ્સ ચ.
પુપ્ફં કસેરુકસ્સાપિ, જીવન્તી સિગ્ગુપુપ્ફકં;
પદુમુપ્પલજાતીનં, પુપ્ફાનં કણ્ણિકાપિ ચ.
નાળિકેરસ્સ તાલસ્સ, તરુણં કેતકસ્સ ચ;
ઇચ્ચેવમાદિકં પુપ્ફ-મનેકં યાવકાલિકં.
યાવકાલિકપુપ્ફાનિ, ઠપેત્વા પન સેસકં;
યાવજીવિકપુપ્ફન્તિ, દીપયે સબ્બમેવ ચ.
તિલકમકુલસાલમલ્લિકાનં ¶ ;
કકુધકપિત્થકકુન્દકળીનં;
કુરવકકરવીરપાટલીનં;
કુસુમમિદં પન યાવજીવિકં.
અમ્બમ્બાટકજમ્બૂનં, ફલઞ્ચ પનસસ્સ ચ;
માતુલુઙ્ગકપિત્થાનં, ફલં તિન્તિણિકસ્સ ચ.
તાલસ્સ નાળિકેરસ્સ, ફલં ખજ્જૂરિયાપિ ચ;
લબુજસ્સ ચ ચોચસ્સ, મોચસ્સ મધુકસ્સ ચ.
બદરસ્સ કરમદ્દસ્સ, ફલં વાતિઙ્ગણસ્સ ચ;
કુમ્ભણ્ડતિપુસાનઞ્ચ, ફલં એળાલુકસ્સ ચ.
રાજાયતનફલં પુસ્સ-ફલં તિમ્બરુકસ્સ ચ;
એવમાદિમનેકમ્પિ, ફલં તં યાવકાલિકં.
તિફલં પિપ્ફલી જાતિ-ફલઞ્ચ કટુકપ્ફલં;
ગોટ્ઠફલં બિલઙ્ગઞ્ચ, તક્કોલમરિચાનિ ચ.
એવમાદીનિ વુત્તાનિ, અવુત્તાનિ ચ પાળિયં;
ફલાનિ પન ગચ્છન્તિ, યાવજીવિકસઙ્ગહં.
પનસમ્બાટકટ્ઠીનિ, સાલટ્ઠિ લબુજટ્ઠિ ચ;
ચિઞ્ચાબિમ્બફલટ્ઠીનિ, પોક્ખરટ્ઠિ ચ સબ્બસો.
ખજ્જૂરિકેતકાદીનં ¶ , તથા તાલફલટ્ઠિ ચ;
એવમાદીનિ ગચ્છન્તિ, યાવકાલિકસઙ્ગહં.
પુન્નાગમધુકટ્ઠીનિ, સેલ્લટ્ઠિ તિફલટ્ઠિ ચ;
એવમાદીનિ અટ્ઠીનિ, નિદ્દિટ્ઠાનિ અનામિસે.
સત્તન્નં પન ધઞ્ઞાનં, અપરણ્ણાનમેવ ચ;
પિટ્ઠં પનસસાલાનં, લબુજમ્બાટકસ્સ ચ.
તાલપિટ્ઠં ¶ તથા ધોતં, પિટ્ઠં યં ખીરવલ્લિયા;
એવમાદિમનેકમ્પિ, કથિતં યાવકાલિકં.
અધોતં તાલપિટ્ઠઞ્ચ, પિટ્ઠં યં ખીરવલ્લિયા;
અસ્સગન્ધાદિપિટ્ઠઞ્ચ, હોતિ તં યાવજીવિકં.
નિય્યાસો ઉચ્છુનિબ્બત્તો, એકો સત્તાહકાલિકો;
અવસેસો ચ હિઙ્ગાદિ, નિય્યાસો યાવજીવિકો.
મૂલાદીસુ મયા કિઞ્ચિ, મુખમત્તં નિદસ્સિતં;
એતસ્સેવાનુસારેન, સેસો ઞેય્યો વિભાવિના.
‘‘ભુઞ્જિસ્સામિ વિકાલે’’તિ, આમિસં પટિગણ્હતો;
કાલે વિકાલસઞ્ઞિસ્સ, કાલે વેમતિકસ્સ ચ.
દુક્કટં, કાલસઞ્ઞિસ્સ, અનાપત્તિ પકાસિતા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
વિકાલભોજનકથા.
ભોજનં સન્નિધિં કત્વા, ખાદનં વાપિ યો પન;
ભુઞ્જેય્ય વાપિ ખાદેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ભિક્ખુ યં સામણેરાનં, પરિચ્ચજત્યનાલયો;
નિદહિત્વા સચે તસ્સ, દેન્તિ તં પુન વટ્ટતિ.
સયં પટિગ્ગહેત્વાન, અપરિચ્ચત્તમેવ યં;
દુતિયે દિવસે તસ્સ, નિહિતં તં ન વટ્ટતિ.
તતો અજ્ઝોહરન્તસ્સ, એકસિત્થમ્પિ ભિક્ખુનો;
પાચિત્તિ કથિતા સુદ્ધા, સુદ્ધચિત્તેન તાદિના.
અકપ્પિયેસુ ¶ મંસેસુ, મનુસ્સસ્સેવ મંસકે;
થુલ્લચ્ચયેન પાચિત્તિ, દુક્કટેન સહેતરે.
યામકાલિકસઙ્ખાતં ¶ , પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો;
દુક્કટાપત્તિયા સદ્ધિં, આહારત્થાય ભુઞ્જતો.
સચે પવારિતો હુત્વા, અન્નં અનતિરિત્તકં;
ભુઞ્જતો પકતં તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
થુલ્લચ્ચયેન સદ્ધિં દ્વે, મંસે માનુસકે સિયું;
સેસે અકપ્પિયે મંસે, દુક્કટેન સહ દ્વયં.
યામકાલિકસઙ્ખાતં, ભુઞ્જતો સતિ પચ્ચયે;
સામિસેન મુખેન દ્વે, એકમેવ નિરામિસં.
તમેવજ્ઝોહરન્તસ્સ, આહારત્થાય કેવલં;
દ્વીસુ તેસુ વિકપ્પેસુ, દુક્કટં પન વડ્ઢતિ.
વિકાલે ભુઞ્જતો સુદ્ધં, સન્નિધિપચ્ચયાપિ ચ;
વિકાલભોજના ચેવ, હોતિ પાચિત્તિયદ્વયં.
મંસે થુલ્લચ્ચયઞ્ચેવ, દુક્કટમ્પિ ચ વડ્ઢતિ;
મનુસ્સમંસે સેસે ચ, યથાનુક્કમતો દ્વયં.
નત્થેવાનતિરિત્તમ્પિ, વિકાલે પરિભુઞ્જતો;
દોસો સબ્બવિકપ્પેસુ, ભિક્ખુનો તન્નિમિત્તકો.
વિકાલપચ્ચયા વાપિ, ન દોસો યામકાલિકે;
સત્તાહકાલિકં યાવ-જીવિકં પટિગણ્હતો.
આહારસ્સેવ અત્થાય, ગહણે દુવિધસ્સ તુ;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, દુક્કટં તુ નિરામિસે.
અથ આમિસસંસટ્ઠં, ગહેત્વા ઠપિતં સચે;
પુન અજ્ઝોહરન્તસ્સ, પાચિત્તેવ પકાસિતા.
કાલો યામો ચ સત્તાહં, ઇતિ કાલત્તયં ઇદં;
અતિક્કમયતો દોસો, કાલં તં તં તુ કાલિકં.
અત્તના તીણિ સમ્ભિન્ન-રસાનિ ઇતરાનિ હિ;
સભાવમુપનેતેવ, યાવકાલિકમત્તનો.
એવમેવ ¶ ¶ ચ સેસેસુ, કાલિકેસુ વિનિદ્દિસે;
ઇમેસુ પન સબ્બેસુ, કાલિકેસુ ચતૂસ્વપિ.
કાલિકદ્વયમાદિમ્હિ, અન્તોવુત્થઞ્ચ સન્નિધિ;
ઉભયમ્પિ ન હોતેવ, પચ્છિમં કાલિકદ્વયં.
અકપ્પિયાય કુટિયા, વુત્થેનન્તદ્વયેન તં;
ગહિતં તદહે વાપિ, દ્વયં પુબ્બં ન વટ્ટતિ.
મુખસન્નિધિ નામાયં, અન્તોવુત્થં ન કપ્પતિ;
ઇતિ વુત્તં દળ્હં કત્વા, મહાપચ્ચરિયં પન.
ન દોસો નિદહિત્વાપિ, પઠમં કાલિકત્તયં;
તં તં સકં સકં કાલ-મનતિક્કમ્મ ભુઞ્જતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
સમમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના ઇદં.
સન્નિધિકારકથા.
ભોજનાનિ પણીતાનિ, અગિલાનો પનત્તનો;
અત્થાય વિઞ્ઞાપેત્વાન, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
‘‘સપ્પિના દેહિ ભત્તં મે, સસપ્પિં સપ્પિમિસ્સકં;
સપ્પિભત્તઞ્ચ દેહી’’તિ, વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
વિઞ્ઞાપેત્વા તથા તં ચે, દુક્કટં પટિગણ્હતો;
પુન અજ્ઝોહરન્તસ્સ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સુદ્ધાનિ સપ્પિઆદીનિ, વિઞ્ઞાપેત્વાન ભુઞ્જતો;
સેખિયેસુપિ વિઞ્ઞત્તિ, દુક્કટં પરિદીપયે.
તસ્મા પણીતસંસટ્ઠં, વિઞ્ઞાપેત્વાવ ભુઞ્જતો;
સત્તધઞ્ઞમયં ભત્તં, પાચિત્તિયમુદીરયે.
સચે ¶ ‘‘ગોસપ્પિના મય્હં, દેહિ ભત્ત’’ન્તિ યાચિતો;
અજિયા સપ્પિઆદીહિ, વિસઙ્કેતં દદાતિ ચે.
‘‘સપ્પિના દેહિ’’ વુત્તો ચે, નવનીતાદિકેસુપિ;
દેતિ અઞ્ઞતરેનસ્સ, વિસઙ્કેતન્તિ દીપિતં.
યેન ¶ યેન હિ વિઞ્ઞત્તં, તસ્મિં મૂલેપિ તસ્સ વા;
લદ્ધેપિ પન તં લદ્ધં, હોતિયેવ ન અઞ્ઞથા.
ઠપેત્વા સપ્પિઆદીનિ, આગતાનિ હિ પાળિયં;
અઞ્ઞેહિ વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બેહિ સપ્પિઆદીહિ, વિઞ્ઞાપેત્વાવ એકતો;
ભુઞ્જતેકરસં કત્વા, નવ પાચિત્તિયો મતા.
અકપ્પિયેન વુત્તેપિ, સપ્પિના દેતિ તેન ચે;
ગહણે પરિભોગેપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
ગિલાનસ્સ ગિલાનોતિ, સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ગિલાનકાલે વિઞ્ઞત્ત-મગિલાનસ્સ ભુઞ્જતો;
ગિલાનસ્સાવસેસં વા, ઞાતકાદીનમેવ વા.
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, કાયતો કાયવાચતો;
કાયચિત્તા તથા કાય-વાચાચિત્તત્તયાપિ ચ.
પણીતભોજનકથા.
અદિન્નઞ્હિ મુખદ્વારં, આહારં આહરેય્ય યો;
દન્તપોનોદકં હિત્વા, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
હત્થપાસોભિનીહારો, મજ્ઝિમુચ્ચારણક્ખમો;
મનુસ્સો વામનુસ્સો વા, દેતિ કાયાદિના તિધા.
પટિગ્ગણ્હાતિ ¶ તં ભિક્ખુ, દીયમાનં સચે દ્વિધા;
એવં પઞ્ચઙ્ગસંયોગે, ગહણં તસ્સ રૂહતિ.
દાયકો ગગનટ્ઠો ચે, ભૂમટ્ઠો ચેતરો સિયા;
ભૂમટ્ઠસ્સ ચ સીસેન, ગગનટ્ઠસ્સ દેહિનો.
યમાસન્નતરં અઙ્ગં, ઓરિમન્તેન તસ્સ તુ;
દાતું વાપિ ગહેતું વા, વિના હત્થં પસારિતં.
હત્થપાસો મિનેતબ્બો, નગટ્ઠાદીસ્વયં નયો;
એવરૂપે પન ઠાને, ઠત્વા ચે દેતિ વટ્ટતિ.
પક્ખી ¶ વા મુખતુણ્ડેન, હત્થી સોણ્ડાય વા પન;
સચે યં કિઞ્ચિ પુપ્ફં વા, ફલં વા દેતિ વટ્ટતિ.
ભત્તબ્યઞ્જનપુણ્ણાનિ, ભાજનાનિ બહૂનિપિ;
સીસેનાદાય ભિક્ખુસ્સ, ગન્ત્વા કસ્સચિ સન્તિકં.
ઈસકં પન ઓનત્વા, ‘‘ગણ્હા’’તિ યદિ ભાસતિ;
તેન હત્થં પસારેત્વા, હેટ્ઠિમં પન ભાજનં.
પટિચ્છિતબ્બં તં એક- દેસેનાપિ ચ ભિક્ખુના;
હોન્તિ એત્તાવતા તાનિ, ગહિતાનેવ સબ્બસો.
તતો પટ્ઠાય તં સબ્બં, ઓરોપેત્વા યથાસુખં;
ઉગ્ઘાટેત્વા તતો ઇટ્ઠં, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
પચ્છિઆદિમ્હિ વત્તબ્બ-મત્થિ કિં એકભાજને;
કાજભત્તં હરન્તો ચે, ઓનત્વા દેતિ વટ્ટતિ.
તિંસહત્થો સિયા વેળુ, અન્તેસુ ચ દુવે ઘટા;
સપ્પિનો, ગહિતેકસ્મિં, સબ્બં ગહિતમેવ તં.
બહુપત્તા ચ મઞ્ચે વા, પીઠે વા કટસારકે;
ઠપિતા દાયકો હત્થ-પાસે ઠત્વાન દેતિ ચે.
પટિગ્ગહણસઞ્ઞાય, મઞ્ચાદીનિ સચે પન;
નિસીદતિ ફુસિત્વા યો, યઞ્ચ પત્તેસુ દીયતિ.
ગહિતં ¶ તેન તં સબ્બં, હોતિયેવ ન સંસયો;
પટિગ્ગહેસ્સામિચ્ચેવ, મઞ્ચાદીનિ સચે પન.
ગહિતં હોતિ તં સબ્બં, આરુહિત્વા નિસીદતિ;
આહચ્ચ કુચ્છિયા કુચ્છિં, ઠિતા પત્તા હિ ભૂમિયં.
યં યં અઙ્ગુલિયા વાપિ, ફુસિત્વા સૂચિયાપિ વા;
નિસિન્નો તત્થ તત્થેવ, દીયમાનં તુ વટ્ટતિ.
કટસારે મહન્તસ્મિં, તથા હત્થત્થરાદિસુ;
ગણ્હતો હત્થપાસસ્મિં, વિજ્જમાને તુ વટ્ટતિ.
તત્થજાતકપણ્ણેસુ, ગહેતું ન ચ વટ્ટતિ;
ન પનેતાનિ કાયેન, પટિબદ્ધાનિ હોન્તિ હિ.
અસંહારિમપાસાણે ¶ , ફલકે વાપિ તાદિસે;
ખાણુબદ્ધેપિ વા મઞ્ચે, ગહણં નેવ રૂહતિ.
તિન્તિણિકાદિપણ્ણેસુ, ભૂમિયં પત્થટેસુ વા;
ધારેતુમસમત્થત્તા, ગહણં ન ચ રૂહતિ.
હત્થપાસમતિક્કમ્મ, દીઘદણ્ડેન દેતિ ચે;
વત્તબ્બો ભિક્ખુનાગન્ત્વા, દેહીતિ પરિવેસકો.
સચે પત્તે રજો હોતિ, ધોવિતબ્બો જલે સતિ;
તસ્મિં અસતિ પુઞ્છિત્વા, ગહેતબ્બો અસેસતો.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, રજં પતતિ ચે પન;
ભિક્ખા પટિગ્ગહેત્વાવ, ગહેતબ્બા વિજાનતા.
અપ્પટિગ્ગહિતે ભિક્ખું, ગણ્હતો પન દુક્કટં;
પટિગ્ગહેત્વાનાપત્તિ, પચ્છા તં પરિભુઞ્જતો.
‘‘પટિગ્ગહેત્વા દેથા’’તિ, વુત્તે તં વચનં પન;
અસુત્વાનાદિયિત્વા વા, દેન્તિ ચે નત્થિ દુક્કટં.
પચ્છા પટિગ્ગહેત્વાવ, ગહેતબ્બં વિજાનતા;
સચે રજં નિપાતેતિ, મહાવાતો તતો તતો.
ન ¶ સક્કા ચ સિયા ભિક્ખં, ગહેતું યદિ ભિક્ખુના;
અઞ્ઞસ્સ દાતુકામેન, ગહેતું પન વટ્ટતિ.
સામણેરસ્સ તં દત્વા, દિન્નં વા તેન તં પુન;
તસ્સ વિસ્સાસતો વાપિ, ભુઞ્જિતું પન વટ્ટતિ.
ભિક્ખાચારે સચે ભત્તં, સરજં દેતિ ભિક્ખુનો;
‘‘પટિગ્ગહેત્વા ભિક્ખં ત્વં, ગણ્હ વા ભુઞ્જ વા’’તિ ચ.
વત્તબ્બો સો તથા તેન, કત્તબ્બઞ્ચેવ ભિક્ખુના;
રજં ઉપરિ ભત્તસ્સ, તસ્સુપ્લવતિ ચે પન.
કઞ્જિકં તુ પવાહેત્વા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં;
અન્તો પટિગ્ગહેતબ્બં, પવિટ્ઠં તુ સચે પન.
પતિતં સુક્ખભત્તે ચે, અપનીયાવ તં રજં;
સુખુમં ચે સભત્તમ્પિ, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
ઉળુઙ્કેનાહરિત્વાપિ ¶ , દેન્તસ્સ પઠમં પન;
થેવો ઉળુઙ્કતો પત્તે, સચે પતતિ વટ્ટતિ.
ભત્તે આકિરમાને તુ, ચરુકેન તતો પન;
મસિ વા છારિકા વાપિ, સચે પતતિ ભાજને.
તસ્સ ચાભિહટત્તાપિ, ન દોસો ઉપલબ્ભતિ;
અનન્તરસ્સ ભિક્ખુસ્સ, દીયમાનં તુ પત્તતો.
ઉપ્પભિત્વા સચે પત્તે, ઇતરસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
પતતિ વટ્ટતેવાયં, પટિગ્ગહિતમેવ તં.
પાયાસસ્સ ચ પૂરેત્વા, પત્તં ચે દેન્તિ ભિક્ખુનો;
ઉણ્હત્તા પન તં હેટ્ઠા, ગહેતું ન ચ સક્કતિ.
વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિટ્ઠં, ગહેતું મુખવટ્ટિયં;
ન સક્કા ચે ગહેતબ્બો, તથા આધારકેનપિ.
સચે ¶ આસનસાલાયં, ગહેત્વા પત્તમત્તનો;
નિદ્દાયતિ નિસિન્નોવ, દીયમાનં ન જાનતિ.
નેવાહરિયમાનં વા, અપ્પટિગ્ગહિતમેવ તં;
આભોગં પન કત્વા ચે, નિસિન્નો હોતિ વટ્ટતિ.
સચે હત્થેન મુઞ્ચિત્વા, પત્તં આધારકમ્પિ વા;
પેલ્લેત્વા પન પાદેન, નિદ્દાયતિ હિ વટ્ટતિ.
પાદેનાધારકં અક્ક-મિત્વાપિ પટિગણ્હતો;
જાગરસ્સાપિ હોતેવ, ગહણસ્મિં અનાદરો.
તસ્મા તં ન ચ કાતબ્બં, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
યં દીયમાનં પતતિ, ગહેતું તં તુ વટ્ટતિ.
ભુઞ્જન્તાનઞ્ચ દન્તા વા, ખીયન્તિપિ નખાપિ વા;
તથા પત્તસ્સ વણ્ણો વા, અબ્બોહારનયો અયં.
સત્થકેનુચ્છુઆદીનિ, ફાલેન્તાનં સચે મલં;
પઞ્ઞાયતિ હિ તં તેસુ, સિયા નવસમુટ્ઠિતં.
પટિગ્ગહેત્વા તં પચ્છા, ખાદિતબ્બં તુ ભિક્ખુના;
ન પઞ્ઞાયતિ ચે તસ્મિં, મલં વટ્ટતિ ખાદિતું.
પિસન્તાનમ્પિ ¶ ભેસજ્જં, કોટ્ટેન્તાનમ્પિ વા તથા;
નિસદોદુક્ખલાદીનં, ખીયનેપિ અયં નયો.
ભેસજ્જત્થાય તાપેત્વા, વાસિં ખીરે ખિપન્તિ ચે;
ઉટ્ઠેતિ નીલિકા તત્થ, સત્થકે વિય નિચ્છયો.
સચે આમકતક્કે વા, ખીરે વા પક્ખિપન્તિ તં;
સામપાકનિમિત્તમ્હા, ન તુ મુચ્ચતિ દુક્કટા.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, વસ્સકાલેસુ ભિક્ખુનો;
પત્તે પતતિ ચે તોયં, કિલિટ્ઠં કાયવત્થતો.
પચ્છા પટિગ્ગહેત્વા તં, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, રુક્ખમૂલેપિ ભુઞ્જતો.
સત્તાહં ¶ પન વસ્સન્તે, દેવે સુદ્ધં જલં સચે;
અબ્ભોકાસેપિ વા પત્તે, તોયં પતતિ વટ્ટતિ.
ઓદનં પન દેન્તેન, સામણેરસ્સ ભિક્ખુના;
દાતબ્બો અચ્છુપન્તેન, તસ્સ પત્તગતોદનં.
પટિગ્ગહેત્વા વા પત્તં, દાતબ્બો તસ્સ ઓદનો;
છુપિત્વા દેતિ ચે ભત્તં, તં પનુગ્ગહિતં સિયા.
અઞ્ઞસ્સ દાતુકામેન, પરિચ્ચત્તં સચે પન;
યાવ હત્થગતં તાવ, પટિગ્ગહિતમેવ તં.
‘‘ગણ્હા’’તિ નિરપેક્ખોવ, પત્તમાધારકે ઠિતં;
સચે વદતિ પચ્છા તં, પટિગ્ગણ્હેય્ય પણ્ડિતો.
સાપેક્ખોયેવ યો પત્તં, ઠપેત્વાધારકે પન;
‘‘એત્તો પૂવમ્પિ ભત્તં વા, કિઞ્ચિ ગણ્હા’’તિ ભાસતિ.
સામણેરોપિ તં ભત્તં, ધોવિત્વા હત્થમત્તનો;
અત્તપત્તગતં ભત્તં, અફુસિત્વા સચે પન.
પક્ખિપન્તો સતક્ખત્તું, ઉદ્ધરિત્વાપિ ગણ્હતુ;
તંપટિગ્ગહણે કિચ્ચં, પુન તસ્સ ન વિજ્જતિ.
અત્તપત્તગતં ભત્તં, ફુસિત્વા યદિ ગણ્હતિ;
પચ્છા પટિગ્ગહેતબ્બં, સંસટ્ઠત્તા પરેન તં.
ભિક્ખૂનં ¶ યાગુઆદીનં, પચને ભાજને પન;
પક્ખિપિત્વા ઠપેન્તેન, અઞ્ઞસ્સત્થાય ઓદનં.
ભાજનુપરિ હત્થેસુ, સામણેરસ્સ પક્ખિપે;
પતિતં હત્થતો તસ્મિં, ન કરોતિ અકપ્પિયં.
પરિચ્ચત્તઞ્હિ તં એવં, અકત્વાકિરતેવ ચે;
ભુઞ્જિતબ્બં તુ તં કત્વા, પત્તં વિય નિરામિસં.
સચે યાગુકુટં પુણ્ણં, સામણેરો હિ દુબ્બલો;
ભિક્ખું પટિગ્ગહાપેતું, ન સક્કોતિ હિ તં પુન.
કુટસ્સ ¶ ગીવં પત્તસ્સ, ઠપેત્વા મુખવટ્ટિયં;
ભિક્ખુના ઉપનીતસ્સ, આવજ્જેતિ હિ વટ્ટતિ.
અથ વા ભૂમિયંયેવ, હત્થે ભિક્ખુ ઠપેતિ ચે;
આરોપેતિ પવટ્ટેત્વા, તત્થ ચે પન વટ્ટતિ.
ભત્તપચ્છુચ્છુભારેસુ, અયમેવ વિનિચ્છયો;
દ્વે તયો સામણેરા વા, દેન્તિ ચે ગહણૂપગં.
ભારમેકસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ગહેતું પન વટ્ટતિ;
એકેન વા તથા દિન્નં, ગણ્હન્તિ દ્વે તયોપિ વા.
મઞ્ચસ્સ પાદે પીઠસ્સ, પાદે તેલઘટાદિકં;
લગ્ગેન્તિ તત્થ ભિક્ખુસ્સ, વટ્ટતેવ નિસીદિતું.
અપ્પટિગ્ગહિતં હેટ્ઠા-મઞ્ચે ચે તેલથાલકં;
સમ્મુજ્જન્તો ચ ઘટ્ટેતિ, ન પનુગ્ગહિતં સિયા.
પટિગ્ગહિતસઞ્ઞાય, અપ્પટિગ્ગહિતં પન;
ગણ્હિત્વા પુન તં ઞત્વા, ઠપેતું તત્થ વટ્ટતિ.
વિવરિત્વા સચે પુબ્બે, ઠપિતં પિહિતમ્પિ ચ;
તથેવ તં ઠપેતબ્બં, કત્તબ્બં ન પનઞ્ઞથા.
બહિ ઠપેતિ ચે તેન, છુપિતબ્બં ન તં પુન;
યદિ છુપતિ ચે ઞત્વા, તં પનુગ્ગહિતં સિયા.
પટિગ્ગહિતતેલસ્મિં, ઉટ્ઠેતિ યદિ કણ્ણકા;
સિઙ્ગીવેરાદિકે મૂલે, ઘનચુણ્ણમ્પિ વા તથા.
તંસમુટ્ઠાનતો ¶ સબ્બં, તઞ્ઞેવાતિ પવુચ્ચતિ;
પટિગ્ગહણકિચ્ચં તુ, તસ્મિં પુન ન વિજ્જતિ.
તાલં વા નાળિકેરં વા, આરુળ્હો કોચિ પુગ્ગલો;
તત્રટ્ઠો તાલપિણ્ડિં સો, ઓતારેત્વાન રજ્જુયા.
સચે ¶ વદતિ ‘‘ગણ્હા’’તિ, ન ગહેતબ્બમેવ ચ;
તમઞ્ઞો પન ભૂમટ્ઠો, ગહેત્વા દેતિ વટ્ટતિ.
છિન્દિત્વા ચે વતિં ઉચ્છું, ફલં વા દેતિ ગણ્હિતું;
દણ્ડકે અફુસિત્વાવ, નિગ્ગતં પન વટ્ટતિ.
સચે ન પુથુલો હોતિ, પાકારો અતિઉચ્ચકો;
અન્તોટ્ઠિતબહિટ્ઠાનં, હત્થપાસો પહોતિ ચે.
ઉદ્ધં હત્થસતં ગન્ત્વા, સમ્પત્તં પુન તં પન;
ગણ્હતો ભિક્ખુનો દોસો, કોચિ નેવૂપલબ્ભતિ.
ભિક્ખુનો સામણેરં તુ, ખન્ધેન વહતો સચે;
ફલં ગહેત્વા તત્થેવ, નિસિન્નો દેતિ વટ્ટતિ.
અપરોપિ વહન્તોવ, ભિક્ખું યો કોચિ પુગ્ગલો;
ફલં ખન્ધે નિસિન્નસ્સ, ભિક્ખુનો દેતિ વટ્ટતિ.
ગહેત્વા ફલિનિં સાખં, છાયત્થં યદિ ગચ્છતિ;
પુન ચિત્તે સમુપ્પન્ને, ખાદિતું પન ભિક્ખુનો.
સાખં પટિગ્ગહાપેત્વા, ફલં ખાદતિ વટ્ટતિ;
મક્ખિકાનં નિવારત્થં, ગહિતાયપ્યયં નયો.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, પટિગ્ગણ્હાતિ તં પુન;
ભોત્તુકામો સચે મૂલ-ગહણંયેવ વટ્ટતિ.
માતાપિતૂનમત્થાય, ગહેત્વા સપ્પિઆદિકં;
ગચ્છન્તો અન્તરામગ્ગે, યં ઇચ્છતિ તતો પન.
તં સો પટિગ્ગહાપેત્વા, પરિભુઞ્જતિ વટ્ટતિ;
તં પટિગ્ગહિતં મૂલ-ગહણંયેવ વટ્ટતિ.
સામણેરસ્સ પાથેય્ય-તણ્ડુલે ભિક્ખુ ગણ્હતિ;
ભિક્ખુસ્સ સામણેરોપિ, ગહેત્વા પન ગચ્છતિ.
તણ્ડુલેસુ ¶ હિ ખીણેસુ, અત્તના ગહિતેસુ સો;
સચે યાગું પચિત્વાન, તણ્ડુલેહિતરેહિપિ.
ઉભિન્નં ¶ દ્વીસુ પત્તેસુ, આકિરિત્વા પનત્તનો;
યાગું ભિક્ખુસ્સ તં દત્વા, સયં પિવતિ તસ્સ ચે.
સન્નિધિપચ્ચયા નેવ, ન ઉગ્ગહિતકારણા;
સામણેરસ્સ પીતત્તા, દોસો ભિક્ખુસ્સ વિજ્જતિ.
માતાપિતૂનમત્થાય, તેલાદિં હરતોપિ ચ;
સાખં છાયાદિઅત્થાય, ઇમસ્સ ન વિસેસતા.
તસ્મા હિસ્સ વિસેસસ્સ, ચિન્તેતબ્બં તુ કારણં;
તસ્સ સાલયભાવં તુ, વિસેસં તક્કયામહં.
તણ્ડુલે પન ધોવિત્વા, નિચ્ચાલેતુઞ્હિ ચેલકો;
ન સક્કોતિ સચે તે ચ, તણ્ડુલે ભાજનમ્પિ ચ.
પટિગ્ગહેત્વા ધોવિત્વા, આરોપેત્વા પનુદ્ધનં;
ભિક્ખુનાગ્ગિ ન કાતબ્બો, વિવરિત્વાપિ પક્કતા.
ઞાતબ્બા પક્કકાલસ્મિં, ઓરોપેત્વા યથાસુખં;
ભુઞ્જિતબ્બં, ન પચ્છસ્સ, પટિગ્ગહણકારણં.
આરોપેત્વા સચે ભિક્ખુ, ઉદ્ધનં સુદ્ધભાજનં;
ઉદકં યાગુઅત્થાય, તાપેતિ યદિ વટ્ટતિ.
તત્તે પનુદકે કોચિ, ચે પક્ખિપતિ તણ્ડુલે;
તતો પટ્ઠાય તેનગ્ગિ, ન કાતબ્બોવ ભિક્ખુના.
પટિગ્ગહેત્વા તં યાગું, પાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
સચે પચતિ પચ્છા તં, સામપાકા ન મુચ્ચતિ.
તત્થજાતફલં કિઞ્ચિ, સહ ચાલેતિ વલ્લિયા;
તસ્સેવ ચ તતો લદ્ધં, ફલં કિઞ્ચિ ન વટ્ટતિ.
ફલરુક્ખં પરામટ્ઠું, તમપસ્સયિતુમ્પિ વા;
કણ્ટકે બન્ધિતું વાપિ, ભિક્ખુનો કિર વટ્ટતિ.
સણ્ડાસેન ¶ ચ દીઘેન, ગહેત્વા થાલકં પન;
પચતો ભિક્ખુનો તેલં, ભસ્મં પતતિ તત્થ ચે.
અમુઞ્ચન્તેન ¶ હત્થેન, પચિત્વા તેલથાલકં;
ઓતારેત્વાવ તં પચ્છા, પટિગ્ગણ્હેય્ય વટ્ટતિ.
પટિગ્ગહેત્વા અઙ્ગારે, તાનિ દારૂનિ વા પન;
ઠપિતાનિ સચે હોન્તિ, પુબ્બગાહોવ વટ્ટતિ.
ઉચ્છું ખાદતિ ચે ભિક્ખુ, સામણેરોપિ ઇચ્છતિ;
‘‘છિન્દિત્વા ત્વમિતો ગણ્હ’’, ઇતિ વુત્તો ચ ગણ્હતિ.
નત્થેવ અવસેસસ્સ, પટિગ્ગહણકારણં;
ખાદતો ગુળપિણ્ડમ્પિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
કાતું સાગરતોયેન, લોણકિચ્ચં તુ વટ્ટતિ;
યાવજીવિકસઙ્ખાતં, તોયત્તા ન તુ ગચ્છતિ.
ઇદં કાલવિનિમ્મુત્તં, ઉદકં પરિદીપિતં;
નિબ્બાનં વિય નિબ્બાન-કુસલેન મહેસિના.
ઉદકેન સમા વુત્તા, હિમસ્સ કરકાપિ ચ;
કૂપાદીસુ જલં પાતું, બહલમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
ખેત્તેસુ કસિતટ્ઠાને, બહલં તં ન વટ્ટતિ;
સન્દિત્વા યદિ તં ગન્ત્વા, નદિં પૂરેતિ વટ્ટતિ.
સોબ્ભેસુ કકુધાદીનં, જલે પુપ્ફસમાકુલે;
ન ઞાયતિ રસો તેસં, ન પટિગ્ગહણકારણં.
સરેણુકાનિ પુપ્ફાનિ, પાનીયસ્સ ઘટે પન;
પક્ખિત્તાનિ સચે હોન્તિ, પટિગ્ગણ્હેય્ય તં પન.
પટિગ્ગહેત્વા દેય્યાનિ, વાસપુપ્ફાનિ તત્થ વા;
કમલ્લિકાસુ દિન્નાસુ, અબ્બોહારોતિ વટ્ટતિ.
અપ્પટિગ્ગહિતસ્સેવ ¶ , દન્તકટ્ઠસ્સ યો રસો;
અજાનન્તસ્સ પાચિત્તિ, સો ચે વિસતિ ખાદતો.
સરીરટ્ઠેસુ ભૂતેસુ, કિં વટ્ટતિ? ન વટ્ટતિ?
કપ્પાકપ્પિયમંસાનં, ખીરં સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
કણ્ણક્ખિગૂથકો દન્ત- મલં મુત્તં કરીસકં;
સેમ્હં સિઙ્ઘાણિકા ખેળો, અસ્સુ લોણન્તિ વટ્ટતિ.
યં ¶ પનેત્થ સકટ્ઠાના, ચવિત્વા પતિતં સિયા;
પત્તે વા પન હત્થે વા, પટિગ્ગણ્હેય્ય તં પુન.
અઙ્ગલગ્ગમવિચ્છન્નં, પટિગ્ગહિતમેવ તં;
ઉણ્હયાગું પિવન્તસ્સ, સેદો હત્થેસુ જાયતિ.
પિણ્ડાય વિચરન્તસ્સ, સેદો હત્થાનુસારતો;
ઓરોહતિ સચે પત્તં, ન પટિગ્ગહણકારણં.
સામં ગહેત્વા ચત્તારિ, વિકટાનિ નદાયકે;
સપ્પદટ્ઠક્ખણેયેવ, ન દોસો પરિભુઞ્જતો.
પથવિં મત્તિકત્થાય, ખણિતું છિન્દિતુમ્પિ વા;
તરુમ્પિ છારિકત્થાય, ભિક્ખુનો પન વટ્ટતિ.
અચ્છેદગાહનિરપેક્ખનિસજ્જતો ચ;
સિક્ખપ્પહાનમરણેહિ ચ લિઙ્ગભેદા;
દાનેન તસ્સ ચ પરસ્સ અભિક્ખુકસ્સ;
સબ્બં પટિગ્ગહણમેતિ વિનાસમેવં.
દુરૂપચિણ્ણે નિદ્દિટ્ઠં, ગહણુગ્ગહિતસ્સપિ;
અન્તોવુત્થે સયંપક્કે, અન્તોપક્કે ચ દુક્કટં.
પટિગ્ગહિતકે તસ્મિં, અપ્પટિગ્ગહિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિગ્ગહિતસઞ્ઞિસ્સ ¶ , દન્તપોનોદકેસુપિ;
ન દોસેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
નવમજ્ઝિમથેરભિક્ખુનીનં;
અવિસેસેન યતિચ્છિતબ્બકો;
સકલો અસમાસતોવ મયા;
કથિતો એત્થ વિનિચ્છયો તતો.
દન્તપોનકથા.
ભોજનવગ્ગો ચતુત્થો.
યં ¶ કિઞ્ચિચેલકાદીનં, તિત્થિયાનં પનામિસં;
દેન્તસ્સેકપયોગેન, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
વિચ્છિન્દિત્વાન દેન્તસ્સ, પયોગગણનાવસા;
હોન્તિ પાચિત્તિયો તસ્સ, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઉદકં દન્તપોનં વા, દેન્તસ્સ ચ અતિત્થિયે;
તિત્થિયોતિ ચ સઞ્ઞિસ્સ, દુક્કટં વિમતિસ્સ ચ.
દાપેન્તસ્સ પનઞ્ઞેન, સામણેરાદિકેન વા;
નિક્ખિત્તભાજને તેસં, દેન્તસ્સ બહિલેપનં.
ઠપેત્વા ભોજનં તેસં, સન્તિકે ‘‘ગણ્હથા’’તિ ચ;
વદન્તસ્સ અનાપત્તિ, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
અચેલકકથા.
દાપેત્વા વા અદાપેત્વા, ભિક્ખુ યં કિઞ્ચિ આમિસં;
કત્તુકામો સચે સદ્ધિં, હસનાદીનિ ઇત્થિયા.
ઉય્યોજેતિ ¶ હિ ‘‘ગચ્છા’’તિ, વત્વા તપ્પચ્ચયા પન;
તસ્સુય્યોજનમત્તસ્મિં, દુક્કટં પઠમેન ચ.
પાદેનસ્સુપચારસ્મિં, અતિક્કન્તે ચ દુક્કટં;
દુતિયેનસ્સ પાચિત્તિ, સીમાતિક્કમને પન.
દસ્સને ઉપચારસ્સ, હત્થા દ્વાદસ દેસિતા;
પમાણં સવને ચેવં, અજ્ઝોકાસે ન ચેતરે.
ભિક્ખુસ્મિં તિકપાચિત્તિ, ઇતરે તિકદુક્કટં;
ઉભિન્નં દુક્કટં વુત્તં, કલિસાસનરોપને.
ઉય્યોજેન્તસ્સ કિચ્ચેન, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉય્યોજનકથા.
ખુદ્દકે પિટ્ઠિવંસં યો, અતિક્કમ્મ નિસીદતિ;
સભોજને કુલે તસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
હત્થપાસં ¶ અતિક્કમ્મ, પિટ્ઠિસઙ્ઘાટકસ્સ ચ;
સયનસ્સ પનાસન્ને, ઠાને દોસો મહલ્લકે.
અસયનિઘરે તસ્સ, સયનિઘરસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
નિસીદન્તસ્સનાપત્તિ, ભિક્ખુસ્સ દુતિયે સતિ;
વીતરાગેસુ વા તેસુ, નિક્ખન્તેસુ ઉભોસુ વા.
નિસિન્નસ્સાનતિક્કમ્મ, પદેસં વુત્તલક્ખણં;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
સભોજનકથા.
ચતુત્થે ¶ પઞ્ચમે ચેવ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
વત્તબ્બં યઞ્ચ તં સબ્બં, વુત્તં અનિયતદ્વયે.
સમુટ્ઠાનં પનેતેસં, અનન્તરસમં મતં;
અયમેવ વિસેસોતિ, તેસમેસઞ્ચ દીપિતો.
રહોપટિચ્છન્નરહોનિસજ્જકથા.
ભોજનાનં તુ પઞ્ચન્નં, વુત્તો અઞ્ઞતરેન યો;
સન્તં ભિક્ખુમનાપુચ્છા, આપજ્જેય્ય કુલેસુ ચે.
ચારિત્તં તસ્સ પાચિત્તિ, અઞ્ઞત્ર સમયા સિયા;
ઠપેત્વા સમયં ભિક્ખુ, દુવિધં વુત્તલક્ખણં.
અવીતિવત્તે મજ્ઝણ્હે, ઘરમઞ્ઞસ્સ ગચ્છતિ;
ઘરૂપચારોક્કમને, પઠમેન હિ દુક્કટં.
અતિક્કન્તે ઘરુમ્મારે, અપરમ્પિ ચ દુક્કટં;
દુતિયેન ચ પાદેન, પાચિત્તિ સમતિક્કમે.
ઠિતટ્ઠાને સચે ભિક્ખું, ઓલોકેત્વા ન પસ્સતિ;
‘‘અસન્ત’’ન્તિ અનાપુચ્છા, પવિટ્ઠો નામ વુચ્ચતિ.
સચે દૂરે ઠિતો હોતિ, અસન્તો નામ ભિક્ખુ સો;
નત્થિ આરોચને કિચ્ચં, ગવેસિત્વા ઇતો ચિતો.
ન ¶ દોસો સમયે સન્તં, આપુચ્છિત્વા ચ ગચ્છતો;
ભિક્ખું ઘરેન મગ્ગો ચે, આરામં ગચ્છતોપિ ચ.
તિત્થિયાનમ્પિ સેય્યં વા, તથા ભિક્ખુનુપસ્સયં;
આપદાસનસાલં વા, ભત્તિયસ્સ ઘરમ્પિ વા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કથિનેન સમં મતં;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચારિત્તકથા.
સબ્બાપિ ¶ સાદિતબ્બાવ, ચતુમાસપવારણા;
ભિક્ખુના અગિલાનેન, પુન નિચ્ચપવારણા.
‘‘વિઞ્ઞાપેસ્સામિ રોગસ્મિં, સતિ મે પચ્ચયે’’તિ ચ;
ન પટિક્ખિપિતબ્બા સા, ‘‘રોગો દાનિ ન મે’’તિ ચ.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, દુક્કટં નતતુત્તરિં;
તતુત્તરિન્તિ સઞ્ઞિસ્સ, તત્થ વેમતિકસ્સ ચ.
નતતુત્તરિસઞ્ઞિસ્સ, યેહિ યેન પવારિતો;
તતો અઞ્ઞેહિ વા ભિય્યો, આચિક્ખિત્વા યથાતથં.
વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, અઞ્ઞસ્સત્થાય વા પન;
ઞાતકાનમનાપત્તિ, અત્તનો વા ધનેનપિ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
ભેસજ્જકથા.
ઉય્યુત્તં ભિક્ખુનો સેનં, દસ્સનત્થાય ગચ્છતો;
અઞ્ઞત્ર પચ્ચયા તસ્સ, દુક્કટં તુ પદે પદે.
દસ્સનસ્સુપચારસ્મિં, ઠત્વા પાચિત્તિ પસ્સતો;
ઉપચારં વિમુઞ્ચિત્વા, પસ્સન્તસ્સ પયોગતો.
આરોહા પન ચત્તારો, દ્વે દ્વે તંપાદરક્ખકા;
એવં દ્વાદસપોસો ચ, એકો હત્થીતિ વુચ્ચતિ.
દ્વેપાદરક્ખા ¶ આરોહો, એકો તિપુરિસોહયો;
એકો સારથિ યોધેકો, આણિરક્ખા દુવે જના.
ચતુપોસો રથો વુત્તો, ચતુસચ્ચવિભાવિના;
ચત્તારો પદહત્થા ચ, પુરિસા પત્તીતિ વુચ્ચતિ.
વુત્તલક્ખણસમ્પન્ના ¶ , અયં પચ્છિમકોટિયા;
ચતુરઙ્ગસમાયુત્તા, સેના નામ પવુચ્ચતિ.
હત્થિઆદીસુ એકેકં, દસ્સનત્થાય ગચ્છતો;
અનુય્યુત્તેપિ ઉય્યુત્ત-સઞ્ઞિસ્સાપિ ચ દુક્કટં.
અત્તનો ચ ઠિતોકાસં, સમ્પત્તં પન પસ્સતિ;
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથારૂપે ચ પચ્ચયે.
ઉય્યુત્તકથા.
ચતુત્થે દિવસે અત્થ-ઙ્ગતે સૂરિયે અરોગવા;
સચે તિટ્ઠતુ સેનાય, નિસીદતુ નિપજ્જતુ.
આકાસે ઇદ્ધિયા સેય્યં, પકપ્પેતુ ચ ઇદ્ધિમા;
હોતેવ તસ્સ પાચિત્તિ, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
ઊનકે ચ તિરત્તસ્મિં, અતિરેકોતિ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પુરારુણાવ નિક્ખમ્મ, તતિયાય ચ રત્તિયા;
ન દોસો પુન વસન્તસ્સ, ગિલાનસ્સાપદાસુપિ.
સેનાવાસકથા.
ઉય્યોધિકં બલગ્ગં વા, સેનાબ્યૂહમ્પિ વા પન;
દસ્સનત્થાયનીકં વા, હોતિ પાચિત્તિ ગચ્છતો.
પુરિમે પન યો વુત્તો, ‘‘હત્થી દ્વાદસપોરિસો’’;
ઇતિ તેન તયો હત્થી, ‘‘હત્થાનીક’’ન્તિ દીપિતં.
સેસેસુપિ ¶ ચ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
તિણ્ણમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
ઉય્યોધિકકથા.
અચેળકવગ્ગો પઞ્ચમો.
પિટ્ઠાદીહિ ¶ કતં મજ્જં, સુરા નામાતિ વુચ્ચતિ;
પુપ્ફાદીહિ કતો સબ્બો, આસવો હોતિ મેરયં.
બીજતો પન પટ્ઠાય, પિવન્તસ્સુભયમ્પિ ચ;
પયોગે ચ પયોગે ચ, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અમજ્જે મજ્જસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અમજ્જં મજ્જવણ્ણઞ્ચ, મજ્જગન્ધરસમ્પિ ચ;
અરિટ્ઠં લોણસોવીરં, સુત્તકં પિવતોપિ ચ.
વાસગાહાપનત્થાય, પક્ખિપિત્વાન ઈસકં;
સૂપાદીનં તુ પાકેપિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
હોતેળકસમુટ્ઠાનં, અચિત્તં વત્થુજાનના;
ઇદઞ્ચાકુસલેનેવ, પાનતો લોકવજ્જકં.
સુરાપાનકથા.
યેન કેનચિ અઙ્ગેન, હસાધિપ્પાયિનો પન;
ફુસતો ઉપસમ્પન્નં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
સબ્બત્થ દુક્કટં કાય-પટિબદ્ધાદિકે નયે;
તથેવાનુપસમ્પન્ને, દીપિતં તિકદુક્કટં.
એત્થ ¶ ચાનુપસમ્પન્ન-ટ્ઠાને તિટ્ઠતિ ભિક્ખુની;
ખિડ્ડાધિપ્પાયિનો તમ્પિ, ફુસન્તસ્સ ચ દુક્કટં.
અનાપત્તિ નહસાધિ-પ્પાયસ્સ ફુસતો પરં;
સતિ કિચ્ચે ફુસન્તસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અઙ્ગુલિપતોદકકથા.
જલે નિમુજ્જનાદીન-મત્થાય પન કેવલં;
પદવારેસુ સબ્બેસુ, ઓતરન્તસ્સ દુક્કટં.
કીળાપેક્ખો સચે હુત્વા, જલે ઉપરિગોપ્ફકે;
નિમુજ્જેય્યપિ વા ભિક્ખુ, ઉમ્મુજ્જેય્ય તરેય્ય વા.
પયોગે ¶ ચ પયોગે ચ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
અન્તોયેવોદકે તસ્સ, નિમુજ્જિત્વાન ગચ્છતો.
હત્થપાદપયોગેહિ, પાચિત્તિં પરિદીપયે;
હત્થેહેવ તરન્તસ્સ, હત્થવારેહિ કારયે.
યેન યેન પનઙ્ગેન, ભિક્ખુનો તરતો જલં;
તસ્સ તસ્સ પયોગેન, પાચિત્તિં પરિદીપયે.
તરુતો તીરતો વાપિ, પાચિત્તિ પતતો જલે;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં.
પાજેન્તોપિ સચે નાવં, અરિત્તેન ફિયેન વા;
ઉસ્સારેન્તોપિ તીરે વા, નાવં કીળતિ દુક્કટં.
હત્થેન વાપિ પાદેન, કટ્ઠેન કથલાય વા;
ઉદકં નીહરન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉદકં કઞ્જિકં વાપિ, ચિક્ખલ્લં વાપિ વિક્ખિપં;
કીળન્તસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વિગાહિત્વા ¶ જલં કિચ્ચે, સતિ નિમ્મુજ્જનાદિકં;
કરોન્તસ્સ અનાપત્તિ, તથા પારઞ્ચ ગચ્છતો.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
હસધમ્મકથા.
વુચ્ચમાનો સચે ભિક્ખુ, પઞ્ઞત્તેનેવ ભિક્ખુના;
અકત્તુકામતાયસ્સ, વચનં ધમ્મમેવ વા.
યો અસિક્ખિતુકામોવ, ન કરોતિ પનાદરં;
તસ્સાનાદરિયે તસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરયે.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તિકાતીતેન સત્થુના;
તથેવાનુપસમ્પન્ના-નાદરે તિકદુક્કટં.
સુત્તેનેવાભિધમ્મેન, અપઞ્ઞત્તેન ભિક્ખુના;
દુક્કટં સામણેરેન, વુત્તસ્સ ઉભયેનપિ.
‘‘આચરિયાનમયં ¶ ગાહો, અમ્હાકં તુ પવેણિયા;
આગતો’’તિ ભણન્તસ્સ, ન દોસુમ્મત્તકાદિનો.
એત્થ નેવ ગહેતબ્બો, ગારય્હાચરિયુગ્ગહો;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અનાદરિયકથા.
ભયસઞ્જનનત્થાય, રૂપાદિં ઉપસંહરે;
ભયાનકં કથં વાપિ, કથેય્ય પરસન્તિકે.
દિસ્વા વા પન તં સુત્વા, મા વા ભાયતુ, ભાયતુ;
ઇતરસ્સ તુ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ પાચિત્તિ તઙ્ખણે.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
સામણેરં ગહટ્ઠં વા, ભિંસાપેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
નભિંસાપેતુકામસ્સ, અનાપત્તાદિકમ્મિનો;
સમુટ્ઠાનાદિ સબ્બમ્પિ, અનન્તરસમં મતં.
ભિંસાપનકથા.
જોતિં તપ્પેતુકામો ચે, જલાપેય્ય જલેય્ય વા;
ઠપેત્વા હોતિ પાચિત્તિ, તથારૂપં તુ પચ્ચયં.
સયં સમાદહન્તસ્સ, યાવ જાલા ન જાયતિ;
તાવ સબ્બપયોગેસુ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
જાલુટ્ઠાને પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
જાલાપેન્તસ્સ અઞ્ઞેન, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ગિલાનસ્સ ગિલાનોતિ, સઞ્ઞિસ્સ વિમતિસ્સ વા;
અલાતં ઉક્ખિપન્તસ્સ, અવિજ્ઝાતં તુ દુક્કટં.
વિજ્ઝાતં તુજ્જલન્તસ્સ, યથાવત્થુકતા મતા;
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સ, કતં અઞ્ઞેન વા પન.
વિસિબ્બેન્તસ્સ અઙ્ગારં, પદીપુજ્જાલનાદિકે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
જોતિસમાદહનકથા.
અપુણ્ણે ¶ અદ્ધમાસસ્મિં, દેસે ચે મજ્ઝિમે પન;
‘‘ન્હાયિસ્સામી’’તિ ચુણ્ણં વા, મત્તિકં વાપિ ગોમયં.
અભિસઙ્ખરતો સબ્બ-પયોગેસુપિ દુક્કટં;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
અતિરેકદ્ધમાસૂન-સઞ્ઞિનો ¶ વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં અતિરેકદ્ધ- માસે ચ સમયેસુ ચ.
ન્હાયન્તસ્સ અનાપત્તિ, નદીપારમ્પિ ગચ્છતો;
વાલિકં ઉક્કિરિત્વાન, કતાવાટેસુ વા તથા.
પચ્ચન્તિમેપિ વા દેસે, સબ્બેસં આપદાસુપિ;
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
ન્હાનકથા.
ચીવરં યં નિવાસેતું, સક્કા પારુપિતુમ્પિ વા;
છન્નમઞ્ઞતરં ભિક્ખુ, રજિત્વા યત્થ કત્થચિ.
પદેસે કંસનીલેન, પત્તનીલેન વા પન;
યેન કેનચિ કાળેન, કદ્દમેનપિ વા તથા.
મઙ્ગુલસ્સ મયૂરસ્સ, પિટ્ઠિઅક્ખિપ્પમાણકં;
અકત્વા કપ્પિયં બિન્દું, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો.
પાળિકણ્ણિકકપ્પો વા, ન ચ વટ્ટતિ કત્થચિ;
એકં વાપિ અનેકં વા, બિન્દુ વટ્ટતિ વટ્ટકં.
આદિન્નેપિ અનાદિન્ન-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ ચ;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
કપ્પે નટ્ઠેપિ વા સદ્ધિં, તેન સંસિબ્બિતેસુ વા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
દુબ્બણ્ણકરણકથા.
વિકપ્પના દુવે વુત્તા, સમ્મુખાસમ્મુખાતિપિ;
સમ્મુખાય વિકપ્પેન્તો, ભિક્ખુસ્સેકસ્સ સન્તિકે.
એકત્તં ¶ ¶ બહુભાવં વા, દૂરસન્તિકતમ્પિ વા;
ચીવરાનં તુ જાનિત્વા, યથાવચનયોગતો.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તુય્હં, વિકપ્પેમી’’તિ નિદ્દિસે;
કપ્પતેત્તાવતા કામં, નિધેતું, ન ચ કપ્પતિ.
પરિભોગાદિકં તેન, અપચ્ચુદ્ધટતો પન;
તેન પચ્ચુદ્ધટેયેવ, પરિભોગાદિ વટ્ટતિ.
‘‘સન્તકં પન મય્હં ત્વં, પરિભુઞ્જ પરિચ્ચજ;
યથાપચ્ચયં કરોહી’’તિ, વુત્તે પચ્ચુદ્ધટં સિયા.
અપરા સમ્મુખા વુત્તા, ભિક્ખુસ્સેકસ્સ સન્તિકે;
યસ્સ કસ્સચિ નામં તુ, ગહેત્વા સહધમ્મિનં.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તિસ્સ- ભિક્ખુનો, તિસ્સથેરિયા;
વિકપ્પેમી’’તિ વત્તબ્બં, વત્તબ્બં પુન તેનપિ.
‘‘તિસ્સસ્સ ભિક્ખુનો વા ત્વં, તસ્સા તિસ્સાય થેરિયા;
સન્તકં પરિભુઞ્જાહિ, વિસ્સજ્જેહી’’તિ વા તથા.
તતો પભુતિ સબ્બમ્પિ, પરિભોગાદિ વટ્ટતિ;
એવં પરમ્મુખાયાપિ, વત્તબ્બં એકસન્તિકે.
‘‘ઇમાહં ચીવરં તુય્હં, વિકપ્પત્થાય દમ્મિ’’તિ;
પુન તેનપિ વત્તબ્બં, ‘‘કો તે મિત્તો’’તિ ભિક્ખુના.
ઇતરેનપિ વત્તબ્બં, ‘‘તિસ્સો તિસ્સા’’તિ વા પુન;
વત્તબ્બં ભિક્ખુના તેન, ‘‘ઇદં તિસ્સસ્સ સન્તકં.
તિસ્સાય થેરિયા વા ત્વં, સન્તકં પરિભુઞ્જ વા;
વિસ્સજ્જેહી’’તિ વા વુત્તે, હોતિ પચ્ચુદ્ધટં પુન.
ઇચ્ચેતાસુ પન દ્વીસુ, યાય કાયચિ ચીવરં;
વિકપ્પેત્વા સધમ્મેસુ, યસ્સ કસ્સચિ પઞ્ચસુ.
અપચ્ચુદ્ધારકં વાપિ, અવિસ્સાસેન તસ્સ વા;
યેન તં વિનયં કમ્મં, કતં પનિધ ભિક્ખુના.
ચીવરં ¶ પરિભુઞ્જેય્ય, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો;
તઞ્ચેવાધિટ્ઠહન્તસ્સ, વિસ્સજ્જન્તસ્સ દુક્કટં.
પચ્ચુદ્ધારકવત્થેસુ ¶ , અપચ્ચુદ્ધારસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પચ્ચુદ્ધારણસઞ્ઞિસ્સ, વિસ્સાસા પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, કથિનેનાદિના સમં.
વિકપ્પનકથા.
અધિટ્ઠાનુપગં પત્તં, ચીવરં વાપિ તાદિસં;
તથા સૂચિઘરં કાય-બન્ધનં વા નિસીદનં.
અપનેત્વા નિધેન્તસ્સ, હસાપેક્ખસ્સ કેવલં;
હોતિ પાચિત્તિયં અઞ્ઞં, આણાપેન્તસ્સ દુક્કટં.
તેનાપનિહિતે તસ્સ, પાચિત્તિં પરિદીપયે;
વુત્તં અનુપસમ્પન્ન-સન્તકે તિકદુક્કટં.
વિના વુત્તપ્પકારાનિ, પત્તાદીનિ તતો પન;
અઞ્ઞં અપનિધેન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સબ્બેસ્વનુપસમ્પન્ન-સન્તકેસુપિ દુક્કટં;
દુન્નિક્ખિત્તમનાપત્તિ, પટિસામયતો પન.
તથા ‘‘ધમ્મકથં કત્વા, દસ્સામી’’તિ નિધેતિ ચે;
અવિહેસેતુકામસ્સ, અકીળસ્સાદિકમ્મિનો.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, દુતિયન્તિમવત્થુના;
ઇદં અકુસલેનેવ, સચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ચીવરાપનિધાનકથા.
સુરાપાનવગ્ગો છટ્ઠો.
તિરચ્છાનગતં ¶ પાણં, મહન્તં ખુદ્દકમ્પિ વા;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, મારેન્તસ્સસ્સ ભિક્ખુનો.
અપ્પાણે પાણસઞ્ઞિસ્સ, વિમતિસ્સુભયત્થ ચ;
દુક્કટં તુ અનાપત્તિ, અસઞ્ચિચ્ચ અજાનતો.
ન ¶ ચ મારેતુકામસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, તતિયન્તિમવત્થુના.
સઞ્ચિચ્ચપાણકથા.
સપ્પાણકં જલં જાનં, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો;
પયોગબહુતાયસ્સ, પાચિત્તિબહુતા સિયા.
એકેનેવ પયોગેન, અવિચ્છિજ્જ સચે પન;
પિવતો પત્તપૂરમ્પિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
તાદિસેનુદકેનસ્સ, આવિઞ્છિત્વાન સામિસં;
ધોવતો પન પત્તં વા, નિબ્બાપેન્તસ્સ યાગુયો.
હત્થેન તં ઉળુઙ્કેન, ગહેત્વા ન્હાયતોપિ વા;
પયોગે ચ પયોગે ચ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
અપ્પાણકેપિ સપ્પાણ-સઞ્ઞિસ્સ ઉભયત્થપિ;
વિમતિસ્સાપિ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સપ્પાણેપિ ચ અપ્પાણે, અપ્પાણમિતિ સઞ્ઞિનો;
ન દોસો ‘‘પરિભોગેન, ન મરન્તી’’તિ જાનતો.
પતનં સલભાદીનં, ઞત્વા સુદ્ધેન ચેતસા;
પદીપુજ્જલનઞ્ચેત્થ, ઞત્વા સપ્પાણભાવતં.
ભુઞ્જતો જલસઞ્ઞાય, ઞેય્યા પણ્ણત્તિવજ્જતા;
સિઞ્ચને સિઞ્ચનં વુત્તં, પરિભોગે ઇદં પન.
અયમેવ ¶ વિસેસોતિ, તસ્સ ચેવ પનસ્સ ચ;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
સપ્પાણકકથા.
નિહતં તુ યથાધમ્મં, કિચ્ચાધિકરણં પુન;
નિહાતબ્બન્તિ પાચિત્તિ, ઉક્કોટેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
‘‘અકતં દુક્કતં કમ્મં, કાતબ્બં પુનદેવિ’’તિ;
વદતા પન તં કમ્મં, ઉચ્ચાલેતું ન વટ્ટતિ.
સચે ¶ વિપ્પકતે કમ્મે, પટિક્કોસતિ તં પુન;
સઞ્ઞાપેત્વાવ કાતબ્બં, ન કાતબ્બં પનઞ્ઞથા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘અધમ્મેન ચ વગ્ગેન, ન ચ કમ્મારહસ્સ વા;
કત’’ન્તિ જાનતો નત્થિ, દોસો ઉક્કોટને પન.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉક્કોટનકથા.
સઙ્ઘાદિસેસં દુટ્ઠુલ્લં, આપત્તિં ભિક્ખુનો પન;
ઞત્વા છાદયતો તસ્સ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
નિક્ખિપિત્વા ધુરં તસ્સ, પટિચ્છાદનહેતુકં;
આરોચેતિ સચઞ્ઞસ્સ, સોપિ અઞ્ઞસ્સ વાતિ હિ.
એવં સતમ્પિ ભિક્ખૂનં, સહસ્સમ્પિ ચ તાવ તં;
આપજ્જતેવ આપત્તિં, યાવ કોટિ ન છિજ્જતિ.
મૂલેનારોચિતસ્સેવ ¶ , દુતિયસ્સ પકાસિતે;
તતિયેન નિવત્તિત્વા, કોટિ છિન્નાતિ વુચ્ચતિ.
દુટ્ઠુલ્લાય ચ દુટ્ઠલ્લ-સઞ્ઞી પાચિત્તિયં ફુસે;
ઇતરેસુ પન દ્વીસુ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અદુટ્ઠુલ્લાય સબ્બત્થ, નિદ્દિટ્ઠં તિકદુક્કટં;
સબ્બત્થાનુપસમ્પન્ન-વારેસુપિ ચ દુક્કટં.
‘‘સઙ્ઘસ્સ ભેદનાદીનિ, ભવિસ્સન્તી’’તિ વા પન;
ન ચ છાદેતુકામો વા, સભાગં વા ન પસ્સતિ.
‘‘પઞ્ઞાયિસ્સતિ કમ્મેન, સકેનાયન્તિ કક્ખળો’’;
અનારોચેતિ ચે દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તકાદિનો.
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
દુટ્ઠુલ્લકથા.
ઊનવીસતિવસ્સં ¶ યો, કરેય્ય ઉપસમ્પદં;
તસ્સ પાચિત્તિયં હોતિ, સેસાનં હોતિ દુક્કટં.
ઉપસમ્પાદિતો ચેસો, જાનતા વા અજાનતા;
હોતેવાનુપસમ્પન્નો, કાતબ્બો પુનરેવ સો.
દસવસ્સચ્ચયેનસ્સ, ઉપજ્ઝાયસ્સ ચે સતો;
ઉપસમ્પાદને દોસો, અઞ્ઞેસં નત્થિ કોચિપિ.
મુઞ્ચિત્વા પન તં ભિક્ખું, ગણો ચે પરિપૂરતિ;
હોન્તિ તે સૂપસમ્પન્ના, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ઉપજ્ઝાયો સચે હુત્વા, ગણં આચરિયમ્પિ વા;
પરિયેસતિ પત્તં વા, સમ્મન્નતિ ચ માળકં.
‘‘ઉપસમ્પાદયિસ્સામિ’’ ¶ , ઇતિ સબ્બેસુ તસ્સ હિ;
ઞત્તિયા ચ તથા દ્વીસુ, કમ્મવાચાસુ દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
ઊનવીસતિસઞ્ઞિસ્સ, પરિપુણ્ણેપિ પુગ્ગલે.
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
પરિપુણ્ણોતિ સઞ્ઞિસ્સ, ઉભયત્થ ન દોસતા.
તથા ઉમ્મત્તકસ્સાપિ, આદિકમ્મિકભિક્ખુનો;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઊનવીસતિકથા.
થેય્યસત્થેન જાનન્તો, સંવિધાય સચે પન;
મગ્ગં ગચ્છતિ સદ્ધિં યો, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
ગમને સંવિધાને ચ, વત્તબ્બો યો વિનિચ્છયો;
સો ચ ભિક્ખુનિવગ્ગસ્મિં, વુત્તત્તા ન ચ ઉદ્ધટો.
મગ્ગાટવિવિસઙ્કેતે, યથાવત્થુકમેવ તુ;
તેસ્વસંવિદહન્તેસુ, સયં વિદહતોપિ ચ.
તથેવાથેય્યસત્થેપિ, થેય્યસત્થન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અથેય્યસત્થસઞ્ઞિસ્સ ¶ , અસંવિદહતોપિ ચ;
આપદાસુ અનાપત્તિ, વિસઙ્કેતે ચ કાલિકે.
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, કથિતં કાયચિત્તતો;
કાયવાચાચિત્તતો ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
થેય્યસત્થકથા.
હોતિ ¶ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાનેન સત્તમં;
સમુટ્ઠાનાદિના તુલ્યં, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ.
સંવિધાનકથા.
કમ્મં કિલેસો પાકો ચ, ઉપવાદો અતિક્કમો;
અન્તરાયકરા એતે, પઞ્ચ ધમ્મા પકાસિતા.
‘‘અનન્તરાયિકા એતે, યથા હોન્તિ તથા અહં;
દેસિતં મુનિના ધમ્મ-માજાનામી’’તિ યો વદે.
તિક્ખત્તું તેહિ વત્તબ્બો, યે પસ્સન્તિ સુણન્તિ ચ;
‘‘મા હેવં અવચાયસ્મા’’, ઇતિ ભિક્ખૂહિ સો પન.
દુક્કટં અવદન્તસ્સ, તં અનિસ્સજતોપિ ચ;
ઞત્તિયા ચ તથા દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
નાપત્તાકતકમ્મસ્સ, પટિનિસ્સજતોપિ ચ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, વુત્તા સમનુભાસને
અરિટ્ઠકથા.
ઞત્વાકતાનુધમ્મેન, તથાવાદિકભિક્ખુના;
સંવસેય્ય ચ ભુઞ્જેય્ય, પાચિત્તિ સહ સેય્ય વા.
ઉપોસથાદિકં કમ્મં, કરોતો સહ તેન હિ;
કમ્મસ્સ પરિયોસાને, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
એકેનેવ ¶ પયોગેન, ગણ્હતો આમિસં બહું;
દદતોપિ તથા એકં, બહૂનિ ચ બહૂસ્વપિ.
ઉક્ખિત્તકે ¶ નિપન્નસ્મિં, ઇતરો સેતિ ચે પન;
ઇતરસ્મિં નિપન્ને વા, પરો સેતિ ઉભોપિ વા.
નિપજ્જનપયોગાનં, વસેનાપત્તિયો સિયું;
એકનાનૂપચારેસુ, એકચ્છન્ને વિનિચ્છયો.
અનુક્ખિત્તેપિ ઉક્ખિત્ત-સઞ્ઞિનો પન ભિક્ખુનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અનાપત્તુભયત્થાપિ, અનુક્ખિત્તકસઞ્ઞિનો;
નિસ્સટ્ઠોતિ ચ તં દિટ્ઠિં, સઞ્ઞિસ્સોસારિતોતિ ચ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીનં, ઇદં પણ્ણત્તિવજ્જકં;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ઉક્ખિત્તકથા.
તથા વિનાસિતં જાનં, ઉપલાપેય્ય તેન વા;
ઉપટ્ઠાપેય્ય પાચિત્તિ, સંભુઞ્જેય્ય વસેય્ય વા.
સંવાસેન ચ લિઙ્ગેન, દણ્ડકમ્મેન નાસના;
તિસ્સો એત્થ અધિપ્પેતા, દણ્ડકમ્મેન નાસના.
સમ્ભોગા સહસેય્યા ચ, અનન્તરસમા મતા;
તત્થ વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અરિટ્ઠેન સમા મતા;
ન હેત્થ કિઞ્ચિ વત્તબ્બં, સબ્બં ઉત્તાનમેવિદં.
કણ્ટકકથા.
સપ્પાણકવગ્ગો સત્તમો.
વુચ્ચમાનો ¶ હિ ભિક્ખૂહિ, ભિક્ખુ સિક્ખાપદેન યો;
‘‘સિક્ખાપદે પનેતસ્મિં, ન સિક્ખિસ્સામિ તાવહં.
યાવ ¶ નાઞ્ઞં વિયત્તઞ્ચ, પકતઞ્ઞું બહુસ્સુતં;
પુચ્છામી’’તિ ભણન્તસ્સ, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
સત્થુનાનુપસમ્પન્ને, દીપિતં તિકદુક્કટં;
ન સલ્લેખાયિદં હોતિ, વુચ્ચમાનસ્સુભોહિપિ.
અપઞ્ઞત્તેન તસ્સેવં, વદતો હોતિ દુક્કટં;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, ‘‘સિક્ખિસ્સામી’’તિ ભાસતો.
સહધમ્મિકકથા.
ઉદ્દિટ્ઠેહિ કિમેતેહિ, કુક્કુચ્ચાદિનિદાનતો;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, સિક્ખાપદવિવણ્ણને.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ તિકદુક્કટં;
વિવણ્ણેનુપસમ્પન્ન-સન્તિકે તં સચે પન.
દુક્કટં પનુભિન્નમ્પિ, અઞ્ઞધમ્મવિવણ્ણને;
નવિવણ્ણેતુકામસ્સ, ‘‘સુત્તન્તં પરિયાપુણ.
વિનયં પન પચ્છાપિ, હન્દ પરિયાપુણિસ્સસિ’’;
ઇચ્ચેવં તુ વદન્તસ્સ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, ઓમસવાદસાદિસા.
વિલેખનકથા.
અઞ્ઞાણેન પનાપત્તિ, મોક્ખો નેવસ્સ વિજ્જતિ;
કારેતબ્બો તથા ભિક્ખુ, યથા ધમ્મો ઠિતો પન.
તસ્સારોપનિયો ¶ મોહો, ઉત્તરિમ્પિ હિ ભિક્ખુનો;
દુતિયેનેવ કમ્મેન, નિન્દિત્વા તઞ્હિ પુગ્ગલં.
એવં આરોપિતે મોહે, યદિ મોહેતિ યો પન;
તસ્મિં મોહનકે વુત્તા, પાચિત્તિ પન પુગ્ગલે.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, દીપિતં તિકદુક્કટં;
તથાનારોપિતે મોહે, દુક્કટં પરિકિત્તિતં.
ન ¶ ચ મોહેતુકામસ્સ, વિત્થારેનાસુતસ્સપિ;
ઊનકે દ્વત્તિક્ખત્તું વા, વિત્થારેનાસુતસ્સ ચ.
અનાપત્તીતિ વિઞ્ઞેય્યં, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
મોહનકથા.
કુદ્ધો દેતિ પહારં ચે, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
સમ્પહરિતુકામેન, પહારે ભિક્ખુનો પન.
દિન્ને ભિજ્જતુ સીસં વા, પાદો વા પરિભિજ્જતુ;
સો ચે મરતુ વા, મા વા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
વિરૂપકરણાપેક્ખો, ‘‘ઇચ્ચાયં ન વિરોચતિ’’;
કણ્ણં વા તસ્સ નાસં વા, યદિ છિન્દતિ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્ને, ઇત્થિયા પુરિસસ્સ વા;
તિરચ્છાનગતસ્સાપિ, પહારં દેતિ દુક્કટં.
સચે પહરતિત્થિઞ્ચ, ભિક્ખુ રત્તેન ચેતસા;
ગરુકા તસ્સ આપત્તિ, વિનિદ્દિટ્ઠા મહેસિના.
પહારં દેતિ મોક્ખાધિ-પ્પાયો દોસો ન વિજ્જતિ;
કાયેન કાયબદ્ધેન, તથા નિસ્સગ્ગિયેન વા.
પસ્સિત્વા ¶ અન્તરામગ્ગે, ચોરં પચ્ચત્થિકમ્પિ વા;
હેઠેતુકામમાયન્તં, ‘‘મા ઇધાગચ્છુપાસક’’.
ઇતિ વત્વા પનાયન્તં, ‘‘ગચ્છ રે’’તિ ચ મુગ્ગરં;
સત્થં વાપિ ગહેત્વા વા, પહરિત્વા તુ યાતિ ચે.
અનાપત્તિ સચે તેન, પહારેન મતેપિ ચ;
એસેવ ચ નયો વુત્તો, ધુત્તવાળમિગેસુપિ.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં;
કાયચિત્તસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
પહારકથા.
કાયં ¶ વા કાયબદ્ધં વા, ઉચ્ચારેય્ય સચે પન;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, તસ્સુગ્ગિરણપચ્ચયા.
ઉગ્ગિરિત્વા વિરદ્ધો સો, પહારં દેતિ ચે પન;
અસમ્પહરિતુકામેન, દિન્નત્તા દુક્કટં સિયા.
સચે તેન પહારેન, પહટસ્સ ચ ભિક્ખુનો;
હત્થાદીસુપિ યં કિઞ્ચિ, અઙ્ગં ભિજ્જતિ દુક્કટં.
સેસો અનન્તરે વુત્ત-નયેન વિનયઞ્ઞુના;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
તલસત્તિકથા.
અમૂલકેન સઙ્ઘાદિ-સેસેન પન ભિક્ખુ યો;
ચોદાપેય્યપિ ચોદેય્ય, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં તત્થ, દિટ્ઠાચારવિપત્તિયા;
ચોદતો દુક્કટાપત્તિ, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
તથાસઞ્ઞિસ્સનાપત્તિ ¶ , તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અમૂલકકથા.
સઞ્ચિચ્ચ પન કુક્કુચ્ચં, ઉપ્પાદેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
‘‘ઊનવીસતિવસ્સો ત્વં, મઞ્ઞે’’ ઇચ્ચેવમાદિના.
હોતિ વાચાય વાચાય, પાચિત્તિ પન ભિક્ખુનો;
તથારૂપે પનઞ્ઞસ્મિં, સચે અસતિ પચ્ચયે.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં;
નઉપ્પાદેતુકામસ્સ, કુક્કુચ્ચં નત્થિ વજ્જતા.
‘‘હિતેસિતાયહં મઞ્ઞે, નિસિન્નં ઇત્થિયા સહ;
વિકાલે ચ તયા ભુત્તં, મા એવ’’ન્તિ ચ ભાસતો.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
સઞ્ચિચ્ચકથા.
સચે ¶ ભણ્ડનજાતાનં, ભિક્ખૂનં પન ભિક્ખુ યો;
તિટ્ઠેય્યુપસ્સુતિં સોતું, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા.
‘‘યં ઇમે તુ ભણિસ્સન્તિ, તં સોસ્સામી’’તિ ગચ્છતો;
ચોદેતુકામતાયસ્સ, દુક્કટં તુ પદે પદે.
પુરતો ગચ્છતો સોતું, ઓહીયન્તસ્સ દુક્કટં;
ગચ્છતો તુરિતં વાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
ઠિતોકાસં પનાગન્ત્વા, યદિ મન્તેન્તિ અત્તનો;
ઉક્કાસિત્વાપિ વા એત્થ, ઞાપેતબ્બમહન્તિ વા.
તસ્સેવમકરોન્તસ્સ ¶ , પાચિત્તિ સવને સિયા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
‘‘ઇમેસં વચનં સુત્વા, ઓરમિસ્સ’’ન્તિ ગચ્છતો;
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, ઇદં હોતિ ક્રિયાક્રિયં;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, સદોસં દુક્ખવેદનં.
ઉપસ્સુતિકથા.
ધમ્મિકાનં તુ કમ્માનં, છન્દં દત્વા સચે પન;
પચ્છા ખીયતિ પાચિત્તિ, વાચતો વાચતો સિયા.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
વિમતિસ્સુભયત્થાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘અધમ્મેન ચ વગ્ગેન, તથાકમ્મારહસ્સ ચ;
ઇમે કમ્મં કરોન્તી’’તિ, ઞત્વા ખીયતિ તસ્સ ચ.
તથા ઉમ્મત્તકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
અમૂલકસમાનાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
કમ્મપટિબાહનકથા.
યાવ આરોચિતં વત્થુ, અવિનિચ્છિતમેવ વા;
ઠપિતા ઞત્તિ વા નિટ્ઠં, કમ્મવાચા ન ગચ્છતિ.
એતસ્મિં ¶ અન્તરે કમ્મં, કોપેતું પરિસાય હિ;
હત્થપાસં જહન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અદત્વા જહિતે છન્દં, તસ્સ પાચિત્તિયં સિયા;
ધમ્મકમ્મે અધમ્મે ચ, વિમતિસ્સ ચ દુક્કટં.
અધમ્મેપિ ¶ ચ કમ્મસ્મિં, ધમ્મકમ્મન્તિ સઞ્ઞિનો;
‘‘સઙ્ઘસ્સ ભણ્ડનાદીનિ, ભવિસ્સન્તી’’તિ સઞ્ઞિનો.
ગિલાનો વા ગિલાનસ્સ, કરણીયે ન દોસતા;
ન ચ કોપેતુકામસ્સ, કમ્મં પસ્સાવનાદિના.
પીળિતસ્સાગમિસ્સામિ, ઇચ્ચેવં ગચ્છતોપિ વા;
સમં સમનુભાસેન, સમુટ્ઠાનં ક્રિયાક્રિયં.
છન્દં અદત્વા ગમનકથા.
સમગ્ગેન ચ સઙ્ઘેન, સદ્ધિં દત્વાન ચીવરં;
સમ્મતસ્સ હિ ભિક્ખુસ્સ, પચ્છા ખીયતિ યો પન.
તસ્સ વાચાય વાચાય, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
તિકપાચિત્તિયં ધમ્મ- કમ્મે વુત્તં તુ ચીવરં.
ઠપેત્વાઞ્ઞપરિક્ખારં, દત્વા ખીયતિ દુક્કટં;
સઙ્ઘેનાસમ્મતસ્સાપિ, ચીવરં અઞ્ઞમેવ વા.
તથેવાનુપસમ્પન્ને, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં;
છન્દાદીનં વસેનેવ, કરોન્તઞ્ચ સભાવતો.
ખીયન્તસ્સ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો;
અમૂલકસમા ઞેય્યા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
દુબ્બલકથા.
ઇદં તિંસકકણ્ડસ્મિં, અન્તિમેન ચ સબ્બથા;
તુલ્યં દ્વાદસમં સબ્બં, અયમેવ વિસેસતા.
તત્થ ¶ નિસ્સગ્ગિયં વુત્તં, અત્તનો પરિણામના;
ઇધ સુદ્ધિકપાચિત્તિ, પુગ્ગલે પરિણામના.
પરિણામનકથા.
સહધમ્મિકવગ્ગો અટ્ઠમો.
અનિક્ખન્તે ¶ ચે રાજસ્મિં, અનિક્ખન્તાય દેવિયા;
સયનીયઘરા તસ્સ, ઉમ્મારં યો અતિક્કમે.
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા;
દેવિયા વાપિ રઞ્ઞો વા, સચે ન વિદિતાગમો.
પટિસંવિદિતે નેવ-પટિસંવિદિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, દુક્કટં પરિદીપિતં.
પટિસંવિદિતસઞ્ઞિસ્સ, નેવ ચ ખત્તિયસ્સ વા;
ન ખત્તિયાભિસેકેન, અભિસિત્તસ્સ વા પન.
ઉભોસુભિન્નમઞ્ઞસ્મિં, નિક્ખન્તે વિસતોપિ વા;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, કથિનેન ક્રિયાક્રિયં.
અન્તેપુરકથા.
રજતં જાતરૂપં વા, ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ અત્તનો;
તસ્સ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, ઉગ્ગણ્હાપયતોપિ વા.
ગણપુગ્ગલસઙ્ઘાનં, નવકમ્મસ્સ ચેતિયે;
ઉગ્ગણ્હાપયતો હોતિ, દુક્કટં ગણ્હતોપિ વા.
અવસેસઞ્ચ મુત્તાદિ-રતનં અત્તનોપિ વા;
સઙ્ઘાદીનમ્પિ અત્થાય, ઉગ્ગણ્હન્તસ્સ દુક્કટં.
સચે ¶ કપ્પિયવત્થું વા, વત્થું વાપિ અકપ્પિયં;
તાલપણ્ણમ્પિ વા હોતુ, માતુકણ્ણપિલન્ધનં.
ભણ્ડાગારિકસીસેન, યં કિઞ્ચિ ગિહિસન્તકં;
તસ્સ પાચિત્તિયાપત્તિ, પટિસામયતો પન.
‘‘ઇદં ઠપેત્વા દેહી’’તિ, વુત્તેન પન કેનચિ;
‘‘ન વટ્ટતી’’તિ વત્વા તં, ન નિધેતબ્બમેવ તુ.
‘‘ઠપેહી’’તિ ચ પાતેત્વા, સચે ગચ્છતિ પુગ્ગલો;
પલિબોધો હિ નામેસો, ઠપેતું પન વટ્ટતિ.
અનુઞ્ઞાતે પનટ્ઠાને, ઉગ્ગહેત્વા અનાદરા;
સમ્મા અનિક્ખિપન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનુઞ્ઞાતે ¶ પનટ્ઠાને, ગહેત્વા રતનં પન;
નિક્ખિપન્તસ્સ વા સમ્મા, ભણ્ડં રતનસમ્મતં.
ગણ્હન્તસ્સ ચ વિસ્સાસં, તાવકાલિકમેવ ચ;
ન દોસુમ્મત્તકાદીનં, સઞ્ચરિત્તસમોદયં.
રતનકથા.
મજ્ઝણ્હસમયા ઉદ્ધં, અરુણુગ્ગમતો પુરે;
એતસ્મિં અન્તરે કાલો, વિકાલોતિ પવુચ્ચતિ.
સન્તં ભિક્ખુમનાપુચ્છા, વિકાલે પચ્ચયં વિના;
પરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ, પરિક્ખેપોક્કમે પન.
અપરિક્ખિત્તગામસ્સ, ઉપચારોક્કમેપિ વા;
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
અથ સમ્બહુલા ગામં, વિકાલે પવિસન્તિ ચે;
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, અઞ્ઞમઞ્ઞં ન ચઞ્ઞથા.
ગચ્છન્તિ ¶ ચે તતો અઞ્ઞં, તતો અઞ્ઞન્તિ વટ્ટતિ;
પુન આપુચ્છને કિચ્ચં, નત્થિ ગામસતેપિ ચ.
પસ્સમ્ભેત્વાન ઉસ્સાહં, વિહારત્થાય નિગ્ગતા;
પવિસન્તિ સચે અઞ્ઞં, પુચ્છિતબ્બં તુ અન્તરા.
કત્વા કુલઘરે ભત્ત- કિચ્ચં અઞ્ઞત્થ વા પન;
સચે ચરિતુકામો યો, સપ્પિભિક્ખાય વા સિયા.
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, પસ્સે ચે ભિક્ખુ લબ્ભતિ;
અસન્તે પન નત્થીતિ, ગન્તબ્બં તુ યથાસુખં.
ઓતરિત્વા મહાવીથિં, ભિક્ખું યદિ ચ પસ્સતિ;
નત્થિ આપુચ્છને કિચ્ચં, ચરિતબ્બં યથાસુખં.
ગામમજ્ઝેન મગ્ગેન, ગચ્છન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
‘‘ચરિસ્સામી’’તિ ઉપ્પન્ને, તેલભિક્ખાય માનસે.
આપુચ્છિત્વાવ ગન્તબ્બં, પસ્સે ચે ભિક્ખુ વિજ્જતિ;
અનોક્કમ્મ ચરન્તસ્સ, મગ્ગા આપુચ્છનેન કિં?
તિકપાચિત્તિયં ¶ , કાલે, વિકાલોયન્તિ સઞ્ઞિનો;
કાલે વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
આપુચ્છિત્વાવ સન્તં વા, અનાપુચ્છા અસન્તકં;
કિચ્ચે અચ્ચાયિકે વાપિ, પવિસન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ગચ્છતો અન્તરારામં, ભિક્ખુનીનં ઉપસ્સયં;
તથા આસનસાલં વા, તિત્થિયાનં ઉપસ્સયં.
સિયા ગામેન મગ્ગો ચે, અનાપત્તાપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ન કેવલમનાપુચ્છા, અબન્ધિત્વા ચ બન્ધનં;
અપારુપિત્વા સઙ્ઘાટિં, ગચ્છતોપિનવજ્જતા.
વિકાલગામપ્પવેસનકથા.
અટ્ઠિદન્તમયં ¶ સૂચિ-ઘરં વાપિ વિસાણજં;
કારાપને ચ કરણે, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
લાભે ભેદનકં તસ્સ, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અઞ્ઞસ્સત્થાય કરણે, તથા કારાપનેપિ ચ.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો;
અનાપત્તારણિકે વિધે, ગણ્ઠિકઞ્જનિકાસુપિ.
દકપુઞ્છનિયા વાસિ-જટે ઉમ્મત્તકાદિનો;
સમુટ્ઠાનાદયો નયા, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
સૂચિઘરકથા.
નવં મઞ્ચમ્પિ પીઠં વા, કારાપેન્તેન ભિક્ખુના;
અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણેન, સુગતઙ્ગુલતો પન.
કારાપેતબ્બમેવં તુ, ઠપેત્વા હેટ્ઠિમાટનિં;
સચ્છેદા તસ્સ પાચિત્તિ, તમતિક્કમતો સિયા.
અઞ્ઞસ્સત્થાય કરણે, તથા કારાપનેપિ ચ;
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
અનાપત્તિ ¶ પમાણેન, કરોન્તસ્સપ્પમાણિકં;
લભિત્વા તસ્સ પાદેસુ, છિન્દિત્વા પરિભુઞ્જતો.
નેવ છિન્દિતુકામો ચે, નિખણિત્વા પમાણતો;
ઉત્તાનં વાપિ અટ્ટં વા, બન્ધિત્વા પરિભુઞ્જતો.
મઞ્ચકથા.
મઞ્ચં વા પન પીઠં વા, તૂલોનદ્ધં કરેય્ય યો;
તસ્સુદ્દાલનકં વુત્તં, પાચિત્તિયમનીતિના.
અનાપત્તિ ¶ પનાયોગે, બન્ધને અંસબદ્ધકે;
બિબ્બોહને પરિસ્સાવે, થવિકાદીસુ ભિક્ખુનો.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, ઉદ્દાલેત્વા નિસેવતો;
અનન્તરસ્સિમસ્સાપિ, સઞ્ચરિત્તસમા નયા.
તૂલોનદ્ધકથા.
નિસીદનં કરોન્તેન, કાતબ્બં તુ પમાણતો;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, પયોગે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
દ્વીસુ ઠાનેસુ ફાલેત્વા, તસ્સ તિસ્સો દસા સિયું.
અનાપત્તિ પમાણેન, કરોન્તસ્સ તદૂનકં;
વિતાનાદિં કરોન્તસ્સ, સઞ્ચરિત્તસમા નયા.
નિસીદનકથા.
રોગે કણ્ડુપટિચ્છાદિ, કાતબ્બા હિ પમાણતો;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, પયોગે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અનાપત્તિનયોપેત્થ, અનન્તરસમો મતો.
કણ્ડુપટિચ્છાદિકથા.
પમાણેનેવ ¶ કાતબ્બા, તથા વસ્સિકસાટિકા;
પમાણાતિક્કમે તસ્સ, અનન્તરસમો નયો.
વસ્સિકસાટિકકથા.
ચીવરેન ¶ સચે તુલ્ય-પ્પમાણં સુગતસ્સ તુ;
ચીવરં ભિક્ખુ કારેય્ય, કરણે દુક્કટં સિયા.
પટિલાભેન સચ્છેદં, પાચિત્તિયમુદીરિતં;
અનન્તરસમોયેવ, અનાપત્તિનયો મતો.
દીઘસો ચ પમાણેન, નવ તસ્સ વિદત્થિયો;
તિરિયં છ વિનિદ્દિટ્ઠા, સુગતસ્સ વિદત્થિયા.
અઞ્ઞેન ચ કતં લદ્ધા, સેવતો દુક્કટં ભવે;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
નન્દકથા.
રાજવગ્ગો નવમો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાચિત્તિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાટિદેસનીયકથા
યો ચન્તરઘરં ભિક્ખુ, પવિટ્ઠાય તુ હત્થતો;
અઞ્ઞાતિકાય યં કિઞ્ચિ, તસ્સ ભિક્ખુનિયા પન.
સહત્થા પટિગ્ગણ્હેય્ય, ખાદનં ભોજનમ્પિ વા;
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા.
રથિકાયપિ વા બ્યૂહે, સન્ધિસિઙ્ઘાટકેસુ વા;
હત્થિસાલાદિકે ઠત્વા, ગણ્હતોપિ અયં નયો.
રથિકાય ¶ સચે ઠત્વા, દેતિ ભિક્ખુનિ ભોજનં;
આપત્તિ અન્તરારામે, ઠત્વા ગણ્હાતિ ભિક્ખુ ચે.
એત્થન્તરઘરં તસ્સા, પવિટ્ઠાય હિ વાક્યતો;
ભિક્ખુસ્સ ચ ઠિતટ્ઠાનં, નપ્પમાણન્તિ વણ્ણિતં.
તસ્મા ¶ ભિક્ખુનિયા ઠત્વા, આરામાદીસુ દેન્તિયા;
વીથિયાદીસુ ચે ઠત્વા, ન દોસો પટિગણ્હતો.
યામકાલિકસત્તાહ-કાલિકં યાવજીવિકં;
આહારત્થાય ગહણે, અજ્ઝોહારે ચ દુક્કટં.
આમિસેન અસમ્ભિન્ન-રસં સન્ધાય ભાસિતં;
પાટિદેસનિયાપત્તિ, સમ્ભિન્નેકરસે સિયા.
એકતોઉપસમ્પન્ન-હત્થતો પટિગણ્હતો;
કાલિકાનં ચતુન્નમ્પિ, આહારત્થાય દુક્કટં.
ઞાતિકાયપિ અઞ્ઞાતિ-સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
દુક્કટં ઞાતિસઞ્ઞિસ્સ, તથા અઞ્ઞાતિકાય વા.
દાપેન્તિયા અનાપત્તિ, દદમાનાય વા પન;
નિક્ખિપિત્વાન્તરારામા-દીસુ ઠત્વાપિ દેન્તિયા.
ગામતો નીહરિત્વા વા, દેતિ ચે બહિ વટ્ટતિ;
‘‘પચ્ચયે સતિ ભુઞ્જા’’તિ, દેતિ ચે કાલિકત્તયં.
હત્થતો સામણેરીનં, સિક્ખમાનાય વા તથા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
પઠમપાટિદેસનીયકથા.
અવુત્તે ‘‘અપસક્કા’’તિ, એકેનાપિ ચ ભિક્ખુના;
સચેજ્ઝોહરણત્થાય, આમિસં પટિગણ્હતિ.
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા;
એકતોઉપસમ્પન્નં, ન વારેન્તસ્સ દુક્કટં.
તથેવાનુપસમ્પન્ના-યુપસમ્પન્નસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અનાપત્તિત્તનો ¶ ¶ ભત્તં, પદાપેતિ ન દેતિ ચે;
તથા અઞ્ઞસ્સ ભત્તં વા, ન દાપેતિ પદેતિ ચે.
યં ન દિન્નં તં દાપેતિ, ન દિન્નં યત્થ વાપિ ચ;
તત્થ તમ્પિ ચ સબ્બેસં, સમં દાપેતિ ભિક્ખુની.
વોસાસન્તી ઠિતા સિક્ખ-માના વા સામણેરિકા;
ભોજનાનિ ચ પઞ્ચેવ, વિના, ઉમ્મત્તકાદિનો.
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, સમાનન્તિ પકાસિતં;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દુતિયપાટિદેસનીયકથા.
સેક્ખન્તિ સમ્મતે ભિક્ખુ, લદ્ધસમ્મુતિકે કુલે;
ઘરૂપચારોક્કમના, પુબ્બેવ અનિમન્તિતો.
અગિલાનો ગહેત્વા ચે, પરિભુઞ્જેય્ય આમિસં;
ગહણે દુક્કટં ભોગે, પાટિદેસનિયં સિયા.
યામકાલિકસત્તાહ-કાલિકે યાવજીવિકે;
ગહણે પરિભોગે ચ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અસેક્ખસમ્મતે સેક્ખ-સમ્મતન્તિ ચ સઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, તથેવ પરિદીપિતં.
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સ, ગિલાનસ્સાવસેસકે;
નિમન્તિતસ્સ વા ભિક્ખા, અઞ્ઞેસં તત્થ દીયતિ.
ઘરતો નીહરિત્વા વા, દેન્તિ ચે યત્થ કત્થચિ;
નિચ્ચભત્તાદિકે વાપિ, તથા ઉમ્મત્તકાદિનો.
અનાગતે હિ ભિક્ખુમ્હિ, ઘરતો પઠમં પન;
નીહરિત્વા સચે દ્વારે, સમ્પત્તે દેન્તિ વટ્ટતિ.
ભિક્ખું ¶ પન ચ દિસ્વાવ, નીહરિત્વાન ગેહતો;
ન વટ્ટતિ સચે દેન્તિ, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
તતિયપાટિદેસનીયકથા.
ગહટ્ઠેનાગહટ્ઠેન ¶ , ઇત્થિયા પુરિસેન વા;
આરામં ઉપચારં વા, પવિસિત્વા સચે પન.
‘‘ઇત્થન્નામસ્સ તે ભત્તં, યાગુ વા આહરીયતિ’’;
એવમારોચિતં વુત્તં, પટિસંવિદિતન્તિ હિ.
આહરીયતુ તં પચ્છા, યથારોચિતમેવ વા;
તસ્સ વા પરિવારમ્પિ, અઞ્ઞં કત્વા બહું પન.
યાગુયા વિદિતં કત્વા, પૂવં ભત્તં હરન્તિ ચે;
ઇદમ્પિ વિદિતં વુત્તં, વટ્ટતીતિ કુરુન્દિયં.
કુલાનિ પન અઞ્ઞાનિ, દેય્યધમ્મં પનત્તનો;
હરન્તિ તેન સદ્ધિં ચે, સબ્બં વટ્ટતિ તમ્પિ ચ.
અનારોચિતમેવં યં, યં આરામમનાભતં;
તં અસંવિદિતં નામ, સહધમ્મિકઞાપિતં.
યં અસંવિદિતં કત્વા, આભતં પન તં બહિ;
આરામં પન પેસેત્વા, કારાપેત્વા તમાહરે.
ગન્ત્વા વા અન્તરામગ્ગે, ગહેતબ્બં તુ ભિક્ખુના;
સચે એવમકત્વા તં, આરામે ઉપચારતો.
ગહેત્વાજ્ઝોહરન્તસ્સ, ગહણે દુક્કટં સિયા;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, પાટિદેસનિયં મતં.
પટિસંવિદિતેયેવ, અસંવિદિતસઞ્ઞિનો;
તત્થ વેમતિકસ્સાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિસંવિદિતે ¶ તસ્સ, ગિલાનસ્સાવસેસકે;
બહારામે ગહેત્વા વા, અન્તોયેવસ્સ ભુઞ્જતો.
તત્થજાતફલાદીનિ, અનાપત્તેવ ખાદતો;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ચતુત્થપાટિદેસનીયકથા.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાટિદેસનીયકથા નિટ્ઠિતા.
સેખિયકથા
યો ¶ અનાદરિયેનેવ, પુરતો પચ્છતોપિ વા;
ઓલમ્બેત્વા નિવાસેય્ય, તસ્સ ચાપત્તિ દુક્કટં.
હત્થિસોણ્ડાદિતુલ્યં તુ, નિવાસેન્તસ્સ દુક્કટં;
આપત્તિભીરુના નિચ્ચં, વત્થબ્બં પરિમણ્ડલં.
જાણુમણ્ડલતો હેટ્ઠા, અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણકં;
ઓતારેત્વા નિવત્થબ્બં, તતો ઊનં ન વટ્ટતિ.
અસઞ્ચિચ્ચાસતિસ્સાપિ, અજાનન્તસ્સ કેવલં;
અનાપત્તિ ગિલાનસ્સા-પદાસુમ્મત્તકાદિનો.
પરિમણ્ડલકથા.
ઉભો કોણે સમં કત્વા, સાદરં પરિમણ્ડલં;
કત્વા પારુપિતબ્બેવં, અકરોન્તસ્સ દુક્કટં.
અવિસેસેન વુત્તં તુ, ઇદં સિક્ખાપદદ્વયં;
તસ્મા ઘરે વિહારે વા, કત્તબ્બં પરિમણ્ડલં.
દુતિયં.
ગણ્ઠિકં ¶ પટિમુઞ્ચિત્વા, કત્વા કોણે ઉભો સમં;
છાદેત્વા મણિબન્ધઞ્ચ, ગન્તબ્બં ગીવમેવ ચ.
તથા અકત્વા ભિક્ખુસ્સ, જત્તૂનિપિ ઉરમ્પિ ચ;
વિવરિત્વા યથાકામં, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
તતિયં.
ગલવાટકતો ઉદ્ધં, સીસઞ્ચ મણિબન્ધતો;
હત્થે પિણ્ડિકમંસમ્હા, હેટ્ઠા પાદે ઉભોપિ ચ.
વિવરિત્વાવસેસઞ્ચ ¶ , છાદેત્વા ચે નિસીદતિ;
હોતિ સો સુપ્પટિચ્છન્નો, દોસો વાસૂપગસ્સ ન.
ચતુત્થં.
હત્થં વા પન પાદં વા, અચાલેન્તેન ભિક્ખુના;
સુવિનીતેન ગન્તબ્બં, છટ્ઠે નત્થિ વિસેસતા.
પઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
સતીમતાવિકારેન, યુગમત્તઞ્ચ પેક્ખિના;
સુસંવુતેન ગન્તબ્બં, ભિક્ખુનોક્ખિત્તચક્ખુના.
યત્થ કત્થચિ હિ ટ્ઠાને, એકસ્મિં અન્તરે ઘરે;
ઠત્વા પરિસ્સયાભાવં, ઓલોકેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
યો અનાદરિયં કત્વા, ઓલોકેન્તો તહિં તહિં;
સચેન્તરઘરે યાતિ, દુક્કટં અટ્ઠમં તથા.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
એકતો ¶ ઉભતો વાપિ, હુત્વા ઉક્ખિત્તચીવરો;
ઇન્દખીલકતો અન્તો, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
નવમં.
તથા નિસિન્નકાલેપિ, નીહરન્તેન કુણ્ડિકં;
અનુક્ખિપિત્વા દાતબ્બા, દોસો વાસૂપગસ્સ ન.
દસમં.
પઠમો વગ્ગો.
ન વટ્ટતિ હસન્તેન, ગન્તુઞ્ચેવ નિસીદિતું;
વત્થુસ્મિં હસનીયસ્મિં, સિતમત્તં તુ વટ્ટતિ.
પઠમદુતિયાનિ.
અપ્પસદ્દેન ¶ ગન્તબ્બં, ચતુત્થેપિ અયં નયો;
મહાસદ્દં કરોન્તસ્સ, ઉભયત્થાપિ દુક્કટં.
તતિયચતુત્થાનિ.
કાયપ્પચાલકં કત્વા, બાહુસીસપ્પચાલકં;
ગચ્છતો દુક્કટં હોતિ, તથેવ ચ નિસીદતો.
કાયં બાહુઞ્ચ સીસઞ્ચ, પગ્ગહેત્વા ઉજું પન;
ગન્તબ્બમાસિતબ્બઞ્ચ, સમેનિરિયાપથેન તુ.
નિસીદનેન યુત્તેસુ, તીસુ વાસૂપગસ્સ હિ;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
દુતિયો વગ્ગો.
ખમ્ભં ¶ કત્વા સસીસં વા, પારુપિત્વાન ગચ્છતો;
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, તથા ઉક્કુટિકાય વા.
હત્થપલ્લત્થિકાયાપિ, દુસ્સપલ્લત્થિકાય વા;
તસ્સન્તરઘરે હોતિ, નિસીદન્તસ્સ દુક્કટં.
દુતિયે ચ ચતુત્થે ચ, છટ્ઠે વાસૂપગસ્સ તુ;
અનાપત્તીતિ સારુપ્પા, છબ્બીસતિ પકાસિતા.
છટ્ઠં.
સક્કચ્ચં સતિયુત્તેન, ભિક્ખુના પત્તસઞ્ઞિના;
પિણ્ડપાતો ગહેતબ્બો, સમસૂપોવ વિઞ્ઞુના.
સૂપો ભત્તચતુબ્ભાગો, ‘‘સમસૂપો’’તિ વુચ્ચતિ;
મુગ્ગમાસકુલત્થાનં, સૂપો ‘‘સૂપો’’તિ વુચ્ચતિ.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, ગિલાનસ્સ રસેરસે;
તથેવ ઞાતકાદીનં, અઞ્ઞત્થાય ધનેન વા.
સત્તમટ્ઠમનવમાનિ.
અન્તોલેખાપમાણેન ¶ , પત્તસ્સ મુખવટ્ટિયા;
પૂરિતોવ ગહેતબ્બો, અધિટ્ઠાનૂપગસ્સ તુ.
તત્થ થૂપીકતં કત્વા, ગણ્હતો યાવકાલિકં;
યં કિઞ્ચિ પન ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અધિટ્ઠાનૂપગે પત્તે, કાલિકત્તયમેવ ચ;
સેસે થૂપીકતં સબ્બં, વટ્ટતેવ ન સંસયો.
દ્વીસુ પત્તેસુ ભત્તં તુ, ગહેત્વા પત્તમેકકં;
પૂરેત્વા યદિ પેસેતિ, ભિક્ખૂનં પન વટ્ટતિ.
પત્તે ¶ પક્ખિપ્પમાનં યં, ઉચ્છુખણ્ડફલાદિકં;
ઓરોહતિ સચે હેટ્ઠા, ન તં થૂપીકતં સિયા.
પુપ્ફતક્કોલકાદીનં, ઠપેત્વા ચે વટંસકં;
દિન્નં અયાવકાલિત્તા, ન તં થૂપીકતં સિયા.
વટંસકં તુ પૂવસ્સ, ઠપેત્વા ઓદનોપરિ;
પિણ્ડપાતં સચે દેન્તિ, ઇદં થૂપીકતં સિયા.
ભત્તસ્સૂપરિ પણ્ણં વા, થાલકં વાપિ કિઞ્ચિપિ;
ઠપેત્વા પરિપૂરેત્વા, સચે ગણ્હાતિ વટ્ટતિ.
પટિગ્ગહેતુમેવસ્સ, તં તુ સબ્બં ન વટ્ટતિ;
ગહિતં સુગહિતં, પચ્છા, ભુઞ્જિતબ્બં યથાસુખં.
તતિયો વગ્ગો.
પઠમં દુતિયં વુત્ત-નયં તુ તતિયે પન;
ઉપરોધિમદસ્સેત્વા, ભોત્તબ્બં પટિપાટિયા.
અઞ્ઞેસં અત્તનો ભત્તં, આકિરં પન ભાજને;
નત્થોમસતિ ચે દોસો, તથા ઉત્તરિભઙ્ગકં.
તતિયં.
ચતુત્થે યં તુ વત્તબ્બં, વુત્તં પુબ્બે અસેસતો;
પઞ્ચમે મત્થકં દોસો, મદ્દિત્વા પરિભુઞ્જતો.
અનાપત્તિ ¶ ગિલાનસ્સ, પરિત્તેપિ ચ સેસકે;
એકતો પન મદ્દિત્વા, સંકડ્ઢિત્વાન ભુઞ્જતો.
ચતુત્થપઞ્ચમાનિ.
યો ¶ ભિય્યોકમ્યતાહેતુ, સૂપં વા બ્યઞ્જનમ્પિ વા;
પટિચ્છાદેય્ય ભત્તેન, તસ્સ ચાપત્તિ દુક્કટં.
છટ્ઠં.
વિઞ્ઞત્તિયં તુ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
અટ્ઠમે પન ઉજ્ઝાને, ગિલાનોપિ ન મુચ્ચતિ.
‘‘દસ્સામિ દાપેસ્સામી’’તિ, ઓલોકેન્તસ્સ ભિક્ખુનો;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, ન ચ ઉજ્ઝાનસઞ્ઞિનો.
અટ્ઠમં.
મહન્તં પન મોરણ્ડં, કુક્કુટણ્ડઞ્ચ ખુદ્દકં;
તેસં મજ્ઝપ્પમાણેન, કત્તબ્બો કબળો પન.
ખજ્જકે પન સબ્બત્થ, મૂલખાદનિયાદિકે;
ફલાફલે અનાપત્તિ, ગિલાનુમ્મત્તકાદિનો.
નવમં.
અદીઘો પન કાતબ્બો, આલોપો પરિમણ્ડલો;
ખજ્જતુત્તરિભઙ્ગસ્મિં, અનાપત્તિ ફલાફલે.
દસમં.
ચતુત્થો વગ્ગો.
અનાહટે મુખદ્વારં, અપ્પત્તે કબળે પન;
અત્તનો ચ મુખદ્વારં, વિવરન્તસ્સ દુક્કટં.
પઠમં.
મુખે ¶ ¶ ચ સકલં હત્થં, પક્ખિપન્તસ્સ દુક્કટં;
મુખે ચ કબળં કત્વા, કથેતું ન ચ વટ્ટતિ.
વચનં યત્તકેનસ્સ, પરિપુણ્ણં ન હોતિ હિ;
મુખસ્મિંતત્તકે સન્તે, બ્યાહરન્તસ્સ દુક્કટં.
મુખે હરીતકાદીનિ, પક્ખિપિત્વા કથેતિ યો;
વચનં પરિપુણ્ણં ચે, કથેતું પન વટ્ટતિ.
દુતિયતતિયાનિ.
યો પિણ્ડુક્ખેપકં ભિક્ખુ, કબળચ્છેદકમ્પિ વા;
મક્કટો વિય ગણ્ડે વા, કત્વા ભુઞ્જેય્ય દુક્કટં.
ચતુત્થપઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
નિદ્ધુનિત્વાન હત્થં વા, ભત્તં સિત્થાવકારકં;
જિવ્હાનિચ્છારકં વાપિ, તથા ‘‘ચપુ ચપૂ’’તિ વા.
અનાદરવસેનેવ, ભુઞ્જતો હોતિ દુક્કટં;
સત્તમે અટ્ઠમે નત્થિ, દોસો કચવરુજ્ઝને.
સત્તમદસમાનિ.
પઞ્ચમો વગ્ગો.
કત્વા એવં ન ભોત્તબ્બં, સદ્દં ‘‘સુરુ સુરૂ’’તિ ચ;
હત્થનિલ્લેહકં વાપિ, ન ચ વટ્ટતિ ભુઞ્જિતું.
ફાણિતં ઘનયાગું વા, ગહેત્વા અઙ્ગુલીહિ તં;
મુખે અઙ્ગુલિયો ભોત્તું, પવેસેત્વાપિ વટ્ટતિ.
ન ¶ પત્તો લેહિતબ્બોવ, એકાયઙ્ગુલિકાય વા;
એકઓટ્ઠોપિ જિવ્હાય, ન ચ નિલ્લેહિતબ્બકો.
ચતુત્થં.
સામિસેન ¶ તુ હત્થેન, ન ચ પાનીયથાલકં;
ગહેતબ્બં, પટિક્ખિત્તં, પટિક્કૂલવસેન હિ.
પુગ્ગલસ્સ ચ સઙ્ઘસ્સ, ગહટ્ઠસ્સત્તનોપિ ચ;
સન્તકો પન સઙ્ખો વા, સરાવં વાપિ થાલકં.
તસ્મા ન ચ ગહેતબ્બં, ગણ્હતો હોતિ દુક્કટં;
અનામિસેન હત્થેન, ગહણં પન વટ્ટતિ.
પઞ્ચમં.
ઉદ્ધરિત્વાપિ ભિન્દિત્વા, ગહેત્વા વા પટિગ્ગહે;
નીહરિત્વા અનાપત્તિ, છડ્ડેન્તસ્સ ઘરા બહિ.
છટ્ઠં.
છત્તં યં કિઞ્ચિ હત્થેન, સરીરાવયવેન વા;
સચે ધારયમાનસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં.
સત્તમં.
અયમેવ નયો વુત્તો, દણ્ડપાણિમ્હિ પુગ્ગલે;
ચતુહત્થપ્પમાણોવ, દણ્ડો મજ્ઝિમહત્થતો.
અટ્ઠમં.
તથેવ ¶ સત્થપાણિસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં;
સત્થપાણી ન હોતાસિં, સન્નય્હિત્વા ઠિતો પન.
નવમં.
ધનું સરેન સદ્ધિં વા, ધનું વા સરમેવ વા;
સજિયં નિજિયં વાપિ, ગહેત્વા ધનુદણ્ડકં.
ઠિતસ્સપિ નિસિન્નસ્સ, નિપન્નસ્સાપિ વા તથા;
સચે દેસેતિ સદ્ધમ્મં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પટિમુક્કમ્પિ ¶ કણ્ઠમ્હિ, ધનું હત્થેન યાવતા;
ન ગણ્હાતિ નરો તાવ, ધમ્મં દેસેય્ય વટ્ટતિ.
છટ્ઠો વગ્ગો.
પાદુકારુળ્હકસ્સાપિ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં;
અક્કમિત્વા ઠિતસ્સાપિ, પટિમુક્કસ્સ વા તથા.
પઠમં.
ઉપાહનગતસ્સાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો;
સબ્બત્થ અગિલાનસ્સ, યાને વા સયનેપિ વા.
નિપન્નસ્સાગિલાનસ્સ, કટસારે છમાય વા;
પીઠે મઞ્ચેપિ વા ઉચ્ચે, નિસિન્નેન ઠિતેન વા.
ન ચ વટ્ટતિ દેસેતું, ઠત્વા વા ઉચ્ચભૂમિયં;
સયનેસુ ગતેનાપિ, સયનેસુ ગતસ્સ ચ.
સમાને વાપિ ઉચ્ચે વા, નિપન્ને નેવ વટ્ટતિ;
નિપન્નેન ઠિતસ્સાપિ, નિપન્નસ્સપિ વટ્ટતિ.
નિસિન્નેન ¶ નિસિન્નસ્સ, ઠિતસ્સાપિ ચ વટ્ટતિ;
ઠિતસ્સેવ ઠિતેનાપિ, દેસેતુમ્પિ તથેવ ચ.
દુતિયતતિયચતુત્થાનિ.
પલ્લત્થિકા નિસિન્નસ્સ, અગિલાનસ્સ દેહિનો;
તથા વેઠિતસીસસ્સ, ધમ્મં દેસેતિ દુક્કટં.
કેસન્તં વિવરાપેત્વા, દેસેતિ યદિ વટ્ટતિ;
સસીસં પારુતસ્સાપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
પઞ્ચમછટ્ઠસત્તમાનિ.
અટ્ઠમે ¶ નવમે વાપિ, દસમે નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સચેપિ થેરુપટ્ઠાનં, ગન્ત્વાન દહરં ઠિતં.
પઞ્હં પુચ્છતિ ચે થેરો, કથેતું ન ચ વટ્ટતિ;
તસ્સ પસ્સે પનઞ્ઞસ્સ, કથેતબ્બં વિજાનતા.
અટ્ઠમનવમદસમાનિ.
સત્તમો વગ્ગો.
ગચ્છતો પુરતો પઞ્હં, ન વત્તબ્બં તુ પચ્છતો;
‘‘પચ્છિમસ્સ કથેમી’’તિ, વત્તબ્બં વિનયઞ્ઞુના.
સદ્ધિં ઉગ્ગહિતં ધમ્મં, સજ્ઝાયતિ હિ વટ્ટતિ;
સમમેવ યુગગ્ગાહં, કથેતું ગચ્છતોપિ ચ.
પઠમં.
એકેકસ્સાપિ ¶ ચક્કસ્સ, પથેનાપિ ચ ગચ્છતો;
ઉપ્પથેન સમં વાપિ, ગચ્છન્તસ્સેવ વટ્ટતિ.
દુતિયં.
તતિયે નત્થિ વત્તબ્બં, ચતુત્થે હરિતે પન;
ઉચ્ચારાદિચતુક્કં તુ, કરોતો દુક્કટં સિયા.
જીવરુક્ખસ્સ યં મૂલં, દિસ્સમાનં તુ ગચ્છતિ;
સાખા વા ભૂમિલગ્ગા તં, સબ્બં હરિતમેવ હિ.
સચે અહરિતં ઠાનં, પેક્ખન્તસ્સેવ ભિક્ખુનો;
વચ્ચં નિક્ખમતેવસ્સ, સહસા પન વટ્ટતિ.
પલાલણ્ડુપકે વાપિ, ગોમયે વાપિ કિસ્મિચિ;
કત્તબ્બં, હરિતં પચ્છા, તમોત્થરતિ વટ્ટતિ.
કતો અહરિતે ઠાને, હરિતં એતિ વટ્ટતિ;
સિઙ્ઘાણિકા ગતા એત્થ, ખેળેનેવ ચ સઙ્ગહં.
ચતુત્થં.
વચ્ચકુટિસમુદ્દાદિ-ઉદકેસુપિ ¶ ભિક્ખુનો;
તેસં અપરિભોગત્તા, કરોતો નત્થિ દુક્કટં.
દેવે પન ચ વસ્સન્તે, ઉદકોઘે સમન્તતો;
અજલં અલભન્તેન, જલે કાતુમ્પિ વટ્ટતિ.
પઞ્ચમં.
અટ્ઠમો વગ્ગો.
સમુટ્ઠાનાદયો ¶ ઞેય્યા, સેખિયાનં પનેત્થ હિ;
ઉજ્જગ્ઘિકાદિચત્તારિ, કબળેન મુખેન ચ.
છમાનીચાસનટ્ઠાન-પચ્છા ઉપ્પથવા દસ;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, વુત્તા સમનુભાસને.
છત્તં દણ્ડાવુધં સત્થં, પાદુકારુળ્હુપાહના;
યાનં સયનપલ્લત્થ-વેઠિતોગુણ્ઠિતાનિ ચ.
ધમ્મદેસનાતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
સૂપોદનેન વિઞ્ઞત્તિ, થેય્યસત્થસમં મતં.
અવસેસા તિપઞ્ઞાસ, સમાના પઠમેન તુ;
સેખિયેસુપિ સબ્બેસુ, અનાપત્તાપદાસુપિ.
ઉજ્ઝાનસઞ્ઞિકે થૂપી-કતે સૂપપટિચ્છદે;
તીસુ સિક્ખાપદેસ્વેવ, ગિલાનો ન પનાગતો.
સેખિયકથા.
ઇમં વિદિત્વા વિનયે વિનિચ્છયં;
વિસારદો હોતિ, વિનીતમાનસો;
પરેહિ સો હોતિ ચ દુપ્પધંસિયો;
તતો હિ સિક્ખે સતતં સમાહિતો.
ઇમં ¶ પરમસંકરં સંકરં;
અવેચ્ચ સવનામતં નામતં;
પટુત્તમધિકે હિતે કે હિ તે;
ન યન્તિ કલિસાસને સાસને.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
ભિક્ખુવિભઙ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગો
ભિક્ખુનીનં ¶ ¶ હિતત્થાય, વિભઙ્ગં યં જિનોબ્રવિ;
તસ્મિં અપિ સમાસેન, કિઞ્ચિમત્તં ભણામહં.
પારાજિકકથા
છન્દસો મેથુનં ધમ્મં, પટિસેવેય્ય યા પન;
હોતિ પારાજિકા નામ, સમણી સા પવુચ્ચતિ.
મનુસ્સપુરિસાદીનં, નવન્નં યસ્સ કસ્સચિ;
સજીવસ્સાપ્યજીવસ્સ, સન્થતં વા અસન્થતં.
અત્તનો તિવિધે મગ્ગે, યેભુય્યક્ખાયિતાદિકં;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તી, અલ્લોકાસે પરાજિતા.
ઇતો પરમવત્વાવ, સાધારણવિનિચ્છયં;
અસાધારણમેવાહં, ભણિસ્સામિ સમાસતો.
અધક્ખકં સરીરકં, યદુબ્ભજાણુમણ્ડલં;
સરીરકેન ચે તેન, ફુસેય્ય ભિક્ખુની પન.
અવસ્સુતસ્સાવસ્સુતા, મનુસ્સપુગ્ગલસ્સ યા;
સરીરમસ્સ તેન વા, ફુટ્ઠા પારાજિકા સિયા.
કપ્પરસ્સ પનુદ્ધમ્પિ, ગહિતં ઉબ્ભજાણુના;
યથાવુત્તપ્પકારેન, કાયેનાનેન અત્તનો.
પુરિસસ્સ તથા કાય- પટિબદ્ધં ફુસન્તિયા;
તથા યથાપરિચ્છિન્ન- કાયબદ્ધેન અત્તનો.
અવસેસેન વા તસ્સ, કાયં કાયેન અત્તનો;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સા, પયોગે પુરિસસ્સ ચ.
યક્ખપેતતિરચ્છાન- પણ્ડકાનં ¶ ¶ અધક્ખકં;
ઉબ્ભજાણું તથેવસ્સા, ઉભતોવસ્સવે સતિ.
એકતોવસ્સવે ચાપિ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
અવસેસે ચ સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-મણ્ડલં પન યં ઇધ;
કપ્પરસ્સ ચ હેટ્ઠાપિ, ગતં એત્થેવ સઙ્ગહં.
કેલાયતિ સચે ભિક્ખુ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા પન;
ઉભિન્નં કાયસંસગ્ગ-રાગે સતિ હિ ભિક્ખુનો.
હોતિ સઙ્ઘાદિસેસોવ, નાસો ભિક્ખુનિયા સિયા;
કાયસંસગ્ગરાગો ચ, સચે ભિક્ખુનિયા સિયા.
ભિક્ખુનો મેથુનો રાગો, ગેહપેમમ્પિ વા ભવે;
તસ્સા થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
ઉભિન્નં મેથુને રાગે, ગેહપેમેપિ વા સતિ;
અવિસેસેન નિદ્દિટ્ઠં, ઉભિન્નં દુક્કટં પન.
યસ્સ યત્થ મનોસુદ્ધં, તસ્સ તત્થ ન દોસતા;
ઉભિન્નમ્પિ અનાપત્તિ, ઉભિન્નં ચિત્તસુદ્ધિયા.
કાયસંસગ્ગરાગેન, ભિન્દિત્વા પઠમં પન;
પચ્છા દૂસેતિ ચે નેવ, હોતિ ભિક્ખુનિદૂસકો.
અથ ભિક્ખુનિયા ફુટ્ઠો, સાદિયન્તોવ ચેતસા;
નિચ્ચલો હોતિ ચે ભિક્ખુ, ન હોતાપત્તિ ભિક્ખુનો.
ભિક્ખુની ભિક્ખુના ફુટ્ઠા, સચે હોતિપિ નિચ્ચલા;
અધિવાસેતિ સમ્ફસ્સં, તસ્સા પારાજિકં સિયા.
તથા થુલ્લચ્ચયં ખેત્તે, દુક્કટઞ્ચ વિનિદ્દિસે;
વુત્તત્તા ‘‘કાયસંસગ્ગં, સાદિયેય્યા’’તિ સત્થુના.
તસ્સા ક્રિયસમુટ્ઠાનં, એવં સતિ ન દિસ્સતિ;
ઇદં તબ્બહુલેનેવ, નયેન પરિદીપિતં.
અનાપત્તિ ¶ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનિત્વામસન્તિયા;
સતિ આમસને તસ્સા, ફસ્સં વાસાદિયન્તિયા.
વેદનટ્ટાય ¶ વા ખિત્ત-ચિત્તાયુમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
ઉબ્ભજાણુમણ્ડલકથા.
પારાજિકત્તં જાનન્તિ, સલિઙ્ગે તુ ઠિતાય હિ;
‘‘ન કસ્સચિ પરસ્સાહં, આરોચેસ્સામિ દાનિ’’તિ.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, સા ચ પારાજિકા સિયા;
અયં વજ્જપટિચ્છાદિ- નામિકા પન નામતો.
સેસં સપ્પાણવગ્ગસ્મિં, દુટ્ઠુલ્લેન સમં નયે;
વિસેસો તત્ર પાચિત્તિ, ઇધ પારાજિકં સિયા.
વજ્જપટિચ્છાદિકથા.
સઙ્ઘેનુક્ખિત્તકો ભિક્ખુ, ઠિતો ઉક્ખેપને પન;
યંદિટ્ઠિકો ચ સો તસ્સા, દિટ્ઠિયા ગહણેન તં.
અનુવત્તેય્ય યા ભિક્ખું, ભિક્ખુની સા વિસુમ્પિ ચ;
સઙ્ઘમજ્ઝેપિ અઞ્ઞાહિ, વુચ્ચમાના તથેવ ચ.
અચજન્તીવ તં વત્થું, ગહેત્વા યદિ તિટ્ઠતિ;
તસ્સ કમ્મસ્સ ઓસાને, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા.
હોતિ પારાજિકાપન્ના, હોતાસાકિયધીતરા;
પુન અપ્પટિસન્ધેયા, દ્વિધા ભિન્ના સિલા વિય.
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, નિદ્દિટ્ઠં તિકદુક્કટં;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, વુત્તા સમનુભાસને.
ઉક્ખિત્તાનુવત્તિકકથા.
અપારાજિકખેત્તસ્સ ¶ , ગહણં યસ્સ કસ્સચિ;
અઙ્ગસ્સ પન તં હત્થ-ગ્ગહણન્તિ પવુચ્ચતિ.
પારુતસ્સ નિવત્થસ્સ, ગહણં યસ્સ કસ્સચિ;
એતં સઙ્ઘાટિયા કણ્ણ-ગ્ગહણન્તિ પવુચ્ચતિ.
કાયસંસગ્ગસઙ્ખાત-અસદ્ધમ્મસ્સ ¶ કારણા;
ભિક્ખુની હત્થપાસસ્મિં, તિટ્ઠેય્ય પુરિસસ્સ વા.
સલ્લપેય્ય તથા તત્થ, ઠત્વા તુ પુરિસેન વા;
સઙ્કેતં વાપિ ગચ્છેય્ય, ઇચ્છેય્યા ગમનસ્સ વા.
તદત્થાય પટિચ્છન્ન-ટ્ઠાનઞ્ચ પવિસેય્ય વા;
ઉપસંહરેય્ય કાયં વા, હત્થપાસે ઠિતા પન.
અયમસ્સમણી હોતિ, વિનટ્ઠા અટ્ઠવત્થુકા;
અભબ્બા પુનરુળ્હાય, છિન્નો તાલોવ મત્થકે.
અનુલોમેન વા વત્થું, પટિલોમેન વા ચુતા;
અટ્ઠમં પરિપૂરેન્તી, તથેકન્તરિકાય વા.
અથાદિતો પનેકં વા, દ્વે વા તીણિપિ સત્ત વા;
સતક્ખત્તુમ્પિ પૂરેન્તી, નેવ પારાજિકા સિયા.
આપત્તિયો પનાપન્ના, દેસેત્વા તાહિ મુચ્ચતિ;
ધુરનિક્ખેપનં કત્વા, દેસિતા ગણનૂપિકા.
ન હોતાપત્તિયા અઙ્ગં, સઉસ્સાહાય દેસિતા;
દેસનાગણનં નેતિ, દેસિતાપિ અદેસિતા.
અનાપત્તિ અસઞ્ચિચ્ચ, અજાનિત્વા કરોન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
‘‘અસદ્ધમ્મો’’તિ નામેત્થ, કાયસંસગ્ગનામકો;
અયમુદ્દિસિતો અત્થો, સબ્બઅટ્ઠકથાસુપિ.
વિઞ્ઞૂ ¶ પટિબલો કાય-સંસગ્ગં પટિપજ્જિતું;
કાયસંસગ્ગભાવે તુ, સાધકં વચનં ઇદં.
અટ્ઠવત્થુકકથા.
અવસ્સુતા પટિચ્છાદી, ઉક્ખિત્તા અટ્ઠવત્થુકા;
અસાધારણપઞ્ઞત્તા, ચતસ્સોવ મહેસિના.
પારાજિકકથા નિટ્ઠિતા.
સઙ્ઘાદિસેસકથા
યા ¶ પન ભિક્ખુની ઉસ્સયવાદા;
અટ્ટકરી મુખરી વિહરેય્ય;
યેન કેનચિ નરેનિધ સદ્ધિં;
સા ગરુકં કિર દોસમુપેતિ.
સક્ખિં વાપિ સહાયં વા, પરિયેસતિ દુક્કટં;
પદે પદે તથા અટ્ટં, કાતું ગચ્છન્તિયાપિ ચ.
આરોચેતિ સચે પુબ્બં, ભિક્ખુની અત્તનો કથં;
દિસ્વા વોહારિકં તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
આરોચેતિ સચે પચ્છા, ઇતરો અત્તનો કથં;
હોતિ ભિક્ખુનિયા તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમનન્તરં.
આરોચેતિતરો પુબ્બં, સચે સો અત્તનો કથં;
પચ્છા ભિક્ખુની ચે પુબ્બ-સદિસોવ વિનિચ્છયો.
‘‘આરોચેહી’’તિ વુત્તા ચે, ‘‘કથં તવ મમાપિ ચ’’;
આરોચેતુ યથાકામં, પઠમે દુક્કટં સિયા.
દુતિયારોચને ¶ તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
ઉપાસકેન વુત્તેપિ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
આરોચિતકથં સુત્વા, ઉભિન્નમ્પિ યથા તથા;
વિનિચ્છયે કતે તેહિ, અટ્ટે પન ચ નિટ્ઠિતે.
અટ્ટસ્સ પરિયોસાને, જયે ભિક્ખુનિયા પન;
પરાજયેપિ વા તસ્સા, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
દૂતં વાપિ પહિણિત્વા, આગન્ત્વાન સયમ્પિ વા;
પચ્ચત્થિકમનુસ્સેહિ, આકડ્ઢીયતિ યા પન.
આરામે પન અઞ્ઞેહિ, અનાચારં કતં સચે;
અનોદિસ્સ પરં કિઞ્ચિ, રક્ખં યાચતિ તત્થ યા.
યાય ¶ કિઞ્ચિ અવુત્તાવ, ધમ્મટ્ઠા સયમેવ તુ;
સુત્વા તં અઞ્ઞતો અટ્ટં, નિટ્ઠાપેન્તિ સચે પન.
તસ્સા, ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, તુલ્યં સકિરિયં ઇદં.
અટ્ટકારિકથા.
જાનન્તી ભિક્ખુની ચોરિં, વજ્ઝં વિદિતમેવ યા;
સઙ્ઘં અનપલોકેત્વા, રાજાનં ગણમેવ વા.
વુટ્ઠાપેય્ય વિના કપ્પં, ચોરિવુટ્ઠાપનં પન;
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિ-માપન્ના નામ હોતિ સા.
પઞ્ચમાસગ્ઘનં યાય, હરિતં પરસન્તકં;
અતિરેકગ્ઘનં વાપિ, અયં ‘‘ચોરી’’તિ વુચ્ચતિ.
ભિક્ખુનીસુ પનઞ્ઞાસુ, તિત્થિયેસુપિ વા તથા;
યા પબ્બજિતપુબ્બા સા, અયં ‘‘કપ્પા’’તિ વુચ્ચતિ.
વુટ્ઠાપેતિ ¶ ચ યા ચોરિં, ઠપેત્વા કપ્પમેવિદં;
સચે આચરિનિં પત્તં, ચીવરં પરિયેસતિ.
સમ્મન્નતિ ચ સીમં વા, તસ્સા આપત્તિ દુક્કટં;
ઞત્તિયા દુક્કટં દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ ચ દ્વયં.
થુલ્લચ્ચયસ્સ, કમ્મન્તે, ગરુકં નિદ્દિસે બુધો;
ગણો આચરિની ચેવ, ન ચ મુચ્ચતિ દુક્કટં.
અનાપત્તિ અજાનન્તી, વુટ્ઠાપેતિ, તથેવ ચ;
કપ્પં વા અપલોકેત્વા, તસ્સા ઉમ્મત્તિકાય વા.
ચોરિવુટ્ઠાપનં નામ, જાયતે વાચચિત્તતો;
કાયવાચાદિતો ચેવ, સચિત્તઞ્ચ ક્રિયાક્રિયં.
ચોરિવુટ્ઠાપનકથા.
ગામન્તરં નદીપારં, ગચ્છેય્યેકાવ યા સચે;
ઓહીયેય્ય ગણમ્હા વા, રત્તિં વિપ્પવસેય્ય વા.
પઠમાપત્તિકં ¶ ધમ્મં, સાપન્ના ગરુકં સિયા;
સકગામા અનાપત્તિ, ઞાતબ્બા નિક્ખમન્તિયા.
નિક્ખમિત્વા તતો અઞ્ઞં, ગામં ગચ્છન્તિયા પન;
દુક્કટં પદવારેન, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
એકેન પદવારેન, ગામસ્સ ઇતરસ્સ ચ;
પરિક્ખેપે અતિક્કન્તે, ઉપચારોક્કમેપિ વા.
થુલ્લચ્ચયં અતિક્કન્તે, ઓક્કન્તે દુતિયેન તુ;
પાદેન ગરુકાપત્તિ, હોતિ ભિક્ખુનિયા પન.
નિક્ખમિત્વા સચે પચ્છા, સકં ગામં વિસન્તિયા;
અયમેવ નયો ઞેય્યો, વતિચ્છિદ્દેન વા તથા.
પાકારેન ¶ વિહારસ્સ, ભૂમિં તુ પવિસન્તિયા;
કપ્પિયન્તિ પવિટ્ઠત્તા, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
ભિક્ખુનીનં વિહારસ્સ, ભૂમિ તાસં તુ કપ્પિયા;
હોતિ ભિક્ખુવિહારસ્સ, ભૂમિ તાસમકપ્પિયા.
હત્થિઅસ્સરથાદીહિ, ઇદ્ધિયા વા વિસન્તિયા;
અનાપત્તિ સિયાપત્તિ, પદસા ગમને પન.
યં કિઞ્ચિ સકગામં વા, પરગામમ્પિ વા તથા;
બહિગામે પન ઠત્વા, આપત્તિ પવિસન્તિયા.
લક્ખણેનુપપન્નાય, નદિયા દુતિયં વિના;
પારં ગચ્છતિ યા તીરં, તસ્સા સમણિયા પન.
પઠમં ઉદ્ધરિત્વાન, પાદં તીરે ઠપેન્તિયા;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, દુતિયાતિક્કમે ગરુ.
અન્તરનદિયંયેવ, સદ્ધિં દુતિયિકાય હિ;
ભણ્ડિત્વા ઓરિમં તીરં, તથા પચ્ચુત્તરન્તિયા.
ઇદ્ધિયા સેતુના નાવા-યાનરજ્જૂહિ વા પન;
એવમ્પિ ચ પરં તીરં, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
ન્હાયિતું પિવિતું વાપિ, ઓતિણ્ણાથ નદિં પુન;
પદસાવોરિમં તીરં, પચ્ચુત્તરતિ વટ્ટતિ.
પદસા ¶ ઓતરિત્વાન, નદિં ઉત્તરણે પન;
આરોહિત્વા તથા સેતું, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
સેતુના ઉપગન્ત્વા વા, યાનાકાસેહિ વા સચે;
યાતિ ઉત્તરણે કાલે, પદસા ગરુકં ફુસે.
નદિયા પારિમં તીરં, ઇતો ઓરિમતીરતો;
ઉલ્લઙ્ઘિત્વાન વેગેન, અનાપત્તુત્તરન્તિયા.
પિટ્ઠિયં વા નિસીદિત્વા, ખન્ધે વા ઉત્તરન્તિયા;
હત્થસઙ્ઘાતને વાપિ, દુસ્સયાનેપિ વટ્ટતિ.
‘‘પુરેરુણોદયાયેવ ¶ , પાસં દુતિયિકાય હિ;
ગમિસ્સામી’’તિ આભોગં, વિના ભિક્ખુનિયા પન.
એકગબ્ભેપિ વા હત્થ-પાસં દુતિયિકાય હિ;
અતિક્કમ્મ સિયાપત્તિ, અરુણં ઉટ્ઠપેન્તિયા.
‘‘ગમિસ્સામી’’તિ આભોગં, કત્વા ગચ્છન્તિયા પન;
ન દોસો દુતિયા પાસં, ઉટ્ઠેતિ અરુણં સચે.
ઇન્દખીલમતિક્કમ્મ, અરઞ્ઞં એત્થ દીપિતં;
ગામતો બહિ નિક્ખમ્મ, તસ્સા દુતિયિકાય તુ.
દસ્સનસ્સુપચારં તુ, જાનિત્વા વિજહન્તિયા;
હોતિ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, જહિતે ગરુકં સિયા.
સાણિપાકારપાકાર-તરુઅન્તરિતે પન;
સવનસ્સુપચારેપિ, સતિ આપત્તિ હોતિ હિ.
અજ્ઝોકાસે તુ દૂરેપિ, દસ્સનસ્સુપચારતા;
હોતિ, એત્થ કથં ધમ્મ-સવનારોચને વિય.
મગ્ગમૂળ્હસ્સ સદ્દેન, વિય કૂજન્તિયા પન;
‘‘અય્યે’’તિ તસ્સા સદ્દસ્સ, સવનાતિક્કમેપિ ચ.
હોતિ, ભિક્ખુનિયાપત્તિ, ગરુકા એવરૂપકે;
એત્થ ભિક્ખુની એકાપિ, ગણાયેવાતિ વુચ્ચતિ.
ઓહીયિત્વાથ ગચ્છન્તી, ‘‘પાપુણિસ્સામિ દાનિહં’’;
ઇચ્ચેવં તુ સઉસ્સાહા, અનુબન્ધતિ વટ્ટતિ.
દ્વિન્નં ¶ મગ્ગં ગચ્છન્તીનં, એકા ગન્તું નો સક્કોતિ;
ઉસ્સાહસ્સચ્છેદં કત્વા, ઓહીના ચે તસ્સાપત્તિ.
ઇતરાપિ સચે યાતિ, ‘‘ઓહીયતુ અય’’ન્તિ ચ;
હોતિ તસ્સાપિ આપત્તિ, સઉસ્સાહા ન હોતિ ચે.
ગચ્છન્તીસુ તથા દ્વીસુ, પુરિમા યાતિ એકકં;
અઞ્ઞં પન સચે મગ્ગં, પચ્છિમાપિ ચ ગણ્હતિ.
એકિસ્સા ¶ પન પક્કન્ત-ટ્ઠાને તિટ્ઠતિ ચેતરા;
તસ્મા તત્થ ઉભિન્નમ્પિ, અનાપત્તિ પકાસિતા.
અરુણુગ્ગમના પુબ્બે, નિક્ખમિત્વા સગામતો;
અરુણુગ્ગમને કાલે, ગામન્તરગતાય હિ.
અતિક્કમન્તિયા પારં, નદિયા દુતિયિકં વિના;
આપત્તિયો ચતસ્સોપિ, હોન્તિ એકક્ખણે પન.
પક્કન્તા વાપિ વિબ્ભન્તા, યાતા પેતાનં લોકં વા;
પક્ખસઙ્કન્તા વા નટ્ઠા, સદ્ધિં યાતા સા ચે હોતિ.
ગામન્તરોક્કમાદીનિ, ચત્તારિપિ કરોન્તિયા;
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, એવં ઉમ્મત્તિકાયપિ.
રત્તિયં વિપ્પવાસં તુ, હત્થપાસોવ રક્ખતિ;
અગામકે અરઞ્ઞે તુ, ગણા ઓહીયનં મતં.
સકગામે યથાકામં, દિવા ચ વિચરન્તિયા;
ચત્તારોપિ ચ સઙ્ઘાદિ-સેસા તસ્સા ન વિજ્જરે.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
સચિત્તં કાયકમ્મઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
ગામન્તરગમનકથા.
સીમાસમ્મુતિયા ચેવ, ગણસ્સ પરિયેસને;
ઞત્તિયા દુક્કટં, દ્વીહિ, હોન્તિ થુલ્લચ્ચયા દુવે.
કમ્મસ્સ પરિયોસાને, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
તિકસઙ્ઘાદિસેસં તુ, અધમ્મે તિકદુક્કટં.
પુચ્છિત્વા ¶ કારકં સઙ્ઘં, છન્દં દત્વા ગણસ્સ વા;
વત્તે વા પન વત્તન્તિં, અસન્તે કારકેપિ વા.
ભિક્ખુનિં ¶ પન ઉક્ખિત્તં, યા ઓસારેતિ ભિક્ખુની;
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
સઙ્ઘભેદસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં વુત્તં, અયમેવ વિસેસતા.
ચતુત્થં.
સયં અવસ્સુતા તથા, અવસ્સુતસ્સ હત્થતો;
મનુસ્સપુગ્ગલસ્સ ચે, યદેવ કિઞ્ચિ ગણ્હતિ.
આમિસં, ગહણે તસ્સા;
થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
અજ્ઝોહારેસુ સઙ્ઘાદિ-;
સેસા હોન્તિ પયોગતો.
એકતોવસ્સુતે કિઞ્ચિ, પટિગ્ગણ્હતિ, દુક્કટં;
અજ્ઝોહારપ્પયોગેસુ, થુલ્લચ્ચયચયો સિયા.
યક્ખપેતતિરચ્છાન-પણ્ડકાનઞ્ચ હત્થતો;
મનુસ્સવિગ્ગહાનમ્પિ, ઉભતોવસ્સુતે તથા.
એકતોવસ્સુતે એત્થ, ઉદકે દન્તકટ્ઠકે;
ગહણે પરિભોગે ચ, સબ્બત્થાપિ ચ દુક્કટં.
ઉભયાવસ્સુતાભાવે, ન દોસો યદિ ગણ્હતિ;
‘‘અવસ્સુતો ન ચાય’’ન્તિ, ઞત્વા ગણ્હતિ યા પન.
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
પઞ્ચમં.
ઉય્યોજને પનેકિસ્સા, ઇતરિસ્સા પટિગ્ગહે;
દુક્કટાનિ ચ ભોગેસુ, થુલ્લચ્ચયગણો સિયા.
ભોજનસ્સાવસાનસ્મિં ¶ ¶ , હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
યક્ખાદીનં ચતુન્નમ્પિ, તથેવ પુરિસસ્સ ચ.
દન્તકટ્ઠુદકાનઞ્ચ, ગહણુય્યોજને પન;
તેસઞ્ચ પરિભોગેપિ, દુક્કટં પરિકિત્તિતં.
યક્ખાદીનં તુ સેસસ્સ, ગહણુય્યોજને પન;
ભોગે ચ દુક્કટં, ભુત્તે, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
‘‘નાવસ્સુતો’’તિ ઞત્વા વા, કુપિતા વા ન ગણ્હતિ;
કુલાનુદ્દયતા વાપિ, ઉય્યોજેતિ ચ યા પન.
તસ્સા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
છટ્ઠં.
સત્તમં અટ્ઠમં સઙ્ઘ-ભેદેન સદિસં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
નવમે દસમે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
અનન્તરસમાયેવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
નવમદસમાનિ.
દુટ્ઠદોસદ્વયેનાપિ, સઞ્ચરિત્તેન તેન છ;
યાવતતિયકા અટ્ઠ, ચત્તારિ ચ ઇતો તતો.
સઙ્ઘાદિસેસકથા.
નિસ્સગ્ગિયકથા
અધિટ્ઠાનૂપગં ¶ ¶ પત્તં, અનધિટ્ઠાય ભિક્ખુની;
વિકપ્પનમકત્વા વા, એકાહમ્પિ ઠપેય્ય ચે.
અરુણુગ્ગમનેનેવ, સદ્ધિં ભિક્ખુનિયા સિયા;
તસ્સા નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પત્તસન્નિધિકારણા.
સેસો પન કથામગ્ગો, પત્તસિક્ખાપદે ઇધ;
સબ્બો વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિનિચ્છયો.
દસાહાતિક્કમે તત્થ, એકાહાતિક્કમે ઇધ;
તસ્સિમસ્સ ઉભિન્નમ્પિ, અયમેવ વિસેસતા.
પઠમં.
અકાલે ચીવરં દિન્નં, દિન્નં કાલેપિ કેનચિ;
આદિસ્સ પન ‘‘સમ્પત્તા, ભાજેન્તૂ’’તિ નિયામિતં.
અકાલચીવરં ‘‘કાલ-ચીવર’’ન્તિ સચે પન;
ભાજાપેય્ય ચ યા તસ્સા, પયોગે દુક્કટં સિયા.
અત્તના પટિલદ્ધં યં, તં તુ નિસ્સગ્ગિયં ભવે;
લભિત્વા પન નિસ્સટ્ઠં, યથાદાને નિયોજયે.
કત્વા વિનયકમ્મં તુ, પટિલદ્ધમ્પિ તં પુન;
તસ્સ ચાયમધિપ્પાયો, સેવિતું ન ચ વટ્ટતિ.
અકાલવત્થસઞ્ઞાય, દુક્કટં કાલચીવરે;
ઉભયત્થપિ નિદ્દિટ્ઠં, તથા વેમતિકાયપિ.
કાલચીવરસઞ્ઞાય, ચીવરે ઉભયત્થપિ;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, તિસમુટ્ઠાનતા મતા.
દુતિયં.
ચીવરેસુપિ ¶ બન્ધિત્વા, ઠપિતેસુ બહૂસ્વપિ;
એકાયેવ સિયાપત્તિ, અચ્છિન્દતિ સચે સયં.
તથાચ્છિન્દાપને ¶ એકા, એકાયાણત્તિયા ભવે;
ઇતરેસુ ચ વત્થૂનં, પયોગસ્સ વસા સિયા.
તિકપાચિત્તિ અઞ્ઞસ્મિં, પરિક્ખારે તુ દુક્કટં;
તિકદુક્કટમુદ્દિટ્ઠં, ઇતરિસ્સા તુ ચીવરે.
તાય વા દીયમાનં તુ, તસ્સા વિસ્સાસમેવ વા;
ગણ્હન્તિયા અનાપત્તિ, તિસમુટ્ઠાનતા મતા.
તતિયં.
વિઞ્ઞાપેત્વા સચે અઞ્ઞં, તદઞ્ઞં વિઞ્ઞાપેન્તિયા;
વિઞ્ઞત્તિદુક્કટં તસ્સા, લાભા નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, અનઞ્ઞે દ્વિકદુક્કટં;
અનઞ્ઞેનઞ્ઞસઞ્ઞાય, અપ્પહોન્તેપિ વા પુન.
તસ્મિં તઞ્ઞેવ વા અઞ્ઞં, અઞ્ઞેનત્થેપિ વા સતિ;
આનિસંસઞ્ચ દસ્સેત્વા, તદઞ્ઞં વિઞ્ઞાપેન્તિયા.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તિકાયપિ;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
ચતુત્થં.
અઞ્ઞં ચેતાપેત્વા પુબ્બં, પચ્છા અઞ્ઞં ચેતાપેય્ય;
એવં સઞ્ઞાયઞ્ઞં ધઞ્ઞં, મય્હં આનેત્વા દેતીતિ.
ચેતાપનપયોગેન, મૂલટ્ઠાય હિ દુક્કટં;
લાભે નિસ્સગ્ગિયં હોતિ, તેન ચઞ્ઞેન વાભતં.
સેસં ¶ અનન્તરેનેવ, સદિસન્તિ વિનિદ્દિસે;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
પઞ્ચમં.
અઞ્ઞદત્થાય દિન્નેન, પરિક્ખારેન યા પન;
ચેતાપેય્ય સચે અઞ્ઞં, સઙ્ઘિકેનિધ ભિક્ખુની.
પયોગે ¶ દુક્કટં, લાભે, તસ્સા નિસ્સગ્ગિયં સિયા;
અનઞ્ઞદત્થિકે એત્થ, નિદ્દિટ્ઠં દ્વિકદુક્કટં.
સેસકં અઞ્ઞદત્થાય, અનાપત્તુપનેન્તિયા;
પુચ્છિત્વા સામિકે વાપ્યા-પદાસુમ્મત્તિકાય વા.
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
સત્તમં છટ્ઠસદિસં, સયં યાચિતકં વિના.
છટ્ઠસત્તમાનિ.
અટ્ઠમે નવમે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
‘‘મહાજનિકસઞ્ઞાચિ-કેના’’તિ પદતાધિકા.
દસમેપિ કથા સબ્બા, અનન્તરસમા મતા;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ.
અટ્ઠમનવમદસમાનિ.
પઠમો વગ્ગો.
અતિરેકચતુક્કંસં, ગરુપાવુરણં પન;
ચેતાપેય્ય સચે તસ્સા, ચતુસચ્ચપ્પકાસિના.
પયોગે ¶ દુક્કટં વુત્તં, લાભે નિસ્સગ્ગિયં મતં;
કહાપણચતુક્કં તુ, કંસો નામ પવુચ્ચતિ.
ઊનકે તુ ચતુક્કંસે, ઉદ્દિટ્ઠં દ્વિકદુક્કટં;
અનાપત્તિ ચતુક્કંસ-પરમં ગરુકં પન.
ચેતાપેતિ તદૂનં વા, ઞાતકાનઞ્ચ સન્તકે;
અઞ્ઞસ્સત્થાય વા અત્ત-ધનેનુમ્મત્તિકાય વા.
ચેતાપેન્તં મહગ્ઘં યા, ચેતાપેતપ્પમેવ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
એકાદસમં.
લહુપાવુરણં ¶ અડ્ઢ- તેય્યકંસગ્ઘનં પન;
તતો ચે ઉત્તરિં યં તુ, ચેતાપેતિ હિ ભિક્ખુની.
તસ્સા નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા;
અનન્તરસમં સેસં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
દ્વાદસમં.
સાધારણાનિ સેસાનિ, તાનિ અટ્ઠારસાપિ ચ;
ઇમાનિ દ્વાદસેવાપિ, સમતિંસેવ હોન્તિ હિ.
નિસ્સગ્ગિયકથા.
પાચિત્તિયકથા
લસુણં ભણ્ડિકં વુત્તં, ન એકદ્વિતિમિઞ્જકં;
આમકં માગધંયેવ, ‘‘ખાદિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ.
ગહણે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તિ યદિ ખાદતિ;
અજ્ઝોહારવસેનેવ, પાચિત્તિં પરિદીપયે.
દ્વે ¶ તયો ભણ્ડિકે સદ્ધિં, સઙ્ખાદિત્વા સચે પન;
અજ્ઝોહરતિ યા તસ્સા, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
ભિન્દિત્વા તત્થ એકેકં, મિઞ્જં ખાદન્તિયા પન;
મિઞ્જાનં ગણનાયસ્સા, પાચિત્તિગણના સિયા.
પલણ્ડુકો ભઞ્જનકો, હરિતો ચાપલોપિ ચ;
લસુણા પન ચત્તારો, વટ્ટન્તેવ સભાવતો.
પલણ્ડુકો પણ્ડુવણ્ણો, ભઞ્જનો લોહિતોપિ ચ;
હરિતો હરિતવણ્ણો, ચાપલો સેતકોપિ ચ.
એકા મિઞ્જા પલણ્ડુસ્સ, ભઞ્જનસ્સ દુવે સિયું;
તિસ્સો હરિતકસ્સાપિ, ચાપલો હોત્યમિઞ્જકો.
સૂપમંસાદિસંપાકે ¶ , સાળવુત્તરિભઙ્ગકે;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, સમુટ્ઠાનેળકૂપમં.
પઠમં.
સમ્બાધે ઉપકચ્છેસુ, મુત્તસ્સ કરણેપિ વા;
એકલોમમ્પિ પાચિત્તિ, સંહરાપેન્તિયા સિયા.
બહુકેપિ તથા લોમે, સંહરાપેન્તિયા પન;
પયોગગણનાયસ્સા, ન લોમગણનાય હિ.
ન દોસો સતિ આબાધે, લોમકે સંહરન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો મગ્ગ- સંવિધાનસમા મતા.
દુતિયં.
હોતિ અન્તમસો મુત્ત-કરણસ્સ તલઘાતને;
કેસરેનાપિ રાગેન, પાચિત્તિ પદુમસ્સ વા.
ગણ્ડં ¶ તત્થ વણં વાપિ, ન દોસો પહરન્તિયા;
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના.
તતિયં.
યા પનુપ્પલપત્તમ્પિ, બ્યઞ્જને ભિક્ખુનત્તનો;
કામરાગપરેતા તુ, પવેસેતિ ન વટ્ટતિ.
ઇદં વત્થુવસેનેવ, વુત્તં તુ જતુમટ્ઠકં;
દણ્ડમેલાળુકં વાપિ, મુત્તસ્સ કરણે પન.
સમ્ફસ્સં સાદિયન્તિયા, પવેસેતિ સચે પન;
પવેસાપેતિ વા તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
આબાધપચ્ચયા દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તિકાય વા;
તલઘાતકતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
ચતુત્થં.
અઙ્ગુલીનં ¶ પન દ્વિન્નં, અગ્ગપબ્બદ્વયાધિકં;
પાચિત્તિયં પવેસેત્વા, દકસુદ્ધિં કરોન્તિયા.
એકિસ્સાઙ્ગુલિયા તીણિ, પબ્બાનિ પન દીઘતો;
પાચિત્તિયં ભવે સુદ્ધિં, પવેસેત્વાદિયન્તિયા.
ચતુન્નં વાપિ તિસ્સન્નં, એકપબ્બમ્પિ યા પન;
વિત્થારતો પવેસેતિ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
ઇતિ સબ્બપ્પકારેન, મહાપચ્ચરિયા પન;
અભિબ્યત્તતરં કત્વા, અયમત્થો વિભાવિતો.
દોસો દ્વઙ્ગુલપબ્બે વા, નત્થિ આબાધકારણા;
અધિકમ્પિ પવેસેત્વા, દકસુદ્ધિં કરોન્તિયા.
તથા ¶ ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તલઘાતસમા મતા.
પઞ્ચમં.
ભુઞ્જતો પન ભિક્ખુસ્સ, પાનીયં વા વિધૂપનં;
ગહેત્વા ઉપતિટ્ઠેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
ગહિતા ઉદકેનેવ, ખીરતક્કાદયો રસા;
‘‘બીજની’’તિ ચ યા કાચિ, વત્થકોણાદિ વુચ્ચતિ.
હત્થપાસે ઇધટ્ઠાન-પચ્ચયાપત્તિ દીપિતા;
પહારપચ્ચયા વુત્તં, ખન્ધકે દુક્કટં વિસું.
હત્થપાસં જહિત્વા વા, ઉપતિટ્ઠન્તિયા પન;
ખાદતો ખાદનં વાપિ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન દોસો દેતિ દાપેતિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં.
છટ્ઠં.
વિઞ્ઞત્વા આમકં ધઞ્ઞં, ભજ્જિત્વા યદિ ભિક્ખુની;
કોટ્ટેત્વા ચ પચિત્વા ચ, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતિ.
ન ¶ કેવલં તુ ધઞ્ઞાનં, ગહણેયેવ દુક્કટં;
હરણેપિ ચ ધઞ્ઞાનં, તથા સુક્ખાપને પન.
ભજ્જનત્થાય ધઞ્ઞાનં, કપલ્લુદ્ધનસજ્જને;
અગ્ગિસ્સ કરણે દબ્બિ-સજ્જને ચ, કપલ્લકે.
ધઞ્ઞપક્ખિપને તત્થ, દબ્બિયા ઘટ્ટકોટ્ટને;
પપ્ફોટનાદિકે સબ્બ-પયોગે દુક્કટં ભવે.
ભોજનઞ્ચેવ ¶ વિઞ્ઞત્તિ, પમાણં ઇદમેત્થ હિ;
વિઞ્ઞત્વા વા સયં તસ્મા, ભજ્જનાદીનિ અઞ્ઞતો.
વિઞ્ઞાપેત્વા પનઞ્ઞાય, ભજ્જનાદીનિ વા સયં;
કારાપેત્વાપિ કત્વા વા, અજ્ઝોહરતિ યા પન.
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, તસ્સા પાચિત્તિયો સિયું;
માતરં વાપિ યાચિત્વા, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતિ.
ભજ્જનાદીનિ કત્વા વા, કારાપેત્વાપિ વા પન;
અવિઞ્ઞત્તિ સયં લદ્ધં, દુક્કટં પરિભુઞ્જતિ.
વિઞ્ઞત્તિયા પનઞ્ઞાય, લદ્ધં તાય સયમ્પિ વા;
કારાપેત્વાપિ કત્વા વા, તથા અજ્ઝોહરન્તિયા.
સેદકમ્માદિઅત્થાય, ધઞ્ઞવિઞ્ઞત્તિયા પન;
ઠપેત્વા સત્ત ધઞ્ઞાનિ, સેસવિઞ્ઞત્તિયાપિ ચ.
અનાપત્તીતિ ઞાતબ્બં, તથા ઉમ્મત્તિકાય ચ;
ઞાતકાનમ્પિ ધઞ્ઞં તુ, આમકં ન ચ વટ્ટતિ.
વિના વિઞ્ઞત્તિયા લદ્ધં, નવકમ્મેસુ વટ્ટતિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અદ્ધાનસદિસા મતા.
સત્તમં.
ઉચ્ચારં વાપિ પસ્સાવં, સઙ્કારં વા વિઘાસકં;
છડ્ડેય્ય વા તિરોકુટ્ટે, છડ્ડાપેય્ય પરેહિ વા.
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, પાકારેપિ અયં નયો;
છડ્ડેન્તિયા પનેકેક-મનેકાપત્તિ દીપિતા.
એતાનિ ¶ પન વત્થૂનિ, ચત્તારિ સકલાનિપિ;
એકેનેવ પયોગેન, એકા છડ્ડેન્તિયા સિયા.
આણત્તિયમ્પિ ¶ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
છડ્ડને દન્તકટ્ઠસ્સ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
સબ્બત્થ પન ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
અવલઞ્જેપિ વા ઠાને, ઓલોકેત્વાપિ વા પન.
છડ્ડેન્તિયા અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં, ક્રિયાક્રિયમિદં સિયા.
અટ્ઠમં.
ખેત્તે વા નાળિકેરાદિ-આરામે વાપિ યા પન;
રોપિમે હરિતટ્ઠાને, યત્થ કત્થચિ ભિક્ખુની.
તાનિ ચત્તારિ વત્થૂનિ, સચે છડ્ડેતિ વા સયં;
છડ્ડાપેતિ તથા વુત્ત-નયો આપત્તિનિચ્છયો.
ભુઞ્જમાના નિસીદિત્વા, ખેત્તે તુ હરિતે તથા;
ઉચ્છુઆદીનિ ખાદન્તી, ગચ્છન્તી પન તત્થ યા.
છડ્ડેતિ યદિ ઉચ્છિટ્ઠં, ઉદકં ચલકાનિ વા;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
છડ્ડેન્તિયા સિયાપત્તિ, ઠાને અન્તમસો જલં;
પિવિત્વા મત્થકચ્છિન્નં, નાળિકેરમ્પિ તાદિસે.
કસિતે તુ પનટ્ઠાને, બીજનિક્ખેપને કતે;
ન ઉટ્ઠેતઙ્કુરં યાવ, સબ્બેસં તાવ દુક્કટં.
લાયિતમ્પિ મનુસ્સાનં, ખેત્તં રક્ખતિ ચે પુન;
રોહનત્થાય તત્થસ્સા, યથાવત્થુકમેવ હિ.
ન દોસો છડ્ડિતે ખેત્તે, સબ્બં છડ્ડેન્તિયા પન;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અટ્ઠમેન સમા મતા.
નવમં.
નચ્ચં ¶ ¶ વા પન ગીતં વા, વાદિતં વાપિ ભિક્ખુની;
દસ્સનત્થાય ગચ્છેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
દસ્સનત્થાય નચ્ચસ્સ, ગીતસ્સ સવનાય ચ;
ગચ્છન્તિયા સિયા તસ્સા, પદવારેન દુક્કટં.
સચે એકપયોગેન, ઓલોકેન્તી ચ પસ્સતિ;
સુણાતિ તેસં ગીતમ્પિ, એકા પાચિત્તિ દીપિતા.
અઞ્ઞસ્મિમ્પિ દિસાભાગે, નચ્ચં પસ્સતિ ચે પન;
સુણાતિ અઞ્ઞતો ગીતં, વિસું પાચિત્તિયો સિયું.
પયોગગણનાયેત્થ, આપત્તિગણના સિયા;
નચ્ચિતું ગાયિતું નેવ, સયં લભતિ ભિક્ખુની.
‘‘અઞ્ઞં નચ્ચાતિ વાદેહિ’’, ઇતિ વત્તું ન વટ્ટતિ;
‘‘ઉપટ્ઠાનં કરોમા’’તિ, વુત્તે વા સમ્પટિચ્છિતું.
તસ્સા પાચિત્તિ સબ્બત્થ, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં;
‘‘ઉપટ્ઠાનં કરોમા’’તિ, વુત્તે ભિક્ખુનિયા પન.
‘‘ઉપટ્ઠાનં પસત્થ’’ન્તિ, વત્તુમેવં તુ વટ્ટતિ;
આરામેયેવ ઠત્વા વા, યા પસ્સતિ સુણાતિ વા.
અત્તનો ચ ઠિતોકાસં, આગન્ત્વા ચ પયોજિતં;
ગન્ત્વા પસ્સન્તિયા વાપિ, તથારૂપા હિ કારણા.
પસ્સન્તિયા તથા મગ્ગં, નચ્ચં પટિપથેપિ ચ;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તાપદાસુપિ.
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનં સમં મતં;
લોકવજ્જમિદં પાપ-ચિત્તઞ્ચેવ તિવેદનં.
દસમં.
લસુણવગ્ગો પઠમો.
યાધ ¶ રત્તન્ધકારસ્મિં, અપ્પદીપે પનેકિકા;
સન્તિટ્ઠતિ સચે સદ્ધિં, પુરિસેન ચ ભિક્ખુની.
તસ્સા ¶ પાચિત્તિયં વુત્તં, સદ્ધિં વા સલ્લપન્તિયા;
હત્થપાસં સમાગન્ત્વા, રહસ્સાદવસેન તુ.
હત્થપાસં જહિત્વા વા, પુરિસસ્સ સચે પન;
અજહિત્વાપિ વા યક્ખ-પેતાદીનમ્પિ ભિક્ખુની.
સન્તિટ્ઠતિ ચ યા તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં;
અનાપત્તિ સચે કોચિ, દુતિયા વિઞ્ઞુ વિજ્જતિ.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મથઞ્ઞવિહિતાય વા;
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં, ક્રિયં સઞ્ઞાવિમોક્ખકં.
પઠમં.
દુતિયે તુ ‘‘પટિચ્છન્ને, ઓકાસે’’તિ ઇદં પન;
અધિકં ઇતરં સબ્બં, પઠમેન સમં મતં.
દુતિયં.
તતિયેપિ ચતુત્થેપિ, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમાનં પઠમેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
તતિયચતુત્થાનિ.
છદનન્તો નિસીદિત્વા, અનોવસ્સપ્પદેસકં;
અજ્ઝોકાસે નિસીદિત્વા, ઉપચારમ્પિ વા સચે.
અતિક્કમેતિ યા, હોતિ, દુક્કટં પઠમે પદે;
દુતિયે ચ પદે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
પલ્લઙ્કસ્સ ¶ અનોકાસે, દુક્કટં સમુદીરિતં;
તથાપુટ્ઠે અનાપુટ્ઠ-સઞ્ઞાય વિચિકિચ્છતો.
અસંહારિમેનાપત્તિ, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
પઞ્ચમં.
એકાપત્તિ ¶ નિસીદિત્વા, હોતિ ગચ્છન્તિયા પન;
એકાવ અનિસીદિત્વા, નિપજ્જિત્વા વજન્તિયા.
નિસીદિત્વા નિપજ્જિત્વા, હોન્તિ ગચ્છન્તિયા દુવે;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
છટ્ઠં.
છટ્ઠેન સત્તમં તુલ્યં, અટ્ઠમે નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
વત્તબ્બં તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
સત્તમટ્ઠમાનિ.
નિરયબ્રહ્મચરિયેહિ, અત્તાનં વા પરમ્પિ વા;
અભિસપેય્ય પાચિત્તિ, વાચતો વાચતો સિયા
ઠપેત્વા નિરયઞ્ચેવ, બ્રહ્મચરિયઞ્ચ યા પન;
‘‘સુનખી સૂકરી કાકી, કાણા કુણી’’તિઆદિના.
અક્કોસતિ ચ વાચાય, વાચાયાપત્તિ દુક્કટં;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
પુરક્ખત્વા વદન્તીન-મત્થધમ્માનુસાસનિં;
અનાપત્તટ્ઠમેનેવ, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
નવમં.
રોદન્તિયા ¶ વધિત્વા વા, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
દ્વીસુ તેસુ પનેકેકં, દુક્કટં તુ કરોન્તિયા.
સેસમુત્તાનમેવેત્થ, સમુટ્ઠાનાદયો પન;
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, ક્રિયામત્તં વિસેસકં.
દસમં.
અન્ધકારવગ્ગો દુતિયો.
ન્હાયતિ ¶ નગ્ગા યા પન હુત્વા;
સબ્બપયોગે દુક્કટમસ્સા;
તસ્સ ચ વોસાને જિનવુત્તં;
ભિક્ખુનિ દોસં સા સમુપેતિ.
અચ્છિન્નચીવરા નટ્ઠ-ચીવરા આપદાસુ વા;
ન દોસેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદયો સમા.
પઠમં.
દુતિયે પન વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, સઞ્ચરિત્તસમા મતા.
દુતિયં.
દુસ્સિબ્બિતં વિસિબ્બેત્વા, સિબ્બનત્થાય ચીવરં;
અનન્તરાય તં પચ્છા, યા ન સિબ્બેય્ય ભિક્ખુની.
ઠપેત્વા ચતુપઞ્ચાહં, ‘‘ન સિબ્બિસ્સામ્યહ’’ન્તિ હિ;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તેવ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
પચ્છા ¶ સિબ્બતિ પાચિત્તિ, નિક્ખિપિત્વા ધુરં સચે;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
વુત્તં ઉભિન્નમઞ્ઞસ્મિં, પરિક્ખારે તુ દુક્કટં;
અનાપત્તિ ગિલાનાય, અન્તરાયેપિ વા સતિ.
અતિક્કમેતિ પઞ્ચાહં, કરોન્તી વાપિ ચીવરં;
ધુરનિક્ખેપનં નામ, સમુટ્ઠાનમિદં મતં.
તતિયં.
પઞ્ચાહિકં તુ સઙ્ઘાટિ-ચારં યાતિક્કમેય્ય હિ;
હોતિ પાચિત્તિયાપત્તિ, છટ્ઠે તસ્સારુણુગ્ગમે.
એકસ્મિં ચીવરે એકા, પઞ્ચ પઞ્ચસુ દીપિતા;
તિચીવરઞ્ચ સંકચ્ચિ, દકસાટીતિ પઞ્ચ તુ.
તિકપાચિત્તિ ¶ પઞ્ચાહા-નતિક્કન્તે દ્વિદુક્કટં;
પઞ્ચમે દિવસે પઞ્ચ, ચીવરાનિ નિસેવતિ.
ઓતાપેતિ ગિલાનાય, અનાપત્તિપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
ચતુત્થં.
ગહેત્વા યા અનાપુચ્છા, સઙ્કમેતબ્બચીવરં;
પરિભુઞ્જતિ અઞ્ઞિસ્સા, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં;
અચ્છિન્નચીવરા નટ્ઠ-ચીવરા આપદાસુ વા.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
કથિનેન સમુટ્ઠાનં, તુલ્યમેતં ક્રિયાક્રિયં.
પઞ્ચમં.
યા ¶ હિ ભિક્ખુનિ સઙ્ઘસ્સ, લભિતબ્બં તુ ચીવરં;
નિવારેતિ સચે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
ગણસ્સાપિ ચ એકિસ્સા, લાભે આપત્તિ દુક્કટં;
તથેવઞ્ઞં પરિક્ખારં, નિવારેતિ સચે પન.
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, નિવારેતિ ન દોસતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
છટ્ઠં.
ચીવરાનં વિભઙ્ગં યા, પટિસેધેય્ય ધમ્મિકં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અધમ્મે ધમ્મસઞ્ઞાય, ઉભો વેમતિકાય વા;
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, પટિસેધેન્તિયા પન.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
સત્તમં.
નિવાસનૂપગં ¶ વાપિ, તથા પારુપનૂપગં;
કપ્પબિન્દુકતં કિઞ્ચિ, મુઞ્ચિત્વા સહધમ્મિકે.
પિતરોપિ પનઞ્ઞસ્સ, દદેય્ય યદિ ચીવરં;
યસ્સ કસ્સચિ તસ્સાપિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
ગણનાય વસેનેત્થ, ચીવરાનં તુ તા પન;
પાચિત્તિયો ગણેતબ્બા, ભિક્ખુનો દુક્કટં સિયા.
તાવકાલિકમઞ્ઞેસ-મનાપત્તિ દદાતિ ચે;
સઞ્ચરિત્તસમા વુત્તા, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અટ્ઠમં.
ચીવરસ્સ ¶ વિભઙ્ગં યા, નિસેધેત્વાન ચીવરે;
કાલં અતિક્કમેય્યસ્સા, દુબ્બલાસાય દોસતા.
અદુબ્બલે તુ ચીવરે, સુદુબ્બલન્તિ ચેતસા;
ઉભોસુ કઙ્ખિતાય વા, અવોચ દુક્કટં જિનો.
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, નિવારેતિ ન દોસતા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો મતા.
નવમં.
ધમ્મિકં કથિનુદ્ધારં, યા નિવારેય્ય ભિક્ખુની;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, મુનિન્દેન પકાસિતા.
આનિસંસો મહા હોતિ, યસ્સ અત્થારમૂલકો;
ઉદ્ધારમૂલકો અપ્પો, ન દાતબ્બો પનીદિસો.
આનિસંસો મહા હોતિ, યસ્સ ઉબ્ભારમૂલકો;
અત્થારમૂલકો અપ્પો, દાતબ્બો એવરૂપકો.
તથા સમાનિસંસોપિ, સદ્ધાપાલનકારણા;
આનિસંસં નિદસ્સેત્વા, પટિસેધેતિ વટ્ટતિ.
સેસં પન અસેસેન, સત્તમેન સમં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
દસમં.
નગ્ગવગ્ગો તતિયો.
એકાય ¶ તુ નિપન્નાય, અપરા વા નિપજ્જતુ;
નિપજ્જેય્યું સહેવ દ્વે, દ્વિન્નં પાચિત્તિયં સિયા.
આપત્તિબહુકા ¶ ઞેય્યા, પુનપ્પુનં નિપજ્જને;
એકાય ચ નિપન્નાય, સચે એકા નિસીદતિ.
ઉભો વાપિ નિસીદન્તિ, સમં, ઉમ્મત્તિકાય વા;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, એળકેન સમં મતં.
પઠમં.
પાવારકટસારાદિં, સન્થરિત્વા પનેકકં;
સંહારિમેસુ તેનેવ, પારુપિત્વા સચે પન.
નિપજ્જન્તિ સહેવ દ્વે, તાસં પાચિત્તિયં સિયા;
એકસ્મિં દુક્કટં દ્વિન્નં, વુત્તં તુ દ્વિકદુક્કટં.
વવત્થાનં નિદસ્સેત્વા, નિપજ્જન્તિ સચે પન;
ન દોસુમ્મત્તિકાદીનં, સેસં તુલ્યં પનાદિના.
દુતિયં.
પુરતો ચ અનાપુચ્છા, યદિ ચઙ્કમનાદયો;
કરેય્ય પન પાચિત્તિ, અઞ્ઞિસ્સાફાસુકારણા.
નિવત્તનાનં ગણનાય તસ્સા;
પાચિત્તિયાનં ગણના ચ ઞેય્યા;
પયોગતોયેવ ભવન્તિ દોસા;
નિપજ્જનટ્ઠાનનિસીદનાનં.
ઉદ્દેસાદીસુ પાચિત્તિ, પદાનં ગણનાવસા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, સેસાય તિકદુક્કટં.
ન ચ અફાસુકામાય, આપુચ્છા પુરતો પન;
તસ્સા ચઙ્કમનાદીનિ, અનાપત્તિ કરોન્તિયા.
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ ¶ , સમુટ્ઠાનાદયો નયા;
ક્રિયાક્રિયમિદં પાપ- માનસં દુક્ખવેદનં.
તતિયં.
સયં ¶ અનન્તરાયા યા, દુક્ખિતં સહજીવિનિં;
નુપટ્ઠાપેય્ય ચઞ્ઞાય, નુપટ્ઠેય્ય સયમ્પિ વા.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તેવ, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
અન્તેવાસિનિયા વાપિ, દુક્કટં ઇતરાય વા.
અનાપત્તિ ગિલાનાય, ગવેસિત્વાલભન્તિયા;
આપદુમ્મત્તિકાદીનં, ધુરનિક્ખેપનોદયં.
ચતુત્થં.
સકં પુગ્ગલિકં દત્વા, સકવાટં ઉપસ્સયં;
સયં ઉપસ્સયા તમ્હા, નિક્કડ્ઢતિ સચે પન.
એકેનેવ પયોગેન, દ્વારાદીસુ બહૂનિપિ;
તં નિક્કડ્ઢન્તિયા તસ્સા, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
પયોગગણનાયેત્થ, પાચિત્તિગણના મતા;
આણત્તિયમ્પિ એસેવ, નયો વુત્તો મહેસિના.
‘‘એત્તકાવ ઇમં દ્વારા, નિક્કડ્ઢાહી’’તિ ભાસતિ;
એકાયાણત્તિયા દ્વાર-ગણનાપત્તિયો સિયું.
દુક્કટં અકવાટમ્હા, સેસાય તિકદુક્કટં;
ઉભિન્નં પન સબ્બત્થ, પરિક્ખારેસુ દુક્કટં.
સેસમેત્થ અસેસેન, સમુટ્ઠાનાદિના સહ;
સઙ્ઘિકા હિ વિહારસ્મા, નિક્કડ્ઢનસમં મતં.
પઞ્ચમં.
છટ્ઠે ¶ પનિધ વત્તબ્બં, અપુબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સિક્ખાપદેનરિટ્ઠસ્સ, સદિસોવ વિનિચ્છયો.
છટ્ઠં.
સાસઙ્કસમ્મતે અન્તો-રટ્ઠે ભિક્ખુનિયા પન;
ચરન્તિયા સિયાપત્તિ, વિના સત્થેન ચારિકં.
ગામન્તરપવેસે ¶ ચ, અરઞ્ઞે અદ્ધયોજને;
પાચિત્તિયનયો ઞેય્યો, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના.
ન દોસો સહ સત્થેન, ખેમટ્ઠાનાપદાસુ વા;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
સત્તમં.
અટ્ઠમે નવમે વાપિ, અનુત્તાનં ન વિજ્જતિ;
સત્તમેન સમાનાનિ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
અટ્ઠમનવમાનિ.
પાચિત્તિ ધુરનિક્ખેપે, ‘‘ન ગમિસ્સામ્યહ’’ન્તિ ચ;
કત્વા ચ ધુરનિક્ખેપં, પચ્છા ગચ્છન્તિયા તથા.
યોજનાનિ પવારેત્વા, પઞ્ચ ગન્તુમ્પિ વટ્ટતિ;
છસુ વત્તબ્બમેવત્થિ, કિન્નુ નામિધ તં સિયા.
તીણિ ગન્ત્વા ચ તેનેવ, પચ્ચાગન્તું ન વટ્ટતિ;
અઞ્ઞેન પન મગ્ગેન, પચ્છાગચ્છતિ વટ્ટતિ.
અનાપત્તન્તરાયસ્મિં, તસ્સા દસવિધે સતિ;
આપદાસુ ગિલાનાય, અલાભે દુતિયાય વા.
રાજચોરમનુસ્સગ્ગિ-તોયવાળસરીસપા;
મનુસ્સજીવિતબ્રહ્મ-ચરિયસ્સન્તરાયિકા.
સમુટ્ઠાનાદિના ¶ તુલ્યં, પઠમન્તિમવત્થુના;
અયમેવ વિસેસો હિ, અક્રિયં દુક્ખવેદનં.
દસમં.
તુવટ્ટવગ્ગો ચતુત્થો.
રાજાગારં ચિત્તાગારં, આરામં કીળુય્યાનં વા;
કીળાવાપિં નાનાકારં, દટ્ઠું ગચ્છન્તિનં તાનિ.
નિદ્દિટ્ઠં ¶ મુનિના તાસં, દુક્કટં તુ પદે પદે;
પદં અનુદ્ધરિત્વાવ, સચે પસ્સન્તિ પઞ્ચપિ.
એકાયેવ પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
ગન્ત્વા પસ્સન્તિ ચે તં તં, પાટેક્કાપત્તિયો સિયું.
પયોગબહુતાયાપિ, પાચિત્તિબહુતા સિયા;
ભિક્ખુસ્સ પન સબ્બત્થ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અવસેસો અનાપત્તિ-કથામગ્ગવિનિચ્છયો;
નચ્ચદસ્સનતુલ્યોવ, સમુટ્ઠાનાદિના સહ.
પઠમં.
આસન્દિં વા પલ્લઙ્કં વા, માણનાતીતં વાળૂપેતં;
સેવન્તીનં યાસં તાસં, પાચિત્તાપત્તિં સત્થાહ.
નિસીદનસ્સાપિ નિપજ્જનસ્સ;
પયોગબાહુલ્લવસેન હોતિ;
ઇચ્ચેવમચ્ચન્તયસેન વુત્તા;
પાચિત્તિયાનં ગણના પનેવં.
પાદે ¶ આસન્દિયા છેત્વા, ભિત્વા પલ્લઙ્કવાળકે;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાન-મનન્તરસમં મતં.
દુતિયં.
છન્નં અઞ્ઞતરં સુત્તં, યદિ કન્તતિ ભિક્ખુની;
યત્તકં અઞ્છિતં હત્થા, તસ્મિં તક્કમ્હિ વેઠિતે.
એકા પાચિત્તિ નિદ્દિટ્ઠા, સુત્તકન્તનતો પન;
સબ્બપુબ્બપયોગેસુ, દુક્કટં હત્થવારતો.
ન દોસો કન્તિતં સુત્તં, પુન કન્તન્તિયા પન;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
તતિયં.
કોટ્ટનં ¶ તણ્ડુલાનં તુ, આદિં કત્વાન દુક્કટં;
સબ્બપુબ્બપયોગેસુ, વેય્યાવચ્ચં કરોન્તિયા.
ભાજનાનિ ગણેત્વાવ, પાચિત્તિ યાગુઆદિસુ;
ખજ્જકાદીસુ રૂપાનં, ગણનાય હિ દીપયે.
સચે માતાપિતૂનમ્પિ, આગતાનં પનત્તનો;
કિઞ્ચિ કમ્મં અકારેત્વા, કિઞ્ચિ કાતું ન વટ્ટતિ.
સઙ્ઘસ્સ યાગુપાને વા, સઙ્ઘભત્તેપિ વા તથા;
ચેતિયસ્સ ચ પૂજાય, વેય્યાવચ્ચકરસ્સ વા.
અત્તનો ચ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તતિયેન સમા મતા.
ચતુત્થં.
પાચિત્તિ ¶ ધુરનિક્ખેપે, યથા ચીવરસિબ્બને;
તથા ઇધ પનેકાહં, પરિહારો ન લબ્ભતિ.
સેસં વુત્તનયેનેવ, તત્થ ચીવરસિબ્બને;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, વેદિતબ્બં વિભાવિના;
પઞ્ચમં.
કાયેન કાયબદ્ધેન, તથા નિસ્સગ્ગિયેન વા;
ગિહીનં પન યં કિઞ્ચિ, દન્તપોનોદકં વિના.
અજ્ઝોહરણિયં અઞ્ઞં, અઞ્ઞેસં તુ દદાતિ યા;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ઠપેત્વા સહધમ્મિકે.
દન્તકટ્ઠોદકે વુત્તં, દુક્કટં મુનિના ઇધ;
યા ન દેતિ ચ દાપેતિ, નિક્ખમિત્વાપિ દેન્તિયા.
દેતિ બાહિરલેપં વા, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, તતિયેન સમા મતા.
છટ્ઠં.
અદત્વા ¶ પરિભુઞ્જેય્ય, યા ચાવસથચીવરં;
દિવસે તુ ચતુત્થે તં, ધોવિત્વા પુન ચીવરં.
સામણેરાય વા અન્ત-મસો ઉતુનિયા સચે;
તસ્સા પાચિત્તિયં વુત્તં, તિકપાચિત્તિયં સિયા.
તસ્સા નિસ્સજ્જિતે તસ્મિં, વુત્તં તુ દ્વિકદુક્કટં;
ઉતુનીનં અભાવે તુ, અઞ્ઞાસં પુન પરિયયે.
અચ્છિન્નચીવરાદીન-મનાપત્તાપદાસુપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
સત્તમં.
અદત્વા ¶ રક્ખણત્થાય, વિહારં સકવાટકં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ચારિકં પક્કમન્તિયા.
અત્તનો ગામતો અઞ્ઞં, ગામં ગચ્છન્તિયા પન;
પરિક્ખિત્તવિહારસ્સ, પરિક્ખેપમ્પિ વા તથા.
ઇતરસ્સુપચારં વા, પઠમેન પદેન તં;
દુક્કટં સમતિક્કન્તે, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
અકવાટબન્ધનસ્મિં, દુક્કટં પરિદીપિતં;
અન્તરાયે અનાપત્તિ, જગ્ગિકં અલભન્તિયા.
આપદાસુ ગિલાનાય, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
અટ્ઠમં.
હત્થિઅસ્સરથાદીહિ, સંયુત્તં સિપ્પમેવ વા;
પરૂપઘાતકં મન્તા-ગદયોગપ્પભેદકં.
પરિયાપુણેય્ય ચે કિઞ્ચિ, યસ્સ કસ્સચિ સન્તિકે;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, પદાદીનં વસેનિધ.
લેખે પન અનાપત્તિ, ધારણાય ચ ગુત્તિયા;
પરિત્તેસુ ચ સબ્બેસુ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા.
નવમં.
દસમે ¶ નત્થિ વત્તબ્બં, નવમેન સમં ઇદં;
સમુટ્ઠાનાદયો દ્વિન્નં, પદસોધમ્મસાદિસા.
દસમં.
ચિત્તાગારવગ્ગો પઞ્ચમો.
સભિક્ખુકં ¶ પનારામં, જાનિત્વા પવિસન્તિયા;
અનાપુચ્છાવ યં કિઞ્ચિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સચે અન્તમસો રુક્ખ-મૂલસ્સપિ ચ ભિક્ખુની;
અનાપુચ્છા પરિક્ખેપં, અતિક્કામેતિ યા પન.
ઉપચારોક્કમે વાપિ, અપરિક્ખિત્તકસ્સ તુ;
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા.
અભિક્ખુકે સભિક્ખૂતિ, સઞ્ઞાય પનુભોસુપિ;
જાતકઙ્ખાય વા તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પઠમં પવિસન્તીનં, તાસં સીસાનુલોકિકા;
તા સન્નિપતિતા યત્થ, તાસં ગચ્છતિ સન્તિકં.
સન્તં ભિક્ખું પનાપુચ્છા, મગ્ગો વારામમજ્ઝતો;
તેન ગચ્છન્તિયા વાપિ, આપદાસુ વિસન્તિયા.
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
ધુરનિક્ખેપતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમં.
અક્કોસેય્ય ચ યા ભિક્ખું, પરિભાસેય્ય વા પન;
તિકપાચિત્તિયં તસ્સા, સેસે ચ તિકદુક્કટં.
પુરક્ખત્વા વદન્તીન-;
મત્થધમ્માનુસાસનિં;
ન દોસોમસવાદેન;
તુલ્યો સેસનયો મતો.
દુતિયં.
યા ¶ સઙ્ઘં પરિભાસેય્ય, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
એકં સમ્બહુલા વાપિ, તથેવ ઇતરાય વા.
પરિભાસન્તિયા ¶ તસ્સા, દુક્કટં પરિદીપિતં;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
તતિયં.
નિમન્તિતાપિ વા સચે, પવારિતાપિ વા પન;
નિમન્તનપવારણા, ઉભોપિ વુત્તલક્ખણા.
પુરેભત્તં તુ યાગુઞ્ચ, ઠપેત્વા કાલિકત્તયં;
યા ચજ્ઝોહરણત્થાય, યં કિઞ્ચિ પન આમિસં.
પટિગ્ગણ્હાતિ ચે તસ્સા, ગહણે દુક્કટં સિયા;
અજ્ઝોહારવસેનેત્થ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
કાલિકાનિ ચ તીણેવ, આહારત્થાય ગણ્હતિ;
ગહણે દુક્કટં વુત્તં, તથા અજ્ઝોહરન્તિયા.
નિમન્તિતા યા પન અપ્પવારિતા;
સચેપિ યાગું પિવતીધ વટ્ટતિ;
તથા કથેત્વા પુન સામિકસ્સ વા;
સચેપિ સા ભુઞ્જતિ અઞ્ઞભોજનં.
કાલિકાનિ ચ તીણેવ, પચ્ચયે સતિ ભુઞ્જતિ;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીનં, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સમુટ્ઠાનમિદં તુલ્યં, અદ્ધાનેન ક્રિયાક્રિયં;
નિમન્તિતા અનાપુચ્છા, સામિં ભુઞ્જતિ ચે પન.
કપ્પિયં પન કારેત્વા, અકારેત્વાપિ વા યદિ;
પરિભુઞ્જતિ યા તસ્સા, પાચિત્તિ ક્રિયતો સિયા.
ચતુત્થં.
ભિક્ખુનીનં અવણ્ણં વા, પાચિત્તિ કુલસન્તિકે;
કુલસ્સાવણ્ણનં વાપિ, ભિક્ખુનીનં વદન્તિયા.
સન્તં ¶ ¶ ભાસન્તિયા દોસં, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
ઓમસવાદતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઞ્ચમં.
અદ્ધયોજનતો ઓરે, ભિક્ખુ ઓવાદદાયકો;
ન વસતિ સચે મગ્ગો, અખેમો વા સચે સિયા.
અયં અભિક્ખુકો નામ, આવાસો પન તત્થ હિ;
ઉપગચ્છન્તિયા વસ્સં, આપત્તિ અરુણુગ્ગમે.
પક્કન્તા પક્ખસઙ્કન્તા, વિબ્ભન્તા વા મતાપિ વા;
વસ્સં ઉપગતા ભિક્ખૂ, અનાપત્તાપદાસુપિ.
સેસો ઞેય્યો કથામગ્ગો;
ભિક્ખુનોવાદકો પન;
ઇદં એળકલોમેન;
સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
છટ્ઠં.
યા ભિક્ખુનુભતોસઙ્ઘે, વસ્સંવુટ્ઠા તતો પુન;
‘‘નાહં પવારેસ્સામી’’તિ, સા નિક્ખિપતિ ચે ધુરં.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, ગિલાનાયાપદાસુપિ.
પરિયેસિત્વાપિ વા ભિક્ખું, ન દોસો અલભન્તિયા;
ઇદં તુ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમુદીરિતં.
સત્તમં.
‘‘ઓવાદાદીનમત્થાય, ન ગચ્છિસ્સામ્યહ’’ન્તિ હિ;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
સદિસં ¶ તુ સમુટ્ઠાનં, પઠમન્તિમવત્થુના;
અક્રિયં લોકવજ્જઞ્ચ, કાયિકં દુક્ખવેદનં.
અટ્ઠમં.
‘‘ન ¶ યાચિસ્સામિ ઓવાદં, ન પુચ્છિસ્સામુપોસથં’’;
ઇચ્ચેવં પન નિક્ખિત્તે, ધુરે પાચિત્તિયં સિયા.
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
ન દોસો પરિયેસિત્વા, દુતિયં અલભન્તિયા.
અટ્ઠમેપિ અનાપત્તિ, એવમેવ પકાસિતા;
ઇદં તુ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમુદીરિતં.
નવમં.
પસાખે પન સઞ્જાતં, ગણ્ડં રુચિતમેવ વા;
અનાપુચ્છાવ સઙ્ઘં વા, ગણં એકેન એકિકા.
‘‘ભિન્દ ફાલેહિ ધોવા’’તિ, સબ્બાનેવાણાપેન્તિયા;
કતેસુ દુક્કટાનિચ્છ, તસ્સા પાચિત્તિયો છ ચ.
‘‘યમેત્થ અત્થિ કાતબ્બં, તં સબ્બં ત્વં કરોહિ’’તિ;
આણાપેતિ સચે એવં, સો ચ સબ્બં કરોતિ ચે.
એકાય પન વાચાય, દુક્કટાનિ પનચ્છ ચ;
તસ્સા પાચિત્તિયચ્છક્કં, દ્વાદસાપત્તિયો સિયું.
ભેદનાદીસુ એકં સા, આણાપેતિ સચે પન;
સો કરોતિ ચ સબ્બાનિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
આપુચ્છિત્વાપિ વા વિઞ્ઞું, ગહેત્વા દુતિયમ્પિ વા;
ભેદનાદીનિ સબ્બાનિ, કારાપેતિ સચે પન.
તસ્સા ¶ ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, કથિનેન સમા મતા.
દસમં.
આરામવગ્ગો છટ્ઠો.
ગણંપરિયેસનાદિસ્મિં, ગબ્ભિનિં વુટ્ઠપેન્તિયા;
ઞત્તિયા કમ્મવાચાહિ, ઉપજ્ઝાયાય દુક્કટં.
કમ્મવાચાય ¶ ઓસાને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા;
તથા ગબ્ભિનિસઞ્ઞાય, ન ચ ગબ્ભિનિયા પન.
ઉભો સઞ્જાતકઙ્ખાય, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
તથાચરિનિયા તસ્સા, ગણસ્સાપિ ચ દીપિતં.
દ્વીસ્વગબ્ભિનિસઞ્ઞાય, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
પઠમં.
દુતિયે નત્થિ વત્તબ્બં, પઠમેન સમં મતં;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
દુતિયં.
છસ્વસિક્ખિતસિક્ખં તુ, સિક્ખમાનઞ્હિ ભિક્ખુની;
દ્વે વસ્સાનિ સિયાપત્તિ, વુટ્ઠાપેય્ય સચે પન.
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, ધમ્મકમ્મે તુ સત્થુના;
અધમ્મે પન કમ્મસ્મિં, દીપિતં તિકદુક્કટં.
છસુ સિક્ખિતસિક્ખં યા, દ્વે વસ્સાનિ અખણ્ડતો;
વુટ્ઠાપેતિ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા.
ઇમા ¶ હિ છ ચ સિક્ખાયો, સટ્ઠિવસ્સાપિ ચે પન;
પબ્બજ્જાય પદાતબ્બા, અદત્વા ન ચ કારયે.
તતિયં.
ચતુત્થે નત્થિ વત્તબ્બં, ઇધ સઙ્ઘેન સમ્મતં;
સિક્ખમાનમનાપત્તિ, હોતિ તં વુટ્ઠપેન્તિયા.
અદિન્ના પઠમં હોતિ, સચે વુટ્ઠાનસમ્મુતિ;
તત્થાપિ ચ પદાતબ્બા, ઉપસમ્પદમાળકે.
તતિયઞ્ચ ચતુત્થઞ્ચ, સમુટ્ઠાનાદિના પન;
પઠમેન સમં ઞેય્યં, ચતુત્થં તુ ક્રિયાક્રિયં.
ચતુત્થં.
ઊનદ્વાદસવસ્સં ¶ તુ, કઞ્ચિ ગિહિગતં પન;
પરિપુણ્ણાતિ સઞ્ઞાય, ન દોસો વુટ્ઠપેન્તિયા.
હોતિ વાનુપસમ્પન્ના, ઉપસમ્પાદિતાપિ સા;
અસેસેન ચ સેસં તુ, પઠમેન સમં મતં.
પઞ્ચમં.
છટ્ઠં તુ તતિયે વુત્ત-નયેનેવ વિભાવયે;
સત્તમમ્પિ તથા સબ્બં, ચતુત્થેન સમં મતં.
છટ્ઠસત્તમાનિ.
યં તુવટ્ટકવગ્ગસ્મિં, દુક્ખિતં સહજીવિનિં;
વુત્તં તેન સમં ઞેય્યં, અટ્ઠમં ન વિસેસતા.
અટ્ઠમં.
દ્વે ¶ વસ્સાનિ ચ યા કાચિ, વુટ્ઠાપિતપવત્તિનિં;
નાનુબન્ધેય્ય ચે તસ્સા, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
‘‘દ્વે વસ્સાનિ અહં નાનુ-બન્ધિસ્સામી’’તિ ચે પન;
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
તઞ્ચ બાલમલજ્જિં વા, ગિલાનાયાપદાસુ વા;
નાનુબન્ધન્તિયા તસ્સા, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા.
સમુટ્ઠાનાદયો તુલ્યા, પઠમન્તિમવત્થુના;
ઇદં પનાક્રિયં વુત્તં, વેદના દુક્ખવેદના.
નવમં.
વુટ્ઠાપેત્વા તુ યા કાચિ, ભિક્ખુની સહજીવિનિં;
તં ગહેત્વા ન ગચ્છેય્ય, ન ચઞ્ઞં આણાપેય્ય ચે.
ધુરે નિક્ખિત્તમત્તસ્મિં, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા;
સતિ વા અન્તરાયસ્મિં, દુતિયં અલભન્તિયા.
આપદાસુ ¶ ગિલાનાય, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
ન દોસો ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનમિદં પન.
દસમં.
ગબ્ભિનિવગ્ગો સત્તમો.
કુમારિભૂતવગ્ગસ્સ, પઠમાદીનિ તીણિપિ;
ગિહિગતેહિ તીહેવ, સદિસાનીતિ નિદ્દિસે.
યા મહૂપપદા દ્વે તુ, સિક્ખમાના પનાદિતો;
‘‘ગતા વીસતિવસ્સા’’તિ, વિઞ્ઞાતબ્બા વિભાવિના.
સચે ¶ ગિહિગતા હોન્તિ, ન ચ વા પુરિસં ગતા;
‘‘સિક્ખમાના’’તિ વત્તબ્બા, તા હિ સમ્મુતિઆદિસુ.
ન તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, તથા ‘‘ગિહિગતા’’તિ વા;
વત્તબ્બા પનુભોપેતા, એવં વત્તું ન વટ્ટતિ.
સમ્મુતિં દસવસ્સાય, દત્વા દ્વાદસવસ્સિકા;
કત્તબ્બા ઉપસમ્પન્ના, સેસાસુપિ અયં નયો.
યા અટ્ઠારસવસ્સા તુ, તતો પટ્ઠાય સા પન;
વુત્તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, તથા ‘‘ગિહિગતા’’તિપિ.
વુત્તા ‘‘કુમારિભૂતા’’તિ, સામણેરી હિ યા પન;
‘‘કુમારિભૂતા’’ ઇચ્ચેવ, વત્તબ્બા ન પનઞ્ઞથા.
એતા તુ પન તિસ્સોપિ, સિક્ખાસમ્મુતિદાનતો;
‘‘સિક્ખમાના’’તિ વત્તુમ્પિ, વટ્ટતેવ ન સંસયો.
તતિયં.
ઊનદ્વાદસવસ્સાવ, વુટ્ઠાપેતિ સચે પરં;
હુત્વા સયમુપજ્ઝાયા, સિક્ખમાનં તુ ભિક્ખુની.
પુબ્બે વુત્તનયેનેવ, દુક્કટાનમનન્તરં;
કમ્મવાચાનમોસાને, તસ્સા પાચિત્તિ દીપિતા.
ચતુત્થં.
પઞ્ચમે ¶ નત્થિ વત્તબ્બં, ચતુત્થં પઞ્ચમમ્પિ ચ;
ઉભયં તિસમુટ્ઠાનં, પઞ્ચમં તુ ક્રિયાક્રિયં.
પઞ્ચમં.
સઙ્ઘેનુપપરિક્ખિત્વા, ‘‘અલં તાવા’’તિ વારિતા;
ઉપસમ્પાદિતેનેત્થ, પચ્છા ખીયતિ દોસતા.
ઉજ્ઝાયતિ ¶ સચે છન્દ-દોસાદીહિ કરોન્તિયા;
ન દોસો તિસમુટ્ઠાનં, સચિત્તં દુક્ખવેદનં.
છટ્ઠં.
લદ્ધે ચ ચીવરે પચ્છા, અસન્તે અન્તરાયિકે;
‘‘વુટ્ઠાપેસ્સામિ નાહ’’ન્તિ, ધુરનિક્ખેપને પન.
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સા, ગિલાનાયાપદાસુપિ;
ન દોસો પરિયેસિત્વા, પરિસં અલભન્તિયા.
ઇદઞ્હિ ધુરનિક્ખેપ-સમુટ્ઠાનં સચિત્તકં;
અક્રિયં લોકવજ્જઞ્ચ, હોતિદં દુક્ખવેદનં.
સત્તમં.
અટ્ઠમં સત્તમેનેવ, સદિસં પન સબ્બથા;
નવમેપિ ચ વત્તબ્બં, નત્થિ ઉત્તાનમેવિદં.
નત્થાજાનન્તિયા દોસો, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
અદિન્નાદાનતુલ્યાવ, સમુટ્ઠાનાદયો નયા.
અટ્ઠમનવમાનિ.
માતરા પિતરા વાથ, નાનુઞ્ઞાતં તુ સામિના;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, તં વુટ્ઠાપેન્તિયા સિયા.
ઉપસમ્પદકાલસ્મિં, તથા પબ્બાજનક્ખણે;
દ્વિક્ખત્તું પુચ્છિતબ્બં તુ, ભિક્ખુનીહિ, ન ભિક્ખુના.
અનાપત્તિ ¶ ન જાનાતિ, માતુઆદીનમત્થિતં;
ઇદં ચતુસમુટ્ઠાનં, વાચતો કાયવાચતો.
વાચામાનસતો ¶ ચેવ, કાયવાચાદિતોપિ ચ;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
દસમં.
યા પારિવાસિકેનેત્થ, છન્દદાનેન ભિક્ખુની;
વુટ્ઠાપેતિ સચે સિક્ખ-માનં પાચિત્તિયં સિયા.
અવુટ્ઠિતાયનાપત્તિ, પરિસાયાવિહાય વા;
છન્દં તુ તિસમુટ્ઠાનં, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એકાદસમં.
દ્વાદસે તેરસે વાપિ, વત્તબ્બં નત્થિ કિઞ્ચિપિ;
સમુટ્ઠાનાદયો સબ્બે, અનન્તરસમા મતા.
દ્વાદસમતેરસમાનિ.
કુમારીભૂતવગ્ગો અટ્ઠમો.
સમણી અગિલાના યા, ધારેય્ય છત્તુપાહનં;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, હોતીતિ પરિયાપુતા.
સચે એકપયોગેન, મગ્ગસ્સ ગમને પન;
દિવસમ્પિ ચ ધારેતિ, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
કદ્દમાદીનિ પસ્સિત્વા, ઓમુઞ્ચિત્વા ઉપાહના;
છત્તમેવ ચ ધારેન્તી, યદિ ગચ્છતિ દુક્કટં.
સચે ઉપાહનારુળ્હા, દિસ્વા ગચ્છાદિકં પન;
તં છત્તમપનામેત્વા, દુક્કટં હોતિ ગચ્છતિ.
છત્તમ્પિ અપનામેત્વા, ઓમુઞ્ચિત્વા ઉપાહના;
પુન ધારેન્તિયા તસ્સા, હોતિ પાચિત્તિયં પન.
પયોગગણનાયેવ ¶ ¶ , પાચિત્તિગણના સિયા;
તિકપાચિત્તિયં વુત્તં, તથેવ દ્વિકદુક્કટં.
આરામે ઉપચારે વા, દોસો નત્થાપદાસુપિ;
ઇદં એળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
પઠમં.
હોતિ ભિક્ખુનિયા યાના, ઓરોહિત્વા પુનપ્પુનં;
અભિરૂહન્તિયાપત્તિ, પયોગગણનાવસા.
આપદાસુ અનાપત્તિ, તથા ઉમ્મત્તિકાય વા;
સેસં અનન્તરેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં.
દુતિયં.
યા ચ ધારેય્ય સઙ્ઘાણિં, યં કિઞ્ચિપિ કટૂપિયં;
તસ્સા પાચિત્તિયાપત્તિ, હોતીતિ પરિયાપુતા.
ધારેન્તિયા પનેત્થાપિ, ઓમુઞ્ચિત્વા પુનપ્પુનં;
પયોગગણનાયેવ, તસ્સા પાચિત્તિયો સિયું.
આબાધપચ્ચયા યા તુ, ધારેતિ કટિસુત્તકં;
તથા ઉમ્મત્તિકાદીન-મનાપત્તિ પકાસિતા.
સેસં તુ પઠમેનેવ, સદિસન્તિ પકાસિતં;
ઇધ ચાકુસલં ચિત્તં, લોકવજ્જં વિસેસતા.
તતિયં.
ધારેતિ પન યં કિઞ્ચિ, સચે સીસૂપગાદિસુ;
તસ્સા તસ્સ ચ વત્થુસ્સ, ગણનાપત્તિયો સિયું.
આબાધપચ્ચયા ¶ દોસો, કિઞ્ચિ ધારેન્તિયા ન ચ;
સેસં અનન્તરેનેવ, સદિસં પરિદીપિતં.
ચતુત્થં.
યેન ¶ કેનચિ ગન્ધેન, સવણ્ણાવણ્ણકેન ચ;
ન્હાસન્તિયા પનાપત્તિ, ન્હાનોસાને પકાસિતા.
ગન્ધયોજનતો સબ્બ-પયોગે દુક્કટં સિયા;
આબાધપચ્ચયા દોસો, નત્થિ ઉમ્મત્તિકાય વા.
સેસં તુ તતિયેનેવ, સદિસં સબ્બથા મતં;
છટ્ઠમ્પિ તતિયેનેવ, સદિસન્તિ પકાસિતં.
પઞ્ચમછટ્ઠાનિ.
ઉબ્બટ્ટાપેય્ય ચઞ્ઞાય, સમ્બાહાપેય્ય વા તથા;
હોતિ ભિક્ખુનિયાપત્તિ, સચે ભિક્ખુનિયા પન.
એત્થ હત્થમમોચેત્વા, એકા ઉબ્બટ્ટને સિયા;
મોચેત્વા પન મોચેત્વા, પયોગગણના સિયા.
સમ્બાહનેપિ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
આપદાસુ ગિલાનાય, અનાપત્તિ પકાસિતા.
સેસં તુ તતિયેનેવ, સમુટ્ઠાનાદિના સમં;
સત્તમેન સમાનાવ, અટ્ઠમાદીનિ તીણિપિ.
સત્તમટ્ઠમનવમદસમાનિ.
યા અન્તોઉપચારસ્મિં, ભિક્ખુસ્સ પુરતો પન;
અનાપુચ્છા નિસીદેય્ય, છમાયપિ ન વટ્ટતિ.
તિકપાચિત્તિયં ¶ વુત્તં, પુચ્છિતે દુક્કટદ્વયં;
આપદાસુ ગિલાનાય, ન દોસુમ્મત્તિકાય વા.
ઇદં પન સમુટ્ઠાનં, કથિનેન સમં મતં;
ક્રિયાક્રિયમચિત્તઞ્ચ, તિચિત્તઞ્ચ તિવેદનં.
એકાદસમં.
અનોકાસકતં ભિક્ખું, પઞ્હં પુચ્છેય્ય દોસતા;
વિનયે ચ કતોકાસં, સુત્તં પુચ્છન્તિયાપિ ચ.
કારેત્વા ¶ પન ઓકાસં, અનોદિસ્સાપિ પુચ્છતિ;
ન દોસો પદસોધમ્મ-સમુટ્ઠાનમિદં પન.
દ્વાદસમં.
સંકચ્ચિકં વિના ગામં, પદસા પવિસન્તિયા;
પરિક્ખિત્તસ્સ ગામસ્સ, પરિક્ખેપોક્કમે પન.
દુક્કટં પઠમે પાદે, પાચિત્તિ દુતિયે સિયા;
ઉપચારોક્કમેપેત્થ, એસેવ ચ નયો મતો.
યસ્સા સંકચ્ચિકં નટ્ઠં, અચ્છિન્નં વાપિ કેનચિ;
અનાપત્તિ સિયા તસ્સા, ગિલાનાયાપદાસુપિ.
ઇદમેળકલોમેન, સમુટ્ઠાનાદિના સમં;
સેસં વુત્તનયેનેવ, વિઞ્ઞાતબ્બં વિભાવિના.
તેરસમં.
છત્તુપાહનવગ્ગો નવમો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પાચિત્તિયકથા નિટ્ઠિતા.
પાટિદેસનીયકથા
અગિલાના ¶ સચે સપ્પિં, લદ્ધં વિઞ્ઞત્તિયા સયં;
‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગહણે, દુક્કટં પરિદીપિતં.
અજ્ઝોહારવસેનેવ, પાટિદેસનિયં સિયા;
તિપાટિદેસનીયં તુ, ગિલાનાય દ્વિદુક્કટં.
ગિલાના વિઞ્ઞાપેત્વાન, પચ્છા સેવન્તિયાપિ ચ;
ગિલાનાયાવસેસં વા, વિઞ્ઞત્તં ઞાતકાદિતો.
અઞ્ઞસ્સત્થાય ¶ વા અત્ત-ધનેનુમ્મત્તિકાય વા;
અનાપત્તિ સમુટ્ઠાનં, અદ્ધાનસદિસં મતં.
પઠમં.
અયમેવ ચ સેસેસુ, દુતિયાદીસુ નિચ્છયો;
સમુટ્ઠાનાદિના સદ્ધિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
અનાગતેસુ સબ્બેસુ, સપ્પિઆદીસુ પાળિયં;
ભુઞ્જન્તિયા તુ વિઞ્ઞત્વા, અટ્ઠસુપિ ચ દુક્કટં.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
પાટિદેસનીયકથા નિટ્ઠિતા.
સેખિયા પન યે ધમ્મા, ઉદ્દિટ્ઠા પઞ્ચસત્તતિ;
તેસં મહાવિભઙ્ગે તુ, વુત્તો અત્થવિનિચ્છયો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
સિક્ખાકરણીયકથા નિટ્ઠિતા.
ઉભતોપાતિમોક્ખાનં ¶ ;
સવિભઙ્ગાનમેવ યો;
અત્થો અટ્ઠકથાસારો;
સો ચ વુત્તો વિસેસતો.
તઞ્ચ સબ્બં સમાદાય, વિનયસ્સ વિનિચ્છયો;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, હિતત્થાય કતો મયા.
ઇમં પટિભાનજન્તુ નો જન્તુનો;
સુણન્તિ વિનયે હિ તે યે હિતે;
જનસ્સ સુમતાયને તાયને;
ભવન્તિ પકતઞ્ઞુનો તઞ્ઞુનો.
બહુસારનયે વિનયે પરમે;
અભિપત્થયતા હિ વિસારદતં;
પરમા પન બુદ્ધિમતા મહતી;
કરણીયતમા યતિનાદરતા.
અવગચ્છતિ યો પન ભિક્ખુ ઇમં;
વિનયસ્સ વિનિચ્છયમત્થયુતં;
અમરં અજરં અરજં અરુજં;
અધિગચ્છતિ સન્તિપદં પન સો.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગકથા નિટ્ઠિતા.
ખન્ધકકથા
મહાવગ્ગો
મહાખન્ધકકથા
પબ્બજ્જાકથા
સીલક્ખન્ધાદિયુત્તેન ¶ ¶ , સુભક્ખન્ધેન દેસિતે;
ખન્ધકેપિ પવક્ખામિ, સમાસેન વિનિચ્છયં.
માતરા અનનુઞ્ઞાતં, પિતરા વાપિ ભિક્ખુનો;
ભણ્ડુકમ્મમપુચ્છિત્વા, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
ઉદ્દેસપરિપુચ્છાય, સયં ચે બ્યાવટો સિયા;
દહરો આણાપેતબ્બો, પબ્બાજેત્વાનયાતિ ચ.
ઉપજ્ઝાયમથુદ્દિસ્સ, અવુત્તો દહરો પન;
પબ્બાજેતિ સચે તં સો, સયમેવાપિ વટ્ટતિ.
સામણેરોપિ વત્તબ્બો, દહરો નત્થિ તત્થ ચે;
‘‘ખણ્ડસીમમિમં નેત્વા, પબ્બાજેત્વાનયા’’તિ ચ.
સરણાનિ પનેતસ્સ, દાતબ્બાનેવ અત્તના;
એવમ્પિ ભિક્ખુનાયેવ, હોતિ પબ્બાજિતો નરો.
પુરિસં ભિક્ખુતો અઞ્ઞો, પબ્બાજેતિ ન વટ્ટતિ;
ઇત્થિં ભિક્ખુનિતો અઞ્ઞો, પબ્બાજેતિ ન વટ્ટતિ.
સામણેરોપિ વા દાતું, સામણેરીપિ વા તથા;
આણત્તિયા ઉભિન્નમ્પિ, કાસાયાનિ લભન્તિ તે.
સયમેવ ચ યં કિઞ્ચિ, પબ્બાજેન્તેન ભિક્ખુના;
કેસાપનયનં કત્વા, પઠમં ઉદકે પુન.
ન્હાપેતબ્બો ¶ ¶ સિયા સુટ્ઠુ, ઘંસિત્વા ગોમયાદિના;
સરીરે પીળકા વાપિ, કચ્છુ વા તસ્સ હોન્તિ ચે.
માતા યથા નિયંપુત્તં, ન જિગુચ્છતિ સબ્બસો;
ન્હાપેતબ્બોવ યતિના, તથેવ અજિગુચ્છતા.
કસ્મા? પનેત્તકેનાપિ, ઉપકારેન સાસને;
સો સદા બલવસ્નેહો, હોતુપજ્ઝાયકાદિસુ.
વિનોદેત્વા પનુપ્પન્નં, ઉક્કણ્ઠં કુલપુત્તકા;
સિક્ખાયો પરિપૂરેત્વા, નિબ્બાનં પાપુણન્તિ હિ.
ગન્ધચુણ્ણેન વા પચ્છા, ચુણ્ણેનપિ હલિદ્દિયા;
સરીરં તસ્સ સીસઞ્ચ, ઉબ્બટ્ટેત્વા પુનપ્પુનં.
ગિહિગન્ધં વિનોદેત્વા, કાસાયાનિ પનેકતો;
દ્વત્તિક્ખત્તું સકિં વાપિ, દાતબ્બાનિસ્સ ભિક્ખુના.
અથ હત્થેપિ વા તસ્સ, અદત્વા સયમેવ તં;
અચ્છાદેતિ ઉપજ્ઝાયો, વટ્ટતાચરિયોપિ વા.
નિવાસેતિ અનાણત્તો, સો પારુપતિ વા સયં;
અપનેત્વા તતો સબ્બં, પુન દાતબ્બમેવ તં.
ભિક્ખુના તુ સહત્થેન, તથા આણત્તિયાપિ વા;
દિન્નં વટ્ટતિ કાસાવં, નાદિન્નં પન વટ્ટતિ.
તસ્સેવ સન્તકં વાપિ, કા કથા અત્તસન્તકે;
વન્દાપેત્વા તત્થ ભિક્ખૂ, કારાપેત્વાન ઉક્કુટિં.
અઞ્જલિં પગ્ગહાપેત્વા, દાતબ્બં સરણત્તયં;
પટિપાટિવસેનેવ, ન ચ ઉપ્પટિપાટિયા.
સચે એકપદં વાપિ, દેતિ એકક્ખરમ્પિ વા;
પટિપાટિં વિરજ્ઝિત્વા, ગહિતં ચે ન વટ્ટતિ.
તિક્ખત્તું યદિ વા દેતિ, બુદ્ધં સરણમેવ વા;
તથા સેસેસુ ચેવમ્પિ, ન દિન્નાનેવ હોન્તિ હિ.
કત્વાનુનાસિકન્તાનિ ¶ , એકાબદ્ધાનિ વા પન;
વિચ્છિન્દિત્વાથ મ-ન્તાનિ, દાતબ્બાનિ વિજાનતા.
ઉપસમ્પદકમ્મં ¶ તુ, એકતોસુદ્ધિયા સિયા;
ન હોતિ પન પબ્બજ્જા, ઉભતોસુદ્ધિયા વિના.
તસ્મા આચરિયેનાપિ, તથાન્તેવાસિકેનપિ;
બુ-દ્ધ-કારાદયો વણ્ણા, ઠાનકરણસમ્પદં.
અહાપેન્તેન વત્તબ્બા, પબ્બજ્જાગુણમિચ્છતા;
એકવણ્ણવિનાસેન, પબ્બજ્જા હિ ન રૂહતિ.
યદિ સિદ્ધાપિ પબ્બજ્જા, સરણાગમનતોવ હિ;
દાતબ્બા દસ સીલાનિ, પૂરણત્થાય ભિક્ખુના.
પબ્બજ્જાકથા.
ઉપજ્ઝાયમથાચરિયં, નિસ્સાય વસતા પન;
કત્તબ્બાનેવ વત્તાનિ, પિયસીલેન ભિક્ખુના.
આસનં પઞ્ઞપેતબ્બં, દન્તકટ્ઠં મુખોદકં;
દાતબ્બં તસ્સ કાલેન, સચે યાગુ ભવિસ્સતિ.
યાગુ તસ્સુપનેતબ્બા, સઙ્ઘતો કુલતોપિ વા;
પત્તે વત્તઞ્ચ કાતબ્બં, વત્તં ગામપ્પવેસને.
ચીવરે યાનિ વત્તાનિ, વુત્તાનિ હિ મહેસિના;
સેનાસને તથા પાદ-પીઠકથલિકાદિસુ.
એવમાદીનિ વત્તાનિ, સબ્બાનિ પન રોગતો;
વુટ્ઠાનાગમનન્તાનિ, સત્તતિંસસતં સિયું.
વત્તભેદેન સબ્બત્થ, દુક્કટં તુ પકાસિતં;
અનાદરવસેનેવ, અકરોન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ઉપજ્ઝાયાચરિયવત્તકથા.
ઉપજ્ઝાયસ્સ ¶ વત્તાનિ, તથા સદ્ધિવિહારિકે;
સતં તેરસ હોન્તેવ, તથાન્તેવાસિકેપિ ચ.
સદ્ધિવિહારિકન્તેવાસિકવત્તકથા.
પક્કન્તે વાપિ વિબ્ભન્તે, પક્ખસઙ્કન્તકે મતે;
આણત્તિયા ઉપજ્ઝાયા, પસ્સમ્ભતિ ચ નિસ્સયો.
હોતિ આચરિયમ્હાપિ, છધા નિસ્સયભેદનં;
પક્કન્તે ¶ વાપિ વિબ્ભન્તે, પક્ખસઙ્કન્તકે મતે.
આણત્તિયં ઉભિન્નમ્પિ, ધુરનિક્ખેપનેપિ ચ;
એકેકસ્સ ઉભિન્નં વા, નાલયે સતિ ભિજ્જતિ.
ઉપજ્ઝાયસમોધાન-ગતસ્સાપિ ચ ભિજ્જતિ;
દસ્સનં સવનઞ્ચાતિ, સમોધાનં દ્વિધા મતં.
અદ્ધિકસ્સ ગિલાનસ્સ, ગિલાનુપટ્ઠકસ્સ ચ;
યાચિતસ્સ ન દોસોવ, વસિતું નિસ્સયં વિના.
જાનતા અત્તનો ચેવ, વને ફાસુવિહારતં;
સભાગે દાયકેસન્તે, વસિતુમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
નિસ્સયપટિપ્પસ્સમ્ભનકથા.
કુટ્ઠિં ગણ્ડિં કિલાસિઞ્ચ, સોસિઞ્ચ અપમારિકં;
તથા રાજભટં ચોરં, લિખિતં કારભેદકં.
કસાહતં નરઞ્ચેવ, પુરિસં લક્ખણાહતં;
ઇણાયિકઞ્ચ દાસઞ્ચ, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
હત્થચ્છિન્નમળચ્છિન્નં, પાદચ્છિન્નઞ્ચ પુગ્ગલં;
કણ્ણનાસઙ્ગુલિચ્છિન્નં, કણ્ડરચ્છિન્નમેવ ચ.
કાણં કુણિઞ્ચ ખુજ્જઞ્ચ, વામનં ફણહત્થકં;
ખઞ્જં પક્ખહતઞ્ચેવ, સીપદિં પાપરોગિનં.
જરાય ¶ દુબ્બલં અન્ધં, બધિરઞ્ચેવ મમ્મનં;
પીઠસપ્પિં તથા મૂગં, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
અતિદીઘોતિરસ્સો વા, અતિકાલોપિ વા તથા;
અચ્ચોદાતોપિ વા મટ્ઠ-તમ્બલોહનિદસ્સનો.
અતિથૂલો અતિકિસ્સો, મહાસીસોપિ વા તથા;
અતિખુદ્દકસીસેન, સહિતેન યુત્તોપિ વા.
કુટકુટકસીસો ¶ વા, તથા સિખરસીસકો;
વેળુનાળિસમાનેન, સીસેન ચ યુતો નરો.
કપ્પસીસોપિ પબ્ભાર-સીસો વા વણસીસકો;
તથા કણ્ણિકકેસો વા, થૂલકેસોપિ વા તથા.
પૂતિનિલ્લોમસીસો વા, જાતિપણ્ડરકેસકો;
જાતિયા તમ્બકેસો વા, તથેવાવટ્ટસીસકો.
સીસલોમેકબદ્ધેહિ, ભમુકેહિ યુતોપિ વા;
સમ્બદ્ધભમુકો વાપિ, નિલ્લોમભમુકોપિ વા.
મહન્તખુદ્દનેત્તો વા, તથા વિસમલોચનો;
કેકરો વાપિ ગમ્ભીર-નેત્તો વિસમચક્કલો.
જતુમૂસિકકણ્ણો વા, હત્થિકણ્ણોપિ વા પન;
છિદ્દમત્તકકણ્ણો વા, તથેવાવિદ્ધકણ્ણકો.
તથા ટઙ્કિતકણ્ણો વા, પૂતિકણ્ણોપિ વા પન;
યોનકાદિપ્પભેદોપિ, નાયં પરિસદૂસકો.
અતિપિઙ્ગલનેત્તો વા, તથા નિપ્પખુમક્ખિ વા;
અસ્સુપગ્ઘરનેત્તો વા, પક્કપુપ્ફિતલોચનો.
તથેવ ચ મહાનાસો, અતિખુદ્દકનાસિકો;
તથા ચિપિટનાસો વા, નરો કુટિલનાસિકો.
નિચ્ચવિસ્સવનાસો ¶ વા, યો વા પન મહામુખો;
વઙ્કભિન્નમુખો વાપિ, મહાઓટ્ઠોપિ વા પન.
તથા તનુકઓટ્ઠો વા, વિપુલુત્તરઓટ્ઠકો;
ઓટ્ઠછિન્નોપિ ઉપ્પક્ક-મુખો એળમુખોપિ વા.
સઙ્ખતુણ્ડોપિ દુગ્ગન્ધ-મુખો વા પન પુગ્ગલો;
મહાદન્તોપિ અચ્ચન્તં, તથા અસુરદન્તકો.
હેટ્ઠા ઉપરિતો વાપિ, બહિનિક્ખન્તદન્તકો;
અદન્તો પૂતિદન્તો વા, અતિખુદ્દકદન્તકો.
યસ્સ દન્તન્તરે દન્તો, કાળકદન્તસન્નિભો;
સુખુમોવ ઠિતો, તં ચે, પબ્બાજેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
યો ¶ મહાહનુકો પોસો;
દીઘેન હનુના યુતો;
ચિપિટહનુકો વાપિ;
રસ્સેન હનુના યુતો.
નિમ્મસ્સુદાઠિકો વાપિ, અતિદીઘગલોપિ વા;
અતિરસ્સગલોપિ વા, ભિન્નગણ્ઠિગલોપિ વા.
તથા ભટ્ઠંસકૂટો વા, ભિન્નપિટ્ઠિઉરોપિ વા;
સુદીઘરસ્સહત્થો વા, કચ્છુકણ્ડુસમાયુતો.
મહાનિસદમંસો વા, ઉદ્ધનગ્ગુપમાયુતો;
વાતણ્ડિકો મહાઊરુ, સઙ્ઘટ્ટનકજાણુકો.
ભિન્નજાણુ મહાજાણુ, દીઘજઙ્ઘો વિજઙ્ઘકો;
વિકટો વાપિ પણ્હો વા, તથા ઉબ્બદ્ધપિણ્ડિકો.
યટ્ઠિજઙ્ઘો મહાજઙ્ઘો, મહાપાદોપિ યો નરો;
તથા પિટ્ઠિકપાદો વા, મહાપણ્હિપિ વા પન.
વઙ્કપાદો ¶ નરો યો વા, ગણ્ઠિકઙ્ગુલિકોપિ વા;
યો પનન્ધનખો વાપિ, કાળપૂતિનખોપિ ચ.
ઇચ્ચેવમાદિકં કઞ્ચિ, નરં પરિસદૂસકં;
પબ્બાજેન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
પરિસદૂસકકથા.
‘‘સામણેરજ્જ મા ખાદ, મા ભુઞ્જ ચ પિવા’’તિ ચ;
નિવારેન્તસ્સ આહારં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘નિવારેસ્સામિ આહાર’’-મિતિ વા પત્તચીવરં;
અન્તો નિક્ખિપતો સબ્બ-પયોગેસુપિ દુક્કટં.
દુબ્બચસામણેરસ્સ, અનાચારસ્સ કેવલં;
દણ્ડકમ્મં હવે કત્વા, હિતકામેન ભિક્ખુના.
યાગું વા પન ભત્તં વા, દસ્સેત્વા કિર ભાસિતું;
‘‘આહટે દણ્ડકમ્મે ત્વં, લચ્છસીદ’’ન્તિ વટ્ટતિ.
અપરાધાનુરૂપેન ¶ , દણ્ડકમ્મં તુ કારયે;
વાલિકાસલિલાદીન-માહરાપનમેવ તં.
સીસે વા નિક્ખિપાપેતું, પાસાણાદીનિ કાનિચિ;
નિપજ્જાપેતુમુણ્હે વા, પાસાણે ભૂમિયાપિ વા.
ઉદકં વા પવેસેતું, ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
ઇધાવરણમત્તં તુ, દણ્ડકમ્મં પકાસિતં.
નિવારણકથા.
પક્ખોપક્કમિકાસિત્તા, ચતુત્થો પનુસૂયકો;
નપુંસકેન પઞ્ચેતે, પણ્ડકા પરિદીપિતા.
તેસુ આસિત્તુસૂયાનં, પબ્બજ્જા ન નિવારિતા;
ઇતરેસં તુ તિણ્ણમ્પિ, પણ્ડકાનં નિવારિતા.
વારિતા ¶ યસ્સ પબ્બજ્જા, નાસેતબ્બોતિ સો મતો;
તિવિધે પન તે ઞત્વા, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં.
પણ્ડકકથા.
લિઙ્ગત્થેનો ચ સંવાસ-ત્થેનો તદુભયસ્સ ચ;
થેય્યસંવાસકો નામ, તિવિધોપિ પવુચ્ચતિ.
સયમેવ ચ યો તત્થ, પબ્બજિત્વા ન ગણ્હતિ;
ભિક્ખુવસ્સાનિ વા નેવ, યથાવુડ્ઢમ્પિ વન્દનં.
લિઙ્ગત્થેનો અયં લિઙ્ગ-મત્તસ્સ થેનતો સિયા;
યો ચ પબ્બજિતો હુત્વા, ભિક્ખુવસ્સાનિ ગણ્હતિ.
સંવાસં સાદિયન્તોવ, સંવાસત્થેનકો મતો;
ઉભયત્થેનકો વુત્ત-નયોયેવ, યથાહ ચ.
‘‘રાજદુબ્ભિક્ખકન્તાર-રોગવેરિભયેહિ વા;
ચીવરાહરણત્થં વા, લિઙ્ગમાદિયતીધ યો.
સંવાસં નાધિવાસેતિ, યાવ સો સુદ્ધમાનસો;
થેય્યસંવાસકો નામ, તાવ એસ ન વુચ્ચતિ’’.
થેય્યસંવાસકકથા.
‘‘તિત્થિયોહં ¶ ભવિસ્સ’’ન્તિ, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુ ચે;
સલિઙ્ગેનેવ યો યાતિ, તિત્થિયાનમુપસ્સયં.
ગચ્છતો પદવારેન, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
હોતિ તિત્થિયપક્કન્તો, લિઙ્ગે તેસં તુ નિસ્સિતે.
‘‘તિત્થિયોહં ભવિસ્સ’’ન્તિ, કુસચીરાદિકં પન;
સયમેવ નિવાસેતિ, સોપિ પક્કન્તકો સિયા.
નગ્ગો ¶ આજીવકાદીનં, ગન્ત્વા તેસં ઉપસ્સયં;
લુઞ્ચાપેતિ સચે કેસે, વત્તાનાદિયતીધ વા.
મોરપિઞ્છાદિકં તેસં, લિઙ્ગં ગણ્હાતિ વા સચે;
સારતો ચેવ વા તેસં, પબ્બજ્જં લદ્ધિમેવ વા.
હોતિ તિત્થિયપક્કન્તો, ન પનેસ વિમુચ્ચતિ;
નગ્ગસ્સ ગચ્છતો વુત્તં, પદવારેન દુક્કટં.
વુત્તો અનુપસમ્પન્ન-વસેન થેય્યવાસકો;
તથા તિત્થિયપક્કન્તો, ઉપસમ્પન્નભિક્ખુના.
તિત્થિયપક્કન્તકથા.
નાગો વાપિ સુપણ્ણો વા, યક્ખો સક્કોપિ વા ઇધ;
તિરચ્છાનગતો વુત્તો, પબ્બાજેતું ન વટ્ટતિ.
તિરચ્છાનકથા.
પઞ્ચાનન્તરિકે પોસે, પબ્બાજેન્તસ્સ દુક્કટં;
ઉભતોબ્યઞ્જનઞ્ચેવ, તથા ભિક્ખુનિદૂસકં.
એકતોઉપસમ્પન્નં, ભિક્ખુનીનં તુ સન્તિકે;
દૂસેત્વા પન સો નેવ, ભિક્ખુનીદૂસકો સિયા.
સચે અનુપસમ્પન્ન-દૂસકો ઉપસમ્પદં;
લભતેવ ચ પબ્બજ્જં, સા ચ નેવ પરાજિતા.
એકાદસઅભબ્બપુગ્ગલકથા.
નૂપસમ્પાદનીયોવ ¶ , અનુપજ્ઝાયકો નરો;
કરોતો દુક્કટં હોતિ, ન કુપ્પતિ સચે કતં.
કુપ્પતીતિ ¶ વદન્તેકે, ન ગહેતબ્બમેવ તં;
સેસેસુપિ અયં ઞેય્યો, નયો સબ્બત્થ વિઞ્ઞુના.
ઉપસમ્પદકમ્મસ્સ, અભબ્બા પઞ્ચવીસતિ;
અજાનિત્વા કતો ચાપિ, ઓસારો નાસનારહો.
હત્થચ્છિન્નાદિબાત્તિંસ, કુટ્ઠિઆદિ ચ તેરસ;
અપત્તો તેસમોસારો, કતો ચે પન રૂહતિ.
એકૂપજ્ઝાયકો હોતિ;
હોન્તિ આચરિયા તયો;
ઉપસમ્પદાપેક્ખા ચ;
હોન્તિ દ્વે વા તયોપિ વા.
તીહિ આચરિયેહેવ, એકતો અનુસાવનં;
ઓસારેત્વા કતં કમ્મં, ન ચ કુપ્પતિ કપ્પતિ.
એકૂપજ્ઝાયકો હોતિ;
આચરિયોપિ તથેકતો;
ઉપસમ્પદાપેક્ખા ચ;
હોન્તિ દ્વે વા તયોપિ વા.
અનુપુબ્બેન સાવેત્વા, તેસં નામં તુ તેન ચ;
એકતો અનુસાવેત્વા, કતમ્પિ ચ ન કુપ્પતિ.
નાનુપજ્ઝાયકેનાપિ, નાનાચરિયકેન ચ;
અઞ્ઞમઞ્ઞાનુસાવેત્વા, કતં કમ્મઞ્ચ વટ્ટતિ.
સુમનો તિસ્સથેરસ્સ, અનુસાવેતિ સિસ્સકં;
તિસ્સો સુમનથેરસ્સ, અનુસાવેતિ સિસ્સકં.
નાનુપજ્ઝાયકેનેવ, એકાચરિયકેનિધ;
ઉપસમ્પદા પટિક્ખિત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
મહાખન્ધકકથા.
ઉપોસથક્ખન્ધકકથા
બદ્ધાબદ્ધવસેનેવ ¶ ¶ , સીમા નામ દ્વિધા મતા;
નિમિત્તેન નિમિત્તં તુ, ઘટેત્વા પન સમ્મતા.
અયં સીમાવિપત્તીહિ, એકાદસહિ વજ્જિતા;
બદ્ધા નામ સિયા સીમા, સા તિસમ્પત્તિસંયુતા.
ખણ્ડસમાનસંવાસા-વિપ્પવાસાદિભેદતો;
ઇતિ બદ્ધા તિધા વુત્તા, અબદ્ધાપિ તિધા મતા.
ગામતો ઉદકુક્ખેપા, સત્તબ્ભન્તરતોપિ ચ;
તત્થ ગામપરિચ્છેદો, ‘‘ગામસીમા’’તિ વુચ્ચતિ.
જાતસ્સરે સમુદ્દે વા, નદિયા વા સમન્તતો;
મજ્ઝિમસ્સુદકુક્ખેપો, ઉદકુક્ખેપસઞ્ઞિતો.
અગામકે અરઞ્ઞે તુ, સત્તેવબ્ભન્તરા પન;
સમન્તતો અયં સીમા, સત્તબ્ભન્તરનામિકા.
એકં અબ્ભન્તરં વુત્તં, અટ્ઠવીસતિહત્થકં;
ગુળુક્ખેપનયેનેવ, ઉદકુક્ખેપકા મતા.
ઇમા દ્વે પન સીમાયો, વડ્ઢન્તિ પરિસાવસા;
અબ્ભન્તરૂદકુક્ખેપા, ઠિતોકાસા પરં સિયું.
ઠિતો અન્તોપરિચ્છેદે, હત્થપાસં વિહાય વા;
તત્તકં અનતિક્કમ્મ, પરિચ્છેદમ્પિ વા પરં.
ઠિતો કમ્મં વિકોપેતિ, ઇતિ અટ્ઠકથાનયો;
તસ્મા સો હત્થપાસે વા, કાતબ્બો બહિ વા પન.
બદ્ધસીમાય સણ્ઠાનં, નિમિત્તં દિસકિત્તનં;
ઞત્વા પમાણં સોધેત્વા, સીમં બન્ધેય્ય પણ્ડિતો.
તિકોણં ¶ ચતુરસ્સઞ્ચ, વટ્ટઞ્ચ પણવૂપમં;
વિતાનં ધનુકાકારં, મુદિઙ્ગસકટૂપમં.
પબ્બતં ¶ વનં પાસાણં, રુક્ખં મગ્ગઞ્ચ વમ્મિકં;
ઉદકઞ્ચ નદિઞ્ચાતિ, નિમિત્તાનટ્ઠ દીપયે.
તેસુ તીણિ નિમિત્તાનિ, આદિં કત્વા સમન્તતો;
નિમિત્તાનં સતેનાપિ, બન્ધિતું પન વટ્ટતિ.
તિયોજનપરા સીમા, ઉક્કટ્ઠાતિ પકાસિતા;
એકવીસતિ ભિક્ખૂનં, ગણ્હન્તી હેટ્ઠિમા મતા.
ઉક્કટ્ઠાયપિ ઉક્કટ્ઠા, હેટ્ઠિમાયપિ હેટ્ઠિમા;
એતા દ્વેપિ અસીમાતિ, વુત્તા આદિચ્ચબન્ધુના.
નિમિત્તં પન કિત્તેત્વા, સબ્બમેવ સમન્તતો;
પચ્છા ઞત્તિદુતિયેન, સીમં બન્ધિતુમરહતિ.
બન્ધિત્વાનન્તરં પચ્છા, ચીવરાવિપ્પવાસકં;
સમ્મન્નિત્વાન બદ્ધા સા-વિપ્પવાસાતિ વુચ્ચતિ.
નદીસરસમુદ્દેસુ, સીમં બન્ધતિ ચે પન;
ન વોત્થરતિ તેનેવ, અસીમાતિ જિનોબ્રવિ.
સીમાકથા.
દિનકારકકત્તબ્બા-કારાનઞ્ચ વસા પન;
નવેવુપોસથા વુત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
ચાતુદ્દસો પન્નરસો, સામગ્ગી ચ ઉપોસથો;
દિવસેનેવ નિદ્દિટ્ઠા, તયોપેતે ઉપોસથા.
સઙ્ઘે ઉપોસથો ચેવ, ગણે પુગ્ગલુપોસથો;
કારકાનં વસેનેવ, તયો વુત્તા ઉપોસથા.
સુત્તુદ્દેસાભિધાનો ¶ ચ, પારિસુદ્ધિઉપોસથો;
અધિટ્ઠાનન્તિ નિદ્દિટ્ઠા, તયો કમ્મેનુપોસથા.
સઙ્ઘસ્સ પાતિમોક્ખો ચ, પારિસુદ્ધિ ગણસ્સ ચ;
અધિટ્ઠાનમથેકસ્સ, નિદ્દિટ્ઠં પન સત્થુના.
પાતિમોક્ખસ્સ ઉદ્દેસા, પઞ્ચ વુત્તા મહેસિના;
નિદાનં ઉદ્દિસિત્વાન, સાવેતબ્બં તુ સેસકં.
અયમેવ ¶ નયો ઞેય્યો, સેસેસુપિ ચ વિઞ્ઞુના;
ચત્તારો ભિક્ખુનીનઞ્ચ, ઉદ્દેસા નવિમે પન.
પાતિમોક્ખસ્સ ઉદ્દેસો, કાતબ્બોવ ઉપોસથે;
અન્તરાયં વિના ચેવ, અનુદ્દેસો નિવારિતો.
થેરો ચ ઇસ્સરો તસ્સ;
‘‘થેરાધેય્ય’’ન્તિ પાઠતો;
અવત્તન્તેન અજ્ઝિટ્ઠો;
યસ્સ સો પન વત્તતિ.
ઉદ્દિસન્તે સમપ્પા વા, આગચ્છન્તિ સચે પન;
ઉદ્દિટ્ઠં તં સુઉદ્દિટ્ઠં, સાવેતબ્બં તુ સેસકં.
ઉદ્દિટ્ઠમત્તે ભિક્ખૂનં, પરિસાયુટ્ઠિતાય વા;
પારિસુદ્ધિ તુ કત્તબ્બા, મૂલે તેસં, સચે બહૂ.
સમ્મજ્જિતું પદીપેતું, પઞ્ઞાપેતું દકાસને;
વિનિદ્દિટ્ઠસ્સ થેરેન, અકરોન્તસ્સ દુક્કટં.
કત્વા સમ્મજ્જનં દીપં, ઠપેત્વા ઉદકાસનં;
ગણઞત્તિં ઠપેત્વાવ, કત્તબ્બો તીહુપોસથો.
પુબ્બકિચ્ચં સમાપેત્વા, અધિટ્ઠેય્ય પનેકકો;
નો ચે અધિટ્ઠહેય્યસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
અધમ્મેન ¶ ચ વગ્ગેન, સમગ્ગેન અધમ્મતો;
તથા ધમ્મેન વગ્ગેન, સમગ્ગેન ચ ધમ્મતો.
ઉપોસથસ્સ એતાનિ, કમ્માનીતિ જિનોબ્રવિ;
ચતૂસ્વપિ પનેતેસુ, ચતુત્થં ધમ્મિકં મતં.
અધમ્મેનિધ વગ્ગો હિ, કતમો ચેત્થુપોસથો?
વસન્તિ એકસીમાયં, ચત્તારો યત્થ ભિક્ખુનો.
એકસ્સ પારિસુદ્ધિં તે, આનયિત્વા તયો જના;
કરોન્તિ પારિસુદ્ધિં ચે, અધમ્મો વગ્ગુપોસથો.
અધમ્મેન સમગ્ગો હિ, ચત્તારો ભિક્ખુનેકતો;
કરોન્તિ પારિસુદ્ધિં ચે, સમગ્ગો હોત્યધમ્મિકો.
ધમ્મેન ¶ પન વગ્ગો હિ, કતમો સો ઉપોસથો;
વસન્તિ એકસીમાયં, ચત્તારો યત્થ ભિક્ખુનો.
એકસ્સ પારિસુદ્ધિં તે, આનયિત્વા તયો જના;
પાતિમોક્ખુદ્દિસન્તે ચે, વગ્ગો ધમ્મેનુપોસથો.
ધમ્મતો હિ સમગ્ગો સો;
ચત્તારો ભિક્ખુનેકતો;
પાતિમોક્ખુદ્દિસન્તીધ;
સમગ્ગો ધમ્મતો મતો.
વગ્ગે સમગ્ગે વગ્ગોતિ, સઞ્ઞિનો વિમતિસ્સ વા;
ઉપોસથં કરોન્તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ભેદાધિપ્પાયતો તસ્સ, હોતિ થુલ્લચ્ચયં પન;
વગ્ગે સમગ્ગેનાપત્તિ, સમગ્ગોતિ ચ સઞ્ઞિનો.
ઉક્ખિત્તેન ગહટ્ઠેન, સેસેહિ સહધમ્મિહિ;
ચુતનિક્ખિત્તસિક્ખેહિ, એકાદસહિ વા સહ.
ઉપોસથો ન કાતબ્બો, સભાગાપત્તિકેન વા;
છન્દેન પારિવુત્થેન, કરોતો હોતિ દુક્કટં.
અદેસેત્વા ¶ પનાપત્તિં, નાવિકત્વાન વેમતિં;
ઉપોસથો ન કાતબ્બો, દિને વા અનુપોસથે.
ઉપોસથે પનાવાસા, સભિક્ખુમ્હા ચ ભિક્ખુના;
આવાસો વા અનાવાસો, ન ગન્તબ્બો કુદાચનં.
યસ્મિં ઉપોસથે કિચ્ચં;
આવાસે પન વત્તતિ;
સો ચે સભિક્ખુકો નામ;
આવાસોતિ પકાસિતો.
ઉપોસથો કિમત્થાય, કિમત્થાય પવારણા;
ઉપોસથો સમગ્ગત્થો, વિસુદ્ધત્થા પવારણા.
કોપેતું ધમ્મિકં કમ્મં, પટિક્કોસેય્ય દુક્કટં;
છન્દં વા કાયસામગ્ગિં, અદેન્તસ્સપિ દુક્કટં.
હોતિ ¶ પઞ્ચવિધો સઙ્ઘો, ચતુવગ્ગાદિભેદતો;
સો ચ કત્તબ્બકમ્મસ્સ, વસેન પરિદીપિતો.
પવારણં તથાબ્ભાનં, કમ્મઞ્ચ ઉપસમ્પદં;
ઠપેત્વા ચતુવગ્ગેન, અકત્તબ્બં ન વિજ્જતિ.
પઞ્ચવગ્ગેન અબ્ભાનં, મજ્ઝદેસૂપસમ્પદં;
દસવગ્ગેન અબ્ભાનં, વિના સબ્બં તુ વટ્ટતિ.
કમ્મં વીસતિવગ્ગેન, ન કત્તબ્બં ન કિઞ્ચિપિ;
ઊને દોસોતિ ઞાપેતું, નાધિકે અતિરેકતા.
ચત્તારો પકતત્તાવ, કમ્મપ્પત્તાતિ દીપિતા;
ચતુવગ્ગેન કત્તબ્બે, સેસેસુ ચ અયં નયો.
ચતુવગ્ગાદિકત્તબ્બં, કત્વાસંવાસપુગ્ગલં;
ગણપૂરં કરોન્તસ્સ, કતં કુપ્પતિ દુક્કટં.
પરિવાસાદિકમ્મેપિ ¶ , તત્રટ્ઠં ગણપૂરકં;
કત્વા પન કરોન્તાનં, તથા, સેસં તુ વટ્ટતિ.
ઉપોસથક્ખન્ધકકથા.
વસ્સૂપનાયિકક્ખન્ધકકથા
પુરિમા પચ્છિમા ચાતિ, દુવે વસ્સૂપનાયિકા;
આલયો વા વચીભેદો, કત્તબ્બો ઉપગચ્છતા.
વસ્સૂપગમનં વાપિ, જાનં અનુપગચ્છતો;
તેમાસમવસિત્વા વા, ચરન્તસ્સપિ દુક્કટં.
રુક્ખસ્સ સુસિરે છત્તે, ચાટિછવકુટીસુ વા;
અજ્ઝોકાસેપિ વા વસ્સં, ઉપગન્તું ન વટ્ટતિ.
વસ્સચ્છેદે અનાપત્તિ, અન્તરાયો સચે સિયા;
છિન્નવસ્સસ્સ ભિક્ખુસ્સ, વારિતાવ પવારણા.
માતાપિતૂનં ¶ પન દસ્સનત્થં;
પઞ્ચન્નમત્થે સહધમ્મિકાનં;
દટ્ઠું ગિલાનં તદુપટ્ઠકાનં;
ભત્તાદિ નેસં પરિયેસનત્થં.
તથાનભિરતં ગન્ત્વા, વૂપકાસેસ્સમુટ્ઠિતં;
દિટ્ઠિં વા તસ્સ કુક્કુચ્ચં, વિનોદેસ્સામહન્તિ વા.
એવં સત્તાહકિચ્ચેન, ભિક્ખુના વિનયઞ્ઞુના;
અપેસિતેપિ ગન્તબ્બં, પગેવ પહિતે પન.
વસ્સં ઉપગતેનેત્થ, અનિમન્તિતભિક્ખુના;
ધમ્મસ્સ સવનત્થાય, ગન્તું પન ન વટ્ટતિ.
‘‘અસુકં ¶ નામ દિવસં, સન્નિપાતો ભવિસ્સતિ’’;
ઇચ્ચેવં કતિકા પુબ્બં, કતા ચે પન વટ્ટતિ.
‘‘ધોવિસ્સામિ રજિસ્સામિ, ભણ્ડક’’ન્તિ ન વટ્ટતિ;
સચાચરિયુપજ્ઝાયા, પહિણન્તિ ચ વટ્ટતિ.
ઉદ્દેસાદીનમત્થાય, ગન્તું નેવ ચ વટ્ટતિ;
ગરૂનં દસ્સનત્થાય, ગન્તું લભતિ પુગ્ગલો.
સચે આચરિયો ‘‘અજ્જ, મા ગચ્છાહી’’તિ ભાસતિ;
રત્તિચ્છેદે અનાપત્તિ, હોતીતિ પરિદીપિતા.
યસ્સ કસ્સચિ ઞાતિસ્સ, ઉપટ્ઠાકકુલસ્સ વા;
ગચ્છતો દસ્સનત્થાય, રત્તિચ્છેદે ચ દુક્કટં.
‘‘આગમિસ્સામિ અજ્જેવ, ગન્ત્વાહં ગામક’’ન્તિ ચ;
સચે પાપુણિતું ગચ્છં, ન સક્કોતેવ વટ્ટતિ.
વજે સત્થેપિ નાવાયં, તીસુ ઠાનેસુ ભિક્ખુનો;
વસ્સચ્છેદે અનાપત્તિ, પવારેતુઞ્ચ વટ્ટતિ.
સતિ પચ્ચયવેકલ્લે, સરીરાફાસુતાય વા;
એસેવ અન્તરાયોતિ, વસ્સં છેત્વાપિ પક્કમે.
યેન કેનન્તરાયેન, વસ્સં નોપગતો હિ યો;
દુતિયા ઉપગન્તબ્બા, છિન્નવસ્સેન વા પન.
વસ્સં ¶ અનુપગન્ત્વા વા, તદહેવ ચ ગચ્છતિ;
બહિદ્ધા એવ સત્તાહં, ઉપગન્ત્વાપિ વા પન.
વીતિનામેતિ ચે તસ્સ, પુરિમાપિ ન વિજ્જતિ;
પટિસ્સવે ચ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
વસ્સં પનુપગન્ત્વા ચ, ઉટ્ઠાપેત્વા ન ચારુણં;
ગચ્છતો પન સત્તાહ-કરણેનેવ ભિક્ખુનો.
અન્તોયેવ ચ સત્તાહં, નિવત્તન્તસ્સ તસ્સ તુ;
અનાપત્તીતિ કો વાદો, વસિત્વા બહિ ગચ્છતો.
‘‘વસિસ્સામીધ ¶ વસ્સ’’ન્તિ, આલયો યદિ વિજ્જતિ;
નોપેતસતિયા વસ્સં, તેન સેનાસનં પન.
ગહિતં સુગ્ગહિતં હોતિ, છિન્નવસ્સો ન હોતિ સો;
લભતેવ પવારેતું, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
‘‘ઇમસ્મિં વિહારે તેમાસં, ઇમં વસ્સં ઉપેમિ’’તિ;
નિચ્છારિતે ચ તિક્ખત્તું, વસ્સં ઉપગતો સિયા.
આદિં તુ નવમિં કત્વા, ગન્તું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
આગચ્છતુ ચ પચ્છા સો, મા વા દોસો ન વિજ્જતિ.
વસ્સૂપનાયિકક્ખન્ધકકથા.
પવારણક્ખન્ધકકથા
ચાતુદ્દસી પઞ્ચદસી, સામગ્ગી ચ પવારણા;
તેવાચી દ્વેકવાચી ચ, સઙ્ઘે ચ ગણપુગ્ગલે.
એતા પન મુનિન્દેન, વુત્તા નવ પવારણા;
તીણિ કમ્માનિ મુઞ્ચિત્વા, અન્તેનેવ પવારયે.
પુબ્બકિચ્ચં સમાપેત્વા, પત્તકલ્લે સમાનિતે;
ઞત્તિં ઠપેત્વા સઙ્ઘેન, કત્તબ્બા હિ પવારણા.
પવારેન્તેસુ ¶ થેરેસુ, નિસીદેય્ય નવો પન;
સયં યાવ પવારેય્ય, તાવ ઉક્કુટિકઞ્હિ સો.
ઞત્તિં વત્વા પવારેય્યું, ચત્તારો વા તયોપિ વા;
પુબ્બકિચ્ચં સમાપેત્વા, એકાવાસે વસન્તિ ચે.
અઞ્ઞમઞ્ઞં પવારેય્યું, વિના ઞત્તિં દુવે જના;
અધિટ્ઠેય્ય પનેકોપિ, સેસા સઙ્ઘપવારણા.
પવારિતે ¶ ચ સઙ્ઘસ્મિં, કરેય્યનાગતો પન;
અવુટ્ઠો છિન્નવસ્સો વા, પારિસુદ્ધિઉપોસથં.
પઞ્ચ યસ્મિં પનાવાસે, ચત્તારો વા તયોપિ વા;
એકેકસ્સ હરિત્વાન, સમણા તે પવારણં.
અઞ્ઞમઞ્ઞં પવારેન્તિ, સચે આપત્તિ દુક્કટં;
સેસં ઉપોસથે વુત્ત-નયેનિધ નયે બુધો.
પારિસુદ્ધિપ્પદાનેન, સમ્પાદેતત્તનો સુચિં;
છન્દદાનેન સઙ્ઘસ્સ, સબ્બં સાધેતિ, નત્તનો.
તસ્મા પન ઉભિન્નમ્પિ, કિચ્ચસિદ્ધત્થમેવિધ;
પારિસુદ્ધિપિ દાતબ્બા, છન્દં દેન્તેન ભિક્ખુના.
છન્દેકેન બહૂનમ્પિ, હાતબ્બો પારિસુદ્ધિપિ;
પરમ્પરાહટો છન્દો, ન ગચ્છતિ વિસુદ્ધિયા.
છન્દં વા પારિસુદ્ધિં વા, ગહેત્વા વા પવારણં;
સામણેરાદિભાવં વા, પટિજાનેય્ય હારકો.
સચે સો સઙ્ઘમપ્પત્વા, વિબ્ભમેય્ય મરેય્ય વા;
નાહટઞ્ચેવ તં સબ્બં, પત્વા ચેવં સિયાહટં.
સઙ્ઘં પત્વા પમત્તો વા, સુત્તો વા ખિત્તચિત્તકો;
નારોચેતિ અનાપત્તિ, હોતિ સઞ્ચિચ્ચ દુક્કટં.
યે તે વિપસ્સનાયુત્તા, રત્તિન્દિવમતન્દિતા;
પુબ્બરત્તાપરરત્તં, વિપસ્સનપરાયણા.
લદ્ધફાસુવિહારાનં, સિયા ન પરિહાનિતિ;
પવારણાય સઙ્ગાહો, વુત્તો કત્તિકમાસકે.
પવારણક્ખન્ધકકથા.
ચમ્મક્ખન્ધકકથા
એળકાજમિગાનં ¶ ¶ તુ, ચમ્મં વટ્ટતિ ભિક્ખુનો;
રોહિતેણિકુરઙ્ગાનં, પસદંમિગમાતુયા.
ઠપેત્વા ચમ્મમેતેસં, અઞ્ઞં દુક્કટવત્થુકં;
થવિકોપાહને સબ્બં, ચમ્મં વટ્ટત્યમાનુસં.
વટ્ટન્તિ મજ્ઝિમે દેસે, ન ગુણઙ્ગુણુપાહના;
વટ્ટન્તિ અન્તોઆરામે, સબ્બત્થાપિ ચ રોગિનો.
પુટખલ્લકબદ્ધા ચ, તથેવ પાલિગુણ્ઠિમા;
તૂલપુણ્ણા ન વટ્ટન્તિ, સબ્બનીલાદયોપિ ચ.
ચિત્રા ઉપાહના મેણ્ડ-વિસાણૂપમવદ્ધિકા;
ન ચ વટ્ટન્તિ મોરસ્સ, પિઞ્છેન પરિસિબ્બિતા.
મજ્જારકાળકોલૂક-સીહબ્યગ્ઘુદ્દદીપિનં;
અજિનસ્સ ચ ચમ્મેન, ન વટ્ટતિ પરિક્ખટા.
પુટાદિં અપનેત્વા વા, છિન્દિત્વા વાપિ સબ્બસો;
વણ્ણભેદં તથા કત્વા, ધારેતબ્બા ઉપાહના.
સબ્બાપિ પન ધારેતું, ન ચ વટ્ટન્તિ પાદુકા;
ઠપેત્વા તત્થ પસ્સાવ- વચ્ચાચમનપાદુકા.
આસન્દિઞ્ચેવ પલ્લઙ્કં, ઉચ્ચાસયનસઞ્ઞિતં;
અતિક્કન્તપમાણં તુ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં.
ગોનકં કુત્તકં ચિત્તં, પટિકં પટલિકમ્પિ ચ;
એકન્તલોમિં વિકતિં, તૂલિકં ઉદ્દલોમિકં.
કટ્ટિસ્સં પન કોસેય્યં, હત્થિઅસ્સરથત્થરં;
કદલિમિગપવર-પચ્ચત્થરણકમ્પિ ચ.
હેટ્ઠા ¶ રત્તવિતાનસ્સ, દ્વિધા રત્તૂપધાનકં;
અકપ્પિયમિદં સબ્બં, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
હેટ્ઠા ¶ અકપ્પિયે પચ્ચત્થરે સતિ ન વટ્ટતિ;
ઉદ્ધં સેતવિતાનમ્પિ, તસ્મિં અસતિ વટ્ટતિ.
આસન્દિં પન પલ્લઙ્કં, ઠપેત્વા તૂલિકમ્પિ ચ;
સેસં પન ચ સબ્બમ્પિ, લભતે ગિહિસન્તકં.
ધમ્માસને અનાપત્તિ, ભત્તગ્ગેપિ નિસીદિતું;
ભૂમત્થરણકે તત્થ, સયિતુમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
ચમ્મક્ખન્ધકકથા.
ભેસજ્જક્ખન્ધકકથા
વુત્તા ગહપતિસ્સાપિ, સમ્મુતુસ્સાવનન્તિકા;
ગોનિસાદીતિ કપ્પિયા, ચતસ્સો હોન્તિ ભૂમિયો.
સઙ્ઘસ્સ સન્તકં ગેહં, સન્તકં ભિક્ખુનોપિ વા;
કપ્પિયં પન કત્તબ્બં, સહસેય્યપ્પહોનકં.
ઠપેત્વા ભિક્ખુમઞ્ઞેહિ, દિન્નં કપ્પિયભૂમિયા;
અત્થાય સન્તકં તેસં, ગેહં ગહપતેવિદં.
સા હિ સમ્મુતિકા નામ, યા હિ સઙ્ઘેન સમ્મતા;
કમ્મવાચમવત્વા વા, વટ્ટતેવાપલોકનં.
પઠમિટ્ઠકપાસાણ-થમ્ભાદિટ્ઠપને પન;
‘‘કપ્પિયકુટિં કરોમા’’તિ, વદન્તેહિ સમન્તતો.
ઉક્ખિપિત્વા ઠપેન્તેસુ, આમસિત્વા પરેસુ વા;
સયમેવુક્ખિપિત્વા વા, ઠપેય્યુસ્સાવનન્તિકા.
ઇટ્ઠકાદિપતિટ્ઠાનં ¶ , ભિક્ખૂનં વદતં પન;
વાચાય પરિયોસાનં, સમકાલં તુ વટ્ટતિ.
આરામો અપરિક્ખિત્તો, સકલો ભુય્યતોપિ વા;
દુવિધોપિ ચ વિઞ્ઞૂહિ, ગોનિસાદીતિ વુચ્ચતિ.
એતા ¶ પન ચતસ્સોપિ, હોન્તિ કપ્પિયભૂમિયો;
એત્થ પક્કઞ્ચ વુત્થઞ્ચ, સબ્બં વટ્ટતિ આમિસં.
ઉસ્સાવનન્તિકા યા સા, થમ્ભાદીસુ અધિટ્ઠિતા;
થમ્ભાદીસ્વપનીતેસુ, તદઞ્ઞેસુપિ તિટ્ઠતિ.
અપનીતેસુ સબ્બેસુ, સિયા જહિતવત્થુકા;
ગોનિસાદી પરિક્ખિત્તા, સેસા છદનનાસતો.
ભિક્ખું ઠપેત્વા અઞ્ઞેસં, હત્થતો ચ પટિગ્ગહો;
તેસઞ્ચ સન્નિધિ અન્તો- વુત્તં ભિક્ખુસ્સ વટ્ટતિ.
ભિક્ખુસ્સ ભિક્ખુનિયા વા, સન્તકં સઙ્ઘિકમ્પિ વા;
અન્તોવુત્થઞ્ચ પક્કઞ્ચ, ઉભિન્નં ન ચ વટ્ટતિ.
અકપ્પકુટિયા વુત્થં, સપ્પિઆદિવિમિસ્સિતં;
‘‘અન્તોવુત્થ’’ન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, પઠમં કાલિકદ્વયં.
તેહેવ સપ્પિઆદીહિ, ભિક્ખુના યાવજીવિકં;
પક્કં તં પન સત્તાહં, વટ્ટતેવ નિરામિસં.
સચે આમિસસંસટ્ઠં, પક્કં તં પરિભુઞ્જતિ;
અન્તોવુત્થઞ્ચ ભિય્યોપિ, સામપક્કઞ્ચ ભુઞ્જતિ.
યાવકાલિકમાહારો, પાનકં યામકાલિકં;
સત્તાહકાલિકં નામ, સપ્પિઆદિકપઞ્ચકં.
સેસં પન હલિદ્દાદિ, ભેસજ્જં યાવજીવિકં;
ચતુધા કાલિકા વુત્તા, ઉદકં હોત્યકાલિકં.
પટિગ્ગહવસેનેવ, કાલાતીતા તિકાલિકા;
હોન્તિ દોસકરા ભુત્તા, અભુત્તં તતિયમ્પિ ચ.
અમ્બં ¶ જમ્બુ ચ ચોચઞ્ચ, મોચઞ્ચ મધુ મુદ્દિકા;
સાલુ ફારુસકઞ્ચાતિ, પાનકં અટ્ઠધા મતં.
પાનકત્થમનુઞ્ઞાતં, ફલં પક્કઞ્ચ આમકં;
પાનહેતુ પટિક્ખિત્તો, સવત્થુકપટિગ્ગહો.
અમ્બપક્કં સુકોટ્ટેત્વા, મદ્દિત્વા ઉદકે પન;
પચ્છા પરિસ્સવં કત્વા, પાતું વટ્ટતિ પાનકં.
વટ્ટતાદિચ્ચપાકં ¶ તુ, અગ્ગિપક્કં ન વટ્ટતિ;
એસેવ ચ નયો સેસ-પાનકેસુપિ દીપિતો.
પુપ્ફપત્તફલુચ્છૂનં, ચત્તારો પનિમે રસા;
અનુઞ્ઞાતા ઇમાનટ્ઠ, પાનાનિ અનુજાનતા.
સબ્બો પુપ્ફરસો વુત્તો, મધુકસ્સ રસં વિના;
સબ્બો પત્તરસો વુત્તો, પક્કડાકરસં વિના.
સત્તન્નં સાનુલોમાનં, ધઞ્ઞાનં ફલજં રસં;
ઠપેત્વાનુમતો સબ્બો, વિકાલે ફલજો રસો.
યાવકાલિકપત્તાન-મપિ સીતુદકે કતો;
મદ્દિત્વાદિચ્ચપાકોપિ, વિકાલે પન વટ્ટતિ.
તાલઞ્ચ નાળિકેરઞ્ચ, પનસં લબુજમ્પિ ચ;
તિપુસાલાબુકુમ્ભણ્ડં, તથા પુસ્સફલમ્પિ ચ.
એવમેળાલુકઞ્ચાતિ, નવેતાનિ ફલાનિ હિ;
અપરણ્ણઞ્ચ સબ્બમ્પિ, સત્તધઞ્ઞાનુલોમિકં.
બદરં તિમ્બરૂ સેલુ, કોસમ્બં કરમદ્દકં;
માતુલુઙ્ગકપિત્થઞ્ચ, વેત્તં ચિઞ્ચફલમ્પિ ચ.
ફલાનં એવમાદીનં, ખુદ્દકાનં રસો પન;
અટ્ઠપાનાનુલોમત્તા, નિદ્દિટ્ઠો અનુલોમિકે.
સાનુલોમસ્સ ¶ ધઞ્ઞસ્સ, ઠપેત્વા ફલજં રસં;
અઞ્ઞો ફલરસો નત્થિ, અયામકાલિકો ઇધ.
ભેસજ્જક્ખન્ધકકથા.
કથિનક્ખન્ધકકથા
ભિક્ખૂનં વુટ્ઠવસ્સાનં, કથિનત્થારમબ્રવિ;
પઞ્ચન્નં આનિસંસાનં, કારણા મુનિપુઙ્ગવો.
ન ¶ ઉલ્લિખિતમત્તાદિ-ચતુવીસતિવજ્જિતં;
ચીવરં ભિક્ખુનાદાય, ઉદ્ધરિત્વા પુરાણકં.
નવં અધિટ્ઠહિત્વાવ, વત્તબ્બં વચસા પુન;
‘‘ઇમિનાન્તરવાસેન, કથિનં અત્થરામિ’’તિ.
વુત્તે તિક્ખત્તુમિચ્ચેવં, કથિનં હોતિ અત્થતં;
સઙ્ઘં પનુપસઙ્કમ્મ, આદાય કથિનં ઇતિ.
‘‘અત્થતં કથિનં ભન્તે, સઙ્ઘસ્સ અનુમોદથ;
ધમ્મિકો કથિનત્થારો’’, વત્તબ્બં તેન ભિક્ખુના.
‘‘સુઅત્થતં તયા ભન્તે, સઙ્ઘસ્સ કથિનં પુન;
ધમ્મિકો કથિનત્થારો, અનુમોદામિ’’તીરયે.
કથિનસ્સ ચ કિં મૂલં, કિં વત્થુ કા ચ ભૂમિયો;
કતિધમ્મવિદો ભિક્ખુ, કથિનત્થારમરહતિ.
મૂલમેકં, સિયા વત્થુ, તિવિધં, ભૂમિયો છ ચ;
અટ્ઠધમ્મવિદો ભિક્ખુ, કથિનત્થારમરહતિ.
સઙ્ઘો મૂલન્તિ નિદ્દિટ્ઠં, વત્થુ હોતિ તિચીવરં;
ખોમાદીનિ છ વુત્તાનિ, ચીવરાનિ છ ભૂમિયો.
પુબ્બપચ્ચુદ્ધરાધિટ્ઠા-નત્થારો ¶ માતિકાપિ ચ;
પલિબોધો ચ ઉદ્ધારો, આનિસંસા પનટ્ઠિમે.
ધોવનઞ્ચ વિચારો ચ, છેદનં બન્ધનમ્પિ ચ;
સિબ્બનં રજનં કપ્પં, ‘‘પુબ્બકિચ્ચ’’ન્તિ વુચ્ચતિ.
સઙ્ઘાટિ ઉત્તરાસઙ્ગો, અથો અન્તરવાસકો;
પચ્ચુદ્ધારો અધિટ્ઠાનં, અત્થારોપેસમેવ તુ.
પક્કમનઞ્ચ નિટ્ઠાનં, સન્નિટ્ઠાનઞ્ચ નાસનં;
સવનાસા ચ સીમા ચ, સહુબ્ભારોતિ અટ્ઠિમા.
કતચીવરમાદાય, આવાસે નિરપેક્ખકો;
અતિક્કન્તાય સીમાય, હોતિ પક્કમનન્તિકા.
આનિસંસમથાદાય, વિહારે અનપેક્ખકો;
ગન્ત્વા પન વિહારં સો, અઞ્ઞં સુખવિહારિકં.
તત્થ ¶ તં વિહરન્તોવ, કરોતિ યદિ ચીવરં;
નિટ્ઠિતે ચીવરે તસ્મિં, નિટ્ઠાનન્તાતિ વુચ્ચતિ.
‘‘ચીવરં ન કરિસ્સામિ, ન પચ્ચેસ્સં તમસ્સમં’’;
એવં તુ ધુરનિક્ખેપે, સન્નિટ્ઠાનન્તિકા મતા.
કથિનચ્છાદનં લદ્ધા, ‘‘ન પચ્ચેસ્સ’’ન્તિ ચે ગતો;
કરોન્તસ્સેવ નટ્ઠં વા, દડ્ઢં વા નાસનન્તિકા.
લદ્ધાનિસંસો સાપેક્ખો, બહિસીમં ગતો પન;
સુણાતિ ચન્તરુબ્ભારં, સા હોતિ સવનન્તિકા.
ચીવરાસાય પક્કન્તો, બહિસીમં ગતો પન;
‘‘દસ્સામિ ચીવરં તુય્હં’’, વુત્તો સવતિ કેનચિ.
પુન વુત્તે ‘‘ન સક્કોમિ, દાતુન્તિ તવ ચીવરં’’;
આસાય છિન્નમત્તાય, આસાવચ્છેદિકા મતા.
વસ્સંવુટ્ઠવિહારમ્હા ¶ , વિહારઞ્ઞં ગતો સિયા;
આગચ્છં અન્તરામગ્ગે, તદુદ્ધારમતિક્કમે.
તસ્સ સો કથિનુદ્ધારો, સીમાતિક્કન્તિકો મતો;
કથિનાનિસંસમાદાય, સાપેક્ખોવ સચે ગતો.
સમ્ભુણાતિ પુનાગન્ત્વા, કથિનુદ્ધારમેવ ચે;
તસ્સ સો કથિનુદ્ધારો, ‘‘સહુબ્ભારો’’તિ વુચ્ચતિ.
પક્કમનઞ્ચ નિટ્ઠાનં, સન્નિટ્ઠાનઞ્ચ સીમતો;
ચત્તારો પુગ્ગલાધીના, સઙ્ઘાધીનન્તરુબ્ભરો.
નાસનં સવનઞ્ચેવ, આસાવચ્છેદિકાપિ ચ;
તયોપિ કથિનુબ્ભારા, ન તુ સઙ્ઘા, ન ભિક્ખુતો.
આવાસપલિબોધો ચ, પલિબોધો ચ ચીવરે;
પલિબોધા દુવે વુત્તા, યુત્તમુત્તત્થવાદિના.
અટ્ઠન્નં માતિકાનં વા, અન્તરુબ્ભારતોપિ વા;
ઉબ્ભારાપિ દુવે વુત્તા, કથિનસ્સ મહેસિના.
અનામન્તાસમાદાનં, ગણતો યાવદત્થિકં;
તત્થ યો ચીવરુપ્પાદો, આનિસંસા ચ પઞ્ચિમે.
કથિનક્ખન્ધકકથા.
ચીવરક્ખન્ધકકથા
ચીવરસ્સ ¶ પનુપ્પાદા, અટ્ઠ ચીવરમાતિકા;
સીમાય દેતિ, કતિકા, ભિક્ખાપઞ્ઞત્તિયા, તથા.
સઙ્ઘસ્સ, ઉભતોસઙ્ઘે, વસ્સંવુટ્ઠસ્સ દેતિ ચ,;
આદિસ્સ, પુગ્ગલસ્સાતિ, અટ્ઠિમા પન માતિકા.
તત્થ ¶ સીમાય દેતીતિ, અન્તોસીમં ગતેહિ તુ;
ભિક્ખૂહિ ભાજેતબ્બન્તિ, વણ્ણિતં વરવણ્ણિના.
કતિકાય ચ દિન્નં યે, વિહારા એકલાભકા;
એત્થ દિન્નઞ્ચ સબ્બેહિ, ભાજેતબ્બન્તિ વુચ્ચતિ.
સઙ્ઘસ્સ ધુવકારા હિ, યત્થ કરીયન્તિ તત્થ ચ;
ભિક્ખાપઞ્ઞત્તિયા દિન્નં, દિન્નં વુત્તં મહેસિના.
સઙ્ઘસ્સ પન યં દિન્નં, ઉજુભૂતેન ચેતસા;
તઞ્હિ સમ્મુખિભૂતેન, ભાજેતબ્બન્તિ વુચ્ચતિ.
ઉભતોસઙ્ઘ મુદ્દિસ્સ, દેતિ સદ્ધાય ચીવરં;
થોકા વા બહુ વા ભિક્ખૂ, સમભાગોવ વટ્ટતિ.
વસ્સંવુટ્ઠસ્સ સઙ્ઘસ્સ, ચીવરં દેતિ યં પન;
તં તસ્મિં વુટ્ઠવસ્સેન, ભાજેતબ્બન્તિ વણ્ણિતં.
યાગુયા પન ભત્તે વા, દેતિઆદિસ્સ ચે પન;
ચીવરં તત્થ તત્થેવ, યોજેતબ્બં વિજાનતા.
પુગ્ગલં પન ઉદ્દિસ્સ, ચીવરં યં તુ દીયતિ;
પુગ્ગલોદિસ્સકં નામ, દાનં તં તુ પવુચ્ચતિ.
સહધમ્મિકેસુ યો કોચિ, પઞ્ચસ્વપિ ‘‘મમચ્ચયે;
અયં મય્હં પરિક્ખારો, માતુયા પિતુનોપિ વા.
ઉપજ્ઝાયસ્સ વા હોતુ’’, વદતિચ્ચેવમેવ ચે;
ન હોતિ પન તં તેસં, સઙ્ઘસ્સેવ ચ સન્તકં.
પઞ્ચન્નં ¶ અચ્ચયે દાનં, ન ચ રૂહતિ કિઞ્ચિપિ;
સઙ્ઘસ્સેવ ચ તં હોતિ, ગિહીનં પન રૂહતિ.
ભિક્ખુ વા સામણેરો વા, કાલં ભિક્ખુનુપસ્સયે;
કરોત્યસ્સ પરિક્ખારા, ભિક્ખૂનંયેવ સન્તકા.
ભિક્ખુની ¶ સામણેરી વા, વિહારસ્મિં સચે મતા;
હોન્તિ તસ્સા પરિક્ખારા, ભિક્ખુનીનં તુ સન્તકા.
‘‘દેહિ નેત્વાસુકસ્સા’’તિ, દિન્નં તં પુરિમસ્સ તુ;
‘‘ઇદં દમ્મી’’તિ દિન્નં તં, પચ્છિમસ્સેવ સન્તકં.
એવં દિન્નવિધિં ઞત્વા, મતસ્સ વામતસ્સ વા;
વિસ્સાસં વાપિ ગણ્હેય્ય, ગણ્હે મતકચીવરં.
મૂલપત્તફલક્ખન્ધ-તચપુપ્ફપ્પભેદતો;
છબ્બિધં રજનં વુત્તં, વન્તદોસેન તાદિના.
મૂલે હલિદ્દિં, ખન્ધેસુ, મઞ્જેટ્ઠં તુઙ્ગહારકં;
પત્તેસુ અલ્લિયા પત્તં, તથા પત્તઞ્ચ નીલિયા.
કુસુમ્ભં કિંસુકં પુપ્ફે, તચે લોદ્દઞ્ચ કણ્ડુલં;
ઠપેત્વા રજનં સબ્બં, ફલં સબ્બમ્પિ વટ્ટતિ.
કિલિટ્ઠસાટકં વાપિ, દુબ્બણ્ણં વાપિ ચીવરં;
અલ્લિયા પન પત્તેન, ધોવિતું પન વટ્ટતિ.
ચીવરાનં કથા સેસા, પઠમે કથિને પન;
તત્થ વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બા વિભાવિના.
ચીવરક્ખન્ધકકથા.
મહાવગ્ગો નિટ્ઠિતો.
ચૂળવગ્ગો
પારિવાસિકક્ખન્ધકકથા
તજ્જનીયં ¶ ¶ નિયસ્સઞ્ચ, પબ્બાજં પટિસારણં;
તિવિધુક્ખેપનઞ્ચાતિ, સત્ત કમ્માનિ દીપયે.
તેચત્તાલીસ વત્તાનિ, ખન્ધકે કમ્મસઞ્ઞિતે;
નવાધિકાનિ તિંસેવ, ખન્ધકે તદનન્તરે.
એવં સબ્બાનિ વત્તાનિ, દ્વાસીતેવ મહેસિના;
હોન્તિ ખન્ધકવત્તાનિ, ગહિતાગહણેન તુ.
પારિવાસઞ્ચ વત્તઞ્ચ, સમાદિન્નસ્સ ભિક્ખુનો;
રત્તિચ્છેદો કથં વુત્તો, વત્તભેદો કથં ભવે?
સહવાસો વિનાવાસો, અનારોચનમેવ ચ;
પારિવાસિકભિક્ખુસ્સ, રત્તિચ્છેદો ચ દુક્કટં.
એકચ્છન્ને પનાવાસે, પકતત્તેન ભિક્ખુના;
નિવાસો દકપાતેન, ઉક્ખિત્તસ્સ નિવારિતો.
પારિવાસિકભિક્ખુસ્સ, અન્તોયેવ ન લબ્ભતિ;
ઇચ્ચેવં પન નિદ્દિટ્ઠં, મહાપચ્ચરિયં પન.
‘‘અવિસેસેન નિદ્દિટ્ઠં, મહાઅટ્ઠકથાદિસુ;
ઉભિન્નં દકપાતેન, નિવાસો વારિતો’’તિ હિ.
અભિક્ખુકે પનાવાસે, અનાવાસેપિ કત્થચિ;
વિપ્પવાસં વસન્તસ્સ, રત્તિચ્છેદો ચ દુક્કટં.
પારિવાસિકભિક્ખુસ્સ, ભિક્ખું દિસ્વાન તઙ્ખણે;
નારોચેન્તસ્સ ચેતસ્સ, રત્તિચ્છેદો ચ દુક્કટં.
પઞ્ચેવ ¶ ચ યથાવુડ્ઢં, લભતે પારિવાસિકો;
કાતું તત્થેવ ચ ઠત્વા, ઉપોસથપવારણં.
વસ્સસાટિં ¶ યથાવુડ્ઢં, દેન્તિ ચે સઙ્ઘદાયકા;
ઓણોજનં તથા ભત્તં, લભતે પઞ્ચિમે પન.
પારિવાસિકક્ખન્ધકકથા.
સમથક્ખન્ધકકથા
વિવાદાધારતા ચાનુ-વાદાધિકરણમ્પિ ચ;
આપત્તાધારતા ચેવ, કિચ્ચાધિકરણમ્પિ ચ.
એતાનિ પન ચત્તારિ, વુત્તાનિ ચ મહેસિના;
ભેદકારકવત્થૂનિ, વિવાદો તત્થ નિસ્સિતો.
વિપત્તિયો ચતસ્સોવ, અનુવાદો ઉપાગતો;
આપત્તાધારતા નામ, સત્ત આપત્તિયો મતા.
સઙ્ઘકિચ્ચાનિ નિસ્સાય, કિચ્ચાધિકરણં સિયા;
એતેસં તુ ચતુન્નમ્પિ, સમત્તા સમથા મતા.
સમ્મુખા સતિ ચામૂળ્હો, પટિઞ્ઞાવિનયોપિ ચ;
તસ્સપાપિયસી ચેવ, તથા યેભુય્યસીપિ ચ.
તિણવત્થારકો ચેવ, સત્તમો વિનયો મતો;
સત્તિમે સમથા વુત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
વિવાદો સમ્મતિ દ્વીહિ, અનુવાદો ચતૂહિ ચ;
આપત્તિ પન તીહેવ, કિચ્ચમેકેન સમ્મતિ.
છટ્ઠેન પઠમેનાપિ, વિવાદો એત્થ સમ્મતિ;
સમ્મુખાવિનયાદીહિ, અનુપુબ્બેન તીહિપિ.
તથેવ ¶ પઞ્ચમેનાપિ, અનુવાદો હિ સમ્મતિ;
સમ્મુખેન પટિઞ્ઞાય, તિણવત્થારકેન ચ.
આપત્તૂપસમં યાતિ, તીહેવ સમથેહિ સા;
સમ્મુખાવિનયેનેવ, કિચ્ચમેકેન સમ્મતિ.
યેભુય્યસિકકમ્મે ¶ તુ, સલાકં ગાહયે બુધો;
ગૂળ્હેન વિવટેનાપિ, કણ્ણજપ્પેન વા પન.
અલજ્જુસ્સદે ગૂળ્હેન, વિવટેનેવ લજ્જિસુ;
બાલેસુ કણ્ણજપ્પેન, સલાકં ગાહયે બુધો.
લજ્જી અલજ્જી બાલોતિ, કેન સક્કા વિજાનિતું?
સકેન કમ્મુનાયેવ, તેન સક્કા વિજાનિતું.
આપજ્જતિ ચ સઞ્ચિચ્ચ, આપત્તિં પરિગૂહતિ;
છન્દાદિઅગતિં યાતિ, અલજ્જી એદિસો સિયા.
નાપજ્જતિ ચ સઞ્ચિચ્ચ, આપત્તિં ન ચ ગૂહતિ;
ન ગચ્છતિગતિઞ્ચાપિ, એદિસો લજ્જિ પુગ્ગલો.
દુચ્ચિન્તિતો ચ દુબ્ભાસી, તથા દુક્કટકારિકો;
એદિસો પન ‘‘બાલો’’તિ, લક્ખણેનેવ ઞાયતિ.
તિધા સલાકગાહેન, બહુકા ધમ્મવાદિનો;
યેભુય્યસિકકમ્મેન, કત્તબ્બન્તિ જિનોબ્રવિ.
અલજ્જી સાનુવાદો ચ, અસુચી કમ્મતો ચ યો;
તસ્સપાપિયસીકમ્મ-યોગ્ગો સો હોતિ પુગ્ગલો.
ભણ્ડને કલહે જાતે, વિવાદસ્મિં અનપ્પકે;
બહુઅસ્સામણે ચિણ્ણે, અનગ્ગેપિ ચ ભસ્સકે.
મૂલમૂલં ગવેસન્તં, હોતિ વાળઞ્ચ કક્ખળં;
તિણવત્થારકેનેવ, કાતબ્બન્તિ પકાસિતં.
યથા ¶ ચ તિણપણ્ણેન, છન્નં ગૂથઞ્ચ મુત્તકં;
ન ચ વાયતિ દુગ્ગન્ધં, વૂપસમ્મતિ તઙ્ખણે.
ઠપેત્વા થુલ્લવજ્જઞ્ચ, ગિહીહિ પટિસંયુતં;
દિટ્ઠાવિકમ્મિકઞ્ચેવ, યો ચ તત્થ ન હોતિ તં.
સેસાયાપત્તિયા યાવ, ઉપસમ્પદમાળતો;
સુદ્ધો હોતિ નિરાપત્તિ, તિણવત્થારકે તથા.
સમથક્ખન્ધકકથા.
ખુદ્દકવત્થુક્ખન્ધકકથા
રુક્ખે ¶ વા પન કુટ્ટેવા, અટ્ટાને થમ્ભકેસુ વા;
ન્હાયમાનો સકં કાયં, ઉગ્ઘંસેય્યસ્સ દુક્કટં.
કાયં ગન્ધબ્બહત્થેન, કુરુવિન્દકસુત્તિયા;
મલ્લકેન ન ઘંસેય્ય, નાઞ્ઞમઞ્ઞઞ્ચ કાયતો.
અકતં મલ્લકં નામ, ગિલાનસ્સેવ વટ્ટતિ;
કતં તં મલ્લકં નામ, સબ્બેસમ્પિ ન વટ્ટતિ.
કપાલિટ્ઠકખણ્ડાનિ, સબ્બસ્સ પુથુપાણિકં;
ગિલાનસ્સાગિલાનસ્સ, વત્થવટ્ટિ ચ વટ્ટતિ.
વુત્તા ફેણકપાસાણ-કથલા પાદઘંસને;
વટ્ટં વા ચતુરસ્સં વા, કતકં ન ચ વટ્ટતિ.
યં કિઞ્ચિપિ અલઙ્કારં, ધારેન્તસ્સપિ દુક્કટં;
હોતિ અન્તમસો તાલ-પણ્ણમત્તમ્પિ ભિક્ખુનો.
ઓસણ્હેય્ય સકે કેસે, યો હત્થફણકેન વા;
ફણકેનપિ કોચ્છેન, દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિસે.
સિત્થતેલોદતેલેહિ ¶ , મણ્ડનત્થં ન વટ્ટતિ;
અનુલોમનિપાતત્થં, ઉદ્ધંલોમેન ભિક્ખુના.
હત્થં તેલેન તેમેત્વા, પુઞ્છિતબ્બા સિરોરુહા;
વટ્ટતુણ્હાભિતત્તસ્સ, અલ્લહત્થેન પુઞ્છિતું.
આદાસે ઉદપત્તે વા, યત્થ કત્થચિ અત્તનો;
મુખબિમ્બં વિના હેતું, ઓલોકેન્તસ્સ દુક્કટં.
‘‘સઞ્છવિં તુ મુખં, નો’’તિ, દટ્ઠુમાબાધપચ્ચયા;
‘‘જિણ્ણો નો’’તાયુસઙ્ખાર-જાનનત્થઞ્ચ વટ્ટતિ.
નચ્ચં વા પન ગીતં વા, વાદિતં વાપિ ભિક્ખુનો;
દટ્ઠું વા પન સોતું વા, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
દટ્ઠુમન્તમસો મોર-નચ્ચમ્પિ ચ ન વટ્ટતિ;
સોતુમન્તમસો દન્ત-ગીતમ્પિ ચ ન વટ્ટતિ.
નચ્ચન્તસ્સ ¶ સયં વાપિ, નચ્ચાપેન્તસ્સ દુક્કટં;
અનાપત્તન્તરારામે, ઠત્વા સુણાતિ પસ્સતિ.
‘‘પસ્સિસ્સામી’’તિ નચ્ચં વા, ગીતં વા પન વાદિતં;
વિહારતો વિહારં વા, ગચ્છતો હોતિ દુક્કટં.
આપત્તન્તોવિહારેપિ, ઉટ્ઠહિત્વાન ગચ્છતો;
ઠત્વા ગીવં પસારેત્વા, પસ્સતોપિ ચ વીથિયં.
કેસા દીઘા ન ધારેય્યા, યો ધારેય્યસ્સ દુક્કટં;
દ્વઙ્ગુલં વા દુમાસં વા, તતો ઉદ્ધં ન વટ્ટતિ.
નખે નાસિકલોમાનિ, દીઘાનિ ન તુ ધારયે;
ન ચ વીસતિમટ્ઠં વા, કાતું વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
કપ્પાપેય્ય વિસું મસ્સું, દાઠિકં વા ઠપેય્ય યો;
સંહરાપેય્ય વા લોમં, સમ્બાધે તસ્સ દુક્કટં.
છિન્દતો ¶ દુક્કટં વુત્તં, કેસે કત્તરિકાય વા;
અગિલાનસ્સ અઞ્ઞેન, છિન્દાપેન્તસ્સ વા તથા.
છિન્દતો અત્તનો અઙ્ગ-જાતં થુલ્લચ્ચયં સિયા;
સેસઙ્ગછેદને અત્ત-વધે આપત્તિ દુક્કટં.
અહિકીટાદિદટ્ઠસ્સ, તાદિસાબાધપચ્ચયા;
ન દોસો છિન્દતો અઙ્ગં, મોચેન્તસ્સ ચ લોહિતં.
અપરિસ્સાવનો મગ્ગં, સચે ગચ્છતિ દુક્કટં;
યાચમાનસ્સ વા મગ્ગે, તથેવાદદતોપિ તં.
ન ભુઞ્જે ન પિવે નગ્ગો, ન ખાદે ન ચ સાયયે;
ન દદે ન ચ ગણ્હેય્ય, ન ગચ્છેય્યપિ અઞ્જસં.
વન્દિતબ્બં ન નગ્ગેન, વન્દાપેતબ્બમેવ વા;
પરિકમ્મં ન કાતબ્બં, ન નગ્ગેન ચ કારયે.
પરિકમ્મે પટિચ્છાદી, તિસ્સો જન્તાઘરાદિકા;
વુત્તા, વત્થપટિચ્છાદી, સબ્બત્થ પન વટ્ટતિ.
યત્થ કત્થચિ પેળાયં, ભુઞ્જિતું ન ચ વટ્ટતિ;
એકતો ભુઞ્જતો હોતિ, દુક્કટં એકભાજને.
એકપાવુરણા ¶ એક-ત્થરણા વા નિપજ્જરે;
એકમઞ્ચેપિ વા તેસં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન નિસીદેય્ય સઙ્ઘાટિ-પલ્લત્થિકમુપાગતો;
કિઞ્ચિ કીળં ન કીળેય્ય, પલિતં ન ચ ગાહયે.
ભમુકાય નલાટે વા, દાઠિકાયપિ ઉગ્ગતં;
તાદિસં પલિતં ચઞ્ઞં, ગાહાપેતુમ્પિ વટ્ટતિ.
અગિલાનો સચે ભિક્ખુ, છત્તં ધારેય્ય દુક્કટં;
અત્તનો ચીવરાદીનં, ગુત્તત્થં પન વટ્ટતિ.
હત્થિસોણ્ડં ¶ ચતુક્કણ્ણં, વસનં મચ્છવાળકં;
વેલ્લિયં તાલવણ્ટઞ્ચ, નિવાસેન્તસ્સ દુક્કટં.
ગહિપારુપનં વાપિ, પારુપન્તસ્સ દુક્કટં;
નિવાસને પારુપને, પરિમણ્ડલતા મતા.
લોકાયતં ન વાચેય્ય, ન ચ તં પરિયાપુણે;
ન તિરચ્છાનવિજ્જા વા, વાચેતબ્બાવ ભિક્ખુના.
ન ચ વટ્ટતિ ધારેતું, સબ્બા ચામરિબીજની;
ન ચાલિમ્પેય્ય દાયં વા, ન ચ લઞ્જે મુખમ્પિ ચ.
ન વહે ઉભતોકાજં, વટ્ટતન્તરકાજકં;
સીસક્ખન્ધકટોલમ્બ-ભારે દોસો ન વિજ્જતિ.
અટ્ઠઙ્ગુલાદિકં ભિક્ખુ, પચ્છિમં ચતુરઙ્ગુલા;
ખાદતો દન્તકટ્ઠઞ્ચ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
રુક્ખં નેવાભિરૂહેય્ય, કિચ્ચે સતિપિ પોરિસં;
આપદાસુ યથાકામં, વટ્ટતેવાભિરૂહિતું.
લસુણં ન ચ ખાદેય્ય, સચે નાકલ્લકો સિયા;
નારોપેતબ્બકં બુદ્ધ-વચનં અઞ્ઞથા પન.
ખિપિતેન ચ વત્તબ્બં, ‘‘જીવા’’તિ, ગિહિના પુન;
‘‘જીવથા’’તિ ચ વુત્તેન, ‘‘ચિરં જીવા’’તિ વટ્ટતિ.
સામણેરં ગહટ્ઠં વા, આકોટેન્તસ્સ દુક્કટં;
સયને પુપ્ફસંકિણ્ણે, ન વટ્ટતિ નિપજ્જિતું.
ખુરભણ્ડં ¶ ન ગણ્હેય્ય, સચે ન્હાપિતપુબ્બકો;
ન ચ ધારણિયા ઉણ્હી, સબ્બા બાહિરલોમિકા.
અઙ્ગરાગં કરોન્તસ્સ, દુક્કટં સમુદીરિતં;
અકાયબન્ધનસ્સાપિ, ગામં પવિસતોપિ ચ.
લોહજં ¶ દારુજં સબ્બં, કપ્પિયં મત્તિકામયં;
વિના સત્થઞ્ચ પત્તઞ્ચ, કતકં કુમ્ભકારિકં.
ખુદ્દકવત્થુક્ખન્ધકકથા.
સેનાસનક્ખન્ધકકથા
આસન્દિકો અતિક્કન્ત-પમાણોપિ ચ વટ્ટતિ;
તથા પઞ્ચઙ્ગપીઠમ્પિ, સત્તઙ્ગમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
તૂલોનદ્ધા ઘરેયેવ, મઞ્ચપીઠા નિસીદિતું;
સીસપાદૂપધાનઞ્ચ, અગિલાનસ્સ વટ્ટતિ.
સન્થરિત્વા ગિલાનસ્સ, ઉપધાનાનિ તત્થ ચ;
પચ્ચત્થરણકં દત્વા, નિપજ્જન્તસ્સ વટ્ટતિ.
તિરિયં મુટ્ઠિરતનં, હોતિ બિમ્બોહનં મિતં;
દીઘતો ચ દિયડ્ઢં વા, દ્વિહત્થન્તિ કુરુન્દિયં.
પૂરિતા ચોળપણ્ણુણ્ણ-તિણવાકેહિ પઞ્ચહિ;
ભિસિયો ભાસિતા પઞ્ચ, તૂલાનં ગણનાવસા.
ભિસિતૂલાનિ પઞ્ચેવ, તથા તૂલાનિ તીણિપિ;
લોમાનિ મિગપક્ખીનં, ગબ્ભા બિમ્બોહનસ્સિમે.
મનુસ્સલોમં લોમેસુ, પુપ્ફેસુ બકુલાદિકં;
સુદ્ધં તમાલપત્તઞ્ચ, પણ્ણેસુ ન ચ વટ્ટતિ.
ઉણ્ણાદિકં પઞ્ચવિધઞ્ચ તૂલં;
મહેસિના યં ભિસિયં પવુત્તં;
મસૂરકે ¶ તં પન વટ્ટતીતિ;
કુરુન્દિયં અટ્ઠકથાય વુત્તં.
યદેતં ¶ તિવિધં તૂલં, ભિસિયં તં અકપ્પિયં;
મિસ્સં તમાલપત્તં તુ, સબ્બત્થ પન વટ્ટતિ.
રૂપં તુ પુરિસિત્થીનં, તિરચ્છાનગતસ્સ વા;
કારેન્તસ્સ કરોતો વા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
જાતકં પન વત્થું વા, કારાપેતું પરેહિ વા;
માલાકમ્મં લતાકમ્મં, સયં કાતુમ્પિ વટ્ટતિ.
સમાનાસનિકો નામ, દ્વીહિ વસ્સેહિ યો પન;
વુડ્ઢો વા દહરો વાપિ, વસ્સેનેકેન વા પન.
સમાનવસ્સે વત્તબ્બં, કિઞ્ચ નામિધ વિજ્જતિ;
સત્તવસ્સતિવસ્સેહિ, પઞ્ચવસ્સો નિસીદતિ.
હેટ્ઠા દીઘાસનં તિણ્ણં, યં પહોતિ નિસીદિતું;
એકમઞ્ચેપિ પીઠે વા, દ્વે નિસીદન્તિ વટ્ટતિ.
ઉભતોબ્યઞ્જનં ઇત્થિં, ઠપેત્વા પણ્ડકં પન;
દીઘાસને અનુઞ્ઞાતં, સબ્બેહિપિ નિસીદિતું.
પુરિમિકો પચ્છિમિકો, તથેવન્તરમુત્તકો;
તયો સેનાસનગ્ગાહા, સમ્બુદ્ધેન પકાસિતા.
પુબ્બારુણા પાટિપદસ્સ યાવ;
પુનારુણો ભિજ્જતિ નેવ તાવ;
ઇદઞ્હિ સેનાસનગાહકસ્સ;
ખેત્તન્તિ વસ્સૂપગમે વદન્તિ.
પાતોવ ગાહિતે અઞ્ઞો, ભિક્ખુ સેનાસને પન;
સચે યાચતિ આગન્ત્વા, વત્તબ્બો ગાહિતન્તિ સો.
સઙ્ઘિકં અપલોકેત્વા, ગહિતં વસ્સવાસિકં;
અન્તોવસ્સેપિ વિબ્ભન્તો, લભતે તત્રજં સચે.
વુટ્ઠવસ્સો ¶ સચે ભિક્ખુ, કિઞ્ચિ આવાસિહત્થતો;
ગહેત્વા કપ્પિયં ભણ્ડં, દત્વા તસ્સત્તનો પન.
‘‘અસુકસ્મિં ¶ કુલે મય્હં, વસ્સાવાસિકચીવરં;
ગાહિતં ગણ્હ’’ઇચ્ચેવં, વત્વા ગચ્છતિ સો દિસં.
ઉપ્પબ્બજતિ ચે તત્થ, ગતટ્ઠાને, ન લબ્ભતિ;
ગહેતું તસ્સ સમ્પત્તં, સઙ્ઘિકંયેવ તં સિયા.
મનુસ્સે સમ્મુખા તત્થ, પટિચ્છાપેતિ ચે પન;
સબ્બં લભતિ સમ્પત્તં, વસ્સાવાસિકચીવરં.
આરામો ચ વિહારો ચ, વત્થૂનિ દુવિધસ્સપિ;
ભિસિ બિમ્બોહનં મઞ્ચ-પીઠન્તિ તતિયં પન.
લોહકુમ્ભી કટાહઞ્ચ, ભાણકો લોહવારકો;
વાસિ ફરસુ કુદ્દાલો, કુઠારી ચ નિખાદનં.
વલ્લિ વેળુ તિણં પણ્ણં, મુઞ્જપબ્બજમેવ ચ;
મત્તિકા દારુભણ્ડઞ્ચ, પઞ્ચમં તુ યથાહ ચ.
‘‘દ્વીહિ સઙ્ગહિતાનિ દ્વે, તતિયં ચતુસઙ્ગહં;
ચતુત્થં નવકોટ્ઠાસં, પઞ્ચમં અટ્ઠધા મતં.
ઇતિ પઞ્ચહિ રાસીહિ, પઞ્ચનિમ્મલલોચનો;
પઞ્ચવીસવિધં નાથો, ગરુભણ્ડં પકાસયિ’’.
ઇદઞ્હિ પન સઙ્ઘસ્સ, સન્તકં ગરુભણ્ડકં;
વિસ્સજ્જેન્તો વિભાજેન્તો, ભિક્ખુ થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
ભિક્ખુના ગરુભણ્ડં તુ, સઙ્ઘેન હિ ગણેન વા;
વિસ્સજ્જિતમવિસ્સટ્ઠં, વિભત્તમવિભાજિતં.
પુરિમેસુ હિ તીસ્વેત્થ, ન ચત્થાગરુભણ્ડકં;
લોહકુમ્ભી કટાહો ચ, લોહભાણકમેવ ચ.
તિવિધં ¶ ખુદ્દકં વાપિ, ગરુભણ્ડકમેવિદં;
પાદગણ્હનકો લોહ-વારકો ભાજિયો મતો.
ઉદ્ધં પન તતો લોહ-વારકો ગરુભણ્ડકં;
ભિઙ્કારાદીનિ સબ્બાનિ, ગરુભણ્ડાનિ હોન્તિ હિ.
ભાજેતબ્બો અયોપત્તો;
તમ્બાયોથાલકાપિ ચ;
ધૂમનેત્તાદિકં ¶ નેવ;
ભાજેતબ્બન્તિ દીપિતં.
અત્તના પટિલદ્ધં તં, લોહભણ્ડં તુ કિઞ્ચિપિ;
ન પુગ્ગલિકભોગેન, ભુઞ્જિતબ્બઞ્હિ ભિક્ખુના.
કંસવટ્ટકલોહાનં, ભાજનાનિપિ સબ્બસો;
ન પુગ્ગલિકભોગેન, વટ્ટન્તિ પરિભુઞ્જિતું.
તિપુભણ્ડેપિ એસેવ, નયો ઞેય્યો વિભાવિના;
ન દોસો સઙ્ઘિકે અત્થિ, ગિહીનં સન્તકેસુ વા.
ખીરપાસાણસમ્ભૂતં, ગરુકં તટ્ટકાદિકં;
પાદગણ્હનતો ઉદ્ધં, ઘટકો ગરુભણ્ડકો.
સિઙ્ગિસજ્ઝુમયં હાર-કૂટજં ફલિકુબ્ભવં;
ભાજનાનિ ન વટ્ટન્તિ, ગિહીનં સન્તકાનિપિ.
વાસિ ભાજનિયા ખુદ્દા, ગરુભણ્ડં મહત્તરી;
તથા ફરસુ વેજ્જાનં, સિરાવેધનકમ્પિ ચ.
કુઠારિ વાસિ કુદ્દાલો, ગરુભણ્ડં નિખાદનં;
સિખરમ્પિ ચ તેનેવ, ગહિતન્તિ પકાસિતં.
ચતુરસ્સમુખં દોણિ-મુખં વઙ્કમ્પિ તત્થ ચ;
સદણ્ડં ખુદ્દકં સબ્બં, ગરુભણ્ડં નિખાદનં.
મુટ્ઠિકમધિકરણી ¶ , સણ્ડાસો વા તુલાદિકં;
કિઞ્ચિ સઙ્ઘસ્સ દિન્નં ચે, તં સબ્બં ગરુભણ્ડકં.
ન્હાપિતસ્સ ચ સણ્ડાસો, કત્તરી ચ મહત્તરી;
મહાપિપ્ફલકં તુન્ન-કારાનં ગરુભણ્ડકં.
વલ્લિ સઙ્ઘસ્સ દિન્ના વા, તત્થજાતાપિ રક્ખિતા;
અડ્ઢબાહુપ્પમાણાપિ, ગરુ વેત્તલતાદિકા.
સુત્તવાકાદિનિબ્બત્તા, રજ્જુકા યોત્તકાનિ વા;
સઙ્ઘસ્સ દિન્નકાલે તુ, ગચ્છન્તિ ગરુભણ્ડતં.
નાળિકેરસ્સ હીરે વા, વાકે વા પન કેનચિ;
વટ્ટેત્વા હિ કતા એક-વટ્ટાપિ ગરુભણ્ડકં.
વેળુ ¶ સઙ્ઘસ્સ દિન્નો વા, રક્ખિતો તત્થજાતકો;
અટ્ઠઙ્ગુલાયતો સૂચિ-દણ્ડમત્તો ગરું સિયા.
છત્તદણ્ડસલાકાયો, દણ્ડો કત્તરયટ્ઠિપિ;
પાદગણ્હનકા તેલ-નાળી ભાજનિયા ઇમે.
મુઞ્જાદીસુપિ યં કિઞ્ચિ, મુટ્ઠિમત્તં ગરું સિયા;
તાલપણ્ણાદિમેકમ્પિ, દિન્નં વા તત્થજાતકં.
અટ્ઠઙ્ગુલપ્પમાણોપિ, ગરુકં રિત્તપોત્થકો;
મત્તિકા પકતી વાપિ, પઞ્ચવણ્ણા સુધાપિ વા.
સિલેસાદીસુ વા કિઞ્ચિ, દિન્નં વા તત્થજાતકં;
તાલપક્કપમાણં તુ, ગરુભણ્ડન્તિ દીપિતં.
વલ્લિવેળાદિકં કિઞ્ચિ, અરક્ખિતમગોપિતં;
ગરુભણ્ડં ન હોતેવ, ગહેતબ્બં યથાસુખં.
રક્ખિતં ગોપિતં વાપિ, ગહેતબ્બં તુ ગણ્હતા;
સમકં અતિરેકં વા, દત્વા ફાતિકમેવ વા.
અઞ્જનં ¶ હરિતાલઞ્ચ, તથા હિઙ્ગુ મનોસિલા;
ભાજેતબ્બન્તિ વિઞ્ઞેય્યં, વિઞ્ઞુના વિનયઞ્ઞુના.
દારુભણ્ડેપિ યો કોચિ, સૂચિદણ્ડપ્પમાણકો;
અટ્ઠઙ્ગુલાયતો દારુ-ભણ્ડકો ગરુભણ્ડકં.
મહાઅટ્ઠકથાયં તુ, વિભજિત્વાવ દસ્સિતં;
આસન્દિકોપિ સત્તઙ્ગો, ભદ્દપીઠઞ્ચ પીઠિકા.
પીઠમેળકપાદઞ્ચ, તથામણ્ડકવટ્ટકં;
કોચ્છં પલાલપીઠઞ્ચ, ધોવને ફલકમ્પિ ચ.
ભણ્ડિકા મુગ્ગરો ચેવ, વત્થઘટ્ટનમુગ્ગરો;
અમ્બણમ્પિ ચ મઞ્જૂસા, નાવા રજનદોણિકા.
ઉળુઙ્કોપિ સમુગ્ગોપિ, કરણ્ડમ્પિ કટચ્છુપિ;
એવમાદિ તુ સબ્બમ્પિ, સઙ્ઘિકં ગરુભણ્ડકં.
સબ્બં દારુમયં ગેહ-સમ્ભારં ગરુકં મતં;
ભાજિયં કપ્પિયં ચમ્મં, અકપ્પિયમભાજિયં.
એળચમ્મં ¶ ગરું વુત્તં, તથેવોદુક્ખલાદિકં;
પેસકારાદિભણ્ડઞ્ચ, કસિભણ્ડઞ્ચ સઙ્ઘિકં.
તથેવાધારકો પત્ત-પિધાનં તાલવણ્ટકં;
બીજની પચ્છિ ચઙ્કોટં, સબ્બા સમ્મુઞ્જની ગરુ.
યં કિઞ્ચિ ભૂમત્થરણં, યો કોચિ કટસારકો;
ચક્કયુત્તકયાનઞ્ચ, સબ્બમ્પિ ગરુભણ્ડકં.
છત્તઞ્ચ મુટ્ઠિપણ્ણઞ્ચ, વિસાણંતુમ્બભાજનં;
ઉપાહનારણીધમ્મ-કરણાદિ લહું ઇદં.
હત્થિદન્તો વિસાણઞ્ચ, યથાગતમતચ્છિતં;
મઞ્ચપાદાદિ યં કિઞ્ચિ, ભાજનીયમનિટ્ઠિતં.
નિટ્ઠિતો ¶ તચ્છિતો વાપિ, વિધો હિઙ્ગુકરણ્ડકો;
અઞ્જની ચ સલાકાયો, ભાજની ઉદપુઞ્છની.
સબ્બં કુલાલભણ્ડમ્પિ, પરિભોગારહં પન;
પત્તઙ્ગારકટાહઞ્ચ, ધૂમદાનં કપલ્લિકા.
થૂપિકા દીપરુક્ખો ચ, ચયનચ્છદનિટ્ઠકા;
સઙ્ઘિકં પન સબ્બમ્પિ, ગરુભણ્ડન્તિ દીપિતં.
પત્તો કઞ્ચનકો ચેવ, થાલકં કુણ્ડિકાપિ ચ;
ઘટકો લોહભણ્ડેપિ, કુણ્ડિકાપિ ચ ભાજિયા.
ગરુના ગરુભણ્ડઞ્ચ, થાવરેન ચ થાવરં;
સઙ્ઘસ્સ પરિવત્તેત્વા, ગણ્હિતું પન વટ્ટતિ.
અધોતેન ચ પાદેન, નક્કમે સયનાસનં;
અલ્લપાદેન વા ભિક્ખુ, તથેવ સઉપાહનો.
ભૂમિયા નિટ્ઠુભન્તસ્સ, પરિકમ્મકતાય વા;
પરિકમ્મકતં ભિત્તિં, અપસ્સેન્તસ્સ દુક્કટં.
પરિકમ્મકતં ભૂમિં, સઙ્ઘિકં મઞ્ચપીઠકં;
અત્તનો સન્તકેનેવ, પત્થરિત્વાન કેનચિ.
નિપજ્જિતબ્બં, સહસા, તસ્સ નિદ્દાયતો યદિ;
સરીરાવયવો કોચિ, મઞ્ચં ફુસતિ દુક્કટં.
લોમેસુ ¶ પન લોમાનં, ગણનાયેવ દુક્કટં;
તલેન હત્થપાદાનં, વટ્ટતક્કમિતું પન.
સહસ્સગ્ઘનકો કોચિ, પિણ્ડપાતો સચીવરો;
પત્તો અવસ્સિકં ભિક્ખું, લિખિત્વા ઠપિતોપિ ચ.
તાદિસો પિણ્ડપાતોવ, સટ્ઠિવસ્સાનમચ્ચયે;
ઉપ્પન્નો સટ્ઠિવસ્સસ્સ, ઠિતિકાય દદે બુધો.
ઉદ્દેસભત્તં ¶ ભુઞ્જિત્વા, જાતો ચે સામણેરકો;
ગહેતું લભતિ તં પચ્છા, સામણેરસ્સ પાળિયા.
સમ્પુણ્ણવીસવસ્સો યો, સ્વે ઉદ્દેસં લભિસ્સતિ;
અજ્જ સો ઉપસમ્પન્નો, અતીતા ઠિતિકા સિયા.
સચે પન સલાકા તુ, લદ્ધા ભત્તં ન તંદિને;
લદ્ધં, પુનદિને તસ્સ, ગાહેતબ્બં, ન સંસયો.
ઉત્તરુત્તરિભઙ્ગસ્સ, ભત્તસ્સેકચરસ્સ હિ;
વિસુઞ્હિ ઠિતિકા કત્વા, દાતબ્બા તુ સલાકિકા.
ભત્તમેવ સચે લદ્ધં, ન પનુત્તરિભઙ્ગકં;
લદ્ધમુત્તરિભઙ્ગં વા, ન લદ્ધં ભત્તમેવ વા.
યેન યેન હિ યં યં તુ, ન લદ્ધં, તસ્સ તસ્સ ચ;
તં તં પુનદિને ચાપિ, ગાહેતબ્બન્તિ દીપિતં.
સઙ્ઘુદ્દેસાદિકં ભત્તં, ઇદં સત્તવિધમ્પિ ચ;
આગન્તુકાદિભત્તઞ્ચ, ચતુબ્બિધમુદીરિતં.
વિહારવારભત્તઞ્ચ, નિચ્ચઞ્ચ કુટિભત્તકં;
પન્નરસવિધં ભત્તં, ઉદ્દિટ્ઠં સબ્બમેવિધ.
પાળિમટ્ઠકથઞ્ચેવ, ઓલોકેત્વા પુનપ્પુનં;
સઙ્ઘિકે પચ્ચયે સમ્મા, વિભજેય્ય વિચક્ખણો.
સેનાસનક્ખન્ધકકથા.
વત્તક્ખન્ધકકથા
આગન્તુકાવાસિકપિણ્ડચારી-;
સેનાસનારઞ્ઞનુમોદનાસુ ¶ ;
વત્તાનિ ભત્તે ગમિકસ્સ જન્તા-;
ઘરે તથા વચ્ચકુટિપ્પવેસે.
આચરિયુપજ્ઝાયકસિસ્સસદ્ધિ- ¶ ;
વિહારિવત્તાનિપિ સબ્બસોવ;
વત્તાનિ વુત્તાનિ ચતુદ્દસેવ;
વિસુદ્ધચિત્તેન વિનાયકેન.
આગન્તુકેન આરામં, પવિસન્તેન ભિક્ખુના;
છત્તં પનાપનેતબ્બં, મુઞ્ચિતબ્બા ઉપાહના.
ઓગુણ્ઠનં ન કાતબ્બં, સીસે ચીવરમેવ વા;
ન હિ તેન ચ ધોતબ્બા, પાદા પાનીયવારિના.
વન્દિતબ્બાવ પુચ્છિત્વા, વિહારે વુડ્ઢભિક્ખુનો;
કાલે સેનાસનં તેન, પુચ્છિતબ્બઞ્ચ ભિક્ખુના.
વચ્ચટ્ઠાનઞ્ચ પસ્સાવ-ટ્ઠાનં પાનીયમેવ ચ;
પરિભોજનીયં સઙ્ઘ-કતિકં ગોચરાદિકં.
વુડ્ઢમાગન્તુકં દિસ્વા, ભિક્ખુનાવાસિકેનપિ;
પત્તં પટિગ્ગહેતબ્બં, પચ્ચુગ્ગન્ત્વાન ચીવરં.
આસનં પઞ્ઞપેતબ્બં, તસ્સ પાદોદકમ્પિ ચ;
ઉપનિક્ખિપિતબ્બઞ્ચ, પુચ્છિતબ્બઞ્ચ વારિના.
વન્દેય્યો પઞ્ઞપેતબ્બં, તસ્સ સેનાસનમ્પિ ચ;
અજ્ઝાવુત્થમવુત્થં વા, ગોચરાગોચરમ્પિ ચ.
વચ્ચટ્ઠાનઞ્ચ પસ્સાવ-ટ્ઠાનં સેક્ખકુલાનિ ચ;
પવેસે નિક્ખમે કાલો, વત્તબ્બો પાનિયાદિકં.
સચે સો નવકો હોતિ;
આગતાગન્તુકો યથા;
નિસિન્નેનેવ ¶ તેનસ્સ;
સબ્બમાવાસિભિક્ખુના.
‘‘અત્ર ¶ પત્તં ઠપેહીતિ, નિસીદાહીદમાસનં’’;
ઇચ્ચેવં પન વત્તબ્બં, દેય્યં સેનાસનમ્પિ ચ.
દારુમત્તિકભણ્ડાનિ, ગન્તુકામેન ભિક્ખુના;
ગન્તબ્બં પટિસામેત્વા, થકેત્વાવસથમ્પિ ચ.
આપુચ્છિત્વાપિ ગન્તબ્બં, ભિક્ખુના સયનાસનં;
પુચ્છિતબ્બે અસન્તેપિ, ગોપેત્વા વાપિ સાધુકં.
સહસા પવિસે નાપિ, સહસા ન ચ નિક્ખમે;
નાતિદૂરે નચ્ચાસન્ને, ઠાતબ્બં પિણ્ડચારિના.
વામહત્થેન સઙ્ઘાટિં, ઉચ્ચારેત્વાથ ભાજનં;
દક્ખિણેન પણામેત્વા, ભિક્ખં ગણ્હેય્ય પણ્ડિતો.
સૂપં વા દાતુકામાતિ, સલ્લક્ખેય્ય મુહુત્તકં;
ઓલોકેય્યન્તરા ભિક્ખુ, ન ભિક્ખાદાયિકામુખં.
પાનીયાદિ પનાનેય્યં, ભિક્ખુનારઞ્ઞકેનપિ;
નક્ખત્તં તેન યોગો ચ, જાનિતબ્બા દિસાપિ ચ.
વચ્ચપસ્સાવતિત્થાનિ, ભવન્તિ પટિપાટિયા;
કરોન્તસ્સ યથાવુડ્ઢં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સહસા ઉબ્ભજિત્વા વા, ન ચ વચ્ચકુટિં વિસે;
ઉક્કાસિત્વા બહિ ઠત્વા, પવિસે સણિકં પન.
વચ્ચં ન નિત્થુનન્તેન, કાતબ્બં પન ભિક્ખુના;
ખાદતો દન્તકટ્ઠં વા, કરોતો હોતિ દુક્કટં.
વચ્ચં પન ન કાતબ્બં, બહિદ્ધા વચ્ચદોણિયા;
પસ્સાવોપિ ન કાતબ્બો, બહિ પસ્સાવદોણિયા.
ખરેન નાવલેખેય્ય, ન કટ્ઠં વચ્ચકૂપકે;
છડ્ડેય્ય ન ચ પાતેય્ય, ખેળં પસ્સાવદોણિયા.
પાદુકાસુ ¶ ઠિતોયેવ, ઉબ્ભજેય્ય વિચક્ખણો;
પટિચ્છાદેય્ય તત્થેવ, ઠત્વા નિક્ખમને પન.
નાચમેય્ય ¶ સચે વચ્ચં, કત્વા યો સલિલે સતિ;
તસ્સ દુક્કટમુદ્દિટ્ઠં, મુનિના મોહનાસિના.
સસદ્દં નાચમેતબ્બં, કત્વા ચપુ ચપૂતિ ચ;
આચમિત્વા સરાવેપિ, સેસેતબ્બં ન તૂદકં.
ઊહતમ્પિ અધોવિત્વા, નિક્ખમન્તસ્સ દુક્કટં;
ઉક્લાપાપિ સચે હોન્તિ, સોધેતબ્બં અસેસતો.
અવલેખનકટ્ઠેન, પૂરો ચે પીઠરો પન;
છડ્ડેય્ય કુમ્ભિ રિત્તા ચે, કુમ્ભિં પૂરેય્ય વારિના.
અનજ્ઝિટ્ઠો હિ વુડ્ઢેન, પાતિમોક્ખં ન ઉદ્દિસે;
ધમ્મં ન ચ ભણે, પઞ્હં, ન પુચ્છેય્ય ન વિસ્સજે.
આપુચ્છિત્વા કથેન્તસ્સ, વુડ્ઢં વુડ્ઢતરાગમે;
પુન આપુચ્છને કિચ્ચં, નત્થીતિ પરિદીપિતં.
વુડ્ઢેનેકવિહારસ્મિં, સદ્ધિં વિહરતા પન;
અનાપુચ્છા હિ સજ્ઝાયો, ન કાતબ્બો કદાચિપિ.
ઉદ્દેસોપિ ન કાતબ્બો, પરિપુચ્છાય કા કથા;
ન ચ ધમ્મો કથેતબ્બો, ભિક્ખુના ધમ્મચક્ખુના.
ન દીપો વિજ્ઝાપેતબ્બો, કાતબ્બો વા ન ચેવ સો;
વાતપાનકવાટાનિ, થકેય્ય વિવરેય્ય નો.
ચઙ્કમે ચઙ્કમન્તો ચ, વુડ્ઢતો પરિવત્તયે;
તમ્પિ ચીવરકણ્ણેન, કાયેન ન ચ ઘટ્ટયે.
પુરતો નેવ થેરાનં, ન્હાયેય્ય ન પનૂપરિ;
ઉત્તરં ઓતરન્તાનં, દદે મગ્ગં, ન ઘટ્ટયે.
વત્તં ¶ અપરિપૂરેન્તો, ન સીલં પરિપૂરતિ;
અસુદ્ધસીલો દુપ્પઞ્ઞો, ચિત્તેકગ્ગં ન વિન્દતિ.
વિક્ખિત્તચિત્તોનેકગ્ગો, સદ્ધમ્મં ન ચ પસ્સતિ;
અપસ્સમાનો સદ્ધમ્મં, દુક્ખા ન પરિમુચ્ચતિ.
તસ્મા હિ વત્તં પૂરેય્ય, જિનપુત્તો વિચક્ખણો;
ઓવાદં બુદ્ધસેટ્ઠસ્સ, કત્વા નિબ્બાનમેહિતિ.
વત્તક્ખન્ધકકથા.
ભિક્ખુનિક્ખન્ધકકથા
કાયં ¶ ઊરું થનં વાપિ, વિવરિત્વાન ભિક્ખુની;
અત્તનો અઙ્ગજાતં વા, ભિક્ખુસ્સ ન ચ દસ્સયે.
ભિક્ખુના સહ યં કિઞ્ચિ, સમ્પયોજેન્તિયાપિ ચ;
તતો ભાસન્તિયા ભિક્ખું, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન ચ ભિક્ખુનિયા દીઘં, ધારેય્ય કાયબન્ધનં;
તેનેવ કાયબન્ધેન, થનપટ્ટેન વા પન.
વિલીવેન ચ પટ્ટેન, ચમ્મપટ્ટેન વા તથા;
દુસ્સપટ્ટેન વા દુસ્સ-વેણિયા દુસ્સવટ્ટિયા.
ન ફાસુકા નમેતબ્બા, દુક્કટં તુ નમેન્તિયા;
ન ઘંસાપેય્ય સમણી, જઘનં અટ્ઠિકાદિના.
હત્થં વા હત્થકોચ્છં વા, પાદં વા મુખમૂરુકં;
કોટ્ટાપેતિ સચે તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
ન મુખં લિમ્પિતબ્બં તુ, ન ચુણ્ણેતબ્બમેવ ચ;
મનોસિલાય વાપત્તિ, મુખં લઞ્જન્તિયા સિયા.
અઙ્ગરાગો ¶ ન કાતબ્બો, મુખરાગોપિ વા તથા;
અવઙ્ગં ન ચ કાતબ્બં, ન કાતબ્બં વિસેસકં.
ઓલોકનકતો રાગા, ઓલોકેતું ન વટ્ટતિ;
ઠાતબ્બં ન ચ સાલોકે, સનચ્ચં ન ચ કારયે.
દુક્કટં મુનિના વુત્તં, ગણિકં વુટ્ઠપેન્તિયા;
સુરં વા પન મંસં વા, પણ્ણં વા વિક્કિણન્તિયા.
વડ્ઢિં વાપિ વણિજ્જં વા, પયોજેતું ન વટ્ટતિ;
તિરીટં કઞ્ચુકં વાપિ, યદિ ધારેતિ દુક્કટં.
દાસો વા પન દાસી વા, તથા કમ્મકરોપિ વા;
ન ચેવુપટ્ઠપેતબ્બો, તિરચ્છાનગતોપિ વા.
ન ચ ભિક્ખુનિયા સબ્બ-નીલાદિં પન ચીવરં;
ધારેતબ્બં, ન ધારેય્ય, સબ્બં નમતકમ્પિ ચ.
પટિચ્છન્નાપટિચ્છન્નં ¶ , છિન્નં વાચ્છિન્નમેવ વા;
પુરિસબ્યઞ્જનં સબ્બં, ઓલોકેતું ન વટ્ટતિ.
દૂરતોવ ચ પસ્સિત્વા, ભિક્ખું ભિક્ખુનિયા પન;
મગ્ગો તસ્સ પદાતબ્બો, ઓક્કમિત્વાન દૂરતો.
ભિક્ખું પન ચ પસ્સિત્વા, પત્તં ભિક્ખં ચરન્તિયા;
નીહરિત્વા તમુક્કુજ્જં, દસ્સેતબ્બં તુ ભિક્ખુનો.
સંવેલ્લિકઞ્ચ કાતું વા, ધારેતું કટિસુત્તકં;
ઉતુકાલે અનુઞ્ઞાતં, ઉતુનીનં મહેસિના.
ઇત્થિપોસયુતં યાનં, હત્થવટ્ટકમેવ વા;
પાટઙ્કી ચ ગિલાનાય, વટ્ટતેવાભિરૂહિતું.
ગરુધમ્મે ઠિતાયાપિ, માનત્તં તુ ચરન્તિયા;
સમ્મન્નિત્વા પદાતબ્બા, દુતિયા પન ભિક્ખુની.
યસ્સા પબ્બજ્જકાલે તુ, ગબ્ભો વુટ્ઠાતિ ઇત્થિયા;
પુત્તો યદિ ચ તસ્સાપિ, દાતબ્બા દુતિયા તથા.
માતા ¶ લભતિ પાયેતું, ભોજેતું પુત્તમત્તનો;
મણ્ડેતુમ્પિ ઉરે કત્વા, સેતું લભતિ સા પન.
ઠપેત્વા સહસેય્યં તુ, તસ્મિં દુતિયિકાય હિ;
પુરિસેસુ યથાઞ્ઞેસુ, વત્તિતબ્બં તથેવ ચ.
વિબ્ભમેનેવ સા હોતિ, યસ્મા ઇધ અભિક્ખુની;
તસ્મા ભિક્ખુનિયા સિક્ખા-પચ્ચક્ખાનં ન વિજ્જતિ.
વિબ્ભન્તાય યથા તસ્સા, પુન નત્થૂપસમ્પદા;
ગતાય તિત્થાયતનં, તથા નત્થૂપસમ્પદા.
છેદનં નખકેસાનં, પુરિસેહિ ચ વન્દનં;
વણસ્સ પરિકમ્મમ્પિ, સાદિતું પન વટ્ટતિ.
ન વચ્ચકુટિયા વચ્ચો, કાતબ્બો યાય કાયચિ;
હેટ્ઠાપિ વિવટે ઉદ્ધં, પટિચ્છન્નેપિ વટ્ટતિ.
ન ચ વટ્ટતિ સબ્બત્થ, પલ્લઙ્કેન નિસીદિતું;
ગિલાનાયડ્ઢપલ્લઙ્કં, વટ્ટતીતિ પકાસિતં.
ન ¶ ચ ભિક્ખુનિયારઞ્ઞે, વત્થબ્બં તુ કથઞ્ચન;
અતિત્થે નરતિત્થે વા, ન્હાયિતું ન ચ વટ્ટતિ.
સમણી ગન્ધચુણ્ણેન, યા ચ વાસિતમત્તિયા;
ન્હાયેય્ય પટિસોતે વા, તસ્સા આપત્તિ દુક્કટં.
‘‘ત્વંયેવ પરિભુઞ્જા’’તિ, પરિભોગત્થમત્તનો;
દિન્નં અભુત્વા અઞ્ઞસ્સ, દેન્તિયા પન દુક્કટં.
સબ્બં પટિગ્ગહાપેત્વા, ભિક્ખૂહિ પરિભુઞ્જિતું;
અસન્તેનુપસમ્પન્ને, ભિક્ખુનીનં તુ વટ્ટતિ.
ભિક્ખુનિક્ખન્ધકકથા.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે ખન્ધકકથા નિટ્ઠિતા.
ચતુબ્બિધકમ્મકથા
ચત્તારિમાનિ ¶ કમ્માનિ, અપલોકનસઞ્ઞિતં;
ઞત્તિ ઞત્તિદુતિયઞ્ચ, કમ્મં ઞત્તિચતુત્થકં.
અપલોકનકમ્મં તુ, પઞ્ચ ઠાનાનિ ગચ્છતિ;
ઞત્તિકમ્મં નવટ્ઠાનં, દુતિયં સત્ત ગચ્છતિ.
તથા ઞત્તિચતુત્થમ્પિ, સત્ત ઠાનાનિ ગચ્છતિ;
નિસ્સારણઞ્ચ ઓસારો, ભણ્ડુકં બ્રહ્મદણ્ડકો.
અપલોકનકમ્મઞ્હિ, કમ્મલક્ખણપઞ્ચમં;
નિસ્સારણઞ્ચ ઓસારં, સમણુદ્દેસતો વદે.
ભણ્ડુકં પબ્બજન્તેન, છન્નેન બ્રહ્મદણ્ડકં;
અઞ્ઞસ્સપિ ચ કાતબ્બો, તથારૂપસ્સ ભિક્ખુનો.
સબ્બો સન્નિપતિત્વાન, આપુચ્છિત્વાન સબ્બસો;
ચીવરાદિપરિક્ખારં, સઙ્ઘો યં દેતિ તસ્સ હિ.
તિક્ખત્તું અપલોકેત્વા, ભિક્ખૂનં રુચિયા પન;
એવં સઙ્ઘસ્સ દાનં તુ, હોતિ તં કમ્મલક્ખણં.
નિસ્સારણમથોસારો ¶ , ઉપોસથપવારણા;
સમ્મુતિ ચેવ દાનઞ્ચ, પટિગ્ગાહો ચ સત્તમો.
પચ્ચુક્કડ્ઢનતા ચેવ, અટ્ઠમી પરિકિત્તિતા;
કમ્મસ્સ લક્ખણઞ્ચાતિ, નવ ઠાનાનિ ઞત્તિયા.
વિનિચ્છયે અસમ્પત્તે, થેરસ્સાવિનયઞ્ઞુનો;
તસ્સ નિસ્સારણા વુત્તા, યા સા નિસ્સારણાતિ હિ.
ઉપસમ્પદાપેક્ખસ્સ, આગચ્છોસારણાતિ સા;
ઉપોસથવસેનાપિ, પવારણવસેનપિ.
ઞત્તિયા ¶ ઠપિતત્તા હિ, ઞત્તિકમ્માનિમે દુવે;
‘‘ઉપસમ્પદાપેક્ખઞ્હિ, અનુસાસેય્યહ’’ન્તિ ચ.
‘‘ઇત્થન્નામમહં ભિક્ખું, પુચ્છેય્યં વિનય’’ન્તિ ચ;
એવમાદિપવત્તા હિ, એદિસા ઞત્તિ સમ્મુતિ.
નિસ્સટ્ઠચીવરાદીનં, દાનં ‘‘દાન’’ન્તિ વુચ્ચતિ;
આપત્તીનં પટિગ્ગાહો, ‘‘પટિગ્ગાહો’’તિ વુચ્ચતિ.
પચ્ચુક્કડ્ઢનતા નામ, પવારુક્કડ્ઢના મતા;
‘‘ઇમં ઉપોસથં કત્વા, કાલે પવારયામિ’’તિ.
તિણવત્થારકે સબ્બ-પઠમા ઞત્તિ ચેતરા;
કમ્મલક્ખણમેતન્તિ, નવ ઠાનાનિ ઞત્તિયા.
ઞત્તિદુતિયકમ્મમ્પિ, સત્ત ઠાનાનિ ગચ્છતિ;
નિસ્સારણમથોસારં, સમ્મુતિં દાનમેવ ચ.
ઉદ્ધારં દેસનં કમ્મ-લક્ખણં પન સત્તમં;
પત્તનિક્કુજ્જનાદી તુ, નિસ્સારોસારણા મતા.
સમ્મુતિ નામ સીમાદિ, સા પઞ્ચદસધા મતા;
દાનં કથિનવત્થસ્સ, દાનં મતકવાસસો.
કથિનસ્સન્તરુબ્ભારો, ‘‘ઉબ્ભારો’’તિ પવુચ્ચતિ;
દેસના કુટિવત્થુસ્સ, વિહારસ્સ ચ વત્થુનો.
તિણવત્થારકમ્મે ચ, મોહારોપનતાદિસુ;
કમ્મવાચાવસેનેત્થ, કમ્મલક્ખણતા મતા.
ઇતિ ¶ ઞત્તિદુતિયસ્સ, ઇમે સત્ત પકાસિતા;
તથા ઞત્તિચતુત્થમ્પિ, સત્ત ઠાનાનિ ગચ્છતિ.
નિસ્સારણમથોસારં, સમ્મુતિં દાનનિગ્ગહં;
સમનુભાસનઞ્ચેવ, સત્તમં કમ્મલક્ખણં.
સત્તન્નં તજ્જનાદીનં, કમ્માનં કરણં પન;
નિસ્સારણાથ પસ્સદ્ધિ, તેસં ઓસારણા મતા.
ઓવાદો ¶ ભિક્ખુનીનં તુ, સમ્મુતીતિ પકાસિતા;
માનત્તપરિવાસાનં, દાનં ‘‘દાન’’ન્તિ વુચ્ચતિ.
પુન મૂલાપટિક્કસ્સો, ‘‘નિગ્ગહો’’તિ પવુચ્ચતિ;
ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા, અટ્ઠ યાવતતીયકા.
અરિટ્ઠો ચણ્ડકાળી ચ, એકાદસ ભવન્તિમે;
ઇમેસં તુ વસા ઞેય્યા, દસેકા સમનુભાસના.
ઉપસમ્પદકમ્મઞ્ચ, કમ્મમબ્ભાનસઞ્ઞિતં;
ઇદં ઞત્તિચતુત્થે તુ, સત્તમં કમ્મલક્ખણં.
અપલોકનકમ્મઞ્ચા-પલોકેત્વાવ કારયે;
ઞત્તિયા દુતિયેનાપિ, ચતુત્થેન ન કારયે.
ઞત્તિદુતિયકમ્માનિ, લહુકાનત્થિ કાનિચિ;
કાતબ્બાનપલોકેત્વા, સબ્બા સમ્મુતિયો સિયું.
સેસાનિ અપલોકેત્વા, કાતું પન ન વટ્ટતિ;
યથાવુત્તનયેનેવ, તેન તેનેવ કારયે.
ચતુબ્બિધકમ્મકથા.
કમ્મવિપત્તિકથા
વત્થુતો ઞત્તિતો ચેવ, અનુસ્સાવનસીમતો;
પરિસતોતિ પઞ્ચેવ, કમ્મદોસા પકાસિતા.
સમ્મુખાકરણીયં ¶ યં, તં કરોતિ અસમ્મુખા;
કમ્મં વત્થુવિપન્નં તં, અધમ્મન્તિ પવુચ્ચતિ.
અસમ્મુખાકરણીયાનિ, અટ્ઠેવ ચ ભવન્તિ હિ;
પત્તનિક્કુજ્જનઞ્ચેવ, પત્તસ્સુક્કુજ્જનમ્પિ ચ.
પકાસનીયકમ્મઞ્ચ ¶ , સેક્ખઉમ્મત્તસમ્મુતિ;
અવન્દિયો તથા બ્રહ્મ-દણ્ડો દૂતૂપસમ્પદા.
ઇમાનટ્ઠ ઠપેત્વાન, સેસાનિ પન સબ્બસો;
સમ્મુખાકરણીયાનિ, કમ્માનિ સુગતોબ્રવિ.
ઞત્તિતો પન પઞ્ચેવ, વિપજ્જનનયા મતા;
ન પરામસતિ વત્થુઞ્ચ, સઙ્ઘં પુગ્ગલમેવ વા.
ન પરામસતિ ઞત્તિં વા, પચ્છા ઞત્તિં ઠપેતિ વા;
પઞ્ચહેતેહિ કમ્માનિ, ઞત્તિતોવ વિપજ્જરે.
અનુસ્સાવનતો પઞ્ચ, કમ્મદોસા પકાસિતા;
ન પરામસતિ વત્થું વા, સઙ્ઘં પુગ્ગલમેવ વા.
હાપેતિ સાવનં વાપિ, સાવેતસમયેપિ વા;
એવં પન વિપજ્જન્તિ, અનુસ્સાવનતોપિ ચ.
એકાદસહિ સીમાહિ, સીમતો કમ્મદોસતા;
વુત્તા ઉપોસથે તાવ, ખન્ધકે સબ્બસો મયા.
ચતુવગ્ગેન કાતબ્બે, કમ્મપ્પત્તા અનાગતા;
છન્દો ચ ન પનાનીતો, પટિક્કોસન્તિ સમ્મુખા.
એવં તિવઙ્ગિકો દોસો, પરિસાય વસા સિયા;
આગતા કમ્મપત્તા ચ, છન્દો ચ ન પનાગતો.
સમ્મુખા પટિસેધેન્તિ, દુતિયે ચતુવગ્ગિકે;
આગતા કમ્મપત્તા ચ, છન્દોપિ ચ સમાહટો.
પટિક્કોસોવ એત્થત્થિ, તતિયે ચતુવગ્ગિકે;
એવં પઞ્ચાદિવગ્ગેસુ, સઙ્ઘેસુ તિવિધેસુપિ.
ચતુત્થિકા ¶ સિયું દોસા, દસ દ્વે પરિસાવસા;
એવં દ્વાદસધા એત્થ, કમ્માનિ હિ વિપજ્જરે.
કમ્મવિપત્તિકથા.
સેદમોચનકથા
ક.
સોળસપરિવારસ્સ ¶ , પરિવારસ્સ સાદરા;
સુણાથ નિપુણે પઞ્હે, ગૂળ્હત્થે ભણતો મમ.
ખ.
દિવાપજ્જતિ નો રત્તિં, રત્તિંયેવ ચ નો દિવા;
કથઞ્ચ પટિગ્ગણ્હન્તો, ન ગણ્હન્તો કથં પન.
ગ.
છિન્દન્તસ્સ સિયાપત્તિ, તથેવાછિન્દતોપિ ચ;
છાદેન્તસ્સ તથાપત્તિ-ન છાદેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ઘ.
કા ચાપત્તિ સમાપત્તિ-લાભિનોયેવ ભિક્ખુનો;
અસમાપત્તિલાભિસ્સ, કા ચ નામસ્સ સા ભવે.
ઙ.
ગરુકં ભણતો સચ્ચં, અલિકં ભણતો સિયું;
લહું સચ્ચં ભણન્તસ્સ, મુસા ચ ભણતો ગરું.
ચ.
પવિસન્તો ચ આરામં, આપજ્જતિ ન નિક્ખમં;
નિક્ખમન્તોવ આપત્તિ, ન ચેવ પવિસં પન;
છ.
સમાદિયન્તો અસમાદિયન્તો;
અનાદિયન્તોપિ ચ આદિયન્તો;
દેન્તો અદેન્તોપિ સિયા સદોસો;
તથા કરોન્તોપિ ચ નો કરોન્તો.
જ.
આપજ્જતિ ચ ધારેન્તો, અધારેન્તો તથેવ ચ;
દ્વિન્નં માતા પિતા સાવ, કથં હોતિ? ભણાહિ મે.
ઝ.
ઉભતોબ્યઞ્જના ¶ ઇત્થી, ગબ્ભં ગણ્હાતિ અત્તના;
ગણ્હાપેતિ પરં ગબ્ભં, તસ્મા માતાપિતા ચ સા.
ઞ.
ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, યં પરેસં મમાયિતં;
ન હરન્તોવ તં થેય્યા, કથં પારાજિકો ભવે;
ટ.
થેય્યસંવાસકો એસો, લિઙ્ગસંવાસથેનકો;
પરભણ્ડં અગણ્હન્તો, તેન હોતિ પરાજિતો.
ઠ.
નારિં રૂપવતિં ભિક્ખુ, રત્તચિત્તો અસઞ્ઞતો;
મેથુનં તાય કત્વાપિ, ન સો પારાજિકો કથં;
ડ.
અચ્છરાસદિસં ¶ નારિં, સુપિનન્તેન પસ્સતિ;
તાય મેથુનસંયોગે, કતેપિ ન ભવિસ્સતિ.
ઢ.
બહિદ્ધા ગેહતો ભિક્ખુ, ઇત્થી ગબ્ભન્તરં ગતા;
છિદ્દં ગેહસ્સ નેવત્થિ, કથં મેથુનતો ચુતો;
ણ.
અન્તોદુસ્સકુટિટ્ઠેન, માતુગામેન મેથુનં;
સન્થતાદિવસેનેવ, કત્વા હોતિ પરાજિતો.
ત.
સુત્તે ચ વિનયેયેવ, ખન્ધકે સાનુલોમિકે;
સબ્બત્થ નિપુણા ધીરા, ઇમે પઞ્હે ભણન્તિ તે.
થ.
ખન્ધકે પરિવારે ચ, વિનયે સાનુલોમિકે;
આદરો કરણીયોવ, પટુભાવં પનિચ્છિતા.
સેદમોચનકથા.
પકિણ્ણકવિનિચ્છયકથા
છત્તં પણ્ણમયં કિઞ્ચિ, બહિ અન્તો ચ સબ્બસો;
પઞ્ચવણ્ણેન સુત્તેન, સિબ્બિતું ન ચ વટ્ટતિ.
છિન્દિતું ¶ અડ્ઢચન્દં વા, પણ્ણે મકરદન્તકં;
ઘટકં વાળરૂપં વા, લેખા દણ્ડે ન વટ્ટતિ.
સિબ્બિતું એકવણ્ણેન, છત્તં સુત્તેન વટ્ટતિ;
થિરત્થં, પઞ્ચવણ્ણાનં, પઞ્જરં વા વિનન્ધિતું.
ઘટકં વાળરૂપં વા, લેખા વા પન કેવલા;
ભિન્દિત્વા વાપિ ઘંસિત્વા, ધારેતું પન વટ્ટતિ.
અહિછત્તકસણ્ઠાનં, દણ્ડબુન્દમ્હિ વટ્ટતિ;
ઉક્કિરિત્વા કતા લેખા, બન્ધનત્થાય વટ્ટતિ.
નાનાવણ્ણેહિ સુત્તેહિ, મણ્ડનત્થાય ચીવરં;
સમં સતપદાદીનં, સિબ્બિતું ન ચ વટ્ટતિ.
પત્તસ્સ ¶ પરિયન્તે વા, તથા પત્તમુખેપિ વા;
વેણિં સઙ્ખલિકં વાપિ, કરોતો હોતિ દુક્કટં.
પટ્ટમ્પિ ગણ્ઠિપાસાનં, અટ્ઠકોણાદિકંવિધિં;
તત્થગ્ઘિયગદારૂપં, મુગ્ગરાદિં કરોન્તિ ચ.
તત્થ કક્કટકક્ખીનિ, ઉટ્ઠાપેન્તિ ન વટ્ટતિ;
સુત્તા ચ પિળકા તત્થ, દુવિઞ્ઞેય્યાવ દીપિતા.
ચતુકોણાવ વટ્ટન્તિ, ગણ્ઠિપાસકપટ્ટકા;
કણ્ણકોણેસુ સુત્તાનિ, રત્તે છિન્દેય્ય ચીવરે.
સૂચિકમ્મવિકારં વા, અઞ્ઞં વા પન કિઞ્ચિપિ;
ચીવરે ભિક્ખુના કાતું, કારાપેતું ન વટ્ટતિ.
યો ચ પક્ખિપતિ ભિક્ખુ ચીવરં;
કઞ્જિપિટ્ઠખલિઅલ્લિકાદિસુ;
વણ્ણમટ્ઠમભિપત્થયં પરં;
તસ્સ નત્થિ પન મુત્તિ દુક્કટા.
સૂચિહત્થમલાદીનં ¶ , કરણે ચીવરસ્સ ચ;
તથા કિલિટ્ઠકાલે ચ, ધોવનત્થં તુ વટ્ટતિ.
રજને પન ગન્ધં વા, તેલં વા લાખમેવ વા;
કિઞ્ચિ પક્ખિપિતું તત્થ, ભિક્ખુનો ન ચ વટ્ટતિ.
સઙ્ખેન મણિના વાપિ, અઞ્ઞેનપિ ચ કેનચિ;
ચીવરં ન ચ ઘટ્ટેય્ય, ઘંસિતબ્બં ન દોણિયા.
ચીવરં દોણિયં કત્વા, નાપિ ઘટ્ટેય્ય મુટ્ઠિના;
રત્તં પહરિતું કિઞ્ચિ, હત્થેહેવ ચ વટ્ટતિ.
ગણ્ઠિકે પન લેખા વા, પિળકા વા ન વટ્ટતિ;
કપ્પબિન્દુવિકારો વા, પાળિકણ્ણિકભેદતો.
થાલકસ્સ ચ પત્તસ્સ, બહિ અન્તોપિ વા પન;
આરગ્ગેન કતા લેખા, ન ચ વટ્ટતિ કાચિપિ.
આરોપેત્વા ભમં પત્તં, મજ્જિત્વા ચે પચન્તિ ચ;
‘‘મણિવણ્ણં કરિસ્સામ’’, ઇતિ કાતું ન વટ્ટતિ.
પત્તમણ્ડલકે ¶ કિઞ્ચિ, ભિત્તિકમ્મં ન વટ્ટતિ;
ન દોસો કોચિ તત્થસ્સ, કાતું મકરદન્તકં.
ન ધમ્મકરણચ્છત્તે, લેખા કાચિપિ વટ્ટતિ;
કુચ્છિયં વા ઠપેત્વા તં, લેખં તુ મુખવટ્ટિયં.
સુત્તં વા દિગુણં કત્વા, કોટ્ટેન્તિ ચ તહિં તહિં;
કાયબન્ધનસોભત્થં, તં ન વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
દસામુખે દળ્હત્થાય, દ્વીસુ અન્તેસુ વટ્ટતિ;
માલાકમ્મલતાકમ્મ-ચિત્તિકમ્પિ ન વટ્ટતિ.
અક્ખીનિ તત્થ દસ્સેત્વા, કોટ્ટિતે પન કા કથા;
કક્કટક્ખીનિ વા તત્થ, ઉટ્ઠાપેતું ન વટ્ટતિ.
ઘટં ¶ દેડ્ડુભસીસં વા, મકરસ્સ મુખમ્પિ વા;
વિકારરૂપં યં કિઞ્ચિ, ન વટ્ટતિ દસામુખે.
ઉજુકં મચ્છકણ્ટં વા, મટ્ઠં વા પન પટ્ટિકં;
ખજ્જૂરિપત્તકાકારં, કત્વા વટ્ટતિ કોટ્ટિતં.
પટ્ટિકા સૂકરન્તન્તિ, દુવિધં કાયબન્ધનં;
રજ્જુકા દુસ્સપટ્ટાદિ, સબ્બં તસ્સાનુલોમિકં.
મુરજં મદ્દવીણઞ્ચ, દેડ્ડુભઞ્ચ કલાબુકં;
રજ્જુયો ન ચ વટ્ટન્તિ, પુરિમા દ્વેદસા સિયું.
દસા પામઙ્ગસણ્ઠાના, નિદ્દિટ્ઠા કાયબન્ધને;
એકા દ્વિતિચતસ્સો વા, વટ્ટન્તિ ન તતો પરં.
એકરજ્જુમયં વુત્તં, મુનિના કાયબન્ધનં;
તઞ્ચ પામઙ્ગસણ્ઠાનં, એકમ્પિ ચ ન વટ્ટતિ.
રજ્જુકે એકતો કત્વા, બહૂ એકાય રજ્જુયા;
નિરન્તરઞ્હિ વેઠેત્વા, કતં વટ્ટતિ બન્ધિતું.
દન્તકટ્ઠવિસાણટ્ઠિ-લોહવેળુનળબ્ભવા;
જતુસઙ્ખમયાસુત્ત-ફલજા વિધકા મતા.
કાયબન્ધનવિધેપિ, વિકારો ન ચ વટ્ટતિ;
તત્થ તત્થ પરિચ્છેદ-લેખામત્તં તુ વટ્ટતિ.
માલાકમ્મલતાકમ્મ-નાનારૂપવિચિત્તિતા ¶ ;
ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખૂનં, અઞ્જની જનરઞ્જની.
તાદિસં પન ઘંસિત્વા, વેઠેત્વા સુત્તકેન વા;
વળઞ્જન્તસ્સ ભિક્ખુસ્સ, ન દોસો કોચિ વિજ્જતિ.
વટ્ટા વા ચતુરસ્સા વા, અટ્ઠંસા વાપિ અઞ્જની;
વટ્ટતેવાતિ નિદ્દિટ્ઠા, વણ્ણમટ્ઠા ન વટ્ટતિ.
તથાઞ્જનિસલાકાપિ ¶ , અઞ્જનિથવિકાય ચ;
નાનાવણ્ણેહિ સુત્તેહિ, ચિત્તકમ્મં ન વટ્ટતિ.
એકવણ્ણેન સુત્તેન, સિપાટિં યેન કેનચિ;
યં કિઞ્ચિ પન સિબ્બેત્વા, વળઞ્જન્તસ્સ વટ્ટતિ.
મણિકં પિળકં વાપિ, પિપ્ફલે આરકણ્ટકે;
ઠપેતું પન યં કિઞ્ચિ, ન ચ વટ્ટતિ ભિક્ખુનો.
દણ્ડકેપિ પરિચ્છેદ-લેખામત્તં તુ વટ્ટતિ;
વલિત્વા ચ નખચ્છેદં, કરોન્તીતિ હિ વટ્ટતિ.
ઉત્તરારણિયં વાપિ, ધનુકે પેલ્લદણ્ડકે;
માલાકમ્માદિ યં કિઞ્ચિ, વણ્ણમટ્ઠં ન વટ્ટતિ.
સણ્ડાસે દન્તકટ્ઠાનં, તથા છેદનવાસિયા;
દ્વીસુ પસ્સેસુ લોહેન, બન્ધિતું પન વટ્ટતિ.
તથા કત્તરદણ્ડેપિ, ચિત્તકમ્મં ન વટ્ટતિ;
વટ્ટલેખાવ વટ્ટન્તિ, એકા વા દ્વેપિ હેટ્ઠતો.
વિસાણે નાળિયં વાપિ, તથેવામણ્ડસારકે;
તેલભાજનકે સબ્બં, વણ્ણમટ્ઠં તુ વટ્ટતિ.
પાનીયસ્સ ઉળુઙ્કેપિ, દોણિયં રજનસ્સપિ;
ઘટે ફલકપીઠેપિ, વલયાધારકાદિકે.
તથા પત્તપિધાને ચ, તાલવણ્ટે ચ બીજને;
પાદપુઞ્છનિયં વાપિ, સમ્મુઞ્જનિયમેવ ચ.
મઞ્ચે ભૂમત્થરે પીઠે, ભિસિબિમ્બોહનેસુ ચ;
માલાકમ્માદિકં ચિત્તં, સબ્બમેવ ચ વટ્ટતિ.
નાનામણિમયત્થમ્ભ-કવાટદ્વારભિત્તિકં ¶ ;
સેનાસનમનુઞ્ઞાતં, કા કથા વણ્ણમટ્ઠકે.
સોવણ્ણિયં ¶ દ્વારકવાટબદ્ધં;
સુવણ્ણનાનામણિભિત્તિભૂમિં;
ન કિઞ્ચિ એકમ્પિ નિસેધનીયં;
સેનાસનં વટ્ટતિ સબ્બમેવ.
બુદ્ધં ધમ્મઞ્ચ સઙ્ઘઞ્ચ, ન ઉદ્દિસ્સ દવં કરે;
મૂગબ્બતાદિકં નેવ, ગણ્હેય્ય તિત્થિયબ્બતં.
કાયં વા અઙ્ગજાતં વા, ઊરું વા ન તુ દસ્સયે;
ભિક્ખુનીનં તુ તા વાપિ, ન સિઞ્ચે ઉદકાદિના.
વસ્સમઞ્ઞત્થ વુટ્ઠો ચે, ભાગમઞ્ઞત્થ ગણ્હતિ;
દુક્કટં પુન દાતબ્બં, ગીવા નટ્ઠેપિ જજ્જરે.
ચોદિતો સો સચે તેહિ, ભિક્ખૂહિ ન દદેય્યતં;
ધુરનિક્ખેપને તેસં, ભણ્ડગ્ઘેનેવ કારયે.
અકપ્પિયસમાદાનં, કરોતો હોતિ દુક્કટં;
દવા સિલં પવિજ્ઝન્તો, દુક્કટા ન ચ મુચ્ચતિ.
ગિહીગોપકદાનસ્મિં, ન દોસો કોચિ ગણ્હતો;
પરિચ્છેદનયો વુત્તો, સઙ્ઘચેતિયસન્તકે.
યાનં પુરિસસંયુત્તં, હત્થવટ્ટકમેવ વા;
પાટઙ્કિઞ્ચ ગિલાનસ્સ, વટ્ટતેવાભિરૂહિતું.
ન ચ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સમ્પયોજેય્ય કિઞ્ચિપિ;
દુક્કટં ભિક્ખુનિં રાગા, ઓભાસેન્તસ્સ ભિક્ખુનો.
ભિક્ખુનીનં હવે ભિક્ખુ, પાતિમોક્ખં ન ઉદ્દિસે;
આપત્તિં વા સચે તાસં, પટિગ્ગણ્હેય્ય દુક્કટં.
અત્તનો પરિભોગત્થં, દિન્નમઞ્ઞસ્સ કસ્સચિ;
પરિભોગમકત્વાવ, દદતો પન દુક્કટં.
અસપ્પાયં ¶ સચે સબ્બં, અપનેતુમ્પિ વટ્ટતિ;
અગ્ગં ગહેત્વા દાતું વા, પત્તાદીસુપ્યયં નયો.
પઞ્ચવગ્ગૂપસમ્પદા ¶ , ગુણઙ્ગુણઉપાહના;
ચમ્મત્થારો ધુવન્હાનં, મજ્ઝદેસે ન વટ્ટતિ.
સમ્બાધસ્સ ચ સામન્તા, સત્થકમ્મં દુવઙ્ગુલા;
વારિતં, વત્થિકમ્મમ્પિ, સમ્બાધેયેવ સત્થુના.
પણ્ણાનિ અજ્જુકાદીનં, લોણં વા ઉણ્હયાગુયા;
પક્ખિપિત્વાન પાકત્થં, ચાલેતું ન ચ વટ્ટતિ.
સચે પરિસમઞ્ઞસ્સ, ઉપળાલેતિ દુક્કટં;
તત્થ ચાદીનવં તસ્સ, વત્તું પન ચ વટ્ટતિ.
‘‘મક્ખનં ગૂથમુત્તેહિ, ગતેન ન્હાયિતું વિય;
કતં નિસ્સાય દુસ્સીલં, તયા વિહરતા’’તિ ચ.
ભત્તગ્ગે યાગુપાને ચ, અન્તોગામે ચ વીથિયં;
અન્ધકારે અનાવજ્જો, એકાવત્તો ચ બ્યાવટો.
સુત્તો ખાદઞ્ચ ભુઞ્જન્તો, વચ્ચં મુત્તમ્પિ વા કરં;
વન્દના તેરસન્નં તુ, અયુત્તત્થેન વારિતા.
નગ્ગો અનુપસમ્પન્નો, નાનાસંવાસકોપિ ચ;
યો પચ્છા ઉપસમ્પન્નો, ઉક્ખિત્તો માતુગામકો.
એકાદસ અભબ્બા ચ, ગરુકટ્ઠા ચ પઞ્ચિમે;
વન્દતો દુક્કટં વુત્તં, બાવીસતિ ચ પુગ્ગલે.
યો પુરે ઉપસમ્પન્નો, નાનાસંવાસવુડ્ઢકો;
ધમ્મવાદી ચ સમ્બુદ્ધો, વન્દનીયા તયો ઇમે.
તજ્જનાદિકતે એત્થ, ચતુરો પન પુગ્ગલે;
વન્દતોપિ અનાપત્તિ, તેહિ કમ્મઞ્ચ કુબ્બતો.
અધિટ્ઠાનં ¶ પનેકસ્સ, દ્વિન્નં વા તિણ્ણમેવ વા;
દિટ્ઠાવિકમ્મમુદ્દિટ્ઠં, તતો ઉદ્ધં નિવારણં.
સન્દિટ્ઠો હોતિ સમ્ભત્તો, જીવતાલપિતોપિ ચ;
ગહિતત્તમનો હોતિ, વિસ્સાસો પઞ્ચધા સિયા.
સીલદિટ્ઠિવિપત્તિ ચ, આચારાજીવસમ્ભવા;
વિપત્તિયો ચતસ્સોવ, વુત્તા આદિચ્ચબન્ધુના.
તત્થ ¶ અપ્પટિકમ્મા ચ, યા ચ વુટ્ઠાનગામિની;
આપત્તિયો દુવે સીલ-વિપત્તીતિ પકાસિતા.
અન્તગ્ગાહિકદિટ્ઠિ ચ, યા દિટ્ઠિ દસવત્થુકા;
અયં દિટ્ઠિવિપત્તીતિ, દુવિધા દિટ્ઠિ દીપિતા.
દેસનાગામિનિકા યા ચ, પઞ્ચ થુલ્લચ્ચયાદિકા;
વુત્તાચારવિપત્તીતિ, આચારકુસલેન સા.
કુહનાદિપ્પવત્તો હિ, મિચ્છાજીવોતિ દીપિતો;
આજીવપચ્ચયાપત્તિ, છબ્બિધાતિ પકાસિતા.
કમ્મુના લદ્ધિસીમાહિ, નાનાસંવાસકા તયો;
ઉક્ખિત્તો તિવિધો કમ્મ-નાનાસંવાસકો મતો.
અધમ્મવાદિપક્ખસ્મિં, નિસિન્નોવ વિચિન્તિયં;
‘‘ધમ્મવાદી પનેતે’’તિ, ઉપ્પન્ને પન માનસે.
નાનાસંવાસકો નામ, લદ્ધિયાયં પકાસિતો;
તત્રટ્ઠો પન સો દ્વિન્નં, કમ્મં કોપેતિ સઙ્ઘિકં.
બહિસીમાગતો સીમા-નાનાસંવાસકો મતો;
નાનાસંવાસકા એવં, તયો વુત્તા મહેસિના.
ચુતો અનુપસમ્પન્નો, નાનાસંવાસકા તયો;
ભિક્ખૂનેકાદસાભબ્બા, અસંવાસા ઇમે સિયું.
અસંવાસસ્સ ¶ સબ્બસ્સ, તથા કમ્મારહસ્સ ચ;
સઙ્ઘે ઉમ્મત્તકાદીનં, પટિક્ખેપો ન રૂહતિ.
સસંવાસેકસીમટ્ઠ-પકતત્તસ્સ ભિક્ખુનો;
વચનેન પટિક્ખેપો, રૂહતાનન્તરસ્સપિ.
ભિક્ખુ આપજ્જતાપત્તિં, આકારેહિ પનચ્છહિ;
વુત્તા સમણકપ્પા ચ, પઞ્ચ, પઞ્ચ વિસુદ્ધિયો.
નિદાનં પુગ્ગલં વત્થું, વિધિં પઞ્ઞત્તિયા પન;
વિપત્તાપત્તનાપત્તિ, સમુટ્ઠાનનયમ્પિ ચ.
વજ્જકમ્મક્રિયાસઞ્ઞા, ચિત્તાણત્તિવિધિં પન;
તથેવઙ્ગવિધાનઞ્ચ, વેદના કુસલત્તિકં.
સત્તરસવિધં ¶ એતં, દસ્સેત્વા લક્ખણં બુધો;
સિક્ખાપદેસુ યોજેય્ય, તત્થ તત્થ યથારહં.
નિદાનં તત્થ વેસાલી, તથા રાજગહં પુરં;
સાવત્થાળવિ કોસમ્બી, સક્કભગ્ગા પકાસિતા.
દસ વેસાલિયા વુત્તા, એકવીસં ગિરિબ્બજે;
સતાનિ હિ છ ઊનાનિ, તીણિ સાવત્થિયા સિયું.
છ પનાળવિયં વુત્તા, અટ્ઠ કોસમ્બિયં કતા;
અટ્ઠ સક્કેસુ પઞ્ઞત્તા, તયો ભગ્ગે પકાસિતા.
તેવીસતિવિધા વુત્તા, સુદિન્નધનિયાદયો;
ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખસ્મિં, આદિકમ્મિકપુગ્ગલા.
ભિક્ખુનીનં તથા પાતિ-મોક્ખસ્મિં આદિકમ્મિકા;
થુલ્લનન્દાદયો સત્ત, સબ્બે તિંસ ભવન્તિ તે.
તરું ¶ તિમૂલં નવપત્તમેનં;
દ્વયઙ્કુરં સત્તફલં છપુપ્ફં;
જાનાતિ યો દ્વિપ્પભવં દ્વિસાખં;
જાનાતિ પઞ્ઞત્તિમસેસતો સો.
ઇતિ પરમમિમં વિનિચ્છયં;
મધુરપદત્થમનાકુલં તુ યો;
પઠતિ સુણતિ પુચ્છતે ચ સો;
ભવતુપાલિસમો વિનિચ્છયે.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે પકિણ્ણકવિનિચ્છયકથા સમત્તા.
કમ્મટ્ઠાનભાવનાવિધાનકથા
પામોક્ખે પાતિમોક્ખસ્મિં, મુખે મોક્ખપ્પવેસને;
સબ્બદુક્ખક્ખયે વુત્તે, વુત્તમેવિતરત્તયં.
ઇદં ¶ ચતુબ્બિધં સીલં, ઞત્વા તત્થ પતિટ્ઠિતો;
સમાધિં પુન ભાવેત્વા, પઞ્ઞાય પરિમુચ્ચતિ.
દસાનુસ્સતિયો વુત્તા, કસિણા ચ દસાસુભા;
ચતસ્સો અપ્પમઞ્ઞાયો, તથારુપ્પા પરદ્વયં.
ઇચ્ચેવં પન સબ્બમ્પિ, ચત્તાલીસવિધં સિયા;
કમ્મટ્ઠાનં સમુદ્દિટ્ઠં, મમ્મટ્ઠાનં મનોભુનો.
ઉપચારપ્પનાતો ચ, ઝાનભેદા અતિક્કમા;
વડ્ઢનાવડ્ઢના ચાપિ, તથારમ્મણભૂમિતો.
ગહણા પચ્ચયા ભિય્યો, તથા ચરિયાનુકૂલતો;
વિસેસો અયમેતેસુ, વિઞ્ઞાતબ્બો વિભાવિના.
અટ્ઠાનુસ્સતિયો ¶ સઞ્ઞા-વવત્થાનઞ્ચ તત્થિમે;
ઉપચારવહા, સેસા, તિંસ ઝાનવહા મતા.
પઠમજ્ઝાનિકા તત્થ, અસુભા કાયગતાસતિ;
આનાપાનઞ્ચ કસિણા, ચતુક્કજ્ઝાનિકા ઇમે.
તિકજ્ઝાનાનિ તિસ્સોવ, અપ્પમઞ્ઞાથ પચ્છિમા;
ચત્તારોપિ ચ આરુપ્પા, ચતુત્થજ્ઝાનિકા મતા.
અતિક્કમો દ્વિધા વુત્તો, અઙ્ગારમ્મણતોપિ ચ;
ચતુક્કતિકઝાનેસુ, અઙ્ગાતિક્કમતા મતા.
ચતુત્થા અપ્પમઞ્ઞાપિ, અઙ્ગાતિક્કમતો સિયા;
આરમ્મણમતિક્કમ્મ, આરુપ્પા પન જાયરે.
કસિણાનિ દસેવેત્થ, વડ્ઢેતબ્બાનિ યોગિના;
સેસં પન ચ સબ્બમ્પિ, ન વડ્ઢેતબ્બમેવ તં.
નિમિત્તારમ્મણા તત્થ, કસિણા ચ દસાસુભા;
કાયે સતાનાપાનઞ્ચ, બાવીસતિ ભવન્તિમે.
સેસાનુસ્સતિયો અટ્ઠ, સઞ્ઞા ધાતુવવત્થનં;
વિઞ્ઞાણં નેવસઞ્ઞા ચ, દસ દ્વે ભાવગોચરા.
ચતસ્સો અપ્પમઞ્ઞાયો, દ્વે ચ આરુપ્પમાનસા;
ઇમે ધમ્મા વિનિદ્દિટ્ઠા, છ નવત્તબ્બગોચરા.
દસાસુભા ¶ પટિક્કૂલ-સઞ્ઞા કાયગતાસતિ;
દેવેસુ ન પવત્તન્તિ, દ્વાદસેવાતિ ભૂમિતો.
તાનિ દ્વાદસ ભિય્યો ચ, આનાપાનસતીપિ ચ;
સબ્બસો તેરસ વાપિ, બ્રહ્મલોકે ન જાયરે.
ઠપેત્વા ચતુરારુપ્પે, અરૂપાવચરે કિર;
અઞ્ઞે પન ન જાયન્તિ, સબ્બે જાયન્તિ માનુસે.
ચતુત્થં કસિણં હિત્વા, કસિણા ચ દસાસુભા;
દિટ્ઠેનેવ ગહેતબ્બા, પુબ્બભાગે ભવન્તિ તે.
આનાપાનઞ્ચ ¶ ફુટ્ઠેન, દિટ્ઠેન તચપઞ્ચકં;
માલુતો દિટ્ઠફુટ્ઠેન, સુતેન ચેત્થ સેસકં.
આકાસકસિણઞ્ચેત્થ, ઠપેત્વા કસિણા નવ;
પઠમારુપ્પચિત્તસ્સ, પચ્ચયા પન જાયરે.
ભવન્તિ હિ અભિઞ્ઞાણં, કસિણાનિ દસાપિ ચ;
તિસ્સોપિ અપ્પમઞ્ઞાયો, ચતુત્થસ્સ તુ પચ્ચયા.
હેટ્ઠિમહેટ્ઠિમારુપ્પં, પરસ્સ ચ પરસ્સ ચ;
નેવસઞ્ઞા નિરોધસ્સ, પચ્ચયોતિ પકાસિતા.
સબ્બે સુખવિહારસ્સ, ભવનિસ્સરણસ્સ ચ;
તથા ભવસુખાનઞ્ચ, પચ્ચયાતિ ચ દીપિતા.
અસુભા દસ વિઞ્ઞેય્યા, તથા કાયગતાસતિ;
અનુકૂલા ઇમે રાગ-ચરિતસ્સ વિસેસતો.
ચતસ્સો અપ્પમઞ્ઞાયો, સવણ્ણકસિણા તથા;
અનુકૂલા ઇમે દોસ-ચરિતસ્સ પકાસિતા.
વિતક્કચરિતસ્સાપિ, મોહપ્પકતિનોપિ ચ;
આનાપાનસતેકાવ, સપ્પાયાતિ વિભાવિતા.
સઞ્ઞા ચેવ વવત્થાનં, મરણૂપસમે સતિ;
પઞ્ઞાપકતિનો એતે, અનુકૂલાતિ દીપિતા.
આદિઅનુસ્સતિચ્છક્કં, સદ્ધાચરિતવણ્ણિતં;
આરુપ્પા કસિણા સેસા, દસ સબ્બાનુરૂપકા.
એવં ¶ પભેદતો ઞત્વા, કમ્મટ્ઠાનાનિ પણ્ડિતો;
ચરિયાયાનુકૂલં તુ, તેસુ યં અત્તનો પન.
તં ગહેત્વાન મેધાવી, દળ્હં કલ્યાણમિત્તકો;
ઉચ્છેદં પલિબોધાનં, કત્વા પઠમમેવ ચ.
અનુરૂપે વસન્તેન, વિહારે દોસવજ્જિતે;
ભાવેત્વા પઠમાદીનિ, ઝાનાનિ પન સબ્બસો.
તતો ¶ વુટ્ઠાય સપ્પઞ્ઞો, ઝાનમ્હા પઠમાદિતો;
નામરૂપવવત્થાનં, કત્વા કઙ્ખં વિતીરિય.
ઉપક્લેસે અમગ્ગોતિ, દસોભાસાદયો પન;
મગ્ગો વિપસ્સનાઞાણં, ઇતિ જાનાતિ પણ્ડિતો.
તિણ્ણં તેસં વવત્થાને, કતે એત્તાવતા પન;
તિણ્ણં પન ચ સચ્ચાનં, વવત્થાનં કતં સિયા.
ઉદયબ્બયભઙ્ગા ચ, ભયાદીનવનિબ્બિદા;
મુઞ્ચિતુકમ્યતાઞાણં, પટિસઙ્ખાનુપસ્સના.
સઙ્ખારુપેક્ખાઞાણઞ્ચ, નવમં સચ્ચાનુલોમિકં;
અયં ‘‘પટિપદાઞાણ-દસ્સન’’ન્તિ પકાસિતા.
તતો ગોત્રભુચિત્તસ્સ, સમનન્તરમેવ ચ;
સન્તિમારમ્મણં કત્વા, જાયતે ઞાણદસ્સનં.
‘‘ઞાણદસ્સનસુદ્ધી’’તિ, ઇદં ઞાણં પકાસિતં;
પચ્ચવેક્ખણપરિયન્તં, ફલં તસ્સાનુજાયતે.
તેનેવ ચ ઉપાયેન, ભાવેન્તો સો પુનપ્પુનં;
પાપુણાતિ યથા ભિક્ખુ, સેસમગ્ગફલાનિ ચ.
ઇચ્ચેવમચ્ચન્તમવેચ્ચ ધમ્મં;
વિદ્ધંસયિત્વાકુસલં અસેસં;
વિસોસયિત્વાન તયો ભવે સો;
ઉપેતિ સન્તિં નિરુપાદિસેસં.
વિઞ્ઞાસક્કમતો વાપિ, પુબ્બાપરવસેન વા;
યદિ અક્ખરબન્ધે વા, અયુત્તં વિય દિસ્સતિ.
તં ¶ તથા ન ગહેતબ્બં, ગહેતબ્બમદોસતો;
મયા ઉપપરિક્ખિત્વા, કતત્તા પન સબ્બસો.
સેટ્ઠસ્સ ¶ ચોળરટ્ઠસ્સ, નાભિભૂતે નિરાકુલે;
સબ્બસ્સ પન લોકસ્સ, ગામે સમ્પિણ્ડિતે વિય.
કદલીસાલતાલુચ્છુ-નાળિકેરવનાકુલે;
કમલુપ્પલસઞ્છન્ન-સલિલાસયસોભિતે.
કાવેરિજલસમ્પાત-પરિભૂતમહીતલે;
ઇદ્ધે સબ્બઙ્ગસમ્પન્ને, મઙ્ગલે ભૂતમઙ્ગલે.
પવરાકારપાકાર-પરિખાપરિવારિતે;
વિહારે વેણ્હુદાસસ્સ, દસ્સનીયે મનોરમે.
તીરન્તરુહવાતિર-તરુરાજવિરાજિતે;
નાનાદિજગણારામે, નાનારામમનોરમે.
ચારુપઙ્કજસંકિણ્ણ-તળાકસમલઙ્કતે;
સુરસોદકસમ્પુણ્ણ-વરકૂપોપસોભિતે.
વિચિત્રવિપુલચ્ચુગ્ગ-વરમણ્ડપમણ્ડિતે;
આવાસેહિ ચનેકેહિ, અચ્ચન્તમુપસોભિતે.
ઉપ્પતેન ચ થૂપેન, ભેત્વાવ ધરણીતલં;
જિત્વાવાવહસન્તેન, કેલાસસિખરં ખરં.
સરદમ્બુદસઙ્કાસે, દસ્સનીયે સમુસ્સિતે;
પસાદજનને રમ્મે, પાસાદે વસતા મયા.
વુત્તસ્સ બુદ્ધસીહેન, વિનયસ્સ વિનિચ્છયો;
બુદ્ધસીહં સમુદ્દિસ્સ, મમ સદ્ધિવિહારિકં.
કતોયં પન ભિક્ખૂનં, હિતત્થાય સમાસતો;
વિનયસ્સાવબોધત્થં, સુખેનેવાચિરેન ચ.
અચ્ચુતચ્ચુતવિક્કન્તે, કલમ્બકુલનન્દને;
મહિં સમનુસાસન્તે, આરદ્ધો ચ સમાપિતો.
યથા સિદ્ધિમયં પત્તો, અન્તરાયં વિના તથા;
સબ્બે સિજ્ઝન્તુ સઙ્કપ્પા, સત્તાનં ધમ્મસંયુતા.
યાવ ¶ ¶ તિટ્ઠતિ લોકસ્મિં, મન્દારો ચારુકન્દરો;
તાવ તિટ્ઠતુ બુદ્ધસ્સ, સાસનં કલિસાસનં.
કાલે સમ્મા પવસ્સન્તુ, વસ્સં વસ્સવલાહકા;
પાલયન્તુ મહીપાલા, ધમ્મતો સકલં મહિં.
ઇમં સારભૂતં હિતં અત્થયુત્તં;
કરોન્તેન પત્તં મયા યં તુ પુઞ્ઞં;
અયં તેન લોકો મુનિન્દપ્પયાતં;
સિવં વીતસોકં પુરં પાપુણાતુ.
ઇતિ વિનયવિનિચ્છયે કમ્મટ્ઠાનભાવનાવિધાનકથા
સમત્તા.
ઇતિ તમ્બપણ્ણિયેન પરમવેય્યાકરણેન તિપિટકનયવિધિકુસલેન પરમકવિજનહદયપદુમવનવિકસનકરેન કવિવરવસભેન પરમરતિકરવરમધુરવચનુગ્ગારેન ઉરગપુરેન બુદ્ધદત્તેન રચિતોયં વિનયવિનિચ્છયો.
વિનયવિનિચ્છયો સમત્તો.
નમો તસ્સ ભગવતો અરહતો સમ્માસમ્બુદ્ધસ્સ
ઉત્તરવિનિચ્છયો
ગન્થારમ્ભકથા
સબ્બસત્તુત્તમં ¶ ¶ ધીરં, વન્દિત્વા સિરસા જિનં;
ધમ્મઞ્ચાધમ્મવિદ્ધંસં, ગણમઙ્ગણનાસનં.
યો મયા રચિતો સારો, વિનયસ્સ વિનિચ્છયો;
તસ્સ દાનિ કરિસ્સામિ, સબ્બાનુત્તરમુત્તરં.
ભણતો પઠતો પયુઞ્જતો;
સુણતો ચિન્તયતો પનુત્તરં;
પરમં અબુદ્ધ બુદ્ધિવડ્ઢનં;
વદતો મે નિરતા નિબોધથ.
મહાવિભઙ્ગસઙ્ગહકથા
મેથુનં ¶ પટિસેવન્તો, કતિ આપત્તિયો ફુસે;
મેથુનં પટિસેવન્તો, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
ભવે પારાજિકં ખેત્તે, યેભુય્યક્ખાયિતે પન;
થુલ્લચ્ચયં મુખે વટ્ટ-કતે વુત્તં તુ દુક્કટં.
અદિન્નં આદિયન્તો યો;
કતિ આપત્તિયો ફુસે;
અદિન્નં આદિયન્તો સો;
તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
પઞ્ચમાસગ્ઘને ¶ વાપિ, અધિકે વા પરાજયો;
માસે વા દુક્કટં ઊને, મજ્ઝે થુલ્લચ્ચયં તતો.
મનુસ્સજાતિં મારેન્તો;
કતિ આપત્તિયો ફુસે;
મનુસ્સજાતિં મારેન્તો;
તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
મનુસ્સમુદ્દિસ્સોપાતં, ખણને દુક્કટં સિયા;
દુક્ખે થુલ્લચ્ચયં જાતે, મતે પારાજિકં સિયા.
અસન્તં ઉત્તરિં ધમ્મં, વદમત્તૂપનાયિકં;
કતિ આપજ્જતાપત્તી? તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
અસન્તં ઉત્તરિં ધમ્મં, ભણન્તસ્સ પરાજયો;
થુલ્લચ્ચયં પરિયાયે, ઞાતે, નો ચે તુ દુક્કટં.
પારાજિકકથા.
ભણ સુક્કં વિમોચેન્તો;
કતિ આપત્તિયો ફુસે;
સુણ ¶ સુક્કં વિમોચેન્તો;
તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
ગરુકં યદિ ચેતેતિ, ઉપક્કમતિ મુચ્ચતિ;
દ્વઙ્ગે થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, પયોગે દુક્કટં સિયા.
ઇતો પટ્ઠાય મુઞ્ચિત્વા, પઞ્હાપુચ્છનમત્તકં;
વિસ્સજ્જનવસેનેવ, હોતિ અત્થવિનિચ્છયો.
ઇત્થિયા કાયસંસગ્ગે, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે;
આમસન્તસ્સ કાયેન, કાયં તુ ગરુકં સિયા.
કાયેન કાયબદ્ધં તુ, ફુસં થુલ્લચ્ચયં ફુસે;
પટિબદ્ધેન કાયેન, પટિબદ્ધે તુ દુક્કટં.
ઇત્થિં ¶ દુટ્ઠુલ્લવાચાહિ, તિસ્સો ઓભાસતો સિયું;
વણ્ણાવણ્ણં વદં દ્વિન્નં, મગ્ગાનં ગરુકં ફુસે.
વણ્ણાદિભઞ્ઞે આદિસ્સ, ઉબ્ભજાણુમધક્ખકં;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં, કાય-પટિબદ્ધે તુ દુક્કટં.
અત્તકામચરિયાય, વદતો વણ્ણમિત્થિયા;
સન્તિકે ગરુકં હોતિ, સચે જાનાતિ સા પન.
સન્તિકે પણ્ડકસ્સાપિ, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા;
તિરચ્છાનગતસ્સાપિ, સન્તિકે દુક્કટં મતં.
પટિગ્ગણ્હનવીમંસા, પચ્ચાહરણકત્તિકે;
સઞ્ચરિત્તં સમાપન્ને, ગરુકં નિદ્દિસે બુધો.
તસ્સ દ્વઙ્ગસમાયોગે, હોતિ થુલ્લચ્ચયં તથા;
અઙ્ગે સતિ પનેકસ્મિં, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
સંયાચિકાય ચ કુટિં;
વિહારઞ્ચ મહલ્લકં;
કારાપેતિ સચે ભિક્ખુ;
તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, એકપિણ્ડે અનાગતે;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં, તસ્મિં, પિણ્ડે ગરુકમાગતે.
પારાજિકેન ¶ ધમ્મેન, ભિક્ખું અમૂલકેનિધ;
અનુદ્ધંસેતિ યો તસ્સ, તિસ્સો આપત્તિયો સિયું.
ઓકાસં ન ચ કારેત્વા, હુત્વા ચાવનચેતનો;
સચે ચોદેતિ સઙ્ઘાદિ-સેસેન સહ દુક્કટં.
ઓકાસં પન કારેત્વા, હુત્વા અક્કોસચેતનો;
ચોદેતિ ઓમસવાદે, પાચિત્તિં પરિદીપયે.
અનન્તરસમાનોવ ¶ , નવમે અઞ્ઞભાગિયે;
સબ્બો આપત્તિભેદો હિ, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
સઙ્ઘસ્સ ભેદકો ભિક્ખુ, યાવતતિયકં પન;
સમનુભાસનાયેવ, ગાહં ન પટિનિસ્સજં.
ઞત્તિયા દુક્કટં, દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ થુલ્લતં;
કમ્મવાચાય ઓસાને, આપત્તિ ગરુકં સિયા.
ભેદાનુવત્તકે ચેવ, દુબ્બચે કુલદૂસકે;
સઙ્ઘભેદકતુલ્યોવ, હોતિ આપત્તિનિચ્છયો.
સઙ્ઘાદિસેસકથા.
અતિક્કમન્તો અતિરેકચીવરં;
દસાહમાપજ્જતિ એકમેવ;
નિસ્સગ્ગિપાચિત્તિયમેકરત્તિં;
તિચીવરેનાપિ વિના વસન્તો.
માસં અતિક્કમન્તો હિ, ગહેત્વા કાલચીવરં;
એકં આપજ્જતાપત્તિં, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
અઞ્ઞાતિકાય યં કિઞ્ચિ;
પુરાણચીવરં પન;
ધોવાપેતિ સચે તસ્સ;
હોન્તિ આપત્તિયો દુવે.
ધોવાપેતિ પયોગસ્મિં, દુક્કટં સમુદાહટં;
નિસ્સગ્ગિયાવ પાચિત્તિ, હોતિ ધોવાપિતે પન.
અઞ્ઞાતિકાય ¶ હત્થમ્હા, ચીવરં પટિગણ્હતો;
ગહણે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ ગહિતે સિયા.
અઞ્ઞાતકં ગહપતિં, ગહપતાનિમેવ વા;
ચીવરં વિઞ્ઞાપેન્તો દ્વે, ભિક્ખુ આપત્તિયો ફુસે.
વિઞ્ઞાપેતિ ¶ પયોગસ્મિં, દુક્કટં પરિકિત્તિતં;
વિઞ્ઞાપિતે ચ નિસ્સગ્ગિ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
ભિક્ખુ ચીવરમઞ્ઞાતિં, વિઞ્ઞાપેન્તો તદુત્તરિં;
પયોગે દુક્કટં, વિઞ્ઞા-પિતે નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
અઞ્ઞાતકં કઞ્ચિ ઉપાસકં વા;
ઉપાસિકં વા ઉપસઙ્કમિત્વા;
પુબ્બેવ હુત્વા પન અપ્પવારિતો;
વત્થે વિકપ્પં પટિપજ્જમાનો.
દુવે આપજ્જતાપત્તી, પયોગે દુક્કટં સિયા;
વિકપ્પં પન આપન્ને, નિસ્સગ્ગિયમુદીરિતં.
અઞ્ઞાતિં ઉપસઙ્કમ્મ, પુબ્બેયેવપ્પવારિતો;
વિકપ્પં ચીવરે ભિક્ખુ, આપજ્જન્તો દુવે ફુસે.
તથાતિરેકતિક્ખત્તું, ચોદનાય ચ ભિક્ખુ ચે;
ગન્ત્વાતિરેકછક્ખત્તું, ઠાનેનપિ ચ ચીવરં.
નિપ્ફાદેતિ સચે તસ્સ, હોન્તિ આપત્તિયો દુવે;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, લાભે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
કથિનવગ્ગો પઠમો.
દોસા કોસિયવગ્ગસ્સ, દ્વેદ્વેઆદીસુ પઞ્ચસુ;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, લાભે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
ગહેત્વેળકલોમાનિ, તિયોજનમતિક્કમં;
દુક્કટં પઠમે પાદે, નિસ્સગ્ગિં દુતિયે ફુસે.
ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયઞ્ઞાય, ધોવાપેતેળલોમકં;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, ધોતે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
રૂપિયં ¶ ¶ પટિગણ્હન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, નિસ્સગ્ગિ ગહિતે સિયા.
નાનાકારં સમાપજ્જં, સંવોહારઞ્ચ રૂપિયે;
સમાપન્ને ચ નિસ્સગ્ગિં, પયોગે દુક્કટં ફુસે.
નાનપ્પકારકં ભિક્ખુ, આપજ્જે કયવિક્કયં;
પયોગે દુક્કટં, તસ્મિં, કતે નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
કોસિયવગ્ગો દુતિયો.
પત્તં અતિક્કમેન્તસ્સ, દસાહમતિરેકકં;
તસ્સ નિસ્સગ્ગિયાપત્તિ, હોતિ એકાવ ભિક્ખુનો.
અપઞ્ચબન્ધને પત્તે, વિજ્જમાનેપિ ભિક્ખુનો;
અઞ્ઞં પન નવં પત્તં, ચેતાપેતિ સચે પન.
દ્વે પનાપત્તિયો ભિક્ખુ, આપજ્જતિ, ન સંસયો;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, લાભે નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
પટિગ્ગહેત્વા ભેસજ્જં, સત્તાહં યો અતિક્કમે;
એકં નિસ્સગ્ગિયાપત્તિં, આપજ્જતિ હિ સો પન.
અકાલે પરિયેસન્તો, વસ્સસાટિકચીવરં;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, લાભે નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
ભિક્ખુનો ચીવરં દત્વા, અચ્છિન્દન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, હટે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
વિઞ્ઞાપેત્વા સયં સુત્તં, તન્તવાયેહિ ચીવરં;
વાયાપેતિ સચે ભિક્ખુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે.
યો પનઞ્ઞાતકસ્સેવ, તન્તવાયે સમેચ્ચ ચે;
વિકપ્પં ચીવરે ભિક્ખુ, આપજ્જં અપ્પવારિતો.
દ્વે ¶ પનાપત્તિયો સો હિ, આપજ્જતિ, ન સંસયો;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, લાભે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
પટિગ્ગહેત્વા અચ્ચેક-સઞ્ઞિતં પન ચીવરં;
કાલં અતિક્કમેન્તો તં, એકં નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
તિણ્ણમઞ્ઞતરં ¶ વત્થં, નિદહિત્વા ઘરેધિકં;
છારત્તતો વિના તેન, વસં નિસ્સગ્ગિયં ફુસે.
જાનં પરિણતં લાભં, સઙ્ઘિકં અત્તનો પન;
પરિણામેતિ ચે ભિક્ખુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે.
પયોગે દુક્કટં હોતિ, નિસ્સગ્ગિ પરિણામિતે;
સબ્બત્થ અપ્પનાવાર-પરિહાનિ કતા મયા.
પત્તવગ્ગો તતિયો.
તિંસનિસ્સગ્ગિયકથા.
વદન્તસ્સ મુસાવાદં, પઞ્ચ આપત્તિયો સિયું;
મનુસ્સુત્તરિધમ્મે તુ, અભૂતસ્મિં પરાજયો.
ચોદનાય ગરું ભિક્ખું, અમૂલન્તિમવત્થુના;
પરિયાયવચને ઞાતે, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
નો ચે પટિવિજાનાતિ, દુક્કટં સમુદાહટં;
સમ્પજાનમુસાવાદે, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
આપત્તિયો દુવે વુત્તા, ભિક્ખુસ્સોમસતો પન;
પાચિત્તિ ઉપસમ્પન્નં, દુક્કટં ઇતરં સિયા.
પેસુઞ્ઞહરણે દ્વેપિ, હોન્તિ, પાચિત્તિયં પન;
ઉપસમ્પન્નપેસુઞ્ઞે, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
પદસોનુપસમ્પન્નં ¶ , ધમ્મં વાચેતિ ચે દુવે;
પયોગે દુક્કટં, પાદે, પાદે પાચિત્તિયં સિયા.
તિરત્તાનુપસમ્પન્ન-સહસેય્યાય ઉત્તરિં;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પન્ને પાચિત્તિયં સિયા.
કપ્પેતિ માતુગામેન, સહસેય્યં સચે પન;
દ્વે સો આપજ્જતાપત્તી, રત્તિયં દુક્કટાદયો.
ઉદ્ધં છપ્પઞ્ચવાચાહિ, ધમ્મં દેસેતિ ઇત્થિયા;
પયોગે દુક્કટં, પાદે, પાદે પાચિત્તિયં સિયા.
ભૂતં ¶ અનુપસમ્પન્ને, મનુસ્સુત્તરિધમ્મકં;
આરોચેતિ સચે તસ્સ, હોન્તિ દ્વે દુક્કટાદયો.
વદં અનુપસમ્પન્ને, દુટ્ઠુલ્લાપત્તિમઞ્ઞતો;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, પાચિત્તારોચિતે સિયા.
પથવિં ખણતો તસ્સ, પયોગે દુક્કટં મતં;
પહારે ચ પહારે ચ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
મુસાવાદવગ્ગો પઠમો.
ભૂતગામં તુ પાતેન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, પાતે પાચિત્તિ દીપિતા.
અઞ્ઞેનઞ્ઞં વદન્તસ્સ, દ્વે સિયું અઞ્ઞવાદકે;
અરોપિતે દુક્કટં તુ, હોતિ પાચિત્તિ રોપિતે.
ઉજ્ઝાપેન્તો પરં ભિક્ખું, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, ઉજ્ઝા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
અજ્ઝોકાસે તુ મઞ્ચાદિં, સન્થરિત્વાન સઙ્ઘિકં;
પક્કમન્તો અનાપુચ્છા, આપત્તિં દુવિધં ફુસે.
લેડ્ડુપાતે ¶ અતિક્કન્તે, પાદેન પઠમેન તુ;
દુક્કટં, દુતિયેનાપિ, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
વિહારે સઙ્ઘિકે સેય્યં, સન્થરિત્વા અનુદ્ધરં;
અનાપુચ્છા પક્કમન્તો, દુવિધાપત્તિયો ફુસે.
પરિક્ખેપે અતિક્કન્તે, પાદેન પઠમેન તુ;
દુક્કટં પન ઉદ્દિટ્ઠં, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
વિહારે સઙ્ઘિકે જાનં, પુબ્બૂપગતભિક્ખુકં;
સેય્યં કપ્પયતો હોન્તિ, પયોગે દુક્કટાદયો.
સઙ્ઘિકા કુપિતો ભિક્ખું, નિક્કડ્ઢતિ વિહારતો;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, સેસં નિક્કડ્ઢિતે સિયા.
વિહારે સઙ્ઘિકે ભિક્ખુ, વેહાસકુટિયૂપરિ;
આહચ્ચપાદકે સીદં, ફુસે દ્વે દુક્કટાદયો.
અધિટ્ઠિત્વા ¶ દ્વત્તિપરિયાયે, ઉત્તરિમ્પિ અધિટ્ઠતો;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ પનધિટ્ઠિતે.
જાનં સપ્પાણકં તોયં, તિણં વા સિઞ્ચતો પન;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, સિત્તે પાચિત્તિયં સિયા.
ભૂતગામવગ્ગો દુતિયો.
ફુસે ભિક્ખુનિયો ભિક્ખુ, ઓવદન્તો અસમ્મતો;
પયોગે દુક્કટં, તસ્સ, પાચિત્તોવદિતે સિયા.
દુતિયે તતિયે ચેવ, ચતુત્થેપિ ચ સબ્બસો;
પઠમેન સમાનાવ, આપત્તીનં વિભાગતા.
ચીવરં ભિક્ખુ અઞ્ઞાતિ-કાય દેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, દિન્ને પાચિત્તિયં સિયા.
અઞ્ઞાતિકભિક્ખુનિયા ¶ , ભિક્ખુ સિબ્બેય્ય ચીવરં;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, પાચિત્તિ પન સિબ્બિતે.
અદ્ધાનઞ્ઞત્ર સમયા, ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા સહ;
સંવિધાય તુ ગચ્છન્તો, ફુસે દ્વે દુક્કટાદયો.
નાવેકં અભિરૂહન્તો, ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા સહ;
સંવિધાય ફુસે દ્વેપિ, પયોગે દુક્કટાદયો.
જાનં ભિક્ખુનિયા પિણ્ડ-પાતં તુ પરિપાચિતં;
ભુઞ્જન્તો દુવિધાપત્તિ-માપજ્જતિ, ન સંસયો.
‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ચે ભત્તં, પટિગ્ગણ્હાતિ દુક્કટં;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, નિસજ્જં તુ રહો પન;
કપ્પેન્તો હિ ફુસે દ્વેપિ, પયોગે દુક્કટાદયો.
ઓવાદવગ્ગો તતિયો.
તદુત્તરિં આવસથ-પિણ્ડં તુ પરિભુઞ્જતો;
અનન્તરસ્સ વગ્ગસ્સ, નવમેન સમો નયો.
દુતિયે ¶ તતિયે ચાપિ, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ;
અનન્તરસમાનાવ, આપત્તીનં વિભાગતા.
દ્વત્તિપત્તે ગહેત્વાન, ગણ્હતો હિ તદુત્તરિં;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ ગહિતે સિયા.
પઞ્ચમે પઠમેનેવ, સમો આપત્તિનિચ્છયો;
છટ્ઠે અનતિરિત્તેન, ભુત્તાવિં તુ પવારિતં.
અભિહટ્ઠું પવારેન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
વચનેન ચ તસ્સેવ, ‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ.
ગહણે ¶ દુક્કટં તસ્સ, પિટકે સમુદાહટં;
ભોજનસ્સ પનોસાને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સત્તમે અટ્ઠમે ચેવ, નવમે દસમેપિ ચ;
પઠમેન સમાનાવ, આપત્તીનં વિભાગતા.
ભોજનવગ્ગો ચતુત્થો.
અચેલકાદિનો દેન્તો, સહત્થા ભોજનાદિકં;
પયોગે દુક્કટં પત્તો, દિન્ને પાચિત્તિયં ફુસે.
દાપેત્વા વા અદાપેત્વા, ઉય્યોજેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, તસ્મિં, પાચિત્તુય્યોજિતે સિયા.
નિસજ્જં ભિક્ખુ કપ્પેન્તો, કુલે પન સભોજને;
આપત્તિયો ફુસે દ્વેપિ, પયોગે દુક્કટાદયો.
ચતુત્થે પઞ્ચમે વાપિ, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ;
તતિયેન સમાનાવ, આપત્તિગણના સિયા.
સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છા, સભત્તો ચ નિમન્તિતો;
કુલેસુ પન ચારિત્તં, આપજ્જન્તો દુવે ફુસે.
પઠમેન ચ પાદેન, ઉમ્મારાતિક્કમે પન;
દુક્કટં પિટકે વુત્તં, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
તદુત્તરિં તુ ભેસજ્જં, વિઞ્ઞાપેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, વિઞ્ઞા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
ઉય્યુત્તં ¶ દસ્સનત્થાય, ગચ્છન્તો દ્વે ફુસે બલં;
ગચ્છતો દુક્કટં વુત્તં, હોતિ પાચિત્તિ પસ્સતો.
અતિરેકતિરત્તં તુ, સેનાય વસતો દુવે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ વસિતે સિયા.
ઉય્યોધિકં ¶ તુ ગચ્છન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
ગચ્છન્તો દુક્કટં વુત્તં, હોતિ પાચિત્તિ પસ્સતો.
અચેલકવગ્ગો પઞ્ચમો.
સુરં વા પન મેરેય્યં, પિવન્તો દ્વે ફુસે મુનિ;
ગણ્હતો દુક્કટં પાતું, પીતે પાચિત્તિયં સિયા.
ભિક્ખઙ્ગુલિપતોદેન, હાસેન્તો દ્વે ફુસે હવે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, પાચિત્તિ હસિતે સિયા.
કીળન્તો ઉદકે ભિક્ખુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
દુક્કટં ગોપ્ફકા હેટ્ઠા, પાચિત્તુપરિગોપ્ફકે.
યો પનાદરિયં ભિક્ખુ, કરોન્તો દ્વે ફુસે હવે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, કતે પાચિત્તિયં સિયા.
ભિંસાપેન્તો હવે ભિક્ખુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, ભિંસા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
જોતિં સમાદહિત્વાન, વિસિબ્બેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિયં વિસીવિતે.
ઓરસો અદ્ધમાસસ્સ, ન્હાયન્તો દ્વે ફુસે હવે;
પયોગે દુક્કટં, ન્હાન-સ્સોસાને ઇતરં સિયા.
દુબ્બણ્ણકરણાનં તુ, તિણ્ણમેકમનાદિય;
ચીવરં પરિભુઞ્જન્તો, દ્વે ફુસે દુક્કટાદયો.
ચીવરં ભિક્ખુઆદીનં, વિકપ્પેત્વા અનુદ્ધરં;
દ્વે ફુસે પરિભુઞ્જન્તો, પયોગે દુક્કટાદયો.
ભિક્ખુસ્સાપનિધેન્તો ¶ દ્વે, ફુસે પત્તાદિકં પન;
પયોગે દુક્કટં, તસ્મિં, સેસાપનિહિતે સિયા.
સુરાપાનવગ્ગો છટ્ઠો.
સઞ્ચિચ્ચ ¶ જીવિતા પાણં, વોરોપેન્તો તપોધનો;
આપત્તિયો ચતસ્સોવ, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
અનોદિસ્સકમોપાતં, ખણતો હોતિ દુક્કટં;
મનુસ્સો મરતિ તસ્મિં, પતિત્વા ચે પરાજયો.
યક્ખો વાપિ તિરચ્છાન-ગતો મનુસ્સવિગ્ગહો;
પતિત્વા મરતી પેતો, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
તિરચ્છાનગતે તસ્મિં, નિપતિત્વા મતે પન;
તસ્સ પાચિત્તિયાપત્તિ, પઞ્ઞત્તા પટુબુદ્ધિના.
જાનં સપ્પાણકં તોયં, પરિભુઞ્જં દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, ભુત્તે પાચિત્તિયં સિયા.
નિહતાધિકરણં જાનં, ઉક્કોટેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તુક્કોટિતે સિયા.
જાનં ભિક્ખુસ્સ દુટ્ઠુલ્લં, છાદેન્તો પન વજ્જકં;
એકમાપજ્જતાપત્તિં, પાચિત્તિમિતિ દીપિતં.
ઊનવીસતિવસ્સં તુ, કરોન્તો ઉપસમ્પદં;
પયોગે દુક્કટં પત્તો, સેસા સમ્પાદિતે સિયા.
જાનં તુ થેય્યસત્થેન, સંવિધાય સહેવ ચ;
તથેવ માતુગામેન, મગ્ગં તુ પટિપજ્જતો.
દ્વે પનાપત્તિયો હોન્તિ, પયોગે દુક્કટં મતં;
પટિપન્ને પનુદ્દિટ્ઠં, પાચિત્તિયમનન્તરં.
અચ્ચજં ¶ પાપિકં દિટ્ઠિં, ઞત્તિયા દુક્કટં ફુસે;
કમ્મવાચાય ઓસાને, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
તથાકટાનુધમ્મેન, સંભુઞ્જન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, ભુત્તે પાચિત્તિયં સિયા.
નાસિતં સમણુદ્દેસંપલાપેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ ઉપલાપિતે.
સપ્પાણકવગ્ગો સત્તમો.
વુચ્ચમાનસ્સ ¶ ભિક્ખુસ્સ, ભિક્ખૂહિ સહધમ્મિકં;
‘‘ન સક્ખિસ્સામિ’’ઇચ્ચેવં, ભણતો દુક્કટાદયો.
વિનયં તુ વિવણ્ણેન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, પાચિત્તેવ વિવણ્ણિતે.
મોહેન્તો દ્વે ફુસે, મોહે, દુક્કટં તુ અરોપિતે;
રોપિતે પન મોહસ્મિં, પાચિત્તિયમુદીરિતં.
પહારં કુપિતો દેન્તો, ભિક્ખુસ્સ દ્વે ફુસે હવે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ પહટે સિયા.
ભિક્ખુસ્સ કુપિતો ભિક્ખુ, ઉગ્ગિરં તલસત્તિકં;
દ્વે ફુસે દુક્કટં યોગે, પાચિત્તુગ્ગિરિતે સિયા.
ભિક્ખુ સઙ્ઘાદિસેસેન, અમૂલેનેવ ચોદયં;
દ્વે ફુસે દુક્કટં યોગે, પાચિત્તુદ્ધંસિતે સિયા.
ભિક્ખુ સઞ્ચિચ્ચ કુક્કુચ્ચં, જનયન્તો હિ ભિક્ખુનો;
દ્વે ફુસે દુક્કટં યોગે, પાચિત્તુપ્પાદિતે સિયા.
તિટ્ઠન્તુપસ્સુતિં ભિક્ખુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
ગચ્છતો દુક્કટં સોતું, પાચિત્તિ સુણતો સિયા.
ધમ્મિકાનં ¶ તુ કમ્માનં, છન્દં દત્વા તતો પુન;
ખીયનધમ્મમાપજ્જં, દ્વે ફુસે દુક્કટાદયો.
સઙ્ઘે વિનિચ્છયે નિટ્ઠં, અગતે છન્દમત્તનો;
અદત્વા ગચ્છતો તસ્સ, દ્વે પનાપત્તિયો સિયું.
હત્થપાસં તુ સઙ્ઘસ્સ, જહતો હોતિ દુક્કટં;
જહિતે હત્થપાસસ્મિં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
સમગ્ગેન ચ સઙ્ઘેન, દત્વાન સહ ચીવરં;
ખીયન્તો દ્વે ફુસે પચ્છા, પયોગે દુક્કટાદયો.
લાભં પરિણતં જાનં, સઙ્ઘિકં પુગ્ગલસ્સ હિ;
દ્વે ફુસે પરિણામેન્તો, પયોગે દુક્કટાદયો.
સહધમ્મિકવગ્ગો અટ્ઠમો.
પુબ્બે ¶ અવિદિતો હુત્વા, રઞ્ઞો અન્તેપુરં પન;
પવિસન્તસ્સ ભિક્ખુનો, દ્વે પનાપત્તિયો સિયું.
પઠમેન ચ પાદેન, ઉમ્મારાતિક્કમે પન;
દુક્કટં પન ઉદ્દિટ્ઠં, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
રતનં પન ગણ્હન્તો, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સ, પાચિત્તિ ગહિતે સિયા.
સન્તં ભિક્ખું અનાપુચ્છા, વિકાલે ગામકં પન;
સમણો પવિસં દોસે, આપજ્જતિ દુવે પન.
પઠમેન ચ પાદેન, પરિક્ખેપં અતિક્કમે;
દુક્કટં તસ્સ નિદ્દિટ્ઠં, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
અટ્ઠિદન્તવિસાણાભિ-નિબ્બત્તં સૂચિયા ઘરં;
કારાપેન્તો ફુસે દ્વેપિ, પયોગે દુક્કટાદયો.
પમાણાતીતમઞ્ચાદિં ¶ , કારાપેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, સેસા કારાપિતે સિયા.
તૂલોનદ્ધં તુ મઞ્ચાદિં, કારાપેન્તો દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, તસ્મિં, સેસા કારાપિતે સિયા.
સત્તમે અટ્ઠમે ચેવ, નવમે દસમેપિ ચ;
અનન્તરસમોયેવ, આપત્તીનં વિનિચ્છયો.
રતનવગ્ગો નવમો.
પાચિત્તિયકથા.
ચતૂસુ દુવિધાપત્તિ, પાટિદેસનિયેસુપિ;
અવિસેસેન નિદ્દિટ્ઠા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ભિક્ખુસ્સ, દુક્કટં પટિગણ્હતો;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બત્થ, પાટિદેસનિયં સિયા.
પાટિદેસનીયકથા.
સેખિયેસુ ¶ ચ ધમ્મેસુ, એકાવાપત્તિ દીપિતા;
અનાદરવસેનેવ, દુક્કટં સમુદાહટં.
સેખિયકથા.
પઞ્ઞત્તા મેથુનં ધમ્મં, પટિસેવનપચ્ચયા;
કતિ આપત્તિયો હોન્તિ? ચતસ્સોવ ભવન્તિ હિ.
મેથુનં પટિસેવન્તો, અલ્લોકાસપ્પવેસને;
મતે અક્ખાયિતે વાપિ, ભિક્ખુ પારાજિકં ફુસે.
થુલ્લચ્ચયં તુ યેભુય્ય-ક્ખાયિતે, દુક્કટં તથા;
મુખે વટ્ટકતે વુત્તં, પાચિત્તિ જતુમટ્ઠકે.
પઞ્ઞત્તા ¶ કાયસંસગ્ગં, સમાપજ્જનપચ્ચયા;
કતિ આપત્તિયો હોન્તિ? પઞ્ચ આપત્તિયો સિયું.
અવસ્સુતસ્સ પોસસ્સ, તથા ભિક્ખુનિયાપિ ચ;
પારાજિકમધક્ખાદિ-ગહણં સાદિયન્તિયા.
કાયેન ફુસતો કાયં, ભિક્ખુસ્સ ગરુકં સિયા;
કાયેન કાયબદ્ધં તુ, ફુસં થુલ્લચ્ચયં સિયા.
પટિબદ્ધેન કાયેન, પટિબદ્ધં તુ દુક્કટં;
પાચિત્તિયં પનુદ્દિટ્ઠં, તસ્સઙ્ગુલિપતોદકે.
સેસેસુ સેખિયન્તેસુ, આપત્તીનં વિનિચ્છયો;
હેટ્ઠા વુત્તનયેનેવ, વેદિતબ્બો વિભાવિના.
મહાવિભઙ્ગસઙ્ગહો નિટ્ઠિતો.
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગો
ભિક્ખૂનં પાટવત્થાય, વિનયસ્સ વિનિચ્છયે;
ભિક્ખુનીનં વિભઙ્ગોપિ, કિઞ્ચિમત્તં ભણામહં.
અવસ્સુતસ્સ ¶ પોસસ્સ, ભિક્ખુનીપિ અવસ્સુતા;
નન્દન્તી કાયસંસગ્ગં, કતિ આપત્તિયો ફુસે;
તિસ્સો આપત્તિયો ઉબ્ભ-જાણુસ્સાધક્ખકસ્સ ચ;
હોતિ પારાજિકં તસ્સા, ગહણં સાદિયન્તિયા.
ઉબ્ભક્ખકં અધોજાણુ-ગહણં સાદિયન્તિયા;
થુલ્લચ્ચયં સિયા, કાય-પટિબદ્ધે તુ દુક્કટં.
છાદેન્તી ભિક્ખુની વજ્જં, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે;
જાનં પારાજિકં ધમ્મં, છાદેન્તી સા પરાજિકા.
થુલ્લચ્ચયં ¶ વેમતિકા, પટિચ્છાદેતિ ચે પન;
અથાચારવિપત્તિં ચે, પટિચ્છાદેતિ દુક્કટં.
નિસ્સજ્જન્તી ન તં લદ્ધિં, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા;
સમનુભાસનાયેવ, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
ઞત્તિયા દુક્કટં, દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ થુલ્લતા;
કમ્મવાચાય ઓસાને, પારાજિકમુદીરિતં.
પૂરેન્તી અટ્ઠમં વત્થું, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે;
પુરિસેનિધાગચ્છાતિ, વુત્તાગચ્છતિ દુક્કટં.
થુલ્લચ્ચયં તુ પોસસ્સ, હત્થપાસપ્પવેસને;
પૂરેન્તી અટ્ઠમં વત્થું, સમણી સા પરાજિતા.
પારાજિકકથા.
ઉસ્સયવાદિકા અટ્ટં, કરોન્તી તિવિધં ફુસે;
એકસ્સારોચને તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
દુતિયારોચને તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
અટ્ટસ્સ પરિયોસાને, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
ચોરિવુટ્ઠાપિકા વાપિ, ઞત્તિયા દુક્કટં ફુસે;
દ્વીહિ થુલ્લચ્ચયં કમ્મ-વાચોસાને ગરું સિયા.
એકા ગામન્તરં ગચ્છે, ગમને દુક્કટં સિયા;
પરિક્ખેપે અતિક્કન્તે, પાદેન પઠમેન તુ.
હોતિ ¶ થુલ્લચ્ચયાપત્તિ, તસ્સા સમણિયા પન;
દુતિયેન અતિક્કન્તે, ગરુકે પન તિટ્ઠતિ.
ચતુત્થે દુતિયે વુત્ત-સદિસોવ વિનિચ્છયો;
આપત્તીનં પભેદે તુ, કાચિ નત્થિ વિસેસતા.
અવસ્સુતા ¶ સયં હુત્વા, તાદિસસ્સેવ હત્થતો;
ગહેત્વા પન ભુઞ્જન્તી, ભોજનાદીસુ કિઞ્ચિપિ.
ફુસે આપત્તિયો તિસ્સો, ભોજનાદીસુ કિઞ્ચિપિ;
પટિગ્ગણ્હન્તિયા તસ્સા, હોતિ થુલ્લચ્ચયં પન.
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
ઉદકં દન્તપોનં વા, પટિગ્ગણ્હાતિ દુક્કટં.
‘‘સહત્થેન ગહેત્વા ત્વં, ખાદ વા ભુઞ્જ વા’’તિપિ;
ઉય્યોજેન્તી પનેવં તુ, તિસ્સો આપત્તિયો ફુસે.
દુક્કટં વચને તસ્સા, ‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, તસ્સા થુલ્લચ્ચયં સિયા.
ભોજનસ્સ પનોસાને, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
ઉય્યોજેતિ ચ યા તસ્સા, ઇમા તિસ્સોતિ દીપયે.
સત્તમે અટ્ઠમે ચાપિ, નવમે દસમેપિ ચ;
ચોરિવુટ્ઠાપનેનેવ, સમાનોવ વિનિચ્છયો.
સઙ્ઘાદિસેસકથા.
પત્તસન્નિચયં યિહ, કરોન્તી ભિક્ખુની પન;
એકં નિસ્સગ્ગિયંયેવ, ફુસે પાચિત્તિયં તુ સા.
અકાલચીવરં કાલ-ચીવરં ભાજાપેન્તિયા;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, લાભે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
ચીવરં પરિવત્તેત્વા, અચ્છિન્દતિ સચે પન;
પયોગે દુક્કટં, છિન્ને, તસ્સા નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
વિઞ્ઞાપેત્વાવ અઞ્ઞં ચે, વિઞ્ઞાપેતિ તતો પરં;
પયોગે દુક્કટં, વિઞ્ઞા-પિતે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
ચેતાપેત્વા ¶ ¶ હિ અઞ્ઞં ચે, ચેતાપેતિ તતો પરં;
પયોગે દુક્કટં, ચેતા-પિતે નિસ્સગ્ગિયં સિયા.
એવમેવ ચ સેસેસુ, છટ્ઠાદીસુ ચ સત્તસુ;
અનન્તરસમાનોવ, આપત્તીનં વિનિચ્છયો.
નિસ્સગ્ગિયકથા.
લસુણં ખાદતિ દ્વે ચે, દુક્કટં ગહણે સિયા;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
સંહરાપેન્તિયા લોમં, સમ્બાધે દ્વેવ હોન્તિ હિ;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, હોતિ પાચિત્તિ સંહટે.
કરોન્તી તલઘાતં તુ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, કતે પાચિત્તિયં સિયા.
જતુના મટ્ઠકં કિઞ્ચિ, સાદિયન્તી દુવે ફુસે;
પયોગે દુક્કટાદિન્ને, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
પઞ્ચમં તુ ચતુત્થેન, સમાનમિતિ દીપયે;
આપત્તીનં વિભાગસ્મિં, વિસેસો નત્થિ કોચિપિ.
ભિક્ખુસ્સ ભુઞ્જમાનસ્સ, પાનીયેનુપતિટ્ઠતિ;
હત્થપાસે તુ પાચિત્તિ, હિત્વા તિટ્ઠતિ દુક્કટં.
વિઞ્ઞાપેત્વામકં ધઞ્ઞં, ‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ;
દુક્કટં હોતિ પાચિત્તિ, અજ્ઝોહારેસુ દીપયે.
ઉચ્ચારાદિં તિરોકુટ્ટે, છડ્ડેન્તી દ્વે ફુસે હવે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ છડ્ડિતે સિયા.
ઉચ્ચારાદિચતુક્કં તુ, છડ્ડેતિ હરિતે સચે;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તિ છડ્ડિતે સિયા.
નચ્ચાદિં ¶ દસ્સનત્થાય, સચે ગચ્છતિ દુક્કટં;
પસ્સન્તિયાપિ પાચિત્તિ, તથેવ ચ સુણન્તિયા.
લસુણવગ્ગો પઠમો.
પઠમે ¶ દુતિયે ચેવ, તતિયે ચ ચતુત્થકે;
તુલ્યો લસુણવગ્ગસ્સ, છટ્ઠેનિધ વિનિચ્છયો.
કુલાનિ ઉપસઙ્કમ્મ, નિસીદિત્વા પનાસને;
સામિકે તુ અનાપુચ્છા, પક્કમન્તી દુવે ફુસે.
પઠમેન ચ પાદેન, અનોવસ્સમતિક્કમે;
દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ, દુતિયાતિક્કમે સિયા.
સામિકે તુ અનાપુચ્છા, આસને ચે નિસીદતિ;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ ચ નિસીદિતે.
છટ્ઠેન સત્તમં સબ્બં, સમાનં અટ્ઠમે પન;
પયોગે દુક્કટં, ઉજ્ઝા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
અત્તાનં ચાભિસપ્પેન્તી, દ્વે ફુસે નિરયાદિના;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ અભિસપ્પિતે.
વધિત્વા પન અત્તાનં, રોદન્તી તુ દુવે ફુસે;
વધતિ રોદતિ પાચિત્તિ, કરોતેકં તુ દુક્કટં.
રત્તન્ધકારવગ્ગો દુતિયો.
નગ્ગા ન્હાયતિ દ્વે ચેવ, પયોગે દુક્કટં સિયા;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
કારાપેતિ ¶ પમાણાતિ-ક્કન્તં ઉદકસાટિકં;
પયોગે દુક્કટં, કારા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
ચીવરં તુ વિસિબ્બેત્વા, વિસિબ્બાપેત્વ વા પન;
નેવ સિબ્બન્તિયા વુત્ત-મેકં પાચિત્તિયં પન.
પઞ્ચાહિકં તુ સઙ્ઘાટિ-ચારં પન અતિક્કમે;
એકાવસ્સા પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
સચે સઙ્કમનીયં તુ, ધારેતિ પન ચીવરં;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ પન ધારિતે.
ગણચીવરલાભસ્સ, અન્તરાયં કરોતિ ચે;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, કતે પાચિત્તિયં સિયા.
વિભઙ્ગં ¶ પટિબાહન્તી, ચીવરાનં તુ ધમ્મિકં;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ પટિબાહિતે.
અગારિકાદિનો દેતિ, સચે સમણચીવરં;
પયોગે દુક્કટં, દિન્ને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
ચીવરે દુબ્બલાસાય, કાલં ચે સમતિક્કમે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તિ સમતિક્કમે.
ધમ્મિકં કથિનુદ્ધારં, પટિબાહન્તિયા દુવે;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ પટિબાહિતે.
ન્હાનવગ્ગો તતિયો.
દુવે ભિક્ખુનિયો એક-મઞ્ચસ્મિં ચે તુવટ્ટેય્યું;
પયોગે દુક્કટં તાસં, નિપન્ને ઇતરં સિયા.
દુતિયં પઠમેનેવ, સદિસં તતિયે પન;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, કતે પાચિત્તિયં સિયા.
નુપટ્ઠાપેન્તિયા ¶ વાપિ, દુક્ખિતં સહજીવિનિં;
એકાયેવ પનાપત્તિ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
સચે ઉપસ્સયં દત્વા, નિક્કડ્ઢતિ ચ ભિક્ખુનિં;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, હોતિ પાચિત્તિ કડ્ઢિતે.
છટ્ઠે પન ચ સંસટ્ઠા, ઞત્તિયા દુક્કટં ફુસે;
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
અન્તોરટ્ઠે તુ સાસઙ્કે, ચારિકં તુ ચરન્તિયા;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પટિપન્નાય સેસકં.
અટ્ઠમં નવમઞ્ચેવ, સત્તમેન સમં મતં;
દસમે પન એકાવ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
તુવટ્ટવગ્ગો ચતુત્થો.
રાજાગારાદિકં સબ્બં, દસ્સનત્થાય ગચ્છતિ;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તિ યદિ પસ્સતિ.
આસન્દિં ¶ વાપિ પલ્લઙ્કં, પરિભુઞ્જન્તિયા દુવે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, ભુત્તે પાચિત્તિયં સિયા.
સુત્તં કન્તન્તિયા દ્વેવ, પયોગે દુક્કટં મતં;
ઉજ્જવુજ્જવને તસ્સા, પાચિત્તિ સમુદાહરે.
વેય્યાવચ્ચં ગિહીનં તુ, દ્વેવ હોન્તિ કરોન્તિયા;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, કતે પાચિત્તિયં સિયા.
પઞ્ચમે પન એકાવ, પાચિત્તિ પરિદીપિતા;
પયોગે દુક્કટં છટ્ઠે, દિન્ને પાચિત્તિયં સિયા.
સત્તમં દુતિયેનેવ, સમાપત્તિપભેદતો;
અટ્ઠમં દુતિયે વગ્ગે, પઞ્ચમેન સમં મતં.
તિરચ્છાનગતં ¶ વિજ્જં, દ્વેવ હોન્તિ પઠન્તિયા;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ હિ પદે પદે.
દસમં નવમેનેવ, સમાનં સબ્બથા પન;
‘‘પરિયાપુણાતિ, વાચેતિ’’, પદમત્તં વિસેસકં.
ચિત્તાગારવગ્ગો પઞ્ચમો.
સભિક્ખુકં તમારામં, જાનન્તી પન ભિક્ખુની;
પવિસન્તી અનાપુચ્છા, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે.
પઠમેન ચ પાદેન, પરિક્ખેપસ્સતિક્કમે;
દુક્કટં પિટકે વુત્તં, પાચિત્તિ દુતિયેન તુ.
અક્કોસતિ ચ યા ભિક્ખું, ભિક્ખુની પરિભાસતિ;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તક્કોસિતે સિયા.
યા હિ ચણ્ડિકભાવેન, ગણં તુ પરિભાસતિ;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, પરિભટ્ઠે પનેતરં.
નિમન્તિતા પવારિતા, ખાદનં ભોજનમ્પિ વા;
ભુઞ્જન્તી ભિક્ખુની સા હિ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે.
‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ યં કિઞ્ચિ, પટિગ્ગણ્હાતિ દુક્કટં;
અજ્ઝોહારપયોગેસુ, પાચિત્તિ પરિદીપયે.
કુલં ¶ તુ મચ્છરાયન્તી, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, સેસા મચ્છરિતે સિયા.
અભિક્ખુકે પનાવાસે, ભવે વસ્સં વસન્તિયા;
દુક્કટં પુબ્બકિચ્ચેસુ, પાચિત્તિ અરુણુગ્ગમે.
ભિક્ખુની ઉભતોસઙ્ઘે, વસ્સંવુટ્ઠા તુ તીહિપિ;
ઠાનેહિ અપ્પવારેન્તી, એકં પાચિત્તિયં ફુસે.
ઓવાદત્થાય ¶ વા ભિક્ખું, સંવાસત્થાય વા તથા;
ન ગચ્છતિ સચે તસ્સા, એકં પાચિત્તિયં સિયા.
ઓવાદમ્પિ ન યાચન્તી, ન ગચ્છન્તી ઉપોસથં;
એકં પાચિત્તિયાપત્તિ-માપજ્જતિ, ન સંસયો.
અપુચ્છિત્વાવ સઙ્ઘં વા, ભેદાપેતિ પસાખજં;
પયોગે દુક્કટં, ભિન્ને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
આરામવગ્ગો છટ્ઠો.
ગબ્ભિનિં વુટ્ઠપેન્તી હિ, દ્વે પનાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં, વુટ્ઠા-પિતે પાચિત્તિયં સિયા.
દુતિયં તતિયઞ્ચેવ, ચતુત્થં પઞ્ચમમ્પિ ચ;
છટ્ઠઞ્ચ સત્તમઞ્ચેવ, પઠમેન સમં મતં.
ભિક્ખુની વુટ્ઠપેત્વાન, ભિક્ખુનિં સહજીવિનિં;
દ્વેવસ્સં નાનુગ્ગણ્હન્તી, એકં પાચિત્તિયં ફુસે.
નવમં દસમઞ્ચેવ, અટ્ઠમેન સમં મતં;
દ્વીસુ આપત્તિભેદસ્મિં, નાનત્તં નત્થિ કિઞ્ચિપિ.
ગબ્ભિનીવગ્ગો સત્તમો.
કુમારીભૂતવગ્ગસ્સ, આદિતો પન પઞ્ચપિ;
સમાના ગબ્ભિનીવગ્ગે, પઠમેનેવ સબ્બસો.
‘‘અલં વુટ્ઠાપિતેના’’તિ, વુચ્ચમાના હિ ખીયતિ;
પયોગે દુક્કટં, પચ્છા, હોતિ પાચિત્તિ ખીયિતે.
સત્તમે ¶ ¶ અટ્ઠમે ચેવ, એકં પાચિત્તિયં મતં;
આદિનાવ સમાનાનિ, નવમાદીનિ પઞ્ચપિ.
કુમારીભૂતવગ્ગો અટ્ઠમો.
આપત્તિયો ફુસે દ્વેપિ, ધારેન્તી છત્તુપાહનં;
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, હોતિ પાચિત્તિ ધારિતે.
યાનેન પન યાયન્તી, દ્વે કિરાપત્તિયો ફુસે;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, પાચિત્તિ યદિ યાયિતે.
ધારેન્તિયા તુ સઙ્ઘાણિં, પયોગે દુક્કટં સિયા;
ધારિતે પન પાચિત્તિ, ચતુત્થેપિ અયં નયો.
ન્હાયન્તી ગન્ધવણ્ણેન, પયોગે દુક્કટં ફુસે;
ન્હાનસ્સ પરિયોસાને, તસ્સા પાચિત્તિયં સિયા.
છટ્ઠમ્પિ પઞ્ચમેનેવ, સમાનં સબ્બથા પન;
સત્તમે અટ્ઠમે ચેવ, નવમે દસમેપિ ચ.
પયોગે દુક્કટં વુત્તં, પાચિત્તુમ્મદ્દિતે સિયા;
આપત્તીનં વિભાગસ્મિં, નત્થિ કાચિ વિસેસતા.
અનાપુચ્છા તુ ભિક્ખુસ્સ, પુરતો યા નિસીદતિ;
પયોગે દુક્કટં તસ્સા, પાચિત્તિ તુ નિસીદિતે.
અનોકાસકતં ભિક્ખું, પઞ્હં પુચ્છન્તિયા પન;
પયોગે દુક્કટં હોતિ, વુત્તા પાચિત્તિ પુચ્છિતે.
સંકચ્ચિકં વિના ગામં, પદસા પવિસન્તિયા;
પઠમેનેવ આરામ-વગ્ગસ્સ સદિસં વદે.
છત્તુપાહનવગ્ગો નવમો.
પાચિત્તિયકથા.
અટ્ઠસુ ¶ દુવિધાપત્તિ, પાટિદેસનિયેસુપિ;
વિઞ્ઞાપેત્વા સચે સપ્પિં, ‘‘ભુઞ્જિસ્સામી’’તિ ગણ્હતિ.
તતો ¶ ભિક્ખુનિયા તસ્સા, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં;
અજ્ઝોહારેસુ સબ્બેસુ, પાટિદેસનિયં સિયા.
પાટિદેસનીયકથા.
ઇમં વિદિત્વા પરમં પનુત્તરં;
નિરુત્તરં અત્થવસેન ભિક્ખુ;
સુખેન પઞ્ઞત્તમહાસમુદ્દં;
દુરુત્તરં ઉત્તરતેવ ધીરો.
યસ્મા તસ્મા અસ્મિં યોગં;
ઉસ્માયુત્તો યુત્તો કાતું;
સત્તો સત્તો કઙ્ખચ્છેદે;
સત્થે સત્થે નિચ્ચં નિચ્ચં.
ભિક્ખુનીવિભઙ્ગો નિટ્ઠિતો.
ચતુવિપત્તિકથા
કતિ આપત્તિયો સીલ-વિપત્તિપચ્ચયા પન;
ચતસ્સોવ સિયું સીલ-વિપત્તિપચ્ચયા પન.
જાનં પારાજિકં ધમ્મં, સચે છાદેતિ ભિક્ખુની;
ચુતા, થુલ્લચ્ચયં હોતિ, સચે વેમતિકા સિયા.
પાચિત્તિ ભિક્ખુ સઙ્ઘાદિ-સેસં છાદેતિ ચે પન;
અત્તનો પન દુટ્ઠુલ્લં, છાદેન્તો દુક્કટં ફુસે.
આપત્તિયો ¶ કતાચાર-વિપત્તિપચ્ચયા પન;
એકાયેવ સિયાચાર-વિપત્તિપચ્ચયા પન.
પટિચ્છાદેતિ આચાર-વિપત્તિં પન ભિક્ખુ ચે;
એકમેવસ્સ ભિક્ખુસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
કતિ આપત્તિયો દિટ્ઠિ-વિપત્તિપચ્ચયા પન?
દ્વે પનાપત્તિયો દિટ્ઠિ-વિપત્તિપચ્ચયા સિયું.
અચ્ચજં ¶ પાપિકં દિટ્ઠિં, ઞત્તિયા દુક્કટં ફુસે;
કમ્મવાચાય ઓસાને, પાચિત્તિ પરિયાપુતા.
આપત્તિયો કતાજીવ-વિપત્તિપચ્ચયા પન?
છળેવાપજ્જતાજીવ-વિપત્તિપચ્ચયા પન.
આજીવહેતુ પાપિચ્છો, અસન્તં પન અત્તનિ;
મનુસ્સુત્તરિધમ્મં તુ, વદં પારાજિકં ફુસે.
સઞ્ચરિત્તં સમાપન્નો, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
પરિયાયવચને ઞાતે, તસ્સ થુલ્લચ્ચયં સિયા.
પણીતભોજનં વત્વા, પાચિત્તિ પરિભુઞ્જતો;
ભિક્ખુની તુ સચે હોતિ, પાટિદેસનિયં સિયા.
આજીવહેતુ સૂપં વા, ઓદનં વા પનત્તનો;
અત્થાય વિઞ્ઞાપેત્વાન, દુક્કટં પરિભુઞ્જતો.
ચતુવિપત્તિકથા.
અધિકરણપચ્ચયકથા
વિવાદાધિકરણમ્હા, કતિ આપત્તિયો સિયું?
વિવાદાધિકરણમ્હા, દ્વે પનાપત્તિયો સિયું.
પાચિત્તિ ¶ ઉપસમ્પન્નં, હોતિ ઓમસતો પન;
ભિક્ખુસ્સાનુપસમ્પન્નં, ઓમસન્તસ્સ દુક્કટં.
અનુવાદાધિકરણ-પચ્ચયાપત્તિયો કતિ?
અનુવાદાધિકરણ-પચ્ચયા તિવિધા સિયું.
અનુદ્ધંસેતિ ચે ભિક્ખું, અમૂલન્તિમવત્થુના;
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિ-માપજ્જતિ, ન સંસયો.
તથા સઙ્ઘાદિસેસેન, અનુદ્ધંસેતિ ચે પન;
પાચિત્તિ, દુક્કટં વુત્તં, તથાચારવિપત્તિયા.
આપત્તિપચ્ચયા ¶ વુત્તા, કતિ આપત્તિયો પન?
આપત્તિપચ્ચયા વુત્તા, ચતસ્સોવ મહેસિના.
જાનં પારાજિકં ધમ્મં, સચે છાદેતિ ભિક્ખુની;
ચુતા, થુલ્લચ્ચયં હોતિ, સચે વેમતિકા સિયા.
પાચિત્તિ ભિક્ખુ સઙ્ઘાદિ-સેસં છાદેતિ ચે પન;
તથાચારવિપત્તિં તુ, સચે છાદેતિ દુક્કટં.
આપત્તિયો હિ કિચ્ચાધિ-કરણપચ્ચયા કતિ?
પઞ્ચેવ હોન્તિ કિચ્ચાધિ-કરણપચ્ચયા પન.
સમનુભાસનાયેવ, ઞત્તિયા દુક્કટં ફુસે;
સમણી અચ્ચજન્તીવ, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા.
થુલ્લચ્ચયં દ્વયં દ્વીહિ, કમ્મવાચાહિ સા ફુસે;
કમ્મવાચાય ઓસાને, તસ્સા પારાજિકં સિયા.
સમનુભાસનાયેવ, ભેદકસ્સાનુવત્તિકા;
ન પરિચ્ચજતિ તં લદ્ધિં, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
સમનુભાસનાયેવ, પાપિકાય ચ દિટ્ઠિયા;
યાવતતિયકં તસ્સા, પાચિત્તચ્ચજતોપિ ચ.
અધિકરણપચ્ચયકથા.
ખન્ધકપુચ્છાકથા
ખન્ધકેસુપિ ¶ આપત્તિ-પભેદં આગતં પન;
પાટવત્થાય ભિક્ખૂનં, પવક્ખામિ નિબોધથ.
ખન્ધકે પઠમે તાવ, કતિ આપત્તિયો સિયું?
ખન્ધકે પઠમે તાવ, દ્વે પનાપત્તિયો સિયું.
ઊનવીસતિવસ્સં તુ, કરોતો ઉપસમ્પદં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સ, સેસેસુ પન દુક્કટં.
કતિ ¶ આપત્તિયો હોન્તિ;
ખન્ધકે તુ ઉપોસથે?
તિસ્સો આપત્તિયો હોન્તિ;
ખન્ધકે તુ ઉપોસથે.
‘‘નસ્સન્તેતે વિનસ્સન્તુ’’, ઇતિ ભેદપુરક્ખકા;
ઉપોસથસ્સ કરણે, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
ઉક્ખિત્તકેન સદ્ધિં તુ, કરોન્તસ્સ ઉપોસથં;
હોતિ પાચિત્તિયં તસ્સ, સેસેસુ પન દુક્કટં.
કતિ આપત્તિયો વુત્તા, વદ વસ્સૂપનાયિકે?
એકાવ દુક્કટાપત્તિ, વુત્તા વસ્સૂપનાયિકે.
કતિ આપત્તિયો વુત્તા, ખન્ધકે તુ પવારણે?
તિસ્સો આપત્તિયો વુત્તા, ઉપોસથસમા મતા.
કતિ આપત્તિયો વુત્તા, ચમ્મે? તિસ્સોવ દીપિતા;
મારેન્તાનં તુ પાચિત્તિ, ગહેત્વા વચ્છતરિં પન.
અઙ્ગજાતં છુપન્તસ્સ, રત્તેન પન ચેતસા;
તસ્સ થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, સેસેસુ પન દુક્કટં.
કતિ આપત્તિયો વુત્તા, ભેસજ્જક્ખન્ધકે પન?
તિસ્સો આપત્તિયો વુત્તા, ભેસજ્જક્ખન્ધકે પન.
સમન્તા ¶ દ્વઙ્ગુલે તત્થ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
ભોજ્જયાગૂસુ પાચિત્તિ, સેસેસુ પન દુક્કટં.
કથિને નત્થિ આપત્તિ, પઞ્ઞત્તં કેવલં પન;
કતિ ચીવરસંયુત્તે, વુત્તા આપત્તિયો પન?
તિસ્સો ચીવરસંયુત્તે, વુત્તા આપત્તિયો પન;
કુસવાકમયે ચીરે, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
સનિસ્સગ્ગાવ પાચિત્તિ, અતિરેકે તુ ચીવરે;
સેસેસુ દુક્કટં વુત્તં, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
ચમ્પેય્યકે ચ કોસમ્બે, કમ્મસ્મિં પારિવાસિકે;
તથા સમુચ્ચયે એકા, દુક્કટાપત્તિ દીપિતા.
કતિ ¶ આપત્તિયો વુત્તા, સમથક્ખન્ધકે પન?
દ્વેયેવાપત્તિયો વુત્તા, સમથક્ખન્ધકે પન.
છન્દસ્સ દાયકો ભિક્ખુ, પાચિત્તિ યદિ ખીયતિ;
સેસેસુ પન સબ્બત્થ, દુક્કટં સમુદાહટં.
કતિ ખુદ્દકવત્થુસ્મિં, વુત્તા આપત્તિયો પન?
તિસ્સો ખુદ્દકવત્થુસ્મિં, વુત્તા આપત્તિયો પન.
અત્તનો અઙ્ગજાતં તુ, છિન્દં થુલ્લચ્ચયં ફુસે;
રોમન્થે હોતિ પાચિત્તિ, સેસે આપત્તિ દુક્કટં.
તથા સેનાસનસ્મિં તુ, તિસ્સો આપત્તિયો સિયું;
વિસ્સજ્જને ચ ગરુનો, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
નિક્કડ્ઢને ચ પાચિત્તિ, સઙ્ઘિકમ્હા વિહારતો;
સેસેસુ પન સબ્બત્થ, દુક્કટં સમુદાહટં.
કતિ આપત્તિયો સઙ્ઘ-ભેદે વુત્તા મહેસિના?
દ્વે પનાપત્તિયો સઙ્ઘ-ભેદે વુત્તા મહેસિના.
ભેદાનુવત્તકાનં ¶ તુ, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
ગણભોગે તુ ભિક્ખૂનં, પાચિત્તિ પરિદીપિતા.
ખન્ધકે વત્તસંયુત્તે, કતિ આપત્તિયો મતા?
ખન્ધકે વત્તસંયુત્તે, દુક્કટાપત્તિયેવ સા.
ઠપને પાતિમોક્ખસ્સ, તથા એકાવ દીપિતા;
ભિક્ખુનિક્ખન્ધકે ચાપિ, કતિ આપત્તિયો મતા?
ભિક્ખુનિક્ખન્ધકે ચાપિ, દ્વે પનાપત્તિયો મતા;
અપવારણાય પાચિત્તિ, સેસેસુ પન દુક્કટં.
ખન્ધકપુચ્છાકથા નિટ્ઠિતા.
સમુટ્ઠાનસીસકથા
વિભઙ્ગેસુ ¶ પન દ્વીસુ, પઞ્ઞત્તાનિ મહેસિના;
યાનિ પારાજિકાદીનિ, ઉદ્દિસન્તિ ઉપોસથે.
તેસં દાનિ પવક્ખામિ, સમુટ્ઠાનમિતો પરં;
પાટવત્થાય ભિક્ખૂનં, તં સુણાથ સમાહિતા.
કાયો ચ વાચાપિ ચ કાયવાચા;
તાનેવ ચિત્તેન યુતાનિ તીણિ;
એકઙ્ગિકં દ્વઙ્ગિતિવઙ્ગિકન્તિ;
છધા સમુટ્ઠાનવિધિં વદન્તિ.
તેસુ એકેન વા દ્વીહિ, તીહિ વાથ ચતૂહિ વા;
છહિ વાપત્તિયો નાના-સમુટ્ઠાનેહિ જાયરે.
તત્થ પઞ્ચસમુટ્ઠાના, કા ચાપત્તિ ન વિજ્જતિ;
હોતિ એકસમુટ્ઠાના, પચ્છિમેહેવ તીહિપિ.
તથેવ ¶ દ્વિસમુટ્ઠાના, કાયતો કાયચિત્તતો;
વાચતો વાચચિત્તમ્હા, તતિયચ્છટ્ઠતોપિ ચ.
ચતુત્થચ્છટ્ઠતો ચેવ, પઞ્ચમચ્છટ્ઠતોપિ ચ;
જાયતે પઞ્ચધાવેસા, સમુટ્ઠાતિ ન અઞ્ઞતો.
તિસમુટ્ઠાનિકા નામ, પઠમેહિ ચ તીહિપિ;
પચ્છિમેહિ ચ તીહેવ, સમુટ્ઠાતિ ન અઞ્ઞતો.
પઠમા તતિયા ચેવ, ચતુત્થચ્છટ્ઠતોપિ ચ;
દુતિયા તતિયા ચેવ, પઞ્ચમચ્છટ્ઠતોપિ ચ.
દ્વિધા ચતુસમુટ્ઠાના, જાયતે ન પનઞ્ઞતો;
એકધા છસમુટ્ઠાના, સમુટ્ઠાતિ છહેવ હિ.
આહ ચ –
‘‘તિધા એકસમુટ્ઠાના, પઞ્ચધા દ્વિસમુટ્ઠિતા;
દ્વિધા તિચતુરો ઠાના, એકધા છસમુટ્ઠિતા’’.
તેરસેવ ¶ ચ નામાનિ, સમુટ્ઠાનવિસેસતો;
લભન્તાપત્તિયો સબ્બા, તાનિ વક્ખામિતો પરં.
પઠમન્તિમવત્થુઞ્ચ, દુતિયં સઞ્ચરિત્તકં;
સમનુભાસનઞ્ચેવ, કથિનેળકલોમકં.
પદસોધમ્મમદ્ધાનં, થેય્યસત્થઞ્ચ દેસના;
ભૂતારોચનકઞ્ચેવ, ચોરિવુટ્ઠાપનમ્પિ ચ.
અનનુઞ્ઞાતકઞ્ચાતિ, સીસાનેતાનિ તેરસ;
તેરસેતે સમુટ્ઠાન-નયા વિઞ્ઞૂહિ ચિન્તિતા.
તત્થ યા તુ ચતુત્થેન, સમુટ્ઠાનેન જાયતે;
આદિપારાજિકુટ્ઠાના, અયન્તિ પરિદીપિતા.
સચિત્તકેહિ ¶ તીહેવ, સમુટ્ઠાનેહિ યા પન;
જાયતે સા પનુદ્દિટ્ઠા, અદિન્નાદાનપુબ્બકા.
સમુટ્ઠાનેહિ યાપત્તિ, જાતુચ્છહિપિ જાયતે;
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાના, નામાતિ પરિદીપિતા.
છટ્ઠેનેવ સમુટ્ઠાતિ, સમુટ્ઠાનેન યા પન;
સમુટ્ઠાનવસેનાયં, વુત્તા સમનુભાસના.
તતિયચ્છટ્ઠતોયેવ, સમુટ્ઠાતિ હિ યા પન;
સમુટ્ઠાનવસેનાયં, કથિનુપપદા મતા.
જાયતે યા પનાપત્તિ, કાયતો કાયચિત્તતો;
અયમેળકલોમાદિ-સમુટ્ઠાનાતિ દીપિતા.
જાયતે યા પનાપત્તિ, વાચતો વાચચિત્તતો;
અયં તુ પદસોધમ્મ-સમુટ્ઠાનાતિ વુચ્ચતિ.
કાયતો કાયવાચમ્હા, ચતુત્થચ્છટ્ઠતોપિ ચ;
જાયતે સા પનદ્ધાન-સમુટ્ઠાનાતિ સૂચિતા.
ચતુત્થચ્છટ્ઠતોયેવ, સમુટ્ઠાતિ હિ યા પન;
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાના, અયન્તિ પરિદીપિતા.
પઞ્ચમેનેવ યા ચેત્થ, સમુટ્ઠાનેન જાયતે;
સમુટ્ઠાનવસેનાયં, ધમ્મદેસનસઞ્ઞિતા.
અચિત્તકેહિ ¶ તીહેવ, સમુટ્ઠાનેહિ યા સિયા;
સમુટ્ઠાનવસેનાયં, ભૂતારોચનપુબ્બકા.
પઞ્ચમચ્છટ્ઠતોયેવ, યા સમુટ્ઠાનતો સિયા;
અયં તુ પઠિતા ચોરિ-વુટ્ઠાપનસમુટ્ઠિતા.
દુતિયા તતિયમ્હા ચ, પઞ્ચમચ્છટ્ઠતોપિ યા;
જાયતે અનનુઞ્ઞાત-સમુટ્ઠાના અયં સિયા.
પઠમં દુતિયં તત્થ, ચતુત્થં નવમમ્પિ ચ;
દસમં દ્વાદસમઞ્ચાતિ, સમુટ્ઠાનં સચિત્તકં.
એકેકસ્મિં ¶ સમુટ્ઠાને, સદિસા ઇધ દિસ્સરે;
સુક્કઞ્ચ કાયસંસગ્ગો, પઠમાનિયતોપિ ચ.
પુબ્બુપપરિપાકો ચ, રહો ભિક્ખુનિયા સહ;
સભોજને, રહો દ્વે ચ, અઙ્ગુલી, ઉદકે હસં.
પહારે, ઉગ્ગિરે ચેવ, તેપઞ્ઞાસા ચ સેખિયા;
અધક્ખકુબ્ભજાણુઞ્ચ, ગામન્તરમવસ્સુતા.
તલમટ્ઠુદસુદ્ધિ ચ, વસ્સંવુટ્ઠા તથેવ ચ;
ઓવાદાય ન ગચ્છન્તી, નાનુબન્ધે પવત્તિનિં.
પઞ્ચસત્તતિ નિદ્દિટ્ઠા, કાયચિત્તસમુટ્ઠિતા;
ઇમે એકસમુટ્ઠાના, મેથુનેન સમા મતા.
પઠમપારાજિકસમુટ્ઠાનં.
વિગ્ગહં, ઉત્તરિઞ્ચેવ, દુટ્ઠુલ્લં, અત્તકામતા;
દુટ્ઠદોસા દુવે ચેવ, દુતિયાનિયતોપિ ચ.
અચ્છિન્દનઞ્ચ પરિણામો, મુસા, ઓમસપેસુણા;
દુટ્ઠુલ્લારોચનઞ્ચેવ, પથવીખણનમ્પિ ચ.
ભૂતગામઞ્ઞવાદો ચ, ઉજ્ઝાપનકમેવ ચ;
નિક્કડ્ઢો, સિઞ્ચનઞ્ચેવ, તથા આમિસહેતુ ચ.
ભુત્તાવિં, એહનાદરિં, ભિંસાપનકમેવ ચ;
અપનિધેય્ય, સઞ્ચિચ્ચ, પાણં, સપ્પાણકમ્પિ ચ.
ઉક્કોટનં =૦૦ તથા ઊનો, સંવાસો, નાસનેન ચ;
સહધમ્મિકં, વિલેખાય, મોહનામૂલકેન ચ.
કુક્કુચ્ચં, ખીયનં દત્વા, પરિણામેય્ય પુગ્ગલે;
કિં તે, અકાલં, અચ્છિન્દે, દુગ્ગહા, નિરયેન વા.
ગણસ્સ ¶ ચ વિભઙ્ગઞ્ચ, દુબ્બલાસા તથેવ ચ;
ધમ્મિકં કથિનુદ્ધારં, સઞ્ચિચ્ચાફાસુમેવ ચ.
સયં ઉપસ્સયં દત્વા, અક્કોસેય્ય ચ ચણ્ડિકા;
કુલમચ્છરિની અસ્સ, ગબ્ભિનિં વુટ્ઠપેય્ય ચ.
પાયન્તિં, દ્વે ચ વસ્સાનિ, સઙ્ઘેનાસમ્મતમ્પિ ચ;
તિસ્સો ગિહિગતા વુત્તા, તિસ્સોયેવ કુમારિકા.
ઊનદ્વાદસવસ્સા દ્વે, તથાલં તાવ તેતિ ચ;
સોકાવસ્સા તથા પારિ-વાસિકચ્છન્દદાનતો.
અનુવસ્સં દુવે ચાતિ, સિક્ખા એકૂનસત્તતિ;
અદિન્નાદાનતુલ્યત્તા, તિસમુટ્ઠાનિકા કતા.
દુતિયપારાજિકસમુટ્ઠાનં.
સઞ્ચરિકુટિમહલ્લકં, ધોવાપનઞ્ચ પટિગ્ગહો;
ચીવરસ્સ ચ વિઞ્ઞત્તિ, ગહણઞ્ચ તદુત્તરિં.
ઉપક્ખટદ્વયઞ્ચેવ, તથા દૂતેન ચીવરં;
કોસિયં, સુદ્ધકાળાનં, દ્વેભાગાદાનમેવ ચ.
છબ્બસ્સાનિ, પુરાણસ્સ, લોમધોવાપનમ્પિ ચ;
રૂપિયસ્સ પટિગ્ગાહો, ઉભો નાનપ્પકારકા.
ઊનબન્ધનપત્તો ચ, વસ્સસાટિકસુત્તકં;
વિકપ્પાપજ્જનં, યાવ, દ્વાર, દાનઞ્ચ સિબ્બનં.
પૂવેહિ, પચ્ચયો જોતિં, રતનં, સૂચિ, મઞ્ચકં;
તૂલં, નિસીદનં, કણ્ડુ, વસ્સિકા, સુગતસ્સ ચ.
અઞ્ઞવિઞ્ઞત્તિસિક્ખા ચ, અઞ્ઞચેતાપનમ્પિ ચ;
સઙ્ઘિકેન દુવે વુત્તા, દ્વે મહાજનિકેન ચ.
તથા ¶ =૦૧ પુગ્ગલિકેનેકં, ગરુપાવુરણં લહું;
દ્વે વિઘાસોદસાટી ચ, તથા સમણચીવરં.
ઇતિ એકૂનપણ્ણાસ, ધમ્મા દુક્ખન્તદસ્સિના;
છસમુટ્ઠાનિકા એતે, સઞ્ચરિત્તસમા કતા.
સઞ્ચરિત્તસમુટ્ઠાનં.
સઙ્ઘભેદો ચ ભેદાનુ-વત્તદુબ્બચદૂસકા;
દુટ્ઠુલ્લચ્છાદનં, દિટ્ઠિ, છન્દ, ઉજ્જગ્ઘિકા દુવે.
અપ્પસદ્દા દુવે વુત્તા, તથા ન બ્યાહરેતિ ચ;
છમા, નીચાસને, ઠાનં, પચ્છતો, ઉપ્પથેન ચ.
વજ્જચ્છાદાનુવત્તા ચ, ગહણં, ઓસારેય્ય ચ;
પચ્ચક્ખામીતિ સિક્ખા ચ, તથા કિસ્મિઞ્ચિદેવ ચ.
સંસટ્ઠા દ્વે, વધિત્વા ચ, વિસિબ્બેત્વા ચ દુક્ખિતં;
પુનદેવ ચ સંસટ્ઠા, નેવ વૂપસમેય્ય ચ.
જાનં સભિક્ખુકારામં, તથેવ ન પવારયે;
તથા અન્વદ્ધમાસઞ્ચ, સહજીવિનિયો દુવે.
સચે મે ચીવરં અય્યે, અનુબન્ધિસ્સસીતિ ચ;
સત્તતિંસ ઇમે ધમ્મા, સમ્બુદ્ધેન પકાસિતા.
સબ્બે એતે સમુટ્ઠાના, કાયવાચાદિતો સિયું;
સમાસમસમેનેવ, કતા સમનુભાસના.
સમનુભાસનસમુટ્ઠાનં.
કથિનાનિ ચ તીણાદિ, પત્તો, ભેસજ્જમેવ ચ;
અચ્ચેકમ્પિ ચ સાસઙ્કં, પક્કમન્તદ્વયમ્પિ ચ.
તથા ¶ ઉપસ્સયં ગન્ત્વા, ભોજનઞ્ચ પરમ્પરં;
અનતિરિત્તં સભત્તો, વિકપ્પેત્વા તથેવ ચ.
રઞ્ઞો, વિકાલે, વોસાસા-રઞ્ઞકુસ્સયવાદિકા;
પત્તસન્નિચયઞ્ચેવ, પુરે, પચ્છા, વિકાલકે.
પઞ્ચાહિકં =૦૨, સઙ્કમનિં, તથા આવસથદ્વયં;
પસાખે, આસને ચાતિ, એકૂનતિંસિમે પન.
દ્વિસમુટ્ઠાનિકા ધમ્મા, નિદ્દિટ્ઠા કાયવાચતો;
કાયવાચાદિતો ચેવ, સબ્બે કથિનસમ્ભવા.
કથિનસમુટ્ઠાનં.
દ્વે સેય્યાહચ્ચપાદો ચ, પિણ્ડઞ્ચ ગણભોજનં;
વિકાલે, સન્નિધિઞ્ચેવ, દન્તપોનમચેલકં.
ઉય્યુત્તઞ્ચ વસુય્યોધિં, સુરા, ઓરેન ન્હાયનં;
દુબ્બણ્ણકરણઞ્ચેવ, પાટિદેસનિયદ્વયં.
લસુણં, ઉપતિટ્ઠેય્ય, નચ્ચદસ્સનમેવ ચ;
નગ્ગં, અત્થરણં, મઞ્ચે, અન્તોરટ્ઠે, તથા બહિ.
અન્તોવસ્સમગારઞ્ચ, આસન્દિં, સુત્તકન્તનં;
વેય્યાવચ્ચં, સહત્થા ચ, આવાસે ચ અભિક્ખુકે.
છત્તં, યાનઞ્ચ સઙ્ઘાણિં, અલઙ્કારં, ગન્ધવાસિતં;
ભિક્ખુની, સિક્ખમાના ચ, સામણેરી, ગિહીનિયા.
તથા સંકચ્ચિકા ચાતિ, તેચત્તાલીસિમે પન;
સબ્બે એળકલોમેન, દ્વિસમુટ્ઠાનિકા સમા.
એળકલોમસમુટ્ઠાનં.
અઞ્ઞત્રાસમ્મતો ¶ ચેવ, તથા અત્થઙ્ગતેન ચ;
તિરચ્છાનવિજ્જા દ્વે વુત્તા, અનોકાસકતમ્પિ ચ.
સબ્બે છ પનિમે ધમ્મા, વાચતો વાચચિત્તતો;
દ્વિસમુટ્ઠાનિકા હોન્તિ, પદસોધમ્મતુલ્યતા.
પદસોધમ્મસમુટ્ઠાનં.
એકં નાવં, પણીતઞ્ચ, સંવિધાનઞ્ચ સંહરે;
ધઞ્ઞં, નિમન્તિતા ચેવ, પાટિદેસનિયટ્ઠકં.
એતા =૦૩ ચતુસમુટ્ઠાના, સિક્ખા ચુદ્દસ હોન્તિ હિ;
પઞ્ઞત્તા બુદ્ધસેટ્ઠેન, અદ્ધાનેન સમા મતા.
અદ્ધાનસમુટ્ઠાનં.
સુતિં, સૂપાદિવિઞ્ઞત્તિં, અન્ધકારે તથેવ ચ;
પટિચ્છન્ને ચ ઓકાસે, બ્યૂહે ચાતિ ઇમે છપિ.
સબ્બે તુ દ્વિસમુટ્ઠાના, ચતુત્થચ્છટ્ઠતો સિયું;
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાના, દેસિતાદિચ્ચબન્ધુના.
થેય્યસત્થસમુટ્ઠાનં.
છત્ત, દણ્ડકરસ્સાપિ, સત્થાવુધકરસ્સપિ;
પાદુકૂપાહના, યાનં, સેય્યા, પલ્લત્થિકાય ચ.
વેઠિતોગુણ્ઠિતો ચાતિ, એકાદસ નિદસ્સિતા;
સબ્બે એકસમુટ્ઠાના, ધમ્મદેસનસઞ્ઞિતા.
ધમ્મદેસનસમુટ્ઠાનં.
ભૂતારોચનકઞ્ચેવ ¶ , ચોરિવુટ્ઠાપનમ્પિ ચ;
અનનુઞ્ઞાતમત્તઞ્હિ, અસમ્ભિન્નમિદં તયં.
સમુટ્ઠાનસીસકથા નિટ્ઠિતા.
એકુત્તરનયકથા
કતિ આપત્તિયો હોન્તિ, સમુટ્ઠાનેન આદિના?
પઞ્ચ આપત્તિયો હોન્તિ, કુટિં સંયાચિકાય તુ.
કરોતો પન તિસ્સોવ, પયોગે દુક્કટાદયો;
વિકાલે પન પાચિત્તિ, તથા અઞ્ઞાતિહત્થતો.
ગહેત્વા ભુઞ્જતો વુત્તં, પાટિદેસનિયમ્પિ ચ;
પઞ્ચિમાપત્તિયો હોન્તિ, સમુટ્ઠાનેન આદિના.
કતિ =૦૪ આપત્તિયો હોન્તિ, દુતિયેન તુવં ભણ?
આપત્તિયો ચતસ્સોવ, હોન્તીતિ પરિદીપયે.
‘‘કુટિં મમ કરોથા’’તિ, સમાદિસતિ ભિક્ખુ ચે;
કરોન્તિ ચે કુટિં તસ્સ, વિપન્નં સબ્બથા પન.
તિસ્સો પુરિમનિદ્દિટ્ઠા, પયોગે દુક્કટાદયો;
પદસોધમ્મમૂલેન, ચતસ્સોવ ભવન્તિમા.
તતિયેન કતિ જાયન્તિ, સમુટ્ઠાનેન મે ભણ?
તતિયેન તુવં બ્રૂમિ, પઞ્ચધાપત્તિયો સિયું.
ભિક્ખુ સંવિદહિત્વાન;
કરોતિ ચ કુટિં સચે;
તિસ્સો આપત્તિયો હોન્તિ;
પયોગે દુક્કટાદયો.
પણીતભોજનં ¶ વત્વા, હોતિ પાચિત્તિ ભુઞ્જતો;
ભિક્ખુનિં ન નિવારેત્વા, પાટિદેસનિયં સિયા.
સિયું કતિ ચતુત્થેન, સમુટ્ઠાનેન મે ભણ?
છળેવાપત્તિયો હોન્તિ, મેથુનં યદિ સેવતિ.
હોતિ પારાજિકં તસ્સ, કુટિં સંયાચિકાય તુ;
કરોતો પન તિસ્સોવ, પયોગે દુક્કટાદયો.
વિકાલે પન પાચિત્તિ, તથા અઞ્ઞાતિહત્થતો;
ગહેત્વા ભુઞ્જતો વુત્તં, પાટિદેસનિયમ્પિ ચ.
કતિ આપત્તિયો હોન્તિ, પઞ્ચમેન? છ હોન્તિ હિ;
મનુસ્સુત્તરિધમ્મં તુ, વદં પારાજિકં ફુસે.
‘‘કુટિં મમ કરોથા’’તિ;
સમાદિસતિ ભિક્ખુ ચે;
કરોન્તિ ચે કુટિં તિસ્સો;
હોન્તિ તા દુક્કટાદયો.
વાચેતિ પદસો ધમ્મં, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો;
દવકમ્યતા વદન્તસ્સ, તસ્સ દુબ્ભાસિતં સિયા.
સમુટ્ઠાનેન =૦૫ છટ્ઠેન, કતિ આપત્તિયો સિયું?
છ ચ સંવિદહિત્વાન, ભણ્ડં હરતિ ચે ચુતો.
‘‘કુટિં મમ કરોથા’’તિ;
સમાદિસતિ ભિક્ખુ ચે;
કરોન્તિ ચે કુટિં તિસ્સો;
હોન્તિ તા દુક્કટાદયો.
પણીતભોજનં વત્વા, હોતિ પાચિત્તિ ભુઞ્જતો;
ભિક્ખુનિં ન નિવારેત્વા, પાટિદેસનિયં સિયા.
ઇધ ¶ યો વિમતૂપરમં પરમં;
ઇમમુત્તરમુત્તરતિ;
વિનયં સુનયં સુનયેન યુતો;
સ ચ દુત્તરમુત્તરમુત્તરતિ.
આપત્તિસમુટ્ઠાનકથા.
ઇતો પરં પવક્ખામિ, પરમેકુત્તરં નયં;
અવિક્ખિત્તેન ચિત્તેન, તં સુણાથ સમાહિતા.
કે આપત્તિકરા ધમ્મા, અનાપત્તિકરાપિ કે?
કા પનાપત્તિયો નામ, લહુકા ગરુકાપિ કા?
સાવસેસા ચ કાપત્તિ, કા નામાનવસેસકા?
દુટ્ઠુલ્લા નામ કાપત્તિ, અદુટ્ઠુલ્લાપિ નામ કા?
નિયતા નામ કાપત્તિ, કા પનાનિયતાપિ ચ?
દેસનાગામિની કા ચ, કા ચાદેસનગામિની?
સમુટ્ઠાનાનિ આપત્તિ-કરા ધમ્માતિ દીપિતા;
અનાપત્તિકરા ધમ્મા, સમથા સત્ત દસ્સિતા.
પારાજિકાદયો સત્ત-વિધા આપત્તિયો સિયું;
લહુકા તત્થ પઞ્ચેવ, હોન્તિ થુલ્લચ્ચયાદયો.
પારાજિકં ઠપેત્વાન, સાવસેસાવસેસકા;
એકા પારાજિકાપત્તિ, મતા અનવસેસકા.
‘‘દુટ્ઠુલ્લા’’તિ =૦૬ ચ નિદ્દિટ્ઠા, દુવિધાપત્તિઆદિતો;
સેસા પઞ્ચવિધાપત્તિ, ‘‘અદુટ્ઠુલ્લા’’તિ દીપિતા.
પઞ્ચાનન્તરિયસંયુત્તા, નિયતાનિયતેતરા;
દેસનાગામિની પઞ્ચ, દ્વે પનાદેસગામિકા.
એકકકથા.
અભબ્બાપત્તિકો ¶ કો ચ, ભબ્બાપત્તિકપુગ્ગલો?
ઉપસમ્પદકમ્મં તુ, સત્થુના કસ્સ વારિતં?
આપત્તિમાપજ્જિતું દ્વેવ લોકે;
બુદ્ધા ચ પચ્ચેકબુદ્ધા અભબ્બા;
આપત્તિમાપજ્જિતું દ્વેવ લોકે;
ભિક્ખૂ ચ ભબ્બા અથ ભિક્ખુની ચ.
અદ્ધવિહીનો અઙ્ગવિહીનો;
વત્થુવિપન્નો દુક્કટકારી;
નો પરિપુણ્ણો યાચતિ યો નો;
તસ્સુપસમ્પદા પટિસિદ્ધા.
અત્થાપત્તિ હવે લદ્ધ-સમાપત્તિસ્સ ભિક્ખુનો;
અત્થાપત્તિ હિ નો લદ્ધ-સમાપત્તિસ્સ દીપિતા.
ભૂતસ્સારોચનં લદ્ધ-સમાપત્તિસ્સ નિદ્દિસે;
અભૂતારોચનાપત્તિ, અસમાપત્તિલાભિનો.
અત્થિ સદ્ધમ્મસંયુત્તા, અસદ્ધમ્મયુતાપિ ચ;
સપરિક્ખારસંયુત્તા, પરસન્તકસંયુતા.
પદસોધમ્મમૂલાદી, સદ્ધમ્મપટિસંયુતા;
દુટ્ઠુલ્લવાચસંયુત્તા, અસદ્ધમ્મયુતા સિયા.
અતિરેકદસાહં તુ, ઠપને ચીવરાદિનો;
અનિસ્સજ્જિત્વા ભોગે ચ, સપરિક્ખારસંયુતા.
સઙ્ઘસ્સ મઞ્ચપીઠાદિં, અજ્ઝોકાસત્થરેપિ ચ;
અનાપુચ્છાવ ગમને, પરસન્તકસંયુતા.
કથઞ્હિ =૦૭ ભણતો સચ્ચં, ગરુકં હોતિ ભિક્ખુનો?
કથં મુસા ભણન્તસ્સ, લહુકાપત્તિ જાયતે?
‘‘સિખરણી’’તિ ¶ સચ્ચં તુ, ભણતો ગરુકં સિયા;
સમ્પજાનમુસાવાદે, પાચિત્તિ લહુકા ભવે.
કથં મુસા ભણન્તસ્સ, ગરુકં હોતિ ભિક્ખુનો?
કથઞ્ચ ભણતો સચ્ચં, આપત્તિ લહુકા સિયા?
અભૂતારોચને તસ્સ, ગરુકાપત્તિ દીપિતા;
ભૂતસ્સારોચને સચ્ચં, વદતો લહુકા સિયા.
કથં ભૂમિગતો દોસં, ન વેહાસગતો ફુસે?
કથં વેહાસગો દોસં, ન ચ ભૂમિગતો ફુસે?
સઙ્ઘકમ્મં વિકોપેતું, હત્થપાસં જહં ફુસે;
કેસમત્તમ્પિ આકાસે, તિટ્ઠતો નત્થિ વજ્જતા.
આહચ્ચપાદકં મઞ્ચં, વેહાસકુટિયૂપરિ;
પીઠં વાભિનિસીદન્તો, આપજ્જતિ ન ભૂમિતો.
પવિસન્તો કથં ભિક્ખુ, આપજ્જતિ, ન નિક્ખમં?
પવિસન્તો કથં ભિક્ખુ, પવિસન્તો ન ચેવ તં?
સછત્તુપાહનો વત્ત-મપૂરેત્વાન કેવલં;
પવિસન્તો પનાપત્તિં, આપજ્જતિ, ન નિક્ખમં.
ગમિકો ગમિકવત્તાનિ, અપૂરેત્વાન નિક્ખમં;
નિક્ખમન્તોવ આપત્તિં, ફુસેય્ય, પવિસં ન ચ.
આદિયન્તો પનાપત્તિં, આપજ્જતિ કથં વદ?
તથેવાનાદિયન્તોપિ, આપજ્જતિ કથં વદ?
ભિક્ખુની અતિગમ્ભીરં, યા કાચુદકસુદ્ધિકં;
આદિયન્તી પનાપત્તિં, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
અનાદિયિત્વા દુબ્બણ્ણ-કરણં પન ચીવરં;
યેવં અનાદિયન્તોવ, આપજ્જતિ હિ નામ સો.
સમાદિયન્તો આપત્તિં, આપજ્જતિ કથં પન?
તથાસમાદિયન્તોપિ, આપજ્જતિ કથં પન?
યો ¶ =૦૮ હિ મૂગબ્બતાદીનિ, વતાનિધ સમાદિયં;
સમાદિયન્તો આપત્તિં, આપજ્જતિ હિ નામ સો.
યો હિ કમ્મકતો ભિક્ખુ, વુત્તં વત્તં પનત્તનો;
તઞ્ચાસમાદિયન્તોવ, આપજ્જતિ હિ નામ સો.
કરોન્તોવ પનાપત્તિં, કથમાપજ્જતે નરો?
ન કરોન્તો કથં નામ, સમણો દોસવા સિયા?
ભણ્ડાગારિકકમ્મઞ્ચ, વેજ્જકમ્મઞ્ચ ચીવરં;
અઞ્ઞાતિકાય સિબ્બન્તો, કરં આપજ્જતે નરો.
ઉપજ્ઝાયસ્સ વત્તાનિ, વત્તાનિ ઇતરસ્સ વા;
અકરોન્તો પનાપત્તિં, આપજ્જતિ હિ નામ સો.
દેન્તો આપજ્જતાપત્તિં, ન દેન્તોપિ કથં ભણ?
અઞ્ઞાતિકાય યં કિઞ્ચિ, ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા પન.
ચીવરં દદમાનો હિ, દેન્તો આપજ્જતે પન;
તથન્તેવાસિકાદીનં, અદેન્તો ચીવરાદિકં.
અત્તસન્નિસ્સિતા અત્થિ, તથેવ પરનિસ્સિતા;
મુદુલમ્બાદિનો અત્તા, સેસા હિ પરનિસ્સિતા.
કથઞ્ચ પટિગણ્હન્તો, આપજ્જતિ હિ વજ્જતં?
કથમપ્પટિગણ્હન્તો, આપજ્જતિ હિ વજ્જતં?
ચીવરં પટિગણ્હન્તો, ભિક્ખુ અઞ્ઞાતિહત્થતો;
ઓવાદઞ્ચ ન ગણ્હન્તો, આપજ્જતિ હિ વજ્જતં.
કથઞ્ચ પરિભોગેન, આપજ્જતિ તપોધનો?
કથં ન પરિભોગેન, આપજ્જતિ તપોધનો?
યો હિ નિસ્સગ્ગિયં વત્થું, અચ્ચજિત્વા નિસેવતિ;
અયં તુ પરિભોગેન, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
અતિક્કમેન્તી સઙ્ઘાટિ-ચારં પઞ્ચાહિકં પન;
અયં તુ પરિભોગેન, આપજ્જતિ હિ ભિક્ખુની.
દિવાપજ્જતિ ¶ નો રત્તિં, રત્તિમેવ ચ નો દિવા;
દ્વારં અસંવરિત્વાન, સેન્તો આપજ્જતે દિવા.
સગારસેય્યકં =૦૯ રત્તિં, આપજ્જતિ હિ નો દિવા;
અરુણુગ્ગે પનાપત્તિ, કથં ન અરુણુગ્ગમે?
એકછારત્તસત્તાહ-દસાહાદિઅતિક્કમે;
ફુસન્તો વુત્તમાપત્તિં, આપજ્જત્યરુણુગ્ગમે.
પવારેત્વાન ભુઞ્જન્તો, ફુસે ન અરુણુગ્ગમે;
છિન્દન્તસ્સ સિયાપત્તિ, કથમચ્છિન્દતો સિયા?
છિન્દન્તો ભૂતગામઞ્ચ, અઙ્ગજાતઞ્ચ અત્તનો;
પારાજિકઞ્ચ પાચિત્તિં, ફુસે થુલ્લચ્ચયમ્પિ ચ.
ન છિન્દન્તો નખે કેસે, આપજ્જતિ હિ નામ સો;
છાદેન્તોપજ્જતાપત્તિં, નચ્છાદેન્તો કથં પન?
છાદેન્તો પન આપત્તિં, છાદેન્તોપજ્જતે નરો;
આપજ્જતિ પનચ્છિન્નો, નચ્છાદેન્તો તિણાદિના.
આપજ્જતિ હિ ધારેન્તો, ન ધારેન્તો કથં પન?
ધારેન્તો કુસચીરાદિં, ધારેન્તોપજ્જતે પન.
દિન્નં નિસ્સટ્ઠપત્તં તં, અધારેન્તોવ દોસવા;
સચિત્તકદુકં સઞ્ઞા-વિમોક્ખકદુકં ભવે.
દુકકથા.
અત્થાપત્તિ હિ તિટ્ઠન્તે, નાથે, નો પરિનિબ્બુતે;
નિબ્બુતે ન તુ તિટ્ઠન્તે, અત્થાપત્તુભયત્થપિ.
રુહિરુપ્પાદનાપત્તિ, ઠિતે, નો પરિનિબ્બુતે;
થેરમાવુસવાદેન, વદતો પરિનિબ્બુતે.
આપત્તિયો ¶ ઇમા દ્વેપિ, ઠપેત્વા સુગતે પન;
અવસેસા ધરન્તેપિ, ભવન્તિ પરિનિબ્બુતે.
કાલેયેવ સિયાપત્તિ, વિકાલે ન સિયા કથં?
વિકાલે તુ સિયાપત્તિ, ન કાલે, ઉભયત્થપિ?
ભુઞ્જતોનતિરિત્તં તુ, કાલસ્મિં, નો વિકાલકે;
વિકાલભોજનાપત્તિ, વિકાલે, તુ ન કાલકે.
અવસેસં =૧૦ પનાપત્તિં, આપજ્જતિ હિ સબ્બદા;
સબ્બં કાલે વિકાલે ચ, નત્થિ તત્થ ચ સંસયો.
રત્તિમેવ પનાપત્તિં, આપજ્જતિ ચ નો દિવા;
દિવાપજ્જતિ નો રત્તિં, આપજ્જતુભયત્થપિ.
સહસેય્યા સિયા રત્તિં, દ્વારાસંવરમૂલકા;
દિવા, સેસા પનાપત્તિ, સિયા રત્તિં દિવાપિ ચ.
દસવસ્સો તુ નો ઊન-દસવસ્સો સિયા કથં?
હોતૂનદસવસ્સો, નો, દસવસ્સૂભયત્થપિ?
ઉપટ્ઠાપેતિ ચે બાલો, પરિસં દસવસ્સિકો;
આપત્તિં પન અબ્યત્તો, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
તથૂનદસવસ્સો ચ, ‘‘પણ્ડિતોહ’’ન્તિ ગણ્હતિ;
પરિસં, દસવસ્સો નો, સેસમાપજ્જતે ઉભો.
કાળે આપજ્જતાપત્તિં, ન જુણ્હે જુણ્હકે કથં;
આપજ્જતિ, ન કાળસ્મિં, આપજ્જતૂભયત્થપિ?
વસ્સં અનુપગચ્છન્તો, કાળે, નો જુણ્હકે પન;
આપજ્જતાપવારેન્તો, જુણ્હે, ન પન કાળકે.
અવસેસં તુ પઞ્ઞત્ત-માપત્તિમવિપત્તિના;
કાળે ચેવ ચ જુણ્હે ચ, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
વસ્સૂપગમનં કાળે, નો જુણ્હે, તુ પવારણા;
જુણ્હે કપ્પતિ, નો કાળે, સેસં પનુભયત્થપિ.
અત્થાપત્તિ ¶ તુ હેમન્તે, ન હોતીતરુતુદ્વયે;
ગિમ્હેયેવ ન સેસેસુ, વસ્સે નો ઇતરદ્વયે.
દિને પાળિપદક્ખાતે, કત્તિકે પુણ્ણમાસિયા;
ઠપિતં તુ વિકપ્પેત્વા, વસ્સસાટિકચીવરં.
આપજ્જતિ ચ હેમન્તે, નિવાસેતિ ચ તં સચે;
પુણ્ણમાદિવસસ્મિઞ્હિ, કત્તિકસ્સ તુ પચ્છિમે.
તં અપચ્ચુદ્ધરિત્વાવ, હેમન્તેયેવ, નેતરે;
આપજ્જતીતિ નિદ્દિટ્ઠં, કુરુન્દટ્ઠકથાય તુ.
‘‘અતિરેકમાસો =૧૧ સેસો’’તિ;
પરિયેસન્તો ચ ગિમ્હિકે;
ગિમ્હે આપજ્જતાપત્તિં;
ન ત્વેવિતરુતુદ્વયે.
વિજ્જમાને સચે નગ્ગો, વસ્સસાટિકચીવરે;
ઓવસ્સાપેતિ યો કાયં, વસ્સે આપજ્જતીધ સો.
આપજ્જતિ હિ સઙ્ઘોવ, ન ગણો ન ચ પુગ્ગલો;
ગણોવ ન ચ સેસા હિ, પુગ્ગલોવ ન ચાપરે.
અધિટ્ઠાનં કરોન્તો વા, પારિસુદ્ધિઉપોસથં;
સઙ્ઘો વાપજ્જતાપત્તિં, ન ગણો ન ચ પુગ્ગલો.
સુત્તુદ્દેસમધિટ્ઠાનં, કરોન્તો વા ઉપોસથં;
ગણો વાપજ્જતાપત્તિં, ન સઙ્ઘો ન ચ પુગ્ગલો.
સુત્તુદ્દેસં કરોન્તો વા, એકો પન ઉપોસથં;
પુગ્ગલોપજ્જતાપત્તિં, ન ચ સઙ્ઘો ગણો ન ચ.
આપજ્જતિ ગિલાનોવ, નાગિલાનો કથં પન;
આપજ્જતાગિલાનોવ, નો ગિલાનો ઉભોપિ ચ?
ભેસજ્જેન ¶ પનઞ્ઞેન, અત્થે સતિ ચ યો પન;
વિઞ્ઞાપેતિ તદઞ્ઞં સો, આપજ્જતિ અકલ્લકો.
ન ભેસજ્જેન અત્થેપિ, ભેસજ્જં વિઞ્ઞાપેતિ ચે;
આપજ્જતાગિલાનોવ, સેસં પન ઉભોપિ ચ.
અત્થાપત્તિ હિ અન્તોવ, ન બહિદ્ધા, તથા બહિ;
આપજ્જતિ, ન ચેવન્તો, અત્થાપત્તુભયત્થપિ.
અનુપખજ્જ સેય્યં તુ, કપ્પેન્તો પન કેવલં;
આપજ્જતિ પનાપત્તિં, અન્તોયેવ ચ, નો બહિ.
અજ્ઝોકાસે તુ મઞ્ચાદિં, સન્થરિત્વાન પક્કમં;
બહિયેવ ચ, નો અન્તો, સેસં પનુભયત્થપિ.
અન્તોસીમાયેવાપત્તિં, બહિસીમાય નેવ ચ;
બહિસીમાય, નો અન્તો-સીમાય, ઉભયત્થપિ.
સછત્તુપાહનો =૧૨ ભિક્ખુ, પવિસન્તો તપોધનો;
ઉપચારસીમોક્કન્તે, અન્તો આપજ્જતે પન.
ગમિકો દારુભણ્ડાદિં, પટિસામનવત્તકં;
અપૂરેત્વાન ગચ્છન્તો, ઉપચારસ્સતિક્કમે.
આપજ્જતિ પનાપત્તિં, બહિસીમાયયેવ સો;
સેસમાપજ્જતે અન્તો-બહિસીમાય સબ્બસો.
તિકકથા.
સકવાચાય આપન્નો, પરવાચાય સુજ્ઝતિ;
પરવાચાય આપન્નો, સકવાચાય સુજ્ઝતિ.
સકવાચાય આપન્નો, સકવાચાય સુજ્ઝતિ;
પરવાચાય આપન્નો, પરવાચાય સુજ્ઝતિ.
વચીદ્વારિકમાપત્તિં ¶ , આપન્નો સકવાચતો;
તિણવત્થારકં ગન્ત્વા, પરવાચાય સુજ્ઝતિ.
તથા અપ્પટિનિસ્સગ્ગે, પાપિકાય હિ દિટ્ઠિયા;
પરસ્સ કમ્મવાચાય, આપજ્જિત્વાન વજ્જતં.
દેસેન્તો ભિક્ખુનો મૂલે, સકવાચાય સુજ્ઝતિ;
વચીદ્વારિકમાપત્તિં, આપન્નો ભિક્ખુસન્તિકે.
દેસેત્વા તં વિસુજ્ઝન્તો, સકવાચાય સુજ્ઝતિ;
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિં, યાવતતિયકં પન.
પરસ્સ કમ્મવાચાય, આપજ્જિત્વા તથા પુન;
પરસ્સ પરિવાસાદિ-કમ્મવાચાય સુજ્ઝતિ.
કાયેનાપજ્જતાપત્તિં, વાચાય ચ વિસુજ્ઝતિ;
વાચાયાપજ્જતાપત્તિં, કાયેન ચ વિસુજ્ઝતિ.
કાયેનાપજ્જતાપત્તિં, કાયેનેવ વિસુજ્ઝતિ;
વાચાયાપજ્જતાપત્તિં, વાચાયેવ વિસુજ્ઝતિ.
કાયદ્વારિકમાપત્તિં, કાયેનાપજ્જતે, પુન;
દેસેન્તો તં પનાપત્તિં, વાચાયેવ વિસુજ્ઝતિ.
વચીદ્વારિકમાપત્તિં =૧૩, આપજ્જિત્વાન વાચતો;
તિણવત્થારકં ગન્ત્વા, કાયેનેવ વિસુજ્ઝતિ.
કાયદ્વારિકમાપત્તિં, આપજ્જિત્વાન કાયતો;
તિણવત્થારકં ગન્ત્વા, કાયેનેવ વિસુજ્ઝતિ.
વચીદ્વારિકમાપત્તિં, આપજ્જિત્વા તપોધનો;
તમેવ પન દેસેન્તો, વાચાયેવ વિસુજ્ઝતિ.
સુત્તો આપજ્જતાપત્તિં, પટિબુદ્ધો વિસુજ્ઝતિ;
આપન્નો પટિબુદ્ધોવ, સુત્તો સુજ્ઝતિ સો કથં?
સુત્તો આપજ્જતાપત્તિં, સુત્તોયેવ વિસુજ્ઝતિ;
પટિબુદ્ધોવ આપન્નો, પટિબુદ્ધો વિસુજ્ઝતિ?
સગારસેય્યકાદિં ¶ તુ, સુત્તો આપજ્જતે નરો;
દેસેન્તો પન તં ઞત્વા, પટિબુદ્ધો વિસુજ્ઝતિ.
આપજ્જિત્વાન જગ્ગન્તો, તિણવત્થારકે પન;
સમથે તુ સયન્તોવ, સુત્તો વુટ્ઠાતિ નામ સો.
સગારસેય્યકાદિં તુ, સુત્તો આપજ્જતે નરો;
સયન્તો તિણવત્થારે, સુત્તોયેવ વિસુજ્ઝતિ.
આપજ્જિત્વા પનાપત્તિં, જગ્ગન્તો પન કેવલં;
દેસેન્તો પન તં પચ્છા, પટિબુદ્ધો વિસુજ્ઝતિ.
આપજ્જિત્વા અચિત્તોવ, સચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ;
આપજ્જિત્વા સચિત્તોવ, અચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ.
આપજ્જિત્વા અચિત્તોવ, અચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ;
આપજ્જિત્વા સચિત્તોવ, સચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ.
અચિત્તો, ચિત્તકાપત્તિં, આપજ્જિત્વા તપોધનો;
પચ્છા તં પન દેસેન્તો, સચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ.
તથા સચિત્તકાપત્તિં, આપજ્જિત્વા સચિત્તકો;
સયન્તો તિણવત્થારે, અચિત્તોવ વિસુજ્ઝતિ.
એવમેવં અમિસ્સેત્વા, પચ્છિમં તુ પદદ્વયં;
એત્થ વુત્તાનુસારેન, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
આપજ્જતિ =૧૪ ચ કમ્મેન, અકમ્મેન વિસુજ્ઝતિ;
આપજ્જતિ અકમ્મેન, કમ્મેનેવ વિસુજ્ઝતિ.
કમ્મેનાપજ્જતાપત્તિં, કમ્મેનેવ વિસુજ્ઝતિ;
આપજ્જતિ અકમ્મેન, અકમ્મેન વિસુજ્ઝતિ.
અચ્ચજં પાપિકં દિટ્ઠિં, આપજ્જિત્વાન કમ્મતો;
દેસેન્તો પન તં પચ્છા, અકમ્મેન વિસુજ્ઝતિ.
વિસટ્ઠિઆદિકાપત્તિં ¶ , આપજ્જિત્વા અકમ્મતો;
પરિસુજ્ઝતિ કમ્મેન, પરિવાસાદિના પન.
સમનુભાસનં ભિક્ખુ, આપજ્જતિ ચ કમ્મતો;
પરિવાસાદિના પચ્છા, કમ્મેનેવ વિસુજ્ઝતિ.
અવસેસં પનાપત્તિં, આપજ્જતિ અકમ્મતો;
દેસેન્તો પન તં પચ્છા, અકમ્મેનેવ સુજ્ઝતિ.
સમ્મુખાપત્તિમાપન્નો, વિસુજ્ઝતિ અસમ્મુખા;
અસમ્મુખાપિ આપન્નો, સમ્મુખાવ વિસુજ્ઝતિ.
સમ્મુખાપત્તિમાપન્નો, સમ્મુખાવ વિસુજ્ઝતિ;
અસમ્મુખાવ આપન્નો, વિસુજ્ઝતિ અસમ્મુખા.
અચ્ચજં પાપકં દિટ્ઠિં, આપન્નો સઙ્ઘસમ્મુખે;
વુટ્ઠાનકાલે સઙ્ઘેન, કિઞ્ચિ કમ્મં ન વિજ્જતિ.
વિસટ્ઠિઆદિકાપત્તિં, આપજ્જિત્વા અસમ્મુખા;
સઙ્ઘસમ્મુખતોયેવ, વિસુજ્ઝતિ ન ચઞ્ઞથા.
સમનુભાસનં સઙ્ઘ-સમ્મુખાપજ્જતે, પુન;
સઙ્ઘસ્સ સમ્મુખાયેવ, વિસુજ્ઝતિ, ન ચઞ્ઞથા.
મુસાવાદાદિકં સેસં, આપજ્જતિ અસમ્મુખા;
તં પચ્છા પન દેસેન્તો, વિસુજ્ઝતિ અસમ્મુખા.
અજાનન્તોવ આપન્નો, જાનન્તોવ વિસુજ્ઝતિ;
જાનન્તો પન આપન્નો, અજાનન્તો વિસુજ્ઝતિ.
અજાનન્તોવ આપન્નો, અજાનન્તો વિસુજ્ઝતિ;
જાનન્તો પન આપન્નો, જાનન્તોવ વિસુજ્ઝતિ.
અચિત્તકચતુક્કેન =૧૫, સદિસં સબ્બથા ઇદં;
અજાનન્તચતુક્કન્તિ, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
આગન્તુકોવ આપત્તિં, આપજ્જતિ, ન ચેતરો;
આવાસિકોવ આપત્તિં, આપજ્જતિ, ન ચેતરો.
આગન્તુકો ¶ તથાવાસિ-કોપિ આપજ્જરે ઉભો;
અત્થાપત્તિ ચ સેસં તુ, ઉભો નાપજ્જરે પન.
સછત્તુપાહનો ચેવ, સસીસં પારુતોપિ ચ;
વિહારં પવિસન્તો ચ, વિચરન્તોપિ તત્થ ચ.
આગન્તુકોવ આપત્તિં, આપજ્જતિ, ન ચેતરો;
આવાસવત્તમાવાસી, અકરોન્તોવ દોસવા.
ન ચેવાગન્તુકો, સેસ-માપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ;
અસાધારણમાપત્તિં, નાપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ.
વત્થુનાનત્તતા અત્થિ, નત્થિ આપત્તિનાનતા;
અત્થિ આપત્તિનાનત્તં, નત્થિ વત્થુસ્સ નાનતા.
વત્થુનાનત્તતા ચેવ, અત્થિ આપત્તિનાનતા;
નેવત્થિ વત્થુનાનત્તં, નો ચ આપત્તિનાનતા.
પારાજિકચતુક્કસ્સ, વત્થુનાનત્તતા મતા;
આપત્તિનાનતા નત્થિ, સેસાપત્તીસ્વયં નયો.
સમણો સમણી કાય-સંસગ્ગં તુ કરોન્તિ ચે;
સઙ્ઘાદિસેસો ભિક્ખુસ્સ, ભિક્ખુનિયા પરાજયો.
એવં આપત્તિનાનત્તં, નત્થિ વત્થુસ્સ નાનતા;
કાયસ્સ પન સંસગ્ગો, ઉભિન્નં વત્થુ હોતિ હિ.
તથેવ લસુણસ્સાપિ, ખાદને ભિક્ખુની પન;
આપજ્જતિ હિ પાચિત્તિં, ભિક્ખુનો હોતિ દુક્કટં.
પારાજિકાનં પન ચે ચતુન્નં;
સઙ્ઘાદિસેસેહિ ચ તેરસેહિ;
હોતેવ વત્થુસ્સ ચ નાનભાવો;
આપત્તિયા ચેવ હિ નાનભાવો.
પારાજિકાનિ =૧૬ ¶ ચત્તારિ, આપજ્જન્તાનમેકતો;
ભિક્ખુનીસમણાનં તુ, ઉભિન્નં પન સબ્બસો.
વત્થુસ્સ નત્થિ નાનત્તં, નત્થિ આપત્તિનાનતા;
વિસું પનાપજ્જન્તેસુ, અયમેવ વિનિચ્છયો.
અત્થિ વત્થુસભાગત્તં, નત્થાપત્તિસભાગતા;
અત્થાપત્તિસભાગતા, નત્થિ વત્થુસભાગતા.
અત્થિ વત્થુસભાગત્તં, અત્થાપત્તિસભાગતા;
નત્થિ વત્થુસભાગત્તં, નત્થાપત્તિસભાગતા.
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, કાયસંસગ્ગકે સતિ;
અત્થિ વત્થુસભાગત્તં, નત્થાપત્તિસભાગતા.
આદિતો પન ભિક્ખુસ્સ, ચતૂસ્વન્તિમવત્થુસુ;
સિયાપત્તિસભાગત્તં, ન ચ વત્થુસભાગતા.
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, ચતૂસ્વન્તિ મવત્થુસુ;
અત્થિ વત્થુસભાગત્તં, અત્થાપત્તિસભાગતા.
સાધારણાસુ સબ્બાસુ, આપત્તીસ્વપ્યયં નયો;
અસાધારણાસુ નેવત્થિ, વત્થાપત્તિસભાગતા.
અત્થાપત્તિ ઉપજ્ઝાયે, નેવ સદ્ધિવિહારિકે;
અત્થિ સદ્ધિવિહારસ્મિં, ઉપજ્ઝાયે ન વિજ્જતિ.
અત્થાપત્તિ ઉપજ્ઝાયે, તથા સદ્ધિવિહારિકે;
નેવાપત્તિ ઉપજ્ઝાયે, નેવ સદ્ધિવિહારિકે.
ઉપજ્ઝાયેન કત્તબ્બ-વત્તસ્સાકરણે પન;
ઉપજ્ઝાયો ફુસે વજ્જં, ન ચ સદ્ધિવિહારિકો.
ઉપજ્ઝાયસ્સ કત્તબ્બ-વત્તસ્સાકરણે પન;
નત્થાપત્તિ ઉપજ્ઝાયે, અત્થિ સદ્ધિવિહારિકે.
સેસં પનિધ આપત્તિં, આપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ;
અસાધારણમાપત્તિં, નાપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ.
આદિયન્તો ¶ ગરું દોસં, પયોજેન્તો લહું ફુસે;
આદિયન્તો લહું દોસં, પયોજેન્તો ગરું ફુસે.
આદિયન્તો =૧૭ પયોજેન્તો, ગરુકેયેવ તિટ્ઠતિ;
આદિયન્તો પયોજેન્તો, લહુકેયેવ તિટ્ઠતિ.
પાદં વાપિ તતો ઉદ્ધં, આદિયન્તો ગરું ફુસે;
‘‘ગણ્હા’’તિ ઊનકં પાદં, આણાપેન્તો લહું ફુસે.
એતેનેવ ઉપાયેન, સેસકમ્પિ પદત્તયં;
અત્થસમ્ભવતોયેવ, વેદિતબ્બં વિભાવિના.
કાલેયેવ પનાપત્તિ, નો વિકાલે કથં સિયા?
વિકાલેયેવ આપત્તિ, ન ચ કાલે કથં સિયા?
અત્થાપત્તિ હિ કાલે ચ, વિકાલે ચ પકાસિતા?
નેવ કાલે વિકાલે ચ, અત્થાપત્તિ પકાસિતા?
પવારેત્વાન ભુઞ્જન્તો, કાલે અનતિરિત્તકં;
કાલે આપજ્જતાપત્તિં, ન વિકાલેતિ દીપયે.
વિકાલભોજનાપત્તિં, વિકાલે ન ચ કાલકે;
સેસં કાલે વિકાલે ચ, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
અસાધારણમાપત્તિં, ભિક્ખુનીનં વસા પન;
નેવાપજ્જતિ કાલેપિ, નો વિકાલેપિ સબ્બદા.
કિં પટિગ્ગહિતં કાલે, નો વિકાલે તુ કપ્પતિ?
વિકાલે કિઞ્ચ નો કાલે, ગહિતં પન કપ્પતિ?
કાલે ચેવ વિકાલે ચ, કિં નામ વદ કપ્પતિ?
નેવ કાલે ચ કિં નામ, નો વિકાલે ચ કપ્પતિ?
આમિસં તુ પુરેભત્તં, પટિગ્ગહિતકં પન;
કાલેયેવ તુ ભિક્ખૂનં, નો વિકાલે તુ કપ્પતિ.
પાનકં તુ વિકાલસ્મિં, પટિગ્ગહિતકં પન;
વિકાલેયેવ કાલે ચ, અપરજ્જુ ન કપ્પતિ.
સત્તાહકાલિકઞ્ચેવ ¶ , ચતુત્થં યાવજીવિકં;
કાલે ચેવ વિકાલે ચ, કપ્પતીતિ વિનિદ્દિસે.
અત્તનો અત્તનો કાલ-મતીતં કાલિકત્તયં;
મંસં અકપ્પિયઞ્ચેવ, તથા ઉગ્ગહિતમ્પિ ચ.
કુલદૂસનકમ્માદિં =૧૮, કત્વા ઉપ્પન્નભોજનં;
કાલે ચેવ વિકાલે ચ, ન ચ કપ્પતિ ભિક્ખુનો.
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, આપજ્જતિ ન મજ્ઝિમે;
મજ્ઝિમે પન દેસસ્મિં, ન ચ પચ્ચન્તિમેસુ હિ.
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, આપજ્જતિ ચ મજ્ઝિમે;
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, નાપજ્જતિ ન મજ્ઝિમે.
સીમં સમુદ્દે બન્ધન્તો, ભિક્ખુ પચ્ચન્તિમેસુ હિ;
આપજ્જતિ પનાપત્તિં, ન ચાપજ્જતિ મજ્ઝિમે.
ગણેન પઞ્ચવગ્ગેન, કરોન્તો ઉપસમ્પદં;
ચમ્મત્થરણં ધુવન્હાનં, સગુણઙ્ગુણુપાહનં.
ધારેન્તો મજ્ઝિમે વજ્જં, ફુસે પચ્ચન્તિમેસુ નો;
અવસેસં પનાપત્તિં, આપજ્જતૂભયત્થપિ.
અસાધારણઆપત્તિં, ભિક્ખુનીનં વસા પન;
પચ્ચન્તિમેસુ વા ભિક્ખુ, નાપજ્જતિ ન મજ્ઝિમે.
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, કપ્પતે ન ચ મજ્ઝિમે;
કપ્પતે, મજ્ઝિમે દેસે, નો ચ પચ્ચન્તિમેસુ હિ.
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, કપ્પતે, મજ્ઝિમેપિ કિં?
પચ્ચન્તિમેસુ ચેવાપિ, કિં ન કપ્પતિ મજ્ઝિમે?
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, વુત્તં વત્થુ ચતુબ્બિધં;
નિદ્દિસે કપ્પતી ચેવ, ન ચ કપ્પતિ મજ્ઝિમે.
‘‘ઇદં ¶ ચતુબ્બિધં વત્થુ, દેસસ્મિં પન મજ્ઝિમે;
ન કપ્પતી’’તિ વુત્તઞ્હિ, ‘‘મજ્ઝિમેયેવ કપ્પતિ’’.
પચ્ચન્તિમેસુ દેસેસુ, એવં વુત્તં ન કપ્પતિ;
પઞ્ચલોણાદિકં સેસં, ઉભયત્થપિ કપ્પતિ.
અકપ્પિયન્તિ યં નામ, પટિક્ખિત્તં મહેસિના;
ઉભયત્થપિ તં સબ્બં, ન ચ કપ્પતિ ભિક્ખુનો.
અન્તો આપજ્જતાપત્તિં, આપજ્જતિ ચ, નો બહિ;
બહિ આપજ્જતાપત્તિં, ન ચ અન્તો કુદાચનં.
આપજ્જતિ =૧૯ પનન્તો ચ, બહિ ચેવુભયત્થપિ;
નેવ અન્તો ચ આપત્તિં, આપજ્જતિ ચ, નો બહિ.
અનુપખજ્જસેય્યાદિં, અન્તોયેવ ચ, નો બહિ;
સઙ્ઘિકં પન મઞ્ચાદિં, અજ્ઝોકાસે તુ કિઞ્ચિપિ.
નિક્ખિપિત્વાન ગચ્છન્તો, નો અન્તો, બહિયેવ ચ;
સેસમાપજ્જતાપત્તિં, અન્તો ચેવ તથા બહિ.
અસાધારણમાપત્તિં, ભિક્ખુનીનં વસા પન;
નેવાપજ્જતિ અન્તોપિ, ન બહિદ્ધાપિ સબ્બથા.
ગામે આપજ્જતાપત્તિં, નો અરઞ્ઞે કથં વદ?
આપજ્જતિ અરઞ્ઞસ્મિં, ન ચ ગામે કથં વદ?
આપજ્જતિ ચ ગામેપિ, અરઞ્ઞેપિ કથં વદ?
નેવાપજ્જતિ ગામેપિ, નો અરઞ્ઞે કથં વદ?
અન્તરઘરસંયુત્તા, સેક્ખપઞ્ઞત્તિયો પન;
આપજ્જતિ હિ તં ભિક્ખુ, ગામસ્મિં, નો અરઞ્ઞકે.
અગણા અરુણં નામ, ઉટ્ઠાપેન્તી ચ ભિક્ખુની;
આપજ્જતિ પનાપત્તિં, અરઞ્ઞે, નો ચ ગામકે.
મુસાવાદાદિમાપત્તિં ¶ , આપજ્જતૂભયત્થપિ;
અસાધારણમાપત્તિં, આપજ્જતિ ન કત્થચિ.
આપજ્જતિ ગિલાનોવ, નાગિલાનો કુદાચનં;
અગિલાનોવ આપત્તિં, ફુસે, નો ચ ગિલાનકો.
અગિલાનો ગિલાનો ચ, આપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ;
નાપજ્જન્તિ ગિલાનો ચ, અગિલાનો ઉભોપિ ચ.
ભેસજ્જેન પનઞ્ઞેન, અત્થે સતિ ચ યો પન;
વિઞ્ઞાપેતિ તદઞ્ઞં સો, આપજ્જતિ અકલ્લકો.
ન ભેસજ્જેન અત્થેપિ, ભેસજ્જં વિઞ્ઞાપેતિ ચે;
આપજ્જતાગિલાનોવ, આપત્તિં લોલમાનસો.
મુસાવાદાદિકં સેસં, આપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ;
અસાધારણમાપત્તિં, નાપજ્જન્તિ ઉભોપિ ચ.
ચતુક્કકથા.
પઞ્ચ =૨૦ આપત્તિયો હોન્તિ, મુસાવાદસ્સ કારણા;
પારાજિકં ગરુંથુલ્લ-ચ્ચયં પાચિત્તિ દુક્કટં.
આનિસંસા પનુદ્દિટ્ઠા, પઞ્ચેવ કથિનત્થરે;
અનામન્તાસમાદાન-ચરણં ગણભોજનં.
યો તત્થ ચીવરુપ્પાદો, સો ચ નેસં ભવિસ્સતિ;
ચીવરં યાવદત્થઞ્ચ, ગહેતુમ્પિ ચ વટ્ટતિ.
તેલં પઞ્ચવિધં વુત્તં, નિપ્પપઞ્ચેન સત્થુના;
વસા મધુકએરણ્ડ-તિલસાસપસમ્ભવં.
અચ્છમચ્છવસા ચેવ, સુસુકા સૂકરસ્સ ચ;
ગદ્રભસ્સ વસા ચેતિ, વસા પઞ્ચવિધા મતા.
મૂલખન્ધગ્ગબીજાનિ ¶ , ફળુબીજઞ્ચ પણ્ડિતો;
પઞ્ચમં બીજબીજન્તિ, પઞ્ચ બીજાનિ દીપયે.
ફલં સમણકપ્પેહિ, પરિભુઞ્જેય્ય પઞ્ચહિ;
અગ્ગિસત્થનખક્કન્તં, અબીજુબ્બટ્ટબીજકં.
પણ્ણુણ્ણતિણચોળાનં, વાકસ્સ ચ વસેનિધ;
ભિસિયો ભાસિતા પઞ્ચ, મુનિના મોહનાસિના.
પવારણાપિ પઞ્ચેવ, ઓદનાદીહિ પઞ્ચહિ;
પટિગ્ગાહાપિ પઞ્ચેવ, કાયાદિગહણેન ચ.
પઞ્ચાનિસંસા વિનયઞ્ઞુકસ્મિં;
મહેસિના કારુણિકેન વુત્તા;
સુરક્ખિતં હોતિ સકઞ્ચ સીલં;
કુક્કુચ્ચમઞ્ઞસ્સ નિરાકરોતિ.
વિસારદો ભાસતિ સઙ્ઘમજ્ઝે;
સુખેન નિગ્ગણ્હતિ વેરિભિક્ખૂ;
ધમ્મસ્સ ચેવ ઠિતિયા પવત્તો;
તસ્માદરં તત્થ કરેય્ય ધીરો.
પઞ્ચકકથા.
છવચ્છેદનકા =૨૧ વુત્તા, છળભિઞ્ઞેન તાદિના;
મઞ્ચપીઠમતિક્કન્ત-પમાણઞ્ચ નિસીદનં.
તથા કણ્ડુપટિચ્છાદી, વસ્સસાટિકચીવરં;
ચીવરં સુગતસ્સાપિ, ચીવરેન પમાણકં.
છહાકારેહિ આપત્તિં, આપજ્જતિ ન અઞ્ઞથા;
અલજ્જિતાય અઞ્ઞાણ-કુક્કુચ્ચેહિ તથેવ ચ.
વિપરિતાય સઞ્ઞાય, કપ્પિયેપિ અકપ્પિયે;
સતિસમ્મોસતો ચેવ, આપજ્જતિ, ન સંસયો.
છહિ ¶ અઙ્ગેહિ યુત્તેન;
ઉપસમ્પાદના પન;
કાતબ્બા, નિસ્સયો ચેવ;
દાતબ્બો, સામણેરકો.
ભિક્ખુનાપટ્ઠપેતબ્બો, સતતં ધમ્મચક્ખુના;
આપત્તિં પન જાનાતિ, અનાપત્તિં ગરું લહું.
પાતિમોક્ખાનિ વિત્થારા, ઉભયાનિ પનસ્સ હિ;
સ્વાગતાનિ ભવન્તેવ, સુવિભત્તાનિ અત્થતો.
અનુબ્યઞ્જનસો ચેવ, સુત્તસો સુવિનિચ્છિતા;
દસવસ્સોપિ વા હોતિતિરેકદસવસ્સિકો.
છક્કકથા.
સત્ત સામીચિયો વુત્તા, સત્તેવ સમથાપિ ચ;
પઞ્ઞત્તાપત્તિયો સત્ત, સત્તબોજ્ઝઙ્ગદસ્સિના.
સત્તકકથા.
કુલાનિ ઇધ દૂસેતિ, આકારેહિ પનટ્ઠહિ;
પુપ્ફેન ચ ફલેનાપિ, ચુણ્ણેનપિ ચ દૂસકો.
મત્તિકાદન્તકટ્ઠેહિ, વેળુયા વેજ્જિકાયપિ;
જઙ્ઘપેસનિકેનાપિ, આજીવસ્સેવ કારણા.
અટ્ઠેવાનતિરિત્તાપિ ¶ , અતિરિત્તાપિ અટ્ઠ ચ;
અકપ્પિયકતં ચેવાગહિતુચ્ચારિતમ્પિ ચ.
કતં અહત્થપાસેપિ, ન ચ ભુત્તાવિના કતં;
પવારિતેન યઞ્ચેવ, કતં ભુત્તાવિનાપિ ચ.
આસના ¶ વુટ્ઠિતેનાપિ, અતિરિત્તકતમ્પિ ચ;
અવુત્તમલમેતન્તિ, ન ગિલાનાતિરિત્તકં.
ઇમે અટ્ઠેવ નિદ્દિટ્ઠા, ઞેય્યા અનતિરિત્તકા;
અતિરિત્તા પનેતેસં, પટિક્ખેપેન દીપિતા.
સહપુબ્બપયોગેસુ, દુક્કટં ઞાતઞત્તિસુ;
દુરૂપચિણ્ણે આમાસે, દુક્કટં પટિસાવને.
અટ્ઠમં પન નિદ્દિટ્ઠં, તથા વિનયદુક્કટં;
ઇતિ અટ્ઠવિધં હોતિ, સબ્બમેવ ચ દુક્કટં.
એહિભિક્ખૂપસમ્પદા, સરણગમનેન ચ;
પઞ્હાબ્યાકરણોવાદા, ગરુધમ્મપટિગ્ગહો.
તથા ઞત્તિચતુત્થેન, કમ્મેનેવટ્ઠવાચિકા;
દૂતેન ભિક્ખુનીનન્તિ, અટ્ઠેવ ઉપસમ્પદા.
અસદ્ધમ્મા પનટ્ઠેવ, નિદ્દિટ્ઠા સુદ્ધદિટ્ઠિના;
અટ્ઠેવુપોસથઙ્ગાનિ, વેદિતબ્બાનિ વિઞ્ઞુના.
સક્કારો ચ અસક્કારો;
લાભાલાભો યસાયસો;
પાપિચ્છા પાપમિત્તત્તં;
અસદ્ધમ્મા પનટ્ઠિમે.
પાણં ન હને, ન ચાદિન્નમાદિયે;
મુસા ન ભાસે, ન ચ મજ્જપો સિયા;
અબ્રહ્મચરિયા વિરમેય્ય મેથુના;
રત્તિં ન ભુઞ્જેય્ય વિકાલભોજનં.
માલં ¶ ન ધારે, ન ચ ગન્ધમાચરે;
મઞ્ચે છમાયંવ સયેથ સન્થતે;
એતઞ્હિ ¶ અટ્ઠઙ્ગિકમાહુપોસથં;
બુદ્ધેન દુક્ખન્તગુના પકાસિતં.
અટ્ઠેવ પન પાનાનિ, નિદ્દિટ્ઠાનિ મહેસિના;
ભિક્ખુ અટ્ઠઙ્ગસંયુત્તો, ભિક્ખુનોવાદમરહતિ.
અટ્ઠકકથા.
ભોજનાનિ પણીતાનિ, નવ વુત્તાનિ સત્થુના;
દુક્કટં પન નિદ્દિટ્ઠં, નવ મંસાનિ ખાદતો.
પાતિમોક્ખસ્સ ઉદ્દેસા, નવેવ પરિદીપિતા;
ઉપોસથા નવેવેત્થ, સઙ્ઘો નવહિ ભિજ્જતિ.
નવકકથા.
દસ અક્કોસવત્થૂનિ, દસ સિક્ખાપદાનિ ચ;
અકપ્પિયાનિ મંસાનિ, દસ સુક્કાનિ વે દસ.
જાતિ નામઞ્ચ ગોત્તઞ્ચ, કમ્મં સિપ્પઞ્ચ રોગતા;
લિઙ્ગાપત્તિ કિલેસા ચ, અક્કોસેન દસેવ હિ.
દસ આદીનવા રઞ્ઞો, અન્તેપુરપ્પવેસને;
દસાકારેહિ સઙ્ઘાદિ-સેસો છન્નોતિ દીપિતો.
દસ કમ્મપથા પુઞ્ઞા, અપુઞ્ઞાપિ તથા દસ;
દસેવ દાનવત્થૂનિ, દસેવ રતનાનિ ચ.
અન્નં પાનઞ્ચ વત્થઞ્ચ, માલા ગન્ધવિલેપનં;
યાનઞ્ચ સેય્યાવસથં, પદીપેય્યન્તિમે દસ.
અવન્દિયા મુનિન્દેન, દીપિતા દસ પુગ્ગલા;
દસેવ પંસુકૂલાનિ, દસ ચીવરધારણા.
સોસાનિકં ¶ પાપણિકં, તથા ઉન્દૂરખાયિતં;
ગોખાયિતગ્ગિના દડ્ઢં, અજિકૂપચિકખાયિતં.
થૂપચીવરિકઞ્ચેવ, તથેવ અભિસેકિયં;
ગતપચ્છાગતઞ્ચેતિ, દસધા પંસુકૂલિકં.
સબ્બનીલાદયો ¶ વુત્તા, દસ ચીવરધારણા;
ચીવરાનિ નવેવેત્થ, સદ્ધિં સંકચ્ચિકાય ચ.
દસકકથા.
એકાદસ પનાભબ્બા, પુગ્ગલા પણ્ડકાદયો;
હોન્તેવાનુપસમ્પન્ના, ઉપસમ્પાદિતાપિ ચ.
પત્તા અકપ્પિયા વુત્તા, એકાદસ ભવન્તિ હિ;
દારુજેન ચ પત્તેન, દસેવ રતનુબ્ભવા.
એકાદસ તથા હોન્તિ, પાદુકાપિ અકપ્પિયા;
એકાદસેવ સીમાયો, અસીમાતિ પકાસિતા.
અતિખુદ્દાતિમહન્તા, ખણ્ડચ્છાયાનિમિત્તકા;
અનિમિત્તા, બહિટ્ઠેન, સમ્મતા, નદિયં તથા.
જાતસ્સરે, સમુદ્દે વા, સમ્ભિન્નજ્ઝોત્થટાપિ ચ;
સીમાયપિ અસીમાયો, એકાદસ ઇમા સિયું.
એકાદસેવ પથવી, કપ્પિયા ચ અકપ્પિયા;
ગણ્ઠિકા કપ્પિયા વુત્તા, એકાદસ ચ વીધકા.
એકાદસવિધં વુત્તં, અધિટ્ઠાતબ્બચીવરં;
તિચીવરં તથા કણ્ડુ-પટિચ્છાદી, નિસીદનં.
પચ્ચત્થરણં, વસ્સિક-સાટિકા, મુખપુઞ્છનં;
દકસાટિ, પરિક્ખાર-ચોળં, સંકચ્ચિકાપિ ચ.
યાવતતિયકા ¶ સબ્બે, એકાદસ પકાસિતા;
અરિટ્ઠો, ચણ્ડકાળી ચ, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા.
અટ્ઠ સઙ્ઘાદિસેસેસુ, ઉભિન્નં તુ વસા પન;
એકાદસ ઇમે યાવ-તતિયાતિ પકાસિતા.
નિસ્સયસ્સ દસેકાવ, પટિપ્પસ્સદ્ધિયો પન;
છધાચરિયતો વુત્તા, ઉપજ્ઝાયા તુ પઞ્ચધા.
એકાદસકકથા.
તેરસેવ ¶ ધુતઙ્ગાનિ, પરમાનિ ચ ચુદ્દસ;
સોળસેવ તુ ‘‘જાન’’ન્તિ, પઞ્ઞત્તાનિ મહેસિના.
સઉત્તરં વિનયવિનિચ્છયં તુ યો;
અનુત્તરં સકલમપીધ જાનતિ;
મહત્તરે વિનયનયે અનુત્તરે;
નિરુત્તરો ભવતિ હિ સો, ન સંસયો.
એકુત્તરનયો સમત્તો.
સેદમોચનકથા
ઇતો પરં પવક્ખામિ, ભિક્ખૂનં સુણતં પુન;
સેદમોચનગાથાયો, પટુભાવકરા વરા.
ઉબ્ભક્ખકં વિવજ્જેત્વા, અધોનાભિં વિવજ્જિય;
પટિચ્ચ મેથુનં ધમ્મં, કથં પારાજિકો સિયા?
કબન્ધસત્તકાયસ્સ, ઉરે હોતિ મુખં સચે;
મુખેન મેથુનં ધમ્મં, કત્વા પારાજિકો ભવે.
સુઞ્ઞે નિસ્સત્તકે દીપે, એકો ભિક્ખુ સચે વસે;
મેથુનપચ્ચયા તસ્સ, કથં પારાજિકો સિયા?
લમ્બી ¶ વા મુદુપિટ્ઠી વા, વચ્ચમગ્ગે મુખેપિ વા;
અઙ્ગજાતં પવેસેન્તો, સકે પારાજિકો ભવે.
સયં નાદિયતે કિઞ્ચિ, પરઞ્ચ ન સમાદપે;
સંવિધાનઞ્ચ નેવત્થિ, કથં પારાજિકો સિયા?
સુઙ્કઘાતે અતિક્કન્તે, નાદિયન્તો પરસ્સ તુ;
આણત્તિઞ્ચ વિનાયેવ, હોતિ પારાજિકો યતિ.
હરન્તો ગરુકં ભણ્ડં, થેય્યચિત્તેન પુગ્ગલો;
પરસ્સ તુ પરિક્ખારં, ન ચ પારાજિકો કથં?
તિરચ્છાનગતાનં ¶ તુ, પુગ્ગલો ગરુભણ્ડકં;
ગણ્હન્તો થેય્યચિત્તેન, ન ચ પારાજિકો સિયા.
અત્તનો સન્તકં દત્વા, ભિક્ખુ પારાજિકો કથં?
‘‘મરતૂ’’તિ અસપ્પાય-ભોજનં દેતિ ચે ચુતો.
પિતરિ પિતુસઞ્ઞી ચ, માતુસઞ્ઞી ચ માતરિ;
હન્ત્વાનન્તરિયં કમ્મં, ન ફુસેય્ય કથં નરો?
તિરચ્છાનગતા માતા, તિરચ્છાનગતો પિતા;
તસ્માનન્તરિયં નત્થિ, મારિતેસુ ઉભોસુપિ.
અનાદિયન્તો ગરુકં, પરઞ્ચ ન સમાદપે;
ગચ્છં ઠિતો નિસિન્નો વા, કથં પારાજિકો ભણ?
મનુસ્સુત્તરિકે ધમ્મે, કત્વાન કતિકં તતો;
સમ્ભાવનાધિપ્પાયો સો, અતિક્કમતિ ચે ચુતો.
સઙ્ઘાદિસેસા ચત્તારો, ભવેય્યું એકવત્થુકા;
કથં? કથેહિ મે પુટ્ઠો, વિનયે ચે વિસારદો.
સઞ્ચરિત્તઞ્ચ દુટ્ઠુલ્લં, સંસગ્ગં અત્તકામતં;
ઇત્થિયા પટિપજ્જન્તો, ફુસેય્ય ચતુરો ઇમે.
સઙ્ઘાદિસેસમાપન્નો, છાદેત્વા સુચિરં પન;
અચરિત્વા યથાવુત્તં, વત્તં સો વુટ્ઠિતો કથં?
સુક્કવિસ્સટ્ઠિમાપન્નો ¶ , ભિક્ખુભાવે ઠિતો પન;
પરિવત્તે તુ લિઙ્ગસ્મિં, નત્થિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
કુદ્ધો આરાધકો હોતિ;
કુદ્ધો હોતિ ચ નિન્દિતો;
અથ કો નામ સો ધમ્મો;
યેન કુદ્ધો પસંસિતો?
વણ્ણસ્મિં ભઞ્ઞમાને યો, તિત્થિયાનં તુ કુજ્ઝતિ;
આરાધકો, સમ્બુદ્ધસ્સ, યદિ કુજ્ઝતિ નિન્દિતો.
અત્થઙ્ગતે તુ સૂરિયે, ભોજનં ભિક્ખુ ભુઞ્જતિ;
ન ખિત્તચિત્તોનુમ્મત્તો, નિરાપત્તિ કથં ભવે?
યો ¶ ચ રોમન્થયિત્વાન, રત્તિં ઘસતિ ભોજનં;
નત્થિ તસ્સ પનાપત્તિ, વિકાલભોજનેન હિ.
અત્થઙ્ગતે ચ સૂરિયે, ગહેત્વા ભિક્ખુ ભોજનં;
સચે ભુઞ્જેય્ય આપત્તિ, અનાપત્તિ કથં ભવે?
વિકાલુત્તરકુરું ગન્ત્વા, તત્થ લદ્ધાન ભોજનં;
આગન્ત્વા ઇધ કાલેન, નત્થિ આપત્તિ ભુઞ્જતો.
ગામે વા યદિ વારઞ્ઞે, યં પરેસં મમાયિતં;
ન હરન્તોવ તં થેય્યા, કથં પારાજિકો સિયા?
થેય્યસંવાસકો નામ, લિઙ્ગસંવાસથેનકો;
પરભણ્ડં અગણ્હન્તો, હોતિ એસ પરાજિતો.
નારી રૂપવતી બાલા, ભિક્ખુ રત્તેન ચેતસા;
મેથુનં તાય કત્વાપિ, સો ન પારાજિકો કથં?
ભિક્ખુ રૂપવતિં નારિં, સુપિનન્તેન પસ્સતિ;
તાય મેથુનસંયોગે, કતેપિ ન વિનસ્સતિ.
એકિસ્સા ¶ દ્વે સિયું પુત્તા, જાતા ઇધ પનિત્થિયા;
દ્વિન્નં માતા પિતા સાવ, કથં હોતિ ભણાહિ મે?
ઉભતોબ્યઞ્જના ઇત્થી, ગબ્ભં ગણ્હાતિ અત્તના;
ગણ્હાપેતિ પરં ગબ્ભં, તસ્મા માતા પિતા ચ સા.
પુરિસેન સહાગારે, રહો વસતિ ભિક્ખુની;
પરામસતિ તસ્સઙ્ગં, અનાપત્તિ કથં સિયા?
સહાગારિકસેય્યઞ્ચ, સબ્બઞ્ચ પટિજગ્ગનં;
દારકસ્સ ચ માતા હિ, કાતું લભતિ ભિક્ખુની.
કો ચ ભિક્ખૂહિ સિક્ખાસુ, અસાધારણતં ગતો;
ન પારિવાસિકો બ્રૂહિ, ન ઉક્ખિત્તાદિકોપિ ચ?
ગહેતું ખુરભણ્ડં તુ, સચે ન્હાપિતપુબ્બકો;
ન સો લભતિ અઞ્ઞેસં, કપ્પતીતિ ચ નિદ્દિસે.
કથેતિ કુસલં ધમ્મં, પરમં અત્થસંહિતં;
કતમો પુગ્ગલો બ્રૂહિ, ન મતો ન ચ જીવતિ?
કથેતિ ¶ કુસલં ધમ્મં, પરમં અત્થસંહિતં;
હોતિ નિમ્મિતબુદ્ધો સો, ન મતો ન ચ જીવતિ.
સંયાચિકં કરોન્તસ્સ, કુટિં દેસિતવત્થુકં;
પમાણિકમનારમ્ભં, આપત્તિ સપરિક્કમં.
નરો કરોતિ ચે કુટિં, સ સબ્બમત્તિકામયં;
ન મુચ્ચતેવ વજ્જતો, જિનેન વુત્તતો તતો.
સંયાચિકાય ભિક્ખુસ્સ, અનાપત્તિ કથં સિયા;
સબ્બલક્ખણહીનં તુ, કરોન્તસ્સ કુટિં પન?
સંયાચિકં કરોન્તસ્સ, તિણચ્છદનકં કુટિં;
ભિક્ખુનો જિનચન્દેન, અનાપત્તિ પકાસિતા.
ન ¶ કાયિકં કઞ્ચિ પયોગમાચરે;
ન કિઞ્ચિ વાચાય પરં ભણેય્ય;
ફુસે ગરું અન્તિમવત્થુહેતુકં;
વિસારદો ચે વિનયે ભણાહિ ત્વં?
પરસ્સા પન યા વજ્જં, પટિચ્છાદેતિ ભિક્ખુની;
અયં પારાજિકાપત્તિં, તન્નિમિત્તં ગરું ફુસે.
ન કાયિકં કિઞ્ચિપિ પાપમાચરે;
ન કિઞ્ચિ વાચાય ચરેય્ય પાપકં;
સુનાસિતોયેવ ચ નાસિતો સિયા;
કથં તુવં બ્રૂહિ મયાસિ પુચ્છિતો?
અભબ્બા પન યે વુત્તા, પુગ્ગલા પણ્ડકાદયો;
એકાદસ મુનિન્દેન, નાસિતા તે સુનાસિતા.
અનુગ્ગિરં ગિરં કિઞ્ચિ, સુભં વા યદિ વાસુભં;
ફુસે વાચસિકં વજ્જં, કથં મે પુચ્છિતો ભણ?
સન્તિમેવ પનાપત્તિં, ભિક્ખુ નાવિકરેય્ય યો;
સમ્પજાનમુસાવાદે, દુક્કટં તસ્સ વણ્ણિતં.
એકતોઉપસમ્પન્ના, ઉભો તાસં તુ હત્થતો;
ચીવરં ગણ્હતો હોન્તિ, નાનાઆપત્તિયો કથં?
એકતોઉપસમ્પન્ના ¶ , ભિક્ખૂનં તુ વસેન યા;
ચીવરં હત્થતો તસ્સા, પાચિત્તિ પટિગણ્હતો.
એકતોઉપસમ્પન્ના, ભિક્ખુનીનં વસેન યા;
ચીવરં હત્થતો તસ્સા, દુક્કટં પટિગણ્હતો.
સંવિધાય ચ ચત્તારો, ગરું થેનિંસુ ભણ્ડકં;
થેરો થુલ્લચ્ચયં તેસુ, પત્તો, સેસા પરાજયં.
કથં ¶ ? છમાસકં ભણ્ડં, તત્થ સાહત્થિકા તયો;
હટા થેરેન માસા તુ, તયો આણત્તિયાપિ ચ.
તીહિ સાહત્થિકોકેકો;
પઞ્ચ આણત્તિયા હટા;
તસ્મા થુલ્લચ્ચયં થેરો;
પત્તો, સેસા પરાજયં.
બહિદ્ધા ગેહતો ભિક્ખુ, ઇત્થી ગબ્ભન્તરં ગતા;
છિદ્દં ગેહસ્સ નો અત્થિ, મેથુનપચ્ચયા ચુતો.
અન્તોદુસ્સકુટિટ્ઠેન, માતુગામેન મેથુનં;
સન્થતાદિવસેનેવ, કત્વા હોતિ પરાજિતો.
સપ્પિઆદિં તુ ભેસજ્જં, ગહેત્વા સામમેવ તં;
અવીતિવત્તે સત્તાહે, કથં આપત્તિ સેવતો?
પરિવત્તિતલિઙ્ગસ્સ, ભિક્ખુનો ઇતરાય વા;
અવીતિવત્તે સત્તાહે, હોતિ આપત્તિ સેવતો.
નિસ્સગ્ગિયેન પાચિત્તિ, સુદ્ધપાચિત્તિયમ્પિ ચ;
એકતોવ કથં ભિક્ખુ, આપજ્જેય્ય ભણાહિ મે?
સઙ્ઘે પરિણતં લાભં, અત્તનો ચ પરસ્સ ચ;
એકતો પરિણામેન્તો, પયોગેન દ્વયં ફુસે.
ભિક્ખૂ સમાગમ્મ સમગ્ગસઞ્ઞા;
સબ્બે કરેય્યું પન સઙ્ઘકમ્મં;
ભિક્ખુટ્ઠિતો દ્વાદસયોજનસ્મિં;
કથં કતં કુપ્પતિ વગ્ગહેતુ?
અત્થિ ¶ સચે પન ભિક્ખુ નિસિન્નો;
દ્વાદસયોજનિકે નગરે તુ;
તત્થ કતં પન કમ્મમકમ્મં;
નત્થિ વિહારગતા યદિ સીમા.
સઙ્ઘાટિ ¶ પારુતા કાયે, નિવત્થોન્તરવાસકો;
નિસ્સગ્ગિયાનિ સબ્બાનિ, કથં હોન્તિ કથેહિ મે?
કણ્ણં ગહેત્વા તત્થેવ, કદ્દમં યદિ ધોવતિ;
ભિક્ખુની કાયઙ્ગાનેવ, તાનિ નિસ્સગ્ગિયાનિ હિ.
પુરિસં અપિતરં હન્ત્વા, ઇત્થિં હન્ત્વા અમાતરં;
આનન્તરિયકં કમ્મં, આપજ્જતિ કથં નરો?
પરિવત્તે તુ લિઙ્ગસ્મિં, પિતરં ઇત્થિતં ગતં;
માતરં પુરિસત્તં તુ, ગતં હન્ત્વા ગરું ફુસે.
માતરં પન મારેત્વા, મારેત્વા પિતરમ્પિ ચ;
આનન્તરિયકં કમ્મં, નાપજ્જેય્ય કથં નરો?
તિરચ્છાનગતા માતા, તિરચ્છાનગતો પિતા;
માતરં પિતરં હન્ત્વા, નાનન્તરિયકં ફુસે.
ચોદેત્વા સમ્મુખીભૂતં, સઙ્ઘો કમ્મં કરેય્ય ચે;
કથં કમ્મં અકમ્મં તં, સઙ્ઘો સાપત્તિકો સિયા?
વુત્તં તુ પણ્ડકાદીનં, સન્ધાય ઉપસમ્પદં;
અનાપત્તિસ્સ કમ્મં તુ, સન્ધાયાતિ કુરુન્દિયં.
કપ્પબિન્દુકતં રત્તં, ચીવરં તુ અધિટ્ઠિતં;
કથમસ્સ સિયાપત્તિ, સેવમાનસ્સ દુક્કટં?
સકં અનિસ્સજિત્વાન, યો નિસ્સગ્ગિયચીવરં;
પરિભુઞ્જતિ તસ્સાય-માપત્તિ પરિદીપિતા.
પઞ્ચ પાચિત્તિયાનેવ, નાનાવત્થુકતાનિ હિ;
અપુબ્બં અચરિમં એક-ક્ખણે આપજ્જતે કથં?
ભેસજ્જાનિ હિ પઞ્ચેવ, ગહેત્વા ભાજને વિસું;
ઠપિતેસુ ચ સત્તાહા-તિક્કમે હોન્તિ પઞ્ચપિ.
ન ¶ ¶ રત્તચિત્તો ન ચ થેય્યચિત્તો;
ન ચાપિ ચિત્તં મરણાય તસ્સ;
દેન્તસ્સ પારાજિકમાહ સત્થા;
થુલ્લચ્ચયં તં પટિગણ્હતોપિ.
સલાકં સઙ્ઘભેદાય, પદેન્તસ્સ પરાજયો;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સ, સલાકં પટિગણ્હતો.
એકત્થ નિક્ખિપિત્વાન, ચીવરં અદ્ધયોજને;
અરુણં ઉટ્ઠાપેન્તસ્સ, અનાપત્તિ કથં સિયા?
સુપ્પતિટ્ઠિતનિગ્રોધ-સદિસે રુક્ખમૂલકે;
અનાપત્તિ હિ સો રુક્ખો, હોતિ એકકુલસ્સ ચે.
કથં આપત્તિયો નાના-;
વત્થુકાયો હિ કાયિકા;
અપુબ્બં અચરિમં એક-;
ક્ખણે સમ્બહુલા ફુસે?
નાનિત્થીનં તુ કેસે વા, તાસં અઙ્ગુલિયોપિ વા;
એકતો ગહણે તસ્સ, હોન્તિ સમ્બહુલા પન.
કથં વાચસિકા નાના-વત્થુકાયો ન કાયિકા;
અપુબ્બં અચરિમં એક-ક્ખણે આપત્તિયો ફુસે?
દુટ્ઠુલ્લં યો વદતિ ચ વાચં;
‘‘સબ્બા તુમ્હે સિખરણિયો’’તિ;
વુત્તા દોસા વિનયનસત્થે;
તસ્સિત્થીનં ગણનવસેન.
ઇત્થિયા પુરિસેનાપિ, પણ્ડકેન નિમિત્તકે;
મેથુનં ન ચ સેવન્તો, મેથુનપ્પચ્ચયા ચુતો?
મેથુને પુબ્બભાગં તુ, કાયસંસગ્ગતં ગતા;
મેથુનપ્પચ્ચયા છેજ્જં, આપન્ના અટ્ઠવત્થુકં.
માતરં ¶ ચીવરં યાચે, સઙ્ઘે પરિણતં ન ચ;
કેનસ્સ હોતિ આપત્તિ, અનાપત્તિ ચ ઞાતકે?
વસ્સસાટિકલાભત્થં ¶ , સમયે પિટ્ઠિસઞ્ઞિતે;
સિયાપત્તિ સતુપ્પાદં, કરોતો માતરમ્પિ ચ.
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિં, પાચિત્તિં દુક્કટં કથં;
પાટિદેસનિયં થુલ્લ-ચ્ચયં એકક્ખણે ફુસે?
અવસ્સુતાવસ્સુતહત્થતો હિ;
પિણ્ડં ગહેત્વા લસુણં પણીતં;
મનુસ્સમંસઞ્ચ અકપ્પમઞ્ઞં;
સબ્બેકતો ખાદતિ, હોન્તિ તસ્સા.
એકો ઉપજ્ઝાયકપુગ્ગલેકો;
આચરિયકો દ્વેપિ ચ પુણ્ણવસ્સા;
એકાવ તેસં પન કમ્મવાચા;
એકસ્સ કમ્મં તુ ન રૂહતે કિં?
કેસગ્ગમત્તમ્પિ મહિદ્ધિકેસુ;
આકાસગો હોતિ સચે પનેકો;
કતમ્પિ તં રૂહતિ નેવ કમ્મં;
આકાસગસ્સેવ, ન ભૂમિગસ્સ.
સઙ્ઘેનપિ હિ આકાસે, ઠિતેન પન ઇદ્ધિયા;
ભૂમિગસ્સ ન કાતબ્બં, કરોતિ યદિ કુપ્પતિ.
ન ચ કપ્પકતં વત્થં, ન ચ રત્તં અકપ્પિયં;
નિવત્થસ્સ પનાપત્તિ, અનાપત્તિ કથં સિયા?
અચ્છિન્નચીવરસ્સેત્થ, ભિક્ખુસ્સ પન કિઞ્ચિપિ;
ન ચસ્સાકપ્પિયં નામ, ચીવરં પન વિજ્જતિ.
ન ¶ કુતોપિ ચ ગણ્હતિ કિઞ્ચિ હવે;
ન તુ દેતિ ચ કિઞ્ચિપિ ભોજનતો;
ગરુકં પન વજ્જમુપેતિ કથં;
વદ મે વિનયે કુસલોસિ યદિ?
આદાય યં કિઞ્ચિ અવસ્સુતમ્હા;
ઉય્યોજિતા ભુઞ્જતિ ભોજનઞ્ચે;
ઉય્યોજિતા ¶ યા પન યાય તસ્સા;
સઙ્ઘાદિસેસં કથયન્તિ ધીરા.
કસ્સચિ કિઞ્ચિ ન દેતિ સહત્થા;
નેવ ચ ગણ્હતિ કિઞ્ચિ કુતોચિ;
વજ્જમુપેતિ લહું, ન ગરું તુ;
બ્રૂહિ કથં યદિ બુજ્ઝસિ સાધુ?
દન્તપોનોદકાનં તુ, ગહણે પન ભિક્ખુની;
ઉય્યોજેન્તી લહું વજ્જં, આપજ્જતિ નિસેવિતે.
આપજ્જતિ પનાપત્તિં, ગરુકં સાવસેસકં;
છાદેતિ, ન ફુસે વજ્જં, કથં જાનાસિ મે વદ?
સઙ્ઘાદિસેસમાપત્તિં, આપજ્જિત્વા અનાદરો;
છાદેન્તોપિ તમાપત્તિં, નાઞ્ઞં ઉક્ખિત્તકો ફુસે.
સપ્પાણપ્પાણજં નેવ, જઙ્ગમં ન વિહઙ્ગમં;
દ્વિજં કન્તમકન્તઞ્ચ, સચે જાનાસિ મે વદ?
સપ્પાણપ્પાણજો વુત્તો;
ચિત્તજો ઉતુજોપિ ચ;
દ્વીહેવ પન જાતત્તા;
મતો સદ્દો દ્વિજોતિ હિ.
વિનયે ¶ અનયૂપરમે પરમે;
સુજનસ્સ સુખાનયને નયને;
પટુ હોતિ પધાનરતો ન રતો;
ઇધ યો પન સારમતે રમતે.
સેદમોચનગાથાયો સમત્તા.
સાધારણાસાધારણકથા
સબ્બસિક્ખાપદાનાહં ¶ , નિદાનં ગણનમ્પિ ચ;
ભિક્ખૂહિ ભિક્ખુનીનઞ્ચ, ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીહિ ચ.
અસાધારણપઞ્ઞત્તં, તથા સાધારણમ્પિ ચ;
પવક્ખામિ સમાસેન, તં સુણાથ સમાહિતા.
નિદાનં નામ વેસાલી, તથા રાજગહં પુરં;
સાવત્થાળવિ કોસમ્બી, સક્કભગ્ગા પકાસિતા.
કતિ વેસાલિયા વુત્તા, કતિ રાજગહે કતા?
કતિ સાવત્થિપઞ્ઞત્તા, કતિ આળવિયં કતા?
કતિ કોસમ્બિપઞ્ઞત્તા, કતિ સક્કેસુ ભાસિતા?
કતિ ભગ્ગેસુ પઞ્ઞત્તા, તં મે અક્ખાહિ પુચ્છિતો?
દસ વેસાલિયા વુત્તા, એકવીસ ગિરિબ્બજે;
છઊનાનિ સતાનેવ, તીણિ સાવત્થિયં કતા.
છ પનાળવિયં વુત્તા, અટ્ઠ કોસમ્બિયં કતા;
અટ્ઠ સક્કેસુ પઞ્ઞત્તા, તયો ભગ્ગેસુ દીપિતા.
મેથુનં વિગ્ગહો ચેવ, ચતુત્થન્તિમવત્થુકં;
અતિરેકચીવરં સુદ્ધ-કાળકેળકલોમકં.
ભૂતં ¶ પરમ્પરઞ્ચેવ, મુખદ્વારમચેલકો;
ભિક્ખુનીસુ ચ અક્કોસો, દસ વેસાલિયં કતા.
દુતિયન્તિમવત્થુઞ્ચ, દ્વે અનુદ્ધંસનાનિ ચ;
સઙ્ઘભેદા દુવે ચેવ, ચીવરસ્સ પટિગ્ગહો.
રૂપિયં સુત્તવિઞ્ઞત્તિ, તથા ઉજ્ઝાપનમ્પિ ચ;
પરિપાચિતપિણ્ડો ચ, તથેવ ગણભોજનં.
વિકાલભોજનઞ્ચેવ, ચારિત્તં ન્હાનમેવ ચ;
ઊનવીસતિવસ્સઞ્ચ, દત્વા સઙ્ઘેન ચીવરં.
વોસાસન્તી ચ નચ્ચં વા, ગીતં વા ચારિકદ્વયં;
છન્દદાનેનિમે રાજ-ગહસ્મિં એકવીસતિ.
કુટિ ¶ કોસિયસેય્યઞ્ચ, પથવીભૂતગામકં;
સપ્પાણકઞ્ચ સિઞ્ચન્તિ, એતે છાળવિયં કતા.
મહલ્લકવિહારો ચ, દોવચસ્સં તથેવ ચ;
અઞ્ઞેનઞ્ઞં તથા દ્વાર-કોસા મજ્ઝઞ્ચ પઞ્ચમં.
અનાદરિયં સહધમ્મો, પયોપાનઞ્ચ સેખિયે;
કોસમ્બિયં તુ પઞ્ઞત્તા, અટ્ઠિમે સુદ્ધદિટ્ઠિના.
ધોવનેળકલોમાનિ, પત્તો ચ દુતિયો પન;
ઓવાદોપિ ચ ભેસજ્જં, સૂચિ આરઞ્ઞકેસુ ચ.
ઉદકસુદ્ધિકઞ્ચેવ, ઓવાદાગમનમ્પિ ચ;
પુરે કપિલવત્થુસ્મિં, પઞ્ઞત્તા પન અટ્ઠિમે.
જોતિં સમાદહિત્વાન, સામિસેન સસિત્થકં;
ઇમે ભગ્ગેસુ પઞ્ઞત્તા, તયો આદિચ્ચબન્ધુના.
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, ગરુકા સોળસા, દુવે;
અનિયતા, ચતુત્તિંસ, હોન્તિ નિસ્સગ્ગિયાનિ હિ.
છપ્પણ્ણાસસતઞ્ચેવ ¶ , ખુદ્દકાનિ ભવન્તિ હિ;
દસેવ પન ગારય્હા, દ્વેસત્તતિ ચ સેખિયા.
છઊનાનિ ચ તીણેવ, સતાનિ સમચેતસા;
ઇમે વુત્તાવસેસા હિ, સબ્બે સાવત્થિયં કતા.
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, સત્ત સઙ્ઘાદિસેસકા;
નિસ્સગ્ગિયાનિ અટ્ઠેવ, દ્વત્તિંસેવ ચ ખુદ્દકા.
દ્વે ગારય્હા, તયો સેખા, છપ્પઞ્ઞાસેવ સબ્બસો;
ભવન્તિ છસુ પઞ્ઞત્તા, નગરેસુ ચ પિણ્ડિતા.
સબ્બાનેવ પનેતાનિ, નગરેસુ ચ સત્તસુ;
અડ્ઢુડ્ઢાનિ સતાનેવ, પઞ્ઞત્તાનિ ભવન્તિ હિ.
સિક્ખાપદાનિ ભિક્ખૂનં, વીસઞ્ચ દ્વે સતાનિ ચ;
ભિક્ખુનીનં તુ ચત્તારિ, તથા તીણિ સતાનિ ચ.
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, ગરુકા પન તેરસ;
અનિયતા દુવે વુત્તા, તિંસ નિસ્સગ્ગિયાનિ ચ.
ખુદ્દકા ¶ નવુતિ દ્વે ચ, ચત્તારો પાટિદેસના;
નિપ્પપઞ્ચેન નિદ્દિટ્ઠા, પઞ્ચસત્તતિ સેખિયા.
દ્વે સતાનિ ચ વીસઞ્ચ, વસા ભિક્ખૂનમેવ ચ;
સિક્ખાપદાનિ ઉદ્દેસમાગચ્છન્તિ ઉપોસથે.
પારાજિકાનિ અટ્ઠેવ, ગરુકા દસ સત્ત ચ;
નિસ્સગ્ગિયાનિ તિંસેવ, છસટ્ઠિ ચ સતમ્પિ ચ.
ખુદ્દકાનટ્ઠ ગારય્હા, પઞ્ચસત્તતિ સેખિયા;
સબ્બાનિ પન ચત્તારિ, તથા તીણિ સતાનિ ચ.
ભવન્તિ પન એતાનિ, ભિક્ખુનીનં વસા પન;
સિક્ખાપદાનિ ઉદ્દેસમાગચ્છન્તિ ઉપોસથે.
છચત્તાલીસ હોન્તેવ, ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીહિ તુ;
અસાધારણભાવં તુ, ગમિતાનિ મહેસિના.
છ ¶ ચ સઙ્ઘાદિસેસા ચ, તથા અનિયતા દુવે;
દ્વાદસેવ ચ નિસ્સગ્ગા, દ્વાવીસતિ ચ ખુદ્દકા.
ચત્તારોપિ ચ ગારય્હા, છચત્તાલીસ હોન્તિમે;
ભિક્ખૂનંયેવ પઞ્ઞત્તા, ગોતમેન યસસ્સિના.
વિસટ્ઠિ કાયસંસગ્ગો, દુટ્ઠુલ્લં અત્તકામતા;
કુટિ ચેવ વિહારો ચ, છળેતે ગરુકા સિયું.
નિસ્સગ્ગિયાદિવગ્ગસ્મિં, ધોવનઞ્ચ પટિગ્ગહો;
એળકલોમવગ્ગેપિ, આદિતો પન સત્ત ચ.
તતિયેપિ ચ વગ્ગસ્મિં, પત્તો ચ પઠમો તથા;
વસ્સસાટિકમારઞ્ઞ-મિતિ દ્વાદસ દીપિતા.
પાચિત્તિયાનિ વુત્તાનિ, સબ્બાનિ ગણનાવસા;
ભિક્ખૂનં ભિક્ખુનીનઞ્ચ, અટ્ઠાસીતિસતં, તતો.
સબ્બો ભિક્ખુનિવગ્ગોપિ, સપરમ્પરભોજનો;
તથા અનતિરિત્તો ચ, અભિહટ્ઠું પવારણા.
પણીતભોજનવિઞ્ઞત્તિ, તથેવાચેલકોપિ ચ;
નિમન્તિતો સભત્તો ચ, દુટ્ઠુલ્લચ્છાદનમ્પિ ચ.
ઊનવીસતિવસ્સં ¶ તુ, માતુગામેન સદ્ધિપિ;
અન્તેપુરપ્પવેસો ચ, વસ્સસાટિ નિસીદનં.
ખુદ્દકાનિ પનેતાનિ, દ્વાવીસતિ ભવન્તિ હિ;
ચત્તારો પન ગારય્હા, ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખકે.
એકતો પન પઞ્ઞત્તા, છચત્તાલીસ હોન્તિમે;
ભિક્ખુનીહિ તુ ભિક્ખૂનં, અસાધારણતં ગતા.
ભિક્ખૂહિ ભિક્ખુનીનઞ્ચ, સતં તિંસ ભવન્તિ હિ;
અસાધારણભાવં તુ, ગમિતાનિ મહેસિના.
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, દસ સઙ્ઘાદિસેસકા;
દ્વાદસેવ ચ નિસ્સગ્ગા, ખુદ્દકા નવુતિચ્છ ચ.
અટ્ઠેવ ¶ પન ગારય્હા, સતં તિંસ ભવન્તિમે;
ભિક્ખુનીનઞ્ચ ભિક્ખૂહિ, અસાધારણતં ગતા.
ભિક્ખુનીનં તુ સઙ્ઘાદિ-સેસેહિ છ પનાદિતો;
યાવતતિયકા ચેવ, ચત્તારોતિ ઇમે દસ.
અકાલચીવરઞ્ચેવ, તથા અચ્છિન્નચીવરં;
સત્તઞ્ઞદત્થિકાદીનિ, પત્તો ચેવ ગરું લહું.
દ્વાદસેવ પનેતાનિ, ભિક્ખુનીનં વસેનિધ;
નિસ્સગ્ગિયાનિ સત્થારા, પઞ્ઞત્તાનિ પનેકતો.
અસાધારણપઞ્ઞત્તા, ખુદ્દકા નવુતિચ્છ ચ;
ગારય્હા ચ પનટ્ઠાતિ, સબ્બેવ ગણનાવસા.
ભિક્ખુનીનં તુ ભિક્ખૂહિ, અસાધારણતં ગતા;
એકતોયેવ પઞ્ઞત્તા, સતં તિંસ ભવન્તિ હિ.
અસાધારણુભિન્નમ્પિ, સતં સત્તતિ ચચ્છ ચ;
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, ગરુકા ચ દસચ્છ ચ.
અનિયતા દુવે ચેવ, નિસ્સગ્ગા ચતુવીસતિ;
સતં અટ્ઠારસેવેત્થ, ખુદ્દકા પરિદીપિતા.
દ્વાદસેવ ચ ગારય્હા, સતં સત્તતિ ચચ્છ ચ;
અસાધારણુભિન્નમ્પિ, ઇમેતિ પરિદીપિતા.
સાધારણા ¶ ઉભિન્નમ્પિ, પઞ્ઞત્તા પન સત્થુના;
સતં સત્તતિ ચત્તારિ, ભવન્તીતિ પકાસિતા.
પારાજિકાનિ ચત્તારિ, સત્ત સઙ્ઘાદિસેસકા;
અટ્ઠારસ ચ નિસ્સગ્ગા, સમસત્તતિ ખુદ્દકા.
પઞ્ચસત્તતિ પઞ્ઞત્તા, સેખિયાપિ ચ સબ્બસો;
સતં સત્તતિ ચત્તારિ, ઉભિન્નં સમસિક્ખતા.
સાધારણાસાધારણકથા.
લક્ખણકથા
ઇતો ¶ પરં પવક્ખામિ, લક્ખણં પન સબ્બગં;
સવને સાદરં કત્વા, વદતો મે નિબોધથ.
નિદાનં પુગ્ગલો વત્થુ, પઞ્ઞત્તિવિધિમેવ ચ;
વિપત્તાપત્તનાપત્તિ, આણત્તઙ્ગકિરિયાપિ ચ.
સઞ્ઞાચિત્તસમુટ્ઠાનં, વજ્જકમ્મપભેદકં;
તિકદ્વયન્તિ સબ્બત્થ, યોજેતબ્બમિદં પન.
પુબ્બે વુત્તનયં યઞ્ચ, યઞ્ચ ઉત્તાનમેવિધ;
તં સબ્બં પન વજ્જેત્વા, કરિસ્સામત્થજોતનં.
પુગ્ગલો નામ યં યં તુ, ભિક્ખુમારબ્ભ ભિક્ખુનિં;
સિક્ખાપદં તુ પઞ્ઞત્તં, અયં વુચ્ચતિ પુગ્ગલો.
તેવીસતિવિધા તે ચ, સુદિન્નધનિયાદયો;
ભિક્ખૂનં પાતિમોક્ખસ્મિં, આદિકમ્મિકપુગ્ગલા.
ભિક્ખુનીનં તથા પાતિ-મોક્ખસ્મિં આદિકમ્મિકા;
થુલ્લનન્દાદયો સત્ત, સબ્બે તિંસ ભવન્તિ હિ.
વત્થૂતિ પુગ્ગલસ્સેવ, તસ્સ તસ્સ ચ સબ્બસો;
વત્થુનો તસ્સ તસ્સેવ, અજ્ઝાચારો પવુચ્ચતિ.
કેવલા ¶ પન પઞ્ઞત્તિ, મૂલભૂતા તથેવ સા;
અન્વનુપ્પન્નસબ્બત્થ-પદેસપદપુબ્બિકા.
સાધારણા ચ પઞ્ઞત્તિ, તથાસાધારણાપિ ચ;
એકતોઉભતોપુબ્બા, એવં નવવિધા સિયા.
તત્થ ‘‘યો મેથુનં ધમ્મં, પટિસેવેય્ય ભિક્ખુ’’તિ;
‘‘અદિન્નં આદિયેય્યા’’તિ, પઞ્ઞત્તિચ્ચેવમાદિકા.
હોતિ ¶ ‘‘અન્તમસો ભિક્ખુ, તિરચ્છાનગતાયપિ’’;
ઇચ્ચેવમાદિકા સબ્બા, અનુપઞ્ઞત્તિ દીપિતા.
તથાનુપ્પન્નપઞ્ઞત્તિ, અનુપ્પન્ને તુ વજ્જકે;
અટ્ઠન્નં ગરુધમ્માનં, વસેનેવાગતા હિ સા.
ચમ્મત્થરણકઞ્ચેવ, સગુણઙ્ગુણુપાહનં;
તથેવ ચ ધુવન્હાનં, પઞ્ચવગ્ગૂપસમ્પદા.
એસા પદેસપઞ્ઞત્તિ, નામાતિ હિ ચતુબ્બિધા;
વુત્તા મજ્ઝિમદેસસ્મિં-યેવ હોતિ, ન અઞ્ઞતો.
ઇતો સેસા હિ સબ્બત્થ-પઞ્ઞત્તીતિ પકાસિતા;
અત્થતો એકમેવેત્થ, સાધારણદુકાદિકં.
સાણત્તિકા પનાપત્તિ, હોતિ નાણત્તિકાપિ ચ;
આણત્તીતિ ચ નામેસા, ઞેય્યા આણાપના પન.
આપત્તીનં તુ સબ્બાસં, સબ્બસિક્ખાપદેસુપિ;
સબ્બો પનઙ્ગભેદો હિ, વિઞ્ઞાતબ્બો વિભાવિના.
કાયેનપિ ચ વાચાય, યા કરોન્તસ્સ જાયતે;
અયં ક્રિયસમુટ્ઠાના, નામ પારાજિકા વિય.
કાયવાચાહિ કત્તબ્બં, અકરોન્તસ્સ હોતિ યા;
સા ચાક્રિયસમુટ્ઠાના, પઠમે કથિને વિય.
કરોન્તસ્સાકરોન્તસ્સ, ભિક્ખુનો હોતિ યા પન;
સા ક્રિયાક્રિયતો હોતિ, ચીવરગ્ગહણે વિય.
સિયા પન કરોન્તસ્સ, અકરોન્તસ્સ યા સિયા;
સા ક્રિયાક્રિયતો હોતિ, રૂપિયુગ્ગહણે વિય.
યા કરોતો અકુબ્બતો;
સિયા કિરિયતો ચેવ;
સા ક્રિયાક્રિયતોપિ ચ.
સબ્બા ચાપત્તિયો સઞ્ઞા-;
વસેન દુવિધા સિયું;
સઞ્ઞાવિમોક્ખા નોસઞ્ઞા-;
વિમોક્ખાતિ પકાસિતા.
વીતિક્કમનસઞ્ઞાય, અભાવેન યતો પન;
વિમુચ્ચતિ અયં સઞ્ઞા-વિમોક્ખાતિ પકાસિતા.
ઇતરા પન નોસઞ્ઞા-વિમોક્ખાતિ પકાસિતા;
પુન સબ્બાવ ચિત્તસ્સ, વસેન દુવિધા સિયું.
સચિત્તકા અચિત્તાતિ, સુચિત્તેન પકાસિતા;
સચિત્તકસમુટ્ઠાન-વસેન પન યા સિયા.
અયં સચિત્તકા નામ, આપત્તિ પરિદીપિતા;
સચિત્તકેહિ વા મિસ્સ-વસેનાયમચિત્તકા.
સબ્બા ચાપત્તિયો વજ્જ-વસેન દુવિધા રુતા;
સુવિજ્જેનાનવજ્જેન, લોકપણ્ણત્તિવજ્જતો.
યસ્સા સચિત્તકે પક્ખે, ચિત્તં અકુસલં સિયા;
લોકવજ્જાતિ નામાયં, સેસા પણ્ણત્તિવજ્જકા.
સબ્બા ચાપત્તિયો કમ્મ-વસેન તિવિધા સિયું;
કાયકમ્મં વચીકમ્મં, તથા તદુભયમ્પિ ચ.
તિકદ્વયન્તિ નામેતં, કુસલાદિતિકદ્વયં;
કુસલાકુસલચિત્તો વા, તથાબ્યાકતમાનસો.
હુત્વા ¶ આપજ્જતાપત્તિં, આપજ્જન્તો ન અઞ્ઞથા;
સુખવેદનાસમઙ્ગી વા, તથા દુક્ખાદિસંયુતો.
ઇદં તુ લક્ખણં વુત્તં, સબ્બસિક્ખાપદેસુપિ;
યોજેત્વા પન દસ્સેય્ય, વિનયસ્મિં વિસારદો.
તરું ¶ તિમૂલં નવપત્તમેનં;
ચતુસ્સિખં સત્તફલં છપુપ્ફં;
જાનાતિ યો દ્વિપ્પભવં દ્વિસાખં;
જાનાતિ પઞ્ઞત્તિમસેસતો સો.
ઇમમુત્તરં ગતમનુત્તરતં;
પરિયાપુણાતિ પરિપુચ્છતિ યો;
ઉપયાતનુત્તરતમુત્તરતો;
સ ચ કાયવાચવિનયે વિનયે.
લક્ખણકથા.
સોળસપરિવારસ્સ, પરિવારસ્સ સબ્બસો;
ઇતો પરં પવક્ખામિ, સબ્બસઙ્કલનં નયં.
કતિ આપત્તિયો વુત્તા;
કાયિકા, વાચસિકા કતિ?
છાદેન્તસ્સ કતાપત્તી;
કતિ સંસગ્ગપચ્ચયા?
કાયિકા છબ્બિધાપત્તિ, તથા વાચસિકાપિ ચ;
છાદેન્તસ્સ ચ તિસ્સોવ, પઞ્ચ સંસગ્ગપચ્ચયા.
કતિ આપત્તિમૂલાનિ, પઞ્ઞત્તાનિ મહેસિના?
કતિ આપત્તિયો વુત્તા, દુટ્ઠુલ્લચ્છાદને પન?
દ્વે ¶ પનાપત્તિમૂલાનિ, કાયો વાચા ભવન્તિ હિ;
પારાજિકા ચ પાચિત્તિ, દુટ્ઠુલ્લચ્છાદને સિયું.
કતિ ગામન્તરે વુત્તા, નદીપારે તથા કતિ?
કતિ થુલ્લચ્ચયં મંસે, કતિ મંસેસુ દુક્કટં?
ગામન્તરે ચતસ્સોવ, નદીપારેપિ તત્તકા;
થુલ્લચ્ચયં મનુસ્સાનં, મંસે, નવસુ દુક્કટં.
ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાતિ ચ દુક્કટં;
પાચિત્તઞ્ઞસ્સ ગામસ્સ, ઉપચારોક્કમે સિયા.
થુલ્લચ્ચયં ¶ પરિક્ખિત્તે, ગામસ્મિં પઠમે પદે;
ગરુકં દુતિયે તસ્સા, ગામન્તરં વજન્તિયા.
તથા ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાને તુ દુક્કટં;
અભિરૂહતિ નાવં ચે, હોતિ પાચિત્તિ ભિક્ખુનો.
નદિયુત્તરણે કાલે, પાદે થુલ્લચ્ચયં ફુસે;
પઠમે, દુતિયે તસ્સા, હોતિ ભિક્ખુનિયા ગરું.
કતિ વાચસિકા રત્તિં, કતિ વાચસિકા દિવા?
દુવે વાચસિકા રત્તિં, દુવે વાચસિકા દિવા.
રત્તન્ધકારે પુરિસેન સદ્ધિં;
ઠિતા અદીપે પન હત્થપાસે;
પાચિત્તિ તસ્સા યદિ સલ્લપેય્ય;
વદેય્ય ચે દુક્કટમેવ દૂરે.
છન્ને દિવા યા પુરિસેન સદ્ધિં;
ઠિતા વદેય્યસ્સ ચ હત્થપાસે;
પાચિત્તિ, હિત્વા પન હત્થપાસં;
વદેય્ય ચે દુક્કટમેવ તસ્સા.
કતિ વા દદમાનસ્સ, કતિ વા પટિગણ્હતો?
દદમાનસ્સ તિસ્સોવ, ચતસ્સોવ પટિગ્ગહે.
મનુસ્સસ્સ ¶ વિસં દેતિ, સચે મરતિ તેન સો;
હોતિ પારાજિકં, યક્ખે, પેતે થુલ્લચ્ચયં મતં.
તિરચ્છાનગતે તેન, મતે પાચિત્તિયં સિયા;
તથા પાચિત્તિ અઞ્ઞાતિ-કાય ચે દેતિ ચીવરં.
હત્થગાહે તથા વેણિ-ગાહે સઙ્ઘાદિસેસતા;
મુખેન અઙ્ગજાતસ્સ, ગહણે તુ પરાજયો.
અઞ્ઞાતિકાય હત્થમ્હા, ચીવરસ્સ પટિગ્ગહે;
સનિસ્સગ્ગા ચ પાચિત્તિ, હોતીતિ પરિયાપુતા.
અવસ્સુતસ્સ હત્થમ્હા, સયં વાપિ અવસ્સુતા;
હોતિ થુલ્લચ્ચયં તસ્સા, ભોજનં પટિગણ્હતો.
કતિ ¶ ઞત્તિચતુત્થેન, વુત્તા સમ્મુતિયો ઇધ?
એકા એવ પનુદ્દિટ્ઠા, ભિક્ખુનોવાદસમ્મુતિ.
કતિ ધઞ્ઞરસા વુત્તા, વિકાલે કપ્પિયા પન?
લોણસોવીરકં એકં, વિકાલે કપ્પિયં મતં.
કતિ પારાજિકા કાયા, કતિ સંવાસભૂમિયો?
રત્તિચ્છેદો કતીનં તુ, પઞ્ઞત્તા દ્વઙ્ગુલા કતિ?
પારાજિકાનિ કાયમ્હા, દ્વે દ્વે સંવાસભૂમિયો;
રત્તિચ્છેદો દુવિન્નં તુ, પઞ્ઞત્તા દ્વઙ્ગુલા દુવે.
પઠમન્તિમવત્થુઞ્ચ, કાયસંસગ્ગજમ્પિ ચ;
પારાજિકાનિ કાયમ્હા, ઇમે દ્વે પન જાયરે.
સમાનસંવાસકભૂમિ એકા;
તથેવ નાનાપદપુબ્બિકા ચ;
દ્વે એવ સંવાસકભૂમિયો હિ;
મહેસિના કારુણિકેન વુત્તા.
પારિવાસિકભિક્ખુસ્સ ¶ , તથા માનત્તચારિનો;
રત્તિચ્છેદો દુવિન્નં તુ, દ્વયાતીતેન દીપિતો.
દ્વઙ્ગુલપબ્બપરમં, આદાતબ્બં, તથેવ ચ;
દ્વઙ્ગુલં વા દુમાસં વા, પઞ્ઞત્તા દ્વઙ્ગુલા દુવે.
કતિ પાણાતિપાતસ્મિં, વાચા પારાજિકા કતિ?
કતિ ઓભાસને વુત્તા, સઞ્ચરિત્તે તથા કતિ?
તિસ્સો પાણાતિપાતસ્મિં;
વાચા પારાજિકા તયો;
ઓભાસને તયો વુત્તા;
સઞ્ચરિત્તે તથા તયો.
અનોદિસ્સકમોપાતે, ખતે મરતિ માનુસો;
પારાજિકં સિયા, યક્ખે, પેતે થુલ્લચ્ચયં મતે.
તિરચ્છાનગતે તત્થ, મતે પાચિત્તિયં વદે;
ઇમા પાણાતિપાતસ્મિં, તિસ્સો આપત્તિયો સિયું.
મનુસ્સમારણાદિન્ના-દાનમાણત્તિયાપિ ¶ ચ;
મનુસ્સુત્તરિધમ્મઞ્ચ, વદતો વાચિકા તયો.
મગ્ગદ્વયં પનોદિસ્સ, વણ્ણાદિભણને ગરું;
થુલ્લચ્ચયં પનોદિસ્સ, ઉબ્ભજાણુમધક્ખકં.
ઉબ્ભક્ખકમધોજાણુ-માદિસ્સ ભણતો પન;
દુક્કટં પન નિદ્દિટ્ઠં, તિસ્સો ઓભાસના યિમા.
પટિગ્ગણ્હનતાદીહિ, તીહિ સઙ્ઘાદિસેસતા;
દ્વીહિ થુલ્લચ્ચયં વુત્તં, એકેન પન દુક્કટં.
છિન્દતો કતિ આપત્તિ, છડ્ડિતપ્પચ્ચયા કતિ?
છિન્દન્તસ્સ તુ તિસ્સોવ, પઞ્ચ છડ્ડિતપચ્ચયા.
હોતિ પારાજિકં તસ્સ, છિન્દન્તસ્સ વનપ્પતિં;
ભૂતગામં તુ પાચિત્તિ, અઙ્ગજાતં તુ થુલ્લતા.
વિસં ¶ છડ્ડેત્યનોદિસ્સ, મનુસ્સો મરતિ તેન ચે;
પારાજિકં, મતે યક્ખે, પેતે થુલ્લચ્ચયં સિયા.
તિરચ્છાને તુ પાચિત્તિ, વિસટ્ઠિછડ્ડને ગરું;
હરિતુચ્ચારપસ્સાવ-છડ્ડને દુક્કટં મતં.
ગચ્છતો કતિધાપત્તિ, ઠિતસ્સ કતિ મે વદ?
કતિ હોન્તિ નિસિન્નસ્સ, નિપન્નસ્સાપિ કિત્તકા?
ગચ્છન્તસ્સ ચતસ્સોવ, ઠિતસ્સાપિ ચ તત્તકા;
નિસિન્નસ્સ ચતસ્સોવ, નિપન્નસ્સાપિ તત્તકા.
ભિક્ખુ ભિક્ખુનિયા સદ્ધિં, સંવિધાને તુ દુક્કટં;
પાચિત્તઞ્ઞસ્સ ગામસ્સ, ઉપચારોક્કમે સિયા.
થુલ્લચ્ચયં પરિક્ખિત્તે, ગામસ્મિં પઠમે પદે;
ગરુકં દુતિયે હોતિ, ગામન્તરં વજન્તિયા.
પટિચ્છન્ને પનોકાસે, ભિક્ખુની મિત્તસન્થવા;
પોસસ્સ હત્થપાસે તુ, પાચિત્તિ યદિ તિટ્ઠતિ.
હત્થપાસં જહિત્વાન, સચે તિટ્ઠતિ દુક્કટં;
અરુણુગ્ગમને કાલે, દુતિયા હત્થપાસકં.
હિત્વા ¶ તિટ્ઠન્તિયા તસ્સા, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં;
હિત્વા તિટ્ઠતિ ચે તસ્સા, હોતિ સઙ્ઘાદિસેસતા.
નિસિન્નાય ચતસ્સોવ, નિપન્નાયાપિ તત્તકા;
હોન્તિ વુત્તપ્પકારાવ, વિઞ્ઞેય્યા વિનયઞ્ઞુના.
યાવતતિયકે વુત્તા, કતિ આપત્તિયો વદ?
યાવતતિયકે વુત્તા, તિસ્સો આપત્તિયો સુણ.
ફુસે પારાજિકાપત્તિં, ઉક્ખિત્તસ્સાનુવત્તિકા;
સઙ્ઘાદિસેસતા સઙ્ઘ-ભેદકસ્સાનુવત્તિનો.
અનિસ્સગ્ગે તુ પાચિત્તિ, પાપિકાય ચ દિટ્ઠિયા;
યાવતતિયકે તિસ્સો, હોન્તિ આપત્તિયો ઇમા.
ખાદતો ¶ કતિ નિદ્દિટ્ઠા, ભોજનપ્પચ્ચયા કતિ?
ખાદતો પન તિસ્સોવ, પઞ્ચ ભોજનકારણા.
થુલ્લચ્ચયં મનુસ્સાનં, મંસં ખાદતિ, દુક્કટં;
સેસકાનં તુ, પાચિત્તિ, લસુણં ભક્ખયન્તિયા.
અવસ્સુતસ્સ પોસસ્સ, હત્થતો હિ અવસ્સુતા;
ગહેત્વા ભોજનં કિઞ્ચિ, સબ્બં મંસં અકપ્પિયં.
વિઞ્ઞાપેત્વાન અત્તત્થં, ગહેત્વા ભોજનમ્પિ ચ;
લસુણમ્પિ ચ મિસ્સેત્વા, એકતજ્ઝોહરન્તિયા.
થુલ્લચ્ચયઞ્ચ પાચિત્તિ, પાટિદેસનિયમ્પિ ચ;
દુક્કટં ગરુકઞ્ચાતિ, પઞ્ચ આપત્તિયો સિયું.
ઓલોકેન્તસ્સ નિદ્દિટ્ઠા, કતિ આપત્તિયો વદ?
ઓલોકેન્તસ્સ નિદ્દિટ્ઠા, એકાપત્તિ મહેસિના.
દુક્કટં રત્તચિત્તેન, અઙ્ગજાતં પનિત્થિયા;
ઓલોકેન્તસ્સ વા વુત્તં, મુખં ભિક્ખં દદન્તિયા.
કતિ ઉક્ખિત્તકા વુત્તા, સમ્માવત્તનકા કતિ?
તયો ઉક્ખિત્તકા વુત્તા, તેચત્તાલીસ વત્તના.
અદસ્સનપ્પટીકમ્મે, આપન્નાપત્તિયા દુવે;
એકો અપ્પટિનિસ્સગ્ગે, પાપિકાય ચ દિટ્ઠિયા.
કતિ ¶ નાસિતકા વુત્તા, કતીનં એકવાચિકા?
તયો નાસિતકા વુત્તા, તિણ્ણન્નં એકવાચિકા.
મેત્તિયા દૂસકો ચેવ, કણ્ટકોતિ તયો ઇમે;
લિઙ્ગસંવાસદણ્ડેહિ, નાસિતા હિ યથાક્કમં.
એકુપજ્ઝાયકેનેવ, એકેનાચરિયેન ચ;
દ્વે તયો અનુસાવેતું, વટ્ટતીતિ ચ નિદ્દિસે.
ઞત્તિયા કપ્પના ચેવ, તથા વિપ્પકતમ્પિ ચ;
અતીતકરણઞ્ચેતિ, તયો કમ્મસ્સ સઙ્ગહા.
ઞત્તિયા ¶ કપ્પના નામ, ‘‘દદેય્ય’’ચ્ચેવમાદિકા;
‘‘દેતિ સઙ્ઘો, કરોતી’’તિ, આદિ વિપ્પકતં સિયા.
‘‘દિન્નં, કતં’’ પનિચ્ચાદિ, અતીતકરણં સિયા;
સઙ્ગય્હન્તિ હિ સબ્બાનિ, કમ્માનેતેહિ તીહિપિ.
સઙ્ઘે સલાકગાહેન, કમ્મેનપિ ચ કેવલં;
કારણેહિ પન દ્વીહિ, સઙ્ઘો ભિજ્જતિ, નઞ્ઞથા.
સઙ્ઘભેદકભિક્ખુસ્સ, તસ્સ પારાજિકં સિયા;
અનુવત્તકભિક્ખૂનં, થુલ્લચ્ચયમુદીરિતં.
પયુત્તાયુત્તવાચાય, કતિ આપત્તિયો ફુસે?
પયુત્તાયુત્તવાચાય, છ પનાપત્તિયો ફુસે.
આજીવહેતુ પાપિચ્છો, ઇચ્છાપકતમાનસો;
અસન્તં ઉત્તરિં ધમ્મં, ઉલ્લપન્તો પરાજિતો.
સઞ્ચરિત્તં સમાપન્ને, તથા સઙ્ઘાદિસેસતા;
યો તે વસતિ આરામે, વદં થુલ્લચ્ચયં ફુસે.
વિઞ્ઞાપેત્વા પણીતં તુ, ભોજનં ભિક્ખુ ભુઞ્જતિ;
પાચિત્તિ ભિક્ખુનિયા ચે, પાટિદેસનિયં સિયા.
વિઞ્ઞાપેત્વાન સૂપં વા, ઓદનં વા અનામયો;
ભિક્ખુ ભુઞ્જતિ ચે તસ્સ, હોતિ આપત્તિ દુક્કટં.
દસસતાનિ રત્તીનં, છાદેત્વાપત્તિયો પન;
દસ રત્તિયો વસિત્વાન, મુચ્ચેય્ય પારિવાસિકો.
પારાજિકાનિ ¶ અટ્ઠેવ, તેવીસ ગરુકા પન;
દ્વેયેવાનિયતા વુત્તા, બુદ્ધેનાદિચ્ચબન્ધુના.
નિસ્સગ્ગિયાનિ વુત્તાનિ, દ્વેચત્તાલીસ હોન્તિ હિ;
હોન્તિ પાચિત્તિયા સબ્બા, અટ્ઠાસીતિસતં પન.
પાટિદેસનિયા ¶ વુત્તા, દ્વાદસેવ મહેસિના;
વુત્તા પન સુસિક્ખેન, પઞ્ચસત્તતિ સેખિયા.
પઞ્ઞત્તાનિ સુપઞ્ઞેન, ગોતમેન યસસ્સિના;
ભવન્તિ પન સબ્બાનિ, અડ્ઢુડ્ઢાનિ સતાનિ હિ.
યો પનેતેસુ વત્તબ્બો;
સારભૂતો વિનિચ્છયો;
સો મયા સકલો વુત્તો;
સમાસેનેવ સબ્બથા.
મયા સુટ્ઠુ વિચારેત્વા, પાળિઅટ્ઠકથાનયં;
કતત્તા આદરં કત્વા, ઉગ્ગહેતબ્બમેવિદં.
અત્થે અક્ખરબન્ધે વા, વિઞ્ઞાસસ્સ કમેપિ વા;
કઙ્ખા તસ્મા ન કાતબ્બા, કાતબ્બા બહુમાનતા.
સઉત્તરં યો જાનાતિ;
વિનયસ્સ વિનિચ્છયં;
નિસ્સયં સો વિમુઞ્ચિત્વા;
યથાકામઙ્ગમો સિયા.
નિસ્સયં દાતુકામેન, સવિભઙ્ગં સમાતિકં;
સુટ્ઠુ વાચુગ્ગતં કત્વા, ઞત્વા દાતબ્બમેવિદં.
ઇમં પઠતિ ચિન્તેતિ, સુણાતિ પરિપુચ્છતિ;
વાચેતિ ચ પરં નિચ્ચં, અત્થં ઉપપરિક્ખતિ.
યો તસ્સ પન ભિક્ખુસ્સ, અત્થા વિનયનિસ્સિતા;
ઉપટ્ઠહન્તિ સબ્બેવ, હત્થે આમલકં વિય.
ઇમં પરમમુત્તરં ઉત્તરં;
નરો હમતસાગરં સાગરં;
અબુદ્ધિજનસારદં ¶ સારદં;
સિયા વિનયપારગો પારગો.
અતો ¶ હિ નિચ્ચં ઇમમુત્તમં તમં;
વિધૂય સિક્ખે ગુણસંહિતં હિતં;
નરો હિ સક્કચ્ચવપૂરતો રતો;
સુખસ્સ સબ્બઙ્ગણકમ્મદં પદં.
વિનયે પટુભાવકરે પરમે;
પિટકે પટુતં અભિપત્થયતા;
વિધિના પટુના પટુના યતિના;
પરિયાપુણિતબ્બમિદં સતતં.
નિગમનકથા
રચિતો બુદ્ધદત્તેન, સુદ્ધચિત્તેન ધીમતા;
સુચિરટ્ઠિતિકામેન, સાસનસ્સ મહેસિનો.
અન્તરેનન્તરાયં તુ, યથા સિદ્ધિમુપાગતો;
અત્થતો ગન્થતો ચેવ, ઉત્તરોયમનુત્તરો.
તથા સિજ્ઝન્તુ સઙ્કપ્પા, સત્તાનં ધમ્મસંયુતા;
રાજા પાતુ મહિં સમ્મા, કાલે દેવો પવસ્સતુ.
યાવ તિટ્ઠતિ સેલિન્દો, યાવ ચન્દો વિરોચતિ;
તાવ તિટ્ઠતુ સદ્ધમ્મો, ગોતમસ્સ મહેસિનો.
ખન્તિસોરચ્ચસોસીલ્ય-બુદ્ધિસદ્ધાદયાદયો;
પતિટ્ઠિતા ગુણા યસ્મિં, રતનાનીવ સાગરે.
વિનયાચારયુત્તેન, તેન સક્કચ્ચ સાદરં;
યાચિતો સઙ્ઘપાલેન, થેરેન થિરચેતસા.
સુચિરટ્ઠિતિકામેન ¶ , વિનયસ્સ મહેસિનો;
ભિક્ખૂનં પાટવત્થાય, વિનયસ્સ વિનિચ્છયે.
અકાસિં ¶ પરમં એતં, ઉત્તરં નામ નામતો;
સવને સાદરં કત્વા, સિક્ખિતબ્બો તતો અયં.
પઞ્ઞાસાધિકસઙ્ખ્યાનિ, નવગાથાસતાનિ હિ;
ગણના ઉત્તરસ્સાયં, છન્દસાનુટ્ઠુભેન તુ.
ગાથા ચતુસહસ્સાનિ, સતઞ્ચ ઊનવીસતિ;
પમાણતો ઇમા વુત્તા, વિનયસ્સ વિનિચ્છયેતિ.
ઇતિ તમ્બપણ્ણિયેન પરમવેય્યાકરણેન તિપિટકનયવિધિકુસલેન પરમકવિજનહદયપદુમવનવિકસનકરેન કવિવરવસભેન પરમરતિકરવરમધુરવચનુગ્ગારેન ઉરગપુરેન બુદ્ધદત્તેન રચિતો ઉત્તરવિનિચ્છયો સમત્તોતિ.
ઉત્તરવિનિચ્છયો નિટ્ઠિતો.