📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰ-ਪੁਰਾਣਟੀਕਾ

੧. ਪਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚਿਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੮. ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਤੇਸੁ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਸੁ ਪਰਮਤ੍ਥੇਸੁ, ਜਾਤਿਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ. ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਜਾਨਨਂ, ਵਿਸਯਾਨਂ ਵਿਜਾਨਨਂ ਵਿਸਯਵਿਜਾਨਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਸਰੂਪਪਰਿਦੀਪਨਮਿਦਂ ਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਕੋ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੋ. ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਨਯਵਸੇਨ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਜਵਨਵੀਥਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਨੋਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਦਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮਹਾਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਜਵਨਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣਂ ਕਾਮਾਵਚਰਜਵਨਾਨਿ ਏਵ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਵਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ.

੯. ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਕਰਣਂ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਾ. ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਂ ਇਦਂ ਹੋਤੁ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਇਦਂ ਹੋਤੁ, ਉਭਯਪਸ੍ਸੇ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਚਿਨ੍ਤਿਤੇਨ ਕਮੇਨ ਸੇਸਚਿਤ੍ਤਰੂਪਨਿਪ੍ਫਾਦਨਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਜਾਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਰੀਯਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਦਾ ਕਰਣਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਤਦ੍ਧਿਤਪਦਂ. ਵਾ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ ¶ . ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਅਞ੍ਞਦੇਵ ਸਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਦੋਸਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਮੋਹਂ. ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਰੂਪਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦਂ. ਅਞ੍ਞਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਦ੍ਦਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨੀਲਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪੀਤਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਸਦ੍ਦਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਂ ਹੀਨਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਣੀਤਂ. ਹੀਨਾਦੀਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਰਿਯਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਮਂਸਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਇਮੇਸਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭੂਮਿਆਰਮ੍ਮਣਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਾਧਿਪਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਚਿਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਵਿਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕਂ, ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕੇ ਵਿਚਿਤ੍ਤੇ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਮੁਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਏਕਵਿਧਂ. ਸਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਤੋ ਸਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੁਵਿਧੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਵਿਪਾਕਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ, ਅਵਿਪਾਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਭਾਵੇਨ ਅਕਥਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਸਲਜਾਤਿ ਅਕੁਸਲਜਾਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤੀਤਿ ਜਾਤਿਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧਂ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਕੋ ਵਚਨਤ੍ਥੋ.

੧੦. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਲਨਤੋ ਪਾਪਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਮ੍ਪਨਤੋ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ. ਕੁਚ੍ਛਿਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸਾ, ਕੁਸਾਨਂ ਅਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਲਵਨੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ. ਕੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਾਤਿ ਤਨੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕੁਸਂ, ਕੁਸੇਨ ਞਾਣੇਨ ਲਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਵਾ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ.

੧੧. ਕੁਸਲਸਦ੍ਦੋਯਂ ¶ ਅਯਂ ਕੁਸਲਸਦ੍ਦੋ ਛੇਕੇ ਅਤ੍ਥੇ ਆਰੋਗ੍ਯਤ੍ਥੇ ਅਨਵਜ੍ਜਤ੍ਥੇ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕੇ ਅਤ੍ਥੇਪਿ ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਅਨਵਜ੍ਜਾਦਿਕੇ ਅਤ੍ਥੇ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਆਰੋਗ੍ਯਤ੍ਥਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤ੍ਥਾ ¶ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਦਿਟ੍ਠੋ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ ਕੁਸਲਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਵਜ੍ਜਂ ਕਿਲੇਸਾਵਜ੍ਜਂ ਕਿਲੇਸਦੋਸੋ ਕਿਲੇਸਦਰਥੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਂ, ਕਮ੍ਮੇਨ ਵਿਪਚ੍ਚੀਯਤੇਤਿ ਵਿਪਾਕੋ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਨੁਭਵਨਵਸੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵੇਨ ਚ ਇਟ੍ਠੋ ਵਿਪਾਕੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ, ਅਨਵਜ੍ਜਮੇਵ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਅਨੇਨ ਅਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਮੇਵ ਕੁਸਲਂ. ਨਨੁ ਕਥਂ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਵਿਞ੍ਞਾਤਸਦ੍ਦਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਲਕ੍ਖਣਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਭਾਵਯੁਤ੍ਤਿਤੋ. ਕੁਸਲਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਸੇਨ ਹਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਅਪਾਕਟਂ ਕੁਸਲਂ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕੁਸਲਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਕੁਸਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਰਸਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ ਅਕੁਸਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ, ਤਂ ਰਸੋ ਕਿਚ੍ਚਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਕੁਸਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਰਸਂ, ਅਕੁਸਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਕਿਚ੍ਚਂ. ਵੋਦਾਨਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵੋਦਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਵੋਦਾਨਉਪਟ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਵੋਦਾਨਗਯ੍ਹਾਕਾਰਂ. ਵਾ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ. ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਕੁਸਲਂ, ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੋਦਾਨਭਾਵਰਸਂ ਵੋਦਾਨਭਾਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ. ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਫਲਂ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਪਦਞ੍ਚ ਤਂ ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਭੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥਾਧਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਤਰਥਾ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋ ਸਿਯਾ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ.

ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ ¶ ਅਕੁਸਲਂ. ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਂ ਤੇਹਿ ਉਭਯੇਹਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਹਿ ਵਿਪਰੀਤਂ ਅਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਵਾ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ. ਅਵਿਪਾਕਾਰਹਂ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ.

ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਭੇਦਤੋਤਿ ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਕਂ, ਅਵਤ੍ਥੁਕਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਵਿਰਹਿਤਂ.

੧੨. ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਦੁਵੇ ਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਛਨ੍ਦਰਾਗੋਵ ਕਿਲੇਸੋ, ਤੇਭੂਮਕੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਸਹਿਤਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਵਸਤਿ ਕਿਲੇਸੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁ.

੧੩. ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਾਮੇਤਿ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਵਤ੍ਥੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਕਾਮੀਯਤਿ ਇਚ੍ਛੀਯਤੀਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਕਮ੍ਮਕਾਰਕਦ੍ਵਯੇ ਸਾਧਨਦ੍ਵਯੇ ਏਸ ਏਸੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਕਾਮੋ ਸਿਜ੍ਝਤਿ.

੧੪-੫. ਸੋ ¶ ਅਯਂ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਕਾਮੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਵਚਰਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਸੋ ਪਨ ਪਦੇਸੋ ਚਤੁਪਾਯਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਵ ਏਕਾਦਸਵਿਧੋ ਹੋਤਿ.

੧੬. ਕਾਮੋਵਚਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਾਦਸਵਿਧੇ ਪਦੇਸੇ ਕਾਮੋ ਅਵਚਰਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਅਸ੍ਸ ਕਾਮਸ੍ਸ ਅਨੇਨ ਕਾਮੇਨ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤੋ. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੇ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇ ‘‘ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਛਟ੍ਠੀ ਹੋਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੋ ਪਦੇਸੋ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤੇ ਸਸਨ੍ਤਿ ਹਿਂਸਨ੍ਤਿ ਤੇਹੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ, ਸਹ ਸਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਸਸਤ੍ਥਾ, ਸਸਤ੍ਥਾ ਪੁਰਿਸਾ ਅਵਚਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਸਤ੍ਥਾ ਪੁਰਿਸਾ ਅਵਚਰਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ¶ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦੇਸੁ ਅਵਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਰੂਪਾਵਚਰਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਅਵਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਪਦੇਸੋ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੧੭. ਯਥਾ ਰੂਪਭਵੋ ਉਤ੍ਤਰਪਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਤਥਾ ਸ੍ਵਾਯਂ ਸੋ ਅਯਂ ਏਸੋ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ਉਤ੍ਤਰਪਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਮੋ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋ ਕਾਮੋ ਨਾਮ ਉਦੀਰਿਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਕਥਿਤੋ.

੧੮. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮੇ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਸਦਾ ਅਵਚਰਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਇਤਿ ਏਵਂ ਕਾਮਘਾਤਿਨਾ ਕਾਮਾਨਂ ਵਿਨਾਸਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਕਥਿਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁਪਿ ਅਵਚਰਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਵਚਰਣਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਨਾਗੋ ਨਗਰੇ ਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਥਲਚਰਜਲਚਰਾ ਪਾਣਿਨੋ ਅਥਲੇ ਅਜਲੇ ਠਿਤਾਪਿ ‘‘ਥਲਚਰਜਲਚਰਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਇਦਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਵਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮੋ ਅਵਚਰਤੀਤਿਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁਪਿ ਅਵਚਰਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ਵਦਤੀਤਿ ਵਚ੍ਛੋ, ਮਹਿਯਂ ਸੇਤੀਤਿ ਮਹਿਂਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਯਤ੍ਤਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਮਹਿਯਂ ਵਾ ਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਂ ਨਾਮਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੧੯. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਭਵੇ ਕਾਮੇ ਕਾਮਭਵਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਮੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਵਚਾਰਯਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ¶ . ਇਤਿ ਏਵਂ ਵਾ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਰ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਂ.

੨੦. ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤਂ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਏਵ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਫਲਾਨਿਸਂਸਾਨਂ ¶ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੋ, ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.

੨੧. ਦਾਨਂ ਸੀਲਂ ਭਾਵਨਾ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਭਾਵੋ ਸਂਸੁਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਞ੍ਚ ਅਪਚਾਯੋ ਅਪਚਾਯਨਂ, ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਏਵ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪੁਞ੍ਞਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤੇਸਂ ਪਭੇਦੋ ਪੁਞ੍ਞਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦੋ ਞੇਯ੍ਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੨-੩. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਦਾਨੇ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਾਨੁਮੋਦਨਾ ਦਾਨੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਾਪਚਾਯਨਾ ਸੀਲਮਯੇ ਪੁਞ੍ਞੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਉਜੁਕਾ ਭਾਵਨਾਮਯੇ ਪੁਞ੍ਞੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਪਿ ਚ ਤੀਣਿ ਏਵ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ.

੨੪. ਸਬ੍ਬਾਨੁਸ੍ਸਤਿਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਸਂਸਾ ਸਰਣਤ੍ਤਯਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਪਸਂਸਾ ਚ ਏਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਮ੍ਹਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਹਪਾਪੁਣੇ ਸਂਸਯੋ ਸਨ੍ਦੇਹੋ ਨਤ੍ਥਿ.

੨੫. ਪੁਰਿਮਾ ਚੇਤਨਾ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਮੁਞ੍ਚਚੇਤਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਤਨਾ, ਪਰਚੇਤਨਾ ਪਚ੍ਛਾਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾ ਦਾਨਮਯੇ ਪੁਞ੍ਞੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾ ਦਾਨਮਯੇ ਪੁਞ੍ਞੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾ ਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਤੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਸੀਲਮਯਭਾਵਨਾਮਯੇਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚੇਤਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਦੀਪਯੇ ਕਥੇਯ੍ਯ.

ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਯਦਾ ਪਨ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਦੇਸਕਾਲਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਦਯੋ ਗਹਿਤਾ. ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞ-ਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਹੁਲਤਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦਿਟ੍ਠਿਤਾਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਿਤਾਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਸ੍ਸ ਫਲਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ¶ ਅਤ੍ਥਿਹੁਤਾਦਯੋ ਗਹਿਤਾ. ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ. ਪਰੇਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਿਤੋ ਅਚੋਦਿਤੋ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ¶ ਕਰੋਤਿ. ਦਾਨਾਦੀਨੀਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਦਾਨਚੇਤਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਦਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਸਙ੍ਖਰਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਤਂ ਏਵ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ, ਅਪ੍ਪਯੋਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਨਾਮ ‘‘ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਸਙ੍ਖਰੋਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਾ ਯੋ ‘‘ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਾਕਾਸਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚੇਤਨਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੋ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਏਤਾਯਾਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਤੇਨ. ਜਾਤੋ ਪਰਿਚਯੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਜਾਤਪਰਿਚਯਾ. ਸਹਸਾਤਿ ਵੇਗੇਨ. ਚਤੂਸੁਪਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ.

੨੬. ਦਸਪੁਞ੍ਞਕ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਬਹੂਨਿਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤਾਨਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨਪਿ ਬਹੂਨਿਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਏਵਂ ਪਕਾਸਯੇ ਭਗਵਾ ਪਕਾਸੇਯ੍ਯ.

੨੭.

ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ ਅਸੀਤਿ ਚ;

ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇਤਿ. –

ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ ਚ ਅਸੀਤਿ ਚ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਆਚਰਿਯੋ ਕਥੇਯ੍ਯ.

ਦਸਪੁਞ੍ਞਕ੍ਰਿਯਾਵਤ੍ਥੁ, ਛਦ੍ਵਾਰਾਧਿਪਤੀਹਿ ਚ;

ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਚ ਤੀਹੇਵ, ਹੀਨਾਦੀਹਿ ਚ ਤੀਹਿ ਤੁ.

ਦ੍ਵੀਸੁ ¶ ਭਵੇਸੁ ਕਾਮਭਵਰੂਪਭਵੇਸੁ. ਪਟਿਪਦਾਦਿਭੇਦਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਦੁਕ੍ਖਾਪਟਿਪਦਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਸੁਖਾਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਸੁਖਾਪਟਿਪਦਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਂ. ਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵਨਾਪੁਞ੍ਞਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਵਚਰੂਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਹੋਤਿ.

ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਭੇਦਤੋਤਿ ¶ ਅਰੂਪਾਵਚਰਂ ਯਦਾ ਕਾਮਰੂਪੇ ਜਾਯਤਿ, ਤਦਾ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਯਦਾ ਅਰੂਪੇ ਜਾਯਤਿ, ਤਦਾ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਤ੍ਥੁਕਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸ੍ਸ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਪਗਮੋ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸ੍ਸ ਅਪਗਮੋ ਅਭਾਵੋ ਵੋਹਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ.

ਰੂਪੇ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ. ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਂ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨੇਨ. ਪਟਿਘੇ ਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ. ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਸਂ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਨ. ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਤਾ ਸਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਸਭਾਵੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਤਾ ਸਭਾਵੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਨਾਨਤ੍ਤਾ, ਸਾਯੇਵ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਮਨਸਿਕਾਰੇਨ.

ਨਿਯਤਾਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਭੇਦਤੋਤਿ ¶ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਾਮਰੂਪੇਸੁਯੇਵ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਾਮਰੂਪੇਸੁ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਰੂਪੇ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖੇਹੀਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਅਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖੇਹਿ.

ਯਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀਤਿ ਸਂਯੋਜਨਾ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾਯੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਾ, ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਕਰਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ. ਮਾਨੋਪਿ ਏਕਦੇਸਤੋ ਅਪਾਯਗਾਮਿਕੋਯੇਵ ਪਹਿਯ੍ਯਤੇ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਸ੍ਸੇਸਤੋ ਨ ਪਹਿਯ੍ਯਤੇ. ਸੇਸਕਿਲੇਸੇਸੁਪਿ ¶ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਨ ਏਕਦੇਸਤੋਪਿ ਅਪਾਯਗਾਮਿਕਮ੍ਪਿ ਨ ਪਹਿਯ੍ਯਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਕਰਂ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਨਾਸਿਤਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਠਮਮਗ੍ਗਤੋ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਨਾਸਿਤਾ ਸਂਯੋਜਨਾ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਨਾਸਿਤਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਇਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇ. ਏਕੇਕਨ੍ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਠਮਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮਫਲਞ੍ਚ ਅਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ.

੨੮. ਕਾਮੇ ਅਟ੍ਠੇਵ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਅਟ੍ਠ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਰੂਪੇ ਰੂਪਭਵੇ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਰੂਪਿਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੁਸਲਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੯. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਪਗਤੇਨ ¶ ਸਤਾ ਮੁਨਿਨਾ ਕੁਸਲਤੋ, ਅਕੁਸਲਤੋ ਚ ਅਪਗਤੇਨ ਸਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਕੁਸਲੇ ਕੁਸਲੇਨ ਛੇਕੇਨ ਵਸਿਨਾ ਪਞ੍ਚਵਸੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਯਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਚਤੁਭੂਮਿਗਤਂ ਚਤੂਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਕਲਂ ਸਬ੍ਬਂ ਲਪਿਤਂ ਕਥਿਤਂ, ਤਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਮਯਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਾਚਰਿਯੇਨ ਲਪਿਤਂ ਕਥਿਤਂ.

ਨਿਯਤਾਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਕਾਮੇਯੇਵ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਤਿ, ਅਞ੍ਞਭੂਮੀਸੁ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਰਾਨਿ ਪਨ ਅਕੁਸਲਾਨਿ ਕਾਮਰੂਪੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਰੂਪੇ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਾਨਿ, ਤੇਨ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਾਜਨਕਵਸੇਨ ਚਾਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਯਦਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਜਨੇਯ੍ਯ, ਅਪਾਯੇਸੁਯੇਵ ਜਨੇਯ੍ਯ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਏਕਦੇਸਤੋ ਅਪਾਯਗਾਮਿਕਮ੍ਪਿ ਨ ਜਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਜਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਪਿ ਮਗ੍ਗੋ ਅਪਾਯਗਾਮੀ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਕਿਲੇਸਾ ਏਕਦੇਸਵਸੇਨ ਅਪਾਯਗਾਮਿਕਾ ਜਹਿਤਾ, ਤੇਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤੇਨ.

ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੁਤਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਸਾਰਤੋ ਉਤ੍ਤਮਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਸਦ੍ਦਹਤਿ. ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖੇਨ ਸਭਾਵੋ ਤਿਕ੍ਖੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖਂ, ਤੇਨ ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖੇਨ.

ਅਸ੍ਸ ¶ ਪਨ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਸੁ ਤਿਕ੍ਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਮਨ੍ਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਸ੍ਸ ਮੋਮੂਹਸ੍ਸ.

ਦੁਕ੍ਖਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਨਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ.

੩੦. ਲੋਭਮੂਲਵਸੇਨ ¶ ਅਟ੍ਠ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੋਸਮੂਲਵਸਾ ਦੁਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਮੋਹਮੂਲਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਕੁਸਲਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ.

੩੧. ਯਂ ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਯਂ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਾਪਾਪੇਸੁ ਪਾਪਅਪਾਪੇਸੁ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਸੁ ਅਪਾਪੇਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਪਾਪਾਪਾਪਪ੍ਪਹੀਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਈਰਿਤਂ ਕਥਿਤਂ, ਤਂ ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਤਂ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਮਯਾ ਸਮੁਦਾਹਟਂ ਕਥਿਤਂ.

ਯਥਾ ਪਨਸ੍ਸ ਯਥਾ ਪਨ ਅਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕੁਸਲਂ ਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਦਾਨਾਦੀਨਂ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਂ ਵਸੇਨ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਤਥਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਨ੍ਤੋਗਧੇਸੁ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਵਿਸੇਸੇ ਅਸਤਿਪਿ ਕੁਸਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਤੋ ਅਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਅਸਤਿਪਿ ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਂ ਆਦਾਸਤਲਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮਜਾਤੇਸੁ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਂ. ਅਯਮਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਥਾ ਆਦਾਸਤਲੇ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮੁਖੇ ਚਲਿਤੇ ਚਲਤਿ, ਅਚਲਿਤੇ ਨ ਚਲਤਿ, ਮੁਖਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵਿਨਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਕੁਸਲਕਾਰਣਾ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਂ ਵਿਪਾਕਂ.

੩੨. ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਦੁਹੇਤੁਕਤਿਹੇਤੁਕਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਾਨਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੩੩-੪. ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਭਵਙ੍ਗਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਵਿਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ¶ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਚੁਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਭਾਵੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੩੫. ਸਭੂਮਿਕੁਸਲੇਹੇਵ ਮਹਾਪਾਕਾ ਸਮਾ ਵਿਨਾ ਮਹਾਪਾਕਾ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ ਵਿਨਾ, ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਕਂ ਵਿਨਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਭੂਮਿਕੁਸਲੇਹੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੂਮਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਕੁਸਲੇਹਿ ਏਵ ਸਮਾ ਸਦਿਸਾ. ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਨਾਮ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ, ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ, ਭਵਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਂ, ਇਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ. ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਅਟ੍ਠਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

੩੬. ਪਾਕਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਰੂਪੇਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਾ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਾ, ਨ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਾ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਾ, ਤੇਸਂ ਭਾਵੋ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਤ੍ਤਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਜਨਕਤ੍ਤਾ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਵਿਪਾਕਸਭਾਵਤੋ ਚ ਅਕਮ੍ਮਭਾਵਤੋ ਚ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੇਹਿ ਨੋ ਸਮਾ ਅਸਦਿਸਾ.

੩੭-੯. ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਹਿ ਤੇਸਮੇਕਨ੍ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਰਮ੍ਮਣਾ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਕਦਾਚਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਨ ਵਿਰਤਿਯੋ ਏਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਕੁਸਲਾਤਿ ਕੁਸਲਾ ਨਾਮਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਥਾਧਿਪਤਿਨੋਪੇਤ੍ਥ ਤਥਾ ਏਵਮੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਧਿਪਤਿਨੋਪਿ ਏਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ? ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਿ ਧਮ੍ਮਜਾਤਾਨਿ ਪੁਰੇਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਆਚਰਿਯੋ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੪੦. ਅਸਙ੍ਖਾਰਸਸਙ੍ਖਾਰਵਿਧਾਨਂ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਅਸਙ੍ਖਾਰਸਸਙ੍ਖਾਰਵਿਧਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਕੁਸਲਤੋ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇਨ ਮੁਖੇ ਚਲਿਤੇ ਆਦਾਸਤਲੇ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਚਲਨਂ ਵਿਯ ਅਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਸਸਙ੍ਖਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚੇਵ ਞੇਯ੍ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇਨ ਬਲਵਨ੍ਤੇਹਿ ਵਿਭੂਤੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰੋ ਦੁਬ੍ਬਲੇਹਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

੪੧-੨. ਹੀਨਾਦੀਨਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਦਯੋ ਵਿਪਾਕਾ ਪੁਞ੍ਞਵਾਦਿਨਾ ਜਿਨੇਨ ਪਰਿਦੀਪਿਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਾਮਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਜਾਯਤੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਨ ਜਾਯਤੇ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਞ੍ਚਕਂ ਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਰੂਪਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਨ ਸਦ੍ਦਾਦਯੋ. ਸੇਸਤ੍ਤਯਂ ਯਦਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਗਹਿਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਾ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਗਹਿਤਂ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਆਰਮ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ. ਯਦਾ ਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਦ੍ਵਯਂ ਯਦਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਛਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ.

ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਅਪਗਮੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪਗਮਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਾਯ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਯ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਭਾਵੇਨ ਗਯ੍ਹਾਕਾਰਂ. ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਦਿਰਸਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਰਸਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਰਸਾ, ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਦਿਭਾਵੇਨ ਗਯ੍ਹਾਕਾਰਂ.

੪੩. ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸ ਵਿਪਾਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਤਿਹੇਤੁਕਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਆਚਰਿਯੋ ਪਰਿਦੀਪਯੇ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਤਿਹੇਤੁਕਕੁਸਲਂ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠ ਅਹੇਤੁਕਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨੀਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਕਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ.

੪੪. ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਜਿਤਂ ਕਿਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕੁਸਲਂ ਅਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਗ੍ਗਤਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਾਜਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ. ਕਿਂ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ? ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂਵ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਇਵ ਅਸਮਾਨਫਲਂ ਨਤ੍ਥਿ ਯਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਵਿਪਾਕਂ ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਾਜਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ. ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂਵਾਤਿ ਯਥਾ ਅਟ੍ਠਵਿਧੇਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਤਿਹੇਤੁਕਕੁਸਲਂ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਸੋਲ਼ਸ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਓਮਕਞ੍ਚ ਦੁਹੇਤੁਕਉਕ੍ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਤਿਹੇਤੁਕਵਿਰਹਿਤਾਨਿ ਅਹੇਤੁਕਦੁਹੇਤੁਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਦੁਹੇਤੁਕਓਮਕਂ ਪਨ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂ ਅਸਮਾਨਫਲਂਵ ਹੋਤਿ.

੪੫. ਗਜਾਦੀਨਂ ¶ ਛਾਯਾ ਗਜਾਦਿਸਦਿਸਾ ਹੋਤਿ ਯਥਾ, ਏਵਂ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਪਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲੇਹੇਵ ਸਮਾਨਂ ਹੋਤਿ.

੪੬-੭. ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂਵ ਨਾਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨਂ ਇਦਂ ਮਹਗ੍ਗਤਕੁਸਲਂ ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂਵ ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨਂ ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਫਲਦਾਯਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਝਾਨਾ ਅਪਰਿਹੀਨਸ੍ਸ ਭਵਗਾਮਿਨੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗਾਮਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤਿ ਚ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਏਤਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕੁਸਲਾਨੁਗਮਨਂ ਭਗਵਤਾ ਕਤਂ.

੪੮. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕੇ ਪਟਿਪਦਾਕ੍ਕਮੋ ਤੇਸਞ੍ਚ ਹੀਨਾਦੀਨਂ ਭੇਦਤੋ ਝਾਨਾਗਮਨਤੋ ਮਹਗ੍ਗਤਕੁਸਲਝਾਨਸ੍ਸ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੪੯. ਏਤ੍ਥ ਵਿਪਾਕੇ ਛਨ੍ਦਾਦਿਅਧਿਪਤੀਨਂ ਅਭਾਵੋ, ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ ਕੁਸਲਤੋ ਅਯਂ ਏਵ ਵਿਸੇਸੋ, ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਪਕਾਰਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਸਮਂ ਮਤਂ ਕਥਿਤਂ ਭਗਵਤਾ.

੫੦. ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਣਿਹਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਤਿ ਏਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਫਲੇ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੫੧. ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਪਰਭਾਗਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰੇ ਪਵਤ੍ਤਫਲਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਫਲੇਸੁ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇਸੁ ਏਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੇ, ਫਲੇਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨੇਵ ਅਨਤ੍ਤਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ¶ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਵ ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਬ੍ਭਰੇ ਫਲੇਹਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੇ.

੫੨. ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ ਸਾਧਿਪਤੀਨੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲਾਨਿ ਤੁ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਸਾਧਿਪਤੀਨਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਾਕੇ ਅਧਿਪਤੀ ਨਤ੍ਥਿ.

੫੩. ਮਗ੍ਗੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਭਗਵਤਾ. ਫਲਂ ਮਗ੍ਗਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਭਗਵਤਾ.

੫੪. ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ. ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਗੋਚਰੋ, ਤਸ੍ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਗੋਚਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਗੋਚਰੋ ਅਨਿਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਿਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰੇ ਵਤ੍ਤਰੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸੁਖਾਦਿਤ੍ਤਯਯੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਤੇ ਅਟ੍ਠ ਅਹੇਤੁਕਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਸੁਖਾਦਿਤ੍ਤਯਯੁਤ੍ਤਾ ਸੁਖਸੋਮਨਸ੍ਸਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਹਿ ਸਹਗਤਾ. ਦੁਕ੍ਖੁਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤਾ ਇਮੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਅਹੇਤੁਕਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਦੁਕ੍ਖੁਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਹਿ ਸਹਗਤਾ.

੫੫. ਏਵਂ ਛਤ੍ਤਿਂਸਧਾ ਪਾਕਂ ਪਾਕਸਾਸਨਪੂਜਿਤੋ ਸੁਗਤੋ. ਕਿਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ? ਪਾਕਂ ਨਾਮ ਅਸੁਰਂ, ਤਂ ਸਾਸਤਿ, ਪਾਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਫਲੇਨ ਦੇਵੇ ਅਨੁਸਾਸਤੀਤਿ ਵਾ ਪਾਕਸਾਸਨੋ, ਕੋ ਸੋ? ਸਕ੍ਕੋ. ਤੇਨ ਪਾਕਸਾਸਨੇਨ ਪੂਜਿਤੋ ਸਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕੇਸੁ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯੇਸੁ ਕੁਸਲੋ ਛੇਕੋ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਾਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਛਤ੍ਤਿਂਸਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਬ੍ਰ੍ਵਿ ਅਵੋਚ.

ਅਨੁਲ਼ਾਰੇਸੂਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕੇਸੁ. ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਗਯ੍ਹਾਕਾਰਾ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਗਤਿ ਵਿਯ ਗਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਗਤਿਕਾ.

੫੬. ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾਨਟ੍ਠ ¶ , ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਿ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਿ ਚ, ਕ੍ਰਿਯਤੋ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਹਾਸਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੇਰਸ.

੫੭. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਹਸਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਤੇਰਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਪਨ ਅਟ੍ਠਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਹਸਨ੍ਤਿ ¶ . ਸੇਖਾ ਸਤ੍ਤ ਅਰਿਯਾ ਛਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਹਸਨ੍ਤਿ. ਅਸੇਖਾ ਖੀਣਾਸਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਹਸਨ੍ਤਿ.

ਕੁਸਲਾਨਿ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਕੁਸਲਾਨਿ ਸੇਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਰੂਪਾਰੂਪਕਿਰਿਯਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯੇਵ ਕਾਰੋ ਭਾਵਨਾਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੋ ਭਾਵਨਾਕਾਰਵਸੋ, ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਰੂਪਕੁਸਲਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪੁਞ੍ਞਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਾਵਨਾਕੁਸਲਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਰੂਪਾਰੂਪਕਿਰਿਯਾਨਂ ਤੇਸਞ੍ਚ ਰੂਪਾਰੂਪਕੁਸਲਾਨਂ ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ.

੫੮-੯. ਯਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਸ੍ਮਿਂ, ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾ ਪਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵਟ੍ਠਿਤੇਨ ਯੋਗਿਨਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾ ਯਾ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸੋ ਯੋਗੀ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਯਾਵ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤੇ, ਤਾਵ ਤਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਲੇਨ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕੁਸਲਾ ਏਵ ਰੂਪਾਰੂਪਕੁਸਲਾ ਏਵ ਹੋਤਿ. ਖੀਣਾਸਵੇਨ ਸਾ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸਚੇ ਯਦਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਾ, ਕ੍ਰਿਯਾ ਰੂਪਾਰੂਪਕਿਰਿਯਾ ਹੋਤਿ.

੬੦. ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ, ਰੂਪੇ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਪਞ੍ਚ, ਅਰੂਪਿਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ.

੬੧. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ? ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਚਤੁਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ¶ ਖੀਣਾਸਵੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕੋ ਯਦਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਹੁਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਂ, ਫਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸਪਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੬੨. ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਦੇਸਕੋ ਕਰਣਂ ਕ੍ਰਿਯਂ, ਕ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਰਣਂ, ਨ ਕਰਣਂ ਅਕ੍ਰਿਯਂ, ਅਕ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਆਪਜ੍ਜਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਕ੍ਰਿਯਾਯ ਕਰਣੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਕ੍ਰਿਯਾਯ ਅਕਰਣੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿ, ਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਅਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਾਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗੋ, ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਦੇਸਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਸਕੋ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਦੇਸਕੋ. ਣ੍ਵੁ-ਤੁ-ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਪਰੇਸੁ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਛਟ੍ਠੀ ਹੋਤੀਤਿ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਜਿਨੋ ਕਿਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ? ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਦੇਸਕੋ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ ਸਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਰਤੋ ਹਿਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਰਿਯਾਯ ਰਤੋ, ਅਹਿਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਰਿਯਾਯ ਰਤੋ, ਯਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਂ, ਕ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਕ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਨ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕੁਸਲਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਕੁਸਲਂ ਮੁਨਿਨਾ ਲਪਿਤਂ’’ ਅਕੁਸਲਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਪਾਪਾਪਾਪੇਸ੍ਵਪਾਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ’’ ਵਿਪਾਕਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਪਾਕਂ ਸੁਗਤੋ ਅਬ੍ਰਵੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕ੍ਰਿਯਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ. ਤੇਨ ਵਾਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਂ, ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਸਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਵ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਸਭਾਵਂ ਅਵੋਚ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਂ ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਸਭਾਵਂ ਮਯਾ ਸਮੀਰਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਕਾਰੇਨ ਈਰਿਤਂ ਕਥਿਤਂ.

੬੪. ਏਕੂਨਨਵੁਤਿ ¶ ਸਬ੍ਬੇ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਮਹੇਸਿਨਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਅਟ੍ਠ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਮਹੇਸਿਨਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਮਾਸਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

੬੫. ਪਿਟਕੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਿਨੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਪਟੁਨੋ ਭਾਵੋ ਪਾਟਵਂ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਪਾਟਵਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਾਟਵਤ੍ਥਿਨੋ, ਛੇਕਭਾਵਤ੍ਥਿਕਾ ਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਬ੍ਬੋ.

੬੬. ਯੇ ਜਨਾ ਤਸ੍ਸਙ੍ਕਾਸੇਨ ਤਂਸਨ੍ਨਿਭੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮਹੋਦਧਿਂ ਮਹਾਸਾਗਰਸਨ੍ਨਿਭਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਤਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਪਰਲੋਕਞ੍ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ. ਇਤੀਤਿ ਪਰਿਸਮਾਪਨੇ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਚਿਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨. ਦੁਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚੇਤਸਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੬੭. ਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਰਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ¶ , ਯੇ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ ਮਯਾ ਯੇ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਰਂ ਮਯਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਵਿਭਾਜਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਅਹਂ.

ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਵਸੇਨ ਭਾਵਨਾਕਾਲੇ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਵਾ, ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਾਯ ਕਰੁਣਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ, ਕਰੁਣਾਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਾ ਕਰੁਣਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਮੁਦਿਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਾਯ ਮੁਦਿਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਏਕਾ ਮੁਦਿਤਾ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਨ ਯੋਗੀ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਦੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਰਮਤਿ. ਰਮੁ-ਧਾਤੁ ਕੀਲ਼ਾਯਂ, ਵਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਰਮਣਤ੍ਥੋ.

੬੮. ਆਦਿਨਾ ਪੁਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਨਿਯਤਾ ਮਤਾ ਆਦਿਨਾ ਪੁਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਠਮਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਨਿਯਤਾ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਚੇਤਸਿਕਾ ਭਗਵਤਾ ਮਤਾਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਅਨਿਯਤਾ ਏਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਹ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮਾ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੬੯. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਮੇਤ੍ਤਾ ਚ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਯੇਵਾਪਨਕਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ.

੭੦. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਪਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾ ਗਹਿਤਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਗਹਿਤਾ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭੋਪੇਤਾ ਭਗਵਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾ.

੭੧. ਕਸ੍ਮਾ ਯੇਵਾਪਨਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਯੇਵਾਪਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਵਾਪਨਨਾਮਕਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਰੂਪੇਨ ਏਵ. ਬਨ੍ਧਤਿ ਸ੍ਨੇਹੇਨ ਏਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧੁ, ਆਦਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ, ਤੇਨ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਨ ਚ ਉਦ੍ਧਟਾ ਨ ਦੇਸਿਤਾ.

੭੨. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਾ ਕੇਚਿ ਯੇਵਾਪਨਕਾ ਅਨਿਯਤਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਰਾਸਿਂ ਦੁਕਵਗ੍ਗਾਦਿਰਾਸਿਂ ਨ ਭਜਨ੍ਤਿ ਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਕੇਚਿ ਯੇਵਾਪਨਕਾ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਭਗਵਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੭੩. ਛਨ੍ਦਾਧਿਮੋਕ੍ਖਮੁਦਿਤਾ ਮਨਸਿ ਚ ਕਾਰੋ,

ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਚ ਕਰੁਣਾ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਞ੍ਚ;

ਪੁਞ੍ਞੇਸੁ ਤੇਨ ਨਿਯਤਾਨਿਯਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ,

ਯੇਵਾਪਨਾ ਮੁਨਿਵਰੇਨ ਨ ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਛਨ੍ਦਾਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ¶ ਮੁਦਿਤਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਕਰੁਣਾ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਞ੍ਚ ਪੁਞ੍ਞੇਸੁਕੁਸਲੇਸੁ ਨਿਯਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨਿਯਤਾ ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਯੇਵਾਪਨਾ ਨ ਚ ਏਵ ਤੇਨ ਮੁਨਿਵਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੭੪-੮੦. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਫਸ੍ਸੋਵ, ਪਠਮਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਚੇਤਸਿਕੇਸੁ, ਜਾਤਿਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ, ਫਸ੍ਸੋਵ ਪਠਮਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ ਕਥਿਤੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਕਿਰ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਅਭਿਨਿਪਾਤਤ੍ਤਾ ਫਸ੍ਸੋ ਪਠਮਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ, ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਯੋਗਿਨੋ ਵੇਦਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵੇਦਯੇ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਚੇਤਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਚੇਤਯੇ. ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਫਸ੍ਸੋਵ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਮਹੇਸਿਨਾ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਕਾਰਣਮਿਦਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਤੁ ਸਹੇਵ ਚ ‘‘ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਚਨਂ ਅਕਾਰਣਂ ਅਹੇਤੁਕਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸਮਾਨੁਪ੍ਪਾਦਸਮਾਨਨਿਰੋਧਸਮਾਨਾਲਮ੍ਬਣਸਮਾਨਵਤ੍ਥੁਕਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਅਕਾਰਣਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਤੁ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਨਤ੍ਥਿਦਂ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਪਚ੍ਛਾਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਇਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇਪਿ ਕਾਰਣਂ ਨ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮਤੋ ਚੇਵ ਪਠਮਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤਤਂ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ. ਨ ਚ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕ੍ਕਮੋ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕ੍ਕਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਨ ਚ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਧਮ੍ਮਾ ਏਵ ਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਵਿਜਾਨਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਟ੍ਠਾਕਾਰਾਨੁਭਵਨਰਸਾ ¶ ¶ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਨੁਭਵਨਕਿਚ੍ਚਾ ਸੁਭੋਜਨਰਸਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਵਿਯ. ਚੇਤਸਿਕਅਸ੍ਸਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਚੇਤਸਿਕਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ.

ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਰਸਾ ਪਟਿਜਾਨਨਕਿਚ੍ਚਾ ਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਮਿਵ ਵਡ੍ਢਕਿਨੋ ਸਕਿਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਦਾਰੁਹਰੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਸਾਰਣਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਥਾਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨਾਤਿ ਯਥਾਪਵਤ੍ਤਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ. ਮਨਸਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਕਰਣਂ ਗਯ੍ਹਾਕਾਰਾ.

ਆਯੂਹਨਰਸਾ ਪਵਤ੍ਤਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਾ. ਮਹਾਵਡ੍ਢਕਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਯਥਾ ਮਹਾਵਡ੍ਢਕੀ ਸਯਮ੍ਪਿ ਦਾਰੁਂ ਤਚ੍ਛਤਿ, ਪਰੇਪਿ ਦਾਰੁਂ ਤਚ੍ਛਾਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਯਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਪਿ ਅਭਿਸਨ੍ਦਹਾਪੇਤਿ.

ਆਹਨਨਂ ਭੁਸੋ ਹਨਨਂ, ਪਰਿਯਾਹਨਨਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਹਨਨਂ, ਤਂ ਰਸੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹਨਨਪਰਿਯਾਹਨਨਰਸੋ.

ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਮਦ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣੋ.

ਪਿਨਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ, ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਿਨਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਫਰਣਰਸਾ. ਉਦਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਓਦਗ੍ਯਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਓਦਗ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਂ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ. ਅਕਾਲੁਸਿਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਅਨਾਵਿਲਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਾਸਨ੍ਨਕਾਰਣਾ.

ਅਰਞ੍ਞਗਤਸੁਦੇਸਕੋ ਵਿਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਗਤੋ ਮਗ੍ਗਸੁਦੇਸਕੋ ਵਿਯ.

ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਵਿਗਤਾਨਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚ ਤੇਸਂ ¶ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣਾਦਿਮ੍ਹਿ ¶ ਵਿਧਾਨੇ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਤਂ ਤੇਸਂ ਪਾਲੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਤਂ ਜੀਵਿਤਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਾਲੇਤਬ੍ਬੇ ਚੇਤਸਿਕੇ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ. ਉਦਕਂ ਵਿਯਾਤਿ ਯਥਾ ਉਦਕਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਤਥਾ ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣਾਦਿਮ੍ਹਿ ਵਿਧਾਨੇ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕ੍ਖਣੇਵ ਅਨੁਪਾਲੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਧਾਤਿ ਵਿਯ ਕੁਮਾਰਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਨਿਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੀ ਧਾਤਿ ਵਿਯ, ਪਰਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਕਾਦਿਨਾ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਾਤਿ. ਸਯਂਪਵਤ੍ਤਿਤਧਮ੍ਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਨਿਯਾਮਕੋ ਵਿਯ ਯਥਾ ਨਿਯਾਮਕੋ ਏਕਨਾਵਾਯ ਵੁਤ੍ਥੇਹਿ ਜਨੇਹਿ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਭਙ੍ਗਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਤਂ ਜੀਵਿਤਂ ਨ ਪਵਤ੍ਤਯਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਅਭਾਵਾ ਠਪਯਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਚੇਤਸਿਕਾਨਞ੍ਚ ਅਭਾਵਾ, ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚੇਤਸਿਕੇ ਨ ਠਪੇਤਿ ਸਯਂ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਨੇਹੋ ਖੀਯਮਾਨੋ ਪਦੀਪਸਿਖਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਯਥਾ.

ਸੋਮ੍ਮਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਮੁਦੁਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਸੀਤਲਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ ਵਾ.

ਕਾਯੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਇਮੇ ਖਨ੍ਧਾ ਗਹਿਤਾ.

ਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਰਸਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਕਿਚ੍ਚਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵੂਪਸਮਤਾਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦਿਕਿਲੇਸਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਤਿ ਆਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਚੇਤਸਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦੁਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩. ਤਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੮੯. ਸਬ੍ਬੇ ¶ ਚੇਤਸਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ ਯੇ ਸਬ੍ਬੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਨਾਮਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਨਾਮਸਮਾਨਭਾਵੇਨ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਭਵਨ੍ਤਿ ਤੇ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਞਾਸ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੯੦-੯੨. ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਧਾ ਕਾਮੇ, ਰੂਪੇ ਪਞ੍ਚਦਸੇਰਿਤਾ ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਈਰਿਤਾ. ਰੂਪੇ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਪਞ੍ਚਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਈਰਿਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਾਦਸਾਰੂਪੇ ਅਰੂਪਾਵਚਰੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਮਨਾਸਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਕਵੀਸਸਤਂ ਸਬ੍ਬੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਮਾਸਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਏਕਵੀਸਸਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਤੇਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਤੇਸੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਏਕਂ ਏਕਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਅਹਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸਿਸ੍ਸਾਮਿ.

੯੩. ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਮਨਕ੍ਕਾਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਜੀਵਿਤਂ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਂ ਏਤੇ ਅਟ੍ਠ ਚੇਤਸਿਕਾ ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਤੋ ਅਵਿਗਤਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਮਾਨੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਹਕ੍ਖਯਾ ਸਹਵਯਾ.

੯੪. ਫਸ੍ਸੋ ਚ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਚੇਤਨਾ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਮਨਕ੍ਕਾਰੋ ਇਮੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਾ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਾ ਵਾ.

੯੫. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ-ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ. ਚਾਰੋ ਛਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਤਾਵ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਿਤਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਚੇਵ ਏਕਾਦਸਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ¶ ਭਗਵਤਾ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ. ਵਿਚਾਰੋ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਿਤਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਏਕਾਦਸਸੁ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਛਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਸਂਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ.

੯੬. ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਪੀਤਿ ਤੇਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਖਂ ਪੀਤਿਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਸੁਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦੁਕ੍ਖੁਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਤੇਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸੁਖਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਪਟਿਘਸਹਗਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ.

੯੭. ਹੋਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਨ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦੁਕ੍ਖਸੁਖੁਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ¶ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਨੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਜਾਯਤਿ. ਤਥੇਕਮ੍ਹਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਥਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੁਞ੍ਞਪਾਕੇ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਹੋਤਿ.

੯੮. ਪਞ੍ਚੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਵੀਰਿਯਂ ਆਹ ਨਾਯਕੋ ਜਿਨੋ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਵਜ੍ਜਿਤੇ ਪਞ੍ਚੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵੀਰਿਯਂ ਆਹ ਕਥੇਸਿ. ਚਤੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਬ੍ਰ੍ਵਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਵਜ੍ਜਿਤੇ ਚਤੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਵੋਚ.

੯੯. ਸਬ੍ਬਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੇਕਹੇਤੁਕੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਸ੍ਮਿਂ ਏਕੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੧੦੦. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਦਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਕੇ ਦਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਸ੍ਮਿਂ ਦਸੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਭਗਵਤਾ ਉਦੀਰਿਤੋ.

੧੦੧-੨. ਸਦ੍ਧਾ ਸਤਿ ਹਿਰੀ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਲੋਭੋ ਅਦੋਸੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਛ ਯੁਗਲ਼ਾ ਚ ਇਤਿ ਇਮੇ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਨਵੁਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੇਤੁਕੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਅਪੁਞ੍ਞੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲੇਸੁ ਨ ਜਾਯਰੇ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੧੦੩. ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਞਾ ਜਾਯਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਪਞ੍ਞਾ ਦ੍ਵਾਦਸਅਕੁਸਲਅਟ੍ਠਾਰਸਅਹੇਤੁਕਮਹਾਕੁਸਲਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਵਿਪਾਕਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕਿਰਿਯਾਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਜ੍ਜਿਤੇ ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਜਾਯਤਿ. ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਸਿਯੁਂ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਅਟ੍ਠਸੁ ਮਹਾਕੁਸਲੇਸੁ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸੁ, ਰੂਪਾਵਚਰਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ.

੧੦੪. ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞੇਸੁ, ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਮਹਾਕੁਸਲੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਸਹ ਅਟ੍ਠਕੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਂ ਹੋਤਿ.

੧੦੫. ਸਦ੍ਧਾ ¶ ਸਤਿ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਲੋਭਾਦਿਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਚ ਯੁਗਲ਼ਾਨਿ ਛ ਚ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਪਿ ਚ.

੧੦੬. ਤਥਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਰਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਕੁਸਲੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁਯੇਵ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛੇਕੇਨ ਵਿਜਿਤਙ੍ਗਣੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾ.

੧੦੭. ਅਹਿਰੀਕਂ ¶ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਮੋਹੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮੇਵ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਾਪੁਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਦ੍ਵਾਦਸਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਜਾਯਰੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੧੦੮-੯. ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਚ ਮੋਹੋ ਚ, ਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਂਸਯੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਮਿਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਥਿਨਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਮ੍ਪਿ ਚ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਇਸ੍ਸਾ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਕਂ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਮਹੇਸਿਨਾ ਵਿਜਿਤਙ੍ਗਣਵਿਗਤਮਲੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੧੧੦. ਲੋਭੋ ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਭਮੂਲੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਭਗਵਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਿ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਗਾਹੂਪਵਾਦਪ੍ਪਭਿਨ੍ਦਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਦੋਸੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਵ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮੁਨਿਨ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧੧੧. ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛੇਰਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੋਸਮੂਲੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਹ ਸਹ ਨੋ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਏਕੇਕੋਵ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਨੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇ ਜਾਯਤਿ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਤਿ.

੧੧੨-੩. ਫਸ੍ਸੋ ਚ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਚੇਤਨਾ ਜੀਵਿਤਂ ਮਨੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਵਿਚਾਰੋ ਚ ਪੀਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿ ਚ ਛਨ੍ਦੋ ਚੇਵਾਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਚ ਕੁਸਲਚੇਤਸਿਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਕੁਸਲਾ ਚੇਵ ਅਕੁਸਲਚੇਤਸਿਕਾ ਚੇਵ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਪਿ ਚ ਅਬ੍ਯਾਕਤਚੇਤਸਿਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੧੧੪. ਏਕੂਨਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਝਾਨਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਮਤਂ ਚਤੂਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਕੁਸਲੇਸੁ, ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਸੁਖਸਨ੍ਤੀਰਣਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ¶ ¶ , ਤੀਸੁ ਰੂਪਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਪਞ੍ਚਾਵਯਵਝਾਨਯੁਤ੍ਤਂ ਝਾਨਂ ਸੁਗਤੇਨ ਮਤਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲੋਭਮੂਲਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਦੋਸਮੂਲਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਮੋਹਮੂਲਾਨਿ ਚ ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਿਕਞ੍ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯੋ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸੁਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ ਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਰੂਪਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਝਾਨਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਝਾਨਾਵਯਵਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਇਤਿ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੧੧੫. ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿਵਙ੍ਗਿਕਮੁਦੀਰਿਤਂ ਤੀਣਿ ਰੂਪਾਵਚਰਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵਙ੍ਗਿਕਂ ਤਿਅਵਯਵਝਾਨਯੁਤ੍ਤਂ, ਛ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵਾਦਸਾਰੂਪਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੋਲ਼ਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਚਤੁਤਿਂਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੁਵਙ੍ਗਿਕਂ ਦ੍ਵਿਅਵਯਵਝਾਨਯੁਤ੍ਤਂ ਉਦੀਰਿਤਂ ਜਿਨੇਨ ਈਰਿਤਂ.

੧੧੬. ਸਭਾਵੇਨਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ, ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਉਦ੍ਧਰੇ ਸਭਾਵੇਨ ਪਕਤਿਯਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਝਾਨਾਵਯਵਾਨਿ ਜਿਨੋ ਨ ਉਦ੍ਧਰੇ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਭਾਸਿਤੋ, ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਨੇਵ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਹੀਨਾ, ਪਕਤਿਯਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਰਹਿਤਾਨਿ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਮਗ੍ਗਾਵਯਵਾਨਿ ਜਿਨੋ ਨ ਉਦ੍ਧਰੇ ਨ ਦੇਸੇਯ੍ਯ.

੧੧੭. ਬੁਧੋ ਜਿਨੋ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਿਕੇ ਚ ਤੀਸੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣੇਸੁ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ¶ ਵਦੇ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਚੇਵ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਚਿਤ੍ਤੇ ਚਾਤਿ ਤੇਰਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬੁਧੋ ਭਗਵਾ ਉਦ੍ਧਰੇ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ.

੧੧੮. ਸਤ੍ਤ ਦ੍ਵਾਦਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਿਨੋਬ੍ਰ੍ਵਿ ਜਿਨੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਬ੍ਰ੍ਵਿ ਕਥੇਸਿ, ਏਕੇਨੂਨੇਸੁ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮਨੇਸੁ ਚ ਜਿਨੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ¶ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਪਞ੍ਚਦਸਸੁ ਰੂਪੇਸੁ, ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਰੂਪੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਕੇਨੂਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮਨੇਸੁ ਅਟ੍ਠੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਬ੍ਰ੍ਵਿ.

੧੧੯. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਨਵਕਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਵਕਂ ਨਾਯਕੋ ਅਬ੍ਰ੍ਵਿ ਕਥੇਸਿ. ਏਵਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੋਗੋਪਿ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੋਗੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਞ੍ਞਂ ਭਾਵੇਤੁਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਸੀਲਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਭਾਵੀ, ਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੨੦. ਅਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮੇਤ੍ਥ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਹੇਤੁਕਾ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਹੇਤੁਕਾ ਨਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗੋ ਏਤੇਸੂਤਿ ਅਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ, ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

੧੨੧. ਏਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੁਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਏਕਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਂ ਦੁਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਦੁਮਗ੍ਗਾਵਯਵਂ, ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਟਿਘਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਤਿਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਤਿਮਗ੍ਗਾਵਯਵਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ¶ , ਮਗ੍ਗੋ ਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਕੁਸਲੇਸੁ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ, ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਚਤੁਰਾਵਯਵੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ.

੧੨੨. ਪਞ੍ਚਦ੍ਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਮਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਮਤੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ, ਤੀਸੁ ਰੂਪਪਠਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਦ੍ਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਪਞ੍ਚਾਵਯਵੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਗਵਤਾ ਮਤੋ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋਪਿ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ ਸਤ੍ਤਾਵਯਵੋ ਹੋਤਿ.

੧੨੩. ਮਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਅਟ੍ਠਾਵਯਵੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਪਰਿਸਮਾਪਨੇ. ਤੁ ਪਦਪੂਰਣੇ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਮਗ੍ਗਾਵਯਵਾਨਿ ਧੀਰੋ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੨੪. ਬਲਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਤੀਣਿ ਦੀਪਯੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤ੍ਤੇ ਤੀਣਿ ਬਲਾਨਿ ਧੀਰੋ ਦੀਪਯੇ ਪਕਾਸੇਯ੍ਯ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤ੍ਤਤੋ ਸੇਸੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਛ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਛ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਧੀਰੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੧੨੫. ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ¶ ਸਤ੍ਤ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਮਹਾਵਿਪਾਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਯਾ ਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋਲ਼ਸੇਵਾਬਲਾਨਿ ਤੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਚ ਤਿਸ੍ਸੋ ਮਨੋਧਾਤੁਯੋ ਚ ਤੀਣਿ ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਿ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਬਲਾਨਿ ਬਲਵਿਰਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਬਲਂ ਬਲੇਨ ਸਹਗਤਂ ਅਬਲਮ੍ਪਿ ਚ ਬਲਵਿਰਹਿਤਞ੍ਚਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਧੀਰੇਨ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੨੬. ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬਲਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਹਿ ਯੇਸੁ ਯਾਨਿ ਯੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਯਾਨਿ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬਲਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਯਾ ਸਮਾਸੇਨ ਸਮੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਸਂਸਟ੍ਠਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬਲਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਮਾਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਮਯਾ ਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਾਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਏਕਵਿਧਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੭.

ਇਤੋ ¶ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨਯਮੇਕਵਿਧਾਦਿਕਂ;

ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਨ ਵੁਦ੍ਧਿਯਾ.

ਅਹਂ ਇਤੋ ਪਰਂ ਇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਪਰਂ ਏਕਵਿਧਾਦਿਕਂ ਨਯਂ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵੁਦ੍ਧਿਤ੍ਥਾਯ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ.

੧੨੮. ਸਬ੍ਬਮੇਕਵਿਧਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਤੋ ਏਕਵਿਧਂ, ਦੁਵਿਧਞ੍ਚ ਭਵੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਹੇਤੁਕਸਹੇਤੁਕਤੋ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੁਵਿਧਂ ਭਵੇਯ੍ਯ.

੧੨੯. ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਾ ਹਿ, ਕਾਮੇ ਦਸ ਚ ਪਞ੍ਚ ਚ ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਦਸ ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਿਰਿਯਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਹੇਤੁਕਾ.

੧੩੦. ਅਹੇਤੁਕਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਸੇਸਾ ਏਕਸਤ੍ਤਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਹੇਤੁਕਾਤਿ ਸਹੇਤੁਕਾ ਨਾਮਾਤਿ ਮਹੇਸਿਨਾ ਤਾਦਿਨਾ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵੇਨ ਹੇਤੁਵਾਦਿਨਾ ਪਚ੍ਚਯਵਾਦਿਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

੧੩੧. ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਤੋ ਸਵਤ੍ਥੁਕਅਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ ਤਥਾ ਉਭਯਵਸੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ, ਅਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚ ਮਾਨਸਂ ਤਿਵਿਧਂ ਹੋਤਿ.

੧੩੨-੪. ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕੋ ਚ, ਰੂਪੇ ਪਞ੍ਚਦਸਾਪਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਆਦਿਮਗ੍ਗੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗੋ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਮਨੋਧਾਤੁਕਿਰਿਯਾਪਿ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਮਾਨਸਾ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਨਾਮ. ਅਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ¶ ਅਵਤ੍ਥੁਕਾ, ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਭਯਥਾ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ ਸਿਯੁਂ.

੧੩੫. ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਕਞ੍ਚੇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨਾਪਿ ਤਿਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ.

੧੩੬-੮. ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਪਞ੍ਚ, ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਮਹਗ੍ਗਤਞ੍ਚੇਵਾਤਿ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਪਨ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਾ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਧੀਰੇਨ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਚਿਤ੍ਤੇ ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਂ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਂ ਈਰਿਤਂ ਭਗਵਤਾ. ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾਨਿ ਮਤਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁਨਾ, ਤਥਾ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਦਿਤੋ ਤਿਵਿਧਂ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੧੩੯. ਅਹੇਤੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

੧੪੦-੨. ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਯਾਪਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਹੇਤੁਕਾ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਹੇਤੁਕਂ ਏਵਂ ਉਦੀਰਿਤਂ ਭਗਵਤਾ. ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਕ੍ਰਿਯਤੋ ਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਚ ਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਧਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਕੁਸਲਾ ਚ ਦਸਧਾ ਚਾਤਿ ਬਾਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਦੁਹੇਤੁਕਾ. ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਕ੍ਰਿਯਤੋ ਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨ ਚ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਚ ਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਧਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ. ਸਬ੍ਬਂ ਮਹਗ੍ਗਤਞ੍ਚੇਵ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਿਹੇਤੁਕਂ.

੧੪੩-੫੦. ਰੂਪੀਰਿਯਾਪਥਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ-ਜਨਕਾਜਨਕਾਦਿਤੋਤਿ ਰੂਪਇਰਿਯਾਪਥਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਵਸੇਨ ਰੂਪਇਰਿਯਾਪਥਜਨਕਵਸੇਨ ਚ ਰੂਪਜਨਕਵਸੇਨ ਚ ਤਿਕਿਚ੍ਚਾਜਨਕਵਸੇਨ ਚਾਤਿਆਦੀਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਾ, ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਕੁਸਲਾ, ਤਥਾ ਕਾਮੇ ਦਸ ਕਿਰਿਯਾ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਂ ਦ੍ਵਯਂ, ਇਮੇ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਮਾਨਸਾ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਨ੍ਤਿ. ਕੁਸਲਾ ਮਹਗ੍ਗਤਮਾਨਸਾ ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਮਹਗ੍ਗਤਮਾਨਸਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਨਾਸਵਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਛਬ੍ਬੀਸਤਿ ਚ ਮਾਨਸਾ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ¶ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ. ਚੋਪਨਂ ਨ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਨਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਦੁਕਿਚ੍ਚਨਿਯਤਾ ¶ , ਦਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਵਿਪਾਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁਦ੍ਵਯਸਨ੍ਤੀਰਣਤ੍ਤਯਮਹਾਵਿਪਾਕਰੂਪਵਿਪਾਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪਾਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ਕਿਰਿਯਾ ਚੇਵਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾ ਪਠਮਂ ‘‘ਦਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਰੂਪੀਸੁ ਵਿਪਾਕਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਰਹਤੋ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਇਮੇ ਸੋਲ਼ਸ ਮਾਨਸਾ ਤਿਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

੧੫੧. ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਟ੍ਠਾਨ-ਪਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਭੇਦਤੋ ਏਕਕਿਚ੍ਚਦ੍ਵਿਕਿਚ੍ਚਤਿਕਿਚ੍ਚਚਤੁਕਿਚ੍ਚਪਞ੍ਚਕਿਚ੍ਚਭੇਦੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਪਕਾਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਨਿਮ੍ਮਲਲੋਚਨੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਕਥੇਸਿ.

੧੫੨.

ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾ;

ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਕ੍ਰਿਯਾ ਚੇਵ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਫਲਮਾਨਸਾ.

੧੫੩. ਸਬ੍ਬੇਵ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਜਵਨਟ੍ਠਾਨਤੋਯੇਵ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਕਿਚ੍ਚੇ ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚੇਨ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਿਰਹਿਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਨਿਯਾਮਿਤਾ ਕਥਿਤਾ.

੧੫੪. ਪੁਨ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਦਸ੍ਸਨੇ ਸਵਨੇ ਤਥਾ ਘਾਯਨੇ ਸਾਯਨਟ੍ਠਾਨੇ ਫੁਸਨੇ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਨਿਯਾਮਿਤਾ.

੧੫੫. ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਿਕਂ ਆਵਜ੍ਜਨੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ, ਏਤੇ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਟ੍ਠਾਨਿਕਤਂ ਏਕਕਿਚ੍ਚਭਾਵਂ ਗਤਾ ਪਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੧੫੬-੮. ਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਨਾਮ ਉਦੀਰਿਤਂ ਭਗਵਤਾ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਸਿਯਾ. ਛਦ੍ਵਾਰੇ ਤਦਾਲਮ੍ਬਣਞ੍ਚ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤਿ ਸਿਯਾ ¶ , ਤਥਾ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ ਹੋਤਿ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

੧੫੯. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਠਾਨਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਠਾਨਤੋ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਚੁਤਿਯਾ ਠਾਨਤੋ ¶ ਚੁਤਿਯਾ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਤੇ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਾ ਨਵ ਤਿਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਤਿਕਿਚ੍ਚਾਤਿ ਮੁਨਿਨਾ ਮਤਾ.

੧੬੦-੩. ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾ ਮਹਾਪਾਕਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਵਸੇਨ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚੇਵ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਏਵ ਚੁਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਟ੍ਠਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਪਾਕੋਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਦ੍ਵਯਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਭਵੇ, ਛਦ੍ਵਾਰਿਕੇਸੁਪਿ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਸਿਯਾ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਾਨਂ ਠਾਨਵਸੇਨ ਚ ਚੁਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਪਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾਤਿ ਉਦੀਰਿਤਂ ਮੁਨਿਨਾ.

੧੬੪. ਪਞ੍ਚਕਿਚ੍ਚਂ ਦ੍ਵਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਟ੍ਠਕਂ ਪਨ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਂ, ਨਵਕਂ ਤਿਕਿਚ੍ਚਂ, ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਦ੍ਵਿਕਿਚ੍ਚਾ, ਇਮੇਸਂ ਇਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਹਿ ਸੇਸਂ ਏਕਕਂ ਕਿਚ੍ਚਂ.

੧੬੫.

ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚੇਵ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ, ਜਵਨਂ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੬੬. ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ ਤਂ ਛਨ੍ਨਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਛਨ੍ਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਪਭੇਦਤੋ ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤਧਾ ਹੋਤਿ.

੧੬੭. ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਛਕ੍ਕਂ, ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਭੇਦਤੋ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚੇਵ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਮਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਹੋਤਿ.

੧੬੮. ਤਤ੍ਥ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾ ਏਕੇਕਗੋਚਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਦ੍ਦਾਦਿਗੋਚਰਾ.

੧੬੯. ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਵਿਵਜ੍ਜਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ ਇਤਿ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਵੇ.

੧੭੦. ਇਦਂ ¶ ਛਕ੍ਕਂ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਞੇਯ੍ਯਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਂ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਿਕਂ ਨਾਮ ਭਵੇ.

੧੭੧. ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ ਤਥਾ ਏਕੇਕਂ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾਨੀਤਿ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾਨਿ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.

੧੭੨. ਸਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਵਸੇਨ ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਨਵਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੭੩. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਭੇਦੋ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨੇਵ ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਭੇਦਤੋ ਛਸਤ੍ਤਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ.

੧੭੪. ਮਨੋਧਾਤੁਂ ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਭੇਦਤੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਨਵਧਾ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮਾਨਸਂ ਦਸਧਾ ਹੋਤਿ.

੧੭੫. ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਧਾਤੁਦ੍ਵਯਂ ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਦ੍ਵਯਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ, ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਸਹ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਰਿਦੀਪਯੇ.

੧੭੬. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਦਿਤੋ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾਨ ਤਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਸਹ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਚ ਸਹ ਦ੍ਵਾਦਸਧਾਪਿ ਧੀਰੋ ਵਦੇ.

੧੭੭-੯. ਚਿਤ੍ਤਂ ਚੁਦ੍ਦਸਟ੍ਠਾਨਭੇਦੇਨ ਚੁਦ੍ਦਸਧਾ ਭਵੇ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਵਸੇਨ ਚ ਭਵਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਚੁਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਚ ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਚੇਤਸੋ ਵਸੇਨ ਚ ਸਨ੍ਤੀਰਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਜਵਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ, ਯਥਾ ਏਵਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ¶ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਠਾਨਭੇਦਤੋ ਕਿਚ੍ਚਭੇਦੇਨ ਚੁਦ੍ਦਸਧਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਪਰਿਦੀਪਯੇ ਪਰਿਦੀਪੇਯ੍ਯ.

੧੮੦. ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਭੂਮਿਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ, ਪੁਗ੍ਗਲਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਞ੍ਚ ਧੀਰੋ ਵਿਭਾਵਯੇ ਪਕਾਸੇਯ੍ਯ.

੧੮੧. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਤਿਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਏਕਵਿਧਾਦਿਨਯੇ ਕੁਸਲੋ ਛੇਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹਤ੍ਥਗਤਾ ਹਤ੍ਥਪਵਿਟ੍ਠਾ ਆਮਲਕਾ ਵਿਯ ਸੁਦ੍ਧਮਣਿਕਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਏਕਵਿਧਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੫. ਪਞ੍ਚਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੨.

ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਿਵੁਦ੍ਧਿਕਰਂ ਨਯਂ;

ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਮਿਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ.

ਅਹਂ ¶ ਇਤੋ ਪਰਂ ਬੁਦ੍ਧਿਵੁਦ੍ਧਿਕਰਂ ਨਯਂ ਮਤਿਵਦ੍ਧਿਕਰਂ ਨਯਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਮਿਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ.

੧੮੩. ਦੇਵਾ ¶ ਚੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪੇਤਨਿਰਯਗਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਗਤਿਯੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਭਗਵਤਾ. ਤਯੋ ਭਵਾ ਪਨ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਭਵਵਸੇਨ ਤਯੋ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

੧੮੪-੫. ਭੂਮਿਯੋ ਤਤ੍ਥ ਤਿਂਸੇਵ, ਤਾਸੁ ਤਿਂਸੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਤਿਂਸ ਏਵ ਭੂਮਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਤਿਂਸ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਏਸਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਚ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧਾ ਦ੍ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਾ ਸਮੁਦੀਰਿਤਾ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਕਥਿਤਾ.

੧੮੬. ਅਚਿਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਸਚਿਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਚ ਇਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਅਸਞ੍ਞਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾ ਰੂਪਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਾ ਰੂਪਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਸੇਸਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਪਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਤਿ.

੧੮੭. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨੇਵ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਏਵ ਵੀਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰੇ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਰੂਪਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨ ਚ ਉਦ੍ਧਟਾ ਨ ਚ ਕਥਿਤਾ ਮਯਾ.

੧੮੮. ਅਹੇਤੁਦ੍ਵਿਤਿਹੇਤੂਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਤਿਵਿਧਾ ਸਿਯੁਂ ਅਹੇਤੁਕਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਤਿਹੇਤੁਕਾ ਇਤਿ ਤਿਵਿਧਾ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ¶ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਟ੍ਠ ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਏਕਾਦਸ ਈਰਿਤਾ ਕਥਿਤਾ ਭਗਵਤਾ.

੧੮੯. ਭੂਮੀਸੁ ਤਿਂਸਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਭੇਦਤੋ ਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਮ ਵਚਨਂ ਨਿਬੋਧਥ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਜਾਨਾਥ ਸੁਣਾਥ.

੧੯੦. ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਕਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ? ਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਵਦ ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਕਥੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਚੁਦ੍ਦਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ¶ ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਵਿਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ;

ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਿਤਞ੍ਚੇਵ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚੁਦ੍ਦਸ.

੧੯੧. ਸਦਾ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਕਾਮੇਯੇਵ ਭਵੇ ਸਿਯੁਂ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮੇਯੇਵ ਭਵੇ ਸਦਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਕਾਮੇ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਪਾਕਾ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ;

ਤਥਾ ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਂ ਪਾਕਾ ਅਪੁਞ੍ਞਜਾ.

ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਘਾਨਾਦਿਤ੍ਤਯਂ. ਪਾਕਾ ਅਪੁਞ੍ਞਜਾ ਅਕੁਸਲਤੋ ਜਾਤਾ ਅਹੇਤੁਕਾ ਸਤ੍ਤ ਵਿਪਾਕਾ. ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਭਵੇਯੇਵ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਭਵੇਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੇਵ ਅਰੂਪਿਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰੂਪੀਸੁਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਰੂਪੇਵ ਰੂਪਪਾਕਾ ਵਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕਾ ਅਰੂਪਿਸੁ;

ਨਵ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਪਾਕਾ, ਰੂਪਾਰੂਪੇਵ ਜਾਯਰੇ.

੧੯੨. ਕਾਮਰੂਪਭਵੇਸ੍ਵੇਵ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.

ਤਂ ¶ ਯਥਾ –

ਪੁਞ੍ਞਰੂਪਾਨਿ ਪਞ੍ਚੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਦ੍ਵਯਂ ਪੁਞ੍ਞਪਾਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ.

ਪੁਞ੍ਞਪਾਕਂ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਮਨੋਧਾਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਿ ਚ;

ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਦਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਕ੍ਰਿਯਾਪਿ ਚ;

ਕਾਮਰੂਪਭਵੇਸ੍ਵੇਵ, ਏਤਾਨੇਵ ਸਦਾ ਸਿਯੁਂ.

ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁਪਿ ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ¶ , ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚ.

ਪੁਞ੍ਞਾਰੁਪ੍ਪਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਆਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾਨਿ ਚ;

ਕਨਿਟ੍ਠਮਗ੍ਗਵਜ੍ਜਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਚ;

ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁਪਿ.

੧੯੩. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯਤੋ ਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਛਬ੍ਬੀਸਭੂਮੀਸੁ ਤੇਰਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੂਪਾਵਚਰਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਦਯੋ;

ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾ ਚ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਰਸਾਪਾਯਵਜ੍ਜਿਤਾ.

ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਦਯੋਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ.

੧੯੪. ਅਪਰਾਨਿ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਛਬ੍ਬੀਸਭੂਮੀਸੁ ਅਪਰਾਨਿ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਮਨੋਧਾਤੁਕ੍ਰਿਯਞ੍ਚੇਵ ¶ , ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਦ੍ਵਯਂ ਪੁਞ੍ਞਪਾਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ;

ਛੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਉਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤੇ.

੧੯੫. ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਿਕਦੇਵਾਨਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਭੂਮਿਯੋ ਪਞ੍ਚ ਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤਂ ਤਥਾ;

ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਵਿਵਜ੍ਜਿਤੇ.

੧੯੬.

ਅਪਰਾਨਿ ¶ ਦੁਵੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਭੂਮਿਸੁ;

ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ.

ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾਯੇਵ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਅਪਰਾਨਿ ਦੁਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ;

ਸੇਸਾਸੁ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਜਵਨਂ ਜਾਯਤਿ ਦ੍ਵਯਂ.

੧੯੭. ਦ੍ਵੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਚਤੁਵੀਸਤਿਭੂਮਿਸੁ ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨੇਵਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਚਤੁਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਦ੍ਵੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਚਤੁਤ੍ਥਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਪਾਯਭੂਮਿਯੋ;

ਸੇਸਾਸੁ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪ-ਜਵਨਂ ਜਾਯਤਿ ਦ੍ਵਯਂ.

੧੯੮. ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਹਿਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਉਪਰਿ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯੋ ਹਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਤੇਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ¶ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਤਿਸ੍ਸੋਚਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯੋ;

ਸੇਸਾਸੁ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਜਵਨਦ੍ਵਯਂ ਜਾਯਤਿ.

੧੯੯. ਅਰੂਪੇ ਚ ਅਪਾਯੇ ਚ ਅਟ੍ਠ ਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਬਾਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਿਤਮਾਨਸਂ;

ਏਕਾਦਸੇਵ ਜਾਯਤਿ, ਅਪਾਯਾਰੂਪਵਜ੍ਜਿਤੇ.

੨੦੦. ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ¶ ਅਪਾਯੇ ਚ ਨਵ ਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਏਕਵੀਸਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਵ ਮਾਨਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਞ੍ਚੇਵ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਮ੍ਪਿ ਚ;

ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਚ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਪਾਯਸੁਦ੍ਧਕੇ;

ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ, ਏਕਵੀਸਾਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ ਹਿ.

੨੦੧. ਏਕਂ ਸਤ੍ਤਰਸਸ੍ਵੇਵ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਯਤਿ ਭੂਮਿਸੁ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਅਪਾਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾਸੁ ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਏਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਯਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਅਪਾਯੇ ਚ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯੋ;

ਆਦਿਮਗ੍ਗੋ ਏਕੋ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਭੂਮਿਸੁ.

੨੦੨.

ਦ੍ਵਾਦਸੇਵ ਤੁ ਜਾਯਨ੍ਤੇ, ਏਕਾਦਸਸੁ ਭੂਮਿਸੁ;

ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ, ਭੂਮਿਯੋ ਹਿ ਮਹਗ੍ਗਤਾ. –

ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਭੂਮਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਾਪੁਞ੍ਞਪਾਕਾ ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੁਞ੍ਞਜਂ;

ਘਾਨਾਦਿਤ੍ਤਯਂ ਸੇਸਾਸੁ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾ.

੨੦੩. ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਾਨਂ ¶ ਵਸੇਨ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਸਤ੍ਤਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਭੂਮੀਸੁ ਅਟ੍ਠ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਕਾਮੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਮਹਾਪਾਕਾਨਿ ਜਾਯਰੇ;

ਸਦਾ ਸਤ੍ਤਸੁ ਏਤਾਨਿ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇਵੀਸ ਭੂਮਿਯੋ.

੨੦੪. ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਪਾਕੇਕੋ ¶ , ਜਾਯਤੇ ਛਸੁ ਭੂਮਿਸੁ ਏਕੋ ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ ਵੇਹਪ੍ਫਲਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਨ ਰੂਪਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਸੁ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਏਕੋ ਪਠਮਰੂਪਵਿਪਾਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ, ਏਕੋ ਦੁਤਿਯਰੂਪਵਿਪਾਕੋ, ਏਕੋ ਤਤਿਯਰੂਪਵਿਪਾਕੋ ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾਆਭਸ੍ਸਰਾਨਂ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ, ਏਕੋ ਚਤੁਤ੍ਥਰੂਪਵਿਪਾਕੋ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਭਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾਨਂ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ.

੨੦੫. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਭੂਮਿਸੁ ਅਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕੇਕਭੂਮੀਸੁ ਏਕੇਕਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਰਿਦੀਪਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੨੦੬-੭. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਕਾਮੇ ਕਾਮੇ ਵੀਸਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ, ਤੇਸਂ ਪਾਕਾ ਅਹੇਤੁਕਾ ਤੇਸਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਞ੍ਚਦਸ ਵਿਪਾਕਾ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਮਾਨਸਾ ਨਰਕਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁਪਿ ਜਾਯਰੇ. ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇਪਿ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਪਞ੍ਚਦਸਾਨਿ ¶ ਰੂਪੇ ਤੁ, ਅਰੂਪੇ ਦ੍ਵਾਦਸੀਰਿਤਾ;

ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨੇਵ, ਕਾਮਪਾਕਾ ਸਹੇਤੁਕਾ.

ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾ ਚੇਵ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਮਾਨਸਂ;

ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਞਾਸਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਪਾਯੇਸੁ ਨ ਜਾਯਰੇ.

੨੦੮. ਕਾਮੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਨਵ ਪਾਕਾ ਨੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਸੀਤਿ ਹਦਯਾ ਮਾਨਸਾ ਸਦਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਾਨੇਵ, ਕੁਸਲਾਨੇਕਵੀਸਤਿ;

ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਪਾਕਾ ਚ, ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਵਜ੍ਜਿਤਾ.

ਕਾਮੇ ¶ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ;

ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਸੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.

੨੦੯-੧੨. ਕਾਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾ ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਅਪੁਞ੍ਞਜਾ ਸਤ੍ਤ ਪਾਕਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਆਰੁਪ੍ਪਪਾਕਾ ਚ, ਰੂਪਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਅਰੂਪਪਾਕਾ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਰੂਪਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਰੂਪਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਕਾਮਸੁਗਤਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਝਾਨੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਪਸਾਦਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਘਾਨਾਦਿਤ੍ਤਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਸਤ੍ਤ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਚ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਰੂਪਪਾਕਾ ਚ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਰੂਪਾਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਮੇਹਿ ਸਹ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਫਲਦ੍ਵਯਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਾਨਿ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਪਾਕਾ ਚ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਨ ਲਬ੍ਭਰੇ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋ ਚ ਆਵਾਸੋ, ਅਥ ਵਾ ¶ ਘੋਰਾਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਚਤੁਰੋਘਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵਾ ਸੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਤੇਸਂ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਉਤ੍ਤਮਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਾਸੋਤਿਪਿ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ.

ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਟ੍ਠਾਨਂਯੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਨ ਵਿਨਾਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਵਿਪਾਕਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਰੂਪਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਏਕਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਪਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਂ ਤਥਾ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ, ਰੂਪਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾ.

ਅਰੂਪਕੁਸਲਾਨੇਵ, ਮਗ੍ਗੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਚ;

ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਮਨੋਧਾਤੁ, ਪੁਞ੍ਞਜਾ ਤੀਰਣਾ ਦੁਵੇ.

ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਪਾਕੋ ¶ ਚ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਦਯੋ;

ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ.

ਰੂਪਾਵਚਰਿਕਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ ਪਞ੍ਚਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇਵੀਸਤਿ ਵਿਪਾਕਾ.

੨੧੩. ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਮਗ੍ਗੋ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਆਦਿਮਗ੍ਗੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਚ, ਕ੍ਰਿਯਾ ਚ ਦ੍ਵੇ ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ ਚਾਤਿ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾ ਰੂਪੀਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਰੂਪਜਵਨਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਝਾਨਾਨਂ ਵਿਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਜਾਨਿ ਪਸਾਦਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਪਕਤਿਯਾਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ਚਕ੍ਖਾਦਿਗ੍ਗਹਿਤਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਰੂਪਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਸਾ ਚ ਪੁਞ੍ਞਜਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ¶ ਤਾਯ ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਚਕ੍ਖਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿਯੇਵ. ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਪਿ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਰੂਪਕਾਯਾਭਾਵਾ ਸਿਤਸ੍ਸਾਭਾਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾ ਅਰਿਯਾ ਰੂਪਭੂਮਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਿਮਗ੍ਗੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ.

੨੧੪. ਏਵਂ ਭੂਮਿਵਸੇਨੇਵ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਭਾਵਯੇ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਭਾਵਯੇ ਧੀਰੋ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਤਥਾ ਏਵਂ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਧੀਰੋ ਵਿਭਾਵਯੇ ਕਥੇਯ੍ਯ.

੨੧੫.

ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਕਾਮੇ,

ਤੇਸਂ ਪਾਕਾ ਅਹੇਤੁਕਾ;

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚਾਤਿ,

ਸਤ੍ਤਤਿਂਸੇਵ ਮਾਨਸਾਤਿ. –

ਅਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ.

੨੧੬. ਏਵਂ ਚਤੂਸ੍ਵਪਾਯਭੂਮੀਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਮਿਯਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਭੂਮੀਸੁ ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤੇ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਾਵਸੇਸਾਨਿ, ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਰੂਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ.

੨੧੭. ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਦੁਹੇਤੁਕਾ, ਚਤੁਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਚਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਥਾ ਏਕਕਂ ਦੁਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੨੧੮-੨੩. ਸਬ੍ਬੇ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਚੇਵ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਵਿਧਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਚੇਵ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚ ਅਨਾਸਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਚੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤਿਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾ ਚ ਕਾਮੇ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਹੇਤੁਕਮਹਾਕਿਰਿਯਾ ਚਾਤਿ ਨਵ ਕ੍ਰਿਯਾਪਿ ਚੇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ ਤਥਾ ਅਟ੍ਠ ਚ ਦੁਹੇਤੁਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ¶ – ਦੁਹੇਤੁਨੋ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਸਤ੍ਤਵੀਸ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਫਲਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾ ਤਿਹੇਤੁਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨਵ ਕਿਰਿਯਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਾਮਾਵਚਰਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਿਹੇਤੁਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਮਾਨਸਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ? ਦੁਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਥਾ ਏਕਞ੍ਚ ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਿਪਾਕਾ ਰੂਪਾਰੂਪੇਸੁ ਨਵ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚਾਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਮਾਨਸਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਨੋ ਕਾਮਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਜਾਯਰੇ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਕ੍ਰਿਯਾਪਿ ਚ;

ਨਵ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਪਾਕਾ, ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਚ.

ਕਾਮਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸੇਵ, ਤਿਹੇਤੁਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ;

ਪਞ੍ਚਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿਪਿ.

ਛਦੇਵੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੇਹਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ¶ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ;

ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਿਤਞ੍ਚੇਵ, ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ.

ਨਵ ਮਹਗ੍ਗਤਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ;

ਸਬ੍ਬੇ ਕਾਮਵਿਪਾਕਾ ਚ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਮ੍ਪਿ ਚ.

ਅਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਵਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਦੀਪਯੇ ਦੇਸੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਕ੍ਰਿਯਾਪਿ ਚ;

ਨਵ ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਪਾਕਾ, ਸਤ੍ਤ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਚ.

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ¶ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤਂ ਤਥਾ;

ਨਵਤਿਂਸ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੇਹਿਨੋ.

੨੨੪. ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਫਲੇਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇਨ ਸਹ ਸਕਦਾਗਾਮਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਿਯੁਂ.

੨੨੫. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਂ ਦੁਤਿਯਞ੍ਚ ਫਲਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਞ੍ਚ ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇਨ ਸਹ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਨਿ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.

੨੨੬. ਕਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਾਮੇ ਅਰਹਤੋ ਪਨ ਕਾਮੇ ਸਤ੍ਤਸੁ ਕਾਮਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਕਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ? ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮੇ ਸਤ੍ਤਸੁ ਕਾਮਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਤੇਵੀਸ ਕਾਮਪਾਕਾਨਿ, ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ;

ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇਨੇਵ, ਕਾਮੇ ਅਰਹਤੋ ਸਿਯੁਂ.

੨੨੭. ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਕਂ ਸਕਂ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾ ਹਿ ਤੇ ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਤਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਚਨਂ. ਤੇ ਮਗ੍ਗਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾ.

੨੨੮. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤੀਸ੍ਵੇਵ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਸੁ ਤੀਸੁ ਏਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ ਉਚ੍ਚਾਰੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਨਵ ਪੁਞ੍ਞਾ ਮਹਗ੍ਗਤਾ.

ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਦ੍ਵਯਂ ¶ ਪੁਞ੍ਞਪਾਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ;

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਪਾਕੋ ਚ, ਪਞ੍ਚਤਿਂਸੇਵ ਜਾਯਰੇ.

੨੨੯-੨੩੪. ਘਾਨਾਦੀਸੁ ਪਸਾਦੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਂ ਸਤ੍ਤ ਅਪੁਞ੍ਞਜਾ ਪਾਕਾ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਪਾਕਾ ਤਥਾ ਉਪਰਿਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਾ ਪਾਕਾ ਆਰੁਪ੍ਪਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਿਪਾਕਾਪਿ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਕ੍ਰਿਯਾ ਚੇਵ ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ ਚ ਏਤਾਨਿ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਤੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਦੇਹਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਰੇ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪਠਮਫਲੇਨ ਸਹ ਏਕਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ. ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਏਵ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਏਕਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੨੩੫.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ, ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ.

੨੩੬-੭. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ¶ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਸਮ੍ਭਵੋ ਪਾਕੋ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਜਾਯਰੇ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤੀਸ੍ਵੇਵ ਤੀਸੁ ਏਵ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕੇਨ ਸਹ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ¶ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਨਵ ਪੁਞ੍ਞਮਹਗ੍ਗਤਾ.

ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਦ੍ਵਯਂ ਪੁਞ੍ਞਪਾਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ;

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ.

ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕੇਨ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕਤੋ;

ਛਤ੍ਤਿਂਸੇਵ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਦੇਹਿਨੋ.

੨੩੮-੨੪੧. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਵਾਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਸਹ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦੁਤਿਯਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇਨ ਸਹ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੀਸ੍ਵੇਵ, ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤੀਸੁ ਏਵ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕਤੋ ਪਾਕੇਹਿ ਸਹ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ, ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੀਸਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਪਾਕੋ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸਮ੍ਭਵੋ;

ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕੋ ਚ, ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਮਾਨਸਾ.

੨੪੨-੬. ਪਰਿਤ੍ਤਕਸੁਭਾਦੀਨਂ, ਦੇਵਾਨਂ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੇਨ ਸਹ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ¶ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਕ-ਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇਤਤ੍ਥ ਤਾਸੁ ਤੀਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸੁਭਾਦੀਨਂ ਭੂਮੀਸੁ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਏਕਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ. ਯਥਾ ਏਵਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਏਕਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ. ਤਥਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਏਕਤਿਂਸ ਜਾਯਰੇ. ਤਤ੍ਥੇਵ ¶ ਤਾਸੁ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਏਵ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਮਾਨਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਏਵਂ ਵੇਹਪ੍ਫਲੇ ਵੇਹਪ੍ਫਲਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਾਨਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਮਾਨਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਿਕਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਤਿਂਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਪਰਿਦੀਪਯੇ ਦੇਸੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਾਸੁ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮੀਸੁ ਏਵ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਮਾਨਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਰੂਪੀਸੁ ਪਞ੍ਚਦਸਸੁ ਰੂਪਿਭੂਮੀਸੁ ਜਾਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਧੀਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੨੪੭. ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਪਠਮਆਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਆਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਾਨਿ ਚ;

ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋ ਚ, ਕ੍ਰਿਯਾਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮ੍ਪਿ ਚ.

੨੪੮-੨੫੧. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਂਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਏਵ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਸਹ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਅਨਾਗਾਮਿਨੋਪਿ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਫਲਂ ਵਿਨਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਸਹ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਏਵ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਦਸ ਪਞ੍ਚ ਮਾਨਸਾ ਚ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਚਤ੍ਵਾਰੁਪ੍ਪਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚ;

ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਪਾਕੋ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ.

ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ¶ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ¶ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਾਰੂਪੂਪਰੀ ਤਯੋ;

ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋ ਚ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ.

ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵਿਭਾਵਯੇ ਦੇਸੇਯ੍ਯ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਿਸ੍ਸਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਸੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਿਤਂ ਤਥਾ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਾਰੂਪੂਪਰੀ ਤਯੋ.

ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋ ਚ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ;

ਸਕਸਕਫਲੇਨੇਵ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੇਕੂਨਵੀਸਤਿ.

੨੫੨. ਚੁਦ੍ਦਸੇਵ ਤੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਏਕੋ ਪਾਕੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਞ੍ਚਾਤਿ ਚੁਦ੍ਦਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪੂਪਰੀ ਤਯੋ;

ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚ ਸਕੋ ਪਾਕੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਮ੍ਪਿ ਚ.

੨੫੩. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਤਤਿਯਅਰੂਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਾਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਪਕਾਸਯੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਾਰੂਪੂਪਰੀ ਦੁਵੇ;

ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋ ਚ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ.

੨੫੪-੫. ਅਟ੍ਠਾਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ¶ ¶ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਿਤਂ ਤਥਾ;

ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਾਰੂਪੂਪਰੀ ਦੁਵੇ.

ਅਟ੍ਠਾਰਸੇਵ ਪਾਕੇਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇਨ ਚ;

ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਜਾਯਰੇ.

ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦੁਤਿਯਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਸਹ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਵ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਜਾਯਰੇ.

੨੫੬. ਤੇਰਸੇਵ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਤਤਿਯਅਰੂਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਤੇਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪੂਪਰੀ ਦੁਵੇ;

ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਪਾਕੋ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ.

੨੫੭. ਏਕਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਅਰੂਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਦਸੇਵ ਚ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ;

ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਸਪਾਕੇਨੇਕਵੀਸਤਿ.

੨੫੮-੨੬੦. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਤਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਧੀਰੋ ਪਕਾਸਯੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਿਤਂ ਤਥਾ;

ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਮ੍ਪਿ ਚ;

ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਸਪਾਕੋ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚ.

ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ¶ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਫਲੇਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦੁਤਿਯਂ ¶ ਫਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਸਤ੍ਤਰਸ ਮਾਨਸਾ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਾਦਸੇਵ ਤੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਮਹਾਕ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠੇਵ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ;

ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਰੂਪਂ, ਪਾਕੋ ਅਰਹਤੋ ਫਲਂ.

ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਭੂਮੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਵਿਦੂ ਧੀਰੋ ਵਿਭਾਵਯੇ.

੨੬੧-੨. ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਂ ਅਰੂਪੀਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਉਪਰੂਪਰਿ ਜਾਤਾ ਅਰੂਪਕੁਸਲਾ ਚੇਵ ਕਿਰਿਯਾਪਿ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਂ ਭਾਗੇ ਜਾਤਾਨਂ ਅਰੂਪੀਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਆਰੁਪ੍ਪਾ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇ ਜਾਤਾ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ ਪਨ ਨੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾਤਿ? ਕਿਰ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਝਾਨੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਵਤੋ ਦਿਟ੍ਠਦੋਸਭਾਵਤੋ ਨੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੨੬੩-੫. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਮਗ੍ਗਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਾਨੁਤ੍ਤਰਾ ਤਯੋ ਤਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਕੁਸਲਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ, ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਟ੍ਠ, ਤਥਾ ਦਸ ਅਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਰੂਪਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਕਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲਾਨਿ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋ ਚ ਨਵ ਕਾਮਕਿਰਿਯਾਪਿ ਚ, ਅਰੂਪਾਪਿ ਸਬ੍ਬਾ ਕਿਰਿਯਾ, ਏਤਾਨਿ ਪਨ ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਮਾਨਸਾ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

੨੬੬-੭. ਸਬ੍ਬੋ ਤੇਵੀਸਤਿਕਾਮਵਿਪਾਕੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਪਨ੍ਨਰਸਵਿਧੋ ਮਹਗ੍ਗਤੋ ਰੂਪੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਮਨੋਧਾਤੁ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ ਆਦਿਮਗ੍ਗੋ ਚ ਤਥਾ ਉਪਰਿ ਜਾਤਾ ਤਯੋ ਅਰੂਪਪਾਕਾ ਚਾਤਿ ਛਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤਿਸ੍ਸਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੨੬੮-੯. ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ¶ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕੁਸਲਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਕੋ ਚਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ¶ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸੇਸਦ੍ਵਯੇ ਪਠਮਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਤੋ ਸੇਸਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਭੂਮਿਦ੍ਵਯੇ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇ ਜਾਤਂ ਅਰੂਪਤ੍ਤਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਕਾ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ.

੨੭੦-੩. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਨਾਸਵਾ, ਵਿਪਾਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਚਤੂਸੁ ਆਰੁਪ੍ਪਭੂਮੀਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਕਾਮੇ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਕਿਰਿਯਾ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਕਿਰਿਯਾਪਿ ਚਾਤਿ ਤੇਰਸ ਏਵ ਕਿਰਿਯਾ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਏਵ ਕਿਰਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਠਮਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾਨਿ ਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਾਦਸ ਕਿਰਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਠਮਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾਨਿ ਹਿਤ੍ਵਾ ਦਸੇਵ ਕਿਰਿਯਾ ਞੇਯ੍ਯਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ.

੨੭੪.

ਅਰਹਤੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ;

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕ੍ਰਿਯਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਠਪੇਤ੍ਵਾਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ.

ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਕਿਰਿਯਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਞ੍ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰਹਤੋ ਪਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਨ੍ਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੭੫-੬. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਞ੍ਚ ਤਿਹੇਤੁਕਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਚ ਤੇਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਪਕਾਸਯੇ. ਤਂ ਯਥਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾਨਿ, ਨਵ ਰੂਪਾਰੂਪਪਾਕਾ ਚ ਇਮੇ ਤੇਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੨੭੭-੯. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਞ੍ਚ ਦੁਹੇਤੁਕਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਚ ਞਾਣਪਰਿਹੀਨਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਏਵ ਜਾਯਰੇ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਦੇਹਿਨਂ ਅਰਿਯਗਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ¶ ਸਤ੍ਤਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ – ਦੁਵੇ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਿ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਞ੍ਚ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਰਸ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੮੦-੫. ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਿਹੇਤੁਕਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾਨਿ ਏਵ ਕੁਸਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਞ੍ਚ, ਆਦਿਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਤੇਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ. ਅਟ੍ਠੇਵ ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਅਪੁਞ੍ਞਤੋ ਅਕੁਸਲਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਹੀਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਪਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਤੇਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਬ੍ਬਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਅਹੇਤੁਕਦੁਹੇਤੁਕਤਿਹੇਤੁਕਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਦੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਯਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਯਤੇ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਏਵ ਜਾਯਰੇ. ਤਂ ਯਥਾ –

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੁਤਮ੍ਪਿ ਚ;

ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ, ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਸਕਂ ਸਕਂ.

ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਕਂ ਸਕਂ ਏਕਮੇਵ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵੇ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵਿਭਾਵਯੇ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸਯੇ.

੨੮੬-੯. ਮਯਾ ਭਵੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ. ਭਵੇਸੁ ਸਬ੍ਬਭਵੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ¶ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਛੇਕਭਾਵਾਯ ਮਯਾ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਮਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਭੇਦਤੋ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਭੇਦਤੋ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਹੁਧਾਪਿ ਚ ਬਹੁਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਚ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਗਹਣਂ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਕ੍ਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਾਰੇਨ ਭੇਦੋ ਚਿਤ੍ਤਭੇਦੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਞਾਤੁਂ ਵਿਜਾਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਗਨ੍ਥਵਿਤ੍ਥਾਰਭੀਤੇਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦੀਪਕਵਚਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੨੯੦. ਇਮਞ੍ਚਾਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਸੁਸਾਰਂ, ਵਰਂ ਸਤ੍ਤਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਪ੍ਪਦੀਪਂ ਇਮਞ੍ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਪ੍ਪਕਰਣਂ ਸੁਸਾਰਂ ਸੁਨ੍ਦਰਸਾਰਭੂਤਂ ਵਰਂ ਸਤ੍ਤਅਨ੍ਧਕਾਰਸਦਿਸੇ ਮੋਹੇ ਪਦੀਪਂ ਪਜ੍ਜੋਤਪ੍ਪਦੀਪਂ ¶ ਯੋ ਨਰੋ ਸਾਧੁਕਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ਵਾਚੇਤਿਪਿ, ਤਂ ਨਰਂ ਰਾਗਦੋਸਾ ਚਿਰਂ ਚਿਰਕਾਲਂ ਨੋਪਯਨ੍ਤਿ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਚਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੬. ਛਟ੍ਠੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੧.

ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਮਿਤੋ ਪਰਂ;

ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਹਂ ਤੇਨ, ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ ਹਿ ਸਮ੍ਭਵੋ.

ਇਤੋ ਪਰਂ ਇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਪਰਂ ਅਹਂ ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋ ਨਤ੍ਥਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ.

੨੯੨.

ਰੂਪਂ ¶ ਸਦ੍ਦਂ ਗਨ੍ਧਂ ਰਸਂ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਚ;

ਛਧਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਹੁ, ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਕੋਵਿਦਾ.

ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਛੇਕਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਛਧਾ ਛਪ੍ਪਕਾਰਂ ਆਹੁ ਕਥੇਸੁਂ.

੨੯੩. ਤਤ੍ਥ ਭੂਤੇ ਉਪਾਦਾਯ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਭੂਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭੂਤੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਣ੍ਣੋ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ¶ ਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਉਤੁਆਹਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੋ ਪਟਿਘੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੋ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਸਞ੍ਞਿਤੋ.

੨੯੪. ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸਦ੍ਦੋ ਚਿਤ੍ਤੋਤੁਸਮ੍ਭਵੋ ਸਦ੍ਦੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਮੁਨਿਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਚਿਤ੍ਤੋਤੁਸਮ੍ਭਵੋ, ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਦ੍ਦੋਵ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਵਚੀਭੇਦਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭੂਤਾਯ ਜਾਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਵਿਕਾਰਤਾ ਪਥਵੀਲਕ੍ਖਣਭਾਵਤੋ ਅਤਿਥਦ੍ਧਲਕ੍ਖਣਤਾ ਵਿਕਾਰਤਾ ਨਾਮ. ਸਾ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਘਟ੍ਟਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਜਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਘਟ੍ਟਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਚਿਤ੍ਤਜਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਮ੍ਮਜਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਘਟ੍ਟਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਹੋਤਿ.

੨੯੫. ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਦ੍ਦੋ ਯੋ ਸੋ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਦ੍ਦੋ ਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਤਂ ਗਤੋ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ.

੨੯੬. ਧਰੀਯਤੀਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜਨੇਹਿ ਧਰੀਯਤੇਤਿ ਗਨ੍ਧੋ. ਗਮੁ ਸਪ੍ਪ ਗਤਿਮ੍ਹਿ, ਧਰ ਧਾਰਣੇ. ਸੂਚਨਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਧਾਰਣਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਾਦਿਨੋ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤੋਪਿ ਵਾ ਗਨ੍ਧੋ ਨਾਮ. ਗਨ੍ਧ ਸੂਚਨੇ. ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ ਚਤੂਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ. ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤੋ.

੨੯੭. ਰਸਮਾਨਾ ¶ ਰਸਨ੍ਤੀਤਿ, ਰਸੋਤਿ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਿਤੋ ਜਨਾ ਰਸਮਾਨਾ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਰਸਨ੍ਤਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਰਸੋ ਇਤਿ ਰਸੋ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਿਤੋ, ਸੋ ਰਸੋ ਚਤੁਸਮ੍ਭੂਤੋ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਨਾਮਕੋ.

੨੯੮. ਫੁਸੀਯਤੀਤਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਜਨੇਹਿ ਫੁਸੀਯਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਪਥਵੀਤੇਜਵਾਯਵੋ. ਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਚਤੁਸਮ੍ਭੂਤਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਤਂ.

੨੯੯. ਸਬ੍ਬਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਨਿਬ੍ਬਾਨਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਪਸਾਦਸੁਖੁਮਰੂਪਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਸਞ੍ਞਿਤਂ.

੩੦੦. ਛਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ¶ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਕਾਮਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਕਾਮਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਛਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤੀਣਿ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਰੂਪਸਦ੍ਦਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਰੂਪੇ ਪਨ ਏਕੇਕਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਲਬ੍ਭਤਿ.

੩੦੧-੩. ਖਣਵਤ੍ਥੁਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਆਪਾਥਂ ਨ ਵਜਨ੍ਤਿ ਯੇ ਯੇ ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਵਿਸਯਾ ਖਣਵਤ੍ਥੁਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਖਣਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਨ੍ਦਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਆਪਾਥਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਾਕਟਭਾਵਂ ਨ ਵਜਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਸਾਦੇਸੁ ਘਟ੍ਟਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਵਿਸਯਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਯੇਸਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਰਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾਵ ਤੇ ਏਵਂ ਵਾਦਿਨੋ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ, ਮਯਾ ਪਟਿਸੇਧਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰਭੂਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਨ ਪਟਿਅਨੁਭੋਤਿ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰਭੂਤਂ ¶ ਰੂਪਂ ਨ ਪਟਿਅਨੁਭੋਤਿ. ਇਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰਂ ਨੇਵ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਤਞ੍ਚ ਗੋਚਰਂ ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਜਵਨਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਨ ਵਿਸਯਾ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੩੦੪-੬. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖਾਦਿਞਾਣਾਨਂ, ਰੂਪਾਦੀਨੇਵ ਗੋਚਰਾ ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਏਵ ਗੋਚਰਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖਾਦਿਞਾਣਾਨਂ ਅਨਾਪਾਥਗਤਾਨਂ ਏਵ ਪਾਕਟਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨੇਵ. ਇਤਿਪਿ ਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਵਨ੍ਤਂ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਕਥਂ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯ? ਏਵਂ ਸਤਿ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਏਤੇਸਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਯਮੋਪਿ ਕਥਂ ਭਵੇ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਭਵੇਯ੍ਯ? ਸਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਏਤਂ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਛਪ੍ਪਕਾਰਂ ਭਗਵਤਾ ਸਮੁਦੀਰਿਤਂ. ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਿਕਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਬਹੁਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਮਤਂ.

੩੦੭. ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕੋ ਚ ਸਬ੍ਬੋ ਤੇਵੀਸਤਿਕਾਮਵਿਪਾਕੋ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਹੇਤੁਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚ ਮਨੋਧਾਤੁਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਏਕਨ੍ਤਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਿਯੁਂ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ.

੩੦੮-੧੦. ਇਟ੍ਠਾਦਿਭੇਦਾ ਪਞ੍ਚੇਵ, ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਪਨ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਗੋਚਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਤੁ ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਤੇਰਸਨ੍ਨਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਵ ਗੋਚਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਨਾਰੂਪਂ ਨਾਮਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਨਾਤੀਤਂ ਅਤੀਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਨ ਚਨਾਗਤਂ ਅਨਾਗਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏਵ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਗੋਚਰੋ ਏਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਤੇਰਸਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਏਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਏਵ.

੩੧੧. ਤੇਰਸੇਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਜਾਯਨ੍ਤੇ ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਏਤਾਨਿ ਤੇਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਪੁਞ੍ਞਜਾਨਿ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਨਿ, ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁ ਚਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਅਰੂਪਿਸੁ ਅਰੂਪਭੂਮੀਸੁ ਨੇਵ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੇਵ ਜਾਯਤਿ.

੩੧੨-੩. ਮਹਾਪਾਕਾਨਮਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਰੂਪਾਦਿਛਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗੋਚਰਾ. ਸਨ੍ਤੀਰਣਤ੍ਤਯਸ੍ਸਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤ੍ਤਯਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ, ਛਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਤਦਾਲਮ੍ਬਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਦਿਛਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗੋਚਰਾ. ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਛ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਗੋਚਰਾ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਦਯੋ ਛ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਗੋਚਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਪਟੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਯੇ ਗੋਚਰਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਤਿਕਾਲਿਕਾ ਯੇ ਗੋਚਰਾ ਤਿਕਾਲਿਕਾ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ.

੩੧੪-੫. ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਗੋਚਰਂ ਨਿਯਤਂ ਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਗੋਚਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਕੁਸਲਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕੁਸਲਝਾਨਸ੍ਸ ਯਂ ਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਕਸਕਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਏਵ ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਹਿ, ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨਞ੍ਞਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਾਸਵਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਏਵ ਗੋਚਰਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਞ੍ਞਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ.

੩੧੬-੩੨੦. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਹੀਨਾ ਚ, ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਹੀਨਾ ਚ ਕ੍ਰਿਯਤੋ ਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਹੀਨਾ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਾਨਿ ਚ ਤੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਚੇਵ ਮਹਗ੍ਗਤਗੋਚਰਾ ਚ, ਤੇ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ¶ . ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਕ੍ਰਿਯਤੋ ਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਤਥਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਕਿਰਿਯਾਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮ੍ਪਿ ਚ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਏਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਗੋਚਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਮਹਗ੍ਗਤਅਪ੍ਪਮਾਣਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਇਮੇ ਏਕਾਦਸ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਯਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾਨੀਤਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.

ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕਂ ਸਮਤ੍ਤਂ.

੩੨੧.

ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ;

ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ.

੩੨੨-੬. ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਚ ਤੇਰਸਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਗੋਚਰਾ ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਵ, ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਗੋਚਰਾ, ਚੁਤਿਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਾਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਸੇਸਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ¶ , ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਾਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਚੁਤਿਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਚਿਤ੍ਤਂ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤੀਤਾਨਾਗਤਗੋਚਰਂ. ਇਤਿ ਏਤੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਮਾਨਸਾ ਪਨ ਸਿਯਾਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਿਯੁਂ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਗੋਚਰਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਿਯੁਂ. ਕਾਮੇ ਵੀਸਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਕ੍ਰਿਯਤੋ ਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਕਾਮੇ ਨਵ ਮਾਨਸਾ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਤਿਕਾਲਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮਹਾਕਿਰਿਯਮਾਨਸਾ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਤਿਕਾਲਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਸਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਦ੍ਵੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਾਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਅਤੀਤਾਦਿਗੋਚਰਾ ਸਿਯੁਂ. ਇਮੇ ਮਾਨਸਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਿ ਸਨ੍ਤੇ ਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਨਾ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਵਸੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨ ਕਥਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਵ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੨੭. ਕਾਮਤੋ ¶ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਕਿਰਿਯਾ, ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਂ, ਏਤੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਗੋਚਰਂ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ ਕ੍ਰਿਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਝਾਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਏਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੩੨੮. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਫਲਂ, ਮਗ੍ਗਂ ਰੂਪਞ੍ਚ ਅਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਮੇ ਵਦ, ਆਚਰਿਯ, ਤਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਹਿ.

੩੨੯-੩੦. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਕ੍ਰਿਯਤੋ ਤਥਾ ਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਾ, ਕਿਰਿਯਾਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮ੍ਪਿ ਚਾਤਿ ਏਕਾਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਫਲਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਅਰੂਪਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ.

੩੩੧-੪. ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਕਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਮੇ ਵਦ ਤਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਤ੍ਵਂ ਕਥੇਹਿ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਛ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਮੇ ਸੁਣ, ਭੋ ਭਦ੍ਦਮੁਖ, ਤ੍ਵਂ ਮਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮ੍ਪਿ ਚ ਕਿਰਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਮਨੋ ਚਾਤਿ ਛ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਮਗ੍ਗਂ ਗੋਚਰਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ.

੩੩੫-੮. ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਫਲਮਾਨਸਂ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵਾ ਸੇਕ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਰੂਪਰਿ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਨੇਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਠਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਾਨਸਂ ਜਾਨਾਤਿ.

੩੩੯-੩੪੨. ਯੋ ¶ ਧਮ੍ਮੋ ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਏਕਂ ਏਕਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ. ਕੁਸਲਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮੇ ਕਾਮੇ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਕੁਸਲਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ¶ ? ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਕਤਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਮਹਾਕੁਸਲਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇਨ ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇਨ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇਨ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇਨ ਵਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕਆਲਾਦੀਸੁ ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਿਧਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਕਾਲਾਦੀਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਸ੍ਸ ਚ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਾਨਸਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਕਾਮਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਹਸਨਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਰੂਪਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਤਤੋ ਛਰਾਸਿਤੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਲੋਭਮੂਲਮੋਹਮੂਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਝਾਨਾਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਤੋ ਪਰਿਹੀਨਸ੍ਸ ਝਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਝਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਹਸਨਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ, ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ.

੩੪੩. ਆਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਞ੍ਚਾਪਿ, ਤੇਭੂਮਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਅਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਤੇਭੂਮਕਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ ਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ¶ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਕਥਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਞ੍ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਯਦਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਯੋਗੀ ਵਾ ਸੇਕ੍ਖੋ ਵਾ ਯੋਗੀ ਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਤਰਾਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਕ੍ਖਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨਧਿਗਤਂ ਦੁਤਿਯਂ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ, ਤਦਾ ਖੀਣਾਸਵਕਾਲੇ ¶ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਂ ਦੁਤਿਯਂ ਅਰੂਪਕਿਰਿਯਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ.

ਯਦਾ ਯੋਗੀ ਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਞ੍ਚ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨਧਿਗਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ, ਤਦਾ ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਣਾਸਵਕਾਲੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਏਵ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ.

੩੪੪-੭. ਅਰੂਪਾਵਚਰਪਾਕਾਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਦੁਤਿਯਾਨਂ ਅਰੂਪਪਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਦੁਤਿਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਤਿਯਾਨਂ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਦੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਪਾਕਾਨਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਜਵਨਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਕਸਕਕੁਸਲਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾਨਿ ¶ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਾਨਿ ਤੇਸਂ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਰੂਪਕੁਸਲਂ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਪੁਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ, ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤੋ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਦਾ ਹੋਤਿ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਤਿਵਿਧਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪੁਞ੍ਞਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸ੍ਸ, ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਪੁਞ੍ਞਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਏਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਕਾਮਾਵਚਰਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਹਸਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਪਨ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਤਥਾ ਏਵ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾਨਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚਾਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਭਗਵਤਾ ਈਰਿਤਂ.

੩੪੮-੩੫੨. ਵਿਪਾਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ¶ ਕਾਮੇ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਪਾਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮਾਵਚਰਤੋਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨਪਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਹਸਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਚੇਵ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਚ ਏਵ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਪਾਕਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾਨਂ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਤਥੇਵ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਰੂਪੇ ਵਿਪਾਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮਾਵਚਰਤੋਪਿ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨਪਿ ਚ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ¶ , ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਚੇਵ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਚ ਏਵ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਗੋਚਰੋ ਹੋਤਿ, ਅਰੂਪਾਵਚਰਪਾਕੇਸੁ ਅਯਂ ਨਯੋ ਭਗਵਤਾ ਮਤੋ. ਵਟ੍ਟੇ ਨ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਨਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਾਤਿ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਾਕਾਪਿ ਕਾਮਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਤੋਪਿ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨਪਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਪੁਞ੍ਞੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੩੫੩-੬. ਕਾਮੇ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਾਵਚਰਤੋਪਿ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨਪਿ ਚ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਹਸਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਚੇਵ ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਚ ਏਵ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਏਕਾਦਸਕਾਮਾਵਚਰਪਾਕਸ੍ਸ ਚ ਤਥੇਵ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਏਤੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਕ੍ਰਿਯਾਮਾਨਸਂ ਰੂਪੇ ਰੂਪਾਵਚਰੇ ਯਂ ਕਿਰਿਯਾਮਾਨਸਂ, ਕਾਮਪਾਕਂ ਤਤੋ ਵਿਨਾ ਤਤੋ ਰਾਸਿਤੋ ਕਾਮਪਾਕਂ ਵਿਨਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਨ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਾਵਚਰਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਵਸੇਨ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਹਸਨਂ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਰੂਪਕਿਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਕ੍ਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨਾਰੁਪ੍ਪੇ ਅਰੂਪਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਏਵ ਚ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰੁਪ੍ਪਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਗੋਚਰੋ ਹੋਤਿਯੇਵ.

੩੫੭-੮.

ਰੂਪਂ ¶ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਸਞ੍ਞਿਤਂ;

ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਤਥੇਵ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ;

ਅਭਿਞ੍ਞਾਦ੍ਵਯਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਾਮਪਾਕਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ.

ਦ੍ਵਿਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਮਨੋਧਾਤੁਦ੍ਵਯਸਨ੍ਤੀਰਣਤ੍ਤਯਮਹਾਪਾਕਸ੍ਸ ¶ ਚ ਕਾਮਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਕਾਮਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਛਨ੍ਨਂ ਏਤੇਸਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੩੫੯-੩੬੦. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਕਾਮਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਰੂਪਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਞ੍ਚਮਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਉਭਯਸ੍ਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤੋ ਚੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨ ਚ ਏਵ ਫਲਸ੍ਸ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਏਤੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੩੬੧-੨. ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਤੇਭੂਮਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮਹਾਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਸੁਦ੍ਧਝਾਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਵਿਧਸ੍ਸ ਰੂਪਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਤਥੇਵ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਰੂਪਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਰੂਪਵਿਪਾਕਸ੍ਸ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਚ ਤੇਭੂਮਕਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਹਸਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਮਹਾਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਰੂਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਨਵਨ੍ਨਂ ਪਨ ਰਾਸੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੩੬੩-੪. ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ ਦ੍ਵੇ ਤੁ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਸਦ੍ਦਾਦਿਗੋਚਰਾ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਗੋਚਰਾ, ਤਯੋ ਮਨੋਧਾਤੁਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ ਨਾਮ ਮਤਾ ਭਗਵਤਾ. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਾਵਚਰਾਧਿਕਾਰੇ ¶ ਏਕਚਤ੍ਤਾਲੀਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ ਮਤਾ. ਅਯਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕ੍ਕਮੋ.

੩੬੫-੯. ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਰੂਪਾਰੂਪਾ ਅਨਾਸਵਾ ਇਮੇ ਸਬ੍ਬੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਗੋਚਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇ ਕਾਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਪਾਕੋਯਂ, ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਨਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਂ ਤੁ ਕ੍ਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ¶ ਹੋਤਿ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵਾ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚੁਤਿਵਸੇਨ ਸਕਸਕਕੁਸਲਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ ਤੁ ਕ੍ਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਧੀਰੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ.

੩੭੦-੩. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਅਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦ੍ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕੁਸਲਂ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਿਧਾ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਮਹੇਸਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਸਲਂ ¶ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਂ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਚੇਤਸੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਚ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯਥਾ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤਥਾ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਮਾਨਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਿਧਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤਥਾ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਿਧਾ ਸਿਯਾ.

੩੭੪. ਯਂ ਯਂ ਪਨ ਇਧਾਰਬ੍ਭ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਯਂ ਯਂ ਗੋਚਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਟਿਚ੍ਚ ਯੇ ਯੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਸੋ ਗੋਚਰੋ ਤੇਸਞ੍ਚ ਤੇਸਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੩੭੫. ਯੋ ਪਨ ਨਰੋ ਇਮਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਪਾਰਂ ਦੁਤ੍ਤਰਂ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਰਤਿ, ਸੋ ਨਰੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮਹਣ੍ਣਵੇ ਪਾਰਂ ਦੁਤ੍ਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਤਿ ਏਵ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਛਟ੍ਠੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੭. ਸਤ੍ਤਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੬.

ਅਨਨ੍ਤਞਾਣੇਨ ¶ ਨਿਰਙ੍ਗਣੇਨ,

ਗੁਣੇਸਿਨਾ ਕਾਰੁਣਿਕੇਨ ਤੇਨ;

ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਿਪਾਕੇ ਮਤਿਪਾਟਵਤ੍ਥਂ,

ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਭਵਂ ਸੁਣਾਥ.

ਯੇਨ ¶ ਜਿਨੇਨ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣੇਨ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਗੁਣੇਸਿਨਾ ਕਾਰੁਣਿਕੇਨ ਤੇਨ ਜਿਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਿਪਾਕਸ੍ਮਿਂ ਮਤਿਪਾਟਵਤ੍ਥਂ ਮਤਿਛੇਕਭਾਵਤ੍ਥਾਯ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਭਵਂ ਮਯਾ ਭਣਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸੁਣਾਥ.

੩੭੭. ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਪਾਕਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਭਗਵਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਰੇ, ਵਿਪਾਕਾ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

੩੭੮-੯. ਕੁਸਲਂ ਕਾਮਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਲੋਕਮ੍ਹਿ ਕੁਸਲਂ ਪਵਤ੍ਤੇ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਞ੍ਚ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯਮਾਗਮ੍ਮ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਸੋ ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯੋ, ‘‘ਤਤਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮਵਸੇਨ ‘‘ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਧਾਰਯਸਮਾਸੋਯਂ. ਵਿਵਿਧਂ ਫਲਂ ਦਦਾਤਿ. ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਏਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਗਵਤਾ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਨਾਨਾਕਮ੍ਮੇਹਿ ਨਾਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਚ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੩੮੦-੧. ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਤੁ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤਂ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਵਿਪਾਕਂ ਦੁਹੇਤੁਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਅਹੇਤੁਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ. ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਤੁ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਵਿਪਾਕਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕਂ ਦੁਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਹੇਤੁਞ੍ਚ ਦੇਤਿ.

੩੮੨-੩. ਤਿਹੇਤੁਕੇਨ ¶ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਦੁਹੇਤੁਕਾਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੇਵ, ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਓਮਕਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਅਹੇਤੁਕਾਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੇਵ, ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨੇਵ ਹੋਤਿ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਦੁਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਓਮਕਦੁਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੩੮੪. ਅਸਙ੍ਖਾਰਕਮ੍ਮਂ ¶ ਅਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪਾਕਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਕਮ੍ਮਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਫਲਂ, ਤਥਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਫਲਂ ਦੇਤਿ.

੩੮੫. ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯੇਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਏਤਾਸੁ ਚੇਤਨਾਸੁ ਏਕਾਯ ਕੁਸਲਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਾ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਜਿਨੋ ਪਕਾਸਯੇ.

੩੮੬-੯੨. ਵੇਦਨਾਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਹੋਤੇਵ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਜਵਨੇਨ ਨਿਯਾਮਿਤਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੇ ਕੁਸਲੇ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਕੁਸਲੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਸਲੇਨਾਦਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਤੁਲ੍ਯੇਨ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਤਤਿਯਾਵਿਸੇਸਨਂ. ਯੇਨ ਸਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਚੇ ਯਦਿ, ਇਟ੍ਠੇ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਮਨਾਪੇ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਸ੍ਸ ਆਪਾਥਂ ਪਾਕਟਭਾਵਂ ਆਗਤੇ ਸਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਤਾਯ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਆਵਟ੍ਟਿਤੇ ਭਵਙ੍ਗਸੋਤੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤੇ ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਦੀਸੁ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਕੁਸਲਂ ਕਾਮਮਾਨਸਂ ਜਵਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਯਤੇ. ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਵਾਰਾਨਿ ਜਵਿਤ੍ਵਾਨ ਪਠਮੇ ਮਹਾਕੁਸਲੇ ਗਤੇ ਤਦੇਵ ਤਂ ਏਵ ਇਟ੍ਠਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਪਠਮਮਹਾਕੁਸਲੇਨ ਸਦਿਸਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਧਿਯਾ ਤੁਲ੍ਯਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਤੁਲ੍ਯਭਾਵੇਨ ਮੂਲਭਵਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਮੂਲਭਵਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਭਗਵਤਾ ਪਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਤਞ੍ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤੇ ਗਣਨੂਪਗਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਣਨਂ ਉਪਗਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਵ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੩੯੩-੪. ਯਦਾ ਹਿ ਦੁਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕੁਸਲਂ ਜਵਨਂ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਤਿਹੇਤੁਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਂ ¶ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਵਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤੇਨ ਜਵਨੇਨ ਤੁਲ੍ਯਵਿਪਾਕਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਧਿਯਾ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਧਿਯਾ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ¶ ਦ੍ਵੇ ਨਾਮਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੇਨ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਲਬ੍ਭਰੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਵਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ‘‘ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਨਾਮਂ ਇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਨਾਮਾਨਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ.

੩੯੫-੬. ਯਦਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਤਿਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਜਵਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤੇਨ ਜਵਨੇਨ ਸਦਿਸਂ ਤਤਿਯਂ ਪਾਕਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਿਕਂ ਸਿਯਾ. ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਵਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਭਵਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਭਗਵਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਤਤਿਯਵਿਪਾਕੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੩੯੭-੮. ਯਦਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕੁਸਲਂ ਜਵਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤੇਨ ਜਵਨੇਨ ਤੁਲ੍ਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਵਿਪਾਕਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਂ ਵਜੇ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਚਤੁਤ੍ਥਵਿਪਾਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਵਙ੍ਗਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਨਾਮਕਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਛ ਪਾਕਾਨਿ ਇਮਿਨਾ ਸਹ ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਕੇਨ ਸਤ੍ਤ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੩੯੯-੪੦੩. ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਤਥਾ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਚ, ਤਦਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਮਨੋ ਹੋਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਸੁ ਏਵ ਚਤੂਸੁਪਿ ਜਵਨੇਸੁ ਜਵਿਤੇਸੁ ਤੇਹਿ ਜਵਨੇਹਿ ਤੁਲ੍ਯਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਜਾਯਰੇ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਵੇਦਨਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਯ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਭਵਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਭਵਙ੍ਗਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਭਵਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਾਨਿ ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਵਿਪਾਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.

੪੦੪-੬. ਯਥਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਏਵਂ ਸੋਤਾਦੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪਾਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਧੀਰੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ, ਇਮੇ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਾ ਸਮਸਟ੍ਠਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਸਮਸਟ੍ਠਿ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਸਂਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਗਹਿਤਾਗ੍ਗਹਣੇਨੇਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਗਹਿਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪਾਕਾ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੪੦੭-੧੧. ਏਕੇਨ ¶ ਤਿਹੇਤੁਕਕੁਸਲੇਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਆਯੂਹਿਤੇ ਯਥਾ, ਏਵਮੇਵ ਸਸਙ੍ਖਾਰਤਿਹੇਤੁਕਕੁਸਲੇਨਾਪਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਸਸਙ੍ਖਾਰਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਹਿਪਿ ਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਵਿਪਾਕੇਹਿ ਤੀਹਿਪਿ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਦ੍ਵਯੇ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਥ ਪਚ੍ਛਾ ਤੁ, ਇਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਗੋਚਰੇ ਇਧ ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪਚ੍ਛਾਕਾਲੇ ਪਨ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਇਟ੍ਠਗੋਚਰੇ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦ੍ਵਾਦਸ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪਾਕਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ. ਗਹਿਤਾਗ੍ਗਹਣੇਨੇਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਗਹਿਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਾਲੇ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਵਚਨਂ ਅਸੇਸਤੋ ਅਸੇਸਭਾਵੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ.

੪੧੨-੪. ਤਿਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਭਵਤਿ, ਇਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਮਯਾ ¶ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਏਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਅਪਰਂ ਅਞ੍ਞਂ ਦੁਤਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨ ਜਨੇਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨੇਕਾਨਿ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਏਕਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ. ਏਕਸ੍ਮਾ ਬੀਜਾ ਏਕਤੋ ਬੀਜਤੋ ਏਕਂ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਜਾਯਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਬਹੂਨਿ ਫਲਾਨਿ ਹੇਤੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਸਲਿਲਾਦਿਹੇਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੪੧੫-੨੧. ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਆਗਤੋ. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੇਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਪਨ ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਕੁਸਲੇਨ ਤੁਲ੍ਯੇਨ ਪਾਕੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਚੇ, ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਤੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੇ ਞਾਣਹੀਨੇ ਕੁਸਲਮਾਨਸੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੁਹੇਤੁਕੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਵਿਤ੍ਵਾਨ ਗਤੇ ਤਂ ਏਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਤਸ੍ਸ ਜਵਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਤਂਸਰਿਕ੍ਖਕਂ ਤੇਨ ਜਵਨੇਨ ਸਦਿਸਂ ਏਕਨ੍ਤਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਮਾਨਸਂ ਜਾਯਤਿ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੂਲਭਵਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਮੂਲਭਵਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਿਚ੍ਚਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਨਾਮਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵ ਨਾਮਂ. ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਦੀਪਿਤਂ. ਦੁਹੇਤੁਕੇ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇ ਕੁਸਲੇ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਚ ਤਂਸਮਂ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦਿਸਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਹੋਤਿ.

੪੨੨-੯. ਤਥੇਵ ਚ ਤਥਾ ਏਵ ਚ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰੇ ਦੁਹੇਤੂਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਜਵਨਾਨਂ ¶ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਤੇਹਿ ਜਵਨੇਹਿ ਸਦਿਸਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਾਨਂ ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਭਵਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ, ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਵਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਨਾਮਂ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ ¶ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਭਵਙ੍ਗਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਵਿਪਾਕਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁਪਿ ਚ ਅਟ੍ਠ ਅਟ੍ਠ ਵਿਪਾਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਗਹਿਤਾਗ੍ਗਹਣੇਨੇਤ੍ਥ, ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨਟ੍ਠ ਚ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਗਹਿਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠ ਚ ਵਿਪਾਕਾ ਸੋਤਘਾਨਾਦਿਨਾ ਵਿਪਾਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵਾਦਸ ਏਵ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯੇਵਂ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਪਨ ਸਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸੇਵ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਜਿਤਕੁਸਲਯੁਦ੍ਧਸਙ੍ਗਾਮੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ ਦੇਸਿਤਂ. ਦੁਹੇਤੁਕਤ੍ਤਯੇਨਾਪਿ, ਸੇਸੇਨ ਸਦਿਸੇਨ ਤੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਦੁਹੇਤੁਤੋ ਸੇਸੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਤ੍ਤਯੇਨਾਪਿ ਸਦਿਸੇਨ ਪਾਕੇਨ ਆਦਿਨ੍ਨਸਨ੍ਧਿਨੋ ਗਹਿਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਨਯੋ ਮਤੋ ਕਥਿਤੋ ਨਿਰਙ੍ਗਣੇਨ. ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਚ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੪੩੦-੮. ਦੁਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਆਗਤੋ. ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁਪਿ ਦੁਹੇਤੁਕੇਸੁ ਕੁਸਲੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨੇਵ ਹੇਤੁਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਕੁਸਲਜਵਨਸ੍ਸ ਪਾਕਭੂਤਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਹੇਤੁਕਾਯ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਆਦਿਨ੍ਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਕਮ੍ਮਸਦਿਸਾ ਨਾਮ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ. ਕਮ੍ਮਂ ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਅਹੇਤੁਕਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਦੇਹਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਿਮੁਪੇਤਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰੇ ਆਪਾਥਮਾਗਤੇ ਸਤਿ ਦੁਹੇਤੁਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ¶ ਜਵਨਸ੍ਸ ਅਵਸਾਨਮ੍ਹਿ ਇਦਂ ਅਹੇਤੁਕਂ ਮਨੋ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਜਾਯਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਸਂਸਯੋ ਸਨ੍ਦੇਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਂ ਮੂਲਭਵਙ੍ਗਞ੍ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਚ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਦੀਸੁਪਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤੀਰਣਮ੍ਪਿ ਚ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਏਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਨ, ਗਹਿਤਾਗ੍ਗਹਣੇਨਿਧ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਏਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਇਧ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਗਣਨੂਪਗਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਣਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੪੩੯-੪੧. ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਕ੍ਖੁ-ਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਮਾਗਤੇ ਤਦਾ ਸਨ੍ਤੀਰਣਞ੍ਚੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂਯੇਵ ¶ ਹੋਤਿ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਵਿਪਾਕੇਸੁ ਏਕੇਕਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਵ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੪੪੨-੮. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਤੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਗਹਿਤਾਗ੍ਗਹਣੇਨਿਧ ਗਹਿਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸੋਤਘਾਨਾਦਿਨਾ ਵਿਪਾਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਹੇਤੁਕਂ ਅਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਏਵ. ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਹੇਤੁਕਂ, ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਭਵੇ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਦੁਹੇਤੁਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਭਵੇ. ਜਾਤਾ ਸੁਗਤਿਯਂ ਯੇਨ, ਪਾਕੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਤੁ ਸੁਗਤਿਯਂ ਯੇਨ ਪਾਕੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਜਾਤਾ, ਤੇਨ ਵਿਪਾਕੇਨ ਤੁਲ੍ਯਮ੍ਪਿ, ਹੀਨਂ ਵਾ ਤੇਸਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚਾਹੇਤੁਕਟ੍ਠਕਂ ਸੁਗਤਿਯਂ ਅਹੇਤੁਕਟ੍ਠਕਞ੍ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਪਾਯੇਸੁ ਪਨ ਅਪੇਤੋ ਅਯੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਏਤੇਹੀਤਿ ਅਪਾਯੋ, ਤੇਸੁ. ਪਵਤ੍ਤੇ ਅਹੇਤੁਕਂ ਅਟ੍ਠਕਂ ਆਪਾਯਿਕੇਹਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਥੇਰੋ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਤੁ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਵਸ੍ਸਤਿ ਥਿਰੋ ਥਿਰਕਾਰਧਮ੍ਮੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਥੇਰੋ, ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕਭੂਤੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਨਿਰਯੇ ਜਾਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਵਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਮਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਦੇਵਂ ਵਸ੍ਸਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਨ੍ਧਂ ਵਾਯੁਞ੍ਚ ਮਾਪੇਤਿ ਯਦਾ, ਤਦਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਹਿ ਨੇਰਯਿਕਸਤ੍ਤੇਹਿ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਗਨ੍ਧਞ੍ਚ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ ਜਲਂ ਉਦਕਞ੍ਚ ਪਿਵਤਂ ਪਿਵਨ੍ਤਾਨਂ ਮੁਦੁਂ ਵਾਯੁਞ੍ਚ ਤੇਹਿ ਫੁਸਤਂ ਫੁਸਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਨੇਰਯਿਕਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਪਿ ਪੁਞ੍ਞਜਾਨਿ ਏਵ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਏਵ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਂ ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਏਵ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਏਵ ਪੁਞ੍ਞਜਾ ਏਵ ਏਕਾ ਮਨੋਧਾਤੁ ਇਤਿ ਅਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ.

੪੪੯-੫੦. ਅਯਂ ਤਾਵ ਕਥਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਜਾਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਅਯਂ ਕਥਾ ਇਟ੍ਠਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਗੋਚਰੇ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਜਵਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚੇਤਸੋ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਂ ਨਿਯਮਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਜਵਨੇਨ ਨਿਯਾਮਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਯਮਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੇ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲੇ ਜਵਿਤੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤੇ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲੇ ਜਵਿਤੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ¶ ਹੋਤਿ, ਨੇਤਂ ਅਕੁਸਲੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤੇ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਦਿਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਜਵਨੇ ਪਨ ਜਵਿਤੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਤਿਪਿ ਵਚਨਂ ਆਚਰਿਯੇਨ ਦੀਪਿਤਂ.

੪੫੧-੭. ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁਪਿ ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ¶ ਜਵਿਤੇਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਤੇਸਂ ਅਕੁਸਲਜਵਨਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਜਾਯਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਗੋਚਰੇ ਜਵਿਤੇਸੁ ਪੁਞ੍ਞਜਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਅਹੇਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਏਵ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਜਵਨਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਜਾਯਤਿ. ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਯੋਗਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਾਦਿਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਯੋਗਸ੍ਮਿਂ ਕਙ੍ਖਤੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਅਹੇਤੁਕਂ ਵਿਪਾਕਂ ਹੋਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਭਵਙ੍ਗਂ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾ ਏਵ ਪਞ੍ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਜਵਨੇ ਪਨ ਜਵਿਤੇ ਸਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਛ ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾ.

੪੫੮-੬੩. ਤਿਹੇਤੁਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ, ਆਦਿਨ੍ਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਤੋ ਪਰਿਹੀਨਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਤਂ ਝਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਿਂ ਮਾਨਸਂ ਜਾਯਤੇ, ਤ੍ਵਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਜਵਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਮਾਨਸਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਕਥੇਹਿ. ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਪਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਭਗਵਤਾ ਨਿਵਾਰਿਤਾ, ਅਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਭਗਵਤਾ ਨਿਵਾਰਿਤਾ. ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਪਨਾਰਬ੍ਭ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਵਾਰਿਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਭਵਙ੍ਗਪਾਤੋ ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਤੇਸਂ ਭਵਙ੍ਗਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਭਾਵੇ ਕਾਰਣਂ ਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਤਂ ¶ ਕਾਰਣਂ ਕਿਂ ਨੁ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਤਂ ਤਦਤ੍ਥਂ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਾਵੇਨ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਦ ਵਦਾਹਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਹੇਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ.

੪੬੪-੭. ਇਮਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਕਿਂ ਨਤ੍ਥਿ? ਤਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਕਥਂ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਜਾਯਤੇ? ਭਵਙ੍ਗਆਵਜ੍ਜਨਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਂ ਆਵਜ੍ਜਨਮਤ੍ਤਂ? ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਚ ਫਲਸ੍ਸਾਪਿ ਕਿਂ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਨਤ੍ਥਿ? ਨਿਰੋਧਾ ਚ ਨਿਰੋਧਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਫਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ¶ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਵਿਨਾ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨਾਪਿ, ਹੋਤੁ ਜਾਯਤੁ ਮਾਨਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਿਨਾ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਹੋਤੁ ਜਾਯਤੁ, ਕਿਮਸ੍ਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਸ੍ਸ ਕਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਣ੍ਡਿਤ, ਤ੍ਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਦਿ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਹਿ. ਵਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨੇਤਂ ਏਤਂ ਮਾਨਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਵਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨ ਜਾਯਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਵਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਯਦਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਜਵਨਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਜਵਤਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਪਰਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਯਤਿ.

੪੬੮-੭੩. ਉਤੁਬੀਜਨਿਯਾਮੋ ਚ ਉਤੁਨਿਯਾਮੋ ਬੀਜਨਿਯਾਮੋ ਚ ਕਮ੍ਮਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ ਚ ਸੀਲਾਦਿਪਾਰਮੀਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਯਾਮੋ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਨਿਯਾਮਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਨਿਯਾਮੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਫਲਪੁਪ੍ਫਾਦਿਧਾਰਣਂ ਉਤੁ, ਅਯਂ ਉਤੁਨਿਯਾਮਤਾ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਤੁ ਬੀਜਾਨਂ, ਤਂਤਂਤੁਲ੍ਯਫਲੁਬ੍ਭਵੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਬੀਜਾਨਂ ਪਨ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਬੀਜੇਹਿ ਤੁਲ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਸਸ੍ਸਾਨਂ ਫਲਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਬੀਜਨਿਯਾਮਤਾ ¶ . ਮਤ੍ਥਕੇ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਸ੍ਸ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਲਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੇ ਛਿਦ੍ਦਤ੍ਤਂ ਛਿਦ੍ਦਭਾਵੋ, ਅਯਂ ਬੀਜਜੋ ਬੀਜਤੋ ਜਾਤੋ ਨਿਯਾਮੋ. ਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮਂ ਤਿਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਦੁਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਅਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਯਤੋ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਕਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਿਯਂ ਜਿਨਙ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਜਾਤਿਕ੍ਖਣੇ ਮੇਦਨੀਕਮ੍ਪਨਾਦਿਕਂ ਅਨੇਕਵਿਸੇਸਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ ਸੀਲਾਦਿਪਾਰਮੀਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ. ਤੇਨ ਗੋਚਰੇਨ ਪਸਾਦਸ੍ਮਿਂ ਘਟ੍ਟਿਤੇ ਸਤਿ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਵੀਥਿਯਂ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਾਮਤਾ.

੪੭੪. ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧੀਰੋ ਧੀਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਾਪੋ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਾਪਗਮਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰਮਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਦਿਚ੍ਛੇ ਸਚੇ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਧੀਰੋ ਇਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਪ੍ਪਕਰਣਂ ਅਨ੍ਧਜ੍ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਧਸਦਿਸਬਾਲਜਨਾਨਂ ਹਦਯਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਹਦਯਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਕਰਂ ਜਲਨ੍ਤਂ ਦੀਪਂ ਜਲਮਾਨਂ ਦੀਪਂ. ਪਯਤ੍ਤੋਤਿ ਪਕਾਰੇਨ ਯਤਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਯਤ੍ਤੋ, ਸਤਤਂ ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਿਕ੍ਖੇਥ ਸਜ੍ਝਾਯਨਧਾਰਣਚਿਨ੍ਤਨਵਸੇਨ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਤ੍ਤਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੮. ਅਟ੍ਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਪਕਿਣ੍ਣਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੫.

ਇਦਾਨਿ ¶ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਏਤੇਸਂ ਮਾਨਸਂ ਮਯਾ;

ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਕਥੀਯਤਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਕਾਲੇ ਏਤੇਸਂ ਤਿਹੇਤੁਕਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਅਹੇਤੁਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਮਾਨਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਛੇਕਭਾਵਤ੍ਥਾਯ ਮਯਾ ਕਥੀਯਤੇ ਉਚ੍ਚਤੇ.

੪੭੬-੮੫. ਪਨ੍ਥਮਕ੍ਕਟਕੋ ਉਣ੍ਣਨਾਭਿ ਪਨ੍ਥਮਕ੍ਕਟਕੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਜਾਲਮਜ੍ਝੇ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਠਮਾਯ ਦਿਸਾਯੇਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਏਤਾਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਪਠਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਪਸਾਰਿਤੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਪਾਣਕੇਨ ਪਟਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਮਕ੍ਖਿਕਾਯ ਵਾ ਘਟ੍ਟਿਤੇ ਸਤਿ ਸਾ ਉਣ੍ਣਨਾਭਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਲਿਤ੍ਵਾ ਫਨ੍ਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਣਕਸ੍ਸ ਯੂਸਂ ਯੂਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੋਣਿਤਂ ਪਿਵਤਿ. ਪੁਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਜਾਲਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਯਥਾਸੁਖਂ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾ ਪਠਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਚਲਨਾਦਿਕਂ ਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਚਲਨਾਦਿਕਂ ਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚ ਪਸਾਦਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਕ੍ਕਟਕੋ ਵਿਯ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਾਣਕਾਦੀਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਨ ਪਸਾਦਾਨਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਜਾਲਮਜ੍ਝੇ ਨਿਪਨ੍ਨਾਯ ਉਣ੍ਣਨਾਭਿਯਾ ਤਂ ਚਲਨਂ ਵਿਯ ਪਸਾਦੇ ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਪਸਾਦਘਟ੍ਟਨਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸਂ ਵੀਥਿਯਂ ਪਸਾਦਘਟ੍ਟਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਨੋਧਾਤੁਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਙ੍ਗਂ ਆਵਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਭਵਙ੍ਗਾਵਟ੍ਟਨਂ ਮਤਂ ਭਗਵਤਾ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ੍ਥਮਕ੍ਕਟਕਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰਂਵ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗਮਨਂ ਵਿਯ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੀਸੇ ਪਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਮਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਯੂਸਪਾਨਂ ਵਿਯ ਜਵਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪੁਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਜਾਲਮਜ੍ਝੇ ਨਿਪਜ੍ਜਨਂ ਯਥਾ ਵਤ੍ਥੁਂਯੇਵ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਏਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੪੮੬-੯੩. ਇਦਂ ¶ ਤੁ ਪਨ ਓਪਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ ਕਿਂ ਤੁ ਹਿ ਇਦਂ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ? ਪਠਮਂ ਪਸਾਦੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ¶ ਘਟ੍ਟਿਤੇ ਸਤਿ ਪਸਾਦਵਤ੍ਥੁਤੋ ਪਸਾਦੋ ਵਤ੍ਥੁ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਸਾਦਵਤ੍ਥੁ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਸਾਦਵਤ੍ਥੁਤੋ, ਪਠਮਂ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਭਵਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਨੋ ਜਾਯਤਿ, ਇਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਤੇਨ ਓਪਮ੍ਮੇਨ ਦੀਪਿਤੋ. ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਨ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਮਤ੍ਥੋਪਿ ਤੇਨ ਓਪਮ੍ਮੇਨ ਦੀਪਿਤੋ ‘‘ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੂ’’ਤਿ, ਏਕਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਰੂਪਂ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਮ੍ਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣੇ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਖਣੇ ਪਨ ਤਥਾ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਚਲਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਸਂਸਯੋ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਸਂਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾ ਖਗੋ ਯਥਾ ਸਕੁਣੋ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਚਨਂ. ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇ ਰੁਕ੍ਖਕੋਟਿਯਂ ਨਿਲੀਯਨ੍ਤੋਵ ਸਾਖਿਨੋ ਸਾਖਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਛਾਯਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਥਵਿਯਂ ਫਰਤਿ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਇਧਾਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਾਖਾਯ ਸਕੁਣੇਨ ਘਟ੍ਟਨਂ ਭੂਮਿਯਂ ਛਾਯਾਫਰਣਾਪਿ ਚ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਏਕਕ੍ਖਣਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਜਾਯਰੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਪਨ ਰੂਪਸ੍ਸ, ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਚ ਘਟ੍ਟਨਂ, ਤਥੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਭਵਙ੍ਗਚਲਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਮਨਂ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਹੋਤਿ.

੪੯੪-੭. ਤਤੋ ਪਰਂ ਭਵਙ੍ਗਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦੇ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਆਵਜ੍ਜਨੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਦਸ੍ਸਨੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਸਨ੍ਤੀਰਣੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਤਥਾ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨੇ ਚ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕੁਸਲਂ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਜਵਤਿ, ਤਥਾ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਵਤਿ. ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਘਟ੍ਟਨੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ. ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨੇ ਦੋਵਾਰਿਕੋਪਮਾਦੀਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ¶ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਕਰਣਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵੀਥਿਯਾਧਿਕਾਰੇ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੪੯੮-੯. ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਜੀਵਿਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਪਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸੇਮ੍ਹੇਨ ਵਾ ਰੁਹਿਰੇਨ ਵਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ, ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਰੂਪਾਪਾਥਗਮਨੇਨ ਆਲੋਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਪਿ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਂ ਏਕਤੋ ਇਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਸਮੇਤਾ, ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਆਗਤੇਹਿ, ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚੇਤਸਿਕੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤੇ.

੫੦੦-੧. ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਸੋਤਸ੍ਸ ਸੋਤਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸਦ੍ਦਾਪਾਥਗਮੇਨ ਚ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਚ. ਆਕਾਸਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਪਿ ਪਿਹਿਤਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਆਗਤੇਹਿ ਤਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤਿ.

੫੦੨-੩. ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਘਾਨਸ੍ਸ ਘਾਨਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਗਨ੍ਧਾਪਾਥਗਮੇਨ ਚ ਗਨ੍ਧਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਚ. ਵਾਯੋਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਪੀਤਿ ਘਾਨਬਿਲਮ੍ਹਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਨ ਵਾਯੁਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ¶ ਆਗਤੇਹਿ ਤਂ ਘਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤਿ.

੫੦੪-੫. ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਰਸਾਪਾਥਗਮੇਨ ਚ ਰਸਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਚ. ਆਪੋਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਪੀਤਿ ਜਿਵ੍ਹਾਤੇਮਨਂ ਆਪਂ ਲਦ੍ਧਾ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਸੁਕ੍ਖਖਾਦਨੀਯੇ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਸਾਯਿਤੇਪਿ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਆਗਤੇਹਿ ਤਂ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤਿ.

੫੦੬-੭. ਕਾਯਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਚ. ਪਥਵੀਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਪੀਤਿ ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪੀਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਮਹਾਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਕਾਯਪਸਾਦਂ ਘਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਮਹਾਭੂਤੇਸੁ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਆਗਤੇਹਿ ਤਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤਿ.

੫੦੮-੯. ਅਸਮ੍ਭੇਦਾ ¶ ਮਨਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਮਨਨ੍ਤਿ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਂ ਮਨ੍ਦਤਮਗਤਮੇਵ ਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਮਨਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭੇਦੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਚ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ. ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਮਨਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁਨਾ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮੇਤੇਹਿ ਸਹਗਤੇਹਿ ਸਮਾਗਮਂ ¶ ਏਕੀਭਾਵਂ ਆਗਤੇਹਿ ਤਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਜਾਯਤੇ.

੫੧੦-੧੧. ਮਨੋ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਵਜ੍ਜਨਕ੍ਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਸਮਨਕ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਸਞ੍ਞਿਤਂ. ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਇਤਿ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭਵੇਸੁ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਞ੍ਚਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵੋਕਾਰੋ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰੋ, ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਪਨ ਕਥਿਤੋ ਮਯਾ, ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੋ ਨਾਮ ਕਾਮਰੂਪਭਵੋ, ਅਰੂਪਭਵੋ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੋ ਨਾਮ, ਅਸਞ੍ਞੀਭਵੋ ਏਕਵੋਕਾਰਭਵੋ ਨਾਮ. ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਚਤੁਵੋਕਾਰਅਰੂਪਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨ ਕਥਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਰੂਪਤ੍ਤਾ ਅਰੂਪਭਵੇ ਕਥਂ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੫੧੨-੪. ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਦਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਦਸ, ਰੂਪੇਸੁ ਪਞ੍ਚ, ਅਰੂਪੀਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ. ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਰੂਪਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਤਥਾ ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾਦਯੋ, ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਾਦਯੋ ਚ. ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤੇਸਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਦਿਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਿਵਿਧਂ ਭਗਵਤਾ ਉਦੀਰਿਤਂ. ਕਾਮਾਵਚਰਸਨ੍ਧੀਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਗਵਤਾ ਮਤਂ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਅਤੀਤਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਅਤੀਤਾਯੇਵ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਅਨਾਗਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੫੧੫-੨੬. ਅਟ੍ਠੇਵ ਚ ਮਹਾਵਿਪਾਕਾ, ਤੀਣਿ ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਿ ਚਾਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸਞ੍ਞਿਤਂ. ਏਕਾਦਸਵਿਧੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ¶ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸਞ੍ਞਿਤੇ ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਾਨਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਦਸ ¶ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪੁਞ੍ਞਜਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਪਨ ਏਕਂ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਵਿਪਾਕਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਦ੍ਵਯੇ ਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਾਮਰੂਪਭਵੇ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤ੍ਤਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਨਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਜਿਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਦ੍ਵਯੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਦ੍ਵਯੇ ‘‘ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਚੋਦਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਬੀਜਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ ਪਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਪਰਿਹਾਰੋ. ਅਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇ ਇਦਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਂ ਨੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਵਸ੍ਸਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਾਨਸਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਚ ਤਥਾ ਅਪਰਿਚਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਦਾ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਥਾ ਪਿਤਰਂ ਵਾ ਪਿਤੁਸਦਿਸਂ ਵਾ ਞਾਤਿਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋਪਿ ਤਰੁਣਦਾਰਕੋ ਘਰਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਰਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕਾਦਿਮ੍ਹਿ ਪਰਿਚਿਤੇਯੇਵ ਦੇਸੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ, ਨ ਅਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਯੁਦ੍ਧਭੂਮਿਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਗ੍ਗਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਮਾਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਾਵਚਰਪਾਕੋ ਚ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁ ਕਿਰਿਯਾਅਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਏਵਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੇਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਪਿ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੫੨੭-੩੨. ਕਿਂ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਵਾਦੇਨ, ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਹਿ ‘‘ਜਨਕਂ ਤੇਨ ਤੁਲ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕੇਨ ਤੇਨ, ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾਦੋ ਯੁਤ੍ਤਿਵਾਦੋ, ‘‘ਜਨਕਂ ਤੇਨ ਤੁਲ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਕਥਾਯ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਵਾਦੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ‘‘ਅਤ੍ਥਕਥਾਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਮਾਸੇ ਹਿ ਤ੍ਥ-ਸ੍ਸ ਟ੍ਠ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਕਾਦਸਪਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਪਨਾਰਬ੍ਭ ਤਿਸ੍ਸਾਦਿਕਂ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਚ੍ਚਾਯਨਗੋਤ੍ਤਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਾਦਿਕਂ ਗੋਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਚ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਾਰਬ੍ਭ, ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਵਾ ਯਦਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸੇਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ, ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਅਨਿਚ੍ਚਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣਿਕਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤੇਸੁਪਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਸਭਾਵੇ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਯਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੁਤ੍ਤਜਵਨਾਨਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਾਨਿ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤੇਸੁਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਆਰਬ੍ਭ ¶ ਜਵਨੇ ਗਤੇਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ. ਤਥਾ ਮਹਗ੍ਗਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਆਰਬ੍ਭ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ, ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੇ ਆਚਰਿਯੇਨ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜਵਨਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਤੋ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੫੩੩-੪. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਆਰਮ੍ਮਣਘਟ੍ਟਨਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਭਵਙ੍ਗਤੋ ਚੇਤਸੋ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਂ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਹੋਤਿ? ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਘਟ੍ਟਨਾਯ ਵਿਨਾ ਘਟ੍ਟਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਵ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋ ਹੋਤਿ.

੫੩੫-੬. ਦ੍ਵਾਦਸਾਪੁਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਾਦਸਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿ ਪਾਪਪਾਕਾ ਦ੍ਵਾਦਸਪਾਪਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਾ ¶ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਿ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਅਕੁਸਲਪਾਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਸੇਸਾਨਂ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤ ਵਿਪਾਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਦਸਵਿਧਾਨਂ ਤੁ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮਾਨਸਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮਾਨਸਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਾਦਸਵਿਧਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਏਕਾਦਸਵਿਧਾ ਚੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੫੩੭-੮. ਕ੍ਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਯਂ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਜਵਨਂ ਨ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਕਰਣਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਾਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾਤਪੁਪ੍ਫਸਮਂ ਵਾਤਪੁਪ੍ਫੇਨ ਸਦਿਸਂ ਮਤਂ ਭਗਵਤਾ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਖੀਣਾਸਵੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਵਾ ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਕਥਂ ਕਿਰਿਯਾ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਕਰਣਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਫਲਦਾਯਕਂ ਵਾਤਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਯ ਅਫਲਦਾਯਕਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰੋ ਕਿਰਿਯਾ ਪਨ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਤੋ ਜਵਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਜਵਨਤ੍ਤਂ ਜਵਨਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਂ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਂ ਅਫਲਂ ਹੋਤਿ ਯਥਾ, ਏਵਂ ਛਿਨ੍ਨਾਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਮੂਲਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਅਫਲਂ ਵਿਪਾਕਵਿਰਹਿਤਂ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ.

੫੩੯-੪੦. ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਨ ਏਤਸ੍ਮਾ, ਫਲਮੇਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਤੋ ਫਲਂ ਏਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਉਪਕਾਰੋ ¶ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਸਮ੍ਭਵੋ ਪਭਵੋ ਹੇਤੁ ਕਾਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਮਤੋ ਭਗਵਤਾ. ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਦੀਪਨਵਚਨਂ.

੫੪੧. ਲੋਭਾਦਿ ਪਨ ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਮੂਲਟ੍ਠੇਨੁਪਕਾਰਕੋ ਯੋ ਲੋਭਾਦਿ ਪਨ ਧਮ੍ਮੋ ਮੂਲਭਾਵੇਨ ਫਲਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ¶ ਉਪਕਾਰਕੋ, ਸੋ ਲੋਭਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਫਲਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਹੇਤੁ ਨਾਮ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

੫੪੨. ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਚ ਮੋਹੋ ਚ ਤਥਾ ਅਲੋਭਾਦਯੋ ਤਯੋ ਹੇਤੂ, ਤੇ ਛ ਏਵ ਹੇਤੁਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਤੋ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਕੁਸਲਜਾਤਿਅਕੁਸਲਜਾਤਿਅਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤਿਵਸੇਨ ਨਵਧਾ ਨਵਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਸਿਯੁਂ.

੫੪੩-੪. ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦੀਨਂ, ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਸਾਧਕੋ ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ ਕੁਸਲਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਸਾਧਕੋ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵਸਾਧਕੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਵਚਨਂ ਏਕੇ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਸਾਧਕਵਸੇਨ ਮੂਲਟ੍ਠੇ ਸਨ੍ਤੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪੀਸੁ ਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪੇਸੁ ਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪੇਸੁ ਹੇਤੂਨਂ ਲੋਭਾਦਿਹੇਤੂਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਾ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨੇਵ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇ ਲੋਭਾਦਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਤ੍ਤਾ ਚ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਨ ਚ ਕਦਾਚਿ ਰੂਪਾਨਿ ਕੁਸਲਾਦਿਨਾਮਕਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਾਨਂ ਤੇ ਲੋਭਾਦਯੋ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਾਨਿ ਨਾਮ ਕਦਾਚਿਪਿ ਵਿਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਸਾਧਕੋ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਨ ਹੋਤਿ.

੫੪੫-੬. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੁ ਹੇਤੂਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ. ਤੇ ਲੋਭਾਦਯੋ ਹੇਤੂ ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਤਂ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵਂ ਨ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ ਨ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹੇਤੂ ਤੇਸਂ ¶ ਪਨ ਰੂਪਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਚ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਕੁਸਲਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕੁਸਲਾਦਿਤ੍ਤਸਾਧਕੋ ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਮੂਲਟ੍ਠੋਤਿ ਮੂਲਸਭਾਵੋ ਨਾਮ ਸਮਯਞ੍ਞੁਨਾ ਸਮਯਵਿਜਾਨਨਸੀਲੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ.

੫੪੭. ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਸ੍ਸ ¶ , ਸਾਧਨੇਨੁਪਕਾਰਕੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਸਾਧਨੇਨ ਉਪਕਾਰਕੋ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਹੇਤੂਨਂ ਲੋਭਾਦੀਨਂ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਮੂਲਸਭਾਵੋ ਇਤਿ ਚ ਗਹਣਂ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

੫੪੮-੯. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾ ਹੇਤੂ, ਅਕੁਸਲਾ ਹੇਤੂ, ਕ੍ਰਿਯਾਹੇਤੂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਯੋ ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭੂਮਿਯਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਯਾਤਾ ਗਤਾ. ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਯਾਤਾ ਗਤਾ, ਏਤੇ ਹੇਤੂ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭੂਮਿਯਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਏਵ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਯਾਤਾ ਗਤਾ.

੫੫੦-੧. ਕਾਮੇ ਵਿਪਾਕਹੇਤੂਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਯਾਤਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇਪਿ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਜਾਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਜਰੂਪਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਯਾਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਕਮ੍ਮਜਰੂਪਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਂ ਗਤਾ.

੫੫੨-੫. ਰੂਪੇ ਵਿਪਾਕਹੇਤੂ ਕਾਮਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਹੇਤੁਯੋ ਵਿਯ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਹੇਤਵੋ ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਂ ਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭੂਮਿਯਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਵੋਕਾਰੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਜਾ ਹੇਤਵੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਏਵ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭੂਮਿਯਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੇ ਚਤੁਵੋਕਾਰੇ ਅਰੂਪਭਵੇ ਵਿਪਾਕਜਾ ਹੇਤਵੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਏਵ ਸਭੂਮਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਭੂਮਿਯਂ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹੇਤੁਤ੍ਥੋ ਹੇਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਹੇਤੁਯੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭਵੋ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ. ਸਞ੍ਜਾਤੋ ਸੁਖਹੇਤੁ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਸੁਖਹੇਤੁ, ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ.

੫੫੬-੮. ਛਨ੍ਦੋ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵੀਰਿਯਂ ਵੀਮਂਸਾ ਚਾਤਿ ਚਤੁਧਾਧਿਪਤੀ ਲੋਕਾਧਿਪਤਿਨਾ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਛਨ੍ਦਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ, ਸੋ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤਿ ਨਾਮ, ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਧਿਕਰਣਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਚ ਤੀਸੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤਿਤੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਚ ਅਧਿਪਤੀਸੁ. ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ ਜੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਉਪਕਾਰਕੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਿਪਤੀਤਿ ਅਧਿਪਤਿ ਨਾਮ ਭਗਵਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ.

੫੫੯.

ਸੁਮਤਿਮਤਿਵਿਬੋਧਨਂ ¶ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ,

ਕੁਮਤਿਮਤਿਨ੍ਧਨਪਾਵਕਂ ਪਧਾਨਂ;

ਇਮਮਤਿਮਧੁਰਂ ਅਵੇਦਿ ਯੋ ਯੋ,

ਜਿਨਵਚਨਂ ਸਕਲਂ ਅਵੇਦਿ ਸੋ ਸੋ.

ਯੋ ਯੋ ਜਨੋ ਇਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਸੁਮਤਿਮਤਿਵਿਬੋਧਨਂ ਸੁਮਤੀਨਂ ਸੁਨ੍ਦਰਮਤੀਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਮਤਿਯਾ ਵਿਬੋਧਨਕਰਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਮਤੀਨਂ ਕੁਚ੍ਛਿਤਮਤੀਨਂ ਬਾਲਾਨਂ ਮਤਿਇਨ੍ਧਨੇ ਪਧਾਨਂ ਪਾਵਕਂ ਅਤਿਮਧੁਰਕਰਂ ਅਵੇਦਿ ਜਾਨਿ, ਸੋ ਸੋ ਜਨੋ ਸਕਲਂ ਜਿਨਵਚਨਂ ਅਵੇਦਿ ਜਾਨਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਪਕਿਣ੍ਣਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਟ੍ਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੯. ਨਵਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੫੬੦-੨.

ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ¶ , ਲੋਕਿਕਾਨੇਵ ਯਾਨਿ ਹਿ;

ਏਤੇਸਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤਿਸੁ.

ਯਾਨਿ ਲੋਕਿਕਾਨਿ ਏਵ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਦਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਭਵਾਦੀਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤੀਸੁ ਯਥਾ ਯੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਵ, ਇਮੇਸਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਭਵਾਦੀਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤੀਸੁ ਤਥਾ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਯੋ ਭਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਯੋਨਿਯੋ ਕਾਮਭਵਰੂਪਭਵਅਰੂਪਭਵਵਸੇਨ ਤਯੋ ਭਵਾ, ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਸਂਸੇਦਜਓਪਪਾਤਿਕਯੋਨਿਵਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਯੋਨਿਯੋ, ਨਿਰਯਗਤਿਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਪੇਤਗਤਿਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿਦੇਵਗਤਿਵਸੇਨ ¶ ਗਤਿਪਞ੍ਚਕਂ, ਸਨ੍ਧਿਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਞ੍ਞਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਭਾਵਤੋ, ਕਾਯਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਭਾਵਤੋ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯੋ, ਨਾਨਾ ਅਤ੍ਤਾ ਸਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਾ, ਨਾਨਤ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਾ, ਨਾਨਾ ਸਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਾ, ਨਾਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਨਾਮ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਚ ਚਤੁਰਾਪਾਯਭੂਮਿਯੋ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਏਕਤ੍ਤਕਾਯਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਨਾਮ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਵੇਹਪ੍ਫਲਭੂਮਿਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮਿਯੋ ਏਕਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਨਾਮ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਿਤਾ ਰੂਪੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਠਿਤਿਯੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਠਿਤਿਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਸਞ੍ਞੀਭੂਮਿ ਨ ਗਯ੍ਹਤੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿ ਚ ¶ ਪਟੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਭਾਵਤੋ ਨ ਗਯ੍ਹਤੇ. ਸਤ੍ਤਾਵਾਸਵਸੇਨ ਅਸਞ੍ਞੀਭੂਮਿਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸਾ ਨਵ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੫੬੩-੮. ਕਾਮੇ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਅਟ੍ਠ ਚੇਤਨਾ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਕਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਪੁਜ੍ਜਞ੍ਚ ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਂ, ਕਮ੍ਮਜਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਏਵ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇਯੇਵ ਸਞ੍ਞਿਤਾ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਕਾਮੇ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਅਟ੍ਠ ਚੇਤਨਾ. ਨਵਨ੍ਨਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਾਹੇਤੁਕਮਹਾਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਨਵਨ੍ਨਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਪਨ ਨਾਨਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਚੇਤਨਾਖਣਤੋ ਪਰਂ ਖਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਨਾਖਣਂ, ਤਂ ਏਵ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਂ, ਤਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮਂ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਚੇਤਨਾਤੋ ਪਰਾ ਅਤੀਤਚੇਤਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਲਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਬਲਵਤ੍ਥੋ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪ-ਸਦ੍ਦੋ, ਬਲਵਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦ੍ਵੇਧਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਤੇਸਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਮਹਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਿਤਾਹੇਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਵਿਨਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਹੇਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਤ੍ਤਪਾਕਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾਹੇਤੁਕਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਯੇਵ ਚੇਤਨਾ ਤਾ ਏਵ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਮਹਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਰੂਪਭਵੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਤੁ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਕਾਮੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂ ਤਥਾ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਨਂ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ¶ ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ¶ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਵ ਕਾਮੇ ਸੁਗਤਿਯਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਵ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਮਹਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਤਥਾ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵੇਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਨਵਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੫੬੯-੭੪. ਰੂਪੇ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਰੂਪਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿਮਾਪੁਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਕਾਮੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਇਮੇ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਇਮਾ ਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਜ੍ਜਾ ਏਕਾਦਸ ਚੇਤਨਾ ਕਾਮਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵਿਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਛਨ੍ਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਨਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਭਵਨ੍ਤੇਵ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਕਾਮੇ ਸੁਗਤਿਯਂ ਤੇਸਂ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਕਾਮੇ ਸੁਗਤਿਯਂ ਤਥੇਵ ਚ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ, ਤੇਸਂ ਰੂਪਭਵੇ ਤਥਾ ਤਾਯੇਵ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਰੂਪਭਵੇ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ¶ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਚ ਕਾਮਭਵੇਨਿਟ੍ਠਰੂਪਾਦਿਉਪਲਦ੍ਧਿਯਂ ਸੋ ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਕਾਮਭਵੇ ਅਨਿਟ੍ਠਰੂਪਾਦਿਉਪਲਦ੍ਧਿਯਂ ਅਮਨਾਪਰੂਪਾਦੀਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਉਪਲਦ੍ਧਿਯਂ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪੁਞ੍ਞਜਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਸੋ ਚ ਕਾਮਭਵੇਨਿਟ੍ਠ-ਰੂਪਾਦਿਉਪਲਦ੍ਧਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਨਿਟ੍ਠਰੂਪਾਦਯੋ ਨਾਮ ਵਿਸਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਰੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

੫੭੫-੬. ਤਥੇਵਾਨੇਞ੍ਜਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਇਞ੍ਜਤਿ ਨ ਫਨ੍ਦਤਿ ਨ ਚਲਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ, ਆਨੇਞ੍ਜਞ੍ਚ ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚਾਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਤਥਾ ਏਵ ਆਨੇਞ੍ਜਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਰੂਪਾਵਚਰਭੂਮਿਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਭਵੇਸ੍ਵੇਤੇ ਭਵੇਸੁ ਏਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤੀਸੁ ਯਥਾ ਚ ਯੇਨ ਯੇਨ ਚ ਪਕਾਰੇਨ ¶ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਥਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ.

੫੭੭. ਏਸੇਵ ਚ ਨਯੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਯੋਨਿਆਦੀਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਏਸੇਵ ਚ ਨਯੋ ਭਵੇਸੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਵ ਨਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਤਤ੍ਰ ਭਵੇਸੁ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਮੁਖਮਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਉਪਾਯਮਤ੍ਤਦੀਪਨਂ ਹੋਤਿ.

੫੭੮-੮੧. ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿ-ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਦ੍ਵਿਭਵੇਸੁਪਿ ਕਾਮਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ, ਰੂਪਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਚ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਮਾਨਭਾਵੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਕਾਮਰੂਪਭਵੇਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਸਬ੍ਬਪਾਕਂ ਜਨੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ. ਤਥਾ ਚਤੂਸੁ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਅਣ੍ਡਜਾਦੀਸੁ ਯੋਨਿਸੁ ਦ੍ਵਿਭਵੇਸੁ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਵਿਯ ਤਥਾ ਚਤੂਸੁ ਅਣ੍ਡਜਾਦੀਸੁ ਸੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ‘‘ਅਣ੍ਡਜਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ¶ ਵਚਨਂ ਪਦੁਮਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਹੁਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਗਤੀਸੁ ਏਵ ਚ ਤਥਾ ਸੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਤਥਾ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਾਦਿ-ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਠਿਤੀਸੁਪਿ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਨਾਨਤ੍ਤਕਆਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਏਕਤ੍ਤਕਾਯਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਏਕਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੂਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤੀਸੁ ਸੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਏਕਤ੍ਤਕਾਯਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਏਕਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇ ਤਥਾ ਸੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਭਵਾਦੀਸੁ ਭਵਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਕਾਮਕੁਸਲਪਾਕਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰੂਪਪਾਕਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿਪਾਕਾਨਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੫੮੨-੩. ਕਾਮੇ ਅਪੁਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਰੋ ਕਾਮਭਵੇ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਸਂਸੇਦਜਓਪਪਾਤਿਕਯੋਨਿਵਸੇਨ ਅਣ੍ਡਜਾਦੀਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਨਿਰਯਗਤਿਪੇਤਗਤਿਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਗਤੀਸੁ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਵਸੇਨ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਤਕਾਯਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਵਸੇਨ ਚ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇ ਦ੍ਵਿਧਾ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਸੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

੫੮੪-੬. ਤਥੇਵਾਨੇਞ੍ਜਸਙ੍ਖਾਰੋ ¶ ਤਥਾ ਏਵ ਆਨੇਞ੍ਜਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਏਕਾਰੂਪਭਵੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰੂਪਭਵੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਓਪਪਾਤਿਕਯੋਨਿਯਾ ਚੇਵ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਦੇਵਗਤਿਯਾਪਿ ਚ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਭੂਮਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਭੂਮਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਭੂਮਿਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤੀਸੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਭੂਮੀਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ¶ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮੋਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤੀਨਂ, ਵਸੇਨੇਵਂ ਭਵਾਦੀਸੁ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਵਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਭਵਾਦੀਸੁ ਯਥਾ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਸਂ ਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ.

੫੮੭-੯੦. ਨ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਨਾਮਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਨ ਸਙ੍ਕਮਨਂ ਪਨ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਭਾਵੇ ਅਸਤਿ ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਕਮਨਭਾਵੇ ਅਸਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ? ਨਤ੍ਥਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਮਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਅਤੀਤਂ ਹੇਤੁਂ ਵਿਨਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸੁਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਂ ਰੂਪਾਰੂਪਮਤ੍ਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਂ ਰੂਪਨਾਮਮਤ੍ਤਂ ਜਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਮਤ੍ਤਂ ਰੂਪਨਾਮਮਤ੍ਤਂ ਜਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਮਤ੍ਤਂ ਭਵਨ੍ਤਰਂ ਅਞ੍ਞਭਵਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਲੋਕਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਤੋ ਜੀਵੋਤਿ ਵੇਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਾ ਵਾਪਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

੫੯੧-੯. ਤਸ੍ਸਿਦਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਂ ਸੁਦੁਬ੍ਬੁਧਂ ਅਤਿਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਮੇਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਂ ਸਾਧੁ ਸਾਧੁਕਂ ਨਿਬੋਧਥ, ਸਾਧੁ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਵਿਵਿਧੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਲੋਭਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਵਜਿਰਮਞ੍ਜੂਸਾਯ ਅਨਗ੍ਘਮਣਿਰਤਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਤਸ੍ਸ, ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਸ੍ਸ ਹਿਇਤੋ ¶ ਭਵਤੋ ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਮਿਂ ਆਤਪੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਹਰਿਤਂ ਤਾਲਪਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਸੁਸ੍ਸਮਾਨੇ ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਨਟ੍ਠੇ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਮਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਿਤੇ ਕਾਯਪ੍ਪਸਾਦਿਕੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਭਵਙ੍ਗਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਜਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਬ੍ਬਾਨੁਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਇਤੋ ਕਾਲਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਤੇਨ ਪਨ ਅਨੁਸੇਵਿਤਂ ਅਨੁਚਿਣ੍ਣਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਏਵ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਫਲੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ ਆਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਜਵਨਵਸੇਨ ਸੇਵਿਤਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਂ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਂ ਲਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦੀਨਵੇ ਵਿਸਯੇਤਿ ਅਕੁਸਲਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਜਵਨਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੋਸੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਾਦਿਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਕੁਸਲਜਵਨੇ ਜਵਿਤੇ ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਵੀਥਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੋਸੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਾਦਿਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ. ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਅਕੁਸਲਜਵਨੇਨ ਸਹਜੋ ਲੋਭੋ, ਅਕੁਸਲਜਵਨੇ ਵਾ ਜਵਿਤੇ ਤਤੋ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਵਤ੍ਤੋ ਲੋਭੋ ਤਣ੍ਹਾ. ਨਮੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਗ੍ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਤਂ ਏਵ ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਹਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਜਾ ਏਕਤੋ ਜਾਤਾ ਚੇਤਨਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵੇ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਵਸਾ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਮੀਯਮਾਨਂ ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਓਰਿਮਾ ਤੀਰਮ੍ਹਾ ਰਜ੍ਜੁਕਂ ਆਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਿਕਾਤਿਕ੍ਕਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਏਤਂ ਪੁਰਿਮਂ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਜਹਤਿ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਰਂ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਪਰਂ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦੀਹਿ ¶ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਾਨਸਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਲਭਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਕਾਮਰੂਪਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਰੂਪਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਂ ‘‘ਜਹਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਾਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੬੦੦-੬. ਤਦੇਤਂ ਤਂ ਏਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਾ ਭਵਤੋ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵੇ ਨਾਪਿ ਆਗਤਂ, ਕਮ੍ਮਾਦਿਞ੍ਚ ਹੇਤੁਂ ਵਿਨਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਤੁਭੂਤਂ ਨ ਚੇਵ ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਏਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਾ ਭਵਤੋ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵੇ ਅਨਾਗਮਨੇ ਅਤੀਤਭਵਹੇਤੂਹਿ ਅਤੀਤਭਵੇ ਕਮ੍ਮਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਏਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੇ. ਪਟਿਘੋਸਦੀਪਮੁਦ੍ਦਾਦੀ, ਭਵਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਾ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਅਨਾਗਮਨੇ ਅਤੀਤਭਵੇ ਹੇਤੂਹਿ ਸਮ੍ਭਵੇ ਪਟਿਘੋਸਦੀਪਮੁਦ੍ਦਾਦਿਅਤ੍ਥਨਿਦਸ੍ਸਨਾ ਉਪਮਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਘੋਸਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਾਦਿਹੇਤੁਕਾ ਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਯਥਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਜਨੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਾਪਿਤਾ ਸਦ੍ਦਦੀਪਮੁਦ੍ਦਾਦਯੋ ਅਤ੍ਥਾ ¶ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਘੋਸਦੀਪਮੁਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਹੇਤੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਯੇ ਤੇ ਪਟਿਘੋਸਾਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਨ੍ਤੇਸੁ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਯਥਾ, ਏਵਮੇਵ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਨ੍ਤਾਨਬਨ੍ਧਤੋ ਸਨ੍ਤਾਨਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਏਕਤਾ ਅਤੀਤਭਵਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਏਕੀਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਾਨਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਾਨਾਭਾਵੋਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਭਾਵੋ ਅਪਿ. ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਾਨਬਨ੍ਧੇ ਤੁ, ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਕਤਾ ਸਿਯਾ ਸਨ੍ਤਾਨਬਨ੍ਧੇ ਸਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ¶ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਏਕਤਾ ਏਕੀਭਾਵੋ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਖੀਰਸਭਾਵਤੋ ਪਗ੍ਘਰਣਸਭਾਵਤੋ ਖੀਰਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ਘਨਸਭਾਵਂ ਕਦਾਚਿਪਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਪਿ ਕਾਲੇ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਦਾ ਪਗ੍ਘਰਣਸਭਾਵਖੀਰਮੇਵ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥਾਪਿ ਅਪਰੋ ਨਯੋਪਿ ਸਾ ਏਕਨ੍ਤਨਾਨਤਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸੋ ਏਕਨ੍ਤਨਾਨਾਭਾਵੋ ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਖੀਰਸਾਮਿਕੋ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਧਿਸਾਮਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਖੀਰਕਾਲੇ ਖੀਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਭੂਤੋ ਸਾਮਿਕੋ ਪਗ੍ਘਰਣਸਭਾਵਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਦਧਿਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਦਧਿਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਖੀਰਸਾਮਿਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਸ੍ਸ ਦਧਿਸ੍ਸ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਅਸਾਮਿਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਏਕਨ੍ਤਏਕਤਾਪਿ ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਨਾਨਤਾਪਿ ਵਾ ਸਮਯਞ੍ਞੁਨਾ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਨ ਚੇਵ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ.

੬੦੭-੧੦. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਪਾਤੁਭਾਵੇ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਪਾਤੁਭਾਵਰਹਿਤੇ ਭਵੇ ਸਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੇ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਮਤਾ ਅਭਿਸਮ੍ਭੂਤਾ ਯੇ ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੇ ਜਨੇਹਿ ਕਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਫਲਹੇਤੁਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਸ੍ਸ ਪਰਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਆਗਮਤੋ ਚੇਵ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤੋ ਕਮ੍ਮਤੋ ਹਿ ਤਤੋ ਸਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਤ੍ਤੇਨ ਕਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਚੇਵ ਕਮ੍ਮਤੋ ਤਂ ਫਲਂ ਸਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਫਲਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਵ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਏਤ੍ਥਾਹਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚੋਦਕੋ ਆਹ – ਨਨੁ ਏਵਂ ‘‘ਅਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਪਾਤੁਭਾਵੇ ਭਵੇ ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ ਨਿਯਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਯਂ ਫਲਂ ਏਤਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਯਂ ਏਤਂ ਫਲਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਤੋ ਕਮ੍ਮਤੋ ਨ ਚ ਹੋਤਿ, ਬੀਜਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਕਸ੍ਸ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦਕੋ ਹੋਤਿ.

੬੧੧-੫. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਪਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਫਲਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਫਲਂ ਅਞ੍ਞਤੋ ਕਮ੍ਮਤੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਬੀਜਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਕਸ੍ਸ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦਕੋ ਹੋਤਿ, ਬੀਜਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਮਧੁਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਜਨੇਹਿ ਕਤੇ ਤਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਠਮਂ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੋ ਪਠਮਂ ਲਦ੍ਧਮਧੁਆਦਿਪਚ੍ਚਯੋ ਤਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਫਲਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਮਧੁਆਦਿਨਾ ਬੀਜਾਭਿਸਙ੍ਖਰਣਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਮਧੁਰੋ ਹੋਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਬੀਜਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਤਾਨਿ ਏਵ ਪਠਮਂ ਮਧੁਆਦਿਨਾ ਜਨੇਹਿ ਰੋਪਿਤਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਤੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਮਧੁਰਭਾਵਂ ਫਲਮ੍ਪਿ ਵਾ ਫਲਟ੍ਠਂ ਵਾ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਇਦਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਅਪਿ ਚ ਅਪਰੋ ਨਯੋ. ਬਾਲਕਾਲੇ ਤਰੁਣਕਾਲੇ ਤੇਨ ਤਰੁਣੇਨ ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੋਸਧਾਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵੁਦ੍ਧਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਫਲਦਾਨਸੀਲੇਨ ਅਯਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ.

੬੧੬-੨੦. ਚੋਦਕੋ ਪੁਨਾਹ – ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਵਾ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਯਦਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ¶ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਾਲੇ ਪਨ ਹੇਤੁਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਪਰੋ ਨਯੋ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣਤੋ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਕਾਲੇ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਚ੍ਚਫਲਂ ਸਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਵਿਰਹਿਤਂ ਫਲਂ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਲੋਭਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਜਹਥ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭਾਯ ਅਹਮੇਵ ਪਾਟਿਭੋਗੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਠੇਸੁ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ਫਲਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਟਤ੍ਤਾਯੇਵ ਜਨੇਹਿ ਕਟਤ੍ਤਾਯੇਵ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ ਵਾ ਨ ਚ ਨੇਵ ਹੋਤਿ.

੬੨੧. ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋ ਅਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨੋ ਭੂਤਤ੍ਥਦੀਪਨੋ ਸੋਤੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ¶ ਪੀਤਿਬੁਦ੍ਧਿਵਿਵਡ੍ਢਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵਿਵਿਧੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਸੋਤਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਵਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੦. ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਰੂਪਵਿਭਾਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੨੨. ਵੁਤ੍ਤਮਾਦਿਮ੍ਹਿ ਯਂ ਰੂਪਂ, ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਮਨਨ੍ਤਰਂ ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਕਰਣਾਦਿਮ੍ਹਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ¶ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਂ ਸਮਾਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਰਿਸ੍ਸਂ.

੬੨੩. ਯਂ ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਰੁਪ੍ਪਤਿ ਸੀਤਾਦਿਨਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਰੂਪਯਤੀਤਿ ਰੂਪਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਵਣ੍ਣਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਹਦਯਙ੍ਗਤਭਾਵਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਵਣ੍ਣਾਯਤਨਂ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਾਤੀਤੋ, ਸੁਰੂਪੋ ਰੂਪਮਬ੍ਰ੍ਵਿ ਭਗਵਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਅਤੀਤੋ ਸੁਰੂਪੋ ਰੂਪਂ ਅਬ੍ਰ੍ਵਿ ਕਥੇਸਿ.

੬੨੫-੬. ਮਹਾਭੂਤੇਨਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਭੂਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਭੂਤੋ, ਤੇਨ. ਵਞ੍ਚਕਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭੂਤਸਮਾਤਿ ਵਾ.

੬੩੦. ਨਿਰੁਪਾਦਾਨਮਾਨਸੋਤਿ ਉਪਾਦਾਨਵਿਰਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ.

੬੩੩. ਤਸ੍ਸ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

੬੩੪. ਉਪਬ੍ਰੂਹਨਰਸਾਤਿ ਵਡ੍ਢਨਕਿਚ੍ਚਾ.

੬੩੭. ਆਸਯਾਨੁਸਯੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਯੋ ਨਾਮ

ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠੀ ਚ, ਖਨ੍ਤੀ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਂ;

ਯਥਾਭੂਤਞ੍ਚ ਯਂ ਞਾਣਂ, ਏਤਂ ਆਸਯਸਦ੍ਦਿਤਂ.

ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਅਯਮੇਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਨ੍ਤੋ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਇਤਿ ਅਯਂ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ, ਅਯਂ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਖੋ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਖਨ੍ਤੀ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਿਕਞਾਣਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਭੂਤਞ੍ਚ ਯਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਞਾਣਂ. ਏਤਂ ਆਸਯਸਦ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਏਤਂ ਆਸਯਂ ਇਤਿ ਕਥਿਤਂ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਸਯੇ ਞਾਣਂ ਨਾਮ. ਅਨੁਸਯੋ ਨਾਮ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਾਦਯੋ ਅਨੁਸਯਾ ਸਤ੍ਤ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰੋਪਰੇਤਿ ਪਰੇ ਅਧਿਕਭਾਵੇਨ ਓਪਰੇ ਚ ਤਿਕ੍ਖਾਨੁਭਾਵੇਨ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਤਿਕ੍ਖਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਮੁਦੁਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਹੀਨਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਓਪਰੇ ਞਾਣਂ.

੬੩੮. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਤਿਹੇਤੁਕਕਾਮਾਵਚਰਕ੍ਰਿਯਾਚਤੁਕ੍ਕਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੬੪੧. ਅਕ੍ਖਿਕੂਟੇਹਿ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤਤੋ.

੬੪੫. ਭਾਵਸਮ੍ਭਵਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਸਮ੍ਭਵਭੂਤਵਣ੍ਣਾਯਤਨਂ.

੬੪੭. ਏਤੇ ਦਸ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੬੫੨. ਨਿਵਿਟ੍ਠੇਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ.

੬੫੮. ਉਬ੍ਬਿਅਧਿਕਾਨਂ ¶ ਪਥਵੀਅਧਿਕਾਨਂ.

੬੬੦-੨. ਵਿਸੇਸੇ ਸਤੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੇ ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਿਸੇਸਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ ਪਹਾਯ ਏਵ ਕਮ੍ਮਵਿਸੇਸੇਨ ਪਸਾਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸਤਾ ਞੇਯ੍ਯਾ.

੬੬੩. ਸਦ੍ਦੀਯਤੀਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ. ਰਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤਿ.

੬੬੮. ਪਰਤੋਤਿ ਪਠਮਕਪ੍ਪਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਭਾਵਦ੍ਵਯਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ. ‘‘ਪਵਤ੍ਤੇਪਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਸੋਣਕੁਮਾਰਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੬੭੨. ਨ ਤਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦ੍ਵਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਨ ਸਿਯਾ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ.

੬੭੪. ਉਬ੍ਬਾਹਨਨ੍ਤਿ ¶ ਨੀਹਰਣਂ.

੬੭੬-੭. ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਕਂ ਵਤ੍ਥੁ ਯਂ ਕਮ੍ਮਜਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਹਰਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਏਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਕਂ ਵਤ੍ਥੁ ਜੀਵਿਤਂ ਪਨ ਪਾਲੇਤੁਂ ਨ ਚ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਏਕਤੋ ਜੀਵਿਤਂ ਪਾਲੇਤੁਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ.

ਕਾਯੇਨ ਰੂਪਕਾਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਾਨਂ ਭਾਵੋ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਾਨੁਸਾਰੇਨ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਨੁਚਿਨ੍ਤਨੇਨ ਗਹਿਤਾਯ ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਏਤਾਯ ਧਮ੍ਮਜਾਤਿਯਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੇ. ਇਤਿਪਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ.

੬੮੧. ਏਕਾਵਜ੍ਜਨਵੀਥਿਯਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਛਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯੋਧਾਤੁਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ.

੬੮੪. ਸਹ ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾਤਿ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹੇਵ.

੬੯੦-੧. ਏਤਾਸਂ ਪਨ ਲਹੁਤਾਦੀਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਕਮਤੋ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਲਹੁਤਾ ¶ , ਮਦ੍ਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਮੁਦੁਤਾ, ਧਨ੍ਤਹੇਮਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ. ਲਹੁਤਾਦਿਤ੍ਤਯਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਆਹਾਰਾਦਿਤ੍ਤਯਂਯੇਵ ਲਹੁਤਾਦਿਤ੍ਤਯਂ ਕਰੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਤੋ ਤਂ ਤਿਜਂ ਨਾਮ.

੬੯੩. ਵੁਤ੍ਤਮਾਕਾਰਨਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਕਾਰਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਆਚਯਾਕਾਰਅਨੁਬਨ੍ਧਤਾਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਾਤਿ ਏਕੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾ ਆਚਯਵਸੇਨ ਜਾਤਿਰੂਪਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਕੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਾਵਸੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਜਾਨਨਵਸੇਨ ਜਾਤਿਰੂਪਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੬੯੪. ਸਭਾਵਾਨਪਗਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਪਗਮੇ ਸਤਿ.

ਤੇ ¶ ਮਿਦ੍ਧਰੂਪਵਾਦਾਚਰਿਯਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਅਦ੍ਧਾ ਮੁਨਿਸਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੀਵਰਣਾ ਤਵਾਤਿ ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਅਦ੍ਧਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਮੁਨਿ ਅਸਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਿ ਨੀਵਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤਵ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤਿ ਵਚਨੇ ਸਚੇ ਮਿਦ੍ਧਂ ਨੀਵਰਣਂ ਰੂਪੇ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਿਯਾ. ਭਗਵਤਾ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਨੀਵਰਣਾ ਤਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੀਵਰਣੇਨ ਸਹ ਨੀਵਰਣਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੀਵਰਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਨ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਰੂਪਂ ਸਿਯਾ, ਕਥਂ ਅਰੂਪੇਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਰੂਪੇਪਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨੇਨ ਚ ਨ ਮਿਦ੍ਧਰੂਪਂ ਸਿਯਾ, ਅਰੂਪੇ ਕਥਂ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਰੂਪਮੇਵ ਮਿਦ੍ਧਂ ਇਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਰੂਪੇਪਿ ਏਤਸ੍ਸ ਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਧਕਵਚਨਤੋ ਨਿਟ੍ਠਂ ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ.

੭੦੫-੬. ਕਮ੍ਮੇਨ ਵੀਸਤਿ ਰੂਪਾਤਿ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਤ੍ਥੁਅਟ੍ਠਾਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਸਨ੍ਤਤੂਪਚਯਾਕਾਸਾ ਕਮ੍ਮਜਾ. ਚੇਤਸਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਦ੍ਵਯਸਦ੍ਦਲਹੁਤਾਦਿਤ੍ਤਯਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਸਨ੍ਤਤੂਪਚਯਾਕਾਸਾ ਚਿਤ੍ਤਜਾ. ਉਤੁਨਾ ਸਦ੍ਦਲਹੁਤਾਦਿਤ੍ਤਯਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਸਨ੍ਤਤੂਪਚਯਾਕਾਸਾ ਉਤੁਜਾ. ਆਹਾਰਤੋ ਲਹੁਤਾਦਿਤ੍ਤਯਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਸਨ੍ਤਤੂਪਚਯਾਕਾਸਾ ਆਹਾਰਜਾ.

੭੦੭-੧੭. ਜਾਯੇਯ੍ਯੁਂ ਯਦਿ ਤਾਨਿਪੀਤਿ ਤਾਨਿ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਰੂਪਾ ਯਦਿ ਜਾਯੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੁ ਤੇਸਂ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਭੇਦਾ ਸਿਯੁਂ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਚਨਂ ਪਾਕੋ ਨ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਭੇਦੋ ਵਾ ਨ ¶ ਚ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਪਾਕਭੇਦਾ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤਂ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦ੍ਵਯਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਸ੍ਸ ਪਾਕਭੇਦਤ੍ਤਾ ਨ ਜਾਯਤਿ. ਸਿਯਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਬੁਦ੍ਧੇਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਧਿਕਾਰੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਜਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿ ਞਾਣਂ ਯਦਿ ਸਿਯਾ, ‘‘ਰੂਪਸ੍ਸੂਪਚਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ‘‘ਜਾਤਿ ¶ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਦੀਪਿਤਂ ਯਥਾ, ਏਵਂ ਤਥਾ ਪਾਕੋਪਿ ਪਚ੍ਚਤੁ, ਭੇਦੋਪਿ ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਤੁ, ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ. ਜਾਤਿ ਨ ਚੇਵ ਜਾਯਤੇ. ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਜਾਤਿ ਜਾਯਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਵਚਨੇ ਯਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ. ਯੇਸਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਾਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਜਾਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਵੋਹਾਰਂ ਤੇਸਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਕਮ੍ਮਜਾਦਿਕਂ ਵੋਹਾਰਂ ਲਭਤੇਵ ਯਥਾ, ਤਥਾ ਤੇਸਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤੇ ਪਾਕਭੇਦਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਨਾਮ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਵੋਹਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ. ਤਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਤੂਪਚਯਦ੍ਵਯਂ ਕਮ੍ਮਾਦਿਸਮ੍ਭਵਂ ਹੋਤਿ ਯਥਾ, ਏਵਂ ਪਾਕਭੇਦਾ ਤਂ ਕਮ੍ਮਾਦਿਸਮ੍ਭਵਵੋਹਾਰਂ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਚਨਂ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਜਨਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੇ ਖਣੁਪ੍ਪਾਦੇ ਤੇਸਂ ਪਾਕਭੇਦਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਖਣੁਪ੍ਪਾਦੇ ਜਾਤਿਪਰਮ੍ਪਰਾਭਾਵਤੋ ਸਾ ਜਾਤਿ ਲਬ੍ਭਤੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਜਾਤਿ ਏਵ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਵੋਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਇਤਰਂ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦ੍ਵਯਂ ਪਨ ਨ ਲਭਤਿ. ਤਂ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦ੍ਵਯਂ ਜਿਯ੍ਯਤਿ ਇਤਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਇਤਿ ਵਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਮ੍ਮਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵਕ੍ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ.

੭੧੮-੨੩. ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਞ੍ਚੇਤਂ ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਤਿਪਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਜਰਤਾਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦ੍ਵਯਂ ਜਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਇਤਿ ਤ੍ਵਂ ਚੇ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਏਵਂ ‘‘ਜਾਯਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਭਗਵਤਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਹਿ ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਞ੍ਚੇਤਂ, ਜਰਾਮਰਣਮਿਚ੍ਚਪੀ’’ਤਿਵੁਤ੍ਤਭਾਵਾਦਿਨਾ ਆਕਾਰਦੇਸਨਾਪਰਿਯਾਯੇਨ ਲੇਸੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਰਾਮਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਭਾਵਤੋ ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਞ੍ਚਾਪਿ ¶ ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਂ ਵਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਜਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਯ, ਤਥਾ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਏਤਂ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਂ ਅਜਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਖਂਪੁਪ੍ਫਂਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਂਵਾਤਿ ਚ ਚੋਦਕੋ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਉਭਯਵਚਨਂ ਨੋ ਭਗਵਤਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨਿਸ੍ਸਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਯਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪਥਵਿਯਾਦੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਭਾਵੇ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਖਂਪੁਪ੍ਫਂਵ ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਂ ਨ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਥਵੀਆਦੀਨਂ ¶ ਅਭਾਵੇ ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਂ ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਯ, ਤਥਾ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨ.

੭੨੪-੫. ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦਯੋ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਤੇਸਮੇਵ ਚ ਰੂਪਾਨਂ ਤੇਸਮੇਵ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਸਙ੍ਖਤਾ ਸੇਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਭੇਦਕਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੭੬੭.

ਗਨ੍ਤੁਂ ਪਨਿਚ੍ਛੇ ਪਿਟਕੇਭਿਧਮ੍ਮੇ,

ਯੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਸਮਤ੍ਤਂ;

ਹਿਤਤ੍ਥਿਨਾ ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਯਂ,

ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਿਟਕੇ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਭਾਵਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿਤਤ੍ਥਿਨਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਆਦਰੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਤੀਰਣਚਿਨ੍ਤਨਸਜ੍ਝਾਯਨੇਹਿ ਅਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਰੂਪਵਿਭਾਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੧. ਏਕਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੭੬੯. ਭਵਾਭਵਂ ¶ ਵਿਨਨਤੋਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਂ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਭਵਂ ਸਿਬ੍ਬਨਤੋ. ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਧਿਕਿਲੇਸੂਪਧਿਖਨ੍ਧੂਪਧੀਹਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਅਚ੍ਚੁਤਿਰਸਂ ਅਚੁਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸੁਗਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖਯਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾਤਿ ਖਯਸ੍ਸ ਬਲਵਕਾਰਣਤ੍ਤਾ. ਪੁਥੂਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਰਾਗਾਦਿਕ੍ਖਯਮਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਸਬ੍ਬੇ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਸਮਧਿਗਤਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਕਿਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਖਣੇਸੁ ਕਿਂ ਪਨ ਖਣੇ ਤ੍ਵਂ ਵਦੇਸਿ. ਖੀਣੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਭਵਾਦੀਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਏਵ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਰੋਤਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਹਾਰੋ.

੭੭੧. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਬਾਹਿਰਸਦ੍ਧਾਯ ਵਿਰਹਿਤੋ. ਵਨ੍ਤਾਸੋਤਿ ਵਨ੍ਤਾ ਵਮਿਤਾ ਆਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਯੇਨਾਤਿ ਵਨ੍ਤਾਸੋ.

ਨਿਸ੍ਸਰਣਿਯਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ. ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਯਂ ਇਦਂ ਕਾਮਾਨਂ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਰੋਧੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿਭੂਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਜਾਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਾਮਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੋਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਾਮਕਾਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਾਵੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿਭਙ੍ਗਾਨਂ. ਪਪਞ੍ਚਾਭਾਵਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਭਾਵਤੋ.

੭੭੨. ਅਪਲੋਕਿਤਨ੍ਤਿ ਅਦਸ੍ਸਨਧਮ੍ਮਂ.

੭੭੪. ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਿਦੁਕ੍ਖਂ. ਅਕ੍ਖਰਨ੍ਤਿ ਅਖਰਂ.

੭੭੭. ਸਦ੍ਧਾਬੁਦ੍ਧਿਕਰਂ ¶ ਤਥਾਗਤਮਤੇ ਜਿਨਵਚਨੇ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਞ੍ਞਾਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਕਰਂ. ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਾਲਿਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਾਰਵਨ੍ਤਂ ਸੁਮਧੁਰਂ ਸਾਰਞ੍ਞੁ ਜਿਨਸਾਸਨਸਾਰਞ੍ਞੂ ਵਿਮ੍ਹਾਪਨਂ ਅਚ੍ਛੇਰਕਰਂ ਇਮਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਯੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਜਨੋ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਨਿਪੁਣੇ ਨਿਪੁਣਞਾਣਗੋਚਰੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਪਦਂ ਨਿਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਮਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਕਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੨. ਦ੍ਵਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਙ੍ਖਾਯਤੀਤਿ ¶ ਸਙ੍ਖਾ, ਕਥੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਇਤਿ ਕਥੀਯਤਿ. ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥੀਯਤਿ.

ਤਜ੍ਜਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਦਿਕਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਵਸੇਨ ਜਾਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਕਸ੍ਸਵਾਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਨਾਮਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ‘‘ਅਚ੍ਛੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹੂਨਂ ਨਾਮਧਮ੍ਮਾਨਂ ‘‘ਅਚ੍ਛੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਸਮੂਹਮੇਵਾਤਿ ਨਾਮਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੂਹਂ ਏਵ.

ਗਹਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਕੇਤੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਸਙ੍ਕੇਤਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਜਵਨਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤੇਨ ਗਹਿਤਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਜਾ’’ਤਿ ਕਥੀਯਤਿ.

ਇਤ੍ਥੀ ¶ ਚ ਪੁਰਿਸੋ ਚ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾ, ਤੇ ਆਦਯੋ ਯੇਸਂ ਤੇ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦਯੋ, ਤੇਸਂ.

੭੭੮. ਤਤਿਯਾ ਕੋਟੀਤਿ ਤਤਿਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦ੍ਵਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੩. ਤੇਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਕਾਰਕਪਟਿਵੇਧਵਣ੍ਣਨਾ

ਵੇਦਕਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵੇਦਕਸ੍ਸ. ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤੀਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਆਯਤ੍ਤਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਯੇਸਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਤੇ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਨੋ, ਤੇਸਂ. ਅਤ੍ਰ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਰਿਹਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਕੁਤੋਯਂ ਤਵ ਤਤ੍ਥਾਨੁਰੋਧੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਕਾਰਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਪਿ ਸਤ੍ਤੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵੇਪਿ ਅਯਂ ਤਵ ਅਨੁਰੋਧੋ ਅਨੁਨਯੋ ਕੁਤੋ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ ਕੁਸਲਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ਕਮ੍ਮਵਿਰੋਧੋ ਕੁਤੋ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਅਥਾਪੀਤਿ ਅਪਰੋ ਨਯੋਪਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤਿਸ੍ਸਂ ਚੋਦਨਾਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਤਾਵ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਅਪਰਿਸਮਤ੍ਤਾ ਤੇ ਚੋਦਨਾ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ. ਕਾਰਕਵੇਦਕਤ੍ਤਾਭਾਵੋਤਿ ਕਾਰਕਵੇਦਕਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋ ਸਿਯਾ.

ਅਥ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਸੇ ਚੇਤਨਾਪਿ ਅਨਾਸੋ ਯਦਿ ਨ ਭਵਤਿ. ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾਤਿ ‘‘ਚੇਤਨਾਯ ਅਨਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤੋਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਸੇ ਚੇਤਨਾਯ ਨਾਸੋ ਨ ਭਵਤਿ’’ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ¶ . ਵਿਪਰੀਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਸੇ ਚੇਤਨਾਯ ਅਨਾਸੋ’’ਇਤਿ ਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਂ ਸਿਯਾ. ਅਤ੍ਤਾ ਨਸ੍ਸਤੁ, ਚੇਤਨਾ ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਅਥ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾ ਨਸ੍ਸਤੁ, ਚੇਤਨਾ ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਏਵਂ ਗਹਣਂ ਪਨ ਨ ਭਵਤਿ. ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤਪਕ੍ਖਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਹਿ ‘‘ਚੇਤਨਾਯ ਅਨਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਹੀਨੋ.

ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਚੇਤਨਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਦੇਸਤਾ ਏਕਦੇਸਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਦੇਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕੋ ਦੋਸੋ ਇਤਿ ਤ੍ਵਂ ਚੇ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਯਂ ਪਨ ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਰੂਪਰਸਗਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਏਕਦੇਸੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ ਪਨ ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਵ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾਤਿ ‘‘ਏਕਦੇਸੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਚੇਤਨਤ੍ਤਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾ.

ਏਵਞ੍ਚ ਸਤੀਤਿ ਏਤਂ ਚੇਤਨਾਯ ਅਞ੍ਞਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕੋ ਦੋਸੋ ਇਤਿ ਚੇ ਭਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ. ‘‘ਅਚੇਤਨੋ ¶ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਤੋਤਿ ‘‘ਪਾਕਾਰਤਰੁਪਾਸਾਣਤਿਣਸਦਿਸੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਤੋ.

੭੮੦. ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤੋਪਪਾਤਿਕੋਤਿ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਿ.

੭੮੧. ਭਾਰਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਭਾਰਗ੍ਗਹਣਂ. ਭਾਰਨਿਕ੍ਖੇਪਨਨ੍ਤਿ ਭਾਰੋਰੋਪਨਂ.

੭੮੩. ਏਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਿਸਞ੍ਚਯੋ ਅਟ੍ਠਿਸਮੂਹੋ ਏਕੇਨ ਕਪ੍ਪੇਨ ਪਬ੍ਬਤਸਮੋ ਰਾਸਿ ਸਿਯਾ.

੭੮੫. ਭੋ ਮਾਰ, ਤ੍ਵਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਤਿ ਪਚ੍ਚੇਸਿ, ਕਂ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ‘‘ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਗਹਣਂ ਤੇ ਤਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਪੁਞ੍ਜੋ ਅਯਂ, ਇਧ ਲੋਕੇ ਸਤ੍ਤੋ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ.

੭੮੭. ਯੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਗਨ੍ਥਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਸਤਤਮ੍ਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਮਾ ਪਞ੍ਞਾ ਵੇਪੁਲਂ ਵਿਪੁਲਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

੭੮੮. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਅਤਿਮਤਿਕਰਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨਾਸਕਰਂ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛੇਦਕਰਂ ਪਿਯਕ੍ਕਰਂ ਪੇਮਕਰਂ ਸਦਾ ਪਠਤਿ, ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਮਤਿ ਇਧ ਸਾਸਨੇ ਠਿਤੇ ਵਿਕਸਤਿ ਪਟਿਫੁਲ੍ਲਤਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਕਾਰਕਪਟਿਵੇਧਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤੇਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੪. ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੭੮੯-੯੩. ਹਿਤਾਨਯਨ੍ਤਿ ¶ ਹਿਤਾਵਹਂ. ਮਾਨਸਞ੍ਚ ਸੁਗਤਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸਞ੍ਚ. ਮਧੁਰਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਧੁਰਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ. ਉਤ੍ਤਰਂ ਤੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਤੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਲੋਕਿਯਧਮ੍ਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ. ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਸਮਾਚਾਰੇਤਿ ਸਙ੍ਕਾਯ ਕਙ੍ਖਾਯ ਸਰਿਤਬ੍ਬਸਮਾਚਾਰੇ. ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਅਕਮ੍ਮਾਸਂ. ਅਤ੍ਥਕਾਮੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਕਾਮੇਨ.

੭੯੭. ਦੁਵਿਧਲਕ੍ਖਣਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਵਾਰਿਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ.

੮੦੫. ਤੇਸਂ ਚਰਿਤਾਨਂ ਵੋਮਿਸ੍ਸਕਨਯਾ.

੮੦੭. ਸਵਣ੍ਣਕਸਿਣਾਤਿ ਨੀਲਪੀਤਓਦਾਤਲੋਹਿਤਵਣ੍ਣਕਸਿਣਾ.

੮੦੮. ਤਂ ¶ ਏਕਕਂ ਆਨਾਪਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੋ.

੮੦੯-੧੦. ਮਰਣੂਪਸਮਾਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤੀਤਿ ਮਰਣਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਆਹਾਰਨਿਸ੍ਸਿਤਸਞ੍ਞਾਤਿ ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਾ. ਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਂ.

੮੧੧-੨. ਅਨੁਕੂਲਾ ਇਮੇ ਸਬ੍ਬ-ਚਰਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਾਤਿ ਯਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕੂਲਂ, ਤਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕੂਲਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਨ ਵਚਨਂ ਏਕਨ੍ਤਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭਾਵਤੋ ਏਕਨ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਅਤਿਸਪ੍ਪਾਯਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ ਞੇਯ੍ਯਂ.

੮੩੫. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ-ਸੁਖਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਿਯੁਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸੁਖਾਨਂ ਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸੁਖਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਿਯੁਂ.

੮੩੮. ਸਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਮਨੋਭੁਨੋਤਿ ਮਨੋਭੁਹਦਯੋ ਤਸ੍ਸ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ.

੮੪੪. ਪਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਧੀਮਤਾ ਕਸਿਣਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.

੮੪੫. ਸਂਹਾਰਿਮਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਹਰਿਤਬ੍ਬਕਸਿਣਂ. ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਕਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਿਤਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਅਨਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ਕਸਿਣਂ.

੮੪੯. ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਵਟ੍ਟਂ ਕਾਤੁਂ ਤਂ ਕਸਿਣਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੮੫੧-੨. ਹਤ੍ਥਪਾਸਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਮਿਂ, ਤਮ੍ਹਾ ਕਸਿਣਮਣ੍ਡਲਾਤਿ ਤਤੋ ਕਸਿਣਮਣ੍ਡਲਤੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲੇ ਉਚ੍ਚੇ. ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ.

੮੫੩-੪. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਝਾਨਂ. ਖੇਮਤੋ ਦਟ੍ਠੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਹਂ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦ੍ਧਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਵਿਵੇਕਸੁਖਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਂ ਭਵੇਯ੍ਯਂ.

੮੫੬. ਸੋ ¶ ਕਸਿਣਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਤੇਨ ਯੋਗਿਨਾ ਨ ਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਸਿਣਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਉਸ੍ਸਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵਣ੍ਣਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ.

੮੬੦. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਏਕਗ੍ਗਚੇਤਸੋ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਨਿਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਯੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ ਉਮ੍ਮੀਲਿਤੇ ਕਾਲੇਪਿ, ਤਥਾ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਪਾਥਂ ਯਾਤਿ ਚੇ ਯਦਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਗ੍ਗਹਮੇਵ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ.

੮੬੪. ਪਾਦਾਨਂ ਧੋਵਨੇ ਪਪਞ੍ਚਪਰਿਹਾਰਤ੍ਥਂ. ਏਕਤਲਿਕਾਤਿ ਏਕਤਲਮਤ੍ਤਾ.

੮੬੫. ਤਂ ਸਂਹਾਰਿਮਂ ਕਸਿਣਮਾਦਾਯ.

੮੬੬. ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ¶ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਮਨੇਨ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਕ੍ਕਾਹਟਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਆਹਟਂ ਫੁਸਿਤਂ ਕਰੇ ਕਰੇਯ੍ਯ.

੮੬੮. ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ.

੮੭੧-੪. ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਪੁਰਿਮਸ੍ਸਾਤਿ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਕੋ ਪਨ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ? ਥਵਿਕਾ ਨੀਹਰਿਤਂ ਆਦਾਸਮਣ੍ਡਲਂ ਮਜ੍ਜਿਤਂ ਵਿਯ. ਤੋਯਦੇ ਕਾਲ਼ਮੇਘੇ ਸੇਤਬਲਾਕਾ ਵਿਯ. ਤਦਾ ਤਂ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਗ੍ਗਤਂ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਸਣ੍ਠਾਨਵਨ੍ਤਞ੍ਚ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਜਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਤਂ.

੮੭੭-੮. ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇ. ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਸਮਾਧਿਨੋ ਪਟਿਲਾਭਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਇਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ.

੮੭੯. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ¶ ਸਮਾਧੀਨਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧੀਨਂ.

੮੮੨. ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਯਗਬ੍ਭੋਵ ਰਤਨਂ ਵਿਯ ਅਸ੍ਸ ਅਨੇਨ ਸੁਦੁਲ੍ਲਭਂ.

੮੮੪. ਅਯਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਨ੍ਥਾਰੋ.

੮੯੧-੨. ਸਮਤਂ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਵੀਰਿਯਸਮਭਾਵਂ. ਲਯਂ ਲੀਨਭਾਵਂ ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਯਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਆਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਂ.

੮੯੫-੯. ਭਵਙ੍ਗਂ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯੋਗਿਨੋ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਮ੍ਹਿ ਜਾਯਤਿ. ਤਤੋਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਤੋ ਤਤ੍ਰੇਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਜਵਨਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਜਾਯਨ੍ਤੇ. ਅਵਸਾਨੇ ਏਕਂ ਜਵਨਮਾਨਸਂ ਰੂਪਾਵਚਰਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਾਵਚਰਿਕੇ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਅਙ੍ਗਾ. ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਬਲਵਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਾਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਾਚੇਤਸੋ ¶ ਪਰਿਕਮ੍ਮੋਪਚਾਰਤੋ ਪਰਿਕਮ੍ਮਭਾਵਤੋ ਪਰਿਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ, ਉਪਚਾਰਭਾਵਤੋ ਉਪਚਾਰਾਨੀਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ. ਤਾਨਿ ਜਵਨਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਾਯਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਏਵ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਲੋਮਕੇਸੁ ਯਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮਂ ਜਵਨਂ, ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੯੦੧. ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਨਾਮ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.

੯੦੪-੫. ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਜਵਨੇਹਿ ਯਂ ਆਸੇਵਨਂ, ਤਂ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਂ ਲਦ੍ਧਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਛਟ੍ਠਂ ਜਵਨਂ, ਸਤ੍ਤਮਂ ਵਾ ਜਵਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਵਾਦੇ ਗੋਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ. ਛਿਨ੍ਨਤਟੇ ਮੁਖਂ ਯਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਨਤਟਮੁਖੋ.

੯੦੮. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ¶ ਹੇਤੁ ਯਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਹੇਤੁਕਂ.

੯੧੧-੨. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਨਾਵਿਸਯੇ ਪਲੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਚੇਤਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸਯੇ ਸਮਾਧਾਨੇਨ ਸਮਾਧਿ.

੯੧੫. ਸਯਞ੍ਚ ਅਤਿਸਨ੍ਤਤੋ ਸੁਖਂ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਸਭਾਵਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੯੧੭. ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਂਯੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ.

੯੨੦-੧. ਵੇਪੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਵਿਪੁਲਭਾਵਂ. ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪਚਾਰਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੯੨੮-੩੧. ਪਮਾਦਯੋਗਿਨੋਤਿ ਪਮਾਦਵਸੇਨ ਯੋਗਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਮਸਹਗਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਕ੍ਕਾਰਾ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਚੇ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਤਂ ਝਾਨਂ ਹਾਨਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ, ਸਨ੍ਤਾ ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾ ਸਤਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਂ ਝਾਨਂ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਿਂ ਭਜਤਿ. ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਸੇਸਂ ਦੁਤਿਯਾਦਿਭਾਵਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਸਂਯੁਤਾ ¶ ਸਞ੍ਞਾ, ਮਨਕ੍ਕਾਰਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਨਕ੍ਕਾਰਾ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਗਿਯਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਭਾਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੯੩੩. ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਾਕੁਸਲਾਰਯੋ ਆਸਨ੍ਨਾਕੁਸਲਾਰਿਕਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਕ੍ਕਚਾਰਾਨਂ ਥੂਲਤ੍ਤਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਦੁਬ੍ਬਲਾ.

੯੩੫. ਨਿਕਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਂ. ਪਰਿਯਾਦਾਯਾਤਿ ਸੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ.

੯੩੬. ਵਿਧਿਨਾਤਿ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾ. ਸਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ.

੯੩੮. ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਤੁ ਤਦੇਵ ਚਾਤਿ ਤਮੇਵ ਪਠਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਥਵੀ ਪਥਵੀ’’ਇਤਿ ਏਵਂ ਮਨਸਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ.

੯੪੩. ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾ. ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ.

੯੪੪. ਦੁਵਙ੍ਗਹੀਨਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਹੀਨਂ.

੯੪੮. ਪੀਤਿ ਨਾਮ ਚੇਤਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਿਲਾਪਨਂ ਉਪ੍ਪਿਲਾਪਿਤਤ੍ਤਂ ਯਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ.

੯੬੧-੨. ਆਸਨ੍ਨਪੀਤਿਦੋਸਾਤਿ ਪੀਤਿਯੇਵ ਦੋਸਾ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਯਦੇਵ ਯਂ ਏਵ ਸੁਖਂ ਇਤਿ ਏਵਂ ਸੁਖਂ ਚੇਤਸੋ ਆਭੋਗੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਸੁਖਸ੍ਸ ਥੂਲਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਤਿ.

੯੭੪-੫. ਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਆਸੇਵਨਂ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਆਸੇਵਨਂ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ ਜਵਨਾਨਿ ਜਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤਂ.

੯੭੬. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਠਿਤਂ.

੯੭੯. ਅਯਂ ¶ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋ ਸੁਮਧੁਰਵਰਤਰਵਚਨੋ ਕਂ ਨੁ ਜਨਂ ਨੇਵ ਰਞ੍ਜਯਤਿ, ਅਤਿਨਿਸਿਤਵਿਸਦੋ ਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਚਾਰੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਅਤਿਨਿਸਿਤਵਿਸਦਬੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਚਾਰੋ, ਸੋ ਤੇਨ ਜਨੇਨ ਵੇਦਨੀਯੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੫. ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਅਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੯੮੨-੩. ਰੂਪੇ ¶ ਖੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਰੂਪਕਾਯੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਦਣ੍ਡਾਦਾਨਾਦਯੋ ਦਣ੍ਡਗ੍ਗਹਣਾਦਯੋ. ਇਤਿ ਰੂਪੇ ਰੂਪਕਾਯੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ.

੯੮੪. ਸੂਕਰਾਭਿਹਤੋਵ ਸਾਤਿ ਸੂਕਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤੋ ਸਾ ਸੁਨਖੋ ਵਿਯ.

੯੮੫. ਵਸੀਤਿ ਯੋਗੀ.

੯੮੮-੯੯੦. ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਞ੍ਚ ਤੇਨ ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠਂ ਤਮੋਕਾਸਂ ‘‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’’ਇਤਿ ਚ ਮਨਸਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਵ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਅਯਮਞ੍ਞੋ ਨਯੋ, ‘‘ਆਕਾਸੋ’’ ਇਤਿ ਮਨਸਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਸਿਣਂ ਨ ਸਂਵੇਲ੍ਲੇਤਿ.

੯੯੮. ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਂ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਂ.

੧੦੦੪. ਆਕਾਸਫੁਟਵਿਞ੍ਞਾਣੇਤਿ ¶ ਫੁਟਮੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਫੁਟਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਕਾਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਫੁਟਵਿਞ੍ਞਾਣੇ.

੧੦੦੫-੬. ਅਯਂ ਆਕਾਸੋ ਅਨਨ੍ਤੋ ਇਤਿ ਏਵਂ ਤਂ ਆਕਾਸਮੇਵ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਨਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨਕ੍ਕਾਰਵਸੇਨ ਅਪਿ ਅਨਨ੍ਤਂ ਪਰਿਦੀਪਿਤਂ.

੧੦੧੦. ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋ ਤਸ੍ਸ ਏਵ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵਤੋ.

੧੦੧੩. ਸਤਿ ¶ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਬਲਵਾ ਸਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

੧੦੧੫. ਅਭਾਵਕੇ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੇ.

੧੦੧੭-੮. ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਂ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਮਨਕ੍ਕਾਰੇ. ਤਸ੍ਸਾਪਗਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਪਗਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ.

੧੦੨੯. ਯਾ ਨਾਮ ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਭਾਵਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗੋਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਵਤ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਹੋ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ.

੧੦੩੩. ਯਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀ, ਨਾਸਞ੍ਞੀ ਚ ਹੋਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਸਞ੍ਞਾ ਏਦਿਸੀ ਨ ਹੋਤਿ.

੧੦੩੫-੭. ਪਟੁਸਞ੍ਞਾਯ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨੇਵ ਕਰਣਤੋ ਅਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਆਰੁਪ੍ਪਤੋ ਸਮ੍ਭਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਸੁਖੋਦਕੇ ਦਹਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਯਥਾ, ਸਾ ਸਙ੍ਖਾਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਸੇਸਤ੍ਤਾ.

੧੦੪੦. ਪਾਸਾਦਤਲਞ੍ਚ ¶ ਸਾਟਿਕਾ ਚ.

੧੦੪੧. ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਧਾਨਂ ਸਾਰਤਰਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪੁਰੇਕ੍ਖੋ ਸੇਕ੍ਖੋ ਭਵਂ ਕਾਮਭਵਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਰੂਪਂ ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਅਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੬. ਸੋਲ਼ਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੪੫. ਸਤਾਤਿ ¶ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ. ਅਨੁਯੋਗਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ.

੧੦੪੭. ਯੋਗਾਵਚਰਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਅਸ੍ਸ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ ਨਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਗਤਾ ਸਿਯਾ.

੧੦੫੦. ਦਨ੍ਤੇਤਿ ਦਨ੍ਤੇ ਠਿਤੇ. ਅਚਲੇਤਿ ਅਚਲੇ ਠਿਤੇ.

੧੦੫੨-੪. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਾਦਕਂ ਕਾਰਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਯੋਗੀ ਸਤਂ ਵਾਪਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾਪਿ ਯਦਿ ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਂ ਹੋਮਿ, ਸਤਂ ਹੋਮਿ’’ ਇਤਿ ਏਵਂ ਕਾਮਾਵਚਰਪਰਿਕਮ੍ਮਮਾਨਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਾਦਕਂ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਝਾਨਂ ਪੁਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ਪੁਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ¶ , ਸਹਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਸੋ ਯੋਗੀ ਸਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ.

੧੦੬੭-੮. ਏਸੋ ਅਧਿਗਤਾਭਿਞ੍ਞੋ ਯੋਗੀ ਪਾਦਕਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਫੁਟ੍ਠੇ ਓਕਾਸੇ ਗਤੇ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਦ੍ਦੇ ਸੁਣਾਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਂ.

੧੦੬੯. ਪਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇਤੋਪਰਿਯਂ, ਤਮੇਵ ਮਾਨਸਂ ਚੇਤੋਪਰਿਯਮਾਨਸਂ.

੧੦੭੦. ਹਦਯਂ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਲੋਹਿਤਂ, ਹਦਯਕੋਸੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਰੁਹਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੦੭੫. ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ¶ ਕਾਮਾਵਚਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਰੂਪਾਰੂਪੇਸੁ ਰੂਪਭਵਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਨਸਞ੍ਚ. ਕਿਂ ਭੂਤਂ? ਸਰਾਗਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਕਂ ਮਾਨਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ.

੧੦੭੭-੮੨. ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਜਾਤਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਤੋ ਨਿਸਜ੍ਜਾਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਛਿਮਨਿਸਜ੍ਜਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲੋਮਕ੍ਕਮਾ ਪਟਿਲੋਮਕ੍ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਯਾਵ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇਪਿ ਚੁਤਿਕ੍ਖਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਸਾਧੁਕਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੁਤਿਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਰੂਪੇ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਯਦਾ ਤਦੇਵ ਤਮੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੁਤਿਕ੍ਖਣੇ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਮਨਕ੍ਕਾਰੋ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ.

੧੦੮੬-੯੬. ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕ੍ਖਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਕਸਿਣੇਸੁ ਕਤਪੁਞ੍ਞੇਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਿਤਰਂ ਵਾਪੀਤਿ ਆਲੋਕਕਸਿਣਂ ਵਾ ਇਤਰਂ ਵਾਪਿ ਕਸਿਣਦ੍ਵਯਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂਯੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਲੋਕਕਸਿਣਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਸਚੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਆਲੋਕਕਸਿਣਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਵਡ੍ਢਿਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਰੂਪਂ ਤੇਨ ਯੋਗਿਨਾ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾਰੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਾਵਦੇ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਆਲੋਕੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਆਲੋਕੋਪਿ ਖਿਪ੍ਪਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ¶ ਰੂਪਗਤਂ ਰੂਪਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ.

੧੧੦੦-੧. ਤਂਚਿਤ੍ਤਸਂਯੁਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ.

੧੧੦੩. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਇਮਂ ਪਨ ਗਨ੍ਥਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰੋਤਿ ਚ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੇਨ ਤਰੇਨ ਇਮਿਨਾ ਗਨ੍ਥੇਨ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮਹਣ੍ਣਵਪਾਰਂ ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੋਲ਼ਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੭. ਸਤ੍ਤਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਅਭਿਞ੍ਞਾਰਮ੍ਮਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੦੪. ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਨ ਆਗਤੋ ਅਨਾਗਤੋ, ਨ ਤਾਵ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਨਾਗਤੇ ਅਂਸਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਤੇਸਂ ਞਾਣਂ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਂ. ਯਂ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਯਥਾਕਮ੍ਮੁਪਗਂ, ਵਿਪਾਕਚੇਤਨਾਜਾਨਨਕਞਾਣਂ.

੧੧੦੭-੯. ਤਤ੍ਥ ¶ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇਸੁ. ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਕਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਵਸੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਰੋਪੇਤਿ ਞਾਣਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ, ਤਤੋ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾਵਚਰਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਞਾਣਂ ਸਿਯਾ.

੧੧੧੦-੩. ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ¶ ਕਾਯੇਨ, ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਯਦਾ ਭਵੇ ਯੋ ਯੋਗੀ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਯਦਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਯੋਗੀ ਤਦਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੂਪਕਾਯੇ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਵਸੇਨ ਕਾਯੇ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਤਦਾ ਝਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਤਂ ਞਾਣਂ ਮਹਗ੍ਗਤਗੋਚਰਂ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਞਾਣਂ ਯਦਾ ਅਨਾਗਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ, ਅਤੀਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਵਿਸਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਕਾਲੇ ਅਨਾਗਤਗੋਚਰਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗਮਨੇ ਪਨ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਞਾਣਸ੍ਸ ਗੋਚਰੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.

੧੧੧੪. ਕਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਕਾਯੇ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਇਤਿ ਪਰਿਣਾਮਨਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਞਾਣਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ. ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਸਤ੍ਤਸੂਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਮਹਗ੍ਗਤਅਤੀਤਅਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ.

੧੧੨੦. ਜਾਨਨੇ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਾਨਂ ਜਾਨਨੇ.

੧੧੨੨. ਏਤਸ੍ਸ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏਵ ਮਤਾ ਞਾਤਾ.

੧੧੨੬-੭. ਤਤ੍ਥ ਤਿਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਣਾਦਿਕਂ.

ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਣਾਦਿਕਂ ਤਿਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਖਣਾਦਿਕਂ ਖਣਾਯੇਵ ਤਂ ਖਣਾਵਯਵਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਏਕਦ੍ਵੇਸਨ੍ਤਤਿਵਾਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਿਚਿਤ੍ਤਵੀਥਿਵਾਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਾਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੧੩੧-੨. ਯੇਨ ¶ ¶ ਆਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਯੇਨ ਚੇਤਸਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨਜਵਨਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਹਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਤਂ ‘‘ਖਣਾਦਿਕਤ੍ਤਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਮੇਕੇਨ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਨ ਵਿਜ੍ਝਤਿ’’ਇਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਚਨਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਜਵਨਾਨਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ਚ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਪਨ ਠਾਨੇ ਤੇਸਂ ਆਵਜ੍ਜਨਜਵਨਾਨਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਆਵਜ੍ਜਨਪਰਿਕਮ੍ਮਜਵਨਾਨਂ ਕਸਿਣਾਦਿਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣਜਵਨਾਨਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਅਨਿਚ੍ਛਤਾ.

੧੧੩੪-੪੧. ‘‘ਏਕਬ੍ਭਵਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਦਂ ਅਦ੍ਧਾਖ੍ਯਂ ਅਦ੍ਧਾਨਾਮ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਜਵਨਵਾਰਤੋ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ. ਯਦਾ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਯੋਗੀ ਪਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਤੁਂ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਮਨੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਖਣਵ੍ਹਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤੇਸੁ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਜਵਨਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਵਨਾਨਂ ਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਇਦ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਮੁਦੀਰਿਤਂ. ਇਦ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਤੇਸਂ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਇਦ੍ਧਿਜਵਨਾਨਂ ਤਦੇਵ ਚ ਪਰਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਜਵਨਾਨਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤਂ ਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਜਵਨਾਨਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਅਦ੍ਧਾਵਸਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਤੇਸਂ ਜਵਨਾਨਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਪਿ ਇਦ੍ਧਿਮਾਨਸਮੇਵ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਇਤਰਾਨਿ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਤੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਇਤਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ.

੧੧੬੧. ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਗੋਚਰਂ, ਗੋਚਰਂ ਨ ਹੋਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੧੬੯. ਵਿਵਿਧਤ੍ਥਾਨਿ ਵਣ੍ਣਪਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸੋ ਵਿਵਿਧਤ੍ਥਵਣ੍ਣਪਦੋ, ਤਂ ਮਧੁਰਤ੍ਥਮਤਿਨੀਹਰਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੋਤੁਜਨਸ੍ਸ ਹਦਯਂ ਪੀਤਿਕਰਂ ਸਚੇਤਨੋ ਕੋ ਨਾਮ ਮਨੁਜੋ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਅਭਿਞ੍ਞਾਰਮ੍ਮਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਤ੍ਤਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੮. ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੭੫. ਯਾ ¶ ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਤ੍ਤਂਵ, ਸਞ੍ਞਾ ਨੀਲਾਦਿਤੋ ਪਨਾਤਿ ਸਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨੀਲਾਦਿਵਸੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਤ੍ਤਂਵ ਕਰੋਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਂ.

੧੧੭੭. ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

੧੧੭੮-੯. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਵਸੇਨ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਲਕ੍ਖਣਂ.

੧੧੮੦. ਸਮਾਧਿ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਏਤਾਯਾਤਿ ਸਮਾਧਾਸਨ੍ਨਕਾਰਣਾ.

੧੧੮੧. ਲਕ੍ਖਣੇਨੇਕਧਾਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵ ਏਕਧਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੧੧੮੩. ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ¶ ਭੂਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਅਵਿਪਰੀਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਰਮਤੀਤਿ ਭੂਰਿ, ਭੂਰਿ ਪਞ੍ਞਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ, ਤੇਨ.

੧੧੮੬-੯੧. ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਚ ਞਾਣੇਸੁ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਞਾਣੇਸੁ ਚ ਞਾਣਂ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਫਲਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ. ਭਾਸਿਤਤ੍ਥੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਞਿਤਾ ਅਤ੍ਥਨਾਮਕਾ. ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਹੇਤੂਤਿ ਜਨਨਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਤਾਤਿ ਧਮ੍ਮਨਾਮਕਾ. ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਵੋਹਾਰੋ. ਪਰਿਯਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਨਂ. ਸਵਨਾਧਿਗਮੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਵਤ੍ਤਨਾਯ.

੧੧੯੨. ਭੂਮਿਭੂਤੇਸੂਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਭੂਮਿਭੂਤੇਸੁ.

੧੧੯੪. ਜਨਨਾਦਿਤੋਤਿ ¶ ਜਾਤਿਆਦਿਤੋ ਭੀਤੇਨ ਪਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ.

੧੨੦੩. ਏਕਾਸੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਵਜ੍ਜਿਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਮਿਭੂਤੇਨ ਏਕਾਸੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ.

੧੨੦੮. ਸਤ੍ਤਸਮ੍ਮੋਹਘਾਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਿਤਤ੍ਥਂ.

੧੨੧੧. ਨਿਰੀਹਕਨ੍ਤਿ ਈਹਵਿਰਹਿਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਰਵਿਰਹਿਤਂ, ਦਾਰੁਰਜ੍ਜੁਸਮਾਯੋਗੇ.

੧੨੧੫. ਉਭੋ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਕਾਰਣਾ.

੧੨੨੫. ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਦ੍ਵਯਂ. ਭਾਵਯੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੧੯. ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੩੧. ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿਬਾਤ੍ਤਿਂਸਕੋਟ੍ਠਾਸਾਨਂ ¶ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਤਾਵ ਯੋਗੀ ਮਨਸਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

੧੨੩੩. ਹੇਤ੍ਵਙ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਬੀਜਂ ਤੁ ਬੀਜਂ ਅਙ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਹੇਤੁਜਨਕਂ, ਪਥਵਾਦਯੋ ਅਙ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ.

੧੨੩੪. ਪਞ੍ਚ ¶ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹੁਪਾਦਾਨਕਮ੍ਮਾਹਾਰਾ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਾ.

੧੨੩੫. ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਨਕੋ ਪਿਤਾ ਵਿਯ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਜਨਕਂ.

੧੨੩੮. ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ.

੧੨੪੦. ਯਾ ਸਾਤਿ ਯਾ ਸਾ ਕਙ੍ਖਾ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸੇ.

੧੨੪੧. ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਅਨਵਸੇਸਾਵ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਸਾ ਕਙ੍ਖਾ ਪਹਿਯ੍ਯਤਿ ਨਾਸੀਯਤੇ.

੧੨੪੩. ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾਤਿ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਦਾਨਾਦਿਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ, ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ.

ਤਂ ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਉਪਘਾਤਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਂ ਵਿਪਾਕਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਏਕੋ ਯੋਗੀ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਤਿ.

੧੨੪੬. ਹੇਤੁਫਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨਾਤਿ ਹੇਤੁਫਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਕੇਵਲਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਇਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰੇਨ ਸਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ.

੧੨੪੭. ਪਾਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ¶ ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਕਪਟਿਵੇਦਕਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਨ ਜਾਨਿਯਤੇ.

੧੨੫੦-੧. ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਅਨਞ੍ਞਾਯ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਸਯਂਵਸੀ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ ਸਸ੍ਸਤਉਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਿਨੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਰੋਧਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

੧੨੫੪. ਉਭੋਤਿ ਉਭੋ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਤੋ ਸੁਞ੍ਞਾ. ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਨਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਨਾ ਫਲਂ ਨ ਚ ਹੋਤਿ.

੧੨੫੫. ਸਮ੍ਭਾਰੇਹੀਤਿ ¶ ਸੂਰਿਯਾਦਿਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ.

੧੨੫੭. ਸੁਞ੍ਞਂ ਤਂ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਂ.

੧੨੫੮. ਹੇਤੁਸਮ੍ਭਾਰਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੦. ਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੬੪. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸ.

੧੨੬੬-੮. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਰਾਸਿਤੋ ਨਿਚਯਤੋ ਆਗਮਨਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ. ਦਿਸਾਗਮਨਨ੍ਤਿ ਦਿਸਾਯ ਗਮਨਂ ¶ . ਨਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਚਯੋਤਿ ਚ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੨੭੦-੧. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ. ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ. ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ, ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ. ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ. ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਧਮ੍ਮੇ.

੧੨੮੦. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤਮਗ੍ਗਫਲਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਵਿਰੁਦ੍ਧਵਸੇਨ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ.

੧੨੮੬. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ¶ ਕਾਯਾਤਿ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ.

੧੨੯੦. ਯਤੋ ਯਤੋ ਪਚ੍ਚਯਾਦਿਤੋ. ਯਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਜਾਨਤਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਾਨਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਤੇਹਿ ਲਭਿਤਬ੍ਬਂ ਅਮਤਂ, ਅਮਤਂ ਵਿਯ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਵਾ.

੧੨੯੩. ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਮਗ੍ਗਫਲਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ. ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲੇ ਅਹਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਮਿ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋ ਹੋਤਿ.

੧੨੯੭. ਸਾਰਵੇਦਿਨੋਤਿ ਸਾਰਜਾਨਨਸੀਲਾ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਦਂ ਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੧. ਏਕਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੯੯. ਉਪਲ੍ਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ¶ ਸੁਵਿਸਦਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਵਿਧਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

੧੩੦੨. ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੧੩੦੬. ਅਯਂ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਏਵ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਞਾਣਂ ਨਾਮ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੧੩੦੯. ਭਵਙ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁ-ਪੇਕ੍ਖਾਗਤਨਯੇਨਾਤਿ ਭਵਙ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਕਤਨਯੇਨ.

੧੩੧੪-੬. ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ¶ , ਉਦ੍ਧਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮਤੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਤੋ, ਇਦਂ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ ਭਾਸਿਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾ ਕਥਿਤਂ. ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਞਾਣਂ ਆਹਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਗੋਤ੍ਰਭੁਪਰਿਯੋਸਾਨਂ.

੧੩੧੮. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਕਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੨. ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੧੯-੨੨. ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਿਯਂ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਿਯਠਾਨਂ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਿਯਠਾਨਤ੍ਤਾ. ਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਕੁਦਾਚਨਂ ਨ ਚ ਭਜਤਿ, ਤਥੇਵ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਦਾਚਨਂ ਨ ਭਜਤੇਵ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਏਕਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਵੋਹਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰਿਕਂ, ਨ ਵੋਹਾਰਿਕਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੋਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੋਤੇ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਵੋਹਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ.

੧੩੨੫. ਸੂਰਂ ਤਿਕ੍ਖਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

੧੩੨੬-੯. ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਵਿਗਤਂ. ਪਠਮਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚੇਵਾਤਿ ਪਠਮਾਵਜ੍ਜਨਂ ਵਿਯ. ਪਠਮਾਭੋਗਤਾਪਿ ਚਾਤਿ ਪਠਮਮਨਸਿਕਾਰਾ ਵਿਯ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ. ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਾਯ ਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮੁਦ੍ਧਮ੍ਹਿ ਮਤ੍ਥਕੇ. ਅਨਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਂ.

੧੩੩੦-੩. ਏਕੇਨ ¶ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨ ਏਕਿਸ੍ਸਾਯੇਵ ਵੀਥਿਯਾ. ਅਨੁਲੋਮਗੋਤ੍ਰਭੁਚੇਤਸਨ੍ਤਿ ਅਨੁਲੋਮਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਵਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ. ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਯਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਮੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਹਿ’’ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਞ੍ਞਿਤਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ. ਕਦਾਚਿਪਿ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਮਗ੍ਗੋ ਏਸ ਏਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬੋ.

੧੩੩੬. ਉਜ੍ਝਤੀਤਿ ਛਿਨ੍ਦਤਿ.

੧੩੩੮. ਅਨੇਕੇਸਂ ਆਨਿਸਂਸਾਨਂ ਦਾਯਕੇਨ ਆਦਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਮਗ੍ਗਞਾਣਂ.

੧੩੪੧. ਏਕਸ੍ਸਾਸੇਵਨਂ ¶ ਨਤ੍ਥਿ ਏਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਆਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਨੁਲੋਮਕਾ. ਤੇਹੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਹਿ ਆਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯਂ ਲਦ੍ਧਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਹੋਤਿ.

੧੩੪੫-੭. ਮਗ੍ਗਪੇਕ੍ਖਨਹੇਤੁ ਯਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਮਨਸੋ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਪੇਕ੍ਖਨਹੇਤੁਕਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਜਵਨਾਨਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਜਾਯਨ੍ਤੇ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਾਨਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੧੩੫੧. ਤਤੋ ਤਦਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਓਤਰਤਿ. ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਂ.

੧੩੬੧. ਮੂਲਘਾਤਨ੍ਤਿ ਮੂਲਘਾਤਨਂ. ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਂ.

੧੩੬੩. ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਸਭਾਵਤੋਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਤੋ. ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਂ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੩. ਤੇਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਕਿਲੇਸਪਹਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੭੫. ਇਧ ¶ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਾਧਿਕਾਰੇ ਕਾਰਣੂਪਚਾਰੇਨ ਲਾਭਾਦਿਕਾਰਣਸ੍ਸ ਵੋਹਾਰੇਨ, ਲਾਭੋ ਆਦਿ ਵਤ੍ਥੁ ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਨਯਸ੍ਸਾਤਿ ਲਾਭਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕੋ, ਤਸ੍ਸ.

ਸੁਖੁਮਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਾ ਸੁਖੁਮਾ.

੧੩੭੬. ਯੇਨ ¶ ਯੇਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗਾਦਿਞਾਣੇਨ ਯੋ ਯੋ ਸਂਯੋਜਨਾਦਿਕੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ ਧਮ੍ਮੋ ਘਾਤਂ ਵਿਨਾਸਂ ਯਾਤਿ, ਸੋ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਤੇਨ ਤੇਨ ਅਸੇਸੇਨ ਞਾਣੇਨ ਏਵਂ ਸਾਧੁ ਮਯਾ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

੧੩੮੩. ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯੇਨਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ.

੧੩੯੪. ਯੋ ਯੋਗੀ ਇਮਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਹਿਤਭਾਵਨਂ ਵਨਂ ਵਨੇਤਬ੍ਬਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸੁਖਸਂਹਿਤਂ ਹਿਤਂ ਉਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਮਂ ਅਨੁਤ੍ਤਮਂ ਹੀਨਂ ਵਿਧੂਯ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਗ੍ਗਹਕਮ੍ਪਦਂ ਪਦਂ ਅਵਿਗ੍ਗਹਕਂ ਸਰੀਰਰਹਿਤਂ ਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਪਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪੇਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਚ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਕਿਲੇਸਪਹਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤੇਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੪. ਚਤੁਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੯੫. ਰੂਪਂ ¶ ਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਂ ਰੂਪਸ੍ਸ. ਅਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਸ੍ਸ.

੧੩੯੬. ਮਿਸ੍ਸਕਸ੍ਸਾਤਿ ਨਾਮਰੂਪਮਿਸ੍ਸਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੩੯੭. ਤਿਪਞ੍ਚ ਚਾਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸ ਚ.

੧੩੯੯. ਏਕੋਤਿ ¶ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯੋ. ਦ੍ਵੇਕਾਲਿਕੋਤਿ ਅਤੀਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਵਸੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ. ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਟੀਕਾਯ

ਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚਤੁਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੦੧. ਸੁਮਤਿਮਤਿਵਿਚਾਰਬੋਧਨੋਤਿ ਸੁਮਤੀਨਂ ਸੁਨ੍ਦਰਪਞ੍ਞਾਨਂ ਕਵੀਨਂ ਮਤਿਯਾ ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਬੋਧਨੋ. ਵਿਮਤਿਵਿਮੋਹਵਿਨਾਸਨੋਤਿ ਵਿਮਤੀਨਂ ਬਾਲਾਨਂ ਵਿਮੋਹਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਨੋ. ਕੁਮਤਿਮਤਿਮਹਾਤਮੋਨਾਸੋਤਿ ਕੁਮਤੀਨਂ ਬਾਲਾਨਂ ਮਹਾਤਮਸਨ੍ਨਿਭਾਯ ਮਤਿਯਾ ਨਾਸਕੋ. ਪਟੁਮਤਿਭਾਸਕਰੋਤਿ ਪਟੂਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾਯ ਓਭਾਸਕਰੋ.

੧੪੦੨. ਸੁਮਤਿਨਾਮਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸਮਾਨਤੋ ਅਸਦਿਸਾਯ ਪੂਜਾਯ ਮਮ ਆਯਾਚਿਤੋ ਯਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਕਾਰਣਾ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਅਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋ. ਪਦਾਤੋ ਪਦਾਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ. ਹਿਤਵਿਭਾਵਨਾ ਭਾਵਨਾਤਿ ਹਿਤਪ੍ਪਕਾਸਨਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਮਯਾ ਰਚਿਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਹਂ ਸੁਮਤਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਸਮਾਨਤੋ ਮਾਨਤੋ ਆਯਾਚਿਤੋ ਯਤੋ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਮਾ.

੧੪੦੫. ਤਿਵਿਧਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਾਨਞ੍ਹਿ ਗਤਿਯੋਤਿ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਾਨਂ ਵਚਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਗਨ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾ ਗਤਿਯੋ.

੧੪੦੬. ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਲਦ੍ਧੀਹੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਨਿਕਾਯੇ ਲਦ੍ਧੀਹਿ. ਵਾਚਨਾਮਗ੍ਗਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਬਨ੍ਧਨਿਸ੍ਸਿਤੋ.

੧੪੧੦. ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਕੁਲਾਕੁਲੇਤਿ ¶ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਕੁਲੇਹਿ ਆਕਿਣ੍ਣੇ. ਸੁਪਸਨ੍ਨਸਿਤੋਦਕੇਤਿ ਮਧੁਰਸੀਤੋਦਕੇ.

੧੪੧੧. ਸਙ੍ਕਟੇਤਿ ਸਮ੍ਬਾਧੇ.

੧੪੧੨. ਕੇਲਾਸਸਿਖਰਾਕਾਰਪਾਸਾਦਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇਤਿ ਰਜਤਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕਨਿਭੇਹਿ ਪਾਸਾਦੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤੇ.

੧੪੧੩. ਵਿਵਿਧਾਕਾਰਚਾਰੁਪਾਕਾਰਗੋਪੁਰੇਤਿ ਵਿਵਿਧਸਣ੍ਠਾਨਮਨੁਞ੍ਞਪਾਕਾਰਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ.

੧੪੧੪. ਸਲ੍ਲੇਖਾਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤਿ. ਸਾਖਲ੍ਯੇਤਿ ਸਖਿਲਭਾਵੇ. ਸਤਾਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ.

੧੪੧੫. ਵਸ੍ਸਵਲਾਹਕਾ ਦੇਵਾਤਿ ਵਸ੍ਸਵਲਾਹਕਭੂਤਾ ਦੇਵਾ ਅਮਰਾ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਪੁਰਾਣਟੀਕਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰ-ਅਭਿਨਵਟੀਕਾ

(ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ)

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ

(ਕ) ਵਿਸੁਦ੍ਧਕਰੁਣਾਞਾਣਂ ¶ ¶ , ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਿਤਂ;

ਧਮ੍ਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਵਨ੍ਦੇ ਸਂਘਂ ਨਿਰਙ੍ਗਣਂ.

(ਖ) ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਥੇਰਂ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਵਿਸਾਰਦਂ;

ਨਮਾਮਿ ਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਂ ਮੇ, ਗੁਰੁਂ ਗਾਰਵਭਾਜਨਂ.

(ਗ) ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਏਵਂ,

ਯਾ ਲਦ੍ਧਾ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਪਦਾ;

ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ,

ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਸੇਸਤੋ.

(ਘ) ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀਨਂ ¶ , ਥੇਰਾਨਂ ਥਿਰਸੀਲਿਨਂ;

ਵਂਸਾਲਙ੍ਕਾਰਭੂਤੇਨ, ਭੂਤਾਨੁਗ੍ਗਹਕਾਰਿਨਾ.

(ਙ) ਥੇਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤੇਨ, ਰਚਿਤਂ ਯਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਪਿਟਕੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਓਤਾਰੁਪਾਯਭਾਵਤੋ.

(ਚ) ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰੋਤਿ, ਲਦ੍ਧਨਾਮੇਨ ਵਿਸ੍ਸੁਤਂ;

ਨਾਨਾਨਿਪੁਣਗਮ੍ਭੀਰਨਯਂ ਪਕਰਣੁਤ੍ਤਮਂ.

(ਛ) ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਤਸ੍ਸ, ਆਰਭਿਸ੍ਸਂ ਯਥਾਬਲਂ;

ਪਾਮੋਜ੍ਜਜਨਨਤ੍ਥਾਯ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੁਨਨ੍ਤਿ.

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਰਮਨਿਪੁਣਵਿਚਿਤ੍ਤਨਯਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ¶ ਸਕਸਮਯਸਮਯਨ੍ਤਰਗਹਨਵਿਗ੍ਗਾਹਣਸਮਤ੍ਥਂ ਸੁਵਿਮਲਵਿਪੁਲਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਜਨਨਂ ਪਕਰਣਮਿਦਮਾਰਭਨ੍ਤੋਯਮਾਚਰਿਯੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮਕਰਣੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਨਿਵਾਰਣਞ੍ਚੇਵ ਪਞ੍ਞਾਪਾਟਵਞ੍ਚ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮੋ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਣਾਮਕਿਰਿਯਾਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦਿਕਾ ਕੁਸਲਚੇਤਨਾ. ਸਾ ਚ ਵਨ੍ਦਨੇਯ੍ਯਵਨ੍ਦਕਾਨਂ ਖੇਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਸਮ੍ਪਦਾਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਭੂਤਾ ਯਥਾਲਦ੍ਧਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਬਲਪ੍ਪਦਾਨਵਸੇਨ ਤਨ੍ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਵਿਪਾਕਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾਨਿ ਉਪਪੀਲ਼ਕਉਪਚ੍ਛੇਦਕਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਨਿਦਾਨਾਨਂ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਸਿਦ੍ਧਿਵਿਬਨ੍ਧਕਾਨਂ ਰੋਗਾਦਿਅਨ੍ਤਰਾਯਾਨਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਰਾਗਾਦਿਮਲਵਿਕ੍ਖਾਲਨੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਸਿਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਾਦਕਂ ਤਿਕ੍ਖਵਿਸਦਭਾਵਮਾਵਹਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਗਨ੍ਥਸਮਾਰਮ੍ਭੇ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮਕਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਚਾਰਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਵਨ੍ਦਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਹੂਨਿ ਪਯੋਜਨਾਨਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਧਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨੀਤਿ ਤਂ ਪਪਞ੍ਚਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਤਾਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਤਥਾਗਤਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਸੇਸਰਤਨਾਨਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਥੋਮਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਣਾਮਮਾਰਭਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਥੋਮਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਹਿ ਪਣਾਮੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਾਤਿਸਯਯੋਗੋ, ਤਤੋ ਚਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰਵਨ੍ਦਨੀਯਭਾਵੋ, ਤੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਨ੍ਦਨਾਯ ਖੇਤ੍ਤਙ੍ਗਤਭਾਵੋ, ਖੇਤ੍ਤਙ੍ਗਤਾਯ ਚ ਵਨ੍ਦਨਾਯ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਭਾਵੋ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕਿਰਿਯਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਓਸਾਨਗਾਥਾਯਂ ‘‘ਪਵਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਰਕਾਲਕਿਰਿਯਾਵਚਨੇਨ ਸਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਨਕਿਰਿਯਾਯ ਕਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ‘‘ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਨ ਤਬ੍ਬਿਸੇਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਰਤੀਤਿ ਕਰੁਣਾ, ਪਰਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਅਪਨੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਰੀਯਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਪਸਾਰੀਯਤੀਤਿ ਵਾ ਕਰੁਣਾ. ਅਥ ਵਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਰੁਣਾ, ਪਰਦੁਕ੍ਖੇ ਸਤਿ ਸਾਧੂਨਂ ਕਮ੍ਪਨਂ ਹਦਯਖੇਦਂ ਜਨਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਣਾਤੀਤਿ ਵਾ ਕਰੁਣਾ, ਪਰਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲਕਰਣਤੋ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ, ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਰੁਣਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚ ਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਾਸਂ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਾ, ਅਨਨ੍ਤਾ ਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞੋ, ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਂ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਨ੍ਤਤਾਵਸੇਨ ਚੇਵ ਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨਵਸੇਨ ਚ ਸਤਿਪਿ ਭਗਵਤੋ ਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਸਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਵੇ ਅਨਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨਨ੍ਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਕਞ੍ਚਿ ਸਤ੍ਤਂ ਅਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਨਿਰਵਸੇਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਵਬੋਧਨਸਮਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਸਕਲਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਕਰੁਣਾਞਾਣਵਨ੍ਤਤਾਯ ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞੋ ਭਗਵਾ. ਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਾਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਰੁਣਾਗ੍ਗਹਣੇਨ ਲੋਕਿਯੇਸੁ ਮਹਗ੍ਗਤਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਸਾਧਾਰਣਗੁਣਦੀਪਨਤੋ ਸਕਲਲੋਕਿਯਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਪਞ੍ਞਾਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗਞਾਣਦੀਪਨਤੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ.

ਅਪਿਚ ¶ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਂ ਕਰੁਣਾ ਆਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਞ੍ਚੋਦਿਤਮਾਨਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਸਂਸਾਰਪਙ੍ਕਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਤ੍ਥਾਯ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਯਾ ਅਧਿਗਮੇਨ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਪਟਿਲਭਿ. ਇਤਿ ¶ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਂ ਤਨ੍ਨਿਦਾਨਭਾਵਤੋ ਕਰੁਣਾ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਮਾਦਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਭਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਾਭਾਵਤੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਆਦਿਪਰਿਯੋਸਾਨਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ ਨਯਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਨਯਗ੍ਗਾਹੋ ਏਵ ਹਿ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨੁਪਾਯੋ, ਇਤਰਥਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਪਿ ਵਚਨਪਥਾਤੀਤਂ ਤਥਾਗਤਗੁਣਂ ਅਨੁਪਦਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ਕੋ ਨਾਮ ਪਰਿਯੋਸਾਨਮਾਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਏਵਂ ਕਰੁਣਾਪਞ੍ਞਾਮੁਖੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਸਂਕਿਤ੍ਤਨੇ ਅਤਿਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਚੇਵ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਪਸਾਦਬਾਹੁਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧੇਪਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਗੁਣੇ ਪਧਾਨਭਾਵੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਥਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਥਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਆਗਤਤਾਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੨; ਬੁ. ਵਂ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨ ਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦) –

‘‘ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾ, ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਾਦਿਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਯੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ, ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਤਥਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. (੧)

‘‘ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤਾ, ਯਥਾ ਵਾ ਤੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਹਿ ਤਂ ਤਂ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਂ ਵਿਧਮਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਗਤੋ, ਏਵਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. (੨)

‘‘ਕਥਂ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਂ ਸਭਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ, ਤਞ੍ਚੇਸ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਧਿਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਗਮਨਤ੍ਥਾਨਂ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘ਯੇ ਗਤਿਅਤ੍ਥਾ, ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾ. ਯੇ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾ, ਤੇ ਗਤਿਅਤ੍ਥਾ’ਤਿ. (੩)

‘‘ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੦) ‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ¶ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਚ ਤਥਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਆਗਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. (੪)

‘‘ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਛਦ੍ਵਾਰਗ੍ਗਹਿਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਵਿਪਰੀਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨੇਵਂ ‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੬੧੬ ਆਦਯੋ) ਤਥਮੇਸ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਵਿਭਜਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਆਗਮਯਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. (੫)

‘‘ਕਥਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ਏਸ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਯਾਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਰਾਗਮਦਾਦਿਨਿਮ੍ਮਥਨਵਸੇਨ ਏਕਸਦਿਸਮੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਂ ਗਦਤਿ, ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋਵਚਨਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. (੬)

‘‘ਕਥਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਾ ਹਿ ‘ਯਥਾ ਵਾਦੀ ਤਥਾ ਕਾਰੀ’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪੋਸਾਲਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੮੩) ਵਚਨਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਚਾਯ ਅਨੁਰੂਪਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਵਾਚਾ, ਤਥਾ ਕਾਯੋਪਿ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. (੭)

‘‘ਕਥਂ ¶ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਅਨੁਪਮਾਯ ਸਕਲਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਸਮ੍ਪਦਾਯ ¶ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਅਗਦੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਗਦੋ, ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ, ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਗਦੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਦੀਘਾਗਮਸਂਵਣ੍ਣਨਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਯਥੇਵ ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਿਆਦਯੋ,

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਮੁਨਯੋ ਇਧਾਗਤਾ;

ਤਥਾ ਅਯਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਪਿ ਆਗਤੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੨; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦; ਬੁ. ਵਂ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨ ਨਿਦਾਨਕਥਾ);

‘‘ਪਹਾਯ ਕਾਮਾਦਿਮਲੇ ਯਥਾ ਗਤਾ,

ਸਮਾਧਿਞਾਣੇਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਿਆਦਯੋ;

ਮਹੇਸਿਨੋ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰੋ,

ਤਥਾ ਗਤੋ ਤੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਮਤੋ.

‘‘ਤਥਞ੍ਚ ਧਾਤ੍ਵਾਯਤਨਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ,

ਸਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਵਿਭਾਗਭੇਦਤੋ;

ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣੇਨ ਜਿਨੋਯਮਾਗਤੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋ.

‘‘ਤਥਾਨਿ ¶ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ,

ਤਥਾ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ;

ਅਨਞ੍ਞਞੇਯ੍ਯੇਨ ¶ ਯਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤਾ,

ਯਾਥਾਵਤੋ ਤੇਨ ਜਿਨੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਅਨਨ੍ਤਭੇਦਾਸੁਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਸੁ,

ਜਿਨਸ੍ਸ ਰੂਪਾਯਤਨਾਦਿਗੋਚਰੇ;

ਵਿਚਿਤ੍ਤਭੇਦੇ ਤਥਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ,

ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਲੋਚਨੋ.

‘‘ਯਤੋ ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਤਥਮੇਵ ਭਾਸਤਿ,

ਕਰੋਤਿ ਵਾਚਾਯਨੁਲੋਮਮਤ੍ਤਨੋ;

ਗੁਣੇਹਿ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਰੀਯਤਿ,

ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨਪਿ ਲੋਕਨਾਯਕੋ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ਅਟ੍ਠ. ੩੮; ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੭);

ਕੇਨਚਿ ਗੁਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੋਤਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਅਵੀਚਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਂ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਨ ਕੋਚਿ ਕੇਨਚਿ ਗੁਣੇਨ ਸਮਸਮੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਪਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਰੂਪੇ ਸੀਲੇ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਸਾਦਿਸੋ;

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਸਮੋ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇ’’ਤਿ.

ਵਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤੀਹਿ ਵਨ੍ਦਨਾਹਿ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਦਿਵਸੇਨ ਨਮਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਹਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਨ੍ਦਨਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਨ੍ਦਨਾ ਕਾਯੇਨ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਵਚਸਾ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਮਨਸਾ ਵਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਨਮਞ੍ਞਤਰਾ ਚੇਤਨਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕਾਯਵਨ੍ਦਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਾਯੇਵ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਚੀਵਨ੍ਦਨਾਤਿ, ਉਭਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਪਨ ਅਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ¶ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਨੋਵਨ੍ਦਨਾਤਿ. ਸਿਰਸਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ. ਅਬੁਜ੍ਝਿ, ਬੋਧੇਤੀਤਿ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਅਬੁਜ੍ਝਿ, ਪਰੇਪਿ ਬੋਧੇਤਿ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਜ੍ਝਨਬੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧੯੨; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੯੭; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੨). ਅਥ ਵਾ ਬੁਧ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਜਾਗਰਣਵਿਕਸਨਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਬੁਜ੍ਝਿ ਸਵਾਸਨਸਮ੍ਮੋਹਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵਿਗਤੋ, ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਕਸਿਤਵਾਤਿ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਵਤ੍ਥੁਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਿਬਨ੍ਧਿਕਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਸਹ ਵਾਸਨਾਯ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵਿਗਤੋ. ਪਰਮਰੁਚਿਰਸਿਰਿਸੋਭਗ੍ਗਸਮਾਗਮੇਨ ਵਿਕਸਿਤਮਿਵ ਪਦੁਮਂ ਅਪਰਿਮਿਤਗੁਣਗਣਾਲਙ੍ਕਤਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਮਾਗਮੇਨ ਵਿਕਸਿਤੋ ਵਿਕਾਸਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਗਰਣਵਿਕਸਨਤ੍ਥਵਸੇਨਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਦ੍ਵੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਥੋਮਨਾ ਕਤਾ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਤੋ ਚ. ਤਾਸੁ ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਾਧਿਗਮੋ ਸਵਾਸਨਸਕਲਸਂਕਿਲੇਸਾਨਮਚ੍ਚਨ੍ਤਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮੋ ਚ, ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਆਸਯਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ ਪਰਹਿਤਸਮੀਹਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਭਾਜਨੇਸੁ ਦੇਵਦਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵਿਰੋਧਿਸਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਤਾ ਅਪਰਿਪਾਕਗਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਕਾਲਾਗਮਨਞ੍ਚ ਆਸਯੋ ਨਾਮ. ਤਦਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਨਿਰਪੇਕ੍ਖਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਨਤ੍ਤਯਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਪਯੋਗੋ ਨਾਮ. ਦੁਵਿਧਾਸੁ ਪਨੇਤਾਸੁ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤੀਸੁ, ਤਿਵਿਧਾਸੁ ਚ ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾ-ਵਚਨੇਨ, ਤਥਾ ਆਗਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਆਸਯਵਸੇਨ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਬੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ, ਤਥਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ¶ ਚ ਤਥਾਗਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤਥਾਗਤਸਦ੍ਦੇਨ ਪਯੋਗਵਸੇਨ, ਅਨਨ੍ਤਪਞ੍ਞਾ-ਵਚਨੇਨ, ਞਾਣਗਤਿਦੀਪਕੇਨ ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ, ਬੁਜ੍ਝਨਜਾਗਰਣਵਿਕਸਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਬੁਦ੍ਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਿਵਿਧਾਪਿ ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਵਚਨੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਪਿਚ ਹੇਤੁਫਲਸਤ੍ਤੂਪਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਵਸੇਨ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿਪਿ ਭਗਵਤੋ ਥੋਮਨਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਂਵਸੇਨਪੇਤ੍ਥ ਥੋਮਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਯੋਗੋ, ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਸਮ੍ਭਰਣਞ੍ਚ ਤਮ੍ਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਂ. ਫਲਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਹਾਨਸਮ੍ਪਦਾ, ਆਨੁਭਾਵਸਮ੍ਪਦਾ, ਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਦਾ ਚਾਤਿ. ਤਾਸੁ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ, ਮਗ੍ਗਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਮ੍ਮੂਲਕਾਨਿ ਚ ਦਸਬਲਾਦਿਞਾਣਾਨਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ. ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਹ ਵਾਸਨਾਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨਂ ¶ ਪਹਾਨਸਮ੍ਪਦਾ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਪਰਿਮਿਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇ, ਸਦੇਵਕਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਚ ਆਧਿਪਚ੍ਚਂ ਆਨੁਭਾਵਸਮ੍ਪਦਾ. ਸਕਲਲੋਕਨਯਨਾਭਿਸੇਕਭੂਤਾ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ. ਸਤ੍ਤੂਪਕਾਰੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਾਸੁ ਪਨ ਅਨਨ੍ਤਕਰੁਣਾ-ਵਚਨੇਨ, ਤਥਾ ਆਗਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਦਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਫਲਸਮ੍ਪਦਾਸੁ ਞਾਣਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇਵ ਪਹਾਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਪਞ੍ਞਾ-ਵਚਨੇਨ, ਅਭਿਸਮਯਪਰਿਦੀਪਕੇਨ ਤਥਾਗਤਸਦ੍ਦੇਨ, ਬੁਜ੍ਝਨਜਾਗਰਣਵਿਕਸਨਟ੍ਠੇਨ, ਚ ਬੁਦ੍ਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਆਨੁਭਾਵਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ, ਅਨੁਤ੍ਤਰ-ਵਚਨੇਨ ਚ ਵਿਭਾਵਿਤਾ, ਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਰੂਪਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੀਪਕੇਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ¶ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਸ੍ਸ ਥੋਮਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਣਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸੇਸਰਤਨਾਨਮ੍ਪਿ ਪਣਾਮਮਾਰਭਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਸਾਧੁਗਣਮ੍ਪਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਥੋਮਨੇਨ ਚ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਤਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਗੁਣਾ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਾਦਯੋ ਸਙ੍ਘਗੁਣਾ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਭਵਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਥਾਭਾਵਤੋਤਿ ਨ ਤੇਸਂ ਵਿਸੁਂ ਥੋਮਨਾ ਕਤਾ. ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਚੇਵ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਚ ਅਪਤਮਾਨੇ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਦਸਵਿਧੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਛਤ੍ਤਵਿਮਾਨੇ –

‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਨੇਜਮਸੋਕਂ,

ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਮਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ;

ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਂ,

ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੭);

ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਭੇਦੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਰਾਗੋ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗੋ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਏਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ, ਅਨ੍ਤੋਨਿਜ੍ਝਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਚ ਸੋਕਸ੍ਸ ਤਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨੇਜਮਸੋਕ’’ਨ੍ਤਿ ਫਲਂ ਕਥਿਤਂ. ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਅਸਙ੍ਖਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਿਰੋਧਦੀਪਨਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ, ਪਕਟ੍ਠਗੁਣਵਿਭਾਵਨਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਭਜਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਅਪਾਯਾਦਿਤੋ ਧਾਰਣਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਫਲਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੋ ¶ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ. ਤਥਾ ਹੇਤ੍ਥ ਧਾਰਣਂ ਨਾਮ ਅਪਾਯਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ. ਇਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਕਤਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਆਲਮ੍ਬਣਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਹੇਤੁਤਾਯਪਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ¶ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਅਰਿਯਫਲਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਤਾਯ, ਮਗ੍ਗਾਨੁਕੂਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਤਦਧਿਗਮਹੇਤੁਤਾਯਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਧੂ, ਤੇਸਂ ਗਣੋ ਸਮੁਦਾਯੋਤਿ ਸਾਧੁਗਣੋ, ਸਾਧੁ ਚਾਯਂ ਗਣੋ ਚਾਤਿ ਵਾ ਸਾਧੁਗਣੋ, ਸਾਧੁਨੋ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਯਤ੍ਤੋ ਗਣੋ ਤਸ੍ਸ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਭਾਵਤੋਤਿ ਸਾਧੁਗਣੋ. ਸੋ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਫਲਸਮਙ੍ਗੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧੋ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੋ, ਤਂ ਸਾਧੁਗਣਂ. ਪਿਚਾਤਿ ਨਿਪਾਤਸਮੁਦਾਯੋ, ਏਕੋ ਵਾ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਵਨ੍ਦਨਕਿਰਿਯਾਯ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਗਣੋ’’ਤਿ ਇਧ ਪਕਰਣਤੋਵ ਅਰਿਯਗਣਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਾਧੂਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਹ ਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਪਨ ਸਾਧੂਤਿ ਭਯਲਾਭਾਦਿਵਿਰਹੇਨ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਆਦਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨. ਏਵਂ ਪਕਰਣਾਰਮ੍ਭੇ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਇਦਂ ਪਕਰਣਂ ਪਟ੍ਠਪੀਯਤਿ, ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੇਸਕਦੇਸਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਨਾਮਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਨਾਮਾਯ ਸਿਲਾਯ ਵਿਮਲੇ ਸੀਤਲੇ ਤਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਤੁਲਵਿਕ੍ਕਮੋ ਦੇਵਦੇਵੇਹਿ ਪੂਜਿਤੋ ਦੇਵਦੇਵੋ ਦੇਵਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਵਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਰਿਕ੍ਖਵਣ੍ਣਤਾਯ ‘‘ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਸਮਞ੍ਞਾ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਨਾਮਾ. ਸਾ ਹਿ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸਪੁਞ੍ਞਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਸਮਾਨੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਵਿਰੋਚਤਿ ¶ , ਪਮਾਣਤੋ ਪਨ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾਯਾਮਾ, ਪਞ੍ਞਾਸਯੋਜਨਵਿਤ੍ਥਾਰਾ, ਪਨ੍ਨਰਸਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਾ ਚ ਹੋਤਿ. ਸਿਲਾਯਾਤਿ ਅਵਯਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਤੁਲਾਯ ਸਮ੍ਮਿਤੋ ਤੁਲ੍ਯੋ, ਨ ਤੁਲ੍ਯੋ ਅਤੁਲ੍ਯੋ, ਅਤੁਲ੍ਯੋ ਵਿਕ੍ਕਮੋ ਬਲਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤੁਲ੍ਯਵਿਕ੍ਕਮੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਮਪਾਰਮਿਤਾਨੁਭਾਵਸਂਸਿਦ੍ਧੇਨ ਹਤ੍ਥਿਗਣਨਾਯ ਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਹਤ੍ਥੀਨਂ, ਪੁਰਿਸਗਣਨਾਯ ਦਸਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਪੁਰਿਸਾਨਂ ਬਲੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਕਾਯਬਲੇਨ, ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਚ ਞਾਣਬਲੇਨ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਬਲਤੁਲਨਾਯ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ ¶ . ਅਥ ਵਾ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਅਤੁਲ੍ਯੋ ਪਰਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਪਰਿਮਾਣਗੁਣਵਿਸੇਸਾਵਹੇਨ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਤੁਲ੍ਯੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਿਕ੍ਕਮੋ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤੁਲ੍ਯਵਿਕ੍ਕਮੋ. ‘‘ਅਤੁਲ੍ਯਵਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਯ-ਕਾਰਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤੁਲਵਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਮਿਤਤ੍ਥੇ ਅ-ਕਾਰਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਤੁਲੋ ਵਿਕ੍ਕਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਅਤੁਲਵਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ, ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਦੀਹਿ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਜਯਸਮਤ੍ਥਤਾਯੋਗੇਨ ਬਾਹਿਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰਿਕੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਵਿਜੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਸ੍ਸਰਿਯਧਨਾਦਿਸਕ੍ਕਾਰਦਾਨਗ੍ਗਹਣਂ, ਤਂਤਂਅਤ੍ਥਾਨੁਸਾਸਨਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ, ਪੁਞ੍ਞਞਾਣਾਨੁਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਜੁਤਿਯਾ ਜੋਤੇਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਞ੍ਚ ਵਿਸਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾਤੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇ ਚ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਦੇਵਨੀਯਾ ਤਂਤਂਬ੍ਯਸਨਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ‘‘ਸਰਣਂ ਪਰਾਯਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨੀਯਾ, ਅਭਿਤ੍ਥਵਨੀਯਾ ਸੋਭਾਵਿਸੇਸਯੋਗੇਨ ਕਮਨੀਯਾਤਿ ਵਾ ਦੇਵਾ, ਤੇ ਤਿਵਿਧਾ – ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਾਦਯੋ ਖਤ੍ਤਿਯਾ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ¶ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਦੇਵਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਖੀਣਾਸਵਾ. ਇਧ ਪਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਨੋ ਚ ਖੋ ਤੇਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਯਾਮਾਦਿਕੇ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤਾਵਤਿਂਸਵਾਸਿਨੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਸਂ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਰਞ੍ਜਨਤੋ ਰਾਜਾ, ਦੇਵਾਨਂ ਰਾਜਾ ਇਸ੍ਸਰੋ ਦੇਵਰਾਜਾ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸ, ‘‘ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦੇਵਲੋਕੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਗਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ.

੩. ਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਦੇਵਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮੋ ਦੇਵੋ ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਧਿਕਤਰਂ ਕੀਲ਼ਨਾਦਿਯੋਗਤੋਤਿ ਦੇਵਦੇਵੋ, ਭਗਵਾ. ਸੋ ਹਿ ਨਿਰਤਿਸਯਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕੀਲ਼ਾਯ ਉਤ੍ਤਮੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਹਿ ਸਪਰਸਨ੍ਤਾਨਸਿਦ੍ਧਾਯ ਪਞ੍ਚਵਿਧਮਾਰਵਿਜਯਿਚ੍ਛਾਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯਸਤ੍ਤਧਨਾਦਿਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਕ੍ਕਾਰਦਾਨਗ੍ਗਹਣਸਙ੍ਖਾਤੇਨ, ਯਥਾਪਰਾਧਯਥਾਨੁਲੋਮਯਥਾਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਸਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਚ ਵੋਹਾਰਾਤਿਸਯੇਨ ਪਰਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਜੁਤਿਯਾ ਅਨੁਪਮਾਯ ਞਾਣਸਰੀਰਗਤਿਯਾ ਮਾਰਵਿਜਯਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਰਹਿਤਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਾਯ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਦੇਵਕੇਨ ਵਾ ਲੋਕੇਨ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨੀਯਤੋ, ਅਭਿਤ੍ਥਵਨੀਯਤੋ, ਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕਮਨੀਯਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਦੇਵੇ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਠਿਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਦੇਵੇਹਿ ਪੂਜਨੀਯਤਰੋ ਦੇਵੋ ¶ , ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣਾਲਙ੍ਕਾਰਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਦੇਵਾਨਂ ਅਤਿਸਯੇਨ ਦੇਵੋਤਿ ਦੇਵਦੇਵੋ. ਦੇਵਾਨਨ੍ਤਿ ਤਦਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਧਿਵਾਸੀਨਂ ਮਾਤੁਦੇਵਪੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮੁਖਾਨਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾਨਂ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਨਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵੇਸ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਾਵਤੋ ¶ . ਦੇਵਦੇਵੇਹੀਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵੇਹਿ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਇਤਰਦੇਵੇਹਿ ਸਾਤਿਸਯਂ ਕੀਲ਼ਨਾਦਿਯੋਗਤੋ ਇਧ ‘‘ਦੇਵਦੇਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤੇਹਿ. ਪੂਜਿਤੋਤਿ ਪੂਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਪੂਜਿਤੁਂ ਅਰਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵੇਸੁਪਿ ਭਗਵਤੋ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਦੇਸੇਸੀਤਿ ਮਧੁਰਕਰਵੀਕਸਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਸਿ. ਦੇਵਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ. ਸਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਕੁਸਲਾਦਿਭੇਦੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ, ਇਧ ਪਨ ਤਪ੍ਪਕਾਸਕਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ‘‘ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਪਿਟਕੁਤ੍ਤਮੇ’’ਤਿ. ਦੇਵਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਵਾਸਿਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ, ਪਰਿਵਾਰਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਦੇਵਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ਦੇਵਪੁਰਕ੍ਖਤਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਕਿਂ ‘‘ਦੇਵਪੁਰਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਪਰਮ੍ਮੁਖੇਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਕਦਾਚਿਪਿ ਪਾਰਾਯਨਿਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਸਮ੍ਮੁਖੇਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਪਰਿਵੁਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਨ ਤਥਾ, ਦੇਵੇਹਿਯੇਵ ਪਰਿਵੁਤੋ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਦੇਵਪੁਰਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ.

੪. ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ਗਾਰਵਜਨਨਤ੍ਥਂ ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਾਟਵਵਿਸਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਦੇਸਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਸਹ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਪਕਰਣਾਰਮ੍ਭਪਯੋਜਨਾਭਿਧਾਨਾਭਿਧੇਯ੍ਯਸੋਤੁਜਨਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਕਰਣਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਚ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਰਣਾਰਮ੍ਭਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਧਾਨਾਭਿਧੇਯ੍ਯਾਨਿ. ‘‘ਮਧੁਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਕਰਣਂ ਵਿਸੇਸੇਤਿ. ‘‘ਸਮਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤੁਜਨਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਕਰਣਪ੍ਪਕਾਰਾਨੀਤਿ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਯੋ ਪਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਟੁਨੋ ਭਾਵੋ ਪਾਟਵਂ, ਤਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਪਯੋਜਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਾਟਵਤ੍ਥੋ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਿਵਿਧਨਯਗ੍ਗਹਣਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ¶ ਸੁਤਮਯਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਂ ਇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਤੇਸਂ. ਪਿਟਕਞ੍ਚ ਤਂ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚਾਤਿ ਪਿਟਕੁਤ੍ਤਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਿਟਕੁਤ੍ਤਮੇ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋ ਪਿਟਕਂ, ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵਤੋ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚਾਤਿ ਪਿਟਕੁਤ੍ਤਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਚੇਵ ਭਾਜਨਤ੍ਥੇਨ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਮਾ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਦਾਲਪਿਟਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੮; ਅ. ਨਿ. ੩.੭੦) ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਜਨਮ੍ਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਨਮਾਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ ਭਾਜਨਞ੍ਚਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋ ਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹੁ –

‘‘ਪਿਟਕਂ ਪਿਟਕਤ੍ਥਵਿਦੂ,

ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬ੍ਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋ ਆਹੁ;

ਤੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ,

ਤਯੋਪਿ ਵਿਨਯਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ; ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਕਥਾ);

ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵੋ ਪਨਸ੍ਸ ਲੋਕਵੋਹਾਰਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਯਥਾਸਭਾਵਵਸੇਨ ਦੇਸਨਤੋ, ਵਿਸਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਵਿਭਾਵਨਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਲੋਕਵੋਹਾਰਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘‘ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਬਾਹੁਲ੍ਲਦੇਸਨਾ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਨ ਇਤਰੇਸੁ ਵਿਯ ¶ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵੋਹਾਰਵਸੇਨ, ਯਤੋ ਇਦਂ ਯਥਾਧਮ੍ਮਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਪਿਟਕਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਭਾਵੇਪਿ ਯਥਾਸਭਾਵਾਨਤਿਕ੍ਕਮਦੇਸਨਾਦਿਤੋ ਇਦਮੇਵ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਵਿਸਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿਚ ਧਮ੍ਮਾਤਿਰੇਕਧਮ੍ਮਵਿਸੇਸਭਾਵਤੋ ਚਸ੍ਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਹਿ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰਦ੍ਵਯਤੋ ਅਤਿਰੇਕਤਰਾ, ਵਿਸਿਟ੍ਠਾ ਚ ਪਾਲ਼ਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤਿਰੇਕਸ੍ਸ, ਵਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਪਾਲ਼ਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਇਦਮੇਵ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵਯੋਗਤੋਯੇਵ ਚੇਤਂ ‘‘ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਭਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵਜੋਤਨਤੋ ¶ . ਅਪਿਚ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ. ਯਥਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋ, ਸਲਕ੍ਖਣਾ ਪੂਜਿਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ;

ਵੁਤ੍ਤਾਧਿਕਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਤੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤੋ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ; ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਕਥਾ);

ਤਥਾ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੬੦ ਆਦਯੋ) ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧) ਨਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦੀਹਿ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਲਕ੍ਖਣਾਪਿ ‘‘ਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੂਜਿਤਾ ਪੂਜਾਰਹਾਪਿ ‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧) ਨਯੇਨ ਸਭਾਵਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਪਿ ‘‘ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ ਧਮ੍ਮਾ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੨, ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੯੯), ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਧਿਕਾ ਵਿਸਿਟ੍ਠਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਿਆਦਿਅਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨ ਇਦਂ ਪਿਟਕਂ ¶ ‘‘ਅਭਿਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਓਤਰਨ੍ਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਨਾਮ ਪਕਰਣਂ. ਇਮਿਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਨੁਗਤਮਭਿਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੁ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਦਪੂਰਣੇ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਹਿ ਗਾਥਾਪਦਪੂਰਣਤ੍ਥਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਾਤਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਨੇਸਂ ਪਯੋਜਨਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਕ੍ਖਾਮ. ਮਧੁਰਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਮਧੁਰ-ਸਦ੍ਦੋਯਂ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਰਸਵਿਸੇਸੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਇਟ੍ਠਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਧੁਰਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਭਵਤਿ ਹਿ ਤਂਸਦਿਸਸ੍ਸ ਤਂ-ਸਦ੍ਦੇਨਾਭਿਧਾਨਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਮਾਣਵੋ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਮਧੁਰੇਨ ਯੋਗਤੋ ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਧੁਰਂ ਯਥਾ ਨੀਲਗੁਣਯੋਗਤੋ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਨ੍ਤਿ. ਨਿਪੁਣਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੇਵ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਿਸਯਂ ਮਤਿਂ ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਮਤਿਵਡ੍ਢਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਮਧੁਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਮਤਿਵਡ੍ਢਨ’’ਨ੍ਤਿ.

੫. ਤਾਲ਼ਨ੍ਤਿ ਕੁਞ੍ਚਿਕਂ, ਕੁਞ੍ਚਿਕਾਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਤਿ ਮੋਹੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਮੋਹੋਯੇਵ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮਹਾਪੁਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਵੇਸਨਨਿਵਾਰਣਤ੍ਤਾ ਕਵਾਟਭੂਤੋਤਿ ¶ ਮੋਹਕਵਾਟਂ, ਤਸ੍ਸ. ਵਿਘਾਟੇਤਿ, ਵਿਘਾਟੀਯਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਵਾ ਵਿਘਾਟਨਂ. ਨਨੁ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਕਵਾਟਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਗ੍ਘਾਟੀਯਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭੂਤਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ‘‘ਮੋਹਕਵਾਟਵਿਘਾਟਨਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਰਣਕਾਰਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕਾਰਣਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਚੋਰੇਹਿ ਗਾਮੋ ਦਡ੍ਢੋ, ਤਿਣੇਹਿ ਭਤ੍ਤਂ ਸਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ.

੬. ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਸਙ੍ਖਾਤਚਤੁਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧੀਹਿ ਤਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਤਿਦੁਤ੍ਤਰਂ, ਤੇਨੇਵ ਚੇਦਂ ਮਹੋਦਧਿਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਹੋਦਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਣ੍ਣਵੋਪਿ ਹਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਗਮ੍ਭੀਰੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਤੋ ਕੇਨਚਿ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਲਦ੍ਧੁਂ, ਏਵਮਿਦਮ੍ਪਿ ਚਤੁਗਮ੍ਭੀਰਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਾ ¶ ਨ ਕੇਨਚਿ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ. ਤਰਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਕਾਮਾਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਤਰਂਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਵਕ੍ਖਮਾਨਂ ਵਾ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਰਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਰਤੀਰਸਮ੍ਪਾਪੁਣਨਤ੍ਥਂ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਾਨਂ. ਤਰਂਵਾਤਿ ਉਲ਼ੁਮ੍ਪਂ ਵਿਯ, ਤਂਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਕਰਾ ਨਾਮ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿਕਾ, ਤੇਸਂ ਆਕਰੋ ਨਿਵਾਸਭੂਮੀਤਿ ਮਕਰਾਕਰੋ, ਤਂ.

੭. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਤੇਸਂ. ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ ਵਿਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਸੁ ਰਤਨਾਦੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਆਪਦਾਸੁ ਚ ਸੁਖਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥੇ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਸਾਰਰਤਨਾਦਿਕਂ ‘‘ਹਤ੍ਥਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਿਦਮ੍ਪਿ ਸਤਿਪਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣਤਾਯ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਸਾਰਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਵਸੇਨ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੁਖਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਸਾਰਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਵਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਪਕਾਰੇਨ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨਾਗਤਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਨਾਗਤੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੂਪਚਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਵਕ੍ਖਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮਾਸੇਨਾ’’ਤਿ. ਸਮਸਨਂ ਸਂਖਿਪਨਂ ਸਮਾਸੋ, ਤੇਨ ਸਮਾਸੇਨ, ਨ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪਯੋਜਨਾਭਿਧਾਨਾਭਿਧੇਯ੍ਯਸੋਤੁਜਨਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਕਰਣਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਤੁਜਨਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਂ ਨਾਮ ਤੇਸਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਸਵਨੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਸੁਣਾਥ ਸਮਾਹਿਤਾ’’ਤਿ. ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਸਵਨਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਮਯਾ ਵਕ੍ਖਮਾਨਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਸੁਣਾਥ ਨਿਸਾਮਯਥ. ਸਮਾਹਿਤਾ ਸਮ੍ਮਾ ਆਹਿਤਾ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧. ਪਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚਿਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ

ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

੮. ਏਵਂ ¶ ¶ ਤਾਵ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪ੍ਪਣਾਮਾਦਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਰਦ੍ਧਪ੍ਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਰੀਰਭੂਤਮਭਿਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਾਵ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਸਯਮੇਵ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵਿਪਞ੍ਚੇਤਿ. ‘‘ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਵਿਪ੍ਪਯੋਗੀਭਾਵੇਨ ਚੇਤਸਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਭਵਂ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਂ, ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਰੁਪ੍ਪਤਿ, ਰੂਪੀਯਤੀਤਿ ਵਾ ਰੂਪਂ, ਸੀਤੁਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਆਪਾਦੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ, ਚਤੁਵੀਸਤਿਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਵਿਧਸ੍ਸ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਭਵਾਭਵਂ ਵਿਨਨਤੋ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨਤੋ ਵਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਸਾ ਏਤ੍ਥ, ਤਤੋ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਏਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਮਤਂ ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਹਾਰਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰੋ. ਞਾਣਪ੍ਪਹਾਨਅਨ੍ਤਰਾਯਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੇਸੁ ਹਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਨ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਵਚਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਭਗਵਾ ਉਤ੍ਰਾਸਾਭਾਵਤੋ ਵਿਸਾਰਦੋਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਾਰੋ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ਕੋਚਿ ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਸਹਧਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤਮਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਖੇਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਾਮਿ.

‘‘ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ¶ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਇਮੇ ਆਸਵਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ…ਪੇ… ਵਿਹਰਾਮਿ.

‘‘ਯੇ ¶ ਚ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਨਾਲਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ…ਪੇ… ਵਿਹਰਾਮਿ.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਸੋ ਨ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ…ਪੇ… ਵਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੦).

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨੋ. ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੩). ਤਤ੍ਥ ਤੇਭੂਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੇਕੁਪਦ੍ਦਵਾਧਿਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਧੁਵਸੁਭਾਦਿਵਿਰਹੇਨ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਤੁਚ੍ਛਟ੍ਠੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ. ਕਮ੍ਮਾਦਿਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੇ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯੋ ਨਾਮ ‘‘ਸਮੇਚ੍ਚ ਉਦੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਮਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਆਲਮ੍ਬਣਕਰਣਵਸੇਨ ਗਮਨਤੋ ਪਾਪੁਣਨਤੋ, ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਭਾਵਤੋ ਚਾਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਤਚ੍ਛਾਵਿਪਰੀਤਭੂਤਭਾਵਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਫਲਾਨਂ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਵਿਨਿਸ੍ਸਟਭਾਵੇਪਿ ਇਧ ਮਗ੍ਗਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਕਾਸਨਤਾਵਚਨੇਨੇਵ ਤਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਨਾਸਵਭਾਵੇਨ ¶ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਹੇਤੁਕਵਿਸਯਭਾਵਤੋ ਚਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਰੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਚਿਤ੍ਤਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਨੁਕੂਲਗੁਣਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਅਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਤਂਦੇਸਨਾਸਾਮਤ੍ਥਿਯਾਯੋਗਤੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਰੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨੋ’’ਤਿ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਗਵਤਾ ਵਿਨੇਯ੍ਯਪਰਿਪਾਚਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਿਤਾ, ਨ ਤੇ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯੇ ਪਨ ਪਰਿਪਾਚਿਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਦਯੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਥੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਵਂ ¶ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਨਾਮ ਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥਾਯ ਹੋਤੀਤਿ ਯਥਾਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਵਿਸਯਵਿਜਾਨਨਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਿਸਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਂ ਉਪਲਦ੍ਧਿ, ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਤਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ, ਅਕਾਰਕਤਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਵਿਸਯਵਿਜਾਨਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਂ, ਤਂਦੀਪਨੇਨ ਚ ਤਦਭਿਮੁਖਕਾਲੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਭਾਵਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਪਨ ਵਿਜਾਨਨਮਤ੍ਤਦੀਪਨਤੋ ਅਕਾਰਕਭਾਵਂ. ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਞ੍ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ, ਯਦਿਦਂ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਸਾਧਨਮੇਵ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਂ ਪਨ ‘‘ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਚਰਤੀਤਿ ਵਿਚਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਤ੍ਤੁਕਰਣਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਪਰਿਯਾਯਕਥਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਧਾਨਤਾਸਮਾਰੋਪਨੇਨ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵੋ, ਤਦਨੁਕੂਲਭਾਵੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮੂਹੇ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵਸਮਾਰੋਪਨੇਨ ਕਰਣਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ¶ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਤਥਾ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾਦਿਨੋ ਅਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਵਿਸਯਵਿਜਾਨਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਲਦ੍ਧਿਲਕ੍ਖਣਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਰਸਾਦੀਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਰਸਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮਰੂਪਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਹਿ ਵਿਭਾਵਨਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ… ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕੋ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਨੇਵਾਸਿਕੋ, ਅਯਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ’’ਤਿ ਆਗਤਾਗਤਂ ਜਨਂ ਉਪਧਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਭਾਵਨਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਰਸਂ. ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਦਹਮਾਨਮਿਵ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਗਹਣਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਨ੍ਧਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰੇ ਪਨਸ੍ਸ ਨਿਯਮਤੋ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੇ ਨਾਮਮੇਵ ਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਪਦਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਂ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ –

‘‘ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸਭਾਵੋ ਵਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਮਤਂ;

ਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਰਸੋਤਿ ਪਰਿਦੀਪਿਤੋ.

‘‘ਫਲਂ ¶ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਨਯੋਪਿ ਵਾ;

ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਯਂ ਤੁ, ਤਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਸਞ੍ਞਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਅਭਿਧ. ੬੩੩-੬੩੪);

ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਚਨਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨੇਨ ਵਿਦਿਤਚਿਤ੍ਤਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਭਾਗੋ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸੋਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਮੇਵ ਤਾਵ ¶ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤਾਵ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕੋ ਵਚਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਹਿ ਪੁਚ੍ਛਾ – (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੪੯; ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੧; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦) ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਅਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਪਞ੍ਹਾਕਰਣਂ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਾਕਰਣਂ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ. ਪਕਤਿਯਾ ਪਨ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਂਸਯਸਮੁਗ੍ਘਾਟਨਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਹਾਕਰਣਂ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ. ਯਂ ਪਨਾਨਿਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਤਂ ਸੁਖਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੭੯; ਮਹਾਵ. ੨੧) ਅਨੁਮਤਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਹਾਕਰਣਂ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੩; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੦੨-੪੦੪) ਪਨ ਤਂਤਂਧਮ੍ਮਾਨਂ ਦੇਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਞ੍ਹਾਕਰਣਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ.

ਤਾਸੁ ਪੁਰਿਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਗਨ੍ਥਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਜੋਤੇਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਸਂਸਨ੍ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਂਸਯਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਬਿਸੋਧਨਪੁਬ੍ਬਕਮੇਵ ਗਨ੍ਥਕਰਣੇ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਤੋ. ਇਤਰਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਅਯਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਅਪਿਚ ਚੋਦਨਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਚੋਦਕਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਵਸੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਚਿਤ੍ਤੇ ਹਿ ਅਧਿਗਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵਾਚਕੋ ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਸਹਚਰਿਯਤੋ ਅਧਿਗਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਕੋ ਵਚਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਕੋ ਵਚਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ¶ ਯਥਾਪੁਚ੍ਛਿਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਵੁਚ੍ਚਤੇ’’ਤਿ ਤਾਵ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮਾਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ, ਨ ਪਨ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਿਬ੍ਬਚਨੇਸੁ ਵਿਯ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤ੍ਤੁਤਾਸਮਾਰੋਪਨੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਕਰਣਭਾਵੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਤਾਵ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਚਿਨੋਤੀਤਿਪੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਂ ਰੁਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦੀਹਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣੇਹਿ ਕਤਸਰਿਕ੍ਖਕਤਾਯ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਤਾਲਵਣ੍ਟ’’ਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨਂ, ਜਵਨਸਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਪਚ੍ਚਨੀਕਵਚਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੋਤਿ ਸਦਿਸਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਜਵਨਸਨ੍ਤਾਨੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਚਿਨੋਤਿ ਰਾਸਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਸੇਵਨਕਾਨਂ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਪੁਰੇਜਾਤਾਨਿ ਪਚ੍ਛਾਜਾਤਾਨਂ ਆਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਵਨਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਪਗੁਣਬਲਵਭਾਵਕਰਣੇਨ ਤਂ ਚਿਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਨੇ. ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਿਰਿਯਾਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੇ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਇਧਾਪਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਕਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾਯੇਵ ਤਂਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਨ੍ਤਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣਤੋ ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਜਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਨੋਤਿ ਨਾਮ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ¶ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਿਰਿਯਾਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਨਤ੍ਥੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪੁਰਿਮਪਕ੍ਖੇ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੯. ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਵਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਂ, ਤਤੋ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਾ, ਵਿਚਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਕਰਣਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਭੇਦਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਜਾਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਰੀਯਤੀਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਚਰਣਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ. ਤਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਣਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਨ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੦੦). ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤਾਨਮੁਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਾਸਵਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਵਾ ਵਿਚਿਤ੍ਤਗਤਿਆਦਿਕਰਣਤੋ ਵਾ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਨਨੁ ਚ ਵਿਚਿਤ੍ਤਗਤਿਆਦਯੋ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਤਿਯਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਪਦਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਰੂਪਿਨੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਉਚ੍ਚਨੀਚਤਾ ਹੀਨਪਣੀਤਤਾ ਸੁਗਤਦੁਗ੍ਗਤਤਾ, ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਤਾ ਸੁਜਾਤਦੁਜ੍ਜਾਤਤਾ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤਤਾ, ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਲਾਭਾਲਾਭੇ ਯਸਾਯਸੇ ਨਿਨ੍ਦਾਪਸਂਸਾਯਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧).

ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਭੇਦਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਤਿਆਦੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚ ਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮਭੂਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਚਿਤ੍ਤਗਤਿਆਦਿਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ ¶ – ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਤਨ੍ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਰਾਜਯੋਧੇਨ ਪਰਾਜਿਤੋ ਸਤ੍ਤੁਰਞ੍ਞਾ ਜਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਕਰਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਂ. ਤਤੋ ਏਕਟ੍ਠਾਨਿਕਵਜ੍ਜਿਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਨ੍ਤਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦਿਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਸਦਿਸਕਿਰਿਯਵਨ੍ਤਤਾਯ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁਪਿ ‘‘ਰੂਪਭਵੋ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੋ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚ ਵਿਚਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਵਿ-ਸਦ੍ਦਲੋਪੋ ਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਞਾਪਕਹੇਤੁਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਕਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਵਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਕਰਣਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਿਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਰਣਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਿਚਿਤ੍ਤਭਾਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਏਵ ਜਾਤਿਭੂਮਿਸਮ੍ਪਯੋਗਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਦੇਵ ਕੁਸਲਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਅਕੁਸਲਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਰੂਪਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਰਾਗਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਤਰਾਗਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਦੋਸਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਤਦੋਸਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਮੋਹਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਤਮੋਹਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਦ੍ਦਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਨੀਲਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ¶ ਪੀਤਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚੇਵ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਂ ਹੀਨਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਣੀਤਂ, ਹੀਨਾਦੀਸੁ ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਰਿਯਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੀਮਂਸਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਜਾਤਿਭੂਮਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਆਰਮ੍ਮਣਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਅਧਿਪਤਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਚਿਤ੍ਤਮਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਯ ਅਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਏਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਿਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ¶ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਮੁਦਾਯਵੋਹਾਰੇਨ ਅਵਯਵਸ੍ਸਾਪਿ ਵੋਹਰਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਨਦੀਸਮੁਦ੍ਦਾਦੀਨਮੇਕਦੇਸਾ ਦਿਟ੍ਠਾ ਪਬ੍ਬਤਾਦਯੋ ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਏਕੇਕਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਖਨ੍ਧਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਵਿਪਾਕਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਿਲੇਸਸਹਾਯੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਫਲਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ ਤੇਹਿ ਚਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਹੋਤੁ ਤਾਵਿਦਂ ਲੋਕਿਯਵਿਪਾਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਚੇਤਨਾਯਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜੂਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਸ੍ਸ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨੁਸਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਨ੍ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਸਞ੍ਚਿਤਤਾਪਰਿਯਾਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਚਿਤਂ ਤਾਯਤੀਤਿ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਾਦਿਸਞ੍ਚਿਤੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣੂਪਰਮੇ ਮਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਆਯੁ ਉਸ੍ਮਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਯਦਾ ਕਾਯਂ ਜਹਨ੍ਤਿਮਂ;

ਅਪ੍ਪਵਿਦ੍ਧੋ ਤਦਾ ਸੇਤਿ, ਨਿਰਤ੍ਥਂਵ ਕਲਿਙ੍ਗਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੯੫);

ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨੇਕਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਗਹਪਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੨.੧੩੩; ੪.੧੭੬) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਲੋਕੋ ਪਰਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਨਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੦੦) ਵਿਚਿਤ੍ਤੇ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚਰਣਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕੇ. ਇਧ ਪਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਧਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਪਕਰਣਵਸੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਚਨੋਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿ ¶ . ਪਞ੍ਞਾਪੀਯਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ¶ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਂ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਹਿ ਏਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ ਨਾਮਂ. ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਕ੍ਖਮਾਨਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਤਿ ਸਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਭੇਦੇ ਚਿਤ੍ਤੇ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਮੁਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵੋਹਾਰੋ. ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਧਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨੇ. ਵਿਞ੍ਞੁਨਾਤਿ ਵਿਜਾਨਤਾ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਵਿਭਾਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਵਿਭਾਵਨਂ ਵਿਭਾਗੇਨ ਵਿਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਾਰਮ੍ਮਣਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਲਮ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਚ੍ਚਯੋ, ਗੋਚਰੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਲਭਤਿ ਮਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਲਭਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਪਚ੍ਚਯੋ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ, ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮੇਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੫੯) ਗੋਚਰੋ. ਇਧ ਪਨ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਸਗੋਚਰਤ੍ਤਾ. ਸਹ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਵਤ੍ਤਤਿ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋਤਿ ਸਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਭਾਵਪ੍ਪਧਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਂ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੩). ਚਕ੍ਖੁ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੫) ਰਤਨਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦਿਭਾਵੋ ਰਤਨਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹੀਤਿ, ਤਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਕਵਿਧਨ੍ਤਿ ਏਕਪ੍ਪਕਾਰਂ, ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਤੋਤਿ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਭਾਵਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭਾਵਤੋ. ਵਿਪਾਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਪਕ੍ਕਭਾਵਮਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਭਾਵੇ ¶ . ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਵਿਪਾਕਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੩) ਵਿਪਕ੍ਕਭਾਵਮਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਵਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੩) ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਭਾਵੇ. ਇਧ ਪਨ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਭਾਵੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕੁਸਲਾਦੀਨਂ ਸਵਿਪਾਕ-ਪਦੇ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਿ ਵਿਪਕ੍ਕਭਾਵਮਾਪਨ੍ਨਾ ਏਵ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧ ਗਹਿਤਾ ਸਿਯੁਂ, ਤੇ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਵਿਪਾਕਮਿਤਰਮਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚੇਵ ਕਦਾਚਿ ਅਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਪਹਾਤਬ੍ਬਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਅਵਿਪਾਕ-ਪਦਸਙ੍ਗਹੋ ਸਿਯਾ, ਏਵਞ੍ਚ ¶ ਸਤਿ ‘‘ਅਵਿਪਾਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ ਨੇਸਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਭਾਵੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚੇਤਮਿਟ੍ਠਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇਯੇਵ ਤੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ. ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਭਾਵੇ ਪਨ ਗਹਿਤੇ ਤਂਸਭਾਵੋ ਨਾਮ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਬ੍ਯਾਪਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਤੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਸਤਿਪਿ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ਸਵਿਪਾਕ-ਪਦਸਙ੍ਗਹੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਇਟ੍ਠਵਿਘਾਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕੁਸਲਾਦਿਕਮਵਿਪਾਕਂ, ਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਕਤਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਵਿਪਾਕਂ, ਕਤਮਮਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਵਿਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਮਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਤੇਸੁ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਆਦਾਸਤਲੇ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ਅਸਮਤ੍ਥਂ. ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਯਦੇਤਂ ਖੀਣਾਸਵਸਨ੍ਤਾਨੇਯੇਵ ਨਿਯਤਮਟ੍ਠਾਰਸਵਿਧਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਮੂਲਾਯ ਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾਯ ਲਤਾਯ ਪੁਪ੍ਫਂ ¶ ਵਿਯ ਫਲਦਾਯੀ ਨ ਹੋਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ ਪਨ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਮੂਲੇਪਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਅਨਾਸੇਵਨਭਾਵੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ ਮੋਘਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਬੀਜਭਾਵੇ ਅਸਮਤ੍ਥਂ ਅਫਲਮੇਵ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਵਿਪਾਕਾਰਹਤਾਭਾਵਤੋ ਅਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਵਿਪਾਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸਦਿਸਾਪਿ ਸਦਿਸਾਕਾਰਾਤਿ ਜਾਤਿ, ਸਮਾਨਾਕਾਰੋ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਂ ਜਾਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧਂ ਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ. ਵਚਨਤ੍ਥਪੁਚ੍ਛਾਯ ਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

੧੦. ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਿਤਾਨਂ, ਅਸੁਚਿ ਵਿਯ ਨਾਗਰਿਕੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਲਨਤੋਤਿ ਹਿਂਸਨਤੋ, ਅਪਨਯਨਤੋ ਵਾ. ਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਤਦਙ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਪਜਹਨ੍ਤਂ ਤੇ ਹਿਂਸਤਿ, ਅਪਨਯਤੀਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਲਨਤੋ ਸਂਵਰਣਤੋ, ਪਿਦਹਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਹਿ ਅਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਣੇਨ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇਨ ਚ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਂਵੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕੁਸਾਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਅਸੁਚਿਸਮ੍ਪਯੋਗੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁਤਾਯ ਚ ਕੁਚ੍ਛਿਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਯਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸਾ, ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ. ਅਥ ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਸਾਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਾਨਤੋ ਨਿਸਾਨਤੋ ਤੇਜਨਤੋ ਕੁਸਾ, ਦੋਸਲੋਭਾਦਯੋ. ਦੋਸਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਵਸੇਨ ਚੇਤਨਾਯ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਤਾਤਿ. ਤੇਸਂ ਲਵਨੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨੇਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਪਜਹਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਸੇਨਾਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਾਨਤੋ ਤਨੁਕਰਣਤੋ, ਓਸਾਨਕਰਣਤੋ ¶ ਵਾ ‘‘ਕੁਸਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਲਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਆਦਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਸਹਜਾਤਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਤਿਹੇਤੁਕਕੁਸਲਂ ਸਹਜਾਤਭਾਵੇਨ ¶ ਚੇਵ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨ ਚ, ਦੁਹੇਤੁਕਕੁਸਲਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨੇਵ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਟ੍ਠੋ ਕੁਸਲਟ੍ਠੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕੁਸੇਨਾਤਿ ਜਾਤਿਸਦ੍ਦਤਾਯ ਏਕਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਕੁਸੇਹੀਤਿ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਕੁਸਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਲਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਕੁਸੋ ਵਿਯ ਲੁਨਾਤੀਤਿ, ਕੁਸਾ ਵਿਯ ਲੁਨਾਤਿ ਵਾ;

ਕੁਸਲਂ ਕੁਂ ਸਲੇਤੀਤਿ, ਲੁਨਾਤਿ ਕੁਸਮਿਚ੍ਚਪੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਕੁਸੋ ਗਹਿਤੋ ਉਭਯਭਾਗਗਤਂ ਹਤ੍ਥਪਦੇਸਂ ਲੁਨਾਤਿ, ਏਵਮਿਦਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਉਭਯਭਾਗਗਤਂ ਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ ਲੁਨਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ – ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਵਾਯਮਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ…ਪੇ… ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸੋ ਵਿਯ ਲੁਨਾਤੀਤਿ ਕੁਸਲਂ. ਕੁਸਾ ਵਿਯ ਲੁਨਾਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕੁ’’ਇਤਿ ਭੂਮਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਤਂਸਦਿਸਤਾਯ ਇਧ ਰੂਪਾਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਏਤਰਹਿ, ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਅਨੁਦਹਨਤੋ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਕੁਂ ਸਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸਾ, ਰਾਗਾਦਯੋ, ਤੇ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਲੁਨਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਕੁਸਲਂ. ਪਯੋਗਸਮ੍ਪਾਦਿਤਾ ਹਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਪਾਪਨਤੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਕੁ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਲਨਤੋ ਅਪਨਯਨਤੋ ਕੁਂ ਸਲੇਤੀਤਿ ਕੁਸਲਂ. ਕੁਸਂ ਲੁਨਾਤੀਤਿ ਪਨ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਏਤ੍ਥ ਸਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸੋ, ਕਾਯੋ, ਤਂ ਲੁਨਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਕੁਸਲਂ.

੧੧. ਇਦਾਨਿ ¶ ਕੁਸਲ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਛੇਕੇ ਕੁਸਲ-ਸਦ੍ਦੋਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕੁਸਲੋ ਤ੍ਵਂ ਰਥਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ (ਮ. ਨਿ. ੨.੮੭), ਕੁਸਲਾਨਚ੍ਚਗੀਤਸ੍ਸ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਾ ਚਾਤੁਰਿਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੨.੯੪) ਛੇਕੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਛੇਕਪਰਿਯਾਯੋ ਪਵੀਣਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਭੋਤੋ ਕੁਸਲਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਅਨਾਮਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧੫.੧੪੬; ੨.੨੦.੧੨੯) ਆਰੋਗ੍ਯੇ. ‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਯਸਮਾਚਾਰੋ ਕੁਸਲੋ? ਯੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਯਸਮਾਚਾਰੋ ¶ ਅਨਵਜ੍ਜੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੬੧) ਚ ‘‘ਅਪਰਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਦਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਂ, ਯਥਾ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੪੫) ਚ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਅਨਵਜ੍ਜੇ. ‘‘ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਦਾਨਹੇਤੁ ਏਵਮਿਦਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਡ੍ਢਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੮੦), ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੪੩੧) ਚ ਆਦੀਸੁ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕੇ. ਅਨਵਜ੍ਜਾਦਿਕੇਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕੇ, ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਾਦਿਕੇ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਕ੍ਖਮਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਆਰੋਗ੍ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਿਲੇਸਰੋਗਸ੍ਸ ਹਿ ਅਭਾਵਤੋ ਕੁਸਲਂ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਹੋਤਿ.

ਵਜ੍ਜਾ ਰਾਗਾਦਯੋ, ਤੇ ਯਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਨਵਜ੍ਜਂ, ਇਟ੍ਠੋ ਵਿਪਾਕੋ ਚਤੁਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਯਸ੍ਸ, ਤਂ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ, ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾ ਚਸ੍ਸ ਤਂਸਭਾਵਵਨ੍ਤਤਾਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਂ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਮ੍ਭਵਤੋਯੇਵ, ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਤਂ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਞ੍ਚਾਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ. ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ.

ਨਨੁ ਚ ਕੁਸਲਮੇਵ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨ ਪਨ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ. ਨ ਹਿ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਭਾਵਭੇਦੇ ¶ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਲਕ੍ਖਣਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪਨਤੋ. ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਯੇਨ ਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਤੇਸਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਸਭਾਵਾਨਂ ਭੇਦੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਭੇਦੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪੀਯਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਪੁਰੇ ਭਵਂ ਪਟੁ ਆਸਿ, ਪਟੁਤਰੋ ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ ਗੁਣਭੇਦੇਨ, ਵਤ੍ਥੁਭੇਦੇਨ ਚ ਪਰਿਕਪ੍ਪੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਚਨਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਭੇਦੇ ਪਰਿਗ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਨ ਕੋਚਿ ਦੋਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚਾਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਯਂ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਦ੍ਦੇਨ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਚ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕੋ ਚ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ, ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਲਕ੍ਖਣ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਭਾਵਵਨ੍ਤਂ, ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਭਾਵੇਨ ¶ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਪਦਦ੍ਵਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ, ਨਨੁ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਪਰਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਦਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਂ, ਯਥਾ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੪੫) ਵਿਯ ਵਜ੍ਜਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾਤਿ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕ-ਪਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ, ‘‘ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤਰਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਰਹਭਾਵੇਨ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾਪਸਙ੍ਗਭਾਵਤੋ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਅਨਵਜ੍ਜ-ਪਦੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਸੁਖਤਂ, ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕ-ਪਦੇਨ ਚ ਵਿਪਾਕਸੁਖਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ¶ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਵਜ੍ਜਪਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਸਭਾਵਵਸੇਨ ਲਕ੍ਖਣਵਚਨਂ, ਇਤਰਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਮਤ੍ਥਤਾਵਸੇਨਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਰਿਮਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਿਪਾਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ. ਪੁਰਿਮਂ ਵਾ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸਭਾਵਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸਭਾਵਤੋਤਿ ਅਲਮਤਿਪਪਞ੍ਚੇਨ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜ…ਪੇ… ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਭਾਵਸ੍ਸ ਕੁਸਲਜਾਤਿਯਾ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ. ਅਕੁਸਲਾਦੀਨਮਸਾਧਾਰਣਭਾਵੇਨ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਂ ਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਕੁਸਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਰਸਨ੍ਤਿ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਅਕੁਸਲਪ੍ਪਜਹਨਕਿਚ੍ਚਂ. ਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਮਹਗ੍ਗਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੇਦਭਿਨ੍ਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤਿ. ਅਥ ਤਦਙ੍ਗਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਾਨਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਗਤੇਨ ਤੇਨ ਤੇਨ ਕੁਸਲਙ੍ਗੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਾਦਿਅਕੁਸਲਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਤਂ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨ ਅਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨੁਭਾਵਤਾਯ ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਨਮਕੁਸਲਾਨਂ ਤਦਪਗਮੇ ਸਤਿ ਪੁਨ ਆਗਮੇਨ ਵੋਤ੍ਥਰਣਤੋ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਨੀਵਰਣਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਣਵਸੇਨ ਪਹਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਤਂ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਜਲਤਲੇ ਸੇਵਾਲਵਿਯੂਹਨਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਬਲਵਤਾ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਦੂਰੀਕਤਂ ਸੇਵਾਲਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਨੀਤੇਪਿ ਤਂਪਹਾਰਵੇਗੇਨ ਸਹਸਾ ਨ ਓਤ੍ਥਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਝਾਨੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਤਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਲੇਨ ਸਹਸਾ ਨ ਓਤ੍ਥਰਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਉਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਹਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਤਂ ਪਨ ਅਸਨਿਸਮ੍ਪਾਤੇਨ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਸਮੂਲਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ¶ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਸਯਮਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਏਕਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨਪਿ ਇਨ੍ਦਗ੍ਗਿਨਾ ਸਹ ਮੂਲੇਹਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾ ਰੁਕ੍ਖਾਦਯੋ ਨ ਪੁਨ ਵਿਰੁਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕੇਨਪਿ ¶ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਨੁਸਯਮਤ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਨੋਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਵੋਦਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਂਕਿਲੇਸਮਲਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵੋਦਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਕਾਰੇਨ ਯੋਗਿਨੋ ਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਜ੍ਜਰਹਿਤਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਸਭਾਵੇਹਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਕਿਚ੍ਚਉਪਟ੍ਠਾਨਾਕਾਰਵਸੇਨ ਚ ਰਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਵਸੇਨ ਚ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਫਲਵਸੇਨ ਚ ਰਸਾਦਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਜ੍ਜਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵੋ ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ. ਏਤੇਨ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅ-ਕਾਰੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਥੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਨਾਸ੍ਸ ਵਜ੍ਜਂ, ਵਜ੍ਜਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂਲਕ੍ਖਣਤਾਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ. ‘‘ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਮੇਵ ਪਹਾਯਕਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਆਲੋਕਨ੍ਧਕਾਰਾਨਂ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਮੇਵ ਵਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਵੋਦਾਨਭਾਵਰਸਨ੍ਤਿ ਵੋਦਾਨਭਾਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ, ਕਿਲੇਸਮਲੇਹਿ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੀਯਤਿ ਉਪਨੀਯਤਿ ਕਾਰਣੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਪਟਿਮੁਖਂ ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਇਟ੍ਠੋ ਵਿਪਾਕੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਅਸਤਿ ¶ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਸਤਿ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋ ਪਥੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਸਾਨੁਸਯਸਨ੍ਤਾਨਵਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਾਰਾਨਮਾਪਾਥਗਤੇਸ੍ਵਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸਵਾਸਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਭਵਙ੍ਗਂ ਆਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਵਜ੍ਜਨਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਂ ਪਨ ਨਿਰਨੁਸਯਸਨ੍ਤਾਨਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਂ ਸਾਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਾਨੁਪਗਮਨਤੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਕ੍ਖਂ ਵਾ ਭਜੇਯ੍ਯ. ਖੀਣਾਸਵਸਨ੍ਤਾਨਗਤਤ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਅਯੋਨਿਸੋਭਾਵਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਆਪਾਥਗਤਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ¶ ਵਿਨਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਭਾਵਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਵਾ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਮਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਵਜ੍ਜਾ ਰਾਗਾਦਯੋ, ਤੇ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਵਿਪਾਕੋ ਯਸ੍ਸ, ਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਯੋਜਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਰਸਾਦਿਤੋ ਪਨੇਤਂ ਅਨਤ੍ਥਜਨਨਰਸਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਗਾਰਯ੍ਹਭਾਵਤੋ ਸਾਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣਮੇਵ, ਸਂਕਿਲੇਸਭਾਵਰਸਂ, ਅਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਵਚਨਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਨ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਂ, ਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਥੇ ਹਿ ਅਯਂ ਅਕਾਰੋ, ਨ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ, ਨਾਪਿ ਅਭਾਵੇ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਤਿਕਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਦੁਕਂ, ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਿ ਕੁਸਲਤੋ ਅਞ੍ਞਮਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ¶ , ਤਦਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਭਾਵੇਨ ਅਕੁਸਲ-ਸਦ੍ਦਸਙ੍ਗਹੋਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਜਾਤਿਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧਨ੍ਤਿ ਦੁਕਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਚ ਕੁਸਲਾਭਾਵੋ ਅਕੁਸਲਂ, ਤੇਨ ਨ ਕਾਚਿ ਜਾਤਿ ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤਿਭੇਦਤੋ ਦੁਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਅਭਾਵੋਪਿ ਵਿਸੁਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਜਾਤਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਹਿ ਜਾਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਥੇਵ ਵਾ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋ, ਏਵਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਨ ਚੇਤਮਿਟ੍ਠਂ ਕੁਸਲਾਦਿਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਜਾਤਿਯਾ ਏਵ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ, ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਤਿਕਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਮਿਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ, ਲੋਭਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਲੋਭੋ ਵਿਯ ਚ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭੂਤਂ, ਤਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਿਕਂ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਤਾ ਚਸ੍ਸ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪਨ ਕੁਸਲਵਿਨਾਸਨਤੋ. ਨ ਹਿ ਅਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਂ ਪਹੀਯਤਿ, ਮਹਾਬਲਤ੍ਤਾ ਪਨ ਕੁਸਲਮੇਵ ਤਂ ਪਜਹਤਿ. ਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਮਹਾਬਲਂ, ਅਕੁਸਲਂ ਦੁਬ੍ਬਲਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਅਬਲਾ ਨਂ ਬਲੀਯਨ੍ਤਿ, ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੇਨਂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੭੭੬), ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਮੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਹਾਯਕਂ, ਨਾਕੁਸਲਂ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਦੁਭਯ…ਪੇ… ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਨ ਅਨਵਜ੍ਜਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਨਾਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ¶ ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ ¶ ਵਿਯ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਵਿਪਾਕੋ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਆਲੋਕਨ੍ਧਕਾਰਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਮਿਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤੋ ਨ ਕੋਚਿ ਵਿਪਾਕੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਤਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਸਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਅਵਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਲਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਯੋਗੇਨ. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਭਾਵੇਨ ਨ ਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਭਾਵੇਨੇਵ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨ. ਤਥਾ ਅਵਚਨਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾਯੇਵ, ਨ ਪਨ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਵਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਰੋਧਿਵਚਨੋ. ਆ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਭਿਮੁਖਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਰੋਧਾਭਿਮੁਖਤਂ ਕਤਂ ਲਕ੍ਖਣਵਿਰੋਧਤੋ ਪਹਾਯਕਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਵਾਤਿ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ. ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ. ਨ ਹਿ ਅਵਿਪਾਕਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾ ਵਿਯ, ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾਯ ਇਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾ ਵਿਯ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾਯ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤਾਹਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਚਾਪਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਜਹਤਿ, ਨ ਚ ਕੇਨਚਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਦੁਭਯਵਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਮਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ, ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਿਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਗਤਿਉਪਧਿਕਾਲਪ੍ਪਯੋਗਵਿਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਪਹਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਾਭਾਵਤੋ ‘‘ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਭਾਵੋ ਵਾ’’ਤਿ ਕਦਾਚਿ ਕੋਚਿ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਅਵਿਪਾਕਾਰਹਂ ਵਾ’’ਤਿ, ਵਿਪਾਕਂ ¶ ਦਾਤੁਂ ਨਾਰਹਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਾਭਾਵਤੋਤਿ ਅਵਿਪਾਕਾਰਹਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਾਦਯੋ ਤਾਵ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਵਿਪਾਕਾ, ਸਚੇ ਪਨੇਤੇ ਤਬ੍ਬਿਦੂਰਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਤਦਾ ਵਿਪਾਕਦਾਨੇ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਵਿਪਾਕਾਰਹਾਯੇਵ, ਤਂ ਪਨ ਨ ਤਥਾ, ਅਥ ਖੋ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਵਿਪਾਕਦਾਨੇ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯੇਵ ਵਿਪਾਕਾਰਹਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਨਾਮਾਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਤਿਕਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਕੁਸਲਾਦੀਸੁ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ ¶ , ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਂ. ਭੂਮਿਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਨ੍ਤਿ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੂਮਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭੂਮੀਨਂ ਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭੂਮਿ, ਠਾਨਂ, ਅਵਤ੍ਥਾ ਚ. ਅਵਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਅਵਤ੍ਥਵਨ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਗਯ੍ਹਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨੇਸਂ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਵਤ੍ਥਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋ ਉਭਯਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਇਤਰਾ ਅਵਤ੍ਥਾਵਸੇਨੇਵ. ਨ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਮਭਵਾਦਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਮੁਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਕਾਮਭੂਮਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭੂਮਿਤੋ ਏਕਵਿਧਨ੍ਤਿ. ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਭੇਦਤੋਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ, ਹਦਯਞ੍ਚਾਤਿ ਛ ਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਨ ਚਕ੍ਖਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ ਇਧ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤੇਨ ਸਹਿਤਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ, ਕਾਮਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਰੂਪਸ੍ਸ ਰੂਪਪਟਿਬਨ੍ਧਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ, ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਪਨ ਰੂਪਾਭਾਵਤੋ ਵਤ੍ਥੁਵਿਰਹਿਤਮੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ¶ ਅਵਤ੍ਥੁਕਂ. ਹੀਨ…ਪੇ… ਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਯਤੋ, ਫਲਤੋ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤੇਹਿ ਨਿਹੀਨਂ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਗੁਣੇਹਿ ਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ਹੀਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਧਾਨਭਾਵਂ ਨੀਤਨ੍ਤਿ ਪਣੀਤਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਵੇਮਜ੍ਝੇ ਭਵਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਹੀਨੇਨ ਛਨ੍ਦੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਵੀਮਂਸਾਯ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਹੀਨਂ, ਮਜ੍ਝਿਮੇਹਿ ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਪਣੀਤੇਹਿ ਪਣੀਤਂ. ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਨ ਹੀਨਾਦਿਭਾਵੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਹਿ ਨੇਸਂ ਹੀਨਤਾ, ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਣੀਤਤਾ, ਤਦੁਭਯਵੇਮਜ੍ਝਵਸੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਤਾ. ਯਸਕਾਮਤਾਯ ਵਾ ਕਤਂ ਕੁਸਲਂ ਹੀਨਂ, ਪੁਞ੍ਞਫਲਕਾਮਤਾਯ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ‘‘ਪੁਞ੍ਞਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਾਧੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਰਿਯਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਤਂ ਪਣੀਤਂ. ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਦਾਨਪਤਿ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਦਾਨਦਾਸਾਦਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਪਰਵਮ੍ਭਨਾਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਵਾ ਹੀਨਂ, ਤਥਾ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਮਗ੍ਗਫਲਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਪਣੀਤਂ. ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਤਂ ਹੀਨਂ, ਸਾਵਕਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਪਾਰਮਿਤਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਪਾਰਮਿਤਾਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ.

ਸੋਮਨਸ੍ਸੁ…ਪੇ… ਭੇਦਤੋਤਿ ਭੇਦ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਭੇਦਤੋ ਞਾਣਭੇਦਤੋ ਪਯੋਗਭੇਦਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਯੋਗਭੇਦਤੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਭੇਦੋ ¶ ਤਾਵ ਯੁਤ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਨ੍ਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਭੇਦੋ ਪਨ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਕਤੋ ਭੇਦੋ ਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਭੇਦੋ ਤੇਸਂ ਭਾਵਾਭਾਵਮੁਪਾਦਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਦਿਭੇਦਂ ਵਿਭਾਗੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕਤਮਂ, ਤਂ ਕਥਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੋਭਨਂ ¶ ਮਨੋ, ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਮਨੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਮਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਮਾਨਸਿਕਸੁਖਵੇਦਨਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਯਾਵ ਨਿਰੋਧਾ ਸਹਗਤਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਸਹ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭਾਵਂ ਗਤਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ. ਜਾਨਾਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਞਾਣਂ, ਤੇਨ ਸਮਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦੀਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਮੇਵ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ. ਸਹ ਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਤਦੇਵ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ. ਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗੋ ‘‘ਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਣ੍ਡਨਵਿਸੇਸੇਨ ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਙ੍ਖਰੀਯਤਿ ਵਾ ਸਜ੍ਜੀਯਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਤੇਨਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਰਣਕਾਲੇ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਂਸੀਦਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵੂਪਸਮਵਸੇਨ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਯੋਗੋ ਨਾਮ. ਕੁਸਲਕਰਣੇ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਕੁਸਲਕਰਣਂ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਆਸੇਵਿਤਮਗ੍ਗੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਯਾਪਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਾਨਂ ਦੇਹਿ, ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖ, ਤਞ੍ਹਿ ਤੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕੁਸਲਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਵਸੇਨ ਪਰੇਸਂ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾ ਆਣਤ੍ਤਿ ਪਰਪ੍ਪਯੋਗੋ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਪੁਰਿਮੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪ੍ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ, ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਪਰੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਤਨ੍ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਇਧ ਉਪਚਾਰਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹੁ ਆਚਰਿਯਾ –

‘‘ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਸਮ੍ਭੂਤੋ, ਵਿਸੇਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵੀ;

ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰ-ਸਭਾਵਞ੍ਞੂਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਵਾ ‘‘ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਮਸਙ੍ਖਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਤਂ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਭਾਵਾਭਾਵਮਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਸਹਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਾਭਾਵਤੋਤਿ ਭਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਾਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨੋਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਇਦਮਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤਂਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਸਹ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਤੋ ¶ ‘‘ਸਲੋਮਕੋ ਸਪਕ੍ਖਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਂ ਪਨ ਤਦਭਾਵਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਙ੍ਖਰਣਂ, ਸਙ੍ਖਰੀਯਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸਮ੍ਭੂਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਂਸੀਦਨਸਭਾਵਾਪਨਯਨਵਸੇਨੇਵ ਸਜ੍ਜੀਯਤਿ, ਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਵਾ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਉਜੁਕਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਜਨਿਤੋ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ, ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂਸਹਗਤਾਯ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ, ਅਥ ਵਾ ਮਚ੍ਛੇਰਮਲਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਖਰੀਯਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਂਸੀਦਨਸਭਾਵੋ, ਸੋ ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ, ਇਤਰਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ. ਪਣੀਤਉਤੁਭੋਜਨਾਦਿਕੋ ਵਾ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ‘‘ਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵੇਨ, ਸਙ੍ਖਰੀਯਤਿ ਵਾ ਤਂ ਏਤੇਨਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਅ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਵੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ, ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਡ੍ਢਿਪਰਿਦੀਪਕੇਨ ਪਨ ਅ-ਕਾਰੇਨ ਅਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਦੁਬ੍ਬਲਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਞਾਣੇਨ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰਹਿਤਨ੍ਤਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ.

ਉਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਵੇਦਿਯਮਾਨਾਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਸਣ੍ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਇਟ੍ਠੇ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਕ੍ਖਪਾਤਾਭਾਵੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਇਕ੍ਖਤਿ ਅਨੁਭਵਤੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ. ਅਥ ਵਾ ਉਪੇਤਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਇਕ੍ਖਾ ਅਨੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ. ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੇਸਾ ਤੇਸਂ ਅਨਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਪਨ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਨਾਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ . ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ. ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵੇਦਨਾਯਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਪੁਰਿਮਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਨ ਤਥਾ. ਨ ਹਿ ਲੋਭਸਹਗਤਾਦੀਨਂ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਂ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਇਕ੍ਖਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਨਨੁ ਚ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧਤਾ ਕਸ੍ਮਾ ਗਹਿਤਾਤਿ? ਭੇਦਕਰਭਾਵਤੋ. ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ, ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਨ ਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਗੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਯੋ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਕਟੋਵ ਤੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਗੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾਵਤੋ. ਕਿਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਤ੍ਥ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵੋ ਤਾਵ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਹੋਤਿ. ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਲੋਭਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਰਜ੍ਜਨੀਯਤ੍ਤਾਤਿ ਕਥਂ ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨਯਿਦਮੇਕਨ੍ਤਿਕਂ ਇਟ੍ਠੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਨਿਯਮਿਤਾਦਿਵਸੇਨ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਕੁਸਲਮੇਵ ਮਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਕਰਣੇਯੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਯਮਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਕਰਣੇਯੇਵ ਪਰਿਣਾਮਿਤਂ, ਅਭਿਣ੍ਹਕਰਣੇਨ ਚ ਕੁਸਲਂ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਂ, ਪਟਿਰੂਪਦੇਸਵਾਸਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪੁਬ੍ਬੇਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾਸਙ੍ਖਾਤਚਤੁਚਕ੍ਕੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ, ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਆਭੋਗੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਲੋਭਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਲੋਭਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਨਿਯਾਮਪਰਿਣਾਮੇਹਿ ¶ , ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਤਾਯ ਚ;

ਞਾਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਭੋਗਾ, ਇਟ੍ਠੇਪਿ ਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਦ੍ਧਾਬਹੁਲਤਾਦੀਹਿ ਚ ਕਾਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਂ, ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਞ੍ਚ ਏਕਨ੍ਤਮਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤਂ ਤਥਾਗਤਰੂਪਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੇ ਚ ਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਰੇਹਿ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤਾਨਂ ਕੁਸਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਾਬਹੁਲਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦਿਟ੍ਠਿਤਾ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਤਿ ਇਮੇਹਿਪਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਾ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਯੇ ਤੇ ਏਕਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਸਂਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਸੀਲਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਲੂਖਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਂ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਾ ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ ਇਮੇਹਿਪਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਯਾਵ ਉਪਚਾਰੁਪ੍ਪਾਦਾ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਫਰਮਾਨਾ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਤਾਦਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਿਹਿਨੋ ਦਸਸੀਲਂ ਪਞ੍ਚਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਭਯਾਦੀਸੁ ਪਣੀਤਂ ਭੋਜਨਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂਨਾਮ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਚਾਗਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਿਹਿਨੋਪਿ ਤਥਾਰੂਪੇ ਕਾਲੇ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਯੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਦੇਵਾ ਦੇਵਤ੍ਤਂ ਗਤਾ, ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਗੁਣਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸੇ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ¶ ਸਤ੍ਤਤਿਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਥੇਰਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਸੁਚਿਤਲੂਖਭਾਵੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਸਾਦਸਿਨੇਹਾਭਾਵੇਨ ਗਦ੍ਰਭਪਿਟ੍ਠੇ ਰਜਸਦਿਸੇ ਲੂਖਪੁਗ੍ਗਲੇ ¶ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਸਾਦਬਹੁਲੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਪਰਿਦੀਪਕੇ ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁਪਿ ਪੀਤਿਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਸਹ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਤਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਿਯਤਾਤਿ ਏਵਂ ਪੀਤਿਕਾਰਣਾਨਿਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਿਞ੍ਚ – ਅਗਮ੍ਭੀਰਪਕਤਿਤਾ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਾ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਅਗਮ੍ਭੀਰਪਕਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਪਿ ਹਿਤੋਪਕਰਣੇ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਯੋ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਤਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਕਾਰਣਾਨਮਭਾਵੇਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕਮ੍ਮਤੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਤੋ ਕਿਲੇਸਦੂਰੀਭਾਵਤੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਰੇਸਂ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਹੀਨੁਕ੍ਕਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਚ ਨਲ਼ਕਾਰਮੁਦ੍ਦਾਗਣਨਾਦੀਨਿ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ, ਵਡ੍ਢਕੀਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਚ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ, ਵਿਸਹਰਣਾਦੀਨਿ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਨਿਰਵਜ੍ਜਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤਿ, ਸਯਂ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥਾਪੇਤਿ, ‘‘ਆਯਤਿਂ ਪਞ੍ਞਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਞ੍ਞਾਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਸਲਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਸਲਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਿਨੋ ਧਮ੍ਮਪਦਾਨਿ ਪਿਲਵਨ੍ਤਿ, ਦਨ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਅਥ ਸੋ ਸਤ੍ਤੋ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਵਿਸੇਸਭਾਗੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੯੧).

ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਦਸਕਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਸਲਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਦੂਰੀਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯੋਗਾ ¶ ਵੇ ਜਾਯਤੇ ਭੂਰਿ, ਅਯੋਗਾ ਭੂਰਿਸਙ੍ਖਯੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੮੨).

ਅਪਿਚ ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤ੍ਤਪਟਿਪਾਦਨਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਾ ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਯੋ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਝਾਨਙ੍ਗਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਬਹੁਲੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਤਮਯਞਾਣਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਣਸਹਗਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਨਖਕੇਸਚੀਵਰਸੇਨਾਸਨਾਦੀਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਸਦਾਨਿ ਛੇਦਨਮਲਹਰਣਾਦਿਨਾ ਵਿਸਦਾਨਿ ਕਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਵਿਸਦਵਤ੍ਥੁਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਵਿਸਦਂ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਦੀਪਕਪਲ੍ਲਕਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੀਪਸਿਖਾਯ ਓਭਾਸੋ ਵਿਯ. ਯਸ੍ਸ ਚ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬਲਵਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਾਨਿ ਮਨ੍ਦਾਨਿ, ਤਤੋ ਤਾਨਿ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਤੇਨ ਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਣਸਹਗਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੇ ਵਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਓਗਾਲ਼੍ਹਂ ਭਗਵਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਸਲਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਣਸਹਗਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਸਮਯੇ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਥਾਗਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨੇਵਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਦੋਸ…ਪੇ… ਨ ਮੋਹਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਉਜੁਗਤਮੇਵਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਬ੍ਭ. ਉਜੁਗਤਚਿਤ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮਵੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਸਮਾਹਿਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੧੦; ੧੧.੧੧).

ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਆਦਯੋਪਿ ਰਾਗਾਦਿਮਲਵਿਸੋਧਨੇਨ ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਕਾਯੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚ ¶ – ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤਾ ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਵਙ੍ਗਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾਨਪਰਿਭਾਵਨੇਨ ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਵਿਸੇਸਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਤ੍ਤਂ ਪਨ ਸਪ੍ਪਾਯਉਤੁਭੋਜਨਆਵਾਸਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਸਦ੍ਧਾਬਾਹੁਲ੍ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚ;

ਫਲਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾ ਚੇਵ, ਪੀਤਿਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਹੇਤੁਯੋ.

‘‘ਏਕਾਦਸ ¶ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਗਮ੍ਭੀਰਸਭਾਵਤਾ;

ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਧਿ, ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਸੁਖਹੇਤੁਯੋ.

‘‘ਅਭਾਵੋ ਸੁਖਹੇਤੂਨਂ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਚ;

ਉਪੇਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁ ਚ, ਏਵਂ ਞੇਯ੍ਯਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.

‘‘ਕਮ੍ਮੂਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਚੇਵ, ਤਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਾਕਤੋ;

ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾ ਧਮ੍ਮ-ਵਿਚਯਸ੍ਸ ਚ ਹੇਤੁਹਿ.

‘‘ਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿ-ਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਚ;

ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਸਨ੍ਧਿਤੋ ਚੇਵ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਾਣਯੁਤਂ ਸਿਯਾ.

‘‘ਉਤੁਭੋਜਨਆਵਾਸ-ਸਪ੍ਪਾਯਾਦੀਹਿ ਹੇਤੁਹਿ;

ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵੋਪਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਭੇਦਤੋ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ…ਪੇ… ਨਾਮਾ’’ਤਿ.

੧੨. ਯੇਨ ਪਨਤ੍ਥੇਨ ਇਦਂ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਤੋ, ਸਙ੍ਖੇਪਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋਪਿ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਞਾਣਂ ਵਿਯ ਞੇਯ੍ਯੇਤਿ ¶ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਏਕੋਯੇਵ ਕਾਮੋ ਸਿਯਾ, ਤਥਾਪਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਾਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਾਮਨਵਸੇਨ. ਕਾਮਨਵਸੇਨ ਚ ਪਨ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕ੍ਲੇਸਵਤ੍ਥੁਵਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ, ਕੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਨਿਧਾਯ ‘‘ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮੋ, ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ, ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਕਾਮੋ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਾਮੋ, ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਕਾਮੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧) ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ¶ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵ ਇਧ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋਤਿ ਚ ‘‘ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾ…ਪੇ… ਮਨਾਪਿਕਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਰੂਪਾਵਚਰਾ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ…ਪੇ… ਕਾਮਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧) ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਾਵਿਞ੍ਞਾਣਪ੍ਪਭੇਦਾ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਲੇਸੋ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਕ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਛਨ੍ਦਰਾਗੋਵਾ’’ਤਿ ਅਵਧਾਰਣੇਨ ਕਿਲੇਸਭਾਵੇਨ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੇਸੁ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਦੋਸਮੋਹਾਦਯੋ ਨਵ ਕਿਲੇਸੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਤਣ੍ਹਾਯ ਵਤ੍ਥੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਾਰਣਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁ.

੧੩. ਕਥਂ ਪਨ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਨਾਮ, ਕਥਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਕਾਮੀਯਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਪਤ੍ਥੀਯਤਿ. ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਏਵ-ਕਾਰਤ੍ਥੇ, ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋ, ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਚ ਕਾਮੀਯਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ, ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਏਸ ਕਾਮੋ ਕਾਰਕਦ੍ਵਯੇ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਕਮ੍ਮਨਿ ਚ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਕਤ੍ਤੁਭਾਵਂ, ਕਮ੍ਮਭਾਵਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਦੁਵਿਧੋਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਾਮਾਨਂ ਵਾਚਕਤੋ ਦੁਵਿਧੋ. ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਕਾਰਕਦ੍ਵਯੇ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਰਕਯੁਗਲ਼ੇ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ, ਕਤ੍ਤਰਿ, ਕਮ੍ਮਨਿ ਚ ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੋ-ਕਾਰੋ ਪਨ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਵੋ ਕਾਲਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਵਿਯ. ਅਥ ਵਾ ਵੋਕਾਰਕਦ੍ਵਯੇਤਿ ਖਨ੍ਧਦ੍ਵਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇ, ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਚ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਭੂਤੋ ਰੂਪਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਤਿ ਏਵਂ ਦੁਵਿਧੋਪੇਸ ਕਾਮੋ ਖਨ੍ਧਦ੍ਵਯੇ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ.

੧੪. ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਾਨਿ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਾਸਂ ਵਸੇਨ ਵਿਸਯਵਿਸਯੀਭਾਵੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮੋਸਰਣਵਸੇਨ, ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਨਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਇਦਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਯਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਕਾਮੋ ਵਿਸਯਵਿਸਯੀਭਾਵੇਨ ਸਹਿਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਏਕਾਦਸਵਿਧੋ ਪਦੇਸੋ ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤੋ ¶ . ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਕੇਵਲਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ਨਾਮਾਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਹਿਤੋ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੂਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਤ੍ਤਾ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਾਰੂਪਤਣ੍ਹਾਨਂ ਤਂਯੋਗੇਨ ਕਿਲੇਸਕਾਮਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ? ਨਯਿਦਮੇਵਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਬਹਲਕਿਲੇਸਸ੍ਸੇਵ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਇਧ ਕਿਲੇਸਕਾਮਭਾਵੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦੁਵੇ ਕਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾਪਿ ਹਿ ‘‘ਪਦੇਸੋ ਚਤੁਪਾਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਸਯਨਿਯਮਨੇਨ ‘‘ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮੇਕਦੇਸਭੂਤੋ ਨੀਵਰਣਾਵਤ੍ਥਾਯ ਕਥਿਤੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮਭਾਵੇਨ, ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਾਯੇਵ ਧਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਾ, ਨ ਰੂਪਾਰੂਪਤਣ੍ਹਾ, ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਧਮ੍ਮਾ ਚਾਤਿ ਞਾਪੀਯਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਾ ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੂਪਮਾ ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਕਾਮਾਨਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੂਸੁ ਵਿਮਾਨਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਪਰਿਤ੍ਤਕੁਸਲਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਵਿਮਾਨਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾਦਿਪਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਨਾਮਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਕਾਮੋ ਵਾ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਕਾਮਾਵਚਰਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਗਤਤਣ੍ਹਾਯ ਵਿਸਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ਪਨ ਤਂਯੋਗੇਨ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੂਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਭਵਤਣ੍ਹਾਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਤਣ੍ਹਾਪਭੇਦੋ ਇਧ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁਪਿ ¶ ਅਪ੍ਪਕਂ ਰੂਪਾਰੂਪਵਿਪਾਕਮਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੋਯੇਵ ਇਧ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਾਮੋਯਂ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਸੁ ਪਨ ਬਹਲਕਿਲੇਸਕਾਮਭੂਤੋ ਬਹਲਕਾਮਰਾਗੋ ਚ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਾ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਚ ਇਧ ਗਹਿਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ, ਸਮਿਜ੍ਝਨਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਅਯਂ ਕਾਮੋ ਅਵਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮੋ ਏਤ੍ਥ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੫. ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਹੇਤੁਭੂਤਾ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾ ਅਯਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਪੇਤਾਤਿ ਅਪਾਯਾ. ਨਿਰਯਾਦਿਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਪਾਯਾ ਚਤੁਪਾਯਾ. ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤਾਵਤਿਂਸਯਾਮਾਤੁਸਿਤਾਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਦੇਵਲੋਕਾਨਂ. ਮੇਰੁਪਾਦਵਾਸਿਨੋ ਪਨ ਅਸੁਰਾ ਤਾਵਤਿਂਸੇਸੁਯੇਵ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਨਸੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਸਤਿਸੂਰਭਾਵਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਯੋਗ੍ਯਤਾਦਿਗੁਣਵਸੇਨ ਉਪਚਿਤਮਾਨਸਤਾਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਗੁਣਚਿਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤੀਹਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਠਾਨੇਹਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਕੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਅਧਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਦੇਵੇ ਚ ਤਾਵਤਿਂਸੇ. ਕਤਮੇਹਿ ਤੀਹਿ? ਸੂਰਾ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ ਇਧ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੧).

ਤੇਹਿ ਪਨ ਸਮਾਨਰੂਪਾਦਿਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਵਾਸੀਹਿ ਇਤਰਮਹਾਦੀਪਵਾਸਿਨੋਪਿ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਂਸੁ. ਲੋਕਿਯਾ ਪਨ ਮਨੁਨੋ ਅਪਚ੍ਚਭਾਵੇਨੇਵ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ¶ . ਏਕਾਦਸਵਿਧੋਤਿ ਚਤੁਰਾਪਾਯੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਓਕਾਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਪਿ ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਅਰਞ੍ਞਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਬਤਪਾਦਾਦਿਕੇ ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਠਾਨਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਾਦਸਵਿਧੋ.

੧੬. ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਕਾਮਸ੍ਸੇਵ ਅਵਚਰਣਵਸੇਨ ਕਥਂ ਨਾਮਲਾਭੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧਸ੍ਸ ਕਾਮਸ੍ਸ. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧੇ ਪਦੇਸੇ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੇਨ ਦੁਵਿਧੇਨ ਕਾਮੇਨ ਏਕਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ, ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸ ਏਕਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਤੇਨ ਦੁਵਿਧੇਨ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਹ ਸਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਸਸਤ੍ਥਾ, ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਅਵਚਰਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੋ, ਪਦੇਸੋ. ਸੋ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਸਤ੍ਥਾ ਪੁਰਿਸਾ ਅਵਚਰਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਾਦੀਸੁ ਅਵਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ, ਤੇਹਿ ਵਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਸਤ੍ਥਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਰੂਪਾਵਚਰਾਦੀਸੁ ਅਵਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਅਭਿਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਅਯਂ ਪਦੇਸੋ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਸਞ੍ਞਿਤੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ.

੧੭-੮. ਨਨੁ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਾਵਚਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਕਥਂ ਤਤ੍ਥ ਅਵਚਰਨ੍ਤਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਨਾਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸ੍ਵਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਸੋ ਅਯਂ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਰੂਪਭਵੋ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਰੂਪਭਵੋ ਰੂਪਂ. ਅਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਯਥਾਸਦ੍ਦੋ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਤੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਥਾ ‘‘ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪਭਵੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰੂਪਭਵੋ ¶ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ ਪਨੇਸ ਏਵਂ ਸਞ੍ਞਿਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਉਦੀਰਿਤੋ ਏਸ ਰੂਪਭਵੋ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋ, ਏਵਂ ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ਕਾਮੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਵਸੇਨ ਕਾਮਸਞ੍ਞਿਤੇ ਪਦੇਸੇ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਗਹਣੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਪਰਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਮਯਮਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਕਾਮੇ ਅਵਚਰਣਤੋ. ਸਦਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ, ਬਾਹੁਲ੍ਯੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਇਦਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਯਥਾ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਵਚਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਹਤ੍ਥੀ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਵਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ਬਾਹੁਲ੍ਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਵਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਮਲੋਕੇ ਬਾਹੁਲ੍ਲਵੁਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਨਨੁ ਚੇਤਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁਪਿ ਅਵਚਰਣਤੋ ਰੂਪਾਵਚਰਾਦਿਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਦਂ ਚੋਦਨਂ ਪਰਿਹਰਤਿ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਕਾਮੇਵਚਰਤੀਤ੍ਯੇਤਂ, ਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਿਤਂ;

ਸੇਸੇ ਅਵਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ ਯਥਾ’’ਤਿ.

ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਰਸਮੁਚ੍ਚਯੇ. ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮੇ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਦਾ ਅਵਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਕਥਿਤਂ, ਨ ਪਨ ਕਾਮਾਵਚਰਾਵਚਰਂ, ਨਾਪਿ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਾਮਘਾਤਿਨਾਤਿ ਦੇਸਨਾਞਾਣੇਨ ਵਿਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨਗਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਕਾਮਸ੍ਸ ਹਨਨਸੀਲੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ.

੧੯. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ¶ …ਪੇ… ਅਵਚਾਰਯਤੀਤਿ ਵਾਤਿ ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮੇ ਭਵੇਯੇਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਵਚਾਰਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਕਾਮੇ ਅਵਚਾਰਯਤੀਤਿ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਿਤਂ ਚਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਵਸੇਨ ਪਦਸਮ੍ਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਨਾਪਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਂ ਕਾਮਾਵਚਰ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮਭਵੇ. ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ –

‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀ ਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾਵਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾ ¶ ਰੂਪਂ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੮੭) –

ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਪਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਮੇਵ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ. ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾ ਚਸ੍ਸ ਅਵੀਚਿਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਕਾਸਨਿਨ੍ਨਾਯ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਯ ਵਿਸਯਭਾਵਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਣ੍ਡੇਪਿ ‘‘‘ਏਤ੍ਥਾਵਚਰਾ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਵੀਚਿਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਕਾਸਾਯ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਯ ਵਿਸਯਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮੋ, ਸੋ ਏਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ, ਯਾ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾ ਤਣ੍ਹਾ. ਕਤਮੇ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾ, ਯੇ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵਿਸਯਾਤਿ ਏਵਂ ਇਤਰੀਤਰਨਿਸ੍ਸਯਤਾਦੋਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ¶ ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵੀਚਿਆਦਿਏਕਾਦਸੋਕਾਸਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਤਣ੍ਹਂ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂਸਭਾਵਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਿਸਯਭਾਵੇਨ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਕਾਮੋ ਯਥਾਰਹਂ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਏਤ੍ਥ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਵਾ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਕਾਮੇ ਏਤਂ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ. ਅਥ ਵਾ ਮਞ੍ਚਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇਸੁ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਯਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਅਭੇਦਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਯੂਪਚਾਰਵਸੇਨ ‘‘ਮਞ੍ਚਾ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮੇਤਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਭਵੇ ਪਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਯਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਕਾਮੋਵਚਰਤੀਤ੍ਯੇਤ੍ਥ, ਕਾਮੇਵਚਰਤੀਤਿ ਵਾ;

ਠਾਨੂਪਚਾਰਤੋ ਵਾਪਿ, ਤਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਭਵੇ’’ਤਿ.

੨੦. ਪੁਜ੍ਜਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ, ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪੁਨਨਤੋ ਚ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ਕਿਰਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਆਨਿਸਂਸਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਗਣਨਤੋ ਦਸਪਰਿਮਾਣਤ੍ਤਾ ਦਸ ਚ ਤਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚਾਤਿ ਦਸ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨਾਤਿ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕ੍ਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ, ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨ ਤਂਮਯਂ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵ-ਕਾਰੇਨ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ¶ ਵਿਯ ਨ ਕੇਵਲਂ ਭਾਵਨਾਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਨ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਪਰਪਸਂਸਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਏਵ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਵਧਾਰਣਂ. ਯਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨੁਸ੍ਸਤਿਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ.

੨੧. ਕਾਨਿ ਪਨ ਤਾਨਿ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਯੇਸਂ ਵਸੇਨ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਅਨੁਯੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਾਨਿ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਾਨਂ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਦਿਯ੍ਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਦਾਨਂ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਚੇਤਨਾ. ਇਧ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਸੀਲਾ’’ਦੀਸੁਪਿ. ਸੀਲਤੀਤਿ ਸੀਲਂ, ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਾਨਿ ਸਮਾਦਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਸਿਲ੍ਯਵਸੇਨ ਹਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਅਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਸਮ੍ਪਤਿ, ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਹਿਤਸੁਖਾਵਹਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਿਤਾਨਿ ਸਮਾਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੀਲਯਤਿ ਉਪਧਾਰੇਤੀਤਿ ਵਾ ਸੀਲਂ. ਉਪਧਾਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕੁਸਲਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵੋ. ਭਾਵੇਤਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਆਸੇਵਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਭਾਵਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਪਤ੍ਤਿ ਦਿਯ੍ਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਂ. ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇ ਬ੍ਯਾਵਟਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ. ਦੇਸੇਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਦੇਸਨਾ. ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਮੋਦਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਤ੍ਤਾਨੁਮੋਦੋ. ਪੁਬ੍ਬਪਦਲੋਪੇਨ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਮੋਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਜੁਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਤ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਜੁਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਸਂਸੁਤਿ. ਪੂਜਾਵਸੇਨ ਅਪਚਾਯਤਿ ਸਾਮੀਚਿਂ ਕਰੋਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਪਚਾਯੋ. ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਂ ਪਭੇਦੋ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਮਜ੍ਝਪਦਲੋਪਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਆਜਞ੍ਞਯੁਤ੍ਤੋ ਰਥੋ ‘‘ਆਜਞ੍ਞਰਥੋ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਦਵਿਚਾਰੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਤਤ੍ਥ ਸੇਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਪਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪੂਜਾਨੁਗ੍ਗਹਕਾਮਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਵਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ ਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਖੀਣਾਸਵਾਨਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਾਨਮੇਵ, ਸਾ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪੁਜ੍ਜਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ, ਹਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪੁਨਨਤੋ ਚ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਨ ਚ ਖੀਣਾਸਵਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਤਂ ਪੁਨਾਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ.

ਯਾ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਸੀਲਉਪੋਸਥਸੀਲਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਸੀਲਂ ਅਟ੍ਠਸੀਲਂ ਦਸਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਕੁਲਚਾਰਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਾਲ਼ਕੇ ਸਂਵਰਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਆਪਾਥਗਤਵਿਸਯੇਸੁ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਥਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ , ਚੀਵਰਾਦਿਕੇ ਚ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕੁਹਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਤੋ ਆਜੀਵਂ ਪਰਿਸੋਧੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਅਯਂ ਸੀਲਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਨਾਮ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਦਾਨਂ ਨਾਮੇਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕੁਲਵਂਸੋ ਕੁਲਚਾਰਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸੀਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਕਿਂ, ਉਦਾਹੁ ਸੀਲਮਯਨ੍ਤਿ? ਸੀਲਮਯਮੇਵ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸੀਲਭਾਵਤੋ. ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਪਿ ਹੇਸਾ ਪੁਬ੍ਬਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਚੇਤਨਾਯ ਚ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੀਲਮਯਮੇਵ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ, ਨ ਦਾਨਮਯਂ. ਪੂਜਾਨੁਗ੍ਗਹਕਾਮਤਾਯ ਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਦਾਨਮਯਨ੍ਤਿ.

‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਚਕ੍ਖਾਦਿਕੇ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਵੋਦਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚੇਤਨਾ, ਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਪ੍ਪਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਚੇਤਨਾ ਚਾਤਿ ਅਯਂ ਭਾਵਨਾਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾਪਿ ਭਾਵਨਾਯੇਵ, ਸਾ ਪਨ ਨ ਕਾਮਾਵਚਰਾਤਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤਾ. ਨਿਰਵਜ੍ਜਵਿਜ੍ਜਾਯਤਨਕਮ੍ਮਾਯਤਨਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਨਚੇਤਨਾਪਿ ਭਾਵਨਾਮਯੇਯੇਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਯਾ ਚੇਤ੍ਥ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਦਦਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਸਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਉਭਯਭਾਗੇ ਚੇਤਨਾਨਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਾਵਨਾਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦਾਨਾਦਿਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੁਚਰਿਤਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਚ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੁ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਸ੍ਸ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਕਿਂ ਪਨੇਵਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਦਤੋ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਨ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ਏਕਂ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਦੀਪਸਹਸ੍ਸਂ ਜਾਲੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਦੀਪੋ ਖੀਣੋਤਿ ¶ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਰਿਮਾਲੋਕੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਲੋਕਸ੍ਸ ਏਕੀਭਾਵੇ ਅਤਿਮਹਾਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਦਤੋ ਪਰਿਹਾਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਵੁਡ੍ਢਿਯੇਵ ਪਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ ਪਨੇਸਾ ਦਿਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਮਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ, ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਵਾ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਮਨਸਾ ਏਵ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਕਤਂ ਸੁਚਰਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਫਲਂ ‘ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਤ੍ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਾਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਰੇਹਿ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁਮੋਦੇਨ੍ਤੇਨਪਿ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ.

ਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ¶ ਪਚ੍ਚਾਸਾਰਹਿਤਸ੍ਸ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਰਣਵਸੇਨ, ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ.

ਆਮਿਸਕਿਞ੍ਚਕ੍ਖਾਦਿਨਿਰਪੇਕ੍ਖਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਗੁਣਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੀਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਥੇਵ ਨਿਰਵਜ੍ਜਵਿਜ੍ਜਾਯਤਨਾਦਿਕਂ ਉਪਦਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਪਰੇਹਿ ਕਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੁਚਰਿਤਕਮ੍ਮਂ ਦਿਨ੍ਨਮਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਾ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛੇਰਮਲਂ ਪਹਾਯ ‘‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਨੁਮੋਦਨਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਜੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਚੇਤਨਾਨਮ੍ਪਿ ਤਂਤਂਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਸ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ –

‘‘ਪੁਰਿਮਾ ਮੁਞ੍ਚਨਾ ਚੇਵ, ਪਰਾ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾ;

ਹੋਤਿ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ ਦੀਪਯੇ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਜੁਕਰਣਵੇਲਾਯਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਪਨ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਭਾਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ – ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾ ਚ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਜੁਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਾਦਿ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਚਰਿਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਪਰਗੁਣਪਸਂਸਾਸਰਣਗਮਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣੇਨ ਕਮ੍ਮਪਥਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ. ਦਾਨਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨ ਞਾਣਂ ਦਾਨਾਦੀਸ੍ਵੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਵਮਿਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੀਸੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਵਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਨਿਰਵਜ੍ਜਵਿਜ੍ਜਾਯਤਨਾਦਿਸਵਨਚੇਤਨਾਪਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਪੂਜਾਰਹੇ, ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੇ, ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਗ੍ਗਦਾਨਅਭਿਵਾਦਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਕਰਣਆਸਨਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦਿਅਭਿਹਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਬਹੁਮਾਨਚੇਤਨਾ ਅਪਚਿਤਿਸਹਗਤਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ¶ ਨਾਮ. ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਾਪਚਾਯਨਾਨਞ੍ਹਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਵਯਸਾ, ਗੁਣੇਨ ਚ ਜੇਟ੍ਠਾਨਂ, ਗਿਲਾਨਾਨਞ੍ਚ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਕਰਣਂ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ, ਸਾਮੀਚਿਕਿਰਿਯਾ ਅਪਚਾਯਨਨ੍ਤਿ.

੨੨-੩. ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਗਤਨਯੇਨ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਦਾਨਂ ਸੀਲਂ ਭਾਵਨਾਤਿ ਤੀਣਿਯੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤੇਸੁ ਇਤਰੇਸਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਾਨੁਮੋਦਨਾ ਦਾਨੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਤਂਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਦਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛੇਰਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ, ਏਤੇਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਨਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ¶ ਦਾਨੇਨ ਸਹ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਏਤੇ ਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਾਪਚਾਯਨਾ ਸੀਲਮਯੇ ਪੁਞ੍ਞੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸੀਲਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਦੇਸਨਾਸਵਨਦਿਟ੍ਠਿਉਜੁਕਾ ਪਨ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਸੇਵਨਤੋ ਭਾਵਨਤੋ ਭਾਵਨਾਮਯੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ, ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਚ ਦੇਸਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝ ਦੇਸੇਤਿ, ਸੁਣਾਤਿ ਚ, ਤਾਨਿ ਚ ਦੇਸਨਾਸਵਨਾਨਿ ਪਟਿਵੇਧਮੇਵ ਆਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਸਨਾਸਵਨਂ ਭਾਵਨਾਮਯੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਦਾਨਭਾਵਤੋ ‘‘ਦੇਸਨਾ ਦਾਨਮਯੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਤਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਿਯਮਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾਤਿ. ਦਾਨਾਦੀਸੁ ਹਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਵ ਵਿਸੋਧਿਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਿਯਮਨਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਸਂਘਿਯਾ ਪਨ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ ਵਿਸੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਭਾਵੇਨ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਦਾਨਂ ਸੀਲਂ ਭਾਵਨਾ ਸਂਸੁਤਿ ਦੇਸਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਮੋਦਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਪੂਜਾਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਸਂਸਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਰਗੁਣਪਸਂਸਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਤੀਣੇਵਾਤਿ ਪਠਮਂ ਦਸਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤੀਣੇਵ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ.

੨੪. ਇਦਾਨਿ ਪਰੇਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨੁਸ੍ਸਰਣਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸ੍ਵੇਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨੁਸ੍ਸਤਿਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਸੁਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਸਬ੍ਬਾਨੁਸ੍ਸਤਿਪੁਞ੍ਞਂ ਨਾਮ. ਪਸਂਸਾਤਿ ਪਰੇਹਿ ਕਤਾਯ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ¶ ਪਸਂਸਨਂ, ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰਣਤ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਰਨ੍ਤਿ ਹਿਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਰਣਾਨਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਰਤਨਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਸਰਣਗਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਹਿਂਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾਸੇਨ੍ਤਿ. ਤਯੋ ਅਵਯਵਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਯਂ, ਤੀਹਿ ਅਵਯਵੇਹਿ ¶ ਯੁਤ੍ਤਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਸਰਣਾਨਂ ਤਯਂ ਸਰਣਤ੍ਤਯਂ, ਤੀਣਿ ਸਰਣਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਵਯਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਮੁਦਾਯੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਸਰਣਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਪਚਾਰਤੋ, ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਤੋ ਵਾ ਸਰਣਗਮਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਨ ਹਿ ਸਰਣਤ੍ਤਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਂਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਸਾਦਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਯਨ੍ਤਿ ਤਂਵਸੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਇਜ੍ਝਤੋ. ਨ ਹਿ ਵਿਪਰੀਤਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਿਸੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਸਯੋ’’ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਮਯਸਙ੍ਗਹੇਪਿ ਸਙ੍ਖੇਪਨਯੇਨ ਭਾਵਨਾਮਯੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਨਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਸਂਸਯੋ ਸਿਯਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਭਾਵਨਾਮਯਸਙ੍ਗਹੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵਨਿਯਾਮਕਤ੍ਤੇਨ ਮੂਲਭੂਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਧਾਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਸੁਂ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘ਮੁਞ੍ਚਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਸੀਲਸਮਾਦਾਨੇ ਵਿਯ ਗਹਣਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਸੀਲਮਯੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਣਿਪਾਤਭਾਵਤੋ ਅਪਚਿਤਿਸਹਗਤੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ.

੨੫. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਂ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਿ ਚੇਤਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਰਿਮਾ ਮੁਞ੍ਚਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਾਤਿ ਦਾਨਤ੍ਥਾਯ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਯਾਵ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਪਰਿਣਾਮਨਂ ਵਾ, ਤਾਵ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚੇਤਨਾ. ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਪਨ ਹਤ੍ਥੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਚੇਤਨਾ, ਪਰਿਣਾਮਨਚੇਤਨਾ ਵਾ ਮੁਞ੍ਚਨਚੇਤਨਾ ਨਾਮ. ਸਾਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਲੋਪੇਨ ‘‘ਮੁਚਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮੁਞ੍ਚਨਾ’’ਇਤਿਯੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਪਰਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਲਯਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਗ੍ਗਂ ਦਾਨਂ ਮੇ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਪਰਭਾਗਚੇਤਨਾ. ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾਤਿ ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਰਿਮਾ ਚੇਤਨਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਮੁਞ੍ਚਨਚੇਤਨਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਅਪਰਚੇਤਨਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ, ਦਾਨਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਅਤਿਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ ਦੀਪਯੇ’’ਤਿ. ਸੇਸੇਸੂਤਿ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਸੀਲਂ ‘ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਮਚੇਤਨਾ, ਸੀਲਂ ¶ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੀਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਜ੍ਝਿਮਚੇਤਨਾ, ‘ਪੂਰਿਤਂ ਮੇ’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਪਰਚੇਤਨਾਤਿ ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਨਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੀਲਮਯਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੀਪਯੇ, ਪਕਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾਨੁਸ੍ਸਰਣਚੇਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਅਪਰਚੇਤਨਾ ਸਾਯੇਵਾਤਿ ਕਥਮਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹੋਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ, ਵਿਸਯਭੇਦੇਨ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਪੁਞ੍ਞਾਨੁਸ੍ਸਰਣਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਵਿਸਯਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਵਿਸਯਾਤਿ ਪਾਕਟੋਯੇਵ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਚ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਦਸਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ ਸਰੂਪਤੋ, ਸਙ੍ਗਹਤੋ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਵਿਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ, ਅਨ੍ਨਾਦਿਦਸਵਿਧਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ ਵਤ੍ਥਂ ਯਾਨਂ, ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਂ;

ਸੇਯ੍ਯਾਵਸਥਪਦੀਪੇਯ੍ਯਂ, ਦਾਨਵਤ੍ਥੂ ਦਸਾਵਿਮੇ’’ਤਿ.

ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਆਦਿ ਯੇਸਂ ਦੇਸਕਾਲਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਯੋ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਣੀਤਮਨਾਪਭਾਵੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਭਾਵੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਦੁਲ੍ਲਭਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਕੋ ਦੇਸੋ ਦੇਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਾਦਿਸੋਵ ਕਾਲੋ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਦੁਲ੍ਲਭਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਕੇ ਹਿ ਦੇਸੇ, ਕਾਲੇ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਮਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਾਨਾਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਦਗ੍ਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਰਿਚਾਰਿਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਸਮ੍ਪਾਦਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਿਕਜਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ. ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਬਹੁਲਤਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦਿਟ੍ਠਿਤਾਦਿਭੇਦਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਕਾਰਣਂ ਵਾ. ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਉਪਾਗਮ੍ਮ, ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵਸੇਨ ਹਟ੍ਠੋ ਚੇਵ ਪਹਟ੍ਠੋ ਚ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਅਧਿਕਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਿ…ਪੇ… ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ¶ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ¶ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੪੧) ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਦਸਵਿਧਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਂ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਨਵਨ੍ਨਂਯੇਵ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੂਨਂ ਗਹਣਂ, ਅਥ ਖੋ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਞਾਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਸਤ੍ਥਾ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਂ. ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਹਜਾਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਵਸੇਨ ‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧-੨) ਵਿਯ ਸਮ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ.

ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਿਤੋਤਿ ਲੋਭਮਚ੍ਛਰਿਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਸਙ੍ਕੋਚਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ, ਪਰੇਨ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਸਭਾਵਤੋ ਹਿ ਪੁਞ੍ਞਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਮਿਦਂ. ਪਰੇਹੀਤਿ ਪਨ ਪਰਪਾਕਟੁਸ੍ਸਾਹਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੇਨ, ਇਧ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕ੍ਕਮੇਨ ਵਾ ਪਠਮਂ. ਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਾਦਿਅਙ੍ਗਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਕਡ੍ਢਨਤੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪੂਜਿਤਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਕਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮ…ਪੇ… ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵਮਾਹ, ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵਂ, ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਿਤੋ’’ਤਿ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ‘‘ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਕਾਰਣਂ ਆਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੋਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖਾਦਿਤਾਯ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਦੀਸੁ ਅਨਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਚ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਸਙ੍ਕੋਚਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ, ਪਰੇਨ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੋ. ਪਰੇਹੀਤਿ ¶ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕਰੋਤਿ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਮੇਵਾਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਦਿਨਾ ਤਂਸਦਿਸਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੋਤਿ ਹਿ ਤਂਸਦਿਸੇਪਿ ਤਂਵੋਹਾਰੋ ਯਥਾ ਚ ‘‘ਸਾਯੇਵ ਤਿਤ੍ਤਿਰੀ, ਤਾਨਿਯੇਵ ਓਸਧਾਨੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸਦ੍ਦਾਭਿਧੇਯ੍ਯੇ, ਉਸ੍ਸਾਹਿਤਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਤਂਵਿਸਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਸਙ੍ਕੋਚੇ ਜਾਯਮਾਨੇ ਤਤੋ ਵਿਵੇਚੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸ. ਪੁਬ੍ਬ-ਗ੍ਗਹਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ¶ ਸੋ ਪਯੋਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ.

ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਨ੍ਦਨਾਦਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ. ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤੀਤਿ ਬਾਲਾ, ਅਸ੍ਸਾਸਿਤਪਸ੍ਸਾਸਿਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਤੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਬਾਲਾਯੇਵ ਬਾਲਕਾ. ਤੇ ਪਨ ਇਧ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਸਞ੍ਜਾਤਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ਦਾਰਕਾ. ਪਾਕਟਵਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਬਾਲਕ-ਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਹਸਾ ਕਰਣਾਦਿਕਾਲੇ ਪਨ ਇਤਰੇਸਮ੍ਪਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਜਾਤਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ, ਜਾਤਸੋਮਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਹਸਾਤਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਕਾਲਮੇਵ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰੇਸਂ ਪਯੋਗਾਭਾਵਮਾਹ, ‘‘ਜਾਤਪਰਿਚਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਯੋਗਾਭਾਵਂ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਬਾਲਕਾ, ਸਹਸਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮੇਹਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵਮਾਹ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ…ਪੇ… ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਚਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵਸ੍ਸ ‘‘ਬਾਲਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ…ਪੇ… ਜਾਤਾ’’ਤਿ ¶ ਚ ਇਮੇਹਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਹਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਟਿਲੋਮਤੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਦਿਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਪਨ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਭਾਵਂ, ਸਹਸਾ-ਗ੍ਗਹਣੇਨ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ…ਪੇ… ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਦਿਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤੇਤਿ ਤੇ ਞਾਤਕਾ, ਤੇ ਬਾਲਕਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਹੇਤੂਨਂ ਅਭਾਵਂ ਆਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਤਥਾਰੂਪੇ ਚੇਤੋਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਦਯੋਪਿ ਹਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਤਾਯ ਕਾਰਣਮੇਵਾਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਭਾਵੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਰਹਿਤਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਚਤੂਸੁਪਿ…ਪੇ… ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਰਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਨਿਗਮਨਂ.

ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਅਟ੍ਠਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਤੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਸਦਿਸਂ ਬਲਵਤਰਂ. ਵਿਸਦਿਸਂ ਪਨ ਵੇਦਨਾਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਬਲਵਂ, ਦੁਬ੍ਬਲਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਿਹੇਤੁਕਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਤੋ ਹਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਤਿਹੇਤੁਕਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ¶ ਬਲਵਤਰਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਦੁਹੇਤੁਕਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਤੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤਿਹੇਤੁਕਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਂ ਬਲਵਤਰਂ. ਇਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਚਿਤ੍ਤਤੋ ਤਤਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਮਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਸਤ੍ਤਮਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਛਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਞ੍ਚਮਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਿਮੇਸਂ ਬਲਵਬਲਵਤਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੬. ਏਵਂ ¶ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਨਾਞਾਣਪ੍ਪਯੋਗਭੇਦਤੋ ਅਟ੍ਠਵਿਧਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨਪਿ ਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਸ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਰਿਯਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਛਨ੍ਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਧਿਪਤੀਨਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ, ਹੀਨਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਨੇਵਾਹੁ –

‘‘ਕਮੇਨ ਪੁਞ੍ਞਵਤ੍ਥੂਹਿ, ਗੋਚਰਾਧਿਪਤੀਹਿ ਚ;

ਕਮ੍ਮਹੀਨਾਦਿਤੋ ਚਾਪਿ, ਗਣੇਯ੍ਯ ਨਯਕੋਵਿਦੋ’’ਤਿ.

੨੭. ਇਦਾਨਿ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਯੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥੇਵਂ ਗਣਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਇਮਾਨਿ ਤਾਵ ਅਟ੍ਠ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਨਂ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਦਸ ਦਸਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਛਗ੍ਗੁਣਿਤਾਨਿ ਸਾਸੀਤਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਧਿਪਤੀਨਂ ਸਹਯੋਗਵਸੇਨ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਿਤਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਵੀਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚ ਨਵ ਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਸੇਨ ਤਿਗੁਣਿਤਾਨਿ ਸਸਟ੍ਠਿਸਤ੍ਤਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਭੇਦਤੋ ਤਿਗੁਣਿਤਾਨਿ ਸਾਸੀਤਿਕਦ੍ਵਿਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵੀਮਂਸਾਧਿਪਤਿਸਹਯੋਗਾਭਾਵਤੋ ਅਧਿਪਤਿਵਸੇਨ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਾਸੀਤਿਕਾਨਿ ਚ ਛ ਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾਨਿ ਵੀਸਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਪਨ੍ਨਰਸ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਸੋਤਪਤਿਤਵਸੇਨ ਪਨ ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਪਤਿਗਣਨਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਗਣਨਹਾਨਿ ਕਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ¶ ਚ ‘‘ਸਵਿਪਾਕਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਕਥਂ, ਕੁਹਿਂ, ਕਿਂ ਫਲਤੀਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਕੁਸਲਂ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਵਾ ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦੇਤਿ ¶ , ਨਾਹੇਤੁਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦੇਤਿ. ਯਦਾ ਚ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਦਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਸੋਲ਼ਸ ਵਿਪਾਕਾਨਿ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ. ਯਦਾ ਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਂ, ਤਦਾ ਦ੍ਵਾਦਸ. ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਪਨ ਦੁਹੇਤੁਕਮਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਨ ਤਿਹੇਤੁਕਂ. ਯਦਾ ਚ ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਦਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਦ੍ਵਾਦਸ. ਯਦਾ ਅਹੇਤੁਕਂ, ਤਦਾ ਅਟ੍ਠ. ਯੇ ਪਨ ਆਗਮਨਤੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਦਸ ਵਾ ਵਿਪਚ੍ਚਤਿ, ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਦਸ, ਅਟ੍ਠ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾਨੁਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਾਨਾਵਿਧਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ ਸੋਭਨਾ, ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਗਤਿ ਚਾਤਿ ਸੁਗਤਿ, ਕਾਮਾਵਚਰਭਵੋਵ ਸੁਗਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਸੁਗਤਿ. ਤਸ੍ਸਂ ਕਾਮਾਵਚਰਸੁਗਤਿਯਂ. ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਭਵਤੀਤਿ ਭਵੋ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਵਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਾਨਮੇਤਂ ਗਹਣਂ, ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਭੋਗੋ, ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਭੋਗੋ ਸੇਸਵਿਪਾਕਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪੇਹਿ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਭਵੋ ਚ ਭੋਗੋ ਚ ਭਵਭੋਗੋ, ਤੇਯੇਵ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਤੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਜਨਕਵਸੇਨ ਚ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਚ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰਸੁਗਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਵਜ੍ਜਂ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਪਾਕਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਸਭਾਵਂ ਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਏਕਚ੍ਚਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ, ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਮੇਵ ਵਾ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸੁਗਤਿਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਮ੍ਪਿ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿਯੇਵ. ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਹਿਸ੍ਸ ਦੇਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਭੋਗਜਾਤਂ, ਤਬ੍ਬਿਸਯਾਨਿ ਚ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਤਾਸੁਸ੍ਸਰਤਾਦਿ ਚ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸੇਵ ਫਲਂ. ਨ ਹਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠਫਲਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ¶ – ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਵਿਪਾਕੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਵਕਾਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਇਤਰੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਰੇਸੂਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਤੋ ਇਤਰੇਸੁ, ਰੂਪਾਵਚਰਾਦੀਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਵਤ੍ਥੁਕਤੋ ਏਕਵਿਧਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ¶ . ਨ ਹਿ ਅਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਰੂਪਵਿਰਾਗਭਾਵਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ.

ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਭੇਦਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਅਧਿਪਤੀਨਂ ਹੀਨਾਦਿਭਾਵੇਹਿ ਝਾਨਸ੍ਸ ਹੀਨਾਦਿਭਾਵੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਤ੍ਤਮਨਾਸੇਵਿਤਂ ਹੀਨਂ ਪਰਿਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਤੋ, ਨਾਤਿਸੁਭਾਵਿਤਂ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਅਤਿਵਿਯ ਸੁਭਾਵਿਤਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਂ ਪਣੀਤਂ. ਤਥਾ ਉਲ਼ਾਰਪੁਞ੍ਞਫਲਕਾਮਤਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਹੀਨਂ, ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਤ੍ਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਵਿਵੇਕਕਾਮਤਾਯ ਅਰਿਯਭਾਵੇ ਠਿਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਪਣੀਤਂ. ਅਤ੍ਤਹਿਤਾਯ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਹੀਨਂ, ਕੇਵਲਂ ਅਲੋਭਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਪਰਹਿਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਪਣੀਤਂ. ਵਟ੍ਟਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਹੀਨਂ, ਵਿਵੇਕਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ, ਵਿਵਟ੍ਟਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਪਣੀਤਂ.

ਪਟਿਪਦਾਦਿਭੇਦਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਾਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਪਟਿਪਦਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਭੇਦੇਨ. ਪਟਿਪਦਾਵਚਨੇਨੇਵ ਵਾ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪਦਾਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਧਿਪਤਿਆਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਪਦਾਦਿਭੇਦਤੋਤਿ ਪਟਿਪਦਾਭੇਦਤੋ, ਅਧਿਪਤਿਭੇਦਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਤੋ, ਹਾਨਭਾਗਿਯਾਦਿਭੇਦਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਦਾਭੇਦਤੋ ਤਾਵ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਸੁਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਸੁਖਪਟਿਪਦਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ. ਦਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਹੀਨਨੀਵਰਣਸ੍ਸ, ਅਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਸਕਲਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਪਥਵੀ ਪਥਵੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਆਪੋ ਆਪੋ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਠਮਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਕਨ੍ਤਿਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾ ਪਟਿਪਦਾ ਨਾਮ ‘‘ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਝਾਨਂ ਏਤਾਯਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਪਹੀਨਨੀਵਰਣਸ੍ਸ, ਪਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਆਦਿਤੋ ਕਿਲੇਸੇ ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿਞ੍ਚ ¶ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਪਰਿਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਚਿਰੇਨ ਅਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ, ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਞ੍ਚ ਝਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਕਿਲੇਸਾਦਿਕੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰੇਨ ਅਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ, ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਞ੍ਚ. ਯੋ ਕਿਲੇਸਾਦਿਕੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਸੁਖੇਨ ਅਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਅਪ੍ਪਨਾਪਰਿਵਾਸਂ ਪਨ ਚਿਰਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਪਟਿਪਦਂ, ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ. ਯੋ ਪਨ ਸੁਖੇਨੇਵ ਕਿਲੇਸਾਦਿਕੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸੀਘਮੇਵ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਪਟਿਪਦਂ, ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਪਟਿਪਦਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਭੇਦੋ ਕਿਲੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਰਾਗਾਦਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਚਮਕਾਨਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਮੁਦੂਨਿ. ਯੋ ਚ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਅਕਤਾਧਿਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਝਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ, ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਿਲੇਸਸਮੁਦਾਚਾਰਤਿਬ੍ਬਤਾਯ ਨੀਵਰਣਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਨਤੋ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਸੁਖਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਮੁਦੁਤਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਿ ਦਨ੍ਧਾ ਮਨ੍ਦਾ ਅਸੀਘਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨੀ ਹੋਤਿ. ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਸਮਥੇ ਅਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਿ ਦਨ੍ਧਾ. ਯੋ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰੀਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਬਸਮੁਦਾਚਾਰਤਾਯ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਞ੍ਚ ਤਿਖੀਣਤਾਯ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰਤਾਯ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸੁਖਪਟਿਪਦਾ, ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਹੋਤਿ. ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਕਤਪਰਿਚਯਸ੍ਸ ਹਿ ਯਥਾ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਗਨ੍ਥੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਪਯੋਗੇਨ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਵਾਚੁਗ੍ਗਤੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਭਾਵਨਾ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਅਕਤੋ, ਕਤੋ ਚ ਅਧਿਕਾਰੋ ਸਮਥਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਪਟਿਪਦਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿਪ੍ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪਦਾਯ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਞਾਣਪ੍ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਨਾਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਯੋ ਪਨ ਤਿਬ੍ਬਕਿਲੇਸੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਮੇਵ ਵਾ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਖਿਪ੍ਪਾ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਸ੍ਸ ਸੁਖਪਟਿਪਦਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਿਬ੍ਬਮਨ੍ਦਭਾਵਤੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਤਿਖਿਣਮੁਦੁਭਾਵਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਭਵਾਸਮ੍ਭਵਵਸੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਇਮਾਸਂ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿਚ ¶ ਯਾਨਿ ਪਰਤੋ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ, ਪਲਿਬੋਧੁਪਚ੍ਛੇਦਾਦੀਨਿ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਪ੍ਪਨਾਕੋਸਲ੍ਲਾਨਿ ¶ ਚ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਯੋ ਉਪਚਾਰਾਧਿਗਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਪਚ੍ਛਾ ਚ ਅਸਪ੍ਪਾਯਸੇਵੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਦਨ੍ਧਾ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਵਿਨੋ ਸੁਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਖਿਪ੍ਪਾ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾ. ਯੋ ਪਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਵੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਖਿਪ੍ਪਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਸ੍ਸ ਸੁਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਦਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਥਾ ਪਲਿਬੋਧੁਪਚ੍ਛੇਦਾਦਿਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਪਰਿਪਨ੍ਥਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ, ਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਪਰਿਪਨ੍ਥਤਾਯ ਸੁਖਾ. ਅਪ੍ਪਨਾਕੋਸਲ੍ਲਾਨਿ ਅਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਤਾਯ ਦਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਰਿਯਾਯਤੋ ਖਿਪ੍ਪਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ – ਤਣ੍ਹਾਵਿਜ੍ਜਾਤਿਭਵਨਵਸੇਨ ਏਤਾਸਂ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਣ੍ਹਾਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸਮਥਪਟਿਪਦਾਯ ਪਰਿਪਨ੍ਥਕਭਾਵਤੋ, ਅਨਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਤੋ ਸੁਖਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦਨ੍ਧਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਖਿਪ੍ਪਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਪਟਿਪਦਾਭੇਦੋ ਕੇਵਲਂ ਸਮਥਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਾਦਿਭੇਦੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਵਸੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾਦਿਭੇਦਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਾਦਿਭਾਵੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਾਦਿਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਧਿਪਤਿਭੇਦਾਦੀਸੁ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਵੀਰਿਯਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਵੀਮਂਸਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਧਿਪਤਿਭੇਦਤੋ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ¶ , ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਤੋ, ਹਾਨਭਾਗਿਯਂ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਂ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾਦਿਭੇਦਤੋ ਚ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਛਨ੍ਦਵਤੋ ਚੇ ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਦੀਸੁਪਿ. ਅਪ੍ਪਗੁਣਂ ਪਨ ਉਪਰਿਝਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ, ਸੁਪ੍ਪਸਰਾਵਮਤ੍ਤੇਸੁ ਅਵਡ੍ਢਿਤਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਪਨ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਹਾਨਭਾਗਿਯਾਦਿਵਿਸੇਸਂ ਸਯਮੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗਭੇਦਤੋਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਞ੍ਚ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਤੀਣਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਦ੍ਵੇ ¶ , ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇਤਿ ਏਵਂ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਭੇਦਤੋ. ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲੇ ਵਿਯ ਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦੋ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹਿਤੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕੇਵਲਂ ਸਮਥਾਨੁਯੋਗਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਝਾਨਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਰਯੋਗਭੇਦਤੋ ਦਸਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨਯਿਦਮੇਵਂ, ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸਾਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਪੁਬ੍ਬਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਵਿਨਾ ਕੇਵਲਂ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ‘‘ਅਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਧਿਕਾਰੇਨ ਚ ਵਿਨਾ ਕੇਵਲਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨੇਵ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ‘‘ਸਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗਭੇਦਤੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦ…ਪੇ… ਵਿਪ੍ਪਹੀਨਂ. ‘‘ਅਗ੍ਯਾਹਿਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਹਿਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਪਰਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਪਹਾਯਕਭਾਵੇਨਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦ…ਪੇ… ਵਿਪ੍ਪਹੀਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋ, ਛਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਛਨ੍ਦੋ ਚਾਤਿ ¶ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਬਹਲਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਦੀਨਮਤ੍ਥਂ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇਸੁ ਝਾਨਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿਸ੍ਸ ਪਹਾਨਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਨੁ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਝਾਨੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚੇਵ ਪਹਾਨਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ? ਵਿਸੇਸੇਨ ਝਾਨਨ੍ਤਰਾਯਕਰਤ੍ਤਾ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਵਸੇਨ ਹਿ ਨਾਨਾਵਿਸਯਪਲੋਭਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਏਕਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਾਧਿਯਤਿ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਭਿਭੂਤਂ ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਸਯਸਮੁਪਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹਾਯ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਪਹਾਨਪਟਿਪਦਂ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਮਾਨਂ ਨ ਸਮਾਹਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂਤਂ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤਂ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਉਪਹਤਂ ਝਾਨਾਧਿਗਮਪਟਿਪਦਂ ਨਾਰੋਹਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਪਥਵੀ ਪਥਵੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ‘‘ਝਾਨਂ ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਾਧਿਗਮਪਟਿਪਦਾਯ ਅਸਂਸਿਜ੍ਝਨਤੋ. ਯਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ –

‘‘ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਮਹਂ ਅਦ੍ਧਾ, ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ;

ਪਵਿਵੇਕਸੁਖਸ੍ਸਾਤਿ, ਕਤ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸਾਹਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਸਮਾਧਿਆਦੀਨਂ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਸੇਨ ਝਾਨਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਣਤੋ ਏਤਾਨੇਵ ਪਹਾਨਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਪਚ੍ਚਨੀਕਾ ਯਤੋ ਪਞ੍ਚ, ਸਮਾਧਾਦੀਨਮੇਤ੍ਥ ਹਿ;

ਝਾਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਤਸ੍ਮਾ, ਪਹਾਨਙ੍ਗੇ ਨਿਯਾਮਿਤਾ’’ਤਿ.

ਏਵਮਿਦਂ ਪਹਾਨਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕ…ਪੇ… ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪਰਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਏਤੇਹਿ ¶ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਞ੍ਞਦੇਵ ਝਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਨੇਮਿਆਦਿਅਙ੍ਗਸਮੁਦਾਯੇ ਰਥਾਦਿਵੋਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਝਾਨਙ੍ਗਸਮੁਦਾਯੇ ਝਾਨਵੋਹਾਰੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਚਾਰੋ ਪੀਤਿ ਸੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੬੯). ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਫਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਇਮਾਨਿਯੇਵ ਪਞ੍ਚ ਝਾਨਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚਵਨ੍ਤਤਾਯ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਚ. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਰੋਪੇਤਿ, ਵਿਚਾਰੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਏਵਂ ਝਾਨਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਾਯ ਸਮਾਦਹਿਤਪਯੋਗਸ੍ਸ ਚੇਤਸੋ ਪਯੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਪੀਤਿ ਪੀਣਨਂ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਉਪਬ੍ਰੂਹਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ ਏਤੇਹਿ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾਨੁਬਨ੍ਧਨਪੀਣਨਉਪਬ੍ਰੂਹਨੇਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਸਮਾਧਾਨਕਿਚ੍ਚੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਾਪੇਨ੍ਤੀ ਏਕਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਆਧਿਯਤਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤਾਵਸੇਨ ਸਮਂ, ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਂ ਦੂਰੀਭਾਵੇਨ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਾਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਠਪੇਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤੇਸਮੇਵ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਆਵੇਣਿਕਂ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਪਨ ਸਯਮੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਏਵਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚਵਨ੍ਤਤਾਯ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਚ ਇਮੇਯੇਵ ਪਞ੍ਚ ਝਾਨਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਵਵਤ੍ਥਿਤਾਤਿ. ਯਥਾਹੁ –

‘‘ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ, ਕਾਮਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ;

ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਚ ਅਞ੍ਞੇਸੁ, ਪਞ੍ਚੇਵ ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਤਾ’’ਤਿ.

ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮਤੋ, ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਠਮਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਪਠਮਂ, ਪਠਮਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਪਿ ¶ ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਨ ਏਕਨ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਝਾਨਪਟਿਲੋਮਾਦਿਵਸੇਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ.

ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਏਤਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਵਾ ਏਤਂ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਪ੍ਪਹੀਨਂ. ਭਾਵਨਾਯ ਹਿ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਪਨ ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਾਯ ਚ ਤਂ ਪਹਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਪੁਰਿਮਭਾਗੇ, ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਚ ਅਪਚ੍ਚਨੀਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਭਾਵਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਥਂ ਝਾਨੇਨ ਏਸ ਪਹੀਯਤਿ? ਨ ਹਿ ਕੁਸਲੇਹਿ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਰਾਗਾਦਿਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਮੇਤਸ੍ਸ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸਭਾਵਸ੍ਸਾਪਿ ਏਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਤੋ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਭਾਵਾਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭਾਵਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਬਲੇਨ ਤਂ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ ਨਿਕਨ੍ਤਿਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਂ ਪਹੀਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਉਪਚਾਰੇਨਪਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੀਯਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥਪਿਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਸਿਯਾ, ਯਥਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇ ਨੀਵਰਣਾਨੀਤਿ? ਨਯਿਦਮੇਵਂ, ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਿਤਕ੍ਕਾਰਮ੍ਮਣਿਕਨਿਕਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇਨ ਸਾਤਿਸਯਂ ਅਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਤੋ. ਸਾਤਿਸਯਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਵੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਾਯ ਚ ਤਂ ਪਹਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਵਿਚਾਰਵਿਪ੍ਪਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਯੇਵ ਪਹੀਨਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਇਧ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵਿਪ੍ਪਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕ-ਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਏਵਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪੀਤਿਵਿਪ੍ਪਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ.

ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਯਂ ਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਦਨਤਿਕ੍ਕਮਤੋ. ਕਸਿਣਾਨਾਪਾਨੇਸੁ ਹਿ ਪਞ੍ਚੇਵ ਝਾਨਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਸੁਭਕਾਯਗਤਾਸਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ, ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਵਜ੍ਜਾਨਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇ ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ.

ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਸੂਤਿ ¶ ¶ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕੇਵਲਂ ਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਨਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਅਸੁਭਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਹਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਿਮੋਕ੍ਖਝਾਨਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਮਤ੍ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਨ ਕਸਿਣਾਯਤਨਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਸਿਣਾਯਤਨਝਾਨੇਹੇਵ ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ‘‘ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ…ਪੇ… ਅਨੇਕਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਚਨੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੇ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਭੇਦੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਿਮੋਕ੍ਖਝਾਨਾਨਿ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਪਨ ਸਰੂਪਤੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਤਤ੍ਥ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਮੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਨਾਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਵੀਥਿਯਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਵੀਥਿਯਂ ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਨਾਮ. ਤਞ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਅਭਿਭੂ, ਯੋਗਿਨੋ ਸੁਖਵਿਸੇਸਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਤਾਯ, ਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਵਾ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ, ਅਭਿਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਅਭਿਭੂ, ਆਲਮ੍ਬਣਂ, ਤਂ ਆਯਤਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਆਲਮ੍ਬਣਾਭਿਭਵਨਤੋਯੇਵ ਅਭਿਭੂ, ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ, ਞਾਣਂ ਵਾ, ਤਂ ਆਯਤਨਂ ਕਾਰਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ. ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ, ਞਾਣਂ ਵਾ ਆਲਮ੍ਬਣਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਉਪਚਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਞ੍ਚਮਵੀਥਿਮਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਵੀਥਿਤੋ ਪਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪਨ ਅਭਿਭਵਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਮ੍ਪਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਾਮਞ੍ਞਗਤਿਯਾ ਪਨ ਕਸਿਣਾਯਤਨਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਮੇਵ ਹਿ ਸੀਘਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਾਨਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੨੦੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਨੁ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਯਥਾਰੁਤਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਯ੍ਹਤਿ. ‘‘ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨੇਵਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੨੦੪) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਝਾਨਮਭਿਭਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਨਯਿਦਮੇਵਂ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਸਹ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਹਿ ਇਧ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ, ਕਿਂ ਤਾਵ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਹ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨੇ ਅਸਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਨਾਪਿ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨੇਨ ਸਹ ਏਕਵੀਥਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਾਪਬਨ੍ਧਸੇਵਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਤਦਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਤਿਚਿਰਾਯਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਮੀਪਿਮ੍ਹਿ ਸਮੀਪਕਾਰੀਯੂਪਚਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਨਾਤਿਚਿਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮਭਿਭਾਯਤਨਂ, ਕਥਂ ਤਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾਭੇਦੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚਿਰਕਾਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾਯ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਵੀਥਿਯਂ ¶ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਲਕ੍ਖਣਤਾਯ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਨਾਮ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ, ਨੇਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਂ, ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਦੂਰਤਰਭਾਵੇਨ ‘‘ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਸਹ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ.

ਅਪਿਚ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਝਾਨਂ ਅਭਿਭਵਨਕਾਰਣਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਵਸਿਭਾਵਬਲੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਨ ਤਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਵਸਿਭਾਵਾ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯੇਵ ਅਭਿਭਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੨੧੨-੨੧੩) ਅਭਿਭਾਯਤਨਦੇਸਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ. ਪਠਮਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਨਾਮਮੇਵ ਲਭਤੀਤਿ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਮਭਿਭਾਯਤਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਇਤਰਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ.

ਅਥ ¶ ਵਾ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਯਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬਲਵਭਾਵਨਿਬਨ੍ਧਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਤ੍ਤਂ. ਬਲਵਭਾਵੋ ਚ ਪਠਮਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਪਚ੍ਛਿਮਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰਾਨਂ ਬਲਵਤਾਯ ਅਵਸਿਤਾਪਤ੍ਤੇਪਿ ਝਾਨੇ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਬਲਵਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਇਤਰਂ ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਵਸਿਤਾਪਤ੍ਤੇਪਿ ਝਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਦਿਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਬਲਵਭਾਵੋ ਨਾਮ ਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਸਤਿ ਹੋਤਿ. ਉਪਚਾਰਞ੍ਚ ਤਂ ਬਲਵਂ, ਯਂ ਸਹਸਾ ਅਪ੍ਪਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਝਾਨਾਨਂ ਉਪਚਾਰਵੀਥਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਦੁਤਿਯਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਸਯਮ੍ਪਿ ਬਲਵਤਰਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਵੀਥਿਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਦਿਤਰਸਭਾਵਤਾਯ ਪਰਿਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਪਞ੍ਚਮਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵੀਥਿਯਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਅਪ੍ਪਨਾਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਬਲਵਭਾਵੋਤਿ ਤਂਵਸੇਨਾਪੇਤ੍ਥ ਪਰਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਮਾਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਗਣਨਤੋ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ¶ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ, ‘ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ. ਨੀਲਾਨਿ ਨੀਲਵਣ੍ਣਾਨਿ ਨੀਲਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਨੀਲਨਿਭਾਸਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ. ਪੀਤਾਨਿ ਪੀਤਵਣ੍ਣਾਨਿ ਪੀਤਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਪੀਤਨਿਭਾਸਾਨਿ. ਲੋਹਿਤਾਨਿ ਲੋਹਿਤਵਣ੍ਣਾਨਿ ਲੋਹਿਤਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ¶ ਲੋਹਿਤਨਿਭਾਸਾਨਿ. ਓਦਾਤਾਨਿ ਓਦਾਤਵਣ੍ਣਾਨਿ ਓਦਾਤਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਓਦਾਤਨਿਭਾਸਾਨਿ, ‘ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੭੩; ੩.੩੩੮; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪੯; ਅ. ਨਿ. ੧.੪੨੭-੪੩੪; ੮.੬੫).

ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਲਾਭਿਤਾਯ ਵਾ ਅਨਤ੍ਥਿਕਤਾਯ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤੇਸੁ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਪਰਿਕਮ੍ਮਅਪ੍ਪਨਾਸਞ੍ਞਾਵਿਰਹਿਤੋ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਸੁ ਕਸਿਣੇਸੁ, ਚਤੂਸੁ ਭੂਤਕਸਿਣੇਸੁ ਏਵ ਵਾ ਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਯ ਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਚੇਵ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਚ ਤਾਨਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਕਸਿਣਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਮਹਨ੍ਤਾਨਿ. ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਗਹਣਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਕਬਲ਼ਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਸਦਞਾਣੋ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਯਂ ਮਮ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ, ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸੀਘਂ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਾਭੋਗੋ ਕਥਿਤੋ, ਤਦਾਗਮਨਤੋ ਚ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਇਤਰਥਾ ਅਨੇਨ ਆਭੋਗਮਤ੍ਤੇ ਕਥਿਤੇ ਤੇਨ ਸਾਧਿਤਬ੍ਬਂ ਝਾਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਭਾਯਤਨਦੇਸਨਾਵਾਯਂ ਝਾਨਵਿਸਯਾਤਿ. ਆਗਮਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਮਭਿਭਵਨਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਭੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ –

‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਆਭੋਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ, ਨ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ¶ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੭੩; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੪੯; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੮.੬੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯੇ ¶ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਾਨਿ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਹਿ ਨੀਲਾਦੀਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਾਨਿ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ.

ਤਤਿਯੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨੀਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਵਿਪੁਲਾਨਿ ਖਲਮਣ੍ਡਲਾਦੀਨਿ. ਵਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਣਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾ ਕਸਿਣਵਡ੍ਢਨਸ੍ਸ ਇਧ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਸਿਣਸ੍ਸ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਵਡ੍ਢਨਭੂਮਿਯੋ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿ, ਅਪ੍ਪਨਾਭੂਮਿ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਤਾਵ ਇਧ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਵਡ੍ਢਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਕਾਲਂ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਝਾਨੇ ਕੁਤੋ ਤਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋਤਿ, ਨਾਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਭੂਮਿਯਂ. ਵਡ੍ਢਿਤਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਝਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਭਾਵਮਹਨ੍ਤਾਨੇਵ ਆਲਮ੍ਬਣਾਨਿ ਇਧ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਵਡ੍ਢਿਤਵਸੇਨੇਵ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਅਭਿਭਵਨਿਚ੍ਛਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਭਿਭਵਨਿਚ੍ਛਾਯ ਸਤਿ ਅਭਿਭਵਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਇਦਂ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਗਹਣਿਕੋ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਵਡ੍ਢਿਤਕਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘‘ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਹੋਤੁ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਕਿਂ ਏਸ ਮਯ੍ਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਤਂ ਮਹਨ੍ਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰੋ ਵਿਸਦਞਾਣੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਯਿਦਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣ’ਨ੍ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਕਰਣੇ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਪ੍ਪਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ.

ਪਞ੍ਚਮੇ ਨੀਲਾਨਿ…ਪੇ… ਨੀਲਨਿਭਾਸਾਨੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਪਰਿਯਾਯਨਾਮਾਨੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਨੀਲਾਨੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਤਕੇਯੇਵ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂਯੋਗਤੋ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰੇਨ ਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਨੀਲਵਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਵਸੇਨ ਗੁਣੋਪਿ ਪਸਙ੍ਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਨੀਲਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨੀ’’ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਨਿਦਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ. ਤਤੋ ਸੇਤਾਦਿਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਨੀਲ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹ ਸਮਾਸੋ ਕਤੋਤਿ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਚੀਵਰਾਨਿ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਵਣ੍ਣਾਨਿ ਏਕਨੀਲਾਨੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾਨੀਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਨੀਲਨਿਭਾਸਾਨੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਓਭਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨੀਲੋਭਾਸਾਨਿ ਨੀਲਪ੍ਪਭਾਯੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘ਪੀਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਟ੍ਠਸੁ ਚੇਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਂ ਅਭਿਭਵਨਾਕਾਰੇਨ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਪਿ ਕਸਿਣਾਨਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤਿਯਂ ਤਥਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ. ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਨਿਯੇਵ ਦ੍ਵੇ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਸਹਿਤਾਨਿ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨ ਪਨ ਵਣ੍ਣਕਸਿਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਵਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ.

ਪਞ੍ਚਮਾਦੀਨਿ ਪਨ ਤੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਵਸੇਨੇਵ ਦੇਸਿਤਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਭਿਭਵਨਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਤਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਤਾ ਵਾ ਕਾਰਣਂ, ਅਥ ਖੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਨੀਲਾਦਿਭਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਤੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਆਗਮਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਾਨਿ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ ਵਾ, ਪਰਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਮਾਣਵਸੇਨੇਵ ਇਮਾਨਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ ਦੇਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੭੩; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੪੯; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੮.੬੫) ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਪਨ ਆਗਮੇ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ –

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੭੩; ੩.੩੩੮; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪੯; ਅ. ਨਿ. ੧.੪੨੭-੪੩੪; ੮.੬੫) –

ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿਯੇਵ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ ਆਗਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਮਾਣਤਾਵਸੇਨੇਵ ¶ ਇਮੇਸਂ ਦੇਸਿਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਰਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਮਾਣਤਾ ਹਿ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਭਿਭਵਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪੀਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਸਹਿਤਾਨਿਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ? ਤਂ ਨ, ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਾਨਿ, ਸਹਿਤਾਨਿ ਚ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਥਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਾਨਂ, ਸਹਿਤਾਨਞ੍ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਨ ਏਕਜ੍ਝਂ, ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਤੇਸਂ ਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਵਿਸੁਂ ਕਥਮੇਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਪਰਿਤ੍ਤਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਤੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣ-ਗ੍ਗਹਣਮਤਿਰਿਚ੍ਚਤਿ ¶ ਅਵਸਿਟ੍ਠੋਤਿ? ਨਾਤਿਰਿਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਭਾਵਤੋ. ਅਤ੍ਥਿ ਹਿ ਏਸ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਦਿਦਂ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਜਨਿਤਾਜਨਿਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਤ੍ਤਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਏਕਤ੍ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਮੇਵ ਪਭੇਦਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਾਨਿ ਚ ਕਦਾਚਿ ਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਆਵਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਾਨਿ, ਸਹਿਤਾਨਿ ਚ ਵਿਸੁਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਪਰਿਤ੍ਤਾਭਿਭਵਨੇ, ਤਂਸਹਿਤਪਰਿਤ੍ਤਾਭਿਭਵਨੇ ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਿਭਵਨਸਾਮਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਤ੍ਤਂ ਕਤਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਤ੍ਤਾ ਵਣ੍ਣਾਭੋਗਰਹਿਤਾਨਿ, ਸਹਿਤਾਨਿ ਚ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਹਿ ਉਭਯਤ੍ਥਾਭਿਭਵਨਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਹੋਤੁ ਤਾਵ, ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਪਾਠਵਿਸੇਸਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਾਠਭੇਦੇ ਪਨ ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਹਿ ਪਠਮਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਦੁਤਿਯਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਤ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਭਵਨਪਰਿਯਾਯੋ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨਦ੍ਵਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਅਭਿਭਾਯਤਨੇਸੁ ¶ ਦੁਤਿਯਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਵਣ੍ਣਾਭਿਭਾਯਤਨੇਸੁ ਤਤਿਯਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਚ ਅਭਿਭਵਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਤ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਭਾਯਤਨਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਦੇਸਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਦੇਤਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਸ੍ਸ ਅਭਿਭਾਯਤਨਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਅਵਚਨਤੋ ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਵਿਮੋਕ੍ਖਕਿਚ੍ਚਸਾਧਾਰਣਵਚਨਭਾਵਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਵਸ੍ਸਞ੍ਚੇਤਂ ਏਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਪਾਠਭੇਦੇ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨਨੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਯਥਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਏਕੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨੀ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਇਧ ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਭਿਭਾਯਤਨੇਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞਿਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪਾਨਂ ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਤੋ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਅਥ ਖੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿਯੇਵ ਅਭਿਭਵਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਤਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪਾਨਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ ਅਵਿਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਭੂਤਭਾਵਮਨ੍ਤਰੇਨ ਞਾਣੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਭਵਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਾਠਦ੍ਵਯਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੋ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਵਤ੍ਥਾਨਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੋ ਹਿ ਨਾਮ ਵਿਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਂ, ਨ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਭਿਭਾਯਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਜਵਨਵੀਥਿਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਪਿਤੁਅਙ੍ਕੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਠਮਕਪ੍ਪਨਾ ਵਿਯ ਚ ਲਹੁਂ ਅਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਅਨੋਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਭਿਰਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਸਿਣਾਯਤਨਵਸੇਨ ਵਾ ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ‘‘ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –

‘‘ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨ. ਕੋ ਅਯਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੋ ਨਾਮ? ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੋ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਅਭਿਰਤਿਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੋ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੨੪੮).

ਯਦਿ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਕਥਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਚਤੁਕ੍ਕੇ ਪਰਿਤ੍ਤਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਵਸਿਤਾਪਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਝਾਨਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਨਾਮ, ਨ ਇਤਰਂ. ਇਤਰਂ ਪਨ ਯਦਿ ਕਸਿਣਾਯਤਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਕਸਿਣਾਯਤਨਂ. ਅਥ ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਸੇਨ, ਅਭਿਭਾਯਤਨਮੇਵਾਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਅਪ੍ਪਨਾਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਪਚ੍ਛਿਮਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਸਿਣਾਯਤਨਵਸੇਨ, ਅਭਿਭਾਯਤਨਵਸੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਠਮਕਪ੍ਪਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਗਣਨਤੋ ਤਿਵਿਧਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਰੂਪੀ ¶ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਭਨ੍ਤੇਵ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੭੪; ੩.੩੩੯; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯).

ਤਤ੍ਥ ¶ ਰੂਪੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਰੂਪਂ, ਤਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਰੂਪੀ. ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਨੀਲਕਸਿਣਾਦਿਰੂਪਾਨਿ ਝਾਨਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਵਤ੍ਥੁਕੇਸੁ ਕਸਿਣੇਸੁ ਝਾਨਪਟਿਲਾਭੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨਰੂਪਸਞ੍ਞੀ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਵ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧੇਸੁ ਨੀਲਾਦੀਸੁ ਵਣ੍ਣਕਸਿਣੇਸੁ ਝਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਆਭੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੋ ਪਨ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸੁਭਕਸਿਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਾਦੀਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾਤਿ. ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੧੨) ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਸੁਭਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾਨਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਨਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸੁਨੀਲਕਾਦਿਵਸੇਨੇਵ ਸੁਭਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਇਧਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖਝਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਥਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਹੀਨਾਦਿਅਨੁਰੂਪਂ. ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਞ੍ਹਿ ਹੀਨਂ ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਤਤਿਯਭਾਗਾਯੁਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਉਪਡ੍ਢਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤੇ, ਪਣੀਤਂ ਏਕਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇ. ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਞ੍ਚ ਹੀਨਂ ਦ੍ਵਿਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਚਤੁਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭੇ, ਪਣੀਤਂ ਅਟ੍ਠਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਆਭਸ੍ਸਰੇ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਹੀਨਂ ¶ ਸੋਲ਼ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਸੁਭੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭੇ, ਪਣੀਤਂ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹੇ. ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪਨ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਚਕਪ੍ਪਸਤਾਯੁਕੇ ਵੇਹਪ੍ਫਲੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਤਦੇਵ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਰਾਗਵਸੇਨ ਭਾਵਿਤਂ ਪਞ੍ਚਕਪ੍ਪਸਤਾਯੁਕੇਯੇਵ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੇ. ਅਨਾਗਾਮੀਹਿ ਪਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਦਿਕਾਲੇ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਭਾਵਿਤਂ ਸਦ੍ਧਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸਹਸ੍ਸਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸਚਤੁਸਹਸ੍ਸਅਟ੍ਠਸਹਸ੍ਸਸੋਲ਼ਸਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕੇਸੁ ਅਵਿਹਾਅਤਪ੍ਪਾਸੁਦਸ੍ਸਾਸੁਦਸ੍ਸੀਅਕਨਿਟ੍ਠਨਾਮਕੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤਂ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਸੋਲ਼ਸਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ…ਪੇ… ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਰੂਪਭਵੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਲਭਿਤਬ੍ਬਾ ਉਪਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਸ੍ਸੇਵ ਫਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਇਧ ‘‘ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮਹਾਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਵਸੇਨ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਇਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਕਕਪ੍ਪੇਪਿ ਅਵਿਨਾਸਾਭਾਵੇਨ ਮਹਾਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗੇਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਹਨਤੋ.

ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

ਇਦਾਨਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਵਕਾਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਨ੍ਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਸੇਸੇਸੁ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਆਕਾਸਕਸਿਣਵਜ੍ਜਿਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਸਿਣਸ੍ਸ ਉਗ੍ਘਾਟਨਤੋ ਲਦ੍ਧਮਾਕਾਸਂ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਮਾਹ. ਤਞ੍ਹਿ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਸ੍ਸ ¶ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ, ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਦਣ੍ਡਾਦਾਨਸਮ੍ਭਵਦਸ੍ਸਨਾਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਨ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਚ ਦੋਸਦਸ੍ਸਨਾਕਾਰੇਨ, ਤੇਸੁ ਏਵ ਵਾ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪ੍ਪਹਾਨਅਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਂ, ਕੁਸਲਾਦਿਭੇਦੇਨ ਅਨਵਸੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਞ੍ਚੇਵ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ. ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਪੁਰਿਮਪਦਲੋਪੇਨ ‘‘ਦੇਵੇਨ ਦਤ੍ਤੋਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਰੂਪੇ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨੇ ਤਂਸਹਗਤਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਤਿ ਗਹਿਤਾ, ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ, ਰੂਪਨਾਮਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂਗਹਿਤੇਨ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਸਰੂਪੇਕਸੇਸਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਵਿਰਾਗਾ, ਨਿਰੋਧਾ ਚ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਏਤਾਸਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਨ੍ਨਂ ਝਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ, ਏਤੇਸਞ੍ਚ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਵਸੇਨ ਨਵਨ੍ਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਚ, ਤੇਸੁ ਏਵ ਵਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪ੍ਪਹਾਨਅਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ¶ ਵਿਰਾਗਾ, ਨਿਰੋਧਾ ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਤੋ ਚੇਵ ਤਪ੍ਪਟਿਬਨ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਸਹਗਤਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਰੂਪਸਞ੍ਞੇਨ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਨ੍ਤਿ.

ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਤਾਸਂਯੇਵ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਦੀਨਮਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਦਿਤੋਪੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ, ਰੂਪਾਦੀਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ¶ ਪਟਿਘਾਤੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮੋਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਟਿਹਨਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦਿਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ? ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਾ ਰਸਸਞ੍ਞਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਾ, ਇਮਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੬੦੩).

ਤਾਸਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਭੂਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਪਹਾਨਾ ਅਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਏਤਾ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਸਮਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ, ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਹਾਨਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਯੇਵ ਪਹੀਨਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗੇ ਚ ਵਚਨਂ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਝਾਨੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਕਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤ੍ਥਂ ਇਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਏਤਾਸਂ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਾ ਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵੇਨ. ਨ ਹਿ ਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵਨਾ ਰੂਪਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਰੂਪਾਯਤ੍ਤਾ ਏਵ ਤਾਸਂ ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ. ਅਰੂਪਭਾਵਨਾ ਪਨ ਰੂਪਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਤਾਸਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਕਣ੍ਟਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾ. ਇਧ ਚ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਚਨਾਦੀਹਿ, ‘‘ਯੇ ਤੇ ਸਨ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇ ¶ ਅਰੂਪਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਆਨੇਞ੍ਜਤਾ, ਸਨ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਗੋਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਾਨਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਨਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤਾ ਏਵ ਹਿ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ? ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਨੋਧਾਤੁਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਤ੍ਤਂ, ਇਮਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੬੦੪) –

ਏਵਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਭੇਦੇ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਸਭਾਵੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕਿਰਿਯਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਪ੍ਪਭੇਦਾ ਨਾਨਾਸਭਾਵਾ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਦਿਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਾਵਜ੍ਜਨਾ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਾ ਅਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਹੇਤੁ ਜਵਨਪਟਿਪਾਦਕੇਨ ਵਾ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਕਰਣਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਰਣਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰਹੇਤੂਨਂ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਰੂਪਜ੍ਝਾਨੇ ਪਨ ਤਦਭਾਵਤੋ ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਦੀਨਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਸ੍ਮਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਝਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਭਵੇਪਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਅਭਾਵੇ ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹਾਨਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਯਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਾਦਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਪਗੇਵ ਪਨ ਇਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ, ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ’’ਤਿ ਉਭਯਥਾਪਿ ਤਾਸਂ ਅਭਾਵੋਯੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਸੁ ਪਨ ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤਰੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਾ ਅਨੋਕਾਸਤਾਯ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਰੂਪਭਾਵਨਾਯ ਨਿਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਨਿਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਕਾਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਨਾਵਜ੍ਜਨਂ ਅਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ ਜਵਨਪਟਿਪਾਦਕੇਨ ਵਾ ਭਵਙ੍ਗਮਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਕਰਣਂ ਅਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਾਸਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋਯੇਵ ਇਤਰਥਾ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਇਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ‘‘ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੀਹਿ ਪਨੇਤੇਹਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਥਿਰਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋਤਿ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨਾਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਂ, ਅਨਨ੍ਤਂ ਆਕਾਸਂ ਆਕਾਸਾਨਨ੍ਤਂ, ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਂ, ਅਨਨ੍ਤਤਾ ਪਨ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਨ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਅਨਨ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨ੍ਤੋ, ਵਯਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਸਭਾਵਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ. ਸਭਾਵਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭਵਨਤੋ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਚ ਵਿਨਸ੍ਸਨਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਨ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਨੇਤਰੋ. ਨ ਚ ਪਨੇਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤਮਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਰੂਪਵਿਵੇਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣੇਨ ਅਨਨ੍ਤਫਰਣਾਕਾਰੇਨੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਨ੍ਤਵਿਰਹਤੋ ਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਏਤਮਨਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨਨ੍ਤਾਕਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਨਨ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਨਿਪਾਤਵਸੇਨ ‘‘ਆਕਾਸਾਨਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਕਾਸਾਨਨ੍ਤਮੇਵ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ ¶ ਸਂਯੋਗਪਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਚ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਦੇਵ ਆਯਤਨਂ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾ, ਤਾਯ ਸਹਗਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ ਆਯਤਨਮਸ੍ਸਾ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਾ, ਸਾਯੇਵ ਸਞ੍ਞਾ, ਤਾਯ ਝਾਨਂ ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣ…ਪੇ… ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਯਦੇਤਂ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂਸਭਾਵਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਅਨ੍ਤਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਅਨਨ੍ਤਾਕਾਸੇ ਫਰਣਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਤੋ ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਂ, ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਞ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਦਤ੍ਥੇ ਨਿਰੂਲ਼੍ਹੋ ਆ-ਕਾਰ ਨ-ਕਾਰਲੋਪੋਤਿ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵਕ੍ਖਤਿ –

‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਨਿਦਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਅਞ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਂ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ.

ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾ…ਪੇ… ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਨਾਸ੍ਸ ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਤਿ ਹਿ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਕਿਞ੍ਚਨਤਾ ¶ ਸਿਯਾ. ਅਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਵਿਞ੍ਞਾਣਾਭਾਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਨੇਵਸਞ੍ਞਾ…ਪੇ… ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਝਾਨੇਸੁ ਵਿਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਨੇਵਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਂ, ਸੁਖੁਮਾਯ ਚ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਨਾਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ¶ ਨਾਸਞ੍ਞਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਤਂ ਨਾਸਞ੍ਞਞ੍ਚੇਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਰੁਪ੍ਪਜ੍ਝਾਨਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞਨਾਸਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ. ਵਚਨਸੋਭਨਤ੍ਥਂ ਪਨ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਨੇਵਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਸਮਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਤਂ ਆਯਤਨਞ੍ਚ ਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ, ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯੇਵ ਪਟੁਸਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾ, ਉਣ੍ਹੋਦਕੇ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਵਿਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਵਸੇਸਸੁਖੁਮਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਸਞ੍ਞਾਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਏਵ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਤਾਯ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਏਵ ਵਾ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਭੂਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ.

ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ…ਪੇ… ਨਿਪ੍ਫਾਦਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਠਮਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਾ ਪਠਮਂ, ਦੁਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਭੂਮਿਯਾ ਦੁਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਵਸੇਨ ਚਤੂਸੁ ਅਰੂਪਭੂਮੀਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤਿਸਾਧਕਂ. ਤਾਸੁ ਪਨ ਪਠਮਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਤਤਿਯਾ ਸਟ੍ਠਿਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਪਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਯੁਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਤਰਂ ¶ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ¶ ਲੋਕੋ, ਸੋ ਤਿਵਿਧੋ – ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਭਾਜਨਲੋਕੋਤਿ. ਤਤੋ ਇਦਂ ਉਤ੍ਤਰਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਹਿ ਮਗ੍ਗਾ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸਵਭਾਵੇਨ. ਸਤ੍ਤਲੋਕੇਸੁ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਨਰਿਯਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਲੋਕਤੋ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਲੋਕਤੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਨਾਗਾਮਿਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤਿ. ਭਾਜਨਲੋਕੇਸੁ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੋ ਅਪਾਯਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਲੋਕੇਕਦੇਸਤੋ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਸਕਲਕਾਮਲੋਕਤੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਾਰੂਪਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤਿ. ਇਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵਿਧਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਸਲਨਾਦਿਤੋ ਪਨ ਕੁਸਲਂ, ਚਿਨ੍ਤਨਾਦਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ. ਫਲਂ ਪਨ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ, ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਾ ਸਹ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠਤਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ਇਤਿਵੁ. ੯੦).

ਨਿਯਤਾਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਭੇਦਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਰਤੋਘੋਸਪਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਰੂਪਭਵੇ ਸਮ੍ਭਵੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਂ ਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਂ, ਇਤਰਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਵਿਧਮ੍ਪਿ ਪਰਤੋਘੋਸਂ ਵਿਨਾਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲੇਨੇਵ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਤੋ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਂ.

ਤੀਹਿ…ਪੇ… ਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਦ੍ਵਾਰਭਾਵਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਸਙ੍ਖਾਤਾਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਇਦਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਂ ਤਿਵਿਧਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਪਨ ¶ ਤੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ? ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਅਯਂ ਅਨਾਸਵੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੧੩). ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਮ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਤਿਵਿਧਾਨਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ – ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯). ਇਧ ਪਨ ਕੁਸਲਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਚਤੁਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਾਯੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਿਨਾਮਲਾਭੋ ਚ ਨੇਸਂ ਆਗਮਨਤੋ, ਸਗੁਣਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ¶ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਫਲਞ੍ਚ ਏਤੇਨਾਤਿ ਆਗਮਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਦੁਵਿਧਂ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ, ਫਲਾਗਮਨਞ੍ਚ. ਤੇਸੁ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਫਲਾਗਮਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਫਲਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਫਲਾਗਮਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਆਗਮਨਤੋ. ਸਗੁਣਤੋਤਿ ਸਭਾਵਤੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮਤੋ.

ਯੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਕਰਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਭਾਵੇਨ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਯਾਥਾਵਤੋ ਗਹਣਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਾਯ ਪਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੨੭).

ਯੋ ¶ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਗਾਹਕਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਾ ਧੁਵਭਾਵੂਪਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਨੋ ਅਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਤਾਯ ਪਨ ਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੨੭).

ਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਤਣ੍ਹਾਪਣਿਧਾਨਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਪਣਿਧਿਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਤਾਯ ਪਨ ਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵਸ੍ਸ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਨਾਮਲਾਭੋ.

ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਤ੍ਤਾ, ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਣਿਧਿਅਭਾਵਤੋ ਚ ਸਗੁਣਤੋ, ਰਾਗਾਦਿਸੁਞ੍ਞਸ੍ਸੇਵ, ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ, ਪਣਿਧਿਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਿਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣੇਹਿ ਨਾਮਲਾਭੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ, ਨੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਕਥਾ ਹਿ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ, ਇਤਰਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਭਾਵੇਨ ¶ ਅਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਯਭਾਵਤੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਲਾਭੋ, ਆਗਮਨਤੋ ਪਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਭਾਵੇਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖੇਹਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਤਿਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਮੇਵ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਿਨਾਮਤੋ ਤਿਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ¶ ਆਗਮਨਤੋਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਤਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਸ੍ਸ ਅਨੁਦ੍ਧਤਤ੍ਤਾ. ਅਨੁਦ੍ਧਟਤ੍ਤਂ ਪਨ ਨ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਤਾਮਤ੍ਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇ ਅਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤੋ ਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤੇ –

‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾਵੇਹਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਮੁਜ੍ਜਹ;

ਤਤੋ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੩੪੪) –

ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵਵਚਨਂ, ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ਯਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਕਥਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਨ ਉਦ੍ਧਟਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸੁਞ੍ਞਤਨਾਮੇਨਪਿ ਇਦਂ ਸਮਾਨਂ. ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸੁਞ੍ਞਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਸੁਞ੍ਞਤਂ ਪਨ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਸਯਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਨਾਮਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਪੁਗ੍ਗਲਸੁਞ੍ਞਤਾਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸਯਂ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹਣੇਪਿ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਉਗ੍ਘਾਟਨਤੋ ਸਯਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਨ ਇਦਮੇਵਂ, ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤੁਗ੍ਘਾਟਨੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇ ਅਲਬ੍ਭਨਤੋ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤੁਗ੍ਘਾਟਨਸ੍ਸਪਿ ਪਰਿਯਾਯਭਾਵਤੋ. ਨਨੁ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮਾਨਂ. ਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਭਾਵੋਪਿ ਹਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸੁਞ੍ਞਤਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ, ਪਣਿਧਿਸੋਸਨਸ੍ਸ ਚ ਉਜੁਕਂ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਤਂ ਤਂ ਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਨਾਮਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ? ਨ, ਤਤੋ ¶ ਲਦ੍ਧਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਥਂ? ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਰਭਙ੍ਗਸਤ੍ਥਾਰਾਦਿਕਾਲੇਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨੀਯਭਾਵੇਨ ਸੁਖੁਮਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਗੋਚਰਭਾਵਤੋ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ¶ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੨੧).

ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਸਯਂ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸਸਮੁਗ੍ਘਾਟਨਤੋ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਸੁਞ੍ਞਤਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਾਧਿਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਸ੍ਸ ਪਣਿਧਿਸਙ੍ਖਾਤਰਾਗਸ੍ਸ ਸੋਸਨਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਸਯਂ ਪਣਿਧਿਸੋਸਨਤੋ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਨ ਅਨਿਚ੍ਚਭਾਵਂ ਆਗਮਨਤੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਮੇਵ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਆਹਾ’’ਤਿ ਭਗਵਤਿ ਸਦ੍ਧਾਬਾਹੁਲ੍ਲਪਟਿਲਾਭਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਸਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਧਿਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਸੁਞ੍ਞਤਸਙ੍ਖਾਤਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਮਤ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸੁਞ੍ਞਤਨਾਮਂ ਲਭਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸਙ੍ਖਾਤਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਮਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਂ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਮਤ੍ਤੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਾਲਾਭਤੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਯਦਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਿਨਾਮਾਲਾਭੋ, ਅਥ ਕਥਂ ‘‘ਆਗਮਨਤੋ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਸਚ੍ਚਂ, ਆਗਮਨਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮਮ੍ਪਿ ਆਗਮਨਤੋਵ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤਭਾਵੋ ਨਾਮ ਪੁਗ੍ਗਲਸੁਞ੍ਞਤਾਯੇਵਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸੁਞ੍ਞਤਗ੍ਗਾਹਿਤਾਯ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਨਾਮਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪਣਿਧਿ ਨਾਮ ਰਾਗਾਦਿਕਾ ਏਵਾਤਿ ਰਾਗਾਦਿਸੋਸਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਮ੍ਪਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਲਬ੍ਭਤਿ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਿਕਾਨਂ ਅਨਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ ਆਗਮਨਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਂ ਲਭਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋਵ ਲਭਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ – ‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਗਮਨਤੋਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਤਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਸ੍ਸ ਅਨੁਦ੍ਧਟਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਪਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਭਾਵਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਨਾਮਿਕਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਬਲਵਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਤਾ ਤੀਣਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਤੀਣਿ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਮਨੋਸਮੁਤ੍ਤੇਜਨਤਾਯ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਪਰਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ¶ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯ, ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੧੯).

ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿਵਟੁਮਤੋਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਚੇਵ ਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਚ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹਿ ‘‘ਉਦਯਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਗਤਿਂ ਸਮਨ੍ਨੇਸਮਾਨਾ ਵਯਤੋ ਪਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਨੋਸਮੁਤ੍ਤੇਜਨਤਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਂਵੇਜਨਤਾਯ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਪਰਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯਾਤਿ ‘‘ਨਾਹਂ, ਨ ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ. ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਹਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ –

‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਖਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਭਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੧੯) –

ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਨੁ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸ੍ਸ ਭਾਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯਪਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ¶ ਏਕਂ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ, ਤਥਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਪਨ ਮਗ੍ਗੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਕਪਟਿਪਦਾਯਮੇਵ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਚਤੁਮਗ੍ਗਯੋਗਭੇਦਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਪ੍ਪਭੇਦਤੋ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦਿਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਭਾਵਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ¶ ਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਭੇਦੇਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਪਾਟਵਪਾਟਵਤਰਤਮਭਾਵੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਤੋ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਭੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਯਂ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਭਿਨਿਵੇਸਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਾ ਪਨ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧੇ ਚਤੁਧਾ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਵਸੇਨ ਵੀਸਤਿਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਕੋਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਯਂ ਰੂਪਂ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ, ਯੋ ਅਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਰੂਪਂ, ਯਥਾ ਦੀਪਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋਯੇਵ ਅਚ੍ਚਿ, ਅਚ੍ਚਿਯੇਵ ਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿ. ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਛਾਯਾਵਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਰੁਕ੍ਖਂ. ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰੂਪਂ, ਪੁਪ੍ਫੇ ਵਿਯ ਗਨ੍ਧਂ. ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਮੁਗ੍ਗੇ ਵਿਯ ਮਣਿ. ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ‘‘ਵੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਅਬ੍ਯਤਿਰਿਤ੍ਤਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਸਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਯੋ ਪਨ ਪਨ੍ਨਰਸਵਿਧੋ ਬ੍ਯਤਿਰਿਤ੍ਤਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਸਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਭਾਵਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਤਾਯ ਕਿਚ੍ਛਤਿ ਕਿਲਮਤੀਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਾਯ ਵਾ ਵਿਗਤਾ ਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਞਾਣਪਤਿਕਾਰੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ. ਸਾ ਪਨ –

‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ, ਸਙ੍ਘੇ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੦੦੮ ਥੋਕਂ. ਵਿਸਦਿਸਂ) –

ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਕਙ੍ਖਾਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾ,

‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ, ਨ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ ¶ , ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ, ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ¶ , ਨ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ, ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਥਂਕਥੀ ਹੋਤਿ, ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਨੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਅਯਂ ਨੁ ਖੋ ਸਤ੍ਤੋ ਕੁਤੋ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੦) –

ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਦਯੋ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਕਾਯਧਮ੍ਮਕਾਯਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਦ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਭਾਵੇ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਵਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਾਦਿਭਾਵੇ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਂ, ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤੀਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਂ, ਉਚ੍ਛੇਦਾਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ, ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਅਦ੍ਧਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਪਰਭਾਗਕੋਟ੍ਠਾਸਵਨ੍ਤਤਾਯ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨ ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਙ੍ਖਾਜਨਨਨ੍ਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਏਤ੍ਥ ਚਿਨ੍ਤਾ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਙ੍ਖਤਿਯੇਵ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਦੁਭਯਮਾਰਬ੍ਭ ¶ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਹੇਤੁਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵਾਸਬ੍ਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਕਙ੍ਖਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਪਨ ‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ…ਪੇ… ਨ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤੀਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਲਿਙ੍ਗੁਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਗਹਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਦੇਵਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਦੀਘੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਰਸ੍ਸਓਦਾਤਕਾਲ਼ਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਤਰੋ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਕੇਨ ¶ ਨੁ ਖੋ ਪਕਾਰੇਨ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਾਕਾਰਤੋ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿਂ…ਪੇ… ਦੇਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਨ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ, ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਕੋਵ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਾਦਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਕੁਤੋ ਆਗਤੋ, ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਆਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੀਲਞ੍ਚ ¶ ਵਤਞ੍ਚ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਗੋਸੀਲਾਦਿਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ ਸਮਾਦਾਨਵਸੇਨ ਸੀਲਂ, ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਵਤਂ. ਉਭਯਥਾਪਿ ਵਾ ਸੀਲਂ, ਤਪੋਕਮ੍ਮਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵਤਂ. ਗਵਾਦਿਪਕਤਿਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਗਵਾਦਿਭਾਵਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸੀਲਂ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਕ੍ਖੇਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਮੁਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਗਵਾਦਿਕਿਰਿਯਾਯ ਕਰਣਂ ਵਤਂ. ਤਂਤਂਅਕਿਚ੍ਚਸਮ੍ਮਸਤੋ ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ ਸੀਲਂ, ਤਂਸਮਾਦਾਨਵਤੋ ਵੇਸਭੋਜਨਕਿਚ੍ਚਚਰਣਾਦਿਵਿਸੇਸਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਵਤਂ. ਸਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਰਤੋ ਆਮਸਨਂ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਪਰਾਮਾਸੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ. ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਏਵਂ ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਚਾਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯ…ਪੇ… ਪਰਾਮਾਸੋ, ਤੇਯੇਵ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੇਸੁ, ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀਤਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਆਦੀਹਿ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਹੀਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾ…ਪੇ…ਪ੍ਪਹਾਨਕਰਂ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤਿ ਸਵਨਤੋ ਸਨ੍ਦਨਤੋ ਸੋਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਪਜ੍ਜਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਤਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਮਗ੍ਗੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੋਤਂ ਆਦਿਤੋ ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਠਮੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ, ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ.

ਰਜ੍ਜਤਿ ¶ ਅਭਿਸਜ੍ਜਤੀਤਿ ਰਾਗੋ, ਸੋ ਇਧ ਪਞ੍ਚਕਾਮਵਿਸਯਾ, ਕਾਮਭਵਵਿਸਯਾ ਚ ਤਣ੍ਹਾ. ਦੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੋਸੋ, ਦਸਵਿਧਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ¶ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਮੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਮੋਹੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ. ਏਤੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਤਨੁਭਾਵਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਰਾਗ…ਪੇ… ਤਨੁਤ੍ਤਕਰਂ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਣ੍ਹਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਚਾਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹਿ ਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰਿਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਕਿਲੇਸਾ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਵਿਰਲ਼ਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਪਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਛਾਦੇਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦਾ ਤਨੁਕਤਨੁਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾ ਚਿਰੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਪਿ ਬਹਲਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ, ਵਤ੍ਥੁਪਟਿਸੇਵਨੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਗਬ੍ਭਗ੍ਗਹਣਸਬ੍ਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨੇਸਂ ਤਨੁਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਮੋਹਸ੍ਸ ਤਨੁਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨਨੁ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਇਮਿਨਾ ਤਨੁਤ੍ਤਕਰਣਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤੀਹਿਪਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸਾਨਂ ਬਹਲਾਬਹਲਾਵਤ੍ਥਾਯ ਪਹੀਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਇਧ ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵਾਯ ਦੁਤਿਯਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਸੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵਪਰਿਯਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਹੇਤੁਤ੍ਤਯਤਨੁਭਾਵਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਤਦਨੁਲੋਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਉਪਰਿ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਕਾਮਰਾਗਾਨਂ, ਤਨੁਭਾਵਂ ਤੁ ਸਾਧਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਅਭਿਧ. ੧੩੫੩) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਆਗਮਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ¶ ਫਲਟ੍ਠੋਯੇਵ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਆਗਮਨਭੂਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਰਾਵਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਂ ਤਦਾਯਤ੍ਤਭਾਵੂਪਨਯਨੇਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ.

ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ, ਕਾਮਭਵੇ ਚ ਰਾਗੋ ਕਾਮਰਾਗੋ. ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਇਮਂ ਕਾਮਧਾਤੁਂ ਨ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨਾਗਾਮੀ. ਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਰੂਪਰਾਗੋ. ਅਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਰੂਪਰਾਗੋ. ਮਾਨੋ ਇਧ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਣ੍ਣਤਿਮਤ੍ਤਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ‘‘ਕੋ ਮੇ ਭਾਰੋ ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵੂਪਸਮਮਤ੍ਤਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਿ ਅਸੁਖੇ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਵਾ, ਰਾਗਾਦਿਅਰੀਨਂ, ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਰਹੋਪਿ ਪਾਪਾਕਰਣੇਨ ਪਾਪਕਰਣੇ ¶ ਰਹਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ, ਰਹਿਤਬ੍ਬਤੋ ਜਹਿਤਬ੍ਬਤੋ ‘‘ਰਹਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਨਂ ਵਾ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ, ਸਾਧੂਹਿ ਅਰਹਿਤਬ੍ਬਤੋ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਤੋ, ਰਹਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਾ ਗਮਨਸ੍ਸ ਸਂਸਾਰੇ ਅਭਾਵਤੋ ਅਰਹਾ, ਅਟ੍ਠਮੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ, ਅਗ੍ਗਫਲਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤੋ ਭਾਵੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਭੂਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ.

ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗਭੇਦਤੋਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਝਾਨਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਭੇਦਤੋ. ਕਥਂ ਪਨਸ੍ਸ ਭੇਦੋਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦੋ, ਤਯੋ ਚ ਥੇਰਵਾਦਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਤਾਵ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਝਾਨਙ੍ਗਂ ਨਿਯਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਮਗ੍ਗਾਸਨ੍ਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ¶ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਯਮੇਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਮੋਰਵਾਪਿਵਾਸਿਮਹਾਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਖਨ੍ਧਾ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਂਸਦਿਸੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਾਭਯਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਯਮੇਤਿ, ‘ਅਹੋ ਵਤ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾ ਯਥਾਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦੋ ਪਮਾਣਂ, ਤਯੋ ਚ ਥੇਰਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਵਾਦਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਨਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇ ਤਾਵ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗੋਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨੋ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗੋਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਾਮੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਙ੍ਗਪਰਿਣਾਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂਤਂਝਾਨਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਮਾਵਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਯ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸਤੋ ਝਾਨਙ੍ਗਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਖਨ੍ਧਾ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਇਮਂ ਵਾਦਂ ਨ ਪਵਿਸਤਿ. ਝਾਨਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗੋ ਸਚੇ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨ ਤਂਤਂਝਾਨਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦੁਤਿਯਾਦਿਝਾਨੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯਨਿਯਾਮੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਜ੍ਝਾਨਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਥਾਵਿਧੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਦਾ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਕੇਚਿ ‘‘ਨਾਨਾਵਜ੍ਜਨਵੀਥਿਯਮੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨਵੀਥਿਯਂ ¶ ਗੋਤ੍ਰਭੁਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਖਨ੍ਧਾਯੇਵ ¶ ਬਲਵਨ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਸਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਯਾਮੇਨ ਤਂਸਦਿਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘‘ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਪਠਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਕਾਮਾਵਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਵਸੇਨਪਿ, ਸਮ੍ਮਸਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਨ ਮੂਲਕਾਰਣਵਸੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਸਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਬਲਵਤਰਨ੍ਤਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਦਿਸੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਮਸਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਯਾਮੇਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਦਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਝਾਨਧਮ੍ਮੇਯੇਵ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਉਪਰੂਪਰਿਝਾਨਂ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਉਪਰੂਪਰਿਝਾਨਧਮ੍ਮੇ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗੋ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਤਂਤਂਝਾਨਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਉਪਰੂਪਰਿਝਾਨਤੋ ਪਨ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਦਿਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਾਰਤਰਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਥੇਰਾਨਂ ਵਾਦਾ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਵਿਸਯਾ ਸਮਫਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ, ਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਂ ਵਾ ਵਿਨਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਤੀਸੁਪਿ ਵਾਦੇਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਝਾਨਙ੍ਗਪਰਿਣਾਮਂ ਵੇਦਨਾਪਰਿਣਾਮੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਯੋਪਿ ਥੇਰਵਾਦਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਾਮੇਨ ਵਿਨਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਵੇਦਨਾਪਿ ਝਾਨਙ੍ਗਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਯਪਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਤਂ ਨ, ਵੇਦਨਾਯਪਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇ ਸਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਾਮਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ¶ ਸੇਸਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵੇਦਨਾਯਪਿ ਪਰਿਣਾਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਪਨ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨਵੀਥਿਯਾ ਆਦਿਤੋਵ ਪਰਿਣਾਮਨਤੋ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਵੀਥਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾਨਿਯਾਮੋ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇ ਤੇਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵੇਦਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਮ੍ਮਸਿਤਜ੍ਝਾਨਨਿਯਾਮੇਨ ਪਰਿਣਮਤੀਤਿਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਤ੍ਥ ਤਾਵ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਨਿਯਮੇਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਰੂਪਭਵੇ ਕਿਂ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ? ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਨਿਯਮੇਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭੀ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰੂਪਭਵੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਯ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਰੂਪੇਪਿ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸ੍ਸ ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਮਗ੍ਗਾ…ਪੇ… ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪ੍ਪਵਤ੍ਤੀਸੁ ਅਵਿਪਚ੍ਚਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਸ੍ਸ ਫਲਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਨ ਤਂਤਂਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਰਹਾਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਤਾਦਿਕੇ ਅਨੇਕੇਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮. ਏਵਂ ¶ ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਾਮੇ ਅਟ੍ਠੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੇਤਿ ਕਾਮਭਵੇ. ਤਥਾ ‘‘ਰੂਪੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ.

੨੯. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਪਗਤੇਨਾਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਤੋ ਅਪਗਤੇਨ. ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਰਹਤੋ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਾਨੇ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ. ਯਤੋ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਹੇਤੁਅਪਚ੍ਚਯਵਿਸੁਜ੍ਝਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਕੇਨ ਮਗ੍ਗਕੁਸਲੇਨ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਅਪਗਤੇਨ. ਕੁਸਲੇ ਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਲਨਾਦੀਹਿ ¶ ਕੁਸਲਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਦੇਸਨੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦੀਸੁ ਛੇਕੇਨ. ਮੁਨਿਨਾਤਿ ਉਭਯਲੋਕਮੁਨਨਕੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਞਾਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿਨਾ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇ, ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਵਸਿਨਾਤਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਤਾਯ ਪਰਮੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਸਿਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ, ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਵਿਧਵਸਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਚ ਵਸਿਭੂਤੇਨ ਵਸਿਭਾਵੂਪਗਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ.

ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਂ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਜਾਤਿਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਂ, ਤਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਕੁਸਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਕੁਸਲਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਭੂਮਿਤੋ ਏਕਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰਮੇਵਾ’’ਤਿ. ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਿਕਾ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ¶ ਮਤਿਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ ਅਵਧਾਰਣਂ ਕਤਂ. ਮਹਗ੍ਗਤਭੂਮਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਪਾਕਂ ਦੇਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਕਾਮਾਵਚਰਮੇਵਾਤਿ. ਕੁਤੋ ਪਨੇਸ ਨਿਯਮੋਤਿ? ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵਿਸਯਭਾਵਤੋ. ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵਿਸਯਤਾ ਹਿ ਕਾਮਾਵਚਰਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਯਥਾ ਰੂਪਾਰੂਪਤਣ੍ਹਾਵਿਸਯਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭਾਵਸ੍ਸ. ਏਕਂਸੇਨ ਚੇਤਂ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਰਥਾ ਬ੍ਯਾਪਿਤਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਸਿਯਾ. ਯਦਿ ਹਿ ਆਲਮ੍ਬਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਭੂਮਿਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਅਥ ਵਿਪਾਕਦਾਨਵਸੇਨ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਵਿਪਾਕਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਲਮ੍ਬਣਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਨ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਤਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤਾ, ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾਭਾਵਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ.

ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਨੀਵਰਣਾਵਤ੍ਥਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਤਂਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਕਾਮਭੂਮਿਯਂਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸੋ ¶ ਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕੋ, ਇਤਰੇ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਯਤਾ…ਪੇ… ਦੁਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਾਨਂ ਮੋਹੇਕਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ, ਇਤਰੇਸਮ੍ਪਿ ਲੋਭਮੋਹਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਏਕਹੇਤੁਕਦੁਹੇਤੁਕਤੋ’’ਤਿ. ਆਦਿਤੋ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਨਤੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਾਜਨਕਤੋ’’ਤਿ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਞ੍ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਪਾਕਂ ਦੇਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨਾਕਡ੍ਢਤਿ. ਯਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ –

‘‘ਏਕਾਦਸਵਿਧਾਨਂ ਤੁ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮਾਨਸਂ;

ਏਕਾਦਸਵਿਧਾ ਚੇਵ, ਭਵਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ’’ਤਿ. (ਅਭਿਧ. ੫੩੬);

ਯੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਨਾਕਡ੍ਢਤਿ, ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਹਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵਣ੍ਣਨਾਪਦੇਸੇਯੇਵ ਵਕ੍ਖਾਮ ¶ . ਤੀਹਿ ਵੇਦਨਾਹੀਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਹਿ ਤੀਹਿ ਵੇਦਨਾਹਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੪੯). ਯਂ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦ੍ਵੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ ਸੁਖਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੬੭) ਵਚਨਂ, ਤਂ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਸੁਖੇ, ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਮੂਲਮਿਵਾਤਿ ਮੂਲਂ, ਲੋਭੋ ਮੂਲਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਲੋਭਮੂਲਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਮੋਹੋਪਿ ਲੋਭਮੂਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ‘‘ਲੋਭਮੂਲ’’ਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ ਯਵਙ੍ਕੁਰੋ’’ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਦੋਸਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਮੂਲਨ੍ਤਰਵਿਰਹਤੋ ਮੋਹੋ ਏਵ ਮੂਲਂ ਇਮਸ੍ਸ, ਨਾਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਮੋਹਮੂਲਂ.

ਮਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਆਕਾਸਗਤਂ ਥਾਮਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਪਰਿਯੇਸਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਤਮੇਵ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁ ਤਥਾਸਭਾਵਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਤੇਨ ਸਮਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਯਦਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਲੋਭਮੂਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਆਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ. ਤਾਯ ਹਿ ਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਤਾਵ ਕੋਧਵਿਸਯੋ, ਯਾਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗੋਚਰੋਤਿ ¶ ਪਰਲੋਕਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨਵੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ –

‘‘ਏਸ ਪਨ੍ਥੋਵਿਤਥੋ ਦੇਵਯਾਨੇ,

ਯੇਨ ਯਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਵਨ੍ਤੋ ਵਿਸੋਕਾ;

ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਸਵੋ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਚ,

ਤੇਨ ਤੇ ਮਾਤਰਿਪਿ ਮਿਥੁਨਂ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. –

ਆਦਿਨਾ ¶ ਨਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਮੁਖਦਸ੍ਸਨਂ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਕਾਮੇ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਹਰਣਮੇਵ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਇਤਰਂ ਅਨਵਜ੍ਜਂ, ਗੁਰੂਨਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ, ਵਿਵਾਹਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਅਨਵਜ੍ਜੋ, ਇਤਰੋ ਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਗੁਰੁਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸੁਞ੍ਞਕਰਣਂ ਅਨਵਜ੍ਜਂ, ਇਤਰਂ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਕਥਾ ਪਾਪਵੂਪਸਮਾਯ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕੇ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਮਙ੍ਗਲਾਨਿ. ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ਵੁਡ੍ਢਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਵੁਡ੍ਢਿਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਾਰਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖੇਨੇਵਾਤਿ ਲੋਭਸ੍ਸ, ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਸ੍ਸ ਵਾ ਵਸੇਨ ਸਰਸੇਨੇਵ ਤਿਖਿਣੇਨ ਕੁਰੁਰੇਨ. ਮਨ੍ਦੇਨਾਤਿ ਦਨ੍ਧੇਨ ਅਤਿਖਿਣੇਨ. ਤਾਦਿਸਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਪਰਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਵਾ ਹਰਤੀਤਿ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਨਕਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਾਮਾਨਂ ਵਾਤਿ ਅਨੁਭੁਯ੍ਯਮਾਨਾਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਅਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤਾਯ ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਹਣਾਦਿਕਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਦੋਸਮੂਲਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਅਸਾਧਾਰਣਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ. ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤੀਵ, ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਾਤਨਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮੁਸਾਵਾਦਪੇਸੁਞ੍ਞਫਰੁਸਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਦਸਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਹਿ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਅਭਿਜ੍ਝਾਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਤਯੋਵ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਇਮਿਨਾ ਨ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਕ੍ਖਮਨ੍ਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ’’ਤਿ. ਮਨ੍ਦਂ ¶ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਏਕਂਸੇਨ ਸਸਙ੍ਖਾਰਮੇਵਾਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾਵ ¶ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ. ਯਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਮਨ੍ਦਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਮੋਹਮੂਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੂਲਨ੍ਤਰਵਿਰਹਤੋ ਅਤਿਮੂਲ਼੍ਹਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਚ੍ਚਯੋਗਤੋ ਚਞ੍ਚਲਞ੍ਚਾਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਕਦਾਚਿਪਿ ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖਤਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਹਿ ਸਂਸਪ੍ਪਨਵਸੇਨ, ਵਿਕ੍ਖਿਪਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਕਿਂ ਤਾਦਿਸੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਸਭਾਵਤਿਕ੍ਖਤਾਯ, ਉਸ੍ਸਾਹੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਨਨੁ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਤਮੇਵ ਤੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਬਲਵਭਾਵਤੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਬਲਵਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਧਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਇਦਮੇਵ ਤੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸੇਸਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਯੇਵਾਪਨਕਵਸੇਨ ਆਗਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਸਰੂਪਤੋਯੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ. ਏਵਂ ਅਸਾਧਾਰਣਪ੍ਪਧਾਨਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਮੋਹਮੂਲਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਂਸਯੋ, ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਵੂਪਸਮੋ, ਭਨ੍ਤਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਸ੍ਸ ਅਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪਕਾਲੇ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਥਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਾਜਨਕਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮਪਥਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਰੂਪਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਯੋ ਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਤਦਨੁਰੂਪਤੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਲੋਭਮੂਲਕੇਨ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਦਿਨਿਰਨ੍ਤਰਪੇਤਵਿਸਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਦੋਸਮੂਲਕੇਨ ਦੋਸੋ ਵਿਯ ਚਣ੍ਡਜਾਤਤਾਯ ਤਂਸਰਿਕ੍ਖਕੇ ਨਿਰਯੇ, ਮੋਹਮੂਲਕੇਨ ਨਿਚ੍ਚਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਭਾਦਿਹੇਤੁਅਨੁਰੂਪਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਪਾਯੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ…ਪੇ… ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ¶ . ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਧਾਨਤਾਯ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਵਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੧. ਅਪਾਪੇਨ ਅਲਾਮਕੇਨ ਪਾਪਾਪਾਪਪ੍ਪਹੀਨੇਨ ਪਾਪਾਪਾਪੇਸੁ ਮਾਨਸੇਸੁ ਯਂ ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਪਾਪਾਪੇਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਅਪਾਪੇਨ ਪਾਪਾਪਾਪਪ੍ਪਹੀਨੇਨ ਯਂ ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਾਪਾਪਾਪੇਸੁ ਮਾਨਸੇਸੁ ਪਾਪੇਨ ਪਾਪਮਾਨਸੇਨ ਪਾਪਵਸੇਨ ਪਾਪਾਪਾਪਪ੍ਪਹੀਨੇਨ ਯਂ ਪਾਪਮਾਨਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਤਾਵ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨੀਯਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਤੋ, ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਤੋ ਵੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਸਹ ਵਾਸਨਾਹਿ ¶ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲਤੋ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਤੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਅਕੁਸਲਦੇਸਨਾ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵਾਤਿ.

ਅਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਬ੍ਯਾਕਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਸਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਪਾਕਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਂ, ਵਿਪਕ੍ਕਭਾਵਮਾਪਨ੍ਨਾਨਮਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਮੇਤਮਧਿਵਚਨਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ਸਾਲਿਬੀਜਾਦੀਨਂ ਫਲਾਨਿ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਪਕ੍ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੂਲਙ੍ਕੁਰਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡਨਲ਼ਾਦੀਨਿ, ਏਵਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਫਲਾਨਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਭਾਵੇਨ, ਸਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਵਿਪਕ੍ਕਭਾਵਮਾਪਨ੍ਨਾਨੀਤਿ ਵਿਪਾਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਕਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਵਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ. ਵਿਪਾਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ. ਕਰਣਮਤ੍ਤਂ ਕਿਰਿਯਾ ਫਲਦਾਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਯੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਫਲਦਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਕਿਰਿਯਾ ¶ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਂ. ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਾਦਿਭਾਵੋ ਕੁਸਲੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਲੋਭਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਹੇਤੂਹਿ ਸਹ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਹੇਤੁਕਂ. ਤਦਭਾਵਤੋ ਅਹੇਤੁਕਂ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਹੇਤੁਵਸੇਨ ਸਿਜ੍ਝਮਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਹੇਤੁਵਸੇਨੇਵ ‘‘ਸਹੇਤੁਕਮਹੇਤੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਤਰਥਾ ਵਵਤ੍ਥਾਨਾਭਾਵਤੋ.

ਸਕਕੁਸਲਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਨਕਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਵਿਯ. ਜਨਕਜਨਿਤਬ੍ਬਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਸਕਂ ਨਾਮਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸਕਕੁਸਲਂ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਆਰਮ੍ਮਣਾਦਿਤੋ ਚਸ੍ਸ ਤਂਸਦਿਸਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਂਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਯਥਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੂਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਦਿਅਤੀਤਾਦਿਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਛਸੁ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ. ਭਵਨ੍ਤਰਪਟਿਸਨ੍ਧਾਨਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ. ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭਾਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਭਵਙ੍ਗਂ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਭਵਤੋ ਪਰਿਗਞ੍ਞਤਾਯ ਚੁਤਿਹੇਤੁਤਾਯ ਚੁਤਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੂਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੁ. ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਾਦੀਸੁ ¶ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨੁਭਾਵਤਾਯ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਹਿ ਵਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਪਰਿਤੋ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਾਭਾਵਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਮਰਹਤਿ, ਨ ਮਹਗ੍ਗਤਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੂ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕੋਪਿ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਯਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਪ੍ਪਧਾਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸੇਨੇਵ ਵਿਪਾਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਵਣ੍ਣਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕਞ੍ਹਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਸਞ੍ਞਾਨੁਰੋਧੇਨੇਵ ਗਹਿਤੇ ਪਥਵਾਦਿਕੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ¶ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਞ੍ਞਾਵਸਂ ਸਞ੍ਞਾਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਪ੍ਪਧਾਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਸਮਾਧਿਪ੍ਪਧਾਨਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤੇਹਿ ਵਿਯ ਸਞ੍ਞਾਯਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਤ੍ਤਵਿਪਾਕੋ ਪਨ ਮਹਗ੍ਗਤਅਪ੍ਪਮਾਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਰਤੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ.

ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯਾਤਿ ਮੁਖਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਤਂ ਨਿਰੀਹਂ ਅਪਰਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇਨ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮੇਤਮ੍ਪਿ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦੀਸੁ ਨ ਉਸ੍ਸਹਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਸ੍ਸਾਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਮਾਨਾਨੁਸਯਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਸਮਤ੍ਥਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ, ਆਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੋ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਰੋ. ਸੋ ਵਿਪਾਕੇ ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵੇਗੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤਿਤਂ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਤੋਤਿ ਤਂ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਂ.

ਵਿਪਚ੍ਚਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਪਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਾਨਮੇਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿਓਕਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਚੁਤਿਭਵਙ੍ਗਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਲ਼ਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਠਾਨਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਵਜ੍ਜਨਾਨਂ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਵਜ੍ਜਨਾਨਂ, ਜਵਨਾਵਜ੍ਜਨਾਨਂ, ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਵਜ੍ਜਨਾਨਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਰਾਲ਼ਂ ਭਵਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਠਾਨਂ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਪਟਿਸਨ੍ਧੀਨਂ, ਜਵਨਪਟਿਸਨ੍ਧੀਨਂ, ਭਵਙ੍ਗਪਟਿਸਨ੍ਧੀਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਲ਼ਂ ਚੁਤਿਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਠਾਨਂ, ਜਵਨਭਵਙ੍ਗਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਲ਼ਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਠਾਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਕਟਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਤਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਵਨ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਠਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਉਦ੍ਧਟਨ੍ਤਿ ਤਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੨. ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਯੋਨਿਸਮ੍ਭਵਾਨਂ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਵਿਨਿਪਾਤਿਕਾਸੁਰਾਨਞ੍ਚ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਆਹ ‘‘ਦੁਹੇਤੁਕਤਿਹੇਤੂਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਅਲੋਭਾਦਯੋ ਹੇਤੂ ਯੇਸਂ ਤੇ ਦੁਹੇਤੁਕਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਤਿਹੇਤੁਕੇਸੁਪਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਹੇਤੁਕਾਨਂ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਾਨਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਯੋਪਿ. ਯੇਨ ਯੇਨ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਵਸੇਨਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਦੁਹੇਤੁਕਾਨਮ੍ਪਿ ਤਿਹੇਤੁਕਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਚੇਤਂ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਿਤਾਭਿਧਾਨਂ ਆਚਰਿਯੇਨੇਵ ਇਮਸ੍ਸ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ –

‘‘ਅਹੇਤੁਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸ੍ਸ, ਨ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਭਵੇ;

ਦੁਹੇਤੁਕਂ ਤਿਹੇਤੁਂ ਵਾ, ਦੁਹੇਤੁਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨੋ’’ਤਿ. (ਅਭਿਧ. ੪੪੩);

ਨਯਿਦਮਸਮਪੇਕ੍ਖਿਤਾਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਯੇਨ ਹਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਆਦਿਨ੍ਨਾ, ਨ ਤਂ ਤਤੋ ਅਧਿਕਤਰਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਤਦਾਲਦ੍ਧਾਵਕਾਸਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤੋ ਅਧਿਕਤਰਮ੍ਪਿ ਵਿਪਾਕਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ. ‘‘ਸਹੇਤੁਕਂ ਭਵਙ੍ਗਂ ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੩.੧.੧੦੨) ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਨਵਚਨੇਨ ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸਾਪਿ ਨਾਨਾਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਗਤਿਯਂ ਸਹੇਤੁਕਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤੇਨਾਹੁ ਆਚਰਿਯਾ –

‘‘ਹੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਸਹੇਤੁਕਂ ਅਹੇਤੁਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਥਾ ¶ ਚ ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਸਹੇਤੁਕਂ, ਏਵਂ ਦੁਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਕਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯਜੋਤਿਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਸਹੇਤੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਹੇਤੁਕਾਨਮ੍ਪਿ ਤਿਹੇਤੁਕਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤੇਨ ‘‘ਸਹੇਤੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੋਪਦੇਸੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਂ, ਤਿਹੇਤੁਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸਾਪਿ ਤਿਹੇਤੁਕਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਭਿਹਿਤਂ, ਯਞ੍ਚਰਹਿ ਅਤ੍ਥਸਮਾਸੇ ਅਹੇਤੁਕਾਨਂ ਤਿਹੇਤੁਕਫਲਾਨਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ? ਸੋ ਏਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਮੂਲਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਲ਼ਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਕਤਦਾਲਮ੍ਬਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੩੩-੪. ਤਤੋਤਿ ¶ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਪਰਂ, ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਸਤਿਪਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਤਦਵਸਾਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾਵਤਾਯੁਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਵਿਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣੇ. ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਹਿ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਵਿਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸੁ. ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਵਸਾਨਕਰਣਂ, ਇਧ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਚੁਤਿਯਾ ਅਵਸਾਨਕਰਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੩੫-੬. ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਜਨਕਵਸੇਨ ਨ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੋਤਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ, ਕਾਯੇਨ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਕਾਯੋ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਨ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵੇਯੇਵ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਵੋਹਾਰੋਤਿ ਤਂ ਤੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਾਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨ ਸਿਯਾ ¶ . ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇਨ ਹਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਪਨ ‘‘ਦ੍ਵਾਰੇ ਚਰਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਕਾਯਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰ) ਵਚਨਤੋ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦ੍ਵਾਰਵਵਤ੍ਥਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਸਿਯਾਤਿ? ਤਂ ਨ, ਤਬ੍ਬਹੁਲਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚੇਵ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇਯੇਵ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਪ੍ਪਂ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਬਹੁਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਏਤਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਵਨਚਰਕਾਦੀਨਂ ਵਨਚਰਕਾਦਿਭਾਵੋ ਵਿਯ. ਤਥਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਮੇਵ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਇਤਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਤ੍ਥੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਅਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਾਦੀਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਾਦਿਭਾਵੋ ਵਿਯਾਤਿ ਨੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਵਤ੍ਥਾਨੇ ਕੋਚਿ ਵਿਬਨ੍ਧੋਤਿ. ਵਚੀਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਏਸ ਪਬਨ੍ਧੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਪਨ ਸਯਂ ਮਨੋਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਗਤਚੇਤਨਾਅਨਭਿਜ੍ਝਾਦਿਕਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਭਾਵੇਨ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸਙ੍ਖਂ ਲਭਤੀਤਿ ਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਯਂ ਅਤ੍ਤਤੋਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਭਾਵੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਭਾਵੋ ਮਨਸ੍ਮਿਂ ਨ ਉਪਚਾਰੀਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿਭਾਵੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਭਾਵਤੋ ਪਨ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਯੇਵਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਭੂਤਸ੍ਸ ਪਨ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਭਾਵੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ¶ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨੇਵ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਧਿਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਂ ਨ ਗਹਿਤਮੇਵ. ਨ ਹਿ ‘‘ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨਪਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਵਿਪਾਕਸਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ¶ ਵਚਨੇਨ ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨਪਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਸਾਧਿਤਾ ਹੋਤਿ. ‘‘ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਗ੍ਗਹਨੇਨ ਨਾਨਕ੍ਖਣਿਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਗਹਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰੇਨ ਸਹ ਤੀਸੁ ਏਵ ਵਾ ਯਥਾ ਕੁਸਲਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਵਿਪਾਕੋ, ਯਥਾ ਚ ਕੁਸਲਂ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਵਸੇਨ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਏਵਮਯਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਨੇਵ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨਾਪਿ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਵਿਪਾਕੁਪ੍ਪਾਦਨਭਾਵਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚ…ਪੇ… ਨੋ ਸਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ.

੩੭. ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮਾਲਮ੍ਬਣਾਨਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਯਭਾਵਾਨਨੁਗਮਨਤੋ ਨ ਤੇਸੁ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਕਦਾਚਿਪਿ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੩੮. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਪਨ ਹਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਕੁਸਲਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੫) ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਕੁਸਲਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੫) ਏਵਂ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਕੁਸਲਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੇ ਚ ਵਿਰਤਿਸਭਾਵਾ ਏਵ ਆਦਿਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਯਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਹੇਤੁਕਪਞ੍ਚਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤੋ ਵਿਰਮਣਵਸੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੇ ਚ ਅਨ੍ਤੋਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਕੁਸਲਭੂਤਾਨਂ ਕਦਾਚਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਤਰਥਾ ਸਦ੍ਧਾਸਤਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ‘‘ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਾ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲੇਸੁ ਅਟ੍ਠ, ਸਤ੍ਤ ਵਾ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਵਿਰਤੀਨਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਕੁਸਲਭਾਵਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਰਤਿਯੋ ਪਨ ਫਲਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਪਟਿਬਿਮ੍ਬਭੂਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਸਦਿਸਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਤਾਯ, ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕਤਾਯ ¶ ਚ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਚ ਏਕਨ੍ਤਕੁਸਲਭਾਵੇਨ ਵਵਤ੍ਥਾਪੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਫਲੇਸੁਪਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਤਾਦਿਭੇਦੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਦ੍ਧਟੋਤਿ.

੩੯. ‘‘ਤਥਾਧਿਪਤਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿ ਅਧਿਪਤਿਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤੇਭੂਮਕਕੁਸਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞੋ ਆਯੂਹਨਕਾਲੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਪਚ੍ਚਨਕਾਲੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕੇਹਿ ਅਧਿਪਤਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਤੇ ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਿ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਾਨਿ ਚ ਪਨ ਆਯੂਹਨਕਾਲਸ੍ਸ, ਵਿਪਚ੍ਚਨਕਾਲਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਬਲਸ੍ਸ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਕਾਲੇਯੇਵ ਵਿਪਾਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕੇਹਿ ਅਧਿਪਤਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਯੋਗਂ ਵਕ੍ਖਤਿ.

੪੦. ਯਸ੍ਮਾ ਮੋਰਵਾਪਿਵਾਸਿਮਹਾਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਆਗਮਨਤੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਭਾਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤੋ, ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਮਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਅਸਙ੍ਖਾਰਸਸਙ੍ਖਾਰਵਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਪੁਰਿਮਤ੍ਥੇਰੋ ਹਿ ਯਥਾ ਮੁਖੇ ਚਲਿਤੇ ਆਦਾਸਤਲੇ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਚਲਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕੋ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕੋਤਿ ਆਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਸਙ੍ਖਾਰ…ਪੇ… ਪੁਞ੍ਞਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾਦੀਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇ ਆਯੂਹਿਤੇ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਪਯੋਗੇਨ ਵਿਨਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਅਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਕਮ੍ਮਾਦਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾ. ਤਥਾ ਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਯੋਪਿ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਪਣੀਤਾਪਣੀਤਉਤੁਭੋਜਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ, ਅਨਨ੍ਤਰਨਿਰੁਦ੍ਧਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਸਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾਦਿਵਿਧਾਨਤਮਾਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਮੇਵ ਚ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ.

੪੧-੨. ਹੀਨਾਦੀਨਂ ਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪਤਿਯੋਗਾਭਾਵੇਪਿ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ. ਏਤੇਨ ਆਗਮਨਤੋ ਹੀਨਾਦਿਭਾਵਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਵਿਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨਗਤਕਿਲੇਸਮਲਵਿਧਮਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਨਤੋ ਪੁਞ੍ਞੋ ਵਾਦੋ ਵਚੀਘੋਸੋ ਏਤਸ੍ਸ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਦਤੀਤਿ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਵਾਦੀ, ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਵਾਦਿਨਾ. ‘‘ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਰੂਪਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਨਿਵਾਰਿਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਮਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ‘‘ਨ ਪਨਞ੍ਞਤ੍ਥ ਜਾਯਤੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਲਦ੍ਧਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਹੇਤੁਕੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ‘‘ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਤਾਵ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਲੋਭਾਦਿਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ਮਨ੍ਦਤਰਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣੇਸੂਤਿ ¶ ਏਵਂ ਹੇਤੂਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਨੇਸਂ ਅਹੇਤੁਕਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਦਿਯੋਗੇ ਪਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਤਾ, ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਤਾਯ ਬਲਵਭਾਵਤੋ ਸੁਖਸਹਗਤਤਾ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਘਟ੍ਟਨਯੋਗ੍ਯਭਾਵੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ, ਚਤੁਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾਤੀਤਵਸੇਨ ਚਿਰਜਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲਮਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਸਹ ਅਸਮਾਨਜਾਤਿਕਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖਾਦਿਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਹਿ ਲਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਤਾਯ, ਅਪੁਬ੍ਬਨਿਸ੍ਸਯਤਾਯ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਰਸਸ੍ਸਾਦੇ ਦੁਬ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਮੇਵ. ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰੀਤਤੋ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਖਸਹਗਤਂ, ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਵਿਯ ਵਿਸਿਟ੍ਠਮਨਨਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋ ਮਨੋਮਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਨਿਜ੍ਜੀਵਾਦਿਅਤ੍ਥੇਹਿ ਧਾਤੁ ਚਾਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁ. ਸਾ ਹਿ ਸਤਿਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਭਾਵੇ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਮਨਨਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤੋ ਮਨਨਮਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਵਿਪਰੀਤਤੋ ਪਨ ਮਨੋ ਚ ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਦੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਧਾਤੂਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਞ੍ਚਕਂ ਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਰੂਪਾਦਿਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤੋ. ਸੇਸਤ੍ਤਯਮਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਿਕਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਭਾਵਤੋ.

ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਰੂਪਾਯਤਨਂ. ਸੋਤਬ੍ਬਤਾਯ ਸੁਤਂ, ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ. ਮੁਨਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਮੁਤਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਗਨ੍ਧਾਦਿਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਚਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਵਿਨਾ ਕੇਵਲਂ ਮਨਸਾ ਏਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ. ਅਨਾਮਟ੍ਠਕਾਲਵਿਸੇਸਵਚਨਤ੍ਤਾ ਚ ਨੇਸਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਾਪਿ ਰੂਪਾਦਯੋ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ¶ ‘‘ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਾਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ¶ ਨੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਏਵਂ ਸੁਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁ.

ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਤੋਵ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਵਾਕ੍ਯਾਨਂ ਅਵਧਾਰਣਫਲਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਮਨੋਧਾਤੁਆਦੀਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਭਾਵੋ ਨਿਵਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਰਤੋਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਞ੍ਜਾਤਿਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਞ੍ਚਰਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਕੁਣ੍ਡਮੁਖਤੋ ਉਦਕਂ ਸਞ੍ਚਰਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਮਿਧ ਗਹਿਤਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਚਨ੍ਦਕਨ੍ਤਪਾਸਾਣਤੋ ਉਦਕਂ ਸਞ੍ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਮੇਵ ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ. ਯਥਾ ਚ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਰੁਹਿਰਾਦਿ ਮੁਖਤੋ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਮੁਖਸ੍ਸਵੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਖਤੋਯੇਵ ਪਨ ਸਮੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਸਵਨ੍ਤਂ ਖੇਲ਼ਂ ‘‘ਮੁਖਸ੍ਸਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਤੋਯੇਵ ਪਨ ਸਮੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਭਾਵਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨਪਿ ਵਿਗ੍ਗਹਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਏਵਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ‘‘ਸੋਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਸੋਤਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜਨਂ ਅਤਿਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਥਾ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨੀ’’ਤਿ.

ਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਰੂਪਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਚਨੇਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖਾਦਿਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ¶ . ਵਿਜਾਨਨ-ਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੇ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਰੂਪ-ਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ਉਭਯਾਧੀਨਵੁਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਨ ਸਿਯਾ, ਅਨ੍ਧਾਪਿ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਨੀਲਾਦਿਰੂਪਂ ਨਾਮ ਨ ਸਿਯਾ, ਦੇਸਾਦਿਨਿਯਮੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਤ੍ਥੇਵ ਚ ਨਿਯਮੋ. ਏਕਨ੍ਤਸਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਵਿਨਾ ਨੀਲਾਦਿਆਭਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾਦੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਦੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੪, ੪੦੦; ੩.੪੨੧, ੪੨੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੬੦; ਕਥਾ. ੪੬੫). ਏਤ੍ਥ ¶ ਸਿਯਾ – ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ ਚਕ੍ਖੁ, ਰੂਪਞ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਨ੍ਤਂ ਏਕਮੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿ? ਚਕ੍ਖੁ ਤਾਵ ਏਕਮ੍ਪਿ, ਰੂਪਂ ਪਨ ਅਨੇਕਮੇਵ ਸਙ੍ਗਤਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਵਿਸੇਸਤੋ. ਚਕ੍ਖੁ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਪੁਰੇਜਾਤਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇਨੇਵ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਤੋ, ਅਸਤਿ ਅਭਾਵਤੋ. ਯਤੋ ਤਂ ਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੇਹਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋ ਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਰੂਪਂ ਪਨ ਯਦਿਪਿ ਚਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਪੁਰੇਜਾਤਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਪੁਰੇਤਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਨੇਕਮੇਵ ਸਙ੍ਗਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵਤੋ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਤਥਾ ਉਪਲਬ੍ਭਨੀਯਵਸੇਨੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧੀਨਵੁਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵੂਪਲਦ੍ਧਿ ਨ ਏਕਦ੍ਵਿਕਲਾਪਗਤਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਹੋਤਿ, ਨਾਪਿ ਕਤਿਪਯਕਲਾਪਗਤਵਣ੍ਣਵਸੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਆਭੋਗਾਨੁਰੂਪਂ ਆਪਾਥਗਤਵਣ੍ਣਵਸੇਨਾਤਿ ਅਨੇਕਮੇਵ ਰੂਪਂ ਸਂਹਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਮੁਮੇਵ ¶ ਹਿ ਵਿਸੇਸਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੪, ੪੦੦; ੩.੪੨੧, ੪੨੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੬੦; ਕਥਾ. ੪੬੫) ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਚਨਭੇਦੋ ਕਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਘਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਪਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਸਹ ਅਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣਤੋ ਏਕਕਲਾਪਗਤਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਧਾਦਿਕਂ ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

ਰੂਪਮਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਰਸਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਰਸਂ. ਮਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਯਥਾ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਰਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਰੂਪਾਯਤਨੇਪਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਏਕਚ੍ਚੇ ਵਿਸੇਸੇ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨੀਲਾਦਿਵਿਸੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਭਿਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇ ਏਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਤਦਭਿਮੁਖਭਾਵੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰੂਪਾਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਨਨ੍ਤਰਵਿਗਤਾ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਪਵਤ੍ਤਿਓਕਾਸਦਾਨੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਕਾਰਕਾ, ਨਿਸ੍ਸਯਾਰਮ੍ਮਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਯ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਅਪਗਮਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਤੋ ਭਿਨ੍ਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੂਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਹਿ ਗਹਿਤਂ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਦਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰੂਪਾਦਿਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਰਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਦਾਚਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ ਤਤੋਪਿ ਊਨਾਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਵ ਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਾਪਿ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਂਸਭਾਵਾਨਤਿਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਛਸ੍ਵੇਵ ਵਾ ਇਤਰੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ. ਸਨ੍ਤੀਰਣਾਦਿਰਸਾਤਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਕਿਚ੍ਚਾ, ਸਨ੍ਤੀਰਣਤਦਾਰਮ੍ਮਣਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਕਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਇਮਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ ਅਨਿਬਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਨਿਬਦ੍ਧਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਤਂਤਂਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਪਗਮਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸੇਸਤੋ ਸਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਸਦਿਸਮੇਵ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਿਭਾਵਿਤਮੇਵ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਾਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦਿਤੋ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਨ੍ਤਮਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਅਤਿਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਸਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਲ਼ਸਙ੍ਖਾਤਸਨ੍ਤੀਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੂਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਦੋਮਨਸ੍ਸਜਵਨਾਵਸਾਨੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਭਵੇ ਅਸਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਚਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਮਾਰਬ੍ਭ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਸਨ੍ਤੀਰਣਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਂ, ਤਥਾ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਕਦਾਚਿਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਥ ਵਾ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਂਵਸੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਠਾਨਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਚਕ੍ਖੁਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਅਨ੍ਧੋ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਜਾਤਿਕ੍ਖਣੇ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਸ੍ਸ ਭਾਵਾਭਾਵਤੋ ਅਨ੍ਧਾਨਨ੍ਧਵਿਚਾਰਣਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਥਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਰਹਕਾਲੇਪਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਪਤ੍ਤਿਵਿਬਨ੍ਧਕੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਪਟਿਹਤਸਾਮਤ੍ਥਿਯੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਾਯਕੇਨ ¶ ਇਤਰੇਨਾਪਿ ਵਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋਤਿ ਪਸੂਤਿਯਂਯੇਵ ਅਨ੍ਧੋ, ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂਯੇਵ ਅਨ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਤਿਹੇਤੁਕਾਨਂ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਗਤਕਾਲੇਪਿ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਵਿਪਜ੍ਜਨਂ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਬਧਿਰਾਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਜਚ੍ਚਜਲ਼ੋਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਾਣਕੋ ¶ . ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋਪਿ ਜਾਤਿਯਂ ਅਞ੍ਞਾਣਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਜਚ੍ਚਜਲ਼ੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਜਚ੍ਚੁਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਸੁਰਾਮੇਰਯਪਾਨਾਦਿਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਭਾਵਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਕਮ੍ਮਪਰਿਭਾਵਿਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਹਿਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ. ਪਣ੍ਡਕੋਤਿ ਪਰਦਾਰਗਮਨਾਦਿਕਮ੍ਮਪਰਿਭਾਵਿਤੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਗਹਿਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੋ. ਸੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਆਸਿਤ੍ਤਪਣ੍ਡਕੋ ਉਸੂਯਪਣ੍ਡਕੋ ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੋ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕੋ ਨਪੁਂਸਕਪਣ੍ਡਕੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਹੇਤੁਕਸ੍ਸਾਪਿ ਭਾਵਤੋ, ਨਪੁਂਸਕਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਤੋ ਤਯੋ ਪਣ੍ਡਕਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਜਾਤਿਮੂਗਜਾਤਿਪਙ੍ਗੁਲਮਮ੍ਮਨਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ ਅਵਿਕਲਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਵਿਚਾਰਣਪਕਤਿਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸਾਨਮ੍ਪਿ ਇਧ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਾਦੀਨਮੇਵ ਅਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਾਦਯੋ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੪੩. ਤਿਹੇਤੁਕਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਤਿਹੇਤੁਕਸ੍ਸਪਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਦੁਹੇਤੁਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਪਰਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾਯ ‘‘ਤਿਹੇਤੁਕਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਾਨਂ ¶ ਤਂਤਂਕੁਸਲਾਗਮਨਵਸੇਨੇਵ ਝਾਨਙ੍ਗਹਾਨਿ, ਨ ਪਨ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਅਨੁਦ੍ਧਟਾਨਿ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇ.

ਅਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੪੪. ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨੁਰੂਪਂ ਕੁਸਲਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਯਥਾ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਂ ਕੁਸਲਤੋ ਵਿਸਦਿਸਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਕਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਸਦਿਸਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ¶ ਪਨ ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਾਨਂ ਭਾਜਿਤਪਾਲ਼ਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ –

‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੪੩੧) –

ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੇਨ –

‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਰੂਪਾਵਚਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਂ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ…ਪੇ… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੪੯੮).

ਏਵਂ ਕੁਸਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਵਿਪਾਕਂ ਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਂ, ਏਵਂ ਅਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਇਦਂ ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਜੋਤੇਤੁਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕੁਸਲਾਨੁਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਚ ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਰਿਹਾਰਮੁਖੇਨ ਵਕ੍ਖਮਾਨਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚੋਦਨਾ ਕਤਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਞਾਪਨਂ ਸੁਟ੍ਠੂਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ.

ਮਹਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਇਧ ਅਧਿਗਤਂ. ਕਾਮਾ…ਪੇ… ਯਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਅਸਮਾਨਫਲਂ ਹੋਤਿ ਤਿਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਦੁਹੇਤੁਕਾਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਂ, ਦੁਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਚ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਜਨਨਤੋ, ਨ ਏਵਮਿਦਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸਦਿਸਵਿਪਾਕਜਨਨਤੋ ਸਮਾਨਫਲਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਂਵਾਤਿ ਉਪਮਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਮੇਯ੍ਯਸ੍ਸਪਿ ਕੁਸਲਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਂ ਸਦਿਸਵਿਪਾਕਂ, ਨ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਵਿਯ ਵਿਸਦਿਸਵਿਪਾਕਮ੍ਪੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਾਮਾਵਚਰਪੁਞ੍ਞਞ੍ਹਿ ਆਚਿਨਨ੍ਤੋ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਿਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਕਾਮਤਣ੍ਹੂਪਨਿਸ੍ਸਯਤੋ ¶ ਆਚਿਨਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੂਪਨਿਸ੍ਸਯਕੁਸਲਂ ਤਦਨੁਰੂਪਤੋ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਂ ਵਿਪਾਕਂ ਜਨੇਤਿ. ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਪਨ ਆਚਿਨਨ੍ਤੋ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾਯੇਵ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਵਸੇਨ ਆਚਿਨਤੀਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪਤੋ ਤਂ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਵਤ੍ਥੁਮੇਵ ਜਨੇਤੀਤਿ.

੪੫-੬. ਸਬ੍ਬਥਾਤਿ ਧਮ੍ਮਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਟਿਪਦਾਦਿਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਯੇ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਕੁਸਲੇ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਵਿਪਾਕੇਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਕੁਸਲਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਮ੍ਪਿ. ਯਾਵ ਪਟਿਪਦਾਦਯੋ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸਪੀਤਿ. ਕਾਮਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਛਾਯਾ ਤਂਤਂਵਤ੍ਥੁਸਦਿਸਾਵ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਾਹਿਯੇਵ ਉਪਮਾਹਿ ¶ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਗਜਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਰੇ ਅਪਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਭਵਂ ਵੇਦਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨਂ. ਯਦਿ ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਥਞ੍ਚਰਹਿ ਇਮਸ੍ਸ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਝਾਨਾ ਅਪਰਿਹੀਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ.

੪੭. ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਭਵਾਨਨ੍ਤਰਂ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਭਵੇ ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤਂ, ਸੋ ਇਧ ਕੁਸਲ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਉਪਚਾਰਤੋ ਗਹਿਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਫਲਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਅਨਨ੍ਤਰਫਲਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ, ਅਥ ਖੋ ਏਕਚ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤਿਪਿ ਅਨੇਕੇਯੇਵ ਕਾਮਾਵਚਰਕਮ੍ਮੇ ਮਹੋਘੋ ਵਿਯ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਉਦਕਂ ਤਮਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਵਿਪਾਕਦਾਨੇਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਭਵੇਯੇਵ ਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸੇਵ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕਾਮਭਵੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਉਪਰਿਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਵਿਤਮਗ੍ਗੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਮੋਗ੍ਗਲਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਨਿਕਨ੍ਤਿਬਲੇਨੇਵ ਝਾਨਂ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਤਤੋ ਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਅਨੀਵਰਣਾਵਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਨਿ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿਪਿ ਮਹਗ੍ਗਤਕਮ੍ਮੁਨੋ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਨਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇ ‘ਇਜ੍ਝਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਲਵਤੋ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੩੫) ਵਚਨਤੋ ਕਾਮਭਵੇ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿ ਮਹਗ੍ਗਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੁਨੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਞਾਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੪੮-੯. ਏਵਂ ¶ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਕੁਸਲਸਦਿਸਤਂ ਅਤਿਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਟਿਪਦਾਕ੍ਕਮੋ ¶ ਚੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਝਾਨਂ ਤਂਪਟਿਪਦਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਹੀਨੇ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋ ਤਂਤਂਪਟਿਪਦੋਵ ਭਵਿਤੁਂ ਅਰਹਤਿ. ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾਦਿਭਾਵੋ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਅਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਗਮਨਵਸੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਕਮੇਵ ਝਾਨਂ ਨਾਨਕ੍ਖਣੇਸੁ ਨਾਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾਦਿਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਭਾਵੋਧਿਪਤੀਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਦਭਾਵਤੋਵ ਸਰਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਹੀਨਾਦਿਤਾ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਸਾਪਿ ਝਾਨਾਗਮਨਤੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਫਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਯੋਗਤੋ ਭੇਦਾਭਾਵੇਨ ‘‘ਚਤੁਮਗ੍ਗਯੋਗਤੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤੁਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਫਲਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਫਲਤ੍ਤਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਭਾਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਫਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ. ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਰਿਮਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸ੍ਵੇਵ ਠਾਨੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਵਿਧਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਦੁਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ.

੫੦-੧. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰੇ ਫਲੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਆਗਮਨਤੋ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਸਗੁਣਾਲਮ੍ਬਣਵਸੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਭਤੀਤਿ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ, ਤਥਾ ਆਗਮਨਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ¶ ਮਗ੍ਗੋ ਸਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨਾਮਕੋਤਿ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਫਲਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨਨੁ ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਸਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਂ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਨਾਮਲਾਭਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਨ ਨਾਮਦਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਤਥਾ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਅਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ¶ ਫਲਂ ਨਾਮਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਲਭਤੀਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਪ੍ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਤੋ ਸਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣੇਹਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਦਾਨਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਨਾਮਂ ਦੇਤਿ. ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਚੇਤਂ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ ਲਦ੍ਧਨਾਮਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤਂ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਪਰਭਾਗਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਰਭਾਗੇ. ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਫਲੇਸੂਤਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਫਲੇਸੁ. ‘‘ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਫਲੇਸੁ ਨਾ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਫਲਞ੍ਹਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂਵਸੇਨ ਨਾਮਲਾਭੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਲਾਭੋ ਨ ਸਿਯਾ? ਤਂ ਨ, ਯਥਾ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਫਲਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਕਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਤੋ ਚ ਝਾਨਪਟਿਪਦਾਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

੫੨-੩. ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਾਧਿਪਤੀਨੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਮਗ੍ਗਭਾਵੇਨਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਕਮਗ੍ਗਭਾਵੇਨ, ਕਿਲੇਸਮਾਰਣਵਸੇਨ ਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵੇਨ. ਫਲਂ…ਪੇ… ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਯਂ ਫਲਭਾਵਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਫਲਤ੍ਤਾ, ਤਂਸਦਿਸਤਾਯ ਵਾ ਤਮੁਪਾਦਾਯ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਥਾ ¶ ਅਤਿਇਟ੍ਠੇ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵੇਦਨਾਭੇਦਸਮ੍ਭਵਤੋ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਤਿ, ਏਵਂ ਅਤਿਅਨਿਟ੍ਠੇ ਅਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵੇਦਨਾਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਏਕਵਿਧਾਵਾਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵੇਦਨਾਭੇਦੇ ਅਤਿਅਨਿਟ੍ਠੇ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਪਟਿਘੇਨ ਵਿਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਦੁਕ੍ਖਂ ¶ ਵਿਯ ਨਾਤਿਕਟੁਕਾਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਹੀਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਭਾਵਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾ ਏਵ. ਨ ਹਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੋ ਅਦੁਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਭਾਵੋ ਪਨਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾ ਬਾਧਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਹਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤੇਨ ਕਰਿਯਮਾਨਬਾਧਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਨਾ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਾਨਿ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਪਨ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇ ਵਿਯ ਤਿਹੇਤੁਕਾਦਿਪੁਞ੍ਞਵਿਸੇਸੇਨ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਸ੍ਸਪਿ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਸਤ੍ਤੇਵ ਵਿਪਾਕਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਥਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਸਹੇਤੁਕਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਨ ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ? ਹੇਤੂਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਲੋਭਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਏਕਨ੍ਤਸਾਵਜ੍ਜਤਾਯ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਹੇਤੁਕਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਪਾਕਭਾਵੋ, ਅਲੋਭਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਮਨਵਜ੍ਜਸਭਾਵਾਨਂ ਵਾ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਤਬ੍ਬਿਦੂਰਤਾਯ ਨਤ੍ਥੇਵ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਭਾਵੋ. ਨ ਹਿ ਅਲੋਭਾਦੀਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਲੋਭਾਦਯੋ ਤੇ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਹੇਤੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਹੇਤੁਕਮੇਵਾਤਿ.

ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤੀਤਭਵੇ ਆਯੂਹਿਤਂ ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨੀਯਂ, ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ¶ . ਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇ ਚੇਤਨਾਯ ਗਹਿਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਉਪਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਨਰਕਾਦੀਸੁ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾਦਿਵਣ੍ਣੋ ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ.

੫੪. ਇਮੇਤਿ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ. ਤੇਸਂ ਅਨਿਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਸਯੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਤਬ੍ਬਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਇਟ੍ਠਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਸਯੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਆਪਨ੍ਨਾਤਿ ਸਾ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੁਖਾਦਿਤ੍ਤਯਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਖਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਾ.

‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਪਾਕਾਨਂ ਨਿਗਮਨਂ.

ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫. ਪਾਕਸ੍ਸ ¶ ਅਸੁਰਕਞ੍ਞਾਨਂ ਗਬ੍ਭਪਰਿਪਾਕਸ੍ਸ ਸਾਸਨਤੋ ਵਿਨਾਸਨਤੋ, ਪਾਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਸੁਰਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਪਾਕਸਾਸਨੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ, ਤੇਨ ਪੂਜਿਤੋ ਪਾਕਸਾਸਨਪੂਜਿਤੋ. ਪਾਕਂ ਵਾ ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਸਾਸਨਮੇਤੇਸੂਤਿ ਪਾਕਸਾਸਨਾ, ਖੀਣਾਸਵਾ, ਤੇਹਿ ਪੂਜਿਤੋਤਿ ਪਾਕਸਾਸਨਪੂਜਿਤੋ.

ਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਮਤ੍ਤਤੋ ਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ, ਨ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਖੀਣਾਸਵਸਨ੍ਤਾਨਗਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਭਾਵਾਭਾਵਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ.

ਆਵਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਂ, ਆਭੁਞ੍ਜਤਿ ਓਣੋਜੇਤਿ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ ਵਾਰੇਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਆਪਾਥਗਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਠਮਮਾਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਆਪਾਥਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਂ ਓਣੋਜੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪੁਰਿਮਾਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨਕਂ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਆਪਾਥਗਤਂ ¶ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਵਾਰੇਤਿ. ਹਸਿਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦੀਯਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਤਦੇਵ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਚਿਤ੍ਤਂ. ਵੋਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਵਜ੍ਜਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਨਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਤਾਵ ਅਪੁਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਕਿਦੇਵ ਚ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸਨ੍ਤਤਿਵਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਦੁਬ੍ਬਲਭਵਙ੍ਗਪਚ੍ਚਯਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਸਯਰਸਮਨੁਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਨਾਭੇਦਾਰਹਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਪ੍ਪਬਨ੍ਧਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸਦਿਸਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਣਾਮਨੇਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਰੇ ਬ੍ਯਾਵਟਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਂ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣਰਸਸ੍ਸਾਦੇ ਅਸਮਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਮੇਵ. ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰੀਤਤੋ ਪਰਿਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਮੇਵਾਤਿ.

ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋ ਪਨੇਤਾਸੁ ਪੁਰਿਮਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਰੂਪਾਦਿਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਆਵਜ੍ਜਨਰਸਂ ¶ , ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਵਙ੍ਗਵਿਚ੍ਛੇਦਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਦੁਤਿਯਂ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਰਹਤਂ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਰਸਂ, ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਵਜ੍ਜਨਰਸਂ, ਤਥਾਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਭਵਙ੍ਗਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਪਗਮਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਭਵਙ੍ਗਂ ਆਵਟ੍ਟਯਮਾਨਾਤਿ ਭਵਙ੍ਗਸਨ੍ਤਾਨਂ ਆਵਟ੍ਟਯਨ੍ਤੀ ਵਿਯ. ਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਾ. ਅਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਾਨਂਯੇਵ ਆਵੇਣਿਕਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ…ਪੇ… ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੂਤਿ ¶ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ, ਪਧਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਗਤੇਸੁ ਛਸੁ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ. ਪਧਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਞ੍ਹਿ ਠਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਸਾਰੁਪ੍ਪਮਿਦਂ ਠਾਨਂ ਮਯਾ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਭਣ੍ਡਭਾਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਾ ਲੋਲੁਪ੍ਪਤਣ੍ਹਾ ਮੇ ਪਹੀਨਾ’’ਤਿ ਤੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰੇ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਵਾ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਵਾ ਚੇਤਿਯਪੂਜਨਕਾਲੇ ‘‘ਏਵਰੂਪੇਨ ਵਤ ਸੁਗਨ੍ਧੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੂਜੇਮੀ’’ਤਿ ਤੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਘਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਰਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਸਹ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਕਾਲੇ ‘‘ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮੋ ਵਤ ਮੇ ਪੂਰਿਤੋ’’ਤਿ ਤੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜਿਵ੍ਹਾਦ੍ਵਾਰੇ ਰਸਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਪੂਰਣਕਾਲੇ ‘‘ਕਾਯੇਨ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਮੀ’’ਤਿ ਤੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.

ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਘਟਿਕਾਰਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੮੨ ਆਦਯੋ) ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣੇ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸਰੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੬ ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਛਸ੍ਵੇਵਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਹਸਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਅਤੀਤਂਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਞਾਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਚਾਰਣਪਞ੍ਞਾਰਹਿਤਾਯ ਏਤਾਯ ਕਥਂ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਿਤਕਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਅਨਾਗਤਂਸਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਯੇਵ, ਏਵਂ ਪਨ ਞਾਣਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇ ਸਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੇਸਂ ਞਾਣਾਨਂ ਚਿਣ੍ਣਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਇਦਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਸ੍ਸਞ੍ਚੇਤਂ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਸ੍ਸ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨ ¶ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਨ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਸ੍ਸ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਨਭਾਵੋ ਵਿਬਨ੍ਧਤੀਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਇਮਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਨਮਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ਹਾਸੁਪ੍ਪਾਦਨਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਤ੍ਤਾ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਹਾਸੁਪ੍ਪਾਦਨਂ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੫੬੮) ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਚ ‘‘ਹਾਸਯਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸਵਚਨਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਕਰਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਹਾਸਜਨਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕਿਚ੍ਚਾਤਿ ਹਸਿਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦਨਕਿਚ੍ਚਾ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਤਂ ‘‘ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਤੋ ਚਤੂਹੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਛ ਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਾਨੀਤਿ ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਞਾਣਂ, ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਞਾਣਂ, ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ. ਨਨੁ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ, ਇਤਰਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਾਨਂ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਸਾਵਰਣਞਾਣਤਾ ਚ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤੋ ਅਞ੍ਞਮਨਾਵਰਣਞਾਣਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਵਰਣਤ੍ਤਾ ਸਾਵਰਣੇ ਚ ਵਿਸਯੇ ਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਾਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਨ ਸਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਅਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਯਤ੍ਥ ਤਂ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਵਰਣਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਨਾਵਰਣਭਾਵੋਪਿ ਨ ¶ ਸਿਯਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਏਕਮੇਵ ਤਂ ਞਾਣਂ ਅਨਵਸੇਸਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਸਮ੍ਮੁਤਿਧਮ੍ਮਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਆਵਰਣਾਭਾਵਤੋ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗਵਾਰਮੁਪਾਦਾਯ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸਯਪਵਤ੍ਤਿਭੇਦੇਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਖਤਮਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੯).

ਇਧ ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਹਸਿਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਤੋ ਹਸਿਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ. ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰੂਪਾਵਚਰਕਿਰਿਯਾਨਂ ਝਾਨਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਵਿਪਾਕੇ ਵਿਯ ਆਗਮਨਤੋ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲੇ ਵਿਯ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂਵ ¶ ਹੋਤਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਪਹਾਨਙ੍ਗਸਮ੍ਭਵਾਭਾਵਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਙ੍ਗਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਮੇਵ ਤੇਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ.

੫੭. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂ ਵਿਨਾ ਭਾਵਨਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਉਜੁਕਂ ਭਾਵਨਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਾਵਨਾਕਾਰਵਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਆਕਾਰ-ਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ.

੫੮-੯. ਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ. ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਸਚੇ ਕ੍ਰਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾ ਏਵ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤੋ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕਮੇਵ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਭਾਵਤੋ ਚ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਏਤ੍ਥ ਸਾ ਏਵ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੬੧. ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾਤਿ ¶ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਰਿਯਭਾਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ. ਸਕਿਂਯੇਵ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਏਕਵਾਰੇਨੇਵ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਨਤੋ, ਤਕ੍ਕਿਚ੍ਚੇਨ ਚ ਵਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਨੀਯਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਨ ਪਾਰਂ ਦਿਗੁਣਂ ਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੭੧੯), ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੬੨. ਕ੍ਰਿਯਾ…ਪੇ… ਦੇਸਕੋਤਿ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਅਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾ ਕਿਰਿਯਾ, ਯਾ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾ ਅਕਿਰਿਯਾ, ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਅਕਿਰਿਯਾ ਚਾਤਿ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾ, ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾ ਚ ਤਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਾਸਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਕਿਰਿਯਾ…ਪੇ… ਦੇਸਕੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਰਿਯਾਝਾਨਭੂਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕਿਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਕੁਸਲਭੂਤਾ ਪਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਕਿਰਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਾਸਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾ…ਪੇ… ਦੇਸਕੋ. ਯਂ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਾਰਾਨਂ ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਜਿਨੋ. ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਾਨਂ. ਸਾਤਿ ਸੋ ਜਿਨੋ. ਕ੍ਰਿਯਾਕ੍ਰਿਯਾਰਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸ੍ਸ ਕਰਣੇ, ਅਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਅਕਰਣੇ ਨਿਰਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਮਿਟ੍ਠਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਹਿਤਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ¶ . ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਹਿਤਾਤਿ ਅਕੁਸਲਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤੇਸਂ ਕਿਰਿਯਾਯਂ, ਅਕਿਰਿਯਾਯਞ੍ਚ ਰਤੋਤਿ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ…ਪੇ… ਰਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਹਿਤਾਹਿਤਾਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਏਵ, ਤੇਸਂ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾਮਤ੍ਤਮਵਿਪਾਕਭਾਵਂ ਕਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ…ਪੇ… ਰਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਨਿਪ੍ਫਾਦਨਸ੍ਸ ¶ ਕਰਣੇ ਰਤੋ ਅਭਿਰਤੋਤਿ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ…ਪੇ… ਰਤੋ.

੬੪-੬. ਸਬ੍ਬੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਅਟ੍ਠ ਕਤ੍ਵਾ ਯੇ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਮਯਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪਾਟਵਂ ਅਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਟਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਾਟਵਤ੍ਥਿਨੋ. ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਵਨਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਉਗ੍ਗਹਿਤਬ੍ਬੋ, ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਉਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਭਿਧਮ੍ਮਮਹੋਦਧਿਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਆਦਿਸਤ੍ਤਪ੍ਪਕਰਣਵਸੇਨ ਠਿਤਮਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਮਹਣ੍ਣਵਂ, ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਵਸੇਨ ਠਿਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਮਹਣ੍ਣਵਂ ਵਾ. ਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ, ਸੁਤਮਯਞਾਣਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਭਾਵਨਾਞਾਣੇਨ ਓਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵਂ. ਪਰਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਭਵਂ. ਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਤਰਨ੍ਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਭਵੂਪਪਾਦਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਞਾਣੇਨ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਤਰਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਵਸੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਵਿਕਾਸਿਨਿਯਾ ਨਾਮ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ

ਚਿਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚੇਤਸਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੬੭. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਰੂਪਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਜਾਤਿਭੂਮਿਸਮ੍ਪਯੋਗਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਭਾਗੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ¶ ਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਰਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਵਿਭਾਜਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਭੂਮਿਆਦਿਵਸੇਨ ਵਿਭਾਗਂ, ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਭਾਜਨਞ੍ਚ.

ਕਤਮੇ ਪਨ ਚੇਤਸਿਕਾ, ਯੇਸਂ ਵਿਭਾਜਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੇ ਸਹ ਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚੇਤਸਿਕਲਕ੍ਖਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨ ਯੇ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਸਮ੍ਪਯੋਗਲਕ੍ਖਣੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ? ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਏਕਨਿਰੋਧਏਕਵਤ੍ਥੁਕਏਕਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਕਾਰਾ. ਸਮਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਤਾਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਸਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਨਿਰੋਧ-ਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਰੂਪਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕ-ਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਰੂਪੇਸੁ ਏਕਂ ਮਹਾਭੂਤਂ ਸੇਸਮਹਾਭੂਤੋਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾਨੀਤਿ, ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾਨਿ ਵਾ ਭੂਤਾਨਿ ਏਕਂ ਵਤ੍ਥੁ ਏਤੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾਨੀ’’ਤਿ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣ-ਗ੍ਗਹਣਂ.

ਪਟਿਲੋਮਤੋ ਵਾ ‘‘ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕਵੀਥਿਯਂ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਦੀਨਂ, ਨਾਨਾਵੀਥਿਯਂ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ ਚ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕ-ਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਰਣਾਸਨ੍ਨਵੀਥਿਯਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਨਿਰੋਧ-ਗ੍ਗਹਣਂ. ਕਿਂ ਪਨ ਨਾਨੁਪ੍ਪਾਦਾਪਿ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਲਕ੍ਖਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ , ਅਥ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਵਾਤਿ ਵਿਚਾਰਣਾਯ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ¶ ਏਵ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਲਕ੍ਖਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਨਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਚੇਤਸਿਕਲਕ੍ਖਣਂ ਠਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ਪਨੇਤੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਨਾਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਭਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਚੇਤਸਿ ਭਵਾ ਚੇਤਸਿਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਚਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਚੇਤੋ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤਾਯ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਭਵਾ ਚੇਤਸਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਿਯਤਾਤਿ ਨਿਯਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ, ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਦਾਚਿ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਦਾ ਯਦਾ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਤਦਾਵ ਤੇਨ ਅਵਿਨਿਭੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਯਮਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰੂਪੇਨ ਆਗਤਾਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਯ ‘‘ਯੇ ਵਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯੇਵਾਪਨਕਵਸੇਨ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧) ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾ. ਯੇਵਾਪਨਾਤਿ ਏਵਂ ਦੇਸਨਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਯੇਵਾਪਨਕਾ. ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਕਿਚ੍ਚਭੇਦਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਏਕੇਨੂਨਾ ਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮਾ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਭੇਦਤੋ ਗਹਣੇਨ ਛਪ੍ਪਞ੍ਞਾਸ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਸਰੂਪਪੁਚ੍ਛਾ. ਫਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੁਜੁਕਤਾਤਿ ਯਥਾਪੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਸਮਾਪਨੇ, ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਵਾ. ਪੁਨ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਯੇਵ ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

‘‘ਕਦਾਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਮੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਵਸੇਨਾਤਿ ਪਠਮਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗੋਤ੍ਰਭੁਪਰਿਯੋਸਾਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨ. ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋਤਿ ਕਰੁਣਾਯ ¶ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ, ਪਰਿਕਮ੍ਮਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਕਰੁਣਾਭਾਵਨਾਯ ਅਪ੍ਪਨਾਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਪੁਰਿਮਕੋਟ੍ਠਾਸੋ, ਪਠਮਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗੋਤ੍ਰਭੁਪਰਿਯੋਸਾਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਪਰਿਕਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ‘‘ਮੁਦਿਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਭਾਗ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦ੍ਰਬ੍ਯਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਤਪ੍ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਉਤ੍ਤਰਪਦਤ੍ਥਪ੍ਪਧਾਨਤਾਯ ‘‘ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਗੁਣਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਗੁਣਵਿਸੇਸਵਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਤਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਣਮਤੀਤਿ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ‘‘ਏਤਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਨੇਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ‘‘ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਵਾ ਮੁਦਿਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਾ ਦ੍ਵੇ ਏਕਤੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਭਿਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਕਰੁਣਾ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਸਤ੍ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਕਾਮਤਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਮੁਦਿਤਾ ¶ ਸੁਖਿਤਸਤ੍ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਤੇਸਂ ਸੁਖਾਨੁਮੋਦਨਵਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਨਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਦੀਹੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਾਨਂ ਗਹਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ. ਕੋ ਵਿਰਤੀਤਿ ਤੀਸੁ ਏਕਾ ਵਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੀ ਪਠਮਾ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੀ ਦੁਤਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੀ ਤਤਿਯਾ ਵਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਹਿ ਸਹ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਾਸਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ, ਵਿਰਤਿਯਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਨ ਚ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਭਿਨ੍ਨਵਿਸਯਤ੍ਤਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੇਵ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਤਤੋ ਵਿਰਤਿਭਾਵਤੋ. ਏਤੇਸੂਤਿ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ.

੬੮. ਵਿਰਤੀਨਮ੍ਪਿ ¶ ਸਙ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦਲੋਪਵਸੇਨ ‘‘ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕੇਨਾ’’ਤਿ, ਇਤਰਥਾ ‘‘ਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

੬੯-੭੧. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਚਤੂਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਇਧ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਨ ਇਤਰਾਤਿ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਨਵਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਹਿ ਜਨਂ ਰਞ੍ਜੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥੇਹਿ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਅਨੁਸਾਸਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾ ਗਹਿਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵੂਪਗਮਨਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਹੇਸ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਗਹਿਤਾ ਤਾਯੇਵ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਤੋ. ਆਦਿਚ੍ਚੇਨ ਸਹ ਸਮਾਨਗੋਤ੍ਤਤਾਯ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਭਾਵੇਨ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪੁਤ੍ਤਤਾਯ ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਬਨ੍ਧੁ ਇਮਸ੍ਸ, ਆਦਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਵਾ ਬਨ੍ਧੂਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ.

੭੨. ਰਾਸਿਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਾਦਿਸਤ੍ਤਰਸਰਾਸਿਂ. ਪਠਮਮਹਾਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਹਿ –

‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਚੇਤਨਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਚਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਪੀਤਿ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ ਹੋਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਵੀਰਿਯਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿਬਲਂ ਹੋਤਿ ¶ , ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਹਿਰਿਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਂ ਹੋਤਿ, ਅਲੋਭੋ ਹੋਤਿ, ਅਦੋਸੋ ਹੋਤਿ, ਅਮੋਹੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ, ਹਿਰੀ ਹੋਤਿ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਲਹੁਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਲਹੁਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਮੁਦੁਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮੁਦੁਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਪਾਗੁਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਪਾਗੁਞ੍ਞਤਾ ਹੋਤਿ, ਕਾਯੁਜੁਕਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੁਜੁਕਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਥੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਹੋਤਿ, ਪਗ੍ਗਾਹੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) –

ਏਵਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮੇ ਛਪ੍ਪਞ੍ਞਾਸ ਕਤ੍ਵਾ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿ ਝਾਨਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਟ੍ਠਕਰਾਸਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿ ਬਲਸਤ੍ਤਕਰਾਸਿ ਹੇਤੁਤ੍ਤਿਕਰਾਸਿ ਕਮ੍ਮਪਥਤਿਕਰਾਸਿ ਲੋਕਪਾਲਦੁਕਰਾਸਿ ਛਯੁਗਲ਼ਦੁਕਰਾਸਿ ਉਪਕਾਰਦੁਕਰਾਸਿ ਯੁਗਨਨ੍ਧਦੁਕਰਾਸਿ ਵੀਰਿਯਸਮਥਦੁਕਰਾਸੀਤਿ ਸਤ੍ਤਰਸਨ੍ਨਂ ਰਾਸੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਭਾਗੋ ਕਤੋ.

ਕਥਂ? ਏਤੇਸੁਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਧਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਬਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਹਿਰੀ ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਿਰਿਬਲਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਲੋਕਪਾਲਦੁਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਿਰੀ’’ਤਿ. ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਲੋਭੋ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਲੋਭੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਮ੍ਮਪਥਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ’’ਤਿ. ਅਦੋਸੋ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਅਦੋਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਮ੍ਮਪਥਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ’’ਤਿ. ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਵੇਦਨਾ ਪਨ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਵੀਰਿਯਂ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ’’ਤਿ, ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੀਰਿਯਬਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਵੀਰਿਯਸਮਥਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿ. ਸਤਿਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਤੀ’’ਤਿ, ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿਬਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਉਪਕਾਰਦੁਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਏਵਂ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਧਿ ਪਨ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ, ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਾਧਿਬਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਯੁਗਨਨ੍ਧਦੁਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਥੋ’’ਤਿ, ਵੀਰਿਯਸਮਥਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ, ਬਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਬਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਮੂਲਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮੋਹੋ’’ਤਿ, ਕਮ੍ਮਪਥਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ, ਉਪਕਾਰਦੁਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ, ਯੁਗਨਨ੍ਧਦੁਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਵਨ੍ਤਤਾਯ ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਾਦਿਭੇਦੇਨ ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਰਾਸੀਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਇਤਰੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਏਕਟ੍ਠਾਨਿਕਾਯੇਵਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਰਾਸੀਸੁ ਯੇਵਾਪਨਕਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਾਸਿਮ੍ਪਿ ਨ ਭਜਨ੍ਤਿ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਭਾਵਤੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰਾਸਿਂ ਭਜਨ੍ਤਿ ਨਾ’’ਤਿ.

ਨਨੁ ਚੇਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੇਸਰਾਸਯੋ ਨ ਭਜਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਦਿਸਕਿਚ੍ਚਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿ ਪਨ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨੇਵ ¶ ਠਪਿਤੋਤਿ ਚੇਤਨਾਯ ਵਿਯ ਨੇਸਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਤੋ ਤਤ੍ਥ ਸਮਵਰੋਧੋ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਤਂ ਨ, ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨ ਠਪਿਤੋਪਿ ਹਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਤਾਯ ਅਭਾਵਤੋ, ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਚ ਸਤਿਪਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤੇ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਾਭਾਵਤੋ ਨ ਏਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿਭਜਨਮ੍ਪਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਾਭਾਵੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਨਂ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚੇਸੁਪਿ ਪਰਾਧੀਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਦਿ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਵਿਯ ਤਾਨਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਪਨੇਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਨਂ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਨ ਤੇਸਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਚੇਤਨਾਯਯੇਵ ਪਨ ਸਕਿਚ੍ਚਪਰਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਫਸ੍ਸੋ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕੇ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ (ਵਿਭ. ੨੨੫), ਫੁਟ੍ਠੋ ਵੇਦੇਤਿ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੩) ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਚੇਤਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸਪਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਫਸ੍ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੋ ¶ . ਦੁਬ੍ਬਲਾਤਿ ਸਕਵਿਸਯੇਪਿ ਪਰਾਯਤ੍ਤਭਾਵੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਾ. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਸਮਾਧਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿ, ਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਚੇਤਨਾਯ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਚੇਤਨਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤੀਤਿ ਪਰਾਯਤ੍ਤਾਵ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੭੩. ਮਨਸੀ ¶ ਚ ਕਾਰੋਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ. ਮਨਸਿਕਾਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਅਸਮਾਸਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਦੀਘਕਰਣਂ, ਮਜ੍ਝੇ ਚ ਚ-ਸਦ੍ਦਵਚਨਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਮੁਨਿਵਰੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੭੪-੮੦. ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਫੁਸਨਵਸੇਨ ਪਠਮਮੇਵ ਅਭਿਨਿਪਤਨਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚੇਤਸਿਕਾ ਚਿਤ੍ਤਾਯਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਭਾਵੇਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਰਾਤਿ ਅਰੁਚਿਸੂਚਨਂ. ਏਵਂ ਮਹਾਸਂਘਿਕਮਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਸਂਘਿਕਾ ਹਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਫਸ੍ਸੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਤਿ, ਅਥ ਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠਂ ਦੁਤਿਯਂ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਿਯਤਿ, ਏਵਂ ਏਤੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਵੇਦਿਤਂ ਤਤਿਯਂ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਹਿ ਪਨ ਫੁਟ੍ਠਵੇਦਿਤਸਞ੍ਞਾਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚੇਤਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾ ਪਾਸਾਦਂ ਪਤ੍ਵਾ ਥਮ੍ਭਾ ਸੇਸਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਾਨਂ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਾ, ਏਵਮੇਸ ਯਸ੍ਮਾ ਸੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਨਿਗਮਨਂ.

ਸਹੇਵ ਚਾਤਿ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਞ੍ਚ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸਹੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ, ਏਵਂ ‘‘ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਬਲਵ…ਪੇ… ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵਧਾਰਣੇ, ਨੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਭਾਵਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਮਿਦਮਕਾਰਣਂ, ਕਥਞ੍ਚਰਹਿ ਫਸ੍ਸੋ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮਤੋ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਵੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਚੇਤਨਾ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਚੇਤਨਾ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਆਹਰਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ਦੇਸਨਾਵਾਰੇਨ ਪਨ ਫਸ੍ਸੋਵ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸੇਸਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕ੍ਕਮੋ ¶ ਨਾਮ ਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹੀਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥਤੋ ਚ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋ ਚ.

ਫੁਸਤੀਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਵਾਤਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਤਂ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਫੁਸਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਫੁਸਨਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿਪਿ ਸਾਧਨਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ. ਫੁਸਨਂ ਲਕ੍ਖਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ, ਵੇਦਨਾਯ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਘਟ੍ਟਨਰਸੋਤਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਸਂਘਟ੍ਟਨਤੋ ਸਂਘਟ੍ਟਨਕਿਚ੍ਚੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਨਲ੍ਲੀਯਮਾਨੋਪਿ ਰੂਪਂ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਚ ਸੋਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਂਘਟ੍ਟਨੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਂਘਟ੍ਟਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਫਸ੍ਸੋ ‘‘ਸਂਘਟ੍ਟਨਰਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਥਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪਾਣੀ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਘਟ੍ਟਨਂ ਤਬ੍ਬਿਸੇਸਭੂਤਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਂਘਟ੍ਟਨਂ ਤਬ੍ਬਿਸੇਸਭੂਤੋ ਏਕੋ ਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੪, ੪੦੦; ੩.੪੨੧, ੪੨੫; ਸਂ. ਨਿ ੨.੪.੬੦; ਕਥਾ. ੪੬੫) ਹਿ ਵਚਨਤੋ ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੨੨੫) ਵਚਨਤੋ ਵੇਦਨਾ ਫਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਤਜ੍ਜਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੇਨ ਚੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਤੇ ਵਿਸਯੇ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਆਪਾਥਗਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤੋ ਤਦਨੁਰੂਪਭੂਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋਤਿ ਤਜ੍ਜਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨ ਚੇਵ ਚਕ੍ਖਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਚ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤਦਭਿਮੁਖਭਾਵਵਸੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਤੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਪਾਥਗਤੇਯੇਵ ਵਿਸਯੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਆਪਾਥਗਤੋ ਵਿਸਯੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਂ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਪਾਥਗਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨੋ.

ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਚੇਤਸਿਕੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਕਥਂ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋਲੀਨਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੋਪਿ ਸਮਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਫੁਸਨਾਕਾਰੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਰੂਪਸ੍ਸਾਪਿ ਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਯਂ ਸਭਾਵੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਫੁਸਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬਿਲਂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਾਦਿਂ ਖਾਦਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਖੇਲ਼ੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਰਂ ¶ ਬਾਧਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਯਾਲੁਕਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਮ੍ਪਨਂ, ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਗ੍ਗੇ ਦੁਟ੍ਠਿਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਜਙ੍ਘਚਲਨਂ, ਪਿਸਾਚਾਦਿਭਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਊਰੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਸੋਤਿ ਸੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕੋ ਫਸ੍ਸੋ.

ਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਸੁਖਵੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਸਤ੍ਥਂ. ਮਨੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋਤਿ ਸੁਮਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਭਾਵੋ. ਯ੍ਵਾਯਂ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਬਨ੍ਧਨੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹਿ ਸੁਮਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਵੇਦੇਨ ਅਨੁਭਵਨਾਕਾਰੇਨ ¶ ਅਯਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ. ਇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰਤੋਵ ਅਨੁਭਵਨਂ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰਾਨੁਭਵਨਰਸਾ. ਸਾ ਹਿ ਸਭਾਵਤੋ ਇਟ੍ਠਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਇਟ੍ਠਵਸੇਨ, ਇਤਰਞ੍ਚ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰੇਨੇਵ ਅਨੁਭਵਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰਾਨੁਭਵਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵੇਦਨਾਯ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸਪਿ ਕਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰੇਨ ਗਹਣਤੋ, ਸਭਾਵਤੋ ਪਨ ਇਟ੍ਠਾਨੁਭਵਨਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਰਾਜਾ ਵਿਯ ਸੁਭੋਜਨਰਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਮਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਚੇਤਨਾਯ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਏਕਂਸਤੋ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਵਤਾਯ ਸਾਮਿਭਾਵੇਨ ਵੇਦਨਾਵ ਆਰਮ੍ਮਣਰਸਂ ਅਨੁਭਵਤਿ, ਰਾਜਾ ਵਿਯ ਸੂਦਕਾਰੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਸੁਭੋਜਨਰਸਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਦੀਯਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਸੁਖਵੇਦਨਾ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ. ਚੇਤੋਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤਸਿ ਭਵੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ ਚੇਤਸਿਕਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਤਥਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਚੇਤਸਿਕਅਸ੍ਸਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਨਿਰਾਮਿਸਸੋਮਨਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨੀਲਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਾਨਨਂ ਤਮੇਵ ਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਰਸਾਤਿ ਪਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਦੇਵੇਤਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਾਨਾਦਿਕੋ ਆਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਰਸੋ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਰਸਾ. ਸਾ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਸਣ੍ਠਾਨਾਦਿਕਂ ਆਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਾਰਿਕਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਬ੍ਬਾਯ ਸਮਾਨਸਞ੍ਞਾਯ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਪਿ ਹਿ ਪੁਨ ਅਪਰਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਸਞ੍ਜਾਨਨਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਜਵਨਸਞ੍ਞਂ ਧੁਰਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਂ ਕਥਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣਕਰਣਮਿਵਾ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਸ ਦਾਰੂਸੁ ‘‘ਇਦਂ ਉਦ੍ਧਂ, ਇਦਂ ਅਧੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਪਚ੍ਚਯਭੂਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਰਣਂ, ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਪੁਨ ਸਞ੍ਜਾਨਨਪਚ੍ਚਯਨਿਮਿਤ੍ਤਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਤ੍ਥਿਦਸ੍ਸਕਅਨ੍ਧੋ ਵਿਯ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਯਥਾਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਕਰਣਤੋ ਯਥਾ…ਪੇ… ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਏਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਆਕਾਰਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾਯ ਅਨੁਰੂਪਵਸੇਨ ਫਲਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਨਿਵੇਸਕਰਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਭਿਨਿਵੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਯਥਾਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਆਕਾਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਣਪੁਰਿਸਕੇਸੁ ਮਿਗਪੋਤਕਾਨਂ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾ ਵਿਯ ਅਵਿਕਪ੍ਪਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਯਥਾਉਪਟ੍ਠਿਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਆਕਾਰਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਸਞ੍ਞਾਨੁਗਤਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵਿਯਾ ਅਨੁਗਤਾ ਸੇਸਧਾਤੁਯੋ ਵਿਯ ਸਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਞਾਣਾਨੁਗਤਿਕਂ ਹੋਤਿ.

ਅਭਿਸਨ੍ਦਹਤੀਤਿ ਪਬਨ੍ਧਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚੇ ਚ ਪਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬੁਦ੍ਧਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਭਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਚੇਤਸੋ ਉਸ੍ਸਾਹਤਾਵ ¶ ਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਭਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਯੋਜਨਲਕ੍ਖਣਾਤ੍ਵੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਯੂਹਨਰਸਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਇਰਿਯਨਰਸਾ, ਪਯੋਗਰਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਜਵਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯਯੇਵ ਪਨੇਤਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਂਵਿਦਹਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਦਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਚਾਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਏਤਾਯ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸਕਿਚ੍ਚਪਸੁਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਹੇਸਾ ਸਕਿਚ੍ਚਪਰਕਿਚ੍ਚਸਾਧਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਜੇਟ੍ਠਸਿਸ੍ਸੋ ਪਰੇ ਸਜ੍ਝਾਯਨੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਸਜ੍ਝਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੇ ਸੇਸਸਿਸ੍ਸਾਪਿ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਡ੍ਢਕਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੇ ਇਤਰੇਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਯੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਜੇਟ੍ਠਸਿਸ੍ਸਮਹਾਵਡ੍ਢਕਿਆਦਯੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਜੇਟ੍ਠਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਦੀਨਂ ਗਹਣਂ.

ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਚਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਤਾਤਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਭਾਵਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਊਹਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਬਲੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣੇ ¶ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਕੋਚਿ ਗਾਮਵਾਸੀ ਪੁਰਿਸੋ ਰਾਜਵਲ੍ਲਭਂ, ਤਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਨਂ ਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਜਗੇਹਂ ਆਰੋਹਤਿ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਹਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਹਤਿ, ਨ ਹਿ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕੇ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਬਲੇਨ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਭਾਵਤੋ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੋ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਤਕ੍ਕਬਲੇਨ ਆਰੋਹਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਚਯੇਨ ਤੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕੋ ਰਾਜਗੇਹਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਵਂ ਪਰਿਚਯੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਹਤਿ. ਪਰਿਚਯੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਭਾਵਨਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਰਿਚਯੋ. ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਹਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਰੋਹਨਂ ਚਿਰਪਰਿਚਿਤਂ, ਤੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਦਾਚਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਤੇਵ. ਯਥਾ ਤਂ ਞਾਣਸਹਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਨਵਸੇਨ ਚਿਰਪਰਿਚਿਤਂ ਕਦਾਚਿ ਞਾਣਰਹਿਤਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਯਥਾ ਵਾ ਕਿਲੇਸਸਹਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸਰਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਚਯੇਨ ਕਿਲੇਸਵਾਸਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਘਟ੍ਟਨਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਚ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਵਨਾਯ ਬਲਵਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਹਤੀਤਿ. ਆਦਿਤੋ, ਅਭਿਮੁਖਂ ਵਾ ਹਨਨਂ ਪਹਰਣਮਤ੍ਤਂ ਆਹਨਨਂ, ਪਰਿਤੋ, ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਹਨਨਂ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਹਰਣਂ ਪਰਿਯਾਹਨਨਂ, ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹਨਨਪਰਿਯਾਹਨਨਰਸੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇਨ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਹਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਨਯਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪਨਯਨਂ, ਆਕਡ੍ਢਨਂ ਵਾ, ਤਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਨਯਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਵਿਚਾਰੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ, ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵਿਚਰਤਿ ਅਨੁਵਿਚਰਤਿ, ਅਵਿਚਾਰਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਚਰਣਂ ਅਨੁਸਞ੍ਚਰਣਂ ਅਨੁਪਰਿਗਮਨਂ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਸਨ੍ਤਾਨਮ੍ਹਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਜਵਨਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਂ ਅਨੁਮਸਨਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਚਾਰੋ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ, ਸਂਸਰਣਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ. ਸਹਜਾਤਾਨਂ ¶ ਅਨੁਯੋਜਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਨੁਵਿਚਰਣਸਙ੍ਖਾਤਅਨੁਮਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਹਿ ਸਭਾਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਕਾਚਿ ਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾਗਹੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰੋ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਜਨਾਨੁਰੋਧੇਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਏਕਸਭਾਵੋਪਿ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨੇਹਿ ¶ ਵਿਸਯਸਮਾਰੋਪਿਤਰੂਪੇਹਿ ਬਹੂਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਪਕਾਸੀਯਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਨੁਪਬਨ੍ਧਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਾਨਤਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਚਾਰਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਟ੍ਠੇਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨ ਪਠਮਘਣ੍ਟਾਭਿਰਵੋ ਵਿਯ ਚੇਤਸੋ ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਅਨੁਰਵੋ ਵਿਯ ਅਨੁਸਞ੍ਚਰਣਂ ਵਿਚਾਰੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਘਣ੍ਟਾਭਿਘਾਤਜੋ ਪਠਮਾਭਿਰਵੋ ਅਨੁਰਵਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਵਿਯ ਚ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਸਭਾਵੇਨ ਚ ਘਣ੍ਟਾਨੁਰਵੋ ਵਿਯ ਅਨੁਪਬਨ੍ਧੋ ਵਿਚਾਰੋ. ਵਿਪ੍ਫਾਰਵਾ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭੂਤੋ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ, ਪਦੁਮਾਭਿਮੁਖਪਾਤੋ ਵਿਯ ਚ ਗਨ੍ਧਾਨੁਬਨ੍ਧਚੇਤਸੋ ਭਮਰਸ੍ਸ. ਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿ ਵਿਚਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਤਿਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭਾਵੋ, ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਸਾਰਣਂ ਵਿਯ, ਪਦੁਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਂ ਵਿਯ ਚ ਪਦੁਮਾਭਿਮੁਖਪਤਿਤਸ੍ਸ ਭਮਰਸ੍ਸ. ਆਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਗਤਂ. ਤਥਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦੁਕਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –

‘‘ਆਕਾਸੇ ਗਚ੍ਛਤੋ ਮਹਾਸਕੁਣਸ੍ਸ ਉਭੋਹਿ ਪਕ੍ਖੇਹਿ ਵਾਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖੇ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਵਾਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਕ੍ਖੇ ਫਨ੍ਦਾਪਯਮਾਨਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਚਾਰੋ’’ਤਿ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪਬਨ੍ਧੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਪਚਾਰੇ, ਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ਵਾ ਸਨ੍ਤਾਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤੇ ਵਿਯ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਪਿਨਯਤੀਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਵਾ. ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਲ੍ਲਤੋ ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਾ. ਪੀਣਨਰਸਾਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹਨਕਿਚ੍ਚਾ. ਫਰਣਰਸਾਤਿ ਪਣੀਤਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਨਰਸਾ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਕਲਰੂਪਕਾਯਬ੍ਯਾਪਨਂ ¶ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਫਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਤਾਯ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਕਮਨਾਭਾਵਤੋ. ਉਦਗ੍ਗਭਾਵੋ ਓਦਗ੍ਯਂ.

ਏਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਗ੍ਗਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਗ੍ਗਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੋਗਤੋ ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਏਕਗ੍ਗਭਾਵੋ. ਸੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਭਾਵੋ’’ਤਿ, ਨਿਵਾਤੇ ਦੀਪਸਿਖਾਯ ਠਿਤਿ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਸਾਰਸ੍ਸ ਬ੍ਯਗ੍ਗਭਾਵਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਸਭਾਵੋ ਅਵਿਸਾਰੋ, ਨ ਵਿਸਾਰਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਵਿਸਾਰਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਾ, ਅਵਿਸਾਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਾਨਂ ਸਮਾਧਾਨਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਿਸੇਸਾਭਾਵੇਪਿ ਸਮੁਖੇਨ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੁਖੇਨ ਚ ਉਭਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਵੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਉਪਸਮਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵਿਸੇਸਤੋਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ. ਸੁਖਵਿਰਹਿਤੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਮਾਧੀਤਿ ਸੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸੁਖਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ¶ ਵਿਸੇਸਤੋਤਿ ਅਤਿਸਯੇਨ. ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੧.੧੧) ਵਚਨਤੋ ਹਿ ਸੁਖਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਸੁਖਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸਪਿ ਤਦੁਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਨਤੋ.

ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਕਮ੍ਮਫਲਾਦਿਸਦ੍ਦਹਨਕਿਰਿਯਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਆਧਿਪਚ੍ਚਭਾਵੇਨ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਚ੍ਚਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਥਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਦ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਸਦ੍ਦਹਨਂ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁਨੋ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਨਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮੇਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਦ੍ਦਹਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਕਾਲੁਸਿਯਮਲਂ ਵਿਧਮੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਪਸਾਦਂ ਅਨਾਵਿਲਭਾਵਕਾਰਣਂ ਕਿਚ੍ਚਮੇਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਸਾਦਨਰਸਾ. ਯਥਾ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕਮਣਿ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਅਕਾਲੁਸਿਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਅਨਾਵਿਲਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਫਲਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁ, ਤਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇਸੁ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਦੀਸੁ ਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਦਾਨੇ ਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ, ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਵਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ, ਅਮਤਕਸਿਫਲਫਲਨੇ ਬੀਜਂ ਵਿਯ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ‘‘ਸਦ੍ਧਾਹਤ੍ਥੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ, ਸਦ੍ਧੀਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੪), ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜਂ ਤਪੋ ਵੁਟ੍ਠੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯੭; ਸੁ. ਨਿ. ੭੭) ਸਾਧਕਂ.

ਸਰਨ੍ਤਿ ੨੩੭ ਏਤਾਯਾਤਿ ਸਰਣਕਿਰਿਯਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਆਧਿਪਚ੍ਚਭਾਵੇਨ ਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਥਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਸਰਤੀ’’ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਉਦਕੇ ਅਲਾਬੁ ਵਿਯ ਪਿਲਵਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਣਸ੍ਸ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਠਪਨਂ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਤਾਕਰਣਂ ਅਪਿਲਾਪਨਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਸਾ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਦਲ਼੍ਹਂ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਏਸਿਕਾ ਵਿਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮ੍ਮੋਸਪਚ੍ਚਨੀਕਕਿਚ੍ਚਂ ਅਸਮ੍ਮੋਸਰਸੋ, ਨ ਸਮ੍ਮੋਸਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਤਾਰਕ੍ਖੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੨੦) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਗੁਣਰਤਨਹਾਰਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਚੋਰਾਨਂ ਨਿਵਾਰਣਤੋ ਆਹ ‘‘ਆਰਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਸਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦਿਰਕ੍ਖਨਤੋ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਠਮਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੇ ਪਚ੍ਛਾ ਸਤਿਯਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ ਆਹ ‘‘ਥਿਰਸਞ੍ਞਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਸਤਿਸਞ੍ਞਾਨਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਸਞ੍ਞਾ ਤਾਵ ਪਠਮਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਠਮਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਨ ਸਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਂ ਅਪ੍ਪਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਤਿ ਪਨ ਪਠਮਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਰਤਿ ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਤਿਕਿਚ੍ਚਂ ਗੁਣਭੂਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮੇਵ ਤਾਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ.

ਵੀਰਭਾਵੋਤਿ ਯੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਵੀਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਵੀਰਾਨਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਵੀਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਵੀਰਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਵੀਰਿਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਸਾਧਕਭਾਵਤੋ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੀਰਿਯਮੇਵ ਕਮ੍ਮਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਿਧਿਨਾ ਈਰੇਤਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੀਰਿਯਂ. ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਤਂ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਸਮਾਰਮ੍ਭੋ, ਪਰਕ੍ਕਮੋ ਵਾ. ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਂ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕੋਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖੇ ਪਤਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਧਾਰਣਂ ਅਨੁਬਲਪ੍ਪਦਾਨਂ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਂਸੀਦਨਭਾਵਨਿਵਾਰਕੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਸਂਸੀਦਨਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ, ਅਸਂਸੀਦਨਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਸਂਸੀਦਨਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੩) ਵਚਨਤੋ ਸਂਵੇਗਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਂਵੇਗੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਂਵੇਗਮਯਂ ਞਾਣਂ. ਅਸਂਵੇਗਪੁਬ੍ਬਿਕਾਯ ਪਨ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ –

‘‘ਮਗ੍ਗੋ ¶ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਗਤੋ. ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਗਿਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਚਿਰਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਗੇਲਞ੍ਞਾ. ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਨ ਲਭਤਿ, ਲੂਖਸ੍ਸ ਵਾ ਪਣੀਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਲਭਤਿ…ਪੇ… ਪਾਰਿਪੂਰਿ’’ਨ੍ਤਿ –

ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਏਤਾਨਿ ਅਨੁਰੂਪਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਹਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤਮ੍ਮੂਲਕਾਨਿ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਚੇਤਨਾ ਤੇ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਵੀਰਿਯਂ ਪਨ ਤੇ ਸਂਸੀਦਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਤੀਤਿ ਅਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਚੇਤਨਾਵੀਰਿਯਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਯਥਾਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਸਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਓਭਾਸਨਂ ਪਕਾਸਨਂ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਸਮ੍ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਸ੍ਸ ਵਿਧਮਨਤੋਤਿ ਵਿਸਯੋਭਾਸਨਂ, ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸਯੋਭਾਸਨਰਸਾ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਸਯੇ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਾਕਾਰੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਾਵਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਵਾ ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਪਾਲੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪਾਲਨਂ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਰੋ, ਤਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਜੀਵਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭਾਵਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਜੀਵਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਰੂਪਾਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵਿਨਿਭੁਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਾਭਾਵਤੋ ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ ਨ ਸਿਯਾ. ‘‘ਅਵਿਨਿਭੁਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯਾਨਿ ¶ ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਰੂਪਾਨਿ ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਿਨਿਭੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਵਿਸਂਸਟ੍ਠਾਨਿ. ਯੇ ਚ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਨਰਸਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਯਾਵ ਭਙ੍ਗਾ ਅਨੁਪਾਲਨਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਸਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਨਕਿਚ੍ਚਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤੇਸਂ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਂ ਮਹਾਭੂਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਚ੍ਚਯਂ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਚ੍ਚਯੋ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਯਾਵ ਭਙ੍ਗਾ ਠਪਨਤੋ ਠਪਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਨੁਪਾਲਨਵਸੇਨ ਯਾਪਯਿਤਬ੍ਬਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਯਾਪਯਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਾਲਨਾਦਿਸਾਧਕਂ, ਕਥਂ ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣਾਦਿਮ੍ਹੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਰਸਾਦਿਮੇਵ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਪਾਲੇਤਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਉਦਕਨ੍ਤਿ ਤਲ਼ਾਕਗਤਜਲਂ, ਦਣ੍ਡਗਤਜਲਂ ਵਾ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਤਲ਼ਾਕਗਤਉਦਕਸ੍ਸ ਗਹਣੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਪਾਲੇਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪਾਲਨਂ ਸਾਧਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਣ੍ਡਗਤਜਲਸ੍ਸ ਪਨ ਗਹਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਪਾਲਨਂ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਧਮ੍ਮੇ ਕਥਂ ਪਾਲੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਧਾਤਿ ਵਿਯ ਕੁਮਾਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇਨ ਕੇਨਚਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕਿਂ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਯਂ…ਪੇ… ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਯਾਮਕੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਨਾਵਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਯਦਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ, ਭਙ੍ਗਤੋ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਕਿਂ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਭਙ੍ਗਤੋ ਉਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਅਭਾਵਾ’’ਤਿ. ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਕਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਠਪੇਤੀ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਲੋਭਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਲੋਭੋ ਹੋਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਨ ਲੁਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਕਦਾਚਿ ਨ ਲੁਬ੍ਭਤੇਵ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾਕਾਰੋ ਏਵ ਚ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਲੁਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਨ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਅਲਗ੍ਗਭਾਵੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਸਤ੍ਤਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਮਲਦਲੇ ਜਲਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਅਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਮਮਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹੋ. ਮੁਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯਾਤਿ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ. ਸੋ ਹਿ ਮੁਤ੍ਤਰਾਗਤ੍ਤਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਮਾਯਨਰਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਨਲ੍ਲੀਨੋ ਭਾਵੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਲ੍ਲੀਨਭਾਵੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਸੁਚਿਮ੍ਹਿ ਪਤਿਤਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਉਪਮਾਯ ਸਮੇਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਤਿਪਿ ਕਾਯੇਨ ਅਲ੍ਲੀਯਨੇ ਭਾਵੋ ਅਨਲ੍ਲੀਨੋ, ਏਵਂ ਅਲੋਭੋਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਗਹਿਤੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਲਗ੍ਗਭਾਵੇਨ ਅਨਲ੍ਲੀਨਭਾਵੋ ਅਨਲ੍ਲੀਨਾਕਾਰੋਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂਸਭਾਵੋ ਹਿ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ.

ਚਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ, ਫਰੁਸਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਕੋਪੋਯੇਵ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਫਰੁਸਭਾਵੋ ਅਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਂ. ਅਵਿਰੋਧੋ ਅਵਿਗ੍ਗਹੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਸਭਾਵੋ. ਆਘਾਤਵਿਨਯਨਰਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਘਾਤੋ ਨਾਮ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ, ਪਰਸ੍ਸੇਵ ਚ ਪਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤੋ ਉਪਨਾਹੋ ਬਲਵਕੋਪੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਨਰਸੋ ਅਪਨਯਨਰਸੋ. ਸੋਮ੍ਮਭਾਵੋ ਮਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਹਿਲਾਦਨਿਯਤਾ ਸੀਤਲਭਾਵੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ.

ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰੀਤਾਦੀਹੀਤਿ ¶ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਹਿਰੀਯਤਿ ਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰੇਨ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਯਤਿ. ਤੇਹਿਯੇਵਾਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿਯੇਵ. ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਤਿ. ਹਿਰੀ ਪਾਪੇ ਗੂਥੇ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ¶ ਆਹ ‘‘ਪਾਪਤੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ’’ਤਿ. ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਤੇ ਉਣ੍ਹਂ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਤ੍ਤਾਸਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਭੋਪਿ ਪਾਪਾਨਂ ਅਕਰਣਰਸਾਤਿ ਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰੇਨ ਪਾਪਾਨਂ ਅਕਰਣਰਸਾ ਹਿਰੀ, ਉਤ੍ਤਾਸਾਕਾਰੇਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਪਾਪਤੋ ਸਙ੍ਕੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਪਾਪਤੋ ਸਙ੍ਕੋਚਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਗਾਰਵਪਰਗਾਰਵਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਗਾਰਵਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾਯ, ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿਤਾਯ ਚ. ਪਰਗਾਰਵਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾਯ, ਲੋਕਾਧਿਪਤਿਤਾਯ ਚ. ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਹਿਰਿਯਾ ਪਾਪਂ ਪਜਹਤਿ ਕੁਲਵਧੂ ਵਿਯ. ਪਰਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਪਾਪਂ ਪਜਹਤਿ ਵੇਸਿਯਾ ਵਿਯ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਤਾ ਚ ਨੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਕਟਭਾਵੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪਨ ਤੇਸਂ ਕਦਾਚਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਯੋਗਤੋ. ਨ ਹਿ ਲਜ੍ਜਨਂ ਨਿਬ੍ਭਯਂ ਵਾ ਪਾਪਭਯਂ ਵਾ ਅਲਜ੍ਜਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਹਿਰਿਯਾ ਬਲਵਭਾਵੇ ਪਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵੇ ਹਿਰੀ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਾ. ਇਮੇ ਚ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਲੋਕਪਾਲਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਦ੍ਵੇ? ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ, ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਸੁਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਨ ਪਾਲੇਯ੍ਯੁਂ, ਨਯਿਧ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥ ‘ਮਾਤਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਮਾਤੁਚ੍ਛਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਮਾਤੁਲਾਨੀ’ਤਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੯).

ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਦਰਥਵੂਪਸਮੋ, ਕਾਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੂਹਵਚਨੋ. ਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਂ. ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠਵੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਯੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਵੇਦਨਾਦਯੋਤਿ ¶ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ. ਤਥਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਤਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੪੦). ਦਰਥੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਂ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਵੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤ…ਪੇ… ਰਸਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਭਵਨਰਸਾ. ਦਰਥਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਵਿਰਹਿਤੋ ਸੀਤਿਭਾਵੋ ਅਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਸੀਤਿਭਾਵੋ. ਅਵੂਪਸਮੋ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਂ ਅਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦਿਕਿਲੇਸਾਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪ੍ਪਧਾਨਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਧਿਕਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਾ. ਤੇਪਿ ਹਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਸੇਨ ਅਵੂਪਸਮਕਰਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਵਾ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਯੇਵ ਕਿਲੇਸਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦਿਕਿਲੇਸਾ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ.

ਗਰੁਭਾਵੋ ¶ ਦਨ੍ਧਤਾ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਧਿਕਾਨਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦਨ੍ਧਤਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਦਨ੍ਧਤਾ ਅਗਰੁਭਾਵੋ.

ਥਦ੍ਧਭਾਵੋ ਥਮ੍ਭੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਧਿਕਾਨਂ, ਤਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਵਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਥਦ੍ਧਭਾਵਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਤੋਯੇਵ ਕਤ੍ਥਚਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਘਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਕਮ੍ਮਨਿ ਸਾਧੁ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ, ਨ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਭਾਵੋ, ਦਾਨਸੀਲਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾ, ਤਪ੍ਪਧਾਨਾ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਭਾਵਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾ ਸੇਸਨੀਵਰਣਾਦਯੋ. ਇਮਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਨ ¶ ਪਸਾਦਨੀਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਸਾਦਾਵਹਾ, ਹਿਤਕਿਰਿਯਾਸੁ ਵਿਨਿਯੋਗਕ੍ਖਮਭਾਵਾਵਹਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਗੇਲਞ੍ਞਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਅਗੇਲਞ੍ਞਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਾਸਨ੍ਤਿ ਅਗੇਲਞ੍ਞਭਾਵਲਕ੍ਖਣਾ. ਗੇਲਞ੍ਞਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਨੇਵ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਾਸਂ ਆਦੀਨਵੋ ਦੋਸੋ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਵਾ, ਨ ਵਾ ਏਤਾ ਆਦੀਨਂ ਕਪਣਂ ਵਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਰਾਦੀਨਵਾ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਰਾਦੀਨਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਕਾਯਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ, ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਚ ਉਜੁਭਾਵੋਤਿ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਜਵਲਕ੍ਖਣਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨਙ੍ਗਲਸੀਸਚਨ੍ਦਕੋਟਿਗੋਮੁਤ੍ਤਵਙ੍ਕਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਕੁਟਿਲਭਾਵਾਨਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯਾਦਿਭੂਤਾਨਂ ਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਤੋ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਟਿਲਭਾਵਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਰਸਾ. ਤਤੋਯੇਵ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਜਿਮ੍ਹਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਅਜਿਮ੍ਹਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਜਿਮ੍ਹਤਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਨਨੁ ਚ ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਆਦੀਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕੇਕਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਦਰਥਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਏਕੇਕਮੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਨ ਖੋ ਪਨੇਵਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਭਗਵਤਾਪਿ ਤਥੇਵ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਤਥਾ ਦੇਸਿਤਾ? ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਭਾਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦੇਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ, ਅਥ ¶ ਖੋ ਸਭਾਵਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯੇਵ ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਭਾਵਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਮੇਤ੍ਥ ਭਗਵਤਾ ਸਭਾਵਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਹਾਪਨਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਸਭਾਵਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾਯ ਚੇਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਸਾਸਨਾਧਿਕਾਰੇ ਅਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਕਥਨਂ, ਤਂ ਅਞ੍ਞਹੇਤੁਕਂ. ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਾਦਿਸੋ ਹੇਤੁ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਯੇਨ ਇਮੇਸੁ ¶ ਏਕੇਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਥਨਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਏਕੋਯੇਵ ਵੇਰਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾ ਓਤਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਵ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਨੇਤੇ ਵਿਸੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਵੇਰਿਂ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਵਮੇਤੇ ਤਂ ਵਿਸੁਂ ਹਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕੇਕਭਾਵੇਪਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ, ਅਪਿਚ ਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਆਦੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਲਹੁ ਮੁਦੁ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ ਪਗੁਣਂ ਉਜੁਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਰੂਪਕਾਯੋਪੀਤਿ ਤਦਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਦੁਵਿਧਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਸਮਾਧਿਆਦੀਸੁ.

ਛਨ੍ਦਨਂ ਛਨ੍ਦੋ, ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕਤਾ. ‘‘ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਨਿ. ੧) ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਪਿ ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੀਰਿਯਮ੍ਪੀਤਿ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਰਣਿਚ੍ਛਾ. ਚੇਤਸਿਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਕਰਣਿਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਲਮ੍ਬਿਤੁਕਾਮਤਾਮੁਖੇਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਿਚ੍ਛਾਲਕ੍ਖਣੋ ਛਨ੍ਦੋ ‘‘ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਯੇਸਨਰਸੋ, ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕਤਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ ਚ. ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਪਨਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਯੇਸਨਰਸੋ, ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿਯੇਵ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣੇ ਚੇਤਸੋ ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਸਾਰਣਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਂ ਪਨ ਦਾਨਵਤ੍ਥੁਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਿਚ੍ਛਾਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਗਤਇਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਉਸੂਨਂ ਗਹਣੇ ਅਤ੍ਥਿਕਤਾ ਵਿਯ ਦਾਨਵਤ੍ਥੁਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦੋਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋਯੇਵਾਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੁਸਲਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਤੋ ਪਨ ਅਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਕੁਸਲਚ੍ਛਨ੍ਦੋ.

ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਸਾਦਨਵਸੇਨ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਨਿਚ੍ਛਯਨਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਂ ਅਨਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ¶ , ਦਾਨਾਦੀਸੁ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ, ਸਦ੍ਧਾ ਪਨ ਪਸਾਦਨੀਯੇਸੁ ਪਸਾਦਾਧਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ ਪਨ ਯਥਾ ਸਨ੍ਤੀਰਿਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਚ੍ਛਯਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਸਂਸਪ੍ਪਨਾਕਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਂਸਪ੍ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਕਿਰਿਯਾ ਅਸਂਸਪ੍ਪਨਂ. ਯੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਅਯਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ. ਸੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਇਨ੍ਦਖਿਲੋਤਿ ਏਸਿਕਾਥਮ੍ਭੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤੇਪਿ ਹਿ ਤੇਸੁ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਉਦਾਸੀਨਭਾਵੋ ‘‘ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮਂ ਅਵਿਸਮਂ ਵਾਹਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਯਥਾਸਕਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਲਕ੍ਖਣਮੇਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਵਾਹਿਤਲਕ੍ਖਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਅਪਕ੍ਖਪਤਿਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਿਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਊਨਾਧਿਕਤਾਨਿਵਾਰਣਂ ¶ . ਉਦਾਸੀਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਿ ਹਿ ਏਸਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਕਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਯਥਾ ਰਾਜਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਧਿਕਰਣਧਮ੍ਮਟ੍ਠੇ ਯਥਾਸਕਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਸਮਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਅਲੀਨਾਨੁਦ੍ਧਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਊਨਾਧਿਕਤਾਯ ਲੀਨੁਦ੍ਧਤਭਾਵਸ੍ਸ ਨਿਵਾਰਣਕਿਚ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਊਨਾਧਿਕਤਾਨਿਵਾਰਣਰਸਾ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਸਹਜਾਤਾਧਿਪਤੀਨਂ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੋ. ਆਧਿਪਚ੍ਚਞ੍ਹਿ ਤੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਅਧਿਕਭਾਵੋਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ. ਤਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ, ਯਂ ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇ ਪਵਤ੍ਤਾਪਨਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਙ੍ਗਮਣ੍ਡਲਂ ਗਤੋ ਨਟਕਾਚਰਿਯੋ ਤੇ ਤੇ ਨਟਕੇ ਯਥਾਸਕਂ ਅਨੁਰੂਪਂ ਭੂਮਿਯਂ ਯੋਜੇਤਿ, ਏਵਮੇਸਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇ ਠਿਤੇ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇ ਯੋਜੇਤਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤੇ ਠਿਤੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤੇ, ਨ ਪਨ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਤੋ ਊਨਤਂ, ਅਧਿਕਤਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੁਂ ਦੇਤੀਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਨਿਹੀਨਕਿਚ੍ਚਂ ਹੋਤੁ, ਇਦਂ ਅਤਿਰੇਕਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਕ੍ਖਪਾਤਵਸੇਨ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਪਾਤੋ. ਤਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖਪਾਤੁਪਚ੍ਛੇਦਨਰਸਾ. ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨੇਨ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਆਜਾਨੀਯੇਸੁ ਸਾਰਥਿ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਕਿਰਿਯਾ ਕਾਰੋਤਿ ਕਾਰ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾਵਸਾਧਨਤਂ ਆਹ. ਤੇਨ ਕਾਰੋਤਿ ਨਾਞ੍ਞਂ, ਕਿਰਿਯਾਯੇਵਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ¶ ਹੋਤਿ. ਮਨਸ੍ਮਿਂ ਕਾਰੋਤਿ ਮਨਸਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਰਣਂ. ਯੇਨ ਹਿ ਮਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਕਰੀਯਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਤੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਤੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਮਨਸਿ ਕਰੀਯਤੀਤਿ. ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਲੁਤ੍ਤਸਮਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪੁਰਿਮਮਨਤੋਤਿ ਭਵਙ੍ਗਮਨਤੋ. ਵਿਸਦਿਸਂ ਮਨਨ੍ਤਿ ਵੀਥਿਜਵਨਮਨਂ, ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਮਨਸਿਕਾਰਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੀਥਿਜਵਨਪਟਿਪਾਦਕੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇ ਸਮਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਂ ਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ¶ ਸਾਰਣਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਂਯੋਜਨਰਸੋਤਿ ਪਯੋਜਨਰਸੋ. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਚੇਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਰਣੇਨ ਬਲਂ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਬਲਨਾਯਕੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਯੋਜੇਤੀਤਿ ਆਜਾਨੀਯਪ੍ਪਯੋਜਨਕਸਾਰਥਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਂਯੋਜਨਵਸੇਨ ਤਦਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਏਤ੍ਥ ਸਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਮੁਸ੍ਸਨਚ੍ਛਨ੍ਦਤਾ ਵਿਸਯਾਭਿਮੁਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਤਾ, ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ਸਂਯੋਜਨਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਪਟਿਪਾਦਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਵਚਨਂ ਇਤਰਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਹਿਸਾਸਕਾ ਪਨ ‘‘ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਭਾਵੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਵਿਸਯਤਾ ਪਰਿਹਾਯੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਜਵਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਤਂ ਵਿਸੁਂ ਚਿਤ੍ਤਸਭਾਵਂ ਸਿਯਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਜਵਨਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਵ ਸਿਯਾ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸਾਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਅਸਬ੍ਬਵਿਸਯਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਚ ਤਂ ਅਸਬ੍ਬਵਿਸਯਂ, ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਸਾਵਰਣਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਸਕਲਲੋਕਸਿਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੋ, ਅਨਾਵਰਣਭਾਵੋ ਚ ਪਰਿਹਾਯੇਥ, ਜਵਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਨ ਸਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਨਾਯਂ ਇਟ੍ਠਵਿਘਾਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਤਯਿਦਂ ਤੇਸਮਭਿਨਿਵੇਸਮਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਵਜ੍ਜਨਾ ਕੁਸਲਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ, ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੪੧੭) ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਤੀਤਾਦਿਵਸੇਨ ਹਿ ਵਿਭਾਗਮਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਿਮੁਖੀਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮਾਵਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਜਵਨਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਅਭਿਮੁਖੀਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਜਵਨਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਆਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬਾ ਚਿਤ੍ਤਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਕਾਚਿ ਵਿਹੇਸਾ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਕਿਂ ਵਾ ਏਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਵਾਦੇਨ, ਨਨੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੭), ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰਿਮਿਤਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਭਾਰੇਕਫਲਸ੍ਸ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਵਿਸਯਗ੍ਗਹਣੇ ਵਿਬਨ੍ਧਨਾਭਾਵਤੋ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਾਯੇਵਾਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਅਨਾਗਤਚਿਤ੍ਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਜਵਨਮੇਵ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਆਵਜ੍ਜਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ.

ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਰੁਣਾ. ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕੇਸਂ ਕਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਦੁਕ੍ਖੇ ਸਤਿ ਸਾਧੂਨਂ ਹਦਯਕਮ੍ਪਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ਚ ਪਰੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਸਹਨਾਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ, ਤਦਿਦਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਧੂਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਸਾਧਨੇਨ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਣਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਵਿਨਾਸੇਤੀ’’ਤਿ, ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਮੇਤਿ ਅਪਨੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿ. ਪਰੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਪਨਯਨਂ ਹੋਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਸੋ ¶ ਪਰਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਾਕਾਰੋ, ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਪਰ…ਪੇ… ਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਪਨੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਰੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਸਹਨਂ ਅਨਧਿਵਾਸਨਂ ਪਰਦੁਕ੍ਖਾਸਹਨਂ. ਨ ਵਿਹਿਂਸਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਹੇਠਨਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਵਿਹਿਂਸਾਯ ਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਵਿਹਿਂਸਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਪਮੋਦਨਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਮੋਦਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਨਿਸ੍ਸਾਯਨਰਸਾਤਿ ਇਸ੍ਸਾਯਨਸ੍ਸ ਉਸੂਯਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਕਿਚ੍ਚਾ. ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇਸੁ, ਅਧਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਅਰਮਣਂ ਅਰਤਿ. ਸਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਇਸ੍ਸਾਧਿਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਧਿਕਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਂ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਸਯਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਾਦਿਵਿਸਯਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਰਤਿਯਾ ਵਿਹਨਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਘਾਤਂ ਵਾ ਵੂਪਸਮਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਰਤਿਵਿਘਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ‘‘ਅਨਿਯਤੇ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚੇਤਸਿਕਨ੍ਤਰਭਾਵੇਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤੋ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਵਤ੍ਥੂਨਨ੍ਤਿ ਪਰਪਾਣਪਰਧਨਪਰਇਤ੍ਥਿਆਦੀਨਂ ¶ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਮਾਲਮ੍ਬਣਭੂਤਾਨਮੇਵ ਵਤ੍ਥੂਨਂ. ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਅਮਦ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਵਤ੍ਥੁਤੋ ਸਙ੍ਕੋਚਨਕਿਰਿਯਾਪਦੇਸੇਨ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਤੋਯੇਵ ਸਙ੍ਕੋਚਨਕਿਰਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਵਿਰਤਿਯੋ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਤ੍ਥੁਨੋ ਅਕਿਰਿਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸੇਵ, ਵਿਰਤੀਨਞ੍ਚ ਸੋਰਚ੍ਚਵਸੇਨ ਸਙ੍ਕੋਚਨਂ, ਅਕਿਰਿਯਾ ਚ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਨਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਾਦਿਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਸਦ੍ਧਾ…ਪੇ… ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਵ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਅਕਰਣਤੋ, ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦਿਅਕਥਨਤੋ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀਸਲ੍ਲੇਖਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਵਿਵਜ੍ਜਨਤੋ ਚ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ¶ ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚੀਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋ. ਇਮਾਸੂਤਿ ਇਮਾਸੁ ਤੀਸੁ ਵਿਰਤੀਸੁ. ਏਕੇਕਂ ਨਿਯਤਂ ਵਿਰਤਿਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਨਿਯਤਵਿਰਤਿਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਸੇਨ ਇਮਾਸਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕਂ ਨਿਯਤਂ ਵਿਰਤਿਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯਥਾਪਿ ਪਨ ਤੇਸਂ ਇਚ੍ਛਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਅਪਰਾਯ ਵਿਰਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾਪਿ ਅਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਵਿਸਯਸ੍ਸ ਚ ਸਦਾ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਨਿਯਤਾਯ ਏਵ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋਯੇਵ ਚ ਕੇਚਿ ਇਮਾਸਂ ਤਿਵਿਧਤ੍ਤਂ ਅਨਿਯਤਤ੍ਤਮੇਵ ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤੇਹਿ –

‘‘ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਆਜਿਵਾ;

ਯੇਭੁਯ੍ਯਤੋ ਅਨਿਯਤਾ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਭੇਦਤੋ’’ਤਿ. –

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਦਾ ਏਕਤੋਯੇਵ ਚ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਥਾ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਪੀਤਿ ਦੁਤਿਯੇ ਸਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਸਙ੍ਖਾਰਭਾਵਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ. ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਤਤਿਯੇ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਪਿ ਪੀਤਿਯਾ ਸੁਖਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਾਵਤੋ ਆਹ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਪੀਤਿਯਾ, ਏਵਂ ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਭਾਵਨਾਕਾਲੇ ਹਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵੀਥਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਨਾਵੀਥਿਯਂ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨਵੀਥਿਯਾ ¶ ਵੇਦਨਾਪਰਿਵਤ੍ਤਨਾਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨੇਵ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਸੁ ਸਮ੍ਭਵੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ ਤਾਸਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਸੁ ਸਮ੍ਭਵਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਪਞ੍ਚਮੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ.

੮੧. ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਦਯੋਤਿ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਚੇਵ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਞ੍ਚ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਵਸੇਸੇਸੁ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਰਤਿਤ੍ਤਯਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਵਸੇਨ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ, ਨ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸੋਧਨਵਸੇਨ, ਨਾਪਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਦੁਰਾਜੀਵਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਵਸੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਨੀਵਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਤ੍ਥਤ੍ਤਯਂ ਹੋਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਵਤ੍ਥਾ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਵਤ੍ਥਾ ਅਨੁਸਯਾਵਤ੍ਥਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਵਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਵਤ੍ਥਾਯ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਂ, ਅਨੁਸਯਾਵਤ੍ਥਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਂ. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਦੁਰਾਜੀਵਾਨਂ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਵਤ੍ਥਂ, ਅਨੁਸਯਾਵਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਵਤ੍ਥਾਯ ਵਿਸੁਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਵਤ੍ਥਾ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਸ੍ਸਾ ਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਂ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨੇਵ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਵਤ੍ਥਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਨ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਵਿਯ ਅਨੁਸਯਾਵਤ੍ਥਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਿ ਵਾ. ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਂ ਸੀਲਸੋਧਨਵਸੇਨ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲੇਨੇਵ ਵਿਗਤਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਵਿਰਤੀਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵੋਯੇਵ. ਇਮਮੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਰਤਿਯੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਵਾ ਕਰੁਣਾਦਿਝਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਕਾਲੇ ¶ . ਤਤੋਤਿ ਤਤੋ ਤਤਿਯੇ ਵੁਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਤੋ. ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਾਨਮੇਕਨ੍ਤਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਮੇਨ…ਪੇ… ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਵਜ੍ਜਾ’’ਤਿ.

ਰੂਪਾਵਚਰਪਞ੍ਚਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਤਿਂਸੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਰੂਪਾਵਚਰਤੋ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵੋਵੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ, ਪਞ੍ਚਮੇ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਭਾਵਤੋ ਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵੋ, ਇਧ ਪਨ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵੋਤਿ ਅਯਮੇਵਸ੍ਸ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕੇਤਿ ¶ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਵਤਿ. ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਪਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਦਿਭੇਦੇਤਿ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਿਕੇ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਕਿਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਚੇ, ਨੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਕਦਾਚਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਵਿਰਹੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਪਨ ਵਿਰਤਿਵਿਰਹੋ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵਸੇਨੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਯਤਵਿਰਤਿਭਾਵੋ’’ਤਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵੋਤਿ ਛਬ੍ਬਿਸੁਦ੍ਧਿਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਣਭਾਵੋ.

ਏਵਂ ਕੁਸਲਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਕੁਸਲਚੇਤਸਿਕਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਕੁਸਲਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਛ ਯੇਵਾਪਨਕਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮੇ ਅਨਿਯਤਯੇਵਾਪਨਕਾ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਅਕੁਸਲੇਸੁ ਪਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਯੇਵਾਪਨਧਮ੍ਮੇ ਏਕਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਇਧੇਵ ਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ‘‘ਏਵਂ ਯੇਵਾਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤੇ ਛਨ੍ਦਾਧਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤੇ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ.

੮੨. ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ¶ ਨਿਸ੍ਸੇਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਹਤਾ ਵਿਹਤਾ ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ ਪਾਪਾ ਅਪਾਯਾਦਿਦੁਕ੍ਖਪਾਪਨਤੋ ‘‘ਪਾਪਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾ ਯੇਨ ਸੋ ਭਗਵਾ ਹਤਪਾਪੋ, ਤੇਨ. ਲਾਭੋ ਅਲਾਭੋ, ਯਸੋ ਅਯਸੋ, ਨਿਨ੍ਦਾ ਪਸਂਸਾ, ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਟ੍ਠੇਨ ਤਾਦਿਨਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ. ਸੋ ਹਿ ਲਾਭਾਦੀਸੁ ਯਾਦਿਸੋ, ਅਲਾਭਾਦੀਸੁਪਿ ਤਾਦਿਸੋਯੇਵਾਤਿ ‘‘ਤਾਦੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਨ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਨ ਲਜ੍ਜਤਿ. ਅਹਿਰਿਕੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਸਮੂਹੋ ਵਾ. ‘‘ਅਹਿਰਿਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਸ੍ਸ ਕ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਿਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਮਾਹ. ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਨਂ ਅਹੀਲ਼ਨਂ. ਅਲਜ੍ਜਨਂ ਅਵਿਲਾ. ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਲਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਾਯ ਹਿਰਿਯਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ. ਤੇਹੇਵਾਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਏਵ. ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਂ ਨਿਬ੍ਭਯਤਾ. ਅਨੁਤ੍ਤਾਸੋ ਅਸਮ੍ਭਮੋ. ਰਸਾਦੀਨਿ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨ ਤਾਨਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਅਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰੇਨ ਪਾਪਾਨਂ ਕਰਣਰਸਂ ਅਹਿਰਿਕਂ. ਅਨੁਤ੍ਤਾਸਾਕਾਰੇਨ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ¶ . ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਪਾਪਤੋ ਅਸਙ੍ਕੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਅਤ੍ਤਨਿ, ਪਰੇਸੁ ਚ ਅਗਾਰਵਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਗਾਮਸੂਕਰਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਸੁਚਿਤੋ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਤੋ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਨਂ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਹੋਤਿ. ਸਲਭਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਪਾਪਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਾਸੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਨਾਹਿਰਿਕੋ, ਪਾਪਾ ਗੂਥਾਵ ਸੂਕਰੋ;

ਨ ਭਾਯਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੋ, ਸਲਭੋ ਵਿਯ ਪਾਵਕਾ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ¶ ਚ ਯਥਾ ਹਿਰਿਯਾ ਬਲਵਭਾਵੇ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵੇ ਹਿਰੀ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਾ, ਏਵਂ ਅਹਿਰਿਕਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵੇ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵੇ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਸੁਚਿਨਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ, ਸਪ੍ਪਮੁਖੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤੋ ਬਾਲਦਾਰਕੋ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਭਾਵਸ੍ਸ, ਆਦੀਨਵਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਨਤੋ ਨੇਵ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਚ ਉਤ੍ਤਸਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਣਤੋ ਮੋਹੋ ਪਾਪਤੋ ਨੇਵ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਉਤ੍ਤਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਬਲਵਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਲੁਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿਗਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਅਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ‘‘ਮਮ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਭਿਨਿਵੇਸਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਨ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਮਤ੍ਤਂ. ਅਭਿਸਙ੍ਗੋ ਅਤਿਸਯਵਤਾਯ ਆਸਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਭਾਵੋ. ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਅਵਿਜਹਨਂ. ਤੇਲਞ੍ਜਨਰਾਗੋ ਵਿਯਾਤਿ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਤੇਲਮਕ੍ਖਿਤਅਞ੍ਜਨਰਾਗੋ ਵਿਯ. ‘‘ਅਸ੍ਸਾਦਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨਪਦਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨਂ. ਨਨੁ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲੋਭੋਯੇਵਾਤਿ ਕਥਂ ਸਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਪਠਮਂ ਨਾਤਿਬਲਵਲੋਭਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨੋ ਪਚ੍ਛਾ ਬਲਵਲੋਭੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਚ ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਪਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨਾਮ ਸੁਖਵੇਦਨਾ, ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਵਾ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਨਾਮ, ਅਸੁਭੇ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਕੇਚਿ.

ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਸ੍ਸ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਧਭਾਵੋ. ਅਞ੍ਞਾਣਂ ¶ ਞਾਣਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਲਕ੍ਖਣਂ ਸਭਾਵਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਅਸਮ੍ਪਟਿਵੇਧਰਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾ ਅਸਮ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵਚ੍ਛਾਦਨਰਸੋਤਿ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਮੋਹਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਮੋਹਸ੍ਸ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵਚ੍ਛਾਦਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਞਾਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਯਾਥਾਵਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਮੋਹੋ ਪਨ ਨ ਕਥਞ੍ਚਿ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਕਾਲੋ ਕਥਂ ਤਦਾ ਸੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਜਾਨਾਤੇਵਾਤਿ? ਤਦਾਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਫੁਸਨਾਕਾਰਾਦਿਮਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਜਾਨਨਵਸੇਨ, ਏਵਮਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਕਾਰੇਨੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਪਨ ਜਾਨਨਾਕਾਰੇਨਾਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਧਕਰਣਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ, ਤਥਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਸ੍ਸ ਵਿਪਰੀਤਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਂ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਉਪ੍ਪਥਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਤੋ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਵਾ ਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਵਾ ਆਮਸਨਂ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਾਦੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਅਸੋਤੁਕਾਮਤਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਤਂ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਵਾ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਦ੍ਧਤਭਾਵੋ’’ਤਿ. ਅਵੂਪਸਮੋਤਿ ਅਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵੋ. ਵਾਤਾ…ਪੇ… ਪਟਾਕਾ ਵਿਯਾਤਿ ¶ ਯਥਾ ਪਟਾਕਾ ਯੋਤ੍ਤਬਲੇਨ ਧਜਯਟ੍ਠਿਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੀਪਿ ਵਾਤਾਭਿਘਾਤੇਨ ਏਤ੍ਥ ਅਵਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮਿਦਮ੍ਪਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਲੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਲੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਚਲਂ ਅਵਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਵਾਤਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਚਲਧਜਪਟਾਕਾ ਵਿਯ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ. ਭਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਾਕਾਰੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ, ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਸਾਧਾਰਣਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ…ਪੇ… ਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਰਣਂ ਇਧ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰਣਂ ਇਧ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ.

ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ¶ ਅਭਿਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਹਂਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਤੋ ਨਮਨਂ ਉਣ੍ਣਤਿ. ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹਰਸੋਤਿ ਉਣ੍ਣਤਿਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਾ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਕਿਚ੍ਚੋ, ਨ ਵੀਰਿਯਂ ਵਿਯ ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨੇਨ. ਅਭਿਭੁਸ੍ਸਹਨਵਸੇਨ ਹੀਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨੀਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੇਤੁ…ਪੇ… ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਤੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਧਜੋ, ਇਧ ਪਨ ਕੇਤੁ ਵਿਯਾਤਿ ਕੇਤੁ, ਉਲ਼ਾਰਤਮਾਦਿਭਾਵੋ, ਤਂ ਕੇਤੁਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕੇਤੁਂ ਕਮ੍ਯਤੀਤਿ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਂ, ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਂ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਂ, ਸੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ. ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਮਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸੀ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਨ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਕੇਸਰਸੀਹਾ ਵਿਯ ਏਕਗੁਹਾਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਾ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਯਮੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਲੋਭਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮਸਮੂਹਗ੍ਗਹਣੇ ਬਲਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਭਾਵੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਕੇਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਆਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਾ ਮਾਨੋ, ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਉਸੂਯਤਿ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁਯੇਵ. ਇਸ੍ਸਾਵਸੇਨ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਅਤੁਸ੍ਸਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਭਿਰਤਿਰਸਾ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਵੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਇਸ੍ਸਾਨਲਸਿਖਾ ਯੇਸਂ, ਹਦਯੇ ਜਲਤੀਧ ਤੇ;

ਨੇਵ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਸੇਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮਚ੍ਛਰਯੋਗੇਨ ਮਚ੍ਛਰਿਨਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਮਚ੍ਛਰ-ਸਦ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਮਚ੍ਛਰਭਾਵੋ ਮਚ੍ਛਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਾ ਇਦਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਹੋਤੁ, ਮਯ੍ਹਂਵ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਨਿਗੁਹਣਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਸਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਙ੍ਕੋਚਨਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਕਰਣਸ੍ਸ ਅਰੁਚ੍ਚਨਾਕਾਰੇਨ ਪਟਿਕੁਟਨਂ. ‘‘ਮਾ ਇਦਂ ਪਰਸ੍ਸ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਪਰੇਸੁ ਪਟਿਹਨਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤੋ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਪਟਿਘਚਿਤ੍ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਟਿਹਞ੍ਞਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵੇ ਪਟਿਹਨਨਵਸੇਨ ਪਨ ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਪਟਿਘਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਵਾਸਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤਮ੍ਪਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ¶ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਨ ਕਤਂ, ਤਂ ਕੁਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਕਤਾਕਤਾਨੁਸੋਚਨਰਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਕਤਾਕਤਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਸੁਚਰਿਤਮ੍ਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਂ ਨਾਮ. ਸੁਚਰਿਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਗਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ¶ . ਯਥਾ ਪਨ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਝਾਨਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ, ਏਵਂ ਕੁਕਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂਸਹਚਰਿਤਤਾਯ ਇਧ ਕੁਕਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਤਾਕਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਚਿਤ੍ਤਂਯੇਵ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਤੋ ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਂ ਕੁਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਕਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੁਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਤਪ੍ਪਨਂ ਵਿਹੇਠਨਂ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪੋ. ਕਤਾਕਤਾਨੁਸੋਚਨਂ ਕਤਾਕਤਸ੍ਸ ਸੁਚਰਿਤਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸੋਚਨਂ, ‘‘ਅਕਤਂ ਵਤ ਮੇ ਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਤਪ੍ਪਨਂ, ‘‘ਅਕਤਂ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਂ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਪਨ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਂ ਵੀਰਿਯਮੇਵ, ਨ ਕਤਾਕਤਾਨੁਸੋਚਨਂ, ਕਤਾਕਤਾਕਾਰਵਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੁਚਰਿਤਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸੋਚਨਵਸੇਨ ਵਿਰੂਪਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ. ਕਤਾਕਤਾਨੁਸੋਚਨਞ੍ਹਿ ਅਵਡ੍ਢਿਸਮ੍ਪਾਦਨਤੋ ਵਿਰੂਪਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਤਂ ਪਰਾਯਤ੍ਤਤਾਹੇਤੁਤਾਯ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਦਾਸਬ੍ਯੇ ਸਤਿ ਦਾਸੋ ਪਰਾਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ਸਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਕੁਸਲੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕਤਾਕਤਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨੁਸੋਚਨਵਸੇਨ ਆਯਤ੍ਤਤਾਯ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ.

ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਨਾਵਸੀਦਨਵਸੇਨ ਸਂਹਤਭਾਵੋ ਥਿਨਂ, ਤੇਨ ਯੋਗਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਥਿਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਥਿਨਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਸਂਹਨਨਤਾ’’ਤਿ. ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਵਿਘਾਤਵਸੇਨ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਮਿਦ੍ਧਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਸਤ੍ਤਿਵਿਘਾਤੋ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਿਦ੍ਧਵਸੇਨੇਵ ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਮੇਧਿਤਾ ਵਿਹਤਸਾਮਤ੍ਥਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਿਦ੍ਧਤਾ ਮਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਂ, ਤਬ੍ਭਾਵੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਂ. ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਂਹਨਨਭਾਵੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਸਂਸੀਦਨਤਾ, ਕੁਸੀਤਭਾਵੋਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸਤ੍ਤਿਵਿਘਾਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਮਿਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਸਤ੍ਤਿਵਿਨਾਸਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋਪਿ, ਅਸਤ੍ਤਿਯੇਵ ਵਿਘਾਤੋਤਿ ਅਸਤ੍ਤਿਵਿਘਾਤੋ.

ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਨਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਪਟਿਪਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨੋਦਨਂ ਖੇਪਨਂ ਵੀਰਿਯਵਿਨੋਦਨਂ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਂਸੀਦਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਂਸੀਦਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ¶ ਸਂਸੀਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਥਿਨਮ੍ਪਿ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾਸਭਾਵਮੇਵ, ਤਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ, ਮਿਦ੍ਧਂ ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਥਿਨਂ? ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ. ਕਤਮਂ ਮਿਦ੍ਧਂ? ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੬੨) ਚ ਆਦਿਨਾ ਇਮੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਓਣਹਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਪਿਦਹਨਂ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਵਾ. ਲੀਨਤਾ ਲੀਨਾਕਾਰੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣੇ ਸਙ੍ਕੋਚੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਥਿਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਂਹਨਨਂ ਹੋਤਿ, ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਪਨ ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਵਿਯ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਚਲਾਯਿਕਾਨਿਦ੍ਦਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਪਚਲਾਯਿਕਾਨਿਦ੍ਦਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪੋਤ੍ਥਰੂਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਪਟੋ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵਾਵਚ੍ਛਾਦਕੋ ਮੋਹੋ. ਮੁਖੇ ਬਨ੍ਧਪਟੋ ਵਿਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਪਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤਂ ਮਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਸੇਸਾਤਿ ਇਧ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ. ਕੁਸਲੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਨ ਕੋਚਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ, ਨੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਿਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੂਨਵੀਸਤੀਤਿ ¶ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਾਨਾਦਯੋ ਛ ਅਨਿਯਤਯੇਵਾਪਨਕੇ ਸੇਸਾ ਸਰੂਪੇਨਾਗਤਾ ਪਨ੍ਨਰਸ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਿਯਤਯੇਵਾਪਨਕਾਤਿ ਇਮੇ ਏਕੇਨ ਊਨਾ ਵੀਸਤਿ ਚੇਤਸਿਕਾ. ਅਨਿਯਤਯੇਵਾਪਨਕਾਨਂ ਪਨ ਇਧ ਅਲਭਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨੇ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਭਾਵੋਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਸ੍ਸ ਇਧ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਭਾਵਮਾਹ, ਨ ਪਨ ਪਠਮੇ ਨਿਯਤਭਾਵਂ ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸੋਵ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਨ ਹਿ ਸਭਾਵਤਿਖਿਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਯੋਗੀ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਤਿਯੇ ਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਨਿਯਤਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਾਨੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨਿਯਤੋ’’ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਵਸੇਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸੇਵ, ਪਞ੍ਚਮੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਅਟ੍ਠਾਰਸੇਵ, ਤਥਾ ਛਟ੍ਠੇਪਿ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਪੀਤਿਯਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਅਭਾਵਤੋ ਸਤ੍ਤਰਸ, ਤਥਾ ਅਟ੍ਠਮੇਪਿ.

ਏਤੇਪਿ ਤਯੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾ ਏਵ, ਏਤੇਪਿ ਤਯੋ ਏਕਤੋ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਸਯਭੇਦਤੋਯੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਇਸ੍ਸਾ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਸਯਾ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ¶ ਸਾਧਾਰਣਾਭਾਵਵਿਸਯਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਤਾਕਤਵਿਸਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛੇਰਂ ਯਦਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਏਕਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ, ਨ ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਸਭਾਵਤੋ, ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਤੋ ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਾਰਂ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਭਵਨਂ ਸਮ੍ਭੁਞ੍ਜਨਂ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਨੁਭਵਨਂ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਨੁਭਵਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਾਰਸਮ੍ਭੋਗਰਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਭੂਤੇਨ ਵਾ ਅਯਥਾਭੂਤੇਨ ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭੁਞ੍ਜਨਰਸਂ, ਪਚ੍ਚਾਨੁਭਵਨਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਸਭਾਵਤੋ ਇਟ੍ਠੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਪਿ ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਾਰਤੋ ਗਹਣਵਸੇਨ ¶ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਕਾਮਧਾਤੁਯਂਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਆਹ ‘‘ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨੀਵਰਣਾਵਤ੍ਥਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਅਸਮ੍ਭਵੋ.

ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਆਕਾਰਵਸੇਨ ਅਨਿਟ੍ਠਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਰੂਪਂ ਸਪ੍ਪਨਂ ਵਿਸਪ੍ਪਨਂ, ਅਨਿਟ੍ਠਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨੇਵ ਵਾ ਵਿਸਪ੍ਪਨਂ ਸਰੀਰਕਮ੍ਪਨਂ, ਤਂ ਰਸੋ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸਪ੍ਪਨਰਸੋ, ਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਨੋ, ਸਕਲਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾਵਾਪਾਦਨਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯਦਹਨਰਸੋ ਵਾ’’ਤਿ, ਵਿਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾਵਾਪਾਦਨਤੋਤਿ ਚ ਮਿਲਾਤਭਾਵਾਪਾਦਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਾਵਗ੍ਗਿ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਵਨਘਟੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤਮੇਵ ਦਹਤਿ. ਦੁਸ੍ਸਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਦੂਸਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਸੋ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਵਿਰੂਪਭਾਵਾਪਾਦਨੇਨਪਿ ਦੂਸੇਤਿ, ਪਰਂ ਪਨ ਦੂਸੇਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਅਸੁਚਿ ਵਿਯ. ‘‘ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਵ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਸੋ ਉਪਯੋਗਫਲਕਾਲੇਸੁ ਅਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਵਿਸਸਂਸਟ੍ਠਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਾਤਿ ਇਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਨਿਯਤੇਸੁ ਏਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਾ.

ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇਤਸੋ ਪਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾ, ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਿਭਾਵਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਵਿਰਹਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾਤਿ ਖਣਟ੍ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾ. ‘‘ਨਿਵਾਤੇ ਦੀਪਚ੍ਚੀਨਂ ਠਿਤਿ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਵਿਯ ਸਨ੍ਤਾਨਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਛਯਾਭਾਵੇਨ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਚੇਤਸੋ ਪਵਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਮਤ੍ਤਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾ ਖਣਟ੍ਠਿਤਿਮਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਮਤ੍ਤਾ ਠਿਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਗਤਾ ਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ‘‘ਪਿਸੁਣਾ ¶ ਵਾਚਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ ਵਿਯ, ਵਿਗਤਾ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ‘‘ਵਿਗਤਾ ਚਿਕਿਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਾਯ ਚੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਅਭਾਵਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਂਸਪ੍ਪਨਵਸੇਨ ਸੇਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਾ ਸੇਤੀਤਿ ਸਂਸਯੋ. ਕਮ੍ਪਨਰਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਪਨਕਿਚ੍ਚਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਾਕਾਰੇਯੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਭਮਤੀਤਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਨ ਯਦਿਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਅਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕਮ੍ਪਨਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਛਯਾਕਾਰੇਨ ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਛਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ.

ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਪਰੀਤਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਆਹ ‘‘ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਅਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ. ਸਮਾਧੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ. ਸਾ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਾਨਤੋ ‘‘ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬਲਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਬਲਵਮਿਤ੍ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਪਿਟ੍ਠਿਬਲੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਬਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਬਲਾਦਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਪਿ ਵਿਪਾਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਕੁਤੋ ਪਨ ਵਿਰਤੀਨਂ ਕੁਸਲਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਚਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਕੁਸਲਾਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੫) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕੇਸੁ ਵਿਰਤਿਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਭਙ੍ਗੇ ਲੋਕਿਯਵਿਰਤਿਯੋਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਲੋਕਿਯਵਿਪਾਕੇਸੁਯੇਵ ਵਿਰਤਿਯੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਕਾਯਪਸਾਦਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਕਾਯੇ ਭਵੋ ਸਾਤਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਯਿਕਸਾਤਲਕ੍ਖਣਾ. ਚੇਤਸਿਕਸੁਖੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੇਸਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ.

੮੪-੬. ਨਨੁ ਚ ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਯੋ ਚ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਇਟ੍ਠੇ, ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤੋ ਤਾਵ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਯੋਗੋ, ਨ ਪਨ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ, ਨ ਚਾਪਿ ਏਤਂ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਾਨਂ ਅਵਞ੍ਚਨੀਯਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਂ ਇਟ੍ਠੇ, ਇਟ੍ਠਮਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ¶ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਸੁਖਵੇਦਨਾ, ਯਤੋ ਤੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਂ ਚੋਦਨਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਯੋਗਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਉਪਾਦਾਯ ਚ ਰੂਪੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭੂਤਰੂਪਂ ਉਪਾਦਾਯ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ. ‘‘ਉਪਾਦਾਯ ਚ ਰੂਪੇਨਾ’’ਤਿ ਪਨ ‘‘ਮਨਸੀ ਚ ਕਾਰੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ‘‘ਉਪਾਦਾਯਕਰੂਪੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦੇਨ, ਤਥਾ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇਨ ਸੋਤਪਸਾਦਾਦਿਨਾ ਚ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਾਦਾਰੂਪਕੇ ਪਨਾਤਿ ਯ-ਕਾਰਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ, ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤੇ ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਕੇ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਨਿਘਂਸਸ੍ਸਾਤਿ ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਨਿਘਂਸਸ੍ਸ. ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਯੇਵ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਸਯਵਿਸਯੀਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਦੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਨਿਘਂਸੋ ਵਿਯਾਤਿ ਨਿਘਂਸੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਯ ਨਿਘਂਸਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਸੋਤਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ¶ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਨੁਰੂਪਦੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਘਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਘਟ੍ਟਨਾਕਾਰਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਭਿਮੁਖਭਾਵੋ ‘‘ਸਂਘਟ੍ਟਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਘਾਨਗਨ੍ਧਾ, ਪਨ ਜਿਵ੍ਹਾਰਸਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਯੇਵ ਆਸਨ੍ਨਤਰਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਿਘਂਸੇਨ੍ਤਿ ਆਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਨਿਘਂਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਕਰਣੀਮਤ੍ਥਕੇ ਪਿਚੁਪਿਣ੍ਡਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਚੁਪਿਣ੍ਡੇਨੇਵ ਪਹਤਕਾਲੇ ਵਿਯ ਫੁਟ੍ਠਮਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ. ਦੀਪਯੇਤਿ ਏਵਂ ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਨਿਘਂਸਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੋਗਂ ਪਕਾਸੇਯ੍ਯ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ ਇਦਂ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ, ਨੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਸਾਦਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਧਿਕਰਣੀਮਤ੍ਥਕੇ ਕਪ੍ਪਾਸਪਿਚੁਪਿਣ੍ਡਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕੂਟੇਨ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੂਟਂ ਪਿਚੁਪਿਣ੍ਡਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਧਿਕਰਣਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਮਹਾਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਕਾਯਪਸਾਦਂ ਘਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਸਾਦਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਮਹਾਭੂਤੇਸੁ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਨਿਘਂਸੋ ਬਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਮਨੋਧਾਤੁਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਧਾਤੁ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਪਨ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਕ੍ਕਟਵੋਹਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਦਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾਵੇਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਮਤ੍ਤਕਰੋ.

ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ¶ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨਸ੍ਸਾ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ‘‘ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਉਪਞ੍ਞਾਸੋ ਕਤੋ, ਰਸਾਦਯੋ ¶ ਪਨਸ੍ਸ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇ ਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਧ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਾਤਿ ਸੇਸਚੇਤਸਿਕਾ.

ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸੇਸਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਤੋ ਅਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੋਗੇਨ ਬਲਵਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨ ਪਨ ਬਲਰਾਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਬਲਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਿਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਯੁਗਲ਼ਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਸਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਵਿਭਙ੍ਗੇ –

‘‘ਕਤਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤਿ? ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧) –

ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਏਕਗ੍ਗਤਾਯ ਵਿਭਙ੍ਗੇ –

‘‘ਕਤਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤਿ? ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਅਵਿਸਾਹਾਰੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਵਿਸਾਹਟਮਾਨਸਤਾ ਸਮਥੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਬਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧) –

ਬਲਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵੀਰਿਯਵਿਭਙ੍ਗੇ ਚ –

‘‘ਕਤਮਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚੇਤਸਿਕੋ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ ਨਿਕ੍ਕਮੋ ਪਰਕ੍ਕਮੋ ਉਯ੍ਯਾਮੋ ਵਾਯਾਮੋ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਥਾਮੋ ਧਿਤਿ ਅਸਿਥਿਲਪਰਕ੍ਕਮਤਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਛਨ੍ਦਤਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤਾ ਧੁਰਸਮ੍ਪਗ੍ਗਾਹੋ ਵੀਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਬਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੩) –

ਬਲਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਭਙ੍ਗਵਾਰੇ ਆਗਤਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਵੀਰਿਯਬਲਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਬਲਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਿਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇ ਬਲਰਾਸਿਯਂ ਆਗਤਬਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਬ੍ਬਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਰਾਸਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ.

੮੭. ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਹਦਯੇਹੀਤਿ ¶ ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਹਿ. ਹਦਯਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਸੋਭਨਂ ਗਤਂ ਗਮਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਗਤੋ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਿਨੇਯ੍ਯਜਨੂਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਸੋਭਨਂ, ਤਥਾ ਲਕ੍ਖਣਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਰੂਪਕਾਯਤਾਯ ਧੁਤਵਿਲਮ੍ਬਿਤਾਦਿਦੋਸਰਹਿਤਂ ਅਵਹਸਿਤਰਾਜਹਂਸਵਸਭਵਾਰਣਮਿਗਰਾਜਗਮਨਂ ਕਾਯਗਮਨਂ, ਞਾਣਗਮਨਞ੍ਚ ਨਿਮ੍ਮਲਵਿਪੁਲਕਰੁਣਾਸਤਿਵੀਰਿਯਾਦਿਗੁਣਵਿਸੇਸਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਮਭਿਨੀਹਾਰਤੋ ਯਾਵ ਮਹਾਬੋਧਿਂ ਅਨਵਜ੍ਜਤਾਯ ਸੋਭਨਮੇਵਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਲੋਕਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣੇਨ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਸੁਗਤੋ, ਤਥਾ ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਸੁਗਤੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਸੁਗਤੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਗਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਗਦਤੀਤਿ ਸੁਗਤੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾ ਗਦਤੀਤਿ ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਗਤੋਤਿ ਸੁਗਤੋ, ਤੇਨ ਸੁਗਤੇਨ.

੮੮. ‘‘ਅਵਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੂਨਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਂ ਸੁਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਤਤੋਯੇਵ ਪਰਮਂ ¶ ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਇਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਂ ਨਾਮ ਪਕਰਣਂ ਅਵਗਚ੍ਛਤਿ ਅਵਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਉਗ੍ਗਹਣਧਾਰਣਾਦਿਸਮ੍ਪਾਦਨਵਸੇਨ ਓਗਾਹਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਮਨਯਦੀਪਨਤੋ ਪਰਮਂ ਇਮਂ ਪਕਰਣਂ ਯੋ ਅਨੂਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਗਚ੍ਛਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਵਗਚ੍ਛਤੋ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਮਨਨਤੋ ਮਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਦੁਰਾਸਦੇ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਰਮਾਣੁ ਵਿਯ ਲੋਕਿਯਞਾਣੇਨ ਦੁਰਾਸਦੇ ਦੁਰਾਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਰੇ, ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾਨਂ ਰਾਹੁਆਦੀਹਿ ਮਹਾਕਾਯੇਹਿਪਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਵਿਯ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਮਹਾਞਾਣੇਹਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਰੂਪੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਨਯੇ ਵਿਜਮ੍ਭਤੇ ਹੇਮਨ੍ਤਸਾਲਪਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਪਤ੍ਥਰਤਿ, ਅਭਿਮੁਖਾਭਿਮੁਖੇਯੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਵਿਕਾਸਿਨਿਯਾ ਨਾਮ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ

ਚੇਤਸਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੮੯. ਨਾਮਸਾਮਞ੍ਞਤੋਯੇਵ ¶ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਾਤਿ ਫਸ੍ਸਾਦਿਨਾਮਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਧਿਕਾ ਪਣ੍ਣਾਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਭੇਦਤੋ ਪਨ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਫਸ੍ਸੋ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿਵਿਧੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਬਹੁਵਿਧਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨਨੁ ਚ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਇਧ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਏਕੇਕਸਭਾਵਵਨ੍ਤਾਨਂ ਤਂਤਂਸਾਮਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ¶ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮਤ੍ਤਾ. ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਹਿ ਮਨਕ੍ਕਾਰਾਵਸਾਨਾ ਤੇਰਸ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਯੋ ਮੁਦਿਤਾਵਸਾਨਾ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ, ਲੋਭਾਦਯੋ ਪਨ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਵਸਾਨਾ ਅਕੁਸਲਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਂਤਂਸਾਮਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਸਮਾਨਸਭਾਵਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

੯੦. ਏਵਂ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਸੁ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸਮੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਤੇਸਂ ਪਯੋਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਚਿਤ੍ਤਗਣਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਧਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਾਮੇਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਰੂਪੇ ਅਰੂਪੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਆਸਵਵਿਸਯਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਆਸਵਾਤਿ ਅਨਾਸਵਾ.

੯੧-੨. ਸਮਾਸਤੋਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਇਤੋਪਿ ਸਮਾਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ. ਅਤਿਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਨ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸੂਤਿ ਇਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ. ਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਏਕੇਕਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਪਵਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਏਕਕਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਂ, ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਏ-ਕਾਰਲੋਪੋ.

੯੩. ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ, ਸਹ ਖੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਹਕ੍ਖਯਾ, ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੯੪. ਸਬ੍ਬੇਸ੍ਵੇਵ ਏਕਵੀਸਸਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮੁਪਲਬ੍ਭਨਤੋ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਰਗਾਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ¶ ਸਹ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭਾਵਕਥਨੇਨੇਵ ਇਮੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਮਤ੍ਤਕਥਨਮੇਵ ਇਚ੍ਛਿਤਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਤਾ. ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਤਤ੍ਥ ਅਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.

੯੫-੧੦੦. ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਿਤਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨ ਏਕਾਦਸਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ… ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ’’ਤਿ. ਵਿਚਾਰੋ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਸਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਏਕਾਦਸਸੁ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਛਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਾਰੋ…ਪੇ… ਜਾਯਤੇ’’ਤਿ.

ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੀਤੀਤਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਵਜ੍ਜਿਤਤੇਤ੍ਤਿਂਸਰੂਪਜ੍ਝਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਤੇਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਕਪਣ੍ਣਾਸਸਪ੍ਪੀਤਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਏਕਾਦਸਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ, ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਚਾਤਿ ਤੇਸਟ੍ਠਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸੁਖਂ ਜਾਯਤਿ. ਤੇਸਟ੍ਠਿਸੁਖਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚੇਵ ਤੀਣਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਾਨੀਤਿ ਛਸਟ੍ਠਿਚਿਤ੍ਤੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਤੀਸੂਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਟਿਘਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਚਾਤਿ ਤੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜਾਯਤਿ. ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਤੇਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕਮੇਵ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੇਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਏਕਮੇਵ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਹਗਤਂ, ਤਥਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਵਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ¶ ਮਜ੍ਝਿਮਗਣਨਾਯ ਪਞ੍ਚਾਧਿਕਸਤਪਰਿਮਿਤੇਸੁ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵੀਰਿਯਂ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚੁਤ੍ਤਰ…ਪੇ… ਆਹਾ’’ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥੇਸੁ ¶ ਸਤ੍ਤੇ ਵਿਨੇਤਿ, ਵਿਗਤੋ ਵਾ ਨਾਯਕੋ ਇਮਸ੍ਸ, ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਨਾਯਕੋ ਸਾਮਿ, ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਵਿਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੁਰਂ ਨੇਤੀਤਿ ਵਿਨਾਯਕੋ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਜ੍ਜਿਤਵੀਰਿਯਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਤਰਸਤੇ’’ਤਿਆਦਿ.

ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਏਕਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਏਕੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਗੁਣਿਤੇ ਚਕ੍ਖਾਦਿਕੇ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇ.

੧੦੨-੬. ਨਿਯਤਾ ਨ ਯੇਵਾਪਨਕਾ ਵਿਯ ਕਦਾਚੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ ਪਨੇਤੇ ਏਕਨਵੁਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਹੇਤੁਕੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਦਸ ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਸਮਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ਤਿਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਮਹਾਕਿਰਿਯਾਸੁ, ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਚ ਲੋਕਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਸਾਟ੍ਠਕੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇਤਿ ਅਟ੍ਠਸਹਿਤੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇ, ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਛ ਯੁਗਲ਼ਾਨੀਤਿ ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਛ ਯੁਗਲ਼ਾਨਿ. ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਚਾਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੋਗਤੋ ਕੁਸਲਾ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੋਗਤੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਤਿ ਕੁਸਲੇਨਪਕਾਸਨਵਿਧਾਨੇਸੁ ਛੇਕੇਨ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਪਕਾਸਿਤਾ ਦੇਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੦੮-੧੧੧. ਸਂਸਯੋਤਿ ¶ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ. ਸਾ ਹਿ ਸਂਸੇਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸੇਤਿ, ‘‘ਏਵਂ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਪਰਿਸਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਂਸਯੋ. ਮਹਨ੍ਤੇ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਕੇ ਏਸਤਿ ਗਵੇਸਤੀਤਿ ਮਹੇਸੀ. ਤੇਨ ਮਹੇਸਿਨਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ. ਅਟ੍ਠਸੂਤਿ ਅਟ੍ਠਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਚਤੂਸੂਤਿ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਦ੍ਵੀਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੋਸਮੂਲਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਨੋ ਸਹਾਤਿ ਦੋਸਮੂਲੇਸ੍ਵੇਵ ਦ੍ਵੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਹ ਪਨ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਸੂਯਨਕਾਲੇ ਇਸ੍ਸਾ, ਮਚ੍ਛਰਣਕਾਲੇ ਮਚ੍ਛੇਰਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਸੂਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ.

੧੧੨. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਸਿਕਤ੍ਤਾਭਾਵੇਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਣਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ‘‘ਮਨੋ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੪-੫. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਰਾਸੀਸੁ ਅਙ੍ਗਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਏਕੂਨਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਨੁ ਚ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਰਾਸਿ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਆਗਤਾ, ਸਾ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਭਾਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੋ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਕਾਦਸ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਨਿ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਸਹੇਤੁਕਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਤਥਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਕੁਸਲਾਨਿ, ਸੁਖਸਨ੍ਤੀਰਣਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਿ ਦ੍ਵੇਤਿ ਏਕੂਨਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਝਾਨਂ ਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਤਂ. ਚਤੁ…ਪੇ… ਨਿਦ੍ਦਿਸੇਤਿ ਏਕਾਦਸ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਿ, ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਸਹੇਤੁਕਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਅਕੁਸਲਾਨਿ, ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾਨਿ ਛ ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਯਥਾਯੋਗਂ ਚਤੂਹਿ ਝਾਨਙ੍ਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਏਕਾਦਸ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਿ ਵਿਚਾਰਪੀਤਿਸੁਖਸਮਾਧੀਹਿ ਸਹਗਤਾਨਿ, ਇਤਰਾਨਿ ਯਥਾਯੋਗਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਦੋਮਨਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕੇਕੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਸਮਾਧੀਹੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਏਕਾਦਸਵਿਧਨ੍ਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯੋਗਤੋ ਤਿਵਙ੍ਗਿਕਮੁਦੀਰਿਤਂ. ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ…ਪੇ… ਮੁਦੀਰਿਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਰੂਪਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਿ ਸਾਸਵਾਨਾਸਵਾਨੀਤਿ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਯਥਾਯੋਗਂ ਉਪੇਕ੍ਖੇਕਗ੍ਗਤਾਯੋਗਤੋ, ਸੁਖੇਕਗ੍ਗਤਾਯੋਗਤੋ ਚ ਦੁਵਙ੍ਗਿਕਮੁਦੀਰਿਤਂ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਿ ਹਿ ਏਕਾਦਸ ਸੁਖੇਕਗ੍ਗਤਾਸਹਿਤਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਤੇਵੀਸਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖੇਕਗ੍ਗਤਾਸਹਿਤਾਨਿ.

੧੧੬. ਸਭਾਵੇਨਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੂਤਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਯੋ ਵਿਯ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਵਿਨਾ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਅਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿਪਿ ਸੇਸਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਰਹੇਨ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਅਸਮਤ੍ਥਾਨਿ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਪਚ੍ਛਿਮਕਞ੍ਹਿ ਝਾਨਙ੍ਗਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਤਕ੍ਕਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨੇਵ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਟੁਤਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਭਾਵੇਨਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ. ‘‘ਨ ਉਦ੍ਧਟਾ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨਨੁ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਰਹੇਨ ਝਾਨਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚੇ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਰਾਸਿਭਜਨਾਭਾਵਤੋ ਯੇਵਾਪਨਕਵਸੇਨ ਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਸੁ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਸੁਪਿ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਨਤੋ ਝਾਨਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਸੁ ਦੇਸਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਸਰੂਪੇਨ ਇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਹੋਤੁ ਤਾਵ ਏਤਂ, ਝਾਨਰਾਸਿਯਂ ਵੇਦਨਾ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਸਾਧਾਰਣਭਾਵਤੋ ¶ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਚੇਵ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਰਾਸਿਮ੍ਹਿਯੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਇਤਰਤ੍ਥ ਤਦਭਾਵਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਵੇਦਨਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਵੇਦਨਾਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞਸਭਾਵੇਨ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕੇ ਆਗਤਵੇਦਨਾ ਚ ਅਪਰੇਨ ਵਿਸੇਸਵਚਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਤ੍ਥਂ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹਵਾਰੇ ਝਾਨਙ੍ਗਰਾਸਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਘਭਾਵੇਪਿ ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਸਮਾਨਭਾਵਤੋ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਪ੍ਪਟਿਘਭਾਵੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਯੋਗੇਨ ਝਾਨਕਿਚ੍ਚਾਕਰਣੇਪਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਸਮਙ੍ਗੀਵੇਦਨਾਦੀਹਿ ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਝਾਨਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਵਚਨਂ ਨਾਮ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਨਾਮਰੂਪਸਮਾਸੇ ‘‘ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਕਰਾਸਿਝਾਨਦੁਕਰਾਸਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤਿਕਰਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਂ ਏਤਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾਯ, ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਵੇਦਿਨਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਯੋਗੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤਾਭਾਵੇਨ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਨ ਉਦ੍ਧਰੇ’’ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਹੇਤੁਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ.

੧੧੭. ਤੀਣਿ ਸੋਲ਼ਸਚਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਮ੍ਹਿ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੇਦਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮੇਕਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਸੁਪਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਹ ਤੀਣਿ, ਸੁਖਸਨ੍ਤੀਰਣੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਹ ਤੀਣਿ, ਅਵਸੇਸਤੇਰਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਹ ਤੀਣੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਆਧਾਰਭਾਵੋ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ¶ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣੇ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਆਧਾਰਭਾਵੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤੇ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ. ਪਞ੍ਚ ਤੇਰਸਸੂਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਂ ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਏਕਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਤੇਰਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੇਦਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੋਸਮੂਲੇਸੁ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ¶ ਪਞ੍ਚ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚ, ਸੇਸੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੧੧੮. ਸਤ੍ਤ ਦ੍ਵਾਦਸਚਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਸਤਿਸਮਾਧਿਵੀਰਿਯਜੀਵਿਤਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚ ਵੇਦਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮੇਕਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਛਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ ਛ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤ, ਇਤਰੇਸੁ ਛਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕੇਨੂਨੇਸੁ…ਪੇ… ਮਨੇਸੁ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਲੋਕਿਯਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇਸੁ ਲੋਕਿਯਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤੇਸੁ ਛਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ, ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ, ਸੇਸੇਸੁ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੧੧੯. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਨਵਕਨ੍ਤਿ ਸਮਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧੇਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਞ੍ਞਾਤਾਵਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮੇਕਨ੍ਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਵਕਾ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਸੁ ਹਿ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਤਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾਵਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਛਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਤੀਣਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਞ੍ਚ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤ੍ਤ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਟ੍ਠ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਵਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਯੋਗੋਪਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗੋਵ, ਅਥ ਖੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਸਹ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

੧੨੦-੩. ਇਦਾਨਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਯੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਯੋਗਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਵੀਸਸਤਪ੍ਪਭੇਦੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਧਿਕਾਰੇ ਵਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਸੂਤਿ ਸਭਾਵਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣੇਸੁ ਝਾਨਙ੍ਗਾਭਾਵੋ, ਅਹੇਤੁਕੇਸੁ ਚ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋਵ, ਅਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਧ ਪਸਙ੍ਗਾਗਤਵਸੇਨ. ਅਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਪਸਙ੍ਗਾਗਤਵਸੇਨ, ਇਧ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋ.

ਏਕਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਯੋਗਤੋ ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਦੁਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ. ਤਿਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸੂਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਦੋਸਮੂਲਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਯੋਗਤੋ ਤਿਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ…ਪੇ… ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਵਜ੍ਜਾਨਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸੋ ਯਥਾਯੋਗਂ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਯੋਗਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਯੋਗਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਯੋਗਤੋ ¶ ਚ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕੋ ਮਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਪਠਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਿ, ਸੇਸੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ.

ਪਞ੍ਚਦ੍ਦਸਸੁ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਚੇਵ ਤੀਸੁ ਲੋਕਿਯਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕੇਸੁ ਚਾਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਨਨੁ ਚ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਦਯੋ ਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਾਠੇ ਪਨ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾਤਿ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਚਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਵਜ੍ਜੇਸੁ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਸਤ੍ਤਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਸਹ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਸੂ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਛਹਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਤੀਣਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਞ੍ਚ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤ੍ਤ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਏਵਂ ਛਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ.

੧੨੪-੬. ਇਦਾਨਿ ਬਲਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਬਲਾਨਿ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਵੀਰਿਯਬਲਸਮਾਧਿਬਲਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਬਲਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਦ੍ਵਯੇ ਵਿਭਙ੍ਗਵਾਰੇ ਆਗਤਾਨਿ ਵੀਰਿਯਬਲਸਮਾਧਿਬਲਾਨਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਿਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਤੀਣੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤੇ ਵੀਰਿਯਬਲਅਹਿਰਿਕਬਲਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਵਸੇਨ ਤੀਣਿ ਬਲਾਨਿ. ਏਕਾਦਸਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਵਜ੍ਜੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮਾਧਿਬਲਞ੍ਚੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਣੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿਬਲਾਨਿ. ਛ ਦ੍ਵਾਦਸਸੂਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਸਤਿਸਮਾਧਿਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਵਸੇਨ ਛ ਬਲਾਨਿ.

ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਯਾ ¶ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚੇਵ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਾਸੀਤਿਵਿਧੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਸਤਿਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਬਲਾਨਿ. ਸੋਲ਼ਸੇਵਾਬਲਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚਦਸ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਿ, ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁਆਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਬਲਵਿਪ੍ਪਯੋਗਤੋ ਅਬਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦ੍ਵੇ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਤੀਣਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਛ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਬਲਂ, ਇਮੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਾਵਤੋ ਅਬਲਮ੍ਪਿ ਚ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹੇਤੁਰਾਸਿਆਦਯੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਯਾਨਿ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬਲਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਓਸਾਨਕਰਣਂ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਵਿਕਾਸਿਨਿਯਾ ਨਾਮ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ

ਚੇਤਸਿਕਵਿਭਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਏਕਵਿਧਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੮-੩੦. ਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਏਕਵਿਧਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਪਨ ਚੇਤਸਿਕਾਨਞ੍ਚ ਸਾਧਾਰਣੋਤਿ ਇਧ ਤਬ੍ਬਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਙ੍ਖੇਪਗਣਨਵਸੇਨ ਚ ਸਹੇਤੁਕਾਨਂ ਏਕਸਤ੍ਤਤਿਵਿਧਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਹੇਤੁਵਾਦਿਨਾਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਕੁਸਲੇਨ ¶ . ਅਥ ਵਾ ‘‘ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਪ੍ਪਭਵਾ ¶ , ਤੇਸਂ ਹੇਤੁਂ ਤਥਾਗਤੋ ਆਹਾ’’ਤਿ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧.੨੮੬; ਮਹਾਵ. ੬੦) ਵਚਨਤੋ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯਵਾਦਿਨਾ.

੧੩੧-੪. ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਤੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਿਤਭਾਵਤੋ ਚੇਵ ਤਦਭਾਵਤੋ ਚ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਤਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਵਤ੍ਥੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ ਪਸਾਦਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਉਭਯਵਸੇਨਾਤਿ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ. ਕਾਨਿਚਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਨਿ, ਕਾਨਿਚਿ ਅਵਤ੍ਥੁਕਾਨੇਵ, ਕਾਨਿਚਿ ਉਭਯਸਭਾਵਾਨਿ. ਤਥਾ ਚੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਪਾਕੋ ਚਾਤਿ ਸਹੇਤੁਕਾਹੇਤੁਕਭਿਨ੍ਨੋ ਸਬ੍ਬੋ ਤੇਵੀਸਤਿਵਿਧੋ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕੋ ਚ. ਆਦਿਮਗ੍ਗੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ. ਸੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਆਦਿਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਆਦਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਤਿ ਵਾ ‘‘ਆਦਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਸਕਸਕਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਨਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਹੇਤਾਨਿ ਅਰੂਪਭਵੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਅਭਾਵਤੋ. ‘‘ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਅਨ੍ਤੋਭਾਵਿਤਕਾਰਣਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਨਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਰੂਪਭਵੇਯੇਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਕਥਂ ਪਨ ਰੂਪਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਵਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਅਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰੇਤਿ? ਤਥਾ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇਨਪਿ ਵਿਨਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਰੂਪੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਕਾਮਧਾਤੁਯਂ ਤਥਾ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਪਿ ਤੁ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ¶ ਰੂਪੇ ਅਵਿਗਤਤਣ੍ਹਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਹ ਰੂਪੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਰੂਪੇ ਵਿਗਤਤਣ੍ਹਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾ ਰੂਪੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਤਂਵਿਮੁਖਤਾਯਾਤਿ ਰੂਪਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਵਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਅਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਸੇਸਾਨੀਤਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਂ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਤਥੇਵ ਅਟ੍ਠ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਪਠਮਮਗ੍ਗਵਜ੍ਜਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਿ, ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਿਤਦਸਅਕੁਸਲਾਨਿ ਚੇਤਿ ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਚਿਤ੍ਤਾਨਿ.

੧੩੫-੭. ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਤਕਾਲੇ ਤਂਤਂਵਿਜਾਨਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਏਵਮ੍ਪੀਤਿ ¶ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਵਤ੍ਥੁਕਾਦਿਵਸੇਨੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਤੋਪਿ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਵਜ੍ਜਿਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਮਹਗ੍ਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਮਹਗ੍ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਤਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਤੇਸਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕਭਾਵੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਅਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਂ ਪਹਾਯ ‘‘ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੪੧. ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਤੋ ਕਾਮੇ ਦ੍ਵਾਦਸਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਧਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕਕ੍ਰਿਯਤੋਤਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਤੋ.

੧੪੩-੯. ਇਰਿਯਾਯ ਕਾਯਿਕਾਯ ਕਿਰਿਯਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਪਥਭਾਵਤੋ ਇਰਿਯਾਪਥੋ, ਗਮਨਾਦਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਦਵਤ੍ਥਾ ਰੂਪਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਰੂਪਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਇਰਿਯਾਪਥੋ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਂ ਇਰਿਯਾਪਥੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਕਾਰੁਪ੍ਪਾਦਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਂ ¶ , ਤਂ ਏਕਂਸਤੋ ਇਤਰਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਜਨਕਂ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ, ਤਥਾ ਇਰਿਯਾਪਥੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਰੂਪੀਰਿਯਾਪਥਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ-ਜਨਕਾਜਨਕਾਦਿਤੋ’’ਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਨਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਂ. ਜਨਕਾਜਨਕਾਦਿਤੋਤਿ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਜਨਕਤੋ, ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਅਜਨਕਤੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕਸ੍ਸ ਚ ਜਨਕਤੋ. ਕਾਨਿਚਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਨ੍ਤਿ. ਕਾਨਿਚਿ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਨਯਨ੍ਤਿ. ਕਾਨਿਚਿ ਰੂਪਮੇਵ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਾਨਿਚਿ ਤੀਣਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੇਵ. ਤਥਾ ਚੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਹੇਤੁਕਾਦਿਤੋਵ, ਏਵਂ ਰੂਪਾਦਿਜਨਕਾਦਿਤੋਪਿ ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ. ‘‘ਏਵਞ੍ਚਾਦਿਮ੍ਹਿ ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਵਞ੍ਚ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਰੂਪਜਨਕਾਦੀਸੁ. ਦਸ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁਵਜ੍ਜਾ ਦਸ ਕਿਰਿਯਾ.

ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਜਨੇਤਬ੍ਬਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਨਾਮੇਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਪਵਤ੍ਤਂ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣੇ ਭਵਙ੍ਗੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਓਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਪਵੇਧਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧੇਸੁ ਵਕ੍ਖਮਾਨੇਸੁ ਚ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਵਿਧੇਸੁ ਜਾਗਰਣਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ. ਤਦਾ ਪਨ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ¶ ਉਪਤ੍ਥਦ੍ਧਾਨਿ ਯਥਾਪਵਤ੍ਤਇਰਿਯਾਪਥਭਾਵੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਜਨਯਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਏਵ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਝਾਨਙ੍ਗਯੋਗਾਭਾਵੇਨ ਰੂਪਾਜਨਕਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾ’’ਤਿ. ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਅਨੁਬਲਪ੍ਪਦਾਯਕਾਨਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਤੇਸੁ ¶ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਸਵਿਸੇਸਂ ਰੂਪਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਰੂਪਵਿਪਾਕਾ ਪਨ ਰੂਪਵਿਰਾਗਭਾਵਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹੇਤੁਨੋ ਤਂਵਿਮੁਖਤਾਯ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਪਾਕਾ ਚ ਅਰੂਪਿਸੂ’’ਤਿ.

੧੫੦. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਥੁਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ, ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤਾਯ, ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲਤੋ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਤਾਯ ਚ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਹਜਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਪਚ੍ਛਾਜਾਤਪਚ੍ਚਯਰਹਿਤਂ, ਆਹਾਰਾਦੀਹਿ ਚ ਅਨੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧਂ ਦੁਬ੍ਬਲਂ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਪਪਾਤੇ ਪਤਿਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪਪਾਤੇ ਪਤਿਤਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨ ਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਚ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਪੁਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਅਲਾਭਤੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਦੇਸਂ ਗਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ‘‘ਏਥ ਭੋ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਵੋ ਅਨ੍ਨਪਾਨਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਸਯਤਾਯ, ਅਪ੍ਪਹੁਤਾਯ ਚ, ਏਵਮੇਵਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਦੁਬ੍ਬਲਤਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਅਪਿਚ ਆਹਾਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਵਸੇਨ ਯੇਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਸਮਤਿਂਸਕਮ੍ਮਜਰੂਪਾਨਂ ਯਥਾਯੋਗਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਟ੍ਠਾਨੇ –

‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਆਹਾਰਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਕਟਤ੍ਤਾ ਚ ਰੂਪਾਨਂ ਆਹਾਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੪੨੯).

ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਸਮਤਿਂਸਕਮ੍ਮਜਰੂਪਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਨਂ ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨੀਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਰਹਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਨ੍ਤਵਟ੍ਟਮੂਲਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਾਤਿਸਯਂ ਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ¶ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਆਦੀਨਂ ਤਦਭਾਵਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਟੀਕਾਕਾਰੋ ਪਨ ਆਨਨ੍ਦਾਚਰਿਯੋ ਭਣਤਿ –

‘‘ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਰੂਪਾਵਚਰੇ, ਅਰੂਪਾਵਚਰੇ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਾਨਂ, ਯੇ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਂ, ਅਰੂਪਾਵਚਰਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਚਵਨ੍ਤਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਚ ਤੇਸਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’’ਤਿ.

ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਹਿ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਕਾਮਾਵਚਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ‘‘ਯੇ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਂ…ਪੇ… ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਮਭਵਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੂਪਪਜ੍ਜਨਕਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਵਚਨਤੋ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਂ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਚ ਤਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਤਂ ਸੇਸਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਗਤਤਾਦਿਵਿਬਨ੍ਧਾਭਾਵੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਨ ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ, ਨਾਪਿ ‘‘ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਚਾਪਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਾਨੁਪਸਮੋ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ¶ ਕਾਰਣਂ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਮ੍ਪਿ ਤਤੋ ਪੁਰਿਮਤਰੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਿਯ ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਮੇਵ ਰੂਪਜਨਨਾਰਹਭਾਵਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਤਦਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਸਾਤਿਸਯਂ ਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇਪਿ ਮਰਣਾਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਯ ਪਰਿਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਰੂਪਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਵਿਬਨ੍ਧੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਕੁਤੋ ਪਨ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਦਾ ਚ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਚੁਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਸੋਲ਼ਸਕਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਯਮ. ੨.ਸਙ੍ਖਾਰਯਮਕ.੧੧੩) ਪਞ੍ਹੇ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਤੇਸਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਚੁਤਿਤੋ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਿਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸਹ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਪਰੇ. ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਂ ¶ ਪਚ੍ਛਿਮਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋਪਿ ਉਦ੍ਧਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਭਾਵਵਚਨੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚੁਤਿਤੋ ਤਤਿਯਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਹ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਏਕੇ.

੧੫੧-੭. ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਠਾਨਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਇਧ ਕਿਚ੍ਚਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਾ ਅਵਟ੍ਠਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਚਕ੍ਖੁਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਨਿਮ੍ਮਲਾਨਿ ਲੋਚਨਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨਿਮ੍ਮਲਲੋਚਨੋ.

ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚੇਨਾਤਿ ¶ ਰਾਗਾਦਿਪਪਞ੍ਚਰਹਿਤੇਨ. ਰਾਗਾਦਯੋ ਹਿ ਸਂਸਾਰੇ ਪਪਞ੍ਚਨਤੋ ‘‘ਪਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਆਵਜ੍ਜਨੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ ਠਾਨੇ ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਧਾਤੁ ਆਵਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ, ਵਿਪਾਕਦ੍ਵਯਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਨ੍ਤੀਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤੀਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਆਵੇਣਿਕਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਬਲਵਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

੧੫੮-੯. ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਭਵਿਕਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਇਮਿਨਾ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ – ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿਦੇਵ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਰੂਪਭਵੇ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ, ਰੂਪਭਵੇ ਚ ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਸਚਿਤ੍ਤਕਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਦ੍ਵਯਵਨ੍ਤਤਾਯ ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਕਾਮਸੁਗਤਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਆਕਡ੍ਢਤਿ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਤਥਾ ਅਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ –

‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੭.੮) ‘‘ਅਹੇਤੁਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਤਯੋ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਕੋ ਖਨ੍ਧੋ, ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧਾ ¶ , ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਤਯੋ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਕੋ ਖਨ੍ਧੋ, ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੭.੮) –

ਏਵਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤ-ਪਦਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਨਯੋ ਉਦ੍ਧਟੋ. ਪੀਤਿਸਹਗਤਸੁਖਸਹਗਤ-ਪਦਾਨਂ ਪਨ –

‘‘ਪੀਤਿਸਹਗਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪੀਤਿਸਹਗਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ. ਅਹੇਤੁਕਂ ਪੀਤਿਸਹਗਤਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਤਯੋ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਕੋ ਖਨ੍ਧੋ, ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧਾ. ਸੁਖਸਹਗਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੁਖਸਹਗਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ. ਅਹੇਤੁਕਂ ਸੁਖਸਹਗਤਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਤਯੋ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਕੋ ਖਨ੍ਧੋ, ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੭.੬) –

ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਉਦ੍ਧਟੋ, ਨ ‘‘ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਸਾਸਨੇ ਅਵਚਨਮ੍ਪਿ ਅਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦ੍ਵਿਟ੍ਠਾਨਿਕਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਤੇ ਮਹਗ੍ਗਤਵਿਪਾਕਾ ਨਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੧੬੨. ਛਦ੍ਵਾਰਾ ਏਵ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾ. ਅਥ ਵਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕੇਸੂਤਿ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੬੪-੬. ‘‘ਪਞ੍ਚਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਨਿਗਮਨਂ. ਸੇਸਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਏਕਕਿਚ੍ਚਯੋਗਤੋ, ਏਕਂ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਏਕਂ, ਏਕਮੇਵ ਏਕਕਂ. ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਪਟਿਪਾਟਿਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚੁਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧੀਨਂ ਪਨ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ¶ ਤਥਾ ¶ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਵਸ੍ਸ ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਚੁਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਕਟਟ੍ਠਾਨਂ ਪਹਾਯ ਅਪਾਕਟਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਭਵਙ੍ਗਮੇਵ ਆਦਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਪਾਕਟਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਭਵੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਅਲਬ੍ਭਨਤੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤਲਬ੍ਭਮਾਨਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਤਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਵਙ੍ਗਨਾਮਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਪੁਰਿਮਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਚ੍ਛਿਮਜਵਨਵੀਥਿਯਾ ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪੁਰੇਚਰਭੂਤਂ ਭਵਙ੍ਗ-ਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਤਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨ’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਛਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਤ੍ਤਨਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਵਨਾਦਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ –

‘‘ਭਵਙ੍ਗਂ ਪਠਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਮਤਂ;

ਦੁਤਿਯਂ ਤਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਜਵਨਂ ਤਤਿਯਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ. –

ਯੋਜਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ. ਸਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਦ੍ਵਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ.

੧੬੯-੭੧. ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਵਿਵਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ –

‘‘ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਂ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤੋ, ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਜਾਨਨਾ;

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਤਿ ਪਞ੍ਚਧਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਮਾਗਤਾਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਯੁਤ੍ਤੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਜ੍ਜਿਤਂ. ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਾਦੀਨਂ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤੇਪਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਵਿਵਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਇਧ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਵਚਨਤੋ ¶ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਜਾਨਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣੇਨ ਸਹ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ, ਮਨੋਧਾਤੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਏਕਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ ਤਥੇਕਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਿ ਚਾਤਿ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ ਤਥੇਕਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਕੇਕਾਰਮ੍ਮਣਿਕੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸੇਵ ਅਵਤ੍ਥਾਵਿਸੇਸੋਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਿਕੇਸੁ ਅਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੧੭੨-੩. ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਤਿਧਾ ਕਰਣਹੇਤੁ. ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੋ ਹਿ ਅਯਂ ਤ੍ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਸੀਹਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਯਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਸਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਜਾਤਿਭੂਮਿਹੇਤੁਵੇਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਯਾਵ ਛਸਤ੍ਤਤਿਵਿਧੋ ਭੇਦੋ, ਤਾਵ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਨਯਦਾਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੭੫. ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪਠਮਂ ਵਿਪਾਕਦ੍ਵਯਕਿਰਿਯਾਭੇਦਤੋ, ਦੁਤਿਯਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਦਿਤੋਤਿ ਏਵਂ ਧਾਤੁਦ੍ਵਯਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ.

੧੮੦. ਭੂਮਿ…ਪੇ… ਵਿਭਾਵਯੇਤਿ ਤਿਂਸਭੂਮੀਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਤਿਂਸਵਿਧਂ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਿਂਸਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਤਿਂਸਵਿਧਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਇਦਂ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਂ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਵਿਭਾਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੮੧. ਇਧਾਤਿ ¶ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਹਤ੍ਥਗਤਾਮਲਕਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਆਮਲਕਂ ਚਕ੍ਖੁਮਤੋ ਸੁਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਮਸ੍ਸ ਮਤਿਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਗਤਾ ਅਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਵਜ੍ਜਿਤਾਵਜ੍ਜਿਤਕ੍ਖਣੇ ਸੁਵਿਸਦਾਵ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਵਿਕਾਸਿਨਿਯਾ ਨਾਮ

ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਵਤਾਰਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ

ਏਕਵਿਧਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ

ਭੂਮਿਪੁਗ੍ਗਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੨-੮. ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ¶ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵਿਰੁਲ਼੍ਹਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿਵੁਦ੍ਧਿਕਰਂ. ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਨਯਸ੍ਸ ਕਥਨਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਮੀਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਭੂਮੀਨਂ ਆਧਾਰਵਸੇਨ ਪਸਙ੍ਗਾਗਤਂ ਗਤਿਭੇਦਂ, ਭਵਭੇਦਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦੇਵਾ ਚੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋਪਾਯਭੂਮਿਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਸੁਰਗਤਿਯਾ ਪੇਤਗਤਿਯਂਯੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਗਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਯਂ ਪਨ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋਵਾਪਾਯਭੂਮਿਯੋ’’ਤਿ ਪਾਠੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮ. ਨ ਹਿ ਏਸ ਅਨਾਕੁਲਵਚਨੋ ਆਚਰਿਯੋ ਈਦਿਸਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਸਮ੍ਮੋਹਜਨਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਹਿ –

‘‘ਪਞ੍ਚ ਖੋ ਇਮਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਗਤਿਯੋ. ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਨਿਰਯੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੇਵਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੬੮) –

ਏਵਂ ¶ ਤਿਣ੍ਣਮੇਵ ਅਪਾਯਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਵਸੇਨ ਤਯੋ ਭਵਾ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ. ਤਿਂਸੇਵਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪਾਯਭੂਮਿਯੋ, ਸਤ੍ਤਵਿਧਾ ਕਾਮਸੁਗਤਿਭੂਮਿ, ਸੋਲ਼ਸ ਰੂਪੀਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਭੂਮਿਯੋਤਿ ਏਕਤਿਂਸਭੂਮੀਨਮਨ੍ਤਰੇ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਸਞ੍ਞਭੂਮਿਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾ ਤਿਂਸੇਵ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਸੁ ਤਿਂਸੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਤਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭੂਮਿਗਣਨਵਸੇਨ ਤਿਂਸੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਤਿਂਸਵਿਧਾਪਿ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਗਣਨਾਯ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਭੂਮੀਸ੍ਵੇਤਾਸੂ’’ਤਿਆਦਿ.

ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਇਮੇਸਂ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ. ਅਸਞ੍ਞੀਨਮਚਿਤ੍ਤਕਾਤਿ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ ¶ ਦੇਵਾ ਅਹੇਤੁਕਾ ਅਨਾਹਾਰਕਾ ਅਫਸ੍ਸਕਾ ਅਵੇਦਨਕਾ ਅਸਞ੍ਞਕਾ ਅਚੇਤਨਕਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਯਦਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੀਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਕਥਂ ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਤਿਂਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਕਤਿਂਸਾਤਿ ਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਹੇਤੁ ਇਮੇਸਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੂ, ਦੁਵੇ, ਤੀਣਿ ਚ ਹੇਤੂ ਇਮੇਸਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਤਿਹੇਤੂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਅਹੇਤੁਕਾ, ਦੁਹੇਤੁਕਾ, ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਹੇਤੁਕਾ ਆਪਾਯਿਕਾ ਚ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭੂਮਦੇਵਾ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਜਚ੍ਚਬਧਿਰਜਚ੍ਚੁਮ੍ਮਤ੍ਤਕਨਪੁਂਸਕਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਦਯੋ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾ ਕਾਮਸੁਗਤਿਵਾਸਿਨੋਵ ਦੁਹੇਤੁਕਾ. ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਪਨ ਕਾਮਸੁਗਤਿਵਾਸਿਨੋਵ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਅਰਿਯਫਲਸਮਙ੍ਗੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ¶ . ਨਨੁ ਚ ਅਰਿਯਾਪਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾਯੇਵਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਉਦ੍ਧਟਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੧੮੯-੯੨. ‘‘ਭੂਮੀਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਭਣਤੋ ਮੇ ਨਿਬੋਧਥਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਦਕੋ ‘‘ਤਿਂਸਭੂਮੀਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭੂਮੀਨਂ ਸਾਧਾਰਣਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਇਤਰੋ ‘‘ਚੁਦ੍ਦਸੇਵਾ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਤ੍ਤਕੁਸਲਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਂ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚਾਤਿ ਚੁਦ੍ਦਸੇਵ, ਨ ਊਨਾਨਿ ਨਾਧਿਕਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਤਿਂਸਭੂਮੀਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਭੂਮੀਨਂ ਸਾਧਾਰਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਦਾ…ਪੇ… ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦੋਸਮੂਲਾਨਿ, ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੀਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਦਾ ਕਾਮੇਯੇਵ ਭਵੇ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਕਾਮਭਵੇ ਅਨਿਟ੍ਠਰੂਪਾਦਯੋ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਤੇਸਂ ਅਭਾਵਤੋਤਿ ਕਾਮਭਵੇਯੇਵ ਨਿਯਮਿਤਾਨਿ. ਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਭਵੇਯੇਵ ਸਿਯੁਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਅਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਾ ਅਰੂਪੀਸੂਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਭਵੇ’’ਤਿਆਦਿ.

ਕਾਮ ¶ …ਪੇ… ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚੇਵ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਿ ਚ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਾਨਿ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਵਜ੍ਜਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਠਮਮਗ੍ਗਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮਰੂਪਭਵੇਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਰੂਪਭਵੇ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਵਿਰਹਤੋ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਏਕਨ੍ਤਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਪਰਤੋਘੋਸਪਚ੍ਚਯਾਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ¶ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਤ੍ਤਕੁਸਲਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰੂਪਕੁਸਲਾਨਿ, ਪਠਮਮਗ੍ਗਵਜ੍ਜਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਚ ਦਸ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਾਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਨਵ ਕਾਮਾਵਚਰਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੧੯੩-੨੦੪. ਏਵਂ ਭਵਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਾਲਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਬ੍ਬਾਸਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਕਿਰਿਯਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਤਿ ਤੇਰਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਪਾਯਰਹਿਤਾਸੁ ਛਬ੍ਬੀਸਭੂਮੀਸੁ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯੇਸੁ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣਸਬ੍ਭਾਵੇ ਏਤੇਸਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਅਪਰਾਨਿ ਛ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਰੂਪਭਵਸਾਧਾਰਣਾਨਂ ਪਞ੍ਚਪਰਿਤ੍ਤਵਿਪਾਕਾਨਂ, ਕਿਰਿਯਮਨੋਧਾਤੁਯਾ ਚ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮੀਸੁ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਾਮਿਖੀਣਾਸਵਾਨਮੇਵ ਅਧਿਵੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ.

ਅਪਰਾਨਿ ਦੁਵੇਤਿ ਤਤਿਯਾਰੁਪ੍ਪਕੁਸਲਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੇਸੁ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ, ਅਪਾਯੇਸੁ ਚ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਵੀਸਤੀਭੂਮਿਸੁ ਦ੍ਵੇ ਚਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਵੀਸਭੂਮਿਸੁ ਦ੍ਵੇਯੇਵਾਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਕੁਸਲਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ.

ਏਕਾਦਸਵਿਧਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਏਕਾਦਸ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਯਾਵ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਅਪਾਯਵਜ੍ਜਾਸੁ ਏਕਵੀਸਤਿਭੂਮੀਸੁ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਕਂ ¶ ¶ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਅਪਾਯਅਰੂਪਭੂਮਿਵਜ੍ਜੇਸੁ ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਦੋਸਮੂਲਾਨਿ, ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਮਹਗ੍ਗਤਭੂਮਿਵਜ੍ਜਾਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਕਾਮਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਛਸੁ ਭੂਮਿਸੂਤਿ ਵੇਹਪ੍ਫਲਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਸਙ੍ਖਾਤਾਸੁ ਛਸੁ ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ.

ਚਤ੍ਤਾਰਿ…ਪੇ… ਭੂਮਿਸੂਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਭਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭਸੁਭਕਿਣ੍ਹਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਤਿ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾਆਭਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕੇਕਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੨੦੬-੯. ਏਵਂ ਏਤ੍ਤਕਾਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਤ੍ਤਕਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਏਤ੍ਤਕਾਸੁ ਏਵ ਭੂਮੀਸੁ ਏਤ੍ਤਕਾਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਭੂਮਿਨਿਯਮਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਕਾਮੇ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੇ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਵੀਸਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ੍ਨਰਸ ਅਹੇਤੁਕਾ ਪਾਕਾ, ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸੇਵ ਮਾਨਸਾ ਨਰਕਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਪਾਯੇਸੁ ਜਾਯਰੇ. ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਪਨ ਸਤ੍ਤਰਸ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਤਿਂਸ ਮਹਗ੍ਗਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨੀਤਿ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸ ਮਾਨਸਾ ਕਦਾਚਿਪਿ ਤੇਸੁ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਭੂਮਿਭਾਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਸੀਤਿ ਹਦਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਨਿ ਅਸੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਂ. ‘‘ਅਪੁਞ੍ਞਜਾ ਪਾਕਾ’’ਤਿ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਘਾਨਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਯਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤਵਿਸੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਰਿਸੇਸਞਾਯੇਨ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਮੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

੨੧੩. ਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ¶ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ. ਕ੍ਰਿਯਾ ਚ ਦ੍ਵੇਤਿ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਵਜ੍ਜਿਤਾ ਦ੍ਵੇ ਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਾ.

੨੧੪. ਭੂਮਿਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਭੂਮਿਵਸੇਨ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਭਾਵਯੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੨੧੬-੮. ਪਞ੍ਚਭੂਮਿਸੂਤਿ ¶ ਚਤੁਰਾਪਾਯਮਨੁਸ੍ਸਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਭੂਮੀਸੁ. ਅਹੇਤੁਕਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਦਿਸਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ‘‘ਸਤ੍ਤਤਿਂਸੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਪਨ ਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਏਕਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯਜੋਤਿਪਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਤਿਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਅਹੇਤੁਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਮਾਨਸੇਹਿ ਸਹ. ਨਵ ਕ੍ਰਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਕਿਰਿਯਾ, ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਸਾਧਾਰਣਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਵ.

੨੨੦-੧. ‘‘ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਮਾਨਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵਿਹੇਤੁਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪੁਨ ‘‘ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਨਿਗਮਨਂ.

੨੨੩-੪. ਪਞ੍ਞਾਸੇਵਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਤਿਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਵਜ੍ਜਾਨਿ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਦੇਹਿਨੋ ਜਾਯਨ੍ਤੇ. ਨਵਤਿਂਸੇਵਾਤਿ ਏਕੂਨਚਤ੍ਤਾਲੀਸਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਪਠਮਂ ਫਲਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ.

੨੨੫-੮. ਦੁਤਿਯਞ੍ਚ ਫਲਂ ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਹਿਤ੍ਵਾ. ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਞ੍ਚ ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ¶ ਸਹ ਯਾਨਿ ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਞ੍ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਤੇਵੀਸਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਞ੍ਚਾਤਿ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਕਂ ਸਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਏਕੇਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾਹਿ ਤੇ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਤਿਂਸੇਵਾਤਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਟਿਘਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਾਨਿ ਦਸ ਅਕੁਸਲਾਨਿ, ਰੂਪਭਵੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਾਨਿ, ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਂ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕੋ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮੀਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਿ.

੨੩੨-੫. ਹਿਤ੍ਵਾ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਠਮਫਲਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨ ਅਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪੁਞ੍ਞਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਵਸੇਨ ¶ ਪਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ. ਪੁਞ੍ਞਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਸਨ੍ਤੀਰਣਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੨੩੭. ਏਵਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਮੇਵ ਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਿਪਾਕਾਨਂ ਏਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਦਯੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਦਿਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਏਕਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਪਾਕਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.