📜
ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣਂ (ਪਦਮਾਲਾ)
ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ
ਧੀਰੇਹਿ ¶ ਮਗ੍ਗਨਾਯੇਨ, ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਂ;
ਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਮਿਧਞ੍ਞਾਯ, ਞਾਯਤੇ ਅਮਤਂ ਪਦਂ.
ਤਂ ਨਮਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵੀਰਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;
ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸੁਦ੍ਧਿਦਾਯਕਂ.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਸ੍ਸ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਸਨ੍ਤਮਸਙ੍ਖਤਂ;
ਅਤਕ੍ਕਾਵਚਰਂ ਸੁਟ੍ਠੁ, ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਮਧੁਰਂ ਸਿਵਂ.
ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ’ਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;
ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਦਿ-ਵਿਸੁਦ੍ਧਗੁਣਜੋਤਿਨੋ.
ਨਮਸ੍ਸਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਕਤਸ੍ਸ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ;
ਤੇਜਸਾਹਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਸੇਸਤੋ.
ਲੋਕਨੀਤਿਵਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨੀਤਿਨੋ;
ਸਾਸਨਤ੍ਥਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਮਨਾਕੁਲਂ.
ਆਸਵਕ੍ਖਯਲਾਭੇਨ, ਹੋਤਿ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਦਾ;
ਆਸਵਕ੍ਖਯਲਾਭੋ ਚ, ਸਚ੍ਚਾਧਿਗਮਹੇਤੁਕੋ.
ਸਚ੍ਚਾਧਿਗਮਨਂ ¶ ਤਞ੍ਚ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸ੍ਸਿਤਂ ਮਤਂ;
ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਸਾ ਕਾਮਂ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਰਾਯਣਾ.
ਪਰਿਯਤ੍ਤਾਭਿਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ;
ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹੋ, ਅਕ੍ਖਰੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਚ.
ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਮੋਹਭਾਵੇਨ, ਅਕ੍ਖਰੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਚ;
ਪਾਲ਼ਿਯਤ੍ਥਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞੂ ਸੁਗਤਸਾਸਨੇ.
ਪਾਲ਼ਿਯਤ੍ਥਾਵਬੋਧੇਨ, ਯੋਨਿਸੋ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ;
ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਤਨ੍ਦਿਕਾ.
ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਵਰਂ;
ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯ, ਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਿਕਾ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਞ੍ਞੁਨਂ;
ਭਞ੍ਞਮਾਨਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਦ-ਨੀਤਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ ਸਾਧੁਕਂ.
ਧਾਤੁ ਧਾਤੂਹਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ-ਰੂਪਾਨਿ ਚ ਸਲਕ੍ਖਣੋ;
ਸਨ੍ਧਿਨਾਮਾਦਿਭੇਦੋ ਚ, ਪਦਾਨਂ ਤੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਚ.
ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਦਯੋਚ੍ਚੇਵ-ਮੇਤ੍ਥ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ;
ਸਾਸਨਸ੍ਸੋਪਕਾਰਾਯ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਭਾਵਨਾ.
੧. ਸਵਿਕਰਣਾਖ੍ਯਾਤਵਿਭਾਗ
ਤਤ੍ਥ ਧਾਤੂਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਧਾਤੁ? ਸਕਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਾਤੁ, ਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਯੋਗਤੋ ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਾਤੁ, ਵੀਸਤਿਯਾ ਉਪਸਗ੍ਗੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਾਤੁ, ‘‘ਅਯਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਯਮਿਤੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਪਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਧਾਰਿਯਤਿ ਏਸਾਤਿਪਿ ਧਾਤੁ, ਵਿਦਹਨ੍ਤਿ ਵਿਦੁਨੋ ਏਤਾਯ ਸਦ੍ਦਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਅਯਲੋਹਾਦਿਮਯਂ ¶ ਅਯਲੋਹਾਦਿਧਾਤੂਹਿ ਵਿਯਾਤਿਪਿ ਧਾਤੁ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੋ ਜਿਨਮਤੇ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਨੇ ਮਤੋ;
ਸਤ੍ਥੇ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਸ੍ਮਿਂ, ਕਚ੍ਚਾਯਨਮਤੇ ਦ੍ਵਿਸੁ.
ਅਥ ਵਾ ਜਿਨਮਤੇ ‘‘ਤਤੋ ਗੋਤਮਿਧਾਤੂਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੋ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇ ਵਤ੍ਤਤਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਤਾਨਿ ਵਨਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਤਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ, ਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਵਾਚਕਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਧਾਤੁਯੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਭੂਵਾਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਧਾਤਵੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਭੂ ਇ ਕੁ ਕੇ ਤਕ੍ਕ ਤਕ ਤਕਿ ਸੁਕਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਗਣਤੋ ਤੇ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਭੂਵਾਦਿਗਣੋ ਰੁਧਾਦਿਗਣੋ ਦਿਵਾਦਿਗਣੋ ਸ੍ਵਾਦਿਗਣੋ ਕਿਯਾਦਿਗਣੋ ਗਹਾਦਿਗਣੋ ਤਨਾਦਿਗਣੋ ਚੁਰਾਦਿਗਣੋ ਚਾਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਵਿਕਰਣਸਞ੍ਞਿਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ. ਅਨੇਕਵਿਧਾ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਨਾਮਨਾਮ ਕਿਤਨਾਮ ਸਮਾਸਨਾਮ ਤਦ੍ਧਿਤਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਨ ਦੁਵਿਧਾਵ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯੋ ਆਖ੍ਯਾਤਪਚ੍ਚਯੋ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਵਿਧਾ ਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਨੋਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯੋ ਅਕਾਰਾਦਿਸਤ੍ਤਰਸਵਿਧੋ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ੍ਨਰਸਵਿਧੋ ਚ. ਨੋਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯੋ ਪਨ ਖ ਛ ਸਾਦਿਨੇਕਵਿਧੋ. ਯੇ ਰੂਪਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਕਾਰਕਾ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਜੋਤਕਾ ਵਾ ਅਜੋਤਕਾ ਵਾ ਲੋਪਨੀਯਾ ਵਾ ਅਲੋਪਨੀਯਾ ਵਾ, ਤੇ ਸਦ੍ਦਾ ਪਚ੍ਚਯਾ.
ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ਤਂ ਤਂ, ਏਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਥ ਵਾ;
ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ, ਇਤੋ ਏਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾ.
ਨਾਮਿਕਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ¶ ਯੋ, ਵਿਭਾਗੋ ਆਵਿ ਹੇਸ੍ਸਤਿ;
ਨਾਮਕਪ੍ਪੇ ਯਤੋ ਤਸ੍ਮਾ, ਨ ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਾਮਸੇ.
ਯੋ ਨੋਵਿਕਰਣਾਨਂ ਤੁ, ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਵਿਭਾਗਤੋ;
ਸੋ ਪਨਾਖ੍ਯਾਤਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਾ’ਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.
ਇਚ੍ਚਾਨੇਕਵਿਧੇਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ‘‘ਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮ ਇਮੇ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਭੂਵਾਦਿਗਣਤੋ ਅਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਰੁਧਾਦਿਗਣਤੋ ਅਕਾਰਿਵਣ੍ਣੇਕਾਰੋਕਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਪੁਬ੍ਬਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮੋ ਚ, ਦਿਵਾਦਿਗਣਤੋ ਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਸ੍ਵਾਦਿਗਣਤੋ ਣੁ ਣਾ ਉਣਾਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਕਿਯਾਦਿਗਣਤੋ ਨਾਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਗਹਾਦਿਗਣਤੋ ਪ੍ਪ ਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਤਨਾਦਿਗਣਤੋ ਓ ਯਿਰਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ, ਚੁਰਾਦਿਗਣਤੋ ਣੇ ਣਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ.
ਅਕਾਰੋ ਚ ਇਵਣ੍ਣੋ ਚ, ਏ ਓਕਾਰਾ ਚ ਯੋ ਤਥਾ;
ਣੁ ਣਾ ਉਣਾ ਚ ਨਾ ਪ੍ਪ ਣ੍ਹਾ-ਯਿਰਾ ਣੇ ਣਯਪਚ੍ਚਯਾ.
ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ, ਏਵਂ ਪਨ੍ਨਰਸੇ’ਰਿਤਾ;
ਵਿਕਰਣਵ੍ਹਯਾ ਏਤੇ, ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਯੇ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਹਿ ਵਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਤਦਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਧਾਤੁਗਣਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਤੇਸ੍ਵਾਯਂ ਭੂਵਾਦਿਗਣੋ. ਭੂ ਸਤ੍ਤਾਯਂ, ਭੂਧਾਤੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸਕਮ੍ਮਿਕਾਕਮ੍ਮਿਕਾਸੁ ਧਾਤੂਸੁ ਅਯਂ ਅਕਮ੍ਮਿਕਾ ਧਾਤੁ, ਨ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥਵਾਚਿਕਾ ਅਪਰਾ ਭੂਧਾਤੁ ਵਿਯ ਸਕਮ੍ਮਿਕਾ. ਏਸਾ ਹਿ ਪਰਿਅਭਿਆਦੀਹਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਕਮ੍ਮਿਕਾ ਭਵਤਿ, ਨ ਉਪ ਪਰਾ ਪਾਤੁਆਦੀਹਿ ਉਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਪਿ. ਅਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸਿਦ੍ਧਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ ਚਾਤਿ.
ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ
ਤਤ੍ਰ ¶ ਭਵਤਿ ਉਬ੍ਭਵਤਿ ਸਮੁਬ੍ਭਵਤਿ ਪਭਵਤਿ ਪਰਾਭਵਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਵਿਭਵਤਿ, ਭੋਤਿ ਸਮ੍ਭੋਤਿ ਵਿਭੋਤਿ ਪਾਤੁਭਵਤਿ ਪਾਤੁਬ੍ਭਵਤਿ ਪਾਤੁਭੋਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਾਤੁਇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਸੋ ‘‘ਆਵਿਭਵਤਿ ਤਿਰੋਭਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਵਿ ਤਿਰੋਨਿਪਾਤਾ ਵਿਯ ਭੂਧਾਤੁਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਖ੍ਯਾਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨੇਵ ਵਿਸੇਸਕਰੋ, ਨ ਚ ਸਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਸਾਧਕੋ. ਉਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਉਪਸਗ੍ਗਾ, ਤੇ ਪਨ ਵਿਸੇਸਕਰਾ, ਨ ਸਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਸਾਧਕਾ. ਯੇਸਮਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਾਨਿ. ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਸਕਮ੍ਮਕਾਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਕਥੇਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਭੋਤਿ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਅਭਿਭੋਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਅਧਿਭੋਤਿ ਅਧਿਭਵਤਿ, ਅਤਿਭੋਤਿ ਅਤਿਭਵਤਿ, ਅਨੁਭੋਤਿ ਅਨੁਭਵਤਿ, ਸਮਨੁਭੋਤਿ ਸਮਨੁਭਵਤਿ, ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਉਪਸਗ੍ਗਾ, ਤੇ ਭੂਧਾਤੁਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਖ੍ਯਾਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਕਰਾ ਚੇਵ ਸਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਸਾਧਕਾ ਚ. ਯੇਸਮਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯੋ, ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਾਨਿ. ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ ਸਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਕਥੇਤਬ੍ਬੋ, ਕ੍ਵਚਿ ਅਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਪਿ. ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਤਤ੍ਰ ਭਵਤੀਤਿ ਹੋਤਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਸਰੂਪਂ ਲਭਤਿ. ਉਬ੍ਭਵਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਰੂਪਂ ਲਭਤਿ. ਸਮੁਬ੍ਭਵਤੀਤਿ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਰੂਪਂ ਲਭਤਿ. ਪਭਵਤੀਤਿ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਭਵਤੀਤਿ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਵਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਸਰਤਿ. ਪਰਾਭਵਤੀਤਿ ਪਰਾਭਵੋ ਹੋਤਿ ਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਵੁਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਵਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਵਿਭਵਤੀਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਵਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਾ ਭਵਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਭੋਤਿ ਸਮ੍ਭੋਤਿ ਵਿਭੋਤੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ‘‘ਭਵਤਿ ¶ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਵਿਭਵਤੀ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨਿ. ਪਾਤੁਭਵਤੀਤਿ ਪਕਾਸਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਤੁਬ੍ਭਵਤਿ ਪਾਤੁਭੋਤੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨਿ. ਏਵਂ ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਸਕਮ੍ਮਕਾਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਕਥਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ.
ਪਰਿਭੋਤਿਦੁਕਾਦੀਸੁ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸੁ ਦੁਕੇਸੁ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮ. ਤਤ੍ਰ ਪਰਿਭੋਤਿ ਪਰਿਭਵਤੀਤਿ ਪਰਂ ਹਿਂਸਤਿ ਪੀਲ਼ੇਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਹੀਲ਼ੇਤਿ ਅਵਜਾਨਾਤਿ. ਅਭਿਭੋਤਿ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਪਰਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਤਿ. ਅਧਿਭੋਤਿ ਅਧਿਭਵਤੀਤਿ ਪਰਂ ਅਭਿਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਵਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤਾਪੇਤਿ. ਅਤਿਭੋਤਿ ਅਤਿਭਵਤੀਤਿ ਪਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਵਤਿ. ਅਨੁਭੋਤਿ ਅਨੁਭਵਤੀਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦੇਤਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਹੋਤਿ. ਸਮਨੁਭੋਤਿ ਸਮਨੁਭਵਤੀਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵੇਦੇਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਹੋਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਪਰਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਤਿ. ਏਵਂ ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ ਸਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਕਥਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਪਿ. ਏਵਮੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਂ.
ਅਪਚ੍ਚਯੋ ਪਰੋ ਹੋਤਿ, ਭੂਵਾਦਿਗਣਤੋ ਸਤਿ;
ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਖ੍ਯਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਧਾਤੁਕਨਿਸ੍ਸਿਤੇ.
ਅਯਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ
ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਭਾਵੇਤਿਸਮ੍ਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਭਾਵੇਤਿ, ਏਵਂ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਕਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨੇਸਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਨ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਪਿ. ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤਿ ਅਭਿਭਾਵਾਪੇਤਿ ਅਨੁਭਾਵਾਪੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨੇਸਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਤਤ੍ਰ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਵੇਤਿ ਆਸੇਵਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਭਾਵੇਤਿ, ਵਿਵਿਧੇਨ ਵਾ ਆਕਾਰੇਨ ਭਾਵੇਤਿ ਭਾਵਯਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਭਾਵੇਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ. ਸਮ੍ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗੁਣਂ ਸਮ੍ਭਾਵੇਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਯਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਕਾਸੇਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸੇਤਿ. ਪਰਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਪਰਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਭਾਵਯਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਏਵਂ ਏਕਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਰਿਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਭਾਵਯਤਿ ਵਾਸੇਤਿ ਗਨ੍ਧਂ ਗਾਹਾਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤਿ ਹਿਂਸਾਪੇਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਹੀਲ਼ਾਪੇਤਿ ਅਵਜਾਨਾਪੇਤਿ. ਅਭਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਪਤ੍ਤਂ ਅਭਿਭਾਵਾਪੇਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਾਪੇਤਿ. ਅਨੁਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਾਵਾਪੇਤਿ ਪਰਿਭੋਜੇਤਿ.
ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਕਤ੍ਤੁਨਾ ਯੋਗੇ, ਠਿਤੋਯੇਵਾਪ੍ਪਧਾਨਿਯੇ;
ਕ੍ਰਿਯਂ ਸਾਧੇਤਿ ਏਤਸ੍ਸ, ਦੀਪਕਂ ਸਾਸਨੇ ਪਦਂ.
ਕਰਣਵਚਨਂਯੇਵ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਆਖ੍ਯਾਤੇ ਕਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤਂ ਇਦਂ.
ਨ ¶ ਨਾਮੇ ਕਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ, ‘‘ਬੋਧੇਤਾ’’ ਇਤਿਆਦਿਕਂ;
‘‘ਸੁਨਖੇਹਿਪਿ ਖਾਦਾਪੇਨ੍ਤਿ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਚ;
ਆਹਰਿਤ੍ਵਾਨ ਦੀਪੇਯ੍ਯ, ਪਯੋਗਕੁਸਲੋ ਬੁਧੋ.
ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਕਰਣਵਚਨਂ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥਦੀਪਕਂ, ਉਪਯੋਗਸਾਮਿਵਚਨਾਨਿਪਿ ਤਦ੍ਦੀਪਕਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਥਂ? ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ, ਤਥਾ ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਵਾਪੇਤੀਤਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਕਰਣੋਪਯੋਗਸਾਮਿਵਚਨਾਨਿ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥਦੀਪਕਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਅਯਂ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਕਮ੍ਮਕ੍ਰਿਯਾਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ
ਭਵਿਯਤੇ ਵਿਭਵਿਯਤੇ ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ ਅਨੁਭਵਿਯਤੇ ਪਰਿਭੂਯਤੇ ਅਭਿਭੂਯਤੇ ਅਨੁਭੂਯਤੇ, ਏਵਂ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਅਭਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਅਨੁਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਪਰਿਭੁਯ੍ਯਤੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੇ ਅਨੁਭੁਯ੍ਯਤੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿਯੇਵ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਵਿਸੁਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਰ ਭਵਿਯਤੇਤਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਭਾਵਿਯਤੇ ਆਸੇਵਿਯਤੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਯਤੇ, ਅਥ ਵਾ ਭਵਿਯਤੇਤਿ ਵਡ੍ਢਿਯਤੇ. ਵਿਭਵਿਯਤੇਤਿ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਿਭਵਿਯਤੇ ਵਿਸੇਸੇਨ ਭਵਿਯਤੇ, ਵਿਵਿਧੇਨ ¶ ਵਾ ਆਕਾਰੇਨ ਭਵਿਯਤੇ ਵਡ੍ਢਿਯਤੇ, ਅਥ ਵਾ ਵਿਭਵਿਯਤੇਤਿ ਅਭਵਿਯਤੇ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪਿਯਤੇ. ਪਰਿਭਵਿਯਤੇਤਿ ਸਪਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ ਹਿਂਸਿਯਤੇ, ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਭਵਿਯਤੇਤਿ ਹੀਲ਼ਿਯਤੇ ਅਵਜਾਨਿਯਤੇ. ਅਭਿਭਵਿਯਤੇਤਿ ਸਪਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਯਤੇ ਅਭਿਮਦ੍ਦਿਯਤੇ. ਅਨੁਭਵਿਯਤੇਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਨੁਭਵਿਯਤੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਯਤੇ. ਪਰਿਭੂਯਤੇਤਿਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ‘‘ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਸਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਯਂ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਪਧਾਨਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਤਿ ਪਦਂ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥਦੀਪਕਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਤਰਿ ਏਕਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਯਦਿ ਕਮ੍ਮਂ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਪਨੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵ. ਤਥਾ ਕਤ੍ਤਰਿ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਯਦਿ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵ. ਕਥਂ? ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਧਮ੍ਮੋ ਭਵਿਯਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭਵਿਯਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਭਵਿਯਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਭਵਿਯਨ੍ਤੇਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਵੋਹਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥਦੀਪਕੇ ਕਮ੍ਮਭੂਤਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥਦੀਪਕਂ, ਤਂ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤੋ ਵਿਸੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇ ਪਯੋਗਰਚਨਾ. ਸਯਮੇਵ ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਭਣਂ ਬਾਲੋ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਰਿਭੂਤੋਪਿ, ਸਯਮੇਵ ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ ਪਾਪਕਾਰੀ ਨਿਰਯੇ ਨਿਰਯਪਾਲੇਹਿ ਅਭਿਭੂਤੋਪਿ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਯਂ ਕਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਯਮੇਵ ਪੀਯਤੇ ਪਾਨੀਯਂ, ਸਯਮੇਵ ਕਟੋ ਕਰਿਯਤੇਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ¶ ਸੁਖਾਭਿਸਙ੍ਖਰਣੀਯਤਾ ਲਬ੍ਭਤੇਵ, ਤਤੋ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਤਾ ਚ.
ਅਯਂ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭਾਵਕ੍ਰਿਯਾਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ
ਭੂਯਤੇ ਭਵਿਯਤੇ ਉਬ੍ਭਵਿਯਤੇ, ਏਵਂ ਭਾਵਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਭੁਯ੍ਯਤੇ ਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਉਬ੍ਭਵਿਯ੍ਯਤੇਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਯਥਾ ਠੀਯਤੇਪਦਸ੍ਸ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਭਾਵਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਕਥਨਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਭੂਯਤੇਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਭਵਨਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਭਾਵਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਕਥਨਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਠਾਨਂ ਠਿਤਿ ਭਵਨਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਭਾਵਵਾਚਕਕਿਤਨ੍ਤਨਾਮਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਛਟ੍ਠਿਯੋਜਨਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਠੀਯਤੇ ਭੂਯਤੇਤਿਆਦੀਹਿ ਭਾਵਵਾਚਕਾਖ੍ਯਾਤਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਛਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਪਵਤ੍ਤਛਟ੍ਠਿਯਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਹਿ ਅਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਤ੍ਤਾ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਯੋਗੇ ਯਂ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ, ਕਤ੍ਤੁਵਾਚਕਪਦਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ਵਾ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਤਿ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਭਾਵਤ੍ਥਦੀਪਕਂ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਕਤ੍ਤਾਰਮਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਾਵੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭਾਵੋ ਨਾਮ ਕੇਵਲੋ ਭਵਨਲਵਨਪਚਨਾਦਿਕੋ ਧਾਤੁਅਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਪਨ ‘‘ਠੀਯਤੇ ਭੂਯਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਭਾਵਵਿਸਯੇਸੁ ਕਰਣਵਚਨਮੇਵ ਪਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਨੁ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸੁਪਾਰੁਤੇਨ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਉਬ੍ਭਵਿਯਤੇ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਜਿਨਮਤੇਨ ਪਨ ‘‘ਸੋ ਭੂਯਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇਨੇਵ. ਸਚ੍ਚਸਙ੍ਖੇਪਪ੍ਪਕਰਣੇ ਹਿ ਧਮ੍ਮਪਾਲਾਚਰਿਯੇਨ, ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ, ਧਜਗ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਭਗਵਤਾ ਚ ਭਾਵਪਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਪੇਕ੍ਖਵਸੇਨੁ’ਚ੍ਚਾਰਿਤਂ.
ਕਥਿਤੋ ¶ ਸਚ੍ਚਸਙ੍ਖੇਪੇ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ਵੇ,
‘‘ਭੂਯਤੇ’’ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਭਾਵਦੀਪਨੋ.
ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਰੂਪਂ, ਵਿਭੋਤਿ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ’’;
ਇਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਾਪਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਥਿਰਂ.
ਤਥਾ ਧਜਗ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ, ਮੁਨਿਨਾਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤੇ;
‘‘ਸੋ ਪਹੀਯਿਸ੍ਸਤਿ’’ ਇਤਿ, ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ਚ.
ਪਾਰਮਿਤਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਮਹੇਸੀਨਂਵ ਦੇਹਤੋ;
ਸਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾ, ਨੇਵ, ਸਕ੍ਕਤਾਦਿਵਚੋ ਵਿਯ.
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ, ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਯਯੋਜਨਂ;
ਏਕਵਚਨਿਕਞ੍ਚਾਪਿ, ਬਹੁਵਚਨਿਕਮ੍ਪਿ ਚ;
ਕਾਤਬ੍ਬਮਿਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤਿ, ਪਰਸ੍ਸਪਦਆਦਿਕੇ.
ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਂ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ, ਰੂਪਾਨਿ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਥ, ਅਹਂ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮਿ, ਮਯਂ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮ, ਰੂਪਂ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ, ਰੂਪਾਨਿ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਨ੍ਤੇ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿ ਜਿਨਵਚਨਾਨੁਰੂਪਤੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਸੋਧਨਾ –
ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤੀਤਿ ਇਦਂ, ਕਮ੍ਮਪਦਸਮਾਨਕਂ;
ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਪਦਂ ਨਾਪਿ, ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਪਦਾਦਿਕਂ.
ਯਦਿ ਕਮ੍ਮਪਦਂ ਏਤਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਪਨ;
ਕਮ੍ਮਂ ਦੀਪੇਯ੍ਯ ਕਰਣ-ਵਚਨਂ ਕਤ੍ਤੁਦੀਪਕਂ.
ਯਦਿ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਪਦਂ, ‘‘ਪੀਯਤੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਯ;
ਸਿਯਾ ਸਕਮ੍ਮਕਂ, ਨੇਤਂ, ਤਥਾ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪਯੇ.
ਯਦਿ ਕਤ੍ਤੁਪਦਂ ਏਤਂ, ਵਿਭਵਤਿਪਦਂ ਵਿਯ;
ਵਿਨਾ ਯਪਚ੍ਚਯਂ ਤਿਟ੍ਠੇ, ਨ ਤਥਾ ਤਿਟ੍ਠਤੇ ਇਦਂ.
ਨ ਕਤ੍ਤਰਿ ਭੁਵਾਦੀਨਂ, ਗਣੇ ਯਪਚ੍ਚਯੋ ਰੁਤੋ;
ਦਿਵਾਦੀਨਂ ਗਣੇਯੇਵ, ਕਤ੍ਤਰਿ ਸਮੁਦੀਰਿਤੋ.
ਨ ¶ ਭੂਧਾਤੁ ਦਿਵਾਦੀਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤੇ ਗਣੇ;
ਭੂਵਾਦਿਕਚੁਰਾਦੀਨਂ, ਗਣੇਸੁਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਪਚ੍ਚਯੋ ਪਨ;
ਭਾਵੇਯੇਵਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਸਮਯਞ੍ਞੁਨਾ.
ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਭਾਵਕਾਰਕਲਕ੍ਖਣਂ;
ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਹਂ ਦਾਨਿ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਿਬੋਧਥ.
‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਚ੍ਛਤਿ’’ਇਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਕਤ੍ਤੁਨੋ ਪਦਂ;
‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਯਤਿ’’ਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਕਮ੍ਮਂ ਤੁ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਪਦਂ.
ਸਰੂਪਤੋ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਾਕਟਾ ਉਭੋ;
ਤਥਾ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤੀਤਿ-ਆਦਿਭਾਵਪਦਂ ਪਨ.
ਸਰੂਪਤੋ ਨ ਦੀਪੇਤਿ, ਕਾਰਕਂ ਭਾਵਨਾਮਕਂ;
ਦਬ੍ਬਭੂਤਂ ਤੁ ਕਤ੍ਤਾਰਂ, ਪਕਾਸੇਤਿ ਸਰੂਪਤੋ.
ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਪਨ ਦੀਪੇਨ੍ਤਂ, ਕਤ੍ਤੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਮ੍ਪਿ ਤਂ;
ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ ਸ੍ਵਾਕਾਰੋ, ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਭਾਵਿਤੋ.
ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵੇਨ, ਭਾਵੋ ਨਾਮ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ;
ਕਤ੍ਤਾਵ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵੇਨ, ਭਾਵਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਤਤੋ.
ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਕਤ੍ਤੁਵੋਹਾਰੋ, ਭਾਵਸ੍ਸ ਤੁ ਕਥਂ ਸਿਯਾ;
‘‘ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਅਹੋਸਿ’’ਇਤਿਆਦਿਸੁ.
ਇਤਿ ਚੇ ਨਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਤੁ, ਵਸਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਸਮ੍ਭਵਾ;
ਕਤ੍ਤੁਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਭਾਵਸ੍ਸ, ਕਤ੍ਤੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ.
ਕਾਰਕੇ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਮਵ੍ਹੇ, ਕ੍ਰਿਯਾਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਯਥਾ;
ਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਆਸਨਥਾਲੀ, ਕ੍ਰਿਯਾਧਾਰੋਤਿ ਕਪ੍ਪਿਤਾ.
ਤਥਾ ਭਾਵਪਦਂ ਧੀਰਾ, ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਭਾਵਨਿਸ੍ਸਯਂ;
ਦੀਪਯਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਭਾਵਸ੍ਸ ਵਾਚਕਂ ਇਤਿ.
ਕੇਚਿ ¶ ਅਦਬ੍ਬਭੂਤਸ੍ਸ, ਭਾਵਸ੍ਸੇਕਤ੍ਤਤੋ ਬ੍ਰਵੁਂ;
ਭਾਵੇਦੇਕਵਚੋਵਾਦਿ-ਪੁਰਿਸਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿਤਿ.
ਪਾਲ਼ਿਂ ਪਤ੍ਵਾਨ ਤੇਸਂ ਤੁ, ਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਕਂ;
‘‘ਤੇ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਹੀਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’’ ਇਤਿ ਹਿ.
ਪਾਠੋ ਪਾਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮਸੇ;
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ, ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਯਯੋਜਨਂ.
ਵਚਨੇਹਿ ਯੁਤਂ ਦ੍ਵੀਹਿ, ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੋ ਰੁਚਿ;
ਭਾਵੇ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ ਨਾਮ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਤਿਦੁਦ੍ਦਸਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਤਗ੍ਗਹਣੂਪਾਯੋ, ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਮਯਾਤਿ.
ਅਯਂ ਭਾਵਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ, ਭਾਵਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਚਾਤਿ ਚਤੁਧਾ, ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਹਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭੂਧਾਤੁਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਲੋਕਿਯਾਨਂ ਭਾਵਭੇਦਵਸੇਨ ਵੋਹਾਰਭੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਭਾਵਕਾਰਕਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾਨੇਵ. ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਹਿ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਰਕੇ ਤਸ੍ਸਙ੍ਗਭਾਵਤੋ ਸਙ੍ਗਹਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕੇ, ਭਾਵੋ ਪਨ ਕੇਵਲੋ. ਸੋ ਹਿ ਗਮਨਪਚਨਲਵਨਾਦਿਵਸੇਨਾਨੇਕਵਿਧੋਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਭੇਦਰਹਿਤੋ ਕਾਰਕਨ੍ਤਰੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਦਬ੍ਬਭੇਦੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਪਾਵਚਨੇ ਭਾਵਵਾਚਕਂ ਪਦਂ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦੇ ਭਾਵਕਾਰਕਵੋਹਾਰੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਤੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਕਤਾ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਨ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਨੇਤਿ, ਨ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਕ੍ਰਿਯਾਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੋਯੇਵ ਹਿ ਕਾਰਕਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਤਿ ਮੁਖ੍ਯਤੋ ਵਾ ਹੇਤੁਤੋ ਵਾ ਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਕਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸੋ ਕਰਣਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਰਕਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਰਣਂ ਕਾਰੋ, ਕ੍ਰਿਯਾ, ਤਦੇਵ ਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਕਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕ੍ਰਿਯਾਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੋਯੇਵ ਕਾਰਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਮਿਕਪਦੇ ਕਾਰਕਲਕ੍ਖਣੇ ਭਾਵਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰਂ ਪਹਾਯ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਮਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਾਪਾਦਾਨਾਧਿਕਰਣਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਕਮ੍ਮਕਾਰਕਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੋਹਾਰੋ ਕਰਿਯਤਿ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿ. ਏਵਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਾਵਕਾਰਕਞ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਚ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਾਨੀਤਿ ਕਾਰਕਤ੍ਤਯਂ ਭਵਤਿ. ਤਦ੍ਦੀਪਕਞ੍ਚਾਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਂ ਤਿਕਾਰਕਂ.
ਇਮਮਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਵੁਤ੍ਤਮਾਚਰਿਯੇਹਿਪਿ;
ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਦਸ੍ਸਿਭਿ.
‘‘ਯਂ ਤਿਕਾਲਂ ਤਿਪੁਰਿਸਂ, ਕ੍ਰਿਯਾਵਾਚਿ ਤਿਕਾਰਕਂ;
ਅਤਿਲਿਙ੍ਗਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ, ਤਦਾਖ੍ਯਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਇਧ ਭਾਵਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕੇਚਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਮਤਿਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਮਮ੍ਹੇਹਿ ਭਾਵਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਵਸੇਨੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ. ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਤਿਕਾਰਕਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਮਿਚ੍ਛਤਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦਤ੍ਤਨੋਪਦਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਤਿਕਾਰਕਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਪਰਸ੍ਸਪਦਤ੍ਤਨੋਪਦਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਠਿਤਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮਾਧਿਜ੍ਝਾਨਕੁਸਲਾ, ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਲੋਕਨਾਯਕਂ. ਮੋਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ. ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾ ਧੀਰੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਵਿਭੋਤਿ ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ. ਸੋ ¶ ਪਹੀਯਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਾਸਤੇ ਤਪਤੇ. ਪੂਜਕੋ ਲਭਤੇ ਪੂਜਂ. ਪੁਤ੍ਤਕਾਮਾ ਥਿਯੋ ਯਾਚਂ, ਲਭਨ੍ਤੇ ਤਾਦਿਸਂ ਸੁਤਂ. ਅਸਿਤੋ ਤਾਦਿ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਅਗ੍ਗਿਜਾਦਿ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਭੂਯਤੇ. ਸੋ ਪਹੀਯੇਥਾਪਿ ਨੋ ਪਹੀਯੇਥਾਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਠਿਤਾਨਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਪਾਲ਼ਿਵਵਤ੍ਥਾਨਂ –
ਤਿਕਾਰਕਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਪਾਯਤੋ;
ਪਰਸ੍ਸਪਦਯੋਗੇਨ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ.
ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਚੁਣ੍ਣਿਯੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਹਿ;
ਅਤੀਵਪ੍ਪਾਨਿ ਗਾਥਾਸੁ, ਪਦਾਨੀਤਿ ਬਹੂਨਿ ਤੁ.
ਗਾਥਾਸੁ ਚੇਵਿਤਰਾਨਿ, ਚੁਣ੍ਣਿਯੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਚ;
ਸੁਬਹੂਨੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾਨ, ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕਾਸਯੇ.
ਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਨਤਿ ਅਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਚਨਾਨਮਨੁਰੂਪੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਤਿਕਾਰਕਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਸਰੂਪਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਨੋਪਸਗ੍ਗਾਕਮ੍ਮਿਕਾਦਿਵਸੇਨ ਭਵਤਿਸ੍ਸ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਦਾਮ –
ਨੋਪਸਗ੍ਗਾ ਅਕਮ੍ਮਾ ਚ, ਸੋਪਸਗ੍ਗਾ ਅਕਮ੍ਮਿਕਾ;
ਸੋਪਸਗ੍ਗਾ ਸਕਮ੍ਮਾ ਚ, ਇਤਿ ਭੂਤਿ ਵਿਭਾਵਿਤਾ.
ਇਦਂ ਤੁ ਵਚਨਂ ‘‘ਧਮ੍ਮ-ਭੂਤੋ ਭੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਸੁ;
ਪਤ੍ਤਾਨੁਭਵਨਤ੍ਥਂ ਮੇ, ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਦੀਰਿਤਂ.
ਏਤੇਨ ਪਨ ਅਤ੍ਥੇਨ, ਨੋਪਸਗ੍ਗਸਕਮ੍ਮਿਕਂ;
ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਞੇਯ੍ਯਂ ਵਿਸੇਸਤੋ.
ਨੋਪਸਗ੍ਗਾ ਅਕਮ੍ਮਾ ਚ, ਸੋਪਸਗ੍ਗਾ ਅਕਮ੍ਮਿਕਾ;
ਭੂਧਾਤੁ ਕਾਰਿਤੇ ਸਨ੍ਤੇ, ਏਕਕਮ੍ਮਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ.
‘‘ਭਾਵੇਤਿ ¶ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਵਿਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿਮਾਨਿਧ;
ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਸਾਸਨਞ੍ਞੂਹਿ ਸਾਸਨੇ.
ਸੋਪਸਗ੍ਗਾ ਸਕਮ੍ਮਾ ਤੁ, ਕਾਰਿਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ;
ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਾਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ, ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਕਥਂ.
ਅਭਿਭਾਵੇਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਾ, ਪੁਰਿਸੇ ਪਾਣਜਾਤਿਕਂ;
ਅਨੁਭਾਵੇਤਿ ਪੁਰਿਸੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪੁਰਿਸਂ ਇਤਿ.
ਇਦਂ ਸਕਮ੍ਮਕਂ ਨਾਮ, ਅਕਮ੍ਮਕਮਿਦਂ ਇਤਿ;
ਕਥਮਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਦੇਥ ਨੋ.
ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨੇਵ ਕਿਂ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਏਕਦੇਸਤੋ;
ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ, ਵਦਤੋ ਮੇ ਨਿਬੋਧਥ.
ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਂ ਨਾਮ, ਦੁਵਿਧਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤਂ;
ਸਕਮ੍ਮਕਮਕਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਤਤ੍ਰ ਯਸ੍ਸ ਪਯੋਗਮ੍ਹਿ, ਪਦਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਨਾ ਕ੍ਰਿਯਾ;
ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਾ ਵਿਨਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਹੋਤਿ ਤਂ ਸਕਮ੍ਮਕਂ.
‘‘ਪਚਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੁ, ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਜਨ੍ਤੁਨਾ;
ਓਦਨਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਂ ਵਾ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਞਾਯਤਿ.
ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਯੋਗਮ੍ਹਿ, ਕਮ੍ਮੇਨ ਰਹਿਤਾ ਕ੍ਰਿਯਾ;
ਪਦਸ੍ਸ ਞਾਯਤੇ ਏਤਂ, ਅਕਮ੍ਮਕਨ੍ਤਿ ਤੀਰਯੇ.
‘‘ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੇਨਚਿ ਜਨ੍ਤੁਨਾ;
ਠਾਨਂਵ ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋ, ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ.
ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਂ ਤਤ੍ਥ, ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਚ;
ਪਕਾਸੇਤਿ ਯਥਾਯੋਗ-ਮਿਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵਯੇ.
‘‘ਓਦਨਂ ਪਚਤਿ ਪੋਸੋ, ਓਦਨੋ ਪਚ੍ਚਤੇ ਸਯਂ’’;
ਇਚ੍ਚੁਦਾਹਰਣਾ ਞੇਯ੍ਯਾ, ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ.
ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਂ ¶ ਨਾਮ, ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਭਾਵਮੇਵ ਚ;
ਯਥਾਰਹਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਇਤਿ ਧੀਰੋਪਲਕ੍ਖਯੇ.
ਕਤ੍ਤਾਰਂ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤਿ’’ਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਸੂਚੇਤਿ ਭਾਵਨਾਮਕਂ;
‘‘ਉਪਟ੍ਠੀਯਤਿ’’ ਇਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ.
ਏਵਂ ਸਕਮ੍ਮਕਾਕਮ੍ਮਂ, ਞਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਯ੍ਯ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ;
ਤਿਕਮ੍ਮਕਞ੍ਚ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਕਰਾਦੋ ਕਾਰਿਤੇ ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਕਟਕਂ ਪੋਸੋ, ਕਾਰੇਤਿ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚ;
‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਸੇ ਗਾਮਂ, ਰਥਂ ਵਾਹੇਤਿ’’ਇਚ੍ਚਪਿ.
ਏਤ੍ਥ ਭਵਤਿਧਾਤੁਮ੍ਹਿ, ਨਯੋ ਏਸੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ;
ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਕਞ੍ਞੇਵ, ਪਦਮੇਤ੍ਥ ਵਿਭਾਵਿਤਂ.
ਏਦਿਸੋ ਚ ਨਯੋ ਨਾਮ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤੁ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਮਤੇਨੇਵ, ਮਯਾ ਏਵਂ ਪਕਾਸਿਤੋ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਤਮੇਨਂ ਰਾਜਾ, ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ;
ਕਾਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਯੋ ਪਾਠੋ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਂ ਸੁਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
‘‘ਮਨੁਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਠਸੇਸਂ ਸੁਮੇਧਸੋ;
‘‘ਸੁਨਖੇਹਿਪਿ ਖਾਦਾਪੇਨ੍ਤਿ’’, ਇਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾ.
ਏਤਂ ਨਯਂ ਵਿਦੂ ਞਤ੍ਵਾ, ਯੋਜੇ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪਤੋ;
‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਕਟਕਂ ਪੋਸੋ, ਕਾਰੇਤਿ ਪੁਰਿਸੇਨਿ’’ਤਿ.
ਵਿਕਰਣਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਵ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਸਰੂਪਤੋ;
ਸਗਣੇ ਸਗਣੇ ਤੇਸਂ, ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਤੁਮੇਵ ਚ.
‘‘ਅਸ੍ਮਿਂ ਗਣੇ ਅਯਂ ਧਾਤੁ, ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੁਨੋ;
ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਹਿ, ਞਾਪਨਾ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨ.
ਤਥਾ ਹਿ ਭਾਵਕਮ੍ਮੇਸੁ, ਵਿਹਿਤੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਤੁ ਯੋ;
ਅਟ੍ਠਵਿਧੇਪਿ ਧਾਤੂਨਂ, ਗਣਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਭੂਧਾਤੁਜੇਸੁ ¶ ਰੂਪੇਸੁ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਾਯ ਸੋਤੁਨਂ;
ਨਾਨਾਵਿਧੋ ਨਯੋ ਏਵਂ, ਮਯਾ ਏਤ੍ਥ ਪਕਾਸਿਤੋ.
ਯੇ ਲੋਕੇ ਅਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਵਿਧਵਿਕਰਣਾਖ੍ਯਾਤਸਦ੍ਦੇਸ੍ਵਛੇਕਾ,
ਤੇ ਪਤ੍ਵਾਖ੍ਯਾਤਸਦ੍ਦੇ ਅਵਿਗਤਵਿਮਤੀ ਹੋਨ੍ਤਿ ਞਾਣੀਪਿ ਤਸ੍ਮਾ;
ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਧੀਰੋ ਸਪਰਹਿਤਰਤੋ ਸਾਸਨੇ ਦਲ਼੍ਹਪੇਮੋ,
ਯੋਗਂ ਤੇਸਂ ਪਯੋਗੇ ਪਟੁਤਰਮਤਿਤਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ ਕਰੇਯ੍ਯ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ
ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਵਿਕਰਣਾਖ੍ਯਾਤਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਪਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੨. ਭਵਤਿਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗ
ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਸੋਤੂਨਂ ਮਤਿਵਡ੍ਢਨਂ;
ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਕ੍ਕਮਂ ਨਾਮ, ਵਿਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਦੀਪਯਂ.
ਤਤ੍ਰ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਸੂਚਿਕਾ ਤ੍ਯਾਦਯੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਾ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ.
ਤਤ੍ਥਤਿ ਅਨ੍ਤਿ, ਸਿ ਥ, ਮਿ ਮ, ਤੇ ਅਨ੍ਤੇ, ਸੇ ਵ੍ਹੇ, ਏ ਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਤੁ ਅਨ੍ਤੁ, ਹਿ ਥ, ਮਿ ਮ, ਤਂ ਅਨ੍ਤਂ, ਸੁ ਵ੍ਹੋ, ਏ ਆਮਸੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਏਯ੍ਯ ¶ ਏਯ੍ਯੁਂ, ਏਯ੍ਯਾਸਿ ਏਯ੍ਯਾਥ, ਏਯ੍ਯਾਮਿ ਏਯ੍ਯਾਮ, ਏਥ ਏਰਂ, ਏਥੋ ਏਯ੍ਯਾਵ੍ਹੋ, ਏਯ੍ਯਂ ਏਯ੍ਯਾਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਅ ਉ, ਏ ਤ੍ਥ, ਅਂ ਮ੍ਹ, ਤ੍ਥ ਰੇ, ਤ੍ਥੋ ਵ੍ਹੋ, ਇਂ ਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਪਰੋਕ੍ਖਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਆ ਊ, ਓ ਤ੍ਥ, ਅਂ ਮ੍ਹਾ, ਤ੍ਥ ਤ੍ਥੁਂ, ਸੇ ਵ੍ਹਂ, ਇਂ ਮ੍ਹਸੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਈ ਉਂ, ਓ ਤ੍ਥ, ਇਂ ਮ੍ਹਾ, ਆ ਊ, ਸੇ ਵ੍ਹਂ, ਅਂ ਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਅਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਸ੍ਸਤਿ ਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸ੍ਸਸਿ ਸ੍ਸਥ, ਸ੍ਸਾਮਿ ਸ੍ਸਾਮ, ਸ੍ਸਤੇ ਸ੍ਸਨ੍ਤੇ, ਸ੍ਸਸੇ ਸ੍ਸਵ੍ਹੇ, ਸ੍ਸਂ ਸ੍ਸਾਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਸ੍ਸਾ ਸ੍ਸਂਸੁ, ਸ੍ਸੇ ਸ੍ਸਥ, ਸ੍ਸਂ ਸ੍ਸਾਮ੍ਹਾ, ਸ੍ਸਥ ਸ੍ਸਿਸੁ, ਸ੍ਸਸੇ ਸ੍ਸਵ੍ਹੇ, ਸ੍ਸਿਂ ਸ੍ਸਾਮ੍ਹਸੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ.
ਸਬ੍ਬਾਸਮੇਤਾਸਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਯਾਨਿ ਯਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਿ ਛ ਪਦਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨਿ ਨਾਮ. ਯਾਨਿ ਯਾਨਿ ਪਨ ਪਰਾਨਿ ਛ ਪਦਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਾਨਿ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਛ, ਪਞ੍ਚਮਿਯੋ ਛ, ਸਤ੍ਤਮਿਯੋ ਛ, ਪਰੋਕ੍ਖਾ ਛ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯੋ ਛ, ਅਜ੍ਜਤਨਿਯੋ ਛ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੋ ਛ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਛਾਤਿ ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਿਧਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਇਤਰਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡਿਤਾਨਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਵਿਧਾਨਿ.
ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨਮਤ੍ਤਨੋਪਦਾਨਞ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਦੀਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਿਣ੍ਡਿਤਾਨਿ ਪਰਿਮਾਣਾਨੇਵ.
ਦ੍ਵੀਸੁ ¶ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਪਠਮਂ ਪਠਮਂ ਏਕਵਚਨਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਦੁਤਿਯਂ ਬਹੁਵਚਨਂ.
ਤਤ੍ਰ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤੀਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਿ, ਸਿ ਥ, ਮਿ ਮ ਇਚ੍ਚੇਤਾਨਿ ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨਿ. ਤੇ ਅਨ੍ਤੇ, ਸੇ ਵ੍ਹੇ, ਏ ਮ੍ਹੇ ਇਚ੍ਚੇਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਾਨਿ. ਪਰਸ੍ਸਪਦਤ੍ਤਨੋਪਦੇਸੁਪਿਤਿ ਅਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾ, ਸਿਥ ਇਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਾ, ਮਿ ਮ ਇਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ, ਤੇ ਅਨ੍ਤੇ ਇਤਿ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾ, ਸੇ ਵ੍ਹੇ ਇਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਾ, ਏ ਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ.
ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਸੁਪਿ ਤਿ-ਇਤਿ ਏਕਵਚਨਂ, ਅਨ੍ਤਿ-ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਕਮਤੋ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਏਵਂ ਸੇਸਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਪਰਸ੍ਸਪਦਤ੍ਤਨੋਪਦਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿ? ਕਾਲਾਦਿਵਸੇਨ ਧਾਤ੍ਵਤ੍ਥਂ ਵਿਭਜਤੀਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ, ਸ੍ਯਾਦੀਹਿ ਨਾਮਿਕਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ ਸਹ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਪਨ ਸਕਤ੍ਥਪਰਤ੍ਥਾਦਿਭੇਦੇ ਅਤ੍ਥੇ ਵਿਭਜਤੀਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਦਯੋ ਵਾ ਕਾਰਕੇ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਿਭਜਤੀਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ, ਵਿਭਜਿਤਬ੍ਬਾ ਞਾਣੇਨਾਤਿਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ, ਵਿਭਜਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਏਤਾਯਾਤਿਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਸਤਿਪਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਨਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸਾ’ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਵਿਧੇਨ ਵਾ ਆਕਾਰੇਨ ਭਜਨ੍ਤਿ ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਲਕ੍ਖਣਂ ਵਦਾਮ ਸਹ ਪਯੋਗਨਿਦਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿ.
ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਨਾਮਿਕੇਸੁਪਲਬ੍ਭਤਿ;
ਨਾਖ੍ਯਾਤੇਸੂਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ-ਮਿਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਨਿਗ੍ਰੋਧੋਵ ਮਹਾਰੁਕ੍ਖੋ, ਥੇਰ ਵਾਦਾਨਮੁਤ੍ਤਮੋ;
ਅਨੂਨਂ ਅਨਧਿਕਞ੍ਚ, ਕੇਵਲਂ ਜਿਨਸਾਸਨਂ.
ਤਤ੍ਰ ¶ ਥੇਰ-ਇਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਥੇਰਾਨਂ ਅਯਨ੍ਤਿ ਥੇਰੋ. ਕੋ ਸੋ? ਵਾਦੋ. ਥੇਰਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਾਦਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਕਾਯੋ ਤੇ ਸਬ੍ਬ ਸੋਵਣ੍ਣੋ’’, ਇਚ੍ਚਾਦਿਮ੍ਹਿਪਿ ਨਾਮਿਕੇ;
ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਨਯਞ੍ਞੁਨਾ.
ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਨਨ੍ਵਾਖ੍ਯਾਤੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
‘‘ਭੋ ਖਾਦ ਪਿਵ’’ਇਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਵਦੇ ਯੋ ਕੋਚਿ ਚੋਦਕੋ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ਮਤੇਨਸ੍ਸ, ਭਵੇਯ੍ਯ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਂ;
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭੋ ਪੁਰਿਸਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿ, ਪਦਮ੍ਪਿ, ਨ ਹਿਦਂ ਤਥਾ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭੋ ਪੁਰਿਸਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿ, ਸਿ ਗ ਲੋਪੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ;
ਤਥਾ ‘‘ਖਾਦਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ, ਹਿ ਲੋਪੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਰੇ.
ਏਵਂ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਆਖ੍ਯਾਤੇਸੁ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨਾਮੇਸੁਯੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲ ਧਮ੍ਮਦਸਾ ਤੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲ ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਕਰਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਚ ਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਕੁਸਨ੍ਧ ਇਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਯ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਉਪਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਉਪਨਿਪਨ੍ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਭੁਮ੍ਮੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਅਦਿਟ੍ਠਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਛਨ੍ਦਵਸੇਨ ਕਤਰਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨਿਦ੍ਦੇਸਪਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨੀਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਭੂਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਰਸ੍ਸਪਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਵੋਹਾਰੋ ਨ ਕਰਿਯਤਿ.
ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾ, ਪੁਰਿਸਾ ਉਤ੍ਤਮਵ੍ਹਯਾ;
ਤਥਾਪਿ ਇਤਰੇਸਾਨ-ਮੁਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾਵ ਤਬ੍ਬਸਾ;
ਤਬ੍ਬੋਹਾਰੋ ਇਮੇਸਾਨਂ, ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਨਿਰੋਪਿਤੋ.
ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਭੂਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਸੁ ਪਰਸ੍ਸਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਪਰਸ੍ਸਪਦਵੋਹਾਰੋ ਨ ਕਰਿਯਤਿ.
ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਾ ਚੇਤੇ, ਪਰਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਤਥਾਪਿ ਚ;
ਇਤਰੇਸਂ ਨਿਰੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ, ਤਬ੍ਬੋਹਾਰਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ.
ਇਮਸ੍ਸ ਪਨਿਮੇਸਾਨਂ, ਪੁਬ੍ਬਵੋਹਾਰਤਾਯ ਚ;
ਤਥਾ ਸਙ੍ਕਰਦੋਸਸ੍ਸ, ਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸੋ ਅਯਂ;
ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਵੋਹਾਰੋ, ਏਸਮਾਰੋਪਿਤੋ ਧੁਵਂ.
ਪਰਸ੍ਸਪਦਸਞ੍ਞਾਦਿ-ਸਞ੍ਞਾਯੋ ਬਹੁਕਾ ਇਧ;
ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਕਤਤ੍ਤਾਤਾ, ਸਞ੍ਞਾ ਪੋਰਾਣਿਕਾ ਮਤਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਨ ਪਰਿਯੇਸਾਮ. ਰੂਲ਼੍ਹਿਯਾ ਹਿ ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਤ੍ਯਾਦੀਨਂ ਪੁਰਿਸਸਞ੍ਞਾ ਵਿਹਿਤਾ.
ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨੇਸੁ ਪਨ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਏਕਵਚਨਂ. ਬਹੂਨਮਤ੍ਥਾਨਂ ਵਚਨਂ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਬਹੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਸਮੁਦਾਯਵਸੇਨ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਏਕੀਕਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਏਕਵਚਨਂ, ਬਹੁਤ੍ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਵੋਹਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਏਕਵਚਨਂ, ਏਕਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਵਚਨਂ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਏਕਵਚਨਂ. ਅਬਹੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤਗਰੁਕਾਰਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮਾਤਿਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯਪੁਚ੍ਛਾਸਭਾਗਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤ- ਸਮਾਯੋਗਪੁਥੁਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਏਕਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬਹੂਨਂ ਵਿਯ ਵਚਨਂ ਬਹੁਵਚਨਂ, ਤਥਾ ਯੇ ਯੇ ਬਹਵੋ ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਤਂਪੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸੇਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਬਹੂਨਂ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ, ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਨਤ੍ਥੇਨ ਏਕਾਭਿਧਾਨਵਸੇਨ ਬਹੂਨਂ ¶ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ, ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਸੇਨ ਬਹੂਨਂ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ, ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਕਿਚ੍ਚਭੇਦਵਸੇਨ ਬਹੂਨਂ ਵਿਯ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਏਵਮਿਮੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਏਕਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ, ਏਕਮ੍ਹਿ ਵਿਯ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਵਚਨਂ, ਬਹੁਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ, ਬਹੁਮ੍ਹਿ ਵਿਯ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਬਹੁਵਚਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪੁਥੁਵਚਨਂ, ਅਨੇਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ.
ਵਚਨੇਸੁ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤਵਿਭਤ੍ਤਿਨਂ;
ਵਸੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਗਵੇਸਿਨਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਨਾਮਿਕਪਯੋਗੇਹਿ ਸਹੇਵਾਖ੍ਯਾਤਪਯੋਗੇ ਪਵਕ੍ਖਾਮ – ‘‘ਰਾਜਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਹਾਯੋ ਮੇ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ ਮਿਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਪਯੋਗਾ. ‘‘ਰਾਜਾਨੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਹਾਯਾ ਮੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਦੇਸ੍ਸਾ ਉਭੋ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਸਾ ਸੇਨਾ ਮਹਤੀ ਆਸਿ, ਬਹੁਜ੍ਜਨੋ ਪਸਨ੍ਨੋਸਿ, ਸਬ੍ਬੋ ਤਂ ਜਨੋ ਓਜਿਨਾਯਤੁ, ਇਤ੍ਥਿਗੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਪਵਰਾ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਹਂ ਵਤ੍ਥਯੁਗਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਦ੍ਵਯਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੇਮਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ, ਕਰੇ ਪਸਾਦਞ੍ਚ ਨਰੋ ਅਵਸ੍ਸਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ, ਬਲਕਾਯੋ, ਦੇਵਨਿਕਾਯੋ, ਅਰਿਯਗਣੋ’’- ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ, ‘‘ਦ੍ਵਿਕਂ ਤਿਕ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋ ਚ ਸਮੁਦਾਯਵਸੇਨ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਵਚਨਪਯੋਗਾ.
ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾਪਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੂਜਿਤਾ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘੇਹਿ, ਦੇਵਕਾਯਾ ਸਮਾਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਦੇਵਨਿਕਾਯਾ, ਦ੍ਵੇ ਦੇਵਸਙ੍ਘਾ, ਤੀਣਿ ¶ ਦੁਕਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਵਕਾਨਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾਪਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਬਹੁਸਮੁਦਾਯਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨਾ ਚ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਬਹੁਵਚਨੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਸਮੁਦਾਯਾਪੇਕ੍ਖਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਨਾਮਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
‘‘ਪਾਣਂ ਨ ਹਨੇ, ਸਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਵਚਨਪਯੋਗਾ, ਤਬ੍ਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਵਚਨਪਯੋਗਾਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.
‘‘ਨਾਗਂ ਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪੂਜਿਤਂ, ਸਾਵਤ੍ਥੀ ਸਦ੍ਧਾ ਅਹੋਸਿ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਵੋਹਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਕਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ, ਚਿਤ੍ਤਸੇਨੋ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਨਤਿਯਾ ਅਸਤਿ ਆਗਤਿਗਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਗਤਿਗਤਿਯਾ ਅਸਤਿ ਚੁਤੂਪਪਾਤੋ ਨ ਹੋਤਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਏਕਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਏਵਂ ਮਯਂ ਗਣ੍ਹਾਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਕਤਿ, ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਖੋ ਮੇਘਿਯ ਵਦਮਾਨਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘ਭੁਞ੍ਜਥ ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ, ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ, ਅਬ੍ਭਾਗਤਾਨਾ’ਸਨਕਂ ਅਦਾਸਿਂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਰੁਕਾਰਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ, ਅਨਿਯਮਿਤਸਙ੍ਖਾਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ ਵਾ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਦੇਸਨਾਸੋਤਪਾਤਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਰਹਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਯੁਤ੍ਤਿ ਚ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਚਾਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾਸੋਤੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ.
‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮਾਤਿਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨੋ ਪਰਾਮਾਸਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾਸਭਾਗੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਞ੍ਞੇਵ ਧਮ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਦੁਦ੍ਦਸਾ ਦੁਰਨੁਬੋਧਾ ਸਨ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾ ਅਤਕ੍ਕਾਵਚਰਾ ਨਿਪੁਣਾ ਪਣ੍ਡਿਤਵੇਦਨੀਯਾ, ਯੇ ਤਥਾਗਤੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ ਅਯਮੇਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੋਗਪੁਥੁਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗੋ.
‘‘ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਵਨੇ,
ਸਨ੍ਤਿ ¶ ਪੁਤ੍ਤਾ ਵਿਦੇਹਾਨਂ, ਦੀਘਾਵੁ ਰਟ੍ਠਵਡ੍ਢਨੋ;
ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਿਥਿਲਾਯਂ ਪਜਾਪਤਿ’’ –
ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਯੇ ਯੇ ਬਹਵੋ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਤਂਪੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸੇਕਤ੍ਥਸ੍ਸ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ ਕੀਟਾਗਿਰਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕੀਟਾਗਿਰਿਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਨੋ’ਤਿ’’, ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਵੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ, ਏਥ ਬ੍ਯਗ੍ਘਾ ਨਿਵਤ੍ਤਵ੍ਹੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਨਤ੍ਥੇਨ ਏਕਾਭਿਧਾਨਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਮਞ੍ਚਾ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗਾ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਅਯਮਾਰਮ੍ਮਣਭੇਦੇਨ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗੋ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਕਿਚ੍ਚਭੇਦੇਨ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਪਯੋਗੋ.
ਤਤ੍ਥ ਏਕਤ੍ਥੇਕਵਚਨਂ, ਸਮੁਦਾਯਾਪੇਕ੍ਖੇਕਵਚਨਂ, ਜਾਤ੍ਯਾਪੇਕ੍ਖੇਕਵਚਨਂ, ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾਪੇਕ੍ਖੇਕਵਚਨਂ, ਏਕਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਏਕਵਚਨਂ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਜਾਤ੍ਯਾਪੇਕ੍ਖੇਕਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖੇਕਵਚਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਬਹੁਵਚਨਂ, ਬਹੁਸਮੁਦਾਯਾਪੇਕ੍ਖਬਹੁਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਂ, ਗਰੁਕਾਰਬਹੁਵਚਨਂ, ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਬਹੁਵਚਨਂ, ਮਾਤਿਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯਬਹੁਵਚਨਂ, ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯਬਹੁਵਚਨਂ, ਪੁਚ੍ਛਾਸਭਾਗਬਹੁਵਚਨਂ, ਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੋਗਪੁਥੁਆਰਮ੍ਮਣਬਹੁਵਚਨਂ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਬਹੁਵਚਨਂ, ਤਂਪੁਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਂ, ਏਕਾਭਿਧਾਨਬਹੁਵਚਨਂ, ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਪੇਕ੍ਖਬਹੁਵਚਨਂ ¶ , ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਬਹੁਵਚਨਂ, ਕਿਚ੍ਚਭੇਦਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸਵਿਧਂ ਬਹੁਵਚਨਂ ਭਵਤਿ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਵੀਸਧਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਪਾਲ਼ਿਵਵਤ੍ਥਾਨਂ –
ਏਕਤ੍ਥੇ ਦੇਕਵਚਨ-ਞ੍ਚਿਤਰਸ੍ਮਿਤਰਮ੍ਪਿ ਚ;
ਸਮੁਦਾਯਜਾਤਿਏਕਤ੍ਤ-ਲਕ੍ਖਣੇਕਵਚੋਪਿ ਚ;
ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਮ੍ਹਿ, ਪਾਠੇ ਪਾਯੇਨ ਦਿਸ੍ਸਰੇ.
ਗਰੁਮ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਨੇਕਸ੍ਮਿਂ, ਬਹੁਵਚਨਕਂ ਪਨ;
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਪ੍ਪਕਂ ਅਟ੍ਠ-ਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਤਂ ਬਹੁਂ.
ਤਥਾ ਹਿ ਬਹੁਕਂ ਦੇਕ-ਵਚਨਂਯੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਗਰੁਮ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਨੇਕਸ੍ਮਿਂ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ;
ਤਵ ਸਾਸਨਮਾਗਮ੍ਮ, ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਮਤਂ ਪਦਂ’’.
ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਾਠਾ, ਬਹੁਧਾ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਵਿਦ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕੋ.
ਸਾਤਿਸਯਂ ਗਰੁਕਾਰਾ-ਰਹਸ੍ਸਾਪਿ ਮਹੇਸਿਨੋ;
ਏਕਵਚਨਯੋਗੇਨ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤੇ ਯਤੋ.
ਤਤੋ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੋ, ਕਰੇਯ੍ਯਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਤੋ;
ਏਕਵਚਨਯੋਗਂ ਵਾ, ਇਤਰਂ ਵਾ ਸੁਮੇਧਸੋ.
ਪਾਯੇਨ ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਮ੍ਹਿ, ਬਹੁਵਚਨਕਂ ਠਿਤਂ;
ਤਂਪੁਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਕਂ ਤਨ੍ਨਿ-ਸ੍ਸਯੇਕਵਚਨਮ੍ਪਿ ਚ.
ਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦ-ਮਾਤਿਕਾਸਨ੍ਧਿਆਦਿਸੁ;
ਬਹੁਵਚਨਕਞ੍ਚਾਪਿ, ਅਪ੍ਪਕਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸਯੇ.
ਏਕਾਭਿਧਾਨਤੋ ਕਿਚ੍ਚਾ, ਤਥਾ ਗੋਚਰਤੋਪਿ ਚ;
ਬਹੁਵਚਨਕਂ ਤਨ੍ਨਿ-ਸ੍ਸਿਤਾਪੇਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਕਂ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ¶ ਸਪ੍ਪਯੋਗਂ ਤੁ, ਞਤ੍ਵਾਨ ਵਚਨਦ੍ਵਯਂ;
ਕਾਤਬ੍ਬੋ ਪਨ ਵੋਹਾਰੋ, ਯਥਾਪਾਲ਼ਿ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਇਦਾਨਿ ਕਾਲਾਦਿਵਸੇਨ ਆਖ੍ਯਾਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪਯਿਸ੍ਸਾਮ – ਕਾਲਕਾਰਕਪੁਰਿਸਪਰਿਦੀਪਕਂ ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਂ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਂ. ਤਤ੍ਰ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਤਯੋ ਕਾਲਾ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਛ, ਤੇ ਏਕੇਕਾ ਤਿਪੁਰਿਸਕਾ.
ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਕਾਲੇਸੁ, ਯਦਿਦਂ ਵਤ੍ਤਤੇ ਯਤੋ;
ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਂ ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ, ਕਾਲਦੀਪਨਤਾ ਮਤਾ.
ਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤੁਭਾਵਾ. ਤੇ ਹਿ ਉਪਚਾਰਮੁਖ੍ਯਸਭਾਵਵਸੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਕਾਰਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੇਵ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਕ੍ਰਿਯਾਨਿਮਿਤ੍ਤ ਤਂਸਾਧਕ ਤਂਸਭਾਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਤਾ ਚ ਭਾਵੋ ਚ, ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਕਾਰਕਾ ਤਿਧਾ;
ਵਿਭਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਏਤ੍ਥ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਚ੍ਚਤੋ.
‘‘ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ’’ਚ੍ਚਾਦੀ, ਕਮ੍ਮੇ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਕਾਰਕੇ;
‘‘ਸਮ੍ਭਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ, ਸਿਜ੍ਝਰੇ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕੇ.
‘‘ਵਿਭਵਿਯ੍ਯਤਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀ, ਭਾਵੇ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਕਾਰਕੇ;
ਤਿਵਿਧੇਸ੍ਵੇਵਮੇਤੇਸੁ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਮਤਾ.
ਕਾਰਕਤ੍ਤਯਮੁਤ੍ਤਂ ਯਂ, ਆਖ੍ਯਾਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਸੋ;
ਤਸ੍ਮਾ ਤਦ੍ਦੀਪਨਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਸ੍ਸਾਖ੍ਯਾਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ.
ਕਾਰਕਤ੍ਤਂ ਤੁ ਭਾਵਸ੍ਸ, ਸਚੇਪਿ ਨ ਸਮੀਰਿਤਂ;
ਕਾਰਕਲਕ੍ਖਣੇ ਤੇਨ, ਭਾਵੇਨ ਚ ਅਵਤ੍ਥੁਨਾ.
ਕ੍ਰਿਯਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ¶ ਨਤ੍ਥੀਤਿ, ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਤਂ;
ਤਥਾਪਾਖ੍ਯਾਤਿਕੇ ਤਸ੍ਸ, ਤਬ੍ਬੋਹਾਰੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ;
ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨਯੋਵਾਤਿ, ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਭਾਸਿਤੋ.
ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਕਾ ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪੁਰਿਸੋ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣੇ ਸਾਧਕਵਾਚਕੇ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕੇ ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾ’ਮ੍ਹਸਦ੍ਦਵਜ੍ਜਿਤੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤੇ ਨਾਮਮ੍ਹਿ ‘‘ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ, ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ, ਤਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ‘‘ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ, ਪੀਲ਼ਿਯਕ੍ਖੋਤਿ ਮਂ ਵਿਦੂ, ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਸਬ੍ਬਧਾਤੂਹਿ ਪਰੋ ਹੋਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਨਾਮਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਪੁਰਿਸਪਯੋਗਤ੍ਥੋ ਦੁਰਨੁਬੋਧੋ ਭਵਤਿ, ਯਥਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਤੇ ਵੇਦਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਯਨ੍ਤੁ ਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਦਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖਸਾਸਨਾਰੋਚਨੇ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨਵਸੇਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤਂ ਮਂ ਦੇਵਸ੍ਸ ਉਭੋ ਪਾਦਾ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੁ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਕਥੇਹੀਤਿ ਮਂ ਵਦਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚ ਭਵਤਿ.
ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸੁਦੁਬ੍ਬੋਧੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਹਂ ਗਣ੍ਹੇ, ਗਰੁਂ ਗਰੁਮਤਂ ਵਿਦੂ.
ਤਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਭੂਧਾਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਭੂਧਾਤੁਵਸੇਨ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਸੋ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਤੇ ਪਰਿਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਭਵਤਿ, ਪਰਿਭਵਨ੍ਤਿ. ਸਪਤ੍ਤੋ ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ, ਸਬ੍ਬਾ ਵਿਤ੍ਯਾ’ਨੁਭੂਯਤੇ, ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ, ਅਨੁਭੂਯਤੇਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਸਤਿਪਿ ਨਾਮਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਾ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤਂ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾਦਯੋ ਤਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਂ ¶ ਯਥਾ? ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਪੁਰਿਸੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ, ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਸੇ ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ, ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਮ੍ਹੇ ਮਯਂ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨਿਦਂ ਵਚਨਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹਿਮਾਸਿਨ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤਿਪਿ ਨਾਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਾ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਪਠਮਪੁਰਿਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨ ਸਿਯਾ’’ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹਿਮਾਸਿਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਜਨਾ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਾਚਕਸ੍ਸ ਨਾਮਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਭਾਵਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ ਨਯੋ.
ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੋ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣੇ ਸਾਧਕਵਾਚਕੇ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕੇ ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤੇ ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇ ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ, ਤਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਸਬ੍ਬਧਾਤੂਹਿ ਪਰੋ ਹੋਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਅਤਿਭਵਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤਿਭਵਥ, ਅਤਿਭਵਸਿ, ਅਤਿਭਵਥ. ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਭਵਿਯਸੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਿਭਵਿਯਵ੍ਹੇ. ਯਤ੍ਥ ਸਤਿਪਿ ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਾ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤਂ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਤਂ ਯਥਾ? ਤਯਾ ਅਭਿਭਵਿਯਤੇ ਸਪਤ੍ਤੋ, ਤਯਾ ਅਭਿਭਵਿਯੇ ਅਹਂ.
ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣੇ ਸਾਧਕਵਾਚਕੇ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕੇ ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤੇ ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇ ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ, ਤਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਅਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਸਬ੍ਬਧਾਤੂਹਿ ਪਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਹਂ ਪਰਿਭਵਾਮਿ, ਮਯਂ ਪਰਿਭਵਾਮ, ਪਰਿਭਵਾਮਿ, ਪਰਿਭਵਾਮ. ਅਹਂ ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਮਯਂ ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮ, ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮਿ, ਪਰਿਭਵਿਯ੍ਯਾਮ. ਯਤ੍ਥ ਸਤਿਪਿ ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਾ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ¶ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤਂ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਤਂ ਯਥਾ? ਮਯਾ ਅਨੁਭਵਿਯਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਮਯਾ ਅਭਿਭਵਿਯਸੇ ਤ੍ਵਂ. ਏਵਂ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਸਾਧਕਵਾਚਕਾਨਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਾਨਂ ਵਾ ਨਾਮਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤਾਨਂ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਹਿ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾਦਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਮਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤਾਨਂ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਭਾਵੋਯੇਵ ਪਠਮਪੁਰਿਸਾਦੀਨਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਂ.
ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਾਨਮੇਕਾਭਿਧਾਨੇ ਪਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਏਕਾਭਿਧਾਨਂ ਨਾਮ ਏਕਤੋ ਅਭਿਧਾਨਂ ਏਕਕਾਲਾਭਿਧਾਨਞ੍ਚ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਚਸਦ੍ਦਪਯੋਗੇਯੇਵ, ਅਚਸਦ੍ਦਪਯੋਗੇ ਭਿਨ੍ਨਕਾਲਾਭਿਧਾਨੇ ਤਗ੍ਗਹਣਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਥ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਤਪ੍ਪਯੋਗਾ. ਤਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਥ – ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਮਿਂ ਵੋਹਾਰੇ ‘‘ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਕਾਭਿਧਾਨੇ ਪਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮ’’ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ‘‘ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਸਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਕਾਭਿਧਾਨੇ ਪਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਸਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਤੇ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਥ, ਅਹਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਤਿਣ੍ਣਮੇਕਾਭਿਧਾਨੇ ਪਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਅਪਰੋਪਿ ¶ ਅਤ੍ਥਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਸਿ, ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਾਮਿ, ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਭਵਤਿ, ਮਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥਨਯੋ. ਏਵਂ ਸੇਸਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮਿਯਾਦੀਸੁ ਪਰੋਪੁਰਿਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਵਾਚਕੇਸੁ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤੇਸੁ, ਨ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਏਕਸ੍ਸਤ੍ਤਨੋ ਵਾਚਕੇਸੁ ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸੇਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾਚਕੇਸੁ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ. ਏਤ੍ਥ ਚੋਦਨਾਸਨ੍ਦੀਪਨਿਯੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ –
‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਭਵਸਿ ਸੋ ਚਾਪਿ, ਭਵਤਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਭਾਸਨੇ;
‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿ, ਪਰੋਪੋਸੋ ਕਥਂ ਸਿਯਾ?;
‘‘ਅਹਂ ਭਵਾਮਿ ਸੋ ਚਾਪਿ, ਭਵਤਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਭਾਸਨੇ;
‘‘ਮਯਂ ਭਵਾਮ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਚ ਕਥਂ ਸਿਯਾ?;
ਏਤ੍ਥ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਰੋ ਨਾਮ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ;
ਏਵਂ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਰੋਪੁਰਿਸਨਾਮਕੋ.
ਪਠਮਮ੍ਹਾ ਪਰੋ ਨਾਮ, ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਉਤ੍ਤਮੋਪਿ ਚ;
ਮਜ੍ਝਿਮਮ੍ਹਾ ਪਰੋ ਨਾਮ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਰੁਤੋ.
ਏਵਂ ਤੁ ਗਹਣਞ੍ਹੇਤ੍ਥ, ਵੋਹਾਰਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਕਂ;
ਦੋਸੋ ਤਦਨੁਲੋਮਮ੍ਹਿ, ਗਹਣਸ੍ਮਿਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.
‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਭਦ੍ਦੇ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿ, ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਮਹਾਮਿਗੋ’’;
ਇਤਿ ਪਾਠੋ ਯਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮਸੇ.
‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਦ੍ਵੇ ਸੁਖਿਤਾ ਹੋਥ’’, ਇਚ੍ਚਤ੍ਥੋ ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਏਵਂਪ੍ਯਯਂ ਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਮਮ.
ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿ ¶ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਕਥਿਤਾ ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲਾ;
ਤਥਾਪਿ ਨਯਮਾਦਾਯ, ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਅਕੋਪਿਯਾ.
‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਂ, ਰਟ੍ਠਾ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਤ੍ਥ ਮਂ;
ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਜਾਨਪਦਾ ਚੇਵ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ’’.
‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਮਦ੍ਦਿਦੇਵੀ ਚ, ਜਾਲੀਕਣ੍ਹਾਜਿਨਾ ਚੁਭੋ;
ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸੋਕਨੁਦਾ, ਵਸਾਮ ਅਸ੍ਸਮੇ ਤਦਾ’’.
ਏਤਾ ਗਾਥਾਪਿ ਏਤਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਨ ਸਾਧਿਕਾ;
ਤਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ, ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਪਾਕਟੋ ਸਿਯਾ;
ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਬਹੁਨਾ ਭਾਸਿਤੇਨ ਕਿਂ.
ਆਕਾਰੇਨ ਮਨਾਪੇਨ, ਕਥਨੇ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ;
ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਚੇ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਸੁਧੀਮਤਂ.
ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਯਤੋ ਏਸੋ, ਪਰੋਪੁਰਿਸਨਾਮਕੋ;
ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ, ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਤੋਵ ਯਂ.
ਪਾਟਵਤ੍ਥਾਯ ਸੋਤੂਨਂ, ਵੋਹਾਰਤ੍ਥੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸੋ;
ਵਿਸੁਂ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨੋਪਿ, ਲਬ੍ਭਮਾਨੋਵ ਉਦ੍ਧਟੋ.
ਸਙ੍ਖੇਪਤੋਪੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਵਚਨਤ੍ਥੇ ਉਤ੍ਤਮੋ, ਤੁਮ੍ਹਵਚਨਤ੍ਥੇ ਮਜ੍ਝਿਮੋ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਚਨਤ੍ਥੇ ਪਠਮੋ’’ਤਿ.
ਤ੍ਯਾਦੀਨਂ ਪੁਰਿਸਸਞ੍ਞਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਇਦਂ;
ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਾਖ੍ਯਾਤਿਕਂ ਞੇਯ੍ਯਂ, ਪੁਰਿਸਪਰਿਦੀਪਕਂ.
ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਕਾਲਕਾਰਕਪੁਰਿਸਪਰਿਦੀਪਨਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.
ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਥਂ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ?
ਲਕ੍ਖਿਯਤਿ ¶ ਕ੍ਰਿਯਾਯੇਤਂ, ਕ੍ਰਿਯਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ;
ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਤਾ ਏਵਂ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਤਥਾ ਹਿ ਚ.
‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਕਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਕ੍ਰਿਯਾਸਨ੍ਦੀਪਨਂ ਪਦਂ;
‘‘ਆਖ੍ਯਾਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਧੀਰੇਹਿ, ਆਖ੍ਯਾਤਞ੍ਞੂਹਿ ਸਞ੍ਞਿਤਂ.
ਲਕ੍ਖਣਂ ਹੋਤਿ ਨਾਮਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਸਤ੍ਵਾਭਿਧਾਨਤਾ;
ਕ੍ਰਿਯਾਭਿਧਾਨਤਾ ਏਵਂ, ਆਖ੍ਯਾਤਸ੍ਸੇਵ ਲਕ੍ਖਣਂ.
ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਤਸ੍ਸ, ਕ੍ਰਿਯਾਵਾਚਕਤਾ ਇਧ;
ਲਕ੍ਖਣਂ ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂਹਿ ਲਕ੍ਖਿਤਂ.
‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਸ੍ਸ, ‘‘ਪਚਾਮਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ‘‘ਅਹਂ’’;
ਪਟਿਵਾਚਾਯ ਦਾਨੇਨ, ਕ੍ਰਿਯਾਵਾਚਕਤਾ ਮਤਾ.
ਏਵਮਾਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ;
ਇਦਾਨਿ ਕਾਲੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ –
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਹਿ ਕਾਲਸ੍ਮਿਂ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਆਸਿਟ੍ਠਾਣਾਪਨਤ੍ਥੇਸੁ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਚਮੀ.
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾ-ਨੁਮਤ੍ਯਤ੍ਥੇਸੁ ਸਤ੍ਤਮੀ;
ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਅਤੀਤਮ੍ਹਿ, ਪਰੋਕ੍ਖਾ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਭੁਤਿ ਕਾਲਸ੍ਮਿਂ, ਅਤੀਤਮ੍ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਵਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਤਾ.
ਅਜ੍ਜਪ੍ਪਭੁਤਿ ਕਾਲਸ੍ਮਿਂ, ਅਤੀਤਮ੍ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਵਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ, ਸਮੀਪੇਜ੍ਜਤਨਵ੍ਹਯਾ.
ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕਾਲਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਤੀਤੇ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਾ;
ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਹੋਤੀਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੂਹਿ ਭਾਸਿਤਾ.
ਏਵਂ ਕਾਲੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਯੇ ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਵਿਚਿਤ੍ਤਾ ਸੁਵਿਸਦਵਿਪੁਲਤਿਖਿਣਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸਯਭੂਤਾ ਪਯੋਗਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਾਟਵਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਤ੍ਯਾਦਿਕ੍ਕਮੇਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ ¶ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ – ਭਵਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਿ. ਭਵਸਿ, ਭਵਥ. ਭਵਾਮਿ, ਭਵਾਮ. ਭਵਤੇ, ਭਵਨ੍ਤੇ. ਭਵਸੇ, ਭਵਵ੍ਹੇ. ਭਵੇ, ਭਵਾਮ੍ਹੇ. ਅਯਂ ਅਞ੍ਞਯੋਗਾਦਿਰਹਿਤਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ.
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਅਞ੍ਞਯੋਗਾਦਿਰਹਿਤਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ, ਯਦਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਂ ਮਂ ਭਣਸਿ ਸਾਰਥਿ. ਅਞ੍ਞਂ ਸੇਪਣ੍ਣਿ ਗਚ੍ਛਾਮਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪਨਿਯਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ.
ਏਤ੍ਥ ਤਿਵਿਧੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਯੋਗੋ ਤਯੋਗੋ, ਮਯੋਗੋ, ਅਞ੍ਞਯੋਗੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਾ ਤਯੋਗਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾ ਮਯੋਗਵਸੇਨ. ਪਠਮਪੁਰਿਸਾ ਅਞ੍ਞਯੋਗਵਸੇਨ. ਤ੍ਯਾਦੀਨਮੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਯਂ ਅਨੁਗੀਤਿ –
ਅਞ੍ਞਯੋਗੇਨ ਪਠਮਾ, ਤਯੋਗੇਨ ਤੁ ਮਜ੍ਝਿਮਾ;
ਮਯੋਗੇਨੁਤ੍ਤਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਸੋਤੂਨਂ ਪਯੋਗੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਯੋਗਾਦਿਸਹਿਤਮਪਰਮ੍ਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਂ ਵਦਾਮ – ਸੋ ਭਵਤਿ, ਤੇ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ. ਅਹਂ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਂ ਭਵਾਮ. ਸੋ ਭਵਤੇ, ਤੇ ਭਵਨ੍ਤੇ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਵ੍ਹੇ. ਅਹਂ ਭਵੇ, ਮਯਂ ਭਵਾਮ੍ਹੇ. ਅਯਂ ਅਞ੍ਞਯੋਗਾਦਿਸਹਿਤਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ.
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਯੋਗਾਦਿਸਹਿਤਾਨਿਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਯਂਪਾਯਂ ਦੇਵ ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਾਦੋ, ਇਦਮ੍ਪਿਮਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇ ਤਰਤਿ ¶ , ਤਰਣੀਯੇ ਚ ਦਨ੍ਧਤਿ, ਤ੍ਵਂਸਿ ਆਚਰਿਯੋ ਮਮ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋਸ੍ਮਿ, ਪਿਤਰਂ ਮੇ ਇਧਾਗਤਂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪਨਿਯਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ.
ਯੋ ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਤਤਿ, ਨ ਪਨ ਹੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਨੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ਤਯੋਗਸਹਿਤਤ੍ਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਞ੍ਞਯੋਗਸਹਿਤਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਸਾਧੇਤਿ. ਯੋ ਚ ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਤਤਿ, ਨ ਪਨ ਹੋਤਿ ਅਮ੍ਹਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਨ ਸੋਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ਮਯੋਗਸਹਿਤਤ੍ਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਞ੍ਞਯੋਗਸਹਿਤਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਸਾਧੇਤਿ.
ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਤਾਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੇ – ‘‘ਨ ਭਵਂ ਏਤਿ ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਂ, ਸਿਵਿਰਾਜਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਮਾਯਸ੍ਮਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਿ. ਇਧ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਧੋਵਤੂ’’ਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੇ ‘‘ਉਪਾਲਿ ਤਂ ਮਹਾਵੀਰ, ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ. ਸਾਵਕੋ ਤੇ ਮਹਾਵੀਰ, ਸਰਣੋ ਵਨ੍ਦਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ’’ਤਿ ਚ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਇਦਮੇਤ੍ਥੁਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਹਂ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਕ ਤਯੋਗ ਮਯੋਗਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਦੀਪਨੋ ਪਯੋਗੋਯੇਵ ਅਞ੍ਞਯੋਗੋ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪੁਰਿਸੋ ਭਵਤੀਤਿ.
ਯਜ੍ਜੇਵਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਯਸਂ ਕੂਟਮਤਿਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸੋ ਤਿਟ੍ਠਸਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ. ਏਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਵਚੋ ਤੇ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਥਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸਮ੍ਭਵੋਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤੁ ਪਠਮਪੁਰਿਸਸਮ੍ਭਵੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਸਬ੍ਬਾਯਸਂ ਕੂਟਮਤਿਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸੋ ਤਿਟ੍ਠਸਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਸੋ’’ਤਿਆਦਿਕਸ੍ਸ ਨਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹ’ਮ੍ਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥਵਾਚਕਸਦ੍ਦੇਹਿ‘‘ਤਿਟ੍ਠਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸ੍ਯਾਦ੍ਯਨ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬੇਹਿ ¶ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤ੍ਤਾ ਤਗ੍ਗੁਣਭੂਤਤ੍ਤਾ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸਮ੍ਭਵੋ ਸਮਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਸ੍ਯਾਦ੍ਯਨ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿਪਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਤ੍ਵਮਹ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਾਤ੍ਵਂ ਵਙ੍ਕਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਥਂ ਮਦ੍ਦਿ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ. ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਸੁ.
ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਅਲਿਙ੍ਗਭੇਦਤ੍ਤਾ ਚ ਤਿਣ੍ਣਂ ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਂ ਵਦਾਮ –
ਪੁਰਿਸੋ ਭਵਤਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਭਵਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਭੋ ਪੁਰਿਸ ਤ੍ਵਂ ਭਵਸਿ, ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ ਤ੍ਵਂ ਭਵਸਿ, ਭੋ ਚਿਤ੍ਤ ਤ੍ਵਂ ਭਵਸਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ. ਅਹਂ ਪੁਰਿਸੋ ਭਵਾਮਿ, ਅਹਂ ਕਞ੍ਞਾ ਭਵਾਮਿ, ਅਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਂ ਪੁਰਿਸਾ ਭਵਾਮ, ਮਯਂ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਭਵਾਮ, ਮਯਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਭਵਾਮ.
ਏਸ ਨਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਸੁ, ਸੇਸਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁਪਿ. ਅਯਮਾਖ੍ਯਾਤਿਕਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨੀ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਵ.
ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਕ੍ਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਮਾਖ੍ਯਾਤਿਕਮਲਿਙ੍ਗਭੇਦ’’ਮਿਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਅਲਿਙ੍ਗਭੇਦਮਿਤਿ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ? ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਨਪੁਂਸਕਾਨਂ ਅਵਿਸੇਸਤ੍ਥੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ‘‘ਅਲਿਙ੍ਗਭੇਦ’’ਮਿਤਿ. ਯਥਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਧਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਯਥਾ ‘‘ਭਵਤੀ’’ਤਿ ਅਕਾਰਾਨਨ੍ਤਰਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਵਤਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਭਵਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ ਸਬ੍ਬਥਾ ਕਤਾ, ਏਵਂ ‘‘ਉਬ੍ਭਵਤਿ’’ਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ ਅਕਾਰਾਨਨ੍ਤਰਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਬ੍ਭਵਤਿ ਉਬ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਉਬ੍ਭਵਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ¶ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ ਸਬ੍ਬਥਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਭੋਤਿ ਸਮ੍ਭੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਓਕਾਰਾਨਨ੍ਤਰਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ, ‘‘ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਏਕਾਰਾਨਨ੍ਤਰਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਨਯਿਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਦੁਰਨੁਬੋਧਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਗਤਿ. ਅਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਲੋਕੇ ਲੋਕਿਯਾ ਸਬ੍ਬੇ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੇ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਯਾ ਵਚਨੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਵਦਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਕਥਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾਦੀਸੁਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ. ਅਯਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਯਥੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਪਦਾਨੇਵ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾਦੀਨਂ ਮਾਤਿਕਾਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤਯੋਗਾਦਿਸਹਿਤਾਸਹਿਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ ਕ੍ਵਚਾਦੇਸਵਸੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤਾਨਿ ਚ ਰੂਪਨ੍ਤਰਾਨਿ ਸੋਤੂਨਂ ਸੁਖਧਾਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਪੁਰਿਸਪ੍ਪਯੋਗੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਞ੍ਚ.
ਭਵਤੁ, ਭਵਨ੍ਤੁ. ਭਵਾਹਿ, ਭਵ, ਭਵਥ. ਭਵਾਮਿ, ਭਵਾਮ. ਭਵਤਂ, ਭਵਨ੍ਤਂ. ਭਵਸ੍ਸੁ, ਭਵਵ੍ਹੋ. ਭਵੇ, ਭਵਾਮਸੇ. ਸੋ ਭਵਤੁ, ਤੇ ਭਵਨ੍ਤੁ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਾਹਿ, ਭਵ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ. ਅਹਂ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਂ ਭਵਾਮ. ਸੋ ਭਵਤਂ, ਤੇ ਭਵਨ੍ਤਂ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਸ੍ਸੁ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਵ੍ਹੋ. ਅਹਂ ਭਵੇ, ਮਯਂ ਭਵਾਮਸੇ. ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭਵੇਯ੍ਯ, ਭਵੇ, ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ. ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਿ, ਭਵੇਯ੍ਯਾਮ, ਭਵੇਮੁ. ਭਵੇਥ, ਭਵੇਰਂ. ਭਵੇਥੋ, ਭਵੇਯ੍ਯਾਵ੍ਹੋ. ਭਵੇਯ੍ਯਂ, ਭਵੇਯ੍ਯਾਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ¶ , ਭਵੇ, ਤੇ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਤ੍ਵਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ. ਅਹਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਿ, ਮਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮ, ਭਵੇਮੁ. ਸੋ ਭਵੇਥ, ਤੇ ਭਵੇਰਂ. ਤ੍ਵਂ ਭਵੇਥੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵੇਯ੍ਯਾਵ੍ਹੋ. ਅਹਂ ਭਵੇਯ੍ਯਂ, ਮਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਬਭੂਵ, ਬਭੂਵੁ. ਬਭੂਵੇ, ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ. ਬਭੂਵਂ, ਬਭੂਵਿਮ੍ਹ. ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ, ਬਭੂਵਿਰੇ. ਬਭੂਵਿਤ੍ਥੋ, ਬਭੂਵਿਵ੍ਹੋ. ਬਭੂਵਿਂ, ਬਭੂਵਿਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਬਭੂਵ, ਤੇ ਬਭੂਵੁ. ਤ੍ਵਂ ਬਭੂਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ. ਅਹਂ ਬਭੂਵਂ, ਮਯਂ ਬਭੂਵਿਮ੍ਹ. ਸੋ ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ, ਤੇ ਬਭੂਵਿਰੇ. ਤ੍ਵਂ ਬਭੂਵਿਤ੍ਥੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਭੂਵਿਵ੍ਹੋ. ਅਹਂ ਬਭੂਵਿਂ, ਮਯਂ ਬਭੂਵਿਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਭਵਾ, ਅਭਵੂ. ਅਭਵੋ, ਅਭਵਤ੍ਥ. ਅਭਵਂ, ਅਭਵਮ੍ਹਾ. ਅਭਵਤ੍ਥ, ਅਭਵਤ੍ਥੁਂ. ਅਭਵਸੇ, ਅਭਵਵ੍ਹਂ. ਅਭਵਿਂ, ਅਭਵਮ੍ਹਸੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਅਭਵਾ, ਤੇ ਅਭਵੂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਤ੍ਥ. ਅਹਂ ਅਭਵਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਮ੍ਹਾ. ਸੋ ਅਭਵਤ੍ਥ, ਤੇ ਅਭਵਤ੍ਥੁਂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਵ੍ਹਂ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਮ੍ਹਸੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਭਵਿ, ਅਭਵੁਂ. ਅਭਵੋ, ਅਭਵਿਤ੍ਥ. ਅਭਵਿਂ, ਅਭਵਿਮ੍ਹਾ. ਅਭਵਾ, ਅਭਵੂ. ਅਭਵਸੇ, ਅਭਵਿਵ੍ਹਂ. ਅਭਵ੍ਹਂ, ਅਭਵਿਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਅਭਵਿ, ਤੇ ਅਭਵੁਂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਤ੍ਥ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਿਮ੍ਹਾ. ਸੋ ਅਭਵਾ, ਤੇ ਅਭਵੂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਵ੍ਹਂ. ਅਹਂ ਅਭਵਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਿਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਅਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਉਂਵਚਨਸ੍ਸ ਇਂਸੁਮਾਦੇਸਵਸੇਨ ਭਵਤਿਨੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਾਨਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਤੇ ਭਵਿਂਸੁ, ਸਮੁਬ੍ਭਵਿਂਸੁ, ਪਭਵਿਂਸੁ, ਪਰਾਭਵਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਭਵਿਂਸੁ, ਪਾਤੁਭਵਿਂਸੁ, ਪਾਤੁਬ੍ਭਵਿਂਸੁ ¶ , ਇਮਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ. ਪਰਿਭਵਿਂਸੁ, ਅਭਿਭਵਿਂਸੁ, ਅਧਿਭਵਿਂਸੁ, ਅਤਿਭਵਿਂਸੁ, ਅਨੁਭਵਿਂਸੁ, ਸਮਨੁਭਵਿਂਸੁ, ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਿਂਸੁ.
‘‘ਅਧਿਭੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਮ੍ਪਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਨਯਤੋ ਞੇ ਯ੍ਯਂ, ‘‘ਪਰਿਭੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ‘‘ਏਵਂਵਿਹਾਰਿਞ੍ਚਾਵੁਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਰੂਪਾ ਅਧਿਭੋਸੁਂ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰੂਪੇ ਅਧਿਭੋਸੀ’’ਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਪਦਾਨਿ, ਏਵਮਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਉਂਵਚਨਸ੍ਸ ਇਂਸੁਮਾਦੇਸਵਸੇਨ ਭਵਤਿਨੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ
‘‘ਅਨ੍ਵਭਿ’’ ਇਤਿਰੂਪਮ੍ਪਿ, ਅਜ੍ਜਤਨ੍ਯਾ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਨਯਤੋ ਞੇਯ੍ਯਂ, ‘‘ਅਜ੍ਝਭਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਚ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦਿਵਂ ਸਮਕ੍ਕਮਿ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਯੋ ਚ ਅਨ੍ਵਭੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਵਭੀਤਿ ਅਨੁ ਅਭੀਤਿ ਛੇਦੋ. ਅਨੂਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੋ. ਅਭੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਥ. ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ. ਭਵਿਸ੍ਸਤੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੇ. ਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ. ਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਿਸ੍ਸਥ. ਅਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ. ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੇ, ਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੇ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ. ਅਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਮਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਂਸੁ. ਅਭਵਿਸ੍ਸੇ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ. ਅਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹਾ. ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਿਸੁ. ਅਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ. ਅਭਵਿਸ੍ਸਿਂ, ਅਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹਸੇ ਇਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਤੇ ਅਭਵਿਸ੍ਸਂਸੁ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ¶ ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹਾ. ਸੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਤੇ ਅਭਵਿਸ੍ਸਿਸੁ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਿਂ, ਮਯਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾਮ੍ਹਸੇ ਇਤਿ ਵਾ. ਅਯਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਵੋਹਾਰਭੇਦਕੁਸਲੇਨ ਸੁਬੁਦ੍ਧਿਨਾ ਯੋ,
ਕਚ੍ਚਾਯਨੇਨ ਕਥਿਤੋ ਜਿਨਸਾਸਨਤ੍ਥਂ;
ਤ੍ਯਾਦਿਕ੍ਕਮੋ ਤਦਨੁਗਂ ਕਿਰਿਯਾਪਦਾਨਂ,
ਕਤ੍ਵਾ ਕਮੋ ਭਵਤਿਧਾਤੁਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਭਵਤਿਨੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਦੁਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੩. ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯ
ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ;
ਸਪ੍ਪਯੋਗੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਾਟਵਤ੍ਥਯਾ.
ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ, ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਚਿਨ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਯੋਗੋ, ਸਮਾਨਾਸਮਾਨਵਸੇਨਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ, ਆਗਮਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ, ਕਾਲਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ, ਕਾਲਸਙ੍ਗਹੋ, ਪਕਰਣਸਂਸਨ੍ਦਨਾ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਦੀਨਂ ਵਚਨਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ ਚਾਤਿ ਨਵਧਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਤਾਵ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਪਦਾਨਮਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਏਤ੍ਥਾਖ੍ਯਾਤਪਦਸਞ੍ਞਿਤਾਨਂ ਭੋਤਿਸਦ੍ਦ ਭਵੇਸਦ੍ਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹੇਤੇ ਨਾਮਿਕਪਦਸਞ੍ਞਿਤੇਹਿ ਅਪਰੇਹਿ ਭੋਤਿਸਦ੍ਦ ਭਵੇਸਦ੍ਦੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਪਿ ਅਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾ ਚ. ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਦਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾ ਸਮਾਨਾਪਿ ਅਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ਅਸਮਾਨਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਾ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾ ਅਸਮਾਨਵਚਨਕਾ ਅਸਮਾਨਨ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਕਾਲਿਕਾ ਅਸਮਾਨਪਦਜਾਤਿਕਾ ਚ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਤੇਸਮਸਮਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਤਂ ਜੀਰਤਿ ਦੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਬਲਿਬਦ੍ਦੋਵ ਜੀਰਤਿ. ਸਨ੍ਤੋ ਤਸਿਤੋ. ਪਹੁ ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਭਰਤਿ. ਸਨ੍ਤੋ ਆਚਿਕ੍ਖਤੇ ਮੁਨਿ. ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਲੋਕੇ. ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਏਤ੍ਥ ਜੀਰਤਿਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਵਭਾਵਾਪਗਮਵਡ੍ਢਨਵਾਚਕਂ. ਸਨ੍ਤੋਸਦ੍ਦਪਞ੍ਚਕਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਰਿਸ੍ਸਮਪ੍ਪਤ੍ਤਸਮਾਨੋਪਸਨ੍ਤੋਪਲਬ੍ਭਮਾਨਵਾਚਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਸਮਾਨਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੀ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਕਤਞ੍ਞੂਚਾ’’ਤਿਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਕਤਞ੍ਞੂਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ਕਤਾਕਤਾਜਾਨਨਜਾਨਨਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ‘‘ਸੁਖੀ ਹੋਤੁ ਪਞ੍ਚਸਿਖ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ. ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਭਦ੍ਦੇ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿ. ਯਤ੍ਥ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਮਯਾ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਸੁਖੀਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ਸਾਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਹਾਰੇ ਉਦਰੇ ਯਤੋ. ਯਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਯਤੋਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ¶ ਪਠਮਾਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਸਮਾਨਵਚਨਕਤ੍ਤੇ ਇਮੇ ਪਯੋਗਾ –
‘‘ਯਾਯ ਮਾਤੁ ਭਤੋ ਪੋਸੋ, ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਅਵੇਕ੍ਖਤਿ;
ਤਮ੍ਪਿ ਪਾਣਦਦਿਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਹਨ੍ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ
ਆਦੀਸੁ ਹਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨੋ.
‘‘ਇਮੇ ਨੂਨ ਅਰਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ, ਮਿਗਸਙ੍ਘਾਨਿ ਲੁਦ੍ਦਕਾ;
ਵਾਕੁਰਾਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪ, ਸੋਬ੍ਭਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇ;
ਵਿਕ੍ਕੋਸਮਾਨਾ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ, ਹਨ੍ਤਿ ਨੇਸਂ ਵਰਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਆਦੀਸੁ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨੋ. ‘‘ਸੀਲਵਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸੀਲਵਾ ਹੋਥ. ਸਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਯਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ. ਸਨ੍ਤੋ ਹਵੇ ਸਬ੍ਭਿ ਪਵੇਦਯਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਰਾਜਾ ਯਸਸ੍ਸੀ ਸੋ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸੀਲਵਾਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਕਾ.
ਅਸਮਾਨਨ੍ਤਤ੍ਤੇ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਸਮਾਨਵਚਨਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਤੇਯੇਵ ਪਯੋਗਾ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਸਤਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਂ, ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ.
ਅਸਮਾਨਕਾਲਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਨੁ ਤੇ ਸੁਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ, ਦੇਵਾ ਨ ਇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮਸ੍ਸ. ਤੇ ਜਨਾ ਪਾਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਕਾਲਵਸੇਨ ਅਸਮਾਨਕਾਲਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿਪਿ.
ਅਸਮਾਨਪਦਜਾਤਿਕਤ੍ਤੇ ¶ ‘‘ਸਯਂ ਸਮਾਹਿਤੋ ਨਾਗੋ, ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਕਮੁਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਂ. ਪਥੇ ਧਾਵਨ੍ਤਿਯਾ ਪਤਿ, ਏਕਂਸਂ ਅਜਿਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਪਤਿ. ਗਿਰਿਂ ਚਣ੍ਡੋਰਣਂ ਪਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਸਯਂਸਦ੍ਦਦ੍ਵਯਂ ਨਾਮਨਿਪਾਤਵਸੇਨ ਪਤਿਸਦ੍ਦਤ੍ਤਯਂ ਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤੋਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਅਸਮਾਨਪਦਜਾਤਿਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਂ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਦਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾ ਸਮਾਨਾਪਿ ਅਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ਅਸਮਾਨਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਾ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾ ਅਸਮਾਨਵਚਨਕਾ ਅਸਮਾਨਨ੍ਤਾ ਅਸਮਾਨਕਾਲਿਕਾ ਅਸਮਾਨਪਦਜਾਤਿਕਾ ਚ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਤਾਦਿਸੇਸੁ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਯੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਤਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਨ ਸੋ ਨਾਮਿਕਪਦਤ੍ਤਂ. ਯੋ ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਤ੍ਤਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਨ ਸੋ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਏਕਤ੍ਤੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਕਰਣੀਯੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਨਾਮਪਦੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਭੋਤਿਸਦ੍ਦ ਭਵੇ ਸਦ੍ਦਾਨਮਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਂ ਵਦਾਮ.
ਕਥਂ? ਭੋਤਿਸਦ੍ਦੋ ਕਤ੍ਤੁਯੋਗੇ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ, ਕ੍ਰਿਯਾਯੋਗੇ ਨਾਮਿਕਪਦਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਥੇ ਨਾਮਿਕਪਦਤ੍ਥੇ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਸੇਨ, ਨਾਮਿਕਪਦਤ੍ਥੇ ਪਨਾਲਪਨਵਸੇਨ. ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਥੇ ਤਾਵ ‘‘ਏਕੋ ਭੋਤਿ’’, ਨਾਮਿਕਪਦਤ੍ਥੇ ‘‘ਮਾ ਭੋਤਿ ਪਰਿਦੇਵੇਸਿ’’. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਭਾਵੇ ਨਾਮਪਦਤ੍ਥੇ ਚ, ਆਲਪਨਵਿਸੇਸਿਤੇ;
ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਭੋਤਿਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਭਵੇਸਦ੍ਦੋ ¶ ਪਨ ‘‘ਭਵਾਮੀ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥੇਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਭਵਾਮੀ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਯਾਸੀਸਨਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਭਵੇਯ੍ਯਾਮੀ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸਹਿਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਠਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਆਹਚ੍ਚਵਚਨਂ –
‘‘ਦੇਵਾਨਂ ਅਧਿਕੋ ਹੋਮਿ, ਭਵਾਮਿ ਮਨੁਜਾਧਿਪੋ;
ਰੂਪਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਸਮੋ ਭਵੇ’’ਤਿ.
ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤੇਸਮਤ੍ਥਾਨਂ ਸਾਧਿਕਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਥਾਰਚਨਾ –
‘‘ਸੁਖੀ ਭਵਤਿ ਏਸੋ ਚ, ਅਹਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖੀ ਭਵੇ;
ਸੁਖੀ ਭਵਤੁ ਏਸੋ ਚ, ਅਹਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖੀ ਭਵੇ.
ਇਮਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯ, ਭਵਨ੍ਤੁ ਸੁਖਿਤਾ ਪਜਾ;
ਭਵੇ’ਹਞ੍ਚ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਹ ਞਾਤਿਭਿ.
ਸੁਖੀ ਭਵੇਯ੍ਯ ਏਸੋ ਚ, ਅਹਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖੀ ਭਵੇ;
ਸੁਖੀ ਭਵੇਯ੍ਯ ਚੇ ਏਸੋ, ਅਹਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਖੀ ਭਵੇ’’ਤਿ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਪਞ੍ਚਮ੍ਯਂ, ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਞ੍ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ;
ਏਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ, ਭਵੇਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਏਕਧਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯਂ, ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਸੁ ਚ;
ਦ੍ਵੇਧਾ ਦ੍ਵੇਧਾਤਿਮਸ੍ਸਤ੍ਥਂ, ਪਞ੍ਚਧਾ ਪਰਿਦੀਪਯੇ.
ਦ੍ਵੇਧਾ ਵਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ-ਮਾਦਿਪੁਰਿਸਵਾਚਕੋ;
ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਭਵੇ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ, ‘‘ਭਵਤੀ’’ਤਿਪਿਯੁਜ੍ਜਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਏਤਸ੍ਸ, ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ;
ਏਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਤੁ, ਆਹਰਿਸ੍ਸਂ ਸੁਣਾਥ ਮੇ.
ਕੋ’ਯਂ ¶ ਮਜ੍ਝੇਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਮਿਂ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਤੀਰਮਾਯੁਹੇ;
ਕਂ ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਥਵਸਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਏਵਂ ਵਾਯਮਸੇ ਭੁਸਂ.
ਨਿਸਮ੍ਮ ਵਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਚ ਦੇਵਤੇ;
ਤਸ੍ਮਾ ਮਜ੍ਝੇਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਮਿਂ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਤੀਰਮਾਯੁਹੇ.
ਅਸ੍ਸਂ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯਂ, ‘‘ਆਯੁਹੇ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਹਿ;
‘‘ਆਯੂਹਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸ-ਵਸੇਨਾਯਂ ਸਮੀਰਿਤੋ;
ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਮੀਤਿ, ਤਿਸ੍ਸੇਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ.
ਪਚ੍ਛਿਮਾਯ ਚ ਗਾਥਾਯਂ, ‘‘ਆਯੁਹੇ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਤੁ;
‘‘ਆਯੂਹਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ, ਸਦ੍ਦਤ੍ਥਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਤਥਾ ‘‘ਭਵੇ’’ਤਿਏਤਸ੍ਸ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ;
‘‘ਭਵਤੀ’’ਤਿ, ‘‘ਭਵਾਮੀ’’ਤਿ, ਚਤ੍ਥਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਏਵਂਵਿਧੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸੁ, ਪਾਠੇਸੁਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ;
ਨੇਤਬ੍ਬੋ ਨਯਦਕ੍ਖੇਨ, ਨਯਸਾਗਰਸਾਸਨੇ.
ਏਵਮਯਂ ਭਵੇਸਦ੍ਦੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ਛਸੁ ਵਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਤ੍ਥੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਨਾਮਿਕਪਦਸ੍ਸ ਵੁਦ੍ਧਿਸਂਸਾਰਕਮ੍ਮਭਵੂਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਭਵੇ ਨਨ੍ਦਤਿ ਤਸ੍ਸ, ਭਵੇ ਤਸ੍ਸ ਨ ਨਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਦ੍ਧਿਮ੍ਹਿ. ‘‘ਭਵੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਂਸਾਰੇ. ‘‘ਭਵੇ ਖੋ ਸਤਿ ਜਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਮ੍ਮਭਵੇ. ‘‘ਏਵਂ ਭਵੇਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭੂਧਾਤੁਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਮਤ੍ਥੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬੋ.
ਆਖ੍ਯਾਤਤ੍ਥਮ੍ਹਿਮੇ ¶ ਅਤ੍ਥਾ, ਨ ਲਾਤਬ੍ਬਾ ਕੁਦਾਚਨਂ;
ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨੇਤੇ, ਉਦ੍ਧਟਾ ਨਾਮਤੋ ਯਤੋ.
ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਨਯਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ਪਨ ਏਵਮੁਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਭਵਨ੍ਤੇ, ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੇ, ਪਰਾਭਵੇ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗਚ੍ਛਂ ਗਚ੍ਛਤੋਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਯ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਾ, ਨ ਯਾਚਨੋਪਤਾਪਨਤ੍ਥਾਦਿਵਾਚਕੋ ਨਾਥਤਿਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ, ਨ ਚ ਰਾਜਦੇਵਤਾਦਿਵਾਚਕੋ ਦੇਵਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਸਾਮਞ੍ਞਸਦ੍ਦਾ. ਯੇ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਾਵ. ਯੇ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਸਦ੍ਦਾ, ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਸਾਮਞ੍ਞਸਦ੍ਦਾਵ.
ਤਤ੍ਰ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਤਾ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ – ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਕਂ ਨਾਮਪਦਂ, ਏਕਮਾਖ੍ਯਾਤਂ. ਤਥਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਨਾਮਪਦਂ, ਏਕਮਾਖ੍ਯਾਤਂ. ਗਚ੍ਛਤੋਤਿ ਏਕੋ ਕਿਤਨ੍ਤੋ, ਅਪਰੋ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੋ. ਸਤਿਪਿ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਤ੍ਤੇ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਤਬ੍ਬਿਸਯਂ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤਿ ਵਿਨਾਵ’ਤ੍ਥਪ੍ਪਕਰਣਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਨ੍ਤਂ ਨਾਮਪਦਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨਾਖ੍ਯਾਤਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਸ ਗਚ੍ਛਂ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਠਮਨ੍ਤਂ ਨਾਮਪਦਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਪੁਤ੍ਤਨਿਵੇਦਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਖ੍ਯਾਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਤੋ ਹਯਤੋ ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਤਨ੍ਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਤੋ ਪਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕੋ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਖ੍ਯਾਤਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਞਾਪਕੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਆਖ੍ਯਾਤਨਾਮਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਠਿਤਾਨਂ ਏਕੇਕਤ੍ਥਵਾਚਕਾਨਂ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
‘‘ਨਾਥਤਿ ¶ ਦੇਵੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ ਆਖ੍ਯਾਤਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤੇਹਿ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਨੇਕਤ੍ਥਵਾਚਕਾਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞਸਦ੍ਦਤਾ ਏਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਹਿ ਵਿਨਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ‘‘ਨਾਥਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਯਾਚਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਤਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਆਸੀਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਦੇਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮੇਘੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਆਕਾਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵੋ’’ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਟਿਭਾਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ‘‘ਨਾਥਤਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਦਾ ‘‘ਨਾਥਤੀ’’ਤਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਯਾਚਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ‘‘ਨਾਥਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਉਪਤਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਨਾਥਤਿ ਸਕਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਨਾਥਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਸੀਸਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਦੇਵੋ ਗਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦੇਵੋ’’ਤਿ ਨਾਮਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਮੇਘੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਗਤਵਲਾਹਕੋ ਦੇਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਕਾਸੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਪਿਵਤੁ ਦੇਵੋ ਪਾਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਦੇਵੋ ਦੇਵਕਾਯਾ ਚਵਤਿ ਆਯੁਸਙ੍ਖਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਦੇਵਾਤਿਦੇਵੋ ਸਤਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਾਮਞ੍ਞਸਦ੍ਦਾ ਞਾਤਬ੍ਬਾ.
ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਦੇਨ, ਸਦ੍ਦੋ ਚਤ੍ਥੇਨ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾਤ੍ਥਸਦ੍ਦਾ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯਾ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਾਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ‘‘ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਭਵਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥਵਂ ¶ ਨਾਮਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਭਵਨ੍ਤੇ ਜਨੇ ਪਸਂਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਤ੍ਥਵਨ੍ਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਨਾਮਪਦਾਨੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਚੋਰਾ ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਮਾਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੇ ਜਨਾ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਅਮਿਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਉਪਯੋਗਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥਵਨ੍ਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਨਾਮਪਦਾਨੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਏਸੋ ਪਰਾਭਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਾਭਵੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਰਾਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਏਤੇ ਪਰਾਭਵੇ ਲੋਕੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸਮਵੇਕ੍ਖਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਾਭਵੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥਵਂ ਬਹੁਵਚਨਂ ਨਾਮਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਪਰਾਭਵੇ ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਾਵਲਕ੍ਖਣਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇਕਵਚਨਕਂ ਨਾਮਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਮੇ ਪਸਾਦਾ ਸਮ੍ਭਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਮ੍ਭਵੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਸਮ੍ਭਵਥਾ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸਮ੍ਭਵਵ੍ਹੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਮ੍ਭਵਵ੍ਹੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਮ੍ਭਵਾਯ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਾਚਕਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਸਾਲਪਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸਮ੍ਭਵਵ੍ਹੇਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਭਵਨਾਮਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਵਾਚਕਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ.
‘‘ਵਰੁਣੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਵੋ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ;
ਸਮ੍ਭਵੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਰੇਵਤਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ’’ਤਿ –
ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ. ‘‘ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਂ ਸਨਿਪਾਤਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਪਾਤੁ ਭਵਨ੍ਤੇ ਜਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇ ਜਨੇ ਭਵਂ ਰਕ੍ਖਤੂ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਾਨਿ ਆਖ੍ਯਾਤਕਿਤਨ੍ਤਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਾਨੀਤਿ ¶ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਪਾਤੁਭਵਸੇ ਤ੍ਵਂ ਗੁਣੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਸੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਸੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਪਾਤੁਭਵਸੇ ਗੁਣੇ ਯੋ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਹੇਤੁ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਾਨਿਨਿਪਾਤਯੁਤ੍ਤਾਖ੍ਯਾਤਨਾਮਪਦਾਨੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਅਹਮਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇਹਿ ਪਾਤੁਭਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਤੁਭਵੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਾਤੁਭਵਾਮੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮਾਨਤ੍ਥਂ ਸਨਿਪਾਤਮਾਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ‘‘ਮਂ ਪਾਤੁ ਭਵੇ ਇਦਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਂ ਰਕ੍ਖਤੁ ਸਂਸਾਰੇ ਇਦਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਾਨਿ ਆਖ੍ਯਾਤਨਾਮਪਦਾਨੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯੋ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਥਾਰਹਮਤ੍ਥਸਦ੍ਦਾ ਚਿਨ੍ਤਨੀਯਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਨ ਤੇਸਂ ਕੋਟ੍ਠੇ ਓਪੇਨ੍ਤਿ. ਨ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਗਚ੍ਛੇ. ਸਤ੍ਤ ਵੋ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਅਪਰਿਹਾਨੀਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਮੇ ਤੇ ਦੇਵ ਸਤ੍ਤਵੋ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮਸਤ੍ਤਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਵਿਯ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਇਚ੍ਛਨੀਯੋ. ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੇ ਹਿ ਸਤਿ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਦੇਸੁ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਧਿਗਮੋ ਅਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਦਾਸਤਲੇ ਪਟਿਬਿਮ੍ਬਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯ, ਸੋ ਚ ਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਸਙ੍ਕੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਞਾਤੇਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰਥਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –
‘‘ਵਿਸਯਤ੍ਤਮਨਾਪਨ੍ਨਾ, ਸਦ੍ਦਾ ਨੇਵਤ੍ਥਬੋਧਕਾ;
ਨ ਪਦਮਤ੍ਤਤੋ ਅਤ੍ਥੇ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਤਾ ਪਕਾਸਕਾ’’ਤਿ.
ਯਦਿਦਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਮਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਇਚ੍ਛਨੀਯੋ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਰਾਯਮੁਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸਦੀਪਨੀ ਗਾਥਾ ਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਨਯਦਾਨਗਾਥਾਯ.
‘‘ਨ ¶ ਤੇ ਸਂ ਕੋਟ੍ਠੇ ਓਪੇਨ੍ਤਿ’’, ਇਤਿ ਪਾਠੇ ਸੁਮੇਧਸੋ;
ਪਦਂ ‘‘ਨ ਤੇ’’ਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਂ ਕੋਟ੍ਠੇ’’ਤਿ ਪਠੇਯ੍ਯ ਵੇ.
‘‘ਸਂ ਨ ਓਪੇਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਠੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਮੀਰਯੇ;
ਏਵਮਿਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸੁ, ਪਾਠੇਸੁਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ.
ਅਥ ਯਂ ਪਨਿਦਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੇਸਞ੍ਚੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ? ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਭਵਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ ਭਵਨ੍ਤੇ, ਵਦਨ੍ਤਂ ਏਕਪੋਕ੍ਖਰਾ, ਵਦਨ੍ਤਂ ਪਟਿਵਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਮੁਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ – ਯਤ੍ਥ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਮੁਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੋ ਚ ਪਦਾਨਂ ਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ ਅਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਯੋਗੇ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਮੇਕਚ੍ਚਂ ਪਦਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਹੇਤੁ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਸੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਾਸਤਿ, ਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ. ਭਵਨ੍ਤੇ ਜਨੇ ਪਸਂਸਤਿ, ਭਵਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਸੋ’’ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇ ਜਨੇ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਸੇਸਂ ਪਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੀਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਠਾਨੇ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਠਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਦਵਿਭਾਗਾਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਮਤ੍ਥੁਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸੋ ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਦ੍ਵਿਪਦਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਂ ਵਿਭਾਗੋ, ਏਕਪਦਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਮਵਿਭਾਗੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਸੁਂ ਵਵਤ੍ਥਿਤਾਨਂ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਨ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ¶ ‘‘ਸਪ੍ਪੋ ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵਤ੍ਥੇ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਏਕਜ੍ਝਕਰਣੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਲੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ –
ਯਤ੍ਥ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਕਾਰੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇ ਸਦ੍ਦਵਿਲਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਕਤਮੇਨ ਚਾਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੋ ਭਵਤਿ? ਪਦਾਨਂ ਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ ਅਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਪਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਵਾ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯਵਸੇਨ ਵਾ ਭਯਕੋਧਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਥਿਤਾਮੇਡਿਤਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ਗੁਣਵਾਚਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵਾ ਸਂਹਿਤਾਪਦਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਵਾ ਅਗਾਰਵਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ਨਨਿਰਨ੍ਤਰਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪਮਾਨੇ ਇਵ ਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਵਾ ਇਤਿਸਦ੍ਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦਪਦਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਾਤਿ ਇਮੇਸੁਟ੍ਠਾਰਸਾਕਾਰੇਸੁ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਛਬ੍ਬੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਸੁ ਤਤੋ ਵਾਧਿਕੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੋ ਭਵਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਦਾਨਂ ਤਾਵ ਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ ਅਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵਾ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਮਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਸਾ ਨਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਪਾਲੇਤਿ, ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਮਾ ਨੋ ਦੇਵ ਅਵਧਿ, ਮਾਨੋ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ.
ਅਕ੍ਖਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ¶ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਸਨ੍ਤੇਹਿ ਮਹਿਤੋ ਹਿਤੋ. ਸਙ੍ਗਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਂ ਮੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ. ਦਾਠੀ ਦਾਠੀਸੁ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ, ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਯਥਾ ਪੁਰੇ. ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੁਂਵ ਸਿਰਸਾਸਿਰਸਾ ਨਮਾਮਿ. ਭੂਮਿਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤਾ ਯਾਵ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਵਿਧਾਵਤਿ. ਅਚ੍ਚਿ ਅਚ੍ਚਿਮਤੋ ਲੋਕੇ, ਡਯ੍ਹਮਾਨਮ੍ਹਿ ਤੇਜਸਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ.
ਪਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ. ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦਯੋ, ਸੁਖੋ’ਲੋਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਕਾਰਕੋ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਦੋ, ਨਿਰਾਪਦੇ ਪਦੇ ਨਿਨ੍ਨੋ, ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਂ ਕਰੁਣਾਲਯਂ ਲਯਂ, ਮਲਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ ਹਿਤਂ. ਨਮਾਮਿ ਧਮ੍ਮਂ ਭਵਸਂਵਰਂ ਵਰਂ, ਗੁਣਾਕਰਞ੍ਚੇਵ ਨਿਰਙ੍ਗਣਂ ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ.
ਪਦਕ੍ਖਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਪਮਾਣਰਹਿਤਂ ਹਿਤਂ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ, ਤਿਲੋਕਮਹਿਤੋ ਹਿਤੋ. ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਤਤ੍ਰਿਮਾ ਅਕ੍ਖਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਾਦੀਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਞ੍ਞਾਪਨਿਯੋ ਗਾਥਾ –
ਮਹਿਤੋਇਤਿ ਸਦ੍ਦਮ੍ਹਾ, ਮਕਾਰੋ ਚੇ ਵਿਵੇਚਿਤੋ;
ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ ਏਤ੍ਥ, ‘‘ਅਕ੍ਖਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇ ਬੁਧੋ.
ਞੇਯ੍ਯਾ ਅਕ੍ਖਰਯੋਗੇਨ,
‘‘ਸਨ੍ਤੇਹਿ ਮਹਿਤੋ ਹਿਤੋ’’;
ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਸਰੂਪਾਨਂ,
ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਤਾ.
ਉਪਸਗ੍ਗਾ ਨਿਪਾਤਾ ਚ, ਯਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਥਜੋਤਕਂ;
ਏਕਕ੍ਖਰਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਤਂ ‘‘ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮੀਰਿਤਂ.
ਪਦਾਨਂ ¶ ਸਨ੍ਨਿਧਾਨਞ੍ਚ, ਪਦਕ੍ਖਰਾਨਮੇਵ ਚ;
ਸਮਾਸੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਲਪਿਤਂ ਮਯਾ.
ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਗਾਮੇ ਗਾਮੇ ਸਤਂ ਕੁਮ੍ਭਾ, ਗਾਮੋ ਗਾਮੋ ਰਮਣੀਯੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਗਾਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ.
ਨਾਨਾਧਿਕਰਣਾਨਂ ਤੁ, ਵਤ੍ਤੁਮੇਕਕ੍ਖਣਮ੍ਹਿ ਯਾ;
ਇਚ੍ਛਤੋ ਬ੍ਯਾਪਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਾ, ਸਾ ਵਿਚ੍ਛਾਤਿ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਾ.
ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਤਿ ਵਿਜ੍ਜੋਤਤੇ ਚਨ੍ਦੋ, ਰੁਕ੍ਖਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿ ਵਿਜ੍ਜੋਤਤੇ ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਪਯੋਗਾ, ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਉਪਰਿ ਉਪਰਿ ਵਿਜ੍ਜੋਤਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਭਯਕੋਧਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਥਿਤਾਮੇਡਿਤਵਚਨਵਸੇਨ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ਇਮੇ ਪਯੋਗਾ – ਭਯੇ ਤਾਵ ‘‘ਚੋਰੋ ਚੋਰੋ, ਸਪ੍ਪੋ ਸਪ੍ਪੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਕੋਧੇ ‘‘ਵਸਲ ਵਸਲ, ਚਣ੍ਡਾਲ ਚਣ੍ਡਾਲ, ਵਿਜ੍ਝ ਵਿਜ੍ਝ, ਪਹਰ ਪਹਰ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਪਸਂਸਾਯਂ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭਨ੍ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਤੁਰਿਤੇ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮ ਵਾਸੇਟ੍ਠ ਅਭਿਕ੍ਕਮ ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਗਚ੍ਛ ਗਚ੍ਛ, ਲੁਨਾਹਿ ਲੁਨਾਹਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਕੋਤੂਹਲੇ ‘‘ਆਗਚ੍ਛ ਆਗਚ੍ਛ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਅਚ੍ਛਰਿਯੇ ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਹਾਸੇ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਮਨਾਪਂ ਅਹੋ ਮਨਾਪਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਸੋਕੇ ‘‘ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕ ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਪਸਾਦੇ ‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਜ੍ਜੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਜ੍ਜੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਏਵਂ ਭਯਕੋਧਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਥਿਤਾਮੇਡਿਤਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੋ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਾਭਾਵੇਪਿ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਪਦਾਨਮਤ੍ਥਜੋਤਕਭਾਵੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੋ.
ਭਯੇ ¶ ਕੋਧੇ ਪਸਂਸਾਯਂ,
ਤੁਰਿਤੇ ਕੋਤੂਹਲ’ਚ੍ਛਰੇ;
ਹਾਸੇ ਸੋਕੇ ਪਸਾਦੇ ਚ,
ਕਰੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਬੁਧੋ.
ਚਸਦ੍ਦੋ ਅਵੁਤ੍ਤਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਗਰਹਾਅਸਮ੍ਮਾਨਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਪਾਪੋ ਪਾਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਗਰਹਾਯਂ. ‘‘ਅਭਿਰੂਪਕ ਅਭਿਰੂਪਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮਾਨੇ. ‘‘ਕ੍ਵਾਯਂ ਅਬਲਬਲੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਤਿਸਯਤ੍ਥੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਗੁਣਵਾਚਕਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਕਣ੍ਹੋ ਕਣ੍ਹੋ ਚ ਘੋਰੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ‘‘ਕਣ੍ਹੋ ਕਣ੍ਹੋ’’ਤਿ ਹਿ ਅਤੀਵ ਕਣ੍ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਧਮੇ ਧਮੇ ਨਾਤਿਧਮੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਧਮੇ ਧਮੇਤਿ ਧਮੇਯ੍ਯ ਨੋ ਨ ਧਮੇਯ੍ਯ. ਨਾਤਿਧਮੇਤਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਪਨ ਨ ਧਮੇਯ੍ਯ. ਸਂਹਿਤਾਪਦਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਨਰਾਨਰਾ, ਸੁਰਾਸੁਰਾ, ਕਤਾਕਤਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਸਯਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸੋਚਨਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਰਮਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਸਿਲੋਕਂ ਰਚਯਾਮ –
ਹਿਤਾਹਿਤਾ ਹਿਤਂਹਿਤਂ, ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤੇ ਜਿਨ;
ਪਵਰਾਪਵਰਾਹਚ੍ਚ, ਭਵਾਮਾ’ਨਾਮਯਾ ਮਯਨ੍ਤਿ.
ਅਗਾਰਵਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਤੁਵਂਤੁਵਂ ਪੇਸੁਞ੍ਞਕਲਹਵਿਗ੍ਗਹਵਿਵਾਦਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਨਿਰਨ੍ਤਰਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਨਨਿਰਨ੍ਤਰਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ¶ ‘‘ਖਣੇ ਖਣੇ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਮੁਹੁਂ ਮੁਹੁਂ ਭਾਯਯਤੇ ਕੁਮਾਰੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਉਪਮਾਨੇ ਇਵਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਰਾਜਾ ਰਕ੍ਖਤੁ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਪਜਂ ਪਜ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਇਤਿਸਦ੍ਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦਪਦਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਵੇਦਯਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਲਾਭੇ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ, ਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧੇਮਹਂ ਤਦਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਵਂ ਈਦਿਸੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਪਦਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਹਿ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇ ਸਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਲਾਸੋ ਨ ਭਵਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਕਤਾਕਤਾਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਕਾਬਦ੍ਧਂਯੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਛਬ੍ਬੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਧਿਕੇਹਿ ਚ ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਕੇਸੁਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ – ਯਤ੍ਥ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਮ੍ਹਾ ਪਰਾਕਾਰਲੋਪੋਪਿ ਪਾਠੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸਂਯੋਗਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਿਸਂਯੋਗਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ਤੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਪਦਂ ਅਨਨ੍ਤਰਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂਯੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ? ‘‘ਸਚੇ ਭੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਹਂ-ਸਾ’ਜੀਵੋ ਗਰਹਿਤੋ ਮਮ. ਪੁਪ੍ਫਂ’ਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਖਯਮਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ’ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਾਦਿਵਾਚਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸਚੇ ਭੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਚ੍ਛੇਦਮਕਤ੍ਵਾ ¶ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਦ੍ਵੀਸੁ ਗਾਥਾਪਦੇਸੁ ਅਨ੍ਤਰੀਭੂਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਪਦਾਨਂ ਏਕਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਣਮਿਵ ਅਨਨ੍ਤਰਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧੁਚ੍ਚਾਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਸਚੇ ਭੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਹਂ-ਸਾ’ਜੀਵੋ ਗਰਹਿਤੋ ਮਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਰੂਪੋਯੇਵ ਹਿ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਸੇਸੋ ਸਕਲੇਹਿਪਿ ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਅਨੁਮਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤੋ ਚ ‘‘ਅਸ੍ਸ ਆਜੀਵੋ ਗਰਹਿਤੋ ਮਮ, ਅਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਅਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਾਦਿਵਾਚਤੋ’’ਤਿਏਵਮਾਦਿਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਪਾਦਨਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ.
ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਯਾਦਿਸੇ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਕ੍ਵਚਿ ਚਸਦ੍ਦ ਪਨਸਦ੍ਦਾਦਿਯੋਗਟ੍ਠਾਨੇ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਦਮੁਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਵਾਲ਼ਾ ਚ ਲਪਸਕ੍ਖਰਾ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਾ ਪਨ ਯਾ, ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਦਾ, ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਚ ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਤਿ ਚ ਖਨ੍ਤਿ ਚ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ? ਨ ਹੇਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ.
ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮਪਯੋਗੇ ‘‘ਵਾਲ਼ਾ ਚਾ’’ਤਿ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਲਪਸਕ੍ਖਰਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਲਪਸਕ੍ਖਰਾਤਿ ਸਕ੍ਖਰਸਦਿਸਮਧੁਰਵਚਨਾ. ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨੇਹਿ ਸਕ੍ਖਰਾ ਵਿਯ ਮਧੁਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਰ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਤਪ੍ਪੁਰਿਸਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਸਮਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਲਪਾ ਸਕ੍ਖਰਾ ਵਿਯ ਯਾਸਂ ਤਾ ਲਪਸਕ੍ਖਰਾ, ਲਪੇਹਿ ਵਾ ਸਕ੍ਖਰਾ ਵਿਯਾਤਿ ਲਪਸਕ੍ਖਰਾ’’ਤਿ.
ਦੁਤਿਯਪਯੋਗੇ ‘‘ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਾ ਪਨ’’ਇਤਿ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਾ ਪਨ ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਦਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤਤਿਯਪਯੋਗੇ ¶ ਇਤਿ ਚ ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਤਿ ਚ ਖਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਇਕਾਰਞ੍ਚ ਦਂਕਾਰਞ੍ਚ ਦੁਕਾਰਞ੍ਚ ਖਂਕਾਰਞ੍ਚ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਦਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਭਵਤਿ. ਕਥਂ? ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇ ਸਤਿ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਏਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਨਿਪਾਤੋ ਸਿਯਾ, ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪਨ ਇਕਾਰਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਦਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਦਮਨਤ੍ਥੋ ਸਿਯਾ, ਦਂਕਾਰਵਾਚਕੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਦੁਤਿਸਦ੍ਦੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ ਸਿਯਾ, ਦੁਕਾਰਵਾਚਕੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਖਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਖਮਨਤ੍ਥੋ ਸਿਯਾ, ਖਂਕਾਰਵਾਚਕੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਕਾਰ ਦਂਕਾਰ ਦੁਕਾਰ ਖਂਕਾਰਾਨਿ ਈਸਕਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਇਇਤਿ ਦਂਇਤਿ ਦੁਇਤਿ ਖਂਇਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਸਂਹਿਤਾਪਦਚ੍ਛੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਇਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ. ਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਸਰੂਪਸਰਾਨਂ ਵਿਸਯੇ ਪਰਭੂਤਸ੍ਸ ਸਰੂਪਸਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਸਰਸ੍ਸੇਵ ਲੋਪੋ ਹੋਤਿ ਤਤ੍ਰਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ‘‘ਅਕਿਲਾਸੁਨੋ ਵਣ੍ਣਪਥੇ ਖਣਨ੍ਤਾ, ਉਦਙ੍ਗਣੇ ਤਤ੍ਥ ਪਪਂ ਅਵਿਨ੍ਦੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਰੂਪਪਰਸਰਸ੍ਸ ਲੋਪਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਪਵਦ੍ਧਂ ਆਪਂ ਪਪ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਇਤਿ ਚਾਤਿ ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਇਕਾਰੇਸੁ ਪਰਸ੍ਸ ਇਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ.
ਪੁਬ੍ਬਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਇਕਾਰਵਾਚਕੇ ਇਕਾਰੇ ਨਟ੍ਠੇ ਸਤਿ ਨਿਪਾਤਭੂਤੇਨ ਇਤਿਸਦ੍ਦੇਨ ਇਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ, ਨਿਪਾਤਭੂਤਸ੍ਸ ਪਨ ਇਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਕਾਰੇ ਨਟ੍ਠੇਪਿ ਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੇਵ ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਤਿ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ¶ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥੋ ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਭੂਤਸ੍ਸ ਇਕਾਰਸ੍ਸੇਵ ਲੋਪੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਇਕਾਰਵਾਚਕਸ੍ਸ ਇਕਾਰਸ੍ਸ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਸਰੂਪਸਰਤੋ ਪਰਸ੍ਸੇਵ ਅਸਰੂਪਸਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਸਰੂਪਸਰਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਸਰੂਪਸਰਸ੍ਸ. ਮਹਾਪਦੇਸਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾ ਸਰੂਪਸ੍ਸ ਪਰਸਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਰਾਜਗਹਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਚਸਦ੍ਦਾਦਿਯੋਗਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਸਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਦਂ ਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਚ ਆਗਮਕ੍ਖਰਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਆਗਮਕ੍ਖਰਵਨ੍ਤੇਹਿ ਪਰਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਰਾਜਾਰਿਵ ਤਾਰਕਾਨਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਯਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਨਹਾਨੇ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਅਕਾਸਿ, ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਅਕਾਸਿ ਯਾਗੁਯਾ ਖਾਦਨੀਯੇ ਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਨਹਾਨੇ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਅਕਾਸਿ ਯਾਗੁਯਾ ਖਾਦਨੀਯੇ ਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਹਾਨੇਯੇਵ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਅਕਾਸਿ, ਅਥ ਖੋ ਯਾਗੁਯਾਪਿ ਖਾਦਨੀਯੇਪਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਅਪਿਸਦ੍ਦੋ.
ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਯੇਸਮਿਤਰੇਨ ਵਾ ਇਤਰੇਨ ਵਾ ਏਕੇਕਪਦੇਨ ਉਭਯਪਦੇਹਿ ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਹੇਵਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਾਨਿ ਯਥਾਰਹਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇਵਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ¶ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿਕਰੋਥ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ. ਤਤ੍ਰਿਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਞ੍ਞਾਪਿਕਾ ਗਾਥਾ –
ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮ-ਚਰਿਯਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਪਦਂ;
ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਈਰਯੇ ਵਿਞ੍ਞੂ, ‘‘ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਦਂ.
‘‘ਸਾਧੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਞ੍ਞੂ, ‘‘ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਵਾ;
ਤਥਾ ‘‘ਮਨਸਿਕਰੋਥ’’, ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦੇਨ ਵਾ;
ਈਰਯੇ ਯੋਜਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਭਯੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਾ.
ਏਕਮੇਕੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਉਭਯੇਹਿ ਵਾ;
ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਸਦ੍ਧਿਮੇਵਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਯਾ.
ਨਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਏਸੋ, ਅਤ੍ਥੋ ਏਤ੍ਥ ਮਯਾ ਰੁਤੋ;
ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਸੀਹਾਨਂ, ਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮੇ ਰੁਤੋ.
ਏਵਂਵਿਧੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸੁ, ਪਾਠੇਸੁਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ;
ਨੇਤਬ੍ਬੋ ਨਯਦਕ੍ਖੇਨ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਗਵੇਸਿਨਾ.
ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸਦ੍ਦਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਦਾਨੁਰੂਪਤੋ;
ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾਨ ਮੇਧਾਵੀ, ਵੋਹਰੇ ਨ ਯਥਾ ਤਥਾਤਿ.
ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਚਿਨ੍ਤਾ.
ਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਯੋਗੇ ਏਵਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ – ਭੂਧਾਤੁਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਯੋਗਤੋ ਵਡ੍ਢਨੇ ਦਿਟ੍ਠਾ ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮੋ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ ‘ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਜ੍ਜੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਜ੍ਜੀ’ਤਿ’’ ਇਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਦੂਸਿਯਾ ਭੂਨਹਤਾ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪਤਾਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਵੇਦਾ ਨ ਤਾਣਾਯ ਭਵਨ੍ਤਿਦਸ੍ਸ, ਮਿਤ੍ਤਦ੍ਦੁਨੋ ਭੂਨਹੁਨੋ ਨਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭੂਨਹਚ੍ਚਂ ਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਵਡ੍ਢਨੇ ਦਿਟ੍ਠਾ.
ਵਚਨਸਙ੍ਗਹੇ ¶ ਏਵਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ – ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਪਞ੍ਚਮੀਨਂ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਚਤੁਕ੍ਕੇ ਏਕਵਚਨਂ ਏਕਵਚਨੇਨ, ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਅਹਂ ਭਵਾਮਿ, ਮਯਂ ਭਵਾਮ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਣ੍ਣਸਮੁਦਾਯਵਸੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਏਸ ਨਯੋ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਸੇ, ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਰੂਪਂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਸੇ, ਇਦਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਰੂਪਂ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਅਹਂ ਭਵੇ, ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਪਞ੍ਚਮੀਨਂ ਰੂਪਂ. ਤ੍ਵਂ ਬਭੂਵੇ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਪਰੋਕ੍ਖਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਮਯਂ ਭਵਾਮ੍ਹੇ, ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਰੂਪਂ. ਮਯਂ ਬਭੂਵਿਮ੍ਹੇ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ. ਮਯਂ ਅਭਵਿਮ੍ਹੇ, ਇਦਮਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਰੂਪਂ.
ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਵ੍ਹੋ, ਇਦਂ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਭੂਵਿਵ੍ਹੋ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਪਠਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਚ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਤੇ ਬਭੂਵੁ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ. ਤੇ ਅਭਵੁ, ਇਦਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਰੂਪਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ¶ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ, ਸੋ ਬਭੂਵਿਤ੍ਥ, ਇਮਾਨਿ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਾਨਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਤ੍ਥ, ਸੋ ਅਭਵਤ੍ਥ, ਇਮਾਨਿ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਤ੍ਥ, ਇਦਮਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਰੂਪਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਅਹਂ ਬਭੂਵਂ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ. ਅਹਂ ਅਭਵਂ, ਇਦਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਰੂਪਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਮਯਂ ਬਭੂਵਿਮ੍ਹ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ. ਮਯਂ ਅਭਵਮ੍ਹ, ਇਦਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਰੂਪਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਅਹਂ ਬਭੂਵਿਂ, ਇਦਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ ਰੂਪਂ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਂ, ਇਦਂ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਨਂ ਰੂਪਂ.
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਸੋ ਅਭਵਾ.
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਅਜ੍ਜਤਨਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵੋ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਪਠਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਸੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਇਮਾਨਿ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਤ੍ਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਸੇ, ਇਦਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਬਹੁਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ, ਇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ, ਇਦਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਸ੍ਸਪਦੇਨੁਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਕਵਚਨੇਨ ਸਦਿਸਂ. ਅਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਅਹਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਂ, ਇਦਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਸੇਸਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਸਮਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਵਚਨਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਸਦਿਸਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਰ –
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮੀਸੁ, ਥਦ੍ਵਯਂ ਸਮੁਦੀਰਿਤਂ;
‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਥ’’ਇਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਉਦਾਹਰਣਕਂ ਦ੍ਵਿਧਾ.
ਮਿਦ੍ਵਯਂ ਮਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ, ਤਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦ੍ਵਿਧਾ;
‘‘ਭਵਾਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਭਵਾਮਾ’’ਤਿ, ਚੇਤ੍ਥ ਰੂਪਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਸੇਤ੍ਤਯਂ ‘‘ਭਵਸੇ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿਤੋ;
‘‘ਅਭਵਸੇ’’ਤਿ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਤੋ.
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮਿਕਾ-ਪਰੋਕ੍ਖਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਏਤ੍ਤਯਂ ਲਪਿਤਂ ਤਤ੍ਥ, ਆਦੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ ਤੁ.
ਜਞ੍ਞਾ ‘‘ਅਹਂ ਭਵੇ’’ਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਬਭੂਵੇ’’ਤਿ ਪਰੋਕ੍ਖਤੋ;
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਰੋਕ੍ਖਜ੍ਜ-ਤਨੀਸੁ ਤੀਸੁ ਸਦ੍ਦਿਤਂ.
ਮ੍ਹੇਤ੍ਤਯਂ ¶ ਕਮਤੋ ਰੂਪਂ, ਮਯਂਸਦ੍ਦਵਿਸੇਸਿਯਂ;
‘‘ਸਮ੍ਭਵਾਮ੍ਹੇ ਬਭੂਵਿਮ੍ਹੇ, ਅਭਵਿਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਪਞ੍ਚਮਿਕਾਪਰੋਕ੍ਖਾਸੁ, ਵ੍ਹੋਦ੍ਵਯਂ ਰੂਪਮੇਤ੍ਥ ਹਿ;
‘‘ਭਵਵ੍ਹੋ ਬਭੂਵਿਵ੍ਹੋ’’ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਸਦ੍ਦਵਿਸੇਸਿਯਂ.
ਪਰੋਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਵਾ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਉਤ੍ਤਯਂ ‘‘ਤੇ ਬਭੂਵੂ’’ਤਿ, ਰੂਪਂ ਜਞ੍ਞਾ ਪਰੋਕ੍ਖਤੋ;
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨਿਤੋ, ਜਞ੍ਞਾ ‘‘ਤੇ ਅਭਵੂ’’ਇਤਿ.
ਪਰੋਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਵਾ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਸਦ੍ਦਿਤਂ ਤਥਸਂਯੋਗ- ਪਞ੍ਚਕਂ ਇਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਬਭੂਵਿਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਤਤ੍ਥ, ਰੂਪਂ ਜਞ੍ਞਾ ਪਰੋਕ੍ਖਜਂ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਪਠਮਵ੍ਹਯਂ.
ਅਭਵਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਞੇਯ੍ਯਂ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਜਂ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਪਠਮੋ ਚ ਸੋ;
‘‘ਅਭਵਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿਦਂ ਰੂਪਂ, ਅਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਜਂ.
ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਬਹੁਕਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜਯੇ;
ਪਰੋਕ੍ਖਾਵ੍ਹਯਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਸੁ ਕਿਤ੍ਤਿਤਂ.
ਅਂਤਯਂ ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਯਂ, ‘‘ਬਭੂਵਂ’’ਰੂਪਮੀਰਿਤਂ;
ਦੁਵਿਨ੍ਨਂ ਅਭਵਂਰੂਪਂ, ਅਹਂਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜਯੇ.
ਪਰੋਕ੍ਖਕਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ-ਵਸੇਨ ਮ੍ਹਦੁਕਂ ‘‘ਮਯਂ;
ਬਭੂਵਿਮ੍ਹ ਅਭਵਿਮ੍ਹ’’, ਇਤਿ ਰੂਪਦ੍ਵਯਂ ਕਮਾ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਵ੍ਹਯਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤ-ਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਇਂਤਯਂ ਤੁ ਤਹਿਂ ਰੂਪਂ, ‘‘ਬਭੂਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰੋਕ੍ਖਜਂ;
‘‘ਅਭਵਿ’’ਨ੍ਤੀਤਰਾਸਂ ਤੁ, ਅਹਂਸਦ੍ਦਯੁਤਾਖਿਲਂ.
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਸੁ ¶ , ਆਦ੍ਵਯਂ ਮਤਮੇਤ੍ਥ ਹਿ;
‘‘ਅਭਵਾ’’ ਇਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ, ਰੂਪਂ ਪਠਮਪੋਰਿਸਂ.
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਸੁ, ਓਦ੍ਵਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਤੁ;
‘‘ਅਭਵੋ’’ਇਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ, ਰੂਪਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪੋਰਿਸਂ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਕਾਲਾਤਿ-ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਭਾਸਿਤਂ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ਬਹੁਏਕਤ੍ਤੇ, ਸਸਂਯੋਗਂ ਸ੍ਸਥਤ੍ਤਯਂ.
‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵਿਸ੍ਸਥਿ’’ਚ੍ਚੇਤਂ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਤੋ ਮਤਂ;
‘‘ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ, ‘‘ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ ਸੋ’’ਤਿ ਚ;
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਤਞ੍ਹਿ ਵਚਨਦ੍ਵਯਂ.
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਕਾਲਾਤਿ-ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਸਮੁਦੀਰਿਤਂ;
ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਟ੍ਠਾਨੇ, ਸਸਂਯੋਗਂ ਸ੍ਸਸੇਯੁਗਂ.
‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਸੇ ਤ੍ਵ’’ਮਿਚ੍ਚੇਤਂ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਸੇ’’ਤਿ ਚ;
ਇਮਾਨਿ ਤੁ ਪਯੋਗਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਕਾਸਯੇ.
ਸ੍ਸਵ੍ਹੇਦ੍ਵਯਂ ਸੇਨ ਯੁਤਂ, ਸ੍ਸਂਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਚਤੁਕ੍ਕਕਂ;
ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਥਿਤਂ ਦ੍ਵੀਸੁ, ਯਥਾਰੁਤਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ.
‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ’’ਤਿ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਕਮਜ੍ਝਿਮੋ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਭਵਿਸ੍ਸਵ੍ਹੇ’’, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਮਜ੍ਝਿਮੋ.
‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਂ’’ ਇਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਕਮੁਤ੍ਤਮੋ;
‘‘ਅਭਵਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕੁਤ੍ਤਮੋ.
ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ, ਵਚਨੇਹਿ ਸਮਾਨਤਂ;
ਯਨ੍ਤੇ’ਕਚ੍ਚੇਹਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਏਕਤਾਲੀਸਧਾ ਠਿਤਂ.
ਸੇਸਾਨਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ, ਅਸਮਾਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਥਾ;
ਏਤਂ ਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਵਦੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਾਤਿ.
ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮਾਨਾਸਮਾਨਵਸੇਨ ਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ.
ਆਗਮਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ¶ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੇ ਏਵਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ –
ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਪਰੋਕ੍ਖਜ੍ਜ-ਤਨੀਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਸੁ;
ਨਿਚ੍ਚਂ ਕ੍ਵਚਿ ਕ੍ਵਚਾ’ਨਿਚ੍ਚਂ, ਇਕਾਰਾਗਮਨਂ ਭਵੇ.
ਇਕਾਰਾਗਮਨਂ ਤਞ੍ਹਿ, ਪਰੋਕ੍ਖਾਯਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਿਮਟ੍ਠਾਨੇ, ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ਚੁਤ੍ਤਮੇ ਸਿਯਾ;
ਪਰਸ੍ਸਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਇਦਂ ਵਚਨਮੀਰਿਤਂ.
ਉਤ੍ਤਮੇਕਵਚੋ ਚਾਪਿ, ਨੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋਪਦੇ;
ਹੋਤੀਤਿ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.
ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨਿਕ-ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤੀਸੁ ਪਨ;
ਅਕਾਰਾਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਇਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਅਜ੍ਜਤਨਿਮ੍ਹਿ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਉਤ੍ਤਮੇ ਤਥਾ;
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਅਕਾਰੇਨ, ਇਕਾਰਾਗਮਨਂ ਭਵੇ.
ਇਕਾਰਾਗਮਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਭਵੇ;
ਅਕਾਰਾਗਮਨਂ ਤਤ੍ਥ, ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਮੀਰਿਤਂ.
ਅਕਾਰਾਗਮਨਂਯੇਵ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨ੍ਯਂ ਪਕਾਸਤਿ;
ਪਰੋਕ੍ਖਾਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤ੍ਯ-ਞ੍ਚਿਕਾਰੋਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਅਕਾਰਾਗਮਨਞ੍ਚੇਵ, ਇਕਾਰਾਗਮਨਮ੍ਪਿ ਚ;
ਅਜ੍ਜਤਨਿਕਕਾਲਾਤਿ-ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਪਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਤੀਸੁ ਸੇਸਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ, ਨਾ’ਕਾਰਤ੍ਤਯਮੀਰਿਤਂ;
ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਪਞ੍ਚਮ੍ਯਂ, ਸਤ੍ਤਮਿਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.
ਇਕਾਰੇਨੇਵ ਸਹਿਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਸਤ੍ਤ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤੇਤ੍ਥ, ਵਚਨਾਨੀਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਅਕਾਰੇਨੇਵ ਸਹਿਤਾ, ਏਕਾਯੇਵ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਤੁ;
ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਚਨਾਨੇਤ੍ਥ, ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਅਕਾਰਿਕਾਰਸਹਿਤਾ ¶ , ਦੁਵੇਯੇਵ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦ੍ਵਾਦਸਞ੍ਚੇਵ, ਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿਧ.
ਆਕਾਰਤ੍ਤਯਮੁਤ੍ਤਾ ਤੁ, ਤਿਸ੍ਸੋਯੇਵ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਵਚਨਾਨੇਤ੍ਥ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਦੀਪਯੇ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਅਜ੍ਜਤਨੀਸੁ, ਪਞ੍ਚਟ੍ਠ ਚ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ;
ਇਕਾਰਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿਤਿ.
ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ, ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਵਿਧਾਨ ਚ;
ਸਙ੍ਗਹੋ ਵਚਨਾਨਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾਤਿ.
ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਆਗਮਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ.
ਕਾਲਵਸੇਨ ਪਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੇ ਦੁਵਿਧੋ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਲਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਕਾਲਛਕ੍ਕਵਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹੋ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨਾਨਿ. ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਾ, ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਤੀਤਵਚਨਾਨਿ. ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤਵਚਨਾਨਿ. ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਤਿ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਤੀਤਵਚਨਾਨਿਪਿ ਅਨਾਗਤਵਚਨਾਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਕਾਲਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ.
ਅਯਂ ਪਨ ਕਾਲਛਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ – ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਾ, ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਤੀਤਵਚਨਾਨਿ. ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤਵਚਨਾਨਿ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨਾਨਿ. ਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਕਾਲਿਕਾ ¶ , ਪਞ੍ਚਮੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਆਣਤ੍ਤਿਵਚਨਾਨਿ. ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਿਕਾ, ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਵਚਨਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਆਣਤ੍ਤਿਵਚਨਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਰਿਕਪ੍ਪਵਚਨਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਤਥਾਸੀਸਮਤ੍ਤਂ ਆਸਿਟ੍ਠਾਨੁਮਤ੍ਯਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਮ੍ਯਾਦੀਨਂ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ. ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਤਿ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਾਲਿਕਾ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਚਨਾਨਿ. ਏਵਂ ਕਾਲਛਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕਾਲਸਙ੍ਗਹੇ ਤਿਵਿਧੋ ਕਾਲਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਲਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਲਚਤੁਕ੍ਕਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਲਛਕ੍ਕਸਙ੍ਗਹੋ ਚਾਤਿ.
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਤ੍ਤਮੀ ਚਿਮਾ;
ਹੋਨ੍ਤਾਤੀਤੇ ਪਰੋਕ੍ਖਾਦੀ, ਸਹ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ.
ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਾਪਿ ਵਾ;
ਏਵਂ ਕਾਲਤ੍ਤਯਂ ਞੇਯ੍ਯਂ, ਆਖ੍ਯਾਤਂ ਤਪ੍ਪਕਾਸਕਂ.
ਨਨੁ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਗਨ੍ਥੇ, ਕਾਲੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨੁਤ੍ਤਕਾਲੇ, ਅਤੀਤੇਨਾਗਤੇ ਇਤਿ.
ਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨੁਤ੍ਤਕਾਲੋ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤੋ;
ਸਮੀਪੇ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ਪਨ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਯਂ ਤਿਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਮਾਚਰਿਯੇਹਿਪਿ;
ਨ ਕਾਲਤੋ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਆਖ੍ਯਾਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਨਨੁ ਚਾਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਤਤ੍ਰ ਤੁ ਯੁਜ੍ਜਤਿ;
ਤਥਾ ਹਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਕਾਲੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਪਕਾਸਿਤੋ.
ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੋ ਪਚ੍ਚੁ-ਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਣਤ੍ਤਿਮੇਵ ਚ;
ਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਚ ਕਾਲਸ੍ਸ, ਅਤਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋ.
ਦੁਵੇ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਤਤ੍ਥ, ਆਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਿਕਾ;
ਕਾਲਮਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੂਹਿ ਭਾਸਿਤਾ.
‘‘ਗਚ੍ਛਤੁ ¶ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿ-ਵਚਨੇ ਕਥਿਤੇ ਨ ਹਿ;
ਕ੍ਰਿਯਾ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ, ਨਾਗਤਾ ਨਾਤਿਪਨ੍ਨਿਕਾ.
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਾ ਸਦ੍ਦਾ, ਅਤੀਤੇਨਾਗਤੇਪਿ ਚ;
ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਵਿਦੂਹਿ ਵੇ.
ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਵ੍ਹਿਤਾ, ਆਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਿਕਾ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਤਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਗਨ੍ਥੇ, ‘‘ਨੁਤ੍ਤਕਾਲੇ’’ਤਿ ਯਂ ਪਦਂ;
ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਞਾਯਤਿਮੇਵਿਦਂ.
ਸਚ੍ਚਮੇਵਂ ਤੁ ਸਨ੍ਤੇਪਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਿਕਾ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਨਯਞ੍ਞੁਨਾ.
ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ ਆਣਾਪਨਂ, ਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਚ ਸਚ੍ਚਤੋ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯਤੋ ਅਤ੍ਥਾ, ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਦਿਸ੍ਸਰੇ ਇਮੇ.
‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਕਾਲੇ’’ਤਿ ਪਦਂ, ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਜੋਤਕਂ;
‘‘ਸਮੀਪੇ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ’’ਤਿ, ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਤੋਥ ਵਾ.
ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਗਮਨਾਦੀਨਂ, ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਨ ਤੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
‘‘ਗਚ੍ਛਤੁ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿ, ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਯਤੋ ਤਤੋ;
ਅਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤਦ੍ਦੀਪਕਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ.
ਕਾਲੋ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੋਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਗਹਿਤੋ ਇਧ;
ਦਕ੍ਖਿਣਾਸੁਦ੍ਧਿਪਾਠਮ੍ਹਿ, ਕਤਾਵ ਤਤਿਯਾ ਅਯਂ;
ਕਾਲਦੀਪਨਤਾ ਤਾਸਂ, ਇਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਨਾਞ੍ਞਥਾ.
ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ, ਗਨ੍ਥੇ ਕਚ੍ਚਾਯਨਵ੍ਹਯੇ;
ਥੇਰੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ ‘‘ਨੁਤ੍ਤ-ਕਾਲੇ’’ਤਿ ਪਦਮਬ੍ਰਵਿ.
ਏਵਂ ਤਿਧਾ ਚਤੁਧਾਪਿ, ਵੁਤ੍ਤੋ ਕਾਲਾਨ ਸਙ੍ਗਹੋ;
ਛਧਾ ਇਦਾਨਿ ਕਾਲਾਨਂ, ਸਙ੍ਗਹੋ ਨਾਮ ਨਿਯ੍ਯਤੇ.
ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ¶ ਪਰੋਕ੍ਖਾ ਚ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਅਥ ਅਜ੍ਜਤਨੀ ਚਾਤਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ’ਤੀਤੇ ਪਕਾਸਿਤਾ.
ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਭਵਤੀਤਿ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਾ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਤਿਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਧਾ ਕਤਾ.
ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਵ੍ਹਿਤਾ, ਆਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਿਕਾ;
ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨਾ ਤਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਹਿ ਸਙ੍ਗਹਂ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਮਿਭੂਤਾਯ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਠਾਨਤੋ;
ਸਮਾਨਾ ਪਞ੍ਚਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਪਞ੍ਚਮੀ ਮਤਾ.
ਸਤ੍ਤਮੀ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਸਮਾਨਾ ਤਾਹਿ ਸਤ੍ਤਮਾ;
ਹੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਤਮੀਤ੍ਵੇਵ ਨੋ ਮਤਿ.
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾਦੀਹਿ, ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਿਕਾ;
ਛਟ੍ਠੀ ਭਵੇਯ੍ਯ ਕਾਲਾਤਿ-ਪਤ੍ਤਿਕਾਤੀਤਵਾਚਿਕਾ.
ਪਞ੍ਚਮੀ ਤਾਯ ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਤੁਲ੍ਯਤ੍ਤਾ ਠਾਨਤੋ ਨਨੁ;
ਤਾਹਿ ਸਤ੍ਤਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ, ਸਤ੍ਤਮੀ ਅਟ੍ਠਮੀ ਸਿਯਾ.
ਇਤਿ ਚੇ ਕੋਚਿ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ‘‘ਤਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪਟਿਸੇਧਯੇ;
ਅਤੀਤੇਨਾਗਤੇ ਚਾਪਿ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਾ.
ਤਥਾ ਹਿ ਭਾਸਿਤਾ ਚੂਲ਼-ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਵਿਸੁਂ ਅਯਂ;
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਯਤੀਤਮ੍ਹਾ-ਨਾਗਤੇ ਚਾਤਿ ਦੀਪਯੇ.
ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਪਨ੍ਨੇਤੀਤੇਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਰੁਤਂ;
ਅਥਾਪਿ ਚੇ ਵਦੇਯ੍ਯਤ੍ਰ, ‘‘ਪਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਪਕਾਸਯੇ.
ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਅਤੀਤਮ੍ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਵੋਹਾਰੋ ਇਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤੀਤਵਚਨਂ – ‘‘ਸਚਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਰਾਜਾ ਪਿਤਰਂ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾਨਂ ਜੀਵਿਤਾ ਨ ਵੋਰੋਪੇਸ੍ਸਥ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵਸ੍ਸ ਆਸਨੇ ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪਸ੍ਸਾਨਨ੍ਦ ਇਮਂ ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਹਿ ਅਯਂ ਪਠਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾ, ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸਾ, ਦੁਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ. ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸਾ, ਤਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ. ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾ’’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘‘ਸਚੇ ਸਤ੍ਥਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸਾ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ. ਰਾਹੁਲਸਾਮਣੇਰੋ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ, ਥੇਰੀ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ, ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਰਜ੍ਜਂ ਏਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ’’ ਇਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤੀਤਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਕਥਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਗਤਵਚਨਂ ਭਵਤਿ? ‘‘ਚਿਰਮ੍ਪਿ ਭਕ੍ਖੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਸਚੇ ਨ ਵਿਵਦਾਮਸੇ. ਅਸੀਸਕਂ ਅਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ, ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਹਰਤਿ ਰੋਹਿਤਂ’’ਇਤਿਵਾ, ‘‘ਸਚੇ ਆਨਨ੍ਦ ਨਾਲਭਿਸ੍ਸਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਂ ਆਨਨ੍ਦ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਚੇ ਸਮਾਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਸਹਸ੍ਸਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਮਾਤਰਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤਿ. ਸਚਾਹਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਾਜਾਨਿਕੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ’’ ਇਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਗਤਵਚਨਂ ਭਵਤਿ ¶ . ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਤੀਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਕਚ੍ਚਾਯਨੇਪਿ ਵਾ ਏਸਾ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਾ ਪਨ;
ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਹੋਤੀਤਿ, ਅਯਮਤ੍ਥੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਪਰੋਕ੍ਖਾਯ-ਤੀਤੇ ਇਤਿ ਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇ;
ਸਨ੍ਤੇਪ੍ਯਤੀਤਗ੍ਗਹਣੇ, ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਯ ਤਂ ਇਦਂ.
ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਇਤਿ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਨਨ੍ਤਰਂ;
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਚਨਾ, ਅਨਾਗਤਾਨੁਕਡ੍ਢਨਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯਤਂ ਕਾਲਂ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਂ ਵਿਨਾ.
ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁ-ਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾਹਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਹਿ;
ਸਤ੍ਤਮੀ ਸਤ੍ਤਮੀਯੇਵ, ਭਵਤੇ ਨ ਤੁ ਅਟ੍ਠਮੀ.
ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਤੁ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ;
ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਮੇਤਾਸਂ, ਮਜ੍ਝੇ ਛਟ੍ਠੀ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਤਥਾ ਪਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ, ਭਵਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਛਟ੍ਠਿਯਾ;
ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਤੁ ਸਾ ਏਸਾ, ‘‘ਛਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਨ ਸਮੀਰਿਤਾ.
ਛਟ੍ਠੀਭਾਵਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੇਪਿ, ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ’’ਤਿ ਵਚੋ ਪਨ;
ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ.
ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ;
ਪਞ੍ਚਮਿਂ ਤੁ ਉਪਾਦਾਯ, ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ.
ਛਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਾ ‘‘ਛਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਈਰਿਤਾ;
ਛਟ੍ਠਿਂ ਪਨ ਉਪਾਦਾਯ, ‘‘ਸਤ੍ਤਮੀ’’ਤ੍ਵੇਵ ਈਰਿਤਾ.
ਮਜ੍ਝੇ ਛਟ੍ਠਿਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਏਵਂ ਤੁ ਕਥਨਮ੍ਪਿ ਚ;
ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਤਿਯਂ;
ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਸਭਾਵੋ ਹੇਸ ਵਤ੍ਥੂਨਂ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ;
ਯੇਨ ਕੇਨਚਾਕਾਰੇਨ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਞਾਪਨਂ.
ਯਜ੍ਜੇਵਂ ¶ ਪਠਮਂਤੀਤੇ-ਨਾਗਤੇ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਵਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਕਥੇਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ.
ਕਚ੍ਚਾਯਨਵ੍ਹਯੇ ਗਨ੍ਥੇ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨ ਭਾਸਿਤਾ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਯੋਵ, ਕਸ੍ਮਾ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਭਾਸਿਤਾ?
ਯਸ੍ਮਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰ-ਪਥੇ ਏਤਾਵ ਪਾਯਤੋ;
ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਪ੍ਪਯੋਗਤ੍ਤਂ, ਹੋਤੇਤਾਸਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਨਂ.
ਆਦੋਬਹੁਪ੍ਪਯੋਗੋਵ, ਕਥੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਞਾਯਤੋ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਵਿਭਤ੍ਯੋਵਾਦਿਤੋ ਮਤਾ.
ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਵਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਤੋ ਪਰਂ;
ਯਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਹੋਤਿ ਵਾਚਾਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨੇ, ਅਤੀਤਾਦਿਮਪੇਕ੍ਖਿਯ;
ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਤ੍ਤਮੀ ਚੇਤਾ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯਨਨ੍ਤਰਂ;
ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਮਕ੍ਖਾਤਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ.
ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਥਾ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਚਨੇ ਵਿਪਰਿਯਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਪਿਤਾਮਾਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸੀ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਅਪੂਜਨੀਯਾ, ‘‘ਪਿਤਾ ਮਾਤਾ ਚ ਮੇ ਦਜ੍ਜੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਪਨ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਪੂਜਨੀਯੋ, ਏਵਮੇਵ ‘‘ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਤੀਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸੀ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਅਪੂਜਨੀਯਾ ਸਿਯਾ. ‘‘ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਪਚ੍ਚੁ-ਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਗੋਚਰਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਪੂਜਨੀਯਮੇਵ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ –
‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਏਕਾਯਨਂ ¶ ਜਾਤਿਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ,
ਮਗ੍ਗਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ;
ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਤਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ,
ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਯੇ ਚਬ੍ਭਤੀਤਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਯੇ ਚ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਨਾਗਤਾ;
ਯੇ ਚੇਤਰਹਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਬਹੂਨਂ ਸੋਕਨਾਸਕਾ.
ਸਬ੍ਬੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਨੋ, ਵਿਹਂਸੁ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਚ;
ਅਥੋਪਿ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਸਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ ਚ
ਏਵਮਨੇਕੇਸੁ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੇਸੁ. ਇਧ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਕਥਿਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਕਥਨਂ ਤਾਸਞ੍ਞੇਵ ਵੋਹਾਰਪਥੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਬਹੁਪ੍ਪਯੋਗਤਾਞਾਪਨਤ੍ਥਂ. ਤਾਸੁ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀ’’ਤਿਸਞ੍ਞਾ ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨਿਚ੍ਛਾਯਂ ਕਮੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ
ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਯੋਗੇਨ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ, ਕਚ੍ਚਾਨੇਨ ਉਦੀਰਿਤਾ.
ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਕਥਨਂ ਤਞ੍ਚ, ਤਾਸਂ ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਿਤੋ;
ਬਹੁਪ੍ਪਯੋਗਭਾਵਸ੍ਸ, ਞਾਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਅਤੀਤਾਦਿਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਸਿਲਿਟ੍ਠਕਥਨੇ ਧੁਵਂ;
‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਤ੍ਤਮਿ’’ਚ੍ਚੇਵ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਚ;
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਂ ਵਚਨਮੀਰਿਤਂ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਯਂ ਦੋਸੋ, ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਸਂਸਯੋ;
ਇਤਿ ਚੇ ਕੋਚਿ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਥੇ ਅਕੁਸਲੋਨਰੋ.
ਤੇਕਾਲਿਕਾਖ੍ਯਾਤਪਦੇ ¶ , ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ;
ਅਸਙ੍ਗਹੋਵ ਹੋਤੀਤਿ, ‘‘ਤਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪਟਿਸੇਧਯੇ.
ਤੇਕਾਲਿਕਾਖ੍ਯਾਤਪਦੇ, ਨ ਨੋ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ;
ਇਟ੍ਠੋ ਅਸਙ੍ਗਹੋ ਤਤ੍ਥ, ਸਙ੍ਗਹੋਯੇਵ ਇਚ੍ਛਿਤੋ.
ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਸਞ੍ਞਾ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਂ ਪਨ;
ਵਿਭਤ੍ਤਿਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਕਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਨੋ ਮਤਿ.
ਨਾਨਾਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ,
ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ ਤੁ ਸਾਰਤੋ;
ਯਾਯ ਏਸੋ ਰੁਤੋ ਅਤ੍ਥੋ,
ਤਸ੍ਮਾ ਏਸਾ ਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ.
ਅਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਪਾਸਂਸੋ,
ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯਥਾ;
ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ,
ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.
ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਸਞ੍ਞਾ, ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਞ੍ਞਾਤਿ ਕੇਚਨ;
ਨ ਪਨੇਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ਤੇ.
ਨੇਸਾ ਪੁਰਿਸਸਞ੍ਞਾਦਿ, ਝਲ ਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਵਿਯ;
ਰੂਲ਼੍ਹਿਯਾ ਭਾਸਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਭੂਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਭਾਸਿਤਾ.
ਉਪਨਿਧਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਏਸਾ ਸਞ੍ਞਾ ਯਤੋ ਤਤੋ;
ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾ ਠਪਿਤਾ, ਪੋਰਾਣੇਹੀਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਕਾਲਛਕ੍ਕਂ ਤੁ, ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਤਿਧਾ ਮਤਂ;
ਏਤਮਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ, ‘‘ਯਂ ਤਿਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਸਿਤਂ.
ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਕਾਲਛਕ੍ਕਸਙ੍ਗਹੋ.
ਏਵਂ ¶ ਤਿਧਾ ਚਤੁਧਾ ਵਾ, ਛਧਾ ਵਾਪਿ ਸੁਮੇਧਸੋ;
ਕਾਲਭੇਦਂ ਵਿਭਾਵੇਯ੍ਯ, ਕਾਲਞ੍ਞੂਹਿ ਵਿਭਾਵਿਤਂ.
ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਕਾਲਂ, ਵਿਸੁਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਕਂ;
ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਧਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਞ੍ਚਾਪਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਏਤ੍ਥ ਨਯੋਵ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤ-ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲੀ, ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਸਮੁਦੀਰਿਤਾ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਕਾਲਸਙ੍ਗਹੋ ਸਮਤ੍ਤੋ.
ਇਦਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਅਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਪਕਰਣਨ੍ਤਰਵਸੇਨਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਿਕਾਨਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀ’’ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਪਟਿਪਾਟਿਟ੍ਠਪਨੇ ਪਕਰਣਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਕਥਯਾਮ – ਕਾਤਨ੍ਤਪ੍ਪਕਰਣਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਤਭਾਸਾਨੁਰੂਪੇਨ ਦਸਧਾ ਆਖ੍ਯਾਤਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਠਪਿਤਾ, ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨ ਮਾਗਧਭਾਸਾਨੁਰੂਪੇਨ ਅਟ੍ਠਧਾ ਠਪਿਤਾ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਪਨ ਮਾਗਧਭਾਸਾਨੁਰੂਪੇਨੇਵ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਣਤ੍ਤਿਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਛਧਾ ਠਪਿਤਾ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਕਾਤਨ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਸਤ੍ਤਮੀ, ਪਞ੍ਚਮੀ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ, ਅਜ੍ਜਤਨੀ, ਪਰੋਕ੍ਖਾ, ਸ੍ਵਾਤਨੀ, ਆਸੀ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਦਸਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਪਞ੍ਚਮੀ, ਸਤ੍ਤਮੀ, ਪਰੋਕ੍ਖਾ, ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ, ਅਜ੍ਜਤਨੀ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਏਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕਾਤਨ੍ਤਕਚ੍ਚਾਯਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਵਿਸਦਿਸਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪਿਤਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਵਿਸਦਿਸਾ ਪਟਿਪਾਟਿ, ਤਥਾਪੇਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤੀਤਾਦਿਕਾਲਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ.
ਕਥਂ ¶ ? ਕਾਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ ਅਜ੍ਜਤਨੀ ਪਰੋਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਾ, ਸ੍ਵਾਤਨੀ ਆਸੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਏਕਾਯੇਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ, ਸਤ੍ਤਮੀ ਪਨ ਪਞ੍ਚਮੀ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਕਾਲਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਕਾਲਿਕਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸ੍ਵੇਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਅਜ੍ਜ ਗਚ੍ਛਤੁ, ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਪਯੋਗਾਰਹਤ੍ਤਾ. ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਪਤ੍ਤਿ ਅਨਿਯਤਕਾਲਿਕਾ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਹਿਯ੍ਯੋ ਯਾਨਂ ਅਲਭਿਸ੍ਸਾ, ਅਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾ. ਸੋ ਚੇ ਅਜ੍ਜ ਅਨਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਯਾਨਂ ਅਲਭਿਸ੍ਸਾ, ਅਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾ. ਸੋ ਚੇ ਸ੍ਵੇ ਯਾਨਂ ਅਲਭਿਸ੍ਸਾ, ਅਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਯੋਗਾਰਹਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਂ.
ਏਵਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਅਯਮਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਨਯੋ ਸਾਧੁਕਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਪਰੋਕ੍ਖਾਸ੍ਵਾਤਨ੍ਯਾਸੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਾਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਛ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਏਕਾਯੇਵ, ਸਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਗਣਿਯਮਾਨਾ ਸਤ੍ਤਮਂ ਠਾਨਂ ਭਜਤਿ. ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘ਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਸਤ੍ਥਨਯੇਨ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਏਕਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਤਮੀਭੂਤਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਮੀਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਪੁਨਦੇਵ ਸ੍ਵਾਤਨ੍ਯਾਸੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਮੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਸਞ੍ਞਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਭਾਵੇਨ ਤਾਹਿ ਤੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘ਆਣਤ੍ਤਿਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਸਤ੍ਥਨਯੇਨ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਏਕਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣੇਨ ਪਞ੍ਚਮੀਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ.
ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪਨ ਅਨਿਯਤਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਤੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਂਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਕਾਤਨ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਮੀਪਞ੍ਚਮੀਨਂ ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ, ਏਸਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਦੂਹਿ ਗਰੂਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ ਅਨੁਮਤਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾ ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਆਵੁਸੋ, ਏਵਮੇਵਂ ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ ਅਨੁਮਤਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾ ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਤੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ.
ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਨੁਰੂਪੇਨ ਅਟ੍ਠਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ. ਕਥਂ? ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਾਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਏਕਾਯੇਵ, ਸਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਗਣਿਯਮਾਨਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਠਾਨਂ ਭਜਤਿ. ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਞ੍ਚਮਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘ਆਣਤ੍ਤਿਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਚਮੀਭੂਤਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਮੀਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਤਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਛਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰੋਕ੍ਖਾ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ ਅਜ੍ਜਤਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਪਞ੍ਚਮੀਤਿ ਏਵਂ ਗਣਨਾਵਸੇਨ ਛ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘ਪਰਿਕਪ੍ਪਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਕਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣੇਨ ਸਤ੍ਤਮੀਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ.
ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਤੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਂਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ. ਅਯਂ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ, ਏਸਾ ਚ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਦੂਹਿ ਗਰੂਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ ਅਨੁਮਤਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾ ¶ ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਆਵੁਸੋ, ਏਵਮੇਵਂ ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ ਅਨੁਮਤਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾ ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਤੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ.
ਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਕਾਤਨ੍ਤਕਚ੍ਚਾਯਨਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਸਦਿਸਵਿਭਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਾਨਿਪਿ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤੀਤਾਦਿਕਾਲਵਿਭਾਗਵਸੇਨੇਕਜ੍ਝਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਞ੍ਞੇਵ ਸਾਰਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਮਂ ਵਾਦਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾਦਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਨਯੋ ਅਤੀਵ ਸੁਖੁਮੋ ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਚ ਪਰਮਾਣੁਰਿਵ, ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਲ਼੍ਹੋ ਚ ਮਹਾਗਹਨਮਿਵ, ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਯਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਾਸਨੋਪਕਾਰਤ੍ਥਂ ਯੋਗੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਰਣੀਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਇਧ ਕਤਯੋਗੇਹਿ ਨਾਮਾਖ੍ਯਾਤਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਦੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਾਦਾ ਪਰਵਾਦਿਨੋ ਜਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.
ਮੁਨਿਨਾ ਮੁਨਿਨਾਗੇਨ, ਦੁਟ੍ਠਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਜਿਤਾ;
ਯਥਾ ਯਥਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮ-ਪੂਰਣਾ ਪੂਰਣਾਦਯੋ.
ਤਥਾ ਤਥਾਗਤਾਦਾਯਾ-ਨੁਗਾਯਂ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਯਂ;
ਕਤਯੋਗੇਹਿਪਿ ਜਿਤਾ, ਸਵਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨੋਤਿ.
ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਪਟਿਪਾਟਿਟ੍ਠਪਨੇ ਪਕਰਣਸਂਸਨ੍ਦਨਾ.
ਅਥ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਦੀਨਂ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਕਥਯਾਮ – ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ? ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਚਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਹਿ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕ੍ਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕਾਲੋ. ਤਬ੍ਬਾਚਕਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਕਾਲੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਯਂ ਤਿ ਅਨ੍ਤਿਆਦਿਵਿਭਤ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਗਮਨਕ੍ਰਿਯਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਭੂਤੋ ਤਿਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਬ੍ਬਾਚਕਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਕਾਲੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਞ੍ਚਮੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚਮੀ? ਪਞ੍ਚਮਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਨਿਯੋਗਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾਨਂ ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਮਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਮੀਭੂਤਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਭਾਵੇਨ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਮੀ. ਯਥਾ ਨਦਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਦੀ. ਤਥਾ ਨਿਯੋਗਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਕਾਲਿਕਾ ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਸਯਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਵਿਭਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣੀਤਿ ਪਞ੍ਚਮੀ. ਸਤ੍ਤਮੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤ੍ਤਮੀ? ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ ਪਰੋਕ੍ਖਾਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨਜ੍ਜਤਨੀਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਞ੍ਚਮੀਸਙ੍ਖਾਤਾ ਛ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਸਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਪੂਰਣੀਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀ.
ਪਰੋਕ੍ਖਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰੋਕ੍ਖਾ? ਪਰੋਕ੍ਖੇ ਭਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰੋ ਤਿਰੋਭਾਵੋ ਪਰੋਕ੍ਖਂ, ਤਬ੍ਬਾਚਕਭਾਵੇਨ ਪਰੋਕ੍ਖੇ ਭਵਾਤਿ ਪਰੋਕ੍ਖਾ. ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਹਿਯ੍ਯਤ੍ਤਨੀ? ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਭੁਤਿ ਅਤੀਤੇ ਕਾਲੇ ਭਵਾ ਤਬ੍ਬਾਚਕਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਅਜ੍ਜਤਨੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਜ੍ਜਤਨੀ? ਅਜ੍ਜ ਪਭੁਤਿ ਅਤੀਤੇ ਕਾਲੇ ਭਵਾ ਤਬ੍ਬਾਚਕਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ? ‘‘ਏਵਂ ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀ ਏਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿ? ਕਾਲਸ੍ਸਾਤਿਪਤਨਵਚਨਟ੍ਠੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਾਲਸ੍ਸ ਅਤਿਪਤਨਂ ਅਚ੍ਚਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿ, ਲਭਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਰਹਿਤਂ ਕ੍ਰਿਯਾਤਿਕ੍ਕਮਨਂ ¶ . ਕਾਲੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕ੍ਰਿਯਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਕਰਣਂ ਕਾਰੋ, ਕਾਰੋ ਏਵ ਕਾਲੋ ਰਕਾਰਸ੍ਸ ਲਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਸੇਨ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਤਬ੍ਬਾਚਕਤ੍ਤਾ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਦੀਨਂ ਵਚਨਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ.
ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਵਿਵਿਧਨਯੇ, ਸਂਕਿਣ੍ਣਲਕ੍ਖਣਧਰਵਰਸਾਸਨੇ;
ਸੁਮਤਿਮਤਿਵਡ੍ਢਨਤ੍ਥਂ, ਕਥਿਤੋ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਨਾਮ
ਤਤਿਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੪. ਭੂਧਾਤੁਮਯਨਾਮਿਕਰੂਪਵਿਭਾਗ
‘‘ਭੂ ਸਤ੍ਤਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਸ੍ਸ, ਰੂਪਮਾਖ੍ਯਾਤਸਞ੍ਞਿਤਂ;
ਤ੍ਯਾਦ੍ਯਨ੍ਤਂ ਲਪਿਤਂ ਨਾਨ-ਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਅਨਾਕੁਲਂ.
ਸ੍ਯਾਦ੍ਯਨ੍ਤਂ, ਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ, ਰੂਪਂ ਨਾਮਿਕਸਵ੍ਹਯਂ;
ਭਾਸਿਸ੍ਸਂ ਭਾਸਿਤਤ੍ਥੇਸੁ, ਪਟੁਭਾਵਾਯ ਸੋਤੁਨਂ.
ਯਦਤ੍ਥੇ’ਤ੍ਤਨਿ ਨਾਮੇਤਿ, ਪਰ’ਮਤ੍ਥੇਸੁ ਵਾ ਸਯਂ;
ਨਮਤੀਤਿ ਤਦਾਹਂਸੁ, ਨਾਮਂ ਇਤਿ ਵਿਭਾਵਿਨੋ.
ਨਾਮਂ ਨਾਮਿਕਮਿਚ੍ਚਤ੍ਰ, ਏਕਮੇਵੇਤ੍ਥਤੋ ਭਵੇ;
ਤਦੇਵਂ ਨਾਮਿਕਂ ਞੇ ਯ੍ਯਂ, ਸਲਿਙ੍ਗਂ ਸਵਿਭਤ੍ਤਿਕਂ.
ਸਤ੍ਵਾਭਿਧਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਨਪੁਂਸਕਂ;
ਵਿਭਤ੍ਤੀਤਿਧ ਸਤ੍ਤੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਚਟ੍ਠ ਪਵੁਚ੍ਚਰੇ.
ਪਠਮਾ ਦੁਤਿਯਾ ਤਤਿਯਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਪਞ੍ਚਮੀ ਤਥਾ;
ਛਟ੍ਠੀ ਚ ਸਤ੍ਤਮੀ ਚਾਤਿ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ.
ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਥੇ ਪਠਮਾ ਸਾਯਂ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸਿਯੋ ਇਤਿ;
ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਦੁਤਿਯਾ ਸਾਪਿ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਅਂ ਯੋ ਇਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ.
ਕਰਣੇ ¶ ਤਤਿਯਾ ਸਾਪਿ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਨਾ ਹਿ ਇਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ;
ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਸਾ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸ ਨਂ ਇਤਿ.
ਅਪਾਦਾਨੇ ਪਞ੍ਚਮੀ ਸਾ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸ੍ਮਾ ਹਿ ਇਤਿ;
ਛਟ੍ਠੀ ਸਾਮਿਮ੍ਹਿ ਸਾ ਚਾਪਿ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸ ਨਂ ਇਤਿ.
ਓਕਾਸੇ ਸਤ੍ਤਮੀ ਸਾਪਿ, ਭਿਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸ੍ਮਿਂਸੁ ਇਤਿ;
ਆਮਨ੍ਤਨਟ੍ਠਮੀ ਸਾਯਂ, ਸਿਯੋਯੇਵਾਤਿ ਚੁਦ੍ਦਸ.
ਵਚਨਦ੍ਵਯਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਏਕੇਕਾ ਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ;
ਸਤ੍ਵਮਿਤਿਹ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਅਤ੍ਥੋ ਸੋ ਦਬ੍ਬਸਞ੍ਞਿਤੋ.
ਯੋ ਕਰੋਤਿਸ ਕਤ੍ਤਾਤੁ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਯਂ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;
ਕੁਬ੍ਬਤੇ ਯੇਨ ਵਾ ਤਨ੍ਤੁ, ਕਰਣਂ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤਂ.
ਦੇਤਿ ਰੋਚਤਿ ਵਾ ਯਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਮਤਂ;
ਯਤੋਪੇਤਿ ਭਯਂ ਵਾ ਤਂ, ਅਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਂ.
ਯਸ੍ਸਾਯਤ੍ਤੋ ਸਮੂਹੋਵਾ, ਤਂ ਵੇ ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸਿਤਂ;
ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਰੋਤਿ ਕਿਰਿਯਂ, ਤਦੋਕਾਸਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਿਤਂ.
ਯਦਾਲਪਤਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਆਮਨ੍ਤਨਮੁਦੀਰਿਤਂ;
ਸਦ੍ਦੇਨਾਭਿਮੁਖੀਕਾਰੋ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਨ.
ਵਿਨਾ ਆਲਪਨਤ੍ਥਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਪਠਮਾਦਿਵਿਭਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਉਪਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ – ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇ ਪਠਮਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਉਪਯੋਗਵਚਨੇ ਦੁਤਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਕਰਣਵਚਨੇ ਤਤਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨੇ ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨੇ ਪਞ੍ਚਮੀ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਸਾਮਿਵਚਨੇ ਛਟ੍ਠੀ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇ ਸਤ੍ਤਮੀ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਆਮਨ੍ਤਨਵਚਨੇ ਅਟ੍ਠਮੀ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ. ਤਤ੍ਰੁਦ੍ਦਾਨਂ –
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਮੁਪਯੋਗਞ੍ਚ, ਕਰਣਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਿਯਂ;
ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਭੁਮ੍ਮਮਾਲਪਨਟ੍ਠਮਂ.
ਤਤ੍ਰ ¶ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਿਵਿਧਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਗਤਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਨਪੁਂਸਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਸਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥੋ. ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਨਾਮ ਯੋ ਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਦੁਪਯੁਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਕਰਣਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਜ੍ਜਾਪਕਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਪ੍ਪਦਾਨਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਟਤਦਪਗਮਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਦਿਸ੍ਸਰਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਆਮਨ੍ਤਨਵਚਨਂ ਨਾਮ ਤਦਾਮਨ੍ਤਨਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਯੋਗਾਨਿ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਭੂਤੋ, ਭਾਵਕੋ, ਭਵੋ, ਅਭਵੋ, ਭਾਵੋ, ਅਭਾਵੋ, ਸਭਾਵੋ, ਸਬ੍ਭਾਵੋ, ਸਮ੍ਭਵੋ, ਪਭਵੋ, ਪਭਾਵੋ, ਅਨੁਭਵੋ, ਆਨੁਭਾਵੋ, ਪਰਾਭਵੋ, ਵਿਭਵੋ, ਪਾਤੁਭਾਵੋ, ਆਵਿਭਾਵੋ, ਤਿਰੋਭਾਵੋ, ਵਿਨਾਭਾਵੋ, ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋਤਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਪਰਿਭਵਿਤਾ, ਅਨੁਭਵਿਤਾ, ਸਮਨੁਭਵਿਤਾ, ਭਾਵਿਤਾ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਿਤਾਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਭਵਂ, ਪਰਾਭਵਂ, ਪਰਿਭਵਂ, ਅਭਿਭਵਂ, ਅਨੁਭਵਂ, ਸਮਨੁਭਵਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਂ, ਪਭਵਂ, ਅਪ੍ਪਭਵਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਧਨਭੂਤਿ, ਸਿਰਿਭੂਤਿ, ਸੋਤ੍ਥਿਭੂਤਿ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਭੂਤੀਤਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਭਾਵੀ, ਵਿਭਾਵੀ, ਸਮ੍ਭਾਵੀ, ਪਰਿਭਾਵੀਤਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਸਯਮ੍ਭੂ, ਪਭੂ, ਅਭਿਭੂ, ਵਿਭੂ, ਅਧਿਭੂ, ਪਤਿਭੂ, ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਵਤ੍ਰਭੂ, ਪਰਾਭਿਭੂ, ਰੂਪਾਭਿਭੂ, ਸਦ੍ਦਾਭਿਭੂ, ਗਨ੍ਧਾਭਿਭੂ, ਰਸਾਭਿਭੂ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਭਿਭੂ, ਧਮ੍ਮਾਭਿਭੂ, ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਊਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਛਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ.
ਉਕਾਰਨ੍ਤਂ ¶ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂਤੁ ਭੂਧਾਤੁਮਯਮਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਞ੍ਞਧਾਤੁਮਯਂ ਪਨੁਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਸਿਦ੍ਧਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਹੇਤੁ’’ਇਤਿ. ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਭਾਵਤੋਯੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਨਿਯੋਗਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਯੇ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਧਮ੍ਮੋ ਭੂਤੋ, ਯਾ ਧਮ੍ਮਜਾਤਿ ਭੂਤਾ, ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯੇ ਯੋਜਨਾਰਹਤ੍ਤਾ ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਭੂਤਪਰਾਭੂਤਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਾਵਚਨਵਰੇ, ਤੇਪਿ ਨਾਨੋਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤਪਦੇਹਿ ਯੋਜਨਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਯਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਨਿਯਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ.
ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਭੂਤੋ, ਪਰਾਭੂਤੋ, ਸਮ੍ਭੂਤੋ, ਵਿਭੂਤੋ, ਪਾਤੁਭੂਤੋ, ਆਵਿਭੂਤੋ, ਤਿਰੋਭੂਤੋ, ਵਿਨਾਭੂਤੋ, ਭਬ੍ਬੋ, ਪਰਿਭੂਤੋ, ਅਭਿਭੂਤੋ, ਅਧਿਭੂਤੋ, ਅਦ੍ਧਭੂਤੋ, ਅਨੁਭੂਤੋ, ਸਮਨੁਭੂਤੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤੋ, ਭਾਵਿਤੋ, ਸਮ੍ਭਾਵਿਤੋ, ਵਿਭਾਵਿਤੋ, ਪਰਿਭਾਵਿਤੋ, ਅਨੁਪਰਿਭੂਤੋ, ਪਰਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਿਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਿਭਵਨੀਯੋ, ਅਭਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਭਿਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਅਭਿਭਵਨੀਯੋ, ਅਧਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਧਿਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਅਧਿਭਵਨੀਯੋ, ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਨੁਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਅਨੁਭਵਨੀਯੋ, ਸਮਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਮਨੁਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਸਮਨੁਭਵਨੀਯੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਬ੍ਬੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਨੀਯੋ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ, ਭਾਵਨੀਯੋ, ਸਮ੍ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ, ਸਮ੍ਭਾਵਨੀਯੋ, ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ, ਵਿਭਾਵਨੀਯੋ, ਪਰਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਿਭਾਵਨੀਯੋ, ਭਵਮਾਨੋ, ਵਿਭਵਮਾਨੋ, ਪਰਿਭਵਮਾਨੋ, ਅਭਿਭਵਮਾਨੋ, ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ, ਸਮਨੁਭਵਮਾਨੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਮਾਨੋ, ਅਨੁਭੋਨ੍ਤੋ, ਸਮਨੁਭੋਨ੍ਤੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ, ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ¶ , ਪਰਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ, ਪਰਿਭਵਿਯਮਾਨੋ, ਪਰਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋ, ਅਭਿਭਵਿਯਮਾਨੋ, ਅਭਿਭੂਯਮਾਨੋ, ਅਨੁਭਵਿਯਮਾਨੋ, ਅਨੁਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋ, ਸਮਨੁਭਵਿਯਮਾਨੋ, ਸਮਨੁਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਿਯਮਾਨੋ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਨਿਯਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਵਮੋਕਾਰਨ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਉਦਾਹਰਣੁਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭਾਵਿਕਾ, ਭਾਵਨਾ, ਵਿਭਾਵਨਾ, ਸਮ੍ਭਾਵਨਾ, ਪਰਿਭਾਵਨਾਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ.
ਭੂਮਿ, ਭੂਤਿ, ਵਿਭੂਤਿ. ਇਕਾਰਨ੍ਤਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ.
ਭੂਰੀ, ਭੂਤੀ, ਭੋਤੀ, ਵਿਭਾਵਿਨੀ, ਪਰਿਵਿਭਾਵਿਨੀ, ਸਮ੍ਭਾਵਿਨੀ, ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ, ਪਾਤੁਭੋਨ੍ਤੀ, ਪਰਿਭਵਨ੍ਤੀ, ਪਰਿਭੋਨ੍ਤੀ, ਅਭਿਭਵਨ੍ਤੀ, ਅਭਿਭੋਨ੍ਤੀ, ਅਧਿਭਵਨ੍ਤੀ, ਅਧਿਭੋਨ੍ਤੀ, ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੀ, ਅਨੁਭੋਨ੍ਤੀ, ਸਮਨੁਭਵਨ੍ਤੀ, ਸਮਨੁਭੋਨ੍ਤੀ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਨ੍ਤੀ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤੀ, ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀ, ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੀਤਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ.
ਭੂ, ਅਭੂ. ਊਕਾਰਨ੍ਤਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ.
ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ.
ਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਮਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਞ੍ਞਧਾਤੁਮਯਂ ਪਨ ਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਸਿਦ੍ਧਂ ‘‘ਧਾਤੁ, ਧੇਨੁ’’ਇਤਿ. ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਛਬ੍ਬਿਧਾਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਭਾਵਤੋਯੇਵਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾ ਭੂਤਪਰਾਭੂਤਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇ.
ਕਥਂ? ਭੂਤਾ, ਪਰਾਭੂਤਾ, ਸਮ੍ਭੂਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਨੁਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਨੁਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਵ ਪਦਾਨਿ ¶ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤਾਨਿ. ਇਮਾਨਿ ਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਵਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ. ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਉਦਾਹਰਣੁਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭੂਤਂ, ਮਹਾਭੂਤਂ, ਭਵਿਤ੍ਤਂ, ਭੂਨਂ, ਭਵਨਂ, ਪਰਾਭਵਨਂ, ਸਮ੍ਭਵਨਂ, ਵਿਭਵਨਂ, ਪਾਤੁਭਵਨਂ, ਆਵਿਭਵਨਂ, ਤਿਰੋਭਵਨਂ, ਵਿਨਾਭਵਨਂ, ਸੋਤ੍ਥਿਭਵਨਂ, ਪਰਿਭਵਨਂ, ਅਭਿਭਵਨਂ, ਅਧਿਭਵਨਂ, ਅਨੁਭਵਨਂ, ਸਮਨੁਭਵਨਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ, ਧਮ੍ਮਵਿਭਾਵਿ. ਇਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁ, ਨਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁ. ਉਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਭਾਵਤੋਯੇਵ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਭੂਤਰੂਪਵਾਚਕੋ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਨਿਯੋਗਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾ ਭੂਤ ਪਰਾਭੂਤ ਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇ.
ਕਥਂ? ਭੂਤਂ, ਪਰਾਭੂਤਂ, ਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਵਿਭੂਤਂ. ਪੇਯ੍ਯਾਲੋ. ਸਮਨੁਭਵਮਾਨਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਮਾਨਂ, ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਂ, ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਂ, ਸਮਨੁਭੋਨ੍ਤਂ, ਸਮਨੁਭਵਨ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਨ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਂ, ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਂ, ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਂ, ਪਾਤੁਭੋਨ੍ਤਂ, ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਂ, ਪਰਿਭੋਨ੍ਤਂ, ਪਰਿਭਵਨ੍ਤਂ, ਅਭਿਭੋਨ੍ਤਂ, ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਂ, ਅਧਿਭੋਨ੍ਤਂ, ਅਧਿਭਵਨ੍ਤਂ, ਭਾਵੇਨ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਭਾਵੇਨ੍ਤਂ, ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤਂ, ਪਰਿਭਾਵੇਨ੍ਤਂ, ਪਰਿਭਾਵਿਯਮਾਨਂ, ਪਰਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨਂ, ਪੇਯ੍ਯਾਲੋ. ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਿਯਮਾਨਂ, ਪਚ੍ਚਨੁਭੁਯ੍ਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਨਿਯਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਵਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ ¶ . ਅਯਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਉਦਾਹਰਣੁਦ੍ਦੇਸੋ, ਏਵਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.
ਏਤ੍ਥ ਮੇ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਾਤਿ, ਯੇ ਯੇ ਸਦ੍ਦਾ ਪਕਾਸਿਤਾ;
ਤੇ ਤੇ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇਸੁ, ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਓ, ਆ, ਬਿਨ੍ਦੁ, ਇ, ਈ, ਉ, ਊ-ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਸਤ੍ਤਧਾ ਠਿਤਾ;
ਞੇ ਯ੍ਯਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੇਦਾਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੂਹਿ ਭਾਸਿਤਾ.
ਆ ਇਵਣ੍ਣੋ ਚੁਵਣ੍ਣੋ ਚ, ਪਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਾ ਸਰੂਪਤੋ;
ਇਤ੍ਥਿਭੇਦਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਓਕਾਰਨ੍ਤੇਨ ਛਾਪਿ ਵਾ.
ਬਿਨ੍ਦੁ, ਇ, ਉ-ਇਮੇ ਅਨ੍ਤਾ, ਤਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ;
ਨਪੁਂਸਕਪ੍ਪਭੇਦਾਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੂਹਿ ਭਾਸਿਤਾ.
ਅਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ, ਇਤ੍ਥਿਯਂ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਛ ਵਾ;
ਨਪੁਂਸਕੇ ਤਯੋ ਏਵਂ, ਦਸ ਪਞ੍ਚਹਿ ਛਬ੍ਬਿਧਾ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਭੂਤੋ’’ਤਿਆਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਭਿਧੇਯ੍ਯਕਥਨਤ੍ਥਸਾਧਕਵਚਨਪਰਿਯਾਯਵਚਨਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਦੀਨਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਤੁਟ੍ਠਿਜਨਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਸੋਤਾਰਾਨਮਤ੍ਥੇਸੁ ਪਟੁਤਰਬੁਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚ. ਤਤ੍ਰ ਭੂਤੋਤਿ ਖਨ੍ਧਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂਤੋ, ਇਦਂ ਤਾਵ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ‘‘ਭੂਤੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਮਭਿਧੇਯ੍ਯਕਥਨਂ. ‘‘ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭੂਤਾ ਲੋਕੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਭੂਤੋਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਯੋ ਸਤ੍ਤਵਿਸੇਸੋ, ਇਦਮਭਿਧੇਯ੍ਯਕਥਨਂ. ‘‘ਭੂਤਵਿਜ੍ਜਾ, ਭੂਤਵੇਜ੍ਜੋ, ਭੂਤਵਿਗ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਚਨਂ. ਯਞ੍ਚ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਮਚ੍ਚੋ ਪਜਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਂ ਵਚਨਂ, ਇਦਂ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਸ੍ਸ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਯਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਮਚ੍ਚੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਨਰੋ ਮਾਨਵੋ ਪੋਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਜੀਵੋ ਜਗੁ ਜਨ੍ਤੁ ਹਿਨ੍ਦਗੁ ਮਨੁਜੋ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਵ. ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ –
ਸਤ੍ਤੋ ਮਚ੍ਚੋ ਜਨੋ ਭੂਤੋ, ਪਾਣੋ ਹਿਨ੍ਦਗੁ ਪੁਗ੍ਗਲੋ;
ਜਨ੍ਤੁ ਜੀਵੋ ਜਗੁ ਯਕ੍ਖੋ, ਪਾਣੀ ਦੇਹੀ ਤਥਾਗਤੋ.
ਸਤ੍ਤਵੋ ਮਾਤਿਯੋ ਲੋਕੋ, ਮਨੁਜੋ ਮਾਨਵੋ ਨਰੋ;
ਪੋਸੋ ਸਰੀਰੀਤਿ ਪੁਮੇ, ਭੂਤਮਿਤਿ ਨਪੁਂਸਕੇ.
ਪਜਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਲਿਙ੍ਗਤੋ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ;
ਏਵਂ ਤਿਲਿਙ੍ਗਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਸਤ੍ਤਾਭਿਧਾਨਕਾ.
ਯੋ ਸੋ ਜਙ੍ਘਾਯ ਉਲਤਿ, ਸੋ ਸਤ੍ਤੋ ਜਙ੍ਘਲੋ ਇਧ;
ਪਾਣਦੇਹਾਭਿਧਾਨੇਹਿ, ਸਤ੍ਤਨਾਮਂ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ‘‘ਪਰਿਯਾਯਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਭਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਏਕਤ੍ਥਾਨਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ, ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਪਨ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਮਨੁਸ੍ਸਧਾਤੁਸਸ੍ਸਤਵਿਜ੍ਜਮਾਨਖੀਣਾਸਵਸਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਪ੍ਪਯੋਗੋ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਵਿਭਾਗੇ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਭਾਵਕੋਤਿ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਾਵਕੋ, ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ਯੋ ਭਾਵਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਭਾਵਕੋ. ਇਦਮਭਿਧੇਯ੍ਯਕਥਨਂ. ‘‘ਭਾਵਕੋ ਨਿਪਕੋ ਧੀਰੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਵਚਨਂ. ‘‘ਭਾਵਕੋ ਭਾਵਨਾਪਸੁਤੋ ਭਾਵਨਾਪਯੁਤ੍ਤੋ ਭਾਵਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਇਮਾਨਿ ‘‘ਭੂਤੋ ਭਾਵਕੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦੀਨਿ ¶ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਵਚਨਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਞ੍ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਗਨ੍ਥਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਸਮਤ੍ਥੋ ਉਤ੍ਤਾਨੋ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਮਭਿਧੇਯ੍ਯਂ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ, ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਨੇਸਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ. ਯੇਸਂ ਪਨ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇਸਮਭਿਧੇਯ੍ਯਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ.
ਭਵਨਂ ਭਵੋ, ਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ. ਭੂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਯੋਗਤੋ ਵਡ੍ਢਨੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਭਵਨਂ ਵਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਭਵੋ ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਅਭਵੋ ਚ ਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ. ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਤਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਭਵੋਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਭਵਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ. ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਭਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਮਾਹਂਸੂ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਕਾਮਭਵਾਦਿਨਾ ਵਾ ਸਬ੍ਬਭਵਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਂਸਾਰਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਿਂਸੂਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਭਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਭਵੋਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਭਵੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਭਵੋਤਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ, ਅਭਵੋਤਿ ਹਾਨਿ. ਭਵੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਅਭਵੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ. ਭਵੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਅਭਵੋਤਿ ਪਾਪਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ.
ਸਹੋਕਾਸਾ ¶ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਭਵੋ. ‘‘ਕਾਮਭਵੋ ਰੂਪਭਵੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਖਨ੍ਧਾ ‘‘ਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸੋ ਸਰੂਪਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਵਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਦਿਸਮੁਦਯਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਸਮੁਦੇਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ‘‘ਭਵਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਓਕਾਸੋ ਪਨ ‘‘ਭਵਨ੍ਤਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਚਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਭਵੋ’’ਤਿ. ਅਪਿਚ ਕਮ੍ਮਭਵੋਪਿ ਭਵੋ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋਪਿ ਭਵੋ. ‘‘ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵੋ ਦੁਵਿਧੇਨ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਭਵੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਭਵੋ ਕਮ੍ਮਭਵੋ. ਤਥਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਭਵੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ. ਏਤ੍ਥੂਪਪਤ੍ਤਿ ਭਵਤੀਤਿ ਭਵੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਯਥਾ ਸੁਖਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੁਖੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਭਵਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਫਲਵੋਹਾਰੇਨ ਭਵੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਭਾਵਨਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਵੋ. ਕਿਂ ਭਾਵੇਤਿ? ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ. ਇਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭਾਵੇਤੀਤਿਮਸ੍ਸ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਵਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਭਵੋਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿ, ਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨ ਚ;
ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਸਂਸਾਰੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ
ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋ ਸਂਸਾਰੋਪਿ ਭਵੋ. ‘‘ਭਵੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਵਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਵੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸਾਰੋ ਭਵੋਤਿ ਕਥੀਯਤਿ? ਭਵਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਸਮ੍ਮੁਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਟਿਪਾਟਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮਪੁਞ੍ਜਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ¶ . ਇਦਂ ਭਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾਵਕਤ੍ਤੁਕਰਣਾਧਿਕਰਣਸਾਧਨਵਸੇਨਤ੍ਥਕਥਨਂ.
ਏਤ੍ਥ ਭਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਂ ਵਦਾਮ –
ਵੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਖਨ੍ਧਾ ਸੋਕਾਸਸਞ੍ਞਿਤਾ;
ਸਂਸਾਰੋ ਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚੇਤਂ, ਭਵਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਦਿਤਂ.
ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਤਥਾ;
ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਚ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਂ, ਭਵਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਦਿਤਂ.
ਭਵਤਣ੍ਹਾਭਵਦਿਟ੍ਠਿ-ਦ੍ਵਯਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ, ਭਵਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਦਿਤਂ.
ਅਭਵੋਤਿ ਨ ਭਵੋ ਅਭਵੋ.
ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਹਾਨਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ, ਪਾਪਞ੍ਚੇਵ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ;
ਇਮੇ ਅਭਵਸਦ੍ਦੇਨ, ਅਤ੍ਥਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨੇ.
ਭਾਵੋਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਯੋ ‘‘ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਥੀਨਂਭਾਵੋ ਦੁਰਾਜਾਨੋ. ਨਾਮਚ੍ਚੋ ਰਾਜਭਰਿਯਾਸੁ, ਭਾਵਂ ਕੁਬ੍ਬੇਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਹਦਯਙ੍ਗਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਵਤ੍ਥੁਧਮ੍ਮੋਪਿ ਭਾਵੋ. ‘‘ਭਾਵਸਙ੍ਕੇਤਸਿਦ੍ਧੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੋ. ‘‘ਅਚ੍ਚਾਹਿਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਸਿ ਲੁਦ੍ਦਂ, ਭਾਵੇ ਚ ਤੇ ਕੁਸਲਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਕ੍ਰਿਯਾਪਿਭਾਵੋ. ‘‘ਭਾਵਲਕ੍ਖਣਂ ਭਾਵਸਤ੍ਤਮੀ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਭਾਵੋਤਿ ਸਤ੍ਤਵੇਵਚਨਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਧਾਤੁ ਵਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਚ ਵਤ੍ਥੁਧਮ੍ਮੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਭਵਤੀਤਿ ਭਾਵੋ. ਤਥਾ ਪਨ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਾਵੋ, ਕ੍ਰਿਯਾ ¶ ਤੁ ਭਵਨਨ੍ਤਿ ਭਾਵੋ. ਸਾ ਚ ਭਵਨਗਮਨਪਚਨਾਦਿਵਸੇਨਾਨੇਕਵਿਧਾ. ਅਪਿਚ ਭਾਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਭਾਵੋ, ਯਂ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਪੁਮ੍ਭਾਵੋ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ‘‘ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ਭਵਤਿ ਏਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਭਾਵੋ.
ਨਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਏਤਂ, ਨਿਬ੍ਬਚਨਮੁਦਾਹਟਂ;
ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਸੀਹਾਨਂ, ਮਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਹਟਂ.
ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਭਾਵੋ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਵਾ ਭਵਤਿ ਏਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਮ੍ਭਾਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਮਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਪੁਮ੍ਭਾਵੋ, ਪੁਮਾਤਿ ਵਾ ਭਵਤਿ ਏਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਪੁਮ੍ਭਾਵੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਸਮਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਭਾਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵਕਰਣਸਾਧਨਵਸੇਨਤ੍ਥਕਥਨਂ.
ਅਭਾਵੋਤਿ ਨ ਭਾਵੋਤਿ ਅਭਾਵੋ, ਕੋ ਸੋ? ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਨਤ੍ਥਿਤਾ. ਸਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਭਾਵੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵੇ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਰੂਪਂ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖਣਮਿਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤੋ ਨਮਨਰੁਪ੍ਪਨਕਕ੍ਖਲ਼ਫੁਸਨਾਦਿਆਕਾਰੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸਭਾਵੋ ਵਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਸਭਾਵੋਤਿ ਸਲਕ੍ਖਣੋ ਪਰਮਤ੍ਥਧਮ੍ਮੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਸਹ ਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਸਬ੍ਭਾਵੋਤਿ ਸਤਂ ਭਾਵੋ ਸਬ੍ਭਾਵੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵੋ ਸਬ੍ਭਾਵੋ. ‘‘ਗਾਹਾਪਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਾ ਭਾਵੋ ਸਬ੍ਭਾਵੋ. ‘‘ਏਵਂ ਗਹਣਸਬ੍ਭਾਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ¶ ਵਚਨਂ. ਇਦਂ ਸਭਾਵ ਸਬ੍ਭਾਵਸਦ੍ਦਾਨਂ ਭਾਵਸਾਧਨਵਸੇਨਤ੍ਥਕਥਨਂ.
ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਸਮ੍ਭਵਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋ, ਸਮ੍ਭਵਨਕ੍ਰਿਯਾ, ਯੁਤ੍ਤਿ ਵਾ. ਯੁਤ੍ਤਿ ਹਿ ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਭਵੋ ਗਹਣਸ੍ਸ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵੋ. ਯਤੋ ਹਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਸੋ ਸਮ੍ਭਵੋ. ਪਭਵੋਤਿ ਪਭਵਨਂ ਪਭਵੋ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਾ, ਪਭਵਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵਾ ਪਭਵੋ. ਯਤੋ ਹਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਭਵਤਿ, ਸੋ ਪਭਵੋ. ਇਮੇ ਪਨ ਸਮ੍ਭਵਪਭਵਸਦ੍ਦਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਸਮ੍ਭਵਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਭਵਨਕ੍ਰਿਯਮ੍ਪਿ ਵਦਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ, ਪਭਵਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਭਵਨਕ੍ਰਿਯਮ੍ਪਿ ਵਦਤਿ ਨਦਿਪ੍ਪਭਵਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥੇਨ ਪਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੇਤੁ ਨਿਦਾਨਂ ਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਭਵੋ ਪਭਵੋਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.
‘‘ਮੂਲਂ ਹੇਤੁ ਨਿਦਾਨਞ੍ਚ, ਸਮ੍ਭਵੋ ਪਭਵੋ ਤਥਾ;
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਹਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਮੁਦਯੇਨ ਚਾ’’ਤਿ
ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਿਕਾ. ਇਦਂ ਸਮ੍ਭਵਪਭਵਸਦ੍ਦਾਨਂ ਭਾਵਾਪਾਦਾਨਸਾਧਨਵਸੇਨਤ੍ਥਕਥਨਂ.
ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਾਵਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਮਕਰਣਾਪਾਦਾਨਾਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਛ ਸਾਧਨਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਧਨੇਨ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਉਤ੍ਤਰਿ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਧਨਮਸ੍ਸ ਭਵਤੂਤਿ ਧਨਭੂਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਕਿਤਕਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਨਿ ਸਾਧਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਾਨਿ ‘‘ਕਾਰਕਾਨੀ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਾਧਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਧ ਪਯੋਗੇਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ¶ ਪਾਟਵਤ੍ਥਂ ਸਾਧਨਨਾਮਂ ਪਕਾਸਿਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਦੁਨ੍ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਾਧਨੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੋਜਿਤਾ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗਾ ਦੁਬ੍ਬੋਧਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਾਧਨੇਹਿ ਪਨ ਪਦੇਹਿ ਯੋਜਿਤਾ ਸੁਬੋਧਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਯੋਗਾਸਾਧਨਮੂਲਕਾ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਪਯੋਗਮੂਲਕੋ. ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਞ੍ਹਿ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਕਥਨਸੀਲਾ ‘‘ਯਾਚਿਤੋਵ ਬਹੁਲਂ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਪ੍ਪਂ ਅਯਾਚਿਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸਾਧਨਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚਤ੍ਥੇਸੁ ਪਟੁਤਰਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਾਯੇਵ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨਧਰਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਸਾਧਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਕ੍ਖਾਮ, ਕੇਵਲਮਿਧ ਦਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਬਹੁਮਾਨੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਵਿਵਿਧਵਿਚਿਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਗਤਿਕੇ ਵਿਵਿਧਤ੍ਥਸਾਰੇ ਜਿਨਵਰਵਚਨੇ ਸੋਤੂਨਂ ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਜਮ੍ਭਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਵਚਨਾਨਿਯੇਵ ਯਥਾਰਹਂ ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਾਦੀਸੁ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ.
ਪਭਾਵੋਤਿ ਪਕਾਰਤੋ ਭਵਤੀਤਿ ਪਭਾਵੋ, ਸੋਯਮਾਨੁਭਾਵੋਯੇਵ. ‘‘ਪਭਾਵਂ ਤੇ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਤ੍ਵਂ ਮਿਥਿਲਂ ਵਜੇ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਨੁਭਵੋਤਿ ਅਨੁਭਵਨਂ ਅਨੁਭਵੋ, ਕਿਂ ਤਂ? ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ. ਆਨੁਭਾਵੋਤਿ ਤੇਜੁਸ੍ਸਾਹਮਨ੍ਤਪਭੂਸਤ੍ਤਿਯੋ. ‘‘ਤੇਜਸਙ੍ਖਤੋ ਉਸ੍ਸਾਹਮਨ੍ਤਪਭੂਸਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ.
ਤੇਜੋ ਉਸ੍ਸਾਹਮਨ੍ਤਾ ਚ, ਪਭੂਸਤ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਿਮੇ;
ਆਨੁਭਾਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਭਾਵਾਤਿ ਚ ਤੇ ਵਦੇ.
ਤੇਜਾਦਿਵਾਚਕਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਆਨੁਭਾਵਪਦਸ੍ਸ ਤੁ;
ਅਤ੍ਥਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਧੀਰੋ, ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਮੁਦ੍ਦਿਸੇ.
ਅਥ ¶ ਵਾ ਆਨੁਭਾਵੋਤਿ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਫਲਂ. ‘‘ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਫਲਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਪਰਾਭਵੋਤਿ ਪਰਾਭਵਨਂ ਪਰਾਭਵੋ, ਅਥ ਵਾ ਪਰਾਭਵਤੀਤਿ ਪਰਾਭਵੋ. ‘‘ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਪਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ‘‘ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸੀ ਪਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪਤੋ ਪਰਾਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਰਾਭਵੋਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਵਸੇਨਪਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਰਾਭਵੋ. ਕਿਂ ਤਂ? ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸਿਤਾਦਿ. ‘‘ਪਠਮੋ ਸੋ ਪਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਵਿਭਵੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਭਵਤੋ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਭਵਤੋ ਵਿਗਤੋਤਿ ਵਿਭਵੋ, ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਤਂਹੇਤੁ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਗਤੋ ਭਵੋ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵਿਭਵੋ. ਵਿਭਵਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਅਰਿਯਧਨਵਿਲੋਮਕਾ ਕਿਲੇਸਮਹਾਚੋਰਾਤਿਪਿ ਵਿਭਵੋ. ਵਿਭਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਧਾਨਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਵਂ ਭਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਵਿਭਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਾਨਿ –
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਭਵੋ ਮੋਕ੍ਖੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਅਮਤਂ ਸਮਂ;
ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮੋ ਦੁਕ੍ਖ-ਨਿਰੋਧੋ ਅਚ੍ਚੁਤ’ਕ੍ਖਯੋ.
ਵਿਵਟ੍ਟ’ਮਕਤਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਸਨ੍ਤਿਪਦ’ਮਸਙ੍ਖਤਂ;
ਪਾਰਂ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ ਦੁਕ੍ਖ-ਕ੍ਖਯੋ ਸਞ੍ਞੋਜਨਕ੍ਖਯੋ.
ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੋ ਵਿਰਾਗੋ ਚ,
ਲੋਕਨ੍ਤੋ ਚ ਭਵਕ੍ਖਯੋ;
ਅਪਵਗ੍ਗੋ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰੋ,
ਸਬ੍ਭਿ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚ.
ਵਿਮੁਤ੍ਯਾ’ਪਚਯੋ ਮੁਤ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਿ ਉਪਧਿਕ੍ਖਯੋ;
ਸਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਾਤੁ, ਦਿਸਾ ਚ ਸਬ੍ਬਤੋਪਭਂ.
ਵਿਨਾਪੇਤਾਨਿ ¶ ਨਾਮਾਨਿ, ਵਿਸੇਸਕਪਦਂ ਇਧ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਚਕਾਨੀਤਿ, ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਸੁਮੇਧਸੋ.
‘‘ਤਾਣਂ ਲੇਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ-ਪੇਕ੍ਖਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ;
ਵਿਸੇਸਕਪਦਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਤਾਨਿ ਪਕਾਸਯੇ.
ਤਾਣਂ ਲੇਣ’ਮਰੂਪਞ੍ਚ, ਸਨ੍ਤਂ ਸਚ੍ਚ’ਮਨਾਲਯਂ;
ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਂ ਸਰਣਞ੍ਚ, ਪਰਾਯਣ’ਮਨੀਤਿਕਂ.
ਅਨਾਸਵਂ ਧੁਵਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣ’ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ;
ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ ਸਿਵਂ ਖੇਮਂ, ਨਿਪੁਣਂ ਅਪਲੋਕਿਕਂ.
ਅਨਨ੍ਤ’ਮਕ੍ਖਰਂ ਦੀਪੋ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਕੇਵਲਂ ਪਦਂ;
ਪਣੀਤਂ ਅਚ੍ਚੁਤਞ੍ਚਾਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ, ਵਦਨ੍ਤੇਹਿ ਗਰੂਹਿ ਤੁ;
ਗੋਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ-ਮਿਤਿ ਗੋਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਸਿਤਂ.
ਵਿਭਵੋਤਿ ਵਾ ਵਿਨਾਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਧਨੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਾਸੋ ਵਿਭਵਨਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨਂ ਨਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਵਿਭਵੋ. ‘‘ਵਿਭਵੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਸਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਵਿਨਾਸਂ ਵਿਭਵਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਭਵਤੀਤਿ ਵਿਭਵੋ. ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਸਿਰਿਵਿਭਵਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਧਨਂ ਪਨ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਿਭਵੋ. ‘‘ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਵਿਭਵਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ –
ਧਨਂ ਸਂ ਵਿਭਵੋ ਦਬ੍ਬਂ, ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ;
ਓਡ੍ਡਂ ਭਣ੍ਡਂ ਸਕਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਧਨਵਾਚਕਾ.
ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਪਨ ਵਿਭਵਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚ ਪੁਨ ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਗਹਣਤੋ ਵਿਭਵੋਤਿ. ‘‘ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ¶ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਤਿ ਹਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਾਮਂ. ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਧਨਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ-ਵਿਨਾਸੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ;
ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਭਵਸਦ੍ਦੇਨ, ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਪਾਤੁਭਵਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ. ਆਵਿਭਾਵੋਤਿ ਆਵਿਭਵਨਂ ਆਵਿਭਾਵੋ, ਉਭਿਨ੍ਨਮੇਤੇਸਂ ਪਾਕਟਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਤਿਰੋਭਾਵੋਤਿ ਤਿਰੋਭਵਨਂ ਤਿਰੋਭਾਵੋ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਭਾਵੋ. ਵਿਨਾਭਾਵੋਤਿ ਵਿਨਾਭਵਨਂ ਵਿਨਾਭਾਵੋ, ਵਿਯੋਗੋ. ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋਤਿ ਸੋਤ੍ਥਿਭਵਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਸੁਖਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਨਿਬ੍ਭਯਤਾ ਨਿਰੁਪਦ੍ਦਵਤਾ ਏਵ. ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ ਅਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ. ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋਤਿ ਨਤ੍ਥਿਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ ਰਿਤ੍ਤਤਾ ਤੁਚ੍ਛਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾ. ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਪਰਂ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤੋ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਏਵਂ ਪਰਿਭਵਿਤਾ, ਅਨੁਭਵਤੀਤਿ ਅਨੁਭਵਿਤਾ, ਸੁਖਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵਾ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਏਵਂ ਸਮਨੁਭਵਿਤਾ. ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਿਤਾ, ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਥਾ ‘‘ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਦਾਤਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਂ ਕਤ੍ਤੁਵਾਚਕਾਨਂ ‘‘ਅਮਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕੇਹਿ ਛਟ੍ਠਿਯਨ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਭਵਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਪਦਾਨਂ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭਵਤੀਤਿ ਭਵਂ. ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਾ ਭਵਂ, ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ‘‘ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਭਵਂ ਹੋਤਿ, ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਪਰਾਭਵੋ. ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ¶ ਭਵਂ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸੀ ਪਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਤਿ, ਸੋ ‘‘ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਭਵਂ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ. ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ. ਮਞ੍ਞੇ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥਯਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਭਰਿਯਂ ਪਤਿਬ੍ਬਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਧਾਤੁਅਤ੍ਥੇ ਆਦਰੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਅਤ੍ਥੇਯੇਵਾਦਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸਙ੍ਕੇਤਵਚਨਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਵੋਹਾਰਵਿਸਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਏਵ ਪਧਾਨਾ ਅਵਿਲਙ੍ਘਨੀਯਾ. ਪਰਾਭਵਤੀਤਿ ਪਰਾਭਵਂ. ਏਵਂ ਪਰਿਭਵਂ. ਅਭਿਭਵਂ. ਅਨੁਭਵਂ. ਪਭਵਤਿ ਪਹੋਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਪਭਵਂ, ਪਹੋਨ੍ਤੋ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਨ ਪਭਵਂ ਅਪ੍ਪਭਵਂ, ‘‘ਅਪ੍ਪਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਜਾਤਕੇ ਦਿਟ੍ਠਂ –
‘‘ਛਿਨ੍ਨਬ੍ਭਮਿਵ ਵਾਤੇਨ, ਰੁਣ੍ਣੋ ਰੁਕ੍ਖਮੁਪਾਗਮਿਂ;
ਸੋਹਂ ਅਪ੍ਪਭਵਂ ਤਤ੍ਥ, ਸਾਖਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਅਗ੍ਗਹਿ’’ਨ੍ਤਿ
ਤਤ੍ਥ ਸਾਧਕਵਚਨਮਿਦਂ. ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਧਨਭੂਤੀਤਿ ਧਨਮਸ੍ਸ ਭਵਤੂਤਿ ਧਨਭੂਤਿ. ਸਿਰਿਭੂਤੀਤਿ ਸੋਭਾਯ ਚੇਵ ਪਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨਞ੍ਚ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਾ ਅਸ੍ਸ ਭਵਤੂਤਿ ਸਿਰਿਭੂਤਿ. ਏਵਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭੂਤਿ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਭੂਤਿ. ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭਾਵੀਤਿ ਭਵਨਸੀਲੋ ਭਾਵੀ, ਭਵਨਧਮ੍ਮੋ ਭਾਵੀ, ਭਵਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰੀ ਭਾਵੀ. ਏਵਂ ਵਿਭਾਵੀ. ਸਮ੍ਭਾਵੀ. ਪਰਿਭਾਵੀਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਵਿਭਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨੇ ਸਮਤ੍ਥੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਵਿਦ੍ਵਾ, ਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋ, ਞਾਣੀਤਿਆਦਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਰ –
ਵਿਦ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਞਾਣੀ, ਵਿਭਾਵੀ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੁਧੀ;
ਬੁਧੋ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਞ੍ਞੂ, ਦੋਸਞ੍ਞੂ ਵਿਦ੍ਦਸੁ ਵਿਦੂ.
ਵਿਪਸ੍ਸੀ ¶ ਪਟਿਭਾਣੀ ਚ, ਮੇਧਾਵੀ ਨਿਪਕੋ ਕਵਿ;
ਕੁਸਲੋ ਵਿਦੁਰੋ ਧੀਮਾ, ਗਤਿਮਾ ਮੁਤਿਮਾ ਚਯਂ.
ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਕਣ੍ਣਵਾ ਦਬ੍ਬੋ, ਧੀਰੋ ਭੂਰਿ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ;
ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਪਞ੍ਞੋ, ਏਵਂਨਾਮਾ ਵਿਭਾਵਿਨੋਤਿ.
ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਸਯਮ੍ਭੂਤਿ ਸਯਮੇਵ ਭਵਤੀਤਿ ਸਯਮ੍ਭੂ. ਕੋ ਸੋ? ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਪਰੋਪਦੇਸਂ ਸਾਮਂਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ ਭਗਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –
‘‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ.
ਅਹਞ੍ਹਿ ਅਰਹਾ ਲੋਕੇ, ਅਹਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;
ਏਕੋਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੀਤੀਭੂਤੋਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ.
ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਪਾਰਮਿਤਾਪਰਿਭਾਵਿਤੋ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣੇਨ ਸਹ ਵਾਸਨਾਯ ਵਿਗਤਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਨਿਰਵਸੇਸਕਿਲੇਸੋ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਦਿਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯਗੁਣਗਣਾਧਾਰੋ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੋ ਸਯਮ੍ਭੂ. ਸੋ ਏਵਂਭੂਤੋ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੋ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਮਨੁਸ੍ਸੋ, ਕਤਮੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ? ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਤਰਹਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸੁਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਗੁਣਾਧਿਗਤਨਾਮੇਹਿ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ‘‘ਗੋਤਮੋ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿ ਗੋਤ੍ਤਤੋ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ ਸਕ੍ਯਸੀਹੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋਤਿ ਕੁਲਤੋ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਿਮਾਯਾਦੇਵੀਸੁਤੋਤਿ ¶ ਮਾਤਾਪਿਤਿਤੋ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋਤਿ ਗਹਿਤਨਾਮੇਨ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧੋ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਰ –
ਯੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਸਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੋ ਵਦਤਂ ਵਰੋ;
ਗੋਤ੍ਤਤੋ ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ, ਤਥੇਵਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ ਚ.
ਸਕ੍ਯਕੁਲੇ ਪਸੂਤਤ੍ਤਾ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋ;
ਸਕ੍ਕੋ ਇਤਿ ਚ ਅਵ੍ਹਿਤੋ, ਤਥਾ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਤਿ ਚ.
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵੇਨ, ਸਕ੍ਯੇ ਚ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਤੋ;
ਸਕ੍ਯਸੀਹੋਤਿ ਸੋ ਸਕ੍ਯ-ਪੁਙ੍ਗਵੋਤਿ ਚ ਸਮ੍ਮਤੋ.
ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੀਤਿ ਪਿਤਿਤੋ, ਨਭੇ ਚਨ੍ਦੋਵ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋ;
ਮਾਤਿਤੋਪਿ ਚ ਸਞ੍ਞਾਤੋ, ਮਾਯਾਦੇਵੀਸੁਤੋ ਇਤਿ.
ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸੁਗਤੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਤਥਾਗਤੋ;
ਸਮਨ੍ਤਭਦ੍ਦੋ ਭਗਵਾ, ਜਿਨੋ ਦਸਬਲੋ ਮੁਨਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਨਾਯਕੋ ਨਾਥੋ,
ਮੁਨਿਨ੍ਦੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ;
ਨਰਾਸਭੋ ਲੋਕਜਿਨੋ,
ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਦ੍ਵਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ.
ਦੇਵਦੇਵੋ ਲੋਕਗਰੁ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ ਮਹਾਮੁਨਿ;
ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਪੁਰਿਸ-ਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਮਾਰਜਿ.
ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਚ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝ-ਵਚਨੋ ਸਤ੍ਥਵਾਹਕੋ;
ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵੋ ਦੇਵਾਤਿ-ਦੇਵੋ ਚ ਸਮਣਿਸ੍ਸਰੋ.
ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ’ਨਧਿਵਰੋ, ਨਰਸੀਹੋ ਚ ਚਕ੍ਖੁਮਾ;
ਮੁਨਿਮੁਨਿ ਨਰਵਰੋ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਜਨੇ ਸੁਤੋ.
ਅਙ੍ਗੀਰਸੋ ਯਤਿਰਾਜਾ, ਲੋਕਬਨ੍ਧੁ’ਮਤਨ੍ਦਦੋ;
ਵਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮ-ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਯਤਿਸ੍ਸਰੋ.
ਲੋਕਦੀਪੋ ¶ ਸਿਰੀਘਨੋ, ਸਮਣਿਨ੍ਦੋ ਨਰੁਤ੍ਤਮੋ;
ਲੋਕਤ੍ਤਯਵਿਦੂ ਲੋਕ-ਪਜ੍ਜੋਤੋ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੋ.
ਸਚ੍ਚਦਸੋ ਸਤਪੁਞ੍ਞ-ਲਕ੍ਖਣੋ ਸਚ੍ਚਸਵ੍ਹਯੋ;
ਰਵਿਬਨ੍ਧਾ’ਸਮਸਮੋ, ਪਞ੍ਚਨੇਤ੍ਤ’ਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ.
ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ ਸਬ੍ਬਵਿਦੂ, ਸਚ੍ਚਨਾਮੋ ਚ ਪਾਰਗੂ;
ਪੁਰਿਸਾਤਿਸਯੋ ਸਬ੍ਬ-ਦਸ੍ਸਾਵੀ ਨਰਸਾਰਥਿ.
ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਇਤਿ ਸੋ, ਞਾਤੋ ਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮੋਤਿ ਚ;
ਤਾਦੀ ਵਿਭਜ੍ਜਵਾਦੀਤਿ, ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋਤਿ ਚ.
ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ, ਞਾਣਭੂਤੋਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤੋ;
ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋਤਿ ਪੁਰਿਸਾ-ਜਞ੍ਞੋ ਇਤਿ ਚ ਥੋਮਿਤੋ.
ਲੋਕਜੇਟ੍ਠੋ ਸਯਮ੍ਭੂ ਚ, ਮਹੇਸਿ ਮਾਰਭਞ੍ਜਨੋ;
ਅਮੋਘਵਚਨੋ ਧਮ੍ਮ-ਕਾਯੋ ਮਾਰਾਭਿਭੂ ਇਤਿ.
ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਨਾਮਾਨਿ, ਸਗੁਣੇਨ ਮਹੇਸਿਨੋ;
ਨਾਮਂ ਗੁਣੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਕੋ ਕਵਿਨ੍ਦੋ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ.
ਤਤ੍ਰ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ ਇਚ੍ਚਾਦਿ-ਨਾਮਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਭਵੇ;
ਸਬ੍ਬੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਗੋਤਮੋ ਇਤਿਆਦਿ ਨ.
ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਚ, ‘‘ਸਯਮ੍ਭੂ’’ਇਤਿ ਸਾਸਨੇ;
ਕੇਚਿ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਯਮ੍ਭੂ’’ਤਿ, ਸਾਸਨਾਵਚਰਂ ਨ ਤਂ.
‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਤੁ;
ਠਾਨੇਨੇਕਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ.
ਤਤ੍ਰ ਚਾਦਿਪਦਂ ਅਨ੍ਤ-ਪਦਞ੍ਚੇਵ ਇਮਾਨਿ ਤੁ;
ਏਕਤੋਪਿ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ, ਵਿਭਾਵੇਯ੍ਯ ਵਿਸਾਰਦੋ.
ਵਿਸੇਸਕਪਦਾਨਂ ਤੁ, ਅਪੇਕ੍ਖਕਪਦਾਨਿ ਚ;
ਅਨਪੇਕ੍ਖਪਦਾਨੀਤਿ, ਪਦਾਨਿ ਦੁਵਿਧਾ ਸਿਯੁਂ.
ਤਥਾ ¶ ਹਿ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ ਨਰਵਰੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋਤਿ ਏਵਂਪਕਾਰਾਨਿ ਅਭਿਧਾਨਪਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸਕਪਦਾਪੇਕ੍ਖਕਾਨਿ. ਕਥਂ?
‘‘ਏਵਂ ਵਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮਂ, ਸਤ੍ਥਵਾਹਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਸਾਵਕਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੋ.
ਯਂ ਲੋਕੋ ਪੂਜਯਤੇ,
ਸਲੋਕਪਾਲੋ ਸਦਾ ਨਮਸ੍ਸਤਿ ਚ;
ਤਸ੍ਸੇਤ ਸਾਸਨਵਰਂ,
ਵਿਦੂਹਿ ਞੇਯ੍ਯਂ ਨਰਵਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ,
‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਕਪਦਾਪੇਕ੍ਖਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਿਨੋ ਭਗਵਾਤਿ ਏਵਂਪਕਾਰਾਨਿ ਪਨ ਨੋ ਵਿਸੇਸਕਾਪੇਕ੍ਖਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਮੁਨਿਨ੍ਦੋ ਸਮਣਿਨ੍ਦੋ ਸਮਣਿਸ੍ਸਰੋ ਯਤਿਸ੍ਸਰੋ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ ਰਵਿਬਨ੍ਧੂਤਿ ਏਵਂਪਕਾਰਾਨਂ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮਭਿਧਾਨਾਨਂ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਾਭਾਵਤੋ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤਨ੍ਨ, ਅਭਿਧਾਨਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣੀਯਾਨਭਿਸਙ੍ਖਰਣੀਯਵਸੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਭਿਧਾਨਾਨਿ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤਾਭਿਧਾਨਾਨੀਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੇਚਿ ‘‘ਸਕ੍ਯਸੀਹੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਸਕ੍ਯਕੇਸਰੀ ਸਕ੍ਯਮਿਗਾਧਿਪੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਾਨਾਵਿਵਿਧਮਭਿਧਾਨਮਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਵਚਨੇਪਿ ਹਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਦੁਗ੍ਗਮਵਰਹਨੁਤ੍ਤ’ਮਲਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਕੇਚਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਧਮ੍ਮਦਿਸਮ੍ਪਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਦਸਸਤਲੋਚਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਅਰਵਿਨ੍ਦਸਹਾਯਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਬੁਜ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਨੀਰਜਂ ਕੁਞ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ਪਾਵਚਨੇਪਿ ਹਿ ¶ ਯਂ ਪਦੁਮਂ, ਤਂ ਜਲਜਂ ਨਾਮਾਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਨਾਮਿਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਜਲਜੁਤ੍ਤਰਨਾਮਿਨੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਭਿਧਾਨਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਾਨਿ ਪਨ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤਾਭਿਧਾਨਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਦੇਵਤਾਹਿ ਕਤਂ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ…ਪੇ… ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਾਨਿ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤਾਭਿਧਾਨਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਅਭਿਧਾਨਾਨਿ ਚੇਵ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਸੁਗਤੋ ਜਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਨਿ, ਨਾਪਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਅਭਿਧਾਨਾਨਿ ਏਤਾਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਬੋਧੇਤਾ ਬੋਧਕੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਾਭਿਧਾਨਾਨਿ ਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਸੁਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਾਭਿਧਾਨਾਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਗੋ ਅਨੁਸਾਸਕੋ ਸੁਨ੍ਦਰਵਚਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਾਭਿਧਾਨਾਨਿ ਨਾਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮੁਨਿਨ੍ਦੋ ਸਮਣਿਨ੍ਦੋ ਸਮਣਿਸ੍ਸਰੋ ਯਤਿਸ੍ਸਰੋ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ ਰਵਿਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਨਾਮਞ੍ਚ, ਨਾਮਞ੍ਚਾਨਭਿਸਙ੍ਖਤਂ;
ਦ੍ਵਿਦੁਗ੍ਗਮਵਰੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਇਤਿ ਨਾਮਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਵੇ’’ਤਿ.
ਪਭੂਤਿ ਪਰਂ ਪਸਯ੍ਹ ਭਵਤੀਤਿ ਪਭੂ, ਇਸ੍ਸਰੋ. ‘‘ਅਰਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਭੂ ਅਯਂ ਲੁਦ੍ਦਕੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਭਿਭੂਤਿ ¶ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਅਭਿਭੂ, ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋ. ਕਿਂ ਸੋ ਅਭਿਭਵਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਅਰੂਪਿਨੋ. ਇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਅਰੂਪਿਨੋ ਅਭਿਭਵੀਤਿ ਅਭਿਭੂ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਨਿਚ੍ਚੇਤਨਤ੍ਤਾ ਅਭਿਭਵਨਕ੍ਰਿਯਾਯਾਸਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਵਾ’ਸਞ੍ਞੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਝਾਨਲਾਭਿਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਵਿਰਾਗਵਸੇਨ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਸਞ੍ਞਿਭਵੇ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਅਭਿਭਵਿਤੁਮਾਰਭਿ, ਤਦਭਿਭਵਨਕਿਚ੍ਚਂ ਇਦਾਨਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭਵੀਤਿ ਅਭਿਭੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਿਚ ਨਿਚ੍ਚੇਤਨਭਾਵੇਨ ਅਭਿਭਵਨਬ੍ਯਾਪਾਰੇ ਅਸਤਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਚੇਤਨਕਾਲੇ ਸਬ੍ਯਾਪਾਰਤ੍ਤਾ ਸਚੇਤਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚੇਤਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇਨ ਸਬ੍ਯਾਪਾਰਤਾਵਚਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ. ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਸਾਸਨੇ ਚ ਸਚੇਤਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਚੇਤਨਸ੍ਸਪਿ ਉਪਚਾਰੇਨ ਸਬ੍ਯਾਪਾਰਤਾਵਚਨਂ. ਤਂ ਯਥਾ? ਕੂਲਂ ਪਤਿਤੁਕਾਮਂ, ਏਵਂ ਲੋਕੇ. ਸਾਸਨੇ ਪਨ –
‘‘ਰੋਦਨ੍ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗਾ ਵਿਪੁਲਾ ਦੁਮਾ;
ਸਯਮੇਵੋਨਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦਾਰਕੇ’’ਤਿ ਚ
‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋ ਦਾਨਿ ਦੁਮਾ ਭਦਨ੍ਤੇ, ਫਲੇਸਿਨੋ ਛਦਨਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਫਲਂ ਤੋਸੇਤਿ ਕਸ੍ਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦਿ. ਅਭਿਭੂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਭਿਧਾਨਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਭਿਭੁਂ ਅਭਿਭੁਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਅਭਿਭੂ, ਪਰੇਸਮਭਿਭਵਿਤਾ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਯੇਵ ਅਭਿਭੂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.
ਵਿਭੂਤਿ ਵਿਸੇਸਭੂਤੋਤਿ ਵਿਭੂ, ‘‘ਭਵਸੋਤਂ ਸਚੇ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ ਵਿਭੂ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ¶ ਵਚਨਂ. ਵਿਭੂਤਿ ਹੇਤ੍ਥ ਰੂਪਕਾਯਧਮ੍ਮਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਸੇਸਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਹ ਚ –
‘‘ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋਪਿ ਤਾਵਸ੍ਸ, ਰੂਪਕਾਯੋ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯੋ;
ਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਟ੍ਠੇ, ਧਮ੍ਮਕਾਯੇ ਕਥਾਵ ਕਾ’’ਤਿ.
ਅਧਿਭੂਤਿ ਅਧਿਭਵਤੀਤਿ ਅਧਿਭੂ, ਇਸ੍ਸਰੋ.
‘‘ਤਦਾ ਮਂ ਤਪਤੇਜੇਨ, ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ ਤਿਦਿਵਾਧਿਭੂ;
ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਣ੍ਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਮਂ ਉਪਾਗਮੀ’’ਤਿ –
ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਪਤਿਭੂਤਿ ਪਤਿਭੂਤੋਤਿ ਪਤਿਭੂ, ‘‘ਗੋਣਸ੍ਸ ਪਤਿਭੂ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਗੋਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੂਤੋਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ? ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ, ਇਦਮੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਸਮਣੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮਨੁਭਵਮਾਨੋ ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਸਮਣੋਪਿ ਗੋਤ੍ਰਭੂ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤਂ ਅਨੁਭਵਤਿ ਵਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋ ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਵਤ੍ਰਭੂਤਿ ਸਕ੍ਕੋ. ਸੋ ਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤਿਭਰਣਾਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਵਤ੍ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇ ਵਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਵਤ੍ਰਭੂ. ਆਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਭੂਧਾਤੁਮ੍ਹਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਵਤ੍ਰਨਾਮਕਂ ਵਾ ਅਸੁਰਂ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਵਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਵਤ੍ਰਭੂ ਜਯਤਂਪਿਤਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਵਤ੍ਰਭੂਤਿ ਵਤ੍ਰਨਾਮਕਸ੍ਸ ਅਸੁਰਸ੍ਸ ਅਭਿਭਵਿਤਾ. ਜਯਤਂ ਪਿਤਾਤਿ ਜਯਨ੍ਤਾਨਂ ਪਿਤਾ. ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਇਨ੍ਦੋ ਪੁਰਿਨ੍ਦਦੋ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਇਦਂ ਤੁ ਧਾਤਾਧਿਕਾਰੇ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮ. ਪਰਾਭਿਭੂਤਿ ਪਰਮਭਿਭਵਤੀਤਿ ਪਰਾਭਿਭੂ. ਏਵਂ ਰੂਪਾਭਿਭੂਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਸਬ੍ਬਮਭਿਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ. ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਚ ਇਦਂ ਨਾਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –
‘‘ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ ਸਬ੍ਬਵਿਦੂਹਮਸ੍ਮਿ,
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ;
ਸਬ੍ਬਞ੍ਜਹੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ,
ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਕਮੁਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਊਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਨਿਯਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਇਦਾਨਿ ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਤਪਰਾਭੂਤ ਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਭਵੀਤਿ ਭੂਤੋ, ਭੂਤੋਤਿ ਜਾਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਪਾਤੁਭੂਤੋ, ਭੂਤੋਤਿ ਵਾ ਲਦ੍ਧਸਰੂਪੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕੋ ਵਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕੋ ਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਤਥਾਕਾਰੇਨ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂਤੋ, ਭੂਤੋਤਿ ਸਚ੍ਚੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਯੋ ਕੋਚਿ, ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਸਚ੍ਚਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਭੂਤਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਪਰਾਭੂਤੋਤਿ ਪਰਾਭਵੀਤਿ ਪਰਾਭੂਤੋ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਭੂਤੋਤਿ ਸਮ੍ਭੂਤੋ. ਵਿਸੇਸੇਨ ਭੂਤੋਤਿ ਵਿਭੂਤੋ. ਵਿਸ੍ਸੁਤੋ ਭੂਤੋਤਿ ਵਾ ਵਿਭੂਤੋ, ‘‘ਵਿਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਵਿਭਵੀਤਿ ਵਾ ਵਿਭੂਤੋ, ਵਿਨਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਰੂਪੇ ਵਿਭੂਤੇ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ¶ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਪਾਕਟੋ ਭੂਤੋਤਿ ਪਾਤੁਭੂਤੋ. ਆਵਿ ਭਵਤੀਤਿ ਆਵਿਭੂਤੋ. ਏਵਂ ਤਿਰੋਭੂਤੋ. ਵਿਨਾਭੂਤੋ. ਭਵਿਤੁਮਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋਤਿ ਭਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ ਸੋਤਿ ਪਰਿਭੂਤੋ. ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਯੋ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਵਾ, ਸੋ ਪਰਿਭੂਤੋ. ਗਮ੍ਯਮਾਨਤ੍ਥੋ ਯਥਾਕਾਮਚਾਰੀ. ਅਭਿਭਵਿਯ੍ਯਤੇ ਸੋਤਿ ਅਭਿਭੂਤੋ. ਅਧਿਭਵਿਯਤੇ ਸੋਤਿ ਅਧਿਭੂਤੋ. ਏਵਂ ਅਦ੍ਧਭੂਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ ਅਦ੍ਧਸਦ੍ਦੋ, ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਦ੍ਧਭੂਤਂ, ਰੂਪਾ ਅਦ੍ਧਭੂਤਾ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦ੍ਧਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ, ਤਥਾ ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਹੇਵ ਅਨਦ੍ਧਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਅਦ੍ਧਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਮ੍ਪਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਦ੍ਧਭੂਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਨਧਿਭੂਤਂ. ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਨਧਿਭੂਤੋ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਨ ਅਦ੍ਧਭਾਵੇਤਿ ਨਾਭਿਭਵਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥੋ.
ਅਨੁਭਵਿਯਤੇ ਸੋਤਿ ਅਨੁਭੂਤੋ. ਏਵਂ ਸਮਨੁਭੂਤੋ. ਪਚ੍ਚਨੁਭੂਤੋ. ਭਾਵਿਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਭਾਵਿਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ ਕਸ੍ਸਪ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗੁਣੀਵਾਚਕਂ ਪਧਾਨਪਦਂ ਸਾਸਨੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਮਯੇ ਪਨ ਭਾਵਿਤੋਤਿ ਕਾਮਗੁਣੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨ ਭਾਵਿਤਮਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਭਾਵਿਤਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ, ਤੇ ਨ ਆਸੀਸਤਿ ਨ ਸੇਵਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਭਾਵਿਯਤੇ ਸੋਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਿਤੋ. ਏਵਂ ਵਿਭਾਵਿਤੋ. ਪਰਿਭਾਵਿਤੋ. ਅਨੁਪਰਿਭੂਤੋ. ਮਨਂਪਰਿਭੂਤੋਤਿ ਮਨਂ ਪਰਿਭਵਿਯਿਤ੍ਥ ਸੋਤਿ ਮਨਂਪਰਿਭੂਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਮਨਂਪਰਿਭੂਤੋਤਿ ਈਸਕਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਭਵਨੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਨਨ੍ਤਿ ਹਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ‘‘ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪੁਤ੍ਤੇਨ, ਮਨਮ੍ਹਿ ਉਪਕੂਲਿਤੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬੁਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਚੇਵ ਖਨ੍ਤਿਮੇਤ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ¶ ਅਭਾਵੇਨ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਥੇਰੀ ਚ ਮਨਂ ਨਾਸਿਤੋ, ਮਨਂ ਵੁਲ਼੍ਹੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰ ਮਨਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਵਦਾਮ.
ਮਨਂਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਨਾਮਂ ਨੇਪਾਤਿਕਞ੍ਚਿਤਿ;
ਸਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਮਨਮ੍ਹਿ ਉਪਕੂਲਿਤੋਤਿ.
ਪਰਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਭਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋਤਿ ਪਰਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਭੋਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿਭਵਨੀਯੋ. ਤਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਪਦਯੋਜਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਅਲਦ੍ਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਂ ਲਭਨੀਯਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਭਵਨਮਰਹਤੀਤਿ ਪਰਿਭਵਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਭੋਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਪਰਿਭਵਨੀਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ਅਰਹਤਿਪਦਯੋਜਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਪਰਿਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਲਾਭਮਰਹਤੀਤਿ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਰਿਭੋਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜ ਦਹਰੋਤਿ ਨ ਉਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਨ ਪਰਿਭੋਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਭਿਅਧਿਪੁਬ੍ਬਾ ਭੂਧਾਤੁਯੋ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾ. ਸੇਸਾਨਿ ਦੁਕਾਨਿ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਭਮਾਨੋਤਿ ਭਵਤੀਤਿ ਭਮਾਨੋ, ਮਜ੍ਝੇ ਵਕਾਰਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ –
‘‘ਕਿਂ ਸੋ ਭਮਾਨੋ ਸਚ੍ਚਕੋ’’, ਇਚ੍ਚਤ੍ਰ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ;
ਰੂਪਂ ਭਵਤਿਧਾਤੁਸ੍ਸ, ਵਲੋਪੇਨੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ‘‘ਕਿਂ ਸੋ ਭਮਾਨੋ ਸਚ੍ਚਕੋ ਨਿਗਣ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਭਗਵਤੋ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਵਿਭਵਮਾਨੋਤਿ ਵਿਭਵਤੀਤਿ ਵਿਭਵਮਾਨੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਭਵਮਾਨੋਤਿਆਦੀਸੁ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਸ ਰਾਜਵਸਤਿਂ ਵਸੇ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਮਾਨਿ ¶ ‘‘ਭਵਮਾਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਪ੍ਪਕਤਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਰਮਾਨੋ ਰੋਦਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੋ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ, ਅਦ੍ਦਸ ਅਚ੍ਚੁਤਂ ਇਸਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੁਤ੍ਤਰਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਭਵਮਾਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਨੁਭਵਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ‘‘ਸਰਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਹਿ ‘‘ਯਾਤੋ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਦਿਸਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਪੇਕ੍ਖਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤ੍ਵਾਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵਿਯਾਤਿ.
ਪਰਿਭਵਿਯਮਾਨੋਤਿ ਪਰਿਭਵਿਯਤੇ ਸੋਤਿ ਪਰਿਭਵਿਯਮਾਨੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਇਮਾਨਿਪਿ ਵਿਪ੍ਪਕਤਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਾਜਪੁਰਿਸੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨੋ ਚੋਰੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੁਤ੍ਤਰਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਰਿਭਵਿਯਮਾਨੋ ਤਾਣਂ ਗਵੇਸਤਿ. ਭੋਗੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨਾਨੁਭਵਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਰ ਈਦਿਸੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਕਤਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਂ ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਤ ਪਰਾਭੂਤ ਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋ.
ਇਦਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਤਤ੍ਰ ਭਾਵਿਕਾਤਿ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਾਵਿਕਾ. ਯਾ ਭਾਵਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਭਾਵਿਕਾ. ਭਾਵਨਾਤਿ ਵਡ੍ਢਨਾ ਬ੍ਰੂਹਨਾ ਫਾਤਿਕਰਣਂ ਆਸੇਵਨਾ ਬਹੁਲੀਕਾਰੋ. ਵਿਭਾਵਨਾਤਿ ਪਕਾਸਨਾ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਭਾਵਨਾਤਿ ਅਭਾਵਨਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪਨਾ. ਸਮ੍ਭਾਵਨਾਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਨਾ ਥੋਮਨਾ. ਪਰਿਭਾਵਨਾਤਿ ਵਾਸਨਾ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਾ ਵਡ੍ਢਨਾ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭੂਮੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਯਮਾਨਾ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂਮਿ, ਅਥ ਵਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਥਾਵਰਾ ਚ ਜਙ੍ਗਮਾ ਚਾਤਿ ਭੂਮਿ. ਭੂਮਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ ਪਥਵੀ. ‘‘ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਭੂਮੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਾ ਪਨਨ੍ਧਬਾਲਮਹਾਜਨੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾ ਪਥਵੀ, ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਅਭਿਧਾਨਾਨਿ –
‘‘ਪਥਵੀ ਮੇਦਨੀ ਭੂਮਿ, ਭੂਰੀ ਭੂ ਪੁਥੁਵੀ ਮਹੀ;
ਛਮਾ ਵਸੁਮਤੀ ਉਬ੍ਬੀ, ਅਵਨੀ ਕੁ ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ;
ਜਗਤੀ ਖਿਤਿ ਵਸੁਧਾ, ਧਰਣੀ ਗੋ ਧਰਾ’’ਇਤਿ.
ਅਤ੍ਰ ਭੂ ਕੁ ਗੋਸਦ੍ਦਾ ਪਥਵੀਪਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਤਿ ਚੇ?
ਵਿਦ੍ਵਾ ਭੂਪਾਲ ਕੁਮੁਦ-ਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਪਦੇਸੁ ਵੇ;
ਭੂ ਕੁ ਗੋਇਤਿ ਪਥਵੀ, ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਭੂਤੀਤਿ ਭਵਨਂ ਭੂਤਿ. ਵਿਭੂਤੀਤਿ ਵਿਨਾਸੋ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਭਵਨਂ ਵਾ, ਅਥ ਵਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਭਵਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਏਤਾਯਾਤਿ ਵਿਭੂਤਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੇਵ, ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਵਿਭੂਤਿ. ਪਿਹਨੀਯਾ ਵਿਭੂਤਿਯੋ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਇਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭੂਰੀਤਿ ਪਥਵੀ. ਸਾ ਹਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭੂਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਵਤਿ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਵਡ੍ਢਤਿ ਚਾਤਿ ਭੂਰੀ, ਅਥ ਵਾ ਭੂਤਾਭੂਤਾ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭੂਰੀ. ਪਥਵੀਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਯਂਯੇਵ ਰਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਇਮਿਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਭੂਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭੂਰੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਥਵੀਵਚਨੇ ‘‘ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਭੂਰੀ ਵਿਯਾਤਿ ਭੂਰੀ, ਪਞ੍ਞਾ, ਭੂਰੀਤਿ ਪਥਵੀਸਮਾਯ ਵਿਤ੍ਥਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਨਾਮਂ, ‘‘ਯੋਗਾ ਵੇ ਜਾਯਤੀ ਭੂਰੀ, ਅਯੋਗਾ ਭੂਰਿਸਙ੍ਖਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ. ਅਥ ਵਾ ਭੂਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਰਮਤੀਤਿ ਭੂਰੀ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ, ‘‘ਭੂਰੀ ਮੇਧਾ ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ¶ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਵ ਰਾਗਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿ ਭੂਰੀ, ਰਾਗਾਦਿਅਰਯੋ ਅਭਿਭਵਤੀਤਿਪਿ ਭੂਰੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰਾਗਂ ਅਭਿਭੂਯਤੀਤਿ ਭੂਰੀ, ਪਞ੍ਞਾ. ਦੋਸਂ ਮੋਹਂ…ਪੇ… ਰਾਗੋ ਅਰਿ, ਤਂ ਅਰਿਂ ਮਦ੍ਦਤੀਤਿ ਭੂਰੀ, ਪਞ੍ਞਾ. ਦੋਸੋ. ਮੋਹੋ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਭਵਗਾਮਿਨੋ ਕਮ੍ਮਾ ਅਰਿ, ਤਂ ਅਰਿਂ ਮਦ੍ਦਤੀਤਿ ਭੂਰੀ, ਪਞ੍ਞਾ’’. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ ‘‘ਅਰਿਭੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇਪਿ ਭੂਸਦ੍ਦਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਭੂਰੀਤਿ ਪਦਮੁਚ੍ਚਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ਈਦਿਸੇਸੁ ਨਾਮਿਕਪਦੇਸੁ ਵਿਨਾਪਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਭਵਨਾਦਿਅਤ੍ਥਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਨਾਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦੇਸੂਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ –
ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ ਚਿਨ੍ਤਾ, ਵਿਚਯੋ ਉਪਲਕ੍ਖਣਾ;
ਪਵਿਚਯੋ ਚ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਮੇਵ ਚ.
ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਚ ਕੋਸਲ੍ਲਂ, ਭੂਰੀ ਪਚ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਣਾ;
ਨੇਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚੇਵ ਵੇਭਬ੍ਯਾ, ਮੇਧਾ ਚੁਪਪਰਿਕ੍ਖਕਾ.
ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਰਿਣਾ-ਯਿਕਾ ਚੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ;
ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਅਮੋਹੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਚ;
ਪਤੋਦੋ ਚਾਭਿਧਮ੍ਮਸ੍ਮਾ, ਇਮਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਮੇ.
ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾਣਮੁਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਸਤ੍ਥੋ ਸੋਤੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ;
ਮਨ੍ਤਾ ਬੋਧੋ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਪਟਿਭਾਨਞ੍ਚ ਬੋਧਿਤਿ.
ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਗਤਿ ਮੋਨਂ, ਨੇਪਕ੍ਕਂ ਗੋ ਮਤੀ ਮੁਤਿ;
ਵੀਮਂਸਾ ਯੋਨਿ ਧੋਨਾ ਚ, ਪਣ੍ਡਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਯਮ੍ਪਿ ਚ;
ਵੇਦੋ ਪਣ੍ਡਿਤਿਯਞ੍ਚੇਵ, ਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਮਿਰਿਯਾਪਿ ਚ.
‘‘ਸੋਤੋ ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਨਾਮਦ੍ਵਯਂ ਇਦਂ;
ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧ-ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਰੂਹਤਿ.
‘‘ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ¶ ਸਮ੍ਬੋਧਿ’’, ਇਤਿ ਨਾਮਦ੍ਵਯਂ ਪਨ;
ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ-ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਰੂਹਤਿ.
ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਙ੍ਖਾਤਾ, ਪਰਮੋਪਪਦਾ ਪਨ;
ਞਾਣਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ-ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਰੂਹਤਿ.
ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਸਙ੍ਖਾਤਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਪਦਾਦਿਕਾ;
ਬੁਦ੍ਧਾ ਵਾ ਞਾਣਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਸ੍ਸੇਵ ਰੂਹਤਿ.
‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋਵ ਤਂ;
ਯੁਜ੍ਜਤੇ ਅਵਸੇਸਾ ਤੁ, ਞਾਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਗਾ.
ਞਾਣਭਾਵਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੇਪਿ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖਾਦਿਕਂ ਪਨ;
ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਰਾਭਾਵਾ, ਨਾਤ੍ਰ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਮਯਾਤਿ.
ਭੂਤੀਤਿ ਭੂਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੇਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ‘‘ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭੂਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ‘‘ਭੂਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭੋਤੀਤਿ ਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ‘‘ਭੋਤੀ’’ ਇਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਇਤ੍ਥੀ ਵੋਹਰਿਯਤੀਤਿ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ ਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਭਵਂ’’ ਇਤਿ ਵੋਹਰਿਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ ਇਤ੍ਥੀ ‘‘ਭੋਤੀ’’ਇਤਿ ਵੋਹਰਿਯਤਿ. ‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਭਵਂ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ, ਇਮੇ ਆਨੇਸਿ ਦਾਰਕੇ’’ਤਿ, ‘‘ਅਹਂ ਭੋਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਿਸ੍ਸਂ, ਮਾ ਭੋਤੀ ਕੁਪਿਤਾ ਅਹੂ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਤ੍ਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ, ਸੋ ‘‘ਭੋਤੀ’’ਇਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਅਨਿਤ੍ਥੀਪਿ ਵੋਹਰਿਯਤੀਤਿ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੋਹਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦੇਵਤਾਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋਤੀ’’ਇਤਿ ਵੋਹਰਿਤੋ, ਪਗੇਵ ਦੇਵਧੀਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਭੋਤੀ ਚਰਹਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦੇਵਤਾਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋਤੀ’’ਇਤਿ ਇਤ੍ਥਿ ਲਿਙ੍ਗਵੋਹਾਰੋ ਕਤੋ. ਅਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਸੁਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥੋ ‘‘ਯਦਿ ਸੋ ਕੁਹਕੋ ਧਨਤ੍ਥਿਕੋ ਤਾਪਸੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਭੋਤੀ ਦੇਵਤਾ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ –
‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਸਿ ਮੇ ਯਕ੍ਖ, ਹਿਤਕਾਮਾਸਿ ਦੇਵਤੇ;
ਕਰੋਮਿ ਤੇ ਤਂ ਵਚਨਂ, ਤ੍ਵਂਸਿ ਆਚਰਿਯੋ ਮਮਾ’’ਤਿ –
ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਯਕ੍ਖਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਞ੍ਚ ਦੇਵਤਾਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਿਤਕਾਮਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪੁਰਿਸਭੂਤੋ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ ਵੋਹਰਿਤੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਦੇਵਤਾਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੋਹਰਿਤੋ –
‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਬਾਲੇ ਵਿਜਾਨਾਸਿ, ਯਥਾ ਅਰਹਤਂ ਵਚੋ’’ਤਿ;
‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮਾਸਿ ਮੇ ਅਮ੍ਮ, ਹਿਤਕਾਮਾਸਿ ਦੇਵਤੇ’’ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਏਹਿ ਬਾਲੇ ਖਮਾਪੇਹਿ, ਕੁਸਰਾਜਂ ਮਹਬ੍ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਤ੍ਥੀਯੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੋਹਰਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮੇਵਾਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਭੋਤੀ ਦੇਵਤਾ, ਭੋਤੀ ਸਿਲਾ, ਭੋਤੀ ਜਮ੍ਬੂ, ਭੋਤਿਂ ਦੇਵਤਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਦੀਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋਤੀ ਇਤ੍ਥੀ, ਭੋਤਿਂ ਦੇਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਵਿਭਾਵਿਨੀਤਿ ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਿਭਾਵਿਨੀ. ਏਵਂ ਪਰਿਭਾਵਿਨੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਈਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਭੂਤਿ ਸਤ੍ਤਾਯਮਾਨਾ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂ. ਅਥ ਵਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਭੂ. ਭੂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥਵੀ. ਅਭੂਤਿ ਵਡ੍ਢਿਵਿਰਹਿਤਾ ਕਥਾ, ਨ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾਤਿ ਵਾ ਅਭੂ, ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਕਥਾ. ਨ ਭੂਤਾਤਿ ਵਾ ਅਭੂ, ਅਭੂਤਾ ਕਥਾ. ‘‘ਅਭੁਂ ਮੇ ਕਥਂ ਨੁ ਭਣਸਿ, ਪਾਪਕਂ ਵਤ ਭਾਸਸੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤੇਸਮਤ੍ਥਾਨਂ ¶ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ਊਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਨਿਯਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਨ ਨਿਯਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਤਪਰਾਭੂਤਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਵ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋ.
ਇਦਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਤਤ੍ਰ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਪਥਵੀਧਾਤੁਆਦਿਕਂ ਮਹਾਭੂਤਰੂਪਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂਤਂ, ਭਵਤਿ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਦਧੀਨਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਉਪਾਦਾਰੂਪਨ੍ਤਿ ਭੂਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਭੂਤਨਾਮਕੋ ਵਾ. ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਸਕਲੋ ਸਤ੍ਤੋ ਏਵਂਨਾਮਕੋ ਚ ਯਕ੍ਖਾਦਿਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਕਾਲੋ ਘਸਤਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਹਤ੍ਤਨਾ. ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨਿ, ਉਜ੍ਝਾਪੇਤ੍ਵਾਨ ਭੂਤਾਨਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾ ਅਪਕ੍ਕਮੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਨਪੁਂਸਕਪ੍ਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਗਾਤਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋਤਿ ਚੇ? ਤਨ੍ਨ, ‘‘ਯਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨਿ ਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨੇਵ ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਨ ਬਹਿ ਠਾਨਂ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਰਚਨਾਯਮ੍ਪਿ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤੋਤਿ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਮਹਾਭੂਤਰੂਪਂ. ਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਪਾਤੁਭਾਵਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਮਹਾਭੂਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਭੂਤਂ, ਮਾਯਾਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਹਾਭੂਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਿਪਿ ਮਹਾਭੂਤਂ, ਯਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਤਿਪਿ ਮਹਾਭੂਤਂ, ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਭੂਤਂ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਮਹਾਭੂਤਂ, ਮਹਾਵਿਕਾਰਭੂਤਨ੍ਤਿਪਿ ਮਹਾਭੂਤਂ. ਏਵਂ ਮਹਨ੍ਤਪਾਤੁਭਾਵਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਮਹਾਭੂਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਸੁਟ੍ਠੁਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ –
ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ¶ ਚ, ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਂ ਗੁਣੇ ਚੇਵ, ਗੁਣੇਯੇਵਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਕੋ.
ਭੂਤ ਸਮ੍ਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦਿ-ਨਯੇ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਾ;
ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ ਤਿਲਿਙ੍ਗੇ ਤੇ, ਇਤਿ ਞੇ ਯ੍ਯਂ ਵਿਸੇਸਤੋ.
‘‘ਭੂਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਭੂਤਾਨਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਮਣੋ ਅਯਂ;
ਇਦਾਨਿ ਭੂਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਭੂਤਾਨਿ ਵਿਮਲਾਨਿ ਤੁ.
ਵਞ੍ਝਾ ਭੂਤਾ ਵਧੂ ਏਸਾ’’, ਇਚ੍ਚੁਦਾਹਰਣਾਨਿਮੇ;
ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਲਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਗਵੇਸਕੋ.
ਭਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਿਤਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਜਨਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਭਵਿਤ੍ਤਂ ਮੇ, ਇਤਿ ਪਙ੍ਕੇ ਅਵਸ੍ਸਯਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ.
‘‘ਭਵਿਤ੍ਤਂ’’ ਇਤਿ ‘‘ਭਾਵਿਤ੍ਤ’’-ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਮਯਾ;
ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਦੀਘਭਾਵੇਨ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਭਗ੍ਗਵਜਾਤਕੇ.
ਭੂਨਨ੍ਤਿ ਭਵਨਂ ਭੂਨਂ ਵਦ੍ਧਿ. ‘‘ਅਹਮੇਵ ਦੂਸਿਯਾ ਭੂਨਹਤਾ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪਤਾਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ, ‘‘ਭੂਨਹਚ੍ਚਂ ਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ.
ਭਵਨਨ੍ਤਿ ਭਵਨਕ੍ਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਹਿ ਨਾਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਚਾਤਿ ਭਵਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਗੇਹੋ, ‘‘ਪੇਤ੍ਤਿਕਂ ਭਵਨਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ‘‘ਗੇਹੋ ਘਰਞ੍ਚ ਆਵਾਸੋ, ਭਵਨਞ੍ਚ ਨਿਕੇਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਪਰਾਭਵਨਨ੍ਤਿ ਅਵਦ੍ਧਿਮਾਪਜ੍ਜਨਂ. ਸਮ੍ਭਵਨਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਵਨਂ. ਵਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ ਵਿਨਾਸੋ ਵਾ. ਪਾਤੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਤਾ ਸਰੂਪਲਾਭੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਆਵਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭਾਵੋ. ਤਿਰੋਭਵਨਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਭਾਵੋ. ਵਿਨਾਭਵਨਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾਭਾਵੋ. ਸੋਤ੍ਥਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਸੁਵਤ੍ਥਿਤਾ. ਪਰਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਪੀਲ਼ਨਾ ਹੀਲ਼ਨਾ ਵਾ. ਅਭਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਵਿਧਮਨਂ. ਅਧਿਭਵਨਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਂ ¶ . ਅਨੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ. ਸਮਨੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ. ਪਚ੍ਚਨੁਭਵਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇਨਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ. ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਸੀਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਞਾਣਂ ਵਾ ਕੁਲਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਵਿਭਾਵਿ. ਇਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਾਮਾਵਚਰਗੋਤ੍ਤਮਭਿਭਵਤਿ, ਮਹਗ੍ਗਤਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਿਚ ਗੋਤ੍ਰਭੂਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵੀਥਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਗੋਤ੍ਤਮਭਿਭਵਤਿ, ਅਰਿਯਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾਵੇਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਾਭਿਧਾਨਾ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਭਵਤੀਤਿ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਆਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗੋਤ੍ਤਾਭਿਧਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਹਿ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਦਂ ਪਾਲ਼ਿਵਵਤ੍ਥਾਨਂ –
‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੁ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤ-ਵਸੇਨ ਕਥਿਤਂ ਪਦਂ;
ਨਪੁਂਸਕਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਞਾਣਚਿਤ੍ਤਾਦਿਪੇਕ੍ਖਕਂ.
‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੂ’’ਇਤਿ ਦੀਘਤ੍ਤ-ਵਸੇਨ ਕਥਿਤਂ ਪਨ;
ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਮਿਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਦਿਕਪੇਕ੍ਖਕਂ.
ਦੀਘਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤੁ, ਨਪੁਂਸਕਨ੍ਤਿ ਨੋ ਵਦੇ;
ਬਿਨ੍ਦੁਵਨ੍ਤੀ’ਤਰੇ ਭੇਦਾ, ਤਯੋ ਇਤਿ ਹਿ ਭਾਸਿਤਾ.
ਈਕਾਰਨ੍ਤਾ ਚ ਊਦਨ੍ਤਾ, ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਯਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨੇ;
ਨਪੁਂਸਕਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾਨ, ਸਹਭੁ ਸੀਘਯਾਯਿਤਿ.
ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਭਵਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਨਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁ, ਰੂਪਂ. ਉਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਨਿਯਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਅਨਿਯਤਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ¶ ਨਿਯਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭੂਤਪਰਾਭੂਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਵ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮਤ੍ਤੋ.
ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨੇਨ ਵਿਵਿਧੇਨ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ,
ਭੂਧਾਤੁਸਦ੍ਦਮਯਲਿਙ੍ਗਤਿਕਂ ਯਦੇਤਂ;
ਆਲਿਙ੍ਗਿਯਂ ਪਿਯਤਰਞ੍ਚ ਸੁਤਂ ਸੁਲਿਙ੍ਗਂ,
ਪੋਸੋ ਕਰੇ ਮਨਸਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਦੁਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛਂ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਤਿਵਿਧਲਿਙ੍ਗਿਕਾਨਂ ਨਾਮਿਕਰੂਪਾਨਂ ਵਿਭਾਗੋ
ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੫. ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਭੂ ਧਾਤੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਾਮਿਕਾਨਮਿਤੋ ਪਰਂ;
ਨਾਮਮਾਲਂ ਪਕਾਸਿਸ੍ਸਂ, ਨਾਮਮਾਲਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਚ.
ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਕਥਾ ਏਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਹੇਸ੍ਸਤਿ;
ਪਭੇਦੋ ਨਾਮਮਾਲਾਨਂ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਵ ਹੇਹਿਤਿ.
ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਸੀਹਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਮਤਂ ਸੁਤਂ;
ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ.
ਪੁਰਿਸੋ, ਪੁਰਿਸਾ. ਪੁਰਿਸਂ, ਪੁਰਿਸੇ. ਪੁਰਿਸੇਨ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਪੁਰਿਸਾਨਂ. ਪੁਰਿਸਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਾ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਪੁਰਿਸਾਨਂ. ਪੁਰਿਸੇ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਿਂ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਸੁ. ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ.
ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇਨ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਕਤਸ੍ਮਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤੋ ਪੁਰਿਸਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ¶ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਨਯੋ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸਵਚਨਏਕਵਚਨਪੁਥੁਵਚਨੇਸੁ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਦੀਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ਪੁਰਿਸੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪੁਰਿਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸੇਨ ਕਤਂ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਕਤਂ, ਪੁਰਿਸੇਭਿ ਕਤਂ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭੀਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦੀਯਤੇ, ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਦੀਯਤੇ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਪੁਰਿਸੇਭਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਭਵਤਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਾਤਿ…ਪੇ… ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭੀਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਪੁਰਿਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪੁਰਿਸਮ੍ਹੀਤਿ…ਪੇ… ਪੁਰਿਸੇਸੂਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਭਵਤਿ.
ਭੋ ¶ ਪੁਰਿਸ ਤਿਟ੍ਠ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ ਤਿਟ੍ਠਥ. ਤਤ੍ਰ ਭੋ ਪੁਰਿਸਇਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਏਕਵਚਨੇ ਆਲਪਨਂ ਭਵਤਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾਇਤਿ ਪੁਰਿਸਵਚਨੇ ਪੁਥੁਵਚਨੇ ਆਲਪਨਂ ਭਵਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਯੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ.
ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਕਤਾਯ ਪਨ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਇਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਾਦਿਸੋ ਨਯੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਬਹੂਨਮਾਲਪਨਵਿਸਯੇ ‘‘ਭੋ ਯਕ੍ਖਾ’’ਇਤਿਆਦੀਨਂ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਾਨਂ ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ਪਸਤ੍ਥਤਰੋਵ ਹੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਮਾਣਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤੇਨਪਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਸਾ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਮਨ੍ਤਨੇ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਪਠਮਾਯ ਏਕਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਾਯ ਏਕਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸੇਨਾਤਿ ਤਤਿਯਾਯ ਏਕਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਾ ਏਕਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਾ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾਤਿ ਤੀਣਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਾਨਿ. ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਛਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸੇ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਿਂ, ਪੁਰਿਸਮ੍ਹੀਤਿ ਤੀਣਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਾਨਿ. ਪੁਰਿਸੇਸੂਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਭੋ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਂ. ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ.
ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤੇਸੁ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਠਮਾਪਞ੍ਚਮੀਅਟ੍ਠਮੀਨਂ, ‘‘ਪੁਰਿਸੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਾਸਤ੍ਤਮੀਨਂ, ‘‘ਪੁਰਿਸੇਹਿ, ਪੁਰਿਸੇਭੀ’’ਤਿ ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਨਂ, ‘‘ਪੁਰਿਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਏਕਸਦਿਸਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਸਙ੍ਕਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ¶ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪੁਰਿਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ.
ਤਤ੍ਥ ਚ ਭੋਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਕਵਚਨਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਗਹਿਤੋ. ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਦਂ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਇਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਨਿਪਾਤਭੂਤੋ ਭੋਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ – ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸਪਰਿਗ੍ਗਹਾਨਂ ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤੀਤਿ, ਨੋ ਹਿਦਂ ਭੋ ਗੋਤਮ. ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਏਹਿ ਭੋ ਸਮਣ, ਭੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਪਾਲ਼ਿਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਭੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੇ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭੋ ਮਮਪਿ ਸੁਣਾਥ. ਯਥਾ ਮਯਮੇਵ ਅਰਹਾਮ ਤਂ ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ, ਨਾਹਂ ਭੋ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਸੁਭਾਸਿਤਤੋ ਨਾਬ੍ਭਨੁਮੋਦਾਮਿ, ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ. ਭੋ ਯਕ੍ਖਾ ਅਹਂ ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦਦੇਯ੍ਯਂ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਪਨਮ੍ਹਿ, ਭੋ ਧੁਤ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕ੍ਰਿਯਾ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੇ ਆਹ ਭੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਂ ਮਾਰੇਨ੍ਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਮਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਭੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੇ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਯਥਾ ਆਗਮੇਹਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਕੇਚਿ ¶ ਪਨ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ਪਨ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਇਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਞ੍ਚ ਆਲਪਨੇ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਯ ਦੂਰਟ੍ਠਾਯ ਚ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਆਲਪਨੇ ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਮਾਲਪਨੇ ਕਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੇ ਚੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਮਾਲਪਨਂ ਭਵਤੀ’’ਤਿ. ਤਦਾ ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਯਦਿ ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝੇਨ ਵਚਨੇਨ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਮਾਲਪਨਂ ਭਵਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਪਦੇਨਪਿ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਲਪਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਇਚ੍ਛਥ, ਕਿਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਇਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਇਚ੍ਛਥ.
ਨਨੁ ‘‘ਤਗ੍ਘ ਭਗਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਤਗ੍ਘ ਸੁਗਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਲਪਨਪਦਭੂਤਂ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਇਤਿ ਦੀਘਪਦਂ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਕਾਲੇਪਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਕਾਲੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਲਪਨਪਦਂ ਭਵਿਤੁਮਰਹਤੇਵ, ਤਥਾ ਆਲਪਨਪਦਭੂਤਂ ‘‘ਸੁਗਤ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਪਦਮ੍ਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇਸੁ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਆਲਪਨਪਦਸ੍ਸ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਸੁਗਤਾ’’ਤਿ ਆਲਪਨਪਦਸ੍ਸ ਚ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਦੀਘਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੀਘਰਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾਭੇਦਂ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਦਂ ਪਕਤਿਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਆਮਨ੍ਤਨਕਾਲੇ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਪਦਂ ਭਵਤਿ, ਆਯਤਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਦੂਰੇ ਠਿਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਆਮਨ੍ਤਨਕਾਲੇ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਪਦਂ ਭਵਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ, ਭੋ ਯਕ੍ਖਾ, ਭੋ ਧੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ¶ ਦੀਘਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਪਦਾਨਿਪਿ ਪਕਤਿਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਪੁਰਿਸਾਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਕਾਲੇ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਮਾਲਪਨਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਆਯਤਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਦੂਰੇ ਠਿਤਪੁਰਿਸਾਦੀਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਕਾਲੇ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਮਾਲਪਨਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਰਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਦੀਘਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਆਯਤੇਨ ਸਰੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯਤੇਨ ਸਰੇਨ ਅਚ੍ਚਾਯਤੇਨ ਚ ਸਰੇਨ ਵੇਦਂ ਪਠਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੇਨ ਗੀਤਸ੍ਸਰੇਨ ਵਿਯ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਕ੍ਖਰੇਸੁਪਿ ਆਯਤੇਨ ਸਰੇਨੁਚ੍ਚਾਰਣਂ ਲਬ੍ਭਤੇਵ ਲਿਖਿਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਮ੍ਪਥਮਨੋਤਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ’’ਇਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਲਪਨਂ ਭਵਤਿ, ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਵਚਨੇਹਿਪਿ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਮਾਲਪਨਂ ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਆਯਤੇਨ ਸਰੇਨ ਆਮਨ੍ਤਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਦੀਘਰਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾਵਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭੋ ਸਤ੍ਥ, ਭੋ ਰਾਜ, ਭੋ ਗਚ੍ਛ, ਭੋ ਮੁਨਿ, ਭੋ ਦਣ੍ਡਿ, ਭੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭੋ ਸਯਮ੍ਭੁ, ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ, ਭੋਤਿ ਪਤ੍ਤਿ, ਭੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿ, ਭੋਤਿ ਯਾਗੁ, ਭੋਤਿ ਵਧੁ, ਭੋ ਕੁਲ, ਭੋ ਅਟ੍ਠਿ, ਭੋ ਚਕ੍ਖੁ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਞ੍ਚ ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਞ੍ਚ ਭਵਤਿ. ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੋ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਅਦੂਰਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਲਪਨਂ ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ –
ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਦਸ੍ਸਯੁਂ;
ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਪਿਤਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਦੂਰਤੋਵਜ੍ਝਭਾਸਥ.
ਆਗਚ੍ਛੁ ਦੋਵਾਰਿਕਾ ਖਗ੍ਗਬਨ੍ਧਾ,
ਕਾਸਾਵਿਯਾ ਹਨ੍ਤੁ ਮਮਂ ਜਨਿਨ੍ਦ;
ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ,
ਅਪਰਾਧੋ ਕੋ ਨ੍ਵਿਧ ਮਮਜ੍ਜ ਅਤ੍ਥਿ.
ਏਵਂ ¶ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ, ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਵੇ;
ਸੁਦੇਸਿਤੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸ-ਜਾਤਕੇ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਿਨਾ.
ਦੂਰਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ‘‘ਜਨਿਨ੍ਦ’’ਇਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਦੀਘਤ੍ਤਂ, ਇਤਿ ਨੀਤਿ ਮਯਾ ਮਤਾ.
ਇਦਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਭੋ ਇਦਮਾਯਾਤਂ ‘ਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਂ ਅਦੂਰਟ੍ਠਸ੍ਸਾਲਪਨਮਿ’ਤਿ’’? ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ. ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਂ ਨਾਮ ਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸੋਪਕਾਰਕਂ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਨ ਹੋਤਿ.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ‘‘ਬਹੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਨੇਕਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਬਹੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਨੇਕਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੋਹਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਥੁਵਚਨਂ ਅਨੇਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਸਾਸਨੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੂਨਂ ਵੋਹਾਰੋ, ਇਤਰਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂਨਂ.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵਚਨਤ੍ਤਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਏਕਵਚਨਂ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਯਦਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਤਰਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਸਿ ਯੋ ਅਂ ਯੋ ਨਾ ਹੀਤਿਆਦਿਨਾ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਜ੍ਜ ਉਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ. ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦ੍ਵੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਪਾਲ਼ੀਸੁ ਬਹਵੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ¶ , ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਆਰੋਚਨੇਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸੁਗਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਹਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’ਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਵਿਨਯਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ਵਿਨਯੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਥਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਵਿਨਯੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਤਥਾਪਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਬਹੁਵਚਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ. ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਸਿਯਾ, ਤਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਦ੍ਵਿਵਚਨਾਨੇਵ ਸਿਯੁਂ, ਤਥਾਰੂਪਾਨਿਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਕੋਵਿਦੋ ਝਾਨਲਾਭੀਪਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਸਮਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਂ ਦ੍ਵਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਦ੍ਵਿਵਚਨਸ੍ਸਾਭਾਵਾ ਨਾਮਿਕਪਦੇਸੁ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਾਮਿਕਪਦੇਸੁ ਤਦਭਾਵਾਪਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਸੁ ਤਦਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਦ੍ਵਿਵਚਨਾਨਿ ਸਨ੍ਤਿ, ਮਾਗਧਭਾਸਾਯਂ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ.
ਅਪਿਚ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵੋਹਾਰੋਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਿਵਚਨਤੋ ਬਹੁਵਚਨਤੋ ਚ ਵਿਸੁਂਭੂਤਂ ਵਚਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇਹਿ ਵਿਸੁਂਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਮਿਦਂ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਿਵਚਨਤੋ ਬਹੁਵਚਨਤੋ ਚ ਵਿਸੁਂਭੂਤਂ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਦ੍ਵਿਵਚਨਬਹੁਵਚਨੇਹਿ ਵਿਸੁਂਭੂਤਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ ਪਨ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਿਸੁਂਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਦ੍ਵੇ ਉਪਾਦਾਯ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਿਚਤੁਪਞ੍ਚਾਦਿਕੇ ¶ ਬਹਵੋ ਉਪਾਦਾਯ, ਬਹਵੋ ਪਨ ਉਪਾਦਾਯ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦ੍ਵੇ ਉਪਾਦਾਯ, ਅਯਂ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯ ਵਿਸੇਸੋ. ਮਾਗਧਭਾਸਾਯਂ ਪਨ ਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਪਞ੍ਚਾਦਿਕੇ ਬਹਵੋ ਉਪਾਦਾਯ ਪੁਥੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇਹਿ ਵਿਸੁਂਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਰ ਪੁਥੁਭੂਤਸ੍ਸ, ਪੁਥੁਨੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ‘‘ਪੁਥੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ.
ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ, ਪੁਰਿਸਾ, ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਕਤਿਰੂਪਭੂਤਸ੍ਸ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਭੂਤੋ, ਭੂਤਾ. ਭੂਤਂ, ਭੂਤੇ. ਭੂਤੇਨ, ਭੂਤੇਹਿ, ਭੂਤੇਭਿ. ਭੂਤਸ੍ਸ, ਭੂਤਾਨਂ. ਭੂਤਾ, ਭੂਤਸ੍ਮਾ, ਭੂਤਮ੍ਹਾ, ਭੂਤੇਹਿ, ਭੂਤੇਭਿ. ਭੂਤਸ੍ਸ, ਭੂਤਾਨਂ. ਭੂਤੇ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ, ਭੂਤਮ੍ਹਿ, ਭੂਤੇਸੁ. ਭੋ ਭੂਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭੂਤਾ.
ਅਥ ਵਾ ‘‘ਭੋ ਭੂਤਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ. ਯਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭੂਤਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ਭਾਵਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਞ੍ਞਾਨਿ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਨਾਮ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਕਤਿਰੂਪਾਨਿ.
ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਙ੍ਘੋ ਮਗ੍ਗੋ,
ਖਨ੍ਧੋ ਕਾਯੋ ਕਾਮੋ ਕਪ੍ਪੋ;
ਮਾਸੋ ਪਕ੍ਖੋ ਯਕ੍ਖੋ ਭਕ੍ਖੋ,
ਨਾਗੋ ਮੇਘੋ ਭੋਗੋ ਯਾਗੋ.
ਰਾਗੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ ਮਾਨੋ,
ਮਕ੍ਖੋ ਥਮ੍ਭੋ ਕੋਧੋ ਲੋਭੋ;
ਹਾਸੋ ਵੇਰੋ ਦਾਹੋ ਤੇਜੋ,
ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਸੋ ਸਾਸੋ ਰੋਗੋ.
ਅਸ੍ਸੋ ¶ ਸਸ੍ਸੋ ਇਸ੍ਸੋ ਸਿਸ੍ਸੋ,
ਸੀਹੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸੇਲੋ;
ਇਨ੍ਦੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵੋ ਗਾਮੋ,
ਚਨ੍ਦੋ ਸੂਰੋ ਓਘੋ ਦੀਪੋ.
ਪਸ੍ਸੋ ਯਞ੍ਞੋ ਚਾਗੋ ਵਾਦੋ,
ਹਤ੍ਥੋ ਪਤ੍ਤੋ ਸੋਸੋ ਗੇਧੋ;
ਸੋਮੋ ਯੋਧੋ ਗਚ੍ਛੋ ਅਚ੍ਛੋ,
ਗੇਹੋ ਮਾਲ਼ੋ ਅਟ੍ਟੋ ਸਾਲੋ.
ਨਰੋ ਨਗੋ ਮਿਗੋ ਸਸੋ,
ਸੁਣੋ ਬਕੋ ਅਜੋ ਦਿਜੋ;
ਹਯੋ ਗਜੋ ਖਰੋ ਸਰੋ,
ਦੁਮੋ ਤਲੋ ਪਟੋ ਧਜੋ.
ਉਰਗੋ ਪਟਗੋ ਵਿਹਗੋ ਭੁਜਗੋ,
ਖਰਭੋ ਸਰਭੋ ਪਸਦੋ ਗਵਜੋ;
ਮਹਿਸੋ ਵਸਭੋ ਅਸੁਰੋ ਗਰੁਲ਼ੋ,
ਤਰੁਣੋ ਵਰੁਣੋ ਬਲਿਸੋ ਪਲਿਘੋ.
ਸਾਲੋ ਧਵੋ ਚ ਖਦਿਰੋ,
ਗੋਧੁਮੋ ਸਟ੍ਠਿਕੋ ਯਵੋ;
ਕਲ਼ਾਯੋ ਚ ਕੁਲਤ੍ਥੋ ਚ,
ਤਿਲੋ ਮੁਗ੍ਗੋ ਚ ਤਣ੍ਡੁਲੋ.
ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵੇਸ੍ਸੋ,
ਸੁਦ੍ਦੋ ਧੁਤ੍ਤੋ ਚ ਪੁਕ੍ਕੁਸੋ;
ਚਣ੍ਡਾਲੋ ਪਤਿਕੋ ਪਟ੍ਠੋ,
ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਰਥਿਕੋ ਰਥੋ.
ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ¶ ਗਹਟ੍ਠੋ ਚ,
ਗੋਣੋ ਓਟ੍ਠੋ ਚ ਗਦ੍ਰਭੋ;
ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਚ ਓਰੋਧੋ,
ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਕੇਚੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਨਨੁ ਭੋ ‘ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚਾ’ਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਓਰੋਧਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਮੇਵ, ਨਾ’ਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ‘‘ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਏਵਂ ਵਦਥ, ਨ ਪਨਿਦਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮਾ’’ਤਿਪਦਂ ਵਿਯ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਮਾਕਾਰਨ੍ਤਪਦਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਨੋਦਨਿਯਾਦੀਸੁ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਪਾਕਟਾ, ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਦ੍ਧਾ ਪਠਮਮੇਵ ਮਨਂ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਤੋ ਤੇ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਮਤ੍ਥਕੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਰਾਜਾ ਮਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਸੁਪਿਨੇ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜੋਰੋਧਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਤਾ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਮਹਾਵਿਰਵਂ ਵਿਰਵਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਰਾਜੋਰੋਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਵ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਪਾਕਟਾਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦੇਨ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਥਨਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਅਮਾਤਾਪਿਤਰਸਂਵਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਕੁਲੇ ਚ ਅਨਿਵੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਏਤਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਥਮਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਮੁਖਾਰੂਲ਼੍ਹਂ ਵਦਥ.
ਭੁਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਕਥਨਤ੍ਥਂ, ਮੁਖਂ ਹੋਤੀਤਿ ਨੋ ਵਦੇ;
ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਮੁਖਾਰੂਲ਼੍ਹਂ, ਵਚਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਰੋਤਿ.
ਨ ਮਯਂਭੋ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਮੁਖਾਰੂਲ਼੍ਹਂ ਵਦਾਮ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਞ੍ਞੇਵ ਵਚਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਾਮ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ¶ , ਨ ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਦਹਾਮਾਤਿ. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਦਹਥ ਵਾ ਮਾ ਵਾ, ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਞ੍ਞੇਵ ਵਚਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਾਮਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਥ. ਨ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਓਰੋਧਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਥ, ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਗਰੂਨਮਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨਂ ਮਹਤੋ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਅਮ੍ਹੇ ਚੇਵ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਬਹੁਞ੍ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤਿ, ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਖਣਤੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨਸ੍ਸ ਅਯੁਤ੍ਤਤਂ ਸਾਵਜ੍ਜਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤੇ ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਆਹਟਉਦਾਹਰਣਸਦਿਸਂ ਉਦਾਹਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕੋਸਿਯਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਸਾ ਕਿਰੇਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਸਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤੇਨ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋਯੇਵ ਸਿਯਾ, ਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਕਿਮਿਦਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਥ, ਤਦੇਵ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਪਸ੍ਸਥ, ਕਿਂ ਸਾ ਏਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਨ ਤਦਞ੍ਞਾਤਿ.
ਯਦਿ ਤਾਸਦ੍ਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛਥ, ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਾਸਦ੍ਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛਥਾਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਧੋਮੁਖਾ ਪਜ੍ਝਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦੇਨ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਥਨਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਕਤ੍ਥਚਿ ¶ ਹਿ ਪਧਾਨਵਾਚਕੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਗੁਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਵਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇਪਿ ਲਿਙ੍ਗਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਮੇਵਾਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਇਧ ਵਿਸਾਖੇ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਪਰਿਜਨਾ ਭਤ੍ਤੁਮਨਾਪਂ ਚਰਤਿ, ਸਮ੍ਭਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੇਨ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਚ ਹੋਤਿ ਦੁਰੂਪਾ ਸੁਪਾਪਿਕਾ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਦਲਿਦ੍ਦਾ ਚ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਕਾ ਅਪ੍ਪਭੋਗਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ ਚ. ਇਧ ਮਲ੍ਲਿਕੇ ਏਕਚ੍ਚੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਕੋਧਨਾ ਹੋਤਿ ਉਪਾਯਾਸਬਹੁਲਾ, ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਮਾਨਾ ਅਭਿਸਜ੍ਜਤਿ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪਤਿਤ੍ਥਿਯਤਿ ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਯਿਨੀ ਪਚ੍ਛਾਨਿਪਾਤਿਨੀ ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾਵਿਨੀ’’ਤਿ ਚ ਇਮੇ ਪਯੋਗਾ.
ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਪਧਾਨਵਾਚਕੇਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਗੁਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਵਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇਪਿ ਲਿਙ੍ਗਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥਮੇਵਾਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਪਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਤਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਇਸਿਗਿਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚਿਰਨਿਵਾਸਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਞਾਤਾਨਂ ਪਵੇਸੇਤਾ ਅਞ੍ਞਾਤਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਾ’’ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਧਾਨਵਾਚਕੇਨ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਗੁਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਰੂਪਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ‘‘ਸੀਲਵਤੀ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ. ਅਟ੍ਠਹਿ ਖੋ ਨਕੁਲਮਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਮ੍ਮਰਣਾ ਮਨਾਪਕਾਯਿਕਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ¶ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਸਦ੍ਧਂ ਕੁਲਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸੁਖਾਵਹ’’ਨ੍ਤਿ.
ਸੇਯ੍ਯਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਾਨੁਕੂਲੋ ਭਵਤਿ ਏਕਾਕਾਰੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨਤੋ. ਕਥਂ? ਸੇਯ੍ਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਤਿਯਾ ਉਪੇਤੋ. ਏਸਾਵ ਪੂਜਨਾ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਏਕਾਹਂ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ.
‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਚ ਅਲਾਭੋ ਯੋ,
ਯੋ ਚ ਲਾਭੋ ਅਧਮ੍ਮਿਕੋ;
ਅਲਾਭੋ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਸੇਯ੍ਯੋ,
ਯਞ੍ਚੇ ਲਾਭੋ ਅਧਮ੍ਮਿਕੋ.
ਯਸੋ ਚ ਅਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੀਨਂ, ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਅਯਸੋ ਚ ਯੋ;
ਅਯਸੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ, ਨ ਯਸੋ ਅਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਿਨਂ.
ਦੁਮ੍ਮੇਧੇਹਿ ਪਸਂਸਾ ਚ, ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਰਹਾ ਚ ਯਾ;
ਗਰਹਾਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਯਞ੍ਚੇ ਬਾਲਪ੍ਪਸਂਸਨਾ.
ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਮਮਯਿਕਂ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਵਿਵੇਕਿਕਂ;
ਪਵਿਵੇਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਞ੍ਚੇ ਕਾਮਮਯਂ ਸੁਖਂ.
ਜੀਵਿਤਞ੍ਚ ਅਧਮ੍ਮੇਨ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮਰਣਞ੍ਚ ਯਂ;
ਮਰਣਂ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਞ੍ਚੇ ਜੀਵੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕ’’ਨ੍ਤਿ.
ਏਵਮਯਂ ਸੇਯ੍ਯ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਾਨੁਕੂਲੋ ਭਵਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਆਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨੁਕੂਲੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਹਿ ਏਕਚ੍ਚਿਯਾ, ਸੇਯ੍ਯਾ ਪੋਸ ਜਨਾਧਿਪਾ’’ਤਿ. ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤੋ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨੁਕੂਲੋ ਅਪਸਿਦ੍ਧੋ. ਏਵਂਪਕਾਰੇ ਪਯੋਗੇ ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਪਸ੍ਸਥਾਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਸਚੇਪਿ ¶ ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਚ ‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਮਾਤੁਗਾਮੇਨਾ’ਤਿ ਵਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਮੇਵ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥੀਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਗ੍ਗਹਣਂ ਮਯਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮ, ‘ਓਰੋਧੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਓਰੋਧੇਨਾ’ਤਿ ਵਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਠਿਤਸ੍ਸ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਇਮਾਨਿ ਵਿਨਯਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਪਰਿਚਾਰੇਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਓਰੋਧੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ ਰਾਜਾਨਂ ਉਦੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਰਾਮੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਕੁਟ੍ਠਰੋਗੀ ਓਰੋਧੇਹਿ ਚ ਨਾਟਕੇਹਿ ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਰੁਕੁਲਮੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ ਸਾਧੁਕਂ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਦਾਮ – ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦੋ ਚ ਓਰੋਧਸਦ੍ਦੋ ਚ ਦਾਰਸਦ੍ਦੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਵਾਚਕਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਦਾਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੁਵਚਨਕਤ੍ਤਮੇਵ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਕਵਚਨਕਤ੍ਤਂ. ਮਯਂ ਪਨ ਦਾਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਏਕਵਚਨਕਤ੍ਤਂ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮ, ਬਵ੍ਹਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਦਾਰਸਦ੍ਦੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਭਵਤਿ, ਏਕਵਚਨਕੋ ਅਪ੍ਪੋ. ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ –
‘‘ਦਾਸਾ ¶ ਚ ਦਾਸ੍ਯੋ ਅਨੁਜੀਵਿਨੋ ਚ,
ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਰਾ ਚ ਮਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇ;
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਰਾਮਪ੍ਪਰਲੋਕਹੇਤੁ,
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਮ੍ਹਂ ਦਹਰਾ ਨ ਮਿਯ੍ਯਰੇ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਯੋ ਞਾਤੀਨਂ ਸਖੀਨਂ ਵਾ, ਦਾਰੇਸੁ ਪਟਿਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਸਹਸਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯੇਨ, ਤਂ ਜਞ੍ਞਾਵਸਲੋ ਇਤੀ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਸੇਹਿ ਦਾਰੇਹਿ’ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਵੇਸਿਯਾਸੁ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਪਰਦਾਰੇਸੁ, ਤਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚ ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਚ ਬ੍ਯਾਸੇ, ਸਮਾਸੇ ਪਨ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਦਿਸਾ ਪਚ੍ਛਾ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਹਿ ਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦਯੋ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾ ਬਹਵੋ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾ ਪਨ ਅਪ੍ਪਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਗਰੂਨਂ ਦਾਰੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਚਰੇ ਯੋਪਿ ਸਮੁਞ੍ਜਕਂ ਚਰੇ, ਦਾਰਞ੍ਚ ਪੋਸਂ ਦਦਮਪ੍ਪਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਯੇ ਗਹਟ੍ਠਾ ਪੁਞ੍ਞਕਰਾ, ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਉਪਾਸਕਾ;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਦਾਰਂ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਮਾਤਲੀ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਪਰਦਾਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਸਦਾਰਪਸੁਤੋ ਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਯੋ ਇਚ੍ਛੇ ਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤੁਂ, ਜਾਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ;
ਪਰਦਾਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਧੋਤਪਾਦੋਵ ਕਦ੍ਦਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ
ਏਵਮਾਦਯੋ ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾ ਅਪ੍ਪਾ.
ਸਮਾਹਾਰਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਨੇਸ ਦਾਰਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਕਵਚਨੋਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਵਤਿ. ‘‘ਆਦਾਯ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ. ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ’’ਇਤਿ ਏਵਂ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਲਿਙ੍ਗਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ‘‘ਭੂਤੋ ਭਾਵਕੋ ਭਵੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚੋਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਕੋਸਲ੍ਲਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ.
ਕਿਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਏਕਸਦਿਸਾਨੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨੀਤਿ? ਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਕਾਨਿਚਿ ਹਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ, ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ, ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਾਨੇਵ. ਤਤ੍ਰ ਕਤਮਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ? ‘‘ਸਰੋ ਵਯੋ ਚੇਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ. ਸਰੋਇਤਿ ਹਿ ਅਯਂਸਦ੍ਦੋ ਉਸੁਸਦ੍ਦਸਰਵਨਅਕਾਰਾਦਿਸਰਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਰਹਦਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਮਨੋਗਣਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਵਯੋਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਹਾਨਿਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਆਯੁਕੋਟ੍ਠਾਸਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਮਨੋਗਣਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਚੇਤੋ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯਦਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕੋ, ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਯਦਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਵਾਚਕੋ, ਮਨੋਗਣਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਮਨੋਗਣੋ ਚ ਨਾਮ –
ਮਨੋ ਵਚੋ ਵਯੋ ਤੇਜੋ,
ਤਪੋ ਚੇਤੋ ਤਮੋ ਯਸੋ;
ਅਯੋ ਪਯੋ ਸਿਰੋ ਛਨ੍ਦੋ,
ਸਰੋ ਉਰੋ ਰਹੋ ਅਹੋ –
ਇਮੇ ਸੋਲ਼ਸ.
ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟੀਕਰਣਤ੍ਥਂ ਮਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਕਥਯਾਮ –
ਮਨੋ ¶ , ਮਨਾ. ਮਨਂ, ਮਨੋ, ਮਨੇ. ਮਨਸਾ, ਮਨੇਨ, ਮਨੇਹਿ, ਮਨੇਭਿ. ਮਨਸੋ, ਮਨਸ੍ਸ, ਮਨਾਨਂ. ਮਨਾ, ਮਨਸ੍ਮਾ, ਮਨਮ੍ਹਾ, ਮਨੇਹਿ, ਮਨੇਭਿ. ਮਨਸੋ, ਮਨਸ੍ਸ, ਮਨਾਨਂ. ਮਨਸਿ, ਮਨੇ, ਮਨਸ੍ਮਿਂ, ਮਨਮ੍ਹਿ, ਮਨੇਸੁ. ਭੋ ਮਨ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਨਾ.
ਅਥ ਵਾ ‘‘ਭੋ ਮਨਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਏਵਂ ਵਚੋ, ਵਚਾ. ਵਚਂ, ਵਚੋ, ਵਚੇ. ਵਚਸਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਭੁਮ੍ਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਅਹਸਿ, ਅਹੇ, ਅਹਸ੍ਮਿਂ, ਅਹਮ੍ਹਿ, ਅਹੁ, ਅਹਨੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਰੂਪਨ੍ਤਰਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਮਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਦਾਮ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਅਯਂ ਕਥਿਤਾਤਿ ਨ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬਂ.
ਮਨਂ, ਮਨਾਨਿ, ਮਨਾ. ਮਨਂ, ਮਨਾਨਿ, ਮਨੇ. ਮਨੇਨ, ਮਨੇਹਿ, ਮਨੇਭਿ. ਮਨਸ੍ਸ, ਮਨਸੋ, ਮਨਾਨਂ. ਮਨਾ, ਮਨਸ੍ਮਾ, ਮਨਮ੍ਹਾ, ਮਨੇਹਿ, ਮਨੇਭਿ. ਮਨਸ੍ਸ, ਮਨਸੋ, ਮਨਾਨਂ. ਮਨੇ, ਮਨਸ੍ਮਿਂ, ਮਨਮ੍ਹਿ, ਮਨੇਸੁ. ਭੋ ਮਨ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਨਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਭੋ ਮਨਾਨਿ, ਭੋ ਮਨਾ’’ਏਵਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ ਨਯੋ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਮਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਿ ਮਨੋ ਮਨਸਾ ਮਨਸੋ ਮਨਸੀਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਨਿ ਸੇਸਾਨਿ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਮਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿ ‘‘ਮਨਂ ਮਨਾਨੀ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਚ, ਅਟ੍ਠਮ੍ਯੋਪਯੋਗਵਚਨਾਨਂ ‘‘ਮਨਂ ਮਨਾਨੀ’’ਤਿ ਰੂਪਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਨਿ ਸੇਸਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕਮਤੋ ਸਮਸਮਾਨਿ.
ਕੇਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਮਨੋਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਯਦਿ ਸੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਸਦਿਸੇਹਿ ਵਚੋ ਵਯੋਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਹੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਤੇ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ’’ਤਿ ਗਰੂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਕਾਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ; ਮਨੋ ¶ ਅਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕਾਯੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਮਨੋ ਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਵਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦਯੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪ੍ਪਯੋਗਾ ਬਹਵੋ ਦਿਟ੍ਠਾ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਸਿਯਾ, ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਤਂਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਾਨਿ ਅਨੇਕਪਦਸਤਾਨਿਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨੇਵ ਸਿਯੁਂ. ਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾਨਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਵਂ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤਾ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਾਤਿ, ਸਚੇ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ‘‘ਮਨਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਮਨਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਮੇਵ, ਤਥਾਪਿ ਮਨੋਗਣੇ ਪਮੁਖਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਸ੍ਸੋਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹੀਤਿ ਚੇ? ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਾਨਸੁਤਿਤ੍ਤੇਪਿ ਮਨੋਗਣੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਮਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਂ. ਮਨਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਮਨੋ ਮਨਂ’’ਇਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਜ੍ਜਵੋਅਜ੍ਜਵ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਨੋ ਚੇ ਨਪ੍ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ. ਸਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਮਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਯਦਿ ਚ ਸੋ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਨ ਹੋਤਿ.
‘‘ਗਰੁ ਚੇਤਿਯਪਬ੍ਬਤਵਤ੍ਤਨਿਯਾ,
ਪਮਦਾ ਪਮਦਾ ਪਮਦਾ ਵਿਮਦਂ;
ਸਮਣਂ ਸੁਨਿਸਮ੍ਮ ਅਕਾ ਹਸਿਤਂ,
ਪਤਿਤਂ ਅਸੁਭੇਸੁ ਮੁਨਿਸ੍ਸ ਮਨੋ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ਮਨੋਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ ‘‘ਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਵਸੇਨ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਞਾਯਤੀਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਸੇਸਾਜੋਤਨਤੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਸੇਸਂ ਜੋਤੇਯ੍ਯ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ¶ ਪਦਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ. ਯਦਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛਥ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਥਾਤਿ. ਨ ਮਯਂ ਭੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਾਮ, ਅਥ ਖੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂਯੇਵ ਇਚ੍ਛਾਮ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਧਾਰੇਮਾਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਪਤਿਤਂ ਅਸੁਭੇਸੁ ਮੁਨਿਸ੍ਸ ਮਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਧਾਰੇਥਾਤਿ. ਨ ਧਾਰੇਮ ਏਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਤਂਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ‘‘ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਕਿਮਾਚਰਿਯੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਜਾਨਿ, ਜਾਨਮਾਨੋ ਏਵ ਸੋ ‘‘ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਨਾਵੋਚ, ‘‘ਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨਾਵੋਚ, ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਵਦੇਥ, ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਧਾਨਲਿਙ੍ਗਮਨੁਵਤ੍ਤਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਾਨੁਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਸੇਸਜੋਤਨੇ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਮਾਣਂ. ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ, ਓਰੋਧੋ, ਆਵੁਸੋ ਵਿਸਾਖ, ਏਹਿ ਵਿਸਾਖੇ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠੀਨੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਰੂਪਵਿਸੇਸੋਯੇਵ ਪਮਾਣਂ. ਯਦਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦੇਯੇਵ ਲਿਙ੍ਗਵਿਸੇਸੋ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨ ਸਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਦੀਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਕਥਂ? ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ‘‘ਮਹਾਭੂਤਾ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਤਿਤਂ ਅਸੁਭੇਸੁ ਮੁਨਿਸ੍ਸ ਮਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ‘‘ਮਨੋ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਭਵਤੀਤਿ. ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ¶ ਤੇਸਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾਨਂ ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਯਸ੍ਮਾ ਮਨੋਗਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਗਣੇ ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੇਜਵਿਹਤਂ ਵਿਲਯਂ ਖਣੇਨ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਹਦਯੇਸੁ ਤਮੋ’ਪਯਾਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਚੋ ਏਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਚੋ. ਅਵਨਤਂ ਸਿਰੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਅਵਂਸਿਰੋ, ਅਪ੍ਪਕਂ ਰਾਗਾਦਿ ਰਜੋ ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਮਯੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਦਰਚਨਂ ਕੁਬ੍ਬਿਂਸੁ, ਨ ਪਨ ਤੇਹਿ ਵਚੋ ਸਿਰੋ ਰਜੋਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ਈਦਿਸੀ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਕਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਿਰੋਮਨੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਮਨੋਗਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਈਦਿਸਾਨਿਪਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਠਿਤਾਨਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰੇਸਂ ਜਾਨਾਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਤਿਯਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਵਿਰਚਿਤਾ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤੇਨ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਵਚੋ ਸਿਰੋ ਇਚ੍ਚਾਦਯੋਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ਕਿਂ ਪਨੇਤੇਸਮ੍ਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਥਾਤਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯਦਿ ਭੋ ਮਨੋ ਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਨ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾ ‘ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਯਦਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਮਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਰੋਚੇਥ, ਨਨੁ ਭਗਵਾਯੇਵ ਲੋਕੇ ਅਸਦਿਸੋ ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਵਿਸਾਰਦੋ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਮਦ੍ਦਨੋ. ਭਗਵਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪਦਕਾ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਮਾਣਵਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਸੋਣਦਣ੍ਡਾਦਯੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਚ੍ਚਕਨਿਗਣ੍ਠਾਦਯੋ ਚ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ¶ ਵਾਦੇਨ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਭਗਵਾਯੇਵ ਮਤ੍ਤਵਾਰਣਗਣਮਜ੍ਝੇ ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਵਿਯ ਅਸਮ੍ਭੀਤੋ ਨੇਸਂ ਨੇਸਂ ਵਾਦਂ ਮਦ੍ਦੇਸਿ, ਮਹਨ੍ਤੇ ਚ ਨੇ ਅਤ੍ਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਏਵਂਵਿਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਾਯੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕਾਯੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਮਨੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ, ਮਨੋ ਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਮਨੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਸੂਚਨਿਕਾ ਬਹੂ ਪਾਲ਼ਿਯੋ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋਯੇਵਾਤਿ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਧੋਮੁਖਾ ਪਜ੍ਝਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਸਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਸਰੋ, ਸਰਾ. ਸਰਂ, ਸਰੇ. ਸਰੇਨ, ਸਰੇਹਿ, ਸਰੇਭਿ. ਸਰਸ੍ਸ, ਸਰਾਨਂ. ਸਰਾ, ਸਰਸ੍ਮਾ, ਸਰਮ੍ਹਾ, ਸਰੇਹਿ, ਸਰੇਭਿ. ਸਰਸ੍ਸ, ਸਰਾਨਂ. ਸਰੇ, ਸਰਸ੍ਮਿਂ, ਸਰਮ੍ਹਿ, ਸਰੇਸੁ. ਭੋ ਸਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਰਾ.
ਅਯਂ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਉਸੁਸਦ੍ਦਸਰਵਨਅਕਾਰਾਦਿਸਰਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਅਯਂ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਨੋਗਣਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਰਹਦਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਸਰੋ, ਸਰਾ. ਸਰਂ, ਸਰੋ, ਸਰੇ. ਸਰਸਾ, ਸਰੇਨ, ਸਰੇਹਿ, ਸਰੇਭਿ. ਸਰਸੋ, ਸਰਸ੍ਸ, ਸਰਾਨਂ. ਸਰਾ, ਸਰਸ੍ਮਾ, ਸਰਮ੍ਹਾ, ਸਰੇਹਿ, ਸਰੇਭਿ. ਸਰਸੋ, ਸਰਸ੍ਸ, ਸਰਾਨਂ. ਸਰਸਿ, ਸਰੇ, ਸਰਸ੍ਮਿਂ, ਸਰਮ੍ਹਿ, ਸਰੇਸੁ. ਭੋ ਸਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਰਾ, ਭੋ ਸਰਾ ਇਤਿ ਵਾ.
ਵਯੋ, ਵਯਾ. ਵਯਂ, ਵਯੇ. ਵਯੇਨ, ਵਯੇਹਿ, ਵਯੇਭੀਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇ ਯ੍ਯੋ. ਅਯਂ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਨਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਵਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਨੋਗਣਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਆਯੁਕੋਟ੍ਠਾਸਵਾਚਕਸ੍ਸ ਵਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ – ਵਯੋ, ਵਯਾ. ਵਯਂ, ਵਯੋ, ਵਯੇ. ਵਯਸਾ, ਵਯੇਨ, ਵਯੇਹਿ, ਵਯੇਭੀਤਿ ਮਨਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਤਸ੍ਸ ਚੇਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੋਸਿ, ਅਰਞ੍ਞੇ ਲੁਦ੍ਦਗੋਚਰੋ. ਚੇਤਾ ਹਨਿਂਸੁ ਵੇਦਬ੍ਬਂ.
ਚੇਤੋ, ਚੇਤਾ. ਚੇਤਂ, ਚੇਤੇ. ਚੇਤੇਨ, ਚੇਤੇਹਿ, ਚੇਤੇਭੀਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਅਯਂ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਚੇਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਅਯਂ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਵਾਚਕਸ੍ਸ ਚੇਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ – ਚੇਤੋ, ਚੇਤਾ. ਚੇਤਂ, ਚੇਤੋ, ਚੇਤੇ. ਚੇਤਸਾ, ਚੇਤੇਨ, ਚੇਤੇਹਿ, ਚੇਤੇਭੀਤਿ ਮਨਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਯਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ, ਯਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ, ਯਸੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਏਕਵਚਨਪੁਥੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ. ਏਵਂ ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵਿਸੇਸਞ੍ਞੁਨੋ ਹਿ ਏਵਮਾਦਿਵਿਭਾਗਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਰੋਪੇਨ੍ਤਾ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਰਾਧੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਏਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤੋ ਵਿਭਾਗੋ, ਸੋ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਮੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਏਕਦੇਸੇਨ ਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ? ਮਨੋ ਵਚੋ ਤੇਜੋਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਚੇਵ ਅਯ੍ਯਸਦ੍ਦੋ ਚ, ਤਤ੍ਰ ਮਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਿਭਾਵਿਤਾ.
ਅਯ੍ਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ¶ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਅਯ੍ਯੋ, ਅਯ੍ਯਾ. ਅਯ੍ਯਂ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਆਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਭੋ ਅਯ੍ਯ, ਭੋ ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਏਕਵਚਨਾਨਿ, ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਯ੍ਯਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਯ੍ਯੋ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭਾਵੇ ਏਕਵਚਨਂ, ਆਲਪਨਵਚਨਭਾਵੇ ਏਕਵਚਨਞ੍ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਕਿਰ ਸਾਗਤੋ ਅਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਕੇਨ ਨਾਗੇਨ ਸਙ੍ਗਾਮੇਸਿ, ਪਿਵਤੁ ਭਨ੍ਤੇ ਅਯ੍ਯੋ ਸਾਗਤੋ ਕਾਪੋਤਿਕਂ ਪਸਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਅਯ੍ਯੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ, ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਨਾਯ੍ਯੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਂ ਨਿਪ੍ਪਾਟੇਸਿ, ਅਪਿਚ ਅਹਮੇਵ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਕਾਰਕੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਗਚ੍ਛ ਖਮਾਪੇਹੀ’ਤਿ’’ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਅਯ੍ਯੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ, ‘‘ਏਥ’ਯ੍ਯੋ ਰਾਜਵਸਤਿਂ, ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਣਾਥ ਮੇ. ਏਥ ਮਯਂ ਅਯ੍ਯੋ ਸਮਣੇਸੁ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਅਯ੍ਯੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ. ਭਵਤਿ ਚਤ੍ਰ –
ਅਯ੍ਯੋ ਇਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚੋ ਭਵੇ;
ਆਲਪਨੇ ਬਹੁਵਚੋ, ਭਵੇ ਏਕਵਚੋਪਿ ਚ –
ਏਵਂ ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ ਚ.
ਕਤਮਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ? ਗੋਸਦ੍ਦੋਯੇਵ. ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਗੋ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੁਂ, ਗਾਵਂ, ਗਵਂ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੇਨ, ਗਵੇਨ, ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਾਵਸ੍ਸ, ਗਵਸ੍ਸ, ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗਾਵਾ, ਗਾਵਸ੍ਮਾ, ਗਾਵਮ੍ਹਾ, ਗਵਾ, ਗਵਸ੍ਮਾ, ਗਵਮ੍ਹਾ, ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਾਵਸ੍ਸ, ਗਵਸ੍ਸ, ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗਾਵੇ, ਗਾਵਸ੍ਮਿਂ, ਗਾਵਮ੍ਹਿ, ਗਵੇ, ਗਵਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਗਵਮ੍ਹਿ, ਗਾਵੇਸੁ, ਗਵੇਸੁ, ਗੋਸੁ. ਭੋ ਗੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਅਯਂ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਭੂਤਗੋਣਸਦ੍ਦਮਾਲਾਵਸੇਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚੇਵ ਏਕਦੇਸੇਨ ਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ. ਗੋਣਸਦ੍ਦੋ ਗੋਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤੋਪਿ ‘‘ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਾ ਸਦ੍ਦਪਟਿਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਵਿਸੁਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣੇ ਯੁਤ੍ਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸ੍ਯਾਦੀਸੁ ਏਕਾਕਾਰੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਮ੍ਪਿ ਗੋਣਸਦ੍ਦਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਗੋਸਦ੍ਦਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭੂਤੋ ਗੋਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਨਿਚ੍ਚਮੋਕਾਰਨ੍ਤੋ, ਨ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਯ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋਕਾਰਨ੍ਤਟ੍ਠੋ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਆਲਪਨਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਗੋਇਚ੍ਚੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਦਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਕਾਨਿਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਕਥਾ ਕਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਯ੍ਯ, ਨਿਪ੍ਫਲਾਵ ਸਾ ਕਥਾ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਨਯੋਯੇਵ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਹਿ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
ਕੇਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਾਵ ‘ਗੋ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੁਂ, ਗਾਵਂ, ਗਵਂ’ ਇਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤਾ, ਜਰਗ੍ਗਵ ਪੁਙ੍ਗਵਾਦਿਸਦ੍ਦਾ ਪਨ ਕੁਤ੍ਰ ਨਯੇ ¶ ਪਵਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ? ਤੇਸਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਾਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਜਰਗ੍ਗਵ ਪੁਙ੍ਗਵਾਦਿਸਦ੍ਦਾ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਪਵਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇਸਂ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ, ਜਰਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਗੋ ਚਾਤਿ ਜਰਗ੍ਗਵੋ. ਏਤ੍ਥ ਨਕਾਰਲੋਪੋ ਤਕਾਰਸ੍ਸ ਚ ਗਕਾਰਤ੍ਤਂ ਭਵਤਿ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਸੇ ਚ ਸਿਮ੍ਹਿ ਪਰੇ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸੋਕਾਰਸ੍ਸ ਅਵਾਦੇਸੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਵਿਸਾਣੇਨ ਜਰਗ੍ਗਵੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਨੁਪਪਦਤ੍ਤਾ ਗਵੋਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪਦਂਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਸੋਪਪਦਤ੍ਤਾ ਸਮਾਸਪਦਭਾਵਮਾਗਮ੍ਮ ‘‘ਜਰਗ੍ਗਵੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਪਦਂਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਜਰਗ੍ਗਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਰਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਗਵੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨੀਯਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਵਸੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਰੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾਤਿ. ‘‘ਜਰਗ੍ਗਵੋ, ਜਰਗ੍ਗਵਾ. ਜਰਗ੍ਗਵਂ, ਜਰਗ੍ਗਵੇ. ਜਰਗ੍ਗਵੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਪੁਙ੍ਗਵੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ.
ਤਤ੍ਰ ਪੁਙ੍ਗਵੋਤਿ ਗੁਨ੍ਨਂ ਯੂਥਪਤਿ ਨਿਸਭਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਸਭੋ. ਯੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤਜਾਤੋਵ ਯਥਾ ਗਵਂਪਤਿ, ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਫੁਸੀ ਵਸੁਨ੍ਧਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਗਵਞ੍ਚੇ ਤਰਮਾਨਾਨਂ, ਉਜੁਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਙ੍ਗਵੋ’’ਤਿ ਚ ਆਗਤੋ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਪਨ ਠਾਨੇਸੁ ਕੇਚਿ ‘‘ਪੁਮਾ ਚ ਸੋ ਗੋ ਚਾਤਿ ਪੁਙ੍ਗਵੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਮਯਂ ਪਨ ਪਧਾਨੇ ਨਿਰੂਲ਼੍ਹੋ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਨ ਭਣਾਮ. ਨ ਹਿ ਪੁਙ੍ਕੋਕਿਲੋਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਕੋਕਿਲਾਦੀਨਂ ਪੁਮ੍ਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਮਤ੍ਤੇ ਸਮਤ੍ਥਤਾ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਮ੍ਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਮਤ੍ਤੇ ਸਮਤ੍ਥਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਧਾਨਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਚ ਸਮਤ੍ਥਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਸਭਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪੁਙ੍ਗਵੋ ਵਿਯਾਤਿ ਪੁਙ੍ਗਵੋ, ਸਕ੍ਯਾਨਂ, ਸਕ੍ਯੇਸੁ ¶ ਵਾ ਪੁਙ੍ਗਵੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋਤਿਆਦਿਨਾ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਪਦਤ੍ਤੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਨਾਗਾਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ‘‘ਸਕ੍ਯਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਜਰਗ੍ਗਵ ਪੁਙ੍ਗਵਾਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਤੋ ਵਿਸਦਿਸਪਦਮਾਲਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ.
ਆਪਸਦ੍ਦੇ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਵਚਨਵਸੇਨ ਮਤਿਭੇਦੋ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਮਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਤਾ ਭਵਤਿ. ‘‘ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੂ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਮਹਿਯਾ ਪਨ ਨਦਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਆਪੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ਤਂ ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਿਯਾ ਨਦਿਯਾ ਆਪੋ ਤਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਸਂ ਅਵਿਦੂਰਤ੍ਤਾ ਸੋ ਜਨਪਦੋ ਉਤ੍ਤਰਾਪੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਬਹੁਵਚਨਤਾ ਚ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਇਚ੍ਛਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਮਤੇ ਆਪੋਇਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਰੂਪੇ ਹੋਨ੍ਤੇ ਦੁਤਿਯਾਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਰੂਪਾਨਿ ਕੀਦਿਸਾਨਿ ਸਿਯੁਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੇ, ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਪੁਰਿਸੇਭਿ ਪੁਰਿਸੇਸੂ’’ਤਿ ਰੂਪਵਤੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕਾਰਏਹਿ ਕਾਰਾਦਿਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਤੋ ਤੇਸਂ ਮਤੇ ਪਦਮਾਲਾਨਯੋ ਅਤੀਵ ਦੁਕ੍ਕਰੋ.
ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਰਵੋ, ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਨਯਂ ਪਤਿ;
ਬਹੁਵਚਨਤਞ੍ਚਿਤ੍ਥਿ-ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਞ੍ਚ ਅਬ੍ਰਵੁਂ.
ਇਚ੍ਚਾਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ¶ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਂ ਮਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨੁਮਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਂ ਪਨ ਆਪੋ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਯੋਗੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਓਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਆਪੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਥਵੀਗਤਿਕਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤੁ ਤਸ੍ਸੇਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੁਚਿਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਸਲਿਲਂ, ਆਪੋ ਤਤ੍ਥਾਭਿਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਆਪੋ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਕੇਚੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਆਪੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਸਲਿਲਂ ਸੁਚਿ ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਸਨ੍ਦਤੀਤਿ ਸਲਿਲਂਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਕਤੋ, ਨ ਨਾਮਸਦ੍ਦਵਸੇਨ. ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ‘ਆਪੋ ਤਤ੍ਥਾਭਿਸਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਤਪ੍ਪਯੋਗੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਪਿ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਤਨ੍ਨ, ‘‘ਆਪੋ ਤਤ੍ਥਾਭਿਸਨ੍ਦਰੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਾਨਿ ਅਜ੍ਜ ਪਦਿਸ੍ਸਰੇ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾ ਵਿਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਆਪੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤੇਜੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਵਾਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ.
ਅਥਾਪਿ ਚੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ਨਨੁ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾ ‘‘ਆਪੋ ਚ ਦੇਵਾ ਪਥਵੀ ਚ, ਤੇਜੋ ਵਾਯੋ ਤਦਾਗਮੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਮ੍ਪਿ ਨ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਮੁ’’ਨ੍ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਕਤੋ, ਨ ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ. ਯਦਿ ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਕਤੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਪਥਵੀ’’ਤਿ ‘‘ਤੇਜੋ’’ਤਿ ‘‘ਵਾਯੋ’’ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਕਤੋ ਸਿਯਾ ¶ . ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਥਵੀ ਤੇਜੋ ਵਾਯੋਸਦ੍ਦਾਪਿ ਬਹੁਵਚਨਕਭਾਵਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਪਨ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਨ ਹੇਤੇ ਬਹੁਵਚਨਕਾ, ਅਥ ਖੋ ਏਕਵਚਨਕਾ ਏਵ. ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਆਪਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦੇਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੂ’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਅਸਮ੍ਪਥਮਵਤਿਣ੍ਣਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਨ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਥ, ‘‘ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੂ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਪਨ ‘‘ਕੁਰੂਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਮਗਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਵਿਯ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਆਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ‘‘ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਆਪਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਸਜ੍ਜਨੀਭੂਤੋ, ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨੇਨ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਜਨਪਦਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ ਪਧਾਨੋ ‘‘ਆਗਤਸਮਣੋ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਸਜ੍ਜਨਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਸਮਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੋ ਨਾਮ ਜਨਪਦੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਜਨਪਦੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਆਪਣਂ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਗਮੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਮਹਾਮਹਿਯਾ ਨਦਿਯਾ ਆਪੋ ਯੇਸਂ ਤੇ ਉਤ੍ਤਰਾਪਾ, ਅਙ੍ਗਾ ਚ ਤੇ ਉਤ੍ਤਰਾਪਾ ਚਾਤਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪਾ, ਤੇਸੁ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ. ਏਵਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਜਨਪਦੇਯੇਵ ਬਹੁਵਚਨਂ ਨ ਆਪਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਤ੍ਥੇ, ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਜਨਪਦੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਤਥਾਪਿ ਯੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕੋਚਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾ’ਤਿ ਵਦਥਾ’’ਤਿ ¶ ? ਤੇ ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘‘ਅਙ੍ਗਾਯੇਵ ਸੋ ਜਨਪਦੋ, ਮਹਿਯਾ ਪਨ ਨਦਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਆਪੋ, ਤਾਸਂ ਅਵਿਦੂਰਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਮਹਿਯਾ ਪਨ ਨਦਿਯਾ ਆਪੋ ਤਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਸਂ ਅਵਿਦੂਰਤ੍ਤਾ ਸੋ ਜਨਪਦੋ ਉਤ੍ਤਰਾਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤੋ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵਦਾਮਾਤਿ. ਸਚ੍ਚਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਂ ਮਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤੋ, ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਾਮ ਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸੋਪਕਾਰਕਂ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਇਚ੍ਛਿਤਾਨਿਚ੍ਛਿਤਸਙ੍ਗਹਵਿਵਜ੍ਜਨਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਜਿਨਵਚਨਯੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ, ਲਿਙ੍ਗਞ੍ਚ ਨਿਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਯਦਿ ਚ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਕੋ, ਕਥਂ ਆਪੋਤਿ ਪਦਂ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਆਪਸਦ੍ਦਤੋ ਪਠਮਾਯੋਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੋਕਾਰਾਦੇਸਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਆਪੋਤਿ ਪਦਂ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵਾਤਿ. ਵਿਸਮਮਿਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਪਦਞ੍ਹਿ ਨਿਚ੍ਚੋਕਾਰਨ੍ਤੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਯੋਮ੍ਹਿ ਪਰੇ ਗੋਸਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਵਾਦੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਯੋਨਮੋਕਾਰਾਦੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ, ਆਪਸਦ੍ਦੇ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਆਦੇਸਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਞ੍ਹਿ ਪਤ੍ਵਾ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕੋ ਜਾਤੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਕਤਿਕੋਤਿ.
ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤੇ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਨਾਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਚੇਤਸਿ ਸਨ੍ਨਿਧਾਯ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹਿਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਭਾਵੇ, ‘‘ਨ ਵਚਨਪਚ੍ਚਨੀਕਸਾਤੇਨ ਸੁਵਿਜਾਨਂ ਸੁਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਸਾਤਭਾਵੇ ਚ ਠਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯਥੇਵ ਗਾਵੋਸਦ੍ਦੋ, ਤਥੇਵ ਆਪੋਸਦ੍ਦੋ ਕਿਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾ’’ਤਿ? ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਆਪਂ ਆਪਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਆਪਂ ਆਪਤੋ ¶ ਸਞ੍ਞਤ੍ਵਾ ਆਪਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਆਪਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਆਪਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਪਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਤਰਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਭਾਵਮੇਵ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਨਨੁ ਯੋਵਚਨਂ ਨ ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯੋਵਚਨਂ ਕਤਅਮਾਦੇਸਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ. ਯਂ ਯਂ ਭੋਨ੍ਤੋ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਮੁਖਾਰੂਲ਼੍ਹਂ ਵਦਨ੍ਤਿ.
‘‘ਆਪਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਕਿਂ ਭੋਨ੍ਤੋ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ? ‘‘ਆਪਤੋ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ‘‘ਬਹੁਵਚਨਕਂ ਤੋਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮ ਤੋਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਏਕਤ੍ਥੇ ਚ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਇਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਹੁਵਚਨਕਤ੍ਤਂਯੇਵ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ‘‘ਆਪੋਸਦ੍ਦੋ ਚ ਯੋਵਚਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਭਣਥ, ‘‘ਆਪਤੋ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ‘‘ਬਹੁਵਚਨਕਂ ਤੋਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਥ, ‘‘ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਆਪਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਦਂ ਕਤਰਵਚਨਨ੍ਤਂ ਕਤਰਾਦੇਸੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤਨ੍ਤਿ? ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਯੇਸਂ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾ’’ਤਿ, ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਯਂ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਮਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਯਾ ਆਪੋ’ਤਿ ਚ ‘ਤਾਸ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ‘ਕਿਂ ਤਾਸ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇ ‘ਆਪਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਉਦਾਹੁ ਆਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਪਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਪਦਮਾਨੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਚੇ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘‘ਯਾ ਆਪਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਯਾ ਕਞ੍ਞਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ. ਅਥ ‘‘ਆਪਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿ ਪਦਂਯੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਤਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਆਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਪੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤੇਨ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ‘‘ਆਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਆਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਪਦਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ, ਪੁਰਿਸਾ. ਪੁਰਿਸਂ, ਪੁਰਿਸੇ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਆਪੋ, ਆਪਾ. ਆਪਂ, ਆਪੇ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਬਹੁਵਚਨਕੋਯੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.
ਯੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਦੋਸਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਰਣੀਯਂ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਪਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਆਪਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਵਚਨਪਾਲ਼ੀਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਚ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਭਾਵੇਨ ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਪੋਤਿ ਅਪ੍ਪੋਤੀਤਿ ਆਪੋ’’ਤਿਆਦਿਕਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਪਿ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਤਾ ਗਾਵੋ ਤਤੋ ਤਤੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਆਕੋਟੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਨ੍ਨਦਾ ਬਲਦਾ ਚੇਤਾ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਦੀਪਕੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭੂਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਹਿ ਚ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਹਿ ਚ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਬਵ੍ਹਤ੍ਥਦੀਪਕੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭੂਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਹਿ ਵਾ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਹਿ ਵਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਕਞ੍ਞਸਦ੍ਦਤੋ ਆਪਚ੍ਚਯੋ ਵਿਯ ਆਪਸਦ੍ਦਤੋ ਆਪਚ੍ਚਯੋ ਵਾ ਸਿਯਾ, ਨਦਸਦ੍ਦਤੋ ਵਿਯ ਚ ਈਪਚ੍ਚਯੋ ਵਾ ਸਿਯਾ, ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਭਯਾਭਾਵਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਿਧਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋਪਿ ਆਪਚ੍ਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਸੋਯੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨਾਯਂ ਆਪਸਦ੍ਦੋਤਿ?
ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਨ ਨਿਯੋਗਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ, ਅਥ ਖੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋਵ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਪਨ ਤਮ੍ਹਾ ਆਪਚ੍ਚਯੇ ¶ ਅਹੋਨ੍ਤੇਪਿ ਈਪਚ੍ਚਯੋ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਨਿਚ੍ਚਮੋਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾਰਣਭੂਤੋ, ਤੇਨ ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਭਵਤਿ. ਆਪਸਦ੍ਦੇ ਪਨ ਈਪਚ੍ਚਯਾਦਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤੇਨ ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨਾਕੁਲਰੂਪਕ੍ਕਮਤ੍ਤਾ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਾਯ ਏਸੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਤਥਾ ਯੇਸਂ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਦਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾ’’ਤਿ, ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਯਥਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭੂਤਸ੍ਸ ਕਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਕਞ੍ਞਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਠਪਿਤਸ੍ਸ ਆਪਚ੍ਚਯਤੋ ਪਰਂ ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਂਭਾਵੇਨ ਚ ਯਾਭਾਵੇਨ ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯਂ, ਕਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਆਪੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਆਪਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਠਪਿਤਸ੍ਸ ਪਰਂ ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਂ ਯਂਭਾਵੇਨ ਚ ਯਾਭਾਵੇਨ ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਰੂਪਤੋਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ‘‘ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ. ਨ ਹਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਗਹੇਸੁ ਅਨੇਕਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਰਤੋ ਠਿਤਂ ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ, ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਂ ‘ਓਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਆਪੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਥਵੀਗਤਿਕਂ ¶ ਜਾਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਤਂਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨੀ’’ਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਮਨੋਗਣੇ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਤਮ ਵਚ ਸਿਰਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਆਪਸਦ੍ਦੇਨਪਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਨਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਸੁ ‘‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੇਜਵਿਹਤਂ ਵਿਲਯਂ ਖਣੇਨ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਹਦਯੇਸੁ ਤਮੋ ਪਯਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਮੋ’’ਤਿਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ‘‘ਵਿਹਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਚੋ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਸਾਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇਤਿ ਦੁਬ੍ਬਚੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਚੋ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ, ‘‘ਅਵਨਤਂ ਸਿਰੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਅਵਨਤਸਿਰੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਿਰੋ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ‘‘ਅਵਨਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ, ‘‘ਅਪ੍ਪਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਮਯੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਰਜੋ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ‘‘ਅਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਤੇਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦੇਹਿ ਤਮਵਚਸਿਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਤਥਾਵਿਧਂ ਸਦ੍ਦਰਚਨਂ ਕੁਬ੍ਬਿਂਸੁ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਸੋਭਨਂ ਮਨੋ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਮਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਮਨੋਗਣੇ ਪਵਤ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਯੋਗੇ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨਪਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਾਨਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕੁਬ੍ਬਿਂਸੁ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਵਿਹਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਤਮਵਚਸਿਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨ ਕਤਾ, ਤਥਾ ‘‘ਓਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਥਵੀਗਤਿਕਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਪਿ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨ ਕਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਨੋਗਣੇ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਮਨਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਆਪਸਦ੍ਦੇਨਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਂ ‘‘ਓਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਆਪੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਥਵੀਗਤਿਕਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਆਪਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਕਤਾ. ਤਥਾਪਿ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ¶ ਮਨਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕੋ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਸ੍ਸ ‘‘ਆਪੋਕਸਿਣਂ, ਆਪੋਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਓਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਰਿਯਯਵਸੇਨ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਗਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਓਮਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਧਿਮਤ੍ਤਪਥਵੀਗਤਿਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਚ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਸਨਿਕਾਰਾਨਿ’ਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਰੂਪਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਦੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਓਕਾਰਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਇਕਾਰਨ੍ਤ ਉਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਹਿ ਤਿਵਿਧਾਨਿਯੇਵ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਤੇਨ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤਾ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਚ੍ਚੋਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਚ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਨ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤਾ ਸਿਯਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਆਪਂ ਉਦਕਂ ਸਮੁਦ੍ਦੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨੇਕੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯਦਿ ਭੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਕਤਰਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ? ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਮਯਂ ਵਦਾਮਾਤਿ.
ਯਦਿ ਚ ਭੋ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ. ਯਥਾ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ, ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਤਾ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਹਰਥਾਤਿ. ‘‘ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿਸੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਹਰਣੇ ਭਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਆਪੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ. ਆਪਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ ਕਾਰੇਤਾ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਨ ¶ ਹੇਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ. ਅਤੀਤੋ ਆਪੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਆਪੇਨ ਆਪਕਰਣੀਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਨ ਹੇਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ. ਆਪਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਤਾ ਸਿਦ੍ਧਾ, ਤਾਯ ਸਿਦ੍ਧਾਯ ਬਹੁਵਚਨਤਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਾਯੇਵ. ਏਕਵਚਨਤਾਯੇਵ ਹਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ, ਨ ਬਹੁਵਚਨਤਾ, ਤੇਨ ‘‘ਆਪੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਵਿਗਮੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਏਨਾਦੇਸਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਆਪਸ੍ਸ, ਆਪਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਵਿਗਮੋਯੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਸਰੂਪਤੋ ਨਾ ਸ੍ਮਾ ਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨਾਨਮਭਾਵਾ. ‘‘ਅਤੀਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵਵਿਗਮੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ, ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਨਾਮਭੂਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵਤੋ.
ਅਪਿਚ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਰੂਪਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਸਨਿਕਾਰਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵਵਿਗਮੋ ਅਤੀਵ ਪਾਕਟੋ. ਅਪਰਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਅਤੀਤੋ ਆਪੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਤੀਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਸੂਚਕੇਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦੇਨ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਯ ਚ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਯ ਚ ਅਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਯ ਅਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਦੂਰਤਰੋ. ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਯ ਚ ਅਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋਪਿ ਦੂਰਤਰੋਯੇਵ. ਇਤਿ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤੋ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਵਾ ਭਵਤਿ. ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹੇ ਪਨ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਆਗਤੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਤੀਤੋ’’ਤਿ ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ¶ ਚ ਇਮਾਨਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਮਨੁਵਤ੍ਤਾਪਕਸ੍ਸ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਭੂਤਸ੍ਸ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ. ਅਪਿਚ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲਾ ਤਥਾਗਤਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਾ ਚ, ਤੇਹਿਯੇਵ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੇਹਿ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਹਿ ‘‘ਅਤੀਤੋ ਆਪੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਅਤੀਤੋ’’ਤਿ ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮਾਨਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤੋ ਆਪਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਕੋ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਆਪੋ, ਆਪਾ. ਆਪਂ, ਆਪੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਤਾਵਾਦਿਨੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ – ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਯੋ ਏਕਵਚਨਨਯੋ ਚ ਕਿਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਯੇ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਵਣ੍ਣੇਸੁਨ੍ਤਿ? ਨੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਯੇਵ ਸੋ ਨਯੋ ਤੇਹਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇਯੇਵ ਵਿਸਾਰਦਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਕਲੇਪਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਵਿਸਾਰਦਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ, ‘‘ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਚ ਈਦਿਸੋ ਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਕਤ੍ਤਂ ਵਣ੍ਣੇਸੁਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਦੋਸੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਤੇਹਿਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਕਵਚਨਕਤ੍ਤਸੂਚਨਕਂ ‘‘ਲਕ੍ਖਣਸਸਮ੍ਭਾਰਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਆਪੋ, ਤੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਦੋਸੋ. ਪੂਜਾਰਹਾ ਹਿ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਨਮੋਯੇਵ ਤੇਸਂ ¶ ਕਰੋਮ, ਨ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਚੋਦਨਾਭਾਜਨਂ. ਯੇ ਪਨ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਵਾਦਾ ਦਲ਼੍ਹਮੇਵ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਵਚਨਂ ਚੋਦਨਾਭਾਜਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਯਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਵਤੋ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵਿਦਧਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਦਂ ਵਾਦਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾਦਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਠਾਨਂ ਮਹਾਗਹਨਂ ਦੁਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ, ਪਰਮਸੁਖੁਮਞ੍ਚ ਕਤਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਪਰਮਸੁਖੁਮਞਾਣੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵੇਦਨੀਯਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਮਿਦਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇ ਸੋਤੂਨਂ ਪਰਮਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਸਾਸਨੇ ਆਦਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਮਤੇਨ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸਾਥਲਿਕਾਨਂ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਾਸਨਸ੍ਸਾਤਿਮਹਨ੍ਤਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਪਰਵਮ੍ਭਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਨੀਤਿਯਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਯੋਗੋ ਕਰਣੀਯੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਬਲਵਤੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਰੂਪੇਨੇਵ ਆਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮ ਸੋਤੂਨਮਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ, ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਨਯੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ ‘‘ਕਿਂ ਕਯਿਰਾ ਉਦਪਾਨੇਨ, ਆਪਾ ਚੇ ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਿਯੁ’’ਨ੍ਤਿ.
ਆਪੋ, ਆਪਾ. ਆਪਂ, ਆਪੇ. ਆਪੇਨ, ਆਪੇਹਿ, ਆਪੇਭਿ. ਆਪਸ੍ਸ, ਆਪਾਨਂ. ਆਪਾ, ਆਪਸ੍ਮਾ, ਆਪਮ੍ਹਾ, ਆਪੇਹਿ, ਆਪੇਭਿ. ਆਪਸ੍ਸ, ਆਪਾਨਂ. ਆਪੇ, ਆਪਸ੍ਮਿਂ, ਆਪਮ੍ਹਿ, ਆਪੇਸੁ. ਭੋ ਆਪ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਪਾ.
ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਦੀਹਿਪਿ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮ – ਯੋ ਆਪੋ, ਯੇ ਆਪਾ. ਯਂ ਆਪਂ, ਯੇ ਆਪੇ. ਯੇਨ ਆਪੇਨ, ਸੇਸਂ ਨੇਯ੍ਯਂ ¶ , ਸੋ ਆਪੋ, ਤੇ ਆਪਾ. ਅਤੀਤੋ ਆਪੋ, ਅਤੀਤਾ ਆਪਾ. ਸੇਸਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਮਾ ਆਪ-ਸਦ੍ਦਾਦੀ ਸਬ੍ਬਥਾ ਮਤਾ;
ਨ ਸਬ੍ਬਥਾਵ ਗੋਸਦ੍ਦੋ, ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਮੋ ਮਤੋ.
ਮਨਾਦੀ ਏਕਦੇਸੇਨ, ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਮਾ ਮਤਾ;
ਸਰਾਦੀ ਏਕਦੇਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਾ ਸਮਾ ਮਤਾ.
ਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਾ ‘‘ਮਨੋਗਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕਥਂ ਤੇਸਂ ਮਨੋਗਣਭਾਵੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਤੇਸਂ ਮਨੋਗਣਭਾਵਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਕਾਰਣਂ –
ਮਨੋਗਣੋ ਮਨੋਗਣਾ-
ਦਿਕਾ ਚੇਵਾ’ਮਨੋਗਣੋ;
ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਾ ਤਿਧਾ ਞੇਯ੍ਯਾ,
ਮਨੋਗਣਵਿਭਾਵਨੇ.
ਯੇ ਤੇ ਨਾ ਸ ਸ੍ਮਿਂਵਿਸਯੇ,
ਸਾ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਚ;
ਸਮਾਸਤਦ੍ਧਿਤਨ੍ਤਤ੍ਤੇ,
ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਹਿ.
ਸੋਕਾਰਨ੍ਤਪਯੋਗਾ ਚ, ਕ੍ਰਿਯਾਯੋਗਮ੍ਹਿ ਦਿਸ੍ਸਰੇ;
ਏਵਂਵਿਧਾ ਚ ਤੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਞੇਯ੍ਯਾ ‘‘ਮਨੋਗਣੋ’’ਇਤਿ.
ਅਤ੍ਰ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਾਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਸਾਸਨਤੋ ਚ ਲੋਕਤੋ ਚ ਯਥਾਰਹਮਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ – ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਸਨ੍ਨੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ. ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਮਨਸੋ ਪਿਯੋ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ. ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਮਨੋਰਮਂ, ਮਨੋਧਾਤੁ, ਮਨੋਮਯੇਨ ਕਾਯੇਨ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਯੋ ਵੇ ‘‘ਦਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਨ, ਅਦਾਨੇ ਕੁਰੁਤੇ ਮਨੋ. ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ. ਵਚਸੋ ਵਚਸਿ.
ਵਚੋਰਸ੍ਮੀਹਿ ¶ ਬੋਧੇਸਿ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਕੁਮੁਦਞ੍ਚਿਦਂ;
ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗਰਹਿਤੋ, ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧਚਨ੍ਦਿਮਾ.
ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਵਚੋ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਅਲਾਤੋ ਏਤਦਬ੍ਰਵਿ;
ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਾਮਿ, ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਮੁਨਿਨੋ ਵਚੋ.
ਸਖਾ ਚ ਮਿਤ੍ਤੋ ਚ ਮਮਾਸਿ ਸੀਵਿਕ, ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਸਾਧੁ ਕਰੋਹਿ ਮੇ ਵਚੋ. ਏਕੂਨਤਿਂਸੋ ਵਯਸਾ ਸੁਭਦ੍ਦ. ਵਯਸੋ, ਵਯਸਿ, ਵਯੋਵੁਦ੍ਧੋ, ਵਯੋਗੁਣਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਜਹਨ੍ਤਿ. ਜਲਨ੍ਤਮਿਵ ਤੇਜਸਾ. ਤੇਜਸੋ, ਤੇਜਸਿ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਕੁਸਲੋ. ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ. ਤਪਸਾ ਉਤ੍ਤਮੋ, ਤਪਸੋ, ਤਪਸਿ, ਤਪੋਧਨੋ, ਤਪੋਜਿਗੁਚ੍ਛਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਭਵਂ ਵਿਜਨਮਰਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਪੋ ਇਧ ਕ੍ਰੁਬ੍ਬਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਚੇਤਸਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਚੇਤਸਿ ਸਨ੍ਨਿਧਾਯ, ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ, ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਸੋ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਮਸਾ, ਤਮਸੋ, ਤਮਸਿ, ਤਮੋਨੁਦੋ, ਤਮੋਹਰੋ. ਨਵਾਹਮੇਤਂ ਯਸਸਾ ਦਦਾਮਿ. ਯਸਸੋ, ਯਸਸਿ, ਯਸੋ ਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤੋ. ਯਸੋਲਦ੍ਧਾਖੋ ਪਨਸ੍ਮਾਕਂ ਭੋਗਾ. ਯਸੋਧਰਾ ਦੇਵੀ, ਯਸੋ ਲਦ੍ਧਾ ਨ ਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਅਯਸਾਵ ਮਲਂ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ. ਅਯਸੋ, ਅਯਸਿ, ਅਯੋਪਾਕਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਅਯਸਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਂ. ਸੇਯ੍ਯੋ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋ ਭੁਤ੍ਤੋ, ਅਯੋਪਤ੍ਤੋ ¶ , ਅਯੋਮਯਂ, ਅਯੋ ਕਨ੍ਤਤੀਤਿ ਅਯੋਕਨ੍ਤੋ. ਘਤੇਨ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਪਯਸਾ ਵਾ, ਸਾਧੁ ਖਲੁ ਪਯਸੋ ਪਾਨਂ ਯਞ੍ਞਦਤ੍ਤੇਨ, ਪਯਸਿ ਓਜਾ, ਪਯੋਧਰਾ, ਪਯੋਨਿਧਿ. ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਸਿਰਸਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿ. ਸਿਰਸੋ, ਸਿਰਸਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਇਸਿਦ੍ਧਜਂ. ਸਿਰੋਰੁਹਾ, ਸਿਰੋ ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਯੋ ਕਾਮੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਪ੍ਪਸ੍ਸੇਵ ਪਦਾਸਿਰੋ. ਸਿਰੋ ਤੇ ਵਜ੍ਝਯਿਤ੍ਵਾਨ. ਸਰਸਾ, ਸਰਸੋ, ਤੀਣਿ ਉਪ੍ਪਲਜਾਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਰਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ. ਸਰੋਰੁਹਂ. ਯਂ ਏਤਾ ਉਪਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦਸਾਵਾ ਧਨੇਨਵਾ. ਸਾਵਿਤ੍ਤੀ ਛਨ੍ਦਸੋ ਮੁਖਂ. ਛਨ੍ਦਸਿ, ਛਨ੍ਦੋਵਿਚਿਤਿ, ਛਨ੍ਦੋਭਙ੍ਗੋ, ਉਰਸਾ ਪਨੁਦਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਰਸੋ, ਉਰਸਿ ਜਾਯਤਿ, ਉਰਸਿਲੋਮੋ, ਉਰੋਮਜ੍ਝੇ ਵਿਜ੍ਝਿ. ਰਹਸਾ, ਰਹਸੋ, ਰਹਸਿ, ਰਹੋਗਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਹਂ ਤਦਾ. ਅਹਸਾ, ਅਹਸਿ. ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਾਰੋਹਾ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਮਚ੍ਚਯੇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਮਨੇਨ, ਮਨਸ੍ਸ, ਮਨੇ, ਮਨਸ੍ਮਿਂ, ਮਨਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ‘‘ਮਨਆਯਤਨਂ ਤਮਪਰਾਯਨੋ ਅਯਪਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦਹਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ‘‘ਨ ਮਨਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਯਸਂ ਲਦ੍ਧਾਨ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ. ‘‘ਸਿਰਂ ਛਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਰੂਪਾਨਿ ਮਨੋਗਣਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਕਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਨ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਵਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਰ ਇਮਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਨੋਗਣਭਾਵਵਿਭਾਵਿਨੀ ਗਾਥਾਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ –
‘‘ਮਨਸਾ ¶ ਮਨਸੋ ਮਨਸਿ’’,
ਇਤਿਆਦਿਵਸਾ ਠਿਤਾ;
ਸਾ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਰੂਪਾ,
ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਨੋਗਣੋ’’ਇਤਿ.
ਮਨੋਧਾਤੁ ਵਚੋਰਸ੍ਮਿ,
ਵਯੋਵੁਦ੍ਧੋ ਤਪੋਗੁਣੋ;
ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਤਮੋਨਾਸੋ,
ਯਸੋਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤੋ.
ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ, ਅਯੋਪਤ੍ਤੋ ਪਯੋਧਰਾ;
ਸਿਰੋਰੁਹਾ ਸਰੋਰੁਹਂ, ਉਰੋਮਜ੍ਝੇ ਰਹੋਗਤੋ.
ਛਨ੍ਦੋਭਙ੍ਗੋ ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ, ਮਨੋਮਯ’ਮਯੋਮਯਂ;
ਏਵਂਵਿਧੋ ਵਿਸੇਸੋ ਯੋ, ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਂ ਮਨੋਗਣੇ.
‘‘ਵਚੋ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਸਿਰੋ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਅਯੋ ਕਨ੍ਤਤਿ’’ ਇਚ੍ਚਪਿ;
ਉਪਯੋਗਸ੍ਸ ਸਂਸਿਦ੍ਧਿ, ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਂ ਮਨੋਗਣੇ.
ਮਨੋਗਣੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ;
ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ, ਲਬ੍ਭਤੇਵ ਯਥਾਰਹਂ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ –
ਸਾ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਗਣੇ;
ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਾ ਚ, ਸੋਕਾਰਨ੍ਤੂਪਯੋਗਤਾ.
ਇਦਂ ਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਏਵਂ ਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨਾਕੁਲਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਸਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.
ਅਥ ਮਨੋਗਣਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਕਥਯਾਮ –
ਯੇ ਤੇ ਨਾ ਸਸ੍ਮਿਂਵਿਸਯੇ,
ਸਾ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਤਾ ਯਥਾਰਹਂ;
ਸਮਾਸਤਦ੍ਧਿਤਨ੍ਤਤ੍ਤੇ,
ਮਜ੍ਝੋਕਾਰੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੁ.
ਸੋਕਾਰਨ੍ਤੂਪਯੋਗਾ ¶ ਚ,
ਕ੍ਰਿਯਾਯੋਗੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ;
ਸਦ੍ਦਾ ਏਵਂਵਿਧਾ ਸਬ੍ਬੇ;
ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਾ ਮਤਾ.
ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਬਿਲਂ ਪਦਂ ਮੁਖ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ – ਬਿਲਸਾ, ਬਿਲਸੋ, ਬਿਲਸਿ, ਬਿਲਗਤੋ, ਬਿਲਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਪਦਸਾਵ ਅਗਮਾਸਿ, ਤੀਣਿ ਪਦਵਾਰਾਨਿ, ਮਾਕਾਸਿ ਮੁਖਸਾ ਪਾਪਂ, ਮੁਖਗਤਂ ਭੋਜਨਂ ਛਡ੍ਡਾਪੇਤਿ. ਸਚ੍ਚੇਨ ਦਨ੍ਤੋ ਦਮਸਾ ਉਪੇਤੋ. ਰਸਵਰਂ ਰਸਮਯਂ ਰਸਂ ਪਿਵੀਤਿ. ਇਦਂ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਲਕ੍ਖਣਂ.
ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਭਵਤਿ –
ਯੇ ਸਮਾਸਾਦਿਭਾਵਮ੍ਹਿ, ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੁ;
ਨਾ ਸ ਸ੍ਮਿਂਵਿਸਯੇ ਸਾਸੋ-ਸ੍ਯਨ੍ਤਾ ਪਨ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿਹਿ.
ਸੋਕਾਰਨ੍ਤੂਪਯੋਗਾ ਚ,
ਕ੍ਰਿਯਾਯੋਗੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ;
ਸਦ੍ਦਾ ਏਵਂਵਿਧਾ ਚਾਪਿ,
ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਾ ਮਤਾ.
ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਆਪੋ ਵਾਯੋ ਸਰਦੋ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ. ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ – ਆਪੋਧਾਤੁ, ਵਾਯੋਧਾਤੁ, ਆਪੋਕਸਿਣਂ, ਵਾਯੋਕਸਿਣਂ, ਆਪੋਮਯਂ, ਵਾਯੋਮਯਂ, ਜੀਵ ਤ੍ਵਂ ਸਰਦੋਸਤਂ, ਸਰਦਕਾਲੋ. ਆਪੇਨ, ਆਪਸ੍ਸ, ਆਪੇ, ਆਪਸ੍ਮਿਂ, ਆਪਮ੍ਹਿ. ਵਾਯੇਨ, ਵਾਯਸ੍ਸ, ਵਾਯੇ, ਵਾਯਸ੍ਮਿਂ, ਵਾਯਮ੍ਹਿ. ਸਰਦੇਨ, ਸਰਦਸ੍ਸ, ਸਰਦੇ, ਸਰਦਸ੍ਮਿਂ, ਸਰਦਮ੍ਹਿ. ਆਪਂ ਆਪਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਵਾਯਂ ਵਾਯਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਸਰਦਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਸਰਦਂ ਰਮਣੀਯਾ ਨਦੀ.
ਕੇਚਿ ¶ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਨਨੁ ਸਾਸਨੇ ਵਾਯਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਵਾਯੁਸਦ੍ਦੋਪਿ ਮਨੋਗਣਾਦੀਸੁ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
‘‘ਵਾਯੁ ਵਾਯੋ’’ਤਿ ਏਤੇਸੁ, ਪਚ੍ਛਿਮੋਯੇਵ ਇਚ੍ਛਿਤੋ;
ਮਨੋਗਣਾਦੀਸੁ ਨਾਦਿ, ਆਦਿਗ੍ਗਹਵਸੇਨਿਧ.
‘‘ਮਨੋਧਾਤੁ ਵਾਯੋਧਾਤੁ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਹਿ;
ਅਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨੇਵ, ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਾਨਿ ਸਿਜ੍ਝਰੇ.
ਵਾਯੁਸਦ੍ਦਮ੍ਹਿ ਗਹਿਤੇ, ਆਦਿਗ੍ਗਹਵਸੇਨਿਧ;
‘‘ਵਾਯੋਧਾਤੂ’’ਤਿ ਓਮਜ੍ਝਂ, ਰੂਪਮੇਵ ਨ ਹੇਸ੍ਸਤਿ.
ਯਥਾ ਹਿ ਆਯੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਾਗਮਂ;
‘‘ਆਯੁਸਾ ਏਕਪੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਨਸਾਦਿਪਦਂ ਵਿਯ.
ਨ ਤਥਾ ਵਾਯੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਾਗਮਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਗਣਾਦਿਮ੍ਹਿ, ਤਸ੍ਸੋ’ਕਾਸੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਵਾਯਤਿ ਇਤਿ, ਵਾਯੋ’’ ਇਤਿ ਗਰੂ ਵਦੁਂ;
‘‘ਵਾਯੋਧਾਤੂ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ, ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ.
ਯਤ੍ਥ ਪਥਵੀ ਚ ਆਪੋ ਚ, ਤੇਜੋ ਵਾਯੋ ਨ ਗਾਧਤਿ;
ਏਤ੍ਥ ਆਪਾਦਿਕਂ ਸਦ੍ਦ-ਤ੍ਤਿਕਂ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕੇ.
ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਲਕ੍ਖਣਂ. ਏਤ੍ਥ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਬਿਲ ਪਦਾਦਿਤੋ ਆਪਾਦਿਤੋ ਚ. ਏਵਂ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨਾਕੁਲਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਸਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.
ਅਥ ਅਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ ਕਥਯਾਮ –
ਯੇ ਚ ਨਾਵਿਸਯੇ ਸੋਨ੍ਤਾ, ਯੇ ਚ ਸ੍ਮਾਵਿਸਯੇ ਸਿਯੁਂ;
ਸਦ੍ਦਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਤੇ, ਅਮਨੋਗਣਸਞ੍ਞਿਤਾ.
ਕੇ ¶ ਤੇ? ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕ੍ਖਰਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਚੇਵ ਦੀਘੋਰਸਦ੍ਦਾ ਚ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਸੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ ਅਕ੍ਖਰਸੋ ਸੁਤ੍ਤਸੋ ਉਪਾਯਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਠਾਨਸੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੋਨ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਦੀਘੋਰਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਨ ਸ੍ਮਾਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਦੀਘਸੋ ਓਰਸੋ’’ਤਿ ਸੋਨ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਅਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ.
ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਭਵਤਿ –
ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਯੇ, ਸਾ ਸੋ ਸ੍ਯਨ੍ਤਾਦਿਭਾਵਤੋ;
ਏਵਂਵਿਧਾਪਿ ਤੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਅਮਨੋਗਣਸਞ੍ਞਿਤਾ.
ਕੇ ਤੇ? ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਕਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਏਵਂ ਅਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨਾਕੁਲਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਸਮੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.
ਏਵਂ ਦਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਾਦੀਸੁ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਯਦਿਦਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਯੇ ਸਮਾਸਾਦਿਭਾਵਮ੍ਹਿ, ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੂ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਤੇਨ ‘‘ਪਰੋਸਤਂ ਗੋਮਯਂ ਗੋਧਨੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਗੋਪਰਸਦ੍ਦਾਦਯੋਪਿ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਨਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ –
ਏਤ੍ਥ ਮਨੋਗਣਾਦੀਨਂ, ਅਨ੍ਤਸ੍ਸੋਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਿਦਂ;
‘‘ਮਜ੍ਝੋਕਾਰਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਤ੍ਵਾਗਮਾਦਿਕਂ.
‘‘ਪਰੋਸਤਂ ਗੋਮਯ’’ਨ੍ਤਿ-ਆਦੀਸੁ ਅਮਨੋਗਣੋ;
ਪੁਬ੍ਬਭੂਤਂ ਪਦਂ ਓਸ੍ਸਾ-ਗਮਤ੍ਤਾ’ਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਚ.
ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਮਨੋਗਣਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਮਨੋਗਣਵਿਭਾਵਨਾਯਂ ਮਨੋਗਣੋ ਮਨੋਗਣਾਦਿਕੋ ਅਮਨੋਗਣੋ ਚਾਤਿ ਤਿਧਾ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮਨੋਗਣੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਮਾਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਮਨਸੋ ਨਰੋ, ਥਿਰਚੇਤਸਂ ਕੁਲਂ, ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਚਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾਤਿਆਦਿਨਾ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਚਿ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਦਾ ਮਨਸਦ੍ਦੋ ਸਕਤ੍ਥੇ ਅਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘ਅਬ੍ਯਗ੍ਗੋ ਮਨੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਮਨਸੋ, ਅਲੀਨੋ ਮਨੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਅਲੀਨਮਨਸੋ’ਤਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਮਨੋਗਣਨਯੇਨਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ‘‘ਖਨ੍ਤਿਸੋਰਚ੍ਚਮੇਤ੍ਤਾਦਿ-ਗੁਣਭੂਸਿਤਚੇਤਸੋ. ਅਜ੍ਝੇਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨੋਗਣਨਯੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਟ੍ਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਦਾਠਾਨਾਗ-ਤ੍ਥੇਰੇਨ ਥਿਰਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਮਨੋਗਣਨਯੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਮਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਮਨਸਇਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਸਕਾਰਨ੍ਤਪਕਤਿਭਾਵੇਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਭਾਵਂ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਮਤਿਵਸੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਚ ਵਚਨੇਸੁ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਤਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘‘ਗੁਣਭੂਸਿਤਚੇਤਸੋ, ਥਿਰਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਛਟ੍ਠੀਚਤੁਤ੍ਥੀਤਤਿਯਾਰੂਪਾਨਿ ਨਸਿਯੁਂ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਯੇਵ ਅਨਭਿਮਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸਿਯੁਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਯਤ੍ਥ ਹਿ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ਮਨਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਚ ਸਕਤ੍ਥੇ ਅਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਕਾਰਾਗਮਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਚ ਮਨੋਗਣੇ ਮਨਨਯੇਨ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਕਾਰਾਗਮਾਨਂ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮਾਸਵਿਸਯੇਯੇਵ ਮਨਾਦਿਸਦ੍ਦਾ ਸਕਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਕਾਰਾਗਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਚ ਮਨੋਗਣੇ ਮਨਨਯੇਨ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਂ, ਸਦ੍ਦਗਤੀਸੁ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਪਦਮਾਲਾ ਤਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ – ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤੋ ਮਨੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸੋ ਨਰੋ’’ਤਿ ਏਵਮਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਪੇਕ੍ਖਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ –
ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸੋ ਨਰੋ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ ਨਰਾ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਂ ਨਰਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸੇ ਨਰੇ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਨ ਨਰੇਨ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਹਿ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਭਿ ਨਰੇਹਿ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸੋ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾਨਂ ਨਰਾਨਂ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸ੍ਮਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਮ੍ਹਾ ਨਰਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਹਿ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਭਿ ਨਰੇਹਿ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸੋ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾਨਂ ਨਰਾਨਂ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਿ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸ੍ਮਿਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਮ੍ਹਿ ਨਰੇ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਸੁ ਨਰੇਸੁ. ਭੋ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸ ਨਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ ਨਰਾਤਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਏਵਂ ਸਕਾਰਾਗਮਸ੍ਸ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਲਬ੍ਭਮਾਨਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਠਮਾਦੁਤਿਯਾਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਏਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਸਾਗਮੋ ਭਵਤਿ ਆਦੇਸਸਰਵਿਭਤ੍ਤਿਸਰਪਰਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਚ ਨਯੋ ਸੁਖੁਮੋ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤੋ ਮਨੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੋ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਪੇਕ੍ਖਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੋ ਨਰੋ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾ ਨਰਾ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਂ ਨਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਾਗਮੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਪਰੋਪਿ ਨਯੋ – ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਮਨੋ ਚਾਤਿ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖਕਸ੍ਸਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੋ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਨੋਗਣੇ ਮਨਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ¶ ਏਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸਾਗਮੋ ਭਵਤਿ ਆਦੇਸਸਰਪਰਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਚ ਏਤ੍ਥ, ਏਵਂ ‘‘ਅਲੀਨਮਨਸੋ ਨਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਅਯਂ ਤਿਵਿਧੋ ਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਂ ਕੁਲਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਂ ਕੁਲਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ ਕੁਲੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਠਮਾਦੁਤਿਯਾਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਨਂ ਏਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਯਥਾਰਹਂ ਸਾਗਮੋ ਭਵਤਿ ਆਦੇਸਸਰਵਿਭਤ੍ਤਿਸਰਪਰਤ੍ਤਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਨਯੋ ਸੁਖੁਮੋ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਠਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸਾਗਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾਯੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਂ ਇਤ੍ਥਿ’’ਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਏਵਂ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਚਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾ, ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਚਾਯੋ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ. ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਚਂ ਉਪਾਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ. ‘‘ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਂ ਕੁਲਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਾਗਮੋ ਨਤ੍ਥਿ.
ਸੋਤੂਨਂ ਞਾਣਪ੍ਪਭੇਦਜਨਨਤ੍ਥਂ ਅਪਰਾਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ ਸਹਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨ – ਮਨੋ ਏਵ ਮਾਨਸਂ, ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੋ. ‘‘ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੋ, ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸਾ. ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸਂ, ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੇ. ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਮੇਧਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੁਮੇਧਸੋ. ‘‘ਸੁਮੇਧਸੋ, ਸੁਮੇਧਸਾ. ਸੁਮੇਧਸਂ, ਸੁਮੇਧਸੇ. ਸੁਮੇਧਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ, ਏਵਂ ‘‘ਭੂਰਿਮੇਧਸੋ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ. ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ –
‘‘ਯਂ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ ਸੁਮੇਧੋਤਿ, ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਂ ਸੁਮੇਧਸਂ;
ਕਿਂ ਨੁ ਤਮ੍ਹਾ ਵਿਪ੍ਪਵਸਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਪਿਙ੍ਗਿਯ;
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ.
ਨਾਹਂ ਤਮ੍ਹਾ ਵਿਪ੍ਪਵਸਾਮਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;
ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਣਾ, ਗੋਤਮਾ ਭੂਰਿਮੇਧਸਾ’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸਾ ਸੁਮੇਧਸਾ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਨਪੁਂਸਕੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸਂ ਸੁਮੇਧਸ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਏਤੇਸਂ ਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਨਯਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤੋ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਹਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਕਥਾਯੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਪਿਚ ਲੋਕੇ ਨੀਤਿ ਨਾਮ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਕਥਿਤਾ ਏਵ ਸੋਭਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਸਾਸਨੇ ਨੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਕਥਿਤਾਤਿ.
ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਨਯਤੋ ਏਵਂ, ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿਮੇ;
ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਪਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਂ ਮਹੇਸਿਨੋ.
ਵਿਸੇਸੋ ਤੇਸੁ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਯੋ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ, ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਤਂ’ਧੁਨਾ.
‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ ਯਥ ਫੁਸ੍ਸਿਤਗ੍ਗੇ’’, ਇਤਿਆਦਿਨਯੇਨ ਹਿ;
ਕਤ੍ਥਚੋਦਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗ-ਰੂਪਾਨਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਿਯੁਂ.
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਿਚ੍ਚੇਵ, ਤਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਪਕਾਸਯੇ;
‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਭੁਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’, ਇਤਿ ਭਾਸਨ੍ਤਿ ਕੇਚਨ.
ਤਤ੍ਰ ਕਾਨਿਚਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ – ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਕਾਰੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਕਾਰੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਪੁਰਿਸਕਾਰੇ, ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤੇ ਸਂਸਾਰੇ, ਜੀਵੇ ਸਤ੍ਤਮੇ, ਨ ਹੇਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ, ਬਾਲੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਮਾਨਿ ¶ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਞ੍ਚ ਏਕਾਰਾਦੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਯੇ ਪਨ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਯਦਿ ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘ਥਾਲਿਯਂ ਓਦਨਂ ਪਚਤੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਆਧਾਰਸੁਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘ਗਿਮ੍ਹਾਨ ਮਾਸੇ ਪਠਮਸ੍ਮਿਂ ਗਿਮ੍ਹੇ’ਤਿ ਇਦਂ ਕਤਰਤ੍ਥਂ ਜੋਤੇਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਨ ਮਯਂ ਭੋ ‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇਤਿ ਇਦਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮ, ਅਥ ਖੋ ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਾ’’ਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਦੋਸੋਯੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਨਨੁ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਸ੍ਸ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ਆਧਾਰਭਾਵਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਆਧਾਰਸੁਤਿ ਚ ਆਧਾਰਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਚ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਰੂਪਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਗਹਿਤੇ ਨ ਕੋਚਿ ਵਿਰੋਧੋ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਕੁਸਲੋ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੇ ਸਤਿ ਏਵਂ ਅਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੋਹਮੁਪ੍ਪਾਦਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕਥਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਦਸਾਮਞ੍ਞਲੇਸਮਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਸਦ੍ਦਸਾਮਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਇਚ੍ਛਥ, ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ.
ਅਪਿਚ ਤਥੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਰੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਤਿ ਆਧਾਰਸੁਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਰਸ੍ਮਿਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਥੁ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਗਹਣੇਪਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੇਨ ¶ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦੋਸੋਯੇਵ ਸਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਪਠਮਾਯ ਯੋਗਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਰੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਮੇਵਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਬਾਲੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ਗਹਣੇ ਸਤਿ ‘‘ਬਾਲਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਜਾਨਨਦੋਸੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦਯੋਗਤੋ ਪਨ ‘‘ਬਾਲੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਮੇਵਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮਵਸੇਨੁਚ੍ਚਾਰਿਤੇ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ ਪਦੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਮੇ ਦੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨ ਸੁਤਿਵਸੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਤੇਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੋਯੇਵ ਸੋਤਾਰੇ ਪਟਿਭਾਤਿ ‘‘ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿਆਖ੍ਯਾਤੇਨ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਪਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਥਭੂਤੋ ਉਪਯੋਗਵਚਨਤ੍ਥੋ ‘‘ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿਆਖ੍ਯਾਤੇਨ ਅਵਚਨੀਯਤ੍ਤਾ, ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਕੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਮਾਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਬਾਲੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਂ ਅਪਰੇਹਿ ‘‘ਬਾਲੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨੇਹਿ ਸੁਤਿਵਸੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਤੇਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੋਯੇਵ ਸੋਤਾਰੇ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਨ ਇਤਰਵਚਨਤ੍ਥੋ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਬਾਲੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨਤ੍ਤਂ.
ਯਂ ਪਨਾਚਰਿਯੇਨ ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –
‘‘ਤਯੋ ਗਿਰਿਂ ਤਿਅਨ੍ਤਰਂ ਕਾਮਯਾਮਿ,
ਪਞ੍ਚਾਲਾ ਕੁਰੁਯੋ ਕੇਕਕੇ ਚ;
ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਕਾਮਯਾਮਿ,
ਤਿਕਿਚ੍ਛ ਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਕਾਮਨੀਤ’’ਨ੍ਤਿ –
ਇਮਸ੍ਸ ¶ ਕਾਮਨੀਤਜਾਤਕਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਕੇਕਕੇ ਚਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ਤੇਨ ਕੇਕਕਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ‘‘ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਲੋਕੇ ਸਧਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ’’ਤਿ ਚ ਆਦੀਸੁ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ‘‘ਪੁਰਿਸੇ, ਲੋਕੇ, ਸਧਨੇ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਭੁਮ੍ਮੇਕਵਚਨਭਾਵੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਭਾਵਸ੍ਸ ਪਨ ਅਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਵਦਤਿ ਮਞ੍ਞੇ. ਆਚਰਿਯਾ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾਪਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ – ‘‘ਕੇਕਕੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਮੇਵ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਲਾ, ਕੁਰੁਯੋ’’ਤਿ ਸਹਜਾਤਪਦਾਨਿ ਵਿਯ, ਰਟ੍ਠਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ‘‘ਕੁਰੁਯੋ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਵੇਸ੍ਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਸਹਜਾਤਪਦੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਯੁਤ੍ਤਿ ਚ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਲਾ’’ਤਿ, ‘‘ਕੁਰੁਯੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਕਕੇ’’ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਸ੍ਸ ਵਚਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੇਕਕੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਮੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸੋਧਨਵਿਧਾਯਕੋ ਆਚਰਿਯੋ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਾਮਂ ਕਤੇ ਪਕਰਣੇ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੋ ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜੀਵੋ, ਸੁਖੇ ਦੁਕ੍ਖੇ ਜੀਵੇ’’ਤਿ ਆਹ, ਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ਚ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭਾਵਮੇਵ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੋ, ਸੁਖਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ, ਜੀਵੋ’’ਤਿ ਸਾਧਨੀਯਂ ਰੂਪਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਲੋਪਵਸੇਨ ਅਕਾਰੋਕਾਰਾਨਞ੍ਚ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਸੁਖੇ, ਦੁਕ੍ਖੇ, ਜੀਵੇ’’ਤਿ ਰੂਪਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਮਾਹ. ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁ ਕੂਲਾ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਚਰਿਯੇਨਪਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਦ੍ਵਿਪਦੇ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ਵੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵਿਪਦੇ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣੇ’’ਤਿ ¶ ਚ ਇਦਂ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਨਾਗਾਵਾਸਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਨਾਗਾਵਾਸਸਤੇ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ਤੇਸਂ ਭੁਮ੍ਮੇਕਵਚਨਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ, ‘‘ਕੇਕਕੇ’’ਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ‘‘ਏਸੇਸੇ ਏਕੇ ਏਕਟ੍ਠੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਸੇਸੇ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਿ ਵਾ ਸਿਯੁਂ, ਉਪਯੋਗਵਚਨਾਨਿ ਵਾ. ਯਥੇਤਾਨਿ ਏਵਂਵਿਧਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਕੇਕਕੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਤਥਾਵਿਧਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਬਾਲੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੇ, ਕੇਕਕੇ’’ਤਿ, ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ, ਅਟ੍ਠ ਨਾਗਾਵਾਸਸਤੇ, ਕੇ ਪੁਰਿਸੇ, ਏਸੇਸੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸਬ੍ਬਨਾਮਏਕਵਚਨਅਨੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ਸਾਸਨਵਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਪੁਥੁਵਚਨਾਨਮੇਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨੇਵ ਭਵਤੀਤਿ ਅਵਸ੍ਸਮਿਦਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਬਾਲੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤਾ ਅਤੀਵ ਸੁਖੁਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਸਦ੍ਧੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਆਚਰਿਯੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਤਦੁਪਦੇਸਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਚ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾਨਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾ ਵਿਵਿਧਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਤੋ ਤਾਵ ਇਦਂ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਂ – ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤਾ ਕੋਸਿਯਾਯਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਕੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੇ ਪੁਰਿਸੇ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਕਿਨ੍ਨਾਮੋ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੋਨਾਮੋ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਸਮਾਸਪਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਿਸਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਿਂ ਨਾਮਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਕੋਨਾਮੋਤਿ ਹਿ ਸਮਾਸੋ. ਤੇਨ ‘‘ਕੋਨਾਮਾ ਇਤ੍ਥੀ, ਕੋਨਾਮਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਨਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਕ੍ਵ ਤੇ ਬਲਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੋ ਤੇ ਬਲਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕ੍ਵਸਦ੍ਦੇਨ ਈਸਕਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੋ ਸਤ੍ਤਮਿਯਨ੍ਤੋ ਕੋਸਦ੍ਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕ੍ਵ ਕੋਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮੀਸਕਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾ. ਤਥਾ ‘‘ਇਧ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹੇਸੁ, ਇਧ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹਿਸੁ, ਨ ਤੇਨਤ੍ਥਂ ਅਬਨ੍ਧਿ ਸੋ, ਨ ਤੇਨਤ੍ਥਂ ਅਬਨ੍ਧਿਸੂ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਇਦਂ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਂ – ‘‘ਯਂ ਨ ਕਞ੍ਚਨਦ੍ਵੇਪਿਞ੍ਛ, ਅਨ੍ਧੇਨ ਤਮਸਾ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਕਾਰੋ ‘‘ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਕਤਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਨਕਾਰੋ ਉਪਮਾਨੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਟਿਸੇਧੇ.
‘‘ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਚ,
ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚ ਯੋ ਨਰੋ;
ਹਤਾਵਕਾਸੋ ਵਨ੍ਤਾਸੋ,
ਸ ਵੇ ਉਤ੍ਤਮਪੋਰਿਸੋ’’ਤਿ
ਏਵਮਾਦੀਨਿਪਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਇਦਂ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਂ – ‘‘ਤਣ੍ਹਂ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਂ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਞ੍ਚ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਨੀਘੋ ਯਾਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇਪਿ ਤਥਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ
‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਰਾਜਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਚ ਖਤ੍ਤਿਯੇ;
ਰਟ੍ਠਂ ਸਾਨੁਚਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਨੀਘੋ ਯਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ
ਵੁਤ੍ਤਂ.
‘‘ਵਨਂ ¶ ਛਿਨ੍ਦਥ ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਵਨਤੋ ਜਾਯਤੇ ਭਯਂ;
ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਂ, ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ
ਏਵਮਾਦੀਨਿਪਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਚ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾਨਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾ ਵਿਵਿਧਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਅਪਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਮਖਿਲਂ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਾਠਕ੍ਕਮੇ,
ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਲੋਕਨੀਤਿਵਿਧੁਰਾ ਪਾਠੇ ਨਯਾ ਵਿਜ੍ਜਰੇ;
ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਬਾਹਿਰਗਤਂ ਏਤ੍ਥੇਵ ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਧੋ,
ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਮਲਧਮ੍ਮਸਾਗਰਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤਿਤ੍ਥੂਪਗੇ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ, ਬਾਲੇ ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨਤ੍ਤਂ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨੇਹਿ ਤੇਸਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਤ੍ਤੇਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਜੋਤਕਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਪਿ ਹਿ ਸਦ੍ਦਾ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਰਣਲਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਸੀਹੋ ਗਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਵਂਨਾਮਕੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਸੀਹੋ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਚਾਲੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਮਿਗਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਿਨ੍ਧਵਮਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਰੋਗਿਸਾਲਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਸਿਨ੍ਧਵਮਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਲਵਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਪਕਰਣਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ‘‘ਇਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਵਂਨਾਮਿਕਾ ਧਮ੍ਮਜਾਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਇਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਅਚ੍ਛਮਿਗੋ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਏਕਦੇਸਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸ ਘਟਧਾਰਕਂ ¶ ਦਣ੍ਡਧਾਰਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਘਟਦਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਲਿਙ੍ਗਂ, ਤਥਾਪਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਨ ਤਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ.
‘‘ਇਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਇਸ੍ਸਾ ਪੁਰਿਸਮਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੂ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਸੀਹੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਮਿਗਰਾਜਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਆਸਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਿਗਾਧਿਪੋ ਕੇਸਰਸੀਹੋ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਸੀਹੋ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ, ਸੀਹੋ ਸੇਨਾਪਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਸੀਹੋ ਨਾਮ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਸੀਹੋ ਨਾਮ ਸੇਨਾਪਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਤਰਸਵਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਸਿਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਨਾਵਂ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਆਲਪਨਤ੍ਥਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਜੋਤਨਂ ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ ਯਥ ਫੁਸ੍ਸਿਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਤ੍ਤੇਪਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਂ ਏਵ ਹਿ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਏਵਂਵਿਧਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮੋਪਯੋਗਵਚਨਾਨਿ ਵਿਯਾਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਵਂਵਿਧਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ‘ਏਕਾਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੋਗਧਰੂਪਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ. ਆਦੇਸਵਸੇਨ ਹਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਤ੍ਤਵਿਧਤਾਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ.
ਕੇਚਿ ¶ ਪਨ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯਾਯਂ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਭੂਤੋ, ਭੂਤਾ. ਭੂਤ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮੋਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ? ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇ ਚ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ‘‘ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ, ਨਯਨਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇ, ਤਦਤ੍ਥੇ ਚਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁਯੇਵ ਠਾਨੇਸੁ, ਪਭੇਦਤੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਦਾਨਰੋਚਨਧਾਰਣਨਮੋਯੋਗਾਦਿਭੇਦੇ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਇਮਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ. ਨਨੁ ਦਾਨਕ੍ਰਿਯਾਯੋਗੇ ‘‘ਅਭਿਰੂਪਾਯ ਕਞ੍ਞਾ ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਰੂਪਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਯ, ਭੂਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਾਨਰੋਚਨਧਾਰਣਨਮੋਯੋਗਾਦਿਭੇਦੇ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਪਾਲ਼ਿਨਯਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਭਿਰੂਪਾਯ ਕਞ੍ਞਾ ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਆਗਤੋ ਨਯੋ, ਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਤੋ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਞ੍ਹਿ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਿਰੂਪਸ੍ਸ ਕਞ੍ਞਾ ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਦਰੂਪਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਨਮੋਯੋਗਾਦੀਸੁਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਸਾਸਨਾਵਚਰਾਪਿ ਹਿ ਨਿਪੁਣਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ –
‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ,
ਨਮੋ ਧਮ੍ਮਾਯ ਧਮ੍ਮਿਨੋ;
ਨਮੋ ਸਙ੍ਘਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ,
ਨਮੋਕਾਰੇਨ ਸੋਤ੍ਥਿ ਮੇ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਮੁਖੇ ¶ ਸਰਸਿ ਸਮ੍ਫੁਲ੍ਲੇ, ਨਯਨੁਪ੍ਪਲਪਙ੍ਕਜੇ;
ਪਾਦਪਙ੍ਕਜਪੂਜਾਯ, ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਸਤਤਂ ਦਦੇ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਨਰੋ ਨਰਂ ਯਾਚਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਥੁਂ, ਨਰੇਨ ਦੂਤੋ ਪਹਿਤੋ ਨਰਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ਗਾਥਾਰਚਨਮ੍ਪਿ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਸਾਸਨਾਵਚਰਾਪਿ ਨਿਪੁਣਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਵਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਗਾਥਾਰਚਨਮ੍ਪਿ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤੇ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਕਤਪਰਿਚਯਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਰੂਪਾ ਗਾਥਾਪਿ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਾਨਿਪਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਅਕਤਪਰਿਚਯਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਬਾਲਦਾਰਕਾ, ਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਤਪਰਿਚਯਵਸੇਨ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾ ਪਨ ਅਪ੍ਪਕਤਰਾ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਹਿ ਪਦੇਸੇ ਕੁਮਾਰਕੇ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਾ ਗਰੂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਮਾਦਿਮ੍ਹਿ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇ ਚ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਨਚਤੁਕ੍ਕਂ, ਪਭੇਦਤੋ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਦਾਨਰੋਚਨਧਾਰਣਨਮੋਯੋਗਾਦਿਭੇਦੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਹਿਚਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਨਿ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਾਯ, ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਨਯਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਾਨੁਰੂਪੇਨ ਆਯਾਦੇਸਸ੍ਸ ਪਯੋਗਰਚਨਾ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਨਗਰਂ ਨੇਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਨਗਰਂ ਨੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਸਕ੍ਕਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਕ੍ਕਤੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਅਪੇਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਮਾ ਅਪੇਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ¶ , ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਧਮ੍ਮਤਾ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਯ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ਇਤਿ ਪਭੇਦਤੋ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਠਾਨਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –
ਪਾਠੇ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰ-ਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਾਧੁਨਨ੍ਦਨੇ;
ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਨਮੋਯੋਗੇ, ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠੋ ਨਾਮ ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਤ੍ਰਾਪਿ ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਨਮੋ ਕਰੋਹਿ ਨਾਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਸੋਤ੍ਥਿ ਭਦਨ੍ਤੇ ਹੋਤੁ ਰਞ੍ਞੋ, ਸੋਤ੍ਥਿ ਜਨਪਦਸ੍ਸ’’. ਏਵਂ ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਪਿ;
ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਨਮੋਯੋਗੇ, ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਤਥਾ ਹਿ
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਬੁਦ੍ਧਗਤਾ ਸਤੀ’’ਤਿ
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਗੁਲ਼ਂ ਖਿਪਮਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗੁਲ਼ਂ ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਆਯਾਦੇਸਵਜ੍ਜਿਤੋ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਗਾਥਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾਯਮ੍ਪਿ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਠਿਤਾਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਪਿ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਨਮਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਆਯਾਦੇਸਵਜ੍ਜਿਤੋ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ¶ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮਣਸ੍ਸ ਰੋਚਤੇ ਸਚ੍ਚਂ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਿਲਾਘਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਯਾਦੇਸਵਿਵਜ੍ਜਿਤੋ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਦਾਨਰੋਚਨਾਦੀਸੁ ਬਹੂਸੁ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਂ ਰੂਪਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਮੂਲਂ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਸ ਗਤਿਯਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਪਤਿਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਮਮ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ, ਯੋ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ ਦਕਾਯ ਨੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਯਨਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਂ ਉਦਕਂ ਨੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਕਸੋਬ੍ਭਂ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਵਿਰਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਮ ਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਮ ਵਚਨਤੋ ਵਿਰਮਥਾਤਿ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਮਹਾਗਣਾਯ ਭਤ੍ਤਾ ਮੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਮ ਮਹਤੋ ਹਂਸਗਣਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਾਤਿ ਹਿ ਸਾਮਿਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਮ ਹਂਸਰਾਜਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਚਸ੍ਮ ਧਨਞ੍ਚਯਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਯਂ ਧਨਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਚ ਭਵਾਮਾਤਿ ਹਿ ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਾਯਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਦਾਨਕ੍ਰਿਯਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇਯੇਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਨਞ੍ਚਯਰਾਜੇਨ ਮਯਂ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਚ ਭਵਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਂ.
‘‘ਵਿਰਾਗਾਯ ¶ ਉਪਸਮਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਸਦ੍ਦਰੂਪਾਨਿ ਤਦਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਪਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਦ੍ਦਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਨਯਾਯ. ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਤ੍ਥਞ੍ਹੇਸ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਭਵਭੋਗਾਦਿਅਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਵਸੇਨੇਵ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਂ ਸਦ੍ਦਰੂਪਂ ਪਯੁਞ੍ਜਿਂਸੁ, ਏਵਂ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਨਯਨਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇ ਤਦਤ੍ਥੇ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁਯੇਵ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦਾਨਰੋਚਨਾਦਿਭੇਦੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ. ਤਥਾ ਹਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਂ ਸਦ੍ਦਰੂਪਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾਦਿਵਸੇਨ ਪਨ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸਦ੍ਦਰੂਪਾਨਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇਪਿ ਹਿ ‘‘ਆਯ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਤੂ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪੁਰਿਸਾਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਮਣਾਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਨਨੁ ਭੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੀਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮੁਖਂ. ਏਕਵਚਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਦਦਾਤਿ. ਵਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਯ ਸਮਣਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਦਰੂਪਾਨਿ ਨਯਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਮੁਖਸਦ੍ਦਯੋਗਤੋ ਬਹੁਵਚਨਭਾਵਤੋ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤੋ ਚ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਮੁਖਸਦ੍ਦਯੋਗਾਦਿਵਿਰਹਿਤੇ ਪਨ ਠਾਨੇ ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੀਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਆਯਾਦੇਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ¶ , ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਾ ਏਵ ਭਵਤਿ, ਨ ਛਟ੍ਠਿਯਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਨ ਚ ਤੇਨ ‘‘ਮੁਖਸਦ੍ਦਟ੍ਠਾਨੇ ਦੇਤੀਤਿਆਦਿਕੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯਭੂਤੇ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇ ਠਿਤੇ ਆਯਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਏਕਵਚਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਦਦਾਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਏਕਵਚਨਸ੍ਸੇਵ ਆਯਾਦੇਸੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਦਦਾਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਦਂ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਤ੍ਤਂ ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਵੋਚ, ਨ ਚ ‘‘ਦੇਤੀਤਿਆਦਿਕੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯਭੂਤੇ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇ ਸਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ‘‘ਵਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਦਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਦਾਨੇਯੇਵ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ ਆਯਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਨ ਦਾਨਾਦਿਕ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਆਯਾਦੇਸਵਿਧਾਨਂ ਞਾਪੇਤਿ.
ਯਦਿ ਪਨ ਦਾਨਾਦਿਕ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਆਯਾਦੇਸਵਿਧਾਨਂ ਸਿਯਾ, ਵੁਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇਨ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਿਯਂ ਮੂਲੋਦਾਹਰਣੇਯੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਪਯੋਗਾਨਿ ਵਿਯ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਯ ਦੀਯਤੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਹਿ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੋ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ ‘‘ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦੀਯਤੇ’’ਤਿ ਆਯਾਦੇਸਰਹਿਤਾਨਿਯੇਵ ਰੂਪਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਥੇਰੋ ਦਾਨਾਦਿਕ੍ਰਿਯਾਪੇਕ੍ਖਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਂ ਰੂਪਮੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿ. ਤੇਨ ਸੋ ਪਯੋਗੋ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਯੋਗੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਦਾਨਾਦਿਕ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਆਯਾਦੇਸਵਿਧਾਨਂ ਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਜ੍ਜੇਵਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਯੇਵ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ ‘‘ਆਯ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਤੂ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵਿਸਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਨਾਞ੍ਞਾਨੀਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਵਿਸਯਾਯੇਵ ਤਸ੍ਸ. ਕਤਮਾਨਿ? ‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪੋ ¶ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦਕਾਯ ਨੇਤਿ, ਵਿਰਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਮਵਚਨਾਯ, ਗਣਾਯ ਭਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ. ‘‘ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਵਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਵਿਸਯਾਵਾਤਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇਨ ਮੂਲੋਦਾਹਰਣੇਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਕਿਮੁਦਾਹਰਣੇ ਪਨ ‘‘ਵਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਅਵਚਨੇ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ – ‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਮੂਲਾਯ, ਸਗ੍ਗਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੂਲੋਦਾਹਰਣੇਸੁ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਥਾ ‘‘ਦਕਾਯ ਨੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦਕਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਯਨਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਿਰਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਮ ਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ, ‘‘ਗਣਾਯ ਭਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਗਣਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਸਾਮਿਵਚਨਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ, ‘‘ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਚਸ੍ਮ ਧਨਞ੍ਚਯਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਮੁਦਾਹਰਣੇਪਿ ‘‘ਸਗ੍ਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਗਮਨਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਵਾਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯਞ੍ਚ ਪਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁਯੇਵ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦਾਨਰੋਚਨਾਦਿਭੇਦੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਂ ਜੇਟ੍ਠਿਕਾਯ ਅਦਾਸਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਾਲਂ ਕਨਿਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਦਾਨਪ੍ਪਯੋਗੇ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਰੂਪਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਦੀਯਤੇ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ¶ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਨਮੋ ਕਰੋਹਿ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਸੋਤ੍ਥਿ ਭਵਤੁ, ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਸਿਲਾਘਤੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਪਯੋਗੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯਞ੍ਚ ਪਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁਯੇਵ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਦਾਨਰੋਚਨਾਦਿਭੇਦੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ’’ਤਿ ਵਦਥਾਤਿ? ਉਪ੍ਪਥਮਵਤਿਣ੍ਣੋ ਭਵਂ, ਨ ਹਿ ਭਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਪਞ੍ਚਮੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇਸੁ ਸਮਸਮਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਨਿ ਅਸਮਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪੁਰਿਸਾਦਿ ਚਿਤ੍ਤਾਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਪਕਤਿਭਾਵੇ ਠਿਤਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਦੀਸੁ ਦਾਨਰੋਚਨਾਦਿਭੇਦੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ‘‘ਮੂਲਾਯ, ਸਗ੍ਗਾਯ, ਦਕਾਯ, ਵਚਨਾਯ, ਗਣਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਪਨ ਅਨੇਕਸਤਾਨਿ ਤਿਲਿਙ੍ਗਪਦਾਨਿ ਤਦਤ੍ਥੇਯੇਵਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ‘‘ਦੇਤਿ, ਰੋਚਤਿ, ਧਾਰੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇਸੁ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਰ –
ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ, ਆਯਾਦੇਸੇਨ ਸਂਯੁਤਂ;
ਰੂਪਂ ਅਨਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ, ਠਾਨੇਸੁ ਚਤੁਸੁਟ੍ਠਿਤਂ.
ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਨਿ ਚੇਵ, ਨਯਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨਿ;
ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇ, ਤਦਤ੍ਥੇ ਚਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ’’;
ਏਵਂ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਦਿਟ੍ਠਮਮ੍ਹੇਹਿ ਸਾਸਨੇ.
‘‘ਦਕਾਯ ¶ ਨੇਤਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਂ, ਨਯਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨਿ;
‘‘ਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ, ਵਿਰਮਣਪ੍ਪਯੋਗਤੋ.
‘‘ਗਣਾਯ’’ਇਤਿ ਸਾਮਿਸ੍ਮਿਂ, ‘‘ਭਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਯੋਗਤੋ;
‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ, ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਸੂਚਕਂ.
‘‘ਅਸਕ੍ਕਤਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਯੋਗਤੋਤਿ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ;
ਅਞ੍ਞੋ ਚਾਪਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ, ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾ’’ਤਿਮਾਨਿ ਤੁ;
ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨੇਵ, ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਏਵਂ ਪਾਠਾਨੁਲੋਮੇਨ, ਕਥਿਤੋ ਆਯਸਮ੍ਭਵੋ;
ਇਦਨ੍ਤੁ ਸੁਖੁਮਂ ਠਾਨਂ, ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ.
ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨੇਵ, ਨਾਨਾਨਯਸੁਮਣ੍ਡਿਤਾ;
ਪਦਮਾਲਾ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸਿਤਾ.
ਇਮਮਤਿਮਧੁਰਞ੍ਚੇ ਚਿਤ੍ਤਿਕਤ੍ਵਾ ਸੁਣੇਯ੍ਯੁਂ,
ਵਿਵਿਧਨਯਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧਵੋ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਂ;
ਜਿਨਵਰਵਚਨੇਤੇ ਸਦ੍ਦਤੋ ਜਾਤਕਙ੍ਖਂ,
ਕੁਮੁਦਮਿਵ’ਸਿਨਾ ਵੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁਮੇਤ੍ਥ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ
ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਪਞ੍ਚਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
ਅਕਾਰਨ੍ਤੋਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
੬. ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਅਥ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪੇਸੁ ਅਭਿਭਵਿਤੁ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ¶ ਵਕ੍ਖਾਮ – ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੋ. ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਸਤ੍ਥਾਰੋ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਹਿ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਭਿ. ਸਤ੍ਥੁ, ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ, ਸਤ੍ਥਾਨਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਹਿ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਭਿ. ਸਤ੍ਥੁ, ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ, ਸਤ੍ਥਾਨਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ. ਸਤ੍ਥਰਿ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਸੁ. ਭੋ ਸਤ੍ਥ, ਭੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰੋ.
ਅਯਂ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਕਤਾਯ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਚ ‘‘ਸਤ੍ਥੁਨਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ ‘‘ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ ਸਤ੍ਥੁਨਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ, ਸਤ੍ਥੁਨਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਹਿ, ਸਤ੍ਥਾਰੇਭੀ’’ਤਿ ਕਮੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਸਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੇ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਸੇਸਵਸੇਨ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਸੇਸਾਭਾਵੇਪਿ ਅਤ੍ਥਨਾਨਤ੍ਥਤਾਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਾਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਂ ਨ ਆਗਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਆਗਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਅਵਿਤਕ੍ਕਿਤਾ ਮਚ੍ਚੁਮੁਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਅਵਿਤਕ੍ਕਿਤਾ’’ਤਿ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਵਤ੍ਤਾ, ਧਾਤਾ, ਗਨ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਤਗ੍ਗਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰੇ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਚ ਆਗਤਾਨਿ, ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ਨ ਆਗਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੋਸੇਤਿ. ਭਾਤਰੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰੇ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਭੋ ਸਤ੍ਥ, ਭੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਦ੍ਵਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਭੋ ਸਤ੍ਥ’’ ਇਤਿਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਆਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ¶ ‘‘ਭੋ ਸਤ੍ਥ’’ ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ ਇਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਆਲਪਨਬਹੁਵਚਨਂ ਲਪਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਆਗਮੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਇਦਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਯਂ ਰੂਪਨ੍ਤਰਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ – ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਮਹਾਨਾਮ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਤ੍ਥੂਨਂ ਏਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾ ਉਦਾਹੁ ਪੁਥੁ ਨਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸਤ੍ਥੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ, ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ, ਸਤ੍ਥਾਨਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ, ਸਤ੍ਥੂਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੋ. ਅਭਿਭਵਿਤਾਰਂ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੋ. ਅਭਿਭਵਿਤਾਰਾ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਨਾ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੇਹਿ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੇਭਿ. ਅਭਿਭਵਿਤੁ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਸ੍ਸ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਨੋ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਨਂ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰਾਨਂ, ਅਭਿਭਵਿਤੂਨਂ. ਅਭਿਭਵਿਤਾਰਾ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੇਹਿ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੇਭਿ. ਅਭਿਭਵਿਤੁ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਸ੍ਸ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਨੋ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਨਂ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰਾਨਂ. ਅਭਿਭਵਿਤਰਿ, ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੇਸੁ. ਭੋ ਅਭਿਭਵਿਤ, ਭੋ ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੋ. ਯਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਭਿਭਵਿਤੁ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਤ੍ਥੁਨਯੇਨ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ਪਰਿਭਵਿਤੁਆਦੀਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਤ੍ਥੁਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਞ੍ਞਾਨਿ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਨਾਮ ‘‘ਵਤ੍ਤਾ, ਧਾਤਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਵਤ੍ਤੁਧਾਤੁ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਕਤਿਰੂਪਾਨਿ.
ਵਤ੍ਤਾ ਧਾਤਾ ਗਨ੍ਤਾ ਨੇਤਾ,
ਦਾਤਾ ਕਤ੍ਤਾ ਚੇਤਾ ਤਾਤਾ;
ਛੇਤ੍ਤਾ ਭੇਤ੍ਤਾ ਹਨ੍ਤਾ ਮੇਤਾ,
ਜੇਤਾ ਬੋਦ੍ਧਾ ਞਾਤਾ ਸੋਤਾ.
ਗਜ੍ਜਿਤਾ ਵਸ੍ਸਿਤਾ ਭਤ੍ਤਾ, ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਪਟਿਸੇਧਿਤਾ;
ਭਾਸਿਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਖਨ੍ਤਾ, ਉਟ੍ਠਾਤੋਕ੍ਕਮਿਤਾ ਤਤਾ.
ਨਤ੍ਤਾ ¶ ਪਨਤ੍ਤਾ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਸਹਿਤਾ ਪਟਿਸੇਵਿਤਾ;
ਨੇਤਾ ਵਿਨੇਤਾ ਇਚ੍ਚਾਦੀ, ਵਤ੍ਤਰੇ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਰਿ.
ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਾ, ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਾ ਪਬ੍ਰੂਹੇਤਾ;
ਬੋਧੇਤਾਦੀ ਚਞ੍ਞੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਞੇਯ੍ਯਾ ਹੇਤੁਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਸ੍ਮਿਂ.
ਕਤ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਾ ਨੇਤ੍ਤਾ ਭਤ੍ਤਾ, ਪਿਤਾ ਭਾਤਾਤਿਮੇ ਪਨ;
ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਤਂ ਪਭੇਦਂ ਕਥੇਸ੍ਸਹਂ.
ਸਤ੍ਥਾਤਿਆਦੀਸੁ ਕੇਚਿ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸਾਮਿਨਾ;
ਸਹੇਵ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੇਵ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਤੁ.
ਤਤ੍ਰ ਕਤ੍ਤੁਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਕਤ੍ਤੇ ਤਰਮਾਨੋ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਂਵਦਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਰੂਪਂ, ਏਵਞ੍ਹਿ ‘‘ਭੋ ਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਂ ਨਾਮ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭੋ ਖਤ੍ਤੇ ਯੇਨ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਖਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚਾਲਪਨੇਕਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਭੋ ਖਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਂ ਨਾਮ. ‘‘ਨੇਤ੍ਤੇ ਉਜੁਂ ਗਤੇ ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨੇਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਰੂਪਂ, ਏਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਨੇਤ੍ਤਰੀ’’ਤਿ ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਂ. ‘‘ਆਰਾਧਯਤਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਪੂਜਂ ਲਭਤਿ ਭਤ੍ਤੁਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਭਤ੍ਤੂਸੂ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ. ‘‘ਭਤ੍ਤਾਰੇਸੂ’’ਤਿ ਰੂਪਤੋ ਰੂਪਨ੍ਤਰਂ, ਅਤ੍ਰ ‘‘ਭਤ੍ਤੂਸੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਿਤੂਸੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਵਤ੍ਤੂਸੁ ਧਾਤੂਸੁ ਗਨ੍ਤੂਸੁ ਨੇਤੂਸੁ ਦਾਤੂਸੁ ਕਤ੍ਤੂਸੂ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਸਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦੇਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਵਿਯ ਅਮ੍ਹੇ ਪਟਿਭਾਤਿ.
ਪਿਤਾ, ਪਿਤਾ, ਪਿਤਰੋ. ਪਿਤਰਂ, ਪਿਤਰੋ. ਪਿਤਰਾ, ਪਿਤੁਨਾ, ਪੇਤ੍ਯਾ, ਪਿਤਰੇਹਿ, ਪਿਤਰੇਭਿ, ਪਿਤੂਹਿ, ਪਿਤੂਭਿ. ਪਿਤੁ, ਪਿਤੁਸ੍ਸ, ਪਿਤੁਨੋ ¶ , ਪਿਤਾਨਂ, ਪਿਤਰਾਨਂ, ਪਿਤੂਨਂ. ਪਿਤਰਾ, ਪੇਤ੍ਯਾ, ਪਿਤਰੇਹਿ, ਪਿਤਰੇਭਿ, ਪਿਤੂਹਿ, ਪਿਤੂਭਿ. ਪਿਤੁ, ਪਿਤੁਸ੍ਸ, ਪਿਤੁਨੋ, ਪਿਤਾਨਂ, ਪਿਤਰਾਨਂ, ਪਿਤੂਨਂ. ਪਿਤਰਿ, ਪਿਤਰੇਸੁ, ਪਿਤੂਸੁ. ਭੋ ਪਿਤ, ਭੋ ਪਿਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪਿਤਰੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਪੇਤ੍ਯਾ, ਪਿਤੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਨਯਦ੍ਵਯਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਭਾਤੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਤ੍ਯਾ ਚ ਪੇਤ੍ਯਾ ਚ ਕਤਂ ਸੁਸਾਧੁ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਸਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਿਤੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਪੇਤ੍ਯਾ, ਪਿਤੂਹਿ, ਪਿਤੂਭਿ. ਪਿਤੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਭੇਦੋ ਚ, ‘‘ਪਿਤਰੋ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦਤੋ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਪੇਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਜਨ੍ਤੁਯੋ, ਹੇਤੁਯੋ, ਹੇਤੁਯਾ, ਅਧਿਪਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਯ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਚੋਦਨਾ ਸੋਧਨਾ ਚਾਤ੍ਰ ਭਵਤਿ – ਸਤ੍ਥਾ ਪਿਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਮੁਪਾਦਾਯ ਆਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚ, ਪਠਮਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਪਕਤਿਰੂਪਮੁਪਾਦਾਯ ਉਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ, ‘‘ਹੇਤੁ ਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਮਾਤਾਪਿਤਰਸਂਵਡ੍ਢੋ. ਕਤ੍ਤਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾਰ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਕਥਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥਾਤਿ? ਏਤਾਨਿਪਿ ਮਯਂ ਪਕਤਿਰੂਪਮੁਪਾਦਾਯ ਉਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਭਣਾਮਾਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਤਾਨਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ? ਨ, ਉਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਤਾਨਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਯੋ ਅਂ ਨਾਦੀਨਿ ਪਰਭੂਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇਹਿ ਉਕਾਰਨ੍ਤਸਦ੍ਦਾਨਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਾਦੇਸੋ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ? ਨ, ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਪਰਭੂਤਾਨਂ ਯੋ ਅਂ ਨਾਦੀਨਂ ਵਚਨਾਨਮਨੋਕਾਸਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਮਾਸਵਿਸਯੋ ਏਸੋ. ਸਮਾਸਵਿਸਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭੋ ‘‘ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀ’’ਤਿ ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਸਮਾਸਵਿਸਯੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਹੇਤੁ ¶ ਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਥਾਰ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ? ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਸਮਾਸਤ੍ਤੇਪਿ ਤੋਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਕਾਰੋ ਆਰਾਦੇਸਂ ਲਭਤਿ. ਯਾਨਿ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਕਾਰਸ੍ਸ ਆਰਾਦੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਯੋ ਅਂਨਾਦੀਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਇਚ੍ਛਥ, ਤਾਨਿ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਮਾਣਂ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਾਨਿ ਪਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਅਸਮਾਸਵਿਸਯੇ ਤੋਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਸਮਾਸਵਿਸਯੇ ਪਰਪਦਾਨਿ ਚ ਪਰਪਦਾਭਾਵੇ ਸ੍ਯਾਦਿਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨੇਵ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਮਾਣਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਯਾਵਦੇਵ ਅਨਤ੍ਥਾਯ, ਞਤ੍ਤਂ ਬਾਲਸ੍ਸ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਹਟੇ ਦਣ੍ਡੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਮਾਸਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਸਿਮ੍ਹਿ ਪਰੇ ਉਕਾਰੋ ਆਰਾਦੇਸਂ ਲਭਤਿ, ਤਤੋ ਸਿਸ੍ਸ ਓਕਾਰਾਦੇਸੋ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਪਦਂ ਪਕਤਿਰੂਪਵਸੇਨ ਉਕਾਰਨ੍ਤਂ ਭਵਤਿ. ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਮੁਪਾਦਾਯ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ, ਉਰਗੋ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਯ ਓਕਾਰਨ੍ਤਞ੍ਚ ਭਵਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ ‘‘ਮਾਤਾ ਚ ਪਿਤਾ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’’ਤਿ. ਪਕਤਿਰੂਪਵਸੇਨ ਹਿ ‘‘ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤੁ’’ ਇਤਿ ਠਿਤੇ ਸਿਵਚਨਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਉਕਾਰਸ੍ਸ ਆਰਾਦੇਸੋ ਹੋਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਿਕੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਸੋ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਯੁਤ੍ਤਤਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੇਹਿ ਠਪਿਤੋਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮ, ਨ ਸੋ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ. ਸੋ ਹਿ ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਏਕਪਿਤਰੋਤਿ ਸਿਮ੍ਹਿ ਆਰਾਦੇਸਪਯੋਗੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਯਥਾਪਿ ¶ ਨਿਯਕੋ ਭਾਤਾ,
ਸਉਦਰਿਯੋ ਏਕਮਾਤੁਕੋ;
ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦੋ ਤੇ,
ਦਯਿਤਬ੍ਬੋ ਰਥੇਸਭਾ’’ਤਿ
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯਞ੍ਞੂਹਿ ਗਰੂਹਿ ‘‘ਨਿਯਕੋਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੋ ਏਕਪਿਤਰੋ ਏਕਮਾਤੁਯਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਿਮ੍ਹਿ ਆਰਾਦੇਸਪਯੋਗਰਚਨਾ ਕਤਾ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਸਿਮ੍ਹਿ ਆਰਾਦੇਸੇ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪ੍ਪਯੋਗੋਯੇਵਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਅਥ ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਸਾਸਨੇ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੇ ‘‘ਅਸ੍ਸਮਣੀ ਹੋਤਿ ਅਸਕ੍ਯਧੀਤਰਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ ‘‘ਸਕ੍ਯਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਧੀਤਾ ਸਕ੍ਯਧੀਤਰਾ, ਨ ਸਕ੍ਯਧੀਤਰਾ ਅਸਕ੍ਯਧੀਤਰਾ’’ਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਸਿਮ੍ਹਿ ਪਰੇ ਉਕਾਰਸ੍ਸ ਆਰਾਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਆਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਤੋ ਸਿਲੋਪੋ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਪਿਤੁ ਕਤ੍ਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਤੋ ਕੋਚਿ ਕੋਚਿ ਰੂਪਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਰੂਪਵਿਸੇਸੋ ਨਯਞ੍ਞੁਨਾ ਮਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ. ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਿਸ੍ਸੇਸਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸਾਗਰੇ ਸਂਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਵਿਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤਜਨਾਨਂ ਹਦਯਵਿਮ੍ਹਾਪਨਕਰਾਨਿ ਪਦਰੂਪਰਤਨਾਨਿ ਸਮੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਾਨਿਯੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ.
ਅਦਨ੍ਧਜਾਤਿਕੋ ਵਿਞ੍ਞੁ-ਜਾਤਿਕੋ ਸਤਤਂ ਇਧ;
ਯੋਗਂ ਕਰੋਤਿ ਚੇ ਸਤ੍ਥੁ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸੋ ਨ ਕਙ੍ਖਤਿ.
ਯੇ ਪਨਿਧ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਵਤ੍ਤਾ, ਕਤ੍ਤਾ’’ਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਪਕਾਸਿਤਾ, ਤੇਸੁ ਕੇਚਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ, ਓਕ੍ਕਮਿਤਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ¶ ਨੋ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ. ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਪਯੋਗਾ ਬਹੂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਸਾਮਿਵਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਵਤ੍ਤਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਿਭਵਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਾਰੋ. ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ. ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ ਨਰੁਤ੍ਤਮੋ’’ਤਿਆਦਿਪਯੋਗਾ ਬਹੂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੇਵ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਯੋਗਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਪਿਤਾ, ਭਾਤਾ, ਨਤ੍ਤਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਏਵਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਾਨਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਕੋਸਲ੍ਲਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਪੁਨ ਲਿਙ੍ਗਅਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥੋ, ਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਚ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰ ਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਦਂ ਪਨ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਭੂਤਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ. ਤਤ੍ਰ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਸਾਸਤਿ ਅਨੁਸਾਸਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ, ਕੋ ਸੋ? ਭਗਵਾ. ਸਤ੍ਥੋਤਿ ਸਹ ਅਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥੋ, ਭਣ੍ਡਮੂਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾਣਿਜ੍ਜਾਯ ਦੇਸਨ੍ਤਰਂ ਗਤੋ ਜਨਸਮੂਹੋ. ਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਾਸਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥਂ, ਬ੍ਯਾਕਰਣਾਦਿਗਨ੍ਥੋ, ਅਥ ਵਾ ਸਸਤਿ ਹਿਂਸਤਿ ਸਤ੍ਤੇ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥਂ, ਅਸਿਆਦਿ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥਾਰੋ. ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਸਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਪੁਰੇ ਵਿਯ ¶ ਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਸਤ੍ਥੋ, ਸਤ੍ਥਾ. ਸਤ੍ਥਂ, ਸਤ੍ਥੇ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਸਤ੍ਥਂ, ਸਤ੍ਥਾਨਿ, ਸਤ੍ਥਾ. ਸਤ੍ਥਂ, ਸਤ੍ਥਾਨਿ, ਸਤ੍ਥੇ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਤਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾਸੁ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਤ੍ਥਾ ਯਨ੍ਤਿ ਧਨਤ੍ਥਿਕਾ;
ਸਤ੍ਥਾ ਅਪੇਤਿ ਪੁਰਿਸੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਦਦਾਥ ਸਂ.
ਏਵਂ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਸਦਿਸਤਾ ਭਵਤਿ.
ਸਤ੍ਥਂ ਯਂ ਤਿਖਿਣਂ ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥੋ ਕਤ੍ਵਾਨ ਕਪ੍ਪਿਯਂ;
ਫਲਂ ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਪਾਦਾਸਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ.
ਏਵਂ ਅਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਅਸਦਿਸਤਾ ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ਲਿਙ੍ਗਅਨ੍ਤਵਸੇਨ. ‘‘ਚੇਤਾ ਚੇਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤਾਤਾ ਤਾਤੋ’’ਤਿ ਚ ਦੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਚ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਰ ਹਿ ‘‘ਚੇਤਾ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਤਥਾ ‘‘ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪਦਮ੍ਪਿ. ‘‘ਚੇਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਤਥਾ ‘‘ਤਾਤੋ’’ਤਿ ਪਦਮ੍ਪਿ. ਤਤ੍ਰ ਚੇਤਾਤਿ ਚਿਨੋਤਿ ਰਾਸਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚੇਤਾ, ਪਾਕਾਰਚਿਨਨਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਇਟ੍ਠਕਵਡ੍ਢਕੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚੇਤੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਏਵਂਨਾਮਕੋ ਵਾ ਲੁਦ੍ਦੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਚੇਤਯਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚੇਤੋ, ਲੁਦ੍ਦੋ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਤਾਤਾਤਿ ਤਾਯਤੀਤਿ ਤਾਤਾ. ‘‘ਅਘਸ੍ਸ ਤਾਤਾ ਹਿਤਸ੍ਸ ਵਿਧਾਤਾ’’ਤਿਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ. ‘‘ਤਾਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤਾਯਤੀਤਿ ਤਾਤੋ, ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਿਤੂਸੁ, ਪਿਤਰਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵੋਹਾਰੋ ¶ ਏਸੋ. ‘‘ਸੋ ਨੂਨ ਕਪਣੋ ਤਾਤੋ, ਚਿਰਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸ੍ਸਮੇ. ਕਿਚ੍ਛੇਨਾਧਿਗਤਾ ਭੋਗਾ, ਤੇ ਤਾਤੋ ਵਿਧਮਂ ਧਮਂ. ਏਹਿ ਤਾਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਚੇਤਾ, ਚੇਤਾ, ਚੇਤਾਰੋ. ਚੇਤਾਰਂ, ਚੇਤਾਰੋ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਚੇਤੋ, ਚੇਤਾ. ਚੇਤਂ, ਚੇਤੇ. ਚੇਤਸਾ, ਚੇਤੇਨਾ’’ਤਿ ਮਨੋਗਣਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਵਾਚਕਸ੍ਸ ਚੇਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਚੇਤੋ, ਚੇਤਾ. ਚੇਤਂ, ਚੇਤੇ. ਚੇਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਅਯਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਚੇਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਤਾਤਾ, ਤਾਤਾ, ਤਾਤਾਰੋ. ਤਾਤਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ‘‘ਤਾਤੋ, ਤਾਤਾ, ਤਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਏਵਮਿਮਾਸੁਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ਲਿਙ੍ਗਅਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਞਾਤਾ, ਞਾਤੋ, ਞਾਤਂ, ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਚ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਰ ਹਿ ‘‘ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ. ‘‘ਞਾਤੋ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛੋਕਾਰਨ੍ਤਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਭੂਤਾਨਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਞਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਖਾਵਹੋ. ਞਾਤਮੇਤਂ ਕੁਰਙ੍ਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨੇਸਂ ਪਯੋਗਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ‘‘ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਠਮਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਭੂਤਂ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਏਸਾ ਇਤ੍ਥਿਮਯਾ ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਪਯੋਗੋ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦਿਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਞਾਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਞਾਤਾ ਞਾਤੋ ¶ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕਾਤੀਤਕਾਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਞਾਤਾ, ਞਾਤਾ, ਞਾਤਾਰੋ. ਞਾਤਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ‘‘ਞਾਤੋ, ਞਾਤਾ. ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ‘‘ਞਾਤਂ, ਞਾਤਾਨਿ, ਞਾਤਾ. ਞਾਤਂ, ਞਾਤਾਨਿ, ਞਾਤੇ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ‘‘ਞਾਤਾ, ਞਾਤਾ, ਞਾਤਾਯੋ. ਞਾਤਂ, ਞਾਤਾ, ਞਾਤਾਯੋ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਏਵਮਿਮਾਸੁਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਤ੍ਤਾ ਧਾਤਾ ਗਨ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਵਦਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਾ, ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਾਤਾ, ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਗਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.
ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਚਨਂ ਕਥਿਤਂ, ਤਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਇਦਂ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿ ਨਾਮ ਸਦ੍ਦਾਨਮਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤਾਰਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਮਾਗਧਵੋਹਾਰਂ ਸਙ੍ਖੋਭੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਾਯੇਵ ਸੋਭਤਿ, ਨ ਇਤਰਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਨਪ੍ਪਭੇਦੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਾਯ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਇਦਂ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨਾਨਾਉਪਾਯੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਕਤਾਰਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋਪੇਤ੍ਥ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੋਪਕਾਰਾਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾ.
ਇਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤਾਪਦਸਦਿਸਾਨਿ ਵਤ੍ਤਾ, ਧਾਤਾ, ਗਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਇਦਾਨਿ ਅਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ –
ਗੁਣਵਾ ਗਣਵਾ ਚੇਵ, ਬਲਵਾ ਯਸਵਾ ਤਥਾ;
ਧਨਵਾ ਸੁਤਵਾ ਵਿਦ੍ਵਾ, ਧੁਤਵਾ ਕਤਵਾਪਿ ਚ.
ਹਿਤਵਾ ¶ ਭਗਵਾ ਚੇਵ, ਧਿਤਵਾ ਥਾਮਵਾ ਤਥਾ;
ਯਤਵਾ ਚਾਗਵਾ ਚਾਥ, ਹਿਮਵਿਚ੍ਚਾਦਯੋ ਰਵਾ.
ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਹਿ, ਅਕਾਰਨ੍ਤੇਹਿ ਪਾਯਤੋ;
ਵਨ੍ਤੁਸਦ੍ਦੋ ਪਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਨ੍ਤਾ ਗੁਣਵਾਦਯੋ.
ਸਞ੍ਞਾਵਾ ਰਸ੍ਮਿਵਾ ਚੇਵ, ਮਸ੍ਸੁਵਾ ਚ ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ;
ਇਚ੍ਚਾਦਿਦਸ੍ਸਨਾਪੇਸੋ, ਆਕਾਰਿਵਣ੍ਣੁਕਾਰਤੋ;
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦੀਸੁ ਹੋਤਿ, ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਪਕਾਸਯੇ.
ਸਤਿਮਾ ਗਤਿਮਾ ਅਤ੍ਥ-ਦਸ੍ਸਿਮਾ ਧਿਤਿਮਾ ਤਥਾ;
ਮੁਤਿਮਾ ਮਤਿਮਾ ਚੇਵ, ਜੁਤਿਮਾ ਹਿਰਿਮਾਪਿ ਚ.
ਥੁਤਿਮਾ ਰਤਿਮਾ ਚੇਵ, ਯਤਿਮਾ ਬਲਿਮਾ ਤਥਾ;
ਕਸਿਮਾ ਸੁਚਿਮਾ ਧੀਮਾ, ਰੁਚਿਮਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾਪਿ ਚ.
ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਹੇਤੁਮਾ’ਯਸ੍ਮਾ, ਕੇਤੁਮਾ ਰਾਹੁਮਾ ਤਥਾ;
ਖਾਣੁਮਾ ਭਾਣੁਮਾ ਗੋਮਾ, ਵਿਜ੍ਜੁਮਾ ਵਸੁਮਾਦਯੋ.
ਪਾਪਿਮਾ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ ਚੇਵ, ਚਨ੍ਦਿਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋਪਿ ਚ;
ਅਤਂਸਦਿਸਸਦ੍ਦਾਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਇਵਣ੍ਣੁਕਾਰੋਕਾਰੇਹਿ, ਮਨ੍ਤੁਸਦ੍ਦੋ ਪਰੋ ਭਵੇ;
ਆਕਾਰਨ੍ਤਾ ਚਿਕਾਰਨ੍ਤਾ, ਇਮਨ੍ਤੂਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਗੁਣਵਾ, ਗੁਣਵਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੋ. ਗੁਣਵਨ੍ਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇ. ਗੁਣਵਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਨ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਗੁਣਵਤੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗੁਣਵਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਗੁਣਵਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਗੁਣਵਤੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗੁਣਵਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਗੁਣਵਤਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਗੁਣਵਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗੁਣਵਾ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਗੁਣਵਨ੍ਤੋ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ਪਨ ‘‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਵੁਸੋ ਸੀਲਵਾਹੋਥਾ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਥਾਮਵਨ੍ਤੋਪਿ ਹਾਯਰੇ;
ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਅਨ੍ਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਾਤੁਗਾਮਵਸਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਚ
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸੀਲਵਾ, ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਗੁਣਵਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਗੁਣਵਾ ਸਤਿਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ‘‘ਗੁਣਵਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਆਗਤਾਨਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਭਾਵੇਨੇਵ ਆਗਤਂ, ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ‘‘ਭੋ ਗੁਣਵ’’ਇਤਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਆਗਤਂ. ਮਯਂ ਪਨ ‘‘ਤਗ੍ਘ ਭਗਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਥਂ ਨੁ ਭਗਵਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਵਕੋ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ’’ਤਿਏਵਮਾਦੀਸੁ ਅਨੇਕਸਤੇਸੁ ਪਾਠੇਸੁ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਇਤਿ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਦੀਘਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਭੋ ਗੁਣਵਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਾਮ, ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਵੇਰਭਯਾਤੀਤ, ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਾਮਿ ਚਕ੍ਖੁਮ. ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਪਾਲ਼ਿਪਦੇਸੇਸੁ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਆਲਪਨੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਭੋ ਸਤਿਮ, ਭੋ ਗਤਿਮ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਾਮ, ਅਥ ਵਾ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸ’’ ਇਤਿਦੀਘਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਲਪਨੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਭਗਵਾ, ਆਯਸ੍ਮਾ’’ ਇਤਿਦੀਘਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਦਮਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ, ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਵਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਭੋ ਗੁਣਵਂ, ਭੋ ਗੁਣਵ, ਭੋ ਗੁਣਵਾ’’ਇਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਰਸ੍ਸਦੀਘਵਸੇਨ ਤੀਣਿ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਮਿਨਾ ‘‘ਭੋ ਸਤਿਮਂ, ਭੋ ਸਤਿਮ, ਭੋ ਸਤਿਮਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯੋਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ¶ . ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ‘‘ਗੁਣਵਨ੍ਤੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ ‘‘ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾ, ਸਤਿਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯੋਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਤੇਸੁ ‘‘ਭੋ ਗੁਣਵਂ ਭੋ ਸਤਿਮਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਏਵਂਗਤਿਕਾਨਿ ਚ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਾਨਿ ਯਥਾ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ, ਯਞ੍ਚ ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਦੀਸੁ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਹਿ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਥਾ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਯਮੁਨੋਦਕਂ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤਿ, ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਧੀਤਾ ਮਹਾਵੀਰ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤ’’ਇਤਿ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਕਿਰੇਵਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿ,
ਯਸਸ੍ਸਿ ਨਂ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਂ ਵਿਸਯ੍ਹ;
ਯਸੋ ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਪੁਰਿਮਂ ਉਲ਼ਾਰਂ,
ਨਪ੍ਪਜ੍ਜਹੇ ਵਣ੍ਣਬਲਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤ’’ਇਤਿ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਭੋ ਗੁਣਵਨ੍ਤ, ਭੋ ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਭੋ ਸਤਿਮਨ੍ਤ, ਭੋ ਸਤਿਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਾਨਿ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਿਸ੍ਸਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਯਸਸ੍ਸਿ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤ’’ ਇਚ੍ਚਾਲਪਨਵਚਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਨਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਦਪੂਰਣੇ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਅਨੁਸਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਪਾਵਚਨੇ ਵਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਸਹਿਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਭਗਵਾ, ਆਯਸ੍ਮਾ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤ, ਚਕ੍ਖੁਮ, ਪਾਪਿਮ’’ਇਤਿਦਸ੍ਸਿਤਨਯੇਨ ਆਲਪਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਭਾਗੀਰਥੀ ਨਾਮ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਾ ਪਭਾਵਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤਤ੍ਥ ਭਨ੍ਤੇਤਿ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਾ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ¶ ‘‘ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਯਥਾ ਗੁਣਵਨ੍ਤੁ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ਧਨਵਨ੍ਤੁਬਲਵਨ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸਤਿਮਨ੍ਤੁ ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਵਿਦ੍ਵਾਦਿਪਦਾਨਂ ਗੁਣਵਾਪਦੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੋਤੂਨਂ ਪਯੋਗੇਸੁ ਸਮ੍ਮੋਹਾਪਗਮਤ੍ਥਂ ਏਕਦੇਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਦ੍ਵਨ੍ਤੁਇਚ੍ਚਾਦਿਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵੇਦੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਦ੍ਵਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਇਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ ਸਮਂ ਚਰੇ’’ਤਿਆਦਿ ਆਹਚ੍ਚਪਾਠੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਮਾਲਾ – ਵਿਦ੍ਵਾ, ਵਿਦ੍ਵਾ, ਵਿਦ੍ਵਨ੍ਤੋ. ਵਿਦ੍ਵਨ੍ਤਂ, ਵਿਦ੍ਵਨ੍ਤੇ. ਵਿਦ੍ਵਤਾ, ਵਿਦ੍ਵਨ੍ਤੇਨ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਵੇਦਨਾਵਾ, ਵੇਦਨਾਵਾ, ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤੋ. ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤਂ, ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤੇ. ਵੇਦਨਾਵਤਾ, ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤੇਨ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਏਵਂ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਵਾਚੇਤਨਾਵਾ ਸਦ੍ਧਾਵਾ ਪਞ੍ਞਵਾ ਸਬ੍ਬਾਵਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਵਨ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਜ੍ਝੇਦੀਘਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਪਦਂ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਞਵਾਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਮਜ੍ਝੇਰਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ ਪਰਿਵਾਰਭੂਤਾ ਜਨਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ, ਅਥ ਵਾ ਯਸਸ੍ਸੀ ਚ ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ ਚਾਤਿ ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ. ਏਕਦੇਸਸਰੂਪੇਕਸੇਸੋਯਂ. ‘‘ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ –
‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਭਿਜਾਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ;
ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਵਿਦੇਹਾਨਂ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਤਵਾ’’ਤਿ
ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ, ਯਸਸ੍ਸਿਵਾ, ਯਸਸ੍ਸਿਵਨ੍ਤੋ. ਯਸਸ੍ਸਿਵਨ੍ਤਂ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਨੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥੇ ਦਸ੍ਸਨਸੀਲਂ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿ, ਕਿਂ ¶ ਤਂ? ਞਾਣਂ. ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਾ, ਏਤ੍ਥ ਚ –
‘‘ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਮਾ ਧਿਤਿਮਾ, ਮੁਤਿਮਾ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਾ;
ਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਵਿਧੁਰੋ ਏਤਦਬ੍ਰਵੀ’’ਤਿ
ਇਦਮੇਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਂ ਵਚਨਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਾ, ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਾ, ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਨ੍ਤੋ. ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਮਨ੍ਤਂ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਨੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਪਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਾਪਿਮਾ, ਅਕੁਸਲਰਾਸਿਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮਾਰੋ. ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ, ਬਹੁਪੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਸੋਚਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਨ੍ਦੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਨ੍ਦਿਮਾ. ਚਨ੍ਦੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਵਾਸੀ ਪਨ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚਨ੍ਦੋ ਉਗ੍ਗਤੋ, ਪਮਾਣਤੋ ਚਨ੍ਦੋ ਆਯਾਮਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਉਬ੍ਬੇਧਤੋ ਚ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸਯੋਜਨੋ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਤੀਹਿ ਯੋਜਨੇਹਿ ਊਨਦਿਯਡ੍ਢਸਤਯੋਜਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ‘‘ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਥਾਗਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ, ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਸਰਣਂ ਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਚਨ੍ਦਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਚਨ੍ਦੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਨ੍ਦਿਮਾ. ਚਨ੍ਦੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਚਨ੍ਦਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਪਨ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਰਾਹੁ ਚਨ੍ਦਂ ਪਮੁਞ੍ਚਸ੍ਸੁ, ਚਨ੍ਦੋ ਮਣਿਮਯਵਿਮਾਨੇ ਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਨ੍ਦਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.
‘‘ਯੋ ਹਵੇ ਦਹਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੁਞ੍ਜਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;
ਸੋਮਂਲੋਕਂਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ
ਆਦੀਸੁ ਪਨ ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਿ ‘‘ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ ਚ ਚਨ੍ਦਦੇਵਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਸ੍ਸਪਿ ¶ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰ ‘‘ਪਾਪਿਮਾ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਾਪਸਦ੍ਦਾਦਿਤੋ ‘‘ਤਦਸ੍ਸਤ੍ਥਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਿਦ੍ਧਿਮੁਪਾਗਤਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨੇਵ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ? ਨ, ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਮਨ੍ਤੁਨੋ ਅਭਾਵਾ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਾਪ ਪੁਤ੍ਤ ਚਨ੍ਦਤੋ ਪਠਮਂ ਇਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾ ਸਾਧੇਤੁਨ੍ਤਿ? ਸਕ੍ਕਾ ਰੂਪਮਤ੍ਤਸਿਜ੍ਝਨਤੋ, ਨਯੋ ਪਨ ਸੋਭਨੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਪ ਪੁਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਇਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਵਿਧਿਯਮਾਨੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਗੁਣਯਸਾਦੀਹਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤੇਹਿ ਇਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਕਾਤਬ੍ਬਤਾਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ. ਨ ਹਿ ਅਨੇਕੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਗੁਣ ਯਸਾਦਿਤੋ ਇਕਾਰਾਗਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਾਪ ਪੁਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਇਕਾਰਾਗਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਕਤੇਯੇਵ ‘‘ਪਾਪਿਮਾ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ.
ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭੋ ਕਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋਤਿ? ਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਕਥਂ ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਪਾਦਿਤੋ ਸੀ, ਦਣ੍ਡਾਦਿਤੋ ਇਕ ਈ, ਮਧ੍ਵਾਦਿਤੋ ਰੋ, ਗੁਣਾਦਿਤੋ ਵਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਤੋਦਨ੍ਤਸਦ੍ਦਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਤੋਦਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਦਿਤੋ ਣਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਿਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਇਮਨ੍ਤੁ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਪਕਤਿ ਹੇਸਾਚਰਿਯਾਨਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਰਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ¶ ਪਠਮੋ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਇਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ‘‘ਸੇਤੋ ਧਾਵਤੀ’’ਤਿ ਪਯੋਗੇ ਵਿਯ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਭਿਨ੍ਨਸਤ੍ਤਿਸਮਵੇਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਮਸੁਖੁਮਸੁਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਵਤਾ ਅਨੇਨ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤਿ ਗਤਿ ਸੇਤੁ ਗੋਇਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਇਚ੍ਛਿਤੋ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤਿ ਪਾਪ ਪੁਤ੍ਤਇਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਇਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਤਿਸਦ੍ਦੋ ਮਨ੍ਤੁਵਸੇਨ ਗਤਿਧੀਸੇਥੁਗੋ ਇਚ੍ਚਾਦੀਹਿ, ਇਮਨ੍ਤੁਵਸੇਨ ਪਾਪਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਚ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਪਕਾਰਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੁ ਸਤਿਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ‘ਤਦਸ੍ਸਤ੍ਥਿ’ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਥਾ ‘‘ਸਤਿਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤੀਤਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਗਤਿਮਾ, ਧੀਮਾ, ਸੇਤੁਮਾ, ਗੋਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਇਕਾਰਨ੍ਤ ਈਕਾਰਨ੍ਤ ਉਕਾਰਨ੍ਤਨਿਚ੍ਚੋਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਸਤਿਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਗਤਿਮਾ, ਪਾਪਿਮਾ, ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਇਕਾਰਨ੍ਤ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਮਨ੍ਤੁ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.
ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਪਚ੍ਚਯਦ੍ਵਯਵਿਧਾਯਕਂ ‘‘ਦਣ੍ਡਾਦਿਤੋ ਇਕ ਈ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦਿਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਵੋਚਾਤਿ? ਤਥਾ ਅਵਚਨੇ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਦਣ੍ਡਾਦਿਤੋ ਇਕ ਈ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦਿਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਇਮਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੂਨਂ ਵਚਨੇਨ ਦਣ੍ਡਸਦ੍ਦਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਕੋ ਦਣ੍ਡੀ’’ਤਿ ਰੂਪਦ੍ਵਯਮਿਵ ਸਤਿਗਤਿਆਦਿਤੋਪਿ ਵਿਸਦਿਸਰੂਪਦ੍ਵਯਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦਿਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿਚ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬਵ੍ਹਕ੍ਖਰਤਾਯ ਗਨ੍ਥਗਰੁਤਾ ਸਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਕ੍ਖਰੇਨ ਅਸਨ੍ਦਿਦ੍ਧੇਨ ਸਾਰਵਨ੍ਤੇਨ ਗੂਲ਼੍ਹਨਿਨ੍ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤੋਮੁਖੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਚ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਾਨਿ ਸੁਵਿਸਦਞਾਣਵਿਸਯਭੂਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਪਾਝਧਿਕਿਸ੍ਸਰਵਚਨੇ, ਸਰਾ ਸਰੇ ਲੋਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਤੇਸਮਞ੍ਞਤਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦਿਤੋ ਇਮਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤੋਪਦੇਸੇ ਅਕਤੇਪਿ ਇਮਨ੍ਤੁਨੋਪਿ ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਭਿਨ੍ਨਸਤ੍ਤਿਸਮਵੇਤਵਸੇਨ ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ‘‘ਤਪਾਦਿਤੋ ਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤੋਦਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟਾ ਤੋਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਏਕਤ੍ਥਬਵ੍ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਨਤੋ, ‘‘ਸਤ੍ਯਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਹਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਥਤਾ ਅਤੀਵ ਪਾਕਟਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਵਚਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਇਮਨ੍ਤੁ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਵਿਨਾਪਿ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਾਪਮਸ੍ਸਤ੍ਥੀਤਿ ਪਾਪੀ, ਪਾਪੀ ਏਵ ਪਾਪਿਮਾਤਿ ਸਕਤ੍ਥੇ ਮਾਪਚ੍ਚਯੇ ਕਤੇਯੇਵ ‘‘ਪਾਪਿਮਾ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ‘‘ਛਟ੍ਠਮੋ ਸੋ ਪਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਪਚ੍ਚਯੇਨ ‘‘ਛਟ੍ਠਮੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਯਾਤਿ? ਅਤਿਨਯਞ੍ਞੂ ਭਵਂ, ਅਤਿਨਯਞ੍ਞੂ ਨਾਮਾਤਿ ਭਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਨ ਭਵਂ ਸਦ੍ਦਗਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਦ੍ਦਗਤਿਯੋ ਚ ਨਾਮ ਬਹੁਵਿਧਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਛਟ੍ਠੋਯੇਵ ਛਟ੍ਠਮੋ, ‘‘ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ ਸਦ੍ਦਗਤਿ, ‘‘ਦੇਵੋਯੇਵ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ ਸਦ੍ਦਗਤਿ, ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ ਸਦ੍ਦਗਤਿ. ਏਵਂਵਿਧਾਸੁ ਸਦ੍ਦਗਤੀਸੁ ‘‘ਪਾਪੀ ਏਵ ਪਾਪਿਮਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਕਤਰਂ ਸਦ੍ਦਗਤਿਂ ਵਦੇਸਿ? ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਖਾ ਅਤ੍ਤਾ ਸਾ ਪੁਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ ਚ ਕਤਰਂ ਸਦ੍ਦਗਤਿਂ ਵਦੇਸਿ? ਕਤਰਸਦ੍ਦਨ੍ਤੋਗਧਂ ਕਤਰਾਯ ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਸੀਤਿ? ਸੋ ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਦ੍ਧਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸੋ ਨਯੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਾਦਿਸਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਨਯੇ ‘‘ਪਾਪਿਮਤਾ ਪਾਪਿਮਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਨਯੇਨ ਪਨ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਪਸਤ੍ਥਤਰੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ –
‘‘ਜਯੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ ਅਯਂ,
ਮਾਰਸ੍ਸ ਚ ਪਾਪਿਮਤੋ ਪਰਾਜਯੋ;
ਉਗ੍ਘੋਸਯੁਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਪਮੋਦਿਤਾ,
ਜਯਂ ਤਦਾ ਦੇਵਗਣਾ ਮਹੇਸਿਨੋ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਸਾਖਾਪਤ੍ਤਫਲੂਪੇਤੋ, ਖਨ੍ਧਿਮਾਵਮਹਾਦੁਮੋ’’ਤਿ ਚ.
ਪਾਪਿਮਾ, ਪਾਪਿਮਾ, ਪਾਪਿਮਨ੍ਤੋ. ਪਾਪਿਮਨ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਖਨ੍ਧਿਮਾ, ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ.
ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਪਾਵਚਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਹਿਮਵਨ੍ਤੁ ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਬ੍ਰੂਮ. ਹਿਮਵਨ੍ਤੋਵ ਪਬ੍ਬਤੋ. ਸਤਿਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ. ਬਨ੍ਧੁਮਂ ਰਾਜਾਨਂ. ਚਨ੍ਦਿਮਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ. ਸਤਿਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ. ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ. ਇਦ੍ਧਿਮਸ੍ਸ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵਚਨਂ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਬਹੂਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’ਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਥਾਸੀਸਮਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਤਿਰੇਕਸਤਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਹੋਤਿ. ਬਹਵੋਹਿ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਾਲ਼ਿਯੋ ਠਪਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਦਂ ਵਿਨਯਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ. ਵਿਨਯਵੋਹਾਰਞ੍ਹਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵੋਹਾਰੇ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਦਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਹਿਮਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨੇਕਵਚਨਂ ਭਵਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ, ਤੇਨਾਹ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਥੇਰੋ ‘‘ਹਿਮਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਹਿਮਵਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਹਿਮਵਨ੍ਤੋਵ ਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਏਕਵਚਨਨਯੋ ਯਥਾਰੁਤਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾਰੁਤਪਾਲ਼ਿ ਚ ਨਾਮ –
‘‘ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸਨ੍ਤਿ, ਹਿਮਵਨ੍ਤੋਵ ਪਬ੍ਬਤੋ;
ਅਸਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਖਿਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਸਰਾ.
ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ, ਨਾਗਰਾਜਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ;
ਅਤੁਲੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰੋ.
ਗਤਿਮਨ੍ਤੋ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਇਸਿ;
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਧਾਰਕੋ ਥੇਰੋ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਰਤਨਾਕਰੋ’’
ਇਚ੍ਚਾਦਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਨੇਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਬਹੁਵਚਨਭਾਵੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਦਨ੍ਤਾਨਿਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਵਚਨਭਾਵੋ ਚ ਨੇਸਂ ਗਾਥਾਵਿਸਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਯਥਾਪਾਵਚਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਏਵਂ ਹਿਮਵਨ੍ਤੁਸਤਿਮਨ੍ਤੁਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਕਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਚ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਰ ¶ ਹਿ ‘‘ਸਿਰਿਮਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਦ੍ਵਯੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਿਰਿਮਾ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਆਕਾਰਨ੍ਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ‘‘ਸਿਰਿਮਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਆਕਾਰਨ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਾ. ਅਥ ਵਾ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ, ਸਿਰੀ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਸੋ ਸਿਰਿਮਾਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ, ਸਿਰੀ ਯਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਿ ਸਾ ਸਿਰਿਮਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ਅਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੁਤਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਿਰਿਮਾ, ਸਿਰਿਮਾ, ਸਿਰਿਮਨ੍ਤੋ. ਸਿਰਿਮਨ੍ਤਂ, ਸਿਰਿਮਨ੍ਤੇ. ਸਿਰਿਮਤਾ, ਸਿਰਿਮਨ੍ਤੇਨ. ਗੁਣਵਨ੍ਤੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਸਿਰਿਮਾ, ਸਿਰਿਮਾ, ਸਿਰਿਮਾਯੋ. ਸਿਰਿਮਂ, ਸਿਰਿਮਾ, ਸਿਰਿਮਾਯੋ. ਸਿਰਿਮਾਯ. ਵਕ੍ਖਮਾਨਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਮਾਨਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥਸ੍ਸਪਿ ਹਿ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਕਸ੍ਸ ‘‘ਸਿਰਿਮਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ਪਦਾਨਂ ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਕਾਚਿਪਿ ਸਮਾਨਤਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਸਿਰਿਮਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦ੍ਵੇਧਾ, ਪੁਮਿਤ੍ਥੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ;
ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਿਭਾਵੇਯ੍ਯ, ਏਤ੍ਥ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਮਿਚ੍ਛਿਤਂ.
ਇਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤਾ ਪਦੇਨ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ ਗੁਣਵਾਸਤਿਮਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਹਿ. ਇਦਾਨਿ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਤਬ੍ਬਿਸਦਿਸਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਹਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ?
ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਖਾ ਅਤ੍ਤਾ, ਆਤੁਮਾ ਸਾ ਪੁਮਾ ਰਹਾ;
ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਚ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖ-ਧਮ੍ਮਾ ਚ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ.
ਵਤ੍ਤਹਾ ¶ ਚ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤ-ਸਿਰਾ ਚੇਵ ਯੁਵਾਪਿ ਚ;
ਮਘਵ ਅਦ੍ਧ ਮੁਦ੍ਧਾਦਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਮੇਵ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਮਾਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਪਨ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਾਨਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ.
ਰਾਜਾ, ਰਾਜਾ, ਰਾਜਾਨੋ. ਰਾਜਾਨਂ, ਰਾਜਂ, ਰਾਜਾਨੋ. ਰਞ੍ਞਾ, ਰਾਜਿਨਾ, ਰਾਜੂਹਿ, ਰਾਜੂਭਿ. ਰਞ੍ਞੋ, ਰਾਜਿਨੋ, ਰਞ੍ਞਂ, ਰਾਜੂਨਂ, ਰਾਜਾਨਂ. ਰਞ੍ਞਾ, ਰਾਜੂਹਿ, ਰਾਜੂਭਿ. ਰਞ੍ਞੋ, ਰਾਜਿਨੋ, ਰਞ੍ਞਂ, ਰਾਜੂਨਂ, ਰਾਜਾਨਂ. ਰਞ੍ਞੇ, ਰਾਜਿਨਿ, ਰਾਜੂਸੁ. ਭੋ ਰਾਜ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਇਤਿ ਵਾ, ਅਯਮਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ.
ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਾਦੀਸੁ ‘‘ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਨ ਆਗਤਂ, ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ਆਗਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਾਦੀਸੁ ਨ ਆਗਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ ਸਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਲਬ੍ਭਾ ਮੇ ਜੀਵਤੋ ਸਖਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਬਹੁਵਚਨੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਸਖਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਤਥਾ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਅਤ੍ਤਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਤਗ੍ਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਵਿਨਾ ਕੇਨਚਿ ਰੂਪਵਿਸੇਸੇਨ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਗਹਪਤਿਕੋ ਨਾਮ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਂ ਰਾਜਭੋਗਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਅਵਸੇਸੋ ਗਹਪਤਿਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਰਾਜਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਨ ਆਗਤਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬਦਤ੍ਤੇਨ ਰਾਜਿਨਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਰਾਜਿਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਰਾਧਯਤਿ ਰਾਜਾਨਂ, ਪੂਜਂ ਲਭਤਿ ਭਤ੍ਤੁਸੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਵਸੇਨ ‘‘ਰਾਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਰੂਪਸਿਦ੍ਧਿਗਨ੍ਥੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਰਾਜੇਨ, ਰਾਜੇਹਿ, ਰਾਜੇਭਿ. ਰਾਜੇਸੂ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇਸੁ ਤਾਨਿ ਨਾਗਤਾਨਿ, ਅਨਾਗਤਭਾਵੋਯੇਵ ਤੇਸਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਤਾਨਿ ¶ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਹਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ਈਦਿਸਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਪਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਅਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ – ‘‘ਆਵੁਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨਾ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਪੇਸਿਤੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਸ ਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸ ਧਜਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ, ਸਿਵੀਨਂ ਰਟ੍ਠਵਡ੍ਢਨੇ’’ਤਿ ਚ, ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ‘‘ਰਾਜੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਪਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਪਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਮਿਦਂ ਠਾਨਂ. ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਯਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਹਿ ਖੀਣਾਸਵੇਹਿ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮਾਸਨ੍ਤਗਤਰਾਜ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਓਕਾਰਨ੍ਤਾਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਰੋਕਾਰਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੋ ਯੁਵਰਾਜੋ ਸਿਵਿਰਾਜੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜੋ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਾ ਪਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ ਯੁਵਰਾਜਾ ਸਿਵਿਰਾਜਾ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਮਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਸਖੋ, ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਖੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਮਾਸੇਸੁ ‘‘ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਤਾਨਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਾਨਿ ਏਵ, ਨਾਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਾਨਿ. ਮਹਾਰਾਜੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ. ਮਹਾਰਾਜਂ, ਮਹਾਰਾਜੇ. ਮਹਾਰਾਜੇਨ, ਮਹਾਰਾਜੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਭਿ. ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ. ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਜੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਭਿ. ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ. ਮਹਾਰਾਜੇ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਸੁ. ਭੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ¶ . ਕਚ੍ਚਾਯਨਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਹਿ ਪਨ ‘‘ਭੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਇਤਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਥਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੋ’’ਤਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ, ਏਵਂ ‘‘ਸਿਵਿਰਾਜੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜੋ ਦੇਵਰਾਜੋ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਅਯਂ ਪਨਾਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ. ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜਂ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ. ਮਹਾਰਞ੍ਞਾ, ਮਹਾਰਾਜਿਨਾ, ਮਹਾਰਾਜੂਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੂਭਿ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜਿਨੋ, ਮਹਾਰਞ੍ਞਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਨਂ. ਮਹਾਰਞ੍ਞਾ, ਮਹਾਰਾਜੂਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੂਭਿ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜਿਨੋ, ਮਹਾਰਞ੍ਞਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਨਂ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੇ, ਮਹਾਰਾਜਿਨਿ, ਮਹਾਰਾਜੂਸੁ. ਭੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ.
ਇਧਾਪਿ ਪਕਰਣਦ੍ਵਯਨਯੇਨ ‘‘ਭੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ ਇਤਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ, ਏਵਂ ‘‘ਸਿਵਿਰਾਜਾ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ, ਦੇਵਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਧ ਅਪਰਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਕਟੀਕਰਣਤ੍ਥਂ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਮਿਸ੍ਸਕਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ, ਮਹਾਰਾਜੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਮਹਾਰਞ੍ਞਾ, ਮਹਾਰਾਜਿਨਾ, ਮਹਾਰਾਜੇਨ ਕਤਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੂਭਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਭਿ ਕਤਂ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜਿਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਦੀਯਤੇ, ਮਹਾਰਞ੍ਞਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਹਿ, ਮਹਾਰਾਜੂਭਿ, ਮਹਾਰਾਜੇਹਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜੇਭਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜਿਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਮਹਾਰਞ੍ਞਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਨਂ, ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਮਹਾਰਞ੍ਞੇ, ਮਹਾਰਾਜਿਨਿ, ਮਹਾਰਾਜੇ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਮਹਾਰਾਜੂਸੁ, ਮਹਾਰਾਜੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਭੋ ਮਹਾਰਾਜ ਤ੍ਵਂ ਤਿਟ੍ਠ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਿਟ੍ਠਥਾਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਯੁਵਰਾਜਾ, ਯੁਵਰਾਜੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ.
ਕੇਚੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਕਰਣਕਤ੍ਤੁਨਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਮਹਨ੍ਤੋ ਵਾਯਾਮੋ ਚ ਮਹਨ੍ਤੋ ਚ ਪਰਕ੍ਕਮੋ ਕਤੋ, ਨਨ੍ਵੇਤੇਸੁਪਿ ਪਦੇਸੁ ਕਾਨਿਚਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਾਨਿਚਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਤੇ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਪਕਰਣਕਤ੍ਤਾਰੇਨੇਤ੍ਥ ਸੋ ਚ ਮਹਨ੍ਤੋ ਵਾਯਾਮੋ ਸੋ ਚ ਮਹਨ੍ਤੋ ਪਰਕ੍ਕਮੋ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਚ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਸੋਤਾਰਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕੋਸਲ੍ਲੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸੋਪਕਾਰਤ੍ਥਂ ਕਤੋ, ਯਾਨਿ ਚੇਤਾਨਿ ਤੇਨ ਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਏਤੇਸੁ ਕਾਨਿਚਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਾਨਿਚਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਯਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਵਸੇਨ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿਨਯਵਸੇਨ ਚ ਗਹਿਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਭਾਵਨਾ –
‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਕਂਸੋ ਬਾਰਾਣਸਿਗ੍ਗਹੋ;
ਧਨੁਂ ਤੂਣਿਞ੍ਚ ਨਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪ, ਸਂਯਮਂ ਅਜ੍ਝੁਪਾਗਮੀ’’ਤਿ
ਇਦਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਰਾਜਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਖੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਨਯੇਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੋ’’ਤਿਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਚ. ਤੇਨੇਵ ਚ ‘‘ਤਮਬ੍ਰਵਿ ਮਹਾਰਾਜਾ. ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਮਹਾਰਾਜਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਤ੍ਤੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਮਹਾਰਾਜੇ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਞ੍ਚ ਸਿਦ੍ਧਾਨਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਨਯਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ‘‘ਰਾਜੇਨ, ਰਾਜਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਨਯਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਖਾ ਅਤ੍ਤਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਉਰਗੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਦਿਸਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਨੇਸਂ ‘‘ਰਞ੍ਞਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਸਖਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤੇਨ ਸਾਨਾ ਪੁਮੁਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਨਯਵਸੇਨ ਜਾਨਿਤੁਂ. ਏਵਂ ਦੁਜ੍ਜਾਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਯਥਾਰੁਤਪਦਾਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਮਹਾਰਾਜਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇਯੇਵ ‘‘ਪੁਰਿਸਨਯੋਗਧਾ ਇਮੇ ਸਦ੍ਦਾ’’ਤਿ ਨਯਗ੍ਗਹਣਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਨਯਵਸੇਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਥਾ ਹਿ –
‘‘ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੇ ਦੁਰਾਜਾਨਂ, ਯਂ ਸੇਸਿ ਮਤਸਾਯਿਕਂ;
ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਕਡ੍ਢਮਾਨਸ੍ਸ, ਹਤ੍ਥਾ ਦਣ੍ਡੋਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਹਤ੍ਥਾ’’ਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਤਦਣ੍ਡਾ ਭਯਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਦਣ੍ਡਾ’’ਤਿ ਚ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਿਯੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਉਰਗਾ, ਪਟਙ੍ਗਾ, ਵਿਹਗਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯੇਕਵਚਨਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਦਾਠਿਨਿ ਮਾਤਿਮਞ੍ਞਵ੍ਹੋ, ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਮਮ ਪਾਣਦੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਞ੍ਞਵ੍ਹੋ’’ਤਿ, ‘‘ਸੁਦ੍ਧਾ ਸੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਂਵਾਸਂ, ਕਪ੍ਪਯਵ੍ਹੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਯਵ੍ਹੋ’’ਤਿ ਚ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਗਚ੍ਛਵ੍ਹੋ, ਭੁਞ੍ਜਵ੍ਹੋ, ਸਯਵ੍ਹੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਪਦਰੂਪਾਨਿ ਸਾਸਨੇ ਸੁਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਨਯਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ ¶ , ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨਯਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਪਨ ਗਹਣੇ ਅਸਤਿ ਕਥਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਤਿਯੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਤਥਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਾਮਿਕਪਦਾਨਿ ਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾਨਿ ਚ ਪਾਟਿਏਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਏਕ੍ਕਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਕਾਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਵਾ ਨਾਮਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਯਾ ਚ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਵਚਨੇਹਿ ਯੋਜਿਤਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਨਯਵਸੇਨ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਇਤਿ ਨਯਵਸੇਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ, ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਠਪਿਤਾਨਿ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਿਟ੍ਠਥਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਸੇਨਾਯਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ,
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ;
ਦਦ੍ਦਲ਼੍ਹਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਵਨੇ ਕਾਪਿਲਵਤ੍ਥਵੇ’’ਤਿ
ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿਨਯਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਸਮਾਸੇ ‘‘ਰਾਜਂ, ਰਾਜੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਿਦਂ ਠਾਨਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਵੀਰਜਾਤਿਨਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਚੇ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵਾ ਪੋਰਾਣਿਕਾਸੁ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਸਮਾਸੇ ‘‘ਰਾਜਂ, ਰਾਜੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ, ਤਦਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ. ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਵੋਹਾਰਪ੍ਪਭੇਦਂ ਜਾਨਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਹਿ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੇਹਿ.
ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –
‘‘ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨਾਦਾਨੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਦਕੋਵਿਦੋ;
ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ, ਜਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ¶ , ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਭਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਹਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਭਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਭਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਹਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਭਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਸੁ, ਭੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮ, ਭੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ.
ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਰੁਚਿਯਾ ‘‘ਭੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੇਹਿ ਦੇਵੇਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਹੀ’’ਤਿ ਟੀਕਾਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਂ ਵਚੀਘੋਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਂ ਵਿਮਾਨਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਕਾਮਾਸਵੋ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ‘‘ਵਿਹਿਂਸਸਞ੍ਞੀ ਪਗੁਣਂ ਨ ਭਾਸਿਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਣੀਤਂ ਮਨੁਜੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ’’ਤਿ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਹਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਭਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਕਚ੍ਚਾਯਨੇਸੁ ਨ ਆਗਤਾਨਿ.
ਸਖਾ, ਸਖਾ, ਸਖਿਨੋ, ਸਖਾਨੋ, ਸਖਾਯੋ. ਸਖਂ, ਸਖਾਰਂ, ਸਖਾਨਂ, ਸਖਿਨੋ, ਸਖਾਨੋ, ਸਖਾਯੋ. ਸਖਿਨਾ, ਸਖਾਰੇਹਿ, ਸਖਾਰੇਭਿ, ਸਖੇਹਿ, ਸਖੇਭਿ. ਸਖਿਸ੍ਸ, ਸਖਿਨੋ, ਸਖੀਨਂ, ਸਖਾਰਾਨਂ, ਸਖਾਨਂ. ਸਖਾਰਸ੍ਮਾ, ਸਖਿਨਾ, ਸਖਾਰੇਹਿ, ਸਖਾਰੇਭਿ, ਸਖੇਹਿ, ਸਖੇਭਿ. ਸਖਿਸ੍ਸ, ਸਖਿਨੋ, ਸਖੀਨਂ, ਸਖਾਰਾਨਂ, ਸਖਾਨਂ. ਸਖੇ, ਸਖੇਸੁ, ਸਖਾਰੇਸੁ. ਭੋ ਸਖ, ਭੋ ਸਖਾ, ਭੋ ਸਖਿ, ਭੋ ਸਖੀ, ਭੋ ਸਖੇ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਖਿਨੋ, ਸਖਾਨੋ, ਸਖਾਯੋ.
ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤੇਨ ‘‘ਭੋ ਸਖਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਾ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਕਕ੍ਕਟਜਾਤਕੇ ‘‘ਹਰੇ ਸਖਾ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਮਂ ਜਹਾਸੀ’’ਤਿ ਦੀਘਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਖਾਸਦ੍ਦੋ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਨਯੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ ¶ ? ਨੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ ਸਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਲਬ੍ਭਾ ਮੇ ਜੀਵਤੋ ਸਖਾ’’ਤਿ ਮਨੋਜਜਾਤਕੇ ਸਖਾਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪਾਦੇ ਬਹੁਵਚਨਂ, ਦੁਤਿਯਪਾਦੇ ਪਨੇਕਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਖਾਸਦ੍ਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਮਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਸਖੋ, ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ’’ਤਿ ਪਾਠਾਨੁਲੋਮੇਨ ਸਮਾਸੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸ ਸਖਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਖੋ, ਸਬ੍ਬਸਖਾ, ਸਬ੍ਬਸਖਂ, ਸਬ੍ਬਸਖੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ – ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜਨਾਨਂ ਸਖਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਵਾ ਜਨਾ ਸਖਿਨੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸਖੋ, ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਵੇਰੀਤਿ.
ਅਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਾਨੋ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਾਨੋ. ਅਤ੍ਤਨਾ, ਅਤ੍ਤੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੇਹਿ, ਅਤ੍ਤਨੇਭਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਨਾ, ਅਤ੍ਤਨੇਹਿ, ਅਤ੍ਤਨੇਭਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਨਿ, ਅਤ੍ਤਨੇਸੁ. ਭੋ ਅਤ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨੋ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਤ੍ਤਂ ਨਿਰਙ੍ਕਤ੍ਵਾਨ ਪਿਯਾਨਿ ਸੇਵਤਿ.
‘‘ਸਚੇ ਗਚ੍ਛਸਿ ਪਞ੍ਚਾਲਂ, ਖਿਪ੍ਪ’ਮਤ੍ਤਂ ਜਹਿਸ੍ਸਸਿ;
ਮਿਗਂ ਪਨ੍ਥਾਨੁਪਨ੍ਨਂਵ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਭਯਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ੀਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਮੇਕਵਚਨਂ ਆਗਤਂ, ਏਤਂ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਾਟ੍ਠਕਥਂ ਜਿਨਤਨ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
‘‘ਆਤੁਮਾ ¶ , ਆਤੁਮਾ, ਆਤੁਮਾਨੋ. ਆਤੁਮਾਨਂ, ਆਤੁਮਂ, ਆਤੁਮਾਨੋ. ਆਤੁਮੇਨ, ਆਤੁਮੇਹਿ, ਆਤੁਮੇਭੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋ ਆਤੁਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਤੁਮਾ, ਆਤੁਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤ੍ਰ ਅਤ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸੇ ‘‘ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੋ, ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ. ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਂ, ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੇ. ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੇਨ, ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੇਹਿ, ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੇਭੀ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਸਾ, ਸਾ, ਸਾਨੋ. ਸਾਨਂ, ਸਾਨੇ. ਸਾਨਾ, ਸਾਨੇਹਿ, ਸਾਨੇਭਿ. ਸਾਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸਾਨਾ, ਸਾਨੇਹਿ, ਸਾਨੇਭਿ. ਸਾਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸਾਨੇ, ਸਾਨੇਸੁ. ਭੋ ਸਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਾਨੋ. ਸਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਨਖੋ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਾਵ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ ਸੂਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਾਤਤਿਯਾਦੀਸੁ ‘‘ਸਂ, ਸੇ. ਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ‘‘ਸਂ, ਸੇ. ਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਚੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਾਨੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਸਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਾਨੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਾਨਾ ਕਤਂ, ਸਾਨੇਹਿ ਕਤਂ, ਸਾਨੇਭਿ ਕਤਂ. ਸਾਸ੍ਸ ਦੀਯਤੇ, ਸਾਨਂ ਦੀਯਤੇ. ਸਾਨਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਸਾਨੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਸਾਨੇਭਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ. ਸਾਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਸਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਸਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਸਾਨੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਭੋ ਸਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਾਨੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.
ਅਤ੍ਰਿਦਂ ¶ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਯਥਾ ‘‘ਸੇਹਿ ਦਾਰੇਹਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ‘‘ਸਕੋ’’ਇਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਸੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਸੋ, ਸਾ. ਸਂ, ਸੇ. ਸੇਨ, ਸੇਹਿ, ਸੇਭਿ. ਸਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸਾ, ਸਸ੍ਮਾ, ਸਮ੍ਹਾ, ਸੇਹਿ, ਸੇਭਿ. ਸਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸੇ, ਸਸ੍ਮਿਂ, ਸਮ੍ਹਿ, ਸੇਸੂ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ‘‘ਹਿਂਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭੂਤਾ, ਤਚਸਾਰਂਵ ਸਂ ਫਲਂ. ਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਕੋਸਲਂ ਸੇਨ’ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਂ, ਜੀਵਗ੍ਗਾਹਂ ਅਗਾਹਯੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਸਕਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਸਂ, ਸਾਨਿ, ਸਾ. ਸਂ, ਸਾਨਿ, ਸੇ. ਸੇਨ, ਸੇਹਿ, ਸੇਭਿ. ਸਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸਾ, ਸਸ੍ਮਾ, ਸਮ੍ਹਾ, ਸੇਹਿ, ਸੇਭਿ. ਸਸ੍ਸ, ਸਾਨਂ. ਸੇ, ਸਸ੍ਮਿਂ, ਸਮ੍ਹਿ, ਸੇਸੂ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਦੁਤਿਯਾਤਤਿਯਾਠਾਨੇ ‘‘ਸਂ, ਸੇ. ਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਪਞ੍ਚਮੀਠਾਨੇ ‘‘ਸਾ, ਸਸ੍ਮਾ, ਸਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇ ਚ ‘‘ਸੇ, ਸਸ੍ਮਿਂ, ਸਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਕਾਰਣਂ, ਤਕ੍ਕਗਾਹਮਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਂ ਅਕਾਰਣਂ. ਸੁਨਖਵਾਚਕੋ ਹਿ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕੋ, ਨ ਪੁਰਿਸ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਯ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕੋ. ਯਾਯ ਇਮਸ੍ਸ ਈਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਸਾ ਚ ਪਕਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਚੇਸੋ ‘‘ਰਾਜਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਸਖਾ, ਅਤ੍ਤਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਵਿਯ ਪਠਮਂ ਅਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਨਿਚ੍ਚਮੋਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕੋ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਮਾਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕੋ. ਨਿਚ੍ਚਮਾਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਚੇਪਿ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤੇਨਾ’ਤਿ ¶ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘ਸਂ, ਸੇਨਾ’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ. ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਰਾਜਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਸਖਾ, ਅਤ੍ਤਾ, ਸਾ, ਪੁਮਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਦਮਾਲਾਵਸੇਨ ਵਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਨਯਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਈਦਿਸੇ ਹਿ ਠਾਨੇ ਨਯਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਗਹਣਂ ਨਾਮ ਸਦੋਸਂਯੇਵ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਯਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨਪਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਰ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਾਹਿ ਨਾਰੀਹਿ ਤੇ ਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਰੀ’’ਤਿ, ‘‘ਸਾ ਨਾਰੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਕਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਸਾ, ਸਾ, ਸਾਯੋ. ਸਂ, ਸਾ, ਸਾਯੋ. ਸਾਯ, ਸਾਹਿ, ਸਾਭਿ. ਸਾਯ, ਸਾਨਂ. ਸਾਯ, ਸਾਹਿ, ਸਾਭਿ. ਸਾਯ, ਸਾਨਂ. ਸਾਯ, ਸਾਯਂ, ਸਾਸੂ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਤਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ‘‘ਸਾਹਿ, ਸਾਭੀ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਸਤ੍ਤਮੀਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਸਾਸੂ’’ਤਿ? ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਕਾਰਣਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਪਨ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ‘‘ਸਸ੍ਸ’’ਇਤਿ ਰੂਪਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਕਾਰਣਂ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਯਥਾ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਰੂਪਂ ਭਵਤਿ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਆਯਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਨੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਦੀਘਵਸੇਨ ‘‘ਸਾਸ੍ਸ’’ਇਤਿ ਰੂਪਮਾਹ. ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਪਨ ਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਸਾਯ’’ਇਤਿ ਰੂਪਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਕਾਰਣਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਹਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਘਸਞ੍ਞਤੋ ਆਕਾਰਤੋ ਪਰੇਸਂ ਨਾਦੀਨਂ ਆਯਾਦੇਸਞ੍ਚ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤੋ ¶ ਪਰਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਆਯਾਦੇਸਞ੍ਚ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਅਘਤੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਆਯਾਦੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ਤਾਦਿਸਂ ਰੂਪਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਵਚਨਂਯੇਵ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਚ ਅਨਾਗਮਨਤੋ. ਯਾ ਪਨਮ੍ਹੇਹਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਞ੍ਚ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾਯੇਵ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਨਾਨਾਅਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਾ ਸੋ ਸਂਇਚ੍ਚੇਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਦਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸੁ ਪਦਾਨਂ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਤਂਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਚ ਸੁਨਖੇ ਚ ਸਕਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇ ਚ ਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤੋ, ਕਥਂ ਤਂ ‘‘ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾਚਕੋ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ? ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਜਨਾ ਚੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚ. ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਹਿ ‘‘ਸਾ ਮਦ੍ਦੀ ਨਾਗਮਾਰੁਹਿ, ਨਾਤਿਬਦ੍ਧਂਵ ਕੁਞ੍ਜਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਂਸਦ੍ਦਤ੍ਥਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਤਂਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਸਾਜਾਤਿਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਮਤਰਸਭਾਗਿਨੋ ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸੁਨਖਵਾਚਕਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.
‘‘ਅਨ੍ਨਂ ਤਵੇਦਂ ਪਕਤਂ ਯਸਸ੍ਸਿ,
ਤਂ ਖਜ੍ਜਰੇ ਭੁਞ੍ਜਰੇ ਪਿਯ੍ਯਰੇ ਚ;
ਜਾਨਾਸਿ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵਿਂ,
ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਂ ਲਭਤਂ ਸਪਾਕੋ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਭਾਵਕਰਣੇਨ ‘‘ਸਪਾਕੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਠਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਨਂ ਸੁਨਖਾਨਂ ਇਦਂ ਮਂਸਨ੍ਤਿ ਸ’’ਮਿਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਂ ਪਚਤੀਤਿ ਸਪਾਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਸਪਾਕੋਤਿ ਸਪਾਕਚਣ੍ਡਾਲੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਦੇਵਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਸੁਨਖੇ ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਸਾ ਦਾਰਾ ਜਨ੍ਤੂਨਂ ਪਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਸਕਾ ਦਾਰਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਿਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਵਸੇਨ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਕਵਾਚਕਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਸਕਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇ ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਤਿ ਸਾਸਦ੍ਦਂ ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਈਦਿਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾਚਕੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਤਂਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਚ ਸੁਨਖੇ,
ਸਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ;
ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਸੋ ਚ ਖੋ ਞੇਯ੍ਯੋ,
ਪਯੋਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ,
‘‘ਅਸਨ੍ਤਾ ਕਿਰ ਮਂ ਜਮ੍ਮਾ, ਤਾਤ ਤਾਤਾਤਿ ਭਾਸਰੇ;
ਰਕ੍ਖਸਾ ਪੁਤ੍ਤਰੂਪੇਨ, ਸਾਵ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ ਸੂਕਰ’’ਨ੍ਤਿ
ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਸਾਨੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਸਾ, ਸਾ, ਸਾਨੋ. ਸਾਨਂ, ਸਾਨੇ. ਸਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੁਨਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਕਥਿਤਾ.
ਇਦਾਨਿ ਪੁਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਪੁਮਾ, ਪੁਮਾ, ਪੁਮਾਨੋ. ਪੁਮਾਨਂ, ਪੁਮਾਨੇ. ਪੁਮਾਨਾ, ਪੁਮੁਨਾ, ਪੁਮੇਨ, ਪੁਮਾਨੇਹਿ, ਪੁਮਾਨੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮੁਨੋ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮਾਨਾ, ਪੁਮੁਨਾ, ਪੁਮਾਨੇਹਿ, ਪੁਮਾਨੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮੁਨੋ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮਾਨੇ, ਪੁਮਾਨੇਸੁ. ਭੋ ਪੁਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਮਾ, ਪੁਮਾਨੋ. ‘‘ਭੋ ਪੁਮਾ’’ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨੇ ਨਯੋਪਿ ਞੇਯ੍ਯੋ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ਪਨ –
‘‘ਥਿਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਮਾ ਜਾਯਰੇ ਕੁਲੇ;
ਯੋ ਜਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਞ੍ਹਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਂ ਵਿਯਾਕਰੇ’’ਤਿ
ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਪੁਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਭਾਵਸਾਧਿਕਾ, ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ‘‘ਹੇ ਪੁਮਂ’’ਇਤਿ ਸਾਨੁਸਾਰਂ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਦਨੇਕੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇਸੁ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਸਾਨੁਸਾਰਾਨਂ ਆਲਪਨਵਚਨਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਧ ਨ ਵਦਾਮਿ. ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਂ ਚੇ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਸਸ੍ਸਿ ਨਂ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਂ ਵਿਸਯ੍ਹਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਆਗਮਵਸੇਨੇਵਾਨੁਸਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਭਾਵਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਯਮਾਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
‘‘ਸੋਲ਼ਸਿਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ,
ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਪੁਮੋ ਤਦਾ;
ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਮਚ੍ਚਯੇਨ,
ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਹਮੇਕਕੋ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਯਥਾ ਬਲਾਕਯੋਨਿਮ੍ਹਿ, ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਪੁਮੋ ਸਦਾ;
ਮੇਘੇਸੁ ਗਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ, ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਾ ਤਦਾ’’ਤਿ ਚ
ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਪੁਮੋ, ਪੁਮਾ. ਪੁਮਂ, ਪੁਮੇ. ਪੁਮੇਨ, ਪੁਮੇਹਿ, ਪੁਮੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮਾ, ਪੁਮਸ੍ਮਾ, ਪੁਮਮ੍ਹਾ, ਪੁਮੇਹਿ, ਪੁਮੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮੇ, ਪੁਮਸ੍ਮਿਂ, ਪੁਮਮ੍ਹਿ, ਪੁਮੇਸੁ. ਭੋ ਪੁਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਮਾ. ‘‘ਭੋ ਪੁਮਾ’’ਇਤਿ ਵਾ, ਏਵਂ ਪੁਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਧਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਮਿਸ੍ਸਕਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਪੁਮਾ ¶ , ਪੁਮੋ, ਪੁਮਾ, ਪੁਮਾਨੋ. ਪੁਮਾਨਂ, ਪੁਮਂ, ਪੁਮਾਨੇ, ਪੁਮੇ. ਪੁਮਾਨਾ, ਪੁਮੁਨਾ, ਪੁਮੇਨ, ਪੁਮਾਨੇਹਿ, ਪੁਮਾਨੇਭਿ, ਪੁਮੇਹਿ, ਪੁਮੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮੁਨੋ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮਾਨਾ, ਪੁਮੁਨਾ, ਪੁਮਾ, ਪੁਮਸ੍ਮਾ, ਪੁਮਮ੍ਹਾ, ਪੁਮਾਨੇਹਿ, ਪੁਮਾਨੇਭਿ, ਪੁਮੇਹਿ, ਪੁਮੇਭਿ. ਪੁਮਸ੍ਸ, ਪੁਮੁਨੋ, ਪੁਮਾਨਂ. ਪੁਮਾਨੇ, ਪੁਮੇ, ਪੁਮਸ੍ਮਿਂ, ਪੁਮਮ੍ਹਿ, ਪੁਮਾਨੇਸੁ, ਪੁਮੇਸੁ. ਭੋ ਪੁਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਮਾਨੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਮਾ. ‘‘ਭੋ ਪੁਮਾਨੋ, ਭੋ ਪੁਮਾ’’ਇਤਿ ਵਾ.
ਇਦਾਨਿ ਰਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਰਹਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ. ਰਹਾ, ਰਹਾ, ਰਹਿਨੋ. ਰਹਾਨਂ, ਰਹਾਨੇ. ਰਹਿਨਾ, ਰਹਿਨੇਹਿ, ਰਹਿਨੇਭਿ. ਰਹਸ੍ਸ, ਰਹਾਨਂ. ਰਹਾ, ਰਹਾਨੇਹਿ, ਰਹਾਨੇਭਿ. ਰਹਸ੍ਸ, ਰਹਾਨਂ. ਰਹਾਨੇ, ਰਹਾਨੇਸੁ. ਭੋ ਰਹ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਰਹਿਨੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਰਹਾ.
ਇਦਾਨਿ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੋ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੇ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਿਨਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਭਿ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਿਨਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਭਿ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ. ‘‘ਭੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੋ, ਭੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ’’ਇਤਿ ਪੁਥੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਞੇਯ੍ਯਂ, ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਨੁਗ੍ਗਹਾ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ’’ ਇਤਿ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤੋਤਿਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋਤਿਪਿ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ ਤਦਨ੍ਤਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਭਾਵੇ ਤੁਲ੍ਯਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਪਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਦਮਾਲਾ ਆਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਯੋਜਿਤਾ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤੋਤਿਪਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ ¶ ਅਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਅਤੀਵ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਗੁਣਸਦ੍ਦਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਸਦ੍ਦਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਸ੍ਸਤ੍ਤੇ ਚਸ੍ਮਿ ਕੁਸਲੋ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਗੁਣਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਂ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਞੇਯ੍ਯਾ, ਆਕਾਰਨ੍ਤੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕਪਦਮਾਲਾ ਚ. ਕਥਂ?
ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੋ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੋ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਂ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੇ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਿਨਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਨ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਭਿ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਦਲ਼ਧਮ੍ਮਿਨਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਮਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਮ੍ਹਾ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਭਿ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਮ੍ਹਿ, ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਨੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾਤਿ. ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮੋਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਪਦਮਾਲਾ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨੋ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨਂ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨੇ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਨ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਹਿ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਭਿ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਸ੍ਸ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨਂ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਹਿ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਭਿ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਸ੍ਸ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨਂ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇਸੁ. ਭੋ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨੋ.
ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ’’ਤਿ ¶ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਲੋਕੇ ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨਪਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੋ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਂ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇ’’ਤਿ. ਮਿਸ੍ਸਕਵਸੇਨਪਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੋ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨੋ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾ. ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨਂ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਂ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦਾਨੇ, ਵਿਵਟਚ੍ਛਦੇ’’ਇਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਵਤ੍ਤਹਾਤਿ ਸਕ੍ਕੋ.
ਵਤ੍ਤਹਾ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੋ. ਵਤ੍ਤਹਾਨਂ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇ. ਵਤ੍ਤਹਾਨਾ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇਹਿ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇਭਿ. ਵਤ੍ਤਹਿਨੋ, ਵਤ੍ਤਹਾਨਂ. ਵਤ੍ਤਹਾਨਾ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇਹਿ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇਭਿ. ਵਤ੍ਤਹਿਨੋ, ਵਤ੍ਤਹਾਨਂ. ਵਤ੍ਤਹਾਨੇ, ਵਤ੍ਤਹਾਨੇਸੁ. ਭੋ ਵਤ੍ਤਹ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਹਾਨੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਭੋ ਵਤ੍ਤਹਾ, ਭੋ ਵਤ੍ਤਹਾਨੋ’’ਇਚ੍ਚਪਿ.
ਇਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨੇ. ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨਾ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨੇਹਿ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨੇਭਿ. ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਸ੍ਸ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੇਹਿ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੇਭਿ. ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਸ੍ਸ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੇ, ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੇਸੁ. ਭੋ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰ, ਭਾਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰਾਨੋਤਿ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੋ’’ਤਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਾਠੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਯੁਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਯੁਵਾ, ਯੁਵਾ, ਯੁਵਾਨੋ, ਯੁਵਾਨਾ. ਯੁਵਾਨਂ, ਯੁਵਂ, ਯੁਵਾਨੇ, ਯੁਵੇ. ਯੁਵਾਨਾ, ਯੁਵੇਨ, ਯੁਵਾਨੇਨ, ਯੁਵਾਨੇਹਿ, ਯੁਵਾਨੇਭਿ, ਯੁਵੇਹਿ, ਯੁਵੇਭਿ. ਯੁਵਾਨਸ੍ਸ, ਯੁਵਸ੍ਸ, ਯੁਵਾਨਾਨਂ, ਯੁਵਾਨਂ. ਯੁਵਾਨਾ ¶ , ਯੁਵਾਨਸ੍ਮਾ, ਯੁਵਾਨਮ੍ਹਾ, ਯੁਵਾਨੇਹਿ, ਯੁਵਾਨੇਭਿ, ਯੁਵੇਹਿ, ਯੁਵੇਭਿ. ਯੁਵਾਨਸ੍ਸ, ਯੁਵਸ੍ਸ, ਯੁਵਾਨਾਨਂ, ਯੁਵਾਨਂ. ਯੁਵਾਨੇ, ਯੁਵਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਯੁਵਾਨਮ੍ਹਿ, ਯੁਵੇ, ਯੁਵਸ੍ਮਿਂ, ਯੁਵਮ੍ਹਿ, ਯੁਵਾਨੇਸੁ, ਯੁਵਾਸੁ, ਯੁਵੇਸੁ. ਭੋ ਯੁਵ, ਯੁਵਾਨ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਯੁਵਾਨਾ.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਕਦੇਸੇਨ ਆਕਾਰਨ੍ਤਨਯੋ ਚ ਸਬ੍ਬਥਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਨਯੋ ਚ ਏਕਦੇਸੇਨ ਚ ਓਕਾਰਨ੍ਤਨਯੋਤਿ ਤਯੋ ਨਯਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਮਘਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ‘‘ਮਘਵਾ, ਮਘਵਾ, ਮਘਵਾਨੋ, ਮਘਵਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੁਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋਜਨਂ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਰੂ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਨ ‘‘ਮਘਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਮਘਵਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਮਘਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਘਵਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਮਘਵਤਾ ਕਤਂ, ਮਘਵਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਮਘਵਨ੍ਤੇਭਿ ਕਤਂ. ਮਘਵਤੋ ਦੀਯਤੇ, ਮਘਵਨ੍ਤਾਨਂ ਦੀਯਤੇ. ਮਘਵਤਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਮਘਵਨ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਮਘਵਨ੍ਤੇਭਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ. ਮਘਵਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਮਘਵਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਮਘਵਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਮਘਵਨ੍ਤੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਭੋ ਮਘਵਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਘਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਗੁਣਵਾਪਦਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ. ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਮਹਾਲਿ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਮਘੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਘਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ‘‘ਮਘੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਘਵਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਵਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਗੁਣਵਨ੍ਤੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਅਦ੍ਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਦ੍ਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਯਂ ਕਾਲੇ ਮਗ੍ਗੇ ਚ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ‘‘ਅਤੀਤੋ ਅਦ੍ਧਾ. ਦੀਘੋ ਅਦ੍ਧਾ ਸੁਦੁਗ੍ਗਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਪਠਮਨ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਦਂ ਮਨ੍ਤਪਦਂ ਸੁਦੁਦ੍ਦਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ¶ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦੇਨ ਸਮਾਨਂ. ਨਿਪਾਤਾਨਂ ਪਨ ਪਦਮਾਲਾ ਨ ਰੂਹਤਿ, ਨਾਮਿਕਾਨਂਯੇਵ ਰੂਹਤਿ.
ਅਦ੍ਧਾ, ਅਦ੍ਧਾ, ਅਦ੍ਧਾਨੋ. ਅਦ੍ਧਾਨਂ, ਅਦ੍ਧਾਨੇ. ਅਦ੍ਧੁਨਾ, ਅਦ੍ਧਾਨੇਹਿ, ਅਦ੍ਧਾਨੇਭਿ. ਅਦ੍ਧੁਨੋ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ. ਅਦ੍ਧੁਨਾ, ਅਦ੍ਧਾਨੇਹਿ, ਅਦ੍ਧਾਨੇਭਿ. ਅਦ੍ਧੁਨੋ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ. ਅਦ੍ਧਨਿ, ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਅਦ੍ਧਾਨੇਸੁ. ਭੋ ਅਦ੍ਧ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਧਾ, ਅਦ੍ਧਾਨੋ.
ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਗਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ – ਤਯੋ ਅਦ੍ਧਾ. ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ. ਇਮਿਨਾ ਦੀਘੇਨ ਅਦ੍ਧੁਨਾ. ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ. ਪਥਦ੍ਧੁਨੋ ਪਨ੍ਨਰਸੇਵ ਚਨ੍ਦੋ. ਅਹੂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨੇ, ਸਮਣੋ ਖਨ੍ਤਿਦੀਪਨੋ. ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯੇਕਵਚਨਨ੍ਤਵਸੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ. ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪਟਿਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਦੀਘਮਗ੍ਗਵਾਚਕੇਨ ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕੇਨ ਸਦਿਸਂ ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨਾਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਮੁਦ੍ਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਮੁਦ੍ਧਾ, ਮੁਦ੍ਧਾ, ਮੁਦ੍ਧਾਨੋ. ਮੁਦ੍ਧਂ, ਮੁਦ੍ਧੇ, ਮੁਦ੍ਧਾਨੇ. ਮੁਦ੍ਧਾਨਾ, ਮੁਦ੍ਧੇਹਿ, ਮੁਦ੍ਧੇਭਿ. ਮੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਮੁਦ੍ਧਾਨਂ. ਮੁਦ੍ਧਾਨਾ, ਮੁਦ੍ਧੇਹਿ, ਮੁਦ੍ਧੇਭਿ. ਮੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਮੁਦ੍ਧਾਨਂ. ਮੁਦ੍ਧਨਿ, ਮੁਦ੍ਧਨੇਸੁ. ਭੋ ਮੁਦ੍ਧ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮੁਦ੍ਧਾ, ਮੁਦ੍ਧਾਨੋ.
ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਿਤਾਪਦੇਨ ਵਿਸਦਿਸਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਅਭਿਭਵਿਤਾਪਦੇਨ ਸਦਿਸਾਨਿ ਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ ਗੁਣਵਾਦੀਨਿ ਰਾਜਸਾਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਚ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਹਿ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ਯੋਗਂ ਸਚੇ ਪੋਸੋ, ਕਰੇ ਪਣ੍ਡਿਤਜਾਤਿਕੋ;
ਤਸ੍ਸ ਵੋਹਾਰਭੇਦੇਸੁ, ਵਿਜਮ੍ਭੇ ਞਾਣਮੁਤ੍ਤਮਂ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ
ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਛਟ੍ਠੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
ਉਕਾਰਨ੍ਤ ਅਵਣ੍ਣਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ
ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
੭. ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਅਥ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਭਵਨ੍ਤ ਕਰੋਨ੍ਤਇਚ੍ਚਾਦਿਕਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ –
ਗਚ੍ਛਂ ਮਹਂ ਚਰਂ ਤਿਟ੍ਠਂ, ਦਦਂ ਭੁਞ੍ਜਂ ਸੁਣਂ ਪਚਂ;
ਜਯਂ ਜਰਂ ਚਵਂ ਮੀਯਂ, ਸਰਂ ਕੁਬ੍ਬਂ ਜਪਂ ਵਜਂ.
ਗਚ੍ਛਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ. ਗਚ੍ਛਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਤਿ. ਗਚ੍ਛਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ, ਗਚ੍ਛਤਂ. ਗਚ੍ਛਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਭਿ. ਗਚ੍ਛਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ, ਗਚ੍ਛਤਂ. ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਗਚ੍ਛਂ, ਭੋ ਗਚ੍ਛਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ.
ਗਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਏਵਂ ਞੇਯ੍ਯਾਨੀਤਿ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਤਤਿਯੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਨਾਗਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਤਤ੍ਰ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਆਲਪਨਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤੋ, ਚਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ¶ ਏਕਵਚਨਤ੍ਤਂ. ਕੇਹਿਚਿ ਪਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ, ਆਲਪਨਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂਯੇਵ ਕਥਿਤਂ. ‘‘ਗਚ੍ਛਂ, ਮਹਂ, ਚਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ ਆਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਵਚਨਤ੍ਤਂ. ਮਯਂ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਅਨੇਕਾਸੁ ਚਾਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ, ਮਹਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਞ੍ਚ ਸਾਨੁਸਾਰਾਲਪਨੇਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ. ਸ ਗਚ੍ਛਂ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਮਹਨ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਾਨਞ੍ਞੇਵ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਅਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਾਨਿ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਾਮ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਚਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਮੇਵ ਕਥਿਤਂ, ਨ ਏਕਵਚਨਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਹਂ ਭਵਂ ਚਰਂ ਤਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਮਹਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਭੋ ਮਹਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਭਵਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭਵਂ, ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ‘‘ਹੋਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕ੍ਰਿਯਤ੍ਥਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭਵਂ ਕਚ੍ਚਾਨੋ. ਮਾ ਭਵਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਤਨਤੋ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਲੋਕੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਂ. ‘‘ਮਹਨ੍ਤੋ, ਚਰਨ੍ਤੋ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਂ ਵਿਯ ਅਮ੍ਹੇ ਪਟਿਭਾਤਿ. ਨ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਵਜ੍ਜਿਤਾਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤੋ, ਚਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਅਨੇਕਪਦਸਤਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਤਾਪਯੋਗੇ ਪਸ੍ਸਾਮ. ਤਥਾ ਹਿ –
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ¶ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਾਨੇ, ‘‘ਜਾਨ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋ ਯਥਾ;
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨੇਵਂ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ ਇਤਿਆਦਯੋ.
ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਾਨੇ, ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਯੋਪਿ ਚ;
ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨੇਵਂ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ ਇਤਿਆਦਯੋ.
‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਨੇਵਂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤੇ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ ਇਤਿਆਦਯੋ.
ਅਨੇਕਸਤਪਾਠੇਸੁ, ‘‘ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ;
ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਬਹੁਕਤ੍ਤੇ, ਪਵਤ੍ਤਿ ਨ ਤੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਬਹੁਵਚਨਨਯੇਨ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਹਿ;
ਗਹਣੇ ਸਤਿ ਬਹਵੋ, ਦੋਸਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਤੋ.
ਯਥੇਕਮ੍ਹਿ ਘਰੇ ਦਡ੍ਢੇ, ਦਡ੍ਢਾ ਸਾਮੀਪਿਕਾ ਘਰਾ;
ਤਥਾ ਬਵ੍ਹਤ੍ਤਵਾਚਿਤ੍ਤੇ, ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਤੁ.
‘‘ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ, ਬਵ੍ਹਤ੍ਤਵਾਚਿਤਾ ਸਿਯਾ;
ਰੂਪਨਯੋ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਚ, ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੇਕਧਾ.
ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕਂ ਨਾਮ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੇਨ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਥੇਰੇ ਗਾਰਵੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਨੇਕਵਚਨਨਯੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠੋ ਬਹੁਵਚਨਨਯੋ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤੇਸੁ ਨਯੋ ਸੋਭਨੋ ਭਵਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ –
‘‘ਭਵਂ ਕਰਂ ਅਰਹਂ ਸਂ, ਮਹਂ’’ ਇਤਿ ਪਦਾਨਿ ਤੁ;
ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਚਰਂ ਦਦਂ ਤਿਟ੍ਠਂ, ਚਿਨ੍ਤਯਂ ਭਾਵਯਂ ਵਦਂ;
ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਸਦਿਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਰੇ;
ਵਿਭਤ੍ਤਿਲਿਙ੍ਗਵਚਨ-ਵਸੇਨਾਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਤਤ੍ਰ ¶ ਤਾਵ ਭਵਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਭਵਂਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ‘‘ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ, ਹੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇਪਿ ਵਦਤਿ. ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਭਵਂ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਾ. ਭਵਨ੍ਤਂ, ਭਵਨ੍ਤੇ. ਭਵਨ੍ਤੇਨ, ਭਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਭਵਨ੍ਤਾ, ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਭਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਭਵਨ੍ਤੇ, ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਸੁ. ਹੇ ਭਵਨ੍ਤ, ਹੇ ਭਵਨ੍ਤਾ.
ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭਵਂ, ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ‘‘ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋਹੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਭਵਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ਭਵਂ ਹੋਤਿ. ਰਾਜਾ ਭਵਨ੍ਤੋ ਨਾਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਮੋਦਤਿ. ਕੁਲ਼ੀਰਦਹੋ ਗਙ੍ਗਾਯ ਏਕਾਬਦ੍ਧੋ, ਗਙ੍ਗਾਯ ਪੂਰਣਕਾਲੇ ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਪੂਰਤਿ, ਉਦਕੇ ਮਨ੍ਦੀ ਭਵਨ੍ਤੇ ਦਹਤੋ ਉਦਕਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਓਤਰਤੀ’’ਤਿ ਪਯੋਗਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਭਵਂਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਮਾਨਚਰਮਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਭਵਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਭਵਨ੍ਤਂ, ਭਵਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਏਵਂ ਵਡ੍ਢਨਭਵਨਤ੍ਥਵਾਚਕਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਅਯਞ੍ਚ ਵਿਸੇਸੋ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਨਭਵਨਤ੍ਥਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ‘‘ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਵਡ੍ਢਨਭਵਨਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਏਕਵਚਨਮੇਵ. ਅਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਭਵਨ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸਮਣੇਨ ਨਾਮ ਈਦਿਸੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਬ੍ਯਾਵਟੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਭਵਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਮਣੋ ਸੁਸਮਣੋ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਵਂ’’ ਇਤਿ ਪਦਂ ਪਨ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਏਕਵਚਨਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ. ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾ ਭਵਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਮਕਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੋਹਾਰਵਿਸੇਸੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਪਰਾਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਭਵਂ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ. ਭਵਨ੍ਤਂ, ਭਵਨ੍ਤੇ. ਭਵਤਾ, ਭੋਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੇਨ, ਭਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਭਵਤੋ, ਭੋਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ, ਭਵਤਂ. ਭਵਤਾ, ਭੋਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਭਵਤੋ, ਭੋਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ, ਭਵਤਂ. ਭਵਤਿ, ਭਵਨ੍ਤੇ, ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਭਵਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਇਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਵੋਹਾਰਵਿਸੇਸਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਆਲਪਨਪਦਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਯ ਭੋਸਦ੍ਦਾਦਿਉਪਪਦਵਨ੍ਤਾਨਿ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ, ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਾ, ਭੋ ਰਾਜ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਹਿ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾਦਯੋਯੇਵ ਭੋਸਦ੍ਦਾਦਿ ਉਪਪਦਵਨ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਚ ‘‘ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾਨਿ ‘‘ਭੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ਭਵਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾਨਿ. ਪਠਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਨਯੇ ਵਡ੍ਢਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਭੋ ਭਵਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਾ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਭੋਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਆਲਪਨਪਦਾਨਂ ਉਪਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਦੁਤਿਯਸ੍ਮਿਂ ਨਯੇ. ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਭੋ ਭੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ.
ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਭੂਧਾਤੁਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਾਲ਼ਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ਕਸ੍ਮਾ ਭਵਂ ਵਿਜ੍ਜਨਮਰਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਕਥਂ ਪਨਾਹਂ ਭੋ ਤਂ ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਵਂ ਭੋਤਿ ਖੋ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠੋ ਮਾਣਵੋ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ. ਮਾ ਭਵਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥ. ਇਮਂ ਭੋਨ੍ਤੋ ਨਿਸਾਮੇਥ. ਏਵਂ ਭੋ ਪੁਰਿਸ ਜਾਨਾਹਿ, ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ ਅਸਞ੍ਞਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਭਵਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਪਿਚ ਤੇਸੁ ‘‘ਭੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤੇਸਂ ਨਿਪਾਤਾਨਿਪਾਤਭਾਵੇ ਵਿਵਾਦੋ ਨ ਕਰਣੀਯੋ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ‘‘ਭੋ ਗੇ ਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਆਮਨ੍ਤਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭੋਤਿਦਂ ਆਮਨ੍ਤਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਕਵਚਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ‘ਭੋ ਪੁਰਿਸਾ’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਗਹਿਤੋ. ‘ਭਵਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਪਦਂ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ‘ਪੁਰਿਸਾ’ਤਿ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਨਿਪਾਤਭੂਤੋ ਭੋਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਤਰੇ ਪਨ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨੇਵ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਤੁ ਨਿਪਾਤਪਦਤ੍ਤੇ ਰੂਪਨਿਪ੍ਫਾਦਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਸੁ ਭੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਪਾਤਪਦਤ੍ਤਾ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤੇ ਨਿਜ੍ਜੀਵਾਲਪਨੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਿਸਯੋ ‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜ ਭੋ ਪੁਥੁਸਿਲੇ, ਪਰਿਪ੍ਲਵ ਭੋ ਪੁਥੁਸਿਲੇ’’ਤਿ ਪਯੋਗੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਮਾ ਭੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਪਰਿਦੀਪਨੀ ਗਾਥਾਯੋ –
‘‘ਇਤੋ ਭੋ ਸੁਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ’’;
ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਭੋਸਦ੍ਦੋ, ਏਕਵਚਨਕੋ ਮਤੋ.
‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ ਕੁਲ-ਪੁਤ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿਸੁ;
ਬਹੁਵਚਨਕੋ ਏਸੋ, ਭੋਸਦ੍ਦੋਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਪੁਗ੍ਗਲਾਲਪਨੇ ¶ ਚੇਵ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਲਪਨੇਪਿ ਚ;
ਨਿਜ੍ਜੀਵਾਲਪਨੇ ਚਾਤਿ, ਭੋਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਤਤ੍ਰ ਧਮ੍ਮਾਲਪਨਮ੍ਹਿ, ਏਕਵਚੋਵ ਲਬ੍ਭਤਿ;
ਇਤਰੇਸੁ ਸਿਯਾ ਦੇਕ-ਵਚੋ ਬਹੁਵਚੋਪਿ ਚ.
ਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਗੁਣੀਪਦਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ਧੁਵਂ;
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ’’ਤਿ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਗੁਣੀਪਦਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਲਪਨੇ ਪਨ;
‘‘ਏਵਂ ਭੋ ਪੁਰਿਸ ਜਾਨਾਹਿ’’, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਗੁਣੀਪਦਂ ਅਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਲਪਨਮ੍ਹਿ ਤੁ;
ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਵਦੇ, ਅਤ੍ਥਂ ‘‘ਭੋ ਏਹਿ’’ਆਦਿਸੁ.
ਘਟਾਦੀਨਂ ਆਲਪਨਂ, ਨਿਜ੍ਜੀਵਾਲਪਨਂ ਭਵੇ;
ਜੀਵਂਵ ਲੋਕਿਯਾ ਲੋਕੇ, ਆਲਪਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿ ਤੁ.
ਨਿਜ੍ਜੀਵਾਲਪਨਂ ਅਪ੍ਪਂ, ਅਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਿਯਾ;
‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜ ਭੋ ਪੁਥੁਸਿਲੇ’’, ਇਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਏਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਂ, ਕੇਚਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ;
ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਭੋਤੀਤਿ, ਲਿਙ੍ਗਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਯੇ.
ਅਥ ਵਾ ਪਨ ਭੋਸਦ੍ਦੋ, ਨਿਪਾਤੋ ਸੋਪਦਂ ਵਿਯ;
ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਰੋਧਤਾ ਨਾਸ੍ਸ, ਤਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਚਨਦ੍ਵਯੇ.
ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭੋਸਦ੍ਦੋ, ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੇਯੇਵ ਪਾਯਤੋ;
ਯਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠੋ ਤਤੋ ਵਿਞ੍ਞੂ, ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੇਯੇਵ ਤਂ ਵਦੇ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭੋ’’ਤਿ ਇਤਿ ਪਯੋਜਯੇ;
ਏਵਂਵਿਧਂ ਪਯੋਗਞ੍ਹਿ, ਸੁਪ੍ਪਯੋਗਂ ਬੁਧਾਬ੍ਰਵੁਂ.
ਯਜ੍ਜੇਵਂ ¶ ਦੁਪ੍ਪਯੋਗਂਵ, ਸਿਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ;
‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜ ਭੋ ਪੁਥੁਸਿਲੇ’’, ਇਚ੍ਚਾਹਚ੍ਚਪਦਨ੍ਤਿ ਚੇ.
ਦੁਪ੍ਪਯੋਗਂ ਨ ਤਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਵੇ;
ਜਿਨੇਨ ਭਾਸਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਦੁਪ੍ਪਯੋਗਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਰੇ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਸਯੇ, ਭੋਤਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਜਨਂ;
ਕਵੀਨਂ ਪੇਮਨੀਯਨ੍ਤਿ, ਮਯਾ ਏਵਮੁਦੀਰਿਤਂ.
ਏਵਂ ਭਵਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਰੂਪਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਵਡ੍ਢਨਭਵਨਤ੍ਥਤਦਞ੍ਞਤ੍ਥਵਸੇਨ.
ਕਰੋਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ –
ਕਰਂ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਾ. ਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤੇ. ਕਰੋਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਭਿ. ਕਰੋਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ, ਕਰੋਤਂ. ਕਰੋਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਭਿ. ਕਰੋਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ, ਕਰੋਤਂ. ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਕਰੋਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤਾਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
‘‘ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰਿਯਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਕਰੋਤੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤੀ, ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਰਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ –
ਅਰਹਂ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ. ਅਰਹਨ੍ਤਂ, ਅਰਹਨ੍ਤੇ. ਅਰਹਤਾ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਨ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਭਿ. ਅਰਹਤੋ, ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਅਰਹਤਂ. ਅਰਹਤਾ, ਅਰਹਨ੍ਤਾ, ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਭਿ. ਅਰਹਤੋ, ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਅਰਹਤਂ. ਅਰਹਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਅਰਹਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਇਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਅਯਂ ਗੁਣਵਾਚਕਸ੍ਸ ਅਰਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ‘‘ਅਰਹਾ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਅਰਹਨ੍ਤਾ’’ਇਤਿ ਚ. ਏਤਞ੍ਹਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹਾ ਅਨਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਰਹਨ੍ਤਂ, ਅਰਹਨ੍ਤੇ. ਅਰਹਤਾ, ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਅਰਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਅਰਹਂ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕੇ. ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਰਹਂਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਗੁਣਵਾਚਕਾ. ‘‘ਅਰਹਾ ਅਹੋਸਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਅਰਹਾ ਲੋਕੇ. ਏਕੋ ਅਰਹਾ, ਏਕਸਟ੍ਠਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਲੋਕੇ ਅਹੇਸੁਂ.
ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇ, ਨਿਨ੍ਨੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਥਲੇ;
ਯਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ.
ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹਾ ਅਨਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਰਹਾਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਇਧ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨਯੋ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥੀ ਕਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਇਤ੍ਥੀ ਤਾਵ ‘‘ਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਅਰਹਂ ਅਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਗੁਣਵਸੇਨ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਅਰਹਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਗੁਣਵਸੇਨੇਵ ‘‘ਅਰਹਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.
ਸਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ¶ –
ਸਂ, ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਾ. ਸਂ, ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤੇ. ਸਤਾ, ਸਨ੍ਤੇਨ, ਸਨ੍ਤੇਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਭਿ, ਸਬ੍ਭਿ. ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਂ, ਸਤਾਨਂ. ਸਤਾ, ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਸਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਸਨ੍ਤੇਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਭਿ, ਸਬ੍ਭਿ. ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਂ, ਸਤਾਨਂ. ਸਤਿ, ਸਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਸਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਸਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਤਾਤ ਸਤਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਜਯਦ੍ਦਿਸਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਸਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਸਤਨੇਸਾਤਿ ਸਤਾਨਂ ਏਸਾਤਿ ਛੇਦੋ, ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਨਿਗ੍ਗਹੀਤਸਰਲੋਪਵਸੇਨ ਚ ਰੂਪਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਏਕਂਸੇਨ ਏਸ ਤਾਤ ਸਤਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸਭਾਵੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਯਂ ਯੇ ਲੋਕੇ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਰਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਤਪ੍ਪਟਿਸੇਧਸ੍ਸ ਪਨ ਅਸਂ, ਅਸਨ੍ਤੋ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸਨ੍ਤਾ ਇਚ੍ਚਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਾ ਕਿਰ ਮਂ ਜਮ੍ਮਾ, ਤਾਤ ਤਾਤਾਤਿ ਭਾਸਰੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਸਂ, ਅਸਨ੍ਤਂ, ਅਸਨ੍ਤੇ. ਅਸਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ, ਅਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿਮਾਨਿ ਬਹੁਵਚਨਕਾਨਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਏਕਵਚਨਕਾਨਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ, ਦਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਵਚਨਾਨਿਯੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਥਵਾਚਕਸਨ੍ਤੋਸਦ੍ਦਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਦਾਨਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਾਚਕਾਨਂ ਤੇਸਂ ਕਾਨਿਚਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਕਥਯਾਮ –
ਸਮੇਤਿ ¶ ਅਸਤਾ ਅਸਂ. ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਰਾਜ ਭਜਤਿ, ਸਨ੍ਤਂ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਅਸਂ. ਨ ਸਾ ਸਭਾ ਯਤ੍ਥ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤੋ. ਅਸਨ੍ਤੋ ਨਿਰਯਂ ਯਨ੍ਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣਾ. ਅਸਨ੍ਤੇ ਨੋਪਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਸਨ੍ਤੇ ਸੇਵੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਸਬ੍ਭਿਰੇਵ ਸਮਾਸੇਥ. ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਯੋ ਪਨਮ੍ਹੇਹਿ ਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਸਬ੍ਭੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਸਨ੍ਤਇਤਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਪਕਤਿਵਸੇਨ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਭੀ’’ਤਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪਕਤਿਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਬ੍ਭੀਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਸੁਨ੍ਦਰਾਧਿਵਚਨਂ ਵਾ ਏਤਂ ਸਬ੍ਭੀਤਿ. ਸਬ੍ਬੋ ਚਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਟ੍ਠਕਥਾਯ ‘‘ਬਹੁਮ੍ਪੇਤਂ ਅਸਬ੍ਭਿ ਜਾਤਵੇਦਾ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਹਵੇ ਸਬ੍ਭਿ ਪਵੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਚ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ.
ਆਲਪਨੇ ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ, ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਸੁ ਚ;
ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ ਚ ਯੋਜੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦਂ ਸੁਮੇਧਸੋ.
ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਭੋ ਸਬ੍ਭਿ ਤਿਟ੍ਠ, ਸਬ੍ਭਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਬ੍ਭਿ ਸਹ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਭਿ ਅਪੇਹਿ, ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪੋ ਪੁਰਿਸੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਸਾਸਨਾਨੁਕੂਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਤਦਨੁਕੂਲਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਧ ਸਾਸਨਤੋ ਪਯੋਗੇ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ ਅਤਕ੍ਕਾਵਚਰੇ ਵਿਚਿਤ੍ਤੇ ਸੁਗਤਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਸੋਤੂਨਂ ਵਿਸਾਰਦਮਤਿਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਂ. ਤਂ ਯਥਾ? ਬਹੁਮ੍ਪੇਤਂ ਅਸਬ੍ਭਿ ਜਾਤਵੇਦ, ਯਂ ਤਂ ਵਾਲਧਿਨਾ’ਭਿਪੂਜਯਾਮ. ਸਬ੍ਭਿ ਕੁਬ੍ਬੇਥ ਸਨ੍ਥਵਂ. ਯਂ ਸਾਲਵਨਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਕੋ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਮਕਰਿ ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪਂ. ਆਬਾਧੋਯਂ ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪੋ. ਅਸਮ੍ਮੋਦਕੋ ਥਦ੍ਧੋ ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪੋ’’ਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਆਲਪਨਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਰੂਪਤੋ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਕਰਣਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਸੇ ਸਦ੍ਦਰੂਪੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਬ੍ਯਾਸੇ ਸਦ੍ਦਰੂਪਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੇਤੁਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਨ੍ਤਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ, ਸੋ ਚ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤੇ ਰਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਮਿਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣੋ ਹਿ ਸੋ ਨਯੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਚੇ, ਅਗ੍ਗਿ ਰਤ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਨਯੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਬ੍ਭਿਧਮ੍ਮਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਧਮ੍ਮਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਵਸੇਨ ਆਲਪਨਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਵਸੇਨਪਿ ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਯਸ੍ਮਾ ਸਗਾਥਾਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ‘ਸਬ੍ਭੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤੀ’ਤਿ ਪਵੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ‘‘ਸਬ੍ਭੀਹੀ’’ਤਿ ਹਿਵਚਨਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸੇਸੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵਦਾਮ –
ਗਰੂ ‘‘ਸਬ੍ਭੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਭਾਸਿਂਸੁ ਪਾਲ਼ਿਯਾ;
ਯਤੋ ਤਤੋ ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦਂ, ਧੀਰੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯੋਜਯੇ.
‘‘ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪੋ’’ਇਤਿਪਿ, ਸਮਾਸਵਿਸਯੇ ਸੁਤਂ;
ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਭਿਸਦ੍ਦਂ, ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਯੋਜਯੇ.
‘‘ਓਵਦੇਯ੍ਯਾਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ ¶ , ਅਸਬ੍ਭਾ ਚ ਨਿਵਾਰਯੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਸਬ੍ਭਾ’’ਤਿਪਦਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਵੁਤ੍ਤੀਸੁ ਤਦ੍ਧਿਤਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਣ੍ਯਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਮੁਪਾਗਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ? ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਸਬ੍ਭੀਸੁ ਭਵਂ ਅਸਬ੍ਭਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਅਕੁਸਲਂ, ਤਤੋ ਅਸਬ੍ਭਾ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾ ਨਿਵਾਰਯੇ ਚ, ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਵਿਕ੍ਕੋਸਮਾਨਾ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਸਤ੍ਤੀਹਿ ਹਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਅਸਬ੍ਭੀਨਂ ਏਤਾਤਿ ਅਸਬ੍ਭਾ, ਨ ਵਾ ਸਬ੍ਭੀਨਂ ਏਤਾਤਿਪਿ ਅਸਬ੍ਭਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ, ਣ੍ਯਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਚ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਾ ਚ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਸਂ, ਸਨ੍ਤੋ. ਸਂ, ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਮਾਲਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮੇਤਿ ਅਸਤਾ ਅਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਅਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ ਯੁਗਲ਼ਭਾਵੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾਰਹਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਸਂ ਅਸਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹਵਸੇਨਾਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਸ’’ਮਿਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਰ ਸਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ. ਅਸਨ੍ਤਿ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਸਤੀ, ਅਸਾ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਸਤੀ, ਅਸਤੀ, ਅਸਤਿਯੋ, ਅਸਾ. ਅਸਤਿਂ, ਅਸਤੀ, ਅਸਤਿਯੋ. ਅਸਾਯ, ਅਸਤਿਯਾ, ਅਸਤੀਹਿ, ਅਸਤੀਭਿ. ਅਸਤਿਯਾ, ਅਸਤੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨ ਇਤ੍ਥਿਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਸਾ ਲੋਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ, ਵੇਲਾ ਤਾਸਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਮਾ ਚ ਵਸਂ ਅਸਤੀਨਂ ਨਿਗਚ੍ਛੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਸਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਸਤੀਤਿ ਚ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾ, ਅਸਨ੍ਤਜਾਤਿਕਾਤਿ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਸਾਤਿ ਅਸਤਿਯੋ ਲਾਮਿਕਾ, ਅਥ ਵਾ ਸਾਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਖਂ, ਤਂ ਤਾਸੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਸਾਤਮੇਵ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਅਸਾ ¶ , ਦੁਕ੍ਖਾ, ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਅਸਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਯਥਾ ਰਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਲੁਤ੍ਤੁਤ੍ਤਰਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ‘‘ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸਂ, ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਨਿ. ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ‘‘ਅਸਾ, ਅਸਾ, ਅਸਾਯੋ. ਅਸਂ, ਅਸਾ, ਅਸਾਯੋ. ਅਸਾਯਾ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਯੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਸੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਭਾਵੇਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਾ. ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤੇ. ਸਤਾ, ਸਨ੍ਤੇਨ, ਸਨ੍ਤੇਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਭਿ. ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਤਂ, ਸਨ੍ਤਾਨਂ. ਸਤਾ, ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਸਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਸਨ੍ਤੇਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਭਿ. ਸਤੋ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਤਂ, ਸਨ੍ਤਾਨਂ. ਸਤਿ, ਸਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਸਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਸਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਸਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਾ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਟ੍ਠਮੋ ਭਦ੍ਦੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਅਸਤਾ ਤੁਚ੍ਛਾ ਮੁਸਾ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਭਵੇ ਖੋ ਸਤਿ ਜਾਤਿ ਹੋਤਿ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਖੋ ਸਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸਤਿਸਦ੍ਦੋ ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਠਿਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਰ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਠਿਤੇਸੁ ਸਨ੍ਤੋਸਦ੍ਦੇਸੁ ਬਹੁਵਚਨਸਨ੍ਤੋਸਦ੍ਦਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਸਮਾਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਾਨੋ, ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਸਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ¶ ਅਤ੍ਥੋ ਕਥੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਮਾਨੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਹੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਪਹੁ ਸਮਾਨੋ ਵਿਪੁਲਤ੍ਥਚਿਨ੍ਤੀ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਮੇ ਨ ਕਰੋਸਿ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਪਯੋਗਾਨਿ ਪਨ –
‘‘ਯੋ ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਵਾ, ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ;
ਪਹੁ ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਭਰਤਿ, ਤਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ.
ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ, ਦੇਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋ;
ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ
ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਅਪਿਚ ਸਨ੍ਤੋਸਦ੍ਦੋ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਿਲਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਉਪਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨਿਰੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਸਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਾ. ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤੇ. ਸਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਤਸਿਤੋ. ਦੀਘਂ ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਜਨਂ. ਸਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਯਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ. ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਰੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਸਾ ਚ ‘‘ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਮਾਨਂ ਕਿਲਨ੍ਤਂ ਉਪਸਨ੍ਤਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧ’’ਮਿਤਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਕਾਪਦਵਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਉਪਾਦਾਨੇ ਖੋ ਸਤਿ ਭਵੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਪੁਂਸਕਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇ ‘‘ਸਤਾ, ਸਤੋ, ਸਤਂ, ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਅਧਿਕਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਾਯੋ. ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਾਯੋ. ਸਨ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਚ, ਸਨ੍ਤੀ, ਸਨ੍ਤੀ, ਸਨ੍ਤਿਯੋ ¶ . ਸਨ੍ਤਿਂ, ਸਨ੍ਤੀ, ਸਨ੍ਤਿਯੋ. ਸਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨਯੇਨ ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤਾਸੁ ਪਠਮਾ ‘‘ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕਿਲਨ੍ਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਕਾਪਦਵਤੀ, ਏਤ੍ਥ ਪਯੋਗਾ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਵ. ਦੁਤਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਮਾਨਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਕਾਪਦਵਤੀ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਨ੍ਤੀ ਆਪਤ੍ਤਿ ਆਵਿਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ‘‘ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਯਾਯ ਮਾਤੁ ਭਤੋ ਪੋਸੋ,
ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਅਵੇਕ੍ਖਤਿ;
ਤਮ੍ਪਿ ਪਾਣਦਦਿਂ ਸਨ੍ਤਿਂ,
ਹਨ੍ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮਾਨਾ ‘‘ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਰਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਨ੍ਤੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ‘‘ਜਾਤਿਯਾ ਖੋ ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇ ‘‘ਸਤਿ, ਸਤਿਯਾ, ਸਤਿਯਂ, ਸਨ੍ਤਿਯਾ, ਸਨ੍ਤਿਯਂ, ਸਨ੍ਤੀਸੂ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ, ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਿਯਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਸਤੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਸਮਾਨਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਯਾ ਤ੍ਵਂ ਵਸਸਿ ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਦਹਰਿਯਾ ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਯੇ ਤਂ ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਾਦਂਸੁ, ਏਵਂ ਦਹਰਿਯਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਸਤੀ, ਸਤੀ, ਸਤਿਯੋ. ਸਤਿਂ, ਸਤੀ, ਸਤਿਯੋ. ਸਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਸਂਯੋਗੇ ਨਕਾਰਲੋਪਵਸੇਨ ਵਾ.
ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਯੋਗਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥਯਾਮ ਪਯੋਗੇਸੁ ਸੋਤੂਨਂ ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਭਾਵਾਯ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ¶ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਏਕਵਚਨਸਦਿਸਂ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ, ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ’’ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਸਦਿਸਂ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਕਿਲਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨਿਰੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਸਦਿਸਂ ‘‘ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਯੇਵਤ੍ਥੇ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਤਾ ਸੂਨੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ, ਕੋ ਨੇ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ‘‘ਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨੀਤਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧੀਨਂ ਸਮ੍ਮੋਹਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ –
‘‘ਤਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਥੇ ਚ ਏਕਤ੍ਥੇ, ਬਵ੍ਹਤ੍ਥੇਪਿ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਨ੍ਤੋ ਸਤਿਸਦ੍ਦੋ, ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇ ਬਹੁਮ੍ਹਿ ਸੋ’’ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਮਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਮਹਂ, ਮਹਾ, ਮਹਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਾ. ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਨ੍ਤੇ. ਮਹਤਾ, ਮਹਨ੍ਤੇਨ, ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ, ਮਹਨ੍ਤੇਭਿ. ਮਹਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਮਹਤਂ. ਮਹਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ, ਮਹਨ੍ਤੇਭਿ. ਮਹਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਮਹਤਂ. ਮਹਤਿ, ਮਹਨ੍ਤੇ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਮਹਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਮਹ, ਭੋ ਮਹਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤੋਤਿ ਅਯਮਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਾ. ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਨ੍ਤੇ. ਮਹਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭੋ ਮਹਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਲਪਨਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ¶ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਮਹਤੀ, ਮਹਤੀ, ਮਹਤਿਯੋ. ਮਹਤਿਂ, ਮਹਤੀ, ਮਹਤਿਯੋ. ਮਹਤਿਯਾ, ਮਹਤੀਹਿ ਮਹਤੀਭੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਮਹਤਿਯਾ ਚ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਅਪਰੋਪਿ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਯੋ. ਮਹਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ‘‘ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਪਨ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੀ’’ਇਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਤਂ ‘‘ਗੁਣਵਨ੍ਤੀ, ਕੁਲਵਨ੍ਤੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.
ਨਨੁ ਭੋ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾਸਨੇਪਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੀ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਨਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ‘‘ਮਹਤੀ, ਗੁਣਵਤੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਨਯਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਮਹਤੀ ਨਙ੍ਗਲਸੀਸਾ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਿਯਾ ਰੂਪਵਤੀ, ਸਾ ਚ ਸੀਲਵਤੀ ਸਿਯਾ. ਸਤਿਮਤੀ ਚਕ੍ਖੁਮਤੀ. ਇਦ੍ਧਿਮਤੀ ਪਤ੍ਤਿਮਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਮਹਤਿਂ ਸੇਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹੋਸਧਸੇਨਾ ਮਨ੍ਦਾ, ਅਯਂ ਅਤਿਵਿਯ ਮਹਤੀ ਸੇਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਆਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੀ, ਰੂਪਵਨ੍ਤੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮਹਾਇਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਬ੍ਯਾਸੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ ‘ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਹਾ ਤੇ ਉਪਾਸਕ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ. ਮਹਾ ਵਤਾਯਂ ਭਨ੍ਤੇ ਭੂਮਿਚਾਲੋ. ਘੋਸੋ ਚ ਵਿਪੁਲੋ ਮਹਾ. ਬਾਰਾਣਸਿਰਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਮਹਾ. ਸੇਨਾ ਸਾਦਿਸ੍ਸਤੇ ਮਹਾ’’ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਸੇਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਹਂ, ਮਹਾ, ਮਹਨ੍ਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਾ. ਭੋ ਮਹਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ, ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ. ਭੋ ਮਹਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ, ‘‘ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਾ, ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਯੋ. ਭੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਮਹਨ੍ਤਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਯੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਾਸੇ ਪਨ ‘‘ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਉਪਾਸਕੋ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਮਹਬ੍ਬਲੋ ਮਹਾਵਨਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਮਹਬ੍ਭਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਦ੍ਧਿਤੇ ‘‘ਮਹਤ੍ਤਨੋ ਮਹਤ੍ਤਂ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਮਹਨ੍ਤਤਾ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਿ ਮਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੋ ਚ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਯੋ ਚ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨਯੋ ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ‘‘ਚਰਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਚਰਨ੍ਤਂ ਚਰਨ੍ਤੀ, ਦਦਂ ਦਦਨ੍ਤੋ ਦਦਨ੍ਤਂ ਦਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਅਨੇਕਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ.
ਯੇ ਪਨਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਤ੍ਤਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਮਮ੍ਹੇਹਿ ਪਯੋਗੋ ਸਾਸਨੇ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਯਵਸੇਨਾਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਵਦਾਮ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ?
‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਵਿਧਮ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਿ-ਪਦਾਨਿ ਮੁਨਿਸਾਸਨੇ;
ਕਤ੍ਥਚਾਖ੍ਯਾਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਨਾਮਿਕਾ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਚ੍ਛਂ,
ਸੋ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;
ਵਿਧਮਂ ਦੇਵ ਤੇ ਰਟ੍ਠਂ,
ਪੁਤ੍ਤੋ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਤਵ.
ਅਧਮ੍ਮਂ ¶ ਸਾਰਥਿ ਕਯਿਰਾ, ਮਞ੍ਚੇ ਤ੍ਵਂ ਨਿਕ੍ਖਨਂ ਵਨੇ’’;
ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ, ਪਯੋਗਾ ਏਤ੍ਥ ਧੀਮਤਾ.
‘‘ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਧਮੀ’’ਤਿ-ਆਦਿਨਾ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;
ਨਾਨਾਕਾਲਪੁਰਿਸਾਨਂ, ਵਸੇਨਤ੍ਥਂ ਵਦੇ ਵਿਦੂ.
ਨਾਮਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ;
‘‘ਗਚ੍ਛ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨ-ਮਤ੍ਥਮਤ੍ਥਵਿਦੂ ਵਦੇ.
ਇਦਾਨਿ ਸਮਗਤਿਕਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਜਾਨਂ, ਪਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਯੋ ਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਵਦਾਮ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਾ ਜਾਨਂਯੇਵ ਆਹ ਨ ਜਾਨਾਮੀਤਿ, ਪਸ੍ਸਂਯੇਵ ਆਹ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤੀ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ’’ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਥਨਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਹਿ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਥਨਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਹਿ ਅਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਲੋਕਂ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ’’ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਹਿ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਹਿ ਅਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ. ‘‘ਭਰਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਮਨੁਸ੍ਸਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਸ੍ਸਰਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤਿ. ‘‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਸਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਰਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਰਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤਿ. ‘‘ਫੁਸਂ ਭੂਤਾਨਿ ਸਣ੍ਠਾਨਂ, ਮਨਸਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ¶ ਯਥਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਫੁਸਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ‘‘ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਯਾਚਂ ਅਦਦਮਪ੍ਪਿਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਯਾਚਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਯਾਚਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਭਵਤਿ. ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਵਾ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬਂ ਧਨਂ, ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ‘‘ਭਵਂਕਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਸਦਿਸਪਦਮਾਲਾ ਚ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ, ਚਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਸਦਿਸਪਦਮਾਲਾ ਚ ‘‘ਜਾਨਂ, ਪਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਤਿਵਿਧੋਪਿ ਆਕਾਰੋ ਆਖ੍ਯਾਤਿਕਪਦਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਿਤੋ ਪਾਵਚਨਵਰੇ ਸੋਤੂਨਂ ਸਦ੍ਦੇਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਵਿਸਾਰਦਬੁਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਂ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ –
‘‘ਭਵਂ ਕਰਂ ਅਰਹਂ ਸਂ, ਮਹਂ’’ਇਤਿ ਪਦਾਨਿ ਤੁ;
ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ.
‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਚਰਂ ਦਦਂ ਤਿਟ੍ਠਂ, ਚਿਨ੍ਤਯਂ ਭਾਵਯਂ ਵਦਂ;
ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਸਮਾਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ;
ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨ-ਨ੍ਤਰਤੋ ਪਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.
ਅਪਿਚ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਛਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਤੇਰਸਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਚਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਵਿਪ੍ਪਕਤਵਚੋ ਸਿਯੁਂ;
‘‘ਗਚ੍ਛਮਾਨੋ ਚਰਮਾਨੋ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਚ.
‘‘ਮਹਂ ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਾਨਿ, ਵਿਪ੍ਪਕਤਵਚੋਪਿ ਚ;
ਅਵਿਪ੍ਪਕਤਵਚੋ ਚ, ਸਿਯੁਂ ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਤੋ.
‘‘ਅਰਹਂ ¶ ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਾਨਿ, ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਥਾ;
ਆਕਾਰਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪੇਤਂ, ਕਰੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸੁਮੇਧਸੋਤਿ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਆਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਧਨਭੂਤਿਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗਂ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ.
ਅਗ੍ਗਿ, ਅਗ੍ਗੀ, ਅਗ੍ਗਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਂ, ਅਗ੍ਗੀ, ਅਗ੍ਗਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਨਾ, ਅਗ੍ਗੀਹਿ, ਅਗ੍ਗੀਭਿ. ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ, ਅਗ੍ਗਿਨੋ, ਅਗ੍ਗੀਨਂ. ਅਗ੍ਗਿਨਾ, ਅਗ੍ਗੀਹਿ, ਅਗ੍ਗੀਭਿ. ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ, ਅਗ੍ਗਿਨੋ, ਅਗ੍ਗੀਨਂ. ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਮਿਂ, ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ, ਅਗ੍ਗੀਸੁ. ਭੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਭੋ ਅਗ੍ਗੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਯੋ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਮਾ, ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਨਾਗਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਂਸਦਿਸਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਾ, ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਮਾ, ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਕਮੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਧਨਭੂਤਿ, ਧਨਭੂਤੀ, ਧਨਭੂਤਯੋ. ਧਨਭੂਤਿਂ, ਧਨਭੂਤੀ, ਧਨਭੂਤਯੋ. ਧਨਭੂਤਿਨਾ, ਧਨਭੂਤੀਹਿ, ਧਨਭੂਤੀਭਿ. ਧਨਭੂਤਿਸ੍ਸ, ਧਨਭੂਤਿਨੋ, ਧਨਭੂਤੀਨਂ. ਧਨਭੂਤਿਨਾ, ਧਨਭੂਤਿਸ੍ਮਾ, ਧਨਭੂਤਿਮ੍ਹਾ, ਧਨਭੂਤੀਹਿ, ਧਨਭੂਤੀਭਿ. ਧਨਭੂਤਿਸ੍ਸ, ਧਨਭੂਤਿਨੋ, ਧਨਭੂਤੀਨਂ. ਧਨਭੂਤਿਸ੍ਮਿਂ, ਧਨਭੂਤਿਮ੍ਹਿ, ਧਨਭੂਤੀਸੁ. ਭੋ ਧਨਭੂਤਿ, ਭੋ ਧਨਭੂਤੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਧਨਭੂਤਯੋ.
ਸਿਰਿਭੂਤਿ ਸੋਤ੍ਥਿਭੂਤਿ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਭੂਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿ;
ਗਿਨਿ ਜੋਤਿ ਦਧਿ ਪਾਣਿ, ਇਸਿ ਸਨ੍ਧਿ ਮੁਨਿ ਮਣਿ.
ਬ੍ਯਾਧਿ ¶ ਗਣ੍ਠਿ ਰਵਿ ਮੁਟ੍ਠਿ, ਕਵਿ ਗਿਰਿ ਕਪਿ ਨਿਧਿ;
ਕੁਚ੍ਛਿ ਵਤ੍ਥਿ ਵਿਧਿ ਸਾਲਿ, ਵੀਹਿ ਰਾਸਿ ਅਹਿ ਮਸਿ.
ਸਾਤਿ ਕੇਸਿ ਕਿਮਿ ਬੋਨ੍ਦਿ, ਬੋਧਿ ਦੀਪਿ ਪਤਿ ਹਰਿ;
ਅਰਿ ਧਨਿ ਤਿਮਿ ਕਲਿ, ਸਾਰਥ੍ਯੁਦਧਿ ਅਞ੍ਜਲਿ,
ਅਧਿਪਤਿ ਨਰਪਤਿ, ਅਸਿ ਞਾਤਿ ਨਿਰੂਪਧਿ;
ਸਮਾਧਿ ਜਲਧਿਚ੍ਚਾਦੀ, ਧਨਭੂਤਿਸਮਾ ਮਤਾ.
ਅਥ ਵਾ ਏਤੇਸੁ ਅਧਿਪਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਧਿਪਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਅਧਿਪਤਿਯਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀਰੂਪਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ‘‘ਅਸਾਰੇ ਸਾਰਮਤਿਨੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਸਮਾਸਪਦਤੋ ਯੋਵਚਨਸ੍ਸ ਨੋਆਦੇਸਦਸ੍ਸਨਤੋ ਕ੍ਵਚਿ ਅਧਿਪਤਿਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਸਮਾਸਪਦਾਨਂ ‘‘ਅਧਿਪਤਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਰੂਪਾਨਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਦਣ੍ਡੀਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ. ਗਹਪਤਿਜਾਨਿਪਤਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਨ ਸਮਾਸਪਦਾਨਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਰੂਪਾਨਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਗਹਪਤਯੋ ਜਾਨਿਪਤਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਥਾਪਾਵਚਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਇਸਿ ਮੁਨਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਨਾਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਇਸੇ, ਮੁਸੇ’’ਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਂ ਇਸੇ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਮਹਾਮੁਨੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਰੇਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਭਾਵੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਭਾਵੇ ਉਪਯੋਗਭਾਵਾਦੀਸੁ ਵਾ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਯੇਵਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਾਨਮੁਪਲਬ੍ਭਨਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਸੁਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਤਾਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ ਕੋਕਾਲਿਕਸੁਤ੍ਤੇ –
‘‘ਨ ਹਿ ਵਗ੍ਗੁ ਵਦਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾ,
ਨਾਭਿਜਵਨ੍ਤਿ ਨ ਤਾਣਮੁਪੇਨ੍ਤਿ;
ਅਙ੍ਗਾਰੇ ਸਨ੍ਥਤੇ ਸੇਨ੍ਤਿ,
ਅਗ੍ਗਿਨਿਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਿਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋਜਾਲਂ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਚ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਮਗ੍ਗਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰੇਵ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ ਕੋਕਾਲਿਕਸੁਤ੍ਤੇ –
‘‘ਅਥ ਲੋਹਮਯਂ ਪਨ ਕੁਮ੍ਭਿਂ,
ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਞ੍ਜਲਿਤਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ;
ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਹਿ ਤਾਸੁ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ,
ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਮਾਸੁ ਸਮੁਪ੍ਲਵਾਤੇ’’ਤਿ
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਮਾਸਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਞ੍ਜਲਿਤਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨੀਹਿ ਸਞ੍ਜਲਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਮਾਸੂਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨੀਹਿ ਸਦਿਸਾਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋਪਿ. ਏਵਂ ਸਮਾਸਵਿਧਾਨਮੁਖੇਨ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨੀਹੀ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਪਿ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਤਮੇਵ ਕਟ੍ਠਂ ਦਹਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਸੋ ਜਾਯਤੇ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਚੂਲ਼ਬੋਧਿਚਰਿਯਾਯਂ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਅਕਾਰਲੋਪਂ ਸਞ੍ਞੋਗਾਦਿਸ੍ਸ ਚ ਗਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਾਤਿ ¶ ਯਤੋ ਕਟ੍ਠਾ. ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਵਚਨਤੋ. ਤਥਾ ‘‘ਛਨ੍ਨਾ ਕੁਟਿ ਆਹਿਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਹਿਤੋਤਿ ਆਭਤੋ ਜਾਲਿਤੋ ਵਾ. ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਤਥੇਵ ਚ ‘‘ਮਹਾਗਿਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ, ਅਨਾਹਾਰੋਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਥੇਰਗਾਥਾਯ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਵਿਸੁਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਜਾਯਤੇ ਗਿਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ‘‘ਜਾਯਤੇ ਅਗ੍ਗਿਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨ ਵਦਿਂਸੁ, ‘‘ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਪਨ ਵਦਿਂਸੁ, ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਪਿ ਵਿਸੁਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਯੇ ‘‘ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ ਸਾਸਨੇ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸੁਪਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਛਨ੍ਨਾ ਕੁਟਿ ਆਹਿਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਮੇਵ ‘‘ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ‘ਗਿਨੀ’ਤਿ ਵੋਹਰਿਯਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਧਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਗਾਥਾਰਚਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ –
ਵਿਦੇਹਰਟ੍ਠਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ, ਯਂ ਤਂ ਨਾਮੇਨ ਵਿਸ੍ਸੁਤਂ;
ਰਟ੍ਠਂ ਪਬ੍ਬਤਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯਂ ਮਨੋਰਮਂ.
ਧਮ੍ਮਕੋਣ੍ਡਵ੍ਹਯਂ ਤਤ੍ਥ, ਨਗਰਂ ਅਤ੍ਥਿ ਸੋਭਨਂ;
ਤਮ੍ਹਿ ਠਾਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਭਾਸਾ ਏਵ ਗਿਨਿਚ੍ਚਯਂ.
‘‘ਗਿਨਿ ਗਿਨੀ ਗਿਨਯੋ’’ਤਿ-ਆਦਿਨਾ ਪਵਦੇ ਵਿਦੂ;
ਪਦਮਾਲਂ ਯਥਾ ਅਗ੍ਗਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਸੁਮੇਧਸੋ.
ਇਤਿ ਅਲਾਬੁ ਲਾਬੁਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਪਾਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਤਾ ਸਿਦ੍ਧਾ, ਤਥਾ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਸਿਦ੍ਧਾਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤ੍ਰ –
ਅਗ੍ਗਿਨਿ ¶ , ਅਗ੍ਗਿਨੀ, ਅਗ੍ਗਿਨਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਂ, ਅਗ੍ਗਿਨੀ, ਅਗ੍ਗਿਨਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਨਾ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਹਿ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਭਿ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਸ੍ਸ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਨਂ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਨਾ, ਅਗ੍ਗਿਨਿਸ੍ਮਾ, ਅਗ੍ਗਿਨਿਮ੍ਹਾ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਹਿ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਭਿ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਸ੍ਸ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਨਂ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਸ੍ਮਿਂ, ਅਗ੍ਗਿਨਿਮ੍ਹਿ, ਅਗ੍ਗਿਨੀਸੁ. ਭੋ ਅਗ੍ਗਿਨਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਨੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਨਯੋ.
‘‘ਗਿਨਿ, ਗਿਨੀ, ਗਿਨਯੋ. ਗਿਨਿਂ, ਗਿਨੀ, ਗਿਨਯੋ, ਗਿਨਿਨਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ਗਿਨਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜਿਤਾ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਸਤ੍ਵ ਪਦ੍ਧਸ੍ਵਾਮਿਨੀਤਿ ਸਞ੍ਞੋਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਮਾਗਧਭਾਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਵਪਦੁਮਸੁਵਾਮਿਨੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਞ੍ਞੋਗਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਾ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮਸਤ੍ਤਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਤਥਾ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯਂ ਅਗ੍ਨੀਤਿ ਸਞ੍ਞੋਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਗਧਭਾਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੋਗਨਕਾਰਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਾ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਿਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ. ਯਥਾ ਚ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਹਿ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਭੂਤੋ ਅਗ੍ਨਿਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਤੀਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜਿਯਤਿ, ਤਥਾ ਮਾਗਧਭਾਸਾਭੂਤੋ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਪਿ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਇਧਮ੍ਹੇਹਿ ਯੋਜਿਯਤਿ, ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋਪਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ, ਈਸਕਞ੍ਚ ਸਰੂਪਤ੍ਤਾ ਤਥੇਵ ਯੋਜਿਯਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸਿਨੀ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਿਮ੍ਹਿ ਪਰੇ ਅਗ੍ਗਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਨਿਆਦੇਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਯਥਾ ਨਵਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤੇਕਸੇਸਸ੍ਸ ਦਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਯੋਵਚਨਮ੍ਹਿ ਨਵਾਦੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯੋਵਚਨਸ੍ਸ ਉਤਿਆਦੇਸਂ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਵੁਤੀ’’ਤਿ ਰੂਪੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇ ਪੁਨ ‘‘ਨਵੁਤੀ’’ਤਿ ਪਕਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਨਂਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਵੁਤੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਂ ¶ . ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਪਨ ਨਾਦਿਏਕਵਚਨਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਯਾਆਦੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਵੁਤਿਯਾ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਛਨ੍ਨਵੁਤੀਨਂ ਪਾਸਣ੍ਡਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਰਂ ਯਦਿਦਂ ਸੁਗਤਵਿਨਯਂ ਨਵੁਤਿਯਾ ਹਂਸਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਸਿਮ੍ਹਿ ਅਗ੍ਗਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਨਿਆਦੇਸਕਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਰੂਪੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਪਿ ਪੁਨ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਪਕਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਯੋਅਂਨਾਦਯੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਨਿ, ਅਗ੍ਗਿਨੀ, ਅਗ੍ਗਿਨਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਂ, ਅਗ੍ਗਿਨੀ, ਅਗ੍ਗਿਨਯੋ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਕਥਂ ਨ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਇਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਭਾਵੀ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ.
ਦਣ੍ਡੀ, ਦਣ੍ਡੀ, ਦਣ੍ਡਿਨੋ. ਦਣ੍ਡਿਂ, ਦਣ੍ਡੀ, ਦਣ੍ਡਿਨੋ. ਦਣ੍ਡਿਨਾ, ਦਣ੍ਡੀਹਿ, ਦਣ੍ਡੀਭਿ. ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਸ, ਦਣ੍ਡਿਨੋ, ਦਣ੍ਡੀਨਂ. ਦਣ੍ਡਿਨਾ, ਦਣ੍ਡੀਹਿ, ਦਣ੍ਡੀਭਿ. ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਸ, ਦਣ੍ਡਿਨੋ, ਦਣ੍ਡੀਨਂ. ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਮਿਂ, ਦਣ੍ਡਿਮ੍ਹਿ, ਦਣ੍ਡੀਸੁ. ਭੋ ਦਣ੍ਡਿ, ਭੋ ਦਣ੍ਡੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦਣ੍ਡਿਨੋ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗੇਕਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਮਾ, ਦਣ੍ਡਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੀ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮੇਕਵਚਨਞ੍ਚ ਨਾਗਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਂਸਦਿਸਸ੍ਸ ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ.
‘‘ਭਣ ¶ ਸਮ੍ਮ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕੇਵਲਂ;
ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਦਹਰਾ ਪਕ੍ਖੀ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਕ੍ਖੀ’’ਇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ‘‘ਦਣ੍ਡੀ’’ਇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਭਾਵੀ, ਭਾਵੀ, ਭਾਵਿਨੋ. ਭਾਵਿਂ, ਭਾਵਿਨਂ, ਭਾਵੀ, ਭਾਵਿਨੋ. ਭਾਵਿਨਾ, ਭਾਵੀਹਿ, ਭਾਵੀਭਿ. ਭਾਵਿਸ੍ਸ, ਭਾਵਿਨੋ, ਭਾਵੀਨਂ. ਭਾਵਿਨਾ, ਭਾਵਿਸ੍ਮਾ, ਭਾਵਿਮ੍ਹਾ, ਭਾਵੀਹਿ, ਭਾਵੀਭਿ. ਭਾਵਿਸ੍ਸ, ਭਾਵਿਨੋ, ਭਾਵੀਨਂ. (ਭਾਵਿਨਿ) ਭਾਵਿਸ੍ਮਿਂ, ਭਾਵਿਮ੍ਹਿ, ਭਾਵੀਸੁ. ਭੋ ਭਾਵਿ, ਭੋ ਭਾਵੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭਾਵਿਨੋ.
ਏਵਂ ਵਿਭਾਵੀ ਸਮ੍ਭਾਵੀ, ਪਰਿਭਾਵੀ ਧਜੀ ਗਣੀ;
ਸੁਖੀ ਰੋਗੀ ਸਸੀ ਕੁਟ੍ਠੀ, ਮਕੁਟੀ ਕੁਸਲੀ ਬਲੀ.
ਜਟੀ ਯੋਗੀ ਕਰੀ ਯਾਨੀ, ਤੋਮਰੀ ਮੁਸਲੀ ਫਲੀ;
ਦਨ੍ਤੀ ਮਨ੍ਤੀ ਸੁਧੀ ਮੇਧੀ, ਭਾਗੀ ਭੋਗੀ ਨਖੀ ਸਿਖੀ.
ਧਮ੍ਮੀ ਸਙ੍ਘੀ ਞਾਣੀ ਅਤ੍ਥੀ, ਹਤ੍ਥੀ ਚਕ੍ਖੀ ਪਕ੍ਖੀ ਦਾਠੀ;
ਰਟ੍ਠੀ ਛਤ੍ਤੀ ਮਾਲੀ ਚਮ੍ਮੀ, ਚਾਰੀ ਚਾਗੀ ਕਾਮੀ ਸਾਮੀ.
ਮਲ੍ਲਕਾਰੀ ਪਾਪਕਾਰੀ, ਸਤ੍ਤੁਘਾਤੀ ਦੀਘਜੀਵੀ;
ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਸੀਹਨਾਦੀ, ਭੂਮਿਸਾਯੀ ਸੀਘਯਾਯੀ.
ਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸੀ ਚ ਪਾਣੀ ਚ, ਯਸਸ੍ਸਿਚ੍ਚਾਦਯੋਪਿ ਚ;
ਏਤੇਸਂ ਕੋਚਿ ਭੇਦੋ ਤੁ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੇ.
ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਦੇਸੁ ਹਿ ‘‘ਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸੀ, ਪਾਣੀ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਂ ਉਪਯੋਗਭੁਮ੍ਮਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸਿਨਂ, ਪਾਣਿਨੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ –
‘‘ਨਿਧੀਨਂਵ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ, ਯਂ ਪਸ੍ਸੇ ਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸਿਨਂ;
ਏਵਂ ਜਰਾ ਚ ਮਚ੍ਚੁ ਚ, ਅਧਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਣਿਨੇ.
ਸਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ ¶ ਸਸਿਨਿ ਗਗਨਤਲਂ.
ਉਪਹਚ੍ਚ ਮਨਂ ਮਜ੍ਝੋ, ਮਾਤਙ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨੇ;
ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਸਹ ਰਟ੍ਠੇਨ, ਮਜ੍ਝਾਰਞ੍ਞਂ ਤਦਾ ਅਹੁ.
ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਵੇਰਿਨੇਸੁ ਅਵੇਰਿਨੋ’’ਤਿ
ਏਵਮਾਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਯਂ ਨਯੋ ਦਣ੍ਡੀਪਦਾਦੀਸੁਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇਵ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਦਣ੍ਡੀਪਦਾਦੀਨਂ ਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸੀਪਦਾਦੀਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਯੋਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਂ, ਦਣ੍ਡਿਨਂ, ਦਣ੍ਡਿਨੋ, ਦਣ੍ਡਿਨੇ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਭੁਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਮਿਂ, ਦਣ੍ਡਿਮ੍ਹਿ, ਦਣ੍ਡਿਨਿ, ਦਣ੍ਡਿਨੇ, ਦਣ੍ਡੀਸੁ, ਦਣ੍ਡਿਨੇਸੂ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਗਾਮਣੀ ਸੇਨਾਨੀਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰਹਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਈਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮ. ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੇਤੁ ਸੇਤੁ ਕੇਤੁ ਰਾਹੁ ਭਾਣੁ ਖਾਣੁ ਸਙ੍ਕੁ ਉਚ੍ਛੁ ਵੇਲ਼ੁ ਮਚ੍ਚੁ ਜਨ੍ਤੁ ਸਿਨ੍ਧੁ ਬਨ੍ਧੁ ਰੁਰੁ ਨੇਰੁ ਸਤ੍ਤੁ ਬਬ੍ਬੁ ਪਟੁ ਬਿਨ੍ਦੁ ਗਰੁ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ.
ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੂ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਂ, ਭਿਕ੍ਖੂ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਭਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਾ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਭਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ. ਭੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਆਦੀਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਏਵਂ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.
ਅਯਮ੍ਪਿ ¶ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ ਞੇਯ੍ਯੋ – ਹੇਤੁ, ਹੇਤੂ, ਹੇਤੁਯੋ, ਹੇਤਵੋ. ਹੇਤੁਂ, ਹੇਤੂ, ਹੇਤੁਯੋ, ਹੇਤਵੋ. ਭੋ ਹੇਤੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਹੇਤੂ, ਹੇਤਵੇ, ਹੇਤਵੋ. ਸੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮਂ.
ਅਥ ਵਾ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਧੇਨੁਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪੇਨ ਸਦਿਸਂ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਨਿਚਿ ਹਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ ਕੇਹਿਚਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪੇਹਿ ਸਦਿਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਕਤ੍ਤੇ ਤਰਮਾਨੋ. ਏਹਿ ਬਾਲੇਖਮਾਪੇਹਿ, ਕੁਸਰਾਜਂ ਮਹਬ੍ਬਲਂ. ਭਾਤਰਾ ਮਾਤਰਾ ਅਧਿਪਤਿਯਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਯੋ ਧੇਨੁਯੋ ਮਤ੍ਯਾ ਪੇਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ ਤੀਣਿ. ਅਧਿਪਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤ. ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਕਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਚਿਨ੍ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ.
ਜਨ੍ਤੁ, ਜਨ੍ਤੂ, ਜਨ੍ਤੁਯੋ, ਜਨ੍ਤੁਨੋ, ਜਨ੍ਤਵੋ. ਜਨ੍ਤੁਂ, ਜਨ੍ਤੂ, ਜਨ੍ਤੁਯੋ, ਜਨ੍ਤੁਨੋ, ਜਨ੍ਤਵੋ. ਭੋ ਜਨ੍ਤੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਜਨ੍ਤੂ, ਜਨ੍ਤਵੇ ਜਨ੍ਤਵੋ. ਸੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮਂ.
ਗਰੁ, ਗਰੂ, ਗਰਵੋ, ਗਰੁਨੋ. ਗਰੁਂ, ਗਰੂ, ਗਰਵੋ, ਗਰੁਨੋ. ਭੋ ਗਰੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗਰੂ, ਗਰਵੋ, ਗਰੁਨੋ. ਸੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭਤ੍ਤੁ ਚ ਗਰੁਨੋ ਸਬ੍ਬੇ, ਪਟਿਪੂਜੇਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿਪਾਲ਼ਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਰ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਪਦਂ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦੇਸ੍ਵੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਗਾਥਾਸੁ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪਦਂ ਗਾਥਾਸੁਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦੇਸੁ, ਅਪਿਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਪਦਂ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਪਿ ਅਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਪਦਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਾਥਾਸੁ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦੇਸੁ ਚ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਯਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦੇਸ੍ਵੇਵ ਦਿਟ੍ਠਂ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ ਤਿਸਤਾ ਇਮੇ, ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪਦਂ ਗਾਥਾਸੁਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਂ. ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ਆਵੁਸੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ੀਸੁ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਯੇਵ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ਸੋਤੁਕਾਮਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ੀਸੁ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯਾਵਿਸਯੇਸੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ. ‘‘ਅਰਞ੍ਞੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਵਾ, ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਨ੍ਤਨਪਾਲ਼ੀਸੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਪਦਂ ਗਾਥਾਸੁ ਚ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦੇਸੁ ਚ ਸਨ੍ਧਿਵਿਸਯੇਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਚੁਣ੍ਣਿਯੇਵ ਪਦੇ ਦਿਟ੍ਠਂ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦ੍ਵਿਧਾ;
ਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤੇ ਸਨ੍ਧਿ-ਵਿਸਯਾਵਿਸਯੇਸੁ ਤਂ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਗਾਥਾਯਞ੍ਚੇਵ ਚੁਣ੍ਣਿਯੇ;
ਪਦਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚ ਸਨ੍ਧਿਸ੍ਸ, ਵਿਸਯੇਵਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇਤਿ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਸਯਮ੍ਭੂਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਤਂਸਦਿਸਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਕਥਯਾਮ –
ਸਯਮ੍ਭੂ ¶ , ਸਯਮ੍ਭੂ, ਸਯਮ੍ਭੁਵੋ. ਸਯਮ੍ਭੁਂ, ਸਯਮ੍ਭੂ, ਸਯਮ੍ਭੁਵੋ. ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ, ਸਯਮ੍ਭੂਹਿ, ਸਯਮ੍ਭੂਭਿ. ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ, ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ, ਸਯਮ੍ਭੂਨਂ. ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ, ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਮਾ, ਸਯਮ੍ਭੁਮ੍ਹਾ, ਸਯਮ੍ਭੂਹਿ, ਸਯਮ੍ਭੂਭਿ. ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ, ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ, ਸਯਮ੍ਭੂਨਂ. ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਮਿਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਮ੍ਹਿ, ਸਯਮ੍ਭੂਸੁ. ਭੋ ਸਯਮ੍ਭੁ, ਭੋ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਸਯਮ੍ਭੁਵੋ. ਏਵਂ ਪਭੂ ਅਭਿਭੂਵਿਭੂ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ.
ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ. ਭੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ, ਸੇਸਾਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਪਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਦੂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਕਤਞ੍ਞੂ ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਞੂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਞੂ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਵਦਞ੍ਞੂ ਅਵਦਞ੍ਞੂ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਯੇ ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਵਦਞ੍ਞੂ ਵੀਤਮਚ੍ਛਰਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਦਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਯਮ੍ਭੂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ‘‘ਵਿਦੂ, ਵਿਞ੍ਞੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੁਨੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਵਿਦੁਨੀ, ਵਿਦੁਨੀ, ਵਿਦੁਨਿਯੋ. ਵਿਦੁਨਿਂ, ਵਿਦੁਨੀ, ਵਿਦੁਨਿਯੋ. ਵਿਦੁਨਿਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲਾ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਜਾਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਕੋਧਨਾ ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਚ, ਪਿਸੁਣਾ ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਿਕਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ, ਵਿਞ੍ਞੂ, ਵਿਞ੍ਞੁਯੋ. ਵਿਞ੍ਞੁਂ, ਵਿਞ੍ਞੂ, ਵਿਞ੍ਞੁਯੋ. ਵਿਞ੍ਞੁਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕਤਞ੍ਞੂ, ਕਤਞ੍ਞੂ, ਕਤਞ੍ਞੁਯੋ. ਕਤਞ੍ਞੁਂ, ਕਤਞ੍ਞੂ, ਕਤਞ੍ਞੁਯੋ, ਕਤਞ੍ਞੁਯਾਤਿ ਚ ਜਮ੍ਬੂਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ‘‘ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਞੂ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ. ‘‘ਸਯਮ੍ਭੂ’’ਤਿ ਪਦੇ ਪਨ ¶ ‘‘ਸਯਮ੍ਭੁ ਞਾਣਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਯਮ੍ਭੁ, ਸਯਮ੍ਭੂ, ਸਯਮ੍ਭੂਨਿ. ਸਯਮ੍ਭੁਂ, ਸਯਮ੍ਭੂ, ਸਯਮ੍ਭੂਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕੇ ਆਯੁਨਯੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਊਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਊਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਊਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ
ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ ਸਮਤ੍ਤੋ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਸਮਤ੍ਤੋਪਿ ਪਾਵਚਨਾਦੀਸੁ ਯਂ ਯਂ ਠਾਨਂ ਸੋਤੂਨਂ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੋਤੂਨਮਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਚੋਦਨਾਸੋਧਨਾਵਸੇਨ ਸਂਸਯਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸਮੇਤ੍ਥ ਕਥਯਾਮ.
ਯਂ ਕਿਰ ਭੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸਞ੍ਞਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ, ਅਪਚੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ’’ਤਿ ਚ ਰੂਪਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਗ੍ਗਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਮਿਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਥਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਈਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਮਿਵ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਚਰਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿ ਯਥਾ ਮੁਨਾਤੀਤਿ ਮੁਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮੁਨਯੋ ਅਗ੍ਗਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਭਵਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਚਰਣਸੀਲੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਯਥਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਣਸੀਲੋਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਕਮ੍ਮਕਾਰੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਗਹਣੇ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਕਮ੍ਮਕਾਰਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਮਿਵ ‘‘ਦਣ੍ਡੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਣ੍ਡੀ’’ਤਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਮਿਵ ਚ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਇਮੇ ਹਿ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਸਮਚਾਰਿਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨੋ ¶ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਨ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ’’ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਯੇਨ, ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ’’ਤਿ ਦਣ੍ਡੀਨਯੇਨ ਚ ਪਦਮਾਲਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.
ਯਂ ਪਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਘੋਸੋ ‘‘ਯਥਾ ਸੋਭਨ੍ਤਿ ਯਤਿਨੋ, ਸੀਲਭੂਸਨਭੂਸਿਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਗ੍ਗਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਵਿਯ ‘‘ਯਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਈਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਵਿਯ ‘‘ਯਤਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਨ੍ਵੇਸਾ ਪਮਾਦਲੇਖਾ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਟਾ ਮਣਯੋ ਦਣ੍ਡਾ ਸਿਵਯੋ ਦੇਵ ਤੇ ਕੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਗਤਿਯਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨਾਯ ‘‘ਯਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ? ਨਾਯਂ ਪਮਾਦਲੇਖਾ. ‘‘ਵਦਨਸੀਲੋ ਵਾਦੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਯੋਜਨੇ ਨਿਦ੍ਦੋਸਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਤਨਸੀਲੋ ਯਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਂ ਚੇਤਸਿ ਸਨ੍ਨਿਧਾਯ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਯਤਿਨੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮੀਨਮੇਕਵਚਨਸਦਿਸਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ ਭਦਨ੍ਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਘੋਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਮੇਵ.
ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇ, ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ‘‘ਯਤਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਯਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਵਸੇਨ ਇਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੋ ਗਯ੍ਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮੁਨਯੋ ਮਣਯੋ ਸਿਵਯੋ’’ਤਿ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ ‘‘ਯਤਯੋ’’ਤਿ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਰੂਪਞ੍ਚ ¶ ਉਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਞ੍ਚ ਭਵਤਿ, ਏਵਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨੇਵ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸਾਰਮਤਿ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ ਸਦ੍ਦਾਦੀ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਇਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਨਯੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦਣ੍ਡੀਨਯੇ ਤਿਟ੍ਠਨਤੋ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨੇਵ ਰੂਪਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਸਾਰੇ ਸਾਰਮਤਿਨੋ’’ਤਿ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਮੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣੇ ‘‘ਅਤ੍ਥੇ ਵਿਸਾਰਦਮਤਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਸਪਦਸ੍ਸ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਪਾਠਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਾਰਮਤਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਮਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪੇਨ ਵਿਯ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨਪਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਸਮਾਸਪਦਾਨਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਮਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਸਦਿਸਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋਤਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਗਹਪਤਯੋ ਆਨਿਸਂਸਾ. ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਪਤਯੋ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਿਯਂਵਦਾ’’ਤਿ ਸਮਾਸਪਦਾਨਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਮਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਸਦਿਸਾਨਿ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਸਮਾਸਪਦਾਨਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਮਤਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਸਦਿਸਸ੍ਸ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਵਿਸਦਿਸਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਗਹਪਤਿਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਤਿਸਦ੍ਦੋ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਨ ਤੁ ਸਮਾਸਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਕਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਗਹਪਤਯੋ, ਜਾਨਿਪਤਯੋ’’ਤਿ ਯੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਸੇਨਾਪਤਯੋ, ਸੇਨਾਪਤਿਨੋ’’ਤਿ ਯੋ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ ¶ ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਤਤ੍ਤਕਾ ਸੇਨਾਪਤਿਨੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾਰਮਤਿ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਮਤਿਦਿਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਸਮਾਸਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਕਤਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਸਮਾਸਵਸੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਸਾਰਮਤਿਨੋ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ’ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮੀਨਮੇਕਵਚਨੇਹਿ ਸਦਿਸਾਨੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥਾਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.
ਸੇਟ੍ਠਿ ਸਾਰਥਿਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਾਮਿਇਚ੍ਚੇਤੇਸੁ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੇ ‘‘ਸੇਟ੍ਠੀ ਸਾਰਥੀ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਦੀਘਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿ ਸਾਰਥਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਸਾਮਿ’’ਇਤਿ ਅਨ੍ਤਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਮੇਤੇਸਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਾਦਿਭਾਵੇਨ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਾਰਥਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਾਨਿ ਉਚ੍ਚਾਰਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ – ਸੇਟ੍ਠਂ ਧਨਸਾਰਂ, ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੇਟ੍ਠੀ. ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਾਦਯੋ ਸਾਰਣਸੀਲੋਤਿ ਸਾਰਥੀ. ਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਨਸੀਲੋਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ. ਸਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾਮੀਤਿ. ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਿਕਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਵਸੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੋ ਭੂਮਿਸਾਯਿਨੋ’’ਤਿ. ਅਪਰੋਪਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥੋ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਾਦਯੋ ਸਾਰੇਤੀਤਿ ਸਾਰਥੀ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮੇ ਸਾਰੇਤੀਤਿ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਕ੍ਕਂ ਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ. ਏਵਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਰਕਵਸੇਨ ਈਕਾਰਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਨੁਰੂਪੇਨ ‘‘ਸਾਰਥਿਨੋ ¶ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡੀਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ‘‘ਦਣ੍ਡਿਨੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਂ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਾਰਥਿਨੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਾਮਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨੋਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਰੂਪਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.
ਅਤ੍ਰ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਗਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਕਥਯਾਮ. ‘‘ਤਾਤ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੂਪਕਾਰਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਮਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਦਿਂਸੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਾਰਥਿਨੋ ਆਹਂਸੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿ ਸਾਰਥਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਸੋ ਸਭਾਵੇਨ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੋ ਪਾਠੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਦੀਘਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਕਰਣਪਾਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਦਮਾਲਾ ਚਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਮਹੇਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਥਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਹੇਸੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਹੇਸੀਸਦ੍ਦੋ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਇਸਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਇਸਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਪਦਮਾਲਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੇ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਏਸਨਸੀਲੋਤਿ ਮਹੇਸੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭੂਮਿਸਾਯੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਦਣ੍ਡੀਨਯੇਨੇਵ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਮਹਨ੍ਤੇ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਏਸਿ ਗਵੇਸਿ ਏਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਮਹੇਸੀ’’ਤਿ ਅਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥੋ ਏਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਤਕਰਣੀਯੇਸੁ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਰਿਯੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਾਮਤ੍ਤਾ. ਇਸਿਸਦ੍ਦੇਨ ਚਾਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਈਸਕਂ ਸਮਾਨੋ ਕੇਵਲਂ ਸਮਾਸਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਦੀਘਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਿਯਤਿ, ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਹਾ ਇਸਿ ਮਹੇਸੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਧਿਵਿਗ੍ਗਹੋ ¶ . ਯਸ੍ਮਾ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾਕਰਣਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਯਿਂਸੁ ਮਹੇਸਯੋ’’ਤਿ ਇਕਾਰਨ੍ਤਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਰੂਪਂ ਵਿਯ ‘‘ਮਹੇਸਿਨੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਸ੍ਸਪਿ ਸਤੋ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਮਹੇਸਿ, ਮਹੇਸੀ, ਮਹੇਸਯੋ. ਮਹੇਸਿਂ, ਮਹੇਸੀ, ਮਹੇਸਯੋ. ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਿਚ ਮਹੇਸੀਸਦ੍ਦੋ ਯਤ੍ਥ ਰਾਜਗ੍ਗੁਬ੍ਬਰਿਵਾਚਕੋ, ਤਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਹੇਸੀ, ਮਹੇਸੀ, ਮਹੇਸਿਯੋ. ਮਹੇਸਿਂ, ਮਹੇਸੀ, ਮਹੇਸਿਯੋ. ਮਹੇਸਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ਵਕ੍ਖਮਾਨਇਤ੍ਥੀਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਹਤ੍ਥੀਸਦ੍ਦੇ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਹਤ੍ਥੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਹਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਗਹਣੇ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਵਨੇ ਹਤ੍ਥਿਨੋ’’ਤਿ ਪਯੋਗੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵਤ੍ਥੇ ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਣੇ ‘‘ਹਤ੍ਥਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਹਂਸਾ ਕੋਞ੍ਚਾ ਮਯੂਰਾ ਚ, ਹਤ੍ਥਯੋ ਪਸਦਾ ਮਿਗਾ;
ਸਬ੍ਬੇ ਸੀਹਸ੍ਸ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿ ਤੁਲ੍ਯਤਾ.
ਏਵਮੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਦਹਰੋ ਚੇਪਿ ਪਞ੍ਞਵਾ;
ਸੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਬਾਲੋ ਸਰੀਰਵਾ’’ਤਿ
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕੇਲ਼ਿਸੀਲਜਾਤਕੇ ‘‘ਹਤ੍ਥਯੋ’’ਤਿ ਆਹਚ੍ਚਪਦਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੀਨਯੇਨ ਚ ਅਗ੍ਗਿਨਯੇਨ ਚ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਦਮਾਲਾ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਰੂਪੇਨ ¶ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨੁਰੂਪੇਨ ਚ ਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰੇਹਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇਹਿ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.
ਇਮਂ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਂ ਸੁਨੀਤਿਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ,
ਸਪਞ੍ਞੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰੀਪਾਲਨੀਯਂ;
ਸਦਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ਵਾਚੇਤਿ ਯੋ ਸੋ,
ਨਰੋ ਞਾਣਵਿਤ੍ਥਿਨ੍ਨਤਂ ਯਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਾਦਿਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ
ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਸਤ੍ਤਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਸਮਤ੍ਤਂ.
੮. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਅਥ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਆਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭੂਧਾਤੁਮਯਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਭੂਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਕਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯਮ੍ਪਿ ਪਸਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਾਵ ਕਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ –
ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ. ਕਞ੍ਞਂ, ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ. ਕਞ੍ਞਾਯ, ਕਞ੍ਞਾਹਿ, ਕਞ੍ਞਾਭਿ. ਕਞ੍ਞਾਯ, ਕਞ੍ਞਾਨਂ. ਕਞ੍ਞਾਯ, ਕਞ੍ਞਾਹਿ, ਕਞ੍ਞਾਭਿ. ਕਞ੍ਞਾਯ, ਕਞ੍ਞਾਨਂ. ਕਞ੍ਞਾਯ, ਕਞ੍ਞਾਯਂ, ਕਞ੍ਞਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ. ਅਯਮਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚਿ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਕਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨਯੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯੋ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਨ ਆਗਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਾਗਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦੁਂ, ਸਿਵਿਕਞ੍ਞਾ ਸਮਾਗਤਾ. ਅਹੇਤੁ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿਪੀ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਬਾਹਾਕਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ, ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ ਏਕਂ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਨ ‘‘ਭੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੋਤਿਯੋ ਸਦ੍ਧਾਯੋ’’ਤਿ ਏਕਂ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਏਹਿ ਬਾਲੇ ਖਮਾਪੇਹਿ, ਕੁਸਰਾਜਂ ਮਹਬ੍ਬਲਂ. ਫੁਸ੍ਸਤੀ ਵਰਵਣ੍ਣਾਭੇ. ਏਹਿ ਗੋਧੇ ਨਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸੂ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ ਏਵਂਪਕਾਰਾਨਿਯੇਵ ਆਲਪਨੇਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਇਚ੍ਛਾਮ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਭੋਤਿ ਕਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਮਾਤਾਦੀਸੁ ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ.
ਭਾਵਿਕਾ, ਭਾਵਿਕਾ, ਭਾਵਿਕਾਯੋ. ਭਾਵਿਕਂ, ਭਾਵਿਕਾ, ਭਾਵਿਕਾਯੋ. ਭਾਵਿਕਾਯ, ਭਾਵਿਕਾਹਿ, ਭਾਵਿਕਾਭਿ. ਭਾਵਿਕਾਯ, ਭਾਵਿਕਾਨਂ. ਭਾਵਿਕਾਯ, ਭਾਵਿਕਾਹਿ, ਭਾਵਿਕਾਭਿ. ਭਾਵਿਕਾਯ, ਭਾਵਿਕਾਨਂ. ਭਾਵਿਕਾਯ, ਭਾਵਿਕਾਯਂ, ਭਾਵਿਕਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਭਾਵਿਕੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਭਾਵਿਕਾ, ਭਾਵਿਕਾਯੋ.
ਏਵਂ ਹੇਟ੍ਠੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ‘‘ਭਾਵਨਾ ਵਿਭਾਵਨਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਂਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚਾਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਞ੍ਞਾਨਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ.
ਸਦ੍ਧਾ ¶ ਮੇਧਾ ਪਞ੍ਞਾ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਚਿਨ੍ਤਾ ਮਨ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾ’ਭਿਜ੍ਝਾ;
ਇਚ੍ਛਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਜਾਯਾ ਮਾਯਾ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾ.
ਜਙ੍ਘਾ ਬਾਹਾ ਗੀਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾ, ਵਾਚਾ ਛਾਯਾ ਗਙ੍ਗਾ ਨਾਵਾ;
ਨਿਦ੍ਦਾ ਕਨ੍ਤਾ ਸਾਲਾ ਮਾਲਾ, ਵੇਲਾ ਵੀਣਾ ਭਿਕ੍ਖਾ ਲਾਖਾ.
ਗਾਥਾ ਸੇਨਾ ਲੇਖਾ’ਪੇਕ੍ਖਾ, ਆਸਾ ਪੂਜਾ ਏਸਾ ਕਙ੍ਖਾ;
ਅਞ੍ਞਾ ਮੁਦ੍ਦਾ ਖਿਡ੍ਡਾ ਭਸ੍ਸਾ, ਭਾਸਾ ਕੀਲ਼ਾ ਸਤ੍ਤਾ ਚੇਤਾ.
ਪਿਪਾਸਾ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਚੇਤਨਾ ਤਸਿਣਾ ਪਜਾ;
ਦੇਵਤਾ ਵਟ੍ਟਕਾ ਗੋਧਾ, ਬਲਾਕਾ ਵਸੁਧਾ ਸਭਾ.
ਉਕ੍ਕਾ ਸੇਫਾਲਿਕਾ ਸਿਕ੍ਕਾ, ਸਲਾਕਾ ਵਾਲਿਕਾ ਸਿਖਾ;
ਕਾਰਣਾ ਵਿਸਿਖਾ ਸਾਖਾ, ਵਚਾ ਵਞ੍ਝਾ ਜਟਾ ਘਟਾ.
ਪੀਲ਼ਾ ਸੋਣ੍ਡਾ ਵਿਤਣ੍ਡਾ ਚ, ਕਰੁਣਾ ਵਨਿਤਾ ਲਤਾ;
ਕਥਾ ਨਿਨ੍ਦਾ ਸੁਧਾ ਰਾਧਾ, ਵਾਸਨਾ ਸਿਂਸਪਾ ਪਪਾ.
ਪਭਾ ਸੀਮਾ ਖਮਾ ਏਜਾ,
ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕ੍ਖਰਾ ਸੁਰਾ;
ਦੋਲਾ ਤੁਲਾ ਸਿਲਾ ਲੀਲਾ,
ਲਾਲੇ’ਲ਼ਾ ਮੇਖਲਾ ਕਲਾ.
ਵਲ਼ਵਾ ਸੁਣਿਸਾ ਮੂਸਾ, ਮਞ੍ਜੂਸਾ ਸੁਲਸਾ ਦਿਸਾ;
ਨਾਸਾ ਜੁਣ੍ਹਾ ਗੁਹਾ ਈਹਾ, ਲਸਿਕਾ ਪਰਿਸਾ ਨਿਸਾ;
ਮਾਤਿਕਿਚ੍ਚਾਦਯੋ ਚੇਵ, ਭਾਵਿਕਾਪਦਸਾਦਿਸਾ.
ਅਮ੍ਮਨ੍ਨਮ੍ਬਾ ਚ ਤਾਤਾ ਚ, ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਸਮਾ ਸਿਯੁਂ;
ਮਾਤਾ ਧੀਤਾ ਪਨਤ੍ਤਾਦੀ, ਪੁਥਗੇਵ ਇਤੋ ਸਿਯੁਂ.
ਪਰਿਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਸਤ੍ਤਮੀਠਾਨੇ ‘‘ਪਰਿਸਾਯ, ਪਰਿਸਾਯਂ, ਪਰਿਸਤਿ, ਪਰਿਸਾਸੂ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਏਕਮਿਦਂ ਭੋ ਗੋਤਮ ਸਮਯਂ ਤੋਦੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਸਤਿ ਪਰੂਪਾਰਮ੍ਭਂ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਅਮ੍ਮਾ, ਅਮ੍ਮਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ¶ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਅਵਸਾਨੇ ‘‘ਭੋਤਿ ਅਮ੍ਮ, ਭੋਤਿ ਅਮ੍ਮਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਅਮ੍ਮਾ, ਅਮ੍ਮਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
ਮਾਤਾ, ਮਾਤਾ, ਮਾਤਰੋ. ਮਾਤਰਂ, ਮਾਤਰੋ. ਮਾਤਰਾ, ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ, ਮਾਤੂਹਿ, ਮਾਤੂਭਿ. ਮਾਤੁ, ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ, ਮਾਤਰਾਨਂ, ਮਾਤਾਨਂ, ਮਾਤੂਨਂ. ਮਾਤਰਾ, ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ, ਮਾਤੂਹਿ, ਮਾਤੂਭਿ. ਮਾਤੁ, ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ, ਮਾਤਰਾਨਂ, ਮਾਤਾਨਂ, ਮਾਤੂਨਂ. ਮਾਤਰਿ, ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ, ਮਾਤੁਯਂ, ਮਤ੍ਯਂ, ਮਾਤੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਮਾਤਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਮਾਤਾ, ਮਾਤਰੋ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸਕਾਰਨ੍ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਏਹਿ ਏਭਿ ਏਸੁਕਾਰਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਚ ਏਨਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਚ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਹਿਚਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ‘‘ਮਾਤੁਸ੍ਸ ਮਾਤਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁਪਿ. ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ਥਿਕਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਮਾਤੁਯਾ ਚ ਤੇ. ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਅਹਂ ਮਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਮਾਤੁਯਾ, ਮਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਾਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤਿਜਾਤਕੇ ‘‘ਮਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪਞ੍ਚਮੀਤਤਿਯੇਕਵਚਨਵਸੇਨ ਆਗਤਂ, ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਮਜ੍ਝਸਰਲੋਪਵਸੇਨ ‘‘ਖਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਮਾਤੁਯਾ ਮਾਤੁਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਦਂ ‘‘ਮਤ੍ਯਾ, ਮਤ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਅਯਂ ਨਯੋ ਧੀਤੁਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ.
ਧੀਤਾ, ਧੀਤਾ, ਧੀਤਰੋ. ਧੀਤਂ, ਧੀਤਰਂ, ਧੀਤਰੋ. ਧੀਤੁਯਾ, ਧੀਤੂਹਿ, ਧੀਤੂਭਿ. ਧੀਤੁ, ਧੀਤੁਯਾ, ਧੀਤਰਾਨਂ, ਧੀਤਾਨਂ, ਧੀਤੂਨਂ. ਧੀਤਰਾ, ਧੀਤੁਯਾ, ਧੀਤੂਹਿ, ਧੀਤੂਭਿ. ਧੀਤੁ, ਧੀਤੁਯਾ, ਧੀਤਰਾਨਂ, ਧੀਤਾਨਂ, ਧੀਤੂਨਂ. ਧੀਤਰਿ, ਧੀਤੁਯਾ, ਧੀਤੁਯਂ, ਧੀਤੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਧੀਤੁ, ਭੋਤਿ ਧੀਤਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਧੀਤਾ, ਧੀਤਰੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ.
‘‘ਜਾਲਿਂ ¶ ਕਣ੍ਹਾਜਿਨਂ ਧੀਤਂ, ਮਦ੍ਦਿਦੇਵਿਂ ਪਤਿਬ੍ਬਤਂ;
ਚਜਮਾਨੋ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ, ਬੋਧਿਯਾਯੇਵ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਧੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਉਪਯੋਗਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਧੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸਾਰਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਮਣੀ ਹੋਤਿ ਅਸਕ੍ਯਧੀਤਰਾ’’ਤਿ ਸਮਾਸਪਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਤਤਿਯੇਕਵਚਨਨ੍ਤਪਦਸਦਿਸਂ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਠਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਮਾਸਪਦਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਨ ‘‘ਮਾਤਾ ਧੀਤਾ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਸਦ੍ਧਾਨਯੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤ, ਤਮਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਮਾਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਬ੍ਯਾਸੇ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਂ ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਹਿ ਈਦਿਸਿਂ ਸਦ੍ਦਗਤਿਂ ਪਸ੍ਸਾਮ ‘‘ਰਾਜਮਾਤਾਯ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਕਞ੍ਞਾਨਯੋਪਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਨ੍ਦਮਾਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਨਨ੍ਦਮਾਤੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨਨ੍ਦਮਾਤੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਭੋਤਿ ਰਾਜਮਾਤੇ, ਭੋਤਿ ਰਾਜਧੀਤੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਨਨ੍ਦਮਾਤੇਤਿ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਨਨ੍ਦਮਾਤਾ, ਭੋਤਿ ਨਨ੍ਦਮਾਤੇ, ਏਵਂ ਸਮਾਸੇਯੇਵ ਈਦਿਸੀ ਸਦ੍ਦਗਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਾਤੁ ਧੀਤੁ ਦੁਹਿਤੁ’’ਇਚ੍ਚੇਤੇਸਂ ਪਕਤਿਰੂਪਾਨਂ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸਿਤਰੂਪਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਚ ਕਞ੍ਞਾਨਯੋ ਰੂਪਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਚਾਤਿ. ਨਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਵਿਸਾਖਾਯ ਨਤ੍ਤਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾ ਹੋਤਿ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਮੂਸਿਕਾ ਗਾਧਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਨੋ ਵਸਿਤਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਸਾਸਨੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਨਤ੍ਤਾ, ਨਤ੍ਤਾ, ਨਤ੍ਤਾਰੋ. ਨਤ੍ਤਂ, ਨਤ੍ਤਾਰਂ, ਨਤ੍ਤਾਰੋ. ਨਤ੍ਤਾਰਾ, ਨਤ੍ਤੁਯਾ, ਨਤ੍ਤੂਹਿ, ਨਤ੍ਤੂਭਿ. ਨਤ੍ਤੁ, ਨਤ੍ਤੁਯਾ, ਨਤ੍ਤਾਰਾਨਂ ¶ ਨਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਤ੍ਤੂਨਂ. ਨਤ੍ਤਾਰਾ, ਨਤ੍ਤੁਯਾ, ਨਤ੍ਤੂਹਿ, ਨਤ੍ਤੂਭਿ. ਨਤ੍ਤੁ, ਨਤ੍ਤੁਯਾ, ਨਤ੍ਤਾਰਾਨਂ, ਨਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਤ੍ਤੂਨਂ. ਨਤ੍ਤਰਿ, ਨਤ੍ਤੁਯਾ, ਨਤ੍ਤੁਯਂ, ਨਤ੍ਤੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਨਤ੍ਤ, ਭੋਤਿ ਨਤ੍ਤਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਨਤ੍ਤਾ, ਨਤ੍ਤਾਰੋ.
ਏਵਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਾ ਵਸਿਤਾ ਭਾਸਿਤਾ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਰਾਜਮਾਤਾਯ ਨਨ੍ਦਮਾਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ‘‘ਰਾਜਨਤ੍ਤਾਯ, ਰਾਜਨਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਆਕਾਰਨ੍ਤੁਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਆਕਾਰਨ੍ਤੁਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ
ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਭੂਮਿਪਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –
ਰਤ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਂ, ਰਤ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਰਤ੍ਤੀਭਿ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਨਂ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਰਤ੍ਤੀਭਿ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਨਂ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਤਿਯਂ, ਰਤ੍ਤੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਰਤ੍ਤਿਯੋ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
‘‘ਭੂਮਿ, ਭੂਮੀ, ਭੂਮਿਯੋ. ਭੂਮਿਂ, ਭੂਮੀ, ਭੂਮਿਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਏਵਂ ‘‘ਭੂਤਿ ਸਤ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਿ ਮੁਤ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿ ਖਨ੍ਤਿ ਤਿਤ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਿ ਇਦ੍ਧਿ ਵੁਦ੍ਧਿ ਸੁਦ੍ਧਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬੋਧਿ ਪੀਤਿ ਨਨ੍ਦਿ ਮਤਿ ਅਸਨਿ ਵਸਨਿ ਸਤਿ ਗਤਿ ਵੁਡ੍ਢਿ ਯੁਵਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿ ਬੋਨ੍ਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਤੁਟ੍ਠਿ ਨਾਭਿ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਿਚ ‘‘ਰਤ੍ਯੋ ਅਮੋਘਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ ਹਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਬਲਿਂ. ਨ ਭੂਮ੍ਯਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲੋ. ਸੇਤਿ ਭੂਮ੍ਯਾ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਂ. ਭੂਮ੍ਯਾ ਸੋ ਪਤਿਤਂ ਪਾਸਂ. ਗੀਵਾਯ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਤਿ. ਇਮਾ ਚ ਨਭ੍ਯੋ ਸਤਰਾਜਿਚਿਤ੍ਤਿਤਾ. ਸਤੇਰਤਾ ਵਿਜ੍ਜੁਰਿਵਪ੍ਪਭਾਸਰੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਂ ¶ ਪਯੋਗਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਰਤ੍ਤਿ ਭੂਮਿ ਨਾਭਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ?
ਰਤ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਰਤ੍ਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਂ, ਰਤ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਰਤ੍ਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਰਤ੍ਤੀਭਿ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਨਂ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਰਤ੍ਤੀਭਿ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਯਾ, ਰਤ੍ਤੀਨਂ. ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਰਤ੍ਯਾ, ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਰਤ੍ਯਂ, ਰਤ੍ਤੋ, ਰਤ੍ਤੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਰਤ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਰਤ੍ਯੋ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਰੂਪਨਯਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੂਮਿ, ਭੂਮੀ, ਭੂਮਿਯੋ, ਭੂਮ੍ਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ.
ਨਾਭਿ, ਨਾਭੀ, ਨਾਭਿਯੋ, ਨਭ੍ਯੋ. ਨਾਭਿਂ, ਨਾਭੀ, ਨਾਭਿਯੋ, ਨਭ੍ਯੋ. ਨਾਭਿਯਾ, ਨਭ੍ਯਾ, ਨਾਭੀਹਿ, ਨਾਭੀਭਿ. ਨਾਭਿਯਾ, ਨਭ੍ਯਾ, ਨਾਭੀਨਂ. ਨਾਭਿਯਾ, ਨਭ੍ਯਾ, ਨਾਭੀਹਿ, ਨਾਭੀਭਿ. ਨਾਭਿਯਾ, ਨਭ੍ਯਾ, ਨਾਭੀਨਂ. ਨਾਭਿਯਾ, ਨਭ੍ਯਾ, ਨਾਭਿਯਂ, ਨਭ੍ਯਂ, ਨਾਭੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਨਾਭਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਨਾਭੀ, ਨਾਭਿਯੋ, ਨਭ੍ਯੋ.
ਬੋਧਿ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ, ਬੋਜ੍ਝੋ. ਬੋਧਿਂ, ਬੋਧਿਯਂ, ਬੋਜ੍ਝਂ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ, ਬੋਜ੍ਝੋ. ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਜ੍ਝਾ, ਬੋਧੀਹਿ, ਬੋਧੀਭਿ. ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਜ੍ਝਾ, ਬੋਧੀਨਂ. ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਜ੍ਝਾ, ਬੋਧੀਹਿ, ਬੋਧੀਭਿ. ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਜ੍ਝਾ, ਬੋਧੀਨਂ. ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਜ੍ਝਾ, ਬੋਧਿਯਂ, ਬੋਜ੍ਝਂ, ਬੋਧੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਬੋਧਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ, ਬੋਜ੍ਝੋ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਸ੍ਸੁ ਜਿਨ ਬੋਧਿਯਂ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬੋਜ੍ਝਾ ਤਪਸਾ’’ਤਿ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਾਲ਼ਿਨਯਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਾਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਇਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ
ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਭੂਰੀਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –
ਇਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥਿਂ, ਇਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ, ਇਤ੍ਥੀਹਿ, ਇਤ੍ਥੀਭਿ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ, ਇਤ੍ਥੀਨਂ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ, ਇਤ੍ਥੀਹਿ, ਇਤ੍ਥੀਭਿ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ, ਇਤ੍ਥੀਨਂ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ, ਇਤ੍ਥਿਯਂ, ਇਤ੍ਥੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
‘‘ਭੂਰੀ, ਭੂਰੀ, ਭੂਰਿਯੋ. ਭੂਰਿਂ, ਭੂਰੀ, ਭੂਰਿ ਯੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮਂ. ਏਵਂ ਭੂਤੀ ਭੋਤੀ ਵਿਭਾਵਿਨੀ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਈਕਾਰਨ੍ਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਞ੍ਞੇ ਈਕਾਰਨ੍ਤਸਦ੍ਦਾ ਨਾਮ –
‘‘ਮਾਤੁਲਾਨੀ ਚ ਭਗਿਨੀ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਾਮੁਗੀ ਅਜੀ;
ਵਾਪੀ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਦੇਵੀ, ਨਾਗੀ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਰਾਜਿਨੀ.
ਦਾਸੀ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮੁਟ੍ਠ-ਸ੍ਸਤਿਨੀ ਸੀਘਯਾਯਿਨੀ;
ਸਾਕਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਚਾਦੀਨਿ, ਪਯੋਗਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਦਾਸੀ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿ’’ਚ੍ਚਾਦਿਨਂ ਗਤਿ;
ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਸਿਯਾ ਗਾਥਾ-ਚੁਣ੍ਣਿਯੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ.
‘‘ਕੁਸਾਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ, ਗਾਥਾਸ੍ਵੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ;
ਰੂਪਾਨਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਵਚਨਤੋ ਵਦੇ.
‘‘ਕਾਸੀ ਅਵਨ੍ਤੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀ, ਬਹੁਵਚਨਤੋ ਵਦੇ;
‘‘ਚਨ੍ਦਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ, ਪਯੋਗਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਤੋ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞੋ ਸੁਮਾਪਿਤਾ. ਤਾ ਚ ਸਤ੍ਤਸਤਾ ਭਰਿਯਾ, ਦਾਸ੍ਯੋ ਸਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ. ਦਾਰਕੇ ਚ ਅਹਂ ਨੇਸ੍ਸਂ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯਾ ਪਰਿਚਾਰਕੇ. ਨਜ੍ਜੋ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ. ਲਕ੍ਖ੍ਯਾ ਭਵ ਨਿਵੇਸਨਂ.
ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਕਰਾਜਾ ਨਿਵਾਸਕੋ;
ਅਸੀਤਿਯਾ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਸੁਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ.
ਰਾਜਾ ਯਥਾ ਵੇਸ੍ਸਵਣੋ ਨਲ਼ਿਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ
ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਪਾਲ਼ੀਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਸਵਿਸੇਸਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ‘ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ, ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ, ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ, ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞੋ. ਪੋਕ੍ਖਰਣਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਵਾ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮਿਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ, ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ, ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞਾ, ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ, ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਥਾ ‘‘ਦਾਸੀ, ਦਾਸੀ, ਦਾਸਿਯੋ, ਦਾਸ੍ਯੋ. ਦਾਸਿਂ, ਦਾਸਿਯਂ, ਦਾਸੀ, ਦਾਸਿਯੋ, ਦਾਸ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਰਣਵਚਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਦਾਸਿਯਾ, ਦਾਸ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ‘‘ਦਾਸਿਯਾ, ਦਾਸ੍ਯਾ, ਦਾਸਿਯਂ, ਦਾਸ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਪਟਿਕੋਟੇਤਿ, ਘਰੇ ਜਾਤਂਵ ਦਾਸਿਯਂ. ਫੁਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਯਮਾਦੇਸਵਸੇਨ ‘‘ਦਾਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਸੁ ਚ ‘‘ਘਰੇ ਜਾਤਂਵ ਦਾਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਯਮਾਦੇਸਤੋ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸਦ੍ਦਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਕਥਂ? ਯਥਾ ਦਹਰੀ ਏਵ ‘‘ਦਹਰਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਦਾਸੀ ਏਵ ‘‘ਦਾਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋਹਂ ਦਹਰਿਂ, ਕੁਮਾਰਿਂ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਯੇ ਤਂ ਜਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਾਦਂਸੁ, ਏਵਂ ਦਹਰਿਯਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਾਲ਼ਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ¶ , ਉਪਯੋਗਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ‘‘ਦਾਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ‘‘ਦਾਸਿਯਾ, ਦਾਸਿਯਾ, ਦਾਸਿਯਾਯੋ. ਦਾਸਿਯਂ, ਦਾਸਿਯਾ, ਦਾਸਿਯਾਯੋ. ਦਾਸਿਯਾਯਾ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ ‘‘ਕੁਮਾਰਿਯਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਕੁਮਾਰਿਯੇ ਉਪਸੇਨਿਯੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾ, ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਂ, ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾਯ, ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾਯਂ, ਭੋਤਿ ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯੇ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਏਕਵਚਨਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਤੀਤੇ ਅਯਂ ਬਾਰਾਣਸੀ ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾਸਿ ਲੁਦ੍ਦਕਮ੍ਮੋ, ਏਕਰਾਜਾ ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾਯਂ. ਉਯ੍ਯਸ੍ਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪੁਪ੍ਫਵਤਿਯਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ‘‘ਦਾਸਿਯਾ ਦਹਰਿਯਾ ਕੁਮਾਰਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਕਾਰਸ੍ਸ ਯਕਾਰਾਦੇਸੋਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤੁ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਰਣਵਚਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਦੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਨਦੀ, ਨਦੀ, ਨਦਿਯੋ, ਨਜ੍ਜੋ. ਨਦਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਦਿਯਾ, ਨਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨਦਿਯਂ, ਨਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਹਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਂ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਦਾਸਾ ਚ ਦਾਸ੍ਯੋ ਅਨੁਜੀਵਿਨੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦਾਸ੍ਯੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ‘‘ਦਾਸ੍ਯੋ’’ਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ ਤਂਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ.
‘‘ਸਕ੍ਕੋ ¶ ਚ ਮੇ ਵਰਂ ਦਜ੍ਜਾ, ਸੋ ਚ ਲਬ੍ਭੇਥ ਮੇ ਵਰੋ;
ਏਕਰਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਿਰਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਭਵੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਪਾਰਕੋ;
ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤ੍ਯਾ ਰਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਿਵਿਰਾਜਾ ਤਤੋ ਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤ੍ਯਾ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯਾ ਪਰਿਚਾਰਕੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੇਤਿ ਭੂਮ੍ਯਾ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਥਬ੍ਯਾ ਚਾਰੁਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਭੂਮ੍ਯਾ, ਪਥਬ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮਿਵਚਨਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਬਾਰਾਣਸ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ੍ਯਂ ਏਕਾਦਸ੍ਯਂ ਪਞ੍ਚਮ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.
ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਸਭਾਪਿ ਗਾਥਾਭਿਸਙ੍ਖਰਣਵਸੇਨ. ਸਾਸਨੇਪਿ ਪਨ ਏਤਾਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਗਾਥਾਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਕੁਸਾਵਤੀ. ਕੁਸਾਵਤਿਂ. ਕੁਸਾਵਤਿਯਾ, ਕੁਸਾਵਤ੍ਯਾ. ਕੁਸਾਵਤਿਯਂ, ਕੁਸਾਵਤ੍ਯਂ. ਭੋਤਿ ਕੁਸਾਵਤਿ.
ਬਾਰਾਣਸੀ. ਬਾਰਾਣਸਿਂ. ਬਾਰਾਣਸਿਯਾ, ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਾ. ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ, ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਂ, ਬਾਰਾਣਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਚਪਿ, ਭੋਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿ.
ਨਲ਼ਿਨੀ. ਨਲ਼ਿਨਿਂ. ਨਲ਼ਿਨਿਯਾ, ਨਲ਼ਿਞ੍ਞਾ. ਨਲ਼ਿਨਿਯਂ, ਨਲ਼ਿਞ੍ਞਂ. ਭੋਤਿ ਨਲ਼ਿਨਿ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਗਾਥਾਵਿਸਯਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਸਾਵਤਿਮ੍ਹਿ, ਬਾਰਾਣਸਿਮ੍ਹਿ, ਨਲ਼ਿਨਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਦਰੂਪਾਨਿਪਿਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਕੁਸਾਵਤਿਮ੍ਹਿ’’ਆਦੀਨਿ ਮ੍ਹਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ ਗਾਥਾਸੁਯੇਵ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਰਚਨਾਯਂ. ਅਕ੍ਖਰਸਮਯੇ ਪਨ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਅਨਿਵਾਰਿਤਾਨਿ ‘‘ਨਦਿਮ੍ਹਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਰਚਨਾਯਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਅਕ੍ਖਰਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਸੁਗਤਿਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਯਮੋ ਸੁਗਤਸਾਸਨੇ ਗਾਥਾਯਂ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ‘‘ਕਞ੍ਞਾ ਰਤ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥੀ ਯਾਗੁ ਵਧੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਤੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾ ਸ ਸ੍ਮਾ ਸ੍ਮਿਂ ਮ੍ਹਾ ਮ੍ਹਿਇਚ੍ਚੇਤੇ ਸਦ੍ਦਾ ਸਰੂਪਤੋ ਪਰਤ੍ਤਂ ਨ ਯਨ੍ਤਿ. ਮ੍ਹਿਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਗਾਥਾਯਂ ਇਵਣ੍ਣਨ੍ਤੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਤ੍ਤਂ ਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਗਾਥਾਯਂ ਚੁਣ੍ਣਿਯੇ ਚਾਪਿ, ਨਾ ਸਸ੍ਮਾਦੀ ਸਰੂਪਤੋ;
ਨਾਕਾਰਨ੍ਤਇਵਣ੍ਣਨ੍ਤ-ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਪਰਤਂ ਗਤਾ.
ਮ੍ਹਿਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਗਾਥਾਯਂ, ਇਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਭੀ ਸਹ;
ਯ’ਤੋ ਪਰਤ੍ਤਮੇਤਸ੍ਸ, ਪਯੋਗਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹਿ.
ਯਥਾ ਬਲਾਕਯੋਨਿਮ੍ਹਿ, ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਪੁਮੋ ਸਦਾ;
ਕੁਸਾਵਭਿਮ੍ਹਿ ਨਗਰੇ, ਰਾਜਾ ਆਸਿ ਮਹੀਪਤੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਕੁਸਾਵਤੀ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨਗਰਨਾਮਤ੍ਤਾ ਪਨੇਕਵਚਨਾਨਿਪਿ, ਨ ਜਨਪਦਨਾਮਾਨਿ ਵਿਯ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ. ‘‘ਕਾਸੀ, ਕਾਸਿਯੋ. ਕਾਸੀਹਿ, ਕਾਸੀਭਿ. ਕਾਸੀਨਂ. ਕਾਸੀਸੁ. ਭੋਤਿਯੋ ਕਾਸਿਯੋ. ਏਵਂ ਅਵਨ੍ਤੀ ਅਵਨ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਕਾਸੀਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਜਨਪਦਨਾਮਤ੍ਤਾ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਾਨੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਤ੍ਤੇਪਿ.
ਚਨ੍ਦਵਤੀ, ਚਨ੍ਦਵਤਿਂ, ਚਨ੍ਦਵਤਿਯਾ, ਚਨ੍ਦਵਤਿਯਂ, ਭੋਤਿ ਚਨ੍ਦਵਤਿ, ਏਵਂ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ, ਚਨ੍ਦਵਤਿਯੋ, ਚਨ੍ਦਵਤਿਯੋ, ਚਨ੍ਦਵਤੀਹਿ, ਚਨ੍ਦਵਤੀਭਿ, ਚਨ੍ਦਵਤੀਨਂ, ਚਨ੍ਦਵਤੀਸੁ, ਭੋਤਿਯੋ ¶ ਚਨ੍ਦਵਤਿਯੋ, ਏਵਂ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ‘‘ਚਨ੍ਦਵਤੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਹਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਬਹੂਨਞ੍ਚਿਤ੍ਥੀਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਭਾਵਤੋ ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪੇਨ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਈਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮ –
ਯਾਗੁ, ਯਾਗੂ, ਯਾਗੁਯੋ. ਯਾਗੁਂ, ਯਾਗੂ, ਯਾਗੁਯੋ. ਯਾਗੁਯਾ, ਯਾਗੂਹਿ, ਯਾਗੂਭਿ. ਯਾਗੁਯਾ, ਯਾਗੂਨਂ. ਯਾਗੁਯਾ, ਯਾਗੂਹਿ, ਯਾਗੂਭਿ. ਯਾਗੁਯਾ, ਯਾਗੂਨਂ. ਯਾਗੁਯਾ, ਯਾਗੁਯਂ, ਯਾਗੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਯਾਗੁ, ਭੋਤਿਯੋ ਯਾਗੂ, ਯਾਗੁਯੋ.
ਏਵਂ ‘‘ਧਾਤੁ ਧੇਨੁ ਕਾਸੁ ਦਦ੍ਦੁ ਕਣ੍ਡੁ ਕਚ੍ਛੁ ਰਜ੍ਜੁ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੋ ਰਸਰੁਧਿਰਮਂਸਮੇਦਨ੍ਹਾਰੁਅਟ੍ਠਿਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਸੁਕ੍ਕਸਙ੍ਖਾਤਧਾਤੁਵਾਚਕੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਸਭਾਵਵਾਚਕੋ ਪਨ ਸੁਗਤਾਦੀਨਂ ਸਾਰੀਰਿਕਵਾਚਕੋ ਲੋਕਧਾਤੁਵਾਚਕੋ ਚ ਚਕ੍ਖਾਦਿਵਾਚਕੋ ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ, ਭੂ ਹੂ ਕਰਪਚਾਦਿਸਦ੍ਦਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋਚੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚ. ਅਤ੍ਰ ਪਨਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਉਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਭੂਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –
ਜਮ੍ਬੂ, ਜਮ੍ਬੂ, ਜਮ੍ਬੁਯੋ. ਜਮ੍ਬੁਂ, ਜਮ੍ਬੂ, ਜਮ੍ਬੁਯੋ. ਜਮ੍ਬੁਯਾ, ਜਮ੍ਬੂਹਿ, ਜਮ੍ਬੂਭਿ. ਜਮ੍ਬੁਯਾ, ਜਮ੍ਬੂਨਂ. ਜਮ੍ਬੁਯਾ, ਜਮ੍ਬੂਹਿ, ਜਮ੍ਬੂਭਿ. ਜਮ੍ਬੁਯਾ ¶ , ਜਮ੍ਬੂਨਂ. ਜਮ੍ਬੁਯਾ, ਜਮ੍ਬੁਯਂ, ਜਮ੍ਬੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਜਮ੍ਬੁ, ਭੋਤਿਯੋ ਜਮ੍ਬੂ, ਜਮ੍ਬੁਯੋ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਏਤ੍ਥ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਮ੍ਬਾ ਸਾਲਾ ਚ ਜਮ੍ਬੁਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਇਮੇ ਤੇ ਜਮ੍ਬੁਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਸਦ੍ਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਕਾ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਜਮ੍ਬੂਤਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਜਮ੍ਬੁਕਾ. ਕੇ ਰੇ ਗੇ ਸਦ੍ਦੇਤਿ ਧਾਤੁ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਜਮ੍ਬੂ ਏਵ ਜਮ੍ਬੁਕਾ, ਜਮ੍ਬੁਕਾ ਚ ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਜਮ੍ਬੁਕਾਰੁਕ੍ਖਾ, ਯਥਾ ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੋ, ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਕ੍ਖੇ ਵਾ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਕਰੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਕਾਰੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਰਣਾਗਮਨੇ ਕਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ.
ਭੂ, ਭੂ, ਭੁਯੋ. ਭੁਂ, ਭੂ, ਭੁਯੋ. ਭੁਯਾ, ਭੂਹਿ, ਭੂਭਿ. ਭੁਯਾ, ਭੂਨਂ. ਭੁਯਾ, ਭੂਹਿ, ਭੂਭਿ. ਭੁਯਾ, ਭੂਨਂ. ਭੁਯਾ, ਭੁਯਂ, ਭੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਭੁ, ਭੋਤਿਯੋ ਭੂ, ਭੁਯੋ.
ਏਵਂ ‘‘ਅਭੂ, ਅਭੂ, ਅਭੁਯੋ. ਅਭੁਂ, ਅਭੂ, ਅਭੁਯੋ. ਅਭੁਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਰ ‘‘ਅਭੁਂ ਮੇ ਕਥਂ ਨੁ ਭਣਸਿ, ਪਾਪਕਂ ਵਤ ਭਾਸਸੀ’’ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਂ.
‘‘ਵਧੂ ਚ ਸਰਭੂ ਚੇਵ, ਸਰਬੂ ਸੁਤਨੂ ਚਮੂ;
ਵਾਮੂਰੂ ਨਾਗਨਾਸੂਰੂ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੀ ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਸਮਾ.
ਇਦਂ ਪਨ ਸੁਖੁਮਂ ਠਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਵਦਞ੍ਞੂ, ਵਦਞ੍ਞੂ, ਵਦਞ੍ਞੁਯੋ. ਵਦਞ੍ਞੁਂ, ਵਦਞ੍ਞੂ, ਵਦਞ੍ਞੁਯੋ. ਵਦਞ੍ਞੁਯਾ’’ਤਿ ਜਮ੍ਬੂਸਮਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ‘‘ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਞੂ ਕਤਞ੍ਞੂ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ –
‘‘ਸੋਹਂ ਨੂਨ ਇਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਯੋਨਿਂ ਲਦ੍ਧਾਨ ਮਾਨੁਸਿਂ;
ਵਦਞ੍ਞੂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਕਾਹਾਮਿ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ
ਏਵਮਾਦਿਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਦਞ੍ਞੂਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਇਧ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ? ਵਦਞ੍ਞੂਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਏਕਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਾਭਾਵਤੋ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਤੇਸਂ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਸਾਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਵਦਞ੍ਞੂ ਵੀਤਮਚ੍ਛਰਾ;
ਸਙ੍ਘੇ ਦਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ,
‘‘ਕੋਧਨਾ ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਚਾ’’ਤਿ ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਯੋਗਿਕਾ ਬਹੂ ਪਾਲ਼ਿਯੋ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨੀਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਠਪਿਤਾ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਊਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਊਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਊਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਦਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਮਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਨੋਕਾਰਨ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਸਿਦ੍ਧਂ.
ਓਕਾਰਨ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਗੋਸਦ੍ਦੋਤਿ ਵਿਭਾਵਯੇ;
ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ, ਰੂਪਮਸ੍ਸਾਹੁ ਕੇਚਨ;
ਤਥਾ ਹਿ ਕੇਚਿ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਾਨਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਤੇ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਸੁਵਣ੍ਣਾਨਂ ਵਣ੍ਣਵਿਸੇਸਾਭਾਵੋ ਵਿਯ ਰੂਪਵਿਸੇਸਾਭਾਵਤੋ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਪਟਿਪਾਦਨਂ ਅਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ, ਮਾਤੁਗਾਮਾ. ਮਾਤੁਗਾਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਪਦਮਾਲਾ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾ, ਏਕਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਮਾਲਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਵਿਯ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਅਮ੍ਹੇ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਂ.
ਅਪਿਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪੇਸੁ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪੇਹਿ ਸਮੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਥਂ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ¶ ਸਿਯਾ? ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸਾਭਾਵਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਤ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿ ਅਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪੁਮਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਲਕ੍ਖਣਭੂਤੋ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਤੇਹਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਭਿਮਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਭਵਤਿ, ਯਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਯੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਵਿਸੇਸਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਕਥਂ ਤੇਸਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਸਿਯਾ, ਕਥਞ੍ਚ ਵਿਸਦਾਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਸਿਯਾ. ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਅਤੀਵ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਂ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਮਹਾਗਹਨਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮੂਲਭਾਸਾਭੂਤਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਜਿਨੇਰਿਤਾਯ ਮਾਗਧਿਕਾਯ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਅਕਤਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤੁਂ ਵਾ ਵਿਜਟੇਤੁਂ ਵਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਮਤੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਚੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਸਦਾਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਤਦੁਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਇਮਂ ਨੀਤਿਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨੇ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਭਾਵੇਨ ਨ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ – ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ?
ਗਾਵੀ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵਿਯੋ. ਗਾਵਿਂ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵਿਯੋ. ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵੀਹਿ, ਗਾਵੀਭਿ. ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵੀਨਂ. ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵੀਹਿ, ਗਾਵੀਭਿ. ਗਾਵਿਯਾ ¶ , ਗਾਵੀਨਂ. ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵਿਯਂ, ਗਾਵੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਗਾਵਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਗਾਵੀ, ਗਾਵਿਯੋ.
ਅਯਂ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਵਿਹਿਤਸ੍ਸ ਈਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਈਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਗੋ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੁਂ, ਗਾਵਂ, ਗਵਂ, ਗਾਵੋ, ਗਵੋ. ਗਾਵੇਨ, ਗਵੇਨ, ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਾਵਸ੍ਸ, ਗਵਸ੍ਸ, ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗਾਵਾ, ਗਾਵਸ੍ਮਾ, ਗਾਵਮ੍ਹਾ, ਗਵਾ, ਗਵਸ੍ਮਾ, ਗਵਮ੍ਹਾ, ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਾਵਸ੍ਸ, ਗਵਸ੍ਸ, ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗਾਵੇ, ਗਾਵਸ੍ਮਿਂ, ਗਾਵਮ੍ਹਿ, ਗਵੇ, ਗਵਸ੍ਮਿਂ, ਗਵਮ੍ਹਿ, ਗਾਵੇਸੁ, ਗਵੇਸੁ, ਗੋਸੁ. ਭੋ ਗੋ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗਾਵੋ, ਗਵੋ.
ਅਯਂ ਪੁਮਵਾਚਕਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ. ਗਾਵਂ, ਗਵਂ, ਗਾਵਿਂ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ ਗਵੋ. ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ. ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ. ਗੋਸੁ. ਭੋਤਿ ਗੋ, ਭੋਤਿਯੋ ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ. ਅਯਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਵਾਚਕਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਗਾਵੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਏਕਨ੍ਤਪੁਮਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਏਕਨ੍ਤਪੁਮਵਾਚਕਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਆਹਚ੍ਚਪਾਲ਼ਿਯਾ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਇਤ੍ਥੀ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘ਏਹਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਗਾਵੁਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਗਾਵਿਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ. ਦਾਸਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਦਾਸਿਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ ਭਰਿਯਤ੍ਥਾਯ, ਅਹਂ ਵਾ ਤੇ ਭਰਿਯਾ ਹੋਮਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਤੇ ਭਰਿਯਂ ਆਨੇਮੀ’ਤਿ’’ ਏਵਂ ਆਹਚ੍ਚਪਾਲ਼ਿਯਾ ਞਾਯਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ‘‘ਗਾਵੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪੁਮਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਇਤ੍ਥੀ, ਯਂ ਪਨ ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਕਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਮਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਇਤਰੇਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਭਾਵੇਨ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਤਪਦਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਾਨੇ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮੇਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਉਪਰਿ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਯਾ ਪਨਮ੍ਹੇਹਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ. ਗਾਵਂ, ਗਵਂ, ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਕਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਸਿਯੋਨਂ ਈਕਾਰਾਦੇਸੋ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਚ ਇਂਕਾਰਾਦੇਸੋ ਭਵਤਿ, ਤੇਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵੀ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਮੁਖਮਤ੍ਤਦੀਪਨਿਯਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੁਨਾ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇ ਕੋਸਲ੍ਲਵਸੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਯੋਨਮੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਯੋਨਮੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ਸਿਸ੍ਸੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਚ ਇਂਕਾਰਾਦੇਸੋ ਭਵਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਮਾ ਨਯਗ੍ਗਾਹਪਰਿਦੀਪਨਿਯੋ ਗਾਥਾ –
ਈਪਚ੍ਚਯਾ ਸਿਦ੍ਧੇਸ੍ਵਪਿ, ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵੀ’’ਤਿਆਦਿਸੁ;
ਪਠਮੇਕਵਚਨਾਦਿ-ਅਨ੍ਤੇਸੁ ਜਿਨਸਾਸਨੇ.
ਵਦਤਾ ਯੋਨਮੀਕਾਰਂ, ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਂ ਪਨ;
ਅਵਿਸਦਤ੍ਤਮਕ੍ਖਾਤੁਂ, ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋਤਿ ਨੋ ਰੁਚਿ.
ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ –
‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ-ਵਚਨੇਨ ਪਨਿਤ੍ਥਿਯਂ;
ਅਵਿਸਦਤ੍ਤਮਕ੍ਖਾਤੁਂ, ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋਤਿ ਨੋ ਰੁਚਿ.
ਤਥਾ ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਛੇਕੋ ਹਿ ਗੋਪਾਲਕੋ ਸਕ੍ਖਰਾਯੋ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜੁਦਣ੍ਡਹਤ੍ਥੋ ਪਾਤੋਵ ਵਜਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਾਵੋ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਿਘਥਮ੍ਭਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਾਵਿਂ ‘ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ’ਤਿ ਸਕ੍ਖਰਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਾਚਕਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਵਿਹਿਤਾ. ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਭੂਤਾ ਗੋਣਾ ਗਹਿਤਾ, ਤਥਾ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਭੂਤੋ ਪੁਮਭੂਤੋ ਚ ਗੋਣੋ. ਏਵਂ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇ ਸਦ੍ਦਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਕੁਸਲਤਾਯ ਸਮਾਨਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਕਰਣੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਾਕ੍ਯੇ ਪਿਣ੍ਡੀਕਤਾ. ਯਦਿ ਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਾਚਕਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵਿ’’ਮਿਚ੍ਚੇਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵ’’ਨ੍ਤਿਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਗੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਯੇਵ ਗਾਵੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਨ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਰਚਨਂ ਕੁਬ੍ਬਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਚਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਚਨਂ ਇਦਂ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯਾਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਕਰਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬਵਜੇਸੁ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯੋਯੇਵ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਮਾਨੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਪੁਮਾਨੋਯੇਵ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਅਪਿਚ ‘‘ਗਾਵਿਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਇਤ੍ਥਿਭੂਤੋ ਪੁਮਭੂਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬੋ ਗੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਤਰਥਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਭੂਤੋਯੇਵ ਗੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਹਾ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਾਚਕਸ੍ਮਾ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਇਂਕਾਰਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.
ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯੇਨਪਿ ¶ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਈਪਚ੍ਚਯੇ ਕਾਤਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਯੋਨਮੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਤਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏਵਂ ਸਿਯਾ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਈਪਚ੍ਚਯੇ ਕਤੇ ਸਤਿ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਸਦ੍ਦੋ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਸਯੇ ‘‘ਮਿਗੀ ਮੋਰੀ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਵਾਚਕੋਯੇਵ ਸਿਯਾ, ਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਾਚਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਸਨਾਨੁਕੂਲਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਯੋਨਮੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯਮਤੇ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਯੋਨਂ ਈਕਾਰਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਯਤਿ.
ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਗਾਵੋ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਰਚਿਤਾਯ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਾਵਿਂ ‘ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ’ਤਿ ਸਕ੍ਖਰਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਯਂ ‘‘ਏਕੋ ਗਾਵੀ, ਦ੍ਵੇ ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾਨਯੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਸਿਯੋਨਮੀਕਾਰਾਦੇਸੋ ਅਂਵਚਨਸ੍ਸ ਇਂਕਾਰਾਦੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵਮ੍ਹੇਹਿ ਯਾ ਸਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ, ਗਾਵਂ, ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਠਪਿਤਾ, ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਕੂਲਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਾਨੁਕੂਲਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਚਰਿਯਮਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਦਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਜਨਕਸ੍ਸ ਗਰੁਨੋ ਚ ਮਤਾਨੁਕੂਲਾ, ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ. ਇਚ੍ਚੇਸਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਦੀਸੁ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇਸੁ ਅਤੀਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਦੋਸੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਗਾਵਿਯੋ’’ਤਿ ਪਦਞ੍ਚ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਸਾਮੀਨਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਗਾਵਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਞ੍ਚ ਕਰਣਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਗਾਵੀਹਿ ਗਾਵੀਭੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਚ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮੀਨਂ ¶ ਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਗਾਵੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਞ੍ਚ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵਿਯਂ, ਗਾਵੀਸੂ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸੋਲ਼ਸ ਪਦਾਨਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਸੋਤੂਨਂ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਭਾਵਾਯ – ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦੇਸੁ ਹਿ ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਵਾ ਈਕਾਰਿਂਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਵਾ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਤਥਾ ‘‘ਗਾਵੀ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਇਤ੍ਥਿਵਾਚਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਈਕਾਰਿਂਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਵਾਚਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸੁਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮੋਯੇਵ ਨਯੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ‘‘ਗਾਵਿਯੋ. ਗਾਵਿਯਾ, ਗਾਵੀਹਿ, ਗਾਵੀਭਿ. ਗਾਵੀਨਂ. ਗਾਵਿਯਂ, ਗਾਵੀਸੂ’’ਤਿ ਏਤਾਨਿ ਪਨ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨੇਵ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਤ੍ਥੀਨਂਯੇਵ ਵਾਚਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਭੂਤੇਸ੍ਵੇਵ ਗੋਦਬ੍ਬੇਸੁ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਇਤ੍ਥਿਦਬ੍ਬੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਮਿਗੀ ਮੋਰੀ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਯ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਨ ‘‘ਨਦੀ ਮਹੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਈਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨੇਵ ਸਿਦ੍ਧਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਾਨਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਦਬ੍ਬੇਸੁ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਨਪੁਂਸਕਭਾਵਰਹਿਤਾ ਹਿ ਤਦਤ੍ਥਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਗੋਸਦ੍ਦੇ ਏਨਯੋਗੋ ਏਸੁਕਾਰੋ ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਾਵੇਨ ਗਵੇਨ ਗਾਵੇਸੁ ਗਵੇਸੂ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਸ੍ਮਾਸ੍ਮਿਂਵਚਨਾਨਿ ਸਰੂਪਤੋ ਪਰਤ੍ਤਂ ਨ ਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਾਵਸ੍ਸ ਗਵਸ੍ਸ ਗਾਵਸ੍ਮਾ ਗਵਸ੍ਮਾ ਗਾਵਸ੍ਮਿਂ ਗਵਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਸ੍ਮਾਵਚਨਸ੍ਸ ਆਦੇਸਭੂਤੋ ਆਕਾਰੋ ਚ ਮ੍ਹਾਕਾਰੋ ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਾਵਾ ਗਵਾ ਗਾਵਮ੍ਹਾ ਗਵਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸ੍ਮਿਂਵਚਨਸ੍ਸ ਆਦੇਸਭੂਤੋ ਏਕਾਰੋ ¶ ਚ ਮ੍ਹਿਕਾਰੋ ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਾਵੇ ਗਵੇ ਗਾਵਮ੍ਹਿ ਗਵਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਯਾਯ ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਗਾਵੇਨ ਗਵੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਯਾਯ ਤਾਯ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ‘‘ਗਾਵੇਨ ਗਵੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਏਕਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਤ੍ਤਾ.
ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਠਪਿਤਾ, ਸਾ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਇਤ੍ਥੀ ਮਾਤੁਗਾਮਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾ ਚ ਹੋਤੀਤਿ? ਤਨ੍ਨ. ਮਾਤੁਗਾਮਇਤ੍ਥੀਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ਨਾਨਾਲਿਙ੍ਗਾ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ, ਨਾਨਾਧਾਤੁਕਾ ਚ ਗਮੁ ਇਸੁਧਾਤੁਵਸੇਨ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਗੋ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦਾ ਏਕਲਿਙ੍ਗਾ ਇਤ੍ਥਿ ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ, ਏਕਧਾਤੁਕਾ ਚ ਗਮੁਧਾਤੁਵਸੇਨਾਤਿ. ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਗੋਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸਾਦੇਸਵਸੇਨ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦਾਦੇਸਤ੍ਤਂ ਏਕਧਾਤੁਕਤ੍ਤਞ੍ਚਾਗਮ੍ਮ ਤੇਨਾਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਦਮਾਲਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਨ, ਗੋਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਅਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ ਵਿਸੁਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਅਯਂ ਪਨ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਦਮਾਲਾ ਓਕਾਰੀਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾਤਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦਤੋ ਪਰੇਸਂ ਸਿ ਯੋ ਅਂਵਚਨਾਨਂ ਈਕਾਰਿਂਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਦਵਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਮਾਲਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਸਾਧਕਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਲੋਕਿਕਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ ਚ ਕਥਯਾਮ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਰਦਸਮਯੇ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇ ਗੋਪਾਲਕੋ ¶ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਤਾ ਗਾਵੋ ਤਤੋ ਤਤੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਆਕੋਟੇਯ੍ਯ.
ਅਨ੍ਨਦਾ ਬਲਦਾ ਚੇਤਾ, ਵਣ੍ਣਦਾ ਸੁਖਦਾ ਚ ਤਾ;
ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਸਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਨਾਸ੍ਸੁ ਗਾਵੋ ਹਨਿਂਸੁ ਤੇ.
ਸਬ੍ਬਾ ਗਾਵੋ ਸਮਾਹਰਤਿ. ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਨ੍ਤੇ ਗਾਵੋ ਵਚ੍ਛਗਿਦ੍ਧਿਨਿਯੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ. ‘‘ਗੋਸੁ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾਸੁ ਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਲੋਕਿਕਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿ. ਇਤਿ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਵਿਯ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ‘‘ਪਜਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿਪਦਾਨਿ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਵਾਚਕਾਨੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ‘‘ਸਾ ਗੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਤਾ ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਭੂਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਗੋਣਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਧਾਨਂ, ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ ਪਧਾਨੋ. ‘‘ਵਜੇਗਾਵੋ ਦੁਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਮੇਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਦੁਹਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ਪੁਮੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਞਾਯਨ੍ਤੇ. ‘‘ਗਾਵੀ ਦੁਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਵਚਨਤੋ ਕੋ ਸਂਸਯਮਾਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ. ‘‘ਤਾ ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਚਨਤੋ ਕਦਾਚਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਂਸਯੋ ਸਿਯਾ ‘‘ਨਨੁ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ, ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਤੇ ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਂਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਪੁਮਾਨੋ ਚ ਞਾਯਨ੍ਤੇ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਬਹੁਵਚਨੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਥੇਤ੍ਥ ਸੀਹਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਗਾਵੀ ਚਰਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਗਾਵਿਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤ੍ਥੀ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੇ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ¶ . ਲੋਕਿਕਪ੍ਪਯੋਗੇਸੁ ਹਿ ਸਾਸਨਿਕਪ੍ਪਯੋਗੇਸੁ ਚ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦੇਨ ਇਤ੍ਥੀ ਗਯ੍ਹਤਿ. ਏਕਚ੍ਚਂ ਪਨ ਸਾਸਨਿਕਪ੍ਪਯੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ, ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਸਾਧਾਰਣਵਚਨਮਵੋਚੁਮ੍ਹ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦਕ੍ਖੋ ਗੋਘਾਤਕੋ ਵਾ ਗੋਘਾਤਕਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਾ ਗਾਵਿਂ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਮਹਾਪਥੇ ਬਿਲਸੋ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ‘‘ਗਾਵੋ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਸਾਧਾਰਣਂ ਸਦ੍ਦਰਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਰਚਿਤਾ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਗੋਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤਾ ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਪੁਮਾਪਿ ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ‘‘ਗਾਵੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਬਾਹਿਯਂ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਂ ਗਾਵੀ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਾ ਅਧਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸੀ’’ਤਿ, ‘‘ਗਾਵੁਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਗਾਵਿਂ ਵਾ ਤੇ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤਿਣਸੀਹੋ ਕਪੋਤਵਣ੍ਣਗਾਵੀਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਚ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਤ੍ਥੀ ਕਥਿਯਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਗੋਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ‘‘ਗੋਦੁਹਨਂ. ਗਦ੍ਦੁਹਨਂ. ਗੋਖੀਰਂ ਗੋਧਨੋ ਗੋਰੂਪਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਪੁਮਾਪਿ ਕਥਿਯਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.
ਇਦਾਨਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ –
ਸਾ ਗੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾ ਗਾਵੀ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾ ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਗਾਵਂ, ਗਾਵਿਂ, ਗਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਾ ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਾਹਿ ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ ਕਤਂ. ਤਾਸਂ ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ ਦੇਤਿ. ਤਾਹਿ ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ ਅਪੇਤਿ. ਤਾਸਂ ਗਵਂ ¶ , ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ ਸਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਤਾਸੁ ਗੋਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਭੋਤਿ ਗੋ ਤ੍ਵਂ ਤਿਟ੍ਠ, ਭੋਤਿਯੋ ਗਾਵੋ ਗਾਵੀ, ਗਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਿਟ੍ਠਥ.
ਅਪਰੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਸਾ ਗੋ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾ ਗਾਵੀ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾ ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਗਾਵਂ, ਗਾਵਿਂ, ਗਵਂ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਾ ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤਿਯੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਾਹਿ ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਹਿ ਕਤਂ. ਤਾਸਂ ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਨਂ ਦੇਤਿ. ਤਾਹਿ ਗੋਹਿ, ਗੋਭਿ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਹਿ ਅਪੇਤਿ. ਤਾਸਂ ਗਵਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਨਂ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ. ਤਾਸੁ ਗੋਸੁ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਰ ਯਾ ਸਾ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਗਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾ ਠਪਿਤਾ, ਸਾ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੋ ਗਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾਤੋ ਸਵਿਸੇਸਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਯ ਗਾਵੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਯ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਯ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ, ਨਾਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਯ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਛਯਕਰਣੀ ਗਾਥਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਦੁਵਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ, ਯਥਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਨਾਨਤਾ;
ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਤਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਵ ਨਾਨਤਾ.
ਤਥਾ ਹਿ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ?
ਧਾਤੁ ¶ , ਧਾਤੂ, ਧਾਤਵੋ. ਧਾਤੁਂ, ਧਾਤੂ, ਧਾਤਵੋ. ਧਾਤੁਨਾ, ਧਾਤੂਹਿ, ਧਾਤੂਭਿ. ਧਾਤੁਸ੍ਸ, ਧਾਤੂਨਂ. ਧਾਤੁਸ੍ਮਾ, ਧਾਤੁਮ੍ਹਾ, ਧਾਤੂਹਿ, ਧਾਤੂਭਿ. ਧਾਤੁਸ੍ਸ, ਧਾਤੂਨਂ. ਧਾਤੁਸ੍ਮਿਂ, ਧਾਤੁਮ੍ਹਿ, ਧਾਤੂਸੁ. ਅਯਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਿਸੇਸੋ.
ਧਾਤੁ, ਧਾਤੂ, ਧਾਤੁਯੋ. ਧਾਤੁਂ, ਧਾਤੂ, ਧਾਤੁਯੋ. ਧਾਤੁਯਾ, ਧਾਤੂਹਿ, ਧਾਤੂਭਿ. ਧਾਤੁਯਾ, ਧਾਤੂਨਂ. ਧਾਤੁਯਾ, ਧਾਤੂਹਿ, ਧਾਤੂਭਿ. ਧਾਤੁਯਾ, ਧਾਤੂਨਂ. ਧਾਤੁਯਾ, ਧਾਤੁਯਂ, ਧਾਤੂਸੁ. ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋ.
ਯਥਾ ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੇਵ. ਯਥਾ ਚ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਯੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਆਯੁ, ਆਯੂ, ਆਯਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਆਯੁ, ਆਯੂ, ਆਯੂਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਵਿਸੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਇਦਾਨਿ ਇਮਮੇਵਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਕਥਯਾਮ – ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ, ਕਞ੍ਞਾਤਿ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ, ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ. ਪੁਰਿਸੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਕਞ੍ਞਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾ ਤਿਟ੍ਠਥ, ਏਤ੍ਥੇਕਪਦਮਸਮਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਮਾਨਿ. ਪੁਰਿਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਪੁਰਿਸਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ ਗਚ੍ਛਥ. ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਗਚ੍ਛਥ, ਤੀਣਿ ਤੀਣਿ ਸਮਾਨਿ. ਪੁਰਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਕਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਅਸਮਾਨਿ. ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਰਿਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਦ੍ਵੇ ਸਮਾਨਿ. ਤੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਕਤਂ, ਤਾਯ ਕਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ, ਤਾਯ ਕਞ੍ਞਾਯ ਦੇਤਿ, ਤਾਯ ਕਞ੍ਞਾਯ ¶ ਅਪੇਤਿ, ਤਾਯ ਕਞ੍ਞਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਾਯ ਕਞ੍ਞਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਏਕਮਸਮਂ, ਪਞ੍ਚ ਸਮਾਨਿ. ਏਵਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਰੂਪਂ, ਰੂਪਾਨਿ, ਰੂਪਾ. ਰੂਪਂ, ਰੂਪਾਨਿ, ਰੂਪੇ. ਭੋ ਰੂਪ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ, ਰੂਪਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਾਲਪਨਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਨਿਕਾਰਾਯ ਵਿਸੇਸਾਯ ਰੂਪਮਾਲਾਯ ਵਸੇਨ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਨਿਕਾਰਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਯਂ ਨਯੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਸਤਿ ਹਿਰੀ, ਯਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਪਹੂਤਂ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਸਦ੍ਦੇਸੁਪਿ ਪਦਮਾਲਾਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਤੇਵ. ਯਾ ਚ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁਪਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੀਸਤਿਆਦਯੋ ਨਵੁਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਾ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵੀਸਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ‘‘ਤਿਂਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ‘‘ਨਵੁਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਂ, ਏਵਂ ਵੀਸਤਿਆਦੀਨਂ ਕਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤਿਚਤੁਸਦ੍ਦੇਸੁ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਤਿਚਤੁਸਦ੍ਦਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤੀਣਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤੁਰੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਚਤ੍ਤਾਰੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਾਨਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਗਭਤ੍ਤਾ ਯਥਾਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਵਿਸਦਾਵਿਸਦੋਭਯਰਹਿਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚੇਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਸਦਾਵਿਸਦੋਭਯਰਹਿਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਮਰਹਨ੍ਤਿ.
ਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁਪਿ ¶ ਅਯਂ ਤਿਵਿਧੋ ਆਕਾਰੋ ਲਬ੍ਭਤਿ ਰੂਪਵਿਸੇਸਯੋਗਤੋ. ਕਥਂ? ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਵਿਸਯੇ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਿਸਯੇ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕਸ੍ਸਾ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਾਨਿ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਪਞ੍ਚਮੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਤ੍ਤੇਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸੁਲਭਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਿ ਅਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦੁਲ੍ਲਭਭਾਵੇਨ ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਸਤ੍ਤਮੀਰੂਪਾਨਿ ਸਾਸਨਤੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ ਭਗਵਤੋ ਪਾਵਚਨੇ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਭਾਵੇਨ ਸੋਤੂਨਂ ਪਰਮਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਞਾਣਾਧਿਗਮਤ੍ਥਂ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਯੇਨ ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕੋ ਏਕਾਯ ਰਹੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਸਨੇ ਅਲਂਕਮ੍ਮਨੀਯੇ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਸੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਤਿਯਾਯ ਰੂਪਂ, ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਤਿਯਾਯ ਰੂਪੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਤਤਿਯਾਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਨਿਪਿਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਨਾਮ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸਪਿ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ‘‘ਕਸ੍ਸਾਹਂ ਕੇਨ ਹਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਰੂਪਂ, ‘‘ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਰੂਪੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਨਾਮ. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਮਹਾਵਨੇ ਮਕ੍ਕਟਿਂ ਆਮਿਸੇਨ ਉਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਨਾਮਾਤਿ.
ਨਨੁ ¶ ਚ ਭੋ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ‘‘ਕਸ੍ਸਾਹਂ ਕੇਨ ਹਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਾਯਾ’’ਤਿ ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਈਦਿਸੇਸੁ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਵਿਸਯੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਵਿਸਯੇਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਗਰੂਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਆਧਾਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਭਾਵੇਨ ਭੁਮ੍ਮਸਮ੍ਪਦਾਨਾਨਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਤਥਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸਪਿ ਸਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ, ਯਥਾ ਪਨ ਅਲਾਬੁ ਲਾਬੁਸਦ੍ਦੇਸੁ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ‘‘ਲਾਬੂਨਿ ਸੀਦਨ੍ਤਿ ਸਿਲਾ ਪ੍ਲਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਅਕਾਰਲੋਪੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਕ੍ਖਰਲੋਪੋ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਕਰਿਯਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਸ੍ਸ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਥਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹਿ. ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇ ਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਨ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚ ਨਾਮ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ‘‘ਨੇਵ ਦਾਨਂ ਵਿਰਮਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਾਥਾਸੁ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ.
ਤਥਾਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ਯਾ ਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਆਭਤਾ, ਨ ਸਾ ਸਤ੍ਤਮੀਪਯੋਗਾ. ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ¶ ਹਿ ਇਦਂ ਛਟ੍ਠਿਯਨ੍ਤਪਦਂ ‘‘ਤਸ੍ਸਾਮਕ੍ਕਟਿਯਾਅਙ੍ਗਜਾਤੇ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂਯੇਵ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤਿਵਿਯ ਤ੍ਵਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਨਯੇ ਕੁਸਲੋਸਿ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਿਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਭਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਮ੍ਪਿ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਸਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮ੍ਪਿ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਸਿ, ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤਜਾਤਿਕੋ, ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ. ਸਚੇ ਅਪਣ੍ਡਿਤਜਾਤਿਕੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਹਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾਸਨੇ ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਣੋਹੀਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖੇਥ ਇਧੇਵ ਜਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੇਨ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਰੁਚਿਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਦਾਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਤਿ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਨਾਮ.
ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਤੇ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਂ ਪਾਲ਼ਿਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਣੋਹਿ, ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ¶ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਦ੍ਵੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਂ. ਏਵਂ ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪੇ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਨਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਵੋਹਾਰਾ ਸਰੂਪਤੋ ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ, ‘‘ਤਾਯ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਵਿਯ;
ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ, ਤਤਿਯਾਦੀਸੁ ਧੀਮਤਾ.
ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਪਨ ਨਾਦੀਨਂ, ਹੋਤਿ ਸਬ੍ਯਪਦੇਸਤੋ;
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ, ਭਵਨ੍ਤਿ ਤਤਿਯਾਦਿਸੁ.
ਅਤ੍ਰ ਪਨਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਵਿਭਾਵਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਵਿਭਾਵਨਾ ਚ – ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਅਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਕਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਕਞ੍ਞਾ ਅਧਿਕਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ. ਦੁਲ੍ਲਭਾਯਂ ਨੀਤਿ ਸਾਧੁਕਂ ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਞਾਤਬ੍ਬਾ.
ਏਵਂ ਪਨ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਨਾ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਵਿਸੇਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥਾਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਓਰੋਧੋ ਆਪੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਨ ਨਿਯੋਗਾ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ, ਨਾਪਿ ‘‘ਕਞ੍ਞਾ ਰਤ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਨਿਯੋਗਾ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ¶ . ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸੋਤੂਨਂ ਞਾਪਨੇਨ ਪਰਮਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਞਾਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਤਂ ‘‘ਗੋ, ਗਾਵੀ ਗਾਵੋ. ਗਾਵਿਂ, ਗਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਆਵੇਣਿਕਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਗਾਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਂ, ‘‘ਗੋ ਗੋਹੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਗਾਵੋ ਗਾਵੀ ਗਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਗਾਵਿਯਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਤਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਞ੍ਹਿ ਨਯਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ ਅਞ੍ਞੋ ਨਯੋ ਯੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤਂ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਰੂਪਮਾਲਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤਂ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਗੋਸਦ੍ਦੇਨਿ’ਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰੂਪਮਾਲਾਯ ਸਦਿਸਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਸਮਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਿਙ੍ਗਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਕਥਯਾਮ – ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਗਾਵੁਂ ਗਾਵਂ ਗਾਵੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਾਨਿ, ‘‘ਗੋ ਗੋਹੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਗਾਵੋ ਗਵੋ ਗਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਆਗਤਪਦਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਤਦਭਾਵਤੋ ਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਾਨਿ, ‘‘ਪੁਰਿਸੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ. ਏਵਂ ਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਕਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਾਨਿ, ‘‘ਕਞ੍ਞਾਹੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਕਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ. ਏਵਂ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸਤੁ ‘‘ਸਤ੍ਥਰੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਾਨਿ, ‘‘ਸਤ੍ਥੂ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ¶ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਏਵਂ ਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਾਸੁਪਿ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਮਾਲਾਸੁ ਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਚ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਾਗਤਾਨਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਤਂ. ਅਟ੍ਠਿ ਆਯੁਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਆਗਤਪਦਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਸਦਾਕਾਰੋ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਿ ਆਯੂ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਨਪੁਂਸਕਾਨਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਂ ਅਗ੍ਗਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਿਸਦਾਕਾਰਞ੍ਚ, ‘‘ਰਤ੍ਤਿ ਯਾਗੂ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਞ੍ਚ ਉਭਯਮਨੁਪਗਮ੍ਮ ਵਿਸੇਸਤੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਤਾ. ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਨਿਕਾਰਾਯ ਰੂਪਮਾਲਾਯ ਰੂਪਵਨ੍ਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਮਾਕਾਰੋ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਤਿਵਿਧੋਪਾਯਂ ਆਕਾਰੋ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਸੁ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤੇਨੇਸ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਬ੍ਯਾਕਰਣਸਤ੍ਥੇਸੁ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਮੂਲਭਾਸਾਭੂਤਾਯ ਜਿਨੇਰਿਤਾਯ ਮਾਗਧਿਕਾਯ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ –
ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ? ਕੇਚਿ ਤਾਵ ਵਦਨ੍ਤਿ –
‘‘ਥਨਕੇਸਵਤੀ ਇਤ੍ਥੀ, ਮਸ੍ਸੁਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਿਯਾ. ਉਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤਰਂ ਏਤਂ, ਇਤਰੋ’ਭਯਮੁਤ੍ਤਕੋ’ਤਿ
ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਿਟ੍ਠਾ ਥਨਕੇਸਾਦਯੋ ਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਗਙ੍ਗਾਸਾਲਾਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਥਨਾਦਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਭਾਵਤੋ.
ਅਪਰੇ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਨ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਰੂਲ਼੍ਹੋ ਪਨ ਵੋਹਾਰੋ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਲਿਙ੍ਗਿਕੋਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ ਤਟਂ ਤਟੀ ਤਟੋਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਸਿਯਾ, ਕਥਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਤੇਸਂ ਏਕਤ੍ਥ ਸਮਾਵੇਸੋ ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸਙ੍ਖਾਤਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨੇਵ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਏਕੇਕਪਦਵਸੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਕਞ੍ਞਾ ਪੁਰਿਸੋ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਪੁਰਿਸਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਏਕੇਕਪਦਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਤਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇਯੇਵ ਸਮੁਦਾਯਾਵਯਵਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕਪਦਸ੍ਸਪਿ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਤਾ ਸਿਜ੍ਝਤੇਵ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਬਨ੍ਧਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਪਦਵਸੇਨੇਵ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਕਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਯਦਿ ਏਕੇਕਪਦਸ੍ਸੇਵ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਤਾ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘ਕਞ੍ਞਾ ਪੁਰਿਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ਗੁਣਵਾ ਰਾਜਾ’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਆਕਾਰਸੁਤਿਵਸੇਨ, ‘ਪੁਰਿਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਕਞ੍ਞਾਯੋ’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ ਓਕਾਰਸੁਤਿਵਸੇਨ, ‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਕਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਅਨੁਸਾਰਸੁਤਿਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਸਮ੍ਭਵਾ ਕਥਂ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਤਾ ਸਿਯਾ’’ਤਿ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਸਿਯਾ ਏਵ, ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਦੁਪ੍ਪਟਿਵੇਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਮਵਚੁਤ੍ਥ, ਦੁਜ੍ਜਾਨਤਰਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਕਥਨਸਮਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਤੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਚ ਕਤਰਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚ, ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਚ ਪਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਚ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਾ ਏਤੇ ਸਦ੍ਦਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਯਦਿ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਚ ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਚ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਾ ਏਤੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਪਦਭਾਵੇਨ ਵਵਤ੍ਥਿਤਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਕਥਂ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਸਿਯਾ, ਕਥਞ੍ਚ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਯੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਪਦਭਾਵੇਨ ਵਵਤ੍ਥਿਤਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਤਾ ਚ ਸਿਯਾ’’ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਅਦ੍ਧਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂ ਪਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ –
‘‘ਏਸੇ’ਸਾ ਏਤ’ਮਿਤਿ ਚ,
ਪਸਿਦ੍ਧਿ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਯੇਸੁ ਲੋਕਸ੍ਸ;
‘ਥੀਪੁਮਨਪੁਂਸਕਾਨੀ’ਤਿ,
ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਤਾਨਿ ਨਾਮਾਨੀ’’ਤਿ.
ਤੇਸਂ ਕਿਰ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਏਸੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਏਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ, ਏਸੋ ਰਾਜਾ, ਏਸਾ ਇਤ੍ਥੀ, ਏਸਾ ਲਤਾ, ਏਤਂ ਨਪੁਂਸਕਂ, ਏਤਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਰਿਸਾਦੀਸੁ ਯੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਲੋਕਸ੍ਸ ‘‘ਏਸੋ ਏਸਾ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਤਾਨਿ ਨਾਮਾਨਿ ‘‘ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਂਦ੍ਵਾਰੇਨ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪੀਤਿ. ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਆਕਾਰੇਨ ‘ਏਸੋ ਏਸਾ ਏਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਦਿਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨਯਞ੍ਞੂਹਿ ਪਨ ਨੇਰੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ.
ਕੇਚਿ ¶ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਾਤੁਗਾਮਕਲਤ੍ਤਕਨ੍ਤਕਣ੍ਟਕਗੁਮ੍ਬਾਦਯੋਪਿ ਵੋਹਾਰਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਾਨਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਦੇਵਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਞਾਣ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਯੋਪਿ ਵੋਹਾਰਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ ਵਿਸਦਾਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਦਿ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਂ ਪਨਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਏਕਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵੀਹਿ ਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਸਿਯਾ –
‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਸਿ ਮੇ ਯਕ੍ਖ, ਹਿਤਕਾਮਾਸਿ ਦੇਵਤੇ;
ਕਰੋਮਿ ਤੇ ਤਂ ਵਚਨਂ, ਤ੍ਵਂਸਿ ਆਚਰਿਯੋ ਮਮਾ’’ਤਿ.
ਯਦਿ ਚ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾਚਕੋ ਵੋਹਾਰੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਤਿਣਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਯਮਾਭਾਵਤੋ ਲਿਙ੍ਗਵਚਨਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਸਿਯਾ. ਅਪਿਚ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਰਤਨਂ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਵਕਯੁਗ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਚਨੇਨ ਤਦਤ੍ਥਾਨਮ੍ਪਿ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਿਯਾ. ਅਪਿਚ ਏਕਮ੍ਪਿ ਤੀਰਂ ‘‘ਤਟਂ ਤਟੀ ਤਟੋ’’ਤਿ ਤੀਹਿ ਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਏਕਮ੍ਪਿ ਚ ਞਾਣਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ ਅਮੋਹੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੀਹਿ ਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਯਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯੋ ਵਿਸਦੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯੋ ਅਵਿਸਦੋ, ਉਰਮਂਸਂ ਅਵਿਸਦਂ, ਗਮਨਾਦੀਨਿਪਿ ਅਵਿਸਦਾਨਿ ¶ . ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਹਿ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਅਵਿਸਦਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਾ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਮਾਨਾ ਖਾਦਮਾਨਾ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਅਵਿਸਦਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਵਿਸਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਨਿਸੀਦਤਿ ਖਾਦਤਿ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਯਥਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਾ, ਤਥਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੇ ਵੋਹਾਰਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਾ, ਤੇਯੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਕਞ੍ਞਾ ਦੇਵਤਾ ਧੀਤਲਿਕਾ ਦੁਬ੍ਬਾ ਸਦ੍ਧਾ ਰਤ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥੀ ਯਾਗੁ ਵਧੂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ. ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯੋ ਅਵਿਸਦੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯੋ ਵਿਸਦੋ, ਉਰਮਂਸਂ ਵਿਸਦਂ, ਗਮਨਾਦੀਨਿਪਿ ਵਿਸਦਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਸਾ ਹਿ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਵਿਸਦਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਾ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਮਾਨਾ ਖਾਦਮਾਨਾ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਵਿਸਦਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਹਿ ਗਮਨਾਦੀਨਿ ਵਿਸਦਾਨਿ ਕੁਰੁਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਯਥਾ ਪੁਰਿਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਿਸਦਾਕਾਰਾ, ਤਥਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੇ ਵੋਹਾਰਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਿਸਦਾਕਾਰਾ, ਤੇਯੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਓਰੋਧੋ ਆਪੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਮੋਹੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ. ਯਥਾ ਚ ਪਨ ਨਪੁਂਸਕਾ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਾ, ਤਥਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੇ ਵੋਹਾਰਾ ਉਭਯਮੁਤ੍ਤਾਕਾਰਾ, ਤੇਯੇਵ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ? ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਾਗਾਰਂ ਕਲਤ੍ਤਂ ਨਾਟਕਂ ਰਤਨਂ ਞਾਣਂ ਅਟ੍ਠਿ ਆਯੁ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਨਾਮਿਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਵੋਹਾਰਾਨਂ –
ਵਿਸਦਾਵਿਸਦਾਕਾਰਾ, ਆਕਾਰੋ’ਭਯਮੁਤ੍ਤਕੋ;
ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਏਤਂ, ਞੇਯ੍ਯਂ ਸ੍ਯਾਦਿਪ੍ਪਬਨ੍ਧਤੋ.
ਇਦਂ ¶ ਠਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵਿਜ੍ਝਂ ਮਹਾਵਨਗਹਨਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਾਮਿਕਪਦਾਨਂ ਪਬਨ੍ਧਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਭਾਵੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦਿਭਾਵਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗੋਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਬਨ੍ਧਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਅਵਿਸਦਾਕਾਰਵੋਹਾਰਾਦਿਭਾਵੇਨ ਯਥਾਸਕਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦਿਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਓਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤ ਇਵਣ੍ਣਨ੍ਤ ਉਵਣ੍ਣਨ੍ਤੋਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਗਹਿਤਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਈਕਾਰਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਯੋ ਪਭੇਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਰਾਧ ਵਿਜਾਨਾਸਿ, ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤੇ ਅਨਾਗਤੇ;
ਅਬ੍ਯਯਤਂ ਵਿਲਪਸਿ, ਵਿਰਤ੍ਤੇ ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰਾਧਜਾਤਕੇ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ‘‘ਕੋਸਿਯਾਯਨੀ’’ਤਿ ਈਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ‘‘ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ ਕੋਸਿਯਾਯਨੇਤਿ ਮਾਤਾ ਨੋ ਕੋਸਿਯਾਯਨੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਵਿਰਤ੍ਤਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਿ ਨਿਪ੍ਪੇਮਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਸਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ’’ਤਿ, ‘‘ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਏਕਾਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਆਕਾਰੀਕਾਰਨ੍ਤੋਗਧਰੂਪਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ. ਆਦੇਸਵਸੇਨ ¶ ਹਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਛਬ੍ਬਿਧਤਾਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ, ਪਕਿਣ੍ਣਨਯਸਾਲਿਨੀ;
ਪਦਮਾਲਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਮੇ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਂ ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ.
ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਸੂਰਿਯੋਯਂ,
ਅਨੇਕਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਯਰਸ੍ਮਿਕਲਾਪੋ;
ਸਂਸਯਨ੍ਧਕਾਰਨੁਦੋ,
ਕਸ੍ਸ ਮਤਿਪਦੁਮਂ ਨ ਵਿਕਾਸੇ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਅਟ੍ਠਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੯. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਅਥ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ‘‘ਭੂਤਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਕਸ੍ਸ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ –
ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਭਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਭਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤੇ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਚਿਤ੍ਤ, ਭੋ ਚਿਤ੍ਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ‘‘ਛ ਚਿਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਤਾ. ਚਿਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਚ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਸਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਅਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਾਨਿ ਵਾ ਪਾਵਚਨੇ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਰ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ. ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਲਾ ਉਪੇਨ੍ਤਿਮਂ. ਯਸ੍ਸ ਏਤੇ ਧਨਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ. ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ. ਦ੍ਵੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ. ਦਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ. ਦ੍ਵੇ ਮਹਾਭੂਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦ੍ਵੇ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਪਞ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾ, ਚਤੁਰੋ ਅਙ੍ਗੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ, ਸੇਮਿ ਵਮ੍ਮਿਕਮਤ੍ਥਕੇ, ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਰਸਾ ਗਨ੍ਧਾ. ਰੂਪੇ ਚ ਸਦ੍ਦੇ ਚ ਅਥੋ ਰਸੇ ਚ. ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਅਨੇਕਸਤਾ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਠਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਠਿਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿਯੇਵ ਪਨ ਪਦਾਨਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨਿਯੋਗਾ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤੇਹਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਸਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋਤਿ.
ਕੇਚੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ਨਨੁ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ¶ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਠਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਠਿਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤਾ ਅਨੁਮਤਾ, ਨਨੁ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਾਪੇਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਅਭਾਸਿ. ਕੇਵਲਾ ਹਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਯੋਜਿਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਭਾਵੇਨ ਪਨ ਯੋਜਿਤਾ ਸਨ੍ਤਿ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਗਹਪਤਿਸਦ੍ਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨਾਮਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਚਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ. ਯਥਾ ਚ ਏਤ੍ਥ, ਏਵਂ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਤੇ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿਯੇਵ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ¶ , ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੇਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਨਿਕਾਰਲੋਪਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਵਰਮਾਭੁਜੇ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ. ਅਦਸ੍ਸਨਞ੍ਹਿ ਲੋਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਮਾਲਾਨੀ’ਤਿਆਦਿਕਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਲਾ ਉਪੇਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਾਲਾਸਦ੍ਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸਦ੍ਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਮਾਲਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨਞ੍ਞਾਸਿ, ਨ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਮਾਲਾ ਉਪੇਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿ. ਯੋ ਏਵਂ ਵਿਸਦਿਸਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਸਿ. ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਨ ਭਗਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਲਾ ਉਪੇਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸਦਿਸਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਉਚ੍ਚਾਰੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸਦ੍ਦਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਯ ਲੁਤ੍ਤਨਿਕਾਰੇਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਮਾਲਾਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਮਾਲਾਨੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਏਤੇ ਧਨਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ ਧਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਾਲਾਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੋ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ. ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਤਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਨਪੁਂਸਕਤ੍ਤੇ ਪਨ ਤੀਣਿ ਮਾਲਾਨਿ. ‘‘ਮਾਲੇਹਿ ਚ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਯੋ ਨਪੁਂਸਕਪ੍ਪਯੋਗਾਨਿਪਿ ਬਹੂ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ.
ਯਦਿ ਪਨ ਭੋ ਮਾਲਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੋ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਲਾ ਉਪੇਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਾਲਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇ ਕੋ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਤ੍ਥੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ¶ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤੇਨ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤੇਨ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵਸ੍ਸ ਉਪਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਚ ‘‘ਏਤੇ ਧਨਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਪਾਵਚਨੇ ਬਹੁਧਾ ਦਿਟ੍ਠਾ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪਨ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਧਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿਯੇਵ ‘‘ਏਤੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦੇਹਿ ਯੋਜਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਨ, ਨਪੁਂਸਕਾਨਿਯੇਵੇਤਾਨਿ. ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਧਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਏਸੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦੇਹਿ ਯੋਜਿਤਾ ਓਕਾਰਨ੍ਤਧਨਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਸਿਯੁਂ. ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਪਨ ‘‘ਧਨਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਹਿ ਵਿਸਦਾਕਾਰਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨਪੁਂਸਕਾ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸਵੇਸਧਾਰਿਨੋ ਪੁਰਿਸੇਹੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥਾਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.
ਅਥਾਪਿ ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਪੁਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ‘‘ਸਦ੍ਧੋ, ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਗਹਪਤਿ ਧਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ.
ਤਥਾ ¶ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਪਿ ਪੁਞ੍ਞਸਦ੍ਦੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ‘‘ਪੁਞ੍ਞੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਜਾਤੋ, ਤਥਾ ਏਕਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਪਿ ਪਦੁਮ ਮਙ੍ਗਲਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ‘‘ਪਦੁਮੋ ਭਗਵਾ, ਪਦੁਮਾ ਦੇਵੀ, ਮਙ੍ਗਲੋ ਭਗਵਾ, ਮਙ੍ਗਲਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾ ਜਾਤਾ. ਏਕਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਪਿ ਹਤ੍ਥਿਵਿਸੇਸਵਾਚਕਾ ਕਾਲਾਵਕ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਕੁਲਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ‘‘ਕਾਲਾਵਕਞ੍ਚ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ ਜਾਤਾ. ਤਦਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਾਲਾਵਕੋ ਚ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿਆਦਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਤਂਤਦਤ੍ਥਾਨਮਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਤਂਤਂਪਕਤਿਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਂ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਤਦ੍ਧਿਤਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਥ ਖੋ ਗਹਪਤਿਧਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨੇਵ ਅਞ੍ਞਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪੇਤਾਨਿ ਭੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਖਾਦਮਾਨਾ ਤੁਵਂ ਪੁਰੇ. ਸਿਵਿਪੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਵ੍ਹਯ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾਨ, ਵਿਪ੍ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਯੇਵ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਅਨਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਕਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ, ਨ ਪਨ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥੀ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਗਹਪਤਿ ਧਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਕਤ੍ਤਾ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥਾਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਸਮ੍ਮੋਹਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਅਯਂ ਨੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.
ਬਦਰਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲੋ ਪਨ ‘‘ਅਪਰਿਮਾਣਾ ਪਦਾ ਅਪਰਿਮਾਣਾ ਅਕ੍ਖਰਾ ਅਪਰਿਮਾਣਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ¶ ‘ਪਦਾ ਅਕ੍ਖਰਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ’ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਮਯਂ ‘‘ਪਦਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਰੂਪਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਮੇਵਾਤਿ ਵਦਾਮ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਠਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਭਾਵਾਭਾਵਤੋ, ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਪਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤੋਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਠਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸੂਪਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ ਲਤਾਨਿ ਪਬ੍ਬਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂਯੇਵ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਠਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾਯ ਅਨੁਪਲਦ੍ਧਿਤੋ, ਤੇਸਞ੍ਚੋਕਾਰਨ੍ਤਾਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਠਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਜਰਾਧਮ੍ਮਂ ਮਾ ਜੀਰੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਪਦਤ੍ਥਵਸੇਨ ਨਪੁਂਸਕਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਭੂਤਂ, ਭੂਤਾਨਿ, ਭੂਤਾ. ਭੂਤਂ, ਭੂਤਾਨਿ, ਭੂਤੇ. ਭੂਤੇਨ, ਭੂਤੇਹਿ, ਭੂਤੇਭਿ. ਭੂਤਸ੍ਸ, ਭੂਤਾਨਂ. ਭੂਤਾ, ਭੂਤਸ੍ਮਾ, ਭੂਤਮ੍ਹਾ, ਭੂਤੇਹਿ, ਭੂਤੇਭਿ. ਭੂਤਸ੍ਸ, ਭੂਤਾਨਂ. ਭੂਤੇ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ, ਭੂਤਮ੍ਹਿ, ਭੂਤੇਸੁ. ਭੋ ਭੂਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭੂਤਾਨਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭੂਤਾ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ‘‘ਮਹਾਭੂਤਂ ਭਵਿਤ੍ਤਂ ਭੂਨਂ ਭਵਨ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ‘‘ਵਤ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਵਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ ਸੋਤਂ ਘਾਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਝਾਨਂ ਞਾਣਂ;
ਦਾਨਂ ਸੀਲਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਪਂ, ਵਜ੍ਜਂ ਸਚ੍ਚਂ ਯਾਨਂ ਛਤ੍ਤਂ.
ਸਕਟਂ ਕਨਕਂ ਤਗਰਂ ਨਗਰਂ, ਤਰਣਂ ਚਰਣਂ ਧਰਣਂ ਮਰਣਂ;
ਨਯਨਂ ਵਦਨਂ ਕਰਣਂ ਲਵਨਂ, ਵਸਨਂ ਪਵਨਂ ਭਵਨਂ ਗਗਨਂ.
ਅਮਤਂ ਪੁਲ਼ਿਨਂ ਮਾਲਂ, ਆਸਨਂ ਸਵਨਂ ਮੁਖਂ;
ਪਦੁਮਂ ਉਪ੍ਪਲਂ ਵਸ੍ਸਂ, ਲੋਚਨਂ ਸਾਧਨਂ ਸੁਖਂ.
ਤਾਣਂ ¶ ਮੂਲਂ ਧਨਂ ਕੂਲਂ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਨਲ਼ਿਨਂ ਫਲਂ;
ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਅਮ੍ਬੁਜਂ ਧਞ੍ਞਂ, ਜਾਲਂ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਦਂ ਜਲਂ.
ਅਙ੍ਗਂ ਪਣ੍ਣਂ ਸੁਸਾਨਂ ਸਂ, ਆਵੁਧਂ ਹਦਯਂ ਵਨਂ;
ਸੋਪਾਨਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਣਂ, ਅਲਾਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕੁਲਂ.
ਲੋਹਂ ਕਣਂ ਬਲਂ ਪੀਠਂ, ਅਣ੍ਡਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪੁਰਂ;
ਅਰਞ੍ਞਂ ਤੀਰਮਸ੍ਸਤ੍ਥ-ਮਿਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਸਮੁਦ੍ਧਰੇ.
ਇਮਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਦਿਸਾਨਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ –
‘‘ਚਮ੍ਮਂ ਵੇਸ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ, ਏਕਧਾਯੇਵ ਭਿਜ੍ਜਰੇ;
‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਥਾਮਂ ਗੁਣਵ’’ਨ੍ਤਿ-ਆਦੀਨਿ ਤੁ ਅਨੇਕਧਾ.
ਕਥਂ?
ਚਮ੍ਮੇ, ਚਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਚਮ੍ਮਮ੍ਹਿ, ਚਮ੍ਮਨਿ, ਵੇਸ੍ਮੇ, ਵੇਸ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਵੇਸ੍ਮਮ੍ਹਿ, ਵੇਸ੍ਮਨਿ, ਘਮ੍ਮੇ, ਘਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਘਮ੍ਮਮ੍ਹਿ, ਘਮ੍ਮਨਿ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਕਮ੍ਮਾ. ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਕਮ੍ਮੇ. ਕਮ੍ਮੇਨ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ, ਕਮ੍ਮਨਾ, ਕਮ੍ਮੇਹਿ, ਕਮ੍ਮੇਭਿ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮੁਨੋ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਮਮ੍ਹਾ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ, ਕਮ੍ਮੇਹਿ, ਕਮ੍ਮੇਭਿ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮੁਨੋ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ. ਕਮ੍ਮੇ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ, ਕਮ੍ਮਮ੍ਹਿ, ਕਮ੍ਮਨਿ, ਕਮ੍ਮੇਸੁ. ਭੋ ਕਮ੍ਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਾ.
ਥਾਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਤਤਿਯੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਥਾਮੇਨ, ਥਾਮੁਨਾ, ਥਾਮਸ੍ਸ, ਥਾਮੁਨੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਥਾਮਾ, ਥਾਮਸ੍ਮਾ, ਥਾਮਮ੍ਹਾ, ਥਾਮੁਨਾ’’ਤਿ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
ਵਨ੍ਤੁ ਮਨ੍ਤੁ ਇਮਨ੍ਤੁਪਚ੍ਚਯਵਤਂ ਪਨ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਗੁਣਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਰੁਚਿਮਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਪਾਪਿਮਂ ਕੁਲਂ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿਪਯੋਗਵਸੇਨ –
ਗੁਣਵਂ ¶ , ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਿ. ਗੁਣਵਨ੍ਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇ ਗੁਣਵਨ੍ਤਿ. ਗੁਣਵਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਨ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਗੁਣਵਤੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗੁਣਵਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਗੁਣਵਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਭਿ. ਗੁਣਵਤੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗੁਣਵਤਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਂ. ਗੁਣਵਤਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਗੁਣਵ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗੁਣਵਨ੍ਤਾਨਿ, ਗੁਣਵਨ੍ਤਿ.
ਏਵਂ ‘‘ਰੁਚਿਮਂ, ਰੁਚਿਮਨ੍ਤਾਨਿ, ਰੁਚਿਮ’’ਨ੍ਤਿਇਚ੍ਚਾਦਿਨਾ, ‘‘ਪਾਪਿਮਂ, ਪਾਪਿਮਨ੍ਤਾਨਿ, ਪਾਪਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਗੁਣਵਂ ਬਲਵਂ ਯਸਵਂ ਸਤਿਮਂ ਗਤਿਮਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਪਯੋਗਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ.
ਕਰੋਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਵਸੇਨ –
ਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਿ, ਕਰੋਨ੍ਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਭਿ. ਕਰੋਤੋ, ਕਰਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ, ਕਰੋਤਂ. ਕਰੋਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਭਿ. ਕਰੋਤੋ, ਕਰਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ, ਕਰੋਤਂ. ਕਰੋਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਕਰੋਨ੍ਤ, ਭਵਨ੍ਤੋ, ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਿ, ਕਰੋਨ੍ਤਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤੁ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਵਸੇਨ –
ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ. ਗਚ੍ਛਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਭਿ. ਗਚ੍ਛਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ, ਗਚ੍ਛਤਂ. ਗਚ੍ਛਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਮਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਹਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ¶ , ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਭਿ. ਗਚ੍ਛਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ, ਗਚ੍ਛਤਂ. ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ. ਭੋ ਗਚ੍ਛਂ, ਭੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
ਏਵਂ ‘‘ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਦਨ੍ਤਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਮਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਕੋਚਿ ਭੇਦੋ, ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਰਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਮਹਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਮਹਾ’’ਇਤਿ ਨਪੁਂਸਕਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ, ਮਹਨ੍ਤਾ. ਮਹਨ੍ਤਂ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ, ਮਹਨ੍ਤੇ. ਮਹਤਾ’’ਤਿ ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਅਵਣ੍ਣੁਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਂ
ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੀਲਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਤਰਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –
ਅਟ੍ਠਿ, ਅਟ੍ਠੀ, ਅਟ੍ਠੀਨਿ. ਅਟ੍ਠਿਂ, ਅਟ੍ਠੀ, ਅਟ੍ਠੀਨਿ. ਅਟ੍ਠਿਨਾ, ਅਟ੍ਠੀਹਿ, ਅਟ੍ਠੀਭਿ. ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸ, ਅਟ੍ਠਿਨੋ, ਅਟ੍ਠੀਨਂ. ਅਟ੍ਠਿਨਾ, ਅਟ੍ਠੀਹਿ, ਅਟ੍ਠੀਭਿ. ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸ, ਅਟ੍ਠਿਨੋ, ਅਟ੍ਠੀਨਂ. ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਮਿਂ, ਅਟ੍ਠਿਮ੍ਹਿ, ਅਟ੍ਠੀਸੁ. ਭੋ ਅਟ੍ਠਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠੀਨਿ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਮਾ, ਅਟ੍ਠਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਂਸਦਿਸਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਅਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਏਵਂ ‘‘ਸਤ੍ਥਿ ਦਧਿ ਵਾਰਿ ਅਕ੍ਖਿ ਅਚ੍ਛਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ ¶ , ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਨਿ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਂ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਨਿ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਨਾ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਹਿ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਭਿ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਨੋ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਨਂ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਨਾ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਮ੍ਹਾ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਹਿ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਭਿ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਨੋ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਨਂ. ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਸ੍ਮਿਂ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿਮ੍ਹਿ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਸੁ. ਭੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵੀਨਿ.
ਏਵਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਵਿਭਾਵਿ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿ, ਸੁਖਕਾਰਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਿ ਸਤ੍ਥਿਆਦੀਨਿ ਪਧਾਨਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਕਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਿ ਧਮ੍ਮਵਿਭਾਵਿਆਦੀਨਿ ਅਪ੍ਪਧਾਨਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਕਤ੍ਤਾ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਇਵਣ੍ਣਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ ਇਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਇਦਾਨਿ ਕਤਰਸ੍ਸਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਇਚ੍ਚੇਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਵਕ੍ਖਾਮ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਮਤਂ ਪੁਰੇਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –
ਆਯੁ, ਆਯੂ, ਆਯੂਨਿ. ਆਯੁਂ, ਆਯੂ, ਆਯੂਨਿ. ਆਯੁਨਾ, ਆਯੂਹਿ, ਆਯੂਭਿ. ਆਯੁਸ੍ਸ, ਆਯੁਨੋ, ਆਯੂਨਂ. ਆਯੁਨਾ, ਆਯੂਹਿ, ਆਯੂਭਿ. ਆਯੁਸ੍ਸ, ਆਯੁਨੋ, ਆਯੂਨਂ. ਆਯੁਸ੍ਮਿਂ, ਆਯੁਮ੍ਹਿ, ਆਯੂਸੁ. ਭੋ ਆਯੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਯੂ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਆਯੂਨਿ. ਯਮਕਮਹਾਥੇਰਮਤਂ.
ਕਿਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਆਯੁਸ੍ਮਾ, ਆਯੁਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਂਸਦਿਸਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਪੁਂਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ¶ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸ. ਆਯੁ ਚਸ੍ਸਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ‘‘ਆਯੁ, ਆਯੂ, ਆਯਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਯੇਨ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਗ੍ਗਂ ਆਯੁ ਚ ਵਣ੍ਣੋ ਚ. ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਪਨਸ੍ਸ ਆਯੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ‘‘ਆਯੁ, ਆਯੂ, ਆਯੂਨੀ’’ਤਿ ਯੋਜਿਤਾ.
ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਿ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਂ, ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਿ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਹਿ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਭਿ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਂ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਸ੍ਮਾ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਮ੍ਹਾ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਹਿ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਭਿ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਂ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਸ੍ਮਿਂ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਮ੍ਹਿ, ਗੋਤ੍ਰਭੂਸੁ. ਭੋ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਿ. ਭੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂ, ਭੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂਨਿ, ਏਵਂ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਾ. ਅਯਮਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤਂ, ਏਵਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਤਂਸਦਿਸਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਚਕੋ ਪਨ ਊਕਾਰਨ੍ਤੋ ਗੋਤ੍ਰਭੂਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਨਯੇ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਤਤ੍ਰਞ੍ਞੇ ਸਦ੍ਦਾ ਨਾਮ ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਵਸੁ ਧਨੁ ਦਾਰੁ ਤਿਪੁ ਮਧੁ ਸਿਙ੍ਗੁ ਹਿਙ੍ਗੁ ਚਿਤ੍ਤਗੁ’’ਇਚ੍ਚਾਦਯੋ.
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਯਂ ਉਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ.
ਉਵਣ੍ਣੋਕਾਰਨ੍ਤਤਾਪਕਤਿਕਂ
ਉਕਾਰਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਏਵਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤ ਇਕਾਰਨ੍ਤ ਉਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਗਹਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ¶ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਾਨਂ ਕ੍ਵਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਭੇਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ‘‘ਸੁਖੇ ਦੁਕ੍ਖੇ. ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸ ਆਜੀਵਕਸਤੇ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿ. ਨਨੁ ਭੋ ਏਵਂਵਿਧਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਏਕਾਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤੋਗਧਰੂਪਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ. ਆਦੇਸਵਸੇਨ ਹਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਤਿਵਿਧਤਾਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ.
ਨਪੁਂਸਕਾਨਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਯਸਾਲਿਨੀ;
ਪਦਮਾਲਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਮੇ, ਸਾਸਨਤ੍ਥਂ ਮਹੇਸਿਨੋ.
ਯਸ੍ਸੇਸਾ ਪਗੁਣਾ ਸਦ੍ਦ-ਨੀਤਿਰੇਸਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ;
ਸਾਸਨੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਰਣਂ ਸੋ ਪਰਾਯਣਂ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਕਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਨਵਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੧੦. ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਮਿਸ੍ਸਕਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਅਧਿਕੂਨਕਤੋ ਚੇਕ-ਕ੍ਖਰਤੋ ਚ ਇਤੋ ਪਰਂ;
ਤੀਣਿ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਪਦਮਾਲਮਨਾਕੁਲਂ.
ਨਾਨਾਸੁਖੁਮਸਙ੍ਕੇਤ-ਗਤੇਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞੁਨਂ;
ਗਮ੍ਭੀਰਬੁਦ੍ਧਿਚਾਰਤ੍ਥਂ, ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ ਯਥਾਬਲਂ.
ਇਤ੍ਥੀ ਥੀ ਚ ਪਭਾ ਭਾ ਚ, ਗਿਰਾ ਰਾ ਪਵਨਂ ਵਨਂ;
ਉਦਕਞ੍ਚ ਦਕਂ ਕਞ੍ਚ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਇਤਿ ਚਾਦਯੋ.
ਭੂ ¶ ਭੂਮਿ ਚੇਵ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਤਿ ਚਾਦਯੋ;
ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਾਣਂ ਞਾਣਞ੍ਚ, ਇਚ੍ਚਾਦੀ ਚ ਤਿਧਾ ਸਿਯੁਂ.
ਕੋ ਵਿ ਸਾ ਚੇਵ ਭਾ ਰਾ ਚ, ਥੀ ਧੀ ਕੁ ਭੂ ਤਥੇਵ ਕਂ;
ਖਂ ਗੋ ਮੋ ਮਾ ਚ ਸਂ ਯਂ ਤਂ, ਕਿਮਿਚ੍ਚਾਦੀ ਚ ਏਕਿਕਾਤਿ.
ਅਯਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਮਿਸ੍ਸਕੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਉਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਰ ਇਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥਿਂ…ਪੇ… ਭੋਤਿਯੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ.
ਥੀ ਥੀ, ਥਿਯੋ. ਥਿਂ, ਥੀ, ਥਿਯੋ. ਥਿਯਾ, ਥੀਹਿ, ਥੀਭਿ. ਥਿਯਾ, ਥੀਨਂ. ਥਿਯਾ, ਥੀਹਿ, ਥੀਭਿ. ਥਿਯਾ, ਥੀਨਂ. ਥਿਯਾ, ਥਿਯਂ, ਥੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਥਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਥੀ, ਭੋਤਿਯੋ ਥਿਯੋ. ਏਤ੍ਥ –
‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਟਾ ਮਣਯੋ ਦਣ੍ਡਾ, ਥਿਯੋ ਚ ਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਾ;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਪਾਪਸ੍ਸ, ਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ;
ਥਿਯਾ ਗੁਯ੍ਹਂ ਨ ਸਂਸੇਯ੍ਯ; ਥੀਨਂ ਭਾਵੋ ਦੁਰਾਜਾਨੋ’’ਤਿ
ਆਦੀਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਪਭਾ, ਪਭਾ, ਪਭਾਯੋ. ਪਭਂ…ਪੇ… ਭੋਤਿਯੋ ਪਭਾਯੋ.
ਭਾ, ਭਾ, ਭਾਯੋ. ਭਂ, ਭਾ, ਭਾਯੋ. ਭਾਯ, ਭਾਹਿ, ਭਾਭਿ. ਭਾਯ, ਭਾਨਂ. ਭਾਯ, ਭਾਹਿ, ਭਾਭਿ. ਭਾਯ, ਭਾਨਂ. ਭਾਯ, ਭਾਯਂ, ਭਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਭੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਭਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਭਾਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਭਾਕਰੋ ਭਾਨੁ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਗਿਰਾ ¶ , ਗਿਰਾ, ਗਿਰਾਯੋ. ਗਿਰਂ…ਪੇ… ਭੋਤਿਯੋ ਗਿਰਾਯੋ. ‘‘ਵਾਚਾ ਗਿਰਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ. ਯੇ ਵੋਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਿਰਾਹਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਗਿਰਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਸੁਵਣ੍ਣਵਾਚਕੋ ਰਾਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਇਧ ਪਨ ਸਦ੍ਦਵਾਚਕੋ ਰਾਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ.
ਰਾ, ਰਾ, ਰਾਯੋ. ਰਂ, ਰਾ, ਰਾਯੋ. ਰਾਯ, ਰਾਹਿ, ਰਾਭਿ. ਰਾਯ, ਰਾਨਂ. ਰਾਯ, ਰਾਹਿ, ਰਾਭਿ. ਰਾਯ, ਰਾਨਂ. ਰਾਯ, ਰਾਯਂ, ਰਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਰੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਰਾ, ਭੋਤਿਯੋ ਰਾਯੋ.
ਰਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਦ੍ਦੋ. ਅਗ੍ਗਞ੍ਞਸੁਤ੍ਤਟੀਕਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਰਾ ਸਦ੍ਦੋ ਤਿਯਤਿ ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ‘‘ਰਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਪਵਨਂ, ਪਵਨਾਨਿ, ਪਵਨਾ. ਪਵਨਂ, ਪਵਨਾਨਿ, ਪਵਨੇ.
ਵਨਂ, ਵਨਾਨਿ, ਵਨਾ. ਵਨਂ, ਵਨਾਨਿ, ਵਨੇ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ.
ਪਵਨ ਵਨਸਦ੍ਦਾ ਕਦਾਚਿ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ਕਦਾਚਿ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਾ. ਤੇ ਹਿ ਅਰਞ੍ਞਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਸਮਾਨਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ, ਪਵਨਂ ਪਾਵਿਸਿਂ ਤਦਾ. ਸਪੁਤ੍ਤੋ ਪਾਵਿਸਿਂ ਵਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਨ ਤੇ ਵਾਯੁਤਣ੍ਹਾਵਨਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਾ ‘‘ਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਪਵਨਵਿਚਰਿਤੇ. ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਂ, ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ.
ਉਦਕਂ, ਉਦਕਾਨਿ, ਉਦਕਾ. ਉਦਕਂ, ਉਦਕਾਨਿ, ਉਦਕੇ.
ਦਕਂ, ਦਕਾਨਿ, ਦਕਾ. ਦਕਂ, ਦਕਾਨਿ, ਦਕੇ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ.
‘‘ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ¶ ਦਕਂ ਸੀਤਂ. ਥਲਜਾ ਦਕਜਾ ਪੁਪ੍ਫਾ’’ਤਿਆਦੀਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ‘‘ਨੀਲੋਦਂ ਵਨਮਜ੍ਝਤੋ. ਮਹੋਦਧਿ. ਉਦਬਿਨ੍ਦੁਨਿਪਾਤੇਨ, ਉਦਕੁਮ੍ਭੋਪਿ ਪੂਰਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇਸੁ ਪਨ ਸਮਾਸਨ੍ਤਗਤਨਾਮਤ੍ਤਾ ਉਦਸਦ੍ਦੇਨੇਵ ਉਦਕਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦੇਨ ਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਦਤ੍ਥੋ ਵਿਯ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਕੇਵਲੋ ਉਦਸਦ੍ਦੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਥਿ ਚੇ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.
ਕਂ, ਕਾਨਿ, ਕਾ. ਕਂ, ਕਾਨਿ, ਕੇ. ਕੇਨ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਾਨਂ. ਕਾ, ਕਸ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਹਾ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਾਨਂ. ਕੇ, ਕਸ੍ਮਿਂ, ਕਮ੍ਹਿ, ਕੇਸੁ. ਭੋ ਕ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਾ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਾਨਿ. ਭੋਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਭੋ ਕਾਨਿ, ਭੋ ਕਾ’’ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ ਸੀਸਂ ਸੁਖਞ੍ਚ. ਅਤ੍ਰ ‘‘ਕਨ੍ਤਾਰੋ ਕਨ੍ਦਰੋ ਕੇਵਟ੍ਟਾ ਕੇਸਾ ਕਰੁਣਾ ਨਾਕੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਕਨ੍ਤਾਰੋਤਿ ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ, ਤੇਨ ਤਰਿਤਬ੍ਬੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਨਿਰੁਦਕਪ੍ਪਦੇਸੋ. ਚੋਰਕਨ੍ਤਾਰਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਰੂਲ਼੍ਹਿਯਾ ਦੁਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਕਨ੍ਤਾਰਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਨ੍ਦਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ, ਤੇਨ ਦਾਰਿਤੋ ਭਿਨ੍ਨੋਤਿ ਕਨ੍ਦਰੋ. ਕੇਵਟ੍ਟਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਕੇ ਉਦਕੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਕੇਵਟ੍ਟਾ. ਕੇ ਸੀਸੇ ਸੇਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਸਾ. ਕਂ ਸੁਖਂ ਰੁਨ੍ਧਤੀਤਿ ਕਰੁਣਾ. ਨਾਕੋਤਿ ਸਗ੍ਗੋ. ਕਨ੍ਤਿ ਹਿ ਸੁਖਂ, ਨ ਕਂ ਅਕਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਾਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਯਥੇਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥੀਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਚਾਰੋ ਆਭਾ ਪਦੀਪੋ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਭੂ, ਭੂ, ਭੁਯੋ. ਭੁਂ, ਭੂ, ਭੁਯੋ. ਭੁਯਾ, ਭੂਹਿ, ਭੂਭਿ. ਭੁਯਾ, ਭੂਨਂ. ਭੁਯਾ, ਭੂਹਿ, ਭੂਭਿ. ਭੁਯਾ, ਭੂਨਂ. ਭੁਯਾ, ਭੁਯਂ, ਭੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਭੁ, ਭੋਤਿਯੋ ਭੂ, ਭੋਤਿਯੋ ਭੁਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਭੂਰੁਹੋ ਭੂਪਾਲੋ ਭੂਭੁਜੋ ਭੂਤਲ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਭੂਮਿ, ਭੂਮੀ, ਭੂਮਿਯੋ; ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ;
ਅਰਞ੍ਞਂ, ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ, ਅਰਞ੍ਞਾ; ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਹਾਅਰਞ੍ਞਂ, ‘‘ਗਹਪਤਾਨੀ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ ਇਨੀਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬਂ ਪਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਞ੍ਚ. ‘‘ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ’’ਤਿ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ, ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯੋ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਂ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ, ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯੋ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਾ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਹਿ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਭਿ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਾ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਨਂ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਾ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਹਿ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਭਿ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਾ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਨਂ. ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਾ, ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯਂ, ਅਰਞ੍ਞਾਨੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਅਰਞ੍ਞਾਨੀ, ਭੋਤਿਯੋ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿਯੋ.
ਯਥੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਾਧਿਕਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ‘‘ਸਭਾ, ਸਭਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਭਾਯਨ੍ਤਿ ਸਭਾ ਏਵ ¶ , ਲਿਙ੍ਗਬ੍ਯਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਪਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਭਾਯੇ ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਮੂਲੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਪਞ੍ਞਾ, ਪਞ੍ਞਾ, ਪਞ੍ਞਾਯੋ. ਪਞ੍ਞਂ, ਪਞ੍ਞਾ, ਪਞ੍ਞਾਯੋ. ਪਞ੍ਞਾਯ.
ਪਞ੍ਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਞਾਣਾ. ਪਞ੍ਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਞਾਣੇ. ਪਞ੍ਞਾਣੇਨ.
‘‘ਤਥਾ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਤੋ ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਣਂ. ਸਾਧੁ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਨਰੋ’’ਤਿਆਦੀਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਞਾਣਂ, ਞਾਣਾਨਿ, ਞਾਣਾ. ਞਾਣਂ, ਞਾਣਾਨਿ, ਞਾਣੇ. ਞਾਣੇਨ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ‘‘ਅਗ੍ਗਿ ਅਗ੍ਗਿਨਿ ਗਿਨਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ ਉਤ੍ਤਰਾਧਿਕਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਕੋ ਵੀ ਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਕਕ੍ਖਰੇਸੁ ਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾਤੋ ਚ ਸਰੀਰਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਸ ਤਬ੍ਬਾਚਕਤ੍ਤੇ ਇਮੇ ਪਯੋਗਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ?
‘‘ਜਿਨੇਨ ਯੇਨ ਆਨੀਤਂ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਮਿਤਂ ਹਿਤਂ;
ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਮ੍ਬੁਜਂ ਵਨ੍ਦੇ, ਕਮੋਲ਼ਿਅਲਿਸੇਵਿਤਂ.
ਕਕੁਧਰੁਕ੍ਖੋ. ਕਰਜਕਾਯੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਮੋਲ਼ਿਅਲਿਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੇਕਸਤਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਮੋਲ਼ਿਭਮਰਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ਕਵਯੋ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਕੁਧਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਵਾਤਰੋਗਾਪਨਯਨਵਸੇਨ ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਕਕੁਧੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਭਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਕਰਜਕਾਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਰੀਰਂ, ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤੋ ਰਜੋ ਕਰਜੋ. ਕਿਂ ਤਂ ¶ ? ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ, ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਰਾਗਰਜਫਲਤ੍ਤਾ ਸਰੀਰਵਾਚਕੇਨ ਕਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਫਲਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਕਰਜੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਰਜੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤੋ ਕਾਯੋ ਕਰਜਕਾਯੋਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਕਾਯੋ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਅਸ੍ਸਪੂਰਸੁਤ੍ਤਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਰਿਯਤਿ ਗਬ੍ਭਾਸਯੇ ਖਿਪਿਯਤੀਤਿ ਕਰੋ, ਸਮ੍ਭਵੋ. ਕਰਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ਕਰਜੋ, ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾਤੁਆਦੀਨਂ ਸਣ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਕਰਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ਅਪਰੇ, ਉਭਯਥਾਪਿ ਕਰਜਕਾਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਨ੍ਤਤਿਰੂਪਮਾਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਪੁਰਿਮੋਯੇਵਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਕਸਦ੍ਦਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ.
ਕੋ, ਕਾ. ਕਂ, ਕੇ. ਕੇਨ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਾਨਂ. ਕਾ, ਕਸ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਹਾ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਾਨਂ. ਕੇ, ਕਸ੍ਮਿਂ, ਕਮ੍ਹਿ, ਕੇਸੁ. ਭੋ ਕ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਾ.
ਤਤ੍ਰ ਵਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਕ੍ਖੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਕ੍ਖੀਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ ਸੁਪਣ੍ਣਰਾਜਾ ਵਿਨ੍ਦੋਤਿ ਕਥਿਯਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਨਪਿ ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਭਾਸਿਤਾ –
‘‘ਸਦ੍ਧਾਨਤੇ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ, ਮੁਨਿਨ੍ਦ ਨਿਨ੍ਦਾਪਗਤਂ ਤਵਗ੍ਗਂ;
ਦੇਵਿਨ੍ਦਨਾਗਿਨ੍ਦਨਰਿਨ੍ਦਵਿਨ੍ਦ-ਨ ਤਂ ਵਿਭਿਨ੍ਨਂ ਚਰਣਾਰਵਿਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵੀਨਂ ਇਨ੍ਦੋਤਿ ਵਿਨ੍ਦੋ, ਪਕ੍ਖਿਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤਾਨਂ ਸੁਪਣ੍ਣਾਨਂ ਰਾਜਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਵਿਂ, ਵੀ, ਵਯੋ. ਵਿਂ, ਵੀ, ਵਯੋ. ਵਿਨਾ, ਵੀਹਿ, ਵੀਭਿ. ਵਿਸ੍ਸ, ਵਿਨੋ, ਵੀਨਂ. ਵਿਨਾ, ਵਿਸ੍ਮਾ, ਵਿਮ੍ਹਾ, ਵੀਹਿ, ਵੀਭਿ. ਵਿਸ੍ਸ, ਵਿਨੋ, ਵੀਨਂ. ਵਿਸ੍ਮਿਂ, ਵਿਮ੍ਹਿ, ਵੀਸੁ. ਭੋ ਵਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਵਯੋ.
ਸਾ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਨਖੋ, ‘‘ਮਾਤਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਮਯਾ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸਾਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਪਰਮ੍ਮੁਖਵਚਨੋ ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾ ਰਾ ਥੀ ਭੂ ਕਸਦ੍ਦਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਕਾਸਿਤਾ.
ਧੀ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਮਚ੍ਚੇ ਤਾਤ ਜਾਨਾਹਿ, ਧੀਰੇ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦੇ’’ਤਿ. ‘‘ਧੀਮਾ, ਧੀਮਤਿ, ਸੁਧੀ, ਸੁਧਿਨੀ, ਧੀਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦੀਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਧੀ, ਧੀ, ਧਿਯੋ. ਧਿਂ, ਧੀ, ਧਿਯੋ. ਧਿਯਾ, ਧੀਹਿ, ਧੀਭਿ. ਧਿਯਾ, ਧੀਨਂ. ਧਿਯਾ, ਧੀਹਿ, ਧੀਭਿ. ਧਿਯਾ, ਧੀਨਂ. ਧਿਯਾ, ਧਿਯਂ, ਧੀਸੁ. ਭੋਤਿ ਧਿ, ਭੋਤਿਯੋ ਧੀ, ਭੋਤਿਯੋ ਧਿਯੋ.
ਕੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥਵੀ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਕੁਦਾਲੋ. ਕੁਮੁਦਂ. ਕੁਞ੍ਜਰੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਕੁਂ ਪਥਵਿਂ ਦਾਲਯਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ ਭਿਨ੍ਦਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਕੁਦਾਲੋ. ਕੁਯਂ ਪਥਵਿਯਂ ਮੋਦਤੀਤਿ ਕੁਮੁਦਂ. ਕੁਂ ਜਰਤੀਤਿ ਕੁਞ੍ਜਰੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੁਂ ਪਥਵਿਂ ਤਦਭਿਘਾਤੇਨ ਜਰਯਤੀਤਿ ਕੁਞ੍ਜਰੋ’’ਤਿ.
ਕੁ, ਕੂ, ਕੁਯੋ. ਕੁਂ, ਕੂ, ਕੁਯੋ. ਕੁਯਾ, ਕੂਹਿ, ਕੂਭਿ. ਕੁਯਾ, ਕੂਨਂ. ਕੁਯਾ, ਕੂਹਿ, ਕੂਭਿ. ਕੁਯਾ, ਕੂਨਂ. ਕੁਯਾ, ਕੁਯਂ, ਕੂਸੁ. ਭੋਤਿ ਕੁ, ਭੋਤਿਯੋ ਕੂ, ਭੋਤਿਯੋ ਕੁਯੋ.
ਖ’ਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਕਥਿਤਂ, ਖ’ਮਾਕਾਸਮੁਦੀਰਿਤਂ;
ਸਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਖਂ ਮਤਂ.
ਤਤ੍ਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਗਤਿਨਿਵਾਸਭਾਵਤੋ ‘‘ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਆਕਾਸਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਸਗ੍ਗੋ ਕਤਸੁਚਰਿਤੇਹਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ‘‘ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਖਗੋ ਯਥਾ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇ, ਨਿਲੀਯਨ੍ਤੋਵ ਸਾਖਿਨੋ. ਸਾਖਂ ਘਟ੍ਟੇਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਖੇ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਅਚਰਿ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਸਯਮ੍ਭੂ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਖਂ, ਖਾਨਿ, ਖਾ. ਖਂ, ਖਾਨਿ, ਖੇ. ਖੇਨ, ਖੇਹਿ, ਖੇਭਿ. ਖਸ੍ਸ, ਖਾਨਂ. ਖਾ, ਖਸ੍ਮਾ, ਖਮ੍ਹਾ, ਖੇਹਿ, ਖੇਭਿ. ਖਸ੍ਸ, ਖਾਨਂ. ਖੇ, ਖਸ੍ਮਿਂ, ਖਮ੍ਹਿ, ਖੇਸੁ. ਭੋ ਖ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਖਾਨਿ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਖਾ.
ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਗੋ ਗੋਣੇ ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਭੂਮ੍ਯਂ, ਵਚਨੇ ਚੇਵ ਬੁਦ੍ਧਿਯਂ;
ਆਦਿਚ੍ਚੇ ਰਸ੍ਮਿਯਞ੍ਚੇਵ, ਪਾਨੀਯੇਪਿ ਚ ਵਤ੍ਤਤੇ;
ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਗੋਣੇ ਥਿ-ਪੁਮਾ ਚ ਇਤਰੇ ਪੁਮਾ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਗੋਸੁ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾਸੁ ਗਤੋ. ਗੋਪਞ੍ਚਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਗੋਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਗੋਚਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ ਗਾਵੋ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਗੋਚਰੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਪੋਰਾਣਾ ਕਥਯਿਂਸੁ ‘‘ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਗੋਚਰੋ, ਗੋਚਰੋ ਵਿਯ ਗੋਚਰੋ, ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ. ਗਾਵੋਵਾਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਚਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਗੋਚਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਗੋਮਤਿਂ ਗੋਤਮਂ ਨਮੇ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾਯਂ ਪਨ ਪਥਵਿਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਂ ਗੋਤਮਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂਵਨ੍ਦਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਵਾਸੇਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਸਂਵਣ੍ਣਨਪ੍ਪਦੇਸੇ ‘‘ਗੋਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਖੇਤ੍ਤਰਕ੍ਖਂ, ਕਸਿਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਥਵੀ ਹਿ ‘‘ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਪ੍ਪਭੇਦੋ ਚ ਖੇਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
‘‘ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ¶ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਵਚਨੇ ਬੁਦ੍ਧਿਯਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ ‘‘ਗਂ ਤਾਯਤੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਗੋਤਮੋਤਿ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਗਂ ਵਚਨਂ ਬੁਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਤਾਯਤਿ ਏਕਂਸਿਕਵਿਸਯਤਾਯ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਵਿਨਾ ਨ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਅਭਿਧਾਨਂ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਭੂਤੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਗੋਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਤਾਨਿ ਤਾਯਤਿ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੋ ਪਨ ਸੋਤਿ? ਅਞ੍ਞਕੁਲਪਰਮ੍ਪਰਾਸਾਧਾਰਣਂ ਤਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਆਦਿਪੁਰਿਸਸਮੁਦਾਗਤਂ ਤਂਕੁਲਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਮਞ੍ਞਰੂਪਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਂਗੋਤ੍ਤਜਾਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾਦਯੋਪਿ ਗੋਤਮੋਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਭੇਨ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤਰਂ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਰਾ ਖੋ ਗੋਤਮ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ ਅਵੋਚ. ਵੇਸ੍ਸਵਣੋਪਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਵਨ੍ਦਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵੋਚ, ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਵਙ੍ਗੀਸੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ‘‘ਸਾਧੁ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਅਵੋਚ. ਏਵਂ ਇਦਂ ਸਾਮਞ੍ਞਰੂਪਂ ਗਂ ਤਾਯਤੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਪਨ ਗੋਤਮਗੋਤ੍ਤਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਬਹੁਵਿਧਂ.
ਤਥਾ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਚ੍ਚੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਗੋਗੋਤ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਨਮੇ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾ ਏਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਂ ਗੋਤਮਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਵਨ੍ਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਦਿਚ੍ਚੋਪਿ ਹਿ ਗੋਤਮਗੋਤ੍ਤੇ ਜਾਤੋ ਭਗਵਾਪਿ, ਏਵਂ ਤੇਨ ਸਮਾਨਗੋਤ੍ਤਤਾਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਭਗਵਤੋ ਥੋਮਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ, ਵਿਵੇਕਂ ਸਨ੍ਤਿਪਦਞ੍ਚ ਮਹੇਸੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਵਨ੍ਦੇ ਜੇਤਵਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਵਿਹਾਰਂ ਰਵਿਬਨ੍ਧੁਨੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਲੋਕੇਕਬਨ੍ਧੁ’ਮਰਵਿਨ੍ਦਸਹਾਯਬਨ੍ਧੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. ‘‘ਉਣ੍ਹਗੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਰਸ੍ਮਿਯਂ ¶ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਣ੍ਹਾ ਗਾਵੋ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਣ੍ਹਗੂ, ਸੂਰਿਯੋ. ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਪਿ ਹਿ ਛਨ੍ਦੋਵਿਚਿਤਿਸਤ੍ਥੇ ਇਮਮੇਵਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੁ.
‘‘ਗੋਸੀਤਚਨ੍ਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਨੀਯੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਗੋਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿ ਜਲਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗੋ ਵਿਯ ਸੀਤਂ ਚਨ੍ਦਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਉਦ੍ਧਨਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਪਕ੍ਕੁਥਿਤਤੇਲਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਤਂ ਤੇਲਂ ਸੁਸੀਤਲਂ ਹੋਤਿ.
ਏਤ੍ਥੇਕੇ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਭੋ ‘ਗੋਪਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਗੋਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚਾ’ਤਿ ਵਦਥ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਪਨ ‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਥਵੀਵਚਨਬੁਦ੍ਧਿਸੂਰਿਯਰਸ੍ਮਿਪਾਨੀਯੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਵਦਥ, ਏਤੇਸੁ ਸੂਰਿਯਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਹੋਤੁ, ਨਨੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਚਨਪਾਨੀਯੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਪਨ ਗੋਸਦ੍ਦੇਨ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਥਵੀਬੁਦ੍ਧਿਰਸ੍ਮੀਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਪਥਵਾਦਿਪਦਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਦਾਦਿਪਥਵੀਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਪੁਂਸਕਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ’’ਤਿ? ਤਨ੍ਨ, ਨਿਯਮਾਭਾਵਤੋ. ਇਤ੍ਥਿਪਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਸਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਓਰੋਧੋ’’ਤਿ. ਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਸਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਸਿ ਮੇ ਯਕ੍ਖ, ਹਿਤਕਾਮਾਸਿ ਦੇਵਤੇ’’ਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥੇਸੁ ਪਨ ਅਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਞਾਣਾਦਿਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਮਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਅਮੋਹੋ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਤਟਂਤਟੀਤਟੋ’’ਤਿ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਨਿਤ੍ਥਿਭੂਤੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਮਾਤੁਲਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ¶ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਨਗਰਮ੍ਪਿ. ਤੇਨਾਹ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸੁਤ੍ਤਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਮਾਤੁਲਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਏਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਤਾਯ ਆਸਨ੍ਨਪ੍ਪਦੇਸੇ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਗਰਮ੍ਪਿ ‘ਮਾਤੁਲਾ’ਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤੁਲਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ’’ਤਿ.
ਗੋਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਕਾਸਿਤਾ.
ਮੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਨ੍ਦੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਮਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਓਕਾਰਨ੍ਤਪਾਠੇਨ ਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯ ਏਕਕ੍ਖਰਕੋਸਤੋ ਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮੋ ਸਿਵੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਚੇਵਾ’’ਤਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਓਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਵਾਚਕਤ੍ਤੇ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮੀ, ਪੁਣ੍ਣਮਾ’’ਤਿ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਣ੍ਣੋ ਮੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪੁਣ੍ਣਮੀ, ਏਵਂ ਪੁਣ੍ਣਮਾ, ਰਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਯਾਮੇਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾ’’ਤਿ ਅਯਂਸਦ੍ਦੋ ਰਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ.
‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੇ ਯਥਾ ਚਨ੍ਦੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਵਿਰੋਚਤਿ;
ਤਥੇਵ ਤ੍ਵਂ ਪੁਣ੍ਣਮਨੋ, ਵਿਰੋਚ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਂ.
ਅਨ੍ਵਦ੍ਧਮਾਸੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ, ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੇ ਉਪੋਸਥੇ;
ਪਚ੍ਚਯਂ ਨਾਗਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਮੁਪਾਗਮਿ’’ਨ੍ਤਿ
ਆਦੀਸੁ ਕਥਂ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੇ’’ਤਿ ਪਦਸਿਦ੍ਧੀਤਿ? ਯਕਾਰਸ੍ਸ ਯੇਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ. ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੇਨ ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੇ’’ਤਿ ਵਦਤਾ ਯਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਯੇਕਾਰੋ ਪਠਿਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਿਸਯੇ ਤ੍ਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਤ੍ਤੇਕਾਰੋ ¶ ਵਿਯ, ਨੀਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਨੇਕਾਰੋ ਵਿਯ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਬ੍ਯਯਤਂ ਵਿਲਪਸਿ ਵਿਰਤ੍ਤੇ ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰਾਧਜਾਤਕੇ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਤ੍ਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਤ੍ਤੇਕਾਰੋ ਪਠਿਤੋ, ‘‘ਕੋਸਿਯਾਯਨੀ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੋਸਿਯਾਯਨੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਨੀਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਨੇਕਾਰੋ ਪਠਿਤੋ. ਏਵਂ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੇ’’ਤਿ ਵਦਤਾ ਯਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਯੇਕਾਰੋ ਪਠਿਤੋ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਤਾਯੇ ਅਪਰਾਜਿਤਸਙ੍ਘ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਤਾਯੇ’’ਤਿ ਵਦਤਾ ਯਕਾਰਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਯੇਕਾਰੋ ਪਠਿਤੋ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ. ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਸਭਾਯੇ ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਮੂਲੇ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਭਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਬ੍ਯਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਸਭਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਤਥਾ ਇਧ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਪੁਣ੍ਣਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾ’’ਤਿ ਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਯਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਯੇਕਾਰੁਚ੍ਚਾਰਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਮਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਰੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਦ੍ਵਮੁਖਮਣ੍ਡਨਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਮਾਲਿਨੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਵਦਤਾ ‘‘ਮਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਲਕ੍ਖੀ, ਅਲਿਨੀ ਭਮਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲਕ੍ਖੀਸਦ੍ਦੋ ਚ ਸਿਰੀਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ‘‘ਮਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਰੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਨੁਮਤੋ, ਤਥਾ ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ‘‘ਮਂ ਸਿਰਿਂ ਧਾਰੇਤਿ ਵਿਦਧਾਤਿ ਚਾਤਿ ਮਨ੍ਧਾਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਾਲਿਨੀ ਮਨ੍ਧਾਤਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਰ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਤਾਵ ਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਯਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਮੋ, ਮਾ. ਮਂ, ਮੇ. ਮੇਨ, ਮੇਹਿ, ਮੇਭਿ. ਮਸ੍ਸ, ਮਾਨਂ. ਮਾ, ਮਸ੍ਮਾ, ਮਮ੍ਹਾ, ਮੇਹਿ, ਮੇਭਿ. ਮਸ੍ਸ, ਮਾਨਂ. ਮੇ, ਮਸ੍ਮਿਂ, ਮਮ੍ਹਿ, ਮੇਸੁ. ਭੋ ਮ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਮਾ.
ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਮਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਮਾ, ਮਾ, ਮਾਯੋ. ਮਂ, ਮਾ, ਮਾਯੋ. ਮਾਯ, ਮਾਹਿ, ਮਾਭਿ. ਮਾਯ, ਮਾਨਂ. ਮਾਯ, ਮਾਹਿ, ਮਾਭਿ. ਮਾਯ, ਮਾਨਂ. ਮਾਯ, ਮਾਯਂ, ਮਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਮੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਮਾਯੋ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਿਰੀਵਾਚਕੋ ਮਾਸਦ੍ਦੋ ਚ ਸਦ੍ਦਵਾਚਕੋ ਰਾਸਦ੍ਦੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਸਮਾਨਗਤਿਕਾ ਏਕਕ੍ਖਰਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚਮਾਕਾਰਨ੍ਤਪਕਤਿਕਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਚ.
ਤਤ੍ਰ ਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ. ਯਂ ਲੋਕੇ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਅਰਿਯੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਯਦਿਦਂ ‘‘ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਰਿਯਪਣ੍ਡਿਤਵਾਚਕਸ੍ਸ ਸਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਸਮੇਤਿ ਅਸਤਾ ਅਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਯੋਗਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਨ ਸਂ ਅਸ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸਚਿਨ੍ਤਾਯ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਸਪ੍ਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥਾ ਸਂ ਅਸਂਸਦ੍ਦੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਪਦਤ੍ਥੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ਸਂਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯੇ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਸਂ, ਸਨ੍ਤਂ, ਸਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਧਨਂ, ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਂ. ਪਰਸ੍ਸਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਹਰਣਂ. ਪਰਸ੍ਸਹਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਪਰਸ੍ਸ ਸਂ ਪਰਸ੍ਸਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਹਰਣਂ ਪਰਸ੍ਸਹਰਣਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਹਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸੋ. ਤਥਾ ਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਖਂ ਸਨ੍ਤਿ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਬ੍ਬਾਚਕਤ੍ਤਂ ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾਯਂ –
‘‘ਦੇਵਦੇਵੋ ¶ ਸਂਦੇਹੀ ਨੋ, ਹੀਨੋ ਦੇਵਾਤਿਦੇਹਤੋ;
ਹਤੋਪਪਾਤਸਂਸਾਰੋ, ਸਾਰੋ ਸਂ ਦੇਤੁ ਦੇਹਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਗਾਥਾ, ‘‘ਸਕਲਲੋਕਸਙ੍ਕਰੋ ਦੀਪਙ੍ਕਰੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਙ੍ਕਰੋ’’ਤਿ ਪਦਞ੍ਚਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਸਂ, ਸਾਨਿ, ਸਾ. ਸਂ, ਸਾਨਿ, ਸੇ. ਸੇਨ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਕਾਸਿਤਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੋਤੂਨਂ ਸੁਗਤਮਤਵਰੇ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਸਮਾਸਨ੍ਤਗਤਸ੍ਸ ਸਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਯਾਮ –
ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਨ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਹਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਭਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਸ੍ਮਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਮ੍ਹਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਹਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਭਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਸ੍ਮਿਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਸੁ. ਭੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾਨਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਪਰਸ੍ਸਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਯਂ ਤਂ ਕਿਮਿਤਿਸਦ੍ਦਾਨਂ, ਨਾਮਮਾਲਂ ਪਨਤ੍ਤਰਿ;
ਸਬ੍ਬਨਾਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ, ਪਕਾਸਿਸ੍ਸਂ ਤਿਲਿਙ੍ਗਤੋ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕੋ ਵਿ ਸਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦੇਹਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਲਿਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਂ –
ਕੋ ਵਿ ਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ, ਭਾ ਰਾ ਥੀ ਧੀ ਕੁ ਭੂ ਥਿਯਂ;
ਕਂ ਖਂ ਨਪੁਂਸਕੇ ਗੋ ਤੁ, ਪੁਮੇ ਚੇਵਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਕੇ.
ਮੋ ਪੁਮੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਮਾ, ਸਂ ਪੁਮੇ ਚ ਨਪੁਂਸਕੇ;
ਯਂ ਤਂ ਕਿਮਿਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਰ, ਲਿਙ੍ਗੇਸ੍ਵੇਵ ਪਵਤ੍ਤਰੇ.
ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਏਕਕ੍ਖਰਾਨਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਏਵਂ ¶ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਨਯਞ੍ਞੂਨਂ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਵਿਸਯੇ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਵਿਪੁਲਬੁਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਂ ਪਰਮਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਤ੍ਥੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਤਲੇ ਸੀਹਵਿਜਮ੍ਭਨੇਨ ਕੇਸਰੀਸੀਹਸ੍ਸ ਵਿਜਮ੍ਭਨਮਿਵ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਞਾਣਵਿਜਮ੍ਭਨੇਨ ਵਿਜਮ੍ਭਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਧਿਕੂਨੇਕਕ੍ਖਰਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਂ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ.
ਸਦ੍ਦੇ ਭਵਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਨ ਤੁ ਕੇਚਿ ਅਤ੍ਥੇ,
ਅਤ੍ਥੇ ਭਵਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਨ ਤੁ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਦੇ.
ਕੋਸਲ੍ਲਮੇਵ ਪਰਮਂ ਦੁਭਯਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾ,
ਯੋਗਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਤਤਂ ਮਤਿਮਾ ਵਰਨ੍ਤਿ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ
ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਮਿਸ੍ਸਕੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੧੧. ਵਾਚ੍ਚਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਦਿਪਰਿਦੀਪਨਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਵਾਚ੍ਚਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਦਿ-ਵਸੇਨਪਿ ਇਤੋ ਪਰਂ;
ਭਾਸਿਸ੍ਸਂ ਪਦਮਾਲਾਯੋ, ਭਾਸਿਤਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਤੋ.
ਤਤ੍ਥ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਅਪ੍ਪਧਾਨਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਗੁਣਨਾਮਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਪਧਾਨਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਗੁਣੀਪਦਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸੁ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਚ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨੁਰੂਪਤੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਰੂਪਤੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯ ਅਯੋਜਿਤਾਨਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਯਤੋ ਯੋਜਿਤਾਨਿ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ. ਅਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਿਪਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਯਤੋ ਯੋਜਿਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਸੋਤਾਰਾਨਂ ਪਯੋਗੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਕਥਯਾਮ, ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਗਂ ਵਦਨ੍ਤਾ.
ਦੀਘੋ ਰਸ੍ਸੋ ਨੀਲੋ ਪੀਤੋ,
ਸੁਕ੍ਕੋ ਕਣ੍ਹੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਪਾਪੋ;
ਸਦ੍ਧੋ ਸੁਦ੍ਧੋ ਉਚ੍ਚੋ ਨੀਚੋ,
ਕਤੋਤੀਤੋ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ.
ਦੀਘਾ ਜਾਗਰਤੋ ਰਤ੍ਤਿ, ਦੀਘਂ ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਜਨਂ;
ਦੀਘੋ ਬਾਲਾਨ ਸਂਸਾਰੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਵਿਜਾਨਤਂ.
ਦੀਘੋ, ਦੀਘਾ. ਦੀਘਂ, ਦੀਘੇ. ਦੀਘੇਨ, ਦੀਘੇਹਿ, ਦੀਘੇਭਿ. ਦੀਘਸ੍ਸ, ਦੀਘਾਨਂ. ਦੀਘਾ, ਦੀਘਸ੍ਮਾ, ਦੀਘਮ੍ਹਾ, ਦੀਘੇਹਿ, ਦੀਘੇਭਿ. ਦੀਘਸ੍ਸ, ਦੀਘਾਨਂ. ਦੀਘੇ, ਦੀਘਸ੍ਮਿਂ, ਦੀਘਮ੍ਹਿ, ਦੀਘੇਸੁ. ਭੋ ਦੀਘ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਦੀਘਾ. ‘‘ਦੀਘਾਤਿ ਮਂ ਪਕ੍ਕੋਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਦੀਘਾ, ਦੀਘਾ, ਦੀਘਾਯੋ. ਦੀਘਂ, ਦੀਘਾ, ਦੀਘਾਯੋ. ਦੀਘਾਯ. ਸੇਸਂ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ.
ਦੀਘਂ, ਦੀਘਾਨਿ, ਦੀਘਾ. ਦੀਘਂ, ਦੀਘਾਨਿ, ਦੀਘੇ. ਦੀਘੇਨ. ਸੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਰਸ੍ਸਾਦੀਨਿ ਚ ਏਵਮੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਂ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ, ‘‘ਗੁਣਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ, ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ ਯਾਨਿ ਹਿ;
ਤੇਸਂ ਦਾਨਿ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਂ, ਪਦਮਾਲਂ ਕਥੇਸ੍ਸਹਂ.
ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ?
ਭਵਾਭਵਾਦਿਕਂ ਲਙ੍ਕਾ-ਦੀਪੋ ਇਚ੍ਚਾਦਿਕਾਨਿ ਚ;
ਬੋਧਿ ਸਨ੍ਧੀਤਿ ਚਾਦੀਨਿ, ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੁ.
ਏਤੇਸੁ ¶ ਹਿ –
ਭਵਾਭਵਪਦਂ ਦੇਕ-ਵਚੋ ਬਹੁਵਚੋ ਕ੍ਵਚਿ;
ਸਮਾਸੇ ਅਸਮਾਸੇਪਿ, ਸਮ੍ਭਵੋ ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤੋ.
ਵਿਗ੍ਗਹਞ੍ਚ ਪਦਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਵਤ੍ਵਾ ਪਦਸ੍ਸਿਮਸ੍ਸ ਮੇ;
ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਮਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਪਦਮਾਲਂ ਨਿਬੋਧਥ.
ਭਵੋ ਚ ਅਭਵੋ ਚ ਭਵਾਭਵਂ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੋ ਚ ਅਭਵੋ ਚ ਭਵਾਭਵਾਨਿ, ਅਯਂ ਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਤਤ੍ਰ ਭਵੋਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਭਵੋ. ਅਭਵੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਭਵੋ. ਵੁਦ੍ਧਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਹੇਤ੍ਥ ਅਕਾਰੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਵਸੇਨ ਹੀਨਪਣੀਤਵਸੇਨ ਚ ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਨ੍ਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ. ਅਭਵੋਤਿ ਅਵੁਦ੍ਧਿ. ਅਯਂ ਪਦਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ –
ਭਵਾਭਵਂ, ਭਵਾਭਵਂ, ਭਵਾਭਵੇਨ, ਭਵਾਭਵਸ੍ਸ, ਭਵਾਭਵਾ, ਭਵਾਭਵਸ੍ਮਾ, ਭਵਾਭਵਮ੍ਹਾ, ਭਵਾਭਵਸ੍ਸ, ਭਵਾਭਵੇ, ਭਵਾਭਵਸ੍ਮਿਂ, ਭਵਾਭਵਮ੍ਹਿ, ਭੋ ਭਵਾਭਵ. ਇਤਿ ਭਵਾਭਵਪਦਂ ਏਕਵਚਨਕਂ ਭਵਤਿ. ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸੇਕਵਚਨਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ –
‘‘ਅਤੀਤਕਪ੍ਪੇ ਚਰਿਤਂ, ਠਪਯਿਤ੍ਵਾ ਭਵਾਭਵੇ;
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਚਰਿਤਂ, ਪਵਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ’’
ਇਤਿ ਵਾ,
‘‘ਏਵਂ ਬਹੁਵਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਬਹੂਵਿਧਂ;
ਭਵਾਭਵੇ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਂ’’
ਇਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਭਵਾਭਵ ਪਦਸ੍ਸ ਏਕਵਚਨਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ.
ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ¶ –
‘‘ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਬੁਦ੍ਧਨਿਸੇਵਿਤਂ ਯਂ,
ਭਵਾਭਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਜੀਵਲੋਕੋ;
ਨਮੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲ-
ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨੋ ਧਮ੍ਮਵਰਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ
ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੇਕਵਚਨਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ.
ਭਵਾਭਵਾਨਿ, ਭਵਾਭਵਾ, ਭਵਾਭਵਾਨਿ, ਭਵਾਭਵੇ, ਭਵਾਭਵੇਹਿ, ਭਵਾਭਵੇਭਿ, ਭਵਾਭਵਾਨਂ, ਭਵਾਭਵੇਹਿ, ਭਵਾਭਵੇਭਿ, ਭਵਾਭਵਾਨਂ, ਭਵਾਭਵੇਸੁ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਭਵਾਭਵਾਨਿ. ਇਤਿ ਭਵਾਭਵਪਦਂ ਬਹੁਵਚਨਕਮ੍ਪਿ ਭਵਤਿ. ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਵਚਨਕਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਧੋਨਸ੍ਸ ਹਿ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ. ਪਕਪ੍ਪਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਾਭਵੇਸੂ’’ਤਿ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਨਯਂ ਵੋਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ‘‘ਭਵਾਭਵਂ, ਭਵਾਭਵਾਨਿ. ਭਵਾਭਵਂ, ਭਵਾਭਵਾਨਿ. ਭਵਾਭਵੇਨ, ਭਵਾਭਵੇਹਿ, ਭਵਾਭਵੇਭਿ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਨਪੁਂਸਕੇਕਵਚਨ-ਬਹੁਵਚਨਕਾ ਇਮਾ;
ਪਦਮਾਲਾ ਸਮਾਸਤ੍ਤੇ, ਕਤਾਤਿ ਪਰਿਦੀਪਯੇ.
ਸਮਾਸਕਪਦਞ੍ਚੇਵ, ਅਸਮਾਸਕਮੇਵ ਚ;
ਭਵਾਭਵਪਦਂ ਦ੍ਵੇਧਾ, ਇਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਨਪੁਂਸਕਂ ਸਮਾਸਤ੍ਤੇ, ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਮਿਤਰਤ੍ਤਨੇ;
ਨਪੁਂਸਕਂ ਤੁ ਪਾਯੇਨ, ਏਕਵਚਨਕਂ ਵਦੇ.
‘‘ਭਵੋ ਚ ਅਭਵੋ ਚਾ’’ਤਿ, ਸਮਾਸਤ੍ਥਂ ਵਦੇ ਬੁਧੋ;
‘‘ਭਵਤੋ ਭਵ’’ਮਿਚ੍ਚਤ੍ਥਂ, ਅਸਮਾਸਸ੍ਸ ਭਾਸਯੇ.
ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਉਪਯੋਗਤੋ;
ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਜਞ੍ਞਾ, ਭਵਾਭਵਪਦਂ ਵਿਦੂ.
ਯਥਾ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਭਵਾਭਵਪਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਂ ਫਲਾਫਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਨੇਸਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨੇਤਾਨਿ ਏਕਵਚਨਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਭਵਾਭਵਪਦਾਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਵਨ੍ਤਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੋ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਂ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੇਨ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਸ੍ਸ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਾ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਸ੍ਮਾ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਮ੍ਹਾ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਸ੍ਸ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੇ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਸ੍ਮਿਂ, ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਮ੍ਹਿ, ਭੋ ਲਙ੍ਕਾਦੀਪ. ਅਯਂ ਸਮਾਸਤ੍ਤੇ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਅਸਮਾਸਤ੍ਤੇਪਿ ਪਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਲਙ੍ਕਾ ਦੀਪੋ, ਲਙ੍ਕਂ ਦੀਪਂ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪੇਨ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਸ੍ਸ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਾ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਸ੍ਮਾ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਮ੍ਹਾ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਸ੍ਸ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪੇ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਸ੍ਮਿਂ, ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਮ੍ਹਿ, ਭੋਤਿ ਲਙ੍ਕੇ ਦੀਪ. ਅਯਂ ਬ੍ਯਾਸੇ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਅਯਂ ਨਯੋ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਕੇਵਲੇਨ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ ਅਕਥਨਤੋ, ਯਥਾ ਕੇਵਲੇਨ ਲਙ੍ਕਾਸਦ੍ਦੇਨ ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੋ ਕਥਿਯਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਬ੍ਯਾਸੇ ਪਦਮਾਲਾਨਯੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਕਬ੍ਬਰਚਨਾਯਂ ਕਵੀਨਂ ਉਪਕਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸਾਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ –
‘‘ਵਨ੍ਦਾਮਿ ਸੇਲਮ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਕੂਟੇ,
ਲਙ੍ਕਾਯ ਦੀਪਸ੍ਸ ਸਿਖਾਯਮਾਨੇ;
ਆਵਾਸਭੂਤੇ ਸੁਮਨਾਮਰਸ੍ਸ,
ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਂ ਪਾਦਵਲ਼ਞ੍ਜਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ.
ਸਾਸਨੇਪਿ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਦਿਬ੍ਬੋ ਰਥੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਵੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਯਥਾ ¶ ਪਨ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਨਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਨਾਗਦੀਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਕੇਵਲੇਨ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ ਅਕਥਨਮਿਵ ਕੇਵਲੇਨ ਨਾਗਸਦ੍ਦਾਦਿਨਾ ਨਾਗਦੀਪਾਦੀਨਂ ਅਕਥਨਤੋਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਜਮ੍ਬੁਨਦਰਂਸਿਨੋ ਤਂ, ਦਾਠਂ ਮਯਂ ਜਮ੍ਬੁਨਰਾ ਨਮਾਮਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾਯਂ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਨਰਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਨਰਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਕੇਵਲੇਨ ਪਨ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤ੍ਥਂ ਨ ਵਦਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਨਰਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਅਧਿਕਕ੍ਖਰਦੋਸਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਦੀਪਸਦ੍ਦਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਨਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਜਮ੍ਬੁਸਦ੍ਦੋ ਨਰਸਦ੍ਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮਾਸਬਲੇਨ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਨਰਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੇਵਲੋ ਬ੍ਯਾਸਕਾਲੇ, ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਜਮ੍ਬੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਨ ਞਾਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਜਮ੍ਬੁਰੁਕ੍ਖੋਯੇਵ ਞਾਯਤਿ.
ਕਿਂ ਪਨ ਭੋ ‘‘ਕਾਕੋ ਦਾਸੋ, ਕਾਕਂ ਦਾਸਂ, ਕਾਕੇਨ ਦਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਲਬ੍ਭਤਿ, ਕਾਕਸਦ੍ਦੇਨ ਕਾਕਨਾਮਕਸ੍ਸ ਦਾਸਸ੍ਸ ਕਥਨਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਜਮ੍ਬੁਨਾਮਕੋ ਦੀਪੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਮ੍ਬੂ ਦੀਪੋ, ਜਮ੍ਬੁਂ ਦੀਪਂ, ਜਮ੍ਬੁਯਾ ਦੀਪੇਨਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਦੀਪੇ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਯੇਵ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਦੀਪੇ. ਯਥਾ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਵੋਹਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਨਾਮਕੇ ਗਹਪਤਿਮ੍ਹਿਪਿ ਮਨੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਯਥਾ ਚ ਕੁਸਵੋਹਾਰੋ ਕੁਸਨਾਮਕੇ ਰਞ੍ਞੇਪਿ ਕੁਸਤਿਣੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ –
‘‘ਪਭਾਵਤਿਞ੍ਚ ¶ ਆਦਾਯ, ਮਣਿਂ ਵੇਰੋਚਨਂ ਕੁਸੋ;
ਕੁਸਾਵਤਿਂ ਕੁਸਰਾਜਾ, ਅਗਮਾਸਿ ਮਹਬ੍ਬਲੋ;
ਕੁਸੋ ਯਥਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਹਤ੍ਥਮੇਵਾਨੁਕਨ੍ਤਤੀ’’ਤਿ
ਆਦੀਸੁ, ਤਥਾ ਕਾਕਸਦ੍ਦੋਪਿ ਵਾਯਸੇ, ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਦਾਸੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ‘‘ਕਾਕੋ ਰਵਤਿ, ਕਾਕੋ ਨਾਮ ਦਾਸੋ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਜਮ੍ਬੂਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਗਹਪਤਿਮਨਾਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤ ਕੁਸ ਕਾਕਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਦੀਪਸ੍ਮਿਂ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਯੋ ਮਨਸਿਕਰਣੀਯੋ.
ਯਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਲਙ੍ਕਾਦੀਪੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ਚ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਵਿਦੇਹਦੀਪੋ, ਅਪਰਗੋਯਾਨਦੀਪੋ, ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਦੀਪੋ, ਅਸ੍ਸਯੁਜਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ, ਚਿਤ੍ਰਮਾਸੋ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਰਾਜਾ, ਸੇਤਵਤ੍ਥਂ, ਦਿਬ੍ਬਰਥੋ’’ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਬ੍ਬਵਿਦੇਹਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਵਿਦੇਹਦੀਪਾਦੀਨਂ ਕਥਨਞ੍ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬਰਥੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸਮਾਸਗਤਪਦਾਨਂ ਪਯੋਜਨੇ ਸਤਿ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਯਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਦਿਬ੍ਬੋ ਰਥੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਤਿ ਗਾਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਿਪਾਲਨਸੁਖੁਚ੍ਚਾਰਣਗੁਣੋ ਭਵਤਿ. ਸੋ ਚ ਸਾਸਨਾਨੁਕੂਲੋ ਹਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਠਪਿਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਵਚਨੇ ‘‘ਦਿਬ੍ਬੋ ਰਥੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਵੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਾਲ਼ਿਯੋ ਬਹੂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਲਙ੍ਕਾਦੀਪਾਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸਵਨ੍ਤਤਾ ਭਵਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਬੋਧਿਸਨ੍ਧਿਆਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਵਨ੍ਤਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਬੋਧਿ ਸਨ੍ਧਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾ’ਯੁ, ਧਾਤੁਯੇਵ ਪਜਾਪਤਿ;
ਦਾਮਾ ਦਾਮਂ ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾ, ਸਦ੍ਧਂ ਤਟਂ ਤਟੀ ਤਟੋ.
ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ¶ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥਮਕ੍ਖਰਮਕ੍ਖਰੋ;
ਅਜ੍ਜਵਂ ਅਜ੍ਜਵੋ ਚੇਵ, ਤਥਾ ਮਦ੍ਦਵਗਾਰਵਾ.
ਵਚੋ ਵਚੀਤਿ ਚਾਦੀਨਿ, ਸਮਰੂਪਾ ਸਰੂਪਤੋ;
ਦ੍ਵਿਤ੍ਤਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਮੁਦ੍ਦਿਸੇ.
ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਾਵ ‘‘ਬੋਧਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ‘ਬੋਧੀ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਬੋਧਿ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਯੋ. ਬੋਧਿਂ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਯੋ. ਬੋਧਿਨਾ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਅਗ੍ਗਿਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਰੁਕ੍ਖਮਗ੍ਗਨਿਬ੍ਬਾਨਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਵਚਨਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਬੋਧਿ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ. ਬੋਧਿਂ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ. ਬੋਧਿਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਰਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਵਚਨੋ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਆਗਮੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਆਗਮੇ ਰੁਕ੍ਖਵਚਨਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਵਚਨਸ੍ਸ ਪਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਚ ‘‘ਸਾਲੋ ਧਵੋ ਖਦੀਰੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਯ ਰੁਕ੍ਖਵਚਨਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਜਮ੍ਬੂ ਸਿਮ੍ਬਲੀ ਪਾਟਲੀਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਤੇਸਂ ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕਤ੍ਤੇਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਵਚਨੋ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਚਨੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਵਚਨੋ ਚ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਦਿਨੋ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਥਨਤੋ.
ਯੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਵਚਨੋ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ’’ਤਿ, ਤੇ ‘‘ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ¶ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਬੋਧਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਚੇਤਸਿ ਸਨ੍ਨਿਧਾਯ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਕਿਂ ਰੁਕ੍ਖਵਚਨੋ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ. ਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ‘‘ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਬੋਧਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਹਿ ਗਰੂਹਿ ਞਾਣਵਚਨਂ ਇਤ੍ਥਿ ਲਿਙ੍ਗਭੂਤਂ ਬੋਧੀਤਿ ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਅਨ੍ਤਰਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੇਨ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖੋ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਚਨੇ ਆਦਰੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਹਿ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਕਰਣਂ ਰੁਕ੍ਖਵਚਨਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸਙ੍ਕੇਤਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵੋਹਾਰਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਯਂ ਅਬੋਧਿਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਕੇਤਸਿਦ੍ਧੇਨ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵੋਹਾਰੇਨ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਿਕਾ, ਬੋਧਿਯਾ ਵਾ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਫਲਵੋਹਾਰੇਨ. ਏਤਮਤ੍ਥਂਯੇਵ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਬੋਧਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਰੁਕ੍ਖਨਾਮਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਅਪਿਚ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੋਧਿਯਾ ਸਾਖਾ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਹਾਬੋਧਿ, ਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਨੀ ਚ ਸਾ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾ ਸਾ, ਅਸੀਤਿਰਤਨਂ ਨਭਂ;
ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਤਦਾ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਸੁਭਾ’’ਤਿ ਚ
ਏਵਮਾਦਯੋ ¶ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਪਯੋਗਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.
ਅਥ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕੋ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੋ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵਿਨਯਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਨਯਵਿਦੁਨੋ ਬੁਦ੍ਧਘੋਸਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਤ੍ਵਂ ਤਾਤ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਬੋਧਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਯ੍ਯਂ ਸਙ੍ਘਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਿਂ ਆਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਸਾਪਿ ਖੋ ਮਹਾਬੋਧਿਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਨਾਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਤਲਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਬੋਧਿ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਯੋ. ਬੋਧਿਂ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਯੋ. ਬੋਧਿਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਰੁਕ੍ਖਵਾਚਕਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵੋਹਾਰੇਨ ਸਙ੍ਕੇਤਸਿਦ੍ਧੇਨ ਰੂਲ਼੍ਹਤ੍ਥਦੀਪਕੇਨ ‘‘ਬੋਧਿ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ. ਬੋਧਿਂ, ਬੋਧੀ, ਬੋਧਿਯੋ. ਬੋਧਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਮਾਲਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਚਕੋ ਬੋਧਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਿਕੋ ਭਵੇ;
ਞਾਣਾਦਿਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿ-ਲਿਙ੍ਗੋਯੇਵ ਸਿਯਾ ਸਦਾ.
ਬੋਧਿਪਾਦਪਵਚਨੋ, ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਿਕੋ ਭਵੇ;
ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਏਤਸ੍ਸ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਮੇਵ ਤੁ;
ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤਰਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤੀਰਿਤਂ.
ਸਨ੍ਧਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਨ੍ਧਿਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਸਰਸਨ੍ਧਿਆਦਿਵਾਚਕੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾਦਿਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ‘‘ਸਨ੍ਧਿਨੋ. ਸਨ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਵਿਭਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਵਿਭਜਨਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ¶ , ਸ੍ਯਾਦਿਵਾਚਕੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ ਚੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਚ ‘‘ਵਿਭਤ੍ਤਿਸ੍ਸ. ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਆਯੁਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਾਚਕੋਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ, ‘‘ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂਯੇਵ ਤੇ ਆਯੁ, ਚਵਨਕਾਲੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਧਾਤੁਸਦ੍ਦੋ ਸਭਾਵਾਦਿਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ, ਕਰਪਚਾਦਿਵਾਚਕੋ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਯਾ. ਕਰੋਤਿਸ੍ਸ ਧਾਤੁਸ੍ਸ. ਧਾਤੁਯੋ ਧਾਤੁਯਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਪਜਾਪਤਿਸਦ੍ਦੋ ਦੇਵਵਿਸੇਸਵਾਚਕੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ, ਕਲਤ੍ਤਜਿਨਮਾਤੁਚ੍ਛਾਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਸ ਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸ ਧਜਗ੍ਗਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਯ੍ਯਾਥ’’, ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਜਾਪਤਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਦਾਮਾ ਦਾਮਂ ਸਦ੍ਦਾ ਮਾਲਤੀਦਾਮਾਦਿਭੇਦਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਮਾਲਤੀਦਾਮਾ ਲੋਲਾਲ਼ਿਙ੍ਗਲੀਲਾ. ਮਾਲਤੀਦਾਮਂ. ਸਿਙ੍ਘਿਤਂ ਦਾਮਂ ਭਮਰੇਹਿ. ਰਤਨਦਾਮਾ. ਰਤਨਦਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਲੋਕਿਕਪ੍ਪਯੋਗਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਾਨੁਕੂਲਾ.
ਸਦ੍ਧਂ ਸਦ੍ਧਾਸਦ੍ਦਾ ਪਨ ਭਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੂਨਂ ਵਾਚਕਾ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ, ਸਦ੍ਧਾਸਦ੍ਦੋ ਪਸਾਦਲਕ੍ਖਣਵਾਚਕੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ, ਸਦ੍ਧਂਸਦ੍ਦੋ ਮਤਕਭਤ੍ਤਵਾਚਕੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ. ਮਯਮਸ੍ਸੁਭੋ ਗੋਤਮਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ ਦਾਨਾਨਿ ਦੇਮ ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ¶ , ਸਦ੍ਧਾ ਇਤ੍ਥੀ, ਸਦ੍ਧਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ.
ਤਟਂ ਤਟੀ ਤਟੋਤਿਮੇ ਸਦ੍ਦਾ ਤੀਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵਤ੍ਥੇ ਥੀਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ.
ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਦ੍ਦੋ ਉਪਸੇਚਨਲਿਙ੍ਗਵਾਕ੍ਯਾਵੇਣਿਕਸਰੀਰਾਵਯਵਵਾਚਕੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ, ਅਕ੍ਖਰਵਾਚਕੋ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਰੁਪਸੇਚਨੇ ‘‘ਸੂਪਂ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਲਿਙ੍ਗੇ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪੁਰਿਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਵਾਕ੍ਯੇ ‘‘ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਆਵੇਣਿਕੇ ‘‘ਅਸੀਤਿ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਰੀਰਾਵਯਵੇ ‘‘ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁ ਅਨੁ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਪਾਕਟਭਾਵਕਰਣਤੋ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਪਾਦਸਿਤਹਸਿਤਕਥਿਤਵਿਲੋਕਿਤਾਦਿਭੇਦੋ ਆਕਾਰੋ. ਸੋ ਏਵ ‘‘ਸਰੀਰਾਵਯਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਅਕ੍ਖਰੇ ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.
ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਚਨੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ, ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਧਨਕਾਰਣਪਯੋਜਨਨਿਵਤ੍ਯਾਭਿਸਨ੍ਧਾਨਾਦਿਵਚਨੋ ਪਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਤ੍ਥਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਿ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੋ.
ਅਕ੍ਖਰਸਦ੍ਦੋ ਚ ‘‘ਯੋ ਪੁਬ੍ਬੋ ਅਕ੍ਖਰੋ ਅਕ੍ਖਰਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਪਿਚ ਅਕ੍ਖਰਸਦ੍ਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਚਨੋ ਨਾਮਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਚਨੋ ਚ ਸਬ੍ਬਦਾਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਭਵਤਿ ‘‘ਪਦਮਚ੍ਚੁਤਮਕ੍ਖਰਂ, ਮਹਾਜਨਸਮ੍ਮਤੋਤਿ ¶ ਖੋ ਵਾਸੇਟ੍ਠ ‘ਮਹਾਸਮ੍ਮਤੋ’ਤ੍ਵੇਵ ਪਠਮਂ ਅਕ੍ਖਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ. ‘‘ਅਕ੍ਖਰਾਯ ਦੇਸੇਤਿ, ਅਕ੍ਖਰਕ੍ਖਰਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋਤਿ ਪਨ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਚਸ੍ਮ ਧਨਞ੍ਚਯਾਯ. ਵਿਰਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਮਮਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਾਯ, ਵਚਨਾਯਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨਾਤਿ.
ਅਜ੍ਜਵ ਮਦ੍ਦਵ ਗਾਰਵਸਦ੍ਦਾ ਪਨ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾ. ‘‘ਅਜ੍ਜਵੋ ਚ ਮਦ੍ਦਵੋ ਚ. ਅਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵਂ. ਗਾਰਵੋ ਚ ਨਿਵਾਤੋ ਚ. ਸਹ ਆਵਜ੍ਜਿਤੇ ਥੂਪੇ, ਗਾਰਵਂ ਹੋਤਿ ਮੇ ਤਦਾ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਵਚੋਵਚੀਸਦ੍ਦਾ ਪਨ ਘਟੋਘਟੀਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਚੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਵਚੀ, ਵਚੀ, ਵਚਿਯੋ. ਵਚਿਂ, ਵਚੀ, ਵਚਿਯੋ. ਵਚਿਯਾ’’ਤਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਚਿ ‘‘ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਪਯੋਗਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਪਰੇਸੁ ਵਚਸਦ੍ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਈਕਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਵਚਸਦ੍ਦਤੋ ਵਿਸੁਂ ਵਚੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ‘‘ਵਚੀ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਵਚੀ, ਵਚਿਞ੍ਚ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੇ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾ ਨ ਚੇਵ ਵਚੀ, ਨ ਚ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਗਦਿਤੋ ਵਚੀਭਿ ਸਤਿਮਾਭਿਨਨ੍ਦੇ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ‘‘ਚੋਪਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਚੀ ਏਵ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਵਚਿਯਾ ਭੇਦੋ ਵਚੀਭੇਦੋ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਸਰੂਪਾਸਰੂਪਪਦਾਨਂ ¶ ਯਥਾਰਹਂ ਦ੍ਵਿਤਿਲਿਙ੍ਗਤਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਕਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਭੂਤਾਨਂ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਤਦ੍ਧਿਭਨ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਤਥਾ ਹਿ –
ਧਮ੍ਮਭੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਚੇਵ, ਧਮ੍ਮਪੁਗ੍ਗਲਤੋਪਿ ਚ;
ਏਕਨ੍ਤਧਮ੍ਮਤੋ ਚੇਵ, ਤਥੇਵੇਕਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਾ.
ਪਦਮਾਲਾ ਸਿਯੁਂ ਤਾਸੁ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਤੁ;
ਪਦਂ ਸਮਂ ਵਿਸਮਞ੍ਚ, ਜਞ੍ਞਾ ਸਬ੍ਬਸਮਮ੍ਪਿ ਚ.
ਕਥਂ? ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੀ’’ ਇਚ੍ਚੇਤੇਸਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਪੁਗ੍ਗਲਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਯੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਯੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਯ’’ ਏਵਂ ਏਕਨ੍ਤਧਮ੍ਮਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚੇ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚੇਨ’’ ਏਵਂ ਏਕਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਤੋ, ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਿਨੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਤੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਵਚਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਨ ਪਦਂ ਸਦਿਸਂ ਵਿਸਦਿਸਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਦਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਭਵਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਸੁਪਿ.
ਅਤ੍ਰਿਮੇ ¶ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਾ ਪਯੋਗਾ – ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਵਿਦ੍ਦਸੁਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵੋ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮੋ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਪਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ਪਹੋਤੀਤਿ. ਵਿਜ੍ਜਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਿਦ੍ਦਸੁਨੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ, ਏਵਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਭੂਤਾਨਂ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਤਦ੍ਧਿਤਨ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਸਪ੍ਪਯੋਗਾ ਕਥਿਤਾ.
ਇਦਾਨਿ ਨੇਵਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਵਿਤਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਸਦ੍ਦਾਨਞ੍ਚ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭੁਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਕਥਯਾਮ, ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਞ੍ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਏਕਨ੍ਤਭਾਵਵਾਚਕੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੋ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਤਿਯਨ੍ਤਪਦੇਹਿ ਏਵਂਸਦ੍ਦ ਨਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਨਾਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਤ੍ਰਿਮੇ ਚ ਪਯੋਗਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨੋ ਆਮਿਸਗਰੁਕੇਨ, ਇਮਿਨਾ ਚੋਰੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਮੇਹਿ ਚੋਰੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਾਯ ਚੋਰਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਾਹਿ ਚੋਰੀਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਭਵਿਤਬ੍ਬਪਦਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਵਰਸਾਸਨੇ;
ਪਠਮੇਕਵਚੋ ਭਾਵ-ਵਾਚਕਞ੍ਚ ਨਪੁਂਸਕਂ.
ਤਤਿਯਨ੍ਤਪਦੇਹੇਵਂ-ਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ¶ ਚ ਧੀਮਤਾ;
ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂਵ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਇਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਅਯਂ ‘‘ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋ.
ਸੋਤ੍ਥਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ ਹੋਤੁ ਰਞ੍ਞੋ, ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨ੍ਹਾਪਿਤੋ. ਸੋਤ੍ਥਿਨਾਮ੍ਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ. ਸੁਵਤ੍ਥਿ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਂ, ਸੁਵਤ੍ਥਿਨਾ, ਅਯਂ ਧਸਾਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸੋ.
ਅਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਅਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਭੂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਬ੍ਭੂ, ਸਂਯੋਗਪਰੇ ਪਟਿਸੇਧਤ੍ਥਵਤਿ ਅਇਤਿਨਿਪਾਤੇ ਉਪਪਦੇ ਸਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਮੁਪਯਾਤਿ. ਕ੍ਵਤ੍ਥੇ? ‘‘ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ. ਤਥਾਵਿਧੇ ਅਸਞ੍ਞੋਗਪਰੇ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪਯਾਤਿ. ਕ੍ਵਤ੍ਥੇ? ‘‘ਅਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਬ੍ਭੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ, ‘‘ਅਬ੍ਭੁਤਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ. ‘‘ਅਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਅਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ, ‘‘ਅਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਤਿ. ਤਤ੍ਰ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਵਤ ਭੋ. ਅਚ੍ਛੇਰਂ ਵਤ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਲੋਮਹਂਸਨਂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ‘‘ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਪਯੋਗਾ.
‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਂ ਨਾਗੇਨ ਆਲਮ੍ਪ,
ਅਹਂ ਮਣ੍ਡੂਕਛਾਪਿਯਾ;
ਹੋਤੁ ਨੋ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਤਤ੍ਥ,
ਆਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹੀ’’ਤਿ
ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਅਬ੍ਭੁਤਕਰਣਤ੍ਥੇ ਪਯੋਗਾ. ਏਵਂ ਰਸ੍ਸਵਸੇਨ, ਦੀਘਵਸੇਨ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਂਯੋਗੇ ‘‘ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ. ਅਤਥਂ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ¶ ਅਸਚ੍ਚਤ੍ਥੇ ਪਯੋਗਾ, ‘‘ਅਭੂਤਂ ਅਜਾਤਂ ਅਸਞ੍ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਅਜਾਤਤ੍ਥੇ ਪਯੋਗਾ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਰ –
‘‘ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਸ੍ਮਿਂ ਅਬ੍ਭੁਤਨ੍ਤਿਦਂ;
ਪਦਂ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਰਸ੍ਸਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਂ.
ਅਬ੍ਭੁਤਕਰਣਤ੍ਥੇਪਿ, ਅਬ੍ਭੁਤਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਤਥਾ;
ਸਣ੍ਠਿਤਂ ਰਸ੍ਸਭਾਵੇਨ, ਇਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.
ਅਭੂਤਮਿਤਿ ਦੀਘਤ੍ਤ-ਵਸੇਨ ਕਥਿਤਂ ਪਨ;
ਪਦਂ ਸਮਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬ-ਮਸਚ੍ਚਾਜਾਤਵਾਚਕਂ.
ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਾ. ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਾ, ਅਬ੍ਭੁਤਾ, ਅਬ੍ਭੁਤਾਯੋ. ਅਬ੍ਭੁਤਂ. ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਏਵਂ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਤਿਧਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਰ ‘‘ਅਬ੍ਭੁਤ’’ਮਿਤਿ ਪਦਂ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਭਵਤਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਮ੍ਪਿ. ‘‘ਅਭੂਤ’’ਮਿਤਿ ਪਦਂ ਪਨ ਵਾਚ੍ਚਲਿਙ੍ਗਂ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਵਾ ਸਚ੍ਚਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਕਤ੍ਥਚਿ. ਇਤਿਸ੍ਸ ਯਥਾਰਹਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਪ੍ਪਯੋਗਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਕਥਿਤਾ.
ਇਦਾਨਿ ਆਗਮਿਕਾਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਜਨਨਤ੍ਥਂ ਪਦਸਮੋਧਾਨਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ. ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਭਗਵਨ੍ਤੇ. ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ, ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਦਮਾਲਾ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ.
ਦੇਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਾ. ਦੇਵੇ ਤਾਵਤਿਂਸੇ. ਦੇਵੇਹਿ ਤਾਵਤਿਂਸੇਹਿ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਦਮਾਲਾ.
ਸੋ ¶ ਭਗਵਾ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਦਮਾਲਾ.
ਰਾਜਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ, ਰਾਜਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਂ, ਰਞ੍ਞਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਰਾਜਾ ਪਸ੍ਸੇਨਦੀ ਕੋਸਲੋ, ਰਾਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸੇਨਦਿਂ ਕੋਸਲਂ, ਰਞ੍ਞਾ ਪਸ੍ਸੇਨਦਿਨਾ ਕੋਸਲੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ, ਰਾਜਾਨਂ ਮਾਗਧਂ ਸੇਨਿਯਂ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ, ਰਞ੍ਞਾ ਮਾਗਧੇਨ ਸੇਨਿਯੇਨ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਰਾਜਾਨਂ ਮਾਗਧਂ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤਂ, ਰਞ੍ਞਾ ਮਾਗਧੇਨ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨਾ ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਮਹਾਪਜਾਪਤੀ ਗੋਤਮੀ, ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਗੋਤਮਿਂ, ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਗੋਤਮਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਂ ਗੋਤਮਿਯਂ, ਭੋਤਿ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿ ਗੋਤਮਿ.
ਮਕ੍ਖਲਿ ਗੋਸਾਲੋ. ਮਕ੍ਖਲਿਂ ਗੋਸਾਲਂ. ਮਕ੍ਖਲਿਨਾ ਗੋਸਾਲੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਵਕਯੁਗਂ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਵਕਯੁਗਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ਸਾਵਕਯੁਗੇਨ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ¶ ਸਾਵਕਯੁਗਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਾਪੇਤਾ ਪਦਮਾਲਾ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਹਿ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇਹਿ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.
ਸੋ ਦਾਰੋ, ਸਾ ਦਾਰਾ. ਸਂ ਦਾਰਂ, ਸੇ ਦਾਰੇ. ਸੇਨ ਦਾਰੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਾ ਨਾਰੀ, ਸਾ ਨਾਰਿਯੋ. ਸਂ ਨਾਰਿਂ, ਸਾ ਨਾਰਿਯੋ. ਸਾਯ ਨਾਰਿਯਾ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ. ਸੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ. ਸਂ ਫਲਂ, ਸਾਨਿ ਫਲਾਨਿ. ਸੇਨ ਫਲੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ, ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ, ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ, ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਦਿਸਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਾ ਦਿਸਾਯ.
ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ, ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ, ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ, ਧਮ੍ਮਿਯਂ ਕਥਾਯਂ. ਏਵਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਕਥਾ, ਏਵਰੂਪੀ ਕਥਾ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਪਦਸਮੋਧਾਨਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਤੋ ਚ ਅਨ੍ਤਤੋ ਚ ਵਚਨਤੋ ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਦਤੋ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਏਕਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਅਨ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ? ਯਾਦਿਸੋ, ਯਾਦਿਸੀ, ਯਾਦਿਸਂ. ਤਾਦਿਸੋ, ਤਾਦਿਸੀ, ਤਾਦਿਸਂ. ਏਤਾਦਿਸੋ, ਏਤਾਦਿਸੀ, ਏਤਾਦਿਸਂ. ਕੀਦਿਸੋ, ਕੀਦਿਸੀ, ਕੀਦਿਸਂ. ਈਦਿਸੋ, ਈਦਿਸੀ, ਈਦਿਸਂ. ਏਦਿਸੋ ¶ , ਏਦਿਸੀ, ਏਦਿਸਂ. ਸਦਿਸੋ, ਸਦਿਸੀ, ਸਦਿਸਂ. ਕਦਾਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਾਦਿਸਾ ਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਨੇਸਂ ਪੁਰਿਸ ਇਤ੍ਥੀ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਸਮਾਸਤਦ੍ਧਿਤਪਦਭੂਤਾਨਂ ਅਮਮਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਮਮੋ, ਅਮਮਾ, ਅਮਮਂ, ਅਮਮੇ. ਅਮਮੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਮਯ੍ਹਕੋ, ਮਯ੍ਹਕਾ. ਮਯ੍ਹਕਂ, ਮਯ੍ਹਕੇ. ਮਯ੍ਹਕੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਆਮਾ, ਆਮਾ, ਆਮਾਯੋ. ਆਮਂ, ਆਮਾ, ਆਮਾਯੋ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤ੍ਰ ਅਮਮੋਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਤਣ੍ਹਾਮਮਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਮਮੋ, ਕੋ ਸੋ, ਅਰਹਾਯੇਵਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪਿਚ ਯੇਸਤਣ੍ਹਾਪਿ ਸਦਿਟ੍ਠੀਪਿ ‘‘ਮਮ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਮਮਤ੍ਤਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਅਮਮਾਯੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਮਮਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਾਸਨਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਅਮਮੋ ਨਿਰਹਙ੍ਕਾਰੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਲੋਕਤੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਮਮਾ, ਅਮਮਾ, ਅਮਮਾਯੋ’’ਤਿ ਪਦਮਾਲਾ. ਨਪੁਂਸਕੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਮਮਂ, ਅਮਮਾਨੀ’’ਤਿ ਪਦਮਾਲਾ. ਤਤ੍ਰ ਮਯ੍ਹਕੋਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਲਪਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਕੋ, ਏਕੋ ਪਕ੍ਖਿਵਿਸੇਸੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਜਾਤਕੇ –
‘‘ਸਕੁਣੋ ਮਯ੍ਹਕੋ ਨਾਮ, ਗਿਰਿਸਾਨੁਦਰੀਚਰੋ;
ਪਕ੍ਕਂ ਪਿਪ੍ਫਲਿਮਾਰੁਯ੍ਹ, ‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’ਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਮਯ੍ਹਕੀ, ਮਯ੍ਹਕੀ, ਮਯ੍ਹਕਿਯੋ’’ਤਿ ਪਦਮਾਲਾ. ਤਤ੍ਰ ਆਮਾਤਿ ‘‘ਆਮ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਾਸਿਭਾਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਆਮਾ. ਗੇਹਦਾਸੀ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਜਾਤਕੇਸੁ ¶ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਦਾਸੋ ਆਮਜਾਤੋ, ਠਿਤੋ ਥੁਲ੍ਲਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਆਮਾਯ ਦਾਸਾਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨੇਵੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਕਤਿ ਕਤਿਪਯ ਕਤਿਮੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਯਥਾਰਹਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਚ. ਤਤ੍ਰ ਕਤਿਮੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਨ੍ਤੇ ਕਤਿਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਆਗਤਮਤ੍ਤਤੋ. ਕਤਿ ਕਤਿਪਯਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਨ ਲਬ੍ਭਤੇਵ, ਸਾ ਚ ਬਹੁਵਚਨਿਕਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ਕਤਿਪਯਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਿਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਤਿ ਪੁਰਿਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਕਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਕਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਕਤਿ ਕੁਲਾਨਿ. ਕਤਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਕਤਿ ਕੁਸਲਾ. ਕਤਿ ਧਾਤੁਯੋ. ਕਤਿ ਆਯਤਨਾਨਿ. ਕਤਿਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਕਤਿਹਾਯਤਨੇਹਿ ਕਤਿਹਿ ਧਾਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਕਤਿਭਿ ਰਜਮਾਨੇਤਿ, ਕਤਿਭਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਤਿਪਯਾ ਪੁਰਿਸਾ, ਕਤਿਪਯਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਕਤਿਪਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਮਾ ਪਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਕਤਿ. ਕਤਿਹਿ, ਕਤਿਭਿ. ਕਤਿਨਂ. ਕਤਿਸੁ.
ਕਤਿਪਯਾ. ਕਤਿਪਯੇਹਿ, ਕਤਿਪਯੇਭਿ. ਕਤਿਪਯਾਨਂ. ਕਤਿਪਯੇਸੁ. ਕਤਿਪਯਾਯੋ. ਕਤਿਪਯਾਹਿ, ਕਤਿਪਯਾਭਿ. ਕਤਿਪਯਾਨਂ. ਕਤਿਪਯਾਸੁ. ਕਤਿਪਯਾਨਿ. ਕਤਿਪਯੇ. ਕਤਿਪਯੇਹਿ, ਕਤਿਪਯੇਭਿ. ਕਤਿਪਯਾਨਂ. ਕਤਿਪਯੇਸੂਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਪੇਤਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ, ਸਮਾਸਵਿਧਿਮ੍ਹਿਪਿ ਕਤਿ ¶ ਕਤਿਪਯਸਦ੍ਦਾ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਕਤਿਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਓਘਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਿਪਯਜਨਕਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ‘‘ਕਤਿ ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਸਙ੍ਗਾ ਕਤਿਸਙ੍ਗਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬਦਾ ਬਹੁਵਚਨਸਮਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਇਦਾਨਿ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਇਧ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾ ਨਾਮ ਯੇਵਾਪਨਕਸਦ੍ਦਾਦਯੋ. ਯੇਵਾਪਨਕੋ, ਯੇਵਾਪਨਕਾ. ਯੇਵਾਪਨਕਂ. ਯੇਵਾਪਨੋ, ਯੇਵਾਪਨਾ. ਯੇਵਾਪਨਂ. ਯਂਵਾਪਨਕਂ, ਯਂਵਾਪਨਕਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰ ਯੇਵਾਪਨਕੋਤਿ ‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਸਰੂਪਤੋ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੇ ਵਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਯੇਵਾਪਨਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯੇਵਾਪਨਕੋ, ਏਵਂ ‘‘ਯੇਵਾਪਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਤਥਾ ‘‘ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਯਂਵਾਪਨਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਂਵਾਪਨਕਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਯਥਾਰਹਂ ਯਸ੍ਸਕਂ ਯਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਪਨਸਦ੍ਦੋ ਨਿਪਾਤੋ, ਨਿਪਾਤਾਨਞ੍ਚ ਅਬ੍ਯਯਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਸਬ੍ਬਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨੇਸੁ ਚ ਵਯਾਭਾਵਤੋ, ਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੇਵਾਪਨੋ’’ਤਿ ਓਕਾਰਨ੍ਤੋ ਜਾਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਪਨਸਦ੍ਦੋ ਨਿਪਾਤੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ‘‘ਯੇ ਵਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਨਿਪਾਤੋ, ‘‘ਯੇਵਾਪਨਕੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਯੇਵਾਪਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਨਿਪਾਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਕਰਣਮਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਪਨਸਦ੍ਦਸਹਿਤਾ ਪਯੋਗਾ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਚਨਮੁਦਾਹਟਨ੍ਤਿ? ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਕਟੀਕਰਣਤ੍ਥਂ.
ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕਂ ¶ . ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕਂ. ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕੇਨ. ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕਸ੍ਸ. ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕਾ, ਤਯੋਧਮ੍ਮਜਾਤਕਸ੍ਮਾ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਤਯੋਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਤਯੋਸਙ੍ਖਾਰੇ. ਤਯੋਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ, ਤਯੋਸਙ੍ਖਾਰੇਭਿ. ਤਯੋਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਚਤ੍ਤਾਰਿਪੁਰਿਸਯੁਗੋ ਸਙ੍ਘੋ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਪੁਰਿਸਯੁਗਂ ਸਙ੍ਘਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਪੁਰਿਸਯੁਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਪੁਰਿਸਯੁਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਸਤੋਕਾਰੀ, ਸਤੋਕਾਰੀ, ਸਤੋਕਾਰਿਨੋ. ਸਤੋਕਾਰਿਂ, ਸਤੋਕਾਰੀ, ਸਤੋਕਾਰਿਨੋ. ਸਤੋਕਾਰਿਨਾ, ਸਤੋਕਾਰੀਹਿ, ਸਤੋਕਾਰੀਭਿ. ਸਤੋਕਾਰਿਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਤੋਕਾਰੀਤਿ ਸਰਤੀਤਿ ਸਤੋ, ਸਤੋ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਰਣਸੀਲੋਤਿ ਸਤੋਕਾਰੀ.
ਅਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਸਦ੍ਧਿਮਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾਯ. ਅਙ੍ਗਾ. ਅਙ੍ਗੇ. ਅਙ੍ਗੇਹਿ, ਅਙ੍ਗੇਭਿ. ਅਙ੍ਗਾਨਂ. ਅਙ੍ਗੇਹਿ, ਅਙ੍ਗੇਭਿ. ਅਙ੍ਗਾਨਂ. ਅਙ੍ਗੇਸੁ. ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗਾ.
ਅਙ੍ਗਾ ਜਨਪਦੋ. ਅਙ੍ਗੇ ਜਨਪਦਂ. ਅਙ੍ਗੇਹਿ, ਅਙ੍ਗੇਭਿ ਜਨਪਦੇਨ. ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਜਨਪਦਸ੍ਸ. ਅਙ੍ਗੇਹਿ, ਅਙ੍ਗੇਭਿ ਜਨਪਦਸ੍ਮਾ. ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਜਨਪਦਸ੍ਸ. ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗਾ ਜਨਪਦ. ਏਵਂ ਮਗਧਕੋਸਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇ ਕਾਸੀ, ਕਾਸਿਯੋ, ਕਾਸੀ, ਕਾਸਿਯੋ. ਕਾਸੀਹਿ, ਕਾਸੀਭਿ. ਕਾਸੀਨਂ. ਕਾਸੀਹਿ, ਕਾਸੀਭਿ. ਕਾਸੀਨਂ. ਕਾਸੀਸੁ. ਭੋਤਿਯੋ ਕਾਸਿਯੋ. ਅਤ੍ਰਾਯਮਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ – ਕਾਸੀ, ਕਾਸਿਯੋ ਜਨਪਦੋ. ਕਾਸੀ, ਕਾਸਿਯੋ ਜਨਪਦਂ ¶ . ਕਾਸੀਹਿ, ਕਾਸੀਭਿ ਜਨਪਦੇਨ. ਕਾਸੀਨਂ ਜਨਪਦਸ੍ਸ. ਕਾਸੀਹਿ, ਕਾਸੀਭਿ ਜਨਪਦਸ੍ਮਾ. ਕਾਸੀਨਂ ਜਨਪਦਸ੍ਸ. ਕਾਸੀਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਭੋਤਿਯੋ ਕਾਸਿਯੋ ਜਨਪਦ. ਏਵਂ ਅਵਨ੍ਤੀਚੇਤੀ ਵਜ੍ਜੀ ਇਚ੍ਚੇਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਨਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਕੁਰੂਸੁ ਜਨਪਦੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਤ੍ਤੇਪਿ ਜਨਪਦਨਾਮਤ੍ਤਾ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਾਨੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ. ਮਗਧੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਮਗਧਾਨਂ ਕਾਸੀਨਂ ਕੋਸਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਬਹੁਵਚਨਪਾਲ਼ਿਯੋ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਅਪਰਾਪਿ ਇਤੋ ਸਵਿਸੇਸਤਰਾ ਸਦ੍ਦਭੇਦੇ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਦ੍ਧਂਸਨਕਾਰਿਕਾ ਪਰਮਸੁਖੁਮਞਾਣਾਵਹਾ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਕਥਯਾਮ ਸੋਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣੇ ਪਰਮਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ. ਤਾ ਚ ਖੋ ‘‘ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਟਿਜਾਨਾਸਿ. ਕਸ੍ਸਕੋ ਪਟਿਜਾਨਾਸਿ. ਉਪਾਸਕੋ ਪਟਿਜਾਨਾਸਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਪਟਿਜਾਨਾਸੀਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ‘ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਇਤਿਸਦ੍ਦਲੋਪਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਕਸ੍ਸਕੋ ਪਟਿਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਵਾਤਿ ਏਵਂ ਇਤਿਸਦ੍ਦਲੋਪਯੋਜਨਾਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਵੇਸੋ ਤੇਨੇਵ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਵੇਧੋ ਚ ਭਵਤਿ. ‘‘ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋਤਿ’’ਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਯਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ¶ ਏਵਂ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਤਵਾਤਿ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋਪਿ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤੋ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਏਵਂਪਕਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤਜਾਤਿਯੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ‘‘ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਤ੍ਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾ ਅਯਂ ਪਦਮਾਲਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ –
ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤ੍ਵਂ ਪਟਿਜਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਸਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਦੀਯਤੇ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਮਾ ਤਯਾ ਪਟਿਜਾਨਤਾ ਅਪੇਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਮਿਂ ਤਯਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਖੀਣਾਸਵੋ ਤ੍ਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਤਿ. ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਕ੍ਰਿਯਾਪਦਾ ਪਦਮਾਲਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ –
ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤੋ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਾ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਂ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤੇ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤੇਨ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤੇਹਿ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ. ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਯਤੇ. ਸੇਸਂ ¶ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਭੋ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਹਿ, ਭੋਨ੍ਤੋ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਾ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਥਾਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕੇਵਟ੍ਟਸੁਤ੍ਤਂ ਸਾਧਕਂ. ‘‘ਇਧ ਕੇਵਟ੍ਟ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ. ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤਿ, ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਤਿ, ਆਵਿਭਾਵਂ…ਪੇ… ਤਮੇਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸਦ੍ਧੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਂ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਨ੍ਤਂ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕੇਵਟ੍ਟਸੁਤ੍ਤਂ.
ਏਕੋਏਕਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਹੋ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਵਦਤਿ, ਏਕੋਏਕਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਹੋ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕੋਏਕਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਹੋ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਕੋਏਕਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਹੋ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਏਕੋਏਕਾਯ, ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਲ੍ਲਪੇ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਾਲ਼ਿਪਦਂ ਸਾਧਕਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਏਕੋਏਕਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਅਬ੍ਯਯਪਦਸਦਿਸਂ ਰੂਲ਼੍ਹੀਪਦਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ਏਕਪਦਤ੍ਤੂਪਗਮਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਨਾ ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਯਂ ਏਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਏਕੋਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਦਂ ਨ ਰੂਲ਼੍ਹੀਪਦਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨ ‘‘ਏਕੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ. ਯਦਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ‘‘ਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਨ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬੇਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ. ਯਦਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੇਨਾ’’ਤਿ ¶ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਵਿਸੇਸਾਭਾਵਤੋ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਭਾਵਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਚ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ‘‘ਏਕੋਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਦਂ ਪੁਮਿਤ੍ਥਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਪਦਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਜਾਨਿਪਤਯੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਲ੍ਲਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ‘‘ਏਕੋਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਏਕਪਦਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਸਂ ਨਿਸਜ੍ਜਕ੍ਰਿਯਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਏਕੋਵ ਹੋਤਿ, ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਏਕਾਵ. ਸਾ ਕ੍ਰਿਯਾ ਰੂਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ‘‘ਏਕੋਏਕਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਦਿਸਾਯ ਏਕੋਏਕਾਯ ਨਿਸਜ੍ਜਕ੍ਰਿਯਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਵਾਚ੍ਚਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਪਕਾਸਿਤਾ.
ਸੁਮਧੁਰਤਰਸਦ੍ਦਨਿਤਿਂ ਇਮਂ,
ਪਟੁਤਰਮਤਿਤਂ ਸੁਸਿਖੇ ਵਰਂ;
ਵਿਦੁਵਿਮਤਿਤਮੋਪਹਰਿਂ ਰਵਿਂ,
ਮਤਿਕੁਮੁਦਪਬੋਧਿਨਿਸਾਪਤਿਂ.
ਕਤਵਿਞ੍ਞੂਜਨਸ੍ਸਾਸ-ਸਾਸਨਸ੍ਸਾਭਿਵੁਦ੍ਧਿਯਾ;
ਧਿਯਾ ਨੀਤਿਮਿਮਂ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁਕਞ੍ਞੇਵ ਲਕ੍ਖਯੇ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਵਾਚ੍ਚਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਦਿਪਰਿਦੀਪਨੋ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਏਕਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯਥਾਰਹਂ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰੇਹਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇਹਿ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਯਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਨਾਮਾਨਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.
੧੨. ਸਬ੍ਬਨਾਮਤਂਸਦਿਸਨਾਮਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਨਾਮਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸਮਂ;
ਨਾਮਞ੍ਚ ਯੋਜਿਤਂ ਨਾਨਾ-ਨਾਮੇਹੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ.
ਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਿਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਅਨੁਕੂਲਾਨਿ ਯਾਨਿ ਚ;
ਤਿਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਸੇਸੇਨ, ਪਦਾਨੇਤਾਨਿ ਨਾਮਤੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਕਾਨਿ, ਨਾਮਾਨਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ;
ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਸਙ੍ਖਤੋ.
ਤੇਸੁ ਕਾਨਿਚਿ ਰੂਪੇਹਿ, ਸੇਸਾਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਯੁਜ੍ਜਰੇ;
ਕਾਨਿਚਿ ਪਨ ਸਹੇਵ, ਏਤੇਸਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਇਦਂ.
ਏਤਸ੍ਮਾ ਲਕ੍ਖਣਾ ਮੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਦਂ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਂ;
ਤਸ੍ਮਾਤੀਤਾਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ, ਗੁਣਨਾਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਰੇ.
ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਨਾਮ – ਸਬ੍ਬ ਕਤਰ ਕਤਮ ਉਭਯ ਇਤਰਅਞ੍ਞ ਅਞ੍ਞਤਰ ਅਞ੍ਞਤਮ ਪੁਬ੍ਬ ਪਰ ਅਪਰ ਦਕ੍ਖਿਣ ਉਤ੍ਤਰ ਅਧਰਯਤ ਏਤ ਇਮ ਅਮੁਕਿਂ ਏਕ ਉਭ ਦ੍ਵਿਤਿ ਚਤੁ ਤੁਮ੍ਹ ਅਮ੍ਹ ਇਚ੍ਚੇਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਵੀਸ.
ਏਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਸਕਲਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਚ ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਾਦਿਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਕਤਰ ਕਤਮਸਦ੍ਦਾ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥਾ. ਉਭਯਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਅਵਯਵਸਮੁਦਾਯਵਚਨੋ. ਇਤਰਸਦ੍ਦੋ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਯੋਗੀਵਚਨੋ. ਅਞ੍ਞਸਦ੍ਦੋ ਅਧਿਗਤਾਪਰਵਚਨੋ. ਅਞ੍ਞਤਰ ਅਞ੍ਞਤਮਸਦ੍ਦਾ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥਾ. ਪੁਬ੍ਬਾਦਯੋ ਉਤ੍ਤਰਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਦਿਸਾਕਾਲਾਦਿਵਵਤ੍ਥਾਵਚਨਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬ ¶ ਪਰਾ ਪਰ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰਸਦ੍ਦਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਯਥਾਰਹਂ ਕਾਲਦੇਸਾਦਿਵਚਨਾ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਦਿਸਾਦਿਵਚਨਾ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਠਾਨਾਦਿਵਚਨਾ. ਅਧਰਸਦ੍ਦੋਪਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਵਵਤ੍ਥਾਵਚਨੋਯੇਵ, ਸੋ ਚ ਤਿਲਿਙ੍ਗੋ ‘‘ਅਧਰੋ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਧਰਾ ਅਰਣੀ, ਅਧਰਂ ਭਾਜਨ’’ਮਿਤਿ, ਯਂਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥੋ. ਤਂਸਦ੍ਦੋ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਵਚਨੋ. ਏਤਸਦ੍ਦੋ ਸਮੀਪਵਚਨੋ. ਇਮਸਦ੍ਦੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੀਪਵਚਨੋ. ਅਮੁਸਦ੍ਦੋ ਦੂਰਵਚਨੋ. ਕਿਂਸਦ੍ਦੋ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥੋ. ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਸਙ੍ਖਾਦਿਵਚਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –
ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਸੇਟ੍ਠਅਸਹਾਯਸਙ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੇਟ੍ਠੇ. ‘‘ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸਹਾਯੇ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਙ੍ਖਾਯਨ੍ਤਿ.
ਯਤ੍ਥੇਸ ਸਙ੍ਖਾਵਚਨੋ, ਤਤ੍ਥੇਕਵਚਨਨ੍ਤੋਵ. ਉਭਸਦ੍ਦੋ ਦ੍ਵਿਸਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯੋ. ਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਸਦ੍ਦਾ ਸਙ੍ਖਾਵਚਨਾ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਾਵ. ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦੋ ਯੇਨ ਕਥੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵਚਨਂ. ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵਚਨਂ.
ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਕਥਯਾਮ –
ਸਬ੍ਬੋ, ਸਬ੍ਬੇ. ਸਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬੇ. ਸਬ੍ਬੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਭਿ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਹਾ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਭਿ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ. ਭੋ ਸਬ੍ਬ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇ.
ਤਤ੍ਰ ¶ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਭੂਤੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਭੂਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਾਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਪਨ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਵਿਸਯੇ ਸਬ੍ਬ ਕਤਰ ਕਤਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਂ ਯਥਾ?
‘‘ਸਬ੍ਬਾ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿਕਂ ਰੂਪਂ, ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ ਭੁਮ੍ਮਕੇ ਪਨ;
‘‘ਸਬ੍ਬੇ’’ ਇਚ੍ਚਾਦਿਕਂ ਰੂਪਂ, ਯਮਕੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ.
ਤਞ੍ਚੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ ਯੋਗਿਨੋ;
ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਞ੍ਹਿ, ਵਿਵਿਧਂ ਦੁਬ੍ਬੁਧਂ ਯਤੋ.
ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਾਯੋ. ਸਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਾਯੋ. ਸਬ੍ਬਾਯ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ, ਸਬ੍ਬਾਹਿ, ਸਬ੍ਬਾਭਿ. ਸਬ੍ਬਾਯ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ, ਸਬ੍ਬਾਸਂ. ਸਬ੍ਬਾਯ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ, ਸਬ੍ਬਾਹਿ, ਸਬ੍ਬਾਭਿ. ਸਬ੍ਬਾਯ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ, ਸਬ੍ਬਾਸਂ. ਸਬ੍ਬਾਯਂ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਂ, ਸਬ੍ਬਾਸੁ. ਭੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਾਯੋ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਭਾਵਿਕਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਭਾਵਿਕਾਯੋ’’ਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਕਞ੍ਞਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਕਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਪਞ੍ਚਮੀਛਟ੍ਠੀਸਤ੍ਤਮੀਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਕਰਣਪ੍ਪਯੋਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਦੇਤਿ. ਅਯਂ ਕਞ੍ਞਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਹੀਨਾ ਵਿਰੂਪਾ. ਅਯਂ ਕਞ੍ਞਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਉਤ੍ਤਮਾ ਅਭਿਰੂਪਾ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਅਪੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਧਨਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾ ਕਞ੍ਞਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ.
ਸਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਭਿ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਹਾ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਭਿ ¶ . ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਹਿ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ. ਭੋ ਸਬ੍ਬ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਭੂਤਂ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਪਰਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੋ ਸਬ੍ਬਵੇਰੀ’’ਇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣੋ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੇਰੀ, ਸਬ੍ਬੇ ਵਾ ਵੇਰਿਨੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋਯਂ ਸਬ੍ਬਵੇਰੀਤਿ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਮਾਲਾ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤਾ, ਏਵਂ ਕਤਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਧਰਸਦ੍ਦਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਉਭਯਸਦ੍ਦਵਜ੍ਜਿਤੋ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪੇਯ੍ਯਾਲੋ –
ਕਤਰੋ, ਕਤਰੇ. ਕਤਰਂ…ਪੇ… ਭੋ ਕਤਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਤਰੇ. ਕਤਮੋ, ਕਤਮੇ. ਇਤਰੋ, ਇਤਰੇ. ਅਞ੍ਞੋ, ਅਞ੍ਞੇ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ, ਅਞ੍ਞਤਰੇ. ਅਞ੍ਞਤਮੋ, ਅਞ੍ਞਤਮੇ. ਪੁਬ੍ਬੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ. ਪਰੋ, ਪਰੇ. ਅਪਰੋ, ਅਪਰੇ. ਦਕ੍ਖਿਣੋ, ਦਕ੍ਖਿਣੇ. ਉਤ੍ਤਰੋ, ਉਤ੍ਤਰੇ. ਅਧਰੋ, ਅਧਰੇ…ਪੇ… ਭੋ ਅਧਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਧਰੇਤਿ.
ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਸਦ੍ਦਸਹਿਤੋ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਪੇਯ੍ਯਾਲੋ –
ਕਤਰਂ, ਕਤਰਾਨਿ. ਕਤਰਂ…ਪੇ… ਭੋ ਕਤਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਕਤਰਾਨਿ. ਕਤਮਂ. ਉਭਯਂ. ਇਤਰਂ. ਅਞ੍ਞਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਂ. ਅਞ੍ਞਤਮਂ. ਪੁਬ੍ਬਂ. ਪਰਂ. ਅਪਰਂ. ਦਕ੍ਖਿਣਂ. ਉਤ੍ਤਰਂ. ਅਧਰਂ, ਅਧਰਾਨਿ. ਅਧਰਂ…ਪੇ… ਭੋ ਅਧਰ, ਭਵਨ੍ਤੋ ਅਧਰਾਨੀਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਪੁਨ੍ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ਪਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਰੂਪਨ੍ਤਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵਿਯ ‘‘ਪਰਾ’’ਤਿ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਨਯੋ ਅਪਰਸਬ੍ਬਕਤਰਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਮਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਨਵਸੁ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਪੁਬ੍ਬਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰਾਧਰੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯ. ਤਥਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੇ’’ਤਿ ਵਿਯ ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਸਙ੍ਖੇਪੇ ‘‘ਇਤਰੇ’’ਤਿ, ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਚ ‘‘ਪਰੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀਏਕਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬ ਅਞ੍ਞਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ, ਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਕਤਰਕਤਮਾਦੀਸੁ ਸੇਸੇਸੁ ਅਧਰਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯ. ਤਥਾ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਾ ਕਤਰਾ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਪਞ੍ਚਮੀਏਕਵਚਨਨਯੋ ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਚੇ, ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਸਦ੍ਦਸਹਿਤੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪੇਯ੍ਯਾਲੋ –
ਕਤਰਾ, ਕਤਰਾ, ਕਤਰਾਯੋ. ਕਤਰਂ…ਪੇ… ਭੋਤਿ ਕਤਰੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਕਤਰਾ, ਕਤਰਾਯੋ. ਕਤਮਾ. ਉਭਯਾ. ਇਤਰਾ. ਅਞ੍ਞਤਰਾ. ਅਞ੍ਞਤਮਾ. ਪੁਬ੍ਬਾ. ਪਰਾ. ਅਪਰਾ. ਦਕ੍ਖਿਣਾ. ਉਤ੍ਤਰਾ. ਅਧਰਾ, ਅਧਰਾ, ਅਧਰਾਯੋ. ਅਧਰਂ…ਪੇ… ਭੋਤਿ ਅਧਰੇ, ਭੋਤਿਯੋ ਅਧਰਾ, ਅਧਰਾਯੋਤਿ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇਸੁ ਇਤਰ ਅਞ੍ਞ ਅਞ੍ਞਤਰ ਅਞ੍ਞਤਮਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾਦੀਸੁ ‘‘ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਕੋਚਿ ਭੇਦੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਏਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ, ਇਤਰਾਯ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਾਯ. ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ, ਅਞ੍ਞਤਮਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਤਮਾਯਾ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਨਮੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ. ਕਸ੍ਸਾਹਂ ਕੇਨ ਹਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਕਰਣਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਪ੍ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਪਨੇਕਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ, ਇਤਰਿਸ੍ਸਂ, ਇਤਰਾਯ, ਇਤਰਾਯਂ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ, ਅਞ੍ਞਾਯ, ਅਞ੍ਞਾਯਂ, ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਂ, ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ, ਅਞ੍ਞਤਰਾਯਂ, ਅਞ੍ਞਤਮਿਸ੍ਸਾ, ਅਞ੍ਞਤਮਿਸ੍ਸਂ, ਅਞ੍ਞਤਮਾਯ, ਅਞ੍ਞਤਮਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ.
ਤਤ੍ਰ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਂ, ਪਦੇਸਸਬ੍ਬਂ, ਆਯਤਨਸਬ੍ਬਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਵਿਸਯੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਪ੍ਪਯੋਗੋ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਦੇਸਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ… ਕਤਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਸਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚੇਵ ਰੂਪਾ ਚ…ਪੇ… ਮਨੋ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮਾ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਯਤਨਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਕ੍ਕਾਯਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਆਗਤੋ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਇਤਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਸਪ੍ਪਦੇਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਪਦੇਸੇਸੁ ¶ , ਅਥੋ ਆਯਤਨੇਪਿ ਚ;
ਸਕ੍ਕਾਯੇ ਚਾਤਿ ਚਤੂਸੁ, ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਕਤਰ ਕਤਮਸਦ੍ਦੇਸੁ ਕਤਰਸਦ੍ਦੋ ਅਪ੍ਪੇਸੁ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮੁਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਤਮਸਦ੍ਦੋ ਬਹੂਸੁ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਤਰਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਪ੍ਪਵਿਸਯੋ, ਕਤਮਸਦ੍ਦੋ ਬਹੁਵਿਸਯੋ. ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ ‘‘ਕਤਰੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਕਤਰੋ ਅਯਂ. ਕਤਮੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ. ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ. ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਦਸ ਦਿਸਤਾ, ਇਮਾਯੋ, ਕਤਮਂ ਦਿਸਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਨਾਗਰਾਜਾ’’. ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਉਭਯੋ. ਉਭਯਂ. ਉਭਯੋ. ਉਭਯੇਨ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸਮਂ. ਉਭਯੋ ਜਨਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਉਭਯੋ ਜਨੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਉਭੋ ਪੁਤ੍ਤਾ. ਉਭੋ ਪੁਤ੍ਤੇਤਿ. ‘‘ਉਭਯੋ’’ਤਿ ਹਿ ਪਦਂ ‘‘ਉਭੋ’’ਤਿ ਪਦਮਿਵ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਕਵਚਨਨ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ –
‘‘ਏਕਰਤ੍ਤੇਨ ਉਭਯੋ, ਤੁਵਞ੍ਚ ਧਨੁਸੇਖ ਚ;
ਅਨ੍ਨਮੇਵਾਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਉਭਯੋ ਦੇਵਮਾਨੁਸਾ’’
‘‘ਉਭਯੋ ਤੇ ਪਿਤਾਭਾਤਰੋ’’ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਸਾਧਕਾਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਦਾ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਭਯੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ, ਤਦਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ. ਕੋ ਹਿ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਨਨ੍ਤਨਯਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਨਯਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ. ਇਦਞ੍ਚੇਤ੍ਥੁਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ –
ਅਞ੍ਞਸਦ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ, ਦਕ੍ਖਿਣੋ ਚੁਤ੍ਤਰੋ ਪਰੋ;
ਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁ ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕੇਸੁਪਿ.
ਏਤੇਸਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋਵ.
ਇਦਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਯਦਾ ਬਾਲਵਾਚਕੋ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸ ਕਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੋ, ਬਾਲੋ ਪੁਰਿਸੋ. ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਾ, ਬਾਲਾ ਇਤ੍ਥੀ. ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ, ਬਾਲਂ ਕੁਲਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਞ੍ਞੋ, ਅਞ੍ਞਾ. ਅਞ੍ਞਂ, ਅਞ੍ਞੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ, ਅਞ੍ਞਾ, ਅਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨੇਵ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ, ਅਞ੍ਞਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੇ ਬਾਲਜਨੇ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਜਨਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਜਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਚਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਂ ਨ ਸਾਧੇਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਨਂ ਜਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਜਨਾਨਂ, ਅਞ੍ਞੇਸਾਨਂ ਜਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਚਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਂ ਨ ਸਾਧੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਂ ਇਤ੍ਥੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ, ‘‘ਅਞ੍ਞਾਨਂ ਕੁਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕੁਲਾਨਂ, ਅਞ੍ਞੇਸਾਨਂ ਕੁਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ. ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਵਸੇਨ ਪਨ ਅਧਿਗਤਾਪਰਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯਂ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਂ ਨ ਸਾਧੇਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ¶ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਯਤ੍ਥ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਨੀਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗੋ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਿਵਿਚਾਰਣੇ ਹੇਤੁਤ੍ਤਾ, ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਿਵਿਚਾਰਣਾ ਨੀਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾ ਚ ਵਿਨਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਸਦ੍ਦੋ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕੋਪਿ ਭਵਤਿ.
ਪੁਬ੍ਬ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰ ਪਰਸਦ੍ਦੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਯਤ੍ਥ ਪਧਾਨਵਾਚਕੋ, ਯਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸੇਮ੍ਹਂ ਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਲੋਹਿਤਕੋਪਜਵਾਚਕੋ, ਤਤ੍ਥ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕੋ. ਪਠਮਤ੍ਥੇ ਤਿਲਿਙ੍ਗੋ, ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇ ਏਕਲਿਙ੍ਗੋ. ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਪਨ ਉਤ੍ਤਰਸਦ੍ਦੋ ਚ ਪਰਸਦ੍ਦੋ ਚ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕੋ ਤਿਲਿਙ੍ਗੋਯੇਵ. ਤਥਾ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਸ੍ਸਾ ਵਹਨ੍ਤਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥਚਤੁਰਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਦਕ੍ਖਿਣਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਪੇਤਾਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਵਾਚਕੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾਸਦ੍ਦੋ ਨਿਯੋਗਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕੋਯੇਵ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞ ਪੁਬ੍ਬ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰ ਪਰਸਦ੍ਦਾ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਪਿ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁਪਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮੇਸੁਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਇਦਾਨਿ ਕਤਰਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਰਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੋ ਨੀਯਤੇ ‘‘ਕਤਰਗਾਮਵਾਸੀ ਕਤਮਗਾਮਵਾਸੀ. ਉਭਯਗਾਮਵਾਸਿਨੋ, ਇਤਰਗਾਮਵਾਸੀ ਅਞ੍ਞਤਰਗਾਮਵਾਸੀ, ਪੁਬ੍ਬਦਿਸਾ, ਪਰਜਨੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾ, ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾ, ਅਧਰਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ‘‘ਕਤਰੋ ਗਾਮੋ ਕਤਰਗਾਮੋ, ਕਤਮੋ ਗਾਮੋ ਕਤਮਗਾਮੋ, ਉਭਯੋ ਗਾਮਾ ਉਭਯਗਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਰਹਂ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ, ਕਤਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਕਤਮਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਚ ਰੂਪਾਨਿ ਗਰੂ ‘‘ਕਤਰੋ ਚ ਕਤਮੋ ਚ ਕਤਰਕਤਮੇ ਕਤਰਕਤਮਾ ਵਾ’’ਤਿ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਨਯੇਨ ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਿਕੇਸੁ ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਚ ਕਤਰ ਕਤਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਕਤਰਕਤਮੇਸਂ, ਕਤਰਕਤਮੇਸਾਨਂ, ਕਤਰਕਤਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸਿਯੁਂ ‘‘ਕਤਰਾ ਚ ਕਤਮਾ ਚ ਕਤਰਕਤਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਕਤਸਮਾਸੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਨਯੇਨ, ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਿਕੇਸੁ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਕਤਰਞ੍ਚ ਕਤਮਞ੍ਚ ਕਤਰਕਤਮਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਕਤਸਮਾਸੇ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਨਯੇਨ, ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਿਕੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਦਿਸਦ੍ਦਾ ਦ੍ਵਨ੍ਦਸਮਾਸਾਦਿਵਿਧਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਰੂਪਵਨ੍ਤੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯਥਾ? ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾ, ਅਧਰੁਤ੍ਤਰਾ, ਮਾਸਪੁਬ੍ਬਾ ਪੁਰਿਸਾ, ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ ਪੁਰਿਸਾ, ਤਥਾਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ ਸਾਵਕਾ, ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਪਠਮਾਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਤ੍ਥੇਕਾਰੋ ਆਦੇਸਭੂਤੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨਂ ਅਧਰੁਤ੍ਤਰਾਨਂ, ਮਾਸਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ, ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਂ ਸਾਨਮਿਚ੍ਚੇਤੇ ਆਦੇਸਭੂਤਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਂ, ਤਥਾਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਵਿਕਾਨਂ, ਕੁਲਾਨਂ ਵਾ, ਇਦਂ ਤਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਂ ਸਾਨਮਿਚ੍ਚੇਤੇ ਆਦੇਸਭੂਤਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਾਸਪੁਬ੍ਬਾਯਂ ਮਾਸਪੁਬ੍ਬਾਯ, ਪਿਯਪੁਬ੍ਬਾਯਂ ਪਿਯਪੁਬ੍ਬਾਯ, ਇਦਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਮੀਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਏਕਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਤ੍ਥਾਦੇਸਭੂਤਾ ਸਂ ਸਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਾਸਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ, ਪਿਯਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ, ਇਦਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਬਹੁਵਚਨਰੂਪਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਦੇਸਭੂਤੋ ਸਮਿਚ੍ਚੇਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਦੀਨਂ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹਂ ਸਮਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਯਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਯੋ, ਯੇ. ਯਂ, ਯੇ. ਯੇਨ, ਯੇਹਿ, ਯੇਭਿ. ਯਸ੍ਸ, ਯੇਸਂ, ਯੇਸਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ, ਯਮ੍ਹਾ, ਯੇਹਿ, ਯੇਭਿ. ਯਸ੍ਸ, ਯੇਸਂ, ਯੇਸਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ, ਯਮ੍ਹਿ, ਯੇਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ. ਯਂ, ਯਾਨਿ. ਯਂ, ਯਾਨਿ. ਯੇਨ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਂ, ਯਾਨਿ, ਯਾ. ਯਂ, ਯਾਨਿ, ਯੇ. ਯੇਨ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਹਿ ਨਿਕਾਰਲੋਪੋ ਭਵਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਨ ਨਿਕਾਰਸ੍ਸ ਆਕਾਰੇਕਾਰਾਦੇਸਾਪਿ ਗਾਥਾਵਿਸਯੇ.
‘‘ਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਵਰਮਾਭੁਜੇ;
ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਅਜ੍ਜ ਪਦਿਸ੍ਸਰੇ’’ਤਿ ਚ,
‘‘ਕਿਂ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਰਤਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਤਂ ਜਿਨਨ੍ਤੋ ਹਰੇ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਯਾ, ਯਾ, ਯਾਯੋ. ਯਂ, ਯਾ, ਯਾਯੋ. ਯਾਯ, ਯਾਹਿ, ਯਾਭਿ. ਯਾਯ, ਯਸ੍ਸਾ, ਯਾਸਂ. ਯਾਯ, ਯਾਹਿ, ਯਾਭਿ. ਯਾਯ, ਯਸ੍ਸਾ, ਯਾਸਂ. ਯਸ੍ਸਂ, ਯਾਯਂ, ਯਾਸੁ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਯਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਲਪਨਪਦਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਤਂਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਪਦਮਾਲਾਦੀਸੁਪਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਯਂ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਦੇਵਾਨਂ ਤਾਵਤਿਂਸਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਆਰੋਚੇਮਿ ਤਂ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਯਨ੍ਤਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਅਕਿਤ੍ਤਯੀ ਨੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇ. ‘‘ਅਟ੍ਠਾ ਨਮੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰਣਵਚਨੇ. ‘‘ਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ¶ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥੇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗੇ ਚ, ਭੁਮ੍ਮੇ ਚ ਕਰਣੇਪਿ ਚ;
ਚਤੂਸ੍ਵੇਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ, ਯਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.
ਪਰਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਯਂਖਨ੍ਧਾਦਿ, ਯਂਗੁਣਾ, ਯਗ੍ਗੁਣਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਖਨ੍ਧਾਦਿ ਯਂਖਨ੍ਧਾਦਿ, ਯੇ ਗੁਣਾ ਯਂਗੁਣਾਤਿ ਸਮਾਸਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ‘‘ਯਂਗੁਣਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕਞ੍ਚੇਤਂ ਨਾਮਂ, ਤੇਸਂ ਗੁਣਾਨਂ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ‘‘ਯੇ ਗੁਣਾ ਯਂਗੁਣਾ, ਯਂਗੁਣਾ ਏਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਯਂਗੁਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਜਾਤਂ ‘ਭਗਵਾ’ਤਿ ਇਦਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਯਂਗੁਣਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਗ੍ਗੁਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਗੁਣਾ ਯਗ੍ਗੁਣਾ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਅਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਯਗ੍ਗੁਣਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਿਯਾ;
ਅਥ ਕਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਜਞ੍ਞਾ, ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭੂਗੁਣਂ ਨਮੇ’’ਤਿ
ਪੋਰਾਣਕਵਿਰਚਨਾਯਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਗੁਣਾ ਯਗ੍ਗੁਣਾ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ.
ਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਪਦੇਹਿ ਵੇ;
ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮੋ ਵਾਥ, ਦ੍ਵਿਭਾਵੋ ਵਾ ਸਿਯਾ ਦ੍ਵਿਧਾ.
ਏਵਂ ਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ.
ਇਦਾਨਿ ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਸੋ, ਤੇ. ਨਂ, ਤਂ, ਨੇ, ਤੇ. ਨੇਨ, ਤੇਨ, ਨੇਹਿ, ਤੇਹਿ, ਨੇਭਿ, ਤੇਭਿ. ਅਸ੍ਸ, ਨਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ, ‘ਨੇਸਂ, ਤੇਸਂ (ਆਸਂ). ਅਸ੍ਮਾ, ਨਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ, ਨਮ੍ਹਾ, ਤਮ੍ਹਾ, ਨੇਹਿ, ਤੇਹਿ, ਨੇਭਿ, ਤੇਭਿ. ਅਸ੍ਸ, ਨਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ, ਨੇਸਂ, ਤੇਸਂ (ਆਸਂ). ਅਸ੍ਮਿਂ, ਨਸ੍ਮਿਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ, ਅਮ੍ਹਿ, ਨਮ੍ਹਿ, ਤਮ੍ਹਿ, ਤ੍ਯਮ੍ਹਿ, ਨੇਸੁ, ਤੇਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਤ੍ਥ ¶ ਚ ਆਸਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਨੇਵਾਸਂ ਕੇਸਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਚ ਜਾਲਿਨੋ’’ਤਿ ਗਾਥਾ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਸੋ ਚ ਤਿਲਿਙ੍ਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤ੍ਯਮ੍ਹੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ –
‘‘ਯਦਾਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਸੋਚੇਯ੍ਯਞ੍ਚਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ;
ਅਥ ਵਿਸ੍ਸਾਸਤੇ ਤ੍ਯਮ੍ਹਿ, ਗੁਯ੍ਹਞ੍ਚਸ੍ਸ ਨ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ
ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਰੂਪਵਿਸੇਸੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਰਿਯਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ. ਏਸੇ ਸੇ ਏਕੇ ਏਕਟ੍ਠੇਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਕਾਨਮੇਤ ਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤੇਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤੇਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਨ ਤੇ ਸੁਖਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਤਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨੇ ਆਗਤੋ, ‘‘ਤੇ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਦਾਰਕੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨੇ. ‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ. ਨਮੋ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧ ਵੀਰਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਚ ਆਦੀਸੁ ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ, ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਉਪਧੀ ਤੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਆਸਵਾ ਤੇ ਪਦਾਲਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ਆਦੀਸੁ ਕਰਣੇ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤੇ ਵਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ, ਤਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗੇ ਚ, ਕਰਣੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਿਯੇ;
ਸਾਮਿਮ੍ਹਿ ਚਾਤਿ ਤੇਸਦ੍ਦੋ, ਪਞ੍ਚਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਂ, ਤਾਨਿ. ਤਂ, ਤਾਨਿ. ਨੇਨ, ਤੇਨ ਇਚ੍ਚਾਦਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਸਾ ¶ , ਤਾ, ਤਾਯੋ. ਨਂ, ਤਂ, ਨਾ, ਤਾ, ਨਾਯੋ, ਤਾਯੋ. ਨਾਯ, ਤਾਯ, ਨਾਹਿ, ਤਾਹਿ, ਨਾਭਿ, ਤਾਭਿ. ਅਸ੍ਸਾ, ਨਸ੍ਸਾ, (ਤਿਸ੍ਸਾ,) ਤਸ੍ਸਾ, ਨਾਯ, ਤਾਯ, ਨਾਸਂ, ਤਾਸਂ, ਸਾਨਂ, ਆਸਂ. ਅਸ੍ਸਾ, ਨਸ੍ਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ, ਨਾਯ, ਤਾਯ, ਨਾਹਿ, ਤਾਹਿ, ਨਾਭਿ, ਤਾਭਿ. ਅਸ੍ਸਾ, ਨਸ੍ਸਾ, (ਤਿਸ੍ਸਾ,) ਤਸ੍ਸਾ, ਨਾਯ, ਤਾਯ, ਨਾਸਂ, ਤਾਸਂ, ਸਾਨਂ, ਆਸਂ. ਨਾਯ, ਤਾਯ, ਅਸ੍ਸਂ, ਨਸ੍ਸਂ, ਤਿਸ੍ਸਂ, ਤਸ੍ਸਂ, ਨਾਯਂ, ਤਾਯਂ, ਨਾਸੁ, ਤਾਸੁ, ਤ੍ਯਾਸੁ. ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨਾਸਂ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਖਿਡ੍ਡਾ ਪਣਿਹਿਤਾ ਤ੍ਯਾਸੁ, ਰਤਿ ਤ੍ਯਾਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ. ਬੀਜਾਨਿ ਤ੍ਯਾਸੁ ਰੁਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਸਾਨਂ ਆਸਂ ਤ੍ਯਾਸੂ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾਨਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਨਿ. ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਵਚਨਸ੍ਸ ਤਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ –
‘‘ਤਂ ਤ੍ਵਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਯਾਚਸ੍ਸੁ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਪਦਿਸ੍ਸਰੇ;
ਆਦੋ ਤਂ ਤੇਤਿਆਦੀਨਿ, ਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਨੋ ਤਥਾ.
ਨਂ ਨੇ ਨੇਨਾਤਿਆਦੀਨਿ, ਵੋ ਨੋਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਵਿਯ;
ਪਦਤੋ ਪਰਭਾਵਮ੍ਹਿ, ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ.
‘‘ਅਥ ਨਂ ਅਥ ਨੇ ਆਹ, ਨ ਚ ਨਂ ਪਟਿਨਨ੍ਦਤਿ’’;
ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਯੋਗਾਨਿ, ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ.
ਕੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵਦੇਯ੍ਯ –
‘‘ਯਥਾ ਨਦੀ ਚ ਪਨ੍ਥੋ ਚ, ਪਾਨਾਗਾਰਂ ਸਭਾ ਪਪਾ;
ਏਵਂ ਲੋਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ, ਨਾਸਂ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ¶ –
ਪਦਤੋ ਅਪਰਤ੍ਤੇਪਿ, ਨਾਸਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾ;
ਆਦੋਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਵ, ਨਂ ਨੇਇਚ੍ਚਾਦਯੋ ਇਤਿ.
ਸੋ ਪਨੇਵਨ੍ਤੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਤਵ ਵਾਦੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ;
ਨਾਸਂਸਦ੍ਦੋ ਨਸਦ੍ਦੋ ਚ, ਆਸਂਸਦ੍ਦੋ ਚ ਲਬ੍ਭਰੇ.
ਤਸ੍ਮਾ ‘ਆਸਂ ਨ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’ਇਤਿ;
ਅਤ੍ਥੋਵ ਭਵਤੇ ਏਵਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਧਾਰੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਨਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੇ ਪੁਰਿਸੇ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਤੋ ਅਪਰਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਨਂ, ਨੇ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨਾਪਿ ਨਯੇਨ ਪਦਤੋ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਕਦਾਚਿ ਸਿਯੁਂ. ਮਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਵਦਾਮ, ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਤਂਪੁਤ੍ਤੋ, ਤਂਸਦਿਸੋ, ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ, ਤਪ੍ਪੋਣੋ, ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋ, ਤਬ੍ਭੂਤੋ, ਤਗ੍ਗੁਣੋ, ਤਸ੍ਸਦਿਸੋ’’ਤਿ.
ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਪਦੇਹਿ ਵੇ;
ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮੋ ਪੁਬ੍ਬ-ਪਦੇ ਦ੍ਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤੁ ਪਚ੍ਛਿਮੇ.
ਏਵਂ ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ.
ਇਦਾਨਿ ਏਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਏਸੋ, ਏਤੇ. ਏਤਂ, ਏਤੇ. ਏਤੇਨ, ਏਤੇਹਿ, ਏਤੇਭਿ. ਏਤਸ੍ਸ, ਏਤੇਸਂ, ਏਤੇਸਾਨਂ. ਏਤਸ੍ਮਾ, ਏਤਮ੍ਹਾ, ਏਤੇਹਿ, ਏਤੇਭਿ. ਏਤਸ੍ਸ, ਏਤੇਸਂ, ਏਤੇਸਾਨਂ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ, ਏਤਮ੍ਹਿ, ਏਤੇਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਏਤਂ, ਏਤਾਨਿ. ਏਤਂ, ਏਤਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ, ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਏਸਾ ¶ , ਏਤਾ, ਏਤਾਯੋ. ਏਤਂ, ਏਤਾ, ਏਤਾਯੋ. ਏਤਾਯ, ਏਤਾਹਿ, ਏਤਾਭਿ. ਏਤਾਯ, ਏਤਿਸ੍ਸਾ, ਏਤਿਸ੍ਸਾਯ, ਏਤਾਸਂ. ਏਤਾਯ, ਏਤਾਹਿ, ਏਤਾਭਿ. ਏਤਾਯ, ਏਤਿਸ੍ਸਾ, ਏਤਿਸ੍ਸਾਯ, ਏਤਾਸਂ. ਏਤਾਯ, ਏਤਿਸ੍ਸਂ, ਏਤਾਸੁ. ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਏਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਪਰਪਦੇਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੋਪਿਸ੍ਸ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਨਿਧਿਯ੍ਯਤਿ. ਏਤਪ੍ਪਰਮਾਯੇਵ ਦੇਵਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ.
ਸਮਾਸੇ ਏਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਪਦੇਹਿ ਵੇ;
ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮੋ ਪੁਬ੍ਬ-ਪਦੇ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤਿ ਚ.
ਇਦਾਨਿ ਇਦਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਅਯਂ, ਇਮੇ. ਇਮਂ, ਇਮੇ. ਅਨੇਨ, ਇਮਿਨਾ, ਏਹਿ, ਏਭਿ, ਇਮੇਹਿ, ਇਮੇਭਿ. ਅਸ੍ਸ, ਇਮਸ੍ਸ, ਏਸਂ, ਏਸਾਨਂ, ਇਮੇਸਂ, ਇਮੇਸਾਨਂ. ਅਸ੍ਮਾ, ਇਮਸ੍ਮਾ, ਇਮਮ੍ਹਾ, ਏਹਿ, ਏਭਿ, ਇਮੇਹਿ, ਇਮੇਭਿ. ਅਸ੍ਸ, ਇਮਸ੍ਸ, ਏਸਂ, ਏਸਾਨਂ, ਇਮੇਸਂ, ਇਮੇਸਾਨਂ. ਅਸ੍ਮਿਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ, ਅਮ੍ਹਿ, ਇਮਮ੍ਹਿ, ਏਸੁ, ਇਮੇਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਇਦਂ, ਇਮਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਅਯਂ, ਇਮਾ, ਇਮਾਯੋ. ਇਮਂ, ਇਮਾ, ਇਮਾਯੋ. ਇਮਾਯ, ਇਮਾਹਿ, ਇਮਾਭਿ. ਅਸ੍ਸਾ, ਅਸ੍ਸਾਯ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾਯ, ਇਮਾਯ, ਇਮਾਸਂ. ਅਸ੍ਸਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ, ਇਮਾਯ, ਇਮਾਹਿ, ਇਮਾਭਿ. ਅਸ੍ਸਾ, ਅਸ੍ਸਾਯ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾਯ, ਇਮਾਯ, ਇਮਾਸਂ. ਅਸ੍ਸਂ, ਇਮਿਸ੍ਸਂ, ਇਮਾਯ, ਇਮਾਯਂ, ਇਮਾਸੁ. ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਇਦਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ.
ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਤੁ ‘‘ਇਮਸ੍ਸਿਦਮਂਸਿਸੁ ਨਪੁਂਸਕੇ’’ਤਿ ਇਮਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਪਕਤਿਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਇਦਂਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ‘‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਵਾ ਸਮੂਹੋ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਤਿ ਤਾਸਦ੍ਦੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ਯਥਾ ਦੇਵੋ ਏਵ ਦੇਵਤਾਤਿ. ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮੂਹੋ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਤਿ ਸਮੂਹਤ੍ਥਂ ਤਾਸਦ੍ਦਮਾਹ ਯਥਾ ਜਨਾਨਂ ਸਮੂਹੋ ਜਨਤਾਤਿ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਚ ਇਦਂਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਪਕਤਿਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਸਮਾਸੇ ਇਦਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਪਦੇਨ ਵੇ;
ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਤ੍ਵੇਵ, ਰੂਪਂ ਦ੍ਵਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯੁਤ੍ਤਰੇ.
ਇਦਾਨਿ ਅਮੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਅਸੁ, ਅਮੁ, ਅਮੂ. ਅਮੁਂ, ਅਮੂ. ਅਮੁਨਾ, ਅਮੂਹਿ, ਅਮੂਭਿ. ਅਮੁਸ੍ਸ, ਦੁਸ੍ਸ, ਅਮੂਸਂ, ਅਮੂਸਾਨਂ. ਅਮੁਸ੍ਮਾ, ਅਮੁਮ੍ਹਾ, ਅਮੂਹਿ, ਅਮੂਭਿ. ਅਮੁਸ੍ਸ, ਦੁਸ੍ਸ, ਅਮੂਸਂ, ਅਮੂਸਾਨਂ. ਅਮੁਸ੍ਮਿਂ, ਅਮੁਮ੍ਹਿ, ਅਮੂਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਅਦੁਂ, ਅਮੂਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਅਸੁ, ਅਮੁ, ਅਮੂ, ਅਮੁਯੋ. ਅਮੂਂ, ਅਮੂ, ਅਮੁਯੋ. ਅਮੁਯਾ, ਅਮੂਹਿ, ਅਮੂਭਿ. ਅਮੁਸ੍ਸਾ, ਅਮੁਯਾ, ਅਮੂਸਂ, ਅਮੂਸਾਨਂ. ਅਮੁਯਾ, ਅਮੂਹਿ, ਅਮੂਭਿ. ਅਮੁਸ੍ਸਾ, ਅਮੁਯਾ, ਅਮੂਸਂ, ਅਮੂਸਾਨਂ. ਅਮੁਯਾ, ਅਮੁਯਂ, ਅਮੁਸ੍ਸਂ, ਅਮੂਸੁ. ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਅਮੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ, ਸਮਾਸੋ ਪਨ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ.
ਤਤ੍ਰ ‘‘ਦੁਸ੍ਸ ਮੇ ਖੇਤ੍ਤਪਾਲਸ੍ਸ, ਰਤ੍ਤਿਭਤ੍ਤਂ ਅਪਾਭਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਦੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਮਮ੍ਹੇਹਿ ਠਪਿਤਂ. ਕਕਾਰਾਗਮਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ¶ ਵਸੇਨ ਅਯਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
‘‘ਅਸੁਕੋ, ਅਸੁਕਾ. ਅਸੁਕਂ, ਅਸੁਕੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਅਮੁਕੋ, ਅਮੁਕਾ. ਅਮੁਕਂ, ਅਮੁਕੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਪੁਰਿਸਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਅਸੁਕਾ, ਅਸੁਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਅਮੁਕਾ, ਅਮੁਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਕਞ੍ਞਾਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਅਸੁਕਂ, ਅਸੁਕਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਅਮੁਕਂ, ਅਮੁਕਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਨਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਦਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਨਿਪਿ ਕਕਾਰਾਗਮਵਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਕੋ, ਕੇ. ਕਂ, ਕੇ. ਕੇਨ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਿਸ੍ਸ, ਕੇਸਂ. ਕਸ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਹਾ, ਕੇਹਿ, ਕੇਭਿ. ਕਸ੍ਸ, ਕਿਸ੍ਸ, ਕੇਸਂ. ਕਸ੍ਮਿਂ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ, ਕਮ੍ਹਿ, ਕਿਮ੍ਹਿ, ਕੇਸੁ. ਇਦਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ.
ਰੂਪਵਿਸੇਸੋਪੇਤ੍ਥ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਕੇ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇ ਚ ਰਕ੍ਖਸੇ ਨਾਗੇ, ਕੇ ਕਿਮ੍ਪੁਰਿਸੇ ਚ ਮਾਨੁਸੇ, ਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮਦਦੇ, ਦੀਘਂ ਰਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਾ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੇ ਚ ਛਵੇ ਪਾਥਿਕਪੁਤ੍ਤੇ, ਕਾ ਚ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਸਾਦਨਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕੇ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੇ ਚ ਰਕ੍ਖਸੇ ਨਾਗੇ ਇਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਲ਼ੀਸੁ ‘‘ਕੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੇ’’ਤਿ ਰੂਪਭੇਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਞੇਯ੍ਯੋ. ਤਥਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਏਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਵਧਂ ਰੋਚੇਸਿ ਗੋਤਮ. ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਮੇ ਸਿਵਯੋ ਕੁਦ੍ਧਾ. ਕਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਤਯਾ ਵੀਰ, ਪਤ੍ਥਿਤਾ ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਅਪਿਚ –
‘‘ਕੋ ਤੇ ਬਲਂ ਮਹਾਰਾਜ’’, ਇਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਲ਼ਿਸੁ;
ਕ੍ਵਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ, ਞੇਯ੍ਯਾ ਕੋ ਇਚ੍ਚਯਂ ਸੁਤਿ.
ਪੇਤਂ ¶ ਤਂ ਸਾਮਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਕੋ ਨੁ ਤ੍ਵਂ ਸਾਮ ਜੀਵਸਿ;
ਇਤਿ ਪਾਠੇ ਕਥਂਸਦ੍ਦਾ-ਭਿਧੇਯ੍ਯੇ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਚ.
ਏਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਕੋ ਇਚ੍ਚਯਂ ਰਵੋ;
ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਸੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਰੁਤੋ.
ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇ ਕਂ, ਕਾਨਿ. ਕਂ, ਕਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਰੂਪਂ. ਕਿਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ. ਕਿਂ ਇਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿਆਦਿਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨ ‘‘ਕਿਂ, ਕਾਨਿ. ਕਿਂ, ਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋ, ਇਦਂ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ.
ਕਾ, ਕਾ, ਕਾਯੋ. ਕਂ, ਕਾ, ਕਾਯੋ. ਕਾਯ, ਕਾਹਿ, ਕਾਭਿ. ਕਾਯ, ਕਸ੍ਸਾ, ਕਾਸਂ, ਕਾਸਾਨਂ. ਕਾਯ, ਕਸ੍ਸਾ, ਕਾਹਿ, ਕਾਭਿ. ਕਾਯ, ਕਸ੍ਸਾ, ਕਾਸਂ ਕਾਸਾਨਂ. ਕਾਯ, ਕਸ੍ਸਾ, ਕਾਯਂ, ਕਸ੍ਸਂ, ਕਾਸੁ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਯੋਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਕਾਯੋ ਅਮੋਘਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭਵਤਿ. ਏਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਿਂ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਕਿਂ ਰਾਜਾ ਯੋ ਲੋਕਂ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਰਹਨੇ ਆਗਤੋ. ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨਿਯਮੇ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤੇ ਵਕ੍ਕਲਿ ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਯੋ ਖੋ ਵਕ੍ਕਲਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਤਾਯਂ. ‘‘ਕਿਂ ਨ ਕਾਹਾਮਿ ਤੇ ਵਚੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ. ‘‘ਕਿਂਸੂਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ, ਪੁਚ੍ਛਾ ਚ ਨਾਮ ਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾਦਿਵਸੇਨ ¶ ਅਨੇਕਵਿਧਾ, ਅਤੋ ਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾਦਿਵਸੇਨਪਿ ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਸਨ੍ਤਰਮਾਨੋਵ, ਕਾਸੁਂ ਖਣਸਿ ਸਾਰਥਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਜਾਤਿਂ ਨ ਰੋਚੇਸਿ. ਕੇਨ ਤੇਤਾਦਿਸੋ ਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਸੁਯਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਿਚ੍ਚਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ‘‘ਕਿਂ ਸੀਲਂ. ਕੋ ਸਮਾਧੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਰੂਪਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ‘‘ਕਿਂ ਖਾਦਸਿ. ਕਿਂ ਪਿਵਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੁਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ‘‘ਖਾਦਸਿ ਕਿਂ ਪਿਵਸਿ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕ੍ਰਿਯਾਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਪਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਅਨਾਹਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਗਰਹਾਯਂ ਅਨਿਯਮੇ, ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਤਾਯ ਚ;
ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਪੁਚ੍ਛਾਸੁ, ਕਿਂਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਪਰਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੋਪਿਸ੍ਸ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਕਿਂਸਮੁਦਯੋ, ਕਿਂਵੇਦਨੋ, ਕਿਂਸਞ੍ਞੋਜਨੋ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕੋ, ਕੇ. ਕਾ, ਕਾ, ਕਾਯੋ. ਕਿਂ, ਕਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਂਸਦ੍ਦਮਯਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਤੇ ਪੁਨ ਕਿਮਿਤਿ ਪਕਤਿਭਾਵੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਨਾਮਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਸਮਾਸੇ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਗਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਕਿਨ੍ਨਾਮੋ, ਕੋਨਾਮੋ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਮਰਵੇਨ ਵੇ;
‘‘ਕਿਨ੍ਨਾਮੋ’’ ਇਤਿ ‘‘ਕੋਨਾਮੋ’’, ਇਤਿ ਚੇਵਂ ਗਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ.
‘‘ਕੋਨਾਮੋ ¶ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’, ਇਚ੍ਚਾਦੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ;
ਸਹਞ੍ਞੇਨ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ, ‘‘ਕਿਂ ਕਿਂ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਸੁਯ੍ਯਤੇ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਕਿਂਚਿਤ੍ਤੋ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾਵਿਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਿਂਸਦ੍ਦੋ ਸਰੂਪਮਵਿਜਹਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕਿਂਚਿਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਕਿਂਚਿਤ੍ਤੋ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਾਰੋ ਕਰਣਂ ਸਦ੍ਦਨਿਚ੍ਛਾਰਣਂ ਕਿਂਕਾਰੋ, ਤਂ ਪਟਿਸ੍ਸਾਵੇਤੀਤਿ ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾਵਿਨੀਤਿਆਦਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਕਿਨ੍ਨਰੋ. ਕਿਂਪਕ੍ਕਮਿਵ ਭਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਂ, ਕਿਂਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਪਦਾਵਯਵਭਾਵੇਨ ਸੁਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਦਾਵਯਵਭਾਵੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨੁ ਸੁ ਨੁਖੋ ਕਾਰਣਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਸਹਚਾਰਿਭਾਵੇਨ ਚ ਸੁਯ੍ਯਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ – ਏਸਾ ਤੇ ਇਤ੍ਥੀ ਕਿਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਮ੍ਪੁਰਿਸਾਨੁਚਿਣ੍ਣੋ. ਕਿਂ ਨੁ ਭੀਤੋਵ ਤਿਟ੍ਠਸਿ. ਕਿਂਸੁਛੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ. ਕਿਂ ਨੁਖੋ ਕਾਰਣਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਅਮ੍ਮ ਤੁਵਂ ਪਮਜ੍ਜਸਿ, ਕਿਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਵਾਚਾਯ ਅਦਦਮਪ੍ਪਕਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਵਿਸੁਂ ਪਦਾਵਯਵੋ ਵਾ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ੍ਵਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪਨ;
ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਕਿਂਸਦ੍ਦੋ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਸੁਗਤਸਾਸਨੇ.
ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ, ਸੇਸਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋਪਿ ਚ;
ਞੇਯ੍ਯੋ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮ-ਨਯਞ੍ਞੂਹਿ ਪਭੇਦਤੋ’’ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਭਾਵੇ ਠਿਤੇਹਿ ਕੋ ਕਂਸਦ੍ਦੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕੋ ਕਂਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਸੇਸੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਮਿਸ੍ਸਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪੁਰਿਸ ਚਿਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਾ ਕੋਸਦ੍ਦੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਾਤਕਾਯਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਕਂਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਸਿਰੋਜਲਸੁਖਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਤਦਾ ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਨਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਕਿਂਸਦ੍ਦਮਯਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਰੂਪੇਹਿ ਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਚ੍ਛਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਕੋਸਦ੍ਦੋ ਕਂਸਦ੍ਦੋਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਤ੍ਤੇ ਕਿਂਸਦ੍ਦੋਯੇਵ, ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਤ੍ਤੇ ਕਸਦ੍ਦੋਯੇਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
ਕਾਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿ ਵਾਤੇ ਚ, ਸੀਸੇ ਜਲਸੁਖੇਸੁ ਚ;
ਕਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤੀ ਤੀਸੁ, ਪੁਮਾ ਤੀਸੁ ਨਪੁਂਸਕੋ.
ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਨਾਮਭੂਤਾਨਂ ਕਿਂਕਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਦਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹੋ;
ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਕਰਣੋ, ਏਕਦੇਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੇ.
ਕਿਂ ਕਿਂਪਕ੍ਕੇਨ ਸਦਿਸਂ, ਕਾਯੋ ਕਿਂਪਭਵੋ ਵਦ;
ਕਿਂਪਕ੍ਕਸਦਿਸੋ ਕਾਮੋ, ਕਾਯੋ ਤਣ੍ਹਾਦਿਸਮ੍ਭਵੋ.
ਉਣ੍ਹਕਾਲੇ ਕ’ਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕ’ਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਿਪਾਸਿਤਾ;
ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾ ਕ’ਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕ’ਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਖਟ੍ਟਿਤਾ.
ਕਾਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸ ਕੋ ਆਯੋ,
ਕੋ ਨਾਥੋ ਕਸ੍ਸ ਭੂਤਲੇ;
ਕਸ੍ਸ ਕਂ ਝਾਨਜਂ ਸਾਤਂ,
ਕਸ੍ਸਙ੍ਗੇਸੁ ਚ ਕਂ ਪਰਨ੍ਤਿ.
ਯਾ ¶ ਪਨ ਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਕਿਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਸਞ੍ਞਿਤਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ, ਏਤਾਸੁ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਕੇਭਿ, ਕਿਸ੍ਸ, ਕਸ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਹਾ, ਕਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਹਾਯ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਕਾਯੋ, ਕਾਭਿ, ਕਾਸਾਨਂ, ਕਾਯਂ, ਕਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਹਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਸੇਸਪਦਤੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਚਿਸਦ੍ਦਂ ਚਨਸਦ੍ਦਂ ਚਨਂਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ?
ਕੋਚਿ, ਕੇਚਿ, ਕੇਚਨ. ਕਿਞ੍ਚਿ, ਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਕੇਚਿ, ਕੇਚਨ. ਕੇਨਚਿ, ਕੇਹਿਚਿ. ਕਸ੍ਸਚਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ. ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਏਕਵਚਨਂ ਊਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ. ਕੇਹਿਚਿ. ਕਸ੍ਸਚਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ. ਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ, ਕਿਸ੍ਮਿਚਿ, ਕੇਸੁਚਿ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਤ੍ਰ ਕਿਸ੍ਮਿਚੀਤਿ ਅਨੁਸਾਰਲੋਪਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਨ ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥੀ, ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਕਾਚਿ, ਕਾਚਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ, ਕਾਚਿ. ਕਾਯਚਿ, ਕਾਹਿਚਿ. ਕਾਯਚਿ, ਕਸ੍ਸਾਚਿ, ਕਾਸਞ੍ਚਿ. ਕਾਯਚਿ, ਕਾਹਿਚਿ. ਕਾਯਚਿ, ਕਸ੍ਸਾਚਿ, ਕਾਸਞ੍ਚਿ. ਕਾਯਚਿ, ਕਾਸੁਚੀਤਿ ਰੂਪਾਨਿ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਤਿ ਭਾਸਨ੍ਤਿ ਕੇਚਨ, ਨ ਨਂ ਹਿਂਸਾਮਿ ਕਿਞ੍ਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕੋਚਿ ਕਾਚਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿਆਦੀਨਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਵਚਨਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਪੁਨੇਤਾਨਿਯੇਵ ਯਥਾਰਹਂ ਯਂਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਿ –
ਯੋ ਕੋਚਿ, ਯੇ ਕੇਚਿ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਯੇ ਕੇਚਿ. ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ, ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਕਸ੍ਮਾਚਿ, ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ, ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ, ਯੇਸੁ ਕੇਸੁਚਿ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਮਂ ਅਟ੍ਠਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਣੇਯ੍ਯ. ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਅਤ੍ਥਿ ਰਸਾ ਪਥਬ੍ਯਾ, ਸਚ੍ਚਂ ਤੇਸਂ ਸਾਧੁਤਰਂ ਰਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰਤਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਧਤਰਟ੍ਠਨਿਵੇਸਨੇ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਤ੍ਤਂ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾ. ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਰੂਪਾਨੀ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਯਾ ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥੀ, ਯਾ ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਯਾ ਕਾਚਿ. ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਯਾਹਿ ਕਾਹਿਚਿ. ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਯਾਸਂ ਕਾਸਞ੍ਚਿ. ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਯਾਹਿ ਕਾਹਿਚਿ. ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਯਾਸਂ ਕਾਸਞ੍ਚਿ. ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਯਾਸੁ ਕਾਸੁਚਿ.
ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਾ ਕਾਚਿ ਵੇਦਨਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਇਤਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਯੋ ਕੋਚਿ, ਯਾ ਕਾਚਿ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿਆਦੀਨਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਵਚਨਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚੇਤਾਨਿ ਨ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿ, ਨਿਪਾਤਪਤਿਰੂਪਕਾ ਸਦ੍ਦਗਤਿਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਦਿ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤੀਸੁ ਏਕਾਕਾਰੇਨ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿ, ਨਿਪਾਤਪਤਿਰੂਪਕਾ ਸਦ੍ਦਗਤਿਯੋਯੇਵ.
ਅਪਿਚ ਯ ਤ ਕਿਂ ਏਤਇਚ੍ਚੇਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮੇਹਿ ਲਿਙ੍ਗਾਨੁਰੂਪਤੋ ਤ੍ਤਕਤ੍ਤਿਕਪਚ੍ਚਯੇ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਯਂ ਯਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਨਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਪੁਰਿਸ ਚਿਤ੍ਤ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਂ ਯਥਾ?
ਯਤ੍ਤਕੋ ¶ ਜਨੋ, ਯਤ੍ਤਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯਤ੍ਤਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ. ਤਤ੍ਤਕੋ, ਤਤ੍ਤਕਂ, ਤਤ੍ਤਿਕਾ. ਕਿਤ੍ਤਕੋ, ਕਿਤ੍ਤਕਂ, ਕਿਤ੍ਤਿਕਾ. ਏਤ੍ਤਕੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ, ਏਤ੍ਤਿਕਾਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਨਿਪਿ ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਸਙ੍ਖਾਦਿਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਵਚਨੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਦਿਸਵਚਨੋ ਚ ਅਸਹਾਯਵਚਨੋ ਚ ਏਕਚ੍ਚਵਚਨੋ ਚ ਮਿਸ੍ਸੀਭੂਤਵਚਨੋ ਚ. ਯਦਾ ਸਙ੍ਖਾ’ਸਦਿਸਾ’ਸਹਾਯਵਚਨੋ, ਤਦਾ ਏਕਵਚਨਕੋ ਭਵਤਿ.
ਏਕੋ, ਏਕਂ, ਏਕੇਨ, ਏਕਸ੍ਸ, ਏਕਸ੍ਮਾ, ਏਕਮ੍ਹਾ, ਏਕਸ੍ਸ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ, ਏਕਮ੍ਹੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਦਿਵਚਨੋ ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਕੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਵਿਸਯੇ ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਏਕਵਚਨਕੋਵ. ‘‘ਏਕੋਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਏਕੋ ਰਾਜ ਨਿਪਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ ਅਸਦਿਸਾਸਹਾਯਕਥਨੇਪਿ ਏਕਵਚਨਕੋਵ. ਅਯਂ ਏਕਵਚਨਿਕਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ.
ਯਦਾ ਪਨ ਸਙ੍ਖਤ੍ਥਾ ਚ ਅਸਹਾਯਾ ਚ ਬਹੂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ, ਤਦਾ ਏਕਸਦ੍ਦਤੋ ਕਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਕਾ, ਏਕਕੇ, ਏਕਕੇਹਿ, ਏਕਕੇਭਿ. ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਸਙ੍ਖਤ੍ਥਾਪਿ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਕਕਾ ਸਿਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਹਾਯਾਪਿ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਹਪਤਿ ਏਕੋਵ ਆਗਤੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਕੋਵ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਇਮੇ ਗਹਪਤਯੋ ਏਕਕਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਕ੍ਖਂ ਨ ਭਜਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਰੂਪਾਭਾਵਤੋ, ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਯਦਾ ¶ ਏਕਚ੍ਚਵਚਨੋ, ਤਦਾ ‘‘ਏਕੇ, ਏਕੇ, ਏਕੇਹਿ, ਏਕੇਭਿ ਏਕੇਸਂ, ਏਕੇਹਿ, ਏਕੇਭਿ, ਏਕੇਸਂ, ਏਕੇਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਿਕਾ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ. ਏਤ੍ਥ ਏਕੇਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਮਿਸ੍ਸੀਭੂਤਵਚਨੋ, ਤਦਾ ‘‘ਏਕਾ, ਏਕੇ, ਏਕੇਹਿ, ਏਕੇਭਿ, ਏਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਨਯੇ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਞ੍ਚਾਲੋ ਚ ਵਿਦੇਹੋ ਚ, ਉਭੋ ਏਕਾ ਭਵਨ੍ਤੁ ਤੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਕ੍ਖਂ ਨ ਭਜਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਰੂਪਾਭਾਵਤੋ, ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ ਭਵਨ੍ਤੂਤਿ ਏਕੀਭਵਨ੍ਤੁ ਮਿਸ੍ਸੀਭਵਨ੍ਤੁ, ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਯਮੁਨੋਦਕਂ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤੁ ਸਮੇਨ੍ਤੂਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥੋ.
ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਵਿਭਾਗਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਂ ਯੋਜੇਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ?
ਏਕੋ, ਏਕੇ. ਏਕਂ, ਏਕੇ. ਏਕੇਨ, ਏਕੇਹਿ, ਏਕੇਭਿ. ਏਕਸ੍ਸ, ਏਕੇਸਂ, ਏਕੇਸਾਨਂ. ਏਕਸ੍ਮਾ, ਏਕਮ੍ਹਾ, ਏਕੇਹਿ, ਏਕੇਭਿ. ਏਕਸ੍ਸ, ਏਕੇਸਂ, ਏਕੇਸਾਨਂ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ, ਏਕਮ੍ਹਿ, ਏਕੇਸੂਤਿ. ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਕੇਚਿ ‘‘ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਤੁਲ੍ਯਾਸਹਾਯਞ੍ਞਵਚਨੋ. ਯਦਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਵਚਨੋ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਕਵਚਨਨ੍ਤੋਵ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤੋਪਿ, ਏਕੋ ਏਕਾ ਏਕਂ ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸਮਂ. ਸਂਸਾਸ੍ਵੇਵ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯੇ ਯੋਜਨਾਨਯਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ਚ ਤੇ ਵਿਭਾਗਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਯਂ ਪਨ ਸੋਤੂਨਂ ਪਯੋਗੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਦਾਮ.
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ¶ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋਪਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਏਕੇ ਏਕਟ੍ਠੇ ਸਮੇ ਸਮਭਾਗੇ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇਕਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਾਰਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕਂ, ਏਕਾਨਿ. ਏਕਂ, ਏਕਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਨੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਬਹੁਵਚਨੇਸੁਪਿ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕਾ, ਏਕਾ, ਏਕਾਯੋ. ਏਕਂ, ਏਕਾ, ਏਕਾਯੋ. ਏਕਾਯ, ਏਕਾਹਿ, ਏਕਾਭਿ. ਏਕਾਯ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ, ਏਕਾਸਂ. ਏਕਾਯ, ਏਕਾਹਿ, ਏਕਾਭਿ. ਏਕਾਯ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ, ਏਕਾਸਂ. ਏਕਾਯ, ਏਕਾਯਂ, ਏਕਿਸ੍ਸਂ, ਏਕਾਸੁ. ਏਤ੍ਥ ਬਹੁਵਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾ, ਏਕਾਹੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਹਿ, ਏਕਾਸਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਏਕਾਸੂਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਸੁ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਅਪਿਚ ਏਕਸਦ੍ਦੇ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਰੂਪਾਨਿ ਏਕਵਚਨਾਨੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ?
ਏਕੇਕੋ, ਏਕੇਕਂ, ਏਕੇਕੇਨ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਾ, ਏਕੇਕਮ੍ਹਾ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ, ਏਕੇਕਮ੍ਹੀਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕੇਕਂ, ਏਕੇਕਂ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ, ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਏਕੇਕਾ, ਏਕੇਕਂ, ਏਕੇਕਾਯ, ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾ, ਏਕੇਕਾਯ, ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾ, ਏਕੇਕਾਯਂ, ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਵਿਚ੍ਛਾਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬਹੁਵਚਨਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਾਭਾਵਤੋ. ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਰੂਪੇਸੁ ਸਮਾਸਚਿਨ੍ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ ਅਨਿਬ੍ਬਚਨੀਯਤ੍ਤਾ ਵਿਚ੍ਛਾਸਦ੍ਦਾਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਂ ਪਬ੍ਬਂ ¶ ਸਨ੍ਧਿ ਸਨ੍ਧਿ ਓਧਿ ਓਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਿਲਾ ਵਿਯ ਤਟਤਟਾਯਨ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਬ੍ਬਪਬ੍ਬਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਸਮਾਸਕਰਣਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਵਿਚ੍ਛਾਯਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਦ੍ਵਿਰੁਤ੍ਤਿ ਲੋਕਤੋ ਏਵ ਸਿਦ੍ਧਾ, ਨ ਲਕ੍ਖਣਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਸਚਿਨ੍ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ.
ਇਦਾਨਿ ਏਕਚ੍ਚ ਏਕਤਿਯ ਏਕਚ੍ਚਿਯਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ – ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇ ਤਾਵ ਏਕਚ੍ਚੋ, ਏਕਚ੍ਚੇ. ਏਕਚ੍ਚਂ, ਏਕਚ੍ਚੇ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਸਮਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਮੇਵ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਸਮਂ ਅਸਾਧਾਰਣਰੂਪਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ.
ਏਕਤਿਯੋ, ਏਕਤਿਯੇ. ਏਕਤਿਯਂ, ਏਕਤਿਯੇ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਸਮਂ. ਇਧਾਪਿ ਏਕਤਿਯੇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਮੇਵ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਸਮਂ ਅਸਾਧਾਰਣਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਏਕਤਿਯੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ.
‘‘ਨ ਵਿਸ੍ਸਸੇ ਏਕਤਿਯੇਸੁ ਏਵ,
ਅਗਾਰਿਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ ਚਾਪਿ;
ਸਾਧੂਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾਨ ਅਸਾਧੁ ਹੋਨ੍ਤਿ;
ਅਸਾਧੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਾਧੁ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ
ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਏਕਚ੍ਚਿਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯਂ ਪਨ –
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰੇਵਮਾਹਂਸੁ, ਨਰਾ ਏਕਚ੍ਚਿਯਾ ਇਧ;
ਕਟ੍ਠਂ ਨਿਪ੍ਲਵਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਨ ਤ੍ਵੇਵੇਕਚ੍ਚਿਯੋ ਨਰੋ.
ਏਕਚ੍ਚਿਯਂ ਆਹਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨਿ. ਏਕਚ੍ਚਿਯੋ, ਏਕਚ੍ਚਿਯਾ. ਏਕਚ੍ਚਿਯਂ, ਏਕਚ੍ਚਿਯੇਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸਨਯੋ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕਚ੍ਚਂ ¶ , ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ. ਏਕਚ੍ਚਂ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਏਕਤਿਯਂ, ਏਕਤਿਯਾਨਿ. ਏਕਤਿਯਂ, ਏਕਤਿਯਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਏਕਚ੍ਚਿਯਂ, ਏਕਚ੍ਚਿਯਾਨਿ. ਏਕਚ੍ਚਿਯਂ, ਏਕਚ੍ਚਿਯਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
‘‘ਏਕਚ੍ਚਾ, ਏਕਚ੍ਚਾ, ਏਕਚ੍ਚਾਯੋ’’ਤਿ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ, ਤਥਾ ‘‘ਏਕਤਿਯਾ, ਏਕਤਿਯਾ, ਏਕਤਿਯਾਯੋ. ਏਕਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਏਕਚ੍ਚਿਯਾ, ਏਕਚ੍ਚਿਯਾ, ਏਕਚ੍ਚਿਯਾਯੋ. ਏਕਚ੍ਚਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਕਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਏਕਾਕੀ ਏਕਾਕਿਯਸਦ੍ਦਵਸੇਨ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ –
ਏਕਾਕੀ, ਏਕਾਕੀ, ਏਕਾਕਿਨੋ. ਏਕਾਕਿਂ, ਏਕਾਕੀ, ਏਕਾਕਿਨੋ. ਦਣ੍ਡੀਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਾ. ਏਕਾਕਿਯੋ, ਏਕਾਕਿਯਾ. ਏਕਾਕਿਯਂ, ਏਕਾਕਿਯੇ. ਏਕਾਕਿਯੇਨ. ਪੁਰਿਸਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕਾਕਿ ਕੁਲਂ, ਏਕਾਕੀ, ਏਕਾਕੀਨਿ. ਏਕਾਕਿਂ, ਏਕਾਕੀ, ਏਕਾਕੀਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਏਕਾਕਿਯਂ, ਏਕਾਕਿਯਾਨਿ. ਏਕਾਕਿਯਂ, ਏਕਾਕਿਯਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਏਕਾਕਿਨੀ, ਏਕਾਕਿਨੀ, ਏਕਾਕਿਨਿਯੋ. ਏਕਾਕਿਨਿਂ, ਏਕਾਕਿਨੀ, ਏਕਾਕਿਨਿਯੋ. ਏਕਾਕਿਨਿਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥੀਸਦਿਸਂ. ਏਕਾਕਿਯਾ, ਏਕਾਕਿਯਾ, ਏਕਾਕਿਯਾਯੋ. ਏਕਾਕਿਯਂ, ਏਕਾਕਿਯਾ, ਏਕਾਕਿਯਾਯੋ. ਏਕਾਕਿਯਾਯਾਤਿ ਕਞ੍ਞਾਸਦਿਸਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਰੂਪਾਨਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਦ੍ਵਿਸਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ਸਦਾ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਸ੍ਸ ਉਭਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
‘‘ਉਭੋ ¶ , ਉਭੋ, ਉਭੋਹਿ, ਉਭੋਭਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ, ਉਭੋਹਿ, ਉਭੋਭਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ, ਉਭੋਸੂ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਦਮਾਲਾ. ਅਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ – ਉਭੋ ਕੁਮਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕੀਤਾ. ਉਭੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਉਭੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਉਭੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅਦਾਸਿ. ਉਭੋ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਉਭੋ ਪਾਦਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਞ੍ਞਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ ਅਹਂ. ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ. ਉਭੋਹਿ ਬਾਹਾਹਿ, ਉਭੋਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਉਭੋਸੁ ਪੁਰਿਸੇਸੁ, ਉਭੋਸੁ ਇਤ੍ਥੀਸੁ, ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੂਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਮਾਕਂ ਰੁਚਿ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਉਭੇਹਿ, ਉਭੇਭਿ, ਉਭੇਸੂ’’ਤਿਪਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇਪਿ ਹਿ ‘‘ਉਭੇ ਤਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਏਤਾਨਿ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿਯੇਵ. ਉਭਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸੋ ਅਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧੋ. ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਸਾਧਾਰਣਰੂਪਾਨਿ.
ਇਦਾਨਿ ਸਙ੍ਖਾਵਚਨਾਨਂ ਦ੍ਵਿਤਿ ਚਤੁਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦਾ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਯੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ –
ਦ੍ਵੇ, ਦ੍ਵੇ, ਦ੍ਵੀਹਿ, ਦ੍ਵੀਭਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਦੁਵਿਨ੍ਨਂ, ਦ੍ਵੀਹਿ, ਦ੍ਵੀਭਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਦੁਵਿਨ੍ਨਂ, ਦ੍ਵੀਸੁ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਮਾਲਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਾਨਿ ਅਹਂਸਦ੍ਦਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿ ਲਿਙ੍ਗਾਦਿਭਾਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਦ੍ਵੇ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿਨਾ. ਇਮਾਨਿਪਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ.
‘‘ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ ਰੂਪਂ ਦ੍ਵਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਯਂ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ ਤਂ ਭਵੇ;
ਦ੍ਵਿਤਿਪ੍ਪਕਤਿਕਂਯੇਵ, ਨਾਨਾਦੇਸੇਹਿ ਸਾ ਸਿਯਾ.
ਦ੍ਵਿਭਾਵੋ ਚੇਵ ਦ੍ਵੇਭਾਵੋ, ਦ੍ਵਿਰਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦੁਵਸ੍ਸਕੋ;
ਦੋਹਲ਼ਿਨੀ ਦੁਪਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਦ੍ਧਿਤਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵਯਂ ਦ੍ਵਯਂ.
ਤਯੋ ¶ , ਤਯੋ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ, ਤੀਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਤਿਸ੍ਸੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ, ਤੀਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਮਾਗਤਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਨ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਤੀਣਿ, ਤੀਣਿ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ, ਤੀਹਿ, ਤੀਭਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ, ਤੀਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਤੀਣਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਣਿਕਾਰਲੋਪੋਪਿ ਭਵਤਿ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਵਾਤਿ ਵਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.
ਯਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਤੀਣਿ ਤਯੋ’’ਇਤਿ;
ਸਮਾਸਵਿਸਯੇ ਤਾਨਿ, ਤਿਤਿਪ੍ਪਕਤਿਕਾ ਸਿਯੁਂ.
ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸ ਸਮਾਸਮ੍ਹਿ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਪਦੇਨ ਵੇ;
‘‘ਤਿਵੇਦਨਂ ਤਿਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਤਿਲੋਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਏਤ੍ਥ ਨਪੁਂਸਕਤ੍ਤਂਵ, ਪਾਸਂਸਂ ਪਾਯਵੁਤ੍ਤਿਤੋ;
ਪੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ‘‘ਤਿਭਵੋ ਖਾਯਤੇ’’ਇਤਿ.
ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਚਤੁਰੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਚਤੁਰੋ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
ਚਤਸ੍ਸੋ ¶ , ਚਤਸ੍ਸੋ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਞ੍ਞਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਸੋਣਦਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਚਤੂਹਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਸਤ੍ਤਿਲਙ੍ਘਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਪਨਸ੍ਸ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਤੀਨਂ ਲਙ੍ਘਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ.
ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਹਿ, ਚਤੂਭਿ, ਚਤੁਬ੍ਭਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਚਤੂਸੁ. ਇਮਾਨਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਿ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ’’ਤਿ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੀ’’ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਦਿਤਂ;
ਰੂਪਂ ਸਮਾਸਭਾਵਮ੍ਹਿ, ਚਤੁਪ੍ਪਕਤਿਕਂ ਭਵੇ.
ਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਾਨੇਤ੍ਥ, ਕਮਤੋ ਕਮਕੋਵਿਦੋ;
‘‘ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਚਤੁਸ੍ਸਾਲਂ, ਚਤੁਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇਆਦਿਕਾਨਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਾਨਿ ਬਹੁਵਚਨਾਨਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਕਵਚਨਾਨਿ. ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ‘‘ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ, ਤੇਸੁ ਯੇਨ ਕਥੇਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਲਪਨੇ ਤੁਮ੍ਹਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਤ੍ਵਂ, ਤੁਵਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ. ਤਂ, ਤੁਵਂ, ਤ੍ਵਂ, ਤਵਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ. ਤਯਾ, ਤ੍ਵਯਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਭਿ. ਤੁਯ੍ਹਂ, ਤਵ, ਤੁਮ੍ਹਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ. ਤਯਾ, ਤ੍ਵਯਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਭਿ. ਤੁਯ੍ਹਂ, ਤਵ, ਤੁਮ੍ਹਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ. ਤਯਿ, ਤ੍ਵਯਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ¶ . ਤਤ੍ਰ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਤ੍ਵਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਅਤ੍ਤਯੋਗੇ ਅਮ੍ਹਵਚਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਅਹਂ, ਅਹਕਂ, ਮਯਂ, ਅਮ੍ਹੇ. ਮਂ, ਮਮਂ, ਅਮ੍ਹੇ. ਮਯਾ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ, ਅਮ੍ਹੇਭਿ. ਮਯ੍ਹਂ, ਮਮ, ਅਮ੍ਹਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਅਸ੍ਮਾਕਂ. ਮਯਾ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ, ਅਮ੍ਹੇਭਿ. ਮਯ੍ਹਂ, ਮਮ, ਅਮ੍ਹਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਅਸ੍ਮਾਕਂ. ਮਯਿ, ਅਮ੍ਹੇਸੁ, ਅਸ੍ਮੇਸੁ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਕਥਂ ਅਮ੍ਹੇ ਕਰੋਮਸੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਅਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਅਹਕ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ‘‘ਅਹਕਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਵਸਾਨੁਗਾ ਭਾਸਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਸਾ ਪਾਲ਼ਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਹਕਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਰ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਅਹਂ ਕਞ੍ਞਾ, ਅਹਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਮਾਨਿਪਿ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਸਾਧਾਰਣਰੂਪਾਨਿ.
ਕਚ੍ਚਾਯਨਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਮਾਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਂ, ‘‘ਤੁਮ੍ਹਂ ਅਮ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੇਕਵਚਨਂ, ਪਠਮਾਦੁਤਿਯਾਬਹੁਵਚਨਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਪਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਂ ਅਮ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਤਿਯੇਕਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤਾਨਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਤੁਮ੍ਹਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਨ ਪਰਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਸੇ ‘‘ਮਂਦੀਪਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਯੋਗਾ ਤਥਾਗਤਾਦਿਮੁਖਤੋ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਤੇ ਗਾਮਣਿ ਮਂਦੀਪਾ ਮਂਲੇਣਾ ਮਂਸਰਣਾ’’ਤਿ ਹਿ ਤਥਾਗਤਮੁਖਤੋ, ‘‘ਤਯ੍ਯੋਗੋ ਮਯ੍ਯੋਗੋ’’ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮੁਖਤੋ, ਕਾਬ੍ਯਾਦਾਸੇ ਚ ‘‘ਤ੍ਵਂਮੁਖਂ ਕਮਲੇਨੇਵ, ਤੁਲ੍ਯਂ ਨਾਞ੍ਞੇਨ ¶ ਕੇਨਚੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਚਨ੍ਦੇਨ ਤ੍ਵਂਮੁਖਂ ਤੁਲ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਕਵਿਮੁਖਤੋ.
ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਹਂ ਦੀਪੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਂਦੀਪਾ, ਅਹਂ ਲੇਣਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਂਲੇਣਾ, ਏਵਂ ਮਂਸਰਣਾ. ਤੁਮ੍ਹੇਨ ਯੋਗੋ ਤਯ੍ਯੋਗੋ, ਤੁਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਗੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਮ੍ਹੇਨ ਯੋਗੋ ਮਯ੍ਯੋਗੋ, ਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਗੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਤਵ ਮੁਖਂ ਤ੍ਵਂਮੁਖਂ. ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨਪਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨੀਯਂ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮੁਖਂ ਤ੍ਵਂਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਮਂਦੀਪਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਤ੍ਵਂਦੀਪਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਕਾਬ੍ਯਾਦਾਸੇ ਚ ‘‘ਤ੍ਵਂਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਤ੍ਵਂਵਣ੍ਣੋ, ਤ੍ਵਂਸਰੋ, ਮਂਮੁਖਂ, ਮਂਵਣ੍ਣੋ, ਮਂਸਰੋਆਦੀਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਦੀਪੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤ੍ਵਂਦੀਪਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਾ ਦੀਪਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤ੍ਵਂਦੀਪਾ, ਤਵ ਵਣ੍ਣੋ ਤ੍ਵਂਵਣ੍ਣੋ. ਮਮ ਮੁਖਂ ਮਂਮੁਖਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ ਮੁਖਂ ਮਂਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਨਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ.
ਸਮਾਸੇ ਤੁਮ੍ਹਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਪਦੇਹਿ ਵੇ;
‘‘ਤ੍ਵਂਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਮਂਦੀਪਾ, ਤਯ੍ਯੋਗੋ ਮਯ੍ਯੋਗੋ’’ਤਿ ਚ.
ਏਤ੍ਥਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਤੁਮ੍ਹਅਮ੍ਹਸਦ੍ਦਾਨਂ ਰੂਪਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ ‘‘ਤੇ ਮੇ’’ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਦਮਾਲਾ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਅਵਚਨੇ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਕਾਰਣਂ –
‘‘ਤੇ ਮੇ ਵੋ ਨੋ’’ਤਿ ਰੂਪਾਨਿ, ਪਰਾਨਿ ਪਦਤੋ ਯਤੋ;
ਤਤੋ ਨਾਮਿਕਪਨ੍ਤੀਸੁ, ਨ ਤੁ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਮੇ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਯਂ ਮੇ ਵੋ ਨੋਸਦ੍ਦਾਨਮਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤੇਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੋਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਮਯਂਸਦ੍ਦਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਮਯਾਸਦ੍ਦੋ, ਮਯਾਸਦ੍ਦਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਚ ਮਯਂਸਦ੍ਦੋ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਵਦਾਮ. ਮਯਂਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪਟਿਞ੍ਞਾਤਾ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਮਯਮਸ੍ਮੁਭੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸ੍ਮਦਤ੍ਥੇ ਆਗਤੋ ¶ . ‘‘ਮਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹੇਮਾਯ, ਜਾਤਾ ਮਨ੍ਦੋਸਿਸੂਪਗਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਮਨੋਮਯਾ ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾ ਸਯਂਪਭਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇ. ਬਾਹਿਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਨਾ ਮਨਸਾਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਮਨੋਮਯਾ. ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਕੁਟਿਕਂ ਕਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਕਾਰਤ੍ਥੇ. ‘‘ਦਾਨਮਯਂ ਸੀਲਮਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ‘‘ਪੀਠਂ ਤੇ ਸੋਵਣ੍ਣਮਯਂ ਉਲ਼ਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਕਾਰਤ੍ਥੇ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਦਾ ਹਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਵ ਸੋਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਤਦਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਵਿਕਾਰੋ ਸੋਵਣ੍ਣਮਯਨ੍ਤਿ ਵਿਕਾਰਤ੍ਥੇ ਮਯਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੋਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਸੋਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਤਦਾ ਸੋਵਣ੍ਣਮੇਵ ਸੋਵਣ੍ਣਮਯਨ੍ਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਮਯਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਮੇਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮੇ ਅਧਿਗਤਂ, ਹਲਂ ਦਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰਣੇ ਆਗਤੋ. ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ, ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ, ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਕਰਣੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਚ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਚ ਆਗਤੋ;
ਮੇਸਦ੍ਦੋ ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਨਯਦਸ੍ਸਿਨਾ.
ਏਤ੍ਥ ¶ ਪਨ ਠਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਕਤੇ ਤੇ ਮੇਸਦ੍ਦਾਨਮਤ੍ਥਵਿਵਰਣੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਬ੍ਰੂਮ ਤੇਸਮਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਕਾਸਨਵਸੇਨ ਸੋਤੂਨਂ ਸਂਸਯਸਮੁਗ੍ਘਾਟਨਤ੍ਥਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਤੇਮੇਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਸੁਂ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਤਵ ਮਮਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਯ੍ਵਾਯਂ ਤੇਹਿ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਨਿਯਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਸੋ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਕੁਤੋ ਲਬ੍ਭਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇਮੇਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਾਚਕਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਾ ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦਾ ਚ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇਸੁ ਅਨਿਯਮਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਯੋਗਾ – ਇਦਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਦਾਮਿ. ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਮਿ. ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਂਸੇਨ ਮੇਦੇਨ, ਮਤ੍ਥਕੇਨ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਹੁਤਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ. ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਨ ਮਾਤਾ ਕਹਨ੍ਤਿ. ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਸਾਵਕਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ. ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭਰਿਯਾ ਏਸਾ. ਅਸ੍ਸਮੋ ਸੁਕਤੋ ਮਯ੍ਹਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਿਯਂ ਮਯ੍ਹਂ. ਤਾਤ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤੁ ਮੁਖਂ ਅਞ੍ਞਾਦਿਸਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਞ੍ਞਾਦਿਸਂ. ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਮਿਕੋ ਇਦਾਨਿ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਵ ਦੀਯਤੇ, ਤਵ ਸਿਲਾਘਤੇ, ਮਮ ਸਿਲਾਘਤੇ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਮਮ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਵ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਉਭੋ ਮਾਤਾਪਿਤਾ ਮਮਾਤਿ ਏਵਂ ਅਨਿਯਮਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.
ਚੂਲ਼ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਯਮਕਮਹਾਥੇਰੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਅਨਞ੍ਞਰੂਪਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਨਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਞ੍ਞਂ, ਤਤਿਯਾਪਞ੍ਚਮੀਨਂ ਬਹੁਵਚਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ¶ . ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ. ਨਮੋ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧ ਵੀਰਤ੍ਥੂ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤੁਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ, ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘ਕਿਨ੍ਤੇ ਵਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ, ਤਵਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿਪਿ, ‘‘ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿਂਸੂ’’ਤਿਪਿ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਂਯੇਵ ਤੇ ਸਂਵਣ੍ਣਯਿਂਸੁ, ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ‘‘ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਏਕਦੇਸਤੋ ਸਾਸਨਾਨੁਕੂਲਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਰੇਸਮਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਨਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ਤੇ ਮੇਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣਯਿਂਸੁ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਤਵ ਮਮਾ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਸਦਿਸਾਨਿ, ਸਾਸਨੇ ਪਨ ਸਦਿਸਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਸਨੇ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪੇਹਿ ਸਮਾਨਗਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰੇਸਮਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਯਮੋ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਚ ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਯਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਰੇਸਮਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਯਂ ਨਿਯਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਰੁਣਾਯੇਵਾਯਂਪਰਾਧੋ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ. ਤਾਯ ਏਵ ਹਿ ਤੇਹਿ ਏਵਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਕਤਾਤਿ.
ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਦਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਮੇਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ‘‘ਤਵ ਮਮਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨੇਨ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਂਸੇਨ ਮੇਦੇਨ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭਰਿਯਾ ਏਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਵਿਸਯੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਦਨਯਞ੍ਞੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਮੇਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ¶ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨੇਨ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਤਵ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਮਮ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਿਸਯੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ? ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਗਾਥਾਸੁ ਵਿਯ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਨਿਯਮੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਨ ਹਿ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਗਾਥਾਯਂ ਵਾ ਚੁਣ੍ਣਿਯਪਦਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਸ੍ਸਹਂ ਭੀਤੋ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਯੇਵ ਪਨ ਠਾਨੇਸੁ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ.
ਯਦਿ ਸਦ੍ਦਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਂਸੇਨ ਮੇਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਿਯਪੁਤ੍ਤਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਸਦ੍ਦਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਥੋ ਵਚਨੀਯੋ ਸਿਯਾ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਂ ਸਤ੍ਥੇ ਵਿਸੁਂ ਵਚਨਤੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਕੋ ਦੋਸੋਤਿ ਚੇ? ਅਤ੍ਥੇਵ ਦੋਸੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਦਾਨਯੋਗੇ ਵਾ ਨਮੋਯੋਗੇ ਵਾ ਆਯਾਦੇਸਸਹਿਤਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਿ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਤੇਪਿਟਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਨੁਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਥਵਚਨੇ ਅਯਂ ਦੋਸੋ ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗ੍ਗਹਣਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਕਰਣਂ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਂਸੇਨ ਮੇਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ.
ਚਤੁਤ੍ਥੀਛਟ੍ਠੀਰੂਪਾਨਿ ਹਿ ਅਨਞ੍ਞਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਧਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਾਵਚਨੇ ਸ ਨਂਸਦ੍ਦਾ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਮੇਧਾਵੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਯੋਗੇਹਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਮੇਧਾਵੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਯਦਾ ਕ੍ਰਿਯਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਦਾਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਕ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਮ੍ਮਭੂਤੇ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਾਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਥਾ ਸਦ੍ਦਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਰਣਂ ਨ ਹੋਤੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ –
‘‘ਸਕੁਣੋ ਮਯ੍ਹਕੋ ਨਾਮ, ਗਿਰਿਸਾਨੁਦਰੀਚਰੋ;
ਪਕ੍ਕਂ ਪਿਪ੍ਫਲਿਮਾਰੁਯ੍ਹ, ‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’ਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ
ਏਤ੍ਥ ਮਯ੍ਹਕੋਤਿ ਏਕਾਯ ਸਕੁਣਜਾਤਿਯਾ ਨਾਮਂ. ਸੋ ਹਿ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਿਤਾਯ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਯਤਿ ਰਵਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਯ੍ਹਸਦ੍ਦੂਪਪਦਸ੍ਸ ਕੇ ਰੇ ਗੇ ਸਦ੍ਦੇਤਿ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਵਸੇਨ.
ਅਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਸੋਧਨਾ – ਯਦਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਾ ਧੁਵਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥੇ, ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦਾ ਚ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਲੋਕਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾ ਤਸ੍ਸ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ‘‘ਮਯ੍ਹਕੋ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤੋਗਧਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ, ਅਨ੍ਤੋਗਧਸਾਮ੍ਯਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਪਨ ‘‘ਮਮਕੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ. ਏਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਕੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਅਨਵਕਾਸਤ੍ਤਾ.
ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦੋ ਸਰੂਪਤੋ ਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਕਸਦ੍ਦੇਨ ਏਕਪਦਤ੍ਤੂਪਗਮਨਤੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਕੋ’’ਤਿ ¶ ਅਯਂ ਸਕੁਣਵਿਸੇਸਵਾਚਕੋ ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਭਾਵੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਈਸਕਂ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਜੋਤਯਤਿ ਸੁਜਮ੍ਪਤਿ ਰਾਜਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾ ਵਿਯ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਕੋ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਪਦਾਵਯਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਚਨਲੇਸੇਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦੇਸੁਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਾਨਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤਵ ਮਮਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਦ੍ਦਨਯਞ੍ਞੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਰੇਸਮਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਨਿਯਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ –
‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਮੇ ਸਦ੍ਦੇ, ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਗਰੂ ਵਦੁਂ;
‘‘ਤਵ ਮਮਾ’’ਤਿ ਸਾਮਿਮ੍ਹਿ, ਨਯਮਾਦਾਯ ਸਤ੍ਥਤੋ.
ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਏਤੇਸਂ, ਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;
ਕੋਚਿ ਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ ਚ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਤਂ ਸੁਣ.
ਸਾਮ੍ਯਤ੍ਥਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥਾ, ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਯਹਿਂ ਦੁਵੇ;
‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਮੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਤੇ ਪਯੋਗਾ ਨ ਦੁਲ੍ਲਭਾ.
‘‘ਤਵ ਮਮਾ’’ਤਿਮੇ ਸਦ੍ਦਾ, ਪਾਯਾ ਸਾਮਿਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਰੇ;
ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਯਹਿਂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਯੋਗਾ ਪਨਪ੍ਪਕਾ.
ਤਵਤੋ ਮਮਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ-ਮਯ੍ਹਂਸਦ੍ਦਾਵ ਸਾਸਨੇ;
ਪਾਠੇ ਨੇਕਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਰੇਤਿ.
ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਇਮਾ ਨੀਤਿਯੋ ਪਰਮਸੁਖੁਮਾ ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਾ ਵੀਰਜਾਤਿਨਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.
ਵੋ ਨੋਸਦ੍ਦੇਸੁ ਪਨ ਵੋਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਉਪਯੋਗਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਪਦਪੂਰਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਵੋ ¶ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਾ ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪਣਾਮੇਮਿ ਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਯੋਗੇ. ‘‘ਨ ਵੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰਣੇ. ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ ਸੁਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਵਚਨੇ. ‘‘ਯੇ ਹਿ ਵੋਅਰਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਉਪਯੋਗੇ ਚ, ਕਰਣੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਿਯੇ;
ਸਾਮਿਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਚੇਵ, ਤਥੇਵ ਪਦਪੂਰਣੇ;
ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ, ਵੋਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ’’.
ਨੋਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੋਪਯੋਗਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਾਵਧਾਰਣਨੁਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇਸੁ ਪਟਿਸੇਧੇ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤੇ ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਗਾਮਂ ਨੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਮਾ ਨੋ ਅਜ੍ਜ ਵਿਕਨ੍ਤਿਂਸੁ, ਰਞ੍ਞੋ ਸੂਦਾ ਮਹਾਨਸੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਯੋਗੇ. ‘‘ਨ ਨੋ ਵਿਵਾਹੋ ਨਾਗੇਹਿ, ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ ਕੁਦਾਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰਣੇ. ‘‘ਸਂਵਿਭਜੇਥ ਨੋ ਰਜ੍ਜੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਨੋ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਵਚਨੇ. ‘‘ਨ ਨੋ ਸਮਂ ਅਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਧਾਰਣੇ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੋ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨੁਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ, ਪੁਚ੍ਛਾਯਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਸੁਭਾਸਿਤਞ੍ਞੇਵ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਨੋ ਚ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਭਣੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਟਿਸੇਧੇ. ‘‘ਨ ਨੋ ਸਭਾਯਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤੇ. ਏਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ¶ ਚੁਪਯੋਗੇ ਚ, ਕਰਣੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਿਯੇ;
ਸਾਮ੍ਯਾਵਧਾਰਣੇ ਚੇਵ, ਨੁਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਨਿਵਾਰਣੇ;
ਤਥਾ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਨੋਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਯੋ ਸੋ, ਯੇ ਤੇ. ਯਂ ਤਂ, ਯੇ ਤੇ. ਯੇਨ ਤੇਨ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਾ ਸਾ, ਯਾ ਤਾ. ਯਂ ਤਂ, ਯਾ ਤਾ. ਯਾਯ ਤਾਯ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਤਂ, ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤਯਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.
‘‘ਏਸੋ ਸੋ, ਏਤੇ ਤੇ. ਅਯਂ ਸੋ, ਇਮੇ ਤੇ. ਸੋ ਅਯਂ ਤੇ ਇਮੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਯੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ. ਏਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ. ਅਯਂ ਸੋ ਸਾਰਥਿ ਏਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਵਿਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਪਦਾਨਂ ਮਿਸ੍ਸਕਪਦਮਾਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.
ਮਯਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਸਾਸਨੇ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਿਨੋ;
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਾਸਨੇ ਸੁਟ੍ਠੁ, ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਸੋਤੁਨਂ.
ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਨਾਮੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਨਾਮਪਦੇਹਿ ਵੇ;
ਸਹ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਿ ਪਨ੍ਤਿਤੋ.
ਏਤੇਸੁ ਕਤਯੋਗਾਨਂ, ਸੁਖੁਮਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਂ;
ਅਕਿਚ੍ਛਪਟਿਵੇਧੇਨ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਨ ਸਂਸਯੋ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਬ੍ਬਨਾਮਤਂਸਦਿਸਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਦ੍ਵਾਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੧੩. ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਾਮਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ
ਇਤੋ ¶ ਪਰਂ ਪਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਾਮਿਕਪਨ੍ਤਿਯੋ;
ਭੂਧਾਤੁਜੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚੁਪਯੋਜਿਤੁਂ.
ਯਾ ਹਿ ਸਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਏਕ ਦ੍ਵਿਤਿ ਚਤੁਇਚ੍ਚੇਤੇਸਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਕਥਿਤਾ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਅਸਬ੍ਬਨਾਮਾਨਂ ਪਞ੍ਚ ਛ ਸਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਭੂਧਾਤੁਮਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਰੂਪੇਹਿ ਯੋਜਨਤ੍ਥਂ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਪਞ੍ਚ, ਪਞ੍ਚਹਿ, ਪਞ੍ਚਭਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਪਞ੍ਚਸੁ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭੂਤਾ, ਪਞ੍ਚ ਅਭਿਭਵਿਤਾਰੋ, ਪਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾ, ਪਞ੍ਚ ਭੂਮਿਯੋ, ਪਞ੍ਚ ਕਞ੍ਞਾਯੋ, ਪਞ੍ਚ ਭੂਤਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਛ, ਛਹਿ, ਛਭਿ, ਛਨ੍ਨਂ, ਛਸੁ, ਛਸ੍ਸੁ ਇਤਿਪਿ. ‘‘ਛਸ੍ਸੁ ਲੋਕੋ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਛਸ੍ਸੁ ਕ੍ਰੁਬ੍ਬਤਿ ਸਨ੍ਥਵ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਸਤ੍ਤ, ਸਤ੍ਤਹਿ, ਸਤ੍ਤਭਿ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ, ਸਤ੍ਤਸੁ. ਅਟ੍ਠ, ਅਟ੍ਠਹਿ, ਅਟ੍ਠਭਿ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ, ਅਟ੍ਠਸੁ. ਨਵ, ਨਵਹਿ, ਨਵਭਿ, ਨਵਨ੍ਨਂ, ਨਵਸੁ. ਦਸ, ਦਸਹਿ, ਦਸਭਿ, ਦਸਨ੍ਨਂ, ਦਸਸੁ. ਏਵਂ ਏਕਾਦਸ. ਦ੍ਵਾਦਸ, ਬਾਰਸ. ਤੇਰਸ, ਤੇਦਸ, ਤੇਲ਼ਸ. ਚਤੁਦ੍ਦਸ, ਚੁਦ੍ਦਸ. ਪਞ੍ਚਦਸ, ਪਨ੍ਨਰਸ. ਸੋਲ਼ਸ. ਸਤ੍ਤਰਸ. ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਭਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਬਹੁਵਚਨਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਂ ਇਚ੍ਚਾਦਿਪਿ. ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯਂ, ਏਕੂਨਵੀਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਕਞ੍ਞਾਹਿ ਕਤਂ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਂ ਦੇਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਕਞ੍ਞਾਨਂ ਧਨਂ ਦੇਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਪੇਤਿ ¶ . ਏਵਂ ਕਞ੍ਞਾਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ. ਏਕੂਨਵੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਏਵਂ ਕਞ੍ਞਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ. ਏਕੂਨਵੀਸਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਏਵਂ ‘‘ਕਞ੍ਞਾਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਂ, ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਯਾ, ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਯਂ.
ਵੀਸਤਿ, ਵੀਸਤਿਂ, ਵੀਸਤਿਯਾ, ਵੀਸਤਿਯਂ. ਵੀਸ, ਵੀਸਂ, ਵੀਸਾਯ, ਵੀਸਾਯਂ. ਤਥਾ ਏਕਵੀਸ ਦ੍ਵਾਵੀਸ ਬਾਵੀਸ ਤੇਵੀਸ ਚਤੁਵੀਸ ਇਚ੍ਚਾਦੀਸੁਪਿ. ਤਿਂਸ, ਤਿਂਸਂ, ਤਿਂਸਾਯ, ਤਿਂਸਾਯਂ. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯਂ. ਚਤ੍ਤਾਰੀਸ ਇਚ੍ਚਾਦਿਪਿ. ਪਞ੍ਞਾਸ, ਪਞ੍ਞਾਸਂ, ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ, ਪਞ੍ਞਾਸਾਯਂ. ਪਣ੍ਣਾਸ, ਪਣ੍ਣਾਸਂ, ਪਣ੍ਣਾਸਾਯ, ਪਣ੍ਣਾਸਾਯਂ. ਸਟ੍ਠਿ, ਸਟ੍ਠਿਂ, ਸਟ੍ਠਿਯਾ, ਸਟ੍ਠਿਯਂ. ਸਤ੍ਤਤਿ, ਸਤ੍ਤਤਿਂ, ਸਤ੍ਤਤਿਯਾ, ਸਤ੍ਤਤਿਯਂ. ਸਤ੍ਤਰਿ ਇਚ੍ਚਾਦਿਪਿ. ਅਸੀਤਿ, ਅਸੀਤਿਂ, ਅਸੀਤਿਯਾ, ਅਸੀਤਿਯਂ. ਨਵੁਤਿ. ਨਵੁਤਿਂ, ਨਵੁਤਿਯਾ, ਨਵੁਤਿਯਂ.
ਇਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਰੂਪਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਕੂਨਵੀਸੇਹਿ, ਏਕੂਨਵੀਸਾਨਂ, ਏਕੂਨਵੀਸੇਸੁ. ‘‘ਛਨ੍ਨਵੁਤੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦਿਨਾਪਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਰੂਪਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਕੇਚਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂ ਊਨਵੀਸਤਿਸਦ੍ਦਂ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਮਿਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਮੇਵ ਪਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਵੀਸਤਿਆਦਯੋ ਆਨਵੁਤਿ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ –
‘‘ਸਦ੍ਦਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਸੁ, ਏਕਤ੍ਤੇ ਵੀਸਤਾਦਯੋ;
ਸਙ੍ਖਤ੍ਥੇ ਦ੍ਵਿਬਹੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਤਾ ਤੁ ਚਾਨਵੁਤਿਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਵਚਨਂ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਚ ਤੇਸਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਵੀਸਤਿਵੀਸਂਤਿਂਸਂਇਚ੍ਚਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਸਙ੍ਖਤ੍ਥਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ¶ , ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਚ ਯੋਵਚਨਸਮ੍ਭੂਤਰੂਪਵਨ੍ਤਤਾਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯਥਾਪਾਵਚਨਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਤੇਸਮੇਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਯ.
ਅਤ੍ਥਿਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ਨਿਪਾਤਤ੍ਤਾ ਏਕਤ੍ਤੇਪਿ ਬਹੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਥਿ ਧਨਮ੍ਮਤ੍ਥਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਸਮਂ ਪੇਮਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਅਲਿਙ੍ਗਤ੍ਤੇਪਿ ਪਨੇਤੇਸਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਹਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨਾ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲਸਾਧਕੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵ. ਨਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੀਸਤਿਵੀਸਤਿਮਿਚ੍ਚਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯਥਾਪਾਵਚਨਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੇ ਏਕਵਚਨਨ੍ਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਥੇਕੇ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ ਅਧਿਪਤਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਤਮ੍ਮਤਿਵਸੇਨ ‘‘ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਅਧਿਪਤਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਪਟਿਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਅਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯੇ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ ਅਧਿਪਤਿਯਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਯਮਿਦਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਪਟਿਭਾਗਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਹੇਤੁਯੋ ਜਨ੍ਤੁਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਰੂਪਪਟਿਭਾਗਾਨਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਰੂਪਾਨਮ੍ਪਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਲਿਙ੍ਗਭੇਦਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਆਖ੍ਯਾਤਨਿਪਾਤਵਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਨ੍ਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਥਿਖੀਰਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ , ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਨਿਪਾਤੋਯੇਵ. ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਪਾਤਾਨਞ੍ਚ ਲਿਙ੍ਗਵਚਨਵਸੇਨ ਕਥਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ –
‘‘ਸਦਿਸਂ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੁ, ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਿਸੁ;
ਵਚਨੇਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸੁ, ਯਂ ਨ ਬ੍ਯੇਤਿ ਤਦਬ੍ਯਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਕ੍ਕਾ ਲਬ੍ਭਾ ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਪਠਮਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਪਠਮਾਯ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਦਿਸਂ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਪਠਮਾਯ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਤਥਾ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਚਨਲੇਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਯੁਗਲ਼ਪਦਤ੍ਤਾ ਚ. ਇਦਂ ਪਨ ‘‘ਸਦਿਸਂ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਉਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਏਕੇਕਮਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਸਙ੍ਖ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਬ੍ਯਯਾ’’ਤਿ ਚ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇਸੁ ਉਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤੇਸੁ ਉਪਸਗ੍ਗਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਬ੍ਬਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਕਾ. ਨਿਪਾਤਾਨਂ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਠਮਾਦੀਸੁ ਯਥਾਰਹਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਤਬ੍ਬਚਨਕਾ. ਉਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤੇਸੁ ਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਸਦਿਸਂ ਤੀਸੁ ਲਿਙ੍ਗੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਚਰਿਯੇਨਪਿ ਇਮਮੇਵਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਮਾਵੁਸੋਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤਾਦੀਹਿ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਆਵੁਸੋਸਦ੍ਦਤੋ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਲਪਨਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਏਕਵਚਨਿਕਅਨੇਕਵਚਨਿਕਾ ਪਠਮਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋਯੇਵ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਮਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ.
ਕੇਚਿ ¶ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਨਿਪਾਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਵਿਭਤ੍ਤਿਲੋਪਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਕ੍ਕਾ ਲਬ੍ਭਾ ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਪਠਮਾਯ. ਦਿਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਨਮੋ ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਪਠਮਾਯ ਚ ਦੁਤਿਯਾਯ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ, ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਥ ਖਲੁ ਵਤ ਵਥ ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਨਿਪਾਤਾਨਂ ਵਚਨਤੋ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਿਯਾ ‘‘ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਪਾਤਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵਾ’ਤਿ ਸਵਿਭਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ’’ਤਿ? ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਭਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਨਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾਤਿ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਕ੍ਕਾ ਲਬ੍ਭਾ ਇਚ੍ਚੇਤੇ ਪਠਮਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾ ਲੁਤ੍ਤਾਯ ਪਠਮਾਯ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਪਠਮਾਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾਯੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਏਵਮਕਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾ ਪਠਮਾਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਪਚ੍ਚਯੇ ਨਵ, ਨਤ੍ਥਿਪਚ੍ਚਯੇ ਨਵਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪਨੇ ਪਠਮਾਯ ਓਕਾਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਤਮਿਯਾਯੇਵ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਿ ਅਤ੍ਥਿਯਾਨਤ੍ਥਿਯਾਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਤ੍ਤਮ੍ਯਨ੍ਤਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇਯੇਵ ਤਤਿਯਾਚਤੁਤ੍ਥੀਪਞ੍ਚਮੀਛਟ੍ਠਿਯਨ੍ਤਭਾਵੋਪਿ ਸਿਦ੍ਧੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ ਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿਤਾਭਿਆਦਿਨਾ ਸਮਾਸਤਦ੍ਧਿਤਵਿਗ੍ਗਹੋ ਅਵਸ੍ਸਮਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿਦਮਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ.
ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਕਸ੍ਮਾ ਭੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਨਨੁ ਨਿਪਾਤੋਪਸਗ੍ਗਾ ਅਲਿਙ੍ਗਭੇਦਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਠਾਨਂ ਅਤੀਵ ਸੁਖੁਮਂ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਨੁਭਾਵਞ੍ਞੇਵ ¶ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਬ੍ਰੂਮ. ਯਥਾ ਹਿ ਵੀਸਤਿਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਅਦਬ੍ਬਵਾਚਕਤ੍ਤੇਪਿ ਦਬ੍ਬਵਾਚਕਾਨਂ ਲਤਾਮਤਿਰਤ੍ਤਿਇਤ੍ਥੀ ਯਾਗੁਵਧੂਸਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂਹਿ ਅਨੁਮਤੋ, ਏਵਂ ਅਦਬ੍ਬਵਾਚਕਤ੍ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਦੂਹਿ ਅਨੁਮਤੋ. ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ ਨਵਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯਾ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਲਿਙ੍ਗਭਾਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਮਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨੀਤਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਮਿਦਂ ਵਚਨਨ੍ਤਿ.
ਪਾਵਚਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਗਰੂਹਿ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿਪਿ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਨਿ ਨਿਪਾਤਪਦਾਨਿ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਾਪਿ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ, ਅਧਿਪਤਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿਯਾ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਪਸਦ੍ਦਾ ਇਮੇ’’ਤਿ ਵਿਰੋਧੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਹਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਾਰਮਿਤਾਪੁਞ੍ਞੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਨ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਞੇਯ੍ਯਮਣ੍ਡਲਂ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਾਚਾਵਿਪ੍ਪਲਾਪੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਹੇਤੁਯਾ, ਅਧਿਪਤਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿਯਾ, ਨਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਚਨਂ ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਗਤੇਨ ਹਿ ਤਾਵਤਿਂਸਭਪਨੇ ਦੇਸਿਤਕਾਲੇ ਇਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਥਾਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂਯੇਵ ਨਾਮ. ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਹਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤੇਨ ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਨਪਿ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੇਨ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਨਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸੁਰੋਪਿਤਂ ਕਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਾ ਦੁਨ੍ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਭੇਦਸ੍ਮਿਂ ਸੁਕੁਸਲਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਸਮਵਿਸਯੋ ਏਸ ਅਰਿਯਾਨਂ ਵੋਹਾਰੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਸਤਾਦੀਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ –
ਸਤਂ, ਸਤਾਨਿ, ਸਤਾ. ਸਤਂ, ਸਤਾਨਿ, ਸਤੇ. ਸਤੇਨ, ਸਤੇਹਿ, ਸਤੇਭਿ. ਸਤਸ੍ਸ, ਸਤਾਨਂ. ਸਤਾ, ਸਤਸ੍ਮਾ, ਸਤਮ੍ਹਾ, ਸਤੇਹਿ, ਸਤੇਭਿ. ਸਤਸ੍ਸ, ਸਤਾਨਂ. ਸਤੇ, ਸਤਸ੍ਮਿਂ, ਸਤਮ੍ਹਿ, ਸਤੇਸੁ. ਏਵਂ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਦਸਸਹਸ੍ਸਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਸਸਤਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਯੋਗੋ ‘‘ਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਤਂ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਸਤਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤਂ, ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਸਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤਂ. ਸਹਸ੍ਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਸਦ੍ਦਰੂਪਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਕੋਟਿ, ਕੋਟੀ, ਕੋਟਿਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਞੇਯ੍ਯਂ.
ਏਕਪ੍ਪਭੁਤਿਤੋ ਯਾਵ, ਦਸਕਾ ਯਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;
ਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਤਾਵ ਸਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯ-ਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ ਗਰੂ ਵਦੁਂ.
ਵੀਸਤਿਤੋ ਯਾਵ ਸਤਾ, ਯਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਤਾਵ ਸਾ ਪਨ;
ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪ੍ਪਧਾਨਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯ-ਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ ਚ ਵਣ੍ਣਯੁਂ.
ਅਪਿਚ –
ਵੀਸਤੋ ਯਾਵ ਕੋਟਿਯਾ, ਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਤਾਵ ਹਿ ਸਾ ਖਲੁ;
ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪ੍ਪਧਾਨਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯ-ਪ੍ਪਧਾਨਾ ਚਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.
ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਅਸੀਤਿ ਕੋਟਿਯੋ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਹਿਰਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਖੀਣਾਸਵਾ ਵੀਤਮਲਾ, ਸਮਿਂਸੁ ਸਤਕੋਟਿਯੋ’’ਤਿ ਚ ਪਾਲ਼ਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦਰੂਪਾਨਂ ਪਾਕਟੀਕਰਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਸੁਖੁਮਞਾਣਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਂ ਸਾਟ੍ਠਕਥਂ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਂ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸਮਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ –
‘‘ਯੇਸਂ ¶ ਖੋ ਵਿਸਾਖੇ ਸਤਂ ਪਿਯਾਨਿ, ਸਤਂ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ, ਯੇਸਂ ਨਵੁਤਿ ਪਿਯਾਨਿ, ਨਵੁਤਿ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ. ਯੇਸਂ ਅਸੀਤਿ…ਪੇ… ਯੇਸਂ ਸਤ੍ਤਤਿ. ਯੇਸਂ ਸਟ੍ਠਿ. ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਸਂ, ਯੇਸਂ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਂ, ਯੇਸਂ ਤਿਂਸਂ. ਯੇਸਂ ਖੋ ਵਿਸਾਖੇ ਵੀਸਂ ਪਿਯਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ. ਯੇਸਂ ਦਸ. ਯੇਸਂ ਨਵ. ਯੇਸਂ ਅਟ੍ਠ. ਯੇਸਂ ਸਤ੍ਤ. ਯੇਸਂ ਛ. ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਚ. ਯੇਸਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ. ਯੇਸਂ ਤੀਣਿ. ਯੇਸਂ ਦ੍ਵੇ. ਯੇਸਂ ਏਕਂ ਪਿਯਂ, ਤੇਸਂ ਏਕਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਤਂ ਪਿਯਾਨੀਤਿ ਸਤਂ ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੂਨਿ. ‘‘ਸਤਂ ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਕੇਚਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਦਸ, ਤਾਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੇਸਂ ਦਸ ਪਿਯਾਨਿ, ਦਸ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯੇਸਂ ਦਸ ਪਿਯਾਨਂ, ਦਸ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਵੀਸਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਸਤਂ, ਤਾਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪ੍ਪਧਾਨਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪ੍ਪਧਾਨਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪ੍ਪਧਾਨਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੇਸਂ ਖੋ ਵਿਸਾਖੇ ਸਤਂ ਪਿਯਾਨਿ, ਸਤਂ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਚ ਯੇਸਂ ਏਕਂ ਪਿਯਂ, ਏਕਂ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ, ਨ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ. ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਦਕ੍ਕਮੇ ਏਕਰਸਾਵ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯਾਵ ਪਾਲ਼ਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਾਟ੍ਠਕਥੋ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੋ.
ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞੋ ਪਾਲ਼ਿਪ੍ਪਦੇਸੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਪ੍ਪਦੇਸੋ ਚ ਨੀਯਤੇ –
‘‘ਸਤਂ ¶ ਹਤ੍ਥੀ ਸਤਂ ਅਸ੍ਸਾ, ਸਤਂ ਅਸ੍ਸਤਰੀਰਥਾ;
ਸਤਂ ਕਞ੍ਞਾ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਆਮੁਕ੍ਕਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ;
ਏਕਸ੍ਸ ਪਦਵੀਤਿਹਾਰਸ੍ਸ, ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿ’’ਨ੍ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤਂ ਹਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਸੇਸਿਤਾਨਿ, ‘‘ਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਂਸਦ੍ਦਂ ਸਹਸ੍ਸਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਉਪਪਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਹਤ੍ਥੀ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਅਸ੍ਸਾ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਅਸ੍ਸਤਰੀਰਥਾ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਆਮੁਕ੍ਕਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ ਕਞ੍ਞਾ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਇਦਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨਤ੍ਥਗਹਣਂ. ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਪਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਅਸ੍ਸਤਰੀਰਥਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਆਮੁਕ੍ਕਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾਨਂ ਕਞ੍ਞਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਯੋਜਨਾਨਂ ਸਤਾਨੁਚ੍ਚੋ, ਹਿਮਵਾ ਪਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਅਯਮਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸਤਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਿਕਾਨਂ ਸਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਹਿਮਵਾ ਪਬ੍ਬਤੋ ਯੋਜਨਾਨਂ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨਿ ਉਚ੍ਚੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਤਮਿਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਤਂ ਹੋਮਿ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਹੋਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਵਚਨੋ. ‘‘ਅਥੇਤ੍ਥੇਕਸਤਂ ਖਤ੍ਯਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਬਹੁਵਚਨੋ. ਏਵਂ ਸਹਸ੍ਸਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਏਕਵਚਨਬਹੁਵਚਨਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ. ‘‘ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
‘‘ਕਪ੍ਪੇ ¶ ਚ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ, ਚਤੁਰੋ ਚ ਅਸਙ੍ਖਿਯੇ;
ਅਮਰਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯਂ ਮਨੋਰਮ’’ਨ੍ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਪ੍ਪੇ ਚ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਚਤੁਰੋ ਚ ਅਸਙ੍ਖਿਯੇਤਿ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਸਙ੍ਖਿਯਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਚਨਸੇਸੋ. ‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਸਙ੍ਖਿਯਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਕਪ੍ਪੇ ਚ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ, ਚਤੁਰੋ ਚ ਅਸਙ੍ਖਿਯੇ;
ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਯਂ ਚਰਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਬੋਧਿਪਾਚਨ’’ਨ੍ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਪ੍ਪੇ’’ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ. ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਕਪ੍ਪੇ’’ਤਿ ਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚਾਯਂ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਉਪਯੋਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚ. ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇਨ. ‘‘ਚਤੁਰੋ ਚ ਅਸਙ੍ਖਿਯੇ’’ਤਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਾਨਿ. ਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖਿਯੇਤਿ? ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਕਰਣਤੋ ‘‘ਕਪ੍ਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੇਵ. ਨ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਹਣਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਚਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ ‘‘ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨਂ ਚਤੁਰੋ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਚ ਮਹਾਕਪ੍ਪੇ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਘਟਾਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਕੁਮ੍ਭੀਨਞ੍ਚ ਸਤਾ ਬਹੂ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਘਟਾਤਿ ਘਟਾਨਂ. ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਹਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ. ‘‘ਘਟਾਨਂ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾਨਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਕੁਮ੍ਭੀਨਞ੍ਚ ਸਤਾ ਬਹੂਤਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਚ ਕੁਮ੍ਭੀਨਂ ਸਤਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਨਿਕਾਰਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਦਸਵੀਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ¶ , ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ;
ਏਕਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯੋ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਦਸਵੀਸਸਹਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਵੀਸਸਹਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ. ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਏਕਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸੀਸਮਤ੍ਤਕਥਨਂ, ਤੇਨ ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਚੇਵ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ…ਪੇ… ਦਸਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ;
ਦੀਪਙ੍ਕਰਂ ਲੋਕਵਿਦੁਂ, ਪਰਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਇਦਂ ਲਿਙ੍ਗਭੇਦਵਸੇਨ ‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯ ਵਾਚਕੋਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਚ ਏਤਂ ਪਦਤ੍ਤਯਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ. ਅਥ ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਮਹਦ੍ਧਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਵਚਨੋ ਭਵਤਿ. ‘‘ਤੀਣਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਤਾ ਚ ਸਤ੍ਤ ਸਤਾ ਭਰਿਯਾ, ਦਾਸ੍ਯੋ ਸਤ੍ਤ ਸਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਸਤਾਤਿ ‘‘ਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ. ‘‘ਸਤਾ’’ਤਿ ਹਿ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਨਪੁਂਸਕਰੂਪਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਭੂਤਾ ਹਿ ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਭੂਤੋ. ਯਦਿ ਚ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗੋ ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਸਿਯਾ ¶ , ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ, ਕਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਚ ਓਕਾਰਨ੍ਤਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਆਕਾਰਨ੍ਤਿਤ੍ਥਿਰੂਪੇਹਿਪਿਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਰੂਪਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਸਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਏਕਨ੍ਤਨਪੁਂਸਕੋ’’ਤਿ.
ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਤਾ ਦੇਵਤਾ ਸਤ੍ਤਸਤਾ ਉਲ਼ਾਰਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਨ, ਨਪੁਂਸਕੋਯੇਵਾਤਿ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਦੇਵਤਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣੋ, ਤਥਾਪਿ ਨਪੁਂਸਕੋਯੇਵ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਵਿਸਯੇਸੁ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਤਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਇਸਿਗਿਲਿਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚਿਰਵਾਸਿਨੋ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਾ ਦੇਵਤਾ ਸਤ੍ਤਸਤਾ ਉਲ਼ਾਰਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਭਾਵੋਯੇਵਾਤਿ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਤ੍ਤ ਹਤ੍ਥਿਸਤੇ ਦਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਨਪੁਂਸਕੋਯੇਵ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਨਵੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਪਰਿਵਾਰੇਸਿ ਮਹਾਮੁਨੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨਵੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਵੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਧਾਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਆਯੁ ਤਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਵਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਕਾਲਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਤਥਾ ‘‘ਦਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਗਾਰ’ਮਜ੍ਝ ਸੋ ਵਸੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਇਤੋ ¶ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ, ‘‘ਏਕਨਵੁਤੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ. ਏਕਨਵੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਏਕਨਵੁਤਿਯਾ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ ਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ ਸਾਮਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹਿਤੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਯਦਿ ਤਤ੍ਥ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤਾਨਿ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚ;
ਨੇਵਮ੍ਹਾਕਂ ਭਯਂ ਕੋਚਿ, ਵਨੇ ਵਾਲ਼ੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਅਯਮੇਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੋ – ਤਤ੍ਥ ਵਨੇ ਵਾਲ਼ਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚ ਸਤਾਨਿ ਚ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚ ਯਦਿ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤਾਨੀਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵਾਲ਼ਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚ ਯਦਿ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਵਾਲ਼ੇਸੁ ਕੋਚੀਤਿ ਕ੍ਵਚਿ. ਕੋਚਿਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ‘‘ਕੋ ਤੇ ਬਲਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੋਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਕ੍ਵਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਚਾਯਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤੇਨ ‘‘ਕੋਚਿ ਕ੍ਵਚਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਵਾਲ਼ੇ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਵਾਲ਼ਮਿਗਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਨੇਵਮ੍ਹਾਕਂ ਭਯਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਕੋਚੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਵਾਲ਼ੇਸੂ’’ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਵਾਲ਼ਾਨਂ ਕਾਰਣਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਯਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਛਤ੍ਤਿਂਸਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ;
ਦਸਞ੍ਚੇਵ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨਿ ਸਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ
ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ ¶ . ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਦਤੋ ਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਲਿਙ੍ਗਵਚਨਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਲਿਙ੍ਗਵਚਨਾਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਸਮਾਨਾਨਂ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਦਂ ‘‘ਪਰਿਮਣ੍ਡਲ’’ਨ੍ਤਿਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਛਤ੍ਤਿਂਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਦੁਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚ;
ਏਤ੍ਤਕਂ ਬਹਲਤ੍ਤੇਨ, ਸਙ੍ਖਾਤਾਯਂ ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ
ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਵੇ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨਂ, ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨਂ, ‘‘ਨਹੁਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ‘‘ਦੁਵੇ ਚਤ੍ਤਾਰੀ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਦ੍ਵਿਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਚਤੁਨਹੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਦੁਵੇ’’ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦਾਨਂ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਦ੍ਦੇਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਯਥਾ ‘‘ਦੁਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ ਦਬ੍ਬਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਪਦਾਨਂ, ਨ ਤਥਾ ‘‘ਦੁਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਦਬ੍ਬਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਪਦਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਕੁਸਲਾ, ਰੂਪਂ, ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਯ ਇਮੇਸਮਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰਹਿਤਾ ਸਿਯਾਤਿ? ਨ, ਵਿਸੇਸਨਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੋ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬੋਤਿ? ਨ, ਨਿਯਮਾਭਾਵਤੋ. ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ¶ ਗੁਣਗੁਣੀਨਂਯੇਵ ਵਿਸੇਸਨਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੋ, ਨ ਇਤਰੇਸਂ ਵਿਸੇਸਨਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤੇਪਿ.
ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਵਚਨਂ. ‘‘ਬਹਲਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨੇ ਤਤਿਯਾ. ਉਭਯੇਨ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ ਬਹਲਤ੍ਤੇਨ ਯੋਜਨਾਨਂ ਦੁਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚ ਏਤ੍ਤਕਂ ਸਙ੍ਖਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਦੁਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਹੁਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਵਾ ‘‘ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਹਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਯਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਕ੍ਰਿਯਾਵਿਸੇਸਨਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਪਮਾਣੇਨ’’ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਦੁਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨ ਹੁਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ‘‘ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਵਚਨਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਤਾ’’ਤਿ ਪਨ ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇਸਂ ‘‘ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਬ੍ਬੋਪਾਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਦਸੇਤ੍ਥ ਰਾਜਿਯੋ ਸੇਤਾ, ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਮਨੋਰਮਾ;
ਛ ਪਿਙ੍ਗਲਾ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਹਲਿਦ੍ਦਾ ਤਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਛ ਪਿਙ੍ਗਲਾ ਪਨ੍ਨਰਸਾਤਿ ਛ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸ ਚਾਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਪਿਙ੍ਗਲਾ ਰਾਜਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਤਥਾ –
‘‘ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਬਹਵੋ, ‘ਏਕਨਾਮਾ’ਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ;
ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚ, ਇਨ੍ਦਨਾਮਾ ਮਹਬ੍ਬਲਾ’’ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ ¶ . ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਏਕਨਵੁਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਸੀਤਿ ਦਸ ਏਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਚਿਤ੍ਰਸਦ੍ਦਰਚਨਞ੍ਹਿ ਪਾਵਚਨਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਤਿਂਸਪੁਰਿਸਨਾਵੁਤ੍ਯੋ, ਸਬ੍ਬੇਵੇਕੇਕਨਿਚ੍ਚਿਤਾ;
ਯੇਸਂ ਸਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੇਵਲਂ ਮਹਿ’ਮਂ ਚਰ’’ਨ੍ਤਿ
ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਤਿਂਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਵੁਤਿ ਚ ਸਤਾਨਿ ਤਿਂਸ ਨਾਵੁਤ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਤਿਂਸਸਦ੍ਦਤੋ ਸਹਸ੍ਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਵੁਤਿਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਸਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਂਸ ਨਾਵੁਤ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਗਹਣੇ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਏਦਿਸੀ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ, ਕਤਾਯ ਚ ਏਦਿਸਾਯ ਸਦ੍ਦਰਚਨਾਯ ਅਤ੍ਥਾਵਗਮੋ ਵਿਨਾ ਉਪਦੇਸੇਨ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਤਿਂਸ ਨਾਵੁਤ੍ਯੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਰੂਲ਼੍ਹਂ ਵਚਨਂ, ਸਙ੍ਕੇਤਰੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਪਨ ਵਚਨਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਮਾ ਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਸਙ੍ਕੇਤੇਹਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਞਾਯਤੇ, ਨ ਉਪਦੇਸਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤਂ ਕਥਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਨਾਪਿ ਉਪਦੇਸੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਤਿਂਸਞ੍ਚੇਵ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਵੁਤਿ ਚ ਸਤਾਨਿ ਤੁ;
ਤਿਂਸ ਨਾਵੁਤਿਯੋ ਨਾਮ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕੇ.
ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਵਚਨੇ ਸਨ੍ਤਿ, ਨਯਾ ਚੇਵ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾ;
ਵੋਹਾਰਾ ਚ ਸੁਗੁਲ਼੍ਹਤ੍ਥਾ, ਦਯਾਪਨ੍ਨੇਨ ਦੇਸਿਤਾ.
ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਧੀਰੋ, ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਜਿਨਭਾਸਿਤੇ;
ਉਪਦੇਸਂ ਸਦਾ ਗਣ੍ਹੇ, ਗਰੁਂ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਹਂ.
ਗਰੂਪਦੇਸਹੀਨੋ ਹਿ, ਅਤ੍ਥਸਾਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ;
ਅਤ੍ਥਸਾਰਵਿਹੀਨੋ ਸੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਤਿ.
ਗਰੂਪਦੇਸਲਾਭੀ ¶ ਚ, ਅਤ੍ਥਸਾਰਸਮਾਯੁਤੋ;
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਪਾਲੇਨ੍ਤੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਮਾ ਨ ਹਾਯਤਿ.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਮੇ ਤਸ੍ਮਾ, ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਮਾਲਾਪਿ ਭਾਸਿਤਾ;
ਸਪ੍ਪਯੋਗਾ ਯਥਾਯੋਗਂ, ਸਹੇਵਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਾਮਾਨਂ ਨਾਮਿਕਪਦਮਾਲਾਵਿਭਾਗੋ
ਨਾਮ
ਤੇਰਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
੧੪. ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਵਿਭਾਗ
ਭੂਧਾਤੁ ਤਾਯ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ-ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ;
ਕਤ੍ਵਾ ਪਧਾਨਮਮ੍ਹੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ.
ਭਵਤਿਸ੍ਸ ਵਸਾ ਦਾਨਿ, ਵਕ੍ਖਾਮਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਂ ਵਰਂ;
ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਤੁਮਨ੍ਤਞ੍ਚ, ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਂ ਤਿਕਂ ਇਧ.
ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਵ ਭੂਧਾਤੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਨੀਯਤੇ –
ਖਨ੍ਧਸਤ੍ਤਾਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਧਾਤੁਯਂ;
ਖੀਣਾਸਵੇ ਰੁਕ੍ਖਾਦਿਮ੍ਹਿ, ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.
ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਚਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ;
ਵਿਪੁਲੇ ਸੋਪਸਗ੍ਗੋਯਂ, ਹੀਲ਼ਨੇ ਵਿਧਮੇਪਿ ਚ;
ਪਰਾਜਯੇ ਵੇਦਿਯਨੇ, ਨਾਮੇ ਪਾਕਟਤਾਯ ਚ.
ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਮਨੁਸ੍ਸਧਾਤੁਵਿਜ੍ਜਮਾਨਖੀਣਾਸਵਸਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਯਾਨੀਧ ¶ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਹਾਭੂਤਾ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਾਤੂਸੁ. ‘‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ. ‘‘ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭੂਤਾ ਲੋਕੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੇ. ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੂਤਿ. ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਚਨਂ ਇਦਂ. ਟੀਕਾਯਮਾਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਨਿ ਗਯ੍ਹਰੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਪਨ ‘‘ਪਭੂਤਮਰਿਯੋ ਪਕਰੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਪੁਲੇ. ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਭੂਤਰੂਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹੀਲ਼ਨੇ. ‘‘ਸਮ੍ਭੂਤੋ ਸਾਣਵਾਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਅਭਿਭੂਤੋ ਮਾਰੋ ਵਿਜਿਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਧਮਨੇ. ‘‘ਪਰਾਭੂਤਰੂਪੋਖੋ ਅਯਂ ਅਚੇਲੋ ਪਾਥਿਕਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਰਾਜਯੇ. ‘‘ਅਨੁਭੂਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੇਦਿਯਨੇ. ‘‘ਵਿਭੂਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਕਟੀਕਰਣੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੂ’’ਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ –
ਭਵਿਤੁਂ, ਉਬ੍ਭਵਿਤੁਂ, ਸਮੁਬ੍ਭਵਿਤੁਂ, ਪਭਵਿਤੁਂ, ਪਰਾਭਵਿਤੁਂ, ਅਤਿਭਵਿਤੁਂ, ਸਮ੍ਭਵਿਤੁਂ, ਵਿਭਵਿਤੁਂ, ਭੋਤੁਂ, ਸਮ੍ਭੋਤੁਂ, ਵਿਭੋਤੁਂ, ਪਾਤੁਭਵਿਤੁਂ, ਪਾਤੁਬ੍ਭਵਿਤੁਂ ਵਾ, ਪਾਤੁਭੋਤੁਂ. ਇਮਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਾਨਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ.
ਪਰਿਭੋਤੁਂ ¶ ਪਰਿਭਵਿਤੁਂ, ਅਭਿਭੋਤੁਂ ਅਭਿਭਵਿਤੁਂ, ਅਧਿਭੋਤੁਂ ਅਧਿਭਵਿਤੁਂ, ਅਤਿਭੋਤੁਂ ਅਤਿਭਵਿਤੁਂ, ਅਨੁਭੋਤੁਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਂ, ਸਮਨੁਭੋਤੁਂ ਸਮਨੁਭਵਿਤੁਂ, ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਤੁਂ ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਿਤੁਂ. ਇਮਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਾਨਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਰਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
‘‘ਭਾਵੇਤੁਂ, ਪਭਾਵੇਤੁਂ, ਸਮ੍ਭਾਵੇਤੁਂ, ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ, ਪਰਿਭਾਵੇਤੁਂ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਰਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਰਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਾਨਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਤਤ੍ਰ ਸਮਾਨਤ੍ਥਪਦੇਸੁ ਏਕਮੇਵਾਦਿਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ – ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਹੋਤੁਂ ਵਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤੁਂ ਸਰੂਪਂ ਲਭਿਤੁਂ. ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਤੁਮਨ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਮਞ੍ਞਾਯ, ਨੇਤ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤੁਮਾਗਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ. ਯਾਚਿਤੁਨ੍ਤਿ ਹਿ ਯਾਚਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਭਵਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਵਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵਾ ਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦਟ੍ਠੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਤੋ ਯਥਾਰਹਂ ਤੁਮਨ੍ਤਾਨਿ ਤ੍ਵਾਸਦ੍ਦਨ੍ਤਪਦਤ੍ਥਵਸੇਨਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤਾਨਿ ਚ ਨਿਪਾਤਪਦੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹਂਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਨਿਪਾਤਪਦਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ‘‘ਤੁਂ ਇਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਤੁਂ ਇਤਿ ਏਤਦਨ੍ਤੋ ਨਿਪਾਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਾ ਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.
ਤੁਮਨ੍ਤਕਥਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ –
ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਭਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਭਵਿਤੁਨ, ਭਵਿਯ, ਭਵਿਯਾਨ. ਉਬ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਉਬ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਬ੍ਭਵਿਤੁਨ, ਉਬ੍ਭਵਿਯ, ਉਬ੍ਭਵਿਯਾਨ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਸਮੁਬ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਾਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਤੁਬ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਇਮਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਕਾਨਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਨਤ੍ਥਾਨਿ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ.
ਭੁਤ੍ਵਾ, ਭੁਤ੍ਵਾਨ, ਪਰਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਭਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਰਿਭਵਿਤੁਨ, ਪਰਿਭਵਿਯ, ਪਰਿਭਵਿਯਾਨ, ਪਰਿਭੁਯ੍ਯ. ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਅਭਿਭਵਿਤੁਨ, ਅਭਿਭਵਿਯ, ਅਭਿਭਵਿਯਾਨ, ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਅਧਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਅਤਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਇਦਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਤਮਵੋਚ ਰਾਜਾ ਅਨੁਭਵਿਯਾਨ ਤਮ੍ਪਿ, ਏਯ੍ਯਾਸਿ ਖਿਪ੍ਪਂ ਅਹਮਪਿ ਪੂਜਂ ਕਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾਨ. ਅਧਿਭੋਤ੍ਵਾ, ਅਧਿਭੋਤ੍ਵਾਨ.
‘‘ਸਟ੍ਠਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ;
ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇ ਅਧਿਭੋਤ੍ਵਾ, ਇਸ੍ਸਰਂ ਕਾਰਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ
ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਇਮਾਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਾਨਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਨਤ੍ਥਾਨਿ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ. ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਰਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ.
‘‘ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਭਾਵੇਤ੍ਵਾਨ. ਪਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਪਭਾਵੇਤ੍ਵਾਨ. ਸਮ੍ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਭਾਵੇਤ੍ਵਾਨ. ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾਨ. ਪਰਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾਨ’’ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਸਕਮ੍ਮਕਾਨਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਨਤ੍ਥਾਨਿ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਰਿਯੇਵ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਦੇਸੋਯਂ.
ਤਤ੍ਰ ਸਮਾਨਤ੍ਥਪਦੇਸੁ ਏਕਮੇਵਾਦਿਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ – ਭਵਿਤ੍ਵਾਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਰੂਪਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ¶ ਭੁਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾਤਿ ਸਕਮ੍ਮਕਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਭੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਦੂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਭੁਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਵਾਨ’’ਇਚ੍ਚੇਤੇ, ‘‘ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿਮਸ੍ਸ ਹਿ;
ਅਤ੍ਥਂ ਸੂਚੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਪਦਸ੍ਸ ਪਨ ਨੇਵ ਤੇ.
ਕੇਚਿ ‘‘ਭੂਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਦੀਘਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨੇ;
ਦੀਘਤਾ ਰਸ੍ਸਤਾ ਚੇਵ, ਦ੍ਵਯਮ੍ਪੇਤਂ ਪਦਿਸ੍ਸਤਿ.
ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਚ ‘‘ਭੂਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਦੀਘਤ੍ਤਸਞ੍ਹਿਤਂ ਪਦਂ;
‘‘ਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ, ਦੀਪੇਤਿ ਨ ਤੁ ਸਾਸਨੇ.
‘‘ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਇਤਿ ਪਦਂਯੇਵ, ਦੀਪੇਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;
‘‘ਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਤਂ ਪਦਂ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਵਿਸੇਸਨ੍ਤੁ, ਵਚਨਂ ਸਾਰਦਸ੍ਸਿਨਾ;
ਸਾਸਨੇ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਚ, ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਕਂ.
ਏਵਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਨਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿਪਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾਨੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਿਟਕੇ ਹਿ ਨਿਪਾਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਿਦੂਨਂ ਪਨ ਮਤੇ ਪਠਮਾਦਿਵਿਭਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਵਿਭਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.
ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਾਧਿਕਾਰੇ ਇਦਞ੍ਚੁਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ਭੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਭੁਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਭੁਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਵਪਤਿ. ਉਮਙ੍ਗਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਵੇਦੇਹੋ ਨਾਵਮਾਰੁਹਿ. ਭੁਤ੍ਵਾਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਇਚ੍ਚਾਦੀ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗਾ. ‘‘ਭੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਭੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਂ. ‘‘ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਉਤ੍ਤਰਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ, ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਿ ਚੇਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਏਕਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਕ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵਾਚਕਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹੇਤ੍ਥ ਯੋ ਗਮਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ¶ ਕਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਏਵ ਭੁਞ੍ਜਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
‘‘ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਨਿਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਉਦਿਤੋਯਂ ਦਿਵਾਕਰੋ;
ਵਣ੍ਣਂ ਪਞ੍ਞਾਵਭਾਸੇਹਿ, ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਗ੍ਗਤੋ’’
ਇਚ੍ਚਾਦੀਨਿਪਿ ਪਨ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਸਮਾਨਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਨਿਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਸਮਾਨਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਂ. ‘‘ਉਦਿਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਉਤ੍ਤਰਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਮਾਨਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਯ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਸਮਾਨਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮੁਖਂ ਬ੍ਯਾਦਾਯ ਸਯਤਿ, ਅਕ੍ਖਿਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਦਾਹਰਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਨਿਸਜ੍ਜ ਅਧੀਤੇ, ਠਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਯਾਦਾਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨੁਤ੍ਤਰਕਾਲੋ ਬ੍ਯਾਦਾਨੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ਲਕ੍ਖਿਯਤਿ. ‘‘ਨਿਸਜ੍ਜ ਅਧੀਤੇ, ਠਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ਸਮਾਨਕਾਲਤਾਯਪਿ ਅਜ੍ਝੇਨਕਥਨੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਨਿਸਜ੍ਜਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਬ੍ਬੁਤ੍ਤਰਕਾਲਤਾ ਸਮ੍ਭਾਵੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਾਨਿਯੇਵ ਉਦਾਹਰਣਾਨਿ ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਉਦਯਸਮਕਾਲਮੇਵ ਹਿ ਤਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤਨੀਯਨਿਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ.
‘‘ਦ੍ਵਾਰਮਾਵਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਤਿ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਅਪਰਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਵਿਸਨਕ੍ਰਿਯਾ ਪੁਰਿਮਾ, ਆਵਰਣਕ੍ਰਿਯਾ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਵਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਪਰਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਕਂ ਪਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ¶ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਰੇ ‘‘ਧ’ਨ੍ਤਿ ਕਚ੍ਚ ਪਤਿਤੋ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਉਦਾਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਘਾਤਭੂਤਸਮਾਯੋਗੇ ਪਨ ਅਭਿਘਾਤਜਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮਾਨਕਾਲਤਾ ਏਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਇਧਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾਨਿਯੇਵ ਉਦਾਹਰਣਾਨਿ ਯੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ.
‘‘ਪਿਸਾਚਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਸ੍ਸ ਭਯਂ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਸਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਅਸਮਾਨੇ ਕਤ੍ਤਰਿ ਪਯੋਗੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਿਸਾਚਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਯਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆਸਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ. ਏਵਂ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਤਾ ਧਾਤੂਨਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਦਸ੍ਸਨਕ੍ਰਿਯਾਯ ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਭਵਨਾਦਿਕ੍ਰਿਯਾਯ ਚ ਭਯਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.
ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਨਦਿਂ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਤਂ ਨਦੀ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਪਰਾਪਰਯੋਗੋ. ‘‘ਸੀਹਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਯਂ ਹੋਤਿ, ਘਤਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਬਲਂ ਜਾਯਤੇ, ‘ਧ’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡੋ ਪਤਿਤੋ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ ਲਕ੍ਖਣਹੇਤੁਆਦਿਪ੍ਪਯੋਗੋ. ‘‘ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਗਮਨਂ, ਭੁਤ੍ਵਾ ਸਯਨਂ. ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪ’’ਮਿਚ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਸਦ੍ਦਸਿਦ੍ਧਿਪ੍ਪਯੋਗੋਤਿ.
ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਸਮਾਨਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਅਪਰਕਾਲੇ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਅਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਪਰਾਪਰਯੋਗੋ ¶ , ਲਕ੍ਖਣਹੇਤੁਆਦਿਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਸਦ੍ਦਸਿਦ੍ਧਿਪ੍ਪਯੋਗੋਤਿ ਸਤ੍ਤਧਾ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇਕਕਤ੍ਤੁਕਾਨਂ ਤੁਨ ਤ੍ਵਾਨ ਤ੍ਵਾ ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇਯੇਵ ਏਕਕਤ੍ਤੁਕਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ? ਯੇਤੁਯ੍ਯੇਨ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਪੁਰਿਮਕਾਲਕ੍ਰਿਯਾਦੀਪਨਤੋ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੇ ਹਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇਕਕਤ੍ਤੁਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਇਤਿ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਵਸੇਨਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਭੂਧਾਤੁਮਯਾਨਂ ਤ੍ਵਾਦਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ‘‘ਪਚਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਯਥਾਪਯੋਗਂ ‘‘ਭਵਨਹੇਤੁ ਪਚਨਹੇਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
ਹੇਤੁਤ੍ਥੇਪਿ ਯਤੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਾ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਨਤ੍ਥਕਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹੇਤੁਵਸੇਨਾਪਿ, ਵਦੇਯ੍ਯਤ੍ਥਂ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ.
‘‘ਇਤਿ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਸੁ ਹਿ;
‘‘ਇਤਿ ਕਰਣਹੇਤੂ’’ਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਧੀਰੇਹਿ ਗਯ੍ਹਤਿ.
‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਦਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ’’;
ਇਤਿ ਪਾਠੇਪਿ ਹੇਤੁਤ੍ਥੋ, ਗਯ੍ਹਤੇ ਪੁਬ੍ਬਵਿਞ੍ਞੁਭਿ.
‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਗਮਨ-ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਹਿ ਕਥੀਯਤੇ;
ਹੇਤੁਤ੍ਥੇਵਂ ਯਥਾਯੋਗ-ਮਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ.
ਏਵਂ ਭੂਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਚ ਤੁਮਨ੍ਤਪਦਞ੍ਚ ਤ੍ਵਾਦਿਯਨ੍ਤਪਦਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਂ ਵਿਭਤ੍ਤਂ.
ਯੋ ¶ ਇਮਮਤ੍ਥਤਿਕਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਂ,
ਕਣ੍ਣਰਸਾਯਨਮਾਗਮਿਕਾਨਂ;
ਧਾਰਯਤੇ ਸ ਭਵੇ ਗਤਕਙ੍ਖਾ,
ਪਾਵਚਨਮ੍ਹਿ ਗਤੇ ਸੁਖੁਮਤ੍ਥੇ.
ਇਤਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਗਤੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ
ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣੇ
ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਵਿਭਾਗੋ ਨਾਮ
ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.
ਏਵਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਭੂਧਾਤੁਰੂਪਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ.
ਪਦਮਾਲਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.