📜
ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ
ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾ
ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ
ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਹਦਯਂ ¶ ¶ ¶ , ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤਵਿਹਤਮੋਹਤਮਂ;
ਸਨਰਾਮਰਲੋਕਗਰੁਂ, ਵਨ੍ਦੇ ਸੁਗਤਂ ਗਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਂ.
ਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ, ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਚੇਵ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਚ;
ਯਂ ਉਪਗਤੋ ਗਤਮਲਂ, ਵਨ੍ਦੇ ਤਮਨੁਤ੍ਤਰਂ ਧਮ੍ਮਂ.
ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਓਰਸਾਨਂ, ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਰਸੇਨਮਥਨਾਨਂ;
ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮੂਹਂ, ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦੇ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਂ.
ਇਤਿ ¶ ਮੇ ਪਸਨ੍ਨਮਤਿਨੋ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਵਨ੍ਦਨਾਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ;
ਯਂ ਸੁਵਿਹਤਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ.
ਦੀਘਸ੍ਸ ਦੀਘਸੁਤ੍ਤਙ੍ਕਿਤਸ੍ਸ, ਨਿਪੁਣਸ੍ਸ ਆਗਮਵਰਸ੍ਸ;
ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਬੁਦ੍ਧਸਂਵਣ੍ਣਿਤਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਾਵਹਗੁਣਸ੍ਸ.
ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਆਦਿਤੋ ਵਸਿਸਤੇਹਿ;
ਪਞ੍ਚਹਿ ਯਾ ਸਙ੍ਗੀਤਾ, ਅਨੁਸਙ੍ਗੀਤਾ ਚ ਪਚ੍ਛਾਪਿ.
ਸੀਹਲ਼ਦੀਪਂ ਪਨ ਆਭਤਾਥ, ਵਸਿਨਾ ਮਹਾਮਹਿਨ੍ਦੇਨ;
ਠਪਿਤਾ ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਾਯ, ਦੀਪਵਾਸੀਨਮਤ੍ਥਾਯ.
ਅਪਨੇਤ੍ਵਾਨ ¶ ਤਤੋਹਂ, ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਂ ਮਨੋਰਮਂ ਭਾਸਂ;
ਤਨ੍ਤਿਨਯਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ, ਆਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਗਤਦੋਸਂ.
ਸਮਯਂ ਅਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤੋ, ਥੇਰਾਨਂ ਥੇਰਵਂਸਪਦੀਪਾਨਂ;
ਸੁਨਿਪੁਣਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨਂ, ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਨਿਵਾਸੀਨਂ.
ਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਾਗਤਮਤ੍ਥਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ;
ਸੁਜਨਸ੍ਸ ਚ ਤੁਟ੍ਠਤ੍ਥਂ, ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ.
ਸੀਲਕਥਾ ਧੁਤਧਮ੍ਮਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਚੇਵ ਸਬ੍ਬਾਨਿ;
ਚਰਿਯਾਵਿਧਾਨਸਹਿਤੋ, ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.
ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ, ਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਕਲਨਨਿਚ੍ਛਯੋ ਚੇਵ;
ਖਨ੍ਧਧਾਤਾਯਤਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਅਰਿਯਾਨਿ ਚੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰਿ.
ਸਚ੍ਚਾਨਿ ¶ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਦੇਸਨਾ, ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨਿਪੁਣਨਯਾ;
ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਤਨ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾਵਨਾ ਚੇਵ.
ਇਤਿ ¶ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਮਯਾ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ;
ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਯ੍ਯੋ, ਨ ਤਂ ਇਧ ਵਿਚਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮਿ.
‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਏਸ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਗਮਾਨਞ੍ਹਿ;
ਠਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਭਾਸਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ’’.
ਇਚ੍ਚੇਵ ਕਤੋ ਤਸ੍ਮਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ ਸਦ੍ਧਿਮੇਤਾਯ;
ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਜਾਨਥ, ਦੀਘਾਗਮਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ.
ਨਿਦਾਨਕਥਾ
ਤਤ੍ਥ ਦੀਘਾਗਮੋ ਨਾਮ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗੋ, ਮਹਾਵਗ੍ਗੋ, ਪਾਥਿਕਵਗ੍ਗੋਤਿ ਵਗ੍ਗਤੋ ਤਿਵਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ; ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਗ੍ਗੇਸੁ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗੋ ਆਦਿ, ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਦਿ.
ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ
ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਨਾਮ ਚੇਸਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਤਨ੍ਤਿਮਾਰੂਲ਼੍ਹਾ, ਨਿਦਾਨਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਪਨ ਇਧਾਪਿ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਞ੍ਹਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਸੁਭਦ੍ਦਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਵਿਨਯਨਾ ਕਤਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚੇ, ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂ ਉਪਵਤ੍ਤਨੇ ਮਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਲਵਨੇ ਯਮਕਸਾਲਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਲੋਕਨਾਥੇ, ਭਗਵਤੋ ਧਾਤੁਭਾਜਨਦਿਵਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਸਤ੍ਤਾਹਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਸੁਭਦ੍ਦੇਨ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ – ‘‘ਅਲਂ, ਆਵੁਸੋ, ਮਾ ਸੋਚਿਤ੍ਥ, ਮਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਥ, ਸੁਮੁਤ੍ਤਾ ਮਯਂ ਤੇਨ ਮਹਾਸਮਣੇਨ, ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਚ ਹੋਮ – ‘ਇਦਂ ਵੋ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਇਦਂ ਵੋ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਯਂ ਯਂ ਇਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ, ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਯਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ ਨ ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭) ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ, ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਦੁਲ੍ਲਭਭਾਵਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ, ‘‘ਠਾਨਂ ¶ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਅਤੀਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ਪਾਵਚਨ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ¶ ਪਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਾਵ ਚ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਾਵ ਅਨਤੀਤਸਤ੍ਥੁਕਮੇਵ ਪਾਵਚਨਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –
‘ਯੋ ਵੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬).
‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯੇਯ੍ਯਂ, ਯਥਯਿਦਂ ਸਾਸਨਂ ਅਦ੍ਧਨਿਯਂ ਅਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਂ’.
ਯਞ੍ਚਾਹਂ ਭਗਵਤਾ –
‘ਧਾਰੇਸ੍ਸਸਿ ਪਨ ਮੇ ਤ੍ਵਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਾਣਾਨਿ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਸਨਾਨੀ’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪) ਵਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰੇ ਸਾਧਾਰਣਪਰਿਭੋਗੇਨ.
‘ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਦੇਵ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ¶ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਾਮਿ; ਕਸ੍ਸਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਦੇਵ, ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੨).
ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਪ੍ਪਭੇਦੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਟ੍ਠਪਨੇਨ ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਤਥਾ ਆਕਾਸੇ ਪਾਣਿਂ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਲਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚੇਵ ਚਨ੍ਦੋਪਮਪਟਿਪਦਾਯ ਚ ਪਸਂਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਮਞ੍ਞਂ ਆਣਣ੍ਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਨਨੁ ਮਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਾ ਵਿਯ ਸਕਕਵਚਇਸ੍ਸਰਿਯਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਵਂਸਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਂਸਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕੋ ਮੇ ਅਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਅਸਾਧਾਰਣੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਇਮਾਯ ਚ ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਪਸਂਸਾਯ ਪਸਂਸੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਙ੍ਗਾਯਨਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਸਿ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਯਂ ¶ ਪਾਵਾਯ ਕੁਸਿਨਾਰਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭) ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਭਦ੍ਦਕਣ੍ਡਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਂ ਪਨਸ੍ਸ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਵਸਾਨੇ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ.
ਤਤੋ ਪਰਂ ਆਹ –
‘‘ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ¶ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮ, ਪੁਰੇ ਅਧਮ੍ਮੋ ਦਿਪ੍ਪਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਪਟਿਬਾਹਿਯ੍ਯਤਿ; ਪੁਰੇ ਅਵਿਨਯੋ ਦਿਪ੍ਪਤਿ, ਵਿਨਯੋ ਪਟਿਬਾਹਿਯ੍ਯਤਿ; ਪੁਰੇ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋ ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਰੇ ਅਵਿਨਯਵਾਦਿਨੋ ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਨਯਵਾਦਿਨੋ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭).
ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਚ੍ਚਿਨਤੂ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਪਨ ਸਕਲਨਵਙ੍ਗਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਰੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿ ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੇਕਸਤੇ, ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸੇ ਚ ¶ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਿਪਿਟਕਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਧਰੇ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਹਾਨੁਭਾਵੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਏਤਦਗ੍ਗਂ ਆਰੋਪਿਤੇ ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਦਿਭੇਦੇ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਏਕੂਨਪਞ੍ਚਸਤੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਯੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਏਕੇਨੂਨਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਰਹਨ੍ਤਸਤਾਨਿ ਉਚ੍ਚਿਨੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭).
ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਥੇਰੋ ਏਕੇਨੂਨਮਕਾਸੀਤਿ? ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਓਕਾਸਕਰਣਤ੍ਥਂ. ਤੇਨਹਾਯਸ੍ਮਤਾ ਸਹਾਪਿ, ਵਿਨਾਪਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਕਾਤੁਂ. ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਕਰਣੀਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਹਾਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸਬਲਦੇਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਾਦਿਕਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਤੋ ਗਣ੍ਹਿਂ, ਦ੍ਵੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋ;
ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਯੇ ਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੧੦੨੭);
ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਨਾਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ.
ਯਦਿ ਏਵਂ ਸੇਕ੍ਖੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ ਬਹੁਕਾਰਤ੍ਤਾ ਥੇਰੇਨ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤਬ੍ਬੋ ਅਸ੍ਸ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤੋਤਿ? ਪਰੂਪਵਾਦਵਿਵਜ੍ਜਨਤੋ. ਥੇਰੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦੇ ਅਤਿਵਿਯ ¶ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਲਿਤੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁਪਿ ‘ਨ ਵਾਯਂ ਕੁਮਾਰਕੋ ਮਤ੍ਤਮਞ੍ਞਾਸੀ’ਤਿ, (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪) ਕੁਮਾਰਕਵਾਦੇਨ ਓਵਦਤਿ. ਸਕ੍ਯਕੁਲਪ੍ਪਸੁਤੋ ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁਪੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਛਨ੍ਦਾਗਮਨਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ – ‘‘ਬਹੂ ਅਸੇਕ੍ਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਆਨਨ੍ਦਂ ਸੇਕ੍ਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਥੇਰੋ ਉਚ੍ਚਿਨੀ’’ਤਿ ਉਪਵਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਪਰੂਪਵਾਦਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ, ‘ਆਨਨ੍ਦਂ ਵਿਨਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਨ ਉਚ੍ਚਿਨਿ.
ਅਥ ਸਯਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਥੇਰਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ – ‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਭਬ੍ਬੋ ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਮੋਹਾ ਭਯਾ ਅਗਤਿਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਬਹੁ ਚਾਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਪਰਿਯਤ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਥੇਰੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ¶ ਆਨਨ੍ਦਂ ਉਚ੍ਚਿਨਤੂ’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਨਨ੍ਦਂ ਉਚ੍ਚਿਨੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭).
ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤੇਨ ਤੇਨਾਯਸ੍ਮਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਥੇਰਸਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ.
ਅਥ ਖੋ ਥੇਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਮਯਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ ਥੇਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਰਾਜਗਹਂ ਖੋ ਮਹਾਗੋਚਰਂ ਪਹੂਤਸੇਨਾਸਨਂ, ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯੇਯ੍ਯਾਮ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭).
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ? ‘‘ਇਦਂ ਪਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਥਾਵਰਕਮ੍ਮਂ, ਕੋਚਿ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੋਟੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਾਵੇਸਿ –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ¶ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ.
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨ’’ਤਿ ‘ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿ’ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ; ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ.
‘‘ਸਮ੍ਮਤਾਨਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੮).
ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਏਕਵੀਸਤਿਮੇ ਦਿਵਸੇ ਕਤਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ਪੂਜਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਾਧੁਕੀਲ਼ਨਦਿਵਸਾ ਨਾਮ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਚਿਤਕਾਯ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਯਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਤ੍ਤਿਪਞ੍ਜਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਧਾਤੁਪੂਜਂ ਕਰਿਂਸੂਤਿ, ਏਕਵੀਸਤਿ ਦਿਵਸਾ ਗਤਾ. ਜੇਟ੍ਠਮੂਲਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਿਯਂਯੇਵ ਧਾਤੁਯੋ ਭਾਜਯਿਂਸੁ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਧਾਤੁਭਾਜਨਦਿਵਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਭਦ੍ਦੇਨ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਕਤਂ ਅਨਾਚਾਰਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਤਾ.
ਇਮਞ੍ਚ ਪਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਦਿਵਸਾ ਓਕਾਸੋ ਕਤੋ, ਤਤੋ ਪਰਂ ‘ਅਯਂ ਨਾਮ ਨੋ ਪਲਿਬੋਧੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ, ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਯਸ੍ਸ ਰੋਗਪਲਿਬੋਧੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਪਲਿਬੋਧੋ ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੁਪਲਿਬੋਧੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਨ ਪਚਿਤਬ੍ਬਂ, ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਸੋ ਤਂ ਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿ.
ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਤੋ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਮਹਾਥੇਰਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮਪ੍ਪਿਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤੁਕਾਮਾ ਤਂ ਤਂ ਦਿਸਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ. ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਾਗਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂਯੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਯਮੇਵ ¶ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਗਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਯਸ੍ਮਤਾ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਪਰਿਦੇਵੋ ਅਹੋਸਿ ¶ . ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਥੇਰੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਥ, ਅਜ੍ਜ ਕੁਹਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਮਾਨਾ ਪਰੋਦਿਂਸੁ. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਵਸੇ ਵਿਯ ਮਹਾਪਰਿਦੇਵੋ ਅਹੋਸਿ.
ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਿਯਾਕਥਾਯ ਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲੇਨ ਵਸਿਤਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਿਲਾਤਮਾਲਾਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਅਤਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਠਿਤਕਾਲੇ ਕਰਣੀਯਂ ਵਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮਕਾਸਿ. ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਚ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਉਦਕੁਪਟ੍ਠਾਪਨਾਦਿਕਾਲੇਸੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਨਨੁ ਭਗਵਾ, ਅਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ੍ਹਾਨਕਾਲੋ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਕਾਲੋ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਵਾਦਦਾਨਕਾਲੋ, ਅਯਂ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਨਕਾਲੋ, ਅਯਂ ਮੁਖਧੋਵਨਕਾਲੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋਵ ਅਕਾਸਿ, ਯਥਾ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣਗਣਾਮਤਰਸਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪੇਮੋ ਚੇਵ ਅਖੀਣਾਸਵੋ ਚ ਅਨੇਕੇਸੁ ਚ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸੂਪਕਾਰਸਞ੍ਜਨਿਤਚਿਤ੍ਤਮਦ੍ਦਵੋ. ਤਮੇਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦੇਵਤਾ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨਾ ਕਥਂ ਅਞ੍ਞੇ ਅਸ੍ਸਾਸੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਸਂਵੇਜੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨੇਨ ਸਂਵਿਗ੍ਗਹਦਯੋ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਬਹੁਲਤ੍ਤਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਧਾਤੁਕਂ ਕਾਯਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤੁਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਖੀਰਵਿਰੇਚਨਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੁਭੇਨ ਮਾਣਵੇਨ ਪਹਿਤਂ ਮਾਣਵਕਂ ਏਤਦਵੋਚ –
‘‘ਅਕਾਲੋ, ਖੋ ਮਾਣਵਕ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭੇਸਜ੍ਜਮਤ੍ਤਾ ਪੀਤਾ, ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੭).
ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਚੇਤਕਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਭੇਨ ਮਾਣਵੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ ਸੁਭਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਦਸਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.
ਅਥ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ¶ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓਹਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਗਤੋ ¶ ਤਥਾ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਗਤੇ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਚ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰਾਜਗਹਂ ਅਗਮਂਸੁ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ¶ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੮). ਤੇ ਆਸਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿਂਸੁ.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਹਾਵਿਹਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਛਡ੍ਡਿਤਪਤਿਤਉਕ੍ਲਾਪਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਵਿਹਾਰੇ ਚ ਪਰਿਵੇਣੇ ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਥੇਰਾ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਪੂਜਨਤ੍ਥਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਾਦਪਰਿਮੋਚਨਤ੍ਥਞ੍ਚ – ‘ਪਠਮਂ ਮਾਸਂ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਕਰੋਮਾ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਹਿ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਠਿਤੇਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਂਸੁ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਡ੍ਡੇਸੁਂ, ਕੁਲਾਨਂ ਮਹਾਧਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਵਿਨਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇਸਞ੍ਚ ਵਾਦਪਰਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਅਥ ਖੋ ਥੇਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ਭਗਵਤਾ, ਖੋ ਆਵੁਸੋ, ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਵਣ੍ਣਿਤਂ, ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪਠਮਂ ਮਾਸਂ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਕਰੋਮ, ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਮਾਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੮).
ਤੇ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਹਾਵਿਹਾਰਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਤ੍ਥਾਯ ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵੇਦੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਕਾਰਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਅਦਾਸਿ. ਥੇਰਾ ਪਠਮਂ ਮਾਸਂ ਸਬ੍ਬਵਿਹਾਰੇ ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਹਾਰਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਂ, ਇਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ ਵਿਸਟ੍ਠਾ ਕਰੋਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਆਣਾਚਕ੍ਕਂ ¶ , ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਹੋਤੁ, ਆਣਾਪੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਨਿਸਜ੍ਜਟ੍ਠਾਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਕਰੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਵੇਭਾਰਪਬ੍ਬਤਪਸ੍ਸੇ ਸਤ੍ਤਪਣ੍ਣਿ ਗੁਹਾਦ੍ਵਾਰੇ ਕਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਰਾਜਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੁਨਾ ¶ ਨਿਮ੍ਮਿਤਸਦਿਸਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਭਿਤ੍ਤਿਥਮ੍ਭਸੋਪਾਨਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਮਾਲਾਕਮ੍ਮਲਤਾਕਮ੍ਮਵਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਮਿਵ ਰਾਜਭਵਨਵਿਭੂਤਿਂ, ਅਵਹਸਨ੍ਤਮਿਵ ਦੇਵਵਿਮਾਨਸਿਰਿਂ, ਸਿਰਿਯਾ ਨਿਕੇਤਨਮਿਵ ਏਕਨਿਪਾਤਤਿਤ੍ਥਮਿਵ ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਨਯਨਵਿਹਂਗਾਨਂ, ਲੋਕਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਮਿਵ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਸਾਰਮਣ੍ਡਂ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਿਧਕੁਸੁਮਦਾਮੋਲਮ੍ਬਕਵਿਨਿਗ੍ਗਲਨ੍ਤਚਾਰੁਵਿਤਾਨਂ ਨਾਨਾਰਤਨਵਿਚਿਤ੍ਤਮਣਿਕੋਟ੍ਟਿਮਤਲਮਿਵ ਚ, ਨਂ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫੂਪਹਾਰਵਿਚਿਤ੍ਤਸੁਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਭੂਮਿਕਮ੍ਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਮਾਨਸਦਿਸਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪੇ ¶ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਗ੍ਘਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ, ਦਕ੍ਖਿਣਭਾਗਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਂ ਥੇਰਾਸਨਂ, ਮਣ੍ਡਪਮਜ੍ਝੇ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਆਸਨਾਰਹਂ ਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ, ਦਨ੍ਤਖਚਿਤਂ ਬੀਜਨਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ – ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਦਿਵਸੇ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧਂ ਵਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧਂ ਵਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਣਕਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਏਤੇ ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਂਵੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਂ ਆਹਂਸੁਯੇਵ – ‘‘ਸ੍ਵੇ ਆਵੁਸੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਕਰਣੀਯੋ, ਤੇਨ ਤੇ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ – ‘ਸ੍ਵੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਨ ਖੋ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਯ੍ਵਾਹਂ ਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਦੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਾਯਗਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ¶ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਚਙ੍ਕਮਾ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਯਂ ਆਵਜ੍ਜੇਸਿ, ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਾ ਭੂਮਿਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾ, ਅਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸੀਸਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਬਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਨੁ ਮਂ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਕਤਪੁਞ੍ਞੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਹੋਹਿਸਿ ਅਨਾਸਵੋ’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੦੭). ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਕਥਾਦੋਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਮ ਪਨ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਂ ਵੀਰਿਯਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਵੀਰਿਯਸਮਤਂ ਯੋਜੇਮੀ’’ਤਿ, ਚਙ੍ਕਮਾ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਧੋਵਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਥੋਕਂ ਵਿਸ੍ਸਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਯਂ ਮਞ੍ਚਕੇ ਅਪਨਾਮੇਸਿ. ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਾ ਭੂਮਿਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾ, ਸੀਸਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਮਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਵਿਰਹਿਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਅਨਿਪਨ੍ਨੋ ਅਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਟ੍ਠਿਤੋ ਅਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਅਥ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਰਹਾ ਸਮਾਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕਥਂ ਅਗਮਾਸਿ? ‘‘ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਮਜ੍ਝਂ ਪਵਿਸਨਾਰਹੋ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਏਕਂਸਂ ਚੀਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੁਤ੍ਤਤਾਲਪਕ੍ਕਂ ਵਿਯ, ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਜਾਤਿਮਣਿ ਵਿਯ, ਵਿਗਤਵਲਾਹਕੇ ਨਭੇ ਸਮੁਗ੍ਗਤਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ, ਬਾਲਾਤਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸਵਿਕਸਿਤਰੇਣੁਪਿਞ੍ਜਰਗਬ੍ਭਂ ਪਦੁਮਂ ਵਿਯ ¶ ਚ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨ ਸਪ੍ਪਭੇਨ ਸਸ੍ਸਿਰੀਕੇਨ ਚ ਮੁਖਵਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸੋਭਤਿ ਵਤ ਭੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਸਚੇ ਸਤ੍ਥਾ ਧਰੇਯ੍ਯ, ਅਦ੍ਧਾ ਅਜ੍ਜਾਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਹਨ੍ਦ ¶ , ਦਾਨਿਸ੍ਸਾਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦਾਮੀ’’ਤਿ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ.
ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਞਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘ਏਤਂ ਆਸਨਂ ਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ? ‘ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ‘ਆਨਨ੍ਦੋ ਪਨ ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ’ਤਿ? ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਇਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਗਮਨਕਾਲੋ’ਤਿ. ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਸਨੇਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸੀ’’ਤਿ, ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦੀਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਹੋਤੁ. ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਦਾਨਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ.
ਏਵਂ ਆਗਤੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਕਿਂ ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਵਾ’’ਤਿ? ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਕਸ੍ਸਪ, ਵਿਨਯੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਯੁ. ਵਿਨਯੇ ਠਿਤੇ ਸਾਸਨਂ ਠਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਂ ਵਿਨਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ’’. ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਰਮਾਨੋਯੇਵ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ – ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਉਪਾਲੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੨੮). ‘ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮਾ’ਤਿ.
ਤਤੋ ਥੇਰੋ ਵਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿ. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਸਙ੍ਘਂ ਞਾਪੇਸਿ –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ,
ਅਹਂ ਉਪਾਲਿਂ ਵਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਉਪਾਲਿ ਸਙ੍ਘਂ ਞਾਪੇਸਿ –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ¶ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ,
ਅਹਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ ਵਿਨਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੯);
ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਚੀਵਰਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਦਨ੍ਤਖਚਿਤਂ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਤਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋ ਥੇਰਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿਂ ਵਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪਠਮਂ ਆਵੁਸੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਕਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਵੇਸਾਲਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਂ ਆਰਬ੍ਭਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ.
‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿਂ ਪਠਮਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ’’ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੯). ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ.
ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤੇ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤਾ ਏਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਨ ਦੇਵਤਾਨਂ ¶ ਵਾ ਭਾਸਿਤੇ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰਾ ਅਪਨਯਿਂਸੁ. ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਯਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁਯੇਵ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’ਤਿ ਵਾ, ‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾ’ਤਿ ਵਾ, ‘ਅਥ ਖੋਤਿ ਵਾ’, ‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ’ ਵਾ, ‘ਏਤਦਵੋਚਾ’ਤਿ ਵਾ, ਏਵਮਾਦਿਕਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਚਨਮਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਨ – ‘‘ਇਦਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇ ਸਙ੍ਗਹਮਾਰੂਲ਼੍ਹੇ ਪਞ੍ਚ ਅਰਹਨ੍ਤਸਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪਿਤਨਯੇਨੇਵ ਗਣਸਜ੍ਝਾਯਮਕਂਸੁ – ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਤੇਸਂ ਸਜ੍ਝਾਯਾਰਦ੍ਧਕਾਲੇਯੇਵ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦਮਾਨਾ ਵਿਯ ਮਹਾਪਥਵੀ ਉਦਕਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ.
ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਸੇਸਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਤੇਰਸ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਿ ‘‘ਤੇਰਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਦ੍ਵੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਅਨਿਯਤਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਤਿਂਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ ¶ . ਦ੍ਵੇਨਵੁਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਾਨੀ’’ਤਿ ¶ ਠਪੇਸੁਂ. ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਸੇਖਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਸਮਥਾ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਵੀਸਾਧਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਤਾਨਿ ‘‘ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸੁਂ. ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗਾਵਸਾਨੇਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਮਹਾਪਥਵੀ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ.
ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਰਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਤਿਂਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਛਸਟ੍ਠਿਸਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਅਟ੍ਠ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਸੇਖਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਸਮਥਾ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਉਭਤੋ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਨਾਮ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਭਾਣਵਾਰੋ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਾਵਸਾਨੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਮਹਾਪਥਵਿਕਮ੍ਪੋ ਅਹੋਸਿ.
ਏਤੇਨੇਵੁਪਾਯੇਨ ਅਸੀਤਿਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਂ ਖਨ੍ਧਕਂ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਂ ਪਰਿਵਾਰਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਠਪੇਸੁਂ ¶ . ਵਿਨਯਪਿਟਕਾਵਸਾਨੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਮਹਾਪਥਵਿਕਮ੍ਪੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਇਮਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਵਾਚੇਹੀ’’ਤਿ. ਵਿਨਯਪਿਟਕਸਙ੍ਗਹਾਵਸਾਨੇ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਦਨ੍ਤਖਚਿਤਂ ਬੀਜਨਿਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਸਨਾ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ.
ਵਿਨਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤੁਕਾਮੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਨ੍ਤੇ ਹਿ ਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਭਿਕ੍ਖੂ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਸਙ੍ਘਂ ਞਾਪੇਸਿ –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ¶ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ,
ਅਹਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ;
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਙ੍ਘਂ ਞਾਪੇਸਿ –
‘‘ਸੁਣਾਤੁ ¶ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ,
ਅਹਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ;
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਚੀਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਦਨ੍ਤਖਚਿਤਂ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਤਰਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪਿਟਕਂ ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕੇ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ, ਤਾਸੁ ਪਠਮਂ ਕਤਰਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦੀਘਸਙ੍ਗੀਤਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਦੀਘਸਙ੍ਗੀਤਿਯਂ ਚਤੁਤਿਂਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਯੋ ਵਗ੍ਗਾ, ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਕਤਰਂ ਵਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗੇ ਤੇਰਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਕਤਰਂ ਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਭਨ੍ਤੇ, ਤਿਵਿਧਸੀਲਾਲਙ੍ਕਤਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਕੁਹ ਲਪਨਾਦਿਵਿਦ੍ਧਂਸਨਂ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਵਿਨਿਵੇਠਨਂ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਕਮ੍ਪਨਂ, ਤਂ ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਗਾਯਾਮਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ, ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਗਹਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਂ ਆਰਬ੍ਭਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਸੁਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮਾਣਵ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੪੦). ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚ ਅਰਹਨ੍ਤਸਤਾਨਿ ਗਣਸਜ੍ਝਾਯਮਕਂਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚ ਪਥਵਿਕਮ੍ਪੋ ਅਹੋਸਿ.
ਏਵਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ, ਪਨਾਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇਰਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸੁਂ.
ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਮਹਾਵਗ੍ਗਂ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਪਾਥਿਕਵਗ੍ਗਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਤਿਵਗ੍ਗਸਙ੍ਗਹਂ ਚਤੁਤਿਂਸਸੁਤ੍ਤਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ¶ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਇਮਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਵਾਚੇਹੀ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ¶ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਸੀਤਿਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਂ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਿਹਰਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਸਤਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਂ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਵਾਚੇਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵੀਸਤਿਭਾਣਵਾਰਸਤਪਰਿਮਾਣਂ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਵਾਚੇਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਵਿਭਙ੍ਗਧਾਤੁਕਥਾਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਥਾਵਤ੍ਥੁਯਮਕਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤਂ ਸੁਖੁਮਞਾਣਗੋਚਰਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਇਦਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਅਰਹਨ੍ਤਸਤਾਨਿ ਸਜ੍ਝਾਯਮਕਂਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਥਵਿਕਮ੍ਪੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਤਤੋ ਪਰਂ ਜਾਤਕਂ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੋ, ਅਪਦਾਨਂ, ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੋ, ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਠੋ, ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਂ, ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁ, ਪੇਤਵਤ੍ਥੁ, ਥੇਰਗਾਥਾ ¶ , ਥੇਰੀਗਾਥਾਤਿ ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖੁਦ੍ਦਕਗਨ੍ਥੋ ਨਾਮਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪਯਿਂਸੂ’’ਤਿ ਦੀਘਭਾਣਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ ਪਨ ‘‘ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਬੁਦ੍ਧਵਂਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਖੁਦ੍ਦਕਗਨ੍ਥਂ ਨਾਮ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.
ਏਵਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਰਸਵਸੇਨ ਏਕਵਿਧਂ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ, ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ. ਤਥਾ ਪਿਟਕਵਸੇਨ. ਨਿਕਾਯਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ, ਅਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਵਵਿਧਂ, ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਵਿਧਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਕਥਂ ਰਸਵਸੇਨ ਏਕਵਿਧਂ? ਯਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਾਨਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਨਾਗਯਕ੍ਖਾਦਯੋ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਕਰਸਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਰਸਵਸੇਨ ਏਕਵਿਧਂ.
ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਚੇਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਚੇਵ ਵਿਨਯੋ ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਵਿਨਯੋ, ਅਵਸੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਯਨ੍ਨੂਨ ਮਯਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ¶ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਯੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭). ‘‘ਅਹਂ ਉਪਾਲਿਂ ਵਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਆਨਨ੍ਦਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ.
ਕਥਂ ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਹਿਦਂ ਪਠਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਨ੍ਤਿ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ –
‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਸਨ੍ਧਾਵਿਸ੍ਸਂ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਂ;
ਗਹਕਾਰਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਜਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ.
ਗਹਕਾਰਕ ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ, ਪੁਨ ਗੇਹਂ ਨ ਕਾਹਸਿ;
ਸਬ੍ਬਾ ਤੇ ਫਾਸੁਕਾ ਭਗ੍ਗਾ, ਗਹਕੂਟਂ ਵਿਸਙ੍ਖਤਂ;
ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਮਜ੍ਝਗਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੫੩-੫੪);
ਇਦਂ ਪਠਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ. ਕੇਚਿ ‘‘ਯਦਾ ਹਵੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧) ਖਨ੍ਧਕੇ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਸਾ ਪਨ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਦਾਨਗਾਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਯਂ ¶ ਪਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਅਭਾਸਿ – ‘‘ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਮਨ੍ਤਯਾਮਿ ਵੋ, ਵਯਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੮) ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ. ਉਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤਰੇ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ.
ਕਥਂ ਪਿਟਕਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਮੇਵ ¶ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਸਙ੍ਗੀਤਿਯਂ ਸਙ੍ਗੀਤਞ੍ਚ ਅਸਙ੍ਗੀਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਉਭਯਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਵਿਭਙ੍ਗਾ, ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿ ਖਨ੍ਧਕਾ, ਸੋਲ਼ਸਪਰਿਵਾਰਾਤਿ – ਇਦਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਨਾਮ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਾਦਿਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ, ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਾਦਿਦਿਯਡ੍ਢਸਤਦ੍ਵੇਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ, ਓਘਤਰਣਸੁਤ੍ਤਾਦਿਸਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਸਤ੍ਤਸਤਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ, ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨਸੁਤ੍ਤਾਦਿਨਵਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਪਞ੍ਚਸਤਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ, ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਠ-ਧਮ੍ਮਪਦ-ਉਦਾਨ-ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕ-ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁ-ਪੇਤਵਤ੍ਥੁ-ਥੇਰਗਾਥਾ-ਥੇਰੀਗਾਥਾ-ਜਾਤਕ-ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਪਦਾਨ-ਬੁਦ੍ਧਵਂਸ-ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਵਸੇਨ ਪਨ੍ਨਰਸਪ੍ਪਭੇਦੋ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋਤਿ ¶ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹੋ, ਵਿਭਙ੍ਗੋ, ਧਾਤੁਕਥਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਕਥਾਵਤ੍ਥੁ, ਯਮਕਂ, ਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ – ਇਦਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ –
‘‘ਵਿਵਿਧਵਿਸੇਸਨਯਤ੍ਤਾ, ਵਿਨਯਨਤੋ ਚੇਵ ਕਾਯਵਾਚਾਨਂ;
ਵਿਨਯਤ੍ਥਵਿਦੂਹਿ ਅਯਂ, ਵਿਨਯੋ ਵਿਨਯੋਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤੋ’’.
ਵਿਵਿਧਾ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਵਿਧਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿ ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਮਾਤਿਕਾ ਵਿਭਙ੍ਗਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਾ ਨਯਾ. ਵਿਸੇਸਭੂਤਾ ਚ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਸਿਥਿਲਕਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਾ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨਯਾ. ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਅਜ੍ਝਾਚਾਰਨਿਸੇਧਨਤੋ ਚੇਸ ਕਾਯਂ ਵਾਚਞ੍ਚ ਵਿਨੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਵਿਧਨਯਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸਨਯਤ੍ਤਾ ਕਾਯਵਾਚਾਨਂ ਵਿਨਯਨਤੋ ਚੇਵ ਵਿਨਯੋਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤੋ. ਤੇਨੇਤਮੇਤਸ੍ਸ ਵਚਨਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਵਿਵਿਧਵਿਸੇਸਨਯਤ੍ਤਾ, ਵਿਨਯਨਤੋ ਚੇਵ ਕਾਯਵਾਚਾਨਂ;
ਵਿਨਯਤ੍ਥਵਿਦੂਹਿ ਅਯਂ, ਵਿਨਯੋ ਵਿਨਯੋਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤੋ’’ਤਿ.
ਇਤਰਂ ¶ ਪਨ –
‘‘ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਸੂਚਨਤੋ ਸੁਵੁਤ੍ਤਤੋ, ਸਵਨਤੋਥ ਸੂਦਨਤੋ;
ਸੁਤ੍ਤਾਣਾ ਸੁਤ੍ਤਸਭਾਗਤੋ ਚ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤਂ.
ਤਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਰਤ੍ਥਾਦਿਭੇਦੇ ਅਤ੍ਥੇ ਸੂਚੇਤਿ. ਸੁਵੁਤ੍ਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਾ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਲੋਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸਵਤਿ ਚੇਤਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਸ੍ਸਮਿਵ ਫਲਂ, ਪਸਵਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੂਦਤਿ ਚੇਤਂ ਧੇਨੁ ਵਿਯ ਖੀਰਂ, ਪਗ੍ਘਰਾਪੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਟ੍ਠੁ ¶ ਚ ਨੇ ਤਾਯਤਿ, ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਸਭਾਗਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਥਾ ਹਿ ਤਚ੍ਛਕਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਤਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ. ਯਥਾ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਨ ਵਿਕਿਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਿਦ੍ਧਂਸੀਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਅਤ੍ਥਾ. ਤੇਨੇਤਮੇਤਸ੍ਸ ਵਚਨਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਸੂਚਨਤੋ, ਸੁਵੁਤ੍ਤਤੋ ਸਵਨਤੋਥ ਸੂਦਨਤੋ;
ਸੁਤ੍ਤਾਣਾ ਸੁਤ੍ਤਸਭਾਗਤੋ ਚ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਇਤਰੋ ¶ ਪਨ –
‘‘ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋ, ਸਲਕ੍ਖਣਾ ਪੂਜਿਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ;
ਵੁਤ੍ਤਾਧਿਕਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਤੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤੋ’’.
ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਭਿਸਦ੍ਦੋ ਵੁਡ੍ਢਿਲਕ੍ਖਣਪੂਜਿਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਧਿਕੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੮੯) ਵੁਡ੍ਢਿਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਯਾ ਤਾ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੯) ਸਲਕ੍ਖਣੇ. ‘‘ਰਾਜਾਭਿਰਾਜਾ ਮਨੁਜਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੯) ਪੂਜਿਤੇ. ‘‘ਪਟਿਬਲੋ ਵਿਨੇਤੁਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਵਿਨਯੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੮੫) ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਵਿਨਯੇ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿ. ਵ. ੮੧੯) ਅਧਿਕੇ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ’’ (ਧ. ਸ. ੨੫੧), ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੬੪੨) ਨਯੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧) ਨਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣੀਯਤ੍ਤਾ ¶ ਸਲਕ੍ਖਣਾਪਿ. ‘‘ਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੧, ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੨) ਨਯੇਨ ਪੂਜਿਤਾਪਿ, ਪੂਜਾਰਹਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧) ਨਯੇਨ ਸਭਾਵਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਪਿ. ‘‘ਮਹਗ੍ਗਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ ਧਮ੍ਮਾ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੧), ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੧) ਨਯੇਨ ਅਧਿਕਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਤਮੇਤਸ੍ਸ ਵਚਨਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਤੋ, ਸਲਕ੍ਖਣਾ ਪੂਜਿਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ;
ਵੁਤ੍ਤਾਧਿਕਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਤੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤੋ’’ਤਿ.
ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਵਿਸਿਟ੍ਠਂ, ਤਂ –
‘‘ਪਿਟਕਂ ਪਿਟਕਤ੍ਥਵਿਦੂ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬ੍ਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋ ਆਹੁ;
ਤੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ, ਤਯੋਪਿ ਵਿਨਯਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ’’.
ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਿ ¶ ਹਿ ‘‘ਮਾ ਪਿਟਕਸਮ੍ਪਦਾਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਦਾਲਪਿਟਕਮਾਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੭੦) ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਜਨਮ੍ਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਪਿਟਕਂ ਪਿਟਕਤ੍ਥਵਿਦੂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭਾਜਨਤ੍ਥਤੋ ਆਹੁ.
ਇਦਾਨਿ ‘ਤੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤਯੋਪਿ ਵਿਨਯਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਏਵਂ ਦੁਵਿਧਤ੍ਥੇਨ ਪਿਟਕਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹ ਸਮਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯੋ ਚ ਸੋ ਪਿਟਕਞ੍ਚ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਾਜਨਤੋ ਚਾਤਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਪਿਟਕਞ੍ਚਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਚ ਸੋ ਪਿਟਕਞ੍ਚਾਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤੇ ਤਯੋਪਿ ਵਿਨਯਾਦਯੋ ਞੇਯ੍ਯਾ.
ਏਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਪੁਨਪਿ ਤੇਸੁਯੇਵ ਪਿਟਕੇਸੁ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ –
‘‘ਦੇਸਨਾਸਾਸਨਕਥਾਭੇਦਂ ਤੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ;
ਸਿਕ੍ਖਾਪ੍ਪਹਾਨਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਞ੍ਚ ਪਰਿਦੀਪਯੇ.
ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭੇਦਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਂ ਯਹਿਂ;
ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਭਾਵਯੇ’’.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਰਿਦੀਪਨਾ ਵਿਭਾਵਨਾ ਚ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਆਣਾਵੋਹਾਰਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ, ਯਥਾਪਰਾਧਯਥਾਨੁਲੋਮਯਥਾਧਮ੍ਮਸਾਸਨਾਨਿ, ਸਂਵਰਾਸਂਵਰਦਿਟ੍ਠਿਵਿਨਿਵੇਠਨਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਥਾਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਆਣਾਰਹੇਨ ਭਗਵਤਾ ਆਣਾਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਆਣਾਦੇਸਨਾ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੋਹਾਰਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵੋਹਾਰਦੇਸਨਾ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਪਰਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਰਮਤ੍ਥਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਤਥਾ ਪਠਮਂ – ‘ਯੇ ਤੇ ਪਚੁਰਾਪਰਾਧਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਯਥਾਪਰਾਧਂ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਿਤਾ’ਤਿ ਯਥਾਪਰਾਧਸਾਸਨਂ, ਦੁਤਿਯਂ – ‘ਅਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਯਚਰਿਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯਥਾਨੁਲੋਮਂ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਿਤਾ’ਤਿ ਯਥਾਨੁਲੋਮਸਾਸਨਂ, ਤਤਿਯਂ – ‘ਧਮ੍ਮਪੁਞ੍ਜਮਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਤ੍ਤਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਿਤਾ’ਤਿ ਯਥਾਧਮ੍ਮਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਤਥਾ ਪਠਮਂ – ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੋ ਸਂਵਰਾਸਂਵਰੋ ਏਤ੍ਥ ਕਥਿਤੋਤਿ ਸਂਵਰਾਸਂਵਰਕਥਾ. ਸਂਵਰਾਸਂਵਰੋਤਿ ¶ ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਚੇਵ ਮਹਨ੍ਤੋ ਚ ਸਂਵਰੋ, ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯ, ਫਲਾਫਲਂ ਵਿਯ ਚ, ਦੁਤਿਯਂ – ‘‘ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਨਿਵੇਠਨਾ ਏਤ੍ਥ ਕਥਿਤਾ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਨਿਵੇਠਨਕਥਾ, ਤਤਿਯਂ – ‘‘ਰਾਗਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੋ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਏਤ੍ਥ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਥਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਤੀਸੁਪਿ ਚੇਤੇਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਤੀਣਿ ਪਹਾਨਾਨਿ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਚ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ.
ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪ੍ਪਹਾਨਂ ¶ , ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸੀਲਸ੍ਸ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕੇ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ. ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕੇ ਅਨੁਸਯਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਅਨੁਸਯਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਪਠਮੇ ਚ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਇਤਰੇਸੁ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਾਨਿ. ਪਠਮੇ ਚ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਂਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਇਤਰੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਂਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ.
ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ ਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਸਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਮਨਸਾ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਨਾ. ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਤਨ੍ਤਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਯਥਾਭੂਤਾਵਬੋਧੋ. ਤੀਸੁਪਿ ਚੇਤੇਸੁ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਸਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ¶ ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਲ਼੍ਹਾ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ. ਏਵਂ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਂ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਹੇਤੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਹੇਤੁਫਲਂ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਹੇਤੁਫਲੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੨੦). ਦੇਸਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਲਾਪੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਕਥਨਂ. ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਸੋ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਵਿਸਯਤੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥੇਸੁ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਥਾਨੁਰੂਪਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਸੁ ਅਵਬੋਧੋ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਸਲਕ੍ਖਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵੋ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਜਾਤਂ ਵਾ, ਯਾ ਚਾਯਂ ਯਥਾ ਯਥਾ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੋਤੂਨਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾ ਦੇਸਨਾ, ਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਵਿਪਰੀਤਾਵਬੋਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਟਿਵੇਧੋ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਸਲਕ੍ਖਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵੋ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਅਨੁਪਚਿਤਕੁਸਲਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇਹਿ ਸਸਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਲ਼੍ਹਂ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਂ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ –
‘‘ਦੇਸਨਾਸਾਸਨਕਥਾ, ਭੇਦਂ ਤੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ;
ਸਿਕ੍ਖਾਪ੍ਪਹਾਨਗਮ੍ਭੀਰ, ਭਾਵਞ੍ਚ ਪਰਿਦੀਪਯੇ’’ਤਿ ¶ –
ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਵ ਹੋਤਿ.
‘‘ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭੇਦਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਂ ਯਹਿਂ;
ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਭਾਵਯੇ’’ਤਿ –
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਤਿਵਿਧੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੋ – ਅਲਗਦ੍ਦੂਪਮਾ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਤ੍ਥਾ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਪਰਿਯਤ੍ਤੀਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਉਪਾਰਮ੍ਭਾਦਿਹੇਤੁ ਪਰਿਯਾਪੁਟਾ, ਅਯਂ ਅਲਗਦ੍ਦੂਪਮਾ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਲਗਦ੍ਦਤ੍ਥਿਕੋ ਅਲਗਦ੍ਦਗਵੇਸੀ ¶ ਅਲਗਦ੍ਦਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ, ਸੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਲਗਦ੍ਦਂ, ਤਮੇਨਂ ਭੋਗੇ ਵਾ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਅਲਗਦ੍ਦੋ ਪਟਿਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਬਾਹਾਯਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੇ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਤੋ ਨਿਦਾਨਂ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਲਗਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ, ਤੇ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਤਂ ਨ ਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਖਮਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਉਪਾਰਮ੍ਭਾਨਿਸਂਸਾ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਇਤਿਵਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਨਿਸਂਸਾ ਚ, ਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ¶ ਨਾਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੮).
ਯਾ ਪਨ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਾਰਿਪੂਰਿਂਯੇਵ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਪਰਿਯਾਪੁਟਾ, ਨ ਉਪਾਰਮ੍ਭਾਦਿਹੇਤੁ, ਅਯਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਤ੍ਥਾ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੯).
ਯਂ ਪਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾਕੁਪ੍ਪੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਕੇਵਲਂ ਪਵੇਣੀਪਾਲਨਤ੍ਥਾਯ ਵਂਸਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਯਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਪਰਿਯਤ੍ਤੀਤਿ.
ਵਿਨਯੇ ਪਨ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਸਂਯੇਵ ਚ ਤਤ੍ਥ ਪਭੇਦਵਚਨਤੋ. ਸੁਤ੍ਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਸਂਯੇਵ ਚ ਤਤ੍ਥ ਪਭੇਦਵਚਨਤੋ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਦਂ ¶ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਸਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਭੇਦਵਚਨਤੋ, ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਂ ਵਿਜ੍ਜਾਤ੍ਤਯਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਚਤੁਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਭੇਦਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.
ਵਿਨਯੇ ਪਨ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਅਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣਾਦਿਫਸ੍ਸਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਫਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਨਵਜ੍ਜਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ¶ ਹੇਤਂ – ‘‘ਤਥਾਹਂ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮਿ, ਯਥਾ ਯੇ ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ, ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਨਾਲਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੪). ਤਤੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸੁਤ੍ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ – ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੫) ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਅਮ੍ਹੇ ਚੇਵ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਖਣਤਿ, ਬਹੁਞ੍ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੬). ਤਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਂ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤੋ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨਿਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ. ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨਿ, ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਉਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੭). ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਭੇਦਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਚ –
‘‘ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਭੇਦਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਂ ਯਹਿਂ;
ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਭਾਵਯੇ’’ਤਿ –
ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਪਿਟਕਾਨਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.
ਕਥਂ ਨਿਕਾਯਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਚੇਤਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ, ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ, ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ, ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋਤਿ ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਭੇਦਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ? ਤਿਵਗ੍ਗਸਙ੍ਗਹਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਾਦੀਨਿ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ.
‘‘ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸੇਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ, ਤਿਵਗ੍ਗੋ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ;
ਏਸ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋਤਿ, ਪਠਮੋ ਅਨੁਲੋਮਿਕੋ’’ਤਿ.
ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨੇਸ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ? ਦੀਘਪ੍ਪਮਾਣਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮੂਹਤੋ ਨਿਵਾਸਤੋ ਚ. ਸਮੂਹਨਿਵਾਸਾ ਹਿ ਨਿਕਾਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਨਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਪਾਣਾ’’ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੦੦). ਪੋਣਿਕਨਿਕਾਯੋ ਚਿਕ੍ਖਲ੍ਲਿਕਨਿਕਾਯੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਾਨਿ ਸਾਸਨਤੋ ਲੋਕਤੋ ਚ. ਏਵਂ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਕਾਯਭਾਵੇ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕਤਮੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ? ਮਜ੍ਝਿਮਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਪਞ੍ਚਦਸਵਗ੍ਗਸਙ੍ਗਹਾਨਿ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਦਿਯਡ੍ਢਸਤਂ ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ.
‘‘ਦਿਯਡ੍ਢਸਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਸੋ;
ਨਿਕਾਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਪਞ੍ਚ, ਦਸਵਗ੍ਗਪਰਿਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ.
ਕਤਮੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ? ਦੇਵਤਾਸਂਯੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾਨਿ ਓਘਤਰਣਾਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ.
‘‘ਸਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ¶ , ਸਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ;
ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਚੇਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ, ਏਸੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ.
ਕਤਮੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ? ਏਕੇਕਅਙ੍ਗਾਤਿਰੇਕਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾਦੀਨਿ ਨਵ ਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ.
‘‘ਨਵ ਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਚ;
ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਕਤਮੋ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋ? ਸਕਲਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ, ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਠਾਦਯੋ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਪਞ੍ਚਦਸਪ੍ਪਭੇਦਾ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਿਕਾਯੇ ਅਵਸੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ.
‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰੋਪੇਤੇ, ਨਿਕਾਯੇ ਦੀਘਆਦਿਕੇ;
ਤਦਞ੍ਞਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਨਿਕਾਯੋ ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਮਤੋ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਨਿਕਾਯਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ.
ਕਥਂ ਅਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਵਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਹਿਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਾ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, ਵੇਦਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਨਵਪ੍ਪਭੇਦਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸਖਨ੍ਧਕਪਰਿਵਾਰਾ, ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਰਤਨਸੁਤ੍ਤਨਾਲਕਸੁਤ੍ਤਤੁਵਟ੍ਟਕਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨਾਮਕਂ ਤਥਾਗਤਵਚਨਂ ¶ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਗਾਥਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਸੇਸੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ ਸਕਲੋਪਿ ਸਗਾਥਵਗ੍ਗੋ, ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ, ਨਿਗ੍ਗਾਥਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਤਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮਪਦਂ, ਥੇਰਗਾਥਾ, ਥੇਰੀਗਾਥਾ, ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ ਨੋਸੁਤ੍ਤਨਾਮਿਕਾ ਸੁਦ੍ਧਿਕਗਾਥਾ ਚ ਗਾਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਞਾਣਮਯਿਕਗਾਥਾ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਸੁਤ੍ਤਰਸਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਣ੍ਣਕਜਾਤਕਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚਜਾਤਕਸਤਾਨਿ ‘ਜਾਤਕ’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਅਬ੍ਭੁਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੇ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੦੯) ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲ-ਮਹਾਵੇਦਲ੍ਲ-ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ-ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹ-ਸਙ੍ਖਾਰਭਾਜਨਿਯ-ਮਹਾਪੁਣ੍ਣਮਸੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ¶ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵੇਦਞ੍ਚ ਤੁਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਲਦ੍ਧਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਵੇਦਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਅਙ੍ਗਵਸੇਨ ਨਵਵਿਧਂ.
ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਵਿਧਂ? ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਚੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ –
‘‘ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਤੋ ਗਣ੍ਹਿਂ, ਦ੍ਵੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋ;
ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਯੇ ਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਪਰਿਦੀਪਿਤਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਭੇਦਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਯਂ ਅਨੇਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਂ, ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਗਣਨਾ. ਗਾਥਾਬਨ੍ਧੇਸੁ ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਨਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਏਕੋ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਏਕਮੇਕਂ ਤਿਕਦੁਕਭਾਜਨਂ, ਏਕਮੇਕਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਵਾਰਭਾਜਨਂ, ਏਕਮੇਕੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਵਿਨਯੇ ਅਤ੍ਥਿ ਵਤ੍ਥੁ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਾਤਿਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਦਭਾਜਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੋ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਮੇਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਏਕਮੇਕੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਵਿਧਂ.
ਏਵਮੇਤਂ ਅਭੇਦਤੋ ਰਸਵਸੇਨ ਏਕਵਿਧਂ, ਭੇਦਤੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਾਦਿਵਸੇਨ ¶ ਦੁਵਿਧਾਦਿਭੇਦਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਸਙ੍ਗਾਯਨ੍ਤੇਨ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਪ੍ਪਮੁਖੇਨ ਵਸੀਗਣੇਨ ‘‘ਅਯਂ ¶ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਯਂ ਵਿਨਯੋ, ਇਦਂ ਪਠਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਇਦਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ, ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ, ਇਦਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ, ਅਯਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ…ਪੇ… ਅਯਂ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋ, ਇਮਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਨਵਙ੍ਗਾਨਿ, ਇਮਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ, ਇਮਂ ਪਭੇਦਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾਵ ਸਙ੍ਗੀਤਂ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਇਮਮੇਵ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਦਾਨਸਙ੍ਗਹ-ਵਗ੍ਗਸਙ੍ਗਹ-ਪੇਯ੍ਯਾਲਸਙ੍ਗਹ-ਏਕਕਨਿਪਾਤ-ਦੁਕਨਿਪਾਤਾਦਿਨਿਪਾਤਸਙ੍ਗਹ-ਸਂਯੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹ-ਪਣ੍ਣਾਸਸਙ੍ਗਹਾਦਿ-ਅਨੇਕਵਿਧਂ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਭੇਦਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਸਤ੍ਤਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਸਙ੍ਗੀਤਂ.
ਸਙ੍ਗੀਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਸ੍ਸ – ‘‘ਇਦਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੇਨ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਕਾਲਂ ਪਵਤ੍ਤਨਸਮਤ੍ਥਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਪ੍ਪਮੋਦਾ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਵਿਯ ਦਦਮਾਨਾ ਅਯਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਉਦਕਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਵੇਧਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਚ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਨਾਮ. ਯਾ ਲੋਕੇ –
‘‘ਸਤੇਹਿ ¶ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਤਾ, ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਸਤਾਤਿ ਚ;
ਥੇਰੇਹੇਵ ਕਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਥੇਰਿਕਾਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
੧. ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ
ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ¶ ¶ ¶ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਾਵਸਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕੇ ਆਦਿਨਿਕਾਯਸ੍ਸ ਆਦਿਸੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਾਦਿਵੁਤ੍ਤਵਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਯਤ੍ਥ ਚ ਭਾਸਿਤਂ, ਯਞ੍ਚਾਰਬ੍ਭ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸ੍ਸਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਦੀ’’ਤਿ.
੧. ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨਿ. ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਪਦਂ, ਹੋਤੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਨਯੇਨ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਉਪਮੂਪਦੇਸਸਮ੍ਪਹਂਸਨਗਰਹਣਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾਹੇਸ – ‘‘ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੫੩) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਉਪਮਾਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੨) ਉਪਦੇਸੇ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ. ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਪਨਾਯਂ ਵਸਲੀ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ¶ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭) ਗਰਹਣੇ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧) ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ. ‘‘ਏਵਂ ਬ੍ਯਾ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੯੮) ਆਕਾਰੇ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਾਣਵਕ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ¶ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ. ‘‘ਸੁਭੋ ਮਾਣਵੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹਿ, ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ¶ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੫) ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਕਾਲਾਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ਵਾਤਿ? ਅਕੁਸਲਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਾਵਜ੍ਜਾ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜਾ ਵਾਤਿ? ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਵਾਤਿ? ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਮਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਵਾ, ਕਥਂ ਵੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਮਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਅਵਧਾਰਣੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਰਤ੍ਥੇਨ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਮਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ, ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਪਨ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾਪਿ ‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ’ ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.
ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਨ – ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ – ‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ’, ‘ਮਯਾਪਿ ਏਵਂ ਸੁਤ’ਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ – ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ¶ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੨੩). ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ, ਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੁਸਲੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕੁਸਲੋ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕੁਸਲੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੯). ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਚ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤਿ – ‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ’, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.
ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ – ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੧) ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੮) ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ ¶ , ਭਵਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨ ਮਯਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਚ, ਮਮ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.
ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸੁਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚ – ਗਮਨਵਿਸ੍ਸੁਤਕਿਲਿਨ੍ਨ-ਉਪਚਿਤਾਨੁਯੋਗ-ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ-ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰ-ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ, ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਨਾਯ ਪਸੁਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੧੧) ਵਿਸ੍ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਵਸ੍ਸੁਤਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੫੭) ਕਿਲਿਨ੍ਨਾਕਿਲਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ ਅਨਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧੨) ਉਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯੇ ਝਾਨਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੮੧) ਝਾਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੧) ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੩੯) ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਧਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਉਪਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘ਮੇ’ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ‘ਮਯਾ’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੁਤਂ’ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘ਮਮਾ’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਏਵਂ ਮਮ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.
ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਵਨ੍ਤਿ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੂਨਾਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ ¶ – ‘‘ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਮਯਾ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਤਂ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ’’ਤਿ.
ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਮਯਾ ਏਵਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਯਮਾਕਾਰਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਮੇਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ¶ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਨ ਤਂ ਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਕਤ੍ਤੁ ਵਿਸਯਗ੍ਗਹਣਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ.
ਅਥਵਾ ¶ ਏਵਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਮੇਤਿ ਉਭਯਕਿਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ‘‘ਮਯਾ ਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵੋਹਾਰੇਨ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮੇਤਿ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਲਭੇਥ? ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤੇਨ ਉਪਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ‘ਏਵ’ਨ੍ਤਿ ਚ, ਮੇਤਿ ਚ, ਤਂ ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਾਦਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ‘ਸੁਤ’ਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਨਿਧਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ‘ਸੁਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਸਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਸੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਮਯਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਅਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਪਨ ਸਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਤਿਯਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਵਧਾਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾ, ਸਤਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥਤਾ. ਤਦੁਭਯਸਮਤ੍ਥਤਾਯੋਗੇਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕੋਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਲਨਸਮਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਾਭਾਵਤੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਵਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ¶ ‘‘ਨ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਪੁਨ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੋਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.
ਅਪਰੋ ¶ ਨਯੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੋ ਚ ਏਵਂ ਭਦ੍ਦਕੋ ਆਕਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਨੋ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਵਨਯੋਗੇਨ ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੇ ਵਸਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿ, ਤਾਯ ਚ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ, ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਇਤਿ ¶ ਪਯੋਗਾਸਯਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਉਦਯਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਹਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਠਾਨੇ ਨਿਦਾਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ‘ਏਵ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘ਸੁਤ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਬ੍ਬਪ੍ਪਭੇਦਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ. ‘ਏਵ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਏਤੇ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘ਸੁਤ’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਵਨਯੋਗਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਬਹੂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਤਾ ਧਾਤਾ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਦੁਭਯੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਸਵਨੇ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਰੇਨ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਮਹਤਾ ਹਿਤਾ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਬ੍ਬੋਤਿ.
‘‘ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਦਹਨ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ‘‘ਕੇਵਲਂ ਸੁਤਮੇਵੇਤਂ ਮਯਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਦਿਸਤਿ, ਜਿਨਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.
ਅਪਿਚ ¶ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਵਚਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਿਦਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਸ੍ਸ ਦਸਬਲਧਰਸ੍ਸ ਆਸਭਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੀਹਨਾਦਨਾਦਿਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਦੀਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਰਣਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਰਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨਂ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਦੇ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਵਿਨਾਸਯਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਸਾਸਨੇ;
ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਦਂ ਗੋਤਮਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.
ਏਕਨ੍ਤਿ ¶ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ –
‘‘ਸਮਵਾਯੇ ਖਣੇ ਕਾਲੇ, ਸਮੂਹੇ ਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠਿਸੁ;
ਪਟਿਲਾਭੇ ਪਹਾਨੇ ਚ, ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ’’.
ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੭) ਸਮਵਾਯੋ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੯) ਖਣੋ. ‘‘ਉਣ੍ਹਸਮਯੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੩੫੮) ਕਾਲੋ. ‘‘ਮਹਾਸਮਯੋ ਪਵਨਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੩੨) ਸਮੂਹੋ. ‘‘ਸਮਯੋਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਗਵਾ ਖੋ ¶ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’ਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਤੇ ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਸਮਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੫) ਹੇਤੁ. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਗ੍ਗਹਮਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋ ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੇ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰੇ ਏਕਸਾਲਕੇ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਆਰਾਮੇ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੦) ਦਿਟ੍ਠਿ.
‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਚਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ;
ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾ ਧੀਰੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੮) –
ਆਦੀਸੁ ¶ ਪਟਿਲਾਭੋ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੭.੯) ਪਹਾਨਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ੧੦੮) ਪਟਿਵੇਧੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਂਵਚ੍ਛਰਉਤੁਮਾਸਡ੍ਢਮਾਸਰਤ੍ਤਿਦਿਵਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਾਯਨ੍ਹਪਠਮਮਜ੍ਝਿ-ਮਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਮੁਹੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਭੂਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦੀਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਵਾ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਵਿਦਿਤਂ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ – ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ’’ ਅਸੁਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਅਸੁਕਉਤੁਮ੍ਹਿ ਅਸੁਕਮਾਸੇ ਅਸੁਕਪਕ੍ਖੇ ਅਸੁਕਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਸੁਕਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ¶ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤੁਂ ਵਾ, ਬਹੁ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਯੇ ਵਾ ਇਮੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਜਾਤਿਸਮਯੋ, ਸਂਵੇਗਸਮਯੋ, ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੋ, ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋ, ਮਾਰਵਿਜਯਸਮਯੋ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ, ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੋਤਿ, ਏਵਮਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਪਕਾਸਾ ਅਨੇਕਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਾ ਏਵ ਸਮਯਾ. ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੋ ਚਾਯਂ ਞਾਣਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੇਸੁ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਯਸਮਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕਥਾਸਮਯੋ ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ¶ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਤੇਸੁਪਿ ਸਮਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਥਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਚ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਵਿਨਯੇ ਚ – ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨੇਨ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਇਧ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਚ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੋ ¶ ਭਾਵੇਨ ਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋ, ਸਮੂਹਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਤੇਸਂ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.
ਵਿਨਯੇ ਚ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.
ਇਧ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਏਵਂ ਜਾਤਿਕੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਂ ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ.
ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –
‘‘ਤਂ ¶ ਤਂ ਅਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮੇਨ ਕਰਣੇਨ ਚ;
ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸੋ ਇਧਾ’’ਤਿ.
ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਭੇਦੋ ਏਸ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਮੇਵਤ੍ਥੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਭਗਵਾਤਿ ਗਰੁ. ਗਰੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ਭਗਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ¶ ਸਬ੍ਬਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਂ;
ਗਰੁ ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਅਪਿ ਚ –
‘‘ਭਾਗ੍ਯਵਾ ਭਗ੍ਗਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਗੇਹਿ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ;
ਭਤ੍ਤਵਾ ਵਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਭਵੇਸੁ ਭਗਵਾ ਤਤੋ’’ਤਿ.
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ¶ ਗਾਥਾਯ ਵਸੇਨਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਕਾਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ਪਾਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਵੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਜਨਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤਿ.
ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਨਾਮ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਕੋ ਦਸਬਲਧਰੋ ਵਜਿਰਸਙ੍ਘਾਤ ਸਮਾਨਕਾਯੋ ਸੋਪਿ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਤੇ ਆਸਾ ਜਨੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਜੀਵਿਤਮਦਮਤ੍ਤਂ ਜਨਂ ਸਂਵੇਜੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ.
ਏਵਨ੍ਤਿ ¶ ਚ ਭਣਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਭਗਵਾਤਿ ਦੇਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ.
ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਰਾਜਗਹਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਾਰਣਖਣਚਿਤ੍ਤਵੇਮਜ੍ਝਵਿਵਰਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤਦਨ੍ਤਰਂ ਕੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੪੪) ਚ, ‘‘ਜਨਾ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚ ਤਞ੍ਚ ਕਿਮਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੮) ਚ ਆਦੀਸੁ ਹਿ ਕਾਰਣੇ ਅਨ੍ਤਰਾ-ਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਅਦ੍ਦਸ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਇਤ੍ਥੀ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਭਾਜਨਂ ਧੋਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੪੯) ਖਣੇ. ‘‘ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੨੦) ਚਿਤ੍ਤੇ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੋਸਾਨਮਾਪਾਦੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੫੦) ਵੇਮਜ੍ਝੇ. ‘‘ਅਪਿ ਚਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਪੋਦਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਿਰਯਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੨੩੧) ਵਿਵਰੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਵਿਵਰੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸ ਚ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾਯ ਚ ਵਿਵਰੇਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨ੍ਤਰਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਚ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਨਦਿਞ੍ਚ ਯਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਕਮੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਸਦ੍ਦਂ ਪਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਨਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਅਯੋਜਿਯਮਾਨੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.
ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ¶ ਹੋਤੀਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਦੀਘਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸਮਯਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਪਾਚਿ. ੨੧੮) ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ. ਰਾਜਗਹਤੋ ਪਨ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਾ ਯੋਜਨਮੇਵ.
ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ‘ਮਹਤਾ’ਤਿ ਗੁਣਮਹਤ੍ਤੇਨਪਿ ਮਹਤਾ, ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਮਹਤ੍ਤੇਨਪਿ ਮਹਤਾ. ਸੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਗੁਣੇਹਿਪਿ ਮਹਾ ਅਹੋਸਿ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ. ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਯਪਿ ਮਹਾ, ਪਞ੍ਚਸਤਸਙ੍ਖ੍ਯਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਘੋ ‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਸਙ੍ਘਾਤਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਮਣਗਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ.
ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ. ਮਤ੍ਤਾਤਿ ਪਮਾਣਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ‘‘ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਮਾਣਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ – ‘‘ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ.
ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਪਿ ¶ ਖੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਪਿ-ਕਾਰੋ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸਭਾਗਤਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਖੋ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਤਿ ਸਞ੍ਜਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਛਨ੍ਨਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਯਦਾ ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ ¶ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਾ ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਪਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਅਤੀਤਕਾਲਤ੍ਥੋ ਹੇਤ੍ਥ ਹੋਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ.
ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਮਾਣਵੇਨਾਤਿ – ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੇ ਵਸਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ. ਸਮੀਪਚਾਰੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰੋ ਸਿਸ੍ਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਮਾਣਵੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋਪਿ ਚੋਰੋਪਿ ਤਰੁਣੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਚੋਦਿਤਾ ਦੇਵਦੂਤੇਹਿ, ਯੇ ਪਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ;
ਤੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਹੀਨਕਾਯੂਪਗਾ ਨਰਾ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੭੧) –
ਆਦੀਸੁ ¶ ਹਿ ਸਤ੍ਤੋ ਮਾਣਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਮਾਣਵੇਹਿਪਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਹਿਪਿ ਅਕਤਕਮ੍ਮੇਹਿਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੪੯) ਚੋਰੋ. ‘‘ਅਮ੍ਬਟ੍ਠੋ ਮਾਣਵੋ, ਅਙ੍ਗਕੋ ਮਾਣਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੧੬) ਤਰੁਣੋ ‘ਮਾਣਵੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧਾਪਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਤਰੁਣਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੇ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਜਨੇਸੁ. ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਵਾਰਦੇਸਨਾਕਾਰਣੇਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਜ੍ਜ ਪਰਿਯਾਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੯੮) ਹਿ ਵਾਰੇ ਪਰਿਯਾਯਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਪਰਿਯਾਯੋਤ੍ਵੇਵ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੫) ਦੇਸਨਾਯਂ. ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ ਖੋ, ਤੇ ਰਾਜਞ੍ਞ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੪੧੧) ਕਾਰਣੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧਾਪਿ ਕਾਰਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ‘‘ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ, ‘‘ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਅਵਣ੍ਣਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਮਾਣਵਣ੍ਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ – ‘‘ਯਂ ਲੋਕੇ ਜਾਤਿਵੁਡ੍ਢੇਸੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ‘ਸਾਮਗ੍ਗਿਰਸੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਸਰੂਪੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਨਿਬ੍ਭੋਗੋ, ਅਕਿਰਿਯਵਾਦੋ, ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦੋ, ਜੇਗੁਚ੍ਛੀ, ਵੇਨਯਿਕੋ, ਤਪਸ੍ਸੀ, ਅਪਗਬ੍ਭੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ¶ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ. ਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਵੀਮਂਸਾਨੁਚਰਿਤਂ, ਸਯਂਪਟਿਭਾਨਂ. ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਨ ਲੋਕਵਿਦੂ, ਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ, ਨ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਤਂ ਅਕਾਰਣਮੇਵ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਵਣ੍ਣਂ ਦੋਸਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਭਾਸਤਿ.
ਯਥਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ ਤਂ ਅਕਾਰਣਮੇਵ ਕਾਰਣਤੋ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ ਦੁਰਕ੍ਖਾਤੋ, ਦੁਪ੍ਪਟਿਵੇਦਿਤੋ, ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ, ਅਨੁਪਸਮਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ’’ਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ.
ਯਥਾ ¶ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਪਿ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਅਕਾਰਣਮੇਵ ਕਾਰਣਤੋ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ, ਕੁਟਿਲਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਦਂ ਅਨਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਅਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ.
ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਪਨਸ੍ਸ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਂ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਅਨਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਅਕ੍ਕਮਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਗਿਲਨ੍ਤੋ ਵਿਯ, ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਸਿਧਾਰਂ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ, ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਸਿਨੇਰੁਂ ਪਦਾਲੇਤੁਕਾਮੋ ਵਿਯ, ਕਕਚਦਨ੍ਤਪਨ੍ਤਿਯਂ ਕੀਲ਼ਮਾਨੋ ਵਿਯ, ਪਭਿਨ੍ਨਮਦਂ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਵਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸੇਵ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਮਾਨੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਚਰਿਯੇ ਖੋ ਪਨ ਗੂਥਂ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਵਾ ਕਣ੍ਟਕਂ ਵਾ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਂ ਵਾ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ, ਸੂਲਂ ਵਾ ਅਭਿਰੂਹਨ੍ਤੇ, ਹਲਾਹਲਂ ਵਾ ਵਿਸਂ ਖਾਦਨ੍ਤੇ, ਖਾਰੋਦਕਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਲਨ੍ਤੇ, ਨਰਕਪਪਾਤਂ ਵਾ ਪਪਤਨ੍ਤੇ, ਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਮਨੁਕਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਨੇਵ ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤੁ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਨ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਯਾ, ਨ ਭਾਤਾ ਭਗਿਨਿਯਾ, ਨ ਭਗਿਨੀ ਭਾਤੁ, ਨ ਆਚਰਿਯੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨੋ, ਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਆਚਰਿਯੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ ਖੋ ਪਨਾਰਿਯੂਪਵਾਦੋਤਿ. ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਵਾਦਂ ਮਦ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾਕਾਰਣਮੇਵ ਕਾਰਣਤੋ ਅਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ, ਯਥਾ ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਜਾਤਿਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ’’. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸੁਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਮਾਣਵੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਣ੍ਠਾਨ-ਜਾਤਿ-ਰੂਪਾਯਤਨ-ਕਾਰਣ-ਪਮਾਣ-ਗੁਣ-ਪਸਂਸਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਪ੍ਪਰਾਜਵਣ੍ਣਂ ¶ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੪੨) ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਵ ਸੇਟ੍ਠੋ ਵਣ੍ਣੋ, ਹੀਨੋ ਅਞ੍ਞੋ ਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੦੨) ਜਾਤਿ. ‘‘ਪਰਮਾਯ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੦੩) ਰੂਪਾਯਤਨਂ.
‘‘ਨ ¶ ਹਰਾਮਿ ਨ ਭਞ੍ਜਾਮਿ, ਆਰਾ ਸਿਙ੍ਘਾਮਿ ਵਾਰਿਜਂ;
ਅਥ ਕੇਨ ਨੁ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਗਨ੍ਧਤ੍ਥੇਨੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੪) –
ਆਦੀਸੁ ਕਾਰਣਂ. ‘‘ਤਯੋ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੬੦੨) ਪਮਾਣਂ. ‘‘ਕਦਾ ਸਞ੍ਞੂਲ਼੍ਹਾ ਪਨ, ਤੇ ਗਹਪਤਿ, ਇਮੇ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੭੭) ਗੁਣੋ. ‘‘ਵਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੨.੧੩੫) ਪਸਂਸਾ. ਇਧ ਗੁਣੋਪਿ ਪਸਂਸਾਪਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਤਂ ਤਂ ਭੂਤਮੇਵ ਕਾਰਣਂ ਅਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਗੁਣੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਪਸਂਸਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੧) ਨਯੇਨ, ‘‘ਯੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਸਨ੍ਨਾ ਅਗ੍ਗੇ ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ… ਅਸਮੋ ਅਸਮਸਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੪) ਚ ਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੯) ਚ ‘‘ਆਲਯਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ ਵਟ੍ਟੁਪਚ੍ਛੇਦੋ’’ਤਿ (ਇਤਿ. ੯੦, ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਚ, ‘‘ਯੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇ ਮਗ੍ਗੇ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਅਗ੍ਗੇ ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਨਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੯) ਚ, ‘‘ਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘੇ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਅਗ੍ਗੇ ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਚ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਪਨ ਨਯੇਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਹੋਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੇਨ ਪਞ੍ਚਨਿਕਾਯੇ ਨਵਙ੍ਗਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਗਾਹਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਵਣ੍ਣੋ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਠਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤਿਤ੍ਥੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਥਾਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਪਨ ਮਾਣਵੋ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦਿਮਤ੍ਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ.
ਇਤਿਹ ਤੇ ਉਭੋ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸੀਤਿ ਏਵਂ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਵਾਦਾਤਿ ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਅਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਉਜੁਮੇਵ ਵਿਵਿਧਪਚ੍ਚਨੀਕਵਾਦਾ, ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਵਾਦਾ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਹਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ¶ ਅਵਣ੍ਣੇ ਭਾਸਿਤੇ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਪੁਨ ਇਤਰੋ ਅਵਣ੍ਣਂ, ਇਤਰੋ ਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਚਰਿਯੋ ਸਾਰਫਲਕੇ ਵਿਸਰੁਕ੍ਖਆਣਿਂ ਆਕੋਟਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ¶ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯਾਯ ਆਣਿਯਾ ਤਂ ਆਣਿਂ ਪਟਿਬਾਹਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਵਾਦਾ’’ਤਿ.
ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨੁਬਨ੍ਧਨੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੀਸਾਨੁਲੋਕਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ? ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਸੁਪ੍ਪਿਯੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧੋ? ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਸੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀਤਿ? ਭਗਵਾ ਤਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਰਾਜਗਹਪਰਿਵਤ੍ਤਕੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਸਰੀਰਪ੍ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਲਭਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਰਾਜਗਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਪਿ ਖੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਰਾਜਗਹਪਰਿਵਤ੍ਤਕੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਤਿ. ਸੋਪਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਸਾਯ ਸੁਲਭਭਿਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ – ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਗਵਤੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧੋ. ਸਚੇ ਪਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ. ਸੋ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗੀਵਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਯਾ ਸੋਭਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਿਵ ਜਙ੍ਗਮਕਨਕਗਿਰਿਸਿਖਰਂ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਸਮਯੇ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਰੀਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣੇ ਪਦੇਸੇ ਆਧਾਵਨ੍ਤਿ ਵਿਧਾਵਨ੍ਤਿ ਰਤਨਾਵੇਲ਼ਰਤਨਦਾਮਰਤਨਚੁਣ੍ਣਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਂ ¶ ਵਿਯ, ਪਸਾਰਿਤਰਤਨਚਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚਨਪਟਮਿਵ, ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਰਸਨਿਸਿਞ੍ਚਮਾਨਮਿਵ, ਉਕ੍ਕਾਸਤਨਿਪਾਤਸਮਾਕੁਲਮਿਵ, ਨਿਰਨ੍ਤਰਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਵਾਯੁਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀਨਪਿਟ੍ਠਚੁਣ੍ਣਮਿਵ, ਇਨ੍ਦਧਨੁਵਿਜ੍ਜੁਲਤਾਤਾਰਾਗਣਪ੍ਪਭਾਵਿਸਰਵਿਪ੍ਫੁਰਿਤਵਿਚ੍ਛਰਿਤਮਿਵ ਚ ਤਂ ਵਨਨ੍ਤਰਂ ਹੋਤਿ.
ਅਸੀਤਿ ¶ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੁਰਞ੍ਜਿਤਞ੍ਚ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਂ ਵਿਕਸਿਤਕਮਲੁਪ੍ਪਲਮਿਵ, ਸਰਂ ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਮਿਵ ¶ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਂ, ਤਾਰਾਮਰੀਚਿਵਿਕਸਿਤਮਿਵ, ਗਗਨਤਲਂ ਸਿਰਿਯਾ ਅਵਹਸਨ੍ਤਮਿਵ, ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਵਿਲਾਸਿਨੀ ਚਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਮਾਲਾ ਗਨ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਚਨ੍ਦਮਾਲਾਯ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਸੂਰਿਯਮਾਲਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪਿਤਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਸਕ੍ਕਦੇਵਰਾਜਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਸਿਰਿਂ ਸਿਰਿਯਾ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿਮਿਵ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਾ ਅਸਂਸਟ੍ਠਾ ਚੋਦਕਾ ਪਾਪਗਰਹਿਨੋ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਵਚਨਕ੍ਖਮਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞ੍ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਭਗਵਾ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕਞ੍ਚਨਥਮ੍ਭੋ, ਰਤ੍ਤਪਦੁਮਸਣ੍ਡਮਜ੍ਝਗਤਾ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਨਾਵਾ, ਪਵਾਲ਼ਵੇਦਿਕਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਾਰਾਗਣਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਮਿਗਪਕ੍ਖੀਨਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਪੀਣਯਤਿ, ਪਗੇਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਦਿਵਸੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰਾ ਮੇਘਵਣ੍ਣਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਏਕਂਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡਂ ਆਦਾਯ ਸੁਵਮ੍ਮਵਮ੍ਮਿਤਾ ਵਿਯ ਗਨ੍ਧਹਤ੍ਥਿਨੋ ਵਿਗਤਦੋਸਾ ਵਨ੍ਤਦੋਸਾ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਾ ਵਿਜਟਿਤਜਟਾ ਛਿਨ੍ਨਬਨ੍ਧਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਯਂ ਵੀਤਰਾਗੋ ਵੀਤਰਾਗੇਹਿ, ਸਯਂ ਵੀਤਦੋਸੋ ਵੀਤਦੋਸੇਹਿ, ਸਯਂ ਵੀਤਮੋਹੋ ਵੀਤਮੋਹੇਹਿ, ਸਯਂ ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਵੀਤਤਣ੍ਹੇਹਿ, ਸਯਂ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਸਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ; ਪਤ੍ਤਪਰਿਵਾਰਿਤਂ ਵਿਯ ਕੇਸਰਂ, ਕੇਸਰਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਕਣ੍ਣਿਕਾ, ਅਟ੍ਠਨਾਗਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਗਰਾਜਾ, ਨਵੁਤਿਹਂਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਹਂਸਰਾਜਾ, ਸੇਨਙ੍ਗਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ, ਦੇਵਗਣਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਣਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਹਾਰਿਤੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਅਪਰਿਮਿਤਕਾਲਸਞ੍ਚਿਤਪੁਞ੍ਞਬਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਯ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਯ ਅਨੋਪਮਾਯ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲਾਯ ¶ ਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਗਗਨਤਲਂ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ.
ਅਥੇਵਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨੋਪਮਾਯ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸੇ ਉਪਰਿਨਭੇ ਠਿਤਂ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਂ ਵਿਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਂ ਅਵਲੋਕੇਸਿ. ਸਾ ਹੋਤਿ ਕਾਜਦਣ੍ਡਕੇ ਓਲਮ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋਲੁਗ੍ਗਵਿਲੁਗ੍ਗਪਿਟ੍ਠਕਤਿਦਣ੍ਡਮੋਰਪਿਞ੍ਛਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤਪਸਿਬ੍ਬਕਕੁਣ੍ਡਿਕਾਦਿਅਨੇਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰਭਾਰਭਰਿਤਾ ¶ . ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਾ ਸੋਭਣਾ, ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਪਾਦਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਾ ਮੁਖਰਾ ਵਿਕਿਣ੍ਣਵਾਚਾ ਅਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਅਪਾਸਾਦਿਕਾ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਉਦਪਾਦਿ.
ਇਦਾਨਿ ਤੇਨ ਭਗਵਤੋ ਵਣ੍ਣੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਹਾਨਿਯਾ ਚੇਵ ਪਕ੍ਖਹਾਨਿਯਾ ਚ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਸੂਯਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਞ੍ਹਿ ਯਾਵ ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਨ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਹੀਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ , ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਾ ਵਿਯ ਨਿਸ੍ਸਿਰੀਕਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਉਪਤਿਸ੍ਸਕੋਲਿਤਾਨਞ੍ਚ ਸਞ੍ਜਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਮਹਾਪਰਿਸਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸਾਪਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਸਾ ਭਿਨ੍ਨਾ. ਇਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਯਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਸੂਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਉਸੂਯਵਿਸੁਗ੍ਗਾਰਂ ਉਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਮੇਵ ਭਾਸਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
੨. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਭਗਵਾ ਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲਾਯ ਗਚ੍ਛਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਦ੍ਵਾਰਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸੂਰਿਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਦਾਨਿ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਅਤ੍ਥਸਮੀਪਂ ਗਤੋ ਸੂਰਿਯੋ’’ਤਿ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਉਯ੍ਯਾਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਦ੍ਵਾਰਸਮੀਪੇ ਤਰੁਣਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ‘‘ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਭਵਤ੍ਤਾ ਉਯ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਂ. ਤਂ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸੁਯੋਜਿਤਦ੍ਵਾਰਂ ਮਞ੍ਜੁਸਾ ਵਿਯ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਰਞ੍ਞੋ ਕੀਲ਼ਨਤ੍ਥਂ ਪਟਿਭਾਨਚਿਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਗਾਰਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਂ ‘‘ਰਾਜਾਗਾਰਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਪਿ ਖੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਿਯੋਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸੂਰਿਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਦਾਨਿ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਬਹੂ ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਲ੍ਲਕਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ, ਬਹੁਪਰਿਸ੍ਸਯੋ ਚ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਚੋਰੇਹਿਪਿ ਵਾਲ਼ਯਕ੍ਖੇਹਿਪਿ ਵਾਲ਼ਮਿਗੇਹਿਪਿ. ਅਯਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਚ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ¶ ਦੇਵਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਮ੍ਪਿ ਇਧ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਦੇਵੁਯ੍ਯਾਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਭਗਵਤੋ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਪਿ ਉਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ. ਪਾਲ਼ਿਯਮਾਰੂਲ਼੍ਹਵਸੇਨੇਵ ਪਨ – ‘‘ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਮਾਣਵੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਏਵਂ ਵਾਸਂ ਉਪਗਤੋ ਪਨ ਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦਸਬਲਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਸਮਨ੍ਤਾ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਤਾਰਕਾ ਵਿਯ ਪਦੀਪਾ ਜਲਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝੇ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਚ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਪਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਸਿਤਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਾ ਹਿ ਪਰਿਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਤਾਯ ਸਤ੍ਥਰਿ ਚ ਗਾਰਵੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਿਵਾਤੇ ਪਦੀਪਸਿਖਾ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲਾ ¶ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਅਹੋਸਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤਂ ਵਿਭੂਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਹਤ੍ਥਂ ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਾਦਂ, ਕੇਚਿ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਨਿਲ੍ਲਾਲਿਤਜਿਵ੍ਹਾ ਪਗ੍ਘਰਿਤਖੇਲ਼ਾ, ਦਨ੍ਤੇ ਖਾਦਨ੍ਤਾ ਕਾਕਚ੍ਛਮਾਨਾ ਘਰੁਘਰੁਪਸ੍ਸਾਸਿਨੋ ਸਯਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਗੁਣਵਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇਪਿ ਇਸ੍ਸਾਵਸੇਨ ਪੁਨ ਅਵਣ੍ਣਮੇਵ ਆਰਭਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਣ੍ਣਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਸੁਦਂ ਸੁਪ੍ਪਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰਾਪੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ, ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਉਯ੍ਯਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੩. ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਕਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਯੋ ਜਨਾ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਙ੍ਘੋ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ¶ ਪਨ ਤਯੋ ਤਯੋਵ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ. ਇਧ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦ੍ਵੇ ਕਣ੍ਣਿਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹਂਸਵਟ੍ਟਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤਾ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਪਿ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਂ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥਮ੍ਭਪਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਪਿ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਸੀਦਨਸਾਲਾ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮੋਧਾਨਵਸੇਨ. ਅਯਂ ਸਙ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਙ੍ਖਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਥਾ ¶ , ਕਥਾਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਕਤਮੋ ਪਨ ਸੋਤਿ? ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਾਰੋਹਣਂ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਦ੍ਦਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ – ਅਚ੍ਛਰਾਯੋਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੁਤਂ. ਉਭਯਂ ਪੇਤਂ ਵਿਮ੍ਹਯਸ੍ਸੇਵਾਧਿਵਚਨਂ. ਯਾਵਞ੍ਚਿਦਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਚ ਇਦਂ ਤੇਨ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦਿਤਤਾਯ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਜਾਨਤਾ…ਪੇ… ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਂ ਜਾਨਤਾ, ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਂ ਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਾ.
ਅਪਿ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਦੀਹਿ ਜਾਨਤਾ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਤੀਹਿ ਵਿਜ੍ਜਾਹਿ ਛਹਿ ਵਾ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਜਾਨਤਾ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਤਾ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਸਯਾਤੀਤਾਨਿ ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਾਦਿਗਤਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਅਤਿਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਾਧਿਕਾਯ ਵਾ ਸਮਾਧਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾਯ ¶ ਪਟਿਵੇਧਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਤਾ, ਪਰਹਿਤਸਾਧਿਕਾਯ ਕਰੁਣਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਾ.
ਅਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਧਮ੍ਮੇ ¶ ਵਾ ਜਾਨਤਾ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਤਾ, ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਚਤੂਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਸੇਨ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਥੋਮਿਤੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਾ ਨਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ ਯਾਵ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ.
ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦਿਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਯਞ੍ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਯਾ ਚ ਅਯਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਧਾਤੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ. ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਧਾਤੁਸੋਵ ਸਤ੍ਤਾ ਸਂਸਨ੍ਦਿਂਸੁ ਸਮਿਂਸੁ, ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ¶ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ…ਪੇ… ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਂਸੁ ਸਮਿਂਸੁ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ…ਪੇ… ਸਂਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤਰਹਿਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਧਾਤੁਸੋਵ ਸਤ੍ਤਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ…ਪੇ… ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਕਲ੍ਯਾਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਾ, ਨਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾ, ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠਿਕਤਾ, ਨਾਨਾਖਨ੍ਤਿਤਾ, ਨਾਨਾਰੁਚਿਤਾ, ਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਨਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲਯਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਚ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਾਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਦਿਤਾ, ਸਾ ਯਾਵ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਾ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇ ਏਕੋ ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਿਵਿਤੁਕਾਮੇ ਏਕੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ. ਇਮੇਸੁ ਚਾਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸੀਸੁ ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ…ਪੇ… ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿਹਮੇਤਿ ਇਤਿਹ ਇਮੇ, ਏਵਂ ਇਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.
੪. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਮਂ ਸਙ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਦਿਯਾ ਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੪੧) ਵਿਯ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ¶ ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਤਾ ਦੇਵਤਾਯੋ ਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸੇਵ ਪਾਟਲਿਗਾਮੇ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੨) ਵਿਯ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਕਤਿਸੋਤੇਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸੁਭਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੩) ਵਿਯ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤੇਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਸਨ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੫੪) ਵਿਯ. ਇਧ ਪਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ? ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ, ਕਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਿਚ੍ਚਂ ਭਗਵਤਾ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਕਤਂ. ਸਾਤ੍ਥਕਂਯੇਵ ਪਨ ¶ ਭਗਵਤੋ ਕਿਚ੍ਚਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ – ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ, ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ –
ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਾਤੋਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਸਰੀਰਫਾਸੁਕਤ੍ਥਞ੍ਚ ਮੁਖਧੋਵਨਾਦਿਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾ ਤਾਵ ਵਿਵਿਤ੍ਤਾਸਨੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਕਦਾਚਿ ਏਕਕੋ, ਕਦਾਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ, ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ; ਕਦਾਚਿ ਪਕਤਿਯਾ, ਕਦਾਚਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਹਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਹਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤੋ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਗਤਵਾਤਾ ਪਥਵਿਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ, ਵਲਾਹਕਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਰੇਣੁਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਵਿਤਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ਵਾਤਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਉਪਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗੇ ਓਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਉਨ੍ਨਤਾ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸਾ ਓਨਮਨ੍ਤਿ, ਓਨਤਾ ਉਨ੍ਨਮਨ੍ਤਿ, ਪਾਦਨਿਕ੍ਖੇਪਸਮਯੇ ਸਮਾਵ ਭੂਮਿ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਿ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਾ ਪਾਦੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਨ੍ਦਖੀਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦੇ ਸਰੀਰਤੋ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਪਿਞ੍ਜਰਾਨਿ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਰਪਟਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਚ ਪਾਸਾਦਕੂਟਾਗਾਰਾਦੀਨਿ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ¶ ਚ ਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਵਿਹਙ੍ਗਾਦਯੋ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਠਿਤਾਯੇਵ ਮਧੁਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਭੇਰਿਵੀਣਾਦੀਨਿ ਤੂਰਿਯਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯੂਪਗਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿ. ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਇਧ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਰੁਤਾ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੀਸਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਸਂ…ਪੇ… ਸਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ¶ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਾਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਥਾ ਕੇਚਿ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ, ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ; ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਂ ਮਹਾਜਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ. ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਗਵਤੋ ਨਿਵੇਦੇਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ.
ਅਥ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਕਤਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਪੀਠੇ ਠਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓਵਦਤਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭੋ, ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾਪਿ ਤੇਸਂ ਚਰਿਯਾਨੁਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਤਿ. ਤਤੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਕੇਚਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਕੇਚਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਭਵਨਂ…ਪੇ… ਕੇਚਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਭਵਨਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ¶ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਅਥ ਸਮਸ੍ਸਾਸਿਤਕਾਯੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤਿ. ਤਤਿਯਭਾਗੇ ਯਂ ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤਿ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਜਨੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥੋ ਸੁਪਾਰੁਤੋ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮਯਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ.
ਸੋ ਏਵਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਸਚੇ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਓਸਿਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਪਟਿਯਾਦਿਤਉਦਕੇਨ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਉਤੁਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਾਕੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣੇ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਭਗਵਾ ਸੁਰਤ੍ਤਦੁਪਟ੍ਟਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਏਕਂਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਏਕਕੋਵ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ, ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਕਚ੍ਚੇ ¶ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ.
ਪੁਰਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸਕਲਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਦੇਵਤਾਯੋ ਓਕਾਸਂ ਲਭਮਾਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਕ੍ਖਰਮ੍ਪਿ. ਭਗਵਾ ਤਾਸਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ.
ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਂ ਪਨ ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਪੀਲ਼ਿਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਕਿਲਾਸੁਭਾਵਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਏਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਦੁਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦਾਨਸੀਲਾਦਿਵਸੇਨ ਕਤਾਧਿਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ¶ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤਿ. ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦਿਵਸੇ ਭਗਵਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਰਾਜਗਹੇ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ ਮਗ੍ਗਂ ਆਗਤੋ, ਪੁਰਿਮਯਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦੇਵਤਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਚਙ੍ਕਮਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਇਮਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨੇਵ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਸੀਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’’ਤਿ.
ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਗੁਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਪਾਕਟਂ, ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਪਾਕਟਂ. ਮਯਿ ਪਨ ਗਤੇ ਏਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਅਹਂ ਤਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਵਿਧਂ ਸੀਲਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਠਾਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਪਾਕਟੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਿਨੇਰੁਂ ਉਕ੍ਖਿਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਕੂਟੇਨ ਨਭਂ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਕਮ੍ਪਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾ ਮੇ ਦੇਸਨਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ¶ . ਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ, ਸੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸੋ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ, ਤਤ੍ਥ ਗਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.
ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਏਕੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ¶ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ – ‘‘ਅਸੁਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਯਮਾਨਂ, ਤਤੋ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਾ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇ ਸਂਸਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਥੇਵਂ ਓਵਦਿਯਮਾਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਨਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ’’. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਥ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਆਸਨਪਰਿਯੇਸਨਂ ਨਾਮ ਭਾਰੋਤਿ. ਤੇ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾਵ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪੀਠਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਮਞ੍ਚਂ ਵਾ ਫਲਕਂ ਵਾ ਕਟ੍ਠਂ ਵਾ ਪਾਸਾਣਂ ਵਾ ਵਾਲੁਕਪੁਞ੍ਜਂ ਵਾ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਤਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਾਨਿਪਿ ਸਙ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਸੀਦਨਾਸਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਞਾਣਮਾਰਬ੍ਭ ਗੁਣਂ ਥੋਮਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਕਥਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥਾਤਿ ਕਤਮਾਯ ਨੁ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਭਵਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਯ ਨੇਤ੍ਥਾਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਤਮਾਯ ਨੁ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਕਾਯ ਨੋਤ੍ਥਾਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ.
ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾਤਿ ¶ , ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਞ੍ਞਾ ਏਕਾ ਕਥਾ. ਵਿਪ੍ਪਕਤਾਤਿ, ਮਮ ਆਗਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਸਿਖਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥਾਭਙ੍ਗਤ੍ਥਂ ਆਗਤੋ, ਅਹਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜੇਵ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾ ¶ , ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਯਂ ਭਨ੍ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਗੁਣਕਥਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾ, ਨ ਰਾਜਕਥਾਦਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ, ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ; ਤਂ ਨੋ ਇਦਾਨਿ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਥਾਤਿ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਕਮਲਕੁਵਲਯੁਜ੍ਜਲਵਿਮਲਸਾਧੁਰਸਸਲਿਲਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਸੁਖਾਵਤਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਮ੍ਮਲਸਿਲਾਤਲਰਚਨਵਿਲਾਸਸੋਭਿਤਰਤਨਸੋਪਾਨਂ, ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਮੁਤ੍ਤਾਤਲਸਦਿਸਵਾਲੁਕਾਕਿਣ੍ਣਪਣ੍ਡਰਭੂਮਿਭਾਗਂ ¶ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਭਿਤ੍ਤਿਵਿਚਿਤ੍ਰਵੇਦਿਕਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਂ ਫੁਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਯ, ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਸਮੁਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਵਰਸ੍ਸ ਸੁਖਾਰੋਹਣਤ੍ਥਂ ਦਨ੍ਤਮਯਸਣ੍ਹਮੁਦੁਫਲਕਕਞ੍ਚਨਲਤਾਵਿਨਦ੍ਧਮਣਿਗਣਪ੍ਪਭਾਸਮੁਦਯੁਜ੍ਜਲਸੋਭਂ ਸੋਪਾਨਂ ਵਿਯ, ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਨੂਪੁਰਾਦਿਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਸਦ੍ਦਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਿਤਕਥਿਤਹਸਿਤਮਧੁਰਸ੍ਸਰਗੇਹਜਨਵਿਚਰਿਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਿਸ੍ਸਰਿਵਿਭਵਸੋਭਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਘਰਸ੍ਸ ਸੁਖਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਪਵਾਲ਼ਾਦਿਜੁਤਿਵਿਸ੍ਸਰਵਿਜ੍ਜੋਤਿਤਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਿਸਾਲਦ੍ਵਾਰਬਾਹਂ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਯ ਚ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨੁਭਾਵਸਂਸੂਚਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਾਵਗਹਣਤ੍ਥਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਵਤ੍ਥੁਪਰਿਸਾਪਦੇਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਿਦਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾਤਿ.
੫. ਇਦਾਨਿ – ‘‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਤਾਵ ਵਿਚਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾ – ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਾ ਪਰੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨੇਵ ਕਥੇਸਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ, ਅਰਿਯਵਂਸਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ; ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.
ਯਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਪਰਿਪਕ੍ਕਾ ਖੋ ਰਾਹੁਲਸ੍ਸ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ; ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਰਾਹੁਲਂ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ¶ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੇ ਵਿਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ; (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੧) ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਮਨਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਂ ਬੁਜ੍ਝਨਭਾਵਞ੍ਚ ਅਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾਨਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਚੂਲ਼ਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ, ਧਾਤੁਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ; ਤੇਸਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.
ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ, ਨਾਗਾ, ਸੁਪਣ੍ਣਾ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ, ਅਸੁਰਾ, ਯਕ੍ਖਾ, ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ, ਤਾਵਤਿਂਸਾਦਯੋ ਦੇਵਾ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ – ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨੀਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ‘‘ਇਮੇ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’. ‘‘ਕਿਂ ਸੂਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ¶ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਭਗਵਤਾ ਯਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਦੇਵਤਾਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਮਾਰਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹ-ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲ-ਮਹਾਵੇਦਲ੍ਲ-ਸਾਮਞ੍ਞਫਲ-ਆਲ਼ਵਕ-ਸੂਚਿਲੋਮ-ਖਰਲੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ; ਤੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.
ਯਾਨਿ ਪਨ ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਥਿਤਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਂ, ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਂ, ਚਨ੍ਦੂਪਮਂ, ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ, ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ, ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੂਪਮਂ, ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੂਪਮਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ; ਤੇਸਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.
ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਨਿਕ੍ਖੇਪੇਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਇਦਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਕਤਰਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ? ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣੇ. ਆਚਰਿਯੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਅਭਾਸਿ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਣ੍ਣਂ. ਇਤਿ ਇਮਂ ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ ਭਗਵਾ – ‘‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਮਨ੍ਤਿ ¶ , ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਪਰੇਤਿ, ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਯੇ ਅਵਣ੍ਣਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਤੇਸੁ.
ਨ ਆਘਾਤੋਤਿਆਦੀਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਘਾਤੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਯਤਿਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਈਦਿਸੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਂ ¶ ਠਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਹਨਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘ਆਘਾਤੋ’; ਕੋਪਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਪ੍ਪਤੀਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਅਤੁਟ੍ਠਾ ਅਸੋਮਨਸ੍ਸਿਕਾਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ; ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਪਰੇਸਂ ਹਿਤਂ ਅਭਿਰਾਧਯਤੀਤਿ ਅਨਭਿਰਦ੍ਧਿ; ਕੋਪਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਏਕੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਖਨ੍ਧਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ.
ਏਵਂ ਪਠਮੇਨ ਨਯੇਨ ਮਨੋਪਦੋਸਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਤਤ੍ਰ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸ੍ਸਥ ਕੁਪਿਤਾ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨਾ ਵਾ, ਤੁਮ੍ਹਂ ਯੇਵਸ੍ਸ ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘ਤਤ੍ਰ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸ੍ਸਥਾ’ਤਿ ਤੇਸੁ ਅਵਣ੍ਣਭਾਸਕੇਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਵਣ੍ਣੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ ਚੇ; ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘ਕੁਪਿਤਾ’ ਕੋਪੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਮਨਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਨ. ‘ਤੁਮ੍ਹਂ ਯੇਵਸ੍ਸ ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਤੇਨ ਕੋਪੇਨ, ਤਾਯ ਚ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ.
ਏਵਂ ¶ ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤੇਪਿ ਅਸਮਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਸਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਕੇਸਂ ਚਿ. ਕੁਪਿਤੋ ਹਿ ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਅਰਿਯਸਾਵਕਾਨਂ, ਨ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ, ਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਨ੍ਧਂ ਤਮਂ ਤਦਾ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਕੋਧੋ ਸਹਤੇ ਨਰਂ.
ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋ ਕੋਧੋ, ਕੋਧੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਨੋ;
ਭਯਮਨ੍ਤਰਤੋ ਜਾਤਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਨਾਵਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪);
ਏਵਂ ¶ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਵਣ੍ਣੇ ਮਨੋਪਦੋਸਂ ਨਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਭੂਤਂ ਅਭੂਤਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.
ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਵਣ੍ਣੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ. ਅਭੂਤਂ ਅਭੂਤਤੋ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਭੂਤਂ, ਤਂ ਅਭੂਤਭਾਵੇਨੇਵ ¶ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ? ਇਤਿਪੇਤਂ ਅਭੂਤਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਧਮ੍ਮੋ ਦੁਰਕ੍ਖਾਤੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਇਤਿ ਪੇਤਂ ਅਭੂਤਂ, ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਅਭੂਤਂ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਅਤਚ੍ਛਂ, ‘ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤਂ ਅਮ੍ਹੇਸੁ’, ‘ਨ ਚ ਪਨੇਤਂ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ’, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਯੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਤਤ੍ਰ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਤਿਯਂ ਪਦਂ ਪਠਮਸ੍ਸ, ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਵੇਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਞ੍ਚ ਅਵਣ੍ਣੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬੇਠਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ, ਤਵਾਚਰਿਯੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ, ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਤਯਾ ਕਤਂ, ਤਵਾਚਰਿਯੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਆਸਙ੍ਕਨੀਯੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਪਦੋਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਵਣ੍ਣੋ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਓਟ੍ਠੋਸਿ, ਗੋਣੋਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਦਸਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਵਾਸਨਖਨ੍ਤਿਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.
੬. ਏਵਂ ਅਵਣ੍ਣਭੂਮਿਯਂ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਣ੍ਣਭੂਮਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਸਨ੍ਨਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ. ਆਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਪੀਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਸ੍ਸੇਤਂ ¶ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਨੋ ਭਾਵੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਚੇਤਸੋਤਿ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਵਹਾਯ ਉਪ੍ਪਿਲਾਪਨਪੀਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧਾਪਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਏਕੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਏਵਂ ਪਠਮਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਤਤ੍ਰ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਧਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹਂ ਯੇਵਸ੍ਸ ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ¶ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਨਨੁ ਭਗਵਤਾ –
‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਾਯੇ ਭਵਤਿ ਯਾ ਪੀਤਿ;
ਵਰਮੇਵ ਹਿ ਸਾ ਪੀਤਿ, ਕਸਿਣੇਨਾਪਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ.
ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਾਯੇ ਭਵਤਿ ਯਾ ਪੀਤਿ;
ਵਰਮੇਵ ਹਿ ਸਾ ਪੀਤਿ, ਕਸਿਣੇਨਾਪਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ.
ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਾਯੇ ਭਵਤਿ ਯਾ ਪੀਤਿ;
ਵਰਮੇਵ ਹਿ ਸਾ ਪੀਤਿ, ਕਸਿਣੇਨਾਪਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ.
‘‘ਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਅਗ੍ਗੇ ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਅਨੇਕਸਤੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਮੇਵ ਵਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ. ਸਚ੍ਚਂ ਵਣ੍ਣਿਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਇਧ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਦਿਸਂ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਝਾਨਾਦਿਪਟਿਲਾਭਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨੋਪਿ ਯਾਵ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਤਾਵ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ ਤਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਹਾਯ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਲੋਭਸਹਗਤਾ ਪੀਤਿ. ਲੋਭੋ ਚ ਕੋਧਸਦਿਸੋਵ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਲੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਲੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਨ੍ਧਂ ਤਮਂ ਤਦਾ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਲੋਭੋ ਸਹਤੇ ਨਰਂ.
ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋ ¶ ਲੋਭੋ, ਲੋਭੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਨੋ;
ਭਯਮਨ੍ਤਰਤੋ ਜਾਤਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਨਾਵਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੮੮);
ਤਤਿਯਵਾਰੋ ਪਨ ਇਧ ਅਨਾਗਤੋਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਆਗਤੋ ਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਕੁਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਲੁਦ੍ਧੋਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ.
ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਵਾਰੇ ਪਨਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਨ ਪਟਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਇਤਿਪੇਤਂ ਭੂਤਂ ¶ , ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਭੂਤਂ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਚ੍ਛਂ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਇਤਿਪਿ ਅਰਹਂ, ਇਤਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਧਮ੍ਮੋ ਇਤਿਪਿ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ, ਇਤਿਪਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ¶ ; ਸਙ੍ਘੋ ਇਤਿਪਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਇਤਿਪਿ ਉਜੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸੀਲਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਨਾਪਿ ਸਚੇ ਸੀਲਵਾ, ‘‘ਸੀਲਵਾਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭੀ…ਪੇ… ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਸਭਾਗਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਪਟਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਚੇਵ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚ ਅਮੋਘਤਾ ਦੀਪਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਚੂਲ਼ਸੀਲਵਣ੍ਣਨਾ
੭. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ? ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧਂ ਵਣ੍ਣੇਨ ਚ ਅਵਣ੍ਣੇਨ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਵਣ੍ਣੋ – ‘‘ਇਤਿ ਪੇਤਂ ਅਭੂਤਂ ਇਤਿ ਪੇਤਂ ਅਤਚ੍ਛ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਉਦਕਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਵਿਯ ਨਿਵਤ੍ਤੋ. ਵਣ੍ਣੋ ਪਨ ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਪਟਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਇਤਿ ਪੇਤਂ ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵ. ਸੋ ਪਨ ਦੁਵਿਧੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਵਣ੍ਣੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਰਦ੍ਧਵਣ੍ਣੋ ਚ. ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨੇ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਓਰਮਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਮਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਮਾਣਂ. ਅਪ੍ਪਂ ਮਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ. ਓਰਂ ਮਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਓਰਮਤ੍ਤਕਂ. ਸੀਲਮੇਵ ਸੀਲਮਤ੍ਤਕਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਖੋ, ਪਨੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਰਮਤ੍ਤਕਂ ਸੀਲਮਤ੍ਤਕਂ’ ਨਾਮ ¶ ਯੇਨ ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਵਣ੍ਣਂ ਵਦਮਾਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਨਨੁ ਇਦਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਯੋਗਿਨੋ ਅਗ੍ਗਵਿਭੂਸਨਂ? ਯਥਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –
‘‘ਸੀਲਂ ਯੋਗਿਸ੍ਸ’ਲਙ੍ਕਾਰੋ, ਸੀਲਂ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਮਣ੍ਡਨਂ;
ਸੀਲੇਹਿ’ਲਙ੍ਕਤੋ ਯੋਗੀ, ਮਣ੍ਡਨੇ ਅਗ੍ਗਤਂ ਗਤੋ’’ਤਿ.
ਭਗਵਤਾਪਿ ¶ ਚ ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਸਤੇਸੁ ਸੀਲਂ ਮਹਨ੍ਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਚਸ੍ਸਂ ਮਨਾਪੋ ਚ ਗਰੁ ਚ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚਾ’ਤਿ, ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੫) ਚ.
‘‘ਕਿਕੀਵ ਅਣ੍ਡਂ, ਚਮਰੀਵ ਵਾਲਧਿਂ;
ਪਿਯਂਵ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਨਯਨਂਵ ਏਕਕਂ.
ਤਥੇਵ ਸੀਲਂ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਮਾਨਾ;
ਸੁਪੇਸਲਾ ਹੋਥ, ਸਦਾ ਸਗਾਰਵਾ’’ਤਿ ਚ.
‘‘ਨ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧੋ ਪਟਿਵਾਤਮੇਤਿ;
ਨ ਚਨ੍ਦਨਂ ਤਗ੍ਗਰਮਲ੍ਲਿਕਾ ਵਾ.
ਸਤਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧੋ ਪਟਿਵਾਤਮੇਤਿ;
ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਸਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਪਵਾਯਤਿ.
ਚਨ੍ਦਨਂ ਤਗਰਂ ਵਾਪਿ, ਉਪ੍ਪਲਂ ਅਥ ਵਸ੍ਸਿਕੀ;
ਏਤੇਸਂ ਗਨ੍ਧਜਾਤਾਨਂ, ਸੀਲਗਨ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ.
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਤਗਰਚਨ੍ਦਨਂ;
ਯੋ ਚ ਸੀਲਵਤਂ ਗਨ੍ਧੋ, ਵਾਤਿ ਦੇਵੇਸੁ ਉਤ੍ਤਮੋ.
ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਨਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨਂ;
ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਮਾਰੋ ਮਗ੍ਗਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਚ. (ਧ. ਪ. ੫੭);
‘‘ਸੀਲੇ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਨਰੋ ਸਪਞ੍ਞੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਭਾਵਯਂ;
ਆਤਾਪੀ ਨਿਪਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੋ ਇਮਂ ਵਿਜਟਯੇ ਜਟ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩);
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ; ਏਵਮੇਤੇ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੫੦) ਚ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਮਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਸਤੇਸੁ ਸੀਲਂ ਮਹਨ੍ਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਂ. ਤਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਾਤਿ? ਉਪਰਿ ¶ ਗੁਣੇ ਉਪਨਿਧਾਯ. ਸੀਲਞ੍ਹਿ ਸਮਾਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਰਿਮਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਓਰਮਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ? ਭਗਵਾ ਹਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਗਰ – ਦ੍ਵਾਰੇ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨੇ ਰਤਨਮਣ੍ਡਪੇ ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਰਤਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਯੋਜਨਿਕੇ ਦਿਬ੍ਬਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਧਾਰਿਯਮਾਨੇ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਅਤ੍ਤਾਦਾਨਪਰਿਦੀਪਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਮਦ੍ਦਨਂ – ‘‘ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਏਕੇਕਲੋਮਕੂਪਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਕੂਪਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਸਰੀਰਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਕਲਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਰਣਕਾਲੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਾ ਦੁਤਿਯਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਪੁਰਿਮਾਯ ਪੁਰਿਮਾਯ ਯਮਕਯਮਕਾ ਵਿਯ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.
ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਭਵਙ੍ਗਪਰਿਵਾਸਸ੍ਸ ਲਹੁਕਤਾਯ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣਵਸਿਤਾਯ ਚ, ਤਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ ਰਸ੍ਮਿਯਾ ਆਵਜ੍ਜਨਪਰਿਕਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵ.
ਨੀਲਰਸ੍ਮਿਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿ ਭਗਵਾ ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪੀਤਰਸ੍ਮਿਅਤ੍ਥਾਯ ਪੀਤਕਸਿਣਂ, ਲੋਹਿਤਓਦਾਤਰਸ੍ਮਿਅਤ੍ਥਾਯ ਲੋਹਿਤਓਦਾਤਕਸਿਣਂ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ, ਉਦਕਧਾਰਤ੍ਥਾਯ ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਵਾ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ¶ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਾਧਿਕਿਚ੍ਚਮੇਵ. ਏਵਂ ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.
ਯਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਏਕੂਨਤਿਂਸਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਿਰੀਨਿਵਾਸਭੂਤਾ ਭਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਅਨੋਮਾਨਦੀਤੀਰੇ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਧਾਨਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਉਰੁਵੇਲਗਾਮੇ ਸੁਜਾਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਦਿਬ੍ਬੋਜਂ ਮਧੁਪਾਯਾਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਦੁਮਰਾਜਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਬ੍ਬੁਤ੍ਤਰਭਾਗੇ ਠਿਤੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ, ਤਿਸਨ੍ਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵੀਰਿਯਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ, ਚੁਦ੍ਦਸਹਤ੍ਥਪਲ੍ਲਙ੍ਕਵਰਗਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪੀਠੇ ਠਪਿਤਂ ਰਜਤਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਸਹਤ੍ਥਂ ਬੋਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕਤ੍ਵਾ, ਉਪਰਿ ਮਣਿਛਤ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਬੋਧਿਸਾਖਾਯ ਧਾਰਿਯਮਾਨੋ, ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੇ ਚੀਵਰੇ ਪਵਾਲ਼ਸਦਿਸੇਸੁ ਬੋਧਿਅਙ੍ਕੁਰੇਸੁ ਪਤਮਾਨੇਸੁ, ਸੂਰਿਯੇ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਮਾਰਬਲਂ ਵਿਧਮਿਤ੍ਵਾ, ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਮਾਚਿਣ੍ਣੇ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ, ਆਨਾਪਾਨਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਤਦੇਵ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ, ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਧਿਗਤੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਂ. ਏਵਂ ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਹਤ੍ਥੇ ਉਦਕਂ ਪਾਤਿਯਂ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਪਾਤਿਯਂ ਉਦਕਂ ਘਟੇ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਘਟੇ ਉਦਕਂ ਕੋਲਮ੍ਬੇ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੋਲਮ੍ਬੇ ਉਦਕਂ ਚਾਟਿਯਂ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਚਾਟਿਯਂ ਉਦਕਂ ਮਹਾਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਮਹਾਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਉਦਕਂ ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ ਉਦਕਂ ਕਨ੍ਦਰੇ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕਨ੍ਦਰੇ ਉਦਕਂ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯਂ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੁਨ੍ਨਦਿਯਂ ਉਦਕਂ ਪਞ੍ਚਮਹਾਨਦਿਯਂ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਪਞ੍ਚਮਹਾਨਦਿਯਂ ਉਦਕਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ¶ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਕੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਪਾਤਿਯਂ ਉਦਕਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਹਤ੍ਥੇ ਉਦਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਕਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ. ਇਤਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਉਦਕਂ ਬਹੁਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਏਵਮੇਵ ਉਪਰਿ ਉਪਰਿ ਗੁਣੇ ਉਪਾਦਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਲਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਓਰਮਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਰਮਤ੍ਤਕਂ ਸੀਲਮਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ.
ਯੇਨ ¶ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ, ਏਤ੍ਥ –
‘‘ਦੁਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ;
ਅਨ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਕੋ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਕੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਦੀਸੁ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਸਵਨਧਾਰਣਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਨਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਯਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਪਨੇਸ –
‘‘ਪੁਥੂਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ;
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ, ਪੁਥੁਵਾਯਂ ਜਨੋ ਇਤਿ’’.
ਸੋ ਹਿ ਪੁਥੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਪੁਥੁ ਕਿਲੇਸੇ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਅਵਿਹਤਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਮੁਖੁਲ੍ਲੋਕਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਬ੍ਬਗਤੀਹਿ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਓਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਪੁਥੁ ਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਪੁਥੁ ਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਪਰਿਡਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਥਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਆਵੁਤਾ ਨਿਵੁਤਾ ਓਵੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ’’ਤਿ. ਪੁਥੂਨਂ ਗਣਨਪਥਮਤੀਤਾਨਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਨੀਚਧਮ੍ਮਸਮਾਚਾਰਾਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਪੁਥੁਵਾਯਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤੋ ਵਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸੁਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਜਨੇਹੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ.
ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ¶ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.
ਕਥਂ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾ, ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ, ਯਥਾ ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਵੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ ¶ . ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਏਤੇ ¶ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਦਾਨਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਲਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਖਨ੍ਤਿਸਚ੍ਚਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਾ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ ਸਮਤਿਂਸਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ, ਨਯਨਧਨਰਜ੍ਜਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ; ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
‘‘ਯਥੇਵ ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਿਆਦਯੋ,
ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਮੁਨਯੋ ਇਧਾਗਤਾ;
ਤਥਾ ਅਯਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਪਿ ਆਗਤੋ,
ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਗਤੋ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਗਤੋ.
ਕਥਞ੍ਚ ਸੋ ਭਗਵਾ ਗਤੋ ¶ ? ਸੋ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿ ਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਤਮ੍ਹਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਨੁਧਾਰਿਯਮਾਨੇ ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਸਭਿਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ – ‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਸੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’ਤਿ’’ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੧).
ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ¶ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ? ਅਵਿਤਥਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਯਞ੍ਹਿ ¶ ਸੋ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਚਤੁਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ.
ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਭਾਵੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ.
ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋ, ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ.
‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਾ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਿ ਚਾਮਰਾ’’ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਚਾਮਰੁਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਯਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਸ੍ਸ.
ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਧਾਰਣਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ.
ਸਤ੍ਤਮਪਦੂਪਰਿ ਠਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਨੁਵਿਲੋਕਨਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ.
ਆਸਭਿਵਾਚਾਭਾਸਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ.
ਤਥਾ ਅਯਂ ਭਗਵਾਪਿ ਗਤੋ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ, ਅਵਿਤਥਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ.
ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –
‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤਜਾਤੋਵ ਗਵਮ੍ਪਤੀ ਯਥਾ,
ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਫੁਸੀ ਵਸੁਨ੍ਧਰਂ;
ਸੋ ਵਿਕ੍ਕਮੀ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ,
ਸੇਤਞ੍ਚ ਛਤ੍ਤਂ ਅਨੁਧਾਰਯੁਂ ਮਰੂ.
ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਸੋ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ,
ਦਿਸਾ ਵਿਲੋਕੇਸਿ ਸਮਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ;
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਪੇਤਂ ਗਿਰਮਬ੍ਭੁਦੀਰਯਿ,
ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਹਾਯ ਗਤੋ ¶ , ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਞਾਣੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ¶ ਅਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣਕਵਾਟਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ.
ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਂ, ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਂ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਂ, ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਘਨਸਞ੍ਞਂ, ਵਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਯੂਹਨਂ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਧੁਵਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਣਿਧਿਂ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ, ਵਿਵਟ੍ਟਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਯੋਗਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਹਾਯ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਣੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
ਕਥਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ?ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪਗ੍ਘਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਉਣ੍ਹਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਕਾਸਧਾਤੁਯਾ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਰੂਪਸ੍ਸ ¶ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ¶ ¶ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਂ ਪੀਤਿਯਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ, ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚੇ. ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ, ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ¶ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ.
ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਨਾਮਸ੍ਸ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਭਵਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਰਾਯ ਜੀਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਰਣਸ੍ਸ ਚੁਤਿਲਕ੍ਖਣਂ.
ਧਾਤੂਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਪਦਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ ਇਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਬਲਾਨਂ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਏਕਰਸਲਕ੍ਖਣਂ. ਯੁਗਨਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.
ਖਯੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਲਕ੍ਖਣਂ.
ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ¶ ਮੂਲਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਮੋਧਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਸਮੋਸਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਯਾ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਰਲਕ੍ਖਣਂ… ਅਮਤੋਗਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਤਾਨਿ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਹੇਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ.
ਅਪਿ ਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ…, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ…, ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ…, ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਤਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.
ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਾ ਯਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ…ਪੇ…, ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ¶ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਚ, ਤੇਨ ਤਂ ¶ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਵਸੇਨ ਵਾ. ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ? ਯਂ ¶ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੬੧੬) ਨਯੇਨ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਥਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ. ਤਮਹਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪). ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਦਸ੍ਸੀ ਅਤ੍ਥੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕਥਂ ¶ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਯਮਕਸਾਲਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣੇ ਕਾਲੇ ਪਠਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ – ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਚ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜਂ, ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਰਾਗਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ, ਦੋਸਮੋਹਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਵਕ੍ਖਲਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਕਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਤੁਲਾਯ ਤੁਲਿਤਂ ਵਿਯ ਚ, ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨਞ੍ਞਥਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਯਞ੍ਚ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਗਦਤ੍ਥੋ ਹੇਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.
ਅਪਿ ¶ ਚ ਆਗਦਨਂ ਆਗਦੋ, ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਯੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ, ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਕਥਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯੋ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸਪਿ ਵਾਚਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਯਥਾਵਾਚਾ, ਕਾਯੋਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾਪਿ ਤਥਾ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਯਥਾਵਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ¶ . ਇਤਿ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.
ਕਥਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵੀਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ ਸੀਲੇਨਪਿ ਸਮਾਧਿਨਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨਪਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ; ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਰਾਜਾਤਿਰਾਜਾ ਦੇਵਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤਿਸਕ੍ਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਅਗਦੋ. ਕੋ ਪਨੇਸ? ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਾਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ ਅਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ. ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.
ਅਪਿ ਚ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਗਤੋਤਿ ਅਵਗਤੋ, ਅਤੀਤੋ ਪਤ੍ਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਕਲਲੋਕਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਥਂ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ –
‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਾ. ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ, ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).
ਤਸ੍ਸਪਿ ¶ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਦੀਪਨੇ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਂ ਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ.
ਕਤਮਞ੍ਚ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਓਰਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸੀਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਤਮਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਹੋਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਤੁਲਿਤਂ ਅਤੀਰਿਤਂ ਅਵਿਭੂਤਂ ਅਵਿਭਾਵਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਤੁਲਨਾਯ ਤੀਰਣਾਯ ਵਿਭਾਵਨਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ.
ਕਤਮਾ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੁਲਿਤਂ ਤੀਰਿਤਂ ਵਿਭੂਤਂ ਵਿਭਾਵਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ.
ਕਤਮਾ ¶ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਪਕਤਿਯਾ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਮਤਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ, ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਜਾਤੋ, ‘‘ਏਵਂ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਅਯਂ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ.
ਕਤਮਾ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ? ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ – ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ. ਯਂ ਪਨਾਨਿਚ੍ਚਂ ¶ , ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਤਂ ਸੁਖਂ ਵਾਤਿ? ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੧) ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾ.
ਕਤਮਾ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ? ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ?…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਯਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ.
ਇਤਿ ਇਮਾਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪੁਚ੍ਛਾਸੁ ਅਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਵ ਕਸ੍ਸਚਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ¶ ਪੁਚ੍ਛਾ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਦਿਟ੍ਠਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਏਕਧਮ੍ਮੇਪਿ ਆਸਪ੍ਪਨਾ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਾ ਕਙ੍ਖਾ ਛਿਨ੍ਨਾ; ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿਯੇਵ. ਅਵਸੇਸਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਪੁਚ੍ਛਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਸੁ ਅਯਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ.
੮. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਪੁਚ੍ਛਿਤਮਤ੍ਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.
ਤਤ੍ਥ ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਪਾਣਵਧੋ, ਪਾਣਘਾਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਣੇ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਨੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਗੁਣਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦੀਸੁ ਪਾਣੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਸਰੀਰੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਕਸ੍ਮਾ? ਪਯੋਗਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਪਯੋਗਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਗੁਣੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਗੁਣੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਸਰੀਰਗੁਣਾਨਂ ਪਨ ਸਮਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਮਾਨਞ੍ਚ ਮੁਦੁਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਤਿਬ੍ਬਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਤਸ੍ਸ ¶ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਾਣੋ, ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਵਧਕਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਮਰਣਨ੍ਤਿ ¶ . ਛ ਪਯੋਗਾ – ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ, ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ, ਥਾਵਰੋ, ਵਿਜ੍ਜਾਮਯੋ, ਇਦ੍ਧਿਮਯੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਯਮਾਨੇ ਅਤਿਵਿਯ ਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਾਮ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ. ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.
ਪਹਾਯਾਤਿ ਇਮਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਚੇਤਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਪਟਿਵਿਰਤੋਤਿ ਪਹੀਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਤੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਤੋ ਓਰਤੋ ਵਿਰਤੋਵ. ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਗੇਵ ਕਾਯਿਕਾਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਸਮਣੋਤਿ ਭਗਵਾ ਸਮਿਤਪਾਪਤਾਯ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੋ. ਗੋਤਮੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਭਗਵਾਯੇਵ ¶ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਪਟਿਵਿਰਤੋ, ਦੇਸਨਾ ਪਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਂ ਆਗਤਾ, ਅਤ੍ਥਂ ਪਨ ਦੀਪੇਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਵਸੇਨਾਪਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋਤਿ ਪਰੂਪਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਅਵਤ੍ਤਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋ ਚੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਤ੍ਥੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਵਸੇਸਂ ਉਪਕਰਣਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਹੇਠਨਭਾਵਤੋ ਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਵਾ ਵਾਸਿਂ ਪਿਪ੍ਫਲਿਕਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਂ ਪਰੂਪਘਾਤਤ੍ਥਾਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡੋ ਨਿਹਿਤਸਤ੍ਥੋ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.
ਲਜ੍ਜੀਤਿ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਲਜ੍ਜਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਦਯਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਦਯਂ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਂ ਆਪਨ੍ਨੋ. ਸਬ੍ਬਪਾਣਭੂਤਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀਤਿ; ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਣਭੂਤੇ ਹਿਤੇਨ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ. ਤਾਯ ਦਯਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਣਭੂਤਾਨਂ ਹਿਤਚਿਤ੍ਤਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਰਿਯਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ¶ . ਇਤਿ ਵਾ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਵਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇ. ਵਾ ਸਦ੍ਦੋ ਉਪਰਿ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ¶ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਵਾ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਦਮਾਨੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਾਣਂ ਨ ਹਨਤਿ, ਨ ਘਾਤੇਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਰਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾ; ਅਹੋ, ਵਤ ਰੇ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ ਮਹਨ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਇਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਓਰਮਤ੍ਤਕਂ ਆਚਾਰਸੀਲਮਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਉਪਰਿ ਅਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਵ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਨ੍ਤੋਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਯੇਵ; ਤਥਾਗਤੋਯੇਵ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ਵੋ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਾਮੀਤਿ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਮੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.
ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਪਰਸਂਹਰਣਂ, ਥੇਯ੍ਯਂ, ਚੋਰਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਪਰੋ ਯਥਾਕਾਮਕਾਰਿਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਦਣ੍ਡਾਰਹੋ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਤਦਾਦਾਯਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ. ਤਂ ਹੀਨੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਪਣੀਤੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਵਤ੍ਥੁਪਣੀਤਤਾਯ. ਵਤ੍ਥੁਸਮਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗੁਣਾਧਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ ¶ . ਤਂ ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਹੀਨਗੁਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ.
ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਛ ਪਯੋਗਾ – ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦਯੋਵ. ਤੇ ਚ ਖੋ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ, ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ, ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ, ਕੁਸਾਵਹਾਰੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਵਹਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ¶ ¶ ਆਦਿਯਤੀਤਿ ਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ. ਚਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਪਟਿਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਦਿਨ੍ਨਪਾਟਿਕਙ੍ਖੀ. ਥੇਨੇਤੀਤਿ ਥੇਨੋ. ਨ ਥੇਨੇਨ ਅਥੇਨੇਨ. ਅਥੇਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸੁਚਿਭੂਤੇਨ. ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਅਥੇਨਂ ਸੁਚਿਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਇਧ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.
ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਆਚਾਰਂ ਚਰਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ. ਆਰਾਚਾਰੀਤਿ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਤੋ ਦੂਰਚਾਰੀ. ਮੇਥੁਨਾਤਿ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਮੇਥੁਨਕਾਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇਹਿ ਪਟਿਸੇਵਿਤਬ੍ਬਤੋ ਮੇਥੁਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ. ਗਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ ਗਾਮਵਾਸੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾ.
੯. ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੁਸਾਤਿ ਵਿਸਂਵਾਦਨਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕੋ ਵਚੀਪਯੋਗੋ ਕਾਯਪਯੋਗੋ, ਵਾ ਵਿਸਂਵਾਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ‘ਮੁਸਾ’ਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਵਤ੍ਥੁ. ‘ਵਾਦੋ’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਤੋ ਤਚ੍ਛਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਥਤੋ ਪਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਥਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਸੋ ਯਮਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ.
ਅਪਿ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸਕ੍ਖਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਤੇਲਂ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਗਾਮੇ ਤੇਲਂ ਨਦੀ ਮਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਪੂਰਣਕਥਾਨਯੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਅਦਿਟ੍ਠਂਯੇਵ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ.
ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਵਿਸਂਵਾਦਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਵ. ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ¶ ਵਾ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਨਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਾਯ ਚੇ ਕਿਰਿਯਾਯ ਪਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੁਸਾਵਾਦਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬਜ੍ਝਤਿ.
ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਯਥਾ ਕਾਯਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਚਾਹਿ ਪਰਂ ਵਿਸਂਵਾਦੇਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਭਣਾਹੀ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋਪਿ, ‘‘ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਕੁਡ੍ਡਾਦੀਸੁ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤੋਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਆਣਤ੍ਤਿਕਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਥਾਵਰਾਪਿ ਪਯੋਗਾ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.
ਸਚ੍ਚਂ ਵਦਤੀਤਿ ਸਚ੍ਚਵਾਦੀ. ਸਚ੍ਚੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਸਨ੍ਦਹਤਿ ਘਟੇਤੀਤਿ ਸਚ੍ਚਸਨ੍ਧੋ. ਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਮੁਸਾ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਕਦਾਚਿ ਮੁਸਾ ਵਦਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਅਨ੍ਤਰਿਤਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਚੇਨ ਨ ਘਟੀਯਤਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਨ ਸਚ੍ਚਸਨ੍ਧੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਨ ਤਾਦਿਸੋ, ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਮੁਸਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਸਨ੍ਦਹਤਿ ਯੇਵਾਤਿ ਸਚ੍ਚਸਨ੍ਧੋ.
ਥੇਤੋਤਿ ਥਿਰੋ ਥਿਰਕਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹਲਿਦ੍ਦਿਰਾਗੋ ਵਿਯ, ਥੁਸਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਨਿਖਾਤਖਾਣੁ ਵਿਯ, ਅਸ੍ਸਪਿਟ੍ਠੇ ਠਪਿਤਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਮਿਵ ਚ ਨ ਥਿਰਕਥੋ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਪਾਸਾਣਲੇਖਾ ਵਿਯ, ਇਨ੍ਦਖੀਲੋ ਵਿਯ ਚ ਥਿਰਕਥੋ ਹੋਤਿ, ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਪਿ ਦ੍ਵੇ ਕਥਾ ਨ ਕਥੇਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਥੇਤੋ.
ਪਚ੍ਚਯਿਕੋਤਿ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਕੋ, ਸਦ੍ਧਾਯਿਤਬ੍ਬਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਪਚ੍ਚਯਿਕੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਇਦਂ ਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਸੁਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਦ੍ਦਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਕੋ ਪਚ੍ਚਯਿਕੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਇਦਂ ਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਸੁਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਯਦਿ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਇਦਾਨਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚਯਿਕੋ. ਅਵਿਸਂਵਾਦਕੋ ਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ ਤਾਯ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਤਾਯ ਲੋਕਂ ਨ ਵਿਸਂਵਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਪਿਸੁਣਂ ¶ ਵਾਚਂ ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਯ ਵਾਚਾਯ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਵਾਚਂ ¶ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਭਾਵਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ.
ਯਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਾ ਵਾਚਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਾ, ਨੇਵ ਕਣ੍ਣਸੁਖਾ ਨ ਹਦਯਙ੍ਗਮਾ, ਅਯਂ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ.
ਯੇਨ ¶ ਸਮ੍ਫਂ ਪਲਪਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਸੋ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ.
ਤੇਸਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਚੇਤਨਾਪਿ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਦਿਨਾਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਏਵ ਚ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਭੇਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾ. ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ.
ਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ – ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ‘‘ਇਤਿ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਵਿਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭੇਦਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਵਾ, ‘‘ਇਤਿ ਅਹਂ ਪਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ’’ਤਿ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾ ਵਾ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਭੇਦਾਯਾਤਿ, ਯੇਸਂ ਇਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਤਂ ਤੇਸਂ ਭੇਦਾਯ.
ਭਿਨ੍ਨਾਨਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਤਾਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਸਮਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾਦੀਨਂ ਵਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾਨਂ ਏਕਮੇਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਈਦਿਸੇ ਕੁਲੇ ਜਾਤਾਨਂ ਏਵਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਇਦਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਨਂ ਕਤ੍ਤਾ ਅਨੁਕਤ੍ਤਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਦਾਤਾਤਿ ਸਨ੍ਧਾਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਤਾ. ਦ੍ਵੇ ਜਨੇ ਸਮਗ੍ਗੇ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਰੂਪੇ ਕੁਲੇ ਜਾਤਾਨਂ ਏਵਰੂਪੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਗ੍ਗੋ ਆਰਾਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਗ੍ਗਾਰਾਮੋ. ਯਤ੍ਥ ਸਮਗ੍ਗਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਗ੍ਗਰਾਮੋਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਅਯਮੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਗ੍ਗਰਤੋਤਿ ਸਮਗ੍ਗੇਸੁ ਰਤੋ, ਤੇ ਪਹਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਗ੍ਗੇ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਸਮਗ੍ਗਨਨ੍ਦੀ, ਸਮਗ੍ਗਕਰਣਿਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾਤਿ ਯਾ ਵਾਚਾ ਸਤ੍ਤੇ ਸਮਗ੍ਗੇਯੇਵ ਕਰੋਤਿ ¶ , ਤਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਗੁਣਪਰਿਦੀਪਿਕਮੇਵ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਨ ਇਤਰਨ੍ਤਿ.
ਪਰਸ੍ਸ ¶ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਏਕਨ੍ਤਫਰੁਸਚੇਤਨਾ ਫਰੁਸਾਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਾਰਕੋ ਮਾਤੁਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਮਾਤਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ – ‘‘ਚਣ੍ਡਾ ਤਂ ਮਹਿਂਸੀ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤੂ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਥੇਵ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਹਿਂਸੀ ¶ ਉਟ੍ਠਾਸਿ. ਦਾਰਕੋ ‘‘ਯਂ ਮਮ ਮਾਤਾ ਮੁਖੇਨ ਕਥੇਸਿ, ਤਂ ਮਾ ਹੋਤੁ, ਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ਤਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ, ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਮਕਾਸਿ. ਮਹਿਂਸੀ ਤਤ੍ਥੇਵ ਬਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਏਵਂ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕੋਪਿ ਪਯੋਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਨ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਚੋਰਾ ਵੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ, ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਚ ਕਦਾਚਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਅਹਿਰੀਕਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਿਨੋ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨਿਦ੍ਧਮਥ ਨੇ’’ਤਿ, ਅਥ ਚ ਨੇਸਂ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਚਨਸਣ੍ਹਤਾਯ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ – ‘‘ਇਮਂ ਸੁਖਂ ਸਯਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਫਰੁਸਤਾਯ ਪਨੇਸਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾਵ. ਸਾ ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ – ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ਕੁਪਿਤਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਕ੍ਕੋਸਨਾਤਿ.
ਨੇਲਾਤਿ ਏਲਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਸੋ, ਨਾਸ੍ਸਾ ਏਲਨ੍ਤਿ ਨੇਲਾ, ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨੇਲਙ੍ਗੋ ਸੇਤਪਚ੍ਛਾਦੋ’’ਤਿ, (ਉਦਾ. ੬੫) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨੇਲਂ ਵਿਯ. ਕਣ੍ਣਸੁਖਾਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਧੁਰਤਾਯ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਸੁਖਾ, ਸੂਚਿਵਿਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਕਣ੍ਣਸੂਲਂ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਮਧੁਰਤਾਯ ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਕੋਪਂ ਅਜਨੇਤ੍ਵਾ ਪੇਮਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਪੇਮਨੀਯਾ. ਹਦਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਹਞ੍ਞਮਾਨਾ ਸੁਖੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਿਸਤੀਤਿ ਹਦਯਙ੍ਗਮਾ. ਗੁਣਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਪੁਰੇ ਭਵਾਤਿ ਪੋਰੀ ਪੁਰੇ ਸਂਵਡ੍ਢਨਾਰੀ ¶ ਵਿਯ ਸੁਕੁਮਾਰਾਤਿਪਿ ਪੋਰੀ. ਪੁਰਸ੍ਸ ਏਸਾਤਿਪਿ ਪੋਰੀ. ਨਗਰਵਾਸੀਨਂ ਕਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਕਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਿਤਿਮਤ੍ਤਂ ਪਿਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਭਾਤਿਮਤ੍ਤਂ ਭਾਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਿਮਤ੍ਤਂ ਮਾਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪੀ ਕਥਾ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਕਨ੍ਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਬਹੁਜਨਕਨ੍ਤਾ. ਕਨ੍ਤਭਾਵੇਨੇਵ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਮਨਾਪਾ ਚਿਤ੍ਤਵੁਡ੍ਢਿਕਰਾਤਿ ਬਹੁਜਨਮਨਾਪਾ.
ਅਨਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਿਕਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਸੋ ਆਸੇਵਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਆਸੇਵਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ – ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ, ਤਥਾਰੂਪੀ ਕਥਾ ਕਥਨਞ੍ਚ.
ਕਾਲੇਨ ¶ ਵਦਤੀਤਿ ਕਾਲਵਾਦੀ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਾਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੂਤਂ ਤਥਂ ਤਚ੍ਛਂ ¶ ਸਭਾਵਮੇਵ ਵਦਤੀਤਿ ਭੂਤਵਾਦੀ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਵਾਦੀ. ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਸਂਵਰਵਿਨਯਪਹਾਨਵਿਨਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਵਿਨਯਵਾਦੀ.
ਨਿਧਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਠਪਨੋਕਾਸੋ, ਨਿਧਾਨਮਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਧਾਨਵਤੀ. ਹਦਯੇ ਨਿਧਾਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਲੇਨਾਤਿ ਏਵਰੂਪਿਂ ਭਾਸਮਾਨੋਪਿ ਚ – ‘‘ਅਹਂ ਨਿਧਾਨਵਤਿਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨ ਅਕਾਲੇਨ ਭਾਸਤਿ, ਯੁਤ੍ਤਕਾਲਂ ਪਨ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਵ ਭਾਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਸਉਪਮਂ, ਸਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਵਤਿਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸ੍ਸਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨੇਕੇਹਿਪਿ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭਾਸਤਿ. ਯਂ ਵਾ ਸੋ ਅਤ੍ਥਵਾਦੀ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਤਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
੧੦. ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਸਮਾਰਮ੍ਭਾਤਿ ਮੂਲਬੀਜਂ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਫਲ਼ੁਬੀਜਂ ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ ਬੀਜਬੀਜਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਸ੍ਸ ਬੀਜਗਾਮਸ੍ਸ ਚੇਵ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨੀਲਤਿਣਰੁਕ੍ਖਾਦਿਕਸ੍ਸ ਭੂਤਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਸਮਾਰਮ੍ਭਾ, ਛੇਦਨਭੇਦਨਪਚਨਾਦਿਭਾਵੇਨ ਵਿਕੋਪਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਏਕਭਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਪਾਤਰਾਸਭਤ੍ਤਂ ਸਾਯਮਾਸਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਪਾਤਰਾਸਭਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ, ਇਤਰਂ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਨ੍ਤੋ ਅਰੁਣੇਨ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਏਕਭਤ੍ਤਿਕੋਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਭਤ੍ਤਿਕੋ’’ਤਿ.
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਭੋਜਨਂ ਰਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਉਪਰਤੋਤਿ ਰਤ੍ਤੂਪਰਤੋ. ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਯਾਵ ਸੂਰਿਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨਾ ਭੋਜਨਂ ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਂ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਵਿਰਤਤ੍ਤਾ ਵਿਰਤੋ ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਾ. ਕਦਾ ਵਿਰਤੋ? ਅਨੋਮਾਨਦੀਤੀਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ.
ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਨਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਵਿਸੂਕਂ ਪਟਾਣੀਭੂਤਂ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੂਕਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਚ੍ਚਨਨਚ੍ਚਾਪਨਾਦਿਵਸੇਨ ਨਚ੍ਚਾ ਚ ਗੀਤਾ ਚ ਵਾਦਿਤਾ ਚ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ¶ ਮਯੂਰਨਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨਪਿ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਨਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਵਿਸੂਕਭੂਤਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਚਾਤਿ ਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਵਿਸੂਕਦਸ੍ਸਨਾ. ਨਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ¶ ਪਯੋਜੇਤੁਂ ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਪਯੋਜਾਪੇਤੁਂ ਵਾ ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਵਾ ਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ.
ਮਾਲਾਦੀਸੁ ਮਾਲਾਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਪ੍ਫਂ. ਗਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਨ੍ਧਜਾਤਂ. ਵਿਲੇਪਨਨ੍ਤਿ ਛਵਿਰਾਗਕਰਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਤਿ ਨਾਮ, ਊਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਮਣ੍ਡੇਤਿ ਨਾਮ, ਗਨ੍ਧਵਸੇਨ ਛਵਿਰਾਗਵਸੇਨ ਚ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਵਿਭੂਸੇਤਿ ਨਾਮ. ਠਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਰਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਯ ¶ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਚੇਤਨਾਯ ਤਾਨਿ ਮਾਲਾਧਾਰਣਾਦੀਨਿ ਮਹਾਜਨੋ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਟਿਵਿਰਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ. ਮਹਾਸਯਨਨ੍ਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ. ਤਤੋ ਵਿਰਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਜਾਤਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਂ. ਰਜਤਨ੍ਤਿ ਕਹਾਪਣੋ, ਲੋਹਮਾਸਕੋ, ਜਤੁਮਾਸਕੋ, ਦਾਰੁਮਾਸਕੋਤਿ ਯੇ ਵੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਉਭਯਸ੍ਸਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ, ਨੇਵ ਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਆਮਕਧਞ੍ਞਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਤਿ, ਸਾਲਿਵੀਹਿਯਵਗੋਧੂਮਕਙ੍ਗੁਵਰਕਕੁਦ੍ਰੂਸਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਵਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਆਮਕਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਏਤੇਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇਵ, ਆਮਸਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ਆਮਕਮਂਸਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਓਦਿਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਆਮਕਮਂਸਮਚ੍ਛਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨੋ ਆਮਸਨਂ.
ਇਤ੍ਥਿਕੁਮਾਰਿਕਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰਗਤਾ, ਇਤਰਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਤਾਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਆਮਸਨਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵ.
ਦਾਸਿਦਾਸਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਾਸਿਦਾਸਵਸੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਂ ਦਮ੍ਮਿ, ਆਰਾਮਿਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਅਜੇਲ਼ਕਾਦੀਸੁ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਨਯੋ ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਖੇਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਰੁਹਤਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਣ੍ਣਂ ਰੁਹਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਰੁਹਤਿ, ਤਂ ਖੇਤ੍ਤਂ. ਤਦਤ੍ਥਾਯ ¶ ਅਕਤਭੂਮਿਭਾਗੋ ਵਤ੍ਥੁ. ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਾਪਿਤਲ਼ਾਕਾਦੀਨਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੇਵ.
ਦੂਤੇਯ੍ਯਂ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਦੂਤਕਮ੍ਮਂ, ਗਿਹੀਨਂ ਪਹਿਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਵਾ ਸਾਸਨਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਂ. ਪਹਿਣਗਮਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਘਰਾ ਘਰਂ ਪੇਸਿਤਸ੍ਸ ਖੁਦ੍ਦਕਗਮਨਂ. ਅਨੁਯੋਗੋ ਨਾਮ ਤਦੁਭਯਕਰਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਦੂਤੇਯ੍ਯਪਹਿਣਗਮਨਾਨਂ ਅਨੁਯੋਗਾਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਾਤਿ ਕਯਾ ਚ ਵਿਕ੍ਕਯਾ ਚ. ਤੁਲਾਕੂਟਾਦੀਸੁ ¶ ਕੂਟਨ੍ਤਿ ਵਞ੍ਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਤੁਲਾਕੂਟਂ ਨਾਮ ਰੂਪਕੂਟਂ ਅਙ੍ਗਕੂਟਂ, ਗਹਣਕੂਟਂ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕੂਟਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਕੂਟਂ ਨਾਮ ਦ੍ਵੇ ਤੁਲਾ ਸਮਰੂਪਾ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਮਹਤਿਯਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਦੇਤਿ. ਅਙ੍ਗਕੂਟਂ ਨਾਮ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਹਤ੍ਥੇਨ ਤੁਲਂ ਅਕ੍ਕਮਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ. ਗਹਣਕੂਟਂ ਨਾਮ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਮੂਲੇ ਰਜ੍ਜੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗੇ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕੂਟਂ ਨਾਮ ਤੁਲਂ ਸੁਸਿਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਅਯਚੁਣ੍ਣਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਕਰੋਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਭਾਗੇ.
ਕਂਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿ, ਤਾਯ ਵਞ੍ਚਨਂ ਕਂਸਕੂਟਂ. ਕਥਂ? ਏਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾ ਦ੍ਵੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਲੋਹਪਾਤਿਯੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੇ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਜਨਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਡ੍ਢਂ ਕੁਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨਾਨਿ ਕਿਣਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਘੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਮਗ੍ਘਤਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਹਿ – ‘‘ਕਥਂ ਇਮੇਸਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਵੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਪਾਸਾਣੇ ਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਯੋ ਦਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ.
ਮਾਨਕੂਟਂ ਨਾਮ ਹਦਯਭੇਦਸਿਖਾਭੇਦਰਜ੍ਜੁਭੇਦਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਦਯਭੇਦੋ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦਿਮਿਨਨਕਾਲੇ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾਛਿਦ੍ਦੇਨ ਮਾਨੇਨ – ‘‘ਸਣਿਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਭਾਜਨੇ ਬਹੁਂ ਪਗ੍ਘਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਛਿਦ੍ਦਂ ਪਿਧਾਯ ਸੀਘਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ.
ਸਿਖਾਭੇਦੋ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਮਿਨਨਕਾਲੇ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਣਿਕਂ ਸਿਖਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਦਨ੍ਤੋ ਵੇਗੇਨ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਿਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਦੇਤਿ.
ਰਜ੍ਜੁਭੇਦੋ ¶ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਮਿਨਨਕਾਲੇ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਲਞ੍ਜਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਹਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਅਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਨਨ੍ਤਿ.
ਉਕ੍ਕੋਟਨਾਦੀਸੁ ਉਕ੍ਕੋਟਨਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕੇ ਸਾਮਿਕੇ ਕਾਤੁਂ ਲਞ੍ਜਗ੍ਗਹਣਂ. ਵਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਪਰੇਸਂ ਵਞ੍ਚਨਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਮੇਕਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਮਿਗਞ੍ਚ ਮਿਗਪੋਤਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ¶ , ਤਮੇਕੋ ਧੁਤ੍ਤੋ – ‘‘ਕਿਂ ਭੋ, ਮਿਗੋ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਕਿਂ ਮਿਗਪੋਤਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਮਿਗੋ ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣੇ, ਮਿਗਪੋਤਕੋ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕਂ ਕਹਾਪਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਿਗਪੋਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੋ – ‘‘ਨ ਮੇ ਭੋ, ਮਿਗਪੋਤਕੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਮਿਗਂ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਹਿ – ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣੇ ਦੇਹੀਤਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਨਨੁ ਤੇ ਭੋ, ਮਯਾ ਪਠਮਂ ਏਕੋ ਕਹਾਪਣੋ ਦਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਮਿਗਪੋਤਕਂ ਗਣ੍ਹ, ਏਵਂ ਸੋ ਚ ਕਹਾਪਣੋ, ਅਯਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣਗ੍ਘਨਕੋ ਮਿਗਪੋਤਕੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਾਰਣਂ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਮਿਗਪੋਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਿਗਂ ਅਦਾਸੀਤਿ. ਨਿਕਤੀਤਿ ਯੋਗਵਸੇਨ ਵਾ ਮਾਯਾਵਸੇਨ ਵਾ ਅਪਾਮਙ੍ਗਂ ਪਾਮਙ੍ਗਨ੍ਤਿ, ਅਮਣਿਂ ਮਣਿਨ੍ਤਿ, ਅਸੁਵਣ੍ਣਂ ਸੁਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਵਞ੍ਚਨਂ. ਸਾਚਿਯੋਗੋਤਿ ਕੁਟਿਲਯੋਗੋ, ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਕ੍ਕੋਟਨਾਦੀਨਮੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਤਸ੍ਮਾ – ਉਕ੍ਕੋਟਨਸਾਚਿਯੋਗੋ, ਵਞ੍ਚਨਸਾਚਿਯੋਗੋ, ਨਿਕਤਿਸਾਚਿਯੋਗੋਤਿ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਅਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਸਾਚਿਯੋਗੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਵਞ੍ਚਨੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ.
ਛੇਦਨਾਦੀਸੁ ਛੇਦਨਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿ. ਵਧੋਤਿ ਮਾਰਣਂ. ਬਨ੍ਧੋਤਿ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ. ਵਿਪਰਾਮੋਸੋਤਿ ਹਿਮਵਿਪਰਾਮੋਸੋ, ਗੁਮ੍ਬਵਿਪਰਾਮੋਸੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਯਂ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਹਿਮੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਜਨਂ ਮੁਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਹਿਮਵਿਪਰਾਮੋਸੋ. ਯਂ ਗੁਮ੍ਬਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਮੁਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਗੁਮ੍ਬਵਿਪਰਾਮੋਸੋ. ਆਲੋਪੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦੀਨਂ ਵਿਲੋਪਕਰਣਂ. ਸਹਸਾਕਾਰੋਤਿ ਸਾਹਸਿਕਕਿਰਿਯਾ. ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਰੇ ਸਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਭਣ੍ਡਾਨਂ ਗਹਣਂ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਾ ਛੇਦਨ…ਪੇ… ਸਹਸਾਕਾਰਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਾ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੂਲ਼ਸੀਲਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ.
ਮਜ੍ਝਿਮਸੀਲਵਣ੍ਣਨਾ
੧੧. ਇਦਾਨਿ ¶ ¶ ਮਜ੍ਝਿਮਸੀਲਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨੇਕੇ ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ. ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨੀਤਿ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਫਲਞ੍ਚ ਇਧਲੋਕਞ੍ਚ ਪਰਲੋਕਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ. ‘ਅਯਂ ਮੇ ਞਾਤੀ’ਤਿ ਵਾ, ‘ਮਿਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵਾ, ਇਦਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਵਾ ਤੇਨ ਕਤਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਏਵਂ ਨ ਦਿਨ੍ਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਹਿ ਨ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਭੋਜਨਾਨੀਤਿ ਦੇਸਨਾਸੀਸਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸੇਵਮਾਨਾ ਗਿਲਾਨਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ.
ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਤਮੋ ਸੋ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮੋ, ਯਸ੍ਸ ਸਮਾਰਮ੍ਭਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਤੋ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਮੂਲਬੀਜਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮੂਲਬੀਜਂ ਨਾਮ ਹਲਿਦ੍ਦਿ, ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਂ, ਵਚਾ, ਵਚਤ੍ਤਂ, ਅਤਿਵਿਸਾ, ਕਟੁਕਰੋਹਿਣੀ, ਉਸੀਰਂ, ਭਦ੍ਦਮੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਨਾਮ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ, ਪਿਲਕ੍ਖੋ, ਉਦੁਮ੍ਬਰੋ, ਕਚ੍ਛਕੋ, ਕਪਿਤ੍ਥਨੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਫਲ਼ੁਬੀਜਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁ, ਨਲ਼ੋ, ਵੇਲ਼ੂਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ ਨਾਮ ਅਜ੍ਜਕਂ, ਫਣਿਜ੍ਜਕਂ, ਹਿਰਿਵੇਰਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਬੀਜਬੀਜਂ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਅਪਰਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਹੇਤਂ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਵਿਯੋਜਿਤਂ ਵਿਰੁਹਨਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ‘‘ਬੀਜਗਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਪਨ ਅਵਿਯੋਜਿਤਂ ਅਸੁਕ੍ਖਂ ‘‘ਭੂਤਗਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭੂਤਗਾਮਸਮਾਰਮ੍ਭੋ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁ, ਬੀਜਗਾਮਸਮਾਰਮ੍ਭੋ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
੧੨. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗਂ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧਾ ਕਥਾ, ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਚ ਸਲ੍ਲੇਖਵਸੇਨ ਚ. ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਤਾਵ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਪਰਜ੍ਜੁ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ¶ . ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਂ ਪਨ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਤੇਹਿ ਲਦ੍ਧਂ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ.
ਪਾਨਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਹਿਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਨਂ ਨਾਮ ਅਮ੍ਬਪਾਨਾਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪਾਨਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਚ ਤੇਸਂ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਵਤ੍ਥਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਹਿ ¶ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਞ੍ਚ ਕੋਪੇਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਯਾਯਕਥਾ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਨ ਤਿਚੀਵਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਉਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਗਤੋ, ਆਗਤਮਤ੍ਤੇ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਚੀਵਰੇ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਾਸਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਕਾਲਂ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੂਚਿਸੁਤ੍ਤਚੀਵਰਕਾਰਕਾਨਂ ਅਲਾਭੇਨ ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਿਣ੍ਣੇ ਪੁਨ ਈਦਿਸਂ ਕੁਤੋ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਞ੍ਚ ਕੋਪੇਤਿ.
ਯਾਨਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਹਿ ¶ ਯਾਨਂ ਨਾਮ ਵਯ੍ਹਂ, ਰਥੋ, ਸਕਟਂ, ਸਨ੍ਦਮਾਨਿਕਾ, ਸਿਵਿਕਾ, ਪਾਟਙ੍ਕੀਤਿ; ਨੇਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਯਾਨਂ. ਉਪਾਹਨਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਯਾਨਂਯੇਵ. ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਹਿ ਏਕੋ ਅਰਞ੍ਞਤ੍ਥਾਯ, ਏਕੋ ਧੋਤਪਾਦਕਤ੍ਥਾਯਾਤਿ, ਉਕ੍ਕਂਸਤੋ ਦ੍ਵੇ ਉਪਾਹਨਸਙ੍ਘਾਟਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਿਣ੍ਣੇ ਅਞ੍ਞਂ ਕੁਤੋ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਞ੍ਚ ਕੋਪੇਤਿ.
ਸਯਨਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਹਿ ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚੋ. ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕੋ ਗਬ੍ਭੇ, ਏਕੋ ਦਿਵਾਠਾਨੇਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਤੋ ਦ੍ਵੇ ਮਞ੍ਚਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ; ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਞ੍ਚ ਕੋਪੇਤਿ.
ਗਨ੍ਧਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਣ੍ਡੁਕਚ੍ਛੁਛਵਿਦੋਸਾਦਿਆਬਾਧੇ ¶ ਸਤਿ ਗਨ੍ਧਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਧੇ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੋਗੇ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਾ ਆਬਾਧਿਕਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾ, ਦ੍ਵਾਰੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਘਰਧੂਪਨਾਦੀਸੁ ਵਾ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਪੁਨ ਰੋਗੇ ਸਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਨ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖਞ੍ਚ ਕੋਪੇਤਿ.
ਆਮਿਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਤਥਾਰੂਪੇ ਕਾਲੇ ਉਪਕਾਰਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਮੁਗ੍ਗਮਾਸਨਾਲ਼ਿਕੇਰਲੋਣਮਚ੍ਛਮਂਸਵਲ੍ਲੂਰਸਪ੍ਪਿਤੇਲਗੁਲ਼ਭਾਜਨਾਦੀਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਿ. ਸੋ ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਯਾਗੁਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਣੇਰ, ਉਦਕਕਦ੍ਦਮੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ, ਗਚ੍ਛ ਅਸੁਕਂ ਕੁਲਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਹਿ; ਅਸੁਕਕੁਲਤੋ ਦਧਿਆਦੀਨਿ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ, ‘‘ਦੁਪ੍ਪਵੇਸੋ, ਆਵੁਸੋ, ਇਦਾਨਿ ਗਾਮੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤੇ – ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਦਧਿਆਦੀਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਪਨੇਤਿ, ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਹਿਣਨ੍ਤਿ, ਤਤੋਪਿ ਮਨਾਪਂ ਮਨਾਪਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਤੋਪਿ ਮਨਾਪਂ ਮਨਾਪਂ ਗੀਵਾਯਾਮਕਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਏਵਂ ਚਤੁਮਾਸਮ੍ਪਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੁਣ੍ਡਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਜੀਵਿਕਂ ਜੀਵਤਿ, ਨ ਸਮਣਜੀਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਆਮਿਸਸਨ੍ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.
ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਾ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿ, ਏਕੋ ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡੋ, ਚਤੁਭਾਗਮਤ੍ਤਂ ਸਪ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਿਧੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਕਾਲੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਚੋਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ. ਤੇ ਹਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਆਮਿਸਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ¶ ਜੀਵਿਤਾਪਿ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ¶ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਫਾਸੁਕਕਾਲੇ ਚ ਯਦੇਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਯਂ ਪਨ ਬਹੁਂ ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਤੁਰਤਨਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਠਪਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.
੧੩. ਵਿਸੂਕਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਨਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਗੀਵਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਯੋਜਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ.
ਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨਟਸਮਜ੍ਜਂ. ਅਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਭਾਰਤਯੁਜ੍ਝਨਾਦਿਕਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਥੀਯਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਾਣਿਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਕਂਸਤਾਲ਼ਂ, ਪਾਣਿਤਾਲ਼ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੇਤਾਲ਼ਨ੍ਤਿ ਘਨਤਾਲ਼ਂ, ਮਨ੍ਤੇਨ ਮਤਸਰੀਰੁਟ੍ਠਾਪਨਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਕੁਮ੍ਭਥੂਣਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਅਮ੍ਬਣਕਤਾਲ਼ਂ, ਕੁਮ੍ਭਸਦ੍ਦਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਸੋਭਨਕਨ੍ਤਿ ਨਟਾਨਂ ¶ ਅਬ੍ਭੋਕ੍ਕਿਰਣਂ, ਸੋਭਨਕਰਂ ਵਾ, ਪਟਿਭਾਨਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਣ੍ਡਾਲਨ੍ਤਿ ਅਯੋਗੁਲ਼ਕੀਲ਼ਾ, ਚਣ੍ਡਾਲਾਨਂ ਸਾਣਧੋਵਨਕੀਲ਼ਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਂਸਨ੍ਤਿ ਵੇਲ਼ੁਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਨਂ.
ਧੋਵਨਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਧੋਵਨਂ, ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਕਿਰ ਜਨਪਦੇਸੁ ਕਾਲਙ੍ਕਤੇ ਞਾਤਕੇ ਨ ਝਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਪੂਤਿਭੂਤਂ ਕਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕਾਲੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸੁਰਾਦੀਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤਾ ਪਰਿਦੇਵਨ੍ਤਾ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਦਕ੍ਖਿਣੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਟ੍ਠਿਧੋਵਨਂ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਾਨਮ੍ਪਿ ਖਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਭੋਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਲੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਪੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਗੀਤਮ੍ਪਿ ਵਾਦਿਤਮ੍ਪਿ. ਅਤ੍ਥੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧੋਵਨਂ, ਨੇਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੧੦੭). ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਇਨ੍ਦਜਾਲੇਨ ਅਟ੍ਠਿਧੋਵਨਂ ਧੋਵਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.
ਹਤ੍ਥਿਯੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨੇਵ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਿਤੁਂ, ਨ ਤੇ ਯੁਜ੍ਝਾਪੇਤੁਂ, ਨ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤੇ ਦਟ੍ਠੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨਿਬ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਮਲ੍ਲਯੁਦ੍ਧਂ. ਉਯ੍ਯੋਧਿਕਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਹਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਬਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਬਲਗਣਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਸੇਨਾਬ੍ਯੂਹਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਨਿਵੇਸੋ, ਸਕਟਬ੍ਯੂਹਾਦਿਵਸੇਨ ਸੇਨਾਯ ਨਿਵੇਸਨਂ. ਅਨੀਕਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤਯੋ ਹਤ੍ਥੀ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਹਤ੍ਥਾਨੀਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ. ੩੨੪) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੀਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ.
੧੪. ਪਮਾਦੋ ¶ ਏਤ੍ਥ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਜੂਤਞ੍ਚ ਤਂ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਜੂਤਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਏਕੇਕਾਯ ਪਨ੍ਤਿਯਾ ਅਟ੍ਠ ਅਟ੍ਠ ਪਦਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਪਦਂ ਦਸਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਆਕਾਸਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਪਦਦਸਪਦੇਸੁ ਵਿਯ ਆਕਾਸੇਯੇਵ ਕੀਲ਼ਨਂ. ਪਰਿਹਾਰਪਥਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਨਾਨਾਪਥਮਣ੍ਡਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਥਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਕੀਲ਼ਨਂ. ਸਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕਕੀਲ਼ਨਂ. ਏਕਜ੍ਝਂ ਠਪਿਤਾ ਸਾਰਿਯੋ ਵਾ ਸਕ੍ਖਰਾਯੋ ਵਾ ਅਚਾਲੇਨ੍ਤਾ ਨਖੇਨੇਵ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ ਚ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ ਚ, ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਕਾਚਿ ਚਲਤਿ, ਪਰਾਜਯੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਰੂਪਾਯ ਕੀਲ਼ਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਖਲਿਕਨ੍ਤਿ ਜੂਤਫਲਕੇ ਪਾਸਕਕੀਲ਼ਨਂ. ਘਟਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਦੀਘਦਣ੍ਡਕੇਨ ਰਸ੍ਸਦਣ੍ਡਕਂ ਪਹਰਣਕੀਲ਼ਨਂ. ਸਲਾਕਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਲਾਖਾਯ ਵਾ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਿਕਾਯ ਵਾ ਪਿਟ੍ਠੋਦਕੇਨ ਵਾ ਸਲਾਕਹਤ੍ਥਂ ¶ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਂ ¶ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਭਿਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ ਤਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਰੂਪਦਸ੍ਸਨਕੀਲ਼ਨਂ. ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਗੁਲ਼ਕੀਲ਼ਾ. ਪਙ੍ਗਚੀਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਣ੍ਣਨਾਲ਼ਿਕਂ, ਤਂ ਧਮਨ੍ਤਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ. ਵਙ੍ਕਕਨ੍ਤਿ ਗਾਮਦਾਰਕਾਨਂ ਕੀਲ਼ਨਕਂ ਖੁਦ੍ਦਕਨਙ੍ਗਲਂ. ਮੋਕ੍ਖਚਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕੀਲ਼ਾ, ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਸੀਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯਭਾਵੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕੀਲ਼ਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਿਙ੍ਗੁਲਿਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਕਤਂ ਵਾਤਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਚਕ੍ਕਂ. ਪਤ੍ਤਾਲ਼੍ਹਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਣ੍ਣਨਾਲ਼ਿਕਾ. ਤਾਯ ਵਾਲੁਕਾਦੀਨਿ ਮਿਨਨ੍ਤਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ. ਰਥਕਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਰਥਂ. ਧਨੁਕਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਧਨੁਮੇਵ. ਅਕ੍ਖਰਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਜਾਨਨਕੀਲ਼ਾ. ਮਨੇਸਿਕਾ ਨਾਮ ਮਨਸਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਜਾਨਨਕੀਲ਼ਾ. ਯਥਾਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਕਾਣਕੁਣਿਖੁਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਯਂ ਯਂ ਵਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਤਂ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਕੀਲ਼ਾ.
੧੫. ਆਸਨ੍ਦਿਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਸਨਂ. ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋਤਿ ਪਾਦੇਸੁ ਵਾਲ਼ਰੂਪਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ. ਗੋਨਕੋਤਿ ਦੀਘਲੋਮਕੋ ਮਹਾਕੋਜਵੋ, ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਾਨਿ ਕਿਰ ਤਸ੍ਸ ਲੋਮਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵਾਨਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ. ਪਟਿਕਾਤਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯੋ ਸੇਤਤ੍ਥਰਣੋ. ਪਟਲਿਕਾਤਿ ¶ ਘਨਪੁਪ੍ਫਕੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋ. ਯੋ ਆਮਲਕਪਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੂਲਿਕਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤੂਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਪੁਣ੍ਣਾ ਤੂਲਿਕਾ. ਵਿਕਤਿਕਾਤਿ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਰੂਪਵਿਚਿਤ੍ਰੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋ. ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਤਿ ਉਭਯਤੋਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ, ਕੇਚਿ ‘‘ਏਕਤੋਉਗ੍ਗਤਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕਨ੍ਤਲੋਮੀਤਿ ਏਕਤੋਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ. ਕੇਚਿ ‘‘ਉਭਤੋਉਗ੍ਗਤਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਟ੍ਟਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਟ੍ਟਿਸ੍ਸਮਯਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ. ਕੋਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਮੇਵ ਕੋਸਿਯਸੁਤ੍ਤਮਯਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ. ਸੁਦ੍ਧਕੋਸੇਯ੍ਯਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਨਯੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਗੋਨਕਾਦੀਨਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਕੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥੀਨਂ ਠਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਨਯੋਗ੍ਗਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ. ਹਤ੍ਥਤ੍ਥਰਂ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿ ¶ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਪਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਤ੍ਥਰਣਅਤ੍ਥਰਕਾਯੇਵ. ਰਥਤ੍ਥਰੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਜਿਨਪ੍ਪਵੇਣੀਤਿ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮੇਹਿ ਮਞ੍ਚਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ¶ ਪਵੇਣੀ. ਕਦਲੀਮਿਗਪਵਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਨ੍ਤਿ ਕਦਲੀਮਿਗਚਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਕਤਂ ਪਵਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ; ਉਤ੍ਤਮਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਕਿਰ ਸੇਤਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਕਦਲੀਮਿਗਚਮ੍ਮਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦਨ੍ਤਿ ਸਹ ਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦੇਨ, ਉਪਰਿਬਦ੍ਧੇਨ ਰਤ੍ਤਵਿਤਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਤਵਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇ ਸਤਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਸਤਿ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਸੀਸੂਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਾਦੂਪਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ¶ ਮਞ੍ਚਸ੍ਸ ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕਂ ਉਪਧਾਨਂ, ਏਤਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਏਕਮੇਵ ਉਪਧਾਨਂ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਰਤ੍ਤਂ ਵਾ ਹੋਤਿ ਪਦੁਮਵਣ੍ਣਂ ਵਾ ਵਿਚਿਤ੍ਰਂ ਵਾ, ਸਚੇ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਮਹਾਉਪਧਾਨਂ ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਅਲੋਹਿਤਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਞ੍ਚੇ ਤਿਰਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ. ਆਸਨ੍ਦੀਆਦੀਸੁ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਨ੍ਦਿਯਾ ਪਾਦੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸ੍ਸ ਵਾਲ਼ੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਤੂਲਿਕਂ ਵਿਜਟੇਤ੍ਵਾ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ ਕਾਤੁਂ, ਅਵਸੇਸਂ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੭).
੧੬. ਉਚ੍ਛਾਦਨਾਦੀਸੁ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਦਾਰਕਾਨਂ ਸਰੀਰਗਨ੍ਧੋ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਰੀਰਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਉਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਉਚ੍ਛਾਦਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇ ਪਨ ਦਾਰਕੇ ਊਰੂਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਊਰੁਨਾਭਿਆਦੀਨਂ ਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਨ੍ਹਾਪਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਦਾਰਕਾਨਂ ਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਨ੍ਹਾਪਨਂ. ਸਮ੍ਬਾਹਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾਮਲ੍ਲਾਨਂ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਮੁਗ੍ਗਰਾਦੀਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬਾਹੁਵਡ੍ਢਨਂ. ਆਦਾਸਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਦਾਸਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਞ੍ਜਨਮੇਵ. ਮਾਲਾਤਿ ਬਦ੍ਧਮਾਲਾ ਵਾ ਅਬਦ੍ਧਮਾਲਾ ਵਾ. ਵਿਲੇਪਨਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਛਵਿਰਾਗਕਰਣਂ. ਮੁਖਚੁਣ੍ਣਂ ਮੁਖਲੇਪਨਨ੍ਤਿ ਮੁਖੇ ਕਾਲ਼ਪੀਲ਼ਕਾਦੀਨਂ ਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਕਕ੍ਕਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਲੋਹਿਤੇ ਚਲਿਤੇ ਸਾਸਪਕਕ੍ਕਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਦੋਸੇ ਖਾਦਿਤੇ ਤਿਲਕਕ੍ਕਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਲੋਹਿਤੇ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਹਲਿਦ੍ਦਿਕਕ੍ਕਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਛਵਿਵਣ੍ਣੇ ਆਰੂਲ਼੍ਹੇ ਮੁਖਚੁਣ੍ਣਕੇਨ ਮੁਖਂ ਚੁਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਹਤ੍ਥਬਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ¶ ¶ ਹਤ੍ਥੇ ਵਿਚਿਤ੍ਰਸਙ੍ਖਕਪਾਲਾਦੀਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਾਭਰਣਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਪਰੇ ਸਿਖਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਚੀਰਕਮੁਤ੍ਤਲਤਾਦੀਹਿ ਚ ¶ ਤਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ; ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪਰੇ ਚਤੁਹਤ੍ਥਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਨ ਅਲਙ੍ਕਤਦਣ੍ਡਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਰੂਪਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਭੇਸਜ੍ਜਨਾਲ਼ਿਕਂ ਸੁਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਵਾਮਪਸ੍ਸੇ ਓਲਗ੍ਗਿਤਂ; ਅਪਰੇ ਕਣ੍ਣਿਕਰਤਨਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋਸਂ ਅਤਿਤਿਖਿਣਂ ਅਸਿਂ, ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਮਕਰਦਨ੍ਤਕਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਛਤ੍ਤਂ, ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਰਾ ਮੋਰਪਿਞ੍ਛਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਉਪਾਹਨਾ, ਕੇਚਿ ਰਤਨਮਤ੍ਤਾਯਾਮਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਵਿਤ੍ਥਤਂ ਕੇਸਨ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮੇਘਮੁਖੇ ਵਿਜ੍ਜੁਲਤਂ ਵਿਯ ਨਲਾਟੇ ਉਣ੍ਹੀਸਪਟ੍ਟਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਚੂਲ਼ਾਮਣਿਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਚਾਮਰਵਾਲਬੀਜਨਿਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.
੧੭. ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਭੂਤਾ ਕਥਾਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤੋ ਮਨ੍ਧਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾਸੋਕੋ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਰਾਜਕਥਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਚੋਰਕਥਾਦੀਸੁ. ਤੇਸੁ ਅਸੁਕੋ ਰਾਜਾ ਅਭਿਰੂਪੋ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਕਥਾਵ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ ਹੋਤਿ. ਸੋਪਿ ਨਾਮ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਖਯਂ ਗਤੋਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਚੋਰੇਸੁ ਮੂਲਦੇਵੋ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਮੇਘਮਾਲੋ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋਤਿ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਹੋ ਸੂਰਾਤਿ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਕਥਾਵ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ. ਯੁਦ੍ਧੇਪਿ ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਸੁਕੇਨ ਅਸੁਕੋ ਏਵਂ ਮਾਰਿਤੋ, ਏਵਂ ਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨੇਵ ਕਥਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ. ਤੇਪਿ ਨਾਮ ਖਯਂ ਗਤਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਅਨ੍ਨਾਦੀਸੁ ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਵਨ੍ਤਂ ਰਸਵਨ੍ਤਂ ਫਸ੍ਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਾਦਿਮ੍ਹ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾਤਿ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਾਤ੍ਥਕਂ ¶ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ ਵਤ੍ਥਂ ਸਯਨਂ ਮਾਲਂ ਗਨ੍ਧਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਅਦਮ੍ਹ, ਚੇਤਿਯੇ ਪੂਜਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾਤਿ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਞਾਤਿਕਥਾਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕਾ ਸੂਰਾ ਸਮਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਵਿਚਰਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਪਿ ਨੋ ਞਾਤਕਾ ਖਯਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਏਵਰੂਪਾ ਉਪਾਹਨਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਦਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਗਾਮਕਥਾਪਿ ਸੁਨਿਵਿਟ੍ਠਦੁਨ੍ਨਿਵਿਟ੍ਠਸੁਭਿਕ੍ਖਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਸੂਰਾ ਸਮਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ¶ ਵਾ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਖਯਵਯਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨਿਗਮਨਗਰਜਨਪਦਕਥਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.
ਇਤ੍ਥਿਕਥਾਪਿ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਖਯਵਯਂ ਗਤਾਤਿ ਏਵਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੂਰਕਥਾਪਿ ‘ਨਨ੍ਦਿਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਯੋਧੋ ਸੂਰੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ ਖਯਂ ਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵਿਸਿਖਾਕਥਾਪਿ ‘‘ਅਸੁਕਾ ¶ ਵਿਸਿਖਾ ਸੁਨਿਵਿਟ੍ਠਾ ਦੁਨ੍ਨਿਵਿਟ੍ਠਾ ਸੂਰਾ ਸਮਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਖਯਵਯਂ ਗਤਾਤਿ ਏਵਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ.
ਕੁਮ੍ਭਟ੍ਠਾਨਕਥਾਤਿ ਉਦਕਟ੍ਠਾਨਕਥਾ, ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਕਥਾਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕੁਮ੍ਭਦਾਸਿਕਥਾ ਵਾ, ਸਾਪਿ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਨਚ੍ਚਿਤੁਂ ਗਾਯਿਤੁਂ ਛੇਕਾ’’ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ; ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਪੇਤਕਥਾਤਿ ਅਤੀਤਞਾਤਿਕਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਮਾਨਞਾਤਿਕਥਾਸਦਿਸੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.
ਨਾਨਤ੍ਤਕਥਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਕਥਾਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਅਵਸੇਸਾ ਨਾਨਾਸਭਾਵਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾ. ਲੋਕਕ੍ਖਾਯਿਕਾਤਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਕੇਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ, ਅਸੁਕੇਨ ਨਾਮ ¶ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ. ਕਾਕੋ ਸੇਤੋ, ਅਟ੍ਠੀਨਂ ਸੇਤਤ੍ਤਾ; ਬਲਾਕਾ ਰਤ੍ਤਾ. ਲੋਹਿਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਲੋਕਾਯਤਵਿਤਣ੍ਡਸਲ੍ਲਾਪਕਥਾ.
ਸਮੁਦ੍ਦਕ੍ਖਾਯਿਕਾ ਨਾਮ ਕਸ੍ਮਾ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਾਗਰੋ? ਸਾਗਰਦੇਵੇਨ ਖਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਗਰੋ. ਖਤੋ ਮੇਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ ਸਯਂ ਨਿਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ ਸਮੁਦ੍ਦਕ੍ਖਾਯਨਕਥਾ. ਭਵੋਤਿ ਵੁਡ੍ਢਿ. ਅਭਵੋਤਿ ਹਾਨਿ. ਇਤਿ ਭਵੋ, ਇਤਿ ਅਭਵੋਤਿ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਕਥਾ ਇਤਿਭਵਾਭਵਕਥਾ.
੧੮. ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਾਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹਕਥਾ, ਸਾਰਮ੍ਭਕਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਹਿਤਂ ਮੇਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ ਸਹਿਤਂ ਸਿਲਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਂ ਕਾਰਣਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਹਿਤਂ ਤੇਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ ਅਸਹਿਤਂ ਅਸਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਅਧਿਚਿਣ੍ਣਂ ਤੇ ਵਿਪਰਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਾਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨ ਸੁਪ੍ਪਗੁਣਂ, ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਵਿਪਰਾਵਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਆਰੋਪਿਤੋ ¶ ਤੇ ਵਾਦੋਤਿ ਮਯਾ ਤਵ ਦੋਸੋ ਆਰੋਪਿਤੋ. ਚਰ ਵਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਦੋਸਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਚਰ, ਵਿਚਰ; ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹਿ ਵਾ ਸਚੇ ਪਹੋਸੀਤਿ ਅਥ ਸਯਂ ਪਹੋਸਿ, ਇਦਾਨਿਮੇਵ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਹੀਤਿ.
੧੯. ਦੂਤੇਯ੍ਯਕਥਾਯਂ ਇਧ ਗਚ੍ਛਾਤਿ ਇਤੋ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛ. ਅਮੁਤ੍ਰਾਗਚ੍ਛਾਤਿ ਤਤੋ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛ. ਇਦਂ ਹਰਾਤਿ ਇਤੋ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹਰ. ਅਮੁਤ੍ਰ ਇਦਂ ਆਹਰਾਤਿ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਤੋ ¶ ਇਦਂ ਨਾਮ ਇਧ ਆਹਰ. ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਨ ਇਦਂ ਦੂਤੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਹੀਸਾਸਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.
੨੦. ਕੁਹਕਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਿਵਿਧੇਨ ਕੁਹਨਵਤ੍ਥੁਨਾ ਲੋਕਂ ਕੁਹਯਨ੍ਤਿ, ਵਿਮ੍ਹਾਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਹਕਾ. ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਤ੍ਥਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਲਪਨ੍ਤੀਤਿ ਲਪਕਾ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕਾ. ਨਿਪ੍ਪੇਸੋ ਸੀਲਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਪੇਸਿਕਾ. ਲਾਭੇਨ ਲਾਭਂ ਨਿਜਿਗੀਸਨ੍ਤਿ ¶ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਲਾਭੇਨ ਲਾਭਂ ਨਿਜਿਗੀਸਿਤਾਰੋ. ਕੁਹਨਾ, ਲਪਨਾ, ਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕਤਾ, ਨਿਪ੍ਪੇਸਿਕਤਾ, ਲਾਭੇਨ ਲਾਭਂ ਨਿਜਿਗੀਸਨਤਾਤਿ ਏਤਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਨੇਤਾ ਕੁਹਨਾਦਿਕਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸੀਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇਯੇਵ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਮਜ੍ਝਿਮਸੀਲਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ.
ਮਹਾਸੀਲਵਣ੍ਣਨਾ
੨੧. ਇਤੋ ਪਰਂ ਮਹਾਸੀਲਂ ਹੋਤਿ. ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਏਵਰੂਪੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਦੀਘਾਯੁ ਯਸਵਾ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਸਤ੍ਥਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਤ੍ਥਂ. ਪਣ੍ਡੁਰਾਜਾ ਕਿਰ ਤਿਸ੍ਸੋ ਮੁਤ੍ਤਾਯੋ ਮੁਟ੍ਠਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ’’ਤਿ? ਸੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਲੋਕੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਘਰਗੋਲਿਕਾਯ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਗਯ੍ਹਨ੍ਤੀ ਮੁਤ੍ਤਾ, ਸੋ ‘‘ਮੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੁਨ ‘‘ਕਤੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਤਂ ਤਂ ਆਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.
ਉਪ੍ਪਾਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਸਨਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ, ਤਞ੍ਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਦਿਸਨ੍ਤਿ. ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਿ ਯੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਪਾਕੋ ਹੋਤਿ; ਯੋ ਇਦਂ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੁਪਿਨਕਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਉਪਰਾਜਾਤਿਆਦਿਕਂ. ਮੂਸਿਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਨ੍ਦੂਰਖਾਯਿਤਂ. ਤੇਨਾਪਿ ਹਿ ਅਹਤੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥੇ ਅਨਹਤੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥੇ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਂ ਛਿਨ੍ਨੇ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਆਦਿਸਨ੍ਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਹੋਮਨ੍ਤਿ ¶ ਏਵਰੂਪੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਏਵਂ ¶ ਹੁਤੇ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿਜੁਹਨਂ. ਦਬ੍ਬਿਹੋਮਾਦੀਨਿਪਿ ਅਗ੍ਗਿਹੋਮਾਨੇਵ, ਏਵਰੂਪਾਯ ਦਬ੍ਬਿਯਾ ਈਦਿਸੇਹਿ ਕਣਾਦੀਹਿ ਹੁਤੇ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਣੋਤਿ ਕੁਣ੍ਡਕੋ. ਤਣ੍ਡੁਲਾਤਿ ਸਾਲਿਆਦੀਨਞ੍ਚੇਵ ਤਿਣਜਾਤੀਨਞ੍ਚ ਤਣ੍ਡੁਲਾ. ਸਪ੍ਪੀਤਿ ਗੋਸਪ੍ਪਿਆਦਿਕਂ. ਤੇਲਨ੍ਤਿ ਤਿਲਤੇਲਾਦਿਕਂ. ਸਾਸਪਾਦੀਨਿ ਪਨ ਮੁਖੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਨਂ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਜਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਜੁਹਨਂ ਵਾ ਮੁਖਹੋਮਂ. ਦਕ੍ਖਿਣਕ੍ਖਕਜਣ੍ਣੁਲੋਹਿਤਾਦੀਹਿ ਜੁਹਨਂ ਲੋਹਿਤਹੋਮਂ. ਅਙ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਙ੍ਗਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨ ਅਙ੍ਗਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਅਙ੍ਗੁਲਟ੍ਠਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਜਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਨੋ ਵਾ, ਸਿਰੀਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਨੋ ਵਾਤਿਆਦਿਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨ ਅਙ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਘਰਵਤ੍ਥੁਆਰਾਮਵਤ੍ਥਾਦੀਨਂ ਗੁਣਦੋਸਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਿਵਿਸੇਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਜਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਥਵਿਯਂ ਤਿਂਸਰਤਨਮਤ੍ਤੇ, ਆਕਾਸੇ ਚ ਅਸੀਤਿਰਤਨਮਤ੍ਤੇ ਪਦੇਸੇ ਗੁਣਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਖਤ੍ਤਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅਬ੍ਭੇਯ੍ਯਮਾਸੁਰਕ੍ਖਰਾਜਸਤ੍ਥਾਦਿਸਤ੍ਥਂ. ਸਿਵਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸੁਸਾਨੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਕਰਣਵਿਜ੍ਜਾ, ਸਿਙ੍ਗਾਲਰੁਤਵਿਜ੍ਜਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਭੂਤਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਭੂਤਵੇਜ੍ਜਮਨ੍ਤੋ. ਭੂਰਿਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਭੂਰਿਘਰੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਮਨ੍ਤੋ. ਅਹਿਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਤਿਕਿਚ੍ਛਨਵਿਜ੍ਜਾ ਚੇਵ ਸਪ੍ਪਾਵ੍ਹਾਯਨਵਿਜ੍ਜਾ ਚ. ਵਿਸਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਯਾਯ, ਪੁਰਾਣਵਿਸਂ ਵਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਨਵਵਿਸਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਵਿਸਵਨ੍ਤਮੇਵ ਵਾ. ਵਿਚ੍ਛਿਕਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਕਦਟ੍ਠਤਿਕਿਚ੍ਛਨਵਿਜ੍ਜਾ. ਮੂਸਿਕਵਿਜ੍ਜਾਯਪਿ ¶ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਕੁਣਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਪਕ੍ਖਕਅਪਕ੍ਖਕਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਰੁਤਗਤਾਦਿਵਸੇਨ ਸਕੁਣਞਾਣਂ. ਵਾਯਸਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਕਾਕਰੁਤਞਾਣਂ, ਤਂ ਵਿਸੁਞ੍ਞੇਵ ਸਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਪਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪਾਕਗਤਚਿਨ੍ਤਾ. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜੀਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਆਦਿਟ੍ਠਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਨ੍ਤਿ ਸਰਰਕ੍ਖਣਂ, ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਨ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਕਰਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਮਿਗਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਂ ਸਬ੍ਬਸਕੁਣਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਰੁਤਞਾਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.
੨੨. ਮਣਿਲਕ੍ਖਣਾਦੀਸੁ ਏਵਰੂਪੋ ਮਣਿ ਪਸਤ੍ਥੋ, ਏਵਰੂਪੋ ਅਪਸਤ੍ਥੋ, ਸਾਮਿਨੋ ਆਰੋਗ੍ਯਇਸ੍ਸਰਿਯਾਦੀਨਂ ਹੇਤੁ ਹੋਤਿ, ਨ ਹੋਤੀਤਿ, ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਮਣਿਆਦੀਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਵੁਧਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਸਿਆਦੀਨਿ ਅਵਸੇਸਂ ਆਵੁਧਂ. ਇਤ੍ਥਿਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿਪਿ ਯਮ੍ਹਿ ਕੁਲੇ ਤੇ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦਯੋ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਿਹਾਨਿਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਜਲਕ੍ਖਣਾਦੀਸੁ ਪਨ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਅਜਾਦੀਨਂ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਨ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਪਿ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਗੋਧਾਯ ਲਕ੍ਖਣੇ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪਾਯ ਗੋਧਾਯ ਸਤਿ ਇਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਵਿਹਾਰੇ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੇ ਗੋਧਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਧਮਮਾਨਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਹਾਵਿਵਾਦੋ ਜਾਤੋ. ਏਕੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਕ੍ਖੇਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਿਵਾਦੋ ਮਨ੍ਦੀਭੂਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਣ੍ਣਿਕਲਕ੍ਖਣਂ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਕਣ੍ਣਿਕਾਯਪਿ ਗੇਹਕਣ੍ਣਿਕਾਯਪਿ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਚ੍ਛਪਲਕ੍ਖਣਂ ਗੋਧਾਲਕ੍ਖਣਸਦਿਸਮੇਵ. ਮਿਗਲਕ੍ਖਣਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਂ ਸਬ੍ਬਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.
੨੩. ਰਞ੍ਞਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਸੁਕਦਿਵਸੇ ਅਸੁਕਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਰਾਜੂਨਂ ਪਵਾਸਗਮਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਕੇਵਲਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਾਨਂ ਪੁਨ ਆਗਮਨਂ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਾਨਂ ਰਞ੍ਞਂ ਉਪਯਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਬਾਹਿਰਾਨਂ ਰਞ੍ਞਂ ਅਪਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਬਹਿਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਰਞ੍ਞਂ ਉਪਯਾਨਾਪਯਾਨਂ ¶ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਜਯਪਰਾਜਯਾ ਪਾਕਟਾਯੇਵ.
੨੪. ਚਨ੍ਦਗ੍ਗਾਹਾਦਯੋ ਅਸੁਕਦਿਵਸੇ ਰਾਹੁ ਚਨ੍ਦਂ ਗਹੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਿ ਚ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਦਿਗਾਹਸਮਾਯੋਗੋਪਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਗਾਹੋਯੇਵ. ਉਕ੍ਕਾਪਾਤੋਤਿ ਆਕਾਸਤੋ ਉਕ੍ਕਾਨਂ ਪਤਨਂ. ਦਿਸਾਡਾਹੋਤਿ ਦਿਸਾਕਾਲੁਸਿਯਂ ਅਗ੍ਗਿਸਿਖਧੂਮਸਿਖਾਦੀਹਿ ਆਕੁਲਭਾਵੋ ਵਿਯ. ਦੇਵਦੁਦ੍ਰਭੀਤਿ ਸੁਕ੍ਖਵਲਾਹਕਗਜ੍ਜਨਂ. ਉਗ੍ਗਮਨਨ੍ਤਿ ਉਦਯਨਂ. ਓਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨਂ. ਸਂਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੁਦ੍ਧਤਾ. ਵੋਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤਾ. ਏਵਂ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਏਵਂ ਵਿਵਿਧਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਵਹੋ.
੨੫. ਸੁਵੁਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਦੇਵਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਧਾਰਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛਨਂ. ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਅਵਗ੍ਗਾਹੋ, ਵਸ੍ਸਵਿਬਨ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮੁਦ੍ਦਾਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾ. ਗਣਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਗਣਨਾ. ਸਙ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਲਨਸਟੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡਗਣਨਾ. ਯਸ੍ਸ ਸਾ ਪਗੁਣਾ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਰੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਕਾਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਵੀ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਚਿਨ੍ਤਾਕਵਿ, ਸੁਤਕਵਿ, ਅਤ੍ਥਕਵਿ, ਪਟਿਭਾਨਕਵੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩੧). ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਵੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਨ੍ਤਾਵਸੇਨ ਵਾ; ‘‘ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਤਵਸੇਨ ਵਾ; ਇਮਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਵਂ ਤਂ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਾ; ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਪਟਿਭਾਨਵਸੇਨ ਵਾ; ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਕਬ੍ਯਕਰਣਂ. ਲੋਕਾਯਤਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.
੨੬. ਆਵਾਹਨਂ ¶ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਅਸੁਕਕੁਲਤੋ ਅਸੁਕਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਦਾਰਿਕਂ ਆਨੇਥਾਤਿ ਆਵਾਹਕਰਣਂ. ਵਿਵਾਹਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਦਾਰਿਕਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਅਸੁਕਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਦੇਥ, ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਵੁਡ੍ਢਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਿਵਾਹਕਰਣਂ. ਸਂਵਰਣਨ੍ਤਿ ਸਂਵਰਣਂ ਨਾਮ ‘ਅਜ੍ਜ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਸਮਗ੍ਗਾ ਹੋਥ, ਇਤਿ ਵੋ ਵਿਯੋਗੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮਗ੍ਗਕਰਣਂ. ਵਿਵਰਣਂ ਨਾਮ ‘ਸਚੇ ਵਿਯੁਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤ੍ਥ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਵਿਯੁਜ੍ਜਥ ¶ , ਇਤਿ ਵੋ ਪੁਨ ਸਂਯੋਗੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸਂਯੋਗਕਰਣਂ. ਸਙ੍ਕਿਰਣਨ੍ਤਿ ‘ਉਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਇਣਂ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਧਨਂ ਅਜ੍ਜ ਸਙ੍ਕਡ੍ਢਥ, ਅਜ੍ਜ ਸਙ੍ਕਡ੍ਢਿਤਞ੍ਹਿ ਤਂ ਥਾਵਰਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਧਨਪਿਣ੍ਡਾਪਨਂ. ਵਿਕਿਰਣਨ੍ਤਿ ‘ਸਚੇ ਪਯੋਗਉਦ੍ਧਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਧਨਂ ਪਯੋਜਿਤੁਕਾਮਤ੍ਥ, ਅਜ੍ਜ ਪਯੋਜਿਤਂ ਦਿਗੁਣਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਧਨਪਯੋਜਾਪਨਂ. ਸੁਭਗਕਰਣਨ੍ਤਿ ਪਿਯਮਨਾਪਕਰਣਂ ਵਾ ਸਸ੍ਸਿਰੀਕਕਰਣਂ ਵਾ. ਦੁਬ੍ਭਗਕਰਣਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਂ. ਵਿਰੁਦ੍ਧਗਬ੍ਭਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਲੀਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਤਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਕਰਣਂ. ਪੁਨ ਅਵਿਨਾਸਾਯ ਭੇਸਜ੍ਜਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਬ੍ਭੋ ਹਿ ਵਾਤੇਨ, ਪਾਣਕੇਹਿ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚਾਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਾਤੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨੀਯਂ ਸੀਤਲਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦੇਤਿ, ਪਾਣਕੇਹਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਾਣਕਾਨਂ ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ.
ਜਿਵ੍ਹਾਨਿਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤੇਨ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਬਨ੍ਧਕਰਣਂ. ਹਨੁਸਂਹਨਨਨ੍ਤਿ ¶ ਮੁਖਬਨ੍ਧਮਨ੍ਤੇਨ ਯਥਾ ਹਨੁਕਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਬਨ੍ਧਕਰਣਂ. ਹਤ੍ਥਾਭਿਜਪ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਾਨਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਮਨ੍ਤਜਪ੍ਪਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਮਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਪਦਨ੍ਤਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਜਪ੍ਪਿਤੇ ਇਤਰੋ ਹਤ੍ਥੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਖਿਪਤਿ. ਕਣ੍ਣਜਪ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਣੇਹਿ ਸਦ੍ਦਂ ਅਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਜਪ੍ਪਨਂ. ਤਂ ਕਿਰ ਜਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨੇ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਭਣਤਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੋ ਤਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਤੋ ਪਟਿਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਆਦਾਸਪਞ੍ਹਨ੍ਤਿ ਆਦਾਸੇ ਦੇਵਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਂ. ਕੁਮਾਰਿਕਪਞ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਸਰੀਰੇ ਦੇਵਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਂ. ਦੇਵਪਞ੍ਹਨ੍ਤਿ ਦਾਸਿਯਾ ਸਰੀਰੇ ਦੇਵਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਂ. ਆਦਿਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਆਦਿਚ੍ਚਪਾਰਿਚਰਿਯਾ. ਮਹਤੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਤਥੇਵ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਚਰਿਯਾ. ਅਬ੍ਭੁਜ੍ਜਲਨਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤੇਨ ਮੁਖਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾਨੀਹਰਣਂ. ਸਿਰਿਵ੍ਹਾਯਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਹਿ ਸਿਰਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਸਿਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਿਰੇਨ ਸਿਰਿਯਾ ਅਵ੍ਹਾਯਨਂ.
੨੭. ਸਨ੍ਤਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦੇਵਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਮੇ ਇਦਂ ਨਾਮ ਸਮਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਉਪਹਾਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਮਿਦ੍ਧਿਕਾਲੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਤਿਪਟਿਸ੍ਸਵਕਮ੍ਮਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਮਿਦ੍ਧੇ ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਪਣਿਧਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਭੂਰਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਭੂਰਿਘਰੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਕਰਣਂ. ਵਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ ਵੋਸ੍ਸਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸੋਤਿ ਪੁਰਿਸੋ, ਵੋਸ੍ਸੋਤਿ ਪਣ੍ਡਕੋ ¶ . ਇਤਿ ਵੋਸ੍ਸਸ੍ਸ ¶ ਵਸ੍ਸਕਰਣਂ ਵਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ, ਵਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵੋਸ੍ਸਕਰਣਂ ਵੋਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ. ਤਂ ਪਨ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਨ ਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ¶ ਅਕਤਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ. ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚਾਹਰਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਬਲਿਕਮ੍ਮਕਰਣਂ. ਆਚਮਨਨ੍ਤਿ ਉਦਕੇਨ ਮੁਖਸੁਦ੍ਧਿਕਰਣਂ. ਨ੍ਹਾਪਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨ੍ਹਾਪਨਂ. ਜੁਹਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਗ੍ਗਿਜੁਹਨਂ. ਵਮਨਨ੍ਤਿ ਯੋਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਮਨਕਰਣਂ. ਵਿਰੇਚਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਦ੍ਧਂਵਿਰੇਚਨਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਦੋਸਾਨਂ ਨੀਹਰਣਂ. ਅਧੋਵਿਰੇਚਨਨ੍ਤਿ ਅਧੋ ਦੋਸਾਨਂ ਨੀਹਰਣਂ. ਸੀਸਵਿਰੇਚਨਨ੍ਤਿ ਸਿਰੋਵਿਰੇਚਨਂ. ਕਣ੍ਣਤੇਲਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਵਣਹਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਤੇਲਪਚਨਂ. ਨੇਤ੍ਤਤਪ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਿਤਪ੍ਪਨਤੇਲਂ. ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤੇਲੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣਂ. ਅਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਪਟਲਾਨਿ ਨੀਹਰਣਸਮਤ੍ਥਂ ਖਾਰਞ੍ਜਨਂ. ਪਚ੍ਚਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨੀਯਂ ਸੀਤਲਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਜਨਂ. ਸਾਲਾਕਿਯਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ. ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ. ਦਾਰਕਤਿਕਿਚ੍ਛਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ. ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਯਤਿਕਿਚ੍ਛਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਓਸਧੀਨਂ ਪਟਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਖਾਰਾਦੀਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪੇ ਵਣੇ ਗਤੇ ਤੇਸਂ ਅਪਨਯਨਂ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਮਹਾਸੀਲਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ.
ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਸਸ੍ਸਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੨੮. ਏਵਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ ਸੀਲਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ¶ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞੇਵ ਧਮ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਦੁਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਗੁਣੇ, ਦੇਸਨਾਯਂ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਂ, ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤਿ.
‘‘ਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਉਭੋ ਸਮਵਿਪਾਕਿਨੋ;
ਅਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰਯਂ ਨੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਪਾਪੇਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੩੦੪);
ਆਦੀਸੁ ਹਿ ਗੁਣੇ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਂ, ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੪੨੦) ਦੇਸਨਾਯਂ. ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ¶ ¶ , ਗੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੭੩) ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੨੧) ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤੇ. ਇਧ ਪਨ ਗੁਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਗਮ੍ਭੀਰਾਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਮਕਸਤੁਣ੍ਡਸੂਚਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਞਾਣੇਨ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾਯੇਵ ਦੁਦ੍ਦਸਾ. ਦੁਦ੍ਦਸਤ੍ਤਾਯੇਵ ਦੁਰਨੁਬੋਧਾ. ਨਿਬ੍ਬੁਤਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤਾ. ਅਤਿਤ੍ਤਿਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਣੀਤਾ, ਸਾਦੁਰਸਭੋਜਨਂ ਵਿਯ. ਉਤ੍ਤਮਞਾਣਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਨ ਤਕ੍ਕੇਨ ਅਵਚਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤਕ੍ਕਾਵਚਰਾ. ਨਿਪੁਣਾਤਿ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਬਾਲਾਨਂ ਅਵਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿਯੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਵੇਦਨੀਯਾ.
ਯੇ ਤਥਾਗਤੋ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੀਤਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਅਭਿਵਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤਿ, ਦੀਪੇਤਿ, ਕਥੇਤਿ, ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇਹੀਤਿ ਯੇਹਿ ਗੁਣਧਮ੍ਮੇਹਿ. ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ. ਵਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨਾ ਵਦੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਾ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਤਮੇ ਚ ਪਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਗਵਤਾ ਏਵਂ ਥੋਮਿਤਾਤਿ? ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ¶ ਕਤੋਤਿ? ਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੋਗਤੋ ਚੇਵ, ਪੁਥੁਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ. ਤਞ੍ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਹਾਕਿਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਚਸ੍ਸ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਤੀਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੨੦). ਇਤਿ ਪੁਥੁਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੋਗਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪੁਥੁਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ.
‘‘ਅਞ੍ਞੇਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਵਤ੍ਥਾਪਨਵਚਨਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞੇਵ, ਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣਿਆਦਯੋ. ਗਮ੍ਭੀਰਾਵ ਨ ਉਤ੍ਤਾਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣਞ੍ਹਿ ਗਮ੍ਭੀਰਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣਂ ਪਨ ਤਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰਤਰਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਤਤੋਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤਰਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤੋ ਪਨਞ੍ਞਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤਰਂ ਨਤ੍ਥਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਵਾਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਦੁਦ੍ਦਸਾਵ ਦੁਰਨੁਬੋਧਾ ਵਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਕਤਮੇ ¶ ਚ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿ ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਠਾਨਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਭਾਵੋ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਦੇਸਨਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਹੋਤਿ, ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਹਤਾ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ, ਭੂਮਨ੍ਤਰਂ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ, ਸਮਯਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ – ‘‘ਇਦਂ ਲਹੁਕਂ, ਇਦਂ ਗਰੁਕਂ, ਇਦਂ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛਂ, ਇਦਂ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਂ, ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਛੇਜ੍ਜਗਾਮਿਨੀ, ਅਯਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ, ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨੀ, ਅਯਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾ, ਅਯਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਏਵਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਥਾਮੋ ਵਾ ਬਲਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ; ਅਵਿਸਯੋ ਏਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਯੋ. ਇਤਿ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ.
ਤਥਾ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਨਾਮ…ਪੇ… ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ, ਪਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਆਯਤਨਾਨਿ ਨਾਮ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਨਾਮ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਨਾਮ, ਬਾਵੀਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਾਮ, ਨਵ ਹੇਤੂ ਨਾਮ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ ਨਾਮ, ਸਤ੍ਤ ਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ, ਸਤ੍ਤ ਵੇਦਨਾ ਨਾਮ, ਸਤ੍ਤ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਮ, ਸਤ੍ਤ ਚੇਤਨਾ ਨਾਮ, ਸਤ੍ਤ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ. ਏਤੇਸੁ ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਰੂਪਾਵਚਰਅਰੂਪਾਵਚਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਲੋਕਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮਾਤਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਸਮਨ੍ਤਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਨਯਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਥਾਮੋ ਵਾ ਬਲਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਸਯੋ ਏਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਯੋ. ਇਤਿ ਭੂਮਨ੍ਤਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ.
ਤਥਾ ਅਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਆਯੂਹਨਂ, ਸਂਯੋਗੋ, ਪਲਿਬੋਧੋ, ਸਮੁਦਯੋ, ਹੇਤੁ, ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਥਂ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ? ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ ਪਵਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿ ¶ ਚ, ਆਯੂਹਨਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਸਂਯੋਗਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਸਮੁਦਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਹੇਤੁਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਇਮੇਹਿ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ. ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ…ਪੇ… ¶ ਜਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿ ਚ…ਪੇ… ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ ਚ, ਇਮੇਹਿ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਜਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਜਰਾਮਰਣਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੪੫). ਏਵਮਿਮਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਤਿਵਟ੍ਟਂ ਤਿਯਦ੍ਧਂ ¶ ਤਿਸਨ੍ਧਿਂ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪਂ ਵੀਸਤਾਕਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਥਾਮੋ ਵਾ ਬਲਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਸਯੋ ਏਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਯੋ, ਇਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ.
ਤਥਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਜਨਾ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ ਨਾਮ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ, ਸੋਲ਼ਸ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਸਤ੍ਤ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾ, ਪਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਥਾਮੋ ਵਾ ਬਲਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਸਯੋ ਏਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਯੋ. ਇਤਿ ਸਮਯਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਦੇਸਨਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਹੋਤਿ, ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਹਤਾ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਸਮਯਨ੍ਤਰਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਨਾਯ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ਸਮਯਨ੍ਤਰਂ ਅਨੁਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ – ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਆਰਭਿ.
੨੯. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਆਲਪਨਵਚਨਂ. ਏਕੇਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ. ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਭਾਵੇਨ ਸਮਣਾ, ਜਾਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ. ਲੋਕੇਨ ਵਾ ਸਮਣਾਤਿ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਚ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਾ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ¶ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪੋ ਵਾ ¶ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਅਨ੍ਤਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਰਿਯਾਦਲਾਮਕਪਰਭਾਗਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਨ੍ਤਪੂਰੋ ਉਦਰਪੂਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਪਰਿਵਾਰਛਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤੋ ਅਸੁਦ੍ਧਾ ਬਹਿ ਸੋਭਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੨) ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ. ‘‘ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੮). ‘‘ਸਾ ਹਰਿਤਨ੍ਤਂ ਵਾ ਪਨ੍ਥਨ੍ਤਂ ਵਾ ਸੇਲਨ੍ਤਂ ਵਾ ਉਦਕਨ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੪) ਮਰਿਯਾਦਾਯਂ. ‘‘ਅਨ੍ਤਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜੀਵਿਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਪਿਣ੍ਡੋਲ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਲਾਮਕੇ. ‘‘ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੧) ਪਰਭਾਗੇ. ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਖਯੋ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਭਾਗੋ ਕੋਟੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੧) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਇਧਾਪਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਵਤ੍ਤਤਿ.
ਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋਪਿ – ¶ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਕਪ੍ਪਂ’’ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੬੭), ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਪ੍ਪੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ’’ (ਅ. ਨਿ. ੮.੮੦), ‘‘ਕਪ੍ਪਕਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਕਤਂ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, (ਪਾਚਿ. ੩੭੧) ਏਵਂ ਆਯੁਕਪ੍ਪਲੇਸਕਪ੍ਪਵਿਨਯਕਪ੍ਪਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਧ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ – ‘‘ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਪ੍ਪਾ, ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੮). ਤਸ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਅਤੀਤਂ ਖਨ੍ਧਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਸਂ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਮੇਵ ਅਨੁਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨੋ. ਤੇ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਆਗਮ੍ਮ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਜਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਨਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਦਾਨਿ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਨੀਤਿ ਅਨੇਕਵਿਧਾਨਿ. ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਦਾਨੀਤਿ ਅਧਿਵਚਨਪਦਾਨਿ. ਅਥ ਵਾ ਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ¶ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੀਨਂ ਪਦਾਨਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਦਾਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਦੀਪਕਾਨਿ ਵਚਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹੀਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ.
੩੦. ਇਦਾਨਿ ¶ ਯੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ‘‘ਤੇ ਚ ਖੋ ਭੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਾਦੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਸ੍ਸਤੋ ਵਾਦੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ, ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਇਤੋ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚਾਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਚ ਲੋਕੋਤਿ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਮਰਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਲੋਕੋ ਚ ਸਸ੍ਸਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਵੇਦਨਂ, ਸਞ੍ਞਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਲੋਕੋ ਚ ਸਸ੍ਸਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.
੩੧. ਆਤਪ੍ਪਮਨ੍ਵਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵੀਰਿਯਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਤਾਪਨਭਾਵੇਨ ਆਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੇਵ ਪਦਹਨਵਸੇਨ ਪਧਾਨਂ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਨੁਯੋਗੋਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਵੀਰਿਯਂ ਅਨ੍ਵਾਯ ਆਗਮ੍ਮ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਉਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਞਾਣਂ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੀਰਿਯਞ੍ਚ ਸਤਿਞ੍ਚ ਞਾਣਞ੍ਚ ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ. ਤਥਾਰੂਪਨ੍ਤਿ ਤਥਾਜਾਤਿਕਂ. ਚੇਤੋਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ¶ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿਂ. ਫੁਸਤੀਤਿ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਯਥਾ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਯੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮ੍ਮਾ ਆਹਿਤੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਸੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਝਾਨਾਨੁਭਾਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਏਵਂ ਵਦਤਿ. ਵਞ੍ਝੋਤਿ ਵਞ੍ਝਪਸੁਵਞ੍ਝਤਾਲਾਦਯੋ ਵਿਯ ਅਫਲੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਜਨਕੋਤਿ. ਏਤੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਚ ਗਹਿਤਾਨਂ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਰੂਪਾਦਿਜਨਕਭਾਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਵਿਯ ਠਿਤੋਤਿ ਕੂਟਟ੍ਠੋ. ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯੀ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤੋ. ਯਥਾ ਸੁਨਿਖਾਤੋ ਏਸਿਕਤ੍ਥਮ੍ਭੋ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਈਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ਮੁਞ੍ਜੇ ਈਸਿਕਾ ਵਿਯ ਠਿਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਰਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿਦਂ ਜਾਯਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਜਤੋ ਈਸਿਕਾ ਵਿਯ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਈਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਵ ਸਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਂਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ. ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਚ ਸਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਨ ਨਿਬਦ੍ਧਂ, ਥੁਸਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਨਿਖਾਤਖਾਣੁ ਵਿਯ ਚਞ੍ਚਲਂ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਪਚ੍ਛਿਯਂ ਪੂਵਖਣ੍ਡਗੂਥਗੋਮਯਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਨ੍ਦਰਮ੍ਪਿ ਅਸੁਨ੍ਦਰਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਿਤ੍ਵੇਵ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾਯ ਮਹਾਪਥਵਿਂਵ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਥਾ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ. ਤਤੋ ਤੇਹਿ ਸਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਤ੍ਵੇਵ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਹੇਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਹਞ੍ਹਿ ਆਤਪ੍ਪਮਨ੍ਵਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਇਮਿਨਾਮਹਂ ਏਤਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਨ ਅਹਂ ਏਤਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਵਦਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਮਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਠਾਨਂ, ਇਦਂ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਪਠਮਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੩੨-੩੩. ਉਪਰਿ ¶ ਵਾਰਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੁਸ੍ਸਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਰੇ ਦਸਚਤ੍ਤਾਲੀਸਸਂਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਕਪ੍ਪਾਨੁਸ੍ਸਰਣਵਸੇਨ. ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਪਞ੍ਞੋ ਦਸਸਂਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ.
੩੪. ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਤਕ੍ਕਯਤੀਤਿ ਤਕ੍ਕੀ, ਤਕ੍ਕੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤਕ੍ਕੀ. ਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਿਨੋ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵੀਮਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਵੀਮਂਸੀ. ਵੀਮਂਸਾ ਨਾਮ ਤੁਲਨਾ ਰੁਚ੍ਚਨਾ ਖਮਨਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਉਦਕਂ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਓਤਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਰੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ‘‘ਵੀਮਂਸੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕੇਨ ਪਰਿਯਾਹਤਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੀਮਂਸਾਨੁਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਵੀਮਂਸਾਯ ਅਨੁਚਰਿਤਂ. ਸਯਂਪਟਿਭਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨਮਤ੍ਤਸਞ੍ਜਾਤਂ. ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਤਕ੍ਕੀ – ਅਨੁਸ੍ਸੁਤਿਕੋ, ਜਾਤਿਸ੍ਸਰੋ, ਲਾਭੀ, ਸੁਦ੍ਧਤਕ੍ਕਿਕੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ‘‘ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਯਦਿ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋਵ ਭਗਵਾ, ਸਸ੍ਸਤੋ ¶ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਕ੍ਕਯਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸੁਤਿਕੋ ਨਾਮ. ਦ੍ਵੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਜਾਤਿਯੋ ਸਰਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਹਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਕ੍ਕਯਨ੍ਤੋ ਜਾਤਿਸ੍ਸਰਤਕ੍ਕਿਕੋ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਲਾਭਿਤਾਯ ‘‘ਯਥਾ ਮੇ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਾ ਸੁਖੀ ਹੋਤਿ, ਅਤੀਤੇਪਿ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ, ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਕ੍ਕਯਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਂ ਲਾਭੀਤਕ੍ਕਿਕੋ ਨਾਮ. ‘‘ਏਵਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਤਕ੍ਕਿਕੋ ਨਾਮ.
੩੫. ਏਤੇਸਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾਤਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਏਕੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਤੀਹਿ ਵਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਵਤ੍ਥੂਹਿ ਬਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਂ ਕਾਰਣਮ੍ਪਿ ਸਸ੍ਸਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤਿ.
੩੬. ਤਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂ ਇਦਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਤੋ ਤਂ ਪਜਾਨਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾ ਨਾਮ. ਅਪਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ? ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਿ, ਫਸ੍ਸੋਪਿ ¶ , ਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋਪਿ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋਪਿ, ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਹੇਤੁ, ਖਨ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਏਵਂ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਹੇਤੁ…ਪੇ… ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਹੇਤੁ. ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਹੇਤੁ, ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਏਵਂ ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੨੪). ਏਵਂਗਹਿਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਤਾਵ ¶ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾ – ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਂਗਹਿਤਾ ਆਦਿਨ੍ਨਾ, ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂਪਰਾਮਟ੍ਠਾਤਿ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਮਟ੍ਠਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਮੋਘਮਞ੍ਞ’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ ¶ . ਕਾਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾ ਯਥਾ ਗਯ੍ਹਮਾਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਚ ਆਸੇਵਨਵਸੇਨ ਚ ਗਹਿਤਾ. ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਹਣਵਸੇਨ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ. ਏਵਂਗਤਿਕਾਤਿ ਏਵਂ ਨਿਰਯਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਗਤਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਗਤਿਕਾ. ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ, ਏਵਂਵਿਧਪਰਲੋਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਤਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਸਕਾਰਣਂ ਸਗਤਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮੇਵ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤਤੋ ਚ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਸੀਲਞ੍ਚੇਵ ਸਮਾਧਿਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਨਂ ਨ ਪਰਾਮਸਤੀਤਿ ਤਞ੍ਚ ਏਵਂਵਿਧਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਅਹਂ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਪਰਾਮਾਸਵਸੇਨ ਤਞ੍ਚ ਨ ਪਰਾਮਸਤਿ. ਅਪਰਾਮਸਤੋ ਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਞ੍ਞੇਵ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿ ਵਿਦਿਤਾਤਿ ਏਵਂ ਅਪਰਾਮਸਤੋ ਚਸ੍ਸ ਅਪਰਾਮਾਸਪਚ੍ਚਯਾ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਤੇਸਂ ਪਰਾਮਾਸਕਿਲੇਸਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿ ਵਿਦਿਤਾ. ਪਾਕਟਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇਨ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿ ਅਧਿਗਤਾ, ਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਯਾਸੁ ਵੇਦਨਾਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘‘ਇਧ ਸੁਖਿਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਏਤ੍ਥ ਸੁਖਿਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਸਂਯੇਵ ਵੇਦਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਕਮ੍ਮਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੦). ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਦਯਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ; ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਵੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ¶ ਵਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ¶ ਵੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਕਮ੍ਮਨਿਰੋਧਾ ਵੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਵੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਯਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੦) ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਂ ਵੇਦਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੨੬) ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਂ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾਯ ਆਦੀਨਵੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯੋ ਵੇਦਨਾਯ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਨਯੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਵੇਦਨਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਛਨ੍ਦਰਾਗਤਾਯ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਅਨੁਪਾਦਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ; ਯਸ੍ਮਿਂ ਉਪਾਦਾਨੇ ਸਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਾਦਿਯੇਯ੍ਯ, ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਖਨ੍ਧੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਵ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.
੩੭. ਇਮੇ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯੇ ਤੇ ਅਹਂ – ‘‘ਕਤਮੇ, ਚ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ’’ਤਿ ਅਪੁਚ੍ਛਿਂ, ‘‘ਇਮੇ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ਤਤੋ ਚ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਧਮ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਦੁਦ੍ਦਸਾ…ਪੇ… ਪਣ੍ਡਿਤਵੇਦਨੀਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੇਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਵਣ੍ਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਥਾਗਤੋਵ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਮਾਨੇਨਾਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਪੁਟ੍ਠਂ, ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਤਦੇਵ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿਤਂ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵਿਭਤ੍ਤਾਤਿ.
ਪਠਮਭਾਣਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੩੮. ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ. ਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਸਤ੍ਤੇਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਤਿ. ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਇਧ ਗਹਿਤਾਯੇਵ.
੩੯. ਯਨ੍ਤਿ ¶ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਕਦਾਚੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ. ਕਰਹਚੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਦੀਘਸ੍ਸ ¶ ਅਦ੍ਧੁਨੋਤਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਕਾਲਸ੍ਸ. ਅਚ੍ਚਯੇਨਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ¶ . ਸਂਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਯੇ ਉਪਰਿਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਸੁ ਵਾ ਅਰੂਪੇਸੁ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਦਵਸੇਸੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਝਾਨਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਾ. ਪੀਤਿ ਤੇਸਂ ਭਕ੍ਖੋ ਆਹਾਰੋਤਿ ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾ. ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਤੇਸਂ ਪਭਾਤਿ ਸਯਂਪਭਾ. ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰਾ. ਸੁਭੇਸੁ ਉਯ੍ਯਾਨਵਿਮਾਨਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ, ਸੁਭਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੁਭਾ ਵਾ ਮਨੋਰਮ੍ਮਵਤ੍ਥਾਭਰਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਭਟ੍ਠਾਯਿਨੋ. ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਕਪ੍ਪੇ.
੪੦. ਵਿਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਣ੍ਠਾਤਿ. ਸੁਞ੍ਞਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਭੂਮਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਾਰੇਤਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਰਤਨਭੂਮਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਪਕਤਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁਯੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਉਯ੍ਯਾਨਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾਦਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਕਤਿਯਾ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਆਯੁਕ੍ਖਯਾ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯਾ ਵਾਤਿ ਯੇ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕੇ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਬਲੇਨ ਠਾਤੁਂ ¶ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਦੇਵਲੋਕਸ੍ਸ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣੇਨੇਵ ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਆਯੁਕ੍ਖਯਾ ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੀਘਾਯੁਕਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਵ ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯਾ ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਂ ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਕਪ੍ਪਂ ਵਾ.
੪੧. ਅਨਭਿਰਤੀਤਿ ਅਪਰਸ੍ਸਾਪਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਪਤ੍ਥਨਾ. ਯਾ ਪਨ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ, ਸਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਰਿਤਸ੍ਸਨਾਤਿ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਨਾ ਫਨ੍ਦਨਾ, ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਤਾਸਤਸ੍ਸਨਾ, ਤਣ੍ਹਾਤਸ੍ਸਨਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਨਾ, ਞਾਣਤਸ੍ਸਨਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਭਯਂ ਭਯਾਨਕਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਮਹਂਸੋ ਚੇਤਸੋ ਉਤ੍ਰਾਸੋ. ਜਰਂ… ਬ੍ਯਾਧਿਂ… ਮਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ… ਉਤ੍ਰਾਸੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੧) ਅਯਂ ਤਾਸਤਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੮) ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਤਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ‘‘ਪਰਿਤਸ੍ਸਿਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ‘‘ਤੇਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਯਂ ਸਂਵੇਗਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੩) ਅਯਂ ਞਾਣਤਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਤਸ੍ਸਨਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਪਠਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਹਬ੍ਯਤਨ੍ਤਿ ਸਹਭਾਵਂ.
੪੨. ਅਭਿਭੂਤਿ ¶ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਜੇਟ੍ਠਕੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ. ਅਨਭਿਭੂਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ. ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੂਤਿ ਏਕਂਸਵਚਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਦਸੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਸਵਤ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਜਨਂ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਮਿ. ਇਸ੍ਸਰੋ ਕਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਤਿ ਅਹਂ ਲੋਕੇ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਅਹਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ ਚ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾ ਚ, ਪਥਵੀ – ਹਿਮਵਨ੍ਤ-ਸਿਨੇਰੁ-ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼-ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦ-ਚਨ੍ਦਿਮ-ਸੂਰਿਯਾ ਮਯਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ. ਸੇਟ੍ਠੋ ਸਜਿਤਾਤਿ ਅਹਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਮੋ ਚ ਸਜਿਤਾ ਚ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ ਹੋਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਵੇਸ੍ਸੋ, ਸੁਦ੍ਦੋ, ਗਹਟ੍ਠੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ. ਅਨ੍ਤਮਸੋ ¶ ਤ੍ਵਂ ਓਟ੍ਠੋ ਹੋਹਿ, ਗੋਣੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਵਿਸਜੇਤਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਵਸੀ ਪਿਤਾ ਭੂਤਭਬ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੭) ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਚਿਣ੍ਣਵਸਿਤਾਯ ਵਸੀ, ਅਹਂ ਪਿਤਾ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਭਬ੍ਯਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਅਣ੍ਡਕੋਸੇ ਚੇਵ ਅਨ੍ਤੋਵਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਚ ਭਬ੍ਯਾ ਨਾਮ, ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਸਂਸੇਦਜਾ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਭਬ੍ਯਾ, ਦੁਤਿਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੂਤਾ. ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਪਠਮਇਰਿਯਾਪਥੇ ਭਬ੍ਯਾ, ਦੁਤਿਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੂਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਅਹਂ ਪਿਤਾ ਭੂਤਭਬ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ਕਾਰਣਤੋ ਸਾਧੇਤੁਕਾਮੋ – ‘‘ਮਯਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਮਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਚੁਤਾਪਿ ਉਪਪਨ੍ਨਾਪਿ ਚ ਕੇਵਲਂ ਮਞ੍ਞਨਾਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਯਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਵਙ੍ਕਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇ ਵਙ੍ਕਆਣੀ ਵਿਯ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਦਮੂਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ.
੪੩. ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਤਰੋ ਚਾਤਿ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਤਰੋ, ਅਭਿਰੂਪੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹੇਸਕ੍ਖਤਰੋਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਪਰਿਵਾਰਵਸੇਨ ਮਹਾਯਸਤਰੋ.
੪੪. ਠਾਨਂ ¶ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ. ਸੋ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਧੇਵ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਗੇਹਾ. ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿ ਤਂ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਾਨੁਸ੍ਸਰਤੀਤਿ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾ ਪਰਂ ਨ ਸਰਤਿ, ਸਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ.
ਨਿਚ੍ਚੋਤਿਆਦੀਸੁ ਤਸ੍ਸ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵਦਤਿ, ਮਰਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਧੁਵੋਤਿ, ਸਦਾਭਾਵਤੋ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ, ਜਰਾਵਸੇਨਾਪਿ ¶ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਠਮਵਾਰੇ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵਾਤਿ.
੪੫-੪੬. ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਖਿਡ੍ਡਾਯ ਪਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾ, ਪਦੂਸਿਕਾਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਤਿਵੇਲਨ੍ਤਿ ਅਤਿਕਾਲਂ, ਅਤਿਚਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਸ੍ਸਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਧਮ੍ਮਸਮਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਹਸ੍ਸਰਤਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚੇਵ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ, ਕੇਲ਼ਿਹਸ੍ਸਸੁਖਞ੍ਚੇਵ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਕੀਲ਼ਾਸੁਖਞ੍ਚ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਰਤਿਧਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਤਿ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯੇਸੁ ਸਤਿ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤਿ. ਤੇ ਕਿਰ ਪੁਞ੍ਞਵਿਸੇਸਾਧਿਗਤੇਨ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਵਿਭਵੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਹਨ੍ਤਤਾਯ – ‘‘ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹ, ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿਪਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਏਕਾਹਾਰਾਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਖਾਦਨ੍ਤਾਪਿ ਪਿਵਨ੍ਤਾਪਿ ਚਵਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਮ੍ਮਜਤੇਜਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ, ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਤਾਯ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ ਮਨ੍ਦੋ, ਕਰਜਕਾਯੋ ਬਲਵਾ. ਤੇਸਂ ਤੇਜਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਤਾਯ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਅਚ੍ਛਯਾਗੁਆਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤੁਂ. ਦੇਵਾਨਂ ਪਨ ਤੇਜੋ ਬਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਕਰਜਂ ਮਨ੍ਦਂ. ਤੇ ਏਕਂ ਆਹਾਰਵੇਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਤਤ੍ਤਪਾਸਾਣੇ ਠਪਿਤਂ ਪਦੁਮਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਲਂ ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਘਟਸਤੇਨਾਪਿ ਸਿਞ੍ਚਿਯਮਾਨਂ ਪਾਕਤਿਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਿਨਸ੍ਸਤਿਯੇਵ. ਏਵਮੇਵ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਖਾਦਨ੍ਤਾਪਿ ਪਿਵਨ੍ਤਾਪਿ ਚਵਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਨ ¶ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮੋਸਾ ਤੇ ਦੇਵਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਕਤਮੇ ¶ ਪਨ ਤੇ ਦੇਵਾਤਿ? ਇਮੇ ਦੇਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਦੇਵਾਨਂ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ ਬਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਕਰਜਂ ਮਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਯੇ ਕੇਚਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੂਪਜੀਵਿਨੋ ਦੇਵਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਯੇਵ ਚਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਨੋ ਤੇ ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੁਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਹੇਤੇ ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
੪੭-੪੮. ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਮਨੇਨ ਪਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਮਨੋਪਦੋਸਿਕਾ, ਏਤੇ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ. ਤੇਸੁ ਕਿਰ ਏਕੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ – ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਰਥੇਨ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਥਞ੍ਞੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘ਭੋ ਅਯਂ ਕਪਣੋ’, ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਪੀਤਿਯਾ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤੋ ਵਿਯ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਿਯ ਚ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਤਿ. ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ਕੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਸੁਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਦ੍ਧਭਾਵਮਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕੁਦ੍ਧੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਯਾ ਦਾਨਸੀਲਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਾ, ਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ. ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕੁਦ੍ਧੇ ਇਤਰੋ ਅਕੁਦ੍ਧੋ ¶ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਉਭੋਸੁ ਪਨ ਕੁਦ੍ਧੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਕੋਧੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸਪਿ ਕੋਧੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਉਭੋ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਓਰੋਧਾਨਂ ਚਵਨ੍ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
੪੯-੫੨. ਤਕ੍ਕੀਵਾਦੇ ਅਯਂ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਭੇਦਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦਤ੍ਵਾਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਭੇਦਤੋ ਬਲਵਤਰਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਨਾਮ ਸਕੁਣੋ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਨਿਲੀਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਭਿਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੫੩. ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾਤਿ ¶ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਵਾਦਾ, ਅਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਂ ਵਾ ਨੇਵਨ੍ਤਾਨਾਨਨ੍ਤਂ ਵਾ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਵਾਦਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੫੪-੬੦. ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ¶ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਤਂ – ‘‘ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਕਸਿਣੋ ਪਨ ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਅਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਤਿਰਿਯਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ, ਤਿਰਿਯਂ ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ. ਤਕ੍ਕੀਵਾਦੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇਸੁ ਪਵਿਟ੍ਠਾ.
ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੬੧. ਨ ਮਰਤੀਤਿ ਅਮਰਾ. ਕਾ ਸਾ? ਏਵਨ੍ਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚੇਵ ਵਾਚਾ ਚ. ਵਿਵਿਧੋ ਖੇਪੋਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਅਮਰਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾਚਾਯ ਚ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ, ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਅਮਰਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ, ਸਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨਿਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਦਕੇ ਸਨ੍ਧਾਵਮਾਨਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਾਦੋ ਇਤੋਚਿਤੋ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਤਿ, ਗਾਹਂ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ.
੬੨. ‘‘ਇਦਂ ¶ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਕੁਸਲੇਪਿ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤੋਤਿ ‘‘ਮੁਸਾ ਮਯਾ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਮ ਵਿਘਾਤੋ ਅਸ੍ਸ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ ਸੋ ਮਮ ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚੇਵ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਅਸ੍ਸ. ਮੁਸਾਵਾਦਭਯਾ ਮੁਸਾਵਾਦਪਰਿਜੇਗੁਚ੍ਛਾਤਿ ਮੁਸਾਵਾਦੇ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਚੇਵ ਹਿਰਿਯਾ ਚ. ਵਾਚਾਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਾਚਾਯ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕੀਦਿਸਂ? ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਂ, ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਏਵਨ੍ਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਨ੍ਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ¶ . ਤਥਾਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨੋਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿ – ‘‘ਨ ¶ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨੋ ਨੋਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋਤਿ ‘‘ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਕ੍ਕੀਵਾਦਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸਯਂ ਪਨ ‘‘ਇਦਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਏਵਨ੍ਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤਥਾਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਉਭਯਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਥਾਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਤਿਵਿਧੇਨਾਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਲਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨੋਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੋ ਨੋਤਿ ਤੇ ਲਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨੋ ਨੋਤਿਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਮੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.
੬੩. ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਰਾਗੋ ਵਾਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਸਹਸਾ ਕੁਸਲਮੇਵ ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ‘‘ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਕਿਂ ਤਂ ਸੁਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ – ‘‘ਸੁਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਭਦ੍ਰਮੁਖ, ਕੁਸਲਮੇਵ ਤਯਾ ਕੁਸਲਂ, ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਏਵਂ ਮੇ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਰਾਗੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਛਨ੍ਦੋ ਦੁਬ੍ਬਲਰਾਗੋ, ਰਾਗੋ ਬਲਵਰਾਗੋ. ਦੋਸੋ ਵਾ ਪਟਿਘੋ ਵਾਤਿ ਕੁਸਲਂ ਪਨ ‘‘ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ – ‘‘ਦੁਬ੍ਯਾਕਤਂ ਤਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਨ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਵਾ ਪਟਿਘੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧਾਪਿ ਦੋਸੋ ਦੁਬ੍ਬਲਕੋਧੋ, ਪਟਿਘੋ ਬਲਵਕੋਧੋ.
ਤਂ ¶ ਮਮਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤੋਤਿ ਤਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗਦ੍ਵਯਂ ਮਮ ਉਪਾਦਾਨਂ ਅਸ੍ਸ, ਦੋਸਪਟਿਘਦ੍ਵਯਂ ਵਿਘਾਤੋ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਉਪਾਦਾਨਂ ¶ , ਵਿਹਨਨਵਸੇਨ ਵਿਘਾਤੋ. ਰਾਗੋ ਹਿ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਜਲੂਕਾ ਵਿਯ. ਦੋਸੋ ਵਿਨਾਸੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਆਸੀਵਿਸੋ ਵਿਯ. ਉਭੋਪਿ ਚੇਤੇ ਸਨ੍ਤਾਪਕਟ੍ਠੇਨ ਵਿਹਨਨ੍ਤਿ ਯੇਵਾਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਵਿਘਾਤੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਂ ਪਠਮਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ.
੬੪. ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿ ¶ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਨਿਪੁਣਾਤਿ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ਸੁਖੁਮਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਾ. ਕਤਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਚੇਵ ਪਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਵਾਦਪਰਿਚਯਾ ਚ. ਵਾਲਵੇਧਿਰੂਪਾਤਿ ਵਾਲਵੇਧਿਧਨੁਗ੍ਗਹਸਦਿਸਾ. ਤੇ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਵਾਲਵੇਧਿ ਵਿਯ ਵਾਲਂ ਸੁਖੁਮਾਨਿਪਿ ਪਰੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਗਤੇਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਮਂ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਮਂ ਤੇਸੁ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਸੁ. ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਂ ਵਦਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ. ਸਮਨੁਗਾਹੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਗਾਹੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ. ਸਮਨੁਭਾਸੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਾਰਣੇ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਇਦਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਗਣ੍ਹ, ਇਦਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਸਮ੍ਪਾਯੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਂ, ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤੋਤਿ ਯਂ ਤਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਅਸਮ੍ਪਾਯਨਂ ਨਾਮ, ਸੋ ਮਮ ਵਿਘਾਤੋ ਅਸ੍ਸ, ਓਟ੍ਠਤਾਲੁਜਿਵ੍ਹਾਗਲਸੋਸਨਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ਪਠਮਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ.
੬੫-੬੬. ਮਨ੍ਦੋਤਿ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਅਪਞ੍ਞਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਮੋਮੂਹੋਤਿ ਅਤਿਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ. ਹੋਤਿ ¶ ਤਥਾਗਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਇਮੇਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਵਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇਸੁ ਪਵਿਟ੍ਠਾ.
ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੬੭. ‘‘ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਂ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ. ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਕਾਰਣਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ.
੬੮-੭੩. ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾਤਿ ਦੇਸਨਾਸੀਸਮੇਤਂ, ਅਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਰੂਪਮਤ੍ਤਕਅਤ੍ਤਭਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਸਂ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾਯੋਕਸਿਣੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ – ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਾਦਿਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚੇਵ ¶ ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਲਂ ਇਮਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੋਵ ਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨ ਇਧੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਮਤ੍ਤਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਪਾਤੁਭਵਤਿ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਨਾਮ ਜਿਯਾਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਯਤ੍ਤਕੋ ਜਿਯਾਵੇਗੋ, ਤਤ੍ਤਕਮੇਵ ਆਕਾਸੇ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਝਾਨਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਤਕੋ ਝਾਨਵੇਗੋ, ਤਤ੍ਤਕਮੇਵ ਕਾਲਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਝਾਨਵੇਗੇ ਪਨ ਪਰਿਹੀਨੇ ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਾਯ ਇਧ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਚੁਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਞ੍ਞੁਪ੍ਪਾਦਾ ਚ ਪਨ ਤੇ ਦੇਵਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਸਨ੍ਤਭਾਵਾਯ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਤਕ੍ਕੀਵਾਦੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.
ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਵਣ੍ਣਨਾ
੭੪. ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਰੀਸਂ ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ – ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤਕੋਟ੍ਠਾਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਪਰਨ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ, ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪੋ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ¶ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ. ਏਵਂ ਸੇਸਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੭੫. ਉਦ੍ਧਮਾਘਾਤਨਿਕਾਤਿ ਆਘਾਤਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਰਣਂ, ਉਦ੍ਧਮਾਘਾਤਨਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਮਾਘਾਤਨਿਕਾ. ਸਞ੍ਞੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾਦੋ, ਸਞ੍ਞੀਵਾਦੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ.
੭੬-੭੭. ਰੂਪੀ ਅਤ੍ਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਸਞ੍ਞਞ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਆਜੀਵਕਾਦਯੋ ਵਿਯ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਾ ‘‘ਰੂਪੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਰੋਗੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋ. ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਞ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾਦਯੋ ਵਿਯ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਾ ‘‘ਅਰੂਪੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਾ ਪਨ ਮਿਸ੍ਸਕਗਾਹਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਤਕ੍ਕਗਾਹੇਨੇਵ. ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਂ ¶ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਵਾਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕੇ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਸੇਨ ਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ¶ , ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ, ਪਰਿਤ੍ਤਕਸਿਣਵਸੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ, ਵਿਪੁਲਕਸਿਣਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸਞ੍ਞੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕੇ ਪਨ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਨ੍ਤਸੁਖੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖੀ’’ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੀ’’ਤਿ. ਵੇਹਪ੍ਫਲਦੇਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਲਾਭਿਨੋ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾ ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾਤਿ.
ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੭੮-੮੩. ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦੋ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦੇ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਞ੍ਞੀ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਇਧ ‘‘ਅਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਕਾਰਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਗਾਹੋ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਪਚ੍ਛਿਸਦਿਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਤਂ.
ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੮੪. ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦੇ ਸਤੋਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ. ਉਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ ਉਪਚ੍ਛੇਦਂ ¶ . ਵਿਨਾਸਨ੍ਤਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ. ਵਿਭਵਨ੍ਤਿ ਭਾਵਵਿਗਮਂ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵੇਵਚਨਾਨੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਜਨਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਲਾਭੀ ਚ ਅਲਾਭੀ ਚ. ਲਾਭੀ ਅਰਹਤੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚੁਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ, ਯੋ ਵਾ ਚੁਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਦਟ੍ਠੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਉਪਪਾਤਂ; ਸੋ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਲਾਭੀ ਚ ‘‘ਕੋ ਪਰਲੋਕਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਕਾਮਸੁਖਗਿਦ੍ਧਤਾਯ ਵਾ. ‘‘ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਤਿਤਾਨਿ ਨ ਪੁਨ ਵਿਰੁਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਕ੍ਕੇਨ ਵਾ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਵਸੇਨ ਤਥਾ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾਵ ਇਮਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
੮੫. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪੀਤਿ ਰੂਪਵਾ. ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋਤਿ ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯੋ. ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਏਤਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ. ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ¶ ਸਮ੍ਭੂਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭਵੋ. ਇਤਿ ਰੂਪਕਾਯਸੀਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਇਤ੍ਥੇਕੇਤਿ ਇਤ੍ਥਂ ਏਕੇ ਏਵਮੇਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੮੬. ਦੁਤਿਯੋ ¶ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਦਤਿ. ਦਿਬ੍ਬੋਤਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਸਮ੍ਭੂਤੋ. ਕਾਮਾਵਚਰੋਤਿ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ. ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਂ ਆਹਾਰਂ ਭਕ੍ਖਤੀਤਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਭਕ੍ਖੋ.
੮੭. ਮਨੋਮਯੋਤਿ ਝਾਨਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੀਤਿ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ. ਯਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਇਤਰੇਸਞ੍ਚ ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.
੮੮-੯੨. ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਭਵਂ ਉਪਗਤੋਤਿ, ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵਾਤਿ.
ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੯੩. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦੇ ¶ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਲਦ੍ਧਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਾ. ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਪਰਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੯੪. ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹੀਤਿ ਮਨਾਪਿਯਰੂਪਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਵਾ. ਸਮਪ੍ਪਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਪ੍ਪਿਤੋ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਪਰਿਚਾਰੇਤੀਤਿ ਤੇਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਯਥਾਸੁਖਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚਾਰੇਤਿ ਸਞ੍ਚਾਰੇਤਿ ਇਤੋਚਿਤੋ ਚ ਉਪਨੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਲਲ਼ਤਿ ਰਮਤਿ ਕੀਲ਼ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਵਿਧਾ ਕਾਮਗੁਣਾ – ਮਾਨੁਸਕਾ ਚੇਵ ਦਿਬ੍ਬਾ ਚ. ਮਾਨੁਸਕਾ ਮਨ੍ਧਾਤੁਕਾਮਗੁਣਸਦਿਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦਿਬ੍ਬਾ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸ ਕਾਮਗੁਣਸਦਿਸਾਤਿ. ਏਵਰੂਪੇ ਕਾਮੇ ਉਪਗਤਾਨਞ੍ਹਿ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ.
੯੫. ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਪਕਤਿਜਹਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਸਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਞ੍ਞਥਾਭਾਵਾਤਿ ਤੇਸਂ ਕਾਮਾਨਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵਾ, ਯਮ੍ਪਿ ਮੇ ਅਹੋਸਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਨਿਜ੍ਝਾਯਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸੋਕੋ, ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਲਾਲਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ¶ ਪਰਿਦੇਵੋ, ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਮਨੋਵਿਘਾਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਵਿਸਾਦਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਾਯਾਸੋ, ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀਤਿਆਦੀਨਮਤ੍ਥੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.
੯੬. ਵਿਤਕ੍ਕਿਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਵਿਚਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਚਾਰੋ. ਏਤੇਨੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਿਤੇਨ ਚ ਵਿਚਾਰਿਤੇਨ ਚ ਏਤਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਸਕਣ੍ਡਕਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ.
੯੭-੯੮. ਪੀਤਿਗਤਨ੍ਤਿ ਪੀਤਿਯੇਵ. ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਿਲਭਾਵਕਰਣਂ. ਚੇਤਸੋ ਆਭੋਗੋਤਿ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਖੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਭੋਗੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦੇ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਕਥਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਾਸਂ ਸਤ੍ਤੇਵ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸੇਸਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯੋ.
੧੦੦-੧੦੪. ਇਦਾਨਿ – ‘‘ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਅਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਪੁਨ – ‘‘ਇਮੇਹਿ, ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਞਾਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਇਤਿ ‘‘ਕਤਮੇ ਚ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਤੋ ਵਾਲੁਕਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ.
ਤਯੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਨ੍ਧੀ – ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ਕਿਂ ਨੁ ¶ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਓਰਿਮਂ ਤੀਰਂ, ਕਿਂ ਪਾਰਿਮਂ ਤੀਰਂ, ਕੋ ਮਜ੍ਝੇ ਸਂਸੀਦੋ, ਕੋ ਥਲੇ ਉਸ੍ਸਾਦੋ, ਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਾਹੋ, ਕੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਾਹੋ, ਕੋ ਆਵਟ੍ਟਗ੍ਗਾਹੋ, ਕੋ ਅਨ੍ਤੋਪੂਤਿਭਾਵੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੪੧) ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਭਗਵਤਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਇਤਿ ਕਿਰ ਭੋ ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਾ…, ਵੇਦਨਾ…, ਸਞ੍ਞਾ…, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ¶ …, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਅਨਤ੍ਤਕਤਾਨਿ ਕਿਰ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ¶ ਕਮਤ੍ਤਾਨਂ ਫੁਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ ਅਵਿਦ੍ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੇਨ ਚੇਤਸਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਅਤਿਧਾਵਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਤਿ ਕਿਰ ਭੋ ਰੂਪਂ ਅਨਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਫੁਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੦). ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਯੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵਾ ਯੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਰਿ ਦੇਸਨਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਲੇਨ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਗਤਾ. ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਲੇਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ਆਗਤਾ. ਕੋਸਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭਣ੍ਡਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਾ ਆਗਤਾ. ਕਕਚੂਪਮੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਕਕਚੂਪਮਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨਂ ਆਗਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਵਮਯਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ.
ਪਰਿਤਸ੍ਸਿਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ
੧੦੫-੧੧੭. ਇਦਾਨਿ ਮਰਿਯਾਦਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਤਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਤਦਪਿ ਤੇਸਂ ਭਵਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਜਾਨਤਂ ਅਪਸ੍ਸਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਤਣ੍ਹਾਗਤਾਨਂ ਪਰਿਤਸ੍ਸਿਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਮੇਵਾਤਿ ਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਅਸ੍ਸਾਦੇਨ ¶ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਖੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਯਿਤੇਨ ਤੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ, ਤਦਪਿ ਤੇਸਂ ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਤਣ੍ਹਾਗਤਾਨਂ ਕੇਵਲਂ ਤਣ੍ਹਾਗਤਾਨਂਯੇਵ ਤਂ ¶ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਪਰਿਤਸ੍ਸਿਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਮੇਵ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਚੇਵ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਚ ਪਰਿਤਸ੍ਸਿਤੇਨ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਮੇਵ ਚਲਿਤਮੇਵ ਕਮ੍ਪਿਤਮੇਵ ਥੁਸਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਨਿਖਾਤਖਾਣੁਸਦਿਸਂ, ਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਮਿਵ ਨਿਚ੍ਚਲਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾਦੀਸੁਪਿ.
ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ
੧੧੮-੧੩੦. ਪੁਨ – ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਰਮ੍ਪਰਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਰਦ੍ਧਂ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਤਦਪਿ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਅਸ੍ਸਾਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਖੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਯਿਤੇਨ ਤੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ, ਤਦਪਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਫਨ੍ਦਿਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.
੧੩੧-੧੪੩. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਯਿਤੇ ਬਲਵਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ – ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਵਤ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਫਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇ ਵਤ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਵਿਨਾ ਫਸ੍ਸੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਰਣਮੇਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਤਤੋ ਗੇਹਸ੍ਸ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਤ੍ਥਾਯ ਥੂਣਾ ਨਾਮ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਥੂਣਾਯ ਅਨੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਂ ਠਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਵੇਦਨਾਯ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਂ ਵਿਨਾ ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਯਿਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.
ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਧਿਟ੍ਠਾਨਵਟ੍ਟਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ
੧੪੪. ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ, ਯੇਪਿ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਪਰਿ ਫਸ੍ਸੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨਤ੍ਥਾਯ. ਕਥਂ? ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਛਹਿ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਹਿ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਿ ਨਾਮ – ਚਕ੍ਖੁਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਸੋਤਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਘਾਨਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਕਾਯਫਸ੍ਸਾਯਤਨਂ, ਮਨੋਫਸ੍ਸਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛ. ਸਞ੍ਜਾਤਿ-ਸਮੋਸਰਣ-ਕਾਰਣ-ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਤ੍ਥੇਸੁ ਹਿ ਅਯਂ ¶ ਆਯਤਨਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤ੍ਥ – ‘‘ਕਮ੍ਬੋਜੋ ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਆਯਤਨਂ, ਗੁਨ੍ਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਾਪਥੋ’’ਤਿ ¶ ਸਞ੍ਜਾਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਞ੍ਜਾਤਿਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਮਨੋਰਮੇ ਆਯਤਨੇ, ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਨਂ ਵਿਹਙ੍ਗਮਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੩੮) ਸਮੋਸਰਣੇ. ‘‘ਸਤਿ ਸਤਿਆਯਤਨੇ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੦੨) ਕਾਰਣੇ. ‘‘ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਪਣ੍ਣਕੁਟੀਸੁ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੫੫) ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਸਞ੍ਜਾਤਿਆਦਿਅਤ੍ਥਤ੍ਤਯੇਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਹਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਸਮੋਸਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਤੇਸਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਯਤਨਾਨਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੪੩) ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਫਸ੍ਸਸੀਸੇਨੇਵ ਦੇਸਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਫਸ੍ਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਪਰਮ੍ਪਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.
ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਯਤਨਾਨਂ ¶ ਫੁਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਤੇਸਂ ਫੁਸਨਕਿਚ੍ਚਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਫੁਸਨ੍ਤਿ, ਫਸ੍ਸੋਵ ਤਂ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਤਿ, ਆਯਤਨਾਨਿ ਪਨ ਫਸ੍ਸੇ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਸਮ੍ਭਵੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਵੇਦਨਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਤੇਸਂ ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵੇਦਨਾਤਿ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਸਮ੍ਭਵਾ ਵੇਦਨਾ. ਸਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਿਭੇਦਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਕੋਟਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਸਂ ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਸਾ ਪਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਕੋਟਿਯਾ ਚੇਵ ਸਹਜਾਤਕੋਟਿਯਾ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਉਪਾਦਾਨਂ ਭਵਸ੍ਸ. ਭਵੋ ਜਾਤਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਕੋਟਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.
ਜਾਤੀਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਵਿਕਾਰਾ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਜਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਚੇਵ ਸੋਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਕੋਟਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਗਵਾ ¶ ਹਿ ਵਟ੍ਟਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ, ‘ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਹੋਸਿ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਭਵੀ’ਤਿ ਏਵਞ੍ਚੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੬੧) ਏਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸੀਸੇਨ ਵਾ, ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ¶ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ…ਪੇ… ‘‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੬੨) ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਸੀਸੇਨ ਵਾ, ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯਾ…ਪੇ… ‘‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਸੇਨ ਵਾ ਕਥੇਸਿ’’. ਇਧ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਸੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਰਾਗੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਮੂਲਕਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਨ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ – ‘‘ਏਵਮੇਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ, ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤੀਸੁ ਨਵਸੁ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਇਤੋ ਏਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤੋ ਇਧਾਤਿ ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਯਨ੍ਤੇ ਯੁਤ੍ਤਗੋਣੋ ਵਿਯ, ਥਮ੍ਭੇ ਉਪਨਿਬਦ੍ਧਕੁਕ੍ਕੁਰੋ ਵਿਯ, ਵਾਤੇਨ ਵਿਪ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਨਾਵਾ ਵਿਯ ਚ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਅਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.
ਵਿਵਟ੍ਟਕਥਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ
੧੪੫. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਟ੍ਟਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੁਤ੍ਤਯੋਗਭਿਕ੍ਖੁਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਯਦਾ. ਛਨ੍ਨਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਯੇਹਿ ਛਹਿ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਹਿ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਂਵੇਦਯਮਾਨਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਛਨ੍ਨਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਂ. ਸਮੁਦਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਚਕ੍ਖੁਸਮੁਦਯੋਤਿਆਦਿਨਾ ਵੇਦਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਾਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਧ, ਤਂ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ – ‘‘ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਨਾਯਤਨੇ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ.
ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਤੋ ਚ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ¶ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਜਾਨਾਤਿ. ਕੋ ਏਵਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਖੀਣਾਸਵੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਗਾਮੀ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਗਨ੍ਥਧਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਨਾਤਿ, ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਜਾਨਾਤਿ. ਦੇਸਨਾ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇਵ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾਤਿ.
੧੪੬. ਏਵਂ ¶ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਦੇਸਨਾਜਾਲਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ – ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲੀਕਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਸਨਾਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਕਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਾ ਵਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਮਮ ਦੇਸਨਾਜਾਲੇ ਸਿਤਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਵਸਿਤਾਵ. ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਤੇ ਅਧੋ ਓਸੀਦਨ੍ਤਾਪਿ ਉਦ੍ਧਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਮਮ ਦੇਸਨਾਜਾਲੇ ਸਿਤਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਓਸੀਦਨ੍ਤਿ ਚ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਸਨਾਜਾਲੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਏਤੇਨ ਆਬਦ੍ਧਾ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲੀਕਤਾ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.
ਸੁਖੁਮਚ੍ਛਿਕੇਨਾਤਿ ਸਣ੍ਹਅਚ੍ਛਿਕੇਨ ਸੁਖੁਮਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਵਟ੍ਟੋ ਵਿਯ ਹਿ ਭਗਵਾ, ਜਾਲਂ ਵਿਯ ਦੇਸਨਾ, ਪਰਿਤ੍ਤਉਦਕਂ ਵਿਯ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਪਾਣਾ ਵਿਯ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ. ਤਸ੍ਸ ਤੀਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਪਾਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲੀਕਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਦੇਸਨਾਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਕਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
੧੪੭. ਏਵਂ ਇਮਾਹਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸਨਾਜਾਲੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਨੇਤ੍ਤਿਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਯਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿ. ਨਯਨ੍ਤੀਤਿ ਗੀਵਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਇਧ ਪਨ ਨੇਤ੍ਤਿਸਦਿਸਤਾਯ ¶ ¶ ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਨੇਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਹਿ ਮਹਾਜਨਂ ਗੀਵਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਭਵਂ ਨੇਤਿ ਉਪਨੇਤੀਤਿ ਭਵਨੇਤ੍ਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਭਵਨੇਤ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਨੇਤ੍ਤਿਕੋ.
ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਤੋ ਉਦ੍ਧਂ. ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾਤਿ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ, ਪੁਨ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਭਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਤਂ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਤਥਾਗਤਂ. ਦੇਵਾ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਾ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ, ਉਪਮਾਯਂ ਪਨ ਇਦਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਂ. ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ, ਰੁਕ੍ਖੇ ਜਾਤਮਹਾਵਣ੍ਟੋ ਵਿਯ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਵਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਣ੍ਟੇ ਉਪਨਿਬਦ੍ਧਾ ਪਞ੍ਚਪਕ੍ਕਦ੍ਵਾਦਸਪਕ੍ਕਅਟ੍ਠਾਰਸਪਕ੍ਕਪਰਿਮਾਣਾ ਅਮ੍ਬਪਿਣ੍ਡੀ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹੂਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਕਾ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਣ੍ਟੇ ਛਿਨ੍ਨੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਮ੍ਬਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂਯੇਵ ਵਣ੍ਟਂ ਅਨੁਗਤਾਨਿ, ਵਣ੍ਟਚ੍ਛੇਦਾ ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ; ਏਵਮੇਵ ਯੇ ਭਵਨੇਤ੍ਤਿਵਣ੍ਟਸ੍ਸ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਧਾਤੁਯੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਭਵਨੇਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਗਤਾ, ਤਾਯ ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਛਿਨ੍ਨਾ ਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਯਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਰੁਕ੍ਖੇ ਮਣ੍ਡੂਕਕਣ੍ਟਕਵਿਸਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਆਗਮ੍ਮ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮਤੇ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮ ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਕੋਚਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਭਿਨ੍ਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਨ ਤਂ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਗਤਮ੍ਪਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਇਦਂ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ.
੧੪੮. ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੇਰੋ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਬਲਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਭਗਵਤਾ ਨਾਮਂ ਗਹਿਤਂ, ਹਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ.
ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥਯੋਜਨਾ – ਆਨਨ੍ਦ, ਯਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਇਧਤ੍ਥੋਪਿ ਪਰਤ੍ਥੋਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਜਾਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ; ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਬਹੂ ਤਨ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾ ਕਥਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਜਾਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ; ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਏਤ੍ਥ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ¶ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ; ਯਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵਿਭਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹਿ; ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰਮ੍ਪਿ ਖਨ੍ਧਮਾਰਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਚੁਮਾਰਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਮਾਰਮ੍ਪਿ ¶ ਸਕ੍ਕਾ ਮਦ੍ਦਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮਵਿਜਯੋਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ.
ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਾਨਾਵਸਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮਵਿਜਯੋਤਿਪਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਰੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਂ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮਹਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ਅਵੋਚ.
੧੪੯. ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਸਕਮਨਾ, ਬੁਦ੍ਧਗਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਯੁਤ੍ਤਂ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰਵੀਕਰੁਤਮਞ੍ਜੁਨਾ ਕਣ੍ਣਸੁਖੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਜਨਹਦਯਾਨਂ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ. ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਿਂਸੁ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਚ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਸਦ੍ਦੋ – ‘‘ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਅਭਿਵਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੫) ਤਣ੍ਹਾਯਮ੍ਪਿ ਆਗਤੋ. ‘‘ਅਨ੍ਨਮੇਵਾਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਉਭਯੇ ਦੇਵਮਾਨੁਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੪੩) ਉਪਗਮਨੇਪਿ.
‘‘ਚਿਰਪ੍ਪਵਾਸਿਂ ¶ ਪੁਰਿਸਂ, ਦੂਰਤੋ ਸੋਤ੍ਥਿਮਾਗਤਂ;
ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਹਜ੍ਜਾ ਚ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਆਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੧੯);
ਆਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇਪਿ. ‘‘ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੫) ਅਨੁਮੋਦਨੇਪਿ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਅਨੁਮੋਦਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇਸੁ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਿਂਸੁ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਚਾ’’ਤਿ.
ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਸੁਲਪਿਤਂ, ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਤਾਦਿਨੋ;
ਅਨੁਮੋਦਮਾਨਾ ਸਿਰਸਾ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ.
ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਗਾਥਕਸੁਤ੍ਤੇ. ਨਿਗ੍ਗਾਥਕਤ੍ਤਾ ਹਿ ਇਦਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ¶ ਲੋਕਧਾਤੂਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਰਿਮਾਣਾ ਲੋਕਧਾਤੁ. ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ ਨ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇਯੇਵ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਸੁ ਵਿਨਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇਸੁ ¶ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਥਵੀਕਮ੍ਪੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਧਾਤੁਕ੍ਖੋਭੇਨ, ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਯਾ, ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨੇਨ, ਸਮ੍ਬੋਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ, ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨਾਤਿ. ਤੇਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ – ‘‘ਅਟ੍ਠ ਖੋ ਇਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਗਤਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਵਣ੍ਣਨਾਕਾਲੇ ਵਕ੍ਖਾਮ. ਅਯਂ ਪਨ ਮਹਾਪਥਵੀ ਅਪਰੇਸੁਪਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ – ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੇ, ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੂਪਸਙ੍ਕਮਨੇ, ਪਂਸੁਕੂਲਗ੍ਗਹਣੇ, ਪਂਸੁਕੂਲਧੋਵਨੇ, ਕਾਲ਼ਕਾਰਾਮਸੁਤ੍ਤੇ, ਗੋਤਮਕਸੁਤ੍ਤੇ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਬੋਧਿਮਣ੍ਡੂਪਸਙ੍ਕਮਨੇਸੁ ਵੀਰਿਯਬਲੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਪਂਸੁਕੂਲਗ੍ਗਹਣੇ ¶ ਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸਦੀਪਪਰਿਵਾਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਦੀਪੇ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਭਗਵਤਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਵੇਗਾਭਿਹਤਾ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਪਂਸੁਕੂਲਧੋਵਨਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕੇਸੁ ਅਕਾਲਕਮ੍ਪਨੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਕਾਲ਼ਕਾਰਾਮਗੋਤਮਕਸੁਤ੍ਤੇਸੁ – ‘‘ਅਹਂ ਸਕ੍ਖੀ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਸਕ੍ਖਿਭਾਵੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਸੁ ਵਿਜਟੇਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇਸੁ ਸਾਧੁਕਾਰਦਾਨਵਸੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਏਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁਯੇਵ ਪਥਵੀ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ, ਅਥ ਖੋ ਤੀਸੁ ਸਙ੍ਗਹੇਸੁਪਿ ਮਹਾਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਇਮਂ ਦੀਪਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੋਤਿਵਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਦਿਵਸੇਪਿ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਕਲ੍ਯਾਣਿਯਵਿਹਾਰੇ ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਆਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਦਕਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਲੋਹਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਪਾਚੀਨਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਦੀਘਭਾਣਕਤ੍ਥੇਰਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਂ ਆਰਭਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਸਜ੍ਝਾਯਪਰਿਯੋਸਾਨੇਪਿ ਉਦਕਪਰਿਯਨ੍ਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪਥਵੀ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਯਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ ਅਨੇਕਸੋ;
ਮੇਦਨੀ ਸੁਤ੍ਤਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸ੍ਸ ¶ ਤਸ੍ਸੀਧ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੁ ਯੋਨਿਸੋਤਿ.
ਇਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ
ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
੨. ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ
ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ
੧੫੦. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਰਾਜਗਹੇਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਰਾਜਗਹੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਞ੍ਹਿ ਮਨ੍ਧਾਤੁਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਰਾਜਗਹਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਏਤ੍ਥ ਪਕਾਰੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਤੇਹਿ? ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਚ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਚ ਨਗਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਕਾਲੇ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ ਯਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇਸਂ ਵਸਨਵਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਪਰਿਦੀਪਨਮੇਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਠਾਨਗਮਨਨਿਸਜ੍ਜਸਯਨਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤੇਨ ਠਿਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿ ਚੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਹਿ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨੇਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਯਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਨਿਵਾਸਨਟ੍ਠਾਨਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ – ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨੇਤਿ ਰਾਜਗਹਸਮੀਪੇ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਹੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਜੀਵਤੀਤਿ ਜੀਵਕੋ, ਕੁਮਾਰੇਨ ਭਤੋਤਿ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਿਂ ਭਣੇ, ਏਤਂ ਕਾਕੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ? ਦਾਰਕੋ ਦੇਵਾਤਿ. ਜੀਵਤਿ ਭਣੇਤਿ? ਜੀਵਤਿ, ਦੇਵਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਧਾਤੀਨਂ ਦੇਥ ਪੋਸੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਤੀਤਿ ਜੀਵਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਕੁਮਾਰੇਨ ਪੋਸਾਪਿਤੋਤਿ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੂ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੨੮) ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਨ ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਮੇਵ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਪਿਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ.
ਅਯਂ ¶ ¶ ਪਨ ਜੀਵਕੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਦੋਸਾਭਿਸਨ੍ਨਂ ਕਾਯਂ ਵਿਰੇਚੇਤ੍ਵਾ ਸਿਵੇਯ੍ਯਕਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨੁਮੋਦਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਅਤਿਦੂਰੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਠਾਨਲੇਣਕੁਟਿਮਣ੍ਡਪਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧੇਨ ਤਮ੍ਬਪਟ੍ਟਵਣ੍ਣੇਨ ਪਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਚੀਵਰਭਤ੍ਤੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨੇ’’ਤਿ.
ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹੀਤਿ ਅਡ੍ਢਸਤੇਨ ਊਨੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ. ਰਾਜਾਤਿਆਦੀਸੁ ਰਾਜਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਮਹਾਜਨਂ ਰਞ੍ਜੇਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਰਾਜਾ. ਮਗਧਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਮਾਗਧੋ. ਅਜਾਤੋਯੇਵ ਰਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਮਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤੇ ਦੇਵਿਯਾ ਏਵਰੂਪੋ ਦੋਹਲ਼ੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ – ‘‘ਅਹੋ ¶ ਵਤਾਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦਕ੍ਖਿਣਬਾਹੁਲੋਹਿਤਂ ਪਿਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਸਾ ‘‘ਭਾਰਿਯੇ ਠਾਨੇ ਦੋਹਲ਼ੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਰੋਚੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕਥੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਕਿਸਾ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਰਾਜਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨ ਪਕਤਿਵਣ੍ਣੋ, ਕਿਂ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਾ ਪੁਚ੍ਛ, ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ’’. ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਕਥੇਨ੍ਤੀ ਕਸ੍ਸ ਕਥੇਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕਥਾਪੇਸਿ. ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ – ‘‘ਬਾਲੇ, ਕਿਂ ਏਤ੍ਥ ਤੁਯ੍ਹਂ ਭਾਰਿਯਸਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵੇਜ੍ਜਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸਤ੍ਥਕੇਨ ਬਾਹੁਂ ਫਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸਰਕੇਨ ਲੋਹਿਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਯੇਸਿ. ਨੇਮਿਤ੍ਤਕਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਏਸ ਗਬ੍ਭੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਰਾਜਾ ਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੁ. ਦੇਵੀ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਰ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਗਬ੍ਭਂ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਮਦ੍ਦਾਪੇਸਿ, ਗਬ੍ਭੋ ਨ ਪਤਤਿ. ਸਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਾਰੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਅਯਂ ¶ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤਵ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਧੀਤਾਤਿ ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦਾਰਕਂ ਏਵਮਕਾਸੀਤਿ ਮਹਾ ਅਗੁਣਰਾਸਿਪਿ ਨੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ‘‘ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਦਾਪਿ ਆਰਕ੍ਖਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਾਰਕਂ ਅਪਨਯਿਂਸੁ. ਅਥਾਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ¶ ਕੁਮਾਰਂ ਦੇਵਿਯਾ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਤੇਨ ਨਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓਪਰਜ੍ਜਮਦਾਸਿ.
ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਮਯੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਰਹੋਗਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾਤਿ, ਏਵਮਿਮੇ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਧੁਰਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਧੁਰਂ ਨੀਹਰਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਨਾ ਲਾਭੇਨ ਪਰਿਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਲਾਭਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਨਯੇਨ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਕੁਮਾਰਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਰਥਸਤੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਅਤਿਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋ, ਕੁਮਾਰ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ, ਏਤਰਹਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਕੁਮਾਰ, ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਹੋਹਿ, ਅਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਮਾਰਂ ਪਿਤੁਵਧੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ.
ਸੋ – ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਏਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਊਰੁਯਾ ਪੋਤ੍ਥਨਿਯਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਦਿਵਸ੍ਸ ਭੀਤੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕੀ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਮਚ੍ਚਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕੁਮਾਰੋ ਚ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚ, ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾਵਸੇਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ.
ਰਾਜਾ ਯੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤੇਸਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਯੇ ਨ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮਾ, ਤੇ ਉਚ੍ਚੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਮਾਰ, ਮਂ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਰਜ੍ਜੇਨਮ੍ਹਿ, ਦੇਵ, ਅਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਅਦਾਸਿ.
ਸੋ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਮਨੋਰਥੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਭੇਰਿਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਪੁਰਿਸੋ ¶ ਵਿਯ ਸੁਕਿਚ੍ਚਕਾਰਿਮ੍ਹੀਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਤੇ ਪਿਤਾ ਤਯਾ ਕਤਂ ਅਵਮਾਨਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਰਾਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀਤਿ? ਮੂਲਘਚ੍ਚਂ ਘਾਤੇਹੀਤਿ. ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਨ ਸਤ੍ਥਵਜ੍ਝੋਤਿ? ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਨਂ ਮਾਰੇਹੀਤਿ. ਸੋ ਪਿਤਰਂ ਤਾਪਨਗੇਹੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਸਿ, ਤਾਪਨਗੇਹਂ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ ਧੂਮਘਰਂ. ‘‘ਮਮ ਮਾਤਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਟ੍ਠੁਂ ਮਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਦੇਵੀ ਸੁਵਣ੍ਣਸਰਕੇ ਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇਨਾਦਾਯ ਪਵਿਸਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਤਿ. ਸੋ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਕਥਂ ਯਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤੁ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਮਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇਵੀ ਮੋਲ਼ਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮੋਲ਼ਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਮਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਸੁ ਭਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੁਕਾ ਆਰੁਯ੍ਹ ਪਵਿਸਤਿ. ਰਾਜਾ ਤੇਨ ਯਾਪੇਤਿ. ਪੁਨ ‘‘ਕਥਂ ਯਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਦੁਕਾ ਆਰੁਯ੍ਹ ਪਵਿਸਿਤੁਮ੍ਪਿ ਮਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇਵੀ ਗਨ੍ਧੋਦਕੇਨ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਂ ਚਤੁਮਧੁਰੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਂ ਲੇਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਤਿ. ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤੁ ਪਵੇਸਨਂ ਨਿਵਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਦੇਵੀ ਦ੍ਵਾਰਮੂਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰ, ਏਤਂ ਦਹਰਕਾਲੇ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨ ਅਦਾਸਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਪੋਸੇਸਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਦਾਨਿ ਤੇ ਪਚ੍ਛਿਮਦਸ੍ਸਨਂ, ਨਾਹਂ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਲਭਾਮਿ, ਸਚੇ ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਖਮਥ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ.
ਤਤੋ ¶ ਪਟ੍ਠਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਆਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਰਾਜਾ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਯਾਪੇਤਿ. ਅਤਿਵਿਯ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵਿਰੋਚਤਿ. ਸੋ – ‘‘ਕਥਂ, ਮੇ ਭਣੇ, ਪਿਤਾ ਯਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਙ੍ਕਮੇਨ, ਦੇਵ, ਯਾਪੇਤਿ; ਅਤਿਵਿਯ ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵਿਰੋਚਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘ਚਙ੍ਕਮਂ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਹਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁ ਪਾਦੇ ਖੁਰੇਨ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਲੋਣਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਖਦਿਰਙ੍ਗਾਰੇਹਿ ਵੀਤਚ੍ਚਿਤੇਹਿ ਪਚਥਾ’’ਤਿ ਨ੍ਹਾਪਿਤੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਨੂਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕੇਨਚਿ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮੇ ਮਮ ਮਸ੍ਸੁਕਰਣਤ੍ਥਾਯਾਗਤਾ’’ਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ‘ਕਸ੍ਮਾ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’ਤਿ ਚ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤਂ ਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਮਨਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘ਨਿਸੀਦ, ਦੇਵਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਦੇਵ, ਮਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਂ ਕਰੋਮ, ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਥ, ਨਯਿਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨ ਗੋਪ੍ਫਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਖੁਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਤਲਾਨਿ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਲੋਣਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਖਦਿਰਙ੍ਗਾਰੇਹਿ ਵੀਤਚ੍ਚਿਤੇਹਿ ਪਚਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਸਉਪਾਹਨੋ ਅਗਮਾਸਿ, ਨਿਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਕਟਸਾਰਕਞ੍ਚ ਅਧੋਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਅਕ੍ਕਮਿ, ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਬਲਵਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸੋ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਹੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਹੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਖਿਤ੍ਤਮਾਲਾ ਵਿਯ ਮਿਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਦੇਵਲੋਕੇ ਵੇਸ੍ਸਵਣਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਕੋ ਜਨਵਸਭੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਭਾਵਞ੍ਚ ਪਿਤੁਮਤਭਾਵਞ੍ਚ ਨਿਵੇਦੇਤੁਂ ਦ੍ਵੇ ਲੇਖਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਆਗਤਾ. ਅਮਚ੍ਚਾ – ‘‘ਪਠਮਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਲੇਖਂ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸੁਂ. ਰਞ੍ਞੋ ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ¶ ¶ ਖੋਭੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਿਤੁਗੁਣਮਞ੍ਞਾਸਿ – ‘‘ਮਯਿ ਜਾਤੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁ ਏਵਮੇਵ ਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸੋ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਭਣੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਥ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਇਤਰਂ ਲੇਖਂ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਯਿਂਸੁ.
ਸੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨੋ ਮਾਤੁਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਹੋਸਿ ਨੁ, ਖੋ, ਅਮ੍ਮ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁ ਮਯਿ ਜਾਤੇ ਸਿਨੇਹੋ’’ਤਿ? ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਬਾਲਪੁਤ੍ਤ, ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਤਵ ਦਹਰਕਾਲੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਪੀਲ਼ਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਅਥ ਤਂ ਰੋਦਮਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਵ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਪਿਤਾ ਤੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਮੁਖੇ ਠਪੇਸਿ. ਪੀਲ਼ਕਾ ਮੁਖੇਯੇਵ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਖੋ ਪਿਤਾ ਤਵ ਸਿਨੇਹੇਨ ਤਂ ਲੋਹਿਤਮਿਸ੍ਸਕਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਅਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾਵ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਤੇ ਪਿਤੁ ਸਿਨੇਹੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿ.
ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਪਿ ¶ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਪੁਰਿਸੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਣਾਪੇਹਿ, ਯੇ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪੁਰਿਸੇ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਯਨ੍ਤੇਨ ਸਿਲਂ ਪਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਹਤ੍ਥਿਂ ਮੁਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪਰਿਹੀਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਅਲਭਮਾਨੋ ਤੇਹਿ ਜਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਸੁ ਪਰਿਸਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਉਣ੍ਹਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖੇਨ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਵਮਾਸੇ ਗਿਲਾਨਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਜਾਤੋ – ‘‘ਕੁਹਿਂ ਏਤਰਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਞ੍ਚਕੇਨ ਮਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਥਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਯਮਾਨੋ ਭਗਵਤੋ ¶ ਦਸ੍ਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਜੇਤਵਨੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਮੀਪੇਯੇਵ ਦ੍ਵੇਧਾ ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾਨਯੋ ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤੋ. ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਜਾਤੋਯੇਵ ਰਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਮਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ.
ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਵਿਦੇਹਰਞ੍ਞੋ. ਵੇਦੇਹੀਤਿ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਵੇਦੇਹਿਕਾ ਗਹਪਤਾਨੀ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੬), ਅਯ੍ਯੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਵੇਦੇਹਮੁਨੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪). ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਵਿਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵੇਦੋ, ਞਾਣਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵੇਦੇਨ ਈਹਤਿ ਘਟਤਿ ਵਾਯਮਤੀਤਿ ਵੇਦੇਹੀ. ਵੇਦੇਹਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤੋ.
ਤਦਹੂਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਹੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਵਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪੋਸਥੋ, ਉਪਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਅਨਸਨੇਨ ਵਾ ਉਪੇਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ – ‘‘ਆਯਾਮਾਵੁਸੋ, ਕਪ੍ਪਿਨ, ਉਪੋਸਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਉਪੋਸਥੋ. ‘‘ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਖੋ, ਵਿਸਾਖੇ, ਉਪੋਸਥੋ ਉਪਵੁਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੪੩) ਸੀਲਂ. ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵੇ ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੁ, ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸੁਪੋਸਥੋ ਸਦਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੭੯) ਉਪਵਾਸੋ. ‘‘ਉਪੋਸਥੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੬) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ¶ . ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕਾ ਆਵਾਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੧੮੧) ਉਪਵਸਿਤਬ੍ਬਦਿਵਸੋ. ਇਧਾਪਿ ਸੋਯੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਅਟ੍ਠਮੀ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ਪਨ੍ਨਰਸੀਭੇਦੇਨ ਤਿਵਿਧੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਸਦ੍ਵਯਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਪਨ੍ਨਰਸੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਉਪਵਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪੋਸਥੋ’’ਤਿ.
ਕੋਮੁਦਿਯਾਤਿ ਕੁਮੁਦਵਤਿਯਾ. ਤਦਾ ਕਿਰ ਕੁਮੁਦਾਨਿ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਕੋਮੁਦੀ. ਚਾਤੁਮਾਸਿਨਿਯਾਤਿ ਚਾਤੁਮਾਸਿਯਾ, ਸਾ ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਾਤਿ ਚਾਤੁਮਾਸੀ. ਇਧ ਪਨ ਚਾਤੁਮਾਸਿਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਾਸਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ¶ ਉਤੁਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਸਂਵਚ੍ਛਰਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਪੁਣ੍ਣਾ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਾਤਿ ਪੁਣ੍ਣਾ. ਮਾ ਇਤਿ ਚਨ੍ਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਏਤ੍ਥ ਪੁਣ੍ਣੋਤਿ ਪੁਣ੍ਣਮਾ. ਏਵਂ ਪੁਣ੍ਣਾਯ ਪੁਣ੍ਣਮਾਯਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਪਰਿਵੁਤੋਤਿ ਏਵਰੂਪਾਯ ਰਜਤਘਟਵਿਨਿਗ੍ਗਤਾਹਿ ਖੀਰਧਾਰਾਹਿ ਧੋਵਿਯਮਾਨਦਿਸਾਭਾਗਾਯ ਵਿਯ, ਰਜਤਵਿਮਾਨਵਿਚ੍ਚੁਤੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਾਵਲ਼ਿਸੁਮਨਕੁਸੁਮਦਾਮਸੇਤਦੁਕੂਲਕੁਮੁਦਵਿਸਰੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਾਯ ਵਿਯ ਚ, ਚਤੁਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਪ੍ਪਭਾਸਮੁਦਯੋਭਾਸਿਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਰਾਜਾਮਚ੍ਚੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਵਰਗਤੋਤਿ ਪਾਸਾਦਵਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿਗਤੋ. ਮਹਾਰਹੇ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਕਞ੍ਚਨਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ? ਨਿਦ੍ਦਾਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਰਾਜਾ ਪਿਤਰਿ ਉਪਕ੍ਕਨ੍ਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ – ‘‘ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਮੀਲਿਤਮਤ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਅਕ੍ਖੀਸੁ ਸਤ੍ਤਿਸਤਅਬ੍ਭਾਹਤੋ ਵਿਯ ਕਨ੍ਦਮਾਨੋਯੇਵ ਪਬੁਜ੍ਝਿ. ਕਿਮੇਤਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ, ਨ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਮਨਾਪਾ ਨਿਦ੍ਦਾ, ਇਤਿ ਨਿਦ੍ਦਾਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ. ਅਪਿ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਨਗਰਂ ਸਿਤ੍ਤਸਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਵਾਲੁਕਂ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਕੁਸੁਮਲਾਜਪੁਣ੍ਣਘਟਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਧਜਪਟਾਕਵਿਚਿਤ੍ਰਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਦੀਪਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਸਬ੍ਬਦਿਸਾਭਾਗਂ ਵੀਥਿਸਭਾਗੇਨ ਰਚ੍ਛਾਸਭਾਗੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੀਲ਼ਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੇਨ ਮਹਾਜਨੇਨ ਸਮਾਕਿਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸਤਾਯਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾਪਿ – ‘‘ਰਾਜਕੁਲਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸਦਾਪਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੇਵ, ਨਿਦ੍ਦਾਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂਯੇਵ ਪਨੇਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ.
ਉਦਾਨਂ ¶ ¶ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਉਦਾਹਾਰਂ ਉਦਾਹਰਿ, ਯਥਾ ਹਿ ਯਂ ਤੇਲਂ ਮਾਨਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਅਵਸੇਕੋਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਜਲਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਓਘੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਯਂ ਪੀਤਿਵਚਨਂ ਹਦਯਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਧਿਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਅਸਣ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਤਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਰੂਪਂ ਪੀਤਿਮਯਂ ਵਚਨਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੋਸਿਨਾਤਿ ਦੋਸਾਪਗਤਾ, ਅਬ੍ਭਾ, ਮਹਿਕਾ, ਧੂਮੋ, ਰਜੋ, ਰਾਹੂਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਰਹਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਮਣੀਯਾਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਥੋਮਨਵਚਨਾਨਿ. ਸਾ ਹਿ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਮਨਂ ਰਮਯਤੀਤਿ ਰਮਣੀਯਾ. ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯ ਚਨ੍ਦਪ੍ਪਭਾਯ ਓਭਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸੁਰੂਪਾਤਿ ਅਭਿਰੂਪਾ. ਦਸ੍ਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੀਤਿ ਪਾਸਾਦਿਕਾ. ਦਿਵਸਮਾਸਾਦੀਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਲਕ੍ਖਞ੍ਞਾ.
ਕਂ ਨੁ ਖ੍ਵਜ੍ਜਾਤਿ ਕਂ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ. ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾਤਿ ਸਮਿਤਪਾਪਤਾਯ ਸਮਣਂ. ਬਾਹਿਤਪਾਪਤਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ. ਯਂ ਨੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋਤਿ ਵਚਨਬ੍ਯਤ੍ਤਯੋ ਏਸ, ਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਵਸੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸੀਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਰਾਜਾ ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਵਚਨੇਨ ਓਭਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਕਸ੍ਸ ਅਕਾਸੀਤਿ? ਜੀਵਕਸ੍ਸ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ? ਭਗਵਤੋ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਯਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ? ਆਮ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਹਾਪਰਾਧਤਾਯ.
ਤੇਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤਾ ਮਾਰਿਤੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚ ਤਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਗਵਤੋ ਬਹੁਂ ਅਨਤ੍ਥਮਕਾਸਿ, ਇਤਿ ਮਹਾਪਰਾਧੋ ਏਸ, ਤਾਯ ਮਹਾਪਰਾਧਤਾਯ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਜੀਵਕੋ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਛਾਯਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਓਭਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਕਿਂ ਜੀਵਕੋ ਪਨ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਂ ਓਭਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਆਮ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ? ਵਿਕ੍ਖੇਪਪਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਂ.
ਤਸ੍ਸਞ੍ਹਿ ਪਰਿਸਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਬਹੂ ¶ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਤੇ ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਾਨਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨੇਨ ਸਯਮ੍ਪਿ ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਾਵ. ਤੇ ਮਯਿ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣਕਥਂ ¶ ਆਰਦ੍ਧੇ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਟ੍ਠਾਯੁਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਗੁਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਮੇ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਕਥਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਰਾਜਾ ਪਨ ਇਮੇਸਂ ਕੁਲੂਪਕੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾਸਾਰਤਾਯ ਤੇਸਂ ਗੁਣਕਥਾਯ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਿਕ੍ਖੇਪਂ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਵ ਵਿਕ੍ਖੇਪਪਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਂ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਤੇਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਦੇਹਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਥੋਮੇਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ, ਯਸ੍ਸ ਚੇਸ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸੀਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਕੁਲੂਪਕੋ ਸਮਣੋ ਰਾਜਕੁਲੂਪਕੋ ਹੋਤਿ, ਭਦ੍ਦਂ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ.
੧੫੧-੧੫੨. ਤੇ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਸਮਣਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਾਨਂ ਵਣ੍ਣਂ ਕਥੇਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾਮਚ੍ਚੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੂਰਣੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਏਕੂਨਦਾਸਸਤਂ ਪੂਰਯਮਾਨੋ ਜਾਤੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਪੂਰਣੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਮਙ੍ਗਲਦਾਸਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਕਤਂ ਵਾ ਨ ਕਤਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਮਹਂ ਏਤ੍ਥ ਵਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਲਾਯਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਚੋਰਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਸੋ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਤਰੂਪੇਨੇਵ ਏਕਂ ਗਾਮਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਅਰਹਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਪੂਵਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਸੋ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਟਕਂ ਅਨਿਵਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾਟਕਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਨਿਵਾਸੇਸਿ, ਤਦੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਞ੍ਞੇਪੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ – ‘‘ਪੂਰਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿ.
ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਙ੍ਘੀ. ਸ੍ਵੇਵ ਗਣੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣੀ. ਆਚਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਨਵਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਗਣਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਗਣਾਚਰਿਯੋ. ਞਾਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ. ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ¶ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ. ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਵਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਨ ਨਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮੁਗ੍ਗਤੋ ਯਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਯਸਸ੍ਸੀ. ਤਿਤ੍ਥਕਰੋਤਿ ਲਦ੍ਧਿਕਰੋ. ਸਾਧੁਸਮ੍ਮਤੋਤਿ ਅਯਂ ਸਾਧੁ, ਸੁਨ੍ਦਰੋ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤੋ. ਬਹੁਜਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਬਹੂ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੂ. ਚਿਰਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਥਾ ਓਕਪ੍ਪਨੀਯਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ. ਅਦ੍ਧਗਤੋਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਤੋ, ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਰਾਜਪਰਿਵਟ੍ਟੇ ਅਤੀਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਇਦਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ – ‘‘ਦਹਰਸ੍ਸ ਕਥਾ ਓਕਪ੍ਪਨੀਯਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਤੁਣ੍ਹੀ ¶ ਅਹੋਸੀਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਮਧੁਰਰਸਂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ ਕਾਜਰਪਕ੍ਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਯ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਂ ਤਿਲਕ੍ਖਣਬ੍ਭਾਹਤਂ ਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੂਰਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨਾਪਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਇਦਾਨਿ ਗੁਣਕਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਪਨ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਏਤਂ ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗੀਵਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ‘ਯੋ ਯੋ ਕਥੇਸਿ, ਤਂ ਤਂ ਰਾਜਾ ਏਵਂ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਭੀਤੋ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਮਨਾਪਮ੍ਪਿ ਤਂ ਕਥਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਏਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਞ੍ਞੋ – ‘‘ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮਕ੍ਖਲੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਗੋਸਾਲਾਯ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਗੋਸਾਲੋਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਨਾਮਂ. ਤਂ ਕਿਰ ਸਕਦ੍ਦਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਤੇਲਘਟਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ – ‘‘ਤਾਤ, ਮਾ ਖਲੀ’’ਤਿ ਸਾਮਿਕੋ ਆਹ. ਸੋ ਪਮਾਦੇਨ ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਭਯੇਨ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ. ਸਾਮਿਕੋ ਉਪਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਦੁਸ੍ਸਕਣ੍ਣੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ਸਾਟਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਚੇਲਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿ. ਸੇਸਂ ਪੂਰਣਸਦਿਸਮੇਵ.
੧੫੩. ਅਜਿਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ. ਇਤਿ ਨਾਮਦ੍ਵਯਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਜਿਤੋ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਕੇਸੇਹਿ ਕਤਕਮ੍ਬਲੋ. ਤਤੋ ਪਟਿਕਿਟ੍ਠਤਰਂ ਵਤ੍ਥਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਤਨ੍ਤਾਵੁਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ, ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ ਤੇਸਂ ਪਟਿਕਿਟ੍ਠੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਤੇ ਸੀਤੋ, ਉਣ੍ਹੇ ਉਣ੍ਹੋ, ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੩੮).
੧੫੪. ਪਕੁਧੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਇਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕੁਧੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੀਤੁਦਕਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਏਸ, ਵਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਵਾ ਕਞ੍ਜਿਯਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਤਿ, ਨਦਿਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗੋਦਕਂ ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ – ‘‘ਸੀਲਂ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਲਿਕਥੂਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਨਿਸ੍ਸਿਰੀਕਲਦ੍ਧਿਕੋ ਏਸ.
੧੫੫. ਸਞ੍ਚਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਬੇਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਬੇਲਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ.
੧੫੬. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਣ੍ਠਨਕਿਲੇਸੋ ਪਲਿਬਨ੍ਧਨਕਿਲੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਲੇਸਗਣ੍ਠਰਹਿਤਾ ਮਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਵਾਦਿਤਾਯ ਲਦ੍ਧਨਾਮਵਸੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ. ਨਾਟਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ.
ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਜੀਵਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ
੧੫੭. ਅਥ ¶ ਖੋ ਰਾਜਾਤਿ ਰਾਜਾ ਕਿਰ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨ ਸੋਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਸੋ ਏਵ ¶ ਕਥੇਸਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨਮ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ, ਏਸ ਨਾਗਵਸਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਸੁਪਣ੍ਣੋ ਵਿਯ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ, ਅਨਤ੍ਥੋ ਵਤ ਮੇ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਜੀਵਕੋ ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਉਪਸਨ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਨ ਏਸ ਮਯਿ ਅਕਥੇਨ੍ਤੇ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਖੋ ਪਨ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੇ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸੇਵ ਪਾਦੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਯਂ ਮਨ੍ਤੇਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਤੁਣ੍ਹੀਤਿ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ. ਇਮੇਸਂ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਸਮਣਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਮੁਖਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ ¶ . ਕਿਂ ਯਥਾ ਏਤੇਸਂ, ਏਵਂ ਤਵ ਕੁਲੂਪਕਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ਦਲਿਦ੍ਦੋ, ਨ ਤੇ ਮਮ ਪਿਤਰਾ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ.
ਤਤੋ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਮਂ ਕੁਲੂਪਕਸਮਣਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਕਥਾਪੇਤਿ, ਨ ਦਾਨਿ ਮੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਲੋ, ਯਥਾ ਖੋ ਪਨਿਮੇ ਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਸਮਣਾਨਂ ਗੁਣਂ ਕਥਯਿਂਸੁ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਂ ਸਤ੍ਥੁਗੁਣੇ ਕਥੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਤੋ ਵਿਹਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਸਿਰਸਿ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਮਂ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ‘ਅਯਂ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਸਮਣਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤੀ’ਤਿ, ਮਮ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਹਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਓਕ੍ਕਮਨੇ, ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨੇ, ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੇ, ਸਮ੍ਬੋਧਿਯਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇ ਚ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ, ਏਵਂ ਦੇਵੋਰੋਹਣਂ, ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਗੁਣੇ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਣ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਵ, ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਲ੍ਯਾਣੋਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਥੁਤਿਘੋਸੋ ਵਾ. ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋਤਿ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਤੋ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ…ਪੇ… ਭਗਵਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ – ਸੋ ਭਗਵਾ ਇਤਿਪਿ ਅਰਹਂ ਇਤਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ…ਪੇ… ਇਤਿਪਿ ਭਗਵਾਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰੀਨਂ, ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ¶ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਾਤਿਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਚੇਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨੀਤਿ ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.
ਜੀਵਕੋ ਪਨ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਏਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ…ਪੇ… ਏਵਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤਂ, ਦੇਵੋ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੁ, ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਦੇਵਸ੍ਸ ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸੀਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਂ ਦੇਵੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੂਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਞ੍ਹਿ ਸਤੇਨਪਿ ਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਪੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਥਾਮੋ ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਰਞ੍ਞੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਇਮਾਯ ਖੋ ਪਨ ਵੇਲਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤੋ ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਖਿਪ੍ਪਂ ਯਾਨਾਨਿ ਯੋਜੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਜੀਵਕਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਜੀਵਕ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਾਨਿ ਕਪ੍ਪਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ.
੧੫੮. ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਗਚ੍ਛ, ਸਮ੍ਮ ਜੀਵਕਾਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਾਨੀਤਿ ਅਨੇਕੇਸੁ ਅਸ੍ਸਰਥਾਦੀਸੁ ਯਾਨੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ; ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਤ੍ਤਮਯਾਨੇਨੇਵ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਸ੍ਸਯਾਨਰਥਯਾਨਾਨਿ ਸਸਦ੍ਦਾਨਿ, ਦੂਰਤੋਵ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦੋ ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਸ੍ਸ ਪਦਾਨੁਪਦਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਸਦ੍ਦਂ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਪਨ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇਹੇਵ ਯਾਨੇਹਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਾਨੀਤਿ ਆਹ.
ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਨਿਕਾਸਤਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਕਰੇਣੁਸਤਾਨਿ. ਕਪ੍ਪਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਆਰੋਹਣਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਆਰੋਹਣੀਯਨ੍ਤਿ ਆਰੋਹਣਯੋਗ੍ਗਂ, ਓਪਗੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਪਨੇਸ ਰਞ੍ਞਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ ਅਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਣ੍ਡਿਤਤਾਯ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ਰਾਜਾ ਇਮਾਯ ਵੇਲਾਯ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵਦਤਿ, ਰਾਜਾਨੋ ਚ ਨਾਮ ਬਹੁਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਸਚੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਮਮ੍ਪਿ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ – ‘‘ਜੀਵਕੋ ਰਾਜਾ ਮੇ ਕਥਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਕਾਲੇਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਥਾ ਵਤ੍ਤਤੀ’ਤਿ ਕਾਲਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨੇਵ ਮਯ੍ਹਂ, ਨ ਭਗਵਤੋ, ਗਰਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ; ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ¶ ¶ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਭਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ‘ਸੁਖਂ ਇਤ੍ਥਿਪਰਿਵੁਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥਿਨਿਕਾਸਤਾਨਿ ਕਪ੍ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਪੁਰਿਸਵੇਸਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਸਿਤੋਮਰਹਤ੍ਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਪਰਿਵਾਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ¶ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਨਾਮ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਹਨ੍ਦਾਹਂ, ਮਹਾਜਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਮਿ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਕਸ੍ਸਚਿਦੇਵ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਰਾਜਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਭਵਾਨੁਰੂਪੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ.
ਤਤੋ ਮਹਾਜਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਾਜਾ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕੀਦਿਸੀ ਵਤ ਭੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਨੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੀਲ਼ਾਯ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਗਮਨਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਮਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਜੀਵਕੋਪਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ – ‘‘ਕਪ੍ਪਿਤਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਦੇਵ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਾਨਿ, ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸੀਤਿ ਉਪਚਾਰਵਚਨਮੇਤਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਯਂ ਤਯਾ ਆਣਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਯਸ੍ਸ ਗਮਨਸ੍ਸ ਵਾ ਅਗਮਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਤਦੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ.
੧੫੯. ਪਚ੍ਚੇਕਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋਤਿ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯਾ ਏਕੇਕਂ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਧਾਰਿਯਮਾਨਾਸੂਤਿ ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਸੁ ਧਾਰਿਯਮਾਨਾਸੁ. ਮਹਚ੍ਚ ਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨਾਤਿ ਮਹਤਾ ਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ. ਮਹਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਮਹਤਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਰਿਯਾਯੋ ਏਸ. ਰਾਜਾਨੁਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿ. ਕਾ ਪਨਸ੍ਸ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿ? ਤਿਯੋਜਨਸਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਿਰੀ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਸੁਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਾ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਠਮਤਰਂ ਸਂਵਿਦਹਨੇ ਅਸਤਿਪਿ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਪਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਪੁਰਿਸਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਵੇਠਨਾਨਿ ਅਂਸੇ ਆਸਤ੍ਤਖਗ੍ਗਾਨਿ ਮਣਿਦਣ੍ਡਤੋਮਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.
ਅਪਰਾਪਿ ਸੋਲ਼ਸਸਹਸ੍ਸਖਤ੍ਤਿਯਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਰਾਜਾਨਂ ਪਰਿਵਾਰੇਸੁਂ. ਤਾਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਖੁਜ੍ਜਵਾਮਨਕਕਿਰਾਤਾਦਯੋ. ਤਾਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਪਾਲਕਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕਪੁਰਿਸਾ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵਿਚਿਤ੍ਰਵੇਸਵਿਲਾਸਿਨੋ ਸਟ੍ਠਿਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵਿਵਿਧਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਆਵੁਧਹਤ੍ਥਾ ¶ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰਤਰੁਣਾ ਵਿਯ ਨਵੁਤਿਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਰਟ੍ਠਿਯਪੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਸਤਗ੍ਘਨਿਕਾਨਿ ¶ ¶ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਗ੍ਘਨਿਕਾਨਿ ਏਕਂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਨ੍ਹਾਤਾ ਸੁਵਿਲਿਤ੍ਤਾ ਕਞ੍ਚਨਮਾਲਾਦਿਨਾਨਾਭਰਣਸੋਭਿਤਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਜਯਸਦ੍ਦਂ ਘੋਸਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਾਨਿ ਤੂਰਿਯਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਧਨੁਪਨ੍ਤਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਹਤ੍ਥਿਘਟਾ. ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਗੀਵਾਯ ਗੀਵਂ ਪਹਰਮਾਨਾ ਅਸ੍ਸਪਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਥਾ. ਰਥਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਬਾਹਾਯ ਬਾਹਂ ਪਹਰਯਮਾਨਾ ਯੋਧਾ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਾਯ ਆਭਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਰੋਚਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਸੇਨਿਯੋ. ਇਤਿ ਯਥਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਰਾਜਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਏਵਂ ਜੀਵਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪਰਿਸਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਵਿਦੂਰੇਨੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ – ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਹੋਤਿ, ਪਠਮਤਰ ਰਞ੍ਞੋ ਜੀਵਿਤਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਉਕ੍ਕਾਨਂ ਪਨ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਸਤਾਨਿ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਵਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਰੂਪਿਂ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਮਹਚ੍ਚਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ ਯੇਨ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨਂ, ਤੇਨ ਪਾਯਾਸੀ’’ਤਿ.
ਅਹੁਦੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਂ, ਞਾਣਭਯਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਭਯਂ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਭਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਭਯਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਭਯਂ ਭਯਾਨਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਂ ਨਾਮ. ‘‘ਤੇਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਯਂ ਸਂਵੇਗਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੭੮) ਏਵਮਾਗਤਂ ਞਾਣਭਯਂ ਨਾਮ. ‘‘ਏਤਂ ਨੂਨ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੯) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭਯਂ ਨਾਮ.
‘‘ਭੀਰੁਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੂਰਂ;
ਭਯਾ ਹਿ ਸਨ੍ਤੋ, ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੩);
ਇਦਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਭਯਂ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ ਇਧ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਂ, ਅਹੁ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਛਮ੍ਭਿਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ. ਸਕਲਸਰੀਰਚਲਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਮਹਂਸੋਤਿ ਲੋਮਹਂਸਨਂ, ਉਦ੍ਧਂ ਠਿਤਲੋਮਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਲੋਮਹਂਸੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦੀਸੁ ਪੀਤਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਪੀਤਿਯਾਪਿ ਹੋਤਿ ¶ . ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰਪਿਸਾਚਾਦਿਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਭਯੇਨਾਪਿ. ਇਧ ਭਯਲੋਮਹਂਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਭੀਤੋਤਿ? ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਨਾਤਿ ਏਕੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਗਹੇ ਕਿਰ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਾਨਿ, ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਖੁਦ੍ਦਕਦ੍ਵਾਰਾਨਿ. ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਪਾਕਾਰਸ੍ਸ ਚ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪਾਚੀਨਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਚ੍ਛਾਯਾਯ ਪਾਵਿਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟੇਨ ਚਨ੍ਦੋ ¶ ਛਾਦਿਤੋ, ਪਬ੍ਬਤਚ੍ਛਾਯਾਯ ਚ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛਾਯਾਯ ਚ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਅਹੋਸੀਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਾਰਣਂ. ਤਦਾ ਹਿ ਉਕ੍ਕਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ.
ਅਯਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਕੇ ਆਸਙ੍ਕਾਯ ਭੀਤੋ. ਜੀਵਕੋ ਕਿਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇਯੇਵ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਕਾਮੋ ਭਗਵਾ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇਨੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਾ ਤੂਰਿਯਸਦ੍ਦਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਤੂਰਿਯਾਨਿ ਕੇਵਲਂ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਾਚਮ੍ਪਿ ਉਚ੍ਚਂ ਅਨਿਚ੍ਛਾਰਯਮਾਨਾ ਅਚ੍ਛਰਾਸਞ੍ਞਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਮ੍ਬਵਨੇਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦੋਪਿ ਨ ਸੁਯ੍ਯਤਿ. ਰਾਜਾਨੋ ਚ ਨਾਮ ਸਦ੍ਦਾਭਿਰਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਜੀਵਕੇਪਿ ਆਸਙ੍ਕਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ‘‘ਅਯਂ ਜੀਵਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਅਭੂਤਂ ਮਞ੍ਞੇ, ਏਸ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਨਗਰਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਬਲਕਾਯਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਛਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤੁਕਾਮੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਬਲਂ ਧਾਰੇਤਿ. ਮਮ ਚ ਅਵਿਦੂਰੇਨੇਵ ¶ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚ ਮੇ ਆਵੁਧਹਤ੍ਥੋ ਏਕਪੁਰਿਸੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਅਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਭਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਅਭੀਤੋ ਵਿਯ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੀਤਭਾਵਂ ਤਸ੍ਸ ਆਵਿ ਅਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ…ਪੇ… ਨ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਵਯਸ੍ਸਾਭਿਲਾਪੋ ਏਸ, ਕਚ੍ਚਿ ਮਂ ਵਯਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਪਲਮ੍ਭੇਸੀਤਿ ਯਂ ਨਤ੍ਥਿ ਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਚ੍ਚਿ ਮਂ ਨ ਵਿਪ੍ਪਲਮ੍ਭਯਸਿ. ਨਿਗ੍ਘੋਸੋਤਿ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਨਿਗ੍ਘੋਸੋ.
ਮਾ ਭਾਯਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਜੀਵਕੋ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਨਾਯਂ ਪਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤੀ’ਤਿ; ਸਚੇ ਖੋ ਪਨ ਨਂ ਨ ਅਸ੍ਸਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਂ ਦੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਅਭਿਮੁਖੋ ਕਮ ਗਚ੍ਛ, ਪਵਿਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਦਲ਼੍ਹਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਤਰਮਾਨੋਵ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਹ. ਏਤੇ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਦੀਪਾ ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰਬਲਂ ਨਾਮ ਨ ਦੀਪੇ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਤੇ ਚ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਦੀਪਾ ਜਲਨ੍ਤਿ. ਏਤਾਯ ਦੀਪਸਞ੍ਞਾਯ ਯਾਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਵਦਤਿ.
ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਪੁਚ੍ਛਾਵਣ੍ਣਨਾ
੧੬੦. ਨਾਗਸ੍ਸ ਭੂਮੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਭਿਰੂਲ਼੍ਹੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਅਯਂ ਨਾਗਸ੍ਸ ਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਨਾਗਾ ਪਚ੍ਚੋਰੋਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਹਤ੍ਥਿਤੋ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ. ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਮਕਾਲਮੇਵ ¶ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਤੇਜੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਰੀਰਂ ਫਰਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਾਵਦੇਵ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ, ਸਾਟਕਾ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਉਜੁਕਂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਜੀਵਕਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਵਿਯ ‘‘ਇਦਂ ਤੇ ਸਮ੍ਮ ਜੀਵਕ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਾਰਿਤਂ ਇਦਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ¶ ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਯੇਨ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਕਹਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ. ਏਕੇ ਤਾਵ ‘‘ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਿਰ ਦਹਰਕਾਲੇ ਪਿਤਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਮ੍ਮ ਭਗਵਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਪਿਤੁਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਮਾਰੇ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਧਨਪਾਲਂ ਮੁਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਰਾਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਂ ਨ ਉਪਗਤਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਅਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ, ਭਗਵਾ ਹਿ ਆਕਿਣ੍ਣਵਰਲਕ੍ਖਣੋ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾਹਿ ਰਸ੍ਮੀਹਿ ਸਕਲਂ ਆਰਾਮਂ ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਾਰਾਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਵਿਯ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਕੋ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਲੀਲਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਪਕਤਿ ਹੇਸਾ ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ, ਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਜੀਵਕੋ ਪਨ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਪਥਵਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕੁਹਿਂ ਪਥਵੀਤਿ, ਨਭਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਕੁਹਿਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਤਿ, ਸਿਨੇਰੁਮੂਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ¶ ਕੁਹਿਂ ਸਿਨੇਰੂਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਵਿਯ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਕੁਹਿਂ ਭਗਵਾ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਹਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ.
੧੬੧. ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਤੋ, ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਂਘਂ ਵਾ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟਯਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਾਤੁਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਤੋ ਯਤੋ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਤਤੋ ਤਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਪਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ¶ ਨਾਟਕਪਰਿਵਾਰਂ ਭਗਵਤੋ ਅਭਿਮੁਖੇ ਠਿਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਵਾ ਰਾਜਪਰਿਸਂ ਵਾ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਨ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ.
ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਉਪਸਮੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਪਙ੍ਕਤਾਯ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਰਹਦਮਿਵ ਉਪਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਯਿਕੇਨ ਚ ਵਾਚਸਿਕੇਨ ¶ ਚ ਮਾਨਸਿਕੇਨ ਚ ਸੀਲੂਪਸਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਉਪਸਮੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਨਯਿਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਸ ਏਵਮਾਹ. ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ. ਦੁਲ੍ਲਭਞ੍ਹਿ ਲਦ੍ਧਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਿਯਾਨਂ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਨਾਮ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਕਤਿਯੇਵ. ਇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋ ਏਸ ਏਵਮਾਹ.
ਅਪਿ ਚ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਸਙ੍ਕਾਯ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਪੇਸ ਏਵਮਾਹ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਦਹਰੋ. ਅਯ੍ਯਕੋ ਮੇ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਪਿਤਰਾ ਤੇ ਘਾਤਿਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਿਤਰਂ ਘਾਤੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਸਙ੍ਕਾਯ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਪੇਸ ਏਵਮਾਹ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਏਸ ਏਵਮਾਹ. ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਘਾਤੇਸ੍ਸਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵਂਸੇ ਪਿਤੁਵਧੋ ਪਞ੍ਚਪਰਿਵਟ੍ਟੇ ਗਤੋ. ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਘਾਤੇਸਿ, ਉਦਯੋ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ¶ . ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਮੁਣ੍ਡਿਕੋ ਨਾਮ ਉਦਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਮਹਾਮੁਣ੍ਡਿਕਂ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਗਦਾਸੋ ਨਾਮ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ. ਨਾਗਦਾਸਂ ਪਨ – ‘‘ਵਂਸਚ੍ਛੇਦਕਰਾਜਾਨੋ ਇਮੇ, ਕਿਂ ਇਮੇਹੀ’’ਤਿ ਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ਕੁਪਿਤਾ ਘਾਤੇਸੁਂ.
ਅਗਮਾ ਖੋ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ? ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਰਞ੍ਞੋ ਵਚੀਭੇਦੇ ਅਕਤੇਯੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਰਵੋ ਠਿਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ¶ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ, ਨ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਮਯਿ ਅਨਾਲਪਨ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰੋਮਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਞ੍ਞੋ ਵਚਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ‘‘ਅਗਮਾ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾਪੇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਨਾਮ ਉਨ੍ਨਮੇ ਵੁਟ੍ਠਂ ਉਦਕਂ ਯੇਨ ਨਿਨ੍ਨਂ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਪੇਮਂ ਤੇਨ ਗਤੋਤਿ.
ਅਥ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ, ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਭਗਵਤੋ ਅਪਰਾਧਕਾਰਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਹਿਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਘਾਤਿਤੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਮਾਰਾ ਪੇਸਿਤਾ, ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਸਿਲਾ ਪਵਿਦ੍ਧਾ, ਏਵਂ ਮਹਾਪਰਾਧਂ ਨਾਮ ਮਂ ਆਲਪਤੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ; ਅਹੋ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ. ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਹਾਯ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨ ਪਰਿਯੇਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਿਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.
੧੬੨. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ¶ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋਚਿਤੋ ਚ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਚ ਭਗਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਗਰੁਕਾਰੋਪਿ ਚੇਸ ਨ ਹੋਤਿ. ਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨਪਿ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਅਗਾਰਵੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਦੇਸਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਓਕਾਸਂ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨੇ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਨ ਮੇ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਭਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ’’. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਯਂ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸਿ, ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਅਗ੍ਗਸਾਵਕਮਹਾਸਾਵਕੇਹਿ. ਤੇ ਹਿ ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀਤਿ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸੁਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ¶ ਪਨ – ‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਆਵੁਸੋ, ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੭), ਵਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ ਵਾ,
‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਵਾਸਵ, ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸਿ;
ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਅਹਂ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰੋਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੫੬) ਵਾ;
ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਕੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛ, ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀਤਿ ਵਾ,
‘‘ਬਾਵਰਿਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਂਸਯਂ;
ਕਤਾਵਕਾਸਾ ਪੁਚ੍ਛਵ੍ਹੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੩੬) ਵਾ;
‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਮਂ, ਸਭਿਯ, ਪਞ੍ਹਂ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸਿ;
ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਅਹਂ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰੋਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੧੭) ਵਾ;
ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਯਕ੍ਖਨਰਿਨ੍ਦਦੇਵਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਂ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਭੂਮਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯ. ਯੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਮਿਯਂ ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤੋ –
‘‘ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞ ¶ , ਪਞ੍ਹਾਨਿ ਵਿਯਾਕਰੋਹਿ;
ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਤਂ ਇਸਯੋ ਸਾਧੁਰੂਪਾ.
ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞ, ਏਸੋ ਮਨੁਜੇਸੁ ਧਮ੍ਮੋ;
ਯਂ ਵੁਦ੍ਧਮਾਗਚ੍ਛਤਿ ਏਸ ਭਾਰੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੬੦);
ਏਵਂ ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਸੀਹਿ ਯਾਚਿਤੋ –
‘‘ਕਤਾਵਕਾਸਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਭੋਨ੍ਤੋ,
ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਞ੍ਹਂ ਮਨਸਾਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ;
ਅਹਞ੍ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵੋ ਵਿਯਾਕਰਿਸ੍ਸਂ,
ਞਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੬੧);
ਏਵਂ ¶ ਸਰਭਙ੍ਗਕਾਲੇ. ਸਮ੍ਭਵਜਾਤਕੇ ਚ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਨ੍ਤਕਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਚਿਰਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੁਂ ਓਕਾਸੇ ਕਾਰਿਤੇ ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਰਥਿਕਾਯ ਪਂਸੁਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਮਾਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ –
‘‘ਤਗ੍ਘ ¶ ਤੇ ਅਹਮਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਯਥਾਪਿ ਕੁਸਲੋ ਤਥਾ;
ਰਾਜਾ ਚ ਖੋ ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਯਦਿ ਕਾਹਤਿ ਵਾ ਨ ਵਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੬.੧੭੨);
ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸਿ.
੧੬੩. ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ – ‘‘ਯਥਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਂ. ਪੁਥੁਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਬਹੂਨਿ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਕਤਮੇ ਪਨ ਤੇ. ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾਤਿਆਦੀਹਿ ਯੇ ਤਂ ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਯਥਾ ਇਮੇਸਂ ਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵੀਨਂ ਤਂ ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਿਪ੍ਪਫਲਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਏਵਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵਿਨੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਹਤ੍ਥਿਵੇਜ੍ਜਹਤ੍ਥਿਮੇਣ੍ਡਾਦਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਰੋਹਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ¶ ਅਸ੍ਸਾਚਰਿਯਅਸ੍ਸਵੇਜ੍ਜਅਸ੍ਸਮੇਣ੍ਡਾਦਯੋ. ਰਥਿਕਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਰਥਾਚਰਿਯਰਥਯੋਧਰਥਰਕ੍ਖਾਦਯੋ. ਧਨੁਗ੍ਗਹਾਤਿ ਧਨੁਆਚਰਿਯਾ ਇਸ੍ਸਾਸਾ. ਚੇਲਕਾਤਿ ਯੇ ਯੁਦ੍ਧੇ ਜਯਧਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਚਲਕਾਤਿ ਇਧ ਰਞ੍ਞੋ ਠਾਨਂ ਹੋਤੁ, ਇਧ ਅਸੁਕਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਸੇਨਾਬ੍ਯੂਹਕਾਰਕਾ. ਪਿਣ੍ਡਦਾਯਕਾਤਿ ਸਾਹਸਿਕਮਹਾਯੋਧਾ. ਤੇ ਕਿਰ ਪਰਸੇਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਸੀਸਂ ਪਿਣ੍ਡਮਿਵ ਛੇਤ੍ਵਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ਦਯਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਮਮਜ੍ਝੇ ਯੋਧਾਨਂ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਉਗ੍ਗਾ ¶ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਉਗ੍ਗਤੁਗ੍ਗਤਾ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰਾ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਾ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨੋਤਿ ਯੇ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਵਾ ਆਵੁਧਂ ਵਾ ਆਹਰਾਮਾ’’ਤਿ ¶ ‘‘ਵਤ੍ਵਾ ਅਸੁਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨੋ. ਮਹਾਨਾਗਾਤਿ ਮਹਾਨਾਗਾ ਵਿਯ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁਪਿ ਅਭਿਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤਯੋਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੂਰਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤਸੂਰਾ, ਯੇ ਸਜਾਲਿਕਾਪਿ ਸਚਮ੍ਮਿਕਾਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਤਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਚਮ੍ਮਯੋਧਿਨੋਤਿ ਯੇ ਚਮ੍ਮਕਞ੍ਚੁਕਂ ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਚਮ੍ਮਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਦਾਸਿਕਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਬਲਵਸਿਨੇਹਾ ਘਰਦਾਸਯੋਧਾ. ਆਲ਼ਾਰਿਕਾਤਿ ਪੂਵਿਕਾ. ਕਪ੍ਪਕਾਤਿ ਨ੍ਹਾਪਿਕਾ. ਨ੍ਹਾਪਕਾਤਿ ਯੇ ਨ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਸੂਦਾਤਿ ਭਤ੍ਤਕਾਰਕਾ. ਮਾਲਾਕਾਰਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾਯੇਵ. ਗਣਕਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਪਾਠਕਾ. ਮੁਦ੍ਦਿਕਾਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ ਗਣਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਨੋ. ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪੀਤਿ ਅਯਕਾਰਦਨ੍ਤਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਾਰਾਦੀਨਿ. ਏਵਂਗਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇ ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾਦਯੋ ਤਾਨਿ ਪੁਥੁਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਕੁਲਤੋ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਮਾਨਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮੇਵ ਸਿਪ੍ਪਫਲਂ ਉਪਜੀਵਨ੍ਤਿ. ਸੁਖੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਖਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਪੀਣੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੀਣਿਤਂ ਥਾਮਬਲੂਪੇਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਿਕਾਦੀਸੁ ਉਪਰਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਗ੍ਗਮਸ੍ਸਾ ¶ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਿਕਾ. ਸਗ੍ਗਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਸੋਵਗ੍ਗਿਕਾ. ਸੁਖੋ ਵਿਪਾਕੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਖਵਿਪਾਕਾ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਗ੍ਗੇ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਆਯੁਵਣ੍ਣਸੁਖਯਸਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਦਸ ਧਮ੍ਮੇ ਸਂਵਤ੍ਤੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਸਗ੍ਗਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾ. ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਾਮਞ੍ਞਂ. ਅਰਿਯਫਲਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ. ਕਤਮਾਨਿ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਫਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੫). ਤਂ ਏਸ ਰਾਜਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਉਪਰਿ ਆਗਤਂ ਪਨ ਦਾਸਕਸ੍ਸਕੋਪਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤਿ.
ਅਥ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਬਹੂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਾ ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਾ ਇਧਾਗਤਾ, ਤੇ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥੀਯਮਾਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ¶ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਇਧਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਸਾਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਮਣਕੋਲਾਹਲਂ ਸਮਣਭਣ੍ਡਨਮੇਵ ¶ ਕਥੇਤੀਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਞ੍ਞਾ ਪਨ ਕਥੀਯਮਾਨੇ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਨਮੇਵ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਸ੍ਸਰਾਨੁਵਤ੍ਤਕੋ ਹਿ ਲੋਕੋ. ‘ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਰਞ੍ਞੋਵ ਭਾਰਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੋ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.
੧੬੪. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੋ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ ਤ੍ਵਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਨੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਤਿ ਪਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਨੁ, ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਚ ਨਂ ਪੁਟ੍ਠਭਾਵਂ, ਨ ਤੇ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਤੇ ਅਗਰੂਤਿ ਸਚੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਯਥਾ ¶ ਤੇ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੁ, ਤਥਾ ਇਧ ਭਾਸਿਤੁਂ ਭਾਰਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਯਦਿ ਨ ਕੋਚਿ ਅਫਾਸੁਕਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਾਸਸ੍ਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਖੋ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਕਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ? ਪਣ੍ਡਿਤਪਤਿਰੂਪਕਾਨਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਥੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਪਦੇ ਪਦੇ ਅਕ੍ਖਰੇ ਅਕ੍ਖਰੇ ਦੋਸਮੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕਨ੍ਤਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਨ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਕਥਿਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਥਿਤੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਪਦਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਉਜੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਚ ਸਦਿਸੋ ਏਕਨ੍ਤਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਨ ਖੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਰੁ; ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਰੂਪੋ ਵਾ’’ਤਿ.
ਪੂਰਣਕਸ੍ਸਪਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੬੫. ਏਕਮਿਦਾਹਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਇਧ ਅਹਂ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮੋਦਜਨਕਂ ਸਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਥਂ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ.
੧੬੬. ‘‘ਕਰੋਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਯਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰੋਤੋਤਿ ਸਹਤ੍ਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਕਾਰਯਤੋਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਛਿਨ੍ਦਤੋਤਿ ਪਰੇਸਂ ਹਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਚਤੋਤਿ ਪਰੇ ਦਣ੍ਡੇਨ ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੋਚਯਤੋਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਹਰਣਾਦੀਹਿ ਸੋਚਯਤੋ. ਸੋਚਾਪਯਤੋਤਿ ਸੋਕਂ ਸਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਰੇਹਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ¶ . ਕਿਲਮਤੋਤਿ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਪ੍ਪਵੇਸਨਾਦੀਹਿ ਸਯਂ ਕਿਲਮਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਰੇਹਿ ਕਿਲਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ. ਫਨ੍ਦਤੋ ਫਨ੍ਦਾਪਯਤੋਤਿ ਪਰਂ ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਫਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਾਪਯਤੋ. ਪਾਣਮਤਿਪਾਤਾਪਯਤੋਤਿ ਪਾਣਂ ਹਨਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਹਨਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਰਣਕਾਰਣਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਸਨ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ¶ ਘਰਸਨ੍ਧਿਂ. ਨਿਲ੍ਲੋਪਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵਿਲੋਪਂ. ਏਕਾਗਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਘਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਲੁਪ੍ਪਨਂ. ਪਰਿਪਨ੍ਥੇਤਿ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਂ ਮਗ੍ਗੇ ਤਿਟ੍ਠਤੋ. ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਰੋਤੋਪਿ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੀਯਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ. ਸਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਾਪਂ ਕਰੋਮਾਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਖੁਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ¶ ਖੁਰਨੇਮਿਨਾ, ਖੁਰਧਾਰਸਦਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਏਕਂ ਮਂਸਖਲਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਮਂਸਰਾਸਿਂ. ਪੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਮਂਸਖਲਕਰਣਨਿਦਾਨਂ.
ਦਕ੍ਖਿਣਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਤੀਰੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਦਾਰੁਣਾ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਹਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਉਤ੍ਤਰਤੀਰੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕਾ ਧਮ੍ਮਮਾਮਕਾ ਸਙ੍ਘਮਾਮਕਾ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦਦਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਜਨ੍ਤੋਤਿ ਮਹਾਯਾਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਦਮੇਨਾਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨ ਵਾ. ਸਂਯਮੇਨਾਤਿ ਸੀਲਸਂਯਮੇਨ. ਸਚ੍ਚਵਜ੍ਜੇਨਾਤਿ ਸਚ੍ਚਵਚਨੇਨ. ਆਗਮੋਤਿ ਆਗਮਨਂ, ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਪਾਪਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਕਿਰਿਯਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ.
ਅਮ੍ਬਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਲਬੁਜਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ ਨਾਮ, ਯੋ ਕੀਦਿਸੋ ਅਮ੍ਬੋ ਕੀਦਿਸਾਨਿ ਵਾ ਅਮ੍ਬਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਪਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਫਲਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਦਿਸੋ ਲਬੁਜੋ ਏਦਿਸਾਨਿ ਵਾ ਲਬੁਜਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਪਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਫਲਾਨੀਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ. ਵਿਜਿਤੇਤਿ ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਦੇਸੇ. ਅਪਸਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਹੇਠੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਸਂਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ. ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬਾਲਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਤਯਾ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ. ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਤੋ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ. ਅਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਵਸੇਨੇਵ ਇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਅਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋਤਿ ਹਦਯੇ ਅਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਨ ਤੇਨ ਉਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚੇਵ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਞ੍ਚ.
ਮਕ੍ਖਲਿਗੋਸਾਲਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੬੭-੧੬੯. ਮਕ੍ਖਲਿਵਾਦੇ ¶ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਹੇਤੁਵੇਵਚਨਮੇਵ, ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਯਂ, ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਅਤ੍ਤਕਾਰੇਤਿ ਅਤ੍ਤਕਾਰੋ. ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ¶ ਦੇਵਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਵਕਬੋਧਿਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਨ ਯਂ ਪਰਕਾਰਂ ਪਰਸ੍ਸ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਵਸੇਸੋ ਜਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸੋਭਗ੍ਯਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਂ ਪਰਕਾਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਬਾਲੋ ਜਿਨਚਕ੍ਕੇ ਪਹਾਰਂ ਦੇਤਿ ਨਾਮ. ਨਤ੍ਥਿ ਪੁਰਿਸਕਾਰੇਤਿ ਯੇਨ ਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ¶ , ਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਬਲਨ੍ਤਿ ਯਮ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਵੀਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਬਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਵੀਰਿਯਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪੁਰਿਸਕਾਰਵੇਵਚਨਾਨੇਵ. ‘‘ਇਦਂ ਨੋ ਵੀਰਿਯੇਨ ਇਦਂ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨ, ਇਦਂ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਵਚਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਰਣਵਸੇਨ ਪਨੇਤਾਨਿ ਵਿਸੁਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ.
ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਓਟ੍ਠਗੋਣਗਦ੍ਰਭਾਦਯੋ ਅਨਵਸੇਸੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਣਾਤਿ ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਪਾਣੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਪਾਣੋਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਵਦਤਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਭੂਤਾਤਿ ਅਣ੍ਡਕੋਸਵਤ੍ਥਿਕੋਸੇਸੁ ਭੂਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਜੀਵਾਤਿ ਸਾਲਿਯਵਗੋਧੁਮਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਸੋ ਵਿਰੂਹਨਭਾਵੇਨ ਜੀਵਸਞ੍ਞੀ. ਅਵਸਾ ਅਬਲਾ ਅਵੀਰਿਯਾਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੋ ਵਾ ਬਲਂ ਵਾ ਵੀਰਿਯਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਿਯਤਿਸਙ੍ਗਤਿਭਾਵਪਰਿਣਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਯਤੀਤਿ ਨਿਯਤਾ. ਸਙ੍ਗਤੀਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਅਭਿਜਾਤੀਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਂ. ਭਾਵੋਤਿ ਸਭਾਵੋਯੇਵ. ਏਵਂ ਨਿਯਤਿਯਾ ਚ ਸਙ੍ਗਤਿਯਾ ਚ ਭਾਵੇਨ ਚ ਪਰਿਣਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਯੇਨ ਹਿ ਯਥਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਸੋ ਤਥੇਵ ਭਵਤਿ. ਯੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਸੋ ਨ ਭਵਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੂਤਿ ਛਸੁ ਏਵ ਅਭਿਜਾਤੀਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਭੂਮਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਯੋਨਿਪਮੁਖਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਪਮੁਖਯੋਨੀਨਂ ਉਤ੍ਤਮਯੋਨੀਨਂ ¶ ਚੁਦ੍ਦਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਸਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਛਸਤਾਨਿ. ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ¶ ਸਤਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਮ੍ਮਸਤਾਨਿ ਚ. ਕੇਵਲਂ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤਕੇਨ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਭਣਤਿ. ਤੀਣੀਤਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨਾ’’ਤਿ. ਕਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪਡ੍ਢਕਮ੍ਮੇ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਚੀਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਉਪਡ੍ਢਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਟ੍ਠਿਪਟਿਪਦਾਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਦ੍ਵਟ੍ਠਨ੍ਤਰਕਪ੍ਪਾਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਅਨ੍ਤਰਕਪ੍ਪਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇ ਦ੍ਵੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ.
ਛਲ਼ਾਭਿਜਾਤਿਯੋਤਿ ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤਿ, ਨੀਲਾਭਿਜਾਤਿ, ਲੋਹਿਤਾਭਿਜਾਤਿ, ਹਲਿਦ੍ਦਾਭਿਜਾਤਿ, ਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤਿ, ਪਰਮਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਇਮਾ ਛ ਅਭਿਜਾਤਿਯੋ ਵਦਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਓਰਬ੍ਭਿਕਾ, ਸਾਕੁਣਿਕਾ, ਮਾਗਵਿਕਾ, ਸੂਕਰਿਕਾ, ਲੁਦ੍ਦਾ, ਮਚ੍ਛਘਾਤਕਾ ਚੋਰਾ, ਚੋਰਘਾਤਕਾ, ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਿਕਾ, ਯੇ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞੇਪਿ ਕੇਚਿ ਕੁਰੂਰਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਯਂ ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤੀਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੭) ਵਦਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੀਲਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਵਦਤਿ, ਤੇ ਕਿਰ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਕਣ੍ਟਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਣ੍ਟਕਵੁਤ੍ਤਿਕਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੭) ਅਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵ. ਅਥ ਵਾ ¶ ਕਣ੍ਟਕਵੁਤ੍ਤਿਕਾ ਏਵ ਨਾਮ ਏਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਲੋਹਿਤਾਭਿਜਾਤਿ ਨਾਮ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਏਕਸਾਟਕਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਇਮੇ ਕਿਰ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ. ਗਿਹੀ ਓਦਾਤਵਸਨਾ ਅਚੇਲਕਸਾਵਕਾ ਹਲਿਦ੍ਦਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇ ਨਿਗਣ੍ਠੇਹਿਪਿ ਜੇਟ੍ਠਕਤਰੇ ਕਰੋਤਿ. ਆਜੀਵਕਾ ਆਜੀਵਕਿਨਿਯੋ ਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਤੇ ਕਿਰ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ. ਨਨ੍ਦੋ, ਵਚ੍ਛੋ, ਕਿਸੋ, ਸਙ੍ਕਿਚ੍ਛੋ, ਮਕ੍ਖਲਿਗੋਸਾਲੋ, ਪਰਮਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤੀਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੭) ਵਦਤਿ. ਤੇ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ.
ਅਟ੍ਠ ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਯੋਤਿ ਮਨ੍ਦਭੂਮਿ, ਖਿਡ੍ਡਾਭੂਮਿ, ਪਦਵੀਮਂਸਭੂਮਿ, ਉਜੁਗਤਭੂਮਿ, ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿ, ਸਮਣਭੂਮਿ ¶ , ਜਿਨਭੂਮਿ, ਪਨ੍ਨਭੂਮੀਤਿ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਯੋਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਸਮ੍ਬਾਧਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਨ੍ਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮੋਮੂਹਾ, ਅਯਂ ਮਨ੍ਦਭੂਮੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਤੋ ਆਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਰੋਦਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਵਿਰਵਨ੍ਤਿ ਚ, ਸੁਗਤਿਤੋ ਆਗਤਾ ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਹਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਖਿਡ੍ਡਾਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਮਞ੍ਚਂ ਵਾ ਪੀਠਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਦਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਪਦਵੀਮਂਸਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਪਦਸਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਕਾਲੇ ਉਜੁਗਤਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਕਾਲੇ ¶ ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਸਮਣਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਆਚਰਿਯਂ ਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨਕਾਲੇ ਜਿਨਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਪਨ੍ਨਕੋ ਜਿਨੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਹਾਤਿ ਏਵਂ ਅਲਾਭਿਂ ਸਮਣਂ ਪਨ੍ਨਭੂਮੀਤਿ ਵਦਤਿ.
ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸ ਆਜੀਵਕਸਤੇਤਿ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸਆਜੀਵਕਵੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇਤਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸਤਾਨਿ. ਨਾਗਾਵਾਸਸਤੇਤਿ ਨਾਗਮਣ੍ਡਲਸਤਾਨਿ. ਵੀਸੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਤੇਤਿ ਵੀਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਤਾਨਿ. ਤਿਂਸੇ ਨਿਰਯਸਤੇਤਿ ਤਿਂਸ ਨਿਰਯਸਤਾਨਿ. ਰਜੋਧਾਤੁਯੋਤਿ ਰਜਓਕਿਰਣਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਹਤ੍ਥਪਿਟ੍ਠਿਪਾਦਪਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਸਤ੍ਤ ਸਞ੍ਞੀਗਬ੍ਭਾਤਿ ਓਟ੍ਠਗੋਣਗਦ੍ਰਭਅਜਪਸੁਮਿਗਮਹਿਂਸੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਸਤ੍ਤ ਅਸਞ੍ਞੀਗਬ੍ਭਾਤਿ ਸਾਲਿਵੀਹਿਯਵਗੋਧੂਮਕਙ੍ਗੁਵਰਕਕੁਦ੍ਰੂਸਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਨਿਗਣ੍ਠਿਗਬ੍ਭਾਤਿ ਗਣ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਜਾਤਗਬ੍ਭਾ, ਉਚ੍ਛੁਵੇਲ਼ੁਨਲ਼ਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਸਤ੍ਤ ਦੇਵਾਤਿ ਬਹੂ ਦੇਵਾ. ਸੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਾ, ਸੋ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਸਤ੍ਤ ¶ ਪਿਸਾਚਾਤਿ ਪਿਸਾਚਾ ਮਹਨ੍ਤਮਹਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਸਰਾਤਿ ਮਹਾਸਰਾ, ਕਣ੍ਣਮੁਣ੍ਡਰਥਕਾਰਅਨੋਤਤ੍ਤਸੀਹਪ੍ਪਪਾਤਛਦ੍ਦਨ੍ਤਮਨ੍ਦਾਕਿਨੀਕੁਣਾਲਦਹੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ.
ਪਵੁਟਾਤਿ ਗਣ੍ਠਿਕਾ. ਪਪਾਤਾਤਿ ਮਹਾਪਪਾਤਾ. ਪਪਾਤਸਤਾਨੀਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਪਪਾਤਸਤਾਨਿ. ਸੁਪਿਨਾਤਿ ਮਹਾਸੁਪਿਨਾ. ਸੁਪਿਨਸਤਾਨੀਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਸੁਪਿਨਸਤਾਨਿ. ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨੋਤਿ ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਏਕਮ੍ਹਾ ਮਹਾਸਰਾ ਵਸ੍ਸਸਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤੇ ਕੁਸਗ੍ਗੇਨ ਏਕਂ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਮ੍ਹਿ ਸਰੇ ਨਿਰੁਦਕੇ ਕਤੇ ਏਕੋ ਮਹਾਕਪ੍ਪੋਤਿ ਵਦਤਿ. ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਬਾਲੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ. ਪਣ੍ਡਿਤੋਪਿ ਕਿਰ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵਿਸੁਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਬਾਲੋਪਿ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.
ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਅਚੇਲਕਸੀਲੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ. ਵਤੇਨਾਤਿ ਤਾਦਿਸੇਨੇਵ ਵਤੇਨ. ਤਪੇਨਾਤਿ ਤਪੋਕਮ੍ਮੇਨ. ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ ਨਾਮ, ਯੋ ‘‘ਅਹਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ ਯੋ ‘‘ਅਹਂ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਮਾਣਂ ਕਾਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ. ਹੇਵਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ¶ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਦੋਣਮਿਤੇਤਿ ਦੋਣੇਨ ਮਿਤਂ ਵਿਯ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਮਾਣੇਨ ਕਾਲੇਨ ਕਤਪਰਿਯਨ੍ਤੇ. ਨਤ੍ਥਿ ¶ ਹਾਯਨਵਡ੍ਢਨੇਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਹਾਯਨਵਡ੍ਢਨਾਨਿ. ਨ ਸਂਸਾਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਹਾਯਤਿ, ਨ ਬਾਲਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਕ੍ਕਂਸਾਵਕਂਸੇਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਾਵਕਂਸਾ. ਹਾਯਨਵਡ੍ਢਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.
ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ੇਤਿ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਕਤਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ੇ. ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਮਾਨਮੇਵ ਪਲੇਤੀਤਿ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇ ਵਾ ਠਤ੍ਵਾ ਖਿਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬੇਠਿਯਮਾਨਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੁਤ੍ਤੇ ਖੀਣੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਅਜਿਤਕੇਸਕਮ੍ਬਲਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੭੦-੧੭੨. ਅਜਿਤਵਾਦੇ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਫਲਾਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਯਿਟ੍ਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਹਾਯਾਗੋ. ਹੁਤਨ੍ਤਿ ਪਹੇਣਕਸਕ੍ਕਾਰੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਮ੍ਪਿ ਉਭਯਂ ਫਲਾਭਾਵਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਨ੍ਤਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਯਂ ਫਲਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ ਇਧ ਲੋਕੇ ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾਤਿ ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਫਲਾਭਾਵਵਸੇਨ ਵਦਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਤਿ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਤਿ.
ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋਤਿ ¶ ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯੋ. ਪਥਵੀ ਪਥਵਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਪਥਵੀਧਾਤੁ ਬਾਹਿਰਪਥਵੀਧਾਤੁਂ. ਅਨੁਪੇਤੀਤਿ ਅਨੁਯਾਯਤਿ. ਅਨੁਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਉਪੇਤਿ, ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਆਪਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ¶ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਆਸਨ੍ਦਿਪਞ੍ਚਮਾਤਿ ਨਿਪਨ੍ਨਮਞ੍ਚੇਨ ਪਞ੍ਚਮਾ, ਮਞ੍ਚੋ ਚੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਞ੍ਚਪਾਦੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਰਿਸਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਾਵਾਲ਼ਾਹਨਾਤਿ ਯਾਵ ਸੁਸਾਨਾ. ਪਦਾਨੀਤਿ ‘ਅਯਂ ਏਵਂ ਸੀਲਵਾ ¶ ਅਹੋਸਿ, ਏਵਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਗੁਣਾਗੁਣਪਦਾਨਿ, ਸਰੀਰਮੇਵ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਪਦਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਕਾਪੋਤਕਾਨੀਤਿ ਕਪੋਤਵਣ੍ਣਾਨਿ, ਪਾਰਾਵਤਪਕ੍ਖਵਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਸ੍ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਭਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿ. ਆਹੁਤਿਯੋਤਿ ਯਂ ਪਹੇਣਕਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਭੇਦਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਛਾਰਿਕਾਵਸਾਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਂ ਫਲਦਾਯਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਤ੍ਤੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਤ੍ਤੂਹਿ ਬਾਲਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘ਬਾਲੇਹਿ ਅਬੁਦ੍ਧੀਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮਿਦਂ ਦਾਨਂ, ਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ. ਬਾਲਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪੂਰਣੋ ‘‘ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ਅਜਿਤੋ ‘‘ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ਮਕ੍ਖਲਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਉਭਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਵਿਪਾਕੋ ਪਟਿਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਭਯਪ੍ਪਟਿਬਾਹਕਾ ਅਹੇਤੁਕਵਾਦਾ ਚੇਵ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਾ ਚ ਨਤ੍ਥਿਕਵਾਦਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ.
ਯੇ ਵਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਵਾਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ‘‘ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਹੇਤੁ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਮਤੋ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਜਵਨਾਨਿ ਜਵਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਜਵਨੇ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ, ਸਤ੍ਤਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਨੋ ਅਰਿਟ੍ਠਕਣ੍ਟਕਸਦਿਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਏਕਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਕੋਚਿ ਦ੍ਵੇ, ਕੋਚਿ ਤੀਣਿਪਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਪਿ, ਦ੍ਵੀਸੁ ¶ ਤੀਸੁ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁਪਿ, ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋਵ ਹੋਤਿ; ਪਤ੍ਤੋ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਵਰਣਞ੍ਚੇਵ ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਾਵਰਣਞ੍ਚ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਤਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਸਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਪਗੇਵ ਮੋਕ੍ਖਂ. ਵਟ੍ਟਖਾਣੁ ਨਾਮੇਸ ਸਤ੍ਤੋ ਪਥਵਿਗੋਪਕੋ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਭਵਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਅਕਲ੍ਯਾਣਜਨਂ, ਆਸੀਵਿਸਮਿਵੋਰਗਂ;
ਆਰਕਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਭੂਤਿਕਾਮੋ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ.
ਪਕੁਧਕਚ੍ਚਾਯਨਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੭੩-੧੭੫. ਪਕੁਧਵਾਦੇ ¶ ਅਕਟਾਤਿ ਅਕਤਾ. ਅਕਟਵਿਧਾਤਿ ਅਕਤਵਿਧਾਨਾ. ਏਵਂ ਕਰੋਹੀਤਿ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਾਪਿਤਾਪਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ. ਅਨਿਮ੍ਮਾਤਾਤਿ ਅਨਿਮ੍ਮਾਪਿਤਾ, ਕੇਚਿ ਅਨਿਮ੍ਮਾਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਦਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵਞ੍ਝਾਦਿਪਦਤ੍ਤਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਨ ਇਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਸਿਕਤ੍ਥਮ੍ਭੋ ਵਿਯ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚਲਨ੍ਤਿ. ਨ ਵਿਪਰਿਣਮਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕਤਿਂ ਨ ਜਹਨ੍ਤਿ. ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਪਹਨਨ੍ਤਿ. ਨਾਲਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮਤ੍ਥਾ. ਪਥਵਿਕਾਯੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਥਵੀਯੇਵ ਪਥਵਿਕਾਯੋ, ਪਥਵਿਸਮੂਹੋ ਵਾ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਜੀਵਸਤ੍ਤਮੇਸੁ ਕਾਯੇਸੁ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਤ੍ਵੇਵ ਕਾਯਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮੁਗ੍ਗਰਾਸਿਆਦੀਸੁ ਪਹਤਂ ਸਤ੍ਥਂ ਮੁਗ੍ਗਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਵਿਵਰੇਨ ਸਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਹਂ ਇਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਮੀਤਿ ਕੇਵਲਂ ਸਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਨਿਗਣ੍ਠਨਾਟਪੁਤ੍ਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੭੬-੧੭੮. ਨਾਟਪੁਤ੍ਤਵਾਦੇ ਚਾਤੁਯਾਮਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਚਤੁਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਵਾਰਿਤੋ ¶ ਚਾਤਿ ਵਾਰਿਤਸਬ੍ਬਉਦਕੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਬ੍ਬਸੀਤੋਦਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਕਿਰ ਸੀਤੋਦਕੇ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਂ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਤਿ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਧੁਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਧੁਤਪਾਪੋ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਫੁਟੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ. ਗਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਯਤਤ੍ਤੋਤਿ ਸਂਯਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਠਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਏਤਸ੍ਸ ਵਾਦੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਸਨਾਨੁਲੋਮਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਸੁਦ੍ਧਲਦ੍ਧਿਤਾਯ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਜਾਤਾ.
ਸਞ੍ਚਯਬੇਲਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ
੧੭੯-੧੮੧. ਸਞ੍ਚਯਵਾਦੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵ.
ਪਠਮਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ
੧੮੨. ਸੋਹਂ ¶ ¶ , ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਵਾਲੁਕਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਤੇਲਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਵਿਯ ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਾਦੇਸੁ ਸਾਰਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੧੮੩. ਯਥਾ ਤੇ ਖਮੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਤੇ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਦਾਸੋਤਿ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਧਨਕ੍ਕੀਤਕਰਮਰਾਨੀਤਸਾਮਂਦਾਸਬ੍ਯੋਪਗਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਕਮ੍ਮਕਾਰੋਤਿ ਅਨਲਸੋ ਕਮ੍ਮਕਰਣਸੀਲੋਯੇਵ. ਦੂਰਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਉਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਯੀ. ਏਵਂ ਉਟ੍ਠਿਤੋ ਸਾਮਿਨੋ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਧੋਵਨਾਦਿਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਪਤਤਿ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾਨਿਪਾਤੀ. ਸਾਮਿਕਮ੍ਹਿ ਵਾ ਸਯਨਤੋ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਯੀ. ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਸਾਮਿਨੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਂ, ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਪਤਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾਨਿਪਾਤੀ. ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਏਵਂ ਕਿਂਕਾਰਮੇਵ ਪਟਿਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀਤਿ ਕਿਂ ਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾਵੀ. ਮਨਾਪਮੇਵ ਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਨਾਪਚਾਰੀ. ਪਿਯਮੇਵ ਵਦਤੀਤਿ ਪਿਯਵਾਦੀ. ਸਾਮਿਨੋ ਤੁਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਂ ਮੁਖਂ ਉਲ੍ਲੋਕਯਮਾਨੋ ਵਿਚਰਤੀਤਿ ਮੁਖੁਲ੍ਲੋਕਕੋ.
ਦੇਵੋ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਦੇਵੋ ਵਿਯ. ਸੋ ¶ ਵਤਸ੍ਸਾਹਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸੋ ਵਤ ਅਹਂ ਏਵਰੂਪੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਦਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੋ ਵਤਸ੍ਸ’ਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਯਂਨੂਨਾਹਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਰਾਜਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਦੇਤਿ, ਤਤੋ ਸਤਭਾਗਮ੍ਪਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.
ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਕਾਯੇਨ ਪਿਹਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸੇਸਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ. ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਮਤਾਯਾਤਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਪਰਮਤਾਯ ਉਤ੍ਤਮਤਾਯ, ਏਤਦਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਅਨੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ਅਗ੍ਗਸਲ੍ਲੇਖੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਰਤੋ ਪਵਿਵੇਕੇਤਿ ‘‘ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਚ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਚ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾਨਂ, ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਚ ਨਿਰੁਪਧੀਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਿਵਿਧੇਪਿ ਵਿਵੇਕੇ ਰਤੋ; ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ¶ ਪਹਾਯ ਕਾਯੇਨ ਏਕੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਏਕੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਗ੍ਘੇਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ.
੧੮੪. ਆਸਨੇਨਪਿ ¶ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ. ਅਭਿਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਮਪਿ ਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧੋ ਅਭਿਹਾਰੋ – ਵਾਚਾਯ ਚੇਵ ਕਾਯੇਨ ਚ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਚੀਵਰਾਦੀਹਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ ਯੇਨਤ੍ਥੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ. ਚੀਵਰਾਦਿਵੇਕਲ੍ਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਾਥਾਤਿ ਤਾਨਿ ਦੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਕਾਯੇਨ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਭਿਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਮਪਿ ¶ ਨਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਓਸਧਂ. ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਰਕ੍ਖਾਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਰਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਞ੍ਚੇਵ ਆਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤਞ੍ਚ ਗੁਤ੍ਤਿਂ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਨ ਆਵੁਧਹਤ੍ਥੇ ਪੁਰਿਸੇ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਨਾਮ ਸਂਵਿਦਹਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਅਵੇਲਾਯ ਕਟ੍ਠਹਾਰਿਕਪਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਦਯੋ ਵਿਹਾਰਂ ਨ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕਾਦਯੋ ਵਿਹਾਰਸੀਮਾਯ ਮਿਗੇ ਵਾ ਮਚ੍ਛੇ ਵਾ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਨਾਮ ਰਕ੍ਖਾ ਸਂਵਿਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ – ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕ’’ਨ੍ਤਿ.
੧੮੫. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਯਦਿ ਤਵ ਦਾਸੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ. ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸਵਚਨਮੇਤਂ. ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਰਾਜਾ ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.
ਦੁਤਿਯਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ
੧੮੬-੧੮੮. ਕਸਤੀਤਿ ਕਸ੍ਸਕੋ. ਗੇਹਸ੍ਸ ਪਤਿ, ਏਕਗੇਹਮਤ੍ਤੇ ਜੇਟ੍ਠਕੋਤਿ ਗਹਪਤਿਕੋ. ਬਲਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਰਕਾਰਕੋ. ਧਞ੍ਞਰਾਸਿਂ ਧਨਰਾਸਿਞ੍ਚ ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਰਾਸਿਵਡ੍ਢਕੋ.
ਅਪ੍ਪਂ ¶ ਵਾਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ. ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਭੋਗਰਾਸਿਂ. ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਵਿਪੁਲਂ ਵਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਉਭਯਮਾਹ. ਦਾਸਵਾਰੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਦਾਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ, ਪਗੇਵ ਭੋਗਾਨਂ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਧਨਂ, ਤਂ ਸਾਮਿਕਾਨਞ੍ਞੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭੋਗਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਕਤਂ. ਞਾਤਿਯੇਵ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟੋ.
ਪਣੀਤਤਰਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ
੧੮੯. ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਧ ਏਵਮੇਵਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ¶ ਚੇ, ਏਵਮੇਵਾਤਿ ਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਪਹੋਤਿ ਭਗਵਾ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਤਤੋ ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਏਵਰੂਪਾਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਦੀਪੇਤੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸਵਨੇ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਤਾਦਿਸੋਯੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ¶ ਉਪਰਿ ਵਿਸੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਵਮੇਵਾਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰਞ੍ਚ ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਅਭਿਮਨਾਪਤਰਂ ਅਤਿਸੇਟ੍ਠਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਣੀਤਤਰਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਤਰਂ. ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਵਨੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਨਂ ਏਵਮਾਹ. ਸੁਣੋਹੀਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰਞ੍ਚ ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਸੁਣਾਤਿ.
ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿਕਰੋਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਾਧੁਕਂ ਸਾਧੂਤਿ ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਾਧੁ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਯਾਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸੁਨ੍ਦਰ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੫) ਹਿ ਆਯਾਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ. ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ.
‘‘ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਰੁਚਿ ਰਾਜਾ, ਸਾਧੁ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਨਰੋ;
ਸਾਧੁ ਮਿਤ੍ਤਾਨਮਦ੍ਦੁਬ੍ਭੋ, ਪਾਪਸ੍ਸਾਕਰਣਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੧੦੧);
ਆਦੀਸੁ ਸੁਨ੍ਦਰੇ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸੁਣੋਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੨) ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ, ਆਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ . ਇਧਾਪਿ ਅਸ੍ਸ ਏਤ੍ਥੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ ਚ ਆਣਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਨ੍ਦਰੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਦਲ਼੍ਹਮਿਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਹਿ, ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ. ਆਣਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਮਮ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਣਾਹਿ, ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਮਿਮਂ ਭਦ੍ਦਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਹੀਤਿ ਏਵਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ.
ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀਤਿ ਆਵਜ੍ਜ, ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸਾਮੇਹਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰੋਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਣੋਹੀਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਨਿਵਾਰਣਮੇਤਂ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨਿਯੋਜਨੇਨ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਨਿਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਧਾਰਣੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਵਨੀਯੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ ¶ . ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਸਾਧੁਕਪਦਂ ¶ ਵਾ ਉਭਯਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚੇਵ ਦੇਸਨਾਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਹਿ ਸਾਧੁਕਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ ਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਦੇਸਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ‘‘ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਦੀਪਨਂ ਹੋਤਿ. ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੀਪਨਂ. ਤੇਨਾਹ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰੋ –
‘‘ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਦੇਸੇਤਿ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਭਾਸਤਿ;
ਸਾਲ਼ਿਕਾਯਿਵ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ, ਪਟਿਭਾਨਂ ਉਦੀਰਯੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੪);
ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਵੇਦੇਹਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
੧੯੦. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ, ਏਤਂ ਅਵੋਚ, ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਇਧ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਦੇਸਾਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਾਸਨਂ ਯਥਾਹ ¶ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮੋ ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧). ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਕਾਸਂ. ਯਥਾਹ –
‘‘ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ, ਦੇਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋ;
ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੬੯);
ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਅਸ੍ਸਂ ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦). ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਯਥਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਆਲਪਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ¶ ਤਥਾਗਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਰਹਂ…ਪੇ… ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤਸਦ੍ਦੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਰਹਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਲੋਕੋਤਿ – ਓਕਾਸਲੋਕੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ. ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਦੇਵਲੋਕੇ, ਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਪਿ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਨ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ, ‘‘ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਗਜਙ੍ਗਲਂ ਨਾਮ ਨਿਗਮੋ ਤਸ੍ਸਾਪਰੇਨ ਮਹਾਸਾਲੋ, ਤਤੋ ਪਰਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਾ ਜਨਪਦਾ ¶ ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਕ੍ਖਿਣਾਯ ਦਿਸਾਯ ਸਲਲ਼ਵਤੀ ਨਾਮ ਨਦੀ. ਤਤੋ ਪਰਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਾ ਜਨਪਦਾ, ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਯ ਦਿਸਾਯ ਸੇਤਕਣ੍ਣਿਕਂ ਨਾਮ ਨਿਗਮੋ, ਤਤੋ ਪਰਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਾ ਜਨਪਦਾ, ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਥੂਣਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੋ, ਤਤੋ ਪਰਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਾ ਜਨਪਦਾ, ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇ, ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਸਿਰਦ੍ਧਜੋ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਤਤੋ ਪਰਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਾ ਜਨਪਦਾ ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਆਯਾਮਤੋ ਤਿਯੋਜਨਸਤੇ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਯੋਜਨਸਤੇ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਨਵਯੋਜਨਸਤੇ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ, ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰਾ, ਬੁਦ੍ਧਮਾਤਾ, ਬੁਦ੍ਧਪਿਤਾ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਰਾਜਾ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਏਤ੍ਥੇਵੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਤਥਾਗਤੋ ਸੁਜਾਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਮਧੁਪਾਯਾਸਭੋਜਨਤੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ, ਤਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ. ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ. ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲਤੋ ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ, ਤਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ¶ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ. ਇਧ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਲੋਕਂ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਦੇਵਕਨ੍ਤਿ ਸਹ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦੇਵਕਂ. ਏਵਂ ਸਹ ਮਾਰੇਨ ਸਮਾਰਕਂ, ਸਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ, ਸਹ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ. ਪਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾ, ਤਂ ਪਜਂ. ਸਹ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਾਰਕ – ਵਚਨੇਨ ਛਟ੍ਠਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਵਚਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਵਚਨੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ. ਪਜਾਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਵਚਨੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਓਕਾਸਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਜਾਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋਵ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ਸਦੇਵਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਰੂਪਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋ. ਸਮਾਰਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੋ. ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਰੂਪੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ. ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇਹਿ ਵਾ ਸਹ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ, ਅਵਸੇਸਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵਾ.
ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤਭਾਵਮਾਹ. ਤਤੋ ¶ ਯੇਸਂ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਮਾਰੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਿਸ੍ਸਰੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ, ਕਿਂ ਸੋਪਿ ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ¶ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਾਰਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਯੇਸਂ ਪਨ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਆਲੋਕਂ ਫਰਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਿ ¶ …ਪੇ… ਦਸਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦਸਸੁ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਆਲੋਕਂ ਫਰਤਿ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋਪਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਯੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ, ਕਿਂ ਤੇਪਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੁਕ੍ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਥ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇ ਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸੇਸਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਭਾਵਾਨੁਕ੍ਕਮੋ.
ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੁ ਸਦੇਵਕਨ੍ਤਿ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਂ. ਸਮਾਰਕਨ੍ਤਿ ਮਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਂ. ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਿਭਵੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਤੇਨ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਤੇਧਾਤੁਕਮੇਵ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ.
ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਯਨ੍ਤਿ ਸਾਮਂ ਅਪਰਨੇਯ੍ਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਏਤੇਨ ਅਨੁਮਾਨਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ. ਪਵੇਦੇਤੀਤਿ ਬੋਧੇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ.
ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ…ਪੇ… ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਨ੍ਤਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਵਿਵੇਕਸੁਖਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਦੇਸੇਤਿ. ਆਦਿਮ੍ਹਿਪਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਭਦ੍ਦਕਂ ਅਨਵਜ੍ਜਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤਿ, ਮਜ੍ਝੇਪਿ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇਪਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਭਦ੍ਦਕਂ ਅਨਵਜ੍ਜਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ. ਦੇਸਨਾਯ ਤਾਵ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਾਯਪਿ ਗਾਥਾਯ ਪਠਮਪਾਦੋ ਆਦਿ ਨਾਮ, ਤਤੋ ਦ੍ਵੇ ਮਜ੍ਝਂ ਨਾਮ, ਅਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ. ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ ਆਦਿ, ਇਦਮਵੋਚਾਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤਰਾ ¶ ਮਜ੍ਝਂ. ਅਨੇਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸ ¶ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਮਜ੍ਝੇ ਏਕੋ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਬਹੂ ਵਾ ਮਜ੍ਝਮੇਵ.
ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸੀਲਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਆਦਿ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ – ‘‘ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੬੯). ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝਂ ਨਾਮ. ਫਲਞ੍ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਮਿਦਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਏਤਂ ਸਾਰਂ, ਏਤਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੨੪) ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਫਲਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਂ ਹਿ, ਆਵੁਸੋ ਵਿਸਾਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੬) ਏਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਗ੍ਗਂ ਵਿਭਾਵਯੇ;
ਪਰਿਯੋਸਾਨਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਏਸਾ ਕਥਿਕਸਣ੍ਠਿਤੀ’’ਤਿ.
ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਸੋ ਸਾਤ੍ਥਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਂ ਦੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਤ੍ਥਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਦੇਸਨਾ ਏਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਦਿਯੁਤ੍ਤਾ ਵਾ ਸਬ੍ਬਨਿਰੋਟ੍ਠਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਵਾ ਸਬ੍ਬਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸਬ੍ਬਨਿਗ੍ਗਹੀਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਦਮਿਲ਼ਕਿਰਾਤਸਵਰਾਦਿਮਿਲਕ੍ਖੂਨਂ ਭਾਸਾ ਵਿਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਅਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਨਾਮ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ –
‘‘ਸਿਥਿਲਂ ¶ ਧਨਿਤਞ੍ਚ ਦੀਘਰਸ੍ਸਂ, ਗਰੁਕਂ ਲਹੁਕਞ੍ਚ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਂ;
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਵਤ੍ਥਿਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਦਸਧਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਭੇਦੋ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦਸਵਿਧਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੇਵਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਵਲਨ੍ਤਿ ਸਕਲਾਧਿਵਚਨਂ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਨੂਨਾਧਿਕਵਚਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸਕਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਮੇਵ ਦੇਸੇਤਿ, ਏਕਦੇਸਨਾਪਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਅਪਨੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕੇਵਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ. ਯੋ ਹਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਵਾ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਲੋਕਾਮਿਸਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਹਿਤਫਰਣੇਨ ¶ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਮੁਦੁਹਦਯੋ ਉਲ੍ਲੁਮ੍ਪਨਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਾਨੇ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚੇ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲੇ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਸੁ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿਯਂ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੇ ਵੀਰਿਯੇ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗੇਸੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਸਾਸਨੇਤਿ ਇਮੇਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਵਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,
ਕਿਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ ਵਿਪਾਕੋ;
ਇਦ੍ਧੀ ਜੁਤੀ ਬਲਵੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ,
ਇਦਞ੍ਚ ਤੇ ਨਾਗ, ਮਹਾਵਿਮਾਨਂ.
ਅਹਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ,
ਸਦ੍ਧਾ ਉਭੋ ਦਾਨਪਤੀ ਅਹੁਮ੍ਹਾ;
ਓਪਾਨਭੂਤਂ ਮੇ ਘਰਂ ਤਦਾਸਿ,
ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ.
ਤਂ ¶ ਮੇ ਵਤਂ ਤਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,
ਤਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ ਵਿਪਾਕੋ;
ਇਦ੍ਧੀ ਜੁਤੀ ਬਲਵੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ,
ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਧੀਰ ਮਹਾਵਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੧੫੯੫);
ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪੁਣ੍ਣਕਜਾਤਕੇ ਦਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
‘‘ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਕਾਮਦਦੋ, ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਮਧੁਸ੍ਸਵੋ;
ਕੇਨ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤਿ.
ਤੇਨ ¶ ਪਾਣਿ ਕਾਮਦਦੋ, ਤੇਨ ਪਾਣਿ ਮਧੁਸ੍ਸਵੋ;
ਤੇਨ ਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੨੭੫,੨੭੭);
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਙ੍ਕੁਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਂ, ਖੋ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਿਯਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੧) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਤਿਰਜਾਤਕੇ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ…ਪੇ… ਯਾਵਦੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੨੯) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਪਰੇ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੮੩) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤੇ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.
‘‘ਮਯਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਾਮ,
ਅਮ੍ਹੇ ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ;
ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਾਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮ,
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਮ੍ਹਂ ਦਹਰਾ ਨ ਮੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੯੭);
ਮਹਾਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕੇ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ¶ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤਾ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਸੁਦਂ ਹੋਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੫) ਲੋਮਹਂਸਨਸੁਤ੍ਤੇ ਵੀਰਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
‘‘ਹੀਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ;
ਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਚ ਦੇਵਤ੍ਤਂ, ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੮.੭੫);
ਏਵਂ ਨਿਮਿਜਾਤਕੇ ਅਤ੍ਤਦਮਨਵਸੇਨ ਕਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਉਪੋਸਥੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ…ਪੇ… ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੨੯) ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਤਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਞ੍ਚੇਵ ਫੀਤਞ੍ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਬਾਹੁਜਞ੍ਞਂ ਪੁਥੁਭੂਤਂ ਯਾਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੪) ਪਾਸਾਦਿਕਸੁਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਕਲਸਾਸਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਇਦਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ…ਪੇ… ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ. ਏਵਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਚ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਕਲਸਾਸਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ¶ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤਂ ਚਰਿਯਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤਾਨਂ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
੧੯੧. ਤਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ¶ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸਮ੍ਪਦਂ ਧਮ੍ਮਂ. ਸੁਣਾਤਿ ਗਹਪਤਿ ਵਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਠਮਂ ਗਹਪਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ? ਨਿਹਤਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਜਾਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਮਨ੍ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਹੀਨਜਚ੍ਚਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜਾਤਿਤਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਗਹਪਤਿਦਾਰਕਾ ਪਨ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਂ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੇਹਿ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਲੋਣਂ ਪੁਪ੍ਫਮਾਨਾਯ ਭੂਮਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਨਿਹਤਮਾਨਦਪ੍ਪਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਮਾਨਂ ਵਾ ਦਪ੍ਪਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਬਲਂ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ. ਇਤਰੇਹਿ ਚ ਕੁਲੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ ਨ ਬਹੁਕਾ, ਗਹਪਤਿਕਾਵ ਬਹੁਕਾ. ਇਤਿ ਨਿਹਤਮਾਨਤ੍ਤਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਪਠਮਂ ਗਹਪਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਾਤਿ ਇਤਰੇਸਂ ਵਾ ਕੁਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ. ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋਤਿ ਪਤਿਜਾਤੋ. ਤਥਾਗਤੇ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਮ੍ਹਿ ਤਥਾਗਤੇ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾਵਾਸੋਤਿ ਸਚੇਪਿ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥੇ ਘਰੇ ਯੋਜਨਸਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨੇਸਂ ਸਕਿਞ੍ਚਨਸਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠੇਨ ਘਰਾਵਾਸੋ ਸਮ੍ਬਾਧੋਯੇਵ. ਰਜੋਪਥੋਤਿ ਰਾਗਰਜਾਦੀਨਂ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਗਮਨਪਥੋਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਲਗ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹਿ ਕੂਟਾਗਾਰਰਤਨਪਾਸਾਦਦੇਵਵਿਮਾਨਾਦੀਸੁ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨੇਸੁ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਨੇਵ ਲਗ੍ਗਤਿ, ਨ ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਬਜ੍ਝਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਸਮ੍ਬਾਧੋ ਘਰਾਵਾਸੋ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਓਕਾਸਾਭਾਵਤੋ. ਰਜੋਪਥੋ ਅਸਂਵੁਤਸਙ੍ਕਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਰਜਾਨਂ ਕਿਲੇਸਰਜਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਯਥਾਸੁਖਂ ਓਕਾਸਸਬ੍ਭਾਵਤੋ.
ਨਯਿਦਂ ¶ ਸੁਕਰਂ…ਪੇ… ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਕਥਾ, ਯਦੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਿਵਸਂ ਅਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਚ ਕਿਲੇਸਮਲੇਨ ਅਮਲੀਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ¶ . ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਸਙ੍ਖਸਦਿਸਂ ਧੋਤਸਙ੍ਖਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਨ ਸੁਕਰਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਤਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ…ਪੇ… ਚਰਿਤੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਕੇਸੇ ਚ ਮਸ੍ਸੁਞ੍ਚ ਓਹਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਸਾਯਰਸਪੀਤਤਾਯ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ. ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਂ.
੧੯੨-੧੯੩. ਅਪ੍ਪਂ ਵਾਤਿ ਸਹਸ੍ਸਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸਹਸ੍ਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾ. ਆਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਞਾਤਿਯੇਵ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟੋ. ਸੋਪਿ ਵੀਸਤਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਵੀਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਆਚਾਰੇਨ ਚੇਵ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁ. ਵਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸੀ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.
ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੁਸਲੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਚਾਰਗੋਚਰਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚ ਕੁਸਲੇ ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇ ਗਹਿਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਨਾਮ ਨ ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇਸੁਯੇਵ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋ. ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ¶ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੦) ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਥਪਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਸੀਲਾ? ਕੁਸਲਂ ¶ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਕੁਸਲਂ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਆਜੀਵਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ ਥਪਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋਤਿ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਯਾ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਤਿਵਿਧੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ.
ਚੂਲ਼ਸੀਲਵਣ੍ਣਨਾ
੧੯੪-੨੧੧. ਏਵਂ ਮਾਤਿਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਭਾਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਏਕਂ ਸੀਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ¶ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੇਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
੨੧੨. ਨ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋਤਿ ਯਾਨਿ ਅਸਂਵਰਮੂਲਕਾਨਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਯਂ ਇਦਂ ਭਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕੁਤੋਚਿ ਏਕਸਂਵਰਤੋਪਿ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਂਵਰਤੋ ਅਸਂਵਰਮੂਲਕਸ੍ਸ ਭਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ. ਮੁਦ੍ਧਾਭਿਸਿਤ੍ਤੋਤਿ ਯਥਾਵਿਧਾਨਵਿਹਿਤੇਨ ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਵਸਿਤ੍ਤੋ. ਯਦਿਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤੋਤਿ ਯਂ ਕੁਤੋਚਿ ਏਕਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤੋਪਿ ਭਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਹਤਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਵਜ੍ਜਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਅਨਿਨ੍ਦਿਤਂ ਕੁਸਲਂ ਸੀਲਪਦਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਪਾਮੋਜ੍ਜਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਸੀਲਕਥਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਕਥਾ
੨੧੩. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ¶ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਭਾਜਨੀਯੇ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਚਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਯਥਾਹ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਸੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੯). ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ, ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਥੂਪਮਂ ਧਮ੍ਮਮਯਂ, ਸੁਮੇਧ, ਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮). ਕਤ੍ਥਚਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ‘‘ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੬) ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਪਞ੍ਞਾ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫) ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਦਿਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੪) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁਵੋਹਾਰੇਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਪਦੇਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਬ੍ਯਾਸੇਕਸੁਖਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਸੇਕਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਸੇਕਂ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀਤਿ.
ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕਥਾ
੨੧੪. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਭਾਜਨੀਯਮ੍ਹਿ ¶ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਗਮਨਂ, ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਗਮਨੇ ਤਾਵ ਪੁਰਤੋ ਕਾਯਂ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ ¶ . ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਠਾਨੇਪਿ ਠਿਤਕੋਵ ਕਾਯਂ ਪੁਰਤੋ ਓਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਆਸਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਅਙ੍ਗਾਭਿਮੁਖੋ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ, ਪਚ੍ਛਿਮਅਙ੍ਗਪਦੇਸਂ ਪਚ੍ਚਾਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਨਿਪਜ੍ਜਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.
ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ. ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਮੇਵ ਵਾ ਕਾਰੀ. ਸੋ ਹਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤੇਵ. ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਿਰਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਗਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਚ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਬੋਧਿਸਙ੍ਘਥੇਰਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿ. ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ ਬੋਧਿਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਙ੍ਘਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਖਯਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਥੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ, ਅਸੁਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਖਯਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਆਮਿਸਤੋਪਿ ਵੁਡ੍ਢਿ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਮਨੇ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਂ ਤਾਵ ਸਾਤ੍ਥਕਂ, ਸਚੇ ਪਨ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਮਹਾਪੂਜਾਯ ਦਸਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਸਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਭਵਾਨੁਰੂਪਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋਪਿ ਪੁਰਿਸਾਪਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਰੂਪਕਾਨਿ ¶ ਵਿਯ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਚਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਲੋਭੋ ਹੋਤਿ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਪਟਿਘੋ, ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨੇ ਮੋਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਜੀਵਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਅਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਬੋਧਿਦਸ੍ਸਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਜਨਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ¶ ਚੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਮਹਾਪਰਿਸਪਰਿਵਾਰਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.
ਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਂ, ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਣੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਤ੍ਥਾਯ ਗਤੋ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਸੁਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਦਹਰੋ ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਾਮਣੇਰਾਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੋ ‘ਮਯਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵੇ ਕਥਾ ਨਾਮ ਨ ਕਥਿਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਸੇ ਉਪਰਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਮਦਾਸਿ. ‘ਏਹੀ’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਠਿਤੋਕਾਸੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ¶ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਥਾ’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪਤ੍ਤਵਿਸੇਸਮੇਵ ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਂ ਏਕਂ ਅਸੁਭਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਜਾਤਂ. ਏਵਂ ਸਾਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮਾਸੁਭਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰਿਸਾਸੁਭਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਸਭਾਗਮੇਵ ਸਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ.
ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਾਤ੍ਥਕਸਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਯਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਗੋਚਰਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗੋਚਰੇ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਗਮਨਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸਾਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ –
ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਰਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ, ਨ ਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਨ ਨੇਵ ਹਰਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਰਤਿ ਚ, ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਵਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਚ ਆਵਰਣੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਯਾਮੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇਪਿ ਨਿਸਜ੍ਜਚਙ੍ਕਮੇਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਗੇਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੇ ਉਦਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਉਸੁਮਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸੇਨਾਸਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਸਚੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਅਞ੍ਞਂ ਚੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਪਾਨਮੂਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਭਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਆਰੁਯ੍ਹ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਚੇਤਿਯਂ ¶ ਚੇ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਚੇਤਿਯਂ ਚੇ, ਤਥੇਵ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਿਯ ਨਿਪਚ੍ਚਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੋ ਏਵਂ ਚੇਤਿਯਞ੍ਚ ਬੋਧਿਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਾਮਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਾਮਿਤਭਣ੍ਡਕਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਸਮੀਪੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਯ੍ਯੋ ਨੋ ਆਗਤੋਤਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਵਾ ਗੇਹੇ ਵਾ ¶ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਾਵ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਤੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਚੇਪਿ ਨ ਕਥਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਜਨਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਨਾਮ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਯੇਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨੇਹਿਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਅਨੁਗਤੋਵ ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ.
ਅਥ ਨਂ ਪੁਰੇਤਰਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਗਾਮੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ਸਾਮਣੇਰਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਸ੍ਸ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਪੋਰਾਣਕਭਿਕ੍ਖੂ ਕਿਰ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਨ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ ਪਿਤਿਪਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ? ਕਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ? ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਏਤੇਸਂ ਪੇਮਂ ਬਹੁਮਾਨਨ੍ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਯਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਤਂ ਏਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਨੋ ਏਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਮੇਵ, ਏਤੇਸਂ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਨੇਵ ਭਯੇ ਭਯਂ, ਨ ਛਾਤਕੇ ਛਾਤਕਂ ਜਾਨਾਮ. ਈਦਿਸਾ ਨਾਮ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਕਾਰਿਨੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤੇਸਂ ਗੁਣੇ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.
ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਗੇਵ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋਧਾਤੁ ਪਜ੍ਜਲਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੀਥਿਂ ਨਾਰੋਹਤਿ, ਸੋ ਪਗੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਵੇਗਸਾ ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੋਰੂਪਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯਮੇਵ ਗਾਮਂ ਯਾਗੁਭਿਕ੍ਖਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ¶ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋਧਾਤੁ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਘਟਸਤੇਨ ਨ੍ਹਾਤੋ ਵਿਯ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਪਰਿਲ਼ਾਹਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਯਾਗੁਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮੁਖਞ੍ਚ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਭਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਆਹਾਰਞ੍ਚ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਉਪਟ੍ਠਹਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ¶ ਨ ਹਰਤੀਤਿ. ਏਦਿਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ. ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇਯੇਵ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਗਾਮੇਸੁ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ ਵਾ ਨ ਤਂ ਆਸਨਮਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.
ਯੋ ਪਨ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਚੇਤੋਖੀਲਵਿਨਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ – ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤੁਚ੍ਛੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਵ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.
ਯੋ ਪਨਾਯਂ – ‘‘ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਤਕਾਮਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸਪਿ ਵੀਸਮ੍ਪਿ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਸਤਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਵਸਨ੍ਤਾ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਇਣਟ੍ਟਾ, ਨ ਭਯਟ੍ਟਾ, ਨ ਜੀਵਿਕਾਪਕਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਗਮਨੇਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਤਥਾ ਠਾਨੇ, ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ, ਸਯਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਸਯਨੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ.
ਤੇ ਏਵਂ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਡ੍ਢਉਸਭਉਸਭਅਡ੍ਢਗਾਵੁਤਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਾਸਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਮਨੇ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਤਕ੍ਕਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਤੇ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ; ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਸੋਯੇਵ ਨਯੋ. ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਕਿਲੇਸਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਉਦ੍ਧਰਤਿ ਚੇ, ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇਸਂਯੇਵ ਏਤਿ. ਆਲਿਨ੍ਦਕਵਾਸੀ ਮਹਾਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਏਵ ਵਿਹਾਸਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਸਨ੍ਤਾ ਚ ਵਪਨ੍ਤਾ ਚ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਥੇਰਂ ਤਥਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹੋ, ਉਦਾਹੁ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਮੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਚਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦੀਪਂ ਉਜ੍ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਸਕ੍ਕੋ ਚ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਓਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨਵਾਸੀ ਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਓਭਾਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਿਂ ਸੋ ਓਭਾਸੋ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਓਭਾਸੋ ਨਾਮ ਦੀਪੋਭਾਸੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਮਣਿਓਭਾਸੋਪੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹ. ਤਤੋ ‘ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਥ ਤੁਮ੍ਹੇ’ਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧੋ ‘ਆਮਾ’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ¶ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਕਾਲ਼ਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਚ.
ਸੋਪਿ ਕਿਰ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ – ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਾਨਿ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਪੁਨ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ, ਵਿਯੁਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਟੇ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵੀ ਨੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨੂ’’ਤਿ ਆਸਙ੍ਕਨੀਯਪਦੇਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਕਚ੍ਛਕਨ੍ਤਰਤੋ ਉਦਕੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਮਾ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਤੁਂ ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਾ ਆਗਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ‘ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਹੋਥਾ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤਿਮੀ’’ਤਿ ਦਿਵਸਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਨਂ ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਨ ਉਦਕਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਸਚੇ ਦਿਵਸਾਦੀਨਿ ਪੁਚ੍ਛਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾਵ ਯਾਤਿ.
ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਪਞ੍ਞਾਸਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਚ. ਤੇ ਕਿਰ ਆਸਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਅਕਂਸੁ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਲਪਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ, ਗਾਮਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਟ੍ਠੁਭਨਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਨਿਂਸੁ – ‘‘ਅਜ੍ਜੇਕੋ ਆਗਤੋ, ਅਜ੍ਜ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਏਤੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਵਿਵਾਦਜਾਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਥ ਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਦ੍ਵੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕੋਕਾਸੇ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਤਤੋ ਯੋ ਤੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ, ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਨ ਭੋ ਕਲਹਕਾਰਕਾਨਂ ¶ ਵਸਨੋਕਾਸੋ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਸਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ, ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਯੋ, ਸੂਪਟ੍ਠਪਿਤਂ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤਾ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤੋ ਤੇਮਾਸੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸੁਂ.
ਏਵਂ ¶ ਕਾਲ਼ਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ, ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੀਥਿਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਯਤ੍ਥ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡਧੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਕਲਹਕਾਰਕਾ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ ਨ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਵਿਯ ਜਵੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਹਿ ਜਵੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਧੁਤਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਵਿਸਮਭੂਮਿਭਾਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਉਦਕਸਕਟਂ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਨੁਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਵਾ ਅਦਾਤੁਕਾਮਂ ਵਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਵਾ ਬਹਿਗਾਮੇ ਵਾ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਫਾਸੁਕੇ ਪਤਿਰੂਪੇ ਓਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਬ੍ਭਞ੍ਜਨ – ਵਣਲੇਪਨਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਨੇਵ ਦਵਾਯ ਨ ਮਦਾਯ ਨ ਮਣ੍ਡਨਾਯ ਨ ਵਿਭੂਸਨਾਯ…ਪੇ… ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਚ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਕਿਲਮਥਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾਤਿ.
ਇਦਂ ਪਨ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਯਦਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਠਮਵਯੇ ਏਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਠਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ¶ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ; ਨੋ ਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਮਰਣਸਮਯੇ; ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਸਮਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ¶ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ; ਨੋ ਚੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਅਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵੇ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਧੁਤਵਾਦੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਉਪਾਲਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਪੁਣ੍ਣੋ ਮਨ੍ਤਾਣਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਰੇਵਤੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ ਵਾ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਰਾਹੁਲੋ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਯ੍ਵਾਯਂ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ਪਨ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਾ ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ – ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮਿ, ਮਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨ ਅਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਮਤੋ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੋ ਏਕੇਕਪਾਦੁਦ੍ਧਰਣੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਆਪੋਧਾਤੂਤਿ ਦ੍ਵੇ ਧਾਤੁਯੋ ਓਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਾ, ਇਤਰਾ ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਬਲਵਤਿਯੋ; ਤਥਾ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣੇਸੁ. ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਵਾਯੋਧਾਤੂਤਿ ਦ੍ਵੇ ਧਾਤੁਯੋ ਓਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਾ, ਇਤਰਾ ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਬਲਵਤਿਯੋ, ਤਥਾ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੇਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਣੇ ¶ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਅਤਿਹਰਣਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਤਿਹਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵੀਤਿਹਰਣਂ, ਵੀਤਿਹਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਂ, ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਬ੍ਬਂ ਪਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਿ ਸਨ੍ਧਿ ਓਧਿ ਓਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ¶ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਿਲਾਨਿ ਵਿਯ ਪਟਪਟਾਯਨ੍ਤਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਂ? ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਧਾਤੂਨਂਯੇਵ ਗਮਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਠਾਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਸਯਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੂਪੇਨ.
ਅਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ;
ਅਵੀਚਿਮਨੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਨਦੀਸੋਤੋਵ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.
ਏਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮਾਤਿ.
ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ.
ਆਲੋਕਿਤੇ ਵਿਲੋਕਿਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਪੁਰਤੋ ਪੇਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਅਨੁਦਿਸਾਪੇਕ੍ਖਣਂ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਪਰਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਓਲੋਕਿਤਉਲ੍ਲੋਕਿਤਾਪਲੋਕਿਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨ ਪਨ ਇਮਾਨੇਵ ਦ੍ਵੇ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵਾਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਆਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕੇਤਿ – ‘ਏਵਂ ਮੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕਯਤੋ ਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਇਤਿਹ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ¶ ਹੋਤਿ ¶ (ਅ. ਨਿ. ੮.੯). ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ…ਪੇ… ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ…ਪੇ… ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ…ਪੇ… ਉਦ੍ਧਂ…ਪੇ… ਅਧੋ…ਪੇ… ਅਨੁਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਅਨੁਦਿਸਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ – ‘ਏਵਂ ਮੇ ਅਨੁਦਿਸਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕਯਤੋ ਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਇਤਿਹ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.
ਅਪਿ ਚ ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨੇਵ ਸਾਤ੍ਥਕਤਾ ਚ ਸਪ੍ਪਾਯਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਵਿਜਹਨਮੇਵ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਏਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਵ, ਕਸਿਣਾਦਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੇਹਿ ਵਾ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਆਲੋਕਨਂ ਵਿਲੋਕਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਆਲੋਕੇਤਾ ਵਾ ਵਿਲੋਕੇਤਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ‘ਆਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਅਕ੍ਖਿਦਲਂ ਅਧੋ ਸੀਦਤਿ, ਉਪਰਿਮਂ ਉਦ੍ਧਂ ਲਙ੍ਘੇਤਿ. ਕੋਚਿ ਯਨ੍ਤਕੇਨ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਜਾਨਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ. ਅਪਿ ਚ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਤਾਵ ਕਾਲਿਕਭਾਵਵਸੇਨ ਪੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਤਾਵ –
ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚੇਵ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;
ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ, ਜਵਨਂ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.
ਤਤ੍ਥ ਭਵਙ੍ਗਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਆਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕਿਰਿਯਮਨੋਧਾਤੁ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਕਿਰਿਯਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ¶ , ਤਂਨਿਰੋਧਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਵਨਂ ਜਵਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜਵਨੇਪਿ – ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਵਸੇਨ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਜਵਨੇਪਿ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਮਜਵਨੇਪਿ. ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਯੁਦ੍ਧਮਣ੍ਡਲੇ ਯੋਧੇਸੁ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯਵਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਤੇਸੁ – ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ¶ ਪਨ ਰੂਪੇ ਆਪਾਥਮਾਗਤੇ ਭਵਙ੍ਗਚਲਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸਕਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਵਸਾਨੇ ਜਵਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਗੇਹਭੂਤੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਪਰਗੇਹੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਯਾਚਿਤੁਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਗੇਹਸ੍ਸਾਮਿਕੇਸੁ ਤੁਣ੍ਹੀਮਾਸਿਨੇਸੁ ਆਣਾਕਰਣਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ¶ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਗੇਹਭੂਤੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁਪਿ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਅਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਸੁ ਚ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਵਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਯਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ, ਇਤ੍ਤਰਾਨਿ ਤਾਵਕਾਲਿਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਾਨੁਸਕੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਅਵਸੇਸਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਮਰਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਨਚ੍ਚਗੀਤਾਦੀਸੁ ਅਭਿਰਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਮੇਵ ਏਕਦ੍ਵਾਰੇ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਤੇਸੁ ਅਵਸੇਸਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮਰਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਵਨਸ੍ਸਾਪਿ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਵਸੇਨ ਅਭਿਰਤਿ ਨਾਮ ਨ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਪਿ ਚ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪੇਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁ ਚੇਵ ਰੂਪਾ ਚ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ¶ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਫਸ੍ਸਾਦਿਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ?
ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਮਨਾਯਤਨਂ, ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ?
ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ, ਰੂਪਂ ਰੂਪਧਾਤੁ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ. ਏਵਮੇਤਾਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ?
ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਰੂਪਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ, ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੋ ¶ , ਆਲੋਕੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ¶ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤੀਤਿ? ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨਪਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇਤਿ ਪਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣੇ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਅਤਿਚਿਰਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਖਣੇ ਖਣੇ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਪਤਤਿ, ਵਿਸੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਾਲੇ ਸਮਿਞ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਫਾਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਤ੍ਥੇ ਪਨ ਸਤਿਪਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਯੋ –
ਮਹਾਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇਸੁ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰੇਕੋ ਦਹਰੋ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਗਿਹੀ ਜਾਤੋ. ਅਪਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਦਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਅਟ੍ਠਿਮਾਹਚ੍ਚ ਪਾਦੋ ਝਾਯਿ. ਅਪਰੋ ਵਮ੍ਮਿਕੇ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਸੋ ਆਸੀਵਿਸੇਨ ਡਟ੍ਠੋ. ਅਪਰੋ ਚੀਵਰਕੁਟਿਦਣ੍ਡਕੇ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਤਂ ਮਣਿਸਪ੍ਪੋ ਡਂਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਰੂਪੇ ਅਸਪ੍ਪਾਯੇ ਅਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯੇ ਪਸਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ.
ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਪਨ ਮਹਾਥੇਰਵਤ੍ਥੁਨਾ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਂ – ਮਹਾਥੇਰੋ ਕਿਰ ਦਿਵਾਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਮਾਨੋ ਸਹਸਾ ਹਤ੍ਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਸਿ. ਤਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਹਸਾ ਹਤ੍ਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਸਮਿਞ੍ਜਿਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ, ਨ ਮੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਮਾਨੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮਿਞ੍ਜੇਸਿਨ੍ਤਿ. ਸਾਧੁ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਮੇਵ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ¶ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਸਮਿਞ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਾਕਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਦਾਰੁਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦਲਚਲਨਂ ਵਿਯ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਜਾਨਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਾਨਂ ¶ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਵਸੇਨ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਧਾਰਣਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਧਾਰਣੇ ਤਾਵ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਆਮਿਸਲਾਭੋ ਸੀਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋਯੇਵ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਉਣ੍ਹਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸ ਚ ਚੀਵਰਂ ਸੁਖੁਮਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਸੀਤਾਲੁਕਸ੍ਸ ਘਨਂ ਦੁਪਟ੍ਟਂ. ਵਿਪਰੀਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਜਿਣ੍ਣਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵ, ਅਗ੍ਗਲ਼ਾਦਿਦਾਨੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਤਂ ਪਲਿਬੋਧਕਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਦੁਕੂਲਾਦਿਭੇਦਂ ਲੋਭਨੀਯਚੀਵਰਂ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕਕਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਕਰਞ੍ਚਾਪਿ ਹੋਤਿ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਯਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਵਿਪਰੀਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪੇਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਪਨ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਅਚੇਤਨਂ, ਕਾਯੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ. ਚੀਵਰਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਮਯਾ ਕਾਯੋ ਪਾਰੁਪਿਤੋ’’ਤਿ. ਕਾਯੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਹਂ ਚੀਵਰੇਨ ਪਾਰੁਪਿਤੋ’’ਤਿ. ਧਾਤੁਯੋਵ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਯਪੋਤ੍ਥਕਰੂਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ.
ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕਚੇਤਿਯਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ¶ ਹਿ ਕੇਚਿ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਧੂਮਵਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਗੂਥਮੁਤ੍ਤਕਦ੍ਦਮਦਣ੍ਡਸਤ੍ਥਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਅਸਕ੍ਕਾਰਂ. ਨ ਤੇਹਿ ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕਰੁਕ੍ਖਾਦਯੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ¶ , ਨ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਪਤ੍ਤਧਾਰਣੇਪਿ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਸਹਸਾਵ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ, ਏਵਂ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਕਿਸਦੁਬ੍ਬਲਸਰੀਰਸ੍ਸ ਪਨ ਗਰੁਪਤ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤੋ ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯੋ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋਵ. ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤੋਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਧੋਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਮਣਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤੋ ਪਨ ਲੋਭਨੀਯੋ, ਚੀਵਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਪਨ ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਏਕਨ੍ਤਅਸਪ੍ਪਾਯੋਵ. ਵਿਪਰੀਤੋ ਸਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ, ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਅਚੇਤਨਾ. ਪਤ੍ਤੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਹਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਤ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਧਾਤੁਯੋਵ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਅਗ੍ਗਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇ ਵਿਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਪਿ ਚ ਯਥਾ ਛਿਨ੍ਨਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਪਗ੍ਘਰਿਤਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਕਿਮਿਕੁਲੇ ਨੀਲਮਕ੍ਖਿਕਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੇ ਅਨਾਥਸਾਲਾਯਂ ਨਿਪਨ੍ਨੇ ਅਨਾਥਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਯੇ ਦਯਾਲੁਕਾ ਪੁਰਿਸਾ, ਤੇ ਤੇਸਂ ਵਣਮਤ੍ਤਚੋਲ਼ਕਾਨਿ ਚੇਵ ਕਪਾਲਾਦੀਹਿ ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੋਲ਼ਕਾਨਿਪਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਣ੍ਹਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਥੂਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਭੇਸਜ੍ਜਕਪਾਲਕਾਨਿਪਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ¶ ਸੁਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸੁਮਨਾ ਵਾ ਦੁਮ੍ਮਨਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਵਣਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਚੋਲ਼ਕੇਨ, ਭੇਸਜ੍ਜਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਪਾਲਕੇਨ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਣਚੋਲ਼ਕਂ ਵਿਯ ਚੀਵਰਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਕਪਾਲਕਂ ਵਿਯ ਚ ਪਤ੍ਤਂ, ਕਪਾਲੇ ਭੇਸਜ੍ਜਮਿਵ ਚ ਪਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਿ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਉਤ੍ਤਮਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਅਸਿਤਾਦੀਸੁ ਅਸਿਤੇਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨੇ. ਪੀਤੇਤਿ ਯਾਗੁਆਦਿਪਾਨੇ. ਖਾਯਿਤੇਤਿ ਪਿਟ੍ਠਖਜ੍ਜਾਦਿਖਾਦਨੇ. ਸਾਯਿਤੇਤਿ ਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦਿਸਾਯਨੇ. ਤਤ੍ਥ ਨੇਵ ਦਵਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਵਿਧੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਲੂਖਪਣੀਤਤਿਤ੍ਤਮਧੁਰਰਸਾਦੀਸੁ ¶ ਪਨ ਯੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਯਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਯਂ ਪਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ, ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਨ੍ਤਅਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵ, ਵਿਪਰੀਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਭੁਞ੍ਜਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਆਲੋਪਕਰਣਂ ਆਲੋਪਉਦ੍ਧਾਰਣਂ ਮੁਖਵਿਵਰਣਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਕੁਞ੍ਚਿਕਾਯ ਯਨ੍ਤਕੇਨ ਵਾ ਹਨੁਕਟ੍ਠੀਨਿ ਵਿਵਰਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਆਲੋਪਸ੍ਸ ਮੁਖੇ ਠਪਨਂ, ਉਪਰਿਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮੁਸਲਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਂ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਦਨ੍ਤਾਨਂ ਉਦੁਕ੍ਖਲਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਹਤ੍ਥਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਜਿਵ੍ਹਾਯ ਤਨੁਕਖੇਲ਼ੋ ਮੂਲਜਿਵ੍ਹਾਯ ਬਹਲਖੇਲ਼ੋ ਮਕ੍ਖੇਤਿ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾਦਨ੍ਤਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਜਿਵ੍ਹਾਹਤ੍ਥਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਖੇਲ਼ੋਦਕੇਨ ਤੇਮਿਤਂ ਉਪਰਿਦਨ੍ਤਮੁਸਲਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਿਤਂ ਕੋਚਿ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ¶ ਵਾ ਦਬ੍ਬਿਯਾ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਪਵੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾਵ ਪਵਿਸਤਿ. ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਕੋਚਿ ਪਲਾਲਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਸੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਠਿਤਂ ਠਿਤਂ ਕੋਚਿ ਉਦ੍ਧਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾਵ ਪਚ੍ਚਤਿ. ਪਕ੍ਕਂ ਪਕ੍ਕਂ ਕੋਚਿ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਵਾ ¶ ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਬਹਿ ਨੀਹਾਰਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯੇਵ ਨੀਹਰਤਿ. ਇਤਿ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਪਟਿਹਰਤਿ ਚ, ਵੀਤਿਹਰਤਿ ਚ, ਧਾਰੇਤਿ ਚ, ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚ, ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤਿ ਚ, ਵਿਸੋਸੇਤਿ ਚ, ਨੀਹਰਤਿ ਚ. ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਧਾਰੇਤਿ ਚ, ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚ, ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤਿ ਚ, ਵਿਸੋਸੇਤਿ ਚ. ਆਪੋਧਾਤੁ ਸਿਨੇਹੇਤਿ ਚ, ਅਲ੍ਲਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ. ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ. ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਅਞ੍ਜਸੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਮਨ੍ਵਾਯ ਆਭੁਜਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਪਿ ਚ ਗਮਨਤੋ ਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਪਰਿਭੋਗਤੋ ਆਸਯਤੋ ਨਿਧਾਨਤੋ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋ ਫਲਤੋ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਤੋ ਸਮ੍ਮਕ੍ਖਨਤੋਤਿ, ਏਵਂ ਦਸਵਿਧਪਟਿਕੂਲਭਾਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤੋ ਪੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਆਹਾਰਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.
ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮੇਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰਸ੍ਸ ਚ ਪਸ੍ਸਾਵਸ੍ਸ ਚ ਕਰਣੇ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਭਮਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਏਕਗ੍ਗਂ ¶ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਰੋਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਅਯਸੋ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਪਤਿਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਪਨ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਪਕ੍ਕੇ ਗਣ੍ਡੇ ਗਣ੍ਡਭੇਦੇਨ ਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਂ ਅਕਾਮਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਅਤਿਭਰਿਤਾ ਉਦਕਭਾਜਨਾ ਉਦਕਂ ਅਕਾਮਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਏਵਂ ਪਕ੍ਕਾਸਯਮੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੀਸੁ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਾ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾ ਵਾਯੁਵੇਗਸਮੁਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤਾ ਅਕਾਮਤਾਯਪਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਏਵਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵੋ ਨੇਵ ¶ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰਸ੍ਸ, ਕੇਵਲਂ ਸਰੀਰਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋਵ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਉਦਕਤੁਮ੍ਬਤੋ ਪੁਰਾਣੁਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰੇਸਂ; ਕੇਵਲਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ; ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਗਤਾਦੀਸੁ ਗਤੇਤਿ ਗਮਨੇ. ਠਿਤੇਤਿ ਠਾਨੇ. ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ. ਸੁਤ੍ਤੇਤਿ ਸਯਨੇ. ਜਾਗਰਿਤੇਤਿ ਜਾਗਰਣੇ. ਭਾਸਿਤੇਤਿ ਕਥਨੇ. ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਤਿ ਅਕਥਨੇ. ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਠਿਤੋ ਵਾ ਠਿਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਦ੍ਧਾਨਇਰਿਯਾਪਥਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਆਲੋਕਿਤੇ ਵਿਲੋਕਿਤੇ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਜ੍ਝਿਮਾ. ‘‘ਗਤੇ ਠਿਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ’’ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਖੁਦ੍ਦਕਚੁਣ੍ਣਿਯਇਰਿਯਾਪਥਾ ਕਥਿਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.
ਤਿਪਿਟਕਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ – ਯੋ ਚਿਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਠਿਤੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਚਙ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ¶ . ਅਯਂ ਗਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ.
ਯੋ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਿਰਂ ਠਤ੍ਵਾ ¶ ਅਪਰਭਾਗੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਠਿਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਠਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ.
ਯੋ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿਕਰਣਵਸੇਨੇਵ ਚਿਰਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ.
ਯੋ ਪਨ ਨਿਪਨ੍ਨਕੋ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਸਯਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਕਿਰਿਯਮਯਚਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਸੋਪ੍ਪਂ ਨਾਮ, ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਜਾਗਰਿਤਂ ਨਾਮ.
ਯੋ ¶ ਪਨ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਓਟ੍ਠੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਦਨ੍ਤੇ ਚ ਜਿਵ੍ਹਞ੍ਚ ਤਾਲੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਪਯੋਗਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਵ ਭਾਸਤਿ. ਚਿਰਂ ਵਾ ਪਨ ਕਾਲਂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਭਾਸਿਤਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਭਾਸਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ.
ਯੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਚਿਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਉਪਾਦਾਰੂਪਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਭਾਸਤਿ ਨਾਮ, ਅਸਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਤਿ ਨਾਮਾਤਿ. ਅਯਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮਾਤਿ.
ਤਯਿਦਂ ਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਧੁਰਂ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਚ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਵਿਭਙ੍ਗਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨ – ‘‘ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨੇਵ. ਏਵਂ, ਖੋ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਏਵਂ ¶ ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ¶ ਵਸੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਨ੍ਤੋਸਕਥਾ
੨੧੫. ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੋ ਹੋਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ. ਏਵਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਸੁ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਪਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ –
ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੀਵਰਂ ਲਭਤਿ, ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ. ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਯਾਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਥ ਪਨ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਆਬਾਧਜਰਾਭਿਭੂਤੋ ¶ ਵਾ, ਗਰੁਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮਤਿ. ਸੋ ਸਭਾਗੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਪਣੀਤਪਚ੍ਚਯਲਾਭੀ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਹਗ੍ਘਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਬਹੂਨਿ ਵਾ ਪਨ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਥੇਰਾਨਂ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਇਦਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਅਨੁਰੂਪਂ, ਇਦਂ ਗਿਲਾਨਾਨਂ, ਇਦਂ ਅਪ੍ਪਲਾਭੀਨਂ ਹੋਤੂਤਿ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦਿਤੋ ਵਾ ਨਨ੍ਤਕਾਨਿ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਤਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ, ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਯਾਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਯੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਤਿ, ਯੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤੇਨ ਅਫਾਸੁ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਬਹੁਂ ਪਣੀਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਯ ਥੇਰਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਬਹੁਸ੍ਸੁਤਅਪ੍ਪਲਾਭੀਗਿਲਾਨਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਾ ਸੇਸਕਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਵਾ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਮਿਸ੍ਸਕਾਹਾਰਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਨਾਸਨਂ ਲਭਤਿ, ਮਨਾਪਂ ਵਾ ਅਮਨਾਪਂ ਵਾ, ਸੋ ਤੇਨ ਨੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ¶ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ; ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਕੇਨਪਿ ਯਥਾਲਦ੍ਧੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਯੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਲਭਤਿ, ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਸਤੋ ਅਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਅਪਰੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਲੇਣਮਣ੍ਡਪਕੂਟਾਗਾਰਾਦੀਨਿ ਬਹੂਨਿ ਪਣੀਤਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਂ ਵਿਯ ਥੇਰਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਬਹੁਸ੍ਸੁਤਅਪ੍ਪਲਾਭੀਗਿਲਾਨਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ¶ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਯੋਪਿ – ‘‘ਉਤ੍ਤਮਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਨਿਦ੍ਦਾਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਤੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਸਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦੀਸੁ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ, ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ, ਸੋ ਯਂ ਲਭਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਯੋ ਪਨ ਤੇਲੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਫਾਣਿਤਂ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਤੇਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਦੇਵ ਵਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਅਪਰੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਬਹੁਂ ਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦਿਪਣੀਤਭੇਸਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਯ ਥੇਰਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਬਹੁਸ੍ਸੁਤਅਪ੍ਪਲਾਭੀਗਿਲਾਨਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਭਤੇਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਟਕਂ ¶ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਮਧੁਰਂ – ‘‘ਗਣ੍ਹਾਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਚਸ੍ਸ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਪਿ ਰੋਗੋ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਅਥ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਟਕਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਟਕੇਨੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਰਮਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.
ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੇਨ ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤੀਣਿ ਚੀਵਰਾਨਿ, ਪਤ੍ਤੋ, ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਚ੍ਛੇਦਨਵਾਸਿ, ਏਕਾ ਸੂਚਿ, ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
‘‘ਤਿਚੀਵਰਞ੍ਚ ¶ ਪਤ੍ਤੋ ਚ, ਵਾਸਿ ਸੂਚਿ ਚ ਬਨ੍ਧਨਂ;
ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨੇਨ ਅਟ੍ਠੇਤੇ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ.
ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕਾਪਿ. ਕਥਂ? ਤਿਚੀਵਰਂ ਤਾਵ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਵਿਚਰਣਕਾਲੇ ਕਾਯਂ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਪੋਸੇਤੀਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੇਨ ਉਦਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ¶ ਪਿਵਨਕਾਲੇ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਫਲਾਫਲਗਹਣਕਾਲੇ ਚ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਰਿਹਰਤਿ; ਪੋਸੇਤੀਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ.
ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਤੇਨ ਉਦਕਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਨਕਾਲੇ ਕੁਟਿਪਰਿਭਣ੍ਡਕਰਣਕਾਲੇ ਚ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਆਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨਕਾਲੇ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੋ.
ਵਾਸਿਪਿ ਤਾਯ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਚ੍ਛੇਦਨਕਾਲੇ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਅਙ੍ਗਪਾਦਚੀਵਰਕੁਟਿਦਣ੍ਡਕਸਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਚ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਉਚ੍ਛੁਛੇਦਨਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਦਿਤਚ੍ਛਨਕਾਲੇ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕਾ.
ਸੂਚਿਪਿ ਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਕਾਲੇ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਪੂਵਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨਕਾਲੇ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕਾ.
ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਣਕਾਲੇ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਂ. ਉਚ੍ਛੁਆਦੀਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਹਣਕਾਲੇ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕਂ.
ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਤੇਨ ਉਦਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਨਕਾਲੇ, ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭਣ੍ਡਕਰਣਕਾਲੇ ਚ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕਂ. ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਕਾਲੇ, ਤੇਨੇਵ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਪੁਥੁਕਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨਕਾਲੇ ਚ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯਂ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਤ੍ਤਾ. ਨਵਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ¶ ਪਨ ਸੇਯ੍ਯਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਵਾ ਕੁਞ੍ਚਿਕਾ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਦਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਂ ਵਾ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਕਾਦਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿ ਵਾ ਤੇਲਨਾਲ਼ਿਕਾ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਦ੍ਵਾਦਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਛਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਪਾਹਨਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਚ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕੋਵ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਇਤਰੇ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ ਮਹਿਚ੍ਛਾ ਮਹਾਭਾਰਾਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਏਤੇਪਿ ਹਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾਵ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾਵ ਸੁਭਰਾਵ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਨੋਵ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਨ ਯਿਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਕਥੇਸਿ, ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕਵਾਸਿਞ੍ਚ ਸੂਚਿਞ੍ਚ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਤਿਚੀਵਰਂ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ¶ ਸੁਖਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ¶ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ – ‘‘ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨਾਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਰਣਮਤ੍ਤਕੇਨ. ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨਾਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਰਣਮਤ੍ਤਕੇਨ. ਸਮਾਦਾਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਤ੍ਤਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਮਮ ਵਿਹਾਰੋ ਪਰਿਵੇਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ’’ਤਿ ਆਸਙ੍ਗੋ ਵਾ ਬਨ੍ਧੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਜਿਯਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਵਿਯ, ਯੂਥਾ ਅਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਮਦਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਵਨਪਬ੍ਭਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਏਕੋਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋਵ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕੋਵ ਅਦੁਤਿਯੋ.
‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ ਚ ਹੋਤਿ,
ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਇਤਰੀਤਰੇਨ;
ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ ਅਛਮ੍ਭੀ,
ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੪੨);
ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋਤਿ ਪਕ੍ਖਯੁਤ੍ਤੋ ਸਕੁਣੋ. ਡੇਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਤਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਸਕੁਣਾ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਰੁਕ੍ਖੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਫਲੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਦਿਸਾਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਖਪਤ੍ਤਤੁਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਫਲਾਨਿ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਾ ਵਿਧੁਨਨ੍ਤਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ‘ਇਦਂ ਅਜ੍ਜਤਨਾਯ, ਇਦਂ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਤੇਸਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਫਲੇ ਪਨ ਖੀਣੇ ਨੇਵ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨਖਂ ਵਾ ਤੁਣ੍ਡਂ ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਯੋ ਯਂ ਦਿਸਾਭਾਗਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਸਪਤ੍ਤਭਾਰੋਵ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗੋ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਾਦਾਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ.
ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਕਥਾ
੨੧੬. ਸੋ ¶ ਇਮਿਨਾ ਚਾਤਿਆਦਿਨਾ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੋ ਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇਹਿ ਵਾ ਵਨਚਰਕੇਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ – ‘‘ਕਿਂ ¶ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਭੇਰਵਸਦ੍ਦਂ ਸਾਵੇਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸੀਸਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਸੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਅਯਸੋ ਪਤ੍ਥਰਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨੇਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੋ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲ਼ਕਂ ਵਾ ਤਿਲਕਂ ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਖਯਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਇਤਿਸ੍ਸ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤੇਲਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯ ਯਸੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕੋ ਹੋਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ, ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤਦੇਵ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਿਭਙ੍ਗੇ – ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚੇਪਿ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ. ਤੇਨ ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਤਿ ਚੇਵ ਆਸਤਿ ਚ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚੋਪਿ ਸੇਨਾਸਨਂ ¶ , ਪੀਠਮ੍ਪਿ, ਭਿਸਿਪਿ, ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਮ੍ਪਿ, ਵਿਹਾਰੋਪਿ, ਅਡ੍ਢਯੋਗੋਪਿ, ਪਾਸਾਦੋਪਿ, ਹਮ੍ਮਿਯਮ੍ਪਿ, ਗੁਹਾਪਿ, ਅਟ੍ਟੋਪਿ, ਮਾਲ਼ੋਪਿ ਲੇਣਮ੍ਪਿ, ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬੋਪਿ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮ੍ਪਿ, ਮਣ੍ਡਪੋਪਿ, ਸੇਨਾਸਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੭).
ਅਪਿ ਚ – ‘‘ਵਿਹਾਰੋ ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਪਾਸਾਦੋ ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਗੁਹਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਹਾਰਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਮਞ੍ਚੋ ਪੀਠਂ ਭਿਸਿ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਚਿਮਿਲਿਕਾ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰੋ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਥਤਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਓਕਾਸਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮਾਤਿ. ਏਵਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਮੇਵ.
ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸਕੁਣਸਦਿਸਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਸੇਨ ਆਗਤਂ. ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੫੪) ਇਦਂ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ. ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਧੁਤਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਨ੍ਦਚ੍ਛਾਯਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ. ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸੇਲਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਉਦਕਸੋਣ੍ਡੀਸੁ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਤਾਯ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਦਿਸਾਸੁ ਖਾਯਮਾਨਾਸੁ ਸੀਤੇਨ ਵਾਤੇਨ ਬੀਜਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਕਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ, ਤੇਨ ਦਾਰਿਤਂ, ਉਦਕੇਨ ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਪਦੇਸਂ. ਯਂ ਨਦੀਤੁਮ੍ਬਨ੍ਤਿਪਿ, ਨਦੀਕੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਰਜਤਪਟ੍ਟਸਦਿਸਾ ਵਾਲਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਣਿਵਿਤਾਨਂ ਵਿਯ ਵਨਗਹਣਂ, ਮਣਿਖਨ੍ਧਸਦਿਸਂ ਉਦਕਂ ਸਨ੍ਦਤਿ. ਏਵਰੂਪਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਸੀਤਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲਿਕਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਗਿਰਿਗੁਹਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਾ ਉਮਗ੍ਗਸਦਿਸਂ ਮਹਾਵਿਵਰਂ ਸੁਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸਨ੍ਤਿ ਨ ਵਪਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੂਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚੀਵਰਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਸਤਿ. ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਲਾਲਰਾਸਿ. ਮਹਾਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਤੋ ਹਿ ਪਲਾਲਂ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਭਾਰਲੇਣਸਦਿਸੇ ਆਲਯੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਗੁਮ੍ਭਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਉਪਰਿ ਪਲਾਲਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਂ. ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ. ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਉਪਰਿਮਂ ਸਰੀਰਂ ਉਜੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਿਕੇ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਮਂਸਨ੍ਹਾਰੂਨਿ ਨ ਪਣਮਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਯਾ ਤੇਸਂ ਪਣਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਖਣੇ ਖਣੇ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਰਿਪਤਤਿ, ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਫਾਤਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਠਪਯਿਤ੍ਵਾ. ਮੁਖਸਮੀਪੇ ¶ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਯਂ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇ ¶ ਵਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੩੭). ਅਥਵਾ ਪਰੀਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ. ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ. ਸਤੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ‘‘ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨਿਯ੍ਯਾਨਸਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.
੨੧੭. ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਲੋਕੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੋਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਰਾਗਂ ਪਹਾਯ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ. ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨਾਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨ, ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸਦਿਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤੀਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤਿ. ਯਥਾ ਤਂ ਸਾ ਮੁਞ੍ਚਤਿ ਚੇਵ, ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਚ ਨ ਪੁਨ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਂ ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਮਪਕਤਿਂ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਵਿਕਾਰਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਂ ਵਾ ਪਦੂਸੇਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਪਦੋਸੋ. ਉਭਯਮੇਤਂ ਕੋਧਸ੍ਸੇਵਾਧਿਵਚਨਂ ¶ . ਥਿਨਂ ਚਿਤ੍ਤਗੇਲਞ੍ਞਂ. ਮਿਦ੍ਧਂ ਚੇਤਸਿਕਗੇਲਞ੍ਞਂ, ਥਿਨਞ੍ਚ ਮਿਦ੍ਧਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ. ਆਲੋਕਸਞ੍ਞੀਤਿ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਦਿਟ੍ਠਾਲੋਕਸਞ੍ਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਵਿਗਤਨੀਵਰਣਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਇਦਂ ਉਭਯਂ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ. ਤਿਣ੍ਣਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ‘‘ਕਥਮਿਦਂ ਕਥਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਕਥਂਕਥੀ. ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ‘‘ਇਮੇ ਨੁ ਖੋ ਕੁਸਲਾ ਕਥਮਿਮੇ ਕੁਸਲਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ¶ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਨੀਵਰਣੇਸੁ ਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦਿਭੇਦਤੋ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.
੨੧੮. ਯਾ ਪਨਾਯਂ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਉਪਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਇਣਂ ਆਦਾਯਾਤਿ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ¶ , ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤੋਪਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੇਯ੍ਯ; ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਨਿਯ੍ਯਾਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਣਣ੍ਯਨਿਦਾਨਂ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਅਣਣੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਬਲਵਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ.
੨੧੯. ਵਿਸਭਾਗਵੇਦਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਕਚੇਨੇਵ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਆਬਾਧਤੀਤਿ ਆਬਾਧੋ, ਸ੍ਵਾਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ. ਤਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਗਿਲਾਨੋਤਿ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਨਚ੍ਛਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਬ੍ਯਾਧਿਪਰੇਤਤਾਯ ਨ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਬਲਮਤ੍ਤਾਤਿ ਬਲਮੇਵ, ਬਲਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਰੋਗ੍ਯਨਿਦਾਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ – ‘‘ਅਰੋਗੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਯਤੋ ਤਦੁਭਯਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ.
੨੨੦. ਨ ਚਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੋਗਾਨਂ ਵਯੋਤਿ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭੋਗਾਨਂ ਵਯੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਮੋਕ੍ਖਨਿਦਾਨਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
੨੨੧-੨੨੨. ਅਨਤ੍ਤਾਧੀਨੋਤਿ ਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਧੀਨੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਪਰਾਧੀਨੋਤਿ ਪਰੇਸੁ ਅਧੀਨੋ ਪਰਸ੍ਸੇਵ ਰੁਚਿਯਾ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਨ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਗਮੋਤਿ ਯੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾ ਹੋਤਿ, ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਗਮਨਾਯ, ਤੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਦਾਸਬ੍ਯਾਤਿ ¶ ਦਾਸਭਾਵਾ. ਭੁਜਿਸ੍ਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਨਿਦਾਨਂ. ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ¶ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ, ਨਿਰੁਦਕਂ ਦੀਘਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਨਿਦਾਨਂ.
੨੨੩. ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ਇਣਸਦਿਸਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਰੋਗਾਦਿਸਦਿਸਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਦਿਸਤਾ. ਯੋ ਹਿ ਪਰੇਸਂ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਹਿ ਇਣਂ ਦੇਹੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਫਰੁਸਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਬਜ੍ਝਮਾਨੋਪਿ ਵਧੀਯਮਾਨੋਪਿ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ. ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣਂ ਹਿਸ੍ਸ ਤਂ ਇਣਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਹਗਤੇਨ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਫਰੁਸਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਬਜ੍ਝਮਾਨੋਪਿ ਵਧੀਯਮਾਨੋਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ, ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣਂ ਹਿਸ੍ਸ ਸੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ, ਘਰਸਾਮਿਕੇਹਿ ਵਧੀਯਮਾਨਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਵਿਯਾਤਿ, ਏਵਂ ਇਣਂ ਵਿਯ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਯਥਾ ਪਨ ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਾਤੁਰੋ ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਸੁਪਿ ਦਿਨ੍ਨੇਸੁ ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਾਤੁਰਤਾਯ ਤੇਸਂ ਰਸਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ, ‘‘ਤਿਤ੍ਤਕਂ ਤਿਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਗਿਰਤਿਯੇਵ. ਏਵਮੇਵ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਹਿਤਕਾਮੇਹਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਓਵਦਿਯਮਾਨੋ ਓਵਾਦਂ ਨ ਗਣ੍ਹਤਿ. ‘‘ਅਤਿ ਵਿਯ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਪਦ੍ਦਵੇਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਾਤੁਰਤਾਯ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਕੋਧਾਤੁਰਤਾਯ ਝਾਨਸੁਖਾਦਿਭੇਦਂ ਸਾਸਨਰਸਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਰੋਗੋ ਵਿਯ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਯਥਾ ਪਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਬਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਆਦਿਂ ਨ ਮਜ੍ਝਂ ਨ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਮੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋ ਹਿਯ੍ਯੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਮਨਾਪਂ, ਅਹੋ ਨਚ੍ਚਂ, ਅਹੋ ਗੀਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨੁਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੇਵ ¶ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਚਿਤ੍ਤਨਯੇਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਂ ਨ ਮਜ੍ਝਂ ਨ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਸੋਪਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਅਹੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ, ਅਹੋ ਕਾਰਣਂ, ਅਹੋ ਉਪਮਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨਾਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਅਨਨੁਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਵਿਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਯਥਾ ਪਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋਪਿ ਦਾਸੋ – ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਂ ਕਰਣੀਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੀਘਂ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਹਿ. ਨੋ ਚੇ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਂ ਵਾ ਤੇ ਛਿਨ੍ਦਾਮਿ ਕਣ੍ਣਨਾਸਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਤਿਯੇਵ ¶ . ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਾਧੀਨਤਾਯ, ਏਵਮੇਵ ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਨਾ ਵਿਵੇਕਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ¶ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸੇਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਿਵੇਕਂ ਪਹਾਯ ਸੀਲਵਿਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਵੇਕਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਭਿਭੂਤਤਾਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
ਯਥਾ ਪਨ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪੁਰਿਸੋ ਚੋਰੇਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਿਲੁਤ੍ਤੋਕਾਸਂ ਪਹਤੋਕਾਸਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਸਦ੍ਦੇਨਪਿ ਸਕੁਣਸਦ੍ਦੇਨਪਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਗਚ੍ਛਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿਪਿ, ਗਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਗਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਬਹੁਤਰਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਵਾ ਨ ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਸੋ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ ਨੁ ਖੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ. ਯਥਾ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੇ – ‘‘ਚੋਰਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਸਪ੍ਪਨਪਰਿਸਪ੍ਪਨਂ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਖੇਮਨ੍ਤਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਸਪ੍ਪਨਪਰਿਸਪ੍ਪਨਂ ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਯਮਾਨਾ ਅਰਿਯਭੂਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.
੨੨੪. ਇਦਾਨਿ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਣਣ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਪਹੀਨਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ਆਣਣ੍ਯਸਦਿਸਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਆਰੋਗ੍ਯਾਦਿਸਦਿਸਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਦਿਸਤਾ, ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਇਣਂ ਆਦਾਯ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਮਿਦ੍ਧਤਂ ਪਤ੍ਤੋ – ‘‘ਇਦਂ ਇਣਂ ਨਾਮ ਪਲਿਬੋਧਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਵਡ੍ਢਿਕਂ ਇਣਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਂ ਫਾਲਾਪੇਯ੍ਯ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨੇਵ ਕੋਚਿ ਦੂਤਂ ਪੇਸੇਤਿ, ਨ ਪਣ੍ਣਂ. ਸੋ ਇਣਸਾਮਿਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਆਸਨਾ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਨ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਲ੍ਲੇਪਤਾਯ ਅਲਗ੍ਗਤਾਯ. ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਅਯਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਪਲਿਬੋਧਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ਪਜਹਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਪਹੀਨਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ¶ ਯਥਾ ਇਣਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਇਣਸ੍ਸਾਮਿਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨੇਵ ਭਯਂ ਨ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਪਰਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਨੇਵ ਸਙ੍ਗੋ ਨ ਬਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਿਲੇਸੋ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਆਣਣ੍ਯਮਿਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਹ.
ਯਥਾ ¶ ਪਨ ਸੋ ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਾਤੁਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਭੇਸਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾਯ ਤਂ ਰੋਗਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਨਂ ਰਸਂ ਵਿਨ੍ਦਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨਾਮ ਮਹਾ ਅਨਤ੍ਥਕਰੋ’’ਤਿ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਂ ਪਜਹਤਿ. ਸਬ੍ਬਨੀਵਰਣੇਸੁ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤੇਯੇਵ, ਯੇਪਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਹੀਨਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਯਥਾ ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਨਂ ਰਸਂ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਮਾਨੋ ਪਟਿਸੇਵਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਆਚਾਰਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਮਾਨੋ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਆਰੋਗ੍ਯਮਿਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਹ.
ਯਥਾ ਸੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਪਵੇਸਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ – ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਹਂ ਪਮਾਦਦੋਸੇਨ ਬਦ੍ਧੋ, ਤੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਨਾਨੁਭਵਿਂ. ਇਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਥਾਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ – ‘ਅਹੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ, ਅਹੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਇਦਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਮਹਾਅਨਤ੍ਥਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ ਪਜਹਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਪਹੀਨਥਿਨਮਿਦ੍ਧੋ ਯਥਾ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਮ੍ਪਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਨੁਭਵਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਧਮ੍ਮਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੋਕ੍ਖਮਿਵ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਹ.
ਯਥਾ ਪਨ ਦਾਸੋ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਧਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਇਦਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਮਹਾ ਅਨਤ੍ਥਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਹੀਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੋ ਯਥਾ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਕੋਚਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ¶ , ਏਵਮੇਵ ਯਥਾ ਸੁਖਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਹ.
ਯਥਾ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਜਾਵੁਧੋ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਚੋਰਾ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਲਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੋ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਖੇਮਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਅਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਅਯਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਮਹਾ ਅਨਤ੍ਥਕਾਰਿਕਾ’’ਤਿ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਜਹਤਿ ¶ . ਸੋ ਏਵਂ ਪਹੀਨਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ ਯਥਾ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਜ੍ਜਾਵੁਧੋ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਬ੍ਭਯੋ ਚੋਰੇ ਤਿਣਂ ਵਿਯ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮਂ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਅਮਤਂ ਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਵਿਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਹਾਨਂ ਆਹ.
੨੨੫. ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤੀਤਿ ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰੋ ਜਾਯਤਿ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤੀਤਿ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭਯਮਾਨਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨਾਮਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਵਿਗਤਦਰਥੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਤੀਤਿ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ.
ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਕਥਾ
੨੨੬. ਸੋ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀਤਿਆਦਿ ਪਨ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪਰਿਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਕਰਜਕਾਯਂ. ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤੀਤਿ ਤੇਮੇਤਿ ਸ੍ਨੇਹੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਪੀਤਿਸੁਖਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਨ੍ਦੇਤਿ. ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ ਵਾਯੁਨਾ ਭਸ੍ਤਂ ਵਿਯ ਪੂਰੇਤਿ. ਪਰਿਪ੍ਫਰਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੁਸਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਸਨ੍ਤਤਿਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਛਵਿਮਂਸਲੋਹਿਤਾਨੁਗਤਂ ¶ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਠਾਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਅਫੁਟਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ.
੨੨੭. ਦਕ੍ਖੋਤਿ ਛੇਕੋ ਪਟਿਬਲੋ ਨ੍ਹਾਨੀਯਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਕਾਤੁਞ੍ਚੇਵ ਪਯੋਜੇਤੁਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨੇਤੁਞ੍ਚ. ਕਂਸਥਾਲੇਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਲੋਹੇਨ ਕਤਭਾਜਨੇ. ਮਤ੍ਤਿਕਭਾਜਨਂ ਪਨ ਥਿਰਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਂ ¶ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਨ੍ਤਿ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ. ਸਨ੍ਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨ ਕਂਸਥਾਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਸ੍ਨੇਹਾਨੁਗਤਾਤਿ ਉਦਕਸਿਨੇਹੇਨ ਅਨੁਗਤਾ. ਸ੍ਨੇਹਪਰੇਤਾਤਿ ਉਦਕਸਿਨੇਹੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ. ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੋਪਦੇਸੇਨ ਚੇਵ ਬਹਿਪਦੇਸੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਉਦਕਸਿਨੇਹੇਨ ਫੁਟਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਚ ਪਗ੍ਘਰਣੀਤਿ ਨ ਚ ਬਿਨ੍ਦੁ ਬਿਨ੍ਦੁ ਉਦਕਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨਪਿ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਤੀਹਿਪਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਗਹੇਤੁਂ ਓਵਟ੍ਟਿਕਾਯਪਿ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾ
੨੨੮-੨੨੯. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖੂਪਮਾਯਂ ¶ ਉਬ੍ਭਿਦੋਦਕੋਤਿ ਉਬ੍ਭਿਨ੍ਨਉਦਕੋ, ਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨਕਉਦਕੋ. ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਨ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਨਕਉਦਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਯਮੁਖਨ੍ਤਿ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗੋ. ਦੇਵੋਤਿ ਮੇਘੋ. ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਕਾਲੇ ਕਾਲੇ, ਅਨ੍ਵਦ੍ਧਮਾਸਂ ਵਾ ਅਨੁਦਸਾਹਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਾਰਨ੍ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਿਂ. ਨ ਅਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਚ ਪਵੇਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੀਤਾ ਵਾਰਿਧਾਰਾ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸੀਤਂ ਧਾਰਂ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਹਦਂ ਪੂਰਯਮਾਨਂ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨਉਦਕਞ੍ਹਿ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਂ ਉਦਕਂ ਖੋਭੇਤਿ, ਚਤੂਹਿ ਦਿਸਾਹਿ ਪਵਿਸਨਉਦਕਂ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਤਿਣਕਟ੍ਠਦਣ੍ਡਕਾਦੀਹਿ ਉਦਕਂ ਖੋਭੇਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਿਉਦਕਂ ਧਾਰਾਨਿਪਾਤਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕੇਹਿ ਉਦਕਂ ਖੋਭੇਤਿ. ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਮੇਵ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਨਿਮ੍ਮਿਤਮਿਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਉਦਕਂ ਇਮਂ ਪਦੇਸਂ ਫਰਤਿ, ਇਮਂ ਪਦੇਸਂ ਨ ਫਰਤੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਅਫੁਟੋਕਾਸੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਰਹਦੋ ਵਿਯ ਕਰਜਕਾਯੋ. ਉਦਕਂ ਵਿਯ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾ
੨੩੦-੨੩੧. ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖੂਪਮਾਯਂ ¶ ¶ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਲਿਨੀ. ਸੇਸਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਤਰਤ੍ਤਨੀਲੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪ੍ਪਲਂ ਉਪ੍ਪਲਮੇਵ. ਊਨਕਸਤਪਤ੍ਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ, ਸਤਪਤ੍ਤਂ ਪਦੁਮਂ. ਪਤ੍ਤਨਿਯਮਂ ਵਾ ਵਿਨਾਪਿ ਸੇਤਂ ਪਦੁਮਂ, ਰਤ੍ਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਉਦਕਾਨੁਗ੍ਗਤਾਨੀਤਿ ਉਦਕਤੋ ਨ ਉਗ੍ਗਤਾਨਿ. ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਪੋਸੀਨੀਤਿ ਉਦਕਤਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾਨਿਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੋਸੀਨਿ, ਵਡ੍ਢੀਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਕਥਾ
੨੩੨-੨੩੩. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖੂਪਮਾਯਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਪਭਸ੍ਸਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਓਦਾਤੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਉਤੁਫਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਉਤੁਫਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਙ੍ਖਣਧੋਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਉਤੁਫਰਣਂ ਬਲਵਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਯ ਹਿ ਉਪਮਾਯ ਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਕਰਜਕਾਯੋ, ਉਤੁਫਰਣਂ ਵਿਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸੁਨ੍ਹਾਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਵਤ੍ਥਂ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਰੀਰਤੋ ਉਤੁ ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਵਤ੍ਥਂ ਫਰਤਿ. ਨ ਕੋਚਿ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਫੁਟੋਕਾਸੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ¶ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਨ ਕੋਚਿ ਓਕਾਸੋ ਅਫੁਟੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਧ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਸ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀਯੇਵ, ਨ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀਤਿ ਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਹਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵਂ ਵਿਨਾ ਉਪਰਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਧਿਗਮੋ ਹੋਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿਯੇਵ ਆਗਤਾਨਿ. ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.
ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਕਥਾ
੨੩੪. ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਸੋ ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ¶ . ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਫਲਞਾਣਮ੍ਪਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਮ੍ਪਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਮ੍ਪਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧.੨੫੭) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਯਮਞ੍ਞੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ ਅਧਿਗਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੨੮) ਏਤ੍ਥ ਫਲਞਾਣਂ. ‘‘ਭਗਵਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੦) ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ‘‘ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੬) ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਇਧ ਪਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.
ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਂ ਤਪ੍ਪੋਣਂ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਰੂਪੀਤਿ ਆਦੀਨਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯੋਤਿ ਓਦਨੇਨ ਚੇਵ ਕੁਮ੍ਮਾਸੇਨ ਚ ਉਪਚਿਤੋ ਵਡ੍ਢਿਤੋ. ਅਨਿਚ੍ਚੁਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਭੇਦਨਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋ. ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਵਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਤਨੁਵਿਲੇਪਨੇਨ ਉਚ੍ਛਾਦਨਧਮ੍ਮੋ. ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਬਾਧਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋ. ਦਹਰਕਾਲੇ ਵਾ ਊਰੂਸੁ ਸਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਾਵਾਸੇਨ ਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਛਨਪੀਲ਼ਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੋਪਿ ਭੇਦਨਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਵਿਕਿਰਤਿ ਚ, ਏਵਂ ਸਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਰੂਪੀ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋਤਿਆਦੀਸੁ ਛਹਿ ¶ ਪਦੇਹਿ ਸਮੁਦਯੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਪਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ. ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੇ ਕਾਯੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ ਪਟਿਬਦ੍ਧਞ੍ਚ.
੨੩੫. ਸੁਭੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਜਾਤਿਮਾਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਕਰਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ. ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮੋ ਅਪਨੀਤਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰੋ. ਅਚ੍ਛੋਤਿ ਤਨੁਚ੍ਛਵਿ. ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਸਨ੍ਨੋ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਧੋਵਨਵੇਧਨਾਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਨੀਲਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਆਵੁਤਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਣਿ ਵਿਯ ਹਿ ਕਰਜਕਾਯੋ. ਆਵੁਤਸੁਤ੍ਤਂ ¶ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ. ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਹਤ੍ਥੇ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਅਯਂ ਖੋ ਮਣੀਤਿ ਮਣਿਨੋ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕਕਾਯਸ੍ਸ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ, ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਵੁਤਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾਨਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋਤਿ.
ਇਦਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਵਾਰੇ ਆਰਦ੍ਧੇ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਵਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਮਾ ਇਧੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਅਕਤਸਮ੍ਮਸਨਸ੍ਸ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਭੇਰਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਭੇਰਵੇ ਖਨ੍ਧੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਭੇਰਵਮ੍ਪਿ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਭਯਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਕਤਸਮ੍ਮਸਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਯਵਿਨੋਦਨਹੇਤੁਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਇਦਂ ਇਧੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਪਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁਖਂ ਨਾਮੇਤਂ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖਸਮ੍ਪਾਦਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ¶ ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਆਦਿਤੋਵ ਇਦਂ ਇਧ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿਞਾਣਕਥਾ
੨੩੬-੨੩੭. ਮਨੋਮਯਨ੍ਤਿ ਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਚ ਪਚ੍ਚਙ੍ਗੇਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਅਵਿਕਲਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪਞ੍ਹਿ ਸਚੇ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਓਦਾਤੋ ਤਮ੍ਪਿ ਓਦਾਤਂ. ਸਚੇ ਅਵਿਦ੍ਧਕਣ੍ਣੋ ਤਮ੍ਪਿ ਅਵਿਦ੍ਧਕਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਹਿ ਤੇਨ ਸਦਿਸਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਈਸਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿ ਉਪਮਾਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਦਿਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੁਞ੍ਜਸਦਿਸਾ ਏਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਈਸਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਕੋਸਿਸਦਿਸੋਯੇਵ ਅਸਿ, ਵਟ੍ਟਾਯ ਕੋਸਿਯਾ ਵਟ੍ਟਂ ਅਸਿਮੇਵ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਪਤ੍ਥਟਾਯ ਪਤ੍ਥਟਂ ¶ . ਕਰਣ੍ਡਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਹਿਕਞ੍ਚੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਨ ਵਿਲੀਵਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਸ. ਅਹਿਕਞ੍ਚੁਕੋ ਹਿ ਅਹਿਨਾ ਸਦਿਸੋਵ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਿਂ ਕਰਣ੍ਡਾ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਉਦ੍ਧਰਮਾਨੋ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਹਿ ਨਾਮ ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਕਟ੍ਠਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਤਚਤੋ ਸਰੀਰਂ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਪ੍ਪਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ¶ ਥਾਮੇਨ, ਸਰੀਰਂ ਖਾਦਯਮਾਨਂ ਵਿਯ ਪੁਰਾਣਤਚਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਯਮੇਵ ਕਞ੍ਚੁਕਂ ਪਜਹਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਮੁਞ੍ਜਾਦਿਸਦਿਸਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਰੀਰਂ, ਈਸਿਕਾਦਿਸਦਿਸਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪਨ੍ਤਿ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ. ਨਿਮ੍ਮਾਨਵਿਧਾਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਤੋ ਚ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਾਦਿਪਞ੍ਚਅਭਿਞ੍ਞਾਕਥਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਪਮਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਇਧ ਅਧਿਕਂ.
ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਦਿਕਥਾ
੨੩੮-੨੩੯. ਤਤ੍ਥ ਛੇਕਕੁਮ੍ਭਕਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਲਾਭੀ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਮਤ੍ਤਿਕਾਦਯੋ ਵਿਯ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਭਾਜਨਵਿਕਤਿਆਦਿਕਰਣਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.
੨੪੦-੨੪੧. ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਉਪਮਾਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਸਾਸਙ੍ਕੋ ਹੋਤਿ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੇਨ ‘ਅਯਂ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ’, ‘ਅਯਂ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਨ੍ਤਾਰਗ੍ਗਹਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਖੇਮਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਆਹ. ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਞ੍ਹਿ ਖੇਮਮਗ੍ਗਂ ਸੀਸੇ ਸਾਟਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਸਦ੍ਦੇ ਸੁਖਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਵਨੇਨ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਯੋਗਿਨੋ ਦੂਰਸਨ੍ਤਿਕਭੇਦਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚੇਵ ਮਾਨੁਸ੍ਸਕਾਨਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
੨੪੨-੨੪੩. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੂਪਮਾਯਂ ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ. ਯੁਵਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨ੍ਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋਤਿ ਯੁਵਾਪਿ ਸਮਾਨੋ ਨ ਆਲਸਿਯੋ ਨ ਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥਸਰੀਰੋ, ਅਥ ਖੋ ਮਣ੍ਡਨਪਕਤਿਕੋ, ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਵਤ੍ਥਪਰਿਦਹਨਅਲਙ੍ਕਾਰਕਰਣਸੀਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਕਣਿਕਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਤਿਲਕਵਙ੍ਗਮੁਖਦੂਸਿਪੀਲ਼ਕਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸਦੋਸਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਮੁਖੇ ਦੋਸੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
੨੪੪-੨੪੫. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੂਪਮਾਯਂ ¶ ¶ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਕਤਕਿਰਿਯਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਗਤਗਾਮਤ੍ਤਯਮੇਵ ਗਹਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਤ੍ਤਯਗਤਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਲਾਭੀ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਤਯੋ ਗਾਮਾ ਵਿਯ ਤਯੋ ਭਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤੀਸੁ ਗਾਮੇਸੁ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਕਤਕਿਰਿਯਾਯ ਆਵਿਭਾਵੋ ਵਿਯ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਕਤਕਿਰਿਯਾਯ ਪਾਕਟਭਾਵੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
੨੪੬-੨੪੭. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਪਮਾਯਂ ¶ ਵੀਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇ. ਵੀਥਿਂ ਚਰਨ੍ਤੇਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਮ੍ਹਿ ਪਾਸਾਦੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਰਜਕਾਯੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਪਾਸਾਦੇ ਠਿਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਅਯਮੇਵ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਪਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ, ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ, ਰਥਿਕਾਯ ਵੀਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਣਕਸਤ੍ਤਾ, ਪੁਰਤੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਟ੍ਠਾਨੇ ਮਜ੍ਝੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਵਿਯ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾ, ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਠਿਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਦੇਸਨਾਸੁਖਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਪਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਗੋਚਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.
ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾ
੨੪੮. ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾਤਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਫਲਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਭਙ੍ਗੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਖਯੇ ਞਾਣਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਮਗ੍ਗੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਏਤ੍ਥ ਫਲਂ.
‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ;
ਆਸਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੫੩);
ਏਤ੍ਥ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਵਯੋ ਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਙ੍ਗੋ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ.
ਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਂ ਤਪ੍ਪੋਣਂ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ¶ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ; ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਆਸਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਹ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਾਮਾਸਵਾਤਿ ਕਾਮਾਸਵਤੋ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ. ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਿਂ. ਤੇਨ ਹਿ ਞਾਣੇਨ ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.
ਕਤਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ? ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ. ਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ. ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ.
ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤਂ ¶ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ¶ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਂ. ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਦਯੋ ਹਿ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਕਤਕਰਣੀਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣੀਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਭਾਵਾਯ ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ¶ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਕਾਰਾ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਿਯ, ਤੇ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾਵਞ੍ਚ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.
੨੪੯. ਪਬ੍ਬਤਸਙ੍ਖੇਪੇਤਿ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ. ਅਨਾਵਿਲੋਤਿ ਨਿਕ੍ਕਦ੍ਦਮੋ. ਸਿਪ੍ਪਿਯੋ ਚ ਸਮ੍ਬੁਕਾ ਚ ਸਿਪ੍ਪਿਸਮ੍ਬੁਕਂ. ਸਕ੍ਖਰਾ ਚ ਕਥਲਾਨਿ ਚ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ. ਮਚ੍ਛਾਨਂ ਗੁਮ੍ਬਾ ਘਟਾਤਿ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਂ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿਯੇਵ, ਇਤਰਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਠਿਤਾਸੁਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸੁਪਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁਪਿ ‘‘ਏਤਾ ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਰਨ੍ਤਿਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਇਤਰਾਪਿ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਵ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਯਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਞ੍ਚ ਦ੍ਵਯਂ ¶ ਚਰਨ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਤੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤੀਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਸਿਪ੍ਪਿਕਸਮ੍ਬੁਕਾਦੀਨਂ ਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ.
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਮਨੋਮਯਞਾਣਂ, ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਂ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਦ੍ਵਯਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ – ਤਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਮਹਗ੍ਗਤਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮਨੋਮਯਞਾਣਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬ੍ਬਰੂਪਾਯਤਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ¶ ਪਰਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਬਹਿਦ੍ਧਾਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਵਾ ਪਣੀਤਤਰਂ ਵਾਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਤੋ ਸੇਟ੍ਠਤਰਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਭਗਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.
ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿਵੇਦਨਾਕਥਾ
੨੫੦. ਰਾਜਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰਂ ਵਤਮ੍ਹਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਥੁਸੇ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਰਂ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਅਹੋ ਵਤ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣਸਮ੍ਪਦਾ, ਯੋ ਮੇ ਦੀਪਸਹਸ੍ਸਂ ਜਾਲੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਆਲੋਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸੁਚਿਰਂ ਵਤਮ੍ਹਿ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨੁਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਞ੍ਚਿਤੋ’’ਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣਸਮ੍ਭੂਤਾਯ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟਸਰੀਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ. ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ.
ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਅਯਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਖਯਸੁਨ੍ਦਰਾਭਿਰੂਪਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ¶ ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ, ਚਿਰਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੦) ਹਿ ਖਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਖਮਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੦) ਸੁਨ੍ਦਰੇ.
‘‘ਕੋ ਮੇ ਵਨ੍ਦਤਿ ਪਾਦਾਨਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਯਸਸਾ ਜਲਂ;
ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਯਂ ਦਿਸਾ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੫੭);
ਆਦੀਸੁ ਅਭਿਰੂਪੇ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭੋ, ਗੋਤਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧੫) ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ. ਇਧਾਪਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਯੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਭਯੇ ਕੋਧੇ ਪਸਂਸਾਯਂ, ਤੁਰਿਤੇ ਕੋਤੂਹਲਚ੍ਛਰੇ;
ਹਾਸੇ ਸੋਕੇ ਪਸਾਦੇ ਚ, ਕਰੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਬੁਧੋਤਿ.
ਇਮਿਨਾ ¶ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਇਧ ਪਸਾਦਵਸੇਨ, ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਚਾਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥਵਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਕਨ੍ਤਂ ਅਤਿਇਟ੍ਠਂ ਅਤਿਮਨਾਪਂ ਅਤਿਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਏਤ੍ਥ ਏਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤਿ, ਏਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ’ ਯਦਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਮਮ ਪਸਾਦੋਤਿ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਵਾ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੋਮੇਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦੋਸਨਾਸਨਤੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋ. ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਜਨਨਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਜਨਨਤੋ, ਸਾਤ੍ਥਤੋ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ, ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤੋ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ, ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋ, ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋ ¶ , ਅਪਰਵਮ੍ਭਨਤੋ, ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਵਦਾਤਤੋ, ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤੋ, ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤੋ, ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ, ਵੀਮਂਸਿਯਮਾਨਹਿਤਤੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਦੇਸਨਂਯੇਵ ਥੋਮੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧੋਮੁਖਠਪਿਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਂ ਵਾ. ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਰਿ ਮੁਖਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਛਾਦਿਤਂ. ਵਿਵਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟੇਯ੍ਯ. ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ. ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ¶ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਘਨਵਨਸਣ੍ਡਮੇਘਪਟਲੇਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੇ ਤਮੇ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ. ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਮੁਖਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤਂ ਮਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਨ. ਯਥਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਾ ਪਭੁਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮੇ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਨਿਮੁਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨਿ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਕਦੇਸਨਾਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਕੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭਗਵਤਾ ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.
ਏਵਂ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿ ਏਸੋ ਅਹਂ ¶ . ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਭਗਵਾ ਮੇ ਸਰਣਂ, ਪਰਾਯਨਂ, ਅਘਸ੍ਸ ਤਾਤਾ, ਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਧਾਤਾਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਭਜਾਮਿ ਸੇਵਾਮਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਵਾ ਜਾਨਾਮਿ ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਧਾਤੂਨਂ ਗਤਿਅਤ੍ਥੋ, ਬੁਦ੍ਧਿਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਜਾਨਾਮਿ ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨੇ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਅਰਿਯਫਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ ¶ . ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨੇ –
‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਨੇਜਮਸੋਕਂ, ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਮਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ;
ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੭);
ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਰਾਗਵਿਰਾਗੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਨੇਜਮਸੋਕਨ੍ਤਿ ਫਲਂ. ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਂਘਾਤੇਨ ਸਂਹਤੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਵਿਮਾਨੇ –
‘‘ਯਤ੍ਥ ਚ ਦਿਨ੍ਨਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੁ, ਚਤੂਸੁ ਸੁਚੀਸੁ ਪੁਰੀਸਯੁਗੇਸੁ;
ਅਟ੍ਠ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਧਮ੍ਮਦਸਾ ਤੇ, ਸਙ੍ਘਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੮);
ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਰਾਜਾ ਤੀਣਿ ਸਰਣਗਮਨਾਨਿ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ.
ਸਰਣਗਮਨਕਥਾ
ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਮਨਂ, ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ, ਸਰਣਗਮਨਫਲਂ, ਸਙ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਭੇਦੋਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਰਣਤ੍ਥਤੋ ਤਾਵ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਸਰਣਂ. ਸਰਣਗਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕਿਲੇਸਂ ਹਨਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.
ਅਥ ¶ ਵਾ ਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਅਹਿਤਾ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਹਿਂਸਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਭਵਕਨ੍ਤਾਰਾ ਉਤ੍ਤਾਰਣੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਦਾਨੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮੋ; ਅਪ੍ਪਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਨਂ ਵਿਪੁਲਫਲਪਟਿਲਾਭਕਰਣੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਸਰਣਂ. ਤਪ੍ਪਸਾਦਤਗ੍ਗਰੁਤਾਹਿ ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਰਣਗਮਨਂ. ਤਂ ਸਮਙ੍ਗੀਸਤ੍ਤੋ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਏਤਾਨਿ ਮੇ ਤੀਣਿ ਰਤਨਾਨਿ ਸਰਣਂ, ਏਤਾਨਿ ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਮਨਂ, ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਦਂ ਤਯਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਨ ਦੁਵਿਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ – ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਲੋਕਿਯਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾ ¶ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਸਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਯਿਦਂ ਚਤੁਧਾ ਵਤ੍ਤਤਿ – ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ, ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਯ, ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ, ਪਣਿਪਾਤੇਨਾਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਨਾਮ – ‘‘ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ. ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪਰਾਯਣੋ, ਧਮ੍ਮਪਰਾਯਣੋ, ਸਙ੍ਘਪਰਾਯਣੋ’ਤਿ. ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਭਾਵੋ. ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਨਾਮ – ‘‘ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ – ‘ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ’ਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮੋ. ਪਣਿਪਾਤੋ ਨਾਮ – ‘‘ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂਯੇਵ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਾਕਾਰੋ. ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ.
ਅਪਿ ਚ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋਯੇਵ ¶ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂਯੇਵ ਜੀਵਿਤਂ, ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੇ ਸਰਣਂ ਲੇਣਂ ਤਾਣਨ੍ਤਿ ¶ ; ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸੁਗਤਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪). ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
‘‘ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ;
ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੪);
ਏਵਮ੍ਪਿ ਆਲ਼ਵਕਾਦੀਨਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਾਨਿ ਮੁਖੇਨ ਚ ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਤਿ, ਪਾਣੀਹਿ ਚ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਤਿ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਸਾਵੇਤਿ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੪) ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਣਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.
ਸੋ ਪਨੇਸ ਞਾਤਿਭਯਾਚਰਿਯਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਣਿਪਾਤੇਨ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰੇਹਿ. ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨੇਵ ਹਿ ਸਰਣਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ¶ ਚ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਸਾਕਿਯੋ ਵਾ ਕੋਲਿਯੋ ਵਾ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਰਾਜਪੂਜਿਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਅਵਨ੍ਦੀਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਯੇਨ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਰਮਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਵਾ –
‘‘ਚਤੁਧਾ ਵਿਭਜੇ ਭੋਗੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਘਰਮਾਵਸਂ;
ਏਕੇਨ ਭੋਗਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜਯੇ;
ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਦਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੫);
ਏਵਰੂਪਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ¶ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਪਨ – ‘‘ਅਯਂ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ.
ਏਵਂ ਗਹਿਤਸਰਣਸ੍ਸ ਚ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪਿ ਞਾਤਿਂ – ‘‘ਞਾਤਕੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨ ¶ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਂ. ਤਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਭਯਵਸੇਨ ਵਨ੍ਦਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਰਟ੍ਠਪੂਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਵਨ੍ਦੀਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਤਥਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਮ੍ਪਿ – ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋਪਿ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫਲਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
‘‘ਯੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ;
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ.
ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
ਏਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਏਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;
ਏਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੯੨);
ਅਪਿ ¶ ਚ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਅਨੁਪਗਮਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪੇਤਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸੁਖਤੋ…ਪੇ… ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਪਿਤਰਂ…ਪੇ… ਅਰਹਨ੍ਤਂ…ਪੇ… ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ…ਪੇ…. ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੯੦). ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਭਵਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਫਲਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾਸੇ, ਨ ਤੇ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਭੂਮਿਂ;
ਪਹਾਯ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਦੇਵਕਾਯਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੭);
ਅਪਰਮ੍ਪਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਦੇਵਤਾਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਾਧੁ ਖੋ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਹੇਤੁ ਖੋ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ, ਏਵਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ¶ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਤੇ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇ ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਧਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ – ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਆਯੁਨਾ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਸੁਖੇਨ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਯਸੇਨ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੇਨ, ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਰਸੇਹਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਹੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧). ਏਸ ਨਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਙ੍ਘੇ ਚ. ਅਪਿ ਚ ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨਾਪਿ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤ੍ਥ ਚ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸਂਸਯਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਾਦੀਹਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਵਿਪ੍ਫਾਰਂ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਕਿਲੇਸੋ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧੋ ਭੇਦੋ – ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਚ ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਹਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ ਹੋਤਿ. ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਫਲੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਭੇਦੋ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸੋ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.
ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਮਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਉਪਾਸਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਾਰੇਤੁ, ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ – ਕੋ ਉਪਾਸਕੋ? ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ ? ਕਿਮਸ੍ਸ ਸੀਲਂ? ਕੋ ਆਜੀਵੋ? ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿ? ਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ? ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਰਣਗਤੋ ਗਹਟ੍ਠੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਉਪਾਸਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).
ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਉਪਾਸਨਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਕੋ, ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸਂਘਂ.
ਕਿਮਸ੍ਸ ¶ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵੇਰਮਣਿਯੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਉਪਾਸਕੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ… ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ… ਮੁਸਾਵਾਦਾ… ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਉਪਾਸਕੋ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).
ਕੋ ¶ ਆਜੀਵੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਜੀਵਿਤਕਪ੍ਪਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ. ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਸਤ੍ਥਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਸਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਂਸਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਜ੍ਜਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਵਿਸਵਣਿਜ੍ਜਾ. ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੭).
ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਯਾਯ ਏਸ ਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਮਲਞ੍ਚ ਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ, ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਕਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਸਕਮਲਞ੍ਚ, ਉਪਾਸਕਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਨੋ ਕਮ੍ਮਂ, ਇਤੋ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).
ਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਚਸ੍ਸ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇਵ ਆਜੀਵਸਮ੍ਪਦਾ ਚ, ਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ; ਯੇ ਚਸ੍ਸ ਰਤਨਭਾਵਾਦਿਕਰਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ¶ ਉਪਾਸਕਰਤਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਸਕਪਦੁਮਞ੍ਚ, ਉਪਾਸਕਪੁਣ੍ਡਰੀਕਞ੍ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਨੋ ਮਙ੍ਗਲਂ, ਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਗਵੇਸਤਿ, ਇਧ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).
ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਅਗ੍ਗਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਕੋਟਿਕੋਟ੍ਠਾਸਸੇਟ੍ਠੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ, ਸਮ੍ਮ ਦੋਵਾਰਿਕ, ਆਵਰਾਮਿ ਦ੍ਵਾਰਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾਨਂ ਨਿਗਣ੍ਠੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੭੦) ਹਿ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤੇਨੇਵ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗੇਨ ਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯ ¶ . ਉਚ੍ਛਗ੍ਗਂ ਵੇਲ਼ਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਕਥਾ. ੨੮੧) ਕੋਟਿਯਂ. ‘‘ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮਧੁਰਗ੍ਗਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਵਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਭਾਜੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਸੇਟ੍ਠੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਅਜ੍ਜਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਜ੍ਜਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਜ੍ਜਭਾਵਂ. ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਦਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਪਾਣੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਪਾਣੇਹਿ ਉਪੇਤਂ. ਯਾਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ਉਪੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਸਤ੍ਥੁਕਂ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਰਣਂ ਗਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਂ ਮਂ ਭਗਵਾ ਧਾਰੇਤੁ ਜਾਨਾਤੁ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਤਿਖਿਣੇਨ ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਨ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ ‘‘ਨ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵਾ, ਸਙ੍ਘਂ ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ.
ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਅਪਰਾਧਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਯੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਪਰਾਧੋ. ਮਂ ਅਚ੍ਚਗਮਾਤਿ ਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕੋ. ਧਮ੍ਮੇਨੇਵ ਰਾਜਾ ਜਾਤੋ, ਨ ਪਿਤੁਘਾਤਨਾਦਿਨਾ ਅਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ. ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵਿਯੋਜੇਸਿਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੂਤਿ ਖਮਤੁ. ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਯਾਤਿ ਅਨਾਗਤੇ ਸਂਵਰਤ੍ਥਾਯ. ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧਸ੍ਸ ਦੋਸਸ੍ਸ ਖਲਿਤਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤ੍ਥਾਯ.
੨੫੧. ਤਗ੍ਘਾਤਿ ਏਕਂਸੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਸੀਤਿ ਯਥਾ ਧਮ੍ਮੋ ਠਿਤੋ ਤਥੇਵ ਕਰੋਸਿ, ਖਮਾਪੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਤੇ ਮਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਾਤਿ ਤਂ ਤਵ ਅਪਰਾਧਂ ਮਯਂ ਖਮਾਮ. ਵੁਡ੍ਢਿਹੇਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇਤਿ ਏਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ¶ ਸਾਸਨੇ ਵੁਡ੍ਢਿ ਨਾਮ. ਕਤਮਾ? ਯਾਯਂ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾ, ਦੇਸਨਂ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ – ‘‘ਯੋ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.
੨੫੨. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੇ. ਹਨ੍ਦ ਚ ਦਾਨਿ ਮਯਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਵਚਸਾਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਗਮਨਵਚਸਾਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ. ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਾਤਿ ਬਲਵਕਿਚ੍ਚਾ. ਬਹੁਕਰਣੀਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਸਦਾਨਿ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ ਗਮਨਸ੍ਸ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸਿ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ¶ ਸਿਰਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਦਸ੍ਸਨਵਿਸਯਂ ਭਗਵਤੋ ਅਭਿਮੁਖੋਵ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਵਿਜਹਨਟ੍ਠਾਨਭੂਮਿਯਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
੨੫੩. ਖਤਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜਾਤਿ ਖਤੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜਾ. ਉਪਹਤਾਯਨ੍ਤਿ ਉਪਹਤੋ ਅਯਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜਾ ਖਤੋ ਉਪਹਤੋ ਭਿਨ੍ਨਪਤਿਟ੍ਠੋ ਜਾਤੋ, ਤਥਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾ ਖਤੋ, ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਨ ਜਾਤਾਤਿ. ਵਿਰਜਨ੍ਤਿ ਰਾਗਰਜਾਦਿਵਿਰਹਿਤਂ. ਰਾਗਮਲਾਦੀਨਂਯੇਵ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਵੀਤਮਲਂ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸਚੇ ਇਮਿਨਾ ਪਿਤਾ ਘਾਤਿਤੋ ਨਾਭਵਿਸ੍ਸ, ਇਦਾਨਿ ਇਧੇਵਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜਾਤੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਮ ਸਾਸਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਵਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਮੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤੇਨ ਦਣ੍ਡੇਨ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ¶ ਤਿਂਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਧੋ ਪਤਨ੍ਤੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਿਂਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਉਦ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪਿ ਉਪਰਿਮਤਲਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਨ ਆਰੂਲ਼੍ਹਂ.
ਇਦਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਕੋਚਿ ਆਨਿਸਂਸੋ ਲਦ੍ਧੋਤਿ? ਮਹਾਆਨਿਸਂਸੋ ਲਦ੍ਧੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਿਤੁ ਮਾਰਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨ ਦਿਵਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਲਭਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਮਧੁਰਾਯ ਓਜਵਨ੍ਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸੁਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦਂ ਲਭਿ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਾਮ ਇਮਿਨਾ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦਿਸੋ ਨਾਹੋਸਿ. ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਵਿਜਿਤਾਵੀ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ¶ . ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ.
ਇਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ
ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
੩. ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ
ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਵਣ੍ਣਨਾ
੨੫੪. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਕੋਸਲੇਸੂਤਿ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ. ਕੋਸਲੇਸੂਤਿ ਕੋਸਲਾ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ. ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੂਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ਕੋਸਲਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੁ – ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਹਾਪਨਾਦਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਨਾਨਾਨਾਟਕਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਯੋ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਹਸਾਪੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਨ ਨਂ ਅਲਙ੍ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਨਙ੍ਗਲਾਨਿਪਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਾਤਿਰੇਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨਾਨਾਕੀਲ਼ਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਹਸਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਤਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਨਾਟਕਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਨਾਟਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਹਸਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨੋਕਾਸਾਭਿਮੁਖਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇ ਪਟਿਪਥੇ ਮਿਤ੍ਤਸੁਹਜ੍ਜਾਦਯੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਭੋ ਕੁਸਲਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ‘‘ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਕੋਸਲਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.
ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਚਾਰਿਕਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਭਗਵਤੋ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ – ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਚ, ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਦੂਰੇਪਿ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਨਤ੍ਥਾਯ ਸਹਸਾ ਗਮਨਂ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਸਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਾਦੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਤਿਗਾਵੁਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਤਿਂਸਯੋਜਨਂ, ਤਥਾ ¶ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸ੍ਸ. ਪਕ੍ਕੁਸਾਤਿਸ੍ਸ ਪਨ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਯੋਜਨਂ. ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਸ੍ਸ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਂ. ਧਨਿਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਸਤਾਨਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਨਵਾਸੀਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਤਿਗਾਵੁਤਾਧਿਕਂ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਂ.
ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਿਰ ਥੇਰੋ – ‘‘ਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਗਵਾ ¶ – ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ¶ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਆਰੋਚੇਹਿ, ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਵਨਵਾਸਿਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵਾਰੋ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਯੋਜਨਸਤਮਤ੍ਥਕੇ ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿ. ਤਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਨੋ ਆਗਤੋ, ਮਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਾਤਰਾਸਭਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ – ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਉਪਾਸਕਾ ਨ ਭਗਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਧੇਵ ਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯਾਗਤੋਤਿ. ਤੇ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੂਪਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ, ਨੋ ਵਤ ਨੋ ਥੇਰੋ ਓਰਮਤ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ.
ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਾਮਣੇਰੋ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਉਪਾਸਕਾ, ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਲਂ, ਤਿਸ੍ਸ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਮਕਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਤਰੋ ਤੇ, ਤਿਸ੍ਸ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਯਂ ਭਗਵਾਤਿ. ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸਯਮਾਨੋ ਪੁਰਤੋ ਯਾਹਿ ਤਿਸ੍ਸਾਤਿ. ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਸਕਲੇ ਤਿਗਾਵੁਤੇ ਮਗ੍ਗੇ ‘ਸਾਮਣੇਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ¶ ਲਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਤਂ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕਂ ਅਕਾਸਿ.
ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਵਤ੍ਤਮਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਗਵਾ – ‘‘ਕਤਰੋ ਤੇ, ਤਿਸ੍ਸ, ਚਙ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਪਾਸਾਣੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤਿਸ੍ਸ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸੁਖਂ ਵਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਹਤ੍ਥਿਮਿਗਮੋਰਾਦੀਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਤੋ ਅਰਞ੍ਞਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਯ ਸੁਖਂ ਵਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਗਵਾ – ‘‘ਤਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਹਿ, ਬੁਦ੍ਧਦਾਯਜ੍ਜਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਅਗਮਾਸੀਤਿ. ਅਯਂ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ. ਯਂ ¶ ਪਨ ਗਾਮਨਿਗਮਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਯੋਜਨਦ੍ਵਿਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਲੋਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਮਨਂ, ਅਯਂ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ.
ਇਮਂ ਪਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਮਹਾਮਣ੍ਡਲਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਮਣ੍ਡਲਂ, ਅਨ੍ਤੋਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਣ੍ਡਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਚਰਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਮਣ੍ਡਲਂ ਨਵਯੋਜਨਸਤਿਕਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਮਣ੍ਡਲਂ ਛਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ¶ , ਅਨ੍ਤੋਮਣ੍ਡਲਂ ਤਿਯੋਜਨਸਤਿਕਂ. ਯਦਾ ਮਹਾਮਣ੍ਡਲੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ ਏਕਕੋਲਾਹਲਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਂ ਆਗਤਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਹਾਮਣ੍ਡਲੇ ਓਸਰਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਗਾਮਨਿਗਮੇਸੁ ਏਕਾਹਂ ਦ੍ਵੀਹਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਂ ਆਮਿਸਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦਾਨੇਨ ਚਸ੍ਸ ਵਿਵਟ੍ਟਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕੁਸਲਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਨਵਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਚਾਰਿਕਂ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਤਰੁਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਅਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰਣਾਸਙ੍ਗਹਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਿਗਸਿਰਸ੍ਸ ਪਠਮਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਮਣ੍ਡਲੇ ਓਸਰਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ¶ ਕਾਰਣੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਮਣ੍ਡਲੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ ਚਤੁਮਾਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਇਤਰੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਜ੍ਝਿਮਮਣ੍ਡਲੇ ਓਸਰਤਿ. ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਲੋਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਚਾਰਿਕਂ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਚਤੁਮਾਸਂ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਸ੍ਸਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਏਕਮਾਸਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਮਾਸਂ ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਇਤਰੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਅਨ੍ਤੋਮਣ੍ਡਲੇ ਓਸਰਤਿ. ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਲੋਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਹਿ ਵਾ ਛਹਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਵਾ ਮਾਸੇਹਿ ਚਾਰਿਕਂ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਨ ਚੀਵਰਾਦਿਹੇਤੁ ਚਰਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਯੇ ਦੁਗ੍ਗਤਬਾਲਜਿਣ੍ਣਬ੍ਯਾਧਿਤਾ, ਤੇ ਕਦਾ ਤਥਾਗਤਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਯਿ ਪਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੇ ਮਹਾਜਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਸਾਦੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ¶ , ਕੇਚਿ ਮਾਲਾਦੀਹਿ ਪੂਜੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਂ ਪਹਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਨੇਸਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕਾਯ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ.
ਅਪਿ ਚ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਜਙ੍ਘਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਸਰੀਰਫਾਸੁਕਤ੍ਥਾਯ, ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਾਭਿਕਙ੍ਖਨਤ੍ਥਾਯ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਾਯ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਪਾਕਗਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ. ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ, ਮਹਤਾ ਧਮ੍ਮਵਸ੍ਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਾ. ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵਿਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ¶ , ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ, ਮੁਸਾਵਾਦਾ, ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਵਿਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ. ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ – ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ, ਦੁਤਿਯਂ ¶ ਝਾਨਂ…ਪੇ… ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ. ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿ – ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾਤਿ. ਅਯਂ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ, ਇਧ ਚਾਰਿਕਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ – ਅਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕਾ ਚ ਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਗਾਮਨਿਗਮਨਗਰਪਟਿਪਾਟਿਵਸੇਨ ਚਰਤਿ, ਅਯਂ ਅਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨੇਕਸ੍ਸੇਵ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ. ਏਸਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.
ਤਦਾ ਕਿਰ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਞਾਣਜਾਲਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧਵੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਣਜਾਲੇ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਏਸੋ ਮਯਿ ਏਤਂ ਜਨਪਦਂ ਗਤੇ ਲਕ੍ਖਣਪਰਿਯੇਸਨਤ੍ਥਂ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਪਹਿਣਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਦਪਟਿਵਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਸਬ੍ਭਿਵਾਕ੍ਯਂ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਤਮਹਂ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸੋ ¶ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਥਸ੍ਸਾਚਰਿਯੋ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਮਮ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਰਿਯੇਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਸੋ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਤਿ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਫਲਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਪਰਿਵਾਰੋ ਤਂ ਜਨਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਕੋਸਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹੀ’’ਤਿ.
ਯੇਨ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਂ ਅਵਸਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਪਦੇਸੇ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਂ. ਇਜ੍ਝਾਨਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਦਵਸਰੀਤਿ ¶ ਤੇਨ ਅਵਸਰਿ, ਤਂ ਵਾ ਅਵਸਰਿ. ਤੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਗਤੋ, ਤਂ ਵਾ ਪਦੇਸਂ ਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲੇ ਵਿਹਰਤਿ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਵਨਸਣ੍ਡੇਤਿ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਵਨਸਣ੍ਡੇ ਸੀਲਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਧਿਕੋਨ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਯਥਾਭਿਰੁਚਿਤੇਨ ਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ.
ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ
੨੫੫. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਣਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਮਨ੍ਤੇ ਸਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਚਨਂ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤੀਤਿ ¶ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਕਾਯੋ ਸੇਤਪੋਕ੍ਖਰਸਦਿਸੋ, ਦੇਵਨਗਰੇ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਰਜਤਤੋਰਣਂ ਵਿਯ ਸੋਭਤਿ. ਸੀਸਂ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਂ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿਮਯਂ ਵਿਯ. ਮਸ੍ਸੁਪਿ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲੇ ਕਾਲ਼ਮੇਘਰਾਜਿ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ. ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਸਦਿਸਾਨਿ. ਨਾਸਾ ਰਜਤਪਨਾਲ਼ਿਕਾ ਵਿਯ ਸੁਵਟ੍ਟਿਤਾ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ. ਹਤ੍ਥਪਾਦਤਲਾਨਿ ਚੇਵ ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚ ਕਤਲਾਖਾਰਸਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯ ਸੋਭਤਿ, ਅਤਿਵਿਯ ਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਅਰਾਜਕੇ ਠਾਨੇ ਰਾਜਾਨਂ ਕਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਮਿਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ. ਏਵਮੇਸ ਸਸ੍ਸਿਰਿਕੋ. ਇਤਿ ਨਂ ਪੋਕ੍ਖਰਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ.
ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਵਾਸਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਮਹਾਸਰੇ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਤਾਪਸੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਵਸਤਿ. ਸੋ ਤੀਰੇ ਠਿਤੋ ਤਂ ਪਦੁਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਇਦਂ ਪਦੁਮਂ ਅਵਸੇਸਪਦੁਮੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤਤਰਂ. ਪੁਪ੍ਫਿਤਕਾਲੇ ਨਂ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹੇਨਾਪਿ ਨ ਪੁਪ੍ਫਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਾਹੇਨਾਪਿ ਨ ਪੁਪ੍ਫਤਿ. ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਂ ਤੇਨ ਨਾਲ਼ਤੋ ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਂਯੇਵ ¶ ਪੁਪ੍ਫਿਤਂ. ਅਥਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸੁਵਣ੍ਣਚੁਣ੍ਣਪਿਞ੍ਜਰਂ ਵਿਯ ਰਜਤਬਿਮ੍ਬਕਂ ਪਦੁਮਰੇਣੁਪਿਞ੍ਜਰਂ ਸੇਤਵਣ੍ਣਂ ਦਾਰਕਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਸੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਏਸ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਾਮੀਤਿ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ. ਦਾਰਕੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਗ੍ਗਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਕੋਸਲਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪੇ ਪਸਨ੍ਨੋ ਰਾਜਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਮਹਾਨਗਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਯ੍ਯਂ ਅਦਾਸਿ. ਇਤਿ ਨਂ ਪੋਕ੍ਖਰੇ ਸਯਿਤਤ੍ਤਾ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ.
ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਤੀਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ ਵਸਤਿ. ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਆਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਯ ਮਰਿਯਾਦਾਯ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਯ ਮਰਿਯਾਦਾਯ ਵਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਨਗਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਕ੍ਕਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਜਲਮਾਨਾਸੁ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਓਕ੍ਕਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋਯੇਵਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਸਪਦੇਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸਦਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਉਸ੍ਸਦਂ, ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਬਹੁਜਨਂ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਂ. ਪੋਸਾਵਨਿਯਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਮੋਰਮਿਗਾਦਿਅਨੇਕਸਤ੍ਤਸਮਾਕਿਣ੍ਣਞ੍ਚਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਂ ਨਗਰਂ ਬਹਿ ਆਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਜਾਤੇਨ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਘਾਸਤਿਣੇਨ ਚੇਵ ਗੇਹਚ੍ਛਾਦਨਤਿਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਥਾ ਦਾਰੁਕਟ੍ਠੇਹਿ ਚੇਵ ਗੇਹਸਮ੍ਭਾਰਕਟ੍ਠੇਹਿ ਚ. ਯਸ੍ਮਾ ਚਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਟ੍ਟਚਤੁਰਸ੍ਸਾਦਿਸਣ੍ਠਾਨਾ ਬਹੂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਜਲਜਕੁਸੁਮਵਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਬਹੂਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਤਲ਼ਾਕਾਨਿ ਉਦਕਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਭਰਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਣਕਟ੍ਠੋਦਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਹ ਧਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਸਧਞ੍ਞਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣਾਦਿਭੇਦਂ ਬਹੁਧਞ੍ਞਸਨ੍ਨਿਚਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥ