📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ

ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਵਗ੍ਗਅਭਿਨਵਟੀਕਾ

(ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)

੨. ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੦. ਇਦਾਨਿ ¶ ¶ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਵਂ…ਪੇ… ਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਦਵਣ੍ਣਨਾ, ਪਦਂ ਪਦਂ ਪਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਣ੍ਣਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ, ਉਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪਦਮਞ੍ਞਤ੍ਰ ਵਣ੍ਣਨਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ’’ ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਣ੍ਣਿਤਪਦਵਣ੍ਣਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਗ੍ਗਜਨਪਦਟ੍ਠਾਨਵਿਸੇਸਸਮ੍ਪਦਾਦਿਯੋਗਤੋ ਪਧਾਨਭਾਵੇਨ ਰਾਜੂਹਿ ਗਹਿਤਟ੍ਠੇਨ ਏਵਂਨਾਮਕਂ, ਨ ਪਨ ਨਾਮਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਨਨੁ ¶ ਮਹਾਵਗ੍ਗੇ ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤੋ ਏਸ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਏਵ, ਨ ਰਾਜਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਰਾਜਸਦ੍ਦਵਚਨੀਯਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤੋਤਿ? ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦੇਨ ਪੁਰੋਹਿਤੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਰੇਣੁਨਾ ਨਾਮ ਮਗਧਰਾਜੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਸੋ ਰਾਜਸਦ੍ਦਵਚਨੀਯਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤੋ ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਾਭਾਵਤੋ. ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵਕਿਤ੍ਤਨਞ੍ਹਿ ਤਦਾ ਰੇਣੁਰਞ੍ਞਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵੂਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਸੋ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਾਰਕੋ ਪੁਰੋਹਿਤੋ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਲੋਕੇ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਂ ¶ ‘‘ਰਾਜਕਮ੍ਮਪਸੁਤੇਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਰਞ੍ਞਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਮਨ੍ਧਾਤੁਰਞ੍ਞਾ ਚੇਵ ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਪੁਰੋਹਿਤਮਾਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰੇਣੁਰਞ੍ਞਾ ਚ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਰਾਜੂਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਰਾਜਗਹਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਏਕੋ ਪੁਰਾਤਨੋ ਰਾਜਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਰਾਜਧਾਨੀਭਾਵੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਹਿ ਗਹਂ, ਰਾਜੂਨਂ, ਰਾਜੂਹਿ ਵਾ ਗਹਨ੍ਤਿ ਰਾਜਗਹਂ. ਨਗਰਸਦ੍ਦਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.

ਅਞ੍ਞੇਪੇਤ੍ਥ ਪਕਾਰੇਤਿ ਨਗਰਮਾਪਨੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਕਾਰਿਤਸਬ੍ਬਗੇਹਤ੍ਤਾ ਰਾਜਗਹਂ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਬ੍ਬਤੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਗੇਹਸਦਿਸਨ੍ਤਿਪਿ ਰਾਜਗਹਂ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਵਨਤਾਯ ਰਾਜਮਾਨਂ ਗੇਹਨ੍ਤਿਪਿ ਰਾਜਗਹਂ, ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖਤਾਯ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਿਤੁਕਾਮੇਨ ਉਪਗਤਾਨਂ ਪਟਿਰਾਜੂਨਂ ਗਹਂ ਗਹਣਭੂਤਨ੍ਤਿਪਿ ਰਾਜਗਹਂ, ਰਾਜੂਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਗਹਂ ਗੇਹਭੂਤਨ੍ਤਿਪਿ ਰਾਜਗਹਂ, ਆਰਾਮਰਾਮਣੇਯ੍ਯਤਾਦੀਹਿ ਰਾਜਤਿ, ਨਿਵਾਸਸੁਖਤਾਦਿਨਾ ਚ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਮਮਤ੍ਤਵਸੇਨ ਗਯ੍ਹਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿਪਿ ਰਾਜਗਹਨ੍ਤਿ ਏਦਿਸੇ ਪਕਾਰੇ. ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਪਨ ਪਦੇਸੋ ਵਿਸੇਸਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਉਲ਼ਾਰਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਪਨੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਚਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਦਾਪਿ ਕਦਾਚਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ, ‘‘ਨਗਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਵਾਸਸ੍ਸੇਵ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੇਸਕਾਲੇ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਯਕ੍ਖਾਨਂ. ਵਸਨਵਨਨ੍ਤਿ ਆਪਾਨਭੂਮਿਭੂਤਂ ਉਪਵਨਂ.

ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਵਿਹਾਰਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ, ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਸਿਦ੍ਧਂ ਵਿਸੇਸਪਰਾਮਸਨਮਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੦੧; ਪਾਚਿ. ੧੪੭; ਪਰਿ. ੪੪੧) ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, (ਧ. ਸ. ੧੬੦) ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੭੧, ੩੦੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੭੭, ੪੫੯, ੫੦੯; ੨.੩੦੯, ੩੧੫; ੩.੨੩੦; ਵਿਭ. ੬੪੨) ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਾਧਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੯) ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਸਿਦ੍ਧੇਨ ਵਿਸੇਸਪਰਾਮਸਨੇਨ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਾਦਿਵਿਸੇਸਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਂ ¶ ¶ , ਨ ਏਵਮਿਦਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਤਥਾ ਵਿਸੇਸਪਰਾਮਸਨਮਨ੍ਤਰੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਨ੍ਤਿ.

ਸਤਿਪਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨੇ ਇਧ ਇਰਿਯਾਪਥਸਙ੍ਖਾਤਵਿਸੇਸਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਮੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਇਧ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਸਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਪਰਾਮਸਨਸ੍ਸਾਭਾਵੇਪਿ ਇਧ ਵਿਸੇਸਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ? ਵਿਸੇਸਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤਵਿਸੇਸਵਚਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਏਵ. ਵਿਸੇਸਵਚਨੇ ਹਿ ਅਸਤਿ ਵਿਸੇਸਮਿਚ੍ਛਤਾ ਵਿਸੇਸੋ ਪਯੋਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਦੀਪਨਮੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਚਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ? ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਤੋ. ਕਦਾਚਿਪਿ ਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਨਾ ਨ ਭਵਤਿ ਤਮਨ੍ਤਰੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਪਰਿਹਰਣਾਭਾਵਤੋਤਿ.

ਇਰਿਯਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਇਰਿਯਾ, ਕਾਯਿਕਕਿਰਿਯਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਨੁਪਾਯਭਾਵਤੋ ਪਥੋਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥੋ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦਯੋ. ਨ ਹਿ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿਅਵਤ੍ਥਾਹਿ ਵਿਨਾ ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਯਿਕਂ ਕਿਰਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨੁਪਾਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਏਤੇਨ, ਵਿਹਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰੋ, ਸੋ ਏਵ ਵਿਹਾਰੋ ਤਥਾ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨੇਸ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿਆਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਤੁਸਨ੍ਤਤਿਰੂਪਪ੍ਪਬਨ੍ਧੋਵ. ਦਿਵਿ ਭਵੋ ਦਿਬ੍ਬੋ, ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਦਿਦੇਵਲੋਕੇ ਭਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਾਨੁਭਾਵੋ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਿਬ੍ਬੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਭਿਨੀਹਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਮਹਾਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬੋ, ਸੋਵ ਵਿਹਾਰੋ, ਦਿਬ੍ਬਭਾਵਾਵਹੋ ਵਾ ਵਿਹਾਰੋ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰੋ, ਮਹਗ੍ਗਤਜ੍ਝਾਨਾਨਿ. ਨੇਤ੍ਤਿਯਂ [ਨੇਤ੍ਤਿ. ੮੬ (ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ)] ਪਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਰੁਪ੍ਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਨੇਞ੍ਜਵਿਹਾਰਾਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਾਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਤਾ ਵਿਯ ਤਾਸਂ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ਦਿਬ੍ਬਭਾਵਾਵਹਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਤਾਪਿ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਾ’’ ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤਾ ਵਾ ਹਿਤੂਪਸਂਹਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸੇਟ੍ਠਭੂਤਾ ਵਿਹਾਰਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ, ਮੇਤ੍ਤਾਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ. ਅਰਿਯਾ ਉਤ੍ਤਮਾ, ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਵਿਹਾਰਾਤਿ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਾ, ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਇਧ ਪਨ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ ¶ , ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਿਕਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਭਗਵਤੋ ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰਾ.

ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨਨ੍ਤਿ ਤਾਸਮੇਕਤੋ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਸਮਙ੍ਗੀਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ, ਭਾਵਲੋਪੇਨਾਯਂ ਭਾਵਪ੍ਪਧਾਨੇਨ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹੁਸ੍ਸਨ੍ਨੇ ਲੋਕੇ ¶ ਸਕਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਵਿਨਯਨਤ੍ਥਂ ਤਂ ਤਂ ਵਿਹਾਰੇ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਾ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਲੋਭਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਰਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਿਯਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਦੋਸਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦੋਸੇਨ ਦੋਸਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਧਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਮੋਹਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਮੋਹੇਨ ਮੋਹਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਵਿਧਂ ਹਿਤਸੁਖਂ ਹਰਤਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਚ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਪਰਿਦੀਪਨ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਗੁਣਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਸਮਤ੍ਥਨਂ ਵਾ. ਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਥਾ ਵਦਮਾਨੋ ਪਨ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਜੋਤਕੋ, ‘‘ਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਚ ਨੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਞਾਪੇਤਿ ‘‘ਠਿਤੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਚ੍ਛੇਦਨਯਨਾਕਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਸ੍ਸ ਕੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ, ਕਥਂ ਕਸ੍ਸ ਨਯਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਲੀਨਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਯਦਿਪਿ ਭਗਵਾ ਏਕੇਨੇਵ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਚਿਰਤਰਂ ਕਾਲਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਯਂ ਸਭਾਵੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਅਪਤਮਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਨ੍ਤੋ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ, ਨਾਨਾਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਚ ਕਾਲਂ ¶ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਵਸਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਵਿਵਿਧਂ ਸੁਖਂ ਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਵਿਧਂ ਹਰਤੀਤਿ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮਨੁਰੂਪਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ‘‘ਅਮ੍ਬਵਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਗਵਤੋ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰਾਜਗਹਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਗਾਮਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਸਮੀਪਵਸੇਨ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਰਾਜਗਹਸਮੀਪੇ ਅਮ੍ਬਵਨੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇਤਿ ਅਮ੍ਬਵਨਸ੍ਸ ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ. ਏਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨ੍ਤਿ ਆਧਾਰਵਚਨਂ. ਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਹਿ ਭੁਮ੍ਮਂ, ਆਧਾਰੋ, ਤਦੇਵ ਵਚਨਂ ਤਥਾ, ਭੁਮ੍ਮੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵਚਨਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ¶ , ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਥਾ, ਸਤ੍ਤਮੀਵਿਭਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਪਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਕਾਮਂ ਭਗਵਾ ਅਮ੍ਬਵਨੇਯੇਵ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਸਮੀਪਤ੍ਤਾ ਪਨ ਗੋਚਰਗਾਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਤਂ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਗਾਵੋ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਕੂਪੇ ਗਗ੍ਗਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ. ਅਨੇਨੇਵ ਯਦਿ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਥ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਮ੍ਬਵਨੇ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਅਮ੍ਬਵਨੇ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿ. ਨ ਹਿ ‘‘ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਪਾਸਾਦੇ ਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਇਧ ਅਧਿਕਰਣਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਦ੍ਵਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਾ ਅਨਵਕਾਸਾ ਕਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕੁਮਾਰਭਤੋ ਏਵ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਸਕਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯੇਨ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਵਾ ਯਥਾ ‘‘ਭਿਸਗ੍ਗਮੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਥਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਤਦਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਜੀਵਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇਨ ਮੂਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਦੋਸਾਭਿਸਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਦੋਸਂ. ਵਿਰੇਚੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦੋਸਪ੍ਪਕੋਪਤੋ ਵਿਵੇਚੇਤ੍ਵਾ. ਸਿਵੇਯ੍ਯਕਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਨ੍ਤਿ ਸਿਵਿਰਟ੍ਠੇ ਜਾਤਂ ਮਹਗ੍ਘਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ. ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਵਾਰੇ ਵਾ ਤਿਵਾਰੇ ਵਾ ਭਾਗੇ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਦਿਵਸੇ ਦ੍ਵਿਵਾਰਂ ਵਾ ਤਿਵਾਰਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਮ੍ਬਪਟ੍ਟਵਣ੍ਣੇਨਾਤਿ ਤਮ੍ਬਲੋਹਪਟ੍ਟਵਣ੍ਣੇਨ. ਸਚੀਵਰਭਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਚੀਵਰੇਨ, ਭਤ੍ਤੇਨ ਚ. ‘‘ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਭਗਵਾ ਅਮ੍ਬਵਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਏਵਂ ਕਤੇ ਵਿਹਾਰੇ. ਸੋ ਪਨ ਤਦਧਿਕਰਣਤਾਯ ਵਿਸੁਂ ਅਧਿਕਰਣਭਾਵੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਮਤ੍ਥਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾਮਞ੍ਞੇ ਹਿ ਸਤਿ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ.

ਅਡ੍ਢੇਨ ਤੇਲ਼ਸ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸ. ਤਾਦਿਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ. ਅਡ੍ਢੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਤਸ੍ਸੇਵ. ਯੇਨ ਹਿ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਤਬ੍ਭਾਗਵਾਚਕੋ ਅਡ੍ਢਸਦ੍ਦੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਪਣ੍ਣਾਸਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਊਨਾਨਿ ਤੇਲ਼ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਅਡ੍ਢਸਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਡ੍ਢਮੇਵ ਸਤਂ ਸਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਡ੍ਢਂ ਤਥਾ.

ਰਾਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਬ੍ਬਤਿ ਸੋਭਤਿ ਚ. ਰਞ੍ਜੇਤੀਤਿ ਦਾਨਾਦਿਨਾ, ਸਸ੍ਸਮੇਧਾਦਿਨਾ ਚ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਰਮੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰਾਗਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਜਨਪਦਵਾਚਿਨੋ ਪੁਥੁਵਚਨਪਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਗਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਜਨਪ੍ਪਦਾਪਦੇਸੇਨ ਵਾ ਤਬ੍ਬਾਸਿਕਾਨਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਰਞ੍ਞੋਤਿ ਪਿਤੁ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞੋ. ਸਸਤਿ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੁ, ਵੇਰੀ, ਅਜਾਤੋਯੇਵ ਸਤ੍ਤੁ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ. ‘‘ਨੇਮਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਚ ਅਜਾਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੁਭਾਵੋ ਨ ਤਾਵ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤੁਭਾਵਸ੍ਸ ਪਨ ਤਥਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੋਹਰੀਯਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਜਾਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਲੋਹਿਤਂ ਪਿਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਵਿਯਾ ਦੋਹਲ਼ਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਜਾਤੋਯੇਵੇਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੂਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਦਤ੍ਥਂ ਵਿਵਰਤਿ, ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ ਚ. ਦੋਹਲ਼ੋਤਿ ਅਭਿਲਾਸੋ. ਭਾਰਿਯੇਤਿ ਗਰੁਕੇ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੇ ਵਾ. ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਸਕ੍ਕੁਣਮਾਨਾ. ਅਕਥੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਕਥਯਮਾਨਾ ਸਮਾਨਾ. ਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਸਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ. ਸੁਵਣ੍ਣਸਤ੍ਥਕੇਨਾਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯੇਨ ਸਤ੍ਥਕੇਨ, ਘਨਸੁਵਣ੍ਣਕਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯੋਮਯਞ੍ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਰੀਰਂ ਉਪਨੇਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਪਰਿਕ੍ਖਤੇਨ ਵਾ ਅਯੋਮਯਸਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਪਿ ਅਯਮੇਵਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਬਾਹੁਂ ਫਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਲੋਹਿਤਸਿਰਾਵੇਧਵਸੇਨ ਬਾਹੁਂ ਫਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾ ਦੁਜ੍ਜੀਰਭਾਵਤੋ ਉਦਕੇਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਯੇਸਿ. ਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤੇ, ਆਯਤਿਂ ਹਨੀਯਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੇਮਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਵਚਨਂ ਤਥਂ ਵਾ ਸਿਯਾ, ਵਿਤਥਂ ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਧੀਤਾਤਿ ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਵੋ ਰਜ੍ਜਂ, ਰਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਓਪਰਜ੍ਜਂ, ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ.

ਮਹਾਤਿ ¶ ਮਹਤੀ. ਸਮਾਸੇ ਵਿਯ ਹਿ ਵਾਕ੍ਯੇਪਿ ਮਹਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਮਹਾਦੇਸੋ. ਧੁਰਾਤਿ ਗਣਸ੍ਸ ਧੁਰਭੂਤਾ, ਧੋਰਯ੍ਹਾ ਜੇਟ੍ਠਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧੁਰਂ ਨੀਹਰਾਮੀਤਿ ਗਣਧੁਰਮਾਵਹਾਮਿ, ਗਣਬਨ੍ਧਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨਾਤਿ ਅਹਿਮੇਖਲਿਕਕੁਮਾਰਵਣ੍ਣਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਨਾ. ਤੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਭਾਵੇਨ. ਹੀਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੁਮਾਰਂ…ਪੇ… ਉਯ੍ਯੋਜੇਸੀ’’ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਦਮਤ੍ਥੋ, ਇਮਿਨਾ ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਨਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਯੇਵ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੯).

ਪੋਤ੍ਥਨਿਯਨ੍ਤਿ ਛੁਰਿਕਂ. ਯਂ ‘‘ਨਖਰ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦਿਵਾ ਦਿਵਸੇਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੦) ਦਿਵਸਸ੍ਸਪਿ ਦਿਵਾ. ਸਾਮ੍ਯਤ੍ਥੇ ਹੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ‘‘ਦਿਵਾ ਦਿਵਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਦਿਵਸ੍ਸ ਦਿਵਸੇਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦਿਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਨੇਪਾਤਿਕਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਸਦ੍ਦਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ਹਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋ ਦਿਵਸੋਤਿ. ‘‘ਭੀਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਕਾਯਥਮ੍ਭਨੇਨ ਵਾ ਭੀਤੋ. ਹਦਯਮਂਸਚਲਨੇਨ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ. ‘‘ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ’’ਤਿ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਯ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕੀ. ਞਾਤੇ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਭਯਵਸੇਨ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਕਾਰਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਪਕਾਰਂ ਅਨੁਪਕਾਰਂ, ਵਿਪਰੀਤਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ. ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਰਿਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ¶ ਅਪਨਯਨਵਸੇਨ ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਤ੍ਵਾ. ਰਜ੍ਜੇਨਾਤਿ ਵਿਜਿਤੇਨ. ਏਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ‘‘ਰਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਰਾਜਭਾਵੇਨ ਵਾ.

ਮਨਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਇਚ੍ਛਾ ਮਨੋਰਥੋ ਰ-ਕਾਰਾਗਮਂ, ਤ-ਕਾਰਲੋਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਿਬ੍ਭਮਕਰਣਤੋ ਮਨਸੋ ਰਥੋ ਇਵ ਮਨੋਰਥੋ, ਮਨੋ ਏਵ ਰਥੋ ਵਿਯਾਤਿ ਵਾ ਮਨੋਰਥੋਤਿਪਿ ਨੇਰੁਤ੍ਤਿਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸੁਕਿਚ੍ਚਕਾਰਿਮ੍ਹੀਤਿ ਸੁਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ ਅਮ੍ਹਿ. ਅਵਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਵਮਞ੍ਞਨਂ ਅਨਾਦਰਂ. ਮੂਲਘਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ, ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਮੇਤਂ. ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੇਨ ਘਾਤਨਂ ਰਾਜੂਨਮਨਾਚਿਣ੍ਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ‘‘ਨਨੁ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਾਪਨਗੇਹਂ ਨਾਮ ਉਣ੍ਹਗਹਾਪਨਗੇਹਂ, ਤਂ ਪਨ ਧੂਮੇਨੇਵ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਧੂਮਘਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਕਰਣਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤਾਪਨ ਕਮ੍ਮਕਰਣਤ੍ਥਮੇਵ. ਕੇਨਚਿ ਛਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਉਚ੍ਚੋ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਉਚ੍ਚਙ੍ਗੋ ¶ , ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਉਨ੍ਨਤਙ੍ਗੋਤਿ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਮਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਙ੍ਗੋਵ, ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੋਲ਼ਿਯਨ੍ਤਿ ਚੂਲ਼ਾਯਂ ‘‘ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਮੋਲ਼ਿਂ ਵਰਗਨ੍ਧਵਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧; ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੫੫; ਅਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਬੁ. ਵਂ. ਅਟ੍ਠ. ੨੭.ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ) ਵਿਯ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮੋਲ਼ਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਮਧੁਰੇਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪਿਸਕ੍ਕਰਮਧੁਨਾਲ਼ਿਕੇਰਸ੍ਨੇਹਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਮਧੁਰੇਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਪਾਨਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮਹਾਧਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਸੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੭੩) ਨ ਸਮੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦਧਿ ਚ ਮਧੁ ਚ ਸਪ੍ਪਿ ਚ ਫਾਣਿਤਞ੍ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਂਸਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ, (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੮੫) ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਧਿ ਚ ਮਧੁ ਚਾਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦਧਿ ਚ ਸੁਮਧੁਰਂ ਮਧੁ ਚ. ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਸ੍ਸਿਤਂ ਆਲੁਲ਼ਿਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਤੁਮਧੁਰਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਿਵਤੋ’’ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤੁਪਕ੍ਕਮੇਨ ਮਰਣਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਂ ਲੇਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਰਿਯਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਨ੍ਤਿ.

ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖਵਤਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੂਪਸਞ੍ਹਿਤੇਨ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਯਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਪਨੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਵੀਤਚ੍ਚਿਤੇਹੀਤਿ ਵਿਗਤਅਚ੍ਚਿਤੇਹਿ ਜਾਲਵਿਗਤੇਹਿ ਸੁਦ੍ਧਙ੍ਗਾਰੇਹਿ. ਕੇਨਚਿ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤੋਤਿ ਕੇਨਚਿ ਸਮ੍ਮਾ ਞਾਪਿਤੋ, ਓਵਦਿਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਸ੍ਸੁਕਰਣਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਮਸ੍ਸੁਵਿਸੋਧਨਤ੍ਥਾਯ. ਮਨਂ ਕਰੋਥਾਤਿ ਯਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰੋਥ. ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਪੁਰਿਮਭਵੇ. ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇਤਿ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਪੂਜਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਭੂਮਿਤਲੇ. ਨਿਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਕਟਸਾਰਕਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਉਤ੍ਤਮਕਿਲਞ੍ਜਂ. ਤਥਾਵਿਧੋ ¶ ਕਿਲਞ੍ਜੋ ਹਿ ‘‘ਕਟਸਾਰਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਯਸ੍ਸ. ਤਂ ਪਨ ਮਨੋਪਦੋਸਵਸੇਨੇਵ ਤੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ;

ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;

ਤਤੋ ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੯੦);

ਪਰਿਚਾਰਕੋਤਿ ਸਹਾਯਕੋ. ਅਭੇਦੇਪਿ ਭੇਦਮਿਵ ਵੋਹਾਰੋ ਲੋਕੇ ਪਾਕਟੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਕਾਯਪਿ ਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਕਿਰਿਯਾਯ ¶ ਇਧ ਭੇਦਵੋਹਾਰੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਤਿਸਯਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਂ ਞਾਪੇਤੁਂ ਏਕਾਯੇਵ ਕਿਰਿਯਾ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਵਚਨਞ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਮਕ੍ਕਟਕੋ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੫) ਕਣ੍ਟਕੋ ਨਾਮ…ਪੇ… ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, (ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਕਥਾ) ਮਣ੍ਡੂਕੋ ਨਾਮ…ਪੇ… ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪਦਾਨਂ ਭਾਵਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਕ੍ਖੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਕਤਂ ਪੁਰਿਮਾਯ ਪਚ੍ਛਿਮਵਿਸੇਸਨਤੋ, ਪਰਿਚਾਰਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਤ੍ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਾਵਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨਹੇਤੂਤਿ. ਅਸ੍ਸ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਤਾਯ ਚਿਰਪਰਿਚਿਤਨਿਕਨ੍ਤਿ ਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਮਰਣਦਿਵਸੇਯੇਵ. ਖੋਭੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਨੇਹਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵਤੋ, ਤਂਸਹਜਾਤਪੀਤਿ ਵੇਗਸ੍ਸ ਚ ਸਵਿਪ੍ਫਾਰਤਾਯ ਤਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਧਮ੍ਮੇਹਿ ਫਰਣਵਸੇਨ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਆਲੋਲ਼ੇਤ੍ਵਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ. ਪਿਤੁਗੁਣਨ੍ਤਿ ਪਿਤੁਨੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਗੁਣਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਯਿ ਜਾਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥਾਤਿ ਤੁਰਿਤਵਸੇਨ, ਸੋਕਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨੁਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ.

ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਹਤ੍ਥਿਂ ਮੁਞ੍ਚਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਕਾਰਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ‘‘ਅਭਿਮਾਰਕਪੁਰਿਸਪੇਸੇਨਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤ੍ਤਯਂ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਸੋ ਨ ¶ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ‘‘ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕਾ ਅਸ੍ਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੪੦੯; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੪੩) ਵਿਨਯੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਯਾਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾਚਨਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਯਾਚਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਨਯੇ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੧੦) ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਸਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤਾਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੋ ਪਨ ਅਕਤੇਪਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦੇ ਤੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਿਯੇਵ. ਉਣ੍ਹਲੋਹਿਤਨ੍ਤਿ ਬਲਵਸੋਕਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਉਣ੍ਹਭੂਤਂ ਲੋਹਿਤਂ. ਮਹਾਨਿਰਯੇਤਿ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯੇ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾਨਯੋਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਪਸਾਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯ ਕਥਾਯ ਨਯਮਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ¶ ਸਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨਨੁ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ ਵਿਯ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੪੩) ਆਗਤਾਪਿ ਸਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ਆਹ ‘‘ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ਕਿਞ੍ਚਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਚਨਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਏਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਵਿਰੋਧੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਨਿਗਮਨਂ.

ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋਤਿ ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਸ੍ਸ ਪਿਤੁ ਮਹਾਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ. ਨਨੁ ਵਿਦੇਹਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾ ਵੇਦੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੋਦਨਮਪਨੇਤਿ ‘‘ਨ ਵਿਦੇਹਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਅਥ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਪਣ੍ਡਿਤਵੇਵਚਨਂ, ਪਣ੍ਡਿਤਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਦਤ੍ਥੋ ਕੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਵਿਦਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਵੇਦੇਨਾਤਿ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਞਾਣੇਨ. ‘‘ਈਹਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੇਦੇਹੀਤਿ ਇਧ ਨਦਾਦਿਗਣੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਵੇਦੇਹਿਯਾ’’ਤਿ.

ਸੋਯੇਵ ਅਹੋ ਤਦਹੋ, ਸਤ੍ਤਮੀਵਚਨੇਨ ਪਨ ‘‘ਤਦਹੂ’’ਤਿ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ. ਉਪਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਵਸਸਦ੍ਦੋ ਉਪਵਸਨੇਯੇਵ, ਨ ਵਸਨਮਤ੍ਤੇ, ਉਪਵਸਨਞ੍ਚ ਸਮਾਦਾਨਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੀਲੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਸਾਸਨੇ ਅਰਿਯੁਪੋਸਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਸਨੇਨਾਤਿ ਅਭੁਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬਾਹਿਰੁਪੋਸਥਂ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਏਕਚ੍ਚਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਦਿਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਗੋਪਾਲਕੁਪੋਸਥੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਸਹਗਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨਿਗਣ੍ਠੁਪੋਸਥੋ ਮੋਸਵਜ੍ਜਾਦਿਵਸੇਨ. ਯਥਾਹ ਵਿਸਾਖੁਪੋਸਥੇ ‘‘ਸੋ ਤੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਨਾਮੇਤੀ’’ਤਿ, (ਅ. ਨਿ. ੩.੭੧) ‘‘ਇਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਚ੍ਚੇ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਮੁਸਾਵਾਦੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਮਾਦਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੭੧) ਚ ਆਦਿ.

ਏਵਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਨੁਰੂਪਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪੋਸਥਸਦ੍ਦੇ. ਸਮਾਨਸਦ੍ਦਵਚਨੀਯਾਨਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਮੁਦ੍ਧਰਣਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਸਮਾਨਸਦ੍ਦਵਚਨੀਯੇਸੁ ਵਾ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨੇਕਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਞ੍ਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰਣਤ੍ਥਮੇਵ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਤਿ ਸਦ੍ਦਾ ਅਭਿਨਿਵਿਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ¶ ਚੋਦਨਾ, ਸੋਧਨਾ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਅਪਿਚ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਾਚਕਭਾਵਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਦਿਵਿਸਯੋਪਿ ਉਪੋਸਥਸਦ੍ਦੋ ਸਾਮਞ੍ਞਰੂਪੋ ਏਵ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਦਿਵਿਸੇਸਵਿਸਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ਤਾਦਿਸਂ ਸਦ੍ਦਸਾਮਞ੍ਞਮਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ (ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੦) ਉਪੇਤੇਹਿ ਸਮਗ੍ਗੇਹਿ ਵਸੀਯਤਿ ਨ ਉਟ੍ਠੀਯਤੀਤਿ ਉਪੋਸਥੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਾਦਾਨਵਸੇਨ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪੇਚ੍ਚ ਅਰਿਯਵਾਸਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਵਸਿਤਬ੍ਬੋ ਆਵਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਪੋਸਥੋ, ਸੀਲਂ. ਅਨਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪੇਚ੍ਚ ਵਸਿਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਵਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਪੋਸਥੋ, ਵਤਸਮਾਦਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਵਾਸੋ. ਨਵਮਹਤ੍ਥਿਕੁਲਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਰਿਯਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਂਕੁਲਸਮ੍ਭੂਤਤਾਮਤ੍ਤਂ ਪਤਿ ਰੁਲ਼੍ਹਿਵਸੇਨੇਵ ਉਪੋਸਥੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਰਯੋ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਸੇਤਿ ਦਾਹੇਤੀਤਿ ਉਪੋਸਥੋ, ਉਸਸਦ੍ਦੋ ਦਾਹੇਤਿਪਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦਿਵਸੇ ਪਨ ਉਪੋਸਥ ਸਦ੍ਦਪਵਤ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵੇ ਸਦਾਫਗ੍ਗੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸਮਲਾਭਾਵੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਵੇਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਬ੍ਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਮ੍ਪਿ. ਫਗ੍ਗੂਤਿ ਫਗ੍ਗੁਣੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਂ ਭਵਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਚੇਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਫਗ੍ਗੁਣਮਾਸੇ ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਣੀਯੁਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਤਿਤ੍ਥਨ੍ਹਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਚ੍ਛਰਮ੍ਪਿ ਕਤਪਾਪਪਵਾਹਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਲਦ੍ਧਿ. ਤਤੋ ਤਂ ਵਿਵੇਚੇਤੁਂ ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਾਵਰੇ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਕੇ ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸੁਪੋਸਥੋ ਸਦਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਿਲੇਸਮਲਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ, ਵਤਸਮਾਦਾਨਾਨਿ ਚ ਅਸਮਾਦਿਯਤੋਪਿ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਉਪੋਸਥਵਾਸੋ ਏਵ ਭਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆਵਾਸੋ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਉਪਵਸਿਤਬ੍ਬਦਿਵਸੋਤਿ ਉਪਵਸਨਕਰਣਦਿਵਸੋ, ਅਧਿਕਰਣੇ ਵਾ ਤਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਵਧਾਰਣੇਨ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪੋਹਨੇਨ ਚ ਨਿਵਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸੇਸਦ੍ਵਯਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਨ੍ਨਰਸੇ’’ਤਿ ਪਦਮਾਰਬ੍ਭ ਦਿਵਸਵਸੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਪਞ੍ਚਦਸਨ੍ਨਂ ਤਿਥੀਨਂ ਪੂਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ ਹਿ ਦਿਵਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਤਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਨ੍ਵੇਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਚੋਦਨਾ ਸਿਯਾਤਿ ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਤਦਾ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੇਨ ਬਹੁਸੋ, ਅਤਿਸਯਤੋ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਤਦ੍ਧਿਤਵਿਸਯੋ ¶ ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਚਾਤੁਮਾਸੀ, ਚਾਤੁਮਾਸਿਨੀਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੇਨ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗੇਯੇਵ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਾਤਿ ਚ ਪੂਰਣਭਾਵਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ ਤਾਯ ਸਹੇਵ ਚਤੁਮਾਸਪਰਿਪੁਣ੍ਣਭਾਵਤੋ. ਇਧਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ. ਤੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪੂਰੇਤੀਤਿ ਪੁਣ੍ਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਮਾਸਪੁਣ੍ਣਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਦਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਮਾਸਪੁਣ੍ਣਤਾ. ਪੁਰਿਮਪੁਣ੍ਣਮਿਤੋ ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਪਰਾ ਪੁਣ੍ਣਮੀ, ਤਾਵ ਏਕੋ ਮਾਸੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰੋ. ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਉਤੁਨੋ ਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਉਤੁਪੁਣ੍ਣਤਾ. ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਲਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਸਂਵਚ੍ਛਰਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਸਂਵਚ੍ਛਰਪੁਣ੍ਣਤਾ. ਪੁਰਿਮਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੋ, ਤਾਵ ਏਕੋ ਕਤ੍ਤਿਕਸਂਵਚ੍ਛਰੋਤਿ ਏਵਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਪੁਣ੍ਣਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕਿਕਾਨਂ ਮਤੇਨ ਪਨ ਮਾਸਵਸੇਨ ਸਂਵਚ੍ਛਰਸਮਞ੍ਞਾ ਲਕ੍ਖਿਤਾ. ਤਥਾ ਚ ਲਕ੍ਖਣਂ ਗਰੁਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਜੋਤਿਸਤ੍ਥੇ –

‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਸਹੋਦਯ-ਮਤ੍ਥਂ ਯਾਤਿ ਸੂਰਮਨ੍ਤਿ;

ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕਂ ਤਤ੍ਰ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਵਸ੍ਸਂ ਮਾਸਕਮੇਨੇਵਾ’’ਤਿ.

ਮਿਨੀਯਤਿ ਦਿਵਸੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਮਾ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਗਤਿਯਾ ਦਿਵਸੋ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਾਟਿਪਦੋ ਦੁਤਿਯਾ, ਤਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਪੁਣ੍ਣੋਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਬਕਲਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪੁਣ੍ਣੋ. ਚਨ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਸੋਲ਼ਸਮੋ ਭਾਗੋ ‘‘ਕਲਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦਾ ਚ ਚਨ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਾਸਮ੍ਪਿ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਕਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਦਿਵਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਕੋਮੁਦਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਤਦੇਕਦੇਸਰਤ੍ਤਿਵਸੇਨ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚਪਰਿਵੁਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਨ ਏਕਕੋਵਾਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ਸੋਧਨਾਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਪਦਤ੍ਥਮੇਵ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਵਦਤਿ. ਏਤੇਹਿ ਚਾਯਂ ਸੋਧਨਾਲੇਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਰੁਚਿਯਮਾਨਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਤਦਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਪਰਿਵੁਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਧੋਵਿਯਮਾਨਦਿਸਾਭਾਗਾਯਾਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵਿਯਸਦ੍ਦੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਰਜਤਵਿਮਾਨਨਿਚ੍ਛਰਿਤੇਹੀਤਿ ਰਜਤਵਿਮਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਹਿ, ਰਜਤਵਿਮਾਨਪ੍ਪਭਾਯ ਵਾ ਵਿਪ੍ਫੁਰਿਤੇਹਿ. ‘‘ਵਿਸਰੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਮੁਤ੍ਤਾਵਲ਼ਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸਨਪਦਂ. ਅਬ੍ਭਂ ਧੂਮੋ ਰਜੋ ਰਾਹੂਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ (ਅ. ਨਿ. ੪.੫੦; ਪਾਚਿ. ੪੪੭). ਰਾਜਾਮਚ੍ਚੇਹੀਤਿ ਰਾਜਕੁਲਸਮੁਦਾਗਤੇਹਿ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਕਰਾਜੂਹਿ ਚੇਵ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਞ੍ਚਨਾਸਨੇਤਿ ਸੀਹਾਸਨੇ. ‘‘ਰਞ੍ਞਂ ਤੁ ਹੇਮਮਾਸਨਂ, ਸੀਹਾਸਨਮਥੋ ਵਾਲ਼ਬੀਜਨਿਤ੍ਥੀ ਚ ਚਾਮਰ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਨਿਸੀਦਨਮਤ੍ਤੇ ਚੋਦਨਾ. ਏਤ ਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦਨਂ, ਪਬੋਧਨਂ ਵਾ. ਇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹੇਤੁਨਾ. ਨਕ੍ਖਤ੍ਤ ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਿਕਾਨਕ੍ਖਤ੍ਤਛਣਂ. ਸਮ੍ਮਾ ਘੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਏਤਰਹਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ. ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਕੁਸੁਮੇਹਿ ¶ ਲਾਜੇਨ, ਪੁਣ੍ਣਘਟੇਹਿ ਚ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਘਰੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਂ ਯਸ੍ਸ ਤਦੇਤਂ ਨਗਰਂ ਪਞ੍ਚ…ਪੇ… ਦ੍ਵਾਰਂ. ਧਜੋ ਵਟੋ. ਪਟਾਕੋ ਪਟ੍ਟੋਤਿ ਸੀਹਲ਼ਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਕਿਰ ਪਦੀਪੁਜ੍ਜਲਨਸੀਸੇਨ ਕਤਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤਿਜਾਤਕਾਦੀਸੁਪਿ (ਜਾ. ੨.੧੮.੫੭) ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਏਵਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਦੀਪਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਸਬ੍ਬਦਿਸਾਭਾਗ’’ਨ੍ਤਿ. ਵੀਥਿ ਨਾਮ ਰਥਿਕਾ ਮਹਾਮਗ੍ਗੋ. ਰਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਾ ਖੁਦ੍ਦਕਮਗ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਵਸੇਨ ਸਮਾਨਭਾਗੇਨ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੀਲ਼ਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੇਨ ਸਮਭਿਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਇਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਹਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਮਾਨਪਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤਂ. ਛਡ੍ਡਨਵਸੇਨ ਅਵਸੇਕੋ. ਸੋਤਵਸੇਨ ਓਘੋ. ਪੀਤਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪੀਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਚਨਂ ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ. ਹਦਯਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਤੁਭੂਤਂ. ਗਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਬਹਿ ਅਨਿਚ੍ਛਰਣਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ, ਹਦਯਨ੍ਤੋਯੇਵ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਧਿਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਂ ਵਚਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਕੇਵਲਂ ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਸਰਸਤੋ ਸਹਸਾਵ ਮੁਖਤੋ ਨਿਚ੍ਛਰਤਿ, ਤਦੇਵਿਧ ‘‘ਉਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ.

ਦੋਸੇਹਿ ਇਤਾ ਗਤਾ ਅਪਗਤਾਤਿ ਦੋਸਿਨਾ ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਨ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ‘‘ਕਿਲੇਸੇ ਜਿਤੋ ਵਿਜਿਤਾਵੀਤਿ ਜਿਨੋ’’ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦੋਸਾਪਗਤਾ’’ਤਿ. ਯਦਿਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਨ ¶ ਤਪਨ੍ਤਿ ਨ ਭਾਸਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਅਬ੍ਭਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਮਹਿਕਾ. ਧੂਮੋ ਰਜੋ. ਰਾਹੁ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ, (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੪੭) ਤਥਾਪਿ ਤਤਿਯੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਚ ਰਮਣੀਯਾਦਿਸਦ੍ਦਯੋਗਤੋ ਞਾਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਨੀਯ-ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਬਹੁਲਾ ਕਤ੍ਵਤ੍ਥਾਭਿਧਾਯਕੋ ਯਥਾ ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੯੬) ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਰਮਯਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਜੁਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਰੂਪਤ੍ਤਮਾਹ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਅਬ੍ਭਾਦਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਾ. ਅਯਞ੍ਚ ਹੇਤੁ ‘‘ਦਸ੍ਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ, ਉਤੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਾਸਾਦਿਕਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਈਦਿਸਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਦਿਵਸੋ ਮਾਸੋ ਉਤੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰੋਤਿ ਏਵਂ ਦਿਵਸਮਾਸਾਦੀਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੁਪਾਯਾ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਿਯਾ, ਸਾ ਏਵ ਲਕ੍ਖਞ੍ਞਾ ਯ-ਵਤੋ ਣ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਞ-ਕਾਰਾਦੇਸਵਸੇਨ ਯਥਾ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰਞ੍ਞੋ ਸੁਮਾਪਿਤਾ’’ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਿਵਸਮਾਸਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ.

‘‘ਯਂ ¶ ਨੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸੀਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਮਤ੍ਥਸਮਣੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਮਤ੍ਤਸਮਣੋ, ਨ ਚ ਜਾਤਿਮਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਿਤਪਾਪਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਬਹਤਿ ਪਾਪੇ ਬਹਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ. ਬਹੁਵਚਨੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਵਚਨਂ, ਏਕਵਚਨੇ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵਚਨਬ੍ਯਤ੍ਤਯੋ ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਪਯਿਰੁਪਾਸਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਵਚਨੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਵਚਨਵਸੇਨ ਵਚਨਬ੍ਯਤ੍ਤਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਅਤ੍ਤਨਿ, ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੇ ਚ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਚਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋ. ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋਤਿ ਚ ਵਣ੍ਣਵਿਪਰਿਯਾਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਸ ਯਥਾ ‘‘ਪਯਿਰੁਦਾਹਾਸੀ’’ਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਬਹੁਲਂ ਦਿਟ੍ਠਪਯੋਗੋ, ਯਦਿਦਂ ਪਰਿਸਦ੍ਦੇ ਯ-ਕਾਰਪਰੇ ਵਣ੍ਣਵਿਪਰਿਯਾਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਿਯਾਦੀਨਂ ਰਯਾਦਿਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਯਰਾਦੀਹਿ ਵਿਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ. ਯਨ੍ਤਿ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ. ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਵਚਨੇਨਾਤਿ ‘‘ਰਮਣੀਯਾ ਵਤਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ. ਓਭਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਓਭਾਸਭੂਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ¶ , ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਪਰਾਧਤਾਯਾਤਿ ਮਹਾਦੋਸਤਾਯ.

‘‘ਤੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਤਦਤ੍ਥਵਿਵਰਣਂ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੁਪਨਯਨੇ, ਤੇਨ ਯਥਾ ਰਾਜਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਘਾਤਨੇਨ ਮਹਾਪਰਾਧੋ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਨਤ੍ਥਕਰਸ੍ਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨਾਪੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਛਾਯਾਯਾਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਅਪਸ੍ਸਯੇਨ, ਤਂ ਪਮੁਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਕ੍ਖੇਪਪਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਵਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਸਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਚੀਸਂਯਮਨੇ ਵਿਗਤਸਿਕ੍ਖਾਨਂ. ਕੁਲੂਪਕੇਤਿ ਕੁਲਮੁਪਗਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰੇ. ਗਹਿਤਾਸਾਰਤਾਯਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਗੁਣਸਾਰਵਿਗਤਤਾਯ. ਨਿਬ੍ਬਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮਪਨਯਨਵਿਰਹਿਤਂ.

ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਵਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਸੁਨ੍ਦਰਂ.

੧੫੧. ਅਯਞ੍ਚਤ੍ਥੋ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਧਿਗਤੋ, ਇਮਮਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਮੇਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤੇਨਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਅਸਤ੍ਥਾਪਿ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤੋ ਯੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਪਟਿਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਮੇਕੋ ਲੋਕੇ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਸਕੋ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਪਟਿਞ੍ਞਾਤਭਾਵਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੋ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸੁਤਿਮਤ੍ਤਂ ਪਤਿ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋਵ ਕਿਰਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਰਤੋ ਮਕ੍ਖਲਿਪਦਨਿਬ੍ਬਚਨੇਪਿ ¶ . ਏਕੂਨਦਾਸਸਤਂ ਪੂਰਯਮਾਨੋਤਿ ਏਕੇਨੂਨਦਾਸਸਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨੂਨਦਾਸਸਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੂਰਯਮਾਨੋ. ਏਵਂ ਜਾਯਮਾਨੋ ਚੇਸ ਮਙ੍ਗਲਦਾਸੋ ਜਾਤੋ. ਜਾਤਰੂਪੇਨੇਵਾਤਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਵਿਜਾਤਵੇਸੇਨੇਵ, ਯਥਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨਿਵਤ੍ਥਾ ਅਪਾਰੁਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਜਾਤਰੂਪੇਨੇਵ. ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਤਾ ਭਜਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਦੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਤਦੇਵ ਨਗ੍ਗਰੂਪਂ ‘‘ਅਯਮੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੂਤਿ ਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਮਨੁਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ.

‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੋ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਮੂਹਤਾਮਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘੋ, ਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਸਂਹਤਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ¶ ਅਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਥਿ. ‘‘ਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀ’’ਤਿ ਚੇਦਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ, ਸਙ੍ਕੇਤਮਤ੍ਤਤੋ ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸ੍ਵੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਏਵ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਮੂਹਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘੀ, ਗਹਟ੍ਠਸਮੂਹਵਸੇਨ ਗਣੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਂ ਗਣੇ ਏਵ ਲੋਕੇ ਸਙ੍ਘ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ. ਅਚੇਲਕਵਤਚਰਿਯਾਦਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਮਤ੍ਤਂ ਆਚਾਰੋ. ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਪਾਕਟੋ ਸਙ੍ਘੀਆਦਿਭਾਵੇਨ. ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਤਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਵਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਨ ਨਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨਿਕੇ ਵਿਯ ਸਨ੍ਤਗੁਣਨਿਗ੍ਗੂਹਣਲਕ੍ਖਣਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਸੋਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ. ਤਰਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਸਂਸਾਰੋਘਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਤਾਯ ਲਦ੍ਧਿ ਤਿਤ੍ਥਂ ਨਾਮ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਤੋ, ਨ ਚ ਸਾਧੂਹਿ ਸਮ੍ਮਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੂਹਿ ਸਮ੍ਮਤਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋਤਿ ਅਸ੍ਸੁਤਾਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ‘‘ਇਮਾਨਿ ਮੇ ਵਤਸਮਾਦਾਨਾਨਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਸੁਚਿਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਬਹੂ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਰਕਾਲਭੂਤਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਤਤ੍ਥਅਞ੍ਞਪਦਤ੍ਥਸਮਾਸੋ ਚੇਸ ਯਥਾ ‘‘ਮਾਸਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਚੇ? ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿਸੀਲਤਾ, ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੂਗਹਣੇਨ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਅਯਮੇਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਆਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਓਕਪ੍ਪਨੀਯਾਤਿ ਸਦ੍ਦਹਨੀਯਾ. ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਦੀਘਕਾਲਂ. ਕਿਤ੍ਤਕੋ ਪਨ ਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਰਾਜਪਰਿਵਟ੍ਟੇ’’ਤਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਾ ਰਾਜੂਨਂ ਰਜ੍ਜਾਨੁਸਾਸਨਪਟਿਪਾਟਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਦ੍ਧਗਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਕਤਂ ਵਯਗ੍ਗਹਣਂ ਓਸਾਨਵਯਾਪੇਕ੍ਖਂ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਵਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਉਭਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਗਤੋ, ਵਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਂ.

ਕਾਜਰੋ ¶ ਨਾਮ ਏਕੋ ਰੁਕ੍ਖਵਿਸੇਸੋ, ਯੋ ‘‘ਪਣ੍ਣਕਰੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਯ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਿਤਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਯ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਝਾਨਾ…ਪੇ… ਕਾਮੋ’’ਤਿ. ਤਿਲਕ੍ਖਣਬ੍ਭਾਹਤਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਅਭਿਘਟਿਤਂ. ਦਸ੍ਸਨੇਨਾਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਲ੍ਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ , ਤਤੋ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ. ਗੁਣਕਥਾਯਾਤਿ ਅਭੂਤਗੁਣਕਥਾਯ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ਚੋਦਨਂ ਵਿਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਮਾਨੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ.

੧੫੨. ਗੋਸਾਲਾਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਗਾਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਸ੍ਸਾਨਕਾਲੇ ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਾਲਾਯਾਤਿ ਪਨ ਅਤ੍ਥੇ ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਸਾਤਿਸਯਮੁਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਬਹੁਲਮਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸੋ ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਏਕਚ੍ਚਵਾਦੋ ਨਾਮ ਕਤੋ. ‘‘ਮਾ ਖਲੀਤਿ ਸਾਮਿਕੋ ਆਹਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਥਾਵਚਨਮੁਪਾਦਾਯ ਤਸ੍ਸ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦੇਨ ਸਮਞ੍ਞਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਞ੍ਞਾਯ ਹਿ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਾਯ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਮ੍ਪਿ ਨਾਮਿਕਂ ਭਵਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੭). ਸੇਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ.

੧੫੩. ਦਾਸਾਦੀਸੁ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਕਾਦਿਨਾਮਮਿਵ ਅਜਿਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਮਤ੍ਤਂ. ਕੇਸੇਹਿ ਵਾਯਿਤੋ ਕਮ੍ਬਲੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪਟਿਕਿਟ੍ਠਤਰਨ੍ਤਿ ਨਿਹੀਨਤਰਂ. ‘‘ਯਥਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਗਮੇ ਤਿਕਨਿਪਾਤੇ ਮਕ੍ਖਲਿਸੁਤ੍ਤ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੩੮) ਮਾਹਰਿ. ਤਨ੍ਤਾਵੁਤਾਨੀਤਿ ਤਨ੍ਤੇ ਵੀਤਾਨਿ. ‘‘ਸੀਤੇ ਸੀਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਕਿਟ੍ਠਤਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੫੪. ਪਕੁਜ੍ਝਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੇਸੁ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਕੁਧੋ. ਵਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕੇਨਚਿ ਅਸੁਚਿਨਾ ਮਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਪੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ. ਵਾਲਿਕਾਥੂਪਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵਤਸਮਾਦਾਨਸੀਸੇਨ ਵਾਲਿਕਾਸਞ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਥਾਰੂਪੇ ਅਨੁਪਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਨ ਵਤਂ ਸਮਾਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੫੬. ‘‘ਗਣ੍ਠਨਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘‘ਪਲਿਬੁਨ੍ਧਨਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ, ਸਂਸਾਰੇ ਪਰਿਬੁਨ੍ਧਨਕਿਚ੍ਚੋ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦਿਵਿਸਯੋ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਵਂਵਾਦਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਲਦ੍ਧਿਵਸੇਨਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਨ ਪਨਤ੍ਥਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਾਵ ਹਿ ਸੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤੋ, ਤਾਵ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਠੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਨਿਗਣ੍ਠੋਤਿ. ਨਾਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕਸ੍ਸ.

ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚਜੀਵਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੭. ਸਬ੍ਬਥਾ ¶ ¶ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਸ ਨਾਗ…ਪੇ… ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਪਣ੍ਣੋਤਿ ਗਰੁਲ਼ੋ, ਗਰੁਡੋ ਵਾ ਸਕ੍ਕਟਮਤੇਨ. ‘‘ਡ-ਲ਼ਾਨ’ਮਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਨ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਤ੍ਥੋ ਵਤ ਮੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਞ੍ਞਮੇਨ ਉਪਸਮਂ ਗਤਸ੍ਸ. ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ ਮਮ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਮਦ੍ਦਨਸਦਿਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੇਵ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਥਾਪਨੇਨ ਮਮ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਖੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਯੇਨ ਤੁਵਂ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਕਿਂ ਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਕਾਰਣਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਕੁਲੂਪਕੋ ਅਤ੍ਥਿ ਯਥਾ, ਇਮੇਸਂ ਨੁ ਖੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕਾਰਣਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਸੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਕਥਾਪੇਤੀਤਿ ਕਥਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਅਭਿਮੁਖਂ ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਾਦਜਾਣੁ ਕਪ੍ਪਰ ਹਤ੍ਥ ਸੀਸਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਮੁਖਂ ਠਿਤੇਨ ਪਠਮਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਵਕਤਰੇਨੁਪਾਲਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’ਤਿਆਦਿਕਂ (ਪਰਿ. ੪੬੯) ਵਿਨਯਪਾਲ਼ਿਮਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂਸਕਰਣਅਞ੍ਜਲਿਪਗ੍ਗਹਣਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਪੇਮਗਾਰਵੁਪਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਨ੍ਦਨਾ’’ਤਿ, ਤਮੇਤ੍ਥਾਨਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਦੂਰਤੋ ਵਨ੍ਦਨੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ. ਵਨ੍ਦਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਣਮਨਾ ਅਞ੍ਜਲਿਪਗ੍ਗਹਣਕਰਪੁਟਸਮਾਯੋਗੋ. ‘‘ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਕਾਯਪਣਾਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ‘‘ਮਮ ਸਤ੍ਥੁਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਵਚੀਪਣਾਮੋ, ਤਦੁਭਯਪੁਰੇਚਰਾਨੁਚਰਵਸੇਨ ਮਨੋਪਣਾਮੋਤਿ. ਕਾਮਂ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਰੂਪਾਵ, ਤਥਾਪਿ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਾਤਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੦) ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਦੇਵੋਰੋਹਨਾਨਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਤਿਵਿਯ ਸੁਪਾਕਟਾਨਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਤਾਨਿਯੇਵੇਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ.

ਇਤ੍ਥਂ ¶ ਇਮਂ ਪਕਾਰਂ ਭੂਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਆਖ੍ਯਾਨਂ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਂ, ਸੋਯੇਵਤ੍ਥੋ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਂ ਏਵਂਪਕਾਰੋ ਭੂਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤੋ, ਤਾਦਿਸੋਤਿ ਆਖ੍ਯਾਨਂ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਂ, ਤਦੇਵਤ੍ਥੋ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਅਭਿਸਦ੍ਦੋ ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥਜੋਤਕੋ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯੋ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਮਨਕਿਰਿਯਾਪਕਾਰਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤੋ, ਤੇਨ ਪਯੋਗਤੋ ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥਦੀਪਨਤੋ ‘‘ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਤ੍ਥੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਸਾਧੁ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਾਤਰਮਭੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਸਦ੍ਦੋ ਅਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਕਥਮੇਤ੍ਥ ਤਂਪਯੋਗਤੋ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਸਿਯਾਤਿ? ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਪਯੋਗੇਸੁ ਹਿ ਅਤ੍ਥਪਯੋਗੋਯੇਵ ਪਧਾਨੋਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਾਤਰਮਭੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਸਦ੍ਦਪਯੋਗਤੋ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਂ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿ ਏਵਂ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਉਗ੍ਗਤੋ’’ਤਿ ਅਭਿਸਦ੍ਦਪਯੋਗਤੋ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਾਧੁ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਾਤਰਮਭੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਾਤਰਮਭਿ ਮਾਤੁਵਿਸਯੇ, ਮਾਤੁਯਾ ਵਾ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੇ, ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ, ਸਾਮਿਵਚਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸਙ੍ਗੇ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾਖ੍ਯਾਨਜੋਤਕੇਨ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯੇਨ ਅਭਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਯੋਗਤੋ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਂ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇ ਯਥਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਵਿਸਯੇ, ਮਾਤੁ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਵਾ ਸਾਧੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਮਨਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਵਿਯ ਇਧ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ, ‘‘ਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਯ ‘‘ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ, ਸਾਧੁਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਉਗ੍ਗਤਸਦ੍ਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਲ੍ਯਾਣੋਤਿ ਭਦ੍ਦਕੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਭਾਵੋ ਚਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਗੁਣਵਿਸਯਤਾਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਤਬ੍ਬਿਸਯਤਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਵਿਸਯਤਾ ਹੇਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ, ਕਲ੍ਯਾਣਗੁਣਵਿਸਯਤਾਯ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ¶ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸੇਟ੍ਠਗੁਣਵਿਸਯਤਾ ਏਵ ਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਤਾ ‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੪੨; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ; ਉਦਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧; ਇਤਿਵੁ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ; ਮਹਾਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯) ਵਿਯ. ‘‘ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਗੁਣਾਨਂ ਸਂਕਿਤ੍ਤਨਤੋ, ਸਦ੍ਦਨੀਯਤੋ ਚ ਵਣ੍ਣੋਯੇਵ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ. ਵਣ੍ਣੋ ਏਵ ਹਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤੋ ਕਿਤ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਨੀਯਤੋ ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੋ ਹਿ ਸਦ੍ਦਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਉਲ਼ਾਰਸਦ੍ਦਾ ਇਸਯੋ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੋ ਤਪਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋਤਿ ਭਿਨ੍ਨਾਧਿਕਰਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਥੁਤਿਘੋਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਥੁਤਿਪਰਿਯਾਯੋ ਕਿਤ੍ਤਨਮਭਿਤ੍ਥਵਨਂ ਕਿਤ੍ਤੀਤਿ. ਥੁਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਘੋਸੋ ਥੁਤਿਘੋਸੋ, ਅਭਿਤ੍ਥਵੁਦਾਹਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਸਦ੍ਦੋ ਅਭਿਭਵਨੇ, ਅਭਿਭਵਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ¶ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਮੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣੇ ਗੁਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਬ੍ਯਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਨ੍ਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਿਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਦਾਨਂ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਨਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸੋ ਭਗਵਾਤਿ ਯੋ ਸੋ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਦੇਵਾਨਮਤਿਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਮਤਿਸਕ੍ਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਮਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਲੋਕਨਾਥੋ ਭਾਗ੍ਯਵਨ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਟਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ, ਸੋ ਭਗਵਾ. ਯਂ ਤਂ-ਸਦ੍ਦਾ ਹਿ ਨਿਚ੍ਚਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ. ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਚ ਇਦਮਾਦਿਪਦਂ ਸਤ੍ਥੁ ਨਾਮਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਨਿ. ੬; ਚੂਲ਼ਨਿ. ੨). ਪਰਤੋ ਪਨ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਗੁਣਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਯਥਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਵਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਇਤਿਪਿਸਦ੍ਦਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਧ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਸਂਕਿਤ੍ਤਕੇਨਾਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਅਰਹਂ…ਪੇ… ਇਤਿਪਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਨਵਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੇ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਤਿਵਿਯ ਪਾਕਟਾ ਪਞ੍ਞਾਤਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ, ਤੇ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਤੇਸਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਾਦੀਪਨਤੋ. ‘‘ਇਤਿਪੇਤਂ ਭੂਤਂ, ਇਤਿਪੇਤਂ ¶ ਤਚ੍ਛ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੬) ਵਿਯ ਹਿ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਰਣਤ੍ਥੋ, ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਚ ਨੇਸਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਭਾਵੋ ਦੀਪਿਤੋ, ਤਾਨਿ ਚ ਗੁਣਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਕਾਰਣਾਨਿ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਸਂਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਨਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਸਂਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਰੂਪੇਤ੍ਵਾ ਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਯਸ੍ਸ ਸਂਕਿਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਪਸਾਦੋ ਹੋਤਿ.

ਆਰਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸੁਵਿਦੂਰਤ੍ਤਾ. ਅਰੀਨਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ. ਅਰਾਨਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਰਾਨਂ. ਹਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਨਞ੍ਚੇਵ ਪੂਜਾ ਵਿਸੇਸਾਨਞ੍ਚ. ਰਹਾਭਾਵਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਰਹਾਦੀਨਮਭਾਵਤੋ. ਰਹੋਪਾਪਕਰਣਾਭਾਵੋ ਹਿ ਪਦਮਨਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰਹਾਭਾਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਮਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਤਤੋਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਤੋ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੨੩). ਯਥਾ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਤੋ, ਏਵਂ ਤਂਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਪਰਮਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਟੀ. ੧.੧੨੪) ਨੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਜੀਵਕੋ ਬਹੁਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਤਾਯ ਚ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ¶ ਵਿਗਤਕਥਂਕਥੋ, ਸਤ੍ਥੁਗੁਣਕਥਨੇ ਚ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਏਵਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਏਵ ਆਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਜੀਵਕੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤ੍ਥਮਾਹ. ਥਾਮੋ ਦੇਸਨਾਞਾਣਮੇਵ, ਬਲਂ ਪਨ ਦਸਬਲਞਾਣਂ. ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਪਦਂ, ਅਨਾਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਯਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਪਕਾਰਾਯ. ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਂ ਅਹੋਸਿ ਕਤਾਧਿਕਾਰਭਾਵਤੋ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਾਯਵਸੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਗੁਣਸਰੀਰਂ ਖਤੂਪਹਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਜੀਵਕਮੇਵ ਗਮਨਸਜ੍ਜਾਯ ਆਣਾਪੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਮਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ.

੧੫੮. ‘‘ਉਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਉਤ੍ਤਮਭਾਵੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਤਾਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਯਾਨਰਥਯਾਨਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹਤ੍ਥਿਯਾਨੇਸੁ ਚ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਮੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯੋਪਿ ਕਪ੍ਪਾਪੇਸਿ. ਪਦਾਨੁਪਦਨ੍ਤਿ ਪਦਮਨੁਗਤਂ ਪਦਂ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਸ੍ਸ ਪਦੇ ਤੇਸਂ ਪਦਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਦਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਦਵਲ਼ਞ੍ਜੇ. ਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਵੂਪਸਮਸ੍ਸ ¶ . ਨਿਬ੍ਬੁਤੇਹੇਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਤਾਯ ਸਦ੍ਦਸਙ੍ਖੋਭਨਵੂਪਸਮੇਹੇਵ.

ਕਰੇਣੂਤਿ ਹਤ੍ਥਿਨਿਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਕਣਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਹਿ ਕਰੇਣੁ, ਕਰੋਵ ਯਸ੍ਸਾ, ਨ ਦੀਘੋ ਦਨ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਕਰੇਣੁ, ‘‘ਕਰੇਣੁਕਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ. ਆਰੋਹਨਸਜ੍ਜਨਂ ਕੁਥਾਦੀਨਂ ਬਨ੍ਧਨਮੇਵ. ਓਪਵਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਨਮੁਪਵਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ. ‘‘ਓਪਗੁਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਨਮੁਪਗੂਹਿਤੁਂ ਗੋਪਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਣ੍ਡਿਤਭਾਵਵਿਭਾਵਨਂ. ਕਥਾ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸਭਾਵੇਨ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਆਸਙ੍ਕਾਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਆਸਨ੍ਨਚਾਰੀਭਾਵੇਨ ਹਤ੍ਥਿਨੀਸੁ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਿਸਜ੍ਜਾਪਿਤਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੮) ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਭਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਖਂ ਇਤ੍ਥਿਪਰਿਵੁਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਨ ਆਚਰਿਯੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਰਞ੍ਞੋ ਪਰੇਸਂ ਦੂਰੁਪਸਙ੍ਕਮਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਾ ਪੁਰਿਸਵੇਸਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਵੁਧਹਤ੍ਥਾ ਕਾਰਿਤਾ. ਹਤ੍ਥਿਨਿਕਾਸਤਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯੋ ਏਵ ਹਤ੍ਥਿਨਿਕਾ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯਾ ਸਤਾਨੀ’’ਤਿਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਅਯੁਤ੍ਤੋਵ ‘‘ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧) ਵਿਯ ਈਦਿਸੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਪਦਸ੍ਸ ਸਮਾਸਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਕਸ੍ਸਚਿਦੇਵਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਮਹਾਜਨੇ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਵ, ਤਦਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਆਯਤਿਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਮੁਪਨਿਸ੍ਸਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

ਪਟਿਵੇਦੇਸੀਤਿ ਞਾਪੇਸਿ. ਉਪਚਾਰਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਤੇਨੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ¶ . ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਦੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਹਿ ਤਦਤ੍ਥਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਮਞ੍ਞਸੀਤਿ ਪਕਤਿਯਾਵ ਜਾਨਾਸਿ. ਤਦੇਵਾਤਿ ਗਮਨਾਗਮਨਮੇਵ. ਯਦਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਗਚ੍ਛ, ਅਥ ਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਮਾ ਗਚ੍ਛ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯੇਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੫੯. ਪਾਟਿਏਕ੍ਕਾਯੇਵ ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਾ. ‘‘ਮਹਞ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਹਤਾ’’ਤਿ. ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਮਹਞ੍ਚਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਪਾਠੋ, ਅਥ ਖੋ ਆਕਾਰਨ੍ਤਵਸੇਨਾਪੀਤਿ ਆਹ ¶ ‘‘ਮਹਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ੀ’’ਤਿ. ਯਥਾ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਖਤ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਮਹਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਮਹਤ੍ਯਾ. ਪੁਨ ਚ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਚ੍ਚਾਤਿ ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ. ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਰਿਯਾਯੋ. ਵਿਸੇਸਨਞ੍ਹਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵਿਸੇਸ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾਦਿਗਾਹਕਂ. ਤਿਯੋਜਨਸਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਤਿਯੋਜਨਸਤਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾਨਂ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਿਰੀਤਿ ਅਙ੍ਗਮਗਧਰਟ੍ਠਾਨਮਾਧਿਪਚ੍ਚਮਾਹ. ਤਦਤ੍ਥਂ ਵਿਵਰਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਵੇਠਨਾਨੀਤਿ ਆਬਨ੍ਧਸਿਰੋਵੇਠਨਾਨਿ. ਆਸਤ੍ਤਖਗ੍ਗਾਨੀਤਿ ਅਂਸੇ ਓਲਮ੍ਬਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਾਸੀਨਿ. ਮਣਿਦਣ੍ਡਤੋਮਰੇਤਿ ਮਣਿਦਣ੍ਡਙ੍ਕੁਸੇ.

‘‘ਅਪਰਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਦਸਾ ਪਰਿਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਖੁਜ੍ਜਵਾਮਨਕਾ ਵੇਸਵਸੇਨ, ਕਿਰਾਤਸਵਰਅਨ੍ਧਕਾਦਯੋ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਤਾਸਂ ਪਰਿਚਾਰਕਿਨਿਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕਪੁਰਿਸਾਤਿ ਵਸ੍ਸਵਰੇ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਕੁਲਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯਾਦਿਵਸੇਨ ਮਹਤੀ ਮਤ੍ਤਾ ਪਮਾਣਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਨੁਭਾਵਾ ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਧਰਤਰੁਣਾ ਵਿਯਾਤਿ ਮਨ੍ਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾਮਯਿਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰਕੁਮਾਰਕਾ ਵਿਯ. ਰਟ੍ਠਿਯਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤਾ. ਰਟ੍ਠੇ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ਲੁਦ੍ਦਕਾ ਰਟ੍ਠਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਵੁਧਪਰਿਚਯਤਾਯ ਰਾਜਭਟਭੂਤਾ ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਨ੍ਤਰਰਟ੍ਠਭੋਜਕਾਨਂ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਾ ਰਟ੍ਠਿਯਪੁਤ੍ਤਾ, ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਭੋਜਰਾਜਾਨੋ. ‘‘ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤੁ ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਹਿ ਟੀਕਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੯) ਵੁਤ੍ਤੋ ਭੋਜਸਦ੍ਦੋ ਭੋਜਕਵਾਚਕੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਜਯਸਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਜਯਤੁ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿਜਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਸਦ੍ਦਂ. ਧਨੁਪਨ੍ਤਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਧਨੁਪਨ੍ਤਿਪਰਿਵਾਰੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਂਗਾਹਕਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਹਤ੍ਥਿਘਟਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਸਮੂਹਾ. ਪਹਰਮਾਨਾਤਿ ਫੁਸਮਾਨਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾਤਿ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਗਮਨੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ. ਸੇਣਿਯੋਤਿ ਗਨ੍ਧਿਕਸੇਣੀਦੁਸ੍ਸਿਕਸੇਣੀਆਦਯੋ ‘‘ਅਨਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘਂ ਵਾ ਗਣਂ ਵਾ ਪੂਗਂ ਵਾ ਸੇਣਿਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਕਪ੍ਪਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੮੨) ਵਿਯ. ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਕ੍ਖੋਭਿਣੀ ਸੇਨਿਯੋ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਅਨੇਕੇਸੁਪਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਅਨੇਕਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਚ ਸੇਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ¶ ਗਣਿਤਾਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਾਵੁਧਤੋ ਸਰੋਵ ਦੂਰਗਾਮੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਰਪਤਨਾਤਿਕ੍ਕਮਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਪਰਿਸਂ ਸਂਵਿਦਹਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ.

ਸਯਂ ¶ ਭਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸੋ ਭਯਂ ਯਥਾ ਤਥਾ ਭਾਯਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਾਯਿਤਬ੍ਬੇ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ‘‘ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਤੀਰਣਤੋ ਞਾਣਂ ਭਯਂ ਭਯਤੋ ਤੀਰੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੫੧) ‘‘ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਞਾਣਂ ਪਨ ਭਾਯਤਿ, ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ? ਨ ਭਾਯਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ‘ਅਤੀਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਗਤਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਤੀਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਭਾਯਨਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਭਯਂ ਭਾਯਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਾਯਨਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਭਯਂ ਪਾਪਤੋ ਭਾਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਯਾਨਕਨ੍ਤਿ ਭਾਯਨਾਕਾਰੋ. ਤੇਪੀਤਿ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਦੇਵਾਪਿ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਨ੍ਨਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਖੀਣਾਸਵਦੇਵੇ ਤਦਞ੍ਞੇਸਂ ਵਸੇਨ ਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ. ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਤਾ ਹਿ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਾਮਂ ਸੀਹੋਪਮਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪.੩੩) ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਮ੍ਪਿ ਤਦਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਪਕਰਣਾਨੁਰੂਪਤੋ ਞਾਣਭਯਮੇਵ ਗਹਿਤਂ. ਸਂਵੇਗਨ੍ਤਿ ਸਹੋਤ੍ਤਪ੍ਪਞਾਣਂ. ਸਨ੍ਤਾਸਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਨਂ. ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਭਯਮੇਵ ਭੀਮਭਾਵੇਨ ਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਭਯਭੇਰਵਂ, ਭੀਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ, ਏਤਂ ਨਰਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਨੂਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਭੀਰੁਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਪਤੋ ਭਾਯਨਤੋ ਉਤ੍ਰਾਸਨਤੋ ਭੀਰੁਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੂਰਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪਕਰਣੇ ਸੂਰਂ ਪਗਬ੍ਭਧਂਸਿਨਂ ਨ ਹਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਭਯਾ ਹਿ ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਯਾਤਿ ਪਾਪੁਤ੍ਰਾਸਤੋ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਛਮ੍ਭਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਥਮ੍ਭਿਤਸ੍ਸ, ਥ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਛ-ਕਾਰਾਦੇਸੋ. ਤਦਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਸਕਲਸਰੀਰਚਲਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਭਯਵਸੇਨ ਸਕਲਕਾਯਪਕਮ੍ਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਯ੍ਯੋਧਨਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰੋ.

ਏਕੇਤਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋ. ‘‘ਰਾਜਗਹੇ’’ਤਿਆਦਿ ਤੇਸਮਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਵਰਣਂ. ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਖੁਦ੍ਦਕਦ੍ਵਾਰਾਨਿ. ‘‘ਤਦਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਕਾਰਣਭਾਵੇ ਹੇਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਸਕਵਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਜੀਵਕੋ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਸਙ੍ਕਨਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਰਞ੍ਞੋ. ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਨਭਿਰਤੋ. ਛਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ¶ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ¶ . ਭਾਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਭਾਯਨਹੇਤੁ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਜੀਵਕਸ੍ਸ. ਸਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ, ਸਮਾਨਭਾਵੋ ਚ ਵਯੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਯਸ੍ਸਾਭਿਲਾਪੋ’’ਤਿ. ਵਯੇਨ ਸਮਾਨੋ ਵਯਸ੍ਸੋ ਯਥਾ ‘‘ਏਕਰਾਜਾ ਹਰਿਸ੍ਸਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੨.੧੭). ਸਮਾਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਸਾਦੇਸਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ, ਤੇਨ ਅਭਿਲਾਪੋ ਆਲਪਨਂ ਤਥਾ, ਰੁਲ਼੍ਹੀਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਸ, ‘‘ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ ਆਲਪਨਮਿਵ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਤਾਭਿਲਾਪੋ ਸਦੁਕ੍ਖੇਪਿ ਨੇਰਯਿਕੇ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਯਦਾ ਖੋ ਤੇ ਮਾਰਿਸ ਸਙ੍ਕੁਨਾ ਸਙ੍ਕੁ ਹਦਯੇ ਸਮਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ, (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੧੨) ਏਵਂ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਹਾਯੋ ਅਸਮਾਨਵਯੋਪਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਹਾਯਾਭਿਲਾਪੋ ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਚ੍ਚਿ ਨ ਵਞ੍ਚੇਸੀਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਨ ਪਲਮ੍ਭੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਇਧ ਪਰਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋਵ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਵਿਪ੍ਪਲਮ੍ਭੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ, ਨ ਪਲੋਭੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਾਯ ਸਲ੍ਲਾਪੋ, ਸੋ ਏਵ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ ਤਥਾ.

ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਘਾਤੇਨ ਵਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ‘‘ਨ ਤਂ ਦੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੁਰਿਤਵਸੇਨਿਦਮਾਮੇਡਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤਰਮਾਨੋਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ ਚੋਰਬਲਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਪੁਚ੍ਛਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੦. ਅਯਂ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋਕਾਸੋ ਨਾਗਸ੍ਸ ਭੂਮਿ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਭਗਵਤੋ ਤੇਜੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋ. ਰਞ੍ਞੋ ਸਰੀਰਂ ਫਰਿ ਯਥਾ ਤਂ ਸੋਣਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਵਨਸਣ੍ਡਗਤਸ੍ਸ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸੇਦਮੁਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਤੋ ਸੇਦਮੁਞ੍ਚਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਹੇਤੁਭਾਵਤੋ.

ਏਕੇਤਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋਯੇਵ. ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਅਭਿਮਾਰੇਤਿ ਧਨੁਗ੍ਗਹੇ. ਧਨਪਾਲਨ੍ਤਿ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਂ. ਸੋ ਹਿ ਤਦਾ ਨਾਗਰੇਹਿ ਪੂਜਿਤਧਨਰਾਸਿਨੋ ਲਬ੍ਭਨਤੋ ‘‘ਧਨਪਾਲੋ’’ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਭਗਵਾ ਸਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਗਵਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਆਕਿਣ੍ਣਵਰਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਬਤ੍ਤਿਂਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਅਸੀਤਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ (ਜਿਨਾਲਙ੍ਕਾਰਟੀਕਾਯ ਵਿਜਾਤਮਙ੍ਗਲਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ). ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾਹਿ ਰਸ੍ਮੀਹੀਤਿ ਤਦਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ. ਇਸ੍ਸਰਿਯਲੀਲ਼ਾਯਾਤਿ ¶ ਇਸ੍ਸਰਿਯਵਿਲਾਸੇਨ. ਨਨੁ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਸ੍ਸਰਿਯਲੀਲਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾ ਅਗਾਰਵੋਯੇਵ ਸਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ‘‘ਪਕਤਿ ਹੇਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਪਕਤਿਯਾ ਪੁਚ੍ਛਨਤੋ ਨ ਅਗਾਰਵੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਪੁਰੇ ਕਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

੧੬੧. ਯੇਨ, ਤੇਨਾਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਯਤ੍ਥ, ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਯੇਨ ਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਂ, ਤੇਨੂਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਉਪਗਮਨਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪਗਤੋ’’ਤਿ. ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇਤਿ ਯਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ. ਕੋ ਪਨੇਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਪਦੇਸੋ ਨਾਮ? ਅਤਿਦੂਰਤਾਦਿਛਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸਵਿਰਹਿਤੋ ਪਦੇਸੋ, ਨਪਚ੍ਛਤਾਦਿਅਟ੍ਠਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸਵਿਰਹਿਤੋ ਵਾ. ਯਥਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ –

‘‘ਨ ਪਚ੍ਛਤੋ ਨ ਪੁਰਤੋ, ਨਾਪਿ ਆਸਨ੍ਨਦੂਰਤੋ;

ਨ ਕਚ੍ਛੇ ਨੋ ਪਟਿਵਾਤੇ, ਨ ਚਾਪਿ ਓਨਤੁਨ੍ਨਤੇ;

ਇਮੇ ਦੋਸੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਅਹੂ’’ਤਿ. (ਖੁ. ਪਾ. ਅਟ੍ਠ. ਏਵਮਿਚ੍ਚਾਦਿਪਾਠਵਣ੍ਣਨਾ; ਸੁ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੬੧);

ਤਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਬ੍ਯਾਪਿਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਾਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਤੋ…ਪੇ… ਮੇਵਾ’’ਤਿ, ਯਤੋ ਯਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਤ੍ਥੇਨ, ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾ ਕੁਕਤਭਾਵੋ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਅਸਞ੍ਞਮੋ, ਅਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਚ. ਤਥਾ ਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵੁਤ੍ਤਵਿਕਪ੍ਪਨੇ, ਤੇਨ ਤਦਞ੍ਞੋਪਿ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਦਿਅਸਞ੍ਞਮੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਭਾਵਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਚਕ੍ਖੁਅਸਂਯਮੋ ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਿਤੋ ਚਾਤਿ ਤਦਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਰਹਦਮਿਵਾਤਿ ਅਨਾਵਿਲੋਦਕਸਰਮਿਵ. ਯੇਨੇਤਰਹਿ…ਪੇ… ਇਮਿਨਾ ਮੇ…ਪੇ… ਹੋਤੂਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਞ੍ਞੋ ਹਿ ਅਤ੍ਥਕ੍ਕਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਦਕ੍ਕਮੋਤਿ ¶ ਆਹ ‘‘ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਿਕ-ਵਾਚਸਿਕੇਨ ਉਪਸਮੇਨ ਲਦ੍ਧੇਨ ਮਾਨਸਿਕੋਪਿ ਉਪਸਮੋ ਅਨੁਮਾਨਤੋ ਲਦ੍ਧੋ ਏਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਨਸਿਕੇਨ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੀਲੂਪਸਮੇਨਾਤਿ ਸੀਲਸਞ੍ਞਮੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਲੋਕਪਕਤਿਯਾ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੁਲ੍ਲਭਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ.

ਉਪਸਮਨ੍ਤਿ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਂਯਮਂ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਥਾ ਇਚ੍ਛਾਯ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ¶ . ਸੋਤਿ ਅਯ੍ਯਕੋ, ਉਦਯਭਦ੍ਦੋ ਵਾ. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ ਤਦਤ੍ਥ-ਸਮਤ੍ਥਨਂ. ਘਾਤੇਸ੍ਸਤਿਯੇਵਾਤਿ ਤਂਕਾਲਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਘਾਤੇਸੀ’’ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿਪੇਕ੍ਖਵਚਨਂ. ਪਞ੍ਚਪਰਿਵਟ੍ਟੋਤਿ ਪਞ੍ਚਰਾਜਪਰਿਵਟ੍ਟੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ, ਨਨੁ ਭਗਵਨ੍ਤਮੁਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਚੀਭੇਦੇਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਉਦਾਨਵਚੀਭੇਦੇ. ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਰਵੋਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ. ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਯਂ…ਪੇ… ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਵਚਨਾਨਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨਵਚਨਾਨਨ੍ਤਰਂ. ਯੇਨਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਪਦੇਸੇ, ਯੇਨ ਵਾ ਸੋਤਪਥੇਨ. ਯੇਨ ਪੇਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਰਹਮੇਸ ਨਯੋ.

ਕਤਾਪਰਾਧਸ੍ਸ ਆਲਪਨਂ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਮੁਖਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਗਮਾ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ ਯਥਾਪੇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਤਦਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਾਨਾਨਯਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਮਧੁਰਵਚਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਯਥਾ ਸੋਤੂਨਂ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਥਾ ਦੇਸੇਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਤਨ੍ਤਿਪਦਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਞੇਵ ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਭਾਸਿਤੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਸਮਭਾਵਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਮਹਾਨਿ. ੩੮, ੧੬੨) –

‘‘ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਾਦੀ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ, ਚਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਿਣ੍ਣਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਮੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ.

ਕਥਂ ਅਰਹਾ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ? ਅਰਹਾ ਲਾਭੇਪਿ ਤਾਦੀ, ਅਲਾਭੇਪਿ, ਯਸੇਪਿ, ਅਯਸੇਪਿ, ਪਸਂਸਾਯਪਿ, ਨਿਨ੍ਦਾਯਪਿ, ਸੁਖੇਪਿ, ਦੁਕ੍ਖੇਪਿ ਤਾਦੀ, ਏਕਂ ਚੇ ਬਾਹਂ ਗਨ੍ਧੇਨ ਲਿਮ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਕਂ ਚੇ ਬਾਹਂ ਵਾਸਿਯਾ ¶ ਤਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਮੁਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗੋ, ਅਮੁਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਟਿਘਂ, ਅਨੁਨਯਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ, ਉਗ੍ਘਾਤਿਨਿਘਾਤਿਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਅਨੁਰੋਧਵਿਰੋਧਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਅਰਹਾ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ.

ਕਥਂ ਅਰਹਾ ਚਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ? ਅਰਹਤੋ…ਪੇ… ਥਮ੍ਭੋ, ਸਾਰਮ੍ਭੋ, ਮਾਨੋ, ਅਤਿਮਾਨੋ, ਮਦੋ, ਪਮਾਦੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਦਰਥਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ¶ , ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਤਾਪਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚਤ੍ਤਾ ਵਨ੍ਤਾ ਮੁਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾ, ਏਵਂ ਅਰਹਾ ਚਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ.

ਕਥਂ ਅਰਹਾ ਤਿਣ੍ਣਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ? ਅਰਹਾ ਕਾਮੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਭਵੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਂ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਂਸਾਰਪਥਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੁਟ੍ਠਵਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ ਜਾਤਿਮਰਣਸਙ੍ਖਯੋ, ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ (ਮਹਾਨਿ. ੩੮) ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਹਾ ਤਿਣ੍ਣਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ.

ਕਥਂ ਅਰਹਾ ਮੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ? ਅਰਹਤੋ ਰਾਗਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਦੋਸਾ, ਮੋਹਾ, ਕੋਧਾ, ਉਪਨਾਹਾ, ਮਕ੍ਖਾ, ਪਲ਼ਾਸਾ, ਇਸ੍ਸਾਯ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਾ, ਮਾਯਾਯ, ਸਾਠੇਯ੍ਯਾ, ਥਮ੍ਭਾ, ਸਾਰਮ੍ਭਾ, ਮਾਨਾ, ਅਤਿਮਾਨਾ, ਮਦਾ, ਪਮਾਦਾ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਦਰਥੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ; ਏਵਂ ਅਰਹਾ ਮੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ.

ਕਥਂ ਅਰਹਾ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ? ਅਰਹਾ ‘ਸੀਲੇ ਸਤਿ ਸੀਲਵਾ’ਤਿ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ, ‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਤਿ ਸਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਵੀਰਿਯੇ ਸਤਿ ਵੀਰਿਯਵਾ’ਤਿ, ‘ਸਤਿਯਾ ਸਤਿ ਸਤਿਮਾ’ਤਿ, ‘ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਸਮਾਹਿਤੋ’ਤਿ, ‘ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ’ਤਿ, ‘ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਤਿ ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ’ਤਿ, ‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਤਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ’ਤਿ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ, ਏਵਂ ਅਰਹਾ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ’’ਤਿ.

ਭਗਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਤਾਦੀਨਮਤਿਸਯੋ ਤਾਦੀ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ਕਾਲ਼ਕਾਰਾਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘‘ਇਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ ਤਥਾਗਤੋ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤਾਦੀਯੇਵ ਤਾਦੀ, ਤਮ੍ਹਾ ਚ ਪਨ ਤਾਦਿਮ੍ਹਾ ਅਞ੍ਞੋ ਤਾਦੀ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਵਾ ਪਣੀਤਤਰੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪). ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਰਿਯਿਦ੍ਧਿਸਿਦ੍ਧੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ –

‘‘ਕਤਮਾ ਅਰਿਯਾ ਇਦ੍ਧਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ¶ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧੭).

ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਸਾਸਨਤੋ ਬਹਿਸਮਯੇ.

੧੬੨. ਏਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਨ੍ਦਨਾਕਾਰੋ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਲੋਕਸਿਦ੍ਧਾਯ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਰਾਜਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ.

ਨ ਮੇ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਭਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਚਾਰਤਾਯ ਅਤ੍ਥਤੋ ਆਪਨ੍ਨਾਯ ਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਹਿ ਏਸ ਅਤ੍ਥੋ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਤੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਯਂ ਨਯੋ. ‘‘ਯਂ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ਹਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਦਿ ‘‘ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਕਥਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਦੇਸਞਾਣੇਯੇਵ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਯੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਆਗਤਾਨਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਕ੍ਖਨਰਿਨ੍ਦਦੇਵਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਓਕਾਸਕਰਣਂ, ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਨਰਿਨ੍ਦਾਨਂ, ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਵਾਸਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ, ‘‘ਤੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਸਮਣਾਨਂ, ‘‘ਬਾਵਰਿਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ, ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਮਂ ਸਭਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਓਕਾਸਕਰਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਾਸਵਾਤਿ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਾਲਪਨਂ. ਤਦੇਤਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਸੁਤ੍ਤੇ. ਮਨਸਿਚ੍ਛਸੀਤਿ ਮਨਸਾ ਇਚ੍ਛਸਿ.

ਕਤਾਵਕਾਸਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯਾ ਕਤੋਕਾਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਾਵਰਿਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਜਿਤਸ੍ਸ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚ ਸੇਸਾਨਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਂਸਯਂ ਯਥਾ ਮਨਸਾ ਇਚ੍ਛਥ, ਤਥਾ ਪੁਚ੍ਛਵ੍ਹੋ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਬਾਵਰਿਸ੍ਸ ਸਂਸਯਂ ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਵ੍ਹੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਂਸਯਂ ਮਨਸਾ ਚ ¶ ਅਞ੍ਞਥਾ ਚ ਯਥਾ ਇਚ੍ਛਥ, ਤਥਾ ਪੁਚ੍ਛਵ੍ਹੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਬਾਵਰੀ ਹਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਂਸਯਂ ਮਨਸਾਵ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਅਨਾਵਰਣਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ, ਵਾਚਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੧੧);

ਤਦੇਤਂ ਪਾਰਾਯਨਵਗ੍ਗੇ. ਤਥਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਮਂ ਸਭਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਪਿ.

ਬੁਦ੍ਧਭੂਮਿਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਂ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਮਿ ਨਾਮ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਰਮੀਸਮ੍ਭਰਣਞਾਣਂ, ਭੂਮਿਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਅਵਤ੍ਥਾਵਾਚਕੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਵਤ੍ਥਂ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਵਤ੍ਥਾਯਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਤ੍ਤਨਯੇਨ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਵਤ੍ਥਾਯੇਵ ਤਂ ਤਦਾਕਾਰਨਿਸ੍ਸਿਤਾ.

ਯੋ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਮਿਯਂ ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਦੇਵ ਅਚ੍ਛਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞ ਪਞ੍ਹਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਾਤਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਸਰਭਙ੍ਗਮਾਲਪਨ੍ਤਿ. ਵਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰੋਹਿ. ਸਾਧੁਰੂਪਾਤਿ ਸਾਧੁਸਭਾਵਾ. ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਨਨ੍ਤਨੋ ਪਵੇਣੀਧਮ੍ਮੋ. ਯਨ੍ਤਿ ਆਗਮਨਕਿਰਿਯਾਪਰਾਮਸਨਂ, ਯੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਵਿਯਾਕਰੋਹੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਵੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਗਰੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਭਾਰੋਤਿ ਸਂਸਯੁਪਚ੍ਛੇਦਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਏਸੋ ਭਾਰੋ, ਆਗਤੋ ਭਾਰੋ ਤਯਾ ਅਵਸ੍ਸਂ ਵਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਮਯਾ ¶ ਕਤਾਵਕਾਸਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੁ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਅਹਞ੍ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵੋ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਲੋਕਮਿਮਂ, ਪਰਞ੍ਚਾਤਿ. ਸਯਨ੍ਤਿ ਚ ਸਯਮੇਵ ਪਰੂਪਦੇਸੇਨ ਵਿਨਾ. ਏਵਂ ਸਰਭਙ੍ਗਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਪਞ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਯਾਗਪਞ੍ਹਾਨਂ. ਅਨ੍ਤਕਰਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨਕਰਂ. ਸੁਚਿਰਤੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਕੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ. ਪੁਟ੍ਠੁਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ. ਜਾਤਿਯਾਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ, ‘‘ਵਿਜਾਤਿਯਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਂਸੁਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਭਵਕੁਮਾਰੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਸੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਗ੍ਘਾਤਿ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਥਾਪਿ ਕੁਸਲੋ ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਵਿਦੂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਨਾਤਿ ਕਥੇਤਿ, ਤਥਾ ਤੇ ਅਹਮਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜਾਨਾਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਇਧ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ ¶ . ਯਥਾਹ ‘‘ਯੇਨ ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਦੂਰਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ). ਜਾਨਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਕਥਨਾ. ਯਥਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਆਚਰਿਯੇਨ. ਰਾਜਾ ਚ ਖੋ ਤਂ ਯਦਿ ਕਾਹਤਿ ਵਾ, ਨ ਵਾਤਿ ਯੋ ਤਂ ਇਧ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਸੋ ਕੋਰਬ੍ਯਰਾਜਾ ਤਂ ਤਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਮਤ੍ਥਂ, ਤਯਾ ਵਾ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਮਯਾ ਅਕ੍ਖਾਤਮਤ੍ਥਂ ਯਦਿ ਕਰੋਤੁ ਵਾ, ਨ ਵਾ ਕਰੋਤੁ, ਅਹਂ ਪਨ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਤੇ ਅਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ –

‘‘ਰਾਜਾ ਚ ਖੋ ਤਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਯਥਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਜਾਨਾਤਿ ਜਾਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾ ਅਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ. ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਰਾਜਾ ਯਥਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਯਦਿ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ, ਨ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੫.੧੬.੧੭੨) –

ਜਾਨਾਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਾਕ੍ਯਦ੍ਵਯਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧੬੩. ਸਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਂ ਆਯਤਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਵਵੁਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾ. ਅਪਿਚ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਸਿਪ੍ਪਞ੍ਚ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਭਾਵਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਤੋ ਵਾ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਏਕੋਵ ਨਿਪਾਤੋ, ਨਿਪਾਤਸਮੁਦਾਯੋ ਵਾ. ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਕਤਮੇਤਿ ¶ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਤਮੇ ਪਨ ਤੇ’’ਤਿ. ਇਮੇ ਕਤਮੇਤਿਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਮਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਇਦਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਿਕਾ ਕਤਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪੁਥੁਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਹਿ ਸਾਧਾਰਣਤੋ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਤਂਤਂਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵਿਨੋਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਕਥਾਯ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਪਞ੍ਚਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਕਾਮਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ ਤਾਵ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂਤਂਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵਿਨੋਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ ਤੇਸਮੇਵੇਤ੍ਥ ਪਧਾਨਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਕਥਾਪਪਞ੍ਚੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਪਞ੍ਚਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵੀਹਿ ਤਂਤਂਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾਤਿਆਦੀਹਿ ਯੇ ਤਂ ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਸਿਪ੍ਪੂਪਜੀਵਿਨੋ.

ਹਤ੍ਥਿਮਾਰੋਹਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ, ਹਤ੍ਥਾਰੁਲ਼੍ਹਯੋਧਾ. ਹਤ੍ਥਿਂ ਆਰੋਹਾਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ, ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯ ਹਤ੍ਥਿਵੇਜ੍ਜ ਹਤ੍ਥਿਮੇਣ੍ਡਾਦਯੋ. ਯੇਨ ਹਿ ਪਯੋਗੇਨ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਆਰੋਹਨਯੋਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਪਯੋਗਂ ਵਿਧਾਯਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪੇਤੇਸਂ ਗਹਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਾ ਨਾਮ ਯੇ ਹਤ੍ਥਿਨੋ, ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਕਾਨਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਾ. ਹਤ੍ਥਿਵੇਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਿਭਿਸਕ੍ਕਾ. ਹਤ੍ਥਿਮੇਣ੍ਡਾ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਪਾਦਰਕ੍ਖਕਾ. ਹਤ੍ਥਿਂ ਮਣ੍ਡਯਨ੍ਤਿ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿਮਣ੍ਡਾ, ਤੇਯੇਵ ਹਤ੍ਥਿਮੇਣ੍ਡਾ, ਹਤ੍ਥਿਂ ਮਿਨੇਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਦਹਨੇਨ ਹਿਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਮੇਣ੍ਡਾ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਯਵਪਦਾਯਕਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਰੋਹਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਰਥੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ ਰਥਿਕਾ. ਰਥਰਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਰਥਸ੍ਸ ਆਣਿਰਕ੍ਖਕਾ. ਧਨੁਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਧਨੁਗ੍ਗਹਾ, ਇਸ੍ਸਾਸਾ, ਧਨੁਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਨੁਗ੍ਗਹਾ, ਧਨੁਸਿਪ੍ਪਸਿਕ੍ਖਾਪਕਾ ਧਨ੍ਵਾਚਰਿਯਾ.

ਚੇਲੇਨ ਚੇਲਪਟਾਕਾਯ ਯੁਦ੍ਧੇ ਅਕਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇਲਕਾ, ਜਯਦ੍ਧਜਗਾਹਕਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੇ ਯੁਦ੍ਧੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਜਯਧਜਨ੍ਤਿ ਜਯਨਤ੍ਥਂ, ਜਯਕਾਲੇ ਵਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਧਜਂ. ਪੁਰਤੋਤਿ ਸੇਨਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਠਿਤੇ ਸੇਨਿਕੇ ਬ੍ਯੂਹਵਿਚਾਰਣਵਸੇਨ ਤਤੋ ਤਤੋ ਚਲਯਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਲੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚਲਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਧ ਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਕੁਣਗ੍ਘਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਮਂਸਪਿਣ੍ਡਂ ਪਰਸੇਨਾਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਸਾਹਸਿਕਤਾਯ ਛੇਤ੍ਵਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ¶ ਦਯਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਪਿਣ੍ਡਦਾਯਕਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੇ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਾਹਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਹਸਿਕਾ, ਤੇਯੇਵ ਮਹਾਯੋਧਾ. ਪਿਣ੍ਡਮਿਵਾਤਿ ਤਾਲਫਲਪਿਣ੍ਡਮਿਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਮਂਸਪਿਣ੍ਡਮਿਵਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੩) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਆਚਰਿਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ ਪਿਣ੍ਡੇ ਜਨਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਮ੍ਮਦ੍ਦੇ ਦਯਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਤਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਪਿਣ੍ਡਦਾਯਕਾ, ਦਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਗਤਿਯਂ, ਅਯ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਾ ਦ-ਕਾਰਾਗਮੇਨ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ.

ਉਗ੍ਗਤੁਗ੍ਗਤਾਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਜਵਪਰਕ੍ਕਮਾਦਿਵਸੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਉਗ੍ਗਤਾ. ਤਦੇਵਾਤਿ ਪਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਮੇਵ ਸੀਸਂ ਵਾ ਆਵੁਧਂ ਵਾ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਵੀਰਸੂਰਭਾਵੇਨ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਰਸੇਨਮਨੁਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਥਾਮਜਵਬਲਪਰਕ੍ਕਮਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਨਾਗਸਦਿਸਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਕਨ੍ਤਸੂਰਾਤਿ ਏਕਚਰਸੂਰਾ ਅਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਵਵੁਤ੍ਤਿਤੋ, ਸੂਰਭਾਵੇਨ ਏਕਾਕਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯੁਜ੍ਝਨਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਜਾਲਿਕਾਤਿ ਸਵਮ੍ਮਿਕਾ. ਸਨ੍ਨਾਹੋ ਕਙ੍ਕਟੋ ਵਮ੍ਮਂ ਕਵਚੋ ਉਰਚ੍ਛਦੋ ਜਾਲਿਕਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਸਚਮ੍ਮਿਕਾਤਿ ਜਾਲਿਕਾ ਵਿਯ ਸਰੀਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣੇਨ ਚਮ੍ਮੇਨ ਸਚਮ੍ਮਿਕਾ. ਚਮ੍ਮਕਞ੍ਚੁਕਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਮਮਯਕਞ੍ਚੁਕਂ. ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਂ ਚਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਮਪਟਿਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਚੇਲਕਂ, ਚਮ੍ਮਮਯਂ ਵਾ ਫਲਕਂ. ਬਲਵਸਿਨੇਹਾਤਿ ਸਾਮਿਨਿ ਅਤਿਸਯਪੇਮਾ. ਘਰਦਾਸਯੋਧਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਦਾਸਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਯੋਧਾ, ‘‘ਘਰਦਾਸਿਕਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਦਾਸੀਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਆਲ਼ਾਰਂ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਹਾਨਸਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ ਆਲ਼ਾਰਿਕਾ. ਪੂਵਿਕਾਤਿ ਪੂਵਸਮ੍ਪਾਦਕਾ, ਯੇ ਪੂਵਮੇਵ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਕਿਣਨ੍ਤਾ ਜੀਵਨ੍ਤਿ. ਕੇਸਨਖਸਣ੍ਠਪਨਾਦਿਵਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਵਿਧਿਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਕਾ. ਚੁਣ੍ਣਵਿਲੇਪਨਾਦੀਹਿ ਮਲਹਰਣਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਾਦਨਵਿਧਿਨਾ ਨ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਿ ਨਹਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨ੍ਹਾਪਿਕਾ. ਨਵਨ੍ਤਾਦਿਵਿਧਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਗਣਨਗਨ੍ਥੋ ਅਨ੍ਤਰਾ ਛਿਦ੍ਦਾਭਾਵੇਨ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦੇਵ ਪਠੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਪਾਠਕਾ. ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਗਣਨਂ ਵਾ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾ. ਅਙ੍ਗੁਲਿਸਙ੍ਕੋਚਨਞ੍ਹਿ ਮੁਦ੍ਦਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਗਣਨਂ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਹਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਤਦੇਕਦੇਸੇਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਨ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਹਤ੍ਥਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੧੮) ਵਿਯ, ਤਮੁਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਮੁਦ੍ਦਿਕਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਅਯਕਾਰੋ ਕਮ੍ਮਾਰਕਾਰਕੋ. ਦਨ੍ਤਕਾਰੋ ਭਮਕਾਰੋ. ਚਿਤ੍ਤਕਾਰੋ ਲੇਪਚਿਤ੍ਤਕਾਰੋ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕੋਟ੍ਟਕਲੇਖਕਵਿਲੀਵਕਾਰਇਟ੍ਠਕਕਾਰਦਾਰੁਕਾਰਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਕਰਣਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ. ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮੇਵਾਤਿ ਅਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤਾਯ ਸਾਮਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਯਮਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤਿ. ਸੁਖਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਥਾਮਬਲੂਪੇਤਭਾਵੋਵ ਪੀਣਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੀਣਿਤਂ ਥਾਮਬਲੂਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਪਰੀਤਿ ਦੇਵਲੋਕੇ. ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿਪਿ. ਸੋ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਤੋ ਉਪਰਿਮੋ. ਅਗ੍ਗਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਗ੍ਗਂ, ਫਲਂ. ‘‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਫਲਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਸਿਖਾ ਵਿਯ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿਚ ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਫਲਂ. ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਗ੍ਗਂ, ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਦਸਵਿਧਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੁਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਅਗ੍ਗਿਕਾਵ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਸੋਵਗ੍ਗਿਕਾ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਸਦ੍ਦਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਖੋਤਿ ਸੁਖੂਪਾਯੋ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ. ਅਗ੍ਗੇਤਿ ਉਲ਼ਾਰੇ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਬਾਹਿਰਂ ਰੂਪਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾ ਵਣ੍ਣੋਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮਗ੍ਗੋ ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਸਮਿਤਪਾਪਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਭਾਵੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਫਲਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ. ‘‘ਯਥਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਹਾਵਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਤਦਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤਂ ਏਸ ਰਾਜਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦਤਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ‘‘ਦਾਸਕਸ੍ਸਕਾਦਿਭੂਤਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਲੋਕਤੋ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਲਾਭੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਈਦਿਸਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਪੂਰਣਾਦਿਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਕਥਾਯ ਅਨਧਿਗਤਵਿਤ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਾਸਕਸ੍ਸਕੋਪਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

ਰਾਜਾਮਚ੍ਚਾਤਿ ¶ ¶ ਰਾਜਕੁਲਸਮੁਦਾਗਤਾ ਅਮਚ੍ਚਾ, ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਕਰਾਜਾਨੋ ਚੇਵ ਅਮਚ੍ਚਾ ਚਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਗਤੂਪਸਂਹਿਤਂ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਬਿਧੁਰਂ ਉਪਰਿ ਸੁਤ੍ਤਾਗਤਂ ਵੋਦਾਨਪਕ੍ਖਂ. ਸਮਣਕੋਲਾਹਲਨ੍ਤਿ ਸਮਣਕੋਤੂਹਲਂ ਤਂ ਤਂ ਸਮਣਵਾਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਰੋਧਂ. ਸਮਣਭਣ੍ਡਨਨ੍ਤਿ ਤੇਨੇਵ ਵਿਰੋਧੇਨ ‘‘ਏਵਂਵਾਦੀਨਂ ਤੇਸਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਯਂ ਦੋਸੋ, ਏਵਂਵਾਦੀਨਂ ਤੇਸਂ ਅਯਂ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਂ ਤਂ ਵਾਦਸ੍ਸ ਪਰਿਭਾਸਨਂ. ਇਸ੍ਸਰਾਨੁਵਤ੍ਤਕੋ ਹਿ ਲੋਕੋਤਿ ਧਮ੍ਮਤਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਦਤ੍ਥਸਮਤ੍ਥਨਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਸਨਾਕੋਸਲ੍ਲੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਨ ਤਦਞ੍ਞੇਨ ਪਰਵਮ੍ਭਨਾਦਿਕਾਰਣੇਨ.

੧੬੪. ਨੁ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਨੋ-ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੂ’’ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਭਿਜਾਨਾਸਿਪਦੇਨੇਵ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਚਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਨੁਯੋਗਮਪਨੇਤਿ ‘‘ਇਦਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਨੂਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਤਾ ਨੁ. ਨਂ ਪੁਟ੍ਠਭਾਵਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਭਾਵਂ ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ. ਨ ਤੇ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਵ ਨ ਪਮੁਟ੍ਠਂ ਵਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਫਾਸੁਕਭਾਵੋਤਿ ਤਥਾ ਭਾਸਨੇਨ ਅਸੁਖਭਾਵੋ. ਪਣ੍ਡਿਤਪਤਿਰੂਪਕਾਨਨ੍ਤਿ (ਸਾਮਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕ੍ਕਾਰਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਭਾਸਾਨਂ) ਆਮਂ ਵਿਯ ਪਕ੍ਕਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਭਾਸਾਨਂ. (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੩) ਪਾਲ਼ਿਪਦਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਸੂਤਿ ਪਾਲ਼ਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਦੇ, ਤਦਤ੍ਥੇ ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਕ੍ਖਰੇ ਚ, ਵਾਕ੍ਯਪਰਿਯਾਯੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਕ੍ਖਰਂ ਪਦਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਨੇਤ੍ਤਿ. ੨੮) ਵਿਯ. ਭਗਵਤੋ ਰੂਪਂ ਸਭਾਵੋ ਵਿਯ ਰੂਪਮਸ੍ਸਾਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਰੂਪੋ, ਭਗਵਾ ਵਿਯ ਏਕਨ੍ਤਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪੂਰਣਕਸ੍ਸਪਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੫. ਏਕਮਿਦਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਏਕਂ ਸਮਯਮਿਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮੋਦੇਤਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ. ਅਨੀਯਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਬਹੁਲਾ ਕਤ੍ਵਤ੍ਥਾਭਿਧਾਯਕੋ ਯਥਾ ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ’’ਤਿ, (ਧ. ਸ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੯੭) ਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਵਾ ਜਨੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨਿਯਂ ਤਦ੍ਧਿਤਵਸੇਨ. ਸਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਾਰਣੀਯਂ, ਸਰਣਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਾਰਣਿਯਂ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਮ੍ਮੋਦਜਨਕਂ ਸਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਚ ਸਰਣਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੬੬. ਸਹਤ੍ਥਾਤਿ ¶ ਸਹਤ੍ਥੇਨੇਵ, ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਨ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾਰਂ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਥਾਵਰਾਦਯੋਪਿ ਇਧ ਸਹਤ੍ਥ ਕਰਣੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਹਤ੍ਥਾਦੀਨੀਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਣ੍ਣਨਾਸਾਦੀਨਿ. ਪਚਨਂ ਦਹਨਂ ਵਿਬਾਧਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਣ੍ਡੇਨ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ¶ ਪਨ ‘‘ਪਚਤੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘‘ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੯੭) ਦੁਤਿਯੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਤਜ੍ਜਨਂ, ਪਰਿਭਾਸਨਞ੍ਚ ਦਣ੍ਡੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਣ੍ਡੇਨ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੬) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਧੁਨਾ ਪਨ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋਪਿ ਬਹੁਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੋਕਨ੍ਤਿ ਸੋਕਕਾਰਣਂ, ਸੋਚਨਨ੍ਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਕਾਰਣਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਫਲਸ੍ਸਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਪਰੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਕਰੇਹਿ ਕਮ੍ਮਭੂਤੇਹਿ. ਫਨ੍ਦਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸ ਫਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਨ੍ਦਨਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਂ ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਫਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਤੋ’’ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਬਾਧਨਪਯੋਗੇਨ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਨ੍ਦਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਤਿਪਾਤਾਪਯਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤਰਿ, ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਰਿ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਹਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹਨਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਆਦਿਯਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਕਰਣਕਾਰਣਵਸੇਨਾਤਿ ਸਯਂਕਾਰਪਰਂਕਾਰਵਸੇਨ.

ਘਰਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਸਨ੍ਧਿ ਘਰਸਨ੍ਧਿ. ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਅਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਲੋਪੋ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨਂ ਨਿਲ੍ਲੋਪੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਹਾਵਿਲੋਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਗਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਲੋਪੋ ਏਕਾਗਾਰਿਕੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਕਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਤਿਟ੍ਠਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਮੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਕਰਣਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਆਗਤਾਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਪਰਿਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਨ੍ਥੇ ਹਨਨਂ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੬) ਅਯਮਤ੍ਥੋਪਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਰੋਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਭਾਵਮਾਹ, ਤੇਨੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਕਰੋਤੋਪਿ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਨਾਮ, ਪਗੇਵ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਪਾਪਂ ਅਕਤਮੇਵ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਸਤ੍ਤਾ ਪਾਪੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦੇ ਪਰੇਹਿ ਆਰੋਪਿਤਂ ਦੋਸਮਪਨੇਤੁਕਾਮੋ ਪੂਰਣੋ ਇਮਮਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਮੇਤਂ ‘‘ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਪਾਪਂ ¶ ਪਨ ਨਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ – ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਂਸਾਦਿਕਿਰਿਯਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਤ੍ਤਾ, ਸਰੀਰਂ ਪਨ ਅਚੇਤਨਂ ਕਟ੍ਠਕਲਿਙ੍ਗਰੂਪਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਕੋਪਿਤੇਪਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਮਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਨਿਸਿਤਖੁਰਮਯਨੇਮਿਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੬). ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ ਚਕ੍ਕਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇਵ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਖੁਰੇਨ ਸਦਿਸੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਖੁਰਪਰਿਯਨ੍ਤੋ. ਖੁਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਖੁਰਧਾਰਾ ਗਹਿਤਾ ਤਦਵਰੋਧਤੋ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਚਕ੍ਕੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਕਾਕਾਰਕਤੇਨ ਆਵੁਧਵਿਸੇਸੇਨ. ਤਂ ਮਂਸਖਲਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਦਾਨਂ ਕਾਰਣਂ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ, ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਤੋਆਦੇਸੋ, ਸਮਾਸੇ ਚਸ੍ਸ ਲੋਪਾਭਾਵੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੧) ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ¶ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤਸਮੁਦਾਯੋ’’ਤਿਪਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ.

ਗਙ੍ਗਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੋ, ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾ ਪਨ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਞ੍ਚੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਦੇਸਦਿਸਾਪਦੇਸੇਨ ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਿਨੋ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਤੀਰੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਹਨਨਦਾਨਕਿਰਿਯਾ ਹਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਾ. ਮਹਾਯਾਗਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵਿਜਿਤਰਞ੍ਞੋ ਯਞ੍ਞਸਦਿਸਮ੍ਪਿ ਮਹਾਯਾਗਂ. ਦਮਸਦ੍ਦੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸ੍ਸ, ਉਪੋਸਥਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਵਾਚਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨਾ’ਤਿ ਇਦਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਭੂਤੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨਾ’ਤਿ’’ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਤਦੁਭਯਤ੍ਥਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਦਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸੇਸਵੁਤ੍ਤਿਤੋ. ਅਧੁਨਾ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ, ਚ-ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੀਲਸਂਯਮੇਨਾਤਿ ਤਦਞ੍ਞੇਨ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਸਂਵਰੇਨ. ਸਚ੍ਚਵਚਨੇਨਾਤਿ ਅਮੋਸਵਜ੍ਜੇਨ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਵਚਨਂ ਲੋਕੇ ਗਰੁਤਰਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਭਾਵਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਗਰੁਤਰੋ, ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਮੋਸਵਜ੍ਜੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕੇ –

‘‘ਏਕਧਮ੍ਮਂ ¶ ਅਤੀਤਸ੍ਸ, ਮੁਸਾਵਾਦਿਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ;

ਵਿਤਿਣ੍ਣਪਰਲੋਕਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ ਅਕਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੨੭);

ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ ਯੋ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਫਲੁਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਾ. ਸਤਿ ਹਿ ਕਮ੍ਮਫਲੇ ਕਮ੍ਮਾਨਮਕਿਰਿਯਭਾਵੋ ਕਥਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਬ੍ਬਥਾਪੀਤਿ ‘‘ਕਰੋਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨਪਿ.

ਲਬੁਜਨ੍ਤਿ ਲਿਕੁਚਂ. ਪਾਪਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਕਿਰਿਯਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਰਞ੍ਞਾ ਪੁਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਵਧਾਰਣਂ ਵਿਪਾਕਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ. ਯੋ ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਿਪਾਕੋਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੇਨਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੭੦-੧੭੨).

ਪਟਿਰਾਜੂਹਿ ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਜਿਤਂ, ਏਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਦੇਸੋ. ‘‘ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਵਿਜਿਤੇ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਅਪਸਾਦਨਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਾਜਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਿਹੇਠਨਾਯੇਵਾਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਹੇਠੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰਣਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ, ਤਦਮਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਰਤੋ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਨਿਯਭਾਵਾਪਾਦਨਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਨ੍ਧਾਰਣਂ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਂ, ਤਦਮਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਾਰਵਸੇਨੇਵ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਾਰਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮਵਸੇਨੇਵ, ਅਵਿਤਥਤ੍ਤਾ ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਅਨੁਚ੍ਚਾਲਿਤੋ ਥਿਰਭੂਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਅਫੇਗ੍ਗੁਭਾਵੇਨ ਸਾਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ. ਪਰਮਤ੍ਥੋਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਤ੍ਥੋ, ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਵਾ ਞਾਣਸ੍ਸਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਨ ਤੇਨ ਉਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚੇਵ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਞ੍ਚ ਤਥਾਯੇਵ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਾਸਿਤਤ੍ਤਾ.

ਮਕ੍ਖਲਿਗੋਸਾਲਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੮. ਉਭਯੇਨਾਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਧਵਚਨੇਨ. ‘‘ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਭਾਵਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨੇ ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਂਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਮਲੀਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ¶ . ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲੇਸਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵੋਦਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ. ਅਤ੍ਤਕਾਰੇਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਏ-ਕਾਰਵਸੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਯਥਾ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ ਯਥਾ ਫੁਸਿਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿ, (ਖੁ. ਪਾ. ੧੩; ਸੁ. ਨਿ. ੨੩੬) ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਯਥਾ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੪), ਤਦੇਵਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸੋ ਚ ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਬ੍ਬਪਯੋਗੋ ਵਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ. ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਨਾਤਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਕਾਰੇ’’ਤਿ ਪਦੇਨ. ਪਰਕਾਰੋ ਚ ਨਾਮ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾਹਸਾ ਇਜ੍ਝਨਕਪਯੋਗੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਂ ਪਰਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਭੂਤਮਨੁਸਾਸਨਿਂ, ਪਠਮਂ ਵਾ ਓਵਾਦੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ‘‘ਪਰਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚੇਤਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਪਰਕਾਰਾਵਸ੍ਸਯੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥੇਵੇਸ ਲੋਕਿਯਧਮ੍ਮੇ ਯਥਾ ਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਲ਼ਾਰੁਦਕੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਲੋਕਿਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਗਹੋ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਸੋਭਗ੍ਯਤਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸੁਭਗਭਾਵਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਦਸ੍ਸ, ਕਿਰਿਯਵਾਦਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨੇਨ. ਜਿਨਚਕ੍ਕੇਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਣ੍ਹਂ ਕਣ੍ਹਵਿਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩੨) ਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਾਨਂ, ਕਮ੍ਮਫਲਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਤਾਪਰਿਦੀਪਨੇ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ. ਪਚ੍ਚਨੀਕਕਥਨਂ ਪਹਾਰਦਾਨਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਹਾਰਂ ਦੇਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ.

ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਤਕਾਰਪਰਕਾਰਾਭਾਵਤੋ ¶ ਏਵ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਕਾਰੇ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦੇਵਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਸੋਭਗ੍ਯਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ. ‘‘ਬਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਮੇਵਿਧ ਬਲਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵੀਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਵਹਂ ਵੀਰਿਯਬਲਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਵੋਦਾਨਿਯਬਲਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਬਲਸ੍ਸ ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ. ਯਦਿ ਵੀਰਿਯਾਦੀਨਿ ਪੁਰਿਸਕਾਰਵੇਵਚਨਾਨਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ ਨੋ ਵੀਰਿਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਦਂ ਨੋ ਵੀਰਿਯੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਫਲਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੀਰਿਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ. ਪਵਤ੍ਤਵਚਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਰਣਵਸੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਵੋਹਾਰਵਚਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਰਣਵਸੇਨ ¶ . ਵੀਰਿਯਥਾਮਪਰਕ੍ਕਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਬਲਵਾਦੀਨਂ ਵਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਮਿਵ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪੇਤਾਨਿ ਤੇਨ ਆਦੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਞ੍ਚ ਵਚਨੀਯਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਚਨਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰਿਯਾਯ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਟ੍ਠੇਨ ਬਲਂ. ਸੂਰਵੀਰਭਾਵਾਵਹਟ੍ਠੇਨ ਵੀਰਿਯਂ. ਤਦੇਵ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵਤੋ, ਪੋਰਿਸਧੁਰਂ ਵਹਨ੍ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਪੁਰਿਸਥਾਮੋ. ਪਰਂ ਪਰਂ ਠਾਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਵਿਸਤ੍ਤਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ. ਅਸ੍ਸਸਨਪਸ੍ਸਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਣਨਤੋ ਪਾਣਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਮਾਨੇਪਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਾਣੇ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਸ ਵਦਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਭੂਤਾਤਿ ਸਤ੍ਤਪਾਣਪਰਿਯਾਯੇਪਿ ਸਤਿ ਅਣ੍ਡਕੋਸਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਾਵ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਣ੍ਡ…ਪੇ… ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਵਤ੍ਥਿਕੋਸੋ ਗਬ੍ਭਾਸਯੋ. ਜੀਵਨਤੋ ਪਾਣਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਡ੍ਢਨਤੋ ਜੀਵਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਾਲਿਯਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਰੁਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਤਿਣਰੁਕ੍ਖਾ ਗਹਿਤਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸਵਿਸੁਦ੍ਧੀਸੁ ਵਸੋ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਅਵਸਾ. ਤਥਾ ਅਬਲਾ ਅਵੀਰਿਯਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਨਿਯਤਾਤਿ ਨਿਯਮਨਾ, ਅਛੇਜ੍ਜਸੁਤ੍ਤਾਵੁਤਸ੍ਸ ਅਭੇਜ੍ਜਮਣਿਨੋ ਵਿਯ ਨਿਯਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਯ ਗਤਿਜਾਤਿਬਨ੍ਧਾਪਵਗ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਯਾਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ. ਛਨ੍ਨਂ ਅਭਿਜਾਤੀਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਭੂਤਾਨਂ ਗਮਨਂ ਸਮਵਾਯੇਨ ਸਮਾਗਮੋ. ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋਪਿ ਭਾਵਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਸਹਿਤੋ ਵਿਯ ਪਕਤਿਯਤ੍ਥਵਾਚਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਭਾਵੋਯੇਵਾ’’ਤਿ, ਯਥਾ ਕਣ੍ਟਕਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤਾ, ਕਪਿਤ੍ਥਫਲਾਦੀਨਂ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਤਾ, ਮਿਗਪਕ੍ਖੀਨਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਾਕਾਰਤਾ ਚ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਮਨ੍ਤਰੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਰਿਣਾਮੋ ਅਕੁਤ੍ਤਿਮੋ ਸਭਾਵੋਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਰਿਣਮਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਾਪਤ੍ਤਿ. ਯੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਪਾਣਾਦਿਨਾ. ਯਥਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਥੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਛਲ਼ਭਿਜਾਤਿਯੋ ¶ ਪਰਤੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੀਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਮਕ੍ਖਲਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਭੂਮਿਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਭੂਮਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ. ਅਯਂ ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ ਵਚਨਂ ਕਰਣਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮਤਿ. ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਭੂਮਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਪਾਠੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਨ ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਭੂਮੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਧਿਕਰਣਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਛਸੁ ਏਵ ਅਭਿਜਾਤੀਸੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪਟਿਸਂਵੇਦਨਂ, ਨ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ, ਤਾਯੇਵ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਭੂਮਿ, ਨ ਤਦਞ੍ਞਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮੇਵ ਚ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਹਿ ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਿਯਾ, ਅਥ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਨ ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਭੂਮੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁਵਚਨਸ੍ਸ ਭੂਮਿਅਤ੍ਥਾਭਾਵਤੋ. ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਚੇਤਂ ਤਾਸਂ ਭੂਮਿਯਾ ਅਭਾਵਮੇਵ, ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਯਂ ਪਾਠੋ, ਅਯਞ੍ਚਤ੍ਥੋ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋਤਿ.

ਪਮੁਖਯੋਨੀਨਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਿਵਸੇਨ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਦੀਸੁ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਵਸੇਨ ਪਧਾਨਯੋਨੀਨਂ, ਪਧਾਨਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਮਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਤ੍ਤਮਯੋਨੀਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਟ੍ਠਿ ਸਤਾਨੀਤਿ ਛ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਚ ਕਮ੍ਮੁਨੋ ਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਸਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਕੇਵਲਂ ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤਕੇਨ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਮੇਵਤ੍ਥਮਤਿਦਿਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਤਕ੍ਕਮਤ੍ਤਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ਤਕ੍ਕਿਕਾ ਅਵਸ੍ਸਯਭੂਤਤਥਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਅਙ੍ਕੁਸਨਯਮਨ੍ਤਰੇਨ ਨਿਰਙ੍ਕੁਸਤਾਯ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਸ੍ਸ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਸਾਰਤੋ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤਥੇਵ ਅਭਿਨਿਵਿਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮਮਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਕੇਚੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋ. ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ‘ਪਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਨੀ’ਤਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚ ‘ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀ’ਤਿ’’. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧੀਤਿ ਤਦੁਭਯਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ. ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਉਪਡ੍ਢਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ‘‘ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਦ੍ਵਟ੍ਠਿਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਵਦਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਦਰਚਕਾ ਪਨ ‘‘ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਲੋਪੋ, ਅਤ੍ਤਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਯੋਗਤੋ ਅਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ¶ . ਯਦਿ ਹਿ ਸਾ ਯੋਗੇਨ ਸਿਦ੍ਧਾ ਅਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੇਵ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਚ ਸਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪਯੋਗਾ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਾਦੀਸੁ –

‘‘ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿ ¶ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਕਪ੍ਪਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯੇ ਮਰੂ;

ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਤੇਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮੋਹਿਤਾ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੧੫; ਮਹਾਨਿ. ੧੦, ੩੯);

ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭੂਤੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪੇ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਟ੍ਠਾਯੀਸਞ੍ਞਿਤਂ ਏਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦ੍ਵਟ੍ਠਨ੍ਤਰਕਪ੍ਪਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਅਸ੍ਸੁਤਸਾਸਨਧਮ੍ਮੋ ਇਤਰੇ ਜਾਨਾਤਿ ਬਾਹਿਰਕਾਨਮਵਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਰਬ੍ਭੇ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਜੀਵਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਓਰਬ੍ਭਿਕਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਾਕੁਣਿਕਾਦੀਸੁਪਿ. ਲੁਦ੍ਦਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਕਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਚਾਤੁਪ੍ਪਦਜੀਵਿਕਾ ਨੇਸਾਦਾ. ਮਾਗਵਿਕਪਦਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਰੋਹਿਤਾਦਿਮਿਗਜਾਤਿਯੇਵ ਗਹਿਤਾ. ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਿਕਾ. ਕੁਰੂਰਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਦਾਰੁਣਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ. ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਕਣ੍ਹਕਮ੍ਮਪਸੁਤਤਾਯ ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਵਦਤਿ ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਿਜਾਤਿ ਅਬ੍ਭੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਕਣ੍ਟਕੇਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇ. ਸਞ੍ਞੋਗਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨਂ. ਕਣ੍ਟਕਸਦਿਸਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਕਣ੍ਟਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੇ ਪਣੀਤਪਣੀਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਯਲਦ੍ਧੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਆਜੀਵਕਸਮਯਸ੍ਸ ਵਿਲੋਮਗਾਹਿਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਕਣ੍ਟਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਵਦਤਿ ਕਣ੍ਟਕਵੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਜੀਵਿਕਾ. ਅਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵਾਤਿ ਅਯਂ ਮਕ੍ਖਲਿਸ੍ਸ ਵਾਦਦੀਪਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰਚਿਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ. ਕਣ੍ਟਕਵੁਤ੍ਤਿਕਾ ਏਵ ਨਾਮ ਏਕੇ ਅਪਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਬਾਹਿਰਕਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨੀਲਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਹਿ ਸਵਿਸੇਸਂ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਕਣ੍ਟਕੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਕਣ੍ਟਕਵੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਨੀਲਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਿਜਾਤਿ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨੀਲਾਭਿਜਾਤਿ. ਏਵਮਿਤਰੇਸੁਪਿ.

ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਸਞ੍ਞੋਜਨਗਣ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਾਦਿਨੋ ਬਾਹਿਰਕਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾ. ਏਕਮੇਵ ਸਾਟਕਂ ਪਰਿਦਹਨ੍ਤਾ ਏਕਸਾਟਕਾ. ਕਣ੍ਹਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਨੀਲੋ, ਤਤੋ ਪਨ ਲੋਹਿਤੋਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਵਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮੇ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਣ੍ਡਰਤਰਾਤਿ ਭੁਞ੍ਜਨਨਹਾਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਵਤਸਮਾਯੋਗੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਰਾ ਕਣ੍ਹਨੀਲਮੁਪਾਦਾਯ ਲੋਹਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਓਦਾਤਵਸਨਾਤਿ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਪਰਿਦਹਨਾ. ਅਚੇਲਕਸਾਵਕਾਤਿ ਆਜੀਵਕਸਾਵਕਭੂਤਾ. ਤੇ ਕਿਰ ਆਜੀਵਕਲਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਨਿਗਣ੍ਠੇਹਿਪਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ ਹਲਿਦ੍ਦਾਭਾਨਮ੍ਪਿ ¶ ਪੁਰਿਮੇ ਉਪਾਦਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਾਗਮਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਸਾਵਕਭੂਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਆਜੀਵਕਾ. ਤਥਾ ਆਜੀਵਕਿਨਿਯੋ. ਨਨ੍ਦਾਦਯੋ ਕਿਰ ਤਥਾਰੂਪਂ ਆਜੀਵਕਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਉਕ੍ਕਂਸਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਗਣ੍ਠੇਹਿ ਆਜੀਵਕਸਾਵਕੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਪਣ੍ਡਰਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਪਰਮਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤੀਤਿ ਅਯਂ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ.

ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਯੋਤਿ ਪਧਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਇਤ੍ਥੀਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤਾ ਭੂਮਿਯੋ ਏਸ ਇਚ੍ਛਤੇਵ. ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਞ੍ਞੋਗਵਚਨਂ, ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਮਨ੍ਦਾ ਮੋਮੂਹਾਤਿ. ਸਮ੍ਬਾਧਟ੍ਠਾਨਤੋਤਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਰੋਦਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਵਿਰਵਨ੍ਤਿ ਚ ਤਮਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ. ਖੇਦਨਂ, ਕੀਲ਼ਨਞ੍ਚ ਖਿਡ੍ਡਾਸਦ੍ਦੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਿਡ੍ਡਾਭੂਮਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਦਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਪਦਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ. ਯਦਾ ਤਥਾ ਪਦਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਤਦਾ ਪਦਵੀਮਂਸਭੂਮਿ ਨਾਮਾਤਿ ਭਾਵੋ. ਵਤਾਵਤਸ੍ਸ ਜਾਨਨਕਾਲੇ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਪਨ੍ਨਕੋਤਿਆਦਿਪਿ ਤੇਸਂ ਬਾਹਿਰਕਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ੍ਨਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਵਿਚਰਣਕੋ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੋ. ਜਿਨੋਤਿ ਜਿਣ੍ਣੋ ਜਰਾਵਸੇਨ ਹੀਨਧਾਤੁਕੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਸੋ ਕਿਰ ਤਥਾਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਹਾ’’ਤਿ. ਓਟ੍ਠਵਦਨਾਦਿਵਿਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਤੇਪਿ ਖਮਨਵਸੇਨ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤੀਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਲਾਭਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਹਾਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੯੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੫) ਵੁਤ੍ਤਅਲਾਭਹੇਤੁਸਮਾਯੋਗੇਨ ਅਲਾਭਿਂ. ਤਤੋਯੇਵ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲਪਰੇਤਤਾਯ ਸਯਨਪਰਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਣਂ ਪਨ੍ਨਭੂਮੀਤਿ ਵਦਤਿ.

ਆਜੀਵਵੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਮਾਜੀਵਭੂਤਾਨਿ ਜੀਵਿਕਾਵੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ. ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਪਿ ਚੇਸ ਸਭਾਵਲਿਙ੍ਗਮਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇ’’ਤਿ ¶ ਵਦਤਿ. ਏਵਮਞ੍ਞੇਸੁਪਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਨਾਗਭਵਨਂ ਨਾਗਮਣ੍ਡਲਂ ਯਥਾ ‘‘ਮਹਿਂਸਕਮਣ੍ਡਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਰਮਾਣੁਆਦਿ ਰਜੋ. ਪਸੁਗ੍ਗਹਣੇਨ ਏਲ਼ਕਜਾਤਿ ਗਹਿਤਾ. ਮਿਗਗ੍ਗਹਣੇਨ ਰੁਰੁਗਵਯਾਦਿ ਮਿਗਜਾਤਿ. ਗਣ੍ਠਿਮ੍ਹੀਤਿ ਫਲ਼ੁਮ੍ਹਿ, ਪਬ੍ਬੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿਵਸੇਨ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਰਭੇਦਵਸੇਨ ਬਹੂ ਦੇਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚਅਨ੍ਤਰਭੇਦੋ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੩੧) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਨੇਸ ਬਹੂ ਦੇਵੇਪਿ ਸਤ੍ਤ ਏਵ ਵਦਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਮਾਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਾਤਿ ਦੀਪਦੇਸਕੁਲਵਂਸਾਜੀਵਾਦਿਵਿਭਾਗਵਸੇਨ. ਪਿਸਾਚਾ ਏਵ ਪੇਸਾਚਾ, ਤੇ ਅਪਰਪੇਤਾਦਿਵਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਮਹਨ੍ਤਾ, ਬਹੁਤਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਹਿਰਕਸਮਯੇ ਪਨ ‘‘ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਦਹਮਨ੍ਦਾਕਿਨਿਯੋ ਕੁਵਾਲ਼ਿਯਮੁਚਲਿਨ੍ਦਨਾਮੇਨ ਵੋਹਰਿਤਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੬੮) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਣ੍ਠਿਕਾਤਿ ¶ ਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਕਾ. ਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਹਿ ਪਵੁਟਸਦ੍ਦੋ. ਮਹਾਪਪਾਤਾਤਿ ਮਹਾਤਟਾ. ਪਾਰਿਸੇਸਨਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਕਪਪਾਤਸਤਾਨਿ. ਏਵਂ ਸੁਪਿਨੇਸੁਪਿ. ‘‘ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਦ੍ਦਤੋ ਪਨੇਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਵਦਤੀਤਿ ਨ ਵਿਚਾਰਣਕ੍ਖਮਂ. ਤਥਾ ‘‘ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਵਦਤਿ. ਸਦ੍ਦਰਚਕਾ ਪਨ ‘‘ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਤੁਲੋਪੋ, ਚਸ੍ਸ ਚੁ, ਰਸ੍ਸ ਲੋ, ਦ੍ਵਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਕਾ ਮਹਾਸਰਾਤਿ ਏਤਪ੍ਪਮਾਣਵਤਾ ਮਹਾਸਰਤੋ, ਸਤ੍ਤਮਹਾਸਰਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਾਦਾਨੁਸ੍ਸਵਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਣ੍ਡਿਤੋਪਿ…ਪੇ… ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਰਣਕਾਲਸ੍ਸ ਨਿਯਤਭਾਵਤੋ.

‘‘ਅਚੇਲਕਵਤੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤਿਦਿਸਤਿ ‘‘ਤਾਦਿਸੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਤਪੋਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਤਪਕਰਣੇਨ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਤਾਦਿਸੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰੋ. ਯੋ…ਪੇ… ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਸੋ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਨ੍ਤਰਾਤਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਮਹਾਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਮਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ. ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸਾਤਿ ਪਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਮਾਣਂ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਮਹਾਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਪਮਾਣਂ ਕਾਲਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਸਂਸਰਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸੀਲਾਦਿਨਾ ਸੀਘਂਯੇਵ ਵਿਸੁਦ੍ਧਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ ਨਾਮ. ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਕਾਲੇਨ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾਵਾਨਾਪਾਦਨੇਨ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਵਿਗਮਨਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮਾਤਿ. ਦੋਣੇਨਾਤਿ ਪਰਿਮਿਨਨਦੋਣਤੁਮ੍ਬੇਨ. ਰੂਪਕਵਸੇਨਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਿਤਂ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਨ ਹਾਪਨਵਡ੍ਢਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਬਾਲਵਸੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨ ਸਂਸਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਵਡ੍ਢਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੋ. ਹਾਪਨਂ ਅਵਕਂਸੋ.

ਕਤਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ੇਤਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਵਟ੍ਟਿਯਂ. ਪਲੇਤੀਤਿ ਪਰੇਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋ’’ਤਿ, (ਮਹਾਨਿ. ੬੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ੮੫; ਪਟਿ. ਮ. ੩.੪) ਰ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ਲ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੫; ਮਿ. ਪ. ੩.੬). ਸੋ ਚ ਚੁਰਾਦਿਗਣਵਸੇਨ ਗਤਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਇਮਾਯ ਉਪਮਾਯ ਚੇਸ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਾਰੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਖੀਯਤੇਵ, ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਰੂਪਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤੇ ਖੀਣੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਖੀਯਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ.

ਅਜਿਤਕੇਸਕਮ੍ਬਲਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੧. ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸੀਸੇਨ ਦਾਨਚੇਤਨਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਂਮੁਖੇਨ ਚ ਫਲਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਫਲਾਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਦਿਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਮੁਖ੍ਯਤੋ ਅਨ੍ਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁ, ਤਂ ਕਥਮੇਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਤਿ ¶ . ਏਸ ਨਯੋ ਯਿਟ੍ਠਂ ਹੁਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਮਹਾਯਾਗੋ. ਪਾਹੁਨਭਾਵੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਾਹੁਨਕਸਕ੍ਕਾਰੋ. ਫਲਨ੍ਤਿ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ, ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਫਲਞ੍ਚ. ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਸਦਿਸਫਲਂ. ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਦਾਨੇ ਠਾਨਨ੍ਤਰਾਦਿਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਹਿ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਸਙ੍ਖਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਾਨੇ (ਜਾ. ੧.੧੦.੩੯) ਤਾਣਲਾਭਮਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਦਿਸਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ. ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਪਰਲੋਕੋਤਿ ਚ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਫਲਾਭਾਵਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਦਿਟ੍ਠੋ ਹਿ ਲੋਕੋ ਕਥਂ ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣਮਾਹ, ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਭਵਯੋਨਿਆਦੀਸੁ ਠਿਤਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਿਰੁਦਯਵਿਨਾਸਵਸੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਸੂਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ. ਫਲਾਭਾਵਵਸੇਨੇਵ ਵਦਤਿ, ਨ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ, ਨਾਪਿ ਤੇਸੁ ਇਦਾਨਿ ਕਰਿਯਮਾਨਸਕ੍ਕਾਰਾਸਕ੍ਕਾਰਾਨਮਭਾਵਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਲੋਕੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਸ੍ਸ ਵਿਯ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਨਾਮ ਕੇਵਲੋ, ਨ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਪੁਬ੍ਬਕੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ¶ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਉਪਪਜ੍ਜਨਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਮਣੇਨ ਨਾਮ ਯਾਥਾਵਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਹੋਪੁਰਿਸਿਕਾ ਨਾਮ ਸਿਯਾ. ਕਿਞ੍ਹਿ ਪਰੋ ਪਰਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਾਦਨਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਏਵ ਨ ਸਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨਤੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ…ਪੇ… ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਸੇਸਕੋ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਤੂਸੁ ਮਹਾਭੂਤੇਸੁ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ, ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਤੋ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ, ਏਵਮਯਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਪਥਵੀਧਾਤੂਤਿ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਗਤਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ. ਬਾਹਿਰਪਥਵੀਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ, ਤੇਨ ਪਥਵੀਯੇਵ ਕਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਉਭਯੇਨਾਪੀਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਪਿ. ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਬਾਹਿਰਪਥਵਿਕਾਯਤੋ ਤਦੇਕਦੇਸਭੂਤਾ ਪਥਵੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਾ, ਸਾ ਚ ਮਹਾਪਥਵੀ ਘਟਾਦਿਗਤਪਥਵੀ ਵਿਯ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਕਾਯਂ ਸਮੁਦਾਯਭੂਤਂ ਪੁਨ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਤੇਨ ਬਾਹਿਰਪਥਵਿਕਾਯੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤਂ ਏਕੀਭਾਵਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਪਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੇਨ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਤੋ ਗਹਿਤਆਪੋ ਵਿਯ ਵਸ੍ਸੋਦਕਭਾਵੇਨ ਪੁਨਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ, ਸੂਰਿਯਰਂਸਿਤੋ ਗਹਿਤਇਨ੍ਦਗ੍ਗਿਸਙ੍ਖਾਤਤੇਜੋ ਵਿਯ ਪੁਨਪਿ ਸੂਰਿਯਰਂਸਿਂ, ਮਹਾਵਾਯੁਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਨਿਗ੍ਗਤਮਹਾਵਾਤੋ ਵਿਯ ਪੁਨਪਿ ਮਹਾਵਾਯੁਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਾਮਤ੍ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਿ ¶ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਮਨਮੇਵ ਛਟ੍ਠਂ ਯੇਸਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਾਨਂ, ਤਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਵਿਸਯਭਾਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਯੀਗਹਣੇਨ ਹਿ ਵਿਸਯਾਪਿ ਗਹਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਗਣਿਤਾ ਮਞ੍ਚਪਞ੍ਚਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਞ੍ਚੋ ਚੇਵ…ਪੇ… ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਸੁਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਗੁਣਾਗੁਣਪਦਾਨੀਤਿ ਗੁਣਦੋਸਕੋਟ੍ਠਾਸਾਨਿ. ਸਰੀਰਮੇਵ ਵਾ ਪਦਾਨਿ ਤਂਤਂਕਿਰਿਯਾਯ ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ. ਪਾਰਾਵਤਪਕ੍ਖਿਵਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਪਾਰਾਵਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਵਣ੍ਣਾਨਿ. ‘‘ਪਾਰਾਵਤਪਕ੍ਖਵਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਪਾਰਾਵਤਸਕੁਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਵਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਸ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ¶ ਛਾਰਿਕਾਪਰਿਯਨ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਛਾਰਿਕਾਵਸਾਨਮੇਵਾ’’ਤਿ. ਆਹੁਤਿਸਦ੍ਦੇਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਂ ਯਿਟ੍ਠਂ ਹੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਾਨਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਾਹੁਨਕਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਭੇਦਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਵਿਰੂਪੇਕਸੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਾ ਏਸ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਦਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਮਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਦਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦਤ੍ਤੂ, ਬਾਲਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਤੇਹਿ ਦਤ੍ਤੂਹਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਬਾਲਾ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਲੋਕੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਮਤਿ ਯੇਸਂ ਤੇ ਅਤ੍ਥਿਕਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚੇਦਂ ਨੇਪਾਤਿਕਪਦਂ, ਤੇਸਂ ਵਾਦੋ ਅਤ੍ਥਿਕਵਾਦੋ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਿਕਵਾਦਂ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਦੀਸੁ. ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਿਭਾਵਤੋ. ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ. ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਚ ਆਨਿਸਂਸਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਸਦਿਸਫਲਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਵਿਪਾਕਂ. ਉਭਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਹੇਤੁਪਟਿਸੇਧਨੇਨੇਵ ਫਲਸ੍ਸਾਪਿ ਪਟਿਸੇਧਿਤਤ੍ਤਾ. ਉਭਯਨ੍ਤਿ ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਪਾਕਮ੍ਪਿ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਅਹੇਤੂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਤਾ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸਾਪਿ ਸਂਕਿਲੇਸਵਿਸੁਦ੍ਧੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾਭਾਵਜੋਤਨਤੋ ਤਦੁਭਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ ਨਾਮ. ਵਿਪਾਕੋ ਪਟਿਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਸਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਾਕਾਭਾਵਤੋ. ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਂ ਹੋਤਿ ਅਸਤਿ ਵਿਪਾਕੇ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਰਤ੍ਥਕਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਸਰੂਪਤੋ, ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਤਂਤਂਦਿਟ੍ਠਿਦੀਪਕਭਾਵੇਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾਪਿ ਤਦੁਭਯਪਟਿਬਾਹਕਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਤਿਵਿਧਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਏਵ ਤੇ ਉਭਯਪਟਿਬਾਹਕਤ੍ਤਾ. ‘‘ਉਭਯਪ੍ਪਟਿਬਾਹਕਾ’’ਤਿ ਹਿ ਹੇਤੁਵਚਨਂ ਹੇਤੁਗਬ੍ਭਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਸ੍ਸ. ਅਹੇਤੁਕਵਾਦਾ ਚੇਵਾਤਿਆਦਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਵਚਨਂ ਤਪ੍ਫਲਭਾਵੇਨ ਨਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪਾਕਪਟਿਬਾਹਕਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿਕਵਾਦਾ, ਕਮ੍ਮਪਟਿਬਾਹਕਤ੍ਤਾ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਾ, ਤਦੁਭਯਪਟਿਬਾਹਕਤ੍ਤਾ ਅਹੇਤੁਕਵਾਦਾਤਿ ਯਥਾਲਾਭਂ ਹੇਤੁਫਲਤਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਹਿ ਵਿਪਾਕਪਟਿਬਾਹਨੇਨ ਨਤ੍ਥਿਕਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦੀ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਕਮ੍ਮਪਟਿਬਾਹਨੇਨ ਅਕਿਰਿਯਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਉਭਯਪਟਿਬਾਹਨੇਨ ਅਹੇਤੁਕਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

‘‘ਯੇ ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਸਮਨੁਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ¶ ਪੂਰਣਾਦੀਨਂ. ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਦੀਪਕਂ ਗਨ੍ਥਂ ਯਥਾ ¶ ਤਥਾ ਤੇਹਿ ਕਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੀਮਂਸਨਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਕਰੋਤੋ…ਪੇ… ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਯਥਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇ ਕਮ੍ਮਫਲਾਭਾਵਾਦਿਕੇ ‘‘ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਲਦ੍ਧਿਸਹਗਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ‘‘ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵੂਪਲਦ੍ਧੇ ਅਤ੍ਥੇ ਤਦਾਕਾਰਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਨੇਹਿ ਸਵਿਗ੍ਗਹੇ ਵਿਯ ਸਰੂਪਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਚਿਰਕਾਲਪਰਿਚਯੇਨ ‘‘ਏਵਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਮਭਾਵੂਪਗਮਨੇ, ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਹਿਤੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਥੇਵ ਆਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਸਮਾਨੀਯਮਾਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਾ ਅਤਂਸਭਾਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਂਸਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਮਿਚ੍ਛਾਲਦ੍ਧਿਸਹਗਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਮੁਸਾ ਵਿਤਥਂ ਸਰਣਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪.੩੦) ਚੇਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋ ਵਿਯ ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਨਾਮ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੋ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਣ੍ਹਾਸੀਸੇਨ ਗਹਿਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੮੩) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਥਾਸਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਪਚ੍ਚਯਲਾਭੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਵਟ੍ਠਿਤਤਾਯ ਅਨੇਕਗ੍ਗਤਂ ਪਹਾਯ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਪ੍ਪਿਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੇਹਿ ਲਦ੍ਧਭਾਵਨਾਬਲੋ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਸਮਾਧਾਨਪਤਿਰੂਪਕਕਿਚ੍ਚਕਰੋਯੇਵ ਹੋਤਿ ਵਾਲਵਿਜ੍ਝਨਾਦੀਸੁ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਜਵਨਾਨਿ ਜਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਿਯੇਸੁ ਜਵਨਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮੇ ਜਵਨਵਾਰੇ ਸਤ੍ਤ ਜਵਨਾਨਿ ਜਵਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਠਮਜਵਨੇ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ਇਦਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਮੇਵ, ਨ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤੇਸਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾ ਕੇਨਚਿ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮਜਵਨਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਚ ਚਿਤ੍ਤਵਾਰੇ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨ ਵਸੇਨ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ ¶ . ਅਰਿਟ੍ਠਕਣ੍ਟਕਸਦਿਸਾਤਿ ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰਸਦਿਸਾ, ਤੇ ਵਿਯ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਯੇਵ ਜਾਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨੇਸੁ. ਕੋਚਿ ਏਕਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਓਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਆਸੇਵਨਾ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਏਕਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਕੋਚਿ ਦ੍ਵੇ, ਕੋਚਿ ਤੀਣਿਪੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਦ੍ਵੀਸੁ, ਤੀਸੁਪਿ ਵਾ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਆਸੇਵਨਾ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਦ੍ਵੇ ¶ , ਤੀਣਿਪਿ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਤੇਨ ਪਨ ਵਚਨੇਨ ਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਇਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਭਯਪ੍ਪਟਿਬਾਹਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਭਯਪ੍ਪਟਿਬਾਹਕਤਾਮੁਖੇਨ ਦੀਪਿਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਕਤਾ, ਸਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਿਯਾ. ਯਾ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਭੂਤਾ, ਸਾ ਯਥਾਸਕਂ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਾਗਮਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਭਿਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਵਿਯ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਮਾਨਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤਂ, ਸਮਾਨਫਲਤਞ੍ਚ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਸਗ੍ਗਾਵਰਣਾਦਿਨਾ ਹੇਤਾ ਸਮਾਨਸਾਮਤ੍ਥਿਯਾ ਚੇਵ ਸਮਾਨਫਲਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਾ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾ ਏਵ, ਏਕਾਯ ਵਿਪਾਕੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਇਤਰਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਬਲਪ੍ਪਦਾਯਿਕਾਯੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਤ੍ਤੋ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਵਰਣਞ੍ਚੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਦੇਵਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਰੋਤਿ. ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਾਵਰਣਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਥਭੂਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਵਾਰਣਂ. ਪਗੇਵਾਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਕਾ ਨਾਮ ਕਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਪਗੇਵਾਤਿ ਪਾ ਏਵ, ਪਠਮਤਰਮੇਵ ਮੋਕ੍ਖਂ ਗਨ੍ਤੁਮਭਬ੍ਬੋ, ਮੋਕ੍ਖਗਮਨਤੋਪਿ ਦੂਰਤਰਮੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਰਹਂ.

‘‘ਵਟ੍ਟਖਾਣੁ ਨਾਮੇਸ ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਮੇਵ, ਨ ਨੀਤਤ੍ਥਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਿਯਤੋ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀਤਿ? ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਿਯਤੋ, ਆਸੇਵਨਵਸੇਨ ਪਨ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਤਂ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਰੋਚੇਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੧੦੩). ਅਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਨਾਮੇਤਂ ਅਬਲਂ ਦੁਬ੍ਬਲਂ, ਨ ਕੁਸਲਂ ਵਿਯ ਸਬਲਂ ਮਹਾਬਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਿਯਤੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋ ਵਿਯ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਪਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕੋ. ਯਦੇਵਂ ਵਟ੍ਟਖਾਣੁਜੋਤਨਾ ਕਥਂ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹ ¶ ‘‘ਆਸੇਵਨਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸਕਿਂ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋਪਿ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਏਵ ਬਾਲੋ’’ਤਿ [ਅ. ਨਿ. ੭.੧੫ (ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ)] ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਖਾਣੁਜੋਤਨਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾਦਿਸੇ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਯਂ ਤਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਪੁਨ ਕਦਾਚਿ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਤੋ ਸੀਸੁਕ੍ਖਿਪਨਮਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ, (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੧੦੨) ਇਧ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਹਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਭਵਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ, ਇਤਿ ਆਸੇਵਨਵਸੇਨ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਤਂਤਂਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰੋਚਨਤੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਸ੍ਸ ਭਵਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਟ੍ਟਖਾਣੁਕੋ ਨਾਮੇਸ ਜਾਤੋ, ਨ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਾਮਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕਤਾਯਾਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਞਾਤਬ੍ਬਤ੍ਥਤਾਯ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਮਿਦਂ, ਨ ਨੀਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇਪਿ ‘‘ਅਰਹਾ, ਯੇ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਮਗ੍ਗਂ ਨ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਞ੍ਚ ਨ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਞ੍ਚ ਨ ਪਰਿਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ¶ (ਯਮ. ੧.ਖਨ੍ਧਯਮਕ ੨੧੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਥਵਿਗੋਪਕੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨ ਪਥਵਿਪਾਲਕੋ. ਤਦਤ੍ਥਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਰਮਸਾਵਜ੍ਜਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੋਤੂਨਂ ਸਤਿਮੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸਂਸਾਰਖਾਣੁਭਾਵਸ੍ਸਾਪਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਪਣ੍ਣਕਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਕਲ੍ਯਾਣਜਨਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਵਿਰਹਿਤਜਨਂ ਅਸਾਧੁਜਨਂ. ਆਸੀਵਿਸਨ੍ਤਿ ਆਸੁਮਾਗਤਹਲਾਹਲਂ. ਭੂਤਿਕਾਮੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇਹਿ ਵੁਡ੍ਢਿਕਾਮੋ. ਵਿਚਕ੍ਖਣੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਵਿਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਕੋ, ਧੀਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਕੁਧਕਚ੍ਚਾਯਨਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੪. ‘‘ਅਕਟਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਟ-ਕਾਰਾਦੇਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਕਤਾ’’ਤਿ, ਸਮੇਨ, ਵਿਸਮੇਨ ਵਾ ਕੇਨਚਿਪਿ ਹੇਤੁਨਾ ਅਕਤਾ, ਨ ਵਿਹਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਅਕਟਵਿਧਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਵਿਧੋ ਕਰਣਵਿਧਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਕਟਵਿਧਾ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਾਪਿ ਲੋਕੇ ਕੇਨਚਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਨੇਸਂ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਵਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਦੇਵਸ੍ਸ, ਇਸ੍ਸਰਾਦਿਨੋ ਚ ਇਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ. ਅਨਿਮ੍ਮਾਪਿਤਾਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ¶ ਅਨਿਮ੍ਮਾਪਿਤਾ. ਕਾਮਂ ਸਦ੍ਦਤੋ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਮਾਨਂ, ਤਥਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਮਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਮੇਵ ਅਗਹੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤਂ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੩੦) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾਮਤ੍ਤਂ – ਵਞ੍ਝਾਤਿ ਹਿ ਵਞ੍ਝਪਸੁਵਞ੍ਝਤਾਲਾਦਯੋ ਵਿਯ ਅਫਲਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਜਨਕਾ, ਤੇਨ ਪਥਵਿਕਾਯਾਦੀਨਂ ਰੂਪਾਦਿਜਨਕਭਾਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਹਿ ਪਥਵਿਕਾਯਾਦੀਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ. ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਕੂਟਮਿਵ ਠਿਤਾਤਿ ਕੂਟਟ੍ਠਾ, ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਕੇਨਚਿ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਚ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਂ, ਏਵਮੇਤੇਪਿ ਸਤ੍ਤਕਾਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਮਿਦਂ ‘‘ਬੀਜਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰਾਦਿ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਇਤਰਥਾ ਅਞ੍ਞਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਪਲਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ, ਏਵਮੇਤੇਪਿ ਸਤ੍ਤਕਾਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ. ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਭਾਵੇਨ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਚਲਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਵਿਕਾਰਾਭਾਵਤੋ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਏਸਿਕਟ੍ਠਾਯਿਟ੍ਠਿਤਤਾ, ਅਨਿਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਯਾ ਅਵਟ੍ਠਾਨਮੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਵਿਪਰਿਣਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਕਤਿਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਂ ¶ . ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਏਵ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਪਹਨਨ੍ਤਿ. ਸਤਿ ਹਿ ਵਿਕਾਰਮਾਪਾਦੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇ ਉਪਘਾਤਕਤਾ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇ ਸਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਾਹਕਤਾਪੀਤਿ ਤਦਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨਾਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਥਵੀਯੇਵ ਕਾਯੇਕਦੇਸਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਕਾਯੋ ਯਥਾ ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ, ਪਥਵਿਸਮੂਹੋ ਵਾ ਕਾਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੂਹਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਕਾਯੋ’’ਤਿ. ਜੀਵਸਤ੍ਤਮਾਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਭਾਵਤੋ ਨ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾ, ਨ ਘਾਤੇਤਬ੍ਬਤਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵ ਕੋਚਿ ਹਨ੍ਤਾ, ਘਾਤੇਤਾ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਤ੍ਵੇਵ ਕਾਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਕੋਚਿ ਹਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਥਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਥਪ੍ਪਹਾਰੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਚੋਦਨਾਯਾਹ ‘‘ਯਥਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਤ੍ਵੇਵਾਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮੇਵ. ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਪਹਤਨ੍ਤਿ ਪਹਰਿਤਂ. ਏਕਤੋਧਾਰਾਦਿਕਂ ਸਤ੍ਥਂ. ਅਨ੍ਤਰੇਨੇਵ ਪਵਿਸਤਿ, ਨ ਤੇਸੁ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਕੇਵਲਂ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਮੀ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਤਥਾ ਸਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਹਨਨਘਾਤਨਾਦਿ ਪਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਨਤ੍ਥੇਵ ਕਾਯਾਨਂ ਅਵਿਕੋਪਨੀਯਭਾਵਤੋਤਿ.

ਨਿਗਣ੍ਠਨਾਟਪੁਤ੍ਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੭. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ¶ ਯਾਮਾ ਭਾਗਾ ਚਤੁਯਾਮਂ, ਚਤੁਯਾਮਂ ਏਵ ਚਾਤੁਯਾਮਂ. ਭਾਗਤ੍ਥੋ ਹਿ ਇਧ ਯਾਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੩੬੮). ਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਾਗੋ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ, ਸਂਯਮਤ੍ਥੋ ਵਾ ਯਾਮਸਦ੍ਦੋ ਯਮਨਂ ਸਞ੍ਞਮਨਂ ਯਾਮੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਯਤਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਹਿ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋਪਿ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਸਞ੍ਞਮਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਸੋ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਸਂਵਰੇਨਾ’’ਤਿ. ਆਕਾਰੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਵਾਰਿਤੋ ਸਬ੍ਬਵਾਰਿ ਯਸ੍ਸਾਯਂ ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਵਾਰਿਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਅਗ੍ਯਾਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਾਰਿਤਸਬ੍ਬਉਦਕੋ’’ਤਿ. ਵਾਰਿਸਦ੍ਦੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਾਰਿਪਰਿਭੋਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਰਤ੍ਤੂਪਰਤੋ’’ਤਿ. ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਸੀਤੋਦਕੋ ਤਪ੍ਪਰਿਭੋਗੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾ. ਤਨ੍ਤਿ ਸੀਤੋਦਕਂ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਧੁਤੋਤਿ ਪਾਪਨਿਜ੍ਜਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਬ੍ਬਵਾਰਿਫੁਟੋਤਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਹਿ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਧੁਤਪਾਪੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਨਿਜ੍ਜਰਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਵਿਧੁਤਪਾਪੋ. ਫੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਖੇਪਨੇਨ ਮੋਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਪਾਪਵਾਰਣੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ, ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਗਤਿਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਅਨਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੮; ੨.੩੪; ੩.੧੯੯, ੨੦੦; ਮ. ਨਿ. ੨.੩੮੪, ੩੯੮) ਵਿਯ ਗਮੁਸਦ੍ਦੋ ਨਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਗਮੇਨ ਉਤ੍ਤਮਮਰਿਯਾਦਪ੍ਪਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸਂਯਮੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ¶ ਸਂਯਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਅਤੀਤੇ ਹੇਤ੍ਥ ਤ-ਸਦ੍ਦੋ. ਸਂਯਮੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਸਨਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਾਪਵਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸੁਦ੍ਧਲਦ੍ਧਿਤਾਯਾਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਜੀਵੋ, ਸੋ ਚ ਸਿਯਾ ਨਿਚ੍ਚੋ, ਸਿਯਾ ਅਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੭੭). ਏਵਮਾਦਿਮਲੀਨਲਦ੍ਧਿਤਾਯ. ਸਬ੍ਬਾਤਿ ਕਮ੍ਮਪਕਤਿਵਿਭਾਗਾਦਿਵਿਸਯਾਪਿ ਸਬ੍ਬਾ ਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਏਵ ਜਾਤਾ.

ਸਞ੍ਚਯਬੇਲਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੯-੧੮੧. ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਦਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੬੧) ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਕ੍ਖੇਪਬ੍ਯਾਕਰਣਭਾਵਤੋ, ਤਥੇਵ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਦਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ.

ਪਠਮਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੨. ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤੇਲਯਨ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਿਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਭੋਗਮਾਹ. ਵਦਤੋ ਹਿ ਆਭੋਗਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਚ ਤਦਾਭੋਗਞ੍ਞੂ, ਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤਤ੍ਥਸ੍ਸਾਵਿਰੋਧਿਨੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਚਨੋਕਾਸਲਦ੍ਧਭਾਵਮਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਿਤਵਸੇਨਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਵੇਚਨਾ ਕਤਾਤਿ.

੧੮੩. ਯਥਾ ਤੇ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਅਤ੍ਥੋ ਯਥਾ ਤਵ ਚਿਤ੍ਤੇ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਤਯਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਰੁਚ੍ਚੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਹੇਤਂ ਕਿਰਿਯਾਪਦਂ. ਮਯਾ ਵਾ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨਮਤ੍ਥਂ ਤਵ ਸਮ੍ਪਦਾਨਭੂਤਸ੍ਸ ਰੋਚੇਯ੍ਯਾਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਘਰਦਾਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤੋ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤੋ. ਧਨੇਨ ਕੀਤੋ ਧਨਕ੍ਕੀਤੋ. ਬਨ੍ਧਗ੍ਗਾਹਗਹਿਤੋ ਕਰਮਰਾਨੀਤੋ. ਸਾਮਮੇਵ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਹੇਤੁਨਾ ਦਾਸਭਾਵਮੁਪਗਤੋ ਸਾਮਂਦਾਸਬ੍ਯੋਪਗਤੋ. ਸਾਮਨ੍ਤਿ ਹਿ ਸਯਮੇਵ. ਦਾਸਬ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦਾਸਭਾਵਂ. ਕੋਚਿ ਦਾਸੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਅਲਸੋ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਮ੍ਮਕਾਰੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਨ ਤਥਾਭੂਤੋਤਿ ਵਿਸੇਸਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨਲਸੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਦੂਰਤੋਤਿ ਦੂਰਦੇਸਤੋ ਆਗਤਂ. ਪਠਮਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਸਨ੍ਨਤਰਟ੍ਠਾਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨਤੋ ਪਗੇਵ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ. ਉਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਗਾਰਵਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਨਿਪਜ੍ਜਾਯ ਪਚ੍ਛਾ. ਸਯਨਤੋ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੇਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਭਾਯਨਵੇਲਾਯ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੇ. ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲਤੋਤਿ ਅਤੀਤਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲਤੋ ¶ . ਯਾਵ ਸਾਮਿਨੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਅਪਰਾਯ ਭਾਵਿਨਿਯਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦੋਸਵੇਲਾਯਂ ਯਾਵ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਂ. ਯਾ ਅਤੀਤਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚੂਸਵੇਲਾ, ਭਾਵਿਨਿਯਾ ਚ ਪਦੋਸਵੇਲਾ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਪਤਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਮੇਵਾਤਿ ਕਿਂ ਕਰਣੀਯਮੇਵ ਕਿਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਸ੍ਸਵੇਨੇਵ ਸਮੀਪਚਾਰਿਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ. ਪਟਿਕੁਦ੍ਧਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਤੀਤਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤੁਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ.

ਦੇਵੋ ਵਿਯਾਤਿ ਆਧਿਪਚ੍ਚਪਰਿਵਾਰਾਦਿਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਧਾਨਦੇਵੋ ਵਿਯ, ਤੇਨ ਮਞ੍ਞੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਉਪਮਤ੍ਥੋਤਿ ਞਾਪੇਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਕ੍ਖਾਹਤਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਸੁਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਉਪਸੋਭਯਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੫). ਸੋ ਵਤਸ੍ਸਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਵਤ ਅਸ੍ਸਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ, ਸੋ ਰਾਜਾ ਵਿਯ ਅਹਮ੍ਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਕੇਨਾਤਿ ਚੇ? ਯਦਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਵਤ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਵਤਸਦ੍ਦੋ ਉਪਮਾਯਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ’’ਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਾਨੀਤਿ ਉਲ਼ਾਰਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਦਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤੋ ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸੋ ਵਤਸ੍ਸਾਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੇ ਸੋ ਰਾਜਾ ਵਿਯ ਅਯਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਂ. ਕਥਂ? ‘‘ਯਦਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਯੋਗੇ ਅਹਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਅਯਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਾਮਸਨਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਅਹਂ ਏਵਰੂਪੋ ਅਸ੍ਸਂ ਵਤ, ਯਦਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਠਮਪਾਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਦੁਤਿਯਪਾਠੇ ‘‘ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਅਯਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਹਂ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਾਮਸਨਤੋ, ‘‘ਸੋ’’ਤਿ ਚ ਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਯਨ੍ਤਿ ਦਾਨਂ. ਸਤਭਾਗਮ੍ਪੀਤਿ ਸਤਭੂਤਂ ਭਾਗਮ੍ਪਿ, ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਸਤਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਏਕਭਾਗਮ੍ਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਵਜੀਵਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਦਾਨਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਤਭਾਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਂਨੂਨਾ’’ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਨਤ੍ਥੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਨਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕਾਯੇਨ ਪਿਹਿਤੋਤਿ ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਕਸ੍ਸ ਪਾਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਂਵਰਣਵਸੇਨ ਪਿਦਹਿਤੋ. ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਵਚਨਵਸੇਨ ਪਨਤ੍ਥੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ-ਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਕੁਸਲਪਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਹਿ ਸੇਸੋ. ਅਕੁਸਲਪਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਚ ਕਾਯਕਮ੍ਮਭੂਤਾਨਮਕੁਸਲਾਨਂ ਪਵੇਸਨਭੂਤਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ. ਸੇਸਪਦਦ੍ਵਯੇਪੀਤਿ ¶ ‘‘ਵਾਚਾਯ ਸਂਵੁਤੋ, ਮਨਸਾ ਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ. ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਪਰਮਤਾਯਾਤਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਯੇਸਨੇ ਸਲ੍ਲੇਖਵਸੇਨ ਪਰਮਤਾਯ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਭਾਵੇ ਵਾ ਸਣ੍ਠਿਤੋ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਰਮਂ ਪਮਾਣਂ ਕੋਟਿ ਏਤਸ੍ਸ ¶ , ਨ ਤਤੋ ਪਰਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਜਾਤਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਪਚ੍ਚਾਸਿਸਤਿ ਚਾਤਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਮਤਾਤਿਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਨਯੋ. ਘਸਿਤਬ੍ਬੋ ਅਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਘਾਸੋ, ਆਹਾਰੋ, ਆਭੁਸੋ ਛਾਦੇਤਿ ਪਰਿਦਹਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਚ੍ਛਾਦਨਂ, ਨਿਵਾਸਨਂ, ਅਪਿਚ ਘਸਨਂ ਘਾਸੋ, ਆਭੁਸੋ ਛਾਦੀਯਤੇ ਅਚ੍ਛਾਦਨਨ੍ਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਏਤਦਤ੍ਥਮ੍ਪੀਤਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਾਯਾਪਿ. ਅਨੇਸਨਨ੍ਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਅਨਨੁਰੂਪਮੇਸਨਂ.

ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾਨਨ੍ਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਤੋ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਠਿਤਕਾਯਾਨਂ, ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਭੂਤਾਨਂ ਕਾਯਵਿਵੇਕੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾਨਨ੍ਤਿ ਝਾਨਾਭਿਰਤਾਨਂ. ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਏਵ ਝਾਨਾਭਿਰਤਿਯਾ ਪਰਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਵੋਦਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ. ਨਿਰੁਪਧੀਨਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸੂਪਧਿਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੂਪਧੀਹਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਗਤਾਨਂ. ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਦਧਿਗਮਨੇਤਾ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਾ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਤੇਸਂ. ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਮਹਾਨਿ. ੭, ੯) ਆਗਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਠਮੋ ਵਿਵੇਕੋ ਇਤਰੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਸਹਾਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਇਤਰੇਸੁ ਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ, ਵਿਨਾ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਇਤਰੇ ਸਮਸਿਜ੍ਝਨਤੋ. ਤਥਾ ਦੁਤਿਯੋਪਿ. ਤਤਿਯੋ ਪਨ ਇਤਰੇਹਿ ਸਹੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਵਿਨਾ ਇਤਰੇਸੁ ਸਿਦ੍ਧੇਸੁਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਭਾਵਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਣੇ ਜਨਸਮਾਗਮੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨਂ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾ, ਤਂ ਪਹਾਯ. ਕਾਯੇਨ ਏਕੋ ਵਿਹਰਤਿ ਵਿਚਰਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਅਸਹਾਯਤ੍ਤਾ. ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨਂ ਚਿਤ੍ਤਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਣਿਕਾ, ਤਂ ਪਹਾਯ. ਏਕੋ ਵਿਹਰਤਿ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਅਸਹਾਯਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਤ੍ਤਾ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਆਦੀਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਸਾਤਿਸਯਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਸੁਖਸਮ੍ਫੁਸਨਾ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਸਾਤਿਸਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਫਲਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹਿ ਨਿਰੋਧੋ. ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਵਚਨਮੇਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ, ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਨਿਰੋਧੇਨ ਚ ¶ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਪਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਚੋਦਨਤ੍ਥੇਤਿ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਉਸ੍ਸਾਹਕਰਣਤ੍ਥੇ.

੧੮੪. ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਭਿਮੁਖਭਾਵੇਨ ਨੇਤ੍ਵਾ. ਨਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ. ਅਭਿਹਾਰੋਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨ ਅਭਿਹਰਣਂ. ‘‘ਚੀਵਰਾਦੀਹਿ ਪਯੋਜਨਂ ਸਾਧੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸੇਸੇਨ ਯੋਜਨਾ. ਤਥਾ ‘‘ਯੇਨਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਚੀਵਰਾਦਿਵੇਕਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਲੂਖਤਾਯ ਵਿਕਲਭਾਵਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪੀਤਿ ਤਦੇਵ ਅਭਿਹਾਰਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ. ਸਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਗੇਲਞ੍ਞਾਪਹਰਣਵਸੇਨ ਉਪਕਾਰਾਵਹਂ. ਭਾਵਿਨੋ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਜਨਨਵਸੇਨ ਪਰਿਪਾਲਨਂ ਰਕ੍ਖਾਗੁਤ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ¶ ਨਿਸੇਧਵਸੇਨ ਪਰਿਪਾਲਨਂ ਆਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾ ਪਨੇਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਿਹਾਰਸੀਮਾਯਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ, ਲਾਭਸੀਮਾਯ ਵਾ.

੧੮੫. ਕੇਵਲੋ ਯਦਿ-ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਪੇਕ੍ਖਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦਿ ਤਵ ਦਾਸੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਸਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਠਮਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਠਮ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਦੇਵ ਚ ਕਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਪਿ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਤਿ ਪਠਮਸਦ੍ਦੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾਦੀਪਨੇਨੇਵ.

ਦੁਤਿਯਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੬. ਕਸਤੀਤਿ ਵਿਲੇਖਤਿ ਕਸਿਂ ਕਰੋਤਿ. ਗਹਪਤਿਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਪ੍ਪਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਗੇਹਮਤ੍ਤੇ ਜੇਟ੍ਠਕੋ’’ਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਗਹਸ੍ਸ ਪਤਿ ਗਹਪਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਗਹਪਤਿ ਗਹਪਤਿਕੋ ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਗੇਹਮਤ੍ਤੇ ਜੇਟ੍ਠਕਤ੍ਤਾਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਭਾਵੋ ਪਨਸ੍ਸ ਗੇਹਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਗੇਹਮਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਹਿ ਅਨੇਕਕੁਲਜੇਟ੍ਠਕਭਾਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਗਹਂ, ਗੇਹਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਮੇਵ. ਕਰਸਦ੍ਦੋ ਬਲਿਮ੍ਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਲਿਸਙ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਉਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਕਰੋਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਥਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਪਗੇਵ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ. ਏਸਾ ਹਿ ਕਥਿਕਾਨਂ ¶ ਪਕਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਵੋ ਪਨ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੇ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਕੇ ਲਟੁਕਿਕੋਪਮਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੪੮ ਆਦਯੋ) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਦਾਯਿ ਪੁਰਿਸੋ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਅਸ੍ਸਕੋ ਅਨਾਲ਼੍ਹਿਯੋ, ਤਸ੍ਸ’ਸ੍ਸ ਏਕਂ ਅਗਾਰਕਂ ਓਲੁਗ੍ਗਵਿਲੁਗ੍ਗਂ ਕਾਕਾਤਿਦਾਯਿਂ ਨਪਰਮਰੂਪਂ, ਏਕਾ ਖਟੋਪਿਕਾ ਓਲੁਗ੍ਗਵਿਲੁਗ੍ਗਾ ਨਪਰਮਰੂਪਾ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਯਦਿ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਭੋਗਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਦਾਸਵਾਰੇਪਿ ਭੋਗਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਾਸਵਾਰੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਯਮਨਿਸ੍ਸਰੋ. ਯਥਾ ਚ ਦਾਸਸ੍ਸ ਭੋਗਾਪਿ ਅਭੋਗਾਯੇਵ ਪਰਾਯਤ੍ਤਭਾਵਤੋ, ਏਵਂ ਞਾਤਯੋਪੀਤਿ ਦਾਸਵਾਰੇ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਗ੍ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਵਟ੍ਟਤਿ ਪਰਮ੍ਪਰਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਰਿਵਟ੍ਟੋ, ਞਾਤਿਯੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਞਾਤਿਯੇਵ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟੋ’’ਤਿ.

ਪਣੀਤਤਰਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੯. ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਯਥਾ ਦਾਸਵਾਰੇ ‘‘ਏਵਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਥਾ ਇਧ ਕਸ੍ਸਕਵਾਰੇ, ਤਦਵਚਨਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਚੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਮੇਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਤਿ ਯਥਾ ਪਠਮਦੁਤਿਯਾਨਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਥਾਯੇਵ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ. ਏਵਰੂਪਾਹੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦਾਸਕਸ੍ਸਕੂਪਮਾਸਦਿਸਾਹਿ ਉਪਮਾਹਿ. ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਪਹੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਪਟਿਭਾਨਤਾਯ ਵਿਚਿਤ੍ਤਨਯਦੇਸਨਭਾਵਤੋ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਏਵਂ ਦੀਪਨੇ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨਨ੍ਤਨਯਦੇਸਨਭਾਵਤੋ, ਸਵਨੇ ਵਾ ਅਸਨ੍ਤੋਸਨੇਨ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਸੋਤੁਕਾਮਤਾਜਨਨਤੋ ਸੋਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾਪੀਤਿ ‘‘ਦੇਸਨਾਯ ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਾਧਿਕਨਾਨਾਨਯਵਿਚਿਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਤਿਪੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੯) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਤਿਪਿ ਏਵਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਵੇਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਨੁਮਾਨਞਾਣੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ. ਉਪਰਿ ਵਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਦੁਪਰਿ ਵਿਸੇਸਮੇਵ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਵਨੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਤੇਨ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਅਨੇਕਤ੍ਥਾ ਸਮਾਨਾਪਿ ਸਦ੍ਦਾ ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਾਯੇਵ ਤਂਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਾਤਿ.

ਸਾਧੁਕਂ ਸਾਧੂਤਿ ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ ਸਾਧੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਕ-ਕਾਰੇਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਸਾਧੁਸਦ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ¶ ਉਦਾਹਟੋ. ਤੇਨ ਚ ਨਨੁ ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਸਾਧੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸਾਤਿ ਚੋਦਨਾ ਨਿਸੇਧਿਤਾ. ਆਯਾਚਨੇਤਿ ਅਭਿਮੁਖਂ ਯਾਚਨੇ, ਅਭਿਪਤ੍ਥਨਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ. ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਵਸੇਨ ਹਂਸਨੇ ਤੋਸਨੇ, ਉਦਗ੍ਗਤਾਕਰਣੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਰੁਚੀਤਿ ਗਾਥਾ ਉਮ੍ਮਾਦਨ੍ਤੀਜਾਤਕੇ (ਜਾ. ੨.੧੮.੧੦੧). ਤਤ੍ਥਾਯਮਟ੍ਠਕਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪਵੇਣੀ – ਸੁਚਰਿਤਧਮ੍ਮੇ ਰੋਚੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਰੁਚਿ, ਧਮ੍ਮਰਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਦਿਸੋ ਹਿ ਜੀਵਿਤਂ ਜਹਨ੍ਤੋਪਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਣਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਮਿਤ੍ਤਾਨਮਦ੍ਦੁਬ੍ਭੋਤਿ ਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਦੁਸ੍ਸਨਭਾਵੋ. ‘‘ਅਦੂਸਕੋ ਅਨੁਪਘਾਤਕੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੯) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਦ੍ਰੁਬ੍ਭੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦ੍ਰ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ.

ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇਤਿ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯਂ. ਆਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਆਣਾਪਨੇ. ਇਧਾਪੀਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਪਿ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਹਿ ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦੇਨ ਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਪਿ ਤਦਾਣਾਪਨਮ੍ਪਿ ਜੋਤਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਯਾਚਨੇਨੇਵ ਚ ਉਯ੍ਯੋਜਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਨ ਸਾ ਵਿਸੁਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਆਣਾਰਹਸ੍ਸ ਹਿ ਆਣਤ੍ਤਿ ¶ , ਤਦਨਰਹਸ੍ਸ ਆਯਾਚਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੋ. ਸੁਨ੍ਦਰੇਪੀਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਪਿ. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਯੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਇਧ ਯੋਗ੍ਯਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ. ਭਦ੍ਦਕਨ੍ਤਿ ਪਸਤ੍ਥਂ, ‘‘ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਭਦ੍ਦਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਵਨਾਨੁਗ੍ਗਹਣੇ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ.

ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਆਰਮ੍ਮਣਪਟਿਪਾਦਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਥ ਖੋ ਵੀਥਿਪਟਿਪਾਦਨਜਵਨਪਟਿਪਾਦਨਮਨਸਿਕਾਰਪੁਬ੍ਬਕੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪਨਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਵਜ੍ਜ, ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਦ੍ਵਯਪੁਬ੍ਬਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਠਪਨਵਸੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਨਿਸਾਮੇਹੀਤਿ ਸੁਣਾਹਿ, ਅਨਗ੍ਘਰਤਨਮਿਵ ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਞ੍ਜੁਸਾਯ ਦੁਲ੍ਲਭਧਮ੍ਮਰਤਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਟਿਸਾਮੇਹੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ¶ . ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜਨਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਯੋਗੀਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ ਸਵਨੇ ਨਿਯੋਜਨਵਸੇਨ ਕਿਰਿਯਨ੍ਤਰਪਟਿਸੇਧਨਤੋ, ਤੇਨ ਸੋਤਂ ਓਦਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨਿਯੋਜਨੇਨ ਅਞ੍ਞਚਿਨ੍ਤਾਪਟਿਸੇਧਨਤੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ ‘‘ਸਾਧੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣੇਪਿ ਏਸ ਨਯੋ.

ਧਾਰਣੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਦੀਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤੁਲਨਤੀਰਣਾਦਿਕੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਮਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜੇਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਸਯਮੇਤੇਨਾਤਿ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿ, ਸਹ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਹਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਹਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਸਮਵਾਯਤਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੇਕਵਿਧਾ, ਇਧ ਪਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯੇਵ ਤਦਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਹ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨਾ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੯) ਅਤ੍ਥੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਤਂ ‘‘ਨ ਕੁਸਲਾ ਅਕੁਸਲਾ, ਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਅਰਣੀਯਤੋ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਅਨੁਧਾਤਬ੍ਬਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਾਦਿ, ਸਹ ਅਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਸਾਤ੍ਥੋ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਧੁਕਪਦਂ ਏਕਮੇਵ ਸਮਾਨਂ ਆਵੁਤ੍ਤਿਨਯਾਦਿਵਸੇਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਤਨ੍ਤਿ. ਦੇਸਨਾ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸਾ ਮਨਸਾ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਨਾ. ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਵੇਧੋ ਨਾਮ ਤਨ੍ਤਿਯਾ, ਤਨ੍ਤਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਯਥਾਭੂਤਾਵਬੋਧੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤ੍ਥਪਟਿਵੇਧਾ ਸਸਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਹਾ, ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ…ਪੇ… ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਵਤੋ ¶ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਹਤਾ, ਦੇਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਵਤੋ ਦੇਸਨਾਯ, ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ, ਤਬ੍ਬਿਸਯਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਵਤੋ ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖੋਗਾਹਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਮੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

‘‘ਸੁਣਾਹਿ ਸਾਧੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਥਕ੍ਕਮਤੋ ਏਵ ਅਯਂ ਯੋਜਨਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਦ੍ਦਕ੍ਕਮਤੋਪਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ¶ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ…ਪੇ… ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਇਦਮਨੁਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਵਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਦੇਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਭਾਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੀਪਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਹਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਦੇਸਨਂ ਨਾਮ ਉਦ੍ਦਿਸਨਂ. ਭਾਸਨਂ ਨਾਮ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨਂ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਕਥਨਂ. ਤੇਨਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਗਾਥਾਵਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਵਙ੍ਗੀਸਸੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੪) ਗਾਥਾਪਦੇਨ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਾਲ਼ਿਕਾਯਿਵ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋਤਿ ਸਾਲ਼ਿਕਾਯ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ ਵਿਯ, ਯਥਾ ਸਾਲ਼ਿਕਾਯ ਆਲਾਪੋ ਮਧੁਰੋ ਕਣ੍ਣਸੁਖੋ ਪੇਮਨੀਯੋ, ਏਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਭਾਨਨ੍ਤਿ ਚੇਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਂ ਲਿਙ੍ਗਭੇਦਸ੍ਸਪਿ ਵਿਸੇਸਨਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਗੁਣੋ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਭਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਟਿਭਾਤਿ ਤਂਤਦਾਕਾਰੇਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਉਦੀਰਯੀਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰਯਿ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਾ, ਕਮ੍ਮਗਬ੍ਭਞ੍ਚੇਤਂ ਕਿਰਿਯਾਪਦਂ. ਇਮਿਨਾ ਚੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਥੋਮੇਤੁਕਾਮੇਨ ਦੇਸਨਾਭਾਸਨਾਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰੇਨ ‘‘ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਵਿਸੇਸਨਂ ਕਤਂ, ਤੇਨਾਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ‘‘ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ. ‘‘ਨ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਭਾਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਤਂ ਪਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤੁਸ੍ਸਾਹੋ, ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜ ਸੁਣੋਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਉਯ੍ਯੋਜਨਪਟਿਞ੍ਞਾਕਰਣਪ੍ਪਕਾਰਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਕਾਰਣਂ ਸਬ੍ਬੇਨੇਵ ਉਸ੍ਸਾਹਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ‘‘ਸੁਣੋਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੀਤਿ ਪਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਪਚ੍ਛਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿ, ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਪਨ ਪਤਿਸ੍ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਮੇਵਾਤਿ ¶ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੀ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ‘‘ਇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੯੦. ‘‘ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਂ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਲੋਕਮੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਦੇਸੋਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਦੇਸਸ੍ਸ ਉਪਦਿਸਨਂ ਦੇਸੋਪਦੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ. ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੇਸੋਪਦੇਸੇ, ਅਥਾਯਮਤ੍ਥੋ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਚੋਦਨਾਯਾਹ ‘‘ਸ੍ਵਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਸਾਮਞ੍ਞਭੂਤਂ ਇਧਸਦ੍ਦਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤੁ ਯਥਾਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੯੦). ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵਤੋ. ਇਧ ਲੋਕੇਤਿ ਚ ਜਾਤਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਯਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸਾਸਨਮੁਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਚਤੁਕਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਪਾਲ਼ਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੋ ਸਮਣੋਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ. ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ –

‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪਠਮੋ ਸਮਣੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧) ‘‘ਕਤਮੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧) ਚ ਆਦਿ.

ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸਮੁਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ.

ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਂਯੇਵ ਇਨ੍ਦਸਾਲਗੁਹਾਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ, ਦੇਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋਤਿ ਦੇਵਭਾਵੇਨ, ਦੇਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਸਮਾਨਸ੍ਸ. ਮੇਤਿ ਅਨਾਦਰਯੋਗੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਪੁਨ ਮੇਤਿ ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੇ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਤੋ ਉਦਾਹਟਂ.

ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਓਕਾਸਾਪਦਿਸਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਸਮ੍ਭਵੇਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਬੋਧਨਤੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਲੋਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਂ ਉਯ੍ਯੋਜਨਪਟਿਞ੍ਞਾਕਰਣਵਿਸਯੇ ਆਲਪਨਨ੍ਤਿ ¶ ਪੁਨ ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਲਪਤਿ. ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਯੋ ਸਦ੍ਦਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਣਂ ਸਦ੍ਦਮੁਖੇਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਉਦਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧੮; ਇਤਿਵੁ. ਅਟ੍ਠ. ੩੮) ਤਥਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੋ ¶ ਉਦਾਨਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ, ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਯੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਟੀਕਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਟੀ. ੧.੧੩੦) ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ ਆਚਰਿਯੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਪਿ ਤੇਸਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਨ੍ਤੋਗਧਤਾਯ ‘‘ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ, ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਓਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਦੇਵਲੋਕੇ, ਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਪਰੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ, ਤਤੋ ਬਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋਤਿ ਮਹਾਸਾਲਤੋ. ਓਰਤੋ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦੇਸੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਤਿ ਪਞ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਬਦ੍ਧਾ ਸੀਮਾ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ. ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਯੋਜਨਸਤੇਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨੇਹਿ ਊਨਤਿਯੋਜਨਸਤੇ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਜਨਪਦੋ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੋ, ਨ ਸਮਪਰਿਵਟ੍ਟੋ, ਨ ਚ ਸਮਚਤੁਰਸ੍ਸੋ, ਉਜੁਕੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸੀਤਿਯੋਜਨੋ ਹੋਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕੋ, ਤਥਾਪਿ ਚੇਸ ਕੁਟਿਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਮਿਨਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਨਵਯੋਜਨਸਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਵਯੋਜਨਸਤੇ’’ਤਿ. ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰਾਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੁਨਾਪਰਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਮਹਾਸਾਵਕੇਸੁ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਸੁਨਾਪਰਨ੍ਤਜਨਪਦੋ ਹਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਸਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚਨ੍ਦਨਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਭਗਵਾ ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤੀ’’ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮ- (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪.੩੯੭) ਸਂਯੁਤ੍ਤਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੪.੮੮-੮੯) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਕੁਲਭੋਗਿਸ੍ਸਰਿਯਾਦਿਵਸੇਨ, ਸੀਲਸਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਸਾਰਭੂਤਾ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਆਦਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚੇਵ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦਿਗਹਪਤਿਕਾ ਚ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦੇਸੇ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇ ਵਾ. ਸੁਜਾਤਾਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਿਕਾਯ ਪਠਮਂ ਸਰਣਗਮਨਿਕਾਯ ਯਸਤ੍ਥੇਰਮਾਤੁਯਾ. ਚਤੂਸੁ ਪਨੇਤੇਸੁ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਪਠਮੋ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਆਸਨ੍ਨਤਰਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ¶ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਆਸਨ੍ਨਤਰਾਯ ਹਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤੋਪਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਪਗੇਵ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਠਿਤੋ. ਦੁਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਵਹਪਬ੍ਬਜ੍ਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਸਨ੍ਨਮਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ, ਤਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧਕਰਧਮ੍ਮਪਾਰਿਪੂਰਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਨ ਹਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਿਮਭਵੂਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਸਮ੍ਭਰਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਕਾਲਮਾਗਮਯਮਾਨੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਨਤੋ. ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਕਰਧਮ੍ਮਸਮਾਰਮ੍ਭਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਨਿਯਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ. ਬੋਧਿਯਾ ਹਿ ਨਿਯਤਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਨਦਿਯੋ’’ਤਿ ਸਨ੍ਦਨਕਿਰਿਯਾਯ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਮੁਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਪ੍ਪਯੋਗੋ ¶ , ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਯ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਮੁਪਾਦਾਯ ਚਤੂਸੁਪਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਾਪਰਤਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ. ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਪਕਾਸਿਤਂ –

‘‘ਨਿਚ੍ਚਪਵਤ੍ਤਿ ਸਮੀਪੋ, ਪਵਤ੍ਤੁਪਰਤੋ ਤਥਾ;

ਪਵਤ੍ਤਾਪਰਤੋ ਚੇਵ, ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਯ ਨ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਦੀਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਹੇਵ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਕਲੋਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਦਿਗੁਣਰਾਸਿ ਆਗਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮਾਤਿ ਏਕਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਤਿ ਹਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਨ ਤਾਵਤਾ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਮਰਹਤਿ. ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ ਸੁਜਾਤਾਯ…ਪੇ… ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ. ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਆਸਨ੍ਨਤਰਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਮੁਖ੍ਯਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ…ਪੇ… ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤੀਤਕਾਲਵਸੇਨ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੭) ਵਿਯ ਹਿ ਇਧ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕੋ. ਨਨੁ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਙ੍ਗੀਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਯੇਵ ਤਥਾਗਤੋ ਪਵੇਦਨਦੇਸਨਾਦੀਨਿ ਸਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਯੇਵ ਤਥਾਗਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਪਵੇਦਨਦੇਸਨਾਦੀਨਿ ਸਾਧੇਤਿ ਮਧੁਪਾਯਾਸਭੋਜਨਤੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ, ਤਾਵ ਤੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਮਸਾਧਨਤੋਤਿ? ਨ ਹੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਆਸਨ੍ਨਤਰਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਗਹਣੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਙ੍ਗੀਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਾਰਣਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਹਿ ਫਲਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਂ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਿਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਪਵੇਦਨਦੇਸਨਾਦਿਸਾਧਕਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਮਿਦਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦) ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਲੇਹਿ ਅਤ੍ਥਵਿਭਜਨੇ ‘‘ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਲਦ੍ਧਬ੍ਯਾਕਰਣਤੋ ਯਾਵ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਕਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦) ਸੁਤ੍ਤਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ¶ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੭੦) ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਨ੍ਤਿ ਚ ਸਬ੍ਬਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਪਠਮਤਰਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਅਤੀਤਕਾਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਚ ਨਯੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟੀਕਾਕਾਰੇਨ ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ.

ਸੋ ਭਗਵਾਤਿ ਯੋ ਸੋ ਤਥਾਗਤੋ ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਗੁਣੋ, ਸੋ ਭਗਵਾ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਇਮਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਰਾਮਸਨਤੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਨਯਿਦਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਲੋਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਸਦੇਵਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਕ੍ਖਮਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ. ‘‘ਸਹ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦੇਵਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਵਾਕ੍ਯਂ ਪਦਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਪਦਂ ਪਨ ‘‘ਸਦੇਵਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਮੇ ਚ ਤਗ੍ਗੁਣਸਂਵਿਞ੍ਞਾਣਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਵਯਵੇਨ ਵਿਗ੍ਗਹੋ, ਸਮੁਦਾਯੋ ਸਮਾਸਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ ਲੋਕਾਵਯਵੇਨ ¶ ਕਤਵਿਗ੍ਗਹੇਨ ਲੋਕਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਯਥਾਰਹਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਸਮਵਾਯਜੋਤਕਸਹਸਦ੍ਦਯੋਗੇ ਹਿ ਅਯਮੇਵ ਸਮਾਸੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਦੇਵੇਹੀਤਿ ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵੇਹਿ, ਅਰੂਪਾਵਚਰਦੇਵੇਹਿ ਵਾ. ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ, ਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਏਵ ਵਾ, ਬਹੁਕਤ੍ਤੁਕਾਦੀਨਮਿਵ ਨੇਸਂ ਸਿਦ੍ਧਿ. ਪਜਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾਸਕਂ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਕਾਰੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ.

ਏਵਂ ਵਚਨਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਚਨੀਯਤ੍ਥਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ ਪਾਰਿਸੇਸਞਾਯੇਨ ਇਤਰੇਸਂ ਪਦਨ੍ਤਰੇਹਿ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਛਟ੍ਠਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ ਪਚ੍ਚਾਸਤ੍ਤਿਞਾਯੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਮਾਰੋ ਜਾਤੋ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਸੀ ਚ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਸ ਦਾਮਰਿਕਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਵਸਵਤ੍ਤਿਮਹਾਰਾਜਾਦੀਸੁ ਪਾਕਟਤਰੇਨ ਤੇਨੇਵ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਨਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੯੦) ਪਕਾਸਿਤੋਵ. ਮਾਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਨੋ ਦੇਵਾਪਿ ਗਹਿਤਾ ਓਕਾਸਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸਤ੍ਤਿਞਾਯੇਨ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਏਵ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਤੇਸਂ ਗਹਣਂ ਤਥਾ, ਤੇਨ ਬਾਹਿਰਕਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਇਮਿਨਾ ਗਹਣਤੋ. ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ¶ ਪਨ ਸਾਸਨਿਕਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਮਂ ‘‘ਸਦੇਵਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਿਸੇਸਨਾਨਂ ਵਸੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਸਯੋਪਿ ਲੋਕਸਦ੍ਦੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਸਮਵਾਯਤ੍ਥਵਸੇਨ ਤੁਲ੍ਯਯੋਗਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ, ‘‘ਸਲੋਮਕੋ ਸਪਕ੍ਖਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਤੁਲ੍ਯਯੋਗਵਿਸਯੇਪਿ ਅਯਂ ਸਮਾਸੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਬ੍ਯਭਿਚਾਰੇਨਤ੍ਥਞਾਪਕਂ ਪਜਾਗਹਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਜਾਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਗ੍ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਲੋਕਸਦ੍ਦੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਓਕਾਸਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਸਦੇਵਕਾਦਿਵਚਨੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾਨਂ, ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਵਚਨੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਨਞ੍ਚ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਦੇਵ…ਪੇ… ਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਰਾਜਾਨੋ ¶ . ਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇਹਿ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਚ ਅਵਸਿਟ੍ਠਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਗਹਣਂ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਪਦੇਸੁ. ਤੀਹਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ਸਦੇਵਕਸਮਾਰਕਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਪਦੇਹਿ. ਦ੍ਵੀਹੀਤਿ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਪਦੇਹਿ. ਸਮਾਸਪਦਤ੍ਥੇਸੁ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਓਕਾਸਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਪਰੋ ਨਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਵਚਨੀਯਤ੍ਥਮਾਹ. ਅਰੂਪਿਨੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੇਞ੍ਜਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਲਦ੍ਧੁਮਰਹਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਦੇਵਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਰੂਪਾਵਚਰਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਾਦੀਸੁ ‘‘ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੂਪਗਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੯੭) ਅਰੂਪਾਵਚਰਭੂਤੋ ਓਕਾਸਲੋਕੋ, ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਚ ਗਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਛਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੋ, ਰੂਪੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਛਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕਸ੍ਸ ਸਵਿਸੇਸਂ ਮਾਰਵਸੇ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਾਰਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਛਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਦਾਮਰਿਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਵਸਪਵਤ੍ਤਨੋਕਾਸੋ. ਰੂਪੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋ ਪਾਰਿਸੇਸਞਾਯੇਨ ਅਰੂਪੀਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਸਮਣਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤਾਵਤਿਂਸਮਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨੇਵ ਤਦਞ੍ਞਾਸਂ ਸਦੇਵਕਾਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋਤਿ? ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਣਪਰਿਸਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਾ ਚ ਗਹਿਤਾ, ‘‘ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਾ, ਗਹਪਤਿਪਰਿਸਾ ਚਾਤਿ. ‘‘ਪਜ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਇਮਾਯੇਵ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਚਤੁਪਰਿਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਜਨ੍ਤਿ ਹਿ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇਹਿ ਵਾ ਸਹ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਕਥਂ ਪਨ ਗਹਿਤੋਤਿ? ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਗਹਿਤਾ, ‘‘ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਸਙ੍ਖਾਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾ, ਗਹਪਤਿਸੁਦ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ. ਇਤੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸਤ੍ਤਾਨਮਭਾਵਤੋ ¶ ‘‘ਪਜ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤੇਯੇਵ ਚਤੂਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਠਿਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਸਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਚਤੁਕੁਲਪ੍ਪਭੇਦਂ ਪਜਨ੍ਤਿ ਹਿ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਵਿਕਪ੍ਪਦ੍ਵਯੇਪਿ ਪਜਾਗਹਣੇਨ ਚਤੁਪਰਿਸਾਦਿਵਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਞੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਇਦਾਨਿ ਅਵਸੇਸਸਤ੍ਤੇਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਵਸੇਸਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨ ਗਹਿਤੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਨ ਸਹ ਅਵਸੇਸਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇਹਿ ਵਾ ਸਹ ਅਵਸੇਸਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਲੋਕੋਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਨਾਗਗਰੁਲ਼ਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਅਵਸੇਸਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਲੋਕੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਚਤੁਪਰਿਸਸਹਿਤੋ ਅਵਸੇਸਸੁਦ੍ਦਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਨੇਰਯਿਕਾਦਿਸਤ੍ਤਲੋਕੋ, ਚਤੁਕੁਲਪ੍ਪਭੇਦਮਨੁਸ੍ਸਸਹਿਤੋ ਵਾ ਅਵਸੇਸਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਨੇਰਯਿਕਾਦਿਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਾਗਸੋ ਲੋਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਭਾਗਸੋ ਲੋਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ, ਤਬ੍ਬਿਜਾਨਨੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਠਮਨਯੇਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਦੇਵਗਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਵ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ, ਦੀਘਾਯੁਕਤਾਯਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਵਿਸੇਸੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਾ. ਦੁਤਿਯਨਯੇਨ ਪਨ ਅਰੂਪਿਨੋ ਦੂਰਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖਤਾਯ, ਸਨ੍ਤਪਣੀਤਆਨੇਞ੍ਜਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ, ਅਤਿਵਿਯ ਦੀਘਾਯੁਕਤਾਯਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਵਿਸੇਸੇਹਿ ਅਤਿਵਿਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾ. ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਪਨ ਦੁਤਿਯਨਯਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਪਠਮਪਦੇਨੇਵ ਪਧਾਨਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣਵਿਸੇਸੇਨ ਸੇਸਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤਤੋ ਯੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤੋਤਿ ਪਠਮਪਦਤੋ ਪਰਂ ਆਹਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਛਕਾਮਾਵਚਰਿਸ੍ਸਰੋ’’ ਤਿਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਆਧਿਪਚ੍ਚਂ ਸਿਯਾਤਿ ਆਸਙ੍ਕਾਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਵਸਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਸਾਹਸਿਕਕਰਣੇਨ ਵਸਵਤ੍ਤਾਪਨਮੇਵ ਤਸ੍ਸਾਧਿਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਛਟ੍ਠਦੇਵਲੋਕੇਪਿ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ ਤਤ੍ਥ ਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਰਾਜਸ੍ਸੇਵ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਗਮਵਰੇ ਅਟ੍ਠਨਿਪਾਤੇ ਦਾਨਾਨਿਸਂਸਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਸਵਤ੍ਤੀ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀ ਦੇਵੇ ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਧਿਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੩੬) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਮਾਰੋ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦਾਮਰਿਕਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੦) ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿਆਦਿ ¶ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਵਸੇਨ ਵਦਤਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ’’ਤਿ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ. ਪੁਥੂਤਿ ਬਹੁਕਾ, ਵਿਸੁਂ ਭੂਤਾ ਵਾ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਿਕਾਨਂ. ਭਾਵਾਨੁਕ੍ਕਮੋਤਿ ਭਾਵਵਸੇਨ ਪਰੇਸਮਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ‘‘ਸਦੇਵਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਾਨਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮੋ, ਭਾਵਵਸੇਨ ¶ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮੋ ਵਾ ਭਾਵਾਨੁਕ੍ਕਮੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚੇਵ ਪਦਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਸਨ੍ਧਾਨਪਟਿਪਾਟੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ ਤਥਾਯੇਵ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ੧) ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੧.ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ) ਚ ਵਣ੍ਣਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਵਿਭਾਵਨਾਨੁਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਤੇਸੁ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰੋ.

ਇਦਾਨਿ ਪੋਰਾਣਕਾਨਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੂ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਪਦੇਨ ਨਿਰਵਸੇਸਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਵਸੇਸਲੋਕਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਭਵੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ’’ਤਿ, ਤੇਧਾਤੁਕਸਙ੍ਖਾਤੇ ਤਯੋ ਭਵੇ ਉਪਗਤਸਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੀਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਦੇਵਮਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਸਹਿਤਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ. ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੂਤਿ ‘‘ਸਦੇਵਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ. ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਤੇਯੇਵ ਤਿਭਵੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ, ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਸਦੇਵਕਤ੍ਤਾਦਿਨਾ, ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਭਾਵਾਦਿਨਾ ਚ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ. ‘‘ਤਿਭਵੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਧਾਤੁਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾ ਓਕਾਸਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਧਾਤੁਕਮੇਵ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੂਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਸਾਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪੋਹਨੇਨ, ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਵਧਾਰਣੇਨ ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਸੇਧਨਮਾਹ ‘‘ਅਪਰਨੇਯ੍ਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਅਪਰੇਹਿ ਅਨਭਿਜਾਨਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਿ ਯ-ਕਾਰਲੋਪਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਯਥਾ ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩, ੪੨੨; ੨.੨੪; ੩.੭੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੦; ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮; ਮਹਾਨਿ. ੨੦੬) ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ. ਅਭਿਸਦ੍ਦੇਨ ਨ ਵਿਸੇਸਨਮਤ੍ਤਂ ਜੋਤਿਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਸੇਸਨਮੁਖੇਨ ਕਰਣਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਅਨੁਮਾਨਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ¶ ਉਪਮਾਨਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਸਮ੍ਪਯੋਗਵਿਪ੍ਪਯੋਗਸਹਚਰਣਾਦਿਨਾ ਕਾਰਣਲੇਸਮਤ੍ਤੇਨ ਪਵੇਦਨਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਏਕਪ੍ਪਮਾਣਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਚਾਰਤਾਯ ਹਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ. ਬੋਧੇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਤੋ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਵੇਚਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਵਿਵੇਕਸੁਖਨ੍ਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ. ਹਿਤ੍ਵਾਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਠਿਤਿਕਾਪਿ ਕਦਾਚਿ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਰਿਸਾ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਯਥਾਸੁਤਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਖਣਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਭੋਗੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਞ੍ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ ¶ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੮੭) ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਤਿ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ, ਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਬਹੁਂ ਵਾ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ. ਕਥਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਦਿਮ੍ਹਿਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਾਯ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਵਜ੍ਜਭਾਵੇਨੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਦੇਸਨਾਯਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਕਾਯਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਆਣਾਦਿਵਿਧਿਨਾ ਅਤਿਸਜ੍ਜਨਂ ਪਬੋਧਨਂ ਦੇਸਨਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਯਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਮੁਦਾਯੋ ਨਾਮ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਕੋਚਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਸੁ ਪਨ ਅਵਯਵੇਸੁ ਸਮੁਦਾਯਰੂਪੇਨ ਅਵੇਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਗਾਥਾਦਿਸਮਞ੍ਞਾ, ਤਂ ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਮਿਵੋਹਾਰਮਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਾਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਸਾਸਿਤਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਗਤੇਨ ਹਿ ਯਥਾਪਰਾਧਾਦਿਨਾ ਸਾਸਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਅਨੁਸਾਸਨਂ, ਤਦਙ੍ਗਵਿਨਯਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਨਯਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ‘‘ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਾਯਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਭਾਵਨੇ, ਤੇਨ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਕਤਰਾਯਪਿ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਕਲ੍ਯਾਣਤਾ, ਪਗੇਵ ਬਹੁਤਰਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵੇਤਿ. ਪਦਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਗਾਥਾਯ ਚਤੁਤ੍ਥਂਸੋ, ਯਂ ‘‘ਪਾਦੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤੇਨੇਵ ਤਿਪਾਦਿਕਛਪਾਦਿਕਾਸੁਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤਾਵਯਵੇ ਕਲ੍ਯਾਣਤ੍ਤਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਕਲੇਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਤਿਬਹੁਵਿਭਾਗਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਂ ¶ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਤੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਵਿਭਾਗੇਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਨੇਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਠਪਿਤਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਪਰਿਸਾਦਿਅਪਦਿਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਦਾਨਗਨ੍ਥਂ. ਇਦਮਵੋਚਾਤਿ ਨਿਗਮਨਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ‘‘ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਗਮਨਸ੍ਸਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਠਪਿਤਾਨਿਪਿ ਹਿ ਨਿਦਾਨਨਿਗਮਨਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਦੇਸਨਾਯ ਅਨੁਵਿਧਾਨਤੋ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਾਨੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਸਨ੍ਧੀਤਿ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ.

‘‘ਸੀਲਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਇਧ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਸਾਸਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ –

‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ;

ਸਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਦਪਨਂ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੯੦; ਧ. ਪ. ੧੮੩; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੩੦, ੫੦, ੧੧੬, ੧੨੪);

ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਕਾਸਕੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਏਵ ਸੀਲਾਦਿਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਤ੍ਤਯਵਿਭਾਵਨੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਤੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਇਧ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੀਲਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਆਦਿ ਨਾਮ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭੂਤਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਭਾਵਤੋ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਗ੍ਗਹਣਂ. ਮਹਾਵਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਬਾਹਿਯਸੁਤ੍ਤਪਦਮਿਦਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੮੧). ਕਾਮਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਵਿਗਮੇਨ ਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪਟਿਪਦਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਮ੍ਭਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤੀਨਂ ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਵਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਧਕਭਾਵੇ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ, ਸੀਲਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਆਰਮ੍ਭਾਨਂ, ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਞ੍ਚ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤੀਨਂ ਵੇਮਜ੍ਝਭਾਵਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਵਸੇਨ ਫਲਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ, ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਵਸੇਨ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸਾਸਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਫਲਵਸੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਹੋਤਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਤਂ ਆਗਮੇਨ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤਦੇਵ ¶ ਫਲਂ ਅਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਦਤ੍ਥਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਪਿਙ੍ਗਲਕੋਚ੍ਛਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਭਗਵਾ ਆਲਪਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮੇ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਕੇ ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੧੨ ਆਦਯੋ) ਪਦਂ. ਏਤਦੇਵ ਫਲਂ ਸਾਰਂ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਂਸਾਰਂ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਾਗਮੇਨ. ਤਥਾ ਏਤਂਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤੋਗਧਂ. ਆਵੁਸੋ ਵਿਸਾਖਾਤਿ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਵਿਸਾਖਗਹਪਤਿਮਾਲਪਨਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੦ ਆਦਯੋ) ‘‘ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ‘‘ਇਧ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਕਲ੍ਯਾਣਤ੍ਤਯਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਵਸੇਨਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਗਵਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਤ੍ਥਤੋਪਿ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪੇਤਭਾਵਂ ਹਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ. ਤਥਾ ਸਮਤ੍ਥਨਮੁਖੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਤ੍ਤਯਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਕਤਵਿਧਿ ਸਦ੍ਦਪਬਨ੍ਧੋ ਗਾਥਾਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵਵਤ੍ਥਿਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਇਧ ਦੇਸਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਸੀਲਾਦਿ ਏਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਵਿਸੇਸਕਥਨਞ੍ਹੇਤਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਨ ਸੀਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਸਮ੍ਭਾਰਸੀਲਂ ਗਹਿਤਂ, ਤਥਾ ਮਗ੍ਗਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਸਮ੍ਭਾਰਮਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣਤ੍ਤਯਵਿਭਾਗੋ ਅਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੋ ਸਿਯਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੀਲਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਸੀਲੇਨ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਮਜ੍ਝਭਾਵਤੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮਤੋ ¶ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਾਭਾਵਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਤੇਨਾਤਿ ਸੀਲਾਦਿਦਸ੍ਸਨੇਨ. ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਹਿ ਇਧ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਾਦਿਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸੋਤੂਨਮਨੁਸਾਸਨੀਦਸ੍ਸਨਂ.

ਏਸਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਕਥਨਾ. ਕਥਿਕਸਣ੍ਠਿਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਕਥਨਵਸੇਨ ਸਮਵਟ੍ਠਾਨਂ.

ਵਣ੍ਣਨਾ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਾ, ਪਸਂਸਨਾ ਵਾ. ਨ ਸੋ ਸਾਤ੍ਥਂ ਦੇਸੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਤ੍ਥਵਿਰਹਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਸਨਾਯ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਿਯ੍ਯਾਨਤ੍ਥਦੇਸਨਤੋ. ਏਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਦਿਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਦਸਸੁ ¶ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਸੁ ਏਕਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ, ਦ੍ਵਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਨਿਰੋਟ੍ਠਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਤਿ ਵਿਵਟਕਰਣਤਾਯ ਓਟ੍ਠੇ ਅਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਤੋ ਸਬ੍ਬਥਾ ਓਟ੍ਠਫੁਸਨਰਹਿਤਵਿਮੁਤ੍ਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਕਿਰਾਤਭਾਸਾ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੀਯਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਸਵਰਭਾਸਾ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਨਿਗ੍ਗਹਿਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਸਾਨੁਸਾਰਤਾਯ ਸਬ੍ਬਥਾ ਬਿਨ੍ਦੁਸਹਿਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਪਾਰਸਿਕਾਦਿਮਿਲਕ੍ਖੁਭਾਸਾ ਵਿਯ. ਏਵਂ ‘‘ਦਮਿਲ਼ਕਿਰਾਤਸਵਰਮਿਲਕ੍ਖੂਨਂ ਭਾਸਾ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਮਿਲਕ੍ਖੂਤਿ ਚ ਪਾਰਸਿਕਾਦਯੋ. ਸਬ੍ਬਾਪੇਸਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਕਦੇਸਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਅਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ.

ਠਾਨਕਰਣਾਨਿ ਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਗ੍ਗੇਸੁ ਪਠਮਤਤਿਯਂ ਸਿਥਿਲਂ. ਤਾਨਿ ਅਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਂ ਧਨਿਤਂ. ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਕਾਲਮਕ੍ਖਰਂ ਦੀਘਂ. ਏਕਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਰਸ੍ਸਂ.

ਪਮਾਣਂ ਏਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਿਮੀਸੁਮੀਸਤੋ’ ਬ੍ਰਵੁਂ;

ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਕਾਲਸ੍ਸ, ਪਮਾਣੇਨਾਪਿ ਅਬ੍ਰਵੁਂ.

ਸਞ੍ਞੋਗਪਰਂ, ਦੀਘਞ੍ਚ ਗਰੁਕਂ. ਅਸਂਯੋਗਪਰਂ ਰਸ੍ਸਂ ਲਹੁਕਂ. ਠਾਨਕਰਣਾਨਿ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਵਟੇਨ ਮੁਖੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਂ. ਪਰਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ ਵਵਤ੍ਥਿਤਂ. ਠਾਨਕਰਣਾਨਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਟੇਨ ਮੁਖੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਦਸਧਾਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਂ ਸਿਥਿਲਾਦਿਵਸੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਰੁਪ੍ਪਾਦਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਪਭੇਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ¶ ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਪਕਾਸਨਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੀਤਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਕਰਣਭੂਤਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਦਸਧਾ ਪਭੇਦੋਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਅਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਮਿਲੇਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਅਹਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਦਤ੍ਥਮਾਹ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਯਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਞਾਪੇਤੁਂ ਏਕਗਾਥਂ, ਏਕਵਾਕ੍ਯਮ੍ਪਿ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਯ ਏਵ ਦੇਸਨਾਯ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤੋ ¶ . ਕੇਵਲਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਅਨਵਸੇਸਵਾਚਕੋ. ਨ ਅਵੋਮਿਸ੍ਸਤਾਦਿਵਾਚਕੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਕਲਾਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪੁਣ੍ਣਂ. ਤਂ ਪਨਤ੍ਥਤੋ ਊਨਾਧਿਕਨਿਸੇਧਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੂਨਾਧਿਕਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਤ੍ਥਂ ਦੇਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਧਕਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਬ੍ਬਿਧੁਰਸ੍ਸ ਪਨ ਅਸਾਧਕਤ੍ਤਾ ਅਨਧਿਕਤਾ. ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਵਾ ਵੋਦਾਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨੂਨਤਾ, ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨਧਿਕਤਾ. ਸਕਲਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਭਾਗਵਨ੍ਤਂ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪੁਣ੍ਣਮੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਕਦੇਸੇਨਾਪਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ਲੋਕੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਆਮਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ਲੋਕਾਮਿਸਾ, ਚੀਵਰਾਦਯੋ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਤੇਸੁ ਅਗਧਿਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਲੋਕਾਮਿਸਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ. ਹਿਤਫਰਣੇਨਾਤਿ ਹਿਤਤੋ ਫਰਣੇਨ ਹਿਤੂਪਸਂਹਾਰੇਨ ਵਿਸੇਸਨਭੂਤੇਨ. ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਕਰਣਭੂਤਾਯ ਮੁਦੁਹਦਯੋ. ਉਲ੍ਲੁਮ੍ਪਨਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਸਕਲਸਂਕਿਲੇਸਤੋ, ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਚ ਉਦ੍ਧਰਣਾਕਾਰਸਣ੍ਠਿਤੇਨ, ਕਾਰੁਞ੍ਞਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮਾਦਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਦਾਨਂ ਵਤਂ. ਪਣ੍ਡਿਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤਾਯ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਾਨਂ ਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਦਾਨਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਮਚ੍ਛਰਿਯਲੋਭਾਦਿਨਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਮਾਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਦਾਨਮੇਵ ਸੁਚਿਣ੍ਣਂ. ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਦੇਵਿਦ੍ਧਿ. ਜੁਤੀਤਿ ਪਭਾ, ਆਨੁਭਾਵੋ ਵਾ. ਬਲਵੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤੀਤਿ ਮਹਤਾ ਬਲੇਨ, ਵੀਰਿਯੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ. ਨਾਗਾਤਿ ਵਰੁਣਨਾਗਰਾਜਾਨਂ ਵਿਧੁਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਆਲਪਨਂ.

ਦਾਨਪਤੀਤਿ ਦਾਨਸਾਮਿਨੋ. ਓਪਾਨਭੂਤਨ੍ਤਿ ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਮਿਵ ਭੂਤਂ.

ਧੀਰਾਤਿ ਸੋ ਵਿਧੁਰਪਣ੍ਡਿਤਮਾਲਪਤਿ.

ਮਧੁਸ੍ਸਵੋਤਿ ਮਧੁਰਸਸਨ੍ਦਨਂ. ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਫਲਂ, ਕਾਰਣਵੋਹਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਾ ਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ.

ਤਿਤ੍ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ¶ ਤਿਤ੍ਤਿਰਸਕੁਣਰਾਜੇਨ ਭਾਸਿਤਂ.

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਾਹੀਤਿ ਪਰਦਾਰਭੂਤਾਹਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਅਮ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ.

ਤਪਸ੍ਸੀ ¶ , ਲੂਖੋ, ਜੇਗੁਚ੍ਛੀ, ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਲੋਮਹਂਸਨਸੁਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮੇ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਕੇ, ‘‘ਮਹਾਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੬) ਤਂ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਇਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮਿਦ੍ਧਂ. ਫੀਤਨ੍ਤਿ ਫੁਲ੍ਲਿਤਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਭੂਤਂ. ਬਾਹੁਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਬਹੂਹਿ ਜਨੇਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵੇਨ ਞਾਤਂ. ਪੁਥੁਭੂਤਨ੍ਤਿ ਬਹੁਭੂਤਂ. ਯਾਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਯਾਵ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਾ ਸੁਪਕਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਪਾਸਾਦਿਕਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੧੭੦) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਾਵ ਦੇਵਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਂ ਸਕਲਸਾਸਨਂ ਇਧ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਾਨਿ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਏਵਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸਦ੍ਦੇਨ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦਾਦੀਨਂ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਭਾਵੇਤਿ.

੧੯੧. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਤਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਗੁਣਸਮ੍ਪਦਂ. ਦੂਰਸਮੁਸ੍ਸਾਰਿਤਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਾਸਨੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਮਾਨਜਾਤਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਹਤਮਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਬਹੁਲਭਾਵਤੋ. ਭੋਗਰੂਪਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਦਾ ਸੁਪ੍ਪਹੇਯ੍ਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਤੋ, ਨ ਤਥਾ ਕੁਲਵਿਜ੍ਜਾਦਿਮਦਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਵਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੀਨਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਵਿਜ੍ਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਜਪ੍ਪਨਂ ਦੁਪ੍ਪਜਹਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ…ਪੇ… ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਵਿਜਾਤਿਤਾਯਾਤਿ ਵਿਪਰੀਤਜਾਤਿਤਾਯ, ਹੀਨਜਾਤਿਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸੁਜਾਤਿਕਾ ਏਵ, ਨ ਦੁਜ੍ਜਾਤਿਕਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤੁਂ ਨ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਿ, ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੀਲਮੇਵ ਹਿ ਸਾਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ. ਸਾ ਹਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਨਾਮ.

ਏਵਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਵਯਤੋਪਿ ਵਦਤਿ ‘‘ਗਹਪਤਿਦਾਰਕਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕਚ੍ਛੇਹਿ ¶ ਸੇਦਂ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਲੋਣਂ ਪੁਪ੍ਫਮਾਨਾਯਾਤਿ, ਸੇਦਂ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਕਚ੍ਛਾ ¶ ਲੋਣਂ ਪੁਪ੍ਫਮਾਨਪਿਟ੍ਠਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਤੇਹਿ ਵਾ ਪਕਾਰੇਹਿ ਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੂਮਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਭੂਮਿਯਾ ਕਸ੍ਸਨਤੋ, ਖੇਤ੍ਤੂਪਜੀਵਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਦਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਿਮਨ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ. ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਮਾਨਂ. ਬਲਵਂ ਦਪ੍ਪਂ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ. ‘‘ਇਤਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਹੇਤੁਪਦਂ ਵਿਵਰਤਿ. ‘‘ਇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨਿਹਤਮਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ, ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਈਦਿਸੇਸੁ.

ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਕਾਰੋ ਉਪਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਤਿਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਪਹਾਨਦੀਪਨਤੋ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸੁਦ੍ਧਂ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਤਦੁਪ੍ਪਾਦਕਟ੍ਠੇਨ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਾਮੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ. ਸਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਸਦ੍ਧਾਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦਹਨਂ. ਵਿਞ੍ਞੂਜਾਤਿਕਾਨਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਗਹਣਪੁਬ੍ਬਿਕਾ ਸਦ੍ਧਾਸਿਦ੍ਧਿ ਚਤੂਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨਪੁਗ੍ਗਲਭਾਵਤੋ. ‘‘ਯੋ ਏਵਂ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਯੋਜਨਸਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵਾ ਪਦੇਸੇ. ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾਤਿ ਜਾਨਿਪਤਿਕਾ. ਕਾਮਂ ‘‘ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਘਰਸਾਮਿਕਘਰਸਾਮਿਨੀਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਵ ਗਹਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਨੇਕਾ ਪਜਾਪਤਿਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਕਾਯਪਿ ਤਾਵ ਸਂਵਾਸੋ ਸਮ੍ਬਾਧੋਯੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥਾਦਿਨਾ ਪਲਿਬੋਧਨਂ, ਤਦੁਭਯੇਨ ਸਹ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਕਿਞ੍ਚਨਪਲਿਬੋਧਨੋ, ਸੋਯੇਵਤ੍ਥੋ ਤਥਾ. ਰਾਗੋ ਏਵ ਰਜੋ, ਤਦਾਦਿਕਾ ਦੋਸਮੋਹਰਜਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ੭੪) ਆਗਮਨਪਥਤਾਪਿ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਤਾ ਏਵਾਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਏਕਤ੍ਥਾ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਅਲਗ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਬਨ੍ਧਸਭਾਵੇਨ. ਰੂਪਕਵਸੇਨ, ਤਦ੍ਧਿਤਵਸੇਨ ਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਯ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤੀਨਂ ਠਾਨਾਠਾਨਭਾਵੇਨ ਘਰਾਵਾਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨਂ ਸਮ੍ਬਾਧਬ੍ਭੋਕਾਸਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਅਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਤੇਸਂ ਤਬ੍ਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਜਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਮਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਸਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਙ੍ਖੇਪਕਥਾ. ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਿਵਸਨ੍ਤਿ ਏਕਦਿਵਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ਅਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨੇਨ ¶ ਅਛਿਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ. ਕਿਲੇਸਮਲੇਨਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਂਕਿਲੇਸਾਦਿਮਲੇਨ. ਅਮਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਪਰਿਯੋਦਾਤਟ੍ਠੇਨ ਨਿਮ੍ਮਲਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਖਂ ਵਿਯ ਲਿਖਿਤਂ ਧੋਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ. ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਲਿਖਿਤਸਙ੍ਖਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧੋਤਸਙ੍ਖਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਵਿਵਰਣਂ. ਅਪਿਚ ਲਿਖਿਤਂ ਸਙ੍ਖਂ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਗ੍ਯਾਹਿਤੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਨ ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਞ੍ਚੇਤਂ. ਅਜ੍ਝਾਵਸਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯੇਨ ਯੋਗਤੋ ‘‘ਅਗਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ’’ਤਿ. ਯਂ ਨੂਨ ਯਦਿ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਂ, ਸਾਧੁ ਵਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕਸਾਯੇਨ ਰਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਸਾਯਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਸਾਯਰਸਪੀਤਤਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਚੇਤਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੋਹਾਰਵਚਨਮਤ੍ਤਂ, ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਵਸੇਨ. ਅਗਾਰਵਾਸੋ ਅਗਾਰਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਵੁਡ੍ਢਿਆਵਹਂ ਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ. ਤਂ ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯੇ.

੧੯੨. ਸਹਸ੍ਸਤੋਤਿ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਤੋ. ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਭੋਗਰਾਸਿ. ਆਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਤ੍ਤਾ ਪਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੇਮਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ, ਏਤੇਨ ਆਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥੋ ਪਰਿਵਟ੍ਟ-ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਿਤਾਮਹਪਿਤੁਪੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਵਟ੍ਟੋਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮੇਤੇ’’ਤਿ ਞਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਤਯੋ.

੧੯੩. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਪਿਹਿਤਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰੋ ਸਮਾਨੋ ਤੇਨ ਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਨਾਮਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੦੩) ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿ ਚ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਭਾਵਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਣੁਸਦਿਸਤਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ‘‘ਅਣੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੂ’’ਤਿ. ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਨ੍ਨਅਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ, ਸਹਸਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਤਾ. ਭਯਦਸ੍ਸੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ. ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ, ਤਬ੍ਭਾਵੋ ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਦਵਯਵਭੂਤਂ ¶ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਮ੍ਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਪਦਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਵਾ ਅਧਿਗਮੁਪਾਯਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵਾਤਿ ‘‘ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੁਸਲੇ ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇ ਗਹਿਤੇਪੀ’’ਤਿ. ਨ ਹਿ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤੇਨ ਕੁਸਲਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਚੋਦਨਾਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਸ੍ਸ. ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਯਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ¶ ਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਪਦੇਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਏਤੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਚੋਦਨਾਯ ਸੋਧਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਸਤਿ ਪੁਨਾਰਮ੍ਭੋ ਨਿਯਮਾਯ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਬੋਧਨਾਯ ਵਾ, ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ਬੋਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨੇਸਨਪਹਾਨਤੋ ਅਨਵਜ੍ਜੇਨ. ਕਥਂ ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜੇਨ ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਦੁਭਯਮੇਵ ਹਿ ਆਜੀਵਹੇਤੁਕਂ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ.

ਇਦਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤੁਂ ‘‘ਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰਸਂਸਨ੍ਦਨਾਸਙ੍ਖਾਤਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਵਰੇ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਕੇ, ਯਂ ‘‘ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਥਪਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਵਡ੍ਢਕਿਂ ਭਗਵਾ ਆਲਪਤਿ. ਥਪਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਵਡ੍ਢਕਿਪਰਿਯਾਯੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤਮੇ ਚ ਥਪਤਿ ਕੁਸਲਾ ਸੀਲਾ? ਕੁਸਲਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਂ ਵਚੀਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਕੁਸਲਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ ਥਪਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੫) ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਮੁਣ੍ਡਿਕਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੁਸਲੇਨਾ’’ਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਕੁਸਲਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾ ਏਕਸਙ੍ਗਹਾ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤਿ ਯਥਾ ਤਂ ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਯਮੁਨੋਦਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸੀਪਿ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਭੂਤਿ ਅਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ¶ . ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਆਧਾਰਭੂਤੇ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਸਮੁਦਾਯਭੂਤੇ ਵਾ ਏਕਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ.

ਤਿਵਿਧੇਨਾਤਿ ਚੂਲ਼ਸੀਲਮਜ੍ਝਿਮਸੀਲਮਹਾਸੀਲਤੋ ਤਿਵਿਧੇਨ. ‘‘ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਯਪਞ੍ਚਮਾਨਮੇਵ ਗਹਣਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਉਪਰਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਕ੍ਖਮਾਨੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ. ਤਿਵਿਧੇਨਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯਥਾਲਾਭਯਥਾਬਲਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਤਾਵਸੇਨ ਤਿਬ੍ਬਿਧੇਨ.

ਚੂਲ਼ਮਜ੍ਝਿਮਮਹਾਸੀਲਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੪-੨੧੧. ਏਵਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ. ‘‘ਸੀਲਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਭੁਮ੍ਮਂ ਤਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੀਯਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਂ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਇਮਿਨਾ ਆਧਾਰੇ ਭੁਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਅਵਯਵਾਧਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖੇ ਸਾਖਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇਨ ਕਤ੍ਵਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ ¶ ਕਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ ਯਥ ਫੁਸਿਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੧੩; ਸੁ. ਨਿ. ੨੩੬) ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੋ ਏਵ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ, (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭) ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਪਦੇ ਵਾ. ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਸੀਲਪਰਿਯੋਸਾਨੇਨ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਤ੍ਥੋਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਂ ਅਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ, ਤਤੋਯੇਵ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਪਿਗ੍ਗਹਣਮਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੨੧੨. ਅਤ੍ਤਾਨੁਵਾਦਪਰਾਨੁਵਾਦਦਣ੍ਡਭਯਾਦੀਨਿ ਅਸਂਵਰਮੂਲਕਾਨਿ ਭਯਾਨਿ. ‘‘ਸੀਲਸ੍ਸਾਸਂਵਰਤੋਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਸਂਵਰਣਤੋ, ਸੀਲਸਂਵਰਾਭਾਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੮੦) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਯਦਿਦਂ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋ’’ਤਿ ਪਨ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਯਂ ਇਦਂ ਭਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨਤੋ, ‘‘ਸੀਲਸਂਵਰਹੇਤੁ ਭਯਂ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋ ਸੀਲਸਂਵਰਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਯਂ ਇਦਂ ਭਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਪਾਠੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਂਵਰਤੋ’’ਤਿ ਹੇਤੁਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦਧਿਗਮਿਤਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਅਸਂਵਰਮੂਲਕਸ੍ਸ ਭਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ’’ਤਿਪਿ ਹੇਤੁਂ ¶ ਵਦਤਿ. ਯਥਾਵਿਧਾਨਵਿਹਿਤੇਨਾਤਿ ਯਥਾਵਿਧਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤੇਨ. ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਭਾਵਾਵਹੇਨ ਅਭਿਸੇਕੇਨ. ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਵਸਿਤ੍ਤੋਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇਯੇਵ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਯਥਾਵਿਧਾਨਵਿਹਿਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੋਰਾਣਕਾਚਿਣ੍ਣਵਿਧਾਨਸਮਙ੍ਗਿਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂ ਅਙ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਖਤ੍ਤਿਯਭਾਵਾਵਹਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ, ‘‘ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਵਸਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮੁਦ੍ਧਨਿਯੇਵ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ. ਇਤਿ ਤਿਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਯੇਨ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਰਾਜੂਨਂ ਰਾਜਾਨੁਭਾਵੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਕੇਨ ਪਨਾਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਪੋਰਾਣਕਸਤ੍ਥਾਗਤਨਯੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਗ੍ਗਞ੍ਞਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਾਭਿਸੇਕਵਿਭਾਵਨਾਯ ‘‘ਤੇ ਪਨਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਸਾਮਿਨੋ ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਖੇਹਿ ਅਭਿਸੇਕਮ੍ਪਿ ਅਕਂਸੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੧੩੧) ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਮਹਾਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮੁਦ੍ਧਾਵਸਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਖੇਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੬੦) ਸੀਹਲ਼ਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਅਭਿਸੇਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਸਙ੍ਖਾਨਿ ਚ ਗਙ੍ਗੋਦਕਞ੍ਚ ਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਯਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥਾਗਤਨਯੇਨ ਅਭਿਸੇਕਵਿਧਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਅਭਿਸੇਕਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਣ੍ਡਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਕਤਸ੍ਸ ਉਦੁਮ੍ਬਰਸਾਖਮਣ੍ਡਪਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਉਦੁਮ੍ਬਰਭਦ੍ਦਪੀਠਮ੍ਹਿ ਅਭਿਸੇਕਾਰਹਂ ਅਭਿਜਚ੍ਚਂ ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਮਙ੍ਗਲਾਭਰਣਭੂਸਿਤਾ ¶ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਾ ਗਙ੍ਗੋਦਕਪੁਣ੍ਣਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਸਾਮੁਦ੍ਦਿਕਦਕ੍ਖਿਣਾਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸੋਪਰਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਸੇਕੋਦਕਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਤਿ ‘‘ਦੇਵ ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਗਣਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮਾਰਕ੍ਖਤ੍ਥਂ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਸੇਕੇਨ ਅਭਿਸੇਕਿਕਂ ਮਹਾਰਾਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇਸੁ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹਿ, ਏਤੇਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯਗਣੇਸੁ ਤ੍ਵਂ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਹਿਤਸਮਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਭਵ, ਰਕ੍ਖਾਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਚ ਭਵਾਹੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪੁਨ ਪੁਰੋਹਿਤੋਪਿ ਪੋਰੋਹਿਚ੍ਚਠਾਨਾਨੁਰੂਪਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਗਙ੍ਗੋਦਕਪੁਣ੍ਣਂ ਰਜਤਮਯਂ ਸਙ੍ਖਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੀਸੋਪਰਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਸੇਕੋਦਕਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਤਿ ‘‘ਦੇਵ ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਣਾ ¶ ਅਤ੍ਤਾਨਮਾਰਕ੍ਖਤ੍ਥਂ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਸੇਕੇਨ ਅਭਿਸੇਕਿਕਂ ਮਹਾਰਾਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇਸੁ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹਿ, ਏਤੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਣੇਸੁ ਤ੍ਵਂ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਹਿਤਸਮਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਭਵ, ਰਕ੍ਖਾਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਚ ਭਵਾਹੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪੁਨ ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਭੂਸਨਭੂਸਿਤੋ ਗਙ੍ਗੋਦਕਪੁਣ੍ਣਂ ਰਤਨਮਯਂ ਸਙ੍ਖਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੀਸੋਪਰਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਸੇਕੋਦਕਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਤਿ ‘‘ਦੇਵ ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਗਹਪਤਿਗਣਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮਾਰਕ੍ਖਤ੍ਥਂ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਸੇਕੇਨ ਅਭਿਸੇਕਿਕਂ ਮਹਾਰਾਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇਸੁ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹਿ, ਏਤੇਸੁ ਗਹਪਤਿਗਣੇਸੁ ਤ੍ਵਂ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਹਿਤਸਮਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਭਵ, ਰਕ੍ਖਾਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਚ ਭਵਾਹੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਚਨਾਨੁਰੂਪਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਵ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਰਞ੍ਞੋ ਅਭਿਸਪਨ੍ਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਵਡ੍ਢਕੀਸੂਕਰਜਾਤਕਾਦੀਹਿ ਚਾਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਭਿਸੇਕੋਪਕਰਣਾਨਿਪਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ) ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਹਤਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਨਵਜ੍ਜਤਾ ਕੁਸਲਭਾਵੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕੁਸਲਂ ਸੀਲਪਦਟ੍ਠਾਨੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਕੁਸਲਸੀਲਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਪਾਮੋਜ੍ਜਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਧਮ੍ਮਾ, ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚ ਪਣੀਤਰੂਪੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਸਰੀਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਯਿਕਸੁਖਨ੍ਤਿ.

ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੩. ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ¶ ਵਿਸੇਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਪਿ ਵਿਸੇਸੋ ਤੇਨ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ ਏਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਹਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਂ ਵਿਸੇਸਨ੍ਤਰਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਵਿਸੇਸਸਦ੍ਦੋ ਵਿਭਾਵੇਤਿ, ਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੇਵ ਚਕ੍ਖੁ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ¶ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁ, ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਞ੍ਚ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਥੂਪਮਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧੂਪਮਂ, ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਪਾਸਾਦਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸੁਮੇਧ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਜਨਤਮਵੇਕ੍ਖਸ੍ਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਪਞ੍ਞਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਰਿਯਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਪਞ੍ਞਾ. ‘‘ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ, ਤੀਣਿ ਚ ਫਲਾਨੀ’’ਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਵਗ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੪.੪੧੮) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇਹੇਵ ਫਲਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਚਤੁਸਚ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚਕ੍ਖੂਤਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ. ਪਞ੍ਞਾਯੇਵ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੂਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹੀਤਿ ਦੁਤਿਯਵਿਜ੍ਜਾਯ. ਇਧਾਤਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਠੇ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁਵੋਹਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਧ ਚਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦੋ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦੇਯੇਵ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਯਵੋਹਾਰੇਨ ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਪਿ ਯਥਾ ‘‘ਮਞ੍ਚਾ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਸਸਮ੍ਭਾਰਕਥਾ ਅਵਸਿਟ੍ਠਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ, ‘‘ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ’’ਤਿਆਦਿਪਦੇਸੁਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਵਿਧਂ ਅਸਨਂ ਖੇਦਨਂ ਬ੍ਯਾਸੇਕੋ, ਕਿਲੇਸੋ ਏਵ ਬ੍ਯਾਸੇਕੋ, ਤੇਨ ਵਿਰਹਿਤੋ ਤਥਾ, ਵਿਰਹਿਤਤਾ ਚ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤਾ, ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਭਾਵੋ ਚ ਸਮ੍ਪਯੋਗਾਭਾਵਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ, ਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਵੋਮਿਸ੍ਸਂ, ਤਤੋ ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿ ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇ ਨੀਵਰਣੇਸੁ ਪਧਾਨਭੂਤਪਾਪਧਮ੍ਮਵਿਗਮੇਨ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗੋ ਹਤ੍ਥਗਤੋ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸੁਖਮੇਵ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਸੇਕਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ.

ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੪. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਕਾਰੇਹਿ, ਪਕਟ੍ਠਂ ਵਾ ਸਵਿਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਜਨਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਭਾਜਨੀਯਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਭਾਜਨੀਯਮ੍ਹਿ. ‘‘ਗਮਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਸਾਧਨਮਾਹ. ਤਥਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਵਤ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਗਮਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚ ਗਮਨਂ, ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ ਪਨ ¶ ਨਿਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮੁਪਾਦਾਨਕਿਰਿਯਾਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਦ੍ਵਯਂ. ਕਥਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਮਨੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਭਿਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਗਮਨਵਸੇਨ ਕਾਯਂ ਉਪਨੇਨ੍ਤੋ. ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਤਿ ¶ ਤਤੋ ਪੁਨ ਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ. ਅਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਪਕ੍ਕਮਨਵਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤੋ. ਆਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪੀਠਕਾਦਿਆਸਨਸ੍ਸ. ਪੁਰਿਮਅਙ੍ਗਾਭਿਮੁਖੋਤਿ ਅਟਨਿਕਾਦਿਪੁਰਿਮਾਵਯਵਾਭਿਮੁਖੋ. ਸਂਸਰਨ੍ਤੋਤਿ ਸਂਸਪ੍ਪਨ੍ਤੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਅਙ੍ਗਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਅਟਨਿਕਾਦਿਪਚ੍ਛਿਮਾਯਵਪ੍ਪਦੇਸਂ. ਪਚ੍ਚਾਸਂਸਰਨ੍ਤੋਤਿ ਪਟਿਆਸਪ੍ਪਨ੍ਤੋ. ‘‘ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਅਭਿਮੁਖਂ ਸਂਸਪ੍ਪਨਪਟਿਆਸਪ੍ਪਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਸਯਨੇਸੁ ਹਿ ਯੋ ਗਮਨਵਿਧੁਰੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਭਿਹਾਰੋ, ਸੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ. ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਪਹਾਰੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਂ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਰਣਸੀਲੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਮੇਵ ਵਾ ਕਾਰੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਕਰਣਸੀਲੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਮਤ੍ਥਨਂ. ‘‘ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਰਿਯਾਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਤੋ, ਸਮ੍ਮਾ, ਸਮਂ ਵਾ ਪਜਾਨਨਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਂ, ਤਦੇਵ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੨.੫੨੩) ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਯਥਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਕਾਰੋ ਕਰਣਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੋ, ਸੋ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ.

ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਹ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਾਤ੍ਥਕਂ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦਿ, ਸਾਤ੍ਥਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਸਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗੋਚਰੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਅਵਿਜਹਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਗੋਚਰੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ, ਹਿ ਏਕਸੇਸਨਯੇਨ ਵਾ ਗੋਚਰਸਦ੍ਦੋ ਤਦਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਮੇਵ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਵ, ਚਿਤ੍ਤਵਸਮਨੁਗਤੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰੇਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਗਮਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਵਿਵਰਿਤੁਂ ‘‘ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਸ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪ੍ਪਾਦਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਡ੍ਢਿਯੇਵ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਅਸੁਭਾਰਮ੍ਮਣੇ. ਕੇਚੀਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋ. ਆਮਿਸਤੋਤਿ ¶ ਚੀਵਰਾਦਿਆਮਿਸਪਚ੍ਚਯਤੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ¶ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਅਤ੍ਥੇ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਡ੍ਢਿਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ‘‘ਸਾਤ੍ਥਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਗਮਨਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵਾਤਿ ਸਿਯਾ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਸਙ੍ਕਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਂ ਤਾਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਮਹਾਪੂਜਾਯਾਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਪੂਜਾਯ, ਬਹੂਨਂ ਪੂਜਾਦਿਵਸੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਰੂਪਕਾਨੀ ਵਿਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕਤਪਟਿਮਾਯੋ ਵਿਯ, ਯਨ੍ਤਪਯੋਗੇਨ ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਵਿਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਟਿਮਾਯੋ ਵਿਯ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਾਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ. ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨਂ ਨਾਮ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਅਞ੍ਞਾਣੁਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਯੋਨਿਸੋ ਗਹਣਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਬਾਲਸ੍ਸ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੦੮) ਮਾਤੁਗਾਮਸਮ੍ਫਸ੍ਸਵਸੇਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਪਤ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥਿਆਦਿਸਮ੍ਮਦ੍ਦੇਨ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ. ਵਿਸਭਾਗਰੂਪਦਸ੍ਸਨਾਦਿਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯੋ. ‘‘ਦਸਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਸਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ. ਮਹਾਪਰਿਸਪਰਿਵਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਕਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਵਚਨਦਾਨਵਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਨਕਥਾ ਆਚਿਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਵਚਨਸ੍ਸ ਅਦਾਨਵਸੇਨ ਅਨਨੁਵਤ੍ਤਨਕਥਾ ਤਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਕਥਾ ਨਾਮ ਨ ਕਥਿਤਪੁਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਕਥਾਤਿ ਹਿ ਵਚਨਕਰਣਾਕਰਣਕਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਚਨਕਰਣਕਥਾਯੇਵ ਕਥਿਤਪੁਬ੍ਬਾ, ਦੁਤਿਯਾ ਨ ਕਥਿਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਬ੍ਬਚਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵਚਨਮਦਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਮਹਾਪੂਜਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ, ਨ ‘‘ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮਾਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਮੇਵ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ, ਸਪ੍ਪਾਯਞ੍ਚ ਯੇਨ ਸੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਾਤ੍ਥਕਸਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਸ, ਤੇਨ ਯਥਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਯੋਗਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਦੇਵ ਭਾਵਨਾਯ ¶ ਵਿਸਯਭਾਵਤੋ ਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗੋਚਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਉਗ੍ਗਹਕੋਸਲ੍ਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਾਦਨਵਸੇਨ ਉਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗੋਚਰੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਗੋਚਰੇ, ਅਨੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰੇ ਚ ਗੋਚਰਸਦ੍ਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਇਧਾਤਿ ਸਾਸਨੇ. ਹਰਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਨੇਤਿ, ਯਾਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਮਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ ਆਹਾਰੂਪਯੋਗਤੋ ਯਾਵ ਦਿਵਾਠਾਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਟਿਨੇਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ. ਆਵਰਣੀਯੇਹੀਤਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ. ਪਗੇਵਾਤਿ ਪਾਤੋਯੇਵ ¶ . ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੁਖਧੋਵਨਾਦਿਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ. ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਨਿਸਜ੍ਜਾਵਾਰੇ. ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ. ਉਸੁਮਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਉਣ੍ਹਾਪਨਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਦਹੇ ਮੂਲਭੂਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੁਖੇਨੇਵ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਵਿਜਹਨ੍ਤੋ ਏਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਪਤੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੧੪; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੦੯; ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੫.੧੬੮; ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੩) ਵਕ੍ਖਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਥਾਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨਂ ਵਾ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਚੇ, ਤਦੇਵ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਸਾਧਨਂ. ਅਞ੍ਞਞ੍ਚੇ, ਅਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਕਰਣਮਿਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤਬ੍ਬਿਸਯੇਨ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਚੇਤਿਯਂ ਚੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਸ੍ਸ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਪਞ੍ਚਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਤਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਤਥੇਵਾਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮੇਵ. ਪਰਿਭੋਗਚੇਤਿਯਤੋ ਸਾਰੀਰਿਕਚੇਤਿਯਂ ਗਰੁਤਰਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਚੇਤਿਯਂ ਬਾਧਯਮਾਨਾ ਬੋਧਿਸਾਖਾ ਹਰਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ, (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪.੧੨੮; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੭੫; ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੮੦੯) ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮਤਿ, ‘‘ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਤ੍ਤੇਨਾਪੀ’’ਤਿ ਪਨ ਵਚਨਤੋ ਯਦਿ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਤੋ ਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮਗ੍ਗੇ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸਾਪਿ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਮਗ੍ਗਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ‘‘ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕਿਰਿਯਾਵਚਨਂ, ਨ ਤੁ ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਠਮਂ ਪਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਬੋਧਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਕਮੇਵ ਪਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਤਦੇਵ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ¶ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗਤਮਗ੍ਗੇਨ ਹਿ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਅਨ੍ਤਰਾਵਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ, ਨ ਪਨ ਧੁਵਵਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਹੇਸ ਕਤਵਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਗੇਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣਵਸੇਨੇਵ ਬੋਧਿਆਦਿਪਰਿਭੋਗਚੇਤਿਯੇਪਿ ਨਿਪਚ੍ਚਕਰਣਂ ਉਪਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਿਯ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਪਟਿਸਾਮਿਤਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋਪਾਨਮੂਲਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਪੀਤਿਵਿਸਯਭੂਤਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਤੋ ਬਾਹਿਰਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਗਾਮਸਮੀਪੇਤਿ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇ. ਤਾਵ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਜਨਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਯਿ ਅਕਥੇਨ੍ਤੇ ਏਤੇਸਂ ਕੋ ਕਥੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ¶ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਨਾਮ ਕਾਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੨੩) ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘‘ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜਹਨਵਸੇਨ, ਤਦਨੁਗੁਣਂਯੇਵ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰੋ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ.

‘‘ਪੋਰਾਣਕਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੋਰਾਣਕਾਚਿਣ੍ਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨੇਵਾਤਿ ‘‘ਪਰਿਚਿਤੋ ਅਪਰਿਚਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਵਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕੋਟਿਯਾ ਏਵ, ਸਮਾਗਮਮਤ੍ਤੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਨੁਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਬਲੇਨ. ਭਯੇਤਿ ਪਰਚਕ੍ਕਾਦਿਭਯੇ. ਛਾਤਕੇਤਿ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇਪਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਚਙ੍ਕਮੇਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ. ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਰਮਾਨਸ੍ਸੇਵ, ਅਨਾਦਰੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋਤਿ ਗਹਣਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਪਜ੍ਜਲਤੀਤਿ ਉਣ੍ਹਭਾਵਂ ਜਨੇਤਿ. ਤਤੋਯੇਵ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੀਥਿਂ ਨਾਰੋਹਤਿ ¶ ਖੁਦਾਪਰਿਸ੍ਸਮੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮਾਧਾਨਾਭਾਵਤੋ. ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ ਓਦਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁ. ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਂ ਉਦਰਪਟਲਂ. ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਞ੍ਹਿ ਓਦਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਦਰਪਟਲਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਛਾਤੋਸ੍ਮਿ, ਆਹਾਰਂ ਮੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਾਪੇਤਿ, ਭੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਦਰਪਟਲਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਥ ਸਤ੍ਤੋ ਏਕਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਯਤੋ ‘‘ਛਾਯਾਰਕ੍ਖਸੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਪਗੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਸੇਸੋ. ਗੋਰੂਪਾਨਨ੍ਤਿ ਗੁਨ੍ਨਂ, ਗੋਸਮੂਹਾਨਂ ਵਾ, ਵਜਤੋ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰੀਤਨਯੇਨ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਭਤ੍ਤੇਤਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇ, ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਆਹਾਰਞ੍ਚ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਅਵਸੇਸਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਯਾਗੁਯਾ ਅਗ੍ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਤਤੋਤਿ ਭੁਞ੍ਜਨਤੋ. ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨਵਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ, ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਨਵਚ੍ਛੇਦੋ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਏਦਿਸਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਥਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਆਸਨਨ੍ਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਸਨਂ.

ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋਤਿ ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗੇ ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਅਨਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ. ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਪੂਰਣੇਨ ¶ ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਚੇਤੋਖੀਲਵਿਨਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਚੇਤੋਖੀਲੇਨ, ਵਿਨਿਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮੇ ਚੇਤੋਖੀਲਸੁਤ੍ਤੇ –

‘‘ਕਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਚੇਤੋਖੀਲਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮੫)

‘‘ਕਤਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਚੇਤਸੋ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਮੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ, ਕਾਯੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ, ਰੂਪੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਉਦਰਾਵਦੇਹਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਸੁਖਂ ਪਸ੍ਸਸੁਖਂ ਮਿਦ੍ਧਸੁਖਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇਵਨਿਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮੬). ਚ –

ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ¶ . ਆਚਰਿਯੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੫) ਪਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਚੇਤੋਵਿਨਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤਭਾਵੋਯੇਵ ਪਦੇਕਦੇਸਮੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਚਵਰਖਾਣੁਕਭਾਵੋ ਹਿ ਚੇਤੋਖੀਲੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਿਯਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨਭਾਵੋ ਚੇਤਸੋ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧੋ. ਪਠਮੋ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਦੋਸਵਸੇਨ, ਦੁਤਿਯੋ ਲੋਭਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਚਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਰਹਵਸੇਨ ਤੁਚ੍ਛੋ.

ਭਾਵਨਾਸਹਿਤਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਤਂ, ਪਚ੍ਚਾਗਤਞ੍ਚ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਂ, ਤਦੇਵ ਵਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ. ਅਤ੍ਤਕਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਸੁਖਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦਵਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਹਿਤਂ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਭਾਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ, ਤਂ ਕਾਮੇਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਕਾਮਾ. ਅਧੁਨਾ ਪਨ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾਤਿ ਹਿਤਵਾਚਕੇਨ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੇਨ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ ਹਿਤਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ਹਿਤਭੂਤਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ. ਇਣਟ੍ਟਾਤਿ ਇਣੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤਾ. ਤਥਾ ਸੇਸਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਾਸਨੇ.

ਉਸਭਂ ਨਾਮ ਵੀਸਤਿ ਯਟ੍ਠਿਯੋ, ਗਾਵੁਤਂ ਨਾਮ ਅਸੀਤਿ ਉਸਭਾ. ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਾਦਿਸਾਯ ਪਾਸਾਣਸਞ੍ਞਾਯ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਮਾਗਤਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰਣਮਕਤ੍ਥੁਕਾਮਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਗਤੋ ਪਨ ਠਿਤਿਮਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮਤੋ. ਸੋਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਗਤੋ ¶ . ਏਤਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਜਾਨਨਂ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ. ਸੋਯੇਵ ਨਯੋਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਯੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਵ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯਪਿ ਨਯੋ. ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤਭਾਵਭਯੇਨਾਪਿ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹੇਤੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਜਾਨਨੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪੁਰਿਮਪਾਦੇਯੇਵਾਤਿ ਪਠਮਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤਪਾਦਵਲ਼ਞ੍ਜੇਯੇਵ. ਏਤੀਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਆਲਿਨ੍ਦਕਵਾਸੀ ਮਹਾਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵੇਤਂ ਕਥਿਤਂ. ‘‘ਕ੍ਵਾਯਂ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਸਙ੍ਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ.

ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾਤਿ ਧਞ੍ਞਕਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਸਾਲਿਸੀਸਾਦੀਨਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ, ਉਭਯਾਪੇਕ੍ਖਵਚਨਮੇਤਂ. ਅਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ¶ . ਅਧਿਗਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾਯੇਵ ਆਰੋਚੇਸਿ.

ਪਠਮਂ ਤਾਵਾਤਿ ਪਦਸੋਭਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਮਹਾਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਿਯਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਲੋਕਨਾਥੇਨ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਕਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਿਯਂ ‘‘ਏਵਾਹਂ ਯਥਾਬਲਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਜਾਯੇਵ ਹਿ ਪਸਤ੍ਥਤਰਾ ਸਤ੍ਥੁਪੂਜਾ, ਨ ਤਥਾ ਆਮਿਸਪੂਜਾ. ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਇਰਿਯਾਪਥਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਭੋਜਨਕਾਲਾਦੀਸੁ ਅਵਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ. ਏਵਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿ ਇਤਰਾਯ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ, ਸਯਨਸ੍ਸ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਟੇ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤਪਾਦੇਯੇਵ ਪੁਨ ਠਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ‘‘ਗਾਮਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਂ ਵਿਵਰਤਿ ‘‘ਗਾਵੀ ਨੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕਚ੍ਛਕਨ੍ਤਰਤੋਤਿ ਉਪਕਚ੍ਛਨ੍ਤਰਤੋ, ਉਪਕਚ੍ਛੇ ਲਗ੍ਗਿਤਕਮਣ੍ਡਲੁਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਨ੍ਤਿ ਉਦਕਾਵਗਣ੍ਡਕਾਰਕਂ. ਕਤਿਨਂ ਤਿਥੀਨਂ ਪੂਰਣੀ ਕਤਿਮੀ, ‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ ਨੁ ਖੋ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਅਟ੍ਠਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਿਵਸਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਪਕ੍ਖਗਣਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫੬).

‘‘ਉਦਕਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ. ਨਿਟ੍ਠੁਭਨਨ੍ਤਿ ਉਦਕਨਿਟ੍ਠੁਭਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਤੇਸੂਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ. ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾ. ਈਦਿਸੋਤਿ ਸੁਸਮ੍ਮਟ੍ਠਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਾਦਿਕੋ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵੇਨ ਪਵਾਰਣਂ.

ਵੀਥਿਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਵੀਥਿਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਵੀਥਿਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ¶ (ਪਾਰਾ. ੪੩੨). ਤਂ ਗਮਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਨ ਹਿ ਜਵੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਧੁਤਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਜਵੇਨ ਗਮਨੇ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਦਕਸਕਟਨ੍ਤਿ ਉਦਕਸਾਰਸਕਟਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਸਮਭੂਮਿਭਾਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਿਚ੍ਚਲਮੇਵ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਦਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਦਾਨਾਨੁਰੂਪਂ. ‘‘ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਰਥਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਨਂ ਤੇਲੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਨਂ, ਵਣਸ੍ਸ ਲੇਪਨਂ, ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਸ੍ਸ ਖਾਦਨਞ੍ਚ ਤਿਧਾ ਉਪਮਾ ਯਸ੍ਸ ਆਹਰਣਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾਵਦੇਵ ¶ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ, ਯਾਪਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩; ੨.੨੪, ੩੮੭; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੦; ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮; ੫.੯; ਵਿਭ. ੫੧੮; ਮਹਾਨਿ. ੨੦੬) ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਨੇਵ ਦਵਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਭਤ੍ਤਕਿਲਮਥਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲਮਥਂ. ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਾਦਿ ਦਿਵਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਯਾਮਾਦਿ ਰਤ੍ਤਿਵਸੇਨ.

ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤੇਸੁ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਹਰਣਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣਸਙ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਯਦਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਦਾ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਦ੍ਵੇ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਤਜ੍ਜਾ ਪੁਞ੍ਞਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰਸਮ੍ਭਰਣਂ, ਸਾਵਕਬੋਧਿਯਾ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਏਕਮਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ, ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ, ਮਹਾਸਾਵਕਾਨਂ (ਥੇਰਗਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ) ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮੇਵ, ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਅਤੀਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਵਿਵਟ੍ਟੁਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਕਾਲਨਿਯਮਮਨ੍ਤਰੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਕੁਸਲਂ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰੇ ਏਤਦਗ੍ਗਟ੍ਠਪਿਤਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਸਕ੍ਖਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਥੇਰੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋਤਿ ਬਾਹਿਯਵਿਸਯੇ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵਡ੍ਢਤਾਯ ਬਾਹਿਯੋ, ਦਾਰੁਚੀਰਪਰਿਹਰਣਤੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋਤਿ ਚ ਸਮਞ੍ਞਿਤੋ ਥੇਰੋ. ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ –

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਤੇ ਬਾਹਿਯ ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤੇ, ਮੁਤੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ ਬਾਹਿਯ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤੋ ਖੋ ਤੇ ਬਾਹਿਯ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤੇ, ਮੁਤੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਯ ਨ ਤੇਨ. ਯਤੋ ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਯ ਨ ਤੇਨ, ਤਤੋ ਬਾਹਿਯ ਨ ਤਤ੍ਥ. ਯਤੋ ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਯ ਨ ਤਤ੍ਥ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਯ ਨੇਵਿਧ ਨ ਹੁਰਂ ਨ ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨ, ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’ਤਿ’’ (ਉਦਾ. ੧੦).

ਏਤ੍ਤਕਾਯ ¶ ਦੇਸਨਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਏਵਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਤਾਦਿਦੀਪਨਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਗਮੇ ਏਤਦਗ੍ਗਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੮) ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤੋ.

ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਕਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਵਸੇਨ, ‘‘ਅਹਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਾਨਗਾਹਵਸੇਨ, ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਨਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਤਣ੍ਹਾਗਾਹਵਸੇਨਾਤਿ ਤੀਹਿਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਕਮੇ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਯੇਨ ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਾਯੋਧਾਤੂਤਿ ਤੇਨੇਵ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ, ਤਂਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਵਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ. ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਕਾਰਭਾਵਤੋ. ਇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਕਿਰਿਯਮਯਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਚਲਨਾਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਟਸ੍ਸ. ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੋਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਓਮਤ੍ਤਾਤਿ ਅਵਮਤ੍ਤਾ ਲਾਮਕਪ੍ਪਮਾਣਾ. ਵਾਯੋਧਾਤੁਤੇਜੋਧਾਤੁਵਸੇਨ ਇਤਰਾ ਦ੍ਵੇ ਧਾਤੁਯੋ.

ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਉਦ੍ਧਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਉਦ੍ਧਰਣਗਤਿਕਾ ਹਿ ਤੇਜੋਧਾਤੁ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਉਦ੍ਧਰਣੇ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਤ੍ਥ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤਾ, ਤਥਾ ਅਭਾਵਤੋ ਪਨ ਇਤਰਾਸਂ ਓਮਤ੍ਤਤਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਕਿਰਿਯਗਤਿਕਾਯ ਹਿ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣੇਸੁ ਸਾਤਿਸਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਰੋ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਤ੍ਥ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤਾ, ਇਤਰਾਸਞ੍ਚ ਤਦਭਾਵਤੋ ਓਮਤ੍ਤਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤਥਾ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣੇਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਤਿਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਗਮਕਾਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾਵਿਸੇਸੇ ਤੇਜੋਧਾਤੁਵਾਯੋਧਾਤੁਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਥਾਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਪਠਮੇ ਹਿ ਨਯੇ ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਮਕਤਾ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾ, ਦੁਤਿਯੇ ਪਨ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਮਕਤਾ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਾਦਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖਿਪਨਂ ਉਦ੍ਧਰਣਂ, ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਹਰਣਂ ਅਤਿਹਰਣਂ. ਖਾਣੁਆਦਿਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਾਦਘਟ੍ਟਨਾਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸੇਨ ਹਰਣਂ ¶ ਵੀਤਿਹਰਣਂ, ਯਾਵ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਾਦੋ, ਤਾਵ ਹਰਣਂ ਅਤਿਹਰਣਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਹਰਣਂ ਵੀਤਿਹਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਗਰੁਤਰਸਭਾਵਾ ਹਿ ਆਪੋਧਾਤੁ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਤ੍ਥ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤਾ, ਇਤਰਾਸਞ੍ਚ ਤਦਭਾਵਤੋ ਓਮਤ੍ਤਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ…ਪੇ… ਬਲਵਤਿਯੋ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵੇ ਵਿਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨੇਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਤਿਸਯਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਗਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਘਟ੍ਟਨਕਿਰਿਯਾਯ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਸ੍ਸ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੇਪਿ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਥਾ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੇਸੂ’’ਤਿ.

ਅਨੁਗਮਕਾਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾਵਿਸੇਸੇਪਿ ਸਤਿ ਪਥਵੀਧਾਤੁਆਪੋਧਾਤੁਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਥਾਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਪਠਮੇ ਹਿ ਨਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਮਕਤਾ, ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾ, ਦੁਤਿਯੇ ਪਨ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਮਕਤਾ, ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤਾਤਿ. ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਾਦਸ੍ਸ ਓਨਾਮਨਵਸੇਨ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਭੂਮਿਆਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਵਸੇਨ ਗਮਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਰੋਧੋ ਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਂ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਦ੍ਧਰਣਾਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਛਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ. ਉਦ੍ਧਰਣੇਤਿ ਉਦ੍ਧਰਣਕ੍ਖਣੇ. ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਤਿ ਉਦ੍ਧਰਣਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਾ ਚ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾ. ਅਤਿਹਰਣਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਖਣਮਤ੍ਤਾਵਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਸ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਣਾਦਿਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ. ਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਦੇਸਨ੍ਤਰਸਙ੍ਕਮਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਪਬ੍ਬਂ ਪਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ. ਸਨ੍ਧਿ ਸਨ੍ਧੀਤਿ ਗਣ੍ਠਿ ਗਣ੍ਠਿ. ਓਧਿ ਓਧੀਤਿ ਭਾਗਂ ਭਾਗਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਉਦ੍ਧਰਣਾਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਭਾਗਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਰੋ ਏਵ ਹਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੋ ਗਮਨਯੋਗਗਮਨਸ੍ਸਾਦਾਨਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯੇਨ ਪਟਿਮੁਖਂ ਧਾਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਿਰਸਿ, ਪਾਦੇ ਚ ਬਨ੍ਧਖੁਰਧਾਰਾਸਮਾਗਮਤੋਪਿ ਸੀਘਤਰੋ, ਯਥਾ ਤਿਲਾਨਂ ਭਿਜ੍ਜਯਮਾਨਾਨਂ ਪਟਪਟਾਯਨੇਨ ¶ ਭੇਦੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਟਪਟਾਯਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਪਟਪਟ-ਸਦ੍ਦਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਿਲਭੇਦਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਪਟਾਯਨਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਙ੍ਖਤਭੇਦਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਮੇਕਨ੍ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨੇ. ਕੋ ਏਕੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਭਿਕ੍ਕਮਤਿਯੇਵ. ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਸਿਯਾ ਏਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ…ਪੇ… ਧਾਤੂਨਂ ਸਯਨਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਨਿਵਤ੍ਤਨਞ੍ਹੇਤਂ ਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ¶ ‘‘ਕੋ ਏਕੋ…ਪੇ… ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ‘‘ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੋਧਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇ ਛਬ੍ਬਿਧੇਪਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਗਮਨਾਦਿਕਸ੍ਸ ਅਪਚ੍ਚਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੂਪੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਚ ਸਿਲੋਕਪਦੇਨ ਸਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਰੂਪੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਹੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੇਨ ਰੂਪੇਨ. ਦੁਤਿਯਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਪਨ ‘‘ਰੂਪੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਯਂ ਤਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਚਿਤ੍ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਸਤ੍ਤਰਸਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਦੇਵ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਕਂ ਸਤ੍ਤਰਸਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾਯੁਕਂ ਰੂਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਸਮਾਨਾਯੁਕਾ ਸਿਯੁਂ. ਯਦਿ ਚ ਸਿਯੁਂ, ਅਥ ‘‘ਰੂਪਂ ਗਰੁਪਰਿਣਾਮਂ ਦਨ੍ਧਨਿਰੋਧ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ਪਕਿਣ੍ਣਕਕਥਾ) ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਹਿ, ‘‘ਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਏਵਂ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਂ, ਯਥਯਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੩੮) ਏਵਮਾਦਿਪਾਲ਼ਿਵਚਨੇਹਿ ਚ ਵਿਰੋਧੋ ਸਿਯਾ. ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਹਿ ਸਾਰਮ੍ਮਣਸਭਾਵਾ ਯਥਾਬਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਭੂਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਏਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤਂਸਭਾਵਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਅਨਨ੍ਤਰਂ ਨਿਰੋਧੋ, ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਪਨ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬਾ, ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬਭਾਵਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾਤੀਤੇਨ ਸਹ ਸਤ੍ਤਰਸਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਾਯੁਕਤਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਮਿਚ੍ਛਿਤਾਤਿ. ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਿਞ੍ਞਾਣਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਤਿਮਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਤਿਣ੍ਣਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ, ਵਿਸਯਸਙ੍ਗਤਿਮਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਾ, ਦਨ੍ਧਮਹਾਭੂਤਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਰੂਪਸ੍ਸ ਗਰੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਾ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਨਾਧਾਤੁਞਾਣਂ ਖੋ ਪਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ, ਤੇਨ ਚ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ ਰੂਪਧਮ੍ਮੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਪਚ੍ਛਾਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਤਥੇਵਾਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਨਕ੍ਖਣਤਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੪) ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ , ਤਦੇਤਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਨਿਰੋਧਭਾਵਸ੍ਸ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪੁਰੇਤਰਂ ਸਤ੍ਤਰਸਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਰੂਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞੋ ਹਿ ਸਦ੍ਦਕ੍ਕਮੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥਕ੍ਕਮੋਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਪੁਰਿਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਮੇਵ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਵਤ੍ਥਾਵਿਸੇਸਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤੇਸਮੁਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰੋ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ‘‘ਨੋ’’ਤਿ ਅਪਨੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਵੀਚਿ ਮਨੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ’’ਤਿ, ਯਥਾ ਵੀਚਿ ਅਨ੍ਤਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਦੇਵੇਦਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੇਸਂ ਵਿਦੂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਨੁ ਅਨੁ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੋ, ਰੂਪਸਨ੍ਤਾਨੋ ਚ ਨਦੀਸੋਤੋਵ ਨਦਿਯਂ ¶ ਉਦਕਪ੍ਪਵਾਹੋ ਵਿਯ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵੀਚੀਤਿ ਹਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਤਾਵਸੇਨ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ.

ਅਭਿਮੁਖਂ ਲੋਕਿਤਂ ਆਲੋਕਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਰਤੋਪੇਕ੍ਖਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਂਦਿਸਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨਿਸੀਦਤਿ, ਸਯਤਿ ਵਾ, ਤਦਭਿਮੁਖਂ ਪੇਕ੍ਖਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤਾਦਿਸਮਾਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਗਤਦਿਸਾਲੋਕਨਂ ਵਿਲੋਕਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਦਿਸਾਪੇਕ੍ਖਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਮੁਖਦਿਸਾਨੁਰੂਪਗਤੇਸੁ ਵਾਮਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇਸੁ ਵਿਵਿਧਾ ਪੇਕ੍ਖਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਾਉਪਰਿਪਚ੍ਛਾਪੇਕ੍ਖਨਞ੍ਹਿ ‘‘ਓਲੋਕਿਤਉਲ੍ਲੋਕਿਤਾਪਲੋਕਿਤਾਨੀ’’ਤਿ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨਾਤਿ ਸਮਣਪਤਿਰੂਪਵਸੇਨ, ਇਮਿਨਾਵ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨ ਇਤਰੇਸਮਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਪਰਿਭਣ੍ਡਾਦਿਕਰਣੇ ਓਲੋਕਿਤਸ੍ਸ, ਉਲ੍ਲੋਕਹਰਣਾਦੀਸੁ ਉਲ੍ਲੋਕਿਤਸ੍ਸ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਪਰਿਸ੍ਸਯਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਅਪਲੋਕਿਤਸ੍ਸ ਚ ਸਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਏਤੇਨ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਰਿਨਂ, ਸਾਧਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ‘‘ਯਮੇਵਾਹਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਸਨੇ ਅਨਭਿਰਤਿਆਦਿਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਮੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਬਲਵਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪੋ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇ ਉਕ੍ਕਂਸਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤੇਨੇਵ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੩੦) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ. ਨਨ੍ਦਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਤੁਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਲੋਕਨੇਨ.

ਸਾਤ੍ਥਕਤਾ ¶ ਚ ਸਪ੍ਪਾਯਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਸ੍ਸੇਵ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤੇ. ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਭਾਵਤੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤੇ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਵ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਉਪਾਯੋ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵਾਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੁਖੇਨੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਆਲੋਕਿਤਾਦਿ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਯਾਥਾਵਤੋ ਜਾਨਨਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਲੋਕੇਤਾਤਿ ਆਲੋਕੇਨ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਵਿਲੋਕੇਤਾ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ. ਇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਕਿਰਿਯਮਯਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਯ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਚਲਨਾਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਅਕ੍ਖਿਦਲਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਿਪਟਲਂ. ਅਧੋ ਸੀਦਤੀਤਿ ਓਸੀਦਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਉਦ੍ਧਂ ਲਙ੍ਘੇਤੀਤਿ ਲਙ੍ਘੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਉਪਰਿ ¶ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਨ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਅਕ੍ਖਿਦਲੇਸੁ ਯੋਜਿਤਰਜ੍ਜੁਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਕਚਕ੍ਕੇਨ. ਤਤੋਤਿ ਤਥਾ ਅਕ੍ਖਿਦਲਾਨਮੋਸੀਦਨੁਲ੍ਲਙ੍ਘਨਤੋ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਜਵਨਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਪਰਿਜਾਨਨਂ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਾਗਤਸ੍ਸ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਚ ਤਙ੍ਖਣਮਤ੍ਤਪਵਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਤਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵੋ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਗਾਥਾਯ ਦਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਅਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਭੂਤਅਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਂ, ਸਰੀਰਂ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਵਙ੍ਗਞ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਧਾਨਮਙ੍ਗਂ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭਾਵੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਆਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾਤਿ ਭਵਙ੍ਗਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਵਿਸੇਸਵਸੇਨ ਪਨ ਅਤੀਤਾਦਿਨਾ ਤਿਬ੍ਬਿਧਂ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਭਵਙ੍ਗੁਪਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸੇਵ ਆਵਟ੍ਟਨਂ. ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ, ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਹੇਤੁਵਚਨਂ. ‘‘ਪਠਮਜਵਨੇਪਿ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਮਜਵਨੇਪੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਵੀਥਿਯਂ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਾਨਮਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਆਵਜ੍ਜਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਨਂ ਪੁਰੇਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਾਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਅਯੋਨਿਸੋ ਆਵਜ੍ਜਨਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਇਟ੍ਠੇ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਾਦਿਮ੍ਹਿ ਲੋਭਸਹਗਤਮਤ੍ਤਂ ਜਵਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਚ ਦੋਸਸਹਗਤਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨੇਕਨ੍ਤਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਾਦਿ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ¶ ਏਵ ਏਕਨ੍ਤਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਾਦਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਾਦਿਨੋ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਜਵਨਂ ਮੂਲਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਭਵਙ੍ਗਾਦਿ, ਏਵਂ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਜਵਨਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਵਸੇਨ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਤਾਵਕਾਲਿਕਤਾ ਪਨ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕ ਜਵਨਸ੍ਸੇਵ ਅਪੁਬ੍ਬਭਾਵਵਸੇਨ, ਇਤ੍ਤਰਤਾਵਸੇਨ ਚ. ਯੁਦ੍ਧਮਣ੍ਡਲੇਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮਪ੍ਪਦੇਸੇ. ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯਵਸੇਨਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨਵਸੇਨ, ਅਪਰਾਪਰਂ ਭਵਙ੍ਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਭਵਙ੍ਗੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਨਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸ੍ਸ, ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਚ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਜਵਨਤੋ ਵਿਸਦਿਸਸ੍ਸ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਜਵਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਵ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਆਪਾਥਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਭਾਵਂ. ਸਕਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨ. ਤਨ੍ਤਿ ਜਵਨਂ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਰੂਪਸ੍ਸ ਆਪਾਥਗਮਨੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਰਣਵਸੇਨੇਵ ‘‘ਗੇਹਭੂਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਬ੍ਭਾਗਤਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ. ਦੁਵਿਧਾ ਹਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਅਤਿਥਿਅਬ੍ਭਾਗਤਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਪਰਿਚਯੋ ‘‘ਅਤਿਥੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਕਤਪਰਿਚਯੋ ‘‘ਅਬ੍ਭਾਗਤੋ’’ਤਿ, ਅਯਮੇਵਿਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਥਾ ਪਰਗੇਹੇ’’ਤਿਆਦਿ ¶ . ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਜਵਨਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਆਸਿਨੇਸੂਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ. ਆਣਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਕਰਣਂ.

ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਫਸ੍ਸਾਦੀਹਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਕਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਟ੍ਠਾਨੇ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦਿਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਂ ਭਿਜ੍ਜਨਤੋ. ਇਤ੍ਤਰਾਨੀਤਿ ਅਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾਨਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਅਯਂ ਉਪਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦਯਬ੍ਬਯਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਤਾਵ ਤਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤਾਵਕਾਲਿਕਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ, ਤਂਵਸੇਨ.

ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮੁਦਾਯੇ. ਦਸ੍ਸਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਵ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਮਗ੍ਗਹਣਂ.

ਸਮਵਾਯੇਤਿ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ, ਤਬ੍ਬਿਨਿਮੁਤ੍ਤਕੋ ਕੋ ਏਕੋ ¶ ਆਲੋਕੇਤਿ ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਆਲੋਕੇਤਿ. ਕੋ ਚ ਏਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ ਨਤ੍ਵੇਵ ਵਿਲੋਕੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

‘‘ਤਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਯਤਨਵਸੇਨ, ਧਾਤੁਵਸੇਨ ਚ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਾਨਿ ਯਥਾਰਹਂ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਾਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਥਾ ਆਵਜ੍ਜਨਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋਪਿ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸੇਵ, ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਨਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਨਤੋ, ‘‘ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿਪਿ ਅਧੁਨਾ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਨਿਗਮਨਂ.

ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਪਾਠਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣੇਸੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਭੂਤਾਨਂ. ਤਂਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣੇਨੇਵ ਹਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਪਬ੍ਬਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਬ੍ਬਾ ਯਥਾ ‘‘ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿ, ਪਬ੍ਬਵਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਯਾ ਏਵ, ਚਿਤ੍ਤਸਾਮਤ੍ਥਿਯਾ ਵਾ. ਯਂ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਾਤ੍ਥੇਪਿ ਅਨਤ੍ਥੇਪਿ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਸਾਰਿਤੁਂ ਵਾ, ਤਂਤਂਚਿਤ੍ਤਾਨੁਗਤੇਨੇਵ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਮਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣੇਸੁ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਖਣੇ ਖਣੇਤਿ ਤਥਾ ਠਿਤਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਨਿਚ੍ਛਾਵਚਨਂ. ਵੇਦਨਾਤਿ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਨਾਦੀਹਿ ਰੁਜ੍ਜਨਾ. ‘‘ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਰਮ੍ਪਰਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਤਾ ਵੇਦਨਾ ¶ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ. ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਞ੍ਹਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਕਾਲੇਤਿ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਸਾਰਿਤੁਂ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇ. ਫਾਤਿਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਂ. ਝਾਨਾਦਿ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਯੋਤਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਅਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇ ਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਸਂਙ੍ਖਾਤੋ ਨਯੋ. ਤਦਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਪਿ ਆਨਿਸਂਸੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋਤਿ ਤੇਸਮਿਧ ਉਦਾਹਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇਤਿ ਦੁਟ੍ਠਗਾਮਣਿਰਞ੍ਞਾ ਕਤਸ੍ਸ ਹੇਮਮਾਲੀਨਾਮਕਸ੍ਸ ਮਹਾਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਣੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਦੀਪਪ੍ਪਸਾਦਕੋ ਥੇਰੋ, ਰਾਜਿਨੋ ਅਯ੍ਯਕਸ੍ਸ ਮੇ;

ਏਵਂ ਕਿਰਾਹ ਨਤ੍ਤਾ ਤੇ, ਦੁਟ੍ਠਗਾਮਣਿ ਭੂਪਤਿ.

ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ¶ ਮਹਾਥੂਪਂ, ਸੋਣ੍ਣਮਾਲਿਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਵੀਸਂ ਹਤ੍ਥਸਤਂ ਉਚ੍ਚਂ, ਕਾਰੇਸ੍ਸਤਿ ਅਨਾਗਤੇ’’ਤਿ.

ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗਣਂ ‘‘ਉਦਙ੍ਗਣੇ ਤਤ੍ਥ ਪਪਂ ਅਵਿਨ੍ਦੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਸੁ (ਜਾ. ੧.੧.੨) ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਭੂਤੇ ਸੁਸਙ੍ਖਤੇ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਗਿਹੀ ਜਾਤੋਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਮਾਪਜ੍ਜਨਹੇਤੁਨਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤੋ. ਝਾਯੀਤਿ ਝਾਯਨਂ ਡਯ੍ਹਨਮਾਪਜ੍ਜਿ. ਮਹਾਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇਪਿ ਚੀਵਰਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚੀਵਰਕੁਟਿਦਣ੍ਡਕੇ’’ਤਿ, ਚੀਵਰਕੁਟਿਯਾ ਚੀਵਰਛਦਨਤ੍ਥਾਯ ਕਤਦਣ੍ਡਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਮਣਿਸਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਏਕਾ ਸਪ੍ਪਜਾਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ, (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੨੪੨) ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੪) ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕੇਚਿ, ਅਪਰੇ, ਅਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਵਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਦਨ੍ਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵਚਨਞ੍ਚ ਸਾਰਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਾਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਵਚਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਨੀਲਸਪ੍ਪਾਦਿ ਇਧ ‘‘ਮਣਿਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਮਹਾਥੇਰਵਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਨਾ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਹੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਬਹੂਸੁ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਏਕੇਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਨ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੧੪) ਵਕ੍ਖਮਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ. ਪਕਰਣਤੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਪੁਥੁਵਚਨਕਰਣਂ. ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਸਭਾਵੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਰੂਪੋ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਲੋਪਵਸੇਨ ਤੇਨ ¶ , ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਸਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਮੇਤ੍ਥਾਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਪਕ੍ਖਮਪੇਕ੍ਖਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਉਪਰਿਪਿ.

ਸੁਤ੍ਤਾਕਡ੍ਢਨਵਸੇਨਾਤਿ ਯਨ੍ਤੇ ਯੋਜਿਤਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਿਞ੍ਛਨਵਸੇਨ. ਦਾਰੁਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਾਰੁਨਾ ਕਤਯਨ੍ਤਰੂਪਸ੍ਸ. ਤਂ ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਹਿ ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਆਕਾਰਂ ਕੁਰੁਮਾਨਂ ਯਾਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਨ੍ਤਂ, ਨਟਕਾਦਿਪਞ੍ਚਾਲਿਕਾਰੂਪਂ, ਦਾਰੁਨਾ ਕਤਂ ਯਨ੍ਤਂ ਤਥਾ, ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਪੋਤ੍ਥੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨ ਅਲਙ੍ਕਰਿਯਤ੍ਤਾ ਪੋਤ੍ਥਲਿਕਾ, ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਯਸ੍ਸਾ ਸਜੀਵਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਾਲਿਕਾਤਿ ਚ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥਪਾਦਲਲ਼ਨਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਕਮ੍ਪਨਂ, ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਹਿ ਵਾ ਲੀਲ਼ਾਕਰਣਂ.

ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਾਨਂ ਸਮਾਨਧਾਰਣਤਾਯ ਏਕਤੋਦਸ੍ਸਨਂ ਗਨ੍ਥਗਰੁਤਾਪਨਯਨਤ੍ਥਂ, ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨਵਸੇਨ, ਸੇਸਾਨਂ ਪਾਰੁਪਨਵਸੇਨਾਤਿ ਯਥਾਰਹਮਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਧਾਰਣਪਤ੍ਤਧਾਰਣੇਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਿਧਿਨਾ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੋ.

ਉਣ੍ਹਪਕਤਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਉਣ੍ਹਾਲੁਕਸ੍ਸ ਪਰਿਲ਼ਾਹਬਹੁਲਕਾਯਸ੍ਸ. ਸੀਤਾਲੁਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸੀਤਬਹੁਲਕਾਯਸ੍ਸ. ਘਨਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਿਤਂ. ਦੁਪਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਤੁਦ੍ਧਟਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ, ਦਿਗੁਣਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ, ਦਿਗੁਣਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ, ਪਂਸੁਕੂਲੇ ਯਾਵਦਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੮) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਪਰੀਤਨ੍ਤਿ ਤਦੁਭਯਤੋ ਵਿਪਰੀਤਂ, ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਗ੍ਗਲ਼ਾਦਿਦਾਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪਨਖਣ੍ਡਂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਤੁਨ੍ਨਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨੁਕਡ੍ਢਨਤ੍ਥੋ, ਅਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵਾਤਿ. ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਦੇਸੇ ਪਾਣਕੇਹਿ ਸਞ੍ਜਾਤਵਤ੍ਥਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ. ਵਾਕਵਿਸੇਸਮਯਂ ਸੇਤਵਣ੍ਣਂ ਦੁਕੂਲਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਮ੍ਬਲਾਦਿਕਂ ਸਾਨੁਲੋਮਂ ਕਪ੍ਪਿਯਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਾਦਿਸਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕਕਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨ੍ਤਰਾਯਕਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯੇਕਦੇਸਮਾਹ. ਚੋਰਾਦਿਸਾਧਾਰਣਤੋ ਚ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਨੇਨੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਸਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨੇਕਨ੍ਤਂ ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਦਾਚਿ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਇਦਂ ਪਨ ਦ੍ਵਯਂ ਏਕਨ੍ਤਮੇਵ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਭਾਵਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾ ਆਜੀਵਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋ, ਅਨੇਸਨਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਯੇਸਨਪਯੋਗੋ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋ ਤਥਾ, ਏਤੇਨ ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਅਨੇਸਨਪਯੋਗਮਾਹ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਠਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ –

‘‘ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਲੋ ਹੋਤਿ ¶ , ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਅਨੇਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਂ, ਪਤ੍ਤਦਾਨਂ, ਪੁਪ੍ਫ, ਫਲ, ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠ, ਮੁਖੋਦਕ, ਸਿਨਾਨ, ਚੁਣ੍ਣ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਾਨਂ, ਚਾਟੁਕਮ੍ਯਤਂ, ਮੁਗ੍ਗਸੂਪ੍ਯਤਂ, ਪਾਰਿਭਟੁਤਂ, ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਕਂ, ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ, ਦੂਤਕਮ੍ਮਂ, ਪਹਿਣਗਮਨਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਟਿਪਿਣ੍ਡਂ, ਦਾਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ, ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਂ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਵਿਜ੍ਜਂ, ਅਙ੍ਗਵਿਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਭਿਧਮ੍ਮਟੀਕਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ¶ ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਏਕਵੀਸਤਿ ਅਨੇਸਨਾ ਨਾਮ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਦੂਤਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਹਿਣਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਗਣ੍ਡਂ ਫਾਲੇਤਿ, ਅਰੁਮਕ੍ਖਨਂ ਦੇਤਿ, ਉਦ੍ਧਂਵਿਰੇਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਅਧੋਵਿਰੇਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਨਤ੍ਥੁਤੇਲਂ ਪਚਤਿ, ਵਣਤੇਲਂ ਪਚਤਿ, ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਪਤ੍ਤ, ਪੁਪ੍ਫ, ਫਲ, ਸਿਨਾਨ, ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠ, ਮੁਖੋਦਕ, ਚੁਣ੍ਣ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਚਾਟੁਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਮੁਗ੍ਗਸੂਪਿਯਂ, ਪਾਰਿਭਟੁਂ, ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਕਂ ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿਮਂ ਦੂਤਕਮ੍ਮੇਨ ਸਦਿਸਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਵੀਸਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਮੂਲਟੀ. ੧੫੦-੫੧).

ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਾਦਿਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਟੀਕਾਵਚਨਂ ਪਨ ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗਾਦਿਅਭਿਧਮ੍ਮਨਯੇਨ, ਅਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਿਸਮਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੋਭਾਸਪਰਿਕਥਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋ’’ਤਿ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਯੋਗੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋ ਚ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੀਲਵਿਨਾਸਨੇਨ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਾਹਾਰਦ੍ਵਨ੍ਦੇਪਿ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਯੋਗੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ. ਅਤਿਰੁਚਿਯੇ ਰਾਗਾਦਯੋ, ਅਤਿਅਰੁਚਿਯੇ ਚ ਦੋਸਾਦਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਦੁਭਯਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨਾਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਵਿਜਹਨਵਸੇਨ.

‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਅਚੇਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਕਾਯੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ’’ਤਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਵਿਭਾਵਨੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਤਰੀਤਰਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ – ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਵਿਭਾਵਨੇਨ ਪਨ ਤਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦੀਪਿਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਵਿਭਾਵਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਭੂਤਂ ਇਤਰੀਤਰਸਨ੍ਤੋਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨੇ. ਤੇਸੁ ਵਾ ਪਾਰੁਪਕਤ੍ਤਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਚੀਵਰੇਸੁ. ਕਾਯੋਪੀਤਿ ਅਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤੋ ਕਾਯੋਪਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਚੇਤਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਹਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਭੂਤੋ ਕਾਯੋ. ਧਾਤੁਯੋਤਿ ਚੀਵਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਬਾਹਿਰਾ ਧਾਤੁਯੋ. ਧਾਤੁਸਮੂਹਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ. ਪੋਤ੍ਥਕਰੂਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਧਾਤੁਯੋ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੁਸਨਂ ਸ੍ਨੇਹਸੇਚਨਂ, ਪੂਰਣਂ ਵਾ ਪੋਤ੍ਥਂ, ਲੇਪਨਖਨਨਕਿਰਿਯਾ, ਤੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਪੋਤ੍ਥਕਂ, ਤਮੇਵ ਰੂਪਂ ਤਥਾ, ਖਨਨਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦਾਰੁਮਤ੍ਤਿਕਾਦਿਰੂਪਮਿਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਚੇਤਨਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਭਾਵਤੋ ਵਾ.

ਨਾਗਾਨਂ ਨਿਵਾਸੋ ਵਮ੍ਮਿਕੋ ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਚਿਤ੍ਤੀਕਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਚੇਤਿਯਰੁਕ੍ਖੋ. ਕੇਹਿਚਿ ਸਕ੍ਕਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕੇਹਿਚਿ ਅਸਕ੍ਕਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਉਪਮਾਨਭਾਵੇਨ ਯੋਗ੍ਯਤ੍ਤਾ ਤੇਸਮਿਧ ਕਥਨਂ. ਤੇਹੀਤਿ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਗੂਥਮੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿ. ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕਚੇਤਿਯਰੁਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਾ, ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪੁਬ੍ਬਕੇਨ ‘‘ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਭਵਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਹਸਾਵ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਗਰੁਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤਿਭਾਰਭੂਤੋ ਪਤ੍ਤੋ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਗਣ੍ਠਿਕਾ ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾ ਯਥਾ ‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਾ (ਪਾਚਿ. ੨੩੨), ਛਪ੍ਪਞ੍ਚਵਾਚਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੧) ਅਞ੍ਞਪਦਭੂਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਇਧ ਪਧਾਨੋ ਚਤੁਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤੋ ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯੋਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਯ੍ਹਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਆਹਤਾ ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਅਗ੍ਯਾਹਿਤੋ’’ਤਿ, ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾਹਿ ਵਾ ਆਹਤੋ ਤਥਾ, ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਗਬ੍ਭਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ. ਕਾਮਞ੍ਚਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੬੧੨) ਪਞ੍ਚਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯਤਾਮਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਪਲਿਬੋਧਕਰਣਤੋ ਇਧ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਗਣ੍ਠਿਕਾਹਤਮ੍ਪਿ ਪਕਤਿਯਾਵ ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯਪਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ‘‘ਤਂ ਧੋਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸਾਪਿ ¶ ਅਸਪ੍ਪਾਯਭਾਵੇ ਕਾਰਣਂ. ‘‘ਮਣਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤੋ ਪਨ ਲੋਭਨੀਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯੋ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਣਤੋ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਭਮਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤਿ ‘ਮਣਿਵਣ੍ਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ) ਹਿ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਚਨਕਿਰਿਯਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ¶ ‘‘ਮਣਿਵਣ੍ਣਂ ਪਨ ਪਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੮੫) ‘‘ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕਕਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨ੍ਤਰਾਯਕਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚੀਵਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤਅਕਪ੍ਪਿਯੋ ਸੀਲਵਿਨਾਸਨੇਨ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਹੇਤ੍ਵਨ੍ਤੋ ਗਧਵਚਨਂ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨਪਰਿਹਾਯਨਸ੍ਸ.

‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ’’ਤਿਆਦਿ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਵਿਭਾਵਨੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਸਣ੍ਡਾਸੇਨਾਤਿ ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਅਯੋਗਹਣਵਿਸੇਸੇਨ. ਅਗ੍ਗਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਵਣ੍ਣਭੂਤਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹਣੇ. ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਲ਼ਾਹਜਨਕਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਈਦਿਸਮੇਵ ਉਪਮਾਨਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਪਤ੍ਤਧਾਰਣੇਸੁ ਏਕਤੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਛਿਨ੍ਨਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਅਨਾਥਮਨੁਸ੍ਸੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਨੀਲਮਕ੍ਖਿਕਾ ਨਾਮ ਆਸਾਟਿਕਕਾਰਿਕਾ. ਗਵਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਵਣੇਸੁ ਨੀਲਮਕ੍ਖਿਕਾਹਿ ਕਤਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਹੇਤੁਭੂਤਾ ਅਣ੍ਡਕਾ ਆਸਾਟਿਕਾ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਨਾਥਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਅਨਾਥਾਨਂ ਨਿਵਾਸਸਾਲਾਯਂ. ਦਯਾਲੁਕਾਤਿ ਕਰੁਣਾਬਹੁਲਾ. ਵਣਮਤ੍ਤਚੋਲ਼ਕਾਨੀਤਿ ਵਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਛਿਨ੍ਨਚੋਲ਼ਖਣ੍ਡਕਾਨਿ. ਕੇਸਞ੍ਚੀਤਿ ਬਹੂਸੁ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਨਾਥਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਥੂਲਾਨੀਤਿ ਥਦ੍ਧਾਨਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪੁਣਨੇ, ਭਾਵਲਕ੍ਖਣੇ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਣਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਚੋਲ਼ਕੇਨ, ਕਪਾਲੇਨਾਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਯੋਗੇ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਤਤਿਯਾ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਵਾ. ਵਣਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵਾਤਿ ਪਨ ਵਿਸੇਸਨਂ, ਨ ਪਨ ਮਣ੍ਡਨਾਨੁਭਵਨਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਤਾਦੀਹਿ ਨਿਚ੍ਚਾਤੁਰਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗਭੂਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਂ ਏਦਿਸਮੇਵ ਉਪਮਾਨਮੁਪਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਕਰਣਸੀਲਤ੍ਤਾ, ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਹਿ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ.

ਅਸਨਾਦਿਕਿਰਿਯਾਯ ¶ ਕਮ੍ਮਵਿਸੇਸਯੋਗਤੋ ਅਸਿਤਾਦਿਪਦੇਹੇਵ ਕਮ੍ਮਵਿਸੇਸਸਹਿਤੋ ਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸਿਤੇਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਟ੍ਠਵਿਧੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਅਟ੍ਠਪ੍ਪਕਾਰੋਪਿ ਪਯੋਜਨਵਿਸੇਸੋ.

ਤਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਇਮਿਨਾ ਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰਵਾਦਵਸੇਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੦; ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮; ੮.੯; ਧ. ਸ. ੧੩੫੫; ਮਹਾਨਿ. ੨੦੬) ਸੁਤ੍ਤੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਮ੍ਪਿ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰੋ (ਧ. ਸ. ੧.੧੩੫੫) ਹਿ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਾਮ, ਉਪਰਿ ਪਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਾਵਦੇਵ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ’’ਤਿ ਏਕਮਙ੍ਗਂ, ‘‘ਯਾਪਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਵਿਹਿਂਸੂਪਰਤਿਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਇਤਿ ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਵੇਦਨਂ ਪਟਿਹਙ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਨਵਞ੍ਚ ਵੇਦਨਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਯਾਤ੍ਰਾ ਚ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਤਾ ਚਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਪਨ ਭੋਜਨਾਨਿਸਂਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਨ ‘‘ਨੇਵ ਦਵਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਮਙ੍ਗਂ, ‘‘ਨ ਮਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਨ ਮਣ੍ਡਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਨ ਵਿਭੂਸਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਯਾਵਦੇਵ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਯਾਪਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਵਿਹਿਂਸੂਪਰਤਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਇਤਿ ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਵੇਦਨਂ ਪਟਿਹਙ੍ਖਾਮਿ, ਨਵਞ੍ਚ ਵੇਦਨਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਯਾਤ੍ਰਾ ਚ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਤਾ ਚ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਚਾ’’ਤਿ ਪਨ ਭੋਜਨਾਨਿਸਂਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਇਧਾਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਯੋਜਨਾਨਮੇਵ ਅਭਾਵਤੋ, ਤੇਸਮੇਵ ਚ ਇਧ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਨੇਵਦਵਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਮਰਿਯਾਦਵਚਨੇਨ ਦੁਤਿਯਨਯਸ੍ਸੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਨ, ‘‘ਨੇਵ ਦਵਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਾਲ਼ਿਯਾ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਯਥਾਦੇਸਿਤਤਨ੍ਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸੇਵ ਮਰਿਯਾਦਭਾਵੇਨ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਪਾਠਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਹਿ ‘‘ਨੇਵ ਦਵਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤ੍ਥਕ੍ਕਮੇਨ, ਤੇਨ ਪਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਤਿਧਾ ¶ ਦੇਨ੍ਤੇ ਦ੍ਵਿਧਾ ਗਾਹਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਭੋਜਨਾਦਿਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਹਤ੍ਥਓਤਾਰਣਂ ਭੁਞ੍ਜਨਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਆਲੋਪਕਰਣਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਭੁਞ੍ਜਨਾਦਿਪਯੋਗੋ ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਸੇਨੇਵ ਵਿਭਾਵਿਤੋ. ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨ ਕੋਚੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕੁਞ੍ਚਿਕਾ ਨਾਮ ਅਵਾਪੁਰਣਂ, ਯਂ ‘‘ਤਾਲ਼ੋ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਨ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਕਯਨ੍ਤਕੇਨ. ਯਤਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟਨਨਿਗ੍ਘਾਟਨਉਕ੍ਖਿਪਨਨਿਕ੍ਖਿਪਨਾਦੀਸੁ ਵਾਯਮਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਹਿ ਯਨ੍ਤਕਂ. ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਕਰਣਂ ਮੁਸਲਕਿਚ੍ਚਂ. ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ ਉਦੁਕ੍ਖਲਕਿਚ੍ਚਂ. ਆਲੋਲ਼ਿਤਵਿਲੋਲ਼ਿਤਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਹਤ੍ਥਕਿਚ੍ਚਂ. ਇਤੀਤਿ ਏਵਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਹਤ੍ਥਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨੇ, ਭਾਵਲਕ੍ਖਣੇ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਤਨੁਕਖੇਲ਼ੋਤਿ ਪਸਨ੍ਨਖੇਲ਼ੋ. ਬਹਲਖੇਲ਼ੋਤਿ ਆਵਿਲਖੇਲ਼ੋ. ਜਿਵ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਆਲੋਲ਼ਿਤਵਿਲੋਲ਼ਿਤਵਸੇਨ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਜਿਵ੍ਹਾਹਤ੍ਥਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ. ਕਟਚ੍ਛੁ, ਦਬ੍ਬੀਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ‘‘ਪੁਮੇ ਕਟਚ੍ਛੁ ਦਬ੍ਬਿਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਯੇਨ ਭੋਜਨਾਦੀਨਿ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ਕਟਚ੍ਛੁ, ਯਾਯ ਪਨ ਤੇਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ¶ ਦਬ੍ਬੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਲਾਲਸਨ੍ਥਾਰਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਪਲਾਲਾਦਿਸਨ੍ਥਾਰਂ. ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ. ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਪਥਵੀਸਨ੍ਧਾਰਕਜਲਸ੍ਸ ਤਂਸਨ੍ਧਾਰਕਵਾਯੁਨਾ ਵਿਯ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਾਹਾਰਸ੍ਸ ਵਾਯੋਧਾਤੁਨਾਵ ਆਮਾਸਯੇ ਅਵਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਸੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਤਥਾ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਆਹਾਰਂ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚ ਘਨਂ ਪਰਿਵਟੁਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਪਕ੍ਕਾ ਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਆਮਾਸਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਉਦ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਉਕ੍ਖਲਿਯਾਦੀਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤਿ, ਯਾ ‘‘ਚੁਲ੍ਲੀ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਰਸ੍ਸਦਣ੍ਡੋ ਦਣ੍ਡਕੋ. ਪਤੋਦੋ ਯਟ੍ਠਿ. ਇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮਤਿਦਿਸਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਧਾਤੁਵਸੇਨ ਵਿਭਾਵਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਤਿਹਰਤੀਤਿ ਯਾਵ ਮੁਖਾ ਅਭਿਹਰਤਿ. ਵੀਤਿਹਰਤੀਤਿ ਤਤੋ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵਿਮਿਸ੍ਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੪) ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ, ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਤਤੋ ਯਾਵ ਕੁਚ੍ਛਿ, ਤਾਵ ਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੨੩) ਆਹ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮਤ੍ਤਂ ਹਰਣਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ.

ਅਪਿਚ ਅਤਿਹਰਤੀਤਿ ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤੋ ਹਰਤਿ. ਵੀਤਿਹਰਤੀਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਹਰਤਿ. ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਆਮਾਸਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਕਰੋਤਿ ¶ . ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤੀਤਿ ਮੁਸਲੇਨ ਵਿਯ ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਸੋਸੇਤੀਤਿ ਵਿਸੋਸਨਂ ਨਾਤਿਸੁਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤਿ. ਨੀਹਰਤੀਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਬਹਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤਿ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਕਿਚ੍ਚੇਸੁਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਆਹਾਰਸ੍ਸ ਧਾਰਣਪਰਿਵਤ੍ਤਨਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਨਵਿਸੋਸਨਾਨਿ ਪਥਵੀਸਹਿਤਾ ਏਵ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾਪਿ ਕਿਚ੍ਚਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਿਨੇਹੇਤੀਤਿ ਤੇਮੇਤਿ. ਅਲ੍ਲਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਪਾਲੇਤੀਤਿ ਯਥਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁਆਦੀਹਿ ਅਤਿਵਿਯ ਸੋਸਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਅਲ੍ਲਭਾਵਞ੍ਚ ਨਾਤਿਅਲ੍ਲਤਾਕਰਣਵਸੇਨ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ. ਅਞ੍ਜਸੋਤਿ ਆਹਾਰਸ੍ਸ ਪਵਿਸਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਨਿਕ੍ਖਮਨਾਦੀਨਂ ਮਗ੍ਗੋ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਪਰਿਯੇਸਨਜ੍ਝੋਹਰਣਾਦਿਵਿਜਾਨਨਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਯੇਸਨਜ੍ਝੋਹਰਣਾਦਿਕਿਚ੍ਚੇ. ਤਂਤਂਵਿਜਾਨਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੋ ਤਂਨਿਪ੍ਫਾਦਕੋਯੇਵ ਪਯੋਗੋ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗੋ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਹਿ ਪਯੋਗੇਨ ਪਰਿਯੇਸਨਾਦਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ,. ਸੋ ਤਬ੍ਬਿਸਯਵਿਜਾਨਨਮ੍ਪਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ ਨਾਮ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਮਨ੍ਵਾਯ ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਭੁਜਤੀਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਵਸੇਨ, ਅਜ੍ਝਾਹਰਣਜਿਣ੍ਣਾਜਿਣ੍ਣਤਾਦਿਪਟਿਸਂਵੇਦਨਵਸੇਨ ਚ ਤਾਨਿ ਪਰਿਯੇਸਨਜ੍ਝੋਹਰਣਜਿਣ੍ਣਾਜਿਣ੍ਣਤਾਦੀਨਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤਿ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਪੁਬ੍ਬਕਤ੍ਤਾ ਵਿਜਾਨਨਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਤਮਨ੍ਵਾਯ ਆਗਮ੍ਮ. ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਭੁਞ੍ਜਨਕੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਭੁਜਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ, ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਭੋਗਪੁਬ੍ਬਕੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਬ੍ਯਾਪਾਰੋਤਿ ‘‘ਆਭੁਜਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਮਨਤੋਤਿ ¶ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵਸੇਨ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਮਨਤੋ. ਪਚ੍ਚਾਗਮਨਮ੍ਪਿ ਗਮਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਪਰਿਯੇਸਨਤੋਤਿ ਗੋਚਰਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਆਹਿਣ੍ਡਨਤੋ. ਪਰਿਯੇਸਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾਵ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨਸਾਲਾਦਿਉਪਸਙ੍ਕਮਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਪਰਿਭੋਗਤੋਤਿ ਦਨ੍ਤਮੁਸਲੇਹਿ ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਵਿਸੇਸਂ ਸੁਵਾਨਦੋਣਿਯਂ ਸੁਵਾਨਵਮਥੁ ਵਿਯ ਪਰਮਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਤੋ. ਆਸਯਤੋਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਹਾਰਸ੍ਸ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਾਸਯਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਪਰਮਜਿਗੁਚ੍ਛਨਹੇਤੁਭੂਤਤੋ ਆਮਾਸਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕਪਿਤ੍ਤਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਸਯਤੋ. ਆਸਯਤਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋਪਿ ¶ ਕਮ੍ਮਬਲਵਵਤ੍ਥਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਰਿਯਾਦਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਹਿ ਆਸਯੋ, ਆਮਾਸਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕੋ ਪਿਤ੍ਤਾਦਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਸਯੋ. ਮਰਿਯਾਦਤ੍ਥੋ ਹਿ ਅਯਮਾਕਾਰੋ. ਨਿਧਾਨਤੋਤਿ ਆਮਾਸਯਤੋ. ਨਿਧੇਤਿ ਯਥਾਭੁਤ੍ਤੋ ਆਹਾਰੋ ਨਿਚਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਹਿ ਆਮਾਸਯੋ ‘‘ਨਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋਤਿ ਭੁਤ੍ਤਾਹਾਰਪਰਿਪਾਚਨੇਨ ਗਹਣੀਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜਸਾ ਅਪਰਿਪਾਕਤੋ. ਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਜਤੇਜਸਾਵ ਪਰਿਪਾਕਤੋ. ਫਲਤੋਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਪਰਿਪਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ, ਅਸਮ੍ਮਾਪਰਿਪਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਚ ਭੁਤ੍ਤਾਹਾਰਸ੍ਸ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਕੇਸਾਦਿਕੁਣਪਦਦ੍ਦੁਆਦਿਰੋਗਾਭਿਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਪਯੋਜਨਤੋਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਤੋਤਿ ਅਕ੍ਖਿਕਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਅਨੇਕਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨਂ ਖਾਦਨੀਯਂ, ਭੋਜਨਞ੍ਚ ਮਹਾਰਹਂ;

ਏਕਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਨਵਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੩੦੩);

ਸਮ੍ਮਕ੍ਖਨਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥਓਟ੍ਠਾਦਿਅਙ੍ਗੇਸੁ ਨਵਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਰਿਭੋਗਕਾਲੇ, ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਮਕ੍ਖਨਤੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਤਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਹ ਪਾਠਸੇਸੇਨ ਯੋਜਨਾ. ਤਂਤਂਕਿਰਿਯਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਪਟਿਪਾਟਿਵਸੇਨ ਚਾਯਂ ‘‘ਗਮਨਤੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਠਪਿਤਾ. ਸਮ੍ਮਕ੍ਖਨਂ ਪਨ ਪਰਿਭੋਗਾਦੀਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਪਤ੍ਤਕਾਲੇਤਿ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਤੇਜੇਨ ਪਰਿਪਚ੍ਚਨਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ. ਵੇਗਸਨ੍ਧਾਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਰਿਲ਼ਾਹਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਤੋਯੇਵ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਏਕਗ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਸੂਲਭਗਨ੍ਦਰਾਦਯੋ ਰੋਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਦਮੁਚ੍ਚਨਾਦਿਕਂ.

ਅਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾਮਨੁਸ੍ਸਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਖੇਤ੍ਤਦੇਵਾਯਤਨਾਦਿਕੇ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਤਾਦਿਸੇ ਹਿ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਕੁਦ੍ਧਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਮ੍ਪਿ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਦੁਕ੍ਕਟਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾ. ਪਤਿਰੂਪੇ ਠਾਨੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰੀਤੇ ਠਾਨੇ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਦਿਕਂ.

ਨਿਕ੍ਖਮਾਪੇਤਾ ¶ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨਨ੍ਤਿ ਬਾਲਮਞ੍ਞਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ‘‘ਅਕਾਮਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਅਪਯੋਗੇਨ ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇਨ ਠਿਤਾ. ਵਾਯੁਵੇਗਸਮੁਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤਾਤਿ ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵੇਗੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਵਪੀਲ਼ਿਤਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਹੇਤੁਵਚਨਂ. ‘‘ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਾ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵੋ’’ਤਿ ਪੁਨ ਵਚਨਂ ਸਮਾਹਾਰਦ੍ਵਨ੍ਦੇਪਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਪਯੋਗਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਏਕਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਯਤਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਦੀਯਨਵਸੇਨ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਪਰਸ੍ਸਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰੀਰਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋਵਾਤਿ ਸਰੀਰਤੋ ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਨਮਤ੍ਤਂ. ਸਰੀਰੇ ਸਤਿ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤੀਤਿ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਸਮਭਾਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਮਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਟਿਸੋਧਨਮਤ੍ਤਂ ਏਵਾਤਿ ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੇਲ਼ੁਨਾਲ਼ਿਆਦਿਉਦਕਭਾਜਨਂ ਉਦਕਤੁਮ੍ਬੋ. ਤਨ੍ਤਿ ਛਡ੍ਡਿਤਉਦਕਂ.

‘‘ਗਤੇਤਿ ਗਮਨੇ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਪਟਿਕ੍ਕਮਗਹਣੇਨ ਗਮਨੇਪਿ ਪੁਰਤੋ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਤਿਹਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ਗਮਨਮੇਵ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੨੫) ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕੇਚਿਵਾਦੋ ਨਾਮ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਕਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਗਮਨੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਕਾਯਾਤਿਹਰਣਸ੍ਸ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਪਦਵੀਤਿਹਾਰਨਿਯਮਿਤਾਯ ਗਮਨਕਿਰਿਯਾਯ ਏਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਦੀਹਿ (ਅਭਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੨੩) ਚ ਵਿਰੋਧਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਸ੍ਸ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮਵਰੋਧਤ੍ਤਂ, ਭੇਦਤ੍ਤਞ੍ਚ –

‘‘ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਕੋ ਇਰਿਯਾਪਥੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਗਤੋ. ਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਤੋ ਚ ਆਗਚ੍ਛਤੋ ਚ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਵਸੇਨ ਕਥਿਤੋ. ‘ਗਤੇ ਠਿਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰੇ ਚੁਣ੍ਣਿਕਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰਇਰਿਯਾਪਥਵਸੇਨ ਕਥਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਗਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਕਿਰਿਯਾਭੇਦੋਯੇਵ, ਨ ਪਨ ਅਤ੍ਥਭੇਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤੇਤਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੇ ਚ ਸਙ੍ਗੀਤੇ ¶ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੨; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੫) ਅਦ੍ਧਾਨਇਰਿਯਾਪਥਾਤਿ ਚਿਰਪਵਤ੍ਤਕਾ ਦੀਘਕਾਲਿਕਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਅਦ੍ਧਾਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚਿਰਕਾਲਵਚਨਤੋ ‘‘ਅਦ੍ਧਨਿਯਂ ਅਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੮੪; ੩.੧੭੭; ਪਾਰਾ. ੨੧) ਵਿਯ, ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਪਵਤ੍ਤਕਾ ਵਾ ਦੀਘਮਗ੍ਗਿਕਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ. ਅਦ੍ਧਾਨਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਦੀਘਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਯੋ ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੨੧੩, ੨੧੭) ਵਿਯ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਨਾਤਿਚਿਰਕਾਲਿਕਾ, ਨਾਤਿਦੀਘਮਗ੍ਗਿਕਾ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ. ਚੁਣ੍ਣਿਯਇਰਿਯਾਪਥਾਤਿ ਵਿਹਾਰੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਿਯਭੂਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ‘‘ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਖੁਦ੍ਦਕਚੁਣ੍ਣਿਕਇਰਿਯਾਪਥਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਖੁਦ੍ਦਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚੁਣ੍ਣਿਕਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਭੇਦਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਨਤੋ. ਤੇਸੁਪੀਤਿ ‘‘ਗਤੇ ਠਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ.

ਅਪਰਭਾਗੇਤਿ ਗਮਨਇਰਿਯਾਪਥਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ. ਠਿਤੋਤਿ ਠਿਤਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਚਙ੍ਕਮਨੇਯੇਵ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਥਾਰਹਂ.

ਗਮਨਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਨਂ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਨਸਯਨਸ੍ਸ ਕਮਵਚਨਮਯੁਤ੍ਤਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਥਾ ਕਮਾਭਾਵਤੋਤਿ ‘‘ਉਟ੍ਠਾਯ’’ ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਜਾਗਰਿਤਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਭਵਙ੍ਗੋਤਰਣਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਮੇਵ ਸਯਨਂ, ਨ ਪਨ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸਾਰਣਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਿਰਿਯਾਮਯਪਵਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੭੭) ਵਿਯ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸਾਰਣਸ੍ਸਾਪਿ ਸਯਨਇਰਿਯਾਪਥਭਾਵੇਨ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਥਾਵਰੋਧਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਰਣਂ ਕਿਰਿਯਾ, ਕਾਯਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਰਿਯਾਮਯਾਨਿ ਤਦ੍ਧਿਤਸਦ੍ਦਾਨਮਨੇਕਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਆਵਜ੍ਜਨਦ੍ਵਯਕਿਚ੍ਚਂ ਕਿਰਿਯਾ, ਤਾਯ ਪਕਤਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਵਾ ਕਿਰਿਯਾਮਯਾਨਿ. ਆਵਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਹਿ ਭਵਙ੍ਗੁਪਚ੍ਛੇਦੇ ਸਤਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟ੍ਠਕਥਾਦੀਹਿ, (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੩) ਤਟ੍ਟੀਕਾਹਿ ਚ ਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਰਿਯਾਮਯਾਨਿ ਏਵ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਤਥਾ, ਜਵਨਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟੀਕਾਯਂ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੨੫) ‘‘ਕਾਯਾਦਿਕਿਰਿਯਾਮਯਤ੍ਤਾ ¶ , ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਜਵਨਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਾ ਛਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਿਰਿਯਾਮਯਪਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਵਚਨਞ੍ਹਿ ¶ ਇਦਂ, ਇਤਰਥਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਰੇਚਰਾਨੁਚਰਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਾਰਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਿਯਾ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਕਾਲਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਾਰਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਜਾਗਰਿਤੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਕਾਰਣਭੂਤੇ ਓਟ੍ਠਾਦਿਕੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਯਥਾਸਕਂ ਠਾਨੇ ਸਦ੍ਦੋ ਜਾਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਓਟ੍ਠੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾਠਾਨਂ ਜਾਯਤਿ, ਓਟ੍ਠਾਲਨਾਦਿਨਾ ਪਨ ਪਯੋਗੇਨੇਵ ਜਾਯਤਿ, ਨ ਵਿਨਾ ਤੇਨ ਪਯੋਗੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਓਟ੍ਠੇ ਚਾਤਿਆਦਿ ਸਦ੍ਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਤਥਾ ਅਵਚਨਤੋ. ਨ ਹਿ ‘‘ਓਟ੍ਠੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਸਮੁਚ੍ਚਯੇਨ ਕਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਠਾਨਵਚਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਤਦਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ. ਭਾਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਨਵਿਰੋਧਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਾਸਿਤੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

ਭਾਸਨਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਾਨਂ ਸਭਾਵਤੋ ਭੇਦੇ ਸਤਿ ਅਯਂ ਵਿਭਾਗੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ, ਨਾਸਤੀਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇਨਾਹ ‘‘ਉਪਾਦਾਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਪਾਦਾਰੂਪਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿ ਤਥਾ, ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਭਾਸਨਂ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਤੁਣ੍ਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਪਵਤ੍ਤਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤਾ ਗਹਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੬; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੯) ਆਗਤਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਾਰਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਿਭਾਗਵਸੇਨ, ਅਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਇਧਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਯਿਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ਧੁਰਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਯਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਧੁਰਂ, ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਗਬ੍ਭਮਿਦਂ ਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਯਾਵਦੇਵ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ¶ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦੇਸਨਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ. ਨਨੁ ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸਾਯਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਕਤੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਕਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਪਧਾਨਤਾ ¶ ਗਹਿਤਾ, ਏਵਂ ਸਤਿਯਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨ ਪਨੇਤਂ ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਹ ਭਾਵਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਸਤਿਰਹਿਤਾ ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨੇਵਾਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੋਦਨਮ੍ਪਿ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਕਤੋ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਯ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਤਦੁਭਯਂ ਸਮਧੁਰਭਾਵੇਨੇਵ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਹਿ ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਧੁਰਤਂਯੇਵ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ਏਕਤੋ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਇਦਾਨਿ ਵਿਭਙ੍ਗਨਯੇਨਾਪਿ ਤਦਤ੍ਥਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਭਙ੍ਗਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਹਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਤਿਯਾਪੇਤ੍ਥ ਪਧਾਨਤਂਯੇਵ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨੀਤਿ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਉਦ੍ਦੇਸਪਦਾਨਿ. ਵਿਭਤ੍ਤਾਨੇਵਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਮਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ.

ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ, ਪਨ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੩) ਚ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਥਾ ਏਕੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਏਕੋ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਏਕੋ ਸਯਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਸਯਤਿ, ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਸਯਤਿ. ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਪਨ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਚਙ੍ਕਮਨੇਨ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਙ੍ਕਮਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਠਿਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ‘‘ਪਾਚੀਨਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ¶ ਪਚ੍ਛਿਮਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਛਿਮਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਾਪਿ ਪਾਚੀਨਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਚਙ੍ਕਮਨਵੇਮਜ੍ਝੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਉਭੋ ਕੋਟਿਯੋ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਚਙ੍ਕਮਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਠਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਨਿਸਜ੍ਜਂ, ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਯਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਯੇਵ ਭਵਙ੍ਗਂ ਓਤਾਰੇਤਿ, ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਉਟ੍ਠਹਤਿ. ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਤਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਭੂਤਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਵ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਾਵ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮਾਨੋ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਯਤਿ ‘‘ਕਾਯੋ ਅਚੇਤਨੋ, ਮਞ੍ਚੋ ਅਚੇਤਨੋ, ਕਾਯੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਅਹਂ ਮਞ੍ਚੇ ਸਯਿਤੋ’ਤਿ, ਮਞ੍ਚੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਮਯਿ ਕਾਯੋ ਸਯਿਤੋ’ਤਿ. ਅਚੇਤਨੋ ਕਾਯੋ ਅਚੇਤਨੇ ਮਞ੍ਚੇ ਸਯਿਤੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਙ੍ਗਂ ਓਤਾਰੇਤਿ, ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਪਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਾਯਾਦਿਕਿਰਿਯਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਨੇਨ ਤਮ੍ਮਯਤ੍ਤਾ, ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਜਵਨਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਾ ਛਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਿਰਿਯਾਮਯਪਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਜਾਗਰਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਗਰਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਅਪਿਚ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਛ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਜਗ੍ਗਨ੍ਤੋਪਿ ਜਾਗਰਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯਤਨਸੀਸੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਪਿ, ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾ ਪਹਾਯ ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾਸਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ.

ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਯਂ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਦੁਤਿਯਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਵਿਰਹਤੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ ਨਾਮਾਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਨਯੋ ਪੁਰਿਮਨਯਤੋ ਵਿਸੇਸਨਯਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹੇਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੩) ‘‘ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਪਰੋਪਿ ਨਯੋ’’ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ¶ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਗਮਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਹਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਪਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਨ੍ਤੋਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੫. ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਦਸ੍ਸਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਪਦਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਤਿ ਨ ਲੁਦ੍ਧੋ ਭਵਤੀਤਿ ਹਿ ਪਦਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਪਦਨਿਬ੍ਬਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਤੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਅਪਾਕਟੋਤਿ ਤਂ ਪਾਕਟਕਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮਾਹ, ਚੀਵਰਾਦਿਕੇ ¶ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਯੇ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਨਿਯਮਵਚਨੋ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਯੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹੀਨਂ ਪਣੀਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਪਣੀਤਮ੍ਪਿ ਹੀਨਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਸਿਦ੍ਧਾ ਹਿ ਇਤਰਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਹੀਨੇਨ ਵਾ ਪਣੀਤੇਨ ਵਾ ਚੀਵਰਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਤਿ ਤੇਨ, ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਲੋਭੋ, ਅਲੋਭਪਧਾਨਾ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ. ਲਭਨਂ ਲਾਭੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਾਭਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਬਲਨ੍ਤਿ ਕਾਯਬਲਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਸਾਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਤਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਰੁਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਲਬ੍ਭਤੇਤਿ ਲਾਭੋ, ਯੋ ਯੋ ਲਾਭੋ ਯਥਾਲਾਭਂ, ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯੋ, ਯਥਾਲਾਭੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਬਲਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਯਥਾਬਲਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਪਚ੍ਚਯੋ, ਯਥਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਸਾਧਨਂ ਅਨੁਰੂਪਕਿਰਿਯਂ ¶ ਵਦਤਿ, ਯਥਾ ਤਂ ‘‘ਅਧਿਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਸਾਧਨਂ ਅਧਿਕਰਣਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਬਲੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਸਾਰੁਪ੍ਪਤਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਭਵਤਿ, ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਆਰੋਪੇਤੀਤਿ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਯਂ ਯਂ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਪ੍ਪਾਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਪਭੇਦਮਨੁਗਤਾ ਵਣ੍ਣਨਾ ਪਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ.

ਇਧਾਤਿ ਸਾਸਨੇ. ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਭਾਵਮਾਹ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਾਭਾਵਂ. ਪਠਮੇਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਾਭਾਵੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਥਾਲਦ੍ਧਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਪਤ੍ਥਨਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯਪਿ ਸਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਆਕਾਰੋਤਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਪਸਙ੍ਗਭਾਵਤੋ ਤਤੋਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੁਪਰਿਪਿ. ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੋਤਿ ਆਬਾਧਾਦਿਵਿਰਹੇਪਿ ਸਭਾਵਦੁਬ੍ਬਲੋ. ਸਮਾਨੋ ਸੀਲਾਦਿਭਾਗੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਗੋ, ਸਹ ਵਾ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਗੁਣਭਾਗੇਹਿ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਭਾਗੋ, ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤੇਨ. ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲਾਦੀਨਂ ਗਰੁਚੀਵਰਂ ਨ ਫਾਸੁਭਾਵਾਵਹਂ, ਸਰੀਰਖੇਦਾਵਹਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾਦਿਵਸੇਨ. ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਹਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਚੀਵਰਪਰਿਭੋਗੋ ਸਨ੍ਤੋਸਵਿਰੋਧੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਦਭਾਵਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਚੀਵਰਪਰਿਭੋਗੋਪਿ ਨ ਸਨ੍ਤੋਸਵਿਰੋਧੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਲਹੁਕੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਚੀਵਰਪਰਿਭੋਗੋਪਿ ਨ ਤਾਵ ਸਨ੍ਤੋਸਵਿਰੋਧੀ, ਪਗੇਵ ਤਥਾ ਅਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੋਗੇਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ. ਚੀਵਰਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ¶ ‘‘ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਯਥਾਰੁਤਂ ਗਹਿਤਾਵਸੇਸਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸਨ੍ਤੋਸੇ ਸਮਵਰੋਧਿਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਥੇਰਕੋ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਮਲ੍ਲਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਥੇਰਵੋਹਾਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਦਸਵਸ੍ਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚਿਰਵਸ੍ਸਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸ੍ਵੇਵ ਇਧ ਪਵਤ੍ਤਿਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਥੇਰਾਨਂ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਥੇਰਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਂ ਵਦਤਿ. ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਨ ਤਦਵਸੇਸੇ ਵੁਡ੍ਢਭਿਕ੍ਖੂ. ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦਿਤੋਤਿ ਕਚਵਰਰਾਸਿਆਦਿਤੋ. ਅਨਨ੍ਤਕਾਨੀਤਿ ਨਨ੍ਤਕਾਨਿ ਪਿਲੋਤਿਕਾਨਿ. ‘‘ਅ-ਕਾਰੋ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੬੫) ਵਿਮਾਨਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਚਾਹੁ ‘‘ਨਨ੍ਤਕਂ ਕਪ੍ਪਟੋ ਜਿਣ੍ਣਵਸਨਂ ਤੁ ਪਟਚ੍ਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਦਸਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਕੋਟਿ ਯੇਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਨਨ੍ਤਕਾਨਿ, ਨ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤੁ ਅਨਾਦੇਸੇ ਅਨਨ੍ਤਕਾਨੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਸਙ੍ਕੇਤਕੋਵਿਦਾਨਂ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਤਥਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਨਨ੍ਤਕਾਨੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨਨ੍ਤਕੇਨ ਸਹ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਘਾਟਿਨ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀਵਰਂ. ਤੀਣਿਪਿ ਹਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਸਙ੍ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਮਹਗ੍ਘਂ ਚੀਵਰਂ, ਬਹੂਨਿ ਵਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਮਹਿਚ੍ਛਤਾਦਿਨਯੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਨਯੇ ਏਵ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤੋਸਵਿਰੋਧੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤੇਸਂ…ਪੇ… ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਨਯੇਨ ਯਥਾਲਦ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਗਹਣਮ੍ਪਿ ਨ ਤਾਵ ਸਨ੍ਤੋਸਵਿਰੋਧੀ, ਪਗੇਵ ਅਨਞ੍ਞਗਹਣੇਨ ਯਥਾਲਦ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਪਰਿਭੋਗੇਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣਂ, ਏਵਂ ਸੇਸਪਚ੍ਚਯੇਸੁਪਿ ਯਥਾਬਲਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦਗ੍ਗਹਣੇ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਕਤਿਵਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਸੀਸੇਨ ਸਪ੍ਪਾਯਪਚ੍ਚਯਪਰਿਯੇਸਨਂ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਵਿਸੇਸਤੋ ਯੁਤ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਪੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਿਸ੍ਸਕਾਹਾਰਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲਮੁਗ੍ਗਾਦੀਹਿ ਨਾਨਾਵਿਧਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਆਹਾਰਂ.

ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਠਮੇ ਹਿ ਨਯੇ ਯਥਾਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ, ਦੁਤਿਯੇ ਪਨ ਯਥਾਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇਨ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਹਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਰਜੋਤਕੋ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਉਤ੍ਤਮਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਬ੍ਭਾਵਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਦ੍ਦਾਭਿਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਗੇਲਞ੍ਞਭਾਵਤੋ ਭਵਙ੍ਗਸਨ੍ਤਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਭਿਭੂਤਸ੍ਸ, ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਤੋਤਿ ਤਥਾਰੂਪੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਰੇਨ ¶ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਹੇਤੁ ¶ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨਤੋ’’ਤਿਪਿ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਮ੍ਪੀਤਿ ਪਠਮਨਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤੇਸਂ ਆਭਤੇਨਾਤਿ ਤੇਹਿ ਥੇਰਾਦੀਹਿ ਆਭਤੇਨ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਨ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਨ੍ਤਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤਪਰਿਭਾਵਿਤਂ, ਪੂਤਿਭਾਵੇਨ ਵਾ ਮੋਚਿਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਹਰੀਤਕਂ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਗੋਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਨ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ ਤਬ੍ਬਣ੍ਣਨਾਯ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੫) ਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਚਤੁਮਧੁਰਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਵਰੇ ਮਹਾਧਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੮੪ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤਂ ਦਧਿਮਧੁਸਪ੍ਪਿਫਾਣਿਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਤੁਮਧੁਰਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਭਾਜਨੇ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਯਦਿਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਚਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ ਰੋਗਵੂਪਸਮਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੭੩, ੧੨੮) ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਸਤ੍ਥਂ. ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਵਿਸਿਟ੍ਠਾਯ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਨਿਯੋਜਨਤੋ ਪਰਮੇਨ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਰਮਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ.

ਕਾਮਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤੋਸਪ੍ਪਭੇਦਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਧਿਕਤਰਾ ਚੀਵਰੇ ਵੀਸਤਿ ਸਨ੍ਤੋਸਾ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਸੇਨਾਸਨੇ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਵੀਸਤੀਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਦਧਿਕਤਰਪ੍ਪਭੇਦੋ ਪਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰੇ ਮਹਾਅਰਿਯਵਂਸਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪.੨੮) ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂ ‘‘ਇਧ ਮਹਾਰਾਜ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਪਦੇਨੇਵ ਸਨ੍ਤੋਸਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਦੇਸਨਾਨੁਰੂਪਂ ਤੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪਭੇਦਂ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਾਯਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯਭਾਵਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕਾਮਞ੍ਚਸ੍ਸ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹੇਵ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਕਾਯਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯੇਹਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸੇਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚਤੁਕ੍ਕੇਨ ਚ ਵਿਨਾ ਵਿਚਰਣਮਯੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਕਾਯਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯਤਾ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਚ੍ਛੇਦਨਵਾਸੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ ਤਦਞ੍ਞਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸਾਪਿ ਤਾਯ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਅਙ੍ਗਪਾਦਚੀਵਰਕੁਟਿਦਣ੍ਡਕਸਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਨ ਹੇਤਂ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਮਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ¶ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ. ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨੇਨ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਞ੍ਚ, ਤੇਨ ਸਹਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਯੋਗੋ ਯਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਯੋਗੋ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੁਤ੍ਤਯੋਗੋ, ਤਸ੍ਸ.

ਕਾਯਂ ¶ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਹਾਰੋ ਪੋਸਨਮਤ੍ਤਂ ਪਯੋਜਨਮੇਤੇਹੀਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਾ ਕ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਯ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਪੋਸਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵਡ੍ਢਨਂ, ਭਰਣਂ ਵਾ, ਤਥਾ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਬਹਿਦ੍ਧਾਵ ਕਾਯਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕਭਾਵੇਨ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਤਾ, ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਵਸੇਨ ਸਰੀਰਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਉਪਕਾਰਕਭਾਵੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯਤਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਚੀਵਰਂ ਤਾਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਪਰਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਪੋਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ਇਤੀਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਾਰਣਜੋਤਨੇ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੋਸਨਤੋ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਮੁਪਰਿਪਿ. ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੇਨਾਤਿ ਚੀਵਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ.

ਕੁਟਿਪਰਿਭਣ੍ਡਕਰਣਕਾਲੇਤਿ ਕੁਟਿਯਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਿਲਿਮ੍ਪਨੇਨ ਸਮ੍ਮਟ੍ਠਕਰਣਕਾਲੇ.

ਅਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਪਾਦੂਪਰਿ ਠਪਿਤੋ ਪਧਾਨਸਮ੍ਭਾਰਵਿਸੇਸੋ. ਯਤ੍ਥ ਪਦਰਸਞ੍ਚਿਨਨਪਿਟ੍ਠਿਅਪਸ੍ਸਯਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਯੋ ‘‘ਅਟਨੀ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਮਧੁਦ੍ਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਮਧੁਕਂ ਨਾਮ, ਮਕ੍ਖਿਕਾਮਧੂਹਿ ਕਤਪੂਵਂ ਵਾ. ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਪਮਾਣਂ. ਸੇਯ੍ਯਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਕੁਞ੍ਚਿਕਾਨਂ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਕਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸੇਨਾਸਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨਕਞ੍ਹਿ ‘‘ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਕਪ੍ਪਨਵਚਨਤੋ ਪਨ ਤੇਸਮਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਨਵਮਤਾ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚੇਤ੍ਥ ਨਵਮਭਾਵੋ, ਨ ਤੁ ਤੇਸਂ ਤਥਾਪਤਿਨਿਯਤਭਾਵੇਨ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਤਥਾਯੇਵ ਤੇਸਮਧਾਰਣਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਦਸਮਾਦੀਸੁਪਿ. ਤੇਲਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਹਰਿਤਾ ਵੇਲ਼ੁਨਾਲ਼ਿਆਦਿਕਾ ਤੇਲਨਾਲ਼ਿ. ਨਨੁ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਪੁਗ੍ਗਲਦਸ੍ਸਨੇ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕੋ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇ ਯਥਾਰਹਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਤੇਸੁ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਮਹਨ੍ਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਭਾਰੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਭਾਰਾ, ਅਯਂ ਅਧੁਨਾ ਪਾਠੋ, ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਹਾਗਜਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਦੁਪ੍ਪੋਸਭਾਵੇਨ ¶ ਮਹਾਗਜਾ ਵਿਯਾਤਿ ਮਹਾਗਜਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੫) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤੇ ਏਤ੍ਤਕੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਹਿ ‘‘ਮਹਿਚ੍ਛਾ, ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ, ਦੁਬ੍ਭਰਾ, ਬਾਹੁਲ੍ਲਵੁਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਦਿ ਇਤਰੇਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਸਭਾਵਾ, ਕਿਮੇਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ‘‘ਭਗਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦੇਸਨਾਯ ਇਚ੍ਛਿਤਭਾਵੋ ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਅਨੁਯੋਗਮ੍ਪਿ ਅਪਨੇਤਿ ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ‘‘ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਯੋਗ੍ਯਤੋ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਚਨੀਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਹਿ ਵਾਚਕਸ੍ਸਾਪਿ ਹੇਤੁਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ¶ . ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਲਦ੍ਧਗੁਣਵਚਨਮ੍ਪਿ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਸਲ੍ਲਹੁਕਾ ਵੁਤ੍ਤਿ ਜੀਵਿਕਾ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਤਾ, ਤਂ. ਕਾਯਪਾਰਿਹਾਰਿਯੇਨਾਤਿ ਭਾਵਪ੍ਪਧਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਭਾਵਲੋਪਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਾਯਂ ਪਰਿਹਰਣਮਤ੍ਤਕੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਕਾਯਪੋਸਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਯੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਟੀਕਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੫) ਪਨ ਪਠਮਸ੍ਸ ਵਚਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯੋਵ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਮਮਾਯਨਤਣ੍ਹਾਯ ਆਸਙ੍ਗੋ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਤਣ੍ਹਾਯ ਬਨ੍ਧੋ. ਜਿਯਾਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਧਨੁਜਿਯਾਯ ਮੁਤ੍ਤੋ. ਯੂਥਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਗਣਤੋ. ਤਿਧਾ ਪਭਿਨ੍ਨਮਦੋ ਮਦਹਤ੍ਥੀ. ਵਨਪਬ੍ਭਾਰਨ੍ਤਿ ਵਨੇ ਪਬ੍ਭਾਰਂ.

ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਸੁਖਵਿਹਾਰਿਤਾਯ ਸੁਖਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ, ‘‘ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੭੭, ੪੫੯, ੫੦੯; ੨.੩੦੯) ਵਾ ਨਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਾਫਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਿਸਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸੋ, ਸੋ ਏਵ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਾ ਦਿਸਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਮਸ੍ਸਾਤਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ ਯਥਾ ‘‘ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਤਾਸ੍ਵੇਵ ਦਿਸਾਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਸਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਾ ਭਯੇਨ ਨ ਪਟਿਹਨਤਿ, ਸਯਂ ਵਾ ਤੇਹਿ ਨ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤੇਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ. ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਸਕੇਨ, ਸਨ੍ਤੇਨ ਵਾ, ਸਮਮੇਵ ਵਾ ਤੁਸ੍ਸਨਕੋ. ਇਤਰੀਤਰੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ, ਉਚ੍ਚਾਵਚੇਨ ਵਾ. ਪਰਿਚ੍ਚ ਸਯਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਵਾ ਪਰਿਸਯਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ, ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ ਬਾਹਿਰਾ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤੁਪਦ੍ਦਵਾ, ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ¶ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਸਹਿਤਾਤਿ ਅਧਿਵਾਸਨਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਵੀਰਿਯਾਦਿਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਖਨ੍ਤਾ, ਗਹਨ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਥਦ੍ਧਭਾਵਕਰਭਯਾਭਾਵੇਨ ਅਛਮ੍ਭੀ. ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ ਅਸਹਾਯੋ ਏਕਾਕੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰਿਤੁਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ. ਸਮਤ੍ਥਨੇ ਹਿ ਏਯ੍ਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਕੋ ਇਮਂ ਵਿਜਟਯੇ ਜਟ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩) ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪਤਾਯ ਏਕਵਿਹਾਰੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਖਗ੍ਗਸਦਿਸਂ ਏਕਮੇਵ ਮਤ੍ਥਕੇ ਉਟ੍ਠਿਤਂ ਵਿਸਾਣਂ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਖਗ੍ਗੋ; ਖਗ੍ਗਸਦ੍ਦੇਨ ਤਂਸਦਿਸਵਿਸਾਣਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਮਹਿਂਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਮਿਗਵਿਸੇਸੋ, ਯੋ ਲੋਕੇ ‘‘ਪਲਾਸਾਦੋ, ਗਣ੍ਠਕੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਾਣੇਨ ਏਕੀਭਾਵੇਨ ਸਦਿਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਏਕਵਿਹਾਰਿਤਾਯ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ, (ਸੁ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੨) ਚੂਲ਼ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੨੮) ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਾ ਤਥਾ ਦੇਸਨਾਯ ਵਿਵਰਿਤਂ, ਥੋਮਿਤਂ ਵਾ. ਖਗ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਨਾਮ ਮਿਗਸ੍ਸ ਵਿਸਾਣੇਨ ਕਪ੍ਪੋ ਸਦਿਸੋ ਤਥਾ. ਕਪ੍ਪ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੇਨ ਵਤ ਭੋ ਕਿਰ ਸਾਵਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤਯਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬੦) ਵਿਯ ਪਟਿਭਾਗੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪਤਾ, ਤਂ ਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਵਾਤਾਭਿਘਾਤਾਦੀਹਿ ਸਿਯਾ ਸਕੁਣੋ ਛਿਨ੍ਨਪਕ੍ਖੋ, ਅਸਞ੍ਜਾਤਪਕ੍ਖੋ ਵਾ, ਇਧ ਪਨ ਡੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਸਪਕ੍ਖਿਕੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤੁ ‘‘ਆਕਾਸੇ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਚਙ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧੧) ਵਿਯ ਪਰਿਯਾਯਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਕ੍ਖਯੁਤ੍ਤੋ ਸਕੁਣੋ’’ਤਿ. ਉਪ੍ਪਤਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਪਤਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਧੁਨਨ੍ਤਾਤਿ ਵਿਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ, ਵਿਚਾਲੇਨ੍ਤਾ ਵਾ. ਅਜ੍ਜਤਨਾਯਾਤਿ ਅਜ੍ਜਭਾਵਤ੍ਥਾਯ. ਤਥਾ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਂ ਏਵ ਭਾਰੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਪਤ੍ਤਭਾਰੋ. ਮਮਾਯਨਤਣ੍ਹਾਭਾਵੇਨ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗੋ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਤਣ੍ਹਾਭਾਵੇਨ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ. ਯੇਨ ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿ, ਤਤ੍ਥ. ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ ਵਾ ਏਤਂ. ਯੇਨ ਯਥਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਕਾਮੋਤਿ ਹਿ ਯੇਨਕਾਮੋ, ਤਂ, ਯਥਾਕਾਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੬. ਪੁਬ੍ਬੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪੁਨ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਨੁਯੋਗਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਸੋ…ਪੇ… ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਾਰਪਾਰਿਪੂਰਿਂ. ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਤੋਸੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਰਞ੍ਞਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਾਰਾ. ਨ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨ ਸਫਲੋ ਭਵਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਨਿਜ੍ਝਨਮਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦੋਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇਹਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਵਿਯ, ਵਨਚਰਕਾਨਂ ਵਿਯ ਚ ਨਿਵਾਸਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਪਨ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਕਾਚਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਪਵਾਦਵਸੇਨ ਵਚਨੀਯਭਾਵਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਪੋਰਾਣੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਆਰਞ੍ਞਕੇਹਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇਹਿ, ਵਨਚਰਵਿਸਭਾਗਜਨੇਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਸਨੀਯਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪਣਿਧਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਵਸੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੨੨੩) ਵਿਯ ਹਿ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਸਿਤਬ੍ਬਪਰਿਯਾਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੋ ਕਾਲ਼ਮਕ੍ਕਟਅਚ੍ਛਤਰਚ੍ਛਦੀਪਿਮਿਗਾਨਂ ਅਟਵਿਵਾਸਸਦਿਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੬) ਅਧਿਵਤ੍ਥਾਤਿ ਅਧਿਵਸਨ੍ਤਾ. ਪਠਮਂ ਭੇਰਵਸਦ੍ਦਂ ਸਾਵੇਨ੍ਤਿ. ਤਾਵਤਾ ਅਪਲਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇਹਿਪਿ ਸੀਸਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਲਾਪਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਕਥਿਤਂ. ਏਵਂ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤੋ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਸ੍ਸਿਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਵਯਤੋਪਿ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਨੇਤੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਥਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਾਲ਼ਕੋ ਤਿਲਕੋਤਿ ਵਣ੍ਣਵਿਕਾਰਾਪਨਰੋਗਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਦੁਨ੍ਨਾਮਕਞ੍ਚ ਅਰਿਸਂ, ਛਦ੍ਦਿਕੋ ਵਮਥੂਰਿਤੋ;

ਦਵਥੁ ਪਰਿਤਾਪੋਥ, ਤਿਲਕੋ ਤਿਲਕਾਲ਼ਕੋ’’ਤਿ.

ਤਿਲਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਜਾਯਤੀਤਿ ਹਿ ਤਿਲਕੋ, ਕਾਲ਼ੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਯਤੀਤਿ ਕਾਲ਼ਕੋ. ਇਧ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਥੁਲ੍ਲਵਜ੍ਜਂ ਕਾਲ਼ਕਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਕਾਲ਼ਕਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਣੁਮਤ੍ਤਵਜ੍ਜਂ ਤਿਲਕਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਤਿਲਕਨ੍ਤਿ ¶ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਪੀਤਿਂ. ਵਿਗਤਭਾਵੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਖਯਵਯਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਸਨਂ. ਖੀਯਨਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਖਯੋਵ ਵਿਗਤੋ, ਵਿਪਰੀਤੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਯੋਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਰਿਯਭੂਮਿ ਨਾਮ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੂਮਿ. ਇਤੀਤਿ ਅਰਿਯਭੂਮਿਓਕ੍ਕਮਨਤੋ, ਦੇਵਤਾਨਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤੋ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੇਵਤਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ ਪਤ੍ਥਟੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਯਸਪਤ੍ਥਰਣਮ੍ਪਿ ਦੇਵਤਾਨਮਾਰੋਚਨਵਸੇਨਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਵਿਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਜਨਵਿਵੇਕੇਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਜਨਸਦ੍ਦਨਿਗ੍ਘੋਸਾਭਾਵੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਦਕਣ੍ਟਕਤ੍ਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਜਨਕਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਹਿ ਇਧ ਜਞ੍ਞਂ ਗਹਿਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਯਦੇਵ ਤਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਤਦੇਵ ਤਂ ਵਿਜਨਵਾਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੩੩). ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਪਕਤਿਸਦ੍ਦਾਭਾਵਮਾਹ. ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਨਗਰਨਿਗ੍ਘੋਸਾਦਿਸਦ੍ਦਾਭਾਵਂ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸਾਵਸੇਸਂ ਵਿਯ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਨਿਰਵਸੇਸੋਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟ੍ਠਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੩੬੪) ਪਨ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸਾਵਸੇਸਂ ਸਿਯਾ’ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿ. ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਭਾਵਤ੍ਥੋਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ ‘ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਤਞ੍ਚ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੫) ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਵਿਭ. ੫੨੮) ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਤਦੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤਦੇਵਾਤਿ ਚ ਮਯਾ ਸਂਵਣ੍ਣਿਯਮਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਤਂ ਏਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਨ੍ਤਿਕੇਪੀਤਿ ਗਾਮਾਦੀਨਂ ਸਮੀਪੇਪਿ ਏਦਿਸਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਪਗੇਵ ਦੂਰੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਕਿਣ੍ਣਂ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ. ਯਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਮ੍ਪਿ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਤਗਹਨਂ ਵਨਗਹਨਂ ਨਦੀਗਹਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਅਵੇਲਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ¶ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇਪਿ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਨਾਮ. ਸੇਤੀਤਿ ਸਯਤਿ. ਆਸਤੀਤਿ ਨਿਸੀਦਤਿ. ‘‘ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੇਨ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਆਸਨ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਚ ਤਦੁਭਯਪਦਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਸਮਾਸਭਾਵਂ. ‘‘ਤੇਨਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਮੇਵ ਆਹਰਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵਤ੍ਥਂ ਸੇਨਾਸਨਪ੍ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਨਯੇਨ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਅਯਂ ਵਿਭਾਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰੋ ਪਾਕਾਰਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਸਕਲੋ ¶ ਆਵਾਸੋ. ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਦੀਘਪਾਸਾਦੋ, ‘‘ਗਰੁਲ਼ਸਣ੍ਠਾਨਪਾਸਾਦੋ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਾਸਾਦੋ ਚਤੁਰਸ੍ਸਪਾਸਾਦੋ. ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਮੁਣ੍ਡਚ੍ਛਦਨਪਾਸਾਦੋ. ਅਟ੍ਟੋ ਪਟਿਰਾਜੂਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਯੋਗ੍ਗੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਭੂਮਕੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯਵਿਸੇਸੋ. ਮਾਲ਼ੋ ਏਕਕੂਟਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਅਨੇਕਕੋਣਵਨ੍ਤੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯਵਿਸੇਸੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਵਿਹਾਰੋ ਦੀਘਮੁਖਪਾਸਾਦੋ. ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਏਕਪਸ੍ਸਛਦਨਕਗੇਹਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਭਿਤ੍ਤਿ ਉਚ੍ਚਤਰਾ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਪਸ੍ਸੇ ਨੀਚਾ, ਤੇਨ ਤਂ ਏਕਛਦਨਕਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਸਾਦੋ ਆਯਤਚਤੁਰਸ੍ਸਪਾਸਾਦੋ. ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਮੁਣ੍ਡਚ੍ਛਦਨਕਂ ਚਨ੍ਦਿਕਙ੍ਗਣਯੁਤ੍ਤਂ. ਗੁਹਾ ਕੇਵਲਾ ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾ. ਲੇਣਂ ਦ੍ਵਾਰਬਨ੍ਧਂ ਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ‘‘ਮਣ੍ਡਪੋਤਿ ਸਾਖਾਮਣ੍ਡਪੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੬) ਏਵਂ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ, ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟੀਕਾਕਾਰੇਨ ਚ ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੫੨੭) ਪਨ ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਹਾਰਪਥਂ, ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ. ਅਡ੍ਢਯੋਗੋਤਿ ਸੁਪਣ੍ਣਵਙ੍ਕਗੇਹਂ. ਪਾਸਾਦੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਣ੍ਣਿਕਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ ਦੀਘਪਾਸਾਦੋ. ਅਟ੍ਟੋਤਿ ਪਟਿਰਾਜਾਦਿਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਕਤੋ ਬਹਲਭਿਤ੍ਤਿਕੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਭੂਮਕੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯਵਿਸੇਸੋ. ਮਾਲ਼ੋਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਾਸਦਿਸੋ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ. ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਏਕਕੂਟਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਚਤੁਰਸ੍ਸਪਾਸਾਦੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੮੨-੪੮੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੇਣਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਬ੍ਭਾਰਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਟ੍ਟਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ. ਗੁਹਾਤਿ ਭੂਮਿਦਰਿ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਦੀਪਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾ ਵਾ ਭੂਮਿਗੁਹਾ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਂ ਆਵਸਥਭੂਤਂ ਪਤਿਸ੍ਸਯਸੇਨਾਸਨਂ ਵਿਹਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ, ਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਿਹਾਰਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਮਸਾਰਕਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਮਞ੍ਚੋ. ਤਥਾ ਪੀਠਂ. ਉਣ੍ਣਭਿਸਿਆਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਭਿਸਿ. ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਤਾ, ਦੀਘਤੋ ਮਞ੍ਚਵਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਮਸਾਰਕਾਦੀਨਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਭਾਵਤੋ, ਭਿਸਿਉਪਧਾਨਞ੍ਚ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੇਨਾਸਨਂ. ਮਞ੍ਚਪੀਠਭੂਤਞ੍ਹਿ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਸਮ੍ਬਨ੍ਧਞ੍ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ, ਏਕਸੇਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੇਨਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਏਵਮੇਵ ਵਦਤਿ. ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਞ੍ਚੇਵ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸੇਨਾਸਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਮਿਲਿਕਾ ¶ ਨਾਮ ਸੁਧਾਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਵਣ੍ਣਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਟਖਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾ. ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਦੀਪਿਤਰਚ੍ਛਚਮ੍ਮਾਦੀਸੁਪਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਮ੍ਮਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੨; ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੮੨) ਹਿ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭੋਗੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਮ੍ਮਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰੋਤਿ ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਤਿਣਾਨਂ ਸਨ੍ਥਾਰੋ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਾਰੇਪਿ. ਚਿਮਿਲਿਕਾਦਿ ਭੂਮਿਯਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਸਨ੍ਥਤਸੇਨਾਸਨਂ. ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਏਤਾਨਿ ਮਞ੍ਚਾਦੀਨਿ ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਵਸੇਸਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਾਭਾਵਤੋ ਕੇਵਲਂ ਸਯਨਸ੍ਸ, ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਯ ਚ ਓਕਾਸਭੂਤਤ੍ਤਾ ਓਕਾਸਸੇਨਾਸਨਂ. ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਹਣੇਨਾਤਿ ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੇਨਾਸਨਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਵਿਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਵਾ ਆਦਾਨੇਨ, ਵਚਨੇਨ ਵਾ ਗਹਿਤਮੇਵ ਸਾਮਞ੍ਞਜੋਤਨਾਯ ਵਿਸੇਸੇ ਅਵਟ੍ਠਾਨਤੋ, ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਿਨਾ ਚ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ.

ਯਦੇਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇਨ ‘‘ਇਧ ਪਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਵਂ ਗਹਿਤੇਸੁਪਿ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਸੇਨ ਆਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਨਯੇ ਆਗਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ. ਵਿਨਯੇ ਹਿ ਗਣਮ੍ਹਾਓਹੀਯਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਚਿ. ੬੯੧) ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਆਰਞ੍ਞਕਧੁਤਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਾਸਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮ, ਨ ਪਨ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਰਞ੍ਞਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਾਸਂ ਗਣਮ੍ਹਾਓਹੀਯਨਾਪਤ੍ਤਿਕਰਂ, ਨ ਤੁ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਾਦਿਮੇਵ ਅਰਞ੍ਞਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਏਕਾ ਵਾ ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਗਾਮਕੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਦੁਤਿਯਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਂ ਵਾ ਸਵਨੂਪਚਾਰਂ ਵਾ ਵਿਜਹਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ, ਵਿਜਹਿਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ.

ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਸੁਪਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੬੯੨) ਹਿ ਤਥਾਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੯) ਆਗਤਂ. ਵਿਨਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਹਿ ਉਭੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ ਨਾਮ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਨ ਗਾਮਪਦੇਸਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ¶ , ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ…ਪੇ… ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਆਰਞ੍ਞਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੬੫੨) ਆਰਞ੍ਞਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਧੁਤਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੯) ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਅਤੋ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਨ੍ਦਚ੍ਛਾਯਨ੍ਤਿ ਸੀਤਚ੍ਛਾਯਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸਮੀਪਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਯਾਵਤਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਸਮਨ੍ਤਾ ਛਾਯਾ ਫਰਤਿ, ਨਿਵਾਤੇ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਪਾਸਾਣਸੁਦ੍ਧਪਂਸੁਉਭਯਮਿਸ੍ਸਕਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧੋਪਿ ਪਬ੍ਬਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਸਿਲਾਮਯੋ ਏਵ. ਸੇਲ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਪਬ੍ਬਤਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦਿਸਾਸੁ ਖਾਯਮਾਨਾਸੂਤਿ ਦਸਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਅਭਿਮੁਖੀਭਾਵੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾਸੁ. ਤਥਾਰੂਪੇਨਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਸਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਹਿ ਆਗਤੇਨ ਵਾਤੇਨ ਬੀਜਿਯਮਾਨਭਾਵਹੇਤੁਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ ਪਿਪਾਸਵਿਨੋਦਨਸ੍ਸ ਕਾਰਕਤ੍ਤਾ. ‘‘ਯਂ ਨਦੀਤੁਮ੍ਬਨ੍ਤਿਪਿ ਨਦੀਕੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਅਪਬ੍ਬਤਪਦੇਸੇਪਿ ਵਿਦੁਗ੍ਗਨਦੀਨਿਵਤ੍ਤਨਪਦੇਸਂ ਕਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੩੦) ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ, ਤੇਨੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਨਦੀਤੁਮ੍ਬਨਦੀਕੁਞ੍ਜਸਦ੍ਦਾ ਨਦੀਨਿਵਤ੍ਤਨਪਦੇਸਵਾਚਕਾ’’ਤਿ. ਨਦੀਨਿਵਤ੍ਤਨਪਦੇਸੋ ਚ ਨਾਮ ਨਦਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਉਦਕੇਨ ਪੁਨ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਵਿਦੁਗ੍ਗਪਦੇਸੋ. ‘‘ਅਪਬ੍ਬਤਪਦੇਸੇਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਪਠਮਂ ਪਬ੍ਬਤਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਪਨ ਨਦੀਪਦੇਸੋਪਿ ਕਨ੍ਦਰੋ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

‘‘ਤਤ੍ਥ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਭਾਵਮਾਹ. ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਞ੍ਜਂ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾਨਮ੍ਪਿ ਆਸਨ੍ਨਤਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਓਵਰਕਾਦਿਸਦਿਸਂ ਵਿਵਰਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤੇ ਉਮਙ੍ਗਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਹਿ ਉਮਙ੍ਗਸਦਿਸਂ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਂ ਹੋਤਿ ਉਪਰਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਤਥਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਮਙ੍ਗਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੀਯਂ. ‘‘ਮਹਾਵਿਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਉਭਯੇਹਿਪਿ. ਉਮਙ੍ਗਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਸੁਦੁਙ੍ਗਾਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੬) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਦੁਙ੍ਗਾਤਿ ਹਿ ਭੂਮਿਘਰਸ੍ਸੇਤਂ ¶ ਅਧਿਵਚਨਂ, ‘‘ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦੁਙ੍ਗਾਯ ਰਵਨ੍ਤਂ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਖਿਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਸਞ੍ਚਾਰਵਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਨ ਸਞ੍ਚਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਸ੍ਸਨਵਪ੍ਪਨਾਦਿਵਸੇਨ ਹਿ ਪਕਤਿਸਞ੍ਚਾਰਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਤ੍ਥ ¶ ਨ ਕਸਨ੍ਤਿ ਨ ਵਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਨਸਣ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਭੀਸਨਕਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਲੋਮਹਂਸਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨ ਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੩੧) ਇਮਂ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਸੇਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਤ੍ਥੋਤਿ ਹਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਸਮਾਨਭੂਮਿ, ਯੋ ‘‘ਸਾਨੂ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮਸਞ੍ਚਰਣਭੂਤਂ ਵਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਤ੍ਥਸਦਿਸਂ ਵਨਂ ਵਨਪਤ੍ਥੋਤਿ ਵਿਸੇਸਨਪਰਨਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਅਭਿਮੁਖੋ ਓਕਾਸੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਚ੍ਛਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਚਿ ਛਦਨੇਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯਪਿ ਨ ਛਾਦਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਣ੍ਡਕਾਨਂ ਉਪਰਿ ਚੀਵਰਂ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਚੀਵਰਕੁਟਿ. ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ. ਅਨ੍ਤੋਪਬ੍ਭਾਰਲੇਣਸਦਿਸੋ ਪਲਾਲਰਾਸਿਯੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਇਤਰਥਾ ਤਿਣਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਾਰਸਙ੍ਗੋਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਬ੍ਭਾਰਲੇਣਸਦਿਸੇ ਆਲਯੇ’’ਤਿ, ਪਬ੍ਭਾਰਸਦਿਸੇ, ਲੇਣਸਦਿਸੇ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਾਦੀਨਮ੍ਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪੁਰਿਮਨਯਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ.

ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ, ਤਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਤੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਙ੍ਕਨਂ ਆਸਨਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਰ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਲ-ਕਾਰਂ, ਦ੍ਵਿਭਾਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ‘‘ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ, (ਮਿ. ਪ. ੬.੩.੬) ਸਮਨ੍ਤਭਾਵੋ ਚ ਵਾਮੋਰੁਂ, ਦਕ੍ਖਿਣੋਰੁਞ੍ਚ ਸਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨਕਰਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਊਰੂਨਂ ਬਨ੍ਧਨਵਸੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਵ ਇਧ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ, ਨ ਆਹਰਿਮੇਹਿ ਵਾਲ਼ੇਹਿ ਕਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਚ ਯਥਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਵਸੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਉਭੋ ਪਾਦੇ ਆਭੁਗ੍ਗੇ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਪਨ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਤਥਾਬਨ੍ਧਤਾਕਰਣਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਉਜੁਂ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਉਪਰਿਮਕਾਯਵਿਸਯੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਜੁਕਂ ਠਪਨਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਾਵਚਨੇਨੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਰਿਮਂ ਸਰੀਰਂ ਉਜੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਉਪਰਿਮਕਾਯਸ੍ਸ ¶ ਉਜੁਕਂ ਠਪਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਪਟਿਪਾਦਨਮੇਵ ਤਥਾ ਠਪਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਥਾ ਠਪਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਠਪਨੇ ਸਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਤਥਾਠਪਨਹੇਤੁਨਾ. ਨ ਪਣਮਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਓਨਮਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਥਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਪਰਮ੍ਪਰਪਯੋਜਨਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਥਾਤਿ ਏਵਂ ਅਨੋਨਮਨੇ. ਵੇਦਨਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਗਿਲਾਨਾਦਿਵੇਦਨਾ. ਨ ਪਰਿਪਤਤੀਤਿ ਨ ਵਿਗਚ੍ਛਤਿ ਵੀਥਿਂ ਨ ਵਿਲਙ੍ਘੇਤਿ. ਤਤੋ ਏਵ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਫਾਤਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਰਿਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਸਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯੋ ਅਭਿਮੁਖਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂਯੇਵ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੀਪਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਮੁਖਸਮੀਪੇ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਮੁਖਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਰਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੀਪਤ੍ਥਤਂ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਵਿਭ. ੫੩੭) ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇਤਿ ਨਾਸਪੁਟਗ੍ਗੇ. ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵੇਮਜ੍ਝਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਯਤ੍ਥ ਨਾਸਿਕਵਾਤੋ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਥਾ ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੫੦੮) ਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਏਵਂ ‘‘ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਲੀਨਾਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕੋ ਸਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਾਪਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ‘‘ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵੋ, ‘‘ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹਣੂਪਾਯੋਤਿ. ਪਰਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੬) ਵਿਯ. ਮੁਖ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਮੇਵ ਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ. ਅਸਮ੍ਮੋਸਨਭਾਵੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਯੇ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਗਹਿਤਾਸਮ੍ਮੋਸਤਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਸਮ੍ਮੋਸਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਸਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਰਮਂ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ, ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਮਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਤੋ ਏਵ ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਭਾਵਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਾਯਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਤੋਯੇਵ ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਭੂਤਂ ¶ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ (ਵਿਭ. ਮੂਲਟੀ. ੫੩੭) ਮਤਿ.

੨੧੭. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤਿ ਗਿਜ੍ਝਤਿ ਅਭਿਕਙ੍ਖਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ. ਲੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ, ਖਣੇ ਖਣੇ ਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ, (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੭) ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟੀਕਾਕਾਰੇਨ ਚ ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਲੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲੋਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਲੁਚ੍ਚਤਿ? ਚਕ੍ਖੁ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲੁਚ੍ਚਤਿ, ਰੂਪਾ ਲੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਲੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੨) ਅਭਿਧਮ੍ਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੭-੧੩) ਪਨ ਇਧ ਚ ਅਧੁਨਾ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਲੁਚ੍ਚਨਪਲੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਲੁਚ੍ਚਨਮੇਵ ਪਲੁਚ੍ਚਨਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੁਚਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਪੇਕ੍ਖਨਾਦਿਅਤ੍ਥੋਪਿ ਭਵਤਿ ‘‘ਓਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ, ਭਿਜ੍ਜਨਪਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਂਸਤ੍ਥਪਕਾਸਿਨਿਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਖਣਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਲੁਚ੍ਚਨਸਭਾਵਤੋ, ਚੁਤਿਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਪਲੁਚ੍ਚਨਸਭਾਵਤੋ ਲੋਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਵਂਸਤ੍ਥਪਕਾਸਿਨਿਯਂ ਨਾਮ ਮਹਾਵਂਸਟੀਕਾਯਂ ਪਠਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਪਞ੍ਚਮਗਾਥਾ ਵਣ੍ਣਨਾਯਂ) ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਭਿਜ੍ਜਨਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਵਚਨਤ੍ਥੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ, ਲੁਚਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ¶ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ. ਅਪਿਚ ਆਚਰਿਯੇਹਿਪਿ ‘‘ਲੁਚ੍ਚਨਪਲੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਪਾਠਮੇਵ ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤਵਸੇਨ ਪਮਾਦਲੇਖਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ਲੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਪਲੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯੋ ਗਹਿਤੋਪਿ ਤਥਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸ੍ਵੇਵ ਲੋਕੋ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਾ ਲੁਚ੍ਚਤਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਵ ਲੋਕੋਤਿ ਤਂਗਹਣਰਹਿਤਾਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕਤਾ, ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਲੋਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਚਨਤੋਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਵ ਲੋਕਭਾਵਤੋ. ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨੇਵ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ, ਨ ਪਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁਪਹੀਨਂ. ‘‘ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਹਿ ਤਥਾਪਹੀਨਸਦਿਸਤਂ ਏਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਤਥਾ ਪਹਾਨਤੋਯੇਵੇਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝਂ ਨਾਮ, ਨ ¶ ਤੁ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਮਿਵ ਸਭਾਵਤੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਸਦਿਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ. ਅਧੁਨਾ ਮੁਞ੍ਚਨਸ੍ਸ, ਅਨਾਗਤੇ ਚ ਪੁਨ ਅਨਾਦਾਨਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਪਰਿਸੋਧਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਪਰਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝਤਾ, ਏਵਂ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਤਾ, ਵਿਗਤਥਿਨਮਿਦ੍ਧਤਾ, ਅਨੁਦ੍ਧਤਤਾ, ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਦੋਸਂ ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੂਤਿਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦਯੋਤਿ ਆਭਿਦੋਸਿਕਯਵਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦਯੋ. ਪੁਰਿਮਪਕਤਿਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਣ੍ਡਰਸਭਾਵਂ, ਇਮਿਨਾ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਕਾਰਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਕਤਿਵਿਜਹਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਨੇਨ. ‘‘ਉਭਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੁਲ੍ਯਤ੍ਥਸਮਾਸਭਾਵਮਾਹ. ‘‘ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੧੬੨; ਵਿਭ. ੫੪੬) ਥਿਨਸ੍ਸ, ‘‘ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਲਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਥਿਨਂ ਚਿਤ੍ਤਗੇਲਞ੍ਞਂ, ਮਿਦ੍ਧਂ ਚੇਤਸਿਕਗੇਲਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤਿਪਿ ਹਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਵਿਪ੍ਪਯੋਗੇ ਚਿਤ੍ਤਕਾਯਲਹੁਤਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਂਤਂਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਯਾ ਤੇਸਂ ਅਕਲ੍ਲਤਾਦੀਨਂ ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਤਾ, ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਸਭਾਵੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦਿਟ੍ਠਾਲੋਕੋ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸਿਤੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਨ੍ਦਾਲੋਕਦੀਪਾਲੋਕਉਕ੍ਕਾਲੋਕਾਦਿ, ਦਿਵਾ ਚ ਸੂਰਿਯਾਲੋਕਾਦਿ. ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਾ ਸਞ੍ਞਾ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਵਿਗਤਨੀਵਰਣਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਤਿਸਯਤ੍ਥਵਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਬੋਧਕੋ ਅਯਮੀਕਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਵਿਗਤਥਿਨਮਿਦ੍ਧਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਕਟੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ.

ਸਰਤੀਤਿ ¶ ਸਤੋ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਤਿਯਾ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਵੀਰਿਯਸਮਾਧਿਆਦੀਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ਉਭਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝਾਦੀਸੁ ਵਾ ਇਦਂ ਉਭਯਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਇਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਯੋਗਮਪਨੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਂ ਉਭਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਦਂ ਉਭਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤੀਤਤ੍ਥਤਂ ਆਹ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਪਜਹਨਮੇਵ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨਂ. ‘‘ਕਥਂ ਇਦਂ ¶ ਕਥਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਕਥਂਕਥਾ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਥਂਕਥੀ, ਨ ਕਥਂਕਥੀ ਅਕਥਂਕਥੀ, ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਂ ਇਦਂ ਕਥਂ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਕਥਂਕਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਅਕਥਂਕਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਵਚਨਤ੍ਥਲਕ੍ਖਣਾਦਿਭੇਦਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਹਾਨਪਹਾਯਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਪਿ ਹਿ ਪਭੇਦਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ.

੨੧੮. ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਗਹਿਤਂ ਧਨਂ ਇਣਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਵਿਗਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਗਤਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਵਿਰਹਿਤਦਾਤਬ੍ਬਇਣਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਗਹਿਤਾਨਂ ਇਣਧਨਾਨਂ. ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਦਾਤਬ੍ਬਇਣਸੇਸੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਇਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਣਣੋ. ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਆਣਣ੍ਯਂ. ਤਮੇਵ ਨਿਦਾਨਂ ਆਣਣ੍ਯਨਿਦਾਨਂ, ਆਣਣ੍ਯਹੇਤੁ ਆਣਣ੍ਯਕਾਰਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਣਣ੍ਯਮੇਵ ਹਿ ਨਿਦਾਨਂ ਕਾਰਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਆਣਣ੍ਯਨਿਦਾਨਂ, ‘‘ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਇਣਪਲਿਬੋਧਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਬਲਵਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ. ‘‘ਜੀਵਿਕਾਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ.

੨੧੯. ਵਿਸਭਾਗਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ. ਸਾ ਹਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਵਿਰੋਧਿਭਾਵਤੋ ਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਵਿਸਭਾਗਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਰਣਭੂਤਾਯ. ਕਕਚੇਨੇਵਾਤਿ ਕਕਚੇਨ ਇਵ. ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਇਰਿਯਾਪਥਂ. ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਹਿ ਯਥਾ ਠਾਨਗਮਨੇਸੁ ਅਸਮਤ੍ਥੋ, ਏਵਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁਪਿ. ਆਬਾਧੇਤੀਤਿ ਪੀਲ਼ੇਤਿ. ਵਾਤਾਦੀਨਂ ਵਿਕਾਰਭੂਤਾ ਵਿਸਮਾਵਤ੍ਥਾਯੇਵ ‘‘ਆਬਾਧੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ’’ਤਿ, ਆਬਾਧਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਯ ਪਨ ਆਬਾਧਭਾਵੇਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਬਾਧਤੀਤਿ ਆਬਾਧੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਬਾਧਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮੂਲਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਆਬਾਧਿਕੋ, ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਜਾਤਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਿਤਪਦਸ੍ਸ ਆਬਾਧਿਕਪਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਤਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ¶ ¶ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੧੯) ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ. ਅਧਿਕਂ ਮਤ੍ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ, ਬਾਲ਼੍ਹਂ, ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨੋ ਧਾਤੁਸਙ੍ਖਯੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਸਰੀਰੋਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਗਿਲਾਨੋ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਬ੍ਯਾਧਿਪਰੇਤਤਾਯਾਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਬ੍ਯਾਧਿਪੀਲ਼ਿਤਤਾਯ. ਨ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਰੁਚ੍ਚੇਥ, ਕਮ੍ਮਤ੍ਥਪਦਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਭਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਮਤ੍ਤਾਸਦ੍ਦੋ ਅਨਤ੍ਥਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਲਮਤ੍ਤਾਤਿ ਬਲਮੇਵਾ’’ਤਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਬਲਂ ਬਲਮਤ੍ਤਾ. ਤਦੁਭਯਨ੍ਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ. ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ‘‘ਰੋਗਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਕਾਯਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੨੦. ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ‘‘ਏਕਗੁਞ੍ਜਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਦਿਯਡ੍ਢਵੀਹਿਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿਚ ਕਣ-ਸਦ੍ਦੋ ਕੁਣ੍ਡਕੇ –

‘‘ਅਕਣਂ ਅਥੁਸਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਤਣ੍ਡੁਲਪ੍ਫਲਂ;

ਤੁਣ੍ਡਿਕੀਰੇ ਪਚਿਤ੍ਵਾਨ, ਤਤੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੮੧) ਆਦੀਸੁ ਵਿਯ;

‘‘ਕਣੋ ਤੁ ਕੁਣ੍ਡਕੋ ਭਵੇ’’ਤਿ (ਅਭਿਧਾਨੇ ਭਕਣ੍ਡੇ ਚਤੁਬ੍ਬਣ੍ਣਵਗ੍ਗੇ ੪੫੪ ਗਾਥਾ) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪ੍ਪਕੋ ਪਨ ਕਣੋ ਕਾਕਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਕਾਲਵਣ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਕਣੋਵ ਪਮਾਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਕਣਿਕਂ, ਕਾਕਣਿਕਮੇਵ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਂ, ਖੁਦ੍ਦਕਕੁਣ੍ਡਕਪ੍ਪਮਾਣਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ‘‘ਰਾਜਦਾਯੋ ਨਾਮ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਡ੍ਢਮਾਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਮਂਸਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੬.ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕਵਣ੍ਣਨਾਯ) ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕਵਚਨੇਨ ਚ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਵਯੋਤਿ ਖਯੋ ਭਙ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਯਤੋ ਤਦੁਭਯਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਲਭੇਥ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਚਨਾਵਸੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਚ ਪਠਮਦੁਤਿਯਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ. ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੂਤਿ ਤਤਿਯਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ. ਏਕੇਕੋ ਹਿ ਉਪਮਾਪਕ੍ਖੋ ‘‘ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੨੨੧-੨੨੨. ਅਧੀਨੋਤਿ ਆਯਤ੍ਤੋ, ਨ ਸੇਰਿਭਾਵਯੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਮਿਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ. ਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਤੇਨ ਕਾਮਂ ਗਮੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਸਪਾਠਸੇਸਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਚੇਤਂ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ, ਕਾਮੇਨ ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਯ ਗਮੋ ਕਾਮਂਗਮੋ ਨਿਗ੍ਗਹੀਤਾਗਮੇਨ. ਦਾਸਬ੍ਯਾਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਯ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾਵਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਦਾਸਭਾਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਅਪਰਾਧੀਨਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੁਜੋ ਵਿਯ ਸਕਿਚ੍ਚੇ ਏਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪੇਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ¶ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ, ਸਯਂਵਸੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ‘‘ਭੁਜੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਥਾਸੁਖਂ ਵਿਨਿਯੋਗੋ, ਸੋ ਇਸ੍ਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ, ਅਸ੍ਸਾਮਿਕੋ’’ਤਿ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਕਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਆਹ, ਅਤ੍ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੋ, ਨ ਪਰਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਦਕਤਾਯ ਕਂ ਪਾਨੀਯਂ ਤਾਰੇਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਅਦ੍ਧਾਨਸਦ੍ਦੋ ਚ ਦੀਘਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਰੁਦਕਂ ਦੀਘਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ.

੨੨੩. ਸੇਸਾਨੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਦੀਨਿ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨੇ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਸਦਿਸਤਾ, ਯੇਨ ਇਣਾਦੀਨਂ ਉਪਮਾਭਾਵੋ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਞ੍ਚ ਉਪਮੇਯ੍ਯਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਨੇਸਂ ਉਪਮੋਪਮੇਯ੍ਯਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਸਦਿਸਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਹੀਤਿ ਪਰੇਹਿ ਇਣਸਾਮਿਕੇਹਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਫਰੁਸਵਚਨਾਦਿਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਇਣਂ ਦਾਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣਤ੍ਤਾ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਇਣਸ੍ਸ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਰਜ੍ਜਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਸਹਗਤੇਨ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਭੂਤੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਤਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ‘‘ਮਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਹਗਤਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਤਬ੍ਭਾਵਮਤ੍ਤੋ ‘‘ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਸਹਗਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੪੦੦; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੩, ੪੮੦; ੩.੩੭੩; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਮਹਾਵ. ੧੫; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੩੦) ਵਿਯ. ਤੇਨਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਸਦਿਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਰਾਗਪਧਾਨੋ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ‘‘ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਤੁ ‘‘ਖਨ੍ਤੀ ਪਰਮਂ ਤਪੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੯੧; ਧ. ਪ. ੧੮੪) ਵਿਯ ਤਪਭੂਤੋ ਅਦੋਸਪਧਾਨੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਘਰਸਾਮਿਕੇਹੀਤਿ ਘਰਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਭੂਤੇਹਿ ਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰਸਾਮਿਕੇਹਿ. ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

‘‘ਯਥਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੇਸਾਨਂ ਰੋਗਾਦਿਸਦਿਸਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਿਤ੍ਤਦੋਸਕੋਪਨਵਸੇਨ ਪਿਤ੍ਤਰੋਗਾਤੁਰੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਿਤ੍ਤਕੋਪਨਤੋ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ¶ ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦਿਕਂ ਅਮਧੁਰਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਿਤ੍ਤਕਂ ਤਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਗਿਰਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਪਦ੍ਦਵੇਥਾਤਿ ਟੀਕਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੨੩) ਉਦ੍ਧਟਪਾਠੋ, ‘‘ਉਪਦ੍ਦਵਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਨਾਮਧਾਤੁਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵਿਬ੍ਭਮਤੀਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਆਹਿਣ੍ਡਤਿ, ਹੀਨਾਯ ਵਾ ਆਵਤ੍ਤਤਿ. ਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਨਂ ਰਸਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਨਾਨੁਭਵਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਲਭਤਿ ਚ ਵਿਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਾਸਨਰਸਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਰਸਂ, ਸਾਸਨਮੇਵ ਵਾ ਰਸਂ.

ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਛਣਂ ¶ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਹੋ ਨਚ੍ਚਂ, ਅਹੋ ਗੀਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਬਨ੍ਧਨਤੋ ਪਮੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ.

ਸੀਘਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਂ. ਸੀਘਤ੍ਥੋ ਹਿ ਅਤਿਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੯੩; ਵਿਭ. ੯੬੮) ਵਿਯ. ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਨਾਤਿ ਵਿਨਯਕ੍ਕਮੇ ਅਕੁਸਲੇਨ. ਪਕਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਕਤਞ੍ਞੂ, ਨ ਪਕਤਞ੍ਞੂ ਤਥਾ. ਸੋ ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸੇਪੀਤਿ ਸੂਕਰਮਂਸਾਦਿਕੇਪਿ. ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਚ੍ਛਮਂਸਾਦਿਸਞ੍ਞਾਯ.

ਦਣ੍ਡਕਸਦ੍ਦੇਨਾਪੀਤਿ ਸਾਖਾਦਣ੍ਡਕਸਦ੍ਦੇਨਪਿ. ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋਤਿ ਅਵਸਙ੍ਕਿਤੋ ਚੇਵ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਙ੍ਕਿਤੋ ਚ, ਅਤਿਵਿਯ ਸਙ੍ਕਿਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਦਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਸੋ ਹਿ ਥੋਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿਪਿ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਨ ਤਾਯ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਤਾਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਿਟ੍ਠਤਿਪਿ. ਈਦਿਸੇ ਕਨ੍ਤਾਰੇ ਗਤੇ ‘‘ਕੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਗਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਗਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਬਹੁਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਏਵ ਚ ਸੋ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਵਾ, ਨ ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ, ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਖੇਦਨਂ ਵਾ ਕਿਚ੍ਛਂ, ਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਪੀਲ਼ਨਂ ਕਸਿਰਂ. ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਨ੍ਤਿ ਖੇਮਭੂਤਂ ਭੂਮਿਂ ਅਨ੍ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਵਤ੍ਤਾ, ਭਯਸ੍ਸ ਖੀਯਨਂ ਵਾ ਖੇਮੋ, ਸੋਵ ਅਨ੍ਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਯਸ੍ਸਾ ਤਥਾ, ਸਾ ਏਵ ਭੂਮੀਤਿ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਭਯਪ੍ਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ? ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ. ਧਮ੍ਮੇ. ਸਙ੍ਘੇ. ਸਿਕ੍ਖਾਯ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ. ਅਪਰਨ੍ਤੇ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ. ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੧੫) ਵਿਭਙ੍ਗੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ. ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ, ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਾ. ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਣ੍ਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁਂ ‘‘ਇਦਮੇਵ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹਨਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ, ਸਦ੍ਦਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਸਕ੍ਕੁਣਨਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਏਵ ਸਪ੍ਪਨਂ ਸਂਸਯੋ ਆਸਪ੍ਪਨਂ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪਨਂ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨਂ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਂਸਯਵਸੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਪਰਿਯੋਗਾਹਨ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਏਵਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਨੋਗਾਹਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਛਮ੍ਭਿਤਭਾਵਂ ਹਦਯਮਂਸਚਲਨਂ, ਉਤ੍ਰਾਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਮੇਯ੍ਯਪਕ੍ਖੇਪਿ ਯਥਾਰਹਮੇਸਮਤ੍ਥੋ.

੨੨੪. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਦਿਸਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸਦਿਸਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ¶ . ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਇਣਾਦਿਸਦਿਸਾ, ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਚ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਂ ਆਣਣ੍ਯਾਦਿਸਦਿਸਤਾਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ – ਸਮਿਦ੍ਧਤਨ੍ਤਿ ਅਡ੍ਢਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣ੍ਣਮਾਰੋਪਿਤਾਯ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਸਹ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਵਡ੍ਢਿਕਂ. ਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਇਣਦਾਨਗ੍ਗਹਣੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਲਿਖਿਤਪਣ੍ਣਂ. ਪੁਨ ਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਇਣਯਾਚਨਵਸੇਨ ਸਾਸਨਲਿਖਿਤਪਣ੍ਣਂ. ਨਿਲ੍ਲੇਪਤਾਯਾਤਿ ਧਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਭਾਵੇਨ ਅਵਿਲਿਮ੍ਪਨਤਾਯ. ਤਥਾ ਅਲਗ੍ਗਤਾਯ. ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਞ੍ਹੇਤਂ ਦ੍ਵਯਂ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਲ੍ਲੇਪਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਵਿਲਿਮ੍ਪਨਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਸਨਭੂਤੇਨ ਅਲਗ੍ਗਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹੋ, ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਤਾ, ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ ਇਮੇ ਛ ਧਮ੍ਮੇ. ਭਾਵੇਤ੍ਵਾਤਿ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪ੍ਪਹਾਨਾਦਿਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ ਸਵਿਸੇਸਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦੀਘਾਗਮੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੨ ਆਦਯੋ) ਸਙ੍ਗੀਤਮਾਹ, ਨ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮੇ ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ. ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਾਗਤੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਭਾਗੇਪਿ. ਪਰਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤੇ ਪਰਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਮਮਾਯਨਾਭਾਵੇਨ ਨੇਵ ਸਙ੍ਗੋ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਭਾਵੇਨ ਨ ਬਦ੍ਧੋ. ਦਿਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਕਿਲੇਸੋ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ, ਪਗੇਵ ਮਾਨੁਸਿਯਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਨੇ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ.

ਅਨਤ੍ਥਕਰੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਅਹਿਤਕਰੋ. ਛ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹੋ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗੋ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਹੁਲਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ ਇਮੇ ਛ ਧਮ੍ਮੇ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ. ਚਾਰਿਤ੍ਤਸੀਲਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ‘‘ਆਚਾਰਪਣ੍ਣਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾਰਿਤ੍ਤਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਪਵੇਸਿਤੋਤਿ ਪਵੇਸਾਪਿਤੋ. ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਪਵੇਸਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਅਲਦ੍ਧਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨੁਭਵਨੋ ਪੁਰਿਸੋ ਹਿ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਪਵੇਸਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਏਵ ਵਾ ਤਦਨਨੁਭਵਨਤ੍ਥਂ ਤਥਾ ਕਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮੇ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ. ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਕਾਰਣਂ, ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਕ੍ਖਣਂ ਵਾ. ਮਹਾਨਤ੍ਥਕਰਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥਹਾਪਨਮੁਖੇਨ ਮਹਤੋ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਾਰਕਂ. ਛ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਤਿਭੋਜਨੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ, ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਤਾ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਵਾਸੋ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ ਇਮੇ ਛ ਧਮ੍ਮੇ, ਧਮ੍ਮਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸੋਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਹਸ੍ਸ. ਸਾਧੂਨਂ ਰਤਿਜਨਨਤੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋਪਿ ਛਣਸਦਿਸਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ¶ ਮਹਾਨਤ੍ਥਕਰਨ੍ਤਿ ਪਰਾਯਤ੍ਤਤਾਪਾਦਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮਹਤੋ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਾਰਕਂ. ਛ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ, ਵਿਨਯੇ ਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾ, ਵੁਡ੍ਢਸੇਵਿਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ ਇਮੇ ਛ ਧਮ੍ਮੇ. ਬਲਸ੍ਸ, ਬਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੋ, ਤੇਨ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਨੀਵਰਣਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਪਟਿਪਦਂ ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਮੇਵ, ਨ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਾਧਿਕਾਰੋ.

ਬਲਵਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਵਿਧਮਨਸਮਤ੍ਥੇਨ ਬਲੇਨ ਬਲਵਾ ਵਨ੍ਤੁ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਭਿਸਯਤ੍ਥਵਿਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬੋਧਨਤੋ. ਹਤ੍ਥਸਾਰਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਗਤਧਨਸਾਰਂ. ਸਜ੍ਜਾਵੁਧੋਤਿ ਸਜ੍ਜਿਤਧਨ੍ਵਾਦਿਆਵੁਧੋ, ਸਨ੍ਨਦ੍ਧਪਞ੍ਚਾਵੁਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੂਰਵੀਰਸੇਵਕਜਨਵਸੇਨ ਸਪਰਿਵਾਰੋ. ਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ. ਬਲਵਨ੍ਤਤਾਯ, ਸਜ੍ਜਾਵੁਧਤਾਯ, ਸਪਰਿਵਾਰਤਾਯ ਚ ਚੋਰਾ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਲਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਅਨਤ੍ਥਕਾਰਿਕਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਬਨ੍ਧਕਰਣਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਹਿਤਕਾਰਿਕਾ. ਛ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ ¶ , ਵਿਨਯੇ ਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾ, ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ ਇਮੇ ਛ ਧਮ੍ਮੇ. ਯਥਾ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯਪੀਤਿ ਇਧਾਪਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾਦਯੋ ਤਯੋਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਗਹਿਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ, ਪਨ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾ ਚ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸੁ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਸੇਵਨਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਿਣਂ ਵਿਯਾਤਿ ਤਿਣਂ ਭਯਵਸੇਨ ਨ ਗਣੇਤਿ ਵਿਯ. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਚਰਣੂਪਾਯਭੂਤਾਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਤ੍ਥਰਣਵਸੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾਮੁਖੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮੇਵ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹੇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਚਰਣੂਪਾਯੋ, ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਿਧੂਨਨੂਪਾਯੋਤਿ.

੨੨੫. ‘‘ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਤਰੁਣਪੀਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਤਰੁਣਤਾਯ ਕਥਞ੍ਚਿਪਿ ਤੁਟ੍ਠਾਵਤ੍ਥਾ ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ‘‘ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਪਦੇਨ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾ ਪੀਤਿਯੇਵ ਗਹਿਤਾ ਸਿਯਾ. ‘‘ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭਯਮਾਨਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਵਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਯ, ਅਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭਯਮਾਨਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਪੀਤਿਪਦੇਨ ਫਰਣਾ ਪੀਤਿਯੇਵ ਗਹਿਤਾ ਸਿਯਾ, ਕਾਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਧ, ਪਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚ ਤਰੁਣਬਲਵਤਾਮਤ੍ਤਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਤੋ ਯਾ ਕਾਚਿ ਤਰੁਣਾ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਬਲਵਤੀ ਪੀਤਿ, ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਯ ਵਾ ਪੀਤਿਯਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਰੁਣਬਲਵਤਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ¶ , ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪੀਤੀਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਤਦਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਰੁਣਪੀਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਤੀਤਤ੍ਥੋ, ਇਤਰਥਾ ਹੇਤੁਫਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਹੇਤੁਫਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭਯਮਾਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੀਤਿ ਨਾਮ ਏਤ੍ਥ ਬਲਵਪੀਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਵਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਯ, ਅਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਸਙ੍ਖੋਭਯਮਾਨਾ ਜਾਯਤਿ. ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਪੀਤਿਵੇਗਸ੍ਸ ਪੀਤਿਵਿਪ੍ਫਾਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੋਭਨਂ.

ਪੀਤਿਸਹਿਤਂ ¶ ਪੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ? ਮਨੋ, ਪੀਤਿ ਮਨੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਾਸੋ. ਪੀਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਯਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਸ. ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਯੋਤਿ ਇਧ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਅਰੂਪਕਲਾਪੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਪਨ ਕਾਯਲਹੁਤਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਮੇਵ, ਨ ਚ ਕਾਯਾਯਤਨਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਰੂਪਕਾਯਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨਾਮਕਾਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਦ੍ਵਯਵਸੇਨੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਪਨ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਦਰਥਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਗਤਦਰਥੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਪਹੀਨਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦਿਕਿਲੇਸਦਰਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਵਸੇਨ ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪਫੁਟਸਰੀਰਤਾਯ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਤੀ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖੇਨਾਤਿ ‘‘ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਨੀਵਰਣਪਕ੍ਖਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਉਪਚਾਰਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਪਨਾਸੁਖੇਨ ਚ. ਸਮਾਧਾਨਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਤਦੁਭਯੇਨੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਾਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨਾਪੀ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦਨਾ, ਤਾਵ ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਪ੍ਪਹਾਨੇ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ, ਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤਾ, ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਚ ਪਹੀਨਸਦਿਸਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੬੧). ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦਨਾਯ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਵਸੇਨ ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪਫੁਟਸਰੀਰਤਾਯ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀਤਿ. ਅਪਿਚ ਕਾ ਨਾਮ ਕਥਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨੇ ਪਨ ਸੁਖਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਭਾਵਨਾਯ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਨਾਯਪਿ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸੋ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਵਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਹੇਤੁਫਲਵਸੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਾਧਿ ¶ , ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸੁਖਮਿਵ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸੁਖਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਕਾਰਣਮੇਵਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਸੁਖਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨੋ ¶ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਮਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਦਤ੍ਥਂ ਯਥਾਤਥਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਸਂਕਿਣ੍ਣਾਕੁਲਂ ਕੇਚਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੬. ਯਦੇਵਂ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਾਨਂ ਕਥਿਤਂ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਸੋ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਦੇਸਨਾ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ‘‘ਸੋ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ…ਪੇ… ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮਾਹਿਤੇ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ‘‘ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਉਪਰਿਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਤੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਸਮਾਧਿਤੋ ਚ ਉਪਰਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਠਮਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਸਮਧਿਗਮੇਨੇਵ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਿਸੇਸੋ ਸਮਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਨ ਪਨ ਤੇਨ ਵਿਨਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਸਮਧਿਗਮੇਪਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਕਾਰਣਪਰਮ੍ਪਰਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਾਦਿਸਮਧਿਗਮੇ ਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾ. ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋਤਿ ਯੋ ਅਪ੍ਪਨਾਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮਾਧਿ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋ. ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਿਭਾਗਸ੍ਸ ਚੇਵ ਪਠਮਾਭਿਞ੍ਞਾਦਿਵਿਭਾਗਸ੍ਸ ਚ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਰਜਕਾਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਨ੍ਤਤਿਰੂਪਸਮੁਦਾਯਭੂਤਂ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕਕਾਯਂ. ਸੋ ਹਿ ਗਬ੍ਭਾਸਯੇ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਰਸਙ੍ਖਾਤਤੋ ਪੁਪ੍ਫਸਮ੍ਭਵਤੋ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਕਰਜੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਰੋਤਿ ਹਿ ਮਾਤੁ ਸੋਣਿਤਸਙ੍ਖਾਤਪੁਪ੍ਫਸ੍ਸ, ਪਿਤੁ ਸੁਕ੍ਕਸਙ੍ਖਾਤਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਨਾਮਂ, ਤਤੋ ਜਾਤੋ ਪਨ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਵਸੇਨ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਕਾਯੋਵ. ਕਾਮਂ ਓਪਪਾਤਿਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਸਮਧਿਗਮੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚ ਸ੍ਵੇਵ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਕਰੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਕਰੋ, ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ, ਕਰੇਨ ਜਾਤੋ ਕਰਜੋਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਨਾਮਕਾਯੋਪਿ ਵਿਵੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਤਥਾ ਲਦ੍ਧੂਪਕਾਰੋਵ ਸਿਯਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯੋਵ ਇਧ ਗਹਿਤੋਤਿ? ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਾਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਹਿ ਰੂਪਕਾਯੋ ¶ ਏਵ ਇਧ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਗਮੀਯਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਾਦਿਕਿਰਿਯਾਯੋਗ੍ਯਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤੀਤਿ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ¶ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਂ ਵਿਵੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾਤਿ ਹਿ ਭੇਦਵਸੇਨ, ਸਮੁਦਾਯਾਵਯਵਵਸੇਨ ਚ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਾਮਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਾ ਹੇਤੁਕਿਰਿਯਾ ਏਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਂ ਪਨੇਤਂ ਝਾਨਮਯੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਤਿਨ੍ਤਭਾਵਾਪਾਦਨਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਚ ਲੂਖਭਾਵਸ੍ਸਾਪਨਯਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਤੇਮੇਤਿ ਸ੍ਨੇਹੇਤੀ’’ਤਿ, ਅਵਸ੍ਸੁਤਭਾਵਂ, ਅਲ੍ਲਭਾਵਞ੍ਚ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਂ ਨਾਮ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪੀਤਿਸੁਖਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਪਣੀਤਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਪ੍ਫਰਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਪੀਤਿ ਸੁਖਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਫਰਣਵਸੇਨੇਵ ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਪੀਤਿਸੁਖਤਾ. ਪਰਿਸਨ੍ਦੇਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਭਸ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਮ੍ਮਪਸਿਬ੍ਬਕਂ. ਪਰਿਪ੍ਫਰਤੀਤਿ ਸੁਦ੍ਧਕਿਰਿਯਾਪਦਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੁਸਤੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਂ ਵਿਵੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੁਟ੍ਠੋ ਭਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫੁਸਨਕਿਰਿਯਾਯੇਵੇਤ੍ਥ ਉਪਪਨ੍ਨਾ, ਨ ਬ੍ਯਾਪਨਕਿਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸੇਵ ਸੁਦ੍ਧਕਤ੍ਤੁਭਾਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਬ੍ਬਵਾ ਯਥਾ ‘‘ਗੁਣਵਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਵਤੋ, ‘‘ਅਵਯਵਾਵਯਵੀਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਅਵਯਵਿਨਿ ਸਾਮਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਨੇਤਸ੍ਸ ‘‘ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਅਵਯਵੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਨਤੋ ਅਵਯਵੀਵਿਸਯੋਯੇਵੇਸ ਸਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਛਵਿਮਂਸਾਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਵਯਵੇਨ ਅਵਯਵੀਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘‘ਉਪਾ…ਪੇ… ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਸਨ੍ਤਤਿਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਕਮ੍ਮਜਰੂਪਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਅਫੁਟਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਛਵਿਮਂਸਲੋਹਿਤਾਨੁਗਤਨ੍ਤਿ ਛਵਿਮਂਸਲੋਹਿਤਾਦਿਕਮ੍ਮਜਰੂਪਮਨੁਗਤਂ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਜਰੂਪਂ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਸ੍ਸਾਪਿ ਬ੍ਯਾਪਨਤੋ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਫੁਟਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਫੁਟਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੨੭. ਛੇਕੋਤਿ ਕੁਸਲੋ, ਤਂ ਪਨ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ‘‘ਕਂਸਥਾਲੇ ਨ੍ਹਾਨਿਯਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ, ਪਕਰਣਤੋ ਚ ਨ੍ਹਾਨਿਯਚੁਣ੍ਣਾਨਂ ਕਰਣੇ, ਪਯੋਜਨੇ, ਪਿਣ੍ਡਨੇ ਚ ਸਮਤ੍ਥਤਾਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਟਿਬਲੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕਂਸਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ‘‘ਮਹਤਿਯਾ ਕਂਸਪਾਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੧) ਸੁਵਣ੍ਣੇ ਆਗਤੋ, ‘‘ਕਂਸੋ ਉਪਹਤੋ ਯਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੩੪) ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹੇ, ‘‘ਉਪਕਂਸੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਮਹਾਕਂਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਰਜੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ [ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੪.੧੦.੧੬੪ (ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ)] ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤੇ. ਇਧ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਹੇਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਲੋਹੇਨ ਕਤਭਾਜਨੇ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਉਪਮਾਕਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵਿਦਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਕਂਸਥਾਲਕਸ੍ਸ ਸਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਯੋਗਂ ਪਰਿਹਰਤਿ ‘‘ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਸਨ੍ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਰਿਮਦ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਨ ਸਨ੍ਦਨਕ੍ਖਮਂ ਹੋਤਿ, ਅਨਾਦਰਲਕ੍ਖਣੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਕਿਰਿਯਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਕਿਰਿਯਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਞ੍ਹਿ ਅਨਾਦਰਲਕ੍ਖਣਂ. ‘‘ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨ੍ਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਫੁਸਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਨੇ ਯਥਾ ਤਂ ਵਾਤਵੁਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ‘‘ਦੇਵੋ ਚ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਫੁਸਾਯਤੀ’’ਤਿ, (ਪਾਚਿ. ੩੬੨) ਤਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਤਤੋ ਨ੍ਹਾਨਿਯਚੁਣ੍ਣਤੋ ਉਪਰਿ ਉਦਕੇਨ ਬ੍ਯਾਪਨਕਰਣਵਸੇਨ ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋਪਿ ਹਿ ਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਪਕਰਣਾਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਕੋ, ‘‘ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਨ ਵਚਨਂ ‘‘ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘‘ਸਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਨਭਾਵਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ‘‘ਸਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਿਣ੍ਡਕਰਣੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਅਨੁਗਤਾਤਿ ਅਨੁਪਵਿਸਨਵਸੇਨ ਗਤਾ ਉਪਗਤਾ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਪਰਿਤੋ ਗਹਿਤਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੁਟ੍ਠਾ.

ਅਨ੍ਤਰੋ ਚ ਬਾਹਿਰੋ ਚ ਪਦੇਸੋ, ਤੇਹਿ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ, ਨ੍ਹਾਨਿਯਪਿਣ੍ਡਿ, ‘‘ਸਮਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਆਗਮੋ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤਾਕਾਰਣੇਨੇਵ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰੋ ਨ੍ਹਾਨਿਯਪਿਣ੍ਡਿ ਫੁਟਾ ਉਦਕਸ੍ਨੇਹੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਉਦਕਸਿਨੇਹੇਨ ਫੁਟਾ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਂ, ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਞ੍ਚੇਤਂ, ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੇ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵ ਫੁਟਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ ਫੁਟਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਨ੍ਹਾਨਿਯਪਿਣ੍ਡਿਯਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਉਦਕੇਨ ਤੇਮਿਤਭਾਵਮਾਹ, ‘‘ਨ ਚ ਪਗ੍ਘਰਣੀ’’ਤਿ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਤਿਨ੍ਤਾਯਪਿ ਤਾਯ ਘਨਥਦ੍ਧਭਾਵਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਚ ਬਿਨ੍ਦੁਂ ਬਿਨ੍ਦੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਉਦਕਸ੍ਸ ਫੁਸਿਤਂ ਫੁਸਿਤਂ, ¶ ਨ ਚ ਪਗ੍ਘਰਣੀ ਸੂਦਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਬਿਨ੍ਦੁਂ ਉਦਕਂ’’ ਤਿਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ, ਉਦਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬਿਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ. ਬਿਨ੍ਦੁਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ‘‘ਬ੍ਯਾਲਮ੍ਬਮ੍ਬੁਧਰਬਿਨ੍ਦੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਧਾਰਾਵਯਵੇ. ਏਵਂ ਪਨ ਅਪਗ੍ਘਰਣਤੋ ਹਤ੍ਥੇਨਪਿ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਤੀਹਿਪਿ ਅਙ੍ਗੁਲੇਹਿ ਗਹੇਤੁਂ, ਓਵਟ੍ਟਿਕਾਯ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਯਦਿ ਹਿ ਸਾ ਪਗ੍ਘਰਣੀ ਅਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਸ੍ਨੇਹਵਿਗਮਨੇਨ ਸੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਥਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਗਹੇਤੁਂ, ਕਾਤੁਂ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਓਵਟ੍ਟਿਕਾਯਾਤਿ ਪਰਿਵਟ੍ਟੁਲਵਸੇਨ, ਗੁਲ਼ਿਕਾਵਸੇਨ ਸਾ ਪਿਣ੍ਡਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੯. ਤਾਹਿ ਤਾਹਿ ਉਦਕਸਿਰਾਹਿ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਉਬ੍ਭਿਦਂ, ਤਾਦਿਸਂ ਉਦਕਂ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਉਬ੍ਭਿਦੋਦਕੋ, ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ਤ-ਕਾਰੇ ਕਤੇ ਉਬ੍ਭਿਤੋਦਕੋ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਬ੍ਭਿਨ੍ਨਉਦਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਦੀਤੀਰੇ ਖਤਕੂਪਕੋ ਵਿਯ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਨਕਉਦਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਨਕਮ੍ਪਿ ਉਦਕਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰਾਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਤਂ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਧਾਰਾਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਹਨਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਵਾਲਿਕਾਤਟੇ ਵਿਯ ਉਦਕਰਹਦਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਧਾਰਾਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ¶ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਖੋਭਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਉਦਕਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਨ ਹੇਟ੍ਠਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਹੇਟ੍ਠਾਤਿ ਉਦਕਰਹਦਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਾਉਦਕਸਿਰਾ, ਲੋਹਿਤਾਨੁਗਤਾ ਲੋਹਿਤਸਿਰਾ ਵਿਯ ਉਦਕਾਨੁਗਤੋ ਪਥਵਿਪਦੇਸੋ ‘‘ਉਦਕਸਿਰਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨਕਉਦਕੋਤਿ ਧਾਰਾਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਹਨਕਉਦਕੋ. ਅਨ੍ਤੋਯੇਵਾਤਿ ਉਦਕਰਹਦਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਸਮਤਲਪਦੇਸੇ ਏਵ. ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਨਕਉਦਕੋਤਿ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨਕਉਦਕੋ. ਆਗਮਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਬਾਹਿਰਤੋ ਉਦਕਰਹਦਾਭਿਮੁਖਂ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗੋ. ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਰੁਲ਼੍ਹੀਪਦਂ ‘‘ਏਕੋ ਏਕਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ੪੪੩, ੪੪੪, ੪੫੨) ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਲੇ ਕਾਲੇ’’ਤਿ. ਅਨ੍ਵਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਸਦ੍ਦੋ ਬ੍ਯਾਪਨੇ. ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ ਅਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਅਨੁਦਸਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਵੁਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਨਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਵਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਉਪਵਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਵਸ੍ਸਸਦ੍ਦਤੋ ਚਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨ ਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ.

‘‘ਸੀਤਾ ¶ ਵਾਰਿਧਾਰਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਸੀਤਂ ਧਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ ਧਾਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਲਿਙ੍ਗਿਕਭਾਵਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ. ਸੀਤਨ੍ਤਿ ਖੋਭਨਾਭਾਵੇਨ ਸੀਤਲਂ, ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਤਿਣਕਟ੍ਠਾਦਿਸਂਕਿਣ੍ਣਾਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸੇਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ. ਸੇਤਂ ਸੀਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਰਿਯਾਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਬ੍ਭਿਦੋਦਕੋਯੇਵ ਰਹਦੋ ਗਹਿਤੋ, ਨ ਇਤਰੇਤਿ ਅਨੁਯੋਗਮਪਨੇਤਿ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨਉਦਕਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰਾਕਿਰਣਵਸੇਨ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਂ, ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਵਾ. ਖੋਭੇਤੀਤਿ ਆਲੋਲ਼ੇਤਿ. ਵੁਟ੍ਠੀਤਿ ਵਸ੍ਸਨਂ. ਧਾਰਾਨਿਪਾਤਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕੇਹੀਤਿ ਉਦਕਧਾਰਾਨਿਪਾਤੇਹਿ ਚ ਤਤੋਯੇਵ ਉਟ੍ਠਿਤਉਦਕਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਫੇਣਪਟਲੇਹਿ ਚ. ਏਵਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਰਹਦਾਨਮਗਹੇਤਬ੍ਬਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਬ੍ਭਿਦੋਦਕਸ੍ਸੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ, ਸਮਂ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮੇਵ, ਅਪਰਿਕ੍ਖੋਭਤਾਯ ਨਿਚ੍ਚਲਮੇਵ, ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦ੍ਧਿਨਿਮ੍ਮਿਤਮਿਵਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਥਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਇਵ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਮੋਪਮੇਯ੍ਯਵਚਨੇ. ਸੇਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ.

ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੧. ‘‘ਉਪ੍ਪਲਿਨੀ’’ਤਿਆਦਿ ਗਚ੍ਛਸ੍ਸਪਿ ਵਨਸ੍ਸਪਿ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਯਾਵ ਅਗ੍ਗਾ, ਯਾਵ ਚ ਮੂਲਾ’’ਤਿ ਵਚਨਯੋਗੇਨ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪ੍ਪਲਗਚ੍ਛਾਦੀਨਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਨਮੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪ੍ਪਲਾਨੀਤਿ ਉਪ੍ਪਲਗਚ੍ਛਾਨਿ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪ੍ਪਲਵਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵਯਵੇਨ ਹਿ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਕਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਲਗਚ੍ਛਾਦਿ ¶ ਉਪ੍ਪਲਾਦਿਯੇਵ, ਚਤੁਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਨ ਉਪ੍ਪਲਾਦਿਵਨਨ੍ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ, ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਪਨ ਜਲਾਸਯੋਪਿ ਉਪ੍ਪਲਿਨਿਆਦਿਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦਤ੍ਤਯੇ, ਏਤੇਸੁ ਵਾ ਤੀਸੁ ਉਪ੍ਪਲਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰੀਕਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ. ‘‘ਸੇਤਰਤ੍ਤਨੀਲੇਸੂ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਲਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਤੁਪ੍ਪਲਰਤ੍ਤੁਪ੍ਪਲਨੀਲੁਪ੍ਪਲੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪ੍ਪਲਂ ਉਪ੍ਪਲਮੇਵ ਉਪ੍ਪਲਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਮਞ੍ਞਨਾਮਵਸੇਨ ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਸਤਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤਸਦ੍ਦੋ ਬਹੁਪਰਿਯਾਯੋ ‘‘ਸਤਗ੍ਘੀ ਸਤਰਂਸਿ ਸੂਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਨੇਕਸਙ੍ਖ੍ਯਾਭਾਵਤੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਦੁਮਭਾਵੇ ਸਙ੍ਗਹੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਪੁਪ੍ਫਦਲਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਵਣ੍ਣਨਿਯਮੇਨ ਸੇਤਂ ਪਦੁਮਂ, ਰਤ੍ਤਂ ¶ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਵੋਹਾਰੋ, ਲੋਕੇ ਪਨ ‘‘ਰਤ੍ਤਂ ਪਦੁਮਂ, ਸੇਤਂ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ ਸਿਤਂ ਰਤ੍ਤਂ, ਕੋਕਨਦਂ ਕੋਕਾਸਕੋ’’ਤਿ. ਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਤਾਯ ਹਿ ਕੋਕਨਾਮਕਾਨਂ ਸੁਨਖਾਨਂ ਨਾਦਯਤੋ ਸਦ੍ਦਾਪਯਤੋ, ਤੇਹਿ ਚ ਅਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ‘‘ਕੋਕਨਦਂ, ਕੋਕਾਸਕੋ’’ਤਿ ਚ ਪਦੁਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਦ੍ਮਂ ਯਥਾ ਕੋਕਨਦਂ ਸੁਗਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਉਦਕਂ ਪਾਤਿ, ਉਦਕੇ ਵਾ ਪ੍ਲਵਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਲਂ. ਪਙ੍ਕੇ ਦਵਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਕਾਰੇਨ ਵਾ ਦਵਤਿ ਵਿਰੁਹਤੀਤਿ ਪਦੁਮਂ. ਪਣ੍ਡਰਂ ਵਣ੍ਣਮਸ੍ਸ, ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਮੁਡਿਤਬ੍ਬਂਖਣ੍ਡੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ ਮ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਪ-ਕਾਰਾਦਿਵਸੇਨ. ਮੁਡਿਸਦ੍ਦਞ੍ਹਿ ਮੁਡਰਿਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਖਣ੍ਡਨਤ੍ਥਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ, ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ. ਯਾਵ ਅਗ੍ਗਾ, ਯਾਵ ਚ ਮੂਲਾ ਉਦਕੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਦਨਾਦਿਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਉਦਕਾਨੁਗ੍ਗਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦਕਤੋ ਨ ਉਗ੍ਗਤਾਨਿਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਤੁ ਉਦਕੇ ਅਨੁਰੂਪਗਤਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਦਕਾ…ਪੇ… ਗਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਕਰਜਕਾਯੋ, ਉਦਕਂ ਵਿਯ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੩. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ‘‘ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਰਾਗਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਮਲਾਪਗਮਤੋ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਨਿਮ੍ਮਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਗਮਨਮੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤਤਾ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਨਿਘਂਸਨੇਨ ਪਭਸ੍ਸਰਤਾ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਭਸ੍ਸਰਤਾਯੇਵ ਪਰਿਯੋਦਾਤਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਜ੍ਜੁ ਵਿਯ ਪਭਾਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਨਿਚ੍ਛਰਣਂ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਯਥਾ ‘‘ਆਭਸ੍ਸਰਾ’’ਤਿ. ਓਦਾਤੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਓਦਾਤੇਨਾ’’ਤਿ ਗੁਣਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਓਦਾਤੇਨ…ਪੇ… ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਤੁਫਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸ ਉਤੁਨੋ ਫਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਤੁਫਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥੇਨ ਵਿਯ ਸਵਿਸੇਸਂ ਉਤੁਫਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਕਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ¶ . ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਙ੍ਖਣ…ਪੇ… ਬਲਵਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਙ੍ਖਣਧੋਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਏਤੇਨ ਓਦਾਤਸਦ੍ਦੋ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚਨੋ ਏਵ ‘‘ਗਿਹੀ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਵਸਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ¶ , ਨ ਸੇਤਵਚਨੋ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਤਙ੍ਖਣਧੋਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨੇਵ ਉਤੁਫਰਣਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਓਦਾਤੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨ ਅਫੁਟਂ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਫਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਤੁਫਰਣਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਉਤੁਫਰਣਂ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇਨਾਹ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾਯ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਕਰਜਕਾਯੋ, ਉਤੁਫਰਣਂ ਵਿਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਤੇਨ ਚ ਓਦਾਤੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨ ਸਬ੍ਬਾਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਫਰਣਾਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਉਪਮੇਯ੍ਯੇਨ ਚ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਵਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਤੁਫਰਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਅਯਂ ਉਪਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਚਿਤ੍ਰਦੇਸਨਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋਤਿ. ਯੋਗਿਨੋ ਹਿ ਕਰਜਕਾਯੋ ਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ਉਤੁਫਰਣਸਦਿਸੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਫਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਉਤੁਫਰਣਂ ਵਿਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਯ ਤੇਨ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਫਰਣਤੋ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਵਿਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਉਤੁਫਰਣਟ੍ਠਾਨਿਯਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਗੁਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਚੇਤੋਗਹਣੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ ਨਾਮ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਸਨ੍ਤਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੇਵ ‘‘ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੨; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੬੪੪; ਮਹਾਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨੭; ਪਟਿ. ਮ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੫).

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਗਮਪਰਿਦੀਪਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਧਿਗਮਪਰਿਦੀਪਨਾ, ਤਾਵਤਾ ਵਚਨਕ੍ਕਮੇਨ. ਲਭਨਂ ਲਾਭੋ, ਸੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਲਾਭੀ, ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਲਾਭੀ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਯਥਾ ‘‘ਲਾਭੀ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੭੦; ਉਦਾ. ੩੮) ਲਭਨਸੀਲੋ ਵਾ ਲਾਭੀ. ਕਿਂ ਲਭਨਸੀਲੋ? ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮਿਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ. ਨ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀਤਿ ਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਉਪਰਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਧਿਗਮੇ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ‘‘ਕਸਿਣਾਨੁਲੋਮਤੋ, ਕਸਿਣਪਟਿਲੋਮਤੋ ਕਸਿਣਾਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਤੋ, ਝਾਨਾਨੁਲੋਮਤੋ, ਝਾਨਪਟਿਲੋਮਤੋ, ਝਾਨਾਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਤੋ, ਝਾਨੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਤੋ, ਕਸਿਣੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਤੋ, ਝਾਨਕਸਿਣੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਤੋ, ਅਙ੍ਗਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਤੋ ¶ , ਅਙ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਤੋ ਅਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੬੫) ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਮੇਹਿ ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ. ਸਤਿਪਿ ਝਾਨੇਸੁ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਵਸੀਭਾਵੇ ਅਯਮੇਵ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੋ ਵਸੀਭਾਵੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਚੁਦ੍ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵਂ ਵਿਨਾ ਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਏਵ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਾਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਧਿਗਮੇ ਅਵਿਨਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਯਥਾਪਾਠਮੇਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਸਾਵਸੇਸਪਾਠਭਾਵਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਏਸ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਜ੍ਜੇਵਂ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਸੇਸਪਾਠੋ ਭਗਵਤਾ ਕਤੋਤਿ? ਸਬ੍ਬਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕਤ੍ਤਾ. ਸਤਿਪਿ ਹਿ ਤਾਸਂ ਤਥਾ ਅਵਿਨਾਭਾਵੇ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨੇਤਾ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਤਪ੍ਪਾਦਕਭਾਵਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾ, ਨ ਪਨ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਇਧ ਅਨਨੁਪਯੋਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੪. ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਮਹਾਰਾਜ (ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ) ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਾਯਾਹ ‘‘ਸੋ…ਪੇ… ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ, ਯਥਾਰੁਤਵਸੇਨ, ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚਿਣ੍ਣਵਸਿਤਾਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸੇਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ’’ਤਿ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਸੇਸਂ ‘‘ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਮਤ੍ਥਜਾਤਂ. ਞੇਯ੍ਯਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਞਾਣਂ, ਤਦੇਵ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਞਾਣਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨ ਚਕ੍ਖਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ, ਪਞ੍ਚਵਿਧਮ੍ਪਿ ਞਾਣਂ, ਤਯਿਦਂ ਪਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪਦਂ ¶ ਸਾਸਨੇ ਯੇਸੁ ਞਾਣਵਿਸੇਸੇਸੁ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਯੋਜਨਾਯ. ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋਤਿ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਭੂਤੋ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ. ਭਗਵਤੋਪੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦੇਵਤਾਰੋਚਨਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਤਦਾ ਭਗਵਤੋਪਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਙ੍ਕਤੋ. ‘‘ਕਾਲਾਮੋ’’ਤਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ [ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ (ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ)] ਨਾਮ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਞੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ¶ ਜਾਨਾਤਿ, ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਇਧ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ.

ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਿਮੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਦਞ੍ਞਕਰਣੀਯਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਰਤੀਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਪਨ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਭਿਮੁਖਭਾਵੋਯੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਦਿਕਰਣਂ, ਤਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਜਾਤੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਿਮੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਪੇਸਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਨਿਨ੍ਨਂ. ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਸਂ ਪੋਣਂ ਵਙ੍ਕਂ ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਨੀਚਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੇਹਿ ਉਪਚੀਯਤਿ ਵਡ੍ਢਾਪੀਯਤਿ, ਉਪਚਯਤਿ ਵਾ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਓਦਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚੁਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਭੇਦਨਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਭਙ੍ਗੁਤਾਯ ਅਦ੍ਧੁਵਸਭਾਵੋ. ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਵਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਸਰੀਰੇ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਗਮਾਯ. ਉਚ੍ਛਾਦਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਉਚ੍ਛਾਦੇਤਬ੍ਬਤਾਸਭਾਵੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪੂਤਿਕਾਯਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਭਾਵਤੋ ਗਨ੍ਧੋਦਕਾਦੀਹਿ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟਨਵਿਲਿਮ੍ਪਨਜਾਤਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਹਿ ਪੂਤਿਕਾਯੇ ਸੇਦਵਾਤਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਾਦੀਹਿ ਗਰੁਭਾਵਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਨਮਪਗਮੋ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਸਮ੍ਬਾਹਨਂ ਮਲ੍ਲਾਦੀਨਂ ਬਾਹੁਵਡ੍ਢਨਾਦਿਅਤ੍ਥਂਵ ਹੋਤਿ, ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਬਾਧਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਪਨ ਖੁਦ੍ਦਕਸਮ੍ਬਾਹਨਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਖੁਦ੍ਦਕਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨਾ’’ਤਿ, ਮਨ੍ਦਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤਬ੍ਬਤਾਸਭਾਵੋ.

ਏਵਂ ¶ ਅਨਿਯਮਿਤਕਾਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਿਯਮਿਤਕਾਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਦਹਰਕਾਲੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਵਿਕਪ੍ਪਨਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਵਾ. ਦਹਰਕਾਲੇਤਿ ਅਚਿਰਵਿਜਾਤਕਾਲੇ. ਸਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਛਨਪੀਲ਼ਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਿਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤੇਨ ਯਥਾਪਮਾਣਂ, ਮਨ੍ਦਂ ਵਾ ਅਞ੍ਛਨਪੀਲ਼ਨਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਞ੍ਛਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਆਕਡ੍ਢਨਂ. ਪੀਲ਼ਨਂ ਸਮ੍ਬਾਹਨਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਿਞ੍ਜਨਉਗ੍ਗਮਨਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੋਪੀਤਿ ਉਚ੍ਛਾਦਨਾਦਿਨਾ ਸੁਖੇਧਿਤੋਪਿ. ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਵਸੇਨ ਨਸ੍ਸਤਿ ਚ. ਵਿਕਿਰਤਿ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਜਨਂ ਅਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣੋਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਨਵਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਕਾਯੇ ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਛਹਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ‘‘ਰੂਪੀ, ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ, ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਕਸਮ੍ਭਵੋ, ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸੂਪਚਯੋ, ਉਚ੍ਛਾਦਨਧਮ੍ਮੋ, ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਛਹਿ ਪਦੇਹਿ. ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਹੋਤੁ ਮਜ੍ਝੇ ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਕਥਨਂ ਤੇਸਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤੋ, ‘‘ਰੂਪੀ, ਉਚ੍ਛਾਦਨਧਮ੍ਮੋ, ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਪਨ ਤੀਹਿ ¶ ਤ੍ਪਦੇਹਿ ਕਥਂ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾਕਥਨਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ ਤੇਸਂ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਦੀਪਨਤੋਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਰੂਪੀ’’ਤਿ ਹਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਨ ਉਤੁਆਹਾਰਲਕ੍ਖਣੇਨ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਕਂ. ਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਗਮਵਿਸਿਟ੍ਠੇ ਹਿ ਤਦਸ੍ਸਤ੍ਥਿਅਤ੍ਥੇ ਅਯਮੀਕਾਰੋ. ‘‘ਉਚ੍ਛਾਦਨਧਮ੍ਮੋ, ਪਰਿਮਦ੍ਦਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਤਥਾਵਿਧਰੂਪੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਕਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੀਹੀਤਿ ‘‘ਭੇਦਨਧਮ੍ਮੋ, ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ. ਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਤਦਾ ਪਵਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਬਦ੍ਧਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਵਿਨਾ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਕਾਯਸਞ੍ਞਿਤਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤੋ.

੨੩੫. ਸੁਟ੍ਠੁ ਓਭਾਸਤੀਤਿ ਸੁਭੋ, ਪਭਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਣਿ, ਤਾਯ ਏਵ ਪਭਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਣਿਨੋ ਭਦ੍ਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਭੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਕਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਣਿਨੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਜਾਤਿਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਜਾਤਿਮਾਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਕਰਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਰਤਨਾਕਰਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਕਰਪਰਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮੂਲਕੋ ਏਵ ਹਿ ¶ ਮਣਿਨੋ ਕੁਰੁਵਿਨ੍ਦਜਾਤਿਆਦਿਜਾਤਿਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਸ੍ਸ ਪਨ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਮਣਿਨੋ ਵਿਲ਼ੂਰ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪ ਆਦਯੋ ਵਾਕ੍ਯਕ੍ਖ੍ਖ੍ਨ੍ਧੇਸੁ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ) ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ, ਵਿਲ਼ੂਰ ਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਦੂਰੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਕਰੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਸੋ ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ. ਤਥਾ ਹੇਸ ਵਿਲ਼ੂਰਨਾਮਕਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ, ਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਦੂਰੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਚ ਤਂਸਦਿਸਵਣ੍ਣਨਿਭਤਾਯ ਤਦੇਵ ਨਾਮਂ ਜਾਤਂ ਯਥਾ ਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਲਦ੍ਧਨਾਮਵਸੇਨ ਦੇਵਲੋਕੇ ਦੇਵਤਾਨਂ, ਸੋ ਪਨ ਮਯੂਰਗੀਵਾਵਣ੍ਣੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਵਾਯਸਪਤ੍ਤਵਣ੍ਣੋ ਵਾ ਸਿਨਿਦ੍ਧਵੇਣੁਪਤ੍ਤਵਣ੍ਣੋ ਵਾਤਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਰਮਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਨਯਸਂਵਣ੍ਣਨਾਸੁ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੨੮੧) ਪਨ ‘‘ਅਲ੍ਲਵੇਲ਼ੁਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਵਂਸਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿਪਿ ਨਾਮਂ ਜਾਤਂ. ‘‘ਮਞ੍ਜਾਰਕ੍ਖਿਮਣ੍ਡਲਵਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਤੋਯੇਵ ਸੋ ਇਧ ਪਦੇਸੇ ਮਞ੍ਜਾਰਮਣੀਤਿ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਪਰਿਭੋਗਾਰਹਪਣੀਤਤਰਮਣਿਭਾਵਤੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਆਨਨ੍ਦ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਸੁਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਮਣਿਰਤਨਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ, ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਮਣਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੮). ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਾਦਿਦੋਸਨੀਹਰਣਵਸੇਨੇਵ ਪਰਿਕਮ੍ਮਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਪਨੀਤਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ.

ਛਵਿਯਾ ਏਵ ਸਣ੍ਹਭਾਵੇਨ ਅਚ੍ਛਤਾ, ਨ ਸਙ੍ਘਾਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਚ੍ਛੋਤਿ ਤਨੁਚ੍ਛਵੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਚੇਵ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਭੋਗਮਣਿਰਤਨਾਕਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ¶ . ਤੇਨਾਹ ‘‘ਧੋਵਨਵੇਧਨਾਦੀਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਾਸਾਣਾਦੀਸੁ ਧੋਤਤਾ ਧੋਵਨਂ, ਕਾਲ਼ਕਾਦਿਅਪਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਚੇਵ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਆਵੁਨਤ੍ਥਾਯ ਚ ਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਤਾ ਵੇਧਨਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਤਾਪਸਣ੍ਹਕਰਣਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਆਵੁਨਿਤਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਾਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸੇਵ ਆਵੁਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਮਣਿ ਵਿਯ ਕਰਜਕਾਯੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ. ਆਵੁਤਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਣਿਨੋ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ. ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਮਾਵਿਭੂਤਕਾਲੋ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਉਪਮਾਸਮ੍ਪਾਦਨੇ ਕਾਰਣਵਿਭਾਵਨਾ, ‘‘ਆਵੁਤਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ, ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਨ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋਵ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ, ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਭਿਮੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ.

ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਮਣਿਮ੍ਹਿ. ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਞ੍ਞਿਤਰੂਪਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ. ‘‘ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਤਂ ਵਿਸੇਸਨਂ ਅਤ੍ਥਵਸਾ ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨਵਿਪਰਿਣਾਮੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਪਦਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਸੇਸਨਭਾਵਤੋ. ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਗ੍ਗਹਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਗਹਿਤਧਮ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਏਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇਸਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਆਵੁਤਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਅਵਿਰੋਧਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਚਨਤੋ. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਵਿਸਯਾਦਿਵਸੇਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਇਧ ਗਹਣਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਾਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੨ ਆਦਯੋ) ਦੇਸਿਤਨਯੇਨ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾਨਂ ਗਹਣਂ, ਨਿਰਵਸੇਸਪਰਿਗ੍ਗਹਣਤੋ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ, ਯਥਾਰੁਤਂ ਦੇਸਿਤਵਸੇਨ ਪਧਾਨਭਾਵਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਂ ਪਨੇਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਆਵਿਭਵਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾਤਿ? ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸੇਵ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਆਵਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾਪਿ ਆਵਿਭੂਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨਿਦਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਰਤੋ, ਛਟ੍ਠਭਿਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪੁਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪੁਰਤੋਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਾਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ¶ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਚੋਦਨਾਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੇਵ ਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਮਨਨ੍ਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਪਧਾਨਤੋ ਪਨ ਤਬ੍ਬਚਨੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗਸਦ੍ਦੇਨ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣਂ ਤਸ੍ਸੇਵਾਭਿਞ੍ਞਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਚੋਦਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਤਾਸਂ ਨਾਨਨ੍ਤਰਤਾਯ ਅਨੁਪਕਾਰਂ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪੁਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨਨ੍ਤਰਤਾਯ ਉਪਕਾਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਰਤੋ, ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪੁਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਉਪਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਤਥਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇਵ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਚੋਦਨਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪਰਿਹਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀਤਿ ਯਦਿਪਿ ਞਾਣਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਯਾ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਤਾਯ ਉਪਕਾਰਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਭਿਞ੍ਞਾਵਾਰੇਤਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸਨਾਵਾਰੇ. ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਕਥਿਤਾਸੁ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੫) ਵਿਯ ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਪਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਕ੍ਖਣਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤੋ, ਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ, ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਲਕ੍ਖਣਭਾਵੇਨ ਤਦਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤੋ. ਇਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਤਾਸਮਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਅਵਸਰਾਭਾਵਤੋ ਇਧੇਵ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਇਧ ਦਸ੍ਸਨੇ ਤਦੇਵ ਕਾਰਣਂ, ਅਥ ਖੋ ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਮੁਚ੍ਚਿਨਾਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੩੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਪਨ ਈਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਾ-ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨੇ ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਜੋਤਕਾ ਉਪਸਗ੍ਗਨਿਪਾਤਾ ਯਥਾ ਮਗ੍ਗਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਾ, ਯਥਾ ਚ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾ ਜੋਤਨੇ ਪਦੀਪਾਤਿ ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਮ੍ਹਿ ¶ , ਚ ਸਦ੍ਦੋ ਯਦਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;

ਸਮੁਚ੍ਚਯੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇ ਸੋ, ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ’’ਤਿ.

ਅਕਤਸਮ੍ਮਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਹੇਤੁਗਬ੍ਭਪਦਂ. ਤਥਾ ਕਤਸਮ੍ਮਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਚ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਭੇਰਵਮ੍ਪਿ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣੇਨ ਭੇਰਵਂ ਰੂਪਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਾਭਿਨੋ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਤ੍ਥੁਕਸ੍ਸ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਚ੍ਚਵਾਲਿਕਵਾਸਿਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੩੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਭੇਰਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣੇਨ ਭੇਰਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਸੋਤੇਨ ਸੁਣਤੋਪੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਾਭਿਨੋ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਤ੍ਥੁਕਸ੍ਸ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਚ੍ਚਵਾਲਿਕਵਾਸਿਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਥੇਰੋ ਹਿ ਕੋਞ੍ਚਨਾਦਸਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਸੇਤਂ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਸਞ੍ਜਾਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸੋਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੮੮੨; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੮੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੩੩) ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਕਤਸਮ੍ਮਸਨਸ੍ਸ ਦਿਬ੍ਬਾਯ…ਪੇ… ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਭਯਵਿਨੋਦਨਹੇਤੁ ਨਾਮ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਕਤਸਮ੍ਮਸਨਤਾ, ਤਸ੍ਸ, ਤੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧੇਵਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ. ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਪਾਠਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਵਤ੍ਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਰਮ੍ਪਰਾਗਤਸੁਖਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁਖਂ. ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਵਿਸੁਂ ਭੂਤਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ –

‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. (ਧ. ਪ. ੩੭੪);

ਇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ…ਪੇ… ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਇਮਮੇਵ ਨਯਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਦਿਤੋਵਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਮਾਦਿਮ੍ਹਿਯੇਵ.

ਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੬-੭. ਮਨੋਮਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮਯਸਦ੍ਦੋ ਅਪਰਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਕਾਰਪਦਪੂਰਣਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੇਕੇਸ੍ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਆਗਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ¶ ‘‘ਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨਾਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੩੬, ੨੩੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੯੭) ਪਨ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮਨੇਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਨੇਨ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮਨੇਨ ਚਾਤਿ ਉਭਯਥਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ¶ . ਅਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦਿਤਂਤਂਸਮੁਦਾਯਂ, ਪਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਕਪ੍ਪਰਜਣ੍ਣੁਆਦਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮੁਦਾਯੇ ਅਵਯਵਂ. ‘‘ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਾਯੇਵ ਅਹੀਨਤਾ, ਨ ਤੁ ਅਪ੍ਪਣੀਤਤਾ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਭਾਵੋ ਚ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਦੀਨਂ ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਵ. ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪੇ ਹਿ ਪਸਾਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਅਵਿਕਲਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾਵ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨਾਤਿ ਚ ਕਮਲਦਲਾਦਿਸਦਿਸਸਣ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਵਸੇਨ, ਨ ਰੂਪਾਭਿਘਾਤਾਰਹਭੂਤਪ੍ਪਸਾਦਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ. ‘‘ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਿਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਸਮਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਵਿਦ੍ਧਕਣ੍ਣੋਤਿ ਕੁਲਚਾਰਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਕਣ੍ਣਾਲਙ੍ਕਾਰਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਤ੍ਥਂ ਅਵਿਜ੍ਝਿਤਕਣ੍ਣੋ, ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ, ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਾਵਯਵਵਿਸੇਸਾਦਿਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ.

ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਵਿਭਾਵਿਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਈਸਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿਉਪਮਾਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਹਿ…ਪੇ… ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਈਸਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿ ਉਪਮਾਮਤ੍ਤਂ. ਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਦਿਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਪਮਾਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ, ‘‘ਯਮ੍ਪਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਉਪਮਾਭਾਵਂ ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ. ਨਿਯਤਾਨਪੇਕ੍ਖੇਨ ਚ ਯਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾ ਈਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਮੇਵ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ. ਸਦਿਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਤੋਪਿ ਵਣ੍ਣਤੋਪਿ ਅਵਯਵਵਿਸੇਸਤੋਪਿ ਸਦਿਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂਯੇਵ. ਕਥਂ ਸਦਿਸਭਾਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮੁਞ੍ਜਸਦਿਸਾ ਏਵ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਮੁਞ੍ਜਂ ਨਾਮ ਤਿਣਵਿਸੇਸੋ, ਯੇਨ ਕੋਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਵਾਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਾ ਏਵ ਈਸਿਕਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੋ ਈਸਿਕਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਈਸਿਕਾਤਿ ਚ ਕਲ਼ੀਰੋ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਟੀ. ੨.੩੯੯) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਟ੍ਟਾਯ ਕੋਸਿਯਾਤਿ ਪਰਿਵਟ੍ਟੁਲਾਯ ਅਸਿਕੋਸਿਯਾ. ਪਤ੍ਥਟਾਯਾਤਿ ਪਟ੍ਟਿਕਾਯ. ਕਰਡਿਤਬ੍ਬੋ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਰਣ੍ਡੋ, ਪੇਲ਼ਾ. ਕਰਡਿਤਬ੍ਬੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਰਣ੍ਡੋ, ਨਿਮ੍ਮੋਕਂ. ਇਧਾਪਿ ¶ ਨਿਮ੍ਮੋਕਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਰਣ੍ਡਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਿਲੀਵਕਰਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਪੇਲ਼ਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਅਹਿਕਞ੍ਚੁਕਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ, ਨ ਵਿਲੀਵਕਰਣ੍ਡਕਸ੍ਸਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਅਹਿਕਞ੍ਚੁਕੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਸ੍ਵੇਵ ਅਹਿਨਾ ਸਦਿਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਟੀਕਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਰਣ੍ਡਾਯਾਤਿ ਪੇਲ਼ਾਯ, ਨਿਮ੍ਮੋਕਤੋਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਟੀ. ੨.੩੯੯) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੇਲ਼ਾਗਹਣਂ ਅਹਿਨਾ ਅਸਦਿਸਤਾਯ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਯਜ੍ਜੇਵਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਨ ਮਹਾਰਾਜ ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਿਂ ਕਰਣ੍ਡਾ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਰਣ੍ਡਤੋ ਅਹਿਉਦ੍ਧਰਣੂਪਮਾਯ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ¶ ਅਨੁਯੋਗੇਨਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਅਨਿਯਮਵਚਨੇਪਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਉਦ੍ਧਰਣਸ੍ਸੇਵ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਤਂਦਸ੍ਸਨਮਿਵ ਜਾਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਹਤ੍ਥੇਨ ਉਦ੍ਧਰਮਾਨੋ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਰਣਸ੍ਸ ਹੇਤੁਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਹਿਨੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਜਾਤਿਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਂ, ਚੁਤਿਯਂ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨੇ, ਸਮਾਨਜਾਤਿਯਾ ਮੇਥੁਨਪਟਿਸੇਵਨੇ, ਜਿਣ੍ਣਤਚਾਪਨਯਨੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ਉਰਗਜਾਤਿਯਮੇਵ ਠਿਤੋ ਪਜਹਤਿ, ਨ ਨਾਗਿਦ੍ਧਿਯਾ ਅਞ੍ਞਜਾਤਿਰੂਪੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੇ ਨਾਗੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਰੀਰਂ ਖਾਦਯਮਾਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਤਚਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਂ ਖਾਦਯਮਾਨਂ ਵਿਯ. ਪੁਰਾਣਤਚਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਜਿਣ੍ਣਤਾਯ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਲਮ੍ਬਿਤਂ ਜਿਣ੍ਣਤਚਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਚਤੂਹੀਤਿ ‘‘ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਥਾਮੇਨ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਤਤੋਤਿ ਕਞ੍ਚੁਕਤੋ. ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ. ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ, ਨ ਹਤ੍ਥੇਨ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਇਮਂ ਅਹਿਂ ਕਞ੍ਚੁਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਹਿਂ ਕਰਣ੍ਡਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਂ ਅਹਿ, ਅਯਂ ਕਰਣ੍ਡੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਹਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਰਣ੍ਡੋ, ਕਰਣ੍ਡਾ ਤ੍ਵੇਵ ਅਹਿ ਉਬ੍ਭਤੋ’’ਤਿ, ਏਵਮੇਵ…ਪੇ… ਸੋ ਇਮਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤਿ…ਪੇ… ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੯. ਭਾਜਨਾਦਿਵਿਕਤਿਕਿਰਿਯਾਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾ ¶ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਮਤ੍ਤਿਕਾਦਯੋ ਵਿਯ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਕਿਰਿਯਾਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੨੪੧. ਪੁਬ੍ਬੇ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਵਾਰੇ ਵਿਯ ਕਨ੍ਤਾਰਗ੍ਗਹਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਗ੍ਗਹਣਂ ਖੇਮਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਖੇਮਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ ਕਨ੍ਤਾਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਨਨੁ ਉਪਮਾਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਭਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਖੇਮਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਵਾਤਾਤਪਾਦਿਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਸੀਸੇ ਸਾਟਕਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਚਨਂ ਉਪਮਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਮੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ, ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਸ੍ਸ ਚ ਉਪਮੇਯ੍ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ, ਹੇਤੁਦਾਹਰਣਭੇਦ੍ਯਭੇਦਕਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨੇਨ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਜਾਤਿਕਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਰਾਧਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਸੁਖਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤੀਤਿ ਅਕਿਚ੍ਛਂ ਅਕਸਿਰੇਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਿ, ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਚ.

੨੪੩. ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕਦਾਰਕੋਪਿ ‘‘ਦਹਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯੁਵਾ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯੁਵਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਦਹਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਰੁਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਯੁਵਾਪਿ ਕੋਚਿ ਅਨਿਚ੍ਛਨਕੋ, ਅਨਿਚ੍ਛਨਤੋ ਚ ਅਮਣ੍ਡਨਜਾਤਿਕੋਤਿ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਣ੍ਡਨਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਨਜਾਤਿਕਾਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਯੁਵਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੋਬ੍ਬਨ੍ਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਦਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਵਿਸੇਸਕਭਾਵੇਨ ਵਚਨਤੋ ਤਥਾ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਕਤਾ, ਇਤਰਥਾ ਏਕਕੇਨਾਪਿ ਪਦੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਾਧਿਗਮਿਕਾ ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾਤਿ. ‘‘ਮਣ੍ਡਨਪਕਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵਿਵਰਿਤੁਂ ‘‘ਦਿਵਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਣਿਕਸਦ੍ਦੋ ਦੋਸਪਰਿਯਾਯੋ, ਦੋਸੋ ਚ ਨਾਮ ਕਾਲ਼ਤਿਲਕਾਦੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਾਲ਼ਤਿਲਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕਾਲ਼ਤਿਲਪ੍ਪਮਾਣਾ ਬਿਨ੍ਦਵੋ ਕਾਲ਼ਤਿਲਕਾਨਿ, ਕਾਲ਼ਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਾਸਾ, ਯੇ ‘‘ਸਾਸਪਬੀਜਿਕਾ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਿਲਪ੍ਪਮਾਣਾ ਬਿਨ੍ਦਵੋ ਤਿਲਕਾਨਿ. ਵਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਵਿਯਙ੍ਗਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਿਤਮਙ੍ਗਂ. ਯੋਬ੍ਬਨ੍ਨਪੀਲ਼ਕਾਦਯੋ ਮੁਖਦੂਸਿਪੀਲ਼ਕਾ, ਯੇ ‘‘ਖਰਪੀਲ਼ਕਾ’’ ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮੁਖਚ੍ਛਾਯਂ. ਮੁਖੇ ਗਤੋ ਦੋਸੋ ਮੁਖਦੋਸੋ ¶ . ਲਕ੍ਖਣਵਚਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ ਮੁਖੇ ਅਦੋਸਸ੍ਸਪਿ ਪਾਕਟਭਾਵਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਯਥਾ ਵਾ ਮੁਖੇ ਦੋਸੋ, ਏਵਂ ਮੁਖੇ ਅਦੋਸੋਪਿ ਮੁਖਦੋਸੋਤਿ ਸਰਲੋਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋਪਿ ਅਨੇਕਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਪਿਸਦ੍ਦਲੋਪੇਨ ਵਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਮੁਖਦੋਸੋ ਚ ਮੁਖਅਦੋਸੋ ਚ ਮੁਖਦੋਸੋਤਿ ਏਕਦੇਸਸਰੂਪੇਕਸੇਸਨਯੇਨਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ‘‘ਪਰੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਮਤ੍ਥਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸਾਵਸਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਗਾਹੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਾਦਿਨਾ;

ਅਪਿਸਦ੍ਦਾਦਿਲੋਪੇਨ, ਏਕਸੇਸਨਯੇਨ ਵਾ.

ਅਸਮਾਨੇ ਸਦ੍ਦੇ ਤਿਧਾ, ਚਤੁਧਾ ਚ ਸਮਾਨਕੇ;

ਸਾਮਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋਪਿ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਰਾਗਂ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

੨੪੫. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੂਪਮਾਯਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਸ੍ਸ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇ ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਉਪਮਾਯ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਾਮਤ੍ਤਯਮੇਵ ਉਪਮਾਨੇ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ‘‘ਤਂ ਦਿਵਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਕਤਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਪਾਕਤਿਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਗਾਮਤ੍ਤਯਮੇਵ ਭਗਵਤਾ ਗਹਿਤਂ, ਨ ਤਦੁਤ੍ਤਰੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ¶ . ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਂਦਿਵਸਗ੍ਗਹਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਾਮਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਤਦਹੇਵ ਕਤਕਿਰਿਯਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਤਂਦਿਵਸਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਂਦਿਵਸਗਤਗਾਮਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚ ਮਹਾਭਿਨੀਹਾਰੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਲਾਭੀਨਂ ਤੀਸੁਪਿ ਭਵੇਸੁ ਕਤਕਿਰਿਯਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤਦਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਹਿ ਗਾਮਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ. ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਕਤਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ਇਦਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ.

੨੪੭. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਰਥਿਕਾਯ ਵੀਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਰਥਿਕਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਰਥਿਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇ’’ਤਿ, ਤਂਤਂਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ਰਥਿਵੀਥਿਸਦ੍ਦਾਨਮੇਕਤ੍ਥਤ੍ਤਾ. ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਮ੍ਹੀਤਿ ਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕੇ. ਪਾਸਾਦੋ ਵਿਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਕਰਜਕਾਯੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ¶ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਦਸ੍ਸਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਮਤੋ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸਮਧਿਗਮੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਦਿਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੬੧). ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਅਯਮੇਵ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਪਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ, ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ, ਤਤੋ ਚ ਵਿਜਾਤਿਵਸੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਗੇਹਸਦਿਸਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਕੁਟਿਕਂ ਬ੍ਰੂਸਿ, ਭਰਿਯਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ਕੁਲਾਵਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯). ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਨਯੋ – ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ, ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਅਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਚਵਨਵਸੇਨ ਅਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਗੇਹਸਦਿਸਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਗਹਕਾਰਕ ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ, ਪੁਨ ਗੇਹਂ ਨ ਕਾਹਸੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੫੪).

ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਣਕਸਤ੍ਤਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਂਸਾਰੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਕਸਤ੍ਤਾ. ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਦੇਸਭੂਤੇ. ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਨਗਰਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਭੂਤੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇਕਦੇਸੇ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਕਸਤ੍ਤਾ. ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਜਾਤਸਂਵਦ੍ਧੇ ਸਤ੍ਤੇ ਵਦਤਿ, ‘‘ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਣਕਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਨ ਏਤੇਨ ਤਥਾ ਅਨਿਯਮਿਤਕਾਲਿਕੇ ਸਾਧਾਰਣਸਤ੍ਤੇ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇਸਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸਞ੍ਚਰਣਕਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਜਨੋਪਮਤਾ ਉਪਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਿਭੂਤਕਾਲੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਿਯਮਤੋ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੂ’’ਤਿ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਤੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿ ਅਨੁਯੋਗਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਇਦਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੪੭) ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁਯੋਗੋ ਪਰਿਹਰਿਤੋਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ – ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਥਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਵਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੂਪਗਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਤੋ. ਨ ਹਿ ¶ ਸੋ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿ ਅਨੁਯੋਗਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਵਮਾਨੇ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਮੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁਯੋਗੋ ਪਰਿਹਰਿਤੋਤਿ. ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਸੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਰਿਹਰਿਤੋ, ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਭਾਵਤੋ. ਦੇਸਨਾਸੁਖਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਕੇਵਲਂ ਦੇਸਨਾਸੁਖਤ੍ਥਂ ਏਵ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੂਪਗਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰੂਪਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੀਸੁ ਭਵੇਸੂ’’ਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਭਵਤੋ, ਰੂਪਾਵਚਰਭਵਤੋ ਚ ਚਵਮਾਨੇਤਿ ਵਾ ਕਾਮਾਵਚਰਭਵੇ, ਰੂਪਾਵਚਰਭਵੇ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨੇਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਯਥਾਰਹਂ ਭੇਦ੍ਯਭੇਦਕਾਦਿਵਿਭਾਵਨੇਨ ਸੁਖਾਸੁਖਾਵਬੋਧਾ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪਨ ਏਵਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਸੁਖਾਸੁਖਾਵਬੋਧਾ ਚ. ਦੇਸੇਤੁਂ, ਅਵਬੋਧੇਤੁਞ੍ਚ ਸੁਕਰਤਾਪਯੋਜਨਞ੍ਹਿ ‘‘ਦੇਸਨਾਸੁਖਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਰੁਪ੍ਪੇ…ਪੇ… ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਗੋਚਰਭੂਤਾਨਂ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਮਭਾਵਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੮. ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਵਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਤਿਵਿਧਾ ਵਿਪਸ੍ਸਕਪੁਗ੍ਗਲਭੇਦੇਨ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਞਾਣਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਕਾ ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣਭੂਤਾ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਨ ਸੁਤਮਯਞਾਣਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਕਾ ਪਰੋਪਦੇਸਸਮ੍ਭੂਤਾ. ਸਾ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਅਵਸੇਸਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੇਕਧਾ, ਅਰੂਪਮੁਖਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਾਤੁਪਰਿਗ੍ਗਹਮੁਖਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਤਰਮੁਖਵਸੇਨ ਅਨੇਕਧਾ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੬੬੪) ਨਾਨਾਨਯਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤਾ, ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਚਤੁਵੀਸਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮੁਖੇਨ ਪਭੇਦਗਮਨਤੋ ਨਾਨਾਨਯਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਞਾਣਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਂ ¶ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਤਰਂ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਹੋਤਿ ¶ , ਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਮਹਾਵਜਿਰਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗੇਨ ਚਤੁਵੀਸਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਪਾਦਕਭਾਵੇਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਯਮਾਨਾ ਚਤੁਵੀਸਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰੋ ਪਰਮਤ੍ਥਮਞ੍ਜੁਸਾਯਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਟੀ. ੧.੧੪੪) ਉਦ੍ਦੇਸਤੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਤੋ ਸੋ ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਪਨ ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਰਿਯਾਪਯੋਜਨਭੂਤੇ ਤਦਤ੍ਥੇ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਤਿਪਿ ਪਯੋਜਨਵਾਚਕੇ ਪਯੋਜਨਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਯਞਾਣਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਚ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਇਧ ਖਯੋ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਞਾਣਂ ਖਯਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਪਯੋਜਨਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੇਪੇਤਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਖਯੋ, ਮਗ੍ਗੋ. ਸੋ ਪਨ ਪਾਪਕ੍ਖਯੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੇਨ ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਖਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੪੮) ਏਤ੍ਥ ਖਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾਨਮਨੁਪ੍ਪਾਦਭੂਤੇ ਅਰਿਯਫਲੇ ਞਾਣਂ. ਖੀਯਿਂਸੁ ਆਸਵਾ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਖਯੋ, ਫਲਂ. ਸਮਿਤਪਾਪਤਾਯ ਸਮਣੋ, ਸਮਿਤਪਾਪਤਾ ਚ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇਨੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਖਯਾਤਿ ਚ ਖੀਣਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਖਯੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ‘‘ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ ਪਨ ਸਮਾਸਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਭਾਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯਪਦਗ੍ਗਹਣਂ.

‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਗਾਥਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ (ਧ. ਪ. ੨੫੩). ਤਤ੍ਥ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਗਰਹਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਅਰਾਤਿ ਦੂਰਾ. ‘‘ਅਰਾ ਸਿਙ੍ਘਾਮਿ ਵਾਰਿਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੪; ਜਾ. ੧.੬.੧੧੬) ਵਿਯ ਹਿ ਦੂਰਤ੍ਥੋਯਂ ਨਿਪਾਤੋ. ‘‘ਆਰਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਰਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਆਰਾਸਦ੍ਦੋਪਿ ਦੂਰਤ੍ਥੇ ਏਕੋ ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਦੇਵ ਹਿ ਪਦਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਉਦਾਹਟਂ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਾ ਆਰਾ ਦੂਰਂ ਗਤੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੫੩) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਆਸਵਵਡ੍ਢਿਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ¶ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਤੋ ਸੁਵਿਦੂਰਦੂਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਵਕ੍ਖਯਪਦਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਾਧਿਵਚਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਖਯਨਂ ਖਯੋ, ਆਸਵਾਨਂ ਖਣਨਿਰੋਧੋ. ਸੇਸਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਭਙ੍ਗੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਨਾਰਬ੍ਭ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣੇ ਨਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਸਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਗਹਿਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਗਹਿਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਪਜਾਨਨਮੇਵ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਰਸੋਤਿ ਸਭਾਵੋ ਰਸਿਤਬ੍ਬੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਸੋ ਸਰਸੋ, ਸੋ ਏਵ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਯਥਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਞਾਣੇ ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਰੂਪਾਦਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਸਮ੍ਮੋਹੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦੇਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਦੁਭਯਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ ਚ. ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾਤਿ ਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਆਗਮ੍ਮ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਹਿ ਕਾਰਣਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥ ਫਲਂ ਤਦਾਯਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਦੁਭਯਂ ਪਤ੍ਵਾਤਿ ਚ ਤਦੁਭਯਵਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ. ਅਪਿਚ ਪਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਪੁਣਨਹੇਤੁ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕੇ ਵਿਯ ਹਿ ਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕੇਪਿ ਤ੍ਵਾਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇਸੁ ਪਾਕਟਾ. ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਤਦੁਭਯਮੇਤੇਨਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ‘‘ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਤਦੁਭਯਮੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਨੇਨ ਚ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਏਤ੍ਥ, ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਨ ਗਹਣਂ ਤਂਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦੇਯੇਵ ¶ ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਯਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਞ੍ਹਿ ਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਗਾਹਕਂ, ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਵਾ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸ੍ਸ. ਸਮ੍ਪਾਪਕਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਪਾਪਕਂ, ਏਤੇਨ ਚ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਗਮਯਤਿ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਵਾ ਏਤਾਯਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ, ਸਾਯੇਵ ਪਟਿਪਦਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਿਲੇਸਵਸੇਨਾਤਿ ਆਸਵਸਙ੍ਖਾਤਕਿਲੇਸਵਸੇਨ. ਤਦੇਵ ਆਸਵਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਆਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਏਤ੍ਥ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਭਾਵੋ ਨਾਮ ਹਿ ਆਵੇਣਿਕੋ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ਆਸਵਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਯੋਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਸੇਸਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਯੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਸਚ੍ਚਾਨਿਯੇਵ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪੁਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸੇਸਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਂਸਮੁਦਯਾਦਿਪਰਿਯਾਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਯਭੂਤਆਸਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਨਿ ਹਿ ਆਸਵਸਮੁਦਯਾਦੀਨੀਤਿ, ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਤਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾ’’ਤਿ ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਆਸਵਾਨਮੇਵ ਗਹਣਂ, ਨ ਸੇਸਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਥਾ ਅਨਾਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਕਾਮਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੪੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੩; ੩.੧੯) ਆਸਵਵਿਮੁਤ੍ਤਸੀਸੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਿਸ੍ਸਕਮਗ੍ਗੋਵ ਇਧ ਕਥਿਤੋ ਲੋਕਿਯਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਹ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਯੋਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਜਾਨਨਾਯ ਏਵ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯੋ ਪਨ ਪਾਰਿਸੇਸਤੋ ‘‘ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਜਾਨਨਾਯ ਏਵ ਸਿਦ੍ਧਾਨਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨਿਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਮਹਾਵ. ੧੫; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੨੯). ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਨਯੋ – ਜਾਨਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਚ ਹੇਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ‘‘ਜਾਨਨਹੇਤੁ ਪਸ੍ਸਨਹੇਤੁ ਕਾਮਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜਨਾ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਨਨਪਸ੍ਸਨਕਿਰਿਯਾਨਂ, ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਸਮਾਨਕਾਲਤਾ, ਤਥਾਪਿ ¶ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਨਕਾਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਸਹਜਾਤਾਦਿਕੋਟਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ, ਹੇਤੁਗਬ੍ਭਵਿਸੇਸਨਤਾਦਸ੍ਸਨਮੇਤਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਭਵਾਸਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਭਵਰਾਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਸਮਵਰੋਧੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਅਧੁਨਾ ਪਨ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਨ ਪੋਰਾਣੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਮਾਦਲਿਖਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਯਭੇਰਵਸੁਤ੍ਤਸਂਵਣ੍ਣਨਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੫੪) ਅਨੇਕਾਸੁਪਿ ਤਥੇਵ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧੋ ਅਨਿਯਮਿਤਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਿਤਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਅਭਿਸਮਯਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਸੋ ਚ ਕਾਮਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਤੋ ਪਰਂ ਯਾਵਜ੍ਜਤਨਾ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕੋ ਏਵ, ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਤ੍ਤਂ ਫਲਕ੍ਖਣੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਨ੍ਤਿ ਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਤਥਾ ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਸੇਸਾਨਿ ਨਿਰਵਸੇਸਾਨਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਦੇਸਾਨਿ ਵਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਪਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ‘‘ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਪਦਪਰਿਯੋਸਾਨੇਹਿ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ. ਭੂਮਿਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਫਲਮੇਵ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਭੂਮਿ, ਅਥ ਕਥਂ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ¶ ਸੋਧੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਭਾਵਤੋ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ‘‘ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਯਥਾਰੁਤਤੋ, ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਚ ਗਹਿਤੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤੁਜਨਾਨਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਿਯ ਚੋਦਨਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ ‘‘ਕਤਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਯੇਨ ਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਚੋਦਨਾ ਕਤਾ, ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਾਰਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਨ ਤਾਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਨ ਤਾਵ…ਪੇ… ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਮੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਚੋਦਨਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ¶ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ, ਨ ਤਾਵ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਖੀਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪੁਰਿਮਤਰਮੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਖੀਣਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨ ਅਨਾਗਤਾ ਅਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ’’ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲੇਸੇਨ ਚੋਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ਵਦਤਿ, ਨ ਅਨਾਗਤਵਿਸੇਸਂ ਅਨਾਗਤੇ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਖੇਪਨਪਯੋਗਾਭਾਵਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਯੇਵ ਹਿ ਪਯੋਗੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਾਗਤਵਿਸੇਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਖੇਪਨੇ ਵਾਯਾਮੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਨਾਗਤਵਿਸੇਸੋਤਿ ਚ ਅਭਾਵਿਤੇ ਮਗ੍ਗੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹੋ ਅਨਨ੍ਤਰਜਾਤਿਭੇਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪਠਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿ ਜਾਤਿ. ‘‘ਯਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਕਿਲੇਸਹੇਤੁਵਿਨਾਸਨਮੁਖੇਨ ਅਨਾਗਤਜਾਤਿਯਾ ਏਵ ਖੀਣਭਾਵੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੂਤਿ ਭਵਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਖੀਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਪੁਬ੍ਬਪਦਦ੍ਵਯੇਪੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੋ. ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ‘‘ਤਂ ਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ਸੋਧਨਾਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਜਾਤਿਂ. ਸੋਤਿ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਜਾਨਨਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਤਥਾ ਪਜਾਨਨਾ ਸਿਦ੍ਧਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਨ੍ਤਰਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਮੇਵ ਹਿ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਦ੍ਵਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਜਾਨਨਹੇਤੁ ਵਾ ਪਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸੋ ¶ ਨਾਮ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਵੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਨਿਰਵਸੇਸੇਨ ਵਸਿਤਂ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ ਸੋ ਅਤੀਤਕਾਲਵਸੇਨ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਨੁਯੋਗੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋਪਿ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ¶ ਨਾਮ ਦਕ੍ਖਿਣਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੯) ਤਥਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਵਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਵਸਨ੍ਤਾ ਏਵ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸਾ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸਤ੍ਤਾ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸੇਸਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਾਨੁਗੁਣਾਵ ਪਵਤ੍ਤਿ, ਇਤਰਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚ ਨੇਸਂ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ ਪਾਕਟਾ ਏਵਾਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗੇਸੁ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਪਿ ਯਾਵਦੇਵ ਸਮੁਦਯਪਹਾਨਤ੍ਥਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥੇਯੇਵ ਤਾਸਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨੇਨ ‘‘ਕਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਤਦੇਵ ਪਕਾਰਨ੍ਤਰੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਕਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤੀਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਦਯੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਮੇ ਪਕਾਰਾ ਇਤ੍ਥਂ, ਤਬ੍ਭਾਵੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਆਯ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਥੇ, ਤਦਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਪਨ ਪਕਾਰਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਬ੍ਯਾਪਾਰਭੂਤਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਯੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਮਗ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਮਗ੍ਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤੇ ਤਂਕਿਚ੍ਚਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯਪਿ ਸੁਖੇਨ ਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ਏਵਂ ਸਾਧਾਰਣਤੋ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁਪਿ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਹਾਨਮੇਵ ਪਧਾਨਂ ਤਦਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਇਤਰੇਸਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਤਦੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਭਾਵਾਯ ਵਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਅਪਿਚ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਿਧਿਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ ਅਯਂ ਪਕਾਰੋ ਇਤ੍ਥਂ, ਤਬ੍ਭਾਵੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ, ਆਯਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਸ੍ਸ ਕਾਰਿਯਭੂਤੋ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਕਾਰਾ’’ਤਿ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਕਾਰੋ ਨਾਮ ¶ ਪਕਾਰਵਨ੍ਤਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਸੋ ਭੇਦੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੋ ਪਕਾਰੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਇਤ੍ਥਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਕਾਰਵਨ੍ਤਵਾਚਕੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਭੇਦੇਪਿ ਸਤਿ ਅਵਯਵਾਵਯਵਿਤਾਦਿਨਾ ਭੇਦਪਰਿਕਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਸਿਯਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੇਦਮਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਪਕਾਰਵਾਚਕੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਯਮਿਧ ਟੀਕਾਯਂ, (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੪੮) ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟੀਕਾਵਿਨਯਟੀਕਾਦੀਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੧.੧੪) ਚ ਆਗਤਨਯੋ.

ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਏਵਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਪਕਾਰੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਇਤ੍ਥਂ, ਪਕਾਰਵਨ੍ਤੋ. ਵਿਚਿਤ੍ਰਾ ਹਿ ਤਦ੍ਧਿਤਵੁਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ, ਪਕਾਰੋ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਕਾਰਾ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ. ਪਠਮਵਿਕਪ੍ਪੇਪਿ ਯਥਾਰਹਂ ਏਸ ਨਯੋ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾਤਿ ਸਰੂਪਕਥਨਂ. ਅਪਰਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਂ. ‘‘ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਾਠੋ, ‘‘ਇਮੇ ਪਨ ਚਰਿਮਕਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਨ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਵਿਨਯਟੀਕਾਦੀਸੁ, (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੧.੧੪) ਇਧ ਚ ਟੀਕਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੪੮) ਉਲ੍ਲਿਙ੍ਗਿਤਪਾਠੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਰਿਮਕਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਾਤਿ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਭਾਵਕਥਿਤਾ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਞਾਤਾ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਅਨੋਕਾਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਮੂਲਾਭਾਵੇਨ ਅਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਮੂਲਿਕਾ ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਪਨ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੇ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਆਹਾਰੇ ਅਤ੍ਥਿ ਰਾਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਨ੍ਦੀ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਰੁਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੪; ਕਥਾ. ੨੯੬; ਮਹਾਨਿ. ੭). ਤਦੁਪਮਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਯਥਾ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਮੂਲਾਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਅਨੋਕਾਸਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤੇਪਿ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਮੂਲਾਭਾਵਤੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ. ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨ. ਅਨੁਪਾਦਾਨੋਤਿ ਅਨਿਨ੍ਧਨੋ. ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾਵਨ੍ਤਿ ਯੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਾਸਿਦ੍ਧਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਧਰਮਾਨਕਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ ਯਥਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਸ ਪਣ੍ਣਾਸਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਸ ਪਣ੍ਣਾਦੇਸੋਤਿ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੨੪੯. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ¶ ਸਂਖਿਪਤਿ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤੋ ਭਵਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਬਹੁਲਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ, ਪਬ੍ਬਤਸਿਖਰੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਨਯੋ – ਸਙ੍ਖਿਪੀਯਤਿ ਪਬ੍ਬਤਭਾਵੇਨ ਗਣੀਯਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਪਬ੍ਬਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਪਦੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਪਦੇਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਅਨਾਵਿਲੋਤਿ ਅਕਾਲੁਸਿਯੋ, ਸਾ ਚਸ੍ਸ ਅਨਾਵਿਲਤਾ ਕਦ੍ਦਮਾਭਾਵੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਕ੍ਕਦ੍ਦਮੋ’’ਤਿ. ਸਪਤਿ ਅਪਦਾਪਿ ¶ ਸਮਾਨਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਿਪ੍ਪਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਾ ਸਿਪ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਿਯੋ ਕਾ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਯ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਯੋ ‘‘ਮੁਤ੍ਤਿਕੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਵਤਿ ਪਸਵਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬੁਕੋ, ਯਂ ‘‘ਜਲਸੁਤ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਖਲਿਕਾ’’ਤਿ ਚ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ. ਸਮਾਹਾਰੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤੋ ਨਪੁਂਸਕਪਯੋਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਸਕ੍ਖਰਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਾ ਪਾਸਾਣਾ. ਕਥਲਾਨੀਤਿ ਕਪਾਲਖਣ੍ਡਾਨਿ. ਸਮੂਹਵਾਚਕਸ੍ਸ ਘਟਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿ ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਗੁਮ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਘਟਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ.

ਕਾਮਞ੍ਚ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮ੍ਪਿ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿਯੇਵ, ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਹਚਰਣਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਚਰਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਯਥਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਸਹਚਰਣਨਯਂ. ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਰੁਚਿਸਂਸੂਚਨੇ, ਤਥਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾਤਿ ਬਹੂਨਂ ਗਾਵੀਨਮਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਠਿਤਾਸੁ ਗਾਵੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁਪਿ. ਗਾਵੋਤਿ ਗਾਵਿਯੋ. ਇਤਰਾਪੀਤਿ ਠਿਤਾਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਪਿ. ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਹਚਰਣਨਯੇਨ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਾਨਂ ਚਰਣਕਿਰਿਯਾਯਪਿ ਯੋਗਤੋ ਠਾਨਕਿਰਿਯਾਯ ਅਨੇਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮੇਵ ਨ ਕਦਾਚਿਪਿ ਚਰਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤੁ ਤੇਸਂ ਠਾਨਕਿਰਿਯਮੁਪਾਦਾਯ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਚਰਣਕਿਰਿਯਮੁਪਾਦਾਯ ‘‘ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦਲੋਪੋ ਹੇਤ੍ਥ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਂ ਪਦਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਞ੍ਚ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਸਿਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਬੁਕਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਮੇਵ. ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤੇਸਂ ਠਾਨਕਿਰਿਯਮੁਪਾਦਾਯ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦਲੋਪੋ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਸਹਚਰਣਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਨ ਯਥਾਲਾਭਨਯੋਪਿ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਿਂ ਵਾ ਇਮਾਯ ਸਹਚਰਿਯਾਯ, ਯਥਾਲਾਭਗ੍ਗਹਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਸ੍ਸ ਹਿ ਵਸੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਿਪ੍ਪਿਸਮ੍ਬੁਕਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਰਨ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੪੯). ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਹਯੋਗੀਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਂ ਪਤਿ ਸਹਚਰਣਨਯੋ, ਸਾਧਾਰਣਤੋ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਵਸੇਨ ਵਿਵੇਚਨਂ ਪਤਿ ਯਥਾਲਾਭਨਯੋਤਿ ਉਭਯਥਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿਯੇਵ, ਇਤਰਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾਲਾਭਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਵੇਚਿਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਯਥਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਸਹਚਰਣਨਯੋ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਹਯੋਗੀਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ¶ , ਤਦੇਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜਮੇਵ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਤਥਾ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਂ. ਤੀਰੇਤਿ ਉਦਕਰਹਦਸ੍ਸ ਤੀਰੇ. ਉਦਕਰਹਦੋ ਚ ਨਾਮ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮੁਦ੍ਦੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਰਿਤੋਦਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੭੮). ਕਤ੍ਥਚਿ ਜਲਾਸਯੋਪਿ ‘‘ਰਹਦੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਧਰਣੀ ਨਾਮ, ਯਤੋ ਮੇਘਾ ਪਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਵਸ੍ਸਾ ਯਤੋ ਪਤਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ, (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੮੧) ਇਧਾਪਿ ਜਲਾਸਯੋਯੇਵ. ਸੋ ਹਿ ਉਦਕਵਸੇਨ ਰਹੋ ਚਕ੍ਖੁਰਹਾਦਿਕਂ ਦਦਾਤੀਤਿ ਉਦਕਰਹਦੋ ਓ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਅ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਪਨ ‘‘ਉਦਕਂ ਹਰਤੀਤਿ ਉਦਕਰਹਦੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨ੍ਤਰਂ ਦਸ੍ਸਿਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਮਹਾਰਾਜ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਏਤ੍ਤਕੇਨ, ਏਤਪਰਿਮਾਣਵਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਚਨਕ੍ਕਮੇਨ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨਾਮੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸੁਂ ਗਣਨਦਸ੍ਸਨੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਕਾਰਣੇਸੁ ਤੀਸੁ ਨਯੇਸੁ ਤਤਿਯਨਯਸ੍ਸੇਵ ਯੁਤ੍ਤਤਰਭਾਵੋਪਿ ਦੀਪਿਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਮਨੋਮਯਞਾਣਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਸਮਵਰੋਧਿਤਭਾਵੇ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੭੯ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਇਧ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਿਸੁਂ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਏਵ ਗਹਣਂ, ਤਥਾ ਦੇਸਨਾ ਚ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਾਮਞ੍ਞਫਲਤ੍ਥਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ¶ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਗਹਿਤਂ ਤਂ ਞਾਣਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਂ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਞਾਣਾਨਿ ਪਰਿਭਣ੍ਡਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਨਾਮੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ.

ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਨ ਦਸਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥਾਨਾਗਤਞਾਣਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗੇ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਦਸਸੁ ਞਾਣੇਸੁ. ਭੂਮਿਭੇਦਤੋ ਪਰਿਤ੍ਤਮਹਗ੍ਗਤਂ, ਕਾਲਭੇਦਤੋ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸਨ੍ਤਾਨਭੇਦਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਤਿਕਤ੍ਤਯੇਨੇਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗੋ, ਨ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤਿਕੇਨ. ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪਾਯਤਨਮਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇ ਮਨੋਮਯੇ ਕਾਯੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰੂਪਾਯਤਨਮੇਵਾਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਯਮਾਨੇ ਮਨੋਮਯੇ ਕਾਯੇ ਰੂਪਾਯਤਨਮੇਵਾਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਨਮਭਾਵਤੋ ¶ . ਨ ਹਿ ਰੂਪਕਲਾਪੋ ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਵਿਰਹਿਤੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਮੇਵ ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਭੂਮਿਕਾਲਸਨ੍ਤਾਨਭੇਦਤੋ ਤਿਬ੍ਬਿਧਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਸੇਨ ਏਕਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਤਿਕਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਬਹਿਦ੍ਧਾਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਤਿਕਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਵਸੇਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਅਤੀਤਤਿਕਵਸੇਨ ਨਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਹੋਤਿ.

ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਸਦ੍ਦੋ, ਪਣੀਤਤਰਸਦ੍ਦੋ ਚ ਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਰਤਨਕੂਟਂ ਵਿਯ ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕੂਟਂ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਭੂਤਂ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨਾ’’ਤਿ. ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀਤਿ ਤਿਤ੍ਥਕਰਮਤਹਰਵਿਭਾਵਿਨਿਂ ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਹਨਲਪਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨਿਂ ਤਿਵਿਧਸੀਲਾਲਙ੍ਕਤਪਰਮਸਲ੍ਲੇਖਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਦੀਪਿਨਿਂ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਦਿਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਵਿਭੂਸਿਨਿਂ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧਮਹਾਸਾਮਞ੍ਞ੍ਫਲਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਦੇਸਨਂ ਰਤਨਾਗਾਰਂ ¶ ਵਿਯ ਰਤਨਕੂਟੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਕੂਟੇਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿਵੇਦਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੦. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਸਙ੍ਗੀਤਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇ, ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੇ ਵਾ. ਕਰਣਂ ਕਾਰੋ, ਸਾਧੁ ਇਤਿ ਕਾਰੋ ਤਥਾ, ‘‘ਸਾਧੁ ਭਗਵਾ, ਸਾਧੁ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ. ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਾਯ ਆਦਿਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝਞ੍ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਨਞ੍ਚ. ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਾਦਰਂ ਗਾਰਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਕਿਰਿਯਾਵਚਨਂ. ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਹਂ ਚਿਰਂ ਵਤ ਅਮ੍ਹਿ, ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਅਹਂ ਥੁਸੇ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕਞ੍ਚਿ ਸਾਰਂ ਨਾਲਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਥਾ ਯੋ…ਪੇ… ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣਸਮ੍ਪਦਾ ਅਹੋ ਵਤ. ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨੁਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਹਂ ਵਞ੍ਚਿਤੋ ਸੁਚਿਰਂ ਵਤ ਅਮ੍ਹੀਤਿ. ਵਞ੍ਚਿਤੋਤਿ ਚ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਞ੍ਚਿਤੋ ਆਵਟ੍ਟਿਤੋ, ਮੋਹੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨੁਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸਾਮਞ੍ਞਜੋਤਨਾ ਹਿ ਵਿਸੇਸੇ ਅਵਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਨਸਮਤ੍ਥਾਯਪਿ ਉਬ੍ਬੇਗਪੀਤਿਯਾ ਅਨੁਲ੍ਲਙ੍ਘਨਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟਸਰੀਰੋ’’ਤਿ. ਫੁਟਸਰੀਰੋਤਿ ਚ ਫੁਸਿਤਸਰੀਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਬ੍ਯਾਪਿਤਸਰੀਰੋਤਿ ¶ ਸਬ੍ਬਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਆਵਿਕਰਣਂ, ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਵੇਦਨਞ੍ਚ. ਆਰਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ.

ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਵਿਗਤਾ, ਵਿਗਤਭਾਵੋ ਚ ਖਯੋ ਏਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ’’ਤਿ. ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਮਨੋਰਮੋ, ਤਾਦਿਸੋ ਚ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਭਦ੍ਦਕੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰੇ’’ਤਿ.

‘‘ਕੋ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿ ਗਾਥਾ ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ (ਵਿ. ਵ. ੮੫੭). ਤਤ੍ਥ ਕੋਤਿ ਦੇਵਨਾਗਯਕ੍ਖਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਦੀਸੁ ਕਤਮੋ. ਮੇਤਿ ਮਮ. ਪਾਦਾਨੀਤਿ ਪਾਦੇ, ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਰਿਯਾਯੋਯਂ. ਇਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਈਦਿਸਾਯ ਦੇਵਿਦ੍ਧਿਯਾ. ਯਸਸਾਤਿ ਈਦਿਸੇਨ ਪਰਿਵਾਰੇਨ, ਪਰਿਜਨੇਨ ¶ ਚ. ਜਲਨ੍ਤਿ ਜਲਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜੋਤਮਾਨੋ. ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਕਨ੍ਤੇਨ ਕਮਨੀਯੇਨ, ਅਭਿਰੂਪੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਣ੍ਣੇਨਾਤਿ ਛਵਿਵਣ੍ਣੇਨ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣਨਿਭਾਯ. ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਯਂ ਦਿਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਦਸਪਿ ਦਿਸਾ ਓਭਾਸਯਨ੍ਤੋ. ਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ, ਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਚ ਏਕੋਭਾਸਂ ਏਕਾਲੋਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕੋ ਵਨ੍ਦਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਅਭਿਰੂਪੇਤਿ ਅਤਿਰੇਕਰੂਪੇ ਉਲ਼ਾਰਵਣ੍ਣੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਰੂਪੇ. ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਨੇਤਿ ਅਭਿਅਨੁਮੋਦਨੇ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਿਤਭਾਵੇ. ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ ‘‘ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਹੋਤੁ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਨੇ, ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੋਦਨਾਯ ਸੋਧਨਾਮੁਖੇਨ ਆਮੇਡਿਤਵਿਸਯਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤਿ ‘‘ਭਯੇ ਕੋਧੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਵਿਸਯੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਯਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿਪਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚੋਰੋ ਚੋਰੋ, ਸਪ੍ਪੋ ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਭਯੇ ਆਮੇਡਿਤਂ, ‘‘ਵਿਜ੍ਝ ਵਿਜ੍ਝ, ਪਹਰ ਪਹਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕੋਧੇ, ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨੭; ੩.੩੫; ੫.੧੦੮੫) ਪਸਂਸਾਯਂ, ‘‘ਗਚ੍ਛ ਗਚ੍ਛ, ਲੁਨਾਹਿ ਲੁਨਾਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤੁਰਿਤੇ, ‘‘ਆਗਚ੍ਛ ਆਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਕੋਤੂਹਲੇ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਬੁ. ਵਂ. ੨.੪੪) ਅਚ੍ਛਰੇ, ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੦; ਅ. ਨਿ. ੯.੧੧) ਹਾਸੇ, ‘‘ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕ, ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੩) ਸੋਕੇ, ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੨੦; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਪਸਾਦੇ. ਚਸਦ੍ਦੋ ਅਵੁਤ੍ਤਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਗਰਹਾ ਅਸਮ੍ਮਾਨਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਪਾਪੋ ਪਾਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਗਰਹਾਯਂ, ‘‘ਅਭਿਰੂਪਕ ਅਭਿਰੂਪਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮਾਨੇ. ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਨਵਸੁ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਵਿਸਯੇਸੁ ਆਮੇਡਿਤਵਚਨਂ ¶ ਬੁਧੋ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯੋਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਮੇਡਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਮੁਚ੍ਚਾਰਣਂ, ਆਮੇਡੀਯਤਿ ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਮੁਚ੍ਚਾਰੀਯਤੀਤਿ ਆਮੇਡਿਤਂ, ਏਕਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਚਨਂ. ਮੇਡਿਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਉਮ੍ਮਾਦਨੇ, ਆਪੁਬ੍ਬੋ ਤੁ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮੁਚ੍ਚਾਰਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਏਤਦੇਵ ਯਦਾ ਵਾਕ੍ਯ-ਮਾਮੇਡਯਤਿ ਵਾਸਵੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ¶ ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਯਿਦਂ ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨੇਵ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਪਚ੍ਚੇਕਮਤ੍ਥਦ੍ਵਯਵਸੇਨਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਥ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨਾਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬ੍ਯਾਪੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਬ੍ਯਾਪੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਹਿ ਬ੍ਯਾਪਕੇਨ ਗੁਣਕਿਰਿਯਾਦਬ੍ਬੇਨ ਬ੍ਯਾਪਨਿਚ੍ਛਾਯ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਚਨਂ ਵਿਚ੍ਛਾ ਯਥਾ ‘‘ਗਾਮੋ ਗਾਮੋ ਰਮਣੀਯੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨੀਯਂ, ਤਬ੍ਭਾਵੋ ਚ ਅਤਿਇਟ੍ਠਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤਿਇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਪਦਤ੍ਤਯਞ੍ਚੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਸੁ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਦਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ’’ਤਿ ਆਹ, ਯਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਮਯਾ ਸੁਤਾ, ਤਦਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਚਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਭੇਦਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਏਵ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਚ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿ. ਵ. ੮੮੮) ਵਿਯ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ ਏਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਰਿਯਵਿਪਰਿਣਾਮਵਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮਤਾ. ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਹੇਤ੍ਥ ਸੇਸੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ, ਯਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਮਯਾ ਸੁਤਾ, ਸਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਸਾਦਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਥਾਰਹਮੇਸ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.

‘‘ਭਗਵਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੋਸਨਾਸਨਤੋਤਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਦੋਸਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ. ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋਤਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦਨਵਸੇਨ ਅਧਿਗਮਾਪਨਤੋ. ਯੇ ਗੁਣੇ ਦੇਸਨਾ ਅਧਿਗਮੇਤਿ, ਤੇਸੁ ‘‘ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਗੁਣੇਸੁ ਪਧਾਨਭੂਤਾ ਗੁਣਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤੇ ਪਧਾਨਭੂਤੇ ਗੁਣੇ ਤਾਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਜਨਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾਜਨਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਦ੍ਧਾਪਧਾਨਾ ਹਿ ਲੋਕਿਯਾ ਗੁਣਾ, ਪਞ੍ਞਾਪਧਾਨਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਤਿ, ਪਧਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚੇਸ ਦੇਸਨਾਯ ਅਧਿਗਮੇਤਬ੍ਬੇਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਦੁਕਾਦੀਹਿਪਿ ਯੋਜਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਾਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਸੀਲਾਦਿਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਸਾਤ੍ਥਤੋ. ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ. ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਸਦ੍ਦਪਯੋਗਤਾਯ ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤੋ. ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਭਾਵੇਨ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤਾਯ ¶ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤੋ. ਸਿਨਿਦ੍ਧਮੁਦੁਮਧੁਰਸਦ੍ਦਪਯੋਗਤਾਯ ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ. ਵਿਪੁਲਵਿਸੁਦ੍ਧਪੇਮਨੀਯਤ੍ਥਤਾਯ ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋ. ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਵਿਧਮਨੇਨ ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋ. ਥਮ੍ਭਸਾਰਮ੍ਭਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਨ ਅਪਰਵਮ੍ਭਨਤੋ. ਹਿਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਸਂ ਰਾਗਪਰਿਲ਼ਾਹਾਦਿਵੂਪਸਮਨੇਨ ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਤੋ. ਕਿਲੇਸਨ੍ਧਕਾਰਵਿਧਮਨੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵਦਾਤਤੋ. ਅਵਦਾਤਂ, ਓਦਾਤਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਕਰਵੀਕਰੁਤਮਞ੍ਜੁਤਾਯ ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤੋ. ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਵਿਰੁਦ੍ਧਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤੋ. ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤਾਯ ਏਵ ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ. ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤਾਯ, ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਯ ਚ ਵੀਮਂਸਿਯਮਾਨਹਿਤਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਨਿਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਦਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਦਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤੋ, ਅਕੁਸਲਮੂਲਸਮੁਦ੍ਧਰਣਤੋ, ਕੁਸਲਮੂਲਸਂਰੋਪਨਤੋ, ਅਪਾਯਦ੍ਵਾਰਵਿਧਾਨਤੋ, ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਦ੍ਵਾਰਵਿਵਰਣਤੋ, ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਵੂਪਸਮਨਤੋ, ਅਨੁਸਯਸਮੁਗ੍ਘਾਟਨਤੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨੇਵ, ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਉਪਮਾਯ ਆਕਾਰਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ ਪਨ ਉਪਮਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹੀ’’ਤਿ. ਅਧੋਮੁਖਟ੍ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਅਧੋਮੁਖਂ ਠਪਿਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਂ ਜਾਤਂ. ਉਗ੍ਘਾਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਿਵਟਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ‘‘ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਮਾਚਿਕ੍ਖਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ, ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ, ਏਵਂ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਹਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ. ਨਿਰਨ੍ਤਰਰੁਕ੍ਖਗਹਨੇਨ ਏਕਗ੍ਘਨੋ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਘਨਵਨਸਣ੍ਡੋ. ਮੇਘਸ੍ਸ ਪਟਲਂ ਮੇਘਪਟਲਂ, ਮੇਘਚ੍ਛਨ੍ਨਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਆਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨਾਧਾਰਭੂਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਜਨਂ ਆਧਾਰਭਾਵਾਪਾਦਨਵਸੇਨ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਉਪਰਿ ਮੁਖਂ ਠਪੇਯ੍ਯ. ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਤਾਯ ਵਿਮੁਖਂ, ਅਧੋਮੁਖਟ੍ਠਪਿਤਤਾਯ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਪਦਸ੍ਸ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤੇਨ ¶ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇਨ ਯਥਾਰਹਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਯਥਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਹਿ ਏਸ ਰਾਜਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਮੁਖੋ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਪਿਤੁਘਾਤਾਦੀਸੁ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤੋਤਿ. ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

‘‘ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਦਾ ਰਞ੍ਞਾ ਅਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਾ ਨੀਵਰਣਭਾਵਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਨ ਸਵਿਸੇਸਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਸਤ੍ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਵਸੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਮਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਜ੍ਜਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ, [ਅ. ਨਿ. ੧.੩੧੦ (ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ)] ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਗੁਮ੍ਬਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਏਕਾਵ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਏਕਂਵ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਸਾਸਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁਪਿ ਹਿ ਤਥਾ ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਵਿਵਰਣਵਚਨਂ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਸਬ੍ਬੋ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਪਾਯਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਉਜੁਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗੋ ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾ ਵਿਤਥੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੋ ਹਿ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੋ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗੋ. ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਦੀਪੋ ਨ ਤਥਾ ਉਜ੍ਜਲੋ, ਯਥਾ ਤੇਲਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੋਤਿ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਗ੍ਗਹਣਂ. ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਧਰੇਯ੍ਯ, ਸਮਾਹਰੇਯ੍ਯ ਸਮਾਦਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਵਣ੍ਣਾਯਤਨਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਸ੍ਸ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸਕਂ ਤਥਾ. ਦੇਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਜ੍ਜੋਤਂ ਤਥਾ. ਤਦੁਭਯਂ ਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਵਿਯੂਹਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਧਾਰਕੋ ਸਮਾਦਹਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਕਦੇਸਨਾਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤੁਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਵਿਵਰਣਮਗ੍ਗਾਚਿਕ੍ਖਣਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਣ ਸਙ੍ਖਾਤ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਮੋਪਮਿਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ¶ ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਹਨਲਪਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਵਿਧਮਨਾਦਿਵਿਭਾਵਨਪਰਿਯਾਯੇਹਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ’’ਤਿ.

‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਏਸਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤਾਯਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤਾ ਚ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਹੇਤੁਭੂਤਾਯ. ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨੇਹਿ ਸਾਧੁਜਨੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਰਂ. ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਰਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਾਯਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਰਾਯਣਤਾ ਪਨ ਅਨਤ੍ਥਨਿਸੇਧਨੇਨ, ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਘਸ੍ਸ ਤਾਤਾ, ਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਧਾਤਾ’’ਤਿ. ਅਘਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਪਾਪਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਤੋਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਤਾਯਤਿ ਅਵਸ੍ਸਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਤਾਤਾ. ਹਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਵਿਦਹਤਿ ਸਂਵਿਧਾਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵਿਧਾਤਾ. ‘‘ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਚ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਗਮਨਂ. ਹਿਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਜਨਂ, ਜਾਨਨਂ ਵਾ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ‘‘ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਸਹੇਵ ਇਤਿਸਦ੍ਦੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਨਾਯਂ ਗਮਿ-ਸਦ੍ਦੋ ¶ ਨੀ-ਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਿਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ‘‘ਅਜਂ ਗਾਮਂ ਨੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ‘‘ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਰਣਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਗਮਤੀਯਦੀਪਨਾ) ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਉਦ੍ਧਟਾ ਚੋਦਨਾ ਅਨਵਕਾਸਾ. ਨ ਹਿ ਗਮਿ-ਸਦ੍ਦਂ ਦੁਹਾਦਿਨ੍ਯਾਦਿਗਣਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾਤਿ. ਹੋਤੁ ਤਾਵ ਗਮਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਕਮ੍ਮਭਾਵੋ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਤੇਵ ਪੁਬ੍ਬਂ ਦਿਸਂ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੯; ੩.੮੭) ਵਿਯ ‘‘ਭਗਵਨ੍ਤਂ, ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤਾ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਨ, ਤਸ੍ਸ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵਾਨੁਪਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੇ ਪਟਿਹਤਚਿਤ੍ਤੋਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਨਾਮ ਸਿਯਾ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਿਤਂ ਸਰਣਂ, ਤਮੇਵੇਸ ਗਤੋਤਿ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਪਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨੀਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨਂ, ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਗਮਨਾਕਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ¶ ਇਤਿਲੋਪਵਸੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਗਮਿਸ੍ਸ ਏਕਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਇਤਿਲੋਪਂ ਵਿਜਾਨਿਯਾ;

ਪਟਿਘਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਤੁਲ੍ਯਤ੍ਥਤਾ ਸਿਯਾ.

ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਨੀਯਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਪੁਬ੍ਬਪਦਂਵ ਜੋਤਕਂ;

ਗਮਨਾਕਾਰਸ੍ਸ ਪਰਂ, ਇਤ੍ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਰਣਤ੍ਤਯੇ’’ਤਿ.

‘‘ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਨੇਨੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਜਨਂ, ਜਾਨਨਂ ਵਾ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਨਿਯਮੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ, ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਤਾਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਮੇਵ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ ‘‘ਭਜਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਪਦਤ੍ਤਯਂ. ਭਜਨਞ੍ਹਿ ਸਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ, ਸੇਵਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰਭਾਵੋ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਰਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਤਂਯੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਗਤਿਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਵਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ‘‘ਭਗਵਾ ਮੇ ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਾਮੀ’’ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਯੇਸਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਅਨੇਨ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯਮਨ੍ਤਰੇਨ ਸਭਾਵਤੋਵ ਗਮੁਧਾਤੁਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਧਾਤੂਨਨ੍ਤਿ ਮੂਲਸਦ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਇ, ਯਾ, ਕਮੁ, ਗਮੁਇਚ੍ਚਾਦੀਨਂ.

‘‘ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ¶ , ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਾਪਿ ਫਲਟ੍ਠਾ ਏਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਤਿ ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਨੁ ਚ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ‘‘ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾ ਏਵ ਤਥਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਇਤਰੋ ਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇ ਏਵ ‘‘ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨੇ ਧਾਰੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨੇਨ ਹਿ ਅਪਾਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਨੇਕੇਹਿਪਿ ਵਿਨਯ- (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੧.ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ) ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਟੀਕਾਕਾਰੇਹੀ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੫੦) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇਤਂ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਪਾਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦਨੁਪਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਅਪਾਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਕਂ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ¶ ਹੇਸ ਦਕ੍ਖਿਣਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੯) ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ, ਛਤ੍ਤਵਿਮਾਨੇ (ਵਿ. ਵ. ੮੮੬ ਆਦਯੋ) ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕੋ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ ਚ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨੇ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਸਪਾਠਸੇਸਯੋਜਨਾ. ਅਤੀਤਕਾਲਿਕੇਨ ਹਿ ਪੁਰਿਮਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਫਲਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਹਣਂ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਿਕੇਨ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਦੇਨ ਸਹ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਮੇਵ. ‘‘ਅਪਤਮਾਨੇ’’ਤਿ ਪਨ ਪਦੇਨ ਧਾਰਣਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ ਅਪਤਨਕਰਣਵਸੇਨੇਵ ਧਾਰੇਤੀਤਿ, ਧਾਰਣਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਵਾ. ਧਾਰਣਂ ਨਾਮ ਅਪਤਨਕਰਣਮੇਵਾਤਿ, ਅਪਤਨਕਰਣਞ੍ਚ ਅਪਾਯਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਕਿਲੇਸਵਿਦ੍ਧਂਸਨਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੇਵ. ‘‘ਅਪਾਯੇਸੂ’’ਤਿ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਬਹੁਲਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਅਪਤਮਾਨੇ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਪਾਯਭਵਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਸੁਗਤਿਕਾਮਭਵੇਕਦੇਸਤੋ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਭਵਤੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਤੋ, ਸਬ੍ਬਭਵੇਹਿਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਏਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੩੫੦) ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਹੇਤੁਤਾਯਾਤਿ ਉਭਯਮੇਵ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾਤਿ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ, ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਏਵ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਯਾਵਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕਾ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਤਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ‘‘ਅਗ੍ਗੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਓ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਅ-ਕਾਰਂ, ਮ-ਕਾਰਾਗਮਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ, ਪਕਾਰਤ੍ਥੋ ਵਾ, ਤੇਨ ‘‘ਯਾਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੦; ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਸੁਤ੍ਤਪਦਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਤਦਵਸੇਸਸਙ੍ਗਹੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਅਰਿਯਫਲਾਨਂ ‘‘ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵਚਨਤੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਨੁਗੁਣਤਾ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਤਾ ਚ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨਧਮ੍ਮਸਮਧਿਗਮਹੇਤੁਤਾਯ ¶ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਨੁਗੁਣਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਧਮ੍ਮਭਾਵੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਚ ਪਾਠਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨੇਤਿ ਛਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਨਾਮ ਸੇਤਬ੍ਯਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਾਣਵਕੋ, ਸੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਰੁਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਚੋਰਨ੍ਤਰਾਯਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਸਰਣਗਮਨਵਿਧਿਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੁਪਗਸ੍ਸ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕਂ ਵਿਮਾਨਂ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨਂ. ਦੇਵਲੋਕੇਪਿ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਲੇ ਸਮਞ੍ਞਾ ਯਥਾ ‘‘ਮਣ੍ਡੂਕੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ, (ਵਿ. ਵ. ੮੫੮ ਆਦਯੋ) ਕੁਵੇਰੋ ਦੇਵਰਾਜਾ’’ਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ ਕਾਰਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ‘‘ਨ ਤਥਾ ਤਪਤਿ ਨਭੇ ਸੂਰਿਯੋ, ਚਨ੍ਦੋ ਚ ਨ ਭਾਸਤਿ ਨ ਫੁਸ੍ਸੋ, ਯਥਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ (ਵਿ. ਵ. ੮੮੯) ਦੇਸਨਾ ‘‘ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਗਾਥਾ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਾਮਰਾਗੋ ਭਵਰਾਗੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿਭੇਦੋ ਅਨਾਦਿਕਾਲਵਿਭਾਵਿਤੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਰਾਗੋ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ ਪਹੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਰਾਗਵਿਰਾਗੋ, ਮਗ੍ਗੋ. ਏਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ, ਅਨ੍ਤੋਨਿਜ੍ਝਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਚ ਸੋਕਸ੍ਸ ਤਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਏਜਾ, ਸੋਕੋ ਚ ਏਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਨੇਜਂ, ਅਸੋਕਞ੍ਚ, ਫਲਂ. ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੮੭) ਪਨ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਕਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਤੋ ਅਸੋਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਸਮ੍ਭੂਯ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਤਤ੍ਤਾ ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਧਾਰਣਤੋ ਪਰਮਤ੍ਥਧਮ੍ਮਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਂ. ਸਭਾਵਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੋ ਹੇਸ, ਯਦਿਦਂ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ, ਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਵਸੇਨਾ’’ਤਿ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੮੭) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਦ੍ਦੇਨ ਚ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਗਹਿਤਂ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਪਟਿਕੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਨ੍ਤਿ ਚ ਅਵਿਰੋਧਦੀਪਨਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਂ, ਇਟ੍ਠਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਗੁਣਰੂਪੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ, ਪਕਟ੍ਠਗੁਣਵਿਭਾਵਨਤੋ ਵਾ ਪਗੁਣਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਵਿਹਿਂਸਸਞ੍ਞੀ ਪਗੁਣਂ ਨ ਭਾਸਿਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਣੀਤਂ ਮਨੁਜੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੩; ੨.੩੩੯; ਮਹਾਵ. ੯).

ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਕਥਿਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਵਂ ਇਧ ਚਤੂਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਗਹਿਤੋ, ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ¶ ਪਨ ‘‘ਸਵਨਵੇਲਾਯਂ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਣਵੇਲਾਯਂ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ ਇਟ੍ਠਮੇਵਾਤਿ ਮਧੁਰਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾਯ ਪਟਿਭਾਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਤੋ, ਨਿਪੁਣਭਾਵਤੋ ਚ ਪਗੁਣਂ, ਵਿਭਜਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ, ਕੁਸਲਾਦਿਵਸੇਨ, ਉਦ੍ਦੇਸਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਭਜਨਤੋ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਮੇਵ ਵਦਤੀ’’ਤਿ (ਵਿ. ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੮੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਪਾਥਕਾਲੇ ਵਿਯ ਮਜ੍ਜਨਕਾਲੇਪਿ, ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਤੋ ਉਭਤੋਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਧੇਵ ‘‘ਇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਮਾਹ. ਪੁਨ ‘‘ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਵਚਨਂ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ ਹਿ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਾਯਪਿ ਯਾਥਾਵਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਾਯਪਤਨਤੋ ਧਾਰੇਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਇਦਮੇਵ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨਂ ਸਾਧਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਾਧਾਰਣਭਾਵੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ‘‘ਇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਸਾ ਭ-ਕਾਰਤ੍ਤਯੇਨ ਚ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਦੋਧਕਗਾਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤਿਯਪਾਦੇ ਮਧੁਰਸਦ੍ਦੇ ਮ-ਕਾਰੋ ਅਧਿਕੋਪਿ ਅਰਿਯਚਰਿਯਾਦਿਪਦੇਹਿ ਵਿਯ ਅਨੇਕਕ੍ਖਰਪਦੇਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਙ੍ਘਾਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਯਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯ, ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਾਮਞ੍ਞਗਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੨੪, ੩੫੬; ਅ. ਨਿ. ੬.੧੧; ਪਰਿ. ੨੭੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚੇਵ ‘‘ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਅਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਅਸਬਲਾਨਿ ਅਕਮ੍ਮਾਸਾਨਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞੁਪਸਤ੍ਥਾਨਿ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿ ਸਮਾਧਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾਨਿ, ਤਥਾਰੂਪੇਹਿ ਸੀਲੇਹਿ ਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਗਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੨੪, ੩੫੬; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੯੨; ੩.੫੪; ਅ. ਨਿ. ੬.੯੨; ਪਰਿ. ੨੭੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੀਲਾਨਞ੍ਚ ਸਂਹਤਭਾਵੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਹਤੋਤਿ ਸਙ੍ਘਟਿਤੋ, ਸਮੇਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ¶ ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਸਂਹਤਾ ਏਵ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਹਚ੍ਚਪਾਠੇਨ ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ.

ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘੇ. ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਨਾਦਿਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ, ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਨਾਸਿਕਲੋਪੋ. ਦੋਧਕਗਾਥਾ ਹੇਸਾ. ਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੂਤਿ ‘‘ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਆਹੁ. ਚਤੂਸੂਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਚ-ਕਾਰੋ ਅਧਿਕੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸੁਚੀਸੁ. ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੮੮) ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪੁਰਿਸਯੁਗੇਸੁ. ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਸਾ. ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਫਲਟ੍ਠੇ ¶ ਯੁਗਲੇ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਗਣਨੇਨ ਅਟ੍ਠ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਤ੍ਥਂ ਸਰਣਾਯ ਪਰਾਯਣਾਯ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਪਰਿਤਾਣਾਯ ਉਪੇਹਿ ਉਪਗਚ੍ਛ ਭਜ ਸੇਵ, ਏਵਂ ਵਾ ਜਾਨਾਹਿ ਬੁਜ੍ਝਸ੍ਸੂਤਿ ਸਹ ਯੋਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਤ੍ਥ ਯੇਸੁ ਸੁਚੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪੁਰਿਸਯੁਗੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੁ, ਧਮ੍ਮਦਸਾ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਟ੍ਠ ਚ, ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਗਾਥਾਸੁਖਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਸਪਦੇ ਈਕਾਰਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਪਦੇ ਚ ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ‘‘ਏਸਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਕ੍ਕਮੇਨ. ਤੀਣਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨਾਨਿ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨਾਨੀਤਿ ਸਰਣਗਮਨਾਨਿ. ਪਟਿਵੇਦੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਦਯਗਤਂ ਵਾਚਾਯ ਪਵੇਦੇਸਿ.

ਸਰਣਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਵਿਸਯਪ੍ਪਭੇਦਫਲਸਂਕਿਲੇਸਭੇਦਾਨਂ ਵਿਯ, ਕਤ੍ਤੁ ਚ ਵਿਭਾਵਨਾ ਤਤ੍ਥ ਕੋਸਲ੍ਲਾਯ ਹੋਤਿ ਯੇਵਾਤਿ ਸਹ ਕਤ੍ਤੁਨਾ ਤਂ ਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ…ਪੇ… ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਕਤ੍ਤਾਰਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸੇਵ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ‘‘ਸਰਣਗਮਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਸਰਣਗਮਨਮੇਵ, ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਵਿਸਯਾਦਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੋਦਾਨਂ ਨ ਗਹਿਤਂ, ਨਨੁ ਵੋਦਾਨਵਿਭਾਵਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਕੋਸਲ੍ਲਾਯ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਸਂਕਿਲੇਸਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ ¶ ਵਿਭਾਵਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਗਹਿਤਂ. ਯਾਨਿ ਹਿ ਨੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸਕਾਰਣਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਨੇਨ ਵੋਦਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਸਰਣਸਦ੍ਦਤ੍ਥਤੋ, ‘‘ਸਰਣਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਹਿਂਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤਂ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਧਾਤ੍ਵਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਨ ਹਿਂਸਨਂ ਕੇਸਂ, ਕਥਂ, ਕਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤਿ ‘‘ਸਰਣਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਕੇਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਸਰਣਗਤਾਨਂ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ. ਕਸ੍ਸਾਤਿ ਭਯਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਸੋਧਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਰਣਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਤਾਨਂ. ਸਰਣਗਮਨੇਨਾਤਿ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨੇਨ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਨ. ਭਯਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਭਯਂ. ਸਨ੍ਤਾਸਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਂ ਤੇਨੇਵ ਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਗ੍ਗਹਣਂ. ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ‘‘ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂ ਪਰਿਕਿਲਿਸ੍ਸਨਂ ਸਂਵਿਬਾਧਨਂ, ਸਮੁਪਤਾਪਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਯਿਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਤੋ ਫਲਕਥਾਯਂ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਹਿਂਸਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਨਾਸਨਮੇਵ, ਨ ਪਨ ਸਤ੍ਤਹਿਂਸਨਮਿਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਹਨਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ¶ ਇਮਿਨਾ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਸਰਣਪਦਂ. ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ, ਪਸਿਦ੍ਧਵਚਨਂ ਵਾ, ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਗੁਣਂ ਅਧਿਕਿਚ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਵਚਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਹਿਂਸਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਸਰਣਸਦ੍ਦਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਦਤ੍ਥਵਸੇਨੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਹਿਂਸਨਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਹਿ ਪੁਰਿਮਨਯਤੋ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੪, ੬੯) ਅਤ੍ਥੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਯੋਜਨੇਨ. ਅਹਿਤਾ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨਾਤਿ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਾਪਕੋ ਵਿਪਾਕੋ, ਪਾਪਕਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਾਦਿਮੁਖੇਨ ਅਨਤ੍ਥਤੋ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ. ਭਯਂ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਹਿਤਾਹਿਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਭਵਕਨ੍ਤਾਰਾ ਉਤ੍ਤਾਰਣੇਨ ਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਨ ਅਸ੍ਸਾਸਦਾਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਕਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਦਾਨਵਸੇਨ, ਪੂਜਾਵਸੇਨ ਚ ਉਪਨੀਤਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਨਂ. ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋਪਿ ਹਿ ਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਵਾਚਕੋ ‘‘ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਕਤਂ ਕਾਰਂ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਭਾਵਤੋ ¶ ਵਿਪੁਲਫਲਪਟਿਲਾਭਕਰਣੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਹਿਂ ਸਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਹਿਂਸਕਭਾਵਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ ਸਰਣਪਦਂ ਨਾਥਪਦਂ ਵਿਯ ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਪਦਤ੍ਤਾ ਧਾਤ੍ਵਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋਨੀਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਰਣਂ ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਸਰਣਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਰਣਗਮਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਪ੍ਪਸਾਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਪਸਾਦੋ ਤਪ੍ਪਸਾਦੋ, ਤਦੇਵ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਗਰੁ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਗ੍ਗਰੁ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਤਗ੍ਗਰੁਤਾ, ਤਪ੍ਪਸਾਦੋ ਚ ਤਗ੍ਗਰੁਤਾ ਚ ਤਪ੍ਪਸਾਦਤਗ੍ਗਰੁਤਾ, ਤਾਹਿ. ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ ਵਿਧੁਤਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਮ੍ਮੋਹਾਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਪਾਪਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਤਦੇਵ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਪਰਾਯਣਂ ਪਰਾਗਤਿ ਤਾਣਂ ਲੇਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ, ਸਾਯੇਵ ਆਕਾਰੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰੋ, ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਸਾਦਗ੍ਗਹਣੇਨ ਲੋਕਿਯਂ ਸਰਣਗਮਨਮਾਹ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਧਾਪਧਾਨਂ, ਨ ਞਾਣਪਧਾਨਂ, ਗਰੁਤਾਗਹਣੇਨ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ. ਅਰਿਯਾ ਹਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਗੁਣਾਭਿਞ੍ਞਤਾਯ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ, ਤਗ੍ਗਰੁਤਾਯ ਚ ਅਗਾਰਵਕਰਣਹੇਤੂਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਗ੍ਗਤਿਕਤਾਤਿ ਤਾਯ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ¶ ਪਸਾਦਗਰੁਤਾ ਜੋਤਿਤਾਤਿ ਪਸਾਦਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਨਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ, ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਗਹਣਂ, ਤਥਾ ਗਰੁਤਾਗਹਣੇਨ ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਗਰੁਕਰਣਸ੍ਸ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਭਯੇਨਪਿ ਪਦੇਨ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਰਣਗਮਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮੇਤੇਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੋ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮੂਹੋ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਚਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਸਮਾਹਾਰਦ੍ਵਨ੍ਦੇਪਿ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ, ਤਦਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਤਂਸਮਙ੍ਗੀ’’ਤਿਆਦਿ ਕਤ੍ਤੁਵਿਭਾਵਨਾ. ਤੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨਾ’’ਤਿ ¶ . ਉਪੇਤੀਤਿ ਭਜਤਿ ਸੇਵਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਜਾਨਾਤਿ ਵਾ, ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਕੇਸਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਦਾ ਤਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ’’ਤਿ, ‘‘ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਚੇਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਇਜ੍ਝਮਾਨੇਨੇਵ ਹਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਧਿਗਮੇਨ ਫਲਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਸਰਣਗਮਕਤਾ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਭੇਦਾਭਾਵਤੋ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਏਕਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ ਤਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਉਪਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਚ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਤ੍ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਹੇਤੁਤ੍ਥਵਾਚਕੋ ਯਥਾ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨.੨੯). ਅਪਿਚ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨਿਯਮੇਤਿ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ‘‘ਕਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿ ਤਦਵਸੇਸਂ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਹਾਨਤੋ ਅਵਸੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਯਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਧਿਗਮੋ ਏਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਰਣਗਮਨਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਧਿਗਮਨੇ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਭਵਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋ ਪਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ, ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ ਚ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਯਮਾਨੋਯੇਵ ਸਰਣਗਮਨਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ ਪਨ ਸਾਵਕਗੋਚਰਭੂਤਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਯਮਾਨਾ ਸਰਣਗਮਨਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਗੁਣਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

ਫਲਪਰਿਯਤ੍ਤੀਨਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮਗ੍ਗਾਨੁਗੁਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਗਹਣਂ, ਅਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਙ੍ਘਗੁਣਾਨਂ ¶ ਤਗ੍ਗੁਣਸਾਮਞ੍ਞਤਾਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਕਲਭਾਵਵਿਸਿਟ੍ਠਵਚਨਂ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸਹੇਵ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਲੋਕਿਯਂ ਵਿਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਟਿਵੇਧੇਨ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਦੀਪਸ੍ਸ ¶ ਵਿਯ ਹਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਰਣਗਮਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਧਿਗਤਮੇਵ ਤਂ ਹੋਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਲੋਕਿਯਵਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਵਚਨੇ ਲੋਕਿਯਮੇਵ ਸਰਣਗਮਨਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਦੁਵਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ. ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ. ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਤਾਯੇਵ ਹਿ ਤਮ੍ਮੂਲਿਕਤਾ ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਸੁਬੁਦ੍ਧਤਂ, ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਾਵਬੋਧਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਞਾਯੇਨ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਵਿਰਹਿਤਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਪਨ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ. ਲੋਕਿਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਰਣਗਮਨਂ ਦੁਵਿਧਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੇਨ ਪਦੇਨ ਮਾਤਾਦੀਹਿ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤਦਾਰਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਗਹਿਤਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਨ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੁਭਯਮੇਵ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੁ ਵਿਸੇਸਭਾਵੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਸਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਜੁਂ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਭਾਵੋ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਜੁਂ ਕਰੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਯਪਿ. ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਪ੍ਪਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਗਹਣਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਪਦੇਨ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਕਰਣਸਾਧਨੇਨ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਮਤ੍ਥਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਨ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਂ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਧਾਨਤਾਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਯਿਦਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਂ ਸਰਣਗਮਨਮੇਵ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਤਥਾ ਭੇਦਾਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਇਜ੍ਝਨਤੋ ਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਏਸ ਭੇਦੋ ਨ ¶ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤੀਯਤਿ ਅਪ੍ਪੀਯਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਸਰਣਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ. ਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਪਰਾਯਣਂ ਪਟਿਸਰਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣੋ ¶ , ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ, ਤਦੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਂ. ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਾਦਿਕਰਣਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ. ਸਰਣਗਮਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨੇਵ ਪਣਿਪਤਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਣਿਪਾਤੋ, ਪਣਿਪਤਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਮੇਵ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਮੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ ਅਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ. ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਹਿਤੋਪਦੇਸਕਥਾਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਪਿ ਆਚਰਿਯਭਾਵੋ ਸਮੁਦਾਚਰੀਯਤਿ ‘‘ਫਲੋ ਅਮ੍ਬੋ ਅਫਲੋ ਚ, ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਉਭੋ ਮਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਭਿਵਾਦਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਣਿਪਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਂ. ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂਯੇਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਸੁਪਿ ਸੀਹਗਤਿਕਵਸੇਨ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤਦਞ੍ਞਨਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ‘‘ਇਮੇਸਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਚਤੁਧਾ ਪਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸ ਸਮਤ੍ਥਨਂ, ਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਂ ਵਾ.

ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਨਿ ਏਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ, ਏਤੇਨ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਰੇਹਿਪਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਦਿ ਕਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਤਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਅਭੂਤਾਰੋਚਨਾਨੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਕਿਰ ਸਯਮੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਤਿਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਿਗਾਵੁਤਮਗ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਰਾਜਗਹਂ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਨਾਲ਼ਨ੍ਦਂ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤਕਨਿਗ੍ਰੋਧਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਏਕਕਮੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ¶ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪) ਸਰਣਗਮਨਮਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਕਸ੍ਸਪਸਂਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੧੫੪) ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਅਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਇਮਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ. ਨ ਹਿ ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਭਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਸੁਗਤਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤਂ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਇਮਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ. ਨ ਹਿ ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੁਗਤੇਨ ਭਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਚੇ ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਇਮਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਹਿ ਮੇ ¶ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ, ਵਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਂ, ਚੇ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੧੫੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਵਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਪਸ੍ਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਕਂਸਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਸੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤੇ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਮਾਗਤਂ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਪਨ ਪਸਾਦਾਨੁਰੂਪਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਏਵਂ ਵਾਚਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸੁ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੮੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਾਮਾ ਗਾਮਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਾ ਦੇਵਗਾਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਦੇਵਗਾਮਂ, ਦੇਵਤਾਨਂ ਵਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ, ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਗਾਮਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਰਾ ਪੁਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਬੁਦ੍ਧਤਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸੁਧਮ੍ਮਤਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਞ੍ਚ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਹ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇਨ, ਪਾਠਸੇਸੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮਘੋਸਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਆਲ਼ਵਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਤਾਗਿਰਹੇਮਵਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਨਨੁ ਚ ਏਤੇ ਆਲ਼ਵਕਾਦਯੋ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਆਗਤਸਰਣਗਮਨਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਸਰਣਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਮਗ੍ਗੇਨਾਗਤਸਰਣਗਮਨੇਹਿਪਿ ਤੇਹਿ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ… ਸੁਧਮ੍ਮਤਂ, (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੪) ਤੇ ਮਯਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਨਗਾ ਨਗਂ…ਪੇ… ਸੁਧਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੨) ਚ ਹਿ ਏਤੇਹਿ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰੋ ਪਵੇਦਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਰਣਗਮਨਵਿਸੇਸਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦਨਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂ ਉਪਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥਾਤਿ ‘‘ਕਥਂ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਿਧਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਯੋ ਵੇਦੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਬ੍ਯਾਕਰਣਪਰਿਯੋਸਾਨਕਾਲੇ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੪) ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਤੀਤਿ ਪਰਿਫੁਸਤਿ ¶ . ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਤੀਤਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਣਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰੇਨ ਪਣਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਸੋ ਪਨੇਸਾਤਿ ਪਣਿਪਾਤੋ. ਞਾਤਿ…ਪੇ… ਵਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਞਾਤਿਵਸੇਨ, ਭਯਵਸੇਨ, ਆਚਰਿਯਵਸੇਨ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਵਸੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ਦ੍ਵਨ੍ਦਪਰਤੋ ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਞਾਤਿਵਸੇਨਾਤਿ ਞਾਤਿਭਾਵਵਸੇਨ. ਭਾਵਪ੍ਪਧਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਹਿ ਅਯਂ, ਭਾਵਲੋਪਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਾ ਤਬ੍ਭਾਵਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਪਣਿਪਾਤਪਦੇਨ ਚੇਤੇਸਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਤਬ੍ਬਸੇਨ ਪਣਿਪਾਤਸ੍ਸ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਣਿਪਾਤੇਨਾ’’ਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤਾਹੇਤੁਕੇਨ ਪਣਿਪਾਤੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰੇਹੀਤਿ ਞਾਤਿਭਾਵਾਦਿਹੇਤੁਕੇਹਿ ਪਣਿਪਾਤੇਹਿ. ‘‘ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮਤ੍ਥਨਂ ¶ . ਇਦਾਨਿ ‘‘ਨ ਇਤਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਯਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਾਕਿਯੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪਿਤੁਪਕ੍ਖਤੋ ਞਾਤਿਕੁਲਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਕੋਲਿਯੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪਨ ਮਾਤੁਪਕ੍ਖਤੋ. ਵਨ੍ਦਤੀਤਿ ਪਣਿਪਾਤਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਵਚਨਂ. ਰਾਜਪੂਜਿਤੋਤਿ ਰਾਜੂਹਿ, ਰਾਜੂਨਂ ਵਾ ਪੂਜਿਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਗਾਮਪੂਜਿਤੋ’’ਤਿ. ਪੂਜਾਵਚਨਪਯੋਗੇ ਹਿ ਕਤ੍ਤਰਿ ਸਾਮਿਵਚਨਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ. ਭਗਵਤੋਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸ, ਬੁਦ੍ਧਭੂਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭਗਵਤੋ. ਉਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਪ੍ਪਂ.

‘‘ਚਤੁਧਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੫) ਘਰਮਾਵਸਨ੍ਤਿ ਘਰੇ ਵਸਨ੍ਤੋ, ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਵਚਨੀਯਯੋਗਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜਯੇਤਿ ਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜੇਯ੍ਯ. ਕੁਲਾਨਞ੍ਹਿ ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਏਕਸਦਿਸਂ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਰਾਜਾਦਿਵਸੇਨ ਆਪਦਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਪਦਾਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਪਦਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ‘‘ਏਕੇਨ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਪੇਸਕਾਰਨ੍ਹਾਪਿਤਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਵੇਤਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਭੋਗਪਰਿਗ੍ਗਹਣਾਨੁਸਾਸਨੀ, ਏਵਰੂਪਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ, ਪਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਪਚ੍ਚਾਸਿਸਨ੍ਤੋਪਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਣਿਪਾਤਮੇਵ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯੋ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨੇਵ…ਪੇ… ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਚਨਂ.

‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ¶ ਪਨ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਚ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਤ੍ਥਵਸਾ ਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਸਰਣਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਵਾਤਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਭਾਵਨਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਗੇਵ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਰਣਗਮਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਅਵਨ੍ਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਤਿ ਅਨੁਕਡ੍ਢਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ ‘‘ਸਰਣਗਮਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਰਟ੍ਠਪੂਜਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਰਟ੍ਠੇ, ਰਟ੍ਠਵਾਸੀਨਂ ਵਾ ਪੂਜਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਯਿਦਂ ਭਯਵਸੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਭਾਵਸ੍ਸੇਵ ਸਮਤ੍ਥਨਂ, ਨ ਤੁ ਅਭੇਦਸ੍ਸ ਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਅਵਨ੍ਦਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਚ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨਾਤਿ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਤਿ ਵਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਮ੍ਪਿ ਵਨ੍ਦਤੋ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਗੇਵ ਇਤਰਂ. ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋਤਿ ਸਰਣਗਮਨਵਿਭਾਗੋ, ਤਬ੍ਬਿਭਾਗਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾ ਅਭੇਦੋਪਿ ਸੁਖੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਭੇਦਦਸ੍ਸਨਂ ਕਤਂ.

ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ¶ ਏਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਰਣਗਮਨਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫਲਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋਤਿ ਸਕਲਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਸਦਿਸਂ ਵਿਪਾਕਫਲਂ, ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਂ ਆਨਿਸਂਸਫਲਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਸਾਲਿਬੀਜਾਦੀਨਂ ਫਲਾਨਿ ਤਂਸਦਿਸਾਨਿ ਵਿਪਕ੍ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੂਲਙ੍ਕੁਰਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਨਾਲ਼ਾਨਿ, ਏਵਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਫਲਾਨਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਭਾਵੇਨ, ਸਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਚ ਸਦਿਸਾਨਿ ਵਿਪਕ੍ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਦਞ੍ਞਾਨਿ ਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਕਮ੍ਮਅਸਦਿਸਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਪਨ ਆਨਿਸਂਸਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਨਿਰੁਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿਮਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਯੋ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕੇ, ਯੋ ਪਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਤ੍ਥਦੀਪਨੇ ਯਦਿ ‘‘ਬਹੁਂ ਵੇ ਸਰਣਂ ਯਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਤਾਨਿ ਵਨਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਪ. ੧੮੮) ਵੁਤ੍ਤਂ ਖੇਮਂ ਸਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਰਣਂ, ਏਤਞ੍ਚ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਨ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਕਿਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਥੁ ਖੇਮਂ ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਰਣਂ, ਕਿਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਥੁਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚੇ?

ਯੋ ¶ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ…ਪੇ…

ਏਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਏਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਏਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੯੦-੯੨);

ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਵਨ੍ਦਨਾਦਿਨਾ ਕੁਪ੍ਪਨਤੋ, ਚਲਨਤੋ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪਂ ਅਚਲਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮੇਵ ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਾਚਾਸਿਲਿਟ੍ਠਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ. ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਂ. ‘‘ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ…ਪੇ… ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੯੦) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਰਣਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਂ. ਖੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ ਪਦਤ੍ਤਯੇਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ.

ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਗਮਨਾਦਿਵਸੇਨਾਤਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਹਣਾਦਿਵਸੇਨ, ਇਤਿਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੇਹਿ ਤੋ-ਸਦ੍ਦਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਞਾਣਵਿਭਙ੍ਗਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੨੬; ਅ. ਨਿ. ੧.੨੬੮) ਆਗਤਂ ¶ ਪਾਲ਼ਿਂ ਸਾਧਕਭਾਵੇਨ ਆਹਰਤਿ. ਅਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਜਨਕਹੇਤੁਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਨਵਕਾਸੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਹੇਤੁਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਯਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ. ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਭੂਮਕੇਸੁ ਸਙ੍ਖਤਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ. ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ. ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਏਕਨ੍ਤਸੁਖੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੭੬) ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ‘‘ਸੁਖੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਵੂਪਸਮਤ੍ਥਂ ਮਤ੍ਤਹਤ੍ਥਿਪਰਿਤ੍ਤਾਸਿਤੋ ਚੋਕ੍ਖਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਿਯ ਉਕ੍ਕਾਰਭੂਮਿਂ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਰੇ ਕਸਿਣਾਦਿਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਙ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ ਪਰਿਵਾਰੇ –

‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾ ਚ ਸਙ੍ਖਤਾ;

ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਇਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯਾ’’ਤਿ. (ਪਰਿ. ੨੫੭);

ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਤੀਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਚਤੁਭੂਮਕਵਸੇਨੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਭੂਮਕਵਸੇਨੇਵ ਵਾ. ਯਂ ਯਞ੍ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਂ ¶ ਸੁਖਂ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਗਾਹਂ ਵਿਨਿਵੇਠੇਤਿ.

‘‘ਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਜਨਿਕਾ ਮਾਤਾ, ਜਨਕੋ ਪਿਤਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਰਹਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਕਿਂ ਪਨ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪਾਣਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਏਤਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਵ. ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਸਕਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਹਿ ਸੋ ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਨ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵਸ੍ਸ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਬਲਵਤਾਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਧਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਦੂਸਨਚਿਤ੍ਤੋ, ਪਦੂਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ. ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਜੀਵਮਾਨਕਸਰੀਰੇ ਖੁਦ੍ਦਕਮਕ੍ਖਿਕਾਯ ਪਿਵਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ. ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਂ ਸਮਾਨਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਂ ਸਙ੍ਘਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਹੁਪਾਲਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਕਮ੍ਮੇਨ, ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ, ਵੋਹਰਨ੍ਤੋ, ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇਨ, ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੫੮) ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤਿਤ੍ਥਕਰਂ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਵਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਸੁਗਤਿਭਵੇਨ ਸਮ੍ਪਦਾ, ਇਦਂ ਵਿਪਾਕਫਲਂ. ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਭੋਗਦੇਵਭੋਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਦਾ, ਇਦਂ ਪਨ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੇਵਤਾਸਂਯੁਤ੍ਤਾਦਿਪਾਲ਼ਿਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੭) ਸਾਧਕਭਾਵੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਗਤਾ ¶ ਸੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੇ-ਇਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਨ ਤੇ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਭੂਮਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਪਾਯਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਾਨੁਸਨ੍ਤਿ ਚ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਵਿਸਞ੍ਞੋਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਵਕਾਯਨ੍ਤਿ ਦੇਵਸਙ੍ਘਂ, ਦੇਵਪੁਰਂ ਵਾ ‘‘ਦੇਵਾਨਂ ਕਾਯੋ ਸਮੂਹੋ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਵਗ੍ਗੇ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸਂਯੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧) ਆਗਤਂ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਫਲਮਾਹ, ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਫਲਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇਤਿ ਅਸਰਣਙ੍ਗਤੇ ਦੇਵੇ. ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਦਸਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਧਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਸ ਨਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਧਮ੍ਮਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧) ਸੁਤ੍ਤਪਦਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ. ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਂ ¶ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੇ ਨਵਨਿਪਾਤੇ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਰੂਪਭੋਗਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਮਰਿਯਾਦਵੇਲਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਹਿ ਉਲ਼ਾਰੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਵੇਲਾਮਨਾਮਕਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਰਾਜੂਨਂ ਆਚਰਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਾਨਕਥਾਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦) ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕਰੀਸਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਪ੍ਪਮਾਣਾਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖ੍ਯਾਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਰੂਪਿਯਪਾਤਿਕਂਸਪਾਤੀਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਰੂਪਿਯਸੁਵਣ੍ਣ ਹਿਰਞ੍ਞਪੂਰਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਅਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਰਥਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਧੇਨੁਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਕਞ੍ਞਾਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਵਤ੍ਥਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਅਪਰਿਮਾਣਸ੍ਸ ਚ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਆਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਮਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਵੇਲਾਮਮਹਾਦਾਨਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ, ਤਤੋ ਸਤਂਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਤਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਤਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ, ਤਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ, ਤਤੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਕਰਣਂ, ਤਤੋ ਸਰਣਗਮਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਯਂ ਗਹਪਤਿ ਵੇਲਾਮੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ ਮਹਾਦਾਨਂ, ਯੋ ਚੇਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭੋਜੇਯ੍ਯ, ਇਦਂ ਤਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ, ਯੋ ਚ ਸਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭੋਜੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਚੇਕਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਂ ਭੋਜੇਯ੍ਯ, ਇਦਂ ਤਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦).

ਇਮਿਨਾ ਚ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸੇਵ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ¶ ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੇਨਾਗਤਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਸਰਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਰਣਗਮਨਂ ਤਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੯.੨੦) ਕੂਟਦਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨਾਮ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਜੀਵਿਤਪਰਿਚ੍ਚਾਗਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਸਗ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਞ੍ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਞ੍ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੩੫੦, ੩੫੧) ਇਮਿਨਾ ਪਨ ¶ ਨਯੇਨ ਲੋਕਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ ਇਧ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨਪਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੫੦) ਹਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ਇਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਇਧ ਚੇਵ ਅਞ੍ਞਾਸੁ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਟੀਕਾਦੀਸੁ ਅਵਿਸੇਸਤੋਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਆਚਰਿਯਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨਾਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਭਿਮਤੋ ਸਿਯਾ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ, (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਵੇਰਞ੍ਜਕਅਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ.੧੫) ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟੀਕਾਯਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਸਾਧਾਰਣਵਚਨਤੋ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੂਟਦਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੪੯) ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸੇਵ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਤਥਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਯਸ੍ਮਾ…ਪੇ… ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਤਦੁਭਯਸਾਧਾਰਣਕਾਰਣਵਸੇਨ ਤਦੁਭਯਸ੍ਸਾਪਿ ਫਲਂ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ਇਤਿਵੁ. ੯੦) ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਸਾਦਸੁਤ੍ਤਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨਾਦੀਨਂ (ਵਿ. ਵ. ੮੮੬ ਆਦਯੋ) ਸਙ੍ਗਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਮਜਾਨਨਂ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੋਹੋ. ਸਂਸਯੋ ਨਾਮ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੧੬) ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਂ ਅਗੁਣਭਾਵਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇਨ ਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹੋ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨਾਦਰਾਗਾਰਵਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਮਲੀਨਂ ਭਵਤਿ. ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿਪਿ ਸਂਕਿਲੇਸਪਰਿਯਾਯੋ ਏਵ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਨ੍ਤਿ ਨ ਮਹੁਜ੍ਜਲਂ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਪਰਿਯੋਦਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਮਹਾਵਿਪ੍ਫਾਰਨ੍ਤਿ ਨ ਮਹਾਨੁਭਾਵਂ, ਅਪਣੀਤਂ ਅਨੁਲ਼ਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਵਜ੍ਜੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਸਦੋਸੋ. ਤਦੇਵ ਫਲਵਸੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਾਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾ ਅਕਨ੍ਤਿਫਲੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਦਾਨਂ ਵਿਯ ਅਗਹਿਤਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਭੇਦੇਨ ਭੇਦੋ, ਸੋ ਚ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਾਦਿਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਦੋਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸੋਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਸਰਣਗਮਨਭੇਦੋ. ਸਤਿਪਿ ਅਨਵਜ੍ਜਤ੍ਤੇ ਇਟ੍ਠਫਲੋਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਅਕੁਸਲਂ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਭੇਦਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਭਵੇ.

ਧਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਿਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਾਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਮੇਵ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਆਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਪਾਸਕੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਚ ਉਪਧਾਰੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਧਾਰਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ¶ ਜਾਨਨਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪਾਸਕਭਾਵਵਿਧਾਨਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ. ਕੋ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਸਰੂਪਪੁਚ੍ਛਾ, ਕਿਂ ਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਾਸਕੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਪੁਚ੍ਛਾ, ਕੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਉਪਾਸਕਸਦ੍ਦੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯੇ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਵ ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਵਕਾਰਣਂ. ਕਿਮਸ੍ਸ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵਤਸਮਾਦਾਨਪੁਚ੍ਛਾ, ਕੀਦਿਸਂ ਅਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸੀਲਂ, ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਵਤਸਮਾਦਾਨੇਨਾਯਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੋ ਆਜੀਵੋਤਿ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਪੁਚ੍ਛਾ, ਕੋ ਅਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨੇਨ ਅਸ੍ਸ ਆਜੀਵੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਸ੍ਸ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋਪਿ ਵਿਭਜੀਯਤਿ. ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਦੁਭਯੇਸਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਕਾ ਅਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ, ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਮਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਹਿ ਸਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸੇਵ ਵਿਧਿ ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੋ ਵਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਗਹਣਂ. ਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਦੁਭਯੇਸਮੇਵ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ, ਕਾ ਅਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ, ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰੂਪਵਚਨਤ੍ਥਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਰਤੀਤਿ ਪਕਿਣ੍ਣਂ, ਤਦੇਵ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ, ਅਨੇਕਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯੋ ਕੋਚੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਅਕਾਰਣਮੇਤ੍ਥ ਜਾਤਿਆਦਿਵਿਸੇਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਸਰਣਗਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਰਣਗਮਨਮੇਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ. ‘‘ਗਹਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਆਗਾਰਿਕੇਸ੍ਵੇਵ ਉਪਾਸਕਸਦ੍ਦੋ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤੇਸੂਤਿ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਮਹਾਵਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਨਾਮਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩) ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਸਰਣਗਮਨਤੋ. ਮਹਾਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁਨੋ ਸੁਕ੍ਕੋਦਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਨਾਮਂ ਨਾਮ ਸਕ੍ਯਰਾਜਾਨਂ ਭਗਵਾ ਆਲਪਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਸਰਣਗਮਨੇਨ ਉਪਾਸਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਤਪੁਸ੍ਸਭਲ੍ਲਿਕਾਨਂ ਵਿਯ ਦ੍ਵੇਵਾਚਿਕਉਪਾਸਕਭਾਵੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਪਨ ਤਦਾ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਾਭਾਵਤੋ ਕਦਾਚਿਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਤੇਵਾਚਿਕਉਪਾਸਕਭਾਵਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਰਣਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਪਿ ਹਿ ਪਚ੍ਛਾ ਤਿਸਰਣਗਤਾ ਏਵ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਸਰਣਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਞਾਪੇਤੁਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਉਪਾਸਨਤੋਤਿ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਗਾਰਵਬਹੁਮਾਨਾਦਿਯੋਗੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਕਤ੍ਵਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਵੇਰਮਣਿਯੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਵੇਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਣਨਤੋ ਹਨਨਤੋ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਵੇਰਮਣਿਯੋ ਨਾਮ, ਪਞ੍ਚ ਵਿਰਤਿਯੋ ਵਿਰਤਿਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਦਾਹਟੇ ਮਹਾਨਾਮਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩) ‘‘ਯਥਾਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਧਕਂ, ਸਰੂਪਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਯਥਾ ਤਂ ਉਯ੍ਯਾਨਪਾਲਸ੍ਸ ਏਕੇਨੇਵ ਉਦਕਪਤਿਟ੍ਠਾਨਪਯੋਗੇਨ ਅਮ੍ਬਸੇਚਨਂ, ਗਰੁਸਿਨਾਨਞ੍ਚ. ਯਥਾਹ ਅਮ੍ਬਵਿਮਾਨੇ (ਵਿ. ਵ. ੧੧੫੧ ਆਦਯੋ) –

‘‘ਅਮ੍ਬੋ ਚ ਸਿਤ੍ਤੋ ਸਮਣੋ ਚ ਨ੍ਹਾਪਿਤੋ,

ਮਯਾ ਚ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ ਅਨਪ੍ਪਕਂ;

ਇਤਿ ਸੋ ਪੀਤਿਯਾ ਕਾਯਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਫਰਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.

[‘‘ਅਮ੍ਬੋ ਚ ਸਿਞ੍ਚਤੋ ਆਸਿ, ਸਮਣੋ ਚ ਨਹਾਪਿਤੋ;

ਬਹੁਞ੍ਚ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ, ਅਹੋ ਸਫਲਂ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਇਧ ਟੀਕਾਯਂ ਮੂਲਪਾਠੋ)]

ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਪਞ੍ਚਵੇਰਵਿਰਤਿਮਤ੍ਤੇਨ.

ਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਨ ਸਮ੍ਮਾਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਵਣਿਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਹਾਯਾਤਿ ਅਕਰਣੇਨੇਵ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਪੇਤੇਨ, ਤੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਕਮ੍ਮੇਨ ਆਜੀਵਨਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਆਜੀਵਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸਮੇਨਾਤਿ ਅਵਿਸਮੇਨ, ਤੇਨ ਕਾਯਵਿਸਮਾਦਿਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸਮਾਦਿਨਾ ਸੁਚਰਿਤੇਨ ਆਜੀਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਪਾਲ਼ਿਮਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਾਧਕਂ, ਸਰੂਪਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਾਣਿਜਾਨਂ ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਿਕ੍ਕਯੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਦਮੇਤਂ. ਸਤ੍ਥਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਆਵੁਧਭਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ¶ ਯਥਾਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਕਯੋ. ਸਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਕ੍ਕਯੋ. ਮਂਸਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸੂਨਕਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ ਮਿਗਸੂਕਰਾਦਿਕੇ ਪੋਸੇਤ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਕਯੋ. ਮਜ੍ਜਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਕਯੋ. ਵਿਸਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਵਿਸਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਕਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਰੋਪਰੋਧਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਅਕਰਣੀਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾ ਅਭੁਜਿਸ੍ਸਭਾਵਕਰਣਤੋ, ਮਂਸਵਣਿਜ੍ਜਾ ਵਧਹੇਤੁਤੋ, ਮਜ੍ਜਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਤੋ, ਵਿਸਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਰੂਪਘਾਤਕਾਰਣਤੋ.

ਤਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਵੇਰਮਣਿਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਚੇਵ ਪਞ੍ਚਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਭੇਦੋ, ਪਕੋਪੋ ਚ ¶ . ਏਵਂ ਸੀਲਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਵਸੇਨਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯਾਯਾਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਚਣ੍ਡਾਲੋਤਿ ਨੀਚਧਮ੍ਮਜਾਤਿਕਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਸਕਚਣ੍ਡਾਲੋ. ਮਲਨ੍ਤਿ ਮਲੀਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਸਕਮਲਂ. ਪਤਿਕਿਟ੍ਠੋਤਿ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਸਕਨਿਹੀਨੋ. ਸਾਪਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਪਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਾ ਪਨਾਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਪਾਸਕਚਣ੍ਡਾਲਸੁਤ੍ਤਂ, (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫) ਉਪਾਸਕਰਤਨਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰੇ. ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ, ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਫਲੇਸੁ ਚ ਸਦ੍ਧਾਵਿਪਰਿਯਾਯੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਨਾ ਇਦਂ ਨਾਮ ਮਙ੍ਗਲਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬਾਲਜਨਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ ਕੋਤੂਹਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਮਙ੍ਗਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ. ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਾਦਿਭੇਦਂ ਮਙ੍ਗਲਮੇਵ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਤਿ ਨੋ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਂ ਨੋ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਤਿ. ਇਤੋ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਇਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਬਾਹਿਰਕਸਮਯੇ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਾਨਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਤੀਤਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਾਰਹਸਞ੍ਞੀ ਗਵੇਸਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਬਾਹਿਰਕਸਮਯੇ. ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਠਮਤਰਂ ਦਾਨਮਾਨਨਾਦਿਕਂ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਬਾਹਿਰਕਸਮਯੇ ਪਠਮਤਰਂ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਾਸਨੇ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਵਾ ਤੇਸਂ ਬਾਹਿਰਕਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਰਿਯੇਸਨਪੁਬ੍ਬਕਾਰੇ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ. ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਵੇਰਮਣਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸਮ੍ਪਦਾ. ਆਜੀਵਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਪਞ੍ਚਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਆਜੀਵੇਨ ਸਮ੍ਪਦਾ. ਏਵਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਆਜੀਵਸਮ੍ਪਦਾਵਸੇਨ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੇ ਚਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯੇ ਚ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਪਿ ਅਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਗੁਣੇਹਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਰਤਿਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਸਕੋਵ ਰਤਨਂ ਉਪਾਸਕਰਤਨਂ. ਗੁਣਸੋਭਾਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਸੁਗਨ੍ਧਤਾਦੀਹਿ ਉਪਾਸਕੋਵ ਪਦੁਮਂ ਉਪਾਸਕਪਦੁਮਂ. ਤਥਾ ਉਪਾਸਕਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ. ਸੇਸਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਿਗਣ੍ਠੀਨਨ੍ਤਿ ਨਿਗਣ੍ਠਸਮਣੀਨਂ. ਆਦਿਮ੍ਹੀਤਿ ਪਠਮਤ੍ਥੇ. ਉਚ੍ਛਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਅਗ੍ਗਂ ਉਚ੍ਛੁਕੋਟਿ. ਤਥਾ ਵੇਲ਼ਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਕੋਟਿਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕੋਟਿਯਂ, ਪਰਿਯਨ੍ਤਤ੍ਥੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬਿਲਕੋਟ੍ਠਾਸਂ. ਤਥਾ ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਵਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਓਵਰਕਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗਬ੍ਭੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਇਦਂ ਨਾਮ ਫਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂਤਂਵਸਨਟ੍ਠਾਨਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ¶ . ਪਰਿਵੇਣਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਗ੍ਗੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਯੋਗਵਚਨਸ੍ਸ ਏਕਾਰਾਦੇਸੋ, ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਵਾ, ਕਤ੍ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਸੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਭਾਵਤ੍ਥੇ ਤਾ-ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਅਜ੍ਜਭਾਵੋ ਚ ਨਾਮ ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸਮਯੇ ਧਰਮਾਨਕਤਾਪਾਪੁਣਕਭਾਵੋ. ਤਦਾ ਹਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਧਰਮਾਨਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂਦਿਵਸਨਿਸ੍ਸਿਤਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪੁਨ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਾ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਅਜ੍ਜਸਦ੍ਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਰਮਾਨਕਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਜ੍ਜਭਾਵਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਜ੍ਜਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਜ੍ਜਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਤਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਕਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਿ. ਏਵਂ ਪਠਮਕ੍ਖਰੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਪਾਠਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਪਾਠਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਗਮਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਅਜ੍ਜਾਤਿ ਹਿ ਨੇਪਾਤਿਕਮਿਦਂ ਪਦਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

‘‘ਪਾਣੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਏਵ, ‘‘ਪਾਣੁਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਕਰਣਤ੍ਥੇਨੇਵ ਸਮਾਸੋਤਿ ਞਾਪੇਤੁਂ ‘‘ਯਾਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ¶ ਉਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਿ ਉਪੇਤੋ, ਪਾਣੇਹਿ ਕਰਣਭੂਤੇਹਿ ਉਪੇਤੋ ਪਾਣੁਪੇਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਭਿਮਤੋ. ਇਮਿਨਾ ਚ ‘‘ਪਾਣੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਦਂ ਤਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਆਪਾਣਕੋਟਿਕਤਾਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ‘‘ਪਾਣੁਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਯਾਵ ਮੇ ਪਾਣਾ ਧਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਰਣਂ ਉਪੇਤੋ, ਉਪੇਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਵਾਚਾਮਤ੍ਤੇਨ, ਨ ਚ ਏਕਵਾਰਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਪਾਣਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਯਾਵਜੀਵਂ ਉਪੇਤੋਤਿ ਆਪਾਣਕੋਟਿਕਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ‘‘ਤੀਹਿ…ਪੇ… ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ‘‘ਅਨਞ੍ਞਸਤ੍ਥੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਵਧਾਰਣੇਨ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪੋਹਨੇਨ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਾਸਕਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਚਨੀਯੋਪਿ ਭਵਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਾਸਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਸਰਣਗਮਨਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ‘‘ਪਾਣੁਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੀਤਤ੍ਥਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਤਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਆਪਾਣਕੋਟਿਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਨੇਸ ਰਾਜਾ ‘‘ਜੀਵਿਤੇਨ ਸਹ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਂ ਪਟਿਪੂਜੇਨ੍ਤੋ ਸਰਣਗਮਨਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਭਾਵੇਤੀਤਿ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤਂ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮਤ੍ਥਨੇ, ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਵਾ, ਤੇਨ ਇਮਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਗਵਾ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ.

ਅਚ੍ਚਯਨਂ ਸਾਧੁਮਰਿਯਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਅਚ੍ਚਯੋ, ਕਾਯਿਕਾਦਿਅਜ੍ਝਾਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਦੋਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪਰਾਧੋ’’ਤਿ, ਅਚ੍ਚੇਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ¶ ਵਾ ਅਚ੍ਚਯੋ, ਕਾਯਿਕਾਦਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਕੋ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਦੋਸੋ ਏਵ, ਸੋ ਚ ਅਪਰਜ੍ਝਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਪਰਾਧੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦਸਰਾਜਧਮ੍ਮਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨੇਤਸ੍ਸ ਮਹਾਹਂਸਜਾਤਕਾਦੀਹਿ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਚਰਤੀਤਿ ਆਚਰਤਿ ਕਰੋਤਿ. ਧਮ੍ਮੇਨੇਵਾਤਿ ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਪੇਤੇਨੇਵ, ਅਨਪੇਤਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਪਿਤੁਘਾਤਨਾਦਿਨਾ ਅਧਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੂ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤੂਤਿ ਸਦ੍ਦਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਪਨ ¶ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਖਮਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨ ਅਕਰਣਮੇਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਅਪਰਾਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵੇਵਚਨਂ.

੨੫੧. ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਠਿਤੋ, ਤਥੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਯਥਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਤ੍ਥਮਾਹ, ਸਾਧੁਸਮਾਚਿਣ੍ਣਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਸੀਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰਣਂ ਨਾਮ ਕਤਾਪਰਾਧਸ੍ਸ ਖਮਾਪਨਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਮਾਪੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਖਮਾਮਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਵੁਦ੍ਧਿ ਹੇਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਯ ਆਗਮੋ, ਹਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਏਸਾਤਿ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਿਰਿਯਾ, ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾ ਚ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯੋ ਅਚ੍ਚਯਂ…ਪੇ… ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸਦੇਵਕੇਨ ਲੋਕੇਨ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਰਣੀਯਤੋ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਿਯੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿ. ਵਿਨੇਤਿ ਸਤ੍ਤੇ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਿਨਯੋ, ਸਾਸਨਂ. ਵਦ੍ਧਤਿ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ. ਕਤਮਾ ਪਨ ਸਾ, ਯਾ ‘‘ਏਸਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਵੁਦ੍ਧੀਤਿ ਚੋਦਨਮਪਨੇਤੁਂ ‘‘ਯੋ ਅਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਕਤਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ, ਯਾ ਅਯਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾ, ਸਾ ‘‘ਏਸਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਵੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾਯ ਪੁਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸਾ ਹਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਪਕਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਕਾਰੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਏਤਪਦੇਨ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤੀ’’ ਤਿਪਿ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ. ‘ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਖਮਾਪਨਸ੍ਸਾਪਿ ਵੁਦ੍ਧਿਹੇਤੁਭਾਵੇਨ ਅਰਿਯੂਪਵਾਦੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਖਮਾਪਨਾਭਾਵੇਪਿ ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਾਪਜ੍ਜਨਾਯ ਏਵ ਅਰਿਯੂਪਵਾਦਾਪਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ¶ ‘‘ਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਨਨੁ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਯੋ ਅਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ‘‘ਦੇਸਨਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ¶ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਪਿ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਵੁਦ੍ਧਿ ਹੇਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਯੋ ਅਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਵਸੇਨ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਚਾਤਿ. ਤਦੁਭਯਵਸੇਨੇਵ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਦੇਸਨਾ.

੨੫੨. ਵਚਸਾਯਤ੍ਤੇਤਿ ਵਚਸਾ ਆਯਤ੍ਤੇ. ਵਾਚਾਪਟਿਬਨ੍ਧਤ੍ਤੇਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ‘‘ਸੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵਚਸਾਯਤ੍ਥੇਤਿ ਪਨ ਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨਤ੍ਥੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਓਸਾਨਕਰਣਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਯਸਦ੍ਦਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਦਾਯੋ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਮਤ੍ਥਨਵਚਨਮ੍ਪਿ ਉਪਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਗਮਨਾਯ ਕਤਂ ਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ. ਹਨ੍ਦਸਦ੍ਦਞ੍ਹਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ, ਵਚਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਆਮਨ੍ਤਯਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੮; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੬) ਹਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ, ‘‘ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਅਪਾਯਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੨.੮੪੩) ਵਚਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ, ਵਚਸਗ੍ਗੋ ਚ ਨਾਮ ਵਾਚਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦੁਕ੍ਕਰਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਬਲਵਕਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਵਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਇਤਰਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਪਠਮਂ ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਉਦਾਨਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ-ਤਂ-ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਗਮਨਕਾਲਜਾਨਨਤੋ, ਅਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਅਨੁਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਤਯਾ ਞਾਤਂ ਗਮਨਕਾਲਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਞਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨਿਯੋਜਨੇ ‘‘ਇਮਂ ਜਾਨ, ਇਮਂ ਦੇਹਿ, ਇਮਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੮੮, ੯੩) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਤਯਾ ਞਾਤਂ ਕਾਲਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨਾਸਿ, ਗਮਨਵਸੇਨ ਕਰੋਹੀਤਿ ਗਮਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਯਥਾਸਮਾਚਿਣ੍ਣਂ ਪਕਰਣਾਧਿਗਤਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਦਕ੍ਖਿਣਨ੍ਤਿ ਪਕਾਰਤੋ ਕਤਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਜਾਤਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਨਖਾਨਂ ਸਮੋਧਾਨੇਨ ਏਕੀਭਾਵੇਨ ਸਮੁਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਰਤਲਾਨਂ ਸਮਟ੍ਠਪਨਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਞ੍ਜਲਿਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪੁਟਂ. ਅਞ੍ਜਤਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਅਞ੍ਜਲਿ. ਅਞ੍ਜੁ-ਸਦ੍ਦਞ੍ਹਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਲਿਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ. ਅਭਿਮੁਖੋਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖੋ ਏਵ, ਨ ਭਗਵਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਨ੍ਦਨਾਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਵ.

੨੫੩. ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਚ੍ਚਨਕਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕੁਸਲਮੂਲਾਨਂ ਖਣਨੇਨ ਖਤੋ, ਤੇਸਮੇਵ ਉਪਹਨਨੇਨ ਉਪਹਤੋ, ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਪਿ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਪਰਾਧਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਤ੍ਤਾ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ. ਕੁਸਲਮੂਲਸਙ੍ਖਾਤਪਤਿਟ੍ਠਾਭੇਦਨੇਨ ਖਤੂਪਹਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਿਨ੍ਨਪਤਿਟ੍ਠੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਪਤਿਟ੍ਠਹਤਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨਂ ਏਤਾਯਾਤਿ ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਦਾ, ਸਾ ਕਿਰਿਯਾਪਰਾਧੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ ਵਿਨਾਸਿਤਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਭਿਨ੍ਨਪਤਿਟ੍ਠੋ. ਤਦੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯਥਾ ਕੁਸਲਮੂਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਜਾਤਾ, ਤਥਾ ਅਨੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾ ਖਤੋ ਖਨਿਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਖਤੋਤਿ ਹਿ ਇਦਂ ਇਧ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਹਤੋ’’ਤਿ ਇਧ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ੭੪) ਵਚਨਤੋ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਵ ਇਧ ਰਜੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰਾਗਰਜਾਦਿਵਿਰਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵੀਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਗਤਪਰਿਯਾਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੁਂ. ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਸਮੁਦਾਯੇਕਦੇਸਵਸੇਨ ਆਧਾਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋਯਂ, ਨ ਤੁ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣਤ੍ਥਸਮਾਸੋ. ਸੋ ਹਿ ਸਾਸਨਗਨ੍ਥੇਸੁ, ਸਕ੍ਕਤਗਨ੍ਥੇਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਮਯਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾ ‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਮਾਹ. ਅਪਿਚ ਧਮ੍ਮਮਯਨ੍ਤਿ ਸੀਲਾਦਿਤਿਵਿਧਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੋਯੇਵ ਮਯ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਕਤ੍ਥੇ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਅਨੇਨ ‘‘ਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਚਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਮਾਹ. ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੇਸੁ, ਏਤੇਨ ਯਥਾਪਾਠਂ ਤਿਵਿਧਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਨਧਿਗਤੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯੇਵ ਅਭਾਵਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ¶ ‘‘ਖਤਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਭਵਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਚੇ ਨ ਅਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਏਵਂ ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤੀਤੇ ਹਿ ਇਦਂ ਕਾਲਾਤਿਪਤ੍ਤਿਵਚਨਂ, ਨ ਅਨਾਗਤੇਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਨਨੁ ਚ ਮਗ੍ਗਪਾਪੁਣਨਵਚਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਅਨਿਯਮਿਤੇ, ਇਧ ਪਨ ‘‘ਇਧੇਵਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਭਗਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਵੋਚਾਤਿ. ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਰਿਸਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਚ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗਤੋ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਠਾਨਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਵਚਨਾਵਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਰਣਂ ¶ ਗਤਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਮਮ ਚ ਸਾਸਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਰਣਂ ਗਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਯਤ੍ਥ ਏਸ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਞ੍ਚ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਿਵਿਧਸ੍ਸਪਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਮਤਾਯਾਤਿ ਹਿ ਸਹ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਦੁਕ੍ਕਰਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਤੋ ਸੁਕਰੇਨ ਮੁਚ੍ਚਨੇਨ ਉਪਮਾਦਸ੍ਸਨਂ. ਕੋਚੀਤਿ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ. ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ‘‘ਵਧ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਾਵਯੋਗੇ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਪੁਪ੍ਫਮੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤੇਨ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਪੁਪ੍ਫਮੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਧਨਦਣ੍ਡੇਨ. ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਧਕਮ੍ਮਦਣ੍ਡਤੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ‘‘ਸੁਮੁਤ੍ਤਾ ਮਯਂ ਤੇਨ ਮਹਾਸਮਣੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੩੨; ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭) ਵਿਯ, ਪੁਪ੍ਫਮੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤੇਨ ਧਨਦਣ੍ਡਤੋ, ਵਧਦਣ੍ਡਤੋ ਚ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਯਨ੍ਤਿ ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਨਰਕੇ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਤਦਨੁਭਵਨਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਬਲੇਨ ਲੋਹਮਯਾ ਮਹਤੀ ਕੁਮ੍ਭੀ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ‘‘ਲੋਹਕੁਮ੍ਭੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਪਰਿਮਤਲਤੋ ਅਧੋ ਪਤਨ੍ਤੋ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਉਭਯਥਾ ਪਨ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ –

‘‘ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ;

ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਾਨਂ, ਕਦਾ ਅਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੮੦੨; ਜਾ. ੧.੪.੫੪);

‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਂ ¶ ਪਤ੍ਵਾ, ਉਪਰਿਮਤਲਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਧੋ ਪਤਨ੍ਤਾ, ਉਦ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚ ਅਨੇਕਾਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਅਯਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਰਾਜਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਅਧੋ ਪਤਨ੍ਤੋ, ਉਦ੍ਧਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿਯੇਵ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ ਕੁਤੋ ਲਦ੍ਧੋਤਿ ਅਨੁਯੋਗਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਕਿਰਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਤੋ ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਤਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਥ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਙ੍ਗੀਤਂ ਸਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਮਪਨੇਤਿ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਨ ਆਰੁਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ਪਕਿਣ੍ਣਕਦੇਸਨਾਭਾਵੇਨ ਪਾਲ਼ਿਯਮਨਾਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਪਾਠਭਾਵੇਨ ਨ ਸਙ੍ਗੀਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਕਿਣ੍ਣਕਦੇਸਨਾ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਮਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਦਿ ¶ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਰਕੇ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਨਿਸਂਸੋ ਲਦ੍ਧੋਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਸਙ੍ਕਾ ਸਿਯਾਤਿ ਤਦਾਸਙ੍ਕਾਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਚੋਦਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ‘‘ਇਦਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਦ੍ਦਾਲਾਭਾਦਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ ਅਨੇਕਵਿਧਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ ਸਰੂਪਤੋ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਯਂ…ਪੇ… ਨਿਦ੍ਦਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਦ੍ਦਾਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਦਾ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਾਪਗਤਭਾਵਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਾਲਾਭਸੀਸੇਨ, ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ…ਪੇ… ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਕਿਰਿਯਂ, ‘‘ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾਯ…ਪੇ… ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਤਿਸਯਂ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ, ‘‘ਅਨਾਗਤੇ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਉਕ੍ਕਂਸਤੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਨ ਅਪਰਾਪਰੇਸੁ ਭਵੇਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣੋਯੇਵ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਮਧੁਰਾਯਾਤਿ ਮਧੁਰਰਸਭੂਤਾਯ. ਓਜਵਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਮਧੁਰਰਸਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਰਭੂਤਾਯ ਓਜਾਯ ਓਜਵਤਿਯਾ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਭਵਾ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾ. ਪਞ੍ਚ ਮਾਰੇ ਵਿਸੇਸਤੋ ਜਿਤਵਾਤਿ ਵਿਜਿਤਾਵੀ, ਪਰੂਪਦੇਸਵਿਰਹਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਭਾਵੋ. ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਯਮੇਵ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਰੇ ਬੋਧੇਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਰਸਮੇਵ ¶ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਰਸਂ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਮੂਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸੁਪਿਨੋ ਵਿਯ, ਵਨਚਰਕੇਨ ਨਗਰੇ ਸਾਯਿਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਸੋ ਵਿਯ ਚ ਨੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਭੇਦਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ; ਅਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੯੦, ੯੧) ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਦਿ ਰਞ੍ਞੋ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਸਨੇ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਥ, ਅਥ ਕਥਂ ਅਨਾਗਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਅਨਾਗਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਕਥਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਸਨੇ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਥ, ਨਨੁ ਇਮੇ ਸਾਵਕਬੋਧਿਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾ ਭਿਨ੍ਨਨਿਸ੍ਸਯਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬੋਧੀਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਭਾਵਤੋ. ਅਸਾਧਾਰਣਾ ਹਿ ਏਤਾ ਦ੍ਵੇ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਦ੍ਵਯਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮਿਦ੍ਧਿਵਸੇਨ, ਪਾਰਮੀਸਮ੍ਭਰਣਕਾਲਵਸੇਨ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਚਾਤਿ? ਨਾਯਂ ਵਿਰੋਧੋ ਇਤੋ ਪਰਤੋਯੇਵਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਾਨਂ ਸਮ੍ਭਰਣੀਯਤ੍ਤਾ. ਸਾਵਕਬੋਧਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਨਕਸਤ੍ਤਾਪਿ ਹਿ ਅਸਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਮਵਾਯੇ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਥਾਭਿਨੀਹਾਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਯਾਯੇਵਾਯਂ ਰਾਜਾ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ. ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰਾਪਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯਤਿਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਕਂ ਅਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵੇ ਸਾਵਕਬੋਧਿਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਭਗਵਾ ‘ਸਚਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਰਾਜਾ’ਤਿਆਦਿਮਵੋਚ, ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਚ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰੇਸਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਯਂ ਨਿਯਤੋ ਸਮਾਨੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚਿਰਕਾਲਸਮ੍ਭੂਤੇਨ ਲੋਕਨਾਥੇ ਆਘਾਤੇਨ ਗਰੁਤਰਾਨਿ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਸਵਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਅਯਂ ਇਦਾਨਿ ਅਸਮਵੇਤਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯੋ ਰਾਜਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਨਿਯਾਮੇਨ ਅਨਾਗਤੇ ਵਿਜਿਤਾਵੀ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਯੁਤ੍ਤਤਰਮੇਤ੍ਥ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਮੇਵ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਨਿਗਮਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਮਵੋਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਪਾਲ਼ਿਯਮਨਾਰੁਲ਼੍ਹਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਗਹੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਮਵੋਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਗਮਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਇਤਿ ¶ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਰਮਸੁਖੁਮਗਮ੍ਭੀਰਦੁਰਨੁਬੋਧਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਾਯ ਸੁਵਿਮਲਵਿਪੁਲਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਜਨਨਾਯ ਅਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵਸੋਰਚ੍ਚਸਦ੍ਧਾਸਤਿਧਿਤਿਬੁਦ੍ਧਿਖਨ੍ਤਿਵੀਰਿਯਾਦਿਧਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗਿਨਾ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇ ਅਸਙ੍ਗਾਸਂਹਿਰਵਿਸਾਰਦਞਾਣਚਾਰਿਨਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਸਕਸਮਯਸਮਯਨ੍ਤਰਗਹਨਜ੍ਝੋਗਾਹਿਨਾ ਮਹਾਗਣਿਨਾ ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਞਾਣਾਭਿਵਂਸਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾਮਥੇਰੇਨ ਮਹਾਧਮ੍ਮਰਾਜਾਧਿਰਾਜਗਰੁਨਾ ਕਤਾਯ ਸਾਧੁਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਨਾਮ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਿਯਾ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ.

ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੪. ਏਵਂ ¶ ¶ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਸਂਵਣ੍ਣੋਕਾਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸਙ੍ਗੀਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਕੋਸਲੇਸੂਤਿ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਵਮੀਦਿਸੇਸੁ. ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ, ਪਦਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਜੋਤਕੋ ਪਨ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਆਦਿਸਦ੍ਦਲੋਪੋ ਵਾ ਏਸ, ਉਪਲਕ੍ਖਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵਾ. ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਾਮ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਭਜਨਾ. ‘‘ਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਾਗਤ-ਮਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਅਯੁਤ੍ਤੋਵ ਟੀਕਾਯ ਅਨੁਦ੍ਧਟਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਅਸਂਵਣ੍ਣਿਤਤ੍ਤਾ ਚ.

‘‘ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਕੋਸਲਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਟੀ. ੧.੨੫੪) ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੋਸਂ ਲਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਕੋਸਲਾ’’ਤਿ. ਜਨਪਦਿਨੋਤਿ ਜਨਪਦਵਨ੍ਤੋ, ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਵਾ ਇਸ੍ਸਰਾ. ‘‘ਕੋਸਲਾ ਨਾਮ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ‘‘ਜਨਪਦਿਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਤਂਤਂਨਾਮਪਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਨਿਵਸਨ੍ਤੇਸੁ ਜਨਪਦਿਭਾਵਤੋ ਤੇਸਮੇਵ ਨਿਵਸਨਮੁਪਾਦਾਯ ਜਨਪਦਸ੍ਸਾਯਂ ਸਮਞ੍ਞਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਕੋਸਲਾਨਂ ਨਿਵਾਸਾ ਕੋਸਲਾ’’ਤਿ ਤਦ੍ਧਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਦ੍ਦਤੋਯ