ਅਟ੍ਠਕਥਾ > ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) > ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ)

੧. ਤਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਿਮਸਙ੍ਗੀਤਿ ਨਾਮ ਪਣ੍ਣਾਸਤੋ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਾ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਾ ਉਪਰਿਪਣ੍ਣਾਸਾਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਾ. ਵਗ੍ਗਤੋ ਏਕੇਕਾਯ ਪਣ੍ਣਾਸਾਯ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਵਗ੍ਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸਵਗ੍ਗਸਮਾਯੋਗਾ. ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਦਿਯਡ੍ਢਸੁਤ੍ਤਸਤਂ ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ. ਪਦਤੋ ਤੇਵੀਸੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਚਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਅਸੀਤਿਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਅਸੀਤਿਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਚ;

ਪੁਨ ਤੇਵੀਸਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਪਦਮੇਵਂ ਵਵਤ੍ਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਕ੍ਖਰਤੋ ¶ ਸਤ੍ਤ ਅਕ੍ਖਰਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਞ੍ਚ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤੇਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ. ਭਾਣਵਾਰਤੋ ਅਸੀਤਿ ਭਾਣਵਾਰਾ ਤੇਵੀਸਪਦਾਧਿਕੋ ਚ ਉਪਡ੍ਢਭਾਣਵਾਰੋ. ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ-ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ-ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਿਵਿਧੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਵ ਚ ਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਤੀਣਿ ¶ ਸਨ੍ਧਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਤਥਾ ਨਵਸਤਾਨਿ ਚ;

ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯਾ ਏਤੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪਕਾਸਿਤਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਾਸਾਸੁ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਾ ਆਦਿ, ਵਗ੍ਗੇਸੁ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਵਗ੍ਗੋ, ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਦਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੧. ਯਂ ¶ ¶ ¶ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਿਦਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨਿ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਪਦਂ, ਹਰਤੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਨਯੇਨ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਉਪਮੂਪਦੇਸਸਮ੍ਪਹਂਸਨਗਰਹਣਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾਹੇਸ – ‘‘ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੫੩) ਉਪਮਾਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੨) ਉਪਦੇਸੇ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ. ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਪਨਾਯਂ ਵਸਲੀ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭) ਗਰਹਣੇ. ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧) ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ. ‘‘ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੯੮) ਆਕਾਰੇ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਾਣਵਕ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਮਣਂ, ਆਨਨ੍ਦਂ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ – ‘ਸੁਭੋ ਮਾਣਵੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹਿ ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੫) ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਕਾਲਾਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ¶ ਵਾਤਿ? ਅਕੁਸਲਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਾਵਜ੍ਜਾ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜਾ ਵਾਤਿ? ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਵਾਤਿ? ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਮਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਵਾ, ਕਥਂ ਵੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਮਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਅਵਧਾਰਣੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਆਕਾਰਟ੍ਠੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਂ ਅਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ¶ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਪਨ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਨਿਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਵਂ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਵਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੧੯-੨੨੩) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੁਸਲੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕੁਸਲੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕੁਸਲੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੯) ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਚ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੧) ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੮) ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਮਯਾ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਮਮ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸੁਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਗਮਨ-ਵਿਸ੍ਸੁਤ-ਕਿਲਿਨ੍ਨ-ਉਪਚਿਤਾਨੁਯੋਗ-ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ-ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਨਾਯ ਪਸੁਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੧੧) ਵਿਸ੍ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਅਵਸ੍ਸੁਤਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਾਤਿ’’ਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੫੭) ਕਿਲਿਨ੍ਨਾ ਕਿਲਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ ਅਨਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧੨) ਉਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯੇ ਝਾਨਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੮੧) ਝਾਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੧) ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੩੯) ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਧਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ‘‘ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਮ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਵਨ੍ਤਿ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੂਨਾਨਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ ‘‘ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਮਯਾ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਤਂ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ’’ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਮਯਾ ਏਵਂ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ¶ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਯਂ ਆਕਾਰਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਮੇਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਕਤ੍ਤੁਵਿਸਯੇ ਗਹਣਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਮੇਤਿ ਉਭਯਕਿਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਮਯਾ ਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵੋਹਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮੇਤਿ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਲਭੇਥ? ਸੁਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਮੇਤ੍ਥ ਸੋਤੇਨ ਉਪਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਤਂ ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਾਦਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਨਿਧਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਸਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ ¶ , ਨ ਸੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਮਯਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਅਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਪਨ ਸਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਤਿਯਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਵਧਾਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾ, ਸਤਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥਤਾ, ਤਦੁਭਯਸਮਤ੍ਥਤਾਯੋਗੇਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕੋਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਲਨਸਮਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਾਭਾਵਤੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਵਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਨ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਪੁਨ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਅਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ¶ ਪਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੋਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਚ ਏਵਂ ਭਦ੍ਦਕੋ ਆਕਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੀਪੇਤਿ, ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਵਨਯੋਗੇਨ ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੇ ਵਸਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿ ਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿ. ਤਾਯ ਚ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ, ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਇਤਿ ਪਯੋਗਾਸਯਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ¶ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਉਦਯਤੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਹਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਠਾਨੇ ਨਿਦਾਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਬ੍ਬਭੇਦਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ¶ . ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਏਤੇ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਵਨਯੋਗਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਬਹੂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਤਾ ਧਾਤਾ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਸਵਨੇ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਰੇਨ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਮਹਤਾ ਹਿਤਾ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਬ੍ਬੋਤਿ.

‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਦਹਨ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ‘‘ਕੇਵਲਂ ਸੁਤਮੇਵੇਤਂ ਮਯਾ ¶ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਦਿਸਤਿ, ਜਿਨਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਵਚਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਿਦਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਸ੍ਸ ਦਸਬਲਧਰਸ੍ਸ ਆਸਭਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੀਹਨਾਦਨਾਦਿਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਦੀਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਰਣਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਰਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨਂ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਦੇ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਵਿਨਾਸਯਤਿ ¶ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਸਾਸਨੇ;

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਦਂ ਗੋਤਮਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.

ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ –

ਸਮਵਾਯੇ ਖਣੇ ਕਾਲੇ, ਸਮੂਹੇ ਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠਿਸੁ;

ਪਟਿਲਾਭੇ ਪਹਾਨੇ ਚ, ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੭) ਸਮਵਾਯੋ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੯) ਖਣੋ. ‘‘ਉਣ੍ਹਸਮਯੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੩੫੮) ਕਾਲੋ. ‘‘ਮਹਾਸਮਯੋ ਪਵਨਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੂਹੋ. ‘‘ਸਮਯੋਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਗਵਾ ਖੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ‘ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਸਮਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੫) ਹੇਤੁ ¶ . ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਗ੍ਗਾਹਮਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋ ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੇ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰੇ ਏਕਸਾਲਕੇ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਆਰਾਮੇ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੦) ਦਿਟ੍ਠਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਚਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ;

ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾ ਧੀਰੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੯) ਪਟਿਲਾਭੋ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪) ਪਹਾਨਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧) ਪਟਿਵੇਧੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਂਵਚ੍ਛਰ-ਉਤੁ-ਮਾਸਡ੍ਢਮਾਸ-ਰਤ੍ਤਿ-ਦਿਵ-ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹ-ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕ-ਸਾਯਨ੍ਹ- ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮ-ਮੁਹੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਭੂਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦੀਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਮ੍ਹਿ ਯਮ੍ਹਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਸੁਵਿਦਿਤਂ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ ਅਸੁਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਅਸੁਕਉਤੁਮ੍ਹਿ ਅਸੁਕਮਾਸੇ ਅਸੁਕਪਕ੍ਖੇ ਅਸੁਕਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਸੁਕਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤੁਂ ਵਾ, ਬਹੁ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਯੇ ਵਾ ਇਮੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋ ਜਾਤਿਸਮਯੋ ਸਂਵੇਗਸਮਯੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋ ਮਾਰਵਿਜਯਸਮਯੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੋਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਾ ਅਨੇਕਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਾ ਏਵ ਸਮਯਾ, ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੋ ਚਾਯਂ ਞਾਣਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੇਸੁ ਅਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਯਸਮਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕਥਾਸਮਯੋ, ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ¶ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਤੇਸੁਪਿ ਸਮਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਥਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਵਿਨਯੇ ਚ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨੇਨ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਇਧ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਚ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੋ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮੂਹਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਤੇਸਂ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਵਿਨਯੇ ਚ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਇਧ ¶ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਏਵਂਜਾਤਿਕੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਂ ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ.

‘‘ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮੇਨ ਕਰਣੇਨ ਚ;

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸੋ ਇਧਾ’’ਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ¶ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ – ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ – ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵਾ ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਭੇਦੋ ਏਸ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਗਵਾਤਿ ਗਰੁ. ਗਰੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਗਰੁਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਗ੍ਯਵਾ ਭਗ੍ਗਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਗੇਹਿ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ;

ਭਤ੍ਤਵਾ ਵਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਭਵੇਸੁ ਭਗਵਾ ਤਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵਸੇਨਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਸਰੀਰਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨ – ‘‘ਨਯਿਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ਪਾਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਵੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਜਨਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤਿ.

ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ¶ ਨਾਮ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਕੋ ਦਸਬਲਧਰੋ ਵਜਿਰਸਙ੍ਘਾਤਸਮਾਨਕਾਯੋ, ਸੋਪਿ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਤੇ ਆਸਾ ਜਨੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਜੀਵਿਤਮਦਮਤ੍ਤਂ ਜਨਂ ਸਂਵੇਜੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਭਣਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਭਗਵਾਤਿ ਦੇਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ.

ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਾਤਿ ਦੀਪਿਕਾ, ਤਞ੍ਚ ਨਗਰਂ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਦਿਵਸੋ ਸੁਖਣੋ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ¶ ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮੀ’’ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਠਿਤਾਸੁ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਸੁ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਧਾਰੀਯਮਾਨਾਸੁ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ¶ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਪਰਿਦੀਪਨਮੇਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਠਾਨਗਮਨਨਿਸਿਨ੍ਨਸਯਨਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤੇਨ ਠਿਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿਚ੍ਚੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੁਭਗਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਭਗਤ੍ਤਾ ਸੁਭਗਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਸਿਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਮਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਨਸ੍ਸ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਦਿਵਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਛਣਸਮਜ੍ਜਉਸ੍ਸਵੇ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭੋਗਸੁਖਂ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਨ੍ਦਰਸੁਨ੍ਦਰੇ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਮੇ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਾਮ, ਧੀਤਰਂ ਲਭਾਮਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਸਿਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਮਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਭਗਂ. ਅਪਿਚ ਬਹੁਜਨਕਨ੍ਤਤਾਯਪਿ ਸੁਭਗਂ. ਵਨਯਤੀਤਿ ਵਨਂ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨੁਤੇ ਇਤਿ ਵਾ ਵਨਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਸੁਮ-ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਮੋਦਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਾਦਿਵਿਹਙ੍ਗਮਾਭਿਰੁਤੇਹਿ ਮਨ੍ਦਮਾਲੁਤਚਲਿਤਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਵਿਟਪਪਲ੍ਲਵਪਲਾਸੇਹਿ ਚ ‘‘ਏਥ ਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨੋ ਯਾਚਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਭਗਞ੍ਚ ਤਂ ਵਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸੁਭਗਵਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਭਗਵਨੇ. ਵਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਰੋਪਿਮਂ, ਸਯਂਜਾਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਲ਼ੁਵਨਜੇਤਵਨਾਦੀਨਿ ¶ ਰੋਪਿਮਾਨਿ. ਅਨ੍ਧਵਨਮਹਾਵਨਅਞ੍ਜਨਵਨਾਦੀਨਿ ਸਯਂ ਜਾਤਾਨਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਯਂਜਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਲਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਸਾਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਾਮਸ੍ਸ ਵਾ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਾਲਵਨਂ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਏਲ਼ਣ੍ਡੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੫) ‘‘ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਯਮਕਸਾਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੯੫) ਵਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖੋਪਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤਵੇਵ ਦੇਵ ਵਿਜਿਤੇ, ਤਵੇਵੁਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ;

ਉਜੁਵਂਸਾ ਮਹਾਸਾਲਾ, ਨੀਲੋਭਾਸਾ ਮਨੋਰਮਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੯.੪);

ਯੋ ¶ ਕੋਚਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਲੁਵਬੀਜਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਾਲਮੂਲੇ ਨਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੯). ਇਧ ¶ ਪਨ ਵਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਰਾਜਸਦ੍ਦੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਭਾਵਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਧਮ੍ਮਿਕ ਨਿਗ੍ਰੋਧਰਾਜਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੪). ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸਮਾਸੋ, ਸਾਲਾਨਂ ਰਾਜਾਤਿਪਿ ਸਾਲਰਾਜਾ, ਸਾਲੋ ਚ ਸੋ ਜੇਟ੍ਠਕਟ੍ਠੇਨ ਰਾਜਾ ਚ ਇਤਿਪਿ ਸਾਲਰਾਜਾ. ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਸਮੀਪਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮੂਲਸਦ੍ਦੋ, ‘‘ਮੂਲਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਸਿਰਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਾਨਿਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੯੫) ਮੂਲਮੂਲੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹਿ. ‘‘ਯਾਵ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਛਾਯਾ ਫਰਤਿ, ਨਿਵਾਤੇ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੀਪੇ. ਇਧ ਪਨ ਸਮੀਪੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਲਰਾਜਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸੁਭਗਵਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਗਙ੍ਗਾਯਮੁਨਾਦੀਨਂ ਸਮੀਪੇ ਗੋਯੂਥਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਯ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਯਮੁਨਾਯ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਯਦਿਦਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯ ਸਮੀਪੇ ਸੁਭਗਵਨਂ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਸੁਭਗਵਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ’’ਤਿ. ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ¶ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਵਚਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਰੂਪਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਵਚਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਗਹਟ੍ਠਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੁਭਗਵਨਾਦਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ. ਤਥਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨੁਪਾਯਦਸ੍ਸਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਭਿਯੋਗਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਿਵੇਕਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਰੁਣਾਯ ਉਪਗਮਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਪਗਮਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਰਹਿਤਸੁਖਕਰਣੇ ਨਿਰੁਪਲੇਪਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਖਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨੁਯੋਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ . ਪੁਰਿਮੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਾਰਬਹੁਲਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਦੇਵਾਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਲੋਕੇ ਜਾਤਸ੍ਸ ਲੋਕੇ ਸਂਵਡ੍ਢਭਾਵਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਕਤਮੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦) ਵਚਨਤੋ ਯਦਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਤ੍ਥਪਰਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਯਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਨੁਰੂਪਵਿਹਾਰਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਠਮਂ ਲੁਮ੍ਬਿਨਿਵਨੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਨੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਵਨੇਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਦੇਸਕਾਲਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਮਯੇ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਭਾਸਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਦੇਸਕਾਲੇ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਕਾਲੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤਿ. ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਤਾਵ ਬਾਹਿਯਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੧੦) ਆਦਿਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਅਵਧਾਰਣੇ ਆਦਿਕਾਲਤ੍ਥੇ ਵਾ ਨਿਪਾਤੋ. ਭਗਵਾਤਿ ਲੋਕਗਰੁਦੀਪਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਕਥਾਸਵਨਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਵਚਨਂ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਂ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੪੫) ਨਯੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਆਲਪਿ ਅਭਾਸਿ ਸਮ੍ਬੋਧੇਸੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ¶ ਪਨ ਞਾਪਨੇਪਿ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਆਮਨ੍ਤਯਾਮਿ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਵੇਦਯਾਮਿ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ਪਕ੍ਕੋਸਨੇਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੧੧).

ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਾਕਾਰਦੀਪਨਂ. ਤਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਦਿਗੁਣਯੋਗਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖਨਧਮ੍ਮਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪਿ. ਭਿਕ੍ਖਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰਿਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪੀਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਨੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਦਿਗੁਣਯੋਗਸਿਦ੍ਧੇਨ ਵਚਨੇਨ ਹੀਨਾਧਿਕਜਨਸੇਵਿਤਂ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਤਦੀਨਭਾਵਨਿਗ੍ਗਹਂ ¶ ਕਰੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਰੁਣਾਵਿਪ੍ਫਾਰਸੋਮ੍ਮਹਦਯਨਯਨਨਿਪਾਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਵਚਨੇਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਾਭਿਮੁਖੇ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਨੇਸਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਸਮ੍ਬੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ¶ ਸਾਧੁਕਂ ਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰੇਪਿ ਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਸਾਧੁਕਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰਾਯਤ੍ਤਾ ਹਿ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਅਪਰੇਸੁਪਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਚੇ. ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਾਸਨ੍ਨਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਪਰਿਸਸਾਧਾਰਣਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਪਰਿਸਾਯ ਚ ਜੇਟ੍ਠਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਸੇਟ੍ਠਾ, ਅਨਗਾਰਿਯਭਾਵਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਚਰਿਯਾਨੁਵਿਧਾਯਕਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸਾਸਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਆਸਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾ, ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਪਿਚ ਤੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਭਾਜਨਂ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਤਿਪਿ ਤੇ ਏਵ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਦੇਸੇਤੀਤਿ. ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਪਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਕਿਨ੍ਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਕਤਮਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ. ਤੇਨ ਨੇਸਂ ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ.

ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ¶ ਗਾਰਵਵਚਨਮੇਤਂ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਵਚਨਦਾਨਂ ਵਾ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਲਪਤਿ. ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਵਦਮਾਨਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਲਪਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਭਗਵਾ ਆਭਾਸਤਿ. ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਤੇ ਪਚ੍ਚਾਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦਾਪੇਤਿ, ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੇ ਭਗਵਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਆਮਨ੍ਤਨਂ ਪਟਿਅਸ੍ਸੋਸੁਂ, ਅਭਿਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਣਿਂਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਭਗਵਾ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਕਮਲਕੁਵਲਯੁਜ੍ਜਲਵਿਮਲਸਾਦੁਰਸਸਲਿਲਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਸੁਖਾਵਤਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਮ੍ਮਲਸਿਲਾਤਲਰਚਨਵਿਲਾਸਸੋਭਿਤਰਤਨਸੋਪਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਮੁਤ੍ਤਾਤਲਸਦਿਸਵਾਲਿਕਾਕਿਣ੍ਣਪਣ੍ਡਰਭੂਮਿਭਾਗਂ ¶ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਭਿਤ੍ਤਿਵਿਚਿਤ੍ਰਵੇਦਿਕਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਂ ਫੁਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਯ, ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਸਮੁਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਵਰਸ੍ਸ ਸੁਖਾਰੋਹਣਤ੍ਥਂ ਦਨ੍ਤਮਯ-ਸਣ੍ਹਮੁਦੁਫਲਕ-ਕਞ੍ਚਨਲਤਾਵਿਨਦ੍ਧ- ਮਣਿਗਣਪ੍ਪਭਾਸਮੁਦਯੁਜ੍ਜਲਸੋਭਂ ਸੋਪਾਨਂ ਵਿਯ, ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਾਨੂਪੁਰਾਦਿਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਸਦ੍ਦਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਿਤਕਥਿਤਹਸਿਤਮਧੁਰਸ੍ਸਰਗੇਹਜਨਵਿਚਰਿਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਇਸ੍ਸਰਿਯਵਿਭਵਸੋਭਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਘਰਸ੍ਸ ਸੁਖਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਪਵਾਲ਼ਾਦਿਜੁਤਿਵਿਸ੍ਸਰਵਿਜ੍ਜੋਤਿਤ-ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਿਸਾਲਦ੍ਵਾਰਬਾਹਂ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਯ ਚ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਾਞਾਣਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਸਂਸੂਚਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਾਵਗਾਹਣਤ੍ਥਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਵਤ੍ਥੁਪਰਿਸਾਪਦੇਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਿਦਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਤਾਵ ਵਿਚਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਾ ਪਰੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨੇਵ ਕਥੇਸਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ, ਅਰਿਯਵਂਸਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਯਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਪਰਿਪਕ੍ਕਾ ਖੋ ਰਾਹੁਲਸ੍ਸ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਰਾਹੁਲਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੇ ਵਿਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੧) ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਮਨਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਂ ¶ ਬੁਜ੍ਝਨਭਾਵਞ੍ਚ ਅਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਚੂਲ਼ਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ, ਧਾਤੁਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਨਾਗਾ ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਅਸੁਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਤਾਵਤਿਂਸਾਦਯੋ ਦੇਵਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨੀਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ‘‘ਕਿਂ ਸੂਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੩) ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਭਗਵਤਾ ਯਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ. ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਦੇਵਤਾਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਮਾਰਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹ-ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲ-ਮਹਾਵੇਦਲ੍ਲ-ਸਾਮਞ੍ਞਫਲ- ਆਲ਼ਵਕ-ਸੂਚਿਲੋਮ-ਖਰਲੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ, ਤੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਯਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਂ ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਂ ਚਨ੍ਦੂਪਮਂ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੂਪਮਂ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੂਪਮਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਏਵਮਿਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਨਿਕ੍ਖੇਪੇਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਕਤਰਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ? ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਾਨੇ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨਵਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁਂ ‘‘ਯਂ ਯਂ ਭਗਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਮਯਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਨਾਮ, ਭਗਵਾ ਹਿ ਤੀਣਿ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਥਿਤੇ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਅਗਾਰਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਬ੍ਬਾ ਇਮੇ ਇਮਂ ਮਾਨਖਿਲਂ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸੁਤਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਾਨਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ ਭਗਵਾ ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾਨਂ. ਅਨਵਸੇਸਵਾਚਕੋ ਹਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੋ. ਸੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਥਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ-ਸਚ੍ਚ-ਸਮਾਧਿ-ਪਞ੍ਞਾ-ਪਕਤਿ-ਸਭਾਵਸੁਞ੍ਞਤਾ-ਪੁਞ੍ਞਾਪਤ੍ਤਿ-ਞੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੭੩) ਹਿ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ ਵਿਦਿਤਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੯) ਸਚ੍ਚੇਸੁ. ‘‘ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ.

‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ, ਵਾਨਰਿਨ੍ਦ ਯਥਾ ਤਵ;

ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਿਤਿ ਚਾਗੋ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੋ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. –

‘‘ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ, ਅਥੋ ਮਰਣਧਮ੍ਮਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਕਤਿਯਂ. ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧.ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ) ਸਭਾਵੇ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੨੧) ਸੁਞ੍ਞਤਾਯਂ. ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਚਿਣ੍ਣੋ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੦੨) ਪੁਞ੍ਞੇ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਅਨਿਯਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੪੪੩) ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਞੇਯ੍ਯੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਭਾਵੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾ. ਮੂਲ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ ਏਵ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਰਿਯਾਯਸਦ੍ਦੋ ¶ ¶ ‘‘ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੫) ਦੇਸਨਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖ੍ਵੇਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੩) ਕਾਰਣੇ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਜ੍ਜ ਪਰਿਯਾਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੯੮) ਵਾਰੇ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਰਣੇਪਿ ਦੇਸਨਾਯਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਸਞ੍ਞਿਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਰਣਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਚਤੁਭੂਮਕਾਪਿ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਤੇਭੂਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾਵ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ.

ਵੋਤਿ ¶ ਅਯਂ ਵੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਉਪਯੋਗਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਪਦਪੂਰਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਪਨ ਵੋ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਾ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੨੬) ਹਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣਾਮੇਮਿ ਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੫੭) ਉਪਯੋਗੇ. ‘‘ਨ ਵੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੫੭) ਕਰਣੇ. ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੯੦) ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੁਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੪੫) ਸਾਮਿਵਚਨੇ. ‘‘ਯੇ ਹਿ ਵੋ ਅਰਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੫) ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਪਤਿਸ੍ਸਵੇਨ ਅਭਿਮੁਖੀਭੂਤਾਨਂ ਪੁਨਾਲਪਨਂ. ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸਨਾਪਟਿਜਾਨਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਕਾਰਣਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਕਾਰਣਦੇਸਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਤਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਮਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਸੁਣਾਥ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਾਧੁਕਂ ਸਾਧੂਤਿ ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਾਧੁ ਸਦ੍ਦੋ ਆਯਾਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸੁਨ੍ਦਰਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੫) ਹਿ ਆਯਾਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਸੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ¶ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ.

‘‘ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਰੁਚੀ ਰਾਜਾ, ਸਾਧੁ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਨਰੋ;

ਸਾਧੁ ਮਿਤ੍ਤਾਨਮਦ੍ਦੁਬ੍ਭੋ, ਪਾਪਸ੍ਸਾਕਰਣਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.

ਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੧੮.੧੦੧) ਸੁਨ੍ਦਰੇ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਾਧੁਕਂ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੨) ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ, ਆਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਅਯਂ ਏਤ੍ਥੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ ਚ ਆਣਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਦਲ਼੍ਹਮਿਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਥ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ. ਆਣਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਮਮ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਣਾਥ. ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਮਿਮਂ ਭਦ੍ਦਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਏਵਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਮਨਸਿ ¶ ਕਰੋਥਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਥ, ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸਾਮੇਥ ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰੋਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦਾਨੇਤ੍ਥ ਤਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਮੇਤਂ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨਿਯੋਜਨੇਨ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਧਾਰਣੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਵਨੀਯੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸਾਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਸਾਧੁਕਪਦਂ ਵਾ ਉਭਯਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੇਸਨਾਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਗਮ੍ਭੀਰੋ ਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ‘‘ਤਂ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਦੇਸਨਂ ਨ ਸਂਖਿਤ੍ਤਤੋਵ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਨਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਵਾਚਕਾਨਿ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ. ਯਥਾਹ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰੋ –

‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ¶ ਦੇਸੇਤਿ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਭਾਸਤਿ;

ਸਾਲ਼ਿਕਾਯਿਵ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ, ਪਟਿਭਾਨਂ ਉਦੀਰਯੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੪);

ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿਆਦਿਕਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚ. ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਦੇਸਾਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੦). ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਾਸਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧). ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਕਾਸਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ, ਦੇਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋ;

ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੬੯);

ਕਤ੍ਥਚਿ ¶ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਧਾਹਂ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਅਸ੍ਸਂ ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦). ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨. ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯਥਾਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਲਪਤਿ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਸਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾਪਟਿਸੇਧਕੋ ਨੇਵ ਆਗਮੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਅਧਿਗਮੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ –

ਪੁਥੂਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ;

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ, ਪੁਥੁਵਾਯਂ ਜਨੋ ਇਤਿ.

ਸੋ ਹਿ ਪੁਥੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਯਥਾਹ – ਪੁਥੁ ਕਿਲੇਸੇ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਅਵਿਹਤਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਮੁਖਮੁਲ੍ਲੋਕਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਬ੍ਬਗਤੀਹਿ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਓਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਪਰਿਦਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ¶ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਆਵੁਟਾ ਨਿਵੁਤਾ ¶ ਓਵੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੫੧). ਪੁਥੂਨਂ ਵਾ ਗਣਨਪਥਮਤੀਤਾਨਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਨੀਚਧਮ੍ਮਸਮਾਚਾਰਾਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ. ਪੁਥੁ ਵਾ ਅਯਂ, ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ, ਵਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸੁਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਜਨੋਤਿਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਏਵਮੇਤੇਹਿ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਯੇਤੇ –

ਦੁਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ;

ਅਨ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਕੋ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਕੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ. –

ਦ੍ਵੇ ¶ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਰਿਯਾਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਅਨਯੇ ਨਇਰਿਯਨਤੋ, ਅਯੇ ਇਰਿਯਨਤੋ, ਸਦੇਵਕੇਨ ਚ ਲੋਕੇਨ ਅਰਣੀਯਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਵ ਵਾ ਇਧ ਅਰਿਯਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੮). ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਾ ਚ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਯੋਗੇਨ ਸੋਭਨਾ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਵਾ ਏਤੇ ਦ੍ਵੇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਾ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਚ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਪਿ. ਯਥਾਹ –

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿ;

ਦੁਖਿਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਕਰੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚਂ,

ਤਥਾਵਿਧਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੭੮);

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਤਞ੍ਞੁਤਾਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਨ ਚ ਦਸ੍ਸਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰੀ, ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਦੁਵਿਧੋ, ਤੇਸੁ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾ ਅਰਿਯਾ ¶ ਦਿਟ੍ਠਾਪਿ ਅਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤੋ, ਨ ਅਰਿਯਭਾਵਗੋਚਰਤੋ. ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋਪਿ ਚ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਰਿਯੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਤੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ¶ ਵਤ੍ਥੁ – ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤਵਾਸਿਨੋ ਕਿਰ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਅਰਿਯਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੀਦਿਸਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਹਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ਨੇਵ ਅਰਿਯੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਦੁਜ੍ਜਾਨਾ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸੋ ਨੇਵ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਞਾਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ ¶ , ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭). ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਞਾਣੇਨ ਅਰਿਯੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਾਧਿਗਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਕਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦੇ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਕੁਸਲੋ. ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ –

ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਨਾਮ, ਏਕਮੇਕੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਧਾ;

ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ, ‘‘ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਵਿਨਯੇ ਏਕਮੇਕੋ ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵਰਵਿਨਯੋਪਿ ਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਞਾਣਸਂਵਰੋ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਤਦਙ੍ਗਪਹਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਹਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਹਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਅਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੯; ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬) ਅਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ.

‘‘ਯਾਨਿ ¶ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, (ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗਵਾ)

ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧);

ਅਯਂ ¶ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ¶ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂਵਰਣਤੋ ‘‘ਸਂਵਰੋ’’, ਵਿਨਯਨਤੋ ‘‘ਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਥਾ ਯਂ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਸੁ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨੇਵ ਤਮਸ੍ਸ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁਵਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾਵਸ੍ਸ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾਵਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਤਦਙ੍ਗਪਹਾਨਂਨਾਮ.

ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਨਿਵਾਰਣਤੋ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਸੇਵਾਲਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਨੀਵਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਹਾਨਂ ਨਾਮ.

ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੨੭੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਣਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਏਤਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨਂ ¶ ਨਾਮ. ਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਪਹਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਵਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂਤਂਪਹਾਨਵਤੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋਪੇਤਂ ¶ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦੁਵਿਧੋ, ਭੇਦਤੋ ਚ ਦਸਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਤ੍ਤਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ. ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਰਣਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ. ਯੋ ਏਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਏਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੋ ਏਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਏਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ. ਅਰਿਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਏਸੇਸੇ ਏਕੇ ਏਕਤ੍ਥੇ ਸਮੇ ਸਮਭਾਗੇ ਤਜ੍ਜਾਤੇ ਤਞ੍ਞੇਵਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਦੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ? ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਦੇਸਨਾ.

ਤਤ੍ਥ, ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ. ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੦) ਏਵਰੂਪੀ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਅਯਂ ਪੁਤਿਸੋ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਨੋਪਵਿਚਾਰੋ ਚਤੁਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੪੩) ਏਵਰੂਪੀ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ¶ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਅਨ੍ਧੋ ਏਕਚਕ੍ਖੁ ਦ੍ਵਿਚਕ੍ਖੁ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨ੍ਧੋ’’ਤਿ? (ਅ. ਨਿ. ੩.੨੯) ਏਵਰੂਪੀ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ. ‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਾਪਕੋ ਵਿਪਾਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ…ਪੇ… ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੧) ਏਵਰੂਪੀ ¶ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ¶ ਇਧ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਤ੍ਥੁਕੋ, ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ, ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਧਮ੍ਮਜਨਿਤਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਪਥਵੀ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ ਆਰਮ੍ਮਣਪਥਵੀ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਥਵੀਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਪਥਵੀ. ਤਾਸੁ ‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਆਵੁਸੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੧੭੩) ਵੁਤ੍ਤਾ ਲਕ੍ਖਣਪਥਵੀ. ‘‘ਪਥਵਿਂ ਖਣੇਯ੍ਯ ਵਾ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੮੫) ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ. ਯੇ ਚ ਕੇਸਾਦਯੋ ਵੀਸਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ, ਅਯੋਲੋਹਾਦਯੋ ਚ ਬਾਹਿਰਾ. ਸਾ ਹਿ ਵਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਥਵੀਤਿ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ. ‘‘ਪਥਵੀਕਸਿਣਮੇਕੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੬੦) ਆਗਤਾ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਪਥਵੀ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵੀਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਥਵੀਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਥਵੀਦੇਵਤਾਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਅਯਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਥਵੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਇਧ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਾਸੁ ਯਂਕਞ੍ਚਿ ਪਥਵਿਂ ਅਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਪਥਵੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਪਥਵੀਭਾਗੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਲੋਕਵੋਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ ਪਥਵੀਤਿ. ਏਵਂ ਪਥਵੀਭਾਗਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋਯੇਵ ਵਾ ਏਤਂ ‘‘ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਨ ¶ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਸੋ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਦਿਭੇਦਮੇਵ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਯਂ ਵਾ ਪਰਤੋ ‘‘ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਸੋ ਤਂ ਪਥਵਿਂ ਏਵਂ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ¶ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੮੦) ਵਚਨਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਥਾਮਪਤ੍ਤੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚੇਹਿ ਇਧ ਮਞ੍ਞਨਾਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ¶ ਮਞ੍ਞਤੋ ਚਸ੍ਸ ਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਨਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾ ਅਯਂ ਕੇਸਾ ਲੋਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੀਸਤਿਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਚਾਯਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾਵੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਯੋ ਲੋਹਂ ਤਿਪੁ ਸੀਸਂ ਸਜ੍ਝਂ ਮੁਤ੍ਤਾ ਮਣਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਸਿਲਾ ਪਵਾਲ਼ਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਂ ਤਿਣਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਕ੍ਖਰਾ ਕਠਲਂ ਭੂਮਿ ਪਾਸਾਣੋ ਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੩) ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵੀ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਯਮਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਅਹਂ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਮ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰੋ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ ਕੇਸੇ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਅਭਿਵਦਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਲੋਮੇ, ਨਖੇ, ਦਨ੍ਤੇ, ਤਚਂ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਪਨ ਰਜ੍ਜਨੀਯਵਤ੍ਥੁਂ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਇਤਿ ਮੇ ਕੇਸਾ ਸਿਯੁਂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ. ਇਤਿ ਲੋਮਾਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ. ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਸਿਨਿਦ੍ਧਮੁਦੁਸੁਖੁਮਨੀਲਕੇਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਸਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ, ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ¶ ਪਥਵਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਤਂ ਜੀਵਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੭) ਆਗਤਨਯੇਨ ਪਨ ਕੇਸਂ ‘‘ਜੀਵੋ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਲੋਮਾਦੀਸੁ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ‘‘ਯਾ ਚੇਵ ਖੋ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਪਥਵੀਧਾਤੁਰੇਵੇਸਾ ¶ , ਤਂ ਨੇਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੨) ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਕੇਸਾਦਿਭੇਦਂ ਪਥਵਿਂ ਏਤਂ ਮਮ ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਯਥਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਮ੍ਪਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਯਲੋਹਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਯਲੋਹਾਦੀਨਿ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਅਭਿਵਦਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਮਮ ਅਯੋ ਮਮ ਲੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਯਾਦੀਨਿ ਮਮਾਯਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ ਗੋਪਯਤਿ, ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਇਤਿ ਮੇ ਅਯਲੋਹਾਦਯੋ ਸਿਯੁਂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ, ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਵਤੇਨ ਵਾ ਤਪੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਅਯਲੋਹਾਦਿਉਪਕਰਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਯਲੋਹਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ, ਸਦਿਸੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਹੀਨੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੩੨) ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਯੇ ਜੀਵਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਨ ਅਯਂ ‘‘ਜੀਵੋ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਲੋਹਾਦੀਸੁ. ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ. ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਨ੍ਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍ਵਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੩੧) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵਿਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਪਥਵਿਯਾ ¶ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ¶ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਥ ਵਾ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਕਥਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਵੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇਤਿ ਏਵਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੩੧) ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵੇਦਨਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਸੁ ਪਥਵੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਥਵਿਂ ਤਸ੍ਸੋਕਾਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਦਾ ਪਨ ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਸੋ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਦਾ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ਏਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਰਾਯੋਪਿ ਪਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਥਵਿਤੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਤੋ ਪਥਵਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਵਾ ਪਥਵਿਤੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਰੇ ਆਹੁ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਮਮਾਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾ ਏਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਮਮ ਕੇਸਾ, ਮਮ ਲੋਮਾ, ਮਮ ਅਯੋ, ਮਮ ਲੋਹਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾਯ ਸਬ੍ਬਾਯਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯ ਪਥਵਿਯਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ¶ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ, ਪਰਾਮਸਤਿ ¶ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ. ਅਵਿਚਾਰਿਤਮੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿ, ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਤੋ ਵਾ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਾ. ਯਸ੍ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਨਯਵਿਚਿਤ੍ਰਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਸਾ ਭਗਵਤਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਞ੍ਞਨਾਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਤੋ ਵਾ ਇਦਮਾਹ ¶ . ਯੋ ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਥਵੀਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਪਹਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿਯੇਵ. ਯੋ ਚ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ਇਦਮਾਹ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਪਥਵੀਵਤ੍ਥੁਕਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਚ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਂ ਪਥਵਿਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਚੇ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਥਵਿਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਯਂ ਬਾਹਿਰਾ, ਇਦਮਸ੍ਸਾ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਇਮਾਨਿ ਰਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ, ਅਯਂ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਤੀਰੇਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋਤਿ ਦ੍ਵਾਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ, ਅਯਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ.

ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ¶ ਵਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਾਦਿਅਨੁਲੋਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਯੋ ਪਥਵਿਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਾਹਿ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ¶ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਚ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਚਾਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ.

ਆਪਂ ¶ ਆਪਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਲਕ੍ਖਣਸਸਮ੍ਭਾਰਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਆਪੋ. ਤੇਸੁ ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ. ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ, ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੧੭੪) ਵੁਤ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਣਆਪੋ. ‘‘ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਸਮ੍ਭਾਰਾਪੋ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਥਵਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਕੇਵਲਂ ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨ ‘‘ਪਿਤ੍ਤਂ ਸੇਮ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ, ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ, ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਮੂਲਰਸੋ ਖਨ੍ਧਰਸੋ ਤਚਰਸੋ ਪਤ੍ਤਰਸੋ ਪੁਪ੍ਫਰਸੋ ਫਲਰਸੋ ਖੀਰਂ ਦਧਿ ਸਪ੍ਪਿ ਨਵਨੀਤਂ ਤੇਲਂ ਮਧੁ ਫਾਣਿਤਂ ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਵਾ ਉਦਕਾਨਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾਨਿ ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਆਪੋ.

ਤੇਜਂ ਤੇਜਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜੋਵਾਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਨ ਚ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਜੀਰੀਯਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੫) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ¶ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਕਟ੍ਠਗ੍ਗਿ ਪਲਾਲਗ੍ਗਿ ਤਿਣਗ੍ਗਿ ਗੋਮਯਗ੍ਗਿ ਥੁਸਗ੍ਗਿ ਸਙ੍ਕਾਰਗ੍ਗਿ ਇਨ੍ਦਗ੍ਗਿ ਅਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪੋ ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਕਟ੍ਠਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ¶ ਤਿਣਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਧਞ੍ਞਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਭਣ੍ਡਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੫) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵਾਯਂ ਵਾਯਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਾਯਵਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨ ‘‘ਉਦ੍ਧਙ੍ਗਮਾ ਵਾਤਾ ਅਧੋਗਮਾ ਵਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸਯਾ ਵਾਤਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਯਾ ਵਾਤਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ ਵਾਤਾ ਸਤ੍ਥਕਵਾਤਾ ਖੁਰਕਵਾਤਾ ਉਪ੍ਪਲਕਵਾਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਪਸ੍ਸਾਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਵਾਯੋ ਵਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਵਾਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਵਾਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾ ਵਾਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਵਾਤਾ ਸਰਜਾ ਵਾਤਾ ਅਰਜਾ ਵਾਤਾ ਸੀਤਾ ਵਾਤਾ ਉਣ੍ਹਾ ਵਾਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਵਾਤਾ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਵਾਤਾ ਕਾਲ਼ਵਾਤਾ ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤਾ ¶ ਪਕ੍ਖਵਾਤਾ ਸੁਪਣ੍ਣਵਾਤਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟਵਾਤਾ ਵਿਧੂਪਨਵਾਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੬) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯ੍ਵਾਯਂ –

‘‘ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਏਕਧਮ੍ਮੇ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ ਤੇਨ;

ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਣੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਨੇਤ੍ਤਿਯਂ ਲਕ੍ਖਣੋ ਨਾਮ ਹਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਚਤੂਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁ ਉਪਾਦਾਰੂਪਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਮੇਵ ਭਵਤਿ, ਰੂਪਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨਤੀਤਤ੍ਤਾ. ਯਞ੍ਚ ਭੂਤੋਪਾਦਾਰੂਪਂ ਸੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਥਵਿਂ ਆਪਂ ਤੇਜਂ ਵਾਯਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਯਾ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜਸ੍ਮਿਂ ਵਾਯਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਤੋ ਆਪਤੋ ਤੇਜਤੋ ਵਾਯਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਰੂਪਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਰੂਪਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਦ੍ਵੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੩. ਏਵਂ ¶ ਰੂਪਮੁਖੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਵਤ੍ਥੁਕਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਪੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਮਞ੍ਞਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਭੂਤੇ ਭੂਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਅਮਨੁਸ੍ਸਧਾਤੁਵਿਜ੍ਜਮਾਨਖੀਣਾਸਵਸਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੧) ਹਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੨੨੪) ਏਤ੍ਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਹਾਭੂਤਾ ਹੇਤੂ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਏਤ੍ਥ ਧਾਤੂਸੁ. ‘‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੯) ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ. ‘‘ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੦) ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭੂਤਾ ਲੋਕੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੨੦) ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੇਸੁ. ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾ’’ਤਿ ¶ (ਪਾਚਿ. ੯੦) ਏਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਤ੍ਤਾ ਇਧ ਭੂਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਭੂਤੇ ਭੂਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਭੂਤੇ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਗਹਪਤਿਂ ਵਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਂ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੫੦) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭੂਤੇ ਸੁਭਾ ਸੁਖਿਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਨੇ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ, ਘਾਯਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਸਾਯਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਫੁਸਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਞਤ੍ਵਾਪਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਵਾ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੩੭) ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਦਹਤਿ. ਭੂਤੇਸੁ ਚ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਹੀਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਹੀਨਂ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ¶ . ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਭੂਤੇਨ, ਭੂਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸਂ ਦਹਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜਾਤਿਯਾ ਵਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਰੇਹਿ ਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਹਤਿ. ਅਪਰਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ਦਹਤਿ. ਪਰੇ ਹੀਨੇ ਦਹਤਿ, ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਮਾਨੋ ¶ …ਪੇ… ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੭੬-੮੮੦). ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਭੂਤੇ ਪਨ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾ ਸਸ੍ਸਤਾ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਣਾ ਸਬ੍ਬੇ ਭੂਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਜੀਵਾ ਅਵਸਾ ਅਬਲਾ ਅਵੀਰਿਯਾ ਨਿਯਤਿਸਙ੍ਗਤਿਭਾਵਪਰਿਣਤਾ ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੬੮) ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਕਥਂ ਭੂਤੇਸੁ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਸੁਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਆਕਙ੍ਖਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਭੂਤੇਸੁ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਭੂਤੇਸੁ ਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਭੂਤੇ ਪਨ ਸਮੂਹਗ੍ਗਾਹੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭੂਤੇ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਦਿਸਤੋ ਵਾ ਹੀਨਤੋ ਵਾਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇਸੁ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ¶ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤਥਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭੂਤੇ ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਧੁਵਾਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਭੂਤਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਭੂਤਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਭੂਤਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭੂਤੇ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਮਮ ਧੀਤਾ, ਮਮ ਅਜੇਲ਼ਕਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ, ਹਤ੍ਥਿਗਵਸ੍ਸਵਲ਼ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਮਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭੂਤੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭੂਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੋਜਨਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ¶ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਚ ਸਤ੍ਤਵਸੇਨ ਚ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭੂਮਿਵਿਸੇਸਾਦਿਨਾ ਭੇਦੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੇਵੇ ਦੇਵਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ¶ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਦੇਵਾ, ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਜੋਤੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਤਿਵਿਧਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾਨੋ ਦੇਵਿਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇ ਦੇਵੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਦੇਵਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਾ. ਇਧ ਪਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ. ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਲੋਕੇ ਮਾਰਂ ਸਪਰਿਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਇਧ ਦੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਭੂਤਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਜਾਪਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮਾਰੋ ਪਜਾਪਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਅਧਿਪਤੀਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਦੇਵਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਮਾਰੋਯੇਵ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਜਾਯ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇਨ ਇਧ ਪਜਾਪਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਵਸਤਿ? ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਲੋਕੇ ¶ . ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ. ਮਾਰੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦਾਮਰਿਕਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਸਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਾਰਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਮਾਰਪਰਿਸਾਯਪਿ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਂ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਂ ਦੀਘਾਯੁਕਂ ਸੁਖਬਹੁਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਪਜਾਪਤਿਨੋ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਨ੍ਤੋਪਿ ਪਜਾਪਤਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਪਜਾਪਤਿਭਾਵਂ ਪਨ ਪਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਪਜਾਨਮਿਸ੍ਸਰੋ ਅਧਿਪਤੀਤਿ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਪਜਾਪਤਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਪਜਾਪਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਵਸੋ ਅਬਲੋ ਅਵੀਰਿਯੋ ਨਿਯਤਿਸਙ੍ਗਤਿਭਾਵਪਰਿਣਤੋ ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਨ ਪਜਾਪਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਂ ਯੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾ ¶ ਸਸ੍ਸਤਾ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪਕਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਪਜਾਪਤਿਤੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਜਾਪਤਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਜਾਪਤਿਂ ਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਪਜਾਪਤਿ ਮਮ ਸਤ੍ਥਾ ਮਮ ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਮਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਰੂਹਿਤੋ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਗੁਣਵਿਸੇਸੇਹੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਅਪਿਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਸੇਟ੍ਠਮ੍ਪਿ. ‘‘ਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੬੫-੧੬੬) ਹਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੋ.

ਸਚ੍ਚਵ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੦੪) –

‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਰੇ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੦੬; ਜਾ. ੨.੨੦.੧੮੧) –

ਏਤ੍ਥ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੮; ਅ. ਨਿ. ੫.੧੧) ਏਤ੍ਥ ਸੇਟ੍ਠਂ. ਇਧ ਪਨ ਪਠਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਾਯੁਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਪਿ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਆਭਸ੍ਸਰਵਾਰੇ ¶ ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਯ ਅਚ੍ਚਿ ਵਿਯ ਏਤੇਸਂ ਸਰੀਰਤੋ ਆਭਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਸਰਤਿ ਵਿਸਰਤੀਤਿ ਆਭਸ੍ਸਰਾ. ਤੇਸਂ ਗਹਣੇਨ ¶ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਗਹਿਤਾ, ਏਕਤਲਵਾਸਿਨੋ ਏਵ ਚੇਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾ ਆਭਸ੍ਸਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਵਾਰੇ ਸੁਭੇਨ ਓਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਕਿਣ੍ਣਾ ਸੁਭੇਨ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਵਣ੍ਣੇਨ ਏਕਗ੍ਘਨਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਞ੍ਜੂਸਾਯ ਠਪਿਤਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਕਞ੍ਚਨਪਿਣ੍ਡਸਸ੍ਸਿਰਿਕਾਤਿ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾ. ਤੇਸਂ ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਗਹਿਤਾ. ਏਕਤਲਵਾਸਿਨੋ ਏਵ ਚੇਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਭਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭਾ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਹਪ੍ਫਲਵਾਰੇ, ਵਿਪੁਲਾ ਫਲਾਤਿ ਵੇਹਪ੍ਫਲਾ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਨਯਯੋਜਨਾ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਭੂਤਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਭਿਭੂਵਾਰੇ ਅਭਿਭਵੀਤਿ ਅਭਿਭੂ. ਕਿਂ ਅਭਿਭਵਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਅਰੂਪਿਨੋ. ਅਸਞ੍ਞਭਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ ਦੇਵਾ ਵੇਹਪ੍ਫਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤਲਾਯੇਵ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਯੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਰੂਪਸਦਿਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਤੇ ਇਧ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਭਿਭੂਵਚਨੇਨ ਗਹਿਤਾ. ਕੇਚਿ ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਭੂ ਵਣ੍ਣਵਾ ਦੀਘਾਯੁਕੋਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਅਭਿਭੁਨੋ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਨ੍ਤੋਪਿ ਅਭਿਭੁਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਹੀਨਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਨ ਅਭਿਭੁਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਭਿਭੂ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੪. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਭਿਭੂਵਚਨੇਨ ਅਸਞ੍ਞਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਵਟ੍ਟਕਥਾ, ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਾ ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਾ, ਅਨਾਗਾਮਿਖੀਣਾਸਵਾ ਏਵ ਹਿ ਤੇ ਦੇਵਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਕਤਿਪਯਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਾ ¶ ਤੇ ਦੇਵਾ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਕਾਲੇਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖੇਯੇਪਿ ਕਪ੍ਪੇ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੁਞ੍ਞਾਪਿ ਸਾ ਭੂਮਿ ਹੋਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭਵੋ. ਤੇ ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸਵਸੇਨਪਿ ਨ ਗਹਿਤਾ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਾ ਪਨ ਇਮਾ ਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਸਦਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਭੂਮਿਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾ ਖਨ੍ਧਾ. ਤੇ ਚ ਤਤ੍ਰੂਪਪਨ੍ਨਾਯੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਭਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਥਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦੀਸੁ. ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਪਨ ਚਤੂਸੁਪਿ ਏਤੇਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਅਭਿਭੂਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਏਵਂ ਭੂਮਿਵਿਸੇਸਾਦਿਨਾ ਭੇਦੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਰੂਪਾਯਤਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਂ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ? ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ¶ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਰੂਪੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਵਸਾਨੁਗਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੫੫). ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਇਤਿ ¶ ਮੇ ਰੂਪਂ ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ, ਰੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਵਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ. ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਦਿਸੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਹੀਨੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿਯਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਅਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਨਯੇਨ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਧਨੇ ਧਞ੍ਞੇ. ਏਵਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਰਾਗਾਦਯੋਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਥਵੀਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਂਸਸੋਤੇਨਪਿ ਸੁਤਂ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤੇਨਪਿ ਸੁਤਂ, ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਮੁਤ੍ਵਾ ਮੁਨਿਤ੍ਵਾ ਚ ਗਹਿਤਂ, ਆਹਚ੍ਚ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਂਸਿਲੇਸੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਮਨਸਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਸੇਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ. ਇਧ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦਿਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰੇਨ ਚ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰੇਨ ਚ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ. ਤੇਸਂ ¶ ਅਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਏਕਭਾਵੋ ਏਕਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ ¶ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ, ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਸਨਨਯੇਨ ਪਥਵੀਵਾਰਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕਤ੍ਤਨਯਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਨਯਂ. ਅਪਰੇ ‘‘ਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸਂ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ¶ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਏਕਧਾ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਮਯਾ ਏਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਕਮ੍ਮਹੇਤੁ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਹੇਤੁਅਪਚ੍ਚਯਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਮਹਾ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸਂ ਤਸ੍ਸੋਕਾਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਪਥਵੀਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਏਕਧਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਪਰੇਨਪਿ ਨਯੇਨ ਤਂ ਏਕਧਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਆਗਤਂ ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਮਞ੍ਞਨਾਯਪਿ. ਤਤ੍ਰਪਿ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ ਮਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਗੀਤਿ –

ਯਾਦਿਸੋ ¶ ਏਸ ਸਕ੍ਕਾਯੋ, ਤਥਾ ਨਂ ਅਵਿਜਾਨਤੋ;

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਯੇ, ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾ.

ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਭਿਦੁਰੋ ਚਾਯਂ, ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋ;

ਤਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਬਾਲੋ, ਗਣ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨਂ.

ਸੁਭਤੋ ਸੁਖਤੋ ਚੇਵ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੋ;

ਸਲਭਸ੍ਸੇਵ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ, ਹੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ;

ਗੂਥਾਦੀ ਵਿਯ ਗੂਥਸ੍ਮਿਂ, ਹੋਤਿ ਮਾਨੇਨ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਅਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੋ ਮੇਤਿ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਨਂ ਅਬੁਦ੍ਧਿਨੋ;

ਆਦਾਸੇ ਵਿਯ ਬੋਨ੍ਧਿਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਹੋਤਿ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਮਞ੍ਞਨਾਤਿ ਚ ਨਾਮੇਤਂ, ਸੁਖੁਮਂ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਂ;

ਸਿਥਿਲਂ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਞ੍ਚ, ਯੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ.

ਬਹੁਂ ¶ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨੋਪਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ;

ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਂ ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥਮ੍ਭਂ, ਸਾਵ ਗਦ੍ਦੁਲਬਨ੍ਧਨੋ.

ਸ’ਸੋ ਸਕ੍ਕਾਯਮਲੀਨੋ, ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਜਰਾਯ ਚ;

ਰੋਗਾਦੀਹਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਹਞ੍ਞਤਿ ਬਾਲ਼੍ਹਸੋ.

ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਥ;

ਅਸਾਤਤੋ ਅਸੁਭਤੋ, ਭੇਦਤੋ ਚ ਅਨਤ੍ਤਤੋ.

ਏਸੋ ਸਭਾਵੋ ਹੇਤਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਂ ਏਵਮਿਮਂ ਬੁਧੋ;

ਪਹਾਯ ਮਞ੍ਞਨਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ¶ ਚਤੁਵੀਸਤਿਪਬ੍ਬਾ ਪਠਮਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਧਮ੍ਮਮੂਲਭੂਤਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਸੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਪਿਕਾਰੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਿਯਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਤੇਨ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ, ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗੇਨ, ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਨ੍ਨਾ, ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨ ਤੇਸਂ ਸਭਾਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਮ੍ਪਿ ਤਦੇਵ, ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦੇਵਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗੇਨਾ’’ਤਿ. ਯੋਪਿ ਸੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸੇਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ¶ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੇਕ੍ਖੋ? ਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਲਾਭਤੋ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਕ੍ਖਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੩). ਅਪਿਚ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿਪਿ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਅਧਿਸੀਲਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੮੬).

ਯੋਪਿ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਾਯ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਰਤ੍ਤਾਪਰਰਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਪਟਿਵੇਧਪ੍ਪਤ੍ਤੋਵ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ.

ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ. ਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਰਾਗੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ‘‘ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰੋ ਪਾਸੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ¶ ਚਰਤਿ ਮਾਨਸੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਰਾਗੋ ¶ ਮਾਨਸਂ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੬੫) ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ ਸੇਕ੍ਖੋ, ਕਾਲਂ ਕਯਿਰਾ ਜਨੇਸੁਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਇਧਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤੇਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਰਹਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਅਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਤ੍ਥਨਾ ਤਣ੍ਹਾਪਤ੍ਥਨਾ ਚ, ਛਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਾ ਚ. ‘‘ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਸ੍ਸ ਹਿ ਪਜਪ੍ਪਿਤਾਨਿ, ਪਵੇਧਿਤਂ ਵਾਪਿ ਪਕਪ੍ਪਿਤੇਸੂ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੯੦੮) ਏਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਪਤ੍ਥਨਾ.

‘‘ਛਿਨ੍ਨਂ ਪਾਪਿਮਤੋ ਸੋਤਂ, ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਂ ਵਿਨਲ਼ੀਕਤਂ;

ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲਾ ਹੋਥ, ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੫੨) –

ਏਤ੍ਥ ¶ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਕੁਸਲਚ੍ਛਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਾ. ਅਯਮੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿ ਤਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਇਰਿਯਾਪਥਦੁਕ੍ਖਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਕਾਯਂ ਹਰਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਅਭਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਥਵਿਂ ਪਥਵੀਭਾਵੇਨ ਅਭਿਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਵਿਪਰੀਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਭਿਵਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਪਥਵੀਤਿ ਏਤਂ ਪਥਵੀਭਾਵਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਏਵ ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿਪਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਏਵਂ ਅਭਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਾ ਮਞ੍ਞੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਮਞ੍ਞੀ ਚ ਨ ਮਞ੍ਞੀ ਚ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਇਦਂ ਪਦਂ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ. ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ¶ ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ. ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ਪਹੀਨਾ, ਇਤਰਾ ਪਨ ਤਨੁਭਾਵਂ ਗਤਾ, ਤੇਨ ਸੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਿਯ, ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵਿਯਾਤਿ.

ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਨਿਯਾਮਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣਤ੍ਤਾ ਚ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਅਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਞ੍ਚ ¶ ਨ ਹੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਿਯ, ਨੋਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੇਕ੍ਖਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਏਵਂ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਇਧ ਉਭਯਸਭਾਗਤਾਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਕ੍ਖੋ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵੇਨ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾ ਸਭਾਗੋ, ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗਤਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ. ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਆਰਕਕਿਲੇਸੋ, ਦੂਰਕਿਲੇਸੋ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ? ਆਰਕਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭਵਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੪) ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋ…ਪੇ… ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ, ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ.

ਵੁਸਿਤਵਾਤਿ ਗਰੁਸਂਵਾਸੇਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਂਵਾਸੇਪਿ ਦਸਸੁ ਅਰਿਯਵਾਸੇਸੁਪਿ ਵਸਿ ਪਰਿਵਸਿ ਵੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋਤਿ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਕਰਣੀਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਰਣੀਯਾਨਿ ਕਤਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਂ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਧਿਗਮਾਯਾਤਿ ਕਤਕਰਣੀਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ –

‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਕਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੬੪੨);

ਓਹਿਤਭਾਰੋਤਿ ਤਯੋ ਭਾਰਾ ਖਨ੍ਧਭਾਰੋ ਕਿਲੇਸਭਾਰੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਭਾਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਤਯੋ ਭਾਰਾ ਓਹਿਤਾ ਓਰੋਪਿਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ¶ ਪਾਤਿਤਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਓਹਿਤਭਾਰੋਤਿ. ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਦਤ੍ਥਂ, ਸਕਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਕਾਰਸ੍ਸਾਯਂ ਦਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤੁਪਨਿਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਜਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮਤ੍ਥਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਕਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋਤਿ ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਪਟਿਘਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਭਵਰਾਗਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ. ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਸਤ੍ਤੇ ਭਵੇਸੁ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਭਵਂ ਵਾ ਭਵੇਨ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਰਹਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ’’ਤਿ. ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਂ, ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਟ੍ਠਂ, ਧਾਤੂਨਂ ¶ ਧਾਤੁਟ੍ਠਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਂ, ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਭਵਟ੍ਠਂ, ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਟ੍ਠਂ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਂ ਵਾ ਭੇਦਂ ਸਮ੍ਮਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਰੇ ¶ ਪਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਪਥਵੀਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਞ੍ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਰੇਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁ. ਦੇਸਨਾ ਪਨ ਏਕਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ.

ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਰਕੋ ਕਾਮੇਸੁ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ. ਅਰਹਾ ਪਨ ਖਯਾ ਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ ‘‘ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੋਸਮੋਹੇਸੁਪਿ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਿਪੂਰਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਰਹਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਞ੍ਚ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਾਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਞ੍ਞਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਇਤਰੇਹਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੀਸੁ ਹਿ ਵਾਰੇਸੁ ਰਾਗੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ. ਦੋਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋ ਹੋਤਿ. ਮੋਹੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨ ਏਕੋ ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤਂ ਨ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਨਿਯਮੇਨ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਇਤਰੇਨ ਵਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਰਹਤੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ.

ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਰਹਾ ਸਮਾਨੇਪਿ ਰਾਗਾਦਿਕ੍ਖਯੇ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋਤਿ. ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ. ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋ. ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ¶ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋ. ਸੁਖਾਯ ਵਾ ਵੇਦਨਾਯ ਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਇਤਰਾਸੁ ਪਟਿਘਮੋਹਾਨੁਸਯਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ¶ ਵੀਤਦੋਸੋ ਵੀਤਮੋਹੋ ਚਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਵੀਤਮੋਹਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

ਖੀਣਾਸਵਵਸੇਨ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਛਟ੍ਠਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਏਵਂ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.

ਕਥਂ ¶ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾ, ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ, ਯਥਾ ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਵੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਏਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ.

ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਦਾਨਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਲਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਖਨ੍ਤਿਸਚ੍ਚਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਾ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ, ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਨਯਨਧਨਰਜ੍ਜਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ.

ਯਥਾ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਭਗਵਾਪਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਗਤੋ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਗਤੋ. ਕਥਞ੍ਚ ਸੋ ਗਤੋਤਿ, ਸੋ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤੋ. ਯਥਾਹ – ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ¶ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੇਤਮ੍ਹਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਨੁਧਾਰੀਯਮਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਸਭਿਞ੍ਚ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ ‘‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਸੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੦੭).

ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਯਞ੍ਹਿ ਸੋ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਚਤੁਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਭਾਵੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਾ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਿ ਚਾਮਰਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੬੯੩) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੋ ਚਾਮਰੁਕ੍ਖੇਪੋ ਸਬ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਯਨਿਮ੍ਮਥਨਸ੍ਸ. ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਧਾਰਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਨੁਵਿਲੋਕਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਆਸਭੀਵਾਚਾਭਾਸਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਅਯਂ ਭਗਵਾਪਿ ਗਤੋ. ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ¶ ¶ ਸੋ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ,

ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. –

ਅਥ ¶ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਹਾਯ ਗਤੋ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ, ਞਾਣੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣਕਵਾਟਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਧੂਮਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ.

ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਂ, ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਂ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਂ, ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਘਨਸਞ੍ਞਂ, ਵਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਯੂਹਨਂ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਧੁਵਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਣਿਧਿਂ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ, ਵਿਵਟ੍ਟਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਯੋਗਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਹਾਯ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਣੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪਗ੍ਘਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਉਣ੍ਹਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਕਾਸਧਾਤੁਯਾ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਂ ¶ . ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ¶ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਪੀਤਿਯਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ. ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚੇ. ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ. ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ.

ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਨਾਮਸ੍ਸ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਭਵਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਰਾਯ ਜੀਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਰਣਸ੍ਸ ਚੁਤਿਲਕ੍ਖਣਂ.

ਧਾਤੂਨਂ ¶ ਸੁਞ੍ਞਤਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਪਦਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ ਇਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਬਲਾਨਂ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਏਕਰਸਲਕ੍ਖਣਂ. ਯੁਗਨਨ੍ਧਾਨਂ ¶ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਖਯੇਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਮੂਲਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਮੋਧਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਸਮੋਸਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਯਾ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਮਤੋਗਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੫੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਤਾਨਿ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਅਪਿਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ… ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਤਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਾ ਯਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਚ ਤੇਨ ਤਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ¶ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ¶ ਉਪਾਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੬੧੬) ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਥਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ, …ਤਮਹਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪). ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਦਸ੍ਸੀਅਤ੍ਥੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਯਮਕਸਾਲਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣੇ ਕਾਲੇ ਪਠਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਚ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜਂ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਰਾਗਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ ਦੋਸਮੋਹਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਲਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਕਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਤੁਲਾਯ ਤੁਲਿਤਂ ਵਿਯ ਚ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ ਅਵਿਤਥਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਯਞ੍ਚ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਗਦਅਤ੍ਥੋ ¶ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਅਪਿਚ ਆਗਦਨਂ ਆਗਦੋ, ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਥਂ ¶ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯੋ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸਪਿ ਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਯਥਾ ਵਾਚਾ ¶ , ਕਾਯੋਪਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾਪਿ ਤਥਾ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਥਾਵਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਇਤਿ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵਿਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਸੀਲੇਨਪਿ ਸਮਾਧਿਨਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨਪਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਰਾਜਰਾਜੋ ਦੇਵਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤਿਸਕ੍ਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਅਗਦੋ. ਕੋ ਪਨੇਸ? ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਯੋ ਚ ਅਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿਚ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਗਤੋਤਿ ਅਵਗਤੋ, ਅਤੀਤੋ, ਪਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਕਲਂ ਲੋਕਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਥਂ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਪਹੀਨੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਾ. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ¶ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਤਸ੍ਸ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਦੀਪਨੇ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਂ ਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ.

ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਪਨ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰੀਨਂ, ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਕਾਸਿਤਂ.

ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਪਾਰਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਵਸਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇ ਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਸਾਵਕਾ ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਏਕਦੇਸਮੇਵ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਅਣੁਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਞਾਣੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਮਤੁਲਿਤਮਤੀਰਿਤਮਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾਗਤਵਾਰਸਤ੍ਤਮਨਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਨਨ੍ਦੀ ¶ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਚ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਪੁਰਿਮਭਵਨਨ੍ਦਿਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਭਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਤੋ. ਜਾਤੀਤਿ ਵਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਤੇ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਜਾਤਿਸੀਸੇਨ ਵਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ. ਏਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਕਮ੍ਮਭਵਤੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਜਰਾ ਚ ¶ ਮਰਣਞ੍ਚ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਤੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇਨ ਭੂਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਵੇਧਾ ਮਞ੍ਞਨਾਨਂ ਅਭਾਵਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪਂ ਤਿਸਨ੍ਧਿਂ ਤਿਯਦ੍ਧਂ ਵੀਸਤਾਕਾਰਂ ਤਮੇਵ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਸ ਸਬ੍ਬੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਤਿਯੋ, ਭਵਾ ਜਾਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਵੋ ਤਤਿਯੋ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਚਤੁਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਙ੍ਖੇਪਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਣ੍ਹਾਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਂ ਏਕੋ ਸਨ੍ਧਿ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਂ ਦੁਤਿਯੋ, ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਅਨ੍ਤਰਂ ਤਤਿਯੋ. ਏਵਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਸਦਿਸਾ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪਨ੍ਤਰਾ ਤਯੋ ਸਨ੍ਧੀ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਅਤੀਤੋ ਅਦ੍ਧਾ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਾਗਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਭਵੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਵਂ ਤਯੋ ਅਦ੍ਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤੀਤੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਨਨ੍ਦੀਵਚਨੇਨ ਤਣ੍ਹਾ ਏਕਾ ਆਗਤਾ, ਤਾਯ ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਰਉਪਾਦਾਨਭਵਾ ਪਚ੍ਚਯਲਕ੍ਖਣੇਨ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਵਚਨੇਨ ਪਨ ਯੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਤਜ੍ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ, ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਾਮਰੂਪਸਲ਼ਾਯਤਨਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮੇਤੇ ‘‘ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਉਪਗਮਨਂ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭਵੋ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ¶ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ, ਵੇਦਯਿਤਂ ਵੇਦਨਾ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧੂਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰੇਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਇਧ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਆਯਤਨਾਨਂ ਮੋਹੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਉਪਗਮਨਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭਵੋ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧ ਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ ¶ , ਵੇਦਯਿਤਂ ਵੇਦਨਾ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਮਿਂ ਇਧ ¶ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਾ ਵੀਸਤਿ ਆਕਾਰਾ ਇਧ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ‘‘ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਭਵਾ ਜਾਤਿ, ਭੂਤਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਸ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪੋ ਤਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਯਦ੍ਧੋ ਵੀਸਤਾਕਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਦਯੋਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਨਿਗਮਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਿਕਾਰਹਕਾਰਾ ਹਿ ਨਿਪਾਤਾ. ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਅਨਵਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਣ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾਨਂ. ਖਯਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਕ੍ਖਯਾ. ਵਿਰਾਗਾਦੀਨਿ ਖਯਵੇਵਚਨਾਨੇਵ. ਯਾ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾ ਖੀਣਾ, ਵਿਰਤ੍ਤਾਪਿ ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਪਿ ਚਤ੍ਤਾਪਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਪਿ. ਖਯਾਤਿ ਵਾ ਚਤੁਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਸਾਧਾਰਣਮੇਤਂ. ਤਤੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਰਾਗਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਿਰੋਧਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਚਾਗਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਾਹਿ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਖਯਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਵਿਰਾਗਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਨਿਰੋਧਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਚਾਗਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ. ਯਾਹਿ ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਰਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਬੋਧਿਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਸਤ੍ਥਂ ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਬੋਧਿਂ. ਬੋਧੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ. ‘‘ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧; ਉਦਾ. ੧) ਚ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ¶ ਚ ਬੋਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਗਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੫) ਚ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੨੧) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਗ੍ਗੋ. ‘‘ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਬੋਧਿਂ ਵਰਭੂਰਿਮੇਧਸੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੧੭) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ. ‘‘ਪਤ੍ਵਾਨ ਬੋਧਿਂ ਅਮਤਂ ਅਸਙ੍ਖਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਪਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸਾਵਕਾਨਂ ¶ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਬੋਧਿ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ. ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਸਬ੍ਬਗੁਣਦਾਯਕਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਮੇਵ ਦੇਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣਂ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣਮੇਵ ਦੇਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਤਿ ਅਭਿਸੇਕੋ ਵਿਯ ਰਞ੍ਞੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਸ੍ਸਰਿਯਭਾਵਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਬੋਧਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ.

ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ, ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਇਤਿ ਵਦਾਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ ਵਿਵਰਾਮਿ ਵਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਤਥਾਗਤੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ, ਭਵਾ ਜਾਤਿ, ਭੂਤਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਤਿਕਾਰੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਏਵਮਿਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਾ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਾ, ਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤਾਸਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾ ਖਯਂ ਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ¶ ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਸਾਸਨਯੁਤ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਾਨਾਵਸਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਰੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਲਬ੍ਭਣੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਂ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਕੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਾਰੇਨ ਏਕੇਨ ¶ ਸੇਕ੍ਖਵਾਰੇਨ ਚਤੂਹਿ ਖੀਣਾਸਵਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤਥਾਗਤਵਾਰੇਹੀਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ¶ ਮਹਾਵਾਰੇਹਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਵਾਰੇ ਪਥਵੀਆਦੀਹਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਰੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਅਵੋਚ.

ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰਵਿਕਰੁਦਮਞ੍ਜੁਨਾ ਕਣ੍ਣਸੁਖੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਜਨਹਦਯਾਨਂ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ. ਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਦਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਨਾਨੁਮੋਦਿਂਸੁ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਞ੍ਞਾਣਕੇਨ. ਤੇ ਕਿਰ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਘਨਪੁਥੁਲੇਨ ਦੁਸ੍ਸਪਟ੍ਟੇਨ ਮੁਖੇ ਬਨ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤਮਨੁਞ੍ਞਭੋਜਨਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਨਨੁ ਚ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰੇ ਞਾਪੇਤੁਂ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਦੇਸੇਸੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪਵਿਚਾਰਣਾਯਂ ਏਵ ‘‘ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਯਿਧ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਿਤਞ੍ਚ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂਯੇਵ ਕਿਰ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਸੇਕ੍ਖੋਪਿ ਅਰਹਾਪਿ ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਕਿਨ੍ਨਾਮਿਦਂ ਕਥਂ ਨਾਮਿਦਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਭਗਵਤਾ ਕਥਿਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਨਾਮ, ਇਦਾਨਿ ਪਨਿਮਸ੍ਸ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਵਾ ਕੋਟਿਂ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਮ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਅਤੁਲਾਤਿ ਉਦ੍ਧਟਦਾਠਾ ਵਿਯ ਸਪ੍ਪਾ ਨਿਮ੍ਮਦਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਆਗਮਂਸੁ.

ਤੇਨ ¶ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਇਮਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਤੇ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਤਥਾ ਮਾਨਮਦਮਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਕਤਾ’’ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾ. ਅਥ ¶ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਹਂ ਇਮੇ ਏਵਂ ਮਾਨਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਨਿਹਤਮਾਨੇ ਅਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਦਂ ਅਤੀਤਂ ਆਨੇਸਿ –

ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਪਟਿਵਸਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਸਨਿਘਣ੍ਟੁਕੇਟੁਭਾਨਂ ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮਾਨਂ ਪਦਕੋ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨਵਯੋ, ਸੋ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਮਾਣਵਕਸਤਾਨਿ ਮਨ੍ਤੇ ਵਾਚੇਤਿ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮਾਣਵਕਾ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਲਹੁਞ੍ਚ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਸੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਘਟੇ ਉਦਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਮਾਣਵਕੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਮਿਦਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਰਾਯਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ – ‘‘ਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਾਨਾਮ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਦਾਨਿ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਆਚਰਿਯੇ ਅਗਾਰਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ. ਆਚਰਿਯੋ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੇਸਂ ਮਾਨਨਿਗ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਤੇ ਮਾਣਵਕੇ ਆਹ ‘‘ਤਾਤਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਸਮਤ੍ਥਾ ਕਥੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਥ ਆਚਰਿਯ, ਪੁਚ੍ਛਥ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਸਹਸਾਵ ਆਹਂਸੁ, ਯਥਾ ਤਂ ਸੁਤਮਦਮਤ੍ਤਾ. ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ –

‘‘ਕਾਲੋ ਘਸਤਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਹਤ੍ਤਨਾ;

ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ, ਸ ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੦) –

ਤੇ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਮਾਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ ‘‘ਅਲਂ ਤਾਤਾ ਗਚ੍ਛਥਜ੍ਜ, ਸ੍ਵੇ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਦਸਪਿ ਵੀਸਤਿਪਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਆਦਿਂ, ਨ ਅਨ੍ਤਮਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ‘‘ਨ ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਤੇਸਂ ਨਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ –

‘‘ਬਹੂਨਿ ¶ ਨਰਸੀਸਾਨਿ, ਲੋਮਸਾਨਿ ਬ੍ਰਹਾਨਿ ਚ;

ਗੀਵਾਸੁ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਕੋਚਿਦੇਵੇਤ੍ਥ ਕਣ੍ਣਵਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੧) –

ਗਾਥਾਯਤ੍ਥੋ – ਬਹੂਨਿ ਨਰਾਨਂ ਸੀਸਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਲੋਮਸਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ¶ ਗੀਵਾਯਮੇਵ ਚ ਠਪਿਤਾਨਿ, ਨ ਤਾਲਫਲਂ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਇਮੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਾਨਾਕਰਣਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੋਚਿਦੇਵ ਕਣ੍ਣਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਕਣ੍ਣਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਪਨ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਧੋਮੁਖਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਭੂਮਿਂ ਵਿਲਿਖਨ੍ਤਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਹਿਰਿਕਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਥ ਤਾਤਾ ਪਞ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਕਾਲੋਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲੋਪੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ. ਕਾਲੋ ਹਿ ਭੂਤਾਨਂ ਨ ਚਮ੍ਮਮਂਸਾਦੀਨਿ ਖਾਦਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨੇਸਂ ਆਯੁਵਣ੍ਣਬਲਾਨਿ ਖੇਪੇਨ੍ਤੋ ਯੋਬ੍ਬਞ੍ਞਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਵਿਨਾਸੇਨ੍ਤੋ ਘਸਤਿ ਖਾਦਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਹਤ੍ਤਨਾਤਿ ਏਵਂ ਘਸਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਘਸਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਭੂਤਾਨਿਯੇਵ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਹਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਘਸਤਿ. ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋ ਹਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲਾਦੀਸੁ. ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋਤਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੋ ਹਿ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਲਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਾਲਘਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸ ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀਤਿ ਸੋ ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਅਪਾਯੇਸੁ ਭੂਤੇ ਪਚਤਿ, ਤਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਪਚਿ ਦਯ੍ਹਿ ਭਸ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਤੇਨ ‘‘ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਪਜਨਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਜਨਿਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਥ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਦੀਪਸਹਸ੍ਸਾਲੋਕੇਨ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਵਿਸਮਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਗੁਰੁਵਾਸਂ ¶ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਹਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਨਾਮ, ਮਯਞ੍ਹਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਗਾਥਾਯਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਹਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾਣਵਕਾ. ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਾਹਂ ਇਮੇ ਏਵਂ ਮਾਨਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰੇ ¶ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਨਿਹਤਮਾਨੇ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ.

ਇਮਞ੍ਚ ਜਾਤਕਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਂ ਮਾਨੇਨੇਵ ਉਪਹਤਾਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਰਾਯਣਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਤਤੋ ¶ ਭਗਵਾ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਵੇਸਾਲਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗੋਤਮਕਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸਿ –

‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਨਿਦਾਨਾਹਂ…ਪੇ… ਸਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਤੋ…ਪੇ… ਨੋ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਕਰਣੀਯੋ ਓਵਾਦੋ, ਕਰਣੀਯਾ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ਅਲਞ੍ਚ ਪਨ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਲਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਅਲਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਯ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋਤਿ. ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੨੬).

ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵਾਸਨੇ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਏਵਾਯਂ ਦੇਸਨਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਟ੍ਠਮਗਮਾਸੀਤਿ.

ਤਥਾਗਤਵਾਰਅਟ੍ਠਮਨਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਸਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਨਗਰੀ, ਯਥਾ ਕਾਕਨ੍ਦੀ ਮਾਕਨ੍ਦੀ ਕੋਸਮ੍ਬੀਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥੀ. ਸਤ੍ਥਸਮਾਯੋਗੇ ਚ ਕਿਂ ਭਣ੍ਡਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੁਪਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥੀ.

‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੋਹਿਤਂ;

ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮੁਪਾਦਾਯ, ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕੋਸਲਾਨਂ ¶ ਪੁਰਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਦਸਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਅਵਿਵਿਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਨਪਾਨਸਮਾਯੁਤਂ.

ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਇਦ੍ਧਂ ਫੀਤਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਅਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾਵ ਦੇਵਾਨਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਪੁਰਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ. ਜੇਤਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨਂ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਜੇਤੋ, ਰਞ੍ਞਾ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨੇ ਜਿਤੇ ਜਾਤੋਤਿ ਜੇਤੋ, ਮਙ੍ਗਲਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਨਾਮਮੇਵ ਕਤਨ੍ਤਿ ਜੇਤੋ, ਜੇਤਸ੍ਸ ਵਨਂ ਜੇਤਵਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਜੇਤੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਰੋਪਿਤਂ ਸਂਵਦ੍ਧਿਤਂ ਪਰਿਪਾਲਿਤਂ, ਸੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੇਤਵਨੇ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸੋ ਗਹਪਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਕਤਨਾਮਵਸੇਨ. ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਤਾਯ ਪਨ ਵਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰਤਾਯ ਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਚ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਮਦਾਸਿ, ਤੇਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ. ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦਿਸੋਭਾਯ ਨਾਤਿਦੂਰਨਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਸੇਨਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ¶ ਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਮੇਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਗਹਪਤਿਨਾ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਕੋਟਿਸਨ੍ਥਰੇਨ ਕੀਣਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਵਿਹਾਰਮਹਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਏਵਂ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਕਿਮੇਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਂ. ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਪਾਸਾਦਮਾਪਨੇ ਭੂਮਿਵਿਕ੍ਕਯਲਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨੇਕਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਜੇਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ¶ ਕੋਟਿਯੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ. ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ.

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ? ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਸੋਧਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਕਾਰਣਂ ਸਂਵਰਭੂਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੇ ਸਂਵਰਿਤਾ ਪਿਦਹਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਵਾ, ਚਕ੍ਖੁਤੋਪਿ…ਪੇ… ਮਨਤੋਪਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਤੋ ਯਾਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁਂ ਓਕਾਸਤੋ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਂ ਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਆਸਵਾ, ਏਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਏਤਞ੍ਚ ਓਕਾਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਤ੍ਥੋ ਹਿ ਅਯਂ ਆਕਾਰੋ. ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਮਦਿਰਾਦਯੋ ਆਸਵਾ, ਆਸਵਾ ਵਿਯਾਤਿਪਿ ਆਸਵਾ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਮਦਿਰਾਦਯੋ ਆਸਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਆਸਵਾ, ਏਤੇਯੇਵ ਭਵਿਤੁਮਰਹਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ, ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੬੧). ਆਯਤਂ ਵਾ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਸਵਨ੍ਤਿ ਪਸਵਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਆਸਵਾ. ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸਵਾਤਿ ¶ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਕਮ੍ਮੇਪਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾਯੇਵ ਆਸਵਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਾ ਉਪ੍ਪਦ੍ਦਵਾਪਿ. ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਹਿ ‘‘ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂਯੇਵ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੮੨) ਏਤ੍ਥ ਵਿਵਾਦਮੂਲਭੂਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸਵਾਤਿ ਆਗਤਾ.

‘‘ਯੇਨ ¶ ਦੇਵੂਪਪਤ੍ਯਸ੍ਸ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਵਾ ਵਿਹਙ੍ਗਮੋ;

ਯਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਬ੍ਬਜੇ;

ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ ਵਿਨਲ਼ੀਕਤਾ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੬); –

ਏਤ੍ਥ ਤੇਭੂਮਕਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੯) ਏਤ੍ਥ ਪਰੂਪਵਾਦਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਧਬਨ੍ਧਾਦਯੋ ¶ ਚੇਵ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਭੂਤਾ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਉਪਦ੍ਦਵਾ. ਤੇ ਪਨੇਤੇ ਆਸਵਾ ਯਤ੍ਥ ਯਥਾ ਆਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤੇ ਹਿ ਵਿਨਯੇ ਤਾਵ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਆਗਤਾ. ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ‘‘ਤਯੋਮੇ ਆਵੁਸੋ ਆਸਵਾ, ਕਾਮਾਸਵੋ ਭਵਾਸਵੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩) ਤਿਧਾ ਆਗਤਾ. ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਚ ਤੇਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇਨ ਸਹ ਚਤੁਧਾ ਆਗਤਾ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯੇ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਦੇਵਲੋਕਗਾਮਿਨਿਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩) ਪਞ੍ਚਧਾ ਆਗਤਾ. ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੇ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਛਧਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਤੇਯੇਵ ਦਸ੍ਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਧਾ ਆਗਤਾਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਆਸਵਪਦੇ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਚੇਵ ਪਭੇਦੋ ਚ.

ਸਂਵਰਪਦੇ ਪਨ ਸਂਵਰਯਤੀਤਿ ਸਂਵਰੋ, ਪਿਦਹਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤੇਨ ਦ੍ਵਾਰਂ ਸਂਵਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੭), ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂਬ੍ਰਊਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧) ਚ ਆਦੀਸੁ ਪਿਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਵਰਮਾਹ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਸਤਿਞਾਣ ਖਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਅਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਞ੍ਹਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩) ਸਤਿਸਂਵਰੋ. ਸਤਿ ਹੇਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ ਅਯਂ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਞਾਣਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਪਿਧੀਯਰੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਿਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ…ਪੇ…, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪-੨੬) ਪਨ ਨਯੇਨ ਇਧੇਵ ਖਨ੍ਤਿਵੀਰਿਯਸਂਵਰਾ ਆਗਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਂਵਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿਚ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋਪਿ ¶ ਅਯਂ ਸਂਵਰੋ ਇਧ ਆਗਤੋਯੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਤਿਵੀਰਿਯਸਂਵਰਾ ਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ‘‘ਸੋ ਤਞ੍ਚ ਅਨਾਸਨਂ ਤਞ੍ਚ ਅਗੋਚਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫) ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨) ਅਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਸੇਵਨਾ ਭਾਵਨਾ ਚ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਰੋਧਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੫. ਇਦਾਨਿ ਜਾਨਤੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਜਾਨਤੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਦਾਨਿ ਏਕਤ੍ਥਾਨਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਜਾਨਤੋਤਿ ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਞ੍ਹਿ ਞਾਣਂ. ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਞਾਣਪ੍ਪਭਾਵਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਪਸ੍ਸਨਪ੍ਪਭਾਵਞ੍ਹਿ ਞਾਣਂ. ਞਾਣਸਮਙ੍ਗੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਾਨਿ ਞਾਣੇਨ ਵਿਵਟੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਿਚ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਚਰਿਯਾ ਬਹੂ ਪਪਞ੍ਚੇ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਆਸਵਾਨਂ ¶ ਖਯਨ੍ਤਿ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਕ੍ਖਯਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਖੀਣਾਕਾਰਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਚ ਆਸਵਕ੍ਖਯਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿਪਿ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –

‘‘ਸੇਖਸ੍ਸ ¶ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਉਜੁਮਗ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ;

ਖਯਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਞਾਣਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੬੨) –

ਆਦੀਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ,

‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਫਲਂ.

‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ;

ਆਸਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੫੩) –

ਆਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨੋ ਅਜਾਨਤੋ ਨੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਯੇ ਅਜਾਨਤੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸਂਵਰਾਦੀਹਿਯੇਵ ¶ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਉਪਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਪਾਯਪਟਿਸੇਧੋ. ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਞਾਣਂ ਆਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਨਤੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਆਰਭਿ, ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨਾ ਬਹੁਵਿਧਾ. ਦਬ੍ਬਜਾਤਿਕੋ ਏਵ ਹਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੋਚਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਤਸ੍ਸ ਈਦਿਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਜਾਨਨਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਯੋ ਪਨ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਜਾਨਤੋ ਆਸਵਾ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ¶ ਪਸ੍ਸਤੋ ਚ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਦੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ ਉਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਏਵ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਟ੍ਟਨਾ ਅਨ੍ਵਾਵਟ੍ਟਨਾ ਆਭੋਗੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ.

ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਅਨੁਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਕੁਲੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਟ੍ਟਨਾ ਅਨ੍ਵਾਵਟ੍ਟਨਾ ਆਭੋਗੋ ¶ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ – ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ਅਯੋਨਿਸੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤਾਵ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ. ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ¶ ਹਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਞ੍ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਂ. ਕਥਂ? ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਹਿ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਭਵਤਣ੍ਹਞ੍ਚ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਚ ਸਤਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਯਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾਤਵੇਗਾਭਿਘਾਤੇਨ ਵਿਪ੍ਪਨਟ੍ਠਨਾਵਾ ਵਿਯ ਗਙ੍ਗਾਵਟ੍ਟੇ ਪਤਿਤਗੋਕੁਲਂ ਵਿਯ ਚਕ੍ਕਯਨ੍ਤੇ ਯੁਤ੍ਤਬਲਿਬਦ੍ਦੋ ¶ ਵਿਯ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਵਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਆਵਟ੍ਟਪਰਿਵਟ੍ਟਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਂ ਵਟ੍ਟਂ.

ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਨ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ – ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੫) ਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਮੁਖਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਾ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧੋ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ…ਪੇ… ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧) ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਂ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਆਬਦ੍ਧੇ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਹੀਨਾ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਨ ਪਹਾਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਟਿਲੋਮਤੋਪਿ ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਚੀਵਰਾਦਿਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਸੁਭਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਪਨ ਅਨਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਆਸਵਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਚ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਪਕਤਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਰਿਯਤ੍ਤਿਨਵਕਮ੍ਮਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ ¶ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਾਦਿਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਸੁਯੇਵ ਪਨ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਡ੍ਢਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯੋਨਿਸੋ ¶ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਸ੍ਸ ਪਕਤਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਦ੍ਦਾਯ ਚ ਕਾਪਿਲਾਨਿਯਾ, ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਸਵਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਨ ਖੋ ਮੇ ਆਸਵਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਤਾ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਸਹਸਾ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਂਵੇਗਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਨ੍ਤੋ ਤੇ ਆਸਵੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮਣ੍ਡਲਾਰਾਮਵਾਸੀਮਹਾਤਿਸ੍ਸਭੂਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਸੋ ਕਿਰ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਸੋ ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਪਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਕਿਲੇਸੋ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਂਵੇਗਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਮਹਾਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਰਾਗਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਜ੍ਜ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਆਚਰਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਉਦ੍ਦੇਸਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਯੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੬. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੇ ਤੇ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਕਾਰਣਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ ਦੇਸਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿਆਦਿਮਾਹ ਯਥਾ ਤਂ ਦੇਸਨਾਪਭੇਦਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ. ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

੧੭. ਇਦਾਨਿ ¶ ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਤੋ ਬ੍ਯਾਕਾਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਰਣੀਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯੇਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾ, ਇਮੇ ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾਤਿ ¶ ਧਮ੍ਮਤੋ ਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਕਾਰਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਯੇਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਰਿਯਮਾਨਾ ਅਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਨ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਯੇਨ ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯ’ਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਯ’ਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇ ਅਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ. ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਆਵਜ੍ਜਯਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ ਵਾਸਦ੍ਦੋ, ਨ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ¶ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੦) ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਪਦਾ ਚ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਭੂਤਾਨਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਂ ਵਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੨) ਵੁਤ੍ਤੇ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਵਾ ਉਦਕਤੋ ਵਾ ਮਿਥੁਭੇਦਤੋ ਵਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੭੬) ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਚ ਉਦਕਤੋ ਚ ਮਿਥੁਭੇਦਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਪਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੋ ਰਾਗੋ. ਭਵਾਸਵੋਤਿ ਰੁਪਾਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ, ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਚ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਾ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋਪਿ ਭਵਾਸਵੇ ਏਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਗੁਣੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤਿ. ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਭਵਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤਿ. ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇ ਚਤੁਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਨਯਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਤਯੋ ਏਵ ਆਸਵਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ. ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਹਿ ਕਾਮਾਸਵੋ,. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਇਤਰੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਆਸਵੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਅਭਾਗਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਭਾਗਿਨੋਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤਯੋ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋਪਿ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯੇਵਾਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਮੇਤਂ.

ਤਸ੍ਸ ¶ ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਹੇਤੁ, ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ. ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਆਸਵਾ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਆਸਵਾਨਂਯੇਵ ਅਭੇਦਤੋ ਨਿਗਮਨਮੇਤਂ.

੧੮. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯੋ ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਕਾਮਾਸਵਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ¶ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਪਿ ਆਸਵੇ ਤੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਯੋ ਚਾਯਂ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਨੁਪਾਯੇਨ ਉਪ੍ਪਥੇਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਕਥਂ? ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ…ਪੇ…ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਯਥਾਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਂ ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਞ੍ਚ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤੀਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਪਿਚ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ. ਸ੍ਵੇਵ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਿ ਵਾ. ਨਨੁ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਕੋ ਵਾ ਏਵਮਾਹ ਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਨ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵੋ ਕਾਰਣਂ ¶ , ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਯਾ ਸੁਗਨ੍ਧਾਨਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਪਨ ਸੁਗਨ੍ਧਾਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਕਿਂ ¶ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਲਿਙ੍ਗੂਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ.

ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੀਘੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਰਸ੍ਸਓਦਾਤਕਣ੍ਹਪ੍ਪਮਾਣਿਕਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਾਦਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਤੋ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿਂ…ਪੇ… ਦੇਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮ੍ਪਰਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਪਨ ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ.

ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ¶ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਞ੍ਚ ਉਚ੍ਛੇਦਾਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੁਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਥਂਕਥੀ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ. ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਏਤ੍ਥ ਚਿਨ੍ਤਾ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਨ੍ਤਿ. ਚੂਲ਼ਮਾਤਾਯ ਕਿਰ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੁਣ੍ਡੋ, ਮਹਾਮਾਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮੁਣ੍ਡੋ, ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੁਣ੍ਡੇਸੁਂ. ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਹਂ ਨੁ ਖੋ ਚੂਲ਼ਮਾਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਏਵਂ ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਾ ਹੋਤਿ.

ਨੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਮਚ੍ਛੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਦਕੇ ਚਿਰਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸੀਤਿਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਊਰੁਂ ਮਚ੍ਛੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਿ. ਅਪਰੋ ਸੁਸਾਨਪਸ੍ਸੇ ਖੇਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਭੀਤੋ ਸਙ੍ਕੁਟਿਤੋ ਸਯਿ. ਸੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਣ੍ਣੁਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਯਕ੍ਖਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਿ. ਏਵਂ ਨੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ.

ਕਿਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋਵ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਤ੍ਤਿਯਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁ. ਦੇਵੋ ¶ ਪਨ ਸਮਾਨੋ ਦੇਵਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੋਪਿ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਰੂਪੀ ਨੁ ਖੋ ਅਰੂਪੀ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਯੋ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ. ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕੁਲੇ ¶ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਗਹਟ੍ਠਾਪਿ ਚ ਪੋਤ੍ਥਲਿਕਾਦਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ‘‘ਕੁਪ੍ਪਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਗਹਟ੍ਠਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਰਾਜਾਨੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨਿ ਦੇਵਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੀਘੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਰਸ੍ਸਚਤੁਰਂਸਛਲ਼ਂਸਅਟ੍ਠਂਸਸੋਲ਼ਸਂਸਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਪ੍ਪਕਾਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਕੁਤੋ ¶ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਆਗਤਿਗਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਙ੍ਖਤਿ.

੧੯. ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਪ੍ਪਭੇਦਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਇਮਿਨਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਥਾ ਅਯਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਥਾਮਗਤਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ, ਏਵਂ ਵਾ ਏਵਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋਤਿ ਭੂਤਤੋ ਚ ਥਿਰਤੋ ਚ, ‘‘ਇਦਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਭੂਤਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਵਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਸੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ਭਸ੍ਮਨ੍ਤਾਹੁਤਿਯੋਤਿ ਗਹਿਤਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਵਿਯ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤੀਤੇ ਏਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੇਵ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ.

ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸੀਸੇਨ ਖਨ੍ਧੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਵਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ¶ ਸਞ੍ਜਾਨਤੋ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਨਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇਸਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਅਨਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ. ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇਸਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ.

ਵਦੋ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋਤਿਆਦਯੋ ਪਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਦਤੀਤਿ ਵਦੋ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋ, ਜਾਨਾਤਿ ਅਨੁਭਵਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੇਦੇਤੀਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ¶ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਟ੍ਠਿਤਿਨਿਵਾਸਨਿਕਾਯੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ. ਨਿਚ੍ਚੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਰਹਿਤੋ. ਧੁਵੋਤਿ ਥਿਰੋ ਸਾਰਭੂਤੋ. ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ. ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਅਵਿਜਹਨਧਮ੍ਮੋ, ਕਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਨ੍ਤਿ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਸਮੁਦ੍ਦਮਹਾਪਥਵੀਪਬ੍ਬਤਾ ਲੋਕਵੋਹਾਰੇਨ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਸ੍ਸਤੀਹਿ ਸਮਂ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ. ਯਾਵ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤਥੇਵ ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ.

ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਇਦਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਗੂਥਗਤਂ ਵਿਯ. ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਵਾ ਗਤਮਿਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਮਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਾ ਵਾ ਨਿਚ੍ਚੋ ਵਾ ਕੋਚੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਗਹਨਂ. ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਵਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਲੋਮਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਵਿਸੂਕਂ. ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ ਵਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ. ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ…ਪੇ… ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਤਮੇਵ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਤੇਹਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵਾ ਬਹੁਨਾ, ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੨੦. ਏਵਂ ¶ ¶ ਛਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਮਾਸਵਾਦਿਵਚਨੇਨੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਸੁਖਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਭਵਸੁਖਭਵਵਿਸੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਭੂਤਾ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਾਨਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਤਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਪਜਹਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੁਤਵਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਾਵ ‘‘ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦਾਵਿਨੀਤਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਅਯਂ ‘‘ਸੁਤਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਸੁਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਤਾਵ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅਯਂ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੧. ‘‘ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ, ਸੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਣ੍ਹਾਵਜ੍ਜਾ ਤੇਭੂਮਕਾ ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਣ੍ਹਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧੋ, ਨਿਰੋਧਸਮ੍ਪਾਪਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਆਚਰਿਯਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਸਮਾਨੋ ਤੇ ਤੇਭੂਮਕੇ ਖਨ੍ਧੇ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ ਚੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਾਵ ਮਨਸਿਕਾਰਸੀਸੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨਾਯਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪਭਾਵਿਕਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਨਿਰੋਧਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ ਚੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ ਚ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਉਪਾਯੋ, ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨਾਮ ਵਟ੍ਟੇ ਹੋਤਿ, ਵਿਵਟ੍ਟੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਕਾਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਆਪੋਧਾਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਕਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭੂਤਾਨਿ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਿ ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਯਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਤੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ¶ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਭਾਗਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਂ ਸਹੇਤੁ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਵਤਣ੍ਹਾਕਮ੍ਮਾਹਾਰਾਦਿਕੇ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਯਾਥਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਏਕਪਟਿਵੇਧੇਨੇਵ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਏਕਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਟਿਵੇਧੇਨ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿਵੇਧੇਨ, ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਨਾਪਟਿਵੇਧੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ…ਪੇ… ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਏਕਞਾਣੇਨੇਵ ਹਿ ਏਸ ਨਿਰੋਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, ਸੇਸਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇਵ ਅਭਿਸਮੇਤਿ ਚ. ਨ ਹਿਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ‘‘ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਮੀ’’ਤਿ ਵਾ. ਅਪਿਚ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਏਵਂ ਤਂ ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦਯਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਉਪਾਯੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ‘‘ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਾਨਂ ਪਰਾਮਸਨਤੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਆਸਵੇਸੁ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਆਸਵਾ ਚੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸਂਯੋਜਨਮੇਵ, ਨ ਆਸਵੋ ¶ . ‘‘ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਆਸਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਆਸਵਾਤਿ.

‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ¶ ਆਸਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਅਥ ਵਾ ਯਾ ਅਯਂ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇ ਹਿ ਪਹੀਯਮਾਨੇ ਤਂਸਹਜਾਤੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਮਾਸਵੋਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ ਪਹੀਯਤਿ ¶ . ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠੋ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦਿਸਮਿਦ੍ਧਿਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਵਾਸਵੋ. ਤੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੋਮਨਸ੍ਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ, ਤਥਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਵਸੇਸਾ ਤਯੋਪਿ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ, ਤੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਨਂ? ਪਠਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਨਨੁ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਪਠਮਤਰਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਨ ਕਰੋਤਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਗਾਮਵਾਸੀ ਪੁਰਿਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਦਸ੍ਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੨. ਏਵਂ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਨਨੁ ਚ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ ਆਸਵੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਂ ਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ. ਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਆਸਵਾ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ¶ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਚਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋਯੇਵ, ਇਦਾਨਿ ਭਾਵਨਾਨਾਮੇਨ ਵੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖਾਸਦ੍ਦੋ ਞਾਣਕੋਟ੍ਠਾਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਗਣਨਾਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੬੮) ਹਿ ਞਾਣੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੧) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੩੧੩) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਨ ਸੁਕਰਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨੮) ਗਣਨਾਯਂ. ਇਧ ਪਨ ਞਾਣੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋਤਿ ਹਿ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਞਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਸਂਵਰੇ ਆਦੀਨਵਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਵਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤ੍ਤਾਯ ਅਯੋਸਲਾਕਾਯ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਯ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਲਿਮਟ੍ਠਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੫) ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਂਵਰਣਤੋ ਸਂਵਰੋ, ਪਿਦਹਨਤੋ ਥਕਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਤਿਤ੍ਥਕਾਕੋ ਆਵਾਟਕਚ੍ਛਪੋ ਵਨਮਹਿਂਸੋਤਿਆਦਯੋ ਵਿਯ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਸਂਵਰੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤਿ ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਦਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਦਾ ਭਵਙ੍ਗੇ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਕਿਰਿਯਮਨੋਧਾਤੁ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਵਿਪਾਕਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਜਵਨਂ ਜਵਤਿ.

ਤਤ੍ਥਪਿ ¶ ਨੇਵ ਭਵਙ੍ਗਸਮਯੇ, ਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸਮਯੇ ਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਸਚੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ¶ ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਵਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਅਸਂਵਰੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਹੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਅਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ¶ , ਯਥਾ ਨਗਰੇ ਚਤੂਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਘਰਕੋਟ੍ਠਕਗਬ੍ਭਾਦਯੋ ਸੁਸਂਵੁਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਂ ਅਗੋਪਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਨ ਹਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾ ਯਦਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਮੇਵ ਜਵਨੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਂਵਰੇ ਸਤਿ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪੀਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਘਰਾਦਯੋ ਅਸਂਵੁਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਂ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਸੁਗੋਪਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਹਿ ਪਿਹਿਤੇਸੁ ਚੋਰਾਨਂ ਪਵੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਮੇਵ ਜਵਨੇ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਚਾਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ, ਉਪੇਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਵਾ ਸਂਵਰੀਤਿ ਸਂਵੁਤੋ, ਥਕੇਸਿ ਪਿਦਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਞ੍ਞਿਤਂ ਸਤਿਕਵਾਟਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ, ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਕਵਾਟਂ ਵਿਯ ਸਂਵਰਿ ਥਕੇਸਿ ਪਿਦਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ’’ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ. ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ¶ ¶ ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਅਥਕੇਤ੍ਵਾ ਅਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ, ਯੇ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਯਨ੍ਤਿ ਆਦੇਸੋ. ਹਿਕਾਰੋ ਚ ਪਦਪੂਰਣੋ, ਯੇ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ. ਆਸਵਾ ਵਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਵਿਘਾਤਕਰਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਵਿਪਾਕਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਚ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਹਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਪਾਥਗਤਂ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਈਦਿਸਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਵਪਤ੍ਥਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਭਵਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਹਜਾਤਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਪਰੇ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਆਯਤਿਂ ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕਾ. ਤੇਪਿ ਹਿ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂਸ ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸ ਤੇ. ਏਵਂ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿਆਦੀਸੁ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਆਸਵਾ ਸਂਵਰੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਏਵ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਂਵਰਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੩. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸੀਲਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਯਂ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਸ੍ਸ. ਅਪ੍ਪਟਿਸੇਵਤੋਤਿ ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਂ ਪਨਿਧ ਅਲਦ੍ਧਂ ਚੀਵਰਾਦਿਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਵਾ ¶ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਕਾਮਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਈਦਿਸਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਵਪਤ੍ਥਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਭਵਾਸਵਸ੍ਸ, ਅਹਂ ਲਭਾਮਿ ਨ ਲਭਾਮੀਤਿ ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਵਾ ਇਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਪਨ ਸਹਜਾਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਚ ਨਵਵੇਦਨੁਪ੍ਪਾਦਨਤੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਮੇ ¶ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਪਟਿਸੇਵਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਯੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਞਾਣਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਟਿਸੇਵਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਪਟਿਸੇਵਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੪. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਸੀਤਂ ਖਮਤਿ ਸਹਤਿ, ਨ ਅਵੀਰਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਸੀਤੇਨ ਚਲਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤਿ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਲੋਮਸਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਅਨਪ੍ਪਕੇਨਾਪਿ ਸੀਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਨ ਚਲਤਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਚੇਤਿਯਪਬ੍ਬਤੇ ਪਿਯਙ੍ਗੁਗੁਹਾਯਂ ਪਧਾਨਘਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤੋਵ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਏਵਂ ਉਣ੍ਹਾਦੀਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਣ੍ਹਂ ਸਹਤਿ ਸ੍ਵੇਵ ਥੇਰੋ ਵਿਯ, ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਬਹਿਚਙ੍ਕਮੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੇਦਾਪਿਸ੍ਸ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਆਹ ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਸੀਦਥ, ਸੀਤਲੋ ਓਕਾਸੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਉਣ੍ਹਭਯੇਨੇਵਮ੍ਹਿ ਆਵੁਸੋ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਯੇਵ. ਉਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪੋਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪਵਸੇਨ ਪਨੇਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯੋ ¶ ਚ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਵਾ ਅਲਭਮਾਨੋਪਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੂਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ. ਅਧਿਮਤ੍ਤੇਹਿ ਡਂਸਮਕਸਵਾਤਾਤਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਚਾਪਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੂਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ. ਸਰੀਸਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਚਾਪਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਮੁਖੇਸੁ ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਪੁਬ੍ਬਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ ਪਧਾਨਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ…ਪੇ… ਸਰੀਸਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰਂ ¶ ਕਿਰ ਖਣ੍ਡਚੇਲਵਿਹਾਰੇ ਕਣਿਕਾਰਪਧਾਨਿਯਘਰੇ ਅਰਿਯਵਂਸਂ ਸੁਣਨ੍ਤਂ ਘੋਰਵਿਸੋ ਸਪ੍ਪੋ ਡਂਸਿ. ਥੇਰੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਂਯੇਵ ਸੁਣਾਤਿ. ਵਿਸਵੇਗੋ ਥਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਣ੍ਡਲਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਸਹ ਪੀਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਵਿਸਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਥੇਰੋ ¶ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਯੋ ਪਨ ਅਕ੍ਕੋਸਵਸੇਨ ਦੁਰੁਤ੍ਤੇ ਦੁਰੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਦੁਰਾਗਤੇ ਅਪਿ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਸਞ੍ਞਿਤੇ ਵਚਨਪਥੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਤਿਗੁਣਂਯੇਵ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨ ਵੇਧਤਿ ਦੀਘਭਾਣਕਅਭਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਦੁਰੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਰਾਗਤਾਨਂ ਵਚਨਪਥਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਭਾਵਨਾਰਾਮਤਾਯ ਮਹਾਅਰਿਯਵਂਸਪ੍ਪਟਿਪਦਂ ਕਥੇਸਿ, ਸਬ੍ਬੋ ਮਹਾਗਾਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਦੀਘਭਾਣਕੋ ਅਰਿਯਵਂਸਂ ਕਥੇਮੀਤਿ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਰੋਸੀਤਿਆਦੀਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਉਭੋਪਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤਂ ਏਕਪਥੇਨ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਕਲਗਾਵੁਤਮ੍ਪਿ ਸੋ ਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿਯੇਵ. ਤਤੋ ਯਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਹਾਰਾਨਂ ਮਗ੍ਗੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਦੀਘਭਾਣਕਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਗਮਾਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਮੇਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਗਾਵੁਤਂ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵੋਚੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਖਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਆਵੁਸੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ, ਨ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਏਕਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਯੋਗਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਚਨਮੇਵ ਵਚਨਪਥੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯੋ ¶ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਾਰੀਰਿਕਾ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਬਹਲਟ੍ਠੇਨ ਤਿਬ੍ਬਾ, ਫਰੁਸਟ੍ਠੇਨ ਖਰਾ, ਤਿਖਿਣਟ੍ਠੇਨ ਕਟੁਕਾ, ਅਸ੍ਸਾਦਵਿਰਹਤੋ ਅਸਾਤਾ, ਮਨਂ ਅਵਡ੍ਢਨਤੋ ਅਮਨਾਪਾ, ਪਾਣਹਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਪਾਣਹਰਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿਯੇਵ, ਨ ਵੇਧਤਿ. ਏਵਂ ਸਭਾਵੋ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇ ਪਧਾਨਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ…ਪੇ… ਅਧਿਵਾਸਨਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਕਿਰ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਧਾਨੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਉਦਰਵਾਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਆਵਤ੍ਤਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਚਙ੍ਕਮਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਅਧਿਵਾਸਨਸੀਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਸਯਿ. ਵਾਤੋ ਨਾਭਿਤੋ ਯਾਵ ਹਦਯਂ ਫਾਲੇਤਿ. ਥੇਰੋ ਵੇਦਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸੀਤਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ. ਅਨਧਿਵਾਸਯਤੋਤਿ ਅਨਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੀਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਸੀਤਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹਂ ਵਾਤਿ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਾਸਵੋ. ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਤਂ ਉਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਗਾਹੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ.

‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਅਧਿਵਾਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਸੀਤਾਦੀਸੁ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕੇ ਆਸਵਾ ਇਮਾਯ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਅਧਿਵਾਸਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿ ਸੀਤਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸੇਤਿਯੇਵ. ਨ ਅਸਹਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਧਿਵਾਸਨਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਧਿਵਾਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੫. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ¶ ਯੋਨਿਸੋ ਚਣ੍ਡਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਅਹਂ ਸਮਣੋਤਿ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨੇ ਨ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਞ੍ਹਿ ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ ਮਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚਣ੍ਡਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਚਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਟ੍ਠਂ, ਵਾਲ਼ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖਾਣੁਨ੍ਤਿ ਖਦਿਰਖਾਣੁਆਦਿਂ. ਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਟਕਾਨਂ ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਕਣ੍ਟਕਾ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਟਂ. ਪਪਾਤਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਛਿਨ੍ਨਤਟਂ. ਚਨ੍ਦਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋਦਕਗਬ੍ਭਮਲਾਦੀਨਂ ਛਡ੍ਡਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਓਲ਼ਿਗਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ¶ ਸਕਦ੍ਦਮਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਦਨੋਕਾਸਂ. ਤਂ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਸੁਚਿਭਰਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਚੇਤਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਦੁਟ੍ਠਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਨਾਸਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਆਸਨਂ ਅਨਾਸਨਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਂ ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਗੋਚਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਚ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਗੋਚਰੋ ਅਗੋਚਰੋ, ਸੋ ਵੇਸਿਯਾਦਿਭੇਦਤੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਾਪਕੇ ਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੇ, ਅਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ. ਭਜਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਵਮਾਨਂ. ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਹਿ ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ¶ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾਤਿ ਇਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਾਪਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਲਾਮਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ. ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਧਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਅਕਾਸਿ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ’’ਤਿ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਹਤ੍ਥਿਆਦਿਨਿਦਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੁਖਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਈਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਾਸਵੋ. ਮਂ ਹਤ੍ਥੀ ਮਦ੍ਦਤਿ, ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਤਿ ਗਾਹੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕੇ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਸੀਲਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੬. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ¶ ਯੋਨਿਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਤਿ ਪਾਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਕੁਸਲੋ, ਇਤਿਪਿ ਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਇਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੇ ਆਦੀਨਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਜਾਤਮਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਵਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨ ਵਾਸੇਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਨਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਪਜਹਤਿ ਛਡ੍ਡੇਤਿ.

ਕਿਂ ਕਚਵਰਂ ਵਿਯ ਪਿਟਕੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ ਤੁਦਤਿ ਵਿਜ੍ਝਤਿ ਨੀਹਰਤਿ.

ਕਿਂ ¶ ਬਲਿਬਦ੍ਦਂ ਵਿਯ ਪਤੋਦੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਨਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਨਂ ਤਥਾ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਅਨਭਾਵਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਅਨੁ ਅਨੁ ਅਭਾਵਂ ਗਮੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਯਥਾ ਸੁਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੯੧੦) ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਕਿਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਨੋਦੇਤਿਯੇਵ. ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇਤਿ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਪਾਪਕੇ, ਅਕੋਸਲ੍ਲਤਾਯ ਅਕੁਸਲੇ. ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇਯੇਵ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵਾ ਨਵ ਮਹਾਵਿਤਕ੍ਕੇ. ਤਤ੍ਥ ਤਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਅਵਸੇਸਾ ‘‘ਞਾਤਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਜਨਪਦਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਮਰਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਨਵਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੭) ਇਮੇ ਛ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸ, ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਮਾਸਵੋ ਏਵ. ਤਬ੍ਬਿਸੇਸੋ ਭਵਾਸਵੋ. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਏਵਂ ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਵਿਨੋਦਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਆਦੀਨਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਹਿਤੇਨ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਿਨੋਦਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵਿਨੋਦਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੭. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਭਾਵਨਾਯ ਆਦੀਨਵਂ, ਭਾਵਨਾਯ ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮੇ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮਯਸਮ੍ਭੂਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਨੇਸਂ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਿਯਨਯਂ ਪਹਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨਯੋ ਏਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਦਿਪਦਾਨਂਯੇਵ ਤਾਵ –

ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ, ਕਮਤੋ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ;

ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋ ਚੇਵ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਤਾਵ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ¶ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਰਞ੍ਞਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਹੀਨਪਣੀਤਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ. ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੧੩) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਅਪਿਲਾਪਨਰਸਾ. ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਏਤਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਮ੍ਮੋਸਰਸਾ ਵਾ. ਗੋਚਰਾਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸਤਿ ਏਵ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਬੋਧਿਯਾ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਾ ਹਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਯਾਯ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯੂਹਨ-ਕਾਮਸੁਖਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗ-ਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਾਭਿਨਿਵੇਸਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਯ ਸਤਿਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਨਿਦ੍ਦਾਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ.

ਯੋਪੇਸ ¶ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਏਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਸੇਨਙ੍ਗਰਥਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਤੇਨਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ? ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਨੁਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧੭) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਯੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਸਤ੍ਥੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਏਵ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਏਕਸ੍ਸ ਆਦਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਪਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਵਿਚਿਨਾਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯੋ. ਸੋ ਪਨ ਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣੋ, ਓਭਾਸਨਰਸੋ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵੀਰਭਾਵਤੋ ਵਿਧਿਨਾ ਈਰਯਿਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਵੀਰਿਯਂ. ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ ¶ , ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਰਸਂ, ਅਨੋਸੀਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ¶ . ਪੀਣਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ. ਸਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾ, ਤੁਟ੍ਠਿਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੀਣਨਰਸਾ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਓਦਗ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਸਾ ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣਾ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਰਸਾ, ਆਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭੂਤਸੀਤਿਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸਮਾਧਾਨਤੋ ਸਮਾਧਿ. ਸੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣੋ, ਅਵਿਸਾਰਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਰਸੋ, ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾ. ਸਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਸਮਵਾਹਿਤਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਊਨਾਧਿਕਤਾਨਿਵਾਰਣਰਸਾ, ਪਕ੍ਖਪਾਤੁਪਚ੍ਛੇਦਰਸਾ ਵਾ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਵਂ ਸੇਸਪਦਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਕਮਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪) ਵਚਨਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਵ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਸੋ ਤਥਾ ਸਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੬੯) ਨਯੇਨ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕਮਤੋਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਸਤ੍ਤੇਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ. ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤੋ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਤਯੋ ¶ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਲੀਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਤਯੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਏਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤੋ ¶ ਚ ਸਤ੍ਤੇਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ¶ ਤਾਵ ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਦਿਪਦਾਨਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਂ ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਨੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕੋ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇ ਵਿਵੇਕੇ.

ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਪਨ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ, ਤੇ ਹਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਏਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਆਨਾਪਾਨਾਸੁਭਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨੇਸੁਪਿ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਏਤੇਸਂ ਝਾਨਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਏਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਥਾ ¶ ਚ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾਦੀਸੁ. ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਾ ਏਵ ਹਿ ਵਿਰਾਗਾਦਯੋ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਦੁਵਿਧੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਚ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਭਾਵੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਮਨ੍ਤਂ ਪਰਿਣਤਞ੍ਚ ਪਰਿਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞ੍ਚਾਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਕਿਲੇਸਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਞ੍ਚ ¶ ਪਰਿਪਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ.

ਇਧ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂਯੇਵ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤੇਹਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਵੇਕੋ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਿਰਾਗਭਾਵਤੋ ਵਿਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧਭਾਵਤੋ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗੋ ਏਵ ਚ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਥਾ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਭਾਵੇਨ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਭਾਵੇਨ ਚ ਪਰਿਣਤਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਮੇਸਂ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਕਾਮਾਸਵੋ ਭਵਾਸਵੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਤਯੋ ਆਸਵਾ, ਭਾਵਯਤੋ ਏਵਂਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਭਾਵਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਆਸਵਾ ਇਮਾਯ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੨੮. ਇਦਾਨਿ ¶ ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਹੀਨਾਸਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨੇ ਚਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਤੇਹੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋ ਖੋਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨੇ ਤੋਕਾਰੋ, ਯਸ੍ਸ ਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਯੇ ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇਸੁਯੇਵ ਪਹੀਨਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਆਸਵਪਿਧਾਨੇਹਿ ਪਿਹਿਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਾ ਆਸਵਾਨਂ ਪਿਧਾਨੇਹਿ ਪਿਹਿਤੋ. ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ¶ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਸਂਛਿਨ੍ਦਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ. ਵਿਵਤ੍ਤਯਿ ¶ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਂਯੋਜਨਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਯਿ ਨਿਮ੍ਮਲਮਕਾਸਿ. ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਕਾਰਣੇਨ. ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾਤਿ ਮਾਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯਾ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਚ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯੋ. ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋ ਪਨ ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਪਹੀਯਤਿ ਦਿਟ੍ਠਵਿਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਵਿਯ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯੋ.

ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਚ ਯੇ ਇਮੇ ‘‘ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੮). ਹਰਿਤਨ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਅਨ੍ਤਿਮਮਰਿਯਾਦਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਅਨ੍ਤਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜੀਵਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੧; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਲਾਮਕਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੧) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਖਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੧) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਕੋਟਨ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਿਮਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਰਿਵਟੁਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਨ੍ਤਿਮਸਮੁਸ੍ਸਯਮਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਕਮਨਾ ਤੁਟ੍ਠਮਨਾ, ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਕਥਿਤਂ ਸੁਲਪਿਤਂ, ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਂਸੂਤਿ.

ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਨੁਪਦਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਭਾਵਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੯. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਕਤਰਾਯ ਚ ਪਨਿਦਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ. ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਯਥਾ ਤਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇ ਪੂਰਿਤਦਾਨਪਾਰਮੀਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਯਮਕਮਹਾਮੇਘੋ ¶ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹੋਘਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ ਵਿਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਮਹੋਘਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਤਤੋ ਅਨ੍ਨਪਾਨਯਾਨਵਤ੍ਥਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਹਂ ਭਗਵਾ, ਕਹਂ ਦੇਵਦੇਵੋ, ਨਰਾਸਭੋ, ਪੁਰਿਸਸੀਹੋ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ. ਸਕਟਸਤੇਹਿਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਸਕਟਧੁਰੇਨ ਸਕਟਧੁਰਮਾਹਚ੍ਚਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚ. ਅਨ੍ਧਕਵਿਨ੍ਦਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਭਗਵਤੋ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਪਿ.

ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਖੋ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਉਦਾ. ੧੪). ਤਥਾ – ‘‘ਯਾਵਤਾ ¶ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਵਾ ਗਣੋ ਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪਤ੍ਤਂ, ਯਥਰਿਵ, ਚੁਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੬).

ਸ੍ਵਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਦੀਨਂ ਉਦਕਮਿਵ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਕਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਚਯਗਰੁਕਾ ਪਚ੍ਚਯਬਾਹੁਲਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਸੁ ਆਹਟੇਸੁ ਗਣ੍ਡਿਂਯੇਵ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਦੇਥ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਚ ਨੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋਪਿ ¶ ਪਾਕਟਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ –

‘‘ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ. ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਵੁਤ੍ਤਿ. ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਦੇਸੇਮਿ. ਸਾ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾਨਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਪਿਤਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕਆਦਾਸੋ ਵਿਯ ਚ, ਯਥਾ ਹਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਪਿਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕੇ ਆਦਾਸੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਯੋਗਮਣ੍ਡਨੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਣ੍ਡੇਤੁਕਾਮਾ ਇਮਂ ਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕਾਦਾਸੂਪਮਂ ¶ ਦੇਸਨਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮੇ ਦਾਯਾਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਸ੍ਸ. ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਵਥ, ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਆਮਿਸਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਵਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਪਿ ਦੁਵਿਧੋ – ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ, ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਤਿ. ਆਮਿਸਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ – ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ, ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਭੇਦੋ ਹਿ ਨਵਵਿਧੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਾ ਲੇਸੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ. ਯਂ ਪਨਿਦਂ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕੁਸਲਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ¶ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ਵਤ੍ਥੁਪੂਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ ਦੇਸੇਤਿ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ. ਤਥਾ ਚੀਵਰਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਾ ਲੇਸੇਨ ਵਾ ਆਮਿਸਂ. ਯਂ ਪਨਿਦਂ ਵਟ੍ਟਗਾਮਿਕੁਸਲਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਇਦਂ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ, ਅਸਞ੍ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ ਮਗ੍ਗਵਿਦੂ ਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦੋ. ਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾ ਚ ਪਨ ਏਤਰਹਿ ਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੯) ਚ – ‘‘ਸੋ ਹਾਵੁਸੋ, ਭਗਵਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਞਾਣਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ ਵਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੩) ਚ. ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਭਗਵਤਾ ¶ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਚੀਵਰਂ ਲਦ੍ਧਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ. ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤੁ, ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਤੁ. ਇਤਰੀਤਰੇਨਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਂਯੇਵ ਵਣ੍ਣੇਮੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੭).

ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਣੀਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨਾਲਤ੍ਥੁਂ. ਸਪਦਾਨਪਿਣ੍ਡਿਯਾਲੋਪਭੋਜਨਾ ਏਵਾਹੇਸੁਂ. ਤੇਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਕਂ ¶ ਉਪੋਸਥਿਕਂ ਪਾਟਿਪਦਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੨੫) ਏਵਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਲਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿ ਅਕਤਪਬ੍ਭਾਰਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਸੇਨਾਸਨਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਲੇਣਾਨੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੪) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਵਿਹਾਰੋ ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਪਾਸਾਦੋ ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਗੁਹਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕੇਨੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਅਕਂਸੁ. ਤੇ ਭਗਵਤਾਯੇਵ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਪ੍ਪਿ, ਨਵਨੀਤਂ, ਤੇਲਂ, ਮਧੁ, ਫਾਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੦) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ.

ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਯੇਵ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਤਦੇਵ, ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ¶ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦਾ ਭਵਥ. ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਆਮਿਸਂ, ਤਸ੍ਸ ¶ ਦਾਯਾਦਾ ਮਾ ਭਵਥ. ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸੇਵ ਸਾਮਿਨੋ ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ. ਯੋ ਹਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਪਰਮੋ ਵਿਹਰਤਿ ਚਤੂਸੁ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਯਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਨਾਮ. ਤਾਦਿਸਾ ਮਾ ਭਵਥ. ਯੋ ਪਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸੇਵਮਾਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਰਮੋ ਵਿਹਰਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਵਂਸੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੋ ਨਾਮ. ਤਾਦਿਸਾ ਭਵਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਏਤਦਹੋਸਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਤਿਪਣੀਤਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਅਹਂ ਏਵਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਮਤ੍ਥੋ ¶ – ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਅਨੁਦ੍ਦਯਾ ਹਿਤੇਸਿਤਾ, ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਕੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਸਾਵਕਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਅਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਸਾਮਿਨੋ, ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਪਸ੍ਸਤਿ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਆਮਿਸਗਰੁਕਾਨਂ ਆਮਿਸੇ ਉਪਕ੍ਖਲਿਤਾਨਂ ਅਤੀਤਕਾਲੇ ਤਾਵ ਕਪਿਲਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੨੩੦; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੧੮) ਨਯੇਨ ਆਗਤਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨੇਕਸਤਾਨਂ ਅਪਾਯਪਰਿਪੂਰਣਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤਾਦੀਨਂ. ਧਮ੍ਮਗਰੁਕਾਨਂ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਮਹਾਕਸ੍ਸਪਾਦੀਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਗੁਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਅਪਾਯਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਬ੍ਬਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਸਾਵਕਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਚਯਗਰੁਕੋ ਚ ਚਤੁਪਰਿਸਨ੍ਤਰੇ ਕੂਟਕਹਾਪਣੋ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਙ੍ਗਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਨਿਤ੍ਤੇਜੋ ਨਿਪ੍ਪਭੋ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਵਿਵਤ੍ਤਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ¶ ਤੇਜਵਾ ਸੀਹੋਵ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਚਾਰੀ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਣੀਤਤਰਂ ਲਾਭਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨੋ ਅਲਾਭਤ੍ਥਿਕੇਨਾਤਿ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ¶ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ. ਅਪਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਸੁਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾਤਿ.

ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ਆਮਿਸ…ਪੇ… ਦਾਯਾਦਾਤਿ. ਇਦਂ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਤੀਵ ਮੁਦੁਕਰਣਤ੍ਥਮਾਹ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਮਿਸਲੋਲਾ ਚਰਿਸ੍ਸਥ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞੂ ਮਂ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ¶ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਅਨਾਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ, ਕਸ੍ਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ’’ਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਕੁਲਕੁਮਾਰਕੇ ਵਾ ਕੁਲਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮੇ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਕਸ੍ਸ ਧੀਤਰੋ’’ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਮਂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਮੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਵਤ੍ਤਪਰਿਪੂਰਕੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਸ੍ਸਸਤਿਕਤ੍ਥੇਰੇ ਵਿਯ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ, ਕਸ੍ਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਤਿ, ਅਸੁਕਸ੍ਸਾਤਿ, ‘‘ਪਤਿਰੂਪਂ ਥੇਰਸ੍ਸ, ਪਟਿਬਲੋ ਵਤ ਓਵਦਿਤੁਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਨ ਆਦਿਯਾ ਨ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਕਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਨਾਲਕਪਟਿਪਦਂ ¶ ਤੁਵਟ੍ਟਕਪਟਿਪਦਂ ਚਨ੍ਦੂਪਮਪਟਿਪਦਂ ਰਥਵਿਨੀਤਪਟਿਪਦਂ ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲਪਟਿਪਦਂ ਮਹਾਸੁਞ੍ਞਤਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਭਾਵਨਾਰਾਮਅਰਿਯਵਂਸੇਸੁ ਸਕ੍ਖਿਭੂਤਾ ਪਚ੍ਚਯਗੇਧਤੋ ਵਿਵਤ੍ਤਮਾਨਸਾ ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤਚਨ੍ਦਸਮਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ; ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ¶ ਗੋਤਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਵਤ ਭਗਵਾ, ਅਸਕ੍ਖਿ ਵਤ ਸਾਵਕੇ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਛਡ੍ਡਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਕੇ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਨ ਆਦਿਯੋ ਨ ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਕਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਓਵਾਦਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

੩੦. ਏਵਮਿਮਂ ਓਵਾਦਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਂ ਥੋਮੇਤੁਂ ਇਧਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਥੋਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਇਧਾਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਮੇਤਂ. ਭੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਭੁਤ੍ਤਵਾ, ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਾਰਿਤੋਤਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭੋਜਨੋ ਤਿਤ੍ਤੋਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਹਿ ਪਵਾਰਣਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਪਵਾਰਣਾ ਪਚ੍ਚਯਪਵਾਰਣਾ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪਵਾਰਣਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪਵਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੦੯) ਅਯਂ ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਂ ਚਤੁਮਾਸਂ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਪਵਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੦੩) ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪੁਨਪਵਾਰਣਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਚ੍ਚਪਵਾਰਣਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੦੭) ਚ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਪਵਾਰਿਤੋ ਨਾਮ ਅਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਭੋਜਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੋ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਸੋ ਪਵਾਰਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੩੯) ਅਯਂ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੭, ੩੫੮) ਅਯਂ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾ. ਅਯਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਵਾਰਿਤੋਤਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ.

ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਤਿ ਭੋਜਨੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ. ਪਰਿਯੋਸਿਤੋਤਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤਭੋਜਨੋ, ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ¶ . ਯਾਵਤਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਵਤਕਂ ਭੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਵਸਿਤਾ ਮੇ ਭੋਜਨਕਿਰਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਹਿਤੋਤਿ ਧਾਤੋ, ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸੁਖਿਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਵਦਤ੍ਥੋਤਿ ਯਾਵਤਕੋ ¶ ਮੇ ਭੋਜਨੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਸਾਧਕਾਨਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤੋ, ਸੋ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਚ ਸੁਹਿਤੋ, ਸੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ. ਯੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਯੋਸਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਵਾਰਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਹਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਿਯਾਤਿ ਏਕਂਸੇ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨੇ ਚ. ‘‘ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਏਕਂਸੇ. ‘‘ਸਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੯) ਵਿਕਪ੍ਪਨੇ. ਇਧ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਤਿਰੇਕੋਵ ਅਤਿਰੇਕਧਮ੍ਮੋ. ਤਥਾ ਛਡ੍ਡਨੀਯ ਧਮ੍ਮੋ. ਅਧਿਕੋ ਚ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬੋ ਚ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥਾਤਿ ਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ. ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤਾਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯੇਨ ਚ ਪਰੇਤਾ ਫੁਟ੍ਠਾ ਅਨੁਗਤਾ ਚ ਅਟ੍ਠਪਿ ਦਸਪਿ ਦਿਵਸਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾਪਿ ਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਂ ਸਹਿਤੁਂ. ਇਮੇ ਪਨ ਨ ਤਾਦਿਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਉਭਯਮਾਹ. ਤ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਹਂ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਥਾਤਿ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛਥ.

ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇਤਿ ਅਪ੍ਪਰੁਲ਼੍ਹਹਰਿਤੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨਧਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਨਿਤ੍ਤਿਣਞ੍ਚ ਮਹਾਤਿਣਗਹਨਂ ਚ, ਯਤ੍ਥ ਸਕਟੇਨਪਿ ਛਡ੍ਡਿਤੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਤਿਣਾਨਿ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਵਿਕੋਪਨਤ੍ਥਮੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਪ੍ਪਾਣਕੇਤਿ ਨਿਪ੍ਪਾਣਕੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੇਨ ਮਰਿਤਬ੍ਬਪਾਣਕਰਹਿਤੇ ਵਾ ਮਹਾਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇ. ਪਰਿਤ੍ਤੋਦਕੇ ਏਵ ਹਿ ਭਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇਪੇਨ ਆਲ਼ੁਲਿਤੇ ਸੁਖੁਮਪਾਣਕਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਤਲ਼ਾਕਾਦੀਸੂਤਿ. ਪਾਣਕਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਓਪਿਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ.

ਤਤ੍ਰੇਕਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕਸ੍ਸ. ਯੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਤਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤਿ ਚ ¶ , ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ਵੁਤ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਕੇਸੋਹਾਰਣੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਕਾਪਟਿਕੋ ਮਾਣਵੋ ਦਹਰੋ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੨੬). ਰੋਪਿਤੇਪਿ ‘‘ਯਥਾ ਸਾਰਦਿਕਂ ਬੀਜਂ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰੂਹਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਜਾ. ੧.੩.੩੧). ਕਥਿਤੇਪਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਭਗਵਤਾ, ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਅਰਹਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਇਧ ਪਨ ਕਥਿਤੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕਥਿਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਮਿਸਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਮਿਸਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਸਬ੍ਬਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨੇਸੁ ਤਾਦਿਸੋਵ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਪਨਾਸ੍ਸ ਯੋ ਏਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਏਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨਾਮ. ਇਦਂ ਆਮਿਸਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਨ੍ਤਿ ਸਾਧੁ ਵਤਾਹਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਇਦਾਨਿ ਇਮਂ ਖਣਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਮਿ, ਏਵਮੇਵ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ. ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਖੇਪੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯਂ.

ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨ੍ਤਿ ਸੋ ਤਂ ਸਦੇਵਕੇਨ ਲੋਕੇਨ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਰੂਪਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ¶ ਆਦਿਤ੍ਤਸੀਸੂਪਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯੇਨ ਏਵਂ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ.

ਅਥ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਾਰੇ ਏਸ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਸਚੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ…ਪੇ… ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮ੍ਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਖੋ ਵਾਲ਼ਮਿਗਾਕੁਲੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਵਾਲ਼ਾਕੁਲੇ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਇਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਾਦੀਨਵਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਉਭਤੋ ਸੁਜਾਤਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਯੇਹਿ ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ’’ਤਿ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਰਿਪਾਚਨਅਸਨ੍ਤਸਮ੍ਭਾਵਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸਾਮਿਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਾਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਧਾਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਦੀਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਅਞ੍ਞੇ ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ, ਤੇਪਿ ਧਾਤਾ ਸੁਹਿਤਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਤਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਾਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਤੇਹਿ ਚ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਯਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਲਜ੍ਜੀਨਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ, ਭਗਵਾ ਚ ਧਾਤੋ ਸੁਹਿਤੋ, ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਕੋਪਿ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਲੋਕੇ ਸਦ੍ਧਾ, ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ¶ ਚ ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਯੋਪਿ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਕਮੇਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨ ਭੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਕਮੇਵ ਭੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਵਿਸੇਸੋ. ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਜਾਨਨਪ੍ਪਸਂਸਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਕਿਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਅਨਵਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗਂ. ਕਿਂ ਪਸਂਸਤਿ? ਭੁਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਯਦਿਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਖੋ ਅਸੁਯੇਵ ਮੇ ਪੁਰਿਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੋ ਪੁਰਿਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਮਮ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੂਰੇਸੁ ਸੂਰਤਰੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਤਰੋ ਵਿਯ ਚ ਪੁਜ੍ਜਤਰੋ ¶ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰੋ ਚ, ਦੁਤਿਯਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਪੂਜਨੀਯੋ ਚ ਪਸਂਸਨੀਯੋ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਪੁਜ੍ਜਤਰੋ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰੋ ਚਾਤਿ? ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ…ਪੇ… ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਂ? ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਚੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਮਹਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਇਮਿਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਈਦਿਸਂ ਇਚ੍ਛਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸਂਲੇਖਸ੍ਸ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਵਾਰਣੇ. ਏਵਂ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਂਲੇਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ.

ਸੁਭਰਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ – ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਦੁਬ੍ਭਰੋ ਹੋਤਿ ਦੁਪ੍ਪੋਸੋ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸੁਭਰੋ ਹੋਤਿ ਸੁਪੋਸੋ. ਕਥਂ? ਯੋ ਹਿ ਅਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਲਦ੍ਧਾ ਅਨਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੇ ਲਦ੍ਧਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੇ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਗਾਮਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਰਿਤ੍ਤਪਤ੍ਤੋਵ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਬ੍ਭਰੋ. ਯੋ ਪਨ ਸਾਲਿਮਂਸੋਦਨਾਦੀਨਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਦੁਮ੍ਮੁਖਭਾਵਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨਭਾਵਮੇਵ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ¶ ਸਾਮਣੇਰਗਹਟ੍ਠਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ ¶ , ਅਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਦੁਬ੍ਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੂਰਤੋ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਭਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੋਸਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਭਰੋ. ਯੋ ਚ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਦਾਨਂ ਅਹੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ, ਅਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਸੁਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਦਨ੍ਤੋ ਸੁਭਰੋ ਥੋਕੇਨਪਿ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਮੇਵ ਨਂ ਪੋਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਵਾ ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਨਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਇਮਿਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਈਦਿਸਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਸੁਭਰਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਏਤੇਨੇਵਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਨਾਮ ਤਦਾ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤੋਪਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਕੋਸਜ੍ਜਮਨੁਯੁਞ੍ਜਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ…ਪੇ… ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸਿਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਅਤ੍ਰ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਸੇਨ ਤੀਣਿ ਆਗਤਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਸਲ੍ਲੇਖੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਂ ਨਾਮਮੇਵ, ਯਦਿਦਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਾ ਚ ਖੋ ਅਯਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਥਾ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਿਕਾ ਚੇਤੋਵਿਨੀਵਰਣਸਪ੍ਪਾਯਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੮੯, ੧੯੨) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਵਂ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ ਸਨ੍ਤੋਸਕਥਾ ਅਸਂਸਗ੍ਗਕਥਾ ਸੀਲਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਕਥਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਗਹਿਤਾਯੇਵ ¶ . ਪਵਿਵੇਕਕਥਾ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਕਥਾ ਸਮਾਧਿਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ¶ . ਪਞ੍ਞਾਕਥਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕਥਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ. ਏਵਂ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਪਞ੍ਚ ਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਪਰਿਪੂਰਾ ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਪਞ੍ਞਾ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵਾਤਿ ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਪਞ੍ਚ ਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਪਰਿਪਬ੍ਬਤੇ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕੋ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਵੁਟ੍ਠੋ ¶ ਪਬ੍ਬਤਕਨ੍ਦਰਸਰਸਾਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ, ਕੁਸੋਬ੍ਭਾ ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ, ਮਹਾਸੋਬ੍ਭਾ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ, ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਾਗਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਨਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਮਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਂ ਲਭਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਜ੍ਜਤਰਪਾਸਂਸਤਰਭਾਵਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਸਨ੍ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਯੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮੂਲਗੁਣੇਹਿ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ. ਯੋ ਪਨ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਇਮੇਸਂ ਭਾਗੀ ਹੋਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸੁਗਤੋਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਵਤ੍ਵਾਵ ਸੋਭਨਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਪਤ੍ਤੋਯੇਵ ਭਗਵਾ. ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸੀ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਾਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾਯ ਏਵ ਪਰਿਸਾਯ. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ.

ਬੁਦ੍ਧਾ ¶ ਕਿਰ ਅਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਮਯਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਂ ਵਾ ਕਚ੍ਚਾਨਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਣੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਪੁਨ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਹਂ ਸੁਕਥਿਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸੁਕਥਿਤਂ ਕਚ੍ਚਾਨੇਨ, ਮਂ ਚੇਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ਏਵਮੇਵ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਥੋਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤੋ ਤੇਸੁ ਗਾਰਵਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ¶ ਨਿਯੋਜੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇਹਿ ਨਿਯੋਜਿਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਯਥਾ ਇਧੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਿ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਤਮੇਵ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਞ੍ਚ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਂਯੇਵ ਪਰਿਸਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਾਯ ਮਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਅਗ੍ਗਾ ਚ ਗਰੁਕਾ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਸਦਿਸਾ. ਚਤੁਰੋਘਨਿਤ੍ਥਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਿਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਾ ਨਾਵਾ ਵਿਯ ਮਗ੍ਗਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਚਤੁਯੁਤ੍ਤਆਜਞ੍ਞਰਥੋ ਵਿਯ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ‘ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਦਣ੍ਡੋ’ਤਿ ਪਰਿਸਤਿ ਆਣਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਰਾਜਿਨਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੇਨਾਪਤਿ ਤਂ ਰਞ੍ਞਾ ਠਪਿਤਂ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ; ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਯਾ ਠਪਿਤਂ ਦੇਸਨਂ ਇਮਿਸ੍ਸਂਯੇਵ ਪਰਿਸਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਬਲਵਤਰਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਪਜ੍ਜਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਮਿਧ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿ.

ਈਦਿਸੇਸੁ ਚ ਠਾਨੇਸੁ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਗਤਿਯਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਕਾਯਗਤਿਯਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਾ ਪਰਿਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਾ ਏਕਵਾਰਂ ਭਿਨ੍ਨਾ ਪੁਨ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗਵਾ ਚਿਤ੍ਤਗਤਿਯਾ ਏਵ ਪਾਵਿਸਿ.

੩੧. ਏਵਂ ¶ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਪਨ ਭਗਵਤਿ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਰੂਪਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਥੋਮੇਤੁਕਾਮੋ ਤਤ੍ਰ ਖੋ ¶ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ…ਪੇ…ਏਤਦਵੋਚ. ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਾਤਿਤੋ, ਨ ਪਿਤਿਤੋ. ਰੂਪਸਾਰਿਯਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਨਚਿਰੇਨ. ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਾਵਕੇ ਆਲਪਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਆਲਪਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਕਾ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦਿਸਾ ਮਾ ਹੋਮਾਤਿ ਆਵੁਸੋਤਿ ਪਠਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਚ ਆਲਪਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਸਾਵਕੇਹਿ ਆਵੁਸੋਤਿ.

ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਂ, ਕਿਤ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੁਕਾਰੋ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ਖੋਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋਤਿ, ਤੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਉਪਧਿਵਿਵੇਕੇਹਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਵੇਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੂਰਤੋਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਦੂਰਤੋਪੀਤਿ ਤਿਰੋਰਟ੍ਠਤੋਪਿ ਤਿਰੋਜਨਪਦਤੋਪਿ ਅਨੇਕਯੋਜਨਗਣਨਤੋਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਸਮੀਪੇ. ਅਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤੁਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤੁਂ. ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂਯੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਭਾਤੂਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋਯੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਗੋ ਹੋਤੁ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਹਿ ਭਾਗੋ ਯਦਿਦਂ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਨਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਵਨਂ ਭਾਗੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਟਿਭਾਤੂਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ. ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਥੇਰੋ ਤੇਨ ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਹਿਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਤੁਕਾਮਾਤ੍ਥ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰਂ ਆਰੋਪਯਿਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋਤਿ…ਪੇ…ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਨੇਸਂ, ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਏਕੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ¶ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਤੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਇਧਾਵੁਸੋ ¶ , ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ…ਪੇ… ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਾਵਕਾ ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯਞ੍ਚ ਭਗਵਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ, ਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ…ਪੇ… ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਆਦਿਯਭਾਵਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾਵ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਾਵਕੇ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ¶ ਤੇਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਨ ਸਾਵਕਾਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਯੋਜਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਤੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਤਿਵਿਧਂ ਵਿਵੇਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਅਵਿਸੇਸੋ ਸਿਯਾ. ਬ੍ਯਾਕਰਣਪਕ੍ਖੋ ਹਿ ਅਯਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ, ‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ, ‘‘ਬਾਹੁਲਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਲੋਭਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ, ਯੇ ਪਰਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ ਲੋਭੋ ਚ ਪਾਪਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਨਪ੍ਪਜਹਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬਾਹੁਲਿਕਾਤਿ ਚੀਵਰਾਦਿਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ. ਸਾਸਨਂ ਸਿਥਿਲਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਥਲਿਕਾ. ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਓਕ੍ਕਮਨਂ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਵਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾਨਿ, ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਿਵੇਕੇਤਿ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ. ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾਤਿ ਓਰੋਪਿਤਧੁਰਾ, ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਆਰਮ੍ਭਮ੍ਪਿ ਅਕੁਰੁਮਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਨਿਯਮੇਨੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਾਵਕਾ ‘‘ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾਵ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ‘‘ਕਮ੍ਪਿ ਮਞ੍ਞੇ ਭਣਤਿ ¶ , ਨ ਅਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਉਦਾਸਿਨਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਥੇਰਾ ਨਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਨ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਮ੍ਹੇ ਭਣਤੀਤਿ ਆਦਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਯਥਾ ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਨਗਰਵੀਥਿਯੋ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਨ ਭੇਰਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ ਚ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ. ਥੇਰਾਤਿ ਦਸਵਸ੍ਸੇ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਠਾਨਸਦ੍ਦੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਿਤਿਖਣਕਾਰਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ ਅਕ੍ਖਣਵੇਧੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਠਿਤਿਯਂ. ‘‘ਠਾਨਸੋਵੇਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਟਿਭਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੮੭) ਖਣੇ. ‘‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੮੦੯; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੮) ਕਾਰਣੇ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਰਣੇਯੇਵ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਫਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਮਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਰਯ੍ਹਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਾਰਯ੍ਹਾਤਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਾ. ਥੇਰਾ ਨਾਮ ਸਮਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮਤਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਕਾਯਵਿਵੇਕਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਆਵੁਸੋ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਮੇ ਨਾਮ ਆਵੁਸੋ ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਹਾਨਮਾਹ, ਤੇ ਲੋਭਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਨ ਜਹਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਆਵੁਸੋ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਮੇ ਨਾਮਾਵੁਸੋ, ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਚੀਵਰਪਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪੂਤਿਕਾਯਮਣ੍ਡਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਅਪੂਰਯਮਾਨਾ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ, ਆਵੁਸੋ, ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਵਵਾਰੇਸੁ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸੇ ਉਪਾਦਾਯ ਯਾਵ ਨਵ ਵਸ੍ਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਨਵਾਤਿ ¶ ਊਨਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਧ ¶ ਨਵਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਥੇਰਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਥੇਰਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

੩੨. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਇਮੇ ਵਤ ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਯੋਜਨਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਜਿਣ੍ਣਸਰੀਰਾਪਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾ ¶ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਨਂ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਲੋਭਾਦਯੋ ਪਹਾਯ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਈਦਿਸੇਪਿ ਵਯੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸਾਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਸਾਯਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਪੂਰੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਟ੍ਟਦੁਕੂਲਕੋਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਿ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਿ ਲਹੁਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਸਿਥਿਲਂ ਸਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਨੀਵਰਣੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਪਰਿਪੂਰਯਮਾਨੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਵਵਾਰੇਸੁ.

੩੩. ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋਤਿ ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਏਵਂ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ, ਨਵਹਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਯੇ ਤੇ ‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਹਾਨਮਾਹ, ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਪਜਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਸਰੂਪਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਤੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਿਦਂ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ, ਲੋਭੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਅਯਂ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਅਪਿਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ. ਆਮਿਸਂ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਕਥਿਤਂ. ਇਦਾਨਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਤੁਮਿਦਮਾਹ. ਅਯਂ ਪੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਅਤੀਤਦੇਸਨਾਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਾਵਕਾ ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਭੋ ਚ ਪਾਪਕੋ, ਦੋਸੋ ਚ ਪਾਪਕੋਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਪਕਾ ਲਾਮਕਾ, ਇਮੇ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਲੁਬ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣੋ ਲੋਭੋ. ਦੁਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਦੋਸੋ. ਤੇਸੁ ਲੋਭੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਾਭੇ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਅਲਾਭੇ. ਲੋਭੇਨ ¶ ਅਲਦ੍ਧਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਦੋਸੇਨ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਵਿਘਾਤਵਾ ਹੋਤਿ. ਲੋਭੋ ਚ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਅਦਾਯਕੇ ਵਾ ਅਮਨੁਞ੍ਞਦਾਯਕੇ ਵਾ. ਲੋਭੇਨ ਨਵਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਦੋਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਲੋਭਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਲੋਭਸ੍ਸ ਚ ਦੋਸਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾਯ. ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਲੋਭੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਦੋਸੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇ ਦ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਏਤੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਭਵਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਪਟਿਪਦਾਤਿ. ਤਥਾ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਸਸ੍ਸਤਂ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਉਚ੍ਛੇਦੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀਤਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਤਮੇਵ ਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿਣਾਯਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਞਾਣਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਞਾਣਕਰਣੀ. ਰਾਗਾਦੀਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਨਤੋ ਉਪਸਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਸਮ੍ਬੋਧੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਮਗ੍ਗੋਯੇਵ ਹਿ ਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਣ੍ਣਨਾ ਪਪਞ੍ਚਾ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਤਮਾ ਚ ਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਯਮੇਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣਵਚਨਂ, ਅਞ੍ਞਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ, ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਏਸੇਵ ¶ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੪). ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਰਕਤ੍ਤਾਪਿ ਅਰਿਯੋ. ਅਰਿਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿਪਿ ਅਰਿਯੇਨ ਦੇਸਿਤੋਤਿਪਿ ਅਰਿਯਭਾਵਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿਪਿ ਅਰਿਯੋ. ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਉਪੇਤਤ੍ਤਾ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ, ਨ ਚ ਅਙ੍ਗਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਤੂਰਿਯਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਕਿਲੇਸੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਗ੍ਗਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਮਗ੍ਗੀਯਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ, ਗਮ੍ਮਤਿ ਵਾ ਤੇਹਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਤਮੋ ਸੋ ਇਤਿ ਚੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਤਮਾਨਿ ਵਾ ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨੀਤਿ. ਏਕਮੇਕਞ੍ਹਿ ਅਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗੋਯੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁ ਚਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੦੩੯). ਪੋਰਾਣਾਪਿ ਭਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ… ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਚੇਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਨਿਬ੍ਬਚਨਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇ ਚ ਖੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ, ਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ¶ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਵੋਦਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਕੋਸਜ੍ਜਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਤਮੇਵ ਪਟਿਪਦਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤੋ ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’, ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਆਵੁਸੋ…ਪੇ… ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਲੋਭਦੋਸੇ ਤਪ੍ਪਹਾਨੁਪਾਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨੁਪਾਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ, ਕੋਧੋ ਚਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੋ ਕੋਧੋ, ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਆਘਾਤਕਰਣਰਸੋ, ਦੁਸ੍ਸਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਉਪਨਨ੍ਧਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਨਾਹੋ, ਵੇਰ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਰਸੋ, ਕੋਧਾਨੁਪਬਨ੍ਧਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਕੋਧੋ, ਅਪਰਕਾਲੇ ਉਪਨਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੯੧).

ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ, ਤੇਸਂ ਵਿਨਾਸਨਰਸੋ, ਤਦਵਚ੍ਛਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੋ ¶ ਪਲ਼ਾਸੋ, ਪਰਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਾਨਂ ਸਮੀਕਰਣਰਸੋ, ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਖੀਯਨਲਕ੍ਖਣਾ ਇਸ੍ਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਕ੍ਖਮਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਭਿਰਤਿਰਸਾ, ਤਤੋ ਵਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਗੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ ¶ ਮਚ੍ਛੇਰਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਅਸੁਖਾਯਨਰਸਂ, ਸਙ੍ਕੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਗੂਹਨਰਸਾ, ਤਦਾਵਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਸਂ ਸਮੁਦਾਹਰਣਰਸਂ, ਸਰੀਰਾਕਾਰੇਹਿਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਭੂਤਕਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ¶ ਥਮ੍ਭੋ, ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਯਵੁਤ੍ਤਿਰਸੋ, ਅਮਦ੍ਦਵਤਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ, ਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਤਾਰਸੋ, ਅਗਾਰਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਉਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ, ਅਹਂਕਾਰਰਸੋ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਅਤਿਮਾਨੋ, ਅਤਿਵਿਯ ਅਹਙ੍ਕਾਰਰਸੋ. ਅਚ੍ਚੁਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਮਤ੍ਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਮਦੋ, ਮਦਗ੍ਗਾਹਣਰਸੋ, ਉਮ੍ਮਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੋ ਪਮਾਦੋ, ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਰਸੋ, ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੮੯੧) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਸੇਸਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੋਧੋ ਕੋਧੋਯੇਵ, ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਉਪਨਾਹੋ. ਸੋ ਏਵਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਗੁਣੇ ਮਕ੍ਖੇਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋਤਿ ਚ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਪਲ਼ਾਸੋ ਚ, ਏਵਂ ਮਕ੍ਖੀ ਪਲ਼ਾਸੀ ਤਸ੍ਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾਤਿ ਇਸ੍ਸਤਿ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਚਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਤੇਨ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ¶ ਨ ਸਹਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਂ. ਲਾਭਹੇਤੁ ਖੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦੋਸੇ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਯਾ. ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਲਾਭਂ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ, ਨਯਿਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਓਵਦਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਥਮ੍ਭੋ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਂ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਤਿ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸਾਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਭਾਕੁਟਿਕਮੁਖੋ ‘‘ਕੋ ਮੇ ¶ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਯ੍ਹ ਭਾਣੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਤਤੋ ਥਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਮਾਨੀ ਹੋਤਿ. ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਕੇ ਇਮੇ’’ਤਿ ਪਰੇ ਅਤਿਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਅਤਿਮਾਨੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ਚ ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੇਹਿ ਜਾਤਿਮਦਾਦਿਅਨੇਕਰੂਪਂ ਮਦਂ ਜਨੇਤਿ. ਮਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਮਗੁਣਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਦੋ ਚ ਪਮਾਦੋ ਚਾਤਿ.

ਏਵਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਏਵਰੂਪੇਹਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਹਾਨੁਪਾਯੋ ¶ ਪਾਠਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸੋਯੇਵ.

ਞਾਣਪਰਿਚਯਪਾਟਵਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਯਂ ਭੇਦੋ ਚ ਕਮੋ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਭੇਦੋ ਤਾਵ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਕਦਾਚਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਠਮਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਸੇਸਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਪਨਿਧ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸੇਟ੍ਠਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਸੇਟ੍ਠਾ ਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੧੭.੮੧). ਕੁਸਲਵਾਰੇ ਚ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੩੬) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਯਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ. ਤਪ੍ਪਭਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਸੇਸਙ੍ਗਾਨਿ, ਯਥਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੧). ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਇਮਿਨਾ ਕਮੇਨ ਏਤਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਾਵਨਾਨਯੋਤਿ ਕੋਚਿ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਕੋਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਠਮਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ; ਸੋ ਤਞ੍ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਸਮਥੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵਯਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤਿ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤੋ ਭਾਵਯਤੋ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤਿ.

ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਮਥਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ. ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਥੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵਯਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤਿ…ਪੇ… ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤੋ…ਪੇ… ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੭੦; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੧), ਏਵਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤਿ.

ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵਯਤੋਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵਯਤੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩੪. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਭਯਭੇਰਵਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਅਥਾਤਿ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਾਰੇ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣੀਤਿ ਨੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਕਤਨਾਮਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਠਾਨਨ੍ਤਰਪਟਿਲਾਭਲਦ੍ਧਂ. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਰ ਨਾਮੇਤਂ ਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਨੁਸ੍ਸੋਣੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਣਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਮਨ੍ਤੇ ਸਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਚਨਂ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਯੇਨ ¶ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਯੇਨਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਭਗਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ? ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਗੁਣਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ, ਸਾਦੁਫਲੂਪਭੋਗਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ¶ ਦਿਜਗਣੇਹਿ ਨਿਚ੍ਚਫਲਿਤਮਹਾਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ.

ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਚ ਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਪਰਿਯੋਸਾਨਦੀਪਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਏਵਂ ਗਤੋ ਤਤੋ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਠਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦੀਤਿ ਯਥਾ ਖਮਨੀਯਾਦੀਨਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਤੇਨ, ਏਵਂ ਸੋਪਿ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮੋਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੀਤੋਦਕਂ ਵਿਯ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਯਾਯ ਚ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਕਥਾਯ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਤਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤਸਮ੍ਮੋਦਜਨਨਤੋ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਚ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਧੁਰਤਾਯ ਸੁਚਿਰਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਸਾਰੇਤੁਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਰਹਰੂਪਤੋ ਸਰਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਚ ਸਾਰਾਣੀਯਂ. ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ ਚ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਯਮਾਨਸੁਖਤੋ ਚ ਸਾਰਣੀਯਂ. ਤਥਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਸਾਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ¶ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨਤ੍ਥੇਨ ਆਗਤੋ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.

ਏਕਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ‘‘ਵਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੦) ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਉਪਾਵਿਸਿ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸਾ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਕੁਸਲਤਾਯ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.

ਕਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਤਿਦੂਰਂ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿਵਾਤਂ ਉਨ੍ਨਤਪਦੇਸਂ ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਂ ਅਤਿਪਚ੍ਛਾਤਿ. ਅਤਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸਚੇ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੇਨ ¶ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਪਰਿਵਾਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਰੀਰਗਨ੍ਧੇਨ ਬਾਧਤਿ. ਉਨ੍ਨਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਗਾਰਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਕ੍ਖੁਂ ਆਹਚ੍ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਪਚ੍ਛਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਗੀਵਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਤੇ ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ.

ਯੇਮੇਤਿ ਯੇ ਇਮੇ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਟ੍ਠਪਾਲੋ ਨਾਮ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਥੁਲ੍ਲਕੋਟ੍ਠਿਕੇ ਅਗ੍ਗਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੯੪) ਏਵਂ ਆਗਤਾ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲਪ੍ਪਸੁਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ‘‘ਯੇ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੮) ਏਵਂ ਆਗਤਾ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੁਲੇ ਪਸੁਤਾਪਿ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਅਗਾਰਤੋ. ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਞ੍ਚ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਿ ਹਿ ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਾ, ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕਮ੍ਮਮੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਨਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰੋ, ਅਨਗਾਰਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਨਗਾਰਿਯਂ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ¶ ਉਪਗਤਾ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨਗਾਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਵਾ ਉਪਗਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਪੁਰਤੋ ਗਾਮੀ ਨਾਯਕੋ. ਬਹੁਕਾਰੋਤਿ ਹਿਤਕਿਰਿਯਾਯ ਬਹੂਪਕਾਰੋ. ਭਵਂ ਤੇਸਂ ਗੋਤਮੋ ਸਮਾਦਪੇਤਾਤਿ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਅਧਿਸੀਲਾਦੀਨਿ ਗਾਹੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤਾ. ਸਾ ਜਨਤਾਤਿ ਸੋ ਜਨਸਮੂਹੋ. ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਨੁਗਤਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਯਂਖਨ੍ਤਿਕੋ ਯਂਰੁਚਿਕੋ, ਤੇਪਿ ਤਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਂਖਨ੍ਤਿਕਾ ਤਂਰੁਚਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਮਾਹਾਤਿ? ਏਸ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੇਕੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਿਯਮਾਨੇ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਤੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਮਧੁਰਰਸਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਮਤਾਯ ¶ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇ ਆਰਞ੍ਞਕੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਕੇਨਚਿ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਾਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੇ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੇ ¶ ਉਦਗ੍ਗੁਦਗ੍ਗੇ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਚ ਇਮੇਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤਿ ਪਸਾਦਂ ਅਲਤ੍ਥ. ਸੋ ਤਂ ਪਸਾਦਂ ਨਿਵੇਦੇਤੁਂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ.

ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨ੍ਤੋ ਚ ਏਵਮੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥੋਯੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਮਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਾਤਿ ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ. ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯੇਵ. ਨ ਇਣਟ੍ਠਾ ਨ ਭਯਟ੍ਟਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਈਦਿਸਾਨਂਯੇਵ ਹਿ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਨ ਇਤਰੇਸਂ. ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਾਨਿ ਹੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਦੁਸ੍ਸਹਾਨਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ, ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖਿਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਨ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸੀਯਤਿ ਨ ਵਪੀਯਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੂਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਨਸਣ੍ਡਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਭਿਂਸਨਕਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਲੋਮਹਂਸਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ¶ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨ ਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਮੇਕਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ. ਪਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਅਤਿਦੂਰਾਨਿ. ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਪਵਿਵੇਕਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ. ਦੁਰਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਨ ਸੁਖਂ. ਏਕਤ੍ਤੇਤਿ ਏਕੀਭਾਵੇ. ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਕਾਯਵਿਵੇਕੇ ਕਤੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ. ਦ੍ਵਯਂਦ੍ਵਯਾਰਾਮੋ ਹਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ. ਹਰਨ੍ਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਹਰਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਮਨੋਤਿ ਮਨਂ. ਸਮਾਧਿਂ ਅਲਭਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਣਪਣ੍ਣਮਿਗਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਚ ਭਿਂਸਨਕੇਹਿ ਵਨਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇ (ਵਿਭ. ੫੨੯) ਵਿਮ੍ਹਿਤੋ ਆਹ.

੩੫. ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹਰਹਿਤਾਨਂਯੇਵ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਾਨਿ, ਨ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਤਾਦਿਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾਤਿ ਸਮ੍ਬੋਧਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਵ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਚਤੁਸਚ੍ਚਸ੍ਸ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਅਰਹਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ, ਬੋਧਿਯਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਲਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮਿਦ੍ਧਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਿਯਾ ਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ‘‘ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਮਯਾ ਏਸਾ’’ਤਿ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋਯੇਵ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਮਯ੍ਹਂ. ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ ਵਾ ਭੋਵਾਦਿਨੋ ਵਾ.

ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਨਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਨ੍ਦੋਸਹੇਤੂਤਿ ¶ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੋਸਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਕਾਰਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਵੇਤਿ ਏਕਂਸਵਚਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਅਕ੍ਖੇਮਞ੍ਚ. ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਭਯਞ੍ਚ ਭੇਰਵਞ੍ਚ. ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਸ੍ਸ ਚ ਭਯਾਨਕਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਰ ¶ ਭਯਂ ਸਾਵਜ੍ਜਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਂ, ਭੇਰਵਂ ਅਕ੍ਖੇਮਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਤੇ ਹਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ, ਸਚੇ ਨੋ ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਯੇਸਂ ਅਪਰਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾ, ਇਦਾਨਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤਿਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਾ ਨਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਬਦ੍ਧਾ ਵਧਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਨ ¶ ਖੋ ਪਨਾਹਂ…ਪੇ… ਪਟਿਸੇਵਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਪਟਿਸੇਵਾਮਿ. ਯੇ ਹਿ ਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੋਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਅਰਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਚ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਈਦਿਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਤੇਸਮਹਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਤੇਸਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਹਿ ਗਹਟ੍ਠੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਲ੍ਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਨ੍ਨਲੋਮਤਂ, ਖੇਮਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਪਾਦਿਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਿਂ, ਅਤਿਰੇਕਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਮਾਪਜ੍ਜਿਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ.

੩੬. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰੇ ਤਾਵ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦਿਨਾ ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਯ ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਫਰੁਸਵਾਚਾਯ ਪਰੇਸਂ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਮਮ੍ਮਾਨਿ ਤੁਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਾਚਾਯ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ, ਸਚੇ ਨੋ ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਯੇਸਂ ਅਪਰਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾ, ਇਦਾਨਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤਿਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਾ ਨਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਬਦ੍ਧਾ ਵਧਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ¶ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰੇ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਿਨਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਪਰੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੇਸੁ ਭਣ੍ਡੇਸੁ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਰਸਤ੍ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ…ਪੇ… ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਆਜੀਵਵਾਰੇ ¶ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਦੂਤਕਮ੍ਮਵਡ੍ਢਿਪਯੋਗਾਦਿਨਾ ਏਕਵੀਸਤਿਅਨੇਸਨਭੇਦੇਨ ਆਜੀਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਏਵਂ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਾਸਨਸੋਧਕਾ ਕਿਰ ਤੇਪਿਟਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਸਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਇਧਾਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ…ਪੇ… ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾ ਵਿਯ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਨਿਵਾਸਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵ.

੩੭. ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂਤਿਆਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਤਥਾਪਿ ਨੀਵਰਣਵਸੇਨ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂਤਿ ਪਰਭਣ੍ਡਾਦਿਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਸੀਲਾ. ਕਾਮੇਸੁ ਤਿਬ੍ਬਸਾਰਾਗਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਬਹਲਕਿਲੇਸਰਾਗਾ, ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਵਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ – ‘‘ਤੇ ਆਕੁਲਚਿਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਂ ਵਾ ਲਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਾਣੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਥਲਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਪ੍ਪਾਦੀਹਿ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵ.

੩੮. ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ¶ ਪਕਤਿਭਾਵਵਿਜਹਨੇਨ ਵਿਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ. ਕਿਲੇਸਾਨੁਗਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਵਿਜਹਤਿ, ਪੁਰਾਣਭਤ੍ਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਵਿਯ ਪੂਤਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਪਦੁਟ੍ਠਮਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਅਭਦ੍ਰਕੇਨ ਪਰੇਸਂ ਅਨਤ੍ਥਜਨਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਭਯਭੇਰਵਾਵ੍ਹਾਯਨਂ ¶ ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਕ੍ਖਾਮ. ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਈਦਿਸਾ ਹਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾ ਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਾ.

੩੯. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਗੇਲਞ੍ਞਭੂਤੇਨ ਥਿਨੇਨ ਸੇਸਨਾਮਕਾਯਗੇਲਞ੍ਞਭੂਤੇਨ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ, ਅਭਿਭੂਤਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਾਬਹੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੪੦. ਉਦ੍ਧਤਾਤਿ ¶ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕਤਿਕਾ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨਚਿਤ੍ਤਾ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਹਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ ਧਜਯਟ੍ਠਿਯਂ ਵਾਤੇਨ ਪਟਾਕਾ ਵਿਯ. ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੪੧. ਕਙ੍ਖੀ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਮੇਵਿਦਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਨੀਵਰਣਂ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਙ੍ਖਨਤੋ ਕਙ੍ਖਾ, ਇਦਮੇਵਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਕਙ੍ਖੀ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੪੨. ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਕਾ ਪਰਵਮ੍ਭੀਤਿ ਯੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਞ੍ਚ ਵਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਨੀਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਪਰੇਹਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਕਿਰ ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ, ਦਾਸੇ ਵਿਯ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਣ੍ਹਥ ਨੇ’’ਤਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾਤਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਦਿਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

੪੩. ਛਮ੍ਭੀਤਿ ਕਾਯਥਮ੍ਭਨਲੋਮਹਂਸਨਕਰੇਨ ਥਮ੍ਭੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਾਤਿ ਭੀਰੁਕਪਕਤਿਕਾ, ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਵਿਯ ਭਯਬਹੁਲਾ ਅਸੂਰਾ ਕਾਤਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੪੪. ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨ੍ਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਲਾਭੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਕ੍ਕਾਰੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਰੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਹਿ ਪਣੀਤਪਣੀਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਸੁਨ੍ਦਰਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਸਕ੍ਕਾਰਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਾ ਚ ਪਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਰਵਕਿਰਿਯਾ ਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪੂਜਾ. ਸਿਲੋਕੋਤਿ ਵਣ੍ਣਭਣਨਂ ਏਤਂ ¶ , ਲਾਭਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾਰਞ੍ਚ ਸਿਲੋਕਞ੍ਚ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ. ਨਿਕਾਮਯਮਾਨਾਤਿ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ. ਭਯਭੇਰਵਾਵ੍ਹਾਯਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ. ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਿਯਗਾਮਿਕਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ –

ਏਕੋ ਕਿਰ ਪਿਯਗਾਮਿਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਧੁਤਙ੍ਗਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲਾਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਲਾਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੋਸਾਨਿਕਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤੋ ਜਰਗ੍ਗਵੋ ਦਿਵਾ ਗੋਚਰੇ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਾਨੇ ਪੁਪ੍ਫਗੁਮ੍ਬੇ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੋਮਨ੍ਥਯਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਪਿਯਗਾਮਿਕੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਙ੍ਕਮਨਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ¶ ਤਸ੍ਸ ਹਨੁਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਮਂ ਲਾਭਗਿਦ੍ਧੋ ਏਸ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਦੇਵਰਾਜਾ ਵਿਹੇਠੇਤੁਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ, ਸੋ ਜਰਗ੍ਗਵਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ ਦੇਵਰਾਜ ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਖਮ, ਸ੍ਵੇ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਏਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤੋ ਸੂਰਿਯੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਮਂ ਭਿਂਸਾਪੇਸੀ’’ਤਿ.

੪੫. ਕੁਸੀਤਾਤਿ ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਗਤਾ. ਹੀਨਵੀਰਿਯਾਤਿ ਹੀਨਾ ਵੀਰਿਯੇਨ ਵਿਰਹਿਤਾ ਵਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਨਿਬ੍ਬੀਰਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸੀਤਾ ਕਾਯਿਕਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਿਰਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਹੀਨਵੀਰਿਯਾ ਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਿਰਹਿਤਾ. ਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੬. ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ. ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਰਹਿਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਤਿਭਾਜਨਿਯਮੇਵੇਤਂ. ਪਞ੍ਞਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਤਿਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਦੁਵਿਧਾ ਹਿ ਸਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਬਲਵਤੀ, ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਾਪਿ ਤੇਸਂ ਸਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਦਾਪਿ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਯੇਵ ਤੇ, ਦੁਬ੍ਬਲਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇ ਏਵਂ ¶ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੭. ਅਸਮਾਹਿਤਾਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਵਿਰਹਿਤਾ. ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਉਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਧਿਵਿਰਹੇਨ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਤੇਸਂ ਸਮਾਧਿਵਿਰਹਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ¶ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਵਨਮਕ੍ਕਟੋ ਵਿਯ ਵਨਸਾਖਾਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਨ ਤੇ ਏਵਂ ਅਸਮਾਹਿਤਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੮. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਞ੍ਞਾ ਪਨ ਦੁਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਲ਼ਮੂਗਾਤਿ ਏਲਮੁਖਾ, ਖ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਗ-ਕਾਰੋ ਕਤੋ. ਲਾਲਮੁਖਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਞ੍ਹਿ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਲਾਲਾ ਮੁਖਤੋ ਗਲਤਿ, ਲਾਲਾ ਚ ਏਲਾਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਸ੍ਸੇਲਮੂਗਂ ਉਰਗਂ ਦੁਜ੍ਜਿਵ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ‘‘ਏਲ਼ਮੂਗਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਲਮੁਖਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਏਲਮੁਗਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ‘‘ਏਲਮੁਕਾ’’ਤਿਪਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਏਲਮੁਖਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਏਲ਼ਮੂਗਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਵਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ‘‘ਤੇ ਆਕੁਲਚਿਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਂ ਵਾ ਲਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਾਣੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਥਲਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਪ੍ਪਾਦੀਹਿ ਅਨਯਵ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ, ਨ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੋਲ਼ਸਟ੍ਠਾਨਾਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

੪੯. ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ? ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਇਮਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪਾਸੁ ਰਤ੍ਤੀਸੁ ਏਵਰੂਪੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਗਵੇਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਯਭੇਰਵਗਵੇਸਨਮਕਾਸਿ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਇਦਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਤਾਤਿ ਉਭਯਮੇਤਂ ਰਤ੍ਤੀਨਂਯੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਅਭੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇ ਉਪਸਗ੍ਗੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਚਨ੍ਦਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਚਨ੍ਦਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਞਾਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣੀਯਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪੋਸਥਸਮਾਦਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਤਿ ¶ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚਤੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਏਕਾ ਰਤ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਦਸੀ ਅਟ੍ਠਮੀ ਚ. ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ. ਏਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਕਤ੍ਵਾ ਛ ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਵਚਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਦਸੀ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਪਞ੍ਚਮੀ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ? ਅਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਿਰ ਭਗਵਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਪਞ੍ਚਮੀ ਅਨਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਯੇਵ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਚਿਰੇਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸਂ ਠਪੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾ ਜਾਤਾ, ਏਵਂ ਅਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ.

ਤਥਾਰੂਪਾਸੂਤਿ ਤਥਾਵਿਧਾਸੁ. ਆਰਾਮਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਫਲਾਰਾਮਾਦਯੋ ਆਰਾਮਾ ਏਵ ਆਰਾਮਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪੂਜਨੀਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਨਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਬਲਿਹਰਣਵਨਸਣ੍ਡਸੁਭਗਵਨਦੇਵਸਾਲਵਨਾਦੀਨਿ ਵਨਾਨਿਯੇਵ ਵਨਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਰੁਕ੍ਖਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦਿਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪੂਜਨੀਯਰੁਕ੍ਖਾਯੇਵ ਰੁਕ੍ਖਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਲੋਕਿਯਾ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਾਧਿਵਤ੍ਥਾਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤੇਸੁਯੇਵ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਵਨਰੁਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤੀਕਰੋਨ੍ਤਿ ¶ , ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਭਿਂਸਨਕਾਨੀਤਿ ਭਯਜਨਕਾਨਿ, ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸੁਣਤੋਪਿ ਭਯਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ. ਸਲੋਮਹਂਸਾਨੀਤਿ ਸਹੇਵ ਲੋਮਹਂਸੇਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਵਿਸਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਲੋਮਹਂਸਜਨਨਤੋ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਪਿ ਨਾਮ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ, ‘‘ਏਤਦਹੋਸਿ ਯਂਨੂਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਲੇਨ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਵਿਹਰਤੋਤਿ ¶ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਯਾਚਨਉਪਹਾਰਕਰਣਾਰਹਂ ਯਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਧੂਪਮਂਸਰੁਹਿਰਵਸਾਮੇਦਪਿਹਕਪਪ੍ਫਾਸਸੁਰਾਮੇਰਯਾਦੀਹਿ ਓਕਿਣ੍ਣਕਿਲਿਨ੍ਨਧਰਣਿਤਲਂ ਏਕਨਿਪਾਤਂ ਵਿਯ ਯਕ੍ਖਰਕ੍ਖਸਪਿਸਾਚਾਨਂ, ਯਂ ਦਿਵਾਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਫਲਤਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚ ਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵਿਹਰਤੋ’’ਤਿ. ਮਗੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਿਙ੍ਗਾਨਿ ਵਾ ਖੁਰਾਨਿ ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਗੋਕਣ੍ਣਖਗ੍ਗਦੀਪਿਵਰਾਹਾਦਿਭੇਦੋ ਮਗੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਞ੍ਹਿ ਇਧ ਮਗੋਤਿ ਨਾਮਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਕਾਲ਼ਸਿਙ੍ਗਾਲੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਉਸਭਸ੍ਸੇਵ ¶ ਤੇ ਖਨ੍ਧੋ, ਸੀਹਸ੍ਸੇਵ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਂ;

ਮਗਰਾਜ ਨਮੋ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਅਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਾਮਸੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੩.੧੩੩);

ਮੋਰੋ ਵਾ ਕਟ੍ਠਂ ਪਾਤੇਤੀਤਿ ਮੋਰੋ ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਕਟ੍ਠਂ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ. ਮੋਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਇਧ ਸਬ੍ਬਪਕ੍ਖਿਗ੍ਗਹਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਪਕ੍ਖੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਮੋਰੋ ਵਾਤਿ ਵਾ ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ ਪਕ੍ਖੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪੁਰਿਮੇ ਮਗਗ੍ਗਹਣੇਪਿ. ਵਾਤੋ ਵਾ ਪਣ੍ਣਕਸਟਂ ਏਰੇਤੀਤਿ ਵਾਤੋ ਵਾ ਪਣ੍ਣਕਚਵਰਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਏਤਂ ਨੂਨ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਮੇਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨੂਨਾਤਿ. ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਸੁਖਾਰਮ੍ਮਣਂ ਰੂਪਂ ਸੁਖਮਿਵ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਭਯਪਟਿਕਙ੍ਖੀ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਖੋ ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਭਯਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮਿ.

ਯਥਾਭੂਤਂ ਯਥਾਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਨ ਯੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਭੂਤਸ੍ਸ ਭਵਿਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ ¶ ਵਾ. ਮੇਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ. ਤਥਾਭੂਤਂ ਤਥਾਭੂਤੋ ਵਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨੇਵ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਭੂਤੋ ਭਵਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ…ਪੇ… ਪਟਿਵਿਨੇਮੀਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗਸਿਙ੍ਗਖੁਰਸਦ੍ਦਾਦਿਭੇਦੇ ਭਯਭੇਰਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਗਤੇ ਨੇਵ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ¶ ਨਿਸੀਦਤਿ ਨ ਸਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋਵ ਪਰਿਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਗਸਿਙ੍ਗਖੁਰਸਦ੍ਦਾਦਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਚੇਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਨ ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਸਯਤਿ ਵਾ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਪੇਯ੍ਯਾਲੇਸੁ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਇਰਿਯਾਪਥਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨ੍ਨਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਭਯਭੇਰਵੇ ਆਗਤੇ ਨ ਠਿਤੋ ਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਗਤੇ ਨ ਚਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਭਯਭੇਰਵਸੇਨਾਸਨਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੦. ਏਵਂ ¶ ਭਿਂਸਨਕੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਯਭੇਰਵਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਝਾਯੀਨਂ ਸਮ੍ਮੋਹਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਂ, ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਦਿਵਸੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਂ. ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਰਤ੍ਤਿ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਾਭਾਵਤੋ ਵਾ ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਵਾ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਓਦਾਤਕਸਿਣਲਾਭੀ ਦਿਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਦਿਵਾਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਓਦਾਤਕਸਿਣਫਰਣਵਸੇਨ ਚਸ੍ਸ ਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਵਿਭੂਤਂ ਸੁਵਿਭੂਤਂ. ਸੋ, ਦਿਵਾ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਨਸਿਕਾਰਤਾਯ ਓਦਾਤਕਸਿਣਫਰਣਵਿਸਦਵਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਨੀਲਕਸਿਣਲਾਭੀ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ¶ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਨੀਲਕਸਿਣਫਰਣਵਸੇਨ ਚਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਅਵਿਭੂਤਂ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਨਸਿਕਾਰਤਾਯ ਨੀਲਕਸਿਣਫਰਣਾਵਿਸਦਾਵਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਵੁਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਾਭਾਵਤੋ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਪਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨ੍ਤੋਸੇਨਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਦਿਵਾ ਰਵਨਕਸਕੁਣਾ ਕਾਕਾਦਯੋ ਚਨ੍ਦਾਲੋਕੇਨ ਦਿਵਾਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਰਵਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਘਨਵਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਗਿਰਿਗੁਹਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਸੂਰਿਯਾਲੋਕੇ ਕਾਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਰਤ੍ਤਿਂ ਰਵਨਕਸਕੁਣਾ ਉਲੂਕਾਦਯੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਿਲੀਨਾ ਰਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਰਵਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਦਮਹਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਹਂ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨਂ ¶ . ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਸ੍ਮਿਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ…ਪੇ… ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਪਾਕਟੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲੇਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਸੁ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁਪਿ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋ ਗਤੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਠਮਯਾਮੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ ਯਂ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ.

ਕਲ੍ਯਾਣਿਯਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਗੋਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਸੂਰਿਯੇ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਪਿ ਪਾਤੋਯੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਵੇਲਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਆਰਾਮਿਕਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਤ੍ਥਮ੍ਭਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇਯੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਕਿਰ ਸੂਰਿਯੇ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਭੇਰਿਂ ਆਕੋਟੇਨ੍ਤਿ.

ਅਜਗਰਵਿਹਾਰੇਪਿ ¶ ਕਾਲ਼ਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਯਾਮਗਣ੍ਡਿਕਂ ਪਹਰਤਿ, ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ. ਨ ਚ ਯਾਮਯਨ੍ਤਨਾਲ਼ਿਕਂ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਪਠਮੇ ਯਾਮੇ ਥੇਰੇ ਮੁਗ੍ਗਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਹਰਨ੍ਤੇਯੇਵ ਵਾ ਯਾਮਯਨ੍ਤਂ ਪਤਤਿ, ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਪਾਤੋਯੇਵ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਾਲਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਰਂ ਦਿਵਾ ਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ.

ਯਂ ਖੋ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ…ਪੇ… ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਖੋ ਤਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਧਮ੍ਮੋ ਸਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ¶ ਵਦਮਾਨੋ ਕੋਚਿ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਵਿਤਥਵਾਦੀ ਅਸ੍ਸ. ਮਮੇਵ ਤਂ ਵਚਨਂ ਵਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਵਿਤਥਵਾਦੀ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਭਾਵੋ. ਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ. ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯਾਤਿ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਹਿਤਤ੍ਥਾਯ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਹਿਤੂਪਦੇਸਕੋਤਿ. ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯਾਤਿ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਸੁਖਤ੍ਥਾਯ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਕਰਣਸੁਖਸ੍ਸ ਦਾਯਕੋਤਿ. ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯਾਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤ੍ਥਾਯ, ਮੇਤ੍ਤਾਕਰੁਣਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਿਯ ਲੋਕਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਗੋਪਯਿਤਾਤਿ. ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਰਮਤ੍ਥਤ੍ਥਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਿਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਾਪਕਮਗ੍ਗਤੋ ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੁਖਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਸੁਖਾਭਾਵਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਾਧਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸੁਖੋ ਚੇਵ ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਸੁਖਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੫੫; ਅ. ਨਿ. ੫.੨੭; ਵਿਭ. ੮੦੪).

ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੧. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਪਟਿਲਾਭਾਵਸਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਤਂ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਅਧਿਗਤੋ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਭੁਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਇਮਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ‘ਕਾਯ ਨੁ ਖੋ ਪਟਿਪਦਾਯ ਇਮਂ ਪਤ੍ਤੋ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਮਞ੍ਞਾਯ ਇਮਾਯਾਹਂ ਪਟਿਪਦਾਯ ਇਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵੀਰਿਯਂ ਅਹੋਸੀਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨ ਮਯਾ ਅਯਂ ਉਤ੍ਤਮੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰੋ ਕੁਸੀਤੇਨ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਨਾ ਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਧਿਗਤੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਮਯਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਵੀਰਿਯਂ ਆਰਦ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਸਿਥਿਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਮੇਤਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ ਅਹੋਸਿ.

ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵੀਰਿਯਮੇਵ, ਸਤਿਪਿ ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖੀਭਾਵੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਭਵੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਮੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਮਕਾਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਮਕਾਯੋ ਰੂਪਕਾਯੋਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਾਰਦ੍ਧੋਤਿ ਸੋ ਚ ਖੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ, ਵਿਗਤਦਰਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਸਮ੍ਮਾ ਆਹਿਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤਂ ਅਪ੍ਪਿਤਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਚਲਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾ ਕਥਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਧਿਗਤਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਤ੍ਤਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ¶ ਵਿਹਾਸਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪਥਵੀਕਸਿਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਇਧ ‘‘ਵਿਹਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਕਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਇਮਾਨਿ ਝਾਨਾਨਿ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ. ਕਤਰਂ? ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ.

ਇਮਾਨਿ ਚ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਸੁਖਂ ਦਿਵਸਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਕੋਪਿ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੮; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਭਗਵਤਾ ਪਨਿਦਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਞ੍ਚੇਵ ਅਹੋਸਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਦਾਯਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੨. ਯੇਸਞ੍ਚ ¶ ਗੁਣਾਨਂ ਦਾਯਕਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਸਂ ਏਕਦੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਚੇਵ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ‘‘ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤੋਤਿ ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਿ ਸੋ ਅਹਂ. ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨੀਹਰਿਂ. ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਚ ਵਚਨਤੋ ਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋਤਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਇਧੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ. ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿਨ੍ਤਿ ਤੁਸਿਤਭਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿਂ ਏਵਂਨਾਮੋਤਿ ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਸੇਤਕੇਤੁ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿਂ. ਏਵਂਗੋਤ੍ਤੋਤਿ ਤਾਹਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗੋਤ੍ਤੋ. ਏਵਂਵਣ੍ਣੋਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ. ਏਵਮਾਹਾਰੋਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸੁਧਾਹਾਰੋ. ਏਵਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਏਵਂ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਮਤ੍ਤਮੇਵ ¶ . ਏਵਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਕੋਟਿਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ. ਸੋ ¶ ਤਤੋ ਚੁਤੋਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਤਤੋ ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਚੁਤੋ. ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਧ ਮਹਾਮਾਯਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ.

ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮੇਤਿ ਮਯਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾ. ਕਿਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਸ੍ਸ ਅਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕੋ ਮੋਹੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਮੋਤਿ ਸ੍ਵੇਵ ਮੋਹੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਤਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਲੋਕੋਤਿ ਸਾਯੇਵ ਵਿਜ੍ਜਾ ਓਭਾਸਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਆਲੋਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾਤਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੇਸਂ ਪਸਂਸਾਵਚਨਂ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਧਿਗਤਵਿਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਤਾ, ਵਿਨਟ੍ਠਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ.

ਯਥਾ ¶ ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮੇ. ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਵੀਰਿਯਾਤਾਪੇਨ ਆਤਾਪਿਨੋ. ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਪੇਸਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯਥਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਤਮੋ ਵਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਮਮ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਤਾ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਮੋ ਵਿਹਤੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਤਸ੍ਸ ਮੇ ਪਧਾਨਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਮੇਵ ਫਲਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ.

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੩. ਚੁਤੂਪਪਾਤਕਥਾਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਇਧ ਭਗਵਤੋ ਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਸੇਸਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀਨਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਤੇਨ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋਤਿ.

ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੪. ਤਤਿਯਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾਤਿ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਤ੍ਥਾਯ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਆਸਵਵਿਨਾਸਨਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਚੇਤਂ ਞਾਣਂ, ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਂ. ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ ਜਾਨਿਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਂ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਤਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ ਜਾਨਿਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਆਸਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਹ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਤਿ. ਕਾਮਾਸਵਾਤਿ ਕਾਮਾਸਵਤੋ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਿਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਞਾਣੇਨ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਤਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ? ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ, ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ, ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਸੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ¶ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਦਯੋ ਹਿ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਕਤਕਰਣੀਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣੀਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਨਾਪਰਂ ¶ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ਏਵਂਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ, ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਿਯ. ਤੇ ਚਰਿਮਕਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੇਨ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਨ ਅਤੀਤਂਸਞਾਣਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਂਸਞਾਣਂ, ਆਸਵਕ੍ਖਯੇਨ ਸਕਲਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੀਹਿ ਵਿਜ੍ਜਾਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੫. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਚ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ, ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਵਮਸ੍ਸਾਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਦਾਚਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਏਵਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਖੋ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਯਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸੇਵਨਂ ¶ ਅਵੀਤਰਾਗਾਦਿਤਾਯਾਤਿ ਏਵਂ ਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸੇਵਨੇ ਅਕਾਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥਵਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਤ੍ਥਵਸੇਤਿ ਅਹਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਦ੍ਵੇ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਾਨਂ ਫਾਸੁਤਾ, ਏਕਕਸ੍ਸ ਹਿ ¶ ¶ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਿਚ੍ਚਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਵ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਫਾਸੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸੁਖਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਤਿ ਕਥਂ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ? ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਾਪਿ ਨਾਮ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਯਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ’’ਤਿ.

ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਕਾਰਣਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੬. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਜਾਤਿਕਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਸਭਾਵਾ. ਜਨਤਾਤਿ ਜਨਸਮੂਹੋ. ਯਥਾ ਤਂ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਤਥੇਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿ.

ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਮਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਖਯਸੁਨ੍ਦਰਾਭਿਰੂਪਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ, ਚਿਰਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੩; ਅ. ਨਿ. ੮.੨੦) ਹਿ ਖਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੦) ਸੁਨ੍ਦਰੇ.

‘‘ਕੋ ¶ ਮੇ ਵਨ੍ਦਤਿ ਪਾਦਾਨਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਯਸਸਾ ਜਲਂ;

ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਯਂ ਦਿਸਾ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਵਿ. ਵ. ੮੫੭) ਅਭਿਰੂਪੇ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੦; ਪਾਰਾ. ੧੫) ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ ¶ . ਇਧਾਪਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਯੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਭੋ, ਗੋਤਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਭਯੇ ਕੋਧੇ ਪਸਂਸਾਯਂ, ਤੁਰਿਤੇ ਕੋਤੂਹਲਚ੍ਛਰੇ;

ਹਾਸੇ ਸੋਕੇ ਪਸਾਦੇ ਚ, ਕਰੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਬੁਧੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਨਾ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਇਧ ਪਸਾਦਵਸੇਨ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਚਾਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ¶ ਵਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਕਨ੍ਤਂ. ਅਤਿਇਟ੍ਠਂ ਅਤਿਮਨਾਪਂ, ਅਤਿਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤਿ, ਏਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਮਮ ਪਸਾਦੋਤਿ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਵਾ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੋਮੇਤਿ – ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦੋਸਨਾਸਨਤੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਜਨਨਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਜਨਨਤੋ, ਸਾਤ੍ਥਤੋ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ, ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤੋ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ, ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋ, ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋ, ਅਪਰਵਮ੍ਭਨਤੋ, ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਵਦਾਤਤੋ, ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤੋ, ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤੋ, ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ, ਵੀਮਂਸੀਯਮਾਨਹਿਤਤੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਦੇਸਨਂਯੇਵ ਥੋਮੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧੋਮੁਖਠਪਿਤਂ, ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਂ ਵਾ. ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਰਿ ਮੁਖਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਚ੍ਛਾਦਿਤਂ. ਵਿਵਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟੇਯ੍ਯ. ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ. ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਘਨਵਨਸਣ੍ਡਮੇਘਪਟਲੇਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੇ ਤਮੇ, ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ – ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਮੁਖਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤਂ ਮਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ ¶ . ਏਵਂ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ¶ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮੇ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨਿ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਕਦੇਸਨਾਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਣੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.

ਦੇਸਨਾਨੁਮੋਦਨਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਵਂ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿ ਏਸੋ ਅਹਂ. ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਭਵਂ ਮੇ ਗੋਤਮੋ ਸਰਣਂ ਪਰਾਯਣਂ, ਅਘਸ੍ਸ ਤਾਤਾ ¶ , ਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਧਾਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਭਜਾਮਿ, ਸੇਵਾਮਿ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਵਾ ਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਧਾਤੂਨਂ ਗਤਿਅਤ੍ਥੋ, ਬੁਦ੍ਧਿਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨੇ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਰਿਯਫਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨੇ –

‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਨੇਜਮਸੋਕਂ, ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਮਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ;

ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੭);

ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਵਿਰਾਗੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਨੇਜਮਸੋਕਨ੍ਤਿ ਫਲਂ. ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਙ੍ਘਾਤੇਨ ¶ ਸਂਹਤੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਮਾਨੇ.

‘‘ਯਤ੍ਥ ¶ ਚ ਦਿਨ੍ਨਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੁ, ਚਤੂਸੁ ਸੁਚੀਸੁ ਪੁਰਿਸਯੁਗੇਸੁ;

ਅਟ੍ਠ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲ ਧਮ੍ਮਦਸਾ ਤੇ, ਸਙ੍ਘਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੮);

ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੀਣਿ ਸਰਣਗਮਨਾਨਿ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਮਨਂ. ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ¶ , ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ, ਸਂਕਿਲੇਸੋ, ਭੇਦੋਤਿ ਅਯਂ ਵਿਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਤਾਵ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕਿਲੇਸਂ ਹਨਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਅਥ ਵਾ ਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਅਹਿਤਾ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਹਿਂਸਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਭਵਕਨ੍ਤਾਰਾ ਉਤ੍ਤਾਰਣੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਦਾਨੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮੋ. ਅਪ੍ਪਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਨਂ ਵਿਪੁਲਫਲਪਟਿਲਾਭਕਰਣੇਨ ਸਙ੍ਘੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਸਰਣਂ. ਤਪ੍ਪਸਾਦਤਗ੍ਗਰੁਤਾਹਿ ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਰਣਗਮਨਂ. ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਸਤ੍ਤੋ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਏਤਾਨਿ ਮੇ ਤੀਣਿ ਸਰਣਾਨਿ ਸਰਣਂ, ਏਤਾਨਿ ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਰਣਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਦਂ ਤਯਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਨ ਦੁਵਿਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਲੋਕਿਯਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ, ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਸਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਯਿਦਂ ਚਤੁਧਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਯ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਪਣਿਪਾਤੇਨਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ¶ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ. ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪਰਾਯਣੋ, ਧਮ੍ਮਪਰਾਯਣੋ, ਸਙ੍ਘਪਰਾਯਣੋ ਇਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਭਾਵੋ. ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮੋ. ਪਣਿਪਾਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂਯੇਵ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਕਰੋਮਿ, ਇਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ¶ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰੋ. ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਗਮਨਂ.

ਅਪਿਚ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ. ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋਯੇਵ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂਯੇਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ, ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੇ ਸਰਣਂ ਲੇਣਂ ਤਾਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸੁਗਤਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪) ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

‘‘ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ;

ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੪; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬) –

ਏਵਮ੍ਪਿ ਆਲ਼ਵਕਾਦੀਨਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਾਨਿ ਮੁਖੇਨ ਚ ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਤਿ, ਪਾਣੀਹਿ ਚ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਤਿ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਸਾਵੇਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੪) ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਣਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਸੋ ਪਨੇਸ ਞਾਤਿਭਯਾਚਰਿਯਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਣਿਪਾਤੇਨ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰੇਹਿ. ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨੇਵ ਹਿ ਸਰਣਂ ਗਯ੍ਹਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਸਾਕਿਯੋ ¶ ਵਾ ਕੋਲਿਯੋ ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਰਾਜਪੂਜਿਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਅਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਯੇਨ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਰਮਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਵਾ –

‘‘ਏਕੇਨ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜਯੇ;

ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਦਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੫) –

ਏਵਰੂਪਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ¶ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ.

ਏਵਂ ਗਹਿਤਸਰਣਸ੍ਸ ਚ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪਿ ਞਾਤਿਂ ‘‘ਞਾਤਕੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਂ. ਤਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਭਯਵਸੇਨ ਵਨ੍ਦਤੋ, ਸੋ ਹਿ ਰਟ੍ਠਪੂਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਤਥਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਂ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋਪਿ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫਲਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਯੋ ¶ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ;

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ.

ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;

ਅਰਿਯਞ੍ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.

ਏਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਏਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਏਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੯੦-੧੯੨);

ਅਪਿਚ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਗਮਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪੇਤਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ, ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਪਿਤਰਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ¶ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੨੮; ਅ. ਨਿ. ੧.੨੬੮-੨੭੬).

ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਭਵਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਫਲਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

ਦੇਵਕਾਯਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੭);

ਅਪਰਮ੍ਪਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਦੇਵਤਾਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਹੇਤੁ ਖੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਏਵਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ¶ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇ ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਧਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਆਯੁਨਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ ਸੁਖੇਨ ਯਸੇਨ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੇਨ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਰਸੇਹਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਹੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧). ਏਸ ਨਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਘੇ ਚ. ਅਪਿਚ ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦) ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸਂਸਯਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਾਦੀਹਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਵਿਪ੍ਫਾਰਂ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਕਿਲੇਸੋ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧੋ ਭੇਦੋ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਹਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ. ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਕਾਲਂ ਕਿਰਿਯਾਯ, ਸੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਫਲੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਭੇਦੋ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸੋ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ‘‘ਉਪਾਸਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਾਰੇਤੁ, ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ¶ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਾਸਕੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਸੀਲਂ, ਕੋ ਆਜੀਵੋ, ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਤਿਸਰਣਗਤੋ ਗਹਟ੍ਠੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).

ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਉਪਾਸਨਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਕੋ. ਧਮ੍ਮਂ, ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਕੋ.

ਕਿਮਸ੍ਸ ¶ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵੇਰਮਣਿਯੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ¶ , ਕਾਮੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ, ਮੁਸਾਵਾਦਾ, ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).

ਕੋ ਆਜੀਵੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਜੀਵਿਤਕਪ੍ਪਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ. ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਸਤ੍ਥਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਸਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਂਸਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਜ੍ਜਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਵਿਸਵਣਿਜ੍ਜਾ. ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੭).

ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਾਯ ਏਸ ਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਮਲਞ੍ਚ ਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ. ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਕਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਾਸਕਮਲਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨੋ ਕਮ੍ਮਂ, ਇਤੋ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).

ਕਾ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਚਸ੍ਸ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਆਜੀਵਸਮ੍ਪਦਾ ਚ, ਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਯੇ ਚਸ੍ਸ ਰਤਨਭਾਵਾਦਿਕਰਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਕਰਤਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਾਸਕਪਦੁਮਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਪੁਣ੍ਡਰੀਕਞ੍ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨੋ ਮਙ੍ਗਲਂ, ਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਗਵੇਸਤਿ, ਇਧ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).

ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਕੋਟਿਕੋਟ੍ਠਾਸਸੇਟ੍ਠੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ, ਸਮ੍ਮ ਦੋਵਾਰਿਕ, ਆਵਰਾਮਿ ਦ੍ਵਾਰਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾਨਂ ਨਿਗਣ੍ਠੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੭੦) ਹਿ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ¶ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤੇਨੇਵ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗੇਨ ਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯ, (ਕਥਾ. ੪੪੧) ਉਚ੍ਛਗ੍ਗਂ ਵੇਲ਼ਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕੋਟਿਯਂ. ‘‘ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮਧੁਰਗ੍ਗਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਂ ਵਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੭੪), ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਭਾਜੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਸੇਟ੍ਠੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ¶ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਅਜ੍ਜਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਜ੍ਜਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਜਭਾਵਂ. ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਾਣੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਪਾਣੇਹਿ ਉਪੇਤਂ, ਯਾਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ਉਪੇਤਂ. ਅਨਞ੍ਞਸਤ੍ਥੁਕਂ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਰਣਂ ਗਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਜਾਨਾਤੁ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਤਿਖਿਣੇਨ ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਨ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ‘‘ਨ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵਾ, ਸਙ੍ਘਂ ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ.

ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੫੭. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤੇਸੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂਯੇਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਨਰਾ ਪੋਸਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਦੀ ਮਹਾਥੇਰੋਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਂ ਅਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਦੇਸੇਤਿ.

ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੁਵਿਧਾ ਦੇਸਨਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਾ, ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਤ੍ਤੋ ਇਤ੍ਥੀ ਪੁਰਿਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੇਵੋ ਮਾਰੋਤਿ ਏਵਰੂਪਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਖਨ੍ਧਾ ਧਾਤੂ ਆਯਤਨਾਨਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਏਵਰੂਪਾ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ.

ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਯੇ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ, ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ, ਤੇਸਂ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਉਪਮਾ, ਯਥਾ ਹਿ ਦੇਸਭਾਸਾਕੁਸਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਕੋ ਆਚਰਿਯੋ ਯੇ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇ ¶ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ. ਯੇ ਅਨ੍ਧਕਭਾਸਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ, ਤੇਸਂ ਤਾਯ ਤਾਯ ਭਾਸਾਯ. ਏਵਂ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਛੇਕਂ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਆਚਰਿਯਮਾਗਮ੍ਮ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯੋ ਵਿਯ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ. ਤਯੋ ਵੇਦਾ ਵਿਯ ਕਥੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਠਿਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ. ਦੇਸਭਾਸਾਕੋਸਲ੍ਲਮਿਵ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਂ. ਨਾਨਾਦੇਸਭਾਸਾ ਮਾਣਵਕਾ ਵਿਯ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾ. ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ¶ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਦਿਆਚਿਕ੍ਖਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਦੁਵੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਕ੍ਖਾਸਿ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਦਤਂ ਵਰੋ;

ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਪਰਮਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਤਤਿਯਂ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ.

ਸਙ੍ਕੇਤਵਚਨਂ ¶ ਸਚ੍ਚਂ, ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਾਰਣਾ;

ਪਰਮਤ੍ਥਵਚਨਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭੂਤਕਾਰਣਾ.

ਤਸ੍ਮਾ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ;

ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਵੋਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਨ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ – ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਹਿਰੀਯਨ੍ਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਹਿਰੀਯਨ੍ਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਹਿਰੀਯਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਪੁਰਿਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੇਵੋ ਮਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਵੇਲ਼ੁਵਨਾਦਯੋ ਮਹਾਵਿਹਾਰਾ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਕਾਰਾਪਿਤਾ ਧਾਤੂਹਿ ਆਯਤਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ¶ ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਨ੍ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਰੁਹਿਰੁਪ੍ਪਾਦਕਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਞ੍ਚ ¶ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਨਪ੍ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾਯ ਲੋਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਲੋਕਾਭਿਲਾਪੇ ਠਿਤਾਯੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਲੋਕਵੋਹਾਰਕੁਸਲਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਂ ਅਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤੋ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਾ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ. ਸਾਙ੍ਗਣੋਵ ਸਮਾਨੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਣਾਨਿ? ਰਾਗੋ ਅਙ੍ਗਣਂ, ਦੋਸੋ ਅਙ੍ਗਣਂ, ਮੋਹੋ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੪). ਕਤ੍ਥਚਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਲਂ ਵਾ ਪਙ੍ਕੋ ਵਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਰਜਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਤੀ’’ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਤਥਾਰੂਪੋ ਭੂਮਿਭਾਗੋ, ਸੋ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਪਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਤਿਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ‘‘ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਪਾਪਕਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਵੁਸੋ, ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੦). ਸਹ ਅਙ੍ਗਣੇਨ ਸਾਙ੍ਗਣੋ.

ਸਾਙ੍ਗਣੋਵ ¶ ਸਮਾਨੋਤਿ ਸਕਿਲੇਸੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤੋ ¶ . ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਕਿਲੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ‘‘ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਵਾਲ਼ਾ ਜਹਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਗਹਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਸਦੁਟ੍ਠਸਲ੍ਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਥਾਵਸਰਸਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਯੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਚ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੂਹਤਾ ਕਿਲੇਸਾ, ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਯਮਿਧ ਅਨਙ੍ਗਣੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਲੇਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮਹਾਅਨਤ੍ਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਵਾਲ਼ਾ ਵਿਸਦੁਟ੍ਠਸਲ੍ਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਥਾਵਸਰਸਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸਾਙ੍ਗਣੇਸੁ, ਯ੍ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਅਯਂ, ਯਾਯਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

੫੮. ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਯੇਨਿਮੇਸਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕੋ ਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ ਏਕੋ ਹੀਨਪੁਰਿਸੋਤਿ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਸੋ ਕੋ ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਜਾਨਨਾ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨਾਤਿ ਇਦਮੇਵ ਉਭਯਂ ਹੇਤੁ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚ.

੫੯. ਥੇਰੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨਤਾਯ ਤਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮੇਵ ਏਸ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਾਵੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਛਨ੍ਦਜਨਨਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦਂ ਨ ਜਨੇਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਵਾਯਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਂ ਵਾਯਾਮਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਥਾਮਗਤਵੀਰਿਯਂ ਪਨ ਨੇਵ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਪਵਤ੍ਤੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਙ੍ਗਣੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਅਙ੍ਗਣੇਹਿ ¶ ਸਾਙ੍ਗਣੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਤੇਹਿਯੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ¶ ਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਮਲੀਨਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਬਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਉਪਤਾਪਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ. ਕਂਸਪਾਤੀਤਿ ਕਂਸਲੋਹਭਾਜਨਂ. ਆਭਤਾਤਿ ਆਨੀਤਾ. ਆਪਣਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਾਰਕੁਲਾ ਵਾਤਿ ਆਪਣਤੋ ਵਾ ਕਂਸਪਾਤਿਕਾਰਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਘਰਤੋ ਵਾ. ਰਜੇਨਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਰਜੇਨ ਪਂਸੁਆਦਿਨਾ. ਮਲੇਨਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਟ੍ਠਿਤੇਨ ਲੋਹਮਲੇਨ. ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਾਤਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ. ਨ ਚੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਉਦਕਖਾਦਨੀਯਪਕ੍ਖਿਪਨਾਦੀਹਿ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਚ ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਧੋਵਨਘਂਸਨਾਦੀਹਿ ਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯੁਂ. ਰਜਾਪਥੇਤਿ ਰਜਪਥੇ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਰਜਸ੍ਸ ਆਗਮਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨੁਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚੇ ਵਾ ਥੁਸਕੋਟ੍ਠਕੇ ਵਾ ਭਾਜਨਨ੍ਤਰੇ ਵਾ, ਯਤ੍ਥ ਰਜੇਨ ਓਕਿਰੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ ਅਸ੍ਸ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਜਾਪਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ, ਅਪਰਿਭੋਗਾਪਰਿਯੋਦਪਨੇਹਿ ¶ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਤਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾ ਕਂਸਪਾਤਿ ਏਵਂ ਕਰੀਯਮਾਨਾ ਅਪਰੇਨ ਕਾਲੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ ਚ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਤਰਾ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਪਾਤੀਤਿ ਵਾ ਕਂਸਪਾਤੀਤਿ ਵਾ ਇਤਿਪਿ ਦੁਜ੍ਜਾਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ ਨੋਤਿ, ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਓਪਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦੇਨ੍ਤੋ, ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥੇਵਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਸਾਙ੍ਗਣੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਨਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਾਪਥਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਪਸੁਤਪੁਗ੍ਗਲਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਟਿਲਾਭੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪੁਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਭਾਵੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤੋ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦਿਕਰਣਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਪਾਰਾਜਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਮਾਤੁਘਾਤਾਦਿਆਨਨ੍ਤਰਿਯਕਰਣਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾਤਿ.

ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾ ਹਿ ਪਕਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਅਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਧੋਵਨਘਂਸਨਸਣ੍ਹਛਾਰਿਕਾਪਰਿਮਜ੍ਜਨਾਦੀਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਆਦਾਸਮਣ੍ਡਲਸਦਿਸਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਚ ਨਂ ਰਜਾਪਥੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਠਾਨੇ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਰਣ੍ਡਮਞ੍ਜੂਸਾਦੀਸੁ ਵਾ ਠਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਲਗੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਸਾਙ੍ਗਣੋ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਨਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸ ਪੇਸਲਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਟਿਲਾਭੋ. ਯੇ ਓਵਦਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪਮਾਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਅਪਰਕਾਲੇ ¶ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਰਿਯੋਦਾਤਭਾਵੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਕੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਨ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਦਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਧਿਗਮੋ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਏਵ.

ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਾਗਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਕਾਰਣਾ. ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹਿਂਸਿਸ੍ਸਤਿ ਅਧਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਰਾਗੋ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਵਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਅਕੁਸਲਜਵਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਪਕਤਿਯਾ ¶ ਅਪ੍ਪਕਿਲੇਸੋ ਅਨਙ੍ਗਣਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਨਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਾਪਥੇ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਠਮਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ¶ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿਵਿਰਹਾਭਾਵਤੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਵਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਸਂ ਦੁਤਿਯਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੬੦. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮੇਨਾਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ‘‘ਅਙ੍ਗਣਂ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਯ ਅਵਚਰਾਨਂ, ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕੋਪਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਆਪਨ੍ਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਨ ਚ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਮਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਠਾਨਂ, ਲਾਭਤ੍ਥਿਕਤਾ. ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਥੇਰਾ ਞਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨਵਕਾਨਂ, ਨਵਕਾ ਵਿਹਾਰੇ ਵਿਘਾਸਾਦਾਦੀਨਂ, ਤੇ ਓਵਾਦਂ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ, ਏਵਂ ਕਮੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵਤ ਆਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਨ ਚ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਖੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ, ਨੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਥੇਰਾ ਹਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਾਕਟੋ ਚ ਅਯਸਾਭਿਭੂਤੋ ਗਾਮਸਤਮ੍ਪਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਮ੍ਮਾਰਸਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਉਞ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤੇਹਿ ਚਮ੍ਹਿ ਏਵਂ ਨਾਸਿਤੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤੀਤੋ ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਪਿਤੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਅਪ੍ਪਤੀਤੋ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਭਿਭੂਤੋ.

ਯੋ ਚੇਵ ਖੋ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਕੋਪੋ ਯੋ ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਉਭਯਮੇਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਯੋ ਚਾਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਕੋਪੋ, ਯੋ ਚ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ, ਏਤਂ ਉਭਯਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਭੋ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ, ਮੋਹੋ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨਾਪਿ ਗਹਿਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ.

ਅਨੁਰਹੋ ¶ ਮਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤੇ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਵਿਨੀਤਾ ‘‘ਤਯਾ ਅਸੁਕਮ੍ਹਿ ਨਾਮ ਠਾਨੇ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚੋਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੋ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਾਕਟੋ ਚ ਅਯਸਾਭਿਭੂਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ.

ਸਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ¶ ਸਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਸਮਾਨੋਤਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ. ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਚੋਦਕੋ. ਅਯਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨੇਵ ਚੋਦਨਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਇਮਞ੍ਚਿਮਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਤਾਵ ਪਟਿਕਰੋਹਿ ਪਚ੍ਛਾ ਮਂ ਚੋਦੇਸ੍ਸਸੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਪਿਚ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਸਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਯਾ ਕੁਲੇਨ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਧੁਤਙ੍ਗੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿਪਿ ਸਮਾਨੇਨੇਵ ਚੋਦਨਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਦਿਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਇਮੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਪਟਿਸਲ੍ਲੋ ਚੋਦਕੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਇਤਿ ਸੋ ਇਮਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲਚੋਦਨਾਯ ਏਵਂ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਅਹੋ ਵਤਾਤਿ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਣ੍ਡਿਤਕਾ, ਅਹੋ ਵਤ ਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਕਾ ਤੇਵਿਜ੍ਜਕਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੧) ਗਰਹਾਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮਂ ਦਹਰਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੫੭) ਪਤ੍ਥਨਾਯਂ. ਇਧ ਪਤ੍ਥਨਾਯਮੇਵ. ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ. ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾਯ, ਨੋ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਮਹਾਥੇਰੇ ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਕਸ੍ਸਪ ¶ , ਰਾਹੁਲ ਚਕ੍ਖੁਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ‘‘ਤੇਸ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਥੇਰਾ ਸਤ੍ਥੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਨ੍ਤੇ, ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਞ੍ਚ ਉਪਹਰਨ੍ਤੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਖਾਣੁ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋਵ ਹੋਤਿ.

ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾਵ ਅਞ੍ਞਂ ਥੇਰਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ¶ , ਤੇਨ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਭਗਵਤੋ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਭਗਵਤੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣਤੋ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਛਾਯਾਵ ਨ ਵਿਜਹਾਮਿ, ਮਂ ਨਾਮ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਮੇਵ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ? ‘‘ਅਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਖਾਣੁ ¶ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਅਭਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਦਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਗਵਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋਯੇਵ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੇਨ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇ, ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਾਸਕੇ ਪਸਨ੍ਨੇ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਯਦੇਵ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਵਾ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ? ‘‘ਏਸੋ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਯਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮ ਨਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਮਂਯੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇਤਿ ਭੋਜਨਟ੍ਠਾਨੇ. ਅਗ੍ਗਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਾਸਨਂ. ਅਗ੍ਗੋਦਕਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ. ਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਪਿਣ੍ਡਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਾ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਪਣੀਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਹਮੇਵ ਲਭੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾ ਨਾਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਨ ਅਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ¶ . ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਹੋਤਿ ਚੀਵਰਧਾਰਣਾਦੀਹਿ, ਕਦਾਚਿ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਤੇਨ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਲਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਆਸਨਾਦਿਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਾਸਨਾਦੀਸੁ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਨਵਾਨਂ ਕਦਾਚਿ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਨਿਹੀਨਂ ਆਸਨਾਦਿਂ ਲਭਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਥੇਰਾਨਞ੍ਚ. ਕਥਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਮਙ੍ਗਲਾਦੀਸੁ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ, ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਹੋਤੁ ਇਦਾਨਿ, ਨੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਨਾਮ ਯਦਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਮਂਯੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਨੁਮੋਦਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੂ ਮਾਤੁਗਾਮਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਮਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਥਾਲਕਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਂਯੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨ੍ਤਿ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨੁਮੋਦਤੂ’ਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਨਾਵੋਚੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ? ‘‘ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੁਪਕਂ ਨਾਗਤ੍ਥੇਰਂ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਥ, ਅਯਂ ਅਨੁਮੋਦਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ? ‘‘ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਹਾਰਂ ਲਦ੍ਧਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਵਿਯ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਂ ਵਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਂ ਨਾਮ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਸਤਿ ਅਹਮੇਵ ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਆਰਾਮਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਖਣ੍ਡਧਮ੍ਮਕਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦ੍ਵਿਯੋਜਨਤਿਯੋਜਨਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਨਿ ਸੁਣਨ੍ਤੇ, ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇ ¶ ਚ ਦਹਰੇ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇ ਵਾ ਸਾਧੁ ਸਾਧੂਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦੇਨ੍ਤੇ, ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਾਸਕਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਸੁਕੋ ਚਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਨਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨ੍ਦਭਾਵਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ ਮਨ੍ਦੋ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਕੁਤੋ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਤ੍ਥਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪੂਜਾਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਰਾਮਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਹੋਤਿ ਇਮਾ ਮਹਾਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ, ਤਾਸੁ ਕੁਲੇਸੁ ਪਵਿਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਓਵਾਦਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯੋ ¶ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਥ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਾਦਯੋ ਨਾਮ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਤਾਸਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ‘‘ਇਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਾਦੀਨਿ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਏਸ ਇਮਾਸਂ ਸਹਸਾ ਓਵਾਦਂ ਅਦਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ.

ਉਪਾਸਕਾਨਨ੍ਤਿ, ਆਰਾਮਗਤਾਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ. ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਮਹਾਉਪਾਸਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਭਾਤੁਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਇਮੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਾਸਿਕਾਹਿ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਉਪਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਠਾਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਉਪਾਸਕਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੁਪਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਣਾਮਾਤਿ ਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਹੋਤੁ ਇਦਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ, ‘‘ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ.

ਉਪਾਸਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਆਰਾਮਗਤਾਨਂ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਨਾਮ ਆਸਨਪੂਜਾਦਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ. ਸੇਸਂ ਉਪਾਸਕਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਾਰਂ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਕਤਞ੍ਚ ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਗਰੁਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਮਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੀਯਮਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਮਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਿਯਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਪੂਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਮਾਨੇਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪੂਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪੂਜਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚ ਸੀਲਵਾ ਚ ਏਤਂ ਵਿਧਿਂ ਅਰਹਤਿ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਰੂਪਂ ਏਵਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇ ਏਤਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਮਂਯੇਵ ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ.

ਪਣੀਤਾਨਂ ¶ ¶ ਚੀਵਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਟਦੁਕੂਲਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਕੋਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਂ ਮਹਗ੍ਘਸੁਖੁਮਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ. ਇਧਾਪਿ ਅਹਮੇਵ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾ ਨਾਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਨ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ.

ਪਣੀਤਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦਿਪੂਰਿਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਨਂ. ਪਣੀਤਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਾਨਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਂ ਪਣੀਤਾਨਂ. ਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਂ ਉਤ੍ਤਮਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਠਾਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਨਾਮ ਪਰਿਚਿਤਭਾਵੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਏਕਤੋ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਂਸੁਕੂਲਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦਿਕਾਰਣਾ ਵਾ ਘਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਣੀਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਂ ਪਨ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਇਮੇਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚਰਤਿ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮ ਨਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਅਹਮੇਵ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਏਤਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਾਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ.

੬੧. ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ¶ ਨ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੋਤੇਨ ਸੂਯਨ੍ਤਿ, ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਵਿਸਯਤ੍ਤਾ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਇਚ੍ਛਾਵਚਰਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾ ਵਿਯ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਲੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਸੁਕੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁ ਈਦਿਸੋ’’ਤਿ ਤਿਰੋਕ੍ਖਕਾਲੇ ਸੂਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਗਰਹਵਚਨਂ. ਤੇਨ ਆਰਞ੍ਞਿਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ ਗਰਹਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤੇ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਤਿ, ਇਮੇ ਚਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ ¶ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਪਦਾਨਚਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤਿ.

ਲੂਖਚੀਵਰਧਰੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਲੂਖਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਲੂਖਂ ਸੁਤ੍ਤਲੂਖਂ ਰਜਨਲੂਖਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਲੂਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥੇਨ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਥਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਅਗ੍ਘੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਥੂਲਦੀਘਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਫਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਖਰਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ. ਰਜਨੇਨ ਰਤ੍ਤਂ ਰਜਨਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਵਣ੍ਣੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਲੂਖਸੁਤ੍ਤਲੂਖਰਜਨਲੂਖਚੀਵਰਧਰੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇ ਚਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਨੇਵ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਨ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ. ਤੇ ਹਿ ਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਪਾਪਕਾ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਯ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਣਪਨ੍ਤਿ ਮਤਕਲ਼ੇਵਰਂ. ਅਹਿਸ੍ਸ ਕੁਣਪਂ ਅਹਿਕੁਣਪਂ. ਏਵਂ ਇਤਰਾਨਿ. ਅਤਿਪਟਿਕੂਲਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਭਾਵਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਇਮਾਨੇਵ ਤੀਣਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਹਿ ਸਸਸੂਕਰਾਦੀਨਂ ਕੁਣਪਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਟੁਕਭਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਕੁਣਪਂ ਅਭਿਨਵਮ੍ਪਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪੂਤਿਭੂਤੇ. ਰਚਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕੁਣਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਂਸਪਾਤਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪਰਾਯ. ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ¶ . ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਨ੍ਤਿ ਆਪਣਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਮਹਾਜਨਸਂਕਿਣ੍ਣਂ ਰਚ੍ਛਾਮੁਖਂ. ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ. ਜਞ੍ਞਜਞ੍ਞਂ ਵਿਯਾਤਿ ਚੋਕ੍ਖਚੋਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਮਨਾਪਮਨਾਪਂ ਵਿਯ. ਅਪਿਚ ਵਧੁਕਾਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਧੁਕਾਤਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਨੀਯਮਾਨਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਜਞ੍ਞਂ, ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਆਦਰਵਸੇਨ ਵਾ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਵਾ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਜਞ੍ਞਜਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਅਪਾਪੁਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ. ਤਸ੍ਸ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਮਨਾਪਤਾ ਚ ਸਣ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕੁਣਪਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਹੇਵ ਤਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਅਮਨਾਪਤਾ ¶ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ. ਅਮਨਾਪਤਾਤਿ ਚ ‘‘ਅਮਨਾਪਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਟਿਕੁਲ੍ਯਜੇਗੁਚ੍ਛਤਾਸੁ. ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਛਾਤਾਨਮ੍ਪਿ. ਨ ਭੋਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਪਗੇਵ ਸੁਹਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਧਾਤਾਨਂ ਪਨ ਪਠਮਤਰਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸਂ ਇਮਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਲਿਙ੍ਗਂ, ਕੁਣਪਰਚਨਂ ਵਿਯ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਅਪਰਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ, ਕਂਸਪਾਤਿਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਣਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਜਨਸ੍ਸ ਅਮਨਾਪਤਾ ਵਿਯ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਅਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਾਦਿਤਾਤਿ.

੬੨. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਪਨ, ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਪਸਂਸਾਵਚਨਂ, ਤੇਨ ਆਰਞ੍ਞਿਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਸਂਸਤਿ. ਨੇਮਨ੍ਤਨਿਕੋਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ. ਵਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੀਤਕਾਲ਼ਕਂ. ਅਨੇਕਸੂਪਂ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੂਪੋ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਹਾਰਿਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗਂ, ਤੇਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਮੁਗ੍ਗਸੂਪਾਦੀਹਿ ਅਨੇਕਸੂਪਂ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਮਂਸਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਚ ਸਾਲਿਵਰਭਤ੍ਤਰਚਨਂ ਵਿਯ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਅਪਰਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਗਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰਾਦੀਹਿ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਂ, ਕਂਸਪਾਤਿਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਸਾਲਿਵਰਭਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਜਨਸ੍ਸ ਮਨਾਪਤਾ ¶ ਵਿਯ ਗਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰਾਦੀਨਿ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਾਦਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੬੩. ਉਪਮਾ ਮਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਟਿਭਾਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਉਪਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਕਂ ਉਪਮਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਟਿਭਾਤੁ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁ, ਵਦ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਕਮਿਦਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਾਮਿ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇਤਿ, ਰਾਜਗਹਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ਗਿਰਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਜੋ ਵਿਯ ਸਣ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਹਂ ¶ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖ੍ਵਾਹਨ੍ਤਿ ਅਥ ਖੋ ਅਹਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਥਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਧਿਕਾਰਵਚਨਾਰਮ੍ਭੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਯਂ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਵਾ ਸਮਯਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਏਕਂ ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਾਰਨਿਵਾਸਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਵਸੇਨ, ਨ ਹਿ ਸੋ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿਵਤ੍ਥੋ ਅਹੋਸਿ.

ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯਾਤਿ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੀਵਰਂ ਕਾਯੇਨ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਪਿਣ੍ਡਾਯਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤ੍ਥਾਯ. ਸਮੀਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਯਾਨਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰਥਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋ. ਪਣ੍ਡੁਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਣ੍ਡੁਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਆਜੀਵਕੋਤਿ ਨਗ੍ਗਸਮਣਕੋ. ਪੁਰਾਣਯਾਨਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪੋਰਾਣਯਾਨਕਾਰਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਵਙ੍ਕਂ ਨਾਮ ਏਕਤੋ ਕੁਟਿਲਂ. ਜਿਮ੍ਹਂ ਨਾਮ ਸਪ੍ਪਗਤਮਗ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਦੋਸਨ੍ਤਿ ਫੇਗ੍ਗੁਵਿਸਮਗਣ੍ਠਿਕਾਦਿ. ਯਥਾ ਯਥਾਤਿ ਕਾਲਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਯਦਾ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਤਥਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਇਤਰੋ ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤਕ੍ਖਣੇ ਚਿਨ੍ਤਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਤਚ੍ਛਤਿ. ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਸਕਮਨੋ ਤੁਟ੍ਠਮਨੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਗਹਿਤਮਨੋ. ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਵਾਚਂ ¶ , ਅਤ੍ਤਮਨਭਾਵਸ੍ਸ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ ਉਦੀਰਯਿ, ਪਬ੍ਯਾਹਰੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਦਯਾ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ.

ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤਾ. ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਤਿ ਇਣਭਯਾਦੀਹਿ ਪੀਲ਼ਿਤਾ ਬਹਿ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਇਧ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਨ ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਨ ਸਦ੍ਧਾਯ. ਸਠਾ ਮਾਯਾਵਿਨੋਤਿ ਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਕੇਤਬਿਨੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਕੇਰਾਟਿਕਾ, ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਥਾਮਗਤਸਾਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਠੇਯ੍ਯਞ੍ਹਿ ਅਭੂਤਗੁਣਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਭੂਤਭਣ੍ਡਗੁਣਦਸ੍ਸਨਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਰਾਟਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਤਿ ਉਗ੍ਗਤਨਲ਼ਾ, ਉਟ੍ਠਿਤਤੁਚ੍ਛਮਾਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਚਪਲਾਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਣ੍ਡਨਾਦਿਨਾ ਚਾਪਲ੍ਲੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਮੁਖਰਾਤਿ ਮੁਖਖਰਾ, ਖਰਵਚਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਕਿਣ੍ਣਵਾਚਾਤਿ ਅਸਂਯਤਵਚਨਾ, ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਪ੍ਪਲਾਪਿਨੋ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਤਿ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਾ. ਭੋਜਨੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਨੋਤਿ ਭੋਜਨੇ ਯਾ ਮਤ੍ਤਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ ਪਰਿਯੇਸਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਜਾਨਨਕਾ. ਜਾਗਰਿਯਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਜਾਗਰੇ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ. ਸਾਮਞ੍ਞੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਰਹਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਤਿਬ੍ਬਗਾਰਵਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਬਹੁਲਗਾਰਵਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਬਹੁਲਾ ਵਾ. ਬਾਹੁਲਿਕਾਤਿਆਦਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕੁਸੀਤਾਤਿਆਦਿ ਭਯਭੇਰਵੇ. ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ.

ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ. ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਘਸਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤਾ ਵਚਸਾ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਵਿਯ, ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨ੍ਤਾ ਮਨਸਾ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਸਾਧੁ ਵਤਾਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਤ ¶ . ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਰਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਦੀਘਮ੍ਪਿ. ਰਸ੍ਸੇ ਸਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਦੀਘੇ ਸਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ. ਯਦਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੇ ਅਕੁਸਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ ਅਕੁਸਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ. ਯੁਵਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨਭਾਵੇ ਠਿਤੋ. ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋਤਿ ¶ ਅਲਙ੍ਕਾਰਕਸਭਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਤਰੁਣੋਪਿ ਯੁਵਾ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਅਤਿਤਰੁਣੋ, ਕੋਚਿ ਯੁਵਾਪਿ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਉਪਸਨ੍ਤਸਭਾਵੋ, ਆਲਸਿਯਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਵਾ ਅਭਿਭੂਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਦਹਰੋ ਚੇਵ ਯੁਵਾ ਚ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਲੋਕਸਮ੍ਮਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਤਿਹ ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਤੇ. ਉਭੋ ਮਹਾਨਾਗਾਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਹਿ ਏਤੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ‘‘ਮਹਾਨਾਗਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਮਹਾਨਿ. ੮੦) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ –

ਨਾਗੋ ਤਾਦਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੨੭; ਮਹਾਨਿ. ੮੦);

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਾਗਾ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਖੀਣਾਸਵਨਾਗੇਹਿ ਪੁਜ੍ਜਤਰਾ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਸਮਨੁਮੋਦਿਂਸੂਤਿ ਸਮਂ ਅਨੁਮੋਦਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਾਯ ਉਪਮਾਯ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਅਨੁਮੋਦਿ, ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਸਮਨੁਮੋਦਿਂਸੂ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੬੪. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮਙ੍ਗਿਮਧੁਰਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਕੇਦਾਰਂ, ਸੁਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕੋਸਿਯ;

ਪਟਿਵੇਦੇਮਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨ ਨਂ ਵਾਰੇਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੪.੧);

ਇਦਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਇਦਂ ਸਮਙ੍ਗਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਖੁਦ੍ਦਮਧੁਂ ਅਨੇਲ਼ਕਂ, ਏਵਮਸ੍ਸਾਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੭) ਇਦਂ ਮਧੁਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਙ੍ਗਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੀਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਸੀਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਬ੍ਬੋ. ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ? ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੀਲਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਖੇਤ੍ਤਦੋਸਵਿਗਮੇਨ ਖੇਤ੍ਤਪਾਰਿਪੂਰੀ ਵਿਯ ਸੀਲਦੋਸਵਿਗਮੇਨ ਸੀਲਪਾਰਿਪੂਰੀ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਬੀਜਖਣ੍ਡਂ ਵਪ੍ਪਖਣ੍ਡਂ ਉਦਕਖਣ੍ਡਂ ਊਸਖਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਚਤੁਦੋਸਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਪਰਿਪੂਰਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਬੀਜਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਬੀਜਾਨਿ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਵਾ ਪੂਤੀਨਿ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਵਪਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਵਪ੍ਪਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲੋ ਬੀਜਾਨਿ ਵਪਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਨਿਪਾਤੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਉਦਕਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਦਕਂ ਅਤਿਬਹੁ ਵਾ ਨ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਉਟ੍ਠੇਨ੍ਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਊਸਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਕਸ੍ਸਕੋ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸੇ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ¶ ਭੂਮਿਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਚ ਵਾਰੇ ਕਸਨ੍ਤੋ ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਊਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਖੇਤ੍ਤਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਂ ਲਭਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੋਸਾਨਂ ਵਿਗਮਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਖੇਤ੍ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਏਵਮੇਵ ਖਣ੍ਡਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਸਬਲਂ ਕਮ੍ਮਾਸਨ੍ਤਿ ਚਤੁਦੋਸਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਸੀਲਂ ਅਪਰਿਪੂਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੋਸਾਨਂ ਵਿਗਮਾ ਸੀਲਖੇਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ.

‘‘ਸੀਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨਤ੍ਥੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਾ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਤਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥਾਤਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਤਾ ਹੋਤਿ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਚ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨੇਨ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ ਦੀਪਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤੇਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ – ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋਯੇਵ ਹਿ ਸੀਲਂ. ਇਤਰਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹ ¶ – ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਨਾਮ ਛਦ੍ਵਾਰਰਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਂ, ਪਚ੍ਚਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੇ ਇਦਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਕਂ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋਵ ਸੀਲਂ. ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸੇਸਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸੋ ਅਰੋਗੋ, ਅਯਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਸਾਨਿ ਪੁਨ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾ’ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾ’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਆਚਾਰੇਨ ¶ ਚ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁ. ਵਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਥ. ਅਪਿਚ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਕਾਯਿਕਂ ਵਾਚਸਿਕਞ੍ਚ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

੬੫. ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇਤਿ ਇਦਂ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਸਚੇਪਿ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਵਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਂ ¶ ਵਾ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਾ ਸੀਲਂ ਪੂਰੇਥਾਤਿ ਵਦਤਿ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸੀਲਪੂਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕਾ ਵਡ੍ਢੀ’’ਤਿ? ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਰਸ ਆਨਿਸਂਸੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏਵਮਾਹ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਏਤਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਦਿਆਸਵਕ੍ਖਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਸੀਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਵਾਣਿਜੋ ਵਿਯ. ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਵਾਣਿਜੋ ਨਾਮ ਗੁਲ਼ਵਾਣਿਜੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੋ ਕਿਰ ਗੁਲ਼ਫਾਣਿਤਖਣ੍ਡਸਕ੍ਖਰਾਦੀਨਿ ਸਕਟੇਨਾਦਾਯ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮਿਕਾ ‘‘ਵਿਸਂ ਨਾਮ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ, ਯੋ ਨਂ ਖਾਦਤਿ, ਸੋ ਮਰਤਿ, ਕਣ੍ਟਕਮ੍ਪਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤਿ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ, ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਥਕੇਸੁਂ, ਦਾਰਕੇ ਚ ਪਲਾਪੇਸੁਂ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾਣਿਜੋ ¶ ‘‘ਅਵੋਹਾਰਕੁਸਲਾ ਇਮੇ ਗਾਮਿਕਾ, ਹਨ੍ਦ ਨੇ ਉਪਾਯੇਨ ਗਣ੍ਹਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਅਤਿਮਧੁਰਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਅਤਿਸਾਦੁਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਗੁਲ਼ਂ ਫਾਣਿਤਂ ਸਕ੍ਖਰਂ ਸਮਗ੍ਘਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਕੂਟਮਾਸਕਕੂਟਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮਿਕਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਹੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ‘‘ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ‘‘ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ, ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਗਾਮਿਕਾਨਂ ਚਿਨ੍ਤਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿ ਆਹ, ‘‘ਸੀਲਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਫਰੁਸਂ ਖਿਡ੍ਡਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਂ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਨ੍ਤਨਂ. ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ‘‘ਅਤਿਮਧੁਰਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵਿਯ ¶ ਭਗਵਤੋ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਦਿਆਸਵਕ੍ਖਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਰਸਆਨਿਸਂਸਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇਤਿ ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਪਿਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਿਯਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਿਨੇਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਨਾਪੋਤਿ ਤੇਸਂ ਮਨਵਡ੍ਢਨਕੋ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਮਨੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਗਰੂਤਿ ਤੇਸਂ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਸਦਿਸੋ. ਭਾਵਨੀਯੋਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਭਾਵਨੀਯੋ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਸੁਯੇਵ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਅਸ੍ਸ, ਅਨੂਨੇਨ ਪਰਿਪੂਰਿਤਾਕਾਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ¶ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋਤਿ ਵਾ ਏਤਂ ਏਕਤ੍ਥਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਪਨੇਤਂ ਸਮਥਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਅਨੂਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਯੋਗੇ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋਤਿ ਬਹਿ ਅਨੀਹਟਜ੍ਝਾਨੋ, ਅਵਿਨਾਸਿਤਜ੍ਝਾਨੋ ਵਾ, ਨੀਹਰਣਵਿਨਾਸਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਨਿਰਾਕਰਣਂ ਨਾਮ. ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਰਂਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਚਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਤਵਿਧਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ. ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਾ ¶ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਕਭੂਮਕਾਦਿਪਾਸਾਦੇ ਕੁਰੁਮਾਨੋਪਿ ਪਨ ਨੇਵ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਂ ਬ੍ਰੂਹੇਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਥਾ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਦੇਸਨਾ ਪਠਮਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਮਾਨਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਓਸਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਪਪਞ੍ਚਤ੍ਤਯਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾ, ਏਵਮਯਂ ਦੇਸਨਾ ਪਠਮਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਾਪਿ ਸੀਲਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੋ ਓਸਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ‘‘ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ, ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਮਥਵਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਵਡ੍ਢਨੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਿਕਾ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਿਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ.

ਕਥਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਬ੍ਯਾਧਿਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਹਤੋ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮਂ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਮਾਪਨ੍ਨਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੂਰਾਪਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਲਵਤਰਸੁਖਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਸੀਲਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ.

ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਮਮ ਰੂਪਂ ਮਮ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਲਵਮਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਬ੍ਯਾਧਿਭਯਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪੋਸੇਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਲਵਮਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਿਨੇਹੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਬ੍ਯਾਧਿਭਯਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਸਚੇਪਿਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਾਨਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਸਚੇਪਿ ¶ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਤਿ ਵਿਸੁਸ੍ਸਤਿ, ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਸਤਧਾਪਿ ਸਹਸ੍ਸਧਾਪਿ, ਨੇਵ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪੋਸੇਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਭਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰੂਹਨਾ ਵਡ੍ਢਨਾ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਚਸ੍ਸਂ ਮਨਾਪੋ ਚ ਗਰੁ ਚ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮੇ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਿਸੋ ਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ –

‘‘ਸੀਲਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ , ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨਂ;

ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮ ਕੁਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਕੁਰੁਤੇ ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੧੭);

ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਚਸ੍ਸਂ ਮਨਾਪੋ ਚ ਗਰੁ ਚ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚਾਤਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਲਾਭਾਦਿਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਇਦਮੇਵ ਕਰਣੀਯਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਲਾਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਪਰਿਪੂਰਣਂ ਕਥੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਘਾਸੇਸਨਂ ¶ ਛਿਨ੍ਨਕਥੋ ਨ ਵਾਚਂ ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਭਣੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਾਵਕੇ ਓਵਦਤਿ, ਸੋ ਕਥਂ ਲਾਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਪਰਿਪੂਰਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ‘‘ਸਚੇ ਮਯਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨ ਕਿਲਮੇਯ੍ਯਾਮ, ਸੀਲਾਦਿਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਭਗਵਾ ਏਵਮਾਹ. ਅਪਿਚ ਰਸਾਨਿਸਂਸੋ ਏਸ ਸੀਲਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕੋਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਸਰਸਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਯੇਸਾਹਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਅਹਂ. ਤੇਸਂ ਤੇ ਕਾਰਾਤਿ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਾ ਤੇ ਮਯਿ ਕਤਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਨਕਾਰਾ. ਦੇਵਾਪਿ ਹਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਯੇਵ, ਸਕ੍ਕੋ ਵਿਯ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ. ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾਤਿ ਉਭਯਮੇਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਲੋਕਿਯਸੁਖਂ ਫਲਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ¶ . ਮਹਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਞ੍ਚਰਤਨਮਤ੍ਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਵਿਨਿਪਾਤਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਅਮਤਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਖੀਰੋਦਨਂ ਅਹਮਦਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ (ਵਿ. ਵ. ੪੧੩) ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਸਕਲਮੇਵ ਵਾ ਪੇਤਵਤ੍ਥੁ ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁ ਚ ਸਾਧਕਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਤਾਨਂ ਕਾਰਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਞਾਤੀਤਿ ਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰਪਕ੍ਖਿਕਾ. ਸਾਲੋਹਿਤਾਤਿ ਏਕਲੋਹਿਤਸਮ੍ਬਦ੍ਧਾ ਪੀਤਿਪਿਤਾਮਹਾਦਯੋ ¶ . ਪੇਤਾਤਿ ਪੇਚ੍ਚਭਾਵਂ ਗਤਾ. ਕਾਲਙ੍ਕਤਾਤਿ ਮਤਾ. ਤੇਸਂ ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਯਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤਂ ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਵਾ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਪਿਤਾ ਵਾ ਮਾਤਾ ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ ਥੇਰੋ ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੋਪਿ ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ¶ ਦੁਗ੍ਗਤਿਤੋ ਵਾਰੇਤੁਂ ਅਨ੍ਤੇ ਚ ਅਮਤਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਂਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ. ਸਵਨਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਂ, ਅਨੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਂਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੧੦੪). ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ, ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੬੬. ਪਞ੍ਚਮਵਾਰੇ ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਰਤਿਯਾ ਰਤਿਯਾ ਚ ਸਹੋ ਅਭਿਭਵਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਰਤੀਤਿ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਚ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾ. ਰਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿ. ਨ ਚ ਮਂ ਅਰਤਿ ਸਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮਞ੍ਚ ਅਰਤਿ ਨ ਅਭਿਭਵੇਯ੍ਯ ਨ ਮਦ੍ਦੇਯ੍ਯ ਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰੇਯ੍ਯ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਅਰਤਿਞ੍ਚ ਰਤਿਞ੍ਚ ਸਹਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਛਟ੍ਠਵਾਰੇ ¶ ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸੋਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਭੇਰਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਵ. ਸੇਸਂ ਪਞ੍ਚਮਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਭਯਭੇਰਵਂ ਸਹਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਅਰਿਯਕੋਟਿਯਵਾਸੀਮਹਾਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ.

ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵਜ੍ਜ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾਯ ਦਾਰਕਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਰਮਕਂਸੁ. ਦੇਵਤਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਚਾਲੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਅਚਲੋਵ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਧੂਮਾਯਿ, ਪਜ੍ਜਲਿ, ਨੇਵ ਸਕ੍ਖਿ ਥੇਰਂ ਚਾਲੇਤੁਂ, ਤਤੋ ਉਪਾਸਕਵਣ੍ਣੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ‘‘ਕੋ ¶ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਅਵੋਚ. ਤ੍ਵਂ ਏਤੇ ਵਿਕਾਰੇ ਅਕਾਸੀਤਿ. ਆਮ ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਹ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਦਾਰਕਾ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਰਮਕਂਸੁ, ਸਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਏਵਮਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਵਸਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਫਾਸੂਤਿ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਨਾਵਚਾਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਚ, ਅਰਿਯਕੋਟਿਯਮਹਾਦਤ੍ਤੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਭਯੇਨ ਗਤੋਤਿ ਵਚਨਤੋ ਲਜ੍ਜਾਮਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਇਧੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਂ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਅਜ੍ਜੇਕਦਿਵਸਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਾਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਭਯਭੇਰਵਸਹੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸਮਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮਵਾਰੇ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਚੇਤੋਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਅਭਿਚੇਤਸਿ ਜਾਤਾਨਿ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਿ, ਅਭਿਚੇਤੋ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ਵਾ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਵਿਹਾਰਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਝਾਯਿਨੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਂ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਨਿਕਾਮਲਾਭੀਤਿ ਨਿਕਾਮੇਨ ਲਾਭੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਲਾਭੀ, ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ¶ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀਤਿ ਸੁਖੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਸਿਰਲਾਭੀਤਿ ਅਕਸਿਰਾਨਂ ਵਿਪੁਲਾਨਂ ਲਾਭੀ, ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਲਾਭੀਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਤਥਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਾਰਿਬਨ੍ਧਿਕੇ ਪਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਤਥਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਰਿਬਨ੍ਧਿਕੇ ਚ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਨਾਲ਼ਿਕਾਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਯੇਵ ਚ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ. ਯੋ ਪਨ ਇਮਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਦਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਵਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕੇ ਝਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਵਾਰੋ ਆਗਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਭਗਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋਯੇਵ ਚ ਸੀਲਾਨਂ ¶ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਰੁਪ੍ਪਝਾਨਾਨਿਪਿ ¶ ਤਯੋ ਚ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ…ਪੇ… ਯੇ ਤੇ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਅਙ੍ਗਸਨ੍ਤਤਾਯ ਚੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਸਨ੍ਤਤਾਯ ਚ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਯੇ ਤੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਆਰੁਪ੍ਪਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਵਿਪਾਕਤੋ ਚ ਰੂਪਵਿਰਹਿਤਾ. ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ.

੬੭. ਨਵਮਵਾਰੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਬਨ੍ਧਨਾਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਗਤਿਭਵਾਦੀਹਿ ਖਨ੍ਧਗਤਿਭਵਾਦਯੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਫਲੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਸੋਤਂ ¶ ਆਪਨ੍ਨੋ. ਸੋਤੋਤਿ ਚ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੋਤੋ ਸੋਤੋਤਿ ਹਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੋਤੋਤਿ? ਅਯਮੇਵ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀਤਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਹਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ? ਯੋ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਯੋਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂਨਾਮੋ ਏਵਂਗੋਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਫਲਟ੍ਠੋ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤੀਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੋ, ਨਾਸ੍ਸ ਵਿਨਿਪਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਾਯੇ ਵਿਨਿਪਾਤਸਭਾਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਾਯਗਮਨਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਬੋਧਿ ਪਰਂ ਅਯਨਂ ਗਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ, ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਠਮਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਣਾਰੀਤਿ.

ਦਸਮਵਾਰੇ ¶ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਤਨੁਭਾਵੇਨ, ਤਨੁਤ੍ਤਕਰਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਚ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹਿ ਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰਿਮਹਾਜਨਸ੍ਸੇਵ ਕਿਲੇਸਾ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਿਰਲ਼ਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਰਲ਼ਵਾਪਿਤੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਙ੍ਕੁਰਾ ਵਿਯ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਚ ਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰਿਮਹਾਜਨਸ੍ਸੇਵ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਫਰਨ੍ਤਾ ਛਾਦੇਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਨੁਕਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਅਬ੍ਭਪਟਲਮਿਵ ਮਕ੍ਖਿਕਾਪਤ੍ਤਮਿਵ ਚ.

ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਥੇਰਾ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਿਰੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬਹਲਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਧੀਤਰੋ ਚ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਏਤਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਹਿ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਪਰਾਮਸਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਦ੍ਵੀਹਿਯੇਵ ਕਾਰਣੇਹਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਚਾਤਿ.

ਸਕਦਾਗਾਮੀਤਿ ¶ ਸਕਿਂ ਆਗਮਨਧਮ੍ਮੋ. ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਵਾਰਂਯੇਵ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਯੋਪਿ ਹਿ ਇਧ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਸੋਪਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤੋ. ਯੋਪਿ ਇਧ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋਪਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋਪਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਇਧ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਇਧੇਵ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਅਯਮਿਧ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਕਾਦਸਮਵਾਰੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਓਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ, ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾਮਾਵਚਰਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਂਯੋਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਂ, ਤਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਾਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ, ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭਵਗ੍ਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਯੁਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਯੇਵ, ਗਿਲਿਤਬਲਿਸਮਚ੍ਛੂਪਮੋ ਸ੍ਵਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੀਘਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਪਾਦੇ ¶ ਬਦ੍ਧਵਿਹਙ੍ਗੂਪਮੋ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਚਨਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਓਪਪਾਤਿਕੋਤਿ ਸੇਸਯੋਨਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ. ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾਤਿ ਤਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪੁਨ ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਸਭਾਵੋ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

੬੮. ਏਵਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾਰੋ ਆਗਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਭਗਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਭਿਞ੍ਞਾ ਏਵ ਸੀਲਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਸਵਕ੍ਖਯੇ ਕਥਿਤੇ ਦੇਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਇਮੇਸਂ ਗੁਣਾਨਂ ਅਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਕਥਾ ਮੁਣ੍ਡਾਭਿਞ੍ਞਾਕਥਾ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸੁਖੇਨ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਪ੍ਪਨਾ ¶ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਸਮਾਧਿਪਰਿਬਨ੍ਧਾਨਂ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਹਿ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਚ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ…ਪੇ… ਅਨੇਕਵਿਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹਾਤਿ ਅਯਮਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਗਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਵਣ੍ਣਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਾਵਨਾਨਯੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੬੯. ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖਯਾ. ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਆਸਵਵਿਰਹਿਤਂ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤੋਵਚਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਵ ਸਮਾਧਿ, ਪਞ੍ਞਾਵਚਨੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਮਾਧਿ ਰਾਗਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿ, ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਾ, ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਰਾਗਵਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਮਥਫਲਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਫਲਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਕਥਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਗਮਨਂ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ, ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ, ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਾਭੀ, ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਕਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਞਾਤੀਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਚੇਤਨਾਯ ਫਲਮਹਤ੍ਤਕਰੋ, ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ, ਭਯਭੇਰਵਸਹੋ, ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਞ੍ਚ ਲਾਭੀ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇ ਚ ਗੁਣੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਤਾ ¶ ਹੋਤਿ, ਏਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ, ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭੦. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪਮਾਵਚਨਮੇਵੇਤਂ. ਉਪਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚ ਭਗਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਠਮਂਯੇਵ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ¶ ਪਠਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਮਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪਮਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਉਪਮਂ.

ਤਥਾ ਹੇਸ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿਸ੍ਸੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਅਗਾਰਾ ਸਦ੍ਵਾਰਾ, ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੬੧) ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਦੇਵਦੂਤਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਮਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਂ ਤਿਰੋਪਾਕਾਰਂ ਤਿਰੋਪਬ੍ਬਤਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਕਾਸੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੮; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੦੨) ਪਨ ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਮਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗਵੇਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਵ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੧੮) ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਮਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਲਗਦ੍ਦਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੮) ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਅਲਗਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਉਪਮਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ਇਧ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਵਂ ਭਗਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ? ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਵਾ. ਯੇ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਮਤ੍ਥਂ ਸੁਖੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ¶ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਯਸ੍ਸਾ ਚ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ, ਸੋ ਯਥਾ ਯਥਾ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਵਤ੍ਥਂ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਨ ਪਂਸੁਰਜਾਦਿਨਾ ਸਂਕਿਲੇਸੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ, ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਾਦਿਨਾ ਮਲੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਂ. ਰਙ੍ਗਜਾਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਙ੍ਗਮੇਵ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ. ਉਪਸਂਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਨਾਮੇਯ੍ਯ. ਯਦਿ ਨੀਲਕਾਯਾਤਿ ਨੀਲਕਾਯ ਵਾ, ਨੀਲਕਤ੍ਥਾਯ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਰਜਕੋ ਹਿ ਨੀਲਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਂਸਨੀਲਪਲਾਸਨੀਲਾਦਿਕੇ ਨੀਲਰਙ੍ਗੇ ਉਪਸਂਹਰਤਿ. ਪੀਤਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ਪੀਤਕਰਙ੍ਗੇ. ਲੋਹਿਤਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ¶ ਲੋਹਿਤਕਰਙ੍ਗੇ. ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਣਵੀਰਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ਮਨ੍ਦਰਤ੍ਤਰਙ੍ਗੇ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦਿ ਨੀਲਕਾਯ…ਪੇ… ਯਦਿ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਾਯਾ’’ਤਿ.

ਦੁਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਮੇਵਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਟ੍ਠੁ ਰਞ੍ਜਿਤਵਣ੍ਣਮੇਵ ਅਸ੍ਸ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਮੇਵਸ੍ਸਾਤਿ ਨੀਲਵਣ੍ਣੋਪਿਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੇਸਵਣ੍ਣੋਪਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਥਂ ਨੀਲਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਨੀਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਕੁਮ੍ਭੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੀਤਕਾਦਿਵਣ੍ਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਮਿਲਾਤਨੀਲ ਕੁਰਣ੍ਡ-ਕਣਿਕਾਰ-ਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕ-ਕਣਵੀਰਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਈਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥੇ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਈਦਿਸਂ ਦੁਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਂ ਹੋਤੀਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਭਾਵੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਤ੍ਥਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਉਪਮਾਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ. ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਮ੍ਹਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨ ਓਪਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਚੇ, ਵਾਯਾਮਮਹਪ੍ਫਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਮਲੇਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਕਤਿਯਾ ਪਣ੍ਡਰਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਧੋਵੀਯਮਾਨਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਕਾਲ਼ਕੇ ਵਿਯ ਏਲ਼ਕਲੋਮੇ ਵਾਯਾਮੋ ਨਿਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਪਕਤਿਯਾ ਪਨ ਤਂ ਸਕਲੇਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਵਾਰੇ ਪਣ੍ਡਰਮੇਵ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ¶ ਖੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੫੧). ਤਂ ਵਿਸੋਧੀਯਮਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾ ਪਭਸ੍ਸਰਤਰਂ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਵਾਯਾਮੋ ਨਿਪ੍ਫਲੋਤਿ ਏਵਂ ਵਾਯਾਮਮਹਪ੍ਫਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨ ਓਪਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾਤਿ ਈਦਿਸੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਏਵ ਏਸ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਨਾਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਾਵੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ, ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਪਿ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ, ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ.

ਅਗਾਰਿਯੋ ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ¶ ਹਨਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਯਤਿ, ਸਕਲੇਪਿ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਨਿਰਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਮ੍ਪਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.

ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਦੂਤੇਯ੍ਯਪਹਿਣਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਚੇਤਿਯਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਤਿ, ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਾਦੀਹਿ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਅਨਾਚਾਰਂ ਅਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਨਿਰਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਮ੍ਪਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਮਣਯਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਸਮਣਪੇਤੋ, ਆਦਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਹਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਕਾਯੋ ਅਟ੍ਟਸ੍ਸਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚ ਸੁਗਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ ਗਤਿਸੁਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿਪਿ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਅਗਾਰਿਯੋ ਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਪਿ ਵਿਰਮਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਪਿ, ਸਕਲੇਪਿ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਮਨੁਸ੍ਸਮਹਨ੍ਤਤਮ੍ਪਿ ਦੇਵਮਹਨ੍ਤਤਮ੍ਪਿ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਸੁਗਤਿ.

ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ¶ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਤੇਰਸ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਕੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਪਟਿਸੇਵਮਾਨੋ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਵਾ ਤੀਸੁ ਮਹਾਕੁਲੇਸੁ, ਛਸੁ ਵਾ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵੇਸੁ, ਦਸਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਵਨੇਸੁ ¶ , ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ, ਚਤੂਸੁ ਵਾ ਆਰੁਪ੍ਪੇਸੁ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਸੁਗਤੀਤਿ.

੭੧. ਏਵਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਚ ਸੁਗਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ¶ ? ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਵਿਸਮਲੋਭੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਕਭਣ੍ਡੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਪਰਭਣ੍ਡੇ ਵਿਸਮਲੋਭੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਪਰਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਯੁਤ੍ਤਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਅਯੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਸਮਲੋਭੋ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਕਰੋਥ, ਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਹੋਤੁ, ‘ਰਾਗੋ ਵਿਸਮਂ ਦੋਸੋ ਵਿਸਮਂ ਮੋਹੋ ਵਿਸਮ’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੪) ਵਚਨਤੋ ਨ ਕੋਚਿ ਲੋਭੋ ਅਵਿਸਮੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਭੋਯੇਵ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਵਿਸਮਟ੍ਠੇਨ ਵਿਸਮਂ, ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚੇਸ, ਏਵਂ ਨਵਵਿਧਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਦਸਵਿਧਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵੋ ਕੋਧੋ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨੋ ਉਪਨਾਹੋ. ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸੁਕਤਕਰਣਵਿਨਾਸਨੋ ਮਕ੍ਖੋ. ਅਗਾਰਿਯੋਪਿ ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਸਮਾਨੋ ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪਿਤੋ, ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ‘‘ਕਿਂ ਤਯਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੁਕਤਕਰਣਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ਸਾਮਣੇਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ¶ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਹਿ ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾਨਯਪਕਰਣਕੋਸਲ੍ਲਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋ, ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ ਚਰਮਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਹਰਕਾਲੇ ਏਵਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਸਂਵਡ੍ਢਿਤੋ ਚ, ਅਥ ਪਨਿਦਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਿਨੇਹੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸੁਕਤਕਰਣਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਸੁਕਤਕਰਣਵਿਨਾਸਨੋ ਮਕ੍ਖੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ¶ ਚਾਯਂ, ਏਵਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਚੇਵ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਾ ਗਤਿ, ਤਵ ਵਾ ਮਮ ਵਾ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਗਾਹੀ ਪਲ਼ਾਸੋ. ਪਰੇਸਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਖੀਯਨਾ ਇਸ੍ਸਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਅਸਹਮਾਨਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਵਞ੍ਚਨਿਕਚਰਿਯਭੂਤਾ ਮਾਯਾ. ਕੇਰਾਟਿਕਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਕੇਰਾਟਿਕੋ ਹਿ ਆਯਤਨਮਚ੍ਛੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਆਯਤਨਮਚ੍ਛੋ ਨਾਮ ਕਿਰ ਮਚ੍ਛਾਨਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਪ੍ਪਾਨਂ ਸੀਸਂ ¶ , ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦਿਸੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ. ਏਵਮੇਵ ਕੇਰਾਟਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਂ ਵਾ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਬਦ੍ਧਚਰੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਾ, ਨਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮੁਞ੍ਚਾਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਏਵਮੇਤੇ ‘ਸਗਾਰਵੋ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਕੇਰਾਟਿਕਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚੇਤਂ, ਏਵਂ ਵਾਤਭਰਿਤਭਸ੍ਤਸਦਿਸਥਦ੍ਧਭਾਵਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰਅਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤਿਕਾਰਕਰਣੋ ਥਮ੍ਭੋ. ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਕਰਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਸੋ ਦੁਵਿਧੇਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚੇਵ ਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰੇਨ ਕਤਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਦਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਕਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਯਤ੍ਤਕਂ ਯਤ੍ਤਕਂ ਪਰੋ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ ਵਾ ਕਥੇਤਿ ਵਾ, ਮਾਨਵਸੇਨ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਤਦ੍ਦਿਗੁਣਕਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਕੁਸਲੋ. ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਰਂ ਏਕਂ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਰੇਨ ਏਕਨਿਕਾਯੇ ¶ ਗਹਿਤੇ ਮਾਨਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੇਵਲਂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਲਸਿਯਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਦ੍ਵੇ ਨਿਕਾਯੇ ਗਹੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਕੁਸਲੋ. ਇਧ ਪਨ ਅਕੁਸਲੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚਾਯਂ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਣਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਮਾਨੋ, ਅਚ੍ਚੁਣ੍ਣਤਿਵਸੇਨ ਅਤਿਮਾਨੋ, ਮਦਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰੋ ਮਦੋ, ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਮਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਭਗਵਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਲੋਭਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮਿਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਭਵਨਿਕਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਲੋਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਇਤਰੇ, ਨ ਚ ਏਤੇ ਸੋਲ਼ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਏਤੇਨ ਪਨ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਗਹਿਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੭੨. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵੋਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਪਜਹਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਜਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਹਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਤਾਵ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਥਮ੍ਭੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ ਮਦੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਕਿਲੇਸਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਪਮਾਦੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਲੇਸਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਮਕ੍ਖੋ ਪਲ਼ਾਸੋ ਇਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਾਯਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਛ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਮਕ੍ਖੋ ਪਲ਼ਾਸੋ ਇਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਾਯਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਛ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਪਮਾਦੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਥਮ੍ਭੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ ਮਦੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਪਨ ਠਾਨੇ ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਸੇਸਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਪਹਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਵੇਣਿਮਗ੍ਗਾਗਤੋ ਸਮ੍ਭਵੋ, ਸੋ ਚ ਉਪਰਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾਵਸੇਸਾਨਞ੍ਹਿ ਵਿਸਮਲੋਭਾਦੀਨਂ ਤੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਾਨਂ ਇਮਿਨਾਵ. ਯੇਪਿ ਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਪਹਾਨਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰੇਨ ਨ ਸਨ੍ਧਿਯਤਿ. ਕੇਚਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਮ੍ਪਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਇਚ੍ਛਾਮਤ੍ਤਮੇਵ.

੭੩. ਯਤੋ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ. ਪਹੀਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਹਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਵਾਹ.

੭੪. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਕਮੇਕੇਨ ਪਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪ੍ਪਸਾਦੋ ਆਗਤੋ, ਅਥਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਧਮ੍ਮਗੁਣੇ ਸਙ੍ਘਗੁਣੇ ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਲੋਕਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਂ ¶ ਪਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਗੁਣਾਨਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਚਲੇਨ ਅਚ੍ਚੁਤੇਨ ਪਸਾਦੇਨ. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਸੋ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੭੫. ਏਵਮਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਂ ਪਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਮਨ੍ਨਾਗਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਆਨਿਸਂਸਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚੋਰੁਪਦ੍ਦਵਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਮਹਾਨਗਰੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਵਿਯ ਇਮੇ ਚਿਮੇ ਚ ਮਮ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਬਲਵਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਨਾਗਾਮੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘੇ…ਪੇ… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਵਨ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪਹੀਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ. ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਓਧੀ ਕਿਲੇਸੋਧਿ ਚ ਮਗ੍ਗੋਧਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸੋਧਿਵਸੇਨਾਪਿ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਯਂ ਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝੇਹਿ ਅਮਿਸ੍ਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕੇਨੇਵ ਓਧਿਨਾ ਪਹੀਨਾ. ਮਗ੍ਗੋਧਿਵਸੇਨਾਪਿ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਨ ਤੇਯੇਵ ਪਹੀਨਾ ¶ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨ ਤਂ ਤਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਚਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਲਦ੍ਧਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਯਤੋਧਿ ¶ ਖੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਤੋਧਿ ਖੋ ਪਨ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਓਧੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇ ਹਿ ਓਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਓਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਲੇਸਂ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਚਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸ ਓਧਿ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਲਦ੍ਧਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿ ਨੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਕਭਾਵਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਅਨਾਦਿਯਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਤਿਤੋ ਵਿਨਿਮੋਚਨਵਸੇਨ. ਪਹੀਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਕ੍ਵਚਿ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ¶ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਟਿਮੁਖਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਂ ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੋਯੇਵ ਅਰਣੀਯਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਾਰਣਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਵਿਨਿਪਤਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਦਾਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦੋਤਿ ਗਨ੍ਥੋਪਿ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮ੍ਪਿ. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੬) ਹਿ ਗਨ੍ਥੋ ‘‘ਵੇਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭਾਵੇ ਅਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੬੫) ਞਾਣਂ. ‘‘ਯੇ ਵੇਦਜਾਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਧ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣਞ੍ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਂ ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਾਰਮ੍ਮਣਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਞਾਣਞ੍ਚ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ¶ ਵਾ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਵੇਦਂ. ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ¶ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਹੇਤੁਂ ਓਧਿਸੋ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਵੇਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਹੇਤੁਫਲੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੮-੭੧੯). ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾਨਿਸਂਸਭੂਤਂ ਵੇਦਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਞ੍ਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਪੀਣਿਤਮਨਸ੍ਸ. ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤਦਰਥੋ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਕਾਯਦਰਥੋ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਿਯਤਿ ਅਪ੍ਪਿਤਂ ਵਿਯ ਅਚਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

੭੬. ਏਵਮਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨ ਮੇ’’ਤਿ ਵਾਰੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਾਨੁਭਾਵਸੂਚਕਂ ਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਂਸੀਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਂਧਮ੍ਮੋ ਏਵਂਪਞ੍ਞੋਤਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾਲੀਨਨ੍ਤਿ ਲੋਹਿਤਸਾਲਿਗਨ੍ਧਸਾਲਿਆਦੀਨਂ ਅਨੇਕਰੂਪਾਨਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨ੍ਤਿ ਓਦਨਂ. ਵਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਅਪਨੀਤਕਾਲ਼ਕਂ. ਨੇਵਸ੍ਸ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਫਲਸ੍ਸ ਵਾ ਨੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਸ੍ਸ ਹਿ ਤਂ ਕਿਮਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਯੋਪਿਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੋ ਚ ਫਲਂ ਚ ਤਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਤੋਪਿ ਨੇਵਸ੍ਸ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸੀਲਧਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਗਹੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਏਤਦੇਵ ਕਾਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਮਲਵਿਗਮੇਨ. ਪਰਿਯੋਦਾਤਂ ਪਭਸ੍ਸਰਤਾਯ. ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾਮੁਖਂ. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾ ਹਿ ਇਧ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਦੀਪਿਕਾਦਯੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਧਾਰੀਯਮਾਨਾਸੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) ਹਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੀਪਿਕਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੬੦) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਙ੍ਗਾਰਕਪਲ੍ਲਂ. ‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੨੨.੬੪੯) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਕਮ੍ਮਾਰੁਦ੍ਧਨਂ. ‘‘ਏਵਂਵਿਪਾਕੋ ਉਕ੍ਕਾਪਾਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੪) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾਤਵੇਗੋ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ‘‘ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਜਾਤਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਜਾਤਰੂਪਂ ਵਿਯ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਮਲਾਨੁਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਚ੍ਛੋਦਕਂ ਵਿਯ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਵਿਯ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ. ਤਂ ਉਦਕਂ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਞ੍ਚ ¶ ਆਗਮ੍ਮ ਵਤ੍ਥਸੁਵਣ੍ਣਾਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸੀਲਧਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਗਹਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਆਗਮ੍ਮ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤਾਤਿ.

੭੭. ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ. ਤਯੋ ਹਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧੀ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਸਤਿ ਪਰਿਤਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ? ‘ਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੨). ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਏਵਮਸ੍ਸ, ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਨੂਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਵੀਤਰਾਗੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੫) ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵਾ ਯੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਰਿ ਦੇਸਨਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਲੇਨ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਗਤਾ. ਕਕਚੂਪਮੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਕਕਚੂਪਮੋਵਾਦੋ ਆਗਤੋ. ਅਲਗਦ੍ਦੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨਾ ਆਗਤਾ, ਚੂਲ਼ਅਸ੍ਸਪੁਰੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ¶ ਆਗਤਾ. ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭਣ੍ਡਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ਆਗਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਪਨ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਸਬ੍ਬੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੭੮. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਚ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਵਿਹਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਾ ਲਦ੍ਧਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਇਦਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੋ ਏਤੇਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾਨਂ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਤੇ ਏਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਧਮ੍ਮੇ ਨਾਮਵਸੇਨ ¶ ਤੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਧਮ੍ਮੇ ਰੂਪਵਸੇਨ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਇਦਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨੁਪਾਯਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਗਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਮਯਾ ਅਧਿਗਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਸਞ੍ਞਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਚਤੂਹਿ ¶ ਆਕਾਰੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਜਾਨਤੋ, ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ, ਭਯਭੇਰਵੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਾਮਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ…ਪੇ… ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਤਿ ਨ੍ਹਾਨਸੁਦ੍ਧਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਏਵਂ ਨ੍ਹਾਨਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਣ੍ਣਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਵਿਦਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਚੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਸਿਨਾਤੋ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਸਿਨਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਸਿਨਾਨੇਨਾਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਨ ਕਿਲੇਸਵੁਟ੍ਠਾਨਸਿਨਾਨੇਨ.

੭੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋਤਿ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਨਾਮ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ, ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯ ਪਨ ਨਦਿਯਾ ਸਿਨਾਤਸ੍ਸ ਪਾਪਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਯਂ ਸਿਨਾਨਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਣ੍ਣੇਮ, ਸਮਣੋਪਿ ਗੋਤਮੋ ਤਥੇਵ ਵਣ੍ਣੇਤਿ, ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਦਾਨਿ ਏਸ ਅਮ੍ਹੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਬਾਹੁਕਂ ਨਦਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਾਪਂ ਪਵਾਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਆਹ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਨ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਬਾਹੁਕਂ ਨਦਿਂ ਸਿਨਾਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵਾ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵਾ ਅਵਤ੍ਵਾਯੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਬਾਹੁਕਾਯ ਨਦਿਯਾ ¶ , ਕਿਂ ਬਾਹੁਕਾ ਨਦੀ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ ਬਾਹੁਕਾਯ, ਕਿਂ ਸਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਸਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ?

ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਲੋਕ੍ਖਸਮ੍ਮਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕ੍ਖਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਲੂਖਭਾਵਸਮ੍ਮਤਾ, ਲੂਖਭਾਵਨ੍ਤਿ ਚੋਕ੍ਖਭਾਵਂ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਭਾਵਂ ਦੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕ੍ਯਸਮ੍ਮਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਸੇਟ੍ਠਂ ਲੋਕਂ ਗਮਯਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਤਾ. ਪਵਾਹੇਤੀਤਿ ਗਮਯਤਿ ਵਿਸੋਧੇਤਿ. ਗਾਥਾਹਿ ਅਜ੍ਝਭਾਸੀਤਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਾਸਿ. ਗਾਥਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾ ਗਾਥਾਰੁਚਿਕਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਇਧ ਪਨੇਤਾ ਉਭਯਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਬਾਹੁਕਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਦੀਪਕਾਨਿ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਬਾਹੁਕਂ, ਏਵਂ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦੀਨਿਪਿ ਲੋਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨ੍ਹਾਨੇਨ ਪਾਪਂ ਪਵਾਹੇਤੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਤੇਸਂ ਠਾਨਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਦੂਰਾ, ਤੇ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਕਿਂ ਏਕਦਿਵਸਨ੍ਤਰਂ, ਏਵਂ ਯਾਵ ਸਂਵਚ੍ਛਰਨ੍ਤਰਂ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਘਟੇਹਿਪਿ ਤਤੋ ਉਦਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦੀਨਿਪੀਤਿ ਆਹ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਧਿਕਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨ੍ਹਾਨਸਮ੍ਭਾਰਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਏਕਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਯਾਤਿਪਿ ਮਣ੍ਡਲਵਾਪਿਸਣ੍ਠਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਯਾਗਾਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਗਙ੍ਗਾਯ ਏਕਂ ਤਿਤ੍ਥਮੇਵ ਮਹਾਪਨਾਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਨਿਮੁਗ੍ਗਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਸੋਪਾਨਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨਂ, ਬਾਹੁਕਾ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਸਰਸ੍ਸਤੀ ਬਾਹੁਮਤੀਤਿ ਇਮਾ ਪਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਦਿਯੋ. ਬਾਲੋਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋਤਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ. ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਰਜੋਜਲ੍ਲਮੇਵ ਪਵਾਹੇਤਿ.

ਕਿਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਕਿਲੇਸਵਿਸੋਧਨੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਯਾਗਬਾਹੁਕਾਸੁ. ਇਮੇਹਿ ਚ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਤਰਾਨਿਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਹਾਰਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਪਯਾਗਾ ¶ ਬਾਹੁਕਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦਯੋਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਰਿਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵੇਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਕਤਕਿਬ੍ਬਿਸਨ੍ਤਿ ਕਤਲੁਦ੍ਦਕਮ੍ਮਂ. ਨ ਹਿ ਨਂ ਸੋਧਯੇਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਵਾ ਪਯਾਗਾ ਵਾ ਬਾਹੁਕਾ ਵਾ ਨ ਸੋਧਯੇ, ਨ ਸੋਧੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਪਕਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਵੇਰਕਿਬ੍ਬਿਸਕਮ੍ਮੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਲਾਮਕਕਮ੍ਮੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵੇਰਕਿਬ੍ਬਿਸਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕੇਹਿਪਿ ਪਾਪੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ. ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੂਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੇਵ. ਫਗ੍ਗੁਨਮਾਸੇ ਕਿਰ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਨਦਿਵਸੇ ਯੋ ਨ੍ਹਾਯਤਿ, ਸੋ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਕਤਪਾਪਂ ਸੋਧੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਹਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵੇ ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੂ’’ਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ, ਇਤਰੋ ਕਿਂ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਉਪੋਸਥੋ ਸਦਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਪਨ੍ਨਰਸਾਦੀਸੁ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਸਮਾਦਿਯਤੋਪਿ ਨਿਚ੍ਚਮੇਵ ਉਪੋਸਥੋ. ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਚਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਚੀਹਿ ਚ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ. ਸਦਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਵਤਨ੍ਤਿ ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਚ ਕੁਸਲੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਵਤਸਮਾਦਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਧੇਵ ਸਿਨਾਹੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਸਿਨਾਹਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਕਿਲੇਸਮਲਪ੍ਪਵਾਹਨਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਇਧੇਵ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਸਲਿਲੇਨ ਸਿਨਾਹਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਹਿ ਇਦਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ.

ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ¶ ਸਪ੍ਪਾਯਦੇਸਨਾਵਸੇਨ ਤੀਸੁਪਿ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਕਰੋਹਿ ਖੇਮਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਖੇਮਤਨ੍ਤਿ ਅਭਯਂ ਹਿਤਭਾਵਂ, ਮੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਸਚੇ ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਸੀਤਿ ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ. ਸਚੇ ਪਾਣਂ ਨ ਹਿਂਸਸਿ ਸਚੇ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਿਯਸੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ. ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ ਅਮਚ੍ਛਰੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਨਂ ਏਵਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਦ੍ਵਾਰਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਨਿਯੋਜੇਸਿ. ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਉਦਪਾਨੋਪਿ ਤੇ ਗਯਾਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾ, ਸਚੇ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਖੇਮਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਾਣਂ ਨ ਹਨਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਿਯਿਸ੍ਸਸਿ, ਸਦ੍ਧਹਾਨੋ ਅਮਚ੍ਛਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦਪਾਨੋਪਿ ਤੇ ਗਯਾ ¶ , ਗਯਾਯਪਿ ਹਿ ਤੇ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਪਾਨੇਪਿ ਇਮਾਯ ਏਵ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਰੀਰਮਲਸੁਦ੍ਧਿ ਪਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਲੋਕੇ ਗਯਾ ਸਮ੍ਮਤਤਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਨ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਬਾਹੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਬਾਹੁਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੮੦. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਭਯਭੇਰਵੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਏਕੋ ਕਾਯਵਿਵੇਕੇਨ ¶ . ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੇਨ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਿ ਅਵਿਜਹਨੇਨ. ਆਤਾਪੀ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਤਾਪੇਨ. ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ. ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ. ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਘਰਾ. ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਅਗਾਰਿਯਂ, ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕੁਟੁਮ੍ਬਪੋਸਨਕਮ੍ਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਸੀਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚ ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ…ਪੇ… ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਤਮਾ ¶ ਪਨਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ? ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਕਾਮਞ੍ਚੇਤਂ ਭਯਭੇਰਵੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨਂ ਇਧ ਪਠਮਪੁਰਿਸਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾਨਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਭਣਾਮ. ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ. ਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ, ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿ.

ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ, ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ¶ ਏਵਂਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ, ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ, ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਏਕੋ. ਅਰਹਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੮੧. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਸਾਯਨ੍ਹਕਾਲੇ. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਨਿਲੀਯਨਂ, ਏਕੀਭਾਵੋ ਪਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਸੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਤੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮਦਸਨਖੁਜ੍ਜਲਵਿਭੂਸਿਤੇਨ ਸਿਰਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ‘‘ਸੁਖੀ ਭਵ, ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਾ ਪਨ ਕਿਰ ਵਨ੍ਦਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਨ੍ਦੁਭਿਸਦਿਸਂ ਗੀਵਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਪੇਮਨਿਯਂ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਘੋਸਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਖੀ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ਏਤਂ ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਾਧਕਸੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸਕ੍ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਪਰਿਜਨੋ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤੀਤਿ, ਸੁਖੀ ਹੋਤੁ ਪਞ੍ਚਸਿਖ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਪਰਿਜਨੋ, ਸੁਖਕਾਮਾ ਹਿ ਦੇਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਸੁਰਾ ਨਾਗਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ¶ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਕਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਤਥਾਗਤਾ ਏਵਰੂਪੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖੇ ਯਕ੍ਖੇ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤੀਤਿ.

ਯਾ ਇਮਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਿਮੁਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਆਹ. ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ¶ . ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਵਾਦੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਾ ਵੀਸਤਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਵਾਦਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਲੋਕਵਾਦੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਚ ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਚ, ਨੇਵ ਸਸ੍ਸਤੋ ਨਾਸਸ੍ਸਤੋ, ਅਨ੍ਤਵਾ, ਅਨਨ੍ਤਵਾ, ਅਨ੍ਤਵਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਚ, ਨੇਵਨ੍ਤਵਾ ਨਾਨਨ੍ਤਵਾ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਆਦਿਮੇਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ ਆਦਿਮੇਵ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਿਸ੍ਸਕਪਠਮਮਨਸਿਕਾਰਮੇਵ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਵਮੇਤਾਸਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਏਤਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨਧਿਮਾਨਿਕੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਅਧਿਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਅਧਿਮਾਨਿਕੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਆਦਿਮਨਸਿਕਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵਿਹਾਰਾਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

੮੨. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਾ ਇਮਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਚੇਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਏਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਰੂਪੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿ ਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਵਿਸ੍ਸ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਸੋ ਲੋਕੋ ਸੋ ਪੇਚ੍ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫੨) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਨ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਆਹ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮੇਸਂ ਏਵਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਹਿ ਅਜਾਤਾ ਜਾਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਸੇਵਿਤਾ ਥਾਮਗਤਾ ¶ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਨੀਤਾ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ, ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ. ਤਂ ਨੇਤਂ ਮਮਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਸੋ ਨ ¶ ਅਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਪਦਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਤ੍ਥ ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨਵਪ੍ਪਭੇਦਂ ਮਾਨਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਤਂ ਮਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨੇਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਪਪਞ੍ਚਂ. ਨ ਮੇਸੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਂ. ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਯੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਨੇਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਏਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਭਾਵਂ, ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਞ੍ਹਿ ਏਤੇਨੇਵ ਆਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਮਮਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਗਯ੍ਹਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਨੇਵਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਤਾਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਏਤਾਸਂ. ਪਹਾਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸੇਵਾਧਿਵਚਨਂ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਆਦਿਮਨਸਿਕਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ ਨੁ ਖੋ ਨੋਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦੇਨ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਝਾਨਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾ ਨਾਮ ਯੇਸਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਨੇਵ ਲੋਕਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰੀਨਂ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾਨਂ. ਨ ਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ‘‘ਅਰਹਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ, ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਸਮਥਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਯੁਤ੍ਤਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਥਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਨਂ ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ¶ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਅਨਾਗਾਮੀ ¶ , ਅਰਹਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਲਙ੍ਗਰਤਿਸ੍ਸਪਬ੍ਬਤਵਾਸਿਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਓਵਾਦਿਯਮਾਨਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਵਿਯ.

ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ‘‘ਨ ਅਟ੍ਠਾਨਨਿਯੋਜਕੋ ਥੇਰੋਤਿ ਥੇਰਂ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਹੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਵੇਸਥ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ? ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਦਾਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਹੇਸਿ, ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਪਹਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ.

ਤਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਗਤਗਤਾ ਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਪਾਹੇਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪੇਸੇਸਿ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਣਂ ਗਰੁਂ ਨ ਕਰੋਸਿ, ਨਾਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਕਿਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਅਪ੍ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿ, ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਹਙ੍ਕਨਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੇਕੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਾਤੀਤੋ ਅਧਿਮਾਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਆਮ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ, ਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਚਿਰਕਤਂ ਤਂ ਮਯਾ, ਅਤੀਤਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ. ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਥਾਤਿ. ਆਮ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾਤਿ. ਸਾਧੁ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਟਿਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਥੇਰੋ ਸਬ੍ਬਸੇਤਂ ਸਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਤਿਧਾਪਭਿਨ੍ਨਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਬੀਜਯਮਾਨਂ ਸੋਣ੍ਡਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮਂ ਵਿਯ ਪਟਿਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਹਾਹਤ੍ਥਿਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਮਾਪਿਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਦਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਨਾਹਂ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਮੇ ਹੋਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਚਿ, ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਾਰਕਾਨਂਯੇਵ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ¶ ਥੇਰਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸੋਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇਪਿ ¶ ਤਾਦਿਸੋਵ ਥੇਰੋ ਵਸਤਿ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਥਾਤਿ ਆਹ. ਆਮਾਵੁਸੋਤਿ. ਸਾਧੁ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਮਾਪੇਸਿ. ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬੇ ਮਹਾਪਦੁਮਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਗਾਯਨ੍ਤਂ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਞ੍ਚ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਵਿਗ੍ਗਹਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਥਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਾਸਾਦਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਾ ਚਲਿਂਸੁ, ਸੋ ਤਦਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਥੇਰਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਕਿਰ ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਨੇਸਂ ਏਕੋਪਿ ‘‘ਇਧ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਠਪੇਹੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਪਿ ਨਾਹੋਸਿ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਏਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੇ ਤਿਣ੍ਹੇਨ ਅਸਿਨਾ ਕੁਮੁਦਨਾਲ਼ਕਲਾਪਂ ਵਿਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਪਹਰਿ. ਭਨ੍ਤੇ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀਪਿ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਨ ਜਾਨਿਤ੍ਥਾਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਅਚੇਤਨਾਯਂ ¶ ਪਥਵੀ, ਵਿਜਾਨਾਤਿ ਗੁਣਾਗੁਣਂ;

ਸਚੇਤਨਾਥ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਜਾਨਾਥ ਗੁਣਾਗੁਣ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਾਵਦੇਵ ਚ ਆਕਾਸੇ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਲਙ੍ਗਰਤਿਸ੍ਸਪਬ੍ਬਤਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ਝਾਨਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥੇਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਨੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਯੇਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਾਹਿਰਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ¶ ਸਾਧਾਰਣਂ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲੇਖੇਨ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ, ਯਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਿਧਾਨਂ ਕਿਲੇਸੇ ਸਂਲਿਖਤਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ¶ ਹਿ ਅਧਿਮਾਨਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਝਾਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਵਾ ਸਲ੍ਲੇਖਪਟਿਪਦਾ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਝਾਨਂ ਪਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨੇਤੇ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਸਲ੍ਲੇਖਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾ ਏਤੇ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਤੇਤਿ ਝਾਨਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਤੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਾ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵਾ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ. ਆਰੁਪ੍ਪਝਾਨੇਸੁ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਪੁਰਿਮਕਾਰਣਦ੍ਵਯਵਸੇਨੇਵ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤੇਸਂ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਸਨ੍ਤਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿਪਿ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਾਨਿ ਚੇਵ ਸੁਖੁਮਾਨਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਸਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਵਿਹਾਰਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਵਣ੍ਣਨਾ. ਵਿਸੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਾਨੁਸਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ. ਸਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

੮੩. ਏਵਂ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਅਧਿਮਾਨਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਝਾਨਵਿਹਾਰੋ ਅਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵਿਹਾਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਹਿ ਸੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਕਰੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਪਨਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚ ਯਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ, ਤਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲੇਖਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਧ ਖੋ ਪਨ ਵੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ ਸਲ੍ਲੇਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ? ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਤ੍ਤਾ. ਬਾਹਿਰਕਾਨਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵਟ੍ਟਪਾਦਕਾਯੇਵ. ਸਾਸਨੇ ¶ ਸਰਣਗਮਨਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਂ, ਪਗੇਵ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ. ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਯਥਾ ਬਾਹਿਰਕਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨੋ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਸਾਸਨੇ ਤਿਸਰਣਗਤਸ੍ਸ ¶ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਬਾਹਿਰਕੇ ਕਾਮੇਸੁ ਵੀਤਰਾਗੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਗੁਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੯). ਸਰਣਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯੋਜਨਾ.

ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਨ ਇਧਾਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਦੀਪਨਮੇਤਂ. ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਵੋਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ, ਯਦੇਤਂ ‘‘ਪਰੇ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਹਿਂਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਂ ਵਦਾਮ. ਇਧ, ਚੁਨ੍ਦ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਰੇ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਮਂ ਸਲ੍ਲੇਖਮਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਿਨਾ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਵਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਹੇਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮਯਂ ਪਨ ਯਤ੍ਥੇਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਵਿਹਿਂਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਇਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋਤਿ ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਚ ਇਧ ਅਵਿਹਿਂਸਾਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹਿ ਵਿਹਿਂਸਂ ਸਲ੍ਲੇਖਤਿ, ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ. ਪਰੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਂ ਆਦਿਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਪਥਕਥਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤੇ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਦ੍ਵੇਧਾਵਿਤਕ੍ਕੇ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਪਾਣਂ ਅਤਿਪਾਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ¶ ਪਾਣਘਾਤਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ, ਪਰਸ੍ਸ ਹਾਰਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਹੀਨਂ ਲਾਮਕਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸੇਵਕਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਦਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਮੇਥੁਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਹਿ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਲ੍ਲੇਖਤਿ. ਮੁਸਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਮੁਸਾਵਾਦੀ, ਪਰੇਸਂ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕਂ ਤੁਚ੍ਛਂ ਅਲਿਕਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾ. ਪਰੇਸਂ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਿਕਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਫਰੁਸਵਾਚਾ. ਸਮ੍ਫਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਂ ਪਲਪਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ, ਪਰਭਣ੍ਡਲੁਬ੍ਭਨਸੀਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਂ ਪੂਤਿਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ. ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਾਪਿਕਾ ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ ਏਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਕਮ੍ਮਪਥਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਸੋਭਨਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਏਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਕਮ੍ਮਪਥਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਮਗ੍ਗਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਅਯਾਥਾਵਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਅਕੁਸਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਤਿਆਦੀਸੁ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋ ਵਿਯ ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਨਾਮ ਪਾਟਿਏਕ੍ਕੋ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤੀਤਂ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਨੇਸਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਪੁਤ੍ਤਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ, ਧਨਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ, ਯਸਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਤਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ¶ . ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਿਰਿਯਾਸੁ ਉਪਾਯਚਿਨ੍ਤਾਵਸੇਨ ਪਾਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਕਾਰੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮੋਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੀ. ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਭੇਦਂ ¶ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਞਾਣਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੀ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਮਾਨਾ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਾਪਿਕਾ ਵਿਪਰੀਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਲ੍ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ.

ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨੀਵਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਠਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ ਅਭਿਭੂਤਾਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਉਦ੍ਧਤਾ. ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀ. ਕੋਧਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਦਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਧਾਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਕੋਧਨਾਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਸੀਲਾ. ਉਪਨਾਹੀਤਿ ਉਪਨਾਹਨਸੀਲਾ, ਉਪਨਾਹੋ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਉਪਨਾਹੀ. ਤਥਾ ਮਕ੍ਖੀ ਪਲਾਸੀ ਚ. ਇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਸ੍ਸੁਕੀ. ਮਚ੍ਛਰਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ, ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ. ਸਠਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਠਾ, ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਭਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕੇਰਾਟਿਕਯੁਤ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਮਾਯਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਾਯਾਵੀ. ਥਮ੍ਭਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਥਦ੍ਧਾ. ਅਤਿਮਾਨਯੋਗੇਨ ਅਤਿਮਾਨੀ. ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਬ੍ਬਚਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਸਹਨ੍ਤਿ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾ ਸੁਵਚਾ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਾਦਿਸਦਿਸਾ ਪਾਪਕਾ ਮਿਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਵਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਿਸਦਿਸਾ ਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਾ ਮਿਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਮਤ੍ਤਾ. ਵਿਪਰੀਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਾਨਿ ¶ ਤੀਣਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾ ਏਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ¶ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਸਦ੍ਧਾ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਸਦ੍ਧਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਹਿਰੀਤਿ ਅਹਿਰਿਕਾ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਹਿਰੀ ਏਤੇਸਂ ਮਨੇ, ਹਿਰਿਯਾ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਮਨਾਤਿ ਹਿਰਿਮਨਾ. ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੀ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੀ. ਅਪ੍ਪਂ ਸੁਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾ, ਅਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਚ ਥੋਕਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾ’’ਤਿ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸੁਤਾ ਸੁਤਵਿਰਹਿਤਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਬਹੁ ਸੁਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ, ਤਥਾਗਤਭਾਸਿਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੂਪਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਸੀਦਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸੀਤਾ, ਹੀਨਵੀਰਿਯਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਆਰਦ੍ਧਂ ¶ ਵੀਰਿਯਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਯੁਤ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਮੁਟ੍ਠਾ ਸਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ, ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਸਤੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦੁਟ੍ਠਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਨਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਚ ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਭਾਰੋ ਹਿ ਪਰਿਪੂਰੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਵ ਅਯਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਆਣਾ.

ਇਦਾਨਿ ਏਕਮੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ. ਆਧਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ, ਆਧਾਨਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੁਤ੍ਤਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਦਿਸਾ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਯਂ ਯਦੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਅਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ‘‘ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਕਥਿਤਂ, ਏਵਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ¶ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਮ੍ਮੋਵ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਕੇ ਕਪਾਲੇ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸਮੋਦਹਨ੍ਤਿ, ਕੁਮ੍ਭੀਲਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੮੪. ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਲ੍ਲੇਖੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ , ਅਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ, ਯਾ ਪਨੇਤਾ ਕਾਯੇਨ ਚ ਵਾਚਾਯ ਚ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾ, ਯਥਾ ਪਠਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਥੇਵ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਯੇਨ ਕਰਣਂ, ਵਾਚਾਯ ਚ ‘‘ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪਨਂ ਵਾ, ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਾਦੋਯੇਵ ਕੋ, ਏਕਨ੍ਤਬਹੂਪਕਾਰਾਯੇਵ ਹਿ ਤਾ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰੋਤਿ? ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹਤ੍ਤਾ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਂ ਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਚ.

‘‘ਦਾਨਂ ¶ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਮਹਾਵੀਥਿਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਥ ਪੂਜੇਥ ਪਰਿਵਿਸਥਾ’’ਤਿ ਪਰਿਜਨੇ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਦੇਤਿ ਦਾਪੇਤਿ ਚ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਰਣਗਮਨਾਦੀਸੁ.

‘‘ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਪਚ੍ਛਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਸਰਣਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਂ ਦਸਙ੍ਗਂ ਵਾ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਚ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ ਸੀਲਂ ਪੂਰੇਤਿ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਏਕਂ ਵਾ ਨਿਕਾਯਂ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਵਾਚਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਧੁਤਙ੍ਗਸਮਾਦਾਨ-ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੁਗ੍ਗਹ-ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮ-ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲ- ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿ-ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਵਸੇਨ ਨੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ¶ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਚ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਤਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰੋ. ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਪਨ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾ ਅਤਿਬਹੂਪਕਾਰਾਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ¶ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੮੫. ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਸਲ੍ਲੇਖੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਲ੍ਲੇਖਸ੍ਸ ਹਿਤਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ , ਯਥਾ ਨਾਮ, ਚੁਨ੍ਦ, ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਪਾਸਾਣਾਦੀਹਿ ਵਿਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਵਿਯ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਪਾਸਾਣਪਪਾਤਕੁਮ੍ਭੀਲਮਕਰਾਦਿ ਪਰਿਬ੍ਯਾਕੁਲਂ ਵਿਸਮਂ ਤਿਤ੍ਥਮਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਅਵਿਸਮਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸੋਪਾਨਫਲਕਸਦਿਸਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੁਖੇਨੇਵ ਤਂ ਨਦਿਂ ਵਾ ਤਲ਼ਾਕਂ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਸਮਮਗ੍ਗਵਿਸਮਤਿਤ੍ਥਸਦਿਸਾਯ ਵਿਹਿਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮਮਗ੍ਗਸਮਤਿਤ੍ਥਸਦਿਸਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਵਿਸਮਮਗ੍ਗਤਿਤ੍ਥਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਾਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਪਟਿਯਤ੍ਤਾ, ਯਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੁਖੇਨੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿਂ ਵਾ ਦੇਵਗਤਿਂ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਅਨੁਭਵੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਵਾ ਲੋਕਾ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੮੬. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿਤਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਨਾਮ, ਚੁਨ੍ਦ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਦਿਨ੍ਨਾਯਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਵਿਪਾਕਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਅਧੋਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਕਾਲੇ ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਚ ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ¶ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਯਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਵਿਪਾਕਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਕਾਲੇ ਇਟ੍ਠਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪਰਿਭਾਗਾਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਯਥਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਕੁਸਲਾ ਅਧੋਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾ, ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ¶ ਏਕਾ ਵਿਹਿਂਸਾਪਿ. ਯਥਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾ, ਏਵਂ ਅਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਏਕਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾਪਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਅਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਕੁਸਲੇਨ ਉਪਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਕਿਰੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ.

੮੭. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਲ੍ਲੇਖਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੋ ਵਤ ਚੁਨ੍ਦਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਯੋਤਿ ਇਮਂ ਉਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਵਤ, ਚੁਨ੍ਦ, ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ. ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਨਯੇ ਪਲਿਪਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ, ਚੁਨ੍ਦ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਵ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਾ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਅਪਰਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸੀਸੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਪਲਿਪੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਵਤ ਪਰਂ ਤਥੇਵ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਉਪਾਸਕਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਤਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਉਦ੍ਧਰਤੀਤਿ, ਤਂ ਨ ਤਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਭਗਵਾਯੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਨ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਲਭਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਪਹਿਤਲੇਖਵਾਚਕੋ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦੇ ਪਹਿਤਂ ਲੇਖਂ ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਲੇਖਂ ਵਾਚੇਤੁਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੋ ਵਾਚੇਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾ’’ਤਿ ਆਦਰੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਨੇਸਂ ¶ ਹੋਤਿ ‘‘ਲੇਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਅਯਂ ਆਣਾ’’ਤਿ. ਲੇਖਵਾਚਕੋ ਪਨ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਵਾਚੇਸਿ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਪਭੁਤਯੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਲਿਖਿਤਪਣ੍ਣਵਾਚਕੋ ਵਿਯ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਪਨ ਸਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾ ਵਿਯ. ਯੇ ਚ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਭਗਵਾਯੇਵ ਉਦ੍ਧਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਪਨ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵੇਤਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਦਨ੍ਤੋ ¶ ਅਵਿਨੀਤੋ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਤਾਯ ਅਦਨ੍ਤੋ. ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਵਿਨਯਤਾਯ ਅਵਿਨੀਤੋ. ਅਨਿਬ੍ਬੁਤਕਿਲੇਸਤਾਯ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪਰਂ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯਥਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਨੀਤੋ ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਅਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਂ, ਦਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵਿਨੀਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵਿਹਿਂਸਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ, ਅਯਂ ਯਾ ਏਸਾ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਅਵਿਹਿਂਸਕੋ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਅਵਿਹਿਂਸਕਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਞ੍ਹਿ ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਰਂ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਨੀਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਅਦਨ੍ਤਂ ਅਵਿਨੀਤਂ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਵਿਯ ਹਿ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਅਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਾਵ ਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ¶ ਸਮਤ੍ਥਾ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ. ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਭਯੇਨ ਪਨ ਅਨੁਪਦਯੋਜਨਾ ਨ ਕਤਾਤਿ.

੮੮. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਯੋਜੇਤੁਂ ਇਤਿ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲੇਖਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਕਾਰਣਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ ਏਵ ਵਿਹਿਂਸਾਦੀਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖਨਤੋ ਸਲ੍ਲੇਖਕਾਰਣਂ ¶ . ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪਾਦਕਾਰਣਂ, ਵਿਹਿਂਸਾਦਿ, ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸ ਹੇਤੁਤੋ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਕਾਰਣਂ, ਉਪਰਿਭਾਗਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਉਪਰਿਭਾਗਕਾਰਣਂ ¶ , ਵਿਹਿਂਸਾਦੀਨਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਹਿਤੇਸਿਨਾਤਿ ਹਿਤਂ ਏਸਨ੍ਤੇਨ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੇਨ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਤਂ ਵੋ ਤਂ ਮਯਾਤਿ ਤਂ ਮਯਾ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਪਰਿਯਾਯੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਤਂ. ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਪਰੀਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਕਿਚ੍ਚਂ. ਤੇਨਾਹ ਏਤਾਨਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ…ਪੇ… ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਜਨਵਿਵਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਚ ਯੋਗਾਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਮਾਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤਿ. ਝਾਯਥਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਥ, ਸਮਥਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਵਡ੍ਢੇਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥਾਤਿ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥ. ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਹਰਕਾਲੇ, ਆਰੋਗ੍ਯਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਤਸਪ੍ਪਾਯਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਕਾਲੇ ਚ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਿਰਹਿਤਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਮਙ੍ਗੁਲਭਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਸੁਖਂ ਮਿਦ੍ਧਸੁਖਮਨੁਭੋਨ੍ਤਾ ਪਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਜਰਾਕਾਲੇ, ਰੋਗਕਾਲੇ, ਮਰਣਕਾਲੇ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਕਾਲੇ ਚ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ, ਸਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਲਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਭਾਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਤਾਦਿਸਾ ਮਾ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਾ ¶ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ‘‘ਝਾਯਥ ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ, ਓਵਾਦੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੮੯. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਪਨਾਵੁਸੋ ¶ , ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਯਤ੍ਤਕਾ ਥੇਰੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਏਵ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਬਾਹਿਰਕਾਪਿ ਸਾਸਨਿਕਾਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇਨਾਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਬਹੂਨਂ ਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਮਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਥਾਪਰੇਹਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸੋਭਨਾਯ ਪਸਤ੍ਥਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਯਦਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਯੇਵ ਅਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਸੋਭਨਾ ਪਸਤ੍ਥਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਾ ਚਾਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ ਲੋਕਿਯਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਂ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਞਾਣਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਾਸਵਾ ਪਞ੍ਞਾ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਬਾਹਿਰਕੋ ਸਾਸਨਿਕੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਬਾਹਿਰਕੋ ਕਮ੍ਮਵਾਦੀ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਾਯ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਕਤ੍ਤਾ. ਸਾਸਨਿਕੋ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ. ਸੇਕ੍ਖੋ ਨਿਯਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖਾਯ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਯਤਾਯ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਉਜੁਗਤਾਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਹਿ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਮਨੁਪਗਮ੍ਮ ਉਜੁਭਾਵੇਨ ਗਤਤ੍ਤਾ ¶ , ਕਾਯਵਙ੍ਕਾਦੀਨਿ ਚ ਸਬ੍ਬਵਙ੍ਕਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤਤ੍ਤਾ ਉਜੁਗਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਾਯੇਵ ¶ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਵਪ੍ਪਕਾਰੇਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਾਨਿ ਚ ਵਿਨਿਬ੍ਬੇਠੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਤੋ ਖੋਤਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਮੇਤਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ¶ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਪਜਾਨਨਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਕਾਰੇਨ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਵਤ੍ਥੁਪਜਾਨਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਇਮਿਨਾ ਅਕੁਸਲਾਦਿਪ੍ਪਜਾਨਨੇਨਾਪਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਉਜੁਗਤਾਸ੍ਸ…ਪੇ… ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਦੇਸਨਾਯੇਵ ਚੇਸਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਪਨ ਦੇਸਨਾਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਉਪਰਿਮਮਗ੍ਗਾ ਕਥਿਤਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਰਾਸਿਤੋ ਕਥਿਤਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯਪੀ’’ਤਿ. ਯਾ ਚਾਯਂ ¶ ਇਧ ਸਂਖਿਤ੍ਤਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਸੁ ਵਿਚਾਰਣਾ ਆਵਿਕਤਾ, ਸਾ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪੁਬ੍ਬਾਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਇਤੋ ਪਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਵਾਰਸ੍ਸ ਤਾਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਕੋਸਲ੍ਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਕੁਸਲਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ¶ ਵਾ. ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਾ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਾਧਾਰਣਪਦਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਪਨ ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਪਾਣਵਧੋ ਪਾਣਘਾਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਣੇ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਨੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਗੁਣਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦੀਸੁ ਪਾਣੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਸਰੀਰੇ ¶ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਯੋਗਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਪਯੋਗਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਗੁਣੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਗੁਣੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਸਰੀਰਗੁਣਾਨਂ ਪਨ ਸਮਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਮਾਨਞ੍ਚ ਮੁਦੁਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਤਿਬ੍ਬਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਣੋ, ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਵਧਕਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਮਰਣਨ੍ਤਿ. ਛ ਪਯੋਗਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ, ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ, ਥਾਵਰੋ, ਵਿਜ੍ਜਾਮਯੋ, ਇਦ੍ਧਿਮਯੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੀਯਮਾਨੇ ਅਤਿਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਾਮ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ. ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੭੨) ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਹਰਣਂ ਥੇਯ੍ਯਂ, ਚੋਰਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਪਰੋ ਯਥਾਕਾਮਕਾਰਿਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਦਣ੍ਡਾਰਹੋ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ ਤਦਾਦਾਯਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ. ਤਂ ਹੀਨੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ ¶ , ਪਣੀਤੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਤ੍ਥੁਪਣੀਤਤਾਯ. ਵਤ੍ਥੁਸਮਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗੁਣਾਧਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਤਂ ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਹੀਨਗੁਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਛ ਪਯੋਗਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦਯੋਵ. ਤੇ ਚ ਖੋ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ, ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ, ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ, ਕੁਸਾਵਹਾਰੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਵਹਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੯੨) ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਮੇਥੁਨਸਮਾਚਾਰੇਸੁ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਲਾਮਕਾਚਾਰੋ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਤਾਵ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਭਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਭਗਿਨਿਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਞਾਤਿਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਗੋਤ੍ਤਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਸਾਰਕ੍ਖਾ, ਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਤਿ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਦਯੋ ਦਸ ¶ ; ਧਨਕ੍ਕੀਤਾ, ਛਨ੍ਦਵਾਸਿਨੀ, ਭੋਗਵਾਸਿਨੀ, ਪਟਵਾਸਿਨੀ, ਓਦਪਤ੍ਤਕਿਨੀ, ਓਭਟਚੁਮ੍ਬਟਾ, ਦਾਸੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ, ਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ, ਧਜਾਹਤਾ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਏਤਾ ਚ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦਯੋ ਦਸਾਤਿ ਵੀਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥੀਸੁ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਾਰਕ੍ਖਾਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਨਂ, ਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਇਦਂ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਰਹਿਤੇ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਅਗਮਨੀਯਵਤ੍ਥੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਸੇਵਨਪਯੋਗੋ, ਮਗ੍ਗੇਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਧਿਵਾਸਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਏਵ.

ਮੁਸਾਤਿ ¶ ਵਿਸਂਵਾਦਨਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਕੋ ਵਚੀਪਯੋਗੋ ਕਾਯਪਯੋਗੋ ਵਾ. ਵਿਸਂਵਾਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਨਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ ਮੁਸਾਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵਾਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਤੋ ਤਚ੍ਛਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਥਤੋ ਪਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਥਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਸੋ ਯਮਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਅਪਿਚ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸਕ੍ਖਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਤੇਲਂ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਗਾਮੇ ਤੇਲਂ ਨਦੀਮਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਪੁਰਾਣਕਥਾਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਅਦਿਟ੍ਠਂਯੇਵ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਵਿਸਂਵਾਦਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਵ. ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਵਿਸਂਵਾਦਕਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਾਯ ਚੇ ਕਿਰਿਯਾਯ ਪਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਕਿਰਿਯਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੁਸਾਵਾਦਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬਜ੍ਝਤਿ.

ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਯ ਵਾਚਾਯ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਭਾਵਂ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਯਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਵਾਚਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਾ ਨੇਵ ਕਣ੍ਣਸੁਖਾ ਨ ਹਦਯਸੁਖਾ ਵਾ, ਅਯਂ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ. ਯੇਨ ¶ ਸਮ੍ਫਂ ਪਲਪਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਸੋ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਤੇਸਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਚੇਤਨਾਪਿ ਪਿਸੁਣਾਵਾਚਾਦਿਨਾਮਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਏਵ ਚ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਭੇਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ‘‘ਇਤਿ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭੇਦਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ¶ ਪਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ’’ਤਿ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾ ਵਾ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ.

ਪਰਸ੍ਸ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਏਕਨ੍ਤਫਰੁਸਾ ਚੇਤਨਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਾਰਕੋ ਮਾਤੁਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਮਾਤਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ‘‘ਚਣ੍ਡਾ ਤਂ ਮਹਿਂਸੀ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤੂ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਹਿਂਸੀ ਉਟ੍ਠਾਸਿ. ਦਾਰਕੋ ‘‘ਯਂ ਮਮ ਮਾਤਾ ਮੁਖੇਨ ਕਥੇਸਿ ਤਂ ਮਾ ਹੋਤੁ, ਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ਤਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਮਕਾਸਿ. ਮਹਿਂਸੀ ਤਤ੍ਥੇਵ ਬਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਏਵਂ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕੋਪਿ ਪਯੋਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਵੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ, ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਚ ਕਦਾਚਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਅਹਿਰਿਕਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਿਨੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧਮਥ ਨੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਨੇਸਂ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਚਨਸਣ੍ਹਤਾਯ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾਪਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ‘‘ਇਮਂ ਸੁਖਂ ਸਯਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਫਰੁਸਤਾਯ ਪਨੇਸਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾਵ. ਸਾ ਯਂ ¶ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ਕੁਪਿਤਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਕ੍ਕੋਸਨਾਤਿ.

ਅਨਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਸੋ ਆਸੇਵਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਆਸੇਵਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ, ਤਥਾਰੂਪੀਕਥਾਕਥਨਨ੍ਤਿ.

ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ¶ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਮੁਖੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਇਦਂ ਮਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਜ੍ਝਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ. ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਪਰਭਣ੍ਡਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮਨਞ੍ਚ. ਪਰਭਣ੍ਡਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਲੋਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤੀਦਂ ਮਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ.

ਹਿਤਸੁਖਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਸੋ ਪਰਵਿਨਾਸਾਯ ਮਨੋਪਦੋਸਲਕ੍ਖਣੋ ¶ , ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਪਰਸਤ੍ਤੋ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨਾਸਚਿਨ੍ਤਾ. ਪਰਸਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਕੋਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਯਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਂ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ.

ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਗਹਣਾਭਾਵੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ. ਅਪਿਚ ਅਨਿਯਤਾ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਨਿਯਤਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਚ ਗਹਿਤਾਕਾਰਵਿਪਰੀਤਤਾ, ਯਥਾ ਚ ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਥਾਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵੇਦਨਾਤੋ ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ, ਚੇਤਨਾਧਮ੍ਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਤਯੋ ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ.

ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਮੂਲਾਨਿ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚੇਵ ਮੂਲਾਨਿ ਚ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਹਿ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ ਹੋਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦੋਸੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ.

ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ. ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ. ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਵ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋ ¶ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ, ਤਥਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋਵ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾ.

ਵੇਦਨਾਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੋ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਰਾਜਾਨੋ ਚੋਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਸਮਾਨਾਪਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਨਂ ਘਾਤੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਤਿਵੇਦਨਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੁਖਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਵੇਦਨੋ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵੇਦਨੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਤਿਵੇਦਨੋ, ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਤਿਵੇਦਨੋ ¶ . ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਸੁਖਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਵੇਦਨਾ, ਤਥਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੋ.

ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ, ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਚ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਮੋਹਵਸੇਨ ਏਕਮੂਲਾ, ਤਥਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾਤਿ.

ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਲੁਬ੍ਭਤੀਤਿ ਲੋਭੋ. ਦੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੋਸੋ. ਮੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਮੋਹੋ. ਤੇਸੁ ਲੋਭੋ ਸਯਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲੋ ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਟ੍ਠੇਨ, ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ¶ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭਾਵਕਟ੍ਠੇਨ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਖੋ ਆਵੁਸੋ ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਭਾਵੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਵੇਰਂ ਮਣਤੀਤਿ ਵੇਰਮਣੀ, ਵੇਰਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਰਮਤਿ ਵਾ ਏਤਾਯ ਕਰਣਭੂਤਾਯ, ਵਿਕਾਰਸ੍ਸ ਵੇਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਵੇਰਮਣੀ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਵੇਰਮਣੀਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਰਤਿ. ਯਾ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ¶ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਆਰਤਿ ਵਿਰਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਰਤਿ, ਸਾ ਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਰਤਿ ਸਮਾਦਾਨਵਿਰਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਰਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਵਯਬਾਹੁਸਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਰੂਪਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਿਰਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਚਕ੍ਕਨਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ.

ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਦਹਰਕਾਲੇਯੇਵ ਮਾਤੁਯਾ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਵੇਜ੍ਜੇਨ ਚ ‘‘ਅਲ੍ਲਸਸਮਂਸਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਚਕ੍ਕਨਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤਾਤ ਖੇਤ੍ਤਂ ਆਹਿਣ੍ਡਾਹੀ’’ਤਿ ਚਕ੍ਕਨਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਏਕੋ ਸਸੋ ਤਰੁਣਸਸ੍ਸਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਆਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਧਾਵੇਨ੍ਤੋ ਵਲ੍ਲਿਯਾ ਬਦ੍ਧੋ ‘‘ਕਿਰਿ ਕਿਰੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਚਕ੍ਕਨੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਾਤੁ ¶ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯ੍ਵਾਹਂ ਮਾਤੁ ਜੀਵਿਤਕਾਰਣਾ ਪਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਣੋਦਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਭਾਤਰਾ ਚ ‘‘ਕਿਂ ਤਾਤ ਸਸੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਭਾਤਾ ਪਰਿਭਾਸਿ. ਸੋ ਮਾਤੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਤੋਹਂ ¶ ਜਾਤੋ, ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪਾਣਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਾ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਾਵਦੇਵਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਰੋਗਾ ਅਹੋਸਿ.

ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮਾਦਾਨੇ ਚ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਿਰਤਿ ਸਮਾਦਾਨਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਉਤ੍ਤਰਵਡ੍ਢਮਾਨਪਬ੍ਬਤਵਾਸੀਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ.

ਸੋ ਕਿਰ ਅਮ੍ਬਰਿਯਵਿਹਾਰਵਾਸੀਪਿਙ੍ਗਲਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਣੋ ਨਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਤਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਵਡ੍ਢਮਾਨਪਬ੍ਬਤਂ ਆਰੁਹਿ, ਤਤ੍ਰ ਨਂ ਮਹਾਸਪ੍ਪੋ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਮਾਯਸ੍ਸ ਤਿਖਿਣਵਾਸਿਯਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯ੍ਵਾਹਂ ਭਾਵਨੀਯਸ੍ਸ ਗਰੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਜੀਵਿਤਂ ¶ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਅਂਸੇ ਠਪਿਤਂ ਤਿਖਿਣਦਣ੍ਡਵਾਸਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਛਡ੍ਡੇਸਿ. ਤਾਵਦੇਵ ਨਂ ਮਹਾਵਾਲ਼ੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸੀਤਿ.

ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਵਿਰਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਪਾਣਂ ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਵਿਰਤਿ ਕੋਸਲ੍ਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਸਯਨਤੋ ਵਾ ਕੁਸਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਲੁਨਾਤੀਤਿਪਿ ਕੁਸਲਂ. ਕਤਮਞ੍ਚਾਵੁਸੋ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਯਥਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾਨਂ, ਏਵਂ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵੇਦਨਾਤੋ ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਚੇਤਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਵਿਰਤਿਯੋਪਿ. ਅਨ੍ਤੇ ਤਯੋ ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਵ.

ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋਤਿ ¶ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏਵ, ਨੋ ਮੂਲਾਨਿ. ਅਨ੍ਤੇ ਤਯੋ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚੇਵ ¶ ਮੂਲਾਨਿ ਚ. ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਹਿ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ ਹੋਤਿ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਮੋਹੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ.

ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੇਵ ਏਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਤੋਯੇਵ ਹਿ ਵੇਰਮਣੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤਿ, ਏਵਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਪੇਤੇ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਨਿ ਪਜਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਦਨਾਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵੇਦਨਾ ਵਾ. ਕੁਸਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਲੋਭਅਦੋਸਅਮੋਹਵਸੇਨ ਤਿਮੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾ. ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾ. ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਏਕਮੂਲਾ. ਅਲੋਭੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੂਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਲੋਭਾਦੋਸਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾਵਾਤਿ.

ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨ ਲੋਭੋਤਿ ਅਲੋਭੋ, ਲੋਭਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਦੋਸਾਮੋਹੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇਸੁ ਅਲੋਭੋ ਸਯਞ੍ਚ ਕੁਸਲਂ, ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀਆਦੀਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭਾਵਕਟ੍ਠੇਨ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਅਦੋਸਾਮੋਹਾਨਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਮੂਲਭਾਵੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਚ ਦੇਸਿਤਮਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਯਤੋ ਖੋ ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਕੇਨ ਨਯੇਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਸ੍ਸ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਚ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ¶ . ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਮਾਨੋ ਨਿਰੋਧਂ ¶ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਆਵਤ੍ਤਹਾਰਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਾਦੀਨਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਂ ਪਟਿਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨੇਵ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਂ ਸਮੂਹਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਵਕਾਰੀਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੂਹਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸਂ ਮਾਨਾਨੁਸਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ¶ . ਇਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਕਾਮੇਨ ਖਨ੍ਧਿਯਵਗ੍ਗੇ ਖੇਮਕਸੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੯) ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਂ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਕਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਰੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤਿ, ਇਮਾਯ ਕਮ੍ਮਪਥਦੇਸਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਵਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ.

੯੦. ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਖੋ…ਪੇ… ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮੁਖੇਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵਚਨਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਵਚਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਸਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ¶ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪਟਿਬਲੋ, ਯਥਾਹ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਹੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਖੋ’’ਤਿ ¶ ਅਵਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰੇਨਪਿ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਸਯਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਪਞ੍ਹਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਮਾਨੋ ਥੇਰੋ ਸਿਯਾ, ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ, ਆਹਾਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਂ. ਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਆਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਭੂਤਾਨਂ ¶ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਭੂਤਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਾ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸਮ੍ਭਵਂ ਜਾਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯਾਵ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਸਂਸੇਦਜਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਚ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਭੁਤਿ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਯੇਨ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਤੇ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਭੂਤਾ ਨਾਮ.

ਅਥ ਵਾ ਭੂਤਾਤਿ ਜਾਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਭੂਤਾਯੇਵ ਨ ਪੁਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਮ੍ਭਵਮੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਸਂਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਂ ਏਸਨ੍ਤਾਨਂ ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ. ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਠਿਤਤ੍ਥਂ. ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਉਪਕਾਰਤ੍ਥਂ. ਵਚਨਭੇਦੋ ਚੇਸ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ਏਕੋਯੇਵ. ਅਥ ਵਾ ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਾਯ. ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਉਭੋਪਿ ਚੇਤਾਨਿ ਭੂਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਚੇਵ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਚ. ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਂ ਵਾ ਠਿਤਿਯਾ ਚੇਵ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋਤਿ ਕਬਲ਼ਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬਤੋ ¶ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ, ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਓਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਵਾ ਸੁਖੁਮੋ ਵਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਓਲ਼ਾਰਿਕਤਾਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਵਤ੍ਥੁਸੁਖੁਮਤਾਯ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਭਾਵੇਨ ਪਨ ਸੁਖੁਮਰੂਪਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋਵ ਹੋਤਿ. ਸਾਪਿ ਚਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤਾ ਸੁਖੁਮਤਾ ਚ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕੁਮ੍ਭੀਲਾਨਞ੍ਹਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮੋਰਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਕੁਮ੍ਭੀਲਾ ਕਿਰ ਪਾਸਾਣੇ ਗਿਲਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਚ ਨੇਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਵ ਵਿਲੀਯਨ੍ਤਿ. ਮੋਰਾ ਸਪ੍ਪਵਿਚ੍ਛਿਕਾਦਿਪਾਣੇ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਮੋਰਾਨਂ ਪਨ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਰਚ੍ਛਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਕਿਰ ਤਿਵਸ੍ਸਛਡ੍ਡਿਤਾਨਿ ਵਿਸਾਣਾਨਿ ਚੇਵ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਚ ਨੇਸਂ ਖੇਲ਼ੇਨ ਤੇਮਿਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਨ੍ਦਮੂਲਂ ਵਿਯ ¶ ਮੁਦੁਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਰਚ੍ਛਾਨਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇਪਿ ਨਾਨਾਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯੋ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਗਵਯਗੋਕਣ੍ਣਮਿਗਾਦੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਕਿਰ ਨਿਸ੍ਸਾਰਾਨਿ ਨਾਨਾਰੁਕ੍ਖਪਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਤੋ ਗੁਨ੍ਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਅਲ੍ਲਸੁਕ੍ਖਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਆਹਾਰਤੋ ਸਸਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਸਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਸਕੁਣਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਕੁਣਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਗਾਮਭੋਜਕਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਗਾਮਭੋਜਕਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਤੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਆਹਾਰਤੋ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਸਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋਤ੍ਵੇਵ ਨਿਟ੍ਠਂ ਪਤ੍ਤੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਓਜਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਸੁਖੁਮੇ ਬਲਵਤੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਕਪਤ੍ਤਪੂਰਮ੍ਪਿ ਯਾਗੁਂ ਪੀਵਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਂਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋ. ਸਪ੍ਪਿਂ ਪਨ ਪਸਟਮਤ੍ਤਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਂ ਅਭੋਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਾਲੇਤੁਂ. ਓਜਾ ਪਾਲੇਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਂ. ਦ੍ਵੇ ਪਨ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਮਞ੍ਚੇਵ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ¶ ¶ ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਏਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਦੁਤਿਯੋ ਆਹਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੇਸਨਾਨਯੋ ਏਵ ਚੇਸ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣੇਨ ਦੁਤਿਯੋ ਵਾ ਤਤਿਯੋ ਵਾਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਤਿ ਚੇਤਨਾ ਏਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤਂ.

ਏਤ੍ਥਾਹ, ਯਦਿ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਇਮੇਯੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ¶ ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ. ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਭਕ੍ਖਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ. ਨਾਮਕਾਯੇ ਵੇਦਨਾਯ ਫਸ੍ਸੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਥਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਹਾਰੋ, ਕਿਂ ਆਹਰਤੀਤਿ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਓਜਟ੍ਠਮਕਰੂਪਾਨਿ ਆਹਰਤਿ. ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਤਾਵ ਮੁਖੇ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੋਯੇਵ ਅਟ੍ਠ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਦਨ੍ਤਵਿਚੁਣ੍ਣਿਤਂ ਪਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਯਮਾਨਂ ਏਕੇਕਂ ਸਿਤ੍ਥਂ ਅਟ੍ਠਟ੍ਠ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿਯੇਵ. ਏਵਂ ਓਜਟ੍ਠਮਕਰੂਪਾਨਿ ਆਹਰਤਿ.

ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਪਨ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸੁਖਵੇਦਨਂ ਆਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨਿਯੋ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ ਆਹਰਤਿ.

ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ¶ ਕਾਮਭਵੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਮਭਵਂ ਆਹਰਤਿ, ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੂਪਗਾਨਿ ਤਂ ਤਂ ਭਵਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ ਆਹਰਤਿ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਨ ਯੇ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਯਾਨਿ ਚ ਤਿਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਤਿਂਸਰੂਪਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਨਯੇਨ ਤਾਨਿ ਆਹਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਆਹਰਤੀਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ ਆਹਰਤੀਤਿ ਸਾਸਵਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਆਹਰਤੀਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਹਰਣਤੋ ਪੇਤੇ ਆਹਾਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤੇਸੁ ¶ ਚਤੂਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨ੍ਤੋਯੇਵ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਆਯੂਹਮਾਨਾਵ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਮੇਵ.

ਕਥਂ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਹਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਕਾਯਟ੍ਠਪਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਕਮ੍ਮਜਨਿਤੋਪਿ ਹਿ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ ਦਸਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ ਯਾਵ ਆਯੁਪਰਿਮਾਣਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਮਾਤੁਯਾ ਜਨਿਤੋਪਿ ਦਾਰਕੋ ਧਾਤਿਯਾ ਥਞ੍ਞਾਦੀਨਿ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਪੋਸਿਯਮਾਨੋਵ ਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਥਾ ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਗੇਹਂ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਯਥਾ ਮਹਾਰਾਜ ਗੇਹੇ ਪਤਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਵਂ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨ ਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਰੂਪਸਨ੍ਤਤੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਚ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ. ਕਮ੍ਮਜਾਨਂ ਅਨੁਪਾਲਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਜਨਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ¶ ਪਨ ਸੁਖਾਦਿਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸੁਖਾਦਿਵੇਦਨਾਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਆਯੂਹਮਾਨਾਯੇਵ ਭਵਮੂਲਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮਰੂਪਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨੇਸੁ ਪਨੇਤੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯੇਵ ਭਯਂ, ਫਸ੍ਸੇ ਉਪਗਮਨਮੇਵ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਯ ਆਯੂਹਨਮੇਵ, ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਅਭਿਨਿਪਾਤੋਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਹਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਤਾਦੀਨਂ ਪੁਰੇਕ੍ਖਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਮੁਦ੍ਦਾਗਣਨਾਦਿਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦਿਕਾਯ ਅਨੇਸਨਾਯ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਧਮ੍ਮੇ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਮਣਪੇਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾਵ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਨ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਫਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ¶ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸਾਦਿਨੋ ਪਰੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੇਸੁ ਦਾਰਾਦੀਸੁ ਭਣ੍ਡੇਸੁ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਹ ਭਣ੍ਡੇਨ ਭਣ੍ਡਸਾਮਿਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇਸੁ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਨੇ ਰਾਜਾ ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ ਕਾਰਾਪੇਤਿ. ਕਾਯਸ੍ਸ ਚ ਭੇਦਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਨੇਸਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸਾਦਮੂਲਕਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਭਯਂ ਸਬ੍ਬਮਾਗਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੇ ਉਪਗਮਨਮੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਯੂਹਨੇਨੇਵ ਪਨ ਤਮ੍ਮੂਲਕਂ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਭਯਂ ਸਬ੍ਬਮਾਗਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੇ ਆਯੂਹਨਮੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਭਿਨਿਪਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਮੂਲਕਤ੍ਤਾਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੇ ਅਭਿਨਿਪਾਤੋਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ¶ ਸਭਯੇਸੁ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੩) ਨਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਾਵੀ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਗਾਵੂਪਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਤ੍ਤਿਸਤਾਹਤੂਪਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਭੂਤਮਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ, ਦ੍ਵੇ ਕਿਰ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਥੇਯ੍ਯੇਨ ਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ਕਨ੍ਤਾਰਮਗ੍ਗਂ ¶ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਸ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਨਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਤੁਰਾ ਵਿਰਲ਼ਚ੍ਛਾਯਾਯਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਭਰਿਯਂ ਆਹ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ ਇਤੋ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਸ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਾਮੋ ਵਾ ਨਿਗਮੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਦਾਨਿ ਸਕ੍ਕਾ ਤਂ ਮਯਾ ਕਾਤੁਂ, ਏਹਿ ਮਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਾਹੀ’’ਤਿ. ਸਾਪਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਮਿ ਮਯਾ ਦਾਨਿ ਯਂ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਨਾਦਿਕਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਹਿ ਮਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਾਹੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸੋ ਤਂ ਆਹ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ ਮਾਤੁਗਾਮਮਰਣੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਨ੍ਦੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮਾਤਰਂ ਵਿਨਾ ਜੀਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਮਯਂ ਜੀਵਾਮ, ਪੁਨ ਦਾਰਕਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ, ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਪੁਤ੍ਤਕਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਨਿਤ੍ਥਰਾਮਾ’’ਤਿ.

ਤਤੋ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਮਾਹ ‘‘ਤਾਤ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ‘‘ਮਯਾ ਪੁਤ੍ਤਕਂ ਪੋਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨੁਭੂਤਂ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਾਰੇਤੁਂ, ਤ੍ਵਂਯੇਵ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਕਂ ਮਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਤ ਮਾਤੁਸਨ੍ਤਿਕਮੇਵ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿਯਾ ਗੋਵਤਕੁਕ੍ਕੁਰਵਤਦੇਵਤਾਯਾਚਨਾਦੀਹਿਪਿ ਤਾਵ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੂਤਂ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿਯਾ? ਨ ਸਕ੍ਕਾਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਤ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਿਕਂਯੇਵ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਸੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਯੇਵ ਮਤੋ. ਤੇ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ¶ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਮਂਸਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਾਹਾਰੋ ਨਵਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਟਿਕੁਲਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਦਵਾਯ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਦਾਯ ਨ ਮਣ੍ਡਨਾਯ ਨ ਵਿਭੂਸਨਾਯ, ਕੇਵਲਂ ਕਨ੍ਤਾਰਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਾਯੇਵ ਹੋਤਿ.

ਕਤਮੇਹਿ ਨਵਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਟਿਕੂਲੋਤਿ ਚੇ? ਸਜਾਤਿਮਂਸਤਾਯ ਞਾਤਿਮਂਸਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਤਾਯ ਪਿਯਪੁਤ੍ਤਮਂਸਤਾਯ ਤਰੁਣਮਂਸਤਾਯ ਆਮਕਮਂਸਤਾਯ ਅਗੋਰਸਮਂਸਤਾਯ ਅਲੋਣਤਾਯ ਅਧੂਪਿਤਤਾਯਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਂ ਏਵਂ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਸਦਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ.

ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਗਾਵੂਪਮਾਯਂ ਪਨ ਯਥਾ ਸਾ ਗਾਵੀ ਗੀਵਤੋ ਯਾਵ ਖੁਰਾ, ਤਾਵ ਚਮ੍ਮਂ ਉਦ੍ਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮੁਤ੍ਤਾ ਯਂ ਯਦੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਣਕੇਹਿ ਖਜ੍ਜਮਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸੇਵਾਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਯਂ ਯਦੇਵ ਵਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਂਤਂਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਵੇਦਯਿਤਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਕਰਣਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰਂ ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਗਾਵਿਸਦਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਯਂ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਗਾਵੂਪਮਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ.

ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾਯਂ ਪਨ ਯਥਾ ਸਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ, ਏਵਂ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਟ੍ਠੇਨ ਤਯੋ ਭਵਾ. ਯਥਾ ਨਾਨਾਬਾਹਾਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਕਡ੍ਢਕਾ ਦ੍ਵੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਏਵਂ ਭਵੇਸੁ ਉਪਕਡ੍ਢਨਟ੍ਠੇਨ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰਂ ਏਵਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਕਡ੍ਢਕਪੁਰਿਸਸਦਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਯਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ.

ਸਤ੍ਤਿਸਤਾਹਤੂਪਮਾਯਂ ਪਨ ਯੇਨ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ ਸਤ੍ਤਿਸਤੇਨ ਹਞ੍ਞਤਿ, ਤਮਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਵਣਮੁਖਸਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇਯੇਵ ਪਤਤਿ, ਏਵਂ ਇਤਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਪਤਿਤੋਕਾਸੇ ਅਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾਹਿ ਸਤ੍ਤੀਹਿ ਸਬ੍ਬਸਰੀਰਂ ਛਿਦ੍ਦਾਵਛਿਦ੍ਦਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਕਵਣਮੁਖੇਪਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਤੀਸੁ ਵਣਮੁਖਸਤੇਸੁ? ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਿਨਿਪਾਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਲੋ. ਵਣਮੁਖਜਨਨਂ ਵਿਯ ਖਨ੍ਧਜਨਨਂ. ਵਣਮੁਖੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਯ ¶ ਜਾਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਨਾਨਾਵਿਧਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ, ਆਗੁਚਾਰੀ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਿਘਾਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਣਮੁਖਾਨਿ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ. ਵਣਮੁਖਪਚ੍ਚਯਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਕ੍ਖਲ਼ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਯ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕਮ੍ਮਕਾਰਣਅਟ੍ਠਨਵੁਤਿਰੋਗਾਦਿਵਸੇਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰਂ ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਿਸਤਾਹਤਸਦਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਿਸਤਾਹਤੂਪਮਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ.

ਸੋ ¶ ਏਵਂ ਇਮੇਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਆਹਾਰੇ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਯੇਸੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੋ ਰਾਗੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੇ ਰਾਗੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਤਂ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਯੇਨ ਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪੁਨ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਫਸ੍ਸੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੀਸੁ ¶ ਵੇਦਨਾਸੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਸੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੀਸੁ ਤਣ੍ਹਾਸੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਸੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਾਮਰੂਪੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੩).

ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਆਹਾਰਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਨਂ ਆਹਾਰਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ? ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਤਿਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਮਤਿਂਸਰੂਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜਾਤਾ ਓਜਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਫਸ੍ਸਚੇਤਨਾ ਸਯਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਫਸ੍ਸਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰਾਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਨਂ ਆਹਾਰਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਧ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਪਿ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਪਿ ਆਹਾਰਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾ ਆਹਾਰਸਮੁਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਅਟ੍ਠਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਹਿ ਰੂਪੇਸੁ ਓਜਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਸਹਜਾਤਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ. ਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਫਸ੍ਸਚੇਤਨਾ ਸਯਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਫਸ੍ਸਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰਾਤਿ.

ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ¶ ਆਹਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਞ੍ਚ ਆਹਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਰੋਧੇਨ ਆਹਾਰਨਿਰੋਧੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਇਧ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਧ, ਏਵਂ ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੂਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਖੋ ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦੇਸਨਾਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੇਸਿਤਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਤਾਵ ਅਯਂ ਯੋਜਨਾ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪੀਤਿ ਇਮਾਯ ਆਹਾਰਦੇਸਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨਾਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ.

੯੧. ਇਦਾਨਿ ¶ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਚ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁਪਿ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਯੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਵਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖੇਪਦੇਸਨਾਯਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯਂ ਪਨ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ.

੯੨. ਇਤੋ ¶ ਪਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਰਾਮਰਣਵਾਰੇ ਤਾਵ ਤੇਸਂ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੇਕੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਰਾ, ਯਾ ਸੋਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਰਾਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਸਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਨ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਅਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੇਕੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ.

ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹੀਤਿ ਅਯਂ ਗਤਿਜਾਤਿਵਸੇਨ ਅਨੇਕੇਸਂ ਨਿਕਾਯਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇਤਿ ਸਾਧਾਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਰੂਪਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਜਰਾ ਜੀਰਣਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਜਰਾਤਿ ਸਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਜੀਰਣਤਾਤਿ ਆਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸਾ. ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦ੍ਵੇ ਪਕਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਜਰਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਸਭਾਵਤੋ ਦੀਪਿਤਾ, ਤੇਨਸ੍ਸਾਯਂ ਸਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਜੀਰਣਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰਤੋ. ਤੇਨਸ੍ਸਾਯਂ ਆਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਦਨ੍ਤਨਖਾਨਂ ਖਣ੍ਡਿਤਭਾਵਕਰਣਕਿਚ੍ਚਤੋ. ਪਾਲਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕੇਸਲੋਮਾਨਂ ਪਲਿਤਭਾਵਕਰਣਕਿਚ੍ਚਤੋ. ਵਲਿਤ੍ਤਚਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਂਸਂ ਮਿਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਚੇ ਵਲਿਤ੍ਤਭਾਵਕਰਣਕਿਚ੍ਚਤੋ ਦੀਪਿਤਾ. ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਇਮੇ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸਾ. ਤੇਹਿ ਇਮੇਸਂ ਵਿਕਾਰਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਾਕਟੀਭੂਤਾ ਪਾਕਟਜਰਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਉਦਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਨੋ ਵਾ ਵਾਤਸ੍ਸ ਵਾ ਤਿਣਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਗ੍ਗਪਲਿਭਗ੍ਗਤਾਯ ਵਾ ਝਾਮਤਾਯ ਵਾ ਗਤਮਗ੍ਗੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਸੋ ਗਤਮਗ੍ਗੋ ¶ ਤਾਨੇਵ ਉਦਕਾਦੀਨਿ, ਏਵਮੇਵ ਜਰਾਯ ਦਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਗਤਮਗ੍ਗੋ ਪਾਕਟੋ, ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍ਵਾਪਿ ਗਯ੍ਹਤਿ. ਨ ਚ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦੀਨੇਵ ਜਰਾ, ਨ ਹਿ ਜਰਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਹੋਤਿ.

ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਪਦੇਹਿ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇਯੇਵ ਅਭਿਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਆਯੁਕ੍ਖਯਚਕ੍ਖਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਪਕਤਿਯਾ ਦੀਪਿਤਾ. ਤੇਨਸ੍ਸਿਮੇ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦ੍ਵੇ ਪਕਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਜਰਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਯੁ ਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਰਾ ‘‘ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨੀ’’ਤਿ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ¶ . ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਦਹਰਕਾਲੇ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਸੁਖੁਮਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯਂ ਸੁਖੇਨੇਵ ਗਣ੍ਹਨਸਮਤ੍ਥਾਨਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਜਰਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪਕ੍ਕਾਨਿ ਆਲੁਲ਼ਿਤਾਨਿ ਅਵਿਸਦਾਨਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋ’’ਤਿਪਿ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨੇਵ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਜਰਾ ਪਾਕਟਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਖਣ੍ਡਭਾਵਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਜਰਾ ਪਾਕਟਜਰਾ ਨਾਮ. ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਵਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਜਰਾ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਯ੍ਵਾਯਂ ਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਦਨ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਵਣ੍ਣੋਯੇਵ, ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਦਨ੍ਤਾ ਜਰਾਯ ਪਹਟਾ’’ਤਿ ਜਰਂ ਜਾਨਾਤਿ ਉਦਕਟ੍ਠਾਨੇ ਬਦ੍ਧਾਨਿ ਗੋਸੀਸਾਦੀਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਾਨਨਂ ਵਿਯ. ਪੁਨ ਅਵੀਚਿ ਸਵੀਚੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਣਿਕਨਕਰਜਤਪਵਾਲ਼ਸੂਰਿਯਾਦੀਨਂ ਮਨ੍ਦਦਸਕਾਦੀਸੁ ਪਾਣੀਨਂ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲਵਾਦੀਸੁ ਚ ਅਪਾਣੀਨਂ ਵਿਯ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਵਣ੍ਣਵਿਸੇਸਾਦੀਨਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਜਰਾ ਅਵੀਚਿਜਰਾ ਨਾਮ, ਨਿਰਨ੍ਤਰਜਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਵਣ੍ਣਵਿਸੇਸਾਦੀਨਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਜਰਾ ਸਵੀਚਿਜਰਾ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਤੋ ਪਰਂ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੁਤਿ ਚਵਨਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਚੁਤੀਤਿ ਚਵਨਕਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞਵਚਨਮੇਤਂ. ਚਵਨਤਾਤਿ ਭਾਵਵਚਨੇਨ ਲਕ੍ਖਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਭੇਦੋਤਿ ਚੁਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭਙ੍ਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਨ੍ਤਿ ਘਟਸ੍ਸੇਵ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਨ੍ਨਾਨਂ ਚੁਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਠਾਨਾਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਮਚ੍ਚੁ ਮਰਣਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਰਣਂ. ਤੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਮਰਣਾਦੀਨਿ ਨਿਸੇਧੇਤਿ. ਕਾਲੋ ਨਾਮ ਅਨ੍ਤਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਏਤੇਨ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਮਰਣਂ ਦੀਪੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪਰਮਤ੍ਥੇਨ ¶ ਦੀਪੇਤੁਂ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਪਰਮਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਖਨ੍ਧਾਯੇਵ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਮਰਤਿ. ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਨ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਸਤ੍ਤੋ ਮਰਤਿ, ਭਿਨ੍ਨੇਸੁ ਮਤੋਤਿ ਵੋਹਾਰੋ ਹੋਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ¶ ਚ ਚਤੁਵੋਕਾਰਵਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋ, ਏਕਵੋਕਾਰਵਸੇਨ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਚਤੁਵੋਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋ, ਸੇਸਦ੍ਵਯਵਸੇਨ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਵਦ੍ਵਯੇਪਿ ਰੂਪਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦੀਸੁ ਖਨ੍ਧਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇਵ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ¶ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਭੇਦੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਾਰਣਤੋ ਮਰਣਂ ਕਲ਼ੇਵਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਜਰਾ ਇਦਞ੍ਚ ਮਰਣਂ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਾਵੁਸੋਤਿ ਇਦਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਕਥੀਯਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੯੩. ਜਾਤਿਵਾਰੇ ਜਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਜਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਸਞ੍ਜਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਜਾਤਿ, ਸਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਓਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਅਣ੍ਡਕੋਸਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਸਂਸੇਦਜਓਪਪਾਤਿਕਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਹਿ ਪਾਕਟਾਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਵੋਹਾਰਦੇਸਨਾ.

ਇਦਾਨਿ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ. ਖਨ੍ਧਾਯੇਵ ਹਿ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਖਨ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਵੋਕਾਰਭਵੇ ਏਕਸ੍ਸ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਆਯਤਨਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯਤਨਵਸੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋਯੇਵ. ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਾਨੇਵ ਹਿ ਤਾਨਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਾਵੁਸੋ ਜਾਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਵੋਹਾਰਤੋ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਚ ਦੇਸਿਤਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਗਮਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਭਵਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਜਾਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੋ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੯੪. ਭਵਵਾਰੇ ¶ ¶ ¶ ਕਾਮਭਵੋਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਨਾਮ ਕਾਮਭਵੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਮੇਵ. ਤਞ੍ਹਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੁਖੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋ (ਧ. ਪ. ੧੯੪) ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਾਪਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਧ. ਪ. ੧੧੭) ਵਿਯ ਫਲਵੋਹਾਰੇਨ ਭਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਨਾਮ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਭਵਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਮਿਧ ‘‘ਕਾਮਭਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ. ਉਪਾਦਾਨਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਾਦਾਨਂ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨਪਿ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨਪਿ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨੇਵ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੯੫. ਉਪਾਦਾਨਵਾਰੇ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਏਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਤਂ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ. ਕਾਮੋ ਚ ਸੋ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਵਾ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ. ਉਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਹਣਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਸਦ੍ਦੋ, ‘‘ਉਪਾਯਾਸ ਉਪਕਟ੍ਠਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਯੋ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੨੦; ਵਿਭ. ੯੩੮) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਾ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ. ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਹਿ ਪੁਰਿਮਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਤ੍ਤਰਦਿਟ੍ਠਿ. ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੭), ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ¶ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੨੦; ਵਿਭ. ੯੩੮) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਥਾ ¶ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਤਂ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਞ੍ਚ ਤਂ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਵਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ. ਗੋਸੀਲਗੋਵਤਾਦੀਨਿ ਹਿ ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਤੋ ਸਯਮੇਵ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ, ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ¶ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਦਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਾਦੋ. ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ. ਕਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਵਾ? ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਵਾਦਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਾਦਿਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ, ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ, ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੨੩) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਾਸੇਵਨਵਸੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਨ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੯੬. ਤਣ੍ਹਾਵਾਰੇ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਪਿਤਿਤੋ ਨਾਮਂ ਵਿਯ ਪਿਤਿਸਦਿਸਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਰੂਪੇ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ. ਸਾ ਕਾਮਰਾਗਭਾਵੇਨ ਰੂਪਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਰਾਗਭਾਵੇਨ ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾ. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਰਾਗਭਾਵੇਨ ਰੂਪਂ ¶ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾਦਯੋਪੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ. ਇਤਿ ਅਤੀਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸਤਂ. ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ ‘ਅਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਹੋਤਿ ¶ , ‘ਇਤ੍ਥਸ੍ਮੀ’ਤਿ ¶ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੭੩-੯੭੪) ਵਾ ਏਵਮਾਦੀਨਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਰੂਪਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ‘‘ਬਾਹਿਰਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ ‘ਇਮਿਨਾ ਅਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਹੋਤਿ, ‘ਇਮਿਨਾ ਇਤ੍ਥਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਾ (ਵਿਭ. ੯੭੫) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਬਾਹਿਰਰੂਪਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ. ਇਤਿ ਅਤੀਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਸਙ੍ਗਹੇ ਕਰੀਯਮਾਨੇ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਛਲ਼ੇਵ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯਾ ਤਿਸ੍ਸੋਯੇਵ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ –

ਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਵਿਤ੍ਥਾਰਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਚ;

ਪੁਨ ਸਙ੍ਗਹਤੋ ਤਣ੍ਹਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਾ ਵਿਭਾਵਿਨਾਤਿ.

ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵੇਦਨਾਤਿ ਵਿਪਾਕਵੇਦਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਕਥਂ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਅਸ੍ਸਾਦਨੀਯਤੋ. ਸੁਖਾਯ ਹਿ ਵੇਦਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾਯ ਤਣ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਇਟ੍ਠਮੇਵ ਰੂਪਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ, ਲਦ੍ਧਾ ਚ ਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਦਾਯਕਾਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਕਾਰਾਦੀਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਇਟ੍ਠੇ ਚ ਸਦ੍ਦਾਦਯੋ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ, ਲਦ੍ਧਾ ਚ ਨੇ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਦਾਯਕਾਨਞ੍ਚ ਵੀਣਾਵਾਦਕ-ਗਨ੍ਧਿਕਸੂਦ-ਤਨ੍ਤਵਾਯ-ਨਾਨਾਵਿਧਸਿਪ੍ਪਸਨ੍ਦਸ੍ਸਕਾਦੀਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤਾ ਧਾਤਿਯਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਪ੍ਪਾਯਸਪ੍ਪਿਖੀਰਾਦੀਨਿਯੇਵ ਨਂ ਪਾਯੇਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿ ਚ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੯੭. ਵੇਦਨਾਵਾਰੇ ¶ ਵੇਦਨਾਕਾਯਾਤਿ ਵੇਦਨਾਸਮੂਹਾ. ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾ…ਪੇ… ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੩੪) ਏਵਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਵੇਦਨਾਨਂ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਨ੍ਤਾਣਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਮਾਤਿਤੋ ਨਾਮਂ ਵਿਯ ਮਾਤਿਸਦਿਸਵਤ੍ਥੁਤੋ ਨਾਮਂ. ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਹੇਤੁ ¶ ਜਾਤਾ ਵੇਦਨਾ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਕਥਾ ¶ . ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਪਨ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਮਨੋਧਾਤੁਯੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯੋਤਿ ਏਤਾਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਵ.

ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰੇ ਪਞ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਵੇਦਨਾਨਂ ਸਹਜਾਤਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਿਸਮੁਦਯਾ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵੇਦਨਾਨਂ ਅਦ੍ਵਾਰਿਕਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਚੁਤਿਵੇਦਨਾਨਂ ਸਹਜਾਤਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੯੮. ਫਸ੍ਸਵਾਰੇ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਪਞ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਾ ਦਸ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੇਸਾ ਬਾਵੀਸਤਿ ਲੋਕਿਯਵਿਪਾਕਮਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਫਸ੍ਸਾ. ਸਲ਼ਾਯਤਨਸਮੁਦਯਾਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਛਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੯੯. ਸਲ਼ਾਯਤਨਵਾਰੇ ¶ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਖਨ੍ਧਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚੇਵ ਆਯਤਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਂ ਨਾਮਂ ਯਞ੍ਚ ਰੂਪਂ, ਯਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਂ ਯਸ੍ਸ ਆਯਤਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਸਮੁਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵਾਤਿ.

੧੦੦. ਨਾਮਰੂਪਵਾਰੇ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮਂ. ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ ਰੂਪਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਾਰੇ ਪਨਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਤਿ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਸਞ੍ਞਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਚੇਤਨਾ ਫਸ੍ਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਪਨ ਤਯੋ ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲੇਸੁਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨੀਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਮਹਾਭੂਤਾਨੀਤਿ ਪਥਵੀਆਪਤੇਜਵਾਯਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਾਨਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਨਯੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਉਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ, ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਸਮੂਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਤੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਸਮੂਹਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਯਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਥਵੀਆਦੀਨਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨਿ, ਯਞ੍ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦਿਭੇਦੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਾਲ਼ਿਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤੇਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਰੂਪਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਯਸ੍ਸ ਨਾਮਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਚ ¶ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯਾ ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੧੦੧. ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਾਰੇ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਵਾ ਜਾਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਏਵਂ ਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ. ਇਤਰਂ ਪਨ ਮਨੋਯੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਤੇਭੂਮਕਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਯਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੧੦੨. ਸਙ੍ਖਾਰਵਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣੋ ਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਾਰੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਕਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਚੋਪਨਵਸੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਤੋ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ, ਅਕੁਸਲਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੀਸਤਿਯਾ ਕਾਯਸਞ੍ਚੇਤਨਾਨਮੇਤਂ ¶ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਵਚਿਤੋ ਪਵਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇ ਵਚਨਭੇਦਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਵੀਸਤਿਯਾ ਏਵ ਵਚੀਸਞ੍ਚੇਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇ ਚੋਪਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਰਹੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਸੇਨ ਏਕੂਨਤਿਂਸਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੁਸਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੧੦੩. ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਾਰੇ ¶ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਮੋਹਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤੋ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਞ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਥੁ, ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਏਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯਾਥਾਵਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਨਿਵਾਰਣੇਨ, ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ.

ਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਚ. ਨਿਰੋਧੇ ਪਟਿਪਦਾਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਏਕੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ. ਨਿਰੋਧਪਟਿਪਦਾਯ ਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੇਵ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਤੇਸਂ ਯਾਥਾਵਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਨਿਵਾਰਣੇਨ, ਤੇਸੁ ਚ ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ. ਨ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਚ੍ਚਦ੍ਵਯੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਨ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਸਚ੍ਚਦ੍ਵਯਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਅਸਹਜਾਤਤ੍ਤਾ. ਨਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਦਾਰਬ੍ਭ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਦ੍ਵਯਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ ਦੁਦ੍ਦਸਂ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਭੂਤਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਪੁਰਿਮਂ ਪਨ ਵਞ੍ਚਨਿਯਟ੍ਠੇਨ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਦੁਦ੍ਦਸਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.

ਅਪਿਚ ਦੁਕ੍ਖੇਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਙ੍ਗਹਤੋ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਦੀਪਿਤਾ. ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ¶ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਚ. ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ. ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਸਭਾਵਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਆਸਵਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਮਾਸਵਭਵਾਸਵਾ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

੧੦੪. ਆਸਵਵਾਰੇ ¶ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਕਾਮਾਸਵਭਵਾਸਵਾਨਂ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨੇਵ. ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੇਵਸ੍ਸ ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ. ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਯਾ ਏਸਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਪਦੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾਰੇਨ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਅਨਮਤਗ੍ਗਤਾ ਸਾਧਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਆਸਵਸਮੁਦਯੇਨ ਹਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯੇਨਾਪਿ ਆਸਵਸਮੁਦਯੋ. ਏਵਂ ਆਸਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਿ ਆਸਵਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ ਸਂਸਾਰਸ੍ਸ ਅਨਮਤਗ੍ਗਤਾ ਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਪਥਵਾਰੋ ਆਹਾਰਵਾਰੋ ਦੁਕ੍ਖਵਾਰੋ ਜਰਾ-ਮਰਣ-ਜਾਤਿ-ਭਵ-ਉਪਾਦਾਨ-ਤਣ੍ਹਾ-ਵੇਦਨਾ-ਫਸ੍ਸ-ਸਲ਼ਾਯਤਨ-ਨਾਮਰੂਪ- ਵਿਞ੍ਞਾਣ-ਸਙ੍ਖਾਰ-ਅਵਿਜ੍ਜਾ-ਆਸਵਵਾਰੋਤਿ ਸੋਲ਼ਸਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਮਤੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਗ੍ਗਾ ਕਥਿਤਾਤਿ. ਇਤਿ ਸਕਲੇਪਿ ਪਞ੍ਚਮਹਾਨਿਕਾਯਸਙ੍ਗਹਿਤੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਨਤ੍ਥਿ ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਕਾਸਿਤਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਇਮਮ੍ਹਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚਾਯਸ੍ਮਾ ¶ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਹੀਤਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਵੋਚ, ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦੫. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਰੂਸੁ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਕੁਰੁਨਾਮਕਾ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ਕੁਰੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਰੂਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨਾਹੁ – ਮਨ੍ਧਾਤੁਕਾਲੇ ਤੀਸੁ ਦੀਪੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮਹਾਸਾਵਕਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਪਭੁਤੀਨਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਭੂਮਿ ਉਤ੍ਤਮਦੀਪੋ ਅਤਿਰਮਣੀਯੋਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਮਨ੍ਧਾਤੁਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦੀਪੇ ਅਨੁਸਂਯਾਯਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਮਂਸੁ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿ –

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਤੋ ਰਮਣੀਯਤਰਂ ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਕਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵਂ?

‘‘ਨਨੁ ਏਤੇਸਂ ਠਾਨਂ ਇਤੋ ਰਮਣੀਯਤਰ’’ਨ੍ਤਿ?

ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ‘‘ਮਨ੍ਧਾਤੁਮਹਾਰਾਜਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਰਾਜਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਯੁਦ੍ਧੇਨ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਕਰਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਸੁਂ. ਸੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਤੋ ਰਮਣੀਯਤਰਂ ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਕਥਯਿਂਸੁ – ‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ, ਦੇਵ, ਰਮਣੀਯਤਰਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਪਰਿਚਾਰਕਾ ਦੋਵਾਰਿਕਭੂਮਿਯਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ. ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਪਨ ਉਪਭੋਗਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸੁਬ੍ਬੇਧੋ ਵੇਜਯਨ੍ਤਪਾਸਾਦੋ, ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧਾ ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਦੇਵਸਭਾ, ਦਿਯਡ੍ਢਯੋਜਨਸਤਿਕੋ ਵੇਜਯਨ੍ਤਰਥੋ, ਤਥਾ ਏਰਾਵਣੋ ਹਤ੍ਥੀ, ਦਿਬ੍ਬਰੁਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ¶ ਨਨ੍ਦਨਵਨਂ ਚਿਤ੍ਤਲਤਾਵਨਂ ਫਾਰੁਸਕਵਨਂ ਮਿਸ੍ਸਕਵਨਂ ¶ . ਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੋ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੋ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾਯਾਮਾ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਵਿਤ੍ਥਤਾ ਪਞ੍ਚਦਸਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਾ ਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਾ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਮੁਦੁਤਾਯ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਤੋ ਉਪਡ੍ਢਕਾਯੋ ਅਨੁਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਅਬ੍ਭੁਕ੍ਕਿਰਿ ¶ . ਤਂ ਆਕਾਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ. ਅਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੇਵਲੋਕਾਨਂ ਵੇਮਜ੍ਝਤੋ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਪ੍ਪਮੁਖਾਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ. ਰਾਜਾ ਏਕਕੋਵ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਮਨ੍ਧਾਤਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ. ਅਨੁਸਾਸ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਟਕੇਹਿ ਰਜ੍ਜਂ ਦ੍ਵੇਭਾਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਭਾਗਮਦਾਸਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਭਾਵੋ ਵਿਗਚ੍ਛਿ, ਦੇਵਭਾਵੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ.

ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਕ੍ਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਿਨਿਮਿਸਮਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤਾ ਦੇਵਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਯਾਵ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਸਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚੁਤਾ, ਤਾਵ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਤ੍ਤੋਯੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਵਾਤਾਤਪੇਨ ਫੁਟ੍ਠਗਤ੍ਤੋ ਕਾਲਮਕਾਸਿ.

ਚਕ੍ਕਰਤਨੇ ਪਨ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਮਨ੍ਧਾਤੁਉਪਾਹਨਂ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਮਨ੍ਧਾਤੁਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਰਜ੍ਜਮਨੁਸਾਸਿ. ਤੇਪਿ ਤੀਹਿ ਦੀਪੇਹਿ ਆਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੇਵ ਮਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਆਗਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨੋ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਏਕੇਕਂ ਜਨਪਦਮਦਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਵਿਦੇਹਤੋ ਆਗਤਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਆਵਸਿਤਪਦੇਸੋ ਤਾਯੇਵ ਪੁਰਿਮਸਞ੍ਞਾਯ ਵਿਦੇਹਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿ. ਅਪਰਗੋਯਾਨਤੋ ਆਗਤਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਆਵਸਿਤਪਦੇਸੋ ਅਪਰਨ੍ਤਜਨਪਦੋਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿ. ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਆਗਤਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਆਵਸਿਤਪਦੇਸੋ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭੀਤਿ ¶ . ਬਹੁਕੇ ਪਨ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦਯੋ ਉਪਾਦਾਯ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੁਰੂਸੁ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ.

ਕਮ੍ਮਾਸਧਮ੍ਮਂ ¶ ਨਾਮ ਕੁਰੂਨਂ ਨਿਗਮੋਤਿ. ਕਮ੍ਮਾਸਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਧ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦ-ਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਾਸੋ ਏਤ੍ਥ ਦਮਿਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਾਸਦਮ੍ਮੋ. ਕਮ੍ਮਾਸੋਤਿ ਕਮ੍ਮਾਸਪਾਦੋ ਪੋਰਿਸਾਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਪਾਦੇ ਖਾਣੁਕੇਨ ਵਿਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇ ਵਣੋ ਰੁਹਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਦਾਰੁਸਦਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰੁਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਾਸਪਾਦੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ ¶ . ਸੋ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਦਮਿਤੋ ਪੋਰਿਸਾਦਭਾਵਤੋ ਪਟਿਸੇਧਿਤੋ. ਕੇਨ? ਮਹਾਸਤ੍ਤੇਨ. ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤਕੇਤਿ? ਮਹਾਸੁਤਸੋਮਜਾਤਕੇਤਿ ਏਕੇ. ਇਮੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ਜਯਦ੍ਦਿਸਜਾਤਕੇਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਹਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਾਸਪਾਦੋ ਦਮਿਤੋ. ਯਥਾਹ –

ਕਮ੍ਮਾਸਪਾਦਮ੍ਪਿ ਚਹਂ ਪਸਾਦਯਿ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੇਚਿ ਪਨ ਧ-ਕਾਰੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸੀਨਂ ਕਿਰ ਕੁਰੁਵਤ੍ਤਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਾਸੋ ਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਸੋ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋ ਜਾਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਾਸਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਵਿਟ੍ਠਨਿਗਮਸ੍ਸਾਪਿ ਏਤਦੇਵ ਨਾਮਂ. ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਵਸਨੋਕਾਸਤੋ. ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗਮੇ ਵਸਨੋਕਾਸੋ ਕੋਚਿ ਵਿਹਾਰੋ ਨਾਹੋਸਿ. ਨਿਗਮਤੋ ਪਨ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਉਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਰਮਣੀਯੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਮਹਾਵਨਸਣ੍ਡੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਵਿਹਾਸਿ. ਤਂ ਨਿਗਮਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਕੁਰੂਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਕਮ੍ਮਾਸਧਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਕੁਰੂਨਂ ਨਿਗਮੋ, ਤਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.

੧੦੬. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ? ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸੀਨਂ ਗਮ੍ਭੀਰਦੇਸਨਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ. ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਉਪਾਸਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਉਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਉਤੁਪਚ੍ਚਯਸੇਵਨੇਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ¶ ਕਲ੍ਲਸਰੀਰਾ ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਰੀਰਕਲ੍ਲਤਾਯ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਪਞ੍ਞਾਬਲਾ ਗਮ੍ਭੀਰਕਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਗਮ੍ਭੀਰਦੇਸਨਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਮਤ੍ਥਤਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਏਕਵੀਸਤਿਯਾ ¶ ਠਾਨੇਸੁ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਵਣ੍ਣਚਙ੍ਕੋਟਕਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸੁਵਣ੍ਣਮਞ੍ਜੂਸਂ ¶ ਵਾ ਪਨ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸਿਪਰਿਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਾਨਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯੇ ਮਹਾਨਿਦਾਨਂ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੇ ਸਾਰੋਪਮਂ ਰੁਕ੍ਖੂਪਮਂ ਰਟ੍ਠਪਾਲਂ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਂ ਆਨੇਞ੍ਜਸਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇਸੇਸਿ.

ਅਪਿਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਜਨਪਦੇ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਪਕਤਿਯਾਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪਰਿਜਨਾਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾ ਨਾਮ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਸਚੇ ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥੀ ‘‘ਅਮ੍ਮ ਤ੍ਵਂ ਕਤਰਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਂ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਤਵ ਜੀਵਿਤਂ, ਜੀਵਮਾਨਾਪਿ ਤ੍ਵਂ ਮਤਸਦਿਸਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਮਾ ਦਾਨਿ ਪੁਨ ਏਵਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਯਾ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਅਸੁਕਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਵ ਜੀਵਿਤਂ ਸੁਜੀਵਿਤਂ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਵਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਯਾਯੇਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਪਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਨਟਕੋ ਸੁਵਪੋਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਸੁਵਪੋਤਕਂ ਪਮੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਤਂ ਸਾਮਣੇਰਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਂਸੁ. ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹਾਥੇਰੀ ਆਹ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਾ’’ਤਿ?

ਆਵੁਸੋ ¶ , ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕੋਚਿਦੇਵ ¶ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਿ ਅਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ¶ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਹੀਤਿ. ਸੋ ਥੇਰਿਯਾ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਿ ਅਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਚਰਤਿ.

ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਤੋਰਣਗ੍ਗੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਬਾਲਾਤਪਂ ਤਪਮਾਨਂ ਏਕੋ ਸਕੁਣੋ ਨਖਪਞ੍ਜਰੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਰਿ ਕਿਰੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਸਾਮਣੇਰਿਯੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯ੍ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋ ਸਕੁਣੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਮੋਚੇਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲੇਡ੍ਡੁਆਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਮੋਚੇਸੁਂ. ਤਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤਂ ਥੇਰੀ ਆਹ –

‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤ, ਸਕੁਣੇਨ ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਕਿਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ?

ਨ ਅਯ੍ਯੇ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਪੁਞ੍ਜੋਵ ਅਟ੍ਠਿਪੁਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਵਿਪ੍ਪਕਿਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਯ੍ਯੇ ਅਟ੍ਠਿਪੁਞ੍ਜਮੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਨ੍ਤਿ.

ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤ, ਅਨਾਗਤੇ ਭਵਕ੍ਖਯਸ੍ਸ ਤੇ ਪਚ੍ਚਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਭਗਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਬੁਦ੍ਧਿਮੇਵ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਯਨੋਤਿ ਏਕਮਗ੍ਗੋ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ –

‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ੍ਥੋ ਪਥੋ ਪਜ੍ਜੋ, ਅਞ੍ਜਸਂ ਵਟੁਮਾਯਨਂ;

ਨਾਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸੇਤੂ ਚ, ਕੁਲ੍ਲੋ ਚ ਭਿਸਿਸਙ੍ਕਮੋ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੦੧) –

ਬਹੂਨਿ ਨਾਮਾਨਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਇਧ ਅਯਨਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਮਗ੍ਗੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਨ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥਭੂਤੋਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਕੇਨ ਅਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕਾਯਨੋ. ਏਕੇਨਾਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਵੂਪਕਟ੍ਠੇਨ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਅਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਯਨੋ, ਸਂਸਾਰਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ¶ . ਏਕਸ੍ਸ ਅਯਨੋ ਏਕਾਯਨੋ, ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ ਚ ਭਗਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭਗਵਤੋਵ ਸੋ ਅਯਨੋ ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੋ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੯). ਅਯਤੀਤਿ ਵਾ ਅਯਨੋ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਯਨੋਤਿ ਏਕਾਯਨੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ¶ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪). ਦੇਸਨਾਭੇਦੋਯੇਵ ਹੇਸੋ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨੇਕੋ. ਅਪਿਚ ¶ ਏਕਂ ਅਯਤੀਤਿ ਏਕਾਯਨੋ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਮੁਖਭਾਵਨਾਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ –

ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੦੯);

ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਨ ਪਾਰਂ ਦਿਗੁਣਂ ਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਨਯੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਵਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਾਯਨੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਕਿਂ ਅਯਨੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਏਕਂ ਅਯਨਮਸ੍ਸ ਏਕਾ ਗਤਿ ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਇਧ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਾਦਿਚਤੁਆਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ. ਸੋ ਚ ਅਨੇਕਵਾਰਮ੍ਪਿ ਅਯਤਿ, ਅਨੇਕਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਯਨਂ ਹੋਤਿ.

ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਸਾਕਚ੍ਛਾ ਅਹੋਸਿਯੇਵ. ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਚਰਿਯੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਸੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਮਿਸ੍ਸਕਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਮਿਸ੍ਸਕੋ ਆਵੁਸੋਤਿ. ਆਚਰਿਯੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਪਞ੍ਹਂ ਅਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾਵ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥਾਚਰਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਯਾ ਮਿਸ੍ਸਕਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ, ਚੂਲ਼ਨਾਗੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋਤਿ ਆਦਾਯ ਵੋਹਰਤਿ ¶ , ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਛਯੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਿਸ੍ਸਕਮਗ੍ਗੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਚੂਲ਼ਨਾਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਮਗ੍ਗੋਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮਿਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠੇ ਅਗਮਾਸਿ.

ਪੋਰਾਣਕਤ੍ਥੇਰਾ ¶ ¶ ਕਿਰ ਪਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਅਹਂ ਪਠਮਂ, ਅਹਂ ਪਠਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਓਸਰਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਦਿਵਸੇ ਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਾਰੋ. ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਗਾਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਸੁ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਸਨਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਰਹੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਵਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ. ਪੋਰਾਣਕਤ੍ਥੇਰਾ ਹਿ ਅਨੁਸੂਯਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਮੇਵ ਉਚ੍ਛੁਭਾਰਂ ਵਿਯ ਏਵਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਕਾਰਣਮੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਕਾਰਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ‘‘ਆਵੁਸੋ ਚੂਲ਼ਨਾਗਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਵੁਸੋ ਚੂਲ਼ਨਾਗ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਿਸ੍ਸਕਮਗ੍ਗੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਕੋ ਤੇਪਿਟਕੋ ਸੁਤਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਯਂ ਪਞ੍ਹੋ ਆਲੁਲ਼ੇਤਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਮਮ ਭਾਤਿਕਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਆਲੁਲ਼ੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਤੋ ‘‘ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ –

‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤੁਰੋ ਪਦਾ;

ਵਿਰਾਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

ਏਸੇਵ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ, ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ;

ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਥ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਂ;

ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੭੩-੨੭੫) –

ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗਨਿਯਟ੍ਠੇਨ ਚ. ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਮਲੇਹਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭਾਦੀਹਿ ਚ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ. ਤਥਾ ਹਿ ਇਮਿਨਾਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਧਿਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਂ ਉਪਰਿ ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਕਪ੍ਪੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਤਣ੍ਹਙ੍ਕਰਮੇਧਙ੍ਕਰਸਰਣਙ੍ਕਰਦੀਪਙ੍ਕਰਨਾਮਕੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਅਨੇਕੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਨੇਕਸਤਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ¶ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚਿਤ੍ਤਮਲਂ ਪਵਾਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਰੂਪਮਲਵਸੇਨ ਪਨ ਸਂਕਿਲੇਸਵੋਦਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਹਿ –

ਰੂਪੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ, ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ;

ਰੂਪੇ ਸੁਦ੍ਧੇ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾ.

ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ, ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ;

ਚਿਤ੍ਤੇ ਸੁਦ੍ਧੇ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾ.

ਯਥਾਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਂਕਿਲੇਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਵੋਦਾਨਾ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੦੦). ਤਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਵੋਦਾਨਂ ਇਮਿਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੇਨ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ.

ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯਾਤਿ ਸੋਕਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਦੇਵਸ੍ਸ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ, ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਿਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਸੋਕਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ, ਪਟਾਚਾਰਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਚ ਪਰਿਦੇਵਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਚ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯਾ’’ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ –

‘‘ਯਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ ਵਿਸੋਧੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਮਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਨਂ;

ਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨੋ ਗਹੇਸ੍ਸਸਿ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੯੫੫);

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ.

‘‘ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ ਤਾਣਾਯ, ਨ ਪਿਤਾ ਨਾਪਿ ਬਨ੍ਧਵਾ;

ਅਨ੍ਤਕੇਨਾਧਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਤੀਸੁ ਤਾਣਤਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੮੮);

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯਾਤਿ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਚ ਚੇਤਸਿਕਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ, ਨਿਰੋਧਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਿਤੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਾ – ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗਾਮਕੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤੁਭਰਿਯਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਨਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਥਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਚੋਰੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਆਗਤਤ੍ਥ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ? ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ. ਪਾਟਿਭੋਗਂ ਮੇ ਉਪਾਸਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਜੀਵਿਤਂ ਦੇਥਾਤਿ. ਕੋ ਤੇ, ਸਮਣ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਥੇਰੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਾਸਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਊਰੁਟ੍ਠੀਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਪਾਸਕਾ ਪਾਟਿਭੋਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਅਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਨਸੀਸੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਵੇਦਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ¶ . ਤਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –

‘‘ਉਭੋ ਪਾਦਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ ਅਹਂ;

ਅਟ੍ਟਿਯਾਮਿ ਹਰਾਯਾਮਿ, ਸਰਾਗਮਰਣਂ ਅਹਂ.

ਏਵਾਹਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸਂ;

ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਰੇਪਿ ਤਿਂਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋਵ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਪਚਲਾਯਨ੍ਤਾਨਂ ਏਕੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਕੋਚਿ ‘‘ਮਂ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਾਚਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦਸਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਖਾਦਿਤੇਸੁ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ‘‘ਇਤਰੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਵਾ ਚ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਗਹਿਤੇਨ, ਗਹਿਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ.

ਅਥ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ‘‘ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੇ ਚ ਉਕ੍ਕਾਯੋ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਗਤਿਂ ਛਿਨ੍ਨਤਟਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਆਰੁਯ੍ਹ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਾਦਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਖਾਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਇਤਰੇਪਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ¶ , ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਮੁਖੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋਵ ਤਂ ਵੇਦਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਯਾਵ ਗੋਪ੍ਫਕਾ ਖਾਦਿਤਸਮਯੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਯਾਵ ਜਣ੍ਣੁਕਾ ਖਾਦਿਤਸਮਯੇ ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਯਾਵ ਨਾਭਿਯਾ ਖਾਦਿਤਸਮਯੇ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਹਦਯਰੂਪੇ ਅਖਾਦਿਤੇਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –

‘‘ਸੀਲਵਾ ¶ ਵਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਪਞ੍ਞਵਾ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ;

ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪਮਾਦਮਨ੍ਵਾਯ, ਬ੍ਯਗ੍ਘੇਨੋਰੁਦ੍ਧਮਾਨਸੋ.

ਪਞ੍ਜਰਸ੍ਮਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਿਲਾਯ ਉਪਰੀਕਤੋ;

ਕਾਮਂ ਖਾਦਤੁ ਮਂ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ, ਭਕ੍ਖੋ ਕਾਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਂ;

ਪਟਿਲਦ੍ਧੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ, ਮਰਣਂ ਹੇਹਿਤਿ ਭਦ੍ਦਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਰੋਪਿ ਪੀਤਮਲ੍ਲਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਤੀਸੁ ਰਜ੍ਜੇਸੁ ਪਟਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਂ ਆਗਮ੍ਮ ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਕਤਾਨੁਗ੍ਗਹੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਿਲਞ੍ਜਕਾਪਣਸਾਲਦ੍ਵਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਰੂਪਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਤਂ ਪਜਹਥ, ਤਂ ਵੋ ਪਹੀਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩੩-੩੪) ਨਤੁਮ੍ਹਾਕਵਗ੍ਗਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਨੇਵ ਕਿਰ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਨ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂਯੇਵ ਅਙ੍ਕੁਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦ੍ਵੇਮਾਤਿਕਾ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਂਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਬਲਵਾਲਿਯਅਙ੍ਗਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਮਕਾਸਿ. ਪਾਦੇਸੁ ਅਵਹਨ੍ਤੇਸੁ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਚਙ੍ਕਮਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਏਕੋ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਮਿਗੋਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਰਿ. ਸਤ੍ਤਿ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ. ਸੋ ਤਂ ਸਤ੍ਤਿਂ ਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਹਾਰਮੁਖਾਨਿ ਤਿਣਵਟ੍ਟਿਯਾ ਪੂਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਣਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਸਿਤਸਦ੍ਦੇਨ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –

‘‘ਭਾਸਿਤਂ ¶ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਗ੍ਗਵਾਦਿਨੋ;

ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮਿਦਂ ਰੂਪਂ, ਤਂ ਜਹੇਯ੍ਯਾਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ.

ਅਨਿਚ੍ਚਾ ¶ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਧਮ੍ਮਿਨੋ;

ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮੋ ਸੁਖੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ ‘‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਰੋਗੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਅਦ੍ਧਾ ਤੇ ਮੁਦ੍ਧਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ.

ਸਕ੍ਕੋ ਪਨ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਰਣਭਯਸਨ੍ਤਜ੍ਜਿਤੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਸਾਨੇ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਹਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਚਸ੍ਸ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਪੁਨ ਪਾਕਤਿਕਾਵ ਅਹੋਸਿ.

ਸੁਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਸਗ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਓਚਿਨਨ੍ਤਿਯੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਉਪਪਨ੍ਨਾ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਇਮਾ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤਾਸਂ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਨੁ ਖੋ ਮਮ ਆਯੂ’’ਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਆਯੁਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤੋ ਅਤਿਵਿਯ ਦੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਮੇ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਨਯਿਸ੍ਸਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਅਵਸੇਸਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ –

‘‘ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤਮਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗਿਦਂ ਮਨੋ;

ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਛੇਸੁ, ਅਥੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤੇਸੁ ਚ;

ਸਚੇ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨੁਤ੍ਰਸ੍ਤਂ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੯੮);

‘‘ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬੋਜ੍ਝਾ ਤਪਸਾ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਾ;

ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਬ੍ਬਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ, ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਪਾਣਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੯੮);

ਸੋ ¶ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਥਾਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਮੇਵ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ¶ . ਏਵਮਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਿਤੋ ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯਾਤਿ ਞਾਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ, ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਲੋਕਿਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਿਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯਾ’’ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਾਨਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਅਮਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਿਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋਕਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਾਸਨਯੁਤ੍ਤਿਕੋਵਿਦੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨ ਪਾਕਟਾਨਿ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਸਾਸਨਯੁਤ੍ਤਿਕੋਵਿਦਂ ਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਨੇਵ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਞਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਯਂ ਯਂ ਅਤ੍ਥਂ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ ਸਾਧੇਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਯਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੇਨ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਹੋਤਿ, ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਞਾਯਸ੍ਸਾਧਿਗਮੇਨ, ਞਾਯਸ੍ਸਾਧਿਗਮੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਮ੍ਪਿ ਕਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਅਪਿਚ ਵਣ੍ਣਭਣਨਮੇਤਂ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਸ੍ਸ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇਵਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਦਿਦਂ ਛਛਕ੍ਕਾਨੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੪੨੦) ਛਛਕ੍ਕਦੇਸਨਾਯ ਅਟ੍ਠਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਣ੍ਣਂ ਅਭਾਸਿ, ਯਥਾ ਚ ਅਰਿਯਵਂਸਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਵਂਸਾ ਅਗ੍ਗਞ੍ਞਾ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞਾ ਵਂਸਞ੍ਞਾ ਪੋਰਾਣਾ ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਾ ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਪੁਬ੍ਬਾ ਨ ¶ ਸਂਕੀਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਂਕੀਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠਾ ਸਮਣੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹੀ’’ਤਿ ¶ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੮) ਨਵਹਿ ¶ ਪਦੇਹਿ ਵਣ੍ਣਂ ਅਭਾਸਿ, ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਣ੍ਣਂ ਅਭਾਸਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਇਤਿ ਚੇ? ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਵਣ੍ਣਭਾਸਨਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ ਮਗ੍ਗੋ ਹਦਯਸਨ੍ਤਾਪਭੂਤਂ ਸੋਕਂ, ਵਾਚਾਵਿਪ੍ਪਲਾਪਭੂਤਂ ਪਰਿਦੇਵਂ, ਕਾਯਿਕਅਸਾਤਭੂਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤਸਿਕਅਸਾਤਭੂਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਦ੍ਦਵੇ ਹਨਤਿ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਞਾਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਵਿਸੇਸੇ ਆਵਹਤੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਂ ਅਭਾਸਿ, ਕਮ੍ਬਲਵਾਣਿਜਾਦਯੋ ਕਮ੍ਬਲਾਦੀਨਂ ਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ.

ਯਥਾ ਹਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਵਾਣਿਜੇਨ ਕਮ੍ਬਲਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਿਤੇਪਿ ਅਸੁਕਕਮ੍ਬਲੋਤਿ ਨ ਤਾਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਵਾਲਕਮ੍ਬਲਾਦਯੋਪਿ ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾ ਖਰਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾ ਕਮ੍ਬਲਾਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਤੇਨ ਗਨ੍ਧਾਰਕੋ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲੋ ਸੁਖੁਮੋ ਉਜ੍ਜਲੋ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਯੇ ਪਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਨ ਪਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ‘‘ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਸੁਕਮਗ੍ਗੋਤਿ ਨ ਤਾਵ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਾ ਹਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਮਗ੍ਗਾਪਿ ਮਗ੍ਗਾਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ ਮਗ੍ਗੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਦ੍ਦਵੇ ਹਨਤਿ, ਤਯੋ ਵਿਸੇਸੇ ਆਵਹਤੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯਥਾ ਚ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਵਾਣਿਜੋਪਮਾ, ਏਵਂ ਰਤ੍ਤਜਮ੍ਬੁਨਦਸੁਵਣ੍ਣਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕਮਣਿਰਤਨਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਮੁਤ੍ਤਾਰਤਨਧੋਤਪਵਾਲ਼ਾਦਿਵਾਣਿਜੂਪਮਾਦਯੋਪੇਤ੍ਥ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਯੇ ਇਮੇਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤੇਨ ਨ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਤਿਗੋਚਰੋਪਿ, ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ¶ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾਪਿ, ਸਤਿਪਿ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ…ਪੇ…. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ? ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਕਾਯਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੪੦੮) ਹਿ ¶ ਸਤਿਗੋਚਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਕਾਯੋ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ. ਸਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਤਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੫). ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਅਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਤਿ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਪਧਾਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਹਤ੍ਥਿਟ੍ਠਾਨਅਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ‘‘ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਤਿ, ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਗਣਮਨੁਸਾਸਿਤੁਮਰਹਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੧੧) ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤੋ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਵਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤੋਤਿ? ਸਤਿਯਾ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੯੮੯) ਪਨ ਸਤਿਯੇਵ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿਯੇਵ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਤਿ ਸਤਿ ਚ ਸਾ ਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ.

ਯਦਿ ਏਵਂ, ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ? ਸਤਿਬਹੁਤ੍ਤਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦੇਨ ਹਿ ਬਹੁਕਾ ਏਤਾ ਸਤਿਯੋ. ਅਥ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਏਕਵਚਨਂ? ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੇਨ ਏਕਤ੍ਤਾ. ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਹਿ ਏਤਾ ਸਤਿਯੋ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੇਨ ਏਕਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਟ੍ਠੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਚਾ’’ਤਿ. ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਚੇਤਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਏਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ¶ . ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਵਚਨਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਸਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਾਵ ਦੇਸਨਾ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ…ਪੇ… ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਯਦਿਦਂ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੨੪) ਵਿਯ ਹਿ ਯਥਾ ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੋਤਿ ਚ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ¶ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵੇਤ੍ਥ ਨਾਨਂ. ਏਵਂ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵੇਤ੍ਥ ਨਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੇਨ ਏਕਤ੍ਤਾ ਏਕਵਚਨਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦੇਨ ਸਤਿਬਹੁਤ੍ਤਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ? ਵੇਨੇਯ੍ਯਹਿਤਤ੍ਤਾ ¶ . ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਤਦਿਟ੍ਠਿਚਰਿਤਸਮਥਯਾਨਿਕਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾਨਿਕੇਸੁ ਹਿ ਮਨ੍ਦਤਿਕ੍ਖਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇਸੁ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਂ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਚਰਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਮਥਯਾਨਿਕਸ੍ਸ ਚ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਦੁਤਿਯਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾਨਿਕਸ੍ਸਪਿ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਤਤਿਯਂ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ. ਇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ.

ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਭਾਵਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਕਾਯੋ ਹਿ ਅਸੁਭੋ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸੁਭਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਅਸੁਭਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਖਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹਿਤੇਸੁਪਿ ਚ ਵੇਦਨਾਦੀਸੁ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਚ ਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤੇਸਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਂ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਭਾਵਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਹਾਨਤ੍ਥਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਚਤੁਰੋਘਯੋਗਾਸਵਗਨ੍ਥਉਪਾਦਾਨਅਗਤਿਪਹਾਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ¶ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਹਾਰਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਕਰਣਨਯੋ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸਰਣਵਸੇਨ ਚੇਵ ਏਕਤ੍ਤਸਮੋਸਰਣਵਸੇਨ ਚ ਏਕਮੇਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਏਤਦੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਚਤੁਦ੍ਵਾਰੇ ਨਗਰੇ ਪਾਚੀਨਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਚੀਨਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਗਰਂ ਵਿਯ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਹਾਨਗਰਂ ¶ . ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ. ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਾਯਾਦਯੋ.

ਯਥਾ ¶ ਪਾਚੀਨਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਚੀਨਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਮੁਖੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਓਸਰਨ੍ਤਿ.

ਯਥਾ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਮੁਖੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਵਵਿਧੇਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਓਸਰਨ੍ਤਿ.

ਯਥਾ ਪਚ੍ਛਿਮਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਮੁਖੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਓਸਰਨ੍ਤਿ.

ਯਥਾ ਉਤ੍ਤਰਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾਯ ਉਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਮੁਖੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਓਸਰਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਸਰਣਵਸੇਨ ਚੇਵ ਏਕਤ੍ਤਸਮੋਸਰਣਵਸੇਨ ਚ ਏਕਮੇਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਤਮੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲਾਲਪਨਮੇਤਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਾਦਕਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਭਾਜਨਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਹਿਤੇ ਪਨ ਸੇਸਾ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਰਾਜਗਮਨਾਦੀਸੁ ਰਾਜਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸੇਸਪਰਿਸਾ ਵਿਯ. ਯੋ ਚ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ¶ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੋ ਹਿ ਦੇਵੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿਯੇਵ. ਯਥਾਹ –

ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋ ਸਮਣੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੪੨);

ਕਾਯੇਤਿ ਰੂਪਕਾਯੇ. ਰੂਪਕਾਯੋ ਹਿ ਇਧ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ ਹਤ੍ਥਿਕਾਯਰਥਕਾਯਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਾਯੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ, ਏਵਂ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਆਯਟ੍ਠੇਨ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਞ੍ਹਿ ਪਰਮਜੇਗੁਚ੍ਛਾਨਂ ਸੋ ਆਯੋਤਿਪਿ ਕਾਯੋ. ਆਯੋਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਆਯਨ੍ਤਿ ਤਤੋਤਿ ਆਯੋ. ਕੇ ਆਯਨ੍ਤਿ? ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਕੇਸਾਦਯੋ. ਇਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਆਯੋਤਿ ਕਾਯੋ. ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਕਾਯਮਨੁਪਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਕਾਯਂ ਵਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਮਾਨੋ.

‘‘ਕਾਯੇ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ‘‘ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਨ ਕਾਯੇ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ, ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀਯੇਵਾਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਕਾਰਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਨ ਕਾਯੇ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਵਿਮੁਤ੍ਤਏਕਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਨਾਪਿ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਨੁਪਸ੍ਸੀ. ਯੋਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਕੋ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕਾਯੋ ¶ , ਤਤ੍ਥਪਿ ਨ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਏਕਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਅਥ ਖੋ ਰਥਸਮ੍ਭਾਰਾਨੁਪਸ੍ਸਕੋ ਵਿਯ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਨਗਰਾਵਯਵਾਨੁਪਸ੍ਸਕੋ ਵਿਯ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧਪਤ੍ਤਵਟ੍ਟਿਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਨਕੋ ਵਿਯ ਰਿਤ੍ਤਮੁਟ੍ਠਿਵਿਨਿਵੇਠਕੋ ਵਿਯ ਚ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸੀਯੇਵਾਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਸਮੂਹਵਸੇਨੇਵ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਮੂਹਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਕਾਯੋ ਵਾ ਇਤ੍ਥੀ ਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮੂਹਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਂ ¶ ਪਸ੍ਸਤਿ ਨ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;

ਅਪਸ੍ਸਂ ਬਜ੍ਝਤੇ ਮੂਲ਼੍ਹੋ, ਬਜ੍ਝਮਾਨੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –

ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀਯੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਅਨੁਦਕਭੂਤਾਯਪਿ ਮਰੀਚਿਯਾ ਉਦਕਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਅਸੁਭਭੂਤੇਯੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਅਤ੍ਤਸੁਭਭਾਵਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਅਥ ਖੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਅਸੁਭਾਕਾਰਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸੀਯੇਵਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯ੍ਵਾਯਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ…ਪੇ… ਸੋ ਸਤੋਵ ਅਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਚੁਣ੍ਣਿਕਜਾਤਅਟ੍ਠਿਕਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥਵਿਕਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ ਆਪੋਕਾਯਂ ਤੇਜੋਕਾਯਂ ਵਾਯੋਕਾਯਂ ਕੇਸਕਾਯਂ ਲੋਮਕਾਯਂ ਛਵਿਕਾਯਂ ਚਮ੍ਮਕਾਯਂ ਮਂਸਕਾਯਂ ਰੁਹਿਰਕਾਯਂ ਨਹਾਰੁਕਾਯਂ ਅਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੫) ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਯੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਵਾ ਕਾਯੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਕੇਸਾਲੋਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਸਮੂਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਕਾਯੇ ਕੇਸਾਦਿਧਮ੍ਮਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ¶ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਆਗਤਨਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਾਦਿਨੋ ਆਕਾਰਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ. ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਸੁਖਤੋ. ਅਨਤ੍ਤਤੋ ¶ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨੋ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਰਜ੍ਜਤਿ. ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਨੋ ਸਮੁਦੇਤਿ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਆਦਿਯਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ¶ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਂ ਪਜਹਤਿ, ਵਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਦਾਨਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਰਿਯਤਿ. ਆਤਾਪੀਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਕਿਲੇਸੇ ਆਤਾਪੇਤੀਤਿ ਆਤਾਪੋ, ਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਆਤਾਪੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਆਤਾਪੀ. ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸਤਿਮਾਤਿ ਕਾਯਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਸਤਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਹਿ ਸਤਿਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਾਤਾਪਿਨੋ ਅਨ੍ਤੋਸਙ੍ਖੇਪੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰੋ ਹੋਤਿ, ਅਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਉਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਅਨੁਪਾਯਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇ ਚ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਉਪਾਯਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਅਨੁਪਾਯਾਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਚ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਞ੍ਚਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਹਾਨਙ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਨਯੇਨ ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਨਯੇਨ ਵਾ ਵਿਨਯਿਤ੍ਵਾ. ਲੋਕੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਕਾਯੇ. ਕਾਯੋ ਹਿ ਇਧ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਨ ਕਾਯਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਹੀਯਤਿ, ਵੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ਪਹੀਯਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਪਿ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੩੬੨) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕਸਙ੍ਖਾਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਨਯੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਲੋਕੋ? ਸ੍ਵੇਵ ਕਾਯੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਅਯਮੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਭਿਜ੍ਝਾਗਹਣੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ¶ , ਦੋਮਨਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੀਵਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਬਲਵਧਮ੍ਮਦ੍ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਸੇਸੇਨ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਨਯੇਨ ਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕਸ੍ਸ ਅਨੁਰੋਧਸ੍ਸ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਵਿਨਯੇਨ ਪਨ ਕਾਯਵਿਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕਸ੍ਸ ਵਿਰੋਧਸ੍ਸ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਨਯੇਨ ਚ ਕਾਯੇ ਅਭਿਰਤਿਯਾ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਵਿਨਯੇਨ ਕਾਯਭਾਵਨਾਯ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਨਯੇਨ ਕਾਯੇ ਅਭੂਤਾਨਂ ਸੁਭਸੁਖਭਾਵਾਦੀਨਂ ਪਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਵਿਨਯੇਨ ਚ ਕਾਯੇ ਭੂਤਾਨਂ ਅਸੁਭਾਸੁਖਭਾਵਾਦੀਨਂ ਅਪਨਯਨਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਯੋਗਾਨੁਭਾਵੋ ਯੋਗਸਮਤ੍ਥਤਾ ਚ ਦੀਪਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਯੋਗਾਨੁਭਾਵੋ ਹਿ ਏਸ, ਯਦਿਦਂ ਅਨੁਰੋਧਵਿਰੋਧਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ ਅਭੂਤਪਕ੍ਖੇਪਭੂਤਾਪਨਯਨਵਿਰਹਿਤੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਰੋਧਵਿਰੋਧਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਚੇਸ ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ ਅਭੂਤਂ ਅਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਭੂਤਞ੍ਚ ਅਨਪਨੇਨ੍ਤੋ ਯੋਗਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਵਿਹਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਸ੍ਸ ਕਾਯਪਰਿਹਰਣਂ. ‘‘ਆਤਾਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਤਾਪੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਰਿਹਰਣੂਪਾਯੋ ਵਾ, ਸਤਿਯਾ ਵਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਥੋ, ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਵਿਨਯੇਨ ਭਾਵਨਾਫਲਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ? ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਇਮਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ.

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਰਿਯਤਿ ¶ ਵਤ੍ਤਤਿ ਪਾਲੇਤਿ ਯਪੇਤਿ ਯਾਪੇਤਿ ਚਰਤਿ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਿਹਰਤੀਤਿ.

ਆਤਾਪੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਆਤਾਪੋ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਤਾਪੋ. ਇਮਿਨਾ ਆਤਾਪੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਤਾਪੀਤਿ.

ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ¶ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ? ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ.

ਸਤਿਮਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਤਿ? ਯਾ ਸਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤਿ. ਇਮਾਯ ਸਤਿਯਾ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤਿਮਾਤਿ.

ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਲੋਕੋ? ਸ੍ਵੇਵ ਕਾਯੋ ਲੋਕੋ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੋਕੋ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾ? ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ ਅਨੁਨਯੋ ਅਨੁਰੋਧੋ ਨਨ੍ਦੀ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ? ਯਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਅਸਾਤਂ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਇਦਞ੍ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਇਮਮ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ਵਿਨੀਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਟਿਵਿਨੀਤਾ ਸਨ੍ਤਾ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾ ਸਮਿਤਾ ਵੂਪਸਮਿਤਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ ਅਪ੍ਪਿਤਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਿਤਾ ਸੋਸਿਤਾ ਵਿਸੋਸਿਤਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਤਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੩੫੬) ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨ ਸਹ ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ ਯਥਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੁਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ.

ਵੇਦਨਾਸੁ… ਚਿਤ੍ਤੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਵੇਦਨਾਦੀਨਂ ਪੁਨ ਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵੇਦਨਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ, ਤਾ ਚ ਲੋਕਿਯਾ ਏਵ. ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਂ, ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇ ਪਾਕਟੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਕੇਵਲਂ ਪਨਿਧ ਯਥਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ. ਕਥਞ੍ਚ ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਸੁਖਾ ਤਾਵ ਵੇਦਨਾ ¶ ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਲ੍ਲਤੋ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯੋ ¶ ¶ ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਦ੍ਦ, ਦੁਕ੍ਖਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਸਲ੍ਲਤੋ;

ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਅਦਕ੍ਖਿ ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ;

ਸ ਵੇ ਸਮ੍ਮਦ੍ਦਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੩);

ਸਬ੍ਬਾ ਏਵ ਚੇਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੯). ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਚ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਠਿਤਿਸੁਖਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੪) ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇਯੇਵ ਪਾਕਟਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਪਤਿਸਹਜਾਤਭੂਮਿਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਦਿਨਾਨਤ੍ਤਭੇਦਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇ ਆਗਤਸਰਾਗਾਦਿਭੇਦਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮਾ ਸਲਕ੍ਖਣਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇ ਆਗਤਸਨ੍ਤਾਸਨ੍ਤਾਦਿਭੇਦਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਹੀਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਦਿਲੋਕੇਸੁਪਿ ਤਂ ਪਹੀਨਮੇਵ. ਨਾਨਾਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਪਨ ਨਾਨਾਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤੋ ਵਾ ਏਕਤ੍ਥ ਪਹੀਨਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਪਹਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਉਦ੍ਦੇਸਵਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਆਨਾਪਾਨਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੭. ਇਦਾਨਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਛੇਕੋ ਵਿਲੀਵਕਾਰਕੋ ਥੂਲਕਿਲਞ੍ਜਸਣ੍ਹਕਿਲਞ੍ਜਚਙ੍ਕੋਟਕਪੇਲ਼ਾਪੁਟਾਦੀਨਿ ਉਪਕਰਣਾਨਿ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਏਕਂ ਮਹਾਵੇਣੁਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਕੇਕਂ ਵੇਣੁਖਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਉਪਕਰਣਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਏਕਮੇਵ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਂ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ¶ ਨਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ¶ ਚਤੁਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਕੇਕਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰਂ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਕਥਞ੍ਚਾਤਿਆਦਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੇਨ ਚ ਪਕਾਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤੀਤਿ? ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਪੁਚ੍ਛਾਵਾਰੇਸੁ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਇਧ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਸਾਸਨਪਰਿਦੀਪਨੋ ਅਞ੍ਞਸਾਸਨਸ੍ਸ ਤਥਾਭਾਵਪਟਿਸੇਧਨੋ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੯). ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ.

‘‘ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਪਰਿਗ੍ਗਹਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਨੁਵਿਸਟਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵੀਥਿਂ ਓਤਰਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕੂਟਗੋਣਯੁਤ੍ਤਰਥੋ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਥਮੇਵ ਧਾਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਗੋਪੋ ਕੂਟਧੇਨੁਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਖੀਰਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਂ ਕੂਟਵਚ੍ਛਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੋ ਧੇਨੁਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਵਚ੍ਛੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਥਮ੍ਭਂ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ ਵਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਿਨਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਰਸਪਾਨਵਡ੍ਢਿਤਂ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੇਨ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਵਾ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਥਮ੍ਭੇ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਚਿਣ੍ਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਲਭਮਾਨਂ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਤਮੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਉਪਨਿਸੀਦਤਿ ਚੇਵ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਚ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਥਾ ਥਮ੍ਭੇ ਨਿਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਵਚ੍ਛਂ ਦਮਂ ਨਰੋ ਇਧ;

ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯੇਵਂ ਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸਤਿਯਾਰਮ੍ਮਣੇ ਦਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਪਰਿਗ੍ਗਹਪਰਿਦੀਪਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਿਚ ¶ ¶ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮੁਦ੍ਧਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਸਦ੍ਦਸਮਾਕੁਲਂ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਸੁਕਰਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ, ਸਦ੍ਦਕਣ੍ਟਕਤ੍ਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸ. ਅਗਾਮਕੇ ਪਨ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸੁਕਰਂ ਯੋਗਾਵਚਰੇਨ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਨਾਪਾਨਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ. ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ ਵਿਯ ਹਿ ਭਗਵਾ. ਸੋ ਯਥਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ ਨਗਰਭੂਮਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਉਪਦਿਸਤਿ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਚ ਨਗਰੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਰਾਜਕੁਲਤੋ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਦਿਸਤਿ. ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਯੋਗਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਭਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੀਪਿਸਦਿਸੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਦੀਪਿਰਾਜਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਤਿਣਗਹਨਂ ਵਾ ਵਨਗਹਨਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਗਹਨਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਵਨਮਹਿਂਸਗੋਕਣ੍ਣਸੂਕਰਾਦਯੋ ਮਿਗੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਯਂ ਅਰਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗੇ ਚੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਫਲਾਨਿ ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਥਾਪਿ ਦੀਪਿਕੋ ਨਾਮ, ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੀ ਮਿਗੇ;

ਤਥੇਵਾਯਂ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੋ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗੋ ਵਿਪਸ੍ਸਕੋ;

ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਨ, ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਫਲਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਰਕ੍ਕਮਜਵਯੋਗ੍ਗਭੂਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਾਵ ਆਨਾਪਾਨਪਬ੍ਬੇ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

ਤਸ੍ਸ ¶ ਪਨ ਇਮੇਸਂ ‘‘ਦੀਘਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ… ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਿਕ੍ਖਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਵਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਮ੍ਮਿਕੋ ‘‘ਇਮੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਕਰਜਕਾਯੋ, ਕਰਜਕਾਯੋ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨਿ ਉਪਾਦਾਰੂਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਤੋ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣੇ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕੇ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪੇ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਇਦਂ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ.

ਝਾਨਕਮ੍ਮਿਕੋਪਿ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਕਰਜਕਾਯੋਤਿ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮਂ, ਕਰਜਕਾਯੋ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪੇ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਇਦਂ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾਤਿ ਕਾਲੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਪਗੁਣਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਣਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪਨਿਦਂ ਉਭਯਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ.

ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਾਰਭਸ੍ਤਞ੍ਚ ਗਗ੍ਗਰਨਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਤਜ੍ਜਞ੍ਚ ਵਾਯਾਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਾਤੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਰਜਕਾਯਞ੍ਚ ਨਾਸਾਪੁਟਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਤਿ. ਕਾਯਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਭਸ੍ਤਾਯ ਅਪਨੀਤਾਯ ਗਗ੍ਗਰਨਾਲ਼ਿਯਾ ਭਿਨ੍ਨਾਯ ਤਜ੍ਜੇ ਚ ਵਾਯਾਮੇ ਅਸਤਿ ਸੋ ਵਾਤੋ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ ¶ , ਏਵਮੇਵ ਕਾਯੇ ਭਿਨ੍ਨੇ ਨਾਸਾਪੁਟੇ ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ¶ ਚ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੋ ਨਾਮ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਕਾਯਾਦਿਨਿਰੋਧਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਰੋਧੋਤਿ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾਤਿ ਕਾਲੇਨ ਸਮੁਦਯਂ, ਕਾਲੇਨ ਵਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ. ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਯੋਤਿ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਯੋਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਸਤ੍ਤੋ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਨ ਇਤ੍ਥੀ, ਨ ਪੁਰਿਸੋ, ਨ ਅਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ, ਨਾਹਂ, ਨ ਮਮ, ਨ ਕੋਚਿ, ਨ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਯਾਵਦੇਵਾਤਿ ਪਯੋਜਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਵਤ੍ਥਾਪਨਮੇਤਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਾ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਯ. ਅਥ ਖੋ ਯਾਵਦੇਵ ਞਾਣਮਤ੍ਤਾਯ ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਿ ਞਾਣਪਮਾਣਤ੍ਥਾਯ ਚੇਵ ਸਤਿਪਮਾਣਤ੍ਥਾਯ ਚ, ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਵੁਡ੍ਢਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਚ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਨਿਸ੍ਸਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਵਾ…ਪੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਮ੍ਪੀਤਿ ਉਪਰਿਅਤ੍ਥਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ ਪਿਕਾਰੋ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਪਦੇਨ ਭਗਵਾ ਆਨਾਪਾਨਪਬ੍ਬਦੇਸਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨੋ ਸਮੁਦਯਪਜਹਨੋ ਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ਏਵਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਇਦਮੇਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ.

੧੦੮. ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਨੇਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਜਾਨਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਜਾਨਨਂ ਸਤ੍ਤੂਪਲਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਜਹਤਿ ¶ ¶ , ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਨ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ ¶ , ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਜਾਨਨਂ ਸਤ੍ਤੂਪਲਦ੍ਧਿਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਚ ਹੋਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ‘‘ਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਗਮਨਂ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਠਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਗਮਨਨ੍ਤਿ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਗਮਨਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਾਯਂ ਜਨੇਤਿ, ਵਾਯੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਸਕਲਕਾਯਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਗਮਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਠਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਾਯਂ ਜਨੇਤਿ, ਵਾਯੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਸਕਲਕਾਯਸ੍ਸ ਕੋਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਸ੍ਸਿਤਭਾਵੋ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਨਿਸੀਦਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਾਯਂ ਜਨੇਤਿ, ਵਾਯੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮਿਞ੍ਜਨਂ ਉਪਰਿਮਕਾਯਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਿਤਭਾਵੋ ਨਿਸਜ੍ਜਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਸਯਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਾਯਂ ਜਨੇਤਿ, ਵਾਯੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਸਕਲਸਰੀਰਸ੍ਸ ਤਿਰਿਯਤੋ ਪਸਾਰਣਂ ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ ਠਿਤੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾ ਪਨ ‘‘ਸਕਟਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਕਟਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਕਟਂ ਨਾਮ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਨ ਗੋਣੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਛੇਕਮ੍ਹਿ ਸਾਰਥਿਮ੍ਹਿ ਪਾਜੇਨ੍ਤੇ ‘‘ਸਕਟਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਕਟਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਸਕਟਂ ਵਿਯ ਕਾਯੋ. ਗੋਣਾ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਜਵਾਤਾ. ਸਾਰਥਿ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਤਿਟ੍ਠਾਮੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਗਮਨਾਦੀਨਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਤ੍ਤੋ ¶ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਹਂ ਤਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਨਾਵਾ ¶ ¶ ਮਾਲੁਤਵੇਗੇਨ, ਜਿਯਾਵੇਗੇਨ ਤੇਜਨਂ;

ਯਥਾ ਯਾਤਿ ਤਥਾ ਕਾਯੋ, ਯਾਤਿ ਵਾਤਾਹਤੋ ਅਯਂ.

ਯਨ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ, ਚਿਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨਿਦਂ;

ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਕਾਯਯਨ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਯਾਤਿ ਠਾਤਿ ਨਿਸੀਦਤਿ.

ਕੋ ਨਾਮ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਸਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਵਿਨਾ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ;

ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਤਿਟ੍ਠੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਵਜੇ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਗਮਨਾਦੀਨਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਏਸ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਠਿਤੋ ਵਾ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ, ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਥਾ ਯਥਾ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਣਿਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਨਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਵਚਨਮੇਤਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੇਨ ਯੇਨ ਵਾ ਆਕਾਰੇਨ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਨਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਗਮਨਾਕਾਰੇਨ ਠਿਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਸਯਨਾਕਾਰੇਨ ਠਿਤਂ ਸਯਾਨੋਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾਤਿ ਕਾਲੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੪੯) ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਵਯੋ ਚ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਧ ‘‘ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਯੋਤਿ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ.

ਇਧ ਪਨ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ¶ , ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨੋ ਸਮੁਦਯਪਜਹਨੋ ਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ਏਵਂ ¶ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਇਦਮੇਕਸ੍ਸ ਚਤੂਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ.

੧੦੯. ਏਵਂ ¶ ਇਰਿਯਾਪਥਵਸੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਗਮਨਂ. ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤਨਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਗਮਨੇ ਤਾਵ ਪੁਰਤੋ ਕਾਯਂ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਠਾਨੇਪਿ ਠਿਤਕੋਵ ਕਾਯਂ ਪੁਰਤੋ ਓਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਨਿਸਜ੍ਜਾਯਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਆਸਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਅਙ੍ਗਾਭਿਮੁਖੋ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਛਿਮਅਙ੍ਗਪ੍ਪਦੇਸਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ. ਨਿਪਜ੍ਜਾਯਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ, ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਮੇਵ ਵਾ ਕਾਰੀ. ਸੋ ਹਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤੇਵ, ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਿਰਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਮੇ ਏਤ੍ਥ ਗਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਬੋਧਿਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨਥੇਰਦਸ੍ਸਨਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਡ੍ਢਿ. ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ ਬੋਧਿਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਙ੍ਘਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਖਯਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਥੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਸੁਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਖਯਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਆਮਿਸਤੋਪਿ ਵਡ੍ਢਿ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਪਨ ਗਮਨੇ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਂ ਤਾਵ ਸਾਤ੍ਥਕਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ¶ ਮਹਾਪੂਜਾਯ ਦਸਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਸਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਭਵਾਨੁਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਯੋਪਿ ਪੁਰਿਸਾਪਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪ੍ਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਰੂਪਕਾਨਿ ਵਿਯ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਚਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ¶ ਲੋਭੋ, ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਪਟਿਘੋ, ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨੇ ਮੋਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਜੀਵਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਅਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਬੋਧਿਦਸ੍ਸਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਙ੍ਘਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਜਨਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਚੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਮਹਾਪਰਿਸਪਰਿਵਾਰਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਂ. ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਣੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਤ੍ਥਾਯ ਗਤੋ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਸੁਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਦਹਰੋ ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਮਯਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵੇ ਕਥਾ ਨਾਮ ਨ ਕਥਿਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਸੇ ਉਪਰਿਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਏਹੀਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਠਿਤੋਕਾਸੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪਤ੍ਤਵਿਸੇਸਮੇਵ ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਂ ਏਕਂ ਅਸੁਭਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਜਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮਾਸੁਭਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰਿਸਾਸੁਭਂ ਸਭਾਗਮੇਵ ਸਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ.

ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਾਤ੍ਥਸਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗੋਚਰਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗੋਚਰੇ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸਾਵਿਭਾਵਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ¶ , ਏਕਚ੍ਚੋ ਨ ਹਰਤਿ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ¶ , ਏਕਚ੍ਚੋ ਨੇਵ ¶ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਵਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਆਵਰਣੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇਪਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਚਙ੍ਕਮੇਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਗੇਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੇ ਉਦਕਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਉਸੁਮਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸੇਨਾਸਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਅਞ੍ਞਂ ਚੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸੋਪਾਨਪਾਦਮੂਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਭਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਮਹਨ੍ਤਂ ਚੇਤਿਯਂ ਚੇ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਚੇਤਿਯਂ ਚੇ, ਤਥੇਵ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਿਯ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਏਵਂ ਚੇਤਿਯਞ੍ਚ ਬੋਧਿਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਾਮਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਾਮਿਤਭਣ੍ਡਕਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਸਮੀਪੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ.

ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਨੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ ਵਾ ਗੇਹੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਾਵ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਚੇਪਿ ਨ ਕਥਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਜਨਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਨਾਮ ਕਾਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨੇਹਿਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਅਨੁਗਤੋਵ ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪੁਰੇਤਰਂ ¶ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਗਾਮੇ ¶ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ਸਾਮਣੇਰਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਸ੍ਸ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਿਰ ‘‘ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਮੁਖਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁਪਕ੍ਖਤੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ ਪਿਤਿਪਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ. ਕਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਏਤੇਸਂ ਪੇਮਂ ਬਹੁਮਾਨਨ੍ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਯਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਤਂ ਏਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਨੋ ਏਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਮੇਵ, ਏਤੇਸਂ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਨੇਵ ਭਯੇ ਭਯਂ, ਨ ਛਾਤਕੇ ਛਾਤਕਂ ਜਾਨਾਮ, ਏਦਿਸਾ ਨਾਮ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਕਾਰਿਨੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤੇਸਂ ਗੁਣੇ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.

ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਗੇਵ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ ਪਜ੍ਜਲਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵੀਥਿਂ ਨਾਰੋਹਤਿ, ਸੋ ਪਗੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਵੇਗਸਾਵ ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੋਰੂਪਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯਮੇਵ ਗਾਮਂ ਯਾਗੁਭਿਕ੍ਖਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਘਟਸਤੇਨ ਨ੍ਹਾਤੋ ਵਿਯ ਤੇਜੋਧਾਤੁਪਰਿਲ਼ਾਹਨਿਬ੍ਬਾਪਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਯਾਗੁਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮੁਖਞ੍ਚ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਭਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਉਪਟ੍ਠਹਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਹਰਤਿ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ. ਏਦਿਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ ¶ ਨਾਮ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ, ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇਯੇਵ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਗਾਮੇਸੁ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ ਨ ਤਂ ਆਸਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.

ਯੋ ਪਨ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੀ ਹੋਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ, ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਚੇਤੋਖਿਲਵਿਨਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਪਿ ਸਞ੍ਞਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ¶ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤੁਚ੍ਛੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਵ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.

ਯੋ ¶ ਪਨਾਯਂ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਵਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਤਕਾਮਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸਪਿ ਵੀਸਮ੍ਪਿ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਸਤਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਵਸਨ੍ਤਾ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਇਣਟ੍ਠਾ ਨ ਭਯਟ੍ਟਾ ਨ ਜੀਵਿਕਾਪਕਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਗਮਨੇਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਠਾਨੇ, ਨਿਸਜ੍ਜਾਯਂ, ਸਯਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਸਯਨੇਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ. ਤੇ ਏਵਂ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਡ੍ਢਉਸਭਉਸਭਅਡ੍ਢਗਾਵੁਤਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਾਸਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਮਨੇ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਤਕ੍ਕਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਤੇ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਸੋਯੇਵ ਨਯੋ. ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਕਿਲੇਸਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ. ਉਦ੍ਧਰਤਿ ਚੇ, ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇਸਂ ਯੇਵ ਏਤਿ ਆਲ਼ਿਨ੍ਦਕਵਾਸੀ ਮਹਾਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ.

ਸੋ ਕਿਰ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਏਵ ਵਿਹਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ¶ ਸੁਦਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਸਨ੍ਤਾ ਚ ਵਪਨ੍ਤਾ ਚ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਥੇਰਂ ਤਥਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹੋ ਉਦਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਮੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਦਿਵਸੇਯੇਵਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦੀਪਂ ਉਜ੍ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਸਕ੍ਕੋ ਚ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਓਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨਵਾਸੀਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਓਭਾਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਿਂ ਸੋ ਓਭਾਸੋ’’ਤਿ ¶ . ਥੇਰੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਓਭਾਸੋ ਨਾਮ ਦੀਪੋਭਾਸੋਪਿ ਹੋਤਿ ਮਣਿਓਭਾਸੋਪੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹ. ਤਤੋ ¶ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਥ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧੋ ਆਮਾਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ ਕਾਲਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਚ.

ਸੋਪਿ ਕਿਰ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਨਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਪੁਨ ਸੋਲ਼ਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯੁਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਤੇ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸ੍ਸ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਵੀ ਨੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨੂ’’ਤਿ ਆਸਙ੍ਕਨੀਯਪਦੇਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਕਚ੍ਛਕਨ੍ਤਰਤੋ ਉਦਕੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਮਾ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਤੁਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਾ ਆਗਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਹੋਥਾਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤਿਮੀਤਿ ਦਿਵਸਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਨਂ ਵਾ ਪਞ੍ਹੇ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਨ ਉਦਕਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਚੇ ਦਿਵਸਾਦਿਪੁਚ੍ਛਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾਵ ਯਾਤਿ ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਪਞ੍ਞਾਸਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ.

ਤੇ ਕਿਰ ਆਸਾਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਅਕਂਸੁ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਆਲਪਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਗਾਮਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਟ੍ਠੁਭਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਨਿਂਸੁ, ‘‘ਅਜ੍ਜੇਕੋ ਆਗਤੋ, ਅਜ੍ਜ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ, ਯਦਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਵਿਵਾਦਜਾਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਥ ਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸੁ ਦ੍ਵੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕੋਕਾਸੇ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਤਤੋ ਯੋ ਤੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ, ਸੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਭੋ ਕਲਹਕਾਰਕਾਨਂ ਓਕਾਸੋ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਸਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ, ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਯੋ, ਸੂਪਟ੍ਠਪਿਤਂ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤਾ, ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤੋਤੇਮਾਸੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸੁਂ.

ਏਵਂ ਕਾਲਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ¶ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸਮੀਪਂ ¶ ਪਤ੍ਵਾ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੀਥਿਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡਧੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਕਲਹਕਾਰਕਾ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ ਨ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਵਿਯ ਜਵੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਹਿ ਜਵੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਧੁਤਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਵਿਸਮਭੂਮਿਭਾਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਉਦਕਸਕਟਂ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਨੁਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚ ਤਂ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਵਾ ਅਦਾਤੁਕਾਮਂ ਵਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਵਾ ਬਹਿਗਾਮੇ ਵਾ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਥਾਫਾਸੁਕੇ ਪਤਿਰੂਪੇ ਓਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਬ੍ਭਞ੍ਜਨਵਣਲੇਪਨਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਾਵਸੇਨ ਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਨੇਵ ਦਵਾਯ ਨ ਮਦਾਯ ਨ ਮਣ੍ਡਨਾਯ ਨ ਵਿਭੂਸਨਾਯ. ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਚ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਕਿਲਮਥਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ, ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾਤਿ.

ਇਦਂ ¶ ਪਨ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਯਦਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਪਠਮਵਯੇ ਏਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਠਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ. ਨੋ ਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ. ਨੋ ਚੇ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਮਰਣਸਮਯੇ. ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਸਮਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਨੋ ਚੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਅਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵੇ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ, ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਧੁਤਙ੍ਗਧਰੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ, ਵਿਨਯਧਰੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਉਪਾਲਿ, ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਪੁਣ੍ਣੋ ਮਨ੍ਤਾਣਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਰੇਵਤੋ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਰਾਹੁਲੋ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਯ੍ਵਾਯਂ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ¶ ਪਨ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਂ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ¶ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਾ ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮਿ, ਮਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨ ਅਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਮਤੋ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੋ ਏਕੇਕਪਾਦੁਦ੍ਧਰਣੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਆਪੋਧਾਤੂਤਿ ਦ੍ਵੇ ਧਾਤੁਯੋ ਓਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਾ, ਇਤਰਾ ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਬਲਵਤਿਯੋ, ਤਥਾ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣੇਸੁ. ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਤੇਜੋਵਾਯੋਧਾਤੁਯੋ ਓਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਾ, ਇਤਰਾ ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਬਲਵਤਿਯੋ. ਤਥਾ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਨੇਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ¶ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਅਤਿਹਰਣਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਅਤਿਹਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵੀਤਿਹਰਣਂ, ਵੀਤਿਹਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਂ, ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਬ੍ਬਂ ਪਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਿ ਸਨ੍ਧਿ ਓਧਿ ਓਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤਿਲਾਨਿ ਵਿਯ ਪਟਪਟਾਯਨ੍ਤਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ? ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨਂ? ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਧਾਤੂਨਂਯੇਵ ਗਮਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਠਾਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਨਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਸਯਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੂਪੇਨ –

ਅਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ;

ਅਵੀਚਿਮਨੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਨਦੀਸੋਤੋਵ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮਾਤਿ;

ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ;

ਆਲੋਕਿਤੇ ਵਿਲੋਕਿਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਪੁਰਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨਂ. ਵਿਲੋਕਿਤਂ ਨਾਮ ਅਨੁਦਿਸਾਪੇਕ੍ਖਨਂ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਉਪਰਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਓਲੋਕਿਤਉਲ੍ਲੋਕਿਤਾਪਲੋਕਿਤਾਨਿ ਨਾਮ ¶ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨ ਪਨ ਇਮਾਨੇਵ ਦ੍ਵੇ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਆਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਆਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਏਵਂ ਮੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕਯਤੋ ਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦਿਸਾ, ਉਤ੍ਤਰਾ ਦਿਸਾ, ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਦਿਸਾ, ਉਦ੍ਧਂ, ਅਧੋ, ਅਨੁਦਿਸਾ ਆਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਅਨੁਦਿਸਂ ਆਲੋਕੇਤਿ. ਏਵਂ ਮੇ ਅਨੁਦਿਸਂ ਆਲੋਕਯਤੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੯).

ਅਪਿਚ ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨੇਵ ਸਾਤ੍ਥਕਤਾ ਚ ਸਪ੍ਪਾਯਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਵਿਜਹਨਮੇਵ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨੇਵ, ਕਸਿਣਾਦਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੇਹਿ ¶ ਵਾ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨੇਵ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਆਲੋਕੇਤਾ ਵਾ ਵਿਲੋਕੇਤਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨੇਵ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਅਕ੍ਖਿਦਲਂ ਅਧੋ ਸੀਦਤਿ, ਉਪਰਿਮਂ ਉਦ੍ਧਂ ਲਙ੍ਘੇਤਿ, ਕੋਚਿ ਯਨ੍ਤਕੇਨ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਨਾਮ.

ਅਪਿਚ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾਆਗਨ੍ਤੁਕਤਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਵਸੇਨਪੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਤਾਵ –

ਭਵਙ੍ਗਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚੇਵ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ;

ਸਨ੍ਤੀਰਣਂ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ, ਜਵਨਂ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.

ਤਤ੍ਥ ਭਵਙ੍ਗਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਆਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕਿਰਿਯਮਨੋਧਾਤੁ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ¶ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ¶ , ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾ ਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾ ਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾ ਕਿਰਿਯਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਪਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ, ਤਨ੍ਨਿਰੋਧਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਵਨਂ ਜਵਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜਵਨੇਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਵਸੇਨ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਜਵਨੇਪਿ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਮਜਵਨੇਪਿ. ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਯੁਦ੍ਧਮਣ੍ਡਲੇ ਯੋਧੇਸੁ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯਵਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਤੇਸੁ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ, ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਲੋਕਿਤਵਿਲੋਕਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਮੂਲਪਰਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਰੂਪੇ ਆਪਾਥਗਤੇ ਭਵਙ੍ਗਚਲਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸਕਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁ ਅਵਸਾਨੇ ਜਵਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਗੇਹਭੂਤੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਪਰਗੇਹੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਯਾਚਿਤੁਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਗੇਹਸਾਮਿਕੇਸੁ ਤੁਣ੍ਹੀਮਾਸਿਨੇਸੁ ਆਣਾਕਰਣਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਗੇਹਭੂਤੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ¶ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁਪਿ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਅਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਸੁ ਚ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਵਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਾਨਿ ਪਨ ਤਾਨਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਪਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਤ੍ਤਰਾਨਿ ਤਾਵਕਾਲਿਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਾਨੁਸਕੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਅਵਸੇਸਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣੇਞ੍ਞੇਵ ਮਰਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਨਚ੍ਚਗੀਤਾਦੀਸੁ ਅਭਿਰਤਿ ਨਾਮ, ਏਵਮੇਵ ਏਕਦ੍ਵਾਰੇ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਤੇਸੁ ਅਵਸੇਸਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣੇਞ੍ਞੇਵ ਮਰਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਵਨਸ੍ਸਾਪਿ ਰਜ੍ਜਨਦੁਸ੍ਸਨਮੁਯ੍ਹਨਵਸੇਨ ਅਭਿਰਤਿ ਨਾਮ ਨ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿਚ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨਪੇਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁ ਚੇਵ ਰੂਪਞ੍ਚ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਫਸ੍ਸਾਦਿਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ¶ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ? ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ, ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਮਨਾਯਤਨਂ, ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ? ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁ, ਰੂਪਂ ਰੂਪਧਾਤੁ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ. ਏਵਮੇਤਾਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ? ਤਥਾ ਚਕ੍ਖੁ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ, ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਵਾਯੇ ਆਲੋਕਨਵਿਲੋਕਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਆਲੋਕੇਤਿ, ਕੋ ਵਿਲੋਕੇਤੀਤਿ? ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨਪਿ ¶ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇਤਿ ਪਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣੇ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਅਤਿਚਿਰਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਖਣੇ ਖਣੇ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਪਤਤਿ, ਵਿਸੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਾਲੇ ਸਮਿਞ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਫਾਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਤ੍ਥੇ ਪਨ ਸਤਿਪਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਗ੍ਗਹਣਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਯੋ – ਮਹਾਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰੇਕੋ ਦਹਰੋ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਗਿਹੀ ਜਾਤੋ. ਅਪਰੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਦਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਅਟ੍ਠਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਪਾਦੋ ਝਾਯਿ. ਅਪਰੋ ਵਮ੍ਮਿਕੇ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਸੋ ਆਸੀਵਿਸੇਨ ਦਟ੍ਠੋ. ਅਪਰੋ ਚੀਵਰਕੁਟਿਦਣ੍ਡਕੇ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਤਂ ਮਣਿਸਪ੍ਪੋ ¶ ਡਂਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਰੂਪੇ ਅਸਪ੍ਪਾਯੇ ਅਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯੇ ਪਸਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ.

ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ¶ ਪਨ ਮਹਾਥੇਰਵਤ੍ਥੁਨਾ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਂ – ਮਹਾਥੇਰੋ ਕਿਰ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਮਾਨੋ ਸਹਸਾ ਹਤ੍ਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਸਿ. ਤਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਭਨ੍ਤੇ ਸਹਸਾ ਹਤ੍ਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਸਮਿਞ੍ਜਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ, ਨ ਮੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਮਾਨੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮਿਞ੍ਜੇਸਿਨ੍ਤਿ. ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇਨ ¶ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਮੇਵ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਸਮਿਞ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਕਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਦਾਰੁਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦਲਲ਼ਨਂ ਵਿਯ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਜਾਨਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਾਨਂ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਵਸੇਨ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਧਾਰਣਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚੀਵਰਧਾਰਣੇ ਤਾਵ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਆਮਿਸਲਾਭੋ ‘‘ਸੀਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋਯੇਵ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਣ੍ਹਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸ ਚ ਚੀਵਰਂ ਸੁਖੁਮਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਸੀਤਾਲੁਕਸ੍ਸ ਘਨਂ ਦੁਪਟ੍ਟਂ. ਵਿਪਰੀਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਜਿਣ੍ਣਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵ. ਅਗ੍ਗਲ਼ਾਦਿਦਾਨੇ ਹਿਸ੍ਸ ਤਂ ਪਲਿਬੋਧਕਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਦੁਕੂਲਾਦਿਭੇਦਂ ਲੋਭਨੀਯਚੀਵਰਂ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕਕਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਵਾਪਿ ਹੋਤਿ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਯਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਵਿਪਰੀਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ¶ . ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ¶ ਪਨ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਅਚੇਤਨਂ, ਕਾਯੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ. ਚੀਵਰਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਮਯਾ ਕਾਯੋ ਪਾਰੁਤੋ’’ਤਿ. ਕਾਯੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਚੀਵਰੇਨ ਪਾਰੁਤੋ’’ਤਿ, ਧਾਤੁਯੋਵ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਪੋਤ੍ਥਕਰੂਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕਚੇਤਿਯਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ¶ ਹਿ ਕੇਚਿ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਧੂਮਵਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਗੂਥਮੁਤ੍ਤਕਦ੍ਦਮਦਣ੍ਡਸਤ੍ਥਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਅਸਕ੍ਕਾਰਂ, ਨ ਤੇ ਨਾਗਵਮ੍ਮਿਕਰੁਕ੍ਖਾਦਯੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਤ੍ਤਧਾਰਣੇਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਸਹਸਾਵ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਪਤ੍ਤਗਹਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕਿਸਦੁਬ੍ਬਲਸਰੀਰਸ੍ਸ ਪਨ ਗਰੁ ਪਤ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਗਣ੍ਡਿਕਾਹਤੋ ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨੀਯੋ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋਵ. ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤੋ ਹਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਧੋਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਮਣਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤੋ ਪਨ ਲੋਭਨੀਯੋ ਚੀਵਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਪਨ ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਏਕਨ੍ਤਅਸਪ੍ਪਾਯੋਵ. ਵਿਪਰੀਤੋ ਸਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਪਨ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਅਚੇਤਨੋ, ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਅਚੇਤਨਾ. ਪਤ੍ਤੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ. ਧਾਤੁਯੋਵ ¶ ਧਾਤੁਸਮੂਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਅਗ੍ਗਿਵਣ੍ਣਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇ ਵਿਯਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿਚ ਯਥਾ ਛਿਨ੍ਨਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਪਗ੍ਘਰਿਤਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਕਿਮਿਕੁਲੇ ਨੀਲਮਕ੍ਖਿਕਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੇ ਅਨਾਥਸਾਲਾਯਂ ਨਿਪਨ੍ਨੇ ਅਨਾਥਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਯਾਲੁਕਾ ਪੁਰਿਸਾ ਤੇਸਂ ਵਣਪਟ੍ਟਚੋਲ਼ਕਾਨਿ ¶ ਚੇਵ ਕਪਾਲਾਦੀਹਿ ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੋਲ਼ਕਾਨਿਪਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਣ੍ਹਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਥੂਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਭੇਸਜ੍ਜਕਪਾਲਕਾਨਿਪਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸੁਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸੁਮਨਾ ਵਾ ਦੁਮ੍ਮਨਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਣਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਚੋਲ਼ਕੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਪਾਲਕੇਨ ¶ ਤੇਸਮਤ੍ਥੋ, ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਣਚੋਲ਼ਕਂ ਵਿਯ ਚੀਵਰਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਕਪਾਲਕਂ ਵਿਯ ਪਤ੍ਤਂ, ਕਪਾਲੇ ਭੇਸਜ੍ਜਮਿਵ ਚ ਪਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਿ. ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਉਤ੍ਤਮਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਸਿਤਾਦੀਸੁ ਅਸਿਤੇਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨੇ. ਪੀਤੇਤਿ ਯਾਗੁਆਦਿਪਾਨੇ. ਖਾਯਿਤੇਤਿ ਪਿਟ੍ਠਖਜ੍ਜਕਾਦਿਖਾਦਨੇ. ਸਾਯਿਤੇਤਿ ਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦਿਸਾਯਨੇ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਨੇਵ ਦਵਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਵਿਧੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਲੂਖਪਣੀਤਤਿਤ੍ਤਮਧੁਰਾਦੀਸੁ ਪਨ ਯੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਯਸ੍ਸ ਅਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਯਂ ਪਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ, ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਨ੍ਤਅਸਪ੍ਪਾਯਮੇਵ. ਵਿਪਰੀਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਭੁਞ੍ਜਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਪਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਆਲੋਪਕਰਣਂ ਆਲੋਪਉਦ੍ਧਰਣਂ ਮੁਖਵਿਵਰਣਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਨ ਕੋਚਿ ਕੁਞ੍ਚਿਕਾਯ ਯਨ੍ਤਕੇਨ ਚ ਹਨੁਕਟ੍ਠੀਨਿ ਵਿਵਰਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਆਲੋਪਸ੍ਸ ਮੁਖੇ ਠਪਨਂ, ਉਪਰਿਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮੁਸਲਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਂ, ਹੇਟ੍ਠਾਦਨ੍ਤਾਨਂ ਉਦੁਕ੍ਖਲਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਹਤ੍ਥਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ.

ਇਤਿ ¶ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਜਿਵ੍ਹਾਯ ਤਨੁਕਖੇਲ਼ੋ ਮੂਲਜਿਵ੍ਹਾਯ ਬਹਲਖੇਲ਼ੋ ਮਕ੍ਖੇਤਿ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾਦਨ੍ਤਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਜਿਵ੍ਹਾਹਤ੍ਥਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਂ ਖੇਲ਼ਉਦਕਤੇਮਿਤਂ ਉਪਰਿਦਨ੍ਤਮੁਸਲਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਿਤਂ ਕੋਚਿ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਵਾ ਦਬ੍ਬਿਯਾ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਪਵੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾਵ ਪਵਿਸਤਿ. ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਕੋਚਿ ਪਲਾਲਸਨ੍ਥਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਵਸੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਠਿਤਂ ਠਿਤਂ ¶ ਕੋਚਿ ਉਦ੍ਧਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾਵ ਪਚ੍ਚਤਿ. ਪਕ੍ਕਂ ਪਕ੍ਕਂ ¶ ਕੋਚਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਬਹਿ ਨੀਹਾਰਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯੇਵ ਨੀਹਰਤਿ.

ਇਤਿ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਅਤਿਹਰਤਿ ਚ ਵੀਤਿਹਰਤਿ ਚ ਧਾਰੇਤਿ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚ ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤਿ ਵਿਸੋਸੇਤਿ ਚ ਨੀਹਰਤਿ ਚ. ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਧਾਰੇਤਿ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚ ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣੇਤਿ ਚ ਵਿਸੋਸੇਤਿ ਚ. ਆਪੋਧਾਤੁ ਸਿਨੇਹੇਤਿ ਚ ਅਲ੍ਲਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ. ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤਿ. ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਅਞ੍ਜਸੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਮਨ੍ਵਾਯ ਆਭੁਜਤੀਤਿ ਏਵਂਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿਚ ਗਮਨਤੋ ਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਪਰਿਭੋਗਤੋ ਆਸਯਤੋ ਨਿਧਾਨਤੋ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤੋ ਫਲਤੋ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਤੋ ਸਮ੍ਮਕ੍ਖਣਤੋਤਿ ਏਵਂ ਦਸਵਿਧਪਟਿਕੂਲਭਾਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤੋਪੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਆਹਾਰਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ.

ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮੇਤਿ ਉਚ੍ਚਾਰਸ੍ਸ ਚ ਪਸ੍ਸਾਵਸ੍ਸ ਚ ਕਰਣੇ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਭਮਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਰੋਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਅਯਸੋ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਪਤਿਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਵਿਜਹਨਵਸੇਨੇਵ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ¶ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨੇਵ ਪਨ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਪਕ੍ਕੇ ਗਣ੍ਡੇ ਗਣ੍ਡਭੇਦੇਨ ਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਂ ਅਕਾਮਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਅਤਿਭਰਿਤਾ ਉਦਕਭਾਜਨਾ ਉਦਕਂ ਅਕਾਮਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਏਵਂ ਪਕ੍ਕਾਸਯਮੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੀਸੁ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਾ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾ ਵਾਯੁਵੇਗਸਮੁਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤਾ ¶ ਅਕਾਮਤਾਯਪਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਏਵਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵੋ ਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰਸ੍ਸ. ਕੇਵਲਂ ਸਰੀਰਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋਵ ¶ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਉਦਕਕੁਮ੍ਭਤੋ ਪੁਰਾਣਉਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰੇਸਂ. ਕੇਵਲਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਪਵਤ੍ਤਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਗਤਾਦੀਸੁ ਗਤੇਤਿ ਗਮਨੇ. ਠਿਤੇਤਿ ਠਾਨੇ. ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ. ਸੁਤ੍ਤੇਤਿ ਸਯਨੇ. ਜਾਗਰਿਤੇਤਿ ਜਾਗਰਣੇ. ਭਾਸਿਤੇਤਿ ਕਥਨੇ. ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਤਿ ਅਕਥਨੇ. ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਠਿਤੋ ਵਾ ਠਿਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਠਾਨੇ ਅਦ੍ਧਾਨਇਰਿਯਾਪਥਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਆਲੋਕਿਤੇ ਵਿਲੋਕਿਤੇ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਜ੍ਝਿਮਾ. ‘‘ਗਤੇ ਠਿਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ’’ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਖੁਦ੍ਦਕਚੁਣ੍ਣਿਕਇਰਿਯਾਪਥਾ ਕਥਿਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਿਪਿਟਕਮਹਾਸੀਵਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ – ਯੋ ਚਿਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਠਿਤੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਚਙ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਗਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਿਰਂ ਠਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਠਿਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਠਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿਕਰਣਵਸੇਨੇਵ ਚਿਰਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਨਿਪਨ੍ਨਕੋ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ¶ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਸਯਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਕਿਰਿਯਮਯਚਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਪਵਤ੍ਤਂ ਜਾਗਰਿਤਂ ਨਾਮਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਭਾਸਮਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਓਟ੍ਠੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦਨ੍ਤੇ ਚ ਜਿਵ੍ਹਞ੍ਚ ਤਾਲੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਪਯੋਗਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਭਾਸਤਿ, ਚਿਰਂ ਵਾ ਪਨ ਕਾਲਂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ¶ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਭਾਸਿਤਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਭਾਸਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਚਿਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਉਪਾਦਾਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਭਾਸਤਿ ਨਾਮ, ਅਸਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਨਾਮਾਤਿ.

ਤਯਿਦਂ ਮਹਾਸੀਵਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਧੁਰਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਏਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀਤਿ ਚ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਸੇਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਭਙ੍ਗਪ੍ਪਕਰਣੇ ਪਨ, ‘‘ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੩) ਏਵਮੇਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨੇਵ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਇਧ ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿਆਦੀਸੁ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਵਯੋ ਚ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ.

ਇਧ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ਏਵਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਇਦਮੇਕਸ੍ਸ ¶ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸੇਨ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ.

ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧੦. ਏਵਂ ¶ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭਤੋਮੁਖਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਮੁਖੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਨਾਨਾਵਿਹਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਨਾਨਾਵਿਧਸ੍ਸ.

ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ – ਉਭਤੋਮੁਖਾ ਪੁਤੋਲ਼ਿ ਵਿਯ ਹਿ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ ਕਾਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨਾਨਾਵਿਧਧਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਕੇਸਾਦਯੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਾ, ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਯੋਗਾਵਚਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪੁਤੋਲ਼ਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਨਾਨਾਵਿਧਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਾਕਟਕਾਲੋ ਵਿਯ ਯੋਗਿਨੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਸ੍ਸ ਵਿਭੂਤਾਕਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਕੇਸਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧੧. ਏਵਂ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨੇਨ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਗੋਘਾਤਕੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਭਤੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਗਾਵਿਂ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਿਸਾ ਗਤਾਨਂ ਮਹਾਪਥਾਨਂ ਵੇਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਚਤੁਮਹਾਪਥੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ¶ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾਠਿਤਂ, ਯਥਾਠਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਯਥਾਪਣਿਹਿਤਂ ਕਾਯਂ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ…ਪੇ… ਵਾਯੋਧਾਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਗੋਘਾਤਕਸ੍ਸ ਗਾਵਿਂ ਪੋਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਘਾਤਨਂ ਆਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਧੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਧਿਤਂ ਮਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਾਵਦੇਵ ਗਾਵੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਨ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਯਾਵ ਨਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਬੀਲਸੋ ਨ ਵਿਭਜਤਿ. ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ¶ ਗਾਵੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਮਂਸਸਞ੍ਞਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਗਾਵਿਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਮਿ, ਇਮੇ ਗਾਵਿਂ ਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਂ ਮਂਸਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਮਿ, ਇਮੇ ਮਂਸਂ ਹਰਨ੍ਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਗਿਹਿਭੂਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਾਵਦੇਵ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਯਾਵ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਂ ਯਥਾਠਿਤਂ ਯਥਾਪਣਿਹਿਤਂ ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਸੋ ਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਧਾਤੁਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਧਾਤੁਵਸੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਂ ਯਥਾਠਿਤਂ ਯਥਾਪਣਿਹਿਤਂ ਧਾਤੁਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਆਪੋਧਾਤੁ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਵਾਯੋਧਾਤੂਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਕ੍ਖੋ ਗੋਘਾਤਕੋ ਵਾ…ਪੇ… ਵਾਯੋਧਾਤੂ’’ਤਿ.

ਗੋਘਾਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਯੋਗੀ, ਗਾਵੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਚਤੁਮਹਾਪਥੋ ਵਿਯ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥੋ, ਬੀਲਸੋ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵੋ ਵਿਯ ਧਾਤੁਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਵਣ੍ਣਨਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਕਥਾ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਧਾਤੁਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਚਤੁਧਾਤੁਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧੨. ਏਵਂ ¶ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਵਹਿ ਸਿਵਥਿਕਪਬ੍ਬੇਹਿ ਵਿਭਜਿਤੁਂ, ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਮਤਸਰੀਰਂ. ਸਿਵਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡੀਤਨ੍ਤਿ ਸੁਸਾਨੇ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ. ਏਕਾਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਾਹਮਤਂ. ਦ੍ਵੀਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਮਤਂ. ਤੀਹਂ ਮਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤੀਹਮਤਂ. ਭਸ੍ਤਾ ਵਿਯ ਵਾਯੁਨਾ ਉਦ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਾਦਾਨਾ ਯਥਾਨੁਕ੍ਕਮਂ ਸਮੁਗ੍ਗਤੇਨ ਸੂਨਭਾਵੇਨ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਂ. ਵਿਨੀਲਂ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਿਪਰਿਭਿਨ੍ਨਵਣ੍ਣਂ. ਵਿਲੀਨਮੇਵ ਵਿਨੀਲਕਂ. ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਵਿਨੀਲਨ੍ਤਿ ਵਿਨੀਲਕਂ. ਮਂਸੁਸ੍ਸਦਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਚਯਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੇਤਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚ ਨੀਲਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਨੀਲਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਨੀਲਸਾਟਕਪਾਰੁਤਸ੍ਸੇਵ ਛਵਸਰੀਰਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਰਿਭਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਨਵਹਿ ਵਾ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਵਿਸਨ੍ਦਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਪੁਬ੍ਬਂ. ਵਿਪੁਬ੍ਬਮੇਵ ਵਿਪੁਬ੍ਬਕਂ, ਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਵਿਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਪੁਬ੍ਬਕਂ. ਵਿਪੁਬ੍ਬਕਂ ਜਾਤਂ ਤਥਾਭਾਵਂ ਗਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪੁਬ੍ਬਕਜਾਤਂ.

ਸੋ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਂ ਤੇਨ ਕਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਞਾਣੇਨ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਉਪਨੇਤਿ. ਕਥਂ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕਾਯੋ ਏਵਂਧਮ੍ਮੋ ਏਵਂਭਾਵੀ ਏਵਂਅਨਤੀਤੋਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਆਯੁ, ਉਸ੍ਮਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਠਾਨਗਮਨਾਦਿਖਮੋ ਹੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਵਿਗਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਵਂਧਮ੍ਮੋ ਏਵਂਪੂਤਿਕਸਭਾਵੋਯੇਵ, ਏਵਂਭਾਵੀ ਏਵਂਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾਦਿਭੇਦੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂਅਨਤੀਤੋ ਏਵਂਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾਦਿਭਾਵਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ.

ਖਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਉਦਰਾਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਦਰਮਂਸਓਟ੍ਠਮਂਸਅਕ੍ਖਿਕੂਟਾਦੀਨਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਯਮਾਨਂ. ਸਮਂਸਲੋਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸੇਸਾਵਸੇਸਮਂਸਲੋਹਿਤਯੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਮਂਸੇ ਖੀਣੇਪਿ ਲੋਹਿਤਂ ਨ ਸੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ. ਹਤ੍ਥਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਭੇਦਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਟ੍ਠਿਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਂ. ਪਾਦਟ੍ਠਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇਰੋਵਸ੍ਸਿਕਾਨੀਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ. ਪੂਤੀਨੀਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਠਿਤਾਨਿ ¶ ਵਾਤਾਤਪਵੁਟ੍ਠਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਤੇਰੋਵਸ੍ਸਿਕਾਨੇਵ ਪੂਤੀਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਭੂਮਿਗਤਾਨਿ ਪਨ ਚਿਰਤਰਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਚੁਣ੍ਣਕਜਾਤਾਨੀਤਿ ਚੁਣ੍ਣਂ ਚੁਣ੍ਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੋ ਇਮਮੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਖਜ੍ਜਮਾਨਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਖਜ੍ਜਮਾਨਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਯਾਵ ਚੁਣ੍ਣਕਭਾਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਯੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ.

ਇਧ ਪਨ ਠਤ੍ਵਾ ਨਵਸਿਵਥਿਕਾ ਸਮੋਧਾਨੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਏਕਾਹਮਤਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕਾ, ‘‘ਕਾਕੇਹਿ ਵਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਏਕਾ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਖਲਿਕਂ ਸਮਂਸਲੋਹਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਨਿਮਂਸਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਅਪਗਤਮਂਸਲੋਹਿਤਂ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਅਪਗਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਏਕਾ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਸੇਤਾਨਿ ਸਙ੍ਖਵਣ੍ਣਪਟਿਭਾਗਾਨੀ’’ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਪੁਞ੍ਜਕਿਤਾਨਿ ਤੇਰੋਵਸ੍ਸਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਪੂਤੀਨਿ ਚੁਣ੍ਣਕਜਾਤਾਨੀ’’ਤਿ ਏਕਾ.

ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਇਦਂ ਨਵਸਿਵਥਿਕਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਵਸਿਵਥਿਕਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨੋ ਸਮੁਦਯਪਜਹਨੋ ਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ਏਵਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਇਦਂ ਨਵਸਿਵਥਿਕਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਨ੍ਤਿ.

ਨਵਸਿਵਥਿਕਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਆਨਾਪਾਨਪਬ੍ਬਂ ਇਰਿਯਾਪਥਪਬ੍ਬਂ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪਬ੍ਬਂ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਪਬ੍ਬਂ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਪਬ੍ਬਂ ਨਵਸਿਵਥਿਕਪਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਚੁਦ੍ਦਸਪਬ੍ਬਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਆਨਾਪਾਨਪਬ੍ਬਂ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਪਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਵ ਦ੍ਵੇ ਅਪ੍ਪਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਸਿਵਥਿਕਾਨਂ ਪਨ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਪਿ ਉਪਚਾਰਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੇਵਾਤਿ.

੧੧੩. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਵਵਿਧੇਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨੋ ‘‘ਅਹਂ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕਾਪਿ ਦਾਰਕਾ ਥਞ੍ਞਪਿਵਨਾਦਿਕਾਲੇ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਮਾਨਾ ‘‘ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਾਮਾ’’ਤਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨੇਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਜਾਨਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਰੂਪਂ ਜਾਨਨਂ ਹਿ ਸਤ੍ਤੂਪਲਦ੍ਧਿਂ ਨ ਜਹਤਿ, ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਨ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਜਾਨਨਂ ਸਤ੍ਤੂਪਲਦ੍ਧਿਂ ਜਹਤਿ ¶ , ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਚੇਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਚ ਹੋਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ‘‘ਕੋ ਵੇਦਯਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਵੇਦਿਯਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਵੇਦਯਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਤਿ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਵੇਦਨਾ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਆਰਮ੍ਮਣਾਵ ਪਨਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਤਂ ਤਂ ਸੁਖਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਵ ਵੇਦਯਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਵੇਦਨਾਪਵਤ੍ਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘ਅਹਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਵ ਵਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਵ ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਏਸ ‘‘ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਅਫਾਸੁਕਕਾਲੇ ਬਲਵਵੇਦਨਾਯ ਨਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਮੇਕੋ ਦਹਰੋ ਆਹ ‘‘ਕਤਰਂ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਠਾਨਂ ਰੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਰੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਵ ਵੇਦਯਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਨਕਾਲਤੋ ¶ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਅਧਿਵਾਸੇਮਿ ਆਵੁਸੋਤਿ. ਅਧਿਵਾਸਨਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਤਤੋ ਵਾਤੋ ¶ ਯਾਵ ਹਦਯਾ ਫਾਲੇਸਿ, ਮਞ੍ਚਕੇ ਅਨ੍ਤਾਨਿ ਰਾਸਿਕਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਥੇਰੋ ਦਹਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸਿ ‘‘ਵਟ੍ਟਤਾਵੁਸੋ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਅਧਿਵਾਸਨਾ’’ਤਿ. ਦਹਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਵੀਰਿਯਸਮਤਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮਸੀਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ.

ਯਥਾ ਚ ਸੁਖਂ, ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਂ…ਪੇ… ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨੋ ‘‘ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਕਥੇਸਿ. ਦੁਵਿਧਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ. ਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਅਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋਤਿਪਿ ਏਤਦੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਵ.

ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਪਨ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਕਥੇਤਿ. ਤਿਵਿਧੋ ਹਿ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਫਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨਾਤਿ. ਕਥਂ? ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਹਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤੋ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਫਸ੍ਸੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੀ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵੇਦਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਸੋਪਿ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਫਸ੍ਸੋਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਦੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨਾ ਵੇਦਨਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਾਨਾ ਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਚੇਤਯਮਾਨਾ ਚੇਤਨਾਪਿ, ਵਿਜਾਨਨਮਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕੇਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਵੇਦਨਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਦੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਮਾਨੋ ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਾਨਾ ਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਚੇਤਯਮਾਨਾ ਚੇਤਨਾਪਿ, ਵਿਜਾਨਨਮਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕੇਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਦੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਮਾਨੋ ਫਸ੍ਸੋਪਿ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨੁਭਵਮਾਨਾ ਵੇਦਨਾਪਿ, ਸਞ੍ਜਾਨਨਮਾਨਾ ਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਚੇਤਯਮਾਨਾ ਚੇਤਨਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕੇਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਸੋ ¶ ‘‘ਇਮੇ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਕਰਜਕਾਯੋ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤਂ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੪,੨੩੫; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੫੨). ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਭੂਤਾਨਿ ਚੇਵ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਿ ਚ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ‘‘ਵਤ੍ਥੁ ਰੂਪਂ, ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਾ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਰੂਪਂ ਚੇਤ੍ਥ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਨਾਮਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਾਮਰੂਪਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਹਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਸੋ ‘‘ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਕਿਂ ਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਹੇਤੁਕਾ’’ਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਇਦਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਪੁਞ੍ਜਮਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਵਸੇਨ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ.

ਸੋ ¶ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਅਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਪਟਿਵੇਧਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਤਥਾਰੂਪੇ ਦਿਵਸੇ ਉਤੁਸਪ੍ਪਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਸਪ੍ਪਾਯ ਭੋਜਨਸਪ੍ਪਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸਪ੍ਪਾਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਵਂ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਜਨਾਨਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਧ ਪਨ ਭਗਵਾ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਕਥੇਸਿ. ਫਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵਾ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਵਾ ਕਥੀਯਮਾਨਂ ਨ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ. ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਪਨ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵੇਦਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਾਕਟਤਾਯ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਾਕਟਾ. ਯਦਾ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭੇਨ੍ਤਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਂ ਫਰਮਾਨਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਯਮਾਨਂ ਸਤਧੋਤਂ ਸਪ੍ਪਿਂ ਖਾਦਾਪਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਸਤਪਾਕਤੇਲਂ ਮਕ੍ਖਯਮਾਨਂ ਵਿਯ ਘਟਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪਯਮਾਨਂ ਵਿਯ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰਯਮਾਨਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਦਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਖੋਭੇਨ੍ਤਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਂ ਫਰਮਾਨਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਯਮਾਨਂ ਤਤ੍ਤਫਾਲਂ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਵਿਲੀਨਤਮ੍ਬਲੋਹੇਨ ਆਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਸੁਕ੍ਖਤਿਣਵਨਪ੍ਪਤਿਮ੍ਹਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਦਾਰੁਉਕ੍ਕਾਕਲਾਪਂ ਖਿਪਮਾਨਂ ਵਿਯ ¶ ‘‘ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਲਾਪਯਮਾਨਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ.

ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ¶ ਪਨ ਦੁਦ੍ਦੀਪਨਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਾਵ ਅਵਿਭੂਤਾ. ਸਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਪਗਮੇ ਸਾਤਾਸਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਭੂਤਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਨਯਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਤਸ੍ਸ ਮਿਗਸ੍ਸ ਅਨੁਪਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸ੍ਸ ਓਰਭਾਗੇਪਿ ਪਰਭਾਗੇਪਿ ਪਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਇਤੋ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਇਤੋ ਓਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਮਜ੍ਝੇ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਸੇਨ ਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਯਤੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਟ੍ਠਾਨੇ ਪਦਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਓਰੁਲ਼੍ਹਟ੍ਠਾਨੇ ਪਦਂ ਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ‘‘ਇਤੋ ਆਰੁਯ੍ਹ ਇਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਮਜ੍ਝੇ ਏਵਂ ਗਤੋ’’ਤਿ ਨਯਤੋ ਗਹਣਂ ਵਿਯ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਪਗਮੇ ਸਾਤਾਸਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਭੂਤਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਨਯਤੋ ¶ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾਵ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਇਧੇਵ ਏਵਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਚੂਲ਼ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯੇ, ਮਹਾਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯੇ, ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲੇ, ਮਹਾਵੇਦਲ੍ਲੇ, ਰਟ੍ਠਪਾਲਸੁਤ੍ਤੇ, ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਸੁਤ੍ਤੇ, ਧਾਤੁਵਿਭਙ੍ਗੇ, ਆਨੇਞ੍ਜਸਪ੍ਪਾਯੇ, ਦੀਘਨਿਕਾਯਮ੍ਹਿ ਮਹਾਨਿਦਾਨੇ, ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹੇ, ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਸਂਯੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਚੂਲ਼ਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤੇ, ਰੁਕ੍ਖੋਪਮੇ, ਪਰਿਵੀਮਂਸਨਸੁਤ੍ਤੇ, ਸਕਲੇ ਵੇਦਨਾਸਂਯੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਯਥਾ ਚ ਤੇਸੁ, ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤੇ ਪਠਮਂ ਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਰੂਪਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਂ ਅਪਰੋਪਿ ਪਜਾਨਨਪਰਿਯਾਯੋ – ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸੁਖਵੇਦਨਾਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨੋ ‘‘ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤੇਨ ਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਾਵਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਇਤੋ ਪਠਮਂ ਅਭਾਵਤੋ ¶ ਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਧੁਵਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ, ਇਤਿਹ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ ਸਮਯੇ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਨੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਨ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਂਯੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ ਸਮਯੇ ਦੁਕ੍ਖਂ…ਪੇ… ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਨੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਞ੍ਞੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ. ਸੁਖਾਪਿ ਖੋ ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ ਵਯਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾ. ਦੁਕ੍ਖਾਪਿ ਖੋ…ਪੇ… ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਪਿ ਖੋ ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ…ਪੇ… ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾ. ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਂ ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ ਸੁਤਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੁਖਾਯਪਿ ਵੇਦਨਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯਪਿ ਵੇਦਨਾਯ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯਪਿ ¶ ਵੇਦਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਰਾਗਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ. ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੦੫).

ਸਾਮਿਸਂ ਵਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਾਮਿਸਾ ਸੁਖਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਮਿਸਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਛ ਗੇਹਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਸੁਖਾ ਨਾਮ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਸਾਮਿਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਛ ਗੇਹਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਸਾਮਿਸਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਨਾਮ ਛ ਗੇਹਸਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਨਾਮ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ. ਤਾਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਉਪਰਿਪਣ੍ਣਾਸਕੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤੋਯੇਵ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸੁਖਵੇਦਨਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੦) ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵੇਦਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਵਯਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ ¶ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਹਰਤਿ, ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਹਰਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ, ਕਾਲੇਨ ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ¶ ਇਧ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

੧੧੪. ਏਵਂ ਨਵਵਿਧੇਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਰਾਗਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਲੋਭਸਹਗਤਂ. ਵੀਤਰਾਗਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਨ ਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਏਕਪਦੇਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨੇਵ ਪੁਰਿਮਪਦਂ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਪਦਂ ਭਜਨ੍ਤਿ. ਸਦੋਸਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਦੋਸਸਹਗਤਂ ¶ . ਵੀਤਦੋਸਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਸੇਸਾਨਿ ਦਸਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਨੇਵ ਪੁਰਿਮਂ ਪਦਂ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਦਂ ਭਜਨ੍ਤਿ. ਸਮੋਹਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮੋਹੋ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿਪਿ ਇਧ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਹਿ ਦੁਕੇ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਯਾਦਿਣ੍ਣਾਨੀਤਿ. ਵੀਤਮੋਹਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਸਂਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਨੁਪਤਿਤਂ, ਏਤਞ੍ਹਿ ਸਂਕੁਟਿਤਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਂ, ਏਤਞ੍ਹਿ ਪਸਟਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ.

ਮਹਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਂ. ਅਮਹਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ. ਸਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਞ੍ਚ ਅਰੂਪਾਵਚਰਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਸਉਤ੍ਤਰਂ ਰੂਪਾਵਚਰਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਮੇਵ. ਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਉਭਯਸਮਾਧਿਵਿਰਹਿਤਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਭਯਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਰਹਿਤਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤੀਨਂ ਪਨ ਇਧ ਓਕਾਸੋਵ ਨਤ੍ਥਿ.

ਇਤਿ ¶ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸਰਾਗਾਦਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਯਂ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ¶ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੦) ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਵਯੋ ਚ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨੀਵਰਣਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੫. ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਪਿਚ ਭਗਵਤਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਦ੍ਧਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਕਥਿਤੋ, ਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਸੁਦ੍ਧਅਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਇਦਾਨਿ ਰੂਪਾਰੂਪਮਿਸ੍ਸਕਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ ¶ . ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਾ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹੋਵ ਕਥਿਤੋ, ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹੋਵ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹੋਵਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਣ੍ਹਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਅਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਯਥਾ ਚਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਞ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸੁਭਮ੍ਪਿ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਸੁਭਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ ਅਨੁਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਵਾ ਅਸੁਭੇ ¶ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ ¶ , ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਅਸੁਭਮ੍ਪਿ ਅਸੁਭਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ ਉਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਵਾ ਅਸੁਭੇ ਅਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਪਿਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹੋ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ¶ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਤਾ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ. ਦਸਵਿਧਞ੍ਹਿ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸਾਪਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਲੋਪਾਨਂ ਓਕਾਸੇ ਸਤਿ ਉਦਕਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪਨਸੀਲਤਾਯ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਨੋਪਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਚ ਆਲੋਪੇ, ਅਭੁਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਪਿਵੇ;

ਅਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ, ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੯੮੩);

ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਰਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਦਸਅਸੁਭਨਿਸ੍ਸਿਤਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਯਪਿ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਛਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹੀਨਸ੍ਸ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਪਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਘਮ੍ਪਿ ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਪਟਿਘਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਲਕ੍ਖਣੋਵ. ਤਂ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ¶ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਨ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਨਾਪਿ ਉਪਚਾਰੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋਵ. ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਪਿਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਮੇਤ੍ਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹੋ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗੋ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਹੁਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ. ਓਧਿਸਕਅਨੋਧਿਸਕਦਿਸਾਫਰਣਾਨਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਓਧਿਸੋ ਅਨੋਧਿਸੋ ਦਿਸਾਫਰਣਵਸੇਨ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਨਾਸੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਨਂ ਨਾਮ ਵੀਤਚ੍ਚਿਤਙ੍ਗਾਰ-ਤਤ੍ਤਅਯਸਲਾਕ-ਗੂਥਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਂ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ. ਏਸੋਪਿ ਤਵ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਵਿਨਾਸੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਪਹੇਣਕਂ ਵਿਯ ਪਟਿਵਾਤਂ ਖਿਤ੍ਤਰਜੋਮੁਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਚ ਏਤਸ੍ਸੇਵੇਸ ਕੋਧੋ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ, ਉਭਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇ ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਰਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਨਿਸ੍ਸਿਤਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਯਪਿ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਛਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹੀਨਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਅਰਤਿਆਦੀਸੁ ¶ ¶ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਅਰਤਿ ਨਾਮ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ. ਤਨ੍ਦੀ ਨਾਮ ਕਾਯਾਲਸਿਯਤਾ. ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾ ਨਾਮ ਕਾਯਵਿਨਾਮਨਾ. ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦੋ ਨਾਮ ਭਤ੍ਤਮੁਚ੍ਛਾ ਭਤ੍ਤਪਰਿਲ਼ਾਹੋ. ਚੇਤਸੋ ਲੀਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲੀਨਾਕਾਰੋ. ਇਮੇਸੁ ਅਰਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਤਿ ਤਨ੍ਦੀ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦੋ ਚੇਤਸੋ ਲੀਨਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁਆਦੀਸੁ ਪਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ ਨਾਮ ਪਠਮਾਰਮ੍ਭਵੀਰਿਯਂ. ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਨਾਮ ਕੋਸਜ੍ਜਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤਾਯ ¶ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਂ. ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਨਾਮ ਪਰਂ ਪਰਂ ਠਾਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨਤੋ ਤਤੋਪਿ ਬਲਵਤਰਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਵੀਰਿਯੇ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਪਿਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਤਿਭੋਜਨੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਤਾ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਵਾਸੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ. ਆਹਰਹਤ੍ਥਕਤਤ੍ਰਵਟ੍ਟਕਅਲਂਸਾਟਕਕਾਕਮਾਸਕਭੁਤ੍ਤਵਮਿਤਕਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਮਹਾਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯ ਓਤ੍ਥਰਨ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਚਤੁਪਞ੍ਚਆਲੋਪਓਕਾਸਂ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪਨਸੀਲਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਤਿਭੋਜਨੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਨ੍ਦਾਲੋਕਦੀਪਾਲੋਕਉਕ੍ਕਾਲੋਕੇ ਦਿਵਾ ਸੂਰਿਯਾਲੋਕਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਪਹੀਨਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਧੁਤਙ੍ਗਨਿਸ੍ਸਿਤਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਯਪਿ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ¶ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਛਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹੀਨਸ੍ਸ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਚੇਤਸੋ ਅਵੂਪਸਮੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਅਵੂਪਸਮੋ ਨਾਮ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਾਕਾਰੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮੇਵੇਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸੋ ਅਵੂਪਸਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ¶ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਸਮਾਧਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਨ ਚੇਤਸੋ ਵੂਪਸਮੇ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸੋ ਵੂਪਸਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਪਿਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ ਵਿਨਯੇ ਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾ ਵੁਦ੍ਧਸੇਵਿਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ. ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਹਿ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਬਹੁਲਸ੍ਸਾਪਿ, ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਤਾਯ ਪਕਤਞ੍ਞੁਨੋਪਿ, ਵੁਦ੍ਧੇ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਵਿਨਯਧਰੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਨਿਸ੍ਸਿਤਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਯਪਿ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਛਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹੀਨੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨੀਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ¶ , ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਕੁਸਲਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਪਨਸ੍ਸਾ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ ਧਮ੍ਮਾ ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ ¶ , ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨).

ਅਪਿਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ ਵਿਨਯੇ ਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਤਿ. ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨਪਿ ਹਿ ਏਕਂ ਵਾ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੀਣਿ ਰਤਨਾਨਿ ਆਰਬ੍ਭ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਬਹੁਲਸ੍ਸਾਪਿ, ਵਿਨਯੇ ਚਿਣ੍ਣਵਸਿਭਾਵਸ੍ਸਾਪਿ, ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਓਕਪ੍ਪਨਿਯਸਦ੍ਧਾਸਙ੍ਖਾਤਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਸ੍ਸਾਪਿ, ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੇ ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਯਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਗੁਣਨਿਸ੍ਸਿਤਸਪ੍ਪਾਯਕਥਾਯਪਿ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਛਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹੀਨਾਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਨੀਵਰਣੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ¶ ਇਧ ਨੀਵਰਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨੀਵਰਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

੧੧੬. ਏਵਂ ¶ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੂਤਿ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਧਮ੍ਮਪੁਞ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਰਾਸਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ ¶ . ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਖਨ੍ਧਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਰੂਪਂ, ਨ ਇਤੋ ਪਰਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਭਾਵਤੋ ਰੂਪਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਵੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਨ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਖਨ੍ਧਕਥਾਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ. ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ, ਵੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੦) ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਵਸੇਨ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

੧੧੭. ਏਵਂ ¶ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਆਯਤਨਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਛਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੂਤਿ ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਂ ਘਾਨਂ ਜਿਵ੍ਹਾ ਕਾਯੋ ਮਨੋਤਿ ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੇਸੁ ਰੂਪਂ ਸਦ੍ਦੋ ਗਨ੍ਧੋ ਰਸੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ¶ ਬਾਹਿਰੇਸੁ. ਚਕ੍ਖੁਂ ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਂ ਯਾਥਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਰੂਪੇ ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਰੂਪਞ੍ਚ ਯਾਥਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਯਞ੍ਚ ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਚੇਵ ਰੂਪੇ ਚਾਤਿ ਉਭਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਪਟਿਘ-ਮਾਨ-ਦਿਟ੍ਠਿ-ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ-ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸ-ਭਵਰਾਗ-ਇਸ੍ਸਾ-ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸਵਿਧਂ ਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਯਾਥਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਕਥਂ ¶ ਪਨੇਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਤਾਵ ਆਪਾਥਗਤਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕੁਜ੍ਝਤੋ ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਨ ਕੋਚਿ ਅਞ੍ਞੋ ਏਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤੋ ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਏਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਏਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਤ੍ਤੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਵਤ ਨੋ ਇਦਂ ਸੁਲਭਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਏਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਉਸੂਯਤੋ ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਰਾਯਤੋ ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਹਜਾਤਅਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਯਥਾ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਦਸਵਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਦਸਵਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਪਹੀਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ¶ ਪਹੀਨਸ੍ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ? ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਭੇਦਸ੍ਸ ਤਾਵ ਪਞ੍ਚਵਿਧਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ¶ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਅਣੁਸਹਗਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਮਾਨਭਵਰਾਗਾਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ.

ਸੋਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਦ੍ਦੇ ਚਾ ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਆਯਤਨਕਥਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ¶ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਆਯਤਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਬਾਹਿਰਾਯਤਨਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਚਕ੍ਖੁਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨਸ੍ਸ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ, ਅਰੂਪਾਯਤਨੇਸੁ ਮਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੇ, ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਸ੍ਸ ਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਆਯਤਨਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਯਤਨਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

੧੧੮. ਏਵਂ ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯਤਨਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿ ਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੂਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੇਸੁ. ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯੋਗਾਵਚਰੋਤਿ ਸਮ੍ਬੋਧਿ, ਯਾਯ ਵਾ ਸੋ ਸਤਿਆਦਿਕਾਯ ਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ¶ ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਕਿਲੇਸਨਿਦ੍ਦਾਤੋ ਉਟ੍ਠਾਤਿ, ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵਾ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ ਸਮ੍ਬੋਧਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬੋਧਿਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸਾ ਵਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਪ੍ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਯਥਾ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਤਾਵ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੮੩) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਯੇਵ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋਯੇਵ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਅਪਿਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ. ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਹਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਭਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਕਸਦਿਸੇ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਤਿਸ੍ਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਅਭਯਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਨੇਨ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਸਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤ੍ਤਪਟਿਪਾਦਨਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਾ ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਕਤਾਤਿ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਝਾਨਙ੍ਗਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਬਹੁਲਤਾ.

ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਾਤਿ ¶ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਵਿਸਦਭਾਵਕਰਣਂ. ਯਦਾ ਹਿਸ੍ਸ ਕੇਸਨਖਲੋਮਾ ਅਤਿਦੀਘਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਂ ਵਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਦੋਸਞ੍ਚੇਵ ਸੇਦਮਲਮਕ੍ਖਿਤਞ੍ਚ, ਤਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਵਤ੍ਥੁ ਅਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ¶ . ਯਦਾ ਪਨ ਚੀਵਰਂ ਜਿਣ੍ਣਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਾ ਉਕ੍ਲਾਪਂ, ਤਦਾ ਬਾਹਿਰਂ ਵਤ੍ਥੁ ਅਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਸਾਦਿਚ੍ਛੇਦਾਪਨੇਨ ਉਦ੍ਧਂਵਿਰੇਚਨਅਧੋਵਿਰੇਚਨਾਦੀਹਿ ਸਰੀਰਸਲ੍ਲਹੁਕਭਾਵਕਰਣੇਨ ¶ ਉਚ੍ਛਾਦਨਨ੍ਹਾਪਨੇਨ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵਿਸਦਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ.

ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਧੋਵਨਰਜਨਪਰਿਭਣ੍ਡਕਰਣਾਦੀਹਿ ਬਾਹਿਰਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵਿਸਦਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਿਸਦੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਦੀਪਕਪਲ੍ਲਕਵਟ੍ਟਿਤੇਲਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੀਪਸਿਖਾਯ ਓਭਾਸੋ ਵਿਯ. ਵਿਸਦੇ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਦੀਪਕਪਲ੍ਲਕਵਟ੍ਟਿਤੇਲਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੀਪਸਿਖਾਯ ਓਭਾਸੋ ਵਿਯ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.

ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤ੍ਤਪਟਿਪਾਦਨਾ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਭਾਵਕਰਣਂ. ਸਚੇ ਹਿਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬਲਵਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਾਨਿ ਮਨ੍ਦਾਨਿ. ਤਤੋ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਗ੍ਗਹਕਿਚ੍ਚਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਵਾ ਯਥਾ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਬਲਵਂ ਜਾਤਂ, ਤਥਾ ਅਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਹਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬਲਵਂ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਇਤਰਾਨਿ ਇਤਰਕਿਚ੍ਚਭੇਦਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦਿਭਾਵਨਾਯ ਹਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਸੋਣਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਕਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵੇ ਸਤਿ ਇਤਰੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਾਧਿਵੀਰਿਯਾਨਂ ਚ ਸਮਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਬਲਵਸਦ੍ਧੋ ਹਿ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਮੁਧਾਪਸਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਸੀਦਤਿ. ਬਲਵਪਞ੍ਞੋ ਮਨ੍ਦਸਦ੍ਧੋ ਕੇਰਾਟਿਕਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ. ਭੇਸਜ੍ਜਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਵਿਯ ਰੋਗੋ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕੁਸਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤਿਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਰਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਮਤਾਯ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ ¶ . ਬਲਵਸਮਾਧਿਂ ਪਨ ਮਨ੍ਦਵੀਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਅਧਿਭਵਤਿ. ਬਲਵਵੀਰਿਯਂ ਮਨ੍ਦਸਮਾਧਿਂ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ¶ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਧਿਭਵਤਿ ¶ . ਸਮਾਧਿ ਪਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਸਂਯੋਜਿਤੋ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਪਤਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਵੀਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨਾ ਸਂਯੋਜਿਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਪਤਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਂ ਸਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਉਭਯਸਮਤਾਯ ਹਿ ਅਪ੍ਪਨਾ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਮਾਧਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਬਲਵਤੀਪਿ ਸਦ੍ਧਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਓਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਸੁ ਪਨ ਸਮਾਧਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਬਲਵਤੀ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਸੋ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਬਲਵਤੀ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਸੋ ਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਸਮਤਾਯਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਸਤਿ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਬਲਵਤੀ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਪਞ੍ਞਾਨਂ ਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਾਤਤੋ, ਕੋਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖਿਕੇਨ ਚ ਸਮਾਧਿਨਾ ਕੋਸਜ੍ਜਪਾਤਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਲੋਣਧੂਪਨਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਿਕਅਮਚ੍ਚੋ ਵਿਯ ਚ ਸਬ੍ਬਰਾਜਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸਤਿ ਚ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਆਰਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਚ ਸਤਿ, ਨ ਚ ਵਿਨਾ ਸਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਨਿਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾ ਨਾਮ ਖਨ੍ਧਾਦਿਭੇਦੇ ਅਨੋਗਾਲ਼੍ਹਪਞ੍ਞਾਨਂ ਦੁਮ੍ਮੇਧਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਆਰਕਾਵ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਂ. ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਾ ਨਾਮ ਸਮਪਞ੍ਞਾਸਲਕ੍ਖਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਾ. ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਨਾਮ ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਾਯ ਪਭੇਦਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ. ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਨਾਮ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਤਾ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਬ੍ਭਧਾਤੁ ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ¶ ¶ ਏਕਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ¶ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਭਯਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾ ਗਮਨਵੀਥਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਪਚਾਯਨਤਾ ਦਾਯਜ੍ਜਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਸਤ੍ਥੁਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਕੁਸੀਤਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨਿਰਯੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵਿਧਬਨ੍ਧਨਕਮ੍ਮਕਾਰਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨਕਾਲੇਪਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਜਾਲਕ੍ਖਿਪਕੁਮੀਨਾਦੀਹਿ ਗਹਿਤਕਾਲੇਪਿ, ਪਾਜਨਕਣ੍ਟਕਾਦਿਪ੍ਪਹਾਰਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਕਟਵਾਹਨਾਦਿਕਾਲੇਪਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਹਿ ਆਤੁਰਿਤਕਾਲੇਪਿ, ਕਾਲਕਞ੍ਜਿਕਅਸੁਰੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਟ੍ਠਿਚਮ੍ਮਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾਤਾਤਪਾਦਿਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਕਾਲੇਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ. ਅਯਮੇਵ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਕਰਣਾਯਾਤਿ ਏਵਂ ਅਪਾਯਭਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੁਸੀਤੇਨ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਲਦ੍ਧੁਂ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਅਯਮਾਨਿਸਂਸੋ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮਹਾਸਾਵਕੇਹਿ ਤੇ ਗਤਮਗ੍ਗੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੁਸੀਤੇਨ ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਗਮਨਵੀਥਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਯੇ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨੇਵ ਞਾਤਕਾ, ਨ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾ, ਨਾਪਿ ‘ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਤੇ ਪਣੀਤਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਾਪਿ ‘ਅਯਂ ਇਮੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਦਲ਼੍ਹੀਬਹੁਲੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਨ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਅਥ ਖੋ ‘ਅਯਂ ਇਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਤੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਸੋ ਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਕੁਸੀਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਅਪਚਾਯਿਸ੍ਸਸਿ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਪਚਾਯਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਪਚਾਯਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਹਾਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਵਿਯ.

ਥੇਰੋ ¶ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਕਲੇਣੇ ਨਾਮ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਗੋਚਰਗਾਮੇ ਏਕਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਥੇਰਂ ¶ ਪੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਤਿ. ਸਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਧੀਤਰਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪੁਰਾਣਤਣ੍ਡੁਲਾ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਖੀਰਂ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਸਪ੍ਪਿ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਫਾਣਿਤਂ, ਤਵ ਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਅਯ੍ਯਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਖੀਰਸਪ੍ਪਿਫਾਣਿਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੇਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਚ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਕ੍ਕਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਤ੍ਤਂ ਕਞ੍ਜਿਕੇਨ ਭੁਤ੍ਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਦਿਵਾ ਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ ਅਮ੍ਮਾਤਿ? ਸਾਕਪਣ੍ਣਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਣਤਣ੍ਡੁਲੇਹਿ ਅਮ੍ਬਿਲਯਾਗੁਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਹਿ ਅਮ੍ਮਾਤਿ.

ਥੇਰੋ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋਵ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿ – ‘‘ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਕਿਰ ਕਞ੍ਜਿਯੇਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿ, ਦਿਵਾਪਿ ਕਣਪਣ੍ਣਮ੍ਬਿਲਯਾਗੁਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਪੁਰਾਣਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖੋ ਪਨੇਸਾ ਨੇਵ ਖੇਤ੍ਤਂ ਨ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਵਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਦੇਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀਤਿ, ਅਯਂ ਖੋ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਤਯਾ ਸਰਾਗੇਨ ਸਦੋਸੇਨ ਸਮੋਹੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਕਲੇਣਮੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚੇ ਚੀਵਰਂ ਚੀਵਰਵਂਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵੁਤ੍ਥਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਕਸਿਤਂ ਵਿਯ ਪਦੁਮਂ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੋ ਸਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਲੇਣਦ੍ਵਾਰੇ ਰੁਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ –

‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ;

ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਸਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਹਲ੍ਲਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਥੇਰੋ ¶ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਾਤੋਯੇਵਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਗਾਮਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਦਾਰਿਕਾਪਿ ਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਭਾਤਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਇਦਾਨਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾ ਥੇਰੇ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਫਾਣਿਤਯੋਜਿਤਸ੍ਸ ਖੀਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸੁਖਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਸਾਪਿ ਤਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾਵ ¶ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਿ ਤਦਾ ਅਤਿਵਿਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਅਹੋਸਿ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਮੁਖਂ ਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੁਤ੍ਤਤਾਲਪਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਰੋਚਿਤ੍ਥ. ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਅਰਞ੍ਞਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਅਮ੍ਮ, ਭਾਤਿਕੋ ਤੇ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਿਰਮਤਿ ਤੇ ਅਮ੍ਮ ਭਾਤਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਦਾਯਜ੍ਜਂ, ਯਦਿਦਂ ਸਤ੍ਤਅਰਿਯਧਨਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੁਸੀਤੇਨ ਗਹੇਤੁਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਪੁਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਪਰਿਬਾਹਿਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਏਵਂ ਕੁਸੀਤੋਪਿ ਇਦਂ ਅਰਿਯਧਨਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋਵ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਦਾਯਜ੍ਜਮਹਤ੍ਤਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਮਹਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਹਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇਪਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੇਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਦੇਵੋਰੋਹਣ-ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਵੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁਪਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇਪਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਨੁ ਤੇ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਸਾਸਨੇ ‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸੀਤੇਨ ਭਵਿਤੁ’’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਤ੍ਥੁਮਹਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਜਾਤਿਯਾਪਿ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਦਾਨਿ ਨ ਲਾਮਕਜਾਤਿਕੋ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾਯ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਪਵੇਣਿਯਾ ਆਗਤੋ, ਉਕ੍ਕਾਕਰਾਜਵਂਸੇ ਜਾਤੋਸਿ, ਸੁਦ੍ਧੋਧਨਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਮਹਾਮਾਯਾਦੇਵਿਯਾ ਚ ਨਤ੍ਤਾ, ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠੋ, ਤਯਾ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇਨ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਕੁਸੀਤੇਨ ਵਿਹਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਚੇਵ ਅਸੀਤਿ ਚ ਮਹਾਸਾਵਕਾ ਵੀਰਿਯੇਨੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਂਸੁ, ਤ੍ਵਂ ਏਤੇਸਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ¶ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਮਹਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਅਜਗਰਸਦਿਸੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯੇ ਕੁਸੀਤਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਵੀਰਿਯੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ¶ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੀਤਿਯੇਵ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕਮਨਸਿਕਾਰੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ.

ਅਪਿਚ ਏਕਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਸੀਲਚਾਗਦੇਵਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਲੂਖਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਯਾਵ ਉਪਚਾਰਾ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਫਰਮਾਨੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਗਿਹਿਨੋ ਦਸਸੀਲਪਞ੍ਚਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਭਯਾਦੀਸੁ ਪਣੀਤਂ ਭੋਜਨਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਨਾਮ ਅਦਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਚਾਗਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਗਿਹਿਨੋਪਿ ਏਵਰੂਪੇ ਕਾਲੇ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਯੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਦੇਵਤਾ ਦੇਵਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਗੁਣਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ‘‘ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਸਟ੍ਠਿਪਿ, ਸਤ੍ਤਤਿਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਚੇਤਿਯਦਸ੍ਸਨਬੋਧਿਦਸ੍ਸਨਥੇਰਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਸੂਚਿਤਲੂਖਭਾਵੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ¶ ਪਸਾਦਸਿਨੇਹਾਭਾਵੇਨ ਗਦ੍ਰਭਪਿਟ੍ਠੇ ਰਜਸਦਿਸੇ ਲੂਖਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਸਾਦਬਹੁਲੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਪਰਿਦੀਪਕੇ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਪੀਤਿਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸੇਵਨਤਾ ਉਤੁਸੁਖਸੇਵਨਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥਸੁਖਸੇਵਨਤਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਪਯੋਗਤਾ ¶ ਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ.

ਪਣੀਤਞ੍ਹਿ ਸਿਨਿਦ੍ਧਂ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਸੀਤੁਣ੍ਹੇਸੁ ਉਤੂਸੁ ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਉਤੁਂ ਚ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਚ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਮਹਾਪੁਰਿਸਜਾਤਿਕੋ ਸਬ੍ਬਉਤੁਇਰਿਯਾਪਥਕ੍ਖਮੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਸ ਸਭਾਗਵਿਸਭਾਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਭਾਗੇ ਉਤੁਇਰਿਯਾਪਥੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਭਾਗੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਪਯੋਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ, ਇਮਿਨਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਪਯੋਗੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਰਂ ਵਿਹੇਠਯਮਾਨੋਵ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਵਰੂਪਂ ਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਸਂਯਤਪਾਦਪਾਣਿਂ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਥੋਵ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਏਕਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤ੍ਤਪਟਿਪਾਦਨਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕੁਸਲਤਾ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਤਾ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹਣਤਾ ¶ ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਤਾ ਸਮਯੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤਾ ਅਸਮਾਹਿਤਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਸਮਾਹਿਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਦਕਿਰਿਯਤਾ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਤ੍ਤਪਟਿਪਾਦਨਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤਕੁਸਲਤਾ ਨਾਮ ਕਸਿਣਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹਣਕੁਸਲਤਾ. ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਤਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਤਿਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹਣਤਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ¶ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹਣਂ. ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਤਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯੋਗਮਨ੍ਦਤਾਯ ਵਾ ਉਪਸਮਸੁਖਾਨਧਿਗਮੇਨ ਵਾ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਟ੍ਠਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੁਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਸਂਵੇਜੇਤਿ. ਅਟ੍ਠ ਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਪਞ੍ਚਮਂ, ਅਤੀਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਹਾਰਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਚ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਤਾ’’ਤਿ.

ਸਮਯੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤਾ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਆਗਮ੍ਮ ਅਲੀਨਂ ਅਨੁਦ੍ਧਤਂ ਅਨਿਰਸ੍ਸਾਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਮਥਵੀਥਿਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਨਿਗ੍ਗਹਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇਸੁ ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਸਾਰਥਿ ਵਿਯ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ. ਅਸ੍ਸੇਸੁ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਯੇ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤਾ’’ਤਿ. ਅਸਮਾਹਿਤਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਨਾਮ ਉਪਚਾਰਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਆਰਕਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਂ. ਸਮਾਹਿਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਨਾਮ ਉਪਚਾਰੇਨ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਵਾ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਸੇਵਨਾ ਭਜਨਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾ. ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾ ਨਾਮ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਸਮਾਧਿਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂਯੇਵ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਤਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੋ ਏਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ, ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ¶ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੨) ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ.

ਅਪਿਚ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਕੇਲਾਯਨਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਤ੍ਤਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਏਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਕਂ ਕੇਲਾਯਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਚ, ‘‘ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਸਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਤ੍ਵਂ ਕਂ ਕੇਲਾਯਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਚ. ਦ੍ਵੀਹੇਵਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ – ‘‘ਇਦਂ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਣ੍ਣਵਿਕਾਰਂ ਚੇਵ ਜਿਣ੍ਣਭਾਵਂ ਚ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਛਡ੍ਡਨੀਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨਾਸ੍ਸ ਏਵਂ ਵਿਨਸ੍ਸਿਤੁਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਸਾਮਿਕਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ, ‘‘ਅਨਦ੍ਧਨਿਯਂ ਇਦਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕਤਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਚ. ਯਥਾ ਚ ਚੀਵਰੇ, ਏਵਂ ਪਤ੍ਤਾਦੀਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਕੇਲਾਯਨਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗਿਹਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦਿਕੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸਮਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾਦਿਕੇ ਮਮਾਯਤਿ, ਸਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਨੇਸਂ ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਨਸੂਚਿਕਮ੍ਮਚੀਵਰਧੋਵਨਰਜਨਪਤ੍ਤਪਚਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਸਾਮਣੇਰੋ ਕੁਹਿਂ, ਅਸੁਕੋ ਦਹਰੋ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਭਨ੍ਤਮਿਗੋ ਵਿਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਆਲੋਕੇਤਿ ¶ , ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਨਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਅਸੁਕਂ ਪੇਸੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚੀਯਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਅਮ੍ਹੇਪਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਾਰੇਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲਮੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਨ ਦੇਤਿ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਕੇਲਾਯਨੋ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਥਾਲਕਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਮਮਾਯਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਾਮਸਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਦੇਤਿ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਯਾਚਿਤੋ ‘‘ਮਯਮ੍ਪਿ ਇਦਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾਮ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕੇਲਾਯਨੋ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਉਦਾਸਿਨੋ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਨਾਮ. ਇਤਿ ਅਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਏਵਰੂਪਂ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਕੇਲਾਯਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਆਰਕਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ¶ ਤਦੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਨਿਰੋਧਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਇਧ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਪਬ੍ਬਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧੯. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਤੇਭੂਮਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਖੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਨਿਕਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਂ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨਂ ਸਮੁਦਯਪਜਹਨਂ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਛਿਕਰਣਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਸੇਸਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਯੇਵ.

ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ¶ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮੁਦਯਵਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ¶ ਇਧ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮੁਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਆਨਾਪਾਨਂ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਂ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਨਵਸਿਵਥਿਕਾ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨੀਵਰਣਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਖਨ੍ਧਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਆਯਤਨਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਹੋਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਆਨਾਪਾਨਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੋ ਨਵਸਿਵਥਿਕਾਤਿ ਏਕਾਦਸ ਅਪ੍ਪਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦੀਘਭਾਣਕਮਹਾਸੀਵਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਨਵਸਿਵਥਿਕਾ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਤੇਨ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਅਪ੍ਪਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਉਪਚਾਰਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਕਿਂ ਪਨੇਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਜਾਯਤੀਤਿ? ਨ ਜਾਯਤਿ. ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨੀਵਰਣਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਸੇਸੇਸੁ ਜਾਯਤੀਤਿ. ਮਹਾਸੀਵਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ – ‘‘ਏਤੇਸੁਪਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਜਾਯਤਿ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਰਿਯਾਪਥਾ, ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਚਤੁਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਾ, ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ.

੧੩੭. ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਉਪਾਸਕੋ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਵਾ. ਏਵਂ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਭਾਵਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਭਾਵੇਯ੍ਯ. ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇਤਿ ਉਪਾਦਾਨਸੇਸੇ ਵਾ ਸਤਿ ¶ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇ. ਅਨਾਗਾਮਿਤਾਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਭਾਵੋ.

ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਤੋ ਅਪ੍ਪਤਰੇਪਿ ਕਾਲੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸੇਵ ਨੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ – ‘‘ਪਾਤੋ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਸਾਯਂ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾਯਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਪਾਤੋ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਇਤਿ ¶ ¶ ਭਗਵਾ ‘‘ਏਵਂਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਵੀਸਤਿਯਾਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਦੇਸਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ…ਪੇ… ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩੯. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚਸ੍ਸ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਕਤਰਾਯ ਪਨਿਦਂ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਰਿਦੇਵਿਤੇ. ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕੋ ਹਿ ਅਯਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ, ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਘੋਸਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਠਿਤੋ.

ਤੇਸਂ ਇਦਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ – ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਰੋਹਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਣਾਹਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋ ਰੂਪਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ.

ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਘੋਸਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਵਣ੍ਣਨਾਯ ਪਰਥੋਮਨਾਯ ਪਰਪਸਂਸਨਾਯ ਪਰਵਣ੍ਣਹਾਰਿਕਾਯ, ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋ ਘੋਸਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ.

ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚੀਵਰਲੂਖਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਲੂਖਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ, ਸੇਨਾਸਨਲੂਖਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਵਿਧਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ¶ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਯਂ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ.

ਕਤਮੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੀਲਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ.

ਇਮੇਸੁ ¶ ਚਤੂਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਹਪਰਿਣਾਹਸਣ੍ਠਾਨਪਾਰਿਪੂਰਿਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਂ, ਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਰਤਨਵਿਚਿਤ੍ਤਮਿਵ ਸੁਵਣ੍ਣਮਹਾਪਟਂ, ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਸਮਾਕਿਣ੍ਣਤਾਯ ਤਾਰਾਗਣਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਵਿਯ ਗਗਨਤਲਂ ਸਬ੍ਬਫਾਲਿਫੁਲ੍ਲਂ ਵਿਯ ਚ ਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧਂ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਰਤਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਸਸ੍ਸਿਰਿਕਂ ਅਨੋਪਮਸਰੀਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ.

ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣੋਪਿ, ਭਗਵਤਾ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰਿਤਾ ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਰਜ੍ਜਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਅਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਨਯਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਚ ਕਤੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਘੋਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ.

ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਚੀਵਰਲੂਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਭਗਵਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸ, ਕਾਸਿਕਵਤ੍ਥਮੇਵ ਅਧਾਰਯਿਸ੍ਸ. ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਨਾਨੇਨ ਸਾਣਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਭਾਰਿਯਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ. ਪਤ੍ਤਲੂਖਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਇਮਿਨਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਨ੍ਤੇਨ ਰਤ੍ਤਵਰਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇਸੁ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਭੋਜਨਾਰਹਂ ਸੁਗਨ੍ਧਸਾਲਿਭੋਜਨਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪਾਸਾਣਮਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਉਚ੍ਚਨੀਚਕੁਲਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸਪਦਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਪਿਣ੍ਡਿਯਾਲੋਪੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ. ਸੇਨਾਸਨਲੂਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ – ‘‘ਅਯਂ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਨ੍ਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਤਿਵਿਧਨਾਟਕਪਰਿਵਾਰੋ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਯ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤੋ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸੇਨਾਸਨਾਦੀਸੁ ਦਾਰੁਫਲਕਸਿਲਾਪਟ੍ਟਪੀਠਮਞ੍ਚਕਾਦੀਹਿ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ¶ ਪਸੀਦਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਮਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ – ‘‘ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਨਾਮ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸਕੁਲਤ੍ਥਯੂਸਹਰੇਣੁਯੂਸਾਦੀਨਂ ਪਸਟਮਤ੍ਤੇਨ ਯਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਣਕਂ ¶ ਝਾਨਂ ਝਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਰੀਰੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਕੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ.

ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣੋਪਿ ¶ ਭਗਵਤੋ ਸੀਲਗੁਣਂ ਸਮਾਧਿਗੁਣਂ ਪਞ੍ਞਾਗੁਣਂ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਸਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦੇਵੋਰੋਹਣਂ ਪਾਥਿਕਪੁਤ੍ਤਦਮਨਾਦੀਨਿ ਚ ਅਨੇਕਾਨਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤਿ, ਤੇ ਏਵਂ ਪਸਨ੍ਨਾ ਭਗਵਤੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਨ ਬਾਵੇਰੁਜਾਤਕੇ ਕਾਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਰਿਹਾਯਿਤ੍ਥ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮੋਰਸ੍ਸ, ਸਿਖਿਨੋ ਮਞ੍ਜੁਭਾਣਿਨੋ;

ਕਾਕਂ ਤਤ੍ਥ ਅਪੂਜੇਸੁਂ, ਮਂਸੇਨ ਚ ਫਲੇਨ ਚ.

ਯਦਾ ਚ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਮੋਰੋ ਬਾਵੇਰੁਮਾਗਮਾ;

ਅਥ ਲਾਭੋ ਚ ਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਵਾਯਸਸ੍ਸ ਅਹਾਯਥ.

ਯਾਵ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਪਭਙ੍ਕਰੋ;

ਤਾਵ ਅਞ੍ਞੇ ਅਪੂਜੇਸੁਂ, ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ.

ਯਦਾ ਚ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸਯਿ;

ਅਥ ਲਾਭੋ ਚ ਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਹਾਯਥਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੧੫੩-੧੫੬);

ਤੇ ਏਵਂ ਪਹੀਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਏਕਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਾ ਵਿਯ ਹਤਪ੍ਪਭਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਯਥਾ ¶ ਹਿ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਾ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਰਤ੍ਤਿਯਾ;

ਨਿਦਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਓਭਾਸਂ, ਏਤੇਸਂ ਵਿਸਯੋ ਹਿ ਸੋ.

ਯਦਾ ਚ ਰਸ੍ਮਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਬ੍ਭੁਦੇਤਿ ਪਭਙ੍ਕਰੋ;

ਅਥ ਖਜ੍ਜੁਪਸਙ੍ਘਾਨਂ, ਪਭਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ.

ਏਵਂ ਖਜ੍ਜੁਪਸਦਿਸਾ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਪੁਥੂ ਇਧ;

ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੂਪਮੇ ਲੋਕੇ, ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ ਸਕਂ ਗੁਣਂ.

ਯਦਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਉਦੇਤਿ ਅਮਿਤਪ੍ਪਭੋ;

ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੂਰਿਯੇ ਖਜ੍ਜੁਪਕਾ ਯਥਾਤਿ.

ਤੇ ਏਵਂ ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਚ੍ਛੁਪਿਲ਼ਕਾਦੀਹਿ ਕਿਣ੍ਣਸਰੀਰਾ ਪਰਮਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਪਤ੍ਤਾ ਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਯੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਯੇਨ ਚ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਤੇਨ ¶ ਤੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਮ੍ਪਿ ¶ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇਪਿ ਚਤੁਕ੍ਕੇਪਿ ਸਭਾਯਮ੍ਪਿ ਠਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਨ੍ਤਿ –

‘‘ਕਿਂ ਭੋ ਸਮਣੋਯੇਵ ਗੋਤਮੋ ਸਮਣੋ, ਮਯਂ ਅਸ੍ਸਮਣਾ; ਸਮਣਸ੍ਸੇਵ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਸਮਣਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਵਕਾ ਅਸ੍ਸਮਣਾ? ਸਮਣਸ੍ਸੇਵ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਨੋ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ? ਨਨੁ ਸਮਣੋਪਿ ਗੋਤਮੋ ਸਮਣੋ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਸਮਣਾ. ਸਮਣਸ੍ਸਪਿ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਸਮਣਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਾਵਕਾ ਸਮਣਾ. ਸਮਣਸ੍ਸਪਿ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਨੋ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਞ੍ਚੇਵ? ਸਮਣਸ੍ਸਪਿ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਦੇਥ ਕਰੋਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਨੋ ਦੇਥ ਸਕ੍ਕਰੋਥ? ਨਨੁ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਦਿਵਸਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਮਯਂ ਪਨ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਰਵਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਉਪਾਸਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਭਨ੍ਤੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ – ‘‘ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਚਨੇਨ ‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਣੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਸਮਣਭਾਵਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ ਇਧੇਵ ਚ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋਤਿ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਇਧੇਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਾਸਨੇ. ਅਯਂ ਪਨ ਨਿਯਮੋ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਤਿਯਾਦਯੋਪਿ ਹਿ ਸਮਣਾ ਇਧੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਸਮਣੋਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮੋ ਸਮਣੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ, ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧).

ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਕਤਮੋ ਚ? ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ¶ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ.

ਤਤਿਯੋਤਿ ਅਨਾਗਾਮੀ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤਿਯੋ ਸਮਣੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਲੋਕਾ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥੋਤਿ ਅਰਹਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਸਮਣੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧). ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਫਲਟ੍ਠਕਸਮਣਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

ਸੁਞ੍ਞਾਤਿ ਰਿਤ੍ਤਾ ਤੁਚ੍ਛਾ. ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ, ਸੋਲ਼ਸ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਸਤ੍ਤ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾ, ਪਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਾਤਿ ਇਮੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਆਗਤਾ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਇਤੋ ਬਾਹਿਰਾਨਂ ਪਰੇਸਂ ¶ ਵਾਦਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਫਲਟ੍ਠਕਸਮਣੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਾ, ਨ ਹਿ ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਏਤੇਹੇਵ ਸੁਞ੍ਞਾ, ਚਤੂਹਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਕਸਮਣੇਹਿਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੇਹਿਪੀਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਿਪਿ ਸਮਣੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਾ ਏਵ. ਇਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਤਾ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਦੁਤਿਯੋਪਿ ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਤਿਯੋਪਿ ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੋਪਿ ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪).

ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਪਦੇਸਵਤ੍ਤੀਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਂ ਫਲਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਯੋਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਣੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਂ ਫਲਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਯੋਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯੋਪਿ ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ. ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਖੇਤ੍ਤਤਾਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਨ ਆਰਗ੍ਗੇ ਸਾਸਪੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਤਿ, ਨ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਬੀਜਾਨਿ ਰੁਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਬਾਹਿਰੇਸੁ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨੇਸੁ ¶ ਨ ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨ ਸਾਸਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਖੇਤ੍ਤਤਾਯ. ਤੇਸਂ ਅਖੇਤ੍ਤਤਾ ਚ ਖੇਤ੍ਤਤਾ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਚ ਭਾਵਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਮਣੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ¶ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਦੁਤਿਯੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮਣੋ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤਿਯੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮਣੋ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮਣੋ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਮਣੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਦੁਤਿਯੋਪਿ ਤਤ੍ਥ…ਪੇ…. ਚਤੁਤ੍ਥੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮਣੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਇਧੇਵ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ, ਇਧ ਤਤਿਯੋ ਸਮਣੋ, ਇਧ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਸਮਣੋ, ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪).

ਏਵਂ ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ ਅਖੇਤ੍ਤਂ, ਸਾਸਨਂ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸੁਰਤ੍ਤਹਤ੍ਥਪਾਦੋ ਸੂਰਕੇਸਰਕੋ ਸੀਹੋ ਮਿਗਰਾਜਾ ਨ ਸੁਸਾਨੇ ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਵਾ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਵਿਤ੍ਥਤਂ ਪਨ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਮਣਿਗੁਹਾਯਂਯੇਵ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਨ ਗੋਚਰਿਯਹਤ੍ਥਿਕੁਲਾਦੀਸੁ ਨਵਸੁ ਨਾਗਕੁਲੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਕੁਲੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਵਲਾਹਕੋ ਅਸ੍ਸਰਾਜਾ ਨ ਗਦ੍ਰਭਕੁਲੇ ਵਾ ਘੋਟਕਕੁਲੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਿਨ੍ਧੁਯਾ ਤੀਰੇ ਪਨ ਸਿਨ੍ਧਵਕੁਲੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਸਬ੍ਬਕਾਮਦਦਂ ਮਨੋਹਰਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਨ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ¶ ਵਾ ਪਂਸੁਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਪਬ੍ਬਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਿਮਿਰਪਿਙ੍ਗਲੋ ਮਚ੍ਛਰਾਜਾ ਨ ਖੁਦ੍ਦਕਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਗਮ੍ਭੀਰੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਦਿਯਡ੍ਢਯੋਜਨਸਤਿਕੋ ਸੁਪਣ੍ਣਰਾਜਾ ਨ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਏਰਣ੍ਡਵਨਾਦੀਸੁ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਨ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਸਿਮ੍ਬਲਿਦਹਵਨੇਯੇਵ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਸੁਵਣ੍ਣਹਂਸੋ ਨ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਆਵਾਟਕਾਦੀਸੁ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਨਵੁਤਿਹਂਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਕੂਟਪਬ੍ਬਤੇਯੇਵ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਚਤੁਦ੍ਦੀਪਿਸ੍ਸਰੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ¶ ਨ ਨੀਚਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਜਾਤਿਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇਯੇਵ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਇਮੇਸੁ ਸਮਣੇਸੁ ਏਕਸਮਣੋਪਿ ਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਹਿ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਨਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਸੀਹਨਾਦਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਨਾਦਂ ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਾਦਂ. ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮਣਾਨਂ ਇਧੇਵ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਯਂ ਨਾਦੋ ਸੇਟ੍ਠਨਾਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਨਾਦੋ. ‘‘ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਇਧੇਵ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤੋ ਭਯਂ ਵਾ ਆਸਙ੍ਕਾ ¶ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਭੀਤਨਾਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਾਸਨੇ ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੂਰਣਾਦੀਸੁ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਯਂ ਨਾਦੋ ਅਪ੍ਪਟਿਨਾਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੀਹਨਾਦਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਨਾਦਂ ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਾਦ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੪੦. ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਯਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਿਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਿਤ੍ਥਕਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਿਤ੍ਥਂਨਾਮ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਲਵਨ੍ਤਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ ਤਿਤ੍ਥਕਰੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਤਿ ਗਿਹਿਬਨ੍ਧਨਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ. ਅਸ੍ਸਾਸੋਤਿ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੋ. ਬਲਨ੍ਤਿ ਥਾਮੋ. ਯੇਨ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਯੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ ਵਾ ਬਲੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਥ.

ਅਤ੍ਥਿ ¶ ਖੋ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਂ ਜਾਨਤਾ, ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਂ ਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਂ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਅਪਿਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਦੀਹਿ ਜਾਨਤਾ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਤੀਹਿ ਵਿਜ੍ਜਾਹਿ ¶ ਛਹਿ ਵਾ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਹਿ ਜਾਨਤਾ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਤਾ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਸਯਾਤੀਤਾਨਿ ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਾਦਿਗਤਾਨਿ ਵਾਪਿ ਰੂਪਾਨਿ ਅਤਿਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਅਤ੍ਤਹਿਤਸਾਧਿਕਾਯ ਸਮਾਧਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾਯ ਪਟਿਵੇਧਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਤਾ, ਪਰਹਿਤਸਾਧਿਕਾਯ ਕਰੁਣਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਅਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਚ ਅਰਹਤਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਜਾਨਤਾ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਤਾ. ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਸੇਨ ਚਤੂਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਥੋਮਿਤੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਯੇ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮ, ਨ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਕਾਯਬਲਨ੍ਤਿ.

ਸਤ੍ਥਰਿ ¶ ਪਸਾਦੋਤਿ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪ੍ਪਸਾਦੋ. ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋਤਿ ‘‘ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਧਮ੍ਮਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪ੍ਪਸਾਦੋ. ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾਤਿ ਅਰਿਯਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾ. ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਸੀਲਾਨਿ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਸੀਲਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਭਵਨ੍ਤਰਗਤੋਪਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਸਚੇਪਿ ਹਿ ਨਂ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਇਮਂ ਸਕਲਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਖੁਦ੍ਦਕਮਕ੍ਖਿਕਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਹੀ’’ਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਯਂ ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸੀਲਾਨਿ ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ ਮਨਾਪਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾ’’ਤਿ.

ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਸਾਮਣੇਰੀ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਿਕਾਤਿ ਏਤੇ ਸਤ੍ਤ ਸਹਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨੋ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ ਸਮਾਨਸਿਕ੍ਖਤਾਯ. ਤਥਾ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ…ਪੇ… ਉਪਾਸਿਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾਹਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਹਿ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ…ਪੇ… ਅਨਾਗਾਮੀਹਿ ਸਹਧਮ੍ਮਂ ਚਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾਯੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ¶ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਮ੍ਹਿ ਵਿਵਾਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਏਕਧਮ੍ਮਚਾਰਿਤਾਯ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ. ਇਮਿਨਾ, ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪ੍ਪਸਾਦੋ ਕਥਿਤੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇ ਖੋ ਨੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਚੇਵ ਬਲਞ੍ਚਾਤਿ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਯੇ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮ.

੧੪੧. ਯੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੂਰਣਕਸ੍ਸਪਾਦਿਕੇ ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਅਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਇਦਾਨਿ ਸਾਸਨੇ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਗੇਹਸਿਤਪੇਮਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਰੂਪਂ ਪੇਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਮ ਨ ਏਕਸ੍ਸ, ਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਏਕੋਵ ਸਤ੍ਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ’ ਤਿ ਏਕਪਦੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾਵ ਪਦੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਪਰਾਜਿਤਾ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਯਥਾ ਇਦਾਨਿ ਸਾਸਨੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ’’ਤਿ ਮਮਾਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇ ਗੇਹਸਿਤਪੇਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸੀਲੇਸੂਤਿ ਅਜਸੀਲਗੋਸੀਲਮੇਣ੍ਡਕਸੀਲਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਾਦੀਸੁ. ਇਧ ਨੋ ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਪਸਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋਤਿ ਕੋ ਅਧਿਕਪ੍ਪਯੋਗੋ. ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਯਮਿਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ. ਤਂ ਕਿਂ ਨਾਮ? ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਸਾਦੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ. ਨਨੁ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਸਾਦੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਅਮ੍ਹੇ ਚ ਦ੍ਵੇਧਾ ਭਿਨ੍ਨਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਏਕਸਦਿਸਾਤਿ ਵਾਚਾਯ ਸਮਧੁਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.

ਅਥ ਨੇਸਂ ਤਂ ਸਮਧੁਰਤਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਵਾਦਿਨੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਾ ¶ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਕਿਂ ਸਾ ਏਕਾ, ਉਦਾਹੁ ਪੁਥੂਤਿ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨਿਟ੍ਠਂ ਅਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਞ੍ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਮਹਾਤਾਪਸਾਨਂ ਆਭਸ੍ਸਰਾ, ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾ, ਆਜੀਵਕਾਨਂ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਮਾਨਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੋ ਅਸਞ੍ਞੀਭਵੋ ¶ . ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਚੇਤੇ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਏਕਮੇਵ ਨਿਟ੍ਠਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਭਗਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਬ੍ਯਾਕਰਮਾਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਏਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਟ੍ਟਕਾਰਕੇਸੁ ਵਿਯ ਠਿਤੇਸੁ ਭਗਵਾ ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਾ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਨਿਟ੍ਠਾ ਸਰਾਗਸ੍ਸ, ਉਦਾਹੁ ਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਸਿਯਾ, ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਇਮਂ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ‘‘ਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਆਵੁਸੋ ਸਾ ਨਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਦ੍ਦਸੁਨੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਰਾਗੇਨ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕੋਧੇਨ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਪਪਞ੍ਚਾਰਾਮਸ੍ਸ ਪਪਞ੍ਚਰਤਿਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਰਾਮੋ. ਪਪਞ੍ਚੋ ਆਰਾਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਪਞ੍ਚਾਰਾਮੋ. ਪਪਞ੍ਚੇ ਰਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਪਞ੍ਚਰਤਿ. ਪਪਞ੍ਚੋਤਿ ਚ ਮਤ੍ਤਪਮਤ੍ਤਾਕਾਰਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਏਕੋਵ ਕਿਲੇਸੋ ਆਗਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਤੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਵਸੇਨ ਗਹਿਤੋ. ਸਤਣ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਭਵਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ. ਸਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਗਹਣਵਸੇਨ. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਯੁਗਲ਼ਵਸੇਨ. ਪਪਞ੍ਚਾਰਾਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਪਞ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਸਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲਮੂਲਵਸੇਨ ਗਹਿਤੋ. ਸਤਣ੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਥ? ਏਕੋਯੇਵ ਹਿ ਅਯਂ ਲੋਭੋ ਰਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਕਰਣਵਸੇਨ ਤਣ੍ਹਾ. ਗਹਣਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਦਾਨਂ. ਯੁਗਲ਼ਵਸੇਨ ਅਨੁਰੋਧਪਟਿਵਿਰੋਧੋ. ਪਪਞ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਪਞ੍ਚੋ’’ਤਿ.

੧੪੨. ਇਦਾਨਿ ¶ ਇਮੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਵਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਲ੍ਲੀਨਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਲ੍ਲੀਨਾ. ਉਪਗਤਾਤਿ ¶ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨੇਵ ਉਪਗਤਾ. ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨੇਵ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠਾ. ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤੇ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਾਤਿ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਨਾਯਂ ਲੋਕੋ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਲਹਭਣ੍ਡਨਪਸੁਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯਵਾਰੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸਮੁਦਯਞ੍ਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਮੁਦਯਾ ਖਣਿਕਸਮੁਦਯੋ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯੋ ਚ. ਖਣਿਕਸਮੁਦਯੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਠਾਨਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਿ, ਫਸ੍ਸੋਪਿ, ਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋਪਿ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋਪਿ, ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਹੇਤੁ ਖਨ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਏਵਂ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ… ਫਸ੍ਸੋ… ਸਞ੍ਞਾ… ਵਿਤਕ੍ਕੋ… ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ… ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ… ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਹੇਤੁ, ਪਰਤੋਘੋਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਏਵਂ ਪਰਤੋਘੋਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ’’ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੨੪). ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਪਿ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਖਣਿਕਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਚ. ਖਣਿਕਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਨਾਮ ਖਯੋ ਵਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ. ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਨਾਮ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਸ੍ਸਾਦਨ੍ਤਿ ¶ ਦਿਟ੍ਠਿਮੂਲਕਂ ਆਨਿਸਂਸਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸਤ੍ਥਾ ਹੋਤਿ, ਤਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਾਵਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਾਵਕਾ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ, ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ, ਲਭਨ੍ਤਿ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ. ਆਦੀਨਵਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣਮੂਲਕਂ ਉਪਦ੍ਦਵਂ. ਸੋ ਵਗ੍ਗੁਲਿਵਤਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਂ ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਤਾ ਪਞ੍ਚਾਤਪਤਪ੍ਪਨਂ ਸਾਨੁਪਪਾਤਪਤਨਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਲੁਞ੍ਚਨਂ ਅਪ੍ਪੋਣਕਂ ਝਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ¶ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਏਤੇਸਂ ਨਿਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਏਤੇਸਂ ਨਿਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਟ੍ਟਕਾਰਕਾਨਂ ਅਟ੍ਟਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਿਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤਿ.

੧੪੩. ਇਦਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਚ੍ਛੇਦਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਾਦਾਨਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਸਬ੍ਬੁਪਾਦਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਵਾਦਾ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨਾਤਿ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ ਵਦਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨਾ. ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੁਪਾਦਾਨਪਰਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ ਸਮ੍ਮਾ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸਾਪਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਛਨ੍ਨਵੁਤਿ ਪਾਸਣ੍ਡਾਪਿ ਹਿ ‘‘ਕਾਮਾ ਖੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਪਟਿਸੇਵਨਂ ਕਾਮਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਥੇਯ੍ਯੇਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਭਾਵਨਾਯ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤੁਪਲਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ, ਨ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ¶ , ਨ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਅਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਏਤੇਸਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪਨਕਾਰਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚੇਵ ਸੀਲਬ੍ਬਤਞ੍ਚ ‘‘ਏਤਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਰਤੋ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਨ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਨ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਨ ¶ ਭਾਵਨਾਯ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਨ ਏਕੋਪਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨੋਪਿ ਹਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ਪਾਣਿਨਾ ¶ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਰਮਾਨਾਪਿ ਚ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਤਨ੍ਤਿ. ਪਥਵਿਜਿਗੁਚ੍ਛਨਸਸਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਏਤੇ.

ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਅਤ੍ਥਸਲ੍ਲਾਪਿਕਾ ਉਪਮਾ – ਪਥਵੀ ਕਿਰ ਸਸਕਂ ਆਹ – ‘‘ਭੋ ਸਸਕਾ’’ਤਿ. ਸਸਕੋ ਆਹ – ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਮੇਵ ਉਪਰਿ ਸਬ੍ਬਇਰਿਯਾਪਥੇ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਯਾ ਅਹਂ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਮਯਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਉਦਕਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ, ਕਰੀਸਂ ਕਤਕਫਲਮਤ੍ਤਂ. ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਪਨ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਮਹਨ੍ਤਂ, ਪਸ੍ਸਾਵੋਪਿ ਨੇਸਂ ਘਟਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰੋਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਲਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤਯਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਤਿਤੋ. ਤਤੋ ਨਂ ਪਥਵੀ ਆਹ – ‘‘ਅਰੇ ਦੂਰਂ ਗਤੋਪਿ ਨਨੁ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਰਿਯੇਵ ਪਤਿਤੋਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਤਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਤਿਤੋ, ਏਵਂ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਤਮਾਨੋ ਸਸਕੋ ਪਥਵਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਬ੍ਬੂਪਾਦਾਨਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂਯੇਵ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦਂ ਪਨ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਤਨ੍ਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਯਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਚ੍ਛੇਦਵਾਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਸਾਦਪਚ੍ਛੇਦਵਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਰੂਪੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇਤਿ ਧਮ੍ਮੇ ਚੇਵ ਵਿਨਯੇ ਚ, ਉਭਯੇਨਪਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਯੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ ¶ ਸੋ ਨ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ’’ਤਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਮ੍ਹਿ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਹੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਯਗ੍ਘੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਦੀਪਿਪਿ ਅਚ੍ਛੋਪਿ ਤਰਚ੍ਛੋਪਿ. ਸਾਵਕਾ ਪਨਸ੍ਸ ਮਿਗਾਪਿ ਸੂਕਰਾਪਿ ਪਸਦਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ’’ਤਿ ਖਨ੍ਤਿਂ ਵਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪਰਿ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਲੋਹਿਤਂ ਪਿਵਤਿ, ਥੂਲਥੂਲਮਂਸਾਨਿਪਿ ਖਾਦਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਵਾ ਪਨ ਬਿਲ਼ਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਵਕਾ ¶ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾ ਵਾ ਮੂਸਿਕਾ ਵਾ. ਅਥ ਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਰਯਪਾਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਵਕਾ ਨੇਰਯਿਕਸਤ੍ਤਾ. ਸੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ’’ਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ ਕਰੋਤਿ, ਆਦਿਤ੍ਤੇਪਿ ਰਥੇ ਯੋਜੇਤਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਪਬ੍ਬਤਮ੍ਪਿ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਯਮ੍ਪਿ ਖਿਪਤਿ ¶ , ਅਨੇਕੇਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਜੇਤਿ. ਸਾਵਕਾ ਵਾ ਪਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਹਾਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਮਿਗਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਤੇ ‘‘ਇਮਂ ਮਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਮ੍ਹਾ, ਸਤ੍ਥਾ ਨੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਵਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਯੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ, ਸੋ ਨ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਕਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿਯੇਵ.

ਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋਤਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋ ਨਾਮ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਰਿਯਾਪੁਟ – ਧਾਰਿਤਵਾਚਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਕੇ ਤਨ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਮੋਕ੍ਖੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਏਤ੍ਥ ਪਸਾਦੋ, ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਟ੍ਟਮੇਵ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਂ ਅਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਅਸਭਾਵਤੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ.

ਯਾ ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾਤਿ ਯਾਪਿ ਚ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਅਜਸੀਲਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾ, ਸਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਮੋਕ੍ਖਂ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਆਵਹਤਿ, ਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨਿਰਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਨ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਯਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੂਤਿ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਯੇ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਤੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਹਾਦਯੋਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਮਿਗਾਦਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਸੀਹਾਦਿਭੂਤਾ ‘‘ਇਮੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਮਿਗਾਦਿਭੂਤੇਸੁ ਖਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨੇਸਂ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਪਿ ਅਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ.

ਇਦਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਭੇਦਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਏਵਞ੍ਹੇਤਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਂਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਏਵਞ੍ਹੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੋਤਿ, ਯਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ ਸੋ ਨ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਏਵਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਸਾਦਾਦਯੋ ਦੁਰਕ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ¶ …ਪੇ… ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਥਾ ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਰਕ੍ਖਾਤੇਤਿ ਦੁਕ੍ਕਥਿਤੇ, ਦੁਕ੍ਖਥਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਦੁਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਯਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਫਲਤ੍ਥਾਯ ਨ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ. ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਉਪਸਮਾਯ ਅਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨੁਪਸਮਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ. ਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾ ¶ ਪਵੇਦਿਤੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਵੇਦਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੇ ਅਨੁਪਸਮਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੇ ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਗਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਸਾਦੋ ਸੁਰਾਪੀਤਸਿਙ੍ਗਾਲੇ ਪਸਾਦੋ ਵਿਯ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਕੋ ਕਿਰ ਕਾਲ਼ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਗਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸੁਰਾਜਲ੍ਲਿਕਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ੍ਨਾਗਵਨੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਬਹੂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੇਰਿਨੋ, ਏਕਂ ਵਞ੍ਚੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਕਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਮਂ ਵਞ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ‘‘ਅਯ੍ਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਕੋ ਏਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਸਾਮੀ, ਇਤੋ ਤਾਵ ਏਹੀਤਿ. ਕਿਂ ਭੋਤਿ? ਮਂ ਬਹਿਗਾਮਂ ਨੇਹਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣਸਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਸੋਪਿ ਨਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਂ ਪਾਦੇਸੁ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਰੇ ਬਾਲ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਕਹਾਪਣਾ ਛਡ੍ਡਿਤਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਕਹਾਪਣਾ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀਤਿ. ਕਥਂ ਭੋ ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ? ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਂਸੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਤਥਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍ਵਾਰਸਮੀਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਓਤਾਰੇਮੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਕਤਰਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਏਤਨ੍ਤਿ? ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਂ ਏਤਨ੍ਤਿ. ਅਰੇ ਬਾਲ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਂ ਤਵ ਞਾਤਕਾ ਅਨ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰੇ ਕਹਾਪਣਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਤੋ ਮਂ ਹਰਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਓਤਾਰੇਮਿ ਏਤ੍ਥ ਓਤਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤੋ ਖੇਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਓਤਾਰੇਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਕਾਲ਼ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਆਹ ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣਸਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਵੋਚਂ. ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਕਹਾਪਣਾ ਬਹੂ, ਨ ਦ੍ਵੇ ਕਹਾਪਣਸਤਾਨੇਵ, ਯਾਵ ਅਹਂ ਕਹਾਪਣੇ ਆਹਰਾਮਿ, ਤਾਵ ਤ੍ਵਂ ਸੂਰਿਯਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਹ ‘‘ਅਯ੍ਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਮਾ ਇਤੋ ਓਲੋਕੇਹਿ, ਸੂਰਿਯਮੇਵ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਕੇਤਕਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਪਿ ਸੂਰਿਯਂ ¶ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਲਾਟਤੋ ਚੇਵ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਚ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਆਹ –

‘‘ਸਦ੍ਦਹਾਸਿ ¶ ਸਿਙ੍ਗਾਲਸ੍ਸ, ਸੁਰਾਪੀਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;

ਸਿਪ੍ਪਿਕਾਨਂ ਸਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਕਂਸਸਤਾ ਦੁਵੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੧੩);

ਏਵਂ ਯਥਾ ਕਾਲ਼ਸਿਙ੍ਗਾਲੇ ਪਸਾਦੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ, ਏਵਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁਪੀਤਿ.

੧੪੪. ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ¶ ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਨਿਰਤ੍ਥਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਤਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਏਵਰੂਪੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਰੂਪੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਵਿਨਯੇ ਚ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋਤਿ ਏਵਰੂਪੇ ਸਾਸਨੇ ਯੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ, ਸੋ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਭਵਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ – ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਵੇਦਿਯਕਪਬ੍ਬਤੇ ਇਨ੍ਦਸਾਲਗੁਹਾਯਂ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਉਲੂਕਸਕੁਣੋ ਭਗਵਤਿ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇ ਉਪਡ੍ਢਮਗ੍ਗਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਉਪਡ੍ਢਮਗ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖੇ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸੀਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪਸ੍ਸਾਨਨ੍ਦ, ਇਮਂ ਉਲੂਕਸਕੁਣਂ, ਅਯਂ ਮਯਿ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪੇ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ –

ਉਲੂਕਮਣ੍ਡਲਕ੍ਖਿਕ, ਵੇਦਿਯਕੇ ਚਿਰਦੀਘਵਾਸਿਕ;

ਸੁਖਿਤੋਸਿ ਤ੍ਵਂ ਅਯ੍ਯ ਕੋਸਿਯ, ਕਾਲੁਟ੍ਠਿਤਂ ਪਸ੍ਸਸਿ ਬੁਦ੍ਧਵਰਂ.

ਮਯਿ ¶ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ;

ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦੁਗ੍ਗਤੇਸੋ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਕੁਸਲਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸੋਤਿ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋਤਿ.

ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਸੁਮਨਮਾਲਾਕਾਰਵਤ੍ਥੁ ਮਹਾਭੇਰਿਵਾਦਕਵਤ੍ਥੁ ਮੋਰਜਿਕਵਤ੍ਥੁ ਵੀਣਾਵਾਦਕਵਤ੍ਥੁ ਸਙ੍ਖਧਮਕਵਤ੍ਥੂਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ¶ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੋ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਹੋਤਿ.

ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਮ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਾਦੋ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਰਮਤ੍ਤੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਾਯਕੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਮਤ੍ਥੇ ਕਿਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਮਣ੍ਡੂਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨਮ੍ਹਿ ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾਪਿ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਵਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਤ੍ਥੁਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁਆਦੀਨਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੂਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਪਿ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਹੋਤਿ, ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਵਹਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਮਾਨਪੇਤਵਤ੍ਥੂਹਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਖੀਰੋਦਨਮਹਮਦਾਸਿਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ…

ਫਾਣਿਤਂ…ਪੇ… ਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਿਕਂ… ਤਿਮ੍ਬਰੁਸਕਂ… ਕਕ੍ਕਾਰਿਕਂ…

ਏਲ਼ਾਲੁਕਂ… ਵਲ੍ਲਿਪਕ੍ਕਂ… ਫਾਰੁਸਕਂ… ਹਤ੍ਥਪਤਾਕਂ…

ਸਾਕਮੁਟ੍ਠਿਂ ¶ … ਪੁਪ੍ਫਕਮੁਟ੍ਠਿਂ… ਮੂਲਕਂ… ਨਿਮ੍ਬਮੁਟ੍ਠਿਂ…

ਅਮ੍ਬਿਕਞ੍ਜਿਕਂ… ਦੋਣਿਨਿਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਂ… ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ…

ਅਂਸਬਦ੍ਧਕਂ… ਆਯੋਗਪਟ੍ਟਂ… ਵਿਧੂਪਨਂ… ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ…

ਮੋਰਹਤ੍ਥਂ… ਛਤ੍ਤਂ… ਉਪਾਹਨਂ… ਪੂਵਂ ਮੋਦਕਂ…

ਸਕ੍ਖਲਿਕਂ ¶ ਅਹਮਦਾਸਿਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ…

ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਪਸ੍ਸ ਵਿਮਾਨਂ, ਅਚ੍ਛਰਾ ਕਾਮਵਣ੍ਣਿਨੀਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ (ਵਿ. ਵ. ੪੦੬).

ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੪੫. ਇਦਾਨਿ ¶ ਯੇਸਂ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਂਨਿਦਾਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਦਾਨਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਫਲਂ ਨਿਦੇਤਿ ਹਨ੍ਦ, ਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਅਪ੍ਪੇਤਿ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਤੋ ਜਾਯਤਿ ਸਮੁਦੇਤਿ ਪਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮੁਦਯੋ, ਜਾਤਿ, ਪਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਤ੍ਥੋ – ਕਿਂ ਨਿਦਾਨਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ. ਕੋ ਸਮੁਦਯੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਿਂਸਮੁਦਯਾ. ਕਾ ਜਾਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਿਂਜਾਤਿਕਾ. ਕੋ ਪਭਵੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਿਂਪਭਵਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਨਿਦਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਪਭਵੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਨਿਦਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯਪਿ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਵੇਦਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਂ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾ ਚਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਯਤੋ ¶ ਚ ਖੋਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੇਨ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ. ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਰਾਗਾ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਚ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਨੇਵ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਨੇਵ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਸੇਸਾਨਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ. ਅਨੁਪਾਦਿਯਂ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਤਸ੍ਸਨਾਯ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਤਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂਯੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤੀਤਿ ਸਯਮੇਵ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪੬. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਸਾਲਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਂ ਕਿਰ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਸਾਲੀਭੂਤਤਾਯ ‘‘ਵੇਸਾਲੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਕਥਾ – ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਗਬ੍ਭੋ ਸਣ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਞਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਦੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਰੀਯਮਾਨਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਪਾਕਕਾਲੇ ਵਿਜਾਯਨਘਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੀਨਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਚ ਤਾਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ, ਤੇਨ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਅਲਤ੍ਤਕਪਟਲਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਦੇਵਿਯੋ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਮਂਸਪੇਸਿਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰਤੋ ਮਮ ਅਵਣ੍ਣੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਵਣ੍ਣਭਯੇਨ ਤਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਸੋਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਛਡ੍ਡਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦੇਵਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਸਂਵਿਦਹਿਂਸੁ. ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟਕਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਤਿਹਿਙ੍ਗੁਲਕੇਨ ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਪਜਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਊਮਿਭਯਾਦੀਹਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਂ ਗਙ੍ਗਾਸੋਤੇਨ ਪਾਯਾਸਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਤਾਪਸੋ ਗੋਪਾਲਕਕੁਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੋ ਪਾਤੋਵ ਗਙ੍ਗਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਅਥੇਤ੍ਥ ਤਂ ਅਕ੍ਖਰਪਟ੍ਟਿਕਂ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਿਕਾਲਞ੍ਛਨਂ ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍ਵਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਸਿਯਾ ਗਬ੍ਭੋ, ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਪੂਤਿਕਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਅਸ੍ਸਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧੇ ਓਕਾਸੇ ਠਪੇਸਿ. ਅਥ ਅਡ੍ਢਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਮਂਸਪੇਸਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਾਪਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਧੁਤਰਂ ਠਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਪੁਨ ਅਡ੍ਢਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾ ਮਂਸਪੇਸਿਯਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਸੀਸਾਨਮਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਪਿਲ਼ਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥ ਤਤੋ ਅਡ੍ਢਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਏਕਾ ਮਂਸਪੇਸਿ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੋ ਦਾਰਕੋ, ਏਕਾ ਦਾਰਿਕਾ ਅਹੋਸਿ.

ਤੇਸੁ ¶ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕਤੋ ਚਸ੍ਸ ਖੀਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ¶ ਖੀਰਭਤ੍ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਥ, ਸੋ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖੀਰਂ ਦਾਰਕਾਨਂ ਮੁਖੇ ¶ ਆਸਿਞ੍ਚਤਿ. ਤੇਸਂ ਉਦਰਂ ਯਂ ਯਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਣਿਭਾਜਨਗਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਛਵੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਪਰੇ ਆਹੁ ‘‘ਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਵਿਯ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਲੀਨਾ ਛਵਿ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਨਿਚ੍ਛਵਿਤਾਯ ਵਾ ਲੀਨਚ੍ਛਵਿਤਾਯ ਵਾ ਲਿਚ੍ਛਵੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਂਸੁ.

ਤਾਪਸੋ ਦਾਰਕੇ ਪੋਸੇਨ੍ਤੋ ਉਸ੍ਸੂਰੇ ਗਾਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਅਤਿਦਿਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਦਾਰਕਪੋਸਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਰਕੇ ਦੇਥ, ਮਯਂ ਪੋਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਸਾਧੂਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿ. ਗੋਪਾਲਕਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਓਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਧਜਪਟਾਕਾ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਰਿਯੇਹਿ ਵਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਅਸ੍ਸਮਂ ਆਗਤਾ. ਤਾਪਸੋ – ‘‘ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਦਾਰਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਵਡ੍ਢੇਥ, ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਵਾਹਵਿਵਾਹਂ ਕਰੋਥ, ਪਞ੍ਚਗੋਰਸੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਭਾਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਥ, ਤਤ੍ਥ ਕੁਮਾਰਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਅਦਾਸਿ. ਤੇ ਸਾਧੂਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਸੁਂ.

ਦਾਰਕਾ ਵੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਵਾਯ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਵਿਵਾਦਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇ ਗੋਪਾਲਕਦਾਰਕੇ ਹਤ੍ਥੇਨਪਿ ਪਾਦੇਨਪਿ ਪਹਰਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਰੋਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਰੋਦਥਾ’’ਤਿ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਿਕਾ ਤਾਪਸਪੋਸਿਤਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਤਿਪਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਇਮੇ ਦਾਰਕਾ ਅਞ੍ਞੇ ਦਾਰਕੇ ਵਿਨਾਸੇਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਮੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ ਇਮੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਕਿਰ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਵਜ੍ਜੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕੋ ਪਰਿਮਾਣੇਨ. ਅਥ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਗੋਪਾਲਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਕੁਮਾਰਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਵਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੁ ‘‘ਬਾਹਿਰਕਦਾਰਿਕਾ ਨ ਆਨੇਤਬ੍ਬਾ, ਇਤੋ ਦਾਰਿਕਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਠਮਸਂਵਾਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕਾ ਜਾਤਾ ਧੀਤਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ. ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਜਾਤਾ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਦਾਰਕਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਾਨਂ ਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਾ ਨਗਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਨ ਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਨ ¶ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ ¶ . ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਸਾਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਵੇਸਾਲੀਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਜਾਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵੇਸਾਲਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ’’ਤਿ.

੦੧ ਬਹਿਨਗਰੇਤਿ ¶ ਨਗਰਸ੍ਸ ਬਹਿ, ਨ ਅਮ੍ਬਪਾਲਿਵਨਂ ਵਿਯ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਸ੍ਮਿਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨਂ ਵਿਯ ਨਗਰਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਨਸਣ੍ਡੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਹਿਨਗਰੇ’’ਤਿ. ਅਪਰਪੁਰੇਤਿ ਪੁਰਸ੍ਸ ਅਪਰੇ, ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨਸਣ੍ਡੇਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਨਗਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯਂ ਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਲੇਣਕੁਟਿਮਣ੍ਡਪਾਦੀਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਸੁਂ, ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪਰਪੁਰੇ ਵਨਸਣ੍ਡੇ’’ਤਿ. ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਲਿਚ੍ਛਵੀਨਂ ਪਨ ਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲਿਚ੍ਛਵਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਅਧੁਨਾਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਪਰਿਸਤੀਤਿ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ. ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ. ਤੇ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਪਾਰਮ੍ਭਭਯਾ. ਵੇਸਾਲਿਯਞ੍ਹਿ ਬਹੂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਪਸਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕਾ ਧਮ੍ਮਮਾਮਕਾ ਸਙ੍ਘਮਾਮਕਾ. ਤੇ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤ੍ਵਂ ਕਤ੍ਥ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਾਣਂ ਹਨਨ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਕਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਮਾਣਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ? ਕਿਂ ਦਨ੍ਤਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਾ ਖਾਦਸਿ, ਅਹਿਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਾਯਮਸਿ, ਕਕਚਦਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਪ੍ਫਾਵਲ਼ਿਕਂ ਕੀਲ਼ਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਸਿ? ਮੁਖਤੋ ਤੇ ਦਨ੍ਤੇ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਉਪਾਰਮ੍ਭਭਯਾ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋਤਿ ਆਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਲਮਰਿਯਂ ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਲਮਰਿਯੋ, ਅਰਿਯਭਾਵਾਯ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ. ਅਲਮਰਿਯੋ ਚ ਸੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ ਚਾਤਿ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਫਲਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਮ੍ਪਿ ¶ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਆਰਾਧੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੧੧) ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ ¶ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੫) ਏਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ. ‘‘ਅਭਬ੍ਬਾ ਤੇ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੯੬) ਏਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ. ‘‘ਅਯਮਞ੍ਞੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸੋ ਅਧਿਗਤੋ ਫਾਸੁ ਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੨੮) ਏਤ੍ਥ ਫਲਂ. ‘‘ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੬) ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ. ‘‘ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲ਼ਾਮੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੪੦) ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਇਧ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ.

ਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਚਰਿਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਆਚਰਿਯੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਂ ਪਨ ਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਏਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਹਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ. ਵੀਮਂਸਾਨੁਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ. ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਞ੍ਞਵਾ, ਸੋ ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਨ੍ਦਵਜਿਰੂਪਮਂ ਵੀਮਂਸਂ ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਅਨੁਚਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੀਮਂਸਾਯ ਅਨੁਚਰਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਸਯਂਪਟਿਭਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭਾਵਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ਏਵਂ ਹਿਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵਾ ਮਗ੍ਗੋ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਲਦ੍ਧਪਰਿਸੋ, ਰਾਜਾਨਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਂ ਵਿਯ ਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਸੁਫੁਸਿਤਂ ਪਨਸ੍ਸ ਦਨ੍ਤਾਵਰਣਂ, ਮੁਦੁਕਾ ਜਿਵ੍ਹਾ, ਮਧੁਰੋ ਸਰੋ, ਅਨੇਲਗਲ਼ਾ ਵਾਚਾ, ਸੋ ਯਂ ਯਦੇਵਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂਪਟਿਭਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਂ ਰਞ੍ਜੇਤੀਤਿ.

ਯਸ੍ਸ ਚ ਖ੍ਵਾਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਰਾਗਪਟਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਦੋਸਪ੍ਪਟਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ, ਮੋਹਪਟਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ, ਵਿਤਕ੍ਕੂਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ¶ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ.

ਸੋ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾਤਿ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਯੋ ਤਂ ਯਥਾਦੇਸਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਨਾ ਨਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ¶ ਦੀਪੇਤਿ ¶ . ਇਦਂ ਪਨੇਸ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਦਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋਤਿ ਏਵਮੇਵਂ ਪਵੇਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਪਾਰਮ੍ਭਭਯਾ. ਵੇਸਾਲਿਯਞ੍ਹਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨ-ਸਕਦਾਗਾਮਿ-ਅਨਾਗਾਮਿਉਪਾਸਕਾ. ਤੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤ ਤ੍ਵਂ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤਧਮ੍ਮੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋਤਿ ਵਦਸਿ, ਯਦਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਇਮੇ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਤਕਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਜਾਤਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਅਨਾਗਾਮੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਉਪਾਰਮ੍ਭਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਰਮ੍ਭਭਯੇਨ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਜ੍ਜੁਨੇਨ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਅਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋ ਅਮੋਘੋ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਤਿ.

ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋਤਿ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਏਵਂ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਣਿ, ਨ ਪਨ ਪਟਿਸੇਧੇਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾਯ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ਅਯਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਝਾਯਮਾਨਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਵਿਯ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲੋਣਂ ਉਦ੍ਧਨਂ ਵਿਯ ਚ ਕੋਧਵਸੇਨ ਪਟਪਟਾਯਤਿ, ਮਯਾ ਪਟਿਬਾਹਿਤੋ ਪਨ ਮਯਿਪਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤੇ ਚ ਮਯਿ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਜਨੇਸੁ ਆਘਾਤੋ ਅਤਿਭਾਰਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾਯ ਨ ਪਟਿਸੇਧੇਸਿ. ਅਪਿ ਚਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਣ੍ਣਕਥਨਂ ਨਾਮ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੇ ਦੋਸਾਰੋਪਨਸਦਿਸਂ, ਕੋ ਇਮਸ੍ਸ ਕਥਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ? ਸਯਮੇਵ ਖੇਲ਼ੇ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਮੁਖੇ ਸੁਕ੍ਖੇ ਓਰਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਨ ਪਟਿਸੇਧੇਸਿ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਅਪਗਤੋ.

੧੪੭. ਕੋਧਨੋਤਿ ਚਣ੍ਡੋ ਫਰੁਸੋ. ਮੋਘਪੁਰਿਸੋਤਿ ਤੁਚ੍ਛਪੁਰਿਸੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ‘‘ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸਤਿਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਫਲੇ ਵਾ ਅਸਤਿ ‘‘ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ¶ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਯੇਵ, ਤੇਨ ਤਂ ‘‘ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਕੋਧਾ ਚ ਪਨਸ੍ਸ ਏਸਾ ਵਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾਤਿ ਏਸਾ ਚ ਪਨਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਕੋਧੇਨ ਭਾਸਿਤਾ.

ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨੇਸ ਭਗਵਤੋ ਕੁਦ੍ਧੋਤਿ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਨਵਨਚਿਤ੍ਤਲਤਾਵਨਫਾਰੁਸਕਵਨਮਿਸ੍ਸਕਵਨੇਸੁ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੇ ¶ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇ ਚ ਦੇਵਧੀਤਰੋ ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਏਵਰੂਪਾਯ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤਾਨਂ ਕੀਵਮਧੁਰੋ ਨੁ ਖੋ ਸਦ੍ਦੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਭਗਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਹਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਪਠਮਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂ, ਸੋ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੂ’ਤਿ ਕਥੇਸਿ. ਅਹਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂ, ਤਂ ਮੇ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਅਦ੍ਧਾਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਅਯਂ ਰਾਜਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਸਮਸਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਵਸੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ. ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਦਸਬਲਂ ਪਨ ਅਸਤਾ ਤੁਚ੍ਛੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਕੋਧਾ ਚ ਪਨਸ੍ਸ ਏਸਾ ਵਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ.

ਵਣ੍ਣੋ ਹੇਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੇਨ ਏਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾਯਾਮੋ ਕਤੋ ‘‘ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮੋ ਮੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਵਣ੍ਣਂਯੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਸਤਿ. ਵਣ੍ਣੋ ਹੇਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣੋ ਏਸੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਨ ਅਗੁਣੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਯਮ੍ਪਿ ¶ ਹਿ ਨਾਮ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਅਯਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਦਤਿ. ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਧਾਤੁਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਦਸਬਲਞਾਣਂ ¶ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਚਤੁਯੋਨਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚੇਤੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਯੇਵ. ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਵਯਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਏਤਸ੍ਸ ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਨਾਮ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ਅਨ੍ਵਯੋ, ਜਾਨਾਤਿ ¶ , ਅਨੁਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਵਯੋ ਧਮ੍ਮਨ੍ਵਯੋ, ਤਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਦਿਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਨਪਞ੍ਞਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਏਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਮਯ੍ਹਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਜਾਨਿਤੁਂ ਤਸ੍ਸ ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਨ੍ਵਯੋਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪੮. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਸੁ ਉਪਰਿ ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਪਰਿਪੂਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦਸ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤਬਲਾਨੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਬਲਾਨਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬਲਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਗਤਾਨਿ, ਤਥਾ ਆਗਤਬਲਾਨੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧਂ ਤਥਾਗਤਬਲਂ ਕਾਯਬਲਞ੍ਚ ਞਾਣਬਲਞ੍ਚ. ਤੇਸੁ ਕਾਯਬਲਂ ਹਤ੍ਥਿਕੁਲਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –

‘‘ਕਾਲਾਵਕਞ੍ਚ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਂ, ਪਣ੍ਡਰਂ ਤਮ੍ਬਪਿਙ੍ਗਲਂ;

ਗਨ੍ਧਮਙ੍ਗਲਹੇਮਞ੍ਚ, ਉਪੋਸਥਛਦ੍ਦਨ੍ਤਿਮੇ ਦਸਾ’’ਤਿ.

ਇਮਾਨਿ ¶ ਹਿ ਦਸ ਹਤ੍ਥਿਕੁਲਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਾਵਕਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥਿਕੁਲਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਕਾਯਬਲਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਕਾਲਾਵਕਹਤ੍ਥਿਨੋ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਕਾਲਾਵਕਾਨਂ ਬਲਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਰਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਣ੍ਡਰਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਤਮ੍ਬਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਤਮ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਿਙ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਿਙ੍ਗਲਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਹਤ੍ਥਿਨੋ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਗਨ੍ਧਹਤ੍ਥੀਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਮਙ੍ਗਲਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਹੇਮਵਤਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਹੇਮਵਤਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ. ਯਂ ¶ ਦਸਨ੍ਨਂ ਉਪੋਸਥਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ. ਨਾਰਾਯਨਸਙ੍ਘਾਤਬਲਨ੍ਤਿਪਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ . ਤਦੇਤਂ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥਿਗਣਨਾਯ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਪੁਰਿਸਗਣਨਾਯ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਬਲਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯਬਲਂ.

ਞਾਣਬਲਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਾਵ ਆਗਤਮੇਵ. ਦਸਬਲਞਾਣਂ, ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਂ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਞਾਣਂ, ਚਤੁਯੋਨਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ. ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੩੪) ਆਗਤਾਨਿ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਞਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਤਂ ਞਾਣਬਲਂ ਨਾਮ. ਇਧਾਪਿ ਞਾਣਬਲਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਬਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯੇਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਯੇਹਿ ਦਸਹਿ ਞਾਣਬਲੇਹਿ ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋ. ਆਸਭਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠਾਨਂ. ਆਸਭਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਗਵਸਤਜੇਟ੍ਠਕੋ ਉਸਭੋ, ਗਵਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਸਭੋ. ਵਜਸਤਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਾ ਉਸਭੋ, ਵਜਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਸਭੋ. ਸਬ੍ਬਗਵਸੇਟ੍ਠੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਸ੍ਸਯਸਹੋ ਸੇਤੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਮਹਾਭਾਰਵਹੋ ਅਸਨਿਸਤਸਦ੍ਦੇਹਿਪਿ ਅਕਮ੍ਪਨਿਯੋ ਨਿਸਭੋ, ਸੋ ਇਧ ਉਸਭੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਉਸਭਸ੍ਸ ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਸਭਂ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਚਲਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਆਸਭਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਸਭਂ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਨਿਸਭਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਸਭੋ ਉਸਭਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਤੂਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ¶ ਅਚਲਟ੍ਠਾਨੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਦਸਹਿ ਤਥਾਗਤਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਤੂਹਿ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪਾਦੇਹਿ ਅਟ੍ਠਪਰਿਸਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਯੋ ਅਚਲਟ੍ਠਾਨੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋਵ ਤਂ ਆਸਭਂ ਠਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਸਭਂ ਠਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ.

ਪਰਿਸਾਸੂਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ. ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤੀਤਿ ਸੇਟ੍ਠਨਾਦਂ ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਨਦਤਿ, ਸੀਹਨਾਦਸਦਿਸਂ ਵਾ ਨਾਦਂ ਨਦਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤੇਨ ¶ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਸੀਹੋ ਸਹਨਤੋ ਹਨਨਤੋ ਚ ਸੀਹੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਹਨਤੋ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਨਞ੍ਚ ਹਨਨਤੋ ਸੀਹੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਹਸ੍ਸ ਨਾਦਂ ਸੀਹਨਾਦਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਸੀਹੋ ਸੀਹਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤਸੀਹੋਪਿ ਤਥਾਗਤਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਟ੍ਠਸੁ ¶ ਪਰਿਸਾਸੁ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋ ਇਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਸਾਸੁ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤੀ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ. ਚਕ੍ਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ –

ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਲਕ੍ਖਣੇ ਚ, ਰਥਙ੍ਗੇ ਇਰਿਯਾਪਥੇ;

ਦਾਨੇ ਰਤਨਧਮ੍ਮੂਰ-ਚਕ੍ਕਾਦੀਸੁ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਇਧ ਮਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਕਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੧) ਹਿ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਜਾਤਾਨੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੫) ਏਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣੇ. ‘‘ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧) ਏਤ੍ਥ ਰਥਙ੍ਗੇ. ‘‘ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ ਨਵਦ੍ਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਏਤ੍ਥ ਇਰਿਯਾਪਥੇ. ‘‘ਦਦਂ ਭੁਞ੍ਜ ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋ, ਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਯ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਜਾ. ੧.੭.੧੪੯) ਏਤ੍ਥ ਦਾਨੇ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੩) ਏਤ੍ਥ ਰਤਨਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਮਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੫੬੨) ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਇਚ੍ਛਾਹਤਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਚਕ੍ਕਂ ਭਮਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੧.੧੦੪; ੧.੫.੧੦੩) ਏਤ੍ਥ ਉਰਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਖੁਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਚੇਪਿ ਚਕ੍ਕੇਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੬੬) ਏਤ੍ਥ ¶ ਪਹਰਣਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਅਸਨਿਵਿਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੬੧; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੬੨) ਏਤ੍ਥ ਅਸਨਿਮਣ੍ਡਲੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.

ਤਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਞ੍ਚੇਵ ਦੇਸਨਾਞਾਣਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪਭਾਵਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਿਯਬਲਾਵਹਂ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ. ਕਰੁਣਾਪਭਾਵਿਤਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਰਿਯਬਲਾਵਹਂ ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਵਾ ਯਾਵ ਮਹਾਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਦੇਸਨਾਞਾਣਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਾਵ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ ¶ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ, ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ ਲੋਕਿਯਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਓਰਸਞਾਣਂ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਤਥਾਗਤੋ ਆਸਭਂ ਠਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਯਾਨਿ ਆਦਿਤੋਵ ‘‘ਦਸ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਬਲਾਨੀ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਤਮਾਨਿ ਦਸ? ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤੋ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋਤਿ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਕਾਰਣਤੋ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਫਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਹੇਤੂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ. ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨ ਹੇਤੂ ਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਤਂ ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨੇਤਂ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੦੯) ਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ. ਯਮ੍ਪੀਤਿ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਇਦਮ੍ਪਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਞਾਣਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਬਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਂ, ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਵਾ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਂ. ਠਾਨਸੋ ਹੇਤੁਸੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁਤੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਉਪਧਿਕਾਲਪਯੋਗਾ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਠਾਨਂ. ਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤੁ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਪਾਪਕਾਨਿ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾਨਿ ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਟਿਬਾਲ਼੍ਹਾਨਿ ਨ ਵਿਪਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੧੦) ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਆਗਤਾਯੇਵ.

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਗਤਿਗਾਮਿਨਿਂ ਅਗਤਿਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ. ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਬਹੂਸੁਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕਮੇਵ ਪਾਣਂ ਘਾਤੇਨ੍ਤੇਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ¶ ਚੇਤਨਾ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਗਾਮਿਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਸਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ? ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਅਯਂ ¶ ਮਗ੍ਗੋ ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਨਿਰਯਗਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੧੧) ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਆਗਤਾਯੇਵ.

ਅਨੇਕਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਆਦੀਹਿ ਕਾਮਧਾਤੁਆਦੀਹਿ ਵਾ ਧਾਤੂਹਿ ਬਹੁਧਾਤੁਂ. ਨਾਨਾਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਤਾਸਂਯੇਵ ਧਾਤੂਨਂ ਵਿਲਕ੍ਖਣਤਾਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਧਾਤੁਂ. ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਲੋਕਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਾਸਂ ਤਾਸਂ ਧਾਤੂਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਸਭਾਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਞਾਣਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਨੇਕਧਾਤੁਨਾਨਾਧਾਤੁਲੋਕਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ, ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਖਨ੍ਧਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ.

ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਨ੍ਤਿ ਹੀਨਾਦੀਹਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੀਹਿ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਞਾਣਂ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ, ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾ’’ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ.

ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਰੇਸਂ ਹੀਨਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਏਕਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾ ਏਤਂ ¶ ਪਦਦ੍ਵਯਂ. ਵੇਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਪਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਭਾਵਂ ਅਪਰਭਾਵਞ੍ਚ, ਵੁਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਹਾਨਿਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ – ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ, ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਅਨੁਸਯਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੧੪) ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਆਗਤਾਯੇਵ.

ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਸਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਨ੍ਤਿ ਪਠਮਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਮਾਧੀਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਆਦੀਨਞ੍ਚ ਨਵਨ੍ਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ. ਸਂਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਹਾਨਭਾਗਿਯਧਮ੍ਮਂ. ਵੋਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਧਮ੍ਮਂ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਵੋਦਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਮ੍ਹਾ ¶ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੨੮) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨਞ੍ਚੇਵ ਭਵਙ੍ਗਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਞ੍ਹਿ ਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵੋਦਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਵਙ੍ਗੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬਜ੍ਝਾਨੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ¶ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਞਾਣਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਸਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਵੋਦਾਨਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਂ, ਝਾਯੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਝਾਯੀ, ਅਤ੍ਥੇਕਚ੍ਚੋ ਝਾਯੀ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੨੮) ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਆਸਵਕ੍ਖਯਕਥਾ ਭਯਭੇਰਵੇ.

੧੪੯. ਇਮਾਨਿ ਖੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਦਸ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਬਲਾਨੀ’’ਤਿ ਅਵੋਚਂ, ਇਮਾਨਿ ਤਾਨੀਤਿ ਅਪ੍ਪਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਰਵਾਦੀਕਥਾ ਹੋਤਿ – ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਨਾਮ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇਵਾਯਂ ਪਭੇਦੋਤਿ. ਤਂ ਨ ਤਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਮੇਵ ਹਿ ਦਸਬਲਞਾਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਦਸਬਲਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਤਮ੍ਪਿ ਤਤੋ ਅਵਸੇਸਮ੍ਪਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਦਸਬਲਞਾਣੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮਂ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਮੇਵ. ਤਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਧਾਤੁਨਾਨਤ੍ਤਕਾਰਣਮੇਵ. ਪਞ੍ਚਮਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਮੇਵ. ਛਟ੍ਠਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮੁਦੁਭਾਵਮੇਵ. ਸਤ੍ਤਮਂ ਝਾਨਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸਾਦਿਮੇਵ. ਅਟ੍ਠਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵੁਤ੍ਥਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਤਿਮੇਵ. ਨਵਮਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮੇਵ. ਦਸਮਂ ਸਚ੍ਚਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਏਤੇਹਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਇਦ੍ਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕੁਬ੍ਬਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਪਰਵਾਦੀ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ – ‘‘ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਨਾਮ ਏਤਂ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਰੂਪਾਵਚਰਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਂ ਲੋਕਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ? ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਞਾਣਾਨਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਾਨੀਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ¶ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਾਨੀਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਸਿਯਾ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਂ, ਸਿਯਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਂ, ਸਿਯਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਤਥਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਤਤੋ ਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਅਵਸਾਨੇ ਏਕਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਮੇਵ ਕਾਮਾਵਚਰਮੇਵ ਲੋਕਿਯਮੇਵਾਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ¶ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਪਠਮਂਯੇਵ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਞਾਣੇਨ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਚੇਵ ਅਨਧਿਗਮਸ੍ਸ ਚ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਕਿਲੇਸਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਲੋਕਿਯਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਞਾਣੇਨ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨੀਪਟਿਪਦਾਞਾਣੇਨ ¶ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਂ ਅਨਾਵਰਣਾਨਂ ਅਨੇਕਧਾਤੁਨਾਨਾਧਾਤੁਞਾਣੇਨ ਅਨੁਕੂਲਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਯਵਿਸੇਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਧਾਤੁਵੇਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਾਞਾਣੇਨ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਯੋਗਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਪਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਥੇਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਧਿਮੁਤ੍ਤੀਨਂ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿ ਯਥਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮੁਦੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤੇ ਸਚੇ ਦੂਰੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਵਸੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸੇਸੇਨ ਤੇ ਖਿਪ੍ਪਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਨੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇਨ ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਭਾਵਨਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਨੁਭਾਵਤੋ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੇਨ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੇਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਾਨੁਭਾਵੇਨ ਆਸਵਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਵਿਗਤਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਤਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਾਨਿ ਦਸਬਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵਾਚਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਿਂ ਵਾਚਂ ਨ ਵਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਤਂ ਵਾਚਂ ਪਜਹਤਿ ਨਾਮ. ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਜਹਤਿ ਨਾਮ. ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਤਥਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨੇਵ ਪਜਹਤਿ, ਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਯਥਾਭਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਨਿਰਯੇਤਿ ਯਥਾ ਨਿਰਯਪਾਲੇਹਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਠਪਿਤੋ, ਏਵਂ ਨਿਰਯੇ ਠਪਿਤੋਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ¶ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿਆਦੀਸੁ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨੇਵ ਵਿਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀਵੇਹਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧੀਹਿ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਏਵਂ ਸੀਲਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵਦਾਮਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ¶ ਕਾਰਣਂ ਏਵਰੂਪਮੇਵ ¶ . ਯਥਾ ਹਿ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਂ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਵ ਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚੁਤਿਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਵ ਨਿਰਯੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਕਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਇਮਾਯ ਉਪਮਾਯ ਗਾਲ਼੍ਹਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਉਪਮਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੫੦. ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਰਜ੍ਜਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਂ, ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਾਰਜ੍ਜਾਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਞਾਣਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋਤਿ ਅਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਯਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਤਵ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਇਮੇ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਾ ਤਯਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ. ਤਤ੍ਰ ਵਤਾਤਿ ਤੇਸੁ ਵਤ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਏਵਂ ਦਸ੍ਸਿਤਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਸਹਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਨਾ ਸਕਾਰਣੇਨ ਵਚਨੇਨ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਧਮ੍ਮੋਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੋ ਮਂ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮੋ ਤਯਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੇਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਸੇਸਪਦਦ੍ਵਯਂ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਹੇਤਂ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਹਿ ਅਯਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮੋ ਤਯਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਚੋਦਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਾ ਚੋਦਨਾਕਾਰਣਂ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਸਭਾਵਬੁਦ੍ਧੋਯੇਵ ਵਾ ਸਮਾਨੋ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਤਰਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਞਾਣਂ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਖੇਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ, ਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦੁਕ੍ਕਟ-ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ¶ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਮੇਥੁਨਂ ਸੇਵਤੋ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਮੇਵ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਰਾਗਕ੍ਖਯਾਦੀਸੁ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ. ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋਤਿ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ ¶ . ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮੇ ਮਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੫੧. ‘‘ਅਟ੍ਠ ¶ ਖੋ ਇਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਸ੍ਸ ਬਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਕਥਾਯ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਛੇਕਭਾਵੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਸਾ ਪਤ੍ਵਾ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਸ੍ਸ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਭਾਵੋ ਸਕ੍ਕਾ ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਸ੍ਸ ਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਅਟ੍ਠ ਖੋ ਇਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਮਾਰਕਾਯਿਕਾਨਂ ਪਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮਾਰਪਰਿਸਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਮਾਰਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਚੇਤਾ ਪਰਿਸਾ ਉਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਗਹਿਤਾ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਰਾਜਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪਕਤਿਵਚਨਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਉਗ੍ਗਾ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਾ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤੀਸੁ ਵੇਦੇਸੁ ਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਹਪਤਯੋ ਨਾਨਾਵੋਹਾਰੇਸੁ ਚੇਵ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਾਯ ਚ. ਸਮਣਾ ਸਕਵਾਦਪਰਵਾਦੇਸੁ ਕੁਸਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਕਥਾਕਥਨਂ ਨਾਮ ਅਤਿਵਿਯ ਭਾਰੋ. ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਉਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਤਿ, ਤੇਸਂ ਰੂਪਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਰਿਸਾ ਉਗ੍ਗਾ. ਤਾਸੁਪਿ ਧਮ੍ਮਕਥਾਕਥਨਂ ਨਾਮ ਅਤਿਵਿਯ ਭਾਰੋ. ਇਤਿ ਉਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਤਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਤੀਤਿ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ. ਅਨੇਕਸਤਂ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਨ੍ਤਿ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮ ਲਿਚ੍ਛਵੀਸਮਾਗਮਸਦਿਸਂ. ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵ. ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਨਿਪਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ? ਆਮ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕੀਦਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ? ਯਾਦਿਸਾ ਤੇ, ਤਾਦਿਸੋਯੇਵ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ¶ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨੇਕਸਤਂ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਯਾਦਿਸਕੋ ਤੇਸਂ ¶ ਵਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਵਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ. ਯਾਦਿਸਕੋ ਤੇਸਂ ਸਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੋ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਮਿ ਸਮਾਦਪੇਮਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਮਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਮਿ. ਭਾਸਮਾਨਞ੍ਚ ਮਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਭਾਸਤਿ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮਿ ¶ . ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਞ੍ਚ ਮਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ’’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੭੨).

ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਕੇਯੂਰਙ੍ਗਦਮਾਲਾਗਨ੍ਧਾਦਿਵਿਭੂਸਿਤਾ ਨਾਨਾਵਿਰਾਗਵਸਨਾ ਆਮੁਕ੍ਕਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾ ਮੋਲ਼ਿਧਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਭਗਵਾਪਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਣ੍ਡੇਤਿ? ਤੇ ਚ ਓਦਾਤਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਾਪਿ ਮਂਗੁਲਚ੍ਛਵੀਪਿ. ਕਿਂ ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਏਵਰੂਪੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਵਸੇਨੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਤਾਦਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਸਂ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਰੋਚਤੀ’’ਤਿ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਚ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਰਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗਗ੍ਗਸ੍ਸਰਾਪਿ ਕਾਕਸ੍ਸਰਾਪਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿ. ਤਾਦਿਸਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਭਾਸਨ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਨ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਰਾਜਾ ਮਧੁਰੇਨ ਸਰੇਨ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਹੋਤਿ. ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਚ ਭਗਵਤਿ ਪੁਨ ਰਾਜਾਨਂ ਆਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਇਦਾਨੇਵ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਾਯ ਮਧੁਰੇਨ ਸਰੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ, ਕਿਂ ਦੇਵੋ, ਉਦਾਹੁ ਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ? ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨੇਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ? ਵਾਸਨਤ੍ਥਾਯ. ਏਵਂ ਸੁਤੋਪਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਾਗਤੇ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਨਾਗਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦੇਸੇਤੀਤਿ.

ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ. ਸਲ੍ਲਪਿਤਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ. ਸਾਕਚ੍ਛਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਾਕਚ੍ਛਾਪਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਅਨੇਕਸਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਸਨ੍ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸੋਣਦਣ੍ਡਸਮਾਗਮਾਦਿਵਸੇਨ ਚੇਵ ਅਞ੍ਞਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਵਸੇਨ ਚ ਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੫੨. ਚਤਸ੍ਸੋ ¶ ਖੋ ਇਮਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯੋਨਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋਨੀਤਿ ਖਨ੍ਧਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸਪਿ ਕਾਰਣਸ੍ਸਪਿ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਂ. ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਾਗਯੋਨਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੁਪਣ੍ਣਯੋਨਿਯੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩੪੨, ੩੯੨) ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ਖਨ੍ਧਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਯੋਨਿ ਨਾਮ. ‘‘ਯੋਨਿ ਹੇਸਾ ¶ ਭੂਮਿਜ ਫਲਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੨੭) ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ‘‘ਨ ਚਾਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਯੋਨਿਜਂ ਮਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੫੭; ਧ. ਪ. ੩੯੬) ਏਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗੋ. ਇਧ ਪਨ ਖਨ੍ਧਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਯੋਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਣ੍ਡੇ ਜਾਤਾ ਅਣ੍ਡਜਾ. ਜਲਾਬੁਮ੍ਹਿ ਜਾਤਾ ਜਲਾਬੁਜਾ. ਸਂਸੇਦੇ ਜਾਤਾ ਸਂਸੇਦਜਾ. ਵਿਨਾ ਏਤੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਓਪਪਾਤਿਕਾ. ਅਭਿਨਿਬ੍ਭਿਜ੍ਜ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵਸੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ. ਪੂਤਿਕੁਣਪੇ ਵਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਨਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਾਨੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਇਟ੍ਠੇਸੁਪਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵ. ਦੇਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਰਿਦੇਵਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭੂਮਦੇਵਾ ਪਨ ਚਤੁਯੋਨਿਕਾ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਕੇਚਿ ਦੇਵਾ ਵਿਯ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਨੇਤੇ ਜਲਾਬੁਜਾਵ, ਅਣ੍ਡਜਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ਕੋਨ੍ਤਪੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਭਾਤਿਯਤ੍ਥੇਰਾ ਵਿਯ, ਸਂਸੇਦਜਾਪਿ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪੋਕ੍ਖਰਸਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਦੁਮਵਤਿਦੇਵੀਆਦਯੋ ਵਿਯ, ਏਵਂ ਵਿਨਿਪਾਤਿਕੇਸੁ ਨਿਜ੍ਝਾਮਤਣ੍ਹਿਕਪੇਤਾ ਨੇਰਯਿਕਾ ਵਿਯ ਓਪਪਾਤਿਕਾਯੇਵ, ਅਵਸੇਸਾ ਚਤੁਯੋਨਿਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਤੇ ਏਵਂ ਯਕ੍ਖਾਪਿ ਸਬ੍ਬਚਤੁਪ੍ਪਦਪਕ੍ਖਿਜਾਤਿਦੀਘਜਾਤਿਆਦਯੋਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਚਤੁਯੋਨਿਕਾਯੇਵ.

੧੫੩. ਪਞ੍ਚ ਖੋ ਇਮਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਗਤਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਗਤਿਯੋ. ਅਪਿਚ ਗਤਿਗਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਗਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਗਤਿ ਵਿਭਵਗਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਗਤੀਤਿ ਬਹੁਵਿਧਾ ਗਤਿ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਂ ਗਤਿਂ ਪੇਚ੍ਚ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੮੪) ਚ, ‘‘ਯਸ੍ਸ ਗਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਦੇਵਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਮਾਨੁਸਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੪੨੦) ਚ ਅਯਂ ਗਤਿਗਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖੋ ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਨੇਵ ਜਾਨਾਮਿ ਗਤਿਂ ਵਾ ਅਗਤਿਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੮) ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਗਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ ਅਹਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ¶ ਗਤਿਂ ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ ਜੁਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੩) ਅਯਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਗਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਵਿਭਵੋ ਗਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਰਹਤੋ ਗਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੩੯) ਅਯਂ ਵਿਭਵਗਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਗਤਿਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨਞ੍ਞਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੮; ੨.੩੪) ਅਯਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਗਤਿ ਨਾਮ. ਤਾਸੁ ਇਧ ਗਤਿਗਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

ਨਿਰਯੋਤਿਆਦੀਸੁ ¶ ਨਿਰਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਟ੍ਠੇਨ ਨਿਰਯੋ. ਤਿਰਿਯਂ ਅਞ੍ਛਿਤਾਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ. ਤੇਸਂ ਯੋਨਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ. ਪੇਚ੍ਚਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸਯੋਤਿ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੋ. ਮਨਸੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ. ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਹਿ ਚ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ. ਨਿਰਯਞ੍ਚਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਰਯੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਓਕਾਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਚਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਗਤਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਅਪਾਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਾ ਅਯਾ ਅਪੇਤਤ੍ਤਾ ਅਪਾਯੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗਤਿ ਪਟਿਸਰਣਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟਕਾਰਿਨੋ ਏਤ੍ਥ ਵਿਨਿਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚਾਹਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਗਤਿਗਤਿਮੇਵ, ਗਤਿਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਾਹ. ਇਧ ਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧੫੪. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਧਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਦੁਕ੍ਖਾ. ਤਿਬ੍ਬਾਤਿ ਬਹਲਾ. ਕਟੁਕਾਤਿ ਖਰਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦੀਨਿ ਓਪਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਸੂਤਿ ਆਵਾਟੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਰਾਸਿਪਿ.

‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਸਨ੍ਤਰਮਾਨੋਵ, ਕਾਸੁਂ ਖਣਸਿ ਸਾਰਥਿ;

ਪੁਟ੍ਠੋ ਮੇ ਸਮ੍ਮ ਅਕ੍ਖਾਹਿ, ਕਿਂ ਕਾਸੁਯਾ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੨੨.੩) –

‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ¶ ਅਪਰੇ ਫੁਨਨ੍ਤਿ, ਨਰਾ ਰੁਦਨ੍ਤਾ ਪਰਿਦਡ੍ਢਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੨੨.੪੬੨) –

ਏਤ੍ਥ ਰਾਸਿ. ਇਧ ਪਨ ਆਵਾਟੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸਾਧਿਕਪੋਰਿਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਧਿਕਂ ਪੋਰਿਸਂ ਪਮਾਣਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਧਿਕਪੋਰਿਸਾ, ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਰਤਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੀਤਚ੍ਚਿਕਾਨਂ ਵੀਤਧੂਮਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਚਿਯਾ ਵਾ ਸਤਿ ਧੂਮੇ ਵਾ ਸਤਿ, ਵਾਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤੇਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਨ ਬਲਵਾ ਹੋਤਿ. ਘਮ੍ਮਪਰੇਤੋਤਿ ਘਮ੍ਮਾਨੁਗਤੋ ¶ . ਤਸਿਤੋਤਿ ਜਾਤਤਣ੍ਹੋ. ਪਿਪਾਸਿਤੋਤਿ ਉਦਕਂ ਪਾਤੁਕਾਮੋ. ਏਕਾਯਨੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਏਕਪਥੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੇਨ, ਅਨੁਕ੍ਕਮਨਿਯੇਨ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਰਨ੍ਤਰਕਣ੍ਟਕਰੁਕ੍ਖਗਹਨੇਨ. ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਨ ਇਰਿਯਾਪਥਸ੍ਸ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ – ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ ਵਿਯ ਹਿ ਨਿਰਯੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਮਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਨਿਰਯੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ ਭਗਵਾ. ਯਥਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਂ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਗਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯੂਹਨ੍ਤਂ ਏਵਂ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਾ ਪਤਿਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ‘‘ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯੂਹਨਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞੋ ਵਣ੍ਣੋ, ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੋ. ਅਥਾਪਿ ‘‘ਸੋ ਸਤ੍ਤੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੋਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਸੋ’’ਤਿ ਸੋਯੇਵ ਸਤ੍ਤੋ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਬਲਂ ਨਾਮ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਦੁਤਿਯਉਪਮਾਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਂ ਵਿਯ ਗੂਥਕੂਪੇ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ¶ . ਇਮਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਭਗਵਾ ਹਤ੍ਥਿਯੋਨਿਆਦੀਸੁ ¶ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਵਧਬਨ੍ਧਨਆਕਡ੍ਢਨਵਿਕਡ੍ਢਨਾਦੀਹਿ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿਯੇਵ.

ਤਤਿਯਉਪਮਾਯਂ ਤਨੁਪਤ੍ਤਪਲਾਸੋਤਿ ਨ ਅਬ੍ਭਪਟਲਂ ਵਿਯ ਤਨੁਪਣ੍ਣੋ, ਵਿਰਲ਼ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਂ ਪਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਬਰਚ੍ਛਾਯੋਤਿ ਵਿਰਲ਼ਚ੍ਛਾਯੋ. ਦੁਕ੍ਖਬਹੁਲਾਤਿ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਬਹੁਲਂ, ਸੁਖਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਦਾਚਿ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਉਪਮਾਯਂ ਬਹਲਪਤ੍ਤਪਲਾਸੋਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਪਣ੍ਣੋ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ. ਸਨ੍ਤਚ੍ਛਾਯੋਤਿ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਘਨਚ੍ਛਾਯੋ. ਸੁਖਬਹੁਲਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਾਦੀਸੁ ਸੁਖਬਹੁਲਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਯਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਤਾ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਞ੍ਚਮਉਪਮਾਯਂ ਪਾਸਾਦੋਤਿ ਦੀਘਪਾਸਾਦੋ. ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਵਲਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਚੇਵ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਂ ਬਹਿ ਚ ਅਵਲਿਤ੍ਤਂ. ਫੁਸਿਤਗ੍ਗਲ਼ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਬਾਹਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਪਿਹਿਤਕਵਾਟਂ. ਗੋਨਕਤ੍ਥਤੋਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਲੋਮੇਨ ਕਾਲ਼ਕੋਜਵੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਪਟਿਕਤ੍ਥਤੋਤਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯੇਨ ਸੇਤਅਤ੍ਥਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਪਟਲਿਕਤ੍ਥਤੋਤਿ ਘਨਪੁਪ੍ਫਕੇਨ ਉਣ੍ਣਾਮਯਅਤ੍ਥਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਕਦਲਿਮਿਗਪਵਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੋਤਿ ਕਦਲਿਮਿਗਚਮ੍ਮਮਯੇਨ ਉਤ੍ਤਮਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਤਂ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਸੇਤਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਕਦਲਿਮਿਗਚਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦੋਤਿ ਸਹ ਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦੇਨ, ਉਤ੍ਤਰਿਬਦ੍ਧੇਨ ਰਤ੍ਤਵਿਤਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨੋਤਿ ਸੀਸੂਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਾਦੂਪਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸ੍ਸ ਉਭਤੋ ਠਪਿਤਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨੋ. ਇਧਾਪਿ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਪਰਭਾਗਯੋਜਨਾ, ਯਥਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ’’ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਗਵਾ ਦਾਨਾਦੀਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਆਯੂਹਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਯਥਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ¶ ¶ ਤਂ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਗਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ‘‘ਸੋ ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨਨ੍ਦਨਵਨਾਦੀਸੁ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨਂ.

ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਵਾਰੇ ‘‘ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਮੇਨਂ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਨਿਯਮਾਭਾਵਾ. ਇਮਞ੍ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨਾਪਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨਪਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿਯੇਵ. ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਇਦਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੇਵਲੋਕਸੁਖੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਏਕਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਨਾਨਾ ਹੋਤਿ. ਦੇਵਲੋਕਸੁਖਞ੍ਹਿ ਰਾਗਪਰਿਲ਼ਾਹਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸੁਖਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾਯ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ. ਉਪਮਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਯਥਾ ਪਾਸਾਦੇ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਤਾਯ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਯ ਪਿਪਾਸਾਭਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਨ ਏਕਨ੍ਤਮੇਵ ਸੁਖਂ. ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਪਨ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਰਜੋਜਲ੍ਲਸ੍ਸ ਪਵਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਦਰਥਸ੍ਸ ਵੂਪਸਨ੍ਤਤਾਯ ਭਿਸਮੂਲਖਾਦਨੇਨ ਚੇਵ ਮਧੁਰੋਦਕਪਾਨੇਨ ਚ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਨਂ ਵਿਨੀਤਤਾਯ ਉਦਕਸਾਟਕਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਟ੍ਠਦੁਕੂਲਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲਤ੍ਥਵਿਕਂ ਉਸ੍ਸੀਸਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸਾਟਕਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਹਦਯੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦੇਨ ਚ ਵਾਤੇਨ ਬੀਜਯਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ – ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਵਿਯ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਮਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾ. ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਵਿਯ ਪਟਿਪਦਾਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਭਗਵਾ. ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਯਥਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਰਮਣੀਯੇ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ’’ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਭਗਵਾ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ¶ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਮੇਵ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਮੇਵ ਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਆਸਵੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ¶ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਯਥਾ ¶ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਾਯਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਯਨਵਰਗਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ.

੧੫੫. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਯ ਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਲਦ੍ਧਿਕੋ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਮਯਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਕੋ ਨਾਮ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਤਿ ਅਹਮੇਵ ਸੁਦ੍ਧੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਅਪਿਚ ਅਯਂ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਯ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਚਸ੍ਸ ਪਸਨ੍ਨਭਾਵੋ, ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਗ੍ਗਵ, ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ ਲਿਚ੍ਛਵਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਚੇਲਂ ਕੋਰਕ੍ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਚਤੁਕ੍ਕੁਣ੍ਡਿਕਂ ਛਮਾਨਿਕਿਣ੍ਣਂ ਭਕ੍ਖਸਂ ਮੁਖੇਨ ਖਾਦਨ੍ਤਂ ਮੁਖੇਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਂ. ਦਿਸ੍ਵਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਸਾਧੁ ਰੂਪੋ ਵਤ, ਭੋ, ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਚਤੁਕ੍ਕੁਣ੍ਡਿਕੋ ਛਮਾਨਿਕਿਣ੍ਣਂ ਭਕ੍ਖਸਂ ਮੁਖੇਨੇਵ ਖਾਦਤਿ, ਮੁਖੇਨੇਵ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਪਾਥਿਕਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੭) ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਯ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਮਯਾ ਚ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰੇ ਪਸੀਦਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਅਨੇਨ ਮਯਿ ਪਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਪਸਾਦੋ ਮਯਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਤ੍ਰ ¶ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਦਾਨਮ੍ਪਿ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਿ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿਪਿ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੋਪਿ ਉਪੋਸਥੋਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋਪਿ ਸਕਲਸਾਸਨਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋਪਿ ਵੀਰਿਯਮ੍ਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ¶ ਤੇ ਵਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,

ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ ਧੀਰ ਮਹਾਵਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੫੯੨, ੧੫੯੩, ੧੫੯੫) –

ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪੁਣ੍ਣਕਜਾਤਕੇ ਦਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਕਾਮਦਦੋ, ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਮਧੁਸ੍ਸਵੋ;

ਕੇਨ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤਿ.

ਤੇਨ ਪਾਣਿ ਕਾਮਦਦੋ, ਤੇਨ ਪਾਣਿ ਮਧੁਸ੍ਸਵੋ;

ਤੇਨ ਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੨੭੫) –

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਙ੍ਕੁਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਂ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਿਯਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੧) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਤਿਰਜਾਤਕੇ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਪਞ੍ਚਸਿਖ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨ ਨਿਰੋਧਾਯ, ਯਾਵਦੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੨੯) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਮਿਂ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੪) ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਪਰੇ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੮੩) ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤੇ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਾਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮ,

ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਮ੍ਹਂ ਦਹਰਾ ਨ ਮੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੯੭) –

ਮਹਾਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕੇ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਹੀਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ;

ਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਚ ਦੇਵਤ੍ਤਂ, ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੮.੭੫) –

ਏਵਂ ¶ ਨਿਮਿਜਾਤਕੇ ਅਤ੍ਤਦਮਨਵਸੇਨ ਕਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਉਪੋਸਥੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ…ਪੇ… ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੨੯) ਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਤਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਞ੍ਚੇਵ ਫੀਤਞ੍ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਬਾਹੁਜਞ੍ਞਂ ਪੁਥੁਭੂਤਂ ਯਾਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੪) ਪਾਸਾਦਿਕਸੁਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਂ ਸਾਸਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਪਿ ¶ ਅਤਰਮਾਨਾਨਂ, ਫਲਾਸਾਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ;

ਵਿਪਕ੍ਕਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋਸ੍ਮਿ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਗਾਮਣੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੮) –

ਏਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਵੀਰਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਵੀਰਿਯਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਹਿ ਇਦਮੇਵ ਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੇਤਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਪਸ੍ਸੀ ਸੁਦਂ ਹੋਮੀਤਿ ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਪਨਿਸ੍ਸਿਤਕੋ ਹੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਮਤਪਸ੍ਸੀਤਿ ਪਰਮੋ ਤਪਸ੍ਸੀ, ਤਪਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮੋ. ਲੂਖੋ ਸੁਦਂ ਹੋਮੀਤਿ ਲੂਖੋ ਹੋਮਿ. ਜੇਗੁਚ੍ਛੀਤਿ ਪਾਪਜੇਗੁਚ੍ਛਿਕੋ. ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਸੁਦਂ ਹੋਮੀਤਿ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਹੋਮਿ. ਤਤ੍ਰਾਸ੍ਸੁ ਮੇ ਇਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਚਤੁਰਙ੍ਗੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਇਦਂ ਮਮ ਤਪਸ੍ਸਿਤਾਯ ਹੋਤਿ, ਤਪਨਿਸ੍ਸਿਤਕਭਾਵੇ ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਂ ਅਚੇਲਕਾਦਿਤਪਸ੍ਸਿਤਕਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਚੇਲਕੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੇਲੋ ਨਗ੍ਗੋ. ਮੁਤ੍ਤਾਚਾਰੋਤਿ ਵਿਸਟ੍ਠਾਚਾਰੋ, ਉਚ੍ਚਾਰਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਲੋਕਿਯਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਚਾਰੇਨ ਵਿਰਹਿਤੋ, ਠਿਤਕੋਵ ਉਚ੍ਚਾਰਂ ਕਰੋਮਿ, ਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਮਿ, ਖਾਦਾਮਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ ਚ. ਹਤ੍ਥਾਪਲੇਖਨੋਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਪਿਣ੍ਡਮ੍ਹਿ ਠਿਤੇ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਅਪਲਿਖਾਮਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਦਣ੍ਡਕਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਪਲਿਖਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇ ਕਿਰ ਦਣ੍ਡਕਂ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਕਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖਾਗਹਣਤ੍ਥਂ ਏਹਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨ ਏਤੀਤਿ ਨ ਏਹਿਭਦ੍ਦਨ੍ਤਿਕੋ. ਤੇਨ ਹਿ ਤਿਟ੍ਠ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਭਦ੍ਦਨ੍ਤਿਕੋ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ¶ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਭਿਹਟਨ੍ਤਿ ਪੁਰੇਤਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹਟਂ ਭਿਕ੍ਖਂ. ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਰੋਚਿਤਭਿਕ੍ਖਂ. ਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਕੁਲਂ ਵਾ ਵੀਥਿਂ ਵਾ ਗਾਮਂ ਵਾ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਏਵਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਨ ਸਾਦਿਯਾਮਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ.

ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਾਤਿ ਕੁਮ੍ਭਿਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਨ ਕਲ਼ੋਪਿਮੁਖਾਤਿ ਕਲ਼ੋਪੀਤਿ ਉਕ੍ਖਲਿ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿ ਵਾ. ਤਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕੁਮ੍ਭਿਕਲ਼ੋਪਿਯੋ ¶ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਪਹਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਨ ਏਲ਼ਕਮਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਮ੍ਮਾਰਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਯਂ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨ੍ਤਰਕਰਣਂ ਲਭਤੀਤਿ. ਦਣ੍ਡਮੁਸਲੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦੇਨ੍ਤੇ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਬਲ਼ਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਨ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਦਾਰਕੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਪਾਯਨ੍ਤਿਯਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਖੀਰਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰਗਤਾਯ ਰਤਿਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਨ ਸਂਕਿਤ੍ਤੀਸੂਤਿ ਸਂਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤੇਸੁ. ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਕਿਰ ਅਚੇਲਕਸਾਵਕਾ ਅਚੇਲਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਨ੍ਤਿ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਚੇਲਕੋ ਤਤੋਪਿ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਨ ਯਤ੍ਥ ਸਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੁਨਖੋ ਪਿਣ੍ਡਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਅਦਤ੍ਵਾ ਆਹਟਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਏਤਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਸਣ੍ਡਸਣ੍ਡਚਾਰਿਨੀਤਿ ਸਮੂਹਸਮੂਹਚਾਰਿਨੀ, ਸਚੇ ਹਿ ਅਚੇਲਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮਾਨੁਸਕਾ ਭਤ੍ਤਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਚ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਲ਼ੋਪਿਮੁਖਾਦੀਸੁ ਨਿਲੀਨਾ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਣ੍ਡਸਣ੍ਡਾ ਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ¶ ਆਹਟਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਗੋਚਰਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜਾਤੋਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿਂ. ਨ ਥੁਸੋਦਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਸ੍ਸਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਕਤਂ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੁਰਾਪਾਨਮੇਵ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਸਾਵਜ੍ਜਸਞ੍ਞੀ.

ਏਕਾਗਾਰਿਕੋਤਿ ਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਕਾਲੋਪਿਕੋਤਿ ਯੋ ਏਕੇਨੇਵ ਆਲੋਪੇਨ ਯਾਪੇਤਿ. ਦ੍ਵਾਗਾਰਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਦਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਕਾਯ ¶ ਦਤ੍ਤਿਯਾ. ਦਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਏਕਾ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਹਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕਦਿਵਸਨ੍ਤਰਿਕਂ. ਅਦ੍ਧਮਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਰਿਕਂ. ਪਰਿਯਾਯਭਤ੍ਤਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵਾਰਭਤ੍ਤਭੋਜਨਂ. ਏਕਾਹਵਾਰੇਨ ਦ੍ਵੀਹਵਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਅਡ੍ਢਮਾਸਵਾਰੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਦਿਵਸਵਾਰੇਨ ਆਭਤਂ ਭਤ੍ਤਭੋਜਨਂ.

ਸਾਕਭਕ੍ਖੋਤਿ ਅਲ੍ਲਸਾਕਭਕ੍ਖੋ. ਸਾਮਾਕਭਕ੍ਖੋਤਿ ਸਾਮਾਕਤਣ੍ਡੁਲਭਕ੍ਖੋ. ਨੀਵਾਰਾਦੀਸੁ ਨੀਵਾਰਾ ਨਾਮ ਤਾਵ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਯਂਜਾਤਵੀਹਿਜਾਤਿ. ਦਦ੍ਦੁਲਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਮਕਾਰੇਹਿ ਚਮ੍ਮਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡਿਤਕਸਟਂ. ਹਟਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਲੇਸੋਪਿ ਸੇਵਾਲੋਪਿ ਕਣਿਕਾਰਾਦਿਰੁਕ੍ਖਨਿਯ੍ਯਾਸੋਪਿ. ਕਣਨ੍ਤਿ ਕੁਣ੍ਡਕਂ ¶ . ਆਚਾਮੋਤਿ ਭਤ੍ਤਉਕ੍ਖਲਿਕਾਯ ਲਗ੍ਗੋ ਝਾਮਓਦਨੋ, ਤਂ ਛਡ੍ਡਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ. ‘‘ਓਦਨਕਞ੍ਜਿਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਿਞ੍ਞਾਕਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾ ਏਵ. ਪਵਤ੍ਤਫਲਭੋਜੀਤਿ ਪਤਿਤਫਲਭੋਜੀ.

ਸਾਣਾਨੀਤਿ ਸਾਣਵਾਕਚੋਲ਼ਾਨਿ. ਮਸਾਣਾਨੀਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਚੋਲ਼ਾਨਿ. ਛਵਦੁਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਮਤਸਰੀਰਤੋ ਛਡ੍ਡਿਤਵਤ੍ਥਾਨਿ. ਏਰਕਤਿਣਾਦੀਨਿ ਵਾ ਗਨ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਕਤਨਿਵਾਸਨਾਨਿ. ਪਂਸੁਕੂਲਾਨੀਤਿ ਪਥਵਿਯਂ ਛਡ੍ਡਿਤਨਨ੍ਤਕਾਨਿ. ਤਿਰਿਤਾਨੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਤ੍ਤਚਵਤ੍ਥਾਨਿ. ਅਜਿਨਨ੍ਤਿ ਅਜਿਨਮਿਗਚਮ੍ਮਂ. ਅਜਿਨਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਤਦੇਵ ਮਜ੍ਝੇ ਫਾਲਿਤਂ. ਸਖੁਰਕਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੁਸਚੀਰਨ੍ਤਿ ਕੁਸਤਿਣਂ ਗਨ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਕਤਚੀਰਂ. ਵਾਕਚੀਰਫਲਕਚੀਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਕੇਸੇਹਿ ਕਤਕਮ੍ਬਲਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਨ੍ਤਾਵੁਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ, ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ ਤੇਸਂ ਪਟਿਕੁਟ੍ਠੋ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਤੇ ਸੀਤੋ, ਉਣ੍ਹੇ ਉਣ੍ਹੋ, ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਫਸੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੩੮). ਵਾਲਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਾਲਾਦੀਹਿ ਕਤਕਮ੍ਬਲਂ. ਉਲੂਕਪਕ੍ਖਕਨ੍ਤਿ ਉਲੂਕਪਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਕਤਨਿਵਾਸਨਂ. ਉਬ੍ਭਟ੍ਠਕੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਠਿਤਕੋ. ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਵੀਰਿਯਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ¶ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਿਕੋਤਿ ¶ ਅਯਕਣ੍ਟਕੇ ਵਾ ਪਕਤਿਕਣ੍ਟਕੇ ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਚਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਾਦੀਨਿ ਕਰੋਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਯਨ੍ਤੋਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮਿ. ਸਾਯਂ ਤਤਿਯਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਯਤਤਿਯਕਂ. ਪਾਤੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਸਾਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਾਪਂ ਪਵਾਹੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਉਦਕੋਰੋਹਨਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੫੬. ਨੇਕਵਸ੍ਸਗਣਿਕਨ੍ਤਿ ਨੇਕਵਸ੍ਸਗਣਸਞ੍ਜਾਤਂ. ਰਜੋਜਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਰਜਮਲਂ, ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਜੋਜਲ੍ਲਕਵਤਸਮਾਦਾਨਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਜੇਗੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਨਭਾਵੇ. ਯਾਵ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਹਿਪੀਤਿ ਯਾਵ ਉਦਕਥੇਵਕੇਪਿ ਮਮ ਦਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸਕ੍ਖਰਕਠਲਦਣ੍ਡਕਵਾਲਿਕਾਦੀਸੁ. ਤੇ ਕਿਰ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਂ ਚ ਏਤੇ ਚ ਸਕ੍ਖਰਕਠਲਾਦਯੋ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਣਾਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਾਵ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਹਿਪਿ ਮੇ ਦਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਪਿ ਨ ਹਨਾਮਿ ਨ ਵਿਨਾਸੇਮਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ. ਮਾਹਂ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਵਿਸਮਗਤੇ ਸਙ੍ਘਾਤਂ ਆਪਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ. ਨਿਨ੍ਨਥਲਤਿਣਗ੍ਗਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਦੀਸੁ ਵਿਸਮਟ੍ਠਾਨੇ ਗਤੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਸਙ੍ਖਾਤੇ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਣੇ ਸਙ੍ਘਾਤਂ ¶ ਵਧਂ ਮਾ ਆਪਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਤੋਵ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਚੇਲਕੇਸੁ ਕਿਰ ਭੂਮਿਂ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸੀਲਵਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਗੇਹੇ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਪਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਮੋਰਪਿਞ੍ਛੇਨ ਫਲਕਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਵਨਕਮ੍ਮਿਕਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦਮੂਲਫਲਾਫਲਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ. ਵਨੇਨ ਵਨਨ੍ਤਿ ਵਨਤੋ ਵਨਂ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਸਂਪਤਾਮੀਤਿ ਗਚ੍ਛਾਮਿ. ਆਰਞ੍ਞਕੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਜਾਤਵੁਦ੍ਧੋ, ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਜੀਵਕਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਪਾਸਣ੍ਡਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਣਤ੍ਥਾਯ ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਭਾਵਂ ਪਨ ਞਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਿਤੋ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਹਿ ਯਂ ਯਂ ਠਾਨਂ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਮਾ ਮਂ ਕੋਚਿ ਅਦ੍ਦਸਾਤਿ ਤਤੋਵ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਮਾ ਮਂ ਤੇ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਅਹਞ੍ਚ ਮਾ ਤੇ ਅਦ੍ਦਸ’’ਨ੍ਤਿ.

ਗੋਟ੍ਠਾਤਿ ¶ ਗੋਵਜਾ. ਪਟ੍ਠਿਤਗਾਵੋਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਗਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਕ੍ਕੁਣ੍ਡਿਕੋਤਿ ਵਨਨ੍ਤੇਯੇਵ ਠਿਤੋ ਗੋਪਾਲਕਾਨਂ ਗਾਵੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਪਗਤਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥੇ ਦ੍ਵੇ ਚ ਜਣ੍ਣੁਕਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਤੁਕ੍ਕੁਣ੍ਡਿਕੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਨਿ ਸੁਦਂ ਆਹਾਰੇਮੀਤਿ ਮਹਲ੍ਲਕਵਚ੍ਛਕਾਨਂ ਗੋਮਯਾਨਿ ਕਸਟਾਨਿ ਨਿਰੋਜਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਾਨਿ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਕਾਨਂ ਖੀਰਪਾਨੇਨੇਵ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਾਨਂ ਸਓਜਾਨਿ ਗੋਮਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪੂਰਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਨਸਣ੍ਡਮੇਵ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਾਨਿ ਸੁਦਂ ਆਹਾਰੇਮੀ’’ਤਿ. ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚ ਮੇਤਿ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਮ ਸਕਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਵ ਮੇ ਦ੍ਵਾਰਵਲ਼ਞ੍ਜੋ ਪਵਤ੍ਤਿਤ੍ਥ, ਤਾਵ ਤਦੇਵ ਆਹਾਰੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਲੇ ਪਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਮਂਸਲੋਹਿਤੋ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦ੍ਵਾਰਵਲ਼ਞ੍ਜੋ ਵਚ੍ਛਕਾਨਂ ਗੋਮਯਾਨਿ ਆਹਾਰੇਮਿ. ਮਹਾਵਿਕਟਭੋਜਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਵਿਕਟਭੋਜਨੇ, ਅਪਕਤਿਭੋਜਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੫੭. ਤਤ੍ਰਾਸ੍ਸੁਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਂਸਨਕਸ੍ਸ ਵਨਸਣ੍ਡਸ੍ਸ ਭਿਂਸਨਕਤਸ੍ਮਿਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਪੁਰਿਮਵਚਨਾਪੇਕ੍ਖਨਂ. ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਲਪਨਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ – ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਂਸਨਕਂ ਵਨਸਣ੍ਡਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਯੋ ਸੋ ਭਿਂਸਨਕੋ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ¶ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਂਸਨਕਸ੍ਸ ਵਨਸਣ੍ਡਸ੍ਸ ਭਿਂਸਨਕਤਸ੍ਮਿਂ ਹੋਤਿ, ਭਿਂਸਨਕਕਿਰਿਯਾਯ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਹੋਤਿ? ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ…ਪੇ… ਲੋਮਾਨਿ ਹਂਸਨ੍ਤੀਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਸੁ ਇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਕਿਂ ਸੁ ਨਾਮ ਤੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਮਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ. ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਸੁ ਇਦਂ, ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਇਕਾਰਲੋਪੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਕਿਂ ਸੂਧਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ, ਤਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਂਸਨਕਸ੍ਸ ਵਨਸਣ੍ਡਸ੍ਸ ਭਿਂਸਨਕਤਸ੍ਮਿਂ ਇਦਂਸੁ ਹੋਤੀਤਿ. ਭਿਂਸਨਕਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਭਿਂਸਨਕਭਾਵੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਸ ਤਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਭਿਂਸਨਕਤ੍ਤਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਯੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ ¶ , ਭਿਂਸਨਕਤਾਯ ਇਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਭਿਂਸਨਕਭਾਵੇ ਇਦਂਸੁ ਹੋਤਿ, ਭਿਂਸਨਕਭਾਵਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਭਿਂਸਨਕਭਾਵਹੇਤੁ, ਭਿਂਸਨਕਭਾਵਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਂਸੁ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਲੋਮਾਨਿ ਹਂਸਨ੍ਤਿ ¶ ਬਹੁਤਰਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਹਂਸਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਧਂ ਮੁਖਾਨਿ ਸੂਚਿਸਦਿਸਾਨਿ ਕਣ੍ਟਕਸਦਿਸਾਨਿ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਨਿ ਨ ਹਂਸਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਤਰਾਨਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਂਸਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਕਾਨਂ ਅਤਿਸੂਰਪੁਰਿਸਾਨਂ ਨ ਹਂਸਨ੍ਤੀਤਿ.

ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕਾਤਿ ਮਾਘਮਾਸਸ੍ਸ ਅਵਸਾਨੇ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਫਗ੍ਗੁਣਮਾਸਸ੍ਸ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਚਤਸ੍ਸੋਤਿ ਏਵਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਟ੍ਠਰਤ੍ਤਿ. ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇਤਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਲੋਮਕੂਪੇਸੁ ਆਵੁਤਮੁਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਹਿਮਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਂ ਸੇਤਦੁਕੂਲਪਾਰੁਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਦਿਵਾ ਵਨਸਣ੍ਡੇਤਿ ਦਿਵਾ ਹਿਮਬਿਨ੍ਦੂਸੁ ਸੂਰਿਯਾਤਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਵਿਗਤੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਸੋਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ ਪਨ ਸੂਰਿਯੇ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਯੇਵ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿਸ੍ਸ ਸੂਰਿਯਾਤਪੇਨ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਹਿਮਂ ਸਰੀਰੇਯੇਵ ਪਤਤਿ. ਦਿਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਿਹਰਾਮਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇਤਿ ਗਿਮ੍ਹਕਾਲੇ ਕਿਰੇਸ ਦਿਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਿਹਾਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਧਾਰਾ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ ਪਨ ਸੂਰਿਯੇ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਯੇਵ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦਿਵਾ ਗਹਿਤਉਸ੍ਮੇ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਪਰਿਦਯ੍ਹਿਤ੍ਥ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾਤਿ ਅਨੁਅਚ੍ਛਰਿਯਾ. ਪਟਿਭਾਸੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ.

ਸੋਤਤ੍ਤੋਤਿ ¶ ਦਿਵਾ ਆਤਪੇਨ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਨਉਸ੍ਮਾਯ ਸੁਤਤ੍ਤੋ. ਸੋਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਹਿਮੇਨ ਦਿਵਾ ਹਿਮੋਦਕੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਿਨ੍ਤੋ. ਭਿਂਸਨਕੇਤਿ ਭਯਜਨਕੇ. ਨਗ੍ਗੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੇਲੋ. ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨੇ ਹਿ ਸਤਿ ਸੀਤਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹਂ ਵਾ ਨ ਅਤਿਬਾਧੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨ ਚਗ੍ਗਿਮਾਸਿਨੋਤਿ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪਗਤੋ. ਏਸਨਾਪਸੁਤੋਤਿ ਸੁਦ੍ਧਿਏਸਨਤ੍ਥਾਯ ਪਸੁਤੋ, ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਮੁਨੀਤਿ, ਤਦਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮੁਨੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ.

ਛਵਟ੍ਠਿਕਾਨੀਤਿ ਉਪਡ੍ਢਦਡ੍ਢਾਨਿ ਅਟ੍ਠੀਨਿ. ਉਪਧਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਸੀਸੂਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਾਦੂਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਗਾਮਣ੍ਡਲਾਤਿ ¶ ਗੋਪਾਲਦਾਰਕਾ. ਤੇ ਕਿਰ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਸੁਮੇਧ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਕਥੇਹੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਧੋਮੁਖੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਕਥੇਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਅਕਥੇਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਓਟ੍ਠੁਭਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰੇ ਖੇਲ਼ਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ¶ ਏਵਮ੍ਪਿ ਨ ਕਥੇਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਤ੍ਵਂ ਨ ਕਥੇਸੀਤਿ ਓਮੁਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਾਵਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਵਮ੍ਪਿ ਨ ਕਥੇਤਿਯੇਵ. ਤਤੋ ਨਂ ਕਥੇਹਿ ਕਥੇਹੀਤਿ ਪਂਸੁਕੇਨ ਓਕਿਰਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਵਮ੍ਪਿ ਨ ਕਥੇਤਿਯੇਵ. ਅਥਸ੍ਸ ਨ ਕਥੇਸੀਤਿ ਦਣ੍ਡਕਸਲਾਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਸੋਤੇਸੁ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਕਟੁਕਾ ਵੇਦਨਾ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਤਕੋ ਵਿਯ ਅਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਤੇਸੁ ਪਾਪਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’ਤਿ. ਨ ਮਯਾ ਤੇਸੁ ਪਾਪਕਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਿਹਾਰਸ੍ਮਿਂ ਹੋਤੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਹਾਰੋ ਏਵ ਹਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਚ ‘‘ਇਦਂਸੁ ਮੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਯਂਸੁ ਮੇਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਮਿਨਾ ਇਤੋ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਪੂਰਿਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ –

‘‘ਸੁਖਪਤ੍ਤੋ ਨ ਰਜ੍ਜਾਮਿ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਨ ਹੋਮਿ ਦੁਮ੍ਮਨੋ;

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤੁਲਿਤੋ ਹੋਮਿ, ਏਸਾ ਮੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀ’’ਤਿ.

ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਦਿਸੁਦ੍ਧਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੫੮. ਆਹਾਰੇਨ ¶ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਕੋਲਾਦਿਨਾ ਏਕਚ੍ਚੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਕਆਹਾਰੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਜ੍ਝਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਾਹਂਸੂਤਿ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੋਲੇਹੀਤਿ ਪਦਰੇਹਿ. ਕੋਲੋਦਕਨ੍ਤਿ ਕੋਲਾਨਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਾਨਕਂ. ਕੋਲਵਿਕਤਿਨ੍ਤਿ ਕੋਲਸਾਲ਼ਵਕੋਲਪੂਵਕੋਲਗੁਲ਼ਾਦਿਕੋਲਵਿਕਾਰਂ. ਏਤਪਰਮੋਤਿ ਏਤਂ ਪਮਾਣਂ ਪਰਮਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਪਰਮੋ. ਤਦਾ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਪਨ ਨ ਬੇਲੁਵਪਕ੍ਕਤਾਲਪਕ੍ਕਪਮਾਣੋ ਕੋਲੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਏਤਰਹਿ ਕੋਲਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ, ਏਤ੍ਤਕੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੫੯. ਅਧਿਮਤ੍ਤਕਸਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਕਿਸਭਾਵਂ. ਆਸੀਤਿਕਪਬ੍ਬਾਨਿ ਵਾ ਕਾਲ਼ਪਬ੍ਬਾਨਿ ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਆਸੀਤਿਕਵਲ੍ਲਿਯਾ ਵਾ ਕਾਲ਼ਵਲ੍ਲਿਯਾ ਵਾ ਸਨ੍ਧਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਮਿਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਉਨ੍ਨਤੁਨ੍ਨਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਓਟ੍ਠਪਦਨ੍ਤਿ ¶ ਯਥਾ ਓਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਦਂ ਮਜ੍ਝੇ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਲਾਤੇ ਮਂਸਲੋਹਿਤੇ ਵਚ੍ਚਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਆਨਿਸਦਂ ਮਜ੍ਝੇ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਹੋਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਰਪੋਙ੍ਖੇਨ ¶ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਮਜ੍ਝੇ ਉਨ੍ਨਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਟ੍ਟਨਾਵਲ਼ੀਤਿ ਯਥਾ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਆਵੁਨਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਵਟ੍ਟਨਾਵਲ਼ੀ ਵਟ੍ਟਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਨਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਨਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਉਨ੍ਨਤਾ, ਏਵਂ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੋ ਉਨ੍ਨਤਾਵਨਤੋ ਹੋਤਿ, ਜਰਸਾਲਾਯ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋਤਿ ਜਿਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋ, ਤਾ ਵਂਸਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਮਣ੍ਡਲਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਂ ਏਕਾ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਏਕਾ ਹੇਟ੍ਠਾਤਿ ਓਲੁਗ੍ਗਵਿਲੁਗ੍ਗਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਏਵਂ ਫਾਸੁਲ਼ਿਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਲੋਹਿਤੇ ਛਿਨ੍ਨੇ ਮਂਸੇ ਮਿਲਾਤੇ ਫਾਸੁਲ਼ਨ੍ਤਰੇਹਿ ਚਮ੍ਮਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਓਕ੍ਖਾਯਿਕਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠਾ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਲੋਹਿਤੇ ਛਿਨ੍ਨੇ ਮਂਸੇ ਮਿਲਾਤੇ ਅਕ੍ਖਿਆਵਾਟਕਾ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਆਹਚ੍ਚ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਾ ਅਕ੍ਖਿਤਾਰਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਆਮਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤਿਤਰੁਣਕਾਲੇ ਛਿਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਹਿ ਵਾਤਾਤਪੇਨ ਸਂਫੁਸਤਿ ਚੇਵ ਮਿਲਾਯਤਿ ਚ. ਯਾਵਸ੍ਸੁ ਮੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮਯ੍ਹਂ ਉਦਰਚ੍ਛਵਿ ਯਾਵ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਾਵਸ੍ਸੁ ਮੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਾਰਿਯਭਾਰਿਯਾ ਅਹੋਸਿ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾ, ਮਯ੍ਹਂ ਉਦਰਚ੍ਛਵਿ ਯਾਵ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ ¶ ਸਹਉਦਰਚ੍ਛਵਿਂ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਉਦਰਚ੍ਛਵਿਂਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ ਸਹਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਾਮਿ. ਅਵਕੁਜ੍ਜੋ ਪਪਤਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਵੋ ਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਵਚ੍ਚਂ ਪਨ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਕਟਕਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਬਲਵਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਸਰੀਰਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਵਕੁਜ੍ਜੋ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਵਕੁਜ੍ਜੋ ਪਪਤਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਮੇਵ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਕਾਯਂ. ਮਹਾਸਚ੍ਚਕਸੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਕਾਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਪੂਤਿਮੂਲਾਨੀਤਿ ਮਂਸੇ ਵਾ ਲੋਹਿਤੇ ਵਾ ਸਤਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਭਾਵੇ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੇ ਲੋਮਾਨਿ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥੇਯੇਵ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਪੂਤਿਮੂਲਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਕਾਯਸ੍ਮਾ ਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਅਲਮਰਿਯਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ¶ ਅਰਿਯਭਾਵਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇਵ ਅਰਿਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਅਨਧਿਗਮਾ. ਯਾਯਂ ਅਰਿਯਾਤਿ ਯਾ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਅਧਿਗਤਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਏਤਰਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਏਵਂ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਂ ਨਾਧਿਗਤੋਸ੍ਮੀਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਤ੍ਥੇਰਾ ਪਨਾਹੁ, ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਪਿ ਯਾਯਂ ਅਰਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਪਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯੇਵ. ਅਥ ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਂ ਨਾਧਿਗਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯੇਵਾਤਿ, ਏਤਦੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਯਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਅਨਨੁਰੂਪੋ ਸਿਯਾ.

੧੬੦. ਸਂਸਾਰੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਬਹੁਕਂ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਬਹੁਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਵਾਸੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਬਹੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੀਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਸਂਸਰਣਕਵਸੇਨ ਸਂਸਾਰੋ. ਉਪਪਜ੍ਜਨਕਵਸੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿ. ਵਸਨਕਵਸੇਨ ਆਵਾਸੋਤਿ ਖਨ੍ਧਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਬਹੁਯਾਗੇ ਯਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮੁਦ੍ਧਾਵਸਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ¶ ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਖੇਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਭਿਸੇਕੇਨ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੇਨ. ਅਗ੍ਗਿਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਬਹੁਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣੇਨ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੬੧. ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ. ਯੁਵਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸੁਸੁਕਾਲ਼ਕੇਸੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਾਲ਼ਕੇਸੋ. ਭਦ੍ਰੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਯੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਯੁਵਾ, ਤਂ ਯੋਬ੍ਬਨਂ ਭਦ੍ਦਂ ਲਦ੍ਧਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਠਮੇਨ ਵਯਸਾਤਿ ਪਠਮਵਯੋ ਨਾਮ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯੇਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ. ਜਿਣ੍ਣੋਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣੋ. ਵੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੋ. ਮਹਲ੍ਲਕੋਤਿ ਜਾਤਿਮਹਲ੍ਲਕੋ. ਅਦ੍ਧਗਤੋਤਿ ਬਹੁਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਤੋ ਚਿਰਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਵਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਸ੍ਸਸਤਸ੍ਸ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਆਸੀਤਿਕੋ ਮੇ ਵਯੋ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਇਮਂ ਕਿਰ ਸੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਕਥੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਪਰਮਾਯਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮਾਯ. ਸਤਿਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਦਸਤਮ੍ਪਿ ਪਦਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਹਣਸਮਤ੍ਥਤਾ ¶ ਸਤਿ ਨਾਮ. ਤਦੇਵ ਆਧਾਰਣਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਸਮਤ੍ਥਤਾ ਗਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਗਹਿਤਂ ਧਾਰਿਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ¶ ਸਮਤ੍ਥਵੀਰਿਯਂ ਧਿਤਿ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ ਨਾਮ.

ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਧਨੁਗ੍ਗਹੋਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਧਨੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਇਸ੍ਸਾਸੋ. ਦਲ਼੍ਹਧਨੁ ਨਾਮ ਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸਥਾਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸਥਾਮਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸ ਆਰੋਪਿਤਸ੍ਸ ਜਿਯਾਬਦ੍ਧੋ ਲੋਹਸੀਸਾਦੀਨਂ ਭਾਰੋ ਦਣ੍ਡੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਕਣ੍ਡਪ੍ਪਮਾਣਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਥਵਿਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਦਸ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਆਚਰਿਯਕੁਲੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਸਿਪ੍ਪੋ. ਕਤਹਤ੍ਥੋਤਿ ਕੋਚਿ ਸਿਪ੍ਪਮੇਵ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਕਤਹਤ੍ਥੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਕਤਹਤ੍ਥੋ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵੋ. ਕਤੂਪਾਸਨੋਤਿ ਰਾਜਕੁਲਾਦੀਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤਸਿਪ੍ਪੋ. ਲਹੁਕੇਨ ਅਸਨੇਨਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਸੁਸਿਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੂਲਾਦੀਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਕਤਲਾਖਾਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ ਸਲ੍ਲਹੁਕਕਣ੍ਡੇਨ. ਏਵਂ ਕਤਞ੍ਹਿ ਏਕਉਸਭਗਾਮੀ ਦ੍ਵੇ ਉਸਭਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਟ੍ਠਉਸਭਗਾਮੀ ਸੋਲ਼ਸਉਸਭਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨਾਤਿ ਨਿਦੁਕ੍ਖੇਨ. ਅਤਿਪਾਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸਤਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਧਨੁਗ੍ਗਹੋ ਤਂ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਛਾਯਂ ਸੀਘਂ ਏਵ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਤਿ, ਏਵਂ ਪਦਸਤਮ੍ਪਿ ਪਦਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਉਪਧਾਰੇਤੁਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ ਅਤ੍ਥਕਾਰਣਾਨਿ ਚ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਾਤਿ ਅਸਿਤਪੀਤਾਦੀਨਿ ਹਿ ਭਗਵਤਾਪਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਕਰਣਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਾਯੇਵਾਤਿ ¶ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਯੇਵ. ਸਚੇ ਹਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ, ਅਯ੍ਯੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ. ਇਮਿਨਾ ਪੁਟ੍ਠਂ ਅਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਕੋ ਏਕਂ ਨ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤੇਸਂ ਵਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਵਾਰੋ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਛਾਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਪੁਰੇਤਰਂਯੇਵ ਭਗਵਾ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ, ਨਵਵਿਧੇਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ, ਸੋਲ਼ਸਵਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ, ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਤਿ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੁ ਵਾ ਤਾਵ ਏਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਸਚੇ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਞ੍ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਞ੍ਚ ਬਲੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗੇਸੁ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ¶ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੁ ਵਾ ਏਤੇ ਅਟ੍ਠ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਜਨਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੇਸੁ ਪਞ੍ਹਂ ¶ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਾਵਤਾ ਹਿ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨਾ ਏਕਂ ਪਦਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਤਾਵ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਅਟ੍ਠ ਪਦਾਨਿ ਕਥੇਤਿ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇ ਪਨ ਏਕਂ ਪਦਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਭਗਵਾ ਸੋਲ਼ਸਪਦਾਨਿ ਕਥੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਜਿਵ੍ਹਾ ਮੁਦੁਕਾ ਦਨ੍ਤਾਵਰਣਂ ਸੁਫੁਸਿਤਂ ਵਚਨਂ ਅਗਲਿਤਂ ਭਵਙ੍ਗਪਰਿਵਾਸੋ ਲਹੁਕੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਾਯੇਵਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਦਸੇਨਾਤਿ ਤਨ੍ਤਿਠਪਨਾ. ਧਮ੍ਮਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਂ ਅਕ੍ਖਰਂ. ਪਞ੍ਹਪਟਿਭਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣਂ. ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਤਥਾਗਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਹਰਕਾਲੇ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਦਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਪਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਚਤੁਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਵਾ ਅਟ੍ਠਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਦਂ ਵਾ, ਪਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਂ ਵਾ, ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਦਹਰਕਾਲੇ ਚ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਚ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਇਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਞ੍ਚਕੇਨ ਚੇਪਿ ਮਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਬੁਦ੍ਧਬਲਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹ. ਦਸਬਲਂ ਪਨ ਮਞ੍ਚਕੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨਿਯੋ ਪਰਿਹਰਣਕਾਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾਗਤਾ ਹਿ ਪਞ੍ਚਮੇ ਆਯੁਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਸਰੀਰਸ੍ਸ ਵੇਵਣ੍ਣਿਯੇ ਅਨਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯਮਨਾਪਕਾਲੇਯੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ.

੧੬੨. ਨਾਗਸਮਾਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਪਠਮਬੋਧਿਯਞ੍ਹਿ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪਵਾਨਨਾਗਿਤਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰਾ ¶ ਵਿਯ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਬੀਜਯਮਾਨੋਤਿ ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦੇਨ ਤਾਲਵਣ੍ਟਵਾਤੇਨ ਭਗਵਤੋ ਉਤੁਸੁਖਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਮਾਨੋ. ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਕਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਸਨ੍ਨੋ ਏਤਂ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਅਵੋਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੁਤਂ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮ੍ਹਯਮੇਵ ¶ ਦੀਪੇਤਿ. ਕੋ ਨਾਮੋ ਅਯਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਇਦਂ ਭਦ੍ਦਕੋ ਵਤਾਯਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ, ਹਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਨਾਮਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਨਾਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਵ ਲੋਮਾਨਿ ਹਟ੍ਠਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਤ੍ਵਂ ¶ , ਨਾਗਸਮਾਲ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ‘‘ਲੋਮਹਂਸਨ ਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀਤਿ.

ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਆਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮਹਾਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੩. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਯੋ ਜਨਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਙ੍ਘੋ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਯੋ ਤਯੋ ਏਵ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿਂਸੂਤਿ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਤੇ ਪਨ ਨ ਤਾਵ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਵਿਸਿਂਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਗਾਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਗਾਮਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਗਾਮਂ ਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋਤਿ ਜੇਤਵਨਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਮਾਹਂਸੁ. ਸਮਣੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ. ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਰੂਪਵੇਦਨਾਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਥ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਕਸਮਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯੁਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਵਦਮਾਨਾ, ਰੂਪਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯੁਂ ਅਰੂਪਭਵਂ ਵਦਮਾਨਾ, ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯੁਂ ਅਸਞ੍ਞਭਵਂ ਵਦਮਾਨਾ. ਤੇ ਪਨ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਅਯਂ ਰੂਪਭਵੋ ਅਯਂ ਅਰੂਪਭਵੋ’’ਤਿਪਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾਪਿ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਪੇਮ ਪਞ੍ਞਪੇਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ, ਰੂਪਵੇਦਨਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ¶ . ਤੇ ਏਵਂ ਮਹਨ੍ਤੇ ਵਿਸੇਸੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਇਧ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋ ਵਿਵੇਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹਂਸੁ.

ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਵੁਚ੍ਚੇਥ, ਤਂ ਕਿਨ੍ਨਾਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ ¶ . ਇਤਿ ਵੇਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਸਾਸਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਧੁਰਂ ਠਪਯਿਂਸੁ. ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੂਤਿ ਏਵਮੇਤਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਂਸੂਤਿ ਨਯਿਦਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਟਿਸੇਧੇਸੁਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇ ਕਿਰ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਨਾਮ ਅਨ੍ਧਸਦਿਸਾ, ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਥੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ¶ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਪਰਿਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਈਸਕਂ ਸਾਸਨਗਨ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ. ਜਨਪਦਵਾਸਿਨੋ ਵਾ ਤੇ ਸਕਸਮਯਪਰਸਮਯੇਸੁ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕੁਸਲਾਤਿਪਿ ਉਭਯਂ ਨਾਕਂਸੁ.

੧੬੫. ਨ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਵਿਘਾਤਨ੍ਤਿ ਅਸਮ੍ਪਾਯਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਮ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਸਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਸਯੇ ਪਞ੍ਹੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦੇਵਕੇਤਿ ਸਹ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦੇਵਕੇ. ਸਮਾਰਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਠਾਨਾਨਿ ਲੋਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਪਜਾਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿਪਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਮੇਵ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਸਦੇਵਕਾਦਿਭੇਦੇ ਲੋਕੇ ਤਂ ਦੇਵਂ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਵਾ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਇਤੋ ਵਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਤੋ ਵਾ ਪਨ ਮਮ ਸਾਸਨਤੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤਥਾਗਤੋਪਿ ਅਤਥਾਗਤਸਾਵਕੋਪਿ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯ ਪਰਿਤੋਸੇਯ੍ਯ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਆਰਾਧਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੬੬. ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਰਾਧਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਾਮਗੁਣਾਤਿ ਕਾਮਯਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ. ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਗੁਣਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦ੍ਵਿਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੮) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਟਲਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ. ‘‘ਅਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ¶ ਕਾਲਾ ਤਰਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਵਯੋਗੁਣਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਜਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੪) ਏਤ੍ਥ ਰਾਸਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ. ‘‘ਸਤਗੁਣਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੯) ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ. ‘‘ਅਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ (ਖੁ. ਪਾ. ੩ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੭) ਕਯਿਰਾ ਮਾਲਾਗੁਣੇ ਬਹੂ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੫੩) ਏਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੋ ਗੁਣਟ੍ਠੋ. ਇਧਾਪਿ ਏਸੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਗੁਣਾ’’ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ¶ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਟ੍ਠਾਤਿ ਪਰਿਯਿਟ੍ਠਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਮਾ ਵਾ, ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਕਮਨੀਯਾ. ਮਨਾਪਾਤਿ ਮਨਵਡ੍ਢਨਕਾ. ਪਿਯਰੂਪਾਤਿ ਪਿਯਜਾਤਿਕਾ. ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਕਾਮੇਨ ਉਪਸਂਹਿਤਾ. ਰਜਨੀਯਾਤਿ ਰਜ੍ਜਨਿਯਾ, ਰਾਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੬੭. ਯਦਿ ਮੁਦ੍ਦਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮੁਦ੍ਦਾਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਬ੍ਬੇਸੁ ਸਞ੍ਞਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾ. ਗਣਨਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਗਣਨਾ. ਸਙ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਪਿਣ੍ਡਗਣਨਾ. ਯਾਯ ਖੇਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਏਤ੍ਤਕਾ ਵੀਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ¶ , ਰੁਕ੍ਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਕਾਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਆਕਾਸੇ ਸਕੁਣਾ ਏਤ੍ਤਕਾ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਕਸੀਤਿ ਕਸਿਕਮ੍ਮਂ. ਵਣਿਜ੍ਜਾਤਿ ਜਙ੍ਘਵਣਿਜ੍ਜਥਲਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਵਣਿਪ੍ਪਥੋ. ਗੋਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਗੋਰਸਵਿਕ੍ਕਯੇਨ ਜੀਵਨਕਮ੍ਮਂ. ਇਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਵੁਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕਮ੍ਮਂ. ਰਾਜਪੋਰਿਸਨ੍ਤਿ ਆਵੁਧੇਨ ਰਾਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਿਪ੍ਪਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਾਵਸੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਸਿਪ੍ਪਾਦਿ. ਸੀਤਸ੍ਸ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਲਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਸਰਸ੍ਸ ਸੀਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ, ਸੀਤੇਨ ਬਾਧੀਯਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਣ੍ਹੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਡਂਸਾਦੀਸੁ ਡਂਸਾਤਿ ਪਿਙ੍ਗਲਮਕ੍ਖਿਕਾ. ਮਕਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਮਕ੍ਖਿਕਾ, ਸਰੀਸਪਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਰਿਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਰੁਪ੍ਪਮਾਨੋ, ਘਟ੍ਟਿਯਮਾਨੋ. ਮੀਯਮਾਨੋਤਿ ਮਰਮਾਨੋ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਮੁਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਜੀਵਿਕਕਪ੍ਪਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੀਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯੋ ਆਬਾਧੋ. ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਉਪਦ੍ਦਵੋ, ਉਪਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ¶ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਰਾਸਿ. ਕਾਮਹੇਤੂਤਿਆਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ ਅਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਕਾਮਹੇਤੁ. ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ ਨਿਦਾਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਨਿਦਾਨੋ. ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਪਨ ਕਾਮਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ ਅਧਿਕਰਣਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਾਧਿਕਰਣੋ. ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨੇਵ ਪਨ ਕਾਮਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਾਮਾਨਮੇਵ ਹੇਤੂਤਿ ਇਦਂ ਨਿਯਮਵਚਨਂ, ਕਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਟ੍ਠਹਤੋਤਿ ¶ ਆਜੀਵਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਵੀਰਿਯੇਨ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਘਟਤੋਤਿ ਤਂ ਵੀਰਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਘਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਾਯਮਤੋਤਿ ਵਾਯਾਮਂ ਪਰਕ੍ਕਮਂ ਪਯੋਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਨਾਭਿਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਂ ਨਾਭਿਰੁਹਨ੍ਤਿ. ਸੋਚਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਸੋਕੇਨ ਸੋਚਤਿ. ਕਿਲਮਤੀਤਿ ਕਾਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖੇਨ ਕਿਲਮਤਿ. ਪਰਿਦੇਵਤੀਤਿ ਵਾਚਾਯ ਪਰਿਦੇਵਤਿ. ਉਰਤ੍ਤਾਲ਼ਿਨ੍ਤਿ ਉਰਂ ਤਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾ. ਕਨ੍ਦਤੀਤਿ ਰੋਦਤਿ. ਸਮ੍ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਿਸਞ੍ਞੀ ਵਿਯ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਹੋਤਿ. ਮੋਘਨ੍ਤਿ ਤੁਚ੍ਛਂ. ਅਫਲੋਤਿ ਨਿਪ੍ਫਲੋ. ਆਰਕ੍ਖਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਆਰਕ੍ਖਕਾਰਣਾ. ਕਿਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਉਪਾਯੇਨ. ਯਮ੍ਪਿ ਮੇਤਿ ਯਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕਸਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਧਨਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਨੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਦਾਨਿ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੬੮. ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਮਹੇਤੂਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਆਦੀਨਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਕਾਮਹੇਤੂਤਿ ਕਾਮਪਚ੍ਚਯਾ ਰਾਜਾਨੋਪਿ ਰਾਜੂਹਿ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਾਮਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਕਾਮੇ ਨਿਦਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਮਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿਪਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਮੇਵ, ਕਾਮੇ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਮਾਨਮੇਵ ਹੇਤੂਤਿ ਗਾਮਨਿਗਮਨਗਰਸੇਨਾਪਤਿਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਰਾਦੀਨਂ ਕਾਮਾਨਮੇਵ ਹੇਤੁ ਵਿਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਪਹਰਨ੍ਤਿ. ਅਸਿਚਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਸਿਞ੍ਚੇਵ ਖੇਟਕਫਲਕਾਦੀਨਿ ਚ. ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਧਨੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਰਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ. ਉਭਤੋਬ੍ਯੂਲ਼ਨ੍ਤਿ ਉਭਤੋ ਰਾਸਿਭੂਤਂ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਉਸੂਸੂਤਿ ਕਣ੍ਡੇਸੁ. ਵਿਜ੍ਜੋਤਲਨ੍ਤੇਸੂਤਿ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ. ਤੇ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇ.

ਅਦ੍ਦਾਵਲੇਪਨਾ ¶ ਉਪਕਾਰਿਯੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਾਕਾਰਪਾਦਂ ਅਸ੍ਸਖੁਰਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਸੁਧਾਯ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਕਤਾ ਪਾਕਾਰਪਾਦਾ ਉਪਕਾਰਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਤਿਨ੍ਤੇਨ ਕਲਲੇਨ ਸਿਤ੍ਤਾ ਅਦ੍ਦਾਵਲੇਪਨਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਿਖਿਣਅਯਸੂਲਾਦੀਹਿ ਵਿਜ੍ਝੀਯਮਾਨਾਪਿ ਪਾਕਾਰਸ੍ਸ ਪਿਚ੍ਛਿਲਭਾਵੇਨ ਆਰੋਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾਪਿ ਉਪਧਾਵਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਛਕਣਕਾਯਾਤਿ ਕੁਥਿਤਗੋਮਯੇਨ. ਅਭਿਵਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਸਤਦਨ੍ਤੇਨ. ਤਂ ਅਟ੍ਠਦਨ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਤੇ ਉਪਰਿਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਾ ਤਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਯੋਤ੍ਤਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਭਿਵਗ੍ਗੇਨ ਓਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ.

੧੬੯. ਸਨ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਘਰਸਨ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਨਿਲ੍ਲੋਪਨ੍ਤਿ ਗਾਮੇ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਿਲੋਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਗਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸਮਤ੍ਤਾਪਿ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਪਿ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਜੀਵਗ੍ਗਾਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਪਨ੍ਥੇਪਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਪਨ੍ਥਦੂਹਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਡ੍ਢਦਣ੍ਡਕੇਹੀਤਿ ਮੁਗ੍ਗਰੇਹਿ ਪਹਾਰਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਚਤੁਹਤ੍ਥਦਣ੍ਡਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਦਣ੍ਡਕੇਹਿ. ਬਿਲਙ੍ਗਥਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਜਿਯਉਕ੍ਖਲਿਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ, ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸੀਸਕਪਾਲਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਗੁਲ਼ਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਉਤ੍ਤਰਤਿ. ਸਙ੍ਖਮੁਣ੍ਡਿਕਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਮੁਣ੍ਡਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ, ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਉਭਤੋਕਣ੍ਣਚੂਲ਼ਿਕਗਲ਼ਵਾਟਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚਮ੍ਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕੇਸੇ ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਵਲ੍ਲਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਟੇਨ੍ਤਿ, ਸਹ ਕੇਸੇਹਿ ਚਮ੍ਮਂ ਉਟ੍ਠਹਤਿ. ਤਤੋ ਸੀਸਕਟਾਹਂ ਥੂਲਸਕ੍ਖਰਾਹਿ ਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਧੋਵਨ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਵਣ੍ਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਰਾਹੁਮੁਖਨ੍ਤਿ ਰਾਹੁਮੁਖਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ, ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸਙ੍ਕੁਨਾ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਮੁਖੇ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਨ੍ਤਿ ¶ ¶ . ਕਣ੍ਣਚੂਲ਼ਿਕਾਹਿ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮੁਖਂ ਨਿਖਾਦਨੇਨ ਖਣਨ੍ਤਿ. ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਪੂਰੇਤਿ. ਜੋਤਿਮਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਤੇਲਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਆਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥਪਜ੍ਜੋਤਿਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਤੇਲਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਦੀਪਂ ਵਿਯ ਜਾਲੇਨ੍ਤਿ. ਏਰਕਵਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਰਕਵਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ, ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਗੀਵਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਮ੍ਮਬਦ੍ਧੇ ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗੋਪ੍ਫਕੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਯੋਤ੍ਤੇਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਮ੍ਮਬਦ੍ਧੇ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਤਤਿ. ਚੀਰਕਵਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਚੀਰਕਵਾਸਿਕਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ, ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤਥੇਵ ਚਮ੍ਮਬਦ੍ਧੇ ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਕਟਿਯਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਕਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗੋਪ੍ਫਕੇਸੁ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਉਪਰਿਮੇਹਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸਰੀਰਂ ਚੀਰਕਨਿਵਾਸਨਨਿਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਏਣੇਯ੍ਯਕਨ੍ਤਿ ਏਣੇਯ੍ਯਕਕਮ੍ਮਕਾਰਣਂ. ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਉਭੋਸੁ ਕਪ੍ਪਰੇਸੁ ਚ ਜਾਣੂਸੁ ਚ ਅਯਵਲਯਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਅਯਸੂਲਾਨਿ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਚਤੂਹਿ ਅਯਸੂਲੇਹਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਣੇਯ੍ਯਕੋ ਜੋਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਯਥਾ’’ਤਿ ¶ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸੂਲਾਨਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਅਟ੍ਠਿਕੋਟੀਹਿਯੇਵ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪਾ ਕਾਰਣਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਬਲ਼ਿਸਮਂਸਿਕਨ੍ਤਿ ਉਭਤੋਮੁਖੇਹਿ ਬਲ਼ਿਸੇਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਚਮ੍ਮਮਂਸਨ੍ਹਾਰੂਨਿ ਉਪ੍ਪਾਟੇਨ੍ਤਿ. ਕਹਾਪਣਿਕਨ੍ਤਿ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਤਿਣ੍ਹਾਹਿ ਵਾਸੀਹਿ ਕੋਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਹਾਪਣਮਤ੍ਤਂ ਕਹਾਪਣਮਤ੍ਤਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਾ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ. ਖਾਰਾਪਤਚ੍ਛਿਕਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਵੁਧੇਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕੋਚ੍ਛੇਹਿ ਖਾਰਂ ਘਂਸਨ੍ਤਿ. ਚਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਹਾਰੂਨਿ ਪਗ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਸਵਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਖਲਿਕਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਪਲਿਘਪਰਿਵਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇ ਅਯਸੂਲਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਯਾ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਾਦੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਪਲਾਲਪੀਠਕਨ੍ਤਿ ਛੇਕੋ ਕਾਰਣਿਕੋ ਛਵਿਚਮ੍ਮਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਦਪੋਤੇਹਿ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕੇਸੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ. ਮਂਸਰਾਸਿਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਨਂ ਕੇਸੇਹੇਵ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਪਲਾਲਵਟ੍ਟਿਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ ਵੇਠੇਨ੍ਤਿ. ਸੁਨਖੇਹਿਪੀਤਿ ¶ ਕਤਿਪਯਾਨਿ ਦਿਵਸਾਨਿ ਆਹਾਰਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਛਾਤਕੇਹਿ ਸੁਨਖੇਹਿ ਖਾਦਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਲਿਕਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋਤਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਦੁਤਿਯਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੭੦. ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਨਯੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਆਗਮ੍ਮ ਕਾਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਵਿਨੀਯਤਿ ਚੇਵ ਪਹੀਯਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਨਯੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਂ ਵਾ ਕਾਮੇ ਪਰਿਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਯਂ ਵਾ ਤੇ ਕਾਮੇ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਤਥਭਾਵਾਯ. ਯਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ.

੧੭੧. ਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਾ ¶ ਵਾਤਿਆਦਿ ਅਪਰਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪੁਲੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਗਹਿਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਲਭਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਨ੍ਨਰਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾਤਿ ਪਨ੍ਨਰਸਵਸ੍ਸਵਯਾ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਯਪਦੇਸਂ ਕਸ੍ਮਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ? ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਵਣ੍ਣਾਯਤਨਂ ਪਸੀਦਤਿ. ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਪਨ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਪਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਨਾਤਿਦੀਘਾਤਿਆਦੀਹਿ ਛਦੋਸਵਿਰਹਿਤਂ ਸਰੀਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਵਣ੍ਣਨਿਭਾਤਿ ਵਣ੍ਣੋਯੇਵ.

ਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ¶ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਂ. ਗੋਪਾਨਸਿਵਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਗੋਪਾਨਸੀ ਵਿਯ ਵਙ੍ਕਂ. ਭੋਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਭਗ੍ਗਂ, ਇਮਿਨਾਪਿਸ੍ਸ ਵਙ੍ਕਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ. ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਪਟਿਸਰਣਂ ਦਣ੍ਡਦੁਤਿਯਂ. ਪਵੇਧਮਾਨਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ. ਆਤੁਰਨ੍ਤਿ ਜਰਾਤੁਰਂ. ਖਣ੍ਡਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਜਿਣ੍ਣਭਾਵੇਨ ਖਣ੍ਡਿਤਦਨ੍ਤਂ. ਪਲਿਤਕੇਸਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਰਕੇਸਂ. ਵਿਲੂਨਨ੍ਤਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਕੇਸਂ ਵਿਯ ਖਲ੍ਲਾਟਂ. ਖਲਿਤਸਿਰਨ੍ਤਿ ਮਹਾਖਲ੍ਲਾਟਸੀਸਂ. ਵਲਿਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਵਲਿਂ. ਤਿਲਕਾਹਤਗਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਤਕਾਲ਼ਤਿਲਕੇਹਿ ਵਿਕਿਣ੍ਣਸਰੀਰਂ. ਆਬਾਧਿਕਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਧਿਕਂ. ਦੁਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਤ੍ਤਂ.

ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਗਿਲਾਨਂ. ਸਿਵਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਪਾਤਿਤਂ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਇਧਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂਯੇਵ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਨਯੋ.

੧੭੩. ਨੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਨ ਚੇਤੇਤਿ. ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਂਯੇਵਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ¶ .

੧੭੪. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਆਕਾਰੋਵ ਵੇਦਨਾਯ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚੂਲ਼ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੫. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਚੂਲ਼ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕੇਸੂਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਜਨਪਦੇ. ਸੋ ਹਿ ਜਨਪਦੋ ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਯਾਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤੋ. ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਪਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਾਵ. ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਪਿਲਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤਤ੍ਤਾ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇਤਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਨਾਮ ਸਕ੍ਕੋ, ਸੋ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮਕਾਲੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਆਗਤੇ ਭਗਵਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਾਮੇ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਨਾਮੋਤਿ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ਭਗਵਤੋ ਚੁਲ਼ਪਿਤੁਪੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ¶ ਸੁਕ੍ਕੋਦਨੋ ਸਕ੍ਕੋਦਨੋ ਧੋਤੋਦਨੋ ਅਮਿਤੋਦਨੋਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਭਾਤਰੋ. ਅਮਿਤਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਤੇਸਂ ਭਗਿਨੀ. ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਨਾਮੋ ਚ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਸੁਕ੍ਕੋਦਨਸ੍ਸ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਅਮਿਤੋਦਨਸ੍ਸ, ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਕਨਿਟ੍ਠੋ. ਮਹਾਨਾਮੋ ਮਹਲ੍ਲਕਤਰੋ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ.

ਦੀਘਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਲੋਭਧਮ੍ਮਾਤਿ ਲੋਭਸਙ੍ਖਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਲੋਭਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਹਤ੍ਥਿਕਾਯਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸ੍ਸਕਾਯਂ ਸਬ੍ਬਂ ਰਥਕਾਯਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਤ੍ਤਿਕਾਯਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਨਂ ਓਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੬) ਏਤ੍ਥ ਗਹਣੇ ਆਗਤਂ. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਕਾਮਰਾਗਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੦੨) ਏਤ੍ਥ ਖੇਪਨੇ. ਇਧਾਪਿ ਖੇਪਨੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.

ਯੇਨ ਮੇ ਏਕਦਾ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾਪੀਤਿ ਯੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਰਾਜਾ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾ ਨਿਰਵਸੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ, ਅਯਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਮੇ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਪਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਕਂ ¶ ਉਪਾਦਾਯ ਪਹੀਨਕਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਪਚ੍ਛਤੋਵਾਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਏਵਂ ਸਨ੍ਦੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਆਮ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੋਵਿਦਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਯਂ ਕਿਲੇਸੋ ਅਸੁਕਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝੋ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੋਵਿਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸਪਿ ਏਵਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ. ਸਾ ਪਨ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ. ਏਕੋ ਹਿ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਮੇਵ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਏਕੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਮੇਵ, ਏਕੋ ਮਗ੍ਗਮੇਵ, ਏਕੋ ਫਲਮੇਵ, ਏਕੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਇਮਾਸੁ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਸੁ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਨੋ ਲਦ੍ਧੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਯਂ ਅਕੋਵਿਦਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਹੋਤਿ.

੧੭੬. ਸੋ ¶ ਏਵ ਖੋ ਤੇਤਿ ਸੋਯੇਵ ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ ਚ ਤਵ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਪਹੀਨਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੋ ਚ ਹਿ ਤੇਤਿ ਸੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਧਮ੍ਮੋ. ਕਾਮੇਤਿ ਦੁਵਿਧੇ ਕਾਮੇ. ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਮਯਂ ਵਿਯ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੭੭. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਖਾ. ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਮੇਵੇਤ੍ਥ ਬਹੁਕਂ. ਬਹੁਪਾਯਾਸਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ ਉਪਾਯਾਸਕਿਲੇਸੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਬਹੁ. ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ ਉਪਦ੍ਦਵੋ. ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅਯਂ ਆਦੀਨਵੋਯੇਵ ਬਹੁ. ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਪਨ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਸਾਸਪੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪੋ, ਪਰਿਤ੍ਤਕੋ. ਇਤਿ ਚੇਪਿ ਮਹਾਨਾਮਾਤਿ ਮਹਾਨਾਮ ਏਵਂ ਚੇਪਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ. ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ. ਸਮ੍ਮਾ ਨਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ, ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਦ੍ਵਯਞਾਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ¶ ਚਾਤਿ ਸੋ ਏਵ ਮਗ੍ਗਦ੍ਵਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਕਾਮਾਦੀਨਵੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ. ਪੀਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਤਤੋ ਸਨ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਝਾਨਦ੍ਵਯਤੋ ਸਨ੍ਤਤਰਂ ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਰਿਝਾਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚੇਵ ਮਗ੍ਗਦ੍ਵਯਞ੍ਚ. ਨੇਵ ਤਾਵ ਅਨਾਵਟ੍ਟੀ ਕਾਮੇਸੁ ਹੋਤੀਤਿ ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗੇ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਪਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਉਪਰਿ ਝਾਨਾਨਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਵਾ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਤਾਵ ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਾਵਟ੍ਟੀ ਹੋਤਿ, ਅਨਾਵਟ੍ਟਿਨੋ ਅਨਾਭੋਗੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਆਵਟ੍ਟਿਨੋ ਸਾਭੋਗੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਚਤੂਹਿ ਝਾਨੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ.

ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ¶ ਖੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਤੁਯ੍ਹੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਪਠਮਤਰਮੇਵ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਓਰੋਧਨਾਟਕਾ ਪਜਹਨਪਞ੍ਞਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਨਾਜ੍ਝਗਮਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨਾਨਿ ਨ ਪਟਿਲਭਿਂ. ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਤਤੋ ਸਨ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਇਧ ਉਪਰਿ ਝਾਨਦ੍ਵਯਂ ਚੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਗ੍ਗਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਨ੍ਤਿ ਪਟਿਅਞ੍ਞਾਸਿਂ.

੧੭੯. ਏਕਮਿਦਾਹਂ ਮਹਾਨਾਮ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਅਯਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਾਮਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋਪਿ ਆਦੀਨਵੋਪਿ ਕਥਿਤੋ ¶ , ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨ ਕਥਿਤਂ, ਤਂ ਕਥੇਤੁਂ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋ ਹਿ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਏਕੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਂ ਮਮ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੀਸੇਨ ਸਕਲਸਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ.

ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਗਿਜ੍ਝਸਦਿਸਂ ਕੂਟਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਿਜ੍ਝਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕੂਟੇਸੁ ਨਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਸਿਗਿਲਿਪਸ੍ਸੇਤਿ ਇਸਿਗਿਲਿਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸੇ. ਕਾਲ਼ਸਿਲਾਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣੇ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ. ਉਬ੍ਭਟ੍ਠਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂਯੇਵ ਠਿਤਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਿਸਿਨ੍ਨਾ. ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾਤਿ ਉਬ੍ਭਟ੍ਠਕਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਾ. ਨਿਗਣ੍ਠੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਨਿਗਣ੍ਠਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ¶ ਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਪਰਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਚ ਏਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਚਰਤੋ ਚ ਮੇ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਚ…ਪੇ… ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਤਤਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ. ਸਮਿਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ.

੧੮੦. ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਜਾਨਾਥ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਜ੍ਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਮ ਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਵੀਸਤਿਕਹਾਪਣੇ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਸ ਮੇ ਦਿਨ੍ਨਾ ਦਸ ਅਵਸਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਖੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤਿਯਭਾਗਂ ਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕੋ ਭਾਗੋ ਲਾਯਿਤੋ, ਦ੍ਵੇ ਅਵਸਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਪੁਨ ਏਕਂ ਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਲਾਯਿਤਾ, ਏਕੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਲਾਯਿਤੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਕਤਞ੍ਚ ਅਕਤਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਤਥਾ ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਕੁਸਲਂ ਪਹਾਯ ਕੁਸਲਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਸਨੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਂ ਅਜਾਨਨਭਾਵੇ ਸਤਿ. ਲੁਦ੍ਦਾਤਿ ਲੁਦ੍ਦਾਚਾਰਾ. ਲੋਹਿਤਪਾਣਿਨੋਤਿ ਪਾਣੇ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਨ੍ਤਾ ਲੋਹਿਤੇਨ ਮਕ੍ਖਿਤਪਾਣਿਨੋ. ਪਾਣਂ ਹਿ ਹਨਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਯਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤੇਨ ਪਾਣਿ ਨ ਮਕ੍ਖਿਯਤਿ ¶ , ਸੋਪਿ ਲੋਹਿਤਪਾਣੀਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਰੂਰਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਦਾਰੁਣਕਮ੍ਮਾ. ਮਾਤਰਿ ਪਿਤਰਿ ਧਮ੍ਮਿਕਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਚ ਕਤਾਪਰਾਧਾ. ਮਾਗਵਿਕਾਦਯੋ ਵਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਕਮ੍ਮਾ.

ਨ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾਦੇ ਦੋਸਂ ਦੇਤਿ, ਮਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਦੋਸਂ ਆਰੋਪੇਮਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਆਰਭਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮ ਯਥਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਣੀਤਚੀਵਰਾਨਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤਾ ਸਾਲਿਮਂਸੋਦਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਦੇਵਵਿਮਾਨਵਣ੍ਣਾਯ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਵਸਮਾਨਾ ਸੁਖੇਨ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਥ, ਨ ਏਵਂ ਸੁਖੇਨ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਮਯਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਾਮ, ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੁਖੇਨ ਚ ਹਾਵੁਸੋਤਿ ਇਦਂ ਸਚੇ ਸੁਖੇਨ ਚ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਰਾਜਾ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਮਾਗਧੋਤਿ ਮਗਧਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਸੇਨਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਬਿਮ੍ਬੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਭੂਤੋ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਮਿਦ੍ਧਿਯਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੁਖਵਿਹਾਰਿਤਰੋਤਿ ਇਦਂ ਤੇ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਰਞ੍ਞੋ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਤਿਵਿਧਵਯੇਹਿ ਨਾਟਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਨੁਭਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਦ੍ਧਾਤਿ ਏਕਂਸੇਨ. ਸਹਸਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਸਾਹਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਵ ਯਥਾ ਰਤ੍ਤੋ ਰਾਗਵਸੇਨ ਦੁਟ੍ਠੋ ਦੋਸਵਸੇਨ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹਵਸੇਨ ਭਾਸਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਵਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਯਥਾ ਵੋ ਖਮੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਪਹੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

ਅਨਿਞ੍ਜਮਾਨੋਤਿ ਅਚਲਮਾਨੋ. ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੀ. ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਪਹੋਮਿ…ਪੇ… ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਥਾਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਰਾਜਵਾਰੇ ਸਤ੍ਤ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਤਾ. ਸਤ੍ਤ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਾਨਿ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਛ ਪਞ੍ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਸੁਖਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਦ੍ਧਵਾਰੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਨ ਛ ਪਞ੍ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਚੂਲ਼ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੮੧. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਮਾਨਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਭਗ੍ਗੇਸੂਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਜਨਪਦੇ, ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਸੁਮਾਰਗਿਰੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਨਗਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਗ੍ਗਹਦਿਵਸੇ ਅਵਿਦੂਰੇ ਉਦਕਰਹਦੇ ਸੁਂਸੁਮਾਰੋ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ, ਗਿਰਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ. ਅਥ ਨਗਰੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸੁਂਸੁਮਾਰਗਿਰਂ ਤ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਭੇਸਕਲ਼ਾਵਨੇਤਿ ਭੇਸਕਲ਼ਾਨਾਮਕੇ ਵਨੇ. ‘‘ਭੇਸਗਲ਼ਾਵਨੇ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਮਿਗਦਾਯੇਤਿ ਤਂ ਵਨਂ ਮਿਗਪਕ੍ਖੀਨਂ ਅਭਯਦਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਗਦਾਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਵਾਰੇਤੀਤਿ ¶ ਇਚ੍ਛਾਪੇਤਿ. ਵਦਨ੍ਤੂਤਿ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਵਸੇਨ ਵਦਨ੍ਤੁ, ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਚਨੀਯੋਮ੍ਹੀਤਿ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ ਓਵਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਚ ਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਚੋਤਿ ਸੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਵੁਤ੍ਤੋ ਨ ਸਹਤਿ. ਦੋਵਚਸ੍ਸਕਰਣੇਹੀਤਿ ਦੁਬ੍ਬਚਭਾਵਕਾਰਕੇਹਿ ਉਪਰਿ ਆਗਤੇਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ. ਅਪ੍ਪਦਕ੍ਖਿਣਗ੍ਗਾਹੀ ਅਨੁਸਾਸਨਿਨ੍ਤਿ ਯੋ ਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਂ ਕਸ੍ਮਾ ਵਦਥ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਂ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਂ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਯਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵਾਮਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਦਕ੍ਖਿਣਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਾਪਿਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਨਨ੍ਤਿ ਲਾਮਕਾਨਂ ਅਸਨ੍ਤਸਮ੍ਭਵਨਪਤ੍ਥਨਾਨਂ. ਪਟਿਪ੍ਫਰਤੀਤਿ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧੋ, ਪਚ੍ਚਨੀਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਪਸਾਦੇਤੀਤਿ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਬਾਲਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਣਿਤੇਨ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਭਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਏਵਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਪਚ੍ਚਾਰੋਪੇਤੀਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਖੋਸਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਤਾਵ ਪਟਿਕਰੋਹੀਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਆਰੋਪੇਤਿ.

ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਚਨੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਂ ਵਚਨਂ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕੋ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਂ ਭਣਥ, ਕਿਂ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵਦਤਿ. ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਸੁਣਾਮੀ’’ਤਿ ¶ ਸੋਤਂ ਵਾ ਉਪਨੇਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਥਂ ਅਪਨਾਮੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਨ ਤਵ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਗਮਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਪੁਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤਤੋ ਰਾਜਗੇਹਂ ਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ, ਰਾਜਗੇਹਂ ਵਾ ਯਾਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗੇਹਂ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਸੂਕਰਮਂਸਂ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ.

ਅਪਦਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਰਿਯਾਯ. ਨ ਸਮ੍ਪਾਯਤੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਕੁਹਿਂ ਵਸਸਿ, ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਸੀਤਿ ਵਾ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਵਦੇਸਿ ‘‘ਮਯਾ ਏਸ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਨੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਿਂ ਕਰੋਸਿ, ਅਯਂ ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਅਚ੍ਛਸਿ ਕਤ੍ਥ ਵਾ ਅਯਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚਰਿਯਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

੧੮੩. ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋਤਿ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਤੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਏਵਂ ਅਨੁਮਿਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾ ਅਨੁਮੇਤਬ੍ਬੋ ਤੁਲੇਤਬ੍ਬੋ ਤੀਰੇਤਬ੍ਬੋ.

੧੮੪. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨੁਸਿਕ੍ਖਿਨਾਤਿ ਦਿਵਾਪਿ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ, ਰਤਿਞ੍ਚ ਦਿਵਾ ਚ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਮੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਚ੍ਛੇ ਵਾ ਉਦਕਪਤ੍ਤੇਤਿ ਪਸਨ੍ਨੇ ਵਾ ਉਦਕਭਾਜਨੇ. ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮੁਖਪਟਿਬਿਮ੍ਬਂ. ਰਜਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਰਜਂ. ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਕਂ ਤਿਲਕਂ ਵਾ ਪਿਲ਼ਕਂ ਵਾ. ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਹੀਨੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਤਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਹਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਪ੍ਪਹਾਨਂਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੀਲਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਫਲੇ ਆਗਤੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਗਤੇ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂਵ ਹੋਤਿ.

ਇਦਞ੍ਹਿ ¶ ਸੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਨਾਮਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਤੋ ਏਵ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ‘‘ਇਮੇ ਏਤ੍ਤਕਾ ਕਿਲੇਸਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਚੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ¶ ਅਤ੍ਤਮਨੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਯਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਅਵਸ੍ਸਂ ਏਕਵਾਰਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੧੮੫. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਚੇਤੋਖਿਲਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਚੇਤੋਖਿਲਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਥਦ੍ਧਭਾਵਾ ਕਚਵਰਭਾਵਾ ਖਾਣੁਕਭਾਵਾ. ਚੇਤਸੋ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇਤਸੋ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ. ਵੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੀਲੇਨ ਵੁਦ੍ਧਿਂ, ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਰੁਲ਼੍ਹਿਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ. ਸੀਲਸਮਾਧੀਹਿ ਵਾ ਵੁਦ੍ਧਿਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਹਿ ਵਿਰੁਲ਼੍ਹਿਂ, ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ. ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰੇ ਵਾ ਗੁਣੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸਰੀਰੇ ਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਾਮ ਸਰੀਰਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਗੁਣੇ ਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਿਚ੍ਛਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਨ ਸਮ੍ਪਸੀਦਤੀਤਿ ਗੁਣੇਸੁ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਭਾਵੇਨ ਪਸੀਦਿਤੁਂ, ਅਨਾਵਿਲੋ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਆਤਪ੍ਪਾਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪਕਵੀਰਿਯਕਰਣਤ੍ਥਾਯ. ਅਨੁਯੋਗਾਯਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯੋਗਾਯ. ਸਾਤਚ੍ਚਾਯਾਤਿ ਸਤਤਕਿਰਿਯਾਯ ਪਧਾਨਾਯਾਤਿ ਪਦਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਅਯਂ ਪਠਮੋ ਚੇਤੋਖਿਲੋਤਿ ਅਯਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਠਮੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਥਦ੍ਧਭਾਵੋ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇ ਚ ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮੇ ਚ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮੇ ਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ, ਮਗ੍ਗਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ ਫਲਂ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸਙ੍ਘੇ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਵਰੂਪਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਫਲਟ੍ਠਾਤਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਸਮੂਹਭੂਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ¶ ਨਾਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੋਤਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਕੋਪਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਞ੍ਚਮੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਥਦ੍ਧਭਾਵੋ ਕਚਵਰਭਾਵੋ ਖਾਣੁਕਭਾਵੋ.

੧੮੬. ਵਿਨਿਬਨ੍ਧੇਸੁ ¶ ਕਾਮੇਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਪਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਪਿ. ਕਾਯੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯੇ. ਰੂਪੇਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪੇ. ਯਾਵਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ. ਉਦਰਾਵਦੇਹਕਨ੍ਤਿ ਉਦਰਪੂਰਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਉਦਰਂ ਅਵਦੇਹਨਤੋ ਉਦਰਾਵਦੇਹਕਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਸੁਖਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੁਖਂ, ਉਤੁਸੁਖਂ ਵਾ. ਪਸ੍ਸਸੁਖਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਵਾਮਪਸ੍ਸਾਨਂ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੁਖਂ. ਮਿਦ੍ਧਸੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਾਸੁਖਂ. ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੁਤ੍ਤਪਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ.

ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਪਤ੍ਥਯਿਤ੍ਵਾ. ਸੀਲੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ. ਵਤਨ੍ਤਿ ਵਤਸਮਾਦਾਨਂ. ਤਪੋਤਿ ਤਪਚਰਣਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿ. ਦੇਵੋ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਦੇਵੋ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਦੇਵਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾਪਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਦੇਵੇਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੋ.

੧੮੯. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿ. ਪਧਾਨਭੂਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਉਪੇਤਂ. ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਦਂ, ਇਦ੍ਧਿਭੂਤਂ ਵਾ ਪਾਦਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤੋ ਯੇਵ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋ. ਇਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਯੇਵ ਪਞ੍ਚਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵੀਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਪਨ੍ਨਰਸਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਚੇਤੋਖਿਲਪ੍ਪਹਾਨਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਪ੍ਪਹਾਨਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਤਿ ਏਵਂ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਭਬ੍ਬੋਤਿ ਅਨੁਰੂਪੋ, ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ. ਅਭਿਨਿਬ੍ਭਿਦਾਯਾਤਿ ਞਾਣੇਨ ਕਿਲੇਸਭੇਦਾਯ. ਸਮ੍ਬੋਧਾਯਾਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਸਮ੍ਬੋਧਾਯ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਧਿਗਮਾਯਾਤਿ ਪਟਿਲਾਭਾਯ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪੀਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਨਤ੍ਥੇ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ¶ .

ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ¶ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਦਸ ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਊਨਾਧਿਕਾਨਿਪਿ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਯ ਪਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ਸਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਚਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਨਸ੍ਸੂਤਿ ਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸੁ, ਭਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾ ਅਧਿਸਯਿਤਾਨੀਤਿ ਤਾਯ ਜਨੇਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਪਕ੍ਖੇ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪਰਿ ਸਯਨ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾ ਅਧਿਸਯਿਤਾਨਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਸੇਦਿਤਾਨੀਤਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਤੁਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤਿਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸੇਦਿਤਾਨਿ ¶ ਉਸ੍ਮੀਕਤਾਨਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਭਾਵਿਤਾਨੀਤਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਭਾਵਿਤਾਨਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਗਨ੍ਧਂ ਗਾਹਾਪਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਇਮਂ ਤਿਵਿਧਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਖੋ ਭਬ੍ਬਾਵ ਤੇਤਿ ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬਾਵ. ਤੇ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਾਯ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਏਵਂ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਾਨਿ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਪਰਿਪਾਲੀਯਮਾਨਾਨਿ ਨ ਪੂਤੀਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੋਪਿ ਨੇਸਂ ਅਲ੍ਲਸਿਨੇਹੋ, ਸੋਪਿ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਪਾਲਂ ਤਨੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਦਨਖਸਿਖਾ ਚ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕਞ੍ਚ ਖਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਯਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਪਾਲਸ੍ਸ ਤਨੁਤ੍ਤਾ ਬਹਿ ਆਲੋਕੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਰਂ ਵਤ ਮਯਂ ਸਙ੍ਕੁਟਿਤਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਸਯਿਮ੍ਹਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਬਹਿ ਆਲੋਕੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਦਾਨਿ ਨੋ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਪਾਲਂ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਗੀਵਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਤਂ ਕਪਾਲਂ ਦ੍ਵੇਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਤੇ ਪਕ੍ਖੇ ਵਿਧੁਨਨ੍ਤਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪਂ ਵਿਰਵਨ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਚ ਗਾਮਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਉਪਸੋਭਯਮਾਨਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਇਦਂ ਓਪਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ. ਤਂ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡੇਸੁ ਤਿਵਿਧਕਿਰਿਯਾਕਰਣਂ ਵਿਯ ਹਿ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਪਨ੍ਨਰਸੇਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਭਾਵੋ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਤਿਵਿਧਕਿਰਿਯਾਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਅਣ੍ਡਾਨਂ ਅਪੂਤਿਭਾਵੋ ਵਿਯ ਪਨ੍ਨਰਸਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਵਿਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਅਪਰਿਹਾਨਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਿਵਿਧਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਨ ਅਣ੍ਡਾਨਂ ਅਲ੍ਲਸਿਨੇਹਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਵਿਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਭਵਤ੍ਤਯਾਨੁਗਤਨਿਕਨ੍ਤਿਸਿਨੇਹਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ¶ . ਅਣ੍ਡਕਲਾਪਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵੋ ਵਿਯ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸਸ੍ਸ ਤਨੁਭਾਵੋ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾਨਂ ਪਾਦਨਖਮੁਤੁਣ੍ਡਕਾਨਂ ਥਦ੍ਧਖਰਭਾਵੋ ਵਿਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਖਰਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਸੂਰਭਾਵੋ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾਨਂ ਪਰਿਣਾਮਕਾਲੋ ਵਿਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮਕਾਲੋ ਵਡ੍ਢਿਤਕਾਲੋ ਗਬ੍ਭਗ੍ਗਹਣਕਾਲੋ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾਨਂ ਪਾਦਨਖਸਿਖਾਯ ਵਾ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕੇਨ ਵਾ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖੇ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਜ੍ਜਾਤਿਕਂ ਉਤੁਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਏਕਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਾਧਿਗਤੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਕ੍ਖੇ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾਨਂ ਪਰਿਣਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਪਿ –

‘‘ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦ ਸਿਨੇਹਮਤ੍ਤਨੋ, ਕੁਮੁਦਂ ਸਾਰਦਿਕਂਵ ਪਾਣਿਨਾ;

ਸਨ੍ਤਿਮਗ੍ਗਮੇਵ ਬ੍ਰੂਹਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਗਤੇਨ ਦੇਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੮੫) –

ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਗਾਥਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸਂ ਪਹਰਤਿ, ਸੋ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾਣ੍ਡਕੋਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਥਾ ਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟਪੋਤਕਾ ਗਾਮਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਉਪਸੋਭਯਮਾਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਰਮ੍ਮਣਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਉਪਸੋਭਯਮਾਨੋ ਵਿਚਰਤਿ.

ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਹਾਨਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਕਥਂ? ਚੇਤੋਖਿਲਾਨਞ੍ਹਿ ਚੇਤੋਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਨਂ ਪਹਾਨੇਨ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਪ੍ਪਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤ, ਮਗ੍ਗੇ ਆਗਤੇ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ, ਫਲੇ ਆਗਤੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਚੇਤੋਖਿਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੯੦. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਵਨਪਤ੍ਥਕਾਰਣਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਦੇਸਨਂ ਵਾ.

੧੯੧. ਵਨਪਤ੍ਥਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਸੇਨਾਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਤਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤੋਪਿ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਆਸਵਾ ਨ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੀਵਿਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਤਿ ਜੀਵਿਤਸਮ੍ਭਾਰਾ. ਸਮੁਦਾਨੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਸਿਰੇਨ ਸਮੁਦਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਰਤ੍ਤਿਭਾਗਂ ਵਾ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਵਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਵਾ ਦਿਵਸਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਵਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਮਾਨੇਨ ਞਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਣ੍ਡਵਾਲ਼ਾਦੀਨਂ ਪਰਿਬਨ੍ਧੇ ਸਤਿ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਂ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਂ. ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਞਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਵ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਦਿਵਾ ਪਰਿਬਨ੍ਧੇ ਸਤਿ ਸੂਰਿਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨਂ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਂ.

੧੯੨. ਸਙ੍ਖਾਪੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਅਨਨ੍ਤਰਵਾਰੇ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਪੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ.

੧੯੪. ਯਾਵਜੀਵਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਮੇਵ.

੧੯੫. ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਇਧ ਪਨ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੯੭. ਸਙ੍ਖਾਪੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੯੮. ਅਪਿ ¶ ਪਨੁਜ੍ਜਮਾਨੇਨਾਪੀਤਿ ਅਪਿ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੀਯਮਾਨੇਨਾਪਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਚੇਪਿ ਦਾਰੁਕਲਾਪਸਤਂ ਵਾ ਉਦਕਘਟਸਤਂ ਵਾ ਵਾਲਿਕਮ੍ਬਣਸਤਂ ਵਾ ਦਣ੍ਡਂ ਆਹਰਾਪੇਤਿ, ਮਾ ਇਧ ਵਸੀਤਿ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਤਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੯੯. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਵਨਨ੍ਤਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਅਰੋਪਿਮਂ ਜਾਤਿਵਨਂ, ਨ ਯਥਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਰੋਪਿਤਾਰੋਪਿਤਮਿਸ੍ਸਕਂ. ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਦਿਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥਾਯ. ਬੇਲੁਵਲਟ੍ਠਿਕਾਯਾਤਿ ਤਰੁਣਬੇਲੁਵਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ. ਦਣ੍ਡਪਾਣੀਤਿ ਨ ਜਰਾਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ ਦਣ੍ਡਹਤ੍ਥੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਰੁਣੋ ਪਠਮਵਯੇ ਠਿਤੋ, ਦਣ੍ਡਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਣ੍ਡਪਾਣੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਜਙ੍ਘਾਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਜਙ੍ਘਾਕਿਲਮਥਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਜਙ੍ਘਾਚਾਰਂ. ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਮਾਨੋ ਅਨੁਵਿਚਰਮਾਨੋਤਿ ਆਰਾਮਦਸ੍ਸਨ-ਵਨਦਸ੍ਸਨ-ਪਬ੍ਬਤਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਮਾਨੋ. ਅਧਿਚ੍ਚਨਿਕ੍ਖਮਨੋ ਕਿਰੇਸ ਕਦਾਚਿ ਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਿਚਰਤਿ. ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭਾਤਿ ਦਣ੍ਡਂ ਓਲੁਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕਦਾਰਕੋ ਵਿਯ ਦਣ੍ਡਂ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਮਤ੍ਥਕੇ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਣਿਂ ਹਨੁਕੇਨ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.

੨੦੦. ਕਿਂਵਾਦੀਤਿ ਕਿਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ. ਕਿਮਕ੍ਖਾਯੀਤਿ ਕਿਂ ਕਥੇਤਿ. ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਮਤ੍ਤਕਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਅਞ੍ਞਾਤੁਕਾਮਤਾਯ, ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੇਨ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਕੋ ਕਿਰੇਸ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਮਾਨੇ ਤਥਾਗਤੇ ਭਿਨ੍ਦਤਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਏਵਂ ਵਦੇਤਿ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਰੀ, ਨ ਨੋ ਕੁਲਸ੍ਸ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਭਗਿਨੀਪਿ ਮੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਪਰਿਭੋਗਾ, ਤਂ ਪਹਾਯ ‘ਨਸ੍ਸਤੇਸਾ’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋਪਿ ਮੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਬੀਜਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਅਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘ਨਸ੍ਸਤੇਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਦਹਰਕਾਲੇਯੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਅਹਂ ਪਨ ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪਿ ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਉਜੁਕੇਹਿ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਭਾਸਨ੍ਤੋਪਿ ਮਹਾਫਰਸੁਨਾ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਆਪਾਯਿਕੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਕਾਸਿ.

ਅਥ ¶ ਭਗਵਾ ਯਥਾ ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਮਯਾ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਨ ਕਥੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਯਥਾ ¶ ਚ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ¶ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾਵਾਦੀ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਨ ਕੇਨਚਿ ਲੋਕੇ ਵਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਲੋਕੇ ਕੇਨਚਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਨ ਵਿਵਦਤਿ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਵਿਵਦਤਿ; ਲੋਕੋ ਪਨ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ, ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਤ੍ਤਾ, ਅਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਵਿਵਦਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇਨ ਵਿਵਦਾਮਿ, ਲੋਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਯਾ ਵਿਵਦਤਿ, ਤਥਾ ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਕੇਨਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਵਦਤਿ, ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਵਦਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੯੪). ਯਥਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿਪਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿਪਿ. ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਤਂ ਖੀਣਾਸਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ. ਅਕਥਂਕਥਿਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ. ਛਿਨ੍ਨਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚੇਵ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਨਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ. ਭਵਾਭਵੇਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਬ੍ਭਵੇ, ਹੀਨਪਣੀਤੇ ਵਾ ਭਵੇ, ਪਣੀਤੋ ਹਿ ਭਵੋ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਞ੍ਞਾਤਿ ਕਿਲੇਸਸਞ੍ਞਾ. ਕਿਲੇਸਾਯੇਵ ਵਾ ਇਧ ਸਞ੍ਞਾਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਂ ਲੋਕੇ ਨਿਨ੍ਨਾਵਾਦਿਂ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਕਿਲੇਸਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨੁਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਕਾਰਣਂ ਅਹਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਨਿਲ੍ਲਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਤਿਵਿਸਾਖਨ੍ਤਿ ਤਿਸਾਖਂ. ਨਲਾਟਿਕਨ੍ਤਿ ਵਲਿਭਙ੍ਗਂ ਨਲਾਟੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਰਾਜਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਲਿਭਙ੍ਗਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭਾਤਿ ਦਣ੍ਡਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ. ‘‘ਦਣ੍ਡਮਾਲੁਬ੍ਭਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੦੧. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਨਾਮੇਨ ਅਪਾਕਟੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੋ ਕਿਰ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕੁਸਲੋ, ਭਗਵਤਾ ਯਥਾ ਦਣ੍ਡਪਾਣੀ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਮਯਾ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਨ੍ਤਿ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਤਾ ਅਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਕਟਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸਨਖਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ¶ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਿਂਵਾਦੀ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਯਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ ਏਤਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਰਣੇ ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ. ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ¶ , ਸਞ੍ਞਾਨਾਮੇਨ ਵਾ ਪਪਞ੍ਚਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਪਞ੍ਚਕੋਟ੍ਠਾਸਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਰਣੇ ਸਤਿ ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਏਕਾਯਤਨਮ੍ਪਿ ਚੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਵਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਮਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਿਵਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਮਮਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤ੍ਵਾ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨੇਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਦੀਨਂਯੇਵ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਤਿ. ਏਸੇਵਨ੍ਤੋਤਿ ਅਯਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾਦੀਨਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋਵ ਰਾਗਾਨੁਸਯਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤੋ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਦਣ੍ਡਾਦਾਨਾਦੀਸੁ ਪਨ ਯਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਦਣ੍ਡਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਸਾ ਦਣ੍ਡਾਦਾਨਂ. ਯਾਯ ਸਤ੍ਥਂ ਆਦਿਯਤਿ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਸਾ ਸਤ੍ਥਾਦਾਨਂ. ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਲਹਂ. ਨਾਨਾਗਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਿਗ੍ਗਹਂ. ਨਾਨਾਵਾਦਮਤ੍ਤਂ ਵਿਵਾਦਂ. ਤੁਵਂ ਤੁਵਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਤੁਵਂ ਤੁਵਂ. ਪਿਯਸੁਞ੍ਞਕਰਣਂ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਯਥਾਸਭਾਵਂ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥੇਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ ਏਤੇ ਕਿਲੇਸਾ. ਕਿਲੇਸਾ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁਯੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਯਤ੍ਥੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਪਞ੍ਹੇਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ –

‘‘ਸਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਕਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਨਿਵਿਸਮਾਨਾ ਨਿਵਿਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਯਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਨਿਵਿਸਮਾਨਾ ਨਿਵਿਸਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ? ਚਕ੍ਖੁ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੨੦੩) ਨਯੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁਯੇਵ ਆਯਤਨੇਸੁ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਥੇਵ ਚ ਤਣ੍ਹਾ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਪਿ ਆਯਤਨੇਸੁ ਪੁਨ ਸਮੁਦਾਚਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਆਯਤਨੇਸੁਯੇਵ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਵਮਿਮੇਪਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਤਨੇਸੁ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੋਵ ਰਾਗਾਨੁਸਯਾਦੀਨਂ ¶ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਰਾਗਾਨੁਸਯਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਰਿਸੇਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਨਿਰੋਧਪਞ੍ਹੇਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੮੩).

੨੦੨. ਸਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਚ ਪਸਂਸਿਤੋ. ਵਿਞ੍ਞੂਨਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਚ ਸਮ੍ਭਾਵਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਹੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

੨੦੩. ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇਵ ਮੂਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਾਰੋ ਨਾਮ ਮੂਲੇ ਵਾ ਖਨ੍ਧੇ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਏਵਂਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ, ਈਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ. ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ. ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚੋ ਵਿਪਰੀਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਭਗਵਾ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿਯੇਵ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿਣਾਯਕਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ. ਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਭੂਤੋ. ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਾ ਹਦਯੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਨਿਚ੍ਛਾਰਿਤਧਮ੍ਮਮਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ. ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਤ੍ਤਾ. ਪਵਤ੍ਤਾਪਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਥਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ. ਅਮਤਾਧਿਗਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਦਾਤੀਤਿ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ. ਅਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਯਾਚਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਿਨੇਰੂਪਾਦਤੋ ਵਾਲੁਕਂ ਉਦ੍ਧਰਮਾਨੋ ਵਿਯ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ਗਰੁਂ ਕਰੋਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਯਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨੋ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੨੦੪. ਯਂ ¶ ਖੋ ਨੋ ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਯਂ ਖੋ ਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਂ ਖੋ ਨੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸੋਵ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਵ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ¶ ਭਗਵਾਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾਤਿ ਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਪਿ ਏਵਮਾਹ, ਯਂ ਖੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚਾਵੁਸੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਆਵੁਸੋ, ਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ¶ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਰੂਪੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿਯਾ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਹਜਾਤਾਦਿਵਸੇਨ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਤਦੇਵ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਯਂ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਤਦੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਤਦੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਪਞ੍ਚੋ ਪਪਞ੍ਚੇਤਿ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਹਿ ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਪੁਰਿਸਂ ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਕਾਰਣਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਪਞ੍ਚਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਾਦੀਸੁ ਸਵਿਤਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ ਜਵਨੇਨ ਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ? ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਏਤਰਹਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਿਕੋ ਪਪਞ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਵਿਤਕ੍ਕੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਸੁਪਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ਤਸ੍ਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ.

ਸੋਤਞ੍ਚਾਵੁਸੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਛਟ੍ਠਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਮਨਨ੍ਤਿ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਵਾ ਜਵਨਂ ਵਾ. ਆਵਜ੍ਜਨੇ ਗਹਿਤੇ ਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਵਿਤਕ੍ਕਾ ਆਵਜ੍ਜਨਸਹਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਪਞ੍ਚੋ ਜਵਨਸਹਜਾਤੋ. ਜਵਨੇ ਗਹਿਤੇ ਸਹਾਵਜ੍ਜਨਕਂ ਭਵਙ੍ਗ ਮਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਜਵਨੇਨ ਸਹਜਾਤਾਵ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤੀਤਾਦਿਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੂਤਿ ਇਦਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ.

ਇਦਾਨਿ ¶ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਵਤਾਵੁਸੋਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਵਸੇਨ ਸਕਲਂ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਵਤਾਵੁਸੋ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਸਤੀਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਾਵਕੇਨ ਪਞ੍ਹੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਮਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਅਹੁਵਤ੍ਥ, ਅਯਂ ¶ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਤੁਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਤਮੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੋਥਾਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਚ ਪਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

੨੦੫. ਇਮੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਪਞ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਕਾਰਣੇਹਿ ਚੇਵ ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਕਾਰਣੇਹਿ ਚ. ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨੇਹਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹੀਤਿ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਅਕ੍ਖਰੇਹਿ. ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਚਤੂਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਧਾਤੁਕੁਸਲੋ ਆਯਤਨਕੁਸਲੋ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਕੁਸਲੋ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਕੁਸਲੋਤਿ. ਮਹਾਪਞ੍ਞੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਮਹਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਣਸਮਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਯਥਾ ਤਂ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇਨ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇਨ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਏਵਮੇਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯੇਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਗੁਲ਼ਪੂਵਂ ਬਦ੍ਧਸਤ੍ਤੁਗੁਲ਼ਕਂ ਵਾ. ਅਸੇਚਨਕਨ੍ਤਿ ਅਸੇਚਿਤਬ੍ਬਕਂ. ਸਪ੍ਪਿਫਾਣਿਤਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦੀਸੁ ਇਦਂ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਮਨ੍ਦਂ ਇਦਂ ਬਹੁਕਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਮਯੋਜਿਤਰਸਂ. ਚੇਤਸੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤਕਜਾਤਿਕੋ. ਦਬ੍ਬਜਾਤਿਕੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਸਭਾਵੋ. ਕੋ ਨਾਮੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਥੇਰੋ ਅਤਿਭਦ੍ਦਕੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਵਿਯ ਮਧੁਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਪਰਿਯਾਯੋਤ੍ਵੇਵ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੦੬. ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾਵਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਭਾਗੇ ਕਤ੍ਵਾ. ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਕਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਏਕਂ ਭਾਗਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਵਾ ਸੁਖੁਮੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬੋ ਪਾਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕੋਯੇਵਾਤਿ ਤਯੋਪਿ ਕਾਮਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੇ ਏਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਮਕਾਸਿਂ. ਕਾਮੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਯਾਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਵਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਸੋ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ ਭਾਗਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਾਯਂ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕੋਯੇਵਾਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਮਕਾਸਿਂ. ਇਮਿਨਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਨਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋ.

ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਪੁਞ੍ਜਪੁਞ੍ਜਾ ਮਹਾਨਦਿਯਂ ਓਘਾ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਪਨ ਸਹਸਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਵਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਅਕੁਸਲਜਵਨਵਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਮੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਕੁਸਲਵਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਇਮੇ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਦ੍ਵੇ ਭਾਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾਤਿ ਏਕਂ ਭਾਗਂ ਕਰੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾਤਿ ਏਕਂ. ਅਥ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਤੋ ਆਗਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਮਨ੍ਤੇਨ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਗੀਵਾਯ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ. ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਤੋ ਆਗਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਮੇਘਸਮਯੇ ਮੇਘਂ ਵਿਯ ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ ਸਾਲਕਲ੍ਯਾਣਿਪੋਤਕਂ ਵਿਯ ਚ ਸੀਘਂ ਵਡ੍ਢੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ, ਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕੇ ਵਡ੍ਢੇਸਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਨਿਗ੍ਗਹਣਨਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੦੭. ਇਦਾਨਿ ¶ ¶ ਯਥਾਸ੍ਸ ਤੇ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਯਥਾ ਚ ਨੇ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ¶ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ. ਆਤਾਪਿਨੋਤਿ ਆਤਾਪਵੀਰਿਯਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਤੋ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਵਾ ਆਰਬ੍ਭ, ਪਾਸਾਦੇ ਵਾ ਨਾਟਕਾਨਿ ਵਾ ਓਰੋਧੇ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਾਮ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ. ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਕਸਿਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਉਰੁਵੇਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ – ‘‘ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ, ਅਦ੍ਧਾਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਮਨੋਰਥੋ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਮੇਵ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਪਣੀਤਪਣੀਤਂ ਆਹਾਰਂ ਉਪਹਰਿਂਸੁ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਾਕਤਿਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਤ੍ਤਭਾਵੋ ਹਿ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਾਕਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਨ ਦਹਰੋ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਾਕਤਿਕੋ ਜਾਤੋ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ, ਸਮੁਗ੍ਗਤਤਾਰਾਗਣਂ ਵਿਯ ਨਭਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸਰੀਰਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਵ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਏਵਂ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਏਵਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਅਕਾਸਿ.

ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਮਰਪਸਦਗਵਯਰੋਹਿਤਮਿਗਾਦਿਕੇ ਮਗਗਣੇ ਮਨੁਞ੍ਞਸਦ੍ਦਰਵਨੇ ਮੋਰਵਨਕੁਕ੍ਕੁਟਾਦਿਕੇ ਪਕ੍ਖਿਗਣੇ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਕੁਮੁਦਕਮਲਾਦਿਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾਨਿ ਪਲ੍ਲਲਾਨਿ ਨਾਨਾਕੁਸੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨਵਿਟਪਾ ਵਨਰਾਜਿਯੋ ਮਣਿਕ੍ਖਨ੍ਧਨਿਮ੍ਮਲਜਲਪਵਾਹਞ੍ਚ ਨਦਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਸੋਭਨਾ ਵਤਿਮੇ ਮਿਗਜਾਤਾ ਪਕ੍ਖਿਗਣਾ ਪਲ੍ਲਲਾਨਿ ਵਨਰਾਜਿਯੋ ਨਦੀ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਮਕਾਸਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ.

ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪੀਤਿ ¶ ਅਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਯਪਿ. ਏਸੇਵਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਕਿਂ ਪਨ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਭਯਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਕਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਯਾਵ ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋਤਿ ¶ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ¶ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕੋ. ਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕੋ. ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ. ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਖਯਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਉਦਕਪੁਪ੍ਫੁਲ਼ਕੋ ਵਿਯ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਪਜਹਮੇਵਾਤਿ ਪਜਹਿਮੇਵ. ਵਿਨੋਦਮੇਵਾਤਿ ਨੀਹਰਿਮੇਵ. ਬ੍ਯਨ੍ਤਮੇਵ ਨਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਪਰਿਵਟੁਮਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੇਵ ਨਂ ਅਕਾਸਿਂ.

੨੦੮. ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੂਪਘਾਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਅਤਿਵਸ੍ਸਅਚ੍ਚੁਣ੍ਹਅਤਿਸੀਤਾਦੀਨਿ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪਰਿਣਾਮਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਨ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦਨਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਉਦ੍ਧਤਾਕਾਰੋ ਅਨੇਕਗ੍ਗਤਾਕਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕਮਕਾਸਿ. ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਕੇ ਵਾਲ਼ਮਿਗੇ ਸੂਕਰਾਦਯੋ ਖੁਦ੍ਦਮਿਗੇ ਵਿਹਿਂਸਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਥ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਅਕੁਤੋਭਯੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਇਮੇਸਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲੇ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਬਲਵਨ੍ਤਖਾਦਿਤਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਿਲ਼ਾਰਾਦਯੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮੂਸਿਕਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਰਾਜਕਮ੍ਮਿਕੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤੇ ਵਧਬਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਸਿਵਣਿਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਥਾ ਤਥਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਸੁ ਯਂ ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਯਂ ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨੇ ਚਸ੍ਸਾਕਾਰੇਨ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਭਾਵੋ ਚੇਤਸੋ ¶ ਨ ਹਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਪਹਾਸਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਜਹਤਿ. ਬਹੁਲਮਕਾਸੀਤਿ ਬਹੁਲਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਯ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਤ੍ਥਾਯ. ਯਥਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ¶ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਨਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਿਕਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀ ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇਤਿ ਸਸ੍ਸਸਮ੍ਬਾਧੇ. ਆਕੋਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਜੁਕਂ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਹਰੇਯ੍ਯ. ਪਟਿਕੋਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਿਰਿਯਂ ਫਾਸੁਕਾਸੁ ਪਹਰੇਯ੍ਯ. ਸਨ੍ਨਿਰੁਨ੍ਧੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਵਰਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ. ਸਨ੍ਨਿਵਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ ¶ . ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ, ਏਵਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾਨਂ ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਰੇਸਂ ਸਸ੍ਸਖਾਦਨਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਲੋ ਹਿ ਗੋਪਾਲੋਕੋ ਏਵਂ ਗਾਵੋ ਅਰਕ੍ਖਮਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਂ ਖਾਦਤਿ, ਉਜੁਂ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਕੁਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਰਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਗੋਸਾਮਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਵਧਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕਿਟ੍ਠਸਾਮਿਕਾਨਮ੍ਪਿ. ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਨ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭਯਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਗਾਵੋ ਸਾਧੁਕਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦੀਨਵਨ੍ਤਿ ਉਪਦ੍ਦਵਂ. ਓਕਾਰਨ੍ਤਿ ਲਾਮਕਂ, ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵਾ ਓਤਾਰਂ. ਸਂਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਕਿਲਿਟ੍ਠਭਾਵਂ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮ੍ਹਿ. ਆਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਂ. ਵੋਦਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮ੍ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਂ ਅਦ੍ਦਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੦੯. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚ ਕਾਮੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਂ, ਏਕਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ – ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧਂ ਵਿਯ ਹਿ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਕੂਟਗਾਵੋ ਵਿਯ ਕੂਟਚਿਤ੍ਤਂ, ਪਣ੍ਡਿਤਗੋਪਾਲਕੋ ਵਿਯ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਭਯਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਪਰੂਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਪਣ੍ਡਿਤਗੋਪਾਲਕਸ੍ਸ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਭਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਗੋਰਕ੍ਖਣਂ ਵਿਯ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਤੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਦਿਭਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਯਥਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਾਵੁਦ੍ਧਿਕੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ¶ ਪਞ੍ਞਾਵੁਦ੍ਧਿਕੋ. ਨ ਦੁਕ੍ਖਕੋਟ੍ਠਾਸਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਕੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ. ਰਤ੍ਤਿਂ ਚੇਪਿ ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਵਿਤਕ੍ਕੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਂ ਚੇਪਿ ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਂ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂਮੂਲਕਂ. ਓਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਤੀਯੇਯ੍ਯ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਰਾਤਿ ਦੂਰੇ. ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਤੋਪਿ. ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਦੂਰੇ ਹੋਤੂਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ, ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਠਪੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਨ੍ਨਿਸਾਦੇਮੀਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚ ਨਂ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਾਪੇਮਿ. ਏਕੋਦਿਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਏਕਗ੍ਗਂ ਕਰੋਮਿ. ਸਮਾਦਹਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਹਾਮਿ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਰੋਪੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਊਹਞ੍ਞੀਤਿ ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਘਾਤੀਯਿਤ੍ਥ, ਮਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੧੦. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ…ਪੇ… ਅਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਸੋ ਇਮਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ¶ ਵੁਤ੍ਤਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਤਕ੍ਕੋ ਕਾਮਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋਯੇਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਚ ਵਿਹਿਂਸਾਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠੇਨ ਅਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟ੍ਠਪਨਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਾਧਿਪਿ ਤਰੁਣੋ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਚਿਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਅਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਉਸੁਮਵਟ੍ਟਿ ਵਿਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਹਞ੍ਞਤਿ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਰਿਦਮੇਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਤਿਚਿਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਹਿ ਬਹੂਪਕਾਰਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ.

ਯਥਾ ਯੋਧਸ੍ਸ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕੋ ਨਾਮ ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥੀਹਿਪਿ ਅਸ੍ਸੇਹਿਪਿ ਯੋਧੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਵੁਧੇਸੁ ਵਾ ਖੀਣੇਸੁ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਭਾਵੇ ¶ ਵਾ ਸਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਆਵੁਧਾਨਿਪਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਮਤਿਪਿ, ਭੁਞ੍ਜਤਿਪਿ, ਪਾਨੀਯਮ੍ਪਿ ਪਿਵਤਿ, ਸਨ੍ਨਾਹਮ੍ਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਨਯ੍ਹਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਉਚ੍ਚਾਰਾਦਿਪੀਲ਼ਿਤੋ ਵਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਵਾ ਕਰਣੀਯੇਨ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਥਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ¶ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਵਂ ਯੋਧਸ੍ਸ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਬਹੂਪਕਾਰਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ.

ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਸਙ੍ਗਾਮਨਿਤ੍ਥਰਣਕਯੋਧਸ੍ਸ ਫਲਕਕੋਟ੍ਠਕਤੋਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਰਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਨ ਥਾਮਜਾਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਥਾਮਜਾਤਂ ਕਰੋਤਿ.

ਯਥਾ ਹਿ ਥਲੇ ਨਾਵਮ੍ਪਿ ਨਾਵਾਯ ਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਸਕਟਭਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਉਦਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਕਟਮ੍ਪਿ ਸਕਟਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਯੁਤ੍ਤਗੋਣੇਪਿ ਨਾਵਾਭਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਨਾਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਸੁਪਟ੍ਟਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ¶ ਪਨ ਥਾਮਜਾਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਥਾਮਜਾਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਥਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਕਟਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ. ਉਦਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਾਵਾ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਇਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟ੍ਠਪਨਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਞ੍ਞਦੇਵਾਤਿਆਦਿ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਧਾਪਿ ਅਤ੍ਥਦੀਪਿਕਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਨ੍ਤਸਮ੍ਭਤੇਸੂਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਆਹਟੇਸੁ. ਸਤਿਕਰਣੀਯਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤਾ ਗਾਵੋਤਿ ਸਤਿਉਪ੍ਪਾਦਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਕੋਟਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਥਾਮਜਾਤਕਾਲੋ ਕਥਿਤੋ. ਤਦਾ ਕਿਰਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ ਹੋਤਿ.

੨੧੫. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਇਧ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਅਯਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਹਿਤੂਪਚਾਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥੁਭਾਵਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਅਟਵਿਯਂ. ਪਵਨੇਤਿ ਵਨਸਣ੍ਡੇ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਏਕਮੇਵ, ਪਠਮਸ੍ਸ ਪਨ ਦੁਤਿਯਂ ਵੇਵਚਨਂ. ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਭਯਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਯਮੇਵ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ¶ . ਸੋਵਤ੍ਥਿਕੋਤਿ ਸੁਵਤ੍ਥਿਭਾਵਾਵਹੋ. ਪੀਤਿਗਮਨੀਯੋਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਗਮਨੀਯੋ. ‘‘ਪੀਤਗਮਨੀਯੋ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਪਿਦਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਾਖਾਦੀਹਿ ਥਕੇਯ੍ਯ. ਵਿਵਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵਿਸਦਮੁਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਟਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਦਕਵਨਪਬ੍ਬਤਾਦੀਹਿ ਸਨ੍ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਅਮਗ੍ਗਂ. ਓਦਹੇਯ੍ਯ ਓਕਚਰਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਓਕੇ ਚਰਮਾਨਂ ਵਿਯ ਏਕਂ ਦੀਪਕਮਿਗਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਪੇਯ੍ਯ. ਓਕਚਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਦੀਘਰਜ੍ਜੁਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤਂਯੇਵ ਮਿਗਿਂ.

ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਹਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਮਿਗਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਪਿਵਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਵਿਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਿਧਾਯ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਓਕਚਰਞ੍ਚ ਓਕਚਾਰਿਕਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਥ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਮਿਗਾ ਅਕੁਤੋਭਯੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਮਿਗਪੋਤਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੀਲ਼ਮਾਨਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਕਚਰਞ੍ਚ ਓਕਚਾਰਿਕਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਸਹਾਯਕਾ ਨੋ ਆਗਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕਾ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਮਗ੍ਗਂ ਪਿਹਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਨ ਤਾਵ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰੋਤਿ, ਪਵਿਟ੍ਠੇਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਂ ਸਣਿਕਂ ਪਹਰਤਿ. ਸੋ ਉਤ੍ਤਸਤਿ, ਤਤੋ ਸਬ੍ਬੇ ਉਤ੍ਤਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਰਤੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਉਦਕੇਨ ਵਾ ਵਨੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤੇਨ ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਮਗ੍ਗਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਭੋਹਿ ਪਸ੍ਸੇਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਸਙ੍ਖਲਿਕਂ ਵਿਯ ਗਹਨਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਵਿਟ੍ਠਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ. ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਤੇਸਂ ਨਿਵਤ੍ਤਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਮਿਗੇ ਘਾਤੇਤਿ. ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਞ੍ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਮਿਗਸਙ੍ਘੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੇਨ ਆਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਨਿ ਉਪਨੀਤਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਘਾਤਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਓਕਚਰਂ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋਤਿ, ਓਕਚਾਰਿਕਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਹਿ ਏਕਦਾਪਿ ਤੇਸਂ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗੇਨ ਸਰੀਰਂ ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਗਨ੍ਧਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਓਕਚਰਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਓਕਚਾਰਿਕਂ ਸਹ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਿਂ ਆਦਾਯ ਓਕਚਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਓਕਚਾਰਿਕਾ ਮਿਗਗਣਸ੍ਸ ਚਰਣਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖੀ ਗਚ੍ਛਤਿ ¶ . ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਿਗਾ ਸੀਸਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਾਪਿ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਜਾਤਿਕਾ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸਾਪਿ ਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਸਣਿਕਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਯੂਥਪਤਿਮਿਗੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਾਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਕਭਰਿਯਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਦਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ.

ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਨਵਨਵਮੇਵ ਪਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਓਕਚਾਰਿਕਾ ਆਰਞ੍ਞਿਕਸ੍ਸ ਮਿਗਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਭਾਵਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਤਦਭਿਮੁਖੀਵ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਓਕਚਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਸ੍ਸਾ ਰਜ੍ਜੁ ਲਗ੍ਗਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਖੁਰੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮੋਚੇਤਿ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਮਿਗੋ ਓਕਚਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਓਕਚਾਰਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਓਕਚਰੇ ਉਸੂਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਕਮ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਤਿਂ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਲੇਹਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਓਕਚਰੋਪਿ ¶ ਸਚਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇਨ ਤਂ ਮਿਗਂ ਪਹਰਿਤੁਂ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਨਾਮੇਤਿ. ਸਚਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇਨ ਪਹਰਿਤੁਂ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਹਦਯਂ ਉਨ੍ਨਾਮੇਤਿ. ਅਥ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਆਰਞ੍ਞਿਕਂ ਮਿਗਂ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਘਾਤੇਤ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯਥਾ ਸੋ ਮਿਗੋ ਓਕਚਾਰਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੋ ਓਕਚਰੇ ਉਸੂਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਿਂ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਲੇਹਨ੍ਤੋਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਭੂਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗਂ ਉਪਗਮ੍ਮ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸਤ੍ਤਿਯਾ ਵਧਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਭਗਵਾ ਓਕਚਰਂ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋਤਿ, ਓਕਚਾਰਿਕਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਵਟੋ ਮਯਾ ਖੇਮੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਯਾ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਚਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋਸ੍ਮੀਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇਨ ਅਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਵਟੋ ਖੇਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਪਿਹਿਤੋ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ¶ , ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਊਹਤੋ ਓਕਚਰੋ ਨਨ੍ਦੀਰਾਗੋ ਦ੍ਵੇਧਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਤੋ, ਨਾਸਿਤਾ ਓਕਚਾਰਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤੂਪਚਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਦ੍ਵੇਧਾਵਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੧੬. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਤੋ ਅਧਿਕਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਤਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨ, ਤਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਨਂ ਆਦਾਯ ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਵਾ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਵਾ ਪਬ੍ਭਾਰੇ ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋਪਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਵਾ ਪਾਦੇਹਿ ਵਾ ਨਿਸਜ੍ਜਟ੍ਠਾਨਤੋ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਨਿ ਅਪਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਪਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਕਾਰਣਾਨਿ. ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਸਮਯੇ ਸਮਯੇ. ਨ ਨੁ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਾਲੇਨ ਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਾਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਰੁਚਿਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਯਾਵ ਕੋਚਿਦੇਵ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਇਮੇਸਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਇਮਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਬ੍ਬੁਦਂ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ.

ਛਨ੍ਦੂਪਸਂਹਿਤਾਤਿ ਛਨ੍ਦਸਹਗਤਾ ਰਾਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦੂਪਸਞ੍ਹਿਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠ ¶ ਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਦੋਸੂਪਸਞ੍ਹਿਤਾਨਂ ਦ੍ਵੇ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾਨਿ, ਮੋਹੂਪਸਞ੍ਹਿਤਾਨਂ ਦ੍ਵਾਦਸਪਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਏਤੇਸਂ ਪਾਟਿਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਖੇਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਅਸਮਪੇਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਹਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚ ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ¶ . ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲੂਪਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕੁਸਲਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਛਨ੍ਦੂਪਸਞ੍ਹਿਤੇ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਨਿਚ੍ਚਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ ਨਾਮ. ਦੋਸੂਪਸਞ੍ਹਿਤੇ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਮੋਹੂਪਸਞ੍ਹਿਤੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਞ੍ਚਧਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ.

ਇਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਾ ਵਾ ਸੋਭਨਾ ਪਾਦਾ ਵਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਲੋਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਸੁਭਤੋ ਉਪਸਂਹਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਮ੍ਹਿ ਸਾਰਤ੍ਤੋਸਿ? ਕੇਸੇਸੁ ਸਾਰਤ੍ਤੋਸਿ. ਲੋਮੇਸੁ…ਪੇ… ਮੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਾਰਤ੍ਤੋਸਿ. ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਾਮ ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤੇਹਿ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤੋ, ਨਵਹਿ ਨ੍ਹਾਰੁਸਤੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧੋ, ਨਵਹਿ ਮਂਸਪੇਸਿਸਤੇਹਿ ਅਨੁਲਿਤ੍ਤੋ, ਅਲ੍ਲਚਮ੍ਮੇਨ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ, ਛਵਿਰਾਗੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ, ਨਵਹਿ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਨਵਨਵੁਤਿਲੋਮਕੂਪਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਚ ਅਸੁਚਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਕੁਣਪਪੂਰਿਤੋ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ, ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ, ਪਟਿਕੂਲੋ, ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕੁਣਪਸਞ੍ਚਯੋ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਸਾਰਂ ਵਾ ਵਰਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਅਸੁਭਤੋ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲੋਭੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਸੁਭਤੋ ਉਪਸਂਹਰਣਂ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਲੋਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਤਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਵਸੇਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਦੋਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਨ ਆਘਾਤਵਿਨਯਕਕਚੋਪਮੋਵਾਦਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਂ ਭਾਵਯਤੋ ਦੋਸੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ¶ ਪਨ ਦੋਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤ੍ਵਂ ਕਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਸਿ, ਕਿਂ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ, ਉਦਾਹੁ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ, ਕੋ ਵਾ ਪਨਾਯਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨਾਮ, ਕਿਂ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਉਦਾਹੁ ਆਪੋਧਾਤੂਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਮੋਹੇ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ –

‘‘ਗਰੂਸਂਵਾਸੋ ¶ ਉਦ੍ਦੇਸੋ, ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨਂ;

ਕਾਲੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ, ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ;

ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਮੋਹਧਾਤੁ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ. –

ਇਮੇ ¶ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਗਰੁਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਵਤ੍ਤਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਘਟਸਤਉਦਕਾਹਰਣਾਦਿਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਯਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਮੋਹੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਪਿ – ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਉਦ੍ਦੇਸਕਾਲੇ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਾਧੁਕਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਯਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮੋਹੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਗਰੁਭਾਵਨੀਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਂਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਭਨ੍ਤੇ ਕਥਂ ਇਮਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਂਖਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮੋਹੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਕਾਲੇਨ ਧਮ੍ਮਸਵਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮੋਹੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ, ਇਦਂ ਨ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਛੇਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮੋਹੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਧਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਇਮੇ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ ਏਵ. ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਨਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਹੀਨਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਲ੍ਲਕਟ੍ਠੇਹਿਪਿ ਪਂਸੂਹਿਪਿ ਸਾਖਾਦੀਹਿਪਿ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਉਦਕਂ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਂ, ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੁਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਮੇਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਪਹੀਨਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਕੁਸਲੂਪਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਕੁਸਲਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਂਯੇਵ. ਪਲਗਣ੍ਡੋਤਿ ਵਡ੍ਢਕੀ. ਸੁਖੁਮਾਯ ਆਣਿਯਾਤਿ ਯਂ ਆਣਿਂ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਾਯ ਸਾਰਦਾਰੁਆਣਿਯਾ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਆਣਿਨ੍ਤਿ ਚਨ੍ਦਫਲਕੇ ਵਾ ਸਾਰਫਲਕੇ ਵਾ ਆਕੋਟਿਤਂ ਵਿਸਮਾਣਿਂ. ਅਭਿਨਿਹਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮੁਗ੍ਗਰੇਨ ਆਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਹਨੇਯ੍ਯ. ਅਭਿਨੀਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਂ ਅਭਿਨਿਹਨਨ੍ਤੋ ਫਲਕਤੋ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯ. ਅਭਿਨਿਵਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਬਹੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਫਲਕਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਫਲਕੇ ਵਿਸਮਾਣੀ ਵਿਯ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਾ, ਸੁਖੁਮਾਣੀ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਂ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਦਿਕੁਸਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਸੁਖੁਮਾਣਿਯਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਣਿਨੀਹਰਣਂ ਵਿਯ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਦੀਹਿ ਕੁਸਲਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਤੇਸਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਨੀਹਰਣਂ.

੨੧੭. ਅਹਿਕੁਣਪੇਨਾਤਿਆਦਿ ਅਤਿਜੇਗੁਚ੍ਛਪਟਿਕੂਲਕੁਣਪਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਣ੍ਠੇ ਆਸਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਨ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਠੇ ਬਦ੍ਧੇਨ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕੇਨ. ਅਟ੍ਟਿਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਟ੍ਟੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਹਰਾਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਜਿਗੁਚ੍ਛੋ ਭਵੇਯ੍ਯ.

ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਏਤੇ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਵਜ੍ਜਾ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤੋ ਅਹਿਕੁਣਪਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤੇਨ ਆਚਰਿਯਂ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਘਣ੍ਡਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਮੇਵ ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਬਹੁਨਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੇਵ ਏਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਏਵਂ ਏਤੇਸੁ ਆਦੀਨਵੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਕਾਯਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੀਯਕਥਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪਨ ਤੇ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

੨੧੮. ਅਸਤਿਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਨੇਵ ਸੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਸਰਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਰੂਪਂ ਅਪਸ੍ਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਮੀਲੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਸੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਹੀਨੇ ਪੁਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਚੇ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਉਗ੍ਗਹਿਤੋ ਧਮ੍ਮਕਥਾਪਬਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਚੇ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕਸ੍ਸ ਸਤੋ ਸੋ ਨ ਪਹੀਯਤਿ. ਥਵਿਕਾਯ ਮੁਟ੍ਠਿਪੋਤ੍ਥਕੋ ਹੋਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਬੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਾਪਿ ਧਮ੍ਮਵਣ੍ਣਾਪਿ ਲਿਖਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾਚੇਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਚੇ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਥਵਿਕਤੋ ਅਰਣਿਸਹਿਤਾਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ¶ ਉਤ੍ਤਰਾਰਣੀ ਅਯਂ ਅਧਰਾਰਣੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਚੇ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਸਿਪਾਟਿਕਂ ¶ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਆਰਕਣ੍ਟਕਂ ਨਾਮ, ਅਯਂ ਪਿਪ੍ਫਲਕੋ ਨਾਮ, ਇਦਂ ਨਖਚ੍ਛੇਦਨਂ ਨਾਮ, ਅਯਂ ਸੂਚਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਚੇ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਸੂਚਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰੇ ਜਿਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਾਵ ਤਂ ਤਂ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਹੀਨੇ ਪੁਨ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਵਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਨ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ.

ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਨ ਨਵਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤਿ. ਤਿਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰੋ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਨ੍ਹਾਨਉਦਕਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ, ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤਂ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਙ੍ਘਿਕੋ, ਏਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਪਬ੍ਭਾਰਸੋਧਨਂ ਤੇਜੋਧਾਤੁਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤੀਣੀਪਿ ਏਕਤੋ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੇਸਿ, ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਸਿ, ਲੇਣਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਤੇ ਸਾਮਣੇਰ ਕਤਂ, ਅਜ੍ਜ ਤਾਵ ਤ੍ਵਂਯੇਵ ਵਸਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਲੇਣੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਉਤੁਸਪ੍ਪਾਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ¶ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਂ ਅਕਂਸੁ. ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਚੇਤਿਯਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਦਂ ਪਬ੍ਬਂ ਅਸਤਿਪਬ੍ਬਂ ਨਾਮ.

੨੧੯. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਤ੍ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਇਧ ਠਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਮੂਲਭੇਦਂ ਪਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕਸਙ੍ਖਾਰਸਣ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਰੋਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਪਚ੍ਚਯੋ, ਕਾਰਣਂ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਂ, ਵਿਤਕ੍ਕਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਸਙ੍ਖਾਰਸਣ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਕਿਂ ਹੇਤੁ ਕਿਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਮੂਲਞ੍ਚ ਮੂਲਮੂਲਞ੍ਚ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਸੀਘਂ ¶ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹਂ ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ? ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਣਿਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਮੇ ਇਮਿਨਾ ਸੀਘਗਮਨੇਨ, ਸਣਿਕਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਸਣਿਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੀਘਗਮਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਤਕ੍ਕਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹਕਾਲੋ. ਤਸ੍ਸ ਸਣਿਕਗਮਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਚਾਰਪਚ੍ਛੇਦਨਕਾਲੋ. ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਚਾਰੇ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੋਤਰਣਕਾਲੋ. ਤਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੋ. ਤਸ੍ਸ ਨਿਪਨ੍ਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਵਸਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਨਕਾਲੋ. ਤਤ੍ਥ ਇਮੇ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਕਿਂ ਹੇਤੁਕਾ ਕਿਂ ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਮੂਲਮੂਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਚਾਰੋ ਸਿਥਿਲੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਥਿਲੀਭੂਤੇ ਮਤ੍ਥਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੁਦ੍ਦੁਭਜਾਤਕੇਨਪਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ –

ਸਸਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਬੇਲੁਵਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬੇਲੁਵਪਕ੍ਕਂ ਵਣ੍ਟਤੋ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਮੂਲੇ ਪਤਿਤਂ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਪਥਵੀ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਪਲਾਯਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸੀਹੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪਥਵੀ ਨਾਮ ਕਪ੍ਪਵਿਨਾਸੇ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਥਵੀਭੇਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ¶ ਮੂਲਮੂਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਸਸਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਤਯਾ, ਤਾਤ, ਪਥਵੀ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. ਸਸੋ ‘‘ਆਮ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੀਹੋ ‘‘ਏਹਿ, ਭੋ, ਦਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ. ਸਸੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਹਿ, ਰੇ, ਮਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ ਸਣ੍ਹਮੁਦੁਕੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਸਸੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਤ੍ਵਾ –

‘‘ਦੁਦ੍ਦੁਭਾਯਤਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸੇ ਵਸਾਮਹਂ;

ਅਹਮ੍ਪੇਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਕਿਮੇਤਂ ਦੁਦ੍ਦੁਭਾਯਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੮੫) –

ਗਾਥਮਾਹ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਥੇਵ ਤਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਸਕਸ੍ਸ ਨਿਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਬੇਲੁਵਪਕ੍ਕਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੇਕੇਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਟਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਸੋ ਏਤ੍ਥ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਨਿਦ੍ਦਾਯਮਾਨੋ ਇਮਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਮੂਲੇ ¶ ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੇਨ ‘ਪਥਵੀ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯੀ’’ਤਿ ¶ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਸੋ ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਬੇਲੁਵ ਪਤਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਦੁਦ੍ਦੁਭਨ੍ਤਿ ਸਸੋ ਜਵਿ;

ਸਸਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਿਗਵਾਹਿਨੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੮੬);

ਤਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਥਾ’’ਤਿ ਮਿਗਗਣੇ ਅਸ੍ਸਾਸੇਸਿ. ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਮੂਲਮੂਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ.

੨੨੦. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਤਕ੍ਕਮੂਲਭੇਦਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਏਵਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਦਨ੍ਤੇਭਿਦਨ੍ਤਮਾਧਾਯਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਦਨ੍ਤੇ ਉਪਰਿਦਨ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ. ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਯਥਾ ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਹਾਬਲੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਪੁਰਿਸਂ ਸੀਸੇ ਵਾ ਗਲੇ ਵਾ ਖਨ੍ਧੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ ਅਭਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ੇਯ੍ਯ ਅਭਿਸਨ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਕਿਲਨ੍ਤਂ ਮੁਚ੍ਛਾਪਰੇਤਂ ਵਿਯ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਮਲ੍ਲੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੋ ਚਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚ ਅਟ੍ਠਿ ਚ ਅਵਸਿਸ੍ਸਤੁ ਸਰੀਰੇ ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੫) ਏਵਂ ਮਹਾਵੀਰਿਯਂ ¶ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮ ਅਤ੍ਥਦੀਪਿਕਂ ਉਪਮਂ ਆਹਰਿ.

੨੨੧. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਇਦਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਭਾਜਨਿਯਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ. ਯਥਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾਚਰਿਯੋ ਤਿਰੋਰਟ੍ਠਾ ਆਗਤਂ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਾਵੁਧਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਟ੍ਠੇ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹ. ਸਚੇ ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਚੋਰਾ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਧਨੁਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛ. ਸਚੇ ਤੇ ਧਨੁ ਨਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਿਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਹਿਪਿ ਆਵੁਧੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕਰਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭੋਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਭਗਵਾ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਰਹਤ੍ਤਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਚਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਨਿਮਿਤ੍ਤਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ¶ ¶ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਆਦੀਨਵਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਸਤਿਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕਮੂਲਭੇਦਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਭਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਪਬ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਾਨਿ ਦੇਸੇਸਿ.

ਵਸੀ ਵਿਤਕ੍ਕਪਰਿਯਾਯਪਥੇਸੂਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਚਾਰਪਥੇਸੁ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀ ਪਗੁਣਵਸੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਆਕਙ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਸ੍ਸ ਵਸੀਭਾਵਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਯਂ ਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਵਸੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਂਯੇਵ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਯਂ ਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤੁਕਾਮੋ, ਨ ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਆਕਙ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸ੍ਸਤਿ. ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਕਙ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਖੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਵਿਤਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.