ਅਟ੍ਠਕਥਾ > ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) > ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ)

੧. ਤਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਿਮਸਙ੍ਗੀਤਿ ਨਾਮ ਪਣ੍ਣਾਸਤੋ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਾ ਮਜ੍ਝਿਮਪਣ੍ਣਾਸਾ ਉਪਰਿਪਣ੍ਣਾਸਾਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਾ. ਵਗ੍ਗਤੋ ਏਕੇਕਾਯ ਪਣ੍ਣਾਸਾਯ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਵਗ੍ਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸਵਗ੍ਗਸਮਾਯੋਗਾ. ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਦਿਯਡ੍ਢਸੁਤ੍ਤਸਤਂ ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ. ਪਦਤੋ ਤੇਵੀਸੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਚਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਅਸੀਤਿਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਅਸੀਤਿਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਚ;

ਪੁਨ ਤੇਵੀਸਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਪਦਮੇਵਂ ਵਵਤ੍ਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਕ੍ਖਰਤੋ ¶ ਸਤ੍ਤ ਅਕ੍ਖਰਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਞ੍ਚ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤੇਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ. ਭਾਣਵਾਰਤੋ ਅਸੀਤਿ ਭਾਣਵਾਰਾ ਤੇਵੀਸਪਦਾਧਿਕੋ ਚ ਉਪਡ੍ਢਭਾਣਵਾਰੋ. ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ-ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ-ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਿਵਿਧੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਵ ਚ ਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਤੀਣਿ ¶ ਸਨ੍ਧਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਤਥਾ ਨਵਸਤਾਨਿ ਚ;

ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਨਯਾ ਏਤੇ, ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪਕਾਸਿਤਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਾਸਾਸੁ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਸਾ ਆਦਿ, ਵਗ੍ਗੇਸੁ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਵਗ੍ਗੋ, ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਦਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਾ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੧. ਯਂ ¶ ¶ ¶ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਿਦਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨਿ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਪਦਂ, ਹਰਤੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਨਯੇਨ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਉਪਮੂਪਦੇਸਸਮ੍ਪਹਂਸਨਗਰਹਣਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾਹੇਸ – ‘‘ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੫੩) ਉਪਮਾਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੨) ਉਪਦੇਸੇ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ. ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਪਨਾਯਂ ਵਸਲੀ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭) ਗਰਹਣੇ. ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧) ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ. ‘‘ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੯੮) ਆਕਾਰੇ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਾਣਵਕ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਮਣਂ, ਆਨਨ੍ਦਂ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ – ‘ਸੁਭੋ ਮਾਣਵੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਵਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹਿ ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੫) ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਕਾਲਾਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ¶ ਵਾਤਿ? ਅਕੁਸਲਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਾਵਜ੍ਜਾ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜਾ ਵਾਤਿ? ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਵਾਤਿ? ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ. ਸਮਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਵਾ, ਕਥਂ ਵੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਮਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਅਵਧਾਰਣੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਆਕਾਰਟ੍ਠੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਂ ਅਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ¶ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਪਨ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਨਿਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਵਂ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਵਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੧੯-੨੨੩) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੁਸਲੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕੁਸਲੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕੁਸਲੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੯) ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਚ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੧) ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੮) ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਮਯਾ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਮਮ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸੁਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਗਮਨ-ਵਿਸ੍ਸੁਤ-ਕਿਲਿਨ੍ਨ-ਉਪਚਿਤਾਨੁਯੋਗ-ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ-ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਨਾਯ ਪਸੁਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੧੧) ਵਿਸ੍ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਅਵਸ੍ਸੁਤਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਾਤਿ’’ਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੫੭) ਕਿਲਿਨ੍ਨਾ ਕਿਲਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ ਅਨਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧੨) ਉਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯੇ ਝਾਨਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੮੧) ਝਾਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੧) ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੩੯) ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਧਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ‘‘ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਮ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਵਨ੍ਤਿ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੂਨਾਨਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ ‘‘ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਮਯਾ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਤਂ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ’’ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਮਯਾ ਏਵਂ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ¶ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਯਂ ਆਕਾਰਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਮੇਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਕਤ੍ਤੁਵਿਸਯੇ ਗਹਣਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਮੇਤਿ ਉਭਯਕਿਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਮਯਾ ਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵੋਹਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮੇਤਿ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਲਭੇਥ? ਸੁਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਮੇਤ੍ਥ ਸੋਤੇਨ ਉਪਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਤਂ ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਾਦਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਨਿਧਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਸਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ ¶ , ਨ ਸੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਮਯਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਅਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਪਨ ਸਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਤਿਯਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਵਧਾਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾ, ਸਤਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥਤਾ, ਤਦੁਭਯਸਮਤ੍ਥਤਾਯੋਗੇਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕੋਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਲਨਸਮਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਾਭਾਵਤੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਵਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਨ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਪੁਨ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਅਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ¶ ਪਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੋਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਚ ਏਵਂ ਭਦ੍ਦਕੋ ਆਕਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੀਪੇਤਿ, ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਵਨਯੋਗੇਨ ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਦੇਸੇ ਵਸਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿ ਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿ. ਤਾਯ ਚ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ, ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਇਤਿ ਪਯੋਗਾਸਯਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ¶ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਉਦਯਤੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਹਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਠਾਨੇ ਨਿਦਾਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਬ੍ਬਭੇਦਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ¶ . ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਏਤੇ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਵਨਯੋਗਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ – ‘‘ਬਹੂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਤਾ ਧਾਤਾ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਸਵਨੇ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਰੇਨ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਮਹਤਾ ਹਿਤਾ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਬ੍ਬੋਤਿ.

‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਦਹਨ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ‘‘ਕੇਵਲਂ ਸੁਤਮੇਵੇਤਂ ਮਯਾ ¶ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਦਿਸਤਿ, ਜਿਨਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਵਚਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਿਦਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਸ੍ਸ ਦਸਬਲਧਰਸ੍ਸ ਆਸਭਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੀਹਨਾਦਨਾਦਿਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਦੀਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਰਣਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਰਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨਂ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਦੇ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਵਿਨਾਸਯਤਿ ¶ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਸਾਸਨੇ;

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਦਂ ਗੋਤਮਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.

ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ –

ਸਮਵਾਯੇ ਖਣੇ ਕਾਲੇ, ਸਮੂਹੇ ਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠਿਸੁ;

ਪਟਿਲਾਭੇ ਪਹਾਨੇ ਚ, ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੭) ਸਮਵਾਯੋ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੯) ਖਣੋ. ‘‘ਉਣ੍ਹਸਮਯੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੩੫੮) ਕਾਲੋ. ‘‘ਮਹਾਸਮਯੋ ਪਵਨਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੂਹੋ. ‘‘ਸਮਯੋਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਗਵਾ ਖੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ‘ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਸਮਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੫) ਹੇਤੁ ¶ . ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਗ੍ਗਾਹਮਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋ ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੇ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰੇ ਏਕਸਾਲਕੇ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਆਰਾਮੇ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੦) ਦਿਟ੍ਠਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਚਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ;

ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾ ਧੀਰੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੯) ਪਟਿਲਾਭੋ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪) ਪਹਾਨਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧) ਪਟਿਵੇਧੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਂਵਚ੍ਛਰ-ਉਤੁ-ਮਾਸਡ੍ਢਮਾਸ-ਰਤ੍ਤਿ-ਦਿਵ-ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹ-ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕ-ਸਾਯਨ੍ਹ- ਪਠਮਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮ-ਮੁਹੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਭੂਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦੀਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਮ੍ਹਿ ਯਮ੍ਹਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਸੁਵਿਦਿਤਂ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ ਅਸੁਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਅਸੁਕਉਤੁਮ੍ਹਿ ਅਸੁਕਮਾਸੇ ਅਸੁਕਪਕ੍ਖੇ ਅਸੁਕਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਸੁਕਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤੁਂ ਵਾ, ਬਹੁ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਯੇ ਵਾ ਇਮੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋ ਜਾਤਿਸਮਯੋ ਸਂਵੇਗਸਮਯੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋ ਮਾਰਵਿਜਯਸਮਯੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੋਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਾ ਅਨੇਕਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਾ ਏਵ ਸਮਯਾ, ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੋ ਚਾਯਂ ਞਾਣਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੇਸੁ ਅਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਯਸਮਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕਥਾਸਮਯੋ, ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ¶ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਤੇਸੁਪਿ ਸਮਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਥਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਵਿਨਯੇ ਚ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਕਰਣਵਚਨੇਨ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਇਧ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਚ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੋ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮੂਹਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਖਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਤੇਸਂ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਵਿਨਯੇ ਚ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਤਤ੍ਥ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਇਧ ¶ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਏਵਂਜਾਤਿਕੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਂ ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ.

‘‘ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮੇਨ ਕਰਣੇਨ ਚ;

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸੋ ਇਧਾ’’ਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ¶ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ – ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ – ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵਾ ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਭੇਦੋ ਏਸ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਗਵਾਤਿ ਗਰੁ. ਗਰੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਗਰੁਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਗ੍ਯਵਾ ਭਗ੍ਗਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਗੇਹਿ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ;

ਭਤ੍ਤਵਾ ਵਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਭਵੇਸੁ ਭਗਵਾ ਤਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵਸੇਨਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਸਰੀਰਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨ – ‘‘ਨਯਿਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ਪਾਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਵੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਜਨਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤਿ.

ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ¶ ਨਾਮ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਕੋ ਦਸਬਲਧਰੋ ਵਜਿਰਸਙ੍ਘਾਤਸਮਾਨਕਾਯੋ, ਸੋਪਿ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਤੇ ਆਸਾ ਜਨੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਜੀਵਿਤਮਦਮਤ੍ਤਂ ਜਨਂ ਸਂਵੇਜੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਭਣਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਭਗਵਾਤਿ ਦੇਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ.

ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਾਤਿ ਦੀਪਿਕਾ, ਤਞ੍ਚ ਨਗਰਂ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਦਿਵਸੋ ਸੁਖਣੋ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ¶ ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮੀ’’ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਠਿਤਾਸੁ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਸੁ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਧਾਰੀਯਮਾਨਾਸੁ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ¶ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਪਰਿਦੀਪਨਮੇਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਠਾਨਗਮਨਨਿਸਿਨ੍ਨਸਯਨਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤੇਨ ਠਿਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿਚ੍ਚੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੁਭਗਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਭਗਤ੍ਤਾ ਸੁਭਗਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਸਿਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਮਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਨਸ੍ਸ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਦਿਵਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਛਣਸਮਜ੍ਜਉਸ੍ਸਵੇ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭੋਗਸੁਖਂ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਨ੍ਦਰਸੁਨ੍ਦਰੇ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਮੇ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਾਮ, ਧੀਤਰਂ ਲਭਾਮਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਸਿਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਮਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਭਗਂ. ਅਪਿਚ ਬਹੁਜਨਕਨ੍ਤਤਾਯਪਿ ਸੁਭਗਂ. ਵਨਯਤੀਤਿ ਵਨਂ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨੁਤੇ ਇਤਿ ਵਾ ਵਨਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਸੁਮ-ਗਨ੍ਧਸਮ੍ਮੋਦਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਾਦਿਵਿਹਙ੍ਗਮਾਭਿਰੁਤੇਹਿ ਮਨ੍ਦਮਾਲੁਤਚਲਿਤਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਵਿਟਪਪਲ੍ਲਵਪਲਾਸੇਹਿ ਚ ‘‘ਏਥ ਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨੋ ਯਾਚਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਭਗਞ੍ਚ ਤਂ ਵਨਞ੍ਚਾਤਿ ਸੁਭਗਵਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਭਗਵਨੇ. ਵਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਰੋਪਿਮਂ, ਸਯਂਜਾਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਲ਼ੁਵਨਜੇਤਵਨਾਦੀਨਿ ¶ ਰੋਪਿਮਾਨਿ. ਅਨ੍ਧਵਨਮਹਾਵਨਅਞ੍ਜਨਵਨਾਦੀਨਿ ਸਯਂ ਜਾਤਾਨਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਯਂਜਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਲਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਸਾਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਾਮਸ੍ਸ ਵਾ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਾਲਵਨਂ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਏਲ਼ਣ੍ਡੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੫) ‘‘ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਯਮਕਸਾਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੯੫) ਵਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖੋਪਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤਵੇਵ ਦੇਵ ਵਿਜਿਤੇ, ਤਵੇਵੁਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ;

ਉਜੁਵਂਸਾ ਮਹਾਸਾਲਾ, ਨੀਲੋਭਾਸਾ ਮਨੋਰਮਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੯.੪);

ਯੋ ¶ ਕੋਚਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਲੁਵਬੀਜਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਾਲਮੂਲੇ ਨਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੯). ਇਧ ¶ ਪਨ ਵਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਰਾਜਸਦ੍ਦੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਭਾਵਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਧਮ੍ਮਿਕ ਨਿਗ੍ਰੋਧਰਾਜਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੪). ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਧਾ ਸਮਾਸੋ, ਸਾਲਾਨਂ ਰਾਜਾਤਿਪਿ ਸਾਲਰਾਜਾ, ਸਾਲੋ ਚ ਸੋ ਜੇਟ੍ਠਕਟ੍ਠੇਨ ਰਾਜਾ ਚ ਇਤਿਪਿ ਸਾਲਰਾਜਾ. ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਸਮੀਪਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮੂਲਸਦ੍ਦੋ, ‘‘ਮੂਲਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਸਿਰਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਾਨਿਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੯੫) ਮੂਲਮੂਲੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹਿ. ‘‘ਯਾਵ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਛਾਯਾ ਫਰਤਿ, ਨਿਵਾਤੇ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੀਪੇ. ਇਧ ਪਨ ਸਮੀਪੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਲਰਾਜਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸੁਭਗਵਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਗਙ੍ਗਾਯਮੁਨਾਦੀਨਂ ਸਮੀਪੇ ਗੋਯੂਥਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਯ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਯਮੁਨਾਯ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਯਦਿਦਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯ ਸਮੀਪੇ ਸੁਭਗਵਨਂ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਸੁਭਗਵਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ’’ਤਿ. ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ¶ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਵਚਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਰੂਪਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਵਚਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਗਹਟ੍ਠਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੁਭਗਵਨਾਦਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ. ਤਥਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨੁਪਾਯਦਸ੍ਸਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਭਿਯੋਗਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਿਵੇਕਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਰੁਣਾਯ ਉਪਗਮਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਪਗਮਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਰਹਿਤਸੁਖਕਰਣੇ ਨਿਰੁਪਲੇਪਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਖਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨੁਯੋਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ . ਪੁਰਿਮੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਾਰਬਹੁਲਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਦੇਵਾਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਲੋਕੇ ਜਾਤਸ੍ਸ ਲੋਕੇ ਸਂਵਡ੍ਢਭਾਵਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਕਤਮੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦) ਵਚਨਤੋ ਯਦਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਤ੍ਥਪਰਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਯਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਨੁਰੂਪਵਿਹਾਰਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਠਮਂ ਲੁਮ੍ਬਿਨਿਵਨੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਨੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਵਨੇਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਦੇਸਕਾਲਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਮਯੇ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਭਾਸਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਦੇਸਕਾਲੇ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਕਾਲੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤਿ. ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਤਾਵ ਬਾਹਿਯਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੧੦) ਆਦਿਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਅਵਧਾਰਣੇ ਆਦਿਕਾਲਤ੍ਥੇ ਵਾ ਨਿਪਾਤੋ. ਭਗਵਾਤਿ ਲੋਕਗਰੁਦੀਪਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਕਥਾਸਵਨਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਵਚਨਂ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਂ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੪੫) ਨਯੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਆਲਪਿ ਅਭਾਸਿ ਸਮ੍ਬੋਧੇਸੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ¶ ਪਨ ਞਾਪਨੇਪਿ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਆਮਨ੍ਤਯਾਮਿ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਵੇਦਯਾਮਿ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ਪਕ੍ਕੋਸਨੇਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੧੧).

ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਾਕਾਰਦੀਪਨਂ. ਤਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਦਿਗੁਣਯੋਗਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖਨਧਮ੍ਮਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪਿ. ਭਿਕ੍ਖਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰਿਤਾਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪੀਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਨੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਦਿਗੁਣਯੋਗਸਿਦ੍ਧੇਨ ਵਚਨੇਨ ਹੀਨਾਧਿਕਜਨਸੇਵਿਤਂ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਤਦੀਨਭਾਵਨਿਗ੍ਗਹਂ ¶ ਕਰੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਰੁਣਾਵਿਪ੍ਫਾਰਸੋਮ੍ਮਹਦਯਨਯਨਨਿਪਾਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਵਚਨੇਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਾਭਿਮੁਖੇ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਨੇਸਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਸਮ੍ਬੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ¶ ਸਾਧੁਕਂ ਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰੇਪਿ ਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਸਾਧੁਕਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰਾਯਤ੍ਤਾ ਹਿ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਅਪਰੇਸੁਪਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਚੇ. ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਾਸਨ੍ਨਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਪਰਿਸਸਾਧਾਰਣਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਪਰਿਸਾਯ ਚ ਜੇਟ੍ਠਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਸੇਟ੍ਠਾ, ਅਨਗਾਰਿਯਭਾਵਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਚਰਿਯਾਨੁਵਿਧਾਯਕਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸਾਸਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਆਸਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾ, ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਪਿਚ ਤੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਭਾਜਨਂ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਤਿਪਿ ਤੇ ਏਵ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਦੇਸੇਤੀਤਿ. ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਪਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਕਿਨ੍ਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਕਤਮਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ. ਤੇਨ ਨੇਸਂ ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ.

ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ¶ ਗਾਰਵਵਚਨਮੇਤਂ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਵਚਨਦਾਨਂ ਵਾ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਲਪਤਿ. ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਵਦਮਾਨਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਲਪਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਭਗਵਾ ਆਭਾਸਤਿ. ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਤੇ ਪਚ੍ਚਾਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦਾਪੇਤਿ, ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੇ ਭਗਵਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਆਮਨ੍ਤਨਂ ਪਟਿਅਸ੍ਸੋਸੁਂ, ਅਭਿਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਣਿਂਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਭਗਵਾ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਕਮਲਕੁਵਲਯੁਜ੍ਜਲਵਿਮਲਸਾਦੁਰਸਸਲਿਲਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਸੁਖਾਵਤਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਮ੍ਮਲਸਿਲਾਤਲਰਚਨਵਿਲਾਸਸੋਭਿਤਰਤਨਸੋਪਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਮੁਤ੍ਤਾਤਲਸਦਿਸਵਾਲਿਕਾਕਿਣ੍ਣਪਣ੍ਡਰਭੂਮਿਭਾਗਂ ¶ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਭਿਤ੍ਤਿਵਿਚਿਤ੍ਰਵੇਦਿਕਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਂ ਫੁਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਯ, ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਸਮੁਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਵਰਸ੍ਸ ਸੁਖਾਰੋਹਣਤ੍ਥਂ ਦਨ੍ਤਮਯ-ਸਣ੍ਹਮੁਦੁਫਲਕ-ਕਞ੍ਚਨਲਤਾਵਿਨਦ੍ਧ- ਮਣਿਗਣਪ੍ਪਭਾਸਮੁਦਯੁਜ੍ਜਲਸੋਭਂ ਸੋਪਾਨਂ ਵਿਯ, ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਾਨੂਪੁਰਾਦਿਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਸਦ੍ਦਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਿਤਕਥਿਤਹਸਿਤਮਧੁਰਸ੍ਸਰਗੇਹਜਨਵਿਚਰਿਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਇਸ੍ਸਰਿਯਵਿਭਵਸੋਭਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਘਰਸ੍ਸ ਸੁਖਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਪਵਾਲ਼ਾਦਿਜੁਤਿਵਿਸ੍ਸਰਵਿਜ੍ਜੋਤਿਤ-ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਿਸਾਲਦ੍ਵਾਰਬਾਹਂ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਯ ਚ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਾਞਾਣਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਸਂਸੂਚਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਾਵਗਾਹਣਤ੍ਥਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਵਤ੍ਥੁਪਰਿਸਾਪਦੇਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਿਦਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਤਾਵ ਵਿਚਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਾ ਪਰੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨੇਵ ਕਥੇਸਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ, ਅਰਿਯਵਂਸਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਹਾਰਕੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਯਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਪਰਿਪਕ੍ਕਾ ਖੋ ਰਾਹੁਲਸ੍ਸ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਰਾਹੁਲਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੇ ਵਿਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੧) ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਮਨਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਂ ¶ ਬੁਜ੍ਝਨਭਾਵਞ੍ਚ ਅਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਚੂਲ਼ਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ, ਧਾਤੁਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਨਾਗਾ ਸੁਪਣ੍ਣਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਅਸੁਰਾ ਯਕ੍ਖਾ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਤਾਵਤਿਂਸਾਦਯੋ ਦੇਵਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨੀਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ’’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ‘‘ਕਿਂ ਸੂਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੩) ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਭਗਵਤਾ ਯਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ. ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਦੇਵਤਾਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਮਾਰਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤ-ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹ-ਚੂਲ਼ਵੇਦਲ੍ਲ-ਮਹਾਵੇਦਲ੍ਲ-ਸਾਮਞ੍ਞਫਲ- ਆਲ਼ਵਕ-ਸੂਚਿਲੋਮ-ਖਰਲੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ, ਤੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਯਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਂ ਚੂਲ਼ਸੀਹਨਾਦਂ ਚਨ੍ਦੂਪਮਂ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੂਪਮਂ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੂਪਮਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤੇਸਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ.

ਏਵਮਿਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਨਿਕ੍ਖੇਪੇਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਕਤਰਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ? ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਾਨੇ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨਵਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁਂ ‘‘ਯਂ ਯਂ ਭਗਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਮਯਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਨਾਮ, ਭਗਵਾ ਹਿ ਤੀਣਿ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਥਿਤੇ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਅਗਾਰਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਬ੍ਬਾ ਇਮੇ ਇਮਂ ਮਾਨਖਿਲਂ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸੁਤਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਾਨਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ ਭਗਵਾ ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾਨਂ. ਅਨਵਸੇਸਵਾਚਕੋ ਹਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬ-ਸਦ੍ਦੋ. ਸੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਥਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ-ਸਚ੍ਚ-ਸਮਾਧਿ-ਪਞ੍ਞਾ-ਪਕਤਿ-ਸਭਾਵਸੁਞ੍ਞਤਾ-ਪੁਞ੍ਞਾਪਤ੍ਤਿ-ਞੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੭੩) ਹਿ ਧਮ੍ਮਸਦ੍ਦੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ ਵਿਦਿਤਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੯) ਸਚ੍ਚੇਸੁ. ‘‘ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ.

‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ, ਵਾਨਰਿਨ੍ਦ ਯਥਾ ਤਵ;

ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਿਤਿ ਚਾਗੋ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੋ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. –

‘‘ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ, ਅਥੋ ਮਰਣਧਮ੍ਮਿਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਕਤਿਯਂ. ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧.ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ) ਸਭਾਵੇ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੨੧) ਸੁਞ੍ਞਤਾਯਂ. ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਚਿਣ੍ਣੋ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੦੨) ਪੁਞ੍ਞੇ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਅਨਿਯਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੪੪੩) ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਞੇਯ੍ਯੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਭਾਵੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾ. ਮੂਲ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ ਏਵ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਰਿਯਾਯਸਦ੍ਦੋ ¶ ¶ ‘‘ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਨਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੫) ਦੇਸਨਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖ੍ਵੇਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯੇਨ ਮਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੩) ਕਾਰਣੇ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਜ੍ਜ ਪਰਿਯਾਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੯੮) ਵਾਰੇ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਰਣੇਪਿ ਦੇਸਨਾਯਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਸਞ੍ਞਿਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਰਣਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਚਤੁਭੂਮਕਾਪਿ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਤੇਭੂਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾਵ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ.

ਵੋਤਿ ¶ ਅਯਂ ਵੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਉਪਯੋਗਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਵਚਨਪਦਪੂਰਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਪਨ ਵੋ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਾ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੨੬) ਹਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣਾਮੇਮਿ ਵੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੫੭) ਉਪਯੋਗੇ. ‘‘ਨ ਵੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੫੭) ਕਰਣੇ. ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੯੦) ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੁਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੪੫) ਸਾਮਿਵਚਨੇ. ‘‘ਯੇ ਹਿ ਵੋ ਅਰਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੫) ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਪਤਿਸ੍ਸਵੇਨ ਅਭਿਮੁਖੀਭੂਤਾਨਂ ਪੁਨਾਲਪਨਂ. ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸਨਾਪਟਿਜਾਨਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਕਾਰਣਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਕਾਰਣਦੇਸਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਤਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਮਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਸੁਣਾਥ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਾਧੁਕਂ ਸਾਧੂਤਿ ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਾਧੁ ਸਦ੍ਦੋ ਆਯਾਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸੁਨ੍ਦਰਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੫) ਹਿ ਆਯਾਚਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਸੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ¶ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ.

‘‘ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਰੁਚੀ ਰਾਜਾ, ਸਾਧੁ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਨਰੋ;

ਸਾਧੁ ਮਿਤ੍ਤਾਨਮਦ੍ਦੁਬ੍ਭੋ, ਪਾਪਸ੍ਸਾਕਰਣਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.

ਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੧੮.੧੦੧) ਸੁਨ੍ਦਰੇ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਾਧੁਕਂ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੨) ਸਾਧੁਕਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ, ਆਣਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਅਯਂ ਏਤ੍ਥੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ ਚ ਆਣਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਪਿ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਦਲ਼੍ਹਮਿਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਥ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ. ਆਣਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਮਮ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਣਾਥ. ਸੁਨ੍ਦਰਤ੍ਥੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਮਿਮਂ ਭਦ੍ਦਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਏਵਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਮਨਸਿ ¶ ਕਰੋਥਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਥ, ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸਾਮੇਥ ਚਿਤ੍ਤੇ ਕਰੋਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦਾਨੇਤ੍ਥ ਤਂ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਮੇਤਂ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨਿਯੋਜਨੇਨ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਧਾਰਣੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਵਨੀਯੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸਾਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਸਾਧੁਕਪਦਂ ਵਾ ਉਭਯਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੇਸਨਾਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਗਮ੍ਭੀਰੋ ਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ‘‘ਤਂ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਦੇਸਨਂ ਨ ਸਂਖਿਤ੍ਤਤੋਵ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਨਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਵਾਚਕਾਨਿ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ. ਯਥਾਹ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰੋ –

‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ¶ ਦੇਸੇਤਿ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਪਿ ਭਾਸਤਿ;

ਸਾਲ਼ਿਕਾਯਿਵ ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ, ਪਟਿਭਾਨਂ ਉਦੀਰਯੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੪);

ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿਆਦਿਕਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚ. ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਦੇਸਾਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੦). ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਾਸਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧). ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਕਾਸਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ, ਦੇਵਭੂਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਤੋ;

ਪੁਨਰਾਯੁ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੬੯);

ਕਤ੍ਥਚਿ ¶ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਧਾਹਂ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਅਸ੍ਸਂ ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦). ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨. ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯਥਾਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਲਪਤਿ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਸਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾਪਟਿਸੇਧਕੋ ਨੇਵ ਆਗਮੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਅਧਿਗਮੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ –

ਪੁਥੂਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ;

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ, ਪੁਥੁਵਾਯਂ ਜਨੋ ਇਤਿ.

ਸੋ ਹਿ ਪੁਥੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਯਥਾਹ – ਪੁਥੁ ਕਿਲੇਸੇ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਅਵਿਹਤਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਮੁਖਮੁਲ੍ਲੋਕਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਬ੍ਬਗਤੀਹਿ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਓਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਪਰਿਦਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ¶ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਆਵੁਟਾ ਨਿਵੁਤਾ ¶ ਓਵੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੫੧). ਪੁਥੂਨਂ ਵਾ ਗਣਨਪਥਮਤੀਤਾਨਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਨੀਚਧਮ੍ਮਸਮਾਚਾਰਾਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ. ਪੁਥੁ ਵਾ ਅਯਂ, ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ, ਵਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸੁਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਜਨੋਤਿਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਏਵਮੇਤੇਹਿ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਯੇਤੇ –

ਦੁਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ;

ਅਨ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਕੋ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਕੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ. –

ਦ੍ਵੇ ¶ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਰਿਯਾਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਅਨਯੇ ਨਇਰਿਯਨਤੋ, ਅਯੇ ਇਰਿਯਨਤੋ, ਸਦੇਵਕੇਨ ਚ ਲੋਕੇਨ ਅਰਣੀਯਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਵ ਵਾ ਇਧ ਅਰਿਯਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੮). ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਾ ਚ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਯੋਗੇਨ ਸੋਭਨਾ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਵਾ ਏਤੇ ਦ੍ਵੇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਾ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਚ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਪਿ. ਯਥਾਹ –

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿ;

ਦੁਖਿਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਕਰੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚਂ,

ਤਥਾਵਿਧਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੭੮);

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਤਞ੍ਞੁਤਾਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਨ ਚ ਦਸ੍ਸਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰੀ, ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਦੁਵਿਧੋ, ਤੇਸੁ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾ ਅਰਿਯਾ ¶ ਦਿਟ੍ਠਾਪਿ ਅਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤੋ, ਨ ਅਰਿਯਭਾਵਗੋਚਰਤੋ. ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋਪਿ ਚ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਰਿਯੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਤੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ¶ ਵਤ੍ਥੁ – ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤਵਾਸਿਨੋ ਕਿਰ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਅਰਿਯਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੀਦਿਸਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਹਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ਨੇਵ ਅਰਿਯੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਦੁਜ੍ਜਾਨਾ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸੋ ਨੇਵ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਞਾਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ ¶ , ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭). ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਞਾਣੇਨ ਅਰਿਯੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਾਧਿਗਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਕਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦੇ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਕੁਸਲੋ. ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ –

ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਨਾਮ, ਏਕਮੇਕੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਧਾ;

ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ, ‘‘ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਵਿਨਯੇ ਏਕਮੇਕੋ ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵਰਵਿਨਯੋਪਿ ਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਞਾਣਸਂਵਰੋ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਤਦਙ੍ਗਪਹਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਹਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਹਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਅਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੯; ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬) ਅਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ.

‘‘ਯਾਨਿ ¶ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, (ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗਵਾ)

ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧);

ਅਯਂ ¶ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ¶ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂਵਰਣਤੋ ‘‘ਸਂਵਰੋ’’, ਵਿਨਯਨਤੋ ‘‘ਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਥਾ ਯਂ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਸੁ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨੇਵ ਤਮਸ੍ਸ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁਵਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾਵਸ੍ਸ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾਵਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਤਦਙ੍ਗਪਹਾਨਂਨਾਮ.

ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਨਿਵਾਰਣਤੋ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਸੇਵਾਲਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਨੀਵਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਹਾਨਂ ਨਾਮ.

ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੨੭੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਣਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਏਤਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨਂ ¶ ਨਾਮ. ਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਪਹਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਵਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂਤਂਪਹਾਨਵਤੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋਪੇਤਂ ¶ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦੁਵਿਧੋ, ਭੇਦਤੋ ਚ ਦਸਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਤ੍ਤਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ. ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਰਣਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ. ਯੋ ਏਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਏਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੋ ਏਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਏਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ. ਅਰਿਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਏਸੇਸੇ ਏਕੇ ਏਕਤ੍ਥੇ ਸਮੇ ਸਮਭਾਗੇ ਤਜ੍ਜਾਤੇ ਤਞ੍ਞੇਵਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਦੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ? ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਦੇਸਨਾ.

ਤਤ੍ਥ, ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ. ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੦) ਏਵਰੂਪੀ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਛ ਧਾਤੁਯੋ ਅਯਂ ਪੁਤਿਸੋ ਛ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਨੋਪਵਿਚਾਰੋ ਚਤੁਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੪੩) ਏਵਰੂਪੀ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ¶ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਅਨ੍ਧੋ ਏਕਚਕ੍ਖੁ ਦ੍ਵਿਚਕ੍ਖੁ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨ੍ਧੋ’’ਤਿ? (ਅ. ਨਿ. ੩.੨੯) ਏਵਰੂਪੀ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਦੇਸਨਾ. ‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਾਪਕੋ ਵਿਪਾਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ…ਪੇ… ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੧) ਏਵਰੂਪੀ ¶ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ¶ ਇਧ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਤ੍ਥੁਕੋ, ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ, ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਧਮ੍ਮਜਨਿਤਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਪਥਵੀ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ ਆਰਮ੍ਮਣਪਥਵੀ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਥਵੀਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਪਥਵੀ. ਤਾਸੁ ‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਆਵੁਸੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੧੭੩) ਵੁਤ੍ਤਾ ਲਕ੍ਖਣਪਥਵੀ. ‘‘ਪਥਵਿਂ ਖਣੇਯ੍ਯ ਵਾ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੮੫) ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ. ਯੇ ਚ ਕੇਸਾਦਯੋ ਵੀਸਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ, ਅਯੋਲੋਹਾਦਯੋ ਚ ਬਾਹਿਰਾ. ਸਾ ਹਿ ਵਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਥਵੀਤਿ ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀ. ‘‘ਪਥਵੀਕਸਿਣਮੇਕੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੬੦) ਆਗਤਾ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਪਥਵੀ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵੀਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਥਵੀਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਥਵੀਦੇਵਤਾਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਅਯਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਥਵੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਇਧ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਾਸੁ ਯਂਕਞ੍ਚਿ ਪਥਵਿਂ ਅਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਪਥਵੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਪਥਵੀਭਾਗੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਲੋਕਵੋਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ ਪਥਵੀਤਿ. ਏਵਂ ਪਥਵੀਭਾਗਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋਯੇਵ ਵਾ ਏਤਂ ‘‘ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਾ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਨ ¶ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਸੋ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਦਿਭੇਦਮੇਵ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਯਂ ਵਾ ਪਰਤੋ ‘‘ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਸੋ ਤਂ ਪਥਵਿਂ ਏਵਂ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ¶ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੮੦) ਵਚਨਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਥਾਮਪਤ੍ਤੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚੇਹਿ ਇਧ ਮਞ੍ਞਨਾਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ¶ ਮਞ੍ਞਤੋ ਚਸ੍ਸ ਤਾ ਮਞ੍ਞਨਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਨਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾ ਅਯਂ ਕੇਸਾ ਲੋਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੀਸਤਿਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਚਾਯਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਿਗਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾਵੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਯੋ ਲੋਹਂ ਤਿਪੁ ਸੀਸਂ ਸਜ੍ਝਂ ਮੁਤ੍ਤਾ ਮਣਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਸਿਲਾ ਪਵਾਲ਼ਂ ਰਜਤਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਂ ਤਿਣਂ ਕਟ੍ਠਂ ਸਕ੍ਖਰਾ ਕਠਲਂ ਭੂਮਿ ਪਾਸਾਣੋ ਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੩) ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵੀ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਯਮਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਅਹਂ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਮ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰੋ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਪਥਵੀਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਥ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ ਕੇਸੇ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਅਭਿਵਦਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਲੋਮੇ, ਨਖੇ, ਦਨ੍ਤੇ, ਤਚਂ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਪਨ ਰਜ੍ਜਨੀਯਵਤ੍ਥੁਂ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਇਤਿ ਮੇ ਕੇਸਾ ਸਿਯੁਂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ. ਇਤਿ ਲੋਮਾਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ. ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਸਿਨਿਦ੍ਧਮੁਦੁਸੁਖੁਮਨੀਲਕੇਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਸਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ, ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ¶ ਪਥਵਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਤਂ ਜੀਵਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੭) ਆਗਤਨਯੇਨ ਪਨ ਕੇਸਂ ‘‘ਜੀਵੋ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਲੋਮਾਦੀਸੁ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ‘‘ਯਾ ਚੇਵ ਖੋ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਯਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਪਥਵੀਧਾਤੁਰੇਵੇਸਾ ¶ , ਤਂ ਨੇਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੨) ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਕੇਸਾਦਿਭੇਦਂ ਪਥਵਿਂ ਏਤਂ ਮਮ ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਪਥਵਿਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਯਥਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਮ੍ਪਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਯਲੋਹਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਯਲੋਹਾਦੀਨਿ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਅਭਿਵਦਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਮਮ ਅਯੋ ਮਮ ਲੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਯਾਦੀਨਿ ਮਮਾਯਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ ਗੋਪਯਤਿ, ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਇਤਿ ਮੇ ਅਯਲੋਹਾਦਯੋ ਸਿਯੁਂ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ, ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਵਤੇਨ ਵਾ ਤਪੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਅਯਲੋਹਾਦਿਉਪਕਰਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਯਲੋਹਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ, ਸਦਿਸੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਹੀਨੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੩੨) ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਯੇ ਜੀਵਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਨ ਅਯਂ ‘‘ਜੀਵੋ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਲੋਹਾਦੀਸੁ. ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ, ਸੋ ਅਹਂ. ਯੋ ਅਹਂ, ਤਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਨ੍ਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦ੍ਵਯਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੩੧) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਥਵਿਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ. ਏਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਬਾਹਿਰਂ ਪਥਵਿਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਪਥਵਿਯਾ ¶ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ¶ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਥ ਵਾ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਕਥਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਵੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇਤਿ ਏਵਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੩੧) ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵੇਦਨਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਸੁ ਪਥਵੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਥਵਿਂ ਤਸ੍ਸੋਕਾਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਦਾ ਪਨ ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਸੋ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਯਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਦਾ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ਏਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਰਾਯੋਪਿ ਪਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਥਵਿਤੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਤੋ ਪਥਵਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਵਾ ਪਥਵਿਤੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਰੇ ਆਹੁ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਮਮਾਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾ ਏਵ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਮਮ ਕੇਸਾ, ਮਮ ਲੋਮਾ, ਮਮ ਅਯੋ, ਮਮ ਲੋਹਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾਯ ਸਬ੍ਬਾਯਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯ ਪਥਵਿਯਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਤਿ.

ਪਥਵਿਂ ¶ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਪਥਵਿਂ ਤਣ੍ਹਾਦੀਹਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ, ਪਰਾਮਸਤਿ ¶ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ. ਅਵਿਚਾਰਿਤਮੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿ, ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਤੋ ਵਾ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਾ. ਯਸ੍ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਨਯਵਿਚਿਤ੍ਰਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਸਾ ਭਗਵਤਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਞ੍ਞਨਾਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਾਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਤੋ ਵਾ ਇਦਮਾਹ ¶ . ਯੋ ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਥਵੀਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਪਹਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿਯੇਵ. ਯੋ ਚ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ਇਦਮਾਹ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਪਥਵੀਵਤ੍ਥੁਕਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਚ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਂ ਪਥਵਿਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਚੇ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਥਵਿਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਅਯਂ ਬਾਹਿਰਾ, ਇਦਮਸ੍ਸਾ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਇਮਾਨਿ ਰਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ, ਅਯਂ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁਂ ਤੀਰੇਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋਤਿ ਦ੍ਵਾਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ, ਅਯਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ.

ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ¶ ਵਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਾਦਿਅਨੁਲੋਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਞਾਣਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਯੋ ਪਥਵਿਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਇਮਾਹਿ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ¶ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਚ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਚਾਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ.

ਆਪਂ ¶ ਆਪਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਲਕ੍ਖਣਸਸਮ੍ਭਾਰਾਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਆਪੋ. ਤੇਸੁ ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ. ਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ, ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੧੭੪) ਵੁਤ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਣਆਪੋ. ‘‘ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਸਮ੍ਭਾਰਾਪੋ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਥਵਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਕੇਵਲਂ ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨ ‘‘ਪਿਤ੍ਤਂ ਸੇਮ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਆਪੋਧਾਤੁ, ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਆਪੋ ਆਪੋਗਤਂ, ਸਿਨੇਹੋ ਸਿਨੇਹਗਤਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਮੂਲਰਸੋ ਖਨ੍ਧਰਸੋ ਤਚਰਸੋ ਪਤ੍ਤਰਸੋ ਪੁਪ੍ਫਰਸੋ ਫਲਰਸੋ ਖੀਰਂ ਦਧਿ ਸਪ੍ਪਿ ਨਵਨੀਤਂ ਤੇਲਂ ਮਧੁ ਫਾਣਿਤਂ ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਵਾ ਉਦਕਾਨਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾਨਿ ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਆਪੋ.

ਤੇਜਂ ਤੇਜਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜੋਵਾਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਨ ਚ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਜੀਰੀਯਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੫) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ¶ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਤੇਜੋ ਤੇਜੋਗਤਂ ਉਸ੍ਮਾ ਉਸ੍ਮਾਗਤਂ ਉਸੁਮਂ ਉਸੁਮਗਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਕਟ੍ਠਗ੍ਗਿ ਪਲਾਲਗ੍ਗਿ ਤਿਣਗ੍ਗਿ ਗੋਮਯਗ੍ਗਿ ਥੁਸਗ੍ਗਿ ਸਙ੍ਕਾਰਗ੍ਗਿ ਇਨ੍ਦਗ੍ਗਿ ਅਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪੋ ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਕਟ੍ਠਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ¶ ਤਿਣਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਧਞ੍ਞਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਭਣ੍ਡਸਨ੍ਨਿਚਯਸਨ੍ਤਾਪੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੫) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵਾਯਂ ਵਾਯਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਾਯਵਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਯੋਜਨਾਨਯੇ ਪਨ ‘‘ਉਦ੍ਧਙ੍ਗਮਾ ਵਾਤਾ ਅਧੋਗਮਾ ਵਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸਯਾ ਵਾਤਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਯਾ ਵਾਤਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ ਵਾਤਾ ਸਤ੍ਥਕਵਾਤਾ ਖੁਰਕਵਾਤਾ ਉਪ੍ਪਲਕਵਾਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਪਸ੍ਸਾਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਬਾਹਿਰਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ? ਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਵਾਯੋ ਵਾਯੋਗਤਂ ਥਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਵਾਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਵਾਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾ ਵਾਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਵਾਤਾ ਸਰਜਾ ਵਾਤਾ ਅਰਜਾ ਵਾਤਾ ਸੀਤਾ ਵਾਤਾ ਉਣ੍ਹਾ ਵਾਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਵਾਤਾ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਵਾਤਾ ਕਾਲ਼ਵਾਤਾ ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤਾ ¶ ਪਕ੍ਖਵਾਤਾ ਸੁਪਣ੍ਣਵਾਤਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟਵਾਤਾ ਵਿਧੂਪਨਵਾਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੧੭੬) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚ ਬਾਹਿਰਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯ੍ਵਾਯਂ –

‘‘ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਏਕਧਮ੍ਮੇ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ ਤੇਨ;

ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਣੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਨੇਤ੍ਤਿਯਂ ਲਕ੍ਖਣੋ ਨਾਮ ਹਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਚਤੂਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁ ਉਪਾਦਾਰੂਪਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਮੇਵ ਭਵਤਿ, ਰੂਪਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨਤੀਤਤ੍ਤਾ. ਯਞ੍ਚ ਭੂਤੋਪਾਦਾਰੂਪਂ ਸੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਥਵਿਂ ਆਪਂ ਤੇਜਂ ਵਾਯਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਯਾ ਆਪਸ੍ਮਿਂ ਤੇਜਸ੍ਮਿਂ ਵਾਯਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਥਵਿਤੋ ਆਪਤੋ ਤੇਜਤੋ ਵਾਯਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਰੂਪਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਰੂਪਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਦ੍ਵੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੩. ਏਵਂ ¶ ਰੂਪਮੁਖੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਵਤ੍ਥੁਕਂ ਮਞ੍ਞਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਪੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਮਞ੍ਞਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਭੂਤੇ ਭੂਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਅਮਨੁਸ੍ਸਧਾਤੁਵਿਜ੍ਜਮਾਨਖੀਣਾਸਵਸਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੧) ਹਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੨੨੪) ਏਤ੍ਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਹਾਭੂਤਾ ਹੇਤੂ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਏਤ੍ਥ ਧਾਤੂਸੁ. ‘‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੯) ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ. ‘‘ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੦) ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭੂਤਾ ਲੋਕੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੨੦) ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੇਸੁ. ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾ’’ਤਿ ¶ (ਪਾਚਿ. ੯੦) ਏਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਤ੍ਤਾ ਇਧ ਭੂਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਭੂਤੇ ਭੂਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਭੂਤੇ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਗਹਪਤਿਂ ਵਾ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਂ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੫੦) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭੂਤੇ ਸੁਭਾ ਸੁਖਿਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਨੇ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ, ਘਾਯਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਸਾਯਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਫੁਸਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਞਤ੍ਵਾਪਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਵਾ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੩੭) ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਦਹਤਿ. ਭੂਤੇਸੁ ਚ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਹੀਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਹੀਨਂ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਭੂਤਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ¶ . ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਭੂਤੇਨ, ਭੂਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸਂ ਦਹਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜਾਤਿਯਾ ਵਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਰੇਹਿ ਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਹਤਿ. ਅਪਰਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ਦਹਤਿ. ਪਰੇ ਹੀਨੇ ਦਹਤਿ, ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਮਾਨੋ ¶ …ਪੇ… ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੭੬-੮੮੦). ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਭੂਤੇ ਪਨ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾ ਸਸ੍ਸਤਾ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਣਾ ਸਬ੍ਬੇ ਭੂਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਜੀਵਾ ਅਵਸਾ ਅਬਲਾ ਅਵੀਰਿਯਾ ਨਿਯਤਿਸਙ੍ਗਤਿਭਾਵਪਰਿਣਤਾ ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੬੮) ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਕਥਂ ਭੂਤੇਸੁ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਸੁਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਆਕਙ੍ਖਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਭੂਤੇਸੁ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਭੂਤੇਸੁ ਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਭੂਤੇ ਪਨ ਸਮੂਹਗ੍ਗਾਹੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭੂਤੇ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਦਿਸਤੋ ਵਾ ਹੀਨਤੋ ਵਾਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇਸੁ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ¶ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤਥਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭੂਤੇ ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਧੁਵਾਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਭੂਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਭੂਤਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਭੂਤਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਭੂਤਤੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭੂਤੇ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਮਮ ਧੀਤਾ, ਮਮ ਅਜੇਲ਼ਕਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੂਕਰਾ, ਹਤ੍ਥਿਗਵਸ੍ਸਵਲ਼ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਮਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭੂਤੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭੂਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੋਜਨਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ¶ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਚ ਸਤ੍ਤਵਸੇਨ ਚ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭੂਮਿਵਿਸੇਸਾਦਿਨਾ ਭੇਦੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੇਵੇ ਦੇਵਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ¶ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਦੇਵਾ, ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਜੋਤੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਤਿਵਿਧਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾਨੋ ਦੇਵਿਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇ ਦੇਵੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਦੇਵਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ ਨਾਮ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਾ. ਇਧ ਪਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਵਿਸੇਸੇਨ. ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਲੋਕੇ ਮਾਰਂ ਸਪਰਿਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਇਧ ਦੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਭੂਤਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਜਾਪਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮਾਰੋ ਪਜਾਪਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਅਧਿਪਤੀਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਦੇਵਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਮਾਰੋਯੇਵ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਜਾਯ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵੇਨ ਇਧ ਪਜਾਪਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਵਸਤਿ? ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵਲੋਕੇ ¶ . ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ. ਮਾਰੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦਾਮਰਿਕਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਸਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਾਰਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਮਾਰਪਰਿਸਾਯਪਿ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਂ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਂ ਦੀਘਾਯੁਕਂ ਸੁਖਬਹੁਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਪਜਾਪਤਿਨੋ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਨ੍ਤੋਪਿ ਪਜਾਪਤਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਪਜਾਪਤਿਭਾਵਂ ਪਨ ਪਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਪਜਾਨਮਿਸ੍ਸਰੋ ਅਧਿਪਤੀਤਿ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਪਜਾਪਤਿਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਪਜਾਪਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਵਸੋ ਅਬਲੋ ਅਵੀਰਿਯੋ ਨਿਯਤਿਸਙ੍ਗਤਿਭਾਵਪਰਿਣਤੋ ਛਸ੍ਵੇਵਾਭਿਜਾਤੀਸੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਨ ਪਜਾਪਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਂ ਯੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਨਿਚ੍ਚਾ ਧੁਵਾ ¶ ਸਸ੍ਸਤਾ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪਕਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਪਜਾਪਤਿਤੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਉਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਜਾਪਤਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਜਾਪਤਿਂ ਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਾ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਪਜਾਪਤਿ ਮਮ ਸਤ੍ਥਾ ਮਮ ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਮਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਰੂਹਿਤੋ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਗੁਣਵਿਸੇਸੇਹੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਅਪਿਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਸੇਟ੍ਠਮ੍ਪਿ. ‘‘ਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੬੫-੧੬੬) ਹਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੋ.

ਸਚ੍ਚਵ੍ਹਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਉਪਾਸਿਤੋ ਮੇ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੦੪) –

‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਰੇ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੦੬; ਜਾ. ੨.੨੦.੧੮੧) –

ਏਤ੍ਥ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੮; ਅ. ਨਿ. ੫.੧੧) ਏਤ੍ਥ ਸੇਟ੍ਠਂ. ਇਧ ਪਨ ਪਠਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਾਯੁਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਪਿ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਆਭਸ੍ਸਰਵਾਰੇ ¶ ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਯ ਅਚ੍ਚਿ ਵਿਯ ਏਤੇਸਂ ਸਰੀਰਤੋ ਆਭਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਸਰਤਿ ਵਿਸਰਤੀਤਿ ਆਭਸ੍ਸਰਾ. ਤੇਸਂ ਗਹਣੇਨ ¶ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਗਹਿਤਾ, ਏਕਤਲਵਾਸਿਨੋ ਏਵ ਚੇਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾ ਆਭਸ੍ਸਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਵਾਰੇ ਸੁਭੇਨ ਓਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਕਿਣ੍ਣਾ ਸੁਭੇਨ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਵਣ੍ਣੇਨ ਏਕਗ੍ਘਨਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਞ੍ਜੂਸਾਯ ਠਪਿਤਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਕਞ੍ਚਨਪਿਣ੍ਡਸਸ੍ਸਿਰਿਕਾਤਿ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾ. ਤੇਸਂ ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਗਹਿਤਾ. ਏਕਤਲਵਾਸਿਨੋ ਏਵ ਚੇਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਭਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭਾ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਹਪ੍ਫਲਵਾਰੇ, ਵਿਪੁਲਾ ਫਲਾਤਿ ਵੇਹਪ੍ਫਲਾ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਨਯਯੋਜਨਾ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਭੂਤਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਭਿਭੂਵਾਰੇ ਅਭਿਭਵੀਤਿ ਅਭਿਭੂ. ਕਿਂ ਅਭਿਭਵਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਅਰੂਪਿਨੋ. ਅਸਞ੍ਞਭਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤਾ ਦੇਵਾ ਵੇਹਪ੍ਫਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤਲਾਯੇਵ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਯੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਰੂਪਸਦਿਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਤੇ ਇਧ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਭਿਭੂਵਚਨੇਨ ਗਹਿਤਾ. ਕੇਚਿ ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਸਹਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭਿਭੂ ਵਣ੍ਣਵਾ ਦੀਘਾਯੁਕੋਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਅਭਿਭੁਨੋ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਨ੍ਤੋਪਿ ਅਭਿਭੁਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਹੀਨਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਨ ਅਭਿਭੁਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਅਭਿਭੂ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੪. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਭਿਭੂਵਚਨੇਨ ਅਸਞ੍ਞਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਵਟ੍ਟਕਥਾ, ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਾ ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਾ, ਅਨਾਗਾਮਿਖੀਣਾਸਵਾ ਏਵ ਹਿ ਤੇ ਦੇਵਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਕਤਿਪਯਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਾ ¶ ਤੇ ਦੇਵਾ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਕਾਲੇਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖੇਯੇਪਿ ਕਪ੍ਪੇ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੁਞ੍ਞਾਪਿ ਸਾ ਭੂਮਿ ਹੋਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭਵੋ. ਤੇ ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸਵਸੇਨਪਿ ਨ ਗਹਿਤਾ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਾ ਪਨ ਇਮਾ ਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਸਦਾਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਭੂਮਿਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾ ਖਨ੍ਧਾ. ਤੇ ਚ ਤਤ੍ਰੂਪਪਨ੍ਨਾਯੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਭਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਥਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦੀਸੁ. ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਪਨ ਚਤੂਸੁਪਿ ਏਤੇਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਅਭਿਭੂਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਜਾਪਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਏਵਂ ਭੂਮਿਵਿਸੇਸਾਦਿਨਾ ਭੇਦੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਰੂਪਾਯਤਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਂ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ? ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ¶ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਰੂਪੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਵਸਾਨੁਗਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੫੫). ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਇਤਿ ¶ ਮੇ ਰੂਪਂ ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤਿ, ਰੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਵਾ ਪਨ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤਿ. ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਦਿਸੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਹੀਨੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿਯਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਅਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੀਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਥਂ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਨਯੇਨ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਧਨੇ ਧਞ੍ਞੇ. ਏਵਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਰਾਗਾਦਯੋਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਮਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਥਵੀਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਂਸਸੋਤੇਨਪਿ ਸੁਤਂ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤੇਨਪਿ ਸੁਤਂ, ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਮੁਤ੍ਵਾ ਮੁਨਿਤ੍ਵਾ ਚ ਗਹਿਤਂ, ਆਹਚ੍ਚ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਂਸਿਲੇਸੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਮਨਸਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਸੇਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ. ਇਧ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦਿਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰੇਨ ਚ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰੇਨ ਚ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ. ਤੇਸਂ ¶ ਅਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਏਕਭਾਵੋ ਏਕਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਂ ¶ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ, ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਵਾਰਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਸਨਨਯੇਨ ਪਥਵੀਵਾਰਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕਤ੍ਤਨਯਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਨਯਂ. ਅਪਰੇ ‘‘ਏਕਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਅਰੋਗੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਅਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸਂ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ¶ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਏਕਧਾ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯੋਜਨਾਨਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਮਯਾ ਏਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬੇਕਤਕਮ੍ਮਹੇਤੁ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਹੇਤੁ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਹੇਤੁਅਪਚ੍ਚਯਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਮਹਾ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸਂ ਤਸ੍ਸੋਕਾਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਪਥਵੀਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਏਕਧਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਪਰੇਨਪਿ ਨਯੇਨ ਤਂ ਏਕਧਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਆਗਤਂ ਪਰਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਯ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਮਞ੍ਞਨਾਯਪਿ. ਤਤ੍ਰਪਿ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਇਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਤਬ੍ਬਤ੍ਥੁਕਞ੍ਚ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ ਮਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਗੀਤਿ –

ਯਾਦਿਸੋ ¶ ਏਸ ਸਕ੍ਕਾਯੋ, ਤਥਾ ਨਂ ਅਵਿਜਾਨਤੋ;

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਯੇ, ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾ.

ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਭਿਦੁਰੋ ਚਾਯਂ, ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋ;

ਤਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਬਾਲੋ, ਗਣ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨਂ.

ਸੁਭਤੋ ਸੁਖਤੋ ਚੇਵ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੋ;

ਸਲਭਸ੍ਸੇਵ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ, ਹੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ;

ਗੂਥਾਦੀ ਵਿਯ ਗੂਥਸ੍ਮਿਂ, ਹੋਤਿ ਮਾਨੇਨ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਅਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੋ ਮੇਤਿ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਨਂ ਅਬੁਦ੍ਧਿਨੋ;

ਆਦਾਸੇ ਵਿਯ ਬੋਨ੍ਧਿਸ੍ਸ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਹੋਤਿ ਮਞ੍ਞਨਾ.

ਮਞ੍ਞਨਾਤਿ ਚ ਨਾਮੇਤਂ, ਸੁਖੁਮਂ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਂ;

ਸਿਥਿਲਂ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਞ੍ਚ, ਯੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ.

ਬਹੁਂ ¶ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨੋਪਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ;

ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਂ ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥਮ੍ਭਂ, ਸਾਵ ਗਦ੍ਦੁਲਬਨ੍ਧਨੋ.

ਸ’ਸੋ ਸਕ੍ਕਾਯਮਲੀਨੋ, ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਜਰਾਯ ਚ;

ਰੋਗਾਦੀਹਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਹਞ੍ਞਤਿ ਬਾਲ਼੍ਹਸੋ.

ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਥ;

ਅਸਾਤਤੋ ਅਸੁਭਤੋ, ਭੇਦਤੋ ਚ ਅਨਤ੍ਤਤੋ.

ਏਸੋ ਸਭਾਵੋ ਹੇਤਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਂ ਏਵਮਿਮਂ ਬੁਧੋ;

ਪਹਾਯ ਮਞ੍ਞਨਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ¶ ਚਤੁਵੀਸਤਿਪਬ੍ਬਾ ਪਠਮਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਕ੍ਕਾਯਧਮ੍ਮਮੂਲਭੂਤਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਸੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਪਿਕਾਰੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਿਯਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਤੇਨ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ, ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗੇਨ, ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਨ੍ਨਾ, ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨ ਤੇਸਂ ਸਭਾਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਮ੍ਪਿ ਤਦੇਵ, ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦੇਵਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗੇਨਾ’’ਤਿ. ਯੋਪਿ ਸੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸੇਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ¶ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੇਕ੍ਖੋ? ਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਲਾਭਤੋ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਕ੍ਖਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੩). ਅਪਿਚ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿਪਿ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਅਧਿਸੀਲਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੮੬).

ਯੋਪਿ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਾਯ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਰਤ੍ਤਾਪਰਰਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਪਟਿਵੇਧਪ੍ਪਤ੍ਤੋਵ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ.

ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ. ਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਰਾਗੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ‘‘ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰੋ ਪਾਸੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ¶ ਚਰਤਿ ਮਾਨਸੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਰਾਗੋ ¶ ਮਾਨਸਂ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੬੫) ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ ਸੇਕ੍ਖੋ, ਕਾਲਂ ਕਯਿਰਾ ਜਨੇਸੁਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਇਧਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤੇਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਰਹਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਅਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਤ੍ਥਨਾ ਤਣ੍ਹਾਪਤ੍ਥਨਾ ਚ, ਛਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਾ ਚ. ‘‘ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਸ੍ਸ ਹਿ ਪਜਪ੍ਪਿਤਾਨਿ, ਪਵੇਧਿਤਂ ਵਾਪਿ ਪਕਪ੍ਪਿਤੇਸੂ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੯੦੮) ਏਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਪਤ੍ਥਨਾ.

‘‘ਛਿਨ੍ਨਂ ਪਾਪਿਮਤੋ ਸੋਤਂ, ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਂ ਵਿਨਲ਼ੀਕਤਂ;

ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲਾ ਹੋਥ, ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੫੨) –

ਏਤ੍ਥ ¶ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਕੁਸਲਚ੍ਛਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਾ. ਅਯਮੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿ ਤਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਇਰਿਯਾਪਥਦੁਕ੍ਖਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਕਾਯਂ ਹਰਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਅਭਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਥਵਿਂ ਪਥਵੀਭਾਵੇਨ ਅਭਿਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਵਿਪਰੀਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਭਿਵਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਪਥਵੀਤਿ ਏਤਂ ਪਥਵੀਭਾਵਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਏਵ ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿਪਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਏਵਂ ਅਭਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਾ ਮਞ੍ਞੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਮਞ੍ਞੀ ਚ ਨ ਮਞ੍ਞੀ ਚ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਇਦਂ ਪਦਂ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ. ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ¶ ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਮਞ੍ਞਨਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ. ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ਪਹੀਨਾ, ਇਤਰਾ ਪਨ ਤਨੁਭਾਵਂ ਗਤਾ, ਤੇਨ ਸੋ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਿਯ, ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵਿਯਾਤਿ.

ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਨਿਯਾਮਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣਤ੍ਤਾ ਚ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਅਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਞ੍ਚ ¶ ਨ ਹੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਿਯ, ਨੋਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੇਕ੍ਖਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਏਵਂ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਇਧ ਉਭਯਸਭਾਗਤਾਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਕ੍ਖੋ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵੇਨ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾ ਸਭਾਗੋ, ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸਭਾਗਤਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਭਾਗਤਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ. ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਆਰਕਕਿਲੇਸੋ, ਦੂਰਕਿਲੇਸੋ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ? ਆਰਕਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭਵਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੪) ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋ…ਪੇ… ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ, ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ.

ਵੁਸਿਤਵਾਤਿ ਗਰੁਸਂਵਾਸੇਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਂਵਾਸੇਪਿ ਦਸਸੁ ਅਰਿਯਵਾਸੇਸੁਪਿ ਵਸਿ ਪਰਿਵਸਿ ਵੁਤ੍ਥੋ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋਤਿ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਕਰਣੀਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਰਣੀਯਾਨਿ ਕਤਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਂ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਧਿਗਮਾਯਾਤਿ ਕਤਕਰਣੀਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ –

‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਕਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੬੪੨);

ਓਹਿਤਭਾਰੋਤਿ ਤਯੋ ਭਾਰਾ ਖਨ੍ਧਭਾਰੋ ਕਿਲੇਸਭਾਰੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਭਾਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਤਯੋ ਭਾਰਾ ਓਹਿਤਾ ਓਰੋਪਿਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ¶ ਪਾਤਿਤਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਓਹਿਤਭਾਰੋਤਿ. ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਦਤ੍ਥਂ, ਸਕਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਕਾਰਸ੍ਸਾਯਂ ਦਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤੁਪਨਿਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਜਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮਤ੍ਥਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਕਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋਤਿ ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਪਟਿਘਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਭਵਰਾਗਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ. ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਸਤ੍ਤੇ ਭਵੇਸੁ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਭਵਂ ਵਾ ਭਵੇਨ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਭਵਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਰਹਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ’’ਤਿ. ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਂ, ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਟ੍ਠਂ, ਧਾਤੂਨਂ ¶ ਧਾਤੁਟ੍ਠਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਂ, ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਭਵਟ੍ਠਂ, ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਟ੍ਠਂ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਂ ਵਾ ਭੇਦਂ ਸਮ੍ਮਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਰੇ ¶ ਪਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਪਥਵੀਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਞ੍ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਰੇਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁ. ਦੇਸਨਾ ਪਨ ਏਕਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ.

ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਰਕੋ ਕਾਮੇਸੁ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਨ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ. ਅਰਹਾ ਪਨ ਖਯਾ ਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ ‘‘ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੋਸਮੋਹੇਸੁਪਿ. ਯਥਾ ਚ ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ ਸੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਿਪੂਰਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਰਹਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਞ੍ਚ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਾਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਞ੍ਞਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਇਤਰੇਹਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੀਸੁ ਹਿ ਵਾਰੇਸੁ ਰਾਗੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ. ਦੋਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋ ਹੋਤਿ. ਮੋਹੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨ ਏਕੋ ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤਂ ਨ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਨਿਯਮੇਨ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੋਪਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਇਤਰੇਨ ਵਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਰਹਤੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ.

ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਰਹਾ ਸਮਾਨੇਪਿ ਰਾਗਾਦਿਕ੍ਖਯੇ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋਤਿ. ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ. ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਦੋਸਸ੍ਸ ਵੀਤਦੋਸੋ. ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ¶ ਖਯਾ ਮੋਹਸ੍ਸ ਵੀਤਮੋਹੋ. ਸੁਖਾਯ ਵਾ ਵੇਦਨਾਯ ਰਾਗਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਇਤਰਾਸੁ ਪਟਿਘਮੋਹਾਨੁਸਯਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ¶ ਵੀਤਦੋਸੋ ਵੀਤਮੋਹੋ ਚਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਖਯਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਵੀਤਮੋਹਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

ਖੀਣਾਸਵਵਸੇਨ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਛਟ੍ਠਨਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਏਵਂ ਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.

ਕਥਂ ¶ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾ, ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ, ਯਥਾ ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਵੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਭਗਵਾ, ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਏਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ.

ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਦਾਨਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਲਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਖਨ੍ਤਿਸਚ੍ਚਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਾ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ, ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਨਯਨਧਨਰਜ੍ਜਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ.

ਯਥਾ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਭਗਵਾਪਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਗਤੋ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਗਤੋ. ਕਥਞ੍ਚ ਸੋ ਗਤੋਤਿ, ਸੋ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤੋ. ਯਥਾਹ – ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ¶ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੇਤਮ੍ਹਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਨੁਧਾਰੀਯਮਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਸਭਿਞ੍ਚ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ ‘‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਸੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੦੭).

ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਯਞ੍ਹਿ ਸੋ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਚਤੁਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਭਾਵੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਾ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਿ ਚਾਮਰਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੬੯੩) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੋ ਚਾਮਰੁਕ੍ਖੇਪੋ ਸਬ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਯਨਿਮ੍ਮਥਨਸ੍ਸ. ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਧਾਰਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਨੁਵਿਲੋਕਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਆਸਭੀਵਾਚਾਭਾਸਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਅਯਂ ਭਗਵਾਪਿ ਗਤੋ. ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ¶ ¶ ਸੋ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ,

ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. –

ਅਥ ¶ ਵਾ ਯਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਯਥਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਹਾਯ ਗਤੋ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ, ਞਾਣੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣਕਵਾਟਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਧੂਮਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਨ ਪੀਤਿਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ, ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ.

ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਂ, ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਂ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਂ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਂ, ਖਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਘਨਸਞ੍ਞਂ, ਵਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਯੂਹਨਂ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਧੁਵਸਞ੍ਞਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਣਿਧਿਂ, ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਂ, ਵਿਵਟ੍ਟਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਯੋਗਾਭਿਨਿਵੇਸਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਹਾਯ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਣੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪਗ੍ਘਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਉਣ੍ਹਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਕਾਸਧਾਤੁਯਾ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਂ ¶ . ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ¶ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਪੀਤਿਯਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ. ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚੇ. ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ. ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ.

ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਨਾਮਸ੍ਸ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਭਵਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਜਰਾਯ ਜੀਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਰਣਸ੍ਸ ਚੁਤਿਲਕ੍ਖਣਂ.

ਧਾਤੂਨਂ ¶ ਸੁਞ੍ਞਤਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਪਦਹਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ ਇਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਬਲਾਨਂ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਏਕਰਸਲਕ੍ਖਣਂ. ਯੁਗਨਨ੍ਧਾਨਂ ¶ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂਵਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਖਯੇਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਮੂਲਲਕ੍ਖਣਂ. ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਮੋਧਾਨਲਕ੍ਖਣਂ. ਵੇਦਨਾਯ ਸਮੋਸਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਤਿਯਾ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਲਕ੍ਖਣਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਅਮਤੋਗਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੫੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਤਾਨਿ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਅਪਿਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ… ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਤਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਾ ਯਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਚ ਤੇਨ ਤਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ¶ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ¶ ਉਪਾਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੬੧੬) ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵੇਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਥਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ, …ਤਮਹਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪). ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਦਸ੍ਸੀਅਤ੍ਥੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਯਮਕਸਾਲਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣੇ ਕਾਲੇ ਪਠਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਾਪਿ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਚ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜਂ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਰਾਗਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ ਦੋਸਮੋਹਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਲਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਕਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਤੁਲਾਯ ਤੁਲਿਤਂ ਵਿਯ ਚ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ ਅਵਿਤਥਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਯਞ੍ਚ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਗਦਅਤ੍ਥੋ ¶ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਅਪਿਚ ਆਗਦਨਂ ਆਗਦੋ, ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਥਂ ¶ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯੋ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸਪਿ ਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਯਥਾ ਵਾਚਾ ¶ , ਕਾਯੋਪਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾਪਿ ਤਥਾ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਥਾਵਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਇਤਿ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵਿਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਸੀਲੇਨਪਿ ਸਮਾਧਿਨਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨਪਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਰਾਜਰਾਜੋ ਦੇਵਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤਿਸਕ੍ਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਅਗਦੋ. ਕੋ ਪਨੇਸ? ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਯੋ ਚ ਅਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿਚ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਗਤੋਤਿ ਅਵਗਤੋ, ਅਤੀਤੋ, ਪਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਕਲਂ ਲੋਕਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਥਂ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਪਹੀਨੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਾ. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ¶ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਤਸ੍ਸ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਦੀਪਨੇ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਂ ਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ.

ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਪਨ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰੀਨਂ, ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨੇਤਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਕਾਸਿਤਂ.

ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਵਤ੍ਥੁ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਪਾਰਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਵਸਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇ ਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਸਾਵਕਾ ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਏਕਦੇਸਮੇਵ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਅਣੁਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਞਾਣੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਮਤੁਲਿਤਮਤੀਰਿਤਮਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾਗਤਵਾਰਸਤ੍ਤਮਨਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਨਨ੍ਦੀ ¶ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਚ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਪੁਰਿਮਭਵਨਨ੍ਦਿਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਭਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਤੋ. ਜਾਤੀਤਿ ਵਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਤੇ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਜਾਤਿਸੀਸੇਨ ਵਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ. ਏਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਕਮ੍ਮਭਵਤੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਜਰਾ ਚ ¶ ਮਰਣਞ੍ਚ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਤੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇਨ ਭੂਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਵੇਧਾ ਮਞ੍ਞਨਾਨਂ ਅਭਾਵਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪਂ ਤਿਸਨ੍ਧਿਂ ਤਿਯਦ੍ਧਂ ਵੀਸਤਾਕਾਰਂ ਤਮੇਵ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਸ ਸਬ੍ਬੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਤਿਯੋ, ਭਵਾ ਜਾਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਵੋ ਤਤਿਯੋ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਚਤੁਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਙ੍ਖੇਪਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਣ੍ਹਾਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਂ ਏਕੋ ਸਨ੍ਧਿ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਂ ਦੁਤਿਯੋ, ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਅਨ੍ਤਰਂ ਤਤਿਯੋ. ਏਵਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਸਦਿਸਾ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪਨ੍ਤਰਾ ਤਯੋ ਸਨ੍ਧੀ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਅਤੀਤੋ ਅਦ੍ਧਾ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਾਗਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਭਵੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਵਂ ਤਯੋ ਅਦ੍ਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤੀਤੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਨਨ੍ਦੀਵਚਨੇਨ ਤਣ੍ਹਾ ਏਕਾ ਆਗਤਾ, ਤਾਯ ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਰਉਪਾਦਾਨਭਵਾ ਪਚ੍ਚਯਲਕ੍ਖਣੇਨ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਵਚਨੇਨ ਪਨ ਯੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਤਜ੍ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ, ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਾਮਰੂਪਸਲ਼ਾਯਤਨਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮੇਤੇ ‘‘ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ਮੋਹੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਉਪਗਮਨਂ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭਵੋ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ¶ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ, ਵੇਦਯਿਤਂ ਵੇਦਨਾ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧੂਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰੇਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਇਧ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਆਯਤਨਾਨਂ ਮੋਹੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਆਯੂਹਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਉਪਗਮਨਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਚੇਤਨਾ ਭਵੋ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਇਧ ਕਮ੍ਮਭਵਸ੍ਮਿਂ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਪਸਾਦੋ ਆਯਤਨਂ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਫਸ੍ਸੋ ¶ , ਵੇਦਯਿਤਂ ਵੇਦਨਾ ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਸ੍ਮਿਂ ਇਧ ¶ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਾ ਵੀਸਤਿ ਆਕਾਰਾ ਇਧ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ‘‘ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਭਵਾ ਜਾਤਿ, ਭੂਤਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਸ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਤੁਸਙ੍ਖੇਪੋ ਤਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਯਦ੍ਧੋ ਵੀਸਤਾਕਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਦਯੋਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਨਿਗਮਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਿਕਾਰਹਕਾਰਾ ਹਿ ਨਿਪਾਤਾ. ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਅਨਵਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਣ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾਨਂ. ਖਯਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਕ੍ਖਯਾ. ਵਿਰਾਗਾਦੀਨਿ ਖਯਵੇਵਚਨਾਨੇਵ. ਯਾ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾ ਖੀਣਾ, ਵਿਰਤ੍ਤਾਪਿ ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਪਿ ਚਤ੍ਤਾਪਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਪਿ. ਖਯਾਤਿ ਵਾ ਚਤੁਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਸਾਧਾਰਣਮੇਤਂ. ਤਤੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਰਾਗਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਨਿਰੋਧਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਚਾਗਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਾਹਿ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਪਥਵਿਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਖਯਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਵਿਰਾਗਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਯਾ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਨਿਰੋਧਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਤੋ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਚਾਗਾ. ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਮੇਤਿ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ. ਯਾਹਿ ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਯਾਹਿ ਪਥਵਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਤਾਸਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਰਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਬੋਧਿਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਸਤ੍ਥਂ ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਬੋਧਿਂ. ਬੋਧੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ. ‘‘ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧; ਉਦਾ. ੧) ਚ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ¶ ਚ ਬੋਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਗਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੫) ਚ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ੧੨੧) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਗ੍ਗੋ. ‘‘ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਬੋਧਿਂ ਵਰਭੂਰਿਮੇਧਸੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੧੭) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ. ‘‘ਪਤ੍ਵਾਨ ਬੋਧਿਂ ਅਮਤਂ ਅਸਙ੍ਖਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਪਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸਾਵਕਾਨਂ ¶ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਬੋਧਿ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ. ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਸਬ੍ਬਗੁਣਦਾਯਕਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਮੇਵ ਦੇਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣਂ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣਮੇਵ ਦੇਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਤਿ ਅਭਿਸੇਕੋ ਵਿਯ ਰਞ੍ਞੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਸ੍ਸਰਿਯਭਾਵਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ ਬੋਧਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ.

ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ, ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਇਤਿ ਵਦਾਮਿ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਦੇਸੇਮਿ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਪਟ੍ਠਪੇਮਿ ਵਿਵਰਾਮਿ ਵਿਭਜਾਮਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਮੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਤਥਾਗਤੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ, ਭਵਾ ਜਾਤਿ, ਭੂਤਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਤਿਕਾਰੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਏਵਮਿਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਾ ਨਨ੍ਦੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਾ, ਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤਾਸਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਪਥਵਿਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾ ਖਯਂ ਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ…ਪੇ… ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ¶ ਪਥਵਿਂ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ…ਪੇ… ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਸਾਸਨਯੁਤ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਾਨਾਵਸਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਰੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਲਬ੍ਭਣੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਂ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਕੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਾਰੇਨ ਏਕੇਨ ¶ ਸੇਕ੍ਖਵਾਰੇਨ ਚਤੂਹਿ ਖੀਣਾਸਵਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤਥਾਗਤਵਾਰੇਹੀਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ¶ ਮਹਾਵਾਰੇਹਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਵਾਰੇ ਪਥਵੀਆਦੀਹਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਰੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇਭਾਣਵਾਰਪਰਿਮਾਣਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਅਵੋਚ.

ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰਵਿਕਰੁਦਮਞ੍ਜੁਨਾ ਕਣ੍ਣਸੁਖੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਜਨਹਦਯਾਨਂ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ. ਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਦਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਨਾਨੁਮੋਦਿਂਸੁ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਞ੍ਞਾਣਕੇਨ. ਤੇ ਕਿਰ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਯੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਘਨਪੁਥੁਲੇਨ ਦੁਸ੍ਸਪਟ੍ਟੇਨ ਮੁਖੇ ਬਨ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤਮਨੁਞ੍ਞਭੋਜਨਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਨਨੁ ਚ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰੇ ਞਾਪੇਤੁਂ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਦੇਸੇਸੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪਵਿਚਾਰਣਾਯਂ ਏਵ ‘‘ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਮੂਲਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਯਿਧ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਮਾਨਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਿਤਞ੍ਚ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂਯੇਵ ਕਿਰ ਪਥਵਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਸੇਕ੍ਖੋਪਿ ਅਰਹਾਪਿ ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਕਿਨ੍ਨਾਮਿਦਂ ਕਥਂ ਨਾਮਿਦਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਭਗਵਤਾ ਕਥਿਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਨਾਮ, ਇਦਾਨਿ ਪਨਿਮਸ੍ਸ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਵਾ ਕੋਟਿਂ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਮ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਅਤੁਲਾਤਿ ਉਦ੍ਧਟਦਾਠਾ ਵਿਯ ਸਪ੍ਪਾ ਨਿਮ੍ਮਦਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਆਗਮਂਸੁ.

ਤੇਨ ¶ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਇਮਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਤੇ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਤਥਾ ਮਾਨਮਦਮਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਕਤਾ’’ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚਰਹਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾ. ਅਥ ¶ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਹਂ ਇਮੇ ਏਵਂ ਮਾਨਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਨਿਹਤਮਾਨੇ ਅਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਦਂ ਅਤੀਤਂ ਆਨੇਸਿ –

ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਪਟਿਵਸਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਸਨਿਘਣ੍ਟੁਕੇਟੁਭਾਨਂ ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮਾਨਂ ਪਦਕੋ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨਵਯੋ, ਸੋ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਮਾਣਵਕਸਤਾਨਿ ਮਨ੍ਤੇ ਵਾਚੇਤਿ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮਾਣਵਕਾ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਲਹੁਞ੍ਚ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਸੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਘਟੇ ਉਦਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਮਾਣਵਕੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਮਿਦਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਰਾਯਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ – ‘‘ਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਾਨਾਮ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਦਾਨਿ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਆਚਰਿਯੇ ਅਗਾਰਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ. ਆਚਰਿਯੋ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੇਸਂ ਮਾਨਨਿਗ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਤੇ ਮਾਣਵਕੇ ਆਹ ‘‘ਤਾਤਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਸਮਤ੍ਥਾ ਕਥੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਥ ਆਚਰਿਯ, ਪੁਚ੍ਛਥ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਸਹਸਾਵ ਆਹਂਸੁ, ਯਥਾ ਤਂ ਸੁਤਮਦਮਤ੍ਤਾ. ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ –

‘‘ਕਾਲੋ ਘਸਤਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਹਤ੍ਤਨਾ;

ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ, ਸ ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੦) –

ਤੇ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਮਾਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ ‘‘ਅਲਂ ਤਾਤਾ ਗਚ੍ਛਥਜ੍ਜ, ਸ੍ਵੇ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਦਸਪਿ ਵੀਸਤਿਪਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਆਦਿਂ, ਨ ਅਨ੍ਤਮਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ‘‘ਨ ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਤੇਸਂ ਨਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ –

‘‘ਬਹੂਨਿ ¶ ਨਰਸੀਸਾਨਿ, ਲੋਮਸਾਨਿ ਬ੍ਰਹਾਨਿ ਚ;

ਗੀਵਾਸੁ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਕੋਚਿਦੇਵੇਤ੍ਥ ਕਣ੍ਣਵਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੧੯੧) –

ਗਾਥਾਯਤ੍ਥੋ – ਬਹੂਨਿ ਨਰਾਨਂ ਸੀਸਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਲੋਮਸਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ¶ ਗੀਵਾਯਮੇਵ ਚ ਠਪਿਤਾਨਿ, ਨ ਤਾਲਫਲਂ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਇਮੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਾਨਾਕਰਣਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕੋਚਿਦੇਵ ਕਣ੍ਣਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਕਣ੍ਣਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਪਨ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਧੋਮੁਖਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਭੂਮਿਂ ਵਿਲਿਖਨ੍ਤਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਹਿਰਿਕਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਥ ਤਾਤਾ ਪਞ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਕਾਲੋਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲੋਪੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ. ਕਾਲੋ ਹਿ ਭੂਤਾਨਂ ਨ ਚਮ੍ਮਮਂਸਾਦੀਨਿ ਖਾਦਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨੇਸਂ ਆਯੁਵਣ੍ਣਬਲਾਨਿ ਖੇਪੇਨ੍ਤੋ ਯੋਬ੍ਬਞ੍ਞਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਵਿਨਾਸੇਨ੍ਤੋ ਘਸਤਿ ਖਾਦਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਹਤ੍ਤਨਾਤਿ ਏਵਂ ਘਸਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਘਸਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਭੂਤਾਨਿਯੇਵ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਹਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਘਸਤਿ. ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋ ਹਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲਾਦੀਸੁ. ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋਤਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੋ ਹਿ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਲਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਾਲਘਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸ ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀਤਿ ਸੋ ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਅਪਾਯੇਸੁ ਭੂਤੇ ਪਚਤਿ, ਤਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਪਚਿ ਦਯ੍ਹਿ ਭਸ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਤੇਨ ‘‘ਭੂਤਪਚਨਿਂ ਪਚੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਪਜਨਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਜਨਿਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਥ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਦੀਪਸਹਸ੍ਸਾਲੋਕੇਨ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਵਿਸਮਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਗੁਰੁਵਾਸਂ ¶ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਹਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਨਾਮ, ਮਯਞ੍ਹਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਗਾਥਾਯਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਹਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾਣਵਕਾ. ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਾਹਂ ਇਮੇ ਏਵਂ ਮਾਨਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰੇ ¶ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਨਿਹਤਮਾਨੇ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ.

ਇਮਞ੍ਚ ਜਾਤਕਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਂ ਮਾਨੇਨੇਵ ਉਪਹਤਾਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਨਿਹਤਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪਰਾਯਣਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਤਤੋ ¶ ਭਗਵਾ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਵੇਸਾਲਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗੋਤਮਕਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸਿ –

‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਨਿਦਾਨਾਹਂ…ਪੇ… ਸਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਤੋ…ਪੇ… ਨੋ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਕਰਣੀਯੋ ਓਵਾਦੋ, ਕਰਣੀਯਾ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ਅਲਞ੍ਚ ਪਨ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਲਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਅਲਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਯ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋਤਿ. ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੨੬).

ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵਾਸਨੇ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਏਵਾਯਂ ਦੇਸਨਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਟ੍ਠਮਗਮਾਸੀਤਿ.

ਤਥਾਗਤਵਾਰਅਟ੍ਠਮਨਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਸਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਨਗਰੀ, ਯਥਾ ਕਾਕਨ੍ਦੀ ਮਾਕਨ੍ਦੀ ਕੋਸਮ੍ਬੀਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥੀ. ਸਤ੍ਥਸਮਾਯੋਗੇ ਚ ਕਿਂ ਭਣ੍ਡਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੁਪਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥੀ.

‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੋਹਿਤਂ;

ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮੁਪਾਦਾਯ, ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕੋਸਲਾਨਂ ¶ ਪੁਰਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਦਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਦਸਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਅਵਿਵਿਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਨਪਾਨਸਮਾਯੁਤਂ.

ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਇਦ੍ਧਂ ਫੀਤਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਅਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾਵ ਦੇਵਾਨਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਪੁਰਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ. ਜੇਤਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨਂ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਜੇਤੋ, ਰਞ੍ਞਾ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨੇ ਜਿਤੇ ਜਾਤੋਤਿ ਜੇਤੋ, ਮਙ੍ਗਲਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਨਾਮਮੇਵ ਕਤਨ੍ਤਿ ਜੇਤੋ, ਜੇਤਸ੍ਸ ਵਨਂ ਜੇਤਵਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਜੇਤੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਰੋਪਿਤਂ ਸਂਵਦ੍ਧਿਤਂ ਪਰਿਪਾਲਿਤਂ, ਸੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੇਤਵਨੇ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸੋ ਗਹਪਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਕਤਨਾਮਵਸੇਨ. ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਤਾਯ ਪਨ ਵਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰਤਾਯ ਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਚ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਮਦਾਸਿ, ਤੇਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ. ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦਿਸੋਭਾਯ ਨਾਤਿਦੂਰਨਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਸੇਨਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ¶ ਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਮੇਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਗਹਪਤਿਨਾ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਕੋਟਿਸਨ੍ਥਰੇਨ ਕੀਣਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਵਿਹਾਰਮਹਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਏਵਂ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਕਿਮੇਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਂ. ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਪਾਸਾਦਮਾਪਨੇ ਭੂਮਿਵਿਕ੍ਕਯਲਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨੇਕਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਜੇਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ¶ ਕੋਟਿਯੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ. ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ.

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ? ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਸੋਧਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਕਾਰਣਂ ਸਂਵਰਭੂਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੇ ਸਂਵਰਿਤਾ ਪਿਦਹਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਵਾ, ਚਕ੍ਖੁਤੋਪਿ…ਪੇ… ਮਨਤੋਪਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਤੋ ਯਾਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁਂ ਓਕਾਸਤੋ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਂ ਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਆਸਵਾ, ਏਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਏਤਞ੍ਚ ਓਕਾਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਤ੍ਥੋ ਹਿ ਅਯਂ ਆਕਾਰੋ. ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਮਦਿਰਾਦਯੋ ਆਸਵਾ, ਆਸਵਾ ਵਿਯਾਤਿਪਿ ਆਸਵਾ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਮਦਿਰਾਦਯੋ ਆਸਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਚ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਆਸਵਾ, ਏਤੇਯੇਵ ਭਵਿਤੁਮਰਹਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ, ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੬੧). ਆਯਤਂ ਵਾ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਸਵਨ੍ਤਿ ਪਸਵਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਆਸਵਾ. ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਚਨਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸਵਾਤਿ ¶ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਕਮ੍ਮੇਪਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾਯੇਵ ਆਸਵਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਾ ਉਪ੍ਪਦ੍ਦਵਾਪਿ. ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਹਿ ‘‘ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂਯੇਵ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੮੨) ਏਤ੍ਥ ਵਿਵਾਦਮੂਲਭੂਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸਵਾਤਿ ਆਗਤਾ.

‘‘ਯੇਨ ¶ ਦੇਵੂਪਪਤ੍ਯਸ੍ਸ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਵਾ ਵਿਹਙ੍ਗਮੋ;

ਯਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਬ੍ਬਜੇ;

ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ ਵਿਨਲ਼ੀਕਤਾ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੬); –

ਏਤ੍ਥ ਤੇਭੂਮਕਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੯) ਏਤ੍ਥ ਪਰੂਪਵਾਦਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਧਬਨ੍ਧਾਦਯੋ ¶ ਚੇਵ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਭੂਤਾ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਉਪਦ੍ਦਵਾ. ਤੇ ਪਨੇਤੇ ਆਸਵਾ ਯਤ੍ਥ ਯਥਾ ਆਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤੇ ਹਿ ਵਿਨਯੇ ਤਾਵ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਆਗਤਾ. ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ‘‘ਤਯੋਮੇ ਆਵੁਸੋ ਆਸਵਾ, ਕਾਮਾਸਵੋ ਭਵਾਸਵੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩) ਤਿਧਾ ਆਗਤਾ. ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਚ ਤੇਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇਨ ਸਹ ਚਤੁਧਾ ਆਗਤਾ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯੇ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਗਾਮਿਨਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਸਵਾ ਦੇਵਲੋਕਗਾਮਿਨਿਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩) ਪਞ੍ਚਧਾ ਆਗਤਾ. ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੇ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਛਧਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਤੇਯੇਵ ਦਸ੍ਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਧਾ ਆਗਤਾਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਆਸਵਪਦੇ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਚੇਵ ਪਭੇਦੋ ਚ.

ਸਂਵਰਪਦੇ ਪਨ ਸਂਵਰਯਤੀਤਿ ਸਂਵਰੋ, ਪਿਦਹਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤੇਨ ਦ੍ਵਾਰਂ ਸਂਵਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੭), ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂਬ੍ਰਊਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧) ਚ ਆਦੀਸੁ ਪਿਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਵਰਮਾਹ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਸਤਿਞਾਣ ਖਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਅਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਞ੍ਹਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩) ਸਤਿਸਂਵਰੋ. ਸਤਿ ਹੇਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ ਅਯਂ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਞਾਣਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਪਿਧੀਯਰੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਿਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ…ਪੇ…, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪-੨੬) ਪਨ ਨਯੇਨ ਇਧੇਵ ਖਨ੍ਤਿਵੀਰਿਯਸਂਵਰਾ ਆਗਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਂਵਰਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿਚ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋਪਿ ¶ ਅਯਂ ਸਂਵਰੋ ਇਧ ਆਗਤੋਯੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਤਿਵੀਰਿਯਸਂਵਰਾ ਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ‘‘ਸੋ ਤਞ੍ਚ ਅਨਾਸਨਂ ਤਞ੍ਚ ਅਗੋਚਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫) ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨) ਅਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਸੇਵਨਾ ਭਾਵਨਾ ਚ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯੋ, ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਰੋਧਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੫. ਇਦਾਨਿ ਜਾਨਤੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਜਾਨਤੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਦਾਨਿ ਏਕਤ੍ਥਾਨਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਜਾਨਤੋਤਿ ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਞ੍ਹਿ ਞਾਣਂ. ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਞਾਣਪ੍ਪਭਾਵਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਪਸ੍ਸਨਪ੍ਪਭਾਵਞ੍ਹਿ ਞਾਣਂ. ਞਾਣਸਮਙ੍ਗੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਾਨਿ ਞਾਣੇਨ ਵਿਵਟੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਿਚ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਚਰਿਯਾ ਬਹੂ ਪਪਞ੍ਚੇ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਆਸਵਾਨਂ ¶ ਖਯਨ੍ਤਿ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਕ੍ਖਯਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਖੀਣਾਕਾਰਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਚ ਆਸਵਕ੍ਖਯਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿਪਿ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ –

‘‘ਸੇਖਸ੍ਸ ¶ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਉਜੁਮਗ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ;

ਖਯਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਞਾਣਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੬੨) –

ਆਦੀਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ,

‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਫਲਂ.

‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ;

ਆਸਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੫੩) –

ਆਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨੋ ਅਜਾਨਤੋ ਨੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਯੇ ਅਜਾਨਤੋ ਅਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸਂਵਰਾਦੀਹਿਯੇਵ ¶ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਉਪਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਪਾਯਪਟਿਸੇਧੋ. ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਞਾਣਂ ਆਸਵਸਂਵਰਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਨਤੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਆਰਭਿ, ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨਾ ਬਹੁਵਿਧਾ. ਦਬ੍ਬਜਾਤਿਕੋ ਏਵ ਹਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੋਚਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਤਸ੍ਸ ਈਦਿਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਜਾਨਨਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਯੋ ਪਨ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਜਾਨਤੋ ਆਸਵਾ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਜਾਨਤੋ ¶ ਪਸ੍ਸਤੋ ਚ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਦੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ ਉਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਏਵ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਟ੍ਟਨਾ ਅਨ੍ਵਾਵਟ੍ਟਨਾ ਆਭੋਗੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ.

ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਅਨੁਪਾਯਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਥਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਕੁਲੇਨ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਟ੍ਟਨਾ ਅਨ੍ਵਾਵਟ੍ਟਨਾ ਆਭੋਗੋ ¶ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਜਾਨਤੋ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਯਥਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ – ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ਅਯੋਨਿਸੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤਾਵ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ. ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ¶ ਹਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਞ੍ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਂ. ਕਥਂ? ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਹਿ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਭਵਤਣ੍ਹਞ੍ਚ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਚ ਸਤਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਅਯਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾਤਵੇਗਾਭਿਘਾਤੇਨ ਵਿਪ੍ਪਨਟ੍ਠਨਾਵਾ ਵਿਯ ਗਙ੍ਗਾਵਟ੍ਟੇ ਪਤਿਤਗੋਕੁਲਂ ਵਿਯ ਚਕ੍ਕਯਨ੍ਤੇ ਯੁਤ੍ਤਬਲਿਬਦ੍ਦੋ ¶ ਵਿਯ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਵਯੋਨਿਗਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਆਵਟ੍ਟਪਰਿਵਟ੍ਟਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਂ ਵਟ੍ਟਂ.

ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਨ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ – ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੫) ਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਮੁਖਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਾ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧੋ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ…ਪੇ… ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧) ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਂ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਆਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਉਪਰਿ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਆਬਦ੍ਧੇ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਹੀਨਾ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਨ ਪਹਾਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਟਿਲੋਮਤੋਪਿ ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੋ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਚੀਵਰਾਦਿਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਸੁਭਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਪਨ ਅਨਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਆਸਵਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਚ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਪਕਤਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਰਿਯਤ੍ਤਿਨਵਕਮ੍ਮਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਨਂ ¶ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਾਦਿਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਹਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਸੁਯੇਵ ਪਨ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਡ੍ਢਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯੋਨਿਸੋ ¶ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਸ੍ਸ ਪਕਤਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਦ੍ਦਾਯ ਚ ਕਾਪਿਲਾਨਿਯਾ, ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਸਵਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਨ ਖੋ ਮੇ ਆਸਵਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਤਾ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਸਹਸਾ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਂਵੇਗਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਨ੍ਤੋ ਤੇ ਆਸਵੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮਣ੍ਡਲਾਰਾਮਵਾਸੀਮਹਾਤਿਸ੍ਸਭੂਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਸੋ ਕਿਰ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣੇ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਸੋ ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਪਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਕਿਲੇਸੋ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਂਵੇਗਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਮਹਾਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਰਾਗਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਜ੍ਜ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਆਚਰਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਉਦ੍ਦੇਸਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਯੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੬. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੇ ਤੇ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਕਾਰਣਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ ਦੇਸਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿਆਦਿਮਾਹ ਯਥਾ ਤਂ ਦੇਸਨਾਪਭੇਦਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ. ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

੧੭. ਇਦਾਨਿ ¶ ਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਤੋ ਬ੍ਯਾਕਾਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮੂਲਪਰਿਯਾਯਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਰਣੀਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯੇਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾ, ਇਮੇ ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾਤਿ ¶ ਧਮ੍ਮਤੋ ਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਕਾਰਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਯੇਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਰਿਯਮਾਨਾ ਅਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਨ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਯੇਨ ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯ’ਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਯ’ਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇ ਅਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ. ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਆਵਜ੍ਜਯਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਕਾਮਾਸਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ ਵਾਸਦ੍ਦੋ, ਨ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ¶ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੦) ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਪਦਾ ਚ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਭੂਤਾਨਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਂ ਵਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੨) ਵੁਤ੍ਤੇ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਵਾ ਉਦਕਤੋ ਵਾ ਮਿਥੁਭੇਦਤੋ ਵਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੭੬) ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਚ ਉਦਕਤੋ ਚ ਮਿਥੁਭੇਦਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਪਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੋ ਰਾਗੋ. ਭਵਾਸਵੋਤਿ ਰੁਪਾਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ, ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਚ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਾ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋਪਿ ਭਵਾਸਵੇ ਏਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਗੁਣੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤਿ. ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਭਵਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤਿ. ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇ ਚਤੁਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਨਯਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਤਯੋ ਏਵ ਆਸਵਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ. ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਹਿ ਕਾਮਾਸਵੋ,. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਇਤਰੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਆਸਵੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਅਭਾਗਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਭਾਗਿਨੋਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤਯੋ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋਪਿ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯੇਵਾਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਮੇਤਂ.

ਤਸ੍ਸ ¶ ਅਮਨਸਿਕਰਣੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਹੇਤੁ, ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ. ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਆਸਵਾ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਆਸਵਾਨਂਯੇਵ ਅਭੇਦਤੋ ਨਿਗਮਨਮੇਤਂ.

੧੮. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯੋ ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਕਾਮਾਸਵਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ¶ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਪਿ ਆਸਵੇ ਤੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਯੋ ਚਾਯਂ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਨੁਪਾਯੇਨ ਉਪ੍ਪਥੇਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਕਥਂ? ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ…ਪੇ…ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਯਥਾਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਂ ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਾਪਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਞ੍ਚ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤੀਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਪਿਚ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ. ਸ੍ਵੇਵ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਿ ਵਾ. ਨਨੁ ਚ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਕੋ ਵਾ ਏਵਮਾਹ ਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਨ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵੋ ਕਾਰਣਂ ¶ , ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਯਾ ਸੁਗਨ੍ਧਾਨਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਪਨ ਸੁਗਨ੍ਧਾਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਕਿਂ ¶ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਲਿਙ੍ਗੂਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ.

ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੀਘੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਰਸ੍ਸਓਦਾਤਕਣ੍ਹਪ੍ਪਮਾਣਿਕਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਾਦਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਤੋ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿਂ…ਪੇ… ਦੇਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮ੍ਪਰਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਪਨ ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ.

ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ¶ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਞ੍ਚ ਉਚ੍ਛੇਦਾਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੁਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਥਂਕਥੀ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ. ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਏਤ੍ਥ ਚਿਨ੍ਤਾ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਨ੍ਤਿ. ਚੂਲ਼ਮਾਤਾਯ ਕਿਰ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੁਣ੍ਡੋ, ਮਹਾਮਾਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮੁਣ੍ਡੋ, ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੁਣ੍ਡੇਸੁਂ. ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਹਂ ਨੁ ਖੋ ਚੂਲ਼ਮਾਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਏਵਂ ਅਹਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਾ ਹੋਤਿ.

ਨੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਮਚ੍ਛੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਦਕੇ ਚਿਰਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸੀਤਿਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਊਰੁਂ ਮਚ੍ਛੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਿ. ਅਪਰੋ ਸੁਸਾਨਪਸ੍ਸੇ ਖੇਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਭੀਤੋ ਸਙ੍ਕੁਟਿਤੋ ਸਯਿ. ਸੋ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਣ੍ਣੁਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਯਕ੍ਖਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਿ. ਏਵਂ ਨੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤਿ.

ਕਿਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋਵ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਤ੍ਤਿਯਭਾਵਂ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁ. ਦੇਵੋ ¶ ਪਨ ਸਮਾਨੋ ਦੇਵਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੋਪਿ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਰੂਪੀ ਨੁ ਖੋ ਅਰੂਪੀ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਙ੍ਖਤਿ. ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਯੋ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ. ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕੁਲੇ ¶ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਗਹਟ੍ਠਾਪਿ ਚ ਪੋਤ੍ਥਲਿਕਾਦਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ‘‘ਕੁਪ੍ਪਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਗਹਟ੍ਠਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਰਾਜਾਨੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨਿ ਦੇਵਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੀਘੋ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮਿ, ਰਸ੍ਸਚਤੁਰਂਸਛਲ਼ਂਸਅਟ੍ਠਂਸਸੋਲ਼ਸਂਸਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਪ੍ਪਕਾਰੋਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਨੁ ਖੋਸ੍ਮੀਤਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਕੁਤੋ ¶ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਗਾਮੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਆਗਤਿਗਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਙ੍ਖਤਿ.

੧੯. ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਪ੍ਪਭੇਦਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਇਮਿਨਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਯਥਾ ਅਯਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਥਾਮਗਤਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ, ਏਵਂ ਵਾ ਏਵਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋਤਿ ਭੂਤਤੋ ਚ ਥਿਰਤੋ ਚ, ‘‘ਇਦਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਭੂਤਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਵਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਸੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ਭਸ੍ਮਨ੍ਤਾਹੁਤਿਯੋਤਿ ਗਹਿਤਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਵਿਯ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤੀਤੇ ਏਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੇਵ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ.

ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸੀਸੇਨ ਖਨ੍ਧੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਵਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ¶ ਸਞ੍ਜਾਨਤੋ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਨਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇਸਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਅਨਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ. ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇਸਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ.

ਵਦੋ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋਤਿਆਦਯੋ ਪਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਦਤੀਤਿ ਵਦੋ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋ, ਜਾਨਾਤਿ ਅਨੁਭਵਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੇਦੇਤੀਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ¶ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਟ੍ਠਿਤਿਨਿਵਾਸਨਿਕਾਯੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ. ਨਿਚ੍ਚੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਰਹਿਤੋ. ਧੁਵੋਤਿ ਥਿਰੋ ਸਾਰਭੂਤੋ. ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ. ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਅਵਿਜਹਨਧਮ੍ਮੋ, ਕਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਨ੍ਤਿ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਸਮੁਦ੍ਦਮਹਾਪਥਵੀਪਬ੍ਬਤਾ ਲੋਕਵੋਹਾਰੇਨ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਸ੍ਸਤੀਹਿ ਸਮਂ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ. ਯਾਵ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤਥੇਵ ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ.

ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਇਦਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਗੂਥਗਤਂ ਵਿਯ. ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਵਾ ਗਤਮਿਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਮਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਾ ਵਾ ਨਿਚ੍ਚੋ ਵਾ ਕੋਚੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਗਹਨਂ. ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਵਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਲੋਮਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਵਿਸੂਕਂ. ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ ਵਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ. ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ…ਪੇ… ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਤਮੇਵ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਤੇਹਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵਾ ਬਹੁਨਾ, ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੨੦. ਏਵਂ ¶ ¶ ਛਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਮਾਸਵਾਦਿਵਚਨੇਨੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਸੁਖਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਭਵਸੁਖਭਵਵਿਸੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਭੂਤਾ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਾਨਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਤਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਪਜਹਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੁਤਵਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਾਵ ‘‘ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦਾਵਿਨੀਤਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਅਯਂ ‘‘ਸੁਤਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦੋ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਸੁਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਤਾਵ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅਯਂ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੧. ‘‘ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ, ਸੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਣ੍ਹਾਵਜ੍ਜਾ ਤੇਭੂਮਕਾ ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਣ੍ਹਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧੋ, ਨਿਰੋਧਸਮ੍ਪਾਪਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਆਚਰਿਯਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ ਸਮਾਨੋ ਤੇ ਤੇਭੂਮਕੇ ਖਨ੍ਧੇ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ ਚੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਾਵ ਮਨਸਿਕਾਰਸੀਸੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨਾਯਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪਭਾਵਿਕਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਅਯਂ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਨਿਰੋਧਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ ਚੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ ਚ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਉਪਾਯੋ, ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨਾਮ ਵਟ੍ਟੇ ਹੋਤਿ, ਵਿਵਟ੍ਟੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਕਾਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ, ਆਪੋਧਾਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਕਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭੂਤਾਨਿ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਿ ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਯਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਤੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ¶ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਭਾਗਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਂ ਸਹੇਤੁ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਵਤਣ੍ਹਾਕਮ੍ਮਾਹਾਰਾਦਿਕੇ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਯਾਥਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਏਕਪਟਿਵੇਧੇਨੇਵ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਏਕਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਟਿਵੇਧੇਨ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿਵੇਧੇਨ, ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਨਾਪਟਿਵੇਧੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ…ਪੇ… ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਏਕਞਾਣੇਨੇਵ ਹਿ ਏਸ ਨਿਰੋਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, ਸੇਸਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇਵ ਅਭਿਸਮੇਤਿ ਚ. ਨ ਹਿਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ‘‘ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਮੀ’’ਤਿ ਵਾ. ਅਪਿਚ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੋ ਏਵਂ ਤਂ ਞਾਣਂ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦਯਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਉਪਾਯੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ‘‘ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਾਨਂ ਪਰਾਮਸਨਤੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਆਸਵੇਸੁ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਆਸਵਾ ਚੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾ ਚ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸਂਯੋਜਨਮੇਵ, ਨ ਆਸਵੋ ¶ . ‘‘ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਆਸਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਆਸਵਾਤਿ.

‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ¶ ਆਸਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਅਥ ਵਾ ਯਾ ਅਯਂ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਸਹਜਾਤਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇ ਹਿ ਪਹੀਯਮਾਨੇ ਤਂਸਹਜਾਤੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਮਾਸਵੋਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ ਪਹੀਯਤਿ ¶ . ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠੋ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦਿਸਮਿਦ੍ਧਿਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਵਾਸਵੋ. ਤੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੋਮਨਸ੍ਸਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪਿ, ਤਥਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਪੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਵਸੇਸਾ ਤਯੋਪਿ ਆਸਵਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ, ਤੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਨਂ? ਪਠਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਨਨੁ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਪਠਮਤਰਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਨ ਕਰੋਤਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਗਾਮਵਾਸੀ ਪੁਰਿਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਦਸ੍ਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੨. ਏਵਂ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਆਸਵੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਨਨੁ ਚ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ ਆਸਵੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਂ ਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ. ਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ ਆਸਵਾ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ¶ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਚਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋਯੇਵ, ਇਦਾਨਿ ਭਾਵਨਾਨਾਮੇਨ ਵੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖਾਸਦ੍ਦੋ ਞਾਣਕੋਟ੍ਠਾਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਗਣਨਾਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੬੮) ਹਿ ਞਾਣੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੧) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ‘‘ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੩੧੩) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਨ ਸੁਕਰਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨੮) ਗਣਨਾਯਂ. ਇਧ ਪਨ ਞਾਣੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋਤਿ ਹਿ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਞਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਸਂਵਰੇ ਆਦੀਨਵਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚਾਯਂ ‘‘ਵਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤ੍ਤਾਯ ਅਯੋਸਲਾਕਾਯ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਯ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਯ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਲਿਮਟ੍ਠਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੫) ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਂਵਰਣਤੋ ਸਂਵਰੋ, ਪਿਦਹਨਤੋ ਥਕਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਤਿਤ੍ਥਕਾਕੋ ਆਵਾਟਕਚ੍ਛਪੋ ਵਨਮਹਿਂਸੋਤਿਆਦਯੋ ਵਿਯ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਸਂਵਰੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤਿ ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਦਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਦਾ ਭਵਙ੍ਗੇ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਕਿਰਿਯਮਨੋਧਾਤੁ ਆਵਜ੍ਜਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਤੋ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਵਿਪਾਕਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਸਨ੍ਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਤੋ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਜਵਨਂ ਜਵਤਿ.

ਤਤ੍ਥਪਿ ¶ ਨੇਵ ਭਵਙ੍ਗਸਮਯੇ, ਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸਮਯੇ ਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਸਚੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ¶ ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਵਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਅਸਂਵਰੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਹੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਅਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ¶ , ਯਥਾ ਨਗਰੇ ਚਤੂਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਘਰਕੋਟ੍ਠਕਗਬ੍ਭਾਦਯੋ ਸੁਸਂਵੁਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਂ ਅਗੋਪਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਨ ਹਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾ ਯਦਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਮੇਵ ਜਵਨੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਂਵਰੇ ਸਤਿ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪੀਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਘਰਾਦਯੋ ਅਸਂਵੁਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਂ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਸੁਗੋਪਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਹਿ ਪਿਹਿਤੇਸੁ ਚੋਰਾਨਂ ਪਵੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਮੇਵ ਜਵਨੇ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਵਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵੀਥਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਚਾਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ, ਉਪੇਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇਨ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਵਾ ਸਂਵਰੀਤਿ ਸਂਵੁਤੋ, ਥਕੇਸਿ ਪਿਦਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਞ੍ਞਿਤਂ ਸਤਿਕਵਾਟਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ, ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਕਵਾਟਂ ਵਿਯ ਸਂਵਰਿ ਥਕੇਸਿ ਪਿਦਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ’’ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ. ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ¶ ¶ ਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸ ਅਥਕੇਤ੍ਵਾ ਅਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ, ਯੇ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਯਨ੍ਤਿ ਆਦੇਸੋ. ਹਿਕਾਰੋ ਚ ਪਦਪੂਰਣੋ, ਯੇ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ. ਆਸਵਾ ਵਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਵਿਘਾਤਕਰਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਵਿਪਾਕਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਚ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਹਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਪਾਥਗਤਂ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਈਦਿਸਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਵਪਤ੍ਥਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਭਵਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਹਜਾਤਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਪਰੇ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਘਾਤਪਰਿਲ਼ਾਹਾ, ਆਯਤਿਂ ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕਾ. ਤੇਪਿ ਹਿ ਅਸਂਵੁਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂਸ ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸ ਤੇ. ਏਵਂ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿਆਦੀਸੁ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਆਸਵਾ ਸਂਵਰੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਏਵ ਸਂਵਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਂਵਰਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੩. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸੀਲਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਯਂ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਸ੍ਸ. ਅਪ੍ਪਟਿਸੇਵਤੋਤਿ ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕੇਵਲਂ ਪਨਿਧ ਅਲਦ੍ਧਂ ਚੀਵਰਾਦਿਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਵਾ ¶ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਕਾਮਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਈਦਿਸਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਵਪਤ੍ਥਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਭਵਾਸਵਸ੍ਸ, ਅਹਂ ਲਭਾਮਿ ਨ ਲਭਾਮੀਤਿ ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਵਾ ਇਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਪਨ ਸਹਜਾਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਪਰਿਲ਼ਾਹਾ ਚ ਨਵਵੇਦਨੁਪ੍ਪਾਦਨਤੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਮੇ ¶ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਪਟਿਸੇਵਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਯੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਞਾਣਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਟਿਸੇਵਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਪਟਿਸੇਵਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੪. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਸੀਤਂ ਖਮਤਿ ਸਹਤਿ, ਨ ਅਵੀਰਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਸੀਤੇਨ ਚਲਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤਿ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਲੋਮਸਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਅਨਪ੍ਪਕੇਨਾਪਿ ਸੀਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਨ ਚਲਤਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਚੇਤਿਯਪਬ੍ਬਤੇ ਪਿਯਙ੍ਗੁਗੁਹਾਯਂ ਪਧਾਨਘਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤੋਵ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਏਵਂ ਉਣ੍ਹਾਦੀਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਣ੍ਹਂ ਸਹਤਿ ਸ੍ਵੇਵ ਥੇਰੋ ਵਿਯ, ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਬਹਿਚਙ੍ਕਮੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੇਦਾਪਿਸ੍ਸ ਕਚ੍ਛੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਆਹ ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਸੀਦਥ, ਸੀਤਲੋ ਓਕਾਸੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਉਣ੍ਹਭਯੇਨੇਵਮ੍ਹਿ ਆਵੁਸੋ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਯੇਵ. ਉਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪੋਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪਵਸੇਨ ਪਨੇਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯੋ ¶ ਚ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਵਾ ਅਲਭਮਾਨੋਪਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੂਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ. ਅਧਿਮਤ੍ਤੇਹਿ ਡਂਸਮਕਸਵਾਤਾਤਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਚਾਪਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੂਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ. ਸਰੀਸਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਚਾਪਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਮੁਖੇਸੁ ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਪੁਬ੍ਬਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿਯੇਵ ਪਧਾਨਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ…ਪੇ… ਸਰੀਸਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰਂ ¶ ਕਿਰ ਖਣ੍ਡਚੇਲਵਿਹਾਰੇ ਕਣਿਕਾਰਪਧਾਨਿਯਘਰੇ ਅਰਿਯਵਂਸਂ ਸੁਣਨ੍ਤਂ ਘੋਰਵਿਸੋ ਸਪ੍ਪੋ ਡਂਸਿ. ਥੇਰੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਂਯੇਵ ਸੁਣਾਤਿ. ਵਿਸਵੇਗੋ ਥਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਣ੍ਡਲਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਸਹ ਪੀਤੁਪ੍ਪਾਦਾ ਵਿਸਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਥੇਰੋ ¶ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਯੋ ਪਨ ਅਕ੍ਕੋਸਵਸੇਨ ਦੁਰੁਤ੍ਤੇ ਦੁਰੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਦੁਰਾਗਤੇ ਅਪਿ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਸਞ੍ਞਿਤੇ ਵਚਨਪਥੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਤਿਗੁਣਂਯੇਵ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨ ਵੇਧਤਿ ਦੀਘਭਾਣਕਅਭਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਖਮੋ ਦੁਰੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਰਾਗਤਾਨਂ ਵਚਨਪਥਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਭਾਵਨਾਰਾਮਤਾਯ ਮਹਾਅਰਿਯਵਂਸਪ੍ਪਟਿਪਦਂ ਕਥੇਸਿ, ਸਬ੍ਬੋ ਮਹਾਗਾਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਦੀਘਭਾਣਕੋ ਅਰਿਯਵਂਸਂ ਕਥੇਮੀਤਿ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਰੋਸੀਤਿਆਦੀਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਉਭੋਪਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤਂ ਏਕਪਥੇਨ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਕਲਗਾਵੁਤਮ੍ਪਿ ਸੋ ਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿਯੇਵ. ਤਤੋ ਯਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਹਾਰਾਨਂ ਮਗ੍ਗੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਦੀਘਭਾਣਕਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਗਮਾਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਮੇਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਗਾਵੁਤਂ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵੋਚੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਖਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਆਵੁਸੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ, ਨ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਏਕਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਯੋਗਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਚਨਮੇਵ ਵਚਨਪਥੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯੋ ¶ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਾਰੀਰਿਕਾ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਬਹਲਟ੍ਠੇਨ ਤਿਬ੍ਬਾ, ਫਰੁਸਟ੍ਠੇਨ ਖਰਾ, ਤਿਖਿਣਟ੍ਠੇਨ ਕਟੁਕਾ, ਅਸ੍ਸਾਦਵਿਰਹਤੋ ਅਸਾਤਾ, ਮਨਂ ਅਵਡ੍ਢਨਤੋ ਅਮਨਾਪਾ, ਪਾਣਹਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਪਾਣਹਰਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿਯੇਵ, ਨ ਵੇਧਤਿ. ਏਵਂ ਸਭਾਵੋ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇ ਪਧਾਨਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ. ਅਯਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ…ਪੇ… ਅਧਿਵਾਸਨਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਕਿਰ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਧਾਨੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਉਦਰਵਾਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਆਵਤ੍ਤਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਚਙ੍ਕਮਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਅਧਿਵਾਸਨਸੀਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਸਯਿ. ਵਾਤੋ ਨਾਭਿਤੋ ਯਾਵ ਹਦਯਂ ਫਾਲੇਤਿ. ਥੇਰੋ ਵੇਦਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸੀਤਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ. ਅਨਧਿਵਾਸਯਤੋਤਿ ਅਨਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੀਤੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਸੀਤਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹਂ ਵਾਤਿ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਾਸਵੋ. ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਤਂ ਉਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਗਾਹੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ.

‘‘ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਅਧਿਵਾਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਸੀਤਾਦੀਸੁ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕੇ ਆਸਵਾ ਇਮਾਯ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਅਧਿਵਾਸਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿ ਸੀਤਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸੇਤਿਯੇਵ. ਨ ਅਸਹਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਧਿਵਾਸਨਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਧਿਵਾਸਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੫. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ¶ ਯੋਨਿਸੋ ਚਣ੍ਡਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਅਹਂ ਸਮਣੋਤਿ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨੇ ਨ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋਨਿਦਾਨਞ੍ਹਿ ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ ਮਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚਣ੍ਡਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਚਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਚ ਦੁਟ੍ਠਂ, ਵਾਲ਼ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖਾਣੁਨ੍ਤਿ ਖਦਿਰਖਾਣੁਆਦਿਂ. ਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਟਕਾਨਂ ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਕਣ੍ਟਕਾ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਟਂ. ਪਪਾਤਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਛਿਨ੍ਨਤਟਂ. ਚਨ੍ਦਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋਦਕਗਬ੍ਭਮਲਾਦੀਨਂ ਛਡ੍ਡਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਓਲ਼ਿਗਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ¶ ਸਕਦ੍ਦਮਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਦਨੋਕਾਸਂ. ਤਂ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਸੁਚਿਭਰਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਚੇਤਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਦੁਟ੍ਠਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਨਾਸਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਆਸਨਂ ਅਨਾਸਨਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਿਯਤਵਤ੍ਥੁਕਂ ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਗੋਚਰੇਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਚ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਗੋਚਰੋ ਅਗੋਚਰੋ, ਸੋ ਵੇਸਿਯਾਦਿਭੇਦਤੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਾਪਕੇ ਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੇ, ਅਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ. ਭਜਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਵਮਾਨਂ. ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਹਿ ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ¶ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾਤਿ ਇਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਾਪਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਲਾਮਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ. ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਧਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਅਕਾਸਿ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ’’ਤਿ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਹਤ੍ਥਿਆਦਿਨਿਦਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੁਖਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਕਾਮਾਸਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਈਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਭਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਾਸਵੋ. ਮਂ ਹਤ੍ਥੀ ਮਦ੍ਦਤਿ, ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਤਿ ਗਾਹੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕੇ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਸੀਲਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੬. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ¶ ਯੋਨਿਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਤਿ ਪਾਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਕੁਸਲੋ, ਇਤਿਪਿ ਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਇਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕੋ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੇ ਆਦੀਨਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਜਾਤਮਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਵਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨ ਵਾਸੇਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਨਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਪਜਹਤਿ ਛਡ੍ਡੇਤਿ.

ਕਿਂ ਕਚਵਰਂ ਵਿਯ ਪਿਟਕੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ ਤੁਦਤਿ ਵਿਜ੍ਝਤਿ ਨੀਹਰਤਿ.

ਕਿਂ ¶ ਬਲਿਬਦ੍ਦਂ ਵਿਯ ਪਤੋਦੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਨਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਨਂ ਤਥਾ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਅਨਭਾਵਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਅਨੁ ਅਨੁ ਅਭਾਵਂ ਗਮੇਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਯਥਾ ਸੁਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਕਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੯੧੦) ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਕਿਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਨੋਦੇਤਿਯੇਵ. ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇਤਿ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਪਾਪਕੇ, ਅਕੋਸਲ੍ਲਤਾਯ ਅਕੁਸਲੇ. ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇਯੇਵ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵਾ ਨਵ ਮਹਾਵਿਤਕ੍ਕੇ. ਤਤ੍ਥ ਤਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਅਵਸੇਸਾ ‘‘ਞਾਤਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਜਨਪਦਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਮਰਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ¶ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਨਵਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੭) ਇਮੇ ਛ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸ, ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਮਾਸਵੋ ਏਵ. ਤਬ੍ਬਿਸੇਸੋ ਭਵਾਸਵੋ. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੋ. ਸਬ੍ਬਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਏਵਂ ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਵਿਨੋਦਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਆਸਵਾ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਆਦੀਨਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਹਿਤੇਨ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਿਨੋਦਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵਿਨੋਦਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੭. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਯੋਨਿਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਭਾਵਨਾਯ ਆਦੀਨਵਂ, ਭਾਵਨਾਯ ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਉਪਾਯੇਨ ਪਥੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮੇ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮਯਸਮ੍ਭੂਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਨੇਸਂ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਿਯਨਯਂ ਪਹਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨਯੋ ਏਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਦਿਪਦਾਨਂਯੇਵ ਤਾਵ –

ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ, ਕਮਤੋ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ;

ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋ ਚੇਵ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਭਾਵਿਨਾ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਤਾਵ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ¶ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਰਞ੍ਞਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਹੀਨਪਣੀਤਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ. ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੧੩) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਅਪਿਲਾਪਨਰਸਾ. ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਏਤਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਮ੍ਮੋਸਰਸਾ ਵਾ. ਗੋਚਰਾਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸਤਿ ਏਵ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਬੋਧਿਯਾ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਾ ਹਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਯਾਯ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯੂਹਨ-ਕਾਮਸੁਖਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗ-ਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਾਭਿਨਿਵੇਸਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਯ ਸਤਿਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਨਿਦ੍ਦਾਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ.

ਯੋਪੇਸ ¶ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਏਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਸੇਨਙ੍ਗਰਥਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਤੇਨਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ? ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਨੁਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧੭) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਯੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਸਤ੍ਥੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਏਵ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਏਕਸ੍ਸ ਆਦਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਪਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਵਿਚਿਨਾਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯੋ. ਸੋ ਪਨ ਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣੋ, ਓਭਾਸਨਰਸੋ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵੀਰਭਾਵਤੋ ਵਿਧਿਨਾ ਈਰਯਿਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਵੀਰਿਯਂ. ਤਂ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ ¶ , ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਰਸਂ, ਅਨੋਸੀਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ¶ . ਪੀਣਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ. ਸਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾ, ਤੁਟ੍ਠਿਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੀਣਨਰਸਾ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਓਦਗ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਸਾ ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣਾ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਦਰਥਨਿਮ੍ਮਦ੍ਦਨਰਸਾ, ਆਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭੂਤਸੀਤਿਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸਮਾਧਾਨਤੋ ਸਮਾਧਿ. ਸੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣੋ, ਅਵਿਸਾਰਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਰਸੋ, ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾ. ਸਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਸਮਵਾਹਿਤਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਊਨਾਧਿਕਤਾਨਿਵਾਰਣਰਸਾ, ਪਕ੍ਖਪਾਤੁਪਚ੍ਛੇਦਰਸਾ ਵਾ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਵਂ ਸੇਸਪਦਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਕਮਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪) ਵਚਨਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਵ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਸੋ ਤਥਾ ਸਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੬੯) ਨਯੇਨ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕਮਤੋਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਸਤ੍ਤੇਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ. ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤੋ ਚ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਤਯੋ ¶ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਲੀਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਤਯੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਏਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤੋ ¶ ਚ ਸਤ੍ਤੇਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਨੂਨਾਧਿਕਤੋਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ¶ ਤਾਵ ‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਦਿਪਦਾਨਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਂ ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਨੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕੋ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇ ਵਿਵੇਕੇ.

ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਪਨ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ, ਤੇ ਹਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਏਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਕਸਿਣਜ੍ਝਾਨਆਨਾਪਾਨਾਸੁਭਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨੇਸੁਪਿ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ. ਨ ਚ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਏਤੇਸਂ ਝਾਨਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਏਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਥਾ ¶ ਚ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾਦੀਸੁ. ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਾ ਏਵ ਹਿ ਵਿਰਾਗਾਦਯੋ.

ਕੇਵਲਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਦੁਵਿਧੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਚ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਭਾਵੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਮਨ੍ਤਂ ਪਰਿਣਤਞ੍ਚ ਪਰਿਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞ੍ਚਾਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਕਿਲੇਸਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਤਞ੍ਚ ¶ ਪਰਿਪਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ.

ਇਧ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂਯੇਵ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤੇਹਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਵੇਕੋ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਿਰਾਗਭਾਵਤੋ ਵਿਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧਭਾਵਤੋ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗੋ ਏਵ ਚ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਥਾ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਭਾਵੇਨ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਭਾਵੇਨ ਚ ਪਰਿਣਤਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ.

ਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਆਸਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਮੇਸਂ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਕਾਮਾਸਵੋ ਭਵਾਸਵੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋਤਿ ਤਯੋ ਆਸਵਾ, ਭਾਵਯਤੋ ਏਵਂਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਭਾਵਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਆਸਵਾ ਇਮਾਯ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੨੮. ਇਦਾਨਿ ¶ ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਹੀਨਾਸਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨੇ ਚਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਤੇਹੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਸਵਪ੍ਪਹਾਨੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋ ਖੋਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨੇ ਤੋਕਾਰੋ, ਯਸ੍ਸ ਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਯੇ ਆਸਵਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇਸੁਯੇਵ ਪਹੀਨਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਆਸਵਪਿਧਾਨੇਹਿ ਪਿਹਿਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਾ ਆਸਵਾਨਂ ਪਿਧਾਨੇਹਿ ਪਿਹਿਤੋ. ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ ¶ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਸਂਛਿਨ੍ਦਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ. ਵਿਵਤ੍ਤਯਿ ¶ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਂਯੋਜਨਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਯਿ ਨਿਮ੍ਮਲਮਕਾਸਿ. ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਕਾਰਣੇਨ. ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾਤਿ ਮਾਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯਾ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਚ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯੋ. ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋ ਪਨ ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਪਹੀਯਤਿ ਦਿਟ੍ਠਵਿਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਵਿਯ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯੋ.

ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਚ ਯੇ ਇਮੇ ‘‘ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੮). ਹਰਿਤਨ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੪) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਅਨ੍ਤਿਮਮਰਿਯਾਦਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਅਨ੍ਤਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜੀਵਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੧; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਲਾਮਕਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੧) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਨ੍ਤੋ ਚ, ‘‘ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਖਯਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੧) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਕੋਟਨ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਿਮਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਰਿਵਟੁਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਨ੍ਤਿਮਸਮੁਸ੍ਸਯਮਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਕਮਨਾ ਤੁਟ੍ਠਮਨਾ, ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਕਥਿਤਂ ਸੁਲਪਿਤਂ, ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਂਸੂਤਿ.

ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਨੁਪਦਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਭਾਵਨਾਪਹਾਤਬ੍ਬਆਸਵਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੯. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਕਤਰਾਯ ਚ ਪਨਿਦਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ. ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਯਥਾ ਤਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇ ਪੂਰਿਤਦਾਨਪਾਰਮੀਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਯਮਕਮਹਾਮੇਘੋ ¶ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹੋਘਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ ਵਿਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਮਹੋਘਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਤਤੋ ਅਨ੍ਨਪਾਨਯਾਨਵਤ੍ਥਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਹਂ ਭਗਵਾ, ਕਹਂ ਦੇਵਦੇਵੋ, ਨਰਾਸਭੋ, ਪੁਰਿਸਸੀਹੋ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ. ਸਕਟਸਤੇਹਿਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਸਕਟਧੁਰੇਨ ਸਕਟਧੁਰਮਾਹਚ੍ਚਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚ. ਅਨ੍ਧਕਵਿਨ੍ਦਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਭਗਵਤੋ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਪਿ.

ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਖੋ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਉਦਾ. ੧੪). ਤਥਾ – ‘‘ਯਾਵਤਾ ¶ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਵਾ ਗਣੋ ਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪਤ੍ਤਂ, ਯਥਰਿਵ, ਚੁਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੬).

ਸ੍ਵਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਦੀਨਂ ਉਦਕਮਿਵ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਕਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਚਯਗਰੁਕਾ ਪਚ੍ਚਯਬਾਹੁਲਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਸੁ ਆਹਟੇਸੁ ਗਣ੍ਡਿਂਯੇਵ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਦੇਥ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਚ ਨੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋਪਿ ¶ ਪਾਕਟਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ –

‘‘ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੁਂ. ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਵੁਤ੍ਤਿ. ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਦੇਸੇਮਿ. ਸਾ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾਨਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਪਿਤਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕਆਦਾਸੋ ਵਿਯ ਚ, ਯਥਾ ਹਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਪਿਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕੇ ਆਦਾਸੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਯੋਗਮਣ੍ਡਨੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਣ੍ਡੇਤੁਕਾਮਾ ਇਮਂ ਸਬ੍ਬਕਾਯਿਕਾਦਾਸੂਪਮਂ ¶ ਦੇਸਨਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮੇ ਦਾਯਾਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਸ੍ਸ. ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਵਥ, ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਆਮਿਸਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਵਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਪਿ ਦੁਵਿਧੋ – ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ, ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਤਿ. ਆਮਿਸਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ – ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ, ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਭੇਦੋ ਹਿ ਨਵਵਿਧੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਾ ਲੇਸੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ. ਯਂ ਪਨਿਦਂ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕੁਸਲਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ¶ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ਵਤ੍ਥੁਪੂਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ ਦੇਸੇਤਿ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋ. ਤਥਾ ਚੀਵਰਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਾ ਲੇਸੇਨ ਵਾ ਆਮਿਸਂ. ਯਂ ਪਨਿਦਂ ਵਟ੍ਟਗਾਮਿਕੁਸਲਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਇਦਂ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ, ਅਸਞ੍ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ ਮਗ੍ਗਵਿਦੂ ਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦੋ. ਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾ ਚ ਪਨ ਏਤਰਹਿ ਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੯) ਚ – ‘‘ਸੋ ਹਾਵੁਸੋ, ਭਗਵਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਞਾਣਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ ਵਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੩) ਚ. ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਭਗਵਤਾ ¶ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਚੀਵਰਂ ਲਦ੍ਧਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ. ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤੁ, ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਤੁ. ਇਤਰੀਤਰੇਨਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਂਯੇਵ ਵਣ੍ਣੇਮੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੭).

ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਣੀਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨਾਲਤ੍ਥੁਂ. ਸਪਦਾਨਪਿਣ੍ਡਿਯਾਲੋਪਭੋਜਨਾ ਏਵਾਹੇਸੁਂ. ਤੇਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਕਂ ¶ ਉਪੋਸਥਿਕਂ ਪਾਟਿਪਦਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੨੫) ਏਵਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਲਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿ ਅਕਤਪਬ੍ਭਾਰਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਸੇਨਾਸਨਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਲੇਣਾਨੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੪) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਵਿਹਾਰੋ ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਪਾਸਾਦੋ ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਗੁਹਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕੇਨੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਅਕਂਸੁ. ਤੇ ਭਗਵਤਾਯੇਵ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਪ੍ਪਿ, ਨਵਨੀਤਂ, ਤੇਲਂ, ਮਧੁ, ਫਾਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੦) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ.

ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਯੇਵ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ…ਪੇ… ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਤਦੇਵ, ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ¶ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਾਮਿਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਯੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦਾ ਭਵਥ. ਯਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਆਮਿਸਂ, ਤਸ੍ਸ ¶ ਦਾਯਾਦਾ ਮਾ ਭਵਥ. ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸੇਵ ਸਾਮਿਨੋ ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ. ਯੋ ਹਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਪਰਮੋ ਵਿਹਰਤਿ ਚਤੂਸੁ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਯਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਨਾਮ. ਤਾਦਿਸਾ ਮਾ ਭਵਥ. ਯੋ ਪਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸੇਵਮਾਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਰਮੋ ਵਿਹਰਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਵਂਸੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੋ ਨਾਮ. ਤਾਦਿਸਾ ਭਵਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਏਤਦਹੋਸਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਤਿਪਣੀਤਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਅਹਂ ਏਵਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਮਤ੍ਥੋ ¶ – ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਅਨੁਦ੍ਦਯਾ ਹਿਤੇਸਿਤਾ, ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਕੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਸਾਵਕਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਅਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸਸਾਮਿਨੋ, ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਪਸ੍ਸਤਿ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਆਮਿਸਗਰੁਕਾਨਂ ਆਮਿਸੇ ਉਪਕ੍ਖਲਿਤਾਨਂ ਅਤੀਤਕਾਲੇ ਤਾਵ ਕਪਿਲਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੨੩੦; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੧੮) ਨਯੇਨ ਆਗਤਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨੇਕਸਤਾਨਂ ਅਪਾਯਪਰਿਪੂਰਣਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤਾਦੀਨਂ. ਧਮ੍ਮਗਰੁਕਾਨਂ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਮਹਾਕਸ੍ਸਪਾਦੀਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਗੁਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਅਪਾਯਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਬ੍ਬਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਸਾਵਕਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਚਯਗਰੁਕੋ ਚ ਚਤੁਪਰਿਸਨ੍ਤਰੇ ਕੂਟਕਹਾਪਣੋ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਙ੍ਗਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਨਿਤ੍ਤੇਜੋ ਨਿਪ੍ਪਭੋ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਵਿਵਤ੍ਤਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ¶ ਤੇਜਵਾ ਸੀਹੋਵ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਚਾਰੀ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਣੀਤਤਰਂ ਲਾਭਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨੋ ਅਲਾਭਤ੍ਥਿਕੇਨਾਤਿ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ¶ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ. ਅਪਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਸੁਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾਤਿ.

ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ਆਮਿਸ…ਪੇ… ਦਾਯਾਦਾਤਿ. ਇਦਂ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਤੀਵ ਮੁਦੁਕਰਣਤ੍ਥਮਾਹ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਮਿਸਲੋਲਾ ਚਰਿਸ੍ਸਥ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞੂ ਮਂ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ¶ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਅਨਾਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ, ਕਸ੍ਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ’’ਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਕੁਲਕੁਮਾਰਕੇ ਵਾ ਕੁਲਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇ ਪਾਪਧਮ੍ਮੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮੇ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਕਸ੍ਸ ਧੀਤਰੋ’’ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਮਂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਮੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਵਤ੍ਤਪਰਿਪੂਰਕੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਸ੍ਸਸਤਿਕਤ੍ਥੇਰੇ ਵਿਯ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ, ਕਸ੍ਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਤਿ, ਅਸੁਕਸ੍ਸਾਤਿ, ‘‘ਪਤਿਰੂਪਂ ਥੇਰਸ੍ਸ, ਪਟਿਬਲੋ ਵਤ ਓਵਦਿਤੁਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਨ ਆਦਿਯਾ ਨ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਭਾਵੇਨ ਕਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਨਾਲਕਪਟਿਪਦਂ ¶ ਤੁਵਟ੍ਟਕਪਟਿਪਦਂ ਚਨ੍ਦੂਪਮਪਟਿਪਦਂ ਰਥਵਿਨੀਤਪਟਿਪਦਂ ਮਹਾਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲਪਟਿਪਦਂ ਮਹਾਸੁਞ੍ਞਤਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਭਾਵਨਾਰਾਮਅਰਿਯਵਂਸੇਸੁ ਸਕ੍ਖਿਭੂਤਾ ਪਚ੍ਚਯਗੇਧਤੋ ਵਿਵਤ੍ਤਮਾਨਸਾ ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤਚਨ੍ਦਸਮਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ; ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ¶ ਗੋਤਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਵਤ ਭਗਵਾ, ਅਸਕ੍ਖਿ ਵਤ ਸਾਵਕੇ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਛਡ੍ਡਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਕੇ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਨ ਆਦਿਯੋ ਨ ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਕਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਓਵਾਦਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

੩੦. ਏਵਮਿਮਂ ਓਵਾਦਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਂ ਥੋਮੇਤੁਂ ਇਧਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਥੋਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਇਧਾਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਮੇਤਂ. ਭੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਭੁਤ੍ਤਵਾ, ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਾਰਿਤੋਤਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭੋਜਨੋ ਤਿਤ੍ਤੋਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਹਿ ਪਵਾਰਣਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਪਵਾਰਣਾ ਪਚ੍ਚਯਪਵਾਰਣਾ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪਵਾਰਣਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਪਵਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੦੯) ਅਯਂ ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਂ ਚਤੁਮਾਸਂ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਪਵਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੦੩) ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪੁਨਪਵਾਰਣਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਚ੍ਚਪਵਾਰਣਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੦੭) ਚ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਪਵਾਰਿਤੋ ਨਾਮ ਅਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਭੋਜਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੋ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਸੋ ਪਵਾਰਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੩੯) ਅਯਂ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪਵਾਰਣਾ. ‘‘ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੭, ੩੫੮) ਅਯਂ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾ. ਅਯਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਵਾਰਿਤੋਤਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ.

ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਤਿ ਭੋਜਨੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ. ਪਰਿਯੋਸਿਤੋਤਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤਭੋਜਨੋ, ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ¶ . ਯਾਵਤਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਵਤਕਂ ਭੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਵਸਿਤਾ ਮੇ ਭੋਜਨਕਿਰਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਹਿਤੋਤਿ ਧਾਤੋ, ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸੁਖਿਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਵਦਤ੍ਥੋਤਿ ਯਾਵਤਕੋ ¶ ਮੇ ਭੋਜਨੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਸਾਧਕਾਨਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤੋ, ਸੋ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਚ ਸੁਹਿਤੋ, ਸੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤੋ. ਯੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਯੋਸਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਵਾਰਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਹਿਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਿਯਾਤਿ ਏਕਂਸੇ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨੇ ਚ. ‘‘ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਏਕਂਸੇ. ‘‘ਸਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੯) ਵਿਕਪ੍ਪਨੇ. ਇਧ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਤਿਰੇਕੋਵ ਅਤਿਰੇਕਧਮ੍ਮੋ. ਤਥਾ ਛਡ੍ਡਨੀਯ ਧਮ੍ਮੋ. ਅਧਿਕੋ ਚ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬੋ ਚ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥਾਤਿ ਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ. ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤਾਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯੇਨ ਚ ਪਰੇਤਾ ਫੁਟ੍ਠਾ ਅਨੁਗਤਾ ਚ ਅਟ੍ਠਪਿ ਦਸਪਿ ਦਿਵਸਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾਪਿ ਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਂ ਸਹਿਤੁਂ. ਇਮੇ ਪਨ ਨ ਤਾਦਿਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਉਭਯਮਾਹ. ਤ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਹਂ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਥਾਤਿ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛਥ.

ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇਤਿ ਅਪ੍ਪਰੁਲ਼੍ਹਹਰਿਤੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨਧਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਨਿਤ੍ਤਿਣਞ੍ਚ ਮਹਾਤਿਣਗਹਨਂ ਚ, ਯਤ੍ਥ ਸਕਟੇਨਪਿ ਛਡ੍ਡਿਤੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਤਿਣਾਨਿ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਵਿਕੋਪਨਤ੍ਥਮੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਪ੍ਪਾਣਕੇਤਿ ਨਿਪ੍ਪਾਣਕੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੇਨ ਮਰਿਤਬ੍ਬਪਾਣਕਰਹਿਤੇ ਵਾ ਮਹਾਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇ. ਪਰਿਤ੍ਤੋਦਕੇ ਏਵ ਹਿ ਭਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇਪੇਨ ਆਲ਼ੁਲਿਤੇ ਸੁਖੁਮਪਾਣਕਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਹਾਤਲ਼ਾਕਾਦੀਸੂਤਿ. ਪਾਣਕਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਓਪਿਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ.

ਤਤ੍ਰੇਕਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕਸ੍ਸ. ਯੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਤਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤਿ ਚ ¶ , ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ਵੁਤ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਕੇਸੋਹਾਰਣੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਕਾਪਟਿਕੋ ਮਾਣਵੋ ਦਹਰੋ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੨੬). ਰੋਪਿਤੇਪਿ ‘‘ਯਥਾ ਸਾਰਦਿਕਂ ਬੀਜਂ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰੂਹਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ¶ (ਜਾ. ੧.੩.੩੧). ਕਥਿਤੇਪਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਭਗਵਤਾ, ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਅਰਹਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਇਧ ਪਨ ਕਥਿਤੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕਥਿਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਮਿਸਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਮਿਸਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਸਬ੍ਬਲਿਙ੍ਗਵਿਭਤ੍ਤਿਵਚਨੇਸੁ ਤਾਦਿਸੋਵ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਪਨਾਸ੍ਸ ਯੋ ਏਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਏਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨਾਮ. ਇਦਂ ਆਮਿਸਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਨ੍ਤਿ ਸਾਧੁ ਵਤਾਹਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਇਦਾਨਿ ਇਮਂ ਖਣਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਮਿ, ਏਵਮੇਵ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ. ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਖੇਪੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯਂ.

ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨ੍ਤਿ ਸੋ ਤਂ ਸਦੇਵਕੇਨ ਲੋਕੇਨ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਰੂਪਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਭਾਵਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ¶ ਆਦਿਤ੍ਤਸੀਸੂਪਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯੇਨ ਏਵਂ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ.

ਅਥ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਾਰੇ ਏਸ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਸਚੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ…ਪੇ… ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮ੍ਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਖੋ ਵਾਲ਼ਮਿਗਾਕੁਲੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਵਾਲ਼ਾਕੁਲੇ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਇਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਾਦੀਨਵਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਉਭਤੋ ਸੁਜਾਤਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਯੇਹਿ ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ’’ਤਿ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਰਿਪਾਚਨਅਸਨ੍ਤਸਮ੍ਭਾਵਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸਾਮਿਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਾਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਧਾਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਦੀਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਅਞ੍ਞੇ ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ, ਤੇਪਿ ਧਾਤਾ ਸੁਹਿਤਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਤਾਯ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਾਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਤੇਹਿ ਚ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਯਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਲਜ੍ਜੀਨਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ, ਭਗਵਾ ਚ ਧਾਤੋ ਸੁਹਿਤੋ, ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਕੋਪਿ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਲੋਕੇ ਸਦ੍ਧਾ, ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ¶ ਚ ਸੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਯੋਪਿ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਕਮੇਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨ ਭੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਕਮੇਵ ਭੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਵਿਸੇਸੋ. ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਜਾਨਨਪ੍ਪਸਂਸਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਕਿਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਅਨਵਜ੍ਜਪਰਿਭੋਗਂ. ਕਿਂ ਪਸਂਸਤਿ? ਭੁਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਯਦਿਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਖੋ ਅਸੁਯੇਵ ਮੇ ਪੁਰਿਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੋ ਪੁਰਿਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਮਮ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੂਰੇਸੁ ਸੂਰਤਰੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਤਰੋ ਵਿਯ ਚ ਪੁਜ੍ਜਤਰੋ ¶ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰੋ ਚ, ਦੁਤਿਯਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਪੂਜਨੀਯੋ ਚ ਪਸਂਸਨੀਯੋ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਪੁਜ੍ਜਤਰੋ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰੋ ਚਾਤਿ? ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ…ਪੇ… ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਂ? ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਚੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਮਹਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਇਮਿਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਈਦਿਸਂ ਇਚ੍ਛਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਸਂਲੇਖਸ੍ਸ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਵਾਰਣੇ. ਏਵਂ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਂਲੇਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ.

ਸੁਭਰਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ – ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਦੁਬ੍ਭਰੋ ਹੋਤਿ ਦੁਪ੍ਪੋਸੋ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸੁਭਰੋ ਹੋਤਿ ਸੁਪੋਸੋ. ਕਥਂ? ਯੋ ਹਿ ਅਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਲਦ੍ਧਾ ਅਨਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੇ ਲਦ੍ਧਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੇ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਗਾਮਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਰਿਤ੍ਤਪਤ੍ਤੋਵ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਬ੍ਭਰੋ. ਯੋ ਪਨ ਸਾਲਿਮਂਸੋਦਨਾਦੀਨਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਦੁਮ੍ਮੁਖਭਾਵਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨਭਾਵਮੇਵ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ¶ ਸਾਮਣੇਰਗਹਟ੍ਠਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ ¶ , ਅਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਦੁਬ੍ਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੂਰਤੋ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਭਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੋਸਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਭਰੋ. ਯੋ ਚ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਦਾਨਂ ਅਹੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ, ਅਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਸੁਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਦਨ੍ਤੋ ਸੁਭਰੋ ਥੋਕੇਨਪਿ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਮੇਵ ਨਂ ਪੋਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਵਾ ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਨਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਇਮਿਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਈਦਿਸਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਸੁਭਰਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਏਤੇਨੇਵਙ੍ਕੁਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਅਰੇ ਤ੍ਵਂ ਨਾਮ ਤਦਾ ਸੁਗਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤੋਪਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਕੋਸਜ੍ਜਮਨੁਯੁਞ੍ਜਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ…ਪੇ… ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸਿਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਅਤ੍ਰ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਸੇਨ ਤੀਣਿ ਆਗਤਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿ ਸਲ੍ਲੇਖੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਂ ਨਾਮਮੇਵ, ਯਦਿਦਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਾ ਚ ਖੋ ਅਯਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਥਾ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਿਕਾ ਚੇਤੋਵਿਨੀਵਰਣਸਪ੍ਪਾਯਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੮੯, ੧੯੨) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਵਂ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ ਸਨ੍ਤੋਸਕਥਾ ਅਸਂਸਗ੍ਗਕਥਾ ਸੀਲਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਕਥਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਗਹਿਤਾਯੇਵ ¶ . ਪਵਿਵੇਕਕਥਾ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਕਥਾ ਸਮਾਧਿਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ¶ . ਪਞ੍ਞਾਕਥਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕਥਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕਥਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ. ਏਵਂ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਰਿਪੂਰਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਪਞ੍ਚ ਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਪਰਿਪੂਰਾ ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਪਞ੍ਞਾ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵਾਤਿ ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਪਞ੍ਚ ਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਪਰਿਪਬ੍ਬਤੇ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕੋ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਵੁਟ੍ਠੋ ¶ ਪਬ੍ਬਤਕਨ੍ਦਰਸਰਸਾਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ, ਕੁਸੋਬ੍ਭਾ ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ, ਮਹਾਸੋਬ੍ਭਾ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ, ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਾਗਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਗੁਣਾ ਪਰਿਪੂਰਾ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਨਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਮਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਂ ਲਭਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਜ੍ਜਤਰਪਾਸਂਸਤਰਭਾਵਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਸਨ੍ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਯੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮੂਲਗੁਣੇਹਿ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ. ਯੋ ਪਨ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਇਮੇਸਂ ਭਾਗੀ ਹੋਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਨੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸੁਗਤੋਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਵਤ੍ਵਾਵ ਸੋਭਨਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਪਤ੍ਤੋਯੇਵ ਭਗਵਾ. ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸੀ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਾਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾਯ ਏਵ ਪਰਿਸਾਯ. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ.

ਬੁਦ੍ਧਾ ¶ ਕਿਰ ਅਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਮਯਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਂ ਵਾ ਕਚ੍ਚਾਨਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਣੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਪੁਨ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਹਂ ਸੁਕਥਿਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸੁਕਥਿਤਂ ਕਚ੍ਚਾਨੇਨ, ਮਂ ਚੇਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ਏਵਮੇਵ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਥੋਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤੋ ਤੇਸੁ ਗਾਰਵਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ¶ ਨਿਯੋਜੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇਹਿ ਨਿਯੋਜਿਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਯਥਾ ਇਧੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਿ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਤਮੇਵ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਞ੍ਚ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਇਮਿਸ੍ਸਂਯੇਵ ਪਰਿਸਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਾਯ ਮਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਅਗ੍ਗਾ ਚ ਗਰੁਕਾ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਸਦਿਸਾ. ਚਤੁਰੋਘਨਿਤ੍ਥਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਿਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਾ ਨਾਵਾ ਵਿਯ ਮਗ੍ਗਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਚਤੁਯੁਤ੍ਤਆਜਞ੍ਞਰਥੋ ਵਿਯ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ‘ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਦਣ੍ਡੋ’ਤਿ ਪਰਿਸਤਿ ਆਣਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਰਾਜਿਨਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੇਨਾਪਤਿ ਤਂ ਰਞ੍ਞਾ ਠਪਿਤਂ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ; ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਯਾ ਠਪਿਤਂ ਦੇਸਨਂ ਇਮਿਸ੍ਸਂਯੇਵ ਪਰਿਸਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਬਲਵਤਰਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਪਜ੍ਜਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਮਿਧ ਧਮ੍ਮਥੋਮਨਤ੍ਥਂ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿ.

ਈਦਿਸੇਸੁ ਚ ਠਾਨੇਸੁ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਗਤਿਯਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਕਾਯਗਤਿਯਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਾ ਪਰਿਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸਾ ਏਕਵਾਰਂ ਭਿਨ੍ਨਾ ਪੁਨ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਭਗਵਾ ਚਿਤ੍ਤਗਤਿਯਾ ਏਵ ਪਾਵਿਸਿ.

੩੧. ਏਵਂ ¶ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਪਨ ਭਗਵਤਿ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਰੂਪਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਥੋਮੇਤੁਕਾਮੋ ਤਤ੍ਰ ਖੋ ¶ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ…ਪੇ…ਏਤਦਵੋਚ. ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਾਤਿਤੋ, ਨ ਪਿਤਿਤੋ. ਰੂਪਸਾਰਿਯਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਨਚਿਰੇਨ. ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਾਵਕੇ ਆਲਪਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਆਲਪਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਕਾ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦਿਸਾ ਮਾ ਹੋਮਾਤਿ ਆਵੁਸੋਤਿ ਪਠਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਚ ਆਲਪਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਸਾਵਕੇਹਿ ਆਵੁਸੋਤਿ.

ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਂ, ਕਿਤ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੁਕਾਰੋ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ਖੋਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋਤਿ, ਤੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਉਪਧਿਵਿਵੇਕੇਹਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਵੇਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੂਰਤੋਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਦੂਰਤੋਪੀਤਿ ਤਿਰੋਰਟ੍ਠਤੋਪਿ ਤਿਰੋਜਨਪਦਤੋਪਿ ਅਨੇਕਯੋਜਨਗਣਨਤੋਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਸਮੀਪੇ. ਅਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤੁਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤੁਂ. ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂਯੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਭਾਤੂਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋਯੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਗੋ ਹੋਤੁ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਹਿ ਭਾਗੋ ਯਦਿਦਂ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਨਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਵਨਂ ਭਾਗੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਟਿਭਾਤੂਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ. ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਥੇਰੋ ਤੇਨ ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਹਿਕਾਰੋ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਤੁਕਾਮਾਤ੍ਥ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰਂ ਆਰੋਪਯਿਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋਤਿ…ਪੇ…ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਨੇਸਂ, ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਏਕੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ¶ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਤੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਇਧਾਵੁਸੋ ¶ , ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ…ਪੇ… ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਾਵਕਾ ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯਞ੍ਚ ਭਗਵਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇਨ ਆਦਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ, ਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ…ਪੇ… ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਆਦਿਯਭਾਵਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾਵ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਾਵਕੇ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ¶ ਤੇਨ ਆਦਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਨ ਸਾਵਕਾਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮਯੋਜਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਤੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਤਿਵਿਧਂ ਵਿਵੇਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਅਵਿਸੇਸੋ ਸਿਯਾ. ਬ੍ਯਾਕਰਣਪਕ੍ਖੋ ਹਿ ਅਯਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ, ‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ, ‘‘ਬਾਹੁਲਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਲੋਭਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ, ਯੇ ਪਰਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ ਲੋਭੋ ਚ ਪਾਪਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਨਪ੍ਪਜਹਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬਾਹੁਲਿਕਾਤਿ ਚੀਵਰਾਦਿਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ. ਸਾਸਨਂ ਸਿਥਿਲਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਥਲਿਕਾ. ਓਕ੍ਕਮਨੇ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਓਕ੍ਕਮਨਂ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਵਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾਨਿ, ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਿਵੇਕੇਤਿ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ. ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਾਤਿ ਓਰੋਪਿਤਧੁਰਾ, ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਆਰਮ੍ਭਮ੍ਪਿ ਅਕੁਰੁਮਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਨਿਯਮੇਨੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਾਵਕਾ ‘‘ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾਵ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ‘‘ਕਮ੍ਪਿ ਮਞ੍ਞੇ ਭਣਤਿ ¶ , ਨ ਅਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਉਦਾਸਿਨਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਥੇਰਾ ਨਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਨ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਮ੍ਹੇ ਭਣਤੀਤਿ ਆਦਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ¶ . ਯਥਾ ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਨਗਰਵੀਥਿਯੋ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਨ ਭੇਰਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ ਚ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ. ਥੇਰਾਤਿ ਦਸਵਸ੍ਸੇ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਠਾਨਸਦ੍ਦੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਿਤਿਖਣਕਾਰਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ ਅਕ੍ਖਣਵੇਧੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਠਿਤਿਯਂ. ‘‘ਠਾਨਸੋਵੇਤਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਟਿਭਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੮੭) ਖਣੇ. ‘‘ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੮੦੯; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੮) ਕਾਰਣੇ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਰਣੇਯੇਵ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਫਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਮਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਰਯ੍ਹਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਾਰਯ੍ਹਾਤਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਾ. ਥੇਰਾ ਨਾਮ ਸਮਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮਤਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਕਾਯਵਿਵੇਕਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਆਵੁਸੋ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਮੇ ਨਾਮ ਆਵੁਸੋ ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਹਾਨਮਾਹ, ਤੇ ਲੋਭਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਨ ਜਹਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਆਵੁਸੋ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਮੇ ਨਾਮਾਵੁਸੋ, ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਚੀਵਰਪਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪੂਤਿਕਾਯਮਣ੍ਡਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਅਪੂਰਯਮਾਨਾ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਨਿਨ੍ਦਂ, ਆਵੁਸੋ, ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਵਵਾਰੇਸੁ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸੇ ਉਪਾਦਾਯ ਯਾਵ ਨਵ ਵਸ੍ਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਨਵਾਤਿ ¶ ਊਨਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਧ ¶ ਨਵਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਥੇਰਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਥੇਰਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

੩੨. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਇਮੇ ਵਤ ਥੇਰਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਯੋਜਨਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਜਿਣ੍ਣਸਰੀਰਾਪਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾ ¶ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਨਂ ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਠਮੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਲੋਭਾਦਯੋ ਪਹਾਯ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਈਦਿਸੇਪਿ ਵਯੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸਾਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਸਾਯਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਪੂਰੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਟ੍ਟਦੁਕੂਲਕੋਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਿ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਿ ਲਹੁਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਸਿਥਿਲਂ ਸਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਨੀਵਰਣੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ ਪਰਿਪੂਰਯਮਾਨੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਨਵਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲੇ ਕੀਦਿਸੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤਿਯੇਨ ਠਾਨੇਨ ਥੇਰਾ ਪਾਸਂਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਵਵਾਰੇਸੁ.

੩੩. ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋਤਿ ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਏਵਂ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ, ਨਵਹਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਯੇ ਤੇ ‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਹਾਨਮਾਹ, ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਪਜਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਸਰੂਪਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਤੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਿਦਂ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ, ਲੋਭੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਅਯਂ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਅਪਿਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ. ਆਮਿਸਂ ਪਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਕਥਿਤਂ. ਇਦਾਨਿ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਤੁਮਿਦਮਾਹ. ਅਯਂ ਪੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਅਤੀਤਦੇਸਨਾਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਸਾਵਕਾ ਵਿਵੇਕਂ ਨਾਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਭੋ ਚ ਪਾਪਕੋ, ਦੋਸੋ ਚ ਪਾਪਕੋਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਪਕਾ ਲਾਮਕਾ, ਇਮੇ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਲੁਬ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣੋ ਲੋਭੋ. ਦੁਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਦੋਸੋ. ਤੇਸੁ ਲੋਭੋ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਾਭੇ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਅਲਾਭੇ. ਲੋਭੇਨ ¶ ਅਲਦ੍ਧਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਦੋਸੇਨ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਵਿਘਾਤਵਾ ਹੋਤਿ. ਲੋਭੋ ਚ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਅਦਾਯਕੇ ਵਾ ਅਮਨੁਞ੍ਞਦਾਯਕੇ ਵਾ. ਲੋਭੇਨ ਨਵਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਦੋਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਲੋਭਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਲੋਭਸ੍ਸ ਚ ਦੋਸਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾਯ. ਅਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਲੋਭੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਦੋਸੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇ ਦ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਏਤੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤੇਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਭਵਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਪਟਿਪਦਾਤਿ. ਤਥਾ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਸਸ੍ਸਤਂ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਉਚ੍ਛੇਦੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀਤਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਤਮੇਵ ਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿਣਾਯਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਞਾਣਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਞਾਣਕਰਣੀ. ਰਾਗਾਦੀਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਨਤੋ ਉਪਸਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਸਮ੍ਬੋਧੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਮਗ੍ਗੋਯੇਵ ਹਿ ਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਮ੍ਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਣ੍ਣਨਾ ਪਪਞ੍ਚਾ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਤਮਾ ਚ ਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਯਮੇਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣਵਚਨਂ, ਅਞ੍ਞਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ, ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਏਸੇਵ ¶ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੪). ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਰਕਤ੍ਤਾਪਿ ਅਰਿਯੋ. ਅਰਿਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿਪਿ ਅਰਿਯੇਨ ਦੇਸਿਤੋਤਿਪਿ ਅਰਿਯਭਾਵਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿਪਿ ਅਰਿਯੋ. ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਉਪੇਤਤ੍ਤਾ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ, ਨ ਚ ਅਙ੍ਗਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਤੂਰਿਯਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਕਿਲੇਸੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਗ੍ਗਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਮਗ੍ਗੀਯਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ, ਗਮ੍ਮਤਿ ਵਾ ਤੇਹਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਤਮੋ ਸੋ ਇਤਿ ਚੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਤਮਾਨਿ ਵਾ ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨੀਤਿ. ਏਕਮੇਕਞ੍ਹਿ ਅਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗੋਯੇਵ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁ ਚਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੦੩੯). ਪੋਰਾਣਾਪਿ ਭਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ… ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਚੇਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਨਿਬ੍ਬਚਨਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇ ਚ ਖੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ, ਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ¶ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਵੋਦਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਕੋਸਜ੍ਜਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਂ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਯਕਿਲੇਸੇ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਤਮੇਵ ਪਟਿਪਦਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤੋ ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’, ਅਯਂ ਖੋ ਸਾ, ਆਵੁਸੋ…ਪੇ… ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਲੋਭਦੋਸੇ ਤਪ੍ਪਹਾਨੁਪਾਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨੁਪਾਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋ, ਕੋਧੋ ਚਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੋ ਕੋਧੋ, ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਆਘਾਤਕਰਣਰਸੋ, ਦੁਸ੍ਸਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਉਪਨਨ੍ਧਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਨਾਹੋ, ਵੇਰ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਰਸੋ, ਕੋਧਾਨੁਪਬਨ੍ਧਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਕੋਧੋ, ਅਪਰਕਾਲੇ ਉਪਨਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੯੧).

ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ, ਤੇਸਂ ਵਿਨਾਸਨਰਸੋ, ਤਦਵਚ੍ਛਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੋ ¶ ਪਲ਼ਾਸੋ, ਪਰਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਾਨਂ ਸਮੀਕਰਣਰਸੋ, ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਖੀਯਨਲਕ੍ਖਣਾ ਇਸ੍ਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਕ੍ਖਮਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਭਿਰਤਿਰਸਾ, ਤਤੋ ਵਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਗੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ ¶ ਮਚ੍ਛੇਰਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਅਸੁਖਾਯਨਰਸਂ, ਸਙ੍ਕੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਗੂਹਨਰਸਾ, ਤਦਾਵਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਸਂ ਸਮੁਦਾਹਰਣਰਸਂ, ਸਰੀਰਾਕਾਰੇਹਿਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਭੂਤਕਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ¶ ਥਮ੍ਭੋ, ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਯਵੁਤ੍ਤਿਰਸੋ, ਅਮਦ੍ਦਵਤਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ, ਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਤਾਰਸੋ, ਅਗਾਰਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਉਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ, ਅਹਂਕਾਰਰਸੋ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਅਤਿਮਾਨੋ, ਅਤਿਵਿਯ ਅਹਙ੍ਕਾਰਰਸੋ. ਅਚ੍ਚੁਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਮਤ੍ਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਮਦੋ, ਮਦਗ੍ਗਾਹਣਰਸੋ, ਉਮ੍ਮਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੋ ਪਮਾਦੋ, ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਰਸੋ, ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੮੯੧) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਸੇਸਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੋਧੋ ਕੋਧੋਯੇਵ, ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਉਪਨਾਹੋ. ਸੋ ਏਵਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਗੁਣੇ ਮਕ੍ਖੇਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋਤਿ ਚ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਪਲ਼ਾਸੋ ਚ, ਏਵਂ ਮਕ੍ਖੀ ਪਲ਼ਾਸੀ ਤਸ੍ਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾਤਿ ਇਸ੍ਸਤਿ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਚਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਤੇਨ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ¶ ਨ ਸਹਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਂ. ਲਾਭਹੇਤੁ ਖੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦੋਸੇ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਯਾ. ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਲਾਭਂ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ, ਨਯਿਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਓਵਦਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਥਮ੍ਭੋ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਂ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਤਿ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸਾਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਭਾਕੁਟਿਕਮੁਖੋ ‘‘ਕੋ ਮੇ ¶ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਯ੍ਹ ਭਾਣੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਤਤੋ ਥਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਮਾਨੀ ਹੋਤਿ. ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਕੇ ਇਮੇ’’ਤਿ ਪਰੇ ਅਤਿਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਅਤਿਮਾਨੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ਚ ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੇਹਿ ਜਾਤਿਮਦਾਦਿਅਨੇਕਰੂਪਂ ਮਦਂ ਜਨੇਤਿ. ਮਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਮਗੁਣਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਦੋ ਚ ਪਮਾਦੋ ਚਾਤਿ.

ਏਵਂ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਏਵਰੂਪੇਹਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਹਾਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਹਾਨੁਪਾਯੋ ¶ ਪਾਠਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸੋਯੇਵ.

ਞਾਣਪਰਿਚਯਪਾਟਵਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਯਂ ਭੇਦੋ ਚ ਕਮੋ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਭੇਦੋ ਤਾਵ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਕਦਾਚਿ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਠਮਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਸੇਸਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਿਕੋ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਤੋ ਪਨਿਧ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸੇਟ੍ਠਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਸੇਟ੍ਠਾ ਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੧੭.੮੧). ਕੁਸਲਵਾਰੇ ਚ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੩੬) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਯਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ. ਤਪ੍ਪਭਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਸੇਸਙ੍ਗਾਨਿ, ਯਥਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੧). ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਇਮਿਨਾ ਕਮੇਨ ਏਤਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਾਵਨਾਨਯੋਤਿ ਕੋਚਿ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਕੋਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਠਮਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ; ਸੋ ਤਞ੍ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਸਮਥੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵਯਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤਿ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤੋ ਭਾਵਯਤੋ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤਿ.

ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਮਥਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ. ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਥੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵਯਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤਿ…ਪੇ… ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਸੇਵਤੋ…ਪੇ… ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੭੦; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੧), ਏਵਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤਿ.

ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵਯਤੋਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵਯਤੋਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩੪. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਭਯਭੇਰਵਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਅਥਾਤਿ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਾਰੇ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣੀਤਿ ਨੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਕਤਨਾਮਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਠਾਨਨ੍ਤਰਪਟਿਲਾਭਲਦ੍ਧਂ. ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਿਰ ਨਾਮੇਤਂ ਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਨੁਸ੍ਸੋਣੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਣਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਮਨ੍ਤੇ ਸਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਚਨਂ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਯੇਨ ¶ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਯੇਨਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਭਗਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ? ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਗੁਣਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ, ਸਾਦੁਫਲੂਪਭੋਗਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ¶ ਦਿਜਗਣੇਹਿ ਨਿਚ੍ਚਫਲਿਤਮਹਾਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ.

ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਚ ਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਪਰਿਯੋਸਾਨਦੀਪਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਏਵਂ ਗਤੋ ਤਤੋ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਠਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦੀਤਿ ਯਥਾ ਖਮਨੀਯਾਦੀਨਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਤੇਨ, ਏਵਂ ਸੋਪਿ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮੋਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੀਤੋਦਕਂ ਵਿਯ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤਂ ਏਕੀਭਾਵਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਯਾਯ ਚ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਕਥਾਯ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਤਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਸਙ੍ਖਾਤਸਮ੍ਮੋਦਜਨਨਤੋ ਸਮ੍ਮੋਦਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਚ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਧੁਰਤਾਯ ਸੁਚਿਰਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਸਾਰੇਤੁਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਰਹਰੂਪਤੋ ਸਰਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਚ ਸਾਰਾਣੀਯਂ. ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ ਚ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਯਮਾਨਸੁਖਤੋ ਚ ਸਾਰਣੀਯਂ. ਤਥਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਸਾਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ¶ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨਤ੍ਥੇਨ ਆਗਤੋ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.

ਏਕਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ‘‘ਵਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੦) ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਉਪਾਵਿਸਿ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸਾ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਕੁਸਲਤਾਯ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.

ਕਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਅਤਿਦੂਰਂ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿਵਾਤਂ ਉਨ੍ਨਤਪਦੇਸਂ ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਂ ਅਤਿਪਚ੍ਛਾਤਿ. ਅਤਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸਚੇ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੇਨ ¶ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਪਰਿਵਾਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਰੀਰਗਨ੍ਧੇਨ ਬਾਧਤਿ. ਉਨ੍ਨਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਗਾਰਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਕ੍ਖੁਂ ਆਹਚ੍ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਪਚ੍ਛਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਗੀਵਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਤੇ ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ.

ਯੇਮੇਤਿ ਯੇ ਇਮੇ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਟ੍ਠਪਾਲੋ ਨਾਮ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਥੁਲ੍ਲਕੋਟ੍ਠਿਕੇ ਅਗ੍ਗਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੯੪) ਏਵਂ ਆਗਤਾ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲਪ੍ਪਸੁਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ‘‘ਯੇ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੮) ਏਵਂ ਆਗਤਾ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੁਲੇ ਪਸੁਤਾਪਿ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਅਗਾਰਤੋ. ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਞ੍ਚ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਿ ਹਿ ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਾ, ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕਮ੍ਮਮੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਨਤ੍ਥੇਤਸ੍ਸ ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰੋ, ਅਨਗਾਰਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਨਗਾਰਿਯਂ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ¶ ਉਪਗਤਾ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨਗਾਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਵਾ ਉਪਗਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਪੁਰਤੋ ਗਾਮੀ ਨਾਯਕੋ. ਬਹੁਕਾਰੋਤਿ ਹਿਤਕਿਰਿਯਾਯ ਬਹੂਪਕਾਰੋ. ਭਵਂ ਤੇਸਂ ਗੋਤਮੋ ਸਮਾਦਪੇਤਾਤਿ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਅਧਿਸੀਲਾਦੀਨਿ ਗਾਹੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤਾ. ਸਾ ਜਨਤਾਤਿ ਸੋ ਜਨਸਮੂਹੋ. ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਨੁਗਤਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਯਂਖਨ੍ਤਿਕੋ ਯਂਰੁਚਿਕੋ, ਤੇਪਿ ਤਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਂਖਨ੍ਤਿਕਾ ਤਂਰੁਚਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਮਾਹਾਤਿ? ਏਸ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੇਕੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਿਯਮਾਨੇ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਤੇ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਮਧੁਰਰਸਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਪਰਮਤਾਯ ¶ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇ ਆਰਞ੍ਞਕੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਕੇਨਚਿ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਾਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੇ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੇ ¶ ਉਦਗ੍ਗੁਦਗ੍ਗੇ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਚ ਇਮੇਸਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤਿ ਪਸਾਦਂ ਅਲਤ੍ਥ. ਸੋ ਤਂ ਪਸਾਦਂ ਨਿਵੇਦੇਤੁਂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ.

ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨ੍ਤੋ ਚ ਏਵਮੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥੋਯੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਮਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਾਤਿ ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ. ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯੇਵ. ਨ ਇਣਟ੍ਠਾ ਨ ਭਯਟ੍ਟਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਈਦਿਸਾਨਂਯੇਵ ਹਿ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਨ ਇਤਰੇਸਂ. ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਾਨਿ ਹੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਦੁਸ੍ਸਹਾਨਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ, ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖਿਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਨ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸੀਯਤਿ ਨ ਵਪੀਯਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੂਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਨਸਣ੍ਡਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਭਿਂਸਨਕਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਲੋਮਹਂਸਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ¶ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਮੇਤਂ, ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨ ਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਮੇਕਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ. ਪਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਿ ਅਤਿਦੂਰਾਨਿ. ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਪਵਿਵੇਕਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਿਵੇਕਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ. ਦੁਰਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਨ ਸੁਖਂ. ਏਕਤ੍ਤੇਤਿ ਏਕੀਭਾਵੇ. ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਕਾਯਵਿਵੇਕੇ ਕਤੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ. ਦ੍ਵਯਂਦ੍ਵਯਾਰਾਮੋ ਹਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ. ਹਰਨ੍ਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਹਰਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਮਨੋਤਿ ਮਨਂ. ਸਮਾਧਿਂ ਅਲਭਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਣਪਣ੍ਣਮਿਗਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਚ ਭਿਂਸਨਕੇਹਿ ਵਨਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇ (ਵਿਭ. ੫੨੯) ਵਿਮ੍ਹਿਤੋ ਆਹ.

੩੫. ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹਰਹਿਤਾਨਂਯੇਵ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਾਨਿ, ਨ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਤਾਦਿਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾਤਿ ਸਮ੍ਬੋਧਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਵ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਚਤੁਸਚ੍ਚਸ੍ਸ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਅਰਹਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ, ਬੋਧਿਯਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਲਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮਿਦ੍ਧਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਿਯਾ ਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ‘‘ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਮਯਾ ਏਸਾ’’ਤਿ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਂ ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋਯੇਵ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਮਯ੍ਹਂ. ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ ਵਾ ਭੋਵਾਦਿਨੋ ਵਾ.

ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਨਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਨ੍ਦੋਸਹੇਤੂਤਿ ¶ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੋਸਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਕਾਰਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਵੇਤਿ ਏਕਂਸਵਚਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਅਕ੍ਖੇਮਞ੍ਚ. ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਭਯਞ੍ਚ ਭੇਰਵਞ੍ਚ. ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਸ੍ਸ ਚ ਭਯਾਨਕਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਰ ¶ ਭਯਂ ਸਾਵਜ੍ਜਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਂ, ਭੇਰਵਂ ਅਕ੍ਖੇਮਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਤੇ ਹਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ, ਸਚੇ ਨੋ ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਯੇਸਂ ਅਪਰਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾ, ਇਦਾਨਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤਿਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਾ ਨਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਬਦ੍ਧਾ ਵਧਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਨ ¶ ਖੋ ਪਨਾਹਂ…ਪੇ… ਪਟਿਸੇਵਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਪਟਿਸੇਵਾਮਿ. ਯੇ ਹਿ ਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੋਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਅਰਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਚ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਈਦਿਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਤੇਸਮਹਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਤੇਸਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਹਿ ਗਹਟ੍ਠੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਲ੍ਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਨ੍ਨਲੋਮਤਂ, ਖੇਮਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਪਾਦਿਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਿਂ, ਅਤਿਰੇਕਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਮਾਪਜ੍ਜਿਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ.

੩੬. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰੇ ਤਾਵ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦਿਨਾ ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਯ ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਫਰੁਸਵਾਚਾਯ ਪਰੇਸਂ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਮਮ੍ਮਾਨਿ ਤੁਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਾਚਾਯ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ, ਸਚੇ ਨੋ ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਯੇਸਂ ਅਪਰਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾ, ਇਦਾਨਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤਿਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਾ ਨਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਬਦ੍ਧਾ ਵਧਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ¶ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰੇ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਿਨਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਪਰੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੇਸੁ ਭਣ੍ਡੇਸੁ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਰਸਤ੍ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਯਂ ਅਯੁਤ੍ਤਮਕਮ੍ਹਾ…ਪੇ… ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ.

ਆਜੀਵਵਾਰੇ ¶ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਦੂਤਕਮ੍ਮਵਡ੍ਢਿਪਯੋਗਾਦਿਨਾ ਏਕਵੀਸਤਿਅਨੇਸਨਭੇਦੇਨ ਆਜੀਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਏਵਂ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਾਸਨਸੋਧਕਾ ਕਿਰ ਤੇਪਿਟਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਸਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਇਧਾਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ…ਪੇ… ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾ ਵਿਯ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਨਿਵਾਸਿਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵ.

੩੭. ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂਤਿਆਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਤਥਾਪਿ ਨੀਵਰਣਵਸੇਨ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂਤਿ ਪਰਭਣ੍ਡਾਦਿਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਸੀਲਾ. ਕਾਮੇਸੁ ਤਿਬ੍ਬਸਾਰਾਗਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਬਹਲਕਿਲੇਸਰਾਗਾ, ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਵਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ – ‘‘ਤੇ ਆਕੁਲਚਿਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਂ ਵਾ ਲਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਾਣੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਥਲਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਪ੍ਪਾਦੀਹਿ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵ.

੩੮. ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ¶ ਪਕਤਿਭਾਵਵਿਜਹਨੇਨ ਵਿਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ. ਕਿਲੇਸਾਨੁਗਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਵਿਜਹਤਿ, ਪੁਰਾਣਭਤ੍ਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਵਿਯ ਪੂਤਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਪਦੁਟ੍ਠਮਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਪਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਅਭਦ੍ਰਕੇਨ ਪਰੇਸਂ ਅਨਤ੍ਥਜਨਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਭਯਭੇਰਵਾਵ੍ਹਾਯਨਂ ¶ ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਕ੍ਖਾਮ. ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਈਦਿਸਾ ਹਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾ ਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਾ.

੩੯. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਗੇਲਞ੍ਞਭੂਤੇਨ ਥਿਨੇਨ ਸੇਸਨਾਮਕਾਯਗੇਲਞ੍ਞਭੂਤੇਨ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ, ਅਭਿਭੂਤਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਾਬਹੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੪੦. ਉਦ੍ਧਤਾਤਿ ¶ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕਤਿਕਾ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨਚਿਤ੍ਤਾ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਹਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ ਧਜਯਟ੍ਠਿਯਂ ਵਾਤੇਨ ਪਟਾਕਾ ਵਿਯ. ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੪੧. ਕਙ੍ਖੀ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਮੇਵਿਦਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਨੀਵਰਣਂ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਙ੍ਖਨਤੋ ਕਙ੍ਖਾ, ਇਦਮੇਵਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਕਙ੍ਖੀ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੪੨. ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਕਾ ਪਰਵਮ੍ਭੀਤਿ ਯੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਞ੍ਚ ਵਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਨੀਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਪਰੇਹਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਕਿਰ ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ, ਦਾਸੇ ਵਿਯ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਣ੍ਹਥ ਨੇ’’ਤਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰੇ ਵਾਤਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਦਿਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

੪੩. ਛਮ੍ਭੀਤਿ ਕਾਯਥਮ੍ਭਨਲੋਮਹਂਸਨਕਰੇਨ ਥਮ੍ਭੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਾਤਿ ਭੀਰੁਕਪਕਤਿਕਾ, ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਵਿਯ ਭਯਬਹੁਲਾ ਅਸੂਰਾ ਕਾਤਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੪੪. ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨ੍ਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਲਾਭੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਕ੍ਕਾਰੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਕਾਰੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਹਿ ਪਣੀਤਪਣੀਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਸੁਨ੍ਦਰਾ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਸਕ੍ਕਾਰਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਾ ਚ ਪਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਰਵਕਿਰਿਯਾ ਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪੂਜਾ. ਸਿਲੋਕੋਤਿ ਵਣ੍ਣਭਣਨਂ ਏਤਂ ¶ , ਲਾਭਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾਰਞ੍ਚ ਸਿਲੋਕਞ੍ਚ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ. ਨਿਕਾਮਯਮਾਨਾਤਿ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ. ਭਯਭੇਰਵਾਵ੍ਹਾਯਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ. ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਿਯਗਾਮਿਕਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ –

ਏਕੋ ਕਿਰ ਪਿਯਗਾਮਿਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਧੁਤਙ੍ਗਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲਾਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਲਾਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੋਸਾਨਿਕਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਏਕੋ ਕਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤੋ ਜਰਗ੍ਗਵੋ ਦਿਵਾ ਗੋਚਰੇ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਾਨੇ ਪੁਪ੍ਫਗੁਮ੍ਬੇ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੋਮਨ੍ਥਯਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਪਿਯਗਾਮਿਕੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਙ੍ਕਮਨਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ¶ ਤਸ੍ਸ ਹਨੁਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਮਂ ਲਾਭਗਿਦ੍ਧੋ ਏਸ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਦੇਵਰਾਜਾ ਵਿਹੇਠੇਤੁਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ, ਸੋ ਜਰਗ੍ਗਵਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ ਦੇਵਰਾਜ ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਖਮ, ਸ੍ਵੇ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਏਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤੋ ਸੂਰਿਯੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਮਂ ਭਿਂਸਾਪੇਸੀ’’ਤਿ.

੪੫. ਕੁਸੀਤਾਤਿ ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਗਤਾ. ਹੀਨਵੀਰਿਯਾਤਿ ਹੀਨਾ ਵੀਰਿਯੇਨ ਵਿਰਹਿਤਾ ਵਿਯੁਤ੍ਤਾ, ਨਿਬ੍ਬੀਰਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸੀਤਾ ਕਾਯਿਕਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਿਰਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਹੀਨਵੀਰਿਯਾ ਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਿਰਹਿਤਾ. ਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੬. ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ. ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਰਹਿਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਤਿਭਾਜਨਿਯਮੇਵੇਤਂ. ਪਞ੍ਞਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਤਿਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਦੁਵਿਧਾ ਹਿ ਸਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਬਲਵਤੀ, ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਾਪਿ ਤੇਸਂ ਸਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਦਾਪਿ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਯੇਵ ਤੇ, ਦੁਬ੍ਬਲਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇ ਏਵਂ ¶ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੭. ਅਸਮਾਹਿਤਾਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਵਿਰਹਿਤਾ. ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਉਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਧਿਵਿਰਹੇਨ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਤੇਸਂ ਸਮਾਧਿਵਿਰਹਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ¶ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਵਨਮਕ੍ਕਟੋ ਵਿਯ ਵਨਸਾਖਾਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਨ ਤੇ ਏਵਂ ਅਸਮਾਹਿਤਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ.

੪੮. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਞ੍ਞਾ ਪਨ ਦੁਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਲ਼ਮੂਗਾਤਿ ਏਲਮੁਖਾ, ਖ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਗ-ਕਾਰੋ ਕਤੋ. ਲਾਲਮੁਖਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਞ੍ਹਿ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਲਾਲਾ ਮੁਖਤੋ ਗਲਤਿ, ਲਾਲਾ ਚ ਏਲਾਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਸ੍ਸੇਲਮੂਗਂ ਉਰਗਂ ਦੁਜ੍ਜਿਵ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ‘‘ਏਲ਼ਮੂਗਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਲਮੁਖਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਏਲਮੁਗਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ‘‘ਏਲਮੁਕਾ’’ਤਿਪਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਏਲਮੁਖਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਕਥਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਏਲ਼ਮੂਗਾ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਵਵਤ੍ਥਿਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਵਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ‘‘ਤੇ ਆਕੁਲਚਿਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤਸਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਂ ਵਾ ਲਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਾਣੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਥਲਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਪ੍ਪਾਦੀਹਿ ਅਨਯਵ੍ਯਸਨਂ ਆਪਾਦਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮਾਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ, ਨ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੋਲ਼ਸਟ੍ਠਾਨਾਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

੪੯. ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ? ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਇਮਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਭਯਭੇਰਵਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪਾਸੁ ਰਤ੍ਤੀਸੁ ਏਵਰੂਪੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਗਵੇਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਭਯਭੇਰਵਗਵੇਸਨਮਕਾਸਿ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਇਦਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਤਾਤਿ ਉਭਯਮੇਤਂ ਰਤ੍ਤੀਨਂਯੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਅਭੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇ ਉਪਸਗ੍ਗੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਚਨ੍ਦਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਚਨ੍ਦਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਞਾਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣੀਯਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪੋਸਥਸਮਾਦਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਤਿ ¶ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚਤੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਏਕਾ ਰਤ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਦਸੀ ਅਟ੍ਠਮੀ ਚ. ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ. ਏਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਕਤ੍ਵਾ ਛ ਰਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਵਚਨਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਦਸੀ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਪਞ੍ਚਮੀ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ? ਅਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਿਰ ਭਗਵਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਪਞ੍ਚਮੀ ਅਨਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾਯੇਵ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਚਿਰੇਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸਂ ਠਪੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸਾ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਾ ਜਾਤਾ, ਏਵਂ ਅਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ.

ਤਥਾਰੂਪਾਸੂਤਿ ਤਥਾਵਿਧਾਸੁ. ਆਰਾਮਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਫਲਾਰਾਮਾਦਯੋ ਆਰਾਮਾ ਏਵ ਆਰਾਮਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪੂਜਨੀਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਨਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਬਲਿਹਰਣਵਨਸਣ੍ਡਸੁਭਗਵਨਦੇਵਸਾਲਵਨਾਦੀਨਿ ਵਨਾਨਿਯੇਵ ਵਨਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਰੁਕ੍ਖਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦਿਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪੂਜਨੀਯਰੁਕ੍ਖਾਯੇਵ ਰੁਕ੍ਖਚੇਤਿਯਾਨਿ. ਲੋਕਿਯਾ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਾਧਿਵਤ੍ਥਾਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤੇਸੁਯੇਵ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਵਨਰੁਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤੀਕਰੋਨ੍ਤਿ ¶ , ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚੇਤਿਯਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਭਿਂਸਨਕਾਨੀਤਿ ਭਯਜਨਕਾਨਿ, ਪਸ੍ਸਤੋਪਿ ਸੁਣਤੋਪਿ ਭਯਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ. ਸਲੋਮਹਂਸਾਨੀਤਿ ਸਹੇਵ ਲੋਮਹਂਸੇਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਪਵਿਸਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਲੋਮਹਂਸਜਨਨਤੋ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਪਿ ਨਾਮ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ, ‘‘ਏਤਦਹੋਸਿ ਯਂਨੂਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਲੇਨ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਵਿਹਰਤੋਤਿ ¶ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਯਾਚਨਉਪਹਾਰਕਰਣਾਰਹਂ ਯਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਧੂਪਮਂਸਰੁਹਿਰਵਸਾਮੇਦਪਿਹਕਪਪ੍ਫਾਸਸੁਰਾਮੇਰਯਾਦੀਹਿ ਓਕਿਣ੍ਣਕਿਲਿਨ੍ਨਧਰਣਿਤਲਂ ਏਕਨਿਪਾਤਂ ਵਿਯ ਯਕ੍ਖਰਕ੍ਖਸਪਿਸਾਚਾਨਂ, ਯਂ ਦਿਵਾਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਫਲਤਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚ ਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵਿਹਰਤੋ’’ਤਿ. ਮਗੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਿਙ੍ਗਾਨਿ ਵਾ ਖੁਰਾਨਿ ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਗੋਕਣ੍ਣਖਗ੍ਗਦੀਪਿਵਰਾਹਾਦਿਭੇਦੋ ਮਗੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਞ੍ਹਿ ਇਧ ਮਗੋਤਿ ਨਾਮਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ਕਾਲ਼ਸਿਙ੍ਗਾਲੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਉਸਭਸ੍ਸੇਵ ¶ ਤੇ ਖਨ੍ਧੋ, ਸੀਹਸ੍ਸੇਵ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਂ;

ਮਗਰਾਜ ਨਮੋ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਅਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਾਮਸੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੩.੧੩੩);

ਮੋਰੋ ਵਾ ਕਟ੍ਠਂ ਪਾਤੇਤੀਤਿ ਮੋਰੋ ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਕਟ੍ਠਂ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ. ਮੋਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਇਧ ਸਬ੍ਬਪਕ੍ਖਿਗ੍ਗਹਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਪਕ੍ਖੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਮੋਰੋ ਵਾਤਿ ਵਾ ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ ਪਕ੍ਖੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪੁਰਿਮੇ ਮਗਗ੍ਗਹਣੇਪਿ. ਵਾਤੋ ਵਾ ਪਣ੍ਣਕਸਟਂ ਏਰੇਤੀਤਿ ਵਾਤੋ ਵਾ ਪਣ੍ਣਕਚਵਰਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਏਤਂ ਨੂਨ ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਮੇਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨੂਨਾਤਿ. ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਸੁਖਾਰਮ੍ਮਣਂ ਰੂਪਂ ਸੁਖਮਿਵ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਭਯਪਟਿਕਙ੍ਖੀ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਖੋ ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਭਯਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮਿ.

ਯਥਾਭੂਤਂ ਯਥਾਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਨ ਯੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਭੂਤਸ੍ਸ ਭਵਿਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ ¶ ਵਾ. ਮੇਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ. ਤਥਾਭੂਤਂ ਤਥਾਭੂਤੋ ਵਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨੇਵ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਭੂਤੋ ਭਵਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ…ਪੇ… ਪਟਿਵਿਨੇਮੀਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗਸਿਙ੍ਗਖੁਰਸਦ੍ਦਾਦਿਭੇਦੇ ਭਯਭੇਰਵਾਰਮ੍ਮਣੇ ਆਗਤੇ ਨੇਵ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ¶ ਨਿਸੀਦਤਿ ਨ ਸਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋਵ ਪਰਿਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਭਯਭੇਰਵਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਗਸਿਙ੍ਗਖੁਰਸਦ੍ਦਾਦਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਚੇਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਨ ਭਯਭੇਰਵਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਸਯਤਿ ਵਾ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਪੇਯ੍ਯਾਲੇਸੁ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਇਰਿਯਾਪਥਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨ੍ਨਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਭਯਭੇਰਵੇ ਆਗਤੇ ਨ ਠਿਤੋ ਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਠਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਗਤੇ ਨ ਚਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਭਯਭੇਰਵਸੇਨਾਸਨਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੦. ਏਵਂ ¶ ਭਿਂਸਨਕੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਯਭੇਰਵਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਝਾਯੀਨਂ ਸਮ੍ਮੋਹਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਂ, ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਦਿਵਸੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਂ. ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਰਤ੍ਤਿ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਾਭਾਵਤੋ ਵਾ ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਵਾ. ਕਥਂ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਓਦਾਤਕਸਿਣਲਾਭੀ ਦਿਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਦਿਵਾਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਓਦਾਤਕਸਿਣਫਰਣਵਸੇਨ ਚਸ੍ਸ ਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਵਿਭੂਤਂ ਸੁਵਿਭੂਤਂ. ਸੋ, ਦਿਵਾ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਨਸਿਕਾਰਤਾਯ ਓਦਾਤਕਸਿਣਫਰਣਵਿਸਦਵਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਨੀਲਕਸਿਣਲਾਭੀ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ¶ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਨੀਲਕਸਿਣਫਰਣਵਸੇਨ ਚਸ੍ਸ ਅਵਿਸਦਂ ਹੋਤਿ ਅਵਿਭੂਤਂ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵੁਟ੍ਠਹਾਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਨਸਿਕਾਰਤਾਯ ਨੀਲਕਸਿਣਫਰਣਾਵਿਸਦਾਵਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਵੁਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਾਭਾਵਤੋ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਪਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨ੍ਤੋਸੇਨਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਦਿਵਾ ਰਵਨਕਸਕੁਣਾ ਕਾਕਾਦਯੋ ਚਨ੍ਦਾਲੋਕੇਨ ਦਿਵਾਤਿ ¶ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਰਵਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਦਿਵਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਇਧ ਪਨੇਕਚ੍ਚੋ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਘਨਵਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਗਿਰਿਗੁਹਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਸੂਰਿਯਾਲੋਕੇ ਕਾਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਰਤ੍ਤਿਂ ਰਵਨਕਸਕੁਣਾ ਉਲੂਕਾਦਯੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਿਲੀਨਾ ਰਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਹਿ ਰਵਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਸਕੁਣਰੁਤਤੋ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਦਮਹਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਹਂ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨਂ ¶ . ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਸ੍ਮਿਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ, ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ…ਪੇ… ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਪਾਕਟੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲੇਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਸੁ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁਪਿ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੋ ਗਤੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਠਮਯਾਮੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ ਯਂ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ.

ਕਲ੍ਯਾਣਿਯਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਗੋਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਸੂਰਿਯੇ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਪਿ ਪਾਤੋਯੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਵੇਲਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਆਰਾਮਿਕਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਤ੍ਥਮ੍ਭਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕਾਲੇਯੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਕਿਰ ਸੂਰਿਯੇ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਭੇਰਿਂ ਆਕੋਟੇਨ੍ਤਿ.

ਅਜਗਰਵਿਹਾਰੇਪਿ ¶ ਕਾਲ਼ਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਯਾਮਗਣ੍ਡਿਕਂ ਪਹਰਤਿ, ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ. ਨ ਚ ਯਾਮਯਨ੍ਤਨਾਲ਼ਿਕਂ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਪਠਮੇ ਯਾਮੇ ਥੇਰੇ ਮੁਗ੍ਗਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਹਰਨ੍ਤੇਯੇਵ ਵਾ ਯਾਮਯਨ੍ਤਂ ਪਤਤਿ, ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਪਾਤੋਯੇਵ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਾਲਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਰਂ ਦਿਵਾ ਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ.

ਯਂ ਖੋ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ…ਪੇ… ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਖੋ ਤਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਧਮ੍ਮੋ ਸਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ¶ ਵਦਮਾਨੋ ਕੋਚਿ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਵਿਤਥਵਾਦੀ ਅਸ੍ਸ. ਮਮੇਵ ਤਂ ਵਚਨਂ ਵਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਵਿਤਥਵਾਦੀ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਭਾਵੋ. ਲੋਕੇਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ. ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯਾਤਿ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਹਿਤਤ੍ਥਾਯ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਹਿਤੂਪਦੇਸਕੋਤਿ. ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯਾਤਿ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਸੁਖਤ੍ਥਾਯ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਕਰਣਸੁਖਸ੍ਸ ਦਾਯਕੋਤਿ. ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯਾਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤ੍ਥਾਯ, ਮੇਤ੍ਤਾਕਰੁਣਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਿਯ ਲੋਕਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਗੋਪਯਿਤਾਤਿ. ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਰਮਤ੍ਥਤ੍ਥਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਿਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਾਪਕਮਗ੍ਗਤੋ ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੁਖਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਸੁਖਾਭਾਵਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਾਧਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸੁਖੋ ਚੇਵ ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਸੁਖਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੫੫; ਅ. ਨਿ. ੫.੨੭; ਵਿਭ. ੮੦੪).

ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੧. ਏਵਂ ¶ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਪਟਿਲਾਭਾਵਸਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਤਂ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਅਧਿਗਤੋ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਭੁਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਇਮਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ‘ਕਾਯ ਨੁ ਖੋ ਪਟਿਪਦਾਯ ਇਮਂ ਪਤ੍ਤੋ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਮਞ੍ਞਾਯ ਇਮਾਯਾਹਂ ਪਟਿਪਦਾਯ ਇਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵੀਰਿਯਂ ਅਹੋਸੀਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨ ਮਯਾ ਅਯਂ ਉਤ੍ਤਮੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰੋ ਕੁਸੀਤੇਨ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਨਾ ਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਧਿਗਤੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਮਯਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਵੀਰਿਯਂ ਆਰਦ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ, ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਸਿਥਿਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਮੇਤਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ ਅਹੋਸਿ.

ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵੀਰਿਯਮੇਵ, ਸਤਿਪਿ ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖੀਭਾਵੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਭਵੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਮੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਮਕਾਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਮਕਾਯੋ ਰੂਪਕਾਯੋਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਾਰਦ੍ਧੋਤਿ ਸੋ ਚ ਖੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ, ਵਿਗਤਦਰਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਸਮ੍ਮਾ ਆਹਿਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤਂ ਅਪ੍ਪਿਤਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਚਲਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾ ਕਥਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਧਿਗਤਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਤ੍ਤਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ¶ ਵਿਹਾਸਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪਥਵੀਕਸਿਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਇਧ ‘‘ਵਿਹਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਕਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਇਮਾਨਿ ਝਾਨਾਨਿ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ. ਕਤਰਂ? ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ.

ਇਮਾਨਿ ਚ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਾਨਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਸੁਖਂ ਦਿਵਸਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਕੋਪਿ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੮; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਹੀਨਜ੍ਝਾਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਭਗਵਤਾ ਪਨਿਦਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਞ੍ਚੇਵ ਅਹੋਸਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਦਾਯਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੨. ਯੇਸਞ੍ਚ ¶ ਗੁਣਾਨਂ ਦਾਯਕਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਸਂ ਏਕਦੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਚੇਵ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ‘‘ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤੋਤਿ ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਿ ਸੋ ਅਹਂ. ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨੀਹਰਿਂ. ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਚ ਵਚਨਤੋ ਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਦਂ ਭਗਵਤੋ ਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋਤਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਇਧੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ. ਅਮੁਤ੍ਰ ਉਦਪਾਦਿਨ੍ਤਿ ਤੁਸਿਤਭਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰਾਪਾਸਿਂ ਏਵਂਨਾਮੋਤਿ ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਸੇਤਕੇਤੁ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿਂ. ਏਵਂਗੋਤ੍ਤੋਤਿ ਤਾਹਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗੋਤ੍ਤੋ. ਏਵਂਵਣ੍ਣੋਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ. ਏਵਮਾਹਾਰੋਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸੁਧਾਹਾਰੋ. ਏਵਂਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਏਵਂ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਮਤ੍ਤਮੇਵ ¶ . ਏਵਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਕੋਟਿਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ. ਸੋ ¶ ਤਤੋ ਚੁਤੋਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਤਤੋ ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਚੁਤੋ. ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਧ ਮਹਾਮਾਯਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ.

ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮੇਤਿ ਮਯਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾ. ਕਿਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਸ੍ਸ ਅਵਿਦਿਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕੋ ਮੋਹੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਮੋਤਿ ਸ੍ਵੇਵ ਮੋਹੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਤਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਲੋਕੋਤਿ ਸਾਯੇਵ ਵਿਜ੍ਜਾ ਓਭਾਸਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਆਲੋਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾਤਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੇਸਂ ਪਸਂਸਾਵਚਨਂ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਧਿਗਤਵਿਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਤਾ, ਵਿਨਟ੍ਠਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ.

ਯਥਾ ¶ ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮੇ. ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਵੀਰਿਯਾਤਾਪੇਨ ਆਤਾਪਿਨੋ. ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਪੇਸਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯਥਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਤਮੋ ਵਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਮਮ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਹਤਾ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਮੋ ਵਿਹਤੋ, ਆਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਤਸ੍ਸ ਮੇ ਪਧਾਨਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਮੇਵ ਫਲਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ.

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੩. ਚੁਤੂਪਪਾਤਕਥਾਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਇਧ ਭਗਵਤੋ ਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਸੇਸਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀਨਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਤੇਨ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋਤਿ.

ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੪. ਤਤਿਯਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾਤਿ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਤ੍ਥਾਯ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਆਸਵਵਿਨਾਸਨਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਚੇਤਂ ਞਾਣਂ, ਤਪ੍ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਿਂ. ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ ਜਾਨਿਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਂ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਤਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ ਜਾਨਿਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਨ੍ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਆਸਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਹ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਕਥੇਤਿ. ਕਾਮਾਸਵਾਤਿ ਕਾਮਾਸਵਤੋ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਮਿਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਞਾਣੇਨ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਤਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ? ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ, ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ, ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਸੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ¶ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਦਯੋ ਹਿ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਕਤਕਰਣੀਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣੀਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਨਾਪਰਂ ¶ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ਏਵਂਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ, ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਿਯ. ਤੇ ਚਰਿਮਕਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੇਨ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ.

ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਨ ਅਤੀਤਂਸਞਾਣਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਂਸਞਾਣਂ, ਆਸਵਕ੍ਖਯੇਨ ਸਕਲਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੀਹਿ ਵਿਜ੍ਜਾਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਿਹਾਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੫. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਚ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ, ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਵਮਸ੍ਸਾਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਦਾਚਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਏਵਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਖੋ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਯਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸੇਵਨਂ ¶ ਅਵੀਤਰਾਗਾਦਿਤਾਯਾਤਿ ਏਵਂ ਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸੇਵਨੇ ਅਕਾਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥਵਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਤ੍ਥਵਸੇਤਿ ਅਹਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਦ੍ਵੇ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਾਨਂ ਫਾਸੁਤਾ, ਏਕਕਸ੍ਸ ਹਿ ¶ ¶ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਿਚ੍ਚਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਵ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਫਾਸੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸੁਖਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਤਿ ਕਥਂ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ? ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਾਪਿ ਨਾਮ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਯਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ’’ਤਿ.

ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਕਾਰਣਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੬. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਜਾਤਿਕਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਸਭਾਵਾ. ਜਨਤਾਤਿ ਜਨਸਮੂਹੋ. ਯਥਾ ਤਂ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਤਥੇਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਰੂਪਾਤਿ.

ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਮਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਖਯਸੁਨ੍ਦਰਾਭਿਰੂਪਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ, ਚਿਰਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੩; ਅ. ਨਿ. ੮.੨੦) ਹਿ ਖਯੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੦) ਸੁਨ੍ਦਰੇ.

‘‘ਕੋ ¶ ਮੇ ਵਨ੍ਦਤਿ ਪਾਦਾਨਿ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਯਸਸਾ ਜਲਂ;

ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਯਂ ਦਿਸਾ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਵਿ. ਵ. ੮੫੭) ਅਭਿਰੂਪੇ. ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੦; ਪਾਰਾ. ੧੫) ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ ¶ . ਇਧਾਪਿ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇਯੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਭੋ, ਗੋਤਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਭਯੇ ਕੋਧੇ ਪਸਂਸਾਯਂ, ਤੁਰਿਤੇ ਕੋਤੂਹਲਚ੍ਛਰੇ;

ਹਾਸੇ ਸੋਕੇ ਪਸਾਦੇ ਚ, ਕਰੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਬੁਧੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਨਾ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਇਧ ਪਸਾਦਵਸੇਨ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਚਾਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ¶ ਵਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਕਨ੍ਤਂ. ਅਤਿਇਟ੍ਠਂ ਅਤਿਮਨਾਪਂ, ਅਤਿਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤਿ, ਏਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਮਮ ਪਸਾਦੋਤਿ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਵਾ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੋਮੇਤਿ – ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦੋਸਨਾਸਨਤੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਜਨਨਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਜਨਨਤੋ, ਸਾਤ੍ਥਤੋ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ, ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤੋ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ, ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋ, ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋ, ਅਪਰਵਮ੍ਭਨਤੋ, ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਵਦਾਤਤੋ, ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤੋ, ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤੋ, ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ, ਵੀਮਂਸੀਯਮਾਨਹਿਤਤੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਦੇਸਨਂਯੇਵ ਥੋਮੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧੋਮੁਖਠਪਿਤਂ, ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਂ ਵਾ. ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਰਿ ਮੁਖਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਚ੍ਛਾਦਿਤਂ. ਵਿਵਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟੇਯ੍ਯ. ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ. ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਘਨਵਨਸਣ੍ਡਮੇਘਪਟਲੇਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੇ ਤਮੇ, ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ – ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਮੁਖਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤਂ ਮਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ ¶ . ਏਵਂ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ¶ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮੇ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨਿ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਕਦੇਸਨਾਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਣੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.

ਦੇਸਨਾਨੁਮੋਦਨਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਵਂ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਸਾਹਨ੍ਤਿ ਏਸੋ ਅਹਂ. ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਭਵਂ ਮੇ ਗੋਤਮੋ ਸਰਣਂ ਪਰਾਯਣਂ, ਅਘਸ੍ਸ ਤਾਤਾ ¶ , ਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਧਾਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਭਜਾਮਿ, ਸੇਵਾਮਿ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਵਾ ਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਧਾਤੂਨਂ ਗਤਿਅਤ੍ਥੋ, ਬੁਦ੍ਧਿਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਜ੍ਝਾਮੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੇ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨੇ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਰਿਯਫਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਛਤ੍ਤਮਾਣਵਕਵਿਮਾਨੇ –

‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਨੇਜਮਸੋਕਂ, ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਮਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ;

ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੭);

ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਵਿਰਾਗੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਨੇਜਮਸੋਕਨ੍ਤਿ ਫਲਂ. ਧਮ੍ਮਮਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ ਮਧੁਰਮਿਮਂ ਪਗੁਣਂ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਙ੍ਘਾਤੇਨ ¶ ਸਂਹਤੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਮਾਨੇ.

‘‘ਯਤ੍ਥ ¶ ਚ ਦਿਨ੍ਨਮਹਪ੍ਫਲਮਾਹੁ, ਚਤੂਸੁ ਸੁਚੀਸੁ ਪੁਰਿਸਯੁਗੇਸੁ;

ਅਟ੍ਠ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲ ਧਮ੍ਮਦਸਾ ਤੇ, ਸਙ੍ਘਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੮੮);

ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੀਣਿ ਸਰਣਗਮਨਾਨਿ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤੇਸੁ ਸਰਣਗਮਨੇਸੁ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਮਨਂ. ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ¶ , ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਂ, ਸਂਕਿਲੇਸੋ, ਭੇਦੋਤਿ ਅਯਂ ਵਿਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਤਾਵ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਸਰਣਂ, ਸਰਣਗਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਿਕਿਲੇਸਂ ਹਨਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਅਥ ਵਾ ਹਿਤੇ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਅਹਿਤਾ ਚ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਹਿਂਸਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਭਵਕਨ੍ਤਾਰਾ ਉਤ੍ਤਾਰਣੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਦਾਨੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮੋ. ਅਪ੍ਪਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਨਂ ਵਿਪੁਲਫਲਪਟਿਲਾਭਕਰਣੇਨ ਸਙ੍ਘੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਸਰਣਂ. ਤਪ੍ਪਸਾਦਤਗ੍ਗਰੁਤਾਹਿ ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਰਣਗਮਨਂ. ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਸਤ੍ਤੋ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਏਤਾਨਿ ਮੇ ਤੀਣਿ ਸਰਣਾਨਿ ਸਰਣਂ, ਏਤਾਨਿ ਪਰਾਯਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਰਣਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਯੋ ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਦਂ ਤਯਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੇ ਪਨ ਦੁਵਿਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਲੋਕਿਯਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ¶ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ, ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦਸਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਜੁਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਯਿਦਂ ਚਤੁਧਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾਯ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਪਣਿਪਾਤੇਨਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ¶ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ. ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪਰਾਯਣੋ, ਧਮ੍ਮਪਰਾਯਣੋ, ਸਙ੍ਘਪਰਾਯਣੋ ਇਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਭਾਵੋ. ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮੋ. ਪਣਿਪਾਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂਯੇਵ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਕਰੋਮਿ, ਇਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ¶ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰੋ. ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਗਮਨਂ.

ਅਪਿਚ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ. ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋਯੇਵ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂਯੇਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ, ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੇ ਸਰਣਂ ਲੇਣਂ ਤਾਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸੁਗਤਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਵਤਾਹਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੪) ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

‘‘ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਮਾ ਗਾਮਂ ਪੁਰਾ ਪੁਰਂ;

ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੪; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬) –

ਏਵਮ੍ਪਿ ਆਲ਼ਵਕਾਦੀਨਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਵਿਯ ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਾਨਿ ਮੁਖੇਨ ਚ ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਤਿ, ਪਾਣੀਹਿ ਚ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਤਿ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਸਾਵੇਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁ ਅਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੪) ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਣਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਸੋ ਪਨੇਸ ਞਾਤਿਭਯਾਚਰਿਯਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪਣਿਪਾਤੇਨ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰੇਹਿ. ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨੇਵ ਹਿ ਸਰਣਂ ਗਯ੍ਹਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਸਾਕਿਯੋ ¶ ਵਾ ਕੋਲਿਯੋ ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਰਾਜਪੂਜਿਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਅਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਯੇਨ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਰਮਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਵਾ –

‘‘ਏਕੇਨ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜਯੇ;

ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਿਧਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਦਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੫) –

ਏਵਰੂਪਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ¶ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸਰਣਂ.

ਏਵਂ ਗਹਿਤਸਰਣਸ੍ਸ ਚ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਮ੍ਪਿ ਞਾਤਿਂ ‘‘ਞਾਤਕੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋ ਸਰਣਗਮਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਂ. ਤਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਭਯਵਸੇਨ ਵਨ੍ਦਤੋ, ਸੋ ਹਿ ਰਟ੍ਠਪੂਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਤਥਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਂ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਤੋਪਿ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫਲਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਯੋ ¶ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ;

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ.

ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;

ਅਰਿਯਞ੍ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.

ਏਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਏਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਏਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੯੦-੧੯੨);

ਅਪਿਚ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਗਮਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪੇਤਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ, ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸੁਖਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਪਿਤਰਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ¶ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੨੮; ਅ. ਨਿ. ੧.੨੬੮-੨੭੬).

ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਭਵਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਫਲਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

ਦੇਵਕਾਯਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੭);

ਅਪਰਮ੍ਪਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਦੇਵਤਾਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਹੇਤੁ ਖੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਏਵਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ¶ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵੇ ਦਸਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਅਧਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਆਯੁਨਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ ਸੁਖੇਨ ਯਸੇਨ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯੇਨ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਰਸੇਹਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਹੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧). ਏਸ ਨਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸਙ੍ਘੇ ਚ. ਅਪਿਚ ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦) ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਫਲਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸਂਸਯਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਾਦੀਹਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਵਿਪ੍ਫਾਰਂ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਕਿਲੇਸੋ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧੋ ਭੇਦੋ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਹਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ. ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਕਾਲਂ ਕਿਰਿਯਾਯ, ਸੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਫਲੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਭੇਦੋ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸੋ ਚ ਭੇਦੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ‘‘ਉਪਾਸਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਾਰੇਤੁ, ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ¶ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਾਸਕੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਸੀਲਂ, ਕੋ ਆਜੀਵੋ, ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਤਿਸਰਣਗਤੋ ਗਹਟ੍ਠੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).

ਕਸ੍ਮਾ ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਉਪਾਸਨਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਕੋ. ਧਮ੍ਮਂ, ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਕੋ.

ਕਿਮਸ੍ਸ ¶ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵੇਰਮਣਿਯੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ¶ , ਕਾਮੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ, ਮੁਸਾਵਾਦਾ, ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮ ਉਪਾਸਕੋ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੩੩).

ਕੋ ਆਜੀਵੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਣਿਜ੍ਜਾ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਜੀਵਿਤਕਪ੍ਪਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ. ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਸਤ੍ਥਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਸਤ੍ਤਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਂਸਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਮਜ੍ਜਵਣਿਜ੍ਜਾ, ਵਿਸਵਣਿਜ੍ਜਾ. ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਅਕਰਣੀਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੭).

ਕਾ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਆਜੀਵਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਾਯ ਏਸ ਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਮਲਞ੍ਚ ਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ. ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਕਚਣ੍ਡਾਲੋ ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਾਸਕਮਲਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਪਤਿਕੁਟ੍ਠੋ ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨੋ ਕਮ੍ਮਂ, ਇਤੋ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).

ਕਾ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਚਸ੍ਸ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਆਜੀਵਸਮ੍ਪਦਾ ਚ, ਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਯੇ ਚਸ੍ਸ ਰਤਨਭਾਵਾਦਿਕਰਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਾਸਕਰਤਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਾਸਕਪਦੁਮਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਪੁਣ੍ਡਰੀਕਞ੍ਚ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨੋ ਮਙ੍ਗਲਂ, ਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਗਵੇਸਤਿ, ਇਧ ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੭੫).

ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਕੋਟਿਕੋਟ੍ਠਾਸਸੇਟ੍ਠੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ, ਸਮ੍ਮ ਦੋਵਾਰਿਕ, ਆਵਰਾਮਿ ਦ੍ਵਾਰਂ ਨਿਗਣ੍ਠਾਨਂ ਨਿਗਣ੍ਠੀਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੭੦) ਹਿ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ¶ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤੇਨੇਵ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗੇਨ ਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯ, (ਕਥਾ. ੪੪੧) ਉਚ੍ਛਗ੍ਗਂ ਵੇਲ਼ਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕੋਟਿਯਂ. ‘‘ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮਧੁਰਗ੍ਗਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਂ ਵਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੭੪), ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਭਾਜੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਸੇਟ੍ਠੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ¶ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਅਜ੍ਜਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਜ੍ਜਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਜਭਾਵਂ. ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਾਣੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਪਾਣੇਹਿ ਉਪੇਤਂ, ਯਾਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ਉਪੇਤਂ. ਅਨਞ੍ਞਸਤ੍ਥੁਕਂ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਰਣਂ ਗਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਜਾਨਾਤੁ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਤਿਖਿਣੇਨ ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਨ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ‘‘ਨ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵਾ, ਸਙ੍ਘਂ ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ.

ਉਪਾਸਕਵਿਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੫੭. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ…ਪੇ… ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤੇਸੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਂਯੇਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਨਰਾ ਪੋਸਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਦੀ ਮਹਾਥੇਰੋਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਂ ਅਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਦੇਸੇਤਿ.

ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੁਵਿਧਾ ਦੇਸਨਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਾ, ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਤ੍ਤੋ ਇਤ੍ਥੀ ਪੁਰਿਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੇਵੋ ਮਾਰੋਤਿ ਏਵਰੂਪਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਖਨ੍ਧਾ ਧਾਤੂ ਆਯਤਨਾਨਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਏਵਰੂਪਾ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾ.

ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਯੇ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ, ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ, ਤੇਸਂ ਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਉਪਮਾ, ਯਥਾ ਹਿ ਦੇਸਭਾਸਾਕੁਸਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਕੋ ਆਚਰਿਯੋ ਯੇ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇ ¶ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ. ਯੇ ਅਨ੍ਧਕਭਾਸਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ, ਤੇਸਂ ਤਾਯ ਤਾਯ ਭਾਸਾਯ. ਏਵਂ ਤੇ ਮਾਣਵਕਾ ਛੇਕਂ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਆਚਰਿਯਮਾਗਮ੍ਮ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯੋ ਵਿਯ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ. ਤਯੋ ਵੇਦਾ ਵਿਯ ਕਥੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਠਿਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ. ਦੇਸਭਾਸਾਕੋਸਲ੍ਲਮਿਵ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਂ. ਨਾਨਾਦੇਸਭਾਸਾ ਮਾਣਵਕਾ ਵਿਯ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾ. ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ¶ ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਦਿਆਚਿਕ੍ਖਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਦੁਵੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਕ੍ਖਾਸਿ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਦਤਂ ਵਰੋ;

ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਪਰਮਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਤਤਿਯਂ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ.

ਸਙ੍ਕੇਤਵਚਨਂ ¶ ਸਚ੍ਚਂ, ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਾਰਣਾ;

ਪਰਮਤ੍ਥਵਚਨਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭੂਤਕਾਰਣਾ.

ਤਸ੍ਮਾ ਵੋਹਾਰਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ;

ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਵੋਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਨ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ – ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਹਿਰੀਯਨ੍ਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਹਿਰੀਯਨ੍ਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਹਿਰੀਯਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਪੁਰਿਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੇਵੋ ਮਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਵੇਲ਼ੁਵਨਾਦਯੋ ਮਹਾਵਿਹਾਰਾ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਕਾਰਾਪਿਤਾ ਧਾਤੂਹਿ ਆਯਤਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ¶ ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਨ੍ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਰੁਹਿਰੁਪ੍ਪਾਦਕਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ‘‘ਖਨ੍ਧਾ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਯੋ ਆਯਤਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ.

ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਞ੍ਚ ¶ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਨਪ੍ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾਯ ਲੋਕਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਲੋਕਾਭਿਲਾਪੇ ਠਿਤਾਯੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਲੋਕਵੋਹਾਰਕੁਸਲਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਂ ਅਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤੋ ਲੋਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਾ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ. ਸਾਙ੍ਗਣੋਵ ਸਮਾਨੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਣਾਨਿ? ਰਾਗੋ ਅਙ੍ਗਣਂ, ਦੋਸੋ ਅਙ੍ਗਣਂ, ਮੋਹੋ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੪). ਕਤ੍ਥਚਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਲਂ ਵਾ ਪਙ੍ਕੋ ਵਾ, ਯਥਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਰਜਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਤੀ’’ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਤਥਾਰੂਪੋ ਭੂਮਿਭਾਗੋ, ਸੋ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਧ ਪਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਤਿਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ‘‘ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਪਾਪਕਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਵੁਸੋ, ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੦). ਸਹ ਅਙ੍ਗਣੇਨ ਸਾਙ੍ਗਣੋ.

ਸਾਙ੍ਗਣੋਵ ¶ ਸਮਾਨੋਤਿ ਸਕਿਲੇਸੋਯੇਵ ਸਨ੍ਤੋ ¶ . ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਕਿਲੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ‘‘ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਵਾਲ਼ਾ ਜਹਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਗਹਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਸਦੁਟ੍ਠਸਲ੍ਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਥਾਵਸਰਸਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਯੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਚ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੂਹਤਾ ਕਿਲੇਸਾ, ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਯਮਿਧ ਅਨਙ੍ਗਣੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਲੇਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮਹਾਅਨਤ੍ਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਵਾਲ਼ਾ ਵਿਸਦੁਟ੍ਠਸਲ੍ਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਥਾਵਸਰਸਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ¶ . ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ, ਤੇਸੁ ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸਾਙ੍ਗਣੇਸੁ, ਯ੍ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਅਯਂ, ਯਾਯਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

੫੮. ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਯੇਨਿਮੇਸਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕੋ ਸੇਟ੍ਠਪੁਰਿਸੋ ਏਕੋ ਹੀਨਪੁਰਿਸੋਤਿ ਅਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਸੋ ਕੋ ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਜਾਨਨਾ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨਾਤਿ ਇਦਮੇਵ ਉਭਯਂ ਹੇਤੁ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚ.

੫੯. ਥੇਰੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨਤਾਯ ਤਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਤਤ੍ਰਾਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮੇਵ ਏਸ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਾਵੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਛਨ੍ਦਜਨਨਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦਂ ਨ ਜਨੇਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਵਾਯਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਂ ਵਾਯਾਮਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਥਾਮਗਤਵੀਰਿਯਂ ਪਨ ਨੇਵ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਪਵਤ੍ਤੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਙ੍ਗਣੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਅਙ੍ਗਣੇਹਿ ¶ ਸਾਙ੍ਗਣੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਤੇਹਿਯੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ¶ ਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਮਲੀਨਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਬਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਉਪਤਾਪਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ. ਕਂਸਪਾਤੀਤਿ ਕਂਸਲੋਹਭਾਜਨਂ. ਆਭਤਾਤਿ ਆਨੀਤਾ. ਆਪਣਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਾਰਕੁਲਾ ਵਾਤਿ ਆਪਣਤੋ ਵਾ ਕਂਸਪਾਤਿਕਾਰਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਘਰਤੋ ਵਾ. ਰਜੇਨਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਰਜੇਨ ਪਂਸੁਆਦਿਨਾ. ਮਲੇਨਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਟ੍ਠਿਤੇਨ ਲੋਹਮਲੇਨ. ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਾਤਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ. ਨ ਚੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਉਦਕਖਾਦਨੀਯਪਕ੍ਖਿਪਨਾਦੀਹਿ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਚ ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਧੋਵਨਘਂਸਨਾਦੀਹਿ ਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯੁਂ. ਰਜਾਪਥੇਤਿ ਰਜਪਥੇ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਰਜਸ੍ਸ ਆਗਮਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨੁਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚੇ ਵਾ ਥੁਸਕੋਟ੍ਠਕੇ ਵਾ ਭਾਜਨਨ੍ਤਰੇ ਵਾ, ਯਤ੍ਥ ਰਜੇਨ ਓਕਿਰੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ ਅਸ੍ਸ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਜਾਪਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ, ਅਪਰਿਭੋਗਾਪਰਿਯੋਦਪਨੇਹਿ ¶ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਤਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾ ਕਂਸਪਾਤਿ ਏਵਂ ਕਰੀਯਮਾਨਾ ਅਪਰੇਨ ਕਾਲੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਾ ਚ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਤਰਾ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਪਾਤੀਤਿ ਵਾ ਕਂਸਪਾਤੀਤਿ ਵਾ ਇਤਿਪਿ ਦੁਜ੍ਜਾਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ ਨੋਤਿ, ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਓਪਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦੇਨ੍ਤੋ, ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥੇਵਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਸਾਙ੍ਗਣੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਨਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਾਪਥਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਪਸੁਤਪੁਗ੍ਗਲਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਟਿਲਾਭੋ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪੁਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਤਰਭਾਵੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤੋ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦਿਕਰਣਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਪਾਰਾਜਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਮਾਤੁਘਾਤਾਦਿਆਨਨ੍ਤਰਿਯਕਰਣਂ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਾਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾਤਿ.

ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾ ਹਿ ਪਕਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਅਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਕਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ¶ ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਧੋਵਨਘਂਸਨਸਣ੍ਹਛਾਰਿਕਾਪਰਿਮਜ੍ਜਨਾਦੀਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਆਦਾਸਮਣ੍ਡਲਸਦਿਸਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਚ ਨਂ ਰਜਾਪਥੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਠਾਨੇ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਰਣ੍ਡਮਞ੍ਜੂਸਾਦੀਸੁ ਵਾ ਠਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਲਗੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਸਾਙ੍ਗਣੋ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਨਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸ ਪੇਸਲਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਟਿਲਾਭੋ. ਯੇ ਓਵਦਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪਮਾਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਅਪਰਕਾਲੇ ¶ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਰਿਯੋਦਾਤਭਾਵੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਕੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਨ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਦਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਧਿਗਮੋ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਨਙ੍ਗਣਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਏਵ.

ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਾਗਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਕਾਰਣਾ. ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਹਿਂਸਿਸ੍ਸਤਿ ਅਧਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਰਾਗੋ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਵਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਅਕੁਸਲਜਵਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸੋ ਪਕਤਿਯਾ ¶ ਅਪ੍ਪਕਿਲੇਸੋ ਅਨਙ੍ਗਣਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਨਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਾਪਥੇ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਠਮਵਾਰਸਦਿਸਮੇਵ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ¶ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿਵਿਰਹਾਭਾਵਤੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਵਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਸਂ ਦੁਤਿਯਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੬੦. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਅਙ੍ਗਣਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮੇਨਾਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ‘‘ਅਙ੍ਗਣਂ ਅਙ੍ਗਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਾਨਂ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਯ ਅਵਚਰਾਨਂ, ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕੋਪਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਆਪਨ੍ਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਨ ਚ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਮਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਠਾਨਂ, ਲਾਭਤ੍ਥਿਕਤਾ. ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਥੇਰਾ ਞਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨਵਕਾਨਂ, ਨਵਕਾ ਵਿਹਾਰੇ ਵਿਘਾਸਾਦਾਦੀਨਂ, ਤੇ ਓਵਾਦਂ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ, ਏਵਂ ਕਮੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵਤ ਆਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਨ ਚ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਖੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ, ਨੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਥੇਰਾ ਹਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਾਕਟੋ ਚ ਅਯਸਾਭਿਭੂਤੋ ਗਾਮਸਤਮ੍ਪਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਮ੍ਮਾਰਸਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਉਞ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤੇਹਿ ਚਮ੍ਹਿ ਏਵਂ ਨਾਸਿਤੋਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤੀਤੋ ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਪਿਤੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਅਪ੍ਪਤੀਤੋ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਭਿਭੂਤੋ.

ਯੋ ਚੇਵ ਖੋ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਕੋਪੋ ਯੋ ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਉਭਯਮੇਤਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਯੋ ਚਾਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਕੋਪੋ, ਯੋ ਚ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ, ਏਤਂ ਉਭਯਂ ਅਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਭੋ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ, ਮੋਹੋ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨਾਪਿ ਗਹਿਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ.

ਅਨੁਰਹੋ ¶ ਮਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤੇ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਵਿਨੀਤਾ ‘‘ਤਯਾ ਅਸੁਕਮ੍ਹਿ ਨਾਮ ਠਾਨੇ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚੋਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੋ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਾਕਟੋ ਚ ਅਯਸਾਭਿਭੂਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ.

ਸਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ¶ ਸਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਸਮਾਨੋਤਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ. ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਚੋਦਕੋ. ਅਯਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨੇਵ ਚੋਦਨਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਇਮਞ੍ਚਿਮਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਤਾਵ ਪਟਿਕਰੋਹਿ ਪਚ੍ਛਾ ਮਂ ਚੋਦੇਸ੍ਸਸੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਪਿਚ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਸਮਾਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਯਾ ਕੁਲੇਨ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਧੁਤਙ੍ਗੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿਪਿ ਸਮਾਨੇਨੇਵ ਚੋਦਨਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਦਿਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਇਮੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਪਟਿਸਲ੍ਲੋ ਚੋਦਕੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਇਤਿ ਸੋ ਇਮਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲਚੋਦਨਾਯ ਏਵਂ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਅਹੋ ਵਤਾਤਿ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਣ੍ਡਿਤਕਾ, ਅਹੋ ਵਤ ਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਕਾ ਤੇਵਿਜ੍ਜਕਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯੧) ਗਰਹਾਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮਂ ਦਹਰਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੫੭) ਪਤ੍ਥਨਾਯਂ. ਇਧ ਪਤ੍ਥਨਾਯਮੇਵ. ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ. ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਨੁਮਤਿਪੁਚ੍ਛਾਯ, ਨੋ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਮਹਾਥੇਰੇ ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਕਸ੍ਸਪ ¶ , ਰਾਹੁਲ ਚਕ੍ਖੁਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ‘‘ਤੇਸ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਥੇਰਾ ਸਤ੍ਥੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਨ੍ਤੇ, ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਞ੍ਚ ਉਪਹਰਨ੍ਤੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਖਾਣੁ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋਵ ਹੋਤਿ.

ਇਤਿ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾਵ ਅਞ੍ਞਂ ਥੇਰਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ¶ , ਤੇਨ ਸੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਭਗਵਤੋ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਭਗਵਤੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣਤੋ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਛਾਯਾਵ ਨ ਵਿਜਹਾਮਿ, ਮਂ ਨਾਮ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਮੇਵ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ? ‘‘ਅਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਖਾਣੁ ¶ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਅਭਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਦਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਗਵਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋਯੇਵ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੇਨ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇ, ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਾਸਕੇ ਪਸਨ੍ਨੇ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਯਦੇਵ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਵਾ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ? ‘‘ਏਸੋ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਯਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮ ਨਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਮਂਯੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇਤਿ ਭੋਜਨਟ੍ਠਾਨੇ. ਅਗ੍ਗਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਾਸਨਂ. ਅਗ੍ਗੋਦਕਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ. ਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਪਿਣ੍ਡਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਾ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਪਣੀਤਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਹਮੇਵ ਲਭੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾ ਨਾਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਨ ਅਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ¶ . ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਹੋਤਿ ਚੀਵਰਧਾਰਣਾਦੀਹਿ, ਕਦਾਚਿ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਤੇਨ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਲਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਆਸਨਾਦਿਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਾਸਨਾਦੀਸੁ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਨਵਾਨਂ ਕਦਾਚਿ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਸਬ੍ਬਨਿਹੀਨਂ ਆਸਨਾਦਿਂ ਲਭਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਥੇਰਾਨਞ੍ਚ. ਕਥਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਮਙ੍ਗਲਾਦੀਸੁ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ, ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਹੋਤੁ ਇਦਾਨਿ, ਨੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਨਾਮ ਯਦਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਮਂਯੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਨੁਮੋਦਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੂ ਮਾਤੁਗਾਮਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਮਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਥਾਲਕਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ. ਕਥਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ? ‘‘ਇਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਂਯੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨ੍ਤਿ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨੁਮੋਦਤੂ’ਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਨਾਵੋਚੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਥੇਰਸ੍ਸ? ‘‘ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੁਪਕਂ ਨਾਗਤ੍ਥੇਰਂ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਥ, ਅਯਂ ਅਨੁਮੋਦਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ? ‘‘ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਹਾਰਂ ਲਦ੍ਧਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਵਿਯ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਂ ਵਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਂ ਨਾਮ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਸਤਿ ਅਹਮੇਵ ਅਨੁਮੋਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਕੁਪ੍ਪਤਿ.

ਆਰਾਮਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਖਣ੍ਡਧਮ੍ਮਕਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦ੍ਵਿਯੋਜਨਤਿਯੋਜਨਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਨਿ ਸੁਣਨ੍ਤੇ, ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇ ¶ ਚ ਦਹਰੇ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇ ਵਾ ਸਾਧੁ ਸਾਧੂਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦੇਨ੍ਤੇ, ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਾਸਕਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਕੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਚ ਅਸੁਕੋ ਚਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਨਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਕੁਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨ੍ਦਭਾਵਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ ਮਨ੍ਦੋ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਕੁਤੋ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਤ੍ਥਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪੂਜਾਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਰਾਮਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਲਾਭਤ੍ਥਿਕੋ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਹੋਤਿ ਇਮਾ ਮਹਾਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ, ਤਾਸੁ ਕੁਲੇਸੁ ਪਵਿਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਓਵਾਦਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯੋ ¶ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਥ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਾਦਯੋ ਨਾਮ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਭਾਰੋ, ਤੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਤਾਸਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ‘‘ਇਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਾਦੀਨਿ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਕਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਏਸ ਇਮਾਸਂ ਸਹਸਾ ਓਵਾਦਂ ਅਦਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ.

ਉਪਾਸਕਾਨਨ੍ਤਿ, ਆਰਾਮਗਤਾਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ. ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਮਹਾਉਪਾਸਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਭਾਤੁਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਇਮੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਾਸਿਕਾਹਿ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਉਪਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਠਾਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਉਪਾਸਕਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੁਪਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਣਾਮਾਤਿ ਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਹੋਤੁ ਇਦਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਚ, ‘‘ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ.

ਉਪਾਸਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਆਰਾਮਗਤਾਨਂ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਨਾਮ ਆਸਨਪੂਜਾਦਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ. ਸੇਸਂ ਉਪਾਸਕਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਾਰਂ ਕਰੀਯਮਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਕਤਞ੍ਚ ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਗਰੁਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਮਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੀਯਮਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਮਾਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਿਯਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਪੂਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਮਾਨੇਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪੂਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪੂਜਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚ ਸੀਲਵਾ ਚ ਏਤਂ ਵਿਧਿਂ ਅਰਹਤਿ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਰੂਪਂ ਏਵਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇ ਏਤਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਮਂਯੇਵ ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ.

ਪਣੀਤਾਨਂ ¶ ¶ ਚੀਵਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਟਦੁਕੂਲਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਕੋਸੇਯ੍ਯਾਦੀਨਂ ਮਹਗ੍ਘਸੁਖੁਮਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ. ਇਧਾਪਿ ਅਹਮੇਵ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਾ ਨਾਤਿਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਨ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ.

ਪਣੀਤਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਸਕ੍ਕਰਾਦਿਪੂਰਿਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਨਂ. ਪਣੀਤਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਾਨਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਂ ਪਣੀਤਾਨਂ. ਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਂ ਉਤ੍ਤਮਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਠਾਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਪਿਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਨਾਮ ਪਰਿਚਿਤਭਾਵੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਏਕਤੋ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਂਸੁਕੂਲਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦਿਕਾਰਣਾ ਵਾ ਘਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਣੀਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਂ ਪਨ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਇਮੇਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਚਰਤਿ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮ ਨਂ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਿਕਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਅਹਮੇਵ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਏਤਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਾਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ.

੬੧. ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ¶ ਨ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੋਤੇਨ ਸੂਯਨ੍ਤਿ, ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਵਿਸਯਤ੍ਤਾ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਇਚ੍ਛਾਵਚਰਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾ ਵਿਯ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਤਾ ਵਿਯ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਲੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਸੁਕੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁ ਈਦਿਸੋ’’ਤਿ ਤਿਰੋਕ੍ਖਕਾਲੇ ਸੂਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਗਰਹਵਚਨਂ. ਤੇਨ ਆਰਞ੍ਞਿਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ ਗਰਹਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੋਜਨਾ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਾਮਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤੇ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਤਿ, ਇਮੇ ਚਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ ¶ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਲੋਲੁਪ੍ਪਚਾਰਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਪਦਾਨਚਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤਿ.

ਲੂਖਚੀਵਰਧਰੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਲੂਖਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਲੂਖਂ ਸੁਤ੍ਤਲੂਖਂ ਰਜਨਲੂਖਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਲੂਖਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥੇਨ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਥਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਅਗ੍ਘੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਥੂਲਦੀਘਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਫਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਖਰਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ. ਰਜਨੇਨ ਰਤ੍ਤਂ ਰਜਨਲੂਖਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਵਣ੍ਣੇਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਲੂਖਸੁਤ੍ਤਲੂਖਰਜਨਲੂਖਚੀਵਰਧਰੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇ ਚਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਨੇਵ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਨ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ. ਤੇ ਹਿ ਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਪਾਪਕਾ ਸੂਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਯ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਣਪਨ੍ਤਿ ਮਤਕਲ਼ੇਵਰਂ. ਅਹਿਸ੍ਸ ਕੁਣਪਂ ਅਹਿਕੁਣਪਂ. ਏਵਂ ਇਤਰਾਨਿ. ਅਤਿਪਟਿਕੂਲਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਭਾਵਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਇਮਾਨੇਵ ਤੀਣਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਹਿ ਸਸਸੂਕਰਾਦੀਨਂ ਕੁਣਪਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਟੁਕਭਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਕੁਣਪਂ ਅਭਿਨਵਮ੍ਪਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪੂਤਿਭੂਤੇ. ਰਚਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕੁਣਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਂਸਪਾਤਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪਰਾਯ. ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ¶ . ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਨ੍ਤਿ ਆਪਣਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਮਹਾਜਨਸਂਕਿਣ੍ਣਂ ਰਚ੍ਛਾਮੁਖਂ. ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ. ਜਞ੍ਞਜਞ੍ਞਂ ਵਿਯਾਤਿ ਚੋਕ੍ਖਚੋਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਮਨਾਪਮਨਾਪਂ ਵਿਯ. ਅਪਿਚ ਵਧੁਕਾਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਧੁਕਾਤਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਨੀਯਮਾਨਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਜਞ੍ਞਂ, ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਆਦਰਵਸੇਨ ਵਾ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਵਾ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਜਞ੍ਞਜਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਅਪਾਪੁਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ. ਤਸ੍ਸ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਮਨਾਪਤਾ ਚ ਸਣ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕੁਣਪਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਹੇਵ ਤਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਅਮਨਾਪਤਾ ¶ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ. ਅਮਨਾਪਤਾਤਿ ਚ ‘‘ਅਮਨਾਪਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਟਿਕੁਲ੍ਯਜੇਗੁਚ੍ਛਤਾਸੁ. ਜਿਘਚ੍ਛਿਤਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਛਾਤਾਨਮ੍ਪਿ. ਨ ਭੋਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਪਗੇਵ ਸੁਹਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਧਾਤਾਨਂ ਪਨ ਪਠਮਤਰਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਂਸਪਾਤਿਸਦਿਸਂ ਇਮਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਲਿਙ੍ਗਂ, ਕੁਣਪਰਚਨਂ ਵਿਯ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਅਪਰਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ, ਕਂਸਪਾਤਿਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਣਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਜਨਸ੍ਸ ਅਮਨਾਪਤਾ ਵਿਯ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਅਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਾਦਿਤਾਤਿ.

੬੨. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਪਨ, ਕਿਞ੍ਚਾਪੀਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਪਸਂਸਾਵਚਨਂ, ਤੇਨ ਆਰਞ੍ਞਿਕਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਸਂਸਤਿ. ਨੇਮਨ੍ਤਨਿਕੋਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ. ਵਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੀਤਕਾਲ਼ਕਂ. ਅਨੇਕਸੂਪਂ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੂਪੋ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਹਾਰਿਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗਂ, ਤੇਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਮੁਗ੍ਗਸੂਪਾਦੀਹਿ ਅਨੇਕਸੂਪਂ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਮਂਸਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਚ ਸਾਲਿਵਰਭਤ੍ਤਰਚਨਂ ਵਿਯ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਅਪਰਕਂਸਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਗਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰਾਦੀਹਿ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਂ, ਕਂਸਪਾਤਿਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਸਾਲਿਵਰਭਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਜਨਸ੍ਸ ਮਨਾਪਤਾ ¶ ਵਿਯ ਗਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰਾਦੀਨਿ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਪ੍ਪਹਾਨਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਾਦਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੬੩. ਉਪਮਾ ਮਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਟਿਭਾਤੀਤਿ ਮਯ੍ਹਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਉਪਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਕਂ ਉਪਮਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਟਿਭਾਤੁ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁ, ਵਦ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਕਮਿਦਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਾਮਿ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇਤਿ, ਰਾਜਗਹਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ਗਿਰਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਜੋ ਵਿਯ ਸਣ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਹਂ ¶ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖ੍ਵਾਹਨ੍ਤਿ ਅਥ ਖੋ ਅਹਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਥਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਧਿਕਾਰਵਚਨਾਰਮ੍ਭੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਯਂ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਵਾ ਸਮਯਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਏਕਂ ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਾਰਨਿਵਾਸਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਵਸੇਨ, ਨ ਹਿ ਸੋ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿਵਤ੍ਥੋ ਅਹੋਸਿ.

ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯਾਤਿ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੀਵਰਂ ਕਾਯੇਨ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਪਿਣ੍ਡਾਯਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤ੍ਥਾਯ. ਸਮੀਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਯਾਨਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰਥਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋ. ਪਣ੍ਡੁਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਣ੍ਡੁਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਆਜੀਵਕੋਤਿ ਨਗ੍ਗਸਮਣਕੋ. ਪੁਰਾਣਯਾਨਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪੋਰਾਣਯਾਨਕਾਰਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਵਙ੍ਕਂ ਨਾਮ ਏਕਤੋ ਕੁਟਿਲਂ. ਜਿਮ੍ਹਂ ਨਾਮ ਸਪ੍ਪਗਤਮਗ੍ਗਸਦਿਸਂ. ਦੋਸਨ੍ਤਿ ਫੇਗ੍ਗੁਵਿਸਮਗਣ੍ਠਿਕਾਦਿ. ਯਥਾ ਯਥਾਤਿ ਕਾਲਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਯਦਾ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਤਥਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਇਤਰੋ ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤਕ੍ਖਣੇ ਚਿਨ੍ਤਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਤਚ੍ਛਤਿ. ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਸਕਮਨੋ ਤੁਟ੍ਠਮਨੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਗਹਿਤਮਨੋ. ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਵਾਚਂ ¶ , ਅਤ੍ਤਮਨਭਾਵਸ੍ਸ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ ਉਦੀਰਯਿ, ਪਬ੍ਯਾਹਰੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਦਯਾ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ.

ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤਾ. ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਤਿ ਇਣਭਯਾਦੀਹਿ ਪੀਲ਼ਿਤਾ ਬਹਿ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਇਧ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਨ ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਨ ਸਦ੍ਧਾਯ. ਸਠਾ ਮਾਯਾਵਿਨੋਤਿ ਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਕੇਤਬਿਨੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਕੇਰਾਟਿਕਾ, ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਥਾਮਗਤਸਾਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਠੇਯ੍ਯਞ੍ਹਿ ਅਭੂਤਗੁਣਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਭੂਤਭਣ੍ਡਗੁਣਦਸ੍ਸਨਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਰਾਟਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਤਿ ਉਗ੍ਗਤਨਲ਼ਾ, ਉਟ੍ਠਿਤਤੁਚ੍ਛਮਾਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ¶ . ਚਪਲਾਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਣ੍ਡਨਾਦਿਨਾ ਚਾਪਲ੍ਲੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਮੁਖਰਾਤਿ ਮੁਖਖਰਾ, ਖਰਵਚਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਕਿਣ੍ਣਵਾਚਾਤਿ ਅਸਂਯਤਵਚਨਾ, ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਪ੍ਪਲਾਪਿਨੋ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਤਿ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰਾ. ਭੋਜਨੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਨੋਤਿ ਭੋਜਨੇ ਯਾ ਮਤ੍ਤਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ ਪਰਿਯੇਸਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਜਾਨਨਕਾ. ਜਾਗਰਿਯਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਜਾਗਰੇ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ. ਸਾਮਞ੍ਞੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਰਹਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਤਿਬ੍ਬਗਾਰਵਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਬਹੁਲਗਾਰਵਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਬਹੁਲਾ ਵਾ. ਬਾਹੁਲਿਕਾਤਿਆਦਿ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕੁਸੀਤਾਤਿਆਦਿ ਭਯਭੇਰਵੇ. ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ.

ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ. ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਘਸਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤਾ ਵਚਸਾ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਵਿਯ, ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨ੍ਤਾ ਮਨਸਾ ਘਸਨ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਸਾਧੁ ਵਤਾਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਤ ¶ . ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਰਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਦੀਘਮ੍ਪਿ. ਰਸ੍ਸੇ ਸਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਦੀਘੇ ਸਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ. ਯਦਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੇ ਅਕੁਸਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਯੋ ਅਕੁਸਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ. ਯੁਵਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨਭਾਵੇ ਠਿਤੋ. ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋਤਿ ¶ ਅਲਙ੍ਕਾਰਕਸਭਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਤਰੁਣੋਪਿ ਯੁਵਾ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਅਤਿਤਰੁਣੋ, ਕੋਚਿ ਯੁਵਾਪਿ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾ ਉਪਸਨ੍ਤਸਭਾਵੋ, ਆਲਸਿਯਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਵਾ ਅਭਿਭੂਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਦਹਰੋ ਚੇਵ ਯੁਵਾ ਚ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਕੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਲੋਕਸਮ੍ਮਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਤਿਹ ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਤੇ. ਉਭੋ ਮਹਾਨਾਗਾਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਹਿ ਏਤੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ‘‘ਮਹਾਨਾਗਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਗਾ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਮਹਾਨਿ. ੮੦) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚ –

ਨਾਗੋ ਤਾਦਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੇ ਤਥਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੨੭; ਮਹਾਨਿ. ੮੦);

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਾਗਾ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਖੀਣਾਸਵਨਾਗੇਹਿ ਪੁਜ੍ਜਤਰਾ ਚ ਪਾਸਂਸਤਰਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਸਮਨੁਮੋਦਿਂਸੂਤਿ ਸਮਂ ਅਨੁਮੋਦਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਾਯ ਉਪਮਾਯ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਅਨੁਮੋਦਿ, ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਸਮਨੁਮੋਦਿਂਸੂ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੬੪. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮਙ੍ਗਿਮਧੁਰਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਕੇਦਾਰਂ, ਸੁਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕੋਸਿਯ;

ਪਟਿਵੇਦੇਮਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨ ਨਂ ਵਾਰੇਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੪.੧);

ਇਦਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਇਦਂ ਸਮਙ੍ਗਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਖੁਦ੍ਦਮਧੁਂ ਅਨੇਲ਼ਕਂ, ਏਵਮਸ੍ਸਾਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੭) ਇਦਂ ਮਧੁਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਙ੍ਗਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੀਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਸੀਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਬ੍ਬੋ. ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ? ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੀਲਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਖੇਤ੍ਤਦੋਸਵਿਗਮੇਨ ਖੇਤ੍ਤਪਾਰਿਪੂਰੀ ਵਿਯ ਸੀਲਦੋਸਵਿਗਮੇਨ ਸੀਲਪਾਰਿਪੂਰੀ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਬੀਜਖਣ੍ਡਂ ਵਪ੍ਪਖਣ੍ਡਂ ਉਦਕਖਣ੍ਡਂ ਊਸਖਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਚਤੁਦੋਸਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਪਰਿਪੂਰਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਬੀਜਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਬੀਜਾਨਿ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਵਾ ਪੂਤੀਨਿ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਯਤ੍ਥ ਵਪਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਵਪ੍ਪਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲੋ ਬੀਜਾਨਿ ਵਪਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਨਿਪਾਤੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਉਦਕਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਦਕਂ ਅਤਿਬਹੁ ਵਾ ਨ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਉਟ੍ਠੇਨ੍ਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਊਸਖਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਕਸ੍ਸਕੋ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸੇ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ¶ ਭੂਮਿਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਚ ਵਾਰੇ ਕਸਨ੍ਤੋ ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਊਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਉਟ੍ਠੇਤਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਖੇਤ੍ਤਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਹਿ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਂ ਲਭਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੋਸਾਨਂ ਵਿਗਮਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਖੇਤ੍ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਏਵਮੇਵ ਖਣ੍ਡਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਸਬਲਂ ਕਮ੍ਮਾਸਨ੍ਤਿ ਚਤੁਦੋਸਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਸੀਲਂ ਅਪਰਿਪੂਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੋਸਾਨਂ ਵਿਗਮਾ ਸੀਲਖੇਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ.

‘‘ਸੀਲਸਮਙ੍ਗਿਨੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨਤ੍ਥੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਾ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਤਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥਾਤਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਤਾ ਹੋਤਿ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਚ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨੇਨ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ ਦੀਪਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤੇਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ – ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋਯੇਵ ਹਿ ਸੀਲਂ. ਇਤਰਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹ ¶ – ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਨਾਮ ਛਦ੍ਵਾਰਰਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਂ, ਪਚ੍ਚਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੇ ਇਦਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਕਂ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋਵ ਸੀਲਂ. ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸੇਸਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸੋ ਅਰੋਗੋ, ਅਯਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਸਾਨਿ ਪੁਨ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾ’ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾ’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤਾਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਆਚਾਰੇਨ ¶ ਚ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁ. ਵਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਥ. ਅਪਿਚ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਕਾਯਿਕਂ ਵਾਚਸਿਕਞ੍ਚ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

੬੫. ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇਤਿ ਇਦਂ ਕਸ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ? ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਸਚੇਪਿ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਵਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਂ ¶ ਵਾ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਾ ਸੀਲਂ ਪੂਰੇਥਾਤਿ ਵਦਤਿ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸੀਲਪੂਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕਾ ਵਡ੍ਢੀ’’ਤਿ? ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਰਸ ਆਨਿਸਂਸੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏਵਮਾਹ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਏਤਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਦਿਆਸਵਕ੍ਖਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਸੀਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਵਾਣਿਜੋ ਵਿਯ. ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਵਾਣਿਜੋ ਨਾਮ ਗੁਲ਼ਵਾਣਿਜੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੋ ਕਿਰ ਗੁਲ਼ਫਾਣਿਤਖਣ੍ਡਸਕ੍ਖਰਾਦੀਨਿ ਸਕਟੇਨਾਦਾਯ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮਿਕਾ ‘‘ਵਿਸਂ ਨਾਮ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ, ਯੋ ਨਂ ਖਾਦਤਿ, ਸੋ ਮਰਤਿ, ਕਣ੍ਟਕਮ੍ਪਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤਿ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ, ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਥਕੇਸੁਂ, ਦਾਰਕੇ ਚ ਪਲਾਪੇਸੁਂ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾਣਿਜੋ ¶ ‘‘ਅਵੋਹਾਰਕੁਸਲਾ ਇਮੇ ਗਾਮਿਕਾ, ਹਨ੍ਦ ਨੇ ਉਪਾਯੇਨ ਗਣ੍ਹਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਅਤਿਮਧੁਰਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਅਤਿਸਾਦੁਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਗੁਲ਼ਂ ਫਾਣਿਤਂ ਸਕ੍ਖਰਂ ਸਮਗ੍ਘਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਕੂਟਮਾਸਕਕੂਟਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮਿਕਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਹੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ‘‘ਵਿਸਕਣ੍ਟਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ‘‘ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ, ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਗਾਮਿਕਾਨਂ ਚਿਨ੍ਤਨਂ ਵਿਯ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿ ਆਹ, ‘‘ਸੀਲਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਫਰੁਸਂ ਖਿਡ੍ਡਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਂ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਨ੍ਤਨਂ. ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ‘‘ਅਤਿਮਧੁਰਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵਿਯ ¶ ਭਗਵਤੋ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਦਿਆਸਵਕ੍ਖਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਰਸਆਨਿਸਂਸਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇਤਿ ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਪਿਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਿਯਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਿਨੇਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਨਾਪੋਤਿ ਤੇਸਂ ਮਨਵਡ੍ਢਨਕੋ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਮਨੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਗਰੂਤਿ ਤੇਸਂ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਸਦਿਸੋ. ਭਾਵਨੀਯੋਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਭਾਵਨੀਯੋ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਸੁਯੇਵ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਅਸ੍ਸ, ਅਨੂਨੇਨ ਪਰਿਪੂਰਿਤਾਕਾਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ¶ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋਤਿ ਵਾ ਏਤਂ ਏਕਤ੍ਥਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਪਨੇਤਂ ਸਮਥਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਅਨੂਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਯੋਗੇ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋਤਿ ਬਹਿ ਅਨੀਹਟਜ੍ਝਾਨੋ, ਅਵਿਨਾਸਿਤਜ੍ਝਾਨੋ ਵਾ, ਨੀਹਰਣਵਿਨਾਸਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਨਿਰਾਕਰਣਂ ਨਾਮ. ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਰਂਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਚਸ੍ਸ ਪਯੋਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਤਵਿਧਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ. ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਾ ¶ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਕਭੂਮਕਾਦਿਪਾਸਾਦੇ ਕੁਰੁਮਾਨੋਪਿ ਪਨ ਨੇਵ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਂ ਬ੍ਰੂਹੇਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਥਾ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਦੇਸਨਾ ਪਠਮਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਮਾਨਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਓਸਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਪਪਞ੍ਚਤ੍ਤਯਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾ, ਏਵਮਯਂ ਦੇਸਨਾ ਪਠਮਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਾਪਿ ਸੀਲਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੋ ਓਸਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤ੍ਥ ¶ ਹਿ ‘‘ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ, ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਮਥਵਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਵਡ੍ਢਨੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਨਿਰਾਕਤਜ੍ਝਾਨੋ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਿਕਾ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਿਕੋ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ.

ਕਥਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਬ੍ਯਾਧਿਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਸੋ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਹਤੋ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮਂ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਮਾਪਨ੍ਨਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੂਰਾਪਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਬਲਵਤਰਸੁਖਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਸੀਲਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਤਿ.

ਕਥਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਮਮ ਰੂਪਂ ਮਮ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਲਵਮਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਬ੍ਯਾਧਿਭਯਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪੋਸੇਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਲਵਮਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਿਨੇਹੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੇਸੁ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਬ੍ਯਾਧਿਭਯਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਸਚੇਪਿਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਾਨਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਸਚੇਪਿ ¶ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਤਿ ਵਿਸੁਸ੍ਸਤਿ, ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਸਤਧਾਪਿ ਸਹਸ੍ਸਧਾਪਿ, ਨੇਵ ਸੀਲਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪੋਸੇਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸੀਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰੂਹੇਤਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਭਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰੂਹਨਾ ਵਡ੍ਢਨਾ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਚਸ੍ਸਂ ਮਨਾਪੋ ਚ ਗਰੁ ਚ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮੇ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਿਸੋ ਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ –

‘‘ਸੀਲਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ , ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨਂ;

ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮ ਕੁਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਕੁਰੁਤੇ ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੧੭);

ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਚਸ੍ਸਂ ਮਨਾਪੋ ਚ ਗਰੁ ਚ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚਾਤਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਲਾਭਾਦਿਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਇਦਮੇਵ ਕਰਣੀਯਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਨ ਚੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਲਾਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਪਰਿਪੂਰਣਂ ਕਥੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਘਾਸੇਸਨਂ ¶ ਛਿਨ੍ਨਕਥੋ ਨ ਵਾਚਂ ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਭਣੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਾਵਕੇ ਓਵਦਤਿ, ਸੋ ਕਥਂ ਲਾਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਪਰਿਪੂਰਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ‘‘ਸਚੇ ਮਯਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨ ਕਿਲਮੇਯ੍ਯਾਮ, ਸੀਲਾਦਿਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਭਗਵਾ ਏਵਮਾਹ. ਅਪਿਚ ਰਸਾਨਿਸਂਸੋ ਏਸ ਸੀਲਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕੋਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਸਰਸਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਯੇਸਾਹਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਅਹਂ. ਤੇਸਂ ਤੇ ਕਾਰਾਤਿ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਾ ਤੇ ਮਯਿ ਕਤਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਨਕਾਰਾ. ਦੇਵਾਪਿ ਹਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਯੇਵ, ਸਕ੍ਕੋ ਵਿਯ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ. ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾਤਿ ਉਭਯਮੇਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਲੋਕਿਯਸੁਖਂ ਫਲਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ¶ . ਮਹਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਞ੍ਚਰਤਨਮਤ੍ਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਵਿਨਿਪਾਤਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਅਮਤਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਖੀਰੋਦਨਂ ਅਹਮਦਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ (ਵਿ. ਵ. ੪੧੩) ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਸਕਲਮੇਵ ਵਾ ਪੇਤਵਤ੍ਥੁ ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁ ਚ ਸਾਧਕਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਤਾਨਂ ਕਾਰਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਞਾਤੀਤਿ ਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰਪਕ੍ਖਿਕਾ. ਸਾਲੋਹਿਤਾਤਿ ਏਕਲੋਹਿਤਸਮ੍ਬਦ੍ਧਾ ਪੀਤਿਪਿਤਾਮਹਾਦਯੋ ¶ . ਪੇਤਾਤਿ ਪੇਚ੍ਚਭਾਵਂ ਗਤਾ. ਕਾਲਙ੍ਕਤਾਤਿ ਮਤਾ. ਤੇਸਂ ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਯਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤਂ ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਵਾ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਪਿਤਾ ਵਾ ਮਾਤਾ ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ ਥੇਰੋ ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੋਪਿ ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ¶ ਦੁਗ੍ਗਤਿਤੋ ਵਾਰੇਤੁਂ ਅਨ੍ਤੇ ਚ ਅਮਤਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਂਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ. ਸਵਨਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਂ, ਅਨੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਂਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੧੦੪). ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ, ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੬੬. ਪਞ੍ਚਮਵਾਰੇ ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ ਅਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਰਤਿਯਾ ਰਤਿਯਾ ਚ ਸਹੋ ਅਭਿਭਵਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਰਤੀਤਿ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਚ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾ. ਰਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿ. ਨ ਚ ਮਂ ਅਰਤਿ ਸਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮਞ੍ਚ ਅਰਤਿ ਨ ਅਭਿਭਵੇਯ੍ਯ ਨ ਮਦ੍ਦੇਯ੍ਯ ਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰੇਯ੍ਯ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਅਰਤਿਞ੍ਚ ਰਤਿਞ੍ਚ ਸਹਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਛਟ੍ਠਵਾਰੇ ¶ ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸੋਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਭੇਰਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਵ. ਸੇਸਂ ਪਞ੍ਚਮਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਭਯਭੇਰਵਂ ਸਹਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਅਰਿਯਕੋਟਿਯਵਾਸੀਮਹਾਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ.

ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵਜ੍ਜ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾਯ ਦਾਰਕਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਰਮਕਂਸੁ. ਦੇਵਤਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਚਾਲੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਅਚਲੋਵ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਧੂਮਾਯਿ, ਪਜ੍ਜਲਿ, ਨੇਵ ਸਕ੍ਖਿ ਥੇਰਂ ਚਾਲੇਤੁਂ, ਤਤੋ ਉਪਾਸਕਵਣ੍ਣੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ‘‘ਕੋ ¶ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਅਵੋਚ. ਤ੍ਵਂ ਏਤੇ ਵਿਕਾਰੇ ਅਕਾਸੀਤਿ. ਆਮ ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਹ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਦਾਰਕਾ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਰਮਕਂਸੁ, ਸਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਏਵਮਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਵਸਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਫਾਸੂਤਿ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਨਾਵਚਾਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਚ, ਅਰਿਯਕੋਟਿਯਮਹਾਦਤ੍ਤੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਭਯੇਨ ਗਤੋਤਿ ਵਚਨਤੋ ਲਜ੍ਜਾਮਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਇਧੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਂ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਅਜ੍ਜੇਕਦਿਵਸਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਾਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ ਭਯਭੇਰਵਸਹੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਈਦਿਸਮਤ੍ਤਾਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮਵਾਰੇ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਭਿਚੇਤੋਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਅਭਿਚੇਤਸਿ ਜਾਤਾਨਿ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਿ, ਅਭਿਚੇਤੋ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ਵਾ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਵਿਹਾਰਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਝਾਯਿਨੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਂ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਨਿਕਾਮਲਾਭੀਤਿ ਨਿਕਾਮੇਨ ਲਾਭੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਲਾਭੀ, ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ¶ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀਤਿ ਸੁਖੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਸਿਰਲਾਭੀਤਿ ਅਕਸਿਰਾਨਂ ਵਿਪੁਲਾਨਂ ਲਾਭੀ, ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਯੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਲਾਭੀਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਤਥਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਾਰਿਬਨ੍ਧਿਕੇ ਪਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਤਥਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਰਿਬਨ੍ਧਿਕੇ ਚ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਨਾਲ਼ਿਕਾਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਯੇਵ ਚ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ. ਯੋ ਪਨ ਇਮਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਦਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਵਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕੇ ਝਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਵਾਰੋ ਆਗਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਭਗਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋਯੇਵ ਚ ਸੀਲਾਨਂ ¶ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਰੁਪ੍ਪਝਾਨਾਨਿਪਿ ¶ ਤਯੋ ਚ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ…ਪੇ… ਯੇ ਤੇ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਅਙ੍ਗਸਨ੍ਤਤਾਯ ਚੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਸਨ੍ਤਤਾਯ ਚ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਯੇ ਤੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਰੂਪੇ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਆਰੁਪ੍ਪਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਵਿਪਾਕਤੋ ਚ ਰੂਪਵਿਰਹਿਤਾ. ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ.

੬੭. ਨਵਮਵਾਰੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਬਨ੍ਧਨਾਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਸਂਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਗਤਿਭਵਾਦੀਹਿ ਖਨ੍ਧਗਤਿਭਵਾਦਯੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਫਲੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਸੋਤਂ ¶ ਆਪਨ੍ਨੋ. ਸੋਤੋਤਿ ਚ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੋਤੋ ਸੋਤੋਤਿ ਹਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੋਤੋਤਿ? ਅਯਮੇਵ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀਤਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਹਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੋ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ? ਯੋ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਯੋਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂਨਾਮੋ ਏਵਂਗੋਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਫਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਫਲਟ੍ਠੋ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤੀਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੋ, ਨਾਸ੍ਸ ਵਿਨਿਪਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਾਯੇ ਵਿਨਿਪਾਤਸਭਾਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਾਯਗਮਨਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਬੋਧਿ ਪਰਂ ਅਯਨਂ ਗਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ, ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕੋਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਠਮਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਣਾਰੀਤਿ.

ਦਸਮਵਾਰੇ ¶ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਤਨੁਭਾਵੇਨ, ਤਨੁਤ੍ਤਕਰਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਚ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹਿ ਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰਿਮਹਾਜਨਸ੍ਸੇਵ ਕਿਲੇਸਾ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਿਰਲ਼ਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਰਲ਼ਵਾਪਿਤੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਙ੍ਕੁਰਾ ਵਿਯ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਚ ਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰਿਮਹਾਜਨਸ੍ਸੇਵ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਫਰਨ੍ਤਾ ਛਾਦੇਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਨੁਕਾਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਅਬ੍ਭਪਟਲਮਿਵ ਮਕ੍ਖਿਕਾਪਤ੍ਤਮਿਵ ਚ.

ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਥੇਰਾ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਿਰੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬਹਲਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਧੀਤਰੋ ਚ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਏਤਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਹਿ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਪਰਾਮਸਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਦ੍ਵੀਹਿਯੇਵ ਕਾਰਣੇਹਿਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਨੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਚਾਤਿ.

ਸਕਦਾਗਾਮੀਤਿ ¶ ਸਕਿਂ ਆਗਮਨਧਮ੍ਮੋ. ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਵਾਰਂਯੇਵ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਯੋਪਿ ਹਿ ਇਧ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਸੋਪਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤੋ. ਯੋਪਿ ਇਧ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋਪਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋਪਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਇਧ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਇਧੇਵ ਉਪਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਅਯਮਿਧ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਕਾਦਸਮਵਾਰੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਓਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ, ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾਮਾਵਚਰਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਂਯੋਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਂ, ਤਾਨਿ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਾਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ, ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭਵਗ੍ਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਯੁਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਯੇਵ, ਗਿਲਿਤਬਲਿਸਮਚ੍ਛੂਪਮੋ ਸ੍ਵਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੀਘਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਪਾਦੇ ¶ ਬਦ੍ਧਵਿਹਙ੍ਗੂਪਮੋ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਚਨਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਓਪਪਾਤਿਕੋਤਿ ਸੇਸਯੋਨਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ. ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾਤਿ ਤਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪੁਨ ਅਨਾਵਤ੍ਤਿਸਭਾਵੋ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

੬੮. ਏਵਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾਰੋ ਆਗਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਭਗਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਭਿਞ੍ਞਾ ਏਵ ਸੀਲਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਸਵਕ੍ਖਯੇ ਕਥਿਤੇ ਦੇਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਇਮੇਸਂ ਗੁਣਾਨਂ ਅਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਕਥਾ ਮੁਣ੍ਡਾਭਿਞ੍ਞਾਕਥਾ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸੁਖੇਨ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਪ੍ਪਨਾ ¶ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਸਮਾਧਿਪਰਿਬਨ੍ਧਾਨਂ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਹਿ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਚ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪਿ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ…ਪੇ… ਅਨੇਕਵਿਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹਾਤਿ ਅਯਮਨੁਸਨ੍ਧਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਗਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਵਣ੍ਣਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਾਵਨਾਨਯੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੬੯. ਛਟ੍ਠਾਭਿਞ੍ਞਾਯ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖਯਾ. ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਆਸਵਵਿਰਹਿਤਂ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤੋਵਚਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਵ ਸਮਾਧਿ, ਪਞ੍ਞਾਵਚਨੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਮਾਧਿ ਰਾਗਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿ, ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਾ, ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਰਾਗਵਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਮਥਫਲਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਫਲਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪਚ੍ਚਯੇਨ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ. ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋਪਿ ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਕਥਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਗਮਨਂ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ, ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ, ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਾਭੀ, ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਕਰੋ, ਪੁਬ੍ਬਞਾਤੀਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਚੇਤਨਾਯ ਫਲਮਹਤ੍ਤਕਰੋ, ਅਰਤਿਰਤਿਸਹੋ, ਭਯਭੇਰਵਸਹੋ, ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਞ੍ਚ ਲਾਭੀ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇ ਚ ਗੁਣੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਤਾ ¶ ਹੋਤਿ, ਏਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ, ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭੦. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪਮਾਵਚਨਮੇਵੇਤਂ. ਉਪਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚ ਭਗਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਠਮਂਯੇਵ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ¶ ਪਠਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਮਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪਮਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਉਪਮਂ.

ਤਥਾ ਹੇਸ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿਸ੍ਸੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਅਗਾਰਾ ਸਦ੍ਵਾਰਾ, ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੬੧) ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਦੇਵਦੂਤਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਮਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਂ ਤਿਰੋਪਾਕਾਰਂ ਤਿਰੋਪਬ੍ਬਤਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਆਕਾਸੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੮; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੦੨) ਪਨ ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਮਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗਵੇਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾਵ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੧੮) ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਮਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਲਗਦ੍ਦਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੮) ਨਯੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਅਲਗਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਉਪਮਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ਇਧ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਵਂ ਭਗਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ? ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਵਾ. ਯੇ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਮਤ੍ਥਂ ਸੁਖੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ¶ ਪਠਮਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਯਸ੍ਸਾ ਚ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ, ਸੋ ਯਥਾ ਯਥਾ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਵਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਵਤ੍ਥਂ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਨ ਪਂਸੁਰਜਾਦਿਨਾ ਸਂਕਿਲੇਸੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ, ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਾਦਿਨਾ ਮਲੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਂ. ਰਙ੍ਗਜਾਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਙ੍ਗਮੇਵ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ. ਉਪਸਂਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਨਾਮੇਯ੍ਯ. ਯਦਿ ਨੀਲਕਾਯਾਤਿ ਨੀਲਕਾਯ ਵਾ, ਨੀਲਕਤ੍ਥਾਯ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਰਜਕੋ ਹਿ ਨੀਲਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਂਸਨੀਲਪਲਾਸਨੀਲਾਦਿਕੇ ਨੀਲਰਙ੍ਗੇ ਉਪਸਂਹਰਤਿ. ਪੀਤਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ਪੀਤਕਰਙ੍ਗੇ. ਲੋਹਿਤਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ¶ ਲੋਹਿਤਕਰਙ੍ਗੇ. ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ ਕਣਵੀਰਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੇ ਮਨ੍ਦਰਤ੍ਤਰਙ੍ਗੇ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦਿ ਨੀਲਕਾਯ…ਪੇ… ਯਦਿ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਕਾਯਾ’’ਤਿ.

ਦੁਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਮੇਵਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਟ੍ਠੁ ਰਞ੍ਜਿਤਵਣ੍ਣਮੇਵ ਅਸ੍ਸ. ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਮੇਵਸ੍ਸਾਤਿ ਨੀਲਵਣ੍ਣੋਪਿਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੇਸਵਣ੍ਣੋਪਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਥਂ ਨੀਲਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਨੀਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਕੁਮ੍ਭੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੀਤਕਾਦਿਵਣ੍ਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਮਿਲਾਤਨੀਲ ਕੁਰਣ੍ਡ-ਕਣਿਕਾਰ-ਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕ-ਕਣਵੀਰਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਈਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥੇ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਈਦਿਸਂ ਦੁਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਂ ਹੋਤੀਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਭਾਵੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਤ੍ਥਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਉਪਮਾਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ. ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਮ੍ਹਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨ ਓਪਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਚੇ, ਵਾਯਾਮਮਹਪ੍ਫਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਮਲੇਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਕਤਿਯਾ ਪਣ੍ਡਰਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਧੋਵੀਯਮਾਨਂ ਪਣ੍ਡਰਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਕਾਲ਼ਕੇ ਵਿਯ ਏਲ਼ਕਲੋਮੇ ਵਾਯਾਮੋ ਨਿਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਪਕਤਿਯਾ ਪਨ ਤਂ ਸਕਲੇਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਭਵਙ੍ਗਵਾਰੇ ਪਣ੍ਡਰਮੇਵ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ¶ ਖੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੫੧). ਤਂ ਵਿਸੋਧੀਯਮਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾ ਪਭਸ੍ਸਰਤਰਂ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਵਾਯਾਮੋ ਨਿਪ੍ਫਲੋਤਿ ਏਵਂ ਵਾਯਾਮਮਹਪ੍ਫਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੇਨ ਓਪਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾਤਿ ਈਦਿਸੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਏਵ ਏਸ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਨਾਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਾਵੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਚਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ, ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਪਿ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ, ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ.

ਅਗਾਰਿਯੋ ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ¶ ਹਨਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਯਤਿ, ਸਕਲੇਪਿ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਨਿਰਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਮ੍ਪਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.

ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਦੂਤੇਯ੍ਯਪਹਿਣਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਚੇਤਿਯਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਤਿ, ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਾਦੀਹਿ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਅਨਾਚਾਰਂ ਅਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਨਿਰਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਮ੍ਪਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਮਣਯਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਸਮਣਪੇਤੋ, ਆਦਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਹਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਕਾਯੋ ਅਟ੍ਟਸ੍ਸਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚ ਸੁਗਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ ਗਤਿਸੁਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿਪਿ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਅਗਾਰਿਯੋ ਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਪਿ ਵਿਰਮਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਪਿ, ਸਕਲੇਪਿ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਮਨੁਸ੍ਸਮਹਨ੍ਤਤਮ੍ਪਿ ਦੇਵਮਹਨ੍ਤਤਮ੍ਪਿ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਸੁਗਤਿ.

ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ¶ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਤੇਰਸ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਕੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਪਟਿਸੇਵਮਾਨੋ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਨਗਾਰਿਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੁਗਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਵਾ ਤੀਸੁ ਮਹਾਕੁਲੇਸੁ, ਛਸੁ ਵਾ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵੇਸੁ, ਦਸਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਵਨੇਸੁ ¶ , ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ, ਚਤੂਸੁ ਵਾ ਆਰੁਪ੍ਪੇਸੁ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਤਿਸੁਗਤੀਤਿ.

੭੧. ਏਵਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਚ ਸੁਗਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ¶ ? ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਵਿਸਮਲੋਭੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸਕਭਣ੍ਡੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਪਰਭਣ੍ਡੇ ਵਿਸਮਲੋਭੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਪਰਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਯੁਤ੍ਤਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਅਯੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਸਮਲੋਭੋ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਕਰੋਥ, ਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਹੋਤੁ, ‘ਰਾਗੋ ਵਿਸਮਂ ਦੋਸੋ ਵਿਸਮਂ ਮੋਹੋ ਵਿਸਮ’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੪) ਵਚਨਤੋ ਨ ਕੋਚਿ ਲੋਭੋ ਅਵਿਸਮੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਲੋਭੋਯੇਵ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਵਿਸਮਟ੍ਠੇਨ ਵਿਸਮਂ, ਏਕਤ੍ਥਮੇਤਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚੇਸ, ਏਵਂ ਨਵਵਿਧਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਦਸਵਿਧਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵੋ ਕੋਧੋ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨੋ ਉਪਨਾਹੋ. ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸੁਕਤਕਰਣਵਿਨਾਸਨੋ ਮਕ੍ਖੋ. ਅਗਾਰਿਯੋਪਿ ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਸਮਾਨੋ ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪਿਤੋ, ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ‘‘ਕਿਂ ਤਯਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੁਕਤਕਰਣਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਅਨਗਾਰਿਯੋਪਿ ਸਾਮਣੇਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ¶ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਹਿ ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾਨਯਪਕਰਣਕੋਸਲ੍ਲਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋ, ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ ਚਰਮਾਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਹਰਕਾਲੇ ਏਵਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ ਸਂਵਡ੍ਢਿਤੋ ਚ, ਅਥ ਪਨਿਦਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਿਨੇਹੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸੁਕਤਕਰਣਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਸੁਕਤਕਰਣਵਿਨਾਸਨੋ ਮਕ੍ਖੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ¶ ਚਾਯਂ, ਏਵਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਚੇਵ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਨਿਯਤਾ ਗਤਿ, ਤਵ ਵਾ ਮਮ ਵਾ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਗਾਹੀ ਪਲ਼ਾਸੋ. ਪਰੇਸਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਖੀਯਨਾ ਇਸ੍ਸਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਅਸਹਮਾਨਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਵਞ੍ਚਨਿਕਚਰਿਯਭੂਤਾ ਮਾਯਾ. ਕੇਰਾਟਿਕਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਕੇਰਾਟਿਕੋ ਹਿ ਆਯਤਨਮਚ੍ਛੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਆਯਤਨਮਚ੍ਛੋ ਨਾਮ ਕਿਰ ਮਚ੍ਛਾਨਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਪ੍ਪਾਨਂ ਸੀਸਂ ¶ , ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦਿਸੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ. ਏਵਮੇਵ ਕੇਰਾਟਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਂ ਵਾ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਬਦ੍ਧਚਰੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਾ, ਨਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮੁਞ੍ਚਾਮੀ’’ਤਿ ‘‘ਏਵਮੇਤੇ ‘ਸਗਾਰਵੋ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਕੇਰਾਟਿਕਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚੇਤਂ, ਏਵਂ ਵਾਤਭਰਿਤਭਸ੍ਤਸਦਿਸਥਦ੍ਧਭਾਵਪਗ੍ਗਹਿਤਸਿਰਅਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤਿਕਾਰਕਰਣੋ ਥਮ੍ਭੋ. ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਕਰਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਸੋ ਦੁਵਿਧੇਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚੇਵ ਕੁਸਲਵਸੇਨ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰੇਨ ਕਤਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਦਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਕਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਯਤ੍ਤਕਂ ਯਤ੍ਤਕਂ ਪਰੋ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ ਵਾ ਕਥੇਤਿ ਵਾ, ਮਾਨਵਸੇਨ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਤਦ੍ਦਿਗੁਣਕਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਕੁਸਲੋ. ਅਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਪਰਂ ਏਕਂ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਅਨਗਾਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਪਰੇਨ ਏਕਨਿਕਾਯੇ ¶ ਗਹਿਤੇ ਮਾਨਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੇਵਲਂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਲਸਿਯਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਦ੍ਵੇ ਨਿਕਾਯੇ ਗਹੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਕੁਸਲੋ. ਇਧ ਪਨ ਅਕੁਸਲੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਥਾ ਚਾਯਂ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਣਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਮਾਨੋ, ਅਚ੍ਚੁਣ੍ਣਤਿਵਸੇਨ ਅਤਿਮਾਨੋ, ਮਦਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰੋ ਮਦੋ, ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਮਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਭਗਵਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਲੋਭਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮਿਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਭਵਨਿਕਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਲੋਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਇਤਰੇ, ਨ ਚ ਏਤੇ ਸੋਲ਼ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਏਤੇਨ ਪਨ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਗਹਿਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੭੨. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵੋਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਪਜਹਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਜਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਹਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਤਾਵ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਥਮ੍ਭੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ ਮਦੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਕਿਲੇਸਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਪਮਾਦੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਲੇਸਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਮਕ੍ਖੋ ਪਲ਼ਾਸੋ ਇਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਾਯਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਛ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਮਕ੍ਖੋ ਪਲ਼ਾਸੋ ਇਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਾਯਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਛ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਪਮਾਦੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਥਮ੍ਭੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ ਮਦੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਪਨ ਠਾਨੇ ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਸੇਸਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਪਹਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਵੇਣਿਮਗ੍ਗਾਗਤੋ ਸਮ੍ਭਵੋ, ਸੋ ਚ ਉਪਰਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾਵਸੇਸਾਨਞ੍ਹਿ ਵਿਸਮਲੋਭਾਦੀਨਂ ਤੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਾਨਂ ਇਮਿਨਾਵ. ਯੇਪਿ ਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਪਹਾਨਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰੇਨ ਨ ਸਨ੍ਧਿਯਤਿ. ਕੇਚਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਮ੍ਪਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਇਚ੍ਛਾਮਤ੍ਤਮੇਵ.

੭੩. ਯਤੋ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ. ਪਹੀਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਹਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਵਾਹ.

੭੪. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਵਿਸਮਲੋਭੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਕਮੇਕੇਨ ਪਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪ੍ਪਸਾਦੋ ਆਗਤੋ, ਅਥਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਧਮ੍ਮਗੁਣੇ ਸਙ੍ਘਗੁਣੇ ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਲੋਕਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਂ ¶ ਪਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਗੁਣਾਨਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਚਲੇਨ ਅਚ੍ਚੁਤੇਨ ਪਸਾਦੇਨ. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ ਸੋ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੭੫. ਏਵਮਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਂ ਪਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਮਨ੍ਨਾਗਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਆਨਿਸਂਸਂ ¶ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਹਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚੋਰੁਪਦ੍ਦਵਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਮਹਾਨਗਰੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਵਿਯ ਇਮੇ ਚਿਮੇ ਚ ਮਮ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਬਲਵਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਨਾਗਾਮੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘੇ…ਪੇ… ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਵਨ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪਹੀਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ. ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਓਧੀ ਕਿਲੇਸੋਧਿ ਚ ਮਗ੍ਗੋਧਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸੋਧਿਵਸੇਨਾਪਿ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਯਂ ਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝੇਹਿ ਅਮਿਸ੍ਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕੇਨੇਵ ਓਧਿਨਾ ਪਹੀਨਾ. ਮਗ੍ਗੋਧਿਵਸੇਨਾਪਿ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਨ ਤੇਯੇਵ ਪਹੀਨਾ ¶ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨ ਤਂ ਤਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਚਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਲਦ੍ਧਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਯਤੋਧਿ ¶ ਖੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਯਤੋਧਿ ਖੋ ਪਨ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਯਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਓਧੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇ ਹਿ ਓਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਓਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਲੇਸਂ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਚਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤੋਧਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸ ਓਧਿ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਲਦ੍ਧਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿ ਨੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਕਭਾਵਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਅਨਾਦਿਯਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਤਿਤੋ ਵਿਨਿਮੋਚਨਵਸੇਨ. ਪਹੀਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਕ੍ਵਚਿ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ¶ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਟਿਮੁਖਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਂ ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੋਯੇਵ ਅਰਣੀਯਤੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਾਰਣਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਵਿਨਿਪਤਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਦਾਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦੋਤਿ ਗਨ੍ਥੋਪਿ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮ੍ਪਿ. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੬) ਹਿ ਗਨ੍ਥੋ ‘‘ਵੇਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵੇਦਗੁਮਾਭਿਜਞ੍ਞਾ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਾਮਭਾਵੇ ਅਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੬੫) ਞਾਣਂ. ‘‘ਯੇ ਵੇਦਜਾਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਧ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣਞ੍ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥਵੇਦਂ ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਾਰਮ੍ਮਣਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਞਾਣਞ੍ਚ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ¶ ਵਾ ਅਤ੍ਥਵੇਦਨ੍ਤਿ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਵੇਦਂ. ਧਮ੍ਮਵੇਦਨ੍ਤਿ ¶ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸ੍ਸ ਹੇਤੁਂ ਓਧਿਸੋ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਵੇਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਹੇਤੁਫਲੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੮-੭੧੯). ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾਨਿਸਂਸਭੂਤਂ ਵੇਦਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਨਵਜ੍ਜਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਞ੍ਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਪੀਣਿਤਮਨਸ੍ਸ. ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤਦਰਥੋ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਕਾਯਦਰਥੋ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਿਯਤਿ ਅਪ੍ਪਿਤਂ ਵਿਯ ਅਚਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

੭੬. ਏਵਮਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਯਥੋਧਿ ਖੋ ਪਨ ਮੇ’’ਤਿ ਵਾਰੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਾਨੁਭਾਵਸੂਚਕਂ ਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਂਸੀਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਂਧਮ੍ਮੋ ਏਵਂਪਞ੍ਞੋਤਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾਲੀਨਨ੍ਤਿ ਲੋਹਿਤਸਾਲਿਗਨ੍ਧਸਾਲਿਆਦੀਨਂ ਅਨੇਕਰੂਪਾਨਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨ੍ਤਿ ਓਦਨਂ. ਵਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਅਪਨੀਤਕਾਲ਼ਕਂ. ਨੇਵਸ੍ਸ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੋਜਨਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਫਲਸ੍ਸ ਵਾ ਨੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਸ੍ਸ ਹਿ ਤਂ ਕਿਮਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਯੋਪਿਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੋ ਚ ਫਲਂ ਚ ਤਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਤੋਪਿ ਨੇਵਸ੍ਸ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸੀਲਧਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਗਹੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਚੇਤ੍ਥ ਏਤਦੇਵ ਕਾਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਮਲਵਿਗਮੇਨ. ਪਰਿਯੋਦਾਤਂ ਪਭਸ੍ਸਰਤਾਯ. ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾਮੁਖਂ. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾ ਹਿ ਇਧ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਦੀਪਿਕਾਦਯੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਾਸੁ ਧਾਰੀਯਮਾਨਾਸੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) ਹਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੀਪਿਕਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਉਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੬੦) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਙ੍ਗਾਰਕਪਲ੍ਲਂ. ‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੨੨.੬੪੯) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਕਮ੍ਮਾਰੁਦ੍ਧਨਂ. ‘‘ਏਵਂਵਿਪਾਕੋ ਉਕ੍ਕਾਪਾਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੪) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾਤਵੇਗੋ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ‘‘ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਜਾਤਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਾਨਂ ਮੂਸਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਜਾਤਰੂਪਂ ਵਿਯ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਮਲਾਨੁਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਚ੍ਛੋਦਕਂ ਵਿਯ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਵਿਯ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ. ਤਂ ਉਦਕਂ ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਞ੍ਚ ¶ ਆਗਮ੍ਮ ਵਤ੍ਥਸੁਵਣ੍ਣਾਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸੀਲਧਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਗਹਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਆਗਮ੍ਮ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤਾਤਿ.

੭੭. ਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ. ਤਯੋ ਹਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧੀ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਸਤਿ ਪਰਿਤਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ? ‘ਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੨). ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਏਵਮਸ੍ਸ, ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਨੂਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਵੀਤਰਾਗੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੫) ਏਵਂ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵਾ ਯੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪਰਿ ਦੇਸਨਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਲੇਨ ਦੇਸਨਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਗਤਾ. ਕਕਚੂਪਮੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਕਕਚੂਪਮੋਵਾਦੋ ਆਗਤੋ. ਅਲਗਦ੍ਦੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਸੁਞ੍ਞਤਾਪਕਾਸਨਾ ਆਗਤਾ, ਚੂਲ਼ਅਸ੍ਸਪੁਰੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ¶ ਆਗਤਾ. ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭਣ੍ਡਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਾ ਆਗਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾ ਆਗਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਪਨ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯੋ ਚ ਸਬ੍ਬੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੭੮. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਚ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਵਿਹਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਾ ਲਦ੍ਧਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਇਦਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੋ ਏਤੇਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾਨਂ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਤੇ ਏਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਧਮ੍ਮੇ ਨਾਮਵਸੇਨ ¶ ਤੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਵਤ੍ਥੁਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਧਮ੍ਮੇ ਰੂਪਵਸੇਨ ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਇਦਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਹੀਨਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨੁਪਾਯਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਗਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਮਯਾ ਅਧਿਗਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਸਞ੍ਞਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਨੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਚਤੂਹਿ ¶ ਆਕਾਰੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਜਾਨਤੋ, ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ, ਭਯਭੇਰਵੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਾਮਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ…ਪੇ… ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਤਿ ਨ੍ਹਾਨਸੁਦ੍ਧਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਏਵਂ ਨ੍ਹਾਨਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਣ੍ਣਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਵਿਦਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਚੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਸਿਨਾਤੋ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਸਿਨਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਸਿਨਾਨੇਨਾਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਨ ਕਿਲੇਸਵੁਟ੍ਠਾਨਸਿਨਾਨੇਨ.

੭੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋਤਿ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਨਾਮ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ, ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯ ਪਨ ਨਦਿਯਾ ਸਿਨਾਤਸ੍ਸ ਪਾਪਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਯਂ ਸਿਨਾਨਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਣ੍ਣੇਮ, ਸਮਣੋਪਿ ਗੋਤਮੋ ਤਥੇਵ ਵਣ੍ਣੇਤਿ, ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਦਾਨਿ ਏਸ ਅਮ੍ਹੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਬਾਹੁਕਂ ਨਦਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਾਪਂ ਪਵਾਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਆਹ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਨ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਬਾਹੁਕਂ ਨਦਿਂ ਸਿਨਾਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵਾ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵਾ ਅਵਤ੍ਵਾਯੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਬਾਹੁਕਾਯ ਨਦਿਯਾ ¶ , ਕਿਂ ਬਾਹੁਕਾ ਨਦੀ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ ਬਾਹੁਕਾਯ, ਕਿਂ ਸਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਸਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ?

ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਲੋਕ੍ਖਸਮ੍ਮਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕ੍ਖਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਲੂਖਭਾਵਸਮ੍ਮਤਾ, ਲੂਖਭਾਵਨ੍ਤਿ ਚੋਕ੍ਖਭਾਵਂ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਭਾਵਂ ਦੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕ੍ਯਸਮ੍ਮਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਸੇਟ੍ਠਂ ਲੋਕਂ ਗਮਯਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਤਾ. ਪਵਾਹੇਤੀਤਿ ਗਮਯਤਿ ਵਿਸੋਧੇਤਿ. ਗਾਥਾਹਿ ਅਜ੍ਝਭਾਸੀਤਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਾਸਿ. ਗਾਥਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾ ਗਾਥਾਰੁਚਿਕਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਇਧ ਪਨੇਤਾ ਉਭਯਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਬਾਹੁਕਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਦੀਪਕਾਨਿ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਬਾਹੁਕਂ, ਏਵਂ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦੀਨਿਪਿ ਲੋਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਨ੍ਹਾਨੇਨ ਪਾਪਂ ਪਵਾਹੇਤੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਤੇਸਂ ਠਾਨਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਦੂਰਾ, ਤੇ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਕਿਂ ਏਕਦਿਵਸਨ੍ਤਰਂ, ਏਵਂ ਯਾਵ ਸਂਵਚ੍ਛਰਨ੍ਤਰਂ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਘਟੇਹਿਪਿ ਤਤੋ ਉਦਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦੀਨਿਪੀਤਿ ਆਹ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਧਿਕਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨ੍ਹਾਨਸਮ੍ਭਾਰਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਏਕਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਯਾਤਿਪਿ ਮਣ੍ਡਲਵਾਪਿਸਣ੍ਠਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਯਾਗਾਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਗਙ੍ਗਾਯ ਏਕਂ ਤਿਤ੍ਥਮੇਵ ਮਹਾਪਨਾਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਨਿਮੁਗ੍ਗਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਸੋਪਾਨਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨਂ, ਬਾਹੁਕਾ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਸਰਸ੍ਸਤੀ ਬਾਹੁਮਤੀਤਿ ਇਮਾ ਪਨ ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਦਿਯੋ. ਬਾਲੋਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋਤਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ. ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਰਜੋਜਲ੍ਲਮੇਵ ਪਵਾਹੇਤਿ.

ਕਿਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਕਿਲੇਸਵਿਸੋਧਨੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ? ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਯਾਗਬਾਹੁਕਾਸੁ. ਇਮੇਹਿ ਚ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਤਰਾਨਿਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਹਾਰਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਪਯਾਗਾ ¶ ਬਾਹੁਕਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਧਿਕਕ੍ਕਾਦਯੋਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਰਿਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵੇਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਕਤਕਿਬ੍ਬਿਸਨ੍ਤਿ ਕਤਲੁਦ੍ਦਕਮ੍ਮਂ. ਨ ਹਿ ਨਂ ਸੋਧਯੇਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਵਾ ਪਯਾਗਾ ਵਾ ਬਾਹੁਕਾ ਵਾ ਨ ਸੋਧਯੇ, ਨ ਸੋਧੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਪਕਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਵੇਰਕਿਬ੍ਬਿਸਕਮ੍ਮੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਲਾਮਕਕਮ੍ਮੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵੇਰਕਿਬ੍ਬਿਸਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕੇਹਿਪਿ ਪਾਪੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ. ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੂਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੇਵ. ਫਗ੍ਗੁਨਮਾਸੇ ਕਿਰ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਨਦਿਵਸੇ ਯੋ ਨ੍ਹਾਯਤਿ, ਸੋ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਕਤਪਾਪਂ ਸੋਧੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਹਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵੇ ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੂ’’ਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ, ਇਤਰੋ ਕਿਂ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਉਪੋਸਥੋ ਸਦਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਪਨ੍ਨਰਸਾਦੀਸੁ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਸਮਾਦਿਯਤੋਪਿ ਨਿਚ੍ਚਮੇਵ ਉਪੋਸਥੋ. ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਚਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਚੀਹਿ ਚ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ. ਸਦਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੇ ਵਤਨ੍ਤਿ ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਚ ਕੁਸਲੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਵਤਸਮਾਦਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਧੇਵ ਸਿਨਾਹੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਸਿਨਾਹਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਕਿਲੇਸਮਲਪ੍ਪਵਾਹਨਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਇਧੇਵ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਸਲਿਲੇਨ ਸਿਨਾਹਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਹਿ ਇਦਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ.

ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ¶ ਸਪ੍ਪਾਯਦੇਸਨਾਵਸੇਨ ਤੀਸੁਪਿ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਕਰੋਹਿ ਖੇਮਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਖੇਮਤਨ੍ਤਿ ਅਭਯਂ ਹਿਤਭਾਵਂ, ਮੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ.

ਸਚੇ ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਸੀਤਿ ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ. ਸਚੇ ਪਾਣਂ ਨ ਹਿਂਸਸਿ ਸਚੇ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਿਯਸੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿ. ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ ਅਮਚ੍ਛਰੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਨਂ ਏਵਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਦ੍ਵਾਰਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚਾਗਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਨਿਯੋਜੇਸਿ. ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਉਦਪਾਨੋਪਿ ਤੇ ਗਯਾਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾ, ਸਚੇ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਖੇਮਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਾਣਂ ਨ ਹਨਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਿਯਿਸ੍ਸਸਿ, ਸਦ੍ਧਹਾਨੋ ਅਮਚ੍ਛਰੀ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦਪਾਨੋਪਿ ਤੇ ਗਯਾ ¶ , ਗਯਾਯਪਿ ਹਿ ਤੇ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਪਾਨੇਪਿ ਇਮਾਯ ਏਵ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਰੀਰਮਲਸੁਦ੍ਧਿ ਪਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਲੋਕੇ ਗਯਾ ਸਮ੍ਮਤਤਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਨ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਬਾਹੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਬਾਹੁਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਗਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੮੦. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਭਯਭੇਰਵੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਏਕੋ ਕਾਯਵਿਵੇਕੇਨ ¶ . ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੇਨ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਿ ਅਵਿਜਹਨੇਨ. ਆਤਾਪੀ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਤਾਪੇਨ. ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ. ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ. ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਘਰਾ. ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਅਗਾਰਿਯਂ, ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕੁਟੁਮ੍ਬਪੋਸਨਕਮ੍ਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਸੀਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚ ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ…ਪੇ… ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਤਮਾ ¶ ਪਨਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ? ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਕਾਮਞ੍ਚੇਤਂ ਭਯਭੇਰਵੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨਂ ਇਧ ਪਠਮਪੁਰਿਸਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾਨਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਭਣਾਮ. ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ. ਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ, ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿ.

ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ, ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ¶ ਏਵਂਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ, ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ, ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਏਕੋ. ਅਰਹਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੮੧. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਸਾਯਨ੍ਹਕਾਲੇ. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਨਿਲੀਯਨਂ, ਏਕੀਭਾਵੋ ਪਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਸੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਤੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮਦਸਨਖੁਜ੍ਜਲਵਿਭੂਸਿਤੇਨ ਸਿਰਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ‘‘ਸੁਖੀ ਭਵ, ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਾ ਪਨ ਕਿਰ ਵਨ੍ਦਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਨ੍ਦੁਭਿਸਦਿਸਂ ਗੀਵਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਪੇਮਨਿਯਂ ਅਮਤਾਭਿਸੇਕਸਦਿਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਘੋਸਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਖੀ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ਏਤਂ ਆਚਿਣ੍ਣਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਾਧਕਸੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸਕ੍ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਪਰਿਜਨੋ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤੀਤਿ, ਸੁਖੀ ਹੋਤੁ ਪਞ੍ਚਸਿਖ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਪਰਿਜਨੋ, ਸੁਖਕਾਮਾ ਹਿ ਦੇਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਸੁਰਾ ਨਾਗਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ¶ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਕਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਤਥਾਗਤਾ ਏਵਰੂਪੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖੇ ਯਕ੍ਖੇ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤੀਤਿ.

ਯਾ ਇਮਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਿਮੁਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਆਹ. ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ¶ . ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਵਾਦਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਵਾਦੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਾ ਵੀਸਤਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਵਾਦਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਲੋਕਵਾਦੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਚ ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਚ, ਨੇਵ ਸਸ੍ਸਤੋ ਨਾਸਸ੍ਸਤੋ, ਅਨ੍ਤਵਾ, ਅਨਨ੍ਤਵਾ, ਅਨ੍ਤਵਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਚ, ਨੇਵਨ੍ਤਵਾ ਨਾਨਨ੍ਤਵਾ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਆਦਿਮੇਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ ਆਦਿਮੇਵ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਿਸ੍ਸਕਪਠਮਮਨਸਿਕਾਰਮੇਵ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਵਮੇਤਾਸਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਏਤਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨਧਿਮਾਨਿਕੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਅਧਿਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਅਧਿਮਾਨਿਕੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਆਦਿਮਨਸਿਕਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵਿਹਾਰਾਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

੮੨. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਾ ਇਮਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਚੇਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਏਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਰੂਪੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿ ਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਵਿਸ੍ਸ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਸੋ ਲੋਕੋ ਸੋ ਪੇਚ੍ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫੨) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਨ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਆਹ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮੇਸਂ ਏਵਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਹਿ ਅਜਾਤਾ ਜਾਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਸੇਵਿਤਾ ਥਾਮਗਤਾ ¶ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਨੀਤਾ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ, ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ. ਤਂ ਨੇਤਂ ਮਮਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮੇਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਸੋ ਨ ¶ ਅਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਪਦਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਤ੍ਥ ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨਵਪ੍ਪਭੇਦਂ ਮਾਨਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਤਂ ਮਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨੇਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਪਪਞ੍ਚਂ. ਨ ਮੇਸੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਞ੍ਚਂ. ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾਯੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਨੇਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਏਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਭਾਵਂ, ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਞ੍ਹਿ ਏਤੇਨੇਵ ਆਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਮਮਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਗਯ੍ਹਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਨੇਵਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਤਾਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਏਤਾਸਂ. ਪਹਾਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸੇਵਾਧਿਵਚਨਂ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਆਦਿਮਨਸਿਕਾਰੇਨੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ ਨੁ ਖੋ ਨੋਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦੇਨ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾਨਂ ਝਾਨਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਮਾਨਿਕਾ ਨਾਮ ਯੇਸਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਨੇਵ ਲੋਕਵਟ੍ਟਾਨੁਸਾਰੀਨਂ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾਨਂ. ਨ ਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ‘‘ਅਰਹਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ, ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਸਮਥਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਯੁਤ੍ਤਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਥਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਨਂ ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ¶ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਅਨਾਗਾਮੀ ¶ , ਅਰਹਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਲਙ੍ਗਰਤਿਸ੍ਸਪਬ੍ਬਤਵਾਸਿਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਓਵਾਦਿਯਮਾਨਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਵਿਯ.

ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ‘‘ਨ ਅਟ੍ਠਾਨਨਿਯੋਜਕੋ ਥੇਰੋਤਿ ਥੇਰਂ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਹੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਵੇਸਥ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ? ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਦਾਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਹੇਸਿ, ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਪਹਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ.

ਤਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਗਤਗਤਾ ਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਪਾਹੇਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪੇਸੇਸਿ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਣਂ ਗਰੁਂ ਨ ਕਰੋਸਿ, ਨਾਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਕਿਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਅਪ੍ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿ, ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਹਙ੍ਕਨਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੇਕੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਾਤੀਤੋ ਅਧਿਮਾਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਆਮ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨ, ਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਚਿਰਕਤਂ ਤਂ ਮਯਾ, ਅਤੀਤਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋਮ੍ਹਿ ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ. ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਥਾਤਿ. ਆਮ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾਤਿ. ਸਾਧੁ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਟਿਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਥੇਰੋ ਸਬ੍ਬਸੇਤਂ ਸਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਤਿਧਾਪਭਿਨ੍ਨਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਬੀਜਯਮਾਨਂ ਸੋਣ੍ਡਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮਂ ਵਿਯ ਪਟਿਮੁਖਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਹਾਹਤ੍ਥਿਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਮਾਪਿਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਦਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਨਾਹਂ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਮੇ ਹੋਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਚਿ, ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਾਰਕਾਨਂਯੇਵ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ¶ ਥੇਰਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸੋਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇਪਿ ¶ ਤਾਦਿਸੋਵ ਥੇਰੋ ਵਸਤਿ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਥਾਤਿ ਆਹ. ਆਮਾਵੁਸੋਤਿ. ਸਾਧੁ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਮਾਪੇਸਿ. ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬੇ ਮਹਾਪਦੁਮਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੁਮਗੁਮ੍ਬੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਗਾਯਨ੍ਤਂ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਞ੍ਚ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਵਿਗ੍ਗਹਂ ਮਾਪੇਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਥਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਾਸਾਦਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਾ ਚਲਿਂਸੁ, ਸੋ ਤਦਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਥੇਰਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਕਿਰ ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਨੇਸਂ ਏਕੋਪਿ ‘‘ਇਧ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਠਪੇਹੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਪਿ ਨਾਹੋਸਿ. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੋ ਏਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੇ ਤਿਣ੍ਹੇਨ ਅਸਿਨਾ ਕੁਮੁਦਨਾਲ਼ਕਲਾਪਂ ਵਿਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਪਹਰਿ. ਭਨ੍ਤੇ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀਪਿ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਨ ਜਾਨਿਤ੍ਥਾਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਅਚੇਤਨਾਯਂ ¶ ਪਥਵੀ, ਵਿਜਾਨਾਤਿ ਗੁਣਾਗੁਣਂ;

ਸਚੇਤਨਾਥ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਜਾਨਾਥ ਗੁਣਾਗੁਣ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਾਵਦੇਵ ਚ ਆਕਾਸੇ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਲਙ੍ਗਰਤਿਸ੍ਸਪਬ੍ਬਤਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ਝਾਨਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥੇਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਨੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਯੇਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਾਹਿਰਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ¶ ਸਾਧਾਰਣਂ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲੇਖੇਨ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ, ਯਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਿਧਾਨਂ ਕਿਲੇਸੇ ਸਂਲਿਖਤਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ¶ ਹਿ ਅਧਿਮਾਨਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਝਾਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਵਾ ਸਲ੍ਲੇਖਪਟਿਪਦਾ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਝਾਨਂ ਪਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨੇਤੇ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਸਲ੍ਲੇਖਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾ ਏਤੇ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਤੇਤਿ ਝਾਨਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਤੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਾ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵਾ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਸੁ. ਆਰੁਪ੍ਪਝਾਨੇਸੁ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਪੁਰਿਮਕਾਰਣਦ੍ਵਯਵਸੇਨੇਵ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤੇਸਂ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਸਨ੍ਤਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿਪਿ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਾਨਿ ਚੇਵ ਸੁਖੁਮਾਨਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਸਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਵਿਹਾਰਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਵਣ੍ਣਨਾ. ਵਿਸੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਾਨੁਸਾਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ. ਸਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

੮੩. ਏਵਂ ¶ ਯਸ੍ਮਾ ਅਧਿਮਾਨਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਝਾਨਵਿਹਾਰੋ ਅਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵਿਹਾਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਹਿ ਸੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਕਰੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਪਨਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚ ਯਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ, ਤਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲੇਖਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਧ ਖੋ ਪਨ ਵੋਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ ਸਲ੍ਲੇਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ? ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਤ੍ਤਾ. ਬਾਹਿਰਕਾਨਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵਟ੍ਟਪਾਦਕਾਯੇਵ. ਸਾਸਨੇ ¶ ਸਰਣਗਮਨਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਂ, ਪਗੇਵ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ. ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਯਥਾ ਬਾਹਿਰਕਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨੋ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਸਾਸਨੇ ਤਿਸਰਣਗਤਸ੍ਸ ¶ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਬਾਹਿਰਕੇ ਕਾਮੇਸੁ ਵੀਤਰਾਗੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਗੁਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੯). ਸਰਣਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯੋਜਨਾ.

ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਨ ਇਧਾਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਦੀਪਨਮੇਤਂ. ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਵੋਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ, ਯਦੇਤਂ ‘‘ਪਰੇ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਹਿਂਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਂ ਵਦਾਮ. ਇਧ, ਚੁਨ੍ਦ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਰੇ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਮਂ ਸਲ੍ਲੇਖਮਨਨੁਯੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਿਨਾ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਵਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਹੇਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮਯਂ ਪਨ ਯਤ੍ਥੇਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਅਵਿਹਿਂਸਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਵਿਹਿਂਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮ. ਇਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋਤਿ ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ¶ . ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਚ ਇਧ ਅਵਿਹਿਂਸਾਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹਿ ਵਿਹਿਂਸਂ ਸਲ੍ਲੇਖਤਿ, ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ. ਪਰੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਂ ਆਦਿਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਪਥਕਥਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤੇ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਦ੍ਵੇਧਾਵਿਤਕ੍ਕੇ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਪਾਣਂ ਅਤਿਪਾਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ¶ ਪਾਣਘਾਤਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਯੀ, ਪਰਸ੍ਸ ਹਾਰਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਹੀਨਂ ਲਾਮਕਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸੇਵਕਾਤਿ ¶ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਦਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਮੇਥੁਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਹਿ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਲ੍ਲੇਖਤਿ. ਮੁਸਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਮੁਸਾਵਾਦੀ, ਪਰੇਸਂ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕਂ ਤੁਚ੍ਛਂ ਅਲਿਕਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾ. ਪਰੇਸਂ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਿਕਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਫਰੁਸਵਾਚਾ. ਸਮ੍ਫਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਂ ਪਲਪਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੀ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ, ਪਰਭਣ੍ਡਲੁਬ੍ਭਨਸੀਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਂ ਪੂਤਿਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ. ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਾਪਿਕਾ ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਾ ਏਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਕਮ੍ਮਪਥਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਸੋਭਨਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਏਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ, ਕਮ੍ਮਪਥਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਮਗ੍ਗਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਅਯਾਥਾਵਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਅਕੁਸਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਤਿਆਦੀਸੁ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋ ਵਿਯ ਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਨਾਮ ਪਾਟਿਏਕ੍ਕੋ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤੀਤਂ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਨੇਸਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਪੁਤ੍ਤਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ, ਧਨਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ, ਯਸਲਾਭਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੋ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਤਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ¶ . ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਿਰਿਯਾਸੁ ਉਪਾਯਚਿਨ੍ਤਾਵਸੇਨ ਪਾਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਕਾਰੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮੋਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੀ. ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਭੇਦਂ ¶ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਞਾਣਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੀ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਮਾਨਾ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ, ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਾਪਿਕਾ ਵਿਪਰੀਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਲ੍ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲੇਖੋਤਿ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ.

ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨੀਵਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੂ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਠਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ ਅਭਿਭੂਤਾਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਉਦ੍ਧਤਾ. ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੀ. ਕੋਧਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਦਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਧਾਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਵਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਕੋਧਨਾਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਸੀਲਾ. ਉਪਨਾਹੀਤਿ ਉਪਨਾਹਨਸੀਲਾ, ਉਪਨਾਹੋ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਉਪਨਾਹੀ. ਤਥਾ ਮਕ੍ਖੀ ਪਲਾਸੀ ਚ. ਇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਸ੍ਸੁਕੀ. ਮਚ੍ਛਰਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ, ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ. ਸਠਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਠਾ, ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਭਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕੇਰਾਟਿਕਯੁਤ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਮਾਯਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮਾਯਾਵੀ. ਥਮ੍ਭਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਥਦ੍ਧਾ. ਅਤਿਮਾਨਯੋਗੇਨ ਅਤਿਮਾਨੀ. ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਨੀਕਨਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਬ੍ਬਚਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਸਹਨ੍ਤਿ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾ ਸੁਵਚਾ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਾਦਿਸਦਿਸਾ ਪਾਪਕਾ ਮਿਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਵਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਿਸਦਿਸਾ ਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਾ ਮਿਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਮਤ੍ਤਾ. ਵਿਪਰੀਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਾਨਿ ¶ ਤੀਣਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਦ੍ਧਾ ਏਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ¶ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਸਦ੍ਧਾ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਸਦ੍ਧਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਹਿਰੀਤਿ ਅਹਿਰਿਕਾ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਹਿਰੀ ਏਤੇਸਂ ਮਨੇ, ਹਿਰਿਯਾ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਮਨਾਤਿ ਹਿਰਿਮਨਾ. ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੀ, ਅਕੁਸਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੀ. ਅਪ੍ਪਂ ਸੁਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾ, ਅਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਚ ਥੋਕਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾ’’ਤਿ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸੁਤਾ ਸੁਤਵਿਰਹਿਤਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਬਹੁ ਸੁਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ, ਤਥਾਗਤਭਾਸਿਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੂਪਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਸੀਦਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸੀਤਾ, ਹੀਨਵੀਰਿਯਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਆਰਦ੍ਧਂ ¶ ਵੀਰਿਯਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਯੁਤ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਮੁਟ੍ਠਾ ਸਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ, ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਸਤੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦੁਟ੍ਠਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਨਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਚ ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਭਾਰੋ ਹਿ ਪਰਿਪੂਰੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਵ ਅਯਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਆਣਾ.

ਇਦਾਨਿ ਏਕਮੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਂ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ. ਆਧਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ, ਆਧਾਨਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੁਤ੍ਤਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਦਿਸਾ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਯਂ ਯਦੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਅਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ‘‘ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਕਥਿਤਂ, ਏਵਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ¶ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਮ੍ਮੋਵ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਕੇ ਕਪਾਲੇ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸਮੋਦਹਨ੍ਤਿ, ਕੁਮ੍ਭੀਲਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੮੪. ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸਲ੍ਲੇਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਲ੍ਲੇਖੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ , ਅਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ, ਯਾ ਪਨੇਤਾ ਕਾਯੇਨ ਚ ਵਾਚਾਯ ਚ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾ, ਯਥਾ ਪਠਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਥੇਵ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਯੇਨ ਕਰਣਂ, ਵਾਚਾਯ ਚ ‘‘ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪਨਂ ਵਾ, ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਾਦੋਯੇਵ ਕੋ, ਏਕਨ੍ਤਬਹੂਪਕਾਰਾਯੇਵ ਹਿ ਤਾ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰੋਤਿ? ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹਤ੍ਤਾ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਂ ਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਚ.

‘‘ਦਾਨਂ ¶ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਮਹਾਵੀਥਿਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਥ ਪੂਜੇਥ ਪਰਿਵਿਸਥਾ’’ਤਿ ਪਰਿਜਨੇ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਦੇਤਿ ਦਾਪੇਤਿ ਚ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਰਣਗਮਨਾਦੀਸੁ.

‘‘ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਪਚ੍ਛਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਸਰਣਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਂ ਦਸਙ੍ਗਂ ਵਾ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਚ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ ਸੀਲਂ ਪੂਰੇਤਿ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਏਕਂ ਵਾ ਨਿਕਾਯਂ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਵਾਚਾਯ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਧੁਤਙ੍ਗਸਮਾਦਾਨ-ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੁਗ੍ਗਹ-ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮ-ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲ- ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿ-ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਵਸੇਨ ਨੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾਨਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ¶ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਚ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਤਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰੋ. ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਪਨ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨਾ ਅਤਿਬਹੂਪਕਾਰਾਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ¶ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹ ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੮੫. ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਸਲ੍ਲੇਖੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਾਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਲ੍ਲੇਖਸ੍ਸ ਹਿਤਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ , ਯਥਾ ਨਾਮ, ਚੁਨ੍ਦ, ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਪਾਸਾਣਾਦੀਹਿ ਵਿਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਵਿਯ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਪਾਸਾਣਪਪਾਤਕੁਮ੍ਭੀਲਮਕਰਾਦਿ ਪਰਿਬ੍ਯਾਕੁਲਂ ਵਿਸਮਂ ਤਿਤ੍ਥਮਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਅਵਿਸਮਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸੋਪਾਨਫਲਕਸਦਿਸਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੁਖੇਨੇਵ ਤਂ ਨਦਿਂ ਵਾ ਤਲ਼ਾਕਂ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਸਮਮਗ੍ਗਵਿਸਮਤਿਤ੍ਥਸਦਿਸਾਯ ਵਿਹਿਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮਮਗ੍ਗਸਮਤਿਤ੍ਥਸਦਿਸਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਾਯ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਵਿਸਮਮਗ੍ਗਤਿਤ੍ਥਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਾਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਪਟਿਯਤ੍ਤਾ, ਯਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸੁਖੇਨੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿਂ ਵਾ ਦੇਵਗਤਿਂ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਅਨੁਭਵੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ ਵਾ ਲੋਕਾ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੮੬. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿਤਾਧਿਗਮਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ਨਾਮ, ਚੁਨ੍ਦ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਦਿਨ੍ਨਾਯਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਵਿਪਾਕਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਅਧੋਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਕਾਲੇ ਅਨਿਟ੍ਠਾਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਚ ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ¶ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਯਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਵਿਪਾਕਜਨਕਾ ਵਾ ਅਜਨਕਾ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਪਾਕਕਾਲੇ ਇਟ੍ਠਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪਰਿਭਾਗਾਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਯਥਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਕੁਸਲਾ ਅਧੋਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾ, ਏਵਂ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ¶ ਏਕਾ ਵਿਹਿਂਸਾਪਿ. ਯਥਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਾ, ਏਵਂ ਅਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਏਕਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾਪਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਅਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਕੁਸਲੇਨ ਉਪਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਕਿਰੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ.

੮੭. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਲ੍ਲੇਖਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗਙ੍ਗਮਨੀਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੋ ਵਤ ਚੁਨ੍ਦਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ¶ ਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਯੋਤਿ ਇਮਂ ਉਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਵਤ, ਚੁਨ੍ਦ, ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ. ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਨਯੇ ਪਲਿਪਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ, ਚੁਨ੍ਦ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਵ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਾ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਅਪਰਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸੀਸੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਪਲਿਪੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਵਤ ਪਰਂ ਤਥੇਵ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਉਪਾਸਕਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਤਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਉਦ੍ਧਰਤੀਤਿ, ਤਂ ਨ ਤਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਭਗਵਾਯੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਨ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਲਭਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਪਹਿਤਲੇਖਵਾਚਕੋ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦੇ ਪਹਿਤਂ ਲੇਖਂ ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਲੇਖਂ ਵਾਚੇਤੁਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੋ ਵਾਚੇਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾ’’ਤਿ ਆਦਰੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਨੇਸਂ ¶ ਹੋਤਿ ‘‘ਲੇਖਵਾਚਕਸ੍ਸ ਅਯਂ ਆਣਾ’’ਤਿ. ਲੇਖਵਾਚਕੋ ਪਨ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਵਾਚੇਸਿ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਪਭੁਤਯੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਲਿਖਿਤਪਣ੍ਣਵਾਚਕੋ ਵਿਯ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਪਨ ਸਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾ ਵਿਯ. ਯੇ ਚ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਭਗਵਾਯੇਵ ਉਦ੍ਧਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਪਨ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ ਅਨੇਲਗਲ਼ਾਯਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵੇਤਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਦਨ੍ਤੋ ¶ ਅਵਿਨੀਤੋ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਤਾਯ ਅਦਨ੍ਤੋ. ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਵਿਨਯਤਾਯ ਅਵਿਨੀਤੋ. ਅਨਿਬ੍ਬੁਤਕਿਲੇਸਤਾਯ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪਰਂ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯਥਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਨੀਤੋ ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਅਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਂ, ਦਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵਿਨੀਤਤ੍ਤਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵਿਹਿਂਸਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ, ਅਯਂ ਯਾ ਏਸਾ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਅਵਿਹਿਂਸਕੋ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਅਵਿਹਿਂਸਕਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਞ੍ਹਿ ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਰਂ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਪਲਿਪਨ੍ਨੋ ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਨੀਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਅਦਨ੍ਤਂ ਅਵਿਨੀਤਂ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤਿ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਵਿਹਿਂਸਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਿਹਿਂਸਾਪਹਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾ ਹੋਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਵਿਯ ਹਿ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਅਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਾਵ ਵਿਹਿਂਸਾਚੇਤਨਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ¶ ਸਮਤ੍ਥਾ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ. ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਭਯੇਨ ਪਨ ਅਨੁਪਦਯੋਜਨਾ ਨ ਕਤਾਤਿ.

੮੮. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਯੋਜੇਤੁਂ ਇਤਿ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਲ੍ਲੇਖਪਰਿਯਾਯੋਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਕਾਰਣਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਹਿਂਸਾਦਯੋ ਏਵ ਵਿਹਿਂਸਾਦੀਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖਨਤੋ ਸਲ੍ਲੇਖਕਾਰਣਂ ¶ . ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪਾਦਕਾਰਣਂ, ਵਿਹਿਂਸਾਦਿ, ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸ ਹੇਤੁਤੋ ਪਰਿਕ੍ਕਮਨਕਾਰਣਂ, ਉਪਰਿਭਾਗਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਉਪਰਿਭਾਗਕਾਰਣਂ ¶ , ਵਿਹਿਂਸਾਦੀਨਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਹਿਤੇਸਿਨਾਤਿ ਹਿਤਂ ਏਸਨ੍ਤੇਨ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੇਨ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਤਂ ਵੋ ਤਂ ਮਯਾਤਿ ਤਂ ਮਯਾ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਪਰਿਯਾਯੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਤਂ. ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਪਰੀਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਕਿਚ੍ਚਂ. ਤੇਨਾਹ ਏਤਾਨਿ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ…ਪੇ… ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਜਨਵਿਵਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਚ ਯੋਗਾਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਮਾਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤਿ. ਝਾਯਥਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਥ, ਸਮਥਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਵਡ੍ਢੇਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥਾਤਿ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥ. ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਹਰਕਾਲੇ, ਆਰੋਗ੍ਯਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਤਸਪ੍ਪਾਯਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਕਾਲੇ ਚ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਿਰਹਿਤਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਮਙ੍ਗੁਲਭਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਸੁਖਂ ਮਿਦ੍ਧਸੁਖਮਨੁਭੋਨ੍ਤਾ ਪਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਜਰਾਕਾਲੇ, ਰੋਗਕਾਲੇ, ਮਰਣਕਾਲੇ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਕਾਲੇ ਚ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ, ਸਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਲਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਭਾਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਤਾਦਿਸਾ ਮਾ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਾ ¶ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ‘‘ਝਾਯਥ ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ, ਓਵਾਦੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

੮੯. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਪਨਾਵੁਸੋ ¶ , ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਯਤ੍ਤਕਾ ਥੇਰੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ ਏਵ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਬਾਹਿਰਕਾਪਿ ਸਾਸਨਿਕਾਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇਨਾਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਬਹੂਨਂ ਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਮਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਥਾਪਰੇਹਿਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸੋਭਨਾਯ ਪਸਤ੍ਥਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਯਦਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਯੇਵ ਅਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਦਾਸ੍ਸ ਸੋਭਨਾ ਪਸਤ੍ਥਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਾ ਚਾਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ ਲੋਕਿਯਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਂ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਞਾਣਞ੍ਚ ਲੋਕਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਾਸਵਾ ਪਞ੍ਞਾ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਬਾਹਿਰਕੋ ਸਾਸਨਿਕੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਬਾਹਿਰਕੋ ਕਮ੍ਮਵਾਦੀ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਾਯ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਕਤ੍ਤਾ. ਸਾਸਨਿਕੋ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ. ਸੇਕ੍ਖੋ ਨਿਯਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖਾਯ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਯਤਾਯ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਉਜੁਗਤਾਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਹਿ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਮਨੁਪਗਮ੍ਮ ਉਜੁਭਾਵੇਨ ਗਤਤ੍ਤਾ ¶ , ਕਾਯਵਙ੍ਕਾਦੀਨਿ ਚ ਸਬ੍ਬਵਙ੍ਕਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤਤ੍ਤਾ ਉਜੁਗਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਾਯੇਵ ¶ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਵਪ੍ਪਕਾਰੇਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਾਨਿ ਚ ਵਿਨਿਬ੍ਬੇਠੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਯਤੋ ਖੋਤਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਮੇਤਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ¶ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਪਜਾਨਨਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਕਾਰੇਨ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਇਤੋ ਪਰੇਸੁ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਵਤ੍ਥੁਪਜਾਨਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਇਮਿਨਾ ਅਕੁਸਲਾਦਿਪ੍ਪਜਾਨਨੇਨਾਪਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਉਜੁਗਤਾਸ੍ਸ…ਪੇ… ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਦੇਸਨਾਯੇਵ ਚੇਸਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਪਨ ਦੇਸਨਾਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਉਪਰਿਮਮਗ੍ਗਾ ਕਥਿਤਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ. ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਰਾਸਿਤੋ ਕਥਿਤਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯਪੀ’’ਤਿ. ਯਾ ਚਾਯਂ ¶ ਇਧ ਸਂਖਿਤ੍ਤਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਸੁ ਵਿਚਾਰਣਾ ਆਵਿਕਤਾ, ਸਾ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪੁਬ੍ਬਾਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਇਤੋ ਪਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਵਾਰਸ੍ਸ ਤਾਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਕੋਸਲ੍ਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਕੁਸਲਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ¶ ਵਾ. ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਾ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਾਧਾਰਣਪਦਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਪਨ ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਪਾਣਵਧੋ ਪਾਣਘਾਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਣੇ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਨੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਗੁਣਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦੀਸੁ ਪਾਣੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਸਰੀਰੇ ¶ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਯੋਗਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਪਯੋਗਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਗੁਣੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਗੁਣੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਸਰੀਰਗੁਣਾਨਂ ਪਨ ਸਮਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਮਾਨਞ੍ਚ ਮੁਦੁਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਤਿਬ੍ਬਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਣੋ, ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਵਧਕਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਮਰਣਨ੍ਤਿ. ਛ ਪਯੋਗਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ, ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ, ਥਾਵਰੋ, ਵਿਜ੍ਜਾਮਯੋ, ਇਦ੍ਧਿਮਯੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰੀਯਮਾਨੇ ਅਤਿਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਾਮ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ. ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੭੨) ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਹਰਣਂ ਥੇਯ੍ਯਂ, ਚੋਰਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਪਰੋ ਯਥਾਕਾਮਕਾਰਿਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਦਣ੍ਡਾਰਹੋ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ ਤਦਾਦਾਯਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ. ਤਂ ਹੀਨੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ ¶ , ਪਣੀਤੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਤ੍ਥੁਪਣੀਤਤਾਯ. ਵਤ੍ਥੁਸਮਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗੁਣਾਧਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਤਂ ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਹੀਨਗੁਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਤੇਨ ਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਛ ਪਯੋਗਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦਯੋਵ. ਤੇ ਚ ਖੋ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ, ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ, ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ, ਕੁਸਾਵਹਾਰੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਵਹਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੯੨) ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਮੇਥੁਨਸਮਾਚਾਰੇਸੁ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਲਾਮਕਾਚਾਰੋ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਤਾਵ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਭਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਭਗਿਨਿਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਞਾਤਿਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਗੋਤ੍ਤਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਾ, ਸਾਰਕ੍ਖਾ, ਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਤਿ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਦਯੋ ਦਸ ¶ ; ਧਨਕ੍ਕੀਤਾ, ਛਨ੍ਦਵਾਸਿਨੀ, ਭੋਗਵਾਸਿਨੀ, ਪਟਵਾਸਿਨੀ, ਓਦਪਤ੍ਤਕਿਨੀ, ਓਭਟਚੁਮ੍ਬਟਾ, ਦਾਸੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ, ਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ, ਧਜਾਹਤਾ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਏਤਾ ਚ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦਯੋ ਦਸਾਤਿ ਵੀਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥੀਸੁ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਾਰਕ੍ਖਾਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਨਂ, ਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਇਦਂ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਸੋ ਪਨੇਸ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਰਹਿਤੇ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਅਗਮਨੀਯਵਤ੍ਥੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਸੇਵਨਪਯੋਗੋ, ਮਗ੍ਗੇਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਧਿਵਾਸਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਏਵ.

ਮੁਸਾਤਿ ¶ ਵਿਸਂਵਾਦਨਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਕੋ ਵਚੀਪਯੋਗੋ ਕਾਯਪਯੋਗੋ ਵਾ. ਵਿਸਂਵਾਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਨਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ ਮੁਸਾਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵਾਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਤੋ ਤਚ੍ਛਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਥਤੋ ਪਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਥਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਸੋ ਯਮਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਅਪਿਚ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸਕ੍ਖਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਤੇਲਂ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਗਾਮੇ ਤੇਲਂ ਨਦੀਮਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਪੁਰਾਣਕਥਾਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਅਦਿਟ੍ਠਂਯੇਵ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਵਿਸਂਵਾਦਨਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਪਰਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਵ. ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਵਿਸਂਵਾਦਕਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਾਯ ਚੇ ਕਿਰਿਯਾਯ ਪਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਕਿਰਿਯਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੁਸਾਵਾਦਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬਜ੍ਝਤਿ.

ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਯ ਵਾਚਾਯ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਭਾਵਂ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਯਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਵਾਚਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਾ ਨੇਵ ਕਣ੍ਣਸੁਖਾ ਨ ਹਦਯਸੁਖਾ ਵਾ, ਅਯਂ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ. ਯੇਨ ¶ ਸਮ੍ਫਂ ਪਲਪਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਸੋ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਤੇਸਂ ਮੂਲਭੂਤਾ ਚੇਤਨਾਪਿ ਪਿਸੁਣਾਵਾਚਾਦਿਨਾਮਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਏਵ ਚ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਭੇਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ‘‘ਇਤਿ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭੇਦਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ¶ ਪਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ’’ਤਿ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾ ਵਾ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ.

ਪਰਸ੍ਸ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਏਕਨ੍ਤਫਰੁਸਾ ਚੇਤਨਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ – ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਾਰਕੋ ਮਾਤੁਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਮਾਤਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ‘‘ਚਣ੍ਡਾ ਤਂ ਮਹਿਂਸੀ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤੂ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਹਿਂਸੀ ਉਟ੍ਠਾਸਿ. ਦਾਰਕੋ ‘‘ਯਂ ਮਮ ਮਾਤਾ ਮੁਖੇਨ ਕਥੇਸਿ ਤਂ ਮਾ ਹੋਤੁ, ਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ਤਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਮਕਾਸਿ. ਮਹਿਂਸੀ ਤਤ੍ਥੇਵ ਬਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਏਵਂ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕੋਪਿ ਪਯੋਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਵੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ, ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਚ ਕਦਾਚਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਅਹਿਰਿਕਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਿਨੋ ਚਰਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧਮਥ ਨੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਨੇਸਂ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਚਨਸਣ੍ਹਤਾਯ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾਪਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ‘‘ਇਮਂ ਸੁਖਂ ਸਯਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਫਰੁਸਤਾਯ ਪਨੇਸਾ ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾਵ. ਸਾ ਯਂ ¶ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ, ਕੁਪਿਤਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਕ੍ਕੋਸਨਾਤਿ.

ਅਨਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਸੋ ਆਸੇਵਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਆਸੇਵਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ, ਤਥਾਰੂਪੀਕਥਾਕਥਨਨ੍ਤਿ.

ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ¶ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਮੁਖੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਇਦਂ ਮਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਜ੍ਝਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ. ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਪਰਭਣ੍ਡਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮਨਞ੍ਚ. ਪਰਭਣ੍ਡਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਲੋਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤੀਦਂ ਮਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ.

ਹਿਤਸੁਖਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਸੋ ਪਰਵਿਨਾਸਾਯ ਮਨੋਪਦੋਸਲਕ੍ਖਣੋ ¶ , ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਪਰਸਤ੍ਤੋ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨਾਸਚਿਨ੍ਤਾ. ਪਰਸਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਕੋਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਯਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਂ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ.

ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਗਹਣਾਭਾਵੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ. ਅਪਿਚ ਅਨਿਯਤਾ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਨਿਯਤਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਚ ਗਹਿਤਾਕਾਰਵਿਪਰੀਤਤਾ, ਯਥਾ ਚ ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਥਾਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵੇਦਨਾਤੋ ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ¶ ਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ, ਚੇਤਨਾਧਮ੍ਮਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਤਯੋ ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ.

ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਮੂਲਾਨਿ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਾ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚੇਵ ਮੂਲਾਨਿ ਚ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਹਿ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ ਹੋਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦੋਸੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ.

ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ. ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ. ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਵ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋ ¶ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ, ਤਥਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੋਵ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾ.

ਵੇਦਨਾਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੋ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਰਾਜਾਨੋ ਚੋਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਸਮਾਨਾਪਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਨਂ ਘਾਤੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਤਿਵੇਦਨਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੁਖਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਵੇਦਨੋ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤੇ ਪਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵੇਦਨੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਤਿਵੇਦਨੋ, ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਤਿਵੇਦਨੋ ¶ . ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਸੁਖਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਵੇਦਨਾ, ਤਥਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੋ.

ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਵਾ, ਤਥਾ ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਚ. ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ ਦੋਸਮੋਹਵਸੇਨ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਮੋਹਵਸੇਨ ਏਕਮੂਲਾ, ਤਥਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਲੋਭਮੋਹਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾਤਿ.

ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਲੁਬ੍ਭਤੀਤਿ ਲੋਭੋ. ਦੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੋਸੋ. ਮੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਮੋਹੋ. ਤੇਸੁ ਲੋਭੋ ਸਯਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲੋ ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਟ੍ਠੇਨ, ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ¶ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭਾਵਕਟ੍ਠੇਨ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਖੋ ਆਵੁਸੋ ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਭਾਵੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਵੇਰਂ ਮਣਤੀਤਿ ਵੇਰਮਣੀ, ਵੇਰਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਰਮਤਿ ਵਾ ਏਤਾਯ ਕਰਣਭੂਤਾਯ, ਵਿਕਾਰਸ੍ਸ ਵੇਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਵੇਰਮਣੀ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਵੇਰਮਣੀਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਰਤਿ. ਯਾ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ¶ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਆਰਤਿ ਵਿਰਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਰਤਿ, ਸਾ ਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਰਤਿ ਸਮਾਦਾਨਵਿਰਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਰਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਵਯਬਾਹੁਸਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਰੂਪਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਿਰਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਚਕ੍ਕਨਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ.

ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਦਹਰਕਾਲੇਯੇਵ ਮਾਤੁਯਾ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਵੇਜ੍ਜੇਨ ਚ ‘‘ਅਲ੍ਲਸਸਮਂਸਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਚਕ੍ਕਨਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤਾਤ ਖੇਤ੍ਤਂ ਆਹਿਣ੍ਡਾਹੀ’’ਤਿ ਚਕ੍ਕਨਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਏਕੋ ਸਸੋ ਤਰੁਣਸਸ੍ਸਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਆਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਧਾਵੇਨ੍ਤੋ ਵਲ੍ਲਿਯਾ ਬਦ੍ਧੋ ‘‘ਕਿਰਿ ਕਿਰੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਚਕ੍ਕਨੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਾਤੁ ¶ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯ੍ਵਾਹਂ ਮਾਤੁ ਜੀਵਿਤਕਾਰਣਾ ਪਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਣੋਦਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਭਾਤਰਾ ਚ ‘‘ਕਿਂ ਤਾਤ ਸਸੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਭਾਤਾ ਪਰਿਭਾਸਿ. ਸੋ ਮਾਤੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਤੋਹਂ ¶ ਜਾਤੋ, ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪਾਣਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਾ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਾਵਦੇਵਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਰੋਗਾ ਅਹੋਸਿ.

ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮਾਦਾਨੇ ਚ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਿਰਤਿ ਸਮਾਦਾਨਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਉਤ੍ਤਰਵਡ੍ਢਮਾਨਪਬ੍ਬਤਵਾਸੀਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ.

ਸੋ ਕਿਰ ਅਮ੍ਬਰਿਯਵਿਹਾਰਵਾਸੀਪਿਙ੍ਗਲਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਣੋ ਨਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਤਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਵਡ੍ਢਮਾਨਪਬ੍ਬਤਂ ਆਰੁਹਿ, ਤਤ੍ਰ ਨਂ ਮਹਾਸਪ੍ਪੋ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਮਾਯਸ੍ਸ ਤਿਖਿਣਵਾਸਿਯਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯ੍ਵਾਹਂ ਭਾਵਨੀਯਸ੍ਸ ਗਰੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਜੀਵਿਤਂ ¶ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਅਂਸੇ ਠਪਿਤਂ ਤਿਖਿਣਦਣ੍ਡਵਾਸਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਛਡ੍ਡੇਸਿ. ਤਾਵਦੇਵ ਨਂ ਮਹਾਵਾਲ਼ੋ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸੀਤਿ.

ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਨ ਵਿਰਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਰਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਪਾਣਂ ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਵਿਰਤਿ ਕੋਸਲ੍ਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਸਯਨਤੋ ਵਾ ਕੁਸਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਲੁਨਾਤੀਤਿਪਿ ਕੁਸਲਂ. ਕਤਮਞ੍ਚਾਵੁਸੋ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਯਥਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾਨਂ, ਏਵਂ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵੇਦਨਾਤੋ ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਚੇਤਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਵਿਰਤਿਯੋਪਿ. ਅਨ੍ਤੇ ਤਯੋ ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਵ.

ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋਤਿ ¶ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਏਵ, ਨੋ ਮੂਲਾਨਿ. ਅਨ੍ਤੇ ਤਯੋ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚੇਵ ¶ ਮੂਲਾਨਿ ਚ. ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਹਿ ਮੂਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ ਹੋਤਿ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਮੋਹੋ ਕੁਸਲਮੂਲਂ.

ਆਰਮ੍ਮਣਤੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੇਵ ਏਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਤੋਯੇਵ ਹਿ ਵੇਰਮਣੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤਿ, ਏਵਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਪੇਤੇ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਨਿ ਪਜਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਵੇਦਨਾਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਵੇਦਨਾ ਵਾ. ਕੁਸਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਮੂਲਤੋਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਲੋਭਅਦੋਸਅਮੋਹਵਸੇਨ ਤਿਮੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾ. ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾ. ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਏਕਮੂਲਾ. ਅਲੋਭੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੂਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਲੋਭਾਦੋਸਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਮੂਲਾਵਾਤਿ.

ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨ ਲੋਭੋਤਿ ਅਲੋਭੋ, ਲੋਭਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਦੋਸਾਮੋਹੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇਸੁ ਅਲੋਭੋ ਸਯਞ੍ਚ ਕੁਸਲਂ, ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀਆਦੀਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭਾਵਕਟ੍ਠੇਨ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਮੂਲਂ. ਅਦੋਸਾਮੋਹਾਨਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਮੂਲਭਾਵੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਚ ਦੇਸਿਤਮਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਯਤੋ ਖੋ ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਮੂਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਕੇਨ ਨਯੇਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਸ੍ਸ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਚ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਮ੍ਮਪਥਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ¶ . ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਮਾਨੋ ਨਿਰੋਧਂ ¶ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਆਵਤ੍ਤਹਾਰਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਅਕੁਸਲਾਦੀਨਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਰਾਗਾਨੁਸਯਂ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਂ ਪਟਿਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨੇਵ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਂ ਸਮੂਹਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਵਕਾਰੀਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੂਹਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਨੁਸਯਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸਂ ਮਾਨਾਨੁਸਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ¶ . ਇਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਕਾਮੇਨ ਖਨ੍ਧਿਯਵਗ੍ਗੇ ਖੇਮਕਸੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੯) ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਂ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਕਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਰੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋਤਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤਿ, ਇਮਾਯ ਕਮ੍ਮਪਥਦੇਸਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਏਵਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ.

੯੦. ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਖੋ…ਪੇ… ਆਗਤੋ ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮੁਖੇਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵਚਨਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਵਚਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਸਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ¶ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਪਟਿਬਲੋ, ਯਥਾਹ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਹੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਖੋ’’ਤਿ ¶ ਅਵਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰੇਨਪਿ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਸਯਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਪਞ੍ਹਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਮਾਨੋ ਥੇਰੋ ਸਿਯਾ, ਆਵੁਸੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ, ਆਹਾਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਂ. ਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਆਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਭੂਤਾਨਂ ¶ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਭੂਤਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਾ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸਮ੍ਭਵਂ ਜਾਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯਾਵ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਸਂਸੇਦਜਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਚ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਭੁਤਿ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਯੇਨ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਤੇ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਭੂਤਾ ਨਾਮ.

ਅਥ ਵਾ ਭੂਤਾਤਿ ਜਾਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਭੂਤਾਯੇਵ ਨ ਪੁਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਮ੍ਭਵਮੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਸਂਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਂ ਏਸਨ੍ਤਾਨਂ ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ. ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭੂਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਠਿਤਤ੍ਥਂ. ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਉਪਕਾਰਤ੍ਥਂ. ਵਚਨਭੇਦੋ ਚੇਸ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ਏਕੋਯੇਵ. ਅਥ ਵਾ ਠਿਤਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦਾਯ. ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਉਭੋਪਿ ਚੇਤਾਨਿ ਭੂਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਚੇਵ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਚ. ਸਮ੍ਭਵੇਸੀਨਂ ਵਾ ਠਿਤਿਯਾ ਚੇਵ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ¶ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋਤਿ ਕਬਲ਼ਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬਤੋ ¶ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ, ਓਦਨਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਓਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਵਾ ਸੁਖੁਮੋ ਵਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਓਲ਼ਾਰਿਕਤਾਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਵਤ੍ਥੁਸੁਖੁਮਤਾਯ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਭਾਵੇਨ ਪਨ ਸੁਖੁਮਰੂਪਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋਵ ਹੋਤਿ. ਸਾਪਿ ਚਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤਾ ਸੁਖੁਮਤਾ ਚ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕੁਮ੍ਭੀਲਾਨਞ੍ਹਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮੋਰਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਕੁਮ੍ਭੀਲਾ ਕਿਰ ਪਾਸਾਣੇ ਗਿਲਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਚ ਨੇਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਵ ਵਿਲੀਯਨ੍ਤਿ. ਮੋਰਾ ਸਪ੍ਪਵਿਚ੍ਛਿਕਾਦਿਪਾਣੇ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਮੋਰਾਨਂ ਪਨ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਰਚ੍ਛਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਕਿਰ ਤਿਵਸ੍ਸਛਡ੍ਡਿਤਾਨਿ ਵਿਸਾਣਾਨਿ ਚੇਵ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਚ ਨੇਸਂ ਖੇਲ਼ੇਨ ਤੇਮਿਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਨ੍ਦਮੂਲਂ ਵਿਯ ¶ ਮੁਦੁਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਰਚ੍ਛਾਨਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇਪਿ ਨਾਨਾਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯੋ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਗਵਯਗੋਕਣ੍ਣਮਿਗਾਦੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਕਿਰ ਨਿਸ੍ਸਾਰਾਨਿ ਨਾਨਾਰੁਕ੍ਖਪਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਤੋ ਗੁਨ੍ਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇ ਅਲ੍ਲਸੁਕ੍ਖਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਆਹਾਰਤੋ ਸਸਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਸਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਸਕੁਣਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਸਕੁਣਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਗਾਮਭੋਜਕਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਗਾਮਭੋਜਕਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਆਹਾਰਤੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਆਹਾਰਤੋ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਨਂ ਆਹਾਰਤੋ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀਨਂ ਆਹਾਰੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਸਂ ਆਹਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋਤ੍ਵੇਵ ਨਿਟ੍ਠਂ ਪਤ੍ਤੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਓਜਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਸੁਖੁਮੇ ਬਲਵਤੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਏਕਪਤ੍ਤਪੂਰਮ੍ਪਿ ਯਾਗੁਂ ਪੀਵਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਂਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋ. ਸਪ੍ਪਿਂ ਪਨ ਪਸਟਮਤ੍ਤਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਂ ਅਭੋਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਾਲੇਤੁਂ. ਓਜਾ ਪਾਲੇਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਂ. ਦ੍ਵੇ ਪਨ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਮਞ੍ਚੇਵ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ¶ ¶ ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਏਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਦੁਤਿਯੋ ਆਹਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦੇਸਨਾਨਯੋ ਏਵ ਚੇਸ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣੇਨ ਦੁਤਿਯੋ ਵਾ ਤਤਿਯੋ ਵਾਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਤਿ ਚੇਤਨਾ ਏਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤਂ.

ਏਤ੍ਥਾਹ, ਯਦਿ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਇਮੇਯੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ¶ ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ. ਵਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰਭਕ੍ਖਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ. ਨਾਮਕਾਯੇ ਵੇਦਨਾਯ ਫਸ੍ਸੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਥਾ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਹਾਰੋ, ਕਿਂ ਆਹਰਤੀਤਿ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਓਜਟ੍ਠਮਕਰੂਪਾਨਿ ਆਹਰਤਿ. ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਤਾਵ ਮੁਖੇ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੋਯੇਵ ਅਟ੍ਠ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਦਨ੍ਤਵਿਚੁਣ੍ਣਿਤਂ ਪਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਯਮਾਨਂ ਏਕੇਕਂ ਸਿਤ੍ਥਂ ਅਟ੍ਠਟ੍ਠ ਰੂਪਾਨਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿਯੇਵ. ਏਵਂ ਓਜਟ੍ਠਮਕਰੂਪਾਨਿ ਆਹਰਤਿ.

ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਪਨ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯੋ ਫਸ੍ਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸੁਖਵੇਦਨਂ ਆਹਰਤਿ, ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨਿਯੋ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ ਆਹਰਤਿ.

ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ¶ ਕਾਮਭਵੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਮਭਵਂ ਆਹਰਤਿ, ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੂਪਗਾਨਿ ਤਂ ਤਂ ਭਵਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ ਆਹਰਤਿ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਨ ਯੇ ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਯਾਨਿ ਚ ਤਿਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਤਿਂਸਰੂਪਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਨਯੇਨ ਤਾਨਿ ਆਹਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਆਹਰਤੀਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੋ ਤਯੋ ਭਵੇ ਆਹਰਤੀਤਿ ਸਾਸਵਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਆਹਰਤੀਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਹਰਣਤੋ ਪੇਤੇ ਆਹਾਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤੇਸੁ ¶ ਚਤੂਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨ੍ਤੋਯੇਵ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਆਯੂਹਮਾਨਾਵ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਮੇਵ.

ਕਥਂ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੋ ਹਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਕਾਯਟ੍ਠਪਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਕਮ੍ਮਜਨਿਤੋਪਿ ਹਿ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ ਦਸਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ ਯਾਵ ਆਯੁਪਰਿਮਾਣਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਮਾਤੁਯਾ ਜਨਿਤੋਪਿ ਦਾਰਕੋ ਧਾਤਿਯਾ ਥਞ੍ਞਾਦੀਨਿ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਪੋਸਿਯਮਾਨੋਵ ਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਥਾ ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਗੇਹਂ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਯਥਾ ਮਹਾਰਾਜ ਗੇਹੇ ਪਤਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਵਂ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨ ਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਆਹਾਰੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਰੂਪਸਨ੍ਤਤੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਚ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ. ਕਮ੍ਮਜਾਨਂ ਅਨੁਪਾਲਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਜਨਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ¶ ਪਨ ਸੁਖਾਦਿਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸੁਖਾਦਿਵੇਦਨਾਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਆਯੂਹਮਾਨਾਯੇਵ ਭਵਮੂਲਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮਰੂਪਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨੇਸੁ ਪਨੇਤੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਭਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯੇਵ ਭਯਂ, ਫਸ੍ਸੇ ਉਪਗਮਨਮੇਵ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਯ ਆਯੂਹਨਮੇਵ, ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਅਭਿਨਿਪਾਤੋਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਹਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਤਾਦੀਨਂ ਪੁਰੇਕ੍ਖਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਮੁਦ੍ਦਾਗਣਨਾਦਿਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦਿਕਾਯ ਅਨੇਸਨਾਯ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਧਮ੍ਮੇ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਮਣਪੇਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾਵ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਨ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਫਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ¶ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸਾਦਿਨੋ ਪਰੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੇਸੁ ਦਾਰਾਦੀਸੁ ਭਣ੍ਡੇਸੁ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਹ ਭਣ੍ਡੇਨ ਭਣ੍ਡਸਾਮਿਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇਸੁ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਨੇ ਰਾਜਾ ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ ਕਾਰਾਪੇਤਿ. ਕਾਯਸ੍ਸ ਚ ਭੇਦਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਨੇਸਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸਾਦਮੂਲਕਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਭਯਂ ਸਬ੍ਬਮਾਗਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੇ ਉਪਗਮਨਮੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਯੂਹਨੇਨੇਵ ਪਨ ਤਮ੍ਮੂਲਕਂ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਭਯਂ ਸਬ੍ਬਮਾਗਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹਾਰੇ ਆਯੂਹਨਮੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਭਿਨਿਪਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਮੂਲਕਤ੍ਤਾਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਹਾਰੇ ਅਭਿਨਿਪਾਤੋਯੇਵ ਭਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ¶ ਸਭਯੇਸੁ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਆਹਾਰੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਜਾਯਮ੍ਪ�