ਮੂਲ > ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ > ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ

੧. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਨ੍ਵਦੇਵ [ਅਨੁਦੇਵ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ¶ . ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਦ੍ਦਸੁਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵੋ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮੋ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ ਪਹੋਤਿ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ਪਹੋਤਿ.

‘‘ਵਿਜ੍ਜਾ ¶ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਨ੍ਵਦੇਵ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਵਿਜ੍ਜਾਗਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਵਿਦ੍ਦਸੁਨੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ¶ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ ਪਹੋਤਿ; ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਯੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਨਗਰਕਂ ਨਾਮ [ਨਾਗਰਕਂ ਨਾਮ (ਸੀ.), ਸਕ੍ਕਰਂ ਨਾਮ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਉਪਡ੍ਢਮਿਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਮਾ ਹੇਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਹੇਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ! ਸਕਲਮੇਵਿਦਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਸ੍ਸ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ; ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ …ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਂ ਭਾਵੇਤਿ ¶ …ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ.

‘‘ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ¶ ¶ , ਆਨਨ੍ਦ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਸਕਲਮੇਵਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ. ਮਮਞ੍ਹਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਯਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਰਾਯ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਣੇਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸੇਹਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਸਕਲਮੇਵਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਕਲਮਿਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ¶ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ! ਸਕਲਮਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਸ੍ਸ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ¶ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ?

‘‘ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ.

‘‘ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਸਕਲਮਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ. ਮਮਞ੍ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਯਾ ¶ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਰਾਯ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਣੇਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ; ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸੇਹਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ¶ ਯਥਾ ਸਕਲਮਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੪. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਬ੍ਬਸੇਤੇਨ ਵਲ਼ਵਾਭਿਰਥੇਨ [ਵਲ਼ਭੀਰਥੇਨ (ਸੀ.)] ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਯਨ੍ਤਂ. ਸੇਤਾ ਸੁਦਂ ਅਸ੍ਸਾ ਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੇਤਾਲਙ੍ਕਾਰਾ, ਸੇਤੋ ਰਥੋ, ਸੇਤਪਰਿਵਾਰੋ, ਸੇਤਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ, ਸੇਤਾ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿ, ਸੇਤਂ ਛਤ੍ਤਂ, ਸੇਤਂ ਉਣ੍ਹੀਸਂ ¶ , ਸੇਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ, ਸੇਤਾ ਉਪਾਹਨਾ, ਸੇਤਾਯ ਸੁਦਂ ਵਾਲਬੀਜਨਿਯਾ ਬੀਜੀਯਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਜਨੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਵਤ, ਭੋ, ਯਾਨਂ! ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਰੂਪਂ ਵਤ, ਭੋ’’ਤਿ!!

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ¶ ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿਂ. ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਣੁਸ੍ਸੋਣਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਬ੍ਬਸੇਤੇਨ ਵਲ਼ਵਾਭਿਰਥੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਯਨ੍ਤਂ. ਸੇਤਾ ਸੁਦਂ ਅਸ੍ਸਾ ਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੇਤਾਲਙ੍ਕਾਰਾ, ਸੇਤੋ ਰਥੋ, ਸੇਤਪਰਿਵਾਰੋ, ਸੇਤਾ ਰਸ੍ਮਿਯੋ, ਸੇਤਾ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿ, ਸੇਤਂ ਛਤ੍ਤਂ, ਸੇਤਂ ਉਣ੍ਹੀਸਂ, ਸੇਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ, ਸੇਤਾ ¶ ਉਪਾਹਨਾ, ਸੇਤਾਯ ਸੁਦਂ ਵਾਲਬੀਜਨਿਯਾ ਬੀਜੀਯਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਜਨੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਵਤ, ਭੋ, ਯਾਨਂ! ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਰੂਪਂ ਵਤ, ਭੋ’ਤਿ!! ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਸਕ੍ਕਾ ¶ , ਆਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ’ ਇਤਿਪਿ, ‘ਧਮ੍ਮਯਾਨਂ’ ਇਤਿਪਿ, ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮਵਿਜਯੋ’ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ, ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ, ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ…ਪੇ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ ¶ . ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਦੋਸ… ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਇਮਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ’ ਇਤਿਪਿ, ‘ਧਮ੍ਮਯਾਨਂ’ ਇਤਿਪਿ, ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸਙ੍ਗਾਮਵਿਜਯੋ’ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ. ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦਵੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚ, ਧਮ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਾ ਸਦਾ ਧੁਰਂ;

ਹਿਰੀ ਈਸਾ ਮਨੋ ਯੋਤ੍ਤਂ, ਸਤਿ ਆਰਕ੍ਖਸਾਰਥਿ.

‘‘ਰਥੋ ਸੀਲਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ, ਝਾਨਕ੍ਖੋ ਚਕ੍ਕਵੀਰਿਯੋ;

ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਧੁਰਸਮਾਧਿ, ਅਨਿਚ੍ਛਾ ਪਰਿਵਾਰਣਂ.

‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਵਿਹਿਂਸਾ, ਵਿਵੇਕੋ ਯਸ੍ਸ ਆਵੁਧਂ;

ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ ਚਮ੍ਮਸਨ੍ਨਾਹੋ [ਵਮ੍ਮਸਨ੍ਨਾਹੋ (ਸੀ.)], ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ.

‘‘ਏਤਦਤ੍ਤਨਿ ¶ ¶ ਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਨਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;

ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ ਲੋਕਮ੍ਹਾ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਜਯਂ ਜਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ;

੫. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਇਧ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਅਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਣੇ ਗੋਤਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ? ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਮ – ‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਕਚ੍ਚਿ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰਮਾਨਾ ਵੁਤ੍ਤਵਾਦਿਨੋ ਚੇਵ ਭਗਵਤੋ ਹੋਮ, ਨ ਚ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਾਮ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ¶ ਬ੍ਯਾਕਰੋਮ, ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਵਾਦਾਨੁਵਾਦੋ ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਤਗ੍ਘ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰਮਾਨਾ ਵੁਤ੍ਤਵਾਦਿਨੋ ਚੇਵ ਮੇ ਹੋਥ, ਨ ਚ ਮਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਥ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਥ, ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੋ ਵਾਦਾਨੁਵਾਦੋ ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਮਯਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤਿ. ਸਚੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਏਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾ’ਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਏਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਕਤਮਾ ਪਟਿਪਦਾ ਏਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਏਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਅਯਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ¶ ¶ . ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਇਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘‘ਰਾਗਵਿਨਯੋ ਦੋਸਵਿਨਯੋ ਮੋਹਵਿਨਯੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਧਿਵਚਨਂ – ‘ਰਾਗਵਿਨਯੋ ਦੋਸਵਿਨਯੋ ਮੋਹਵਿਨਯੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਖੋ ਏਤਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਧਿਵਚਨਂ – ‘ਰਾਗਵਿਨਯੋ ਦੋਸਵਿਨਯੋ ਮੋਹਵਿਨਯੋ’ਤਿ. ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਅਮਤਂ, ਅਮਤ’ਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮਤਂ, ਕਤਮੋ ਅਮਤਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ. ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਅਮਤਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੮. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਰਿਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਭਜਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ; ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖੇ ¶ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ¶ , ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ¶ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ? ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ¶ , ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਅਵਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ? ਯਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਸਾਵਾਦਾ ਵੇਰਮਣੀ, ਪਿਸੁਣਾਯ ਵਾਚਾਯ ਵੇਰਮਣੀ, ਫਰੁਸਾਯ ਵਾਚਾਯ ਵੇਰਮਣੀ, ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਾ ਵੇਰਮਣੀ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ? ਯਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣੀ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਵੇਰਮਣੀ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾ ਵੇਰਮਣੀ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵਂ ਪਹਾਯ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੇਨ ਜੀਵਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ…ਪੇ… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ – ਅਯਂ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ¶ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ¶ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀ’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਲਿਸੂਕਂ ਵਾ ਯਵਸੂਕਂ ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਦੇਨ ਵਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ [ਭੇਚ੍ਛਤਿ (ਕ.)], ਲੋਹਿਤਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੂਕਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਵਤ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਲਿਸੂਕਂ ਵਾ ਯਵਸੂਕਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਦੇਨ ਵਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਲੋਹਿਤਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਸੂਕਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਵਤ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ¶ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੧੦. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਙ੍ਗਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ’’ਤਿ?

‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ ਖੋ, ਨਨ੍ਦਿਯ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਙ੍ਗਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਨਨ੍ਦਿਯ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਙ੍ਗਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ¶ , ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ ¶ ¶ …ਪੇ… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਉਪਡ੍ਢਞ੍ਚ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;

ਕਿਮਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਸੂਕਨਨ੍ਦਿਯਾਤਿ.

੧੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਿਯਿਤੁਂ. ਨਮ੍ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨੀਹਾਰਕੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਸ੍ਸੁਧ ਕੋਚਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨੀਹਾਰਕੇਨ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਮਾਸਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯੇਨ ਸ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਾਰੇਨ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਦੇਸੇਨ ਵਿਹਾਸਿਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ…ਪੇ… ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਵਿਤਕ੍ਕਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਞ੍ਞਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦੋ ¶ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਆਯਾਮਂ [ਵਾਯਾਮਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)], ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤ’’’ਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੧੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਿਯਿਤੁਂ. ਨਮ੍ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨੀਹਾਰਕੇਨਾ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਸ੍ਸੁਧ ਕੋਚਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਨੀਹਾਰਕੇਨ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤੇਮਾਸਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯੇਨ ਸ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਹਾਰੇਨ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਦੇਸੇਨ ਵਿਹਾਸਿਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ…ਪੇ… ¶ ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਵਿਤਕ੍ਕਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਵਿਤਕ੍ਕਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਞ੍ਞਾਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਸਞ੍ਞਾਵੂਪਸਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਛਨ੍ਦੋ ¶ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ¶ , ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤਂ; ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਆਯਾਮਂ [ਵਾਯਾਮਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)], ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵੇਦਯਿਤ’’’ਨ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ¶ – ‘‘‘ਸੇਕ੍ਖੋ, ਸੇਕ੍ਖੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੪. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੫. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ¶ . ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ ਅਨਙ੍ਗਣਾ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ ¶ ਅਨਙ੍ਗਣਾ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ¶ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ ਅਨਙ੍ਗਣਾ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ ਅਨਙ੍ਗਣਾ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੮. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਭਦ੍ਦੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ¶ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘‘ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾਧੁ ¶ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਮੇਵ ਖੋ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗੋ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੯. ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਨਿਦਾਨਂ. ‘‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ¶ , ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਮੇਵ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਇਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੨੦. ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਨਿਦਾਨਂ. ‘‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’ਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਮੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਕਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾਧੁ ¶ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ¶ ਆਨਨ੍ਦ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਮੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ, ਕਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਮੇਵ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ¶ ਮਗ੍ਗੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਿਨਾ ਅਰਿਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ. ਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਇਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਤੀਣਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਿ ਏਕਨਿਦਾਨਾਨਿ.ਵਿਹਾਰਵਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ.

ਦ੍ਵੇ ਵਿਹਾਰਾ ਚ ਸੇਕ੍ਖੋ ਚ, ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਅਪਰੇ ਦੁਵੇ;

ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਦ੍ਵੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੇਨ ਤਯੋਤਿ.

੨੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ ¶ . ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਕੁਸਲੇ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੁਸਲੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ¶ ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੨੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ. ਕਤਮਾ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੨੪. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਗਿਹਿਨੋ ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਂ ਨ ਵਣ੍ਣੇਮਿ. ਗਿਹਿ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਹੇਤੁ ¶ ਨਾਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਂ’’.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾ. ਗਿਹਿਨੋ ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਂ ਨ ਵਣ੍ਣੇਮਿ. ਗਿਹਿ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਹੇਤੁ ਨਾਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਂ.

‘‘ਗਿਹਿਨੋ ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਵਣ੍ਣੇਮਿ. ਗਿਹਿ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਹੇਤੁ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਂ. ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾ. ਗਿਹਿਨੋ ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਵਣ੍ਣੇਮਿ. ਗਿਹਿ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਹੇਤੁ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੫. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਞ੍ਚ ¶ . ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਆਜੀਵੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਯਾਮੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’’.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚੋ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ¶ , ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰਞ੍ਚ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’’.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੀ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ¶ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ, ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੀ, ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਤਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੨੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਮ੍ਭੋ ਅਨਾਧਾਰੋ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਧਾਰੋ ਦੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਧਾਰਂ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਧਾਰਂ ਦੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਧਾਰੋ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਧਾਰੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਮ੍ਭੋ ਅਨਾਧਾਰੋ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਧਾਰੋ ਦੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਧਾਰਂ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਧਾਰਂ ਦੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੮. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਰਿਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਉਪਨਿਸਂ ਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਸਉਪਨਿਸੋ ਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ [ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.)]. ਯਾ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਙ੍ਗੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤਾ [ਸਪਰਿਕ੍ਖਤਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਸਉਪਨਿਸੋ ਇਤਿਪਿ ਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ¶ . ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੩੦. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਇਧ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ¶ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ. ਕਤਮੇ ਨੁ ਖੋ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਉਤ੍ਤਿਯ! ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਖੋ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਮਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ… ਘਾਨਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ¶ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ – ਇਮੇ ਖੋ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਮਯਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਦੁਵੇ ਪਟਿਪਦਾਪਿ ਚ;

ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਕੁਮ੍ਭੋ, ਸਮਾਧਿ ਵੇਦਨੁਤ੍ਤਿਯੇਨਾਤਿ.

੩੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ¶ . ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੩੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਮਿਚ੍ਛਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਰਦ੍ਧੋ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਆਰਦ੍ਧੋ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਕਤਮੋ ¶ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਰਦ੍ਧੋ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਆਰਦ੍ਧੋ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੩੪. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ¶ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦਵੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –

‘‘ਅਪ੍ਪਕਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੇ ਜਨਾ ਪਾਰਗਾਮਿਨੋ;

ਅਥਾਯਂ ਇਤਰਾ ਪਜਾ, ਤੀਰਮੇਵਾਨੁਧਾਵਤਿ.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੇ, ਧਮ੍ਮੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਵਤ੍ਤਿਨੋ;

ਤੇ ਜਨਾ ਪਾਰਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ.

‘‘ਕਣ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯ, ਸੁਕ੍ਕਂ ਭਾਵੇਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;

ਓਕਾ ਅਨੋਕਮਾਗਮ੍ਮ, ਵਿਵੇਕੇ ਯਤ੍ਥ ਦੂਰਮਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਾਭਿਰਤਿਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇ ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ;

ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਲੇਸੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.

‘‘ਯੇਸਂ ¶ ¶ ਸਮ੍ਬੋਧਿਯਙ੍ਗੇਸੁ, ਸਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ;

ਆਦਾਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੇ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਯੇ ਰਤਾ;

ਖੀਣਾਸਵਾ ਜੁਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇ ਲੋਕੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ;

੩੫. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸਾਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ. ਕਤਮਾਨਿ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ – ਇਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੩੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸਾਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ? ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੩੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ. ਕਤਮਾਨਿ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ¶ ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ¶ , ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ – ਇਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਫਲਾਨੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੩੮. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ. ਕਤਮੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ? ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੩੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਫਲਾਨਿ ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ ¶ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਤਮਾਨਿ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਫਲਾਨਿ? ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ – ਇਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਫਲਾਨੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੪੦. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਤਮੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਤ੍ਥੋ? ਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਚ, ਵਿਰਦ੍ਧਞ੍ਚ ਪਾਰਂਗਮਾ;

ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਾ ਅਪਰੇ ਦੁਵੇ;

ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੪੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸਚੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਣੇ ਗੋਤਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਏਵਂ ¶ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ¶ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਯਾ’ਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਯਾ’ਤਿ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਕਤਮਾ ਚ ਪਟਿਪਦਾ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਯ ¶ ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੭. ਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਾਦਿਸੁਤ੍ਤਛਕ੍ਕਂ

੪੨-੪੭. ‘‘ਸਚੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਣੇ ਗੋਤਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਅਨੁਸਯਸਮੁਗ੍ਘਾਤਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ…ਪੇ…. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੮. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਸਚੇ ¶ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਣੇ ਗੋਤਮੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾ’ਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥ ¶ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਪਦਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾ’ਤਿ ¶ . ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਕਤਮਾ ਚ ਪਟਿਪਦਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੇਯ੍ਯਾਲਵਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

ਵਿਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ ਅਨੁਸਯਂ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਆਸਵਾ ਖਯਾ;

ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਞ੍ਚ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਮੀ.

੪੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੫੦-੫੪. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ¶ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ. ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ… ਯਦਿਦਂ ¶ – ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ… ਯਦਿਦਂ – ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ… ਯਦਿਦਂ – ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ… ਯਦਿਦਂ – ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੫੫. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮ੍ਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੫੬. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ , ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੫੭-੬੧. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ ¶ – ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੬੨. ‘‘ਯਦਿਦਂ ¶ – ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ¶ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ;

ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਚ, ਯੋਨਿਸੋ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.

੬੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਏਕਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਕਤਮੋ ਏਕਧਮ੍ਮੋ? ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੬੪-੬੮. ‘‘ਏਕਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਕਤਮੋ ਏਕਧਮ੍ਮੋ? ਯਦਿਦਂ – ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ ¶ – ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੬੯. ‘‘ਯਦਿਦਂ – ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੭੦. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਏਕਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਕਤਮੋ ਏਕਧਮ੍ਮੋ? ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੭੧-੭੫. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਏਕਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ. ਕਤਮੋ ਏਕਧਮ੍ਮੋ? ਯਦਿਦਂ – ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ – ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਦਿਦਂ ¶ – ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੭੬. ‘‘ਯਦਿਦਂ – ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ¶ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ;

ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਚ, ਯੋਨਿਸੋ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.

੭੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ ¶ . ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੭੮-੮੨. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੮੩. ‘‘ਯਥਯਿਦਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੮੪. ‘‘ਨਾਹਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੮੫-੮੯. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ… ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਦਾ…ਪੇ…. ਛਟ੍ਠਂ.

੭. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ

੯੦. ‘‘ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਦਾ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

ਦੁਤਿਯਏਕਧਮ੍ਮਪੇਯ੍ਯਾਲਵਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਮੋ.

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ;

ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਚ, ਯੋਨਿਸੋ ਭਵਤਿ ਸਤ੍ਤਮਂ.

੯੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੫. ਦੁਤਿਯਾਦਿਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ

੯੨-੯੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ…. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੯੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੯੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੯੮-੧੦੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ¶ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ¶ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ¶ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

ਛ ਪਾਚੀਨਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾ, ਛ ਨਿਨ੍ਨਾ ਚ ਸਮੁਦ੍ਦਤੋ;

ਏਤੇ ਦ੍ਵੇ ਛ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ;

ਗਙ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯਾਲੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਵਾਚਨਮਗ੍ਗੀ, ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਦ੍ਵਾਦਸਕੀ ਪਠਮਕੀ.

੧੦੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ¶ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੦੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਦੁਤਿਯਂ.

੧੦੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੧੦੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੦੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੦੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ¶ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਛਟ੍ਠਂ.

੧੦੯. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੧੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਦੁਤਿਯਂ.

੧੧੧. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ¶ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੧੧੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੧੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੧੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

(ਰਾਗਵਿਨਯਦ੍ਵਾਦਸਕੀ ਦੁਤਿਯਕੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ).

੧੧੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੧੬. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਦੁਤਿਯਂ.

੧੧੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ ¶ ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੧੧੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੧੯. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੨੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ¶ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ¶ ਛਟ੍ਠਂ.

੧੨੧. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੨੨-੧੨੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ¶ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ ¶ , ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੨੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੨੮-੧੩੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ¶ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੩੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨-੬. ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਂ

੧੩੪-੧੩੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਭੂ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹੀ ਨਦੀ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ¶ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰਵਤੀ ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਸਮੁਦ੍ਦਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪੋਣਾ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

ਦੁਤਿਯਗਙ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯਾਲਵਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ.

ਛ ¶ ਪਾਚੀਨਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾ, ਛ ਨਿਨ੍ਨਾ ਚ ਸਮੁਦ੍ਦਤੋ;

ਏਤੇ ਦ੍ਵੇ ਛ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ;

ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਦ੍ਵਾਦਸਕੀ, ਚਤੁਤ੍ਥਕੀ ਛਟ੍ਠਾ ਨਵਕੀ.

੧੩੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ [ਦਿਪਦਾ (ਸੀ.)] ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ [ਬਹੁਪਦਾ (?)] ਵਾ ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ¶ ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ¶ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ¶ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਾਵਤਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੧੪੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਜਙ੍ਗਲਾਨਂ ਪਾਣਾਨਂ ਪਦਜਾਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਪਦੇ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ; ਹਤ੍ਥਿਪਦਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤੇਨ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੪੧. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਯਾ ਕਾਚਿ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਕੂਟਙ੍ਗਮਾ ਕੂਟਨਿਨ੍ਨਾ ਕੂਟਸਮੋਸਰਣਾ; ਕੂਟਂ ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ¶ ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੧੪੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮੂਲਗਨ੍ਧਾ, ਕਾਲ਼ਾਨੁਸਾਰਿਯਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੪੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਾਰਗਨ੍ਧਾ, ਲੋਹਿਤਚਨ੍ਦਨਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੪੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾ, ਵਸ੍ਸਿਕਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਛਟ੍ਠਂ.

੧੪੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਟ੍ਟਰਾਜਾਨੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਅਨੁਯਨ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੪੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾ ਕਾਚਿ ਤਾਰਕਰੂਪਾਨਂ ਪਭਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਪ੍ਪਭਾਯ [ਚਨ੍ਦਿਮਾਪਭਾਯ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿਂ, ਚਨ੍ਦਪ੍ਪਭਾ ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੪੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਰਦਸਮਯੇ ਵਿਦ੍ਧੇ ਵਿਗਤਵਲਾਹਕੇ ਦੇਵੇ ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਨਭਂ ਅਬ੍ਭੁਸ੍ਸਕ੍ਕਮਾਨੋ ਸਬ੍ਬਂ ਆਕਾਸਗਤਂ ਤਮਗਤਂ ਅਭਿਵਿਹਚ੍ਚ ਭਾਸਤੇ ਚ ਤਪਤੇ ਚ ਵਿਰੋਚਤਿ ਚ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨਵਮਂ.

੧੪੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਤਨ੍ਤਾਵੁਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ, ਕਾਸਿਕਵਤ੍ਥਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

(ਯਦਪਿ ਤਥਾਗਤਂ, ਤਦਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ).

ਤਥਾਗਤਂ ¶ ਪਦਂ ਕੂਟਂ, ਮੂਲਂ ਸਾਰੋ ਚ ਵਸ੍ਸਿਕਂ;

ਰਾਜਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਚ, ਵਤ੍ਥੇਨ ਦਸਮਂ ਪਦਂ.

੧੪੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ¶ ਏਵਮੇਤੇ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

(ਪਰਗਙ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯਾਲੀਵਣ੍ਣਿਯਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਮਗ੍ਗੀ).

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮੇਤੇ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮੇਤੇ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ¶ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮੇਤੇ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੧੫੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮੇਤੇ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ¶ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੫੧. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਾਗਾ ਕਾਯਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ, ਬਲਂ ਗਾਹੇਨ੍ਤਿ; ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਬਲਂ ਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ [ਕੁਸ੍ਸੁਬ੍ਭੇ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.), ਕੁਸੁਬ੍ਭੇ (ਪੀ. ਕ.)] ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ [ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਾਗਰਂ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ) ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੩] ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇਨ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੫੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨੋ ਪਾਚੀਨਪੋਣੋ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਸੋ ਮੂਲਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ [ਮੂਲਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇ ਕਤੇ (ਸ੍ਯਾ.)] ਕਤਮੇਨ ਪਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇਨ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਨ੍ਨੋ ਯੇਨ ਪੋਣੋ ਯੇਨ ਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ¶ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੫੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਮ੍ਭੋ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜੋ ਵਮਤੇਵ ਉਦਕਂ, ਨੋ ਪਚ੍ਚਾਵਮਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਮਤੇਵ ¶ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਨੋ ਪਚ੍ਚਾਵਮਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਮਤੇਵ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਨੋ ਪਚ੍ਚਾਵਮਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਮਤੇਵ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਨੋ ਪਚ੍ਚਾਵਮਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੫੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਲਿਸੂਕਂ ਵਾ ਯਵਸੂਕਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਦੇਨ ਵਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਲੋਹਿਤਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੂਕਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੫੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਕਾਸੇ ਵਿਵਿਧਾ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ – ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਰਜਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਰਜਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੀਤਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਉਣ੍ਹਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਤ੍ਤਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਧਿਮਤ੍ਤਾਪਿ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਬਲਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਬਲਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਚਪਿ ਬਲਾਨਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੫੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਊਹਤਂ ਰਜੋਜਲ੍ਲਂ, ਤਮੇਨਂ ਮਹਾਅਕਾਲਮੇਘੋ ਠਾਨਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ; ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਾਨਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ¶ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਾਨਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਾਨਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੫੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਹਾਮੇਘਂ, ਤਮੇਨਂ ਮਹਾਵਾਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤਿ ਵੂਪਸਮੇਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੧੫੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਨਾਵਾਯ ਵੇਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨਬਨ੍ਧਾਯ ਛ ਮਾਸਾਨਿ ਉਦਕੇ ਪਰਿਯਾਦਾਯ [ਪਰਿਯਾਤਾਯ (ਕ.), ਪਰਿਯਾਹਤਾਯ (?)] ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੇਨ ਥਲਂ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਾਤਪਪਰੇਤਾਨਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕੇਨ ਮੇਘੇਨ ਅਭਿਪ੍ਪਵੁਟ੍ਠਾਨਿ ¶ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪੂਤਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪੂਤਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ¶ . ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪੂਤਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪੂਤਿਕਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

੧੫੯. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਗਾਰਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਪਿ ¶ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਵੇਸ੍ਸਾਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਸੁਦ੍ਦਾਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ ¶ , ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਜਹਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ? ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿਸ੍ਸ ਵਚਨੀਯਂ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ? ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਚ – ਇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ? ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ – ਇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ? ਸਮਥੋ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ – ਇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ… ਯੇ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਪਜਹਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ¶ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਏਕਾਦਸਮਂ.

੧੬੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ. ਅਥ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਦ੍ਦਾਲ-ਪਿਟਕਂ ਆਦਾਯ – ‘ਮਯਂ ਇਮਂ ਗਙ੍ਗਂ ਨਦਿਂ ਪਚ੍ਛਾਨਿਨ੍ਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ ਪਚ੍ਛਾਪੋਣਂ ਪਚ੍ਛਾਪਬ੍ਭਾਰ’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਗਙ੍ਗਂ ਨਦਿਂ ਪਚ੍ਛਾਨਿਨ੍ਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਪਚ੍ਛਾਪੋਣਂ ਪਚ੍ਛਾਪਬ੍ਭਾਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ’’? ‘‘ਗਙ੍ਗਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ. ਸਾ ਨ ਸੁਕਰਾ ਪਚ੍ਛਾਨਿਨ੍ਨਂ ਕਾਤੁਂ ਪਚ੍ਛਾਪੋਣਂ ਪਚ੍ਛਾਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਯਾਵਦੇਵ ਪਨ ਸੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤਂ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤਂ ਰਾਜਾਨੋ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਮਚ੍ਚਾ ਵਾ ਞਾਤੀ ਵਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਵਾ ਭੋਗੇਹਿ ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਏਹਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਕਿਂ ਤੇ ਇਮੇ ਕਾਸਾਵਾ ਅਨੁਦਹਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਮੁਣ੍ਡੋ ਕਪਾਲਮਨੁਸਂਚਰਸਿ! ਏਹਿ, ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਭੋਗੇ ਚ ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ. ਸੋ ¶ ਵਤ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨਂ ਵਿਵੇਕਪੋਣਂ ਵਿਵੇਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਤਂ ਵਤ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. (ਯਦਪਿ ਬਲਕਰਣੀਯਂ, ਤਦਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.) ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.

ਬਲਂ ਬੀਜਞ੍ਚ ਨਾਗੋ ਚ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਕੁਮ੍ਭੇਨ ਸੂਕਿਯਾ;

ਆਕਾਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਮੇਘਾ, ਨਾਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਨਦੀਤਿ.

੧੬੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. (ਯਦਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਤਦਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.)

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ…ਪੇ… ¶ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. (ਯਦਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਤਦਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.)

‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਏਸਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਏਸਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ¶ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. (ਯਦਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਤਦਪਿ ਪਹਾਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.) ਪਠਮਂ.

੧੬੨. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ¶ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਧਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਿਧਾ, ‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਿਧਾ, ‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਿਧਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਧਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਿਧਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ¶ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਿਧਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. (ਯਥਾ ਏਸਨਾ, ਏਵਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ). ਦੁਤਿਯਂ.

੧੬੩. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਕਾਮਾਸਵੋ, ਭਵਾਸਵੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਆਸਵਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੬੪. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਕਾਮਭਵੋ ¶ , ਰੂਪਭਵੋ, ਅਰੂਪਭਵੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਭਵਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਭਵਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ¶ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੬੫. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਤਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਤਾ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਤਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਤਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਤਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੬੬. ‘‘ਤਯੋਮੇ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਿਲਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਰਾਗੋ ਖਿਲੋ, ਦੋਸੋ ਖਿਲੋ, ਮੋਹੋ ਖਿਲੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਖਿਲਾ. ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਖਿਲਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੬੭. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਲਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਰਾਗੋ ਮਲਂ, ਦੋਸੋ ਮਲਂ, ਮੋਹੋ ਮਲਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਮਲਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਮਲਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ¶ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ¶ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੬੮. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੀਘਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਰਾਗੋ ਨੀਘੋ, ਦੋਸੋ ਨੀਘੋ, ਮੋਹੋ ਨੀਘੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਨੀਘਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਨੀਘਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੬੯. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ¶ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੧੭੦. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਣ੍ਹਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ, ਭਵਤਣ੍ਹਾ, ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਣ੍ਹਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

੧੭੧. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸਿਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮਤਸਿਨਾ, ਭਵਤਸਿਨਾ, ਵਿਭਵਤਸਿਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਤਸਿਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ¶ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਤਸਿਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਏਕਾਦਸਮਂ.

ਏਸਨਾ ਵਿਧਾ ਆਸਵੋ, ਭਵੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤਾ ਖਿਲਾ;

ਮਲਂ ਨੀਘੋ ਚ ਵੇਦਨਾ, ਦ੍ਵੇ ਤਣ੍ਹਾ ਤਸਿਨਾਯ ਚਾਤਿ.

੧੭੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਘਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਮੋਘੋ, ਭਵੋਘੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘੋ, ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਓਘਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. (ਯਥਾ ਏਸਨਾ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.) ਪਠਮਂ.

੧੭੩. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋਗਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਮਯੋਗੋ, ਭਵਯੋਗੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਯੋਗਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਯੋਗਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ¶ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੭੪. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੭੫. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਨ੍ਥਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ – ਇਮੇ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਨ੍ਥਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਗਨ੍ਥਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੭੬. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਸਯਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ ¶ , ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ, ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ, ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾਨੁਸਯਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੭੭. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਮਗੁਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ… ਘਾਨਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ…ਪੇ… ਕਾਯਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ. ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੭੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੀਵਰਣਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੭੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ¶ , ਵੇਦਨੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ¶ , ਸਞ੍ਞੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਵਿਞ੍ਞਾਣੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੮੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ¶ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ… ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੧੮੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਰੂਪਰਾਗੋ, ਅਰੂਪਰਾਗੋ, ਮਾਨੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ¶ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਰੂਪਰਾਗੋ, ਅਰੂਪਰਾਗੋ, ਮਾਨੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ¶ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ¶ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ… ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ… ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਗਨ੍ਥਂ ਅਨੁਸਯੇਨ ਚ;

ਕਾਮਗੁਣਾ ਨੀਵਰਣਂ, ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਤਿ.

ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ, ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਹਾਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ;

ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਤਤਿਯੋ ਵਗ੍ਗੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਨੇਵ.

ਤਿਤ੍ਥਿਯਂ ¶ ਪਞ੍ਚਮੋ ਵਗ੍ਗੋ, ਛਟ੍ਠੋ ਸੂਰਿਯੇਨ ਚ;

ਬਹੁਕਤੇ ਸਤ੍ਤਮੋ ਵਗ੍ਗੋ, ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਚ.

ਦਿਵਸਵਗ੍ਗੋ ਨਵਮੋ, ਦਸਮੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਚ;

ਏਕਾਦਸਬਲਵਗ੍ਗੋ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਏਸਨਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;

੧੮੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ¶ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਾਗਾ ਕਾਯਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ, ਬਲਂ ਗਾਹੇਨ੍ਤਿ; ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਬਲਂ ਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਕੁਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਸੋਬ੍ਭੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸਾਗਰਂ ਓਤਰਨ੍ਤਿ; ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇਨ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ; ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੧੮੩. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਹਾਰਾ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਤਿ ਤਨ੍ਦਿ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦੋ ਚੇਤਸੋ ਚ ਲੀਨਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ ¶ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸੋ ਅਵੂਪਸਮੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ ¶ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਹਾਰਾ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ¶ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਹਾਰਾ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਹੀਨਪਣੀਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ [ਆਰਬ੍ਭਧਾਤੁ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ¶ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ, ਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ [ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਹਾਰਾ ਨੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੮੪. ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ¶ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ [ਬਹੂਪਕਾਰਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਵਦਾਮਿ; ਸਵਨਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ; ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ; ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ; ਅਨੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮ੍ਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਕਾਰਂ ਵਦਾਮਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਯੇਨ ਵੂਪਕਾਸੇਨ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ [ਦ੍ਵਯੇਨ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਵਿਹਰਤਿ – ਕਾਯਵੂਪਕਾਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਵੂਪਕਾਸੇਨ ਚ. ਸੋ ਤਥਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ਅਨੁਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ ¶ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ਅਨੁਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਸਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤਿ ਪਵਿਚਰਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾ ਸਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤਿ ਪਵਿਚਰਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤੋ ਪਵਿਚਰਤੋ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤੋ ਆਰਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤੋ ਪਵਿਚਰਤੋ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤੋ ਆਰਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ¶ ਨਿਰਾਮਿਸਾ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋਪਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ¶ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ¶ ; ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਤਥਾਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ; ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਵੇਤਿ; ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਏਵਂ ਭਾਵਿਤੇਸੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਫਲਾ ਸਤ੍ਤਾਨਿਸਂਸਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ ਫਲਾ ¶ ਸਤ੍ਤਾਨਿਸਂਸਾ? ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ¶ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ¶ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਥ ¶ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ ¶ , ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਹੋਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤੇਸੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤੇਸੁ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਫਲਾ ਸਤ੍ਤਾਨਿਸਂਸਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੮੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ! ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ¶ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਇਮੇਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ¶ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ; ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ; ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਹੋਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਂ ‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ. ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਚਵਤਿ, ‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਮੇ ਚਵਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਹੋਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਂ ‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ. ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਚਵਤਿ, ‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਮੇ ਚਵਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸਕਰਣ੍ਡਕੋ ਪੂਰੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੋ ਯਞ੍ਞਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ¶ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪੇਯ੍ਯ; ਯਞ੍ਞਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪੇਯ੍ਯ; ਯਞ੍ਞਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਾਰੁਪੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ¶ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ; ¶ ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ; ਯੇਨ ਯੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਹੋਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਂ ‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ. ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਚਵਤਿ, ‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਮੇ ਚਵਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਹੋਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਮੇ ਹੋਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਂ ‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮਿ. ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਚਵਤਿ, ‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਮੇ ਚਵਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੮੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਤਸ੍ਸਿਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵਯਤੋ ਕਾਮਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ¶ , ਭਵਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ. ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੮੭. ਏਕਂ ¶ ¶ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਕੇਤੇ ਵਿਹਰਤਿ ਅਞ੍ਜਨਵਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇ. ਅਥ ਖੋ ਕੁਣ੍ਡਲਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਕੁਣ੍ਡਲਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਆਰਾਮਨਿਸ੍ਸਯੀ [ਆਰਾਮਨਿਸਾਦੀ (ਸੀ.), ਆਰਾਮਨਿਯਾਦੀ (ਸ੍ਯਾ.)] ਪਰਿਸਾਵਚਰੋ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸਸ੍ਸ ਅਯਮਾਚਾਰੋ [ਅਯਮਾਹਾਰੋ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਹੋਤਿ – ਆਰਾਮੇਨ ਆਰਾਮਂ ਉਯ੍ਯਾਨੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਾਮਿ ਅਨੁਵਿਚਰਾਮਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਏਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਇਤਿਵਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚੇਵ ਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਉਪਾਰਮ੍ਭਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ – ‘ਭਵਂ ਪਨ ਗੋਤਮੋ ਕਿਮਾਨਿਸਂਸੋ ਵਿਹਰਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਾਨਿਸਂਸੋ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮੇ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਤਮੇ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ, ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੀਣਿ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਭਾਵਿਤਾਨਿ ਬਹੁਲੀਕਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮੇ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ¶ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤੋ ਚ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ? ਇਧ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨਾਪਂ ਨਾਭਿਜ੍ਝਤਿ ਨਾਭਿਹਂਸਤਿ, ਨ ਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਖੋ ਪਨੇਵ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਮਨਾਪਂ ਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਦੀਨਮਾਨਸੋ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚੇਤਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ¶ ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ… ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍ਵਾ… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯ ਮਨਾਪਂ ਨਾਭਿਜ੍ਝਤਿ ਨਾਭਿਹਂਸਤਿ, ਨ ਰਾਗਂ ਜਨੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਮਨਸਾ ਖੋ ਪਨੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯ ਅਮਨਾਪਂ ਨ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਦੀਨਮਾਨਸੋ ਅਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚੇਤਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨਾਪਾਮਨਾਪੇਸੁ ਰੂਪੇਸੁ ¶ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯ ਮਨਾਪਾਮਨਾਪੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਠਿਤੋ ਚ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ¶ . ਏਵਂ ਭਾਵਿਤੋ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾਨਿ ਚ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ¶ ਪਹਾਯ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾਨਿ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ? ਇਧ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਕੁਣ੍ਡਲਿਯ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੁਣ੍ਡਲਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਾ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਵਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ. ਏਸਾਹਂ ਭਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ. ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੮੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਯਾ ਕਾਚਿ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਕੂਟਨਿਨ੍ਨਾ ਕੂਟਪੋਣਾ ਕੂਟਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ ¶ ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੧੮੯. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਉਪਵਾਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਵਾਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਉਪਵਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਵਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਜਾਨੇਯ੍ਯ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਉਪਵਾਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾ ਏਵਂ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾ ਏਵਂ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਰਬ੍ਭਮਾਨੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ‘ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮੇ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਞ੍ਚ ਮੇ ਸੁਸਮੂਹਤਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਞ੍ਚ ਮੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਨੀਤਂ, ਆਰਦ੍ਧਞ੍ਚ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਿਂਕਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿ ਕਰੋਮਿ, ਨੋ ¶ ਚ ਲੀਨ’ਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਰਬ੍ਭਮਾਨੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ‘ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ¶ ਮੇ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਞ੍ਚ ਮੇ ਸੁਸਮੂਹਤਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਞ੍ਚ ਮੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਨੀਤਂ, ਆਰਦ੍ਧਞ੍ਚ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਿਂਕਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿ ਕਰੋਮਿ, ਨੋ ਚ ਲੀਨ’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾ ਏਵਂ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੧੯੦. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੧੯੧. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਗਤਵਿਨਯਾ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ¶ ਕਾਯਂ ਸੀਲਂ, ਵਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਕੁਣ੍ਡਲਿ;

ਕੂਟਞ੍ਚ ਉਪਵਾਨਞ੍ਚ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਪਰੇ ਦੁਵੇਤਿ.

੧੯੨. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਾਣਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ – ਕਾਲੇਨ ਗਮਨਂ, ਕਾਲੇਨ ਠਾਨਂ, ਕਾਲੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਂ, ਕਾਲੇਨ ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮੇਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੧੯੩. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੧੯੪. ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ¶ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੧੯੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਂ [ਵਿਪ੍ਫਲਿਗੁਹਾਯਂ (ਸੀ.)] ਵਿਹਰਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ¶ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਖਮਨੀਯਂ ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ? ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ¶ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ, ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ. ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਗ੍ਘ, ਭਗਵਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ; ਤਗ੍ਘ, ਸੁਗਤ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ. ਵੁਟ੍ਠਹਿ ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ. ਤਥਾਪਹੀਨੋ ਚਾਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੧੯੬. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਖਮਨੀਯਂ ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ? ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ, ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ. ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਗ੍ਘ ¶ , ਭਗਵਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ; ਤਗ੍ਘ, ਸੁਗਤ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ¶ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ. ਵੁਟ੍ਠਹਿ ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ. ਤਥਾਪਹੀਨੋ ਚਾਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੧੯੭. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਚੁਨ੍ਦਂ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਪਟਿਭਨ੍ਤੁ ਤਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਗਵਤਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਗਵਤਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਗ੍ਘ ¶ , ਚੁਨ੍ਦ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ; ਤਗ੍ਘ, ਚੁਨ੍ਦ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚਾਯਸ੍ਮਾ ਚੁਨ੍ਦੋ. ਸਮਨੁਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਥਾ ਅਹੋਸਿ. ਵੁਟ੍ਠਹਿ ਚ ਭਗਵਾ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ. ਤਥਾਪਹੀਨੋ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੧੯੮. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਅਪ੍ਪਕਾ ¶ ¶ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੇ ਜਨਾ ਪਾਰਗਾਮਿਨੋ;

ਅਥਾਯਂ ਇਤਰਾ ਪਜਾ, ਤੀਰਮੇਵਾਨੁਧਾਵਤਿ.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੇ, ਧਮ੍ਮੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਵਤ੍ਤਿਨੋ;

ਤੇ ਜਨਾ ਪਾਰਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ.

‘‘ਕਣ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯ, ਸੁਕ੍ਕਂ ਭਾਵੇਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;

ਓਕਾ ਅਨੋਕਮਾਗਮ੍ਮ, ਵਿਵੇਕੇ ਯਤ੍ਥ ਦੂਰਮਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਾਭਿਰਤਿਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ¶ , ਹਿਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇ ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ;

ਪਰਿਯੋਦਪੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਲੇਸੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.

‘‘ਯੇਸਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਯਙ੍ਗੇਸੁ, ਸਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ;

ਆਦਾਨਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੇ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਯੇ ਰਤਾ;

ਖੀਣਾਸਵਾ ਜੁਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇ ਲੋਕੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ;

੧੯੯. ‘‘ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵਿਰਦ੍ਧਾ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ¶ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵਿਰਦ੍ਧਾ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੦੦. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੨੦੧. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ¶ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਪਾਣਾ ¶ ਸੂਰਿਯੂਪਮਾ ਦ੍ਵੇ, ਗਿਲਾਨਾ ਅਪਰੇ ਤਯੋ;

ਪਾਰਙ੍ਗਾਮੀ ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਚ, ਅਰਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਚਾਤਿ.

੨੦੨. ਅਥ ¶ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘‘ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ‘ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੦੩. ‘‘ਸਤ੍ਤ ¶ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੨੦੪. ‘‘ਕਾਮਰਾਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ ¶ ¶ , [ਕਾਮਰਾਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾਨਂ (ਸੀ.)] ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ¶ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯਂ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ.

‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੨੦੫. ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ¶ ਚੇਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ¶ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਯੋਨਿਸੋ ¶ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਯਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਯਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਯਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ¶ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹੀਯਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚੇਵ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਯਤਿ.

‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੦੬. ‘‘ਸਤ੍ਤ ¶ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਰਿਹਾਨਿਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੇ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਅਪਰਿਹਾਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਅਪਰਿਹਾਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੦੭. ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਯਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਤਂ ਪਟਿਪਦਂ ਭਾਵੇਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਕਤਮਾ ਚ ਪਟਿਪਦਾ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਇਧ ¶ , ਉਦਾਯਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ [ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਝਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.)]. ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹੀਯਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ. ਤਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਯਤੋ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਤਿ ¶ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਪਹੀਯਤਿ ¶ . ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹੀਯਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਉਦਾਯਿ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਾ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯੋ, ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੨੦੮. ‘‘ਯੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਯਾ ਪਟਿਪਦਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਤਂ ਪਟਿਪਦਂ ਭਾਵੇਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਕਤਮਾ ਚ ਪਟਿਪਦਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ, ਚ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ?

‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੦੯. ‘‘ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਇਧ, ਉਦਾਯਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ¶ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ. ਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ ¶ ; ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ¶ ਦੋਸਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ; ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ਵਿਪੁਲਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ; ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਦੋਸਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ; ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਉਦਾਯਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੧੦. ‘‘ਨਾਹਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੋ ਏਵਂ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਸਂਯੋਜਨੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਂਯੋਜਨੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ?

‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਂਯੋਜਨੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ¶ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਂਯੋਜਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਂਯੋਜਨੀਯੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਂਯੋਜਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਾ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਾ ਸਂਯੋਜਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਂਯੋਜਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਾ…ਪੇ… ਮਨੋ ਸਂਯੋਜਨੀਯੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਏਤ੍ਥੇਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਂਯੋਜਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਾ. ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਂਯੋਜਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੨੧੧. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸੁਮ੍ਭੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸੇਤਕਂ ਨਾਮ ਸੁਮ੍ਭਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਯਾਵ ਬਹੁਕਤਞ੍ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਿ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰਵੋ ¶ ਚ ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ. ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ¶ ਅਬਹੁਕਤੋ ਅਹੋਸਿਂ ਧਮ੍ਮੇਨ [ਧਮ੍ਮੇ (?)] ਅਬਹੁਕਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ. ਸੋ ਖ੍ਵਾਹਂ ਭਗਵਤਿ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰਵਞ੍ਚ ਹਿਰਿਞ੍ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ – ‘ਇਤਿ ਰੂਪਂ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਵੇਦਨਾ…ਪੇ… ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ… ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ’ਤਿ.

‘‘ਸੋ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ¶ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜਾਵਕੁਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ¶ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ. ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਸਮਿਤੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਮੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ; ਯੋ ਮੇ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਉਪਨੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾਹਂ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ.

‘‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ, ਯੋ ਮੇ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਉਪਨੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾਹਂ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ, ਯੋ ਮੇ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਉਪਨੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾਹਂ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ, ਯੋ ਮੇ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਉਪਨੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾਹਂ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਉਦਾਯਿ! ਏਸੋ ਹਿ ਤੇ, ਉਦਾਯਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ, ਯੋ ਤੇ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਤਥਤ੍ਤਾਯ ਉਪਨੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ¶ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਬੋਧਾਯ ¶ ਦੇਸਨਾ ਠਾਨਾ, ਅਯੋਨਿਸੋ ਚਾਪਰਿਹਾਨੀ;

ਖਯੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧੋ, ਏਕਧਮ੍ਮੋ ਉਦਾਯਿਨਾਤਿ.

੨੧੨. ‘‘ਯੇ ¶ ¶ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ; ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ ¶ ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੧੩. ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਮੂਲਕਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮੋਸਰਣਾ; ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ¶ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੨੧੪. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪੇਤਿ ਕਮ੍ਮਾਯ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਅਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਯੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪੇਤਿ ਕਮ੍ਮਾਯ. ਲੋਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਯੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਰੂਪਂ…ਪੇ… ਤਿਪੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ…ਪੇ… ¶ ਸੀਸਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ…ਪੇ… ਸਜ੍ਝੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਯੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪੇਤਿ ਕਮ੍ਮਾਯ. ਇਮੇ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪੇਤਿ ਕਮ੍ਮਾਯ.

‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਮੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਯ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਯੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਯ…ਪੇ… ਇਮੇ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਚੇਵ ਮੁਦੁ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ, ਨ ਚ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਪਭਙ੍ਗੁ ਚ, ਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮਾਧਿਯਤਿ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਯਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੨੧੫. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ¶ . ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ¶ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੧੬. ‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ¶ ਚੇਵ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ¶ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੧੭. ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ¶ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੨੧੮. ‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਪਰਿਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਪਰਿਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੧੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣੋ ਨੀਵਰਣੋ ¶ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣੋ ਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੋ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਂ ਨੀਵਰਣਂ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਂ ਨੀਵਰਣਂ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਂ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਤਿ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ¶ ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਹਿਤਸੋਤੋ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੨੦. ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਰੁਕ੍ਖਾ ਅਣੁਬੀਜਾ ਮਹਾਕਾਯਾ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ, ਯੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਅਜ੍ਝਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਓਭਗ੍ਗਵਿਭਗ੍ਗਾ ਵਿਪਤਿਤਾ ਸੇਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਚ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਰੁਕ੍ਖਾ ਅਣੁਬੀਜਾ ਮਹਾਕਾਯਾ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ, ਯੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਅਜ੍ਝਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਓਭਗ੍ਗਵਿਭਗ੍ਗਾ ਵਿਪਤਿਤਾ ਸੇਨ੍ਤਿ [ਸੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ (ਕਤ੍ਥਚਿ)]? ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ, ਪਿਲਕ੍ਖੋ, ਉਦੁਮ੍ਬਰੋ, ਕਚ੍ਛਕੋ, ਕਪਿਤ੍ਥਨੋ – ਇਮੇ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਰੁਕ੍ਖਾ ਅਣੁਬੀਜਾ ਮਹਾਕਾਯਾ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ, ਯੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਅਜ੍ਝਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਓਭਗ੍ਗਵਿਭਗ੍ਗਾ ਵਿਪਤਿਤਾ ਸੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਾਦਿਸਕੇ ਕਾਮੇ ਓਹਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਾਦਿਸਕੇਹਿ ਕਾਮੇਹਿ ਤਤੋ ਵਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰੇਹਿ ਓਭਗ੍ਗਵਿਭਗ੍ਗੋ ਵਿਪਤਿਤੋ ਸੇਤਿ.

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ¶ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣੋ ਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣੋ ਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੋ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਂ ਨੀਵਰਣਂ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਂ ਨੀਵਰਣਂ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਂ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਪਞ੍ਚ ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਜ੍ਝਾਰੁਹਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣਾ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨਜ੍ਝਾਰੁਹਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨਜ੍ਝਾਰੁਹੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਵਰਣੋ ¶ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨਜ੍ਝਾਰੁਹੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨਜ੍ਝਾਰੁਹਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੨੨੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੀਵਰਣਾ ਅਨ੍ਧਕਰਣਾ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣਾ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਾ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਾ ਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਾ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਧਕਰਣਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣਂ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਂ ਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਂ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ¶ . ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ… ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਧਕਰਣਂ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣਂ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਂ ਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਂ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਅਨ੍ਧਕਰਣਾ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣਾ ਅਞ੍ਞਾਣਕਰਣਾ ਪਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਿਕਾ ਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਾ ਅਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣਾ ਞਾਣਕਰਣਾ ਪਞ੍ਞਾਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੋ ਞਾਣਕਰਣੋ ਪਞ੍ਞਾਬੁਦ੍ਧਿਯੋ ਅਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ…ਪੇ… ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੋ ਞਾਣਕਰਣੋ ਪਞ੍ਞਾਬੁਦ੍ਧਿਯੋ ਅਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣਾ ਞਾਣਕਰਣਾ ਪਞ੍ਞਾਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਘਾਤਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਦ੍ਵੇ ਕੁਸਲਾ ਕਿਲੇਸਾ ਚ, ਦ੍ਵੇ ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧਿ ਚ;

ਆਵਰਣਾ ਨੀਵਰਣਾ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਨੀਵਰਣਞ੍ਚ ਤੇ ਦਸਾਤਿ.

੨੨੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਧਾ ਪਜਹਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਧਾ ਪਜਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਧਾ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਧਾ ਪਜਹਿਂਸੁ…ਪੇ… ਪਜਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਇਮੇਸਂਯੇਵ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੨੩. ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਚਕ੍ਕਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਮਣਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਗਹਪਤਿਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ ¶ . ਰਞ੍ਞੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਰਤਨਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਤੁਭਾਵਾ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੨੨੪. ‘‘ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਂ ¶ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਯਦਿਦਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ – ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੨੨੫. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ¶ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ , ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਏਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੨੬. ‘‘‘ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ, ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੨੭. ‘‘‘ਦਲਿਦ੍ਦੋ, ਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੨੨੮. ‘‘‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ ¶ , ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ …ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੨੯. ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਯਤੋ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਏਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਿਦਂ – ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੩੦. ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਞ੍ਞਂ ਏਕਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਯਥਯਿਦਂ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ¶ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ¶ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੨੩੧. ‘‘ਬਾਹਿਰਂ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਞ੍ਞਂ ਏਕਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਯਥਯਿਦਂ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਵਿਧਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਮਾਰੋ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਞਵੇਨ ਚ;

ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ ਚ, ਆਦਿਚ੍ਚਙ੍ਗੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ.

੨੩੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਞ੍ਚ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਆਹਾਰਞ੍ਚ ਅਨਾਹਾਰਞ੍ਚ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ¶ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਘਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਤਿ ਤਨ੍ਦਿ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦੋ ਚੇਤਸੋ ਚ ਲੀਨਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ¶ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ¶ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਾ ਹੀਨਪਣੀਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ¶ . ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ¶ , ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸੋ ਵੂਪਸਮੋ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਾ ਹੀਨਪਣੀਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ ¶ ¶ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮਾ ਹੀਨਪਣੀਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ.

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲੀਕਾਰੋ – ਅਯਮਨਾਹਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ¶ , ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੩੩. ਅਥ ¶ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ. ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਸਮਣੋ, ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਥਾ’ਤਿ. ਮਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਥਾ’ਤਿ. ਇਧ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕੋ ¶ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ¶ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ, ਯਦਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?

ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ; ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ – ‘‘ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਇਧ ¶ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਮ੍ਹ. ਤੇਸਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ, ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਮ੍ਹ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਮ੍ਹ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਅਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਸਮਣੋ, ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ¶ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਥਾ’ਤਿ. ਮਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਥਾ’ਤਿ. ਇਧ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ, ਯਦਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਮ੍ਹ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਮ੍ਹ, ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਮ੍ਹ – ‘ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਮਸ੍ਸੁ ਵਚਨੀਯਾ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯਥਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਸਯਸ੍ਮਿਂ. ‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ, ਯੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕੇਨ ਵਾ ਇਤੋ ਵਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾ’’.

‘‘ਕਤਮੋ ¶ ¶ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ. ‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ. ‘ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਥਿਨਂ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਮਿਦ੍ਧਂ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ. ‘ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ. ‘ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤਦਪਿ ਨੀਵਰਣਂ. ‘ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ ਤਦਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ ਤਦਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤਿ [ਪਵਿਚਿਨਾਤਿ (ਕ.)] ਪਵਿਚਰਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ¶ ਤਦਪਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਵਿਚਿਨਤਿ ਪਵਿਚਰਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤਦਪਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਵੀਰਿਯਂ ਤਦਪਿ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵੀਰਿਯਂ ਤਦਪਿ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਾ ਪੀਤਿ ਤਦਪਿ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਾ ਪੀਤਿ ਤਦਪਿ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਤਦਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਤਦਪਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ¶ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਵਿਤਕ੍ਕੋ ਸਵਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ ਤਦਪਿ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰੋ ਸਮਾਧਿ ਤਦਪਿ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਦਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਤਦਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਯਦਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਤਦਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’ਤਿ ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ, ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੨੩੪. ਅਥ ¶ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ¶ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ ¶ . (ਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ).

‘‘ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਮਸ੍ਸੁ ਵਚਨੀਯਾ – ‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਆਵੁਸੋ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਤਮੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਕਾਲੋ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਤਮੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਕਾਲੋ ਭਾਵਨਾਯ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਤਮੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਕਾਲੋ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਤਮੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਕਾਲੋ ਭਾਵਨਾਯਾ’ਤਿ? ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯਥਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਸਯਸ੍ਮਿਂ.

‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਯੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕੇਨ ਵਾ ਇਤੋ ਵਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਲੀਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਸ੍ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਾਲੇਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਲ੍ਲਾਨਿ ¶ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚ ਗੋਮਯਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ ¶ , ਉਦਕਵਾਤਞ੍ਚ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਪਂਸੁਕੇਨ ਚ ਓਕਿਰੇਯ੍ਯ; ਭਬ੍ਬੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਾਲਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਲੀਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਸ੍ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਲੀਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਾਲੇਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਗੋਮਯਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਮੁਖਵਾਤਞ੍ਚ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਪਂਸੁਕੇਨ ਓਕਿਰੇਯ੍ਯ; ਭਬ੍ਬੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਉਜ੍ਜਾਲਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਲੀਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਉਦ੍ਧਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਵੂਪਸਮਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚ ਗੋਮਯਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਮੁਖਵਾਤਞ੍ਚ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਪਂਸੁਕੇਨ ਓਕਿਰੇਯ੍ਯ; ਭਬ੍ਬੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ¶ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਅਕਾਲੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਉਦ੍ਧਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਵੂਪਸਮਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਉਦ੍ਧਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਵੂਪਸਮਯਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚ ਗੋਮਯਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਉਦਕਵਾਤਞ੍ਚ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਪਂਸੁਕੇਨ ਚ ਓਕਿਰੇਯ੍ਯ; ਭਬ੍ਬੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ, ਕਾਲੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਉਦ੍ਧਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਂ ਏਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਵੂਪਸਮਯਂ ਹੋਤਿ. ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੨੩੫. ਏਕਂ ¶ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੋਲਿਯੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨਂ ਨਾਮ ਕੋਲਿਯਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾਵ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ. ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਮਣੋ, ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ¶ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ. ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ¶ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ. ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਮਯਮ੍ਪਿ ¶ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ¶ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥਾ’ਤਿ. ਇਧ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ, ਯਦਿਦਂ – ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ¶ ਵਾ ¶ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?

ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਂਸੁ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ. ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ – ‘‘ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਇਧ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਮ੍ਹ. ਤੇਸਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ ਤਾਵ ਹਲਿਦ੍ਦਵਸਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ. ਯਂਨੂਨ ਮਯਂ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਆਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਮ੍ਹ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਮ੍ਹ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਖੋ ਅਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਸਮਣੋ, ਆਵੁਸੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ – ‘ਏਥ ¶ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ¶ … ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ¶ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਮਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮ – ‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ…ਪੇ… ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਤਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ; ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਤਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਅਵੇਰੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਨ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਹਰਥਾ’ਤਿ. ਇਧ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕੋ ਅਧਿਪ੍ਪਯਾਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ, ਯਦਿਦਂ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਨਿ’’ਨ੍ਤਿ?

ਅਥ ਖੋ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਮ੍ਹ ਨਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਮ੍ਹ, ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਮ੍ਹ – ‘ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ.

‘‘ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਏਵਮਸ੍ਸੁ ਵਚਨੀਯਾ – ‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਕਰੁਣਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਮੁਦਿਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਪਨਾਵੁਸੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ’’’ਤਿ? ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯਥਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਸਯਸ੍ਮਿਂ. ‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ ¶ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ, ਯੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕੇਨ ¶ ਵਾ ਇਤੋ ਵਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾ’’.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਸੋ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਸੁਭਂ ਵਾ ਖੋ ਪਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੁਭਪਰਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਵਦਾਮਿ, ਇਧਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੋ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਰੁਣਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ¶ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ ¶ . ਸੋ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਾ ਪਨ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਪਰਮਾਹਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਰੁਣਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ¶ ਵਦਾਮਿ, ਇਧਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੋ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਦਿਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਮੁਦਿਤਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਸੋ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ¶ …ਪੇ… ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਾ ਪਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘ਅਨਨ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਪਰਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਦਿਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਵਦਾਮਿ, ਇਧਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੋ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਕਿਂਗਤਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਰਮਾ, ਕਿਂਫਲਾ, ਕਿਂਪਰਿਯੋਸਾਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਸੋ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲੇ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕੂਲਞ੍ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਸਬ੍ਬਸੋ ¶ ਵਾ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’ਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਪਰਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਵਦਾਮਿ, ਇਧਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੋ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੩੬. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਰਵੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਰਵੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਕੋ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨੇਕਦਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ? ਕੋ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨੇਕਦਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ’’ਤਿ?

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਮਯੇ ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਕਾਮਰਾਗਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਲਾਖਾਯ ਵਾ ਹਲਿਦ੍ਦਿਯਾ ਵਾ ਨੀਲਿਯਾ ਵਾ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾਯ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਕਾਮਰਾਗਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ¶ ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤੋ [ਪਕ੍ਕੁਧਿਤੋ (ਕ.), ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਿਤੋ (ਸੀ.), ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਤੋ (ਸ੍ਯਾ.)] ਉਸ੍ਮੁਦਕਜਾਤੋ ¶ [ਉਸ੍ਸਦਕਜਾਤੋ (ਸੀ.), ਉਸ੍ਮਾਦਕਜਾਤੋ (ਸ੍ਯਾ.)]. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ¶ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਸੇਵਾਲਪਣਕਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ¶ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ¶ ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਵਾਤੇਰਿਤੋ ਚਲਿਤੋ ਭਨ੍ਤੋ ਊਮਿਜਾਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ¶ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਆਵਿਲੋ ਲੁਲ਼ਿਤੋ ਕਲਲੀਭੂਤੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ¶ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ¶ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ. ਅਯਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨੇਕਦਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਮਯੇ ਨ ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਕਾਮਰਾਗਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ¶ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਲਾਖਾਯ ਵਾ ਹਲਿਦ੍ਦਿਯਾ ਵਾ ਨੀਲਿਯਾ ਵਾ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾਯ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਕਾਮਰਾਗਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ….

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ¶ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ ਨ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤੋ ਨ ਉਸ੍ਮੁਦਕਜਾਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ¶ . ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ¶ … ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਨ ਸੇਵਾਲਪਣਕਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਨ ਵਾਤੇਰਿਤੋ ਨ ਚਲਿਤੋ ਨ ਭਨ੍ਤੋ ਨ ਊਮਿਜਾਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ… ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ [ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ (ਸ੍ਯਾ.)], ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਦਪਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛੋ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾਵਿਲੋ ਆਲੋਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਂ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਉਭਯਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ; ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ. ਅਯਂ ¶ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨੇਕਦਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾਪਿ ਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯਕਤਾ.

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਨਾਵਰਣੋ ¶ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਨਾਵਰਣੋ ਅਨੀਵਰਣੋ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਨਾਵਰਣਾ ਅਨੀਵਰਣਾ ਚੇਤਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਗਾਰਵੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ… ¶ ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੩੭. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ. ਅਥ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਅਭਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਪੂਰਣੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਏਵਮਾਹ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਹੇਤੁ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਅਹੇਤੁ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ [ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ (ਸੀ.), ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ (?)] ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਹੇਤੁ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਅਹੇਤੁ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਇਧ ਭਗਵਾ ਕਿਮਾਹਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ [ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ (ਸੀ.), ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ (?)] ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ¶ , ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਂ ¶ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ, ਕਤਮੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਾਯ? ਕਥਂ ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਸਮਯੇ ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਕਾਮਰਾਗਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਯਂ ¶ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਹੇਤੁ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰੇਤੇਨ…ਪੇ… ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ… ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ… ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਪਰੇਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਯਂ ¶ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਹੇਤੁ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕੋ ¶ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨੀਵਰਣਾ ਨਾਮੇਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਗ੍ਘ, ਭਗਵਾ, ਨੀਵਰਣਾ; ਤਗ੍ਘ, ਸੁਗਤ, ਨੀਵਰਣਾ! ਏਕਮੇਕੇਨਪਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨੀਵਰਣੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ?

‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ, ਕਤਮੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ? ਕਥਂ ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ¶ , ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ – ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਹੇਤੁ, ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਾਯ ਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਏਵਂ ਸਹੇਤੁ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕੋ ਨਾਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਨਾਮੇਤੇ, ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਗ੍ਘ, ਭਗਵਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ; ਤਗ੍ਘ, ਸੁਗਤ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ! ਏਕਮੇਕੇਨਪਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਸਤ੍ਤਹਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਹਿ? ਯੋਪਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਆਰੋਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਕਾਯਕਿਲਮਥੋ ਚਿਤ੍ਤਕਿਲਮਥੋ, ਸੋਪਿ ਮੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਮੇ ਅਭਿਸਮਿਤੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

ਆਹਾਰਾ ¶ ਪਰਿਯਾਯਮਗ੍ਗਿ, ਮੇਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਰਵੇਨ ਚ;

ਅਭਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਞ੍ਹਂ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ.

੨੩੮. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾਯ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾਯ ਚ ਖੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾਯ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ¶ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ¶ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੨੩੯. ‘‘ਪੁਲ਼ਵਕਸਞ੍ਞਾ [ਪੁਲ਼ੁਵਕਸਞ੍ਞਾ (ਕ.)], ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ¶ ਦੁਤਿਯਂ.

੨੪੦. ‘‘ਵਿਨੀਲਕਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੨੪੧. ‘‘ਵਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੪੨. ‘‘ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੪੩. ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ¶ ਛਟ੍ਠਂ.

੨੪੪. ‘‘ਕਰੁਣਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੪੫. ‘‘ਮੁਦਿਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ¶ ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੪੬. ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਨਵਮਂ.

੨੪੭. ‘‘ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਦਸਮਂ.

ਅਟ੍ਠਿਕਪੁਲ਼ਵਕਂ ਵਿਨੀਲਕਂ, ਵਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤੇਨ ਪਞ੍ਚਮਂ;

ਮੇਤ੍ਤਾ ਕਰੁਣਾ ਮੁਦਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਆਨਾਪਾਨੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ.

੨੪੮. ‘‘ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਠਮਂ.

੨੪੯. ‘‘ਮਰਣਸਞ੍ਞਾ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਦੁਤਿਯਂ.

੨੫੦. ‘‘ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਤਤਿਯਂ.

੨੫੧. ‘‘ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਅਨਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੨੫੨. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਮਂ.

੨੫੩. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਛਟ੍ਠਂ.

੨੫੪. ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ¶ ¶ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਸਤ੍ਤਮਂ.

੨੫੫. ‘‘ਪਹਾਨਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਮਂ.

੨੫੬. ‘‘ਵਿਰਾਗਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ¶ ਨਵਮਂ.

੨੫੭. ‘‘ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾਤਿ.

‘‘ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾਯ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਯ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾਯ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਥਂ ਭਾਵਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ¶ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ¶ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਤੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਸਂਵੇਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਤੋ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਅਸੁਭਮਰਣਆਹਾਰੇ, ਪਟਿਕੂਲਅਨਭਿਰਤੇਨ [ਪਟਿਕੂਲੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ (ਸ੍ਯਾ.)];

ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਅਨਤ੍ਤਪਹਾਨਂ, ਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ.

੨੫੮-੨੬੯. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ. (ਯਾਵ ਏਸਨਾ ਪਾਲ਼ਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ).

ਛ ¶ ¶ ¶ ਪਾਚੀਨਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾ, ਛ ਨਿਨ੍ਨਾ ਚ ਸਮੁਦ੍ਦਤੋ;

ਦ੍ਵੇਤੇ ਛ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੨੭੦. ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ¶ .

ਤਥਾਗਤਂ ਪਦਂ ਕੂਟਂ, ਮੂਲਂ ਸਾਰੇਨ ਵਸ੍ਸਿਕਂ;

ਰਾਜਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਚ, ਵਤ੍ਥੇਨ ਦਸਮਂ ਪਦਨ੍ਤਿ.

(ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗੋ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ).

੨੮੦. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ¶ .

ਬਲਂ ¶ ਬੀਜਞ੍ਚ ਨਾਗੋ ਚ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਕੁਮ੍ਭੇਨ ਸੂਕਿਯਾ;

ਆਕਾਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਮੇਘਾ, ਨਾਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਨਦੀਤਿ.

(ਬਲਕਰਣੀਯਵਗ੍ਗੋ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ).

੨੯੨. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ¶ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਸਨਾ ਵਿਧਾ ਆਸਵੋ, ਭਵੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ;

ਖਿਲਂ ਮਲਞ੍ਚ ਨੀਘੋ ਚ, ਵੇਦਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਤਸਿਨਾਯ ਚਾਤਿ.

(ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਸਨਾਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਤੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ).

੩੦੨. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਓਘਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਮੋਘੋ, ਭਵੋਘੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘੋ, ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

੩੧੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਰੂਪਰਾਗੋ, ਅਰੂਪਰਾਗੋ, ਮਾਨੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ ¶ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਂ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ… ਅਮਤੋਗਧਂ ਅਮਤਪਰਾਯਨਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ… ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਓਘੋ ¶ ¶ ਯੋਗੋ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਗਨ੍ਥਾ ਅਨੁਸਯੇਨ ਚ;

ਕਾਮਗੁਣਾ ਨੀਵਰਣਾ, ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨੀਤਿ.

ਛ ¶ ਪਾਚੀਨਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾ, ਛ ਨਿਨ੍ਨਾ ਚ ਸਮੁਦ੍ਦਤੋ;

ਦ੍ਵੇਤੇ ਛ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

(ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਙ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਰਾਗਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ).

ਤਥਾਗਤਂ ਪਦਂ ਕੂਟਂ, ਮੂਲਂ ਸਾਰੇਨ ਵਸ੍ਸਿਕਂ;

ਰਾਜਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਚ, ਵਤ੍ਥੇਨ ਦਸਮਂ ਪਦਨ੍ਤਿ.

(ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗੋ ਰਾਗਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ).

ਬਲਂ ¶ ਬੀਜਞ੍ਚ ਨਾਗੋ ਚ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਕੁਮ੍ਭੇਨ ਸੂਕਿਯਾ;

ਆਕਾਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਮੇਘਾ, ਨਾਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਨਦੀਤਿ.

(ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲਕਰਣੀਯਵਗ੍ਗੋ ਰਾਗਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ).

ਏਸਨਾ ਵਿਧਾ ਆਸਵੋ, ਭਵੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ;

ਖਿਲਂ ਮਲਞ੍ਚ ਨੀਘੋ ਚ, ਵੇਦਨਾਤਣ੍ਹਾ ਤਸਿਨਾਯ ਚਾਤਿ.

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤਸ੍ਸ ਪੁਨਓਘਵਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ.

ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਗਨ੍ਥਾ ਅਨੁਸਯੇਨ ਚ;

ਕਾਮਗੁਣਾ ਨੀਵਰਣਾ, ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨੀਤਿ.

(ਰਾਗਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨ-ਦੋਸਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨ-ਮੋਹਵਿਨਯਪਰਿਯੋਸਾਨਵਗ੍ਗੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ). (ਯਦਪਿ ਮਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਦਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ).

੩੬੭. ਏਵਂ ¶ ¶ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਅਮ੍ਬਪਾਲਿਵਨੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ¶ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੩੬੮. ਏਕਂ ¶ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਅਮ੍ਬਪਾਲਿਵਨੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਸਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ¶ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਆਲੋਕਿਤੇ ਵਿਲੋਕਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਪਸਾਰਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਾਰਣੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਅਸਿਤੇ ਪੀਤੇ ਖਾਯਿਤੇ ਸਾਯਿਤੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਗਤੇ ਠਿਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਜਾਗਰਿਤੇ ਭਾਸਿਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਸਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩੬੯. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ, ਯਮਹਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ¶ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ¶ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਪਨਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ ਮਞ੍ਚੇਵ [ਮਮੇਵ (ਸੀ.)] ਅਜ੍ਝੇਸਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਭਾਸਿਤੇ ਮਮੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦੇਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ, ਦੇਸੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮਾਹਂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ, ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮਾਹਂ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦੋ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ. ਯਤੋ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਵਿਧੇਨ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ.

ਕਤਮੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ¶ ਵਾ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ…ਪੇ… ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ…ਪੇ… ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧੇਨ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਾ ਰਤ੍ਤਿ ਵਾ ਦਿਵਸੋ ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ – ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ¶ . ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੩੭੦. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੋਸਲੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸਾਲਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ…ਪੇ… ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਯੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਵਾ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਧੁਨਾਗਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ, ਤੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਾ ਨਿਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕਾਯੇ ¶ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਥ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਾਯ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਥ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਵੇਦਨਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਾਯ; ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਥ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਾਯ; ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਥ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਾਯ. ਯੇਪਿ ¶ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੇਖਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ¶ , ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ; ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ; ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ.

‘‘ਯੇਪਿ ¶ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਾ ਵੁਸਿਤਵਨ੍ਤੋ ਕਤਕਰਣੀਯਾ ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨਾ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਪਿ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਕਾਯੇਨ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਵੇਦਨਾਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ; ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ; ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਏਕੋਦਿਭੂਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸਮਾਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ.

‘‘ਯੇਪਿ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਵਾ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਧੁਨਾਗਤਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ, ਤੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ¶ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਾ ਨਿਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੩੭੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਅਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ ¶ , ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਂ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਂ. ‘ਅਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾ.

‘‘‘ਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ¶ . ‘ਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੩੭੨. ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ ਲਾਪਂ ਸਕੁਣਂ ਸਹਸਾ ਅਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਾਪੋ ਸਕੁਣੋ ਸਕੁਣਗ੍ਘਿਯਾ ਹਰਿਯਮਾਨੋ ਏਵਂ ਪਰਿਦੇਵਸਿ – ‘ਮਯਮੇਵਮ੍ਹ [ਮਯਮੇਵਾਮ੍ਹ (ਕ.)] ਅਲਕ੍ਖਿਕਾ, ਮਯਂ ¶ ਅਪ੍ਪਪੁਞ੍ਞਾ, ਯੇ ਮਯਂ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਿਮ੍ਹ ਪਰਵਿਸਯੇ. ਸਚੇਜ੍ਜ ਮਯਂ ਗੋਚਰੇ ਚਰੇਯ੍ਯਾਮ ਸਕੇ ਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ਵਿਸਯੇ, ਨ ਮ੍ਯਾਯਂ [ਨ ਚਾਯਂ (ਸੀ.)], ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ, ਅਲਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ – ਯੁਦ੍ਧਾਯਾ’ਤਿ. ‘ਕੋ ਪਨ ਤੇ, ਲਾਪ, ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ’ਤਿ? ‘ਯਦਿਦਂ – ਨਙ੍ਗਲਕਟ੍ਠਕਰਣਂ ਲੇਡ੍ਡੁਟ੍ਠਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਥ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ ਸਕੇ ਬਲੇ ਅਪਤ੍ਥਦ੍ਧਾ ਸਕੇ ਬਲੇ ਅਸਂਵਦਮਾਨਾ [ਅਵਚਮਾਨਾ (ਸੀ.)] ਲਾਪਂ ਸਕੁਣਂ ਪਮੁਞ੍ਚਿ – ‘ਗਚ੍ਛ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਲਾਪ, ਤਤ੍ਰਪਿ ਮੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਮੋਕ੍ਖਸੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਾਪੋ ਸਕੁਣੋ ਨਙ੍ਗਲਕਟ੍ਠਕਰਣਂ ਲੇਡ੍ਡੁਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਲੇਡ੍ਡੁਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਸਕੁਣਗ੍ਘਿਂ ਵਦਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ – ‘ਏਹਿ ਖੋ ਦਾਨਿ ਮੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ, ਏਹਿ ਖੋ ਦਾਨਿ ਮੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘੀ’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ ਸਕੇ ਬਲੇ ਅਪਤ੍ਥਦ੍ਧਾ ਸਕੇ ਬਲੇ ਅਸਂਵਦਮਾਨਾ ਉਭੋ ਪਕ੍ਖੇ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹ [ਸਨ੍ਧਾਯ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਲਾਪਂ ਸਕੁਣਂ ਸਹਸਾ ਅਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਯਦਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਲਾਪੋ ਸਕੁਣੋ ‘ਬਹੁਆਗਤੋ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਂ ਸਕੁਣਗ੍ਘੀ’ਤਿ, ਅਥ ਤਸ੍ਸੇਵ ਲੇਡ੍ਡੁਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਂ ਪਚ੍ਚੁਪਾਦਿ. ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਰਂ ਪਚ੍ਚਤਾਲ਼ੇਸਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤਂ [ਏਵਂ ਹੇਤਂ (ਸੀ.)], ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੋਤਿ ਯੋ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਤਿ ਪਰਵਿਸਯੇ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਿਤ੍ਥ ਪਰਵਿਸਯੇ. ਅਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਤਂ ਪਰਵਿਸਯੇ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰਂ, ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਗੋਚਰੋ ਪਰਵਿਸਯੋ? ਯਦਿਦਂ – ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ¶ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ… ਘਾਨਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ¶ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ – ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਗੋਚਰੋ ਪਰਵਿਸਯੋ.

‘‘ਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਥ ਸਕੇ ਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ਵਿਸਯੇ. ਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਤਂ ਸਕੇ ਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ਵਿਸਯੇ ਨ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰਂ, ਨ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਕੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ? ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ – ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੩੭੩. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਿਮਵਤੋ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਾ ਵਿਸਮਾ ਦੇਸਾ, ਯਤ੍ਥ ਨੇਵ ਮਕ੍ਕਟਾਨਂ ਚਾਰੀ ਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਿਮਵਤੋ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ¶ ਦੁਗ੍ਗਾ ਵਿਸਮਾ ਦੇਸਾ, ਯਤ੍ਥ ਮਕ੍ਕਟਾਨਞ੍ਹਿ ਖੋ ਚਾਰੀ, ਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਿਮਵਤੋ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਸਮਾ ਭੂਮਿਭਾਗਾ ਰਮਣੀਯਾ, ਯਤ੍ਥ ਮਕ੍ਕਟਾਨਞ੍ਚੇਵ ਚਾਰੀ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੁਦ੍ਦਾ ਮਕ੍ਕਟਵੀਥੀਸੁ ਲੇਪਂ ਓਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ ਮਕ੍ਕਟਾਨਂ ਬਾਧਨਾਯ.

‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਤੇ ਮਕ੍ਕਟਾ ਅਬਾਲਜਾਤਿਕਾ ਅਲੋਲਜਾਤਿਕਾ, ਤੇ ਤਂ ਲੇਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਰਕਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਸੋ ਹੋਤਿ ¶ ਮਕ੍ਕਟੋ ਬਾਲਜਾਤਿਕੋ ਲੋਲਜਾਤਿਕੋ, ਸੋ ਤਂ ਲੇਪਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਤਿ. ‘ਹਤ੍ਥਂ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਦੁਤਿਯੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਤਿ. ‘ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਾਦੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਤਿ. ‘ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਾਦਞ੍ਚਾ’ਤਿ ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਾਦੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਤਿ. ‘ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ ਪਾਦੇ ਚਾ’ਤਿ ਤੁਣ੍ਡੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਕ੍ਕਟੋ ਪਞ੍ਚੋਡ੍ਡਿਤੋ ਥੁਨਂ ਸੇਤਿ ਅਨਯਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਬ੍ਯਸਨਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ¶ ¶ ਲੁਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਤਮੇਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੁਦ੍ਦੋ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਟ੍ਠਕਤਙ੍ਗਾਰੇ [ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਮਕ੍ਕਟਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਅਵਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੋਤਿ ਯੋ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਤਿ ਪਰਵਿਸਯੇ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਿਤ੍ਥ ਪਰਵਿਸਯੇ. ਅਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਤਂ ਪਰਵਿਸਯੇ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰਂ, ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਗੋਚਰੋ ਪਰਵਿਸਯੋ? ਯਦਿਦਂ – ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰੂਪਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ, ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ… ਘਾਨਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਗਨ੍ਧਾ… ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਰਸਾ… ਕਾਯਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਪਿਯਰੂਪਾ ਕਾਮੂਪਸਂਹਿਤਾ ਰਜਨੀਯਾ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਗੋਚਰੋ ਪਰਵਿਸਯੋ.

‘‘ਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਰਥ ਸਕੇ ਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ਵਿਸਯੇ. ਗੋਚਰੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਚਰਤਂ ਸਕੇ ਪੇਤ੍ਤਿਕੇ ਵਿਸਯੇ ਨ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਓਤਾਰਂ, ਨ ਲਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ? ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ¶ ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੩੭੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਰਾਜਾਨਂ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਂ ਵਾ [ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ (ਸੀ.)] ਨਾਨਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸੂਪੇਹਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਅਸ੍ਸ – ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਕਟੁਕਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਮਧੁਰਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਖਾਰਿਕੇਹਿਪਿ, ਅਖਾਰਿਕੇਹਿਪਿ, ਲੋਣਿਕੇਹਿਪਿ, ਅਲੋਣਿਕੇਹਿਪਿ.

‘‘ਸ ¶ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਸਕਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ – ‘ਇਦਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ¶ , ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਕਟੁਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਮਧੁਰਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਖਾਰਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਅਖਾਰਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਲੋਣਿਕਂ ¶ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਅਲੋਣਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਨ ਚੇਵ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਅਚ੍ਛਾਦਨਸ੍ਸ, ਨ ਲਾਭੀ ਵੇਤਨਸ੍ਸ, ਨ ਲਾਭੀ ਅਭਿਹਾਰਾਨਂ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਸਕਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ¶ …ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਚੇਵ ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਂ, ਨ ਲਾਭੀ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ¶ . ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਰਾਜਾਨਂ ¶ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨਾਨਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸੂਪੇਹਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਅਸ੍ਸ – ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਕਟੁਕਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਮਧੁਰਗ੍ਗੇਹਿਪਿ, ਖਾਰਿਕੇਹਿਪਿ, ਅਖਾਰਿਕੇਹਿਪਿ, ਲੋਣਿਕੇਹਿਪਿ, ਅਲੋਣਿਕੇਹਿਪਿ.

‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਸਕਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ – ‘ਇਦਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ¶ , ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਮ੍ਬਿਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਤਿਤ੍ਤਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਕਟੁਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਮਧੁਰਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਖਾਰਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਅਖਾਰਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਲੋਣਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ… ਅਲੋਣਿਕਂ ਵਾ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਤ੍ਤੁ ਸੂਪੇਯ੍ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਿਹਰਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਲੋਣਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਲਾਭੀ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਅਚ੍ਛਾਦਨਸ੍ਸ, ਲਾਭੀ ਵੇਤਨਸ੍ਸ, ਲਾਭੀ ਅਭਿਹਾਰਾਨਂ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਸੂਦੋ ਸਕਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ ¶ . ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ¶ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

‘‘ਸ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਾਭੀ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਂ, ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾ ਹਿ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੩੭੫. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਗਾਮਕੇ [ਬੇਲੁਵਗਾਮਕੇ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)]. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਯਥਾਮਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਤ੍ਤਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਥ. ਇਧੇਵਾਹਂ ਵੇਲ਼ੁਵਗਾਮਕੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਯਥਾਮਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਤ੍ਤਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛੁਂ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੇਲ਼ੁਵਗਾਮਕੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ [ਉਪਗਞ੍ਛਿ (ਸੀ. ਪੀ.)].

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਸ੍ਸ ਖਰੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਵੇਦਨਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਾ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ ਅਵਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨ ਖੋ ¶ ਮੇ ਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯੋਹਂ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇ ਅਨਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯਂ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਆਬਾਧਂ ਵੀਰਿਯੇਨ ਪਟਿਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ¶ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਂ ਆਬਾਧਂ ਵੀਰਿਯੇਨ ਪਟਿਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਵਿਹਾਸਿ. (ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ) [( ) ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੬੪ ਦਿਸ੍ਸਤਿ].

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਗਿਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ [ਗਿਲਾਨਵੁਟ੍ਠਿਤੋ (ਸਦ੍ਦਨੀਤਿ)] ਅਚਿਰਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਗੇਲਞ੍ਞਾ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਛਾਯਾਯਂ [ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਛਾਛਾਯਾਯਂ (ਬਹੂਸੁ)] ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਫਾਸੁ; ਦਿਟ੍ਠਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਖਮਨੀਯਂ; ਦਿਟ੍ਠਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਯਾਪਨੀਯਂ. ਅਪਿ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਧੁਰਕਜਾਤੋ ਵਿਯ ਕਾਯੋ, ਦਿਸਾਪਿ ਮੇ ਨ ਪਕ੍ਖਾਯਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਪਿ ਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਗੇਲਞ੍ਞੇਨ. ਅਪਿ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹੋਸਿ ਕਾਚਿਦੇਵ ਅਸ੍ਸਾਸਮਤ੍ਤਾ – ‘ਨ ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਯਾਵ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਉਦਾਹਰਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਮਯਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ [ਪਚ੍ਚਾਸਿਂਸਤਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)]? ਦੇਸਿਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਬਾਹਿਰਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ. ਨਤ੍ਥਾਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿ. ਯਸ੍ਸ ਨੂਨ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਵਮਸ੍ਸ – ‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ, ‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਵਾ, ਸੋ ਨੂਨ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਉਦਾਹਰੇਯ੍ਯ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ¶ , ‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਵਾ. ਸ ਕਿਂ [ਸੋ ਨੂਨ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਉਦਾਹਰਿਸ੍ਸਤਿ! ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਵੁਦ੍ਧੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਦ੍ਧਗਤੋ ਵਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਆਸੀਤਿਕੋ ਮੇ ਵਯੋ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਜਜ੍ਜਰਸਕਟਂ [ਜਰਸਕਟਂ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)] ਵੇਲ਼ਮਿਸ੍ਸਕੇਨ [ਵੇਗਮਿਸ੍ਸਕੇਨ (ਸੀ.), ਵੇਲ਼ੁਮਿਸ੍ਸਕੇਨ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.), ਵੇਧਮਿਸ੍ਸਕੇਨ (ਪੀ. ਕ.), ਵੇਖਮਿਸ੍ਸਕੇਨ (ਕ.)] ਯਾਪੇਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵੇਧਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਮਞ੍ਞੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਯਾਪੇਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ ¶ , ਆਨਨ੍ਦ, ਸਮਯੇ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤੋਸਮਾਧਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਫਾਸੁਤਰੋ [ਫਾਸੁਤਰਂ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)], ਆਨਨ੍ਦ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ [ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ (ਬਹੂਸੁ)]. ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਨਨ੍ਦ, ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਥ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ? ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ¶ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇ ਵਾ ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ ¶ ; ਤਮਤਗ੍ਗੇ ਮੇਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੩੭੬. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ [ਸੁਪਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਵਿਹਰਨ੍ਤਿਯੋ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ [ਸਮ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ (ਕ.)]. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ¶ , ਭਗਿਨਿਯੋ, ਏਵਮੇਤਂ, ਭਗਿਨਿਯੋ! ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਭਗਿਨਿਯੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ‘ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੋ ¶ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਂ. ਅਥ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਮਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ – ‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿਯੋ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਏਤਦਵੋਚਂ – ‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਗਿਨਿਯੋ, ਏਵਮੇਤਂ, ਭਗਿਨਿਯੋ! ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਭਗਿਨਿਯੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਵਮੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ! ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ‘ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ’’’ [ਸਞ੍ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀਤਿ (ਬਹੂਸੁ)].

‘‘ਕਤਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ? ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ¶ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਚੇਤਸੋ ਵਾ ਲੀਨਤ੍ਤਂ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਤੇਨਾਨਨ੍ਦ [ਤੇਨਹਾਨਨ੍ਦ (ਸੀ.)], ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤੋ ¶ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਤਿ [ਵੇਦਿਯਤਿ (ਸੀ.)]. ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ. ਸੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਯਸ੍ਸ ਖ੍ਵਾਹਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਿਂ, ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ¶ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ. ਹਨ੍ਦ, ਦਾਨਿ ਪਟਿਸਂਹਰਾਮੀ’ਤਿ. ਸੋ ਪਟਿਸਂਹਰਤਿ ਚੇਵ ਨ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਨ ਚ ਵਿਚਾਰੇਤਿ. ‘ਅਵਿਤਕ੍ਕੋਮ੍ਹਿ ਅਵਿਚਾਰੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਚੇਤਸੋ ਵਾ ਲੀਨਤ੍ਤਂ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਤੇਨਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ ¶ . ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਤਿ. ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ. ਸੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਯਸ੍ਸ ਖ੍ਵਾਹਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਿਂ, ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ. ਹਨ੍ਦ, ਦਾਨਿ ਪਟਿਸਂਹਰਾਮੀ’ਤਿ. ਸੋ ਪਟਿਸਂਹਰਤਿ ਚੇਵ ਨ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਨ ਚ ਵਿਚਾਰੇਤਿ. ‘ਅਵਿਤਕ੍ਕੋਮ੍ਹਿ ਅਵਿਚਾਰੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਣਿਧਾਯ ਭਾਵਨਾ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਨਨ੍ਦ ¶ , ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ਭਾਵਨਾ ਹੋਤਿ? ਬਹਿਦ੍ਧਾ ¶ , ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਾਪੁਰੇ ‘ਅਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਾਪੁਰੇ ‘ਅਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਾਪੁਰੇ ‘ਅਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ‘ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਂ ਮੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਾਪੁਰੇ ‘ਅਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ਭਾਵਨਾ ਹੋਤਿ.

‘‘ਇਤਿ ¶ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦੇਸਿਤਾ ਮਯਾ ਪਣਿਧਾਯ ਭਾਵਨਾ, ਦੇਸਿਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਧਾਯ ਭਾਵਨਾ. ਯਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਰਣੀਯਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਹਿਤੇਸਿਨਾ ¶ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਕਤਂ ਵੋ ਤਂ ਮਯਾ. ਏਤਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਨਿ! ਝਾਯਥਾਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥ; ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੁਵਤ੍ਥ! ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੀਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਅਮ੍ਬਪਾਲਿ ¶ ¶ ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਾਲਾ ਕੁਸਲਰਾਸਿ ਚ;

ਸਕੁਣਗ੍ਧਿ ਮਕ੍ਕਟੋ ਸੂਦੋ, ਗਿਲਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੋਤਿ.

੩੭੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ, ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ‘ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਨੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ’’.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ. ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ‘ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਨੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੩੭੮. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਨਾਲਨ੍ਦਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਪਾਵਾਰਿਕਮ੍ਬਵਨੇ. ਅਥ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਏਵਂਪਸਨ੍ਨੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਿ! ਨ ਚਾਹੁ, ਨ ¶ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚੇਤਰਹਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਿਞ੍ਞਤਰੋ, ਯਦਿਦਂ – ਸਮ੍ਬੋਧਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਉਲ਼ਾਰਾ ਖੋ ਤ੍ਯਾਯਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਸਭੀ ਵਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾ, ਏਕਂਸੋ ਗਹਿਤੋ, ਸੀਹਨਾਦੋ ਨਦਿਤੋ – ‘ਏਵਂਪਸਨ੍ਨੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਿ! ਨ ਚਾਹੁ, ਨ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਨ ਚੇਤਰਹਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਿਞ੍ਞਤਰੋ, ਯਦਿਦਂ – ਸਮ੍ਬੋਧਿਯ’’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਤੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯੇ ਤੇ ਅਹੇਸੁਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਵਿਦਿਤਾ – ‘ਏਵਂਸੀਲਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਪਞ੍ਞਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਹਾਰਿਨੋ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’!

‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯੇ ਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਵਿਦਿਤਾ – ‘ਏਵਂਸੀਲਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਪਞ੍ਞਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਹਾਰਿਨੋ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’ ਇਤਿ ¶ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ’ ਇਤਿ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ¶ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਕਿਂ ¶ ਪਨ ਤ੍ਯਾਹਂ [ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ (ਸੀ.)], ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਤਰਹਿ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਵਿਦਿਤੋ – ‘ਏਵਂਸੀਲੋ ਭਗਵਾ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਧਮ੍ਮੋ ਭਗਵਾ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਪਞ੍ਞੋ ਭਗਵਾ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਹਾਰੀ ਭਗਵਾ’ ਇਤਿ ਵਾ, ‘ਏਵਂਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਾ’ ਇਤਿ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਏਤ੍ਥ ਚ ਤੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ [ਚੇਤੋਪਰਿਯਾਯਞਾਣਂ (ਬਹੂਸੁ)] ਨਤ੍ਥਿ. ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹਿ ਤ੍ਯਾਯਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਉਲ਼ਾਰਾ ਆਸਭੀ ਵਾਚਾ ਭਾਸਿਤਾ, ਏਕਂਸੋ ਗਹਿਤੋ, ਸੀਹਨਾਦੋ ਨਦਿਤੋ – ‘ਏਵਂਪਸਨ੍ਨੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਿ! ਨ ਚਾਹੁ, ਨ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚੇਤਰਹਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਭਗਵਤਾ’ ਭਿਯ੍ਯੋਭਿਞ੍ਞਤਰੋ, ਯਦਿਦਂ – ਸਮ੍ਬੋਧਿਯ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਨ ¶ ਖੋ ਮੇ [ਨ ਖੋ ਮੇ ਤਂ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.)], ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਪਿ ਚ ਮੇ ਧਮ੍ਮਨ੍ਵਯੋ ਵਿਦਿਤੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਂ ਨਗਰਂ ਦਲ਼੍ਹੁਦ੍ਧਾਪਂ [ਦਲ਼੍ਹੁਦ੍ਦਾਪਂ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.), ਦਲ਼੍ਹਦ੍ਧਾਪਂ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)] ਦਲ਼੍ਹਪਾਕਾਰਤੋਰਣਂ ਏਕਦ੍ਵਾਰਂ. ਤਤ੍ਰਸ੍ਸ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਅਞ੍ਞਾਤਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਾ ਞਾਤਾਨਂ ਪਵੇਸੇਤਾ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯਪਥਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮਮਾਨੋ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪਾਕਾਰਸਨ੍ਧਿਂ ¶ ਵਾ ਪਾਕਾਰਵਿਵਰਂ ਵਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਬਿਲ਼ਾਰਨਿਕ੍ਖਮਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ – ‘ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਪਾਣਾ ਇਮਂ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਇਮਿਨਾਵ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ ਵਾ’ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਨ੍ਵਯੋ ਵਿਦਿਤੋ – ‘ਯੇਪਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ, ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ, ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਂਸੁ. ਯੇਪਿ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ, ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ, ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ, ਚੇਤਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲੀਕਰਣੇ, ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਯਥਾਭੂਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ¶ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ! ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ. ਯੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮੋਘਪੁਰਿਸਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਤਥਾਗਤੇ ਕਙ੍ਖਾ ¶ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ, ਤੇਸਮ੍ਪਿਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯਾ ਤਥਾਗਤੇ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਸਾ ਪਹੀਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩੭੯. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਗਧੇਸੁ ¶ ਵਿਹਰਤਿ ਨਾਲਕਗਾਮਕੇ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਚੁਨ੍ਦੋ ਚ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੇਵ ਆਬਾਧੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਅਥ ਖੋ ਚੁਨ੍ਦੋ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਜੇਤਵਨਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਚੁਨ੍ਦੋ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ¶ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ ਇਦਂ, ਆਵੁਸੋ ਚੁਨ੍ਦ, ਕਥਾਪਾਭਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ. ਆਯਾਮਾਵੁਸੋ ਚੁਨ੍ਦ, ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਚੁਨ੍ਦੋ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਚੁਨ੍ਦੋ ਚ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ¶ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੁਨ੍ਦੋ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਏਵਮਾਹ – ‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ; ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’ਨ੍ਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਧੁਰਕਜਾਤੋ ਵਿਯ ਕਾਯੋ, ਦਿਸਾਪਿ ਮੇ ਨ ਪਕ੍ਖਾਯਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਪਿ ਮਂ ਨਪ੍ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ ‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ’’.

‘‘ਕਿਂ ¶ ਨੁ ਖੋ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਚ ਖੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਾ ਆਦਾਯ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਅਪਿ ਚ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਓਵਾਦਕੋ ਅਹੋਸਿ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਕੋ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਕੋ ਸਮਾਦਪਕੋ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਕੋ ਸਮ੍ਪਹਂਸਕੋ, ਅਕਿਲਾਸੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਅਨੁਗ੍ਗਾਹਕੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ. ਤਂ ਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੋਜਂ ਧਮ੍ਮਭੋਗਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮਾ’’ਤਿ.

‘‘ਨਨੁ ¶ ਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ [ਪਟਿਗਚ੍ਚੇਵ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਅਕ੍ਖਾਤਂ – ‘ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਿਯੇਹਿ ਮਨਾਪੇਹਿ ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਵਿਨਾਭਾਵੋ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੋ ¶ . ਤਂ ਕੁਤੇਤ੍ਥ, ਆਨਨ੍ਦ, ਲਬ੍ਭਾ! ਯਂ ਤਂ ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਲੋਕਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਵਤ ਮਾ ਪਲੁਜ੍ਜੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰਵਤੋ ਯੋ ¶ ਮਹਨ੍ਤਤਰੋ ਖਨ੍ਧੋ ਸੋ ਪਲੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਮਹਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰਵਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਤਂ ਕੁਤੇਤ੍ਥ, ਆਨਨ੍ਦ, ਲਬ੍ਭਾ! ਯਂ ਤਂ ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਲੋਕਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਵਤ ਮਾ ਪਲੁਜ੍ਜੀ’ਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਨਨ੍ਦ, ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਥ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ? ਇਧਾਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇ ਵਾ ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ; ਤਮਤਗ੍ਗੇ ਮੇਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੩੮੦. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਵਜ੍ਜੀਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਉਕ੍ਕਚੇਲਾਯਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਸੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਸੁ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਪਿ ¶ ਮ੍ਯਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਸਾ ਸੁਞ੍ਞਾ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਸੁ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਸੁ. ਅਸੁਞ੍ਞਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਸਾ ਹੋਤਿ ¶ , ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਤਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਹਿ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਏਤਪ੍ਪਰਮਂਯੇਵ ਸਾਵਕਯੁਗਂ [ਏਤਪਰਮਂਯੇਵ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)] ਅਹੋਸਿ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ. ਯੇਪਿ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਏਤਪ੍ਪਰਮਂਯੇਵ ਸਾਵਕਯੁਗਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ. ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਵਕਾਨਂ! ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਵਕਾਨਂ! ਸਤ੍ਥੁ ਚ ਨਾਮ ਸਾਸਨਕਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਪ੍ਪਟਿਕਰਾ, ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਰਿਸਾਨਂ ਪਿਯਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਨਾਪਾ ਗਰੁਭਾਵਨੀਯਾ ਚ! ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ! ਏਵਰੂਪੇਪਿ ਨਾਮ ਸਾਵਕਯੁਗੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੋਕੋ ਵਾ ਪਰਿਦੇਵੋ ਵਾ! ਤਂ ਕੁਤੇਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਬ੍ਭਾ! ਯਂ ਤਂ ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਲੋਕਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਵਤ ਮਾ ਪਲੁਜ੍ਜੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰਵਤੋ ਯੇ ਮਹਨ੍ਤਤਰਾ ਖਨ੍ਧਾ ਤੇ ਪਲੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਤੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰਵਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ. ਤਂ ਕੁਤੇਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਬ੍ਭਾ! ਯਂ ਤਂ ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਲੋਕਧਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਵਤ ਮਾ ਪਲੁਜ੍ਜੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਥ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਦੀਪੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ, ਧਮ੍ਮਦੀਪੋ ਧਮ੍ਮਸਰਣੋ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣੋ. ਯੇ ¶ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਵਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇ ਵਾ ਅਤ੍ਤਦੀਪਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ, ਧਮ੍ਮਦੀਪਾ ਧਮ੍ਮਸਰਣਾ ਅਨਞ੍ਞਸਰਣਾ; ਤਮਤਗ੍ਗੇ ਮੇਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੩੮੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਯੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਯੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ, ਯਮਹਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ. ਯਤੋ ਚ ਖੋ ਤੇ, ਬਾਹਿਯ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਬਾਹਿਯ, ਯਾ ਰਤ੍ਤਿ ਵਾ ਦਿਵਸੋ ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੁਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਯੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਯੋ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ – ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ¶ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸਿ ¶ . ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਯੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੩੮੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ, ਯਮਹਂ ਭਗਵਤੋ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ. ਯਤੋ ਚ ਖੋ ਤੇ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਉਤ੍ਤਿਯ, ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ – ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸਿ. ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੩੮੩. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੩੮੪. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਤੋ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ¶ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਯੇ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਭਗਵਤੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲਵਾ ¶ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ, ਸੁਗਤ! ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ ¶ .

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਯੇ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ ¶ , ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ¶ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ.

ਇਦਮਵੋਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਏਕਾਯਨਂ ਜਾਤਿਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ, ਮਗ੍ਗਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ;

ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤਰਿਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ;

੩੮੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸੁਮ੍ਭੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸੇਦਕਂ ਨਾਮ ਸੁਮ੍ਭਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਿਕੋ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮੇਦਕਥਾਲਿਕਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਸਮ੍ਮ ਮੇਦਕਥਾਲਿਕੇ, ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਉਪਰਿਖਨ੍ਧੇ ਤਿਟ੍ਠਾਹੀ’ਤਿ. ‘ਏਵਂ, ਆਚਰਿਯਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਦਕਥਾਲਿਕਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਿਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿਖਨ੍ਧੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਿਕੋ ਮੇਦਕਥਾਲਿਕਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਤ੍ਵਂ, ਸਮ੍ਮ ¶ ਮੇਦਕਥਾਲਿਕੇ, ਮਮਂ ਰਕ੍ਖ, ਅਹਂ ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਵਂ ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ¶ ਗੁਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ¶ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਚੇਵ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਲਾਭਞ੍ਚ [ਲਾਭੇ ਚ (ਸੀ.)] ਲਚ੍ਛਾਮ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਚ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਾ ਓਰੋਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਦਕਥਾਲਿਕਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਿਕਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਆਚਰਿਯ, ਏਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਤ੍ਵਂ, ਆਚਰਿਯ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਵਂ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਰਕ੍ਖਿਤਾ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਚੇਵ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਲਾਭਞ੍ਚ ਲਚ੍ਛਾਮ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਚ ਚਣ੍ਡਾਲਵਂਸਾ ਓਰੋਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’’ਤਿ. ‘‘ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਞਾਯੋ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ, ‘‘ਯਥਾ ਮੇਦਕਥਾਲਿਕਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਆਚਰਿਯਂ ਅਵੋਚ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ’’.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਤਿ? ਆਸੇਵਨਾਯ, ਭਾਵਨਾਯ, ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮੇਨ – ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ? ਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਅਵਿਹਿਂਸਾਯ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ, ਅਨੁਦਯਤਾਯ – ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਂ; ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਰਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੩੮੬. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸੁਮ੍ਭੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸੇਦਕਂ ਨਾਮ ਸੁਮ੍ਭਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਤਤ੍ਰ ¶ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤੇਯ੍ਯ. ‘ਸਾ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਮਪਾਸਾਵਿਨੀ ਨਚ੍ਚੇ, ਪਰਮਪਾਸਾਵਿਨੀ ਗੀਤੇ. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਨਚ੍ਚਤਿ ਗਾਯਤੀ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ¶ ਸਨ੍ਨਿਪਤੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਅਮਰਿਤੁਕਾਮੋ ਸੁਖਕਾਮੋ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਕੂਲੋ. ਤਮੇਨਂ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ – ‘ਅਯਂ ਤੇ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕੋ ਤੇਲਪਤ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਚ ਮਹਾਸਮਜ੍ਜਂ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਚ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਰਿਸੋ ਚ ਤੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਤ੍ਥੇਵ ਨਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੇ ਸਿਰੋ ਪਾਤੇਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਮੁਂ ਤੇਲਪਤ੍ਤਂ ਅਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਮਾਦਂ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’.

‘‘ਉਪਮਾ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਾਯ. ਅਯਂ ਚੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕੋ ਤੇਲਪਤ੍ਤੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਗਤਾਯ ਏਤਂ ਸਤਿਯਾ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ ਨੋ ਭਾਵਿਤਾ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਯਾਨੀਕਤਾ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ¶ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ¶ ਨਾਲਨ੍ਦਂ, ਚੁਨ੍ਦੋ ਚੇਲਞ੍ਚ ਬਾਹਿਯੋ;

ਉਤ੍ਤਿਯੋ ਅਰਿਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਸੇਦਕਂ ਜਨਪਦੇਨ ਚਾਤਿ.

੩੮੭. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਭਦ੍ਦੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ¶ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਯਾਨਿਮਾਨਿ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ, ਇਮਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ?

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ [ਉਮ੍ਮਗ੍ਗੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)], ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਯਾਨਿਮਾਨਿ ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ, ਇਮਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਯਾਨਿਮਾਨਿ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ, ਇਮਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਯਾਵਦੇਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ¶ ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ¶ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਾਨਿਮਾਨਿ ¶ , ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ, ਇਮਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਿ ਸੀਲਾਨਿ ਯਾਵਦੇਵ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੩੮੮. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਕੋ ਪਨਾਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਕੋ ਪਨਾਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ¶ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਵੁਸੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩੮੯. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਭਦ੍ਦੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ¶ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤਿ? ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਅਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ! ਭਦ੍ਦਕੋ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ, ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਭਦ੍ਦ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ – ‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਰਿਹਾਨਂ ¶ ਹੋਤਿ? ਕੋ ਪਨਾਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਅਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ¶ , ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਅਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਅਪਰਿਹਾਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੩੯੦. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ¶ …ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ¶ …ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੩੯੧. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ¶ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਕੋ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ¶ , ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੩੯੨. ਏਕਂ ¶ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਸਾਕੇਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਡਕੀਵਨੇ [ਕਣ੍ਟਕੀਵਨੇ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)]. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਨਿਰੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿਂਸੁ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ¶ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਸੇਖੋ, ਸੇਖੋ’ਤਿ [ਸੇਕ੍ਖੋ ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)], ਆਵੁਸੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸੇਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਪਦੇਸਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਸੇਖੋ ਹੋਤਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ¶ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਪਦੇਸਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਸੇਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੩੯੩. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘‘ਅਸੇਖੋ ¶ , ਅਸੇਖੋ’ਤਿ, ਆਵੁਸੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਸੇਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖੋ ਹੋਤਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੩੯੪. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਤਮੇਸਂ, ਆਵੁਸੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭਿਞ੍ਞਤਂ [ਮਹਾਭਿਞ੍ਞਾਤਂ (ਪੀ.)] ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭਿਞ੍ਞਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ ¶ , ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭਿਞ੍ਞਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਪਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲੋਕਂ ¶ ਅਭਿਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੩੯੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋ [ਸਿਰੀਵਡ੍ਢੋ (ਕ.)] ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋ ਗਹਪਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦ – ‘ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ¶ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ, ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਤਿ – ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’’ਤਿ. ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ¶ ਯੇਨ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਂ ਗਹਪਤਿਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਖਮਨੀਯਂ ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ. ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ¶ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਦੇਸਿਤਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ [ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਰਤਨਧਮ੍ਮਾ (ਸੀ.)] ਮਯਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਾਨਿ ਚਿਮਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ¶ ਦੇਸਿਤਾਨਿ, ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ! ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਤਯਾ, ਗਹਪਤਿ, ਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੩੯੬. ਤਂਯੇਵ ¶ ¶ ਨਿਦਾਨਂ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਮਾਨਦਿਨ੍ਨੋ ਗਹਪਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਮਾਨਦਿਨ੍ਨੋ ਗਹਪਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ…ਪੇ… ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ. ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ; ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਤਿ. ਏਵਰੂਪਾਯ ਚਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਮਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਾਨਿ ਚਿਮਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਦੇਸਿਤਾਨਿ, ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ! ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਤਯਾ, ਗਹਪਤਿ, ਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਸੀਲਂ ¶ ¶ ਠਿਤਿ ਪਰਿਹਾਨਂ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਦੇਸਂ;

ਸਮਤ੍ਤਂ ਲੋਕੋ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋ, ਮਾਨਦਿਨ੍ਨੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ.

੩੯੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘‘ਅਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ‘ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਭਾਵਿਤਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ’’.

‘‘‘ਅਯਂ ¶ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ‘ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਭਾਵਿਤਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ.

‘‘‘ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ‘ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਭਾਵਿਤਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ.

‘‘‘ਅਯਂ ¶ ¶ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ‘ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਭਾਵਿਤਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੩੯੮. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਉਪਸਮਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੩੯੯. ‘‘ਯੇਸਂ ¶ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਿਰਦ੍ਧਾ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ [ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਕਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ (ਕ.) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵ ਸੁਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿਪਦਂ, ਨ ਪਨਾਞ੍ਞਤ੍ਥ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ] ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ¶ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ¶ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਿਰਦ੍ਧਾ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ. ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਆਰਦ੍ਧੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੪੦੦. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਪਾਰਾ ਪਾਰਂ ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੪੦੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਸਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ¶ ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਵਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ¶ , ਵਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵਿਦਿਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ¶ , ਵਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਵਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵਿਦਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਵਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਵਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਸਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੪੦੨. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ – ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਞ੍ਞਾ, ਸਤਿ ਵਾ ਉਪਾਦਿਸੇਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਤਾ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੪੦੩. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਯੋ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਛਨ੍ਦੋ ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਵੇਦਨਾਸੁ ¶ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਯੋ ਵੇਦਨਾਸੁ ਛਨ੍ਦੋ ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ¶ ¶ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਛਨ੍ਦੋ ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ¶ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਯੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦੋ ਸੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੦੪. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਕਾਯੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਵੇਦਨਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ¶ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਵਿਹਰਤੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੪੦੫. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ’’. ‘‘ਕਤਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ¶ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੪੦੬. ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਞ੍ਚ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ’’. ‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ¶ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ’’.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਹਰਤਿ…ਪੇ… ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਹਰਤਿ… ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ, ਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ, ਸਮੁਦਯਵਯਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ, ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ.

‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤਂ ¶ ¶ ¶ ਵਿਰਾਗੋ, ਵਿਰਦ੍ਧੋ ਭਾਵਨਾ ਸਤਿ;

ਅਞ੍ਞਾ ਛਨ੍ਦਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਭਾਵਨਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇਨ ਚਾਤਿ.

੪੦੭. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ . ‘‘ਚਤੂਸੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਥ. ਮਾ ਵੋ ਅਮਤਂ ਪਨਸ੍ਸ. ਕਤਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਥ. ਮਾ ਵੋ ਅਮਤਂ ਪਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੪੦੮. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਂ ਸੁਣਾਥ. ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ? ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ; ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ. ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਵੇਦਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ; ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਵੇਦਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ. ਨਾਮਰੂਪਸਮੁਦਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ; ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ. ਮਨਸਿਕਾਰਸਮੁਦਯਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ; ਮਨਸਿਕਾਰਨਿਰੋਧਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੪੦੯. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ . ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯਂ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਏਕਾਯਨੋ ¶ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਯੇ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਮਮ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਮਮ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ, ਸੁਗਤ! ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ¶ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਕਾਯੇ ¶ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਾ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ¶ …ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਯ ਞਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਇਦਮਵੋਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘ਏਕਾਯਨਂ ਜਾਤਿਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ, ਮਗ੍ਗਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ;

ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤਰਿਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਂ;

੪੧੦. ‘‘ਸਤੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ. ਅਯਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੪੧੧. ‘‘‘ਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ¶ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ¶ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ‘ਕੁਸਲਰਾਸੀ’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੋ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲੋ ਹਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਸਲਰਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੪੧੨. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ, ਯਮਹਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਸਿ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ¶ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ; ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ¶ . ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਾ ਰਤ੍ਤਿ ਵਾ ਦਿਵਸੋ ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ¶ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ – ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ¶ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ – ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੪੧੩. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ…ਪੇ… ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ, ਯਮਹਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ. ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ¶ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ. ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪਹਾਯ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਾਹਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯਤੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਭਾਵੇਸ੍ਸਸਿ, ਤਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਾ ਰਤ੍ਤਿ ਵਾ ਦਿਵਸੋ ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੧੪. ‘‘ਯੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯਾਥ, ਯੇ ਚ ਖੋ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁਂ ਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਮਚ੍ਚਾ ¶ ਵਾ ਞਾਤੀ ਵਾ ਸਾਲੋਹਿਤਾ ਵਾ, ਤੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਾ ਨਿਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯਾਥ, ਯੇ ਚ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁਂ ਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ¶ ਅਮਚ੍ਚਾ ਵਾ ਞਾਤੀ ਵਾ ਸਾਲੋਹਿਤਾ ਵਾ, ਤੇ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਾ ਨਿਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੪੧੫. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੇਦਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ – ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮਾਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੪੧੬. ‘‘ਤਯੋਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਆਸਵਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਕਾਮਾਸਵੋ, ਭਵਾਸਵੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ ¶ – ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਆਸਵਾ. ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ.

‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ¶ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਅਮਤਂ ਸਮੁਦਯੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਤਿ ਕੁਸਲਰਾਸਿ ਚ;

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਮਿਤ੍ਤਵੇਦਨਾ ਆਸਵੇਨ ਚਾਤਿ.

੧-੧੨. ਗਙ੍ਗਾਨਦੀਆਦਿਸੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਦਸਕਂ

੪੧੭-੪੨੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ ¶ …ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ ¶ …ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਛ ਪਾਚੀਨਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾ, ਛ ਨਿਨ੍ਨਾ ਚ ਸਮੁਦ੍ਦਤੋ;

ਏਤੇ ਦ੍ਵੇ ਛ ਦ੍ਵਾਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਗ੍ਗੋ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੪੨੯-੪੩੮. ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਥਾਗਤਂ ¶ ਪਦਂ ਕੂਟਂ, ਮੂਲਂ ਸਾਰੋ ਚ ਵਸ੍ਸਿਕਂ;

ਰਾਜਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ, ਵਤ੍ਥੇਨ ਦਸਮਂ ਪਦਨ੍ਤਿ.

੪੩੯-੪੫੦. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਬਲਂ ¶ ਬੀਜਞ੍ਚ ਨਾਗੋ ਚ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਕੁਮ੍ਭੇਨ ਸੂਕਿਯਾ;

ਆਕਾਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਮੇਘਾ, ਨਾਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਨਦੀਤਿ.

੪੫੧-੪੬੦. ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਨਾ. ਕਤਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ? ਕਾਮੇਸਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਸਨਾ ਵਿਧਾ ਆਸਵੋ, ਭਵੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ;

ਖਿਲਂ ਮਲਞ੍ਚ ਨੀਘੋ ਚ, ਵੇਦਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਤਸਿਨਾਯ ਚਾਤਿ.

੧-੧੦. ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਦਿਸੁਤ੍ਤਦਸਕਂ

੪੬੧-੪੭੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਰੂਪਰਾਗੋ, ਅਰੂਪਰਾਗੋ, ਮਾਨੋ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ ¶ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ.

‘‘ਕਤਮੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ¶ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ.

(ਯਥਾ ਮਗ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਥਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ).

ਓਘੋ ਯੋਗੋ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਗਨ੍ਥਾ ਅਨੁਸਯੇਨ ਚ;

ਕਾਮਗੁਣਾ ਨੀਵਰਣਾ, ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਤਿ.

੪੭੧. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ ¶ ¶ ¶ ¶ . ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੪੭੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ [ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ. ਕ.) ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੭੫] ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੪੭੩. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ¶ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ¶ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ¶ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੪੭੪. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ [ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ. ਕ.) ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੭੫] ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਨੁਪਾਦਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੪੭੫. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੪੭੬. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਵਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ¶ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ¶ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ [ਯੇ ਚ ਖੋ ਤੇ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.) ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੭੪], ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ; ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੪੭੭. ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ¶ …ਪੇ… ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਵਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ¶ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ¶ , ਤੇ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੭੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ? ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ – ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੪੭੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਂ ¶ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ¶ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕਵਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’ਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ, ਥਾਮਵਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਤਿਮਾ ਹੋਤਿ ਪਰਮੇਨ ¶ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ¶ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਲਭਤਿ ਸਮਾਧਿਂ, ਲਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪਞ੍ਞਵਾ ਹੋਤਿ ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਰਿਯਾਯ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੪੮੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਂ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕਵਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’ਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ, ਥਾਮਵਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਸੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ; ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ¶ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ¶ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ; ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ; ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ [ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.)] ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾਵਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਵਾਯਮਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਤਿਮਾ ਹੋਤਿ ਪਰਮੇਨ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ. ਸੋ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ; ਵੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਲਭਤਿ ਸਮਾਧਿਂ, ਲਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ. ਸੋ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ ¶ ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀ’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪਞ੍ਞਵਾ ਹੋਤਿ ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਰਿਯਾਯ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯ, ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ. ਸੋ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਸੁਦ੍ਧਿਕਞ੍ਚੇਵ ¶ ਦ੍ਵੇ ਸੋਤਾ, ਅਰਹਨ੍ਤਾ ਅਪਰੇ ਦੁਵੇ;

ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਵਿਭਙ੍ਗਾ ਅਪਰੇ ਦੁਵੇਤਿ.

੪੮੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ…. ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਂ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕਵਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’ਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਆਰਬ੍ਭ ਵੀਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਆਰਬ੍ਭ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪਞ੍ਞਵਾ ਹੋਤਿ ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਰਿਯਾਯ ¶ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੪੮੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੪੮੩. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਫਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਹੋਤਿ, ਫਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੪੮੪. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ¶ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਪੂਰਂ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਪਦੇਸਂ ¶ ਪਦੇਸਕਾਰੀ ਆਰਾਧੇਤਿ. ‘ਅਵਞ੍ਝਾਨਿ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੪੮੫. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ¶ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਹੋਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੪੮੬. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਹੋਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ ¶ , ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਫਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਹੋਤਿ, ਫਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵੇਮਤ੍ਤਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੪੮੭. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ¶ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਹੋਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਪੂਰਂ ¶ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਪਦੇਸਂ ਪਦੇਸਕਾਰੀ ਆਰਾਧੇਤਿ. ‘ਅਵਞ੍ਝਾਨਿ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੮੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ¶ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਮਹਂ ‘ਬਾਹਿਰੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੪੮੯. ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘‘ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ ¶ , ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ ਉਪਸਮਗਾਮਿਂ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮਿਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ ਉਪਸਮਗਾਮਿਂ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮਿਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ ਉਪਸਮਗਾਮਿਂ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮਿਂ ¶ , ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ ਉਪਸਮਗਾਮਿਂ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮਿਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ ਉਪਸਮਗਾਮਿਂ ਸਮ੍ਬੋਧਗਾਮਿਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੪੯੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ¶ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਪਟਿਲਾਭੋ ਤਯੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਾ ਅਪਰੇ ਤਯੋ;

ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ [ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਚੂਪਸਮੋ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ. ਕ.)], ਦਸਮਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ.

੪੯੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਨੇਵ ¶ ਤਾਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ [ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)]. ਯਤੋ ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਅਥਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ¶ ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ. ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ [ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)], ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੪੯੨. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੪੯੩. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਅਨਞ੍ਞਾਤਞ੍ਞਸ੍ਸਾਮੀਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ , ਅਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਞ੍ਞਾਤਾਵਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੪੯੪. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੂਰਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ¶ ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਹੋਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਏਕਬੀਜੀ [ਏਕਬੀਜਿ (ਕ.)] ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਕੋਲਂਕੋਲੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਦੁਤਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੪੯੫. ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ , ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੪੯੬. ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ¶ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੪੯੭. ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੪੯੮. ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚਾਹਂ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਨੇਵ ਤਾਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸ ਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ. ਯਤੋ ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ¶ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਅਥਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ¶ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ. ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੪੯੯. ‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਵਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ¶ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ’’. ‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੫੦੦. ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ¶ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ¶ , ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ¶ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ ਜੀਵਿਤਞ੍ਞਾਯ, ਏਕਬੀਜੀ ਚ ਸੁਦ੍ਧਕਂ;

ਸੋਤੋ ਅਰਹਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਦ੍ਵੇ ਚ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ.

੫੦੧. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੫੦੨. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੫੦੩. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ – ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਸਿਤਵਾ ਕਤਕਰਣੀਯੋ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਂਯੋਜਨੋ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੫੦੪. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯੇ ¶ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਵਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ¶ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੋ ਮੇ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੫੦੫. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ ¶ …ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ¶ ਪਟਿਪਦਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਨ ਮੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਵਾ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਨ ਚ ਪਨੇਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ; ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ… ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ… ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਚ ਖੋ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਸਮਣੇਸੁ ਚੇਵ ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਮ੍ਮਤਾ, ਤੇ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੫੦੬. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ ¶ , ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸੁਖਂ ਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸੁਖਂ ਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ ਨੇਵਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੫੦੭. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ, ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸੁਖਂ ਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ¶ , ਕਾਯਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਅਸਾਤਂ, ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ ਨੇਵਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਞ੍ਚ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਯਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੁਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਯਞ੍ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਦਿਦਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੫੦੮. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਕਤਮਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ? ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ ਨੇਵ ਸਾਤਂ ਨਾਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ – ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਞ੍ਚ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਯਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੁਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਯਞ੍ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਦਿਦਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਸਾ ਵੇਦਨਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ¶ . ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ¶ ਤੀਣਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੀਣਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੫੦੯. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਸੁਖਿਤੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਸੁਖਿਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ¶ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ¶ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਸੁਮਨੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਸੁਮਨੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਦੁਮ੍ਮਨੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਦੁਮ੍ਮਨੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ¶ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਸਮੋਧਾਨਾ [ਸਂਘਟ੍ਟਨਾਸਮੋਧਾਨਾ (ਪੀ. ਕ.), ਸਂਘਟਨਸਮੋਧਾਨਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)] ਉਸ੍ਮਾ ਜਾਯਤਿ, ਤੇਜੋ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ; ਤੇਸਂਯੇਵ ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਨਾਭਾਵਾਵਿਨਿਕ੍ਖੇਪਾ ਯਾ ¶ [ਨਾਨਾਭਾਵਨਿਕ੍ਖੇਪਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ. ਕ.)] ਤਜ੍ਜਾ ਉਸ੍ਮਾ ਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਸਾ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਸੁਖਿਤੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਸੁਖਿਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ¶ ਵੇਦਯਿਤਂ ਸੁਖਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ¶ , ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ… ਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ‘ਯਂ ਤਜ੍ਜਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਿਯਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’. ਨਵਮਂ.

੫੧੦. ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ , ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਦਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’. ਸੋ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ’’’.

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ¶ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਦਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’ ¶ . ਸੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ¶ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ¶ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ’’’.

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਦਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’. ਸੋ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀ’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ¶ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ’’’.

‘‘ਇਧ ¶ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਦਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’. ਸੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ’’’.

‘‘ਇਧ ¶ ¶ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਤਾਪਿਨੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੋ ਮੇ ਇਦਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨਿਦਾਨਂ ਸਸਙ੍ਖਾਰਂ ¶ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਦਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ – ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’. ਸੋ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ¶ ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਂ, ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀ’’’ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਸੁਦ੍ਧਿਕਞ੍ਚ ਸੋਤੋ ਅਰਹਾ, ਦੁਵੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ;

ਵਿਭਙ੍ਗੇਨ ਤਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕਟ੍ਠੋ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਕਨ੍ਤਿ.

੫੧੧. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਪਚ੍ਛਾਤਪੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਓਤਾਪਯਮਾਨੋ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪਾਣਿਨਾ ਅਨੋਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਨ ਚੇਵਂ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਤਾਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ, ਸਿਥਿਲਾਨਿ ਚ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਵਲਿਯਜਾਤਾਨਿ, ਪੁਰਤੋ ਪਬ੍ਭਾਰੋ ¶ ਚ ਕਾਯੋ, ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ – ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਞ੍ਹੇਤਂ ¶ , ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਤਿ – ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ ਯੋਬ੍ਬਞ੍ਞੇ, ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ ਆਰੋਗ੍ਯੇ, ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ ਜੀਵਿਤੇ. ਨ ਚੇਵ ਤਾਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ, ਸਿਥਿਲਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਵਲਿਯਜਾਤਾਨਿ, ਪੁਰਤੋ ਪਬ੍ਭਾਰੋ ਚ ਕਾਯੋ, ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ – ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ.

‘‘ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਸੁਗਤੋ ¶ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦਵੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –

‘‘ਧੀ ਤਂ ਜਮ੍ਮਿ ਜਰੇ ਅਤ੍ਥੁ, ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਕਰਣੀ ਜਰੇ;

ਤਾਵ ਮਨੋਰਮਂ ਬਿਮ੍ਬਂ, ਜਰਾਯ ਅਭਿਮਦ੍ਦਿਤਂ.

‘‘ਯੋਪਿ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀਵੇ, ਸੋਪਿ ਮਚ੍ਚੁਪਰਾਯਣੋ [ਸਬ੍ਬੇ ਮਚ੍ਚੁਪਰਾਯਨਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.)];

ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਵਾਭਿਮਦ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ;

੫੧੨. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਿਦਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਾਨਾਵਿਸਯਾਨਿ ਨਾਨਾਗੋਚਰਾਨਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ . ਇਮੇਸਂ ਨੁ ਖੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਾਨਾਵਿਸਯਾਨਂ ¶ ਨਾਨਾਗੋਚਰਾਨਂ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਾਨਂ ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਕੋ ਚ ਨੇਸਂ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਾਨਾਵਿਸਯਾਨਿ ਨਾਨਾਗੋਚਰਾਨਿ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ? ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ¶ , ਘਾਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਜਿਵ੍ਹਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਾਨਾਵਿਸਯਾਨਂ ਨਾਨਾਗੋਚਰਾਨਂ ¶ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਾਨਂ ਮਨੋ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਮਨੋਵ ਨੇਸਂ ਗੋਚਰਵਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਮਨਸ੍ਸ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਨਸ੍ਸ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਤਿ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਤਿਯਾ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਤਿਯਾ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਨ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਕਿਂ ਪਟਿਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਚ੍ਚਯਾਸਿ [ਅਚ੍ਚਸਰਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.), ਅਜ੍ਝਪਰਂ (ਪੀ. ਕ.)], ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਞ੍ਹਂ, ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਾਯਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਉਣ੍ਣਾਭੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੂਟਾਗਾਰੇ ਵਾ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਵਾ [ਰਸ੍ਮਿਯੋ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਪਾਚੀਨਵਾਤਪਾਨਾ ਸੂਰਿਯੇ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰਸ੍ਮਿ [ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਵਾ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਂ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਯ (ਕ. ਸੀ.)] ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕ੍ਵਾਸ੍ਸ [ਕਾਯ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਣ੍ਣਾਭਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤੇ ਸਦ੍ਧਾ ¶ ਨਿਵਿਟ੍ਠਾ ਮੂਲਜਾਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਦਲ਼੍ਹਾ ਅਸਂਹਾਰਿਯਾ ਸਮਣੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਵਾ ਦੇਵੇਨ ਵਾ ਮਾਰੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਇਮਮ੍ਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਾਲਙ੍ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਯੋਜਨਂ ਯੇਨ ਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਨ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੫੧੩. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਕੇਤੇ ਵਿਹਰਤਿ ਅਞ੍ਜਨਵਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਗਵਂਨੇਤ੍ਤਿਕਾ ਭਗਵਂਪਟਿਸਰਣਾ. ਸਾਧੁ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਟਿਭਾਤੁ ਏਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਤੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ’’.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ, ਯਂ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਵੀਰਿਯਬਲਂ, ਯਂ ਵੀਰਿਯਬਲਂ ਤਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਸਤਿਬਲਂ, ਯਂ ਸਤਿਬਲਂ ਤਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ¶ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਯਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਤਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਦੀ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾ ਪਾਚੀਨਪੋਣਾ ਪਾਚੀਨਪਬ੍ਭਾਰਾ, ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਦੀਪੋ. ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਏਕੋ ਸੋਤੋ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ [ਸਙ੍ਖਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)]. ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਦ੍ਵੇ ਸੋਤਾਨਿ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ¶ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਏਕੋ ਸੋਤੋ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਯਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸ ਦੀਪਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਨ੍ਤੇ [ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਨ੍ਤੇ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)] ਉਦਕਂ, ਯਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੇ ਉਦਕਂ – ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਏਕੋ ਸੋਤੋ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਦ੍ਵੇ ਸੋਤਾਨਿ ਤ੍ਵੇਵ ¶ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ? ਯਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸ ਦੀਪਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤੇ ਉਦਕਂ, ਯਞ੍ਚ ਦਕ੍ਖਿਣਨ੍ਤੇ ਉਦਕਂ – ਅਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਦ੍ਵੇ ਸੋਤਾਨਿ ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ, ਯਂ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਵੀਰਿਯਬਲਂ, ਯਂ ਵੀਰਿਯਬਲਂ ਤਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਸਤਿਬਲਂ ¶ , ਯਂ ਸਤਿਬਲਂ ਤਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ¶ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ, ਯਂ ਸਮਾਧਿਬਲਂ ਤਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ; ਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਂ.

੫੧੪. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਕੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਦ੍ਦਹਸਿ [ਸਦ੍ਦਹਾਸਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਤ੍ਵਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਨ ¶ ਖ੍ਵਾਹਂ ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਚ੍ਛਾਮਿ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਯੇਸਞ੍ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਅਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਵਿਦਿਤਂ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ [ਅਪਸ੍ਸਿਤਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.), ਅਫੁਸਿਤਂ (ਪੀ.)] ਪਞ੍ਞਾਯ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਸਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਯੇਸਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਵਾਹਂ ¶ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ! ਯੇਸਞ੍ਹੇਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਅਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਵਿਦਿਤਂ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ¶ ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਸਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਯੇਸਞ੍ਚ ਖੋ ਏਤਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਦਿਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ¶ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ¶ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਂ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵਿਤਂ ਬਹੁਲੀਕਤਂ ਅਮਤੋਗਧਂ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪਰਾਯਣਂ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

੫੧੫. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਤਿਨਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ?

ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਤਮਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਵਤੋ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯਂ ਵੀਰਿਯਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਸਤਿ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯੋ ਸਮਾਧਿ ਸਣ੍ਠਾਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ.

੫੧੬. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਕਤਿਨਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ? ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ ¶ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ? ਅਰਿਯਾਯ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਰਿਯਾਯ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ¶ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਛਟ੍ਠਂ.

੫੧੭. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਕਤਿਨਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ? ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਤਮਂ.

੫੧੮. ਤਂਯੇਵ ਨਿਦਾਨਂ. ‘‘ਕਤਿਨਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ? ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ¶ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਮਂ.

੫੧੯. ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ ਹੋਤਿ – ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ¶ , ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ –

‘‘ਆਯਸ੍ਮਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਵਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ?

‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ? ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ – ਇਮੇਸਂ ¶ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਿਮਨ੍ਤਾਨਿ? ਖਯਨ੍ਤਾਨਿ. ਕਿਸ੍ਸ ਖਯਨ੍ਤਾਨਿ? ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ. ‘ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਖਯ’ਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਕਤਾ – ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਨਵਮਂ.

੫੨੦. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਆਪਣਂ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯੋ ਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਥਾਗਤੇ ਏਕਨ੍ਤਗਤੋ [ਏਕਨ੍ਤਿਗਤੋ (ਸੀ.)] ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਨ ਸੋ ਤਥਾਗਤੇ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ?

‘‘ਯੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਥਾਗਤੇ ਏਕਨ੍ਤਗਤੋ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਨ ਸੋ ਤਥਾਗਤੇ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਵਾ. ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ¶ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ – ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ, ਥਾਮਵਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਯਂ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੀਰਿਯਂ ਤਦਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਸਤਿਮਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਮੇਨ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤਿ ਤਦਸ੍ਸ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਨੋ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਾਧਿਂ, ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ. ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਾਧਿ ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਨੋ ¶ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਏਵਂ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ – ਅਨਮਤਗ੍ਗੋ ਖੋ ਸਂਸਾਰੋ. ਪੁਬ੍ਬਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੀਵਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਵਤਂ ਸਂਸਰਤਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵ ਤਮੋਕਾਯਸ੍ਸ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਸਨ੍ਤਮੇਤਂ ਪਦਂ ਪਣੀਤਮੇਤਂ ਪਦਂ, ਯਦਿਦਂ – ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ ਵਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ [ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ (?)]. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧੋ ¶ ਸੋ [ਸ ਖੋ ਸੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)], ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਏਵਂ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਸਮਾਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਤਿ – ‘ਇਮੇ ਖੋ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਤਵਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਨਾਹਂ ¶ ਏਤਰਹਿ ਕਾਯੇਨ ਚ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝ [ਪਟਿਵਿਜ੍ਝ (ਸੀ. ਕ.) ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ] ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਦ੍ਧਾ ਤਦਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ! ਯੋ ਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਤਥਾਗਤੇ ਏਕਨ੍ਤਗਤੋ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਨ ਸੋ ਤਥਾਗਤੇ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਸਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਵਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਵਾ. ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ – ਅਕੁਸਲਾਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ, ਥਾਮਵਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਯਂ ਹਿਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵੀਰਿਯਂ ਤਦਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਸਤਿਮਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਮੇਨ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਤਿ ਤਦਸ੍ਸ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਨੋ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਾਧਿਂ, ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ. ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਮਾਧਿ ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਨੋ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਏਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ ਯਂ ਏਵਂ ਪਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ – ਅਨਮਤਗ੍ਗੋ ਖੋ ਸਂਸਾਰੋ. ਪੁਬ੍ਬਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੀਵਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਵਤਂ ਸਂਸਰਤਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵ ਤਮੋਕਾਯਸ੍ਸ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧੋ ਸਨ੍ਤਮੇਤਂ ਪਦਂ ਪਣੀਤਮੇਤਂ ਪਦਂ, ਯਦਿਦਂ – ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ ਵਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਸੋ [ਸ ਖੋ ਸੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਪੀ.)], ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਏਵਂ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਸਮਾਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਤਿ – ‘ਇਮੇ ਖੋ ਤੇ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇ ਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਤਵਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਨਾਹਂ ਏਤਰਹਿ ¶ ਕਾਯੇਨ ਚ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝ [ਪਟਿਵਿਜ੍ਝ (ਕ. ਸੀ. ਕ.)] ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਦ੍ਧਾ ਤਦਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਸਮਂ.

ਜਰਾ ਉਣ੍ਣਾਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਸਾਕੇਤੋ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਕੋ;

ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਪਿਣ੍ਡੋਲੋ ਆਪਣੇਨ ਚਾਤਿ [ਸਦ੍ਧੇਨ ਤੇ ਦਸਾਤਿ (ਸ੍ਯਾ. ਕਂ. ਕ.)].

੫੨੧. ਏਵਂ ¶ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੋਸਲੇਸੁ ਵਿਹਰਤਿ ਸਾਲਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਪਾਣਾ, ਸੀਹੋ ਮਿਗਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਥਾਮੇਨ ਜਵੇਨ ਸੂਰੇਨ [ਸੂਰਿਯੇਨ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.)]; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਬੋਧਾਯ’’.

‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ; ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਪਾਣਾ, ਸੀਹੋ ਮਿਗਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਥਾਮੇਨ ਜਵੇਨ ਸੂਰੇਨ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ – ਬੋਧਾਯਾ’’ਤਿ. ਪਠਮਂ.

੫੨੨. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਮਲ੍ਲੇਸੁ [ਮਲ੍ਲਕੇਸੁ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕਂ.), ਮਲ੍ਲਿਕੇਸੁ (ਕ.)] ਵਿਹਰਤਿ ਉਰੁਵੇਲਕਪ੍ਪਂ ¶ ਨਾਮ ਮਲ੍ਲਾਨਂ ਨਿਗਮੋ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਞਾਣਂ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ’’.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਕੂਟਂ ਨ ਉਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਗੋਪਾਨਸੀਨਂ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਗੋਪਾਨਸੀਨਂ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਕੂਟਂ ਉਸ੍ਸਿਤਂ ¶ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਗੋਪਾਨਸੀਨਂ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਗੋਪਾਨਸੀਨਂ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਞਾਣਂ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਣ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ…ਪੇ… ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ¶ , ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ. ਪਞ੍ਞਵਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯਂ ਵੀਰਿਯਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਸਤਿ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਦਨ੍ਵਯੋ ਸਮਾਧਿ ਸਣ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ.

੫੨੩. ਏਵਂ ¶ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ. ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਅਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ?

ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ¶ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਅਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨੇਯ੍ਯ’’.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਯੋ ਏਵਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਤਥਂ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਦੇਸੇਤਿ ¶ ਯਥਾ ਭਗਵਾ’ਤਿ? ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਖੋ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਯੋ ਏਵਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਤਥਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਯਥਾ ਭਗਵਾ’ਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਯਾਯੋ ਯਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਸੇਖੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਜਾਨਾਤਿ – ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ – ਯਂਗਤਿਕਾਨਿ ਯਂਪਰਮਾਨਿ ਯਂਫਲਾਨਿ ਯਂਪਰਿਯ