📜
ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਧਮ੍ਮਪਦ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ
(ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ)
ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ
ਮਹਾਮੋਹਤਮੋਨਦ੍ਧੇ ¶ ¶ ¶ , ਲੋਕੇ ਲੋਕਨ੍ਤਦਸ੍ਸਿਨਾ;
ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਜ੍ਜੋਤੋ, ਜਾਲਿਤੋ ਜਲਿਤਿਦ੍ਧਿਨਾ.
ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਨਮਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਿਰੀਮਤੋ;
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਸ੍ਸ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ, ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚਞ੍ਜਲਿਂ.
ਤਂ ਤਂ ਕਾਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕੋਵਿਦੋ;
ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਦੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਸੁਭਂ.
ਦੇਸੇਸਿ ¶ ਕਰੁਣਾਵੇਗ-ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੋ;
ਯਂ ਵੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਵਡ੍ਢਨਂ.
ਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤਾ ਤਸ੍ਸ, ਨਿਪੁਣਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ;
ਯਾ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਮ੍ਹਿ, ਦੀਪਭਾਸਾਯ ਸਣ੍ਠਿਤਾ.
ਨ ਸਾਧਯਤਿ ਸੇਸਾਨਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸਮ੍ਪਦਂ;
ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸਾਧੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਸਾ ਹਿਤਂ.
ਇਤਿ ਆਸੀਸਮਾਨੇਨ, ਦਨ੍ਤੇਨ ਸਮਚਾਰਿਨਾ;
ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੇਨਾਹਂ, ਥੇਰੇਨ ਥਿਰਚੇਤਸਾ.
ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਕਾਮੇਨ ¶ , ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਭਿਯਾਚਿਤੋ;
ਤਂ ਭਾਸਂ ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰ-ਗਤਞ੍ਚ ਵਚਨਕ੍ਕਮਂ.
ਪਹਾਯਾਰੋਪਯਿਤ੍ਵਾਨ ¶ , ਤਨ੍ਤਿਭਾਸਂ ਮਨੋਰਮਂ;
ਗਾਥਾਨਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਦਂ, ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਨ ਵਿਭਾਵਿਤਂ.
ਕੇਵਲਂ ਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ, ਸੇਸਂ ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ;
ਭਾਸਨ੍ਤਰੇਨ ਭਾਸਿਸ੍ਸਂ, ਆਵਹਨ੍ਤੋ ਵਿਭਾਵਿਨਂ;
ਮਨਸੋ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ.
੧. ਯਮਕਵਗ੍ਗੋ
੧. ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ¶ ¶ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ;
ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;
ਤਤੋ ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤਾਤਿ? ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ. ਕਂ ਆਰਬ੍ਭਾਤਿ? ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰਂ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਮਹਾਸੁਵਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ ਅਪੁਤ੍ਤਕੋ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥਂ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਨਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਤ੍ਤਸਾਖਂ ਏਕਂ ਵਨਪ੍ਪਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਯ ਦੇਵਤਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਂ ਸੋਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਓਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਜਪਟਾਕਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨਪ੍ਪਤਿਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਲਭੇਯ੍ਯਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਭਰਿਯਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ¶ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰਮਦਾਸਿ. ਸਾ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਂ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ¶ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਾਲਿਤਂ ਵਨਪ੍ਪਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਲੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿ. ਤਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਪਾਲੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਮਹਾਪਾਲੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਘਰਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਕਾਲਮਕਂਸੁ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਿਭਵਂ ਇਤਰੇਯੇਵ ਵਿਚਾਰਿਂਸੁ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਚਤੁਪਣ੍ਣਾਸਕੋਟਿਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਰਿਤੇ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਵਿਹਰਤਿ ਮਹਾਜਨਂ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇ ਚ ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗੇ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਯਮਾਨੋ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਮਾਤਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ, ਪਿਤਿਪਕ੍ਖਤੋ ¶ ਅਸੀਤਿਯਾਤਿ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿਞਾਤਿਕੁਲਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਕਾਰਿਤੇ ਨਿਗ੍ਰੋਧਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਏਕਮੇਵ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਵਸਿ, ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਕਾਰਿਤੇ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਵਿਸਾਖਾਯ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਕੋਟਿਧਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਕਾਰਿਤੇ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕੁਲਾਨਂ ਗੁਣਮਹਤ੍ਤਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਵਸਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਪਿ ਵਿਸਾਖਾਪਿ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾ ਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੁਚ੍ਛਹਤ੍ਥਾ ਨ ਗਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਾਦੀਨਿ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਪਾਨਾਨਿ. ਨਿਵੇਸਨੇਸੁ ਪਨ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਨਪਾਨਭੇਸਜ੍ਜੇਸੁ ਯੋ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਮੇਵ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਸੁ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਹਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪੁਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸੁਖੁਮਾਲੋ ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲੋ, ‘ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਮੇ, ਗਹਪਤੀ’ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ‘‘ਅਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਮਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਹਦਯਮਂਸਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਪਾਣਸਮਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਪਰੇਸਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ਪੂਰੇਸਿਂ. ਏਸ ਮਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਕਥੇਤਿਯੇਵ.
ਤਦਾ ¶ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਤ੍ਤ ਮਨੁਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਜਾਤਾ, ਦ੍ਵੇਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ. ਤੇਸੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾਨਂ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ – ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਵਤ੍ਥਭੇਸਜ੍ਜਪਾਨਕਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਮਹਾਪਾਲੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥੇ ¶ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਜਨੋ ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿ.
ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਾ ਸਰਣਸੀਲਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ, ਸੀਲਕਥਂ, ਸਗ੍ਗਕਥਂ, ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵਂ, ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਾਲੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਵਾ ਭਾਤਰੋ ਵਾ ਭੋਗਾ ਵਾ ਨਾਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਘਰਾਵਾਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਤੇ ਕੋਚਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕੋ ਞਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤਾਤ, ਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਮ੍ਪਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਮ੍ਪਿ ਧਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਵ ਭਾਰੋ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਸਿ ਭਾਤਿਕ, ਤ੍ਵਂ ਮੇ ਮਾਤਰਿ ਮਤਾਯ ਮਾਤਾ ਵਿਯ, ਪਿਤਰਿ ਮਤੇ ਪਿਤਾ ਵਿਯ ਲਦ੍ਧੋ, ਗੇਹੇ ਤੇ ਮਹਾਵਿਭਵੋ, ਸਕ੍ਕਾ ਗੇਹਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਨ੍ਤੇਹੇਵ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ¶ , ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਹਿ ਅਤਿਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਂ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣੋ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਪੂਰੇਤੁਂ ¶ , ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਾਤਿਕ, ਤਰੁਣਾਯੇਵ ਤਾਵਤ੍ਥ, ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਪਿ ਅਨਸ੍ਸਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਞਾਤਕਾ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਤਵ ਕਥਂ ਨ ਕਰੋਮਿ, ਸਮਣਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮਿ’’.
‘‘ਜਰਾਜਜ੍ਜਰਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਅਨਸ੍ਸਵਾ;
ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਵਿਹਤਤ੍ਥਾਮੋ, ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤਿ’’. –
ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੇਵਾਹਂ, ਤਾਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਰਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਕਤਿ ਧੁਰਾਨੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਧੁਰਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ, ਕਤਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਨੁਰੂਪੇਨ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਸਕਲਂ ਵਾ ਪਨ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਧਾਰਣਂ, ਕਥਨਂ, ਵਾਚਨਨ੍ਤਿ ¶ ਇਦਂ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਨਾਮ, ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਨੋ ਪਨ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਾਭਿਰਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਪਨ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮੇ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਗਾਮਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਸਟ੍ਠਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤੇਨਾਹਾਰੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਅਯ੍ਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਥਾਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ ਭਦਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚੇ ਅਯ੍ਯਾ ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਇਧ ਵਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਮਯਂ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸੀਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇਪਿ ‘‘ਮਯਂ ਇਮਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਸੁਂ.
ਮਨੁਸ੍ਸਾ ¶ ਤੇਸਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦਂਸੁ. ਤੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਤਮੇਵ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇ ਏਕੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਬਹੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਅਫਾਸੁਕਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥ, ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਵਾਰੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ¶ , ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਕਤਿਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤੂਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪਤਿਰੂਪਂ, ਨਨੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ’’? ‘‘ਮਯਞ੍ਹਿ ਧਰਮਾਨਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਨਾਮ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਮਾਦੇਨ ਆਰਾਧੇਤੁਂ, ਕਲ੍ਯਾਣਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਤੇ ਵੋ ਆਰਾਧੇਤਬ੍ਬਾ. ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਪਾਯਾ ਸਕਗੇਹਸਦਿਸਾ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਥਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤੀਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਨ ਪਸਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਂ ਅਨੋਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਮਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਿਮਮਾਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਕ੍ਖਿਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਛਿਦ੍ਦਘਟਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਵਿਯ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਅਸ੍ਸੁਧਾਰਾ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਆਵੁਸੋ, ਗਣ੍ਹਥ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਵਾਤਾ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੇਜ੍ਜੇਨ ਪਵਾਰਿਤਮ੍ਹਾ, ਤਸ੍ਸ ਕਥੇਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ¶ ਤੇ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਲਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਨਾਸਾਯ ਤੇਲਂ ਆਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਆਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਵੇਜ੍ਜੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਕਿਰ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਵਾਤੋ ਵਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਤੇਲਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸਿਤਂ, ਨਾਸਾਯ ਵੋ ਤੇਲਂ ਆਸਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ¶ ਕੀਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਰੁਜ੍ਜਤੇਵ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ਵੇਜ੍ਜੋ ‘‘ਮਯਾ ਏਕਵਾਰੇਨੇਵ ਵੂਪਸਮਨਸਮਤ੍ਥਂ ਤੇਲਂ ਪਹਿਤਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਰੋਗੋ ਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵੋ ਤੇਲਂ ਆਸਿਤ੍ਤਂ, ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋਪਿ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਚਙ੍ਕਮਨਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਹਿ ਵੋ ਆਸਿਤ੍ਤਂ, ਨਿਪਨ੍ਨੇਹੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ‘‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥ, ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਸਰੀਰਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਸਿਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ ਤਾਵਾਵੁਸੋ, ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੇਜ੍ਜਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਤਤ੍ਥ ਨੇਵ ਞਾਤੀ, ਨ ਸਾਲੋਹਿਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯ? ਕਰਜਕਾਯੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ¶ ‘‘ਵਦੇਹਿ ਤਾਵ, ਆਵੁਸੋ ਪਾਲਿਤ, ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ? ਅਨਮਤਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟੇ ਤਵ ਅਕ੍ਖਿਕਾਣਸ੍ਸ ਗਣਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਸਤਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਤੀਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਤੇ ਏਕਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਨ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ, ਇਦਾਨਿ ਇਮਂ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਂ ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਨ ਨਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤੇਮਾਸਂ ਨਿਬਦ੍ਧਵੀਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੁ ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਮੇਵ ਧਾਰੇਹਿ, ਮਾ ਚਕ੍ਖੂਨੀ’’ਤਿ ਭੂਤਕਾਯਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਹਾਯਨ੍ਤੁ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ,
ਸੋਤਾਨਿ ਹਾਯਨ੍ਤੁ ਤਥੇਵ ਕਾਯੋ;
ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿਦਂ ਹਾਯਤੁ ਦੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਂ,
ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਪਾਲਿਤ ਤ੍ਵਂ ਪਮਜ੍ਜਸਿ.
‘‘ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਜੀਰਨ੍ਤੁ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ,
ਸੋਤਾਨਿ ਜੀਰਨ੍ਤੁ ਤਥੇਵ ਕਾਯੋ;
ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿਦਂ ਜੀਰਤੁ ਦੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਂ,
ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਪਾਲਿਤ ਤ੍ਵਂ ਪਮਜ੍ਜਸਿ.
‘‘ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੁ ਮਮਾਯਿਤਾਨਿ,
ਸੋਤਾਨਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੁ ਤਥੇਵ ਕਾਯੋ;
ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿਦਂ ¶ ਭਿਜ੍ਜਤੁ ਦੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਂ,
ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਪਾਲਿਤ ਤ੍ਵਂ ਪਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ¶ ਤੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਵਾਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਵੇਜ੍ਜੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਦਿਸਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਰੁਜ੍ਜਤੇਵ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋਪਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਵੇਜ੍ਜੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਨ ਕਰੋਥ, ਅਜ੍ਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘ਅਸੁਕੇਨ ਮੇ ਤੇਲਂ ਪਕ੍ਕ’ਨ੍ਤਿ ਮਾ ਵਦਿਤ੍ਥ, ਅਹਮ੍ਪਿ ‘ਮਯਾ ਵੋ ਤੇਲਂ ਪਕ੍ਕ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਵੇਜ੍ਜੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਵੇਜ੍ਜੇਨਾਪਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੋਸਿ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਮਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿ ਸਮਣਾਤਿ.
‘‘ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ, ਵੇਜ੍ਜੇਨਾਪਿ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤੋ;
ਨਿਯਤੋ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ, ਕਿਂ ਪਾਲਿਤ ਪਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ. –
ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਚੇਵ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਭਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਅਰਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਕਾਲੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਕਾਲੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਪਰਿਹੀਨਾਨੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੁਪੁਣ੍ਣਨੇਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਮਯਂ ¶ ਵੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਥੇਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਯ੍ਯੋ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਮਾਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਵੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਇਤਰੇ ਸਟ੍ਠਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਓਵਦਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸੋਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਸਬ੍ਬੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ ¶ . ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਚ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰਮਾਹਂਸੁ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ¶ . ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਦੁਬ੍ਬਲੋ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਚ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਅਟਵੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਮਯਿ ਏਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਲਭਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨੇ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਦੁਬ੍ਬਲੋ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਚ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਅਟਵੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਮਯਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਥ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥ, ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਵੋ, ਆਵੁਸੋ, ਏਵਂ ਰੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਅਫਾਸੁਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਮਮ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ¶ ਪਰਿਹੀਨਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਥ, ਸੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਹਿਣਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਦਸਬਲਞ੍ਚ ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰੇ ਚ ਵਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ ਤੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ.
ਤੇ ਥੇਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਗਮਨਾਕਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕਾ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਗਮਨਛਨ੍ਦਮੇਵ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰੇ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਯਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਵਸਤਿ, ਤਂ ਵੀਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਤੇ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ‘‘ਭਾਤਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਥੇਰੋ ਇਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਗਮਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਗਤਕਾਲੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਪਾਲਿਤੋ ਨਾਮ, ਏਤਂ ਪੇਸੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਪੇਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਗ੍ਗੇ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਗ੍ਗਹਣਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿਂਸੁ.
ਸੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਏਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਂ ਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੋਚਿ ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਨਾਮ ਤਤ੍ਥ ਵਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਾਲਿਤਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਮਗ੍ਗਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ¶ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ¶ ਨੇਸਿ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਤੁਲਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਆਗਮਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ, ਏਥ, ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਇਮਂ ਮੇ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਮਨਾਕਾਰੋ ਵੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕਾ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਥੇਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਪਥਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਥੇਰਂ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਟਵਿਯਂ ਕਟ੍ਠਨਗਰਂ ਨਾਮ ਥੇਰੇਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵੁਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਗਾਮਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ, ਸੋ ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਗੀਤਂ ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰੂਨਿ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿਯਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਗੀਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਹਿ ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਦੋ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਠਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –
‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਏਵਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨).
ਸਾਮਣੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ ਤਾਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ¶ ਗਤੋ. ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਾਨੇਵ ਏਕੋ ਗੀਤਸਦ੍ਦੋ ਸੁਯ੍ਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਦੋ ਛਿਜ੍ਜਿ, ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਚਿਰਾਯਤਿ, ਸੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਪਾਪੋਜਾਤੋਸਿ ਸਾਮਣੇਰਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੁਟ੍ਠੋਪਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਤਾਦਿਸੇਨ ਪਾਪੇਨ ਮਮ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਨਿਯਾਮੇਨ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨਮ੍ਹਿ ਗਿਹੀ ਜਾਤੋ, ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਸ੍ਵਾਹਂ ਨ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਮਗ੍ਗਪਰਿਪਨ੍ਥਭਯੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਏਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਗਿਹਿਪਾਪੋਪਿ ਸਮਣਪਾਪੋਪਿ ਪਾਪੋਯੇਵ, ਤ੍ਵਂ ਸਮਣਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾਪਿ ਸੀਲਮਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ¶ ਨਾਮ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਾਦਿਸੇਨ ਪਾਪੇਨ ਮਮ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੁਪਦ੍ਦਵੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਅਨ੍ਧਾ ਅਪਰਿਣਾਯਕਾ, ਕਥਂ ਇਧ ਵਸਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਇਧੇਵ ਮੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਮਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਹਨ੍ਦਾਹਂ ¶ ਹਤਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿ, ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਾਗਤੋ;
ਸੇਯ੍ਯਮਾਨੋ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ.
‘‘ਹਨ੍ਦਾਹਂ ¶ ਹਤਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿ, ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਮਾਗਤੋ;
ਮਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਤਰੋ ਸਂਵੇਗਜਾਤੋ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਮੇ ਸਾਹਸਿਕਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾਯਾਮਂ ਪਞ੍ਞਾਸਯੋਜਨਵਿਤ੍ਥਤਂ ਪਨ੍ਨਰਸਯੋਜਨਬਹਲਂ ਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਂ ਨਿਸੀਦਨੁਟ੍ਠਹਨਕਾਲੇਸੁ ਓਨਮਨੁਨ੍ਨਮਨਪਕਤਿਕਂ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਸਨਂ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਮਂ ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਥੇਰਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –
‘‘ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯਿ;
ਪਾਪਗਰਹੀ ਅਯਂ ਪਾਲੋ, ਆਜੀਵਂ ਪਰਿਸੋਧਯਿ.
‘‘ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯਿ;
ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ਅਯਂ ਪਾਲੋ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ’’ਤਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਪਾਪਗਰਹਿਨੋ ਧਮ੍ਮਗਰੁਕਸ੍ਸ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲੇਯ੍ਯ, ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ –
‘‘ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਸਿਰਿਨ੍ਧਰੋ;
ਤਙ੍ਖਣੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਮੁਪਾਗਮਿ’’. –
ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਚ ਪਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਪਦਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਦ੍ਧਿਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਯਾਸਿ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਾਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਏਕਤੋਵ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਦੁਬ੍ਬਲੋ, ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਵ ਪਪਞ੍ਚੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਯ੍ਯੇਨ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦਸਸੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਏਕਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕਤੋਵ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਏਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਂ ਗਣ੍ਹ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਕ੍ਕੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਸਙ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਜੇਤਵਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਸਙ੍ਖਪਣਵਾਦਿਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤ੍ਥੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਗਮਨਕਾਲੇ ਚਿਰੇਨ ਗਮਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ ਉਜੁਮਗ੍ਗਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਥੇਰੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸੋ, ਦੇਵਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ.
‘‘ਸਹਸ੍ਸਨੇਤ੍ਤੋ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਸਿਰਿਨ੍ਧਰੋ;
ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਨ ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਮਾਗਮੀ’’ਤਿ.
ਸੋ ਥੇਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਾਯ ਕਨਿਟ੍ਠਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੇਨ ਕਾਰਿਤਂ ¶ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਫਲਕੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਯਸਹਾਯਕਵਣ੍ਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਚੂਲ਼ਪਾਲਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸਾਗਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਥੇਰੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਸਮ੍ਮ, ਇਦਾਨਿ ਅਹਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਤਯਾ ਕਾਰਿਤਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਨਾਦਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਦਾਸਦਾਰਕੇ ਭੁਜਿਸ੍ਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਤੋ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਥਾ’’ਤਿ ਪਟਿਯਾਦੇਸਿ. ਸਾਮਣੇਰਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਦਿਸਾਵਾਸਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਜੇਤਵਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰੇ ਚ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਾਯਂ ¶ ਤਦਭਿਮੁਖਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਤੇ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਤਿਸਾਯਨ੍ਹੋ, ਮੇਘੋ ਚ ਉਟ੍ਠਿਤੋ, ਪਾਤੋਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਦੇਵੋ ਪਠਮਯਾਮਂ ਵਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਵਿਗਤੋ. ਥੇਰੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਆਚਿਣ੍ਣਚਙ੍ਕਮਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਚਙ੍ਕਮਨਂ ਓਤਰਿ. ਤਦਾ ਚ ਪਨ ਨਵਵੁਟ੍ਠਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਬਹੂ ਇਨ੍ਦਗੋਪਕਾ ¶ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤੇ ਥੇਰੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਨ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਇਤਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਨੇ ਮਤਪਾਣਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਙ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤੇ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਪਸ੍ਸਥਾਵੁਸੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਚਕ੍ਖੁਕਕਾਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਕਲਕਾਲੇ ‘ਚਙ੍ਕਮਾਮੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇ ਪਾਣਕੇ ਮਾਰੇਸਿ ‘ਅਤ੍ਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਅਨਤ੍ਥਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.
ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ‘ਚਙ੍ਕਮਾਮੀ’ਤਿ ਬਹੂ ਪਾਣਕੇ ਮਾਰੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਸੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥੇਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਥ, ਤਥੇਵ ਸੋਪਿ ਤੇ ਪਾਣੇ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਮਰਣਚੇਤਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੇ ਸਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਧੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਕਮ੍ਮਵਸੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਣਾਥ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਾਸਿਰਞ੍ਞੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਗਾਮਨਿਗਮੇਸੁ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਚਕ੍ਖੁਦੁਬ੍ਬਲਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਅਫਾਸੁਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਰੋਹਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਦਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਹਿ ਦਾਸੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਸਂਵਿਦਹਿ, ਏਕਭੇਸਜ੍ਜੇਨੇਵ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਾ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਮੇਤਸ੍ਸ ਸਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾ ਦਾਸੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਂ, ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨ ਮਂ ਸਣ੍ਹੇਨ ਸਮ੍ਮਾਚਾਰੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਞ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਵੇਜ੍ਜੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੀਦਿਸਂ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਥੋਕਂ ਰੁਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਰੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਵੇਜ੍ਜੋ ‘‘ਅਯਂ ਮਂ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਾਤੁਕਾਮਾ, ਨ ਮੇ ਏਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ¶ ਭਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਦਾਨੇਵ ਨਂ ਅਨ੍ਧਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਾਯ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਇਮਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਅਞ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਦੀਪਸਿਖਾ ਵਿਯ ਵਿਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਚਕ੍ਖੁਪਾਲੋ ਅਹੋਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਪਾਪਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਨਾਮੇਤਂ ਧੁਰਂ ਵਹਤੋ ਬਲਿਬਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਂ ਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਮਤ੍ਤਿਕਂ ਸਾਸਨਂ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਾਯ ਲਞ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ;
ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;
ਤਤੋ ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਾਦਿਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਭੂਮਿਕਚਿਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਦੇ ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਯਮਿਯਮਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਯਮਾਨਂ ¶ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਿਯਮਾਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਤੇਨ ਪਠਮਗਾਮਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਗੁਣਦੇਸਨਾਪਰਿਯਤ੍ਤਿਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਨਿਜ੍ਜੀਵਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ –
‘‘ਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਉਭੋ ਸਮਵਿਪਾਕਿਨੋ;
ਅਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰਯਂ ਨੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਪਾਪੇਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੩੦੪; ਜਾ. ੧.੧੫.੩੮੬) –
ਅਯਂ ਗੁਣਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ. ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੪੨੦) ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੯) ਅਯਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੧) ਅਯਂ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ, ਨਿਜ੍ਜੀਵਧਮ੍ਮੋਤਿਪਿ ਏਸੋ ਏਵ. ਤੇਸੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਨਿਜ੍ਜੀਵਧਮ੍ਮੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਯੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ. ਏਤੇ ਹਿ ਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਨਾਮ.
ਕਥਂ ¶ ਪਨੇਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕੋ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੋ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ? ਉਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ. ਯਥਾ ਹਿ ਬਹੂਸੁ ਏਕਤੋ ਗਾਮਘਾਤਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਕੋ ਏਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯੋ ਨੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦਤ੍ਤੋ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ¶ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਮਨੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਮਨੋ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਅਨੁਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਅਧਿਪਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਮਨੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਸੇਟ੍ਠੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਚੋਰਾਦੀਨਂ ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕਾਦਯੋ ਅਧਿਪਤਿਨੋ ਸੇਟ੍ਠਾ. ਤਥਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਮਨੋ ਅਧਿਪਤਿ ਮਨੋਵ ਸੇਟ੍ਠਾ. ਯਥਾ ਪਨ ਦਾਰੁਆਦੀਹਿ ¶ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਿ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਭਣ੍ਡਾਨਿ ਦਾਰੁਮਯਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤੇਪਿ ਮਨਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਾ ਨਾਮ.
ਪਦੁਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਦੋਸੇਹਿ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ. ਪਕਤਿਮਨੋ ਹਿ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਪਦੁਟ੍ਠਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਸਨ੍ਨਂ ਉਦਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਨੀਲਾਦੀਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਨੀਲੋਦਕਾਦਿਭੇਦਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਨਵਂ ਉਦਕਂ, ਨਾਪਿ ਪੁਰਿਮਂ ਪਸਨ੍ਨਉਦਕਮੇਵ, ਤਥਾ ਤਮ੍ਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਦੋਸੇਹਿ ਪਦੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਨਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਨਾਪਿ ਪੁਰਿਮਂ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਮੇਵ, ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੪੯). ਏਵਂ ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ ਸੋ ਭਾਸਮਾਨੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਮੇਵ ਭਾਸਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਿਵਿਧਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਅਭਾਸਨ੍ਤੋ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਾਯ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਪਦੁਟ੍ਠਮਾਨਸਤਾਯ ਤਿਵਿਧਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਪੂਰੇਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.
ਤਤੋ ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ¶ ਤਤੋ ਤਿਵਿਧਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤੋ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵਾ ਤਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਕਾਯਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਪਿ ਇਤਰਮ੍ਪੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਂ ਵਿਪਾਕਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦਨ੍ਤਿ ਧੁਰੇ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੁਰਂ ਵਹਤੋ ਬਲਿਬਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਦਂ ਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੋ ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਿਵਸਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਞ੍ਚਪਿ ਦਸਪਿ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮ੍ਪਿ ਮਾਸਮ੍ਪਿ ਵਹਨ੍ਤੋ ਚਕ੍ਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ¶ , ਅਥ ਖ੍ਵਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੁਗਂ ਗੀਵਂ ਬਾਧਤਿ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਂ ਊਰੁਮਂਸਂ ਪਟਿਹਨਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਬਾਧਨ੍ਤਂ ਚਕ੍ਕਂ ਤਸ੍ਸ ਪਦਾਨੁਪਦਿਕਂ ਹੋਤਿ; ਤਥੇਵ ਮਨਸਾ ਪਦੁਟ੍ਠੇਨ ਤੀਣਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਮੂਲਕਂ ਕਾਯਿਕਮ੍ਪਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਮਨੁਬਨ੍ਧਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤਿਂਸਸਹਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਭਾਯਪਿ ਦੇਸਨਾ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਸਫਲਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ
੨. ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀਵਤ੍ਥੁ
੨. ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ¶ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਪਿ ¶ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂਯੇਵ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਾਸਿਤਾ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ, ਤੇਨ ਤਂ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਅਹੋਸਿ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਲਨ੍ਧਨਂ ਕਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਸਚੇ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੇ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਯਮੇਵ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਮਟ੍ਠਾਨਿ ਕੁਣ੍ਡਲਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਤਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ਪਣ੍ਡੁਰੋਗੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਪੇਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭੋਤਿ ਸਚੇ ਵੇਜ੍ਜਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ; ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਧਨਚ੍ਛੇਦਂ ਨ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਥ ਨਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ ਮੇ ਧਨਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਵੇਜ੍ਜਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਰੋਗਸ੍ਸ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਤਚਾਦਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਮਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵਸ੍ਸ ਰੋਗੋ ਬਲਵਾ ਅਹੋਸਿ, ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਭਾਵਂ ਉਪਾਗਮਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਤਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਵੇਜ੍ਜਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਵੇਜ੍ਜਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ¶ ਪਹਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਮਰਣਸਮਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਬਹਿ ਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਆਲ਼ਿਨ੍ਦੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ.
ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਭਗਵਾ ਬਲਵਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾਨਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਾਨਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧਵਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਞਾਣਜਾਲਂ ਪਤ੍ਥਰਿ. ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ ਬਹਿਆਲ਼ਿਨ੍ਦੇ ਨਿਪਨ੍ਨਾਕਾਰੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤ੍ਥ ਗਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਇਦਂ ਅਦ੍ਦਸ – ਅਯਂ ਮਾਣਵੋ ਮਯਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੇ ਕਨਕਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਤਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਆਲ਼ਾਹਨੇ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸਟ੍ਠਿਸਕਟਭਾਰਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਮਯਾ ਅਯਂ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਮਯਿ ¶ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਲਦ੍ਧਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਧਨਚ੍ਛੇਦਭਯੇਨ ਮਮ ਭੇਸਜ੍ਜਮਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ, ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਿਤਰਿ ਰੋਦਨ੍ਤੇ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਵਣ੍ਣੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਾਹਨਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ ¶ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਵਸਿਂਸਭਵਨੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਯਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾਹਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਸਤਾਨਿ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਵਾਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਣਨਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਗਾਥਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਟ੍ਠ ਕੁਣ੍ਡਲੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ. ਇਤਿ ¶ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕਤਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨੋ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਗਤੋ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਾਭਿਮੁਖੋ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਰਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਮਾਣਵੋ ‘‘ਕਿਂ ਓਭਾਸੋ ਨਾਮੇਸੋ’’ਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲਪਿਤਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਵੇਯ੍ਯਾਵਟਿਕਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਦਾਨਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਤੁਂ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਮਨਮੇਵ ਪਸਾਦੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਲਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਇਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਸੋ ਤਥਾਗਤੇ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ ਵਿਜਹਨ੍ਤੇਯੇਵ ¶ ਪਸਨ੍ਨਮਨੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਦੇਵਲੋਕੇ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੇ ਕਨਕਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਾਹਨੇ ਰੋਦਨਪਰਾਯਣੋ ਅਹੋਸਿ, ਦੇਵਸਿਕਂ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ – ‘‘ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕ, ਕਹਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਾ’’ਤਿ. ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੇਨ ਮੇ ਕਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਮਨੋਪਸਾਦੇਨਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਮ ਅਫਾਸੁਕਕਾਲੇ ਭੇਸਜ੍ਜਮਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ, ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਵਣ੍ਣੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਾਹਨਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵ ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਰੋਦਾਮਿ, ਏਸ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਰੋਦਤਿ, ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਲਙ੍ਕਤੋ ¶ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ,
ਮਾਲਧਾਰੀ ਹਰਿਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦੋ;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਸਿ,
ਵਨਮਜ੍ਝੇ ਕਿਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਤੁਵ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੦੭; ਪੇ. ਵ. ੧੮੬);
ਸੋ ¶ ਮਾਣਵੋ ਆਹ –
‘‘ਸੋਵਣ੍ਣਮਯੋ ਪਭਸ੍ਸਰੋ,
ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਥਪਞ੍ਜਰੋ ਮਮ;
ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਯੁਗਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਾਮਿ,
ਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਜਹਾਮਿ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵ. ੧੨੦੮; ਪੇ. ਵ. ੧੮੭);
ਅਥ ¶ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਹ –
‘‘ਸੋਵਣ੍ਣਮਯਂ ਮਣਿਮਯਂ,
ਲੋਹਿਤਕਮਯਂ ਅਥ ਰੂਪਿਯਮਯਂ;
ਆਚਿਕ੍ਖ ਮੇ ਭਦ੍ਦ ਮਾਣਵ,
ਚਕ੍ਕਯੁਗਂ ਪਟਿਪਾਦਯਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੦੯; ਪੇ. ਵ. ੧੮੮);
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਾਣਵੋ ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਮਕਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕਂ ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ‘ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਮਯਂ ਰਥਚਕ੍ਕਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਹੋਤੁ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੀਵ ਮਹਨ੍ਤਂ ਮੇ ਚਕ੍ਕਯੁਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵ ਮਹਨ੍ਤਂ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਤਾਵ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਹਿ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਆਹ –
‘‘ਸੋ ਮਾਣਵੋ ਤਸ੍ਸ ਪਾਵਦਿ,
ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਾ ਉਭਯੇਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਸਰੇ;
ਸੋਵਣ੍ਣਮਯੋ ¶ ਰਥੋ ਮਮ,
ਤੇਨ ਚਕ੍ਕਯੁਗੇਨ ਸੋਭਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੦; ਪੇ. ਵ. ੧੮੯);
ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਹ –
‘‘ਬਾਲੋ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਅਸਿ ਮਾਣਵ,
ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਪਤ੍ਥਯਸੇ ਅਪਤ੍ਥਿਯਂ;
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਤੁਵਂ ਮਰਿਸ੍ਸਸਿ,
ਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਲਚ੍ਛਸਿ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯੇ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੧; ਪੇ. ਵ. ੧੯੦);
ਅਥ ¶ ਨਂ ਮਾਣਵੋ ਆਹ –
‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਬਾਲੋ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਗਮਨਾਗਮਨਮ੍ਪਿ ¶ ਦਿਸ੍ਸਤਿ,
ਵਣ੍ਣਧਾਤੁ ਉਭਯਤ੍ਥ ਵੀਥਿਯਾ;
ਪੇਤੋ ਕਾਲਕਤੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ,
ਕੋ ਨਿਧ ਕਨ੍ਦਤਂ ਬਾਲ੍ਯਤਰੋ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੨; ਪੇ. ਵ. ੧੯੧);
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਯੁਤ੍ਤਂ ਏਸ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਖੋ ਵਦੇਸਿ ਮਾਣਵ,
ਅਹਮੇਵ ਕਨ੍ਦਤਂ ਬਾਲ੍ਯਤਰੋ;
ਚਨ੍ਦਂ ਵਿਯ ਦਾਰਕੋ ਰੁਦਂ,
ਪੇਤਂ ਕਾਲਕਤਾਭਿਪਤ੍ਥਯਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੩; ਪੇ. ਵ. ੧੯੨) –
ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਕਥਾਯ ਨਿਸ੍ਸੋਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਥੁਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਵਤ ਮਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਘਤਸਿਤ੍ਤਂਵ ਪਾਵਕਂ;
ਵਾਰਿਨਾ ਵਿਯ ਓਸਿਞ੍ਚਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪਯੇ ਦਰਂ.
‘‘ਅਬ੍ਬਹੀ ਵਤ ਮੇ ਸਲ੍ਲਂ, ਸੋਕਂ ਹਦਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ;
ਯੋ ਮੇ ਸੋਕਪਰੇਤਸ੍ਸ, ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਂ ਅਪਾਨੁਦਿ.
‘‘ਸ੍ਵਾਹਂ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲੋਸ੍ਮਿ, ਸੀਤਿਭੂਤੋਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ;
ਨ ਸੋਚਾਮਿ ਨ ਰੋਦਾਮਿ, ਤਵ ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਮਾਣਵਾ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੪-੧੨੧੬; ਪੇ. ਵ. ੧੯੩-੧੯੫);
ਅਥ ¶ ਨਂ ‘‘ਕੋ ਨਾਮ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ –
‘‘ਦੇਵਤਾਨੁਸਿ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਅਦੁ ਸਕ੍ਕੋ ਪੁਰਿਨ੍ਦਦੋ;
ਕੋ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਕਥਂ ਜਾਨੇਮੁ ਤਂ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੭; ਪੇ. ਵ. ੧੯੬) –
ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਣਵੋ –
‘‘ਯਞ੍ਚ ਕਨ੍ਦਸਿ ਯਞ੍ਚ ਰੋਦਸਿ,
ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਲ਼ਾਹਨੇ ਸਯਂ ਦਹਿਤ੍ਵਾ;
ਸ੍ਵਾਹਂ ਕੁਸਲਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ,
ਤਿਦਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੮; ਪੇ. ਵ. ੧੯੭) –
ਆਚਿਕ੍ਖਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਨਾਦ੍ਦਸਾਮ,
ਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕੇ ਅਗਾਰੇ;
ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ¶ ਵਾ ਤਾਦਿਸਂ,
ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਤੋਸਿ ਦੇਵਲੋਕ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੧੯; ਪੇ. ਵ. ੧੯੮);
ਮਾਣਵੋ ਆਹ –
‘‘ਆਬਾਧਿਕੋਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਗਿਲਾਨੋ,
ਆਤੂਰਰੂਪੋਮ੍ਹਿ ਸਕੇ ਨਿਵੇਸਨੇ;
ਬੁਦ੍ਧਂ ਵਿਗਤਰਜਂ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਂ,
ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ ਸੁਗਤਂ ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਂ.
‘‘ਸ੍ਵਾਹਂ ਮੁਦਿਤਧਨੋ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ,
ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਅਕਰਿਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ;
ਤਾਹਂ ਕੁਸਲਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ ਕਮ੍ਮਂ,
ਤਿਦਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੨੦-੧੨੨੧; ਪੇ. ਵ. ੧੯੯-੨੦੦);
ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪੀਤਿਯਾ ਪਰਿਪੂਰਿ. ਸੋ ਤਂ ਪੀਤਿਂ ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਵਤ,
ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਯਮੀਦਿਸੋ ਵਿਪਾਕੋ;
ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਮੁਦਿਤਮਨੋ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ,
ਅਜ੍ਜੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਵਜਾਮੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੨੨; ਪੇ. ਵ. ੨੦੧) –
ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਮਾਣਵੋ –
‘‘ਅਜ੍ਜੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਵਜਾਹਿ,
ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ;
ਤਥੇਵ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਚ,
ਅਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਸ੍ਸੁ.
ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵਿਰਮਸ੍ਸੁ ਖਿਪ੍ਪਂ,
ਲੋਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਸ੍ਸੁ;
ਅਮਜ੍ਜਪੋ ਮਾ ਚ ਮੁਸਾ ਭਣਾਹਿ,
ਸਕੇਨ ਦਾਰੇਨ ਚ ਹੋਹਿ ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੨੩-੧੨੨੪; ਪੇ. ਵ. ੨੦੨-੨੦੩) –
ਆਹ ¶ . ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਸਿ ਮੇ ਯਕ੍ਖ, ਹਿਤਕਾਮੋਸਿ ਦੇਵਤੇ;
ਕਰੋਮਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ, ਤ੍ਵਂਸਿ ਆਚਰਿਯੋ ਮਮ.
‘‘ਉਪੇਮਿ ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਨਰਦੇਵਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਸਰਣਂ ਅਹਂ.
‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵਿਰਮਾਮਿ ਖਿਪ੍ਪਂ,
ਲੋਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਾਮਿ;
ਅਮਜ੍ਜਪੋ ਨੋ ਚ ਮੁਸਾ ਭਣਾਮਿ,
ਸਕੇਨ ਦਾਰੇਨ ਚ ਹੋਮਿ ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੧੨੨੫-੧੨੨੭; ਪੇ. ਵ. ੨੦੪-੨੦੬);
ਅਥ ¶ ਨਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੇ ਗੇਹੇ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਹਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਹਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨੇਵ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ, ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਧਿਵਾਸੇਹਿ ਅਜ੍ਜਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਸਕੇ ਨਿਵੇਸਨੇ ਪਣੀਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਞ੍ਚ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿ, ਮਹਾਜਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੇਨ ਕਿਰ ਤਥਾਗਤੇ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇ ਦ੍ਵੇ ਜਨਕਾਯਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨਾਯ ਵਿਹੇਠਿਯਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਂ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਤਥਾਗਤਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨੀਚਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਨਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਪੂਜਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਅਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਵਾਸਂ ਅਵਸਿਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਮਨੋਪਸਾਦਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ, ਨਨੁ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਨਾ ਮਯਿ ਮਨਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਕਦਾ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ? ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਅਜ੍ਜ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਏਕਂ ਮਾਣਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀ, ਮਾਲਧਾਰੀ ¶ ਹਰਿਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਜਨੇਹਿ ਕਥਿਤਕਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਨੇਵੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ.
ਤਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ‘‘ਨ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਸਤਂ ਵਾ ਨ ਦ੍ਵੇਸਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਯਿ ਮਨਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਗਣਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਅਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਭਾਵਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਮਾਨੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਿਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣੇਨੇਵ ਦਿਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਮਾਨਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਭੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ –
‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਯਾ ਤ੍ਵਂ ਤਿਟ੍ਠਸਿ ਦੇਵਤੇ;
ਓਭਾਸੇਨ੍ਤੀ ਦਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਓਸਧੀ ਵਿਯ ਤਾਰਕਾ;
ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਦੇਵ ਮਹਾਨੁਭਾਵ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਕਿਮਕਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਗਾਥਮਾਹ. ‘‘ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਯਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਵਤ, ਭੋ, ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ, ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਲਭੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪਵੇਦੇਸਿ.
ਅਥ ¶ ਨੇਸਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਕਰਣੇ ਮਨੋਵ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਮਨੋਵ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਹਿ ਮਨੇਨ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਛਾਯਾਵ ਨ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਮਤ੍ਤਿਕਂ ਸਾਸਨਂ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਾਯ ਲਞ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
੨. ‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ.
ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਸਨ੍ਨੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;
ਤਤੋ ਨਂ ਸੁਖਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਛਾਯਾਵ ਅਨਪਾਯਿਨੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਨੋਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚਤੁਭੂਮਿਕਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਦੇ ਨਿਯਮਿਯਮਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਯਮਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਿਯਮਾਨਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਪਨਾਹਰਿਯਮਾਨਂ ਤਤੋਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਤੇਨ ਪਠਮਗਾਮਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ. ਏਤੇ ਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਨਾਮ. ਯਥਾ ਹਿ ਬਹੂਸੁ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚੀਵਰਦਾਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਉਲ਼ਾਰਪੂਜਾਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਾਦੀਨਿ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਕੋ ਏਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯੋ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਤਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਾ ਫੁਸ੍ਸੋ ਵਾ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਮਨੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ¶ ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਮਨੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਮਨੋ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਚੇਤਸਿਕੇਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਏਵਂ ਅਧਿਪਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਮਨੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਗਣਾਦੀਨਂ ਅਧਿਪਤਿ ਪੁਰਿਸੋ ਗਣਸੇਟ੍ਠੋ ਸੇਣਿਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਮਨੋਵ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਾਨਿ ਭਣ੍ਡਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਏਤੇਪਿ ਮਨਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਾ ਨਾਮ.
ਪਸਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਪਸਨ੍ਨੇਨ. ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾਤਿ ਏਵਰੂਪੇਨ ਮਨੇਨ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤਮੇਵ ਭਾਸਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਿਵਿਧਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਅਭਾਸਨ੍ਤੋ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਾਯ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸਤਾਯ ਤਿਵਿਧਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ ਪੂਰੇਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.
ਤਤੋ ਨਂ ਸੁਖਮਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ਤਤੋ ਤਿਵਿਧਸੁਚਰਿਤਤੋ ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸੁਖ ਮਨ੍ਵੇਤਿ. ਇਧ ਤੇਭੂਮਿਕਮ੍ਪਿ ¶ ਕੁਸਲਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਭੂਮਿਕਸੁਚਰਿਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸੁਗਤਿਭਵੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂ ਵਾ ਸੁਖਾਨੁਭਵਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਂ ਕਾਯਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਪਿ ਇਤਰਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਪੀਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਂ ਵਿਪਾਕਸੁਖਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਛਾਯਾਵ ਅਨਪਾਯਿਨੀਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਛਾਯਾ ਨਾਮ ਸਰੀਰਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਸਰੀਰੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ¶ , ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ‘‘ਸਣ੍ਹੇਨ ਵਾ ਫਰੁਸੇਨ ¶ ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤੁਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਰੀਰਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਇਮੇਸਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾਨਂ ਆਚਿਣ੍ਣਸਮਾਚਿਣ੍ਣਕੁਸਲਮੂਲਿਕਂ ਕਾਮਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦਂ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਨਪਾਯਿਨੀ ਛਾਯਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਵਿਜਹਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲਿਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਤਥਾ ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ. ਸੋ ਤਾਵਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਭਵਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਵਿਪ੍ਪਕਿਰੀਤਿ.
ਮਟ੍ਠਕੁਣ੍ਡਲੀਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗਵਤੋ ਪਿਤੁਚ੍ਛਾਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਥੂਲਸਰੀਰੋ ਆਕੋਟਿਤਪਚ੍ਚਾਕੋਟਿਤੇਹਿ ਚੀਵਰੇਹਿ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਤਥਾਗਤਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਕੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਾਦੀਨਿ ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਕਤਿਵਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤ, ਮਹਲ੍ਲਕ ¶ , ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਮਾਣਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਮਹਾਥੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਸਿ, ਵਤ੍ਤੇ ਆਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੋਸਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿ. ਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯਮਾਨਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਂ ਪਨ ‘ਕੋ ਏਸੋ’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਥ, ਮੂਲਮੇਵ ਵੋ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰੁਦਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਤ੍ਵਂ ਤਿਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖੋ ਰੋਦਮਾਨੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਸ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਲੋਲ਼ਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤੇਨੇਵ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦਿਟ੍ਠਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਗ੍ਗਹਣਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਵਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਵਾ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਸਨਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਿਸ੍ਸ ਮਹਲ੍ਲਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਤਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਏਤਂ ਵਤ੍ਤਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਵੇਵ ਦੋਸੋ, ਏਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਖਮਾਪੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤੇ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ ¶ , ਨਾਹਂ ਏਤੇ ਖਮਾਪੇਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਿਸ੍ਸ ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਤਵੇਵ ਦੋਸੋ, ਖਮਾਪੇਹਿ ਨੇ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖਮਾਪੇਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਦੁਬ੍ਬਚੋ ਏਸ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਦੁਬ੍ਬਚੋ ਏਸ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਏਸ ਦੁਬ੍ਬਚੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤਾਵਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਬ੍ਬਚਭਾਵੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤੋ, ਅਤੀਤੇ ਏਸ ਕਿਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਮਾਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਦੇਵਿਲੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਸੇਵਨਤ੍ਥਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਨਗਰਮੁਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਿਤੁਕਾਮੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਦਾਰਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਮਂ ਨਗਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਕਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸਾਲਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਤੇ ਭਗ੍ਗਵ ਅਗਰੁ, ਵਸੇਯ੍ਯਾਮ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਸਾਲਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਾਲਾਯਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਤੀ ਸਾਲਾ, ਯਥਾਸੁਖਂ ਵਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਾਲਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਅਪਰੋਪਿ ਨਾਰਦੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਂ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸਂ ਯਾਚਿ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ‘‘ਪਠਮਂ ਆਗਤੋ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਵਸਿਤੁਕਾਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਵਾ ਨੋ ਵਾ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਠਮਂ ਉਪਗਤੋ ਰੋਚੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰੁਚਿਯਾ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਤੇ, ਆਚਰਿਯ ਅਗਰੁ, ਮਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਵਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿ. ‘‘ਮਹਤੀ ਸਾਲਾ, ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਵਸਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦੇਵਿਲਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਉਭੋਪਿ ਸਾਰਣੀਯਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ.
ਸਯਨਕਾਲੇ ¶ ਨਾਰਦੋ ਦੇਵਿਲਸ੍ਸ ਨਿਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਪਨ ਦੇਵਿਲੋ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਅਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਨਾਰਦੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਜਟਾਸੁ ਅਕ੍ਕਮਿ. ‘‘ਕੋ ਮਂ ਅਕ੍ਕਮੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕੂਟਜਟਿਲ, ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਮ ਜਟਾਸੁ ਅਕ੍ਕਮਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਧ ਨਿਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਖਮਥ ਮੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਅਯਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋਪਿ ਮਂ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਟ੍ਠਾਨੇ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਨਾਰਦੋਪਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਂਪਾਹਂ ਆਚਰਿਯੇ ਅਪਰਜ੍ਝਿਂ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇਨ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗੀਵਾਯ ਅਕ੍ਕਮਿ. ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੂਟਜਟਿਲ, ਪਠਮਂ ਮਮ ਜਟਾਸੁ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਗੀਵਾਯ ਅਕ੍ਕਮਸਿ, ਅਭਿਸਪਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਂ ਨਿਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ‘ਪਠਮਮ੍ਪਿ ਮੇ ਅਪਰਦ੍ਧਂ, ਇਦਾਨਿ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇਨ ¶ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਵਿਟ੍ਠੋਮ੍ਹਿ, ਖਮਥ ਮੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕੂਟਜਟਿਲ, ਅਭਿਸਪਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਸਤਤੇਜੋ, ਸੂਰਿਯੋ ਤਮਵਿਨੋਦਨੋ;
ਪਾਤੋਦਯਨ੍ਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਤੇ ਫਲਤੁ ਸਤ੍ਤਧਾ’’ਤਿ. –
ਤਂ ਅਭਿਸਪਿ ਏਵ. ਨਾਰਦੋ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਮਮ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਭਿਸਪਥ, ਯਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਫਲਤੁ, ਮਾ ਨਿਦ੍ਦੋਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਸਹਸ੍ਸਰਂਸੀ ਸਤਤੇਜੋ, ਸੂਰਿਯੋ ਤਮਵਿਨੋਦਨੋ;
ਪਾਤੋਦਯਨ੍ਤੇ ਸੂਰਿਯੇ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਤੇ ਫਲਤੁ ਸਤ੍ਤਧਾ’’ਤਿ. –
ਅਭਿਸਪਿ. ਸੋ ਪਨ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਅਤੀਤੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ, ਅਨਾਗਤੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਤਿ ਅਸੀਤਿਕਪ੍ਪੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਉਪਰਿ ਅਭਿਸਪੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ.
ਨਾਗਰਾ ¶ ਅਰੁਣੇ ਅਨੁਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਰਾਜਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਤਯਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਅਰੁਣੋ ਨ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਅਰੁਣਂ ਨੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਕਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਵਿਵਾਦੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਪਰਿਸਙ੍ਕਮਾਨੋ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਸਾਯਂ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸਾਲਾਯਂ ਆਗਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂਖਣਞ੍ਞੇਵ ਰਾਜਾ ¶ ਉਕ੍ਕਾਹਿ ਧਾਰਿਯਮਾਨਾਹਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਾਰਦਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਆਹ –
‘‘ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ ਨਾਰਦ;
ਕੇਨ ਲੋਕੋ ਤਮੋਭੂਤੋ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ.
ਨਾਰਦੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹਂ ਇਮਿਨਾ ਅਭਿਸਪਿਤੋ, ਅਥਾਹਂ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪਰਿ ਅਭਿਸਪੋ ਪਤਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਪਿਂ. ਅਭਿਸਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਉਪਰਿ ਅਭਿਸਪੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਵੇਲਾਯ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਮਨਂ ਨ ਦੇਮੀਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਪਨ ਅਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਖਮਾਪੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਖਮਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਂ ਜਟਾਸੁ ਚ ਗੀਵਾਯ ਚ ਅਕ੍ਕਮਿ, ਨਾਹਂ ਏਤਂ ਕੂਟਜਟਿਲਂ ਖਮਾਪੇਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਖਮਾਪੇਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਖਮਾਪੇਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮੁਦ੍ਧਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਨ ਖਮਾਪੇਤਿਯੇਵ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਚ੍ਛਿਗੀਵਾਸੁ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਰਦਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਓਨਮਾਪੇਸਿ. ਨਾਰਦੋਪਿ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਆਚਰਿਯ, ਖਮਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਯਂ ਯਥਾਮਨੇਨ ਖਮਾਪੇਤਿ, ਨਗਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ¶ ਏਕੋ ਸਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਸੀਸੇ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣੇ ਉਦਕੇ ਠਪਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਨਾਰਦੋ ਦੇਵਿਲਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਮਯਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਸੂਰਿਯਸਨ੍ਤਾਪੇ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਠਾਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸੂਰਿਯਰਂਸੀਹਿ ਸਂਫੁਟ੍ਠਮਤ੍ਤੋਵ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੋ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿ, ਸੋ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਠਾਨੇਨ ਪਲਾਯੀ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਦੇਵਿਲੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਨਾਰਦੋ ਅਹਮੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਤਦਾਪੇਸ ਦੁਬ੍ਬਚੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਾਮ ‘ਅਸੁਕੇਨਾਹਂ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ, ਅਸੁਕੇਨ ਪਹਟੋ, ਅਸੁਕੇਨ ਜਿਤੋ, ਅਸੁਕੋ ਖੋ ਮੇ ਭਣ੍ਡਂ ਅਹਾਸੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵੇਰਂ ਨਾਮ ਨ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਏਵਂ ਪਨ ਅਨੁਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ¶ ਮਂ ਅਵਧਿ ਮਂ, ਅਜਿਨਿ ਮਂ ਅਹਾਸਿ ਮੇ;
ਯੇ ਚ ਤਂ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਵੇਰਂ ਤੇਸਂ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ.
‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮਂ ਅਵਧਿ ਮਂ, ਅਜਿਨਿ ਮਂ ਅਹਾਸਿ ਮੇ;
ਯੇ ਚ ਤਂ ਨੁਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਵੇਰਂ ਤੇਸੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛੀਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਅਵਧੀਤਿ ਪਹਰਿ. ਅਜਿਨੀਤਿ ¶ ਕੂਟਸਕ੍ਖਿਓਤਾਰਣੇਨ ਵਾ ਵਾਦਪਟਿਵਾਦੇਨ ਵਾ ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਕਰਣੇਨ ਵਾ ਅਜੇਸਿ. ਅਹਾਸਿ ਮੇਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਵਹਰਿ. ਯੇ ਚ ਤਨ੍ਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਦੇਵਤਾ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਤਂ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕੋਧਂ ਸਕਟਧੁਰਂ ਵਿਯ ਨਦ੍ਧਿਨਾ ਪੂਤਿਮਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਚ ਕੁਸਾਦੀਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੇਰਂ ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ. ਯੇ ਚ ਤਂ ਨੁਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਸਤਿਯਾ ਅਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਯੇ ਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕੋਧਂ ਤਯਾਪਿ ਕੋਚਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ ਪੁਰਿਮਭਵੇ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਹਟੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੂਟਸਕ੍ਖਿਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਜਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਤੇ ਪਸਯ੍ਹ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਾਸੀਤਿ ਏਵਂ ਨ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਪਮਾਦੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵੇਰਂ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਪਨਯ੍ਹਨੇਨ ਨਿਰਿਨ੍ਧਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ¶ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਦੁਬ੍ਬਚੋਪਿ ਸੁਬ੍ਬਚੋਯੇਵ ਜਾਤੋਤਿ.
ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਕਾਲ਼ਯਕ੍ਖਿਨੀਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਹਿ ਵੇਰੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਞ੍ਝਿਤ੍ਥਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ¶ ਕਿਰ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਕਤੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਚ ਘਰੇ ਚ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ‘‘ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਤੇ, ਤਾਤ, ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਮ੍ਮ ¶ , ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਥ, ਅਹਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਚ ਘਰੇ ਚ ਕਿਚ੍ਚਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਕਰੋਸਿ, ਤੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਏਕਂ ਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਰਂ ਕੁਲਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਕੁਲਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ ਕੁਲਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਘਰੇ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ਵਞ੍ਝਾ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਾਤਾ, ਪੁਤ੍ਤ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ, ਸਾ ਇਦਾਨਿ ਵਞ੍ਝਾ ਜਾਤਾ, ਅਪੁਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਨਾਮ ਕੁਲਂ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਪਵੇਣੀ ਨ ਘਟੀਯਤਿ, ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਤੇ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਮੀਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਅਲਂ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਵਞ੍ਝਿਤ੍ਥੀ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਵਚਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਜਾਯਿਨਿਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਦਾਸਿਭੋਗੇਨ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਯਮੇਵ ਏਕਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਅਮ੍ਮ, ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹਂ ਵਞ੍ਝਾ, ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕੁਲਂ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਧੀਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਘਰੇ ਅਕਾਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚਾਯਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮੇਵ ਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਦਾਰਕਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਥੇਵ ਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਯਦਾ ਤੇ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਥ ਮੇ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ ਪਨ ਸਾ ਸਯਮੇਵ ਨਿਚ੍ਚਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਦੇਤਿ, ਅਥਸ੍ਸਾ ¶ ਆਹਾਰੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਬ੍ਭਪਾਤਨਭੇਸਜ੍ਜਮਦਾਸਿ, ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਗਬ੍ਭੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਆਰੋਚੇਸਿ ¶ , ਇਤਰਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਪਾਤੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਸਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ? ਸਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲੇ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਮਕਾਸਿ, ਅਯਂ ਤਵ ਇਸ੍ਸਰਿਯਭਯੇਨ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਾਤਨਭੇਸਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਤਿ, ਮਾ ਪੁਨ ਏਵਮਕਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਅਥ ਸਾ ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ ਉਦਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਨ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਗਬ੍ਭਂ ਪਾਤੇਸਿ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਟ੍ਠਾ ਦਾਨਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਮਾਦਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਪਰਿਣਤੇ ਗਬ੍ਭੇ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਗਬ੍ਭੋ ਪਰਿਣਤਤ੍ਤਾ ਪਤਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਤਿ, ਖਰਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਜੀਵਿਤਸਂਸਯਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਾ ‘‘ਨਾਸਿਤਮ੍ਹਿ ਤਯਾ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਮਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤ੍ਵਮੇਵ ਤਯੋਪਿ ਵਾਰੇ ¶ ਦਾਰਕੇ ਨਾਸੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਚੁਤਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਵ ਦਾਰਕੇ ਖਾਦਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਗੇਹੇ ਮਜ੍ਜਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਸਾਮਿਕੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯਾ ਮੇ ਕੁਲੂਪਚ੍ਛੇਦੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਕਪ੍ਪਰਜਣ੍ਣੁਕਾਦੀਹਿ ਸੁਪੋਥਿਤਂ ਪੋਥੇਸਿ. ਸਾ ਤੇਨੇਵਾਬਾਧੇਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ.
ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਵਿਜਾਯਿ, ਮਜ੍ਜਾਰੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਖਾਦਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਯੇਵ. ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਮਮ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਸਪੁਤ੍ਤਕਂ ਤਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਦੀਪਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਰਾ ਮਿਗੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਜਾਤਕਾਲੇ ਦੀਪਿਨੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਖਾਦਿ. ਮਿਗੀ ਮਰਣਕਾਲੇ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਚੁਤਾ ਏਤਂ ਸਪੁਤ੍ਤਕਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਦੀਪਿਨੀਪਿ ਤਥੇਵ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਲਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਗਾਮਕੇ ਪਤਿਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਚ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਯਕ੍ਖਿਨੀਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਿਯਸਹਾਯਿਕਾਵਣ੍ਣੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਮੇ ਸਹਾਯਿਕਾ’’ਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭੇ ਵਿਜਾਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਨੁ ਖੋ ਵਿਜਾਤਾ, ਉਦਾਹੁ ਧੀਤਰਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਦਾਰਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ. ਪੁਨ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇਪਿ ਤਥੇਵ ਖਾਦਿ. ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਇਤਰਾ ਗਰੁਭਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਕਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਮਮ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਇਦਾਨਿ ¶ ਮਮ ਕੁਲਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਲਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਜਾਯਿ.
ਤਦਾ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਉਦਕਵਾਰਂ ਗਤਾ ਹੋਤਿ. ਵੇਸ੍ਸਵਣਸ੍ਸ ਹਿ ਯਕ੍ਖਿਨਿਯੋ ਵਾਰੇਨ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਤੋ ਸੀਸਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਉਦਕਮਾਹਰਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨਪਿ ਪਞ੍ਚਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਾ ਯਕ੍ਖਿਨਿਯੋ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਪਨ ਉਦਕਵਾਰਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾਵ ਵੇਗੇਨ ਤਂ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਮੇ ਸਹਾਯਿਕਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਜਾਤਜਾਤਦਾਰਕੇ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਲਗੇਹਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੁ, ਨ ਮੇ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੇਰਵੇਗਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸਾ ਨਗਰਾਭਿਮੁਖੀ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਇਤਰਾਪਿ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਨਂ ਦਾਰਕਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਸਕਘਰਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਸਾਮਿਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਗਤਮਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਪੁਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਨ੍ਹਾਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੇ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤੇ ¶ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਥਞ੍ਞਂ ਪਾਯਮਾਨਾ ਠਿਤਾ ਯਕ੍ਖਿਨਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਵੇਗੇਨ ਏਹਿ, ਅਯਂ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ, ਵੇਗੇਨ ਏਹਿ, ਅਯਂ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ’’ਤਿ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ¶ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਾਭਿਮੁਖੀ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਯਾ ਏਸ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥੋ ਸੁਮਨਦੇਵੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖਿਨਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨਾਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਂ ਯਕ੍ਖਿਨਿਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਇਤਰਾ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤੁ, ਮਾ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਸਿ, ਸਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਂ ਨਾਗਮਿਸ੍ਸਥ, ਅਹਿਨਕੁਲਾਨਂ ਵਿਯ ਅਚ੍ਛਫਨ੍ਦਨਾਨਂ ਵਿਯ ਕਾਕੋਲੂਕਾਨਂ ਵਿਯ ਚ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਤਿਕਂ ਵੋ ਵੇਰਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸ ¶ , ਕਸ੍ਮਾ ਵੇਰਂ ਪਟਿਵੇਰਂ ਕਰੋਥ. ਵੇਰਞ੍ਹਿ ਅਵੇਰੇਨ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਨੋ ਵੇਰੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਹਿ ਵੇਰੇਨ ਵੇਰਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਧ ਕੁਦਾਚਨਂ;
ਅਵੇਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਸਨਨ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨ ਹਿ ਵੇਰੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਖੇਲ਼ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਦੀਹਿ ਅਸੁਚੀਹਿ ਮਕ੍ਖਿਤਂ ਠਾਨਂ ਤੇਹੇਵ ਅਸੁਚੀਹਿ ਧੋਵਨ੍ਤਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ¶ ਨਿਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਅਸੁਦ੍ਧਤਰਞ੍ਚੇਵ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਤਰਞ੍ਚ ਹੋਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਪਹਰਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਹਰਨ੍ਤੋ ਵੇਰੇਨ ਵੇਰਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵੇਰਮੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਇਤਿ ਵੇਰਾਨਿ ਨਾਮ ਵੇਰੇਨ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ ਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਅਵੇਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾ ਪਨ ਤਾਨਿ ਖੇਲ਼ਾਦੀਨਿ ਅਸੁਚੀਨਿ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਉਦਕੇਨ ਧੋਵਿਯਮਾਨਾਨਿ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਸੁਗਨ੍ਧਂ; ਏਵਮੇਵ ਅਵੇਰੇਨ ਖਨ੍ਤਿਮੇਤ੍ਤੋਦਕੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਵੇਰਾਨਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ ਅਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਸਨਨ੍ਤਨੋਤਿ ਏਸ ਅਵੇਰੇਨ ਵੇਰੂਪਸਮਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪੋਰਾਣਕੋ ਧਮ੍ਮੋ; ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਗਤਮਗ੍ਗੋਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਆਹ – ‘‘ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਾਯਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਮਦਾਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਆਲਿਙ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਾਤੁਯੇਵ ਦਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੀਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪੂਰਂ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਇਦਾਨਿ ਕਥਂ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯੀ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਮਾਹ – ‘‘ਇਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਨਿਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਯਾਗੁਭਤ੍ਤੇਹਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਾਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਵਂਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਯਾਗੁਭਤ੍ਤੇਹਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਵੀਹਿਪਹਰਣਕਾਲੇ ਮੁਸਲਗ੍ਗੇਨ ਮੁਦ੍ਧਂ ਪਹਰਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਸਹਾਯਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਮਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮੁਸਲਸਾਲਾਯ ਉਦਕਚਾਟਿਯਂ ਉਦ੍ਧਨੇ ਨਿਬ੍ਬਕੋਸੇ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਚਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾਪਿ ਇਧ ਮੇ ਮੁਸਲੇਨ ਸੀਸਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਇਧ ਦਾਰਕਾ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋਦਕਂ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਇਧ ਸੁਨਖਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਧ ਦਾਰਕਾ ਅਸੁਚਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਧ ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ, ਇਧ ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਲਕ੍ਖਯੋਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਅਥ ਨਂ ਬਹਿਗਾਮੇ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਕਾਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸਾ ਅਗ੍ਗਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਸਹਾਯਿਕਾ ਇਦਾਨਿ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਗੁਣਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਥਲਟ੍ਠਾਨੇ ਸਸ੍ਸਂ ਕਰੋਹਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸਸ੍ਸਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਸੇਸਜਨੇਹਿ ਕਤਸਸ੍ਸਂ ਅਤਿਉਦਕੇਨ ਵਾ ਅਨੋਦਕੇਨ ਵਾ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਸਜਨਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤਯਾ ਕਤਸਸ੍ਸਂ ਨੇਵ ਅਚ੍ਚੋਦਕੇਨ, ਨ ਅਨੁਦਕੇਨ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਸਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਿਕਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਸੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਭਾਵਂ ¶ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਮਯਂ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨੇਨ ਥਲੇਸੁ ਨਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਕਰੋਮ, ਤੇਨ ਨੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਥ? ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹਤੋ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਹਰਿਯਮਾਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਹਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਗ੍ਗਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਹਰਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਕਲਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਸਾਪਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਲਾਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰਾ. ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਟ੍ਠ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਤਾਨਿ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਦੀਯਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ.
ਕਾਲ਼ਯਕ੍ਖਿਨੀਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਕੋਸਮ੍ਬਕਵਤ੍ਥੁ
ਪਰੇ ¶ ਚ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਸਮ੍ਬਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਞ੍ਹਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ ਪਞ੍ਚਸਤਪਞ੍ਚਸਤਪਰਿਵਾਰਾ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਿਂਸੁ ਵਿਨਯਧਰੋ ਚ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਚ. ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ¶ ਸਰੀਰਵਲਞ੍ਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕੇ ਆਚਮਨਉਦਕਾਵਸੇਸਂ ਭਾਜਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਨਯਧਰੋ ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਤਂ ਉਦਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤਯਾ ਉਦਕਂ ਠਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹੋਸਿ. ਵਿਨਯਧਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਯਂ ਵਿਨਯਧਰੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਦਤਿ, ਮੁਸਾਵਾਦੀ ਏਸੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੁਸਾਵਾਦੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਲਹਂ ਵਡ੍ਢਯਿਂਸੁ. ਕਤੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਪਿ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋਪਿ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾਪਿ ਤਾਸਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤਾ ਆਕਾਸਟ੍ਠਦੇਵਤਾਪੀਤਿ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਦ੍ਵੇ ਪਕ੍ਖਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਾਵਨਾ ਪਨ ਏਕਨਿਨ੍ਨਾਦਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਅਥੇਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਗਤਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖੇਪਕਾਨਂ ਵਿਨਯਧਰਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕੇਨੇਵਾਯਂ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਞ੍ਚ, ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਪਨ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਞ੍ਚ, ਉਕ੍ਖੇਪਕੇਹਿ ਵਾਰਿਯਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਚ ਤੇਸਂ ਤਂ ਅਨੁਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਣਭਾਵਞ੍ਚ ਆਰੋਚੇਸਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾ ਕਿਰ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਭਵਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ‘‘ਭਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ, ਭਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖੇਪਕਾਨਂ ਉਕ੍ਖੇਪਨੇ, ਇਤਰੇਸਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇ ਆਦੀਨਵਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ¶ ਏਕਸੀਮਾਯਂ ਉਪੋਸਥਾਦੀਨਿ ¶ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾਨਂ ‘‘ਆਸਨਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੫੬) ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿਪਿ ਭਣ੍ਡਨਜਾਤਾਵ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਲਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਭਣ੍ਡਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਣ੍ਡਨਕਲਹਵਿਗ੍ਗਹਵਿਵਾਦਾ ਨਾਮੇਤੇ ਅਨਤ੍ਥਕਾਰਕਾ. ਕਲਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹਿ ਲਟੁਕਿਕਾਪਿ ਸਕੁਣਿਕਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਂ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ਲਟੁਕਿਕਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੫.੩੯ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਹੋਥ, ਮਾ ਵਿਵਦਥ. ਵਿਵਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹਿ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਾ ਵਟ੍ਟਕਾਪਿ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਟ੍ਟਕਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧.੧੧੮) ਕਥੇਸਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੇਸੁ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਹੇਸਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਆਗਮੇਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਧਮ੍ਮਸਾਮਿ, ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ¶ ਵਿਹਰਤੁ, ਮਯਮੇਵ ਤੇਨ ਭਣ੍ਡਨੇਨ ਕਲਹੇਨ ਵਿਗ੍ਗਹੇਨ ਵਿਵਾਦੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੫੭; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੩੬) ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ ਦੀਘੀਤਿਸ੍ਸ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਰਜ੍ਜਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵੇਸੇਨ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤੁਨੋ ਮਾਰਿਤਭਾਵਞ੍ਚੇਵ ਦੀਘਾਵੁਕੁਮਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਸਂ ਸਮਗ੍ਗਭਾਵਞ੍ਚ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜੂਨਂ ਆਦਿਨ੍ਨਦਣ੍ਡਾਨਂ ਆਦਿਨ੍ਨਸਤ੍ਥਾਨਂ ਏਵਰੂਪਂ ਖਨ੍ਤਿਸੋਰਚ੍ਚਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਧ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋਭੇਥ, ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਸ੍ਵਾਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸਮਾਨਾ ਖਮਾ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯਾਥ ਸੋਰਤਾ ਚਾ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨੇਵ ਤੇ ਸਮਗ੍ਗੇ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਤਾਯ ਆਕਿਣ੍ਣਵਿਹਾਰਤਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਇਦਾਨਿ ਆਕਿਣ੍ਣੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਹਰਾਮਿ, ਇਮੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਮ ਵਚਨਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਕਕੋਵ ਗਣਮ੍ਹਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਏਕਕੋਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਬਾਲਕਲੋਣਕਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਭਗੁਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਏਕਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਾਚਿਨਵਂਸਮਿਗਦਾਯੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾਨਿਸਂਸਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ¶ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਂ ¶ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਦਵਸਰਿ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਕ੍ਖਿਤਵਨਸਣ੍ਡੇ ਭਦ੍ਦਸਾਲਮੂਲੇ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕੇਨ ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨੋ ਫਾਸੁਕਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਵਸਿ.
ਕੋਸਮ੍ਬਿਵਾਸਿਨੋਪਿ ਖੋ ਉਪਾਸਕਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਵਨਸਣ੍ਡਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਸਮਗ੍ਗੇ ਕਾਤੁਂ ਵਾਯਮਿ, ਮਯਂ ਪਨ ਨ ਸਮਗ੍ਗਾ ਅਹੁਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਸਮਗ੍ਗਾ ਨਾਹੁਵਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਇਮੇ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਪਿ ਸਮਗ੍ਗਾ ਨ ਜਾਤਾ, ਮਯਂ ਇਮੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਿਮ੍ਹਾ, ਇਮੇਸਂ ਨੇਵ ਆਸਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਸਂ ਸਾਮੀਚਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ ਸੁਸ੍ਸਮਾਨਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਉਜੁਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਾਸਕਾ ਮਯਂ ਸਮਗ੍ਗਾ ਜਾਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਨੋ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਖਮਾਪਿਤੋ ਪਨ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਖਮਾਪਿਤੋ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਥ, ਸਤ੍ਥੁ ਖਮਾਪਿਤਕਾਲੇ ਮਯਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਭਾਵੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤੇਨ ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨੋ ਸੁਖਂ ਵਸਿ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਗਣਂ ਪਹਾਯ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯੇਵ ¶ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਾਵਿਸਿ.
ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਆਕਿਣ੍ਣੋ ਵਿਹਰਾਮਿ ਹਤ੍ਥੀਹਿ ਹਤ੍ਥੀਨੀਹਿ ਹਤ੍ਥਿਕਲਭੇਹਿ ਹਤ੍ਥਿਚ੍ਛਾਪੇਹਿ, ਛਿਨ੍ਨਗ੍ਗਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਾਮਿ, ਓਭਗ੍ਗੋਭਗ੍ਗਞ੍ਚ ਮੇ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਆਵਿਲਾਨਿ ਚ ਪਾਨੀਯਾਨਿ ਪਿਵਾਮਿ, ਓਗਾਹਾ ਚਸ੍ਸ ਮੇ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯੋ ਕਾਯਂ ਉਪਨਿਘਂਸਨ੍ਤਿਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਕੋਵ ਗਣਮ੍ਹਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੬੭; ਉਦਾ. ੩੫). ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਯੂਥਾ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ ਯੇਨ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤਵਨਸਣ੍ਡਂ ਭਦ੍ਦਸਾਲਮੂਲਂ, ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਭਦ੍ਦਸਾਲਮੂਲਂ ਪਾਦੇਨੇਵ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਸਾਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ¶ ਘਟਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤਿ. ਕਥਂ? ਹਤ੍ਥੇਨ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਦਾਰੂਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਾਸਾਣੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰੁਦਣ੍ਡਕੇਨ ਪਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕਸੋਣ੍ਡਿਕਾਯ ਖਿਪਤਿ, ਤਤੋ ਹਤ੍ਥਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਤਤ੍ਤਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਉਦਕਂ ਤੇ ਤਾਪਿਤਂ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਤਿ ¶ . ਅਥਸ੍ਸ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਦਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਕੁਮ੍ਭੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਯਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਆਹਾਰ ਮੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋਪਿ ਯਾਵ ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਕ੍ਖਮਨਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਾਖਾਯ ਬੀਜਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾਲ਼ਮਿਗਪਰਿਪਨ੍ਥਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਾ ਵਨਸਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰੇਨ ਵਿਚਰਤਿ, ਤਤੋ ¶ ਪਟ੍ਠਾਯਯੇਵ ਕਿਰ ਸੋ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਰਕ੍ਖਿਤਵਨਸਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ. ਅਰੁਣੇ ਉਗ੍ਗਤੇ ਮੁਖੋਦਕਦਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵੂਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਕਰੋਤਿ.
ਅਥੇਕੋ ਮਕ੍ਕਟੋ ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਂ ਦਣ੍ਡਕਮਧੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਧੁਪਟਲਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਦਲਿਪਤ੍ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ ¶ . ਸਤ੍ਥਾ ਗਣ੍ਹਿ. ਮਕ੍ਕਟੋ ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕੋਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਣ੍ਡਕਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਸਣਿਕਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਭੋਗਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਤਂ ਤਂ ਸਾਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗਹਿਤਸਾਖਾਪਿ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਸਾਖਾਪਿ ਭਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਾਣੁਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਿਟ੍ਠਗਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਨ੍ਨੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ¶ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੇ ਕਨਕਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਮਕ੍ਕਟਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ.
ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਵਸਨਭਾਵੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਗਰਤੋ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਵਿਸਾਖਾ ਚ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ’’ਤਿਏਵਮਾਦੀਨਿ ਮਹਾਕੁਲਾਨਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸ੍ਸੇਥਾ’’ਤਿ. ਦਿਸਾਵਾਸਿਨੋਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸੁਤਾ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ, ਸਾਧੁ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਸਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਦਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਮਾਸਂ ਏਕਵਿਹਾਰਿਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਏਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ¶ ਅਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਕੋਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਪੇਹਿ ‘‘ਅਪੇਹਿ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕ, ਮਾ ਨਿਵਾਰਯਿ, ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਦਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਨਾਦਾਸਿ. ਨਾਗੋ ‘‘ਸਚੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਵਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਸੀਦਨਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨ ਠਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਸਿ. ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹਿ ਗਰੂਨਂ ਆਸਨੇ ਵਾ ਸਯਨੇ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨ ਠਪੇਨ੍ਤਿ.
ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਏਕੋਵ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਪਨੇਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਾਹਿ ਨੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸੁਖੁਮਾਲੋ ਚੇਵ ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲੋ ਚ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤੇਮਾਸਂ ਏਕਕੇਹਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ, ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਾਰਕੋਪਿ ਮੁਖੋਦਕਾਦਿਦਾਯਕੋਪਿ ਨਾਹੋਸਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਹਤ੍ਥਿਨਾ ਮਮ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤਾਨਿ. ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਸਹਾਯਂ ਲਭਨ੍ਤੇਨ ¶ ਏਕਤੋਵ ਵਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਚਾਰਿਕਭਾਵੋਵ ¶ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਨਾਗਵਗ੍ਗੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ,
ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;
ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ,
ਚਰੇਯ੍ਯ ਤੇਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤੀਮਾ.
‘‘ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ,
ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;
ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਂ ਵਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯ,
ਏਕੋ ਚਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋ.
‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਚਰਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ,
ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ;
ਏਕੋ ਚਰੇ ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਕਯਿਰਾ,
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋ’’ਤਿ. (ਮਹਾਵ. ੪੬੪; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੩੭; ਧ. ਪ. ੩੨੮-੩੩੦; ਸੁ. ਨਿ. ੪੫-੪੬);
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਹਿ ਪੇਸਿਤਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਪ੍ਪਮੁਖਾ ਤੇ ਪਞ੍ਚ ਅਰਿਯਸਾਵਕਕੋਟਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਗਮਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਨਾਗੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਤਮਗ੍ਗੇ ਤਿਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਗੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਤੁਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਕਾਰਕੋ, ਨਾਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਵਤ੍ਤਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥੀਪਿ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਨਸਕਦਲਿਫਲਾਦੀਨਿ ਨਾਨਾਫਲਾਨਿ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਖੇਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਨਾਗੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਤਿਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਗੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕ, ਇਦਂ ਪਨ ¶ ਮਮ ਅਨਿਵਤ੍ਤਗਮਨਂ, ਤਵ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਝਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਿਟ੍ਠ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਗੋ ਮੁਖੇ ਸੋਣ੍ਡਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਤੇਨੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤਂ ਗਾਮੂਪਚਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਵ ਅਭੂਮਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਵਾਸੋ ਸਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਤਿਟ੍ਠ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਰੋਦਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ ਵਿਜਹਨ੍ਤੇ ਹਦਯੇਨ ਫਲਿਤੇਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਾਦੇਨ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੇ ਕਨਕਵਿਮਾਨੇ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਮਜ੍ਝੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਯੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕੋਸਮ੍ਬਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਤੁਂ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਂਸੁ. ਕੋਸਲਰਾਜਾ ‘‘ਤੇ ਕਿਰ ਕੋਸਮ੍ਬਕਾ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਮਮ ਵਿਜਿਤਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਾ ਏਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਕੇਵਲਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਵਾਦੇਨ ਮਮ ਵਚਨਂ ਨ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਇਦਾਨਿ ਮਂ ਖਮਾਪੇਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਪਿ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਭਗਵਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਭਗਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੇਵ ਏਕਤੋ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਆਗਤਾਗਤਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਤਮੇਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਕੋਸਮ੍ਬਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤੇ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਏਤੇ ਕਿਰ ਤੇ, ਏਤੇ ਕਿਰ ਤੇ’’ਤਿ ਆਗਤਾਗਤੇਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕਾ ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਾ ਲਜ੍ਜਾਯ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਖਮਾਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਤਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਹਿ ਨਾਮ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮਯਿ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਮਮ ਵਚਨਂ ਨ ਕਰਿਤ੍ਥ, ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਵਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਓਵਾਦਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਿਯਮਾਨੇਸੁਪਿ ਤਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਰਟ੍ਠੇਸੁ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰਯਿਂਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦੇਵ ¶ ਕੋਸਮ੍ਬਿਕਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੯.੧੦ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੀਘਾਵੁਕੁਮਾਰੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ¶ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਿਯਮਾਨੇਸੁਪਿ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕਾਸਿਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇਸੁ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਮਮ ਵਚਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਭਾਰਿਯਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਰੇ ਚ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਯਮਾਮਸੇ;
ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾ ਪਰੇ ਨਾਮ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਯਮਾਮਸੇ ਉਪਰਮਾਮ ਵਿਨਸ੍ਸਾਮ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਮਚ੍ਚੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਮਚ੍ਚੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮੇਧਗਾਨਂ ਕਲਹਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇ ਮੇਧਗਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਰੇ ਚਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਾ ‘‘ਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਣ੍ਡਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿਯਮਾਨਾਪਿ ਮਮ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇਨ ਅਮਾਮਕਾ ¶ ਪਰੇ ਨਾਮ. ‘‘ਮਯਂ ਛਨ੍ਦਾਦਿਵਸੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਯਮਾਮਸੇ ਭਣ੍ਡਨਾਦੀਨਂ ਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾਯਮਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਯੋਨਿਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਯੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਛਨ੍ਦਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮੇ ਦਾਨਿ ਕਲਹਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮੇਧਗਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਕੋਸਮ੍ਬਕਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਮਹਾਕਾਲ਼ਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸੇਤਬ੍ਯਨਗਰਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਿਂਸਪਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਮਹਾਕਾਲ਼ੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੇਤਬ੍ਯਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ¶ ਹਿ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲ਼ੋ, ਮਹਾਕਾਲ਼ੋਤਿ ਤਯੋ ਭਾਤਰੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਾ ¶ . ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਕਨਿਟ੍ਠਾ ਦਿਸਾਸੁ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਭਣ੍ਡਂ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲ਼ੋ ਆਭਤਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਤਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਭਾਤਰੋ ¶ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਚ ਜੇਤਵਨਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਸਕਟਾਨਿ ਮੋਚਯਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਾਦਿਹਤ੍ਥੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਇਮੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਤੇਸੁ ਸਕਟੇਸੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹਿ, ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੬੩ ਆਦਯੋ) ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਞ੍ਚ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਕਿਰ ਪਹਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਨੇਵ ਭੋਗਾ, ਨ ਞਾਤਕਾ ਚ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਘਰਾਵਾਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਕੋਚਿ ਅਪਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਅਪਲੋਕੇਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਇਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ¶ ਪਨ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ ਭਾਤਿਕਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ. ‘‘ਅਹਂ ਭਾਤਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਧੁਰਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਧੁਰੇਸੁ ਕਥਿਤੇਸੁ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਪਨ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋਸਾਨਿਕਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਾਯ ਪਠਮਯਾਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤੇਸੁਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ.
ਅਥੇਕਾ ¶ ਸੁਸਾਨਗੋਪਿਕਾ ਕਾਲੀ ਨਾਮ ਛਵਡਾਹਿਕਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਚਙ੍ਕਮਿਤਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਇਧਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸੁਸਾਨਕੁਟਿਕਾਯਮੇਵ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਲੀਯਮਾਨਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਥੇਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯੋ, ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਸਾਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਹਿ ¶ ਨਾਮ ਵਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮਯਂ ਤਯਾ ਕਥਿਤਵਤ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਸਾਨਿਕੇਹਿ ਨਾਮ ¶ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਨਭਾਵੋ ਸੁਸਾਨਗੋਪਕਾਨਞ੍ਚ ਵਿਹਾਰੇ ਮਹਾਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮਭੋਜਕਸ੍ਸ ਚ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਥੇਰੋ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਤਕਮ੍ਮਾ ਚੋਰਾ ਧਨਸਾਮਿਕੇਹਿ ਪਦਾਨੁਪਦਂ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਸੁਸਾਨੇ ਭਣ੍ਡਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸੋਸਾਨਿਕਾਨਂ ਪਰਿਪਨ੍ਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਕਥਿਤੇ ‘ਮਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਾਲਂ ਏਤ੍ਥ ਵਸਨਭਾਵਂ ਜਾਨਾਮ, ਅਚੋਰੋ ਏਸੋ’ਤਿ ਉਪਦ੍ਦਵਂ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸਂ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ.
‘‘ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯੇਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਤਿਲਪਿਟ੍ਠਤੇਲਗੁਲ਼ਾਦੀਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਦਿਵਾ ਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤਬ੍ਬਂ, ਕੁਸੀਤੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਸਠੇਨ ਅਮਾਯਾਵਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਾਯਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਹਾਰਤੋ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤੇਸੁਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਵਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚੇ ਮਤਸਰੀਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਕਮ੍ਬਲਕੂਟਾਗਾਰਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਨੋ ਚੇ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਚਿਤਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕੁਨਾ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ¶ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਫਰਸੁਨਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਝਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਭਦ੍ਦੇ, ਏਕਂ ਪਨ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਸੁਸਾਨੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਤ੍ਥੇਰੋ ¶ ਪਨ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ. ‘‘ਭਾਤਿਕੋ ਮੇ ਅਤਿਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ.
ਅਥੇਕਾ ਕੁਲਧੀਤਾ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਅਮਿਲਾਤਾ ਅਕਿਲਨ੍ਤਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਤਮੇਨਂ ਞਾਤਕਾਦਯੋ ਦਾਰੁਤੇਲਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਯਂ ਸੁਸਾਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸੁਸਾਨਗੋਪਿਕਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਝਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਭਤਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਰੁਤਵਤ੍ਥਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਮਤਂ ਪੀਣਿਤਪੀਣਿਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਓਲੋਕੇਥ ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਨਂ ਨੀਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਤਲਤੋ ਯਾਵ ਕੇਸਗ੍ਗਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤਿਪੀਣਿਤਮੇਤਂ ¶ ਰੂਪਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਾਲਾਹਿ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤਕਾਲੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਜਾਲਾਯ ਪਹਟਪਹਟਟ੍ਠਾਨਂ ਕਬਰਗਾਵਿਯਾ ਵਿਯ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣਂ ਅਹੋਸਿ, ਪਾਦਾ ਨਮਿਤ੍ਵਾ ਓਲਮ੍ਬਿਂਸੁ, ਹਤ੍ਥਾ ਪਟਿਕੁਟਿਂਸੁ, ਊਰੁਨਲਾਟਂ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਂ ਅਹੋਸਿ ¶ . ਥੇਰੋ ‘‘ਇਦਂ ਸਰੀਰਂ ਇਦਾਨੇਵ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਕਰਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨੇਵ ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਵਯਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਖਯਵਯਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ –
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਧਮ੍ਮਿਨੋ;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮੋ ਸੁਖੋ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੨੧, ੨੭੨; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੬; ੨.੧੪੩; ਜਾ. ੧.੧.੯੫) –
ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਸੇਤਬ੍ਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਂਸਪਾਵਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਿਂਸਪਾਵਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਮਿਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤਾਪੇਸੁਂ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਅਪਰਿਚਿਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨੇ ਆਸਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਠਮਤਰਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਟ੍ਠਾਨੇ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ¶ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ, ਵਾਮਤੋ ¶ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਾਲ਼ਤ੍ਥੇਰੋ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼, ਤ੍ਵਂ ਪੁਰਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਸਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗੇਹਜਨਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਹਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨੀਚਾਸਨਾਨਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੋਟਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਸਨਾਨਿ ਸਙ੍ਘਨਵਕਸ੍ਸ ਕੋਟਿਯਂ. ਇਤਰੋ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥ, ਨੀਚਾਸਨਾਨਿ ਉਪਰਿ ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਥ, ਉਚ੍ਚਾਸਨਾਨਿ ਉਪਰਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਥ, ਨੀਚਾਸਨਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਸੁਣਨ੍ਤਿਯੋ ਵਿਯ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸਿ, ਕਿਂ ਤਵ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਕਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਇਧਾਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੇਤਕਾਨਿ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇ ਚ ਮਾਲਾਚੁਮ੍ਬੁਟਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਨੇਹਿ, ਮਯਂ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਨ ਚਿਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਵਸ੍ਸਿਕੋਵ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ ਲਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤੇਨ ਆਕਪ੍ਪੇਨ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕੋਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਦਾਯ ਆਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਨ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਮਹਾਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯੋ ‘‘ਇਮਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕੋ ਗਹਿਤੋ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਮਿਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਦਾ ਪਨ ਆਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਅਦਂਸੁ. ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਭਰਿਯਾਯੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ¶ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਮਹਾਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਪਨ ਅਟ੍ਠ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਕਾਮਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਮਕਂਸੁ, ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਗਾਮਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਤਂ, ਞਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਕਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਹਿਯ੍ਯੋ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਗਤਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜਾਤੋ, ਅਜ੍ਜ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਹੋਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਮਹਾਕਾਲ਼ਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਸੀਲਵਾ ਖੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਰਾਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ ¶ . ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਂ ਵਿਯ ਮਹਾਕਾਲ਼ਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਪਜਾਪਤਿਯੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠ. ‘‘ਅਟ੍ਠਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥ, ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਸੁਭਾਰਮ੍ਮਣਬਹੁਲੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਪਪਾਤੇ ਠਿਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਰੁਕ੍ਖਸਦਿਸੋ. ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ¶ ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਹਰਤਿ, ਘਨਸੇਲਪਬ੍ਬਤੋ ਵਿਯ ਅਚਲੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤਂ;
ਭੋਜਨਮ੍ਹਿ ਚਾਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਂ, ਕੁਸੀਤਂ ਹੀਨਵੀਰਿਯਂ;
ਤਂ ਵੇ ਪਸਹਤਿ ਮਾਰੋ, ਵਾਤੋ ਰੁਕ੍ਖਂਵ ਦੁਬ੍ਬਲਂ.
‘‘ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤਂ;
ਭੋਜਨਮ੍ਹਿ ਚ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਂ;
ਤਂ ਵੇ ਨਪ੍ਪਸਹਤੀ ਮਾਰੋ, ਵਾਤੋ ਸੇਲਂਵ ਪਬ੍ਬਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ, ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਮਾਨਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਂ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਖਾ ਸੋਭਨਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਸੋਭਨਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ, ਜਙ੍ਘਾ, ਊਰੁ, ਕਟਿ, ਉਦਰਂ, ਥਨਾ, ਗੀਵਾ, ਓਟ੍ਠਾ, ਦਨ੍ਤਾ, ਮੁਖਂ, ਨਾਸਾ, ਅਕ੍ਖੀਨਿ, ਕਣ੍ਣਾ, ਭਮੁਕਾ, ਨਲਾਟਂ, ਕੇਸਾ, ਸੋਭਨਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਕੇਸਾ, ਲੋਮਾ, ਨਖਾ, ਦਨ੍ਤਾ, ਤਚੋ, ਸੋਭਨਾ’’ਤਿ ¶ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵਣ੍ਣੋ ਸੁਭੋ, ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਸੁਭਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਂ ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੂਤਿ ¶ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ. ਅਸਂਵੁਤਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਨਿ ਅਰਕ੍ਖਨ੍ਤਂ. ਪਰਿਯੇਸਨਮਤ੍ਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਭੋਗਮਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਤ੍ਤਾਯ ਅਜਾਨਨਤੋ ਭੋਜਨਮ੍ਹਿ ਚਾਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਂ. ਅਪਿਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਮਤ੍ਤਾਯ ਅਜਾਨਨਤੋ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਂ, ਇਦਂ ਭੋਜਨਂ ਧਮ੍ਮਿਕਂ, ਇਦਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਨ੍ਤਿਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਂ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕਵਸਿਤਾਯ ਕੁਸੀਤਂ. ਹੀਨਵੀਰਿਯਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੀਰਿਯਂ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਵੀਰਿਯਕਰਣਰਹਿਤਂ. ਪਸਹਤੀਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ. ਵਾਤੋ ਰੁਕ੍ਖਂਵ ਦੁਬ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਬਲਵਵਾਤੋ ਛਿਨ੍ਨਪਪਾਤੇ ਜਾਤਂ ਦੁਬ੍ਬਲਰੁਕ੍ਖਂ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੋ ਵਾਤੋ ਤਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲਵਾਦੀਨਿਪਿ ਪਾਤੇਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਸਾਖਾਪਿ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਮਹਾਸਾਖਾਪਿ ¶ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਸਮੂਲਕਮ੍ਪਿ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂਮੂਲਂ ਅਧੋਸਾਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਏਵਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਪਸਹਤਿ, ਬਲਵਵਾਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲਵਾਦਿਪਾਤਨਂ ਵਿਯ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਪਤ੍ਤਿਆਪਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਸਾਖਾਭਞ੍ਜਨਂ ਵਿਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਆਪਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਮਹਾਸਾਖਾਭਞ੍ਜਨਂ ਵਿਯ ਤੇਰਸਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਆਪਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ, ਮੂਲਕਂ ਹੇਟ੍ਠਾਸਾਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਤਨਂ ਵਿਯ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਆਪਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਸਾਸਨਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਏਵਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਅਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸਸੁ ਅਸੁਭੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਸੁਭਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਕੇਸੇ ਅਸੁਭਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਲੋਮੇ ਨਖੇ ਦਨ੍ਤੇ ਤਚਂ ਵਣ੍ਣਂ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਅਸੁਭਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੂਤਿ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ. ਸੁਸਂਵੁਤਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਗ੍ਗਾਹਰਹਿਤਂ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਂ. ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਭੋਜਨਮ੍ਹਿ ਚ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਂ. ਸਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚੇਵ ਫਲਸ੍ਸ ਚ ਸਦ੍ਦਹਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਲੋਕਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚੇਵ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਦ੍ਧਾਯ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਵੀਰਿਯਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਰਿਯਂ. ਤਂ ਵੇਤਿ ਏਵਰੂਪਂ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਯਥਾ ਦੁਬ੍ਬਲਵਾਤੋ ਸਣਿਕਂ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਗ੍ਘਨਂ ਸੇਲਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾ ¶ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਨਪ੍ਪਸਹਤਿ, ਖੋਭੇਤੁਂ ਵਾ ਚਾਲੇਤੁਂ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤਾਪਿ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾਯੋ ਥੇਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਗਿਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਵਂ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਥੇਰੋ ਤਾਸਂ ਆਕਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਕੂਟਾਗਾਰਕਣ੍ਣਿਕਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਗਾਥਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਕਾਲ਼ਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਨਿਕ੍ਕਸਾਵੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਸਾਵਲਾਭਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਗਹਵਾਸਿਨੋ ਦ੍ਵੇਪਿ ਤਯੋਪਿ ਬਹੂਪਿ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ¶ ‘‘ਉਪਾਸਕਾ ਏਕੋ ਸਯਂ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਪਰਂ ਨ ਸਮਾਦਪੇਤਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨੋ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਂ. ਏਕੋ ਸਯਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਰਂ ਸਮਾਦਪੇਤਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨੋ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਂ. ਏਕੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਰਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮਾਦਪੇਤਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਕਞ੍ਜਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਪੂਰਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਨਾਥੋ ਹੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ. ਏਕੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਦੇਤਿ, ਪਰਮ੍ਪਿ ਸਮਾਦਪੇਤਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਹਸ੍ਸੇਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤਸਹਸ੍ਸੇਪਿ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚੇਵ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.
ਤਮੇਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਵਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਾ ਵਤ ਭੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਸੁਕਾਰਣਂ ਕਥਿਤਂ, ਮਯਾ ਇਮਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸ੍ਵੇ ਮਯ੍ਹਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਪਨ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਵਾਰਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਸ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਥੇਰੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ’’. ਉਪਾਸਕੋ ਨਗਰਵੀਥਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਤਾਤਾ, ਮਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਤ੍ਤਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕਨਿਯਾਮੇਨ ¶ – ‘‘ਮਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਮਯਂ ਵੀਸਤਿਯਾ, ਮਯਂ ਸਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਉਪਾਸਕੋ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਮਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋਵ ਪਰਿਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮ ¶ , ਸਬ੍ਬੇ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਸਮਾਹਰਥਾ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਮਾਹਰਾਪੇਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਏਕੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਗਨ੍ਧਕਾਸਾਵਵਤ੍ਥਂ ਦਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸਚੇ ਤੇ ਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਂ ਊਨਂ, ਤਂ ਪੂਰੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਸਚੇ ਪਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਸਿਚ੍ਛਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਪਹੋਸਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਊਨਂ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਦਂ, ਅਯ੍ਯਾ, ਕਾਸਾਵਂ ਏਕੇਨ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੇਨ ਏਵਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਜਾਤਂ, ਕਸ੍ਸ ਨਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਥੇਰੋ ਸਸ੍ਸਪਾਕਸਮਯੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਮਨਸੀਲੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਙ੍ਗਲਾਮਙ੍ਗਲੇਸੁ ਸਹਾਯੋ ਉਦਕਮਣਿਕੋ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਮ੍ਬਹੁਲਿਕਾਯ ਕਥਾਯਪਿ ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਬਹੁਤਰਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਅਥ ਨਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਅਥੇਕੋ ¶ ਦਿਸਾਵਾਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਾਜਗਹਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਦਾਨੇਵੇਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਧਾਰੇਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀ ਏਕੋ ਹਤ੍ਥਿਮਾਰਕੋ ਹਤ੍ਥਿਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤੇ ਚ ਨਖੇ ਚ ਅਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਘਨਮਂਸਞ੍ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਕਿਣਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਗੋਚਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਗਮਨਾਗਮਨਕਾਲੇ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਹਤ੍ਥਿਮਾਰਕੋ ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਹਂ ਇਮੇ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮਾਰੇਮਿ, ਇਮੇ ਚ ਗਮਨਾਗਮਨਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਕਾਸਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਯਾਪਿ ਇਦਾਨਿ ਕਾਸਾਵਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਜਾਤਸ੍ਸਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੀਰੇ ਠਪਿਤੇਸੁ ਕਾਸਾਵੇਸੁ ਚੀਵਰਂ ਥੇਨੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਮਗ੍ਗੇ ਸਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਭੂਮਿਯਂ ¶ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ¶ ਹਤ੍ਥਿਯੋਨਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਜੇਟ੍ਠਕੋ ਯੂਥਪਤਿ ਅਹੋਸਿ. ਤਦਾਪਿ ਸੋ ਤਥੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਹਾਨਿਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਹਿਂ ਇਮੇ ਹਤ੍ਥੀ ਗਤਾ, ਮਨ੍ਦਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਮਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਪਨ੍ਥੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਾਸਾਵਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਹਤ੍ਥੀ ਪੁਰਤੋ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਿਲਮ੍ਬਮਾਨੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਸੇਸਹਤ੍ਥੀਸੁ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੁ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਸਤਿਂ ਉਪ੍ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਿਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਮੇ ਹਤ੍ਥੀ ਨਾਸਿਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਇਤਰੋ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਲੀਯਿ. ਅਥ ‘‘ਨਂ ਰੁਕ੍ਖੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪੋਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਕਾਸਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦੁਬ੍ਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸਵੇਸੁ ਲਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਭਿਨ੍ਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਤਯਾ ਮੇ ਏਤ੍ਤਕਾ ਞਾਤਕਾ ਨਾਸਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਭਾਰਿਯਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵੀਤਰਾਗਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਭਾਰਿਯਂ ਤਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਪਿ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਿਕ੍ਕਸਾਵੋ ¶ ਕਾਸਾਵਂ…ਪੇ… ਸ ਵੇ ਕਾਸਾਵਮਰਹਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਦਾ ਹਤ੍ਥਿਮਾਰਕੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਧਾਰੇਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਨਿਕ੍ਕਸਾਵੋ ¶ ਕਾਸਾਵਂ, ਯੋ ਵਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦਹਿਸ੍ਸਤਿ;
ਅਪੇਤੋ ਦਮਸਚ੍ਚੇਨ, ਨ ਸੋ ਕਾਸਾਵਮਰਹਤਿ.
‘‘ਯੋ ਚ ਵਨ੍ਤਕਸਾਵਸ੍ਸ, ਸੀਲੇਸੁ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ;
ਉਪੇਤੋ ਦਮਸਚ੍ਚੇਨ, ਸ ਵੇ ਕਾਸਾਵਮਰਹਤੀ’’ਤਿ.
ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਜਾਤਕੇਨਾਪਿ (ਜਾ. ੧.੧੬.੧੨੨-੧੨੩) ਚ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਨਿਕ੍ਕਸਾਵੋਤਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਕਸਾਵੇਹਿ ਸਕਸਾਵੋ. ਪਰਿਦਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਅਤ੍ਥਰਣਵਸੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਰਿਧਸ੍ਸਤੀਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਪੇਤੋ ਦਮਸਚ੍ਚੇਨਾਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਚੇਵ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕੇਨ ਵਚੀਸਚ੍ਚੇਨ ਚ ਅਪੇਤੋ, ਵਿਯੁਤ੍ਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਸੋਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਸਾਵਂ ਪਰਿਦਹਿਤੁਂ ਨਾਰਹਤਿ. ਵਨ੍ਤਕਸਾਵਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਵਨ੍ਤਕਸਾਵੋ ਛਡ੍ਡਿਤਕਸਾਵੋ ਪਹੀਨਕਸਾਵੋ ਅਸ੍ਸ. ਸੀਲੇਸੂਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਸੁ. ਸੁਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤੋ ਸੁਟ੍ਠਿਤੋ. ਉਪੇਤੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਚ ਸਚ੍ਚੇਨ ਉਪਗਤੋ. ਸ ਵੇਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਂ ਗਨ੍ਧਕਾਸਾਵਵਤ੍ਥਂ ਅਰਹਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਸੋ ਦਿਸਾਵਾਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਸਾਰੇ ਸਾਰਮਤਿਨੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇਹਿ ਨਿਵੇਦਿਤਂ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਅਨਾਗਮਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ ਅਮਰਵਤਿਯਾ ਨਾਮ ਨਗਰੇ ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਮਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ¶ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਨੇਕਕੋਟਿਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਧਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੁਦਸ੍ਸਨਵਿਹਾਰਤੋ ਰਮ੍ਮਵਤੀਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨਤ੍ਥਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧਯਮਾਨਂ ਜਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਪਦੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸੋਧਿਤੇਯੇਵ ਆਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਤੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਲਲੇ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਸਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ ਕਲਲਂ ਅਨਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਨਿਪਨ੍ਨੋ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਙ੍ਕੁਰੋ ਏਸ, ਅਨਾਗਤੇ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ¶ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ‘‘ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਮਙ੍ਗਲੋ ਸੁਮਨੋ ਰੇਵਤੋ ਸੋਭਿਤੋ ਅਨੋਮਦਸ੍ਸੀ ਪਦੁਮੋ ਨਾਰਦੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਸੁਮੇਧੋ ਸੁਜਾਤੋ ਪਿਯਦਸ੍ਸੀ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸੀ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਫੁਸ੍ਸੋ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਸਿਖੀ ਵੇਸ੍ਸਭੂ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਤੇਵੀਸਤਿਯਾ ¶ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਲਦ੍ਧਬ੍ਯਾਕਰਣੋ, ‘‘ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋ’’ਤਿ ਸਮਤ੍ਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤ੍ਤਭਾਵੇ ਠਿਤੋ ਪਥਵਿਕਮ੍ਪਨਾਨਿ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਆਯੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤੁਸਿਤਪੁਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਦਸ ਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਕਾਲੋ ਦੇਵ ਮਹਾਵੀਰ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ;
ਸਦੇਵਕਂ ਤਾਰਯਨ੍ਤੋ, ਬੁਜ੍ਝਸ੍ਸੁ ਅਮਤਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੧.੬੭) –
ਵੁਤ੍ਤੇ –
‘‘ਕਾਲਂ ਦੇਸਞ੍ਚ ਦੀਪਞ੍ਚ, ਕੁਲਂ ਮਾਤਰਮੇਵ ਚ;
ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਹਾਯਸੋ’’ਤਿ. –
ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਾਨਿ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਵਿਜਾਯਿ. ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਭਦ੍ਰਯੋਬ੍ਬਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਦੇਵਲੋਕਸਿਰਿਂ ¶ ਵਿਯ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਾਯ ਗਮਨਸਮਯੇ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਜਿਣ੍ਣਬ੍ਯਾਧਿਮਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਤਯੋ ¶ ਦੇਵਦੂਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵੇਗੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਧੁ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਦਿਵਸਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤੀਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਪ੍ਪਕਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇਨ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇਨ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਜਾਤਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਬਲਵਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਾਵ ਇਦਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਨਂ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ –
‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਨੂਨ ਸਾ ਮਾਤਾ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਨੂਨ ਸੋ ਪਿਤਾ;
ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਨੂਨ ਸਾ ਨਾਰੀ, ਯਸ੍ਸਾਯਂ ਈਦਿਸੋ ਪਤੀ’’ਤਿ. –
ਕਿਸਾਗੋਤਮਿਯਾ ਨਾਮ ਪਿਤੁਚ੍ਛਾਧੀਤਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਇਮਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਪਦਂ ਸਾਵਿਤੋ’’ਤਿ ਮੁਤ੍ਤਾਹਾਰਂ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਸਯਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਿਦ੍ਦੋਪਗਤਾਨਂ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥੀਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨਹਦਯੋ ਛਨ੍ਨਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਡਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਛਨ੍ਨਸਹਾਯੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਨੋਮਾਨਦੀਤੀਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਵਪਬ੍ਬਤਪਬ੍ਭਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਗਧਰਞ੍ਞਾ ਰਜ੍ਜੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨੋ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜਿਤਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਤੇਨ ਗਹਿਤਪਟਿਞ੍ਞੋ ਆਲ਼ਾਰਞ੍ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਂ ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ¶ ਪਾਤੋਵ ਸੁਜਾਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਾਯਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਨਦਿਯਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਪਵਾਹੇਤ੍ਵਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਮਹਾਵਨਸਣ੍ਡੇ ਨਾਨਾਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸੋਤ੍ਤਿਯੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ੇਨ ਨਾਗਰਾਜੇਨ ਅਭਿਤ੍ਥੁਤਗੁਣੋ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਤਿਣਾਨਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਾਵਿਮਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਾਵ ਮੇ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ¶ ਆਸਵੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੂਰਿਯੇ ਅਨਤ੍ਥਙ੍ਗਮਿਤੇਯੇਵ ਮਾਰਬਲਂ ਵਿਧਮਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਾਵਸਾਨੇ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਦਸਬਲਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਾਦਿਸਬ੍ਬਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਸਤ੍ਤਾਹੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰਤਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਹਮ੍ਪਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਆਯਾਚਿਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨੋ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਅਜ੍ਝੇਸਨਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਪਠਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਆਲ਼ਾਰੁਦਕਾਨਂ ਕਾਲਕਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਕਾਸਿਪੁਰਂ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਉਪਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਇਸਿਪਤਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤੇ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇਨ ਸਮੁਦਾਚਾਰੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਪ੍ਪਮੁਖੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋਟਿਯੋ ਅਮਤਪਾਨਂ ਪਾਯੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਯਸਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਹਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਏਹਿ ਯਸਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕੇ ਚਤੁਪਣ੍ਣਾਸ ਜਨੇ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਸਿ.
ਏਵਂ ਲੋਕੇ ਏਕਸਟ੍ਠਿਯਾ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਸਟ੍ਠਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸਾਸੁ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਉਰੁਵੇਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਵਨਸਣ੍ਡੇ ਤਿਂਸ ਜਨੇ ਭਦ੍ਦਵਗ੍ਗਿਯਕੁਮਾਰੇ ਵਿਨੇਸਿ. ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸਬ੍ਬੁਤ੍ਤਮੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦਿਸਾਸੁ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ¶ ਉਰੁਵੇਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਾਦਯੋ ¶ ਸਹਸ੍ਸਜਟਿਲਪਰਿਵਾਰੇ ਤੇਭਾਤਿਕਜਟਿਲੇ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਗਯਾਸੀਸੇ ¶ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮) ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ‘‘ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞੋ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਾਜਗਹਨਗਰੂਪਚਾਰੇ ਲਟ੍ਠਿਵਨੁਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਨਹੁਤੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਮਧੁਰਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਏਕਾਦਸਹਿ ਨਹੁਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਨਹੁਤਂ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਰਾਜੇਨ ਮਾਣਵਕਵਣ੍ਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਤ੍ਥੁਤਗੁਣੋ ਰਾਜਗਹਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਵੇਲ਼ੁਵਨਾਰਾਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਯੇਵ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਾਜਗਹਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸਗਾਮੋ ਕੋਲਿਤਗਾਮੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਉਪਤਿਸ੍ਸਗਾਮੇ ਸਾਰਿਯਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਦਿਵਸੇਯੇਵ ਕੋਲਿਤਗਾਮੇ ਮੋਗ੍ਗਲਿਯਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾਪਿ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਾਨਿ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇਪਿ ਕੁਲਾਨਿ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਾ ਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਆਬਦ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧਸਹਾਯਕਾਨੇਵ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਾਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਤਾ ਉਭੋਪਿ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚੇਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਿਂਸੁ. ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਸਾਰਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਤਿਸ੍ਸਗਾਮਕੇ ਜੇਟ੍ਠਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ ¶ , ਇਤਰਸ੍ਸ ਕੋਲਿਤਗਾਮੇ ਜੇਟ੍ਠਕੁਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੋਲਿਤੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਵਾਯ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਂ ਪਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਉਪਤਿਸ੍ਸਮਾਣਵਸ੍ਸ ਕੀਲ਼ਨਤ੍ਥਾਯ ਨਦਿਂ ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਵਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਸਿਵਿਕਸਤਾਨਿ ਪਰਿਵਾਰਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੋਲਿਤਮਾਣਵਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਆਜਞ੍ਞਯੁਤ੍ਤਰਥਸਤਾਨਿ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਮਾਣਵਕਸਤਪਰਿਵਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਗਹੇ ਚ ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਮਞ੍ਚਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਏਕਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮਜ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਹਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਹਸਨ੍ਤਿ, ਸਂਵੇਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਂਵੇਜੇਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਂ ਦਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਾਯਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਇਮਿਨਾਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮਜ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕਗਤਤ੍ਤਾ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇਸੁ ਵਿਯ ਹਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਹਾਸੋ ਵਾ ਸਂਵੇਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਂਵੇਗੋ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਾਨਂ ਵਾ ਨਾਹੋਸਿ ¶ . ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਨ ਜਨਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤੇ ਅਪ੍ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਏਕਂ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਕੋਲਿਤੋ ਉਪਤਿਸ੍ਸਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ ਉਪਤਿਸ੍ਸ, ਨ ਤ੍ਵਂ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਵਿਯ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋ, ਇਦਾਨਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨਧਾਤੁਕੋਸਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਮ ਕੋਲਿਤ, ਏਤੇਸਂ ਵੋਲੋਕਨੇ ਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ ¶ ¶ , ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗਵੇਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਮ੍ਹਿ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਸੀਤਿ? ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਜ੍ਝਾਸਯਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸੁਚਿਨ੍ਤਿਕਂ, ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਪਨ ਗਵੇਸਨ੍ਤੇਹਿ ਏਕਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਾਮਾ’’ਤਿ?
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਞ੍ਚਯੋ ਨਾਮ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਟਿਵਸਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ. ਤੇ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਾਣਵਕਸਤਾਨਿ ‘‘ਸਿਵਿਕਾਯੋ ਚ ਰਥੇ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਾਯ ਸਿਵਿਕਾਯ ਏਕੇਨ ਰਥੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਞ੍ਚਯੋ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਮਯਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਜਾਨਨਸਮਯੋ ਏਤ੍ਤਕੋਵ, ਉਦਾਹੁ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਏਤ੍ਤਕੋਵ ਸਬ੍ਬਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਏਵਂ ਸਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ, ਮਯਂ ਯਂ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗਵੇਸਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਸੋ ਇਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾ ਖੋ ਪਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨਿਯੋ ਚਰਨ੍ਤਾ ਅਦ੍ਧਾ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਦੇਸਕਂ ਕਞ੍ਚਿ ਆਚਰਿਯਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ‘‘ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਹਿ ਪੁਟ੍ਠਂ ਪਞ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇ ਕਥੇਤੁਂ ¶ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮ੍ਮ ਕੋਲਿਤ, ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਯੋ ਪਠਮਂ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤੂ’’ਤਿ ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੁਂ.
ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਦਾ ‘‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਾਰਿਕਂ ¶ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਾਨਂ ਏਕਸਟ੍ਠਿਯਾ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਂ ਆਗਤੋ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋਪਿ ਪਾਤੋਵ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਏਵਰੂਪੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋਯੇਵ, ਯੇ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ – ‘ਕਂਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕੋ ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਸੀ’’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ, ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਂ, ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਉਪਞ੍ਞਾਤਂ ਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਲਦ੍ਧਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਓਕਾਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਕਾਮਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪੀਠਕਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ, ਸੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਯ ਉਦਕਂ ਅਦਾਸਿ.
ਏਵਂ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਧੁਰਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ, ਕਂਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕੋ ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨਾਮ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਨਵੋ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਅਧੁਨਾਗਤੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ, ਨ ਤਾਵਾਹਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ – ‘‘ਅਹਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ, ਤ੍ਵਂ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਵਦ, ਏਤਂ ਨਯਸਤੇਨ ਨਯਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਭਾਸਸ੍ਸੁ, ਅਤ੍ਥਂਯੇਵ ਮੇ ਬ੍ਰੂਹਿ;
ਅਤ੍ਥੇਨੇਵ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਿਂ ਕਾਹਸਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ. (ਮਹਾਵ. ੬੦);
ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੇਰੋ – ‘‘ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਪ੍ਪਭਵਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੦; ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧.੨੮੬) ਗਾਥਮਾਹ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਪਠਮਪਦਦ੍ਵਯਮੇਵ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਨਯਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਇਤਰਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ¶ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਵਿਸੇਸੇ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘‘ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਉਪਰਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਵਡ੍ਢਯਿਤ੍ਥ, ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਕੁਹਿਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਰਤੋ ਯਾਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਕੋ ਸਹਾਯਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਤਿਕਾ ਕਤਾ ‘ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਯੋ ਅਮਤਂ ਪਠਮਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤੂ’ਤਿ. ਅਹਂ ਤਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ’’.
ਅਥ ਖੋ ਕੋਲਿਤਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤਂ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ¶ ਮੁਖਵਣ੍ਣੋ ਨ ਅਞ੍ਞਦਿਵਸੇਸੁ ਵਿਯ, ਅਦ੍ਧਾ ਤੇਨ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਮਤਾਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ, ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੋਲਿਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਕੁਹਿਂ ਕਿਰ, ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਿਰ, ਸਮ੍ਮ, ਏਵਂ ਨੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਆਯਾਮ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਨਾਮੇਸ ਸਦਾਪਿ ਆਚਰਿਯਪੂਜਕੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਹਾਯਂ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਧਿਗਤਂ ਅਮਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਯਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸਾਪਿ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ, ਬੁਜ੍ਝਮਾਨੋ ¶ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ, ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਵੇਧਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ.
ਸਞ੍ਚਯੋ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾਵ – ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਕੋਚਿ ਵੋ ਅਮਤਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਆਚਰਿਯ, ਲਦ੍ਧੋ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਤੁਚ੍ਛੇ ਅਸਾਰੇ ਵਿਚਰਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਥ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਨਾਹਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਹਿ’’? ‘‘ਅਹਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਂ, ਵਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਾਸੋ ਚਾਟਿਯਾ ਉਦਞ੍ਚਨਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਹਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਾਸਂ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਤਾਤਾ, ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਨਾਹਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯ, ਲੋਕੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਜਨੋ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਪੂਜੇਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤਾ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਦਨ੍ਧਾ ਬਹੂ, ਉਦਾਹੁ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਦਨ੍ਧਾ, ਆਚਰਿਯ, ਬਹੂ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚ ਨਾਮ ਕਤਿਪਯਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤਾ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦਨ੍ਧਾ ਦਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ¶ , ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਨਾਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾ ਭਿਜ੍ਜਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਆਰਾਮੋ ਤੁਚ੍ਛੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤੁਚ੍ਛਂ ਆਰਾਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਛਡ੍ਡੇਸਿ. ਤੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇਸੁ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤਾਨਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯੇਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਅਗਮਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਤੇ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕੋਲਿਤੋ ਚ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ ਚ, ਏਤਂ ਮੇ ਸਾਵਕਯੁਗਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ¶ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ – ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ – ‘‘ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਚਰਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰਾ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਿਕਤ੍ਥੇਰਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ.
ਅਥ ਨੇਸਂ ਪਰਿਸਾਯ ਚਰਿਤਵਸੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਸਿ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇ ਅਵਸੇਸਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਪਨ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ¶ ¶ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਕਲ੍ਲਵਾਲਗਾਮਕਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਂਵੇਜਿਤੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋਵ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਮੇਵ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੂਕਰਖਤਲੇਣੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦੀਘਨਖਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਹਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਿਤਭਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਨਨੁ ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤੋ ਚਿਰਤਰੇਨ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ? ਪਰਿਕਮ੍ਮਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਰਾਜੂਨਂ ਪਨ ਹਤ੍ਥਿਵਾਹਨਕਪ੍ਪਨਾਦਿਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਞੇਵ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਵਡ੍ਢਮਾਨਕਚ੍ਛਾਯਾਯ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਸਾਵਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੁਖੋਲੋਕਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦੇਤਿ, ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਪਠਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਤੇ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੇਨ ਯਸਥੇਰਪ੍ਪਮੁਖਾਨਂ ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਤੇ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੇਨ ਭਦ੍ਦਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ¶ ਤਿਂਸਜਨਾਨਂ, ਏਤੇ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੇਨ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਾਦੀਨਂ ਤੇਭਾਤਿਕਾਨਂ, ਏਤੇ ਪਨ ਏਤ੍ਤਕੇ ਮਹਾਥੇਰੇ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇਨ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦੇਮਿ, ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਦੇਮਿ. ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਸ੍ਸੇ ਨਵ ਵਾਰੇ ਅਗ੍ਗਸਸ੍ਸਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਨਾਦਾਸਿ, ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਂ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਦਾ ਪਨ ਭਗਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਣਿਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ, ਭਗਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਇਤੋ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ ਭਗਵਾ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਦਾ ਮਹਾਕਾਲ਼ੋ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ੋਤਿ ਦ੍ਵੇਭਾਤਿਕਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਾਲਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ¶ ਵਪਾਪੇਸੁਂ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ੋ ਸਾਲਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸਾਲਿਗਬ੍ਭਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿ, ਤਂ ਅਤਿਮਧੁਰਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਲਿਗਬ੍ਭਦਾਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਾਤਿਕ, ਸਾਲਿਗਬ੍ਭਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਤਾਤ, ਸਾਲਿਗਬ੍ਭਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਨੇਵ ਅਤੀਤੇ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਾ ਸਸ੍ਸਂ ਨਾਸਯੀ’’ਤਿ; ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਯੇਵ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਭਾਤਾ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਾਲਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਮਮ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਾਲਿਗਬ੍ਭਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦਕੇਨ ਖੀਰੇਨ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਸਕ੍ਖਰਾਦੀਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ – ‘‘ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਅਗ੍ਗਦਾਨਂ ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਟਿਵੇਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਮਕਾਸਿ.
ਸੋ ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਕਲਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਣ੍ਣਿਕਬਦ੍ਧੇਹਿ ਵਿਯ ਸਾਲਿਸੀਸੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਪੀਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ ਮੇ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਥੁਕਕਾਲੇ ਪੁਥੁਕਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਅਦਾਸਿ, ਗਾਮਵਾਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਸਸ੍ਸਦਾਨਂ ਨਾਮ ਅਦਾਸਿ, ਲਾਯਨੇ ਲਾਯਨਗ੍ਗਂ, ਵੇਣਿਕਰਣੇ ਵੇਣਗ੍ਗਂ, ਕਲਾਪਾਦੀਸੁ ਕਲਾਪਗ੍ਗਂ, ਖਲਗ੍ਗਂ, ਖਲਭਣ੍ਡਗ੍ਗਂ, ਕੋਟ੍ਠਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਏਕਸਸ੍ਸੇ ਨਵ ਵਾਰੇ ਅਗ੍ਗਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਗਹਿਤਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰਿ, ਸਸ੍ਸਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਹੋਸਿ. ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਨਾਮੇਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –
‘‘ਧਮ੍ਮੋ ¶ ਹਵੇ ਰਕ੍ਖਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਂ,
ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਚਿਣ੍ਣੋ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤਿ;
ਏਸਾਨਿਸਂਸੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ,
ਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੩੦੩; ਜਾ. ੧.੧੦.੧੦੨) –
‘‘ਏਵਮੇਸ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸੀਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਂ ਪਠਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਵ ਵਾਰੇ ਅਗ੍ਗਦਾਨਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਪਨ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਮੇਵ ¶ ਪਤ੍ਥਨਂ ਠਪੇਸਿ. ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦੇਮੀ’’ਤਿ.
‘‘ਯਸਕੁਲਪੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ ਜਨਾ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤੇਪਿ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਬਹੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨਾਥਮਤਸਰੀਰਾਨਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਗਬ੍ਭਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਕਾਲਕਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘ਝਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਸੁਸਾਨਂ ਹਰਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚ ਜਨੇ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਝਾਪੇਥਾ’ਤਿ ਸੁਸਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਗਾਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ. ਯਸਦਾਰਕੋ ਤਂ ਮਤਸਰੀਰਂ ਸੂਲੇਹਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿ, ਇਤਰੇਸਮ੍ਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ – ‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਇਮਂ ਸਰੀਰਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਚਮ੍ਮਂ, ਕਬਰਗੋਰੂਪਂ ਵਿਯ ਅਸੁਚਿਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਪਟਿਕੂਲ’ਨ੍ਤਿ ¶ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ. ਤੇ ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਨਾ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਸਸਹਾਯਕਾਨਂ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਯਸੋ ਪਨ ਦਾਰਕੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾਯ ਚ ਕਥੇਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਸੁਭਂ ਭਾਵਯਿਂਸੁ. ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਤੇਨੇਵ ਯਸਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਾਗਾਰੇ ਸੁਸਾਨਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਾਯ ਚ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਇਮੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਲਭਿਂਸੁ. ਨਾਹਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ.
‘‘ਭਦ੍ਦਵਗ੍ਗਿਯਸਹਾਯਕਾ ਪਨ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤੇਪਿ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਤਿਂਸ ਧੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਡਿਲੋਵਾਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਇਮੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਲਭਿਂਸੁ. ਨਾਹਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ.
‘‘ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਾਦਯੋ ਪਨ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰਿਂਸੁ. ਇਤੋ ਹਿ ਦ੍ਵੇਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਫੁਸ੍ਸੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬੁਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਫੁਸ੍ਸਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਹਿਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਤੇ ਰਞ੍ਞੋ ਕਨਿਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਨਿਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ, ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ’ਤਿ ਤੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘ਮਮੇਵ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਮਮੇਵ ਧਮ੍ਮੋ, ਮਮੇਵ ਸਙ੍ਘੋ, ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ , ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਨਵੁਤਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਸ੍ਸ ਆਯੁਨੋ ਕੋਟਿਯਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਵਾਹਂ ਜੀਵਾਮਿ, ਤਾਵ ਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਅਧਿਵਾਸੇਥਾ’ਤਿ ¶ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਪਨ ਅਪਰੇਪਿ ਤਤੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਯੋਧਸਤਾਨਿ ਪਰਿਵਾਰਾਨਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਤੀਣਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ. ਤੇ ‘ਮਯਮ੍ਪਿ ਭਾਤਿਕਂ ਭੋਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਓਕਾਸਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਅਲਭਮਾਨਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਨ੍ਤਾਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਕੁਪਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸਿਤਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਪਿਤਾ ਆਲਿਙ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇ ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ, ‘ਵਰਂ ਵੋ, ਤਾਤਾ, ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਆਹ.
‘‘ਤੇ ‘ਸਾਧੁ ਦੇਵਾ’ਤਿ ਵਰਂ ਗਹਿਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਪਿਤਰਾ ‘ਗਣ੍ਹਥ, ਤਾਤਾ, ਵਰ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯਂ ਭਾਤਿਕਂ ਭੋਜੇਸ੍ਸਾਮ, ਇਮਂ ਨੋ ਵਰਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘ਨ ਦੇਮਿ, ਤਾਤਾ’ਤਿ. ‘ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਦੇਥ, ਦੇਵਾ’ਤਿ. ‘ਨ ਦੇਮਿ, ਤਾਤਾ’ਤਿ. ‘ਤੇਨ ਹਿ ਛ ਪਞ੍ਚ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਤੀਣਿ ਦ੍ਵੇ ਏਕਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਦੇਥ, ਦੇਵਾ’ਤਿ. ‘ਨ ਦੇਮਿ, ਤਾਤਾ’ਤਿ. ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਦੇਵ, ਸਤ੍ਤ ਮਾਸੇ ਦੇਥਾ’ਤਿ. ‘ਛ ਮਾਸੇ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਦੇਥ, ਦੇਵਾ’ਤਿ. ‘ਨ ਦੇਮਿ, ਤਾਤਾ’ਤਿ. ‘ਹੋਤੁ, ਦੇਵ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਨੋ ਏਕੇਕਂ ਮਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਦੇਥਾ’ਤਿ. ‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਭੋਜੇਥਾ’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤੁਟ੍ਠਾ ਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਤਾ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਏਕੋਵ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਿਕੋ, ਏਕੋਵ ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸਨਹੁਤਾ ਪੁਰਿਸਪਰਿਵਾਰਾ. ਤੇ ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ , ‘ਮਯਂ ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਦਸ ਸੀਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਕਾਸਾਵਾਨਿ ¶ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਹਵਾਸਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਨਵੁਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯੋਧਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਥ. ਮਯਞ੍ਹਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਕ੍ਖਾਮਾ’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ.
‘‘ਤੇ ਤਯੋਪਿ ਜਨਾ ਪਰਿਵਾਰਸਹਸ੍ਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥਾਨਿ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਵਸਿਂਸੁ. ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਿਕੋ ਚ ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ ਚ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭਾਤਿਕਾਨਂ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰੇਹਿ ਵਾਰੇਨ ਵਾਰੇਨ ਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਕਾਰਾਨਂ ਪਨ ਪੁਤ੍ਤਾ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਰੋਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਅਨਾਗਤੇਯੇਵ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤਿਰੇਕਂ ਨ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ. ਤੇ ‘ਅਪਰਭਾਗੇ ਦਾਰਕਾਨਂ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਂਸੁ. ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਆਹਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤੇ ਪਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਭਾਤਿਕਾ ਪਨ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਖੇਪੇਸੁਂ. ‘ਏਵਂ ¶ ਤੇ ਤਯੋ ਭਾਤਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਤਦਾ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਲਭਿਂਸੁ. ਨਾਹਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਮ੍ਮੀ’’’ਤਿ.
ਤਦਾ ਪਨ ¶ ਤੇਸਂ ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਿਕੋ ਵਿਸਾਖੋ ਉਪਾਸਕੋ. ਤਯੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ ਤਯੋ ਜਟਿਲਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਕਾਰਾ ਤਦਾ ਪੇਤੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਵਸੇਨ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਾਨਿ ਪੇਤਲੋਕੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਂ ਕਕੁਸਨ੍ਧਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਹਾਰਂ ਲਭਨਕਾਲਂ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਮਮ ਤਾਵ ਕਾਲੇ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਥ, ਮਮ ਪਚ੍ਛਤੋ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹਾਯ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ‘‘ਮਮ ਕਾਲੇ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਥ, ਮਮ ਪਚ੍ਛਤੋ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹਾਯ ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ¶ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ‘‘ਮਮ ਕਾਲੇ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਥ, ਮਮ ਪਨ ਪਚ੍ਛਤੋ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹਾਯ ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਲਭਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਸਂ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਸ੍ਵੇਦਿਵਸਸਦਿਸਂ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਤਥਾਗਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞਾ ਪਠਮਦਿਵਸਂ ਦਾਨੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਭੇਰਵਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਦ੍ਵੇਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਫੁਸ੍ਸਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਏਤੇ ਤਵ ਞਾਤਕਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਵਤ੍ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੇਤਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਕਕੁਸਨ੍ਧਾਦਯੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਵ ਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਾ ਹਿਯ੍ਯੋ ਤਯਾ ਦਾਨੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਏਵਮਕਂਸੂ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਦਿਨ੍ਨੇ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਤੇਸਂ ਪੇਤਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਅਨ੍ਨਪਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦਾਸਿ, ਤੇਸਂ ਤਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਨਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ‘‘ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਤੇ ਨ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚੀਵਰਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਤੋ ਤੇਸਂ ਪੇਤਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਵਤ੍ਥਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਾਪੇਸਿ. ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਤੇਸਂ ਦਿਬ੍ਬਵਤ੍ਥਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇ ਪੇਤਤ੍ਤਭਾਵਂ ¶ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਣ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧; ਪੇ. ਵ. ੧੪) ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਾਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਨੁਮੋਦਨਾਵਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਇਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਭਾਤਿਕਜਟਿਲਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਮਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿ.
ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਪਨ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ? ‘‘ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਭਾਵਾਯ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਰਿਂਸੁ’’. ਇਤੋ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਨਾਮੇਨ ਸਰਦਮਾਣਵੋ ¶ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਨਾਮੇਨ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਕਾ ਸਹਾਯਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਸਰਦਮਾਣਵੋ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਕੁਸਲਨ੍ਤਕਂ ਮਹਾਧਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਰਹੋਗਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਇਧਲੋਕਤ੍ਤਭਾਵਮੇਵ ਜਾਨਾਮਿ, ਨੋ ਪਰਲੋਕਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਜਾਤਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਮਰਣਂ ਨਾਮ ਧੁਵਂ, ਮਯਾ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਗਵੇਸਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਹਾਯਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮੋਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ ਗਵੇਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮ, ਤ੍ਵਂਯੇਵ ਪਬ੍ਬਜਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਹਾਯੇ ਵਾ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਰਤਨਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਵਿਵਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਵਣਿਬ੍ਬਕਯਾਚਕਾਨਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋਤਿ ਏਵਂ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚਤੁਸਤ੍ਤਤਿਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਜਟਿਲਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ਪਞ੍ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਅਟ੍ਠ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਜਟਿਲਾਨਂ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਪਞ੍ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਅਟ੍ਠ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸੁਂ.
ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਨੋਮਦਸ੍ਸੀ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ. ਨਗਰਂ ਚਨ੍ਦਵਤੀ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਪਿਤਾ ਯਸਵਾ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ, ਮਾਤਾ ਯਸੋਧਰਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ, ਬੋਧਿ ਅਜ੍ਜੁਨਰੁਕ੍ਖੋ, ਨਿਸਭੋ ਚ ਅਨੋਮੋ ਚ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ, ਵਰੁਣੋ ਨਾਮ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਚ ਸੁਮਨਾ ਚ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਆਯੁ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਅਹੋਸਿ, ਸਰੀਰਂ ਅਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾਸਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧਂ ¶ , ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਂ ਫਰਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਰਦਤਾਪਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰਦਤਾਪਸਸ੍ਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਚ ਮਹਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਚ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕੋ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਦੁਤਿਯਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ, ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰਾ ਚਤੁਸਤ੍ਤਤਿਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਜਟਿਲਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਕਞ੍ਚਿ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੀਹੋ ਵਿਯ ਏਕਚਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਰਦਤਾਪਸਸ੍ਸ ¶ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਫਲਾਫਲਤ੍ਥਾਯ ਗਤੇਸੁ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਮੇ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਰਦਤਾਪਸਸ੍ਸ ਆਕਾਸਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਰਦਤਾਪਸੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਞ੍ਚੇਵ ਸਰੀਰਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਞ੍ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਮਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਾਮ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ, ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਲੋਕੇ ਵਿਵਟ੍ਟਚ੍ਛਦੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਨਿਸੀਦਿ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਾਸਨੇ. ਸਰਦਤਾਪਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਤੁਸਤ੍ਤਤਿਸਹਸ੍ਸਜਟਿਲਾ ਪਣੀਤਪਣੀਤਾਨਿ ਓਜਵਨ੍ਤਾਨਿ ਫਲਾਫਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚੇਵ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆਚਰਿਯ ¶ , ਮਯਂ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤਤਰੋ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵਿਚਰਾਮ, ਅਯਂ ਪਨ ਪੁਰਿਸੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤਤਰੋ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤਾ, ਕਿਂ ਵਦੇਥ, ਸਾਸਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਸਤਸਹਸ੍ਸੁਬ੍ਬੇਧਂ ਸਿਨੇਰੁਂ ਸਮਂ ਕਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਥ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਮਂ ਉਪਮਂ ਮਾ ਕਰਿਤ੍ਥ ਪੁਤ੍ਤਕਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਤੇ ਤਾਪਸਾ, ‘‘ਸਚਾਯਂ ਇਤ੍ਤਰਸਤ੍ਤੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਨ ਏਵਰੂਪਂ ਉਪਮਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸ, ਯਾਵ ਮਹਾ ਵਤਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਵ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯਂ ਇਧਾਗਤੋ, ਮਯਂ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿ ਯਥਾਬਲਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਯਂ ਯਂ ਪਣੀਤਂ ਫਲਾਫਲਂ, ਤਂ ਤਂ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਫਲਾਫਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬੋਜਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਸੋ ਤਾਪਸੋ ਉਦਕਮ੍ਪਿ ਸਯਮੇਵ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਾਰਣੀਯਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵਾਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.
ਤਤੋ ¶ ਸਰਦਤਾਪਸੋ ¶ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਨੀਚਂ, ਸਮਣਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਆਸਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਜ੍ਜ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਉਲ਼ਾਰਂ ਬੁਦ੍ਧਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਤੋ ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ. ਕਥਨਕਾਲੋ ਪਪਞ੍ਚੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ¶ ਪਨ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਤੇ ਤਾਪਸਾ ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਤਿਗਾਵੁਤਂ, ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਿਕਾਦਿਭੇਦਂ, ਸਙ੍ਘਨਵਕਸ੍ਸ ਉਸਭਮਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ. ‘‘ਕਥਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸ੍ਸਮਪਦੇ ਤਾਵ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋ ਹੇਸ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਸਰਦਤਾਪਸੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਠਿਤੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਂ ਅਭਿਰੁਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਞ੍ਚ, ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਨ ਏਕਤੋ;
ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿ.
‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਆਸਨਂ ਵੀਰ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਤਵਨੁਚ੍ਛਵਿਂ;
ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ, ਨਿਸੀਦ ਪੁਪ੍ਫਮਾਸਨੇ.
‘‘ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਿਸੀਦਿ ਪੁਪ੍ਫਮਾਸਨੇ;
ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਹਾਸਯਿਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕੇ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਰਦਤਾਪਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੇ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਟਿਲਾਨਂ ਅਯਂ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ. ਸਤ੍ਥੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਪਿ ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤਥਾਗਤੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਕਾਲੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਵਨਮੂਲਫਲਾਫਲਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੇਸਕਾਲੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਸਰਦਤਾਪਸੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮ੍ਪਿ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰਯਮਾਨੋਵ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਰੋਧਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕਂ ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਿਸਭ, ਸਕ੍ਕਾਰਕਾਰਕਾਨਂ ¶ ਤਾਪਸਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਾਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਹਾਲਾਭੋ ਮਹਾਯੋਧੋ ਵਿਯ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਾਨੁਮੋਦਨਂ ਆਰਭਿ. ਤਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਦੁਤਿਯਸਾਵਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਨੋਮਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਦੇਸਨਾਯ ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਿਸਮਯੋ ਨਾਹੋਸਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਰਿਮਾਣੇ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ਠਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਰਦਤਾਪਸਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਤੁਸਤ੍ਤਤਿਸਹਸ੍ਸਜਟਿਲਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ ¶ , ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਤਾਵਦੇਵ ਕੇਸਮਸ੍ਸੂਨਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ, ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ ਕਾਯੇ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾਵ ਅਹੇਸੁਂ.
ਸਰਦਤਾਪਸੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਨ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸੋ ਕਿਰ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੁਤਿਯਾਸਨੇ ¶ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਤੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਇਮਿਨਾ ਸਾਵਕੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਧੁਰਂ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਵੇਧਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਤਥਾਗਤਂ ਪਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਸਨੇ ਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਅਨੁਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਸ੍ਸ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸੋਲ਼ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਸਨੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਨਿਸਭੋ ਨਾਮ ਏਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਮਯਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਫਲੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨ ਪਤ੍ਥੇਮਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਅਯਂ ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਮਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਂ ਏਕਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਸਰਦਤਾਪਸਂ ਆਹ – ‘‘ਨ ਤੇ ਅਯਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਮੋਘਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਂ ਏਕਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਮਹਾਮਾਯਾ ¶ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਿਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਰਾਹੁਲੋ ਨਾਮ, ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਨਾਮ, ਤ੍ਵਂ ਪਨਸ੍ਸ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ¶ . ਏਵਂ ਤਾਪਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ.
ਸਰਦਤਾਪਸੋਪਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਵਦੇਥ, ਸਹਾਯਕੇਨ ਤੇ ਸਰਦਤਾਪਸੇਨ ਅਨੋਮਦਸ੍ਸੀਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਅਨਾਗਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ, ਤ੍ਵਂ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਹਿ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਏਕਪਸ੍ਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨੋ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਮੇ ਅਯ੍ਯੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨੀਚਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ‘‘ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਪਰਿਸਾ ਪਨ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਸ੍ਸਮਂ ਅਨੋਮਦਸ੍ਸੀ ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਗਤੋ, ਮਯਂ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਕਰਿਮ੍ਹਾ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਸੇਸਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕਂ ਨਿਸਭਤ੍ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨਾਗਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸਾਸਨੇ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿਂ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ ਹੋਤੁ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਸਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ.
ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰੇ ਰਾਜਮਾਨੇਨ ਅਟ੍ਠਕਰੀਸਮਤ੍ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਮਤਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਓਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਲਾਜਪਞ੍ਚਮਾਨਿਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਿਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਚ੍ਛਦਨਂ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਆਸਨਾਨਿ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ ਸਰਦਤਾਪਸਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਾਪਸੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨੋਪਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ¶ ਦਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਮਹਾਰਹੇਹਿ ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਯਂ ਆਰਬ੍ਭੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ, ਇਮਿਨਾਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਠਿਤੋ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਸਹਾਯੋ ਸਰਦਤਾਪਸੋ ਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਪਠਮਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਮੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਅਨਾਗਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਨੋ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਭਤ੍ਤਾਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਗਤੋ. ‘‘ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤਦਾ ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਨਾ. ਤੇ ਯਥਾਪਤ੍ਥਿਤਮੇਵ ਲਭਿਂਸੁ. ਨਾਹਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦੇਮੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਾ ਸਮਾਨਾ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਗਤਾ’’ਤਿ ਯਾਵ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਪਟਿਵੇਧਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤੇ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਦਮੂਲੇ ਆਨੇਤੁਕਾਮਾ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਭਾਵਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਮਨੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਕਥਯਿਮ੍ਹਾ. ਸੋ ਇਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਾਸੋ ਨਾਮ ਚਾਟਿਯਾ ਉਦਞ੍ਚਨਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸੋ, ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ¶ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਵਾਸਂ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਇਦਾਨਿ ਮਹਾਜਨੋ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਮੇਵ ਪੂਜੇਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਥਂ ਭਵਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਬਹੂ, ਉਦਾਹੁ ਦਨ੍ਧਾ’’ਤਿ? ‘‘ਦਨ੍ਧਾ’’ਤਿ ਕਥਿਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦਨ੍ਧਾ ਦਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਞ੍ਚਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਅਸਾਰਂ ਸਾਰੋਤਿ, ਸਾਰਞ੍ਚ ਅਸਾਰੋਤਿ ਗਣ੍ਹਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤਾਯ ਸਾਰਞ੍ਚ ਸਾਰਤੋ, ਅਸਾਰਞ੍ਚ ਅਸਾਰਤੋ ਞਤ੍ਵਾ ਅਸਾਰਂ ਪਹਾਯ ਸਾਰਮੇਵ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਸਾਰੇ ¶ ਸਾਰਮਤਿਨੋ, ਸਾਰੇ ਚਾਸਾਰਦਸ੍ਸਿਨੋ;
ਤੇ ਸਾਰਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਾ.
‘‘ਸਾਰਞ੍ਚ ¶ ਸਾਰਤੋ ਞਤ੍ਵਾ, ਅਸਾਰਞ੍ਚ ਅਸਾਰਤੋ;
ਤੇ ਸਾਰਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਸਾਰੇ ਸਾਰਮਤਿਨੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਅਯਂ ਅਸਾਰੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਰਦਿਟ੍ਠਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਰੇ ਚਾਸਾਰਦਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਅਯਂ ਸਾਰੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਨਾਯਂ ਸਾਰੋ’’ਤਿ ਅਸਾਰਦਸ੍ਸਿਨੋ. ਤੇ ਸਾਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਨ ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੀਲਸਾਰਂ, ਸਮਾਧਿਸਾਰਂ, ਪਞ੍ਞਾਸਾਰਂ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਾਰਂ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਾਰਂ, ‘‘ਪਰਮਤ੍ਥਸਾਰਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾਰਞ੍ਚਾਤਿ ਤਮੇਵ ਸੀਲਸਾਰਾਦਿਸਾਰਂ ‘‘ਸਾਰੋ ਨਾਮਾਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਞ੍ਚ ਅਸਾਰਂ ‘‘ਅਸਾਰੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ. ਤੇ ਸਾਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਾਰਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਥਾ ¶ ¶ ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਥਾ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜੇਨ ਪੇਸਿਤਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਦੂਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਗਮਨਕਾਲਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਵਣ੍ਣਂ ਵਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵੁਤੋ ¶ ਕਪਿਲਪੁਰਂ ਨੀਤੋ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੬੫੫ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੬੮) ਗਾਥਾਯ ਪਿਤਰਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਰੇ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੬੯) ਗਾਥਾਯ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ, ਰਾਜਾਨਞ੍ਚ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਪਨ ਰਾਹੁਲਮਾਤੁਗੁਣਕਥਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਨ੍ਦਕਿਨ੍ਨਰੀਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੪.੧੮ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਭਿਸੇਕਗੇਹਪ੍ਪਵੇਸਨਵਿਵਾਹਮਙ੍ਗਲੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤ੍ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋਪਿ ਤਥਾਗਤਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸੋਪਾਨਸੀਸੇ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਸੋਪਾਨਪਾਦਮੂਲੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ¶ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਕਾਮੋ ਅਰੁਚਿਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ‘‘ਇਧ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ – ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਭਗਵਾ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਂ ਵਿਨਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੂਹਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਹੇਵ ਅਡ੍ਢੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤੁਵਟਂ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਤਿਰਿਯਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਠਿਤਂ. ਸਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਵ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਸਿ ਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਹ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਨਨ੍ਦਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਪਿਲਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਨਨ੍ਦਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ.
ਸਤ੍ਤਮੇ ¶ ਦਿਵਸੇ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ ਕੁਮਾਰਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸ, ਤਾਤ, ਏਤਂ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਸਮਣਪਰਿਵੁਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਰੂਪਿਵਣ੍ਣਂ ਸਮਣਂ, ਅਯਂ ਤੇ ਪਿਤਾ, ਏਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਗਚ੍ਛ ਨਂ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਯਾਚਸ੍ਸੁ – ‘ਅਹਂ ¶ , ਤਾਤ, ਕੁਮਾਰੋ, ਅਭਿਸੇਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਧਨੇਨ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ, ਧਨਂ ਮੇ ਦੇਹਿ. ਸਾਮਿਕੋ ਹਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸਾ’’’ਤਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਵ ਪਿਤੁਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਖਾ ਤੇ, ਸਮਣ, ਛਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ¶ ਬਹੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਕੁਮਾਰੋਪਿ ‘‘ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਮੇ, ਸਮਣ, ਦੇਹਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਮੇ, ਸਮਣ, ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਭਗਵਾਪਿ ਕੁਮਾਰਂ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਸਿ. ਪਰਿਜਨੋਪਿ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਾਮਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ.
ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਂ ਅਯਂ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਾਨੁਗਤਂ ਸਵਿਘਾਤਂ, ਹਨ੍ਦਸ੍ਸ ਬੋਧਿਤਲੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਅਰਿਯਧਨਂ ਦੇਮਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਦਾਯਜ੍ਜਸ੍ਸ ਨਂ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਕੁਮਾਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਚ ਪਨ ਕੁਮਾਰੇ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਨਿਵੇਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯਾ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਰਂ ਯਾਚਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨੇ ਕਤਪਾਤਰਾਸੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਰਞ੍ਞਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਕਾਲੇ ਏਕਾ ਦੇਵਤਾ ਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਕਾਲਕਤੋ’ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਬੋਧਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਥ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਮਤੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੦.੯੨ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਸਿ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਰਾਜਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਪਿਤਰਂ ਤੀਸੁ ਫਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ¶ ਪੁਨਦੇਵ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤਪਟਿਞ੍ਞੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਾਰੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ.
ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਅਨਭਿਰਤੋ ਅਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮਿ, ਨ ¶ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਨਨ੍ਦ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਵਂ ਆਰੋਚੇਸਿ ¶ – ‘ਅਨਭਿਰਤੋ, ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਨਨ੍ਦ, ਅਨਭਿਰਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਸਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਾਕਿਯਾਨੀ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਤੁਵਟਂ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ, ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋ ਅਨਭਿਰਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.
ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਬਾਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕਂ ਆਨੇਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਝਾਮਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਝਾਮਖਾਣੁਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਛਿਨ੍ਨਕਣ੍ਣਨਾਸਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਏਕਂ ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਾਨਿ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਕਕੁਟਪਾਦਾਨੀਤਿ ¶ ਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਤਾਯ ਪਾਰੇਵਤਪਾਦਸਦਿਸਪਾਦਾਨਿ. ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨਾਹ – ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਨ੍ਦ, ਕਤਮਾ ਨੁ ਖੋ ਅਭਿਰੂਪਤਰਾ ਵਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਤਰਾ ਵਾ ਪਾਸਾਦਿਕਤਰਾ ਵਾ ਸਾਕਿਯਾਨੀ ਵਾ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਇਮਾਨਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨੀ’’ਤਿ? ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛਿਨ੍ਨਕਣ੍ਣਨਾਸਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਾ ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟੀ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਕਿਯਾਨੀ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਸਙ੍ਖ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਕਲਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਕਲਭਾਗਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਇਮਾਨੇਵ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਅਭਿਰੂਪਤਰਾਨਿ ਚੇਵ ਦਸ੍ਸਨੀਯਤਰਾਨਿ ਚ ਪਾਸਾਦਿਕਤਰਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਭਿਰਮ, ਨਨ੍ਦ, ਅਭਿਰਮ, ਨਨ੍ਦ, ਅਹਂ ਤੇ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨਂ, ਅਭਿਰਮਿਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ’’ਤਿ.
ਅਥ ¶ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਜੇਤਵਨੇਯੇਵ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਕਿਰ ਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਤਾ ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਪੁਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਹੇਤੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤਿ. ਭਗਵਾ ਕਿਰਸ੍ਸ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਭਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਉਪਕ੍ਕਿਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ‘‘ਭਤਕੋ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ, ਉਪਕ੍ਕਿਤਕੋ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ, ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਹੇਤੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤਿ. ਭਗਵਾ ਕਿਰਸ੍ਸ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਸਹਾਯਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ¶ ਭਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਉਪਕ੍ਕਿਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਅਟ੍ਟਿਯਮਾਨੋ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ ¶ ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸਿ, ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਖੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥੇਕਾ ਦੇਵਤਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸਕਲਂ ਜੇਤਵਨਂ ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਤਾ ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਪੁਤ੍ਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ ‘‘ਨਨ੍ਦੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਸੋਪਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਯਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨਂ, ਮੁਞ੍ਚਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯਾਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਨਨ੍ਦ, ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਵਿਦਿਤੋ ‘ਨਨ੍ਦੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ¶ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’ਤਿ. ਦੇਵਤਾਪਿ ਮੇ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਨ੍ਦੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਅਨਾਸਵਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’ਤਿ. ਯਦੇਵ ਖੋ ਤੇ, ਨਨ੍ਦ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਅਥਾਹਂ ਮੁਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਪਙ੍ਕੋ, ਮਦ੍ਦਿਤੋ ਕਾਮਕਣ੍ਟਕੋ;
ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਨ ਵੇਧਤੀ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. (ਉਦਾ. ੨੨);
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ ਨਨ੍ਦ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਤ੍ਵਂ ‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮੀ’ਤਿ ਵਦੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਕਥ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਗਿਹਿਭਾਵਾਯ ਆਲਯੋ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ – ‘‘ਅਭੂਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਕਥੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਅਤੀਤਦਿਵਸੇਸੁ ‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਗਿਹਿਭਾਵਾਯ ਆਲਯੋ’ਤਿ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤੀਤਦਿਵਸੇਸੁ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਦੁਚ੍ਛਨ੍ਨਗੇਹਸਦਿਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਸੁਚ੍ਛਨ੍ਨਗੇਹਸਦਿਸੋ ਜਾਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚ੍ਛਰਾਨਂ ¶ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ¶ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯਥਾ ਅਗਾਰਂ ਦੁਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਵੁਟ੍ਠੀ ਸਮਤਿਵਿਜ੍ਝਤਿ;
ਏਵਂ ਅਭਾਵਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਰਾਗੋ ਸਮਤਿਵਿਜ੍ਝਤਿ.
‘‘ਯਥਾ ਅਗਾਰਂ ਸੁਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਵੁਟ੍ਠੀ ਨ ਸਮਤਿਵਿਜ੍ਝਤਿ;
ਏਵਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਰਾਗੋ ਨ ਸਮਤਿਵਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਗੇਹਂ. ਦੁਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਿਰਲ਼ਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਛਿਦ੍ਦਾਵਛਿਦ੍ਦਂ. ਸਮਤਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸਵੁਟ੍ਠਿ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਅਭਾਵਿਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਗਾਰਂ ਵੁਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਭਾਵਨਾਯ ਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਾਵਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗੋ ਸਮਤਿ ਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਾਗੋਵ, ਦੋਸਮੋਹਮਾਨਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਸੁਭਾਵਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਹਿ ਸੁਭਾਵਿਤਂ. ਏਵਰੂਪਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਗੇਹਂ ਵੁਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਰਾਗਾਦਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ, ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮਾਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ¶ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਵਚ੍ਛਰਾ ਆਮਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ¶ , ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਮਯਾ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨੀਤੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀ ਕਪ੍ਪਟੋ ਨਾਮ ਵਾਣਿਜੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸੇਕੋ ਗਦ੍ਰਭੋ ਕੁਮ੍ਭਭਾਰਂ ਵਹਤਿ, ਏਕਦਿਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਗਦ੍ਰਭਭਾਰਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਤਾਵ ਗਦ੍ਰਭਂ ਚਰਿਤੁਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਗਦ੍ਰਭੋ ਪਰਿਖਾਪਿਟ੍ਠੇ ਚਰਮਾਨੋ ਏਕਂ ਗਦ੍ਰਭਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਸਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਆਹ – ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਵਾਣਿਜ੍ਜਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਭਾਰਂ ਵਹਸੀ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਕੁਮ੍ਭਭਾਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਭਾਰਂ ਵਹਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤ ਯੋਜਨਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਤੇ ਕਾਚਿ ਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਕਰਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਅਨੁਭੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦਿਕਾਰਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਾਮਸਂਯੋਜਨਘਟ੍ਟਨਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਏਵਰੂਪਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ’’? ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਕਥਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿ. ਕਪ੍ਪਟੋਪਿ ਭਣ੍ਡਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਨਾਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ¶ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਨਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਤੋਦਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਲ਼ਸਙ੍ਗੁਲਿਕਣ੍ਟਕਂ;
ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਕਾਯਂ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਗਦ੍ਰਭਾ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਦ੍ਰਭੋ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਤੋਦਂ ਮੇ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਸੋਲ਼ਸਙ੍ਗੁਲਿਕਣ੍ਟਕਂ;
ਪੁਰਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਨ ਪਚ੍ਛਤੋ;
ਦਨ੍ਤਂ ਤੇ ਪਾਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਕਪ੍ਪਟਾ’’ਤਿ.
ਤਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾਣਿਜੋ – ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਏਸ ਏਵਂ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਗਦ੍ਰਭਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯੇਸ ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ‘ਏਵਰੂਪਿਂ ਨਾਮ ਤੇ ਗਦ੍ਰਭਿਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਨਂ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਂ ਸਙ੍ਖਮੁਖਿਂ, ਨਾਰਿਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਿਨਿਂ;
ਭਰਿਯਂ ਤੇ ਆਨਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਗਦ੍ਰਭਾ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਗਦ੍ਰਭੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਂ ਸਙ੍ਖਮੁਖਿਂ, ਨਾਰਿਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਿਨਿਂ;
ਭਰਿਯਂ ਮੇ ਆਨਯਿਸ੍ਸਸਿ, ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਕਪ੍ਪਟ;
ਕਪ੍ਪਟ ਭਿਯ੍ਯੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੋਜਨਾਨਿ ਚਤੁਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ¶ ¶ ਨਂ ਕਪ੍ਪਟੋ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਏਹੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਨਨੁ ਮਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘ਭਰਿਯਂ ਤੇ ਆਨਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਅਵੋਚੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਰਿਯਂ ਤੇ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਵੇਤਨਂ ਪਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਏਕਕਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਵੇਤਨਂ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਪਹੋਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਵੋ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਪੁਤ੍ਤਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿਪਿ ਬਹੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਤਂ ਪਹੋਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਗਦ੍ਰਭੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਦ੍ਰਭੀ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਅਹੋਸਿ, ਗਦ੍ਰਭੋ ਨਨ੍ਦੋ, ਵਾਣਿਜੋ ਅਹਮੇਵ. ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਮਯਾ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸੀਤਿ.
ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਚੁਨ੍ਦਸੂਕਰਿਕਵਤ੍ਥੁ
ਇਧ ਸੋਚੇਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੁਨ੍ਦਸੂਕਰਿਕਂ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਸੂਕਰੇ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਚ ਵਿਕ੍ਕਿਣਨ੍ਤੋ ਚ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਛਾਤਕਾਲੇ ਸਕਟੇਨ ਵੀਹਿਂ ਆਦਾਯ ਜਨਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਨਾਲ਼ਿਦ੍ਵੇਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤੇਨ ਗਾਮਸੂਕਰਪੋਤਕੇ ¶ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਸਕਟਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਨਿਵੇਸਨੇ ਵਜਂ ਵਿਯ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਪਂ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਤੇਸੁ ਨਾਨਾਗਚ੍ਛੇ ਚ ਸਰੀਰਮਲਞ੍ਚ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਆਲ਼ਾਨੇ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਮਂਸਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਯਿਤ੍ਵਾ ਬਹਲਭਾਵਤ੍ਥਂ ਚਤੁਰਸ੍ਸਮੁਗ੍ਗਰੇਨ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬਹਲਮਂਸੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰੇ ਦਣ੍ਡਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਲੋਹਥਾਲਿਯਾ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਮੁਖੇ ਆਸਿਞ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਕਰੀਸਂ ਆਦਾਯ ਅਧੋਭਾਗੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਯਾਵ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਕਰੀਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਵ ਆਵਿਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੁਦ੍ਧੇ ਉਦਰੇ ਅਚ੍ਛਂ ਅਨਾਵਿਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਂ ਉਦਕਂ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਆਸਿਞ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਕਾਲ਼ਚਮ੍ਮਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤੋ ਤਿਣੁਕ੍ਕਾਯ ਲੋਮਾਨਿ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਿਖਿਣੇਨ ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਪਗ੍ਘਰਣਤਂ ਲੋਹਿਤਂ ਭਾਜਨੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਲੋਹਿਤੇਨ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ¶ . ਤਥਾਗਤੇ ਧੁਰਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪੁਪ੍ਫਮੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤੇਨ ਪੂਜਾ ਵਾ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖਦਾਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਅਵੀਚਿਸਨ੍ਤਾਪੋ ਨਾਮ ਯੋਜਨਸਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਭਿਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
‘‘ਤਸ੍ਸ ਅਯੋਮਯਾ ਭੂਮਿ, ਜਲਿਤਾ ਤੇਜਸਾਯੁਤਾ;
ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਸਤਂ, ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੬੭; ਅ. ਨਿ. ੩.੩੬);
ਨਾਗਸੇਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਕਤਿਕਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤਾਯ ਅਯਂ ਉਪਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ – ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੂਟਾਗਾਰਮਤ੍ਤੋ ਪਾਸਾਣੋਪਿ ਨੇਰਯਿਕਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਖਣੇਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਬਲੇਨ ¶ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਗਤਾ ਵਿਯ ਨ ਵਿਲੀਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੪.੬). ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਕਮ੍ਮਸਰਿਕ੍ਖਕੋ ਆਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਗੇਹਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਸੂਕਰਰਵਂ ਰਵਿਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੇਹਮਾਨੁਸਕਾ ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਪਿਦਹਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ ਨਾਮ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ. ਸੋ ਵਿਰਵਨ੍ਤੋਵ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਤਿ. ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਸੁ ਘਰੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਮਰਣਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਸ੍ਸ ਪਨ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੋ ਗੇਹਜਨੋ ਯਥਾ ਅਨ੍ਤੋਠਿਤੋ ਬਹਿ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿਗੇਹਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਤਿ. ਇਤਰੋ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇਯੇਵ ਨਿਰਯਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਵਿਰਵਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਾਨਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯੋ ਦੇਵਦੂਤਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੬੧ ਆਦਯੋ; ਅ. ਨਿ. ੩.੩੬) ਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ¶ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸੂਕਰਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚੁਨ੍ਦਸੂਕਰਿਤਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸੂਕਰਾਨਂ ਮਾਰਿਯਮਾਨਾਨਂ ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਤਮੋ ਦਿਵਸੋ, ਗੇਹੇ ਕਾਚਿ ਮਙ੍ਗਲਕਿਰਿਯਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ. ਏਤ੍ਤਕੇ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੂਕਰੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਮ੍ਪਿ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਵਤ ਨੋ ਏਵਰੂਪੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ ਸਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਸੂਕਰੇ ਮਾਰੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਸਰਿਕ੍ਖਕਂ ਪਨਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਸਨ੍ਤਾਪੋ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਸੂਕਰਰਵਂ ¶ ਰਵਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੋਨਿਵੇਸਨੇ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਲੋਕੇ ਏਵਂ ਸੋਚਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੋਚਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਮਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ, ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੋਚਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਧ ਸੋਚਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋਚਤਿ,
ਪਾਪਕਾਰੀ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੋਚਤਿ;
ਸੋ ਸੋਚਤਿ ਸੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ;
ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਿਲਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਾਪਕਾਰੀਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਪਾਪਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਕਤਂ ਵਤ ਮੇ ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਕਤਂ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਮਰਣਸਮਯੇ ਇਧ ਸੋਚਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸੋਚਨਂ. ਵਿਪਾਕਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਪਨ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋਚਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਰਲੋਕੇ ਵਿਪਾਕਸੋਚਨਂ. ਏਵਂ ਸੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੋਚਤਿਯੇਵ. ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਜੀਵਮਾਨੋਯੇਵ ਸੋ ਚੁਨ੍ਦਸੂਕਰਿਕੋਪਿ ਸੋਚਤਿ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਵਿਲਪਨ੍ਤੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਚੁਨ੍ਦਸੂਕਰਿਕਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਧਮ੍ਮਿਕਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਇਧ ਮੋਦਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਿਕਉਪਾਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਧਮ੍ਮਿਕਉਪਾਸਕਾ ਨਾਮ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਸਤਾਨਿ ਪਰਿਵਾਰਾ. ਯੋ ਤੇਸਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਧੀਤਰੋ. ਤੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਏਕੇਕਾ ਸਲਾਕਯਾਗੁ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਂ ਉਪੋਸਥਿਕਭਤ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਨੁਜਾਤਪੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਅਹੇਸੁਂ. ਇਤਿ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਭਰਿਯਾਯ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਸਲਾਕਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਸੀਲਵਾ ¶ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ ਦਾਨਸਂਵਿਭਾਗਰਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਰਿਹਾਯਿ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਮੇ ਸੋਲ਼ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੇਸੇਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੁਬ੍ਬਲੋਮ੍ਹਿ, ਏਕਂ ਮੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਤਰਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਏਕਾਯਨੋ ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ ¶ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੬) ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਛਹਿ ਦੇਵਲੋਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਸਹਸ੍ਸਸਿਨ੍ਧਵਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਯਡ੍ਢਯੋਜਨਸਤਿਕਾ ਛ ਰਥਾ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਠਿਤਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮ, ਅਮ੍ਭੋ ਮਤ੍ਤਿਕਭਾਜਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਹਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਹੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਉਪਾਸਕੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਨ੍ਤਰਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ – ‘‘ਆਗਮੇਥ ਆਗਮੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਵਾਰੇਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ.
ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਵਾਰੇਤਿ, ਮਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਯਨਕਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਰਵਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਨੋਕਾਸੋ’’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਉਪਾਸਕੋ ਥੋਕਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਕਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਸਯਮੇਵ ਵਾਰਯਿਤ੍ਥ, ਅਥ ਮਯਂ ‘ਮਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਯਨਕਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਕਨ੍ਦਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਅਯ੍ਯਾ ਪਨ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘‘ਅਨੋਕਾਸੋ’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ, ਅਯ੍ਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਥ ਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਛਹਿ ਦੇਵਲੋਕੇਹਿ ਦੇਵਤਾ ਛ ਰਥੇ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘ਅਮ੍ਹਾਹਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਅਭਿਰਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਅਭਿਰਮਾ’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਤਾਤ, ਰਥਾ, ਨ ਮਯਂ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਗਨ੍ਥਿਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਰੋ ਦੇਵਲੋਕੋ ਰਮਣੀਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਤੁਸਿਤਭਵਨਂ ਰਮਣੀਯਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਆਗਤਰਥੇ ਲਗ੍ਗਤੂ’ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਖਿਪਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਖਿਪਿਂਸੁ. ਤਂ ਰਥਧੁਰੇ ਲਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਓਲਮ੍ਬਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਤਦੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਰਥਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਉਪਾਸਕੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਥੇਤਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਏਤਂ ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਆਗਤਰਥੇ ਓਲਮ੍ਬਤਿ, ਅਹਂ ਤੁਸਿਤਭਵਨਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ¶ , ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਕਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ.
ਤਾਵਦੇਵਸ੍ਸ ¶ ਤਿਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣੋ ਸਟ੍ਠਿਸਕਟਭਾਰਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਂ ਪਰਿਵਾਰੇਸਿ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਯੋਜਨਿਕਂ ਕਨਕਵਿਮਾਨਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸੁਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਾਸਕੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਪਨ ‘ਆਗਮੇਥਾ’ਤਿ ਵਾਰੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਕਨ੍ਦਿਂਸੁ ¶ . ਮਯਂ ‘ਇਦਾਨਿ ਅਨੋਕਾਸੋ’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਸਿ, ਛਹਿ ਦੇਵਲੋਕੇਹਿ ਦੇਵਤਾ ਛ ਰਥੇ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਂਸੁ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਇਧ ਞਾਤਿਮਜ੍ਝੇ ਮੋਦਮਾਨੋ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮੋਦਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹਿ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਮੋਦਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਧ ਮੋਦਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਮੋਦਤਿ,
ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਮੋਦਤਿ;
ਸੋ ਮੋਦਤਿ ਸੋ ਪਮੋਦਤਿ,
ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਕਤਂ ਵਤ ਮੇ ਪਾਪਂ, ਕਤਂ ਮੇ ਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਧ ਕਮ੍ਮਮੋਦਨੇਨ, ਪੇਚ੍ਚ ਵਿਪਾਕਮੋਦਨੇਨ ਮੋਦਤਿ. ਏਵਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ਮੋਦਤਿ ਨਾਮ. ਕਮ੍ਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕਉਪਾਸਕੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਾਲਕਿਰਿਯਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਧਲੋਕੇਪਿ ਮੋਦਤਿ, ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਲੋਕੇਪਿ ਅਤਿਮੋਦਤਿਯੇਵਾਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਧਮ੍ਮਿਕਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਇਧ ¶ ¶ ¶ ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਥਵਿਪ੍ਪਵੇਸਨਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਾਸਿਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨੁਪਿਯਂ ਨਾਮ ਮਲ੍ਲਾਨਂ ਨਿਗਮੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨੁਪਿਯਮ੍ਬਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਯੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਪਟਿਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇਯੇਵ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਞਾਤਿਕੁਲੇਹਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਾ, ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਵਾਰੋਵ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਪੁਤ੍ਤਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਾ. ਤੇਸੁ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਨਾਮ ਰਾਜਾਨਂ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ, ਆਨਨ੍ਦਂ, ਭਗੁਂ, ਕਿਮਿਲਂ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਛ ਸਕ੍ਯੇ ਅਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਮ, ਇਮੇ ਛ ਸਕ੍ਯਾ ਨ ਞਾਤਕਾ ਮਞ੍ਞੇ, ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਅਥ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮੋ ਸਕ੍ਯੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤ੍ਵਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ, ਅਹਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਪਨ ਸੁਖੁਮਾਲੋ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੋਗੋ, ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ. ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਗੁਲ਼ਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਪੂਵੇਨ ਪਰਾਜਿਤੋ ਪੂਵਤ੍ਥਾਯ ਪਹਿਣਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪੂਵੇ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿ ¶ . ਤੇ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕੀਲ਼ਿਂਸੁ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਾਜਯੋ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਹਿਤੇ ਪਹਿਤੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੂਵੇ ਪਹਿਣਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ‘‘ਪੂਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਸੁਕਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਸਾਪੇਕਾ ਪੂਵਵਿਕਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ‘‘ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਂ ਮੇ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਮਾਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਂ ਕਿਰ, ਅਯ੍ਯੇ, ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ‘ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਪਦਂ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਉਪਾਯੇਨ ਨਂ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੁਚ੍ਛਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਨਗਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਸਕ੍ਯੇਨ ਅਨ੍ਨਭਾਰਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਭਤ੍ਤਂ ਉਪਰਿਟ੍ਠਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘‘ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਮੇ ਵਚਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਮਾ ਹੋਤੁ, ਭੋਜਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਜਾਨਨਂ ਮਾ ‘ਹੋਤੂ’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾ ਕਤਾ, ਸਚਾਯਂ ਤੁਚ੍ਛਪਾਤਿਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੇਵਸਮਾਗਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ, ਸੀਸਮ੍ਪਿ ਨੋ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਅਥ ¶ ਨਂ ਪਾਤਿਂ ਦਿਬ੍ਬਪੂਵੇਹਿ ਪੁਣ੍ਣਂ ਅਕਂਸੁ. ਕਸ੍ਸਾ ਗੁਲ਼ਮਣ੍ਡਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਮਤ੍ਤਾਯ ਪੂਵਗਨ੍ਧੋ ਸਕਲਨਗਰੇ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਪੂਵਖਣ੍ਡਂ ਮੁਖੇ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤਮੇਵ ਸਤ੍ਤਰਸਹਰਣੀਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੁਫਰਿ.
ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਾਹਂ ਮਾਤੁ ਪਿਯੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਮੇ ਕਾਲਂ ਇਮਂ ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਂ ¶ ਨਾਮ ਨ ਪਚਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਪੂਵਂ ਨਾਮ ਨ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਵ ਮਾਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮ ¶ , ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਹਂ ਪਿਯੋ, ਅਪ੍ਪਿਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਏਕਕ੍ਖਿਨੋ ਅਕ੍ਖਿ ਵਿਯ ਚ ਹਦਯਂ ਵਿਯ ਚ ਅਤਿਵਿਯ ਪਿਯੋ ਮੇ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪੂਵਂ ਨ ਪਚਿਤ੍ਥ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ਸਾ ਚੂਲ਼ੂਪਟ੍ਠਾਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਤਿਯਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ, ਅਯ੍ਯੇ, ਪਾਤਿ ਪੂਵੇਹਿ, ਏਵਰੂਪਾ ਪੂਵਾ ਨਾਮ ਮੇ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੇਵਤਾਹਿ ਪਾਤਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪੂਵਾ ਪਹਿਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਨਂ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਮ੍ਮ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਹਂ ਅਞ੍ਞਂ ਪੂਵਂ ਨਾਮ ਨ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਮੇਵ ਪਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਪੂਵਂ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੁਚ੍ਛਪਾਤਿਮੇਵ ਅਞ੍ਞਾਯ ਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਯਾਵ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਿ, ਤਾਵਸ੍ਸ ਦੇਵਤਾਵ ਪੂਵੇ ਪਹਿਣਿਂਸੁ.
ਸੋ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਕਿਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ? ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਾ ਏਸਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਭਾਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਓਹਾਰਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁਨਾ ਕਾਸਾਯਨਿਵਤ੍ਥੇਨ ਕਟ੍ਠਤ੍ਥਰਕੇ ਵਾ ਬਿਦਲਮਞ੍ਚਕੇ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਵਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਸਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਾਤਿਕ, ਅਹਂ ਸੁਖੁਮਾਲੋ. ਨਾਹਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਆਹ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਏਕੇਨ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਕੋ ਏਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਤ੍ਤੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕਿਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕੁਹਿਂ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ? ਕਿਮਿਲੋ ਆਹ – ‘‘ਕੋਟ੍ਠੇ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਉਕ੍ਖਲਿਯਂ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਰਤਨਮਕੁਲ਼ਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਂ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.
ਤੇਸੁ ¶ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਿਮਿਲੋ ਕੋਟ੍ਠਤੋ ਵੀਹੀ ਓਤਾਰਿਯਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਏਤੇ ਕੋਟ੍ਠੇਯੇਵ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ. ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਕ੍ਖਲਿਤੋ ਭਤ੍ਤਂ ਵਡ੍ਢਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਉਕ੍ਖਲਿਯਞ੍ਞੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੇਨ ਪਨ ਨੇਵ ਵੀਹੀ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ, ਨ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਨ੍ਤਾ, ਨ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ, ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਕਾਲੇ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਪਾਤਿਯਂ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿ. ਏਵਂ ਤਯੋਪਿ ਤੇ ਭਤ੍ਤੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਯਂ ‘‘ਕੋ ਏਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਠਮਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਦਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਦਾ ਮਯਂ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਤਾਯ ਅਕ੍ਖਾਤਾਯ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਞ੍ਞੇਵ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਮਾਤਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ¶ , ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਹਿ ਮਂ, ਅਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਚੇ ਤੇ ਸਹਾਯਕੋ ਭਦ੍ਦਿਯਰਾਜਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਬ੍ਬਜਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਮ ਖੋ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਤਵ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਬ੍ਬਜਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਿ.
ਤਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਸਕ੍ਯਰਾਜਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗੁ ਕਿਮਿਲੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਤਿ ਇਮੇ ਛ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਾਲਿਕਪ੍ਪਕਸਤ੍ਤਮਾ ਦੇਵਾ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਵਿਸਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਣਾਯ ਸੇਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਵਿਸਯਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਛ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਭਰਣਾਨਿ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਹਨ੍ਦ ਭਣੇ, ਉਪਾਲਿ, ਨਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਅਲਂ ਤੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜੀਵਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਜਾਤਕਾਲੇ, ਵਨਂ ਆਰੋਦਨਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਪਥਵੀਕਮ੍ਪਮਾਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਉਪਾਲਿ ਕਪ੍ਪਕੋਪਿ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਣ੍ਡਾ ਖੋ ਸਾਕਿਯਾ, ‘ਇਮਿਨਾ ਕੁਮਾਰਾ ਨਿਪ੍ਪਾਤਿਤਾ’ਤਿ ਘਾਤੇਯ੍ਯੁਮ੍ਪਿ ਮਂ. ਇਮੇ ਹਿ ਨਾਮ ਸਕ੍ਯਕੁਮਾਰਾ ਏਵਰੂਪਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਇਮਾਨਿ ਅਨਗ੍ਘਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿ ਖੇਲ਼ਪਿਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ¶ ¶ ਪਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਵਤ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਕਿਯਾ ਨਾਮ ਮਾਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚਾਰਕੋ, ਇਮਂ ਪਠਮਤਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ, ਮਯਮਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਏਵਂ ਨੋ ਮਾਨੋ ਨਿਮ੍ਮਾਨਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਠਮਤਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਤੇਨੇਵ ਅਨ੍ਤਰਵਸ੍ਸੇਨ ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਅਹੋਸਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਮਹਾਵਿਤਕ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ (ਅ. ਨਿ. ੮.੩੦) ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਭਗੁਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਕਿਮਿਲਤ੍ਥੇਰੋ ਚ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਂ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਤ੍ਤੋ.
ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸਸਾਵਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਵਤ੍ਥਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਕੁਹਿਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਭਗੁਤ੍ਥੇਰੋ, ਕੁਹਿਂ ਕਿਮਿਲਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਅਸੀਤਿਮਹਾਸਾਵਕਾਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਕੁਹਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ, ਠਿਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਞ੍ਞੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਏਤੇਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਹਤ੍ਥਾ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏਤੇਯੇਵ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ, ਮਮ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਪਠਮਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਏਕਾਦਸਹਿ ਨਹੁਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਭਵਿਤੁਂ, ਕੋਸਲਰਞ੍ਞਾਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵਿਤੁਂ. ਅਯਂ ਖੋ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਕੁਮਾਰੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗੁਣਦੋਸੇ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਕੋਸਮ੍ਬਿਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਕਵਣ੍ਣਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸੀਵਿਸੇ ਚਤੂਸੁ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਸੁ ਏਕਂ ਗੀਵਾਯ ਪਿਲਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕਂ ਸੀਸੇ ਚੁਮ੍ਬਟਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਏਕਂਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਅਹਿਮੇਖਲਾਯ ਆਕਾਸਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਭੀਤੇਨ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਯਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰੋ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਭਿਭੂਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਪਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਇਦ੍ਧਿਤੋ ਪਰਿਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨਵਿਹਾਰੇ ਸਰਾਜਿਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ – ‘‘ਭਗਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਰਹਿ ਜਿਣ੍ਣੋ ਵੁਡ੍ਢੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤੁ, ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਥ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਖੇਲ਼ਾਸਕਵਾਦੇਨ ਅਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਇਮਂ ਪਠਮਂ ਤਥਾਗਤੇ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਪਕਾਸਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ ਦਾਨਿ ਅਹਂ ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋ, ਕੁਮਾਰ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ, ਏਤਰਹਿ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ. ਠਾਨਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਕੁਮਾਰੋਵ ਸਮਾਨੋ ਕਾਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਮਾਰ, ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਹੋਹਿ, ਅਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਧਾਯ ਪੁਰਿਸੇ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਸੁ ਸਯਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਮੇਵ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਿਲਂ ਪਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਰੁਹਿਰੁਪ੍ਪਾਦਕਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾਪਿ ਉਪਾਯੇਨ ਮਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਗਂ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਅਭਿਹਟਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਦਿਵਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਰਾਜਗਹਵਾਸੀਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਅਹੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਮਹਾਗੁਣੋ, ਤਥਾਰੂਪੇ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਗੁਣਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਮਮਤ੍ਥਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਚੂਲ਼ਹਂਸ (ਜਾ. ੧.੧੫.੧੩੩ ਆਦਯੋ; ੨.੨੧.੧ ਆਦਯੋ) – ਮਹਾਹਂਸ (ਜਾ. ੨.੨੧.੮੯ ਆਦਯੋ) – ਕਕ੍ਕਟਕਜਾਤਕਾਨਿ (ਜਾ. ੧.੩.੪੯ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਸਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨੇਵ ਪਾਕਟਂ, ਤਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਾਰਾਪਿਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਵਧਕਾਨਂ ਪਯੋਜਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਿਲਾਯ ਪਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਂ ਅਹੋਸਿ, ਯਥਾ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿਹਤ੍ਥਿਨੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਦਾ ਹਿ ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਰਾਜਾਪਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨੇਵ ਮਾਰਾਪਿਤੋ, ਵਧਕੋਪਿ ਪਯੋਜਿਤੋ, ਸਿਲਾਪਿ ਅਪਵਿਦ੍ਧਾ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤੇਨ ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪਿਤੋ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਪਾਪਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਕੋਲਾਹਲਮਕਾਸਿ.
ਰਾਜਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਥਾਲਿਪਾਕਸਤਾਨਿ ਨੀਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸੂਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਨਾਗਰਾਪਿਸ੍ਸ ਕੁਲਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਪਰਿਹੀਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕੋਹਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ‘‘ਅਲਂ, ਦੇਵਦਤ੍ਤ, ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਾਵੁਸੋ, ਵਚਨਂ ਸੋਭਨਂ, ਕਿਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਦਾਹੁ ਮਮ, ਅਹਞ੍ਹਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵਦਾਮਿ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਆਰਞ੍ਞਕਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕਾ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਨ ਖਾਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਵਕਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਆਹ, ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਇਤਿ ਸੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਤ੍ਥੂਹਿ ਲੂਖਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਜਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਕੁਲੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਿ. ਸੋ ਭਗਵਤਾ, ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਦਤ੍ਤ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਸਿ ਚਕ੍ਕਭੇਦਾਯਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਰੁਕੋ ਖੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤ, ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਓਵਦਿਤੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਦਾਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇਵ ਭਗਵਤਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ¶ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਨਕਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਸੁਕਰਾਨਿ ¶ ਅਸਾਧੂਨਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਹਿਤਾਨਿ ਚ;
ਯਂ ਵੇ ਹਿਤਞ੍ਚ ਸਾਧੁਞ੍ਚ, ਤਂ ਵੇ ਪਰਮਦੁਕ੍ਕਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੬੩) –
ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਸੁਕਰਂ ਸਾਧੁਨਾ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਪਾਪੇਨ ਦੁਕ੍ਕਰਂ;
ਪਾਪਂ ਪਾਪੇਨ ਸੁਕਰਂ, ਪਾਪਮਰਿਯੇਹਿ ਦੁਕ੍ਕਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਉਦਾ. ੪੮; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੪੩);
ਅਥ ਖੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਖਮਨ੍ਤਿ ¶ , ਸੋ ਸਲਾਕਂ ਗਣ੍ਹਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕੇਹਿ ਨਵਕੇਹਿ ਅਪ੍ਪਕਤਞ੍ਞੂਹਿ ਸਲਾਕਾਯ ਗਹਿਤਾਯ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਦਾਯ ਗਯਾਸੀਸਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਨਯਨਤ੍ਥਾਯ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਚੇਵ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਚ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਾ ਤੇ ਅਮਤਂ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਆਕਾਸੇਨ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਕੋਕਾਲਿਕੋਪਿ ਖੋ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਆਵੁਸੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤ, ਨੀਤਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਹਿ, ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘ਮਾ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇ ਵਿਸ੍ਸਾਸੀ’ਤਿ. ਪਾਪਿਚ੍ਛਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ, ਪਾਪਿਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਨਂ ਵਸਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਨ ਹਦਯਮਜ੍ਝੇ ਪਹਰਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ. ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਂ ਆਕਾਸੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਗਮਨਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯੋ ਗਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੋਭਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸੋਭਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੋਭਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਹੋਤਿ ਸੀਲਵਤਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਤਿਨਂ;
ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸ ਆਯਨ੍ਤਂ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ;
ਅਥ ਪਸ੍ਸਸਿਮਂ ਕਾਲ਼ਂ, ਸੁਵਿਹੀਨਂਵ ਞਾਤਿਭੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੧) –
ਇਦਂ ¶ ¶ ਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ. ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਨ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਮਮ ਅਨੁਕਿਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਵਾਯਮਿ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਪਿ ਵੀਰਕ ਪਸ੍ਸੇਸਿ, ਸਕੁਣਂ ਮਞ੍ਜੁਭਾਣਕਂ;
ਮਯੂਰਗੀਵਸਙ੍ਕਾਸਂ, ਪਤਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਵਿਟ੍ਠਕਂ.
‘‘ਉਦਕਥਲਚਰਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਨੋ,
ਨਿਚ੍ਚਂ ਆਮਕਮਚ੍ਛਭੋਜਿਨੋ;
ਤਸ੍ਸਾਨੁਕਰਂ ਸਵਿਟ੍ਠਕੋ,
ਸੇਵਾਲੇ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤੋ ਮਤੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੦੭-੧੦੮) –
ਆਦਿਨਾ ਜਾਤਕਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰੇਸੁਪਿ ਦਿਵਸੇਸੁ ਤਥਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਕਥਂ ਆਰਬ੍ਭ –
‘‘ਅਚਾਰਿ ਵਤਾਯਂ ਵਿਤੁਦਂ ਵਨਾਨਿ,
ਕਟ੍ਠਙ੍ਗਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ਅਸਾਰਕੇਸੁ;
ਅਥਾਸਦਾ ਖਦਿਰਂ ਜਾਤਸਾਰਂ,
ਯਤ੍ਥਬ੍ਭਿਦਾ ਗਰੁਲ਼ੋ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੨੦);
‘‘ਲਸੀ ¶ ਚ ਤੇ ਨਿਪ੍ਫਲਿਕਾ, ਮਤ੍ਥਕੋ ਚ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਸਬ੍ਬਾ ਤੇ ਫਾਸੁਕਾ ਭਗ੍ਗਾ, ਅਜ੍ਜ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਵਿਰੋਚਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੪੩) –
ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸਿ. ਪੁਨ ‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਕਥਂ ਆਰਬ੍ਭ –
‘‘ਅਕਰਮ੍ਹਸ ਤੇ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਯਂ ਬਲਂ ਅਹੁਵਮ੍ਹਸੇ;
ਮਿਗਰਾਜ ਨਮੋ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਅਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਾਮਸੇ.
‘‘ਮਮ ਲੋਹਿਤਭਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਲੁਦ੍ਦਾਨਿ ਕੁਬ੍ਬਤੋ;
ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਰਗਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਬਹੁਂ ਯਮ੍ਪਿ ਜੀਵਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੨੯-੩੦) –
ਆਦੀਨਿ ¶ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸਿ. ਪੁਨ ਵਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਮਸ੍ਸ ਆਰਬ੍ਭ –
‘‘ਞਾਤਮੇਤਂ ਕੁਰੁਙ੍ਗਸ੍ਸ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਸੇਪਣ੍ਣਿ ਸਿਯ੍ਯਸਿ;
ਅਞ੍ਞਂ ਸੇਪਣ੍ਣਿ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਨ ਮੇ ਤੇ ਰੁਚ੍ਚਤੇ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੨੧) –
ਆਦੀਨਿ ¶ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਉਭਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਤੋ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਕਥਾਸੁ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸੁ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਪਰਿਹੀਨੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਕ੍ਖੀ ¶ ਭਿਨ੍ਨਾ ਪਟੋ ਨਟ੍ਠੋ, ਸਖਿਗੇਹੇ ਚ ਭਣ੍ਡਨਂ;
ਉਭਤੋ ਪਦੁਟ੍ਠਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਉਦਕਮ੍ਹਿ ਥਲਮ੍ਹਿ ਚਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੩੯) –
ਆਦੀਨਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਸਿ. ਏਵਂ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਬਹੂਨਿ ਜਾਤਕਾਨਿ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਪਿ ਖੋ ਨਵ ਮਾਸੇ ਗਿਲਾਨੋ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਤਂ ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸਮਤ੍ਥਕਾਲੇ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਚਰਿ, ਨ ਮਯਂ ਤਤ੍ਥ ਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਮਾ ਮਂ ਨਾਸੇਥ, ਮਯਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਘਾਤੋ ਕਤੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਨ ਮਯਿ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤੋਪਿ ਆਘਾਤੋ ਨਤ੍ਥਿ’’. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ –
‘‘ਵਧਕੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਚੋਰੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਕੇ;
ਧਨਪਾਲੇ ਰਾਹੁਲੇ ਚ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮਮਾਨਸੋ’’ਤਿ. (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧.੫੮੫; ਮਿ. ਪ. ੬.੬.੫) –
‘‘ਦਸ੍ਸੇਥ ਮੇ ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਮਞ੍ਚਕੇਨਾਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਤੇਨਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਆਯਾਚਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਯਂ ¶ ਧਮ੍ਮਤਾ. ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਆਗਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਕਰੋਤੁ, ਨ ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਆਗਤੋ, ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਂ, ਗਾਵੁਤਂ, ਜੇਤਵਨਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਮੀਪਂ ਆਗਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇਪਿ ਅਨ੍ਤੋਜੇਤਵਨਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਨੇਵ ਮਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ¶ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ ਜੇਤਵਨਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤੀਰੇ ਮਞ੍ਚਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਓਤਰਿਂਸੁ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਪਿ ਖੋ ਮਞ੍ਚਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਉਭੋ ਪਾਦੇ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਪਾਦਾ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ ¶ . ਸੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਯਾਵ ਗੋਪ੍ਫਕਾ, ਯਾਵ ਜਣ੍ਣੁਕਾ, ਯਾਵ ਕਟਿਤੋ, ਯਾਵ ਥਨਤੋ, ਯਾਵ ਗੀਵਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਹਨੁਕਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਭੂਮਿਯਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ –
‘‘ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠੀਹਿ ਤਮਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਂ,
ਦੇਵਾਤਿਦੇਵਂ ਨਰਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿਂ;
ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਂ ਸਤਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ,
ਪਾਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ. (ਮਿ. ਪ. ੪.੧.੩) –
ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਇਦਂ ਕਿਰ ਠਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸਚੇ ਹਿ ਨ ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸ, ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਾਰਿਯਂ ਅਕਰਿਸ੍ਸ, ਆਯਤਿਂ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਪਚ੍ਚਯਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਪਚ੍ਚਯਂ ਕਾਤੁਂ ¶ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਹਿ ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸਰੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਨਿਚ੍ਚਲੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਪਰਜ੍ਝਭਾਵੇਨ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਲੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਤੂਤਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕੇ ਅਨ੍ਤੋ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧਮੇਵਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੀਸਂ ਯਾਵ ਕਣ੍ਣਸਕ੍ਖਲਿਤੋ ਉਪਰਿ ਅਯਕਪਲ੍ਲਂ ਪਾਵਿਸਿ, ਪਾਦਾ ਯਾਵ ਗੋਪ੍ਫਕਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਯਪਥਵਿਯਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਮਹਾਤਾਲਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਮਾਣਂ ਅਯਸੂਲਂ ਪਚ੍ਛਿਮਭਿਤ੍ਤਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਭਿਤ੍ਤਿਂ ਪਾਵਿਸਿ, ਅਪਰਂ ਦਕ੍ਖਿਣਭਿਤ੍ਤਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਾਮਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਭਿਤ੍ਤਿਂ ਪਾਵਿਸਿ, ਅਪਰਂ ਉਪਰਿ ਕਪਲ੍ਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਧੋਭਾਗੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਯਪਥਵਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਚਲੋਵ ਪਚ੍ਚਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾਵ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਇਦਾਨੇਵ ਮਯਿ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਪਾਵਿਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਵਿਟ੍ਠੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਰਾਜਕਾਲੇ ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹਂ ਪੁਰਿਸਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਖੇਮਨ੍ਤਂ ਪਾਪਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਮਜ੍ਝਿਮਟ੍ਠਾਨੇ ¶ ਮੂਲੇਹਿ ਏਵਂ ਦਨ੍ਤੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੁਂ –
‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ¶ ¶ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਿਵਰਦਸ੍ਸਿਨੋ;
ਸਬ੍ਬਂ ਚੇ ਪਥਵਿਂ ਦਜ੍ਜਾ, ਨੇਵ ਨਂ ਅਭਿਰਾਧਯੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੭੨; ੧.੯.੧੦੭) –
ਇਦਂ ਜਾਤਕਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤਥੇਵ ਕਥਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਖਨ੍ਤਿਵਾਦਿਭੂਤੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਲਾਬੁਰਾਜਭੂਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਖਨ੍ਤਿਵਾਦਿਜਾਤਕਞ੍ਚ (ਜਾ. ੧.੪.੪੯ ਆਦਯੋ), ਚੂਲ਼ਧਮ੍ਮਪਾਲਭੂਤੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਤਾਪਰਾਜਭੂਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਚੂਲ਼ਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕਞ੍ਚ (ਜਾ. ੧.੫.੪੪ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਸਿ.
ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਪਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇ ਮਹਾਜਨੋ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਧਜਪਟਾਕਕਦਲਿਯੋ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਣ੍ਣਘਟੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ ਨੋ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਛਣਂ ਅਨੁਭੋਤਿ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇ ਮਤੇ ਮਹਾਜਨੋ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਤੁਸ੍ਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਯੇ ਚਣ੍ਡੇ ਫਰੁਸੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਪਿਙ੍ਗਲਰਞ੍ਞੇ ਨਾਮ ਮਤੇ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਤੁਟ੍ਠਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੁਂ –
‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਜਨੋ ਹਿਂਸਿਤੋ ਪਿਙ੍ਗਲੇਨ,
ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਤੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ;
ਪਿਯੋ ਨੁ ਤੇ ਆਸਿ ਅਕਣ੍ਹਨੇਤ੍ਤੋ,
ਕਸ੍ਮਾ ਤੁਵਂ ਰੋਦਸਿ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲ.
‘‘ਨ ¶ ਮੇ ਪਿਯੋ ਆਸਿ ਅਕਣ੍ਹਨੇਤ੍ਤੋ,
ਭਾਯਾਮਿ ਪਚ੍ਚਾਗਮਨਾਯ ਤਸ੍ਸ;
ਇਤੋ ਗਤੋ ਹਿਂਸੇਯ੍ਯ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਂ,
ਸੋ ਹਿਂਸਿਤੋ ਆਨੇਯ੍ਯ ਪੁਨ ਇਧਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੭੯-੧੮੦) –
ਇਦਂ ਪਿਙ੍ਗਲਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ, ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਧ ¶ ¶ ਤਪ੍ਪਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਤਪ੍ਪਤਿ, ਪਾਪਕਾਰੀ ਉਭਯਤ੍ਥ ਤਪ੍ਪਤਿ;
ਪਾਪਂ ਮੇ ਕਤਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਪ੍ਪਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਇਧ ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਇਧ ਕਮ੍ਮਤਪ੍ਪਨੇਨ ਦੋਮਨਸ੍ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਤਪ੍ਪਤਿ. ਪੇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਪਨ ਵਿਪਾਕਤਪ੍ਪਨੇਨ ਅਤਿਦਾਰੁਣੇਨ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖੇਨ ਤਪ੍ਪਤਿ. ਪਾਪਕਾਰੀਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਪਾਪਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਪ੍ਪਨੇਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਤਪ੍ਪਤਿ ਨਾਮ. ਪਾਪਂ ਮੇਤਿ ਸੋ ਹਿ ਕਮ੍ਮਤਪ੍ਪਨੇਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਾਪਂ ਮੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਪ੍ਪਤਿ. ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਤਪ੍ਪਨਂ, ਵਿਪਾਕਤਪ੍ਪਨੇਨ ਪਨ ਤਪ੍ਪਨ੍ਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਪ੍ਪਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਤੋ ਅਤਿਫਰੁਸੇਨ ਤਪ੍ਪਨੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
੧੩. ਸੁਮਨਾਦੇਵੀਵਤ੍ਥੁ
ਇਧ ¶ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਮਨਾਦੇਵਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਞ੍ਹਿ ਦੇਵਸਿਕਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਵਿਸਾਖਾਯ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਯੋ ਯੋ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਸੋ ਤੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਵ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਨਗ੍ਗਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਵਾ ਵਿਸਾਖਾ ਵਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਤਦਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਦਾਨਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਰਹਨ੍ਤਿ. ਉਭੋਪਿ ਹਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਰੁਚਿਞ੍ਚ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਚ ਅਤਿਵਿਯ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਿਤ੍ਤਰੂਪਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਵਿਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਵਿਸਾਖਾ, ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਮਮ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਵੇਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਤਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਪਿ ਮਹਾਸੁਭਦ੍ਦਂ ਨਾਮ ਜੇਟ੍ਠਧੀਤਰਂ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ¶ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਤਿਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤੋ ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਠਪੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਤਥੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਤਿਕੁਲਂ ਗਤਾ. ਅਥ ਸੁਮਨਦੇਵਿਂ ਨਾਮ ਕਨਿਟ੍ਠਧੀਤਰਂ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾਰੂਪੇਨ ¶ ਅਫਾਸੁਕੇਨ ਆਤੁਰਾ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਪਿਤਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਅਮ੍ਮ ਸੁਮਨੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾਪਿ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਲਪਸਿ ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਵਿਲਪਾਮਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਾਯਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਭਾਯਾਮਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਵਾਯੇਵ ਪਨ ਸਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੋਕਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਧੀਤੁ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਗਹਪਤਿ, ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖੋ ਰੋਦਮਾਨੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਧੀਤਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਮਨਦੇਵੀ ਕਾਲਕਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸੋਚਸਿ, ਨਨੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਕਂਸਿਕਂ ਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਾ ਨਾਮ ਮੇ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧੀਤਾ, ਸਾ ਮਰਣਕਾਲੇ ਸਤਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਵਿਲਪਮਾਨਾ ਮਤਾ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਾਯ ਕਥਿਤਂ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਅਮ੍ਮ, ਸੁਮਨੇ’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿਂ. ਅਥ ਮਂ ਆਹ – ‘ਕਿਂ, ਤਾਤ, ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’ਤਿ? ‘ਵਿਲਪਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’ਤਿ? ‘ਨ ਵਿਲਪਾਮਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’ਤਿ. ‘ਭਾਯਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’ਤਿ? ‘ਨ ਭਾਯਾਮਿ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ’ਤਿ. ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਲਮਕਾਸੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਨ ਤੇ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਧੀਤਾ ਵਿਲਪਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਭਨ੍ਤੇ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾਯੇਵ ¶ . ਧੀਤਾ ਹਿ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਤਯਾ ਮਹਲ੍ਲਿਕਾ. ਤ੍ਵਞ੍ਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ, ਧੀਤਾ ਪਨ ਤੇ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੀ. ਸਾ ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਤਯਾ ਮਹਲ੍ਲਿਕਤ੍ਤਾ ਤਂ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਗਹਪਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ, ਗਹਪਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਧੀਤਾ ਇਧ ਞਾਤਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਨਨ੍ਦਮਾਨਾ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਨਨ੍ਦਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਗਹਪਤਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਇਧ ਲੋਕੇ ਚ ਪਰਲੋਕੇ ਚ ਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਧ ¶ ਨਨ੍ਦਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਤਿ;
ਪੁਞ੍ਞਂ ਮੇ ਕਤਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਨਨ੍ਦਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਇਧ ਲੋਕੇ ਕਮ੍ਮਨਨ੍ਦਨੇਨ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਪੇਚ੍ਚਾਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਵਿਪਾਕਨਨ੍ਦਨੇਨ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਕਤਪੁਞ੍ਞੋਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਤਿ ਇਧ ‘‘ਕਤਂ ਮੇ ਕੁਸਲਂ, ਅਕਤਂ ਮੇ ਪਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਪਰਤ੍ਥ ਵਿਪਾਕਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਂ ਮੇਤਿ ਇਧ ਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਂ ਮੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮਨਨ੍ਦਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਵਿਪਾਕਨਨ੍ਦਨੇਨ ਪਨ ਸੁਗਤਿਂ ਗਤੋ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਪੁਰੇ ਅਤਿਵਿਯ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਸੁਮਨਾਦੇਵੀਵਤ੍ਥੁ ਤੇਰਸਮਂ.
੧੪. ਦ੍ਵੇਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਚੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਹਾਯਕਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਸਾਸਨੇ ਉਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਧੁਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਞ੍ਚ ਗਨ੍ਥਧੁਰਞ੍ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਤਾਵ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਪੂਰੇਤੁਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਪਨ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਇਤਰੋ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿ, ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਭਣਤਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਮਹਾਗਣਾਨਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਇਤਰਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਆਵੁਸੋ, ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਥੇਰੇ ਵਨ੍ਦਥ, ਸਹਾਯਕਤ੍ਥੇਰਮ੍ਪਿ ਮੇ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ ਵਦਥਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚੇਵ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਥੇਰੇ ਚ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਥਿਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੇਨ ਚ ‘‘ਕੋ ਨਾਮ ਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਥੇਰੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਨ੍ਤੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੋਕਂ ਕਾਲਂ ਸਹਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਕਿਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਨਿਕਾਯੋ, ਕਿਂ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਏਕਂ ਪਿਟਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਬਹੂ ਵਤ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਲਭਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਮਯਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.
ਅਥ ਅਪਰਭਾਗੇ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਆਗਤੋ. ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚੇਵ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਥੇਰੇ ਚ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਗਮਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਵਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਸ ਏਵਰੂਪਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਹੇਠੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਵਿਹਾਰਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ¶ ਸਤ੍ਥਾ ਪਕਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਯੇਵ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਪਨ ਗਨ੍ਥਿਕਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਕਥਿਤੇ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸੁਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪੇਸੁ ਚ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਗਨ੍ਥਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਇਤਰੋ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਥੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਗਨ੍ਥਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਕਥੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਤਤੋ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਕਥੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੇਸਮਗ੍ਗੇਸੁਪਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ¶ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਗਨ੍ਥਿਕੋ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਥੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਚਤੂਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵੇ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸਬ੍ਬਾ ਦੇਵਤਾ ਚੇਵ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾ ਚ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਤਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਚੇਵ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਨੋ ਚ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਤਂ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਸਂਸਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਆਰੋਚਿਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਭਤਿਯਾ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਣਸਦਿਸੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਗੋਰਸੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਕਸਾਮਿਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਬਹੁਮ੍ਪਿ ¶ ਚੇ ਸਂਹਿਤ ਭਾਸਮਾਨੋ,
ਨ ਤਕ੍ਕਰੋ ਹੋਤਿ ਨਰੋ ਪਮਤ੍ਤੋ;
ਗੋਪੋਵ ਗਾਵੋ ਗਣਯਂ ਪਰੇਸਂ,
ਨ ਭਾਗਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹੋਤਿ.
‘‘ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਚੇ ਸਂਹਿਤ ਭਾਸਮਾਨੋ,
ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ;
ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਮੋਹਂ,
ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ.
‘‘ਅਨੁਪਾਦਿਯਾਨੋ ¶ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾ,
ਸ ਭਾਗਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਂਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤੇਪਿਟਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਤਂ ਆਚਰਿਯੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਪਰੇਸਂ ਭਾਸਮਾਨੋ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯਂ ਕਾਰਕੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਕ੍ਕਰੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਪਹਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਸੋ ਯਥਾ ਨਾਮ ਦਿਵਸਂ ਭਤਿਯਾ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਗੋਪੋ ਪਾਤੋਵ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਭਤਿਮਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਗੋਰਸੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ¶ ਨ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਕੇਵਲਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਰਣਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਭਾਗੀ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਗੋਪਾਲਕੇਨ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤਾਨਂ ¶ ਗੁਨ੍ਨਂ ਗੋਰਸਂ ਸਾਮਿਕਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤੇਨ ਕਥਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਾ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕੇਚਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਗੋਣਸਾਮਿਕਾ ਗੋਰਸਸ੍ਸੇਵ ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.
ਇਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸੇਨ ਪਠਮਂ ਗਾਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾ ਪਨ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਪਿ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਕਥਿਤਾ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪੀ ਚੇਤਿ ਥੋਕਂ ਏਕਵਗ੍ਗਦ੍ਵਿਵਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਅਜ੍ਜੇਵਾ’’ਤਿ ਪਟਿਵੇਧਂ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਇਮਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਮੋਹਂ ਸਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਅਨੁਪਾਦਿਯਾਨੋ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾਤਿ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾ ਵਾ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਯੋ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਅਨੁਪਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੋ ਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਆਗਤਸ੍ਸ ਫਲਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ¶ ਚੇਵ ਪਞ੍ਚਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਭਾਗਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਰਤਨਕੂਟੇਨ ਵਿਯ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਕੂਟਂ ਗਣ੍ਹੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਦ੍ਵੇਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਚੁਦ੍ਦਸਮਂ.
ਯਮਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਪਠਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨. ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗੋ
੧. ਸਾਮਾਵਤੀਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ¶ ¶ ¶ ਅਮਤਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਂ, ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਪ੍ਪਮੁਖਾਨਞ੍ਚ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਞਾਤਿਸਤਾਨਂ ਮਰਣਬ੍ਯਸਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਅਤੀਤੇ ਅਲ੍ਲਕਪ੍ਪਰਟ੍ਠੇ ਅਲ੍ਲਕਪ੍ਪਰਾਜਾ ਨਾਮ, ਵੇਠਦੀਪਕਰਟ੍ਠੇ ਵੇਠਦੀਪਕਰਾਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਾਚਰਿਯਕੁਲੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਛਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਯਾਮੇਨ ਦਸਦਸਯੋਜਨਿਕੇ ਰਟ੍ਠੇ ਰਾਜਾਨੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਮਹਾਜਨਂ ਜਾਯਮਾਨਞ੍ਚ ਜੀਯਮਾਨਞ੍ਚ ਮੀਯਮਾਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਨਾਨੁਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਨੋ ਘਰਾਵਾਸੇਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਾਨਿ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਮਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਨ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ. ਤੇ ਮਯਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸਦਿਸਾਯੇਵ ਹੋਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮ. ਤ੍ਵਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਸ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਅਨ੍ਵਡ੍ਢਮਾਸਂ ਪਨ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਏਕਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਨੋ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਤਵ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਹਂ ਮਮ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ.
ਅਥ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵੇਠਦੀਪਕਤਾਪਸੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਤਤੋ ਅਡ੍ਢਮਾਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਇਤਰੋ ‘‘ਸਹਾਯਕੋ ਮੇ ਕਾਲਕਤੋ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਵਸਿਰਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਪਚਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਮ ਸਹਾਯਕਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਿਕਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ¶ ਆਹ – ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਗ੍ਗਿਕਪੁਰਿਸੋ ¶ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ. ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯ੍ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਕਕੋਵ ਵਸਤਿ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਏਕੋ ਸਹਾਯਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਸਤਿ, ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿਂ ਨ ਜਾਲੇਤਿ, ਮਤੋ ਨੂਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਅਯ੍ਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪੁਨ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਕੋਚਿ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਆਵੁਸੋ, ਹਤ੍ਥੀ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਿਲਮਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥੀ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਲਣ੍ਡਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਦੇਹਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਲਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ਪਂਸੁਂ ਸਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਨਾਗਮਨਂ ਇਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਨਾਗਮਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਵੀਣਞ੍ਚੇਵ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਮਨ੍ਤਞ੍ਚ ਅਦਾਸਿ. ਦਦਨ੍ਤੋ ਚ ਪਨ ਵੀਣਾਯ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਨ੍ਤਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਮਨ੍ਤੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਤੁਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥੀ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ, ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਹਤ੍ਥਿਯੂਥਪਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਂ ਵੋ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਪਸਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤਾਪਸੋ ਪਲਾਯਨਮਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੀ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਪੂਰਨ੍ਤਪ੍ਪੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯਾ ਦੇਵਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਾਲਸੂਰਿਯਤਪਂ ਤਪ੍ਪਮਾਨੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਤਲੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਦੇਵੀ ਰਞ੍ਞੋ ਪਾਰੁਪਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੁਲ੍ਲਪਮਾਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਿਕਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਂ ਪਿਲਨ੍ਧਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਹਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਕੁਣੋ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦੂਰਤੋ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਾਰੁਪਨਂ ਦੇਵਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਂਸਪੇਸੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪਕ੍ਖੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿ. ਰਾਜਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਓਤਰਣਸਦ੍ਦੇਨ ਭੀਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤੋਨਿਵੇਸਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਦੇਵੀ ਗਰੁਗਬ੍ਭਤਾਯ ਚੇਵ ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਤਾਯ ਚ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਸਕੁਣੋ ਅਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਖਪਞ੍ਜਰੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਤੇ ਕਿਰ ਸਕੁਣਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਬਲਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਕਾਸੇਨ ਨੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਸਾਪਿ ਤੇਨ ਨੀਯਮਾਨਾ ਮਰਣਭਯਭੀਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਵਿਰਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਉਬ੍ਬੇਜਨੀਯੋ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ¶ ਸਹ ਗਬ੍ਭੇਨ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤਾਯ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ.
ਤਦਾ ਚ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਥੋਕਂ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪਾਕਾਰੇਨ ¶ ਠਿਤੋ ਏਕੋ ਮਹਾਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਸਕੁਣੋ ਮਿਗਰੂਪਾਦੀਨਿ ਤਤ੍ਥ ਨੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਟਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਆਗਤਮਗ੍ਗੋਲੋਕਨਂ ਕਿਰ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਤਾ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਦੇਵੀ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਇਮਂ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਿਸਦ੍ਦਞ੍ਚੇਵ ਮੁਖਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਲਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸੂਰਿਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨਕਾਲੇ ਗਬ੍ਭੇ ਕਮ੍ਮਜਵਾਤਾ ਚਲਿਂਸੁ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਸੁਖੇਧਿਤਾਯ ਰਾਜਮਹੇਸਿਯਾ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਮਾਨਾਯ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤਾਯ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਾ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਵਿਭਾਤਾਯ ਪਨ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਵਲਾਹਕਵਿਗਮੋ ਚ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਮੇਘਉਤੁਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਤਉਤੁਞ੍ਚ ਅਰੁਣਉਤੁਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਤੇਨੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ.
ਅਲ੍ਲਕਪ੍ਪਤਾਪਸਸ੍ਸਪਿ ਖੋ ਤਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪਕਤਿਯਾਵ ਵਸ੍ਸਦਿਵਸੇ ਸੀਤਭਯੇਨ ਫਲਾਫਲਤ੍ਥਾਯ ਵਨਂ ਨ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕੁਣੇਹਿ ਖਾਦਿਤਮਂਸਾਨਂ ਅਟ੍ਠਿਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਰਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਟ੍ਠਿਂ ਪਰਿਯੇਸੇਨ੍ਤੋ ¶ ਉਪਰਿ ਦਾਰਕਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦੇਵਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਨੁਸਿਤ੍ਥਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਆਗਤਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਹਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਕੁਣੇਨਾਨੀਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਓਤਰਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ‘‘ਜਾਤਿਸਮ੍ਭੇਦਤੋ ਭਾਯਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋਯੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਮਾਯਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯਮਾਯਂ ਕਥੇਸਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਆਰੁਯ੍ਹ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਓਤਾਰੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਅਭਿਰੁਹਨਮਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹਿ. ‘‘ਮਾ ਮਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਛੁਪੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਅਛੁਪਿਤ੍ਵਾਵ ਦਾਰਕਂ ਓਤਾਰੇਸਿ. ਦੇਵੀਪਿ ਓਤਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸੀਲਭੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ, ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਮਧੁਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂਜਾਤਸਾਲਿਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤੇ ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਨੇਵ ਆਗਤਮਗ੍ਗਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਮੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਚੇ ਪਨਾਯਂ ਅਮ੍ਹੇ ਪਹਾਯ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਭੋਪਿ ਇਧੇਵ ਮਰਣਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਮਂ ¶ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਦੁਨ੍ਨਿਵਤ੍ਥਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਸੀਲਵਿਨਾਸਂ ਪਾਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਮਗ੍ਗਵਾਸਂ ਵਸਿਂਸੁ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤਾਪਸੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਯੋਗਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪੂਰਨ੍ਤਪ੍ਪਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮਿਲਾਯਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਪੂਰਨ੍ਤਪ੍ਪਰਾਜਾ ¶ ਮਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਅਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਵਦੇਸਿ? ਕਿਂ ਤੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਘਾਤੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਦ੍ਦੇ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮਿਲਾਯਨਮਸ੍ਸ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ, ਸਾ ਪਰੋਦਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕਭਾਵੇ ਅਕ੍ਖਾਤੇ ਆਹ – ‘‘ਮਾ, ਭਦ੍ਦੇ, ਰੋਦਿ, ਜਾਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਨਿਯਤੋ ਮਚ੍ਚੂ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਕੁਲਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ‘ਸਚੇ ਤਤ੍ਰ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪਯਿਸ੍ਸ. ਇਦਾਨਿ ਮਹਾਜਾਨਿਕੋ ਵਤ ਜਾਤੋ’ਤਿ ਸੋਕੇਨ ਰੋਦਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਦ੍ਦੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਸਚਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ, ਅਹਮਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਲਭਨਾਕਾਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਵੀਣਞ੍ਚੇਵ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਮਨ੍ਤੇ ਚ ਅਦਾਸਿ. ਤਦਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਟਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਹਤ੍ਥੀਸੁ ਅਨਾਗਤੇਸੁਯੇਵ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰ, ਸਬ੍ਬੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਤੁਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਆਹ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ¶ , ਸਬ੍ਬੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਦਾਪਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਆਹ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਯੂਥਪਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਦਾਪਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਸਾਸਨਂ ਵਦੇਹਿ, ਏਤ੍ਤੋਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਪੂਰਨ੍ਤਪ੍ਪਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਂ ਸਗਬ੍ਭਂ ਹਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਕੁਣੋ ਆਨੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਪਤਿਆਦੀਨਂ ਨਾਮਾਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਨਂ ਇਮਂ ਪਿਤੁ ਪਾਰੁਪਨਕਮ੍ਬਲਞ੍ਚੇਵ ਪਿਲਨ੍ਧਨਮੁਦ੍ਦਿਕਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਾਪਸਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸਾਖਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਪਹਰ, ਜੇਟ੍ਠਕਹਤ੍ਥੀ ਤੇ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਰਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣੇ ਮਨ੍ਤਯਿ – ‘‘ਅਹਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਪੂਰਨ੍ਤਪ੍ਪਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਪੇਤ੍ਤਿਕਂ ਮੇ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹਿ ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੇਕਾਨਿ ¶ ਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਰਵਂ ਰਵਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਪੁਨ ‘‘ਜਿਣ੍ਣਾ ਹਤ੍ਥੀ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਰਵਂ ਰਵਿ, ਜਿਣ੍ਣਾ ਹਤ੍ਥੀ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਪੁਨ ‘‘ਅਤਿਤਰੁਣਾ ਹਤ੍ਥੀ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਰਵਂ ਰਵਿ, ਤੇਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਸੋ ਅਨੇਕੇਹਿ ਯੂਥਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸੇਹੇਵ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘ਯੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਮੇ ਦੇਤੁ, ਰਜ੍ਜਂ ਵਾ’’’ਤਿ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਨਾਗਰਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਯਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮ. ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਦੇਵੀ ਗਰੁਗਬ੍ਭਾ ਹਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸਕੁਣੇਨ ਨੀਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਮਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮ. ਯਾਵ ਤਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਸੁਣਾਮ. ਤਾਵ ਨੇਵ ਯੁਦ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਨ ਰਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਕਿਰ ਤਂ ਪਵੇਣਿਰਜ੍ਜਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਅਹਂ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਪਤਿਆਦੀਨਂ ਨਾਮਾਨਿ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਪਿ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਬਲਞ੍ਚ ਮੁਦ੍ਦਿਕਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤੇ ਕਮ੍ਬਲਞ੍ਚ ਮੁਦ੍ਦਿਕਞ੍ਚ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਂਸੁ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਅਲ੍ਲਕਪ੍ਪਰਟ੍ਠੇ ¶ ਪਨ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਏਕੋ ਕੋਤੁਹਲਿਕੋ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਕਾਪਿਂ ਨਾਮ ਤਰੁਣਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਕਾਲ਼ਿਂ ਨਾਮ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਆਦਾਯ ‘‘ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ‘‘ਅਹਿਵਾਤਰੋਗੇਨ ਮਹਾਜਨੇ ਮਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਾਥੇਯ੍ਯੇ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇ ਖੁਦਾਭਿਭੂਤਾ ਦਾਰਕਂ ਵਹਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਅਥ ਸਾਮਿਕੋ ਪਜਾਪਤਿਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਮਯਂ ਜੀਵਨ੍ਤਾ ਪੁਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ, ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਮਾਤੁ ਹਦਯਂ ਨਾਮ ਮੁਦੁਕਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਨਾਹਂ ਜੀਵਨ੍ਤਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਵਾਰੇਨ ਨਂ ਵਹਾਮਾ’’ਤਿ. ਮਾਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਰੇ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਵਿਯ ਨਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਅਙ੍ਕੇਨ ਵਹਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁਨੋ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਛਾਤਕਤੋਪਿ ਬਲਵਤਰਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਮਯਂ ਜੀਵਨ੍ਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ, ਛਡ੍ਡੇਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਚਨਂ ਨਾਦਾਸਿ. ਦਾਰਕੋ ਵਾਰੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨੋ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਪਿਤੁ ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਰੇ ਤਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਿ. ਮਾਤਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਕੁਹਿਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਮੇ ਗਚ੍ਛਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਾ ਮਂ ਨਾਸਯਿ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਨਾ ਜੀਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਨੇਹਿ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਰਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿ. ਅਥ ਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਸਿ. ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਤੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਏਤ੍ਤਕੇ ਠਾਨੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਸਤ੍ਤ ਵਾਰੇ ਛਡ੍ਡਿਤੋ. ‘‘ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮੇਤਂ ਅਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਅਵਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬਂ.
ਤੇ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਗੋਪਾਲਕੁਲਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਗੋਪਾਲਕਸ੍ਸ ਧੇਨੁਮਙ੍ਗਲਂ ਹੋਤਿ. ਗੋਪਾਲਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਮਕਾਸਿ. ਬਹੁ ਪਾਯਾਸੋ ਪਟਿਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਗੋਪਾਲਕੋ ਤੇ ਆਗਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਜਾਤਿਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹੁਕੇਨ ਸਪ੍ਪਿਨਾ ਪਾਯਾਸਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਭਰਿਯਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਤਯਿ ਜੀਵਨ੍ਤੇ ਅਹਮ੍ਪਿ ਜੀਵਾਮਿ ਨਾਮ, ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਊਨੋਦਰੋਸਿ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ ਸਪ੍ਪਿਞ੍ਚ ਦਧਿਞ੍ਚ ਤਦਭਿਮੁਖਞ੍ਞੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮਨ੍ਦਸਪ੍ਪਿਨਾ ¶ ਥੋਕਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਇਤਰੋ ਬਹੁਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਦਿਵਸੇ ਛਾਤਤਾਯ ਆਹਾਰਤਣ੍ਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਗੋਪਾਲਕੋ ਤੇਸਂ ਪਾਯਾਸਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ¶ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਕੋਤੁਹਲਿਕੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪੀਠੇ ਨਿਪਨ੍ਨਾਯ ਸੁਨਖਿਯਾ ਗੋਪਾਲਕੇਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਪਾਯਾਸਪਿਣ੍ਡਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਾ ਵਤਾਯਂ ਸੁਨਖੀ, ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਏਵਰੂਪਂ ਭੋਜਨਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਤਂ ਪਾਯਾਸਂ ਜੀਰਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਨਖਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਗੇਹੇ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦਾਸਸ੍ਸ ਵੋ ਪਾਪੁਣਾਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਇਧੇਵ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਬਦ੍ਧਂ, ਅਯ੍ਯੋ, ਇਧਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਦੇਵਸਿਕਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੀ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਬਹੁਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਵਸਿ. ਸਾਪਿ ਸੁਨਖੀ ਛਟ੍ਠੇ ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾ ਮਾਸੇ ਏਕਮੇਵ ਕੁਕ੍ਕੁਰਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਗੋਪਾਲਕੋ ਤਸ੍ਸ ਏਕਧੇਨੁਯਾ ਖੀਰਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਵਡ੍ਢਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਦੇਤਿ. ਸੋ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਸਿਨੇਹਮਕਾਸਿ. ਗੋਪਾਲਕੋਪਿ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਯਾਤਿ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਵਾਲ਼ਮਿਗਟ੍ਠਾਨੇ ਦਣ੍ਡੇਨ ਗਚ੍ਛੇ ਚ ਭੂਮਿਞ੍ਚ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਸੂ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲ਼ਮਿਗੇ ਪਲਾਪੇਤਿ. ਸੁਨਖੋਪਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.
ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਾ ਮੇ ਓਕਾਸੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਇਮਂ ਸੁਨਖਂ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੋਕਾਸਦਿਵਸੇ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਅਯ੍ਯਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਸੁਨਖਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਪੋਥਨਭੂਮਿਪੋਥਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾਲ਼ਮਿਗਾਨਂ ਪਲਾਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ¶ ਪਾਤੋਵ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਦ੍ਵਾਰੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਵੇਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਭੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ¶ ਤਂ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ¶ ਤਿਰਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਭੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਇਤਰਮਗ੍ਗਮੇਵ ਨਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਅਞ੍ਞਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਰਤੋ ਤਿਰਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੁਨਖਂ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਿ. ਸੁਨਖੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਕਣ੍ਣੇ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਇਤਰਮਗ੍ਗਮੇਵ ਨਂ ਆਰੋਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਬਲਵਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ.
ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਜੀਰਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਪਾਲਕੋ ਚੀਵਰਵਤ੍ਥਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਤਮੇਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਏਕਕੇਨ ਕਾਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਚਿਰਂ ਬਹਿ ਵਸਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਸੁਨਖੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ‘‘ਤਿਟ੍ਠ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਗੋਪਾਲਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਸੁਨਖਸ੍ਸ ਤਂ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੁਕ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ ਵਿਜਹਨ੍ਤੇ ਹਦਯਂ ਫਲਿਤ੍ਵਾ ਮਤੋ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ ਕਿਰ ਨਾਮੇਤੇ ਉਜੁਜਾਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਕੁਟਿਲਾ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਹਦਯੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਮੁਖੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਗਹਨਞ੍ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਿਦਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਉਤ੍ਤਾਨਕਞ੍ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਿਦਂ ਪਸਵੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩).
ਇਤਿ ਸੋ ਤਾਯ ਉਜੁਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਅਕੁਟਿਲਤਾਯ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵੁਤੋ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਮੂਲੇ ਮਨ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਸੋਲ਼ਸਯੋਜਨਟ੍ਠਾਨਂ ਫਰਤਿ, ਪਕਤਿਕਥਾਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਸਕਲਂ ਦਸਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇਵਨਗਰਂ ਛਾਦੇਤਿ. ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ‘‘ਘੋਸਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨੇਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਪੇਮੇਨ ਭੁਕ੍ਕਰਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨ ਚਿਰਂ ਠਤ੍ਵਾ ਚਵਿ. ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਹਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਆਯੁਕ੍ਖਯੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯੇਨ ਆਹਾਰਕ੍ਖਯੇਨ ਕੋਪੇਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਚਵਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੇਨ ਬਹੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਉਪਰੂਪਰਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂ ਆਯੁਕ੍ਖਯੇਨ ਚਵਤਿ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਤਿਚਤੁਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਂ ਧਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਅਨ੍ਤਰਾਵ ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂਖੀਯਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ ¶ . ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯੇਨ ਚਵਤਿ ਨਾਮ. ਅਪਰੋਪਿ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਆਹਾਰਂ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯੋ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਆਹਾਰਕ੍ਖਯੇਨ ਚਵਤਿ ਨਾਮ. ਅਪਰੋਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ¶ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਕੋਪੇਨ ਚਵਤਿ ਨਾਮ.
ਅਯਂ ¶ ਪਨ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਕ੍ਖਯੇਨ ਚਵਿ, ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਨਗਰਸੋਭਿਨਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸਾਪਿ ਜਾਤਦਿਵਸੇ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਾਸਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਜੇ, ਇਮਂ ਦਾਰਕਂ ਕਤ੍ਤਰਸੁਪ੍ਪੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਛਡ੍ਡੇਹੀ’’ਤਿ ਛਡ੍ਡਾਪੇਸਿ. ਨਗਰਸੋਭਿਨਿਯੋ ਹਿ ਧੀਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਤ੍ਤਂ. ਧੀਤਰਾ ਹਿ ਤਾਸਂ ਪਵੇਣੀ ਘਟੀਯਤਿ. ਦਾਰਕਂ ਕਾਕਾਪਿ ਸੁਨਖਾਪਿ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਸਿਨੇਹਪ੍ਪਭਵਸ੍ਸ ਭੁਕ੍ਕਰਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਏਕੋਪਿ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਏਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਾਕਸੁਨਖਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ. ਤਦਾ ਕੋਸਮ੍ਬਕਸੇਟ੍ਠਿ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਆਚਰਿਯ, ਅਜ੍ਜ ਤੇ ਤਿਥਿਕਰਣਨਕ੍ਖਤ੍ਤਯੋਗੋ ਓਲੋਕਿਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ? ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਨਗਰੇ ਅਜ੍ਜ ਜਾਤਦਾਰਕੋ ਜੇਟ੍ਠਕਸੇਟ੍ਠਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਦਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਭਰਿਯਾ ਗਰੁਗਬ੍ਭਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਸੀਘਂ ਗੇਹਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਭਣੇ, ਜਾਨਾਹਿ ਨਂ ਵਿਜਾਤਾ ਵਾ, ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਵਿਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਵੇਗੇਨ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ਿਂ ਨਾਮ ਦਾਸਿਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ ¶ ਜੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਜਾਤਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਤਂ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਦਾਰਕੋ ਕਦਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਗਹਪਤਾਨਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਇਮਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਏਕਕਹਾਪਣਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮੂਲਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੀ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਧੀਤਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਾਯ ਨਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਚੇ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗੇਹੇ ਕਾਰੇਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਰਿਯਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋਵ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨੇਵ ਤਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਜੇ, ਵਜਤੋ ਗੁਨ੍ਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯ ਵਜਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਇਮਂ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਗਾਵਿਯੋ ਨਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਦ੍ਦਿਤਾਮਦ੍ਦਿਤਭਾਵਂ ਪਨਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕੇਨ ਵਜਦ੍ਵਾਰੇ ਵਿਵਟਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਂ ਤਥਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਗੋਗਣਜੇਟ੍ਠਕੋ ਉਸਭੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਨੇਕਸਤਗਾਵਿਯੋ ਉਸਭਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਪਸ੍ਸਾਨਿ ਘਂਸਨ੍ਤਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਗੋਪਾਲਕੋਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਉਸਭੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਜਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਨਿਚ੍ਚਲੋਵ ਠਿਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ.
ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ¶ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਕਾਲ਼ਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਵਾਣਿਜ੍ਜਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਮਗ੍ਗੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਗੋਣਾ ਵਾ ਨਂ ਮਦ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਕਾ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਚਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾਵ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਮਗ੍ਗੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਤਦਾ ਸਾਕਟਿਕਜੇਟ੍ਠਕੋ ਪੁਰਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਣਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਧੁਰਂ ਛਡ੍ਡੇਸੁਂ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਜਿਯਮਾਨਾਪਿ ਪੁਰਤੋ ਨ ਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਗੋਣਾ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਮੇ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ.
ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਨਖਾਦੀਹਿ ਵਾ ਖਾਦਿਤੋ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਵਾ ਪਹਟੋ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਾਤਾਮਤਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਵ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਨਖੋ ਵਾ ਕਾਕੋ ਵਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ¶ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ‘‘ਨਨੁ ਚਸ੍ਸ ਨੇਵ ਮਾਤਾ ਨ ਪਿਤਾ ਨ ਭਾਤਿਕਾਦੀਸੁ ਕੋਚਿ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੋ ਤਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ? ਸੁਨਖਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਸਿਨੇਹੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਭੁਕ੍ਕਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਅਜਪਾਲਕੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾ ਅਜਾ ਗੋਚਰਂ ਨੇਨ੍ਤੋ ਸੁਸਾਨਪਸ੍ਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਕਾ ਅਜਾ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਖਾਦਮਾਨਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਠਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਥਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਅਜਪਾਲਕੇਨ ‘‘ਹੇ ਹੇ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦੇ ਕਤੇਪਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸੋ ‘‘ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਨਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ¶ ਠਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਖੀਰਂ ਪਾਯਨ੍ਤਿਂ ਅਜਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ ਕਾਲ਼ਿ, ਇਮਂ ਆਦਾਯ ਚੋਰਪਪਾਤਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪਪਾਤੇ ਖਿਪ, ਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਤਾਮਤਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾਵ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਠਤ੍ਵਾ ਖਿਪਿ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬੋ ਪਬ੍ਬਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਘਨਜਾਤੋ ਜਿਞ੍ਜੁਕਗੁਮ੍ਬੋ ਅਵਤ੍ਥਰਿ. ਦਾਰਕੋ ਪਤਨ੍ਤੋ ਕੋਜਵਕੇ ਵਿਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਨਲ਼ਕਾਰਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਵੇਲ਼ੁਬਲਿ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਲਨ੍ਤੇ ਦਾਰਕੋ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਦਾਰਕਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਆਦਾਯ ਗਤੋ.
ਕਾਲ਼ੀ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਾਰਕੋ ਵਡ੍ਢਿਤੋ ‘‘ਘੋਸਕੋ’’ਤ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਖਾਯਿ, ਉਜੁਕਂ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਰਣੂਪਾਯਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਦਾ ਤ੍ਵਂ ਆਵਾਪਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸ੍ਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤੇਨ ¶ ਹਿ ਇਦਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਏਕਂ ¶ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕੋ ਮੇ ਅਵਜਾਤਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਿਖਿਣਾਯ ਵਾਸਿਯਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚਾਟਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਵਾਪੇ ਪਚੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਇਦਂ ਤੇ ਸਹਸ੍ਸਂ ਸਚ੍ਚਕਾਰਸਦਿਸਂ. ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਨ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਘੋਸਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਮਯਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਣਤ੍ਤੋ, ਏਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਹਿ – ‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਕਿਰ ਮੇ ਪਿਤਰਾ ਆਣਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਹੀ’’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਇਤਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਦਾਰਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗੁਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸਿ ਭਾਤਿਕਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਇਮੇ ਮਂ ਦਾਰਕਾ ਬਹੁਂ ਲਕ੍ਖਂ ਜਿਨਿਂਸੁ, ਤਂ ਮੇ ਪਟਿਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਹਂ ਪਿਤੁ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਭਾਤਿਕ, ਅਹਂ ਤਂ ਸਾਸਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਬਹੂਹਿ ਜਿਤੋ, ਯਾਵਾਹਂ ਆਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤਾਵ ਮੇ ਲਕ੍ਖਂ ਪਟਿਜਿਨਾ’’ਤਿ.
ਘੋਸਕੋ ਕਿਰ ਗੁਲ਼ਕੀਲ਼ਾਯ ਛੇਕੋ, ਤੇਨ ਨਂ ਏਵਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿ. ਸੋਪਿ ਤਂ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਂ ਵਦੇਹਿ – ‘ਪਿਤਰਾ ਕਿਰ ਮੇ ਹਿਯ੍ਯੋ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਣਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਹੀ’’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਵਚ. ਅਥ ਨਂ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਵਾਪੇ ਖਿਪਿ. ਘੋਸਕੋਪਿ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ¶ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ, ਨ ਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗਤਕਾਰਣਞ੍ਚ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਗਤਕਾਰਣਞ੍ਚ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਅਹਂ ਧੀ’’ਤਿ ਮਹਾਵਿਰਵਂ ਵਿਰਵਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਲੋਹਿਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਕੁਮ੍ਭਕਾਰ, ਮਾ ਮਂ ਨਾਸਯਿ, ਮਾ ਮਂ ਨਾਸਯੀ’’ਤਿ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਤਂ ਤਥਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਾ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਤੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਤੇਨ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸੋਕੇਨ ਅਵਤ੍ਥਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਸਿ. ਯਥਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਦੁਸ੍ਸਮਾਨੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –
‘‘ਯੋ ¶ ਦਣ੍ਡੇਨ ਅਦਣ੍ਡੇਸੁ, ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠੇਸੁ ਦੁਸ੍ਸਤਿ;
ਦਸਨ੍ਨਮਞ੍ਞਤਰਂ ਠਾਨਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਵੇਦਨਂ ਫਰੁਸਂ ਜਾਨਿਂ, ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਚ ਭੇਦਨਂ;
ਗਰੁਕਂ ਵਾਪਿ ਆਬਾਧਂ, ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣੇ.
‘‘ਰਾਜਤੋ ਵਾ ਉਪਸਗ੍ਗਂ, ਅਬ੍ਭਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚ ਦਾਰੁਣਂ;
ਪਰਿਕ੍ਖਯਞ੍ਚ ਞਾਤੀਨਂ, ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਪਭਙ੍ਗੁਰਂ.
‘‘ਅਥ ਵਾਸ੍ਸ ਅਗਾਰਾਨਿ, ਅਗ੍ਗਿ ਡਹਤਿ ਪਾਵਕੋ;
ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਨਿਰਯਂ ਸੋਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੩੭-੧੪੦);
ਏਵਂ ¶ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪੁਨ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਉਜੁਕਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਨਂ ਮਾਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਮਮ ਗਾਮਸਤੇ ਆਯੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਅਵਜਾਤਪੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਚ੍ਚਕੂਪੇ ਖਿਪਤੁ, ਏਵਂ ਕਤੇ ਅਹਂ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ ਘੋਸਕ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਮਸਤੇ ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਮਂ ਪਣ੍ਣਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਂ ਤਸ੍ਸ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿ. ਸੋ ਪਨ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਨਂ ਮਾਰਾਪੇਨ੍ਤੋਵ ਸੇਟ੍ਠਿ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਕਿਂ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਤਿ? ਇਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਰਾਪਨਪਣ੍ਣਮੇਵ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਮੇ, ਤਾਤ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਾਥੇਯ੍ਯੇਨ ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ‘ਅਸੁਕਗਾਮੇ ਨਾਮ ਮਮਸਹਾਯਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਘਰੇ ਪਾਤਰਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਘਰਂ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਂ ਪਸ੍ਸਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂਸਿ ਘੋਸਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਨੇਕਾ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ, ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਏਕਮੇਵ ਪੇਸਨਕਾਰਿਕਂ ਦਾਸਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਤਲੇ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਵਸਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਖਣੇ ਤਂ ਦਾਸਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯਧੀਤਾਯ ਪੇਸਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਤੋ ਤਾਵ ਏਹਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਪੇਸਨਂ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਪੀਠਕਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲਂ ਮਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਯਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪੇਸਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਚਿਰੇਨਾਗਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਮਾ ਮੇ ਕੁਜ੍ਝਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਕੋ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਕੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਪੇਮਂ ਛਵਿਯਾਦੀਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਂ. ਕੋਤੁਹਲਕਾਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਪਜਾਪਤੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਤਂ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬਸਿਨੇਹੋ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇਨ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਹਿਤੇਨ ਵਾ;
ਏਵਂ ਤਂ ਜਾਯਤੇ ਪੇਮਂ, ਉਪ੍ਪਲਂਵ ਯਥੋਦਕੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੭੪);
ਅਥ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸੋ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਯਨੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਨਿਦ੍ਦਾਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਣ੍ਣਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਣ੍ਣਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਤਾਯ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਧਾਯ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯੇ ਕੁਸਲਤਾਯ ਪਣ੍ਣਂ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਬਾਲੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਪਣ੍ਣਂ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਚਰਤਿ, ਸਚੇ ਮਯਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਅਪਰਂ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਕੋ ਨਾਮ, ਗਾਮਸਤਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਗਾਮਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਦ੍ਵਿਭੂਮਕਂ ਗੇਹਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚੇਵ ਪੁਰਿਸਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤੁ, ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਮਯਾ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਤੁ, ਏਵਂ ਕਤੇ ਅਹਂ ¶ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇਯੇਵਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਿ.
ਸੋ ¶ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਗਾਮਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪਿਤਰਾ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਣ੍ਣਂ ਪੇਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਣ੍ਣਂ, ਤਾਤ, ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਮਮ ਸਾਮਿਨੋ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ‘‘ਸੀਘਂ ਦਾਰੁਆਦੀਨਿ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਗਹਪਤਿਕੇ ਵਤ੍ਵਾ ਗਾਮਮਜ੍ਝੇ ਵੁਤ੍ਤਪਕਾਰਂ ਗੇਹਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਸਤਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਜਨਪਦਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਧੀਤਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ‘‘ਯਂ ਕਾਰੇਮਿ, ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ; ਯਂ ਨ ਕਾਰੇਮਿ, ਤਦੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋ ਸੋਕੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਡਾਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਸਾਰਂ ਜਨੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਪਿ ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਮ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਤਰਂ ਮਾ ਕਥਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ¶ ਜਨੇ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਖੋ ‘‘ਦਾਨਿ ਤਂ ਦੁਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਮਮ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਆਹ – ‘‘ਮਾਤੁਲ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਏਕਂ ਪਾਦਮੂਲਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿ ਗਿਲਾਨੋ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ, ਬਲਵਾ, ਦੁਬ੍ਬਲੋ’’ਤਿ? ‘‘ਬਲਵਾ ਤਾਵ, ਆਹਾਰਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿਯੇਵ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਅਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾਵ ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਞ੍ਚ ਪਰਿਬ੍ਬਯਞ੍ਚ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਪੇਸਿਤਕਾਲੇ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਚ੍ਛਸ੍ਸੁ ਤਾਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਨ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਅਵਚ, ‘‘ਕਿਂ, ਮਾਤੁਲ, ਨ ਤੇ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਹਿਤਂ, ਸਾਮਿ, ਗਤਪੁਰਿਸੋ ਨ ਤਾਵ ਏਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪੁਨ ਅਪਰਂ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਰੋਗੋ ਬਲਵਾ ਜਾਤੋ, ਏਕਂ ਭਾਜਨਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਕਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਪੁਨ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਮਾਤੁਲ, ਨ ਤੇ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਹਿਤਂ, ਸਾਮਿ, ਗਤਪੁਰਿਸੋ ਨ ਤਾਵ ¶ ਏਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪੁਨ ਅਪਰਂ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਆਗਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ‘‘ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ, ਅਯ੍ਯੇ, ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਹਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਚ੍ਚੁਪਰਾਯਣੋ ਜਾਤੋ, ਏਕਂ ਭਾਜਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ¶ , ਏਕਂ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਪਿਤਾ ਤੇ ਕਿਰ ਗਿਲਾਨੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਫਾਸੁਕਮਸ੍ਸ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾਮਿ? ‘‘ਗਾਮਸਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਕਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ¶ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕਟੇਹਿ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਾ ‘‘ਪਿਤਾ ਤੇ ਦੁਬ੍ਬਲੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਪਪਞ੍ਚੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਗੇਹਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤੁ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਹਂ ਉਸ੍ਸੀਸਕਪਸ੍ਸੇ ਠਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਮਾਨਾਯੇਵ ਚ ‘‘ਗੇਹਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਪਨ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤੁ ਪਾਦਪਸ੍ਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਇਤਰਾ ਉਸ੍ਸੀਸਕਪਸ੍ਸੇ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸੇਟ੍ਠਿ ਉਤ੍ਤਾਨਕੋ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ, ਸਾਮਿ, ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਏਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਯਕਮ੍ਮਿਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਮ ਗੇਹੇ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਧਨਸ੍ਸੇਵ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਯੋ, ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਭਣ੍ਡਾਨਂ ਪਨ ਵਨਗਾਮਕ੍ਖੇਤ੍ਤਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਯਾਨਵਾਹਨਾਨਞ੍ਚ ਅਯਞ੍ਚ ਅਯਞ੍ਚ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਘੋਸਕਸ੍ਸ ਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਨ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੋਕਾਤੁਰਾ ਵਿਯ ਕੇਸੇ ਵਿਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਤਾਤ, ਵਦੇਥ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਵੋ ਵਚਨਂ ਸੁਣੋਮ, ਅਲਕ੍ਖਿਕਾ ਵਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਥਕੇਨ ਨਂ ਉਰਮਜ੍ਝੇ ਪਹਰਨ੍ਤੀ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾਸ੍ਸ ਉਰਮਜ੍ਝੇ ਮਤ੍ਥਕੇਨ ਘਂਸੇਨ੍ਤੀ ਆਰੋਦਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਂਖਣਞ੍ਞੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿ ਮਤੋ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ¶ ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਧੀਤਾ ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਵ, ਘੋਸਕੋ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਮਤੋ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ.
ਰਾਜਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਦਿਵਸੇ ਦੇਵੋ ਵਸ੍ਸਿ. ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਰਾਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਯਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਉਦਕਂ ਲਙ੍ਘਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਘੋਸਕੋ ਨਾਮ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਿਤਾ ਮੇ ¶ ਮਤੋਤਿ ਮਾ ਸੋਚਿ, ਤਵ ਪੇਤ੍ਤਿਕਂ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤੁਯ੍ਹਮੇਵ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਲਙ੍ਘਿਤਂ ਉਦਕਂ ਗਮਨਕਾਲੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ਤਤੋਵ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਉਦਕਂ ਲਙ੍ਘਿਤ੍ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਣਿਕਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਦੇਵ, ਅਹਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਕੁਮਾਰਕੋ, ਕੀਲ਼ਨਕਾਲੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਦੇਵੇਨ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਅਚਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਧਿਤਿਮਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਇਦਾਨੇਵਸ੍ਸ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਿਤਰਾ ਭੁਤ੍ਤਂ ਭੋਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ.
ਸੋ ਰਥੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਕਾਸਿ. ਓਲੋਕਿਤੋਲੋਕਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਕਮ੍ਪਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਕਾਲ਼ਿਦਾਸਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤਯਮਾਨਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ¶ ‘‘ਅਮ੍ਮ ਕਾਲ਼ਿ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਏਤ੍ਤਿਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਪਣ੍ਣਂ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰਂ ਆਗਤੋ, ਅਥਸ੍ਸ ਮਯਾ ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਙ੍ਗਲਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਤ੍ਥ ਆਰਕ੍ਖੋ ਕਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਇਮਂ ਪਨ ਸੇਟ੍ਠਿ ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਕੇਵਲਂ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਖੀਯੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਅਤਿਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਪਨ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਿਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਹਸਿਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਹਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਏਕਂ ਕਾਰਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥੇਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਾ ਨ ਕਥੇਸਿ’’. ਸੋ ‘‘ਸਚੇ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਸਿ, ਦ੍ਵਿਧਾ ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਸਿਂ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿ. ਸਾ ‘‘ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਿਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਤਯਾ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਹਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਯਦਿ ਮਮ ਪਿਤਰਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤਂ, ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਹੋਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਕਿਰ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਾ ਮਰਣਪਣ੍ਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੇਸਿਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿਤਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਕਥੇਸਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਭੂਤਂ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਕਾਲ਼ਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਤਾਤ, ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਮਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਖੀਯਿ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਤ੍ਵਂ ਮਰਣਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਭੋਗਗਾਮਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ¶ ਸਬ੍ਬਸਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਕਮ੍ਮਂ, ਏਵਰੂਪਾ ਖੋ ਪਨ ਮਰਣਾ ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਮ ਪਮਾਦਜੀਵਿਤਂ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ¶ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਦ੍ਧਿਕਕਪਣਾਦੀਨਂ ਦਾਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮਸ੍ਸ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਦਾਨਬ੍ਯਾਵਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਯਂ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ਭਦ੍ਦਵਤੀਨਗਰੇ ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਸਹਾਯਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਦ੍ਦਵਤੀਨਗਰਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਵਾਣਿਜਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿ ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵਯਪ੍ਪਦੇਸਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਾਯਕਭਾਵਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਕੋਸਮ੍ਬਿਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਵਾਣਿਜਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵਯਪ੍ਪਦੇਸਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਾਯਕਭਾਵਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਿਂਸੁ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਗੇਹੇ ਅਹਿਵਾਤਰੋਗੋ ਪਤਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਤੇ ਪਠਮਂ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਕੀਟਾ ਮੂਸਿਕਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾ ਸੂਕਰਾ ਗਾਵੋ ਦਾਸੀ ਦਾਸਾ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਘਰਮਾਨੁਸਕਾਪਿ ਮਰਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਯੇ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਜੀਵਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਪਨ ਸੇਟ੍ਠਿ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚਸ੍ਸ ਤਥਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ¶ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਮਗ੍ਗਂ ¶ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇਯੇਵ ਖੀਣਪਾਥੇਯ੍ਯਾ ਵਾਤਾਤਪੇਨ ਚੇਵ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਹਿ ਚ ਕਿਲਨ੍ਤਸਰੀਰਾ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਉਦਕਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਏਕਂ ਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ.
ਤਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਇਮਿਨਾ ਨੀਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਵਿਜਾਤਮਾਤੁਯਾਪਿ ਅਮਨਾਪਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਾਯਕੋ ਕਿਰ ਮੇ ਅਦ੍ਧਿਕਕਪਣਾਦੀਨਂ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਧੀਤਰਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਾਹਂ ਦ੍ਵੀਹਂ ਇਧੇਵ ਸਰੀਰਂ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਸਾਲਾਯਮੇਵ ਵਸਿਂਸੁ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕਾਲੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਸੁ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਪੇਸਯਿਂਸੁ. ਮਹਾਭੋਗਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਲਜ੍ਜਿਤਾਯ ਅਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਾਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਪਣਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤਿ ਪਟਿਵੀਸੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਚ ਪਨ ‘‘ਤਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਪਟਿਵੀਸੇ ਅਦਾਸਿ. ਤਾਯ ਭਤ੍ਤੇ ਆਹਟੇ ਤਯੋਪਿ ਏਕਤੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ.
ਅਥ ਮਾਤਾਧੀਤਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਮਹਾਕੁਲਾਨਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਾ ਅਮ੍ਹੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯੀ’’ਤਿ. ਇਤਿ ਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਸੁਂ. ਸੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਜੀਰਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਰੁਣੇ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਮਾਤਾਧੀਤਰੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਂਸੁ. ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਰੋਦਮਾਨਾ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਤਿ ¶ ਪਟਿਵੀਸੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਤਾਯ ਯਾਚਿਯਮਾਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਜੀਰਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਏਕਿਕਾਵ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸਞ੍ਜਾਤਛਾਤਕਦੁਕ੍ਖਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਯਾਚਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੋਦਨ੍ਤੀ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਤਿ ਪਟਿਵੀਸੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਮਿਤ੍ਤਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਤਂ ਤਯੋ ਦਿਵਸੇ ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ‘‘ਅਪੇਹਿ ਨਸ੍ਸ, ਵਸਲਿ, ਅਜ੍ਜ ਤਵ ਕੁਚ੍ਛਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕੁਲਧੀਤਾ ¶ ਪਚ੍ਚੋਰਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਿਪਹਾਰਂ ਵਿਯ ਵਣੇ ਖਾਰੋਦਕਸੇਚਨਕਂ ਵਿਯ ਚ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਯਾ ਪੁਰੇ ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਗਹਿਤਾ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਦ੍ਵੇ, ਅਜ੍ਜ ਏਕਂ ਗਣ੍ਹਾਸਿ. ਅਜ੍ਜ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਚ੍ਛਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਮਂ, ਸਾਮਿ, ‘ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਣ੍ਹੀ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਰੇ ਤਯੋ ਜਨਾ ਅਹੁਮ੍ਹ, ਸਾਮਿ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਦ੍ਵੇ, ਅਜ੍ਜ ਏਕਿਕਾਵ ਜਾਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਾਯ ਕਥਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤਬਲਵਦੋਮਨਸ੍ਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਤ੍ਵਂ ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ ਅਜ੍ਜਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਮ ਧੀਤਾਯੇਵ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇ ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਘਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੇਟ੍ਠਧੀਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ.
ਸਾ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਂ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਜਨਂ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਨ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਾ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ ਦਾਨਗ੍ਗਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਪਵੇਸਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ, ‘ਏਕੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਥਾ’ਤਿ ਵਦੇਥ, ਏਵਂ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਾ ਹੁਤ੍ਵਾਵ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦਕੋਵ, ਅਮ੍ਮ, ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਾਮਾ ਨਾਮ. ਵਤਿਯਾ ਪਨ ਕਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾਮਾਵਤੀ ਨਾਮ ਜਾਤਾ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਕੋਲਾਹਲਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀ. ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਤਿ. ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਪਨ ਸਦ੍ਦਂ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਦਿਯ੍ਯਤਿ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਂ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਂ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਮੇ ਉਪਾਯੋ ਕਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਕਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਜਾਨਨਤਾਯ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਥਂ ਤੇ ਞਾਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਧੀਤਰਾ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਤੋ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਯ੍ਹਂ ਅਵਿਦਿਤਾ ‘‘ਤਵ ਧੀਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਹਿਵਾਤਰੋਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਭਦ੍ਦਵਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੇਟ੍ਠਧੀਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਮ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਕਥੇਸਿ, ਮਮ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ¶ ਧੀਤਾ ਮਮ ਧੀਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ¶ ਧੀਤਾਸੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸੀਸੇ ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰਤ੍ਥਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੇਟ੍ਠਧੀਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਬਹਿ ਅਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾ ਕੁਲਧੀਤਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਦਸਾਵ ¶ ਨਦਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਾਮਾਵਤੀਪਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਤ੍ਥਿਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇਨੇਵ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਉਤੇਨੋ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰੇ ਠਿਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਸ ਧੀਤਰੋ’’ਤਿ? ‘‘ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ ਦੇਵ, ਸਾਮਾਵਤੀ ਨਾਮੇਸਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਾਸਨਂ ਪਾਹੇਸਿ – ‘‘ਧੀਤਰਂ ਕਿਰ ਮੇ ਪੇਸੇਤੂ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਪੇਸੇਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਕਿਰ ਏਵਂ ਕਰੋਤੁ, ਪੇਸੇਤੁਯੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯਂ ਗਹਪਤਿਕਾ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰਿਕਾਨਂ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹੇਠੇਤ੍ਵਾ ਕਡ੍ਢਨਭਯੇਨ ਨ ਦੇਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਲਞ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਸਾਮਾਵਤੀ, ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤੀ, ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਰਾਜਾ ਤਵ ਕਾਰਣਾ ਪਹਿਣਿ. ਅਥ ‘ਨ ਮਯਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਘਰਂ ਲਞ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇ ਬਹਿ ਕਾਰਾਪੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਭਾਰਿਯਂ ਵੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਰਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਪਹਿਤੇ ‘ਨ, ਦੇਮਾ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਸਚੇ ਮੇ ਧੀਤਰਂ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਅਮ੍ਮ, ਤਵ ਰੁਚਿਯਾ ਸਤਿ ਏਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਤਥਾ ਸਾਸਨਂ ਪਾਹੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸੇਸਾ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਪਰਿਵਾਰਿਤ੍ਥਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਯਂ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਪਰਾਪਿ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਅਹੋਸਿ ¶ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਧੀਤਾ. ਉਜ੍ਜੇਨਿਯਞ੍ਹਿ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਯ੍ਯਾਨਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਵਰੂਪਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ‘‘ਕਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮੇਸਾ, ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਤਿਮਹਤੀ ਸਮ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਯੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੋ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਨ੍ਤਂ ¶ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਵੀਣਂ ਵਾਦੇਨ੍ਤੋ ਨਾਗੇ ਪਲਾਪੇਤਿਪਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿਪਿ. ਹਤ੍ਥਿਵਾਹਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤੇਨ ਸਦਿਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਸੋ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਤੇ, ਦੇਵ, ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਯਂ ਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਦਾਰੁਹਤ੍ਥਿਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤਸ੍ਸਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪੇਸੇਹਿ. ਸੋ ਹਤ੍ਥਿਵਾਹਨਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਵਾਹਨਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੂਰਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਆਗਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਰਾਜਾ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸੋ ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਦਾਰੁਮਯਂ ਯਨ੍ਤਹਤ੍ਥਿਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਪਿਲੋਤਿਕਾਹਿ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਕਤਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਜਿਤੇ ਆਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਰਤੀਰੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਸਟ੍ਠਿ ਪੁਰਿਸਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਲਣ੍ਡਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਛਡ੍ਡੇਸੁਂ. ਏਕੋ ਵਨਚਰਕੋ ਹਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਦੇਵ, ਮਯਾ ਸਬ੍ਬਸੇਤੋ ਕੇਲਾਸਕੂਟਪਟਿਭਾਗੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਵਰਵਾਰਣੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਉਤੇਨੋ ਤਮੇਵ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ¶ ਚਰਪੁਰਿਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਤੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਬਲਕਾਯਂ ਪਯੋਜੇਸਿ. ਉਤੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾਗਮਨਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵੇਗੇਨ ਪਲਾਪੇਸੁਂ. ਕਟ੍ਠਹਤ੍ਥੀ ਰਞ੍ਞੋ ਮਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵੀਣਂ ਵਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦਂ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਲਾਯਤਿਯੇਵ. ਰਾਜਾ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੇਗੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇ ਬਲਕਾਯੋ ਓਹੀਯਿ. ਰਾਜਾ ਏਕਕੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਬਲਕਾਯੋ ਅਮਿਤ੍ਤਵਸਂ ਗਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇਵ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਨਿਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਿ.
ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤੋਪਿ ਉਤੇਨਂ ਜੀਵਗ੍ਗਾਹਮੇਵ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚੋਰਗੇਹੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਦਿਵਸੇ ਜਯਪਾਨਂ ਪਿਵਿ. ਉਤੇਨੋ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਆਰਕ੍ਖਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਹਂ ਵੋ, ਤਾਤ, ਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘‘ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੋ ਮੇ ਗਹਿਤੋ’ਤਿ ਜਯਪਾਨਂ ਪਿਵਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਾ ਨਾਮੇਸਾ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਵਿਯ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰਿਯਾ, ਨਨੁ ਪਟਿਰਾਜੂਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਵਾ ਮਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਮ੍ਹੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਜਯਪਾਨਂ ਕਿਰ ਪਿਵਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਵਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਰੂਪੋ ਕਿਰ ਤੇ ਮਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਹਣਸਮਯੇ ਮਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕ੍ਯਾਹਂ ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਰਾਜਾਣਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਰੋਹਿ, ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਮੇ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਨ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਸੂਰਗਜ੍ਜਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਮ ਧੀਤਰਂ ਏਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰੇ ਏਕਾ ਖੁਜ੍ਜਾ ਅਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯ ਤ੍ਵਂ ਬਹਿਸਾਣਿਯਂ ਠਿਤੋਵ ਮਨ੍ਤਂ ਵਾਚੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੁਜ੍ਜਾ ਵਾ ਹੋਤੁ ਪੀਠਸਪ੍ਪਿ ਵਾ, ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿਯਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਏਕੋ ਸਙ੍ਖਕੁਟ੍ਠੀ ਅਨਗ੍ਘਮਨ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਤ੍ਵਂ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਯਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹ, ਸੋ ਬਹਿਸਾਣਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਾਚੇਸ੍ਸਤਿ. ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਹਂ ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਥਵਕਰਣਭਯੇਨ ਧੀਤਰਂ ਖੁਜ੍ਜਂ, ਇਤਰਂ ਸਙ੍ਖਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯ ਬਹਿ ਠਿਤੋ ਮਨ੍ਤਂ ਵਾਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਮ੍ਪਿ ਮਨ੍ਤਪਦਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਂ ‘‘ਅਰੇ ਖੁਜ੍ਜੇ ਅਤਿਬਹਲੋਟ੍ਠਕਪੋਲਂ ਤੇ ਮੁਖਂ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਰੇ ਦੁਟ੍ਠਸਙ੍ਖਕੁਟ੍ਠਿ ¶ ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਕਿਂ ਮਾਦਿਸਾ ਖੁਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ਸਾਣਿਕਣ੍ਣਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਾ ਨਾਮਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਪਿਤਾ ਤੇ ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘ਖੁਜ੍ਜਾ’ਤਿ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸਙ੍ਖਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਥਵਕਰਣਭਯੇਨ ਕਥਿਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਯਞ੍ਞੇਵ ਸਨ੍ਥਵਂ ਕਰਿਂਸੁ.
ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਨ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਗ੍ਗਹਣਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਧੀਤਰਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ – ‘‘ਸਿਪ੍ਪਂ ਗਣ੍ਹਸਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਤੇਨੋ ¶ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਸਾਮਿਕੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਨੇਵ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨ ਭਾਤੁਭਗਿਨਿਯੋ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਸਚੇ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀਵਿਤਂ ਦਸ੍ਸਸਿ, ਪਞ੍ਚ ਤੇ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਪਰਿਵਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥ, ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸਿਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਤਾਵ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਤਾਤ, ਸਿਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚ ਏਕਂ ਵਾਹਨਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਕਿਂ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਿਰ ਤਾਰਕਸਞ੍ਞਾਯ ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਓਸਧਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੇਲਾਯ ¶ ਵਾ ਅਵੇਲਾਯ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚੇਵ ਏਕਂ ਵਾਹਨਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਰਞ੍ਞੋ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਵਾਹਨਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਭਦ੍ਦਵਤੀ ਨਾਮ ਕਰੇਣੁਕਾ ¶ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਞ੍ਞਾਸ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਾਕੋ ਨਾਮ ਦਾਸੋ ਸਟ੍ਠਿ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਚੇਲਕਟ੍ਠਿ ਚ ਮੁਞ੍ਚਕੇਸੀ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਅਸ੍ਸਾ ਯੋਜਨਸਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿ ਹਤ੍ਥੀ ਵੀਸਤਿ ਯੋਜਨਸਤਨ੍ਤਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਰਾਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਏਕਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਇਸ੍ਸਰੇ ਬਹਿਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਨਗਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਨਗਰਵਾਸੀਨਂ ਮਾਰੇਨ ਆਵਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖਾਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਮਾਰੋ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵੇਸੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮੇ ਤ੍ਵਂ ਅਲਭਨਾਕਾਰਂ ਕਰੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਵਿਸਥ, ਇਦਾਨਿ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ ਪੁਨ ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਚੇ ਹਿ ਨਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਪੁਨ ਸੋ ਸਕਲਨਗਰਵਾਸੀਨਂ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਸਨਕੇਲ਼ਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇ ਮਾਰੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ. ਅਥ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਯਥਾਧੋਤੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤੇਨ ¶ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮ੍ਹਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯ੍ਯੋ, ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਦਤਿ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਦ੍ਧਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤੁਚ੍ਛਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾਨਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨਤਾਯ ਸੂਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਥੋਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਧਿਵਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਅਞ੍ਞੋ ਤਯਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵੇਗਤਰੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੀਘੇਨ ਜਵੇਨ ਭਦਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘ਪਤ੍ਤਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿ. ਇਸ੍ਸਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਸੀਘਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਇਤੋ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.
ਸੋਪਿ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਵੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਵੇਲਾ ਉਪਕਟ੍ਠਾ’ਤਿ ਅਹਂ ਅਤਿਸੀਘੇਨ ਜਵੇਨ ਆਗਤੋ ਚ ਗਤੋ ਚ, ਏਤਸ੍ਸ ਮੇ ਜਵਸ੍ਸ ਫਲੇਨ ਯੋਜਨਾਨਂ ਪਣ੍ਣਾਸਸਟ੍ਠਿਸਤਵੀਸਸਤਗਮਨਸਮਤ੍ਥਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾਹਨਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤੁ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਮੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਰੀਰਂ ਸੂਰਿਯਤੇਜੇਨ ਤਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਫਲੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਆਣਾ ਸੂਰਿਯਤੇਜਸਦਿਸਾ ਹੋਤੁ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਸਾਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ¶ ਭਾਗੀ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ¶ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਯਥਾ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੯੫ ਪੁਬ੍ਬੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਥਾ; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧. ੧੯੨);
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਮਣਿਜੋਤਿਰਸੋ ਯਥਾ’’ਤਿ. –
ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਰ ਇਧਾਵ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਗਾਥਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜੋਤਿਰਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਮਦਦਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਤਂ. ਸੋ ਏਤਰਹਿ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾਹਨਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਉਤੇਨੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਲਾਯਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਾਮਹਨ੍ਤੇ ਚਮ੍ਮਪਸਿਬ੍ਬਕੇ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਕਰੇਣੁਕਾਪਿਟ੍ਠੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਲਾਯਿ. ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਪਾਲਕਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸੀਘਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਬਲਂ ਪਹਿਣਿ. ਉਤੇਨੋ ¶ ਬਲਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਹਾਪਣਪਸਿਬ੍ਬਕਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਸਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਹਾਪਣੇ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਇਤਰੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਸਿਬ੍ਬਕਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਨੇਸਂ ਸੁਵਣ੍ਣਲੋਭੇਨ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇਵ ¶ ਬਹਿ ਨਿਵੁਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਕਾਯੋ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਪਤ੍ਵਾਵ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ. ਅਯਂ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਅਪਰਾ ਪਨ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿ. ਸਾ ਕਿਰ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧੀਤਾ. ਮਾਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯੇਵ ਨਾਮਂ. ਚੂਲ਼ਪਿਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਵ, ਸਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ ਦੇਵਚ੍ਛਰਪਟਿਭਾਗਾ. ਪਿਤਾ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਸਾਮਿਕਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਕੁਲੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋਪਿ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਧੀਤੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਪਜਾਪਤਿਕਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਨਿਗਮੇ ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਇਮਿਨਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪੋਸਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਧੀਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣ, ਏਕਾ ਮੇ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ, ਸਾ ਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ¶ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਭਤ੍ਤਾ ¶ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਵੋ ਅਹਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਾਵ ਮਮਾਗਮਨਾ ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵੇਗੇਨ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋਤਿ, ਭੋਤਿ ਧੀਤੁ ਮੇ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਨਂ ਅਲਙ੍ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਾਯਾਸਿ. ਸਕਲਨਗਰਂ ਸਙ੍ਖੁਭਿ. ਅਯਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਯ੍ਹਂ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਕਿਰ ਵਦੇਤਿ, ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹਾਜਨੋ ਤੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਧੀਤਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਦਚੇਤਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਪਦਚੇਤਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਯੇਸਞ੍ਚਤ੍ਥਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਯੇਵ ਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਅਦਸ੍ਸਨਕਰਣਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥਿਆਦਯੋ ਵਾ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੁ, ਮਹਾਮੇਘੋ ਵਾ ਪਵਸ੍ਸਤੁ, ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤਾ ਵਾ ਪਹਰਨ੍ਤੁ, ਨ ਤਂ ਕੋਚਿ ਮਕ੍ਖੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਹ – ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ. ‘‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਾਹੀ’ਤਿ ਨਂ ਅਵਚਂ, ਕੁਹਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਗਤੋ’’ਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਦਚੇਤਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਦਵਲਞ੍ਜੋ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਸਲਕ੍ਖਣਮਨ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਗੁਣਤਾਯ ਲਕ੍ਖਣਮਨ੍ਤੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਦਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਯਿਦਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸੇਵਿਨੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਪਦਂ ਭਵੇ,
ਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਹਸਾਨੁਪੀਲ਼ਿਤਂ;
ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਵਕਡ੍ਢਿਤਂ ਪਦਂ,
ਵਿਵਟ੍ਟਚ੍ਛਦਸ੍ਸ ਇਦਮੀਦਿਸਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੬੦-੨੬੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੪੫);
ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਭੋਤਿ ਤ੍ਵਂ ਉਦਕਪਾਤਿਯਂ ਕੁਮ੍ਭੀਲਂ, ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਚ ਪਨ ਚੋਰਂ ਵਿਯ ਮਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਨਸੀਲਾ, ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੋਹੀ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਵਦੇਹਿ, ਨਯਿਦਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸੇਵਿਨੋ ਪਦਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣ, ਧੀਤਰਂ ਮੇ ਤਵ ਪੋਸਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਧੀਤਰਾ ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾਵ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਂ ਤੇ ਕਾਰਣਂ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਥੇਹਿ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲਾ ¶ ਮਾਰੇਨ ਅਨੁਬਦ੍ਧਭਾਵਂ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਚ ਪਨ ‘‘ਅਤੀਤੋ ਦਾਨਿ ਮੇ ਏਸ ਵਿਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੋਕਾਤੁਰਸ੍ਸ ਸੋਕਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਆਗਤਾਹਿ ਮਾਰਧੀਤਾਹਿ ਕੁਮਾਰਿਕਵਣ੍ਣਾਦਿਵਸੇਨ ¶ ਪਯੋਜਿਤਂ ਪਲੋਭਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਦਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ¶ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ,
ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ;
ਕਿਮੇਵਿਦਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ,
ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੬੦-੨੬੧; ਸੁ. ਨਿ. ੮੪੧) –
ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਪਿ ਖੋ ‘‘ਸਚਸ੍ਸ ਮਯਾ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨਤ੍ਥਿਕਭਾਵੋਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਂ ਪਨ ਮਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਤਿ, ਹੋਤੁ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਕੁਲਪਦੇਸਭੋਗਯਸਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਥਾਰੂਪਂ ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨਿ ਆਘਾਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ. ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਮਾ ਗਾਥਮਾਹਾ’’ਤਿ? ਇਤਰੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਹਿ ਆਘਾਤਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਾਰਹਾਨਂ ਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਂ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਚੂਲ਼ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋਪਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਮ ਧੀਤਾ ਓਮਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ, ਏਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਆਦਾਯ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਦੇਵਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਸਿਨੇਹੋ ਅਭਿਸੇਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਮਾਤੁਗਾਮਪਰਿਵਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਅਯਂ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਏਵਮਸ੍ਸ ਦਿਯਡ੍ਢਸਹਸ੍ਸਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਪਰਿਵਾਰਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾਵਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਪਞ੍ਚਸਤਤਾਪਸੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਗਰੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਸ੍ਸਾਰਤ੍ਤੇ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸੁਂ. ਤਾਪਸਾਪਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਵਸਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਪਰਭਾਗੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ¶ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਏਕਂ ਮਹਾਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਕਤਾਪਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਓਰਮਤ੍ਤਿਕਾ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਹੇਸਕ੍ਖੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਦੇਵਰਾਜੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ¶ , ਸਾਧੁ ਵਤ ਸਚਾਯਂ ਇਸਿਗਣਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਪਾਨੀਯਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਾਪਸੋ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਦਾਸਿ. ਤਤੋ ਭੋਜਨਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਵਰਾਜਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦੇਤਿ, ਅਹੋ ਵਤ ਨਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਰੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਤਾਪਸਾ, ‘‘ਦੇਵਰਾਜ, ਮਹਤੀ ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਤੇ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਥ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਚਿਕ੍ਖ, ਦੇਵਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਲਜ੍ਜਮਾਨੋ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਤੇਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋ ਪਨ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰੇਕੋ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਤਿਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਤਿਕਮ੍ਮਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਵਿਹਾਰਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤਸ੍ਸ ਭਤਿਕਸ੍ਸ ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥਦਿਵਸਭਾਵੋ ਕੇਨਚਿ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਥਿਤੋ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਸਾਯਮਾਸਂ ਪਚਥਾ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥੋਦਨਂ ਪਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਦਿਵਸਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤੇ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਛਾਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਸਹਸਾ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ‘ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਥ, ਸੂਪਂ ਦੇਥ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਮਹਾਕੋਲਾਹਲਂ ਅਹੋਸਿ, ਅਜ੍ਜ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਏਕਸ੍ਸਾਹਾਰਂ ਵਡ੍ਢਯਿਂਸੁ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇਸੁ ਸਾਯਮਾਸਂ ¶ ਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਉਪੋਸਥਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਥਨਪਾਯਿਨੋਪਿ ਦਾਰਕੇ ਮੁਖਂ ਵਿਕ੍ਖਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਉਪੋਸਥਿਕੇ ਕਾਰੇਤਿ. ਗਨ੍ਧਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪੇ ਜਾਲਨ੍ਤੇ ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਲ੍ਲਕਦਾਰਕਾ ਸਯਨਗਤਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ. ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਨ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸਭਾਵਂ ਕਥੇਤੁਂ ਸਤਿਂ ਨ ਕਰਿਮ੍ਹਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਵੇਵ ਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਨਂ ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੂਤਿ. ਸਚੇ ਇਦਾਨਿ ਉਪੋਸਥਿਕੇਨ ¶ ਭਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਉਪਡ੍ਢਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਇਤਰੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਸਕਲਦਿਵਸਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਛਾਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਵਾਤਾ ਕੁਪ੍ਪਿਂਸੁ. ਸੋ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਉਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਯੋਤ੍ਤਕੋਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਹਿ ਧਾਰਿਯਮਾਨਾਹਿ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਵਾਤਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪਿਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਇਦਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਖਾਦਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਖਾਦਥ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਫਾਸੁਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤ੍ਵਂ ਖਾਦਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ¶ ਸਕਲਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਉਪਡ੍ਢਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਮੇ ਵਿਕਲਂ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇ ਮਿਲਾਤਮਾਲਾ ਵਿਯ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧਰੁਕ੍ਖੇ ਦੇਵਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕੋ, ਧਮ੍ਮਮਾਮਕੋ, ਸਙ੍ਘਮਾਮਕੋ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਤਸ੍ਸ ਉਪਡ੍ਢੁਪੋਸਥਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨੇਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਮਯਾ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਆਹ.
‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਤਾਪਸਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦੇਵਤਾਯ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦੇਸਿ, ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਘੋਸੋਪਿ ਖੋ ਏਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੇਵਤੇ ਅਨੇਕੇਸੁ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਦਂ ਤਯਾ ਸੁਣਾਪਿਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਥ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਨੋ ਆਚਰਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤਾ, ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਸ੍ਵੇ ਤੇਸਂ ਨਿਵੇਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਧਿਵਾਸੇਥ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਅਧਿਵਾਸਯਿਂਸੁ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਨੋ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਆਗਮਨਦਿਵਸੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇ ਆਦਾਯ ਨਿਵੇਸਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਅਦਂਸੁ. ਤੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ‘‘ਮਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ¶ ਵਸ੍ਸਿਕੇ ਮਾਸੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਹਿਤਾਵ ਪਟਿਞ੍ਞਾ, ਇਦਾਨਿ ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਲੋਕੇ ¶ ਕਿਰ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਅਵਾਰਿਤਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਮੇਥ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਗਮਨਪਰਿਵਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਪਰਿਵਚ੍ਛਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤਿ, ਮਯਂ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪੁਰੇਤਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਵਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂ ਅਹੇਸੁਂ.
ਤੇਪਿ ਖੋ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਭਤ੍ਤਚ੍ਛਾਦਨਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਦਾਨੂਪਕਰਣਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਦ੍ਧਮਾਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਦਦਮਾਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਦਦਨ੍ਤੇਨ ¶ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਖੋ ਗਹਪਤਯੋ ਤਥਾਗਤਾ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਹਿਤਸਾਸਨੇਨ ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮਂ, ਪਾਵਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾਵਾਰਿਕਾਰਾਮਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵਾਰੇਨ ਵਾਰੇਨ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸੇਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਸੁਮਨੋ ਨਾਮ ਮਾਲਾਕਾਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤੇ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਉਪਕਾਰਕੋ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਭੋਜੇਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭਣੇ ਸ੍ਵੇ ਭੋਜੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਸਿ.
ਤਦਾ ¶ ਰਾਜਾ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਪੁਪ੍ਫਮੂਲੇ ਅਟ੍ਠ ਕਹਾਪਣੇ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ ਨਾਮ ਦਾਸੀ ਸੁਮਨਮਾਲਾਕਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਆਗਤਂ ਮਾਲਾਕਾਰੋ ਆਹ – ‘‘ਮਯਾ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਅਜ੍ਜ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਿਟ੍ਠ ਤਾਵ, ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਵੇਸਨਾਯ ਸਹਾਯਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ¶ . ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਸੁਮਨੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ. ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀਯੇਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਹਾਪਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਅਟ੍ਠਹਿਪਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ. ਅਥ ਨਂ ਸਾਮਾਵਤੀ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਅਮ੍ਮ, ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞਾ ਦ੍ਵਿਗੁਣਂ ਪੁਪ੍ਫਮੂਲਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨੋ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਬਹੂਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਅਹਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਹਾਪਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਆਹਰਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਅਰੇ, ਦੁਟ੍ਠਦਾਸਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਯਾ ਗਹਿਤਕਹਾਪਣੇ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਅਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤਯਾ ਪਿਵਿਤਂ ਅਮਤਂ ਅਮ੍ਹੇਪਿ ਪਾਯੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਂ ਨ੍ਹਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਗਨ੍ਧੋਦਕਘਟੇਹਿ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਮਟ੍ਠਸਾਟਕੇ ਦਾਪੇਸਿ. ਸਾ ਏਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਏਕਂਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੀਜਨਿਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਰਬੀਜਨਿਂ ਆਦਾਯ ਪਞ੍ਚ ਮਾਤੁਗਾਮਸਤਾਨਿ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.
ਤਾ ¶ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ ¶ , ਅਜ੍ਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤ੍ਵਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ ਮਾ ਕਰਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਾਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਆਚਰਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਾ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਿਪਿਟਕਧਰਾ ਜਾਤਾ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਿਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ’’ਤਿ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ. ਤਾਪਿ ਖੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਂ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾਮ੍ਹਾ, ਤਂ ਨੋ ਦਸ੍ਸੇਹਿ, ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ¶ ਤਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਰਾਜਕੁਲਂ ਨਾਮ ਭਾਰਿਯਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਨੋ ਮਾ ਨਾਸੇਹਿ, ਦਸ੍ਸੇਹੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਸਨਗਬ੍ਭਾਨਂ ਭਿਤ੍ਤੀਸੁ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸੇਟ੍ਠੀਨਂ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਥ ਚੇਵ, ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥ, ਪੂਜੇਥ ਚਾ’’ਤਿ. ਤਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਞ੍ਚ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਞ੍ਚ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਂਸੁ ਚੇਵ ਪੂਜੇਸੁਞ੍ਚ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਸਾਦਤਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨਾ ਤਾਸਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭੇਸੁ ਛਿਦ੍ਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਂ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ਤਾਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਘਾਤਬਦ੍ਧਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੀਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਇਮਂ ਨਗਰਂ ਆਗਤੋ, ਮਯਂ ਏਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਾਮ ਚੇਵ ਪੂਜੇਮ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਗਤੋ ਨਾਮ ਇਮਂ ਨਗਰਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਮਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ, ਇਮਾਸਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾਨਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਤੇ ਜੀਵਿਤਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਤਾ ਏਵਰੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿ ਏਵ. ਅਥ ਨਂ ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਂ ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਨ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ਤਾਸਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭੇਸੁ ਛਿਦ੍ਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਂ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ਤਾਸਂ ਅਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾਵ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਪਿਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਗਬ੍ਭੇਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਵਾਤਪਾਨਾਨਿ ਕਾਰੇਸਿ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਵਾਤਪਾਨਾਨਿ ਕਿਰ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤਾਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਾਗਰਾਨਂ ਲਞ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸੇਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ¶ , ‘‘ਚੋਰੋਸਿ ¶ , ਬਾਲੋਸਿ, ਮੂਲ਼੍ਹੋਸਿ, ਓਟ੍ਠੋਸਿ, ਗੋਣੋਸਿ, ਗਦ੍ਰਭੋਸਿ, ਨੇਰਯਿਕੋਸਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋਸਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸੁਗਤਿ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੇਵ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ’’ਤਿ ਦਸਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ.
ਤਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ਨਾਗਰਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਆਨਨ੍ਦੋਤਿ’’? ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਨ ਕਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ, ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਏਵਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕੇ ਪਨ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਿਣ੍ਣਹਤ੍ਥਿਸਦਿਸੋ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਿਣ੍ਣਹਤ੍ਥਿਨੋ ਹਿ ਚਤੂਹਿ ਦਿਸਾਹਿ ਆਗਤੇ ਸਰੇ ਸਹਿਤੁਂ ਭਾਰੋ, ਤਥੇਵ ਬਹੂਹਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇਹਿ ਕਥਿਤਕਥਾਨਂ ਸਹਨਂ ਨਾਮ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਨਾਗਵਗ੍ਗੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਹਂ ਨਾਗੋਵ ਸਙ੍ਗਾਮੇ, ਚਾਪਤੋ ਪਤਿਤਂ ਸਰਂ;
ਅਤਿਵਾਕ੍ਯਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਬਹੁਜ੍ਜਨੋ.
‘‘ਦਨ੍ਤਂ ¶ ਨਯਨ੍ਤਿ ਸਮਿਤਿਂ, ਦਨ੍ਤਂ ਰਾਜਾਭਿਰੂਹਤਿ;
ਦਨ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੋਤਿਵਾਕ੍ਯਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ.
‘‘ਵਰਮਸ੍ਸਤਰਾ ਦਨ੍ਤਾ, ਆਜਾਨੀਯਾ ਚ ਸਿਨ੍ਧਵਾ;
ਕੁਞ੍ਜਰਾ ਚ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੨੦-੩੨੨);
ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤੇ ਸਤ੍ਤਾਹਮਤ੍ਤਮੇਵ ਅਕ੍ਕੋਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾ ਏਤਸ੍ਸ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਭੂਤਾ, ਏਤਾਸਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਸਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਦਿਵਸਂ ਰਞ੍ਞੋ ਸੁਰਾਪਾਨਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਅਤ੍ਥੋ ਮੇ ਕਿਰ ਕੁਕ੍ਕੁਟੇਹਿ ¶ , ਅਟ੍ਠ ਮਤਕੁਕ੍ਕੁਟੇ, ਅਟ੍ਠ ਸਜੀਵਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਸੋਪਾਨਮਤ੍ਥਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਗਤਭਾਵਂ ਨਿਵੇਦੇਤ੍ਵਾ ‘ਪਵਿਸਤੂ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਅਟ੍ਠ ਸਜੀਵਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਪਹਿਣਤੁ, ‘ਪਚ੍ਛਾ ਇਤਰੇ’’’ਤਿ. ਚੂਲ਼ਾਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਮਮ ਵਚਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਲਞ੍ਜਂ ਅਦਾਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਦਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਵਿਸਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਆਪਾਨਭੂਮਿਂ ਨ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰਾ ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕਂ ¶ ਪਹਿਣਿ ¶ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਮਮ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਟ੍ਠ ਸਜੀਵਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਪੁਰੋਹਿਤੇਨ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰੋ ਪਹਿਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਭਦ੍ਦਕੋ ਵਤ ਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਪਚੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਿਕ੍ਕਮ੍ਮਿਕਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਸਂ ਪੇਸੇਹਿ, ਤਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਿਰ ਹਤ੍ਥੇ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ‘‘ਮਯਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਨ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਾਨਿ ਤਾਸਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਵਾ ਅਕਰਣਂ ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਸਿ, ‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਵਦੇਹਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਵਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਇਤਰੋ ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਮਤਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਤਾਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮੇ ਕਿਰ ਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਆਹਰ, ਇਦਂ ਨਾਮ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ, ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਟਿਮਗ੍ਗਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਂਸੂ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ‘‘ਪਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਤਾਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਦ੍ਦਹਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤੁਣ੍ਹੀਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.
ਤਦਾ ਪਨ ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਾਯ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ਚਾ’’ਤਿ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਤਾਸਂ ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਵਾਰੇਨ ਵਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਪਰਸੁਵੇ ਵਾ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਸਾਦਤਲਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ – ‘‘ਅਗਦੇਨ ਕਿਰ ਦਾਠਾ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸਪ੍ਪਂ ਪੇਸੇਤੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਵੀਣਂ ਆਦਾਯਯੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਪੋਕ੍ਖਰੇ ਏਕਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਸਪ੍ਪਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਛਿਦ੍ਦਂ ਮਾਲਾਗੁਲ਼ੇਨ ਥਕੇਸਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਅਨ੍ਤੋਵੀਣਾਯਮੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗਮਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਕਤਰਿਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਾਸਾਦਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮਨਾਪੋ ਸੁਪਿਨੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੇਵਾ’’ਤਿ. ਸਾ ਯਾਵ ਤਤਿਯਂ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨਾਪਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਅਗਮਾਸਿ.
ਰਾਜਾ ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਵਤ੍ਥਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਭਰਣਾਨਿ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੁਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਣਂ ¶ ਉਸ੍ਸੀਸਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਨੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੀਣਾਛਿਦ੍ਦਤੋ ਪੁਪ੍ਫਗੁਲ਼ਂ ਅਪਨੇਸਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਤੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਫਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਯਨਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ ¶ . ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਧੀ ਧੀ, ਦੇਵ, ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਞ੍ਚ ਤਾ ਚ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ, ‘‘ਅਯਂ ਅਨ੍ਧਬਾਲਰਾਜਾ ਅਲਕ੍ਖਿਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ, ਇਮਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਿਰੀਕਾ ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤਾ, ਕਿਂ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਤੇਯੇਵ ਸੁਖਂ ਜੀਵਿਸ੍ਸਥ, ਜੀਵਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜੀਵਥ, ‘ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਪਾਪਸੁਪਿਨੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਸਾਦਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਮੇ ਵਚਨਂ ਨ ਸੁਣਸਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਸਪ੍ਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤੋ ‘‘ਏਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਇਮਾ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹੋ ਪਾਪਾ, ਅਹਂ ਇਮਾਸਂ ਪਾਪਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿਂ, ਪਠਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਬ੍ਭੇਸੁ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਪੁਨ ਮਯਾ ਪੇਸਿਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਪਟਿਪਹਿਣਿਂਸੁ, ਅਜ੍ਜ ਸਯਨੇ ਸਪ੍ਪਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ ਕੋਧੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ.
ਸਾਮਾਵਤੀਪਿ ¶ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਂ ਓਵਾਦਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਰਿਨ੍ਦੇ ਚ ਦੇਵਿਯਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨਿ ਚ ਸਮਮੇਵ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤੇਥ, ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕੋਪਂ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਂ ਸਿਙ੍ਗਧਨੁਂ ਆਦਾਯ ਜਿਯਂ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸਪੀਤਂ ਸਰਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਾਵਤਿਂ ਧੁਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ¶ ਤਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਉਰੇ ਸਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮੇਤ੍ਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗਾਭਿਮੁਖੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਹਦਯਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਸਿਲਮ੍ਪਿ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਕਾਸੇ ਪਟਿਹਨਨਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਚ ਪਨੇਸ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਹਦਯਾਭਿਮੁਖੋ ਜਾਤੋ, ਅਯਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਜੀਵੋ ਸਰੋਪਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਗੁਣਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਧਨੁਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਾਮਿ ਪਮੁਯ੍ਹਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਮੇ ਦਿਸਾ;
ਸਾਮਾਵਤਿ ਮਂ ਤਾਯਸ੍ਸੁ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ ਸਰਣਂ ਭਵਾ’’ਤਿ.
ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇਵ, ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਮਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਰਣਂ ਗਤਾ, ਤਮੇਵ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸਾਮਾਵਤੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਿਕਾ –
‘‘ਮਾ ¶ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛ, ਯਮਹਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾ;
ਏਸ ਬੁਦ੍ਧੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;
ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ ਸਰਣਂ ਭਵਾ’’ਤਿ. –
ਆਹ ¶ . ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਾਨਾਹਂ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਮੁਯ੍ਹਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਮੇ ਦਿਸਾ;
ਸਾਮਾਵਤਿ ਮਂ ਤਾਯਸ੍ਸੁ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ ਸਰਣਂ ਭਵਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਪੁਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਵਰਞ੍ਚ ਤੇ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਵਰੋ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤੁ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ¶ ਸਾਮਾਵਤਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਵਰਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯ੍ਹਂ ਹਿਰਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਂ ਪਨ ਮੇ ਵਰਂ ਦੇਹਿ, ਤਥਾ ਕਰੋਹਿ, ਯਥਾ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਧਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਇਧਾਗਚ੍ਛਥ, ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾ ‘ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਾਮ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਹਾਜਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਣਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਾਪਿ ਦੇਵਿਯੋ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਥੇਰਂ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮਪੂਜਂ ਅਕਂਸੁ ¶ . ਏਕੇਕੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨਿ ਅਗ੍ਘਤਿ.
ਤਾ ਏਕਵਤ੍ਥਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੁਹਿਂ ਵੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਨੋ ਦਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਞ੍ਚ ਥੇਰੇਨ ਗਹਿਤਭਾਵਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤਿਬਹੂਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਹਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਹੋਨਕਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਿ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਜਿਣ੍ਣਤਰਚੀਵਰਿਕਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਿਣ੍ਣਤਰਚੀਵਰਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਰਾਣਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਰਾਣਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਰਾਣਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਲਿਮ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਨ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥਸਤਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਸਤਗ੍ਘਨਕਾਨੇਵ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਞ੍ਚਸਤਭਾਗੇਨ ¶ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਪਞ੍ਚਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਲਭਿ, ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਭਾਗੇਨ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ¶ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਲਭਿ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਾਨਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਭਾਗੇਨ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਲਭਿ. ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਦਸਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਲਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਗਣਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥਾਗਤੇ ਕਿਰ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਥੇਰੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਵਿਹਾਰੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਨੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਿ ਅਦਾਸਿ.
ਤਦਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਪਿ ‘‘ਯਮਹਂ ਕਰੋਮਿ. ਤਂ ਤਥਾ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਥਾਵ ਹੋਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸੋ ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੇ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ – ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਸਾਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਦੁਸ੍ਸਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਨਿ ਚ ਤੇਲਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਨਿ ਚ ਵਿਵਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਤੇਲਚਾਟੀਸੁ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਥਮ੍ਭੇ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਯਨ੍ਤਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਦੀਪਿਕਾਹਿ ਗੇਹੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਦਮਾਨੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਨਿ ¶ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਤੇਲਚਾਟੀਸੁ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਥਮ੍ਭੇ ਵੇਠੇਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ. ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਰਾਜਾ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਇਮੇ ਥਮ੍ਭੇ ਤੇਲਪਿਲੋਤਿਕਾਹਿ ਵੇਠਾਪੇਤਿ, ਰਾਜਗੇਹੇ ਨਾਮ ਸੁਯੁਤ੍ਤਂ ਦੁਯੁਤ੍ਤਂ ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ, ਮਾ ਮੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਥ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾ ਆਗਤਾ ਗਬ੍ਭੇ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਯਨ੍ਤਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਓਤਰਿ. ਸਾਮਾਵਤੀ ਤਾਸਂ ਓਵਾਦਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀਨਂ ਏਵਮੇਵ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਯਮਾਨਾਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇਨਪਿ ਨ ਸੁਕਰੋ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ. ਤਾ ਗੇਹੇ ਝਾਯਨ੍ਤੇ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਹਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਿਯੋ ਕਾਚਿ ਦੁਤਿਯਫਲਂ, ਕਾਚਿ ਤਤਿਯਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ – ‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਉਤੇਨਸ੍ਸ ਉਯ੍ਯਾਨਗਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਦਡ੍ਢਂ, ਪਞ੍ਚ ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਕਾਲਕਤਾਨਿ ¶ ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ. ਤਾਸਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਕਾ ਗਤਿ, ਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋ’ਤਿ? ਸਨ੍ਤੇਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ¶ , ਸਨ੍ਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਯੋ, ਸਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਯੋ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਅਨਿਪ੍ਫਲਾ ਕਾਲਕਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਮੋਹਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੋ ਲੋਕੋ, ਭਬ੍ਬਰੂਪੋਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਉਪਧੀਬਨ੍ਧਨੋ ਬਾਲੋ, ਤਮਸਾ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ;
ਸਸ੍ਸਤੋਰਿਵ ਖਾਯਤਿ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਉਦਾ. ੭੦);
ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਵਟ੍ਟੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਮੇਵ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਮਾਦਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਸੁਖਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.
ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਗੇਹਂ ਕਿਰ ਝਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਅਦਡ੍ਢੇ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਨ ਗੇਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਦੋਮਨਸ੍ਸੋ ਅਮਚ੍ਚਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਗੁਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ, ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ਕਾਰਿਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨਾ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਣਿਕਂ ਉਪਾਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ¶ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਅਹਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਆਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੋਵ ਹੋਮਿ, ਸਾਮਾਵਤੀ ਮੇ ਨਿਚ੍ਚਂ ਓਤਾਰਮੇਵ ਗਵੇਸਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਖੇਨ ਚ ਵਸਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਤੇ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ, ਦੇਵ, ਇਦਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਮਯਿ ਸਿਨੇਹੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਪਿ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਾਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾ ਕਤਂ, ਦੇਵ, ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਿਤਰਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਾਰੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹੋ ਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਸਨ੍ਨੋਸ੍ਮਿ, ਵਰਂ ਤੇ ਦਮ੍ਮਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਿਗਣਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ – ‘‘ਰਾਜਾ ਮੇ ਪਸਨ੍ਨੋ ਵਰਂ ਦੇਤਿ, ਸੀਘਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾਪਿ ਲਞ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ਞਾਤਕਾ’’ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਨਾਭਿਪ੍ਪਮਾਣੇ ਆਵਾਟੇ ਖਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਂਸੂਹਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਲਾਲੇ ਵਿਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਚਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਡ੍ਢਕਾਲੇ ਅਯਨਙ੍ਗਲੇਨ ¶ ਕਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਹੀਰਾਹੀਰਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ¶ ਸਰੀਰਤੋਪਿ ਤਿਖਿਣੇਨ ¶ ਸਤ੍ਥੇਨ ਘਨਘਨਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਮਂਸਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਤੇਲਕਪਾਲਂ ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪੂਵੇ ਵਿਯ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਖਾਦਾਪੇਸਿ.
ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵਤ, ਆਵੁਸੋ, ਏਵਰੂਪਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਏਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਨ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਏਤਾਹਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਾਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ, ਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਰਾਜਗੇਹੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤੇ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਕੋ ਨਦੀਤੀਰੇ ਏਕਂ ਤਿਣਗਹਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਗਤੇਸੁ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਆਦਾਯ ਨਦਿਯਂ ਉਦਕਕੀਲ਼ਂ ¶ ਕੀਲ਼ਿਤੁਂ ਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਉਦਕੇ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸੀਤਪੀਲ਼ਿਤਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਵਿਸਿਬ੍ਬੇਤੁਕਾਮਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਗ੍ਗਿਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਥਾ’’ਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿਯੋ ਤਂ ਤਿਣਗਹਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਤਿਣਰਾਸੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਦਂਸੁ. ਤਿਣੇਸੁ ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਨਟ੍ਠਾਮ੍ਹਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਝਾਯਤਿ, ਰਾਜਾ ਞਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇ ਨਾਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਦਡ੍ਢਂ ਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਦਾਰੂਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਦਾਰੁਰਾਸਿਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਮਹਾਦਾਰੁਰਾਸਿ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਝਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤਾ ਪਠਮਂ ਅਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨ ਬਜ੍ਝਿਂਸੁ, ਇਦਾਨਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾਯ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬਜ੍ਝਿਂਸੁ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਕਟਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਦਾਰੂਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਲਿਮ੍ਪੇਨ੍ਤਾਪਿ ਉਸ੍ਮਾਕਾਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਯਥਾਸੁਖਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਇਮਿਨਾਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਗੇਹੇ ਝਾਯਮਾਨੇ ਝਾਯਿਂਸੁ. ਇਦਂ ਏਤਾਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ.
ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਖੁਜ੍ਜਾ ਜਾਤਾ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਅਧਿਗਤਾ, ਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਪਰੇਸਂ ਪੇਸਨਕਾਰਿਤਾ ¶ ਜਾਤਾ’’ਤਿ? ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਰਞ੍ਞੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰਣਕਾਲੇ ਸ੍ਵੇਵ ¶ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਥੋਕਂ ਖੁਜ੍ਜਧਾਤੁਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥੇਕਾ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਕਮ੍ਬਲਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸਰਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਖੁਜ੍ਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਚਰਣਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਖੁਜ੍ਜਾ ਜਾਤਾ. ਤੇ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਪਠਮਦਿਵਸੇ ਰਾਜਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੇ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਸਿ. ਉਣ੍ਹਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਪੂਰੇ ਪਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਤੇ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਦਨ੍ਤਵਲਯਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਧ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਸੁ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਏਤਾਨਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾਨਿ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਅਜ੍ਜਤਨਾਪਿ ਤਾਨਿ ਵਲਯਾਨਿ ਅਰੋਗਾਨੇਵ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਇਦਾਨਿ ਤਿਪਿਟਕਧਰਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ ਜਾਤਾ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਤਉਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਇਦਮਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰੇ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ.
ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਨ ਏਕਾ ਬਾਰਾਣਸਿਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ ਵਡ੍ਢਮਾਨਕਚ੍ਛਾਯਾਯ ਆਦਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕਾ ਏਕਾ ਖੀਣਾਸਵਾ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵਾਪਿ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲਾਨਿ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਖਣੇ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਾਚਿ ਪੇਸਨਕਾਰਿਕਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਾ ‘‘ਵਨ੍ਦਾਮਿ, ਅਯ੍ਯੇ, ਏਤਂ ਤਾਵ ਮੇ ਪਸਾਧਨਪੇਲ਼ਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੀ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਸ੍ਸਾ ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯਿ ਆਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਪੇਸਨਕਾਰਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਨਿਰਯਸਨ੍ਤਾਪਤੋ ਖੋ ਪਨ ਪਰਸ੍ਸ ਪੇਸਨਭਾਵੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾ ਅਨੁਦਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਪਰੇਸਂ ਪੇਸਨਕਾਰਿਕਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ¶ ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਗੇਹੇ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਯਿਂਸੁ, ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯ ਞਾਤਕਾ ਉਪਰਿ ਪਲਾਲਗ੍ਗਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਯਨਙ੍ਗਲੇਹਿ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਤੇਲੇ ਪਕ੍ਕਾ, ਕੇ ਨੁ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਜੀਵਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਕੇ ਮਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਮਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀਵਨ੍ਤਾਪਿ ਮਤਾਯੇਵ ਨਾਮ. ਯੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਮਤਾਪਿ ਜੀਵਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਜੀਵਨ੍ਤੀਪਿ ਮਤਾਯੇਵ ਨਾਮ, ਸਾਮਾਵਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਮਤਾਪਿ ਜੀਵਨ੍ਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਮਰਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ¶ ¶ ਅਮਤਪਦਂ, ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦਂ;
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਨ ਮੀਯਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਪਮਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਮਤਾ.
‘‘ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਞਤ੍ਵਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਮ੍ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ;
ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਪਮੋਦਨ੍ਤਿ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਗੋਚਰੇ ਰਤਾ.
‘‘ਤੇ ਝਾਯਿਨੋ ਸਾਤਤਿਕਾ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮਾ;
ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋਤਿ ਪਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਯਮਾਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪਦਮੇਵ ਓਤਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਜਙ੍ਗਲਾਨਂ ਪਾਣਾਨਂ ਪਦਜਾਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਪਦੇ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਪਦਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਯਦਿਦਂ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤੇਨ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੂਲਕਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮੋਸਰਣਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੪੦).
ਸੋ ਪਨੇਸ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਨਾਮ. ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਚੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਅਮਤਪਦਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਜਾਤਤ੍ਤਾ ਨੁ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਤਿ ਪਦਂ, ਅਮਤਂ ¶ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਮਤਸ੍ਸ ਪਦਂ ਅਮਤਪਦਂ, ਅਮਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮੂਪਾਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਮਾਦੋਤਿ ਪਮਜ੍ਜਨਭਾਵੋ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਤਿਯਾ ਵੋਸਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਮਚ੍ਚੁਨੋਤਿ ¶ ਮਰਣਸ੍ਸ. ਪਦਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਪਮਤ੍ਤੋ ਹਿ ਜਾਤਿਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਜਾਤੋ ਜੀਯਤਿ ਚੇਵ ਮੀਯਤਿ ਚਾਤਿ ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਮਰਣਂ ਉਪੇਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਨ ਮੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਨ ਮਰਨ੍ਤਿ. ਅਜਰਾ ਅਮਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਅਜਰੋ ਅਮਰੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਵਟ੍ਟਂ ਨਾਮ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਮਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਜੀਵਨ੍ਤਾਪਿ ਮਤਾਯੇਵ ਨਾਮ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦਲਕ੍ਖਣਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਖਿਪ੍ਪਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਜੀਵਨ੍ਤਾਪਿ ਮਤਾਪਿ ਨ ਮੀਯਨ੍ਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਯੇ ਪਮਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਮਤਾਤਿ ਯੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾ ਪਮਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਪਮਾਦਮਰਣੇਨ ਮਤਤ੍ਤਾ, ਯਥਾ ਹਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਮਤਾ ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧਸਦਿਸਾ ਅਪਗਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾ ¶ , ਤਥੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਮਤਾਨਂ ਵਿਯ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਤਾਵ ‘‘ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ, ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮ, ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਭਾਵਨਂ ਵਡ੍ਢੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਮਤੇਨ ਤੇ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯੇ ਪਮਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਮਤਾ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਂ ¶ ਵਿਸੇਸਤੋਵ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਕੇ ਪਨੇਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ? ਅਪ੍ਪਮਾਦਮ੍ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿ ਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮੇਧਾਵਿਨੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਪਮੋਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਏਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਪਮੋਦਨ੍ਤਿ, ਪਹਂਸਿਤਮੁਖਾ ਤੁਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਰਿਯਾਨਂ ਗੋਚਰੇ ਰਤਾਤਿ ਤੇ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਪਮੋਦਨ੍ਤਾ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਗੋਚਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਨਵਵਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਚ ਰਤਾ ਨਿਰਤਾ, ਅਭਿਰਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤੇ ¶ ਝਾਯਿਨੋਤਿ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧੇਨਪਿ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਿਨੋ. ਸਾਤਤਿਕਾਤਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਸਤਤਂ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਾ. ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮਾਤਿ ਯਂ ਤਂ ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨ ਪੁਰਿਸਵੀਰਿਯੇਨ ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਰੂਪੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਨੋਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਫੁਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਫੁਸਨਾ ਞਾਣਫੁਸਨਾ ਚ, ਵਿਪਾਕਫੁਸਨਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਞਾਣਫੁਸਨਾ ਨਾਮ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫੁਸਨਾ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ ਇਧ ਵਿਪਾਕਫੁਸਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਰਿਯਫਲੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ¶ ਧੀਰਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਤਾਯ ਵਿਪਾਕਫੁਸਨਾਯ ਫੁਸਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਯੋਗਾ ਮਹਾਜਨਂ ਵਟ੍ਟੇ ਓਸੀਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਭਯਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਸਾਮਾਵਤੀਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ
ਉਟ੍ਠਾਨਵਤੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਰਾਜਗਹਨਗਰਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਗੇਹੇ ਅਹਿਵਾਤਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਗਾਵਾ ਪਠਮਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰੋ, ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਗੇਹਸਾਮਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਰੋਗੋ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਸੇਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਜਾਯਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਿ. ਤੇ ਰੋਗੇਨ ਫੁਟ੍ਠਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੁਪੁਣ੍ਣੇਹਿ ਨੇਤ੍ਤੇਹਿ ਤਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤਾਤ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਰੋਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਾਵ ਜੀਵਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹੇ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਪੁਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਧਨਕੋਟਿਯੋ ¶ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ, ਤਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ¶ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰੁਦਮਾਨੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਭਯਭੀਤੋ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਗਹਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੁਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਗਞ੍ਛਿ.
ਅਥ ਨਂ ਦਹਰਕਾਲੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰੂਲ਼੍ਹਕੇਸਮਸ੍ਸੁਕਾਲੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਕੋਚਿ ਸਞ੍ਜਾਨਿ. ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਦਿਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਧਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਨਸ੍ਸ ਅਰੋਗਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਂ ਨ ਕੋਚਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਸਚਾਹਂ ਧਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਲਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ‘ਏਕੇਨ ਦੁਗ੍ਗਤੇਨ ਨਿਧਿ ਉਦ੍ਧਟੋ’ਤਿ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹੇਠੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਭਤਕੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਤਕਵੀਥਿਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਤਕਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸਚੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਬੋਧਨਚੋਦਨਕਮ੍ਮਂ. ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਸਿ, ਪਾਤੋਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ‘ਤਾਤਾ, ਉਟ੍ਠਹਥ, ਸਕਟਾਨਿ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਥ, ਗੋਣੇ ਯੋਜੇਥ, ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਨਂ ਤਿਣਤ੍ਥਾਯ ਗਮਨਵੇਲਾ; ਅਮ੍ਮਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਉਟ੍ਠਹਥ, ਯਾਗੁਂ ਪਚਥ, ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਥਾ’ਤਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਘਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਦੇਵਸਿਕਂ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਏਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਸਦ੍ਦਮਸ੍ਸੋਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਰਵਞ੍ਞੂ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਹਾਧਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸੇਸ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਾ ਏਕਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਯਂ ਵਾ ¶ ਤਂ ਵਾ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਮਯਾ ਞਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਏਤਂ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਕੋ ਭਤਕਾਨਂ ਭਤਿਕਾਰਕੋ ਕਪਣਮਨੁਸ੍ਸੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਆਹ. ਸਾਪਿ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ¶ ਤਥੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਪਣਮਨੁਸ੍ਸੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਾਜਾ ‘ਕਪਣਮਨੁਸ੍ਸੋ ਏਸੋ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ‘ਮਹਾਧਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸੇਸ ਸਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਭਵਿਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣੇਨ, ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਏਤਂ ਞਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ, ‘‘ਦੇਵ ¶ , ਅਹਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਮਾਨਾ ਧੀਤਰਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਧਨਂ ਰਾਜਕੁਲਂ ਪਵੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਸਿ.
ਸਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਏਕਂ ਮਲਿਨਧਾਤੁਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਵਿਯ ਭਤਕਵੀਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਘਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਮਯਂ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਏਕਾਹਦ੍ਵੀਹਂ ਇਧ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਬਹੂਨਿ ਘਰਮਾਨੁਸਕਾਨਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਧ ਵਸਿਤੁਂ, ਏਤਂ ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਤੁਚ੍ਛਂ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਯਂ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾ, ਏਕਾਹਦ੍ਵੀਹਂ ਇਧ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਿ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਜ੍ਜੇਕਦਿਵਸਮਤ੍ਤਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਗਮਨਵੇਲਾਯ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਤਵ ਨਿਵਾਪਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਾਹਿ ¶ , ਆਹਾਰਂ ਤੇ ਪਚਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਲਂ, ਅਮ੍ਮ, ਅਹਮੇਵ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤਕੇਯੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਤੋ ਭਾਜਨਾਨਿ ਚੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਚ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਕੁਲੇ ਪਚਨਨਿਯਾਮੇਨ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਓਦਨਂ, ਸਾਧੁਰਸਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਆਗਤਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤਤਂ ਆਪਨ੍ਨਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਕਿਲਨ੍ਤਮ੍ਹ, ਏਕਾਹਦ੍ਵੀਹਂ ਇਧੇਵ ਹੋਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਸਾਯਮ੍ਪਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇਪਿ ਮਧੁਰਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤਤਂ ਤਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਕਤਿਪਾਹਂ ਇਧੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਸਮਾਨਾ ਤਿਖਿਣੇਨ ਸਤ੍ਥੇਨ ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਵਾਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾਅਟਨਿਯਂ ਤਹਂ ਤਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿ. ਮਞ੍ਚੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਲਮ੍ਬਿ. ਸੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਮਞ੍ਚੋ ਏਵਂ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਦਹਰਦਾਰਕੇ ਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਇਦਂ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਂ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਤਾਤ, ਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਇਮਿਨਾਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਦਿਵਸੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਖੀਯਿਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਰਜ੍ਜੁਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸੇ ਛਿਨ੍ਦਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਵਾਣਂ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿ, ਸੀਸਂ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ, ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ¶ , ਨਿਪਜ੍ਜਨਮਞ੍ਚਸ੍ਸਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਸਾਮਿਕੋ ¶ ਵਿਯ ਕਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕਦਾਰਕੇ ਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਹੋਤੁ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਇਮਾਯ ਨਾਮ ਵੇਲਾਯ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤਵ ਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਨਿਪਜ੍ਜਨੋਕਾਸਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਸਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧਾਗਚ੍ਛ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰੋਪਿ ਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਭਗਿਨਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵਦੇਸਿ. ਸੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਞੇਵ ਸਨ੍ਥਵਂ ਅਕਾਸਿ, ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਪਰੋਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਾਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਅਮ੍ਮ, ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਇਦਂ ਨਾਮ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਅਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਤਯਾਪਿ ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਇਮਿਨਾਪੇਕਂ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਜਾਮਾਤਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇ ਸਮਗ੍ਗਵਾਸਂ ਵਸਿਂਸੁ.
ਸਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਭਤਕਵੀਥਿਯਂ ਛਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੁ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਘਰੇ ਛਣੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕੋ ਨਾਮ ਦਣ੍ਡੋਤਿ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰੇਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਸ੍ਸੁ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਭਤਕਵੀਥਿਯਂ ਰਾਜਾਣਾਯ ਛਣੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਜਾਤੋ, ਕਿਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਅਹਂ ਭਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਜੀਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਇਣਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ¶ ਆਣਾ ਅਕਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਾ. ਇਣਤੋ ਨਾਮ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਗਚ੍ਛ, ਕੁਤੋਚਿ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਕਹਾਪਣੇ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਖੀਯਨ੍ਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਧਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਮੇਵ ਕਹਾਪਣਂ ਆਹਰਿ. ਸਾ ਤਂ ਕਹਾਪਣਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਹਾਪਣੇਨ ਛਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਤਥੇਵ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ. ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਤਥੇਵ ‘‘ਛਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੁ, ਅਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਏਤ੍ਤਕੋ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਪੁਨਪਿ ਸੋ ਤਾਯ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਕਹਾਪਣੇ ਆਹਰਿ. ਸਾ ਤੇਪਿ ਕਹਾਪਣੇ ਰਞ੍ਞੋ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਤਥੇਵ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪੁਰਿਸੇ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਪੁਰਿਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕੋ ਨਾਮ ਕਤਰੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਭੋ ਰਾਜਾ, ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਭੀਤੋ ‘‘ਨ ਮਂ ਰਾਜਾ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਆਕਡ੍ਢਿਂਸੁ. ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਰੇ, ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਮ ਜਾਮਾਤਰਂ ਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤੁਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਮਾ ਭਾਯਿ, ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਵ ਹਤ੍ਥਾਦਿਗਾਹਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇਯੇਵ ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਆਦਾਯ ਪੁਰਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗੇਹਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੇਸਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਪਰਿਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਆਨਯਿਂਸੁਯੇਵ.
ਅਥ ਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਮਹਾਧਨਂ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਸੀ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਕੁਤੋ ਮੇ, ਦੇਵ, ਧਨਂ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਕਿਂ ਅਮ੍ਹੇ ਵਞ੍ਚੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਵਞ੍ਚੇਮਿ, ਦੇਵ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਤੇ ਕਹਾਪਣੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮੇ ਕਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਬਾਲੋਮ੍ਹਿ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਪਸਾਧਨਾ ਗਬ੍ਭਦ੍ਵਾਰਮੂਲੇ ਠਿਤਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤਿਦਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਇਮਾਹਿ ਰਞ੍ਞਾ ਪਯੋਜਿਤਾਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ‘‘ਵਦੇਹਿ, ਭੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾਦਿਸੋ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਦੇਵ, ਸਚੇ ਮੇ ਦੇਵੋ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਮਿ, ਭੋ, ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਤੇ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਯੋ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਕਟਾਨਿ ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ਰਾਜਾ ਅਨੇਕਸਤਾਨਿ ਸਕਟਾਨਿ ਯੋਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਧਨਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਰਾਸਿਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਵਾਸਿਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਕ੍ਕਾਰਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਸ੍ਸਥਿਮਂ ਪੁਰਿਸਂ, ਏਵਰੂਪੋ ਧਿਤਿਮਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਵਿਭਵੋ ਹੋਨ੍ਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਾਕਾਰਂ ਵਾ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਕਪਣੋ ਵਿਯ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ¶ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਭਤਕਵੀਥਿਯਂ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਮਯਾ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਉਪਾਯੇਨ ਞਾਤੋ. ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਧਨਭਾਵਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਧਨਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤੋ, ਧੀਤਾ ਚਸ੍ਸ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਾ. ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਚ ਏਵਰੂਪੋ ਧਿਤਿਮਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਹ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਕਂ ਧਮ੍ਮਿਕਜੀਵਿਕਂ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰਿਕਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਇਧਲੋਕੇ ਚੇਵ ਪੀਲ਼ੇਤਿ ਹਿਂਸੇਤਿ, ਪਰਲੋਕੇ ਚ, ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਿ ਧਨਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਕਾਲੇ ਕਸਿਂ ਵਾ ਭਤਿਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਮੇਵ ਧਮ੍ਮਿਕਜੀਵਿਕਂ ਨਾਮ. ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਹਿ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਨਿਸਮ੍ਮਕਾਰਿਨੋ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਞ੍ਞਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਕਂ ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਵਡ੍ਢਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਟ੍ਠਾਨਵਤੋ ਸਤੀਮਤੋ,
ਸੁਚਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸਮ੍ਮਕਾਰਿਨੋ;
ਸਞ੍ਞਤਸ੍ਸ ¶ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੋ,
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਸੋਭਿਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਉਟ੍ਠਾਨਵਤੋਤਿ ਉਟ੍ਠਾਨਵੀਰਿਯਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਤਿਮਤੋਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਸੁਚਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੇਹਿ ਨਿਰਪਰਾਧੇਹਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ. ਨਿਸਮ੍ਮਕਾਰਿਨੋਤਿ ਏਵਞ੍ਚੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਏਵਂ ਕਤੇ ਇਦਂ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਨਿਦਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਰੋਗਤਿਕਿਚ੍ਛਨਂ ¶ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਞ੍ਞਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਞ੍ਞਤਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੋਤਿ ਅਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਤੁਲਾਕੂਟਾਦੀਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦੀਹਿ, ਅਨਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਦੂਤਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਸਤਿਨੋ. ਯਸੋਭਿਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਭੋਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚੇਵ ਕਿਤ੍ਤਿਵਣ੍ਣਭਣਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਯਸੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਕੁਮ੍ਭਘੋਸਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਉਟ੍ਠਾਨੇਨਪ੍ਪਮਾਦੇਨਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਰਾਜਗਹੇ ਕਿਰ ਧਨਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਤਲੇ ਅਤਿਵਿਯ ਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨਾ ਯੋਬ੍ਬਨਮਦਮਤ੍ਤਤਾਯ ਪੁਰਿਸਲੋਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਦਾਸੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਮੇ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭੀਤਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਸਿਤੁਂ. ਸਚੇ ਮੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਇਮਂ ਦੋਸਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਵਿਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਜਾਨਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਉਭੋਪਿ ਅਗਮਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਸਿ, ‘‘ਗਬ੍ਭੋ ਮੇ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤੋ, ਞਾਤਿਬਨ੍ਧੁਵਿਰਹਿਤੇ ¶ ਠਾਨੇ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੁਕ੍ਖਾਵਹਂ, ਕੁਲਗੇਹਮੇਵ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਜੀਵਿਤਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਭਯੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਸ੍ਵੇ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਦਿਵਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਸਿ. ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਬਾਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੋਸਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਾਮ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਾਵ, ਅਯਂ ਗਚ੍ਛਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਅਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਗੇਹਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਘਰਂ ਗਤਭਾਵਂ ਅਨਨ੍ਤਰਗੇਹਵਾਸੀਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ.
ਸੋਪਿ ਘਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾ ਕੁਲਘਰਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਮੇ ਏਕੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਮਯਂ ਕੁਲਘਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇਵ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਪਨ੍ਥੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰੋਪਿ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸਪਿ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਪਨ੍ਥੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਜਾਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਤਾ. ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਦਾਰਕੋ ਅਞ੍ਞੇ ਦਾਰਕੇ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ਮਹਾਪਿਤਾਤਿ, ਅਯ੍ਯਕੋ ਅਯ੍ਯਿਕਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਅਞ੍ਞੇ ਦਾਰਕਾ ‘ਅਯ੍ਯਕੋ ਅਯ੍ਯਿਕਾ’ਤਿਪਿ, ‘ਮਹਾਪਿਤਾ ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕਚ੍ਚਿ ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਞਾਤਕਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤ੍ਥ ਞਾਤਕਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਪਨ ਵੋ ਧਨਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯਕੋ, ਤਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੂ ਞਾਤਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਨ ਗਚ੍ਛਥ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗਮਨਕਾਰਣਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਸੁ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਇਮੇ ਦਾਰਕਾ ¶ ਮਂ ਅਤਿਵਿਯ ਕਿਲਮੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਹਿ, ਦਾਰਕਾਨਂ ਅਯ੍ਯਕਕੁਲਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇ ਪਨ ਨਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਦਾਰਕਾਨਂ ਅਯ੍ਯਕਕੁਲਮੇਵ ਦਟ੍ਠੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਦਾਰਕੇ ਆਦਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਸਾਲਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਮਾਤਾ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਭਾਵਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਤਂ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਂਸਾਰੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨ ਧੀਤਾ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਹਾਪਰਾਧਿਕਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤੇਹਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਚਕ੍ਖੁਪਥੇ ਠਾਤੁਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੁ, ਦਾਰਕੇ ਪਨ ਇਧ ਪੇਸੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਧਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸੁਂ.
ਤੇਹਿ ¶ ਪੇਸਿਤਂ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਆਗਤਦੂਤਾਨਞ੍ਞੇਵ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਦਾਰਕਾ ਅਯ੍ਯਕਕੁਲੇ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਅਤਿਦਹਰੋ, ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਪਨ ਅਯ੍ਯਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ. ਸੋ ਅਯ੍ਯਕਂ ਆਹ – ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਤਾਤ, ਸਕਲਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸਪਿ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਤੋ ਤਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਭਦ੍ਦਿਕਾ. ਸਚੇ ਸਕ੍ਕੋਸਿ ਪਬ੍ਬਜਾਹੀ’’ਤਿ. ਤਂ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਗਹਪਤਿ, ਦਾਰਕੋ ਤੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਮੇ ਨਤ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਚਾਰਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ‘‘ਇਮਂ ਦਾਰਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਬਹੁਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਸੁਖਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ! ਤਤੋ ਅਯ੍ਯਕਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਸਚੇ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਕਿਰ ਸਾਸਨੇ ਚ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ‘‘ਕਤਰਧੀਤਾਯ ਵੋ ਏਤੇ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਚ ‘‘ਪਲਾਤਧੀਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਖੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਜਾਨਿ. ਥੇਰੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਵ ਦਨ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ.
‘‘ਪਦ੍ਮਂ ਯਥਾ ਕੋਕਨਦਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ,
ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਫੁਲ੍ਲਮਵੀਤਗਨ੍ਧਂ;
ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਪਸ੍ਸ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ,
ਤਪਨ੍ਤਮਾਦਿਚ੍ਚਮਿਵਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੩; ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੫) –
ਇਮਂ ਏਕਂ ਗਾਥਂ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਦ੍ਦੇਸਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਪਰਿਹਾਸਕੇਲ਼ਿਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੇਨ ਪਰਿਹਾਸੇਨ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ਨੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਨ ਸਜ੍ਝਾਯਮਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਵ ਦਨ੍ਧੋ ਜਾਤੋ, ਗਹਿਤਗਹਿਤਂ ਪਦਂ ਉਪਰੂਪਰਿਪਦਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਇਮਮੇਵ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ. ਅਥ ਨਂ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ, ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਅਭਬ੍ਬੋ, ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਏਕਂ ਗਾਥਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ¶ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਕਥਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਸਿ, ਨਿਕ੍ਖਮ ਇਤੋ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਸਿਨੇਹੇਨ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਾਲੇ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਜੀਵਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਬਹੁਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਂ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਦਸਬਲਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਾ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸ੍ਵੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਵੇਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਨ੍ਧੋ ਅਵਿਰੁਲ਼੍ਹਿਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਥੇਰੋ ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਂ ਬਾਹਿਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਮਯਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਇਮਿਨਾ ਸਾਸਨੇਨ, ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁਂ ਪਾਯਾਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇਯੇਵ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਠਮਤਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਗਮਨਮਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਇਮਾਯ ਵੇਲਾਯ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਾਤਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਤਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਤਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਾ, ਭਾਤਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤੋ ਕਸ੍ਮਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਗਞ੍ਛਿ, ਏਹਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਗਿਹਿਭਾਵੇਨ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਚਕ੍ਕਙ੍ਕਿਤਤਲੇਨ ਪਾਣਿਨਾ ਤਂ ਸਿਰਸਿ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪ੍ਪਮੁਖੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ‘ਰਜੋਹਰਣਂ ਰਜੋਹਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਇਧੇਵ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ¶ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋਪਿ ਸੂਰਿਯਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ‘‘ਰਜੋਹਰਣਂ ਰਜੋਹਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਅਤਿਵਿਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਇਮਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਰਿਮਪਕਤਿਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਜਾਤਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕ, ਤ੍ਵਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਮੇਵ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ‘ਰਜਂ ਰਜ’ਨ੍ਤਿ ¶ ਮਾ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰਿ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਨ ਤੇ ਰਾਗਰਜਾਦਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਹਰਾਹੀ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਰੂਪੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ,
ਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;
ਏਤਂ ਰਜ੍ਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ,
ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਗਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.
‘‘ਦੋਸੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ,
ਦੋਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;
ਏਤਂ ਰਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ,
ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਗਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.
‘‘ਮੋਹੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ,
ਮੋਹਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;
ਏਤਂ ਰਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ,
ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਗਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ’’ਤਿ. (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੯);
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿਯੇਵਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਆਗਮਿਂਸੁ.
ਸੋ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਲਾਟਤੋ ਸੇਦੇ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਸਾਟਕੇਨ ਨਲਾਟਨ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਛਿ, ਸਾਟਕੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਇਮਂ ਸਰੀਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਵਰੂਪੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਸਾਟਕੋ ਪਕਤਿਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਜਾਤੋ, ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਤੇ ਕਾਰਣੇਨਸ੍ਸ ਰਜੋਹਰਣਮੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਜਾਤੋ.
ਜੀਵਕੋਪਿ ਖੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਨੁ, ਜੀਵਕ, ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਪਿਦਹਿ. ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਜੀਵਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਜੀਵਕੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭਣੇ ਗਚ੍ਛ, ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਤ੍ਵਞ੍ਞੇਵ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਖਣੇ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਤਿਕੋ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਭਣਤਿ ¶ , ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਮਸ੍ਸ ਪਕਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਕਲਂ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਞੇਵ ਪੂਰੇਸਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਰਜਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਅਸਦਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਹਾਰੇ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯ, ਸਕਲਂ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਖੋ ਤਤ੍ਥੇਵ –
‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਤ੍ਤਾਨਂ ¶ , ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾਨ ਪਨ੍ਥਕੋ;
ਨਿਸੀਦਮ੍ਬਵਨੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਯਾਵ ਕਾਲਪ੍ਪਵੇਦਨਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਹ – ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘ਸਤ੍ਥਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਨਾਮ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀ’ਤਿ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ, ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’ਤਿ ਮੁਖਸਹਸ੍ਸਂ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਾਯੇਵ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯੋ ‘ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’ਤਿ ਪਠਮਂ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਣ੍ਹ, ਅਵਸੇਸਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਾਵਦੇਵ ਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ. ਥੇਰੋਪਿ ਤੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਜੀਵਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਜੀਵਕ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ, ਅਯਂ ਤੇ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਜੀਵਕੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਤਰੁਣਸੀਹੋ ਵਿਯ ਤੀਹਿ ਪਿਟਕੇਹਿ ਸਙ੍ਖੋਭੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਮਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪ੍ਪਮੁਖੇ ਠਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਗਤੋਵਾਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਵਾਸਿਤਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ. ਅਥ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਮੋਸਰਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਸਾਣਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ¶ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਕਥਂ ਆਰਭਿਂਸੁ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਏਕਂ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ‘ਦਨ੍ਧੋ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਰਾਜਤਾਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਭਤ੍ਤੇ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿਯੇਵ ਆਗਤਾਨਿ, ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬਲਂ ਨਾਮ ਮਹਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਅਥ ¶ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਇਮਂ ਕਥਾਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸੇਯ੍ਯਾਯ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸੁਰਤ੍ਤਦੁਪਟ੍ਟਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਜੁਲਤਂ ਵਿਯ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਸਦਿਸਂ ਸੁਗਤਮਹਾਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਮਤ੍ਤਵਰਵਾਰਣਸੀਹਵਿਜਮ੍ਭਿਤਵਿਲਾਸੇਨ ¶ ਅਨਨ੍ਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਾਯ ਧਮ੍ਮਸਭਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਤਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਮਜ੍ਝੇ ਸੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਬੁਦ੍ਧਰਂਸਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਅਣ੍ਣਵਕੁਚ੍ਛਿਂ ਖੋਭਯਮਾਨੋ ਯੁਗਨ੍ਧਰਮਤ੍ਥਕੇ ਬਾਲਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਆਸਨਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਨ ਆਗਤਮਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਕਥਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਮੁਦੁਕੇਨ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ¶ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਪਰਿਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸੋਭਤਿ, ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਸਿਤਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਇਮੇ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰਵੇਨ ਸਗਾਰਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਤੇਜੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਾ. ਮਯਿ ਆਯੁਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਪਠਮਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕਥਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਮਯਾਵ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਹਮੇਵ ਪਠਮਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਧੁਰੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਕਾ ਚ ਪਨ ਵੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਇਦਾਨੇਵ ਦਨ੍ਧੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਦਨ੍ਧੋਯੇਵ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚਸ੍ਸਾਹਂ ਇਦਾਨੇਵ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਅਹੋਸਿਮੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨਾਹਂ ਇਮਂ ਲੋਕਿਯਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸੋਤੁਕਾਮੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
‘‘ਅਤੀਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰਵਾਸੀ ਏਕੋ ਮਾਣਵੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਾਣਵਕਸਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਤਿਵਿਯ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਦਨ੍ਧਤਾਯ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਬਹੂਪਕਾਰੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤੁਂ ¶ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਸੋ ਚਿਰਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਏਕਗਾਥਮ੍ਪਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਕਾਰਕੋ, ਪਣ੍ਡਿਤਭਾਵਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਾਮਿ, ਨ ਨਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ¶ , ਅਵਸ੍ਸਂ ਮਯਾ ਇਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪਕਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਏਕਮਸ੍ਸ ਮਨ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਘਟ੍ਟੇਸਿ ਘਟ੍ਟੇਸਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਘਟ੍ਟੇਸਿ? ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਾਨਾਮਿ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਨੇਕਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਨ੍ਧੇਨ ਨਾਮ ਵਾਯਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਗੁਣਂ ਕਤਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨ ਪਲਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਇਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਪਲਾਯਨਤ੍ਥਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਅਕਾਸਿ.
ਤਦਾ ¶ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਕੋਚਿ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰੁਚ੍ਚਨਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨਾਗਰਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵੇਸੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਯਮਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ ਨਾਮ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕੋ ਹੋਤਿ, ‘ਸਚਾਹਂ ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਮਿ, ਪਾਪੇਨ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਦਣ੍ਡਬਲਿਆਦੀਹਿ ਹਤਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ‘ਸਚੇ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਮਿ, ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਹੋਤੁ ਨੋ ਰਾਜਾ’ਤਿਆਦੀਨਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਮਮ ਗੁਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਗੇਹਾਨਂ ਭਿਤ੍ਤਿਅਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵਿਚਰਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਉਮਙ੍ਗਚੋਰਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੇਹਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਉਮਙ੍ਗਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਏਕਉਮਙ੍ਗੇਨੇਵ ਦ੍ਵੇ ਗੇਹਾਨਿ ਪਵਿਸਨਤ੍ਥਾਯ. ਰਾਜਾ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੇਹਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਸਂ ਉਮਙ੍ਗਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਓਲੋਕਿਤਕਾਲੇ ਮਾਣਵੋ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਨ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ‘‘ਘਟ੍ਟੇਸਿ ਘਟ੍ਟੇਸਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਘਟ੍ਟੇਸਿ? ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਾਨਾਮਿ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਿਰਮ੍ਹਾ ਞਾਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਨੋ ਨਾਸੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਥਵਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਭੀਤਾ ਸਮ੍ਮੁਖਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇਨੇਵ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤੇ ਪਲਾਯਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਚ ਮਨ੍ਤਸਜ੍ਝਾਯਨਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗੇਹਞ੍ਞੇਵ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵੇਸਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋ ਵਿਭਾਤਾਯ ਪਨ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਤੋਵੇਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਭਣੇ, ਅਸੁਕਵੀਥਿਯਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਉਮਙ੍ਗੋ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਕ੍ਕਸਿਲਤੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਾਣਵੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਾਣਵਂ ਆਨੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਤਾਤ, ਤਕ੍ਕਸਿਲਤੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਾਣਵੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇਵ, ਸਮਾਨਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਤੇ ¶ ਆਚਰਿਯਭਾਗੋ’’ਤਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਦਾਸਿ.
ਤਦਾ ਸੇਨਾਪਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਕਪ੍ਪਕਂ ਆਹ – ‘‘ਕਦਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਸ੍ਸੁਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਪਰਸੁਵੇ ਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਮਸ੍ਸੁਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਖੁਰਂ ਅਤਿਵਿਯ ਪਹਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਲਨਾਲ਼ਿਂ ਛਿਨ੍ਦ, ਤ੍ਵਂ ਸੇਨਾਪਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਸ੍ਸੁਕਮ੍ਮਕਰਣਦਿਵਸੇ ਗਨ੍ਧੋਦਕੇਨ ਮਸ੍ਸੁਂ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਖੁਰਂ ਪਹਂਸਿਤ੍ਵਾ ਨਲਾਟਨ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਖੁਰੋ ਥੋਕਂ ਕੁਣ੍ਠਧਾਰੋ, ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਗਲਨਾਲ਼ਿਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਤ੍ਵਾ ਖੁਰਂ ਪਹਂਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨ੍ਤਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਘਟ੍ਟੇਸਿ ਘਟ੍ਟੇਸਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ¶ ਘਟ੍ਟੇਸਿ? ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਾਨਾਮਿ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ੍ਹਾਪਿਤਸ੍ਸ ਨਲਾਟਤੋ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਜਾਨਾਤਿ ਮਮ ਕਾਰਣਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਭੀਤੋ ਖੁਰਂ ਭੂਮਿਯਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਉਰੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਰਾਜਾਨੋ ਨਾਮ ਛੇਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਰੇ, ਦੁਟ੍ਠ, ਨ੍ਹਾਪਿਤ, ‘ਨ ਮਂ ਰਾਜਾ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਭਯਂ ਮੇ ਦੇਹਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਮਾ ਭਾਯਿ, ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੇਨਾਪਤਿ ਮੇ, ਦੇਵ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਮਸ੍ਸੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਗਲਨਾਲ਼ਿਂ ਛਿਨ੍ਦ, ਅਹਂ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸੇਨਾਪਤਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯਂ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਪਤਿਂ ¶ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਸੇਨਾਪਤਿ, ਕਿਂ ਨਾਮ ਤਯਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਨ ਲਦ੍ਧਂ, ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਮਮ ਰਟ੍ਠਾ ਨਿਕ੍ਖਮਾਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਰਟ੍ਠਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਯਾ ਜੀਵਿਤਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ‘‘ਸੋ ਤਦਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਦਨ੍ਧੋਯੇਵ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾਪਿਸ੍ਸਾਹਂ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਲੋਕਿਯਕੁਟੁਮ੍ਬੇ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਅਹੋ ਸਤ੍ਥਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਕਥਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਚੂਲ਼ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਤਕੇ ਅਤੀਤਵਤ੍ਥੁਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਪ੍ਪਕੇਨਾਪਿ ਮੇਧਾਵੀ, ਪਾਭਤੇਨ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ;
ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਣੁਂ ਅਗ੍ਗਿਂਵ ਸਨ੍ਧਮ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੪) –
ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵਾਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਅਹੋਸਿਮੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨਾਹਂ ਇਮਂ ਲੋਕਿਯਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ. ਤਦਾ ਹਿ ਚੂਲ਼ਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਚੂਲ਼ਸੇਟ੍ਠਿ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੋਵਿਦੋ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ.
ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦਂ ਗਾਥਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਪਿ ਵੀਰਿਯਂ ਅਨੋਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ¶ , ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਕੁਟੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਹੋਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਟ੍ਠਾਨੇਨਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ¶ , ਸਂਯਮੇਨ ਦਮੇਨ ਚ;
ਦੀਪਂ ਕਯਿਰਾਥ ਮੇਧਾਵੀ, ਯਂ ਓਘੋ ਨਾਭਿਕੀਰਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੀਪਂ ਕਯਿਰਾਥਾਤਿ ਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਉਟ੍ਠਾਨੇਨ, ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ, ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਂਯਮੇਨ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਚਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣਭੂਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤਿਵਿਯ ਦੁਲ੍ਲਭਪਤਿਟ੍ਠਤਾਯ ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰੇ ਸਂਸਾਰਸਾਗਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਦੀਪਂ ਕਯਿਰਾਥ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੀਦਿਸਂ? ਯਂ ਓਘੋ ਨਾਭਿਕੀਰਤੀਤਿ ਯਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਕਿਲੇਸੋਘੋ ਅਭਿਕਿਰਿਤੁਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਓਘੇਨ ਅਭਿਕਿਰਿਤੁਨ੍ਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਦੇਸਨਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਬਾਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁ
ਪਮਾਦਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬਾਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਬਾਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਬਾਲਾ ਦੁਮ੍ਮੇਧਿਨੋ ਜਨਾ ਛਾਰਿਕਾਯ ਚੇਵ ਗੋਮਯੇਨ ਚ ਸਰੀਰਂ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਸਬ੍ਭਂ ਭਣਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਞਾਤਿ ਸੁਹਜ੍ਜਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਸਬ੍ਭਂ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇਸਂ ਅਸਬ੍ਭਂ ਸੋਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਯਥਾਬਲਂ ਅਡ੍ਢਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਕਹਾਪਣਂ ਵਾ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਪਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਞ੍ਚ ਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸਯਿਂਸੁ – ‘‘ਭਗਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਗਰਂ ਅਪ੍ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿਂਸੁ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਗੇਹਾ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਤੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਰਿਯੋਸਿਤੇ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤਿਦੁਕ੍ਖੇਨ ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਸਬ੍ਭਾਨਿ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ¶ ਕਣ੍ਣਾ ਭਿਜ੍ਜਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੋਚਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ¶ ਨ ਲਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨਾਦਮ੍ਹ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਗੇਹਤੋ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬਾਲਾਨਂ ਦੁਮ੍ਮੇਧਾਨਂ ਕਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪਾ ਹੋਤਿ, ਮੇਧਾਵਿਨੋ ਪਨ ਧਨਸਾਰਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਪਮਾਦਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬਾਲਾ ਦੁਮ੍ਮੇਧਿਨੋ ਜਨਾ;
ਅਪ੍ਪਮਾਦਞ੍ਚ ਮੇਧਾਵੀ, ਧਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂਵ ਰਕ੍ਖਤਿ.
‘‘ਮਾ ¶ ਪਮਾਦਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਥ, ਮਾ ਕਾਮਰਤਿਸਨ੍ਥਵਂ;
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹਿ ਝਾਯਨ੍ਤੋ, ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਬਾਲਾਤਿ ਬਾਲ੍ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਤ੍ਥਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ. ਦੁਮ੍ਮੇਧਿਨੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞਾ. ਤੇ ਪਮਾਦੇ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪਮਾਦਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਪਮਾਦੇਨ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਿ. ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਕੁਲਵਂਸਾਗਤਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਤ੍ਤਰਤਨਧਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਧਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਕਾਮਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪੋਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਪਰਲੋਕਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਧਨੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਤਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ¶ ਪਟਿਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਧਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂਵ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾ ਪਮਾਦਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਪਮਾਦਮਨੁਯੁਞ੍ਜੇਥ ਮਾ ਪਮਾਦੇਨ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮਯਿਤ੍ਥ. ਮਾ ਕਾਮਰਤਿਸਨ੍ਥਵਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਰਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਥਵਮ੍ਪਿ ਮਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਥ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ ਮਾ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਥ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿਤਾਯ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਪੁਲਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਬਾਲਨਕ੍ਖਤ੍ਤਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਪਮਾਦਂ ¶ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸੇ ਥੇਰੋ ਪਿਪ੍ਫਲਿਗੁਹਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪਮਤ੍ਤੇ ਚ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇ ਚ ਉਦਕਪਥਵੀਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁ ਚਵਨਕੇ ਉਪਪਜ੍ਜਨਕੇ ਚ ਸਤ੍ਤੇ ¶ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ¶ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਵਿਹਾਰੇਨ ਅਜ੍ਜ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇਨਪਿ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਵਨਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤੇ ਜਾਨਿਤੁਂ ਤਵ ਅਵਿਸਯੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋ ਤਵ ਵਿਸਯੋ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਨ ਚਵਨ੍ਤੇ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਚ ਜਾਨਿਤੁਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੇਵ ਵਿਸਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਮਾਦਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ, ਯਦਾ ਨੁਦਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;
ਪਞ੍ਞਾਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਅਸੋਕੋ ਸੋਕਿਨਿਂ ਪਜਂ;
ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠੋਵ ਭੂਮਟ੍ਠੇ, ਧੀਰੋ ਬਾਲੇ ਅਵੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨੁਦਤੀਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਨਵੋਦਕਂ ਪੁਰਾਣੋਦਕਂ ਖੋਭੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੋਕਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤ੍ਥਕਮਤ੍ਥਕੇਨ ਪਲਾਯਨ੍ਤਂ ਨੁਦਤਿ ਨੀਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦਲਕ੍ਖਣਂ ਬ੍ਰੂਹੇਨ੍ਤੋ ਪਮਾਦਸ੍ਸੋਕਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਯਦਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵੇਗੇਨ ਤਂ ਨੁਦਤਿ ਨੀਹਰਤਿ, ਅਥ ਸੋ ਪਨੁਨ੍ਨਪਮਾਦੋ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਾਸਾਦਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਤਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਪਾਸਾਦਂ ਵਿਯ ਆਰੁਯ੍ਹ ਪਹੀਨਸੋਕਸਲ੍ਲਤਾਯ ਅਸੋਕੋ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਸੋਕਸਲ੍ਲਤਾਯ ਸੋਕਿਨਿਂ ਪਜਂ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਚਵਮਾਨਞ੍ਚੇਵ ਉਪਪਜ੍ਜਮਾਨਞ੍ਚ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਵੇਕ੍ਖਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠੋਵ ¶ ਭੂਮਟ੍ਠੇਤਿ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿ ਠਿਤੋ ਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੇ, ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਵਾ ਪਨ ਠਿਤੋ ਪਾਸਾਦਪਰਿਵੇਣੇ ਠਿਤੇ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਅਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਥਾ ਸੋਪਿ ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਮਹਾਖੀਣਾਸਵੋ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵਟ੍ਟਬੀਜੇ ਬਾਲੇ ਚਵਨ੍ਤੇ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਚ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਅਵੇਕ੍ਖਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪਮਤ੍ਤਾਪਮਤ੍ਤਦ੍ਵੇਸਹਾਯਕਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ¶ ਪਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਰਞ੍ਞਕਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਕਿਰ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਦਾਰੂਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਪਲ੍ਲਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੋ ਪਠਮਯਾਮਂ ਵਿਸਿਬ੍ਬਮਾਨੋ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਏਕੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਤਰਂ ਓਵਦਤਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਪਾਯਾ ਸਕਘਰਸਦਿਸਾ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਸੋ ਤਸ੍ਸੋਵਾਦਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ’’ਤਿ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਮਕਾਸਿ. ਅਲਸਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ¶ ਪਠਮਯਾਮੇ ਵਿਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਕੁਸੀਤ, ਤ੍ਵਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਯਨਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋਸਿ, ਕਿਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਪਤਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਯ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਇਤਰੋ ਪਮਾਦੇਨੇਵ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਤ੍ਥ, ਕਚ੍ਚਿ ਵੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਪਠਮਂ ਪਮਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹ – ‘‘ਕੁਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ, ਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਦਾਰੂਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਪਲ੍ਲਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਯਾਮੇ ਵਿਸਿਬ੍ਬੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋਵ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਮਤ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਵਦਸਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੁਨ ਪਮਾਦੇ ਦੋਸੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਆਨਿਸਂਸੇ ਪਕਾਸੇਤੁਂ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਜਵਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸੋ ਵਿਯ, ਏਸ ਪਨ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਘਜਵਸ੍ਸੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ¶ ¶ ਪਮਤ੍ਤੇਸੁ, ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਬਹੁਜਾਗਰੋ;
ਅਬਲਸ੍ਸਂਵ ਸੀਘਸ੍ਸੋ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ ਸੁਮੇਧਸੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਖੀਣਾਸਵੋ. ਪਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਸਤਿਵੋਸਗ੍ਗੇ ਠਿਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ. ਸੁਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਸਤਿਜਾਗਰਿਯਾਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੇਸੁ. ਬਹੁਜਾਗਰੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲੇ ਜਾਗਰਿਯੇ ਠਿਤੋ. ਅਬਲਸ੍ਸਂਵਾਤਿ ਕੁਣ੍ਠਪਾਦਂ ਛਿਨ੍ਨਜਵਂ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸਂ ਸੀਘਜਵੋ ਸਿਨ੍ਧਵਾਜਾਨੀਯੋ ਵਿਯ. ਸੁਮੇਧਸੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪਞ੍ਞੋ. ਤਥਾਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਆਗਮੇਨਪਿ ਅਧਿਗਮੇਨਪਿ ਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ. ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਏਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤੇਯੇਵ ਸੁਮੇਧਸੋ ਏਕਂ ਵਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਂ ਤਾਵ ਆਗਮੇਨ ਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ. ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੇ ਪਨ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤੇਯੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੇਯੇਵ ਚ ਸੁਮੇਧਸੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਪਿ ਪਰੇਨ ਕਤਂ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਨੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਹਤ੍ਥਗਤੇ ¶ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਧਿਗਮੇਨਪਿ ਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਤਿ. ਵਟ੍ਟੇ ਪਨ ਨਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਵਟ੍ਟਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਯਾਤਿਯੇਵਾਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਮਤ੍ਤਾਪਮਤ੍ਤਦ੍ਵੇਸਹਾਯਕਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਮਘਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਮਘਵਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਰਾਜਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਵੇਸਾਲਿਯਞ੍ਹਿ ਮਹਾਲਿ ਨਾਮ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਵਸਤਿ, ਸੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਂ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੪੪ ਆਦਯੋ) ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਕ੍ਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਹਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ, ‘ਦਿਸ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਕਥੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਦਿਸ੍ਵਾ. ਜਾਨਾਤਿ ਨੁ ਖੋ ਸਕ੍ਕਂ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਅਥ ਖੋ, ਮਹਾਲਿ, ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ, ਮਹਾਲਿ, ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ¶ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿ? ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਖੋ ਮੇ ¶ , ਮਹਾਲਿ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸੋ ਹਿ ਨੁਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕਪਤਿਰੂਪਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ¶ . ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਮਹਾਲਿ, ਪਜਾਨਾਮਿ ਸਕ੍ਕਕਰਣੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੋ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਗਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ’’.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਮਘੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਘਵਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਪੁਰੇ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪੁਰਿਨ੍ਦਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਆਵਸਥਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਾਸਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸੁਜਾ ਨਾਮ ਅਸੁਰਕਞ੍ਞਾ, ਪਜਾਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਜਮ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਦੇਵਾਨਂ ਤਾਵਤਿਂਸਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਾਧਿਪਚ੍ਚਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਵਤਪਦਾਨਿ ਸਮਤ੍ਤਾਨਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਯੇਸਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੋ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ¶ ਅਜ੍ਝਗਾ. ਕਤਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਤਪਦਾਨਿ? ਯਾਵਜੀਵਂ ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਭਰੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਲੇ ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯੀ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਸਣ੍ਹਵਾਚੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਪਿਸੁਣਵਾਚੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਵਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸੇਯ੍ਯਂ, ਮੁਤ੍ਤਚਾਗੋ ਪਯਤਪਾਣਿ ਵੋਸਗ੍ਗਰਤੋ ਯਾਚਯੋਗੋ ਦਾਨਸਂਵਿਭਾਗਰਤੋ ਅਸ੍ਸਂ. ਯਾਵਜੀਵਂ ¶ ਸਚ੍ਚਵਾਚੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਅਸ੍ਸਂ, ‘‘ਸਚੇਪਿ ਮੇ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਨ ਪਟਿਵਿਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਮਹਾਲਿ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ¶ ਸਤ੍ਤ ਵਤਪਦਾਨਿ ਸਮਤ੍ਤਾਨਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਯੇਸਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੋ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਗਾਤਿ.
‘‘ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਭਰਂ ਜਨ੍ਤੁਂ, ਕੁਲੇ ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯਿਨਂ;
ਸਣ੍ਹਂ ਸਖਿਲਸਮ੍ਭਾਸਂ, ਪੇਸੁਣੇਯ੍ਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨਂ.
‘‘ਮਚ੍ਛੇਰਵਿਨਯੇ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਸਚ੍ਚਂ ਕੋਧਾਭਿਭੁਂ ਨਰਂ;
ਤਂ ਵੇ ਦੇਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਾ, ਆਹੁ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਇਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੫੭) –
ਇਦਂ, ਮਹਾਲਿ, ਸਕ੍ਕੇਨ ਮਘਮਾਣਵਕਾਲੇ ਕਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਘਮਾਣਵੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸੋਤੁਕਾਮੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਲਿ, ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਮਚਲਗਾਮੇ ਮਘੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ¶ ਗਾਮਕਮ੍ਮਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਦਨ੍ਤੇਨ ਪਂਸੁਂ ਵਿਯੂਹਿਤ੍ਵਾ ਰਮਣੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਪਰੋ ਤਂ ਬਾਹੁਨਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਅਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਵ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਂ ਰਮਣੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਤਤੋਪਿ ਨਂ ਅਞ੍ਞੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਾਹੁਨਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਵ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਂ ਰਮਣੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਇਤਿ ਤਂ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਾ ਬਾਹੁਨਾ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਪਨੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੁਖਿਤਾ ਜਾਤਾ, ਇਮਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਸੁਖਦਾਯਕੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕੁਦਾਲਂ ਆਦਾਯ ਖਲਮਣ੍ਡਲਮਤ੍ਤਂ ਠਾਨਂ ਰਮਣੀਯਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਸੀਤਸਮਯੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ, ਗਿਮ੍ਹਕਾਲੇ ਉਦਕਂ. ਤਤੋ ‘‘ਰਮਣੀਯਂ ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਿਯਂ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯਾ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ, ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਹਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਾ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾ ਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਪਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਗ੍ਗਗਾਮਿਨਂ ਮਗ੍ਗਂ ਕਰੋਮਿ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਬਹੂਨਮ੍ਪਿ ਮਨਾਪੋ ਸੁਖਬਹੁਲੋ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵੇ ਜਨਾ ¶ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਤਥੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਅਪਰੋਪਿ ¶ ਤੇਸਂ ਸਹਾਯੋ ਜਾਤੋ, ਏਵਂ ਅਪਰੋਪਿ ਅਪਰੋਪੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਜਨਾ ਜਾਤਾ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਦਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਏਕਯੋਜਨਦ੍ਵਿਯੋਜਨਮਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.
ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਾਮਭੋਜਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਯੋਗੇ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਚੇ ਇਮੇ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਨਿ ਵਾ ਆਹਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੁਰਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਤਾਦਿਸਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੇਹਿ ਨਾਮ ਏਵਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਨਿ ਆਹਰਿਤੁਂ, ਸੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਤੁਂ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇ ਚ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ, ਏਵਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁਯੇਵ. ਸੋ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨੇ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚੋਰੇ ਤੇ, ਦੇਵ, ਵਗ੍ਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਅਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਮਦ੍ਦਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਮਘੋ ਸੇਸਾਨਂ ਓਵਾਦਮਦਾਸਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੋਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੇ ਚ ਗਾਮਭੋਜਕੇ ਚ ਮਦ੍ਦਨਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨਿ ਚ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾਵ ਹੋਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਹਤ੍ਥੀ ਉਪ੍ਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਰਾਜਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿਸ੍ਸਤਿ? ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਨੇ ਕਿਲਞ੍ਜੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਕਿਲਞ੍ਜੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦਿਤੁਂ ਪੇਸਿਯਮਾਨੋਪਿ ਹਤ੍ਥੀ ਦੂਰਤੋਵ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿ.
ਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਰਣੇਨੇਤ੍ਥ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਨ ਲਭਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ ਵਗ੍ਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਚੋਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਚਰਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ ਏਵਮਾਹ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਗਾਮਭੋਜਕੋ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਦੇਵ, ਚੋਰਾ, ਮਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਮ, ਗਾਮਭੋਜਕੋ ਅਮ੍ਹੇ ਅਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇ ਨਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਯਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਗੁਣੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਖਮਥ ਮੇ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਗਾਮਭੋਜਕਂ ਤੇਸਂ ਦਾਸਂ, ਹਤ੍ਥਿਂ ਆਰੋਹਨਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਗਾਮਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਤੇ ‘‘ਇਧੇਵ ਨੋ ਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਾਨਿਸਂਸੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਵਾਰੇਨ ਵਾਰੇਨ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ ¶ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ¶ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਕਰੋਮ? ਚਤੁਮਹਾਪਥੇ ਥਾਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਮਨਸਾਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਵਡ੍ਢਕਿਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਲਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸੁਂ. ਮਾਤੁਗਾਮੇਸੁ ਪਨ ਵਿਗਤਚ੍ਛਨ੍ਦਤਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਲਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਾਦਂਸੁ.
ਮਘਸ੍ਸ ਪਨ ਗੇਹੇ ਨਨ੍ਦਾ, ਚਿਤ੍ਤਾ, ਸੁਧਮ੍ਮਾ, ਸੁਜਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਵਡ੍ਢਕਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਾਤਿਕ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸਾਲਾਯ ਮਂ ਜੇਟ੍ਠਿਕਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਲਞ੍ਜਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਕਣ੍ਣਿਕਤ੍ਥਾਯ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਅਯਂ ਸਾਲਾ’’ਤਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੇਨ ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਅਥ ਨੇ ਵਡ੍ਢਕੀ ਸਾਲਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਿਕਾਰੋਪਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਅਹੋ, ਅਯ੍ਯਾ, ਏਕਂ ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਸਰਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮ, ਭੋ’’ਤਿ? ‘‘ਕਣ੍ਣਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ ਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਛਿਨ੍ਨਰੁਕ੍ਖੇਨ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਕਣ੍ਣਿਕਾ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗੇਹੇ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਵਿਕ੍ਕਾਯਿਕਕਣ੍ਣਿਕਾ ¶ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਸੁਧਮ੍ਮਾਯ ਗੇਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾਪਿ ਮੂਲੇਨ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਸਾਲਾਯ ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਥ, ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਮਯਂ ਮਾਤੁਗਾਮਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਦਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ.
ਅਥ ਨੇ ਵਡ੍ਢਕੀ ਆਹ – ‘‘ਅਯ੍ਯਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ਮਾਤੁਗਾਮਰਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਣ੍ਹਥ ਕਣ੍ਣਿਕਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਲਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਿਧਾ ਵਿਭਜਿਂਸੁ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਇਸ੍ਸਰਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦੁਗ੍ਗਤਾਨਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਿਲਾਨਾਨਂ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਜਨਾ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਫਲਕਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਂਸੁ – ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਫਲਕੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਫਲਕਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ¶ ਗੇਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਹਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਪਾਨੀਯਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਸਯਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਫਲਕਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਭਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਹਤ੍ਥੀ ਆਗਤਾਗਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਫਲਕਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਘਰਂ ਨੇਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰੋਤਿ. ਮਘੋ ਸਾਲਾਯ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰਰੁਕ੍ਖਂ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਪਾਸਾਣਫਲਕਂ ਅਤ੍ਥਰਿ. ਸਾਲਂ ਪਵਿਟ੍ਠਪਵਿਟ੍ਠਾ ਜਨਾ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮੇਸਾ ਸਾਲਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਜਨਾਨਂ ਨਾਮਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨਨ੍ਦਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਸਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਪਤ੍ਤਿਕਾ ਕਰਿਂਸੁ, ਸੁਧਮ੍ਮਾ ¶ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਜਾਤਾ, ਮਯਾਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ ¶ – ‘‘ਸਾਲਂ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਪਾਨੀਯਞ੍ਚੇਵ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਖਣਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਚਿਤ੍ਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਾਯ ਕਣ੍ਣਿਕਾ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਨਨ੍ਦਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਕਾਰਿਤਾ, ਮਯਾਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਾਲਂ ਆਗਤਾਗਤੇਹਿ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਗਮਨਕਾਲੇਪਿ ਮਾਲਂ ਪਿਲਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਂ ਕਾਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਰਮਣੀਯਂ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਾਮੇ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਪੁਪ੍ਫੂਪਗਫਲੂਪਗਰੁਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਨਾਹੋਸਿ.
ਸੁਜਾ ਪਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਘਸ੍ਸ ਮਾਤੁਲਧੀਤਾ ਚੇਵ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਚ, ਏਤੇਨ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਮਯ੍ਹਮੇਵ, ਮਯਾ ਕਤਂ ਏਤਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮੇਵ ਮਣ੍ਡਯਮਾਨਾ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਮਘੋਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੁਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕੁਲੇ ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯਨਕਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਚਵਾਚਂ ਅਫਰੁਸਵਾਚਂ ਅਪਿ, ਸੁਣਵਾਚਂ ਮਚ੍ਛੇਰਵਿਨਯਂ ਅਕ੍ਕੋਧਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਤਪਦਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਮਾਤਾਪੇਤ੍ਤਿਭਰਂ ¶ ਜਨ੍ਤੁਂ, ਕੁਲੇ ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯਿਨਂ;
ਸਣ੍ਹਂ ਸਖਿਲਸਮ੍ਭਾਸਂ, ਪੇਸੁਣੇਯ੍ਯਪ੍ਪਹਾਯਿਨਂ.
‘‘ਮਚ੍ਛੇਰਵਿਨਯੇ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਸਚ੍ਚਂ ਕੋਧਾਭਿਭੁਂ ਨਰਂ;
ਤਂ ਵੇ ਦੇਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਾ, ਆਹੁ ‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ’ਇਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੫੭) –
ਏਵਂ ਪਸਂਸਿਯਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤੇਪਿਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਵਡ੍ਢਕੀ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਅਸੁਰਾ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਭਿਨਵਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਪਾਨਂ ਸਜ੍ਜਯਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਪਿਵਨਤ੍ਥਾਯ ਸਞ੍ਞਮਦਾਸਿ. ਅਸੁਰਾ ਦਿਬ੍ਬਪਾਨਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਇਮੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣੇਨ ਰਜ੍ਜੇਨਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਾਯ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਾਦੇਸੁ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਖਿਪਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਅਵਂਸਿਰਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਤਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸਿਨੇਰੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲੇ ਅਸੁਰਵਿਮਾਨਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਪਾਟਲਿ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਦੇਵਾਸੁਰਸਙ੍ਗਾਮੇ ਪਨ ਅਸੁਰੇਸੁ ਪਰਾਜਿਤੇਸੁ ਦਸਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਂ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਨਗਰਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਨਗਰਸ੍ਸ ਪਾਚੀਨਪਚ੍ਛਿਮਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਦਸਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਦਕ੍ਖਿਣੁਤ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰਾਨਂ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਨਗਰਂ ਦ੍ਵਾਰਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ ਆਰਾਮਪੋਕ੍ਖਰਣਿਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ. ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਜ੍ਝੇ ਸਾਲਾਯ ¶ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਤਿਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੇਹਿ ਧਜੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੋ ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੋ ਵੇਜਯਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਪਾਸਾਦੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਯਟ੍ਠੀਸੁ ਮਣਿਧਜਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਮਣਿਯਟ੍ਠੀਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਧਜਾ; ਪਵਾਲ਼ਯਟ੍ਠੀਸੁ ਮੁਤ੍ਤਧਜਾ, ਮੁਤ੍ਤਯਟ੍ਠੀਸੁ ਪਵਾਲ਼ਧਜਾ; ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਾਸੁ ਯਟ੍ਠੀਸੁ ਸਤ੍ਤਰਤਨਧਜਾ, ਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੋ ਧਜੋ ਤਿਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਇਤਿ ਸਾਲਾਯ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸੁਬ੍ਬੇਧੋ ਪਾਸਾਦੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਕੋਵਿਲ਼ਾਰਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਸਮਨ੍ਤਾ ਤਿਯੋਜਨਸਤਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਪਾਸਾਣਫਲਕਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਮੂਲੇ ਦੀਘਤੋ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾ ਪੁਥੁਲਤੋ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਾ ਬਹਲਤੋ ਪਞ੍ਚਦਸਯੋਜਨਾ ਜਯਸੁਮਨਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਵਣ੍ਣਾ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਉਪਡ੍ਢਕਾਯੋ ਪਵਿਸਤਿ, ਉਟ੍ਠਿਤਕਾਲੇ ਊਨਂ ਪਰਿਪੂਰਤਿ.
ਹਤ੍ਥੀ ਪਨ ਏਰਾਵਣੋ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਦੇਵਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਯਡ੍ਢਯੋਜਨਸਤਿਕੋ ਏਰਾਵਣੋ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਜਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਕੁਮ੍ਭੇ ਮਾਪੇਸਿ ¶ ਆਵਟ੍ਟੇਨ ਤਿਗਾਵੁਤਅਡ੍ਢਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਜ੍ਝੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕਂ ਕੁਮ੍ਭਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕੋ ਰਤਨਮਣ੍ਡਪੋ ¶ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਾ ਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਾ ਧਜਾ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਕਿਙ੍ਕਿਣਿਕਜਾਲਂ ਓਲਮ੍ਬਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਵਾਤੇਰਿਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਤੂਰਿਯਸਦ੍ਦਸਂਮਿਸ੍ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਗੀਤਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਰਵੋ ਨਿਚ੍ਛਰਤਿ. ਮਣ੍ਡਪਮਜ੍ਝੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਯੋਜਨਿਕੋ ਮਣਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਮ੍ਭੇ ਰਤਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਕੁਮ੍ਭਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਮ੍ਭੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਦਨ੍ਤੇ ਮਾਪੇਸਿ. ਤੇਸੁ ਏਕੇਕੋ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਾਯਾਮੋ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਦਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕੇਕਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਪਦੁਮਿਨੀਗਚ੍ਛਾਨਿ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਗਚ੍ਛੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਪਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਦੇਵਧੀਤਰੋ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਠਾਨੇਸੁ ਹਤ੍ਥਿਦਨ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਨਟਸਮਜ੍ਜਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਯਸਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਵਿਚਰਤਿ.
ਸੁਧਮ੍ਮਾਪਿ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਨਵ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾ ਦੇਵਸਭਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਰਮਣੀਯਤਰਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਂ ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ¶ , ਮਾਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠ ਦਿਵਸੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਹੋਤਿ. ਯਾਵਜ੍ਜਤਨਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਰਮਣੀਯਂ ਠਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਦੇਵਸਭਾ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਨ੍ਦਾਪਿ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਾ ਨਨ੍ਦਾ ਨਾਮ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਾਪਿ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ¶ , ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ਚਿਤ੍ਤਲਤਾਵਨਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇ ਨੇਤ੍ਵਾ ਮੋਹਯਮਾਨਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਸੁਜਾ ਪਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰਾਯ ਏਕਾ ਬਕਸਕੁਣਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਧਮ੍ਮਾ ਇਧੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਨਨ੍ਦਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾ ਚ, ਸੁਜਾ ਨੁ ਖੋ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਬਾਲਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਇਧਾਨੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵੇਸੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਇਧ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਕੋ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਸਾਮਿਕੋ ਮਘੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’. ‘‘ਤਵ ਸਹਾਯਿਕਾਨਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਪਿ ਮਮੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਿ ਤਾ ਸਹਾਯਿਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਅਹਂ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਤੀਰੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਾਸਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਿਕਂ ਸੁਜਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸਾ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਨਨ੍ਦਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਤੀਰੇ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਅਯ੍ਯਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮਣ੍ਡਨਸ੍ਸ ਫਲਂ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸਾ ਤੁਣ੍ਡਂ ਪਸ੍ਸਥ, ਪਾਦੇ ਪਸ੍ਸਥ, ਜਙ੍ਘਾ ਪਸ੍ਸਥ, ਸੋਭਤਿ ਵਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ’’ਤਿ ਕੇਲ਼ਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਪੁਨ ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਤੇ ਸਹਾਯਿਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਮਂ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਂ ਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਤੇ ਤਾਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਯਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੂਪਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਓਵਾਦਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਸਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਯਂਮਤਮਚ੍ਛਕੇਯੇਵ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਵਾਲੁਕਾਪਿਟ੍ਠੇ ਮਤਮਚ੍ਛਕੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਾਨੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਤਮਚ੍ਛਕੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਮਚ੍ਛੋ ਗਿਲਨਕਾਲੇ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਚਾਲੇਸਿ. ਸਾ ‘‘ਸਜੀਵਮਚ੍ਛਕੋ’’ਤਿ ਉਦਕੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸੋ ਥੋਕਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਰਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਪੁਨ ਸਾ ‘‘ਮਤਮਚ੍ਛਕੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਿਲਨਕਾਲੇ ਅਗ੍ਗਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਚਾਲੇਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਜੀਵਮਚ੍ਛੋ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁਕਂ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਵ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤੋ, ਸਾਧੁਕਂ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਸਿ, ਏਵਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ¶ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਸਾ ¶ ¶ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਸਯਂਮਤਮਚ੍ਛਂ ਲਭਤਿ ਵਾ, ਨ ਵਾ. ਅਲਭਮਾਨਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨੇਵ ਸੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਫਲੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਕਾਲੇ ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਏਲ਼ਾਲੁਕਵਣ੍ਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਯਾਨਕਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਾਜੇਨ੍ਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਏਲ਼ਾਲੁਕਾਨਿ ਗਣ੍ਹਥ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਨ੍ਤੋ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਮੁਗ੍ਗਮਾਸਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇ ਪਨ ‘‘ਮੂਲੇਨ ਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਥਂ ਦੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸੀਲਰਕ੍ਖਿਕਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸੀਲਂ ਨਾਮ, ਸਾਮਿ, ਕੀਦਿਸਂ, ਕਿਂ ਕਾਲ਼ਂ, ਉਦਾਹੁ ਨੀਲਾਦਿਵਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ‘ਸੀਲਂ ਕੀਦਿਸ’ਨ੍ਤਿਪਿ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਕਿਮੇਵ ਨਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥ, ਸੀਲਰਕ੍ਖਿਕਾਯ ਪਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਏਸਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ‘ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’ਤਿ ਵਿਚਰਤਿ, ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਸਾਪਿ ਨਂ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਹਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਅਵਿਜਹਿਤਪਞ੍ਚਸੀਲਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਯ੍ਹਮੇਵੇਤਾਨਿ ¶ ਮਯਾ ਆਨੀਤਾਨੀ’’ਤਿ ਯਾਨਕਂ ਪਾਜੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਨਾਹਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਲ਼ਾਲੁਕਵਣ੍ਣੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਿਯਂ ਧਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਂ ਤੇ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਧਨਂ, ਪਞ੍ਚਸੀਲਾਨਿ ਅਖਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਸਾਪਿ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਸੁਰਭਵਨੇ ਅਸੁਰਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵੇਰਿਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਸੀਲਸ੍ਸ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾਯ ਰੂਪਸਿਰਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਵੇਪਚਿਤ੍ਤਿਅਸੁਰਿਨ੍ਦੋ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਅਸੁਰਾਨਂ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਮ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਨ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਤਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਮ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਸਾਮਿਕਂ ਗਹੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਸੁਰਬਲਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਸਾਮਿਕਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ, ਹਤ੍ਥੇ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਨੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਲ੍ਲਕਅਸੁਰਵਣ੍ਣਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਾਵ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਵਾਸਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪੇਮੇਨ ਮਹੋਘੇਨੇਵ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਹਦਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਸਾਮਿਕੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਖਿਪਿ ¶ . ਅਸੁਰਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਲਭਿ, ਅਯਮੇਵਸ੍ਸ ਧੀਤੁ ਪਿਤਾਮਹਤੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ¶ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਤਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਕੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਨਦਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਅਸੁਰਾ ‘‘ਵਞ੍ਚਿਤਮ੍ਹਾ ਜਰਸਕ੍ਕੇਨਾ’’ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਮਾਤਲਿ, ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਵੇਜਯਨ੍ਤਰਥਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਨਗਰਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਲਿਵਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਰਥਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭੀਤਾ ਗਰੁਲ਼ਪੋਤਕਾ ¶ ਵਿਰਵਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੋ ਮਾਤਲਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੇ ਏਤੇ ਵਿਰਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗਰੁਲ਼ਪੋਤਕਾ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਰਥਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਰਣਭਯੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਂ ਏਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਤ੍ਤਕੋ ਦਿਜੋ ਰਥਵੇਗੇਨ ਵਿਚੁਣ੍ਣਿਤੋ ਮਾ ਨਸ੍ਸਿ, ਨਿਵਤ੍ਤੇਹਿ ਰਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋਪਿ ਸਿਨ੍ਧਵਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਕਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਰਥਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਸੁਰਾ ‘‘ਜਰਸਕ੍ਕੋ ਅਸੁਰਪੁਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਲਾਯਨ੍ਤੋ ਇਦਾਨਿ ਰਥਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਸਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਤੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੋ ਲਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਅਸੁਰਪੁਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸੀਸਂ ਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ.
ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਸੁਜਂ ਅਸੁਰਕਞ੍ਞਂ ਦੇਵਨਗਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਕੋਟੀਨਂ ਜੇਟ੍ਠਿਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ਸਕ੍ਕਂ ਵਰਂ ਯਾਚਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਮ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਾ ਭਾਤਿਕਭਗਿਨਿਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ¶ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਿਤ੍ਤਪਾਟਲਿਯਾ ਪੁਪ੍ਫਿਤਾਯ ਅਸੁਰਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਬ੍ਬਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਨਕਾਲੋ’’ਤਿ ਯੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਸਗ੍ਗਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਹੇਟ੍ਠਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਨਾਗਾਨਂ ਆਰਕ੍ਖਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਤੋ ਸੁਪਣ੍ਣਾਨਂ, ਤਤੋ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਾਨਂ, ਤਤੋ ਯਕ੍ਖਾਨਂ. ਤਤੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ. ਸਬ੍ਬੂਪਰਿ ਪਨ ਉਪਦ੍ਦਵਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ ਦੇਵਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਵਜਿਰਹਤ੍ਥਾ ਇਨ੍ਦਪਟਿਮਾ ਠਪੇਸਿ. ਅਸੁਰਾ ਨਾਗਾਦਯੋ ਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਪਿ ਇਨ੍ਦਪਟਿਮਾ ਦੂਰਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਲਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ, ਮਹਾਲਿ, ਮਘੋ ਮਾਣਵੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਪਨੇਸ ਏਵਰੂਪਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੇਵਲੋਕੇਸੁ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਨਾਮੇਸ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਸਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਮਾਦਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਵਿਸੇਸਾਨਂ ਅਧਿਗਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ¶ ਮਘਵਾ, ਦੇਵਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਤਂ ਗਤੋ;
ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਪਮਾਦੋ ਗਰਹਿਤੋ ਸਦਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨਾਤਿ ਮਚਲਗਾਮੇ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸਸੋਧਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ. ਮਘਵਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਮਘਵਾ’’ਤਿਪਞ੍ਞਾਤੋ ਮਘੋ ਮਾਣਵੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੇਵਲੋਕਾਨਂ ਰਾਜਭਾਵੇਨ ਦੇਵਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਤਂ ਗਤੋ. ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਮੇਵ ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ ¶ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਵਿਸੇਸਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਕਾਰਣਤ੍ਤਾ. ਪਮਾਦੋ ਗਰਹਿਤੋ ਸਦਾਤਿ ਪਮਾਦੋ ਪਨ ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਗਰਹਿਤੋ ਨਿਨ੍ਦਿਤੋ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਬ੍ਬਵਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਮੂਲਭਾਵਤੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਦੋਭਗ੍ਗਂ ਵਾ ਹਿ ਅਪਾਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਪਮਾਦਮੂਲਿਕਾਯੇਵਾਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਮਹਾਲਿ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਜਾਤਾਤਿ.
ਮਘਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ‘‘ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦਾਵਗ੍ਗਿਂ ਉਟ੍ਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਏਕਂ ਮੁਣ੍ਡਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ¶ ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਿ – ‘‘ਯਥਾ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਚ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਡਹਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾਪਿ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਚ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਡਹਨ੍ਤੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਮੇਵ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿਪਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਵਿਯ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿ ਅਣੁਂਥੂਲਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ¶ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਭਿਮੁਖੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੋ ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਮਾਦੇ ਭਯਦਸ੍ਸਿ ਵਾ;
ਸਂਯੋਜਨਂ ਅਣੁਂ ਥੂਲਂ, ਡਹਂ ਅਗ੍ਗੀਵ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇ ਰਤੋ ਅਭਿਰਤੋ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਮਾਦੇ ਭਯਦਸ੍ਸਿ ਵਾਤਿ ਨਿਰਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਮਾਦੇ ਭਯਂ ਭਯਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ, ਤਾਸਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਮੂਲਤ੍ਤਾ ਪਮਾਦਂ ਭਯਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ. ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਪਜਾਨਂ ਵਟ੍ਟੇ ਓਸੀਦਾਪਨਸਮਤ੍ਥਂ ਦਸਵਿਧਂ ਸਂਯੋਜਨਂ. ਅਣੁਂ ਥੂਲਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਖੁਦ੍ਦਕਞ੍ਚ. ਡਹਂ ਅਗ੍ਗੀਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਥਾ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗੀ ਏਤਂ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ¶ ਖੁਦ੍ਦਕਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਨਂ ਡਹਨ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਸੋ ¶ ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਾਦਾਧਿਗਤੇਨ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਏਤਂ ਸਂਯੋਜਨਂ ਡਹਨ੍ਤੋ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਥੋਮੇਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਮਾਨੋਵ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਗਮਗਾਮੇ ਜਾਤਸਂਵਡ੍ਢੋ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ‘‘ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸੋ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਞਾਤਿਗਾਮੇਯੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਸੁ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ, ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲੇ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਪਿ ¶ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਞਾਤਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਸੁ ਮਹਾਦਾਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ, ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲੇ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇਵ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਤਿਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਅਹਂ ਏਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਮਤ੍ਤਂ ਆਹਾਰਂ ਲਭਾਮਿ ਲੂਖੇ ਵਾ ਪਣੀਤੇ ਵਾ. ਯਾਪਨਮਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧੇ ਪੁਨ ਕਿਂ ਆਹਾਰਪਰਿਯੇਸਨੇਨਾਤਿ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਞਾਤੀਹਿ ਪਨ ਮੇ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਮਾਦਿਸਂ ਆਚਰਿਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ ਨਾਮ ਮਮ ਤਨ੍ਤਿ, ਮਮ ਪਵੇਣੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਦੁਮ੍ਬਰਵਨੇ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾ ਸੁਵਾ ਵਸਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਰੇਕੋ ਸੁਵਰਾਜਾ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਵਾਸਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਫਲੇਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਯਂ ਯਦੇਵ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਚੋ ਵਾ, ਤਂ ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਭਾਵਗੁਣੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭਵਨਂ ਕਮ੍ਪਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਸਿ. ਰੁਕ੍ਖੋ ਓਭਗ੍ਗੋ ਖਾਣੁਮਤ੍ਤੋ ਛਿਦ੍ਦਾਵਛਿਦ੍ਦੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਾਤੇ ਪਹਰਨ੍ਤੇ ਆਕੋਟਿਤੋ ਵਿਯ ਸਦ੍ਦਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ. ਸੁਵਰਾਜਾ ¶ ਤਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਤਾਤਪਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਖਾਣੁਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਗੁਣਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਰਮਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਂ ਅਮਤਫਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕੋ ਹਂਸਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਜਂ ਅਸੁਰਕਞ੍ਞਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਾਖਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਹਰਿਪਤ੍ਤਾ, ਦੁਮਾਨੇਕਫਲਾ ਬਹੂ;
ਕਸ੍ਮਾ ਨੁ ਸੁਕ੍ਖੇ ਕੋਲ਼ਾਪੇ, ਸੁਵਸ੍ਸ ਨਿਰਤੋ ਮਨੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੯.੩੦);
ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਸੁਵਜਾਤਕਂ ਨਵਕਨਿਪਾਤੇ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਚ ਇਧ ਚ ਨਾਨਾ, ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇਵ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੁਵਰਾਜਾ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ ਨਾਮੇਸਾ ਮਮ ਤਨ੍ਤਿ, ਮਮ ਪਵੇਣੀ, ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਮਾਦਿਸਂ ਆਚਰਿਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸੇਨ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭਬ੍ਬੋ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਵਾ ਪਰਿਹਾਨਾਯ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਮਾਦੇ ਭਯਦਸ੍ਸਿ ਵਾ;
ਅਭਬ੍ਬੋ ਪਰਿਹਾਨਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਭਬ੍ਬੋ ਪਰਿਹਾਨਾਯਾਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਵਾ ਪਰਿਹਾਨਾਯ ¶ ਅਭਬ੍ਬੋ, ਨਾਪਿ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਪਿ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇਯੇਵਾਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਨਿਗਮਵਾਸਿਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ. ਦੁਤਿਯੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੩. ਚਿਤ੍ਤਵਗ੍ਗੋ
੧. ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਫਨ੍ਦਨਂ ¶ ¶ ¶ ਚਪਲਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚਾਲਿਕਾਯ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮੇਘਿਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮੇਘਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ (ਉਦਾ. ੩੧) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤੀਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਅਨ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਪਧਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਂ ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤਿਭਾਰਿਯਂ ਤੇ, ਮੇਘਿਯ, ਕਤਂ ‘ਆਗਮੇਹਿ ਤਾਵ, ਮੇਘਿਯ, ਏਕਕੋਮ੍ਹਿ ਯਾਵ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ ਮਂ ਯਾਚਨ੍ਤਂ ਏਕਕਂ ਪਹਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਵਸਿਕੇਨ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਲਹੁਕਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਫਨ੍ਦਨਂ ਚਪਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਦੂਰਕ੍ਖਂ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯਂ;
ਉਜੁਂ ਕਰੋਤਿ ਮੇਧਾਵੀ, ਉਸੁਕਾਰੋਵ ਤੇਜਨਂ.
‘‘ਵਾਰਿਜੋਵ ਥਲੇ ਖਿਤ੍ਤੋ, ਓਕਮੋਕਤਉਬ੍ਭਤੋ;
ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਂ ਪਹਾਤਵੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਫਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨਂ. ਚਪਲਨ੍ਤਿ ਏਕਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਅਸਣ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਗਾਮਦਾਰਕੋ ਵਿਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਚਪਲਂ. ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਭੂਮਿਵਤ੍ਥੁਆਰਮ੍ਮਣਕਿਰਿਯਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੂਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇ ਠਾਨੇ ਕਿਟ੍ਠਖਾਦਕਗੋਣਂ ਵਿਯ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਰਮ੍ਮਣੇਯੇਵ ਦੁਟ੍ਠਪਨਤੋ ਦੂਰਕ੍ਖਂ. ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯਨ੍ਤਿ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯਂ. ਉਸੁਕਾਰੋਵ ਤੇਜਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਉਸੁਕਾਰੋ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਏਕਂ ਵਙ੍ਕਦਣ੍ਡਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਤ੍ਤਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਞ੍ਜਿਯਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਪਲ੍ਲੇ ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਾਲਕੇ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਙ੍ਕਂ ਉਜੁਂ ਵਾਲਵਿਜ੍ਝਨਯੋਗ੍ਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਤ੍ਵਾ ਚ ¶ ਪਨ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵ ¶ ਮੇਧਾਵੀ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਫਨ੍ਦਨਾਦਿਸਭਾਵਮੇਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਧੁਤਙ੍ਗਾਰਞ੍ਞਾਵਾਸਵਸੇਨ, ਨਿਤ੍ਤਚਂ ਅਪਗਤਓਲ਼ਾਰਿਕਕਿਲੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਸਿਨੇਹੇਨ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯੇਨ ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਕੇ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਉਜੁਂ ਅਕੁਟਿਲਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ ਇਮਂ ਵਿਸੇਸਂ ਹਤ੍ਥਗਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਭਾਵਂ ¶ ਲਭਤਿ.
ਵਾਰਿਜੋਵਾਤਿ ਮਚ੍ਛੋ ਵਿਯ, ਥਲੇ ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਦੇਨ ਵਾ ਜਾਲਾਦੀਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਥਲੇ ਛਡ੍ਡਿਤੋ. ਓਕਮੋਕਤਉਬ੍ਭਤੋਤਿ ‘‘ਓਕਪੁਣ੍ਣੇਹਿ ਚੀਵਰੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਮਹਾਵ. ੩੦੬) ਉਦਕਂ ਓਕਂ, ‘‘ਓਕਂ ਪਹਾਯ ਅਨਿਕੇਤਸਾਰੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੫੦) ਆਲਯੋ, ਏਤ੍ਥ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਓਕਮੋਕਤਉਬ੍ਭਤੋ’’ਤਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਓਕਮੋਕਤੋਤਿ ਉਦਕਸਙ੍ਖਾਤਾ ਆਲਯਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ. ਉਬ੍ਭਤੋਤਿ ਉਦ੍ਧਟੋ. ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿਦਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਉਦਕਾਲਯਤੋ ਉਬ੍ਭਤੋ ਥਲੇ ਖਿਤ੍ਤੋ ਮਚ੍ਛੋ ਉਦਕਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਲਯਾਭਿਰਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਟ੍ਟਂ ਪਹਾਤੁਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਖਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਿਯਮਾਨਂ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ, ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਧੁਰਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੇਧਾਵੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਜੁਂ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਇਦਂ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਂ ਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੋ ਵਾਰਿਜੋ ਵਿਯ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਂ ਪਹਾਤਵੇ, ਯੇਨ ਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯੇਨੇਵ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ, ਤਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਜਾਤਾਤਿ.
ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ¶ ਲਹੁਨੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ¶ ਕਿਰ ਵਿਜਿਤੇ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਮਾਤਿਕਗਾਮੋ ਨਾਮ ਏਕੋ ਘਨਵਾਸੋ ਗਾਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ¶ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਮਾਤਿਕੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸੇਨ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਯਥਾ ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਯ੍ਯਾ, ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਚੇ, ਅਯ੍ਯਾ, ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਇਧ ਵਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਤੀਣਿ ਸਰਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਮਯਂ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਅਕਿਲਮਨ੍ਤਾ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸਯਿਂਸੁ. ਸਾ ਤੇਸਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ.
ਤੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਨ੍ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਓਵਦਿਂਸੁ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਮਾਦਚਾਰਂ ਚਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਸਕਗੇਹਂ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਨਿਰਯਾ ਵਿਵਟਦ੍ਵਾਰਾਯੇਵ, ਧਰਮਾਨਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਯਂ ਆਗਤਾ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਨਾਮ ਪਦਾਨੁਪਦਿਕਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸਠੇਨ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯੇਨੇਵ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਥ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਾਯਂ ਖੋ ਪਨ ਥੇਰੂਪਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਪਾਤੋਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਕਾਲੇ ਏਕਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਸੇਸਕਾਲੇ ਦ੍ਵੇ ਏਕਤੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਅਫਾਸੁਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ¶ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਘਣ੍ਡਿਯਾ ਪਹਤਾਯ ਘਣ੍ਡਿਸਞ੍ਞਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ.
ਤੇਸੁ ਏਵਂ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਸਦਾਸਿਕਮ੍ਮਕਰਾਦੀਹਿ ਪਰਿਵੁਤਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਾ, ਗਤਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠੁਂ ¶ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨਮਨੁਸ੍ਸਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਘਣ੍ਡਿਯਾ ਪਹਤਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਚ ਘਣ੍ਡਿਂ ਪਹਰਾਪੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਘਣ੍ਡਿਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਫਾਸੁਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਏਕਮਗ੍ਗੇਨਾਗਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਏਕੇਕਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕੇਕਮੇਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਲਹੋ ਕਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਲਹਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਰੋਮ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਲਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਥ, ਏਵਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕੇਕਾਵ ਆਗਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਏਸ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਮ, ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਚ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਮ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਾਤੁਂ, ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਚ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤੁਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪੀਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ¶ ਅਵਾਰਿਤੋ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਦੇਥ, ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਚ ਖਯਵਯਪਟ੍ਠਪਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਸੁਂ.
ਸਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ, ਤੀਣਿ ਚ ਫਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਿ. ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਲੋਕਿਯਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਸਾ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਿਗਤੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਸਰਾਗਾ ਸਦੋਸਾ ਸਮੋਹਾ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਸੇਨਾਸਨਸਪ੍ਪਾਯਂ ਨੁ ਖੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸਪ੍ਪਾਯਂ ਨੁ ਖੋ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਸਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸਪ੍ਪਾਯਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਆਹਾਰਸਪ੍ਪਾਯਂ ਨੁ ਖੋ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਆਹਾਰਸਪ੍ਪਾਯਂ ਨੇਸਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਾਨਾਵਿਧਂ ਯਾਗੁਂ, ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਖਜ੍ਜਕਂ, ਨਾਨਗ੍ਗਰਸਞ੍ਚ ਭੋਜਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਯਂ ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਤੇ ਯਥਾਰੁਚਿ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਹਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਹੋਸਿ.
ਤੇ ਏਕਗ੍ਗੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਅਹੋ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤਾ, ਸਚੇ ਮਯਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਹਾਰਂ ਨ ਲਭਿਮ੍ਹ, ਨ ਨੋ ਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਵੇਧੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਇਦਾਨਿ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਸਾਧੁ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹੇ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਬਹੂਨਿ ਪਿਯਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਤੇਪਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਨ ਚ ਪਿਣ੍ਡਕੇਨ ਕਿਲਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਖਮਨੀਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਾਪਨੀਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਣ੍ਡਕੇਨ ਪਨ ਨੇਵ ਕਿਲਮਿਮ੍ਹ. ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਮਾਤਿਕਮਾਤਾ ਨਾਮੇਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘ਅਹੋ ਵਤ ਨੋ ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ¶ ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਿਤੇ ਯਥਾਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਗੁਣਕਥਂ ਕਥਯਿਂਸੁ.
ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਸਾ ਗੁਣਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨਦਿਵਸੇਯੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ ਉਪਾਸਿਕਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਕਿਲਨ੍ਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਵਿਹਾਰਪਟਿਜਗ੍ਗਕਂ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਗੇਹੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀ ਤਮਤ੍ਥਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਵਿਹਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਸਕ੍ਖਰਪਾਨਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਤਮ੍ਪਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਪਾਤੋਵ ਸਿਨਿਦ੍ਧਯਾਗੁਂ ਮੇ ਸਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗਂ ਪੇਸੇਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ ¶ . ਸੋ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਏਵਰੂਪਂ ਖਜ੍ਜਕਂ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਤਮ੍ਪਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਉਪਾਸਿਕਾ ਮਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਅਹਂ ¶ ਏਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸਭੋਜਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਆਗਮਨਂ ਮੇ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ ਭੋਜਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ‘‘ਮਾਤਿਕਮਾਤਾ ਨਾਮ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਰਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਸਬ੍ਬਮਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਰਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨਕਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹੂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ ਅਞ੍ਞੇ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਤੁਵਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਉਪਾਸਿਕਾ ‘‘ਪਰਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤਿਦਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਨਾਮ ਸੋਭਨਮ੍ਪਿ ਅਸੋਭਨਮ੍ਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਸਚਾਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਹ ਭਣ੍ਡਕੇਨ ਚੋਰਂ ਚੂਲ਼ਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਮਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯ, ਮਯਾ ਇਤੋ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਉਪਾਸਿਕੇ, ਅਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਹਂ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਵਸਥ ਤਾਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਪਾਸਿਕੇ, ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੇਵਾ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਚ ਨਾਮ ਸੋਭਨਮ੍ਪਿ ਅਸੋਭਨਮ੍ਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਸਚਾਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਹ ਭਣ੍ਡਕੇਨ ਚੋਰਂ ਚੂਲ਼ਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਮਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ¶ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਯਾ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ¶ , ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਕਮੇਵ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤਵ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਰਕ੍ਖ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਰਕ੍ਖਂ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਲਹੁਨੋ, ਯਤ੍ਥਕਾਮਨਿਪਾਤਿਨੋ;
ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਮਥੋ ਸਾਧੁ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸੁਖਾਵਹ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਨਿਗ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਹਂ. ਲਹੁਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਚਾਤਿ ਲਹੁ. ਤਸ੍ਸ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਲਹੁਨੋ. ਯਤ੍ਥਕਾਮਨਿਪਾਤਿਨੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿਦੇਵ ਨਿਪਤਨਸੀਲਸ੍ਸ. ਏਤਞ੍ਹਿ ਲਭਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਅਲਭਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨੇਵ ਜਾਤਿਂ ¶ ਓਲੋਕੇਤਿ, ਨ ਗੋਤ੍ਤਂ, ਨ ਵਯਂ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਪਤਤੀਤਿ ‘‘ਯਤ੍ਥਕਾਮਨਿਪਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਮਥੋ ਸਾਧੁ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦਨ੍ਤਭਾਵੋ ਯਥਾ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਤਭਾਵੋ ਸਾਧੁ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਇਦਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸੁਖਾਵਹਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਤਂ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖਂ ਪਰਮਤ੍ਥਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਞ੍ਚ ਆਵਹਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਮਂ ਓਵਾਦਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਾਹੀ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਓਵਾਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਿਨ੍ਤਨਂ ਨਾਮ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਪਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਓਵਾਦਦਾਯਕਂ ਆਚਰਿਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਾਗਤੋ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣੇਨੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਾਹਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤਾ, ਅਹਂ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਾਵ ਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤਾ, ਸਂਸਾਰੇ ਪਨ ਮੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਅਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ, ਨੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਏਕੂਨਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ. ਸਾਪਿ ਏਕੂਨਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ¶ ਤਸ੍ਸਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਗੁਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਮਯਂ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.
ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਪਿ ਗੇਹੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਤਕਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰਯਮਾਨਾ ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਉਪਧਾਰਿਯਮਾਨਾ, ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਅਯਂ ਉਪਾਸਿਕਾ ਮਹਤੀ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤੀਤੇਪਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ, ਨੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਏਕੂਨਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ, ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ ਏਕੂਨਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿਂ, ਅਯਂ ਮੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਗੁਣਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਅਹੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਉਪਾਸਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਏਵਂ ਸਂਸਾਰੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤਿਯਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰਯਮਾਨਾ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਤਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਮਯਾ ਏਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਜੀਵਿਤਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਹੋ ਮਯਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਉਪਕਾਰੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਗੇਹੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਮਮ ਇਮਾਯ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਉਪਕਾਰੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਪਞ੍ਹਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਅਞ੍ਞਤਰਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਗਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ, ਏਕਂ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨਕਾਰਣਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ, ਸਚੇਸਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ, ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹਿ, ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹਿ, ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਹਿ, ਚੀਵਰਾਦਯੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦੇਹਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਤਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਪਯੋਜੇਹਿ, ਏਕੇਨ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪੋਸੇਹਿ, ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤੀਣਿ ਸਰਣਾਨਿ ਗਣ੍ਹ, ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਤਾਨਿਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਦਸ ਸੀਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ. ਤਤੋ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤਸ੍ਸੇਕੋ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭਿਕ੍ਖੁ ਆਚਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਕੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ. ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਹਂ ਕਥੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਨਾਮ ਇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਵਿਨਯੇ ਪਞ੍ਹਂ ਕਥੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਨਾਮ ਇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਂ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਇਦਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਭਾਰਿਯਂ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਇਧ ਚ ਮਮ ਹਤ੍ਥਪਸਾਰਣਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਗੇਹੇ ¶ ਠਤ੍ਵਾਵ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਯਾ ਗਿਹਿਨਾ ਭਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਅਨਭਿਰਤੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਕਿਸੋ ਲੂਖੋ ਧਮਨਿਸਨ੍ਥਤਗਤ੍ਤੋ ਆਲਸ੍ਸਿਯਾਭਿਭੂਤੋ ਕਚ੍ਛੁਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਅਹੋਸਿ, ਪਣ੍ਡੁਰੋਗਾਭਿਭੂਤੋ ਕਿਸੋ ਲੂਖੋ ਧਮਨਿਸਨ੍ਥਤਗਤ੍ਤੋ ਆਲਸ੍ਸਿਯਾਭਿਭੂਤੋ ਕਚ੍ਛੁਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ, ਕਿਂ ਤੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ਸੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਸਨੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਿਨਯਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ‘ਇਧ ਮੇ ਹਤ੍ਥਪਸਾਰਣਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਿਹਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ, ਗਿਹਿ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਮਕਾਸਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਕਮੇਵ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਰਕ੍ਖਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤਵ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਰਕ੍ਖਾਹਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਓਵਾਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਂ ¶ ਸੁਨਿਪੁਣਂ, ਯਤ੍ਥਕਾਮਨਿਪਾਤਿਨਂ;
ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖੇਥ ਮੇਧਾਵੀ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਗੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਾਵਹ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਨ੍ਤਿ ¶ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦੁਦ੍ਦਸਂ. ਸੁਨਿਪੁਣਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਪੁਣਂ ਪਰਮਸਣ੍ਹਂ. ਯਤ੍ਥਕਾਮਨਿਪਾਤਿਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਲਭਿਤਬ੍ਬਾਲਭਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਿਪਤਨਸੀਲਂ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖੇਥ ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਅਨ੍ਧਬਾਲੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਿਤ੍ਤਵਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਮੇਧਾਵੀ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਗੋਪੇਹਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਾਵਹਂ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਾਨਿ ਆਵਹਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਦੂਰਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਸ ¶ ਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨੀ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤੋ ਨਾਮ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕਾਰਾਮੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਕਂ ਸਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ, ਏਕਂ ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਸਾਟਕੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥਂ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਵਿਹਾਰਂ ਅਨਾਗਤੇਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੋਦਕਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸਾਗਮਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ¶ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਨਿਸੀਦਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਆਦਾਯ ¶ ਬੀਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਾਟਕਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬੀਜਯਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤ, ਮਯ੍ਹਂ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਲਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤੋ, ਪਰਿਭੋਗਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਮੇ ਚੀਵਰਂ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ¶ ਥੇਰੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿਯੇਵ.
ਏਵਂ ਸੋ ਬੀਜਯਮਾਨੋ ਠਿਤੋਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਮੇ ਸਮਣਭਾਵੇਨ, ਗਿਹਿ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਾਪਿਤੋ ਘਰਾਵਾਸੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਭੂਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥਸਾਟਕਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਏਲ਼ਿਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਲ਼ਿਕਾ ਨਾਮ ਖਿਪ੍ਪਂ ਵਿਜਾਯਤਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਵਿਜਾਤਂ ਵਿਜਾਤਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮੂਲੇ ਬਹੂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਜਾਪਤਿਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਮ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਯਾਨਕੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਆਦਾਯ ਮਾਤੁਲਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਮ ਭਰਿਯਂ ਏਵਂ ਵਕ੍ਖਾਮਿ – ‘ਆਨੇਹਿ ਤਾਵ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਹਿਸ੍ਸਾਮਿਨ’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ‘ਕਿਂ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤੇਨ, ਏਹਿ, ਇਮਂ ਯਾਨਕਂ ਪਾਜੇਹੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘ਅਹਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’ਨ੍ਤਿ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਚਕ੍ਕਪਥੇ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਨਂ ‘ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨੇਵ ਮਯ੍ਹਂ ਅਦਾਸਿ, ਨਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਨਾਸਿਤੋਸ੍ਮਿ ਤਯਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਤੋਦਯਟ੍ਠਿਯਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.
ਸੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋਵ ਠਤ੍ਵਾ ¶ ਬੀਜਯਮਾਨੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਤਾਲਵਣ੍ਟੇਨ ਪਹਰਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਸੀਸੇ ਪਹਤੋ’’ਤਿ ¶ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤ, ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਪਹਾਰਂ ਦਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਅਹੋ ਨਟ੍ਠੋਮ੍ਹਿ, ਞਾਤਂ ਕਿਰ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਸਮਣਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ.
ਅਥ ਨਂ ਦਹਰਾ ਚ ਸਾਮਣੇਰਾ ਚ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਗਤਤ੍ਥ, ਏਕੋ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਦਹਰਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀਤਿ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮੀਤਿ ਵਾ ਅਰਹਾਤਿ ਵਾ ਵਦਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਏਵਂ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸ੍ਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਏਵਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਸਾਟਕਾਨਂ ਲਦ੍ਧਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਾਲਵਣ੍ਟੇਨ ਪਹਾਰਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਪਲਾਤੋਸ੍ਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੂਰੇ ਹੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਕਜਾਤਿਕਂ, ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਬਨ੍ਧਨਾ ਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਮਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦੂਰਙ੍ਗਮਂ ਏਕਚਰਂ, ਅਸਰੀਰਂ ਗੁਹਾਸਯਂ;
ਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਯਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੂਰਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਮਕ੍ਕਟਸੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦੂਰਙ੍ਗਮਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਏਕਤੋ ਕਣ੍ਣਿਕਬਦ੍ਧਾਨਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਏਕੇਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਪੁਨ ਏਕੇਕਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕਚਰਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਨੀਲਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੋ ਵਣ੍ਣਭੇਦੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸਰੀਰਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਗੁਹਾ ਨਾਮ ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਗੁਹਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਹਦਯਰੂਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਗੁਹਾਸਯਂ ¶ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਯੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪੁਰਿਸਾ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਪਜਹਨ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਯਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਂਯਤਂ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਾਤਿ ¶ ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਾਭਾਵੇਨ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਜਾਤਾ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਚਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਨਟ੍ਠਗੋਣਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਗੋਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੋਯੂਥੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਵਸ੍ਸਂ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਹਾਰਮਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਪੀਲ਼ਿਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਵਕ੍ਕਾਰਪਾਤਿਯਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਤਂ ਛਾਤਕਪੀਲ਼ਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਤੋ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਚ ਪਨ ਅਨੇਕਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤਤੋ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ, ਅਯ੍ਯਾ, ਨਿਮਨ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੂ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਾਸਕ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਮਿਨਾਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਮਯਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਏਵਂ ਮਧੁਰਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਲਭਾਮ, ਇਮੇ ਕਿਰ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਗਿਹਿਭਾਵੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਾਧੁ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੁਂ.
ਸੋ ¶ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਥੂਲਸਰੀਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੇਨ, ਗਿਹੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਸਰੀਰਂ ਮਿਲਾਯਿ. ਤਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਇਮਿਨਾ ਦੁਕ੍ਖੇਨ, ਸਮਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਵਿਬ੍ਭਮਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਕਾਰਕੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਪੁਨਪਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਗਿਹਿਭਾਵੇਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ ਪੁਨ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਸੋ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਛਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਸ ਚਿਤ੍ਤਵਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ.
ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਰਿਯਾ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾਰੇ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਕਸਿਭਣ੍ਡਮਾਦਾਯ ¶ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਸਾਵਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਬ੍ਭਂ ਪਾਵਿਸਿ ¶ . ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਵਤ੍ਥਸਾਟਕੋ ਅਪਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਮੁਖਤੋ ਚ ਲਾਲਾ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਨਾਸਾ ਘੁਰਘੁਰਾਯਤਿ, ਮੁਖਂ ਵਿਵਟ੍ਟਂ, ਦਨ੍ਤਂ ਘਂਸਤਿ, ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਰੀਰਂ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਸਾਯਕੋਟਿਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦਰੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਗੇਹੇ ਠਿਤਾ ਸਸ੍ਸੁ ਤਂ ਤਥਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਪਟਿਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨੇਵ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਵਂ ਉਦਰੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਵ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਹਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਮਾਨਂ ਧੀਤਰਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੋ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿ, ਸਾਮਿਕੋ ਤੇ ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੁਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਪੇਹਿ ਅਪੇਹਿ, ਅਮ੍ਮ, ਕੁਤੋ ਤਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਪੁਨਾਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋਪਿ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ ਮਂਯਂ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ, ਕੁਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਮਣਭਾਵੋ, ਸਤ੍ਥਕਨਿਸਾਨਪਾਸਾਣਸਦਿਸਂ ਤਵ ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਮਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਏਕਵਾਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਤੇਪਿ ਨਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ ਚਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥ, ਤਵ ਗਮਨਸਮਯਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਤੇ ਚਿਰਾਯਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਂਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਕਾਲੇ ਗਤਮ੍ਹਾ, ਸੋ ਨੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਛਿਨ੍ਨੋ, ਇਦਾਨਿ ਅਗਮਨਧਮ੍ਮਾ ਜਾਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਨਾਮ ਕਥੇਸਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਅਭੂਤਂ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਜਾਨਨਕਾਲੇ ਗਮਨਾਗਮਨਂ ਅਕਾਸਿ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਾਪਞ੍ਚ ਪਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਆਹ –
‘‘ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਵਿਜਾਨਤੋ;
ਪਰਿਪ੍ਲਵਪਸਾਦਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਞਾ ਨ ਪਰਿਪੂਰਤਿ.
‘‘ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਨਨ੍ਵਾਹਤਚੇਤਸੋ;
ਪੁਞ੍ਞਪਾਪਪਹੀਨਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਜਾਗਰਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਵਾ ਥਾਵਰਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸ੍ਸਪਿਟ੍ਠੇ ¶ ਠਪਿਤਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਚ ਥੁਸਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਕੋਟ੍ਟਿਤਖਾਣੁਕੋ ਵਿਯ ਚ ਖਲ੍ਲਾਟਸੀਸੇ ਠਪਿਤਕਦਮ੍ਬਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਯ ਚ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ ਹੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਆਜੀਵਕੋ, ਕਦਾਚਿ ਨਿਗਣ੍ਠੋ, ਕਦਾਚਿ ਤਾਪਸੋ. ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਵਿਜਾਨਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਭੇਦਂ ਇਮਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਅਵਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਸਦ੍ਧਤਾਯ ਵਾ ਉਪ੍ਲਵਸਦ੍ਧਤਾਯ ਵਾ ਪਰਿਪ੍ਲਵਪਸਾਦਸ੍ਸ ਕਾਮਾਵਚਰਰੂਪਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨ ਪਰਿਪੂਰਤਿ. ਕਾਮਾਵਚਰਾਯਪਿ ਅਪਰਿਪੂਰਯਮਾਨਾਯ ਕੁਤੋਵ ਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਪੂਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰਾਗੇਨ ਅਤਿਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਨਨ੍ਵਾਹਤਚੇਤਸੋਤਿ ‘‘ਆਹਤਚਿਤ੍ਤੋ ਖਿਲਜਾਤੋ’’ਤਿ ¶ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੧੯; ਵਿਭ. ੯੪੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮੫) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੋਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਹਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਦੋਸੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਞ੍ਞਪਾਪਪਹੀਨਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚੇਵ ਪਹੀਨਪਾਪਸ੍ਸ ਚ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ. ਨਤ੍ਥਿ ਜਾਗਰਤੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਜਾਗਰਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਭਯਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋ ਵਿਯ. ਸੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਜਾਗਰਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਜਾਗਰੋ ¶ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਜਾਗਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਜਾਗਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਿਲੇਸਭਯਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪਚ੍ਛਾਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪੁਨ ਅਨੁਪਗਮਨਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪੁਨੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪੁਨੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨੭).
ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਸਫਲਾ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਭਾਰਿਯਾ ਵਤਿਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਲੋਲ਼ਿਤੋ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਤਂ ਕਥਾਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਗਮਨੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਵਮੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮ ਭਾਰਿਯਾ, ਸਚੇ ਏਤੇ ਰੂਪਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਅਤਿਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਅਤਿਨੀਚਕੋਤਿ ਓਕਾਸੋ ਨੇਸਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਮਾਦਿਸਮ੍ਪਿ ਨਾਮੇਤੇ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੇਯ੍ਯਂ ਆਲੋਲ਼ੇਨ੍ਤਿ, ਅਵਸੇਸੇਸੁ ਕਾ ਕਥਾ? ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ ਅਡ੍ਢਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਂ ਵਰਕਚੋਰਕਂ ¶ ਕੁਣ੍ਠਕੁਦਾਲਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਛ ਵਾਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਦਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਦਾ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਣਿਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਕੁਦਾਲਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ ਬਾਹਿਰਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਰਤ੍ਤਸਮਯੇ ਭੂਮਿਯਾ ਤਿਨ੍ਤਾਯ ‘‘ਗੇਹੇ ਮੇ ਅਡ੍ਢਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤੋ ਵਰਕਚੋਰਕੋ ਚ ਕੁਣ੍ਠਕੁਦਾਲਕੋ ¶ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਰਕਚੋਰਕਬੀਜਂ ਮਾ ਨਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਕੁਦਾਲੇਨ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਬੀਜਂ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਵਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਕਾਲੇ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਬੀਜਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਖਾਦਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਦਾਨਿ ਗੇਹੇਨ, ਪੁਨ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਇਮਿਨਾਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਂ ਵਰਕਚੋਰਕਞ੍ਚ ਕੁਣ੍ਠਕੁਦਾਲਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਨ ਵਾਰੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਛ ਵਾਰੇ ਇਮਂ ਕੁਣ੍ਠਕੁਦਾਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਤ੍ਥਚਿਦੇਵ ਨਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਙ੍ਗਾਯ ਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਂ, ਯਥਾਸ੍ਸ ਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਂ ਬੀਜਂ ਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਕੁਦਾਲਫਲਕੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕੁਦਾਲਂ ਅਗ੍ਗਦਣ੍ਡਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਤੀਰੇ ਠਿਤੋ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਸੀਸੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਜਿਤਂ ਮੇ, ਜਿਤਂ ਮੇ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਦੀਤੀਰੇ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਨਦਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਰਾਜੂਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ‘‘ਜਿਤਂ ਮੇ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਅਮਨਾਪੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਇਦਾਨਿ ਅਮਿਤ੍ਤਮਦ੍ਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਜਿਤਂ ਮੇ’ਤਿ ਆਗਤੋ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ‘ਜਿਤਂ ਮੇ, ਜਿਤਂ ਮੇ’ਤਿ ਵਿਰਵਸਿ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਕੁਦਾਲਪਣ੍ਡਿਤੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਰਕਚੋਰੇ ਜਿਨਿ, ਤਯਾ ਜਿਤਂ ਪੁਨ ਅਵਜਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਮਯਾ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੋ ਲੋਭਚੋਰੋ ਜਿਤੋ, ਸੋ ਪੁਨ ਮਂ ਨ ਜਿਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਜਯੋ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਤਂ ਜਿਤਂ ਸਾਧੁ ਜਿਤਂ, ਯਂ ਜਿਤਂ ਅਵਜੀਯਤਿ;
ਤਂ ਖੋ ਜਿਤਂ ਸਾਧੁ ਜਿਤਂ, ਯਂ ਜਿਤਂ ਨਾਵਜੀਯਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੭੦);
ਤਂ ਖਣਂਯੇਵ ਚ ਗਙ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਆਪੋਕਸਿਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸੋ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿ. ਰਾਜਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਕਾਯੇਨ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸਾ ਅਹੋਸਿ. ਅਪਰੋਪਿ ਸਾਮਨ੍ਤਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਸਮਿਦ੍ਧਂ ਨਗਰਂ ¶ ਸੁਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਨਗਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਰਾਜਾ ਓਰਕੇ ਠਾਨੇ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤ ਰਾਜਾਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਿਕੋ ਅਸ੍ਸਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਤ ਰਾਜਾਨੋ ਭੋਗੇ ¶ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਾ ਕੁਦਾਲਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮੇਤੇ ਏਵਂ ਭਾਰਿਯਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਚਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੋਜਨਸਤਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਮਹਾਵਾਸਗਾਮਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਅਥ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤੇਹਿ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਯਥਾਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਇਧੇਵ ਵਸਥ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਮਹਨ੍ਤੋ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਤ੍ਥ ਵਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸੁਂ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ, ਅਯ੍ਯਾ, ਇਮਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ¶ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਅਸ੍ਮਾਕਂ ਅਯ੍ਯੇਸੁ ਇਧ ਵਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ, ‘‘ਅਯ੍ਯਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਜ੍ਜੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਦ੍ਧਾ ਸ੍ਵੇ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਮੇਵ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਦੇਵਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ¶ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਕੇਨਚਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨਾਗਚ੍ਛਤਿ ¶ , ਅਜ੍ਜ ਗਮਨਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸ੍ਵੇ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਭੂਮਿਯਮੇਵ ਅਚ੍ਛਿਂਸੁ.
ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਭਦਨ੍ਤਾ ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਇਧੇਵ ਮਞ੍ਞੇ ਵਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਧੇਵ ਖੋ ਪਨ ਇਮੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤੇਸੁ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਮਾਸਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਤਾ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚੇਵ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟੀਸੁ ਚ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸਾਨਿ ਕਬਨ੍ਧਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਭਾਵੇਤੁਂ ਆਰਭਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਖਿਪਿਤਕਾਸਾਦਯੋ ਰੋਗਾ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਿਂ ਰੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਖਿਪਿਤਰੋਗੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਾਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸਂ ਅਦ੍ਦਸਂ, ਅਹਂ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਕਬਨ੍ਧਂ ਅਦ੍ਦਸਂ ¶ , ਅਹਂ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸਦ੍ਦਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ, ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਮਿਦਂ ਠਾਨਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਧ ਅਫਾਸੁਕਂ ਅਹੋਸਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ.
ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਭੇਰਵਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਅਫਾਸੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਮਯਂ ‘ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਮਿਦਂ ਠਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਵੁਧਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਆਵੁਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਰਾਵੁਧਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਹਂ ਆਵੁਧਂ ਵੋ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਆਵੁਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨ, ਯਨ੍ਤ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ;
ਸਕ੍ਕੋ ਉਜੂ ਚ ਸੁਹੁਜੂ ਚ, ਸੁਵਚੋ ਚਸ੍ਸ ਮੁਦੁ ਅਨਤਿਮਾਨੀ’’ਤਿ. (ਖੁ. ਪਾ. ੯.੧; ਸੁ. ਨਿ. ੧੪੩) –
ਸਕਲਂ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਹਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਵਨਸਣ੍ਡਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬਹਿਵਿਹਾਰੇ ਗਣਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਮਾਨਾ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਸਕਲਵਨਸਣ੍ਡੇ ਦੇਵਤਾ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ¶ ਆਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਂ ¶ ਆਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਰਕ੍ਖਂ ਸਂਵਿਦਹਿਂਸੁ, ਪਕ੍ਕਧੂਪਨਤੇਲਂ ¶ ਵਿਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਾਮ ਭਿਜ੍ਜਨਕਟ੍ਠੇਨ ਅਥਾਵਰਟ੍ਠੇਨ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢਯਿਂਸੁ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤੇਸਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਦ੍ਧਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਮੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਾਮ ਭਿਜ੍ਜਨਕਟ੍ਠੇਨ ਅਥਾਵਰਟ੍ਠੇਨ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਸਦਿਸੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਸਤੇ ਠਿਤੋਪਿ ਅਭਿਮੁਖੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਂਸਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਰੂਪੇਨ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਂ ਕਾਯਮਿਂਮ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ਨਗਰੂਪਮਂ ਚਿਤ੍ਤਮਿਦਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ;
ਯੋਧੇਥ ਮਾਰਂ ਪਞ੍ਞਾਵੁਧੇਨ, ਜਿਤਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖੇ ਅਨਿਵੇਸਨੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਨ੍ਤਿ ਅਬਲਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠੇਨ ਅਨਦ੍ਧਨਿਯਤਾਵਕਾਲਿਕਟ੍ਠੇਨ ਇਮਂ ਕੇਸਾਦਿਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਕਾਯਂ ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਂ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਸਦਿਸਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਨਗਰੂਪਮਂ ਚਿਤ੍ਤਮਿਦਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਗਰਂ ਨਾਮ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਥਿਰਂ ਹੋਤਿ, ਗਮ੍ਭੀਰਪਰਿਖਂ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਟ੍ਟਾਲਕਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਤੋਸੁਵਿਭਤ੍ਤਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕਸਿਙ੍ਘਾਟਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਂ, ਤਂ ‘‘ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚੋਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਆਸਜ੍ਜ ਪਟਿਹਤਾ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਥਿਰਂ ਨਗਰਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰੇ ਠਿਤੋ ਏਕਤੋਧਾਰਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਵੁਧੇਨ ਚੋਰਗਣਂ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਯੇਨ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਮਯੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਾਵੁਧੇਨ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਂ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਤਂ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਯੋਧੇਥ, ਪਹਰੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜਿਤਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖੇਤਿ ਜਿਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਵਾਸਸਪ੍ਪਾਯਉਤੁਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਸਪ੍ਪਾਯਪੁਗ੍ਗਲਸਪ੍ਪਾਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸਪ੍ਪਾਯਾਦੀਨਿ ਆਸੇਵਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ.
ਅਨਿਵੇਸਨੋ ¶ ਸਿਯਾਤਿ ਅਨਾਲਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਯੋਧੋ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸੇ ਬਲਕੋਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਛਾਤੋ ਵਾ ਪਿਪਾਸਿਤੋ ¶ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਾਹੇ ਵਾ ਸਿਥਿਲੇ ਆਵੁਧੇ ਵਾ ਪਤਿਤੇ ਬਲਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਹਿਤ੍ਵਾ ਆਵੁਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਪਰਸੇਨਂ ਮਦ੍ਦਤਿ, ਅਜਿਤਂ ਜਿਨਾਤਿ, ਜਿਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਸਚੇ ਬਲਕੋਟ੍ਠਕੇ ਠਿਤੋ ਏਵਂ ਵਿਸ੍ਸਮਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਰਹਤ੍ਥਗਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ¶ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਲਾਭੇਨ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਜਿਨਾਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਸੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮੇਵ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਨ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਵੇਧਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਨਿਵੇਸਨੋ ਸਿਯਾ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਵੇਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨ ਨਿਵੇਸੇਯ੍ਯ, ਆਲਯਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਏਵਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਾ ਥੋਮੇਨ੍ਤਾ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਾਵ ਆਗਚ੍ਛਿਂਸੂਤਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਚਿਰਂ ¶ ਵਤਯਂ ਕਾਯੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਉਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਸੋ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਰੋਗੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਸਾਸਪਮਤ੍ਤਿਯੋ ਪਿਲ਼ਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਮੁਗ੍ਗਮਤ੍ਤਾ ਕਲਾਯਮਤ੍ਤਾ ਕੋਲਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾ ਆਮਲਕਮਤ੍ਤਾ ਬੇਲ਼ੁਵਸਲਾਟੁਮਤ੍ਤਾ ਬੇਲ਼ੁਵਮਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਭਿਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਛਿਦ੍ਦਾਵਛਿਦ੍ਦਂ ਅਹੋਸਿ. ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋਤ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਭਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਯੋ ¶ ਅਹੋਸਿ. ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਜਾਲਪੂਵਸਦਿਸਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਯੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਛਡ੍ਡਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਅਨਾਥੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ.
ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਲੋਕਵੋਲੋਕਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਅਭਿਮੁਖਂ ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਯਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬਾਹਿਰਾਭਿਮੁਖਂ ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਹਿ ਛਡ੍ਡਿਤੋ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ¶ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਤਤ੍ਤਭਾਵਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਾਯਮੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤ੍ਤਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਪਨ੍ਨਮਞ੍ਚਕੋਟਿਯਂ ¶ ਗਣ੍ਹਿ, ਤਦਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਪੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਚਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਂ ਆਨਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਮ੍ਬਣਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਾਰੁਪਨਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇ ਮਦ੍ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਦਾਤਪੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਂ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਹਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਾਰੁਪਨਂ ਸੁਕ੍ਖਿ. ਅਥ ਨਂ ਤਂ ਨਿਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਕਾਸਾਵਂ ਉਦਕੇ ਮਦ੍ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਤਪੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗਤ੍ਤੇ ਉਦਕੇ ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਏਕਂ ਕਾਸਾਵਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲਹੁਕਸਰੀਰੋ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸੀਸਕੇ ਠਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਯਂ ਤਵ ਕਾਯੋ ਅਪੇਤਵਿਞ੍ਞਾਣੋ ਨਿਰੁਪਕਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਲਿਙ੍ਗਰਂ ਵਿਯ ਪਥਵਿਯਂ ਸੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਚਿਰਂ ਵਤਯਂ ਕਾਯੋ, ਪਥਵਿਂ ਅਧਿਸੇਸ੍ਸਤਿ;
ਛੁਦ੍ਧੋ ਅਪੇਤਵਿਞ੍ਞਾਣੋ, ਨਿਰਤ੍ਥਂਵ ਕਲਿਙ੍ਗਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਚਿਰਂ ਵਤਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਪਥਵਿਂ ਅਧਿਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਕਤਿਸਯਨੇਨ ਸਯਿਤਾਯ ਪਥਵਿਯਾ ਉਪਰਿ ਸਯਿਸ੍ਸਤਿ ¶ . ਛੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਪਵਿਦ੍ਧੋ, ਅਪਗਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤਾਯ ¶ ਤੁਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਨਿਰਤ੍ਥਂਵ ਕਲਿਙ੍ਗਰਂ ਨਿਰੁਪਕਾਰਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਕਟ੍ਠਖਣ੍ਡਂ ਵਿਯ. ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਤ੍ਥਿਕਾ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕਂ ਉਜੁਕਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਵਙ੍ਕਂ ਵਙ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਵਸੇਸਂ ਪਨ ਸੁਸਿਰਞ੍ਚ ਪੂਤਿਕਞ੍ਚ ਅਸਾਰਕਞ੍ਚ ਗਣ੍ਠਿਜਾਤਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਹੇਤਾਰੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਮੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਇਤਰਂ ਪਥਵੀਗਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਤੇਨ ਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਮਞ੍ਚਪਟਿਪਾਦਕਂ ਵਾ ਪਾਦਕਥਲਿਕਂ ਵਾ ਫਲਕਪੀਠਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸੋਪਿ ਮਞ੍ਚਪਟਿਪਾਦਕਾਦਿਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਉਪਕਾਰਮੁਖੇਨ ਗਯ੍ਹੂਪਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਨਿਰਤ੍ਥਂਵ ਕਲਿਙ੍ਗਰਂ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਅਪਗਤਵਿਞ੍ਞਾਣੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਪਥਵਿਯਂ ਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ¶ ਅਹੇਸੁਂ. ਥੇਰੋਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਕੁਹਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਗਤ੍ਤਂ ਪੁਤਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਯਂ ¶ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਸਾਕੁਣਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ਸਕੁਣੇ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਇਸ੍ਸਰਜਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਤੇਸਂ ਦਿਨ੍ਨਾਵਸੇਸੇ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਤਿ, ‘‘ਵਿਕ੍ਕਿਤਾਵਸੇਸਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਪੂਤਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਯਥਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤੇਸਂ ਜਙ੍ਘਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਪਕ੍ਖਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਿ, ਤੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਤਿ. ਅਤਿਬਹੂਨਂ ਪਨ ਲਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਚਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਕਦਿਵਸਂ ਰਸਭੋਜਨੇ ਪਕ੍ਕੇ ਏਕੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਯਾ ਬਹੂ ਪਾਣਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤਾ, ਅਯ੍ਯੋ ਚ ਮੇ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ, ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਚ ਰਸਭੋਜਨਂ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਰਸਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਾ ਕਤਕਮ੍ਮਵਸੇਨੇਤਂ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਸਕੁਣਾਨਂ ਅਟ੍ਠਿਭੇਦਨਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਗਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪੂਤਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਰਸਪਿਣ੍ਡਪਾਤਦਾਨਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ.
ਪੂਤਿਗਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਨਨ੍ਦਗੋਪਾਲਕਵਤ੍ਥੁ
ਦਿਸੋ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੋਸਲਜਨਪਦੇ ਨਨ੍ਦਗੋਪਾਲਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ ਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ¶ ਗੋਪਾਲਕੋ ਗੋਯੂਥਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ. ਸੋ ਕਿਰ ਯਥਾ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਵੇਸੇਨ, ਏਵਂ ਗੋਪਾਲਕਤ੍ਤੇਨ ਰਾਜਬਲਿਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਸੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਞ੍ਚ ਗੋਰਸੇ ਆਦਾਯ ¶ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਯਾਚਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਾਸਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਨ੍ਦੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਣੀਤਂ ਪਞ੍ਚਗੋਰਸਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਨਕਥਾਦਿਭੇਦਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਨਨ੍ਦਗੋਪਾਲਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦੂਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਿਟ੍ਠ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਸਿ. ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ¶ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨਨ੍ਦੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗੋਪਾਲਕੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਧਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਮਾਰਿਤੋ, ਸਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਾਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਥ, ਨਾਸ੍ਸ ਮਰਣਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ¶ , ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਯਿ ਆਗਤੇਪਿ ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਨੁਦਿਸਾ ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਰਣਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨੂਪਾਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਨੇਵ ਚੋਰਾ, ਨ ਵੇਰਿਨੋ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਪਦੁਟ੍ਠਂ ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦਿਸੋ ਦਿਸਂ ਯਂ ਤਂ ਕਯਿਰਾ, ਵੇਰੀ ਵਾ ਪਨ ਵੇਰਿਨਂ;
ਮਿਚ੍ਛਾਪਣਿਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਪਾਪਿਯੋ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦਿਸੋ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਚੋਰੋ ਚੋਰਂ. ‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਯਂ ਤਂ ਕਯਿਰਾਤਿ ਯਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਏਕੋ ਏਕਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭੀ ਚੋਰੋ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਗੋਮਹਿਂਸਾਦੀਸੁ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਸ ਅਪਰਜ੍ਝਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤਂ ਚੋਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਵੇਰਿ ਵਾ ਪਨ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਬਦ੍ਧਵੇਰਂ ਵੇਰਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤਾਯ ਦਾਰੁਣਤਾਯ ਯਂ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਵਾ ਪੀਲ਼ੇਯ੍ਯ, ਖੇਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਵਾ ਨਾਸੇਯ੍ਯ, ਜੀਵਿਤਾ ਵਾ ਪਨ ਨਂ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਪਹਿਣਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਿਯੋ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਤਤੋ ਪਾਪਤਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ, ਦਿਸੋ ਦਿਸਸ੍ਸ ਵਾ ਵੇਰੀ ਵੇਰਿਨੋ ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਇਦਂ ਪਨ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਠਪਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁਪਿ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਤ੍ਤਾ. ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਦੇਸਨਾ ਜਾਤਾ. ਉਪਾਸਕੇਨ ਪਨ ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਨ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ.
ਨਨ੍ਦਗੋਪਾਲਕਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਸੋਰੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਤਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਕਯਿਰਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੋਰੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਵਤ੍ਥੁ ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰੇ ਸੋਰੇਯ੍ਯਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕੇਨ ਸਹਾਯਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਖਯਾਨਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਨ੍ਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰੋ ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਾਰੁਪਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ. ਸੋਰੇਯ੍ਯਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਅਯਂ ਵਾ ਥੇਰੋ ਮਮ ਭਰਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਮਮ ਵਾ ਭਰਿਯਾਯ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੋ ਏਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੋ ¶ ਵਿਯ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚਿਨ੍ਤਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਸੋ ਲਜ੍ਜਮਾਨੋ ਯਾਨਕਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਪਲਾਯਿ. ਪਰਿਜਨੋ ਤਂ ਅਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਾਪਿ ਤਕ੍ਕਸਿਲਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਹਾਯਕੋਪਿਸ੍ਸਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਸਬ੍ਬੇ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਅਗਮਿਂਸੁ. ‘‘ਕਹਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਤਕਭਤ੍ਤਂ ਅਦਂਸੁ. ਸਾ ਏਕਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਗਾਮਿਂ ਸਤ੍ਥਵਾਹਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਾਨਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ.
ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਯਾਨਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਯਂ ‘ਕਸ੍ਸੇਸਾ ਦਾਰਿਕਾ’ਤਿ ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਾਪਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਾਨਕਂ ਪਾਜੇਥ, ਅਹਂ ਪਦਸਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਯਾਨਕੇ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਤਕ੍ਕਸਿਲਨਗਰੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਹਾਪਣ੍ਣਾਕਾਰੋ ਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਆਨੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਯਾਨੁਰੂਪਂ ¶ ਅਭਿਰੂਪਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਗੇਹੇ ਅਕਾਸਿ. ਪੁਰਿਸਾ ਹਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ, ਇਤ੍ਥਿਯੋ ¶ ਵਾ ਪੁਰਿਸਾ ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੁਰਿਸਾ ਹਿ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਰੇਸੁ ਅਤਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.
ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਂਸਾਰੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਕਮ੍ਮਾਰਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਪਰਦਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਵਸੇਸੇਨ ਚੁਦ੍ਦਸਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਅਹੋਸਿ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਬੀਜੁਦ੍ਧਰਣਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪਨ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੇ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਦਂ ਨੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਭਾਵਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੂ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਪਤਿਦੇਵਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨਾਪਿ ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤੇਵ.
ਅਯਂ ਪਨ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਥੇਰੇ ਅਯੋਨਿਸੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਦਸਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਾ ਦ੍ਵੇ, ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰੇ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਹਾਯਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਖਯਾਨਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਗਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਤਲੇ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਠਿਤਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਦਾਸਿਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਤਲੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤ੍ਵਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਸਿ, ਜਾਨਾਸਿ ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਸਾਮਿ, ਜਾਨਾਮਿ, ਨਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸੋਰੇਯ੍ਯਨਗਰਵਾਸਿਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾਯ ਚ ਪੁਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਅਰੋਗਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਆਮ, ਭਦ੍ਦੇ, ਅਰੋਗਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਤ੍ਵਂ ਏਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ ਸਾਮਿ, ਜਾਨਾਮਿ. ਤੇਸਂ ਏਕੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਕਹਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਮਾ ਏਤਂ ਕਥੇਹਿ, ਮਯਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸੁਖਯਾਨਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨੇਵਸ੍ਸ ਗਤਿਂ ਜਾਨਾਮ, ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ¶ ਆਰੋਚਯਿਮ੍ਹਾ, ਤੇਪਿਸ੍ਸ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਿਰਿਂਸੂ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ ਸੋ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਭਦ੍ਦੇ, ਕਿਂ ਕਥੇਸਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯੋ ਦੇਵਕੁਮਾਰੋ ਵਿਯ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਹੋਤੁ, ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਇਦਂ ਕਿਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਤੇ ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਅਹਂ ਅਯ੍ਯਂ ¶ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਅਯਂ ਵਾ ਥੇਰੋ ਮਮ ਭਰਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ¶ , ਏਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੋ ਵਿਯ ਮਮ ਭਰਿਯਾਯ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ. ਚਿਨ੍ਤਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੇ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭਵਿ. ਅਥਾਹਂ ਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਤਾ, ਸਾਮੀਤਿ.
‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਤੇ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਨਾਚਿਕ੍ਖਿ, ਅਪਿਚ ਪਨ ਤੇ ਥੇਰੋ ਖਮਾਪਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖਮਾਪਿਤੋ, ਸਾਮਿ. ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਕਹਂ ਥੇਰੋ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮਮੇਵ ਨਗਰਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਇਧਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਅਹਂ ਮਮ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੀਘਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਹਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਯ੍ਯਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸ੍ਵੇ ਮਯ੍ਹਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਨ੍ਤੁਕੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਥ, ਸ੍ਵੇ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ, ਗੇਹੇਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਟਿਯਤ੍ਤੋ. ਥੇਰੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਂ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤੇਨਾਹਾਰੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਖਮਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਯਸਹਾਯਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਨਾਮ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭਵਿ, ਖਮਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਟ੍ਠਹਥ, ਖਮਾਮਿ ਵੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੇਨ ¶ ‘‘ਖਮਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭਵਿ.
ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗੇ ਪਾਤੁਭੂਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ ਸਹਾਯਕ, ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕਾ ਤਵ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਏਵ, ਇਧੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਅਹਂ ਏਕੇਨਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਠਮਂ ਪੁਰਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ¶ ਪੁਰਿਸੋ ਜਾਤੋਤਿ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪਠਮਂ ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਏਕੇਨਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪੁਨ ‘ਗੇਹੇ ਵਸਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਮਾ ਕਰਿ, ਅਹਂ ਮਮ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕਾ ਤਵ ਭਾਰਾਤਿ, ਇਮੇਸੁ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਸੀਸੇ ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਉਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਵ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੋਰੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਜਨਪਦਵਾਸਿਨੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖੁਭਿਤ੍ਵਾ ਕੋਤੂਹਲਜਾਤਾ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ¶ – ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ’’? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ¶ ਦ੍ਵੇ ਜਾਤਾ, ਤੇਸਂ ਵੋ ਕਤਰੇਸੁ ਬਲਵਸਿਨੇਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਕੇਸੁ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਆਗਤਾਗਤਾ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਤਥੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ.
ਥੇਰੋ ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਕੇਸੁ ਏਵ ਸਿਨੇਹੋ ਬਲਵਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਏਕੋਵ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕੋਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਏਕਤ੍ਤੂਪਗਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਖਯਵਯਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਗਤਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਕਿਰ ਨਾਮ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਰੇਸੁ ਸਿਨੇਹੋ ਬਲਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਿਨੇਹੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ ਅਭੂਤਂ ਕਥੇਸਿ, ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇਸੁ ‘ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਿਨੇਹੋ ਬਲਵਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਿਨੇਹੋ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਿਨੇਹੋ ਜਾਤੋ, ਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨੇਵ ਮਾਤਾ, ਨ ਪਿਤਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ¶ ਤਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਕਯਿਰਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਵਾਪਿ ਚ ਞਾਤਕਾ;
ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸੇਯ੍ਯਸੋ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥਨ ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨੇਵ ਮਾਤਾ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਿਤਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਞਾਤਕਾ. ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸਸੁ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਿਤਂ. ਸੇਯ੍ਯਸੋ ¶ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇਤਿ ਤਤੋ ਕਾਰਣਤੋ ਸੇਯ੍ਯਸੋ ਨਂ ਵਰਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਨਂ ਦਦਮਾਨਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸੁਖੇਨ ਜੀਵਿਕਕਪ੍ਪਨਂ ਧਨਂ ਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਾਖਾਯ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਤਾਵ ਮਹਦ੍ਧਨਾ ਮਹਾਭੋਗਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸੁਖੇਨ ਜੀਵਿਕਕਪ੍ਪਨਂ ਧਨਂ ਅਦਂਸੁ. ਚਤੂਸੁ ਪਨ ਦੀਪੇਸੁ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਿਰਿਂ ਦਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਗੇਵ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਾਨੇ ਕਥਾਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਮ੍ਮਾਪਣਿਹਿਤਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਸੋ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇ’’ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਤ੍ਤਾ. ਦੇਸਨਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਜਾਤਾਤਿ.
ਸੋਰੇਯ੍ਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਚਿਤ੍ਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਤਤਿਯੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੪. ਪੁਪ੍ਫਵਗ੍ਗੋ
੧. ਪਥਵਿਕਥਾਪਸੁਤਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਕੋ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਪਥਵਿਂ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਥਵਿਕਥਾਪਸੁਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਅਸੁਕਗਾਮਤੋ ਅਸੁਕਗਾਮਗਮਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਂ ਵਿਸਮਂ ਕਦ੍ਦਮਬਹੁਲਂ ਸਕ੍ਖਰਬਹੁਲਂ ਕਾਲ਼ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਤਮ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਥਵਿਕਥਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵਿਚਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਥਵਿਕਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸਾ ਬਾਹਿਰਪਥਵੀ ਨਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਜ੍ਝੁਤ੍ਤਿਕਪਥਵਿਯਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਕੋ ਇਮਂ ਪਥਵਿਂ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤਿ,
ਯਮਲੋਕਞ੍ਚ ਇਮਂ ਸਦੇਵਕਂ;
ਕੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਸੁਦੇਸਿਤਂ,
ਕੁਸਲੋ ਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਪਚੇਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਸੇਖੋ ¶ ਪਥਵਿਂ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤਿ,
ਯਮਲੋਕਞ੍ਚ ਇਮਂ ਸਦੇਵਕਂ;
ਸੇਖੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਸੁਦੇਸਿਤਂ,
ਕੁਸਲੋ ਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਪਚੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਇਮਨ੍ਤਿ ਕੋ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਥਵਿਂ. ਵਿਚੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣੇਨ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਮਲੋਕਞ੍ਚਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਅਪਾਯਲੋਕਞ੍ਚ. ਇਮਂ ਸਦੇਵਕਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਞ੍ਚ ਦੇਵਲੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੋ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤਿ ¶ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਕੋ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਸੁਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਦੇਸਿਤਂ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਕੁਸਲੋ ਮਾਲਾਕਾਰੋ ਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕੋ ¶ ਪਚੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਖੋਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਨਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਟ੍ਠਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾ ਸਤ੍ਤਵਿਧੋ ਸੇਖੋ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਥਵਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਤਤੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਅਪਕਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ¶ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਮਲੋਕਞ੍ਚਾਤਿ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਕਾਰਂ ਯਮਲੋਕਞ੍ਚ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਞ੍ਚ ਸਹ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦੇਵਕਂ ਸ੍ਵੇਵ ਵਿਚੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੇਖੋਤਿ ਸ੍ਵੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਧੋ ਸੇਖੋ, ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੁਸਲੋ ਮਾਲਾਕਾਰੋ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਰੁਣਮਕੁਲ਼ਾਨਿ ਚ ਪਾਣਕਵਿਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਮਿਲਾਤਾਨਿ ਚ ਗਣ੍ਠਿਕਜਾਤਾਨਿ ਚ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸੋਭਨਾਨਿ ਸੁਜਾਤਸੁਜਾਤਾਨੇਵ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਿਚਿਨਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਂ ਸੁਕਥਿਤਂ ਸੁਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਪਦਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚੇਸ੍ਸਤਿ ਵਿਚਿਨਿਸ੍ਸਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਸਯਮੇਵ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਥਵਿਕਥਾਪਸੁਤਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਮਰੀਚਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਫੇਣੂਪਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਰੀਚਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਰੀਚਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਯਥਾ ਅਯਂ ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਉਟ੍ਠਿਤਾ ਮਰੀਚਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਰੂਪਗਤਾ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਨੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਟ੍ਠੇਨ ਏਵਰੂਪੋ’’ਤਿ ਮਰੀਚਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਮਗ੍ਗਕਿਲਨ੍ਤੋ ਅਚਿਰਵਤਿਯਂ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਚਣ੍ਡਸੋਤਤੀਰੇ ਰੁਕ੍ਖਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਉਦਕਵੇਗਾਭਿਘਾਤੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇ ਮਹਨ੍ਤੇ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੇ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਏਵਰੂਪੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਠਿਤੋਵ ਤਂ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਏਵਮੇਵ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਰੂਪੋਵਾਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੋ ਵਿਯ ਮਰੀਚਿ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਭਿਜ੍ਜਨਸਭਾਵੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਫੇਣੂਪਮਂ ਕਾਯਮਿਮਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ,
ਮਰੀਚਿਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਧਾਨੋ;
ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਪੁਪ੍ਫਕਾਨਿ,
ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਫੇਣੂਪਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਕੇਸਾਦਿਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਯਂ ਅਬਲਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠੇਨ ਅਨਦ੍ਧਨਿਯਤਾਵਕਾਲਿਕਟ੍ਠੇਨ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡਸਰਿਕ੍ਖਕੋਤਿ ¶ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਮਰੀਚਿਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਰੀਚਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਰੂਪਗਤਾ ਵਿਯ ਗਯ੍ਹੂਪਗਾ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਰਿਤ੍ਤਾ ਤੁਚ੍ਛਾ ਅਗਯ੍ਹੂਪਗਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖਣਿਕਇਤ੍ਤਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਯਂ ਕਾਯੋਪਿ ਮਰੀਚਿਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਧਾਨੋ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ, ਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਪੁਪ੍ਫਕਾਨੀਤਿ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਪੁਪ੍ਫਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਤੇਭੂਮਕਾਨਿ ਵਟ੍ਟਾਨਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਵਿਸਯਂ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਥੇਰੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੋਵ ਆਗਤੋਤਿ.
ਮਰੀਚਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਵਿਟਟੂਭਵਤ੍ਥੁ
ਪੁਪ੍ਫਾਨਿਹੇਵ ਪਚਿਨਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਪਰਿਸਂ ਮਹੋਘੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰਿਤਂ ਵਿਟਟੂਭਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ¶ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਞ੍ਹਿ ਮਹਾਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਸੇਨਦਿਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ. ਵੇਸਾਲਿਯਂ ¶ ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਲਿਚ੍ਛਵਿਕੁਮਾਰੋ ¶ ਮਹਾਲਿ ਨਾਮ, ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂ ਮਲ੍ਲਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧੁਲੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਸਾਲਾਯ ਸਮਾਗਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਰਣਞ੍ਚ ਕੁਲਞ੍ਚ ਨਾਮਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋਵ ਆਚਰਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਉਗ੍ਗਹਿਤਸਿਪ੍ਪਾ ਆਚਰਿਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਅਗਮਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਪਸੇਨਦਿਕੁਮਾਰੋ ਪਿਤੁ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਪਿਤਰਾ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ. ਮਹਾਲਿਕੁਮਾਰੋ ਲਿਚ੍ਛਵੀਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਾਨੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਕ੍ਖਿਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਨ ਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸੁਟ੍ਠਾਨਕਂ ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਪੁਤ੍ਤੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਸਿ. ਬਨ੍ਧੁਲਕੁਮਾਰੋ ਸਟ੍ਠਿਂ ਸਟ੍ਠਿਂ ਵੇਲ਼ੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਅਯਸਲਾਕਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਕਲਾਪੇ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜਕੁਲੇਹਿ ‘‘ਇਮੇ ਕਪ੍ਪੇਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥਂ ਆਕਾਸਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤ੍ਵਾ ਅਸਿਨਾ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਓਸਾਨਕਲਾਪੇ ¶ ਅਯਸਲਾਕਾਯ ‘‘ਕਿਰੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਲਾਪੇਸੁ ਅਯਸਲਾਕਾਨਂ ਠਪਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਸਿਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਤ੍ਤਕੇਸੁ ਞਾਤਿਸੁਹਜ੍ਜੇਸੁ ਏਕੋਪਿ ਸਸਿਨੇਹੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਕਾਰਣਂ ਨਾਚਿਕ੍ਖਿ. ਸਚੇ ਹਿ ਅਹਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਂ, ਅਯਸਲਾਕਾਯ ਸਦ੍ਦਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋਵ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਹਿ ‘‘ਪਵੇਣਿਰਜ੍ਜਂ ਨਾਮ, ਤਾਤ, ਇਦਂ ਨ ਲਬ੍ਭਾ ਏਵਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਨ