📜
ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਧਮ੍ਮਪਦ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ
(ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)
੯. ਪਾਪਵਗ੍ਗੋ
੧. ਚੂਲ਼ੇਕਸਾਟਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਅਭਿਤ੍ਥਰੇਥ ¶ ¶ ¶ ਕਲ੍ਯਾਣੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ੇਕਸਾਟਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਵਿਪਸ੍ਸਿਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਾਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਮਹਾਏਕਸਾਟਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਏਤਰਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਚੂਲ਼ੇਕਸਾਟਕੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਏਕੋ ਨਿਵਾਸਨਸਾਟਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾਪਿ ਏਕੋ. ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਕਮੇਵ ਪਾਰੁਪਨਂ, ਬਹਿ ਗਮਨਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਵਾ ਤਂ ਪਾਰੁਪਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ¶ ਵਿਹਾਰੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਘੋਸਿਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਹ – ‘‘ਭੋਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਘੋਸਿਤਂ, ਕਿਂ ਦਿਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਰਤ੍ਤਿਂ. ਪਾਰੁਪਨਸ੍ਸ ਹਿ ਅਭਾਵੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਏਕਤੋ ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਦਿਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਟਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਗੇਹੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਧਮ੍ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਫਰਮਾਨਾ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੂਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਇਮਂ ਸਾਟਕਂ ¶ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਨੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪਾਰੁਪਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਪੁਨੇਕਂ ਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਂ ¶ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਚ੍ਛੇਰਸਹਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਇਤਿਸ੍ਸ ਬਲਵਮਚ੍ਛੇਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਠਮਯਾਮੋ ਅਪਗਤੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਮ ਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਚ੍ਛੇਰਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦ੍ਵੇ ਯਾਮਾ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ, ਇਦਂ ਮਮ ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਚ੍ਛੇਰਚਿਤ੍ਤਂ ਵਡ੍ਢਮਾਨਂ ਚਤੂਹਿ ਅਪਾਯੇਹਿ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਮਚ੍ਛੇਰਸਹਸ੍ਸਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਜਿਤਂ ਮੇ, ਜਿਤਂ ਮੇ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ.
ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਥ ਨਂ, ਕਿਂ ਕਿਰ ਤੇਨ ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਰਾਜਪੁਰਿਸੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ, ਸਙ੍ਗਹਮਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਸਾਟਕਯੁਗਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਅਦਾਸਿ. ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਦ੍ਵੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਟ੍ਠ ਸੋਲ਼ਸਾਤਿ ਦ੍ਵਿਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਾਨਿਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਯੁਗਾਨਿ ਦਾਪੇਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਾਦਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਤਤੋ ਏਕਂ ਯੁਗਂ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਏਕਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਯੁਗਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਿਂਸ ਯੁਗਾਨਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਅਦਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਦਦਨ੍ਤੇ ਪੁਨ ਦਾਤੁਕਾਮੋਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਹਾਏਕਸਾਟਕੋ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਾਟਕਯੁਗੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ¶ ਲਦ੍ਧਕਾਲੇ ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਭਣੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਕਤਂ, ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਮਮ ਦ੍ਵੇ ਕਮ੍ਬਲਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇ ਦ੍ਵੇ ਕਮ੍ਬਲੇ ਦਾਪੇਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਨ ਇਮੇ ਮਮ ਸਰੀਰੇ ਉਪਯੋਗਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਸ੍ਸੇਵ ਏਤੇ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ ਏਕਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਅਨ੍ਤੋਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਯਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਵਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿ, ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿ. ਰਾਜਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਨ ਪੂਜਾ ਕਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਸਾਟਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਮ ¶ ਪਸਾਦਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਤ੍ਥੀ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਸ੍ਸੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਾਸਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਰਿਸੇ ਚਤੁਰੋ ਗਾਮਵਰੇ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਵ ਸਬ੍ਬਸਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਚਤੁਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਅਸ੍ਸ ਦਾਪੇਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਚੂਲ਼ੇਕਸਾਟਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ, ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਬ੍ਬਚਤੁਕ੍ਕਂ ਲਭਿ, ਇਦਾਨਿ ਕਤੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮੇਨ ਅਜ੍ਜਮੇਵ ਵਿਪਾਕੋ ਦਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਚਾਯਂ ਏਕਸਾਟਕੋ ਪਠਮਯਾਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਸੋਲ਼ਸਕਂ ਅਲਭਿਸ੍ਸ. ਸਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਅਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਂ ਅਲਭਿਸ੍ਸ ¶ . ਬਲਵਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਨੇਸ ਸਬ੍ਬਚਤੁਕ੍ਕਂ ਲਭਿ. ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਦਨ੍ਧਂ ਕਤਂ ਕੁਸਲਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਦਮਾਨਂ ਦਨ੍ਧਮੇਵ ਦਦਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਭਿਤ੍ਥਰੇਥ ਕਲ੍ਯਾਣੇ, ਪਾਪਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਰਯੇ;
ਦਨ੍ਧਞ੍ਹਿ ਕਰੋਤੋ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਪਾਪਸ੍ਮਿਂ ਰਮਤੀ ਮਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਤ੍ਥਰੇਥਾਤਿ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਂ ਸੀਘਸੀਘਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਿਹਿਨਾ ਵਾ ਹਿ ‘‘ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਦਾਨਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਕੁਸਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਰੇ, ਅਹਂ ਪੁਰੇ’’ਤਿ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਰੇ, ਅਹਂ ਪੁਰੇ’’ਤਿ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਪਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਵਾ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਰਯੇ. ਦਨ੍ਧਞ੍ਹਿ ਕਰੋਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ, ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਕ੍ਖਲ੍ਲਮਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦਨ੍ਧਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਕਸਾਟਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ¶ ਮਚ੍ਛੇਰਸਹਸ੍ਸਂ ਪਾਪਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਾਪਸ੍ਮਿਂ ਰਮਤੀ ਮਨੋ, ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇਯੇਵ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲੇ ਰਮਤਿ, ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਨਿਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ.
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਚੂਲ਼ੇਕਸਾਟਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਸੇਯ੍ਯਸਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਪਾਪਞ੍ਚ ¶ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਸਕਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਿ ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਭਿਰਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਕਮ੍ਮੇ ਸਮਾਦਪਿਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਤਂ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ (ਪਾਰਾ. ੨੩੪). ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ, ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇਪਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਾਪਞ੍ਚੇ ਪੁਰਿਸੋ ਕਯਿਰਾ, ਨ ਨਂ ਕਯਿਰਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ;
ਨ ਤਮ੍ਹਿ ਛਨ੍ਦਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਾਪਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਚੇ ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਿਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਨਂ ਕਯਿਰਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ. ਯੋਪਿ ਤਮ੍ਹਿ ਛਨ੍ਦੋ ¶ ਵਾ ਰੁਚਿ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਨ ਕਯਿਰਾਥੇਵ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਾਪਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਯੋ. ਪਾਪਸ੍ਸ ਹਿ ਉਚ੍ਚਯੋ ਵੁਡ੍ਢਿ ਇਧਲੋਕੇਪਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇਪਿ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਆਵਹਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸੇਯ੍ਯਸਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਲਾਜਦੇਵਧੀਤਾਵਤ੍ਥੁ
ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚੇਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਾਜਦੇਵਧੀਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਰਾਜਗਹੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ.
ਆਯਸ੍ਮਾ ¶ ਹਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਪਾਲਿਕਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਸਾਲਿਸੀਸਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲਾਜੇ ਕੁਰੁਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਨੁ ਖੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਾ ਕੁਲਧੀਤਾ ਮਮ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਸਮੀਪੇਯੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਕੁਲਧੀਤਾ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠਸਰੀਰਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਲਾਜੇ ਆਦਾਯ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਮਕਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਕੇਦਾਰਮਰਿਯਾਦਾਯ ¶ ਗਮਨਮਗ੍ਗੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਬਿਲੇ ਘੋਰਵਿਸੋ ਸਪ੍ਪੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਾਸਾਯਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਜਙ੍ਘਂ ਡਂਸਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਇਤਰਾ ਦਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਬਿਲਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਾਤੇਸਿ. ਸਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕੇ ਕਨਕਵਿਮਾਨੇ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇਨ ਤਿਗਾਵੁਤੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਏਕਂ ਦਿਬ੍ਬਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵੁਤਾ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਪਕਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਲਾਜਭਰਿਤੇਨ ਓਲਮ੍ਬਕੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਸਰਕੇਨ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਵਿਮਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਲਾਜਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਸਾ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ.
ਸਾ ਏਵਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਏਵਰੂਪਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਮਯਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਥਾਵਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਕਨਕਮਯਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਞ੍ਚੇਵ ਕਚਵਰਛਡ੍ਡਨਕਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਿਂ ¶ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਰਿਵੇਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਨਚਿ ਦਹਰੇਨ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ. ਸਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਤਥੇਵ ਅਕਾਸਿ, ਥੇਰੋਪਿ ਤਥੇਵ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ. ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪਨ ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਸਦ੍ਦਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾਲਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਚ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਰੀਰੋਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਸ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਲਾਜਦੇਵਧੀਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਂਨਾਮਿਕਾ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਲਾਜੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ ਸਪ੍ਪੇਨ ਦਟ੍ਠਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਮਯਾ ਅਯ੍ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਥਾਵਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਗਤਾਮ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋਪਿ ਪਰੇਪਿ ਤਯਾਵੇਤਂ ¶ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਂ, ਤਯਾਵ ਪਾਨੀਯਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪੇਹਿ ਦੇਵਧੀਤੇ, ਤਯਾ ਕਤਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤਂਵ ਹੋਤੁ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਮਾ ਆਗਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਮਂ ਨਾਸੇਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮੇ ਥਿਰਂ ਕਾਤੁਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪੇਹਿ ਦੇਵਧੀਤੇ, ਮਾ ਮਂ ਅਨਾਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਹਿ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੇਹਿ ‘ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏਕਾ ਦੇਵਧੀਤਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਕਰਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਧ ਮਾ ਆਗਮਿ, ਪਟਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਮਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਯੇਵ. ਥੇਰੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਵਚਨਂ ਸੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਵਂ ਪਮਾਣਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਾ ਨਾਸੇਥ, ਥਾਵਰਂ ਕਾਤੁਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਰੋਦਨ੍ਤੀ ਆਕਾਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ¶ ਤਸ੍ਸਾ ਰੋਦਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਧੀਤਾਯ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ‘‘ਦੇਵਧੀਤੇ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸਂਵਰਕਰਣਮੇਵ ਭਾਰੋ, ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਪਨ ‘ਅਯਂ ਨੋ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਕਰਣਮੇਵ ਭਾਰੋ. ਪੁਞ੍ਞਕਰਣਞ੍ਹਿ ਇਧ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਸੁਖਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚੇ ¶ ਪੁਰਿਸੋ ਕਯਿਰਾ, ਕਯਿਰਾ ਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ;
ਤਮ੍ਹਿ ਛਨ੍ਦਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਸੁਖੋ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਚੇ ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ‘‘ਏਕਵਾਰਂ ਮੇ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤਂ, ਅਲਂ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ’’ਤਿ ਅਨੋਰਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਥੇਵ. ਤਸ੍ਸ ਅਕਰਣਕ੍ਖਣੇਪਿ ਤਮ੍ਹਿ ਪੁਞ੍ਞੇ ਛਨ੍ਦਂ ਰੁਚਿਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਰੋਥੇਵ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸੁਖੋ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਯੋ. ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਿ ਉਚ੍ਚਯੋ ਵੁਡ੍ਢਿ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਸੁਖਾਵਹਨਤੋ ਸੁਖੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਦੇਵਧੀਤਾ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਯੋਜਨਮਤ੍ਥਕੇ ਠਿਤਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਲਾਜਦੇਵਧੀਤਾਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ
ਪਾਪੋਪਿ ¶ ਪਸ੍ਸਤੀ ਭਦ੍ਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ¶ ਹਿ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਚਤੁਪਣ੍ਣਾਸਕੋਟਿਧਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਵਿਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਦੇਵਸਿਕਂ ਤੀਣਿ ਮਹਾਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਆਦਾਯ ਆਗਤੋਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾ ਵਾ ਦਹਰਾ ਵਾ ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਮੇ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਚ੍ਛਹਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨ ਗਤਪੁਬ੍ਬੋ. ਪਾਤੋਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਯਾਗੁਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਤਪਾਤਰਾਸੋ ਸਪ੍ਪਿਨਵਨੀਤਾਦੀਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ. ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਵਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਮੇਵ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਧਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਵੋਹਾਰੂਪਜੀਵਿਨੋਪਿਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਧਨਂ ਇਣਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਕੁਲਸਨ੍ਤਕਾਪਿਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ, ਨਦੀਤੀਰੇ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਉਦਕੇਨ ਕੂਲੇ ਭਿਨ੍ਨੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਧਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਏਵਂਭੂਤੋਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿਯੇਵ, ਪਣੀਤਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.
ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ‘‘ਦੀਯਤਿ ਪਨ ਤੇ, ਗਹਪਤਿ, ਕੁਲੇ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦੀਯਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਕਣਾਜਕਂ ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ¶ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਗਹਪਤਿ, ‘ਲੂਖਂ ਦਾਨਂ ਦੇਮੀ’ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਣੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਂ ਲੂਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਪਿਚ ਤ੍ਵਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦੇਸਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਵੇਲਾਮਕਾਲੇ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਉਨ੍ਨਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ¶ ਪਵਤ੍ਤਯਮਾਨੋਪਿ ਤਿਸਰਣਗਤਮ੍ਪਿ ਕਞ੍ਚਿ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਨਾਮ ਏਵਂ ਦੁਲ੍ਲਭਾ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਲੂਖਂ ਮੇ ਦਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵੇਲਾਮਸੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦) ਕਥੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਚੇਵ ਸਤ੍ਥੁਸਾਵਕੇਸੁ ਚ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਤੇਜੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ, ‘‘ਯਥਾ ਇਮੇ ਇਮਂ ਗੇਹਂ ਨ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਗਹਪਤਿਂ ਪਰਿਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਾਪਿ ਇਸ੍ਸਰਕਾਲੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪਨਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤੋ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ ਮੇ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਸੇਟ੍ਠਿ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਤੇ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਚਤੁਤ੍ਥਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਓਵਾਦਦਾਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਓਵਦੇਹੀਤਿ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਤਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਲਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਂ, ਇਦਾਨਿ ਦੁਗ੍ਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚਸਿਯੇਵ, ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ ¶ , ਕਿਂ ਤੇ ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ, ਅਤਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗਤੋ ਓਰਮਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਹੀਤਿ. ਅਯਂ ਮੇ ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਓਵਾਦੋਤਿ. ਆਮ, ਸੇਟ੍ਠੀਤਿ. ਗਚ੍ਛ, ਨਾਹਂ ਤਾਦਿਸੀਨਂ ਸਤੇਨਪਿ ਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ¶ ਸਕ੍ਕਾ ਕਮ੍ਪੇਤੁਂ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਂ ਤਯਾ ਮਮ ਗੇਹੇ ਵਸਮਾਨਾਯ, ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਮੇ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਾਹੀਤਿ. ਸਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਦਾਰਕੇ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਗਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਾਪਰਾਧਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਹਂ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਸਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ, ਦੇਵ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਦਾਰਕੇ ¶ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਥਾ ਵਿਚਰਾਮਿ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮੇ ਦਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਯਾਚਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸੋ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਵ ਕਾਰਣਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕਂ ਪਨ ਤੇ ਉਪਾਯਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾਧੁ, ਦੇਵ, ਕਥੇਹੀਤਿ. ਗਚ੍ਛ, ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਆਯੁਤ੍ਤਕਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵੋਹਾਰੂਪਜੀਵੀਹਿ ਗਹਿਤਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਧਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਤੁਚ੍ਛਗਬ੍ਭੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ¶ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਧਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਧਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤੁਚ੍ਛਗਬ੍ਭੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਹੀਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭਂ ਓਭਾਸਯਮਾਨਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਹਂ ਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਦੇਵਤਾ, ਮਯਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਤਾਯ ਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਥਿਤਂ, ਤਂ ਮੇ ਖਮਥ. ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਹਿ ਮੇ ਵਚਨੇਨ ਚਤੁਪਣ੍ਣਾਸਕੋਟਿਧਨਂ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੁਚ੍ਛਗਬ੍ਭਪੂਰਣਂ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਕਿਲਮਾਮੀਤਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਵਤਾ ‘ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਮੇ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਦੋਸਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਦੇਵਤਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਮਯਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਤਾਯ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗੁਣੇ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਂ ਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਮੇ ਖਮਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਂ ਖਮਾਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿਞ੍ਚੇਵ ਦੇਵਤਞ੍ਚ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਪਾਪਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਯਾਵ ਪਾਪਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਵ ਭਦ੍ਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਪਂ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਤਦਾ ਪਾਪਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਭਦ੍ਰਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਯਾਵ ਭਦ੍ਰਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਵ ਪਾਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ¶ ਭਦ੍ਰਂ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਤਦਾ ਭਦ੍ਰਮੇਵ ¶ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਪਾਪੋਪਿ ਪਸ੍ਸਤੀ ਭਦ੍ਰਂ, ਯਾਵ ਪਾਪਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤਿ;
ਯਦਾ ਚ ਪਚ੍ਚਤੀ ਪਾਪਂ, ਅਥ ਪਾਪੋ ਪਾਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਭਦ੍ਰੋਪਿ ਪਸ੍ਸਤੀ ਪਾਪਂ, ਯਾਵ ਭਦ੍ਰਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤਿ;
ਯਦਾ ਚ ਪਚ੍ਚਤੀ ਭਦ੍ਰਂ, ਅਥ ਭਦ੍ਰੋ ਭਦ੍ਰਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਾਪੋਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਨਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਨ ਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਪੁਰਿਮਸੁਚਰਿਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਭਦ੍ਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਾਵ ਪਾਪਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਾਵਸ੍ਸ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾ ਵਿਪਾਕਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਯਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ, ਅਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ, ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤੋ ਸੋ ਪਾਪੋ ਪਾਪਾਨਿਯੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯਪਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿਨਾ ਭਦ੍ਰਕਮ੍ਮੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭਦ੍ਰੋ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਪੁਰਿਮਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਪਾਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਾਵ ਭਦ੍ਰਂ ਨ ਪਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਾਵਸ੍ਸ ਤਂ ਭਦ੍ਰਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾ ਵਿਪਾਕਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਤਂ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ, ਅਥ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਸੁਖਂ, ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਸੋ ਭਦ੍ਰੋ ਭਦ੍ਰਾਨਿਯੇਵ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਅਸਞ੍ਞਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥ ਪਾਪਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਅਸਞ੍ਞਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿਭੇਦਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਬਹਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਛਡ੍ਡੇਤਿ. ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ¶ ਵਸ੍ਸੇਨਪਿ ਆਤਪੇਨਪਿ ਉਪਚਿਕਾਦੀਹਿਪਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਨਨੁ, ਆਵੁਸੋ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ ਪਟਿਸਾਮਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਪ੍ਪਕਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਆਵੁਸੋ, ਏਤਂ, ਨ ਏਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਪਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ ਭਗਵਾ ਅਪ੍ਪਕਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਪਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਥੇਵ ਅਵਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਵਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ‘ਅਪ੍ਪਕ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਅਵਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਠਪਿਤਞ੍ਹਿ ਵਿਵਟਮੁਖਂ ਭਾਜਨਂ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ¶ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਕਬਿਨ੍ਦੁਨਾ ਨ ਪੂਰਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ¶ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ਪੂਰਤੇਵ, ਏਵਮੇਵਂ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਾਪਰਾਸਿਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥ ਪਾਪਸ੍ਸ, ਨ ਮਨ੍ਦਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;
ਉਦਬਿਨ੍ਦੁਨਿਪਾਤੇਨ, ਉਦਕੁਮ੍ਭੋਪਿ ਪੂਰਤਿ;
ਬਾਲੋ ਪੂਰਤਿ ਪਾਪਸ੍ਸ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਆਚਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥਾਤਿ ਨ ਅਵਜਾਨੇਯ੍ਯ. ਪਾਪਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਪਂ. ਨ ਮਨ੍ਦਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਮੇ ਪਾਪਕਂ ਕਤਂ, ਕਦਾ ਏਤਂ ਵਿਪਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਾਪਂ ਨਾਵਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦਕੁਮ੍ਭੋਪੀਤਿ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਂ ਯਥਾ ਤਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸਾਪਿ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਨੋ ਨਿਪਾਤੇਨ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪੂਰਤਿ, ਏਵਂ ਬਾਲਪੁਗ੍ਗਲੋ ਥੋਕਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਪਾਪਂ ਆਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਪਾਪਸ੍ਸ ਪੂਰਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੦੮-੧੧੦) ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ.
ਅਸਞ੍ਞਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਬਿਲ਼ਾਲਪਾਦਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ
ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥ ¶ ¶ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬਿਲ਼ਾਲਪਾਦਕਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਵਗ੍ਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ –
‘‘ਉਪਾਸਕਾ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਪਰਂ ਨ ਸਮਾਦਪੇਤਿ. ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨੋ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਂ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਾਨਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਰਂ ਸਮਾਦਪੇਤਿ. ਸੋ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨੋ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਂ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਰਞ੍ਚ ਨ ਸਮਾਦਪੇਤਿ. ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨੇਵ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਂ, ਵਿਘਾਸਾਦੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਦੇਤਿ, ਪਰਞ੍ਚ ਸਮਾਦਪੇਤਿ. ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚੇਵ ਲਭਤਿ, ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚਾ’’ਤਿ.
ਅਥੇਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਮਿਦਂ ਕਾਰਣਂ, ਅਹਂ ਦਾਨਿ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਮਨਕਾਲੇ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸ੍ਵੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਪਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ? ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ ¶ . ਸੋਪਿ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਮਯਾ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਯੋ ਯਤ੍ਤਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਤਕਾਨਂ ਯਾਗੁਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਦੇਤੁ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ.
ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਪਣਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਕਲਗਾਮਂ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯਾ ਗਹਿਤਭਾਜਨਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਤੀਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੋਕੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਅਦਾਸਿ, ਤਥਾ ਮੁਗ੍ਗੇ, ਤਥਾ ਮਾਸੇਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬਿਲ਼ਾਲਪਾਦਕਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਜਾਤੋ, ਸਪ੍ਪਿਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਕਰਣ੍ਡਂ ਕੁਟੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਕੋਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਿਨ੍ਦੁਂ ਬਿਨ੍ਦੁਂ ਪਗ੍ਘਰਾਯਨ੍ਤੋ ਥੋਕਥੋਕਮੇਵ ਅਦਾਸਿ. ਉਪਾਸਕੋ ਅਵਸੇਸੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਸ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੁਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਏਕਂ ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਯਂ ਏਸ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਪੂਵਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੁਗ੍ਗਮਾਸੇਪਿ ਤੇਲਫਾਣਿਤਾਦਿਬਿਨ੍ਦੂਨਿਪਿ ਸਬ੍ਬਭਾਜਨੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ ¶ . ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਸੋ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਮ ਨਾਮੇ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਨਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਵਾਸਨਨ੍ਤਰੇ ਛੁਰਿਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ¶ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਮਹਾਜਨਂ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਦਪਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇਨ ਬਹੂਨਿਪਿ ਥੋਕਾਨਿਪਿ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਅਦਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ‘ਅਸੁਕੇਨ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਾਯ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨੀਤਿ ਮਮ ਨਾਮੇ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇ ਇਮਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਗਤੋ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਯੇਹਿਪਿ ਨਾਲ਼ਿਆਦੀਹਿ ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਯੇਹਿਪਿ ਅਚ੍ਛਰਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸਚਾਹਂ ਏਵਰੂਪਂ ਨ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇਵਦਣ੍ਡੋ ਮਮ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਾਹਿ ਮੇ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਦਾਨਵੇਯ੍ਯਾਵਟਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਅਤੀਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ ਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ‘ਅਪ੍ਪਕ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਅਵਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘ਅਪ੍ਪਕ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਅਵਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਵਟਭਾਜਨਂ ਵਿਯ ਉਦਕੇਨ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਪੂਰਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਨ ਮਨ੍ਦਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;
ਉਦਬਿਨ੍ਦੁਨਿਪਾਤੇਨ, ਉਦਕੁਮ੍ਭੋਪਿ ਪੂਰਤਿ;
ਧੀਰੋ ਪੂਰਤਿ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਆਚਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਕਮਤ੍ਤਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਮਨ੍ਦਂ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਹਂ ਮਂ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਂ ਵਾ ਤਂ ਕਹਂ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਦਾ ਏਤਂ ਵਿਪਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਮਾਵਮਞ੍ਞੇਥ ਨ ਅਵਜਾਨੇਯ੍ਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਉਦਬਿਨ੍ਦੁਨਿਪਾਤੇਨ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਂ ਪੂਰਤਿ, ਏਵਂ ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ਥੋਕਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਆਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੂਰਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਬਿਲ਼ਾਲਪਾਦਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਵਤ੍ਥੁ
ਵਾਣਿਜੋਵਾਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਓਤਾਰਂ ਗਵੇਸਮਾਨਾ ਓਤਾਰਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਵਾਣਿਜੋ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਵਾਣਿਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਯੇ, ਅਯ੍ਯਾ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ, ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੁ, ਮਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਪਿ ਚੋਰਾ ‘‘ਸੋ ਕਿਰ ਵਾਣਿਜੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਯਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਵਾਣਿਜੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਮੁਖੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਵਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋਪਿ ਦਿਵਸੇ ਗੋਣਸਕਟਾਦੀਨਿ ਸਂਵਿਦਹਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦੇਤਿਯੇਵ. ਚੋਰਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤਿਚਿਰਾਯਨ੍ਤੇ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਦਿਵਸਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸਹਾਯਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਦਾ ਵਾਣਿਜੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਚ੍ਚਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਪੁਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ‘‘ਮਯਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਅਟਵਿਯਂ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛ, ਸੀਘਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ¶ ਨੁ ਖੋ ਚੋਰੇ ਵਾਰੇਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਵਾਣਿਜ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਚੋਰੇਹਿ, ਵਾਣਿਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾ ਗਮਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਵਚਨਂ ਕਰੋਥ, ਅਟਵਿਯਂ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਠਿਤਾ, ਮਾ ਤਾਵ ਗਮਿਤ੍ਥਾਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਕਥਂ ਜਾਨਾਸੀਤਿ? ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਮਮ ਸਹਾਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਕਥਾਯ ਞਾਤਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ‘ਕਿਂ ਮੇ ਏਤ੍ਤੋ ਗਤੇਨਾ’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਮੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤੇ ਪੁਨ ਤੇਹਿ ਚੋਰੇਹਿ ਪੇਸਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਹਾਯਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਮੇਵ ਕਿਰ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਰਯਨ੍ਤੇ ਪੁਨਪਿ ਤੇ ਚੋਰਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸੁਂ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਵਾਣਿਜੋ ¶ ‘‘ਇਧਾਪਿ ਮੇ ਵੇਕਲ੍ਲਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ¶ ਨੇਵ ਏਤ੍ਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਇਤੋ, ਇਧੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰਾ ਕਿਰ ਮਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਤੁਕਾਮਾ ਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਾ, ‘ਪੁਨ ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਾ, ਅਹਂ ਏਤ੍ਤੋ ਵਾ ਇਤੋ ਵਾ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਇਧੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਦਨ੍ਤਾ ਇਧੇਵ ਵਸਿਤੁਕਾਮਾ ਵਸਨ੍ਤੁ, ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਯਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾਣਿਜਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਸ੍ਸ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਚੋਰਾ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਂਸੁ, ਤੇਨ ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਿਤੋ, ਮਯਂ ਪਨ ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜੋ ਚੋਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਤਿ, ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਹਲਾਹਲਂ ਵਿਸਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ‘ਤਯੋ ਭਵਾ ਚੋਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਮਗ੍ਗਸਦਿਸਾ’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਵਾਣਿਜੋਵ ਭਯਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਅਪ੍ਪਸਤ੍ਥੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ;
ਵਿਸਂ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋਵ, ਪਾਪਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਭਯਨ੍ਤਿ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਂ, ਚੋਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜੋ ¶ ਅਪ੍ਪਸਤ੍ਥੋ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਯਥਾ ਚ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਹਲਾਹਲਂ ਵਿਸਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਏਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਾਨਿਪਿ ਪਾਪਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਨੇਸਾਦਵਤ੍ਥੁ
ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਚੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨੇਸਾਦਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਰਾਜਗਹੇ ¶ ਕਿਰ ਏਕਾ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਆਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ¶ ਏਕਂ ਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਵਾਸਿਯਮਾਨਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਪਞ੍ਚ ਪਾਸਸਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਸੂਲਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਮਿਗੇ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਮਾਨਂ ਏਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨੇਸਾਦਂ ਪਞ੍ਚ ਮਿਗਸਤਾਨਿ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਮਂਸੇਨ ਮਹਾਸਕਟਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਕਟਧੁਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਵਿਕ੍ਕਿਣਨਤ੍ਥਾਯ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾਯ ਹਤ੍ਥੇ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਏਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਮਨਕਾਲਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਦਾ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਂਸਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਅਸੁਕਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਾਮ ¶ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤੇਨ ਕਥਿਤਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਜਾਤਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਮਲਿਨਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ਆਦਾਯ ਦਾਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾਗਮਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋਪਿ ਪਾਤੋਵ ਸਕਟਂ ਪਾਜੇਨ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਂ ‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਧੀਤਾ’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਮਾ ਮਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਪਕ੍ਕੋਸਸਿ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਆਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕਟਂ ਪਾਜੇਹੀਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿਯੇਵ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਸਿਰੀ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯੇਨ ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਕਟਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਯੇਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਤਕਭਤ੍ਤਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਸਾਪਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਘਰਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਨ੍ਧਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਂ ਸਪੁਤ੍ਤਂ ਸਸੁਣਿਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਪਨ੍ਨਰਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ ¶ . ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧੋ ਏਕਮਿਗੋਪਿ ਨਾਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਮੂਲੇ ਪਦਵਲਞ੍ਜਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਗੁਮ੍ਬਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਛਾਯਾਯਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤੋ ਪਾਤੋਵ ਧਨੁਂ ਆਦਾਯ ਪਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਾਸੇ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਮਿਗਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪਦਵਲਞ੍ਜਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਕੋ ਮਯ੍ਹਂ ਬਦ੍ਧਮਿਗੇ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗੁਮ੍ਬਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਮ ਮਿਗਾ ਮੋਚਿਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਧਨੁਂ ਆਕਡ੍ਢਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਧਨੁਂ ਆਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਨਾਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਮ੍ਪਿ ਓਰੋਪੇਤੁਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਫਾਸੁਕਾਹਿ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਹਿ ¶ ਵਿਯ ਮੁਖਤੋ ਖੇਲ਼ੇਨ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਤਾ ਨੋ ਚਿਰਾਯਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤਾਤਾ, ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਤਰਾ ਪੇਸਿਤਾ ਧਨੂਨਿ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਂ ਤਥਾਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਨੋ ਪਿਤੁ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਪਿ ਜਨਾ ਧਨੂਨਿ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਯਥਾ ਨੇਸਂ ਪਿਤਾ ਠਿਤੋ, ਤਥੇਵ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਮਾਤਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਾਪਿ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸੁਣਿਸਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਤਥਾਠਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇ ਧਨੂਨਿ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ – ‘‘ਮਾ ਮੇ ਪਿਤਰਂ ਨਾਸੇਥ, ਮਾ ਮੇ ਪਿਤਰਂ ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਟ੍ਠੋ ਵਤਮ੍ਹਿ, ਸਸੁਰੋ ਕਿਰ ਮੇ ਏਸ, ਅਹੋ ਮਯਾ ਭਾਰਿਯਂ ¶ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਤ੍ਤਾਵਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਯ੍ਯਕੋ ਕਿਰ ਨੋ ਏਸ, ਅਹੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਸਸੁਰੋ ਮੇ’’ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਪੁਤ੍ਤਾਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਯ੍ਯਕੋ ਨੋ’’ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਸੁਂ. ਅਥ ਤੇ ਨੇਸਂ ਮਾਤਾ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਧਨੂਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਂ ਮੇ ਖਮਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਧਨੁਂ ਓਤਾਰੇਤੁਂ ਅਦਾਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਥ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚੇਵ ਸੁਣਿਸਾਹਿ ਚ ਅਤ੍ਤਪਞ੍ਚਦਸਮੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਹਂ ਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ¶ , ਆਨਨ੍ਦਾਤਿ. ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਕਾਰਕੋ ਕਤੋਤਿ. ਆਮਾਨਨ੍ਦ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਪਞ੍ਚਦਸਮੋ ਅਚਲਸਦ੍ਧਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਾਰਕੋ ਜਾਤੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾ ਕੁਲਗੇਹੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਭਰਿਯਾ ਕੁਮਾਰਿਕਕਾਲੇ ਏਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤੇ ਲਭਿ, ਸਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਸਾਮਿਕੇਨ ‘ਧਨੁਂ ਆਹਰ, ਸਰੇ ਆਹਰ, ਸਤ੍ਤਿਂ ਆਹਰ, ਸੂਲਂ ਆਹਰ, ਜਾਲਂ ਆਹਰਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਤਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਸੋਪਿ ਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਪਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਪਨ ‘ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ‘ਇਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਸ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਤੂ’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਾਣਿਤਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵਣੇ ਅਸਤਿ ਵਿਸਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਿਸਂ ਅਨੁਡਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ¶ ਪਾਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਧਨੁਆਦੀਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਦਤੋਪਿ ਪਾਪਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਚੇ ਵਣੋ ਨਾਸ੍ਸ, ਹਰੇਯ੍ਯ ਪਾਣਿਨਾ ਵਿਸਂ;
ਨਾਬ੍ਬਣਂ ਵਿਸਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਾਸ੍ਸਾਤਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਬ੍ਬਣਂ ਵਿਸਮਨ੍ਵੇਤਿ ਅਵਣਞ੍ਹਿ ਪਾਣਿਂ ਵਿਸਂ ਅਨ੍ਵੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਧਨੁਆਦੀਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਪਾਪਂ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ ਪਾਪਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਵਣਂ ਪਾਣਿਂ ਵਿਸਂ ਵਿਯ ਨਾਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਸੁਣਿਸਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਨੇਸਾਦਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ¶ ਵੁਤ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤੀਤੇ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਧਾਤੁਚੇਤਿਯਂ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਉਦਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਹਰਿਤਾਲਮਨੋਸਿਲਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਿਲਤੇਲਂ ਉਦਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਰਿਤਾਲਮਨੋਸਿਲਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਿਲਤੇਲੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਟ੍ਠਕਾਯ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣੇਨ ਖਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚਿਨਿਂਸੁ, ਬਹਿਮੁਖੇ ਪਨ ਏਕਗ੍ਘਨਸੁਵਣ੍ਣਇਟ੍ਠਕਾਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਕੇਕਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਯਾਵ ਧਾਤੁਨਿਧਾਨਾ ਚੇਤਿਯੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਧਾਤੁਨਿਧਾਨਕਾਲੇ ਬਹੁਨਾ ਧਨੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਂ ਨੁ ਖੋ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ.
ਅਥੇਕੋ ਗਾਮਵਾਸਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਅਹਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧਾਤੁਨਿਧਾਨੇ ਏਕਂ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਅਯਂ ਨਗਰਸੇਟ੍ਠਿ ਧਨਮੇਵ ਸਂਹਰਤਿ, ਏਵਰੂਪੇ ਚੇਤਿਯੇ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਗਾਮਵਾਸੀ ਪਨ ਕੋਟਿਧਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟਿਯੋ ਦਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟਿਯੋ ਅਦਾਸਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਕੋਟਿਯੋ ਅਦਾਸਿ. ਏਵਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਵਾਸੀ ਅਟ੍ਠ ਕੋਟਿਯੋ ਅਦਾਸਿ. ਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਪਨ ¶ ਗੇਹੇ ਨਵਕੋਟਿਧਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਧਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਮਵਾਸੀ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਨਵ ਕੋਟਿਯੋ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਯਂ ‘ਦਸ ¶ ਕੋਟਿਯੋ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਅਥ ਮੇ ਨਿਦ੍ਧਨਭਾਵੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਧਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਚ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਦਾਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤ ਸੁਣਿਸਾਯੋ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਧਨਂ ਨਾਮ ਸਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ, ਅਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਤਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਇਤਿ ਤੇ ਸੋਲ਼ਸਪਿ ਜਨਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਦਾਸਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ਪਨ ਤੇ ਭੁਜਿਸ੍ਸੇ ਅਕਂਸੁ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚੇਤਿਯਮੇਵ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਵਸਨ੍ਤੇਸੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਭਰਿਯਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ¶ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਾਮ ਭਾਰਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕੋ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨੇਸਾਦਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਂ ਪੁਬ੍ਬਸਿਨੇਹੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇਨ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਹਿਤੇਨ ਵਾ;
ਏਵਂ ਤਂ ਜਾਯਤੇ ਪੇਮਂ, ਉਪ੍ਪਲਂਵ ਯਥੋਦਕੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੭੪);
ਸਾ ਪੁਬ੍ਬਸਿਨੇਹੇਨੇਵ ਨੇਸਾਦਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਪੁਤ੍ਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਸੁਣਿਸਾਯੋਪਿਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ¶ ਤੇਸਂਯੇਵ ਗੇਹਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਏਵਂ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਦਾ ਚੇਤਿਯਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾਤਿ.
ਕੁਕ੍ਕੁਟਮਿਤ੍ਤਨੇਸਾਦਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਕੋਕਸੁਨਖਲੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਕਂ ਨਾਮ ਸੁਨਖਲੁਦ੍ਦਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ ਧਨੁਂ ਆਦਾਯ ਸੁਨਖਪਰਿਵੁਤੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਅਜ੍ਜ ¶ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਪੁਨ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਯਾਸਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਹਂ ਇਮਂ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਲਭਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਪੁਨਪਿ ਅਭਿਮੁਖੋ ਜਾਤੋ, ਸੁਨਖੇਹਿ ਨਂ ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੁਨਖੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿ. ਸੋ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਹਂ ਤਵ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਾਲਤ੍ਥਂ, ਪੁਨਪਿ ਮੇ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਮਾਗਤੋਸਿ, ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੇਵ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੁਨਖੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਵੇਗੇਨ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਪ੍ਪਮਾਣੇ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸੁਨਖਾ ¶ ਰੁਕ੍ਖਂ ¶ ਪਰਿਵਾਰੇਸੁਂ. ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਰੁਹਤੋਪਿ ਤੇ ਮੋਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸਰਤੁਣ੍ਡੇਨ ਪਾਦਤਲੇ ਵਿਜ੍ਝਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਯਾਚਿਯੇਵ. ਇਤਰੋ ਤਸ੍ਸ ਯਾਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਜ੍ਝਿਯੇਵ. ਥੇਰੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਾਦਤਲੇ ਵਿਜ੍ਝਿਯਮਾਨੇ ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਜ੍ਝਿਯਮਾਨੇ ਤਮ੍ਪਿ ਉਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਸੋ ਯਾਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਵ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਾਦਤਲਾਨਿ ਵਿਜ੍ਝਿਯੇਵ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਉਕ੍ਕਾਹਿ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵੇਦਨਾਨੁਵਤ੍ਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਪਾਰੁਤਚੀਵਰਂ ਭਸ੍ਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ. ਤਂ ਪਤਮਾਨਂ ਕੋਕਂ ਸੀਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਮੇਵ ਪਤਿ. ਸੁਨਖਾ ‘‘ਥੇਰੋ ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਚੀਵਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕਂ ਲੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਸੁਨਖਾ ਚੀਵਰਨ੍ਤਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.
ਅਥ ਨੇਸਂ ਥੇਰੋ ਏਕਂ ਸੁਕ੍ਖਦਣ੍ਡਕਂ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪਿ. ਸੁਨਖਾ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਿਕੋਵ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਖਾਦਿਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ ‘‘ਮਮ ਚੀਵਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਏਸ ਨਟ੍ਠੋ, ਅਰੋਗਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰੁਕ੍ਖਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਚੀਵਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਨਟ੍ਠੋ, ਕਚ੍ਚਿ ਮੇ ਅਰੋਗਂ ਸੀਲਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਸਮਣਭਾਵੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰੋਗਂ ਤੇ ਸੀਲਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਤੇ ਸਮਣਭਾਵੋ, ਸੋ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਦੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਇਦਾਨੇਵ, ਅਤੀਤੇਪਿ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਦੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰੇਕੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਗਾਮਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਕੁਮਾਰਕੇ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਸਪ੍ਪੇਨ ਡਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਬਿਲੇ ਸੀਸਂ ਨਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਸਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਕੁਮਾਰਕਾ ਏਸੋ ਸਾਲ਼ਿਕਪੋਤਕੋ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥੇਕੋ ਕੁਮਾਰਕੋ ¶ ਸਪ੍ਪਂ ਗੀਵਾਯਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਰਵਨ੍ਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੇ ਖਿਪਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਿਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਂ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਸਿ, ਏਵਮੇਸ ਕੋਕੋ ਸੁਨਖਲੁਦ੍ਦਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਦੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋਯੇਵਾਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ ਅਨਙ੍ਗਣਸ੍ਸ;
ਤਮੇਵ ਬਾਲਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਪਾਪਂ, ਸੁਖੁਮੋ ਰਜੋ ਪਟਿਵਾਤਂਵ ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਅਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਨਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਦੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਪਰਜ੍ਝਤਿ. ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਰਪਰਾਧਸ੍ਸੇਵ. ਪੋਸਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਪਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਧਿਵਚਨਮੇਵ. ਅਨਙ੍ਗਣਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ. ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ਪਤਿਏਤਿ. ਪਟਿਵਾਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਏਕੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਪਟਿਵਾਤੇ ਠਿਤਂ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਖਿਤ੍ਤੋ ਸੁਖੁਮੋ ਰਜੋਤਿ ਤਮੇਵ ਪੁਰਿਸਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪਰਿ ਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਰਾਦੀਨਿ ਦਦਨ੍ਤੋ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਮੇਵ ਬਾਲਂ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ, ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਂ ਤਂ ਪਾਪਂ ਵਿਪਾਕਦੁਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਕੋਕਸੁਨਖਲੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਮਣਿਕਾਰਕੁਲੂਪਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਗਬ੍ਭਮੇਕੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਣਿਕਾਰਕੁਲੂਪਕਂ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਏਕਸ੍ਸ ਮਣਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਲੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਮਾਤਾਪਿਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਂਸੁ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸੋ ਮਣਿਕਾਰੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਮਂਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਏਕਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ‘‘ਇਮਂ ¶ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਤੂ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਮਣਿਕਾਰੋ ਸਲੋਹਿਤੇਨੇਵ ¶ ਹਤ੍ਥੇਨ ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੇਲ਼ਾਯ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗੇਹੇ ਪੋਸਾਵਨਿਯਕੋਞ੍ਚਸਕੁਣੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਲੋਹਿਤਗਨ੍ਧੇਨ ਮਂਸਸਞ੍ਞਾਯ ਤਂ ਮਣਿਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਿਲਿ. ਮਣਿਕਾਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਣਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਣਿ ਕੇਨ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਚ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਥੇਰੇਨ ਗਹਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਥੇਰੇਨ ਮਣਿ ਗਹਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ, ਸਾਮਿ, ਮਾ ਏਵਂ ਅਵਚ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਯਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੋ ਮਣਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ. ਮਣਿਕਾਰੋ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਮਣਿਰਤਨਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਉਪਾਸਕਾਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਇਧ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਯੇਵ ਗਹਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੇਥ ਮੇ ਮਣਿਰਤਨਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪੁਨ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਥੇਰੇਨੇਵ ਮਣਿ ਗਹਿਤੋ, ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ, ਸਾਮਿ, ਮਾ ਨੋ ਨਾਸਯਿ, ਵਰਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ, ਨ ਚ ਥੇਰਂ ਏਵਰੂਪਂ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਮਯਂ ਦਾਸਤ੍ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਮਣਿਮੂਲਂ ਨ ਅਗ੍ਘਾਮਾ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡੇਨ ¶ ਘਟ੍ਟੇਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੀਸਤੋ ਚ ਕਣ੍ਣਨਾਸਾਹਿ ਚ ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਿ, ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਸੋ ਵੇਦਨਾਪਮਤ੍ਤੋ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿ. ਕੋਞ੍ਚੋ ਲੋਹਿਤਗਨ੍ਧੇਨਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਲੋਹਿਤਂ ਪਿਵਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਣਿਕਾਰੋ ਥੇਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਧਵੇਗੇਨ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪਿ. ਸੋ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਮਰਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਾਨੋ ਅਹੋਸਿ.
ਥੇਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਉਪਾਸਕ, ਸੀਸੇ ਵੇਠਨਂ ਤਾਵ ਮੇ ਸਿਥਿਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਕੋਞ੍ਚਂ ਓਲੋਕੇਹਿ ‘‘ਮਤੋ ਵਾ, ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਏਸੋ ਵਿਯ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਮਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ਉਪਾਸਕ, ਇਮਿਨਾ ਸੋ ਮਣਿ ਗਿਲਿਤੋ, ਸਚੇ ਅਯਂ ਨ ਅਮਰਿਸ੍ਸਾ, ਨ ਤੇ ਅਹਂ ਮਰਨ੍ਤੋਪਿ ਮਣਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਉਦਰਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਣਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗਮਾਨਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਥ, ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਉਪਾਸਕ, ਨੇਵ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ, ਵਟ੍ਟਸ੍ਸੇਵੇਸ ਦੋਸੋ, ਖਮਾਮਿ ਤੇਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚੇ ਮੇ ਖਮਥ, ਪਕਤਿਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਮੇ ਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ. ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਨ ਦਾਨਾਹਂ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰੇਸਂ ¶ ਗੇਹਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਛਦਨਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਪਵੇਸਨਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ¶ ਅਯਂ ਦੋਸੋ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਾਦੇਸੁ ਆਵਹਨ੍ਤੇਸੁ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋਵ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਾਯ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਚ੍ਚਤਿ ¶ ਮੁਨਿਨੋ ਭਤ੍ਤਂ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਕੁਲੇ ਕੁਲੇ;
ਪਿਣ੍ਡਿਕਾਯ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਜਙ੍ਘਬਲਂ ਮਮਾ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੨੪੮) –
ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਤੇਨੇਵ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਕੋਞ੍ਚੋ ਮਣਿਕਾਰਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਮਣਿਕਾਰੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਮਣਿਕਾਰਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਥੇਰੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਤੇਸਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਗਬ੍ਭੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਾਪਕਾਰਿਨੋ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਤਕਲ੍ਯਾਣਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਸਵਾ ਪਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਗਬ੍ਭਮੇਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਿਨੋ;
ਸਗ੍ਗਂ ਸੁਗਤਿਨੋ ਯਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸਵਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਇਧ ਮਨੁਸ੍ਸਗਬ੍ਭੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਣਿਕਾਰਕੁਲੂਪਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਤਯੋਜਨਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਯੋ ਜਨੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਿਰ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਆਦਾਯ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਵੇਲਂ ਆਗਮਯਮਾਨਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਭਤ੍ਤਂ ¶ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਧੂਪਯਮਾਨਾਯ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਭਾਜਨਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਛਦਨਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਤੋ ਏਕਂ ਤਿਣਕਰਲ਼ਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਜਲਮਾਨਂ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਏਕੋ ਕਾਕੋ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਗੀਵਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਿਣਵਲ੍ਲਿਵੇਠਿਤੋ ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਮਜ੍ਝੇ ਪਤਿ ¶ . ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਪਸ੍ਸਥਾਵੁਸੋ, ਕਾਕੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ, ਇਮਿਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕੋ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਅਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਨਿਚ੍ਚਲਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿਨਾ ਏਤ੍ਥ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਂ ਵਿਚਾਰੇਸੁਂ. ਨਾਵਿਕਸ੍ਸ ਚ ਭਰਿਯਾ ਪਠਮਵਯੇ ਠਿਤਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ, ਸਲਾਕਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਪੁਣਿ. ‘‘ਸਲਾਕਂ ਪੁਨ ਵਿਚਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਵਿਚਾਰੇਸੁਂ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ¶ ਏਵ ਪਾਪੁਣਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਾਵਿਕਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਸੁਂ. ਨਾਵਿਕੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਜਨਂ ਨਾਸੇਤੁਂ, ਉਦਕੇ ਨਂ ਖਿਪਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਖਿਪਿਯਮਾਨਾ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ ਵਿਰਵਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਵਿਕੋ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਆਭਰਣੇਹਿ ਨਟ੍ਠੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਾਨਿ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਨਿਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਥ ਨਂ, ਅਹਂ ਪਨੇਤਂ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਪ੍ਲਵਮਾਨਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਂ ਅਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਥਾ ਏਕਂ ਵਾਲੁਕਕੁਟਂ ਗੀਵਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਖਿਪਥਾਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਮ੍ਪਿ ਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾ ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਤਸ੍ਸਾ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਾਵਾਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਅਪਰੇਪਿ ਸਤ੍ਤ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸਾਯਂ ਏਕਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਲੇਣੇ ਸਤ੍ਤ ਮਞ੍ਚਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਤਦੇਵ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਕੂਟਾਗਾਰਮਤ੍ਤੋ ਪਾਸਾਣੋ ਪਵਟ੍ਟਮਾਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਲੇਣਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿ. ਨੇਵਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਮਯਂ ਇਮਂ ਲੇਣਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਪਯਿਮ੍ਹਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਮਹਾਪਾਸਾਣੋ ਲੇਣਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਅਪਨੇਸ੍ਸਾਮ ¶ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਗਾਮੇਹਿ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾਪਿ ਠਾਨਾ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਵਾਯਮਿਂਸੁਯੇਵ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪਾਸਾਣਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤਾ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪਾਸਾਣੋ ਸਯਮੇਵ ਪਵਟ੍ਟਿਤ੍ਵਾ ਅਪਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਂ ਪਾਪਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕੋ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਤੋਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਭੂਤਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ¶ ਤੇਸਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਤਾਵ ਕਾਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਮੇਵ ਅਨੁਭੋਸਿ. ਅਤੀਤਕਾਲੇ ਹਿ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਏਕੋ ਕਸ੍ਸਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਣਂ ਦਮੇਨ੍ਤੋ ਦਮੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਹਿਸ੍ਸ ਗੋਣੋ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ, ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤੋਪਿ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤਥੇਵ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਮੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘ਇਤੋ ¶ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੁਖਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ ਪਲਾਲਪਿਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਲਾਲੇਨ ਤਸ੍ਸ ਗੀਵਂ ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਮਦਾਸਿ, ਗੋਣੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਮਤੋ. ਤਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਨ ਕਾਕੇਨ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਕਾਕਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮੇਵ ਆਕਾਸੇ ਝਾਯਿਤ੍ਵਾਵ ਮਤੋ’’ਤਿ.
ਸਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤ੍ਥੀ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਮੇਵ ਅਨੁਭੋਸਿ. ਸਾ ਹਿ ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਕਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਉਦਕਹਰਣਕੋਟ੍ਟਨਪਚਨਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਸਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਅਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਏਕੋ ਸੁਨਖੋ ਤਂ ਗੇਹੇ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕੁਰੁਮਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਖੇਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਹਰਨ੍ਤਿਯਾ ਦਾਰੁਪਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਹਰਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸੁਨਖਲੁਦ੍ਦਕੋ, ਅਜ੍ਜ ਮਯਂ ਮਂਸੇਨ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਤੇਸਂ ਕਥਾਯ ਮਙ੍ਕੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਨਖਂ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਤਿ, ਸੁਨਖੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਸੋ ਕਿਰਸ੍ਸਾ ਤਤਿਯੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਭਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਨੇਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਜਾਯਾ ਵਾ ਪਤਿ ਵਾ ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਦੂਰੇ ਪਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਞਾਤਕੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਸਿਨੇਹੋ ¶ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਸੋ ਸੁਨਖੋ ਤਂ ਵਿਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਯਾਗੁਂ ਹਰਮਾਨਾ ਰਜ੍ਜੁਂ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ, ਸੁਨਖੋ ਤਾਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਤੋ. ਸਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਯਾਗੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੁਚ੍ਛਕੁਟਂ ਆਦਾਯ ਏਕਂ ਉਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ਵਾਲੁਕਾਯ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮੀਪੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸੁਨਖਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਸੁਨਖੋ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਮਧੁਰਕਥਾ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਚਾਲੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਸਾ ਤਂ ਗੀਵਾਯਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਾਯ ਰਜ੍ਜੁਕੋਟਿਯਾ ਕੁਟਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਰਜ੍ਜੁਕੋਟਿਂ ਸੁਨਖਸ੍ਸ ਗੀਵਾਯਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ਉਦਕਾਭਿਮੁਖਂ ਪਵਟ੍ਟੇਸਿ. ਸੁਨਖੋ ਕੁਟਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਉਦਕੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਵਾਲੁਕਕੁਟਂ ਗੀਵਾਯਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਕਾਲਮਕਾਸੀਤਿ.
ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਮੇਵ ਅਨੁਭੂਤਂ. ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸਿਨੋ ਸਤ੍ਤ ਗੋਪਾਲਕਦਾਰਕਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਟਵਿਪਦੇਸੇ ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਗਾਵਿਯੋ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗਾਵਿਯੋ ¶ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਮਹਾਗੋਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਗੋਧਾ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਵਮ੍ਮਿਕਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਵਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ, ਦਾਰਕਾ ‘‘ਮਯਂ ਦਾਨਿ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ, ਸ੍ਵੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਕੇਕੋ ਏਕੇਕਂ ਸਾਖਭਙ੍ਗਮੁਟ੍ਠਿਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਤਪਿ ਜਨਾ ਸਤ੍ਤ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ¶ . ਤੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਂ ਗੋਧਂ ਅਮਨਸਿਕਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਗਾਵਿਯੋ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਗਾਵਿਯੋ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਤਂ ਵਮ੍ਮਿਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਿਦਹਿਤਾਨਿ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਵਿਵਰਿਂਸੁ. ਗੋਧਾ ਜੀਵਿਤੇ ਨਿਰਾਲਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਚਮ੍ਮਾਵਸੇਸਾ ਪਵੇਧਮਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤੇ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਨਂ ਮਾਰੇਥ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਖੇਨ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੁਂ. ਤੇ ਗੋਧਾਯ ਅਮਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯੇ ਤਾਵ ਨ ਪਚ੍ਚਿਂਸੁ. ਤੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤ ਜਨਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚੁਦ੍ਦਸਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਗੋਪਾਲਕੇਹਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਪੁਟ੍ਠਪੁਟ੍ਠਂ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.
ਅਥੇਕੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਸ੍ਸਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਸ੍ਸਾਪਿ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾਪਿ ਮੋਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਕਾਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਕਪਦੇਸੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ¶ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਨ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝੇ, ਨ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਵਿਵਰਂ ਪਵਿਸ੍ਸ;
ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ ਸੋ ਜਗਤਿਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਯਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਚੇ ਹਿ ਕੋਚਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਗਮ੍ਭੀਰਂ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਵਾ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਨੇਵ ਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦੀਸੁ ਜਗਤਿਪਦੇਸੇਸੁ ਪਥਵੀਭਾਗੇਸੁ ਨ ਸੋ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤੋਪਿ ਓਕਾਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਤਯੋਜਨਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਸਕ੍ਯਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਧੀਤਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਚ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵੇਰਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ¶ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਨ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਨਿਮਨ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਰਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਤੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ¶ . ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਦੇਥ, ਨਾਯਂ ਮਯਾ ਮਹਲ੍ਲਕਤਰੋ, ਨਾਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਮਗ੍ਗਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸੋਪਿ ਏਕਂ ਚਰਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸਸਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਭਾਰਿਯਂ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਅਦੇਨ੍ਤੇਨ, ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਸੋਪਾਨਪਾਦਮੂਲੇ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਚਰਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਮਮ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਯਥਾਸੁਤਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਮਮ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਕਥਾਯ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਯਂ ਸੋ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨਂ ਇਦਾਨਿ ¶ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸੋ ਹਿ ਮਂ ‘ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਅਨਿਯਮੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਸੋਪਾਨਪਾਦਮੂਲੇ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯਾਹਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਥਵਿਂ ਅਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਭੋਗਜਾਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋਪਾਨਂ ਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਮਲ੍ਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਪਮਾਦੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਰੋਹਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਮਿ, ਨਿਵਾਰੇਯ੍ਯਾਥ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਵੇਹਾਸਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤੁ, ਨਾਵਾਯ ਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੁ, ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਪਵਿਸਤੁ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਥਾਯ ਦ੍ਵਿਧਾਭਾਵੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸੋ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ¶ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਨ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝੇ, ਨ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਵਿਵਰਂ ਪਵਿਸ੍ਸ;
ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ ਸੋ ਜਗਤਿਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਯਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤਂ ਨਪ੍ਪਸਹੇਯ੍ਯ ਮਚ੍ਚੂ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤਂ ਨਪ੍ਪਸਹੇਯ੍ਯ, ਮਚ੍ਚੂਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਠਿਤਂ ਮਰਣਂ ਨਪ੍ਪਸਹੇਯ੍ਯ ਨਾਭਿਭਵੇਯ੍ਯ, ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤੋਪਿ ¶ ਪਥਵਿਪ੍ਪਦੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥੁ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਰੁਦ੍ਧਵੇਲਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਸ੍ਸੋ ਉਦ੍ਦਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਪਹਰਿ. ਸੋ ਉਪਰਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਮਙ੍ਗਲਸ੍ਸੋ ਉਦ੍ਦਾਮੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਪਨਸ੍ਸੋ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਅਹੋਸਿ, ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਵਿਵਟਾਨਿ, ਸੋਪਾਨਂ ਸਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਠਿਤਂ. ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਾ ਮਲ੍ਲਾ ਤਂ ਗੀਵਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਭਿਮੁਖਂ ਖਿਪਿਂਸੁ. ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਸਤ੍ਤਸੁਪਿ ਤਲੇਸੁ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਵਿਵਟਾਨਿ, ਸੋਪਾਨਾਨਿ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਮਲ੍ਲਾ ਤਂ ਗੀਵਾਯਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਭਿਮੁਖਂ ਖਿਪਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਸੋਪਾਨਪਾਦਮੂਲਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਮਹਾਪਥਵੀ ਵਿਵਰਮਾਨਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ, ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ.
ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਸਕ੍ਯਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
ਪਾਪਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਨਵਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੦. ਦਣ੍ਡਵਗ੍ਗੋ
੧. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬੇ ¶ ¶ ¶ ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਤਰਸਵਗ੍ਗਿਯੇਹਿ ਸੇਨਾਸਨੇ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤੇ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਥ, ਮਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਤਰਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਨ ਮਯਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਠਮਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਹਰਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਤਰਸਵਗ੍ਗਿਯਾ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ ਮਹਾਵਿਰਵਂ ਵਿਰਵਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਏਵਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪਹਾਰਦਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਚਿ. ੪੪੯ ਆਦਯੋ) ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ‘ਯਥਾ ਅਹਂ, ਤਥੇਵ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਤਸਨ੍ਤਿ, ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਭਾਯਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰੋ ਨ ਪਹਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਘਾਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ;
ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਨ ਹਨੇਯ੍ਯ ਨ ਘਾਤਯੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਦਣ੍ਡੇ ਪਤਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਤਸਨ੍ਤਿ. ਮਚ੍ਚੁਨੋਤਿ ਮਰਣਸ੍ਸਾਪਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਦੇਸਨਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਨਿਰਵਸੇਸਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਸਾਵਸੇਸੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਭੇਰਿਯਾ ਚਰਾਪਿਤਾਯਪਿ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਧ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਹਤ੍ਥਾਜਾਨੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੇਯ੍ਯੋ ਉਸਭਾਜਾਨੇਯ੍ਯੋ ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾਵ ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮੇਸੁ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮਰਣਕਸਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਭਾਯਤਿ, ਇਤਰੇ ਤਯੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ¶ ਬਲਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਨ ਹਨੇਯ੍ਯ ਨ ਘਾਤਯੇਤਿ ਯਥਾ ਅਹਂ ¶ , ਏਵਂ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਨੇਵ ਪਰਂ ਪਹਰੇਯ੍ਯ ਨ ਪਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇਯੇਵ ¶ ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਸਤ੍ਤਰਸਵਗ੍ਗਿਯੇ ਪਹਰਿਂਸੁ. ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਤੇਸਂ ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਂ ਉਗ੍ਗਿਰਿਂਸੁ. ਇਧਾਪਿ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਏਵਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਇਮਂ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਚਿ. ੪੫੪ ਆਦਯੋ) ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ‘ਯਥਾ ਅਹਂ, ਤਥੇਵ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਤਸਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਮਯ੍ਹਂ, ਤਥੇਵ ਨੇਸਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰੋ ਨ ਪਹਰਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਘਾਟੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਿਯਂ;
ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਨ ਹਨੇਯ੍ਯ ਨ ਘਾਤਯੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਿਯਂ ਮਧੁਰਂ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਨ ਜੀਵਿਤੇ ਵਾ ਮਰਣੇ ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਵ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਸਬ੍ਬਹੁਲਕੁਮਾਰਕਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ¶ ¶ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਕੁਮਾਰਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਕੁਮਾਰਕੇ ਏਕਂ ਘਰਸਪ੍ਪਜਾਤਿਕਂ ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਪਹਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਮਾਰਕਾ ਕਿਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਪਹਰਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਡਂਸਨਭਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਇਮਂ ਪਹਰਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਖਲਾਭਿਨੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਥ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਪਰਂ ਪਹਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਿਹਿਂਸਤਿ;
ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮੇਸਾਨੋ, ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਨ ਲਭਤੇ ਸੁਖਂ.
‘‘ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਨ ਹਿਂਸਤਿ;
ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮੇਸਾਨੋ, ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਲਭਤੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਆਦੀਹਿ ਵਾ ਵਿਹੇਠੇਤਿ. ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਨ ਲਭਤੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਸੁਖਂ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ ਵਾ ਪਰਮਤ੍ਥਭੂਤਂ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਲਭਤੇਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤੇ ਕੁਮਾਰਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਕੁਮਾਰਕਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਮਾਵੋਚ ¶ ਫਰੁਸਂ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ¶ ¶ ਕਿਰ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਵਿਚਰਤਿ. ਤਂ ਥੇਰੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਹਾਜਨੋ ਪਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋਪਿਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਹੋਤੁ, ਅਯਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਦਦਨ੍ਤਿ.
ਕਿਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ? ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸਦਿਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮਗ੍ਗਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੀਘਾਯੁਕਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਚ ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਵਾ ਅਨੁਛਮਾਸਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪੋਸਥਤ੍ਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਪਿ ‘‘ਉਪੋਸਥਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਤੇ ਏਕਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦੇਵਤਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮਗ੍ਗਾ, ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਾਲਤਾਯ ਚਿਨ੍ਤਿਤਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਏਕੇਨ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਆਗਮੇਹਿ, ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚੇਨਮ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਏਕਂ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਵਣ੍ਣਂ ¶ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਕੇਸਕਲਾਪਂ, ਏਕੇਨ ਨਿਵਾਸਨਂ ਸਣ੍ਠਾਪਯਮਾਨਾ ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸੋ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਮਾਗਮਯਮਾਨੋ ਪਨ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਤਂ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿ. ਸਾ ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ. ਇਤਰੋ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸੀਲਂ ਤੇ ਭਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਤ੍ਥਾਵੁਸੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨੇਵ ਤੇ ਮਯਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਮਾਨਾ ਤਰੁਣਇਤ੍ਥੀ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤ੍ਵਂ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਵਦੇਸੀਤਿ. ਸੋ ਅਸਨਿਯਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਅਵਤ੍ਥਟੋ ਵਿਯ ਮਾ ਮਂ, ਆਵੁਸੋ, ਨਾਸੇਹਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਰੂਪਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਕਿਂ ਤਵ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦਣ੍ਡਕੋ ਵਿਯ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਉਪੋਸਥਗ੍ਗੇਪਿ ‘‘ਨਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸੀਦਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਲੇ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਲ਼ਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਦੇਵਤਾ ਤਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਮਯਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੀਲਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਪਨ ਵੀਮਂਸਨਵਸੇਨੇਤਂ ਕਤਂ, ਕਰੋਥ ਤੇਨ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਅਕਾਸਿ ¶ , ਨ ਪਨ ਥੇਰੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੇਵਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ.
ਆਯੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਨ ਤੇ ਥੇਰਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਦੇਵਤਾ ਅਪੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਵਾਯ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ¶ ਤਥੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਂ ਤਥਾਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਇਮਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ਤਵ ਵਿਹਾਰਾ ਨੀਹਰ. ਇਮਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੇਸਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਯਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਹਾਰੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਾਸਕਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾਵ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਖਾਯਪਿ ਤਥੇਵ ਕਥੇਸੁਂ. ਸਾਪਿ ਨੇਸਂ ਤਥੇਵ ਪਟਿਵਚਨਂ ਅਦਾਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਤੇਹਿ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਵਚਨਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਯਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਿਜਿਤਾ ਨੀਹਰਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਹਾਰੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥ, ਅਹਂ ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਮੁਖੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ¶ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਂ ਰਾਜਾ ਅਦ੍ਦਸ. ਥੇਰੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਰਾਜਾ ਥੇਰਂ ਨ ਵਨ੍ਦਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਸੋ ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚੇਪਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਅਦ੍ਦਸਂ, ਕਹਂ ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ’’ਚ੍ਚੇਵਾਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਤਾਵ ਨਿਕ੍ਖਮਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੇ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਮੁਖੇ ਠਿਤੇ ਪੁਨ ਸਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨ ਉਪਰਿਤਲਂ ਅਭਿਰੁਹਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਹਂ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਥੇਰਂ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਨਾਹਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਇਦਾਨੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਜਨੋਪਿ ‘‘ਮੇ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਇਤ੍ਥੀ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ¶ . ਰਾਜਾ ‘‘ਪਟਿਰੂਪਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਥੇਰਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਤਾਵ ਓਤਰਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪਮੁਖੇ ਠਿਤੇ ਪੁਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤਲਂ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਪੁਨ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਸੋ ਪੁਨ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘‘ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਟਿਰੂਪਕਮੇਵੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪੇ ਸਂਕਿਲੇਸੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਨ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਮਮ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਥ, ਅਹਮੇਵ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਪਸ੍ਸਥਾਵੁਸੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਾਪਕਿਰਿਯਂ, ‘ਏਤਂ ਵਿਹਾਰਤੋ ਨੀਹਰਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ¶ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ’’ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ. ਤਮ੍ਪਿ ਥੇਰਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਦੁਸ੍ਸੀਲ, ਇਦਾਨਿਸਿ ਰਾਜਕੋਣ੍ਡੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੋਣ੍ਡਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਤ੍ਥਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੇ ‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਿਤਕਾਰਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਸ੍ਮਾ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮੇ ਕਿਰ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਕਥੇਸਿ ¶ , ਏਤੇ ਤਾਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਇਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਸ੍ਮਾ ਕਥੇਸਿ, ਨਨੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਵੇਵ ਪਾਪਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਦਂ ਜਾਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ਪਾਪਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਸੀ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਦਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਪੁਨ ਤਥਾਰੂਪਂ ਪਾਪਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਮਾ ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਹਿ, ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦੋ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂਸਥਾਲਸਦਿਸੋ ਹੋਹਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਮਾਵੋਚ ਫਰੁਸਂ ਕਞ੍ਚਿ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵਦੇਯ੍ਯੁ ਤਂ;
ਦੁਕ੍ਖਾ ਹਿ ਸਾਰਮ੍ਭਕਥਾ, ਪਟਿਦਣ੍ਡਾ ਫੁਸੇਯ੍ਯੁ ਤਂ.
‘‘ਸਚੇ ਨੇਰੇਸਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਕਂਸੋ ਉਪਹਤੋ ਯਥਾ;
ਏਸ ਪਤ੍ਤੋਸਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਾਵੋਚ ਫਰੁਸਂ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਂ ਮਾ ਅਵਚ. ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਤਯਾ ਪਰੇ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਪਟਿਵਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਸਾਰਮ੍ਭਕਥਾਤਿ ਏਸਾ ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਾ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਕਥਾ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਪਟਿਦਣ੍ਡਾਤਿ ਕਾਯਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ¶ ਪਰਂ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸਾ ਪਟਿਦਣ੍ਡਾ ਚ ਤਵ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤੇਯ੍ਯੁਂ. ਸਚੇ ਨੇਰੇਸੀਤਿ ਸਚੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ. ਕਂਸੋ ਉਪਹਤੋ ਯਥਾਤਿ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਲਮਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਕਂਸਥਾਲਂ ਵਿਯ. ਤਞ੍ਹਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਹਿ ਵਾ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਵਾ ਪਹਟਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਏਸ ਪਤ੍ਤੋਸੀਤਿ ਸਚੇ ਏਵਰੂਪੋ ਭਵਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਇਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰਯਮਾਨੋ ਇਦਾਨਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਏਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ. ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਚ ਪਨ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ’’ਤਿਏਵਮਾਦਿਕੋ ਉਤ੍ਤਰਕਰਣਵਾਚਾਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋਪਿ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਸਲਾਕਂ ਗਣ੍ਹੀਤਿ.
ਕੋਣ੍ਡਧਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਉਪੋਸਥਿਕਇਤ੍ਥੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁ
ਯਥਾ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਸਾਖਾਦੀਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ¶ ¶ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚਸਤਮਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਉਪੋਸਥਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਿਂਸੁ. ਵਿਸਾਖਾ ਤਾਸੁ ਮਹਲ੍ਲਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ, ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਉਪੋਸਥਿਕਾ ਜਾਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਤਾਹਿ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਿਮਿਤ੍ਥਿਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਾਹਿ ‘‘ਸਪਤ੍ਤਿਵਾਸਾ ਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਰੁਣਿਤ੍ਥਿਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਾਹਿ ‘‘ਪਠਮਗਬ੍ਭੇ ਪੁਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਾਹਿ ‘‘ਤਰੁਣਭਾਵੇਯੇਵ ਪਤਿਕੁਲਗਮਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਾਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਵਿਸਾਖੇ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਤਿਆਦਯੋ ਨਾਮ ਦਣ੍ਡਹਤ੍ਥਕਗੋਪਾਲਕਸਦਿਸਾ, ਜਾਤਿ ਜਰਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਰਣਂ ਕੁਠਾਰਿਯਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਜੀਵਿਤਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਟ੍ਟਮੇਵ ਪਨ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਥਾ ਦਣ੍ਡੇਨ ਗੋਪਾਲੋ, ਗਾਵੋ ਪਾਜੇਤਿ ਗੋਚਰਂ;
ਏਵਂ ਜਰਾ ਚ ਮਚ੍ਚੁ ਚ, ਆਯੁਂ ਪਾਜੇਨ੍ਤਿ ਪਾਣਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਾਜੇਤੀਤਿ ਛੇਕੋ ਗੋਪਾਲੋ ਕੇਦਾਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿਯੋ ਗਾਵੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਪੋਥੇਨ੍ਤੋ ਸੁਲਭਤਿਣੋਦਕਂ ¶ ਗੋਚਰਂ ਨੇਤਿ. ਆਯੁਂ ਪਾਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਖੇਪੇਨ੍ਤਿ. ਗੋਪਾਲਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਜਰਾ ਚ ਮਚ੍ਚੁ ਚ, ਗੋਗਣੋ ਵਿਯ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਗੋਚਰਭੂਮਿ ਵਿਯ ਮਰਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿ ਤਾਵ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜਰਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ¶ , ਬ੍ਯਾਧਿ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ. ਤਮੇਵ ਮਰਣਂ ਕੁਠਾਰਿਯਾ ਛੇਦਂ ਵਿਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਉਪੋਸਥਿਕਇਤ੍ਥੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਅਜਗਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਥ ¶ ਪਾਪਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਜਗਰਪੇਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਤੋ ਓਤਰਨ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਯੋਜਨਿਕਂ ਅਜਗਰਪੇਤਂ ਨਾਮ ਅਦ੍ਦਸ. ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਉਭਯਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਓਤਰਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਕਾਲੋ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਯ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਕਾਲੇ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਹ – ‘‘ਤਤ੍ਰਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਏਕਂ ਪੇਤਂ ਅਦ੍ਦਸਂ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਅਹਂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਨ ਵਤ ਮੇ ਏਵਰੂਪੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਭੂਤਾ ਵਤ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਪਾਰਾ. ੨੨੮; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੦੨) ਵਦਨ੍ਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਥਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾਪਿ ਏਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੇਤੋ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠੋ, ‘ਯੇ ਚ ਪਨ ਮੇ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਨ ਕਥੇਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਸਕ੍ਖਿਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ –
ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਸੁਮਙ੍ਗਲਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਸੁਵਣ੍ਣਿਟ੍ਠਕਾਹਿ ਭੂਮਿਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਉਸਭਟ੍ਠਾਨੇ ਤਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਧਨੇਨ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਵਿਹਾਰਮਹਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਸਾਲਾਯ ਕਾਸਾਵਂ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਕਲਲਮਕ੍ਖਿਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਏਕਂ ਚੋਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਕਲਲਮਕ੍ਖਿਤਪਾਦੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਮਨੁਸ੍ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਚੋਰੋ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਹੋਤੁ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਝਾਪੇਸਿ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਜੇ ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦੇ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗੇਹਂ ਝਾਪੇਸਿ, ਸੋ ਏਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਕੋਪਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ੂਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ¶ ¶ ਤੇ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤਸ੍ਸ ਪਿਯਤਰਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੋਪਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਘਟੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਕਿਰ ਝਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਝਾਮਕਾਲੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਝਾਮਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਾਮਬਾਹੁਂ ਸਮਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਮਹਾਅਪ੍ਫੋਟਨਂ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਸਾਮਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਤਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਝਾਮਕਾਲੇ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਮੇ, ਤਾਤਾ, ਅਗ੍ਗਿਆਦੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਧਨਂ ਨਿਦਹਿਤੁਂ ਲਦ੍ਧਂ, ‘ਪੁਨਪਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਤਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚੋਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਇਮਂ ਅਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਕੁਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਹੋਤੁ, ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਵਾਸਨਨ੍ਤਰੇ ਛੁਰਿਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋਪਿ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਏਕੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ¶ ਖੇਤ੍ਤਂ ਝਾਪਿਤਂ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਜੇ ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾ ਛਿਨ੍ਨਾ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗੇਹਂ ਝਾਪਿਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਿ ਤੇਨੇਵ ਝਾਪਿਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦਾਨੇ ਪਠਮਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਰੋ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਮੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਏਵਂ ਅਪਰਾਧਕਾਰਕੇ ਮਯਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕੋਪਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਾਨੇ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਪਠਮਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਤਿ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦੁਬ੍ਭਾਮਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਮੇ ਪੁਰਿਸਂ ਅਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੇਵਦਣ੍ਡੋਪਿ ਮੇ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਾਹਿ ਮੇ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਅਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਖਮਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਤਯਾ ਮੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਮੇ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਕੋਪੋ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਤਾਤ, ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਯਾ ¶ , ਤਂ ਮੇ ਖਮਾਹੀ’’ਤਿ ਚੋਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਤਾਤ, ਖਮਾਮਿ ਤੇ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਚੇ ਮੇ, ਸਾਮਿ, ਖਮਸਿ, ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਮਂ ਗੇਹੇ ਦਾਸਂ ਕਰੋਹੀਤਿ. ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਏਤ੍ਤਕੇ ਕਥਿਤੇ ਏਵਰੂਪਂ ਛੇਦਨਂ ਅਕਾਸਿ, ਗੇਹੇ ¶ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤੁਂ, ਨ ਮੇ ਤਯਾ ਗੇਹੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਖਮਾਮਿ ਤੇ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤਾਤਿ. ਚੋਰੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਯੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਇਦਾਨਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਪਚ੍ਚਤੀਤਿ.
ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲਾ ਨਾਮ ਪਾਪਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮੇਹਿ ਡਯ੍ਹਮਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਵਗ੍ਗਿਸਦਿਸਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਥ ਪਾਪਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਕਰਂ ਬਾਲੋ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤਿ;
ਸੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਅਗ੍ਗਿਡਡ੍ਢੋਵ ਤਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਥ ਪਾਪਾਨੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਬਾਲੋ ਕੋਧਵਸੇਨ ਪਾਪਾਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਪਨ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਪਾਪਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਅਬੁਜ੍ਝਨਕੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮ ਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ ਅਜਾਨਨਤਾਯ ‘‘ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਹੀਤਿ ਸੋ ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਡਡ੍ਢੋਵ ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਜਗਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਜਾਨਾਥਾਵੁਸੋ, ‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’ਤਿ ¶ . ਮਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਜਾਨਾਥਾਤਿ. ਆਮ, ਜਾਨਾਮ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਨਾਮ ਏਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸੋ ਹਿ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੇਵਤਾਹਿ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥੇਤਿ ‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਲਭਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥੇਤਿ ‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਸਚੇ ਤਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ, ਸੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਕੋ ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਾਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਘਾਤਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤੇ ਚੋਰੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਕਾਲ਼ਸਿਲਾਯਂ ਵਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਕਹਾਪਣੇ ਅਦਂਸੁ. ਚੋਰਾ ਧਨਲੋਭੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਥੇਰਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਾਰੇਸੁਂ. ਥੇਰੋ ਤੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕੁਞ੍ਚਿਕਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤੇ ਚੋਰਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਥੇਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ¶ ਞਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਿਕਾਮਣ੍ਡਲਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਪਠਮਮਾਸੇਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਮਾਸੇਪਿ ਥੇਰਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਪਚ੍ਛਿਮਮਾਸੇ ਪਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਨ ਅਪਗਚ੍ਛਿ. ਚੋਰਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲਕਣਮਤ੍ਤਾਨਿਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭਿਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਮਤੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗੁਮ੍ਬਪਿਟ੍ਠੇ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਥੇਰੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਝਾਨਵੇਠਨੇਨ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਥਿਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਸਿ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਾਲ਼ਸਿਲਾਪਦੇਸਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਯਾਹਿ. ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਹਿ ਮੇ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਸੋ ‘‘ਏਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਵਸੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿਯੋ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਕਾਲ਼ਸਿਲਾਟਵਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ‘‘ਥੇਰਂ ਕਿਰ ਚੋਰਾ ਮਾਰੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਥਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਤ੍ਥਰਿ. ਰਾਜਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਚੋਰੇ ਪਰਿਯੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਚਰਪੁਰਿਸੇ ਪਯੋਜੇਸਿ. ਤੇਸੁਪਿ ਚੋਰੇਸੁ ਸੁਰਾਪਾਨੇ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਏਕਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਸਨ੍ਤੇਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤ, ਤ੍ਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਮੇ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਾਤੇਸੀ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਕਿਂ ਪਨ ਹਰੇ ਦੁਟ੍ਠਚੋਰ, ਤਯਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਪਠਮਂ ਪਹਟੋਤਿ? ਕਿਂ ਪਨ ਮਯਾ ਪਹਟਭਾਵਂ ਤ੍ਵਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀਤਿ? ਇਤਿ ਨੇਸਂ ‘‘ਮਯਾ ਪਹਟੋ, ਮਯਾ ਪਹਟੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਚਰਪੁਰਿਸਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਚੋਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਚੋਰੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਥੇਰੋ ਮਾਰਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਗ੍ਗਸਮਣਕੇਹਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਨਗ੍ਗਸਮਣਕੇ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਚੋਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਨਾਭਿਪ੍ਪਮਾਣੇਸੁ ਆਵਾਟੇਸੁ ਨਿਖਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਲੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਾਪੇਸਿ ¶ . ਅਥ ਨੇਸਂ ਝਾਮਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਯਨਙ੍ਗਲੇਹਿ ਕਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਰੂਪਮੇਵ ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪਂ ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨ ਤੇਨ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਮੇਵ ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ –
ਅਤੀਤੇ ¶ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਯਮੇਵ ਕੋਟ੍ਟਨਪਚਨਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਂ, ‘‘ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਏਕਕੋਵ ਗੇਹੇ ਚ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮਸਿ, ਏਕਂ ਤੇ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਏਵਰੂਪਾਯਤ੍ਥੋ, ਅਹਂ ਯਾਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਜੀਵਥ, ਤਾਵ ਵੋ ਸਹਤ੍ਥਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨਯਿਂਸੁ. ਸਾ ਕਤਿਪਾਹਮੇਵ ਤੇ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਵ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਗਤਕਾਲੇ ਮਕਚਿਵਾਕਖਣ੍ਡਾਨਿ ਚ ਯਾਗੁਫੇਣਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਆਹ – ‘‘ਇਮੇਸਂ ਅਨ੍ਧਮਹਲ੍ਲਕਾਨਂ ਏਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਗੇਹਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਯ ਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਥਯਮਾਨਾਯ ਏਵਰੂਪੋਪਿ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮੀ ਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਸੋ ‘‘ਹੋਤੁ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੇਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਞਾਤਕਾ ਆਗਮਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤੇ ਯਾਨਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਟਵਿਮਜ੍ਝਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ, ‘‘ਤਾਤ, ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਗਣ੍ਹਾਥ, ਗਾਵੋ ਪਤੋਦਸਞ੍ਞਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਚੋਰਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਓਤਰਾਮੀ’’ਤਿ ਪਿਤੁ ਹਤ੍ਥੇ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਦਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾਨਂ ਉਟ੍ਠਿਤਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੋਰਾ ਉਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ, ‘‘ਤਾਤ, ਮਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਰਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤਥਾਵਿਰਵਨ੍ਤੇਪਿ ਚੋਰਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਯਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਾਗਮਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ¶ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਏਵਮੇਵ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਸਂਚੁਣ੍ਣਿਤੋ ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਮਰਣਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਚੋਰਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲਭਿਂਸੁ. ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠੇਸੁ ਹਿ ਪਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਸਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯੋ ¶ ਦਣ੍ਡੇਨ ਅਦਣ੍ਡੇਸੁ, ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠੇਸੁ ਦੁਸ੍ਸਤਿ;
ਦਸਨ੍ਨਮਞ੍ਞਤਰਂ ਠਾਨਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਵੇਦਨਂ ਫਰੁਸਂ ਜਾਨਿਂ, ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਵ ਭੇਦਨਂ;
ਗਰੁਕਂ ਵਾਪਿ ਆਬਾਧਂ, ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਂ ਵ ਪਾਪੁਣੇ.
‘‘ਰਾਜਤੋ ¶ ਵਾ ਉਪਸਗ੍ਗਂ, ਅਬ੍ਭਕ੍ਖਾਨਂ ਵ ਦਾਰੁਣਂ;
ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਵ ਞਾਤੀਨਂ, ਭੋਗਾਨਂ ਵ ਪਭਙ੍ਗੁਰਂ.
‘‘ਅਥ ਵਾਸ੍ਸ ਅਗਾਰਾਨਿ, ਅਗ੍ਗਿ ਡਹਤਿ ਪਾਵਕੋ;
ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਨਿਰਯਂ ਸੋਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਦਣ੍ਡੇਸੂਤਿ ਕਾਯਦਣ੍ਡਾਦਿਰਹਿਤੇਸੁ ਖੀਣਾਸਵੇਸੁ. ਅਪ੍ਪਦੁਟ੍ਠੇਸੂਤਿ ਪਰੇਸੁ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਨਿਰਪਰਾਧੇਸੁ. ਦਸਨ੍ਨਮਞ੍ਞਤਰਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਦਸਸੁ ਦੁਕ੍ਖਕਾਰਣੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕਾਰਣਂ. ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਸੀਸਰੋਗਾਦਿਭੇਦਂ ਫਰੁਸਂ ਵੇਦਨਂ. ਜਾਨਿਨ੍ਤਿ ਕਿਚ੍ਛਾਧਿਗਤਸ੍ਸ ਧਨਸ੍ਸ ਜਾਨਿਂ. ਭੇਦਨਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਂ ਸਰੀਰਭੇਦਨਂ. ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਹਤਏਕਚਕ੍ਖੁਕਪੀਠਸਪ੍ਪਿਕੁਣੀਭਾਵਕੁਟ੍ਠਰੋਗਾਦਿਭੇਦਂ ਗਰੁਕਾਬਾਧਂ ਵਾ. ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਉਮ੍ਮਾਦਂ. ਉਪਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਯਸਵਿਲੋਪਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਦਿਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਾਦਿਕਂ ਰਾਜਤੋ ਉਪਸਗ੍ਗਂ ਵਾ. ਅਬ੍ਭਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਅਦਿਟ੍ਠਅਸੁਤਅਚਿਨ੍ਤਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ‘‘ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਮ੍ਮਂ, ਇਦਂ ਵਾ ਰਾਜਾਪਰਾਧਿਤਕਮ੍ਮਂ ਤਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਰੂਪਂ ਦਾਰੁਣਂ ਅਬ੍ਭਕ੍ਖਾਨਂ ਵਾ. ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਵ ਞਾਤੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨਂ ਞਾਤੀਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਵਾ. ਪਭਙ੍ਗੁਰਨ੍ਤਿ ਪਭਙ੍ਗੁਭਾਵਂ ਪੂਤਿਭਾਵਂ. ਯਂ ਹਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਧਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਅਙ੍ਗਾਰਭਾਵਂ, ਮੁਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਾਸਟ੍ਠਿਭਾਵਂ, ਕਹਾਪਣਂ ਕਪਾਲਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵਂ, ਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਕਾਣਕੁਣਾਦਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਗ੍ਗਿ ਡਹਤੀਤਿ ਏਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਡਾਹਕੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਅਸਨਿਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਡਹਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਉਟ੍ਠਿਤੋ ਪਾਵਕੋ ਵਾ ਡਹਤਿਯੇਵ. ਨਿਰਯਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮੇਸਂ ¶ ਦਸਨ੍ਨਂ ਠਾਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਏਕਂਸੇਨ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿਰਯਂ ਸੋਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਨਗ੍ਗਚਰਿਯਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ¶ ਕਿਰੇਕੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਭਰਿਯਾਯ ਕਾਲਕਤਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵੇਣਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਞ੍ਚ ਭਣ੍ਡਗਬ੍ਭਞ੍ਚ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਭਣ੍ਡਗਬ੍ਭਂ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਤੇਲਾਦੀਹਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਸੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ ਚ ਬਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਚ ਅਹੋਸਿ. ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਕਦਿਵਸਂ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਚਾਰਿਕਂ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਸਿਮਾਨਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਾ ਤਿਚੀਵਰਾਨਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਪਨ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਬਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤਿਬਹੁਭਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਹ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਯਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਤੇ ਏਵਂ ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਾਵਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਕੁਪਿਤੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਦਾਨਿ ਨੀਹਾਰੇਨ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਰੁਪਨਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਏਕਚੀਵਰੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਯਮਾਨੋ ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਗਵੇਸਕੋ ਦਕਰਕ੍ਖਸਕਾਲੇਪਿ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਗਵੇਸਮਾਨੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਿਹਾਸਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਗਰੁਕੇ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਪਾਰੁਪਨਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਪਹਾਯ ਠਿਤੋਸੀਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ –
ਅਤੀਤੇ ¶ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਮਹਿਂਸਕੁਮਾਰੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਚਨ੍ਦਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਸਂ ਮਾਤਰਿ ਕਾਲਕਤਾਯ ਰਾਜਾ ਅਞ੍ਞਂ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ, ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਵਰਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾਪਿ ਖੋ, ‘‘ਦੇਵ, ਇਚ੍ਛਿਤਕਾਲੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ¶ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ – ‘‘ਦੇਵੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਕਾਲੇ ਵਰੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ¶ . ਰਾਜਾ ‘‘ਮਮ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਿਯ ਜਲਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਮਾਨਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਹਂ ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਜਾਤਕਾਲੇ ਵਰਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਰਜ੍ਜਂ ਯਾਚਤਿ, ਅਹਂ ਤਸ੍ਸ ਨ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਪਿਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਤਰਨ੍ਤੇ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਕੀਲ਼ਮਾਨੋ ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤੇਸਂ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਏਤਂ ਸਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਪਦੁਮਿਨਿਪਣ੍ਣੇਹਿ ਉਦਕਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਸਰੋ ਵੇਸ੍ਸਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਏਕੇਨ ਦਕਰਕ੍ਖਸੇਨ ਲਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਵੇਸ੍ਸਵਣ੍ਣੋ ਚ ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਧਮ੍ਮਜਾਨਨਕੇ ਯੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਇਮਂ ਸਰਂ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭਸੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੋ ਤਂ ਸਰਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋਤਿਣ੍ਣੇ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇ ਖਾਦਤਿ, ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰੋਪਿ ¶ ਤਂ ਸਰਂ ਅਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾਵ ਓਤਰਿ, ਤੇਨ ਚ ‘‘ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ‘‘ਦੇਵਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਉਦਕਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਕੁਮਾਰਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋਪਿ ਤੇਨ ‘‘ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ‘‘ਦੇਵਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਿਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਦਕਰਕ੍ਖਸੋ ਤਮ੍ਪਿ ਉਦਕਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਪੇਸਿ.
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਓਤਰਣਪਦਂਯੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਰੋ ਰਕ੍ਖਸਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਖਗ੍ਗਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧਨੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਕ੍ਖਸੋ ਤਂ ਅਨੋਤਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨਕਮ੍ਮਿਕਪੁਰਿਸਵੇਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਤ੍ਵਂ ਮਗ੍ਗਕਿਲਨ੍ਤੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਸਰਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਭਿਸਮੁਲਾਲਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪਿਲਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਏਸ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯਾ ਮੇ ਭਾਤਰੋ ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਮ, ਮਯਾ ਗਹਿਤਾਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਤਿ? ਅਹਂ ਇਮਂ ਸਰਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋਤਿਣ੍ਣੇ ਲਭਾਮੀਤਿ ¶ . ਕਿਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਵ ਲਭਸੀਤਿ? ਦੇਵਧਮ੍ਮਜਾਨਨਕੇ ¶ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੇ ਲਭਾਮੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ? ਆਮ, ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਹਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਕਥੇਹੀਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਗਤ੍ਤੇਨ ਕਥੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਯਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ¶ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਤਮਣ੍ਡਪਮਜ੍ਝੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੁਕ੍ਕਧਮ੍ਮਸਮਾਹਿਤਾ;
ਸਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਲੋਕੇ, ਦੇਵਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਰੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੬);
ਯਕ੍ਖੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤ, ਅਹਂ ਤੇ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਏਕਂ ਭਾਤਰਂ ਦਮ੍ਮਿ, ਕਤਰਂ ਆਨੇਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਪਣ੍ਡਿਤ, ਤ੍ਵਂ ਕੇਵਲਂ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਸਿਯੇਵ, ਨ ਪਨ ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਸੀਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਜੇਟ੍ਠਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਆਹਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯਿਕਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਸੀਤਿ, ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਚਾਹਂ ਯਕ੍ਖ ਜਾਨਾਮਿ, ਤੇਸੁ ਚ ਵਤ੍ਤਾਮਿ. ਮਯਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ. ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਂ ਏਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਰਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਪਿਤਾ ਤਂ ਵਰਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾਸਂ ਅਨੁਜਾਨਿ, ਸੋ ਕੁਮਾਰੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਤਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਖਾਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਨ ਕੋਚਿ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਤਿ. ਤੇਨਾਹਂ ਗਰਹਭਯਭੀਤੋ ਤਮੇਵਾਹਰਾਪੇਮੀਤਿ. ਯਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਪਣ੍ਡਿਤ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਸਿ, ਦੇਵਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਵਤ੍ਤਸੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਯਕ੍ਖਭਾਵੇ ਆਦੀਨਵਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਕਤੇ ਯਕ੍ਖਂ ਆਦਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਰਜ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਉਪਰਜ੍ਜਂ, ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਰਮਣੀਯੇ ਠਾਨੇ ਆਯਤਨਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸੋ ਲਾਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ ‘‘ਤਦਾ ਰਕ੍ਖਸੋ ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਸੂਰਿਯਕੁਮਾਰੋ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਚਨ੍ਦਕੁਮਾਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਮਹਿਂਸਕੁਮਾਰੋ ਪਨ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜਾਤਕਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਦੇਵਧਮ੍ਮੇ ਗਵੇਸਮਾਨੋ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਇਮਿਨਾ ਨੀਹਾਰੇਨ ਠਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਰਤੋ ‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਨ ਹਿ ਸਾਟਕਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ¶ ਨਗ੍ਗਚਰਿਯਾ ਨ ਜਟਾ ਨ ਪਙ੍ਕਾ, ਨਾਨਾਸਕਾ ਥਣ੍ਡਿਲਸਾਯਿਕਾ ਵਾ;
ਰਜੋਜਲ੍ਲਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚਂ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਸਕਾਤਿ ਨ ਅਨਸਕਾ, ਭਤ੍ਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਥਣ੍ਡਿਲਸਾਯਿਕਾਤਿ ਭੂਮਿਸਯਨਾ. ਰਜੋਜਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਦ੍ਦਮਲੇਪਨਾਕਾਰੇਨ ਸਰੀਰੇ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਰਜੋ ¶ . ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਭਾਵੇਨ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਹਿ ਮਚ੍ਚੋ ‘‘ਏਵਂ ਅਹਂ ਲੋਕਨਿਸ੍ਸਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਨਗ੍ਗਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਕੇਵਲਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚੇਵ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯ, ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਚ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ. ਨ ਹਿ ਏਤਾਨਿ ਸੁਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨਿਪਿ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਕਙ੍ਖਾਯ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਭਾਵੇਨ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਂ ਮਚ੍ਚਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਬਹੁਭਣ੍ਡਿਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਚੇਪੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਰਞ੍ਞੋ ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਕੁਪਿਤਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ. ਅਥਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ¶ ਨਚ੍ਚਗੀਤਕੁਸਲਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਸੁਰਾਮਦਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਵਰਗਤੋ ਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਵਰਗਤੋਵ ਸੀਸਂ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਤਪਾਤੁਕਰਣੇ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ¶ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸਾਨਨ੍ਦ, ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਂ, ਅਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋਵ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਗਾਥਾਵਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਤਾਲਮਤ੍ਤੇ ਆਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ, ਮੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਭਾਸਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਕਿਰ ਏਸ ਏਵਂ ਸੁਰਾਮਦਮਤ੍ਤੋ ਯਥਾਲਙ੍ਕਤੋਵ ਏਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਤਂ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾ, ਅਜ੍ਜ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਞ੍ਚੇਵ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਲੀਲ਼ਞ੍ਚ ਦਟ੍ਠੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ.
ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋਪਿ ਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥੇ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਉਦਕਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਪਾਨਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾਪਿ ਇਤ੍ਥੀ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਗੀਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਲੀਲ਼ਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਨਚ੍ਚਗੀਤਂ ਦਸ੍ਸਯਮਾਨਾਯ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਸਤ੍ਥਕਵਾਤਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਹਦਯਮਂਸਂ ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਾ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਮੁਖੇਨ ਚੇਵ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਚ ਵਿਵਟੇਹਿ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ‘‘ਉਪਧਾਰੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ¶ ਬਲਵਸੋਕੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪੀਤਸੁਰਾ ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਮੇ ਇਮਂ ਸੋਕਂ ਅਞ੍ਞੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤੇਨਾ’’ਤਿ ਬਲਕਾਯਪਰਿਵੁਤੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਏਵਰੂਪੋ ਮੇ ਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥਾ’ਤਿ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਪਟਿਸਰਣਂ ਮੇ ਹੋਥਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸੋਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤੋਸਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਹਿ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਇਮਿਨਾਵ ਆਕਾਰੇਨ ਮਤਕਾਲੇ ¶ ਤਵ ਰੋਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਘਰਿਤਅਸ੍ਸੂਨਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਾਨਂ ਉਦਕਤੋ ਅਤਿਰੇਕਤਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ ਵਿਸੋਸੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਮਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਨਂ;
ਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨੋ ਗਹੇਸ੍ਸਸਿ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੯੫੫, ੧੧੦੫; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਜਤੁਕਣ੍ਣਿਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੬੮);
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮੇ ਅਨੁਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਨ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ‘ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਞ੍ਚੇਵ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਲੀਲ਼ਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਇਮਿਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞੇਸੁ ਆਦਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਥੇਹਿ, ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚ ਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਤਾਲਮਤ੍ਤੇ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤੋ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤਾਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਗ੍ਗਮ੍ਮ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤਤਾਲਪ੍ਪਮਾਣੇ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਣਾਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹ –
ਇਤੋ ¶ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਵਿਪਸ੍ਸੀਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਹਂ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਨਗਰੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਪਰੇਸਂ ਛੇਦਂ ਵਾ ਪੀਲ਼ਂ ਵਾ ਅਕਰਣਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਘੋਸਕਕਮ੍ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਂ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਥ, ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇਸੁ ਉਪੋਸਥਂ ਸਮਾਦਿਯਥ, ਦਾਨਂ ਦੇਥ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਥ, ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਾਦੀਹਿ ਸਦਿਸਂ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਾਮਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪਿਤਾ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਮਹਾਰਾਜਾ ਮਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਗੁਣਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਦਸਾਵ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ¶ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤਾਤ, ਨ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਅਰਹਸਿ, ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਪਿਲਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਵਿਚਰਾ’’ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮੁਤ੍ਤਾਦਾਮਸਦਿਸਂ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਂ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਮਂ ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਨ੍ਨਪਰਿਹਾਰੇਨ ਤਥੇਵ ਉਗ੍ਘੋਸੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦੇਵ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤਾਤ, ਅਸ੍ਸੋਪਿ ਤੇ ਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਾ’’ਤਿ ਚਤੁਸਿਨ੍ਧਵਯੁਤ੍ਤਰਥਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਤਿਯਵਾਰੇਪਿ ਮੇ ਰਾਜਾ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦੇਵ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤਾਤ, ਰਥੋਪਿ ਤੇ ਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਮਹਾਪਸਾਧਨਞ੍ਚ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਦਾਸਿ. ਸ੍ਵਾਹਂ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਸੀਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਧਮ੍ਮਘੋਸਕਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਾਯਤੋ ਚਨ੍ਦਨਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਤਿ, ਮੁਖਤੋ ਉਪ੍ਪਲਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਤਿ. ਇਦਂ ਮਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ.
ਏਵਂ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤੇਜੋਧਾਤੁਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਸਰੀਰੇ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਲੋਹਿਤਂ ਝਾਪੇਸਿ, ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਿਯ ਧਾਤੁਯੋ ਅਵਸਿਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਸੁਦ੍ਧਵਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ, ਧਾਤੁਯੋ ¶ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਂਸੁ. ਤਾ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਮਹਾਪਥੇ ਥੂਪਂ ਕਾਰੇਸਿ ‘‘ਮਹਾਜਨੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਭਾਗੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਗਾਥਾਵਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੋਯੇਵ ਆਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ ‘ਸਮਣੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਦਾਹੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ‘ਸਮਣੋ’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਚੇਪਿ ਸਮਂ ਚਰੇਯ੍ਯ,
ਸਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਯਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ;
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ¶ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ,
ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋ ਸਮਣੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਲਙ੍ਕਤੋਤਿ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਚੇਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਮਂ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਰਾਗਾਦਿਵੂਪਸਮੇਨ ਸਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮਨੇਨ ਦਨ੍ਤੋ ਚਤੁਮਗ੍ਗਨਿਯਮੇਨ ਨਿਯਤੋ ਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਾਯ ¶ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਕਾਯਦਣ੍ਡਾਦੀਨਂ ਓਰੋਪਿਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ. ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿਪਿ ਸਮਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਸਮਣੋਤਿਪਿ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਯੇਵਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਪਿਲੋਤਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਿਲੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਏਕਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਨਿਵਤ੍ਥਂ ਕਪਾਲਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਏਵਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋ ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨਿਵਤ੍ਥਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਕਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਯ੍ਹੂਪਗਂ ਕਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਕਪਾਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯ ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਥੂਲਸਰੀਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਜਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਣੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਲੋਤਿਕਮੇਵ ਨਿਵਾਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਿਰਿਕ ¶ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ ਅਚ੍ਛਾਦਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਹਾਯ ਇਮਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਪਾਲਹਤ੍ਥੋ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿ, ਓਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਿ. ਸੋ ਤਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਗਤੋ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਨਪਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ, ਪੁਨਪਿ ਤਥੇਵਾਤਿ. ਤਂ ਏਵਂ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ‘‘ਕਹਂ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਤੇਨੇਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ, ਆਵੁਸੋ, ਨ ਦਾਨਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਨਨੁ ਅਯਂ ਤੇ ਵਿਚਰਣਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਆਚਰਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਸਤਿ ਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਛਿਨ੍ਨੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਲੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਕਿਮਾਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ? ਇਦਂ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਸਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨਸ੍ਸ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਛਿਨ੍ਨੋ, ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਕੋਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਯੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਅਪਬੋਧੇਤਿ, ਅਸ੍ਸੋ ਭਦ੍ਰੋ ਕਸਾਮਿਵ.
‘‘ਅਸ੍ਸੋ ¶ ਯਥਾ ਭਦ੍ਰੋ ਕਸਾਨਿਵਿਟ੍ਠੋ,
ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਂਵੇਗਿਨੋ ਭਵਾਥ;
ਸਦ੍ਧਾਯ ਸੀਲੇਨ ਚ ਵੀਰਿਯੇਨ ਚ,
ਸਮਾਧਿਨਾ ਧਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨ ਚ;
ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਾ ਪਤਿਸ੍ਸਤਾ,
ਜਹਿਸ੍ਸਥ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਅਨਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਂ ਹਿਰਿਯਾ ਨਿਸੇਧੇਤੀਤਿ ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋ. ਕੋਚਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਨਿਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਿਦ੍ਦਂ ਅਪਹਰਨ੍ਤੋ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਪਬੋਧੇਤਿ. ਕਸਾਮਿਵਾਤਿ ਯਥਾ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਤਮਾਨਂ ਕਸਂ ਅਪਹਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਤਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਯੋ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਂ ਅਪਬੋਧੇਤਿ, ਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਥਾ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸੋ ਪਮਾਦਮਾਗਮ੍ਮ ਕਸਾਯ ਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਸਾਯ ਪਹਟੋ’’ਤਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਆਤਪ੍ਪਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਆਤਾਪਿਨੋ ਸਂਵੇਗਿਨੋ ਭਵਥ ¶ , ਏਵਂਭੂਤਾ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਦੁਵਿਧਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਚ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਧਿਨਾ ਚ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ¶ ਧਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚਰਣਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਾ ¶ . ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਪਤਿਸ੍ਸਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਿਸ੍ਸਥਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਿਲੋਤਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਸੁਖਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਉਦਕਞ੍ਹਿ ਨਯਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਾਮਣੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਬਾਰਾਣਸਿਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਕਤੇ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਧਨਗਬ੍ਭਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਦਂ ਤੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਿਤੁ ਧਨਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਿਤਾਮਹਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਧਨਰਾਸਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਇਮਂ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਗਮਿਂਸੂ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਮੇਵ ਹਿ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤੇ ਬਾਲਤਾਯ ਧਨਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਹਾਯ ਗਤਾ, ਅਹਂ ਪਨੇਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦਾਨਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੂਜਂ ¶ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਫਲਿਕਮਯਂ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਫਲਿਕਮਯਮੇਵ ਨ੍ਹਾਨਫਲਕਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਪਾਤਿਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਮੇਵ ਦਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਪਾਤਿਯਾ ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨੇਵ ਗੇਹੇ ¶ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਤਰਾਸਤ੍ਥਾਯ ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਦਾਸਿ, ਸਾਯਮਾਸਤ੍ਥਾਯਪਿ ਸਹਸ੍ਸਮੇਵ. ਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਪਨ ਭੋਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਸਿ, ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨਦਿਵਸੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ – ‘‘ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਕਿਰ ਭਤ੍ਤਭੁਞ੍ਜਨਾਕਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ.
ਮਹਾਜਨੋ ¶ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿ. ਸੋਪਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇ ਫਲਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਗਨ੍ਧੋਦਕਘਟੇਹਿ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨੇ ਤਂ ਪਾਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਭੋਜਨਂ ਵਡ੍ਢੇਸੁਂ. ਸੋ ਨਾਟਕਪਰਿਵੁਤੋ ਏਵਰੂਪਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਏਕੋ ਗਾਮਿਕਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਯਾਹਰਣਤ੍ਥਂ ਦਾਰੁਆਦੀਨਿ ਯਾਨਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਨਿਵਾਸਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਦਾ ਪਨ ਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੋ ¶ ਹੋਤਿ. ‘‘ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਭੁਞ੍ਜਨਲੀਲ਼ਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਹਾਯਕੋ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਤੇ ਭੁਞ੍ਜਨਲੀਲ਼ਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਏਹਿ, ਗਚ੍ਛਾਮ, ਅਯਂ ਨਗਰੇ ਭੇਰੀ ਚਰਤਿ, ਏਤਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਗਰਵਾਸੀ ਜਨਪਦਵਾਸਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚੇ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਗਾਮਵਾਸੀ ਭਤ੍ਤਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾਵ ਨਗਰਵਾਸਿਂ ਆਹ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਤਾਯ ਪਾਤਿਯਾ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡੇ ਪਿਪਾਸਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ. ਸਮ੍ਮ, ਮਾ ਏਤਂ ਪਤ੍ਥਯਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮ, ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਨ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਣਮਾਮਿ ਤੇ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਹਂ, ਸਾਮੀਤਿ. ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਏਕੋ ਗਾਮਵਾਸੀ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਤਿਯਂ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡੇ ਪਿਪਾਸਂ ਉਪਾਦੇਸਿ, ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਦਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਸਮ੍ਮ, ਸੁਤਂ ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇ, ਅਪਿਚ ਲਭਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਮਰਣਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਵਿਰਵਿ – ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ, ਸਾਮਿ, ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਜੀਵਿਤਮਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਅਮ੍ਭੋ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਸਤਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਸਤਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਘਤਿ. ਯੋ ਯੋ ਯਾਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਦਦਮਾਨੋ ਅਹਂ ¶ ਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ? ਸਾਮਿ, ਅਯਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਜੀਵਿਤਮਸ੍ਸ ਦੇਥਾਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾਵ ਮੁਧਾ ਲਦ੍ਧੁਂ, ਯਦਿ ਪਨ ¶ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਨ ਜੀਵਤਿ, ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਮਮ ਗੇਹੇ ਭਤਿਂ ਕਰੋਤੁ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਗਾਮਵਾਸੀ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਸਹਾਯਕਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪਹਾਯ ‘‘ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਅਤ੍ਥਾਯ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਭਤਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋ ਭਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿ. ਗੇਹੇ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਦਿਵਾ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤਾਨੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਂਸੁ. ‘‘ਭਤ੍ਤਭਤਿਕੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਲਨਗਰੇਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦਿਵਸੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ ਭਤ੍ਤਵੇਯ੍ਯਾਵਟਿਕੋ ‘‘ਭਤ੍ਤਭਤਿਕਸ੍ਸ, ਸਾਮਿ, ਦਿਵਸੋ ਪੁਣ੍ਣੋ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਤੇਨ ਕਤਂ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਭਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕੋਪਿਤਪੁਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.
ਅਥਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਯਪਾਤਰਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦ੍ਵੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਤਰਾਸਤ੍ਥਾਯ ਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ¶ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਚਿਨ੍ਤਾਮਣਿਂ ਨਾਮ ਪਿਯਭਰਿਯਂ ਅਵਸੇਸਜਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਤਮੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕੇਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕੋਟ੍ਠਕੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਫਲਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਵਾਸਨਸਾਟਕੇ ¶ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ – ‘‘ਭਤ੍ਤਭਤਿਕੋ ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਂ ਲਭਿ, ਤਸ੍ਸ ਭੁਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚੇ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਗਾਮਵਾਸਿਸ੍ਸ ਓਲੋਕਿਤੋਲੋਕਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਕਮ੍ਪਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਨਾਟਕਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਠਪਯਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨਵੇਲਾਯ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੇ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਭਤ੍ਤਭਤਿਕਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਅਥ ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਲਭਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਏਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਪਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਚੇਵ ਮਮ ਚ ਸਙ੍ਗਹਕਰਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ¶ ਞਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਨ੍ਤਰੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.
ਸੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਦਿਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਪਰਗੇਹੇ ਭਤਿਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਇਦਂ ਭਤ੍ਤਂ ਏਕਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਸਚੇ ਪਨ ਨਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਅਯ੍ਯਸ੍ਸੇਵ ਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਪਾਤਿਤੋ ਏਕਪਿਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਮੁਖੇ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਪਾਤਿਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਂ ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਆਕਿਰਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਡ੍ਢਸੇਸਕਾਲੇ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੋਵ ਪਟਿਵਿਸੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਾਤੁਂ, ਮਾ ਮਂ ਇਧਲੋਕੇਨ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਪਰਲੋਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹਮੇਵ ਕਰੋਥ, ਸਾਵਸੇਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਵਸੇਸਮੇਵ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਿਰਵਸੇਸਦਾਨਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਮੇ ਪਰਗੇਹੇ ਭਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੂਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਖਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਚਿਨ੍ਤਾਮਣਿ ਵਿਯ ਤੇ ਸਬ੍ਬਕਾਮਦਦੋ ਮਨੋਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਪੂਰੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ –
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ¶ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਯਥਾ.
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਕਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਮਣਿ ਜੋਤਿਰਸੋ ਯਥਾ’’ਤਿ. –
ਵਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਜਨੋ ਯਾਵ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤਗਮਨਾ ਮਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਮਹਾਜਨੋਪਿ ¶ ਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ‘‘ਅਪ੍ਪੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਕਥਂ ਪਹੋਸੀ’’ਤਿ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਹਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੭) ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੋਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ, ਅਸਨਿਸਤਨਿਪਾਕਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਤ੍ਤਭਤਿਕੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਮਞ੍ਞੇ, ਤੇਨਾਯਂ ਮਹਾਜਨੋ ਪਰਿਹਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਨਦਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਧਾਰਕਾ ਨਾਮ, ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠਸਰੀਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਤੇਨ ਕਤਂ, ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਏਵਰੂਪਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਯਾ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਵ ਦਾਨੇ ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ.
ਚਤਸ੍ਸੋ ਹਿ ਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ – ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਦਾ, ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਦਾ, ਗੁਣਾਤਿਰੇਕਸਮ੍ਪਦਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਰਹੋ ¶ ਅਰਹਾ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮੀ ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ. ਦਾਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਾਨਕਾਲੇ ਪਚ੍ਛਾ ਭਾਗੇਤਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਚੇਤਨਾਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੋ ਚੇਤਨਾਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ. ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਭਾਵੋ ਗੁਣਾਤਿਰੇਕਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮਾਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ, ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਧਮ੍ਮਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਚੇਤਨਾ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਮਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਗੁਣਾਤਿਰੇਕੋਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ¶ ਸਮ੍ਪਦਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਏਤਾਸਂ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ¶ ਚ ਰਾਜਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਭਤ੍ਤਭਤਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਧਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸੂਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲੇ ¶ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਲਦ੍ਧਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਤਰਸਭੋਜਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥਨਿਵਤ੍ਥਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸਰਕਂ ਆਦਾਯ ਆਸਨਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਾਵਸੇਸਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਦੋਹਲ਼ਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਦੋਹਲ਼ਂ ਪਟਿਵਿਨੋਦੇਸਿ. ਸਾ ਸੇਸਮਙ੍ਗਲੇਸੁਪਿ ਤਥਾਰੂਪਮੇਵ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਕਿਮਸ੍ਸ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਨ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਸੁਖਕੁਮਾਰੋਤਿ ਨਾਮਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਦੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਅਦਾਸਿ.
ਤਦਾ ਏਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਮਾਤੁ ‘‘ਨਾਹਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਵਿਜ੍ਝਨਮਙ੍ਗਲਾਦੀਸੁਪਿ ਤਥੇਵ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋਪਿ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਅਮ੍ਮ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤ, ਨਾਹਂ ਤਵ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਇਮਾਹਂ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਵਿਹਾਰਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਜ੍ਜੇਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਿਰਿਸੋਭਗ੍ਗੇਨ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਤਂ, ‘‘ਤਾਤ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਕਰਾ ¶ , ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਅਭਿਰਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਓਵਾਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਤਰਸਭੋਜਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਗਾਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਵਿਹਾਰੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਾਤਿਕਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤਸਾਮਣੇਰੋ ਵਿਯ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥੇਵ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਤਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਮਣੇਰ, ਦੇਹਿ ਮਮ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇ ਗਹਿਤੇ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਮਾਨੋ ਸਤਰਸਭੋਜਨਂ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਕੁਤੋ ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਮ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਲਭਿਸ੍ਸਥ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋ ਕੁਞ੍ਚਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਧਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ.
ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਤੇਜੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਾਮਣੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਖਸਾਮਣੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤੋ, ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤਾਤਾ, ਵਿਹਾਰਸ੍ਸੂਪਵਨੇ ਦੁਸ੍ਸਦ੍ਦਕੇ ¶ ਸਕੁਣੇ ਪਲਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮਾਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਤੇਪਿ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਸਯਮ੍ਪਿ ਆਵਿਞ੍ਛਨਟ੍ਠਾਨੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਵਿਹਾਰੋ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਿਰਵੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੇਨ ‘ਸਤਰਸਭੋਜਨਂ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਘਰੇ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਤੁਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਧੁ ਵੋ ਕਤਂ ਅਜ੍ਜ ਇਧਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੇਹਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਕਾਲਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਯਾਚਿਤੋ ਤੇਸਂ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤਰਸਭੋਜਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਂ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਤ੍ਤਪੂਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੋ ਮੇ ਛਾਤੋ’’ਤਿ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ¶ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਯਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਆਵਜ੍ਜੇਸਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਸੁਖਸਾਮਣੇਰੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤੋ, ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਿਣ੍ਣਂਯੇਵ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਪਤ੍ਤਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਪਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਾਯਂ ਅਜ੍ਜ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ¶ , ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਪਨ ‘ਸਾਮਣੇਰੋ ਮੇ ਛਾਤੋ’ਤਿ ਵੇਗੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਸਚੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿ.
ਥੇਰੋਪਿ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਸਾਨੇ ਸਾਮਣੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ¶ ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਆਕੋਟੇਸਿ. ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤੇਨ ਅਨਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਕੁਮਾਰੋ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਨੀਚਾਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋਵਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਆਰਕ੍ਖਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੁਂ. ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਪਿ ਵਿਮਾਨਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਆਵਿਞ੍ਛਨਟ੍ਠਾਨੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸੂਰਿਯੋ ਨਭਮਜ੍ਝਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਾਯਨ੍ਹੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਚ ਇਦਾਨੇਵ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੋ ਬਲਵਾ ਜਾਤੋ, ਸਾਯਨ੍ਹੋ ਮਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੋ ਬਲਵਾ ਜਾਤੋ, ਸਾਯਨ੍ਹੋ ਮਨ੍ਦੋ, ਸਾਮਣੇਰੇਨ ¶ ਚ ਇਦਾਨੇਵ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਸੂਰਿਯੋ ਨਭਮਜ੍ਝਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਮੇਵਂ ਹੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇ. ਅਜ੍ਜ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਵਿਮਾਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਸਕ੍ਕੋ ਆਵਿਞ੍ਛਨਕੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂ, ਅਜ੍ਜ ਸੁਖਸਾਮਣੇਰੋ ਮਾਤਿਕਾਯ ਉਦਕਂ ਹਰਨ੍ਤੇ, ਉਸੁਕਾਰੇ ਉਸੁਂ ਉਜੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ¶ , ਤਚ੍ਛਕੇ ਚਕ੍ਕਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਦਕਞ੍ਹਿ ਨਯਨ੍ਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿਕਾ, ਉਸੁਕਾਰਾ ਨਮਯਨ੍ਤਿ ਤੇਜਨਂ;
ਦਾਰੁਂ ਨਮਯਨ੍ਤਿ ਤਚ੍ਛਕਾ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮਯਨ੍ਤਿ ਸੁਬ੍ਬਤਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਬ੍ਬਤਾਤਿ ਸੁਵਦਾ, ਸੁਖੇਨ ਓਵਦਿਤਬ੍ਬਾ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸੁਖਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
ਦਣ੍ਡਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਦਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੧. ਜਰਾਵਗ੍ਗੋ
੧. ਵਿਸਾਖਾਯ ਸਹਾਯਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ
ਕੋ ¶ ¶ ¶ ਨੁ ਹਾਸੋ ਕਿਮਾਨਨ੍ਦੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਸਾਖਾਯ ਸਹਾਯਿਕਾਯੋ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਵਂ ਇਮਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਰਿਯਾਯੋ ਵਿਸਾਖਂ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸੁਂ. ਤਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸੁਰਾਛਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਛਣੇ ਸਙ੍ਘੁਟ੍ਠੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਸੁਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਸੁਂ. ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸੁਰਾਛਣਂ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਭੇਰਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਯ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ‘‘ਮਯਂ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਰਂ ਪਾਤੁਂ ਨ ਲਭਿਮ੍ਹਾ, ਅਵਸੇਸਾ ਸੁਰਾ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਦਂ ਯਥਾ ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਸਾਖਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮ, ਅਯ੍ਯੇ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਦਟ੍ਠੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਅਮ੍ਮਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਕਾਰੇਨ ¶ ਸੁਰਂ ਨੀਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਵਿਸਾਖਾਪਿ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਇਮਾਹਿ ਕਤਂ, ਇਦਾਨਿ ਮਂ ‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਿਕਾ ਵਿਸਾਖਾ ਸੁਰਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤੀ’ਤਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮਾ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵੋ ਕਤਂ, ਮਮਪਿ ਅਯਸੋ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ, ਸਾਮਿਕਾਪਿ ਵੋ ਕੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ਗਿਲਾਨਾਲਯਂ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਯ੍ਯੇਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਥ ਸਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ. ਤਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨਾਲਯਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਅਥ ਤਾਸਂ ਸਾਮਿਕਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਾ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਾ ਚ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਿਲਾਨਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਏਤਾਹਿ ਅਵਸੇਸਸੁਰਾ ਪੀਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਤਾ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਸੁਂ. ਤਾ ਅਪਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਛਣਵਾਰੇ ਤਥੇਵ ਸੁਰਂ ਪਿਵਿਤੁਕਾਮਾ ਵਿਸਾਖਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਨੋ ਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਯਸੋ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ, ਗਚ੍ਛਥ, ਨ ਵੋ ਅਹਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ, ‘‘ਅਯ੍ਯੇ ¶ , ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਂ ਕਾਤੁਕਾਮਾਮ੍ਹਾ, ਵਿਹਾਰਂ ਨੋ ਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਮਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਗਚ੍ਛਥ, ਪਰਿਵਚ੍ਛਂ ਕਰੋਥਾਤਿ. ਤਾ ਚਙ੍ਕੋਟਕੇਹਿ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਾਪੁਣ੍ਣੇ ਮੁਟ੍ਠਿਵਾਰਕੇ ¶ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਓਲਮ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਟੇ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਖਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਮਾਨਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਿਵਾਰਕੇਹੇਵ ਸੁਰਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਾਰਕੇ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ ¶ .
ਵਿਸਾਖਾ ‘‘ਇਮਾਸਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾਪਿ ਮਦਵੇਗੇਨ ਕਮ੍ਪਮਾਨਸਰੀਰਾ ‘‘ਇਚ੍ਚਾਮ, ਗਾਯਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁਂ. ਅਥੇਕਾ ਮਾਰਕਾਯਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਇਮਾਸਂ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿ. ਤਾਸੁ ਏਕਚ੍ਚਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਪਾਣਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਸਿਤੁਂ, ਏਕਚ੍ਚਾ ਨਚ੍ਚਿਤੁਂ ਆਰਭਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਇਦਾਨਿ ਮਾਰਕਾਯਿਕਾਨਂ ਓਤਾਰਂ ਲਭਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ. ਨ ਹਿ ਮਯਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੇਨ ਮਾਰਕਾਯਿਕਾਨਂ ਓਤਾਰਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਪੂਰਿਤਾ’’ਤਿ ਤਾ ਸਂਵੇਜੇਤੁਂ ਭਮੁਕਲੋਮਤੋ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਅਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਾ ਭੀਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ. ਤੇਨ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਸੁਰਾ ਜੀਰਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਸਿਨੇਰੁਮੁਦ੍ਧਨਿ ਠਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਣਾਲੋਮਤੋ ਰਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਤਙ੍ਖਣਂਯੇਵ ਚਨ੍ਦਸਹਸ੍ਸੁਗ੍ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾਹਿ ਪਮਤ੍ਤਾਹਿ ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਪਮਾਦੇਨੇਵ ਮਾਰਕਾਯਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ਓਤਾਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਹਸਾਦੀਨਂ ਅਕਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਹਸਾਦੀਨਿ ਕਾਰਾਪੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ¶ ਅਗ੍ਗੀਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕੋ ਨੁ ਹਾਸੋ ਕਿਮਾਨਨ੍ਦੋ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਜ੍ਜਲਿਤੇ ਸਤਿ;
ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਨ ਓਨਦ੍ਧਾ, ਪਦੀਪਂ ਨ ਗਵੇਸਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਆਨਨ੍ਦੋਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਏਕਾਦਸਹਿ ਅਗ੍ਗੀਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਜ੍ਜਲਿਤੇ ਸਤਿ ਕੋ ਨੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਹਾਸੋ ਵਾ ¶ ਤੁਟ੍ਠਿ ਵਾ? ਨਨੁ ਏਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਰੂਪੋਯੇਵ. ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਹਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨ੍ਧਕਾਰੇਨ ਓਨਦ੍ਧਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨ੍ਧਕਾਰਸ੍ਸ ਵਿਧਮਨਤ੍ਥਾਯ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਞਾਣਪ੍ਪਦੀਪਂ ਨ ਗਵੇਸਥ ਨ ਕਰੋਥਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸਂ ਅਚਲਸਦ੍ਧਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਨੇਰੁਮਤ੍ਥਕਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਵਿਸਾਖਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਰਾ ਨਾਮੇਸਾ ਪਾਪਿਕਾ. ਏਵਰੂਪਾ ਹਿ ਨਾਮ ਇਮਾ ¶ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਯੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਣਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਸਨਗੀਤਨਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਆਰਭਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਵਿਸਾਖੇ, ਪਾਪਿਕਾ ਏਵ ਏਸਾ ਸੁਰਾ ਨਾਮ. ਏਤਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨੇਕੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾ ਪਨੇਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਥੇਤੁਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੬.੩੩ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਸੀਤਿ.
ਵਿਸਾਖਾਯ ਸਹਾਯਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਸਿਰਿਮਾਵਤ੍ਥੁ
ਪਸ੍ਸ ¶ ਚਿਤ੍ਤਕਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਿਰਿਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਰਾਜਗਹੇ ਅਭਿਰੂਪਾ ਗਣਿਕਾ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯ ਪੁਣ੍ਣਕਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਧੀਤਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਨਾਮ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੁਕਾਮਾ ਤਸ੍ਸਾ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਾਨੁਮੋਦਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧਂ, ਅਸਾਧੁਂ ਸਾਧੁਨਾ ਜਿਨੇ;
ਜਿਨੇ ਕਦਰਿਯਂ ਦਾਨੇਨ, ਸਚ੍ਚੇਨਾਲਿਕਵਾਦਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੨; ਧ. ਪ. ੨੨੩) –
ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ¶ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਪਨ ਕੋਧਵਗ੍ਗੇ ਅਨੁਮੋਦਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਮੇਵ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਿਰਿਮਾ ਦਸਬਲਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗੇਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਪ੍ਪਿਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਖੀਰਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤਿ. ਏਕੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਹੋਤਿ. ਦੇਵਸਿਕਂ ਸੋਲ਼ਸਕਹਾਪਣਪਰਿਬ੍ਬਯੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਦੀਯਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਸਾ ਗੇਹੇ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਿਯੋਜਨਮਤ੍ਥਕੇ ਏਕਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾਯਂ ਥੇਰੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਕਹਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ. ਸਿਰਿਮਾਯ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਮੇ ਭੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਮਨਾਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਆਵੁਸੋਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਸ੍ਸਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਣ੍ਣੇਤੁਂ, ਅਤਿਵਿਯ ਪਣੀਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਏਕੇਨ ¶ ਲਦ੍ਧਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ. ਸਾ ਹਿ ਇਤ੍ਥੀ ਏਵਰੂਪਾ ਚ ਏਵਰੂਪਾ ਚਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਗੁਣੇ ਵਣ੍ਣੇਸਿ.
ਅਥੇਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਸਾ ਗੁਣਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਠਿਤਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ, ਆਵੁਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਤ੍ਵਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਤੋਵ ਅਰੁਣੇ ਉਗ੍ਗਤੇ ਸਲਾਕਗ੍ਗਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਗੇਹੇ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿ. ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਿਯ੍ਯੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਤਸ੍ਸ ਗਤਵੇਲਾਯਮੇਵ ਅਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰੇ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਆਭਰਣਾਨਿ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਦਾਸਿਯੋ ਅਟ੍ਠਕਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤੁਂ ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਦਾਸਿਯੋ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਅਯ੍ਯੇ, ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਖਜ੍ਜਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਵੇਲਾਯ ¶ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ ਖਜ੍ਜਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਵੇਲਾਯ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸਾ ‘‘ਮਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੇਥ, ਅਯ੍ਯੇ, ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੀਤਾ ਵੇਧਮਾਨੇਨ ਸਰੀਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਨ੍ਦਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਗਿਲਾਨਾਯ ਤਾਵ ਏਵਰੂਪਾ ਅਯਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਰੂਪਸੋਭਾ, ਅਰੋਗਕਾਲੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾਯ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕੀਦਿਸੀ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਨੇਕਵਸ੍ਸਕੋਟਿਸਨ੍ਨਿਚਿਤੋ ਕਿਲੇਸੋ ਸਮੁਦਾਚਰਿ, ਸੋ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਪਿਧਾਯ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ.
ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਸਹਾਯਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਚਨ੍ਤੋਪਿ ਭੋਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸਿਰਿਮਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨੀ, ਸਿਰਿਮਾ, ਕਾਲਮਕਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਸਿਰਿਮਾਯ ਝਾਪਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਤਂ ਯਥਾ ਕਾਕਸੁਨਖਾਦਯੋ ਨ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਤਯੋ ਦਿਵਸਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਦਿਵਸੇ ਸਰੀਰਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਯਿ, ਨਵਹਿ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਪੁਲ਼ਵਾ ਪਗ੍ਘਰਿਂਸੁ ¶ , ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਭਤ੍ਤਚਾਟਿ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ – ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਰਕ੍ਖਕੇ ਦਾਰਕੇ ਸਿਰਿਮਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠ ਕਹਾਪਣਾਨਿ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਚ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਸਿਰਿਮਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਸਿਰਿਮਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ¶ ਦਿਵਸੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਚਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋਵ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਪਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਪਤ੍ਤੇ ਮਲਂ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਰਿਮਾਯ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਸਿਰਿਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦੇਯੇਵ ਸਹਸਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਣਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਰਿਮਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ, ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋਪਿ ਰਾਜਪਰਿਸਾਪਿ ਉਪਾਸਕਪਰਿਸਾਪਿ ਉਪਾਸਿਕਾਪਰਿਸਾਪਿ ਏਕੇਕਪਸ੍ਸੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ ¶ .
ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਾ ਏਸਾ, ਮਹਾਰਾਜੋ’’ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਭਗਿਨੀ, ਸਿਰਿਮਾ, ਨਾਮਾਤਿ. ਸਿਰਿਮਾ, ਏਸਾਤਿ. ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਤੇਨ ¶ ਹਿ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਹਿ ‘‘ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਏਕੋਪਿ ‘ਹ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਹੁ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਘਂ ਓਹਾਰੇਹੀਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਞ੍ਚਿ ਗਣ੍ਹਨਕਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਿ ਸਤਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ, ਸਤਂ, ਪਣ੍ਣਾਸਂ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਕਹਾਪਣੇ, ਦਸ ਕਹਾਪਣੇ, ਪਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣੇ, ਏਕਂ ਕਹਾਪਣਂ ਅਡ੍ਢਂ, ਪਾਦਂ, ਮਾਸਕਂ, ਕਾਕਣਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ. ਕੋਚਿ ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ‘‘ਮੁਧਾਪਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਸਿ. ‘ਹ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਹੁ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਮੁਧਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਲਭਿਂਸੁ, ਇਦਾਨਿ ਮੁਧਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ¶ ਰੂਪਂ ਖਯਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਤੁਰਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਕਤਂ ਬਿਮ੍ਬਂ, ਅਰੁਕਾਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਂ;
ਆਤੁਰਂ ਬਹੁਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਧੁਵਂ ਠਿਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਕਤਨ੍ਤਿ ਕਤਚਿਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਮਾਲਾਲਤ੍ਤਕਾਦੀਹਿ ਵਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਿਮ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੀਘਾਦਿਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਦੀਘਾਦੀਹਿ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੇਹਿ ਸਣ੍ਠਿਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਅਰੁਕਾਯਨ੍ਤਿ ਨਵਨ੍ਨਂ ਵਣਮੁਖਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਰੁਭੂਤਂ ਕਾਯਂ. ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤੇਹਿ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਂ. ਆਤੁਰਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਇਰਿਯਾਪਥਾਦੀਹਿ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਨਿਚ੍ਚਗਿਲਾਨਂ. ਬਹੁਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਮਹਾਜਨੇਨ ਬਹੁਧਾ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਿਤਂ. ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਧੁਵਂ ਠਿਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਧੁਵਭਾਵੋ ਵਾ ਠਿਤਿਭਾਵੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਭੇਦਨਵਿਕਿਰਣਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮਮੇਵੇਤਂ, ਇਮਂ ਪਸ੍ਸਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਸਿਰਿਮਾਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਉਤ੍ਤਰਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਮਿਦਨ੍ਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਾਥੇਰਿਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਥੇਰੀ ਕਿਰ ਵੀਸਵਸ੍ਸਸਤਿਕਾ ਜਾਤਿਯਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਰਾਹਾਰਾ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਦੁਤਿਯੇਪਿ ਤਤਿਯੇਪਿ ਦਿਵਸੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਭਤ੍ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਰਾਹਾਰਾ ਅਹੋਸਿ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਦਿਵਸੇ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੀ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਬਾਧਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ ਓਲਮ੍ਬਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਗਿਨਿ, ਪਰਿਜਿਣ੍ਣੋ ਤੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਮਿਦਂ ਰੂਪਂ, ਰੋਗਨੀਲ਼ਂ ਪਭਙ੍ਗੁਰਂ;
ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਪੂਤਿਸਨ੍ਦੇਹੋ, ਮਰਣਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭਗਿਨਿ ਇਦਂ ਤਵ ਸਰੀਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰੂਪਂ ਮਹਲ੍ਲਕਭਾਵੇਨ ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਬ੍ਬਰੋਗਾਨਂ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਰੋਗਨੀਲ਼ਂ, ਯਥਾ ਖੋ ਪਨ ਤਰੁਣੋਪਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ‘‘ਜਰਸਿਙ੍ਗਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਰੁਣਾਪਿ ਗਲ਼ੋਚੀਲਤਾ ‘‘ਪੂਤਿਲਤਾ’’ਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਤਦਹੁਜਾਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਗ੍ਘਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪੂਤਿਤਾਯ ਪਭਙ੍ਗੁਰਂ, ਸੋ ਏਸ ਪੂਤਿਕੋ ਸਮਾਨੋ ਤਵ ਦੇਹੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਮਰਣਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਜੀਵਿਤਂ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਮਰਣਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਾ ਥੇਰੀ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਉਤ੍ਤਰਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਸਮ੍ਬਹੁਲਅਧਿਮਾਨਿਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯਾਨਿਮਾਨੀਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਅਧਿਮਾਨਿਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾ ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਸਮੁਦਾਚਾਰੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਨੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇਯੇਵ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਮਕਸੁਸਾਨਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ‘‘ਕਿਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਦੀਘਦਸ੍ਸਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਕਾਰਣਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਮਕਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕੁਣਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਏਕਾਹਦ੍ਵੀਹਪਤਿਤੇਸੁ ਕੁਣਪੇਸੁ ਆਘਾਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਖਣਂ ਪਤਿਤੇਸੁ ਅਲ੍ਲਸਰੀਰੇਸੁ ਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕਿਲੇਸਭਾਵਂ ਜਾਨਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ‘‘ਨਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਗਰਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਾਨਿਮਾਨਿ ਅਪਤ੍ਥਾਨਿ, ਅਲਾਬੂਨੇਵ ਸਾਰਦੇ;
ਕਾਪੋਤਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠੀਨਿ, ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਕਾ ਰਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਛਡ੍ਡਿਤਾਨਿ. ਸਾਰਦੇਤਿ ਸਰਦਕਾਲੇ ਵਾਤਾਤਪਪਹਤਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਅਲਾਬੂਨਿ ਵਿਯ. ਕਾਪੋਤਕਾਨੀਤਿ ਕਪੋਤਕਵਣ੍ਣਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾਨਾਤਿ ਤਾਨਿ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਾ ਰਤਿ, ਨਨੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਕਾਮਰਤਿਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਥਾਠਿਤਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਮਾਨਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਅਧਿਮਾਨਿਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਅਟ੍ਠੀਨਂ ¶ ¶ ¶ ਨਗਰਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਥੇਰਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਤੋ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿਸ੍ਸ ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਭਤ੍ਤਾਪਿ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਮਾਤਾਪਿ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਤਕੇ ਞਾਤਿਜਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਗੇਹੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ ਞਾਤਿਸਿਨੇਹੇਨੇਵ, ਨੋ ਸਦ੍ਧਾਯ, ਅਭਿਰੂਪਤਾਯ ਪਨ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ‘ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਵੇਦਨਾ… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾ ਏਵਂ ਦਸ੍ਸਨੀਯੇ ਪਾਸਾਦਿਕੇ ਮਮਪਿ ਰੂਪੇ ਦੋਸਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਪਾਤੋਵ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੁਪੋਸਥਾ ਸੁਦ੍ਧੁਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਾ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਜੇਤਵਨੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋਵ ਪਵਿਸਤਿ.
ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕੇ ਹਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇ ਅਪ੍ਪਕਾਵ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਯੇਸਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਸਾਦੋ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਪਿ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਪਿ ¶ ਅਨੇਕਾਨਿ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਗੁਣਘੋਸਞ੍ਚੇਵ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਘੋਸਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਪਿਸ੍ਸ ਚੀਵਰਾਦਿਲੂਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਪਿ ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੀਲਂ, ਏਵਰੂਪੋ ਸਮਾਧਿ, ਏਵਰੂਪਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਭਗਵਾ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਅਸਮੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਮੁਖਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚੇਵ ਉਪਾਸਿਕਾਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤਿਵਿਯ ਮੇ ਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਮੇ ਰੂਪੇ ਦੋਸਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਤਥਾਗਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਮਸ੍ਸ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ¶ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ¶ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਚਿਤ੍ਰਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਨਾਨਾਨਯਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਸਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨੇਵ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੀਦਿਸੀ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਪ੍ਪਾਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੂਪਗਰੁਕਾ ਏਸਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਲਵਸਿਨੇਹਾ, ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਕਣ੍ਟਕੁਦ੍ਧਰਣਂ ਵਿਯ ਰੂਪੇਨੇਵਸ੍ਸਾ ਰੂਪਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨਸਮਯੇ ਏਕਂ ਪਨ ਅਭਿਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਰਤ੍ਤਵਤ੍ਥਨਿਵਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬੀਜਯਮਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਚ. ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਪਾਦਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਲਕ੍ਖਣਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਸਸ੍ਸਿਰਿਕਂ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਅਦ੍ਦਸ ¶ . ਸਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਸੁਵਣ੍ਣਰਾਜਹਂਸਿਯਾ ਪੁਰਤੋ ਕਾਕੀਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਮਞ੍ਞਿ. ਇਦ੍ਧਿਮਯਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯੇਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਭਮਿਂਸੁ. ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕੇਸਾ ਸੋਭਨਾ, ਅਹੋ ਨਲਾਟਂ ਸੋਭਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਰੀਰਪ੍ਪਦੇਸਾਨਂ ਰੂਪਸਿਰਿਯਾ ਸਮਾਕਡ੍ਢਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਬਲਵਸਿਨੇਹਾ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਵ ਤਂ ਰੂਪਂ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਵਤਿਦਂ ਰੂਪਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਥੋਕਂ ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਕਿਂ ਵਿਜਾਤਵਣ੍ਣਂ ਮਜ੍ਝਿਮਿਤ੍ਥਿਵਣ੍ਣਂ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਮਹਲ੍ਲਿਕਿਤ੍ਥਿਵਣ੍ਣਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨੇਵ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਂ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ ਤਂ ਵਿਰਜ੍ਜਮਾਨਾ ਖਣ੍ਡਦਨ੍ਤਿਂ ਪਲਿਤਸਿਰਂ ਓਭਗ੍ਗਂ ਗੋਪਾਨਸਿਵਙ੍ਕਂ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਣਂ ਪਵੇਧਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਰਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਾ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਦਣ੍ਡਞ੍ਚ ਤਾਲਵਣ੍ਟਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਿਰਵਂ ¶ ਵਿਰਵਮਾਨਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਕੇ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿ. ਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਤਮ੍ਪਿ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਰਜ੍ਜਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਮਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਾ ਤਙ੍ਖਣਂਯੇਵ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਿ, ਨਵਹਿ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਵਟ੍ਟਿਯੋ ਚੇਵ ਪੁਲ਼ਵਾ ਚ ਪਗ੍ਘਰਿਂਸੁ, ਕਾਕਾਦਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਂਸੁ. ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਪਿ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਜਰਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਏਵਮੇਵ ਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਸ੍ਸਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਏਵ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਭਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਗੇਹਾ ਵਿਯ ਗੀਵਾਯ ਬਦ੍ਧਕੁਣਪਂ ਵਿਯ ਚ ¶ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ –
‘‘ਆਤੁਰਂ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;
ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ.
‘‘ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਂ, ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦਂ;
ਧਾਤੁਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਪਸ੍ਸ, ਮਾ ਲੋਕਂ ਪੁਨਰਾਗਮਿ;
ਭਵੇ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. –
ਇਤ੍ਥਂ ¶ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਨਨ੍ਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ. ਨਨ੍ਦਾ ਦੇਸਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਰਿਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤੁਂ, ‘‘ਨਨ੍ਦੇ, ਮਾ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਰੀਰੇ ਸਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੀਣਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਅਟ੍ਠਿਨਗਰਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਟ੍ਠੀਨਂ ਨਗਰਂ ਕਤਂ, ਮਂਸਲੋਹਿਤਲੇਪਨਂ;
ਯਤ੍ਥ ਜਰਾ ਚ ਮਚ੍ਚੁ ਚ, ਮਾਨੋ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਓਹਿਤੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥੇਵ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਓਦਹਨਤ੍ਥਾਯ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਲ੍ਲੀਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਵਿਲਿਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਗੇਹਂ ¶ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਤੀਣਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਰੁਵਿਨਦ੍ਧਂ ਮਂਸਲੋਹਿਤਲੇਪਨਂ ਤਚਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਜੀਰਣਲਕ੍ਖਣਾਯ ਜਰਾਯ ਮਰਣਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਆਰੋਹਸਮ੍ਪਦਾਦੀਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਞ੍ਞਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਸੁਕਤਕਾਰਣਵਿਨਾਸਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਮਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਓਦਹਨਤ੍ਥਾਯ ¶ ਨਗਰਂ ਕਤਂ. ਏਵਰੂਪੋ ਏਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕੋ ਆਬਾਧੋ ਓਹਿਤੋ, ਇਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਯ੍ਹੂਪਗਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਾ ਥੇਰੀ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਰੂਪਨਨ੍ਦਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਮਲ੍ਲਿਕਾਦੇਵੀਵਤ੍ਥੁ
ਜੀਰਨ੍ਤਿ ¶ ਵੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਲ੍ਲਿਕਂ ਦੇਵਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਮੁਖਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਓਨਤਸਰੀਰਾ ਜਙ੍ਘਂ ਧੋਵਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਾਯ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਏਕੋ ਵਲ੍ਲਭਸੁਨਖੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਤਂ ਤਥਾ ਓਨਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਥਵਂ ਕਾਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਸਾ ਫਸ੍ਸਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਆਗਤਕਾਲੇ ‘‘ਨਸ੍ਸ, ਵਸਲਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਰੂਪਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਕਿਂ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਦੇਵਾਤਿ. ਸੁਨਖੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵੋਤਿ. ਨਤ੍ਥੇਤਂ, ਦੇਵਾਤਿ. ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਨਾਹਂ ਤਵ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਸ੍ਸ, ਵਸਲੀਤਿ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਮਂ ਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਇਮਿਨਾ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕੋਵ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਅਭੂਤਂ ਕਥੇਸਿ. ਦੇਵ, ਸਚੇ ਮੇ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ਏਤਂ ਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸ, ਅਹਂ ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ¶ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਰਾਜਾ ਮੂਲ਼੍ਹਧਾਤੁਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਸਾਪਿ ਖੋ ਦੇਵੀ ਵਾਤਪਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਅਜਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਦ੍ਦੇ, ਏਵਰੂਪਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਨਾਹਂ ਤਵ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.
ਤਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਮਂ ਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਏਕੋਵ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਹਿ. ਮਲ੍ਲਿਕਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਤਾਯ ਮਯਾ ਵਞ੍ਚਿਤੋ, ਪਾਪਂ ਮੇ ਕਤਂ, ਅਯਞ੍ਚ ਮੇ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਿਤੋ, ਇਦਂ ਮੇ ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਪਿ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਸਾਵਕਾਪਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਰਞ੍ਞੋ ਅਸਦਿਸਦਾਨੇ ਸਹਾਯਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਤਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਧਨਸ੍ਸ ਚੁਦ੍ਦਸਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਆਧਾਰਕੋ ਪਾਦਪੀਠਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਨਗ੍ਘਾਨੇਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਾ ਮਰਣਕਾਲੇ ਏਵਰੂਪਂ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਨਾਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੀ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਪਨ ਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਪਿਯਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਬਲਵਸੋਕਾਭਿਭੂਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਯਥਾ ਸੋ ਆਗਤਕਾਰਣਂ ਨ ਸਰਤਿ, ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਕਥਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਭਣੇ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਮੁਟ੍ਠੋ, ਸ੍ਵੇ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇਪਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਯਥਾ ਸੋ ਨ ਸਰਤਿ ¶ , ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਮੇਵ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਸਰਣਭਾਵਂ ਅਕਾਸੀਤਿ? ਸਾ ਕਿਰ ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਵਿਯ ਪਿਯਾ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਏਵਰੂਪਾ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਗੇਹੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਂ ਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਸਰਣਭਾਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਸਯਮੇਵ ਰਾਜਕੁਲਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਰਾਜਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਰਥਸਾਲਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਆਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕੇਨ ਪਟਿਮਾਨੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਮੁਟ੍ਠੋ, ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ. ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ, ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾਯ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਾਯ ਸਦਿਸਾ ਇਤ੍ਥੀ. ਤਸ੍ਸਾ ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦਾਨਸਂਵਿਧਾਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਰੀਰਂ ਮੇ ਨ ਵਹਤੀਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧੁਵਧਮ੍ਮੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਥੋ ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਤਾਮਹਸ੍ਸ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਯਂ ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਿਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਰਥੋ ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤਵ ਪਿਤਾਮਹਸ੍ਸ ਰਥੋ ਤੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ਤਵ ਪਿਤੁ ਰਥਂ ਨ ਪਾਪੁਣਿ, ਤਵ ਪਿਤੁ ਰਥੋ ਤਵ ਰਥਂ ਨ ਪਾਪੁਣਿ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮ ਕਟ੍ਠਕਲਿਙ੍ਗਰਸ੍ਸਾਪਿ ਜਰਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ. ਮਹਾਰਾਜ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਜਰਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਜੀਰਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਜੀਰਨ੍ਤਿ ਵੇ ਰਾਜਰਥਾ ਸੁਚਿਤ੍ਤਾ,
ਅਥੋ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿ;
ਸਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿ,
ਸਨ੍ਤੋ ਹਵੇ ਸਬ੍ਭਿ ਪਵੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵੇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ. ਸੁਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਅਪਰੇਹਿ ਚ ਰਥਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਤ੍ਤਿਤਾ ਰਾਜੂਨਂ ਰਥਾਪਿ ਜੀਰਨ੍ਤਿ. ਸਰੀਰਮ੍ਪੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਥਾ ਏਵ, ਇਦਂ ਸੁਪ੍ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਂ ¶ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ¶ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਂ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿ. ਸਤਞ੍ਚਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਵਵਿਧੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਘਾਤਂ ਨ ਉਪੇਤੀਤਿ ਨ ਜਰਂ ਉਪੇਤਿ ਨਾਮ. ਪਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਸਬ੍ਭਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਲ੍ਲਿਕਾਦੇਵੀਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾਯਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧; ਪੇ. ਵ. ੧੪) ਨਯੇਨ ਅਵਮਙ੍ਗਲਂ ਕਥੇਤਿ, ਅਵਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਾਦੀਸੁ ਕਥੇਤਬ੍ਬੇਸੁ ‘‘ਦਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਖੁ. ਪਾ. ੫.੭; ਸੁ. ਨਿ. ੨੬੬) ਨਯੇਨ ਮਙ੍ਗਲਗਾਥਾ ਵਾ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਤ੍ਤਂ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾ’’ਤਿ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੩; ਸੁ. ਨਿ. ੨੨੬) ਵਾ ਕਥੇਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਾਮਙ੍ਗਲਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਗਮਨੇਨ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਮੇਵ ¶ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵੇਸ ਏਵਂ ਕਥੇਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਮੇਵ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੋਮਦਤ੍ਤਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ਰਞ੍ਞਾ ਪਿਯੋ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਨ ਕਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਗੋਣਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਮਤੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਸੋਮਦਤ੍ਤ, ਰਾਜਾਨਂ ਮੇ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਗੋਣਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ. ਸੋਮਦਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਰਾਜਾਨਂ ਯਾਚਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਲਹੁਭਾਵੋ ਮੇ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਯੇਵ, ਤਾਤ, ਰਾਜਾਨਂ ਯਾਚਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ, ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਨ੍ਧਪਞ੍ਞੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦਿਵਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਮੇਵ ਵਦਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਨਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਆਦਾਯ ਬੀਰਣਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਨਾਮ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਣਕਲਾਪੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ¶ ਰਾਜਾ, ਅਯਂ ਉਪਰਾਜਾ, ਅਯਂ ਸੇਨਾਪਤੀ’’ਤਿ ਨਾਮਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਿਤੁ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਉਪਰਾਜਾ, ਰਾਜਾਨਂ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘ਜਯਤੁ ਭਵਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਠਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ¶ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਗੋਣਂ ਯਾਚੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ –
‘‘ਦ੍ਵੇ ਮੇ ਗੋਣਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇਹਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਮਸੇ;
ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਮਤੋ ਦੇਵ, ਦੁਤਿਯਂ ਦੇਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ.
ਸੋ ਹਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਮਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਗਾਥਂ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਗੁਣਭਾਵਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ, ਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ਆਗਚ੍ਛਥ, ਅਹਂ ¶ ਪੁਰਿਮਤਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਕਾਲੇ ਉਸ੍ਸਾਹਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਤਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨੋ, ‘‘ਤਾਤ, ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਆਗਤਤ੍ਥ, ਇਦਮਾਸਨਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਦਥ, ਯੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦ੍ਵੇ ਮੇ ਗੋਣਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇਹਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਮਸੇ;
ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਮਤੋ ਦੇਵ, ਦੁਤਿਯਂ ਗਣ੍ਹ ਖਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ.
ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਤਾਤ, ਪੁਨ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤਮੇਵ ਗਾਥਂ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤੇਨ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸੋਮਦਤ੍ਤ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹੇ ਬਹੂ ਮਞ੍ਞੇ ਗੋਣਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾ ਬਹੂ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸ ਗੋਣੇ ਅਲਙ੍ਕਾਰਭਣ੍ਡਕਂ ਨਿਵਾਸਗਾਮਞ੍ਚਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਯ੍ਯਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਯਸੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਲਾਲ਼ੁਦਾਯੀ, ਸੋਮਦਤ੍ਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ¶ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਤਾਯ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਮੇਵ ਵਦਤਿ. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਪੁਰਿਸੋ ਹਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦਸਦਿਸੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ, ਬਲਿਬਦ੍ਦੋਵ ਜੀਰਤਿ;
ਮਂਸਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਸ ਨ ਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾਯਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਾਸਕਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਨ ਵਗ੍ਗਾਨਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾਪਿ ਅਭਾਵੇਨ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤੋ ਅਯਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋਵ. ਬਲਿਬਦ੍ਦੋਵ ਜੀਰਤੀਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦੋ ਜੀਰਮਾਨੋ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਨੇਵ ਮਾਤੁ, ਨ ਪਿਤੁ, ਨ ਸੇਸਞਾਤਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਜੀਰਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ, ਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ, ਨ ਭਾਵਨਾਰਾਮਤਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਜੀਰਤਿ, ਮਂਸਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾ ਬਲਿਬਦ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਾਦੀਨਿ ਵਹਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਖਾਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਂਸਾਨਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਹਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਵਿਰੇਚਨਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਯਂ ਪੋਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਂਸਾਨਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਥੂਲਸਰੀਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ. ਪਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਏਕਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਾਪਿ ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਨ ਗਚ੍ਛਲਤਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਛ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਣ੍ਹਾ ਚੇਵ ਨਵਵਿਧਮਾਨੋ ਚ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਮਹਾਜਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਲਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਉਦਾਨਵਤ੍ਥੁ
ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਿ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੂਰਿਯੇ ਅਨਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇਯੇਵ ਮਾਰਬਲਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਂ ਤਮਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਵੇਲਾਯ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਅਵਿਜਹਿਤਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਸਨ੍ਧਾਵਿਸ੍ਸਂ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਂ;
ਗਹਕਾਰਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਜਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ.
‘‘ਗਹਕਾਰਕ ¶ ¶ ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ, ਪੁਨ ਗੇਹਂ ਨ ਕਾਹਸਿ;
ਸਬ੍ਬਾ ਤੇ ਫਾਸੁਕਾ ਭਗ੍ਗਾ, ਗਹਕੂਟਂ ਵਿਸਙ੍ਖਤਂ;
ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਮਜ੍ਝਗਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਗਹਕਾਰਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਗੇਹਸ੍ਸ ਕਾਰਕਂ ਤਣ੍ਹਾਵਡ੍ਢਕਿਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ¶ , ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਞਾਣਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਮਂ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟਂ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਤਂ ਞਾਣਂ ਅਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਲਭਨ੍ਤੋਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਵਿਸ੍ਸਂ ਸਂਸਰਿਂ, ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਾ ਜਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਗਹਕਾਰਕਗਵੇਸਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਮਿਸ੍ਸਿਤਾਯ ਜਾਤਿ ਨਾਮੇਸਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਨ ਚ ਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਦਿਟ੍ਠੇ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਧਾਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠੋਸੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਇਦਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ. ਪੁਨ ਗੇਹਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਮ ਗੇਹਂ ਨ ਕਾਹਸਿ. ਸਬ੍ਬਾ ਤੇ ਫਾਸੁਕਾ ਭਗ੍ਗਾਤਿ ਤਵ ਸਬ੍ਬਾ ਅਵਸੇਸਾ ਕਿਲੇਸਫਾਸੁਕਾ ਮਯਾ ਭਗ੍ਗਾ. ਗਹਕੂਟਂ ਵਿਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਤਯਾ ਕਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵਗੇਹਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਕਣ੍ਣਿਕਮਣ੍ਡਲਮ੍ਪਿ ਮਯਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਂ. ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਗਤਂ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠਂ. ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਮਜ੍ਝਗਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਧਿਗਤੋਸ੍ਮੀਤਿ.
ਉਦਾਨਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਚਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਇਸਿਪਤਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਵਿਭਵੇ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੇ ਮਹਾਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਮਤ੍ਤਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਵਿਭਵੇ ਕੁਲੇ ਏਕਾ ਧੀਤਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤਥੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਮਤ੍ਤਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਾਹਵਿਵਾਹੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਕਾਲਮਕਂਸੁ. ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਗੇਹੇ ਅਹੋਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਞ੍ਞੋ ¶ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਧੁਤ੍ਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਸਚਾਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਫਾਸੁਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਮ ਨਂ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸੁਰਂ ਆਦਾਯ ਖਜ੍ਜਕਮਂਸੇ ਚੇਵ ਲੋਣਸਕ੍ਖਰਾ ¶ ਚ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਕਨ੍ਦੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਲਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਰਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਲੋਣਸਕ੍ਖਰਂ ਮੁਖੇ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਕਨ੍ਦਂ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀਵ ਸਾਮਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਯਂ ਖਾਦਨਪਿਵਨਸਮਤ੍ਥਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਚੂਲ਼ੂਪਟ੍ਠਾਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਏਤੇ ਪਿਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਕਂ ਪਾਨਕਂ, ਸਾਮੀਤਿ. ਮਨਾਪਜਾਤਿਕਂ ਏਤਨ੍ਤਿ. ਸਾਮਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਲੋਕੇ ਇਮਿਨਾ ਸਦਿਸਂ ਪਾਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਸੋ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਯਾਪਿ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਤੇ ਧੁਤ੍ਤਾ ਪਿਵਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਰਿਵਾਰਯਿਂਸੁ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰੋ ਮਹਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਸਤੇਨਪਿ ਸਤਦ੍ਵਯੇਨਪਿ ਸੁਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਕਹਾਪਣਰਾਸਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਾਲਾ ਆਹਰਥ, ਇਮਿਨਾ ਗਨ੍ਧੇ, ਅਯਂ ਜਨੋ ਜੁਤੇ ਛੇਕੋ, ਅਯਂ ਨਚ੍ਚੇ, ਅਯਂ ਗੀਤੇ, ਅਯਂ ਵਾਦਿਤੇ. ਇਮਸ੍ਸ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇਥ, ਇਮਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਖੀਣਂ ਤੇ, ਸਾਮਿ, ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਂ ਭਰਿਯਾਯ ਮੇ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾਮੀਤਿ ¶ . ਤੇਨ ਹਿ ਤਂ ਆਹਰਥਾਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਖੇਤ੍ਤਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨਯੋਗ੍ਗਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਾਜਨਭਣ੍ਡਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣਨਿਸੀਦਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਯੇਹਿਸ੍ਸ ਕੁਲਸਨ੍ਤਕਂ ਗੇਹਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਂ, ਤੇ ਤਂ ਗੇਹਾ ਨੀਹਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਭਰਿਯਂ ਆਦਾਯ ਪਰਜਨਸ੍ਸ ਗੇਹਭਿਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਨ੍ਤੋ ਕਪਾਲਖਣ੍ਡਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜਨਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਆਰਭਿ.
ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਕਭੋਜਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਨਨ੍ਦ, ਇਮਂ ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ¶ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਹਿ ਅਯਂ ਪਠਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸ, ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸ. ਸਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਭਵਿਸ੍ਸ. ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸ. ਸਚੇ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਭੋਗੇ ਅਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸ, ਤਤਿਯਸੇਟ੍ਠਿ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋਪਿ ¶ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਅਭਵਿਸ੍ਸ ¶ , ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸ. ਇਦਾਨਿ ਪਨੇਸ ਗਿਹਿਭੋਗਤੋਪਿ ਪਰਿਹੀਨੋ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋਪਿ. ਪਰਿਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸੁਕ੍ਖਪਲ੍ਲਲੇ ਕੋਞ੍ਚਸਕੁਣੋ ਵਿਯ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਚਰਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਲਦ੍ਧਾ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਧਨਂ;
ਜਿਣ੍ਣਕੋਞ੍ਚਾਵ ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਮਚ੍ਛੇਵ ਪਲ੍ਲਲੇ.
‘‘ਅਚਰਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਲਦ੍ਧਾ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਧਨਂ;
ਸੇਨ੍ਤਿ ਚਾਪਾਤਿਖੀਣਾਵ, ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਚਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਅਵਸਿਤ੍ਵਾ. ਯੋਬ੍ਬਨੇਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਾ ਭੋਗੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਾ ਭੋਗੇ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਕਾਲੇ ਧਨਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਖੀਣਮਚ੍ਛੇਤਿ ਤੇ ਏਵਰੂਪਾ ਬਾਲਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਖੀਣਮਚ੍ਛੇ ਪਲ੍ਲਲੇ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਪਤ੍ਤਾ ਜਿਣ੍ਣਕੋਞ੍ਚਾ ਵਿਯ ਅਵਝਾਯਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਪਲ੍ਲਲੇ ਉਦਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋ ਵਿਯ ਹਿ ਇਮੇਸਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋ, ਮਚ੍ਛਾਨਂ ਖੀਣਭਾਵੋ ਵਿਯ ਇਮੇਸਂ ਭੋਗਾਨਂ ਅਭਾਵੋ, ਖੀਣਪਤ੍ਤਾਨਂ ਕੋਞ੍ਚਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਾਭਾਵੋ ਵਿਯ ਇਮੇਸਂ ਇਦਾਨਿ ਜਲਥਲਪਥਾਦੀਹਿ ਭੋਗੇ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਖੀਣਪਤ੍ਤਾ ਕੋਞ੍ਚਾ ਵਿਯ ਏਤ੍ਥੇਵ ਬਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਵਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਚਾਪਾਤਿਖੀਣਾਵਾਤਿ ਚਾਪਤੋ ਅਤਿਖੀਣਾ, ਚਾਪਾ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਚਾਪਾ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਸਰਾ ਯਥਾਵੇਗਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤਿਤਾ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇ ¶ ਅਸਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਇਮੇਪਿ ਤਯੋ ¶ ਵਯੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਮਰਣਂ ਉਪਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸੇਨ੍ਤਿ ਚਾਪਾਤਿਖੀਣਾਵਾ’’ਤਿ. ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਖਾਦਿਤਂ ਇਤਿ ਪੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਾਨਿ ਖਾਦਿਤਪਿਵਿਤਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਾਦੀਨਿ ਅਨੁਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤਾ ਸੋਚਨ੍ਤਾ ਅਨੁਸੋਚਨ੍ਤਾ ਸੇਨ੍ਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਧਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਜਰਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਏਕਾਦਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੨. ਅਤ੍ਤਵਗ੍ਗੋ
੧. ਬੋਧਿਰਾਜਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚੇਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਭੇਸਕਲ਼ਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬੋਧਿਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਪਥਵੀਤਲੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਾਸਾਦੇਹਿ ਅਸਦਿਸਰੂਪਂ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਮਾਨਂ ਵਿਯ ਕੋਕਨੁਦਂ ਨਾਮ ਪਾਸਾਦਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਕਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਤਯਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਏਵਰੂਪੋ ਪਾਸਾਦੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਉਦਾਹੁ ਪਠਮਸਿਪ੍ਪਮੇਵ ਤੇ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਠਮਸਿਪ੍ਪਮੇਵ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਪਾਸਾਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਪਾਸਾਦੋ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਂ ਮਯਾ ਮਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਾਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜੀਵਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਮਾਣਵਕਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਏਸ ਵਡ੍ਢਕਿਂ ਨਾਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਗ੍ਘੋ ਸਿਪ੍ਪੀ, ਸੋ ਮਯਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਮਾ ਨਸ੍ਸਤੁ, ਸਞ੍ਞਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਸਾਦੇ ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਤਂ ਨਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ਵਡ੍ਢਕੀਪਿ ‘‘ਭਦ੍ਦਕਂ ਤੇ, ਸਾਮਿ, ਕਤਂ ਮਮ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ, ਅਹਮੇਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਸਾਦੇ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਨ ਤਾਵ, ਦੇਵ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਬਹੁ ਅਵਸਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਅਵਸਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ? ਪਚ੍ਛਾ, ਦੇਵ, ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦਾਰੂਨਿ ਤਾਵ ਆਹਰਾਪੇਥਾਤਿ. ਕਿਂ ਦਾਰੂਨਿ ਨਾਮਾਤਿ? ਨਿਸ੍ਸਾਰਾਨਿ ਸੁਕ੍ਖਦਾਰੂਨਿ, ਦੇਵਾਤਿ. ਸੋ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਦੇਵ, ਤੇ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸੁਖੁਮਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਕਮ੍ਮਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ, ਆਹਾਰਵੇਲਾਯਂ ਪਨ ਮੇ ਭਰਿਯਾਵ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਕੁਮਾਰੋਪਿ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿ. ਸੋਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਦਾਰੂਨਿ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਨਯੋਗ੍ਗਂ ਗਰੁਲ਼ਸਕੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਵੇਲਾਯ ਪਨ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਗੇਹੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਂ ¶ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਕੁਮਾਰੋਪਿ ਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਸ ਅਨਿਕ੍ਖਮਨਤ੍ਥਾਯ ਗੇਹਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸਿ. ਵਡ੍ਢਕੀਪਿ ¶ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਂ ਵਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ, ‘‘ਦੇਵ, ਵਡ੍ਢਕੀ ਪਲਾਯਤੀ’’ਤਿ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਟ੍ਠਵਾਹਨਰਾਜਾ ਨਾਮ ਜਾਤੋ.
ਰਾਜਕੁਮਾਰੋਪਿ ¶ ‘‘ਪਾਸਾਦਮਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦੇ ਚਤੁਜ੍ਜਾਤਿਯਗਨ੍ਧੇਹਿ ਪਰਿਭਣ੍ਡਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਠਮਉਮ੍ਮਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਪਤ੍ਥਰਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਅਪੁਤ੍ਤਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਲਚ੍ਛਾਮਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਰਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਗਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਵਿਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਨ ਪਾਵਿਸਿ, ਸੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਵ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਓਲੋਕਿਤਸਞ੍ਞਾਯੇਵ ਵਤ੍ਥਾਨਂ ਅਨਕ੍ਕਮਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ‘‘ਸਂਹਰਤੁ, ਰਾਜਕੁਮਾਰ, ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ, ਨ ਭਗਵਾ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਜਨਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਓਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਸਂਹਰਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨ੍ਤੋਨਿਵੇਸਨਂ ਪਵੇਸਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕੇਨ ਸਮ੍ਮਾਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਕਾਰਕੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ, ਕੁਚ੍ਛਿਗਤੋ ਚ ਕਿਰਮ੍ਹਿ ਏਕਵਾਰਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ, ਦੁਤਿਯਂ ਤਰੁਣਦਾਰਕਕਾਲੇ, ਤਤਿਯਂ ਵਿਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ. ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਕਸ੍ਮਾ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਨ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਮਾਰ, ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚੇਲਾਨਿ ਅਤ੍ਥਰੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਲਚ੍ਛਾਮਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹਂ ਤਂ ਨ ਅਕ੍ਕਮਿਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਤ੍ਤਂ ¶ ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਾ ਨੇਵ ਲਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਕੁਮਾਰਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਰਿਮਕਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਜਾਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਮਾਦਂ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ –
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਅਨੇਕਸਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਤਿਯਾ ਨਾਵਾਯ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਨਾਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝੇ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਦ੍ਵੇ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਏਕਂ ਫਲਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਦੀਪਕਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ, ਸੇਸਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਰਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਦੀਪਕੇ ¶ ਮਹਾਸਕੁਣਸਙ੍ਘੋ ਵਸਤਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞਂ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਕਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤਾ ਸਕੁਣਅਣ੍ਡਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਰੇਸੁ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਂਸੁ, ਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਸੁ ਸਕੁਣਚ੍ਛਾਪੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਪਠਮਵਯੇਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇਪਿ ਖਾਦਿਂਸੁਯੇਵ. ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਯੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਨਾਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਏਕੋਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਨਾਪਜ੍ਜਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਮਾਰ, ਤਦਾ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਯੇ ਭਰਿਯਾਯ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸ, ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਯੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਧੀਤਾ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਪਨ ਵੋ ਏਕੋਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਧੀਤਾ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸ. ਕੁਮਾਰ, ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਪਿਯਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੇਨ ਤੀਸੁਪਿ ਵਯੇਸੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਏਕਵਯੇਪਿ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚੇ ਪਿਯਂ ਜਞ੍ਞਾ, ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਨਂ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ;
ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਯਾਮਂ, ਪਟਿਜਗ੍ਗੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਮਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਤਾਯ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲਤਾਯ ਚ ਇਧ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਯਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਯਂ ਯਾਮਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਚੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਿਯਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਨਂ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਨਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਗੀਹੀ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਤਲੇ ਸੁਸਂਵੁਤਂ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਰਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਸਂਵੁਤੇ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨੇ ਲੇਣੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿਯੇਵ. ਗਿਹੀ ਪਨ ਸਮਾਨੋ ਯਥਾਬਲਂ ਦਾਨਸੀਲਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਪਨ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮਨਸਿਕਾਰੇਸੁ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਵਯੇਸੁ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਤਿਯੇਵ. ਸਚੇ ਹਿ ਗਿਹਿਭੂਤੋ ਪਠਮਵਯੇ ਖਿਡ੍ਡਾਪਸੁਤਤਾਯ ਕੁਸਲਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪੋਸੇਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾ ਪਿਯੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਪਾਯਪਰਾਯਣਮੇਵ ਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਠਮਵਯੇ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ¶ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਸਚੇ ਪਠਮਵਯੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਯੇਵ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾ ਪਿਯੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪੇਨੇਵ ਨਂ ਤਾਪੇਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬੋਧਿਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਬੋਧਿਰਾਜਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਉਪਨਨ੍ਦਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ¶ ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਪਨਨ੍ਦਂ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ਛੇਕੋ. ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਤਿਚੀਵਰੇਹਿ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ. ਤੇਹਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਸੋਯੇਵ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਉਪਕਟ੍ਠੇ ਜਨਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਪੇਮੇਨ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ‘‘ਇਧ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਏਕੇਕੋ ਸਾਟਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਉਪਾਹਨਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ ¶ . ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਕਿਂ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਾਟਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਂ ਠਪੇਸਿ. ਤਤਿਯਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਕਿਂ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯੋ ਸਾਟਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਤੁਮ੍ਬਂ ਠਪੇਸਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਕਿਂ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਾਟਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ ਇਧ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇ ਨਂ ਬਹੂਹਿ ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਚੇਵ ਚੀਵਰੇਹਿ ਚ ਪੂਜੇਸੁਂ. ਸੋ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਵਿਹਾਰੇਸੁ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਮੇ ਪਹਿਣਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਨਕਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਿ.
ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਵਿਹਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਦ੍ਵੇ ਸਾਟਕੇ ਏਕਞ੍ਚ ਕਮ੍ਬਲਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਟਕਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਮ੍ਬਲੋ’’ਤਿ ਭਾਜੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਸਮੀਪੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਥੇਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨੋ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਤੁਮ੍ਹੇਯੇਵ ਭਾਜੇਥਾਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਯੇਵ ਨੋ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਮਮ ਵਚਨੇ ਠਸ੍ਸਥਾਤਿ. ਆਮ, ਠਸ੍ਸਾਮਾਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵੇ ਸਾਟਕੇ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਰੁਪਨਾਰਹੋ’’ਤਿ ਮਹਗ੍ਘਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਤੀਰਚਾਰੀ ਚ ਗਮ੍ਭੀਰਚਾਰੀ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਉਦ੍ਦਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਸਂ ਹੋਤੁ, ਤਵ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਵਾਦਾਪਨ੍ਨਾ ਭਾਜੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਾਤੁਲ, ਇਮਂ ਨੋ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਹਂ ਰਞ੍ਞਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਜਙ੍ਘਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਓਕਾਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਮਾਤੁਲ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥ, ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਨੋ ਦੇਥਾਤਿ. ਮਮ ਵਚਨੇ ਠਸ੍ਸਥਾਤਿ. ਠਸ੍ਸਾਮ, ਮਾਤੁਲਾਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸੋ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਅਕਾਸਿ, ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਏਕਮਨ੍ਤੇ. ਕਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਯੇਨ ਵੋ ਅਨੁਤੀਰੇ ਚਰਿਤਂ, ਸੋ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਗਣ੍ਹਾਤੁ. ਯੇਨ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਚਰਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਹੋਤੁ. ਅਯਂ ਪਨ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਖਣ੍ਡੋ ਮਮ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਅਨੁਤੀਰਚਾਰਿ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ, ਸੀਸਂ ਗਮ੍ਭੀਰਚਾਰਿਨੋ;
ਅਚ੍ਚਾਯਂ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਖਣ੍ਡੋ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਸ੍ਸ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੭.੩੩) –
ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਖਣ੍ਡਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤੇਪਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਸ ਅਤੀਤੇਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਕਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਨਨ੍ਦਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਪਰਂ ਓਵਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਪਠਮਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾ ਪਤਿਰੂਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਠਮਂ, ਪਤਿਰੂਪੇ ਨਿਵੇਸਯੇ;
ਅਥਞ੍ਞਮਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਤਿਰੂਪੇ ਨਿਵੇਸਯੇਤਿ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇ ਗੁਣੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਵਾ ਅਰਿਯਵਂਸਪਟਿਪਦਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪਰਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਠਮਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੁਣੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਥਞ੍ਞਂ ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯ. ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਪਰਮੇਵ ਅਨੁਸਾਸਮਾਨੋ ਪਰਤੋ ਨਿਨ੍ਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਮਾਨੋ ਪਰਤੋ ਪਸਂਸਂ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਉਪਨਨ੍ਦਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਪਧਾਨਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚੇਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਧਾਨਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਦਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਧਰਮਾਨਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹਿਤਂ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਪਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮਯਾਮੇ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਆਗਤਾ, ਸੀਘਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਸੁਪਤਿ. ਇਤਰੇ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਬਹਿ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਵਿਹਾਰਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਸੁਪਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ¶ ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤਿਵਿਯ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ, ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਨਟ੍ਠਮ੍ਹਾ, ਆਵੁਸੋ, ਆਚਰਿਯੋ ਨੋ ਤੁਚ੍ਛਰਵਂ ਰਵਤੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਅਤਿਵਿਯ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਕਿਲਮਨ੍ਤਾਨਂ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ –
‘‘ਅਮਾਤਾਪਿਤਰਸਂਵਡ੍ਢੋ, ਅਨਾਚੇਰਕੁਲੇ ਵਸਂ;
ਨਾਯਂ ਕਾਲਂ ਅਕਾਲਂ ਵਾ, ਅਭਿਜਾਨਾਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੧੯) –
ਇਮਂ ਅਕਾਲਰਾਵਿਕੁਕ੍ਕੁਟਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ‘‘ਤਦਾ ਹਿ ਸੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਅਯਂ ਪਧਾਨਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇ ਮਾਣਵਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਂ ਓਵਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਾ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਹਿ ¶ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਮੇਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚੇ ¶ ਤਥਾ ਕਯਿਰਾ, ਯਥਾਞ੍ਞਮਨੁਸਾਸਤਿ;
ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਵਤ ਦਮੇਥ, ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਕਿਰ ਦੁਦ੍ਦਮੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਪਠਮਯਾਮਾਦੀਸੁ ਚਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਂ ਓਵਦਤਿ, ਸਯਂ ਚਙ੍ਕਮਨਾਦੀਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚੇ ਤਥਾ ਕਯਿਰਾ, ਯਥਾਞ੍ਞਮਨੁਸਾਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਵਤ ਦਮੇਥਾਤਿ ਯੇਨ ਗੁਣੇਨ ਪਰਂ ਅਨੁਸਾਸਤਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਮੇਯ੍ਯ. ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਕਿਰ ਦੁਦ੍ਦਮੋਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਦੁਦ੍ਦਮੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸੋ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਦਮੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਧਾਨਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਮਾਤੁਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਾ ¶ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਥੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਾਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਸਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਮਾਨਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ¶ ਪਤਿਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤਿਦੇਵਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਵ ਸਾਮਿਕਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭਿਨਿਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਨਾਹਂ, ਅਯ੍ਯੇ, ਜਾਨਾਮਿ ‘‘ਕਿਮੇਤਂ’’, ਸੀਲਂ ਵਤ ਮੇ ਅਰੋਗਮੇਵਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਯਂ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਮ, ਕਾਲਂ ਨ ਜਾਨਾਮ, ਕਿਂ ਦਾਨਿ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ‘‘ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਓਵਾਦਕਾਰਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਅਯਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾ ਦਹਰਾ ਮਾ ਮਂ, ਅਯ੍ਯੇ, ਨਾਸੇਥ, ਨਾਹਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਏਥ, ਮਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਜੇਤਵਨਂ ਨੇਥਾਤਿ. ਤਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ¶ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਪਰਵਾਦਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਂ ਮਹਾਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਚੂਲ਼ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਵਿਸਾਖਾਉਪਾਸਿਕਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਮਹਾਕੁਲਾਨਿ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਹਰਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿਸੋਧੇਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰਤੋ ਵਿਸਾਖਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿ. ਸਾ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਯਂ ਤਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਨਾਭਿਉਦਰਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ¶ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਮਾਸਦਿਵਸੇ ਸਮਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਿਹਿਭਾਵੇ ਇਮਾਯ ਗਬ੍ਭੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਥੇਰੋ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ¶ ਰਾਜਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸਮੀਪੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦਾਰਕਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਸੇਸ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਧਾਤੀਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਚਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਪਰਿਹਾਰੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ. ਸੋ ਕੀਲ਼ਾਮਣ੍ਡਲੇ ਦਾਰਕੇ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਿਕੇਨਮ੍ਹਾ ਪਹਟਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਮਂ ‘ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਿਕੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਰਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਧਾਤਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾ ਤੇ ਮਾਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਏਤ੍ਤਿਕਾ ਮੇ ਮਾਤਰੋ, ਏਕਾਯ ਮੇ ਮਾਤਰਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮਂ ਵਞ੍ਚੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਤਾਤ, ਤਵ ਮਾਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਾ ਆਨੀਤੋਤਿ. ਸੋ ਤਾਵਤਕੇਨੇਵ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਤਂ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਧਵਨੇ ਵਿਹਾਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਏਕਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਞ੍ਞੋ ਬ੍ਯਾਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਚ੍ਛ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮੇਸਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਮਾਤੁਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਵਿਯੋਗਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁਤਿਨ੍ਤੇਨੇਵ ਮੁਖੇਨ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਮਾਨਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤ ¶ , ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਰਵਨ੍ਤੀ ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਉਪਧਾਵਮਾਨਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿ. ਸਾ ਥਨੇਹਿ ਖੀਰਂ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੇਹਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲਚੀਵਰਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਯਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਮਧੁਰਵਚਨਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ. ਥਦ੍ਧਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਵਿਚਰਸਿ, ਸਿਨੇਹਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਕਥਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤੇਨ ਤਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਅਯਂ ਪਨੇਵਂ ਥਦ੍ਧਹਦਯੋ, ਕਿਂ ਮੇ ਇਮਿਨਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂਦਿਵਸਮੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਏਵਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਚ ਥੇਰੀ ਚ ਨਾਸਿਤਾ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤੋ, ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕਾ’’ਤਿ ¶ . ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਅਹਂ ਇਮੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਨੇਸਂ ਅਹਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਅਹੋਸਿਂਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਨਿਗ੍ਰੋਧਮੇਵ ਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਸਾਖਮੁਪਸਂਵਸੇ;
ਨਿਗ੍ਰੋਧਸ੍ਮਿਂ ਮਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਞ੍ਚੇ ਸਾਖਸ੍ਮਿ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੨; ੧.੧੦.੮੧) –
ਇਮਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ ਸਾਖਮਿਗੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਪਰਿਸਾਪਿਸ੍ਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਰਿਸਾ, ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਮਿਗਧੇਨੁ ਥੇਰੀ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ, ਗਬ੍ਭਿਨੀਮਿਗਿਯਾ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਮਿਗਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਠਿਤੇਨ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣੇਨ ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਰਾਯਣੇਨ ਵਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਥੋ, ਪਰੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਥੋ, ਕੋ ਹਿ ਨਾਥੋ ਪਰੋ ਸਿਯਾ;
ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ, ਨਾਥਂ ਲਭਤਿ ਦੁਲ੍ਲਭ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਾਥੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਠਿਤੇਨ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਸਗ੍ਗਂ ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ, ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਭਾਵੇਤੁਂ, ਫਲਂ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ, ਪਰੋ ਕੋ ਨਾਮ ਕਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਸਿਯਾ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਏਵ ਹਿ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੇਨ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਨਾਥਂ ਲਭਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਧ ‘‘ਨਾਥਂ ਲਭਤਿ ਦੁਲ੍ਲਭ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਮਾਤੁਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਮਹਾਕਾਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਕਤਂ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਮਹਾਕਾਲਂ ਨਾਮ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਉਪਾਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਮਾਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਦਿਵਸੇਸੁ ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਾਤਿ. ਅਥ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚੋਰਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਸਨ੍ਧਿਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲੋਹਭਾਜਨਸਦ੍ਦੇਨ ਪਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਾਮਿਕੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਗਹਿਤਭਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਸਾਮਿਕਾਪਿ ਤੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁਯੇਵ, ਤੇ ਦਿਸਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਏਕੋ ਪਨ ਵਿਹਾਰਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਾਲਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਤੀਰੇ ਮੁਖਂ ਧੋਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿ. ਚੋਰੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਨੋ ਗੇਹਸਨ੍ਧਿਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ¶ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ਪਾਤੋਵ ਪਾਨੀਯਘਟਂ ਆਦਾਯ ਗਤਾ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਹਾਰੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਯਿਤਉਪਾਸਕੋ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਮਰਣਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਕਾਲੇਨ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਮਰਣਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ –
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਵਿਜਿਤੇ ਏਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਸ੍ਸ ਅਟਵਿਮੁਖੇ ਚੋਰਾ ਪਹਰਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਅਟਵਿਮੁਖੇ ਏਕਂ ਰਾਜਭਟਂ ਠਪੇਸਿ, ਸੋ ਭਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਓਰਤੋ ਪਾਰਂ ਨੇਤਿ, ਪਾਰਤੋ ਓਰਂ ਆਨੇਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਭਿਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਰਿਯਂ ਚੂਲ਼ਯਾਨਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਰਾਜਭਟੋ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਸਞ੍ਜਾਤਸਿਨੇਹੋ ਤੇਨ ‘‘ਅਟਵਿਂ ਨੋ ¶ , ਸਾਮਿ, ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਵਿਕਾਲੋ, ਪਾਤੋਵ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਕਾਲੋ, ਸਾਮਿ, ਇਦਾਨੇਵ ਨੋ ਨੇਹੀਤਿ. ਨਿਵਤ੍ਤ, ਭੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਗੇਹੇ ਆਹਾਰੋ ਚ ਨਿਵਾਸੋ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਸੋ ਨੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਿ. ਇਤਰੋ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਾਨਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਨਿਵਾਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਗੇਹੇ ਏਕਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਯਾਨਕਨ੍ਤਰੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਚੋਰਾਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸਦ੍ਦਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਾ ‘‘ਮਣਿਰਤਨਂ, ਸਾਮਿ, ਚੋਰੇਹਿ ਹਟ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਆਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਵਿਚਿਨਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰੋਪਿ ਪਾਤੋਵ ਯਾਨਕਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ¶ ਪਾਯਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਯਾਨਕਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਠਪਿਤਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਮਣਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਸੀ’’ਤਿ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਨੋ, ਸਾਮਿ, ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਗਾਮਭੋਜਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਭਤਕਸ੍ਸ ਵਤ ਮੇ ਗੇਹੇ ਨਿਵਾਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਮਣਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਗਣ੍ਹਥ ਨਂ ਪਾਪਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪੋਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡਾਪੇਸਿ. ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇ ਤਥੇਵ ਪੋਥਿਤੋ ਮਰਣਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਕਾਲਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਂ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪਾਪਕਮ੍ਮਮੇਵ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਭਿਮਤ੍ਥਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਜਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵਂ;
ਅਭਿਮਤ੍ਥਤਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧਂ, ਵਜਿਰਂਵਸ੍ਮਮਯਂ ਮਣਿ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਜਿਰਂਵਸ੍ਮਮਯਂ ਮਣਿਨ੍ਤਿ ਵਜਿਰਂਵ ਅਸ੍ਮਮਯਂ ਮਣਿਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਪਾਸਾਣਮਯਂ ਪਾਸਾਣਸਮ੍ਭਵਂ ਵਜਿਰਂ ਤਮੇਵ ਅਸ੍ਮਮਯਂ ਮਣਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਾਸਾਣਮਣਿਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਛਿਦ੍ਦਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਖਣ੍ਡਂ ਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਜਾਤਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵਂ ¶ ¶ ਪਾਪਂ ਦੁਮ੍ਮੇਧਂ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਭਿਮਤ੍ਥਤਿ ਕਨ੍ਤਤਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਕਾਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ¶ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਕਾਰਣੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਪਿਤੁਵਧੇ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਵਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕੁਰੁਙ੍ਗਮਿਗਜਾਤਕਾਦੀਨਿ (ਜਾ. ੧.੨.੧੧੧-੨) ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਾਮ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਕਾਰਣਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਮਾਲੁਵਾ ਵਿਯ ਸਾਲਂ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭਞ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਾਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ, ਮਾਲੁਵਾ ਸਾਲਮਿਵੋਤ੍ਥਤਂ;
ਕਰੋਤਿ ਸੋ ਤਥਤ੍ਤਾਨਂ, ਯਥਾ ਨਂ ਇਚ੍ਛਤੀ ਦਿਸੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵੋ. ਗਿਹੀ ਵਾ ਜਾਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਯੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ, ਏਤਸ੍ਸ ਗਤਿਯਾ ਆਗਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਛ ¶ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਾਲੁਵਾ ਸਾਲਮਿਵੋਤ੍ਥਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਂ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਯਥਾ ਨਾਮ ਮਾਲੁਵਾ ਸਾਲਂ ਓਤ੍ਥਰਨ੍ਤੀ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਉਦਕਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਤਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਤ੍ਥਤਂ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਸੋ ਮਾਲੁਵਾਯ ਸਮ੍ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤਿਯਮਾਨੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਤਾਯ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਮ੍ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯੇਸੁ ਪਾਤਿਯਮਾਨੋ, ਯਥਾ ਨਂ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮੋ ਦਿਸੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਦੇਵਦਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਸਙ੍ਘਭੇਦਪਰਿਸਕ੍ਕਨਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਕਰਾਨੀਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦਪਰਿਸਕ੍ਕਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿਂ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਦਾਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇਵ ਭਗਵਤਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾ’ਤਿ. ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ –
‘‘ਸੁਕਰਂ ਸਾਧੁਨਾ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਪਾਪੇਨ ਦੁਕ੍ਕਰਂ;
ਪਾਪਂ ਪਾਪੇਨ ਸੁਕਰਂ, ਪਾਪਮਰਿਯੇਹਿ ਦੁਕ੍ਕਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਉਦਾ. ੪੮) –
ਇਮਂ ¶ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਹਿਤਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੁਕਰਂ, ਹਿਤਕਮ੍ਮਮੇਵ ਦੁਕ੍ਕਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਕਰਾਨਿ ਅਸਾਧੂਨਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਹਿਤਾਨਿ ਚ;
ਯਂ ਵੇ ਹਿਤਞ੍ਚ ਸਾਧੁਞ੍ਚ, ਤਂ ਵੇ ਪਰਮਦੁਕ੍ਕਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਸਾਧੂਨਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿ ਅਪਾਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਹਿਤਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸੁਕਰਾਨਿ ¶ . ਯਂ ਪਨ ਸੁਗਤਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਞ੍ਚ ਅਨਵਜ੍ਜਤ੍ਥੇਨ ਸਾਧੁਞ੍ਚ ਸੁਗਤਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਞ੍ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਪਾਚੀਨਨਿਨ੍ਨਾਯ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਮੁਖਕਰਣਂ ਵਿਯ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਙ੍ਘਭੇਦਪਰਿਸਕ੍ਕਨਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਕਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਾਲਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਮਾਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਥੇਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕਗੇਹੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ, ਅਹੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਮਧੁਰਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਾ ਗਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਸਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇਪੀਤਿ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਤੇਨ ਨਿਵਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਸੋਤੁਕਾਮਾਵ ਅਹੋਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਨੇਤਂ ਨਿਵਾਰੇਸੀਤਿ? ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਯਿ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸਾ ਉਪੋਸਥਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਸਾਧੁਕਂ ਅਯ੍ਯਂ ਪਰਿਵਿਸੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਧੀਤਾਪਿਸ੍ਸਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ¶ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਉਟ੍ਠਿਤੇਨ ਡਾਹੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਮਾਨੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਸਾ ਮਯਿ ਭਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਦਨ੍ਧਾ ਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਕਥਂ ਵਾ ਸੀਲਕਥਂ ਵਾ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪਾਪਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਸਿ. ਅਤ੍ਤਘਾਤਾਯੇਵ ਵਾਯਮਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਸਾਸਨਂ ਅਰਹਤਂ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨਂ;
ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਾਪਿਕਂ;
ਫਲਾਨਿ ਕਟ੍ਠਕਸ੍ਸੇਵ, ਅਤ੍ਤਘਾਤਾਯ ਫਲ੍ਲਤੀ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕ੍ਕਾਰਹਾਨਿਭਯੇਨ ਪਾਪਿਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਸ੍ਸਾਮ, ਦਾਨਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨਂ ਸਾ ਚ ਪਾਪਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਵੇਲ਼ੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਫਲਾਨਿ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਕਟ੍ਠਕੋ ਫਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਘਾਤਾਯ ਫਲ੍ਲਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਾਤਤ੍ਥਮੇਵ ਫਲਤਿ, ਏਵਂ ਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਘਾਤਾਯ ਫਲ੍ਲਤੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
‘‘ਫਲਂ ¶ ਵੇ ਕਦਲਿਂ ਹਨ੍ਤਿ, ਫਲਂ ਵੇਲ਼ੁਂ ਫਲਂ ਨਲ਼ਂ;
ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਾਪੁਰਿਸਂ ਹਨ੍ਤਿ, ਗਬ੍ਭੋ ਅਸ੍ਸਤਰਿਂ ਯਥਾ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੫; ਅ. ਨਿ. ੪.੬੮);
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਉਪਾਸਿਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਕਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਚੂਲ਼ਕਾਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਨਾ ¶ ¶ ਹਿ ਕਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ਕਾਲਂ ਉਪਾਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਮਹਾਕਾਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਮਙ੍ਗਚੋਰਾ ਸਾਮਿਕੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚੋਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚਰਤਿ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪੋਥਯਿਂਸੁ. ਕੁਮ੍ਭਦਾਸਿਯੋ ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਪੇਥ, ਸਾਮਿ, ਨਾਯਂ ਏਵਰੂਪਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਮੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਮ੍ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਨਾਸਿਤੋ, ਕੁਮ੍ਭਦਾਸਿਯੋ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੂਲ਼ਕਾਲਉਪਾਸਕੋ ਕੁਮ੍ਭਦਾਸਿਯੋ ਚੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਅਕਰਣਭਾਵੇਨ ਜੀਵਿਤਂ ਲਭਿ. ਇਮੇ ਹਿ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਕਿਲਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸੁਗਤਿਞ੍ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ;
ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ;
ਸੁਦ੍ਧੀ ਅਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਨਾਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਸੋਧਯੇ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ – ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ¶ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਸੋ ਸੁਗਤਿਞ੍ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸੁਦ੍ਧਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਅਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਾਰਕਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਵ ਵਿਪਚ੍ਚਤਿ. ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨ ਵਿਸੋਧਯੇ ਨੇਵ ਵਿਸੋਧੇਤਿ, ਨ ਕਿਲੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਚੂਲ਼ਕਾਲੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਚੂਲ਼ਕਾਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਂ ਇਤੋ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗਾ ਸਤ੍ਤਸਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਯਮਾਨਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਨੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਸਿ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾਪਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਥ, ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਧਰਨ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾਯਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਸ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥੇਨ ਵਿਯ ਭਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਹਿ ਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜੇਨ੍ਤਾ ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਸਦਿਸੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਂ ਪਰਤ੍ਥੇਨ, ਬਹੁਨਾਪਿ ਨ ਹਾਪਯੇ;
ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਮਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਦਤ੍ਥਪਸੁਤੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਗਿਹਿਭੂਤਾ ਤਾਵ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਂ ਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇਨ ¶ ਨ ਹਾਪਯੇ. ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਹਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥੋਵ ਖਾਦਨੀਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨੀਯਂ ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਰਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ¶ ਪਨ ਏਵਂ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਕਥਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਂ ਨ ਹਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇਤਿਯਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਵਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨ ਹਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਅਰਿਯਫਲਾਦੀਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥੋਵ. ਯੋ ਪਨ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਸੁਵੇ ਵਾ’’ਤਿ ਪਟਿਵੇਧਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਤੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿਪਿ ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਮਭਿਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ¶ , ਸਦਤ੍ਥਪਸੁਤੋ ਸਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਕੇ ਅਤ੍ਥੇ ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਪਯੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਤ੍ਤਦਤ੍ਥਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
ਅਤ੍ਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਦ੍ਵਾਦਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੩. ਲੋਕਵਗ੍ਗੋ
੧. ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਹੀਨਂ ¶ ¶ ¶ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਤੋਵ ਵਿਸਾਖਾਯ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਵਿਸਾਖਾਯ ਗੇਹੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧੁਵਯਾਗੁ ਨਿਚ੍ਚਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਵਿਸਾਖਾਯ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਅਯ੍ਯਿਕਾਯ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਦਹਰਸ੍ਸ ਉਦਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਨ੍ਤੀ ਚਾਟਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਸਿ, ਦਹਰੋਪਿ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਹਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਹਸਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਹਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਦਹਰੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸਾ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਤੇ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸਾ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਸਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ਮਹਾਨਸੇ ਅਯ੍ਯਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ਦਹਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਕੁਜ੍ਝਿ, ਨ ਏਤਂ ਛਿਨ੍ਨਕੇਸਨਖਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਨਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਸ੍ਸ ¶ ਮਜ੍ਝੇ ਛਿਨ੍ਨਕਪਾਲਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਗਰੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਦਹਰੋ ਆਮ, ਉਪਾਸਿਕੇ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਛਿਨ੍ਨਕੇਸਾਦਿਭਾਵਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਂ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਵਿਸਾਖਾ ਨੇਵ ਦਹਰਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿ, ਨਪਿ ਦਾਰਿਕਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਥੇਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਉਪਾਸਿਕੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਹਰਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਆਵੁਸੋ, ਨਾਯਂ ਛਿਨ੍ਨਕੇਸਨਖਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਛਿਨ੍ਨਕਪਾਲਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕੋਸੋ, ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੋਹੀ’’ਤਿ. ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਂ ਅਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਤਜ੍ਜੇਥ, ਮਂ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਵਿਸਾਖਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਦਹਰਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਇਮਂ ਦਹਰਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਖਂ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਵਿਸਾਖੇ ਤਵ ਦਾਰਿਕਾਯ ਛਿਨ੍ਨਕੇਸਾਦਿਮਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਮਮ ਸਾਵਕੇ ¶ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ਦਹਰੋ ਤਾਵਦੇਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ , ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁ ਜਾਨਾਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚ ਉਪਾਸਿਕਾ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਦਹਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਕੁਲਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਮਗੁਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਹਸਨਭਾਵੋ ਨਾਮ ਹੀਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਹੀਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਂ ਸੇਵਿਤੁਂ ਪਮਾਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਸਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹੀਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਪਮਾਦੇਨ ਨ ਸਂਵਸੇ;
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਸਿਯਾ ਲੋਕਵਡ੍ਢਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਹੀਨਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਂ ਧਮ੍ਮਂ. ਸੋ ਹਿ ਹੀਨੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਓਟ੍ਠਗੋਣਾਦੀਹਿਪਿ ਪਟਿਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ. ਹੀਨੇਸੁ ਚ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਹੀਨੋ ਨਾਮ, ਤਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ. ਪਮਾਦੇਨਾਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਮਾਦੇਨਾਪਿ ਨ ਸਂਵਸੇ. ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ. ਲੋਕਵਡ੍ਢਨੋਤਿ ਯੋ ਹਿ ਏਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਲੋਕਵਡ੍ਢਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਅਕਰਣੇਨ ਨ ਸਿਯਾ ਲੋਕਵਡ੍ਢਨੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਦਹਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਵਤ੍ਥੁ
ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਿਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਠਮਗਮਨੇਨ ਕਪਿਲਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਞਾਤੀਹਿ ਕਤਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਞਾਤੀਨਂ ਮਾਨਭਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਆਕਾਸੇ ਰਤਨਚਙ੍ਕਮਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਞਾਤੀ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ. ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਮਹਾਜਨੇਨ ਕਥਾਯ ¶ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾਯ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੬੫੫ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਸਿ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਸੁ ਞਾਤੀਸੁ ਏਕੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਮ ਗੇਹਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਗੇਹੇ ਵੀਸਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾਨਿ ¶ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਤੀਤਬੁਦ੍ਧਾ ਪਿਤੁ ਨਗਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕਮੇਵ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ, ਉਦਾਹੁ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਠਮਗੇਹਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਾਟਕਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵੇਗੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਨਾਸੇਸਿ, ਅਤਿਵਿਯ ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਲਜ੍ਜਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਵੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਸੁਵਣ੍ਣਸਿਵਿਕਾਦੀਹਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ, ਕਿਂ ਮਂ ਲਜ੍ਜਾਪੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲਜ੍ਜਾਪੇਮਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਕੁਲਵਂਸਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਤਾਤ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨਵਂਸੋ ਮਮ ਵਂਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨੇਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਵ ਵਂਸੋ, ਮਮ ਪਨੇਸੋ ਵਂਸੋ. ਅਨੇਕਾਨਿ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾਵ ਜੀਵਿਂਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ;
ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਰਮ੍ਹਿ ਚ.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰੇ ਸੁਚਰਿਤਂ, ਨ ਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰੇ;
ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਰਮ੍ਹਿ ਚਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇਤਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਪਿਣ੍ਡੇ. ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਾਨਿ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਪਮਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਸਪਦਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਪਨ ਨ ਪਮਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ¶ ਸਪਦਾਨਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ. ਸੁਖਂ ਸੇਤੀਤਿ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਏਵਂ ਪਨੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਇਧ ਲੋਕੇ ਚਤੂਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਸਿਯਾਦਿਭੇਦੇ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਅਚਰਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰੇ ਸੁਚਰਿਤਂ, ਨ ਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰੇ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਰਾਜਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਪਞ੍ਚਸਤਵਿਪਸ੍ਸਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯਥਾ ¶ ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਵਿਪਸ੍ਸਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਵਿਸੇਸਾ ‘‘ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਮਰੀਚਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤਾਵ ਆਗਮਿਂਸੁ ¶ . ਤੇਸਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਦੇਵੋ ਵਸ੍ਸਿ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਮੁਖੇਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ਧਾਰਾਵੇਗੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਲ਼ਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਨ ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਸਦਿਸੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਂ ਪਸ੍ਸੇ, ਯਥਾ ਪਸ੍ਸੇ ਮਰੀਚਿਕਂ;
ਏਵਂ ਲੋਕਂ ਅਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਰੀਚਿਕਨ੍ਤਿ ਮਯੂਖਂ. ਤੇ ਹਿ ਦੂਰਤੋਵ ਗੇਹਸਣ੍ਠਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਪਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗਯ੍ਹੂਪਗਾ ਰਿਤ੍ਤਕਾ ਤੁਚ੍ਛਕਾਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਭਿਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਨ ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਂ ਰਿਤ੍ਤਤੁਚ੍ਛਾਦਿਭਾਵੇਨੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕਂ ਅਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਵਿਪਸ੍ਸਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਏਥ ਪਸ੍ਸਥਿਮਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਨਚ੍ਚਗੀਤਕੁਸਲਂ ¶ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ¶ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਰਜ੍ਜਮਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਗੇਹਾ ਬਹਿ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਵ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਨਦੀਤਿਤ੍ਥਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਨਚ੍ਚਗੀਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾਪਿ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਸਨ੍ਤਤਿਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥੀ ਵਿਯ ਸਤ੍ਥਕਵਾਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੋਕੋ ‘‘ਨ ਮੇ ਇਮਂ ਸੋਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਕਂ ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯਾ ਹਿ, ਕੁਮਾਰ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਏਵਮੇਵ ਮਤਕਾਲੇ ਰੋਦਨ੍ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਨਂ ਅਸ੍ਸੂਨਂ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਸੋਕਸ੍ਸ ਤਨੁਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਮਾਰ, ਮਾ ਸੋਚਿ, ਬਾਲਜਨਾਨਂ ਸਂਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਏਥ ਪਸ੍ਸਥਿਮਂ ਲੋਕਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਜਰਥੂਪਮਂ;
ਯਤ੍ਥ ਬਾਲਾ ਵਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਗੋ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਪਸ੍ਸਥਾਤਿ ਰਾਜਕੁਮਾਰਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਇਮਂ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਖਨ੍ਧਲੋਕਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਜਰਥਂ ਵਿਯ ਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦਿਚਿਤ੍ਤਿਤਂ. ਯਤ੍ਥ ਬਾਲਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਬਾਲਾ ਏਵਂ ¶ ਵਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਜਾਨਤਨ੍ਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਸਙ੍ਗਾਦੀਸੁ ਏਕੋਪਿ ਸਙ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਭਯਰਾਜਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਪਾਤੋ ਵਾ ਸਾਯਂ ਵਾਤਿ ਵੇਲਂ ਪਮਾਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋਵ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਕੁਸੀਤੋ ਜਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਓਵਾਦਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਹਾਵੁਸੋਤਿ. ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ? ਗਚ੍ਛ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਏਹੀਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਾਤੋ ਏਵ ਪਨ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਨਾਮ ਓਕਾਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਕ੍ਲਾਪਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਰ, ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਕ੍ਲਾਪਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਪਮਾਦਕਾਲੇ ਏਵਂ ਕਤਂ, ਇਦਾਨਾਮ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਮਾਦਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਨ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ¶ ¶ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੋ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤਿ;
ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਰਣੇਨ ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਅਬ੍ਭਾਦੀਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦੋਵ ਓਕਾਸਲੋਕਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਇਮਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ, ਏਕਾਲੋਕਂ ਕਰੋਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਸੇਨੇਵ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੪੭ ਆਦਯੋ) ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਥੇਰੋ ¶ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਰਹੋਗਤੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ. ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਯੋ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੋ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤਿ;
ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ. –
ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਥੇਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ? ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ¶ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਕਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਾਪਮਕਾਸਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲੇਨ ਪਿਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਪਾਪਂ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਕੁਸਲੇਨ ਪਿਧੀਯਤਿ;
ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਪੇਸਕਾਰਧੀਤਾਵਤ੍ਥੁ
ਅਨ੍ਧਭੂਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਗ੍ਗਾਲ਼ਵੇ ਚੇਤਿਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਪੇਸਕਾਰਧੀਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਆਲ਼ਵਿਵਾਸਿਨੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਲ਼ਵਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਦ੍ਧੁਵਂ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ, ਧੁਵਂ ਮੇ ਮਰਣਂ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਮਯਾ ਮਰਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ¶ , ਮਰਣਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ, ਜੀਵਿਤਮੇਵ ਅਨਿਯਤਂ, ਮਰਣਂ ਨਿਯਤਨ੍ਤਿ ¶ ਏਵਂ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਥ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਅਭਾਵਿਤਾ, ਤੇ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਆਸੀਵਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤਅਦਣ੍ਡਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਸਨ੍ਤਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭੇਰਵਰਵਂ ਰਵਨ੍ਤਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਯੇਸਂ ਪਨ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਭਾਵਿਤਾ, ਤੇ ਦੂਰਤੋਵ ਆਸੀਵਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਨ ਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਜਨਾ ਸਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਸੁਤਾਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਕਾ ਪਨ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਪੇਸਕਾਰਧੀਤਾ ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਥਾ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ, ਮਯਾ ਪਨ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਮੇਵ ਭਾਵੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਤੀਣਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਸਿਯੇਵ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਾਯ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਮਮ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸੁਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੀਣਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਭਾਵਿਤਾ, ਇਦਾਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ¶ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਾ ਗਾਥਾਵਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਜੇਤਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਗ੍ਗਾਲ਼ਵਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਆਲ਼ਵਿਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਦਾ ਸਾਪਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਤੋ ਕਿਰ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ, ਸਾਮਿ, ਆਚਰਿਯੋ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਮੁਖੋ ਮਹਾਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ‘‘ਇਤੋ ਮੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਸਤ੍ਥਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ¶ ਸਰੀਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਮਧੁਰੋਜਞ੍ਚ ਵਰਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਪਿਤਾ ਪਨਸ੍ਸਾ ਸਾਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਪਰਸਨ੍ਤਕੋ ਮੇ ਸਾਟਕੋ ਆਰੋਪਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਤਂ ਅਜ੍ਜ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੀਘਂ ਮੇ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ, ਪਿਤਾ ਚ ਮਂ ਏਵਂ ਆਹ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਪਿਤੁ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਹਰਾਮੀ’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਪਿਤਾ ਮਂ ਤਸਰੇ ਅਨਾਹਰਿਯਮਾਨੇ ਪੋਥੇਯ੍ਯਪਿ ਪਹਰੇਯ੍ਯਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੀਠਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਸਿ.
ਆਲ਼ਵਿਵਾਸਿਨੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਯਮਹਂ ਕੁਲਧੀਤਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਿਂਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਆਗਤੋ, ਸਾ ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਤਾਯ ¶ ਓਕਾਸੇ ਲਦ੍ਧੇ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਤਿ. ਸਾਪਿ ਖੋ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਗੀਵਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਸਾ ਓਲੋਕਿਤਾਕਾਰੇਨੇਵ ਅਞ੍ਞਾਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਏਵਰੂਪਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾਵ ਮਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਮਮਾਗਮਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਨਮੇਵ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਸਰਪਚ੍ਛਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਓਲੋਕੇਸੀਤਿ? ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਏਸਾ ਏਤ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਿਯਤਗਤਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਯਤਗਤਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਮਰਣਤੋ ਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਾ ਓਲੋਕਿਤਸਞ੍ਞਾਣੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਂਸੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਕੁਮਾਰਿਕੇ, ਕੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਇਤਿ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਉਜ੍ਝਾਯਿ – ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਪਸ੍ਸਥ, ਅਯਂ ਪੇਸਕਾਰਧੀਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਂ ਕਥੇਸਿ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਇਮਾਯ ‘ਕੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਸੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਪੇਸਕਾਰਗੇਹਤੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਪੇਸਕਾਰਸਾਲ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਜਨਂ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਮਾਰਿਕੇ, ਤ੍ਵਂ ਕੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਮ ਪੇਸਕਾਰਗੇਹਤੋ ਆਗਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਥ, ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਨ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਥ. ਅਹਂ ਪਨ ਨ ਜਾਨਾਮਿ ‘‘ਕੁਤੋ ਚ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਕੁਮਾਰਿਕੇ, ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੋਵ ਤਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ¶ ਦਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਪੁਨ ਪੁਟ੍ਠਾ ਕਸ੍ਮਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ? ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਂ ਤਸਰਪਚ੍ਛਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੇਸਕਾਰਸਾਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਥ, ‘‘ਇਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਥ. ਅਹਞ੍ਚ ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਨ ਜਾਨਾਮਿ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੋਯੇਵ ਤਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਰਣਭਾਵਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੋਯੇਵ ਤਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ¶ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘ਜਾਨਾਸੀ’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ. ਮਮ ਮਰਣਭਾਵਮੇਵ ਅਹਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘‘ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਾਦੀਸੁ ਪਨ ਅਸੁਕਕਾਲੇ ਨਾਮ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨ ¶ ਜਾਨਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਮੀਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੋਯੇਵ ਤਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਾਯ ਕਥਿਤਂ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਕੇਵਲਂ ਉਜ੍ਝਾਯਥੇਵ. ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਅਨ੍ਧਾ ਏਵ ¶ . ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਏਵ ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਤਨੁਕੇਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ;
ਸਕੁਣੋ ਜਾਲਮੁਤ੍ਤੋਵ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਅਯਂ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨੋ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨੋ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ. ਤਨੁਕੇਤ੍ਥਾਤਿ ਤਨੁਕੋ ਏਤ੍ਥ, ਨ ਬਹੁ ਜਨੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ. ਜਾਲਮੁਤ੍ਤੋਵਾਤਿ ਯਥਾ ਛੇਕੇਨ ਸਾਕੁਣਿਕੇਨ ਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇਸੁ ਵਟ੍ਟਕੇਸੁ ਕੋਚਿਦੇਵ ਜਾਲਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੇਸਾ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲਮੇਵ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਮਰਣਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਬਹੂ ਅਪਾਯਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੋ ਕੋਚਿਦੇਵ ਸਤ੍ਤੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੁਗਤਿਂ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਾਪਿ ਤਸਰਪਚ੍ਛਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਸੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਤਸਰਪਚ੍ਛਿਂ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ ਤਸਰਪਚ੍ਛਿ ਵੇਮਕੋਟਿਯਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਪਤਿ. ਸੋ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵੇਮਕੋਟਿਂ ਆਕਡ੍ਢਿ. ਵੇਮਕੋਟਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ¶ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਉਰੇ ਪਹਰਿ, ਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਿਤਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਕਲਸਰੀਰੇਨ ਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤੇਨ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਤਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਹਾਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਮਮ ਸੋਕਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਕਂ ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਸੋਚਿ, ਉਪਾਸਕ. ਅਨਮਤਗ੍ਗਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਂਸਾਰੇ ਤਵ ਏਵਮੇਵ ਧੀਤੁ ਮਰਣਕਾਲੇ ਪਗ੍ਘਰਿਤਅਸ੍ਸੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਾਨਂ ਉਦਕਤੋ ਅਤਿਰੇਕਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗਕਥਂ ¶ ਕਥੇਸਿ ¶ . ਸੋ ਤਨੁਭੂਤਸੋਕੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਪੇਸਕਾਰਧੀਤਾਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਤਿਂਸਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਹਂਸਾਦਿਚ੍ਚਪਥੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਂਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸੇ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾ ਦਿਸਾਵਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਵਤ੍ਤਕਰਣਵੇਲਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਇਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇ ਕਤੇ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ¶ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਅਗਮਿਂਸੁ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸੁ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਤਾ, ਤੇ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਗਤਾ, ਆਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਰੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਕਾਸੇਨਾਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖੀਣਾਸਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾਨਨ੍ਦ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਖਣੇ ਆਕਾਸੇਨ ਹਂਸਾ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ, ਸੋ ਹਂਸਾ ਵਿਯ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਂਸਾਦਿਚ੍ਚਪਥੇ ਯਨ੍ਤਿ, ਆਕਾਸੇ ਯਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ;
ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ ਲੋਕਮ੍ਹਾ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਇਮੇ ਹਂਸਾ ਆਦਿਚ੍ਚਪਥੇ ਆਕਾਸੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯੇਸਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ, ਤੇਪਿ ਆਕਾਸੇ ਯਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ. ਧੀਰਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਵਾਹਿਨਿਂ ਮਾਰਂ ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਮਮ੍ਹਾ ਵਟ੍ਟਲੋਕਾ ਨੀਯਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਤਿਂਸਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਏਕਂ ¶ ¶ ¶ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਪਠਮਬੋਧਿਯਞ੍ਹਿ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪੁਥੁਭੂਤੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਸੁ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਪਤ੍ਥਟੇ ਗੁਣਸਮੁਦਯੇ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਸਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਂ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ. ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋਵ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਕਿਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਮੇਵ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦੇਥ ਸਕ੍ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਾਪਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਰਹੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਉਪਾਯੇਨ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਵਣ੍ਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਾਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ.
ਤਦਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾ ਨਾਮੇਕਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾ ਉਤ੍ਤਮਰੂਪਧਰਾ ਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦੇਵਚ੍ਛਰਾ ਵਿਯ. ਅਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਤੋ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਖਰਮਨ੍ਤੀ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਾਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਕੋ ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਥ ਸਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਥੇਸੁਂ. ਸਾ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ‘‘ਵਨ੍ਦਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯਾ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਦੋਸੋ, ਕਿਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਗਿਨਿ, ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਅਮ੍ਹੇ ਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤਂ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਾ, ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਮਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ, ਭਗਿਨਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਖਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਾਸੇਹੀ’’ਤਿ.
ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਅਯ੍ਯਾ, ਮਯ੍ਹਂਵੇਸੋ ਭਾਰੋ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਮਾਯਾਸੁ ਕੁਸਲਤਾਯ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੇ ਇਨ੍ਦਗੋਪਕਵਣ੍ਣਂ ਪਟਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨਾਭਿਮੁਖੀ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਇਮਾਯ ਵੇਲਾਯ ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਮ ਗਮਨਟ੍ਠਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਸਮੀਪੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਰਾਮੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ‘‘ਅਗ੍ਗਵਨ੍ਦਨਂ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਉਪਾਸਕਜਨੇ ¶ ਜੇਤਵਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਵੁਟ੍ਠਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਵੁਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਮ ਵੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨਾ ਜੇਤਵਨੇ ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਮ੍ਹੀਤਿ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ¶ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੇਮਾਸਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਿਲੋਤਿਕਾਹਿ ਉਦਰਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਿਨਿਵਣ੍ਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਰਤ੍ਤਪਟਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗਬ੍ਭੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਨ੍ਧਬਾਲੇ ਸਦ੍ਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਨਵਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਉਦਰੇ ਦਾਰੁਮਣ੍ਡਲਿਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਟਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ¶ ਹਤ੍ਥਪਾਦਪਿਟ੍ਠਿਯੋ ਗੋਹਨੁਕੇਨ ਕੋਟ੍ਟਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸਦੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਤਥਾਗਤੇ ਅਲਙ੍ਕਤਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਸਭਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਸਮਣ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਤਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਮਧੁਰੋ ਤੇ ਸਦ੍ਦੋ, ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਂ ਦਨ੍ਤਾਵਰਣਂ. ਅਹਂ ਪਨ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗਬ੍ਭਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਗਬ੍ਭਾ ਜਾਤਾ, ਨੇਵ ਮੇ ਸੂਤਿਘਰਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦੀਨਿ ਸਯਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੋਸਲਰਾਜਾਨਂ ਵਾ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਵਾ ਵਿਸਾਖਂ ਉਪਾਸਿਕਂ ਵਾ ‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ ਨ ਵਦੇਸਿ, ਅਭਿਰਮਿਤੁਂਯੇਵ ਜਾਨਾਸਿ, ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਗੂਥਪਿਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਦੂਸੇਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਤਥਾਗਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਤਥਾਗਤੋ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਹੋ ਵਿਯ ਅਭਿਨਦਨ੍ਤੋ, ‘‘ਭਗਿਨਿ, ਤਯਾ ਕਥਿਤਸ੍ਸ ਤਥਭਾਵਂ ਵਾ ਵਿਤਥਭਾਵਂ ਵਾ ਅਹਮੇਵ ਚ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਸਮਣ, ਤਯਾ ਚ ਮਯਾ ਚ ਞਾਤਭਾਵੇਨੇਤਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨੋ ‘‘ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾ ਤਥਾਗਤਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਸੋਧੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਮਿ. ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਮੂਸਿਕਪੋਤਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਾਰੁਮਣ੍ਡਲਿਕਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਕੇ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਛਿਨ੍ਦਿਂਸੁ, ਪਾਰੁਤਪਟਂ ਵਾਤੋ ਉਕ੍ਖਿਪਿ, ਦਾਰੁਮਣ੍ਡਲਿਕਂ ਪਤਮਾਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਦਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਤਿ ¶ , ਉਭੋ ਅਗ੍ਗਪਾਦਾ ਛਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਧੀ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਕ੍ਕੋਸੀ’’ਤਿ ਸੀਸੇ ਖੇਲ਼ਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦਿਹਤ੍ਤਾ ਜੇਤਵਨਾ ਨੀਹਰਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲੇ ਮਹਾਪਥਵੀ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਵਰਮਦਾਸਿ, ਅਵੀਚਿਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਸਾ ਕੁਲਦਤ੍ਤਿਯਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਪਾਰੁਪਮਾਨਾ ਵਿਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਰਿਹਾਯਿ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਵਡ੍ਢਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾ ਏਵਂ ਉਲ਼ਾਰਗੁਣਂ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਏਸਾ ਮਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤਾਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਨਾਦਟ੍ਠਾ ਪਰਤੋ ਦੋਸਂ, ਅਣੁਂ ਥੂਲਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ;
ਇਸ੍ਸਰੋ ਪਣਯੇ ਦਣ੍ਡਂ, ਸਾਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਿਯਾ’’ਤਿ. –
ਇਮਂ ¶ ਦ੍ਵਾਦਸਨਿਪਾਤੇ ਮਹਾਪਦੁਮਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੨.੧੦੬) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ –
ਤਦਾ ਕਿਰੇਸਾ ਮਹਾਪਦੁਮਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁ ਸਪਤ੍ਤੀ ਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਨਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨਾਲਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਵ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਇਮਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ¶ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਕੁਦ੍ਧੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਚੋਰਪਪਾਤੇ ਖਿਪਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਫਣਗਬ੍ਭੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਤਂ ਨਾਗਭਵਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਰਜ੍ਜੇਨ ਸਮ੍ਮਾਨੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕੋ ਵਨਚਰਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਰਜ੍ਜੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਰਜ੍ਜੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਦਸ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇ ਅਕੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗਤਿਗਮਨਂ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਹਂ ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਵਂ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਯੋਗਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਉਦ੍ਧਂਪਾਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੋਰਪਪਾਤੇ ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਤਦਾ ਮਹਾਪਦੁਮਕੁਮਾਰੋ ਸਤ੍ਥਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਾਤੁ ਸਪਤ੍ਤੀ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਹਾਯ ਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਰਲੋਕਾਨਂ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਸ੍ਸ, ਮੁਸਾਵਾਦਿਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ;
ਵਿਤਿਣ੍ਣਪਰਲੋਕਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਂ ਅਕਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਂ. ਮੁਸਾਵਾਦਿਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਦਸਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਮੁਸਾਵਾਦਿਨੋ ¶ . ਵਿਤਿਣ੍ਣਪਰਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਰਲੋਕਸ੍ਸ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਵਸਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਇਦਂ ਨਾਮ ਪਾਪਂ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਅਸਦਿਸਦਾਨਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਵੇ ਕਦਰਿਯਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਜੇਤਵਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਰਾਜਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਾਨਂ ਮੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨਾਗਰੇ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਨਾਗਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ, ਦੇਵੋ, ਪਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਦਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਮਮ ਦਾਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਕਤਂ, ਪੁਨ ਦਾਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇਪਿ ਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਨਾਗਰਾਪਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਜ੍ਜਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਨੇਵ ਰਾਜਾ ਨਾਗਰੇ ਪਰਾਜੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ¶ ਨਾਗਰਾ ਰਾਜਾਨਂ. ਅਥ ਛਟ੍ਠੇ ਵਾਰੇ ਨਾਗਰਾ ਸਤਗੁਣਂ ਸਹਸ੍ਸਗੁਣਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਇਮੇਸਂ ਦਾਨੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਏਵਂ ਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਇਮੇਸਂ ਦਾਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਜੀਵਿਤੇਨਾ’’ਤਿ ਉਪਾਯਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਲ੍ਲਿਕਾ ¶ ਦੇਵੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਵਂ ਨਿਪਨ੍ਨੋਸਿ, ਕੇਨ ਤੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਿਲਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਿ, ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਮਲ੍ਲਿਕਾ ਆਹ – ‘‘ਦੇਵ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਕਹਂ ਤਯਾ ਪਥਵਿਸ੍ਸਰੋ ਰਾਜਾ ਨਾਗਰੇਹਿ ਪਰਾਜਿਯਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਵਾ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬੋ ਵਾ, ਅਹਂ ਤੇ ਦਾਨਂ ਸਂਵਿਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਇਤਿਸ੍ਸ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਲਕਲ੍ਯਾਣਿਪਦਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਆਵਟ੍ਟੇ ਨਿਸੀਦਨਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਹਿ, ਸੇਸਾ ਬਹਿਆਵਟ੍ਟੇ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਕਾਰੇਹਿ, ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਹਤ੍ਥੀ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕੇ ਧਾਰਯਮਾਨਾ ਠਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਦਸ ਵਾ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਨਾਵਾਯੋ ਕਾਰੇਹਿ, ਤਾ ਮਣ੍ਡਪਮਜ੍ਝੇ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਕੇਕਾ ਖਤ੍ਤਿਯਧੀਤਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧੇ ਪਿਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਕੇਕਾ ਖਤ੍ਤਿਯਧੀਤਾ ਬੀਜਨਂ ਆਦਾਯ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬੀਜਮਾਨਾ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਸਾ ਖਤ੍ਤਿਯਧੀਤਰੋ ਪਿਸੇ ਪਿਸੇ ਗਨ੍ਧੇ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਸੁਵਣ੍ਣਨਾਵਾਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਸੁ ਏਕਚ੍ਚਾ ਖਤ੍ਤਿਯਧੀਤਰੋ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਕਲਾਪੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਨਾਵਾਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਗਨ੍ਧੇ ਆਲੋਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਗਾਹਾਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨਾਗਰਾਨਞ੍ਹਿਨੇਵ ਖਤ੍ਤਿਯਧੀਤਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚ. ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਗਰਾ ¶ ਪਰਾਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇਵਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਤੇ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਕਥਿਤਨਿਯਾਮੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕੋ ਹਤ੍ਥਿ ਨਪ੍ਪਹੋਸਿ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਮਲ੍ਲਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕੋ ਹਤ੍ਥਿ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਦੇਵ, ਪਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥਿਸਤਾਨਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਿ, ਅਵਸੇਸਾ ਦੁਟ੍ਠਹਤ੍ਥਿਨੋ, ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤਾ ਵਿਯ ਚਣ੍ਡਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦੇਵ, ਅਹਂ ਏਕਸ੍ਸ ਦੁਟ੍ਠਹਤ੍ਥਿਪੋਤਕਸ੍ਸ ਛਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਹਤ੍ਥਿਪੋਤਕੋ ਵਾਲਧਿਂ ਅਨ੍ਤਰਸਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਭੋ ਕਣ੍ਣੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਮਿਲੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਨੋ ਅਯਮਾਕਾਰੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਮੇਵ ਓਲੋਕੇਸਿ.
ਰਾਜਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਪਨ ਦਾਨੇ ਏਕਦਿਵਸੇਨੇਵ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਚੁਦ੍ਦਸਕੋਟਿਧਨਂ ਹੋਤਿ. ਸਤ੍ਥੁ ਪਨ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਆਧਾਰਕੋ ਪਾਦਪੀਠਿਕਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਨਗ੍ਘਾਨੇਵ. ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਦਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਹੋਸਿ, ਤੇਨੇਵ ਤਂ ‘‘ਅਸਦਿਸਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਤਂ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਏਕਵਾਰਂ ਹੋਤਿਯੇਵ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਨ ਇਤ੍ਥੀਯੇਵ ਸਂਵਿਦਹਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਪਨ ਕਾਲ਼ੋ ਚ ਜੁਣ੍ਹੋ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਕਾਲ਼ੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਰਾਜਕੁਲਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਨਿ, ਏਕਦਿਵਸੇਨੇਵ ਚੁਦ੍ਦਸਕੋਟਿਧਨਂ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਮੇ ਇਮਂ ਦਾਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹੋ ਨਟ੍ਠਂ ਰਾਜਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਜੁਣ੍ਹੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਰਞ੍ਞੋ ਦਾਨਂ ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਰਾਜਭਾਵੇ ਅਟ੍ਠਿਤੇਨ ਏਵਰੂਪਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਪਨਿਦਂ ਦਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਾਮੀ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥੁ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਰਾਜਾ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਞ੍ਞਾ ਮਹੋਘਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਸਕ੍ਖਿ ਨੁ ਖੋ ਮਹਾਜਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਰਞ੍ਞੋ ਦਾਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਜੁਣ੍ਹੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਨ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਦੁਟ੍ਠਹਤ੍ਥਿਂ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਭਾਯਿਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਭਾਯਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਉਸਭਾਨਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤਰੇ ਜੇਟ੍ਠਕਉਸਭਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਗ੍ਗੇ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਸਭਂ ਪਵਰਂ ਵੀਰਂ, ਮਹੇਸਿਂ ਵਿਜਿਤਾਵਿਨਂ;
ਅਨੇਜਂ ਨ੍ਹਾਤਕਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੪੨੨; ਸੁ. ਨਿ. ੬੫੧);
ਰਾਜਾਪਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਰੂਪਾਯ ਨਾਮ ਪਰਿਸਾਯ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਗਾਥਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਗਤੋ. ਮਯਾ ਸਤ੍ਥੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਦਾਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਮੇ ਕੁਪਿਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਨਾਮ, ਦਾਨਾਨੁਰੂਪਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਦਾਨਂ ਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਉਦਾਹੁ ਦਾਨਾਨੁਰੂਪਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਮੇਵ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਮੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਾਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਕਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਮੇਵ ਤੇ ਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ. ਏਤਞ੍ਹਿ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਨਾਮ, ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁਂ, ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਦਾਨਂ ਦੁਦ੍ਦਦ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮੇ ਦਾਨਾਨੁਰੂਪਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਨ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਰਿਸਾਯ ਅਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਸਾਯ ਦੋਸੋ’’ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਨੁਮੋਦਨਾਯ ਅਕਤਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੇ, ਕਾਲ਼, ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਯਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਦੇਨ੍ਤੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਾ ਪੀਲ਼ਾ. ਗਚ੍ਛ, ਭੋ, ਯਂ ਤੇ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਰਟ੍ਠਤੋ ਪਨ ਮੇ ਨਿਕ੍ਖਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਰਟ੍ਠਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਜੁਣ੍ਹਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੇ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਾਤੁਲ, ਪਸਨ੍ਨੋਸ੍ਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਪਰਿਜਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਦਾਨਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਰਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬਾਲਸ੍ਸ ਕਰਣਂ, ਮਯਾ ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨੇ ਪਹਾਰਮਦਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਾਲਾ ਨਾਮ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਾਯਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਧੀਰਾ ਪਨ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ¶ ਵੇ ਕਦਰਿਯਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਵਜਨ੍ਤਿ, ਬਾਲਾ ਹਵੇ ਨਪ੍ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਦਾਨਂ;
ਧੀਰੋ ਚ ਦਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਮਾਨੋ, ਤੇਨੇਵ ਸੋ ਹੋਤਿ ਸੁਖੀ ਪਰਤ੍ਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਕਦਰਿਯਾਤਿ ਥਦ੍ਧਮਚ੍ਛਰਿਨੋ. ਬਾਲਾਤਿ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਂ ਅਜਾਨਨਕਾ. ਧੀਰੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਸੁਖੀ ਪਰਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਨੇਵ ਸੋ ਦਾਨਾਨੁਮੋਦਨਪੁਞ੍ਞੇਨ ਪਰਲੋਕੇ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਸੁਖੀ ਹੋਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਜੁਣ੍ਹੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸਿ, ਜੁਣ੍ਹੋਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਰਞ੍ਞਾ ਦਿਨ੍ਨਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸੀਤਿ.
ਅਸਦਿਸਦਾਨਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਕਪੁਤ੍ਤਕਾਲਵਤ੍ਥੁ
ਪਥਬ੍ਯਾ ਏਕਰਜ੍ਜੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਨਾਮ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਨ ਗੇਹਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਦਟ੍ਠੁਂ, ਨ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ, ਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਪਿਤਰਾ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ, ਤਾਤ, ਕਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਏਵਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਅਵੀਚਿਪਰਾਯਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯਂ ਮਯਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਰਯਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਲੋਕੇ ਧਨਦਾਨੇਨ ਅਭਿਜ੍ਜਨਕਸਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਧਨੇਨ ਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਹਿ, ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਤੇ ¶ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਦਸ੍ਸਥ, ਤਾਤਾਤਿ. ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਸੋ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਥਾਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਯਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੀਘਮਸ੍ਸ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਹਾਪਣੇ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹਟਾਹਟਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਪੀਲ਼ਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ਕਹਾਪਣਭਣ੍ਡਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ.
ਅਥ ¶ ਨਂ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸੇਟ੍ਠਿ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾਵ ਏਕਮੇਵ ਪਦਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਪਦਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਪਦਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਠਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿਯੇਵ ¶ . ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸੁਣਨ੍ਤੋਵ ਕਿਰ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਾਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਿਰ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਦੇਤਿ. ਸੋਪਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸੁਣਾਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਉਪਰਿਪਦਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਠਤ੍ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤੋਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ.
ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ¶ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰੋ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਪਿਤਾ ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਹਾਪਣੇ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਕਹਾਪਣਕਾਰਣਾ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪੋਸਥਿਕਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨਸ੍ਸ ਹਿਯ੍ਯੋਵ ਕਹਾਪਣਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਉਪੋਸਥਿਕਭਾਵਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਯਾਗੁਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿ, ਖਾਦਨੀਯਂ ਖਾਦਿ, ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਸਤ੍ਥੁ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਸਹਸ੍ਸਭਣ੍ਡਿਕਂ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਮਯਾ ਤੇ ‘ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਸਮਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਹਿਤੋ. ਇਦਂ ਤੇ ਸਹਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਕਹਾਪਣੇ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਲਂ ਮੇ ਕਹਾਪਣੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਣ੍ਹ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰੋ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਯਾ ਏਸ ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇ ‘ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪੇਸਿਤੋ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕਹਾਪਣੇ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੇਪਿ ਕਹਾਪਣੇ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਅਜ੍ਜ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਦੇਵਲੋਕਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਮੇਵ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਥਬ੍ਯਾ ਏਕਰਜ੍ਜੇਨ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ;
ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚੇਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਥਬ੍ਯਾ ਏਕਰਜ੍ਜੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜੇਨ. ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾਤਿ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਵਿਧਸ੍ਸ ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ¶ ਅਧਿਗਮਨੇਨ. ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚੇਨਾਤਿ ਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਏਤ੍ਤਕੇ ¶ ਲੋਕੇ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਵੇਮਾਨਿਕਪੇਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਆਧਿਪਚ੍ਚੇਨ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਰਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਤਕੇ ਠਾਨੇ ¶ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾਪਿ ਨਿਰਯਾਦੀਹਿ ਅਮੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯਦ੍ਵਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲੋਪਿ ਅਟ੍ਠਮੇ ਭਵੇ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਮੇਵ ਵਰਂ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਕਪੁਤ੍ਤਕਾਲਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
ਲੋਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਤੇਰਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੪. ਬੁਦ੍ਧਵਗ੍ਗੋ
੧. ਮਾਰਧੀਤਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ¶ ¶ ¶ ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਰਧੀਤਰੋ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਦੇਸਨਂ ਪਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ.
ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਕਿਰ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾਯੇਵ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ ਉਤ੍ਤਮਰੂਪਧਰਾ. ਤਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਅਨੇਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾ ਚੇਵ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾ ਚ ‘‘ਧੀਤਰਂ ਨੋ ਦੇਤੂ’’ਤਿ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਸ੍ਸ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ‘‘ਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯ੍ਹਂ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੇਵ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਚ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਬਹਿਗਾਮੇ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਤੋਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਤ੍ਥੁ ਰੂਪਸਿਰਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਇਮਿਨਾ ਸਦਿਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ¶ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਮੇ ਧੀਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮਣ, ਮਮ ਏਕਾ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਂ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਾਸਿਂ, ਤ੍ਵਂ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਅਹਂ ਤੇ ਧੀਤਰਂ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਯਾਵ ਨਂ ਆਨੇਮਿ, ਤਾਵ ਇਧੇਵ ਤਿਟ੍ਠਾਹੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨੇਵ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ, ਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਆਹ – ‘‘ਭੋਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਧੀਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਸ ਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਧੀਤਰਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਕੁਤੂਹਲਜਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਦਚੇਤਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਰ ਪਦਚੇਤਿਯਂ ‘‘ਇਦਂ ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ¶ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ‘‘ਕਹਂ ਸੋ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਾਹੀਤਿ ਤਂ ਅਵਚ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਦਵਲਞ੍ਜਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਾ ਲਕ੍ਖਣਮਨ੍ਤਕੁਸਲਤਾਯ ¶ ‘‘ਨ ਇਦਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ, ‘‘ਭੋਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਉਦਕਪਾਤਿਮ੍ਹਿ ਸੁਸੁਮਾਰਂ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਮਯਾ ਸੋ ਸਮਣੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ‘ਧੀਤਰਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਅਧਿਵਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਵਦੇਸਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸੇਵ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਹਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਪਦਂ ਭਵੇ,
ਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਸਹਸਾਨੁਪੀਲ਼ਿਤਂ;
ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਵਕਡ੍ਢਿਤਂ ਪਦਂ,
ਵਿਵਟ੍ਟਚ੍ਛਦਸ੍ਸ ਇਦਮੀਦਿਸਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੪੫; ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੬੦-੨੬੧; ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਾਮਾਵਤੀਵਤ੍ਥੁ);
ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ‘‘ਭੋਤਿ, ਮਾ ਵਿਰਵਿ, ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾਵ ਏਹੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਮਣ, ਧੀਤਰਂ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਤਵ ਧੀਤਾਯ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਂ ਤੇ ਕਾਰਣਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥੇਹਿ, ਭੋ ਸਮਣ, ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਕਥਾ – ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਪਹਾਯ ਕਣ੍ਟਕਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਛਨ੍ਨਸਹਾਯੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੇਨ ਮਾਰੇਨ ‘‘ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥ, ਨਿਵਤ੍ਤ, ਇਤੋ ਤੇ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪਾਤੁਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਹਮੇਤਂ, ਮਾਰ, ਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਮੇ ਤੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਸੀਤਿ? ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤ੍ਥਾਯਾਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਚੇ ਅਜ੍ਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸ੍ਸਸਿ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਓਤਾਰਾਪੇਕ੍ਖੋ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚਮਸਤ੍ਤਾਹੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਮਾਰੋ ‘‘ਅਹਂ ¶ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਓਤਾਰਾਪੇਕ੍ਖੋਪਿ ¶ ਇਮਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਖਲਿਤਂ ਨਾਦ੍ਦਸਂ, ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਇਦਾਨਿ ਏਸ ਮਮ ਵਿਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਮਹਾਮਗ੍ਗੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾ ਅਰਤੀ ਰਗਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਧੀਤਰੋ ‘‘ਪਿਤਾ ਨੋ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਤਂ ਤਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ¶ , ਤਾਤ, ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਤਾਸਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤਾਤ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਮਯਂ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਮਾ, ਏਸ ਕੇਨਚਿ ਵਸੇ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਮਯਂ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ ਇਦਾਨੇਵ ਨਂ ਰਾਗਪਾਸਾਦੀਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਦੇ ਤੇ, ਸਮਣ, ਪਰਿਚਾਰੇਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਨੇਵ ਤਾਸਂ ਵਚਨਂ ਮਨਸਾਕਾਸਿ, ਨ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ.
ਪੁਨ ਮਾਰਧੀਤਰੋ ‘‘ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਖੋ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾਸੁ ਪੇਮਂ ਹੋਤਿ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਪਠਮਵਯੇ ਠਿਤਾਸੁ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਠਿਤਾਸੁ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਠਿਤਾਸੁ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਤਂ ਪਲੋਭੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਕੇਕਾ ਕੁਮਾਰਿਕਵਣ੍ਣਾਦਿਵਸੇਨ ਸਤਂ ਸਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਿਯੋ, ਅਵਿਜਾਤਾ, ਸਕਿਂ ਵਿਜਾਤਾ, ਦੁਵਿਜਾਤਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਿਤ੍ਥਿਯੋ, ਮਹਲ੍ਲਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਛਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਦੇ ਤੇ, ਸਮਣ, ਪਰਿਚਾਰੇਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਨ ਮਨਸਾਕਾਸਿ ਯਥਾ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ ਉਪਧਿਸਙ੍ਖਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਤਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੋ ‘‘ਅਪੇਥ, ਕਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਾਯਮਥ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਵੀਤਰਾਗਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਰਾਗਾਦਯੋ ਪਹੀਨਾ. ਕੇਨ ਤਂ ਕਾਰਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਂ ਨੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ਜਿਤਂ ਨਾਵਜੀਯਤਿ,
ਜਿਤਂ ਯਸ੍ਸ ਨੋਯਾਤਿ ਕੋਚਿ ਲੋਕੇ;
ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਮਨਨ੍ਤਗੋਚਰਂ,
ਅਪਦਂ ਕੇਨ ਪਦੇਨ ਨੇਸ੍ਸਥ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਜਾਲਿਨੀ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ,
ਤਣ੍ਹਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਨੇਤਵੇ;
ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਮਨਨ੍ਤਗੋਚਰਂ,
ਅਪਦਂ ਕੇਨ ਪਦੇਨ ਨੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਜਿਤਂ ਨਾਵਜੀਯਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਜਿਤਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਪੁਨ ਅਸਮੁਦਾਚਰਣਤੋ ਨਾਵਜੀਯਤਿ, ਦੁਜ੍ਜਿਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਨੋਯਾਤੀਤਿ ਨ ਉਯ੍ਯਾਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਜਿਤਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਰਾਗਾਦੀਸੁ ਕੋਚਿ ਏਕੋ ਕਿਲੇਸੋਪਿ ਲੋਕੇ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਤ੍ਤੀ ਨਾਮ ¶ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਨ੍ਤਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤ ਗੋਚਰਂ. ਕੇਨ ਪਦੇਨਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਰਾਗਪਦਾਦੀਸੁ ਏਕਪਦਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤੇਨ ਪਦੇਨ ਨੇਸ੍ਸਥ. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਨ ਏਕਪਦਮ੍ਪਿ ¶ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਅਪਦਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੇਨ ਪਦੇਨ ਨੇਸ੍ਸਥ.
ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਤਣ੍ਹਾ ਨਾਮੇਸਾ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਜਾਲਮਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਜਾਲਕਾਰਿਕਾਤਿਪਿ ਜਾਲੂਪਮਾਤਿਪਿ ਜਾਲਿਨੀ. ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਿਸਤ੍ਤਤਾਯ ਵਿਸਤ੍ਤਮਨਤਾਯ ਵਿਸਾਹਰਤਾਯ ਵਿਸਪੁਪ੍ਫਤਾਯ ਵਿਸਫਲਤਾਯ ਵਿਸਪਰਿਭੋਗਤਾਯ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ. ਸਾ ਏਵਰੂਪਾ ਤਣ੍ਹਾ ਯਸ੍ਸ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਭਵੇ ਨੇਤੁਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਪਦਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਕੇਨ ਪਦੇਨ ਨੇਸ੍ਸਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਮਾਰਧੀਤਰੋਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਾਗਣ੍ਡਿਯ, ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਮਾਰਧੀਤਰੋ ਅਦ੍ਦਸਂ ਸੇਮ੍ਹਾਦੀਹਿ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸਦਿਸੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਤਦਾਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਹੋਸਿਯੇਵ. ਤਵ ਧੀਤੁ ਸਰੀਰਂ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਕੁਣਪਪਰਿਪੂਰਂ ਬਹਿਵਿਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਸੁਚਿਘਟੋ. ਸਚੇ ਹਿ ਮਮ ਪਾਦੋ ਅਸੁਚਿਮਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਯਞ੍ਚ ਉਮ੍ਮਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਤਥਾਪਿਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰੇ ਅਹਂ ਪਾਦੇ ਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ¶ ¶ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ,
ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ;
ਕਿਮੇਵਿਦਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ,
ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੮੪੧; ਮਹਾਨਿ. ੭੦);
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਉਭੋਪਿ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਮਾਰਧੀਤਰਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਦੇਵੋਰੋਹਣਵਤ੍ਥੁ
ਯੇ ¶ ਝਾਨਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਬਹੂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਦੇਸਨਾ ਪਨ ਰਾਜਗਹੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਮੋਚਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਪਮਾਦੇਨ ਗਲਿਤਾਨਂ ਆਭਰਣਾਦੀਨਂ ਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਜਾਲਕਰਣ੍ਡਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਿ. ਅਥੇਕੋ ਰਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਰੁਕ੍ਖੋ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਪਰਿਤੀਰੇ ਜਾਤੋ ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਧੋਤਮੂਲੋ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਸਾਣੇਸੁ ਸਂਭਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਿਪ੍ਪਕਿਰਿ. ਤਤੋ ਏਕਾ ਘਟਪ੍ਪਮਾਣਾ ਘਟਿਕਾ ਪਾਸਾਣੇਹਿ ਘਂਸਿਯਮਾਨਾ ਉਦਕਊਮੀਹਿ ਪੋਥਿਯਮਾਨਾ ਮਟ੍ਠਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨਾ ਸੇਵਾਲਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਜਾਲੇ ਲਗ੍ਗਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਘਟਿਕਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾਸਿਕਣ੍ਣੇਨ ਤਚ੍ਛਾਪੇਸਿ. ਤਾਵਦੇਵ ਅਲਤ੍ਤਕਵਣ੍ਣਂ ਰਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਂ ¶ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਪਨ ਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਧਾਤੁਕੋ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਗੇਹੇ ਰਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਂ ਬਹੁ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਿਨਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ‘ਮਯਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਮਯਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਬਹੂ, ਅਹਂ ਏਕਂ ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ. ਗੇਹੇ ਭਮਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਕਾਯ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤੇ ਆਕਾਸੇ ਓਲਮ੍ਬਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਸਚੇ ਅਰਹਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਮਂ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਾਮਿ. ਯੋ ਤਂ ਗਹੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਸਰਣਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਂ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਅਰਹਾ, ਸੋ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’’ਤਿ ਆਹ.
ਛ ¶ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਨਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਛਟ੍ਠੇ ਦਿਵਸੇ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਏਵਂ ਵਦੇਥ – ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋਯਂ, ਮਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਮਨਂ ਕਰਿ, ਦੇਹਿ ਕਿਰ ਮੇ ਤਂ ਪਤ੍ਤ’’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਤਥਾ ਵਦਿਂਸੁ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਵ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਏਕਂ ਹਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਾਦਞ੍ਚ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤੁਕਾਮੋ ਵਿਯ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਂ, ‘ਆਚਰਿਯ, ਕਿਂ ਕਰੋਥ, ਦਾਰੁਮਯਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਗੁਣਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਮਾ ਦਸ੍ਸਯਿਤ੍ਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਂ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਪਾਦੇਸੁ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਹ, ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਯਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਮਾ ਤੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਮਮ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਨਂ ¶ ਰੁਚ੍ਚਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾਵ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ. ਤਤੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਪੇਥ ਅਪੇਥਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਹਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਾਦਞ੍ਚ ਉਕ੍ਖਿਪਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਰੋਥ, ਛਵਸ੍ਸ ਲਾਮਕਸ੍ਸ ਦਾਰੁਮਯਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਗੁਣੇਨ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤੇਨ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਤਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਸੁਂ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਹ – ‘‘ਇਮੇ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਉਪ੍ਪਤਿਤੁਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਛ ਦਿਵਸਾਨਿ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁਯੇਵ.
ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਚ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨਕਾਲੇ ¶ ਧੁਤ੍ਤਕਾ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਲੋਕੇ ‘ਮਯਂ ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਵਿਚਰਿਂਸੁ., ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਨ ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਤਮੋ ਦਿਵਸੋ ਪਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਸਚੇ ਅਰਹਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਏਕੋਪਿ ‘ਅਹਂ ਅਰਹਾ’ਤਿ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਜ੍ਜ ਨੋ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਞਾਤੋ’’ਤਿ. ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ¶ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਆਹ – ‘‘ਸੁਤਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ, ਇਮੇਸਂ ਵਚਨਂ, ਇਮੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਗਚ੍ਛ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਆਵੁਸੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਤ੍ਵਂ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਤ੍ਵਂ ਏਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ, ਤਯਿ ਪਨ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਅਹਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ‘‘ਗਣ੍ਹਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤਿਗਾਵੁਤਂ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ ਪਾਦਨ੍ਤੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤੁਲਪਿਚੁ ਵਿਯ ਆਕਾਸੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਨਗਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯਿ. ਸੋ ਤਿਗਾਵੁਤਪਮਾਣਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਪਿਧਾਨਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਪਾਸਾਣੋ ਨੋ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਭੀਤਾ ਸੁਪ੍ਪਾਦੀਨਿ ਮਤ੍ਥਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਲੀਯਿਂਸੁ ¶ . ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾਰੇ ਥੇਰੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜ, ਤਵ ਪਾਸਾਣਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹ, ਮਾ ਨੋ ਸਬ੍ਬੇ ਨਾਸਯੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਪਾਸਾਣਂ ਪਾਦਨ੍ਤੇਨ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਥਾਠਾਨੇਯੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹਮਤ੍ਥਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ਉਰੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਓਤਰਥ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਤੋ ਓਤਿਣ੍ਣਂ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਓਤਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਮਧੁਰਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਯੇ ਅਰਞ੍ਞਗਤਾ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਾ ਵਾ ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਤੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਉਨ੍ਨਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਕਸ੍ਸੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਣ੍ਡੋਲਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਨਪਤ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਸੋ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਯਾ ਏਵਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤੇ, ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ, ਏਵਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਭੇਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਞ੍ਜਨਪਿਸਨਤ੍ਥਾਯ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੨) ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ.
ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ¶ ¶ ‘‘ਸਮਣੋ ਕਿਰ ਗੋਤਮੋ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਭੇਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਸਮਣੋਪਿ ਗੋਤਮੋ ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੇਵ. ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਓਕਾਸੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਨਗਰਵੀਥੀਸੁ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ ‘‘ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਾਰੁਮਯਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਨ ਦਸ੍ਸਯਿਮ੍ਹਾ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਪਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਡਿਤਤਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਭੇਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਮਯਂ ਤੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ.
ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਿਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਇਦਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾਤਿ? ‘‘ਤੇਸੁ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਨਾਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿਂ, ਤਂ ਮਮੇਵ ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਮੇਵੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਜਿਤੇ ਉਯ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਮਹਾਜਨੋ ਅਮ੍ਬਾਦੀਨਿ ਖਾਦੇਯ੍ਯ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦਣ੍ਡੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਦਣ੍ਡੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਤਵ ¶ ਤਿਯੋਜਨਸਤਿਕੇ ਰਜ੍ਜੇ ਆਣਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਅਮ੍ਬਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਮਮਪਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਆਣਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਹਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਮ੍ਹਾ ਨਟ੍ਠਾ, ਸਮਣੇਨ ਕਿਰ ਗੋਤਮੇਨ ਸਾਵਕਾਨਂਯੇਵ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ. ਸਯਮੇਵ ਕਿਰ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ.
ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਦਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤੋ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਏਵਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਦਿਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਪਿਚ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਨਤ੍ਥਾਯਪਿ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਅਪਦਿਸੀ’’ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਕਿਰ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਹਾਜਨੋ ਅਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਕਿਂ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਵਕ੍ਖਾਮ ‘ਮਯਂ ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਦਿਮ੍ਹਾ. ਸੋ ਪਲਾਯਤਿ, ਮਯਮਸ੍ਸ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤਰਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ‘‘ਕਿਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਿਨ੍ਤਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ¶ . ਮਹਾਜਨੋਪਿ ‘‘ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇ ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਖਦਿਰਥਮ੍ਭੇਹਿ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲੇਹਿ ਛਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਮਣ੍ਡਪੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਲਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਣ੍ਡਪਕਾਰਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਕ੍ਕੋ, ਦੇਵਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘‘ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਕਿਰ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਾਨੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਦਹੁਜਾਤਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਬਪੋਤਕਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਖਿਪਾਪੇਸੁਂ.
ਸਤ੍ਥਾ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਰਞ੍ਞੋਪਿ ਉਯ੍ਯਾਨਪਾਲੋ ਕਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਏਕਂ ਪਿਙ੍ਗਲਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕੇਹਿ ਕਤਪਤ੍ਤਪੁਟਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਰਸਲੋਭੇਨ ਸਮ੍ਪਤਨ੍ਤੇ ਵਾਯਸੇ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਖਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਾਜਾ ਇਮਂ ਅਮ੍ਬਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਸੋਲ਼ਸ ਵਾ ਕਹਾਪਣੇ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਮੇ ਏਕਤ੍ਤਭਾਵੇਪਿ ¶ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਲਂ. ਸਚੇ ਪਨਾਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਇਮਂ ¶ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਤਂ ਮੇ ਦੀਘਕਾਲਂ ਹਿਤਾਵਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਸਿ ¶ . ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋ ਚਤੁਮਹਾਰਾਜਦਤ੍ਤਿਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਚੀਵਰਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਥੇਰੋ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਮ੍ਬਪਾਨਕਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਡਂ ਆਹ – ‘‘ਇਮਂ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਿਂ ਇਧੇਵ ਪਂਸੁਂ ਵਿਯੂਹਿਤ੍ਵਾ ਰੋਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹਤ੍ਥਂ ਧੋਵਿ. ਹਤ੍ਥੇ ਧੋਵਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਨਙ੍ਗਲਸੀਸਮਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ ਪਣ੍ਣਾਸਹਤ੍ਥੋ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਏਕੇਕਾ, ਉਦ੍ਧਂ ਏਕਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਸਾਖਾ ਪਣ੍ਣਾਸਹਤ੍ਥਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਪੁਪ੍ਫਫਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਪਕ੍ਕਅਮ੍ਬਪਿਣ੍ਡਿਧਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਾ ਏਵ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ ਕਿਰ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਉਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਨਂ ਕੋਚਿ ਛਿਨ੍ਦੀ’’ਤਿ ਆਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਕਣ੍ਡੇਨ ਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਧੁਤ੍ਤਕਾਪਿ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਰੇ ਦੁਟ੍ਠਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘ਸਮਣੋ ਕਿਰ ਗੋਤਮੋ ਕਣ੍ਡਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਯੋਜਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਤਦਹੁਜਾਤਾਪਿ ਅਮ੍ਬਪੋਤਕਾ ¶ ਉਪ੍ਪਾਟਾਪਿਤਾ, ਕਣ੍ਡਮ੍ਬੋ ਨਾਮ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਅਮ੍ਬਟ੍ਠੀਹਿ ਪਹਰਿਂਸੁ.
ਸਕ੍ਕੋ ਵਾਤਵਲਾਹਕਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਮਣ੍ਡਪਂ ਵਾਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਰਭੂਮਿਯਂ ਖਿਪਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸੂਰਿਯਮ੍ਪਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਸੂਰਿਯਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਕਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਤਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਪੁਨ ਵਾਤਵਲਾਹਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਵਾਤਮਣ੍ਡਲਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਯਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਗ੍ਘਰਿਤਸੇਦਸਰੀਰੇ ਰਜੋਵਟ੍ਟਿਯਾ ਓਕਿਰਿ. ਤੇ ਤਮ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਸਦਿਸਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਵਸ੍ਸਵਲਾਹਕਮ੍ਪਿ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਪਾਤੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਕਾਯੋ ਕਬਰਗਾਵਿਸਦਿਸੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇਨੇਵ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਪਲਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਰਾਣਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਏਕੋ ਕਸ੍ਸਕੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਵੇਲਾ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗੋਣੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਆਭਤਂ ਯਾਗੁਕੁਟਞ੍ਚੇਵ ਯੋਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਰਾਣਂ ਤਥਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਅਜ੍ਜ ‘ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਕਿਂ ਤੇ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ, ਇਮਂ ਕੁਟਞ੍ਚ ¶ ਯੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦੇਹੀਤਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਕੁਟਞ੍ਚ ਯੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਆਦਾਯ ਨਦੀਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੀਵਾਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਰਹਦੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ ¶ ਆਕਾਸੇ ਰਤਨਚਙ੍ਕਮਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਾ ਕੋਟਿ ਪਾਚੀਨਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਏਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਯ ਛਤ੍ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਵਡ੍ਢਮਾਨਕਚ੍ਛਾਯਾਯ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਵੇਲਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਮੁਖੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਘਰਣੀ ਨਾਮ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੀ ਏਕਾ ਅਨਾਗਾਮਿਉਪਾਸਿਕਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਦਿਸਾਯ ਧੀਤਰਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਲਮਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਥਂ ਤ੍ਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਘਰਣੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭੇ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਉਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸਕੁਣਿਕਾ ਵਿਯ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਚੀਨਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਿਮਉਤ੍ਤਰਦਕ੍ਖਿਣਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ, ਤਥਾ ਮਜ੍ਝੇ’’. ਮਹਾਜਨੋ ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਾ ਏਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਘਰਣੀ ਨਾਮੇਸਾ, ਅਯਂ ਤਾਵ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋ ਪਨ ਕੀਦਿਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਏਵਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਘਰਣੀ ਏਵਰੂਪਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ, ਨ ਪਨਾਯਂ ਤਵਤ੍ਥਾਯ ਬਦ੍ਧੋ ਮਾਲਾਪੁਟੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਸਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਮਯਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਏਵਮੇਵ ਤੇਸਂ ਗੁਣੋ ਪਾਕਟੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਛਤ੍ਤਿਂਸਯੋਜਨਿਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਅਪਰੇਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਥਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਾਵ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਕਿਰ ਚੂਲ਼ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ‘‘ਮਾਦਿਸੇ ਅਨਾਗਾਮਿਉਪਾਸਕੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਸਤ੍ਥੁ ਕਿਲਮਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤਸਦਿਸੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਅਪ੍ਫੋਟਨਂ ਨਾਮ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ¶ ਬ੍ਰਹ੍ਮਅਪ੍ਫੋਟਨਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘‘ਗਹਪਤਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਤਾਵ ਏਸੋ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋ ਕੀਦਿਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਂ ਨਾਨੁਜਾਨਿ.
ਅਥੇਕਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਾ ¶ ਚੀਰਸਾਮਣੇਰੀ ਕਿਰ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ ਚੀਰੇ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਨੇਰੁਞ੍ਚ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਞ੍ਚ ਹਿਮਵਨ੍ਤਞ੍ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਹਂਸਸਕੁਣੀ ਵਿਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਹਾਜਨੋ ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਕਾ ਏਸਾ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘ਚੀਰਸਾਮਣੇਰੀ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਾਯ ਤਾਵ ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ ¶ ਅਯਮਾਨੁਭਾਵੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋ ਕੀਦਿਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਂ ਨਾਨੁਜਾਨਿ. ਅਥੇਕੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਚੁਨ੍ਦਸਾਮਣੇਰੋ ਨਾਮ ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਭਗਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ ਧਜਭੂਤਂ ਮਹਾਜਮ੍ਬੁਰੁਕ੍ਖਂ ਖਨ੍ਧੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਮ੍ਬੁਪੇਸਿਯੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਰਿਸਂ ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਕੁਸੁਮਾਨਿ ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ.
ਅਥ ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾ ਥੇਰੀ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਪਰਿਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਆਵਟ੍ਟਤੋ ਛਤ੍ਤਿਂਸਯੋਜਨਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਵੁਤੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਅਥ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾਨਂ ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਾਸਸਾਸਪਬੀਜਂ ਵਿਯ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮਂ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਕਟਸਾਰਕਂ ਵਿਯ ਸਂਵੇਲ੍ਲਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਕੁਲਾਲਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਂ ਪਥਵੋਜਂ ¶ ਖਾਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਾਮਹਤ੍ਥੇ ਪਥਵਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦੀਪੇ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਨੇਰੁਂ ਛਤ੍ਤਦਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੁਪਰਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਛਤ੍ਤਹਤ੍ਥੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਏਕਹਤ੍ਥੇਨਾਦਾਯ ਆਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਤੇ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਰਣਂ ਨਾਨੁਜਾਨਿ. ਸੋ ‘‘ਜਾਨਾਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਸਤ੍ਥਾ ਮਯਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਤਵਤ੍ਥਾਯ ਬਦ੍ਧੋ ਬਾਲਾਪੁਟੋ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਅਸਮਧੁਰੋ, ਮਮ ਧੁਰਂ ਅਞ੍ਞੋ ਵਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਮੇਤਂ, ਯਂ ਇਦਾਨਿ ਮਮ ਧੁਰਂ ਵਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਹੇਤੁਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਮਮ ਧੁਰਂ ਅਞ੍ਞੋ ਵਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾ ¶ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਯਤੋ ¶ ਯਤੋ ਗਰੁ ਧੁਰਂ, ਯਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰਵਤ੍ਤਨੀ;
ਤਦਾਸ੍ਸੁ ਕਣ੍ਹਂ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸ੍ਵਾਸ੍ਸੁ ਤਂ ਵਹਤੇ ਧੁਰ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਇਦਂ ਕਣ੍ਹਉਸਭਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧.੨੯) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਮੇਵ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਮਨੁਞ੍ਞਮੇਵ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਨਾਮਨੁਞ੍ਞਂ ਕੁਦਾਚਨਂ;
ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ, ਗਰੁਂ ਭਾਰਂ ਉਦਦ੍ਧਰਿ;
ਧਨਞ੍ਚ ਨਂ ਅਲਾਭੇਸਿ, ਤੇਨ ਚਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੂ’’ਤਿ. –
ਇਦਂ ਨਨ੍ਦਿਵਿਸਾਲਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਰਤਨਚਙ੍ਕਮਂ ਅਭਿਰੁਹਿ, ਪੁਰਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਾ ਪਰਿਸਾ ਅਹੋਸਿ ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਉਤ੍ਤਰਤੋ ਚ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਚ. ਉਜੁਕਂ ਪਨ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯੋਜਨਿਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਭਗਵਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ.
ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਤਾਵ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੬) – ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇ ਞਾਣਂ? ਇਧਂ ਤਥਾਗਤੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਵਕੇਹਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ¶ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ¶ . ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਕਾਯਤੋ, ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯਤੋ; ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯਤੋ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਕਾਯਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਅਕ੍ਖਿਤੋ, ਵਾਮਅਕ੍ਖਿਤੋ; ਵਾਮਅਕ੍ਖਿਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਅਕ੍ਖਿਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ, ਵਾਮਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ; ਵਾਮਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਕਣ੍ਣਸੋਤਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ, ਵਾਮਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ; ਵਾਮਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਅਂਸਕੂਟਤੋ, ਵਾਮਅਂਸਕੂਟਤੋ; ਵਾਮਅਂਸਕੂਟਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਅਂਸਕੂਟਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਤੋ, ਵਾਮਹਤ੍ਥਤੋ; ਵਾਮਹਤ੍ਥਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਤੋ, ਵਾਮਪਸ੍ਸਤੋ; ਵਾਮਪਸ੍ਸਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਤੋ; ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਤੋ, ਵਾਮਪਾਦਤੋ; ਵਾਮਪਾਦਤੋ, ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਤੋ; ਅਙ੍ਗੁਲਙ੍ਗੁਲੇਹਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ; ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਙ੍ਗੁਲੇਹਿ; ਏਕੇਕਲੋਮਕੂਪਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਕੂਪਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨਂ ਨੀਲਾਨਂ ਪੀਤਕਾਨਂ ਲੋਹਿਤਕਾਨਂ ਓਦਾਤਾਨਂ ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਾਨਂ ਪਭਸ੍ਸਰਾਨਂ. ਭਗਵਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਵਾ ਕਪ੍ਪੇਤਿ…ਪੇ… ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਭਗਵਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ. ਇਦਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ.
ਇਦਂ ¶ ਪਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਤੇਜੋਕਸਿਣਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਆਪੋਕਸਿਣਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ¶ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਨ ਪਨ ਉਦਕਧਾਰਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ. ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਦਕਧਾਰਾਯ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਥਾ ਉਦਕਧਾਰਾ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਚੇਤਂ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਪਤਤਿ. ‘‘ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਂਸਿਯੋ ਘਟੇਹਿ ਆਸਿਞ੍ਚਮਾਨਂ ਵਿਲੀਨਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਯਨ੍ਤਨਾਲਿਕਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਰਸਧਾਰਾ ਵਿਯ ਚ ਏਕਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭਤੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਆਹਚ੍ਚ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ¶ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਮੇਵ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਏਕਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਵਙ੍ਕਗੋਪਾਨਸਿਕਂ ਵਿਯ ਬੋਧਿਘਰਂ ਅਹੋਸਿ ਏਕਾਲੋਕਂ.
ਤਂਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚ ਜਨਂ ਨਿਰਸ੍ਸਾਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਵਾਰਂ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮਹਾਜਨੋ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਪਵਤ੍ਤਨਕਾਲੇ ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਵਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਏਵਂ ਲਹੁਕਪਰਿਵਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ¶ . ਯੋ ਯੋ ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਾਟਿਹੀਰੇ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਥੇਸਿ, ਪਾਟਿਹੀਰਞ੍ਚ ਅਕਾਸਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਪਾਟਿਹੀਰੇ ਚ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਸੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਭਗਵਤੋ ਚਙ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਭਗਵਾ ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਚਙ੍ਕਮਤਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ ਵੀਸਤਿਯਾ ਪਾਣਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਅਤੀਤਬੁਦ੍ਧਾ ਇਦਂ ਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਯੁਗਨ੍ਧਰਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਪਾਦਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਿਨੇਰੁਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਸਤਸਹਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇ ਤਯੋ ਪਦਵਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਛਿਦ੍ਦਾਨਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਦਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕਮੀਤਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਾਦੁਕ੍ਖਿਪਨਕਾਲੇਯੇਵ ਪਬ੍ਬਤਾ ਪਾਦਮੂਲਂ ¶ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਕ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਤੇ ਪਬ੍ਬਤਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਯ ਮਞ੍ਞੇ ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਉਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਬਹੂਨਞ੍ਚ ਦੇਵਤਾਨਂ ਉਪਕਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਉਪਗਤੇ ਅਞ੍ਞਾ ਦੇਵਤਾ ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਖੋ ¶ ਪਨ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾ ਦੀਘਤੋ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਾ, ਪੁਥੁਲਤੋ ਪਨ੍ਨਰਸਯੋਜਨਾ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਪਿ ਤੁਚ੍ਛਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਸਿਲਾਸਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਯਮਾਨਂ ਖਿਪਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਚੀਵਰਂ ਤਾਵ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਯਮਾਨਂ ਖਿਪਿ, ਸਯਂ ਪਨ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਨੀਚਪੀਠਕਂ ਮਹਾਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਵਿਯ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਂ ਅਨ੍ਤੋਚੀਵਰਭੋਗੇਯੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਤਂਖਣਞ੍ਞੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਾਦ੍ਦਸ, ਚਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਿਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਿਤਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ –
‘‘ਗਤੋ ਨੁ ਚਿਤ੍ਤਕੂਟਂ ਵਾ, ਕੇਲਾਸਂ ਵਾ ਯੁਗਨ੍ਧਰਂ;
ਨ ਨੋ ਦਕ੍ਖੇਮੁ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਂ ਨਰਾਸਭ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਇਮਂ ¶ ਗਾਥਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਰਿਦੇਵਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਮ ਪਵਿਵੇਕਰਤੋ, ਸੋ ‘ਏਵਰੂਪਾਯ ਮੇ ਪਰਿਸਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਲਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਰਟ੍ਠਂ ਵਾ ਜਨਪਦਂ ਵਾ ਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਦਾਨਿ ਤਂ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਨ੍ਤਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹਂਸੁ –
‘‘ਪਵਿਵੇਕਰਤੋ ਧੀਰੋ, ਨਿਮਂ ਲੋਕਂ ਪੁਨੇਹਿਤਿ;
ਨ ਨੋ ਦਕ੍ਖੇਮੁ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਂ ਨਰਾਸਭ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ਸੋ ਸਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਗੁਣਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ‘‘ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਥੇਰਂ ਤਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਯਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਗਤੋਤਿ. ‘‘ਕਦਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਦਿਵਸੇ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਆਕਾਸਮੇਵ ਕਿਰ ਨੇਸਂ ਛਦਨਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਾਯ ਚ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਸਰੀਰਨਿਘਂਸੋ ਨਾਮ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਿ, ਪਥਵੀ ਵਿਵਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮੇਵ ਭੂਮਿਤਲਂ ਅਹੋਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਪਠਮਮੇਵ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਅਵੋਚ – ‘‘ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਤ੍ਵਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਚੂਲ਼ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਆਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਤਂ ਤੇਮਾਸਂ ਚੂਲ਼ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਵ ਤਸ੍ਸਾ ¶ ਪਰਿਸਾਯ ਯਾਪਨਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ¶ ਖਾਦਨੀਯਂ ਤਮ੍ਬੁਲਤੇਲਗਨ੍ਧਮਾਲਾਪਿਲਨ੍ਧਨਾਨਿ ਚ ਅਦਾਸਿ. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਗਤਾਗਤੇਹਿ ਪੁਟ੍ਠਪਞ੍ਹੇ ਚ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਰਮ੍ਪਿ ਮਾਤੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਯਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾ ਪਰਿਵਾਰਯਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਤਾਵਤਿਂਸੇ ਯਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਿਲਾਯਂ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲੇ;
ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਮੂਲਮ੍ਹਿ, ਵਿਹਾਸਿ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੋ.
‘‘ਦਸਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾਨ ਦੇਵਤਾ;
ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਵਸਨ੍ਤਂ ਨਾਗਮੁਦ੍ਧਨਿ.
‘‘ਨ ਕੋਚਿ ਦੇਵੋ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਰੋਚਤਿ;
ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਵ ਵਿਰੋਚਤੀ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੧੭-੩੧੯);
ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾ ਦੇਵਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਯ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਤੁਸਿਤਵਿਮਾਨਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਇਨ੍ਦਕੋਪਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿ, ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਵਾਮਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸੋ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਸੁ ਦੇਵਤਾਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੀਸੁ ਅਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕੇ ਠਾਨੇ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿ, ਇਨ੍ਦਕੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵਂ ਞਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਙ੍ਕੁਰ, ਤਯਾ ਦੀਘਮਨ੍ਤਰੇ ਦਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਕਾਲੇ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਉਦ੍ਧਨਪਨ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ¶ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਇਦਾਨਿ ਮਮ ਸਮਾਗਮਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕੇ ਠਾਨੇ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
‘‘ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਙ੍ਕੁਰਞ੍ਚਾਪਿ ਇਨ੍ਦਕਂ;
ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਸਮ੍ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿ.
‘‘ਮਹਾਦਾਨਂ ¶ ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਙ੍ਕੁਰ ਦੀਘਮਨ੍ਤਰੇ;
ਅਤਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਸਿ, ਆਗਚ੍ਛ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੨੧-੩੨੨);
ਸੋ ਸਦ੍ਧੋ ਪਥਵੀਤਲਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਨਂ ਸਾ ਪਰਿਸਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ –
‘‘ਚੋਦਿਤੋ ¶ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤੇਨ, ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਏਤਮਬ੍ਰਵਿ;
ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਤੇਨ ਦਾਨੇਨ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਂ.
‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਇਨ੍ਦਕੋ ਯਕ੍ਖੋ, ਦਜ੍ਜਾ ਦਾਨਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ;
ਅਤਿਰੋਚਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ, ਚਨ੍ਦੋ ਤਾਰਾਗਣੇ ਯਥਾ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੨੩-੩੨੪);
ਤਤ੍ਥ ਦਜ੍ਜਾਤਿ ਦਤ੍ਵਾ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਇਨ੍ਦਕਂ ਆਹ – ‘‘ਇਨ੍ਦਕ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਅਨਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਕਬੀਜਂ ਵਪਨਕਸ੍ਸਕੋ ਵਿਯ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਦਂ ਅਲਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਪਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਆਹ –
‘‘ਉਜ੍ਜਙ੍ਗਲੇ ਯਥਾ ਖੇਤ੍ਤੇ, ਬੀਜਂ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਰੋਪਿਤਂ;
ਨ ਫਲਂ ਵਿਪੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਨਪਿ ਤੋਸੇਤਿ ਕਸ੍ਸਕਂ.
‘‘ਤਥੇਵ ਦਾਨਂ ਬਹੁਕਂ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ;
ਨ ਫਲਂ ਵਿਪੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਨਪਿ ਤੋਸੇਤਿ ਦਾਯਕਂ.
‘‘ਯਥਾਪਿ ¶ ਭਦ੍ਦਕੇ ਖੇਤ੍ਤੇ, ਬੀਜਂ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਰੋਪਿਤਂ;
ਸਮ੍ਮਾ ਧਾਰਂ ਪਵੇਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਫਲਂ ਤੋਸੇਤਿ ਕਸ੍ਸਕਂ.
‘‘ਤਥੇਵ ਸੀਲਵਨ੍ਤੇਸੁ, ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ ਤਾਦਿਸੁ;
ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਕਤਂ ਕਾਰਂ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੨੫-੩੨੮);
ਕਿਂ ਪਨੇਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਕਿਰ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਭਤਂ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਙ੍ਕੁਰੇਨ ਦਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਉਦ੍ਧਨਪਨ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਜਾਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ.
ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਅਙ੍ਕੁਰ, ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਸੁਖੇਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਬੀਜਂ ਵਿਯ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਨ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਨ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਵਿਚੇਯ੍ਯ ¶ ¶ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਯਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ…ਪੇ….
‘‘ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਨਂ ਸੁਗਤਪ੍ਪਸਤ੍ਥਂ,
ਯੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਇਧ ਜੀਵਲੋਕੇ;
ਏਤੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਮਹਪ੍ਫਲਾਨਿ,
ਬੀਜਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਯਥਾ ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੨੯-੩੩੦) –
ਵਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਰਾਗਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਰਾਗੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੋਸਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਦੋਸੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਮੋਹਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਮੋਹੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ¶ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਚ੍ਛਾਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵਿਗਤਿਚ੍ਛੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਚ ਇਨ੍ਦਕੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਾਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਤਯੋ ਮਾਸੇ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ‘‘ਯਾਵ ਮਮਾਗਮਨਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਾਗਲਤਾਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹੇ ਮੁਖਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਾਲਮਾਲ਼ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ, ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ ¶ , ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਏਤ੍ਤਕੋ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੋ, ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਾਚੇਹੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਕਿਰ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੇਰਂ ¶ ਏਵਮਾਹ. ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਯੇਵ ਸਤ੍ਤਪਕਰਣਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ.
ਤੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਖੁਦ੍ਦਕਵਗ੍ਗੁਲਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਭਾਰੇ ਓਲਮ੍ਬਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਤੇ ‘‘ਇਮੇ ਖਨ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਇਮਾ ਧਾਤੁਯੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਲਘਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਸਾਦਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਸਤ੍ਤਪਕਰਣਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤੇਨੇਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਤਂ ਤੇਮਾਸਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਮਹਾਮਾਯਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ.
ਸਾਪਿ ¶ ਖੋ ਛਤ੍ਤਿਂਸਯੋਜਨਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾ ਪਰਿਸਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ, ਓਰੋਹਣਦਿਵਸਂ ਸਞ੍ਞਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਹਿ ਮਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਸਾ ਪਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਮਣਿਰਤਨੇਨ ਆਵੁਤਂ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਰੂਪੋਵ ਸਿਨੇਰੁਮਜ੍ਝੇਨ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਨਂ ‘‘ਏਕਯੋਜਨਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਦ੍ਵਿਯੋਜਨਂ ਅਭਿਰੁਲ਼੍ਹੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕਯਿਂਸੁ. ਥੇਰੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦੇ ਸੀਸੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ, ਕਦਾ ਓਰੋਹਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਤੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤੋ’’ਤਿ. ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਅਹਂ ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਓਤਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰਂ ਤਿਂਸਯੋਜਨਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਮਗ੍ਗੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪੋਸਥਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਧੁਰਵਿਹਾਰਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਤੇਸਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਪਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ਸਕ੍ਕੋ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਮਣਿਮਯਂ ਰਜਤਮਯਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਸੋਪਾਨਾਨਿ ਮਾਪੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਪਾਦਾ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸੀਸਾਨਿ ਸਿਨੇਰੁਮੁਦ੍ਧਨਿ. ਤੇਸੁ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਸੋਪਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਵਾਮਪਸ੍ਸੇ ਰਜਤਮਯਂ ਸੋਪਾਨਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਮਜ੍ਝੇ ਮਣਿਮਯਂ ਸੋਪਾਨਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਸਿਨੇਰੁਮੁਦ੍ਧਨਿ ਠਤ੍ਵਾ ਦੇਵੋਰੋਹਣਸਮਯੇ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਏਕਙ੍ਗਣਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਧੋ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਯਾਵ ਅਵੀਚਿਤੋ ਏਕਙ੍ਗਣਂ ਅਹੋਸਿ. ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਏਕਙ੍ਗਣਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੇਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਦੇਵੇ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ.
ਭਗਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਂਸਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸਯੋਜਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਏਕੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਅਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਸੋਪਾਨੇਨ ਦੇਵਾ ਓਤਰਿਂਸੁ, ਰਜਤਸੋਪਾਨੇਨ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਓਤਰਿਂਸੁ, ਮਣਿਸੋਪਾਨੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਓਤਰਿ. ਪਞ੍ਚਸਿਖੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਬੇਲੁਵਪਣ੍ਡੁਵੀਣਂ ਆਦਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਮਧੁਰਦਿਬ੍ਬਵੀਣਾਯ ਸਦ੍ਦੇਨ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਓਤਰਿ, ਮਾਤਲਿ, ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਵਾਮਪਸ੍ਸੇ ¶ ਠਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧਮਾਲਾਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਸਿ, ਸੁਯਾਮੋ ਵਾਲਬੀਜਨਿਂ ਧਾਰੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਯਾ ਓਤਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ –
‘‘ਨ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੋ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਨ ਸੁਤੋ ਉਦ ਕਸ੍ਸਚਿ;
ਏਵਂ ਵਗ੍ਗੁਵਦੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਤੁਸਿਤਾ ਗਣਿਮਾਗਤੋ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੯੬੧; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੦) –
ਆਦੀਹਿ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ, ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਵਰੂਪੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੇ ਝਾਨਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੂਪਸਮੇ ਰਤਾ;
ਦੇਵਾਪਿ ਤੇਸਂ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਤੀਮਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਝਾਨਪਸੁਤਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਆਵਜ੍ਜਨਸਮਾਪਜ੍ਜਨਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵੁਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਹਿ ¶ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੂਪਸਮੇ ਰਤਾਤਿ ¶ ਏਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਕਿਲੇਸਵੂਪਸਮਨਿਬ੍ਬਾਨਰਤਿਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਾਪੀਤਿ ਦੇਵਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤੇਸਂ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ. ਸਤੀਮਤਨ੍ਤਿ ਏਵਰੂਪਗੁਣਾਨਂ ਤੇਸਂ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਪਿਹਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਣਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.
ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਰ ਅਵਿਜਹਿਤਮੇਵ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਓਤਰਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਚਲਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਵਿਸਯੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਵਿਸਯੇ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤਥਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਆਦੀਨਂ ਵਿਸਯੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਵਿਸਯੇ ਸੇਸਮਹਾਸਾਵਕਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਸਯੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ¶ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਯੇਵ. ਸੋ ਪਾਚੀਨਦਿਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਙ੍ਗਣਮੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਟ੍ਠਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਦ੍ਧਂ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭੂਮਟ੍ਠਾ ਚ ਯਕ੍ਖਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਉਪਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਕਿਲਮਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹੇਸ –
‘‘ਯੇ ¶ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ;
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੪; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੭) –
ਇਮਂ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ਪੁਟ੍ਠਪਞ੍ਹਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘ਸਤ੍ਥਾ ਮਂ ਸੇਖਾਸੇਖਾਨਂ ਆਗਮਨਪਟਿਪਦਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ ਪਞ੍ਹੇ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ, ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਨ ਕਤਰੇਨ ਨੁ ਖੋ ਮੁਖੇਨ ਇਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਮਮ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਸੋ ਮਯਾ ਨਯੇ ਅਦਿਨ੍ਨੇ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਯਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਭੂਤਮਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਮ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ¶ ਕਥੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਹ ਨਯਦਾਨੇਨ ਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਨਯਸਤੇਨ ਨਯਸਹਸ੍ਸੇਨ ਨਯਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ¶ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਕਥੇਸਿ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਿਰ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਞ੍ਞੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨੇਵ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਦੇਵੇ ਵੁਟ੍ਠੇ ‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਤਿਤਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ, ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਪਬ੍ਬਤੇ’ਤਿ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਲੇਖਂ ਆਰੋਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਨਂ ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਗਣੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪਮਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ –
‘‘ਗਙ੍ਗਾਯ ਵਾਲੁਕਾ ਖੀਯੇ, ਉਦਕਂ ਖੀਯੇ ਮਹਣ੍ਣਵੇ;
ਮਹਿਯਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਖੀਯੇ, ਨ ਖੀਯੇ ਮਮ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ.
ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸਚੇ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਲੋਕਨਾਥ, ਮਯਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਏਕਂ ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਏਕਂ ਵਾ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਂ ਏਕਂ ਵਾ ਪਂਸੁਖਣ੍ਡਂ ਅਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਸਤੇਨ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਨਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਗਙ੍ਗਾਯ ਵਾਲੁਕਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਂ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਖਿਪ੍ਪਤਰਂ ਗਙ੍ਗਾਦੀਸੁ ਵਾਲੁਕਾਦਯੋ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਮਮ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋਪਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ¶ ਅਨ੍ਤਂ ਵਾ ਕੋਟਿਂ ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਯਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਜਨੋ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕਕੋਵ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਇਦਾਨੇਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਯਂ ਪਞ੍ਹਂ ਮਹਾਜਨੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ¶ , ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਨੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤੁਂ –
‘‘ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਸਮਾਗਤਾਨਂ,
ਕਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁਂ ਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਅਪਞ੍ਞਾ;
ਏਕੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਪਞ੍ਞੋ,
ਯੋ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੯੯) –
ਇਮਂ ਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਥੇਸੀਤਿ.
ਦੇਵੋਰੋਹਣਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਏਰਕਪਤ੍ਤਨਾਗਰਾਜਵਤ੍ਥੁ
ਕਿਚ੍ਛੋ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਤਸਿਰੀਸਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਰਕਪਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ¶ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਏਰਕਗੁਮ੍ਬੇ ਏਰਕਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਾਵਾਯ ਵੇਗਸਾ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾਯਪਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਏਰਕਪਤ੍ਤਂ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਤਂ. ਸੋ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਮਰਣਕਾਲੇ ਏਰਕਪਤ੍ਤੇਨ ਗੀਵਾਯ ਗਹਿਤੋ ਵਿਯ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਮੇ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਏਕਰੁਕ੍ਖਦੋਣਿਕਨਾਵਪ੍ਪਮਾਣੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਏਰਕਪਤ੍ਤੋਤ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਾਲਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਹੇਤੁਕਯੋਨਿਯਂ ਮਣ੍ਡੂਕਭਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਏਕਂ ਧੀਤਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਲਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਯਾਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਹਂ ਇਧ ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਯੋ ਮੇ ਗੀਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗੀਤਂ ਆਹਰਤਿ ¶ , ਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਨਾਗਭਵਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਧੀਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਨ੍ਵਡ੍ਢਮਾਸਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਤਂ ਧੀਤਰਂ ਫਣੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤੀ –
‘‘ਕਿਂਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾ, ਕਿਂਸੁ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋ;
ਕਥਂਸੁ ਵਿਰਜੋ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਬਾਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –
ਇਮਂ ¶ ਗੀਤਂ ਗਾਯਤਿ.
ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਨਾਗਮਾਣਵਿਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਪਟਿਗੀਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਵਡ੍ਢਮਾਸਂ ਫਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਗਾਯਨ੍ਤਿਯਾਵ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਏਰਕਪਤ੍ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਮਾਣਵਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਏਰਕਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਫਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਾਪਨਦਿਵਸੋ, ਅਯਂ ਉਤ੍ਤਰਮਾਣਵੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਵ ¶ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਗਤੇ ਮਹਾਸਮਾਗਮੇ ਗਾਥਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਸਤ੍ਤ ਸਿਰੀਸਕਰੁਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਗੀਤਪਟਿਗੀਤਂ ਆਦਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਮਾਣਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਉਤ੍ਤਰਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਇਤੋ ਤਾਵ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਆਹ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਰਕਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤੁ ਗਾਯਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਗੀਤਪਟਿਗੀਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਵਦੇਹਿ ਤਾਵ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਨਨਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਵਦਨ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਉਤ੍ਤਰਂ ਏਤਂ ਪਟਿਗੀਤਂ, ਅਹਂ ਤੇ ਪਟਿਗੀਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਦਾਯ ¶ ਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਉਤ੍ਤਰ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਗਮਾਣਵਿਕਾਯ ਗੀਤਕਾਲੇ –
‘‘ਛਦ੍ਵਾਰਾਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾ, ਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋ;
ਅਰਜ੍ਜਂ ਵਿਰਜੋ ਹੋਤਿ, ਰਜ੍ਜਂ ਬਾਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –
ਇਮਂ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਾਯੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਆਹ.
ਮਾਣਵਿਕਾਯ ¶ ਗੀਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ – ਕਿਂਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾਤਿ ਕਿਂ ਅਧਿਪ੍ਪਤਿ ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ? ਕਿਂਸੁ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋਤਿ ਕਥਂ ਪਨ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ? ਕਥਂਸੁ ਵਿਰਜੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਰਾਜਾ ਵਿਰਜੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ?
ਪਟਿਗੀਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ – ਛਦ੍ਵਾਰਾਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾਤਿ ਯੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਤਿ, ਏਕਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਰੂਪਾਦੀਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ, ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਨਾਮ. ਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਰਜ੍ਜਿਸ੍ਸਰੋ ਨਾਮ. ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਨ ਵਿਰਜੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਬਾਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.
ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਗੀਤਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਉਤ੍ਤਰ, ਤਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੀਤੇ ਗਾਯਿਤੇ ਇਮਸ੍ਸ ਗੀਤਸ੍ਸ ਇਮਂ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਾਯਿਸ੍ਸਤਿ –
‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ¶ ਵੁਯ੍ਹਤਿ ਬਾਲੋ, ਕਥਂ ਨੁਦਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;
ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੀ ਕਥਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ ਇਦਂ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਾਯੇਯ੍ਯਾਸਿ –
‘‘ਓਘੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ ਬਾਲੋ, ਯੋਗਾ ਨੁਦਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;
ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ‘‘ਕਾਮੋਘਾਦਿਨਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਓਘੇਨ ਬਾਲੋ ਵੁਯ੍ਹਤਿ, ਤਂ ਓਘਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਯੋਗੇਨ ¶ ਨੁਦਤਿ. ਸੋ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕਾਮਯੋਗਾਦੀਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੀ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਉਤ੍ਤਰੋ ਇਮਂ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਾਥਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਮਯਾ ਗੀਤਪਟਿਗੀਤਂ ਆਹਟਂ, ਓਕਾਸਂ ਮੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਜਣ੍ਣੁਨਾ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਨਾਗਮਾਣਵਿਕਾ ਪਿਤੁ ਫਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨਚ੍ਚਮਾਨਾ ‘‘ਕਿਂਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਗੀਤਂ ਗਾਯਤਿ? ਉਤ੍ਤਰੋ ‘‘ਛਦ੍ਵਾਰਾਧਿਪ੍ਪਤੀ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਾਯਿ. ਪੁਨ ਨਾਗਮਾਣਵਿਕਾ ‘‘ਕੇਨਸ੍ਸੁ ਵੁਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗੀਤਂ ਗਾਯਤਿ? ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਟਿਗੀਤਂ ਗਾਯਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰੋ ‘‘ਓਘੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਏਵਰੂਪਂ ਪਦਂ ਨਾਮ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਤ, ਭੋ, ਲੋਕੇ ¶ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਉਦਕਂ ਪਹਰਿ, ਮਹਾਵੀਚਿਯੋ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਉਭੋ ਤੀਰਾਨਿ ਭਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਉਸਭਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਹਾਜਨਂ ਫਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਉਤ੍ਤਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ, ਸਾਮਿ, ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਏਹਿ, ਸਾਮਿ, ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਤੋ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਂਸੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਵਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ¶ ਅਕਾਸਿਂ, ਸੋਪਿ ਮਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਏਰਕਪਤ੍ਤਛਿਨ੍ਦਨਮਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਰੇਨ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ, ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਨੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਲਭਾਮਿ, ਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਦੁਲ੍ਲਭਮੇਵ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ¶ , ਤਥਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਇਦਂ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਿਚ੍ਛੋ ਮਨੁਸ੍ਸਪਟਿਲਾਭੋ, ਕਿਚ੍ਛਂ ਮਚ੍ਚਾਨ ਜੀਵਿਤਂ;
ਕਿਚ੍ਛਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ, ਕਿਚ੍ਛੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਵਾਯਾਮੇਨ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭੋ ਨਾਮ ਕਿਚ੍ਛੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ. ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਕਸਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਂ ਘਟਨਤੋਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਤਾਯਪਿ ਮਚ੍ਚਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਕਿਚ੍ਛਂ. ਅਨੇਕੇਸੁਪਿ ਕਪ੍ਪੇਸੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੁਲ੍ਲਭਤਾਯ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਛਂ. ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸ੍ਸ ਸਮਿਜ੍ਝਨਤੋ ਸਮਿਦ੍ਧਾਭਿਨੀਹਾਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨੇਕੇਹਿਪਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਦੁਲ੍ਲਭੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋਪਿ ਕਿਚ੍ਛੋਯੇਵ, ਅਤਿਵਿਯ ਦੁਲ੍ਲਭੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਨਾਗਰਾਜਾਪਿ ਤਂਦਿਵਸਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਨਾਲਤ੍ਥ. ਸੋ ਯੇਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗਹਣਤਚਜਹਨਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨਸਜਾਤਿਯਾਮੇਥੁਨਸੇਵਨਚੁਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ¶ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨਾਗਸਰੀਰਮੇਵ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਕਿਲਮਨਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਾਣਵਰੂਪੇਨੇਵ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ.
ਏਰਕਪਤ੍ਤਨਾਗਰਾਜਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਆਯੁਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਬੋਧਿ ਸਾਵਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਉਪਟ੍ਠਾਕੋਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਥਿਤਂ, ਉਪੋਸਥੋ ਪਨ ਅਕਥਿਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਯਮੇਵ ਉਪੋਸਥੋ, ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ? ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਾਲਭੇਦੋਵ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਕਥਾਭੇਦੋ. ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹਿ ਸਤ੍ਤਮੇ ਸਤ੍ਤਮੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਪੋਸਥਂ ਅਕਾਸਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਿਨ੍ਨੋਵਾਦੋਯੇਵ ¶ ਹਿਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਂ ਅਲਂ ਹੋਤਿ. ਸਿਖੀ ਚੇਵ ਵੇਸ੍ਸਭੂ ਚ ਛਟ੍ਠੇ ਛਟ੍ਠੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਚ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ. ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲੋ ਛਟ੍ਠੇ ਛਟ੍ਠੇ ਮਾਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਅਕਾਸਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਿਨ੍ਨੋਵਾਦੋ ਏਵ ਹਿਸ੍ਸ ਛਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਲਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਇਮਂ ਕਾਲਭੇਦਂ ¶ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਓਵਾਦਗਾਥਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਇਮਾਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਕਮੇਵ ਉਪੋਸਥਂ ਆਵਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ;
ਸਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਦਪਨਂ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਖਨ੍ਤੀ ਪਰਮਂ ਤਪੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ,
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ;
ਨ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਰੂਪਘਾਤੀ,
ਨ ਸਮਣੋ ਹੋਤਿ ਪਰਂ ਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤੋ.
‘‘ਅਨੂਪਵਾਦੋ ¶ ਅਨੂਪਘਾਤੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਸਂਵਰੋ;
ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ ਚ ਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਪਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸਯਨਾਸਨਂ;
ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਆਯੋਗੋ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਞ੍ਚੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸ੍ਸ ਚ ਭਾਵਨਾ. ਸਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਦਪਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੋਦਾਪਨਂ. ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਯਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿ.
ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਯਾ ਏਸਾ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਖਨ੍ਤੀ ਨਾਮ, ਇਦਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਰਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਤਪੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧਾ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤੀ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਪਾਣਿਆਦੀਹਿ ਪਰਂ ਅਪਹਨਨ੍ਤੋ ਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤੋ ਪਰੂਪਘਾਤੀ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਸਮਣੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਰਂ ਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤੋ ਸਮਣੋਪਿ ਨ ਹੋਤਿਯੇਵ ¶ .
ਅਨੂਪਵਾਦੋਤਿ ਅਨੂਪਵਾਦਨਞ੍ਚੇਵ ਅਨੂਪਵਾਦਾਪਨਞ੍ਚ. ਅਨੂਪਘਾਤੋਤਿ ਅਨੂਪਘਾਤਨਞ੍ਚੇਵ ਅਨੂਪਘਾਤਾਪਨਞ੍ਚ ¶ . ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲੇ. ਸਂਵਰੋਤਿ ਪਿਦਹਨਂ. ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਤਿ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਭਾਵੋ ਪਮਾਣਜਾਨਨਂ. ਪਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ. ਆਯੋਗੋਤਿ ਪਯੋਗਕਰਣਂ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਨੂਪਵਾਦੇਨ ਵਾਚਸਿਕਂ ਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ, ਅਨੂਪਘਾਤੇਨ ਕਾਯਿਕਸੀਲਂ, ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਸਂਵਰੋ’’ਤਿ ਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ, ਅਨੂਪਘਾਤੇਨ ਕਾਯਿਕਸੀਲਂ, ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਸਂਵਰੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਞ੍ਚੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਞ੍ਚ, ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸਿਤਸੀਲਞ੍ਚ, ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇਨ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਨਾਸਨਂ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾ ਕਥਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਅਨਭਿਰਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਕਹਾਪਣਵਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਅਨਭਿਰਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਪੇਸਿਤੋ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤੁਨੋ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਕਞ੍ਚਿ ¶ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤੋਯੇਵ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮੂਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਦਹਰਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਵਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਤਾ ਤੇ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤੋਵ ਕਾਲਕਤੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਤੇਨ ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ, ਤੇਨ ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਦਹਰੋ ‘‘ਨ ਮੇ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਪਰਕੁਲੇਸੁ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਤਂ ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤੁਂ, ਵਿਬ੍ਭਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸਜ੍ਝਾਯਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੋ ਪਣ੍ਡੁਰੋਗੀ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਮਕਾਸਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ ¶ ਕੋਚਿ ਜੀਵਿਤਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਹਾਪਣਸਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਤਾਵ ਸਕ੍ਖਰਾ ਆਹਰ, ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਵਾ ਤਾਵਤ੍ਤਕੇਨ ਜੀਵਿਤੁਂ, ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਕ੍ਖਰਾ ਆਹਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਤਾਵ ਪਣ੍ਣਾਸਂ ਠਪੇਹਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਣਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਚਤੁਵੀਸਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਬੀਜਤ੍ਥਾਯ, ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯ, ਕੁਦ੍ਦਾਲਵਾਸਿਫਰਸੁਅਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਗਣਿਯਮਾਨੇ ਤਂ ਕਹਾਪਣਸਤਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਵ ਕਹਾਪਣਾ ਅਪ੍ਪਕਾ, ਕਥਂ ਏਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਣ੍ਹਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਸਿ, ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਫੋਟਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ¶ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਕਟਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਰਤਨਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਯਾਵ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਸਕ੍ਕਾ ਚਵਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾਪਿ ਮਰਣਕਾਲੇ ¶ ਤਣ੍ਹਂ ਅਪੂਰੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਲਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਧਾਤੁਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੩.੨੨) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਯਾਵਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਦਿਸਾ ਭਨ੍ਤਿ ਵਿਰੋਚਨਾ;
ਸਬ੍ਬੇਵ ਦਾਸਾ ਮਨ੍ਧਾਤੁ, ਯੇ ਪਾਣਾ ਪਥਵਿਸ੍ਸਿਤਾ’’ਤਿ. –
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਕਹਾਪਣਵਸ੍ਸੇਨ, ਤਿਤ੍ਤਿ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ ਦੁਖਾ ਕਾਮਾ, ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.
‘‘ਅਪਿ ਦਿਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ, ਰਤਿਂ ਸੋ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ;
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਹਾਪਣਵਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਯਂ ਸੋ ਅਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਾਪੇਸਿ, ਤਂ ਇਧ ਕਹਾਪਣਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਪਿ ਹਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਤਿਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਦੁਪ੍ਪੂਰਾ ਏਸਾ ਤਣ੍ਹਾ. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾਤਿ ਸੁਪਿਨਸਦਿਸਤਾਯ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਖਾ. ਦੁਖਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਆਗਤਦੁਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪਨ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾਵ. ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਏਵਮੇਤੇ ਕਾਮੇ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਅਪਿ ਦਿਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਸਚੇ ਹਿ ਦੇਵਾਨਂ ਉਪਕਪ੍ਪਨਕਕਾਮੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਮਿਦ੍ਧਿ ¶ ਵਿਯ ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਰਤਿਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿਯੇਵ. ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਰਤੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਅਭਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਵਨੇਨ ਜਾਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰਭਿਕ੍ਖੂਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਨਭਿਰਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਬਹੁਂ ਵੇ ਸਰਣਂ ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਾਲਿਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਮਹਾਕੋਸਲਸ੍ਸ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਕਤੇ ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ‘‘ਪਿਤੁ ਮੇ ਪੁਰੋਹਿਤੋ’’ਤਿ ਗਾਰਵੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਰੋਤਿ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਸਮਾਨਾਸਨਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਮਯਿ ਅਤਿਵਿਯ ਗਾਰਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਖੋ ਪਨ ਰਾਜੂਨਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਮੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ. ਸਮਾਨਵਯੇਨੇਵ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਨਾਮ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਮੇ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰਾਜਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰੇ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਧਨਂ ਦਾਨਮੁਖੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬਾਹਿਰਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਸ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਙ੍ਗਮਗਧਾਨਞ੍ਚ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਓਵਾਦਂ ਦੇਤਿ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਯਸ੍ਸ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਨਦਿਤੋ ਏਕੇਕਂ ਵਾਲੁਕਪੁਟਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਓਕਿਰਤੂ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾਵਾਲੁਕਰਾਸਿ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਅਹਿਛਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਅਙ੍ਗਮਗਧਵਾਸਿਨੋ ਚੇਵ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ਚ ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਤੇਸਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤੋ ਇਮਂ ਓਵਾਦਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਪਬ੍ਬਤਂ ਸਰਣਂ ਯਾਥ, ਵਨਂ ਸਰਣਂ ਯਾਥ, ਆਰਾਮਂ ਸਰਣਂ ਯਾਥ, ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਰਣਂ ਯਾਥ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਓਵਾਦੇਨ ਓਵਦਿ.
ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਕਤਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਇਮੇ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਕਿਂ ਪਸ੍ਸਸਿ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਮਹਾਜਨਂ ¶ ਅਤਿਤ੍ਥੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾਪੇਨ੍ਤਂ, ਗਚ੍ਛ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਬਹੂ ਏਤੇ, ਏਕਕਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਅਵਿਸਯ੍ਹਾ. ਸਚੇ ¶ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਥ, ਵਿਸਯ੍ਹਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਪੁਰਤੋ ਯਾਹੀਤਿ. ਥੇਰੋ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਤੇ ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਚੇਵ ਬਹੂ ਚ. ਸਚੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਾਗਮਟ੍ਠਾਨੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ¶ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵਗ੍ਗਵਗ੍ਗੇਨ ਉਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਥੂਲਫੁਸਿਤਕਂ ਦੇਵਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਥੂਲਫੁਸਿਤਕੇਸੁ ਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਉਟ੍ਠਾਯੁਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਸਾਲਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਮਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤੀ’’ਤਿ ਮਾਨਥਦ੍ਧਤਾਯ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਇਧ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਤ੍ਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਧ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਏਕਾਵ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਗਾਵੋ ਗੁਨ੍ਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਹਂ ਤੇ ਖਾਰਿਭਣ੍ਡਂ, ਕੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ, ਵਿਸੁਂ ਪਨ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਨੇਵ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਾਮਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇ, ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤ, ਮਾ ਕੁਜ੍ਝਿ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਕੋ ਵਸਤੀਤਿ. ਏਕੋ, ਨਾਗਰਾਜਾਤਿ. ਏਤਂ ਮੇ ਦੇਹੀਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁਂ, ਭਾਰਿਯਂ ¶ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਹੋਤੁ, ਦੇਹਿ ਮੇਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਏਵ ਜਾਨਾਹੀਤਿ.
ਥੇਰੋ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਅਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਇਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਮਮ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ, ਧੂਮਾਯਿਤ੍ਵਾ ਨਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਧੂਮਾਯਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਗਰਾਜਾ ‘ਅਹਮੇਵ ਧੂਮਾਯਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੀ’’ਤਿ ਸਯਮ੍ਪਿ ਧੂਮਾਯਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਤੋ ਉਗ੍ਗਤਾ ਧੂਮਾ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਉਭੋਪਿ ਧੂਮਾ ਥੇਰਂ ਅਬਾਧੇਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਜਾਨਮੇਵ ਬਾਧੇਨ੍ਤਿ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਧੂਮਵੇਗਂ ਸਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪਜ੍ਜਲਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਤੇਜੋਧਾਤੁਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਪਜ੍ਜਲਿ. ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਉਭੋਪਿ ਥੇਰਂ ਅਬਾਧੇਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਜਾਨਮੇਵ ਬਾਧਯਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਉਕ੍ਕਾਹਿ ਪਦਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਇਸਿਗਣੋ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨਾਗਰਾਜਾ, ਸਮਣਂ ਝਾਪੇਤਿ, ਭਦ੍ਦਕੋ ਵਤ ਸਮਣੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਚਨਂ ਅਸੁਤ੍ਵਾ ਨਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਨਾਗਰਾਜਾਨਂ ¶ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਾਗਰਾਜਾ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕੂਟਾਗਾਰਕੁਚ੍ਛਿਪਮਾਣਂ ਫਣਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਧਾਰੇਸਿ.
ਇਸਿਗਣਾ ¶ ਪਾਤੋਵ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਮਤਭਾਵਂ ਵਾ ਅਮਤਭਾਵਂ ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਭਿਤ੍ਥਵਨ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਮਣ, ਕਚ੍ਚਿ ਨਾਗਰਾਜੇਨ ਨ ਬਾਧਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਥ ਮਮ ਉਪਰਿਫਣਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਤੇ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪੋ ¶ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਦਮਿਤੋ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਤੋ. ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਵਨ੍ਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਇਸਯੋ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਤਯਾ ਮਹਨ੍ਤਤਰੋ’’ਤਿ. ਏਸੋ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਥਾ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕੋਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸੀਦਿ, ਇਸਿਗਣੋ ‘‘ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਆਨੁਭਾਵੋ ਕੀਦਿਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤ, ਤ੍ਵਂ ਤਵ ਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਞ੍ਚ ਓਵਾਦਂ ਦਦਮਾਨੋ ਕਿਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਤਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਵਨਂ ਆਰਾਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਥ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਖੋ, ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤ, ਏਤਾਨਿ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਂ ਪਨ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਬਹੁਂ ਵੇ ਸਰਣਂ ਯਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਤਾਨਿ ਵਨਾਨਿ ਚ;
ਆਰਾਮਰੁਕ੍ਖਚੇਤ੍ਯਾਨਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ.
‘‘ਨੇਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਨੇਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;
ਨੇਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਯੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ;
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
‘‘ਏਤਂ ¶ ¶ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਂ, ਏਤਂ ਸਰਣਮੁਤ੍ਤਮਂ;
ਏਤਂ ਸਰਣਮਾਗਮ੍ਮ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਨ੍ਤਿ ਬਹੁ. ਪਬ੍ਬਤਾਨੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਇਸਿਗਿਲਿਵੇਪੁਲ੍ਲਵੇਭਾਰਾਦਿਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚ ਮਹਾਵਨਗੋਸਿਙ੍ਗਸਾਲਵਨਾਦੀਨਿ ¶ ਵਨਾਨਿ ਚ ਵੇਲ਼ੁਵਨਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨਾਦਯੋ ਆਰਾਮੇ ਚ ਉਦੇਨਚੇਤਿਯਗੋਤਮਚੇਤਿਯਾਦੀਨਿ ਰੁਕ੍ਖਚੇਤ੍ਯਾਨਿ ਚ ਤੇ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਾ ਭਯਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਪੁਤ੍ਤਲਾਭਾਦੀਨਿ ਵਾ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਸਰਣਂ ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੇਤਂ ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਰਣਂ ਨੇਵ ਖੇਮਂ ਨ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਨ ਚ ਏਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਤਿਆਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋਪਿ ਜਾਤਿਆਦਿਤੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਯੋ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਅਖੇਮਂ ਅਨੁਤ੍ਤਮਂ ਸਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਖੇਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਰਣਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਚ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਤਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਵਨ੍ਦਨਾਦੀਹਿ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਚਲਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਚਲਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਮਗ੍ਗੇਨ ਆਗਤਸਰਣਮੇਵ ਪਕਾਸਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਹ. ਯੋ ਹਿ ਏਤੇਸਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਏਤਾਨਿ ਸਰਣਂ ¶ ਗਤੋ, ਏਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਸਰਣਂ ਖੇਮਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਤਂ ਸਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਕਲਸ੍ਮਾਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਖੋ ਸਰਣਂ ਖੇਮਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਇਸਯੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਚੀਵਰਗਬ੍ਭਤੋ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ, ਚਰਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਧਰਾ ਵਸ੍ਸਸਟ੍ਠਿਕਥੇਰਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਮਗਧਕੁਰੁਰਟ੍ਠਵਾਸੀਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ਆਗਮਨਦਿਵਸੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ਆਗਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਇਸਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਹਾ, ਉਦਾਹੁ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤੋਵ ਮਹਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤ, ਪਰਿਸਾਯ ਕਙ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ¶ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ, ਸਾਵਕੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ.
ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ
ਦੁਲ੍ਲਭੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਥੇਰੋ ਹਿ ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਹਤ੍ਥਾਜਾਨੀਯੋ ¶ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਕੁਲੇ ਵਾ ਉਪੋਸਥਕੁਲੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਸਿਨ੍ਧਵਕੁਲੇ ਵਾ ਵਲਾਹਕਸ੍ਸਰਾਜਕੁਲੇ ਵਾ, ਉਸਭੋ ਗੋਆਜਨੀਯੋ ਦਕ੍ਖਿਣਪਥੇਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਹਤ੍ਥਿਆਜਾਨੀਯਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ, ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਪਨ ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਜੁਕਤੋ ਪਨ ਤਿਯੋਜਨਸਤਾਯਾਮੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਤੇ ਆਵਟ੍ਟਤੋ ਨਵਯੋਜਨਸਤਪ੍ਪਮਾਣੇ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਚ ਪਨ ਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲਾਨਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞੋ, ਨ ਸੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਜਾਯਤਿ;
ਯਤ੍ਥ ਸੋ ਜਾਯਤੀ ਧੀਰੋ, ਤਂ ਕੁਲਂ ਸੁਖਮੇਧਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੁਲ੍ਲਭੋਤਿ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞੋ ਹਿ ਦੁਲ੍ਲਭੋ, ਨ ਹਤ੍ਥਿਆਜਾਨੀਯਾਦਯੋ ਵਿਯ ਸੁਲਭੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਦੇਸੇ ਵਾ ਨੀਚਕੁਲੇ ਵਾ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇਪਿ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਜਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਯਮਾਨੋ ਯਤ੍ਥ ਸੋ ਜਾਯਤਿ ਧੀਰੋ ਉਤ੍ਤਮਪਞ੍ਞੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ¶ , ਤਂ ਕੁਲਂ ਸੁਖਮੇਧਤੀਤਿ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਖੋ ¶ ¶ ਬੁਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ? ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ‘‘ਰਜ੍ਜਸੁਖਸਦਿਸਂ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਕੇਚਿ ਕਾਮਸੁਖਸਦਿਸਂ, ਕੇਚਿ ‘‘ਸਾਲਿਮਂਸਭੋਜਨਾਦਿਸਦਿਸਂ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਂ ਕਥੇਥ? ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮੇਵ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ, ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਭਾਵੋਤਿ ਇਦਮੇਵ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਖੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਸੁਖਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ;
ਸੁਖਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਤਪੋ ਸੁਖੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮਹਾਜਨਂ ਰਾਗਕਨ੍ਤਾਰਾਦੀਹਿ ਤਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਸੁਖੋ ਉਤ੍ਤਮੋ. ਯਸ੍ਮਾ ¶ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਜਾਤਿਆਦਿਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸੁਖਾ. ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਸਮਚਿਤ੍ਤਤਾ, ਸਾਪਿ ਸੁਖਾ ਏਵ. ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਵਾ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਤਪੋ ਸੁਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਸਙ੍ਘਕਰਣੀਯਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਵੁਦ੍ਧਿਯੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ, ਨੋ ਪਰਿਹਾਨੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੩੬).
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯਵਤ੍ਥੁ
ਪੂਜਾਰਹੇਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਥਾਗਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਤੋਦੇਯ੍ਯਗਾਮਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵਾਰੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇਵਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ. ਤਤ੍ਰ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਸਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ ¶ . ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਅਨਭਿਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਦੇਵਟ੍ਠਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੁਗਤੋਪਿ ‘‘ਇਮਂ ਪਦੇਸਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਵੇਣਿਯਾ ਆਗਤਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਦਾਮਿ, ਭੋ ਗੋਤਮਾਤਿ. ‘‘ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਤਯਾ ਸਾਧੁ ਕਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਸੁਗਤੋ ਤਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸੀ’’ਤਿ ਸਂਸਯਂ ਸਞ੍ਜਨੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਸਂਸਯਮਪਨੇਤੁਂ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੇ ਘਟਿਕਾਰਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੮੨ ਆਦਯੋ) ਵਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਕਨਕਚੇਤਿਯਂ ਅਪਰਞ੍ਚ ਕਨਕਚੇਤਿਯਂ ਆਕਾਸੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਵਂਵਿਧਾਨਂ ਪੂਜਾਰਹਾਨਂ ਪੂਜਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਾਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੦੬) ਦਸ੍ਸਿਤਨਯੇਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਥੂਪਾਰਹੇ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਚੇਤਿਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਚੇਤਿਯਂ ਪਰਿਭੋਗਚੇਤਿਯਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਚੇਤਿਯਾਨਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਰਿਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਪੂਜਾਰਹੇ ਪੂਜਯਤੋ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਯਦਿ ਚ ਸਾਵਕੇ;
ਪਪਞ੍ਚਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ, ਤਿਣ੍ਣਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦਵੇ.
‘‘ਤੇ ਤਾਦਿਸੇ ਪੂਜਯਤੋ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਅਕੁਤੋਭਯੇ;
ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁਂ, ਇਮੇਤ੍ਤਮਪਿ ਕੇਨਚੀ’’ਤਿ. (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧੦.੧-੨);
ਤਤ੍ਥ ਪੂਜਿਤੁਂ ਅਰਹਾ ਪੂਜਾਰਹਾ, ਪੂਜਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੂਜਾਰਹੇ ਪੂਜਯਤੋਤਿ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਹਿ ਚ ਚਤੂਹਿ ਚ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ¶ ਪੂਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪੂਜਾਰਹੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਬੁਦ੍ਧੇਤਿਆਦਿਨਾ. ਬੁਦ੍ਧੇਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ. ਯਦੀਤਿ ਯਦਿ ਵਾ, ਅਥ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਤਿ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਵਕੇ ਚ. ਪਪਞ੍ਚਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਪਪਞ੍ਚੇ. ਤਿਣ੍ਣਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦਵੇਤਿ ¶ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦਵੇ ¶ , ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਹਿ ਪੂਜਾਰਹਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.
ਤੇਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ. ਤਾਦਿਸੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਗਹਣਵਸੇਨ. ਨਿਬ੍ਬੁਤੇਤਿ ਰਾਗਾਦਿਨਿਬ੍ਬੁਤਿਯਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਤੋਚਿ ਭਵਤੋ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵਾ ਏਤੇਸਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਕੁਤੋਭਯਾ, ਤੇ ਅਕੁਤੋਭਯੇ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਗਣੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਇਮੇਤ੍ਤਮਪਿ ਕੇਨਚੀਤਿ ਇਮਂ ਏਤ੍ਤਕਂ, ਇਮਂ ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚੀਤਿ ਅਪਿਸਦ੍ਦੋ ਇਧ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ, ਕੇਨਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਮਾਨੇਨ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਿਨਾ. ਮਾਨੇਨਾਤਿ ਤਿਵਿਧੇਨ ਮਾਨੇਨ ਤੀਰਣੇਨ ਧਾਰਣੇਨ ਪੂਰਣੇਨ ਵਾ. ਤੀਰਣਂ ਨਾਮ ਇਦਂ ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਨਯਤੋ ਤੀਰਣਂ. ਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਤੁਲਾਯ ਧਾਰਣਂ. ਪੂਰਣਂ ਨਾਮ ਅਡ੍ਢਪਸਤਪਤ੍ਥਨਾਲ਼ਿਕਾਦਿਵਸੇਨ ਪੂਰਣਂ. ਕੇਨਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਮਾਨੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਕੇ ਪੂਜਯਤੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਗਣੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਰਹਿਤਤੋਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪੂਜਯਤੋ ਕਿਂ ਦਾਨਂ ਪਠਮਂ ਧਰਮਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀ ਪੂਜਯਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਖਾਤੁਂ, ਪੁਨ ਤੇ ਤਾਦਿਸੇ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਖਨ੍ਧਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਪੂਜਯਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਙ੍ਖਾਤੁਨ੍ਤਿ ਭੇਦਾ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਵਿਮਾਨਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ –
‘‘ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ¶ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਚਾਪਿ, ਸਮੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਮਂ ਫਲਂ;
ਚੇਤੋਪਣਿਧਿਹੇਤੁ ਹਿ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿ. ਵ. ੮੦੬);
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਯੋਜਨਿਕਂ ਕਨਕਚੇਤਿਯਂ ਸਤ੍ਤਾਹਮਾਕਾਸੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਮਾਗਮੋ ਚਾਹੋਸਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਚੇਤਿਯਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪੂਜੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਲਦ੍ਧਿਕਾਨਂ ਲਦ੍ਧਿਭੇਦੋ ਜਾਤੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਤਂ ਚੇਤਿਯਂ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਤਂ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਂਖਣੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਾਸਾਣਚੇਤਿਯਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਬੁਦ੍ਧਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਚੁਦ੍ਦਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
ਪਠਮਭਾਣਵਾਰਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.
੧੫. ਸੁਖਵਗ੍ਗੋ
੧. ਞਾਆਤਿਕਲਹਵੂਪਸਮਨਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਸੁਖਂ ¶ ¶ ¶ ਵਤਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਕ੍ਕੇਸੁ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਲਹਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਞਾਤਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਕਿਯਕੋਲਿਯਾ ਕਿਰ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਨਗਰਸ੍ਸ ਚ ਕੋਲਿਯਨਗਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਰੋਹਿਣਿਂ ਨਾਮ ਨਦਿਂ ਏਕੇਨੇਵ ਆਵਰਣੇਨ ਬਨ੍ਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਜੇਟ੍ਠਮੂਲਮਾਸੇ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਮਿਲਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਉਭਯਨਗਰਵਾਸਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਲਿਯਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਉਭਯਤੋ ਹਰਿਯਮਾਨਂ ਨੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਹੋਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਸ੍ਸਂ ਏਕਉਦਕੇਨੇਵ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਇਤਰੇਪਿ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਕੋਟ੍ਠਕੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਸੁ ਮਯਂ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਨੀਲਮਣਿਕਾਲ਼ਕਹਾਪਣੇ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਪਸਿਬ੍ਬਕਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਵਿਚਰਿਤੁਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਸਸ੍ਸਂ ਏਕਉਦਕੇਨੇਵ ¶ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਨ ਮਯਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ. ਮਯਮ੍ਪਿ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਏਕਸ੍ਸ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਸੋਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ ਜਾਤਿਂ ਘਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕਲਹਂ ਵਡ੍ਢਯਿਂਸੁ.
ਕੋਲਿਯਕਮ੍ਮਕਾਰਾ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਵਾਸਿਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਜ੍ਜਥ, ਯੇ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਗਿਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਸਿਂਸੁ, ਏਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਫਲਕਾਵੁਧਾਨਿ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਾਕਿਯਕਮ੍ਮਕਾਰਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਦਾਨਿ ਕੁਟ੍ਠਿਨੋ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਜ੍ਜਥ, ਯੇ ਅਨਾਥਾ ਨਿਗ੍ਗਤਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ ਵਿਯ ਕੋਲਰੁਕ੍ਖੇ ਵਸਿਂਸੁ, ਏਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਫਲਕਾਵੁਧਾਨਿ ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਕਥਯਿਂਸੁ, ਅਮਚ੍ਚਾ ਰਾਜਕੁਲਾਨਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਸਾਕਿਯਾ ‘‘ਭਗਿਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਸਿਤਕਾਨਂ ਥਾਮਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਕੋਲਿਯਾਪਿ ‘‘ਕੋਲਰੁਕ੍ਖਵਾਸੀਨਂ ਥਾਮਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ¶ ¶ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਞਾਤਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਿ ਅਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਇਮੇ ਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਕੋਵ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਹਿਣਿਨਦਿਯਾ ਮਜ੍ਝੇ ਆਕਾਸੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿ. ਞਾਤਕਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਆਵੁਧਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਕਲਹੋ ਨਾਮੇਸ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਦਾਨਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ‘‘ਉਪਰਾਜਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਯਾਵ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਉਦਕਕਲਹੋ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ‘‘ਉਦਕਂ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ ਅਨਗ੍ਘਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਤਂ ਉਦਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨਗ੍ਘੇ ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਨਾਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਏਵਰੂਪਂ ਕਰੋਥ, ਮਯਿ ਅਸਨ੍ਤੇ ਅਜ੍ਜ ਲੋਹਿਤਨਦੀ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵੋ ਕਤਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵੇਰੇਹਿ ਸਵੇਰਾ ਵਿਹਰਥ, ਅਹਂ ਅਵੇਰੋ ਵਿਹਰਾਮਿ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਲੇਸਾਤੁਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਅਹਂ ਅਨਾਤੁਰੋ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਾਮਗੁਣਪਰਿਯੇਸਨੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ, ਅਹਂ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਵਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਵੇਰਿਨੇਸੁ ਅਵੇਰਿਨੋ,
ਵੇਰਿਨੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਵਿਹਰਾਮ ਅਵੇਰਿਨੋ.
‘‘ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਆਤੁਰੇਸੁ ਅਨਾਤੁਰਾ;
ਆਤੁਰੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਵਿਹਰਾਮ ਅਨਾਤੁਰਾ.
‘‘ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਉਸ੍ਸੁਕੇਸੁ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕਾ;
ਉਸ੍ਸੁਕੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਵਿਹਰਾਮ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸੁਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਖਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੇ ਗਿਹਿਨੋ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਵਸੇਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਪਨ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਖੇਨ ਜੀਵਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਮਯਮੇਵ ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਯੇ ਮਯਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵੇਰੀਹਿ ਵੇਰਿਨੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਵੇਰਿਨੋ, ਕਿਲੇਸਾਤੁਰੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਅਨਾਤੁਰਾ, ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਪਰਿਯੇਸਨੇ ਉਸ੍ਸੁਕੇਸੁ ਤਾਯ ਪਰਿਯੇਸਨਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਞਾਤਿਕਲਹਵੂਪਸਮਨਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਸੁਖਂ ¶ ¶ ਵਤ ਜੀਵਾਮਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਕੁਮਾਰਿਕਾਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਾਸਿ. ਤਾਪਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਨਦਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਗਾਮਾਭਿਮੁਖਿਯੋ ਪਾਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ. ਅਥ ਮਾਰੋ ਸਕਲਗਾਮਵਾਸੀਨਂ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਯਥਾ ਸਤ੍ਥਾ ਕਟਚ੍ਛੁਭਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ, ਏਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਪਿ, ਸਮਣ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ, ਯਥਾਹਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਨ ਪਵਿਸਥਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਪੁਨ ਪਵਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਾਣਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਹਸ੍ਸਕੇਲ਼ਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਮਾਰੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਅਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਣ੍ਡਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਕ੍ਖੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯਂ, ਪਾਪਿਮ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਆਭਸ੍ਸਰਲੋਕੇ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਵਿਯ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨੇਵ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਜੀਵਾਮ, ਯੇਸਂ ਨੋ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ;
ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਦੇਵਾ ਆਭਸ੍ਸਰਾ ਯਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ਨੋਤਿ ਯੇਸਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਲਿਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥੇਨ ਰਾਗਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਨੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾਤਿ ਯਥਾ ਆਭਸ੍ਸਰਾ ਦੇਵਾ ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨੇਵ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਮਯਮ੍ਪਿ, ਪਾਪਿਮ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਭਕ੍ਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪਰਾਜਯਵਤ੍ਥੁ
ਜਯਂ ¶ ¶ ਵੇਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪਰਾਜਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਕਾਸਿਕਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੇਨ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਤੇਨ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਪਰਾਜਿਤੋ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਖੀਰਮੁਖਮ੍ਪਿ ਦਾਰਕਂ ਪਰਾਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਜੀਵਿਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿ ਸਕਲਨਗਰਂ ਪਤ੍ਥਰਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਾ ਕਿਰ ਕਾਸਿਕਗਾਮਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਪਰਾਜਿਤੋ, ਸੋ ਇਦਾਨਿ ਪਰਾਜਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ ‘ਖੀਰਮੁਖਮ੍ਪਿ ਦਾਰਕਂ ਪਰਾਜੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਜੀਵਿਤੇਨਾ’ਤਿ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਿਨਨ੍ਤੋਪਿ ਵੇਰਂ ਪਸਵਤਿ, ਪਰਾਜਿਤੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਜਯਂ ਵੇਰਂ ਪਸਵਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਤਿ ਪਰਾਜਿਤੋ;
ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਜਯਪਰਾਜਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਜਯਨ੍ਤਿ ਪਰਂ ਜਿਨਨ੍ਤੋ ਵੇਰਂ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਪਰਾਜਿਤੋਤਿ ਪਰੇਨ ਪਰਾਜਿਤੋ ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਤਿ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ¶ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪਸਨ੍ਤਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਜਯਞ੍ਚ ਪਰਾਜਯਞ੍ਚ ਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸੁਖਮੇਵ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪਰਾਜਯਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਲਦਾਰਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗਸਮੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੁਲਦਾਰਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸਾ ¶ ¶ ਕਿਰ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਆਵਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਾਪਿ ਖੋ ਵਧੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦਕਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਤਿ. ਸਾਮਿਕੋਪਿਸ੍ਸਾ ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਰਾਗਵਸੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਕਿਲੇਸੋ ਸਮੁਦਾਚਰਿ. ਸੋ ਅਞ੍ਞਾਣਾਭਿਭੂਤੋ ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ, ਨ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਥੇਰੇ. ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ਵਧੁਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਜ੍ਝਾਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਕੁਮਾਰਕ, ਨ ਹਿ ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ ਸਦਿਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਾਮ ¶ , ਦੋਸਕਲਿਨਾ ਸਦਿਸੋ ਕਲਿ ਨਾਮ, ਖਨ੍ਧਪਰਿਹਰਣਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਸਦਿਸਂ ਸੁਖਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗਸਮੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸਸਮੋ ਕਲਿ;
ਨਤ੍ਥਿ ਖਨ੍ਧਸਮਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਨ੍ਤਿਪਰਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗਸਮੋਤਿ ਧੂਮਂ ਵਾ ਜਾਲਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਂ ਵਾ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਸ੍ਮਮੁਟ੍ਠਿਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਰਾਗੇਨ ਸਮੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਲੀਤਿ ਦੋਸੇਨ ਸਮੋ ਅਪਰਾਧੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਖਨ੍ਧਸਮਾਤਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਮਾ. ਯਥਾ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨਾ ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਨ੍ਤਿਪਰਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਖਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਞ੍ਞਞ੍ਹਿ ਸੁਖਂ ਸੁਖਮੇਵ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਚ ਕੁਮਾਰਕੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸਨਾਕਾਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਲਦਾਰਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਏਕਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਜਿਘਚ੍ਛਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਉਪਾਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ¶ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ¶ ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਏਕਂ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਆਲ਼ਵਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਆਲ਼ਵਿਵਾਸਿਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਂਦਿਵਸਮੇਵ ਚਸ੍ਸ ਏਕੋ ਗੋਣੋ ਪਲਾਯਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਗੋਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗੋਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਤੋਵ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਆਲ਼ਵਿਵਾਸਿਨੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਹਂ ਤਿਂਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਗੋਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਗਤੇਯੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ.
ਸੋਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਦਿਵਾ ਗੋਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੋਗਣੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਵਨ੍ਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਪੀਲ਼ਿਤੋਪਿ ਗੇਹਂ ਗਮਨਾਯ ਮਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਕਾਲੇ ਦਾਨਵੇਯ੍ਯਾਵਟਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਇਮਂ ਪਰਿਵਿਸਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਤਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿ. ਸੋ ਭੁਤ੍ਤਭਤ੍ਤੋ ਮੁਖਂ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਸਿ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਿਰ ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਤਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਭਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਦਰਥਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸਿ. ਸੋ ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਯੇਵ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥਾਵੁਸੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਏਵਰੂਪਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨੇਕਂ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕੋਵ ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਂ ਤਿਂਸਯੋਜਨਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਅਤਿਵਿਯ ਜਿਘਚ੍ਛਿਤੋ, ਪਾਤੋਵ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗੋਣਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ¶ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਚਰਿ. ‘ਜਿਘਚ੍ਛਦੁਕ੍ਖੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇਪਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਜਿਘਚ੍ਛਾਰੋਗਸਦਿਸੋ ਰੋਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਜਿਘਚ੍ਛਾਪਰਮਾ ਰੋਗਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਮਾ ਦੁਖਾ;
ਏਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਯਥਾਭੂਤਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਜਿਘਚ੍ਛਾਪਰਮਾ ਰੋਗਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੋ ਰੋਗੋ ਸਕਿਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਤੋ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਪਹੀਯਤਿ ¶ , ਜਿਘਚ੍ਛਾ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾਤਿ ਸੇਸਰੋਗਾਨਂ ਅਯਂ ਪਰਮਾ ਨਾਮ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਾ. ਏਤਂ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਸਮੋ ਰੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਖਨ੍ਧਪਰਿਹਰਣਸਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿ ਕਰੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਤਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੁਖਾਨਂ ਪਰਮਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਏਕਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਵਤ੍ਥੁ
ਆਰੋਗ੍ਯਪਰਮਾ ਲਾਭਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਰਾਜਾ ਤਣ੍ਡੁਲਦੋਣਸ੍ਸ ਓਦਨਂ ਤਦੁਪਿਯੇਨ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦਂ ਅਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਭਿਭੂਯਮਾਨੋਪਿ ਉਜੁਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾਵ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭੁਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮੇ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਅਤਿਬਹੁਭੋਜਨਂ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਿਦ੍ਧੀ ¶ ਯਦਾ ਹੋਤਿ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਚ,
ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਸਾਯੀ;
ਮਹਾਵਰਾਹੋਵ ਨਿਵਾਪਪੁਟ੍ਠੋ,
ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਬ੍ਭਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੨੫); –
ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਮਤ੍ਤਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਮਤ੍ਤਭੋਜਿਨੋ ਹਿ ਸੁਖਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਨੁਜਸ੍ਸ ¶ ਸਦਾ ਸਤੀਮਤੋ,
ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨੇ;
ਤਨੁਕਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵੇਦਨਾ,
ਸਣਿਕਂ ਜੀਰਤਿ ਆਯੁਪਾਲਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੪);
ਰਾਜਾ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂ ਪਨ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਂ, ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਮਾਣਵਂ ‘‘ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਸਾਨਪਿਣ੍ਡਕਾਲੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਯਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਿਣ੍ਡੇ ਸਿਤ੍ਥਗਣਨਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤਪਚਨਕਾਲੇ ਤਤ੍ਤਕੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਹਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਾਯਮ੍ਪਿ ਪਾਤੋਪਿ ਰਞ੍ਞੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਸਾਨਪਿਣ੍ਡਕਾਲੇ ਤਂ ਗਾਥਂ ਉਦਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਛਡ੍ਡਿਤਪਿਣ੍ਡੇ ਸਿਤ੍ਥਗਣਨਾਯ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਹਾਪੇਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਸਿ ¶ . ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਪਰਮਤਾਯ ਸਣ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਨੁਸਰੀਰੋ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਸੁਖਂ ਜਾਤਂ, ਮਿਗਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨਸਮਤ੍ਥੋ ਜਾਤੋਮ੍ਹਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਦ੍ਧਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਵਜੀਰਕੁਮਾਰਿਂ ਨਾਮ ਧੀਤਰਂ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਸੋ ਗਾਮੋ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਨ੍ਹਾਨਚੁਣ੍ਣਮੂਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਖਮੇਵ ਜਾਤਂ. ਕੁਲਸਨ੍ਤਕਂ ਰਾਜਮਣਿਰਤਨਂ ਨੋ ਗੇਹੇ ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇ ¶ ਨਟ੍ਠਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਇਦਾਨਿ ਹਤ੍ਥਪਤ੍ਤਂ ਆਗਤਂ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਖਮੇਵ ਜਾਤਂ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਵਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਞਾਤਿਧੀਤਾਪਿ ਨੋ ਗੇਹੇ ਕਤਾ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਖਮੇਵ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਮੋ ਲਾਭੋ, ਯਥਾਲਦ੍ਧੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਭਾਵਸਦਿਸਮ੍ਪਿ ਧਨਂ, ਵਿਸ੍ਸਾਸਸਦਿਸੋ ਚ ਪਰਮਾ ਞਾਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਦਿਸਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਆਰੋਗ੍ਯਪਰਮਾ ਲਾਭਾ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਪਰਮਂ ਧਨਂ;
ਵਿਸ੍ਸਾਸਪਰਮਾ ਞਾਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਆਰੋਗ੍ਯਪਰਮਾ ਲਾਭਾਤਿ ਅਰੋਗਭਾਵਪਰਮਾ ਲਾਭਾ. ਰੋਗਿਨੋ ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਲਾਭਾ ਅਲਾਭਾਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰੋਗਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਲਾਭਾ ਆਗਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਆਰੋਗ੍ਯਪਰਮਾ ਲਾਭਾ’’ਤਿ. ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਪਰਮਂ ਧਨਨ੍ਤਿ ਗਿਹਿਨੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਂ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਨਭਾਵੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀ ਨਾਮ ਸੇਸਧਨੇਹਿ ਪਰਮਂ ਧਨਂ. ਵਿਸ੍ਸਾਸਪਰਮਾ ਞਾਤੀਤਿ ਮਾਤਾ ਵਾ ਹੋਤੁ ਪਿਤਾ ਵਾ, ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਵ. ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਾਤਕੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਅਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋਪਿ ਪਰਮੋ ਉਤ੍ਤਮੋ ਞਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਿਸ੍ਸਾਸਪਰਮਾ ਞਾਤੀ’’ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਦਿਸਂ ਪਨ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ – ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਮਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਪਵਿਵੇਕਰਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਹਿ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਂ ਇਤੋ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਤ੍ਤ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਵਗ੍ਗਾ ਵਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਮਯਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਕੋਵ ਵਿਹਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਮਨਂ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤਿਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਿਨੇਹੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਯਿ ਸਿਨੇਹੋ ਤਿਸ੍ਸਸਦਿਸੋਵ ਹੋਤੁ. ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਹਿ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਨੇਵ ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯੇਵ ਪਨ ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਵਿਵੇਕਰਸਂ ਪਿਤ੍ਵਾ, ਰਸਂ ਉਪਸਮਸ੍ਸ ਚ;
ਨਿਦ੍ਦਰੋ ਹੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਾਪੋ, ਧਮ੍ਮਪੀਤਿਰਸਂ ਪਿਵ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਵਿਵੇਕਰਸਨ੍ਤਿ ਪਵਿਵੇਕਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰਸਂ, ਏਕੀਭਾਵਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ. ਉਪਸਮਸ੍ਸ ¶ ਚਾਤਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਰਸਂ ਪਿਤ੍ਵਾ. ਨਿਦ੍ਦਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਨ ਉਭਯਰਸਪਾਨੇਨ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਰਾਗਦਰਥਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਨਿਦ੍ਦਰੋ ਚੇਵ ਨਿਪ੍ਪਾਪੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਰਸਂ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਨਵਵਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੀਤਿਰਸਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਦ੍ਦਰੋ ਨਿਪ੍ਪਾਪੋ ਚ ਹੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਸਕ੍ਕਵਤ੍ਥੁ
ਸਾਹੁ ¶ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਗਾਮਕੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਹਿ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੇ ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾਬਾਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ‘‘ਮਯਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਿਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਾਦੇ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਿਲਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤੁਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕ, ਦੇਵਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਗਨ੍ਧੋ ਯੋਜਨਸਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਲੇ ਬਦ੍ਧਕੁਣਪਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ ¶ , ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਠਿਤੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸੀਲਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਅਹਮੇਵ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਵਲ਼ਞ੍ਜਨਭਾਜਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇਨਾਪਿ ਫੁਸਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇਯੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋ ਮੁਖਸਙ੍ਕੋਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਅਕਾਸਿ, ਗਨ੍ਧਭਾਜਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਫਾਸੁਕਕਾਲੇਯੇਵ ਅਗਮਾਸਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਸਿਨੇਹੋ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਮੁਖਸਙ੍ਕੋਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਭਾਜਨਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਵਲ਼ਞ੍ਜਨਭਾਜਨਂ ਸੀਸੇਨ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਕਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਵਦੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ ਏਤਂ, ਯਂ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਸਕ੍ਕੋ ਹਿ ਦੇਵਰਾਜਾ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਰਸਕ੍ਕਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਰੁਣਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਹਂ ਹਿਸ੍ਸ ¶ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਸਿਖਗਨ੍ਧਬ੍ਬਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਕਾਲੇ ਇਨ੍ਦਸਾਲਗੁਹਾਯਂ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ –
‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਵਾਸਵ ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸਿ;
ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਅਹਂ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰੋਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੫੬) –
ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਤਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿਂ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਾਣਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਰੁਣਸਕ੍ਕੋ ਜਾਤੋ. ਏਵਮਸ੍ਸਾਹਂ ਬਹੂਪਕਾਰੋ. ਤਸ੍ਸ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹੋ ਨਾਮ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯੋ. ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਾਨਞ੍ਹਿ ਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ¶ ਸੁਖਂ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਪਿ ਸੁਖੋ. ਬਾਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸਾਹੁ ਦਸ੍ਸਨਮਰਿਯਾਨਂ, ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਸਦਾ ਸੁਖੋ;
ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਬਾਲਾਨਂ, ਨਿਚ੍ਚਮੇਵ ਸੁਖੀ ਸਿਯਾ.
‘‘ਬਾਲਸਙ੍ਗਤਚਾਰੀ ਹਿ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨ ਸੋਚਤਿ;
ਦੁਕ੍ਖੋ ਬਾਲੇਹਿ ਸਂਵਾਸੋ, ਅਮਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਦਾ;
ਧੀਰੋ ਚ ਸੁਖਸਂਵਾਸੋ, ਞਾਤੀਨਂਵ ਸਮਾਗਮੋ’’.
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ –
‘‘ਧੀਰਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਞ੍ਚ,ਧੋਰਯ੍ਹਸੀਲਂ ਵਤਵਨ੍ਤਮਰਿਯਂ;
ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਸੁਮੇਧਂ,ਭਜੇਥ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਂ ਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਾਹੂਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਭਦ੍ਦਕਂ. ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਨਾਦਿਭਾਵੋਪਿ ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਨਭਾਵੋਪਿ ਸਾਧੁਯੇਵ. ਬਾਲਸਙ੍ਗਤਚਾਰੀ ਹੀਤਿ ਯੋ ਬਾਲੇਨ ਸਹਚਾਰੀ. ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋ ਬਾਲਸਹਾਯੇਨ ‘‘ਏਹਿ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਨਿ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਾਦੀਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸੋਚਤਿ. ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ਯਥਾ ਅਸਿਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਅਮਿਤ੍ਤੇਨ ਆਸੀਵਿਸਾਦੀਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ¶ ਵਾਸੋ ਨਾਮ ਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਤਥੇਵ ਬਾਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧੀਰੋ ਚ ਸੁਖਸਂਵਾਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ¶ ਸੁਖੋ ਸਂਵਾਸੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸੁਖਸਂਵਾਸੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਂਵਾਸੋ ਸੁਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ? ਞਾਤੀਨਂਵ ਸਮਾਗਮੋਤਿ ਯਥਾਪਿ ਞਾਤੀਨਂ ਸਮਾਗਮੋ ਸੁਖੋ, ਏਵਂ ਸੁਖੋ.
ਤਸ੍ਮਾ ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਬਾਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਖੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਧੀਰਞ੍ਚ, ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ¶ , ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਞ੍ਚ, ਅਰਹਤ੍ਤਪਾਪਨਕਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਧੁਰਵਹਨਸੀਲਤਾਯ ਧੋਰਯ੍ਹਸੀਲਂ, ਸੀਲਵਤੇਨ ਚੇਵ ਧੁਤਙ੍ਗਵਤੇਨ ਚ ਵਤਵਨ੍ਤਂ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤਾਯ ਅਰਿਯਂ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਸੋਭਨਪਞ੍ਹਂ ਯਥਾ ਨਿਮ੍ਮਲਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਕਾਸਂ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਭਜਤਿ, ਏਵਂ ਭਜੇਥ ਪਯਿਰੁਪਾਸੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਕ੍ਕਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
ਸੁਖਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੬. ਪਿਯਵਗ੍ਗੋ
੧. ਤਯੋਜਨਪਬ੍ਬਜਿਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਯੋਗੇਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਅਹੋਸਿ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗੇਹੇ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਤੇ ਨਾਨੁਜਾਨਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਮਾਤਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿ, ਮਾਤਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੀ ਪਿਤਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਿਤਰਿ ਬਹਿ ਗਤੇ ਮਾਤਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਬਾਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਕਂ ਪਾਦੇਹਿ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਛਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਨ੍ਤਤਿ. ਸੋ ‘‘ਇਮਂ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਥੋਕਂ ਤਾਵ ਅਪੇਹਿ, ਸਰੀਰਵਲਞ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਪਾਦੇ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਹਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਮਂ ਨਾਸੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਅਹਂ ਇਦਾਨਿ ਗੇਹੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਪਤਿ ਚ ਚਿਰਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਚ੍ਚਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ ਤੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਭੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਮਮ ਗੇਹੇਨ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਸਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਉਪਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਿਨਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਹਾਰੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਉਪਸ੍ਸਯੇਪਿ ਏਕਤੋਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਾ ਦਿਵਸਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਿਯੋਪਿ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ¶ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੇਸਂ ਕਿਰਿਯਂ ਸਤ੍ਥੁਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥ? ਨ ਹਿ ਏਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਯੋਗੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਨਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਂ ਕਰਣਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਿਯਾਨਞ੍ਹਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ, ਅਪ੍ਪਿਯਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚ ਕਞ੍ਚਿ ਪਿਯਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਯੋਗੇ ਯੁਞ੍ਜਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਯੋਗਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਅਯੋਜਯਂ;
ਅਤ੍ਥਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਿਯਗ੍ਗਾਹੀ, ਪਿਹੇਤਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗਿਨਂ.
‘‘ਮਾ ¶ ਪਿਯੇਹਿ ਸਮਾਗਞ੍ਛਿ, ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਕੁਦਾਚਨਂ;
ਪਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪਿਯਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਂ.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਪਿਯਂ ਨ ਕਯਿਰਾਥ, ਪਿਯਾਪਾਯੋ ਹਿ ਪਾਪਕੋ;
ਗਨ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਯਾਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਗੇਤਿ ਅਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ. ਵੇਸਿਯਾਗੋਚਰਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਹਿ ਛਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸ ਅਗੋਚਰਸ੍ਸ ਸੇਵਨਂ ਇਧ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋਗਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ ਚ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਅਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥਂ ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਧਿਸੀਲਾਦਿਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਹਿਤ੍ਵਾ. ਪਿਯਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਿਯਮੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ. ਪਿਹੇਤਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗਿਨਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਸਨਤੋ ਚੁਤੋ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਯੇ ਅਤ੍ਤਾਨੁਯੋਗਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਿਹੇਤਿ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪੋ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਮਾ ਪਿਯੇਹੀਤਿ ਪਿਯੇਹਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਵਾ ਕੁਦਾਚਨਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇਪਿ ਨ ਸਮਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਿਯਾ ਨਞ੍ਹਿ ਵਿਯੋਗਵਸੇਨ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾਨਞ੍ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਞ੍ਚਿ ਸਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਵਾ ਪਿਯਂ ਨਾਮ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਿਯਾਪਾਯੋ ਹੀਤਿ ਪਿਯੇਹਿ ¶ ਅਪਾਯੋ ਵਿਯੋਗੋ ¶ . ਪਾਪਕੋਤਿ ਲਾਮਕੋ. ਗਨ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇਸਂ ਪਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ¶ ਪਹੀਯਤਿ. ਯੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਹੀਨੇਸੁ ਸੇਸਗਨ੍ਥਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਿਯਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾ ਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਤਯੋ ਜਨਾ ‘‘ਮਯਂ ਵਿਨਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਾ’’ਤਿ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਮੇਵ ਅਗਮਿਂਸੂਤਿ.
ਤਯੋਜਨਪਬ੍ਬਜਿਤਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਵਤ੍ਥੁ
ਪਿਯਤੋ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਕਾਲਕਤੇ ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਾਭਿਭੂਤੋ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਉਪਾਸਕ, ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਤ੍ਤਵਿਯੋਗਦੁਕ੍ਖੇ ਆਰੋਚਿਤੇ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਇਦਂ ਮਰਣਂ ਨਾਮ ਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਠਾਨੇ, ਨ ਚ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ, ਯਾਵਤਾ ਪਨ ਭਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਏਕਸਙ੍ਖਾਰੋਪਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ ਮਤਂ, ਭਿਜ੍ਜਨਧਮ੍ਮਂ ਭਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੋਚਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੋਰਾਣਪਣ੍ਡਿਤਾਪਿ ਹਿ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਤਕਾਲੇ ‘ਮਰਣਧਮ੍ਮਂ ਮਤਂ, ਭਿਜ੍ਜਨਧਮ੍ਮਂ ਭਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਸੋਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਮੇਵ ਭਾਵਯਿਂਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇ ਏਵਮਕਂਸੁ, ਕਦਾ ਚ ਅਕਂਸੁ, ਆਚਿਕ੍ਖਥ ਮੇ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤੋ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਉਰਗੋਵ ¶ ਤਚਂ ਜਿਣ੍ਣਂ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਂ ਤਨੁਂ;
ਏਵਂ ਸਰੀਰੇ ਨਿਬ੍ਭੋਗੇ, ਪੇਤੇ ਕਾਲਕਤੇ ਸਤਿ.
‘‘ਡਯ੍ਹਮਾਨੋ ¶ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਞਾਤੀਨਂ ਪਰਿਦੇਵਿਤਂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਨ ਸੋਚਾਮਿ, ਗਤੋ ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਗਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੫.੧੯-੨੦) –
ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੇ ਉਰਗਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਿਯਪੁਤ੍ਤੇ ਕਾਲਕਤੇ ਯਥਾ ਏਤਰਹਿ ਤ੍ਵਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸਿ, ਤਥਾ ਅਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਸੋਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਞ੍ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ‘ਪਿਯਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਕਾਲਕਤੋ’ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਹਿ ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਪਿਯਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਿਯਤੋ ਜਾਯਤੀ ਸੋਕੋ, ਪਿਯਤੋ ਜਾਯਤੀ ਭਯਂ;
ਪਿਯਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋ ਕੁਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਿਯਤੋਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕੋ ਹਿ ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਪਿਯਮੇਵ ਸਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਪਨ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਵਿਸਾਖਾਵਤ੍ਥੁ
ਪੇਮਤੋ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਸਾਖਂ ਉਪਾਸਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਸੁਦਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੋਕਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਦੁਕ੍ਖਿਨੀ ਦੁਮ੍ਮਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਵਿਸਾਖੇ, ਦੁਕ੍ਖਿਨੀ ਦੁਮ੍ਮਨਾ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖਾ ¶ ਰੋਦਮਾਨਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਸਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਯਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਇਦਾਨਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਪਨ, ਵਿਸਾਖੇ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਯੇਵ ਮੇ ਕਥਿਤਂ ਸਤ੍ਤ ਜਨਕੋਟਿਯੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾਯਂ ਏਤ੍ਤਕੋ ਜਨੋ ਤਵ ਨਤ੍ਤਾਯ ਸਦਿਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਿ ਪਨ ਜਨਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਦੇਵਸਿਕਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਬਹੂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਵ ਅਸੋਚਨਕਾਲੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਰੋਦਨ੍ਤੀਯੇਵ ਵਿਚਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਞਾਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਾ ਸੋਚਿ, ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਪੇਮਤੋਵ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪੇਮਤੋ ਜਾਯਤੀ ਸੋਕੋ, ਪੇਮਤੋ ਜਾਯਤੀ ਭਯਂ;
ਪੇਮਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋ ਕੁਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪੇਮਤੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦੀਸੁ ਕਤਂ ਪੇਮਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੋਕੋ ਜਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਵਿਸਾਖਾਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਲਿਚ੍ਛਵੀਵਤ੍ਥੁ
ਰਤਿਯਾ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਸਾਲਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ¶ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਛਣਦਿਵਸੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਦਿਸੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਿਚ੍ਛਵਯੋ, ਯੇਹਿ ਦੇਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਇਮੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤੇਪਿ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਨਗਰਸੋਭਿਨਿਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਸ੍ਸਾਭਿਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਲੋਹਿਤਂ ¶ ਨਦਿਂ ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਮਞ੍ਚੇਨਾਦਾਯ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਗਮਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਲਿਚ੍ਛਵਯੋ ਤਥਾ ਨੀਯਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਾਨੋ ¶ ਪਾਤੋਵ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਦੇਵਾ ਵਿਯ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਏਕਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਰਤਿਯਾ ਜਾਯਤੀ ਸੋਕੋ, ਰਤਿਯਾ ਜਾਯਤੀ ਭਯਂ;
ਰਤਿਯਾ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋ ਕੁਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਰਤਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿਤੋ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਲਿਚ੍ਛਵੀਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਕਾਮਤੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਚੁਤਸਤ੍ਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਮਹਾਭੋਗਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਤ੍ਥਿਸਮੀਪਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਗਯ੍ਹਮਾਨੋ ਰੋਦਤਿ. ਵਤ੍ਥਚੁਮ੍ਬਟਕੇਨ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥਞ੍ਞਂ ਪਾਯੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ, ‘‘ਤਾਤ, ਆਵਾਹਂ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਮੇ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਨਿਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਘਨਕੋਟ੍ਟਿਮਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ, ‘‘ਤਾਤ, ਤਯਿ ਆਵਾਹਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇ ਕੁਲਵਂਸੋ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਤੇ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸਚੇ ਮੇ ਏਵਰੂਪਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਸ੍ਸਥ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾ ¶ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਚ੍ਛਥ ਇਮਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਾ ਮਦ੍ਦਰਟ੍ਠੇ ਸਾਗਲਨਗਰਂ ਗਤਾ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨਗਰੇ ਏਕਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸੂਪਰਿਮਤਲੇ ¶ ¶ ਪਰਿਵਾਸੇਸੁਂ. ਤੇਪਿ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਸਚੇ ਇਧ ਏਵਰੂਪਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਅਯਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਵਿਯ ਅਭਿਰੂਪਾ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਤਿਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ.
ਅਥਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯ ਧਾਤੀ ਤਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਂ ਆਗਤਾ ਤਂ ਰੂਪਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਧੀਤਾ ਮੇ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤਾਸਿ, ਇਦਾਨੇਵਾਹਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ, ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਪੁਰੇਤਰਂ ਇਧਾਗਤਾਸੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਥਦ੍ਧਭਾਵਞ੍ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਤਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਮੇ, ਧੀਤਾਤਿ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿਂ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਾ ਤੇ, ਅਮ੍ਮ, ਧੀਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਯਂ ਮਮ ਧੀਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਤੀਤਿ? ਤੇਨ ਹਿ ਤੇ ਧੀਤਰਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀਤਿ. ਸਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨਾ ਧੀਤਰਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਪੇਸੁਂ. ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਨਿਪ੍ਪਭਂ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਸਪ੍ਪਭਾ ਅਹੋਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤਂ ਤੇਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਨਂ ਸੀਘਂ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਹਿਣਿਂਸੁ.
ਕੁਮਾਰੋਪਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਞ੍ਚਨਰੂਪਤੋਪਿ ਕਿਰ ਅਭਿਰੂਪਤਰਾ ਦਾਰਿਕਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਵਨਵਸੇਨੇਵ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਘਂ ਆਨੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਸਾਪਿ ਖੋ ਯਾਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਆਨੀਯਮਾਨਾ ਅਤਿਸੁਖੁਮਾਲਤਾਯ ਯਾਨੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦਿਤਵਾਤਰੋਗਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇਯੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋਪਿ ‘‘ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਸਿਨੇਹੇਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸਾਵ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਗਮਂ ਨਾਲਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੋਮਨਸ੍ਸੋ ਪਬ੍ਬਤੇਨ ਵਿਯ ਸੋਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟੋ ¶ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ‘‘ਕਹਂ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਏਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕੁਮਾਰ, ਬਲਵਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਏਵਰੂਪਾ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥੀ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਾਲਕਤਾ’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬਲਵਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਮਾਰ, ਕਿਂ ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਕੁਮਾਰ, ਬਲਵਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਕਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਾਮਤੋ ¶ ਜਾਯਤੀ ਸੋਕੋ, ਕਾਮਤੋ ਜਾਯਤੀ ਭਯਂ;
ਕਾਮਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋ ਕੁਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਕਾਮਤੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮਤੋ, ਦੁਵਿਧਮ੍ਪੇਤਂ ਕਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ.
ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧਕੁਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਤਣ੍ਹਾਯ ਜਾਯਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨਦੀਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸੋਧੇਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਰੇਤਰਂ ਆਲਪਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਖੇਤ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਸੋਧੇਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਪੁਨਦਿਵਸੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਿਤੁਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਮਿ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਪੁਨਦਿਵਸਾਦੀਸੁਪਿ ਤਥੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਪਾਮਿ ਨਿਦ੍ਦੇਮਿ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਹ – ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਖੇਤ੍ਤਸੋਧਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤੋ. ਸਚੇ ਮੇ ਸਸ੍ਸਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਸਂਵਿਭਾਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਨ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਸਹਾਯੋ’’ਤਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਸ੍ਸਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿ ¶ , ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮੇ ਸਸ੍ਸਂ, ਸ੍ਵੇ ਦਾਨਿ ਲਾਯਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਲਾਯਨਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਂ ਮਹਾਮੇਘੋ ਵਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸਸ੍ਸਂ ਹਰਿ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਸਦਿਸਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਪਠਮਦਿਵਸਂਯੇਵ ‘‘ਤਂ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਾਤੋਵ ‘‘ਖੇਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਤੋ ਤੁਚ੍ਛਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਸੋਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਮਮ ਖੇਤ੍ਤਸੋਧਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤੋ ¶ , ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਸ੍ਸੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇ ਤੁਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਸਂਵਿਭਾਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਨ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਸਹਾਯੋ’ਤਿ ਅਵਚਂ. ਸੋਪਿ ਮੇ ਮਨੋਰਥੋ ਮਤ੍ਥਕਂ ਨ ਪਾਪੁਣੀ’’ਤਿ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਹਾਯਂ ਮੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਨਿਸੀਦਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਪਰਿਜਨੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਬ੍ਭੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਆਹ ‘‘ਕਿਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ? ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਮ ਖੇਤ੍ਤਸੋਧਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਸ੍ਸੇ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਂਵਿਭਾਗਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਚਂ. ਸੋ ਮੇ ਮਨੋਰਥੋ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ, ਤੇਨ ਮੇ ਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਂ ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੋਕੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸੋਕੋ ਵਾ ਭਯਂ ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਤਣ੍ਹਾਯ ¶ ਜਾਯਤੀ ਸੋਕੋ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਜਾਯਤੀ ਭਯਂ;
ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋ ਕੁਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਯਾਤਿ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ, ਏਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਪਞ੍ਚਸਤਦਾਰਕਵਤ੍ਥੁ
ਸੀਲਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਸਤਦਾਰਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਅਸੀਤਿਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਛਣਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਦਾਰਕੇ ਪੂਵਪਚ੍ਛਿਯੋ ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਅਦ੍ਦਸ. ਤੇਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਤੇ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਪਿ ‘‘ਪੂਵਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ¶ ਨ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਗਤਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਖਾਦਿਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੂਵੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਪੂਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਥ ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਪੂਵਪਚ੍ਛਿਯੋ ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਾ ਨਾਮ ਦਾਰਕਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪੂਵਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇ ਮਂ ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਾ ਪੂਵੇਹਿ ਨ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ, ਪੂਵਸਾਮਿਕੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਪੂਵੇ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾਵ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ¶ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੇਪਿ ਇਸ੍ਸਾ ਵਾ ਦੋਸੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਦਾਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਛਾਯਾਯ ਨਿਸੀਦਿ. ਦਾਰਕਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹਾ ਪੀਤਿਵੇਗੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਰੀਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਯੋ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੂਵੇ ਪਚ੍ਛੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਵਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਏਸ ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਂਵਿਭਾਗਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੂਵੇ ਦਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੋਗਾਵਸਾਨੇ ਉਦਕਂ ਅਦਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਦਾਰਕੇਹਿ ਮੁਖੋਲੋਕਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖਾ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਮਹਾਥੇਰੇ ਵਾ ਪੂਵੇਹਿ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਆਦਾਯ ਆਗਮਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ ਸਦਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਚ ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੀਲਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਚਵੇਦਿਨਂ;
ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮ ਕੁਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਕੁਰੁਤੇ ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਸੀਲਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਚੇਵ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨਵਵਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚ੍ਚਵੇਦਿਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਸੋਲ਼ਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਞਾਣੇਨ ਸਚ੍ਚਵੇਦਿਨਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮ ਕੁਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਤਾ ਪੂਰਯਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਜਨੋਤਿ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨੋ ਪਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਵਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮੋ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪੂਜੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਦਾਰਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਦਾਰਕਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਏਕਅਨਾਗਾਮਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਛਨ੍ਦਜਾਤੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਅਨਾਗਾਮਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਤਂ ਥੇਰਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਨਾਮ ਗਹਟ੍ਠਾਪਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇਯੇਵ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਲਕਤੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਨ੍ਤਾਵ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਅਥ ¶ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੋਦਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਲਕਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਧੁਵਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮੇਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਮ, ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ, ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਲਕਤੋ, ਤੇਨਮ੍ਹ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਸੋ ‘ਗਿਹੀਪੇਤਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾਵ ਨੇਸਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਹਰਾਯਨ੍ਤੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਅਸ੍ਸਾਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵੋ ਕਾਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ¶ ਅਨਕ੍ਖਾਤੇ, ਮਨਸਾ ਚ ਫੁਟੋ ਸਿਯਾ;
ਕਾਮੇਸੁ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ, ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਜਾਤੋਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਵਸੇਨ ਜਾਤਛਨ੍ਦੋ ਉਸ੍ਸਾਹਪਤ੍ਤੋ. ਅਨਕ੍ਖਾਤੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਸੁਕੇਨ ਕਤਂ ਵਾ ਨੀਲਾਦੀਸੁ ਏਵਰੂਪਂ ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ਅਨਕ੍ਖਾਤਂ ਨਾਮ. ਮਨਸਾ ਚ ਫੁਟੋ ਸਿਯਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਫੁਟੋ ਪੂਰਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਕਾਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ. ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋਤਿ ਏਵਰੂਪੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਵਿਹੇਸੁ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਅਕਨਿਟ੍ਠਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਦਿਸੋ ਵੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਏਕਅਨਾਗਾਮਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਨਨ੍ਦਿਯਵਤ੍ਥੁ
ਚਿਰਪ੍ਪਵਾਸਿਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਇਸਿਪਤਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਨੁਰੂਪੋ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮੁਖਗੇਹਤੋ ਮਾਤੁਲਧੀਤਰਂ ਰੇਵਤਿਂ ਨਾਮ ਆਨੇਤੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਾ ਪਨ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਦਾਨਸੀਲਾ, ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਰੇਵਤਿਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਲਿਮ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਹਿ, ਆਧਾਰਕੇ ਠਪੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਰਣੇਨ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਤ੍ਤੇ ਧੋਵ, ਏਵਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਾਧਿਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਓਵਾਦਕ੍ਖਮਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਾਧੂਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ ਦਿਵਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਵਾਹਂ ਕਰਿਂਸੁ ¶ .
ਅਥ ¶ ਨਂ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਆਹ – ‘‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਮੇ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਸਿ, ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਵਸਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਸਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਿ. ਨਨ੍ਦਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਕਾਲਮਕਂਸੁ, ਗੇਹੇ ਸਬ੍ਬਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਨਨ੍ਦਿਯੋਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਕਾਲਕਿਰਿਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਦਾਨਪਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਪਾਕਵਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਵਾਸਦਾਨੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਤਨੇ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਚਤੂਹਿ ਗਬ੍ਭੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਚਤੁਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਵਾਸਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥੁ ਹਤ੍ਥੇ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕੋ ਉਦ੍ਧਂ ਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੋ ਨਾਰੀਗਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦਿਬ੍ਬਪਾਸਾਦੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਦੇਵਚਾਰਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਤੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਸ੍ਸੇਸੋ ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਦਿਬ੍ਬਪਾਸਾਦੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਵਿਮਾਨਸਾਮਿਕਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇਨ ਨਨ੍ਦਿਯੇਨ ਨਾਮ ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਇਸਿਪਤਨੇ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਏਤਂ ਵਿਮਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘੋਪਿ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਤੋ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ‘ਨਨ੍ਦਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਪਨ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਅਤਿਵਿਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਮ੍ਹਾ, ਮਤ੍ਤਿਕਪਾਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਗਹਣਂ ਵਿਯ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਗਹਣਂ, ਇਧਾਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਨਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਠਿਤਾਨਂਯੇਵ ਕਤਕਲ੍ਯਾਣਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਨਨੁ ਤੇ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਨ੍ਦਿਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਥੇਸਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਚਿਰਪ੍ਪਵੁਟ੍ਠਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਭਾਤਰਂ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ ਕੋਚਿਦੇਵ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਗੇਹਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਆਗਤੋ’ਤਿ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯ, ਅਥਸ੍ਸ ਞਾਤਕਾ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾ ਵੇਗੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ‘ਆਗਤੋਸਿ, ਤਾਤ, ਅਰੋਗੋਸਿ, ਤਾਤਾ’ਤਿ ਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਮੇਵ ਇਧ ਕਤਕਲ੍ਯਾਣਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਂ ਵਾ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਤਂ ਦਸਵਿਧਂ ਦਿਬ੍ਬਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ‘ਅਹਂ ਪੁਰਤੋ ¶ , ਅਹਂ ਪੁਰਤੋ’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੇਵਤਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚਿਰਪ੍ਪਵਾਸਿਂ ਪੁਰਿਸਂ, ਦੂਰਤੋ ਸੋਤ੍ਥਿਮਾਗਤਂ;
ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਹਜ੍ਜਾ ਚ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ.
‘‘ਤਥੇਵ ਕਤਪੁਞ੍ਞਮ੍ਪਿ, ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਂ ਗਤਂ;
ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਪਟਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਪਿਯਂ ਞਾਤੀਵ ਆਗਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਪ੍ਪਵਾਸਿਨ੍ਤਿ ਚਿਰਪ੍ਪਵੁਟ੍ਠਂ. ਦੂਰਤੋ ਸੋਤ੍ਥਿਮਾਗਤਨ੍ਤਿ ਵਣਿਜ੍ਜਂ ਵਾ ਰਾਜਪੋਰਿਸਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਲਾਭਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵੇਨ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਤੋ ਆਗਤਂ. ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾ ਸੁਹਜ੍ਜਾ ਚਾਤਿ ਕੁਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਞਾਤੀ ਚ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਭਾਵੇਨ ਮਿਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਹਦਯਭਾਵੇਨ ਸੁਹਜ੍ਜਾ ਚ. ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਗੇਹਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਣ੍ਣਾਕਾਰਾਭਿਹਰਣਵਸੇਨ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਤਥੇਵਾਤਿ ਤੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ਕਤਪੁਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਇਮਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਤਂ ਦਿਬ੍ਬਂ ਆਯੁਵਣ੍ਣਸੁਖਯਸਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਦਸਵਿਧਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ਮਾਤਾਪਿਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਿ ¶ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਪਿਯਂ ਞਾਤੀਵਾਤਿ ਇਧਲੋਕੇ ਪਿਯਞਾਤਕਂ ਆਗਤਂ ਸੇਸਞਾਤਕਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਨਨ੍ਦਿਯਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਪਿਯਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਸੋਲ਼ਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੭. ਕੋਧਵਗ੍ਗੋ
੧. ਰੋਹਿਨੀਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਾਵਤ੍ਥੁ
ਕੋਧਂ ¶ ¶ ¶ ਜਹੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰੋਹਿਨਿਂ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਸਮਯੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਞਾਤਕਾ ‘‘ਥੇਰੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰੋਹਿਨਿਂ ਨਾਮ ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਗਿਨਿਂ. ਥੇਰੋ ਞਾਤਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕਹਂ, ਰੋਹਿਨੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗੇਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਇਧ ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਰੀਰੇ ਤਸ੍ਸਾ ਛਵਿਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਲਜ੍ਜਾਯ ਨਾਗਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਕਞ੍ਚੁਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਂ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਰੋਹਿਨਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਗਤਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਰੀਰੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛਵਿਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਲਜ੍ਜਾਯ ਨਾਗਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਸਨਸਾਲਂ ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਪਸਾਧਨਭਣ੍ਡਕਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦਸਸਹਸ੍ਸਮੂਲਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਂ ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਞਾਤਕੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਰੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਇਧੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹਰਿਂਸੁ.
ਥੇਰੋ ਆਸਨਸਾਲਂ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤੋ ਰੋਹਿਨਿਂ ਆਹ – ‘‘ਦ੍ਵਿਭੂਮਿਕਂ ਆਸਨਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਦਰਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾਸਾਲਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਹਿ, ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਪਾਨੀਯਘਟੇ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਸਾਧਨਭਣ੍ਡਕਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਭੂਮਿਕਆਸਨਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਦਰਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾਸਾਲਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਅਕਾਸਿ. ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਆਸਨਸਾਲਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾਵ ਛਵਿਰੋਗੋ ਮਿਲਾਯਿ. ਸਾ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸਾਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਣੀਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ‘‘ਕਸ੍ਸੇਤਂ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਗਿਨਿਯਾ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੋਹਿਨਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾ ਪਨ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਗੇਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ਸਾ ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿਯੇਵ. ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਆਹ – ‘‘ਰੋਹਿਨਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਰੀਰੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛਵਿਰੋਗੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਾਗਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਕਿਂ ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਵ ਕੋਧਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਏਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯਾ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਚ੍ਛੁਫਲਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਸਯਨੇ ਚੇਵ ਪਾਵਾਰਕੋਜਵਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਰੇਸੁ ਕਚ੍ਛੁਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਠਪਾਪੇਸਿ, ਕੇਲ਼ਿਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰੇਪਿ ਓਕਿਰਿ. ਤਂ ਖਣਂਯੇਵ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਂ ਉਪ੍ਪਕ੍ਕੁਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਗਣ੍ਡਾਗਣ੍ਡਜਾਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਕਣ੍ਡੁਵਨ੍ਤੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਯਨੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ, ਤਤ੍ਰਾਪਿਸ੍ਸਾ ਕਚ੍ਛੁਚੁਣ੍ਣੇਹਿ ਖਾਦਿਯਮਾਨਾਯ ਖਰਤਰਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਦਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਰੋਹਿਨੀ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਰੋਹਿਨਿ, ਤਦਾ ਤਯਾਵੇਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਹਿ ਕੋਧੋ ਵਾ ਇਸ੍ਸਾ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕੋਧਂ ਜਹੇ ਵਿਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਮਾਨਂ,
ਸਂਯੋਜਨਂ ਸਬ੍ਬਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ;
ਤਂ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਮਸਜ੍ਜਮਾਨਂ,
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਨਾਨੁਪਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਕੋਧਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਮ੍ਪਿ ਕੋਧਂ ਨਵਵਿਧਮ੍ਪਿ ਮਾਨਂ ਜਹੇਯ੍ਯ. ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਾਦਿਕਂ ਦਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਲਗ੍ਗਮਾਨਂ. ਯੋ ਹਿ ‘‘ਮਮ ਰੂਪਂ ਮਮ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਸੋਚਤਿ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ ¶ , ਅਯਂ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਸਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਨ ਸਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏਵਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ¶ ਦੁਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਨਾਨੁਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ. ਰੋਹਿਨੀਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਅਹੋਸਿ.
ਸਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੀਮਨ੍ਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਰੂਪਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਮਮ ਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਵਦਨ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਇਮਂ ਨੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਡ੍ਡੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਇਮਾਯ ਵੋ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਥਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਆਹ – ‘‘ਮਮ ਤਾਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਭੇਰਿ ਵਿਯ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯੋ ‘‘ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਨਦੀ ਵਿਯ ਸੀਘਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ¶ . ਤਤਿਯੋ ‘‘ਮਮ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥੋ ‘‘ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚੇਤਿਯੇ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਧਜੋ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨੇ ਸਕ੍ਕੋ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਤਾਵ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਸਯ੍ਹਰੂਪਾਨਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਇਮਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਮਰਣਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਸਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪਿਯਾ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪਾ. ‘‘ਅਸੁਕਕੀਲ਼ਂ ਨਾਮ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀਤਿ.
ਰੋਹਿਨੀਖਤ੍ਤਿਯਕਞ੍ਞਾਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ਵੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਗ੍ਗਾਲ਼ਵੇ ਚੇਤਿਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾਰਾ ¶ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਕਰਿਯਮਾਨੇਸੁ ਏਕੋ ਆਲ਼ਵਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਮਨਾਪਰੁਕ੍ਖਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਏਕਾ ਤਰੁਣਪੁਤ੍ਤਾ ਦੇਵਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਕੇਨਾਦਾਯ ਠਿਤਾ ਯਾਚਿ ‘‘ਮਾ ਮੇ, ਸਾਮਿ, ਵਿਮਾਨਂ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਅਨਾਵਾਸਾ ਵਿਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ¶ ‘‘ਅਹਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਈਦਿਸਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਨਾਦਿਯਿ. ਸਾ ‘‘ਇਮਮ੍ਪਿ ਤਾਵ ਦਾਰਕਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਓਰਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯ ਠਪੇਸਿ. ਸੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤਂ ਫਰਸੁਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਬਾਹੁਂ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਦੇਵਤਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਕੋਧਾ ‘‘ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਤਾਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਵਾ. ਸਚਾਹਂ ਇਮਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਿਰਯਗਾਮਿਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸੇਸਦੇਵਤਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਅਸੁਕਦੇਵਤਾਯ ਏਵਂ ਨਾਮ ਮਾਰਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਮਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਸਾਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਨਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥੇ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਦੇਵਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮੇ ਸਾਵਕੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਨਂ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਨਾਮ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਮਾਰੇਤ੍ਵਾਵ ਇਧਾਗਤਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ¶ ਸਾਧੁ ਦੇਵਤੇ, ਸਾਧੁ ਤੇ ਕਤਂ ਏਵਂ ਉਗ੍ਗਤਂ ਕੋਪਂ ਭਨ੍ਤਂ ਰਥਂ ਵਿਯ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਮਾਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਵੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਕੋਧਂ, ਰਥਂ ਭਨ੍ਤਂਵ ਵਾਰਯੇ;
ਤਮਹਂ ਸਾਰਥਿਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਰਸ੍ਮਿਗ੍ਗਾਹੋ ਇਤਰੋ ਜਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਰਥਂ ਭਨ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਛੇਕੋ ਸਾਰਥਿ ਅਤਿਵੇਗੇਨ ਧਾਵਨ੍ਤਂ ਰਥਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਯਥਿਚ੍ਛਕਂ ਠਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕੋਧਂ ਵਾਰਯੇ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਮਹਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਹਂ ਸਾਰਥਿਂ ਬ੍ਰੂਮਿ. ਇਤਰੋ ਜਨੋਤਿ ਇਤਰੋ ਪਨ ਰਾਜਉਪਰਾਜਾਦੀਨਂ ਰਥਸਾਰਥਿਜਨੋ ਰਸ੍ਮਿਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਉਤ੍ਤਮਸਾਰਥੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਦੇਵਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਦੇਵਤਾ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਰੋਦਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਦੇਵਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਮਾਨਂ ਮੇ ਨਟ੍ਠਂ, ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਅਲਂ ਦੇਵਤੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਵਿਮਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਸਮੀਪੇ ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇ ਚੁਤਦੇਵਤਂ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ¶ ਉਪਗਞ੍ਛਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਿਯਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਵਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਦੇਵਤਾਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਤਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਉਤ੍ਤਰਾਉਪਾਸਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਗੇਹੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਉਤ੍ਤਰਂ ਉਪਾਸਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਮਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਕਥਾ – ਰਾਜਗਹੇ ਕਿਰ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਚ ਉਤ੍ਤਰਾ ਨਾਮ ਧੀਤਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਗੇਹਮਾਨੁਸਕਾ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਰਾਜਗਹੇ ਘੋਸਨਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾਤੋਵ ਆਗਤਂ ਪੁਣ੍ਣਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਰਿਜਨੋ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਤੁਕਾਮੋ, ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਭਤਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਧਨਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਮਮ ਪਨ ਗੇਹੇ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਯਾਗੁਤਣ੍ਡੁਲਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ, ਗੋਣੇ ਲਭਨ੍ਤੋ ਕਸਿਤੁਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗੋਣੇ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਬਲਵਗੋਣੇ ਚ ਨਙ੍ਗਲਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਨਾਗਰਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਦਲਿਦ੍ਦਤਾਯ ਭਤਿਂ ਕਾਤੁਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਤਾਵ ਅਜ੍ਜ ਦ੍ਵਿਗੁਣਂ ¶ ਨਿਵਾਪਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਂ ਵਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ¶ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪੁਣ੍ਣਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਨੁ ਖੋ ਏਸ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਮੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਭਾਵਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਚ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਚਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਤਸ੍ਸ ਕਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਵਾਟਤੀਰੇ ਏਕਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਪੁਣ੍ਣੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਕਸਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਞ੍ਚ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਪਾਨੀਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪਰੇਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਗੇਹੇ ਵਸਤਿ. ਸਚਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਮਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਾਵਸ੍ਸਾ ਭਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਇਧੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਥੋਕਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਾਰੁਲ਼੍ਹਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ.
ਸਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਕਦਾਹਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ¶ ਅਯ੍ਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਮੇ ਅਯ੍ਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਮੇ ਅਯ੍ਯੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚਾਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਙ੍ਗਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਭਤ੍ਤਭਾਜਨਂ ਓਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਂ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਸਸ੍ਸ ਵੋ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਭਾਜਨਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਂ ਦਦਮਾਨਾਯ ਉਪਡ੍ਢਭਤ੍ਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਅਲ’’ਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਪਿਦਹਿ. ਸਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੋਵ ਪਟਿਵਿਸੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਾਤੁਂ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਸਸ੍ਸ ਇਧਲੋਕਸਙ੍ਗਹਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਰਲੋਕਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥ, ਨਿਰਵਸੇਸਮੇਵ ਦਾਤੁਕਾਮਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕੋਵ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਦਕਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਮਕਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿ. ਪੁਣ੍ਣੋਪਿ ਅਡ੍ਢਕਰੀਸਮਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਜਿਘਚ੍ਛਂ ਸਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਗੋਣੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛਾਯਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਰਿਯਾ ਭਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਏਸ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਮਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ. ਸਚੇ ਮਂ ¶ ‘ਅਤਿਵਿਯ ਜੇ ਚਿਰਾਯੀ’ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿਯਾ ਮਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਜ੍ਜੇਕਦਿਵਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਹਿ, ਮਾ ਮਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਕਰਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਪਾਤੋਵ ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਨ੍ਤੀ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਵ ਭਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਪਸਾਦੇਹਿ, ਸਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਸਾਧੁ ਵਤ ਤੇ ਕਤਂ ਮਮ ਭਤ੍ਤਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦਦਮਾਨਾਯ, ਮਯਾਪਿਸ੍ਸ ਅਜ੍ਜ ਪਾਤੋਵ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਮੁਖੋਦਕਞ੍ਚ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤਂ ਵਚਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸੁਰੇ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਤਾਯ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯੋ ਤਸ੍ਸਾ ਅਙ੍ਕੇ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਪਾਤੋਵ ਕਸਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਂਸੁਚੁਣ੍ਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਂ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਰਾਸਿ ਵਿਯ ਸੋਭਮਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਏਤਂ ਕਸਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਮ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਅਤਿਉਸ੍ਸੁਰੇ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਤਾਯ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਭਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਏਵਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਪਿਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਙ੍ਗਲਸੀਸੇ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਅਹੋ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਮੇ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨੇਨ ਅਜ੍ਜੇਵ ਵਿਪਾਕੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਨ ਖੋ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭਰਿਯਾਯ ਆਭਤਂ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਕਤੋਕਾਸੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਦੇਵ, ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਕਸਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਰਿਤਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ, ਇਦਂ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪੁਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਅਜ੍ਜ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਪਾਤੋਵ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਮੁਖੋਦਕਞ੍ਚ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਭਰਿਯਾਯਪਿ ਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਹਰਣਭਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ‘‘ਅਜ੍ਜੇਵ ਕਿਰ, ਭੋ, ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨੇਨ ਵਿਪਾਕੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਬਹੂਨਿ ਸਕਟਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਹਿਣਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਆਹਰਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸਕਟਾਨਿ ਪਹਿਣਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸੇਸੁ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਸੁ ਗਹਿਤਗਹਿਤਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਵ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਿਨ੍ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਟ੍ਠਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਨ ਮਯ੍ਹਂ, ਤਾਤਾ, ਸਨ੍ਤਕਂ, ਗਚ੍ਛਥ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ, ਗਹਿਤਗਹਿਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਰਾਸਿਮਕਂਸੁ, ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧੋ ਰਾਸਿ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਨਾਗਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਅਤ੍ਥਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਛਤ੍ਤਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਬਾਹੁਧਨਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਭੋਗੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਛਤ੍ਤਮਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਮਯਂ, ਦੇਵ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਪਰਕੁਲੇ ਵਸਿਮ੍ਹਾ, ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨੋ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਸ੍ਸ, ਏਸ ਗੁਮ੍ਬੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਤਂ ਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਪੁਰਾਣਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਗੇਹਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਪ੍ਪਵੇਸਨਮਙ੍ਗਲਞ੍ਚ ਛਤ੍ਤਮਙ੍ਗਲਞ੍ਚ ਏਕਤੋਵ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਾਵਸਾਨੇ ਪੁਣ੍ਣਸੇਟ੍ਠਿ ਚ ਭਰਿਯਾ ਚਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਤਿ ਤਯੋ ਜਨਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ.
ਅਪਰਭਾਗੇ ¶ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਣ੍ਣਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾਰੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਤੁ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਮ੍ਹੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਨ੍ਤੇਨੇਵ ¶ ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ, ਦੇਤੁ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਮਮ ਧੀਤਾ ਤੀਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨੇਵਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਬਹੂ ਸੇਟ੍ਠਿਗਣਾਦਯੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿ, ਦੇਹਿਸ੍ਸ ਧੀਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਧੀਤਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਪਤਿਕੁਲਂ ਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਦਾਨਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੋਤੁਂ ਨਾਲਤ੍ਥ. ਏਵਂ ਅਡ੍ਢਤਿਯੇਸੁ ਮਾਸੇਸੁ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਸੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਂ ਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਵਸਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਡ੍ਢਮਾਸੋ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ. ਸਾ ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਏਵਰੂਪੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ, ਵਰਂ ਮੇ ਲਕ੍ਖਣਾਹਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਪਰੇਸਂ ਦਾਸਿਂ ਸਾਵੇਤੁਂ. ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲਸ੍ਸ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਦਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ.
ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਿਤਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਵਤ ਮੇ ਧੀਤਾ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਂ ਪਵੇਦੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਦਸ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਸਿਰਿਮਾ ਨਾਮ ਗਣਿਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਤਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿ ¶ . ਸਾ ਸਿਰਿਮਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਹਾਯਿਕੇ ਇਮੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਤਵ ਸਹਾਯਕਂ ਪਰਿਚਰਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿ. ਸਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਿਰਿਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਮਮ ਸਹਾਯਿਕਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਿਚਰਤੁ, ਅਹਂ ਪਨ ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਦਾਨਞ੍ਚੇਵ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਕਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਅਭਿਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ.
ਉਤ੍ਤਰਾਪਿ ਖੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਭਿਕ੍ਖਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾ, ਤਾਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ‘‘ਏਵਂ ਯਾਗੁਂ ਪਚਥ, ਏਵਂ ਪੂਵੇ ਪਚਥਾ’’ਤਿ ਮਹਾਨਸੇ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤੀ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਪਵਾਰਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਨਸਾਭਿਮੁਖੋ ਵਾਤਪਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਸਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸੇਟ੍ਠੀਧੀਤਰਂ ਸੇਦਕਿਲਿਨ੍ਨਂ ਛਾਰਿਕਾਯ ਓਕਿਣ੍ਣਂ ਅਙ੍ਗਾਰਮਸਿਮਕ੍ਖਿਤਂ ਤਥਾ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾ ਏਵਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਇਮਂ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਨਾਨੁਭਵਤਿ, ‘ਮੁਣ੍ਡਕਸਮਣੇ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਹਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਗਞ੍ਛਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਗਤੇ ¶ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤਾ ਸਿਰਿਮਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਏਸ ਹਸੀ’’ਤਿ ਤੇਨੇਵ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਉਤ੍ਤਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਹਸਿਤਂ, ਅਦ੍ਧਾ ਇਮਸ੍ਸ ਏਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਾ ਕਿਰ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਬਾਹਿਰਕਇਤ੍ਥੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਮਾਨਾਪਿ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਾਹਿਰਕਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਘਰਸਾਮਿਨੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿ. ਸਾ ¶ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਮਹਾਨਸਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੂਵਪਚਨਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਸਪ੍ਪਿਂ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਆਦਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਂ ਪਾਯਾਸਿ. ਉਤ੍ਤਰਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਅਤਿਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਅਤਿਨੀਚਕੋ, ਮਮ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਗੁਣੋਵ ਮਹਨ੍ਤੋ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਾਨਞ੍ਚ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਲਭਿਂ. ਸਚੇ ਮਮ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਕੋਪੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਦਂ ਸਪ੍ਪਿ ਮਂ ਦਹਤੁ. ਸਚੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਾ ਦਹਤੂ’’ਤਿ ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰਿ. ਤਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਆਸਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਸਪ੍ਪਿ ਸੀਤੁਦਕਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ‘‘ਇਦਂ ਸੀਤਲਂ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕਟਚ੍ਛੁਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਦਾਸਿਯੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਪੇਹਿ ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤੇ, ਨ ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਯ੍ਯਾਯ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਸਪ੍ਪਿਂ ਆਸਿਞ੍ਚਿਤੁਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ’’ਤਿ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਉਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਸੁਂ. ਉਤ੍ਤਰਾ ਵਾਰੇਨ੍ਤੀਪਿ ਵਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਠਿਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਦਾਸਿਯੋ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਤੇ ਏਵਰੂਪਂ ਭਾਰਿਯਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਿਰਿਮਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤਪਾਕਤੇਲੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਾਹਿਰਕਿਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਹਸਨਮਤ੍ਤਕਾਰਣਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਸਪ੍ਪਿਂ ਆਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿਯਾ, ਅਯਂ ‘ਗਣ੍ਹਥ ਨ’ਨ੍ਤਿ ਦਾਸਿਯੋ ਨ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਮਂ ਵਿਹੇਠਨਕਾਲੇਪਿ ਸਬ੍ਬਦਾਸਿਯੋ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਅਕਾਸਿ. ਸਚਾਹਂ ਇਮਂ ਨ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਖਮਾਹਿ ਮੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਸਪਿਤਿਕਾ ਧੀਤਾ, ਪਿਤਰਿ ਖਮਨ੍ਤੇ ਖਮਾਮੀਤਿ. ਹੋਤੁ, ਅਯ੍ਯੇ, ਪਿਤਰਂ ਤੇ ¶ ਪੁਣ੍ਣਸੇਟ੍ਠਿਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਪੁਣ੍ਣੋ ਮਮ ਵਟ੍ਟਜਨਕਪਿਤਾ, ਵਿਵਟ੍ਟਜਨਕੇ ਪਿਤਰਿ ਖਮਨ੍ਤੇ ਪਨਾਹਂ ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਕੋ ਪਨ ਤੇ ਵਿਵਟ੍ਟਜਨਕਪਿਤਾਤਿ? ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ. ਮਯ੍ਹਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਸ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਦਾਯ ਇਧਾਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਯਥਾਲਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਖਮਾਪੇਹੀਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਪਰਿਵਾਰਿਤ੍ਥਿਯੋ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਖਾਦਨੀਯਾਨਿ ਚੇਵ ਸੂਪੇਯ੍ਯਾਨਿ ਚ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਆਦਾਯ ¶ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਗੇਹਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਵ ਸਂਵਿਦਹਿ. ਸਿਰਿਮਾਪਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੋ ਤੇ ਅਪਰਾਧੋ’’ਤਿ? ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਹਿਯ੍ਯੋ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤਂ, ਅਥ ਮੇ ਸਹਾਯਿਕਾ ਮਂ ਵਿਹੇਠਯਮਾਨਾ ਦਾਸਿਯੋ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਕਾਰਮੇਵ ਅਕਾਸਿ. ਸਾਹਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗੁਣਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਖਮਾਪੇਸਿਂ, ਅਥ ਮਂ ਏਸਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਖਮਨ੍ਤੇਸੁ ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਏਵਂ ਕਿਰ ਉਤ੍ਤਰੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਸੇ ਮੇ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਸਪ੍ਪਿ ਆਸਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ‘‘ਤਯਾ ਕਿਂ ਚਿਨ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ¶ ਅਤਿਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਅਤਿਨੀਚਕੋ, ਮਮ ਸਹਾਯਿਕਾਯ ਗੁਣੋਵ ਮਹਨ੍ਤੋ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਾਨਞ੍ਚ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਅਲਤ੍ਥਂ, ਸਚੇ ਮੇ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਕੋਪੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਦਂ ਮਂ ਦਹਤੁ. ਨੋ ਚੇ, ਮਾ ਦਹਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰਿਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਉਤ੍ਤਰੇ, ਏਵਂ ਕੋਧਂ ਜਿਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕੋਧੋ ਹਿ ਨਾਮ ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ, ਅਕ੍ਕੋਸਕਪਰਿਭਾਸਕੋ ਅਨਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਨ ਅਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੇਨ, ਥਦ੍ਧਮਚ੍ਛਰੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਦਾਨੇਨ, ਮੁਸਾਵਾਦੀ ਸਚ੍ਚਵਚਨੇਨ ਜਿਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧਂ, ਅਸਾਧੁਂ ਸਾਧੁਨਾ ਜਿਨੇ;
ਜਿਨੇ ਕਦਰਿਯਂ ਦਾਨੇਨ, ਸਚ੍ਚੇਨਾਲਿਕਵਾਦਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕੋਧੇਨਾਤਿ ਕੋਧਨੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਿਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਸਾਧੁਨ੍ਤਿ ਅਭਦ੍ਦਕੋ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਿਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਦਰਿਯਨ੍ਤਿ ਥਦ੍ਧਮਚ੍ਛਰੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚਾਗਚਿਤ੍ਤੇਨ ਜਿਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਲਿਕਵਾਦੀ ਸਚ੍ਚਵਚਨੇਨ ¶ ਜਿਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧਂ…ਪੇ… ਸਚ੍ਚੇਨਾਲਿਕਵਾਦਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਿਰਿਮਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਹਿ ਇਤ੍ਥੀਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਉਤ੍ਤਰਾਉਪਾਸਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ
ਸਚ੍ਚਂ ¶ ¶ ਭਣੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਥੇਰੋ ਦੇਵਚਾਰਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਯ ਦੇਵਤਾਯ ਵਿਮਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਦੇਵਤੇ ਮਹਤੀ ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਅਲਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਦੇਵਤਾ ਕਿਰ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੇਨ ਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਏਵਂ ਵਦਤਿ. ਸਾ ਪਨ ਥੇਰੇਨ ‘‘ਕਥੇਹਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਨੇਵ ਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨ ਪੂਜਾ ਕਤਾ, ਨ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ, ਕੇਵਲਂ ਸਚ੍ਚਮਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਵਿਮਾਨਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾ ਅਪਰਾਪਿ ਦੇਵਧੀਤਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਾਸੁਪਿ ਤਥੇਵ ਨਿਗੁਹਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਸੁ ਏਕਾ ਤਾਵ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਨੇਵ ਦਾਨਾਦੀਸੁ ਕਤਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਸੀ ਅਹੋਸਿਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਸਾਮਿਕੋ ਅਤਿਵਿਯ ਚਣ੍ਡੋ ਫਰੁਸੋ, ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਿਤੇਨੇਵ ਕਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਕਲਿਙ੍ਗਰੇਨ ਵਾ ਸੀਸਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ. ਸਾਹਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕੋਪੇ ‘ਏਸ ਤਵ ਸਾਮਿਕੋ ਲਕ੍ਖਣਾਹਤਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਾਦੀਨਿ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਮਾ ਕੁਜ੍ਝੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਰਿਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕੋਪਂ ਨਾਮ ਨ ਅਕਾਸਿਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ਅਪਰਾ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਂ ਅਦਾਸਿਂ’’. ਅਪਰਾ ਏਕਂ ਤਿਮ੍ਬਰੁਸਕਂ ਅਦਾਸਿਂ. ਅਪਰਾ ਏਕਂ ਏਲ਼ਾਲੁਕਂ ਅਦਾਸਿਂ. ਅਪਰਾ ਏਕਂ ਫਾਰੁਸਕਂ ¶ ਅਦਾਸਿਂ. ਅਪਰਾ ਏਕਂ ਮੂਲਮੁਟ੍ਠਿਂ. ਅਪਰਾ ‘‘ਨਿਮ੍ਬਮੁਟ੍ਠਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ.
ਥੇਰੋ ਤਾਹਿ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚ੍ਚਕਥਨਮਤ੍ਤੇਨ, ਕੋਪਨਿਬ੍ਬਾਪਨਮਤ੍ਤੇਨ, ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤਕੇਨ ਤਿਮ੍ਬਰੁਸਕਾਦਿਦਾਨਮਤ੍ਤੇਨ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਦ੍ਧੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਪੁਚ੍ਛਸਿ, ਨਨੁ ਤੇ ਦੇਵਤਾਹਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਲਬ੍ਭਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਸਚ੍ਚਮਤ੍ਤਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾਪਿ ਕੋਪਮਤ੍ਤਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾਪਿ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ¶ ¶ ਭਣੇ ਨ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਦਜ੍ਜਾ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤੋ;
ਏਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ, ਗਚ੍ਛੇ ਦੇਵਾਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਂ ਭਣੇਤਿ ਸਚ੍ਚਂ ਦੀਪੇਯ੍ਯ ਵੋਹਰੇਯ੍ਯ, ਸਚ੍ਚੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਨ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ ¶ . ਯਾਚਿਤੋਤਿ ਯਾਚਕਾ ਨਾਮ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਅਯਾਚਿਤ੍ਵਾਵ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਯਾਚਨ੍ਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਪ੍ਪਸ੍ਮਿਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਦਦੇਯ੍ਯ. ਏਤੇਹਿ ਤੀਹੀਤਿ ਏਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਏਕੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਬੁਦ੍ਧਪਿਤੁਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਅਹਿਂਸਕਾ ਯੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਕੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਞ੍ਜਨਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਟ੍ਠਪਞ੍ਹਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਸ੍ਸ ਸਾਕੇਤਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨਕਾਲੇ ਏਕੋ ਸਾਕੇਤਵਾਸੀ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਗਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਦਸਬਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗੋਪ੍ਫਕੇਸੁ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਮਯਾ ਤਾਵ ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ, ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਏਹੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ¶ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕੁਹਿਂ ਗਤੋਸਿ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ਉਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ‘‘ਏਥ ਭਾਤਰਂ ਵਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ ਵਨ੍ਦਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧੇਵ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੇ ਵੋ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤੋ ¶ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤੁਂ ਆਗਤੇ ‘‘ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਮਾ’’ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ¶ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹਤੋ ਭਤ੍ਤਭਾਜਨਸੂਪੇਯ੍ਯਭਾਜਨਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਅਸਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸੇਵ ਗੇਹੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਪਿਤਾ, ਮਹਾਮਾਯਾ ਮਾਤਾ’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਤਥਾਗਤਂ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਪਿ ¶ ਤਥੇਵ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ, ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਮਹਾਪਿਤਾ. ਸਾਪਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਨਿਰਨ੍ਤਰਮੇਵ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਚੂਲ਼ਮਾਤਾ, ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਮਹਾਮਾਤਾ. ਏਵਾਹਂ ਦਿਯਡ੍ਢਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਸਂਵਡ੍ਢੋ, ਦਿਯਡ੍ਢਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਹਤ੍ਥੇਤਿ ਤੀਣਿ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਮਨੋ ਨਿਵਿਸਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਪਿ ਪਸੀਦਤਿ;
ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਕੇ ਪੋਸੇ, ਕਾਮਂ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਿਸ੍ਸਸੇ. (ਜਾ. ੧.੧.੬੮);
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇਨ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਹਿਤੇਨ ਵਾ;
ਏਵਂ ਤਂ ਜਾਯਤੇ ਪੇਮਂ, ਉਪ੍ਪਲਂਵ ਯਥੋਦਕੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੭੪);
ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਮਾਸਮੇਵ ਤਂ ਕੁਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਾਸਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਭੋਪਿ ਏਕਕੂਟਾਗਾਰਮੇਵ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਆਲ਼ਾਹਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਰ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’’ਤਿ ਮਹਾਜਨੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਆਲ਼ਾਹਨਸਮੀਪੇ ਏਕਂ ਸਾਲਂ ¶ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵੋ ਕਾਲਕਤਾ’ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਾਯ ਆਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਅਪ੍ਪਂ ¶ ਵਤ ਜੀਵਿਤਂ ਇਦਂ,
ਓਰਂ ਵਸ੍ਸਸਤਾਪਿ ਮਿਯ੍ਯਤਿ;
ਯੋ ਚੇਪਿ ਅਤਿਚ੍ਚ ਜੀਵਤਿ,
ਅਥ ਸੋ ਜਰਸਾਪਿ ਮਿਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੮੧੦; ਮਹਾਨਿ. ੩੯) –
ਇਦਂ ਜਰਾਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸਂ ਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਅਸੇਖਮੁਨੀਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਰੂਪਾ ਹਿ ਅਚ੍ਚੁਤਂ ਅਮਤਂ ਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਹਿਂਸਕਾ ਯੇ ਮੁਨਯੋ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤਾ;
ਤੇ ਯਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚੁਤਂ ਠਾਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਰੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮੁਨਯੋਤਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਪਟਿਪਦਾਯ ਮਗ੍ਗਫਲਪਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖਮੁਨਯੋ. ਕਾਯੇਨਾਤਿ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ, ਤੀਹਿਪਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਸੁਸਂਵੁਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਚ੍ਚੁਤਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਧੁਵਟ੍ਠਾਨਂ. ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਰੇ ਨ ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਬੁਦ੍ਧਪਿਤੁਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪੁਣ੍ਣਦਾਸੀਵਤ੍ਥੁ
ਸਦਾ ਜਾਗਰਮਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪੁਣ੍ਣਂ ਨਾਮ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਦਾਸਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸਾ ¶ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕੋਟ੍ਟਨਤ੍ਥਾਯ ਬਹੁਵੀਹਿਂ ਅਦਂਸੁ. ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਵੀਹਿਂ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੀ ਵਿਸ੍ਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਸੇਦਤਿਨ੍ਤੇਨ ਗਤ੍ਤੇਨ ਬਹਿਵਾਤੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦਬ੍ਬੋ ਮਲ੍ਲਪੁਤ੍ਤੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੇਨਾਸਨਪਞ੍ਞਾਪਕੋ ¶ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਮਗ੍ਗਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਲੋਕਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿ. ਪੁਣ੍ਣਾ ਤੇਨਾਲੋਕੇਨ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਇਮਾਯਪਿ ਵੇਲਾਯ ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਉਪੇਮਿ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਫਾਸੁਕਂ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੀਘਜਾਤਿਕੇਨ ਵਾ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਕੁਣ੍ਡਕਂ ਆਦਾਯ ਉਦਕੇਨ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਪੂਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰੇਸੁ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਘਟਂ ਆਦਾਯ ਤਿਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੀ ਪਾਯਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਤਮੇਵ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ.
ਸਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਮਮ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ. ਸਚੇ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਦਦੇਯ੍ਯਾਹਂ ਇਮਂ ਪੂਵ’’ਨ੍ਤਿ ਘਟਂ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਇਮਂ ਲੂਖਂ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਮਮ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਾਜਦਤ੍ਤਿਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪੂਵਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਪੁਣ੍ਣਾਪਿ ਤਂ ਸਤ੍ਥੁ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਵ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਮੇ ਸਮਿਜ੍ਝਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਠਿਤਕੋਵ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ.
ਪੁਣ੍ਣਾਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪੂਵਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਨ ਪਨਿਦਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਪੁਰਤੋ ਕਾਕਸ੍ਸ ਵਾ ਸੁਨਖਸ੍ਸ ਵਾ ਦਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਚੀਵਰਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਬਹਿਨਗਰੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿ. ਦੇਵਤਾ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਪ੍ਪਨਕਂ ਓਜਂ ਮਧੁਪਟਲਂ ਵਿਯ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ¶ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਪੁਣ੍ਣਾ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਥੇਰੋ ਉਦਕਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਪੁਣ੍ਣਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਪੁਣ੍ਣੇ ਮਮ ¶ ਸਾਵਕੇ ਪਰਿਭਵਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਪਰਿਭਵਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਅਥ ਤਯਾ ਮਮ ਸਾਵਕੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵ ਇਮਿਨਾ ਦੁਕ੍ਖੁਪਦ੍ਦਵੇਨ ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਉਪੇਮਿ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਫਾਸੁਕਂ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੀਘਜਾਤਿਕੇਨ ਵਾ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਯਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਿਨ੍ਤਿਤਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਣ੍ਣੇ ਤ੍ਵਂ ਨ ਤਾਵ ਦੁਕ੍ਖੁਪਦ੍ਦਵੇਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਸਿ, ਮਮ ਸਾਵਕਾ ਸਦਾ ਜਾਗਰਿਯਮਨੁਯੁਤ੍ਤਤਾਯ ਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਦਾ ¶ ਜਾਗਰਮਾਨਾਨਂ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨੁਸਿਕ੍ਖਿਨਂ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨੁਸਿਕ੍ਖਿਨਨ੍ਤਿ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਨਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਜ੍ਝਾਸਯਾਨਂ. ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਆਸਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਨਾਸਂ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਯਥਾਠਿਤਾ ਪੁਣ੍ਣਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਕੁਣ੍ਡਕਅਙ੍ਗਾਰਪੂਵੇਨ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ¶ , ਆਵੁਸੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਕਤਂ ਪੁਣ੍ਣਾਯ ਦਿਨ੍ਨੇਨ ਕੁਣ੍ਡਕਅਙ੍ਗਾਰਪੂਵੇਨ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਾ ਇਮਾਯ ਦਿਨ੍ਨਕੁਣ੍ਡਕਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਭੁਤ੍ਵਾ ਤਿਣਪਰਿਘਾਸਂ, ਭੁਤ੍ਵਾ ਆਚਾਮਕੁਣ੍ਡਕਂ;
ਏਤਂ ਤੇ ਭੋਜਨਂ ਆਸਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਦਾਨਿ ਨ ਭੁਞ੍ਜਸਿ.
‘‘ਯਤ੍ਥ ਪੋਸਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਵਿਨਯੇਨ ਵਾ;
ਬਹੁਂ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਅਪਿ ਆਚਾਮਕੁਣ੍ਡਕਂ.
‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ¶ ਖੋ ਮਂ ਪਜਾਨਾਸਿ, ਯਾਦਿਸਾਯਂ ਹਯੁਤ੍ਤਮੋ;
ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਮਾਗਮ੍ਮ, ਨ ਤੇ ਭਕ੍ਖਾਮਿ ਕੁਣ੍ਡਕ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੩.੧੦-੧੨) –
ਇਮਂ ਕੁਣ੍ਡਕਸਿਨ੍ਧਵਪੋਤਕਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ.
ਪੁਣ੍ਣਦਾਸੀਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਅਤੁਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਪੋਰਾਣਮੇਤਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤੁਲਂ ਨਾਮ ਉਪਾਸਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ਉਪਾਸਕੋ ਪਞ੍ਚਸਤਉਪਾਸਕਪਰਿਵਾਰੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ¶ ਤੇ ਉਪਾਸਕੇ ਆਦਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾਰਾਮੋ ਸੀਹੋ ਵਿਯ ਏਕਚਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਥੇਰੇਨ ‘‘ਕੇਨਤ੍ਥੇਨ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ਉਪਾਸਕੇ ਆਦਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਥੇਰੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਤਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਤੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਮੇ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਥੇਰੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਪਾਸਕਾ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬਹੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਉਪਾਸਕੋਪਿ ‘‘ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਾ ਨਾਮ ਅਤਿਸਣ੍ਹਾ, ਥੇਰੋ ਬਹੁਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮੇਵ ਕਥੇਸਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਿਨਾ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਂ ਆਦਾਯ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਥੇਰੇਨਾਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹਾ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕੁਦ੍ਧਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਿਮ੍ਹਾ, ਸੋਪਿ ਨੋ ਅਤਿਸਣ੍ਹਂ ਬਹੁਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਮੇਵ ਕਥੇਸਿ, ‘ਇਮਿਨਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਮਿਮ੍ਹਾ, ਕਥੇਹਿ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਕਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਣਾਥਾਤਿ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਕਮੇਵ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇ ਥੇਰਸ੍ਸਪਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਉਪਾਸਕਾ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਤੋ ਪਨ ਵੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਆਦਿਤੋ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹਾ, ਸੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹਾ, ਤੇਨ ਨੋ ਬਹੁ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ, ਤਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਮ੍ਹਾ, ਤੇਨ ਨੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਵ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤੁਲ, ਪੋਰਾਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਵੇਤਂ, ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਮ੍ਪਿ ਬਹੁਕਥਮ੍ਪਿ ਮਨ੍ਦਕਥਮ੍ਪਿ ਗਰਹਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਏਕਨ੍ਤਂ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵ ਵਾ ਹਿ ਪਸਂਸਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ ¶ . ਰਾਜਾਨੋਪਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਪਥਵਿਮ੍ਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇਪਿ ਆਕਾਸਾਦਯੋਪਿ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਧਬਾਲਾਨਞ੍ਹਿ ਨਿਨ੍ਦਾ ਵਾ ਪਸਂਸਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪਨ ਮੇਧਾਵਿਨਾ ਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਨਾਮ, ਪਸਂਸਿਤੋ ਚ ਪਸਂਸਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਪੋਰਾਣਮੇਤਂ ¶ ਅਤੁਲ, ਨੇਤਂ ਅਜ੍ਜਤਨਾਮਿਵ;
ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹਿਮਾਸੀਨਂ, ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਬਹੁਭਾਣਿਨਂ;
ਮਿਤਭਾਣਿਮ੍ਪਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਅਨਿਨ੍ਦਿਤੋ.
‘‘ਨ ਚਾਹੁ ਨ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚੇਤਰਹਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਏਕਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਪੋਸੋ, ਏਕਨ੍ਤਂ ਵਾ ਪਸਂਸਿਤੋ.
‘‘ਯਂ ਚੇ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਵਿਚ੍ਚ ਸੁਵੇ ਸੁਵੇ;
ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਵੁਤ੍ਤਿਂ ਮੇਧਾਵਿਂ, ਪਞ੍ਞਾਸੀਲਸਮਾਹਿਤਂ.
‘‘ਨਿਕ੍ਖਂ ਜਮ੍ਬੋਨਦਸ੍ਸੇਵ, ਕੋ ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤੁਮਰਹਤਿ;
ਦੇਵਾਪਿ ਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਪਸਂਸਿਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪੋਰਾਣਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪੁਰਾਣਕਂ ਏਤਂ. ਅਤੁਲਾਤਿ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਨੇਤਂ ਅਜ੍ਜਤਨਾਮਿਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨਿਨ੍ਦਨਂ ਵਾ ਪਸਂਸਨਂ ਵਾ ਅਜ੍ਜਤਨਂ ¶ ਅਧੁਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਨ ਹੋਤਿ. ਤੁਣ੍ਹਿਮਾਸੀਨਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਏਸੋ ਮੂਗੋ ਵਿਯ ਬਧਿਰੋ ਵਿਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਬਹੁਭਾਣਿਨਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਏਸ ਵਾਤਾਹਤਤਾਲਪਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਤਟਤਟਾਯਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਕਥਾਪਰਿਯਨ੍ਤੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਮਿਤਭਾਣਿਮ੍ਪੀਤਿ ਕਿਂ ¶ ਏਸ ਸੁਵਣ੍ਣਹਿਰਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਅਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਚਾਹੂਤਿ ਅਤੀਤੇਪਿ ਨਾਹੋਸਿ, ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.
ਯਂ ਚੇ ਵਿਞ੍ਞੂਤਿ ਬਾਲਾਨਂ ਨਿਨ੍ਦਾ ਵਾ ਪਸਂਸਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ, ਯਂ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਅਨੁਵਿਚ੍ਚ ਨਿਨ੍ਦਕਾਰਣਂ ਵਾ ਪਸਂਸਕਾਰਣਂ ਵਾ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਯ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ¶ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾਯ ਵਾ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਵੁਤ੍ਤਿਂ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੇਧਾਵਿਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਯ ਚੇਵ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਸੀਲਸਮਾਹਿਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਦੋਸਵਿਰਹਿਤਂ ਘਟ੍ਟਨਮਜ੍ਜਨਕ੍ਖਮਂ ਜਮ੍ਬੋਨਦਨਿਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਕੋ ਨਿਨ੍ਦਿਤੁਮਰਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਵਾਪੀਤਿ ਦੇਵਤਾਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਟ੍ਠਾਯ ਥੋਮੇਨ੍ਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਏਸ ਪਸਂਸਿਤੋਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਉਪਾਸਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਅਤੁਲਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ
ਕਾਯਪ੍ਪਕੋਪਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਯਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਟ੍ਠਪਾਦੁਕਾ ਆਰੁਯ੍ਹ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਖਟਖਟਾਤਿਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਕਿਂ ਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮੇਸੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਪਾਦੁਕਾ ਆਰੁਯ੍ਹ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਖਟਖਟਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਕਾਯਾਦੀਨਿ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਕਾਯਪ੍ਪਕੋਪਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤੋ ਸਿਯਾ;
ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਯੇਨ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ.
‘‘ਵਚੀਪਕੋਪਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਵਾਚਾਯ ਸਂਵੁਤੋ ਸਿਯਾ;
ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਵਾਚਾਯ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ.
‘‘ਮਨੋਪਕੋਪਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਮਨਸਾ ਸਂਵੁਤੋ ਸਿਯਾ;
ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਮਨਸਾ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ.
‘‘ਕਾਯੇਨ ¶ ਸਂਵੁਤਾ ਧੀਰਾ, ਅਥੋ ਵਾਚਾਯ ਸਂਵੁਤਾ;
ਮਨਸਾ ਸਂਵੁਤਾ ਧੀਰਾ, ਤੇ ਵੇ ਸੁਪਰਿਸਂਵੁਤਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਪ੍ਪਕੋਪਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ. ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਪਵੇਸਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਂਵੁਤੋ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰੋ ਸਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ¶ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਹਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਯੇਨ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਨ੍ਤਰਗਾਥਾਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤਾ ਧੀਰਾਤਿ ਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਾਯੇਨ, ਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਨਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਾਚਾਯ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਿ ਅਸਮੁਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਾ ਮਨਸਾ ਸਂਵੁਤਾ, ਤੇ ਇਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਂਵੁਤਾ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਾ ਸੁਗੋਪਿਤਾ ਸੁਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
ਕੋਧਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਸਤ੍ਤਰਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੮. ਮਲਵਗ੍ਗੋ
੧. ਗੋਘਾਤਕਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋਵ ¶ ¶ ¶ ਦਾਨਿਸੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਗੋਘਾਤਕਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕੋ ਗੋਘਾਤਕੋ ਗਾਵੋ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਵਰਮਂਸਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਂਸਞ੍ਚ ਖਾਦਤਿ, ਮੂਲੇਨ ਚ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਪਣ੍ਣਾਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗੋਘਾਤਕਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਧੁਰਵਿਹਾਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਚ ਵਿਨਾ ਮਂਸੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਮਂਸਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਚਿਤੁਂ ਏਕਂ ਮਂਸਖਣ੍ਡਂ ਭਰਿਯਾਯ ਦਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਥੋਕਂ ਮੇ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਯਮਂਸਂ ਦੇਹਿ, ਗੇਹਂ ¶ ਮੇ ਪਾਹੁਨਕੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਯਮਂਸਂ, ਸਹਾਯਕੋ ਤੇ ਮਂਸਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਗਤੋਤਿ. ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਸਚੇ ਮਂਸਖਣ੍ਡਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਹੀਤਿ. ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਂਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਮੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਠਪਿਤਮਂਸਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਮਂਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਚ ਵਿਨਾ ਮਂਸੇਨ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨਾਯਂ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਾਮਂਯੇਵ ਤਂ ਮਂਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਗੋਘਾਤਕੋਪਿ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕ੍ਕਪਣ੍ਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤੇ ਉਪਨੀਤੇ ਆਹ ‘‘ਕਹਂ ਮਂਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਅਹਂ ਪਚ੍ਚਨਤ੍ਥਾਯ ਮਂਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਤੋਤਿ. ਤਵ ਸਹਾਯਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਹੁਨਕੋ ਮੇ ਆਗਤੋ, ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਯਮਂਸਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ‘‘ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਤੇ ਠਪਿਤਮਂਸਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਮਂਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਚ ਵਿਨਾ ਮਂਸੇਨ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਂ ਮਂਸਂ ਸਾਮਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋਤਿ. ਅਹਂ ਵਿਨਾ ਮਂਸੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਹਰਾਹਿ ਨਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਭੁਞ੍ਜ, ਸਾਮੀਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਆਦਾਯ ਪਚ੍ਛਾਗੇਹੇ ਠਿਤੋ ਗੋਣੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮੁਖੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੇਨ ਮੂਲੇ ¶ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰੇਸੁ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕਂ ਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਮਂਸਖਣ੍ਡਂ ਮੁਖੇ ਠਪੇਸਿ. ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵਸ੍ਸ ¶ ਜਿਵ੍ਹਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਯਂ ਪਤਿ. ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਕਮ੍ਮਸਰਿਕ੍ਖਕਂ ਵਿਪਾਕਂ ਲਭਿ. ਸੋਪਿ ਖੋ ਗੋਣੋ ਵਿਯ ਲੋਹਿਤਧਾਰਾਯ ਮੁਖਤੋ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਵਿਰਵਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਗੋਘਾਤਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਾਤਾ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸ, ਪੁਤ੍ਤ, ਇਮਂ ਗੋਘਾਤਕਂ ਗੋਣਂ ਵਿਯ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਰਵਨ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਵ ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਮਮ੍ਪਿ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਲਾਯਸ੍ਸੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤੋ ਮਾਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿ, ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਗੋਘਾਤਕੋਪਿ ਗੋਣੋ ਵਿਯ ਗੇਹਮਜ੍ਝੇ ਵਿਰਵਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਕਤੋ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਗੋਣੋਪਿ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਗੋਘਾਤਕਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥਸ੍ਸਾਚਰਿਯੋ ਗਾਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਸੋਪਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾਚਰਿਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਹਿ ਵਡ੍ਢਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਘਰਾਵਾਸਂ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਪਿਤਾਪਿ ਨੇਸਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਸਲਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਜਰਂ ¶ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਿਤਾ ਨੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਤੁ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਇਦਂ ਪਿਤੁ ਜੀਵਭਤ੍ਤਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਪਿਤੁ ਨੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਸਰੀਰੋ ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸਸਦਿਸੋ, ਤਵ ਪਰਲੋਕਗਮਨਾਯ ਕੁਸਲਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਰੋਹਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਵ, ਮਾ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋਵ ¶ ਦਾਨਿਸਿ,
ਯਮਪੁਰਿਸਾਪਿ ਚ ਤੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ;
ਉਯ੍ਯੋਗਮੁਖੇ ਚ ਤਿਟ੍ਠਸਿ,
ਪਾਥੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਚ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.
‘‘ਸੋ ¶ ਕਰੋਹਿ ਦੀਪਮਤ੍ਤਨੋ,
ਖਿਪ੍ਪਂ ਵਾਯਮ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਵ;
ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਮਲੋ ਅਨਙ੍ਗਣੋ,
ਦਿਬ੍ਬਂ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਉਪੇਹਿਸੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋਵ ਦਾਨਿਸੀਤਿ, ਉਪਾਸਕ, ਤ੍ਵਂ ਇਦਾਨਿ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਯਮਪੁਰਿਸਾਤਿ ਯਮਦੂਤਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਮਰਣਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਰਣਂ ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਯ੍ਯੋਗਮੁਖੇਤਿ ਪਰਿਹਾਨਿਮੁਖੇ, ਅਵੁਡ੍ਢਿਮੁਖੇ ਚ ਠਿਤੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਥੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਗਮਿਕਸ੍ਸ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ¶ ਵਿਯ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਵ ਕੁਸਲਪਾਥੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਕਰੋਹੀਤਿ ਸੋ ਤ੍ਵਂ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਨਾਵਾਯ ਭਿਨ੍ਨਾਯ ਦੀਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਰੋਹਿ. ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚ ਖਿਪ੍ਪਂ ਵਾਯਮ, ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਵੀਰਿਯਂ ਆਰਭ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਤਿਟ੍ਠਕਰਣੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਵ. ਯੋ ਹਿ ਮਰਣਮੁਖਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਕਾਲੇਵ ਕੁਸਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਸ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ, ਤਾਦਿਸੋ ਭਵ, ਮਾ ਅਨ੍ਧਬਾਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਬ੍ਬਂ ਅਰਿਯਭੂਮਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਮਲਾਨਂ ਨੀਹਟਤਾਯ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਮਲੋ ਅਙ੍ਗਣਾਭਾਵੇਨ ਅਨਙ੍ਗਣੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮਿਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਤੇ ਪੁਨਦਿਵਸਤ੍ਥਾਯਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਮੋਦਨਕਾਲੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤੁ ਜੀਵਭਤ੍ਤਮੇਵ, ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
ਸਮ੍ਪਯਾਤੋਸਿ ਯਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ;
ਵਾਸੋ ਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਰਾ,
ਪਾਥੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਚ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.
‘‘ਸੋ ਕਰੋਹਿ ਦੀਪਮਤ੍ਤਨੋ,
ਖਿਪ੍ਪਂ ਵਾਯਮ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਵ;
ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਮਲੋ ¶ ਅਨਙ੍ਗਣੋ,
ਨ ਪੁਨ ਜਾਤਿਜਰਂ ਉਪੇਹਿਸੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਉਪਨੀਤਵਯੋਤਿ ਉਪਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਨੀਤਵਯੋਤਿ ਵਿਗਤਵਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਯੋ, ਤ੍ਵਞ੍ਚਸਿ ਦਾਨਿ ਤਯੋ ਵਯੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਮੁਖੇ ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਪਯਾਤੋਸਿ ਯਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਮਰਣਮੁਖਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਜ੍ਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਾਸੋ ਤੇ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਰਾਤਿ ਯਥਾ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਅਧਿਵਾਸੇਥ ਕਤਿਪਾਹਂ, ਦਾਨਂ ਤਾਵ ਦੇਮਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਤਾਵ ਸੁਣਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਇਤੋ ਪਨ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਪਰਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਥੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਤ੍ਥਂ ਇਧਾਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਥਿਤਂ. ਜਾਤਿਜਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ¶ ਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਗਾਥਾਹਿ ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ, ਇਧ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਪਮਾਣੇਨ ਕਬਲ਼ਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨੀਤੇ ਸੋ ਕੁਮਾਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਪਮਾਣੇਨੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਤੇਪਿ ਉਪਾਸਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਨੁਮੋਦਨਾਯ ਅਵਸਾਨੇ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸੇਸਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਗੋਘਾਤਕਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਪਨ ਠਾਨਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਤਿਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੋ ਤਿਣੇਸੁ ਪਵਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਉਸ੍ਸਾਵਬਿਨ੍ਦੂਹਿ ਤੇਮਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਇਮਂ ਠਾਨਂ ¶ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕੁਦ੍ਦਾਲਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਖਲਮਣ੍ਡਲਸਦਿਸਂ ਅਕਾਸਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ¶ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਂ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਮ੍ਹਿ ਪਵਟ੍ਟਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਵਾਲੁਕਂ ਓਕਿਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਕਿਰਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਚਣ੍ਡੋ ਆਤਪੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਾਨਂ ਗਤ੍ਤਤੋ ਸੇਦੇ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਮਯਾ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ, ਵਦ੍ਦਲਿਕਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਦਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਠਿਤੋ ਤਿਨ੍ਤਚੀਵਰਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਮਯਾ ਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਸਾਲਮਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ¶ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਪਾਰੁਪਨਕਾਲੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਠਿਤੋ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਾਰੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨਾਮ ਖਣੇ ਖਣੇ ਥੋਕਂ ਕੁਸਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਕੁਸਲਮਲਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਮੇਧਾਵੀ, ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਖਣੇ ਖਣੇ;
ਕਮ੍ਮਾਰੋ ਰਜਤਸ੍ਸੇਵ, ਨਿਦ੍ਧਮੇ ਮਲਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨਾਤਿ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ. ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਖਣੇ ਖਣੇਤਿ ਓਕਾਸੇ ਓਕਾਸੇ ਕੁਸਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਕਮ੍ਮਾਰੋ ਰਜਤਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਯਥਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਮਲਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਲਨ੍ਧਨਵਿਕਤਿਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ¶ , ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਾਪੇਨ੍ਤੋ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਮਲਂ ਨੀਹਰਤਿ, ਤਤੋ ਅਨੇਕਵਿਧਂ ਪਿਲਨ੍ਧਨਵਿਕਤਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕੁਸਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਾਗਾਦਿਮਲਂ ਨਿਦ੍ਧਮੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਮਲੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਯਸਾਵ ¶ ਮਲਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਜਨਪਦਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤੋ ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥਕਂ ਥੂਲਸਾਟਕਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਿਨਿਯਾ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਏਸੋ ਸਾਟਕੋ ਭਾਤੁ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਤਂ ਤਿਖਿਣਾਯ ਵਾਸਿਯਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਹੀਰਹੀਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸੇਤ੍ਵਾ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖੁਮਸੁਤ੍ਤਂ ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਵਾਯਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਸੂਚਿਯੋ ਚ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਕਾਰਕੇ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਭਗਿਨਿਯਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ¶ ਮੇ ਸਾਟਕਂ ਦੇਥ, ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਨਵਹਤ੍ਥਂ ਸਾਟਕਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਸਾਟਕੋ ਥੂਲੋ ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥੋ, ਅਯਂ ਸੁਖੁਮੋ ਨਵਹਤ੍ਥੋ. ਨਾਯਂ ਮਮ ਸਾਟਕੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਸ, ਨ ਮੇ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਮੇਵ ਮੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਏਸੋ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਨੇਵ ਇਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵੇਸ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਕਮ੍ਮਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਭਗਿਨੀ ਚੀਵਰਕਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਦਿਵਸੇ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਚੀਵਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਦਾਨਿ ਨਂ ਪਾਰੁਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਵਂਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭੁਤ੍ਤਾਹਾਰਂ ਜਿਰਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚੀਵਰੇ ਊਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਭਗਿਨੀਪਿਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਦੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਰੋਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ‘‘ਭਾਜੇਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਨੀਹਰਾਪੇਸੁਂ. ਸਾ ਊਕਾ ‘‘ਇਮੇ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਰਵਨ੍ਤੀ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਅਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਤਥਾ ਕਾਰੇਸਿ. ਸਾਪਿ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ¶ ‘‘ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਨੁ ਖੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀਵਰੇ ਊਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਿਯਮਾਨੇ ‘ਇਮੇ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਿਰਵਨ੍ਤੀ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਧਾਵਿ. ਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਚੀਵਰੇ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਮਨਂ ਪਦੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਚਾਹਂ ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਸਿਂ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਸਾ ਤੁਸਿਤਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ਵੋ ਮਯਾ ਚੀਵਰਗਹਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਹਿ ‘‘ਭਾਰਿਯਾ ਵਤ ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਣ੍ਹਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾ ਨਾਮ ਭਾਰਿਯਾ. ਯਥਾ ਅਯਤੋ ਮਲਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਯਮੇਵ ਖਾਦਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤਿ ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪੇਤਿ, ਵਿਨਾਸਂ ਪਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਯਸਾਵ ਮਲਂ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ,
ਤਤੁਟ੍ਠਾਯ ਤਮੇਵ ਖਾਦਤਿ;
ਏਵਂ ਅਤਿਧੋਨਚਾਰਿਨਂ,
ਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਯਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਅਯਸਾਵਾਤਿ ਅਯਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ. ਤਤੁਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਤਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ. ਅਤਿਧੋਨਚਾਰਿਨਨ੍ਤਿ ਧੋਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ‘‘ਇਦਮਤ੍ਥਂ ਏਤੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਪਞ੍ਞਾ, ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤੋ ਅਤਿਧੋਨਚਾਰੀ ਨਾਮ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਅਯਤੋ ਮਲਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਤਮੇਵ ਖਾਦਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਅਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਂ ਅਤਿਧੋਨਚਾਰਿਨਂ ਸਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਨੇਵ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਯਨ੍ਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਲਾਲੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਸਜ੍ਝਾਯਮਲਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਾਲੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ¶ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਵਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਮਨਕਾਲੇ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾਨਂ ਗੁਣਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤੇਸਂ ਤਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਕਥੇਥ, ਮਮ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਿਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋਪਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ.
ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਵੇਲਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਲਾਲੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਚਾਲੇਨ੍ਤੋ ਏਕਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਭਣਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਰਭਾਣਤ੍ਥਾਯ ਪੁਨ ਤਂ ਆਸਨਂ ਆਰੋਪਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਭਣਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾ ਓਤਰਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਭਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਰਤ੍ਤਿਂ ਥੇਰਂ ਆਨਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਞ੍ਞੋ ਕਥੇਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚੂਸੇ ਤਂ ਆਨਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਮਹਾਜਨੋ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨ੍ਧਬਾਲ, ਤ੍ਵਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾਨਂ ਵਣ੍ਣੇ ਕਥਿਯਮਾਨੇ ਏਵਞ੍ਚੇਵਞ੍ਚ ਵਦੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਸੋ ਪਲਾਯਨ੍ਤੋ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾ ਪਤਿ.
ਮਹਾਜਨੋ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਲਾਲੁਦਾਯੀ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾਨਂ ਗੁਣਕਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਉਸ੍ਸੂਯਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣੋਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਅਯ੍ਯੇਹਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਸੀ’ਤਿ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪਿਯਮਾਨੋ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾ ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਏਸੋ ਗੂਥਕੂਪੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਚਤੁਪ੍ਪਦੋ ਅਹਂ ਸਮ੍ਮ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮ ਚਤੁਪ੍ਪਦੋ;
ਏਹਿ ਸਮ੍ਮ ਨਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਕਿਂ ਨੁ ਭੀਤੋ ਪਲਾਯਸਿ.
‘‘ਅਸੁਚਿਪੂਤਿਲੋਮੋਸਿ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਵਾਸਿ ਸੂਕਰ;
ਸਚੇ ਯੁਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮੋਸਿ, ਜਯਂ ਸਮ੍ਮ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੫-੬) –
ਇਮਂ ¶ ਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਤਦਾ ਸੀਹੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੂਕਰੋ ਲਾਲੁਦਾਯੀਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲਾਲੁਦਾਯਿਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਵ ਧਮ੍ਮੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਪਨ ਨੇਵ ¶ ਅਕਾਸਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਸਜ੍ਝਾਯਕਰਣਂ ਮਲਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਸਜ੍ਝਾਯਮਲਾ ਮਨ੍ਤਾ, ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਮਲਾ ਘਰਾ;
ਮਲਂ ਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜਂ, ਪਮਾਦੋ ਰਕ੍ਖਤੋ ਮਲ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਸਜ੍ਝਾਯਮਲਾਤਿ ਯਾਕਾਚਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸਜ੍ਝਾਯਮਲਾ ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਟ੍ਠਾਯੁਟ੍ਠਾਯ ਜਿਣ੍ਣਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਾਦੀਨਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਘਰਂ ਨਾਮ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਮਲਾ ਘਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਗਿਹਿਸ੍ਸ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕੋਸਜ੍ਜਵਸੇਨ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਵਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਲਂ ਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਦਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਤਾ ਗਾਵੋ ਅਤਿਤ੍ਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਾਦਿਨਾ ¶ ਵਾ ਵਾਲ਼ਮਿਗਚੋਰਾਦਿਉਪਦ੍ਦਵੇਨ ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨਵਸੇਨ ਵਿਨਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਪਰਿਭਾਸਂ ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਵਾ ਪਨ ਛ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਰਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਪਮਾਦਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨਾ ਚਾਵੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਮਾਦੋ ਰਕ੍ਖਤੋ ਮਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਾਵਹਨੇਨ ਮਲਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ਮਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਲਾਲੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਮਲਿਤ੍ਥਿਯਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਂ ਕੁਲਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਸੁਂ. ਸਾ ਆਨੀਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤਿਚਾਰਿਨੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਅਤਿਚਾਰੇਨ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ¶ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ¶ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਕਿਂ, ਉਪਾਸਕ, ਨ ਦਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਾ ‘ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ ਨਦੀਆਦਿਸਦਿਸਾ, ਤਾਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਕੋਧੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਭਵਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਯਾਚਿਤੋ –
‘‘ਯਥਾ ਨਦੀ ਚ ਪਨ੍ਥੋ ਚ, ਪਾਨਾਗਾਰਂ ਸਭਾ ਪਪਾ;
ਏਵਂ ਲੋਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ, ਵੇਲਾ ਤਾਸਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੬੫; ੧.੧੨.੯) –
ਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਹਿ ਅਤਿਚਾਰਿਨਿਭਾਵੋ ਮਲਂ, ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਮਲਂ, ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਵਿਨਾਸਨਤ੍ਥੇਨ ਮਲਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਮਲਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਮਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਮਲਿਤ੍ਥਿਯਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਦਦਤੋ ਮਲਂ;
ਮਲਾ ਵੇ ਪਾਪਕਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਰਮ੍ਹਿ ਚ.
‘‘ਤਤੋ ਮਲਾ ਮਲਤਰਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਰਮਂ ਮਲਂ;
ਏਤਂ ਮਲਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਨਿਮ੍ਮਲਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤਿਚਾਰੋ. ਅਤਿਚਾਰਿਨਿਞ੍ਹਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਸਾਮਿਕੋਪਿ ਗੇਹਾ ਨੀਹਰਤਿ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕੁਲਸ੍ਸ ਅਗਾਰਵਭੂਤਾ, ਅਕ੍ਖੀਹਿਪਿ ਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਤਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਅਨਾਥਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ‘‘ਮਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਦਤੋਤਿ ਦਾਯਕਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਖੇਤ੍ਤਕਸਨਕਾਲੇ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇ ਸਸ੍ਸੇਪਿ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚਾਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਸੋ ਮਚ੍ਛੇਰਵਸੇਨ ਚਾਗਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਿਰੂਹਨ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨ ਲਭਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਮਚ੍ਛੇਰਂ ਦਦਤੋ ਮਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਾਪਕਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾ ਪਨ ਇਧਲੋਕੇ ਚ ਪਰਲੋਕੇ ਚ ਮਲਮੇਵ.
ਤਤੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮਲਤੋ. ਮਲਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤਿਰੇਕਮਲਂ ਵੋ ਕਥੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ¶ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਂ ਅਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਪਰਮਂ ਮਲਂ. ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ¶ ਏਤਂ ਮਲਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿਮ੍ਮਲਾ ਹੋਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਚੂਲ਼ਸਾਰਿਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਜੀਵਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ਸਾਰਿਂ ਨਾਮ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸੇ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਂ ਮਯਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਏਵਰੂਪਂ ਭੋਜਨਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਥ, ਇਮਂ ਭੁਞ੍ਜਥ, ਅਹਂ ਤੇ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਏਵਰੂਪਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਿਰਿਕੋ ਨਾਮ ਪਗਬ੍ਭੋ ਕਾਕਸਦਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਾਯ ਅਨੇਸਨਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਜੀਵਤਿ, ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜੀਵਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸੁਜੀਵਂ ¶ ਅਹਿਰਿਕੇਨ, ਕਾਕਸੂਰੇਨ ਧਂਸਿਨਾ;
ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨਾ ਪਗਬ੍ਭੇਨ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਜੀਵਿਤਂ.
‘‘ਹਿਰੀਮਤਾ ¶ ਚ ਦੁਜ੍ਜੀਵਂ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਸੁਚਿਗਵੇਸਿਨਾ;
ਅਲੀਨੇਨਾਪ੍ਪਗਬ੍ਭੇਨ, ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੇਨ ਪਸ੍ਸਤਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਹਿਰਿਕੇਨਾਤਿ ਛਿਨ੍ਨਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਕੇਨ. ਏਵਰੂਪੇਨ ਹਿ ਅਮਾਤਰਮੇਵ ‘‘ਮਾਤਾ ਮੇ’’ਤਿ ਅਪਿਤਾਦਯੋ ਏਵ ਚ ‘‘ਪਿਤਾ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਾਯ ਅਨੇਸਨਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸੁਖੇਨ ਜੀਵਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਕਾਕਸੂਰੇਨਾਤਿ ਸੂਰਕਾਕਸਦਿਸੇਨ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੂਰਕਾਕੋ ਕੁਲਘਰੇਸੁ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ ਭਿਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਲੋਕਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਕੋ ਵਿਯ ¶ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਮਾਦਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੂਸੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਭਾਜਨਤੋ ਮੁਖਪੂਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਹਿਰਿਕਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਆਸਨਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਆਸਨਸਾਲਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਾਭਿਮੁਖੋਵ ਹੋਤਿ.
ਸੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਪਸ੍ਸਥਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕਿਯਮਾਨੋਪਿ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤੋ ਵਿਯ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋ ¶ ਵਿਯ ਚੀਵਰਂ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਮੇ ਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਵਵਤ੍ਥਪਿਤਗੇਹੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗੇਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਘਰਮਾਨੁਸਕੇਸੁ ਥੋਕਂ ਕਵਾਟਂ ਪਿਧਾਯ ਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਕਵਾਟਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਕਾਮਕਾਪਿ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਆਦੀਸੁ ਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਪਤ੍ਤੇਨਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਅਯਂ ਕਾਕਸੂਰੋ ਨਾਮ. ਏਵਰੂਪੇਨ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਸੁਜੀਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਧਂਸਿਨਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੇਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮਯਂ ਨ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਧਂਸਨਤਾਯ ਧਂਸਿਨਾ. ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਗੁਣੇ ਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਿਞ੍ਞੂਪੁਰਿਸਾਨਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਮ੍ਹਾਪਿ ਲਾਭਾ ਪਰਿਹਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਧਂਸਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਪਰਸ੍ਸਪਿ ਲਾਭਂ ਨਾਸੇਤਿਯੇਵ.
ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਚਾਰਿਨਾ. ਪਰੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਾਤੋਵ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਥੋਕਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਸੁ ਮੁਖਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡੁਕਾਸਾਵਪਾਰੁਪਨਅਕ੍ਖਿਅਞ੍ਜਨਸੀਸਮਕ੍ਖਨਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਪਹਾਰੇ ਦਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਾਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਾਤੋਵ ‘‘ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਾਲਾਪੂਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ¶ ਆਗਤਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਇਮਂ ਦਹਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਲਭਤਿ, ਇਮਂ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨਾਪਿ ਸੁਜੀਵਂ. ਪਗਬ੍ਭੇਨਾਤਿ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦੁਜ੍ਜੀਵਿਤਂ ਪਾਪਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਹਿਰੀਮਤਾ ਚਾਤਿ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਦੁਜ੍ਜੀਵਂ. ਸੋ ਹਿ ਅਮਾਤਾਦਯੋਵ ‘‘ਮਾਤਾ ਮੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਗੂਥਂ ਵਿਯ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਸਪਦਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਲੂਖਂ ਜੀਵਿਕਂ ਜੀਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਚਿਗਵੇਸਿਨਾਤਿ ਸੁਚੀਨਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤੇਨ. ਅਲੀਨੇਨਾਤਿ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਮਨਲ੍ਲੀਨੇਨ. ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੇਨ ਪਸ੍ਸਤਾਤਿ ¶ ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੇਨ ਤਮੇਵ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਂ ਸਾਰਤੋ ਪਸ੍ਸਤਾ ਲੂਖਜੀਵਿਤਵਸੇਨ ਦੁਜ੍ਜੀਵਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਚੂਲ਼ਸਾਰਿਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਪਞ੍ਚਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ਪਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇਸੁ ਹਿ ਏਕੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਵੇਰਮਣਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਇਤਰੇ ਇਤਰਾਨਿ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਰੋਮਿ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਵਾਦਾਪਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਕਸੀਲਮ੍ਪਿ ਕਨਿਟ੍ਠਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਦੁਰਕ੍ਖਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯੋ ਪਾਣਮਤਿਪਾਤੇਤਿ, ਮੁਸਾਵਾਦਞ੍ਚ ਭਾਸਤਿ;
ਲੋਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨਮਾਦਿਯਤਿ, ਪਰਦਾਰਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਸੁਰਾਮੇਰਯਪਾਨਞ੍ਚ ¶ ¶ , ਯੋ ਨਰੋ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ;
ਇਧੇਵ ਮੇਸੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਮੂਲਂ ਖਣਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ.
‘‘ਏਵਂ ਭੋ ਪੁਰਿਸ ਜਾਨਾਹਿ, ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ ਅਸਞ੍ਞਤਾ;
ਮਾ ਤਂ ਲੋਭੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਰਨ੍ਧਯੁ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਪਾਣਮਤਿਪਾਤੇਤੀਤਿ ਯੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਏਕਪਯੋਗੇਨਾਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਮੁਸਾਵਾਦਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕਂ ਮੁਸਾਵਾਦਞ੍ਚ ਭਾਸਤਿ. ਲੋਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨਮਾਦਿਯਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰਾਦੀਸੁ ਏਕੇਨਪਿ ਅਵਹਾਰੇਨ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਆਦਿਯਤਿ. ਪਰਦਾਰਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੇਸੁ ਭਣ੍ਡੇਸੁ ਅਪਰਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਥਚਾਰਂ ਚਰਤਿ. ਸੁਰਾਮੇਰਯਪਾਨਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸੁਰਾਯ ਚੇਵ ਮੇਰਯਸ੍ਸ ਚ ਪਾਨਂ. ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਸੇਵਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ. ਮੂਲਂ ਖਣਤੀਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਪਰਲੋਕੋ, ਸੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਯੇਨ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਆਦਿਨਾ ਮੂਲੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੂਲਂ ਖਣਤਿ, ਅਨਾਥੋ ਕਪਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ. ਏਵਂ, ਭੋਤਿ ਪਞ੍ਚਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਕਮ੍ਮਕਾਰਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਆਲਪਤਿ. ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਤਿ ਲਾਮਕਧਮ੍ਮਾ. ਅਸਞ੍ਞਤਾਤਿ ਕਾਯਸਞ੍ਞਤਾਦਿਰਹਿਤਾ. ਅਚੇਤਸਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਭੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਚਾਤਿ ਲੋਭੋ ਚੇਵ ਦੋਸੋ ਚ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ. ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਰਨ੍ਧਯੁਨ੍ਤਿ ਚਿਰਕਾਲਂ ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ¶ ਤਂ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਾ ਰਨ੍ਧੇਨ੍ਤੁ ਮਾ ਮਤ੍ਥੇਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਪਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਤਿਸ੍ਸਦਹਰਵਤ੍ਥੁ
ਦਦਾਤਿ ¶ ਵੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸਦਹਰਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ ਵਿਸਾਖਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਾਵਕਕੋਟੀਨਂ ਦਾਨਂ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ, ਅਸਦਿਸਦਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਨ੍ਦਿਯੇਵ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਦਾਨਗ੍ਗੇ ਸੀਤਲਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਤਲ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਿ, ਉਣ੍ਹਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਣ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਿ. ਅਪ੍ਪਂ ਦੇਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਿ, ਬਹੁਂ ਦੇਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਗੇਹੇ ਠਪਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮਞ੍ਞੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਞਾਤਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ‘‘ਅਹੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕਾਨਂ ਗੇਹਂ ਚਤੂਹਿ ਦਿਸਾਹਿ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਪਾਨਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਸਂਸਂ ¶ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਪਨੇਕਸ੍ਸ ਦੋਵਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਨਪਦਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇਹਿ ਵਡ੍ਢਕੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤਵ ਞਾਤਕਾ ਕਹਂ ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਗਾਮੇ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਕਤਿਪਯੇ ਦਹਰੇ ਪੇਸੇਸੁਂ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਾਮਵਾਸਿਕੇਹਿ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਸਕ੍ਕਾਰਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਇਮਮ੍ਹਾ ਗਾਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਦਹਰੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਤਮੇ ਞਾਤਕਾ’’ਤਿ? ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਇਧ ਕੁਲਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਾਰਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੋ ਦੋਵਾਰਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਵਡ੍ਢਕੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਸੁਣੋਮ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦੇਥ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਰਞਾਤਕਾਨਂ ਅਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕਾਰਣਮੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਲਪਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ.
ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਵਿਕਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਵਿਕਤ੍ਥਕੋਵ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਸੋ ਵਿਕਤ੍ਥੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਂ ਜਨਪਦਂ ਗਤੋ;
ਅਨ੍ਵਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਦੂਸੇਯ੍ਯ, ਭੁਞ੍ਜ ਭੋਗੇ ਕਟਾਹਕਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੨੫) –
ਇਮਂ ਕਟਾਹਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰੇਹਿ ਅਪ੍ਪਕੇ ਵਾ ਬਹੁਕੇ ਵਾ ਲੂਖੇ ਵਾ ਪਣੀਤੇ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਾ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਅਦਿਨ੍ਨੇ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਂ ¶ ਵਾ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਦੀਨਿ ਵਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਦਦਾਤਿ ਵੇ ਯਥਾਸਦ੍ਧਂ, ਯਥਾਪਸਾਦਨਂ ਜਨੋ;
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਚ ਮਙ੍ਕੁ ਹੋਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਪਾਨਭੋਜਨੇ;
ਨ ਸੋ ਦਿਵਾ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾ, ਸਮਾਧਿਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ, ਮੂਲਘਚ੍ਚਂ ਸਮੂਹਤਂ;
ਸ ਵੇ ਦਿਵਾ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾ, ਸਮਾਧਿਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦਦਾਤਿ ਵੇ ਯਥਾਸਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਲੂਖਪਣੀਤਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਦੇਨ੍ਤੋ ਜਨੋ ਯਥਾਸਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦ੍ਧਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਦੇਤਿ. ਯਥਾਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਥੇਰਨਵਾਦੀਸੁ ਚਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਸਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾਪਸਾਦਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਦੇਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ‘‘ਮਯਾ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ, ਲੂਖਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਮਙ੍ਕੁਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਿਵਾ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਵਾ ਸਮਾਧਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਚੇਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਤਂ ਏਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਮਙ੍ਕੁਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਕੁਸਲਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਮੂਲਘਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਸਮੂਹਤਂ, ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਮਾਧਿਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਤਿਸ੍ਸਦਹਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਪਞ੍ਚਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ
ਨਤ੍ਥਿ ¶ ਰਾਗਸਮੋ ਅਗ੍ਗੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਉਪਾਸਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਅਯਂ ਖਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਅਯਂ ਅਡ੍ਢੋ, ਅਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਆਰਬ੍ਭ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਗਾਰਵਂ ¶ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਗਙ੍ਗਂ ¶ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦੇਸੇਤਿ. ਏਵਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਤੇਸਂ ਏਕੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿ, ਏਕੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਭੂਮਿਂ ਲਿਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕੋ ਏਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਚਾਲੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕੋ ਆਕਾਸਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕੋ ਪਨ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ.
ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਬੀਜਯਮਾਨੋ ਤੇਸਂ ਆਕਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮੇਸਂ ਮਹਾਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤਂ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਥ, ਏਤੇ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਸੁ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਤ੍ਵਂ ਏਤੇ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਯੋ ਏਸ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਏਸ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਸਪ੍ਪਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਭੋਗੇਸੁ ਸੀਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿ, ਇਦਾਨਿਪਿਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਤਿਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਂ ¶ ਮਮ ਸਦ੍ਦੋ ਪਵਿਸਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਕਥੇਥ, ਉਦਾਹੁ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾਤਿ. ਆਨਨ੍ਦ, ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਾਲੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਕਾਲੇਨ ਦੇਵਤ੍ਤਂ, ਕਾਲੇਨ ਨਾਗਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨਾਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ. ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨੇਸ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਨਾਗਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਤਿਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਭੂਮਿਂ ਲਿਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਰਿਸੋਪਿ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਗਣ੍ਡੁਪ੍ਪਾਦਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਖਣਿ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਭੂਮਿਂ ਖਣਨ੍ਤੋਵ ਮਮ ਸਦ੍ਦਂ ਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਏਸ ਰੁਕ੍ਖਂ ਚਾਲੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਰਿਸੋਪਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਮਕ੍ਕਟਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨ ਰੁਕ੍ਖਂ ਚਾਲੇਤਿਯੇਵ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਂ ਮਮ ਸਦ੍ਦੋ ਪਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਆਕਾਸਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਰਿਸੋਪਿ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਾਠਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨ ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਆਕਾਸਮੇਵ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਂ ਮਮ ਸਦ੍ਦੋ ਪਵਿਸਤਿ. ਏਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਰਿਸੋ ਪਨ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਮਨ੍ਤਜ੍ਝਾਯਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਮਨ੍ਤਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਾਤੀਤਿ.
‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਛਵਿਆਦੀਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇਸੁ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਮਮ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਸ੍ਸਵਨੀਯੋਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਸਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਸ੍ਸਵਨੀਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਆਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ¶ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਾ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਵਾ ਪਦਂ ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਅਨੇਕੇਸੁਪਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂਯੇਵ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ¶ ਸੁਰਾਪਾਨਕੇਲ਼ਿਮਣ੍ਡਲਾਦੀਸੁ ਗਾਯਨ੍ਤਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਨੇਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ?
ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਰਾਗਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦੋਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮੋਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਣ੍ਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਰਾਗਗ੍ਗਿਸਦਿਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਛਾਰਿਕਮ੍ਪਿ ਅਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਦਹਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਪਾਤੁਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਪ੍ਪਵਿਨਾਸਕੋ ਅਗ੍ਗਿਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ਲੋਕਂ ਦਹਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿ ਕਦਾਚਿਯੇਵ ਦਹਤਿ. ਰਾਗਗ੍ਗਿਨੋ ਅਦਹਨਕਾਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਗਸਮੋ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿ ਦੋਸਸਮੋ ਵਾ ਗਹੋ ਮੋਹਸਮਂ ਵਾ ਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮਾ ਵਾ ਨਦੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗਸਮੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸਸਮੋ ਗਹੋ;
ਨਤ੍ਥਿ ਮੋਹਸਮਂ ਜਾਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਣ੍ਹਾਸਮਾ ਨਦੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਰਾਗਸਮੋਤਿ ਧੂਮਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਝਾਪਨਵਸੇਨ ਰਾਗੇਨ ਸਮੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਦੋਸਸਮੋਤਿ ਯਕ੍ਖਗਹਅਜਗਰਗਹਕੁਮ੍ਭਿਲਗਹਾਦਯੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਦੋਸਗਹੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਦੋਸੇਨ ਸਮੋ ¶ ਗਹੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਮੋਹਸਮਨ੍ਤਿ ਓਨਨ੍ਧਨਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਮੋਹਸਮਂ ਜਾਲਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਣ੍ਹਾਸਮਾਤਿ ਗਙ੍ਗਾਦੀਨਂ ਨਦੀਨਂ ਪੁਣ੍ਣਕਾਲੋਪਿ ਊਨਕਾਲੋਪਿ ਸੁਕ੍ਖਕਾਲੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਨ ਪੁਣ੍ਣਕਾਲੋ ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਕਾਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਊਨਾਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਦੁਪ੍ਪੂਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਮਾ ਨਦੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਉਪਾਸਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਦਸ੍ਸਂ ¶ ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਿਯਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਕਿਰ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਚ, ਭਰਿਯਾਯ ਚਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਪਦੁਮਾਯ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਧਨਞ੍ਚਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ, ਸੁਣਿਸਾਯ ਚ ਸੁਮਨਦੇਵਿਯਾ, ਨਤ੍ਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਵਿਸਾਖਾਯ, ਦਾਸਸ੍ਸ ਚ ਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜਾਤਿਯਾਵਨੇ ਵਿਹਾਸਿ. ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ ¶ ਪਨੇਸ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਜਾਤੋਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਪਚ੍ਛਿਮਗੇਹੇ ਅਟ੍ਠਕਰੀਸਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਉਸਭਪਮਾਣਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਣ੍ਡਕਾ ਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਹਰਮਾਨਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਮੁਖੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਗੇਣ੍ਡੁਕਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਤ੍ਥਚ੍ਛਾਦਨਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਮੁਖਤੋ ਗੇਣ੍ਡੁਕੇ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਪਹੋਨਕਂ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਵਤ੍ਥਚ੍ਛਾਦਨਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿ.
ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ? ਵਿਪਸ੍ਸੀਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਏਸ ਅਵਰੋਜਸ੍ਸ ਨਾਮ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਮਾਤੁਲੇਨ ਸਮਾਨਨਾਮੋ ਅਵਰੋਜੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤੁਲੋ ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਾਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਾਤੁਲ, ਉਭੋਪਿ ਸਹੇਵ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਕੋਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਨ ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਲੇ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਕਤਾਯ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਠਾਨੇ ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਂ ਨਾਮ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਥਮ੍ਭਂ ਸੁਵਣ੍ਣਖਚਿਤਂ, ਏਕਂ ਰਜਤਖਚਿਤਂ, ਏਕਂ ਮਣਿਖਚਿਤਂ, ਏਕਂ ਸਤ੍ਤਰਤਨਖਚਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੁਲਾਸਙ੍ਘਾਤਦ੍ਵਾਰਕਵਾਟਵਾਤਪਾਨਗੋਪਾਨਸੀਛਦਨਿਟ੍ਠਕਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਖਚਿਤਾਵ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਂ ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਰਿ ਘਨਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਕਮ੍ਬਲਾ ਪਵਾਲ਼ਮਯਾ ਸਿਖਰਥੂਪਿਕਾਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਾਯ ¶ ਮਜ੍ਝੇ ਠਾਨੇ ¶ ਰਤਨਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਘਨਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਪਾਦਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਥਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਟਨਿਯੋ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਣ੍ਡਕੇ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨਸ੍ਸ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਪੇਸਿ, ਦ੍ਵੇ ਮੇਣ੍ਡਕੇ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਪੀਠਕਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਪੇਸਿ, ਛ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਣ੍ਡਕੇ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪੇਨ੍ਤੋ ਠਪੇਸਿ. ਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਪਠਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਯੇਹਿ ਰਜ੍ਜੁਕੇਹਿ ਵਾਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਸੁਵਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਮਯੇਹਿ ਉਪਰਿ ਮੁਤ੍ਤਮਯੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਨਮਯੋ ਅਪਸ੍ਸਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਲਾਮਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਓਸਾਨਦਿਵਸੇ ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਨਵਕਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਏਵਂ ¶ ਵਿਪਸ੍ਸੀਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਮਹਾਭੋਗਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜੂਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਆਚਰਿਯ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੁਹੁਤ੍ਤਂ, ਉਪਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਮ, ਉਪਧਾਰੇਮਿ, ਕਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਕੀਦਿਸਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਏਕਂ ਭਯਂ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਭਯਂ ਨਾਮਾਤਿ? ਛਾਤਕਭਯਂ ਸੇਟ੍ਠੀਤਿ. ਕਦਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਇਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨਾਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ਬਹੁਂ ਕਸਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਧਨੇਨਾਪਿ ਧਞ੍ਞਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਾਨਿ ਕੋਟ੍ਠਸਤਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਕੇ ਵੀਹੀਹਿ ਪਰਿਪੂਰੇਸਿ. ਕੋਟ੍ਠੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਸੁ ਚਾਟਿਆਦੀਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਭੂਮਿਯਂ ਆਵਾਟੇ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਖਣਿ. ਨਿਧਾਨਾਵਸੇਸਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਤ੍ਤਿਯੋ ਲਿਮ੍ਪਾਪੇਸਿ.
ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਛਾਤਕਭਯੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਯਥਾਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਧਞ੍ਞਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੋਟ੍ਠੇਸੁ ਚ ਚਾਟਿਆਦੀਸੁ ਚ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧਞ੍ਞੇ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇ ਪਰਿਜਨੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤਾਤਾ, ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤਾ ਸੁਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਆਗਚ੍ਛਥ, ਅਨਾਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਜੀਵਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਰੋਦਮਾਨਾ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਕਰੋ ਏਕੋਵ ਪੁਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਦਾਸੋ ਓਹੀਯਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿਸੁਣਿਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚੇਵ ਜਨਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਭੂਮਿਯਂ ¶ ਆਵਾਟੇਸੁ ਨਿਹਿਤਧਞ੍ਞੇਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇ ਭਿਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਿਕਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਧਞ੍ਞੇਨ ਯਾਪਯਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਜਾਯਾ ਛਾਤਕੇ ਅਵਤ੍ਥਰਨ੍ਤੇ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਖੀਯਮਾਨਾਯ ਭਿਤ੍ਤਿਪਾਦੇਸੁ ਅਵਸਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਿਕਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਾਲ਼੍ਹਕਮਤ੍ਤਂ ਵੀਹਿਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਛਾਤਕਕਾਲੇ ਚੋਰਾ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚੋਰਭਯੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਟੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਰਾਜੂਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਛਾਤੋਮ੍ਹਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਾ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਹਂ ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਚੋਰਭਯੇਨ ਮੇ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਚਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਯਾਗੁਂ ਪਚਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਚੇ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਪਚਾਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਭਤ੍ਤਮੇਵ ਪਚਾਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ¶ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਕਿਰ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਬਲੇਨ ਜਿਘਚ੍ਛਾ ਨ ਬਾਧਤਿ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਪਨ ਬਲਵਤੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਦਰਪਟਲਂ ¶ ਡਯ੍ਹਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਲਭਨਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਪਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਛਾਤਕਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੇਟ੍ਠਿਗੇਹੇ ਚ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨੋਵ ਪਕ੍ਕੋ, ਸਦ੍ਧਾ ਨੁ ਖੋ ਏਤੇ, ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਧਭਾਵਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਾ ਦਾਨਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਭਤ੍ਤਂ ਮਂ ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ. ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਨੇਕਾਸੁ ਕਪ੍ਪਕੋਟੀਸੁ ਮਮ ਹਿਤਸੁਖਾਵਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ¶ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦਪੀਠੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਪਾਤਿਮਾਦਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਓਕਿਰਿ. ਉਪਡ੍ਢਾਵਸੇਸੇ ਭਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ¶ ਪਿਦਹਿ. ਅਥ ਨਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਾਯ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਯਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਪਕ੍ਕਓਦਨਸ੍ਸ ਅਯਂ ਏਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ, ਇਮਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਇਧਲੋਕੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥ, ਅਹਂ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਮਦਾਸਿ. ਦਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ‘‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਅਦ੍ਦਸਂ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਬੀਜਭਤ੍ਤਂ ਦਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ, ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਂ, ਅਡ੍ਢਤੇਰਸ ਕੋਟ੍ਠਸਤਾਨਿ ਸੋਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੇ ਰਤ੍ਤਸਾਲਿਧਾਰਾ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠੇ ਪੂਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਅਯਮੇਵ ਭਰਿਯਾ, ਅਯਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਯਮੇਵ ਸੁਣਿਸਾ, ਅਯਮੇਵ ਦਾਸੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ.
ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਮਮ ਸਾਮਿਕੇ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਭਤ੍ਤਥਾਲਿਕਂ ¶ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਚ ਮੇ ਯਾਵ ਨ ਉਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਵ ਗਹਿਤਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੂਰਿਤਮੇਵ ਹੋਤੁ. ਅਯਮੇਵ ਸਾਮਿਕੋ, ਅਯਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਯਮੇਵ ਸੁਣਿਸਾ, ਅਯਮੇਵ ਦਾਸੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਪੁਤ੍ਤੋਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਏਕਞ੍ਚ ਮੇ ਸਹਸ੍ਸਥਵਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਕਹਾਪਣਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਯਂ ਸਹਸ੍ਸਥਵਿਕਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਵ ਹੋਤੁ, ਇਮੇਯੇਵ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਅਯਂ ਭਰਿਯਾ, ਅਯਂ ਦਾਸੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ.
ਸੁਣਿਸਾਪਿਸ੍ਸ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਏਕਞ੍ਚ ਮੇ ਧਞ੍ਞਪਿਟਕਂ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਬੀਜਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਖੀਣਭਾਵੋ ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਇਮੇਯੇਵ ਸਸੁਰਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਅਯਮੇਵ ਸਾਮਿਕੋ, ਅਯਮੇਵ ਦਾਸੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਦਾਸੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ ¶ , ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਬ੍ਬੇ ਇਮੇ ਸਾਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਮੇ ਇਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਏਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਮਜ੍ਝੇ ਏਕਾਤਿ ਦਾਰੁਅਮ੍ਬਣਮਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਪਿ ਸਾਮਿਕੇਸੁ ¶ ਸਿਨੇਹੇਨ ‘‘ਇਮੇਯੇਵ ਮੇ ਸਾਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਵਚਨਾਵਸਾਨੇ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ –
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਯਥਾ.
‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;
ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਮਣਿ ਜੋਤਿਰਸੋ ਯਥਾ’’ਤਿ. –
ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਇਮੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤਾ ਇਮੇ ਮਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤੇਪਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਿਭਜਿ. ਤਂ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਪਹੋਤਿ. ਤੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਯੇਵ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.
ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਨ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ. ਸੋ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਭਰਿਯਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਤਿਵਿਯ ਛਾਤੋਮ੍ਹਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਉਕ੍ਖਲਿਯਾ ਤਲੇ ਝਾਮਕਸਿਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਲਿਯਾ ਠਪਿਤਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਪਿ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਕ੍ਖਲਿਮੂਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਵਿਵਰਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਸੁਮਨਮਕੁਲਸਦਿਸਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੂਰਾ ਉਕ੍ਖਲਿ ਪਿਧਾਨਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠਸਰੀਰਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਹ – ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਿਦਹਿਂ, ਸਾ ਪਨ ਸੁਮਨਮਕੁਲਸਦਿਸਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਪੂਰਾ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਨਾਮ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਰੂਪਾਨਿ, ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ. ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਸਾਮਿ, ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੂ’’ਤਿ. ਸਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਿਤਾਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਵਾ ¶ ਉਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਸੁਣਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਗਹਿਤਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਖੀਯਤਿ, ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਸਕਿਂ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਂਦਿਵਸਮੇਵ ਕੋਟ੍ਠਾਦਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੂਰਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਪੁਨ ਪੂਰਯਿਂਸੁ. ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਬੀਜਭਤ੍ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ¶ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਤੋ ਬੀਜਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਲਭਿਂਸੁਯੇਵ.
ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਮਹਾਭੋਗਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਚ੍ਛਾਗੇਹੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਮੇਣ੍ਡਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਨੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤੋਵ, ਸੁਣਿਸਾ ਸੁਣਿਸਾਵ, ਦਾਸੋ ਦਾਸੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵੀਮਂਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਾਨਿ ਕੋਟ੍ਠਸਤਾਨਿ ਸੋਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਤੋ ਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ¶ ਰਤ੍ਤਸਾਲੀਨਂ ਪੂਰਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਵੀਮਂਸਿਤੁਕਾਮੋ ਭਰਿਯਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਚ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਵੀਮਂਸਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਅਥਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਮਿਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕਟਚ੍ਛੁਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਭਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਘੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਉਪਨੀਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਕਲਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਦੇਨ੍ਤਿਯਾ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਕਟਚ੍ਛੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮੇਵ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਾਮਹਤ੍ਥਤਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਦੁਮਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਤਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਵਾਮਹਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਕਰਣਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦਦਮਾਨਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਿ, ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦਤਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਵਾਮਪਾਦਤਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਦੁਮਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਚਨ੍ਦਪਦੁਮਾਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ.
ਪੁਤ੍ਤੋਪਿਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਤੋ ਸਹਸ੍ਸਥਵਿਕਂ ¶ ਆਦਾਯ ‘‘ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਗਹਿਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਥਵਿਕਾਯ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਅਹੋਸਿਯੇਵ. ਸੁਣਿਸਾਪਿਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵੀਹਿਪਿਟਕਂ ਆਦਾਯ ਆਕਾਸਙ੍ਗਣੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਬੀਜਭਤ੍ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਗਹਿਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਪਿਟਕਂ ¶ ਯਥਾਪੂਰਿਤਮੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਦਾਸੋਪਿਸ੍ਸ ¶ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਯੁਗੇਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਯੋਤ੍ਤੇਹਿ ਗੋਣੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਤੋਦਯਟ੍ਠਿਂ ਆਦਾਯ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗੋਣਾਨਂ ਗਨ੍ਧਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਕਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਣੇਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਕੋਸਕੇ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਜੇਸਿ. ਇਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਏਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਮਜ੍ਝੇ ਏਕਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਭਤ੍ਤਬੀਜਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਯਥਾਰੁਚਿਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਗੇਹਤੋਯੇਵ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ.
ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤਂ, ਗਹਪਤਿ, ਕਿਰਿਯਵਾਦੋ ਸਮਾਨੋ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਨਿਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ ¶ . ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਅਵਣ੍ਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਵਾਰਿਤਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਗਹਪਤਿ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੋਸਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰੇਸਂ ਦੋਸਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭੁਸਂ ਵਿਯ ਓਪੁਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਦਸ੍ਸਂ ਵਜ੍ਜਮਞ੍ਞੇਸਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਦੁਦ੍ਦਸਂ;
ਪਰੇਸਞ੍ਹਿ ਸੋ ਵਜ੍ਜਾਨਿ, ਓਪੁਨਾਤਿ ਯਥਾ ਭੁਸਂ;
ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਛਾਦੇਤਿ, ਕਲਿਂਵ ਕਿਤਵਾ ਸਠੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਦਸ੍ਸਂ ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਜ੍ਜਂ ਖਲਿਤਂ ਸੁਦਸ੍ਸਂ ਸੁਖੇਨੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਦ੍ਦਸਂ. ਪਰੇਸਂ ਹੀਤਿ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਾਦੀਸੁ ਪਰੇਸਂ ਵਜ੍ਜਾਨਿ ਉਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਸਂ ਓਪੁਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਓਪੁਨਾਤਿ. ਕਲਿਂਵ ਕਿਤਵਾ ਸਠੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਕੁਣੇਸੁ ਅਪਰਜ੍ਝਨਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਕਲਿ ਨਾਮ, ਸਾਖਭਙ੍ਗਾਦਿਕਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ ਕਿਤਵਾ ਨਾਮ, ਸਾਕੁਣਿਕੋ ਸਠੋ ਨਾਮ. ਯਥਾ ਸਕੁਣਲੁਦ੍ਦਕੋ ਸਕੁਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਕਿਤਵਾ ਵਿਯ ¶ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਜ੍ਜਂ ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਂ ਨਾਮ ਏਕਂ ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਅਯਂ ਏਵਂ ਨਿਵਾਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਪਾਰੁਪਤੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਮੇਵ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਥੇਰੋ ਏਵਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਤ੍ਤਸੀਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਅਨਨੁਪਵਾਦੋ. ਯੋ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਪਰੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਏਕੋਪਿ ਵਿਸੇਸੋ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਆਸਵਾਯੇਵ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ;
ਆਸਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਏਵਂ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ ਏਵਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਗਵੇਸਿਤਾਯ ਉਜ੍ਝਾਨਬਹੁਲਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਏਕਧਮ੍ਮੋਪਿ ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਸਵਾਵ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ ਆਰਾ ਦੂਰਂ ਗਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਸੁਭਦ੍ਦਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਵਤ੍ਥੁ
ਆਕਾਸੇਤਿ ਇਦਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂ ਉਪਵਤ੍ਤਨੇ ਮਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਲਵਨੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਅਤੀਤੇ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਰਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਸ੍ਸੇ ਨਵਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਗ੍ਗਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੇ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਓਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਅਵਸਾਨੇ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨਾਲਤ੍ਥ. ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਂ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ‘‘ਅਹਂ ਤੀਸੁ ਪਞ੍ਹੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਙ੍ਖਂ ਮਹਲ੍ਲਕੇ ¶ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ‘ਦਹਰੋ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਂ ¶ , ਤਸ੍ਸ ਚ ਦਾਨਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਮੇ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਕਾਰਣਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਨਿਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਨਿਵਾਰਯਿ, ਪੁਚ੍ਛਤੁ ਮਂ ਪਞ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨ੍ਤੋਸਾਣਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ‘‘ਭੋ ਸਮਣ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਆਕਾਸੇ ਪਦਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਸ੍ਸਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ –
‘‘ਆਕਾਸੇਵ ਪਦਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰੇ;
ਪਪਞ੍ਚਾਭਿਰਤਾ ਪਜਾ, ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚਾ ਤਥਾਗਤਾ.
‘‘ਆਕਾਸੇਵ ਪਦਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਮਣੋ ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਹਿਰੇ;
ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਸ੍ਸਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਮਿਞ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਕਾਸੇ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਏਵਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਦਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਬਾਹਿਰੇਤਿ ਮਮ ਸਾਸਨਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਮਗ੍ਗਫਲਟ੍ਠੋ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਜਾਤਿ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਜਾ ਤਣ੍ਹਾਦੀਸੁ ਪਪਞ੍ਚੇਸੁਯੇਵਾਭਿਰਤਾ. ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚਾਤਿ ਬੋਧਿਮੂਲੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਪਪਞ੍ਚਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚਾ ¶ ਤਥਾਗਤਾ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਏਕੋਪਿ ਸਸ੍ਸਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਞ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਾਦੀਸੁ ਇਞ੍ਜਿਤੇਸੁ ਯੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਸ੍ਸਤਾਤਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਏਕਂ ਇਞ੍ਜਿਤਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੁਭਦ੍ਦੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸੁਭਦ੍ਦਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
ਮਲਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੧੯. ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਵਗ੍ਗੋ
੧. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ¶ ¶ ਤੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਉਤ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇਨ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਵਸ੍ਸਿ. ਤੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾਗਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤੇ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੇ ਅਸਾਮਿਕੇ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਇਮੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਮਯਂ ਪਨ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਹੁਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸੇ ਵਿਗਤੇ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛਨ੍ਦਾਦਿਵਸਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਾਹਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪਰਾਧਂ ਪਨ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਪਰਾਧਾਨੁਰੂਪਂ ਅਸਾਹਸੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਏਵ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਹੋਤਿ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋ, ਯੇਨਤ੍ਥਂ ਸਾਹਸਾ ਨਯੇ;
ਯੋ ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਉਭੋ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.
‘‘ਅਸਾਹਸੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਸਮੇਨ ਨਯਤੀ ਪਰੇ;
ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗੁਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ. ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋਤਿ ਰਾਜਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਤਬ੍ਬੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋਪਿ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਓਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਂ. ਸਾਹਸਾ ਨਯੇਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਸਾਹਸੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਯੋ ਹਿ ਛਨ੍ਦੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਞਾਤੀਤਿ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਮੁਸਾ ਵਤ੍ਵਾ ਅਸਾਮਿਕਮੇਵ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਦੋਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੇਰੀਨਂ ਮੁਸਾ ਵਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਮੇਵ ਅਸਾਮਿਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਮੋਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਾਲੇ ¶ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤੋ ਵਿਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਮੁਸਾ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਜਿਤਂ, ਅਯਂ ਪਰਾਜਿਤੋ’’ਤਿ ¶ ਪਰਂ ਨੀਹਰਤਿ, ਭਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਕਸ੍ਸਚਿਦੇਵ ਇਸ੍ਸਰਜਾਤਿਕਸ੍ਸ ਪਰਾਜਯਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਜਯਂ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਅਯਂ ਸਾਹਸੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਨੇਤਿ ਨਾਮ. ਏਸੋ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥਂ ਅਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ ਭੂਤਞ੍ਚ ਅਭੂਤਞ੍ਚ ਕਾਰਣਂ. ਉਭੋ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਉਭੋ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ. ਅਸਾਹਸੇਨਾਤਿ ਅਮੁਸਾਵਾਦੇਨ. ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਧਮ੍ਮੇਨ, ਨ ਛਨ੍ਦਾਦਿਵਸੇਨ. ਸਮੇਨਾਤਿ ਅਪਰਾਧਾਨੁਰੂਪੇਨੇਵ ਪਰੇ ਨਯਤਿ, ਜਯਂ ਵਾ ਪਰਾਜਯਂ ਵਾ ਪਾਪੇਤਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸੋ ਧਮ੍ਮਗੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਵਿਹਾਰੇਪਿ ਗਾਮੇਪਿ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ ਆਕੁਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ¶ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਮੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇ ਦਹਰੇ ਸਾਮਣੇਰੇ ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕੀਦਿਸਂ, ਆਵੁਸੋ, ਭਤ੍ਤਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ? ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਥ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ‘‘ਮਯਮੇਵ ਵਿਯਤ੍ਤਾ, ਮਯਮੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਇਮੇ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇ ਕਚਵਰਂ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਚਵਰਂ ਓਕਿਰਨ੍ਤਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ ਆਕੁਲਂ ਅਕਂਸੂਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਹੁਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰੇ ਵਿਹੇਠਯਮਾਨਂ ‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਖੇਮਿਨਂ ਪਨ ਅਵੇਰੀਨਂ ਅਭਯਮੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵਤਾ ਬਹੁ ਭਾਸਤਿ;
ਖੇਮੀ ਅਵੇਰੀ ਅਭਯੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਵਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਾਦੀਸੁ ਬਹੁਂ ਕਥੇਤਿ, ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ ¶ . ਯੋ ਪਨ ਸਯਂ ਖੇਮੀ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵੇਰਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਵੇਰੀ ਨਿਬ੍ਭਯੋ ¶ , ਯਂ ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਭਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਏਕੁਦਾਨਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਤਾਵਤਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕੁਦਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਨਾਮ ਖੀਣਾਸਵਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਕੋਵ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਕਮੇਵਸ੍ਸ ਉਦਾਨਂ ਪਗੁਣਂ –
‘‘ਅਧਿਚੇਤਸੋ ਅਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੋ,
ਮੁਨਿਨੋ ਮੋਨਪਥੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਤੋ;
ਸੋਕਾ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਨੋ,
ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦਾ ਸਤੀਮਤੋ’’ਤਿ. (ਪਾਚਿ. ੧੫੩; ਉਦਾ. ੩੭);
ਸੋ ਕਿਰ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇਸੁ ਸਯਮੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਘੋਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਦਤਿ. ਪਥਵਿਉਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਦੇਵਤਾਨਂ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਸਤਪਰਿਵਾਰਾ ਦ੍ਵੇ ਤਿਪਿਟਕਧਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸੋ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਵੋ ਕਤਂ ਇਧ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ, ਅਜ੍ਜ ਮਯਂ ¶ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਆਵੁਸੋ, ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਵਨਸਣ੍ਡੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸੇ ਦੇਵਤਾਨਂ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਏਕਨਿਨ੍ਨਾਦੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਤਿਪਿਟਕਧਰੋ ਧਮ੍ਮਂ ਓਸਾਰੇਸਿ, ਏਕੋ ਕਥੇਸਿ. ਏਕਦੇਵਤਾਪਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਨਾਦਾਸਿ. ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਦੇਵਤਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦੇਸਿ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਏਕਨਿਨ੍ਨਾਦੋ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਜ੍ਜ ਪਨ ¶ ਜਾਨਾਮਿ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਤਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ¶ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਮੇਵ ਗਾਥਂ ਵਦੇਸਿ. ਦੇਵਤਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਪਰਿਵਾਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਦੇਵਤਾ ਮੁਖੋਲੋਕਨੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦਨ੍ਤਿ, ਤਿਪਿਟਕਧਰਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਤ੍ਤਕਂ ਭਣਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਸਂਸਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰੇਨ ਏਕਗਾਥਾਯ ਕਥਿਤਾਯ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤੇਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਤਿ ਵਾ ਭਾਸਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਧਰੋਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਯੋ ਪਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਤਾਵਤਾ ਧਮ੍ਮਧਰੋ, ਯਾਵਤਾ ਬਹੁ ਭਾਸਤਿ;
ਯੋ ਚ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾਨ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਾਯੇਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਸ ਵੇ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਹੋਤਿ, ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਉਗ੍ਗਹਣਧਾਰਣਵਾਚਨਾਦਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਬਹੁਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਾਵਤ੍ਤਕੇਨ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਂਸਾਨੁਰਕ੍ਖਕੋ ਪਨ ਪਵੇਣਿਪਾਲਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਚ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪੀਤਿ ਯੋ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਮਨ੍ਵਾਯ ਅਤ੍ਥਮਨ੍ਵਾਯ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸ ਵੇ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੋਪਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਅਜ੍ਜੇਵਾਤਿ ਪਟਿਵੇਧਂ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਧਰੋਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਏਕੁਦਾਨਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਤੇਨ ਥੇਰੋ ਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ¶ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਥੇਰੇ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾ ਆਰਞ੍ਞਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਏਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਤੋ ਗਤਂ ਏਕਂ ਥੇਰਂ ਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਦਿਟ੍ਠੋ ਵੋ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਮਣੇਰਂ ਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਣੇਰੋ, ਥੇਰੋ ਏਵ ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤਿਵਿਯ ਖੁਦ੍ਦਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਲ੍ਲਕਭਾਵੇਨ ਥੇਰਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਕੇਨ ਥੇਰੋਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਯੋ ਪਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਹਿਂਸਕਭਾਵੇ ਠਿਤੋ, ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਥੇਰੋ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਯੇਨਸ੍ਸ ਪਲਿਤਂ ਸਿਰੋ;
ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਵਯੋ ਤਸ੍ਸ, ਮੋਘਜਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਅਹਿਂਸਾ ਸਂਯਮੋ ਦਮੋ;
ਸ ਵੇ ਵਨ੍ਤਮਲੋ ਧੀਰੋ, ਥੇਰੋ ਇਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋਤਿ ਪਰਿਣਤੋ, ਵੁਡ੍ਢਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੋਘਜਿਣ੍ਣੋਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਥੇਰਕਰਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਤੁਚ੍ਛਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮ. ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਚਾਤਿ ਯਮ੍ਹਿ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੋਲ਼ਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਞਾਣੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਤਤ੍ਤਾ ਨਵਵਿਧੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਹਿਂਸਾਤਿ ਅਹਿਂਸਨਭਾਵੋ. ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਯਮ੍ਹਿ ਪਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਪਿ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਭਾਵਨਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਯਮੋ ਦਮੋਤਿ ਸੀਲਞ੍ਚੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਚ. ਵਨ੍ਤਮਲੋਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਨੀਹਟਮਲੋ. ਧੀਰੋਤਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਥੇਰੋਤਿ ਸੋ ਇਮੇਹਿ ਥਿਰਭਾਵਕਾਰਕੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਥੇਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਵਾਕ੍ਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਸਮਯੇ ਦਹਰੇ ਚੇਵ ਸਾਮਣੇਰੇ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯਾਨਮੇਵ ਚੀਵਰਰਜਨਾਦੀਨਿ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਮਯਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮਯੇ ਕੁਸਲਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਂਨੂਨ ¶ ਮਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ, ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮਯੇ ਕੁਸਲਾ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਇਮੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਮਾ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰੇ ਆਣਾਪੇਥਾ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਵਦਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਵੇਣਿਵਸੇਨੇਵ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਇਮੇ ਪਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਾਕ੍ਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸਾਧੁਰੂਪਾਤਿ ਨ ਵਦਾਮਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨੇਤੇ ਇਸ੍ਸਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਏਸੋ ਏਵ ਸਾਧੁਰੂਪੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਵਾਕ੍ਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨ, ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਵਾ;
ਸਾਧੁਰੂਪੋ ਨਰੋ ਹੋਤਿ, ਇਸ੍ਸੁਕੀ ਮਚ੍ਛਰੀ ਸਠੋ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ, ਮੂਲਘਚ੍ਚਂ ਸਮੂਹਤਂ;
ਸਵਨ੍ਤਦੋਸੋ ਮੇਧਾਵੀ, ਸਾਧੁਰੂਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨ ਵਾਕ੍ਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵਚੀਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ. ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਵਾਤਿ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮਨਾਪਭਾਵੇਨ ਵਾ. ਨਰੋਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਪਰਲਾਭਾਦੀਸੁ ਇਸ੍ਸਾਮਨਕੋ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਮਚ੍ਛੇਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕੇਰਾਟਿਕਭਾਵੇਨ ¶ ਸਠੋ ਨਰੋ ਸਾਧੁਰੂਪੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਚੇਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਤਂ ਇਸ੍ਸਾਦਿਦੋਸਜਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਸਮੂਲਕਂ ਛਿਨ੍ਨਂ, ਮੂਲਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮੂਹਤਂ ¶ , ਸੋ ਵਨ੍ਤਦੋਸੋ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਾਧੁਰੂਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਹਤ੍ਥਕਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਮੁਣ੍ਡਕੇਨ ਸਮਣੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਵਾਦਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸੁਕਵੇਲਾਯ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ, ਵਾਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਮਮ ਭਯੇਨ ਨਾਗਤਾ, ਏਸੋਵ ਪਨ ਨੇਸਂ ਪਰਾਜਯੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾਦਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਕੋ ਕਿਰ ਏਵਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ¶ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਹਤ੍ਥਕ, ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਸਿ? ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੀਸਮੁਣ੍ਡਨਾਦਿਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਅਣੂਨਿ ਵਾ ਥੂਲਾਨਿ ਵਾ ਪਾਪਾਨਿ ਸਮੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਅਯਮੇਵ ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਮੁਣ੍ਡਕੇਨ ਸਮਣੋ, ਅਬ੍ਬਤੋ ਅਲਿਕਂ ਭਣਂ;
ਇਚ੍ਛਾਲੋਭਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਸਮਣੋ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਯੋ ਚ ਸਮੇਤਿ ਪਾਪਾਨਿ, ਅਣੁਂ ਥੂਲਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ;
ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਹਿ ਪਾਪਾਨਂ, ਸਮਣੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮੁਣ੍ਡਕੇਨਾਤਿ ਸੀਸਮੁਣ੍ਡਨਮਤ੍ਤੇਨ. ਅਬ੍ਬਤੋਤਿ ਸੀਲਵਤੇਨ ਚ ਧੁਤਙ੍ਗਵਤੇਨ ਚ ਵਿਰਹਿਤੋ. ਅਲਿਕਂ ਭਣਨ੍ਤਿ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਇਚ੍ਛਾਯ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਲੋਭੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ? ਸਮੇਤੀਤਿ ਯੋ ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਾ ¶ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਵਾ ਪਾਪਾਨਿ ਵੂਪਸਮੇਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਣੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਹਤ੍ਥਕਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ¶ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਬਾਹਿਰਸਮਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਣੇਨ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਮਮ੍ਪਿ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਾਮਿ, ਮਮ੍ਪਿ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖਨਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਨ ਹਿ ਵਿਸ੍ਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਯ ਚਰਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖਤੇ ਪਰੇ;
ਵਿਸ੍ਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਮਾਦਾਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ ਨ ਤਾਵਤਾ.
‘‘ਯੋਧ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਾਪਞ੍ਚ, ਬਾਹੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾ;
ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕੇ ਚਰਤਿ, ਸ ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਾਵਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਪਰੇ ਭਿਕ੍ਖਤੇ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖਨਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਸਮਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਵਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧਂ ਵਾ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਮਾਦਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਯੋਧਾਤਿ ਯੋ ਇਧ ਸਾਸਨੇ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਾਪਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਬਾਹੇਤ੍ਵਾ ਪਨੁਦਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਯਾਤਿ ਞਾਣੇਨ. ਲੋਕੇਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕੇ ‘‘ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਖਨ੍ਧਾ, ਇਮੇ ਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ¶ ਚਰਤਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਮੋਨੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਭੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ‘‘ਖੇਮਂ ਹੋਤੁ, ਸੁਖਂ ¶ ਹੋਤੁ, ਆਯੁ ਵਡ੍ਢਤੁ, ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਕਲਲਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਕਣ੍ਟਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਙ੍ਗਲਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨ ਪਠਮਬੋਧਿਯਂ ਅਨੁਮੋਦਨਾਦੀਨਂ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਕਾਲੇ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਸੁਣਾਮ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਪਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਯਥਾਸੁਖਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਥ, ਉਪਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਂ ਕਰੋਥ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨੁਮੋਦਨਾਦੀਨਿ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਮਯਂ ਮੁਨਿਨੋ ਮੋਨਂ ਕਰੋਮ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਮਹਾਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਮਤ੍ਤੇਨ ‘ਮੁਨੀ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਹਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਨ ¶ ਕਥੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਵਿਸਾਰਦਤਾਯ, ਏਕਚ੍ਚੇ ‘ਮਾ ਨੋ ਇਮਂ ਅਤਿਸਯਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞੇ ਜਾਨਿਂਸੂ’ਤਿ ਮਚ੍ਛੇਰੇਨ. ਤਸ੍ਮਾ ਮੋਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮੁਨਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਾਪਵੂਪਸਮੇਨ ਪਨ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਮੋਨੇਨ ਮੁਨੀ ਹੋਤਿ, ਮੂਲ਼੍ਹਰੂਪੋ ਅਵਿਦ੍ਦਸੁ;
ਯੋ ਚ ਤੁਲਂਵ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਵਰਮਾਦਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.
‘‘ਪਾਪਾਨਿ ¶ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸ ਮੁਨੀ ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨਿ;
ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇ, ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨ ਮੋਨੇਨਾਤਿ ਕਾਮਞ੍ਹਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮੋਨੇਨ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਮੋਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੂਲ਼੍ਹਰੂਪੋਤਿ ਤੁਚ੍ਛਰੂਪੋ. ਅਵਿਦ੍ਦਸੂਤਿ ਅਵਿਞ੍ਞੂ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਪਿ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਮੋਨੇਨ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੁਚ੍ਛਸਭਾਵੋ ਪਨ ਅਵਿਞ੍ਞੂ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਚ ਤੁਲਂਵ ਪਗਯ੍ਹਾਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਤੁਲਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਅਤਿਰੇਕਂ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਹਰਤਿ. ਊਨਂ ਚੇ ਹੋਤਿ ¶ , ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਅਤਿਰੇਕਂ ਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਾਪਂ ਹਰਤਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਊਨਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕੁਸਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਰਂ ਉਤ੍ਤਮਮੇਵ ਆਦਾਯ ਪਾਪਾਨਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ. ਸ ਮੁਨੀਤਿ ਸੋ ਮੁਨਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਚੇ? ਯਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣਂ, ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕੇ ਤੁਲਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਮਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ‘‘ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਖਨ੍ਧਾ, ਇਮੇ ਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਮੇ ਉਭੋ ਅਤ੍ਥੇ ਮੁਨਾਤਿ. ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮੁਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਬਾਲਿਸਿਕਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਤੇਨ ਅਰਿਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਅਰਿਯਂ ਨਾਮ ਬਾਲਿਸਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ¶ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਦ੍ਵਾਰਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਤਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸੋ ਬਾਲਿਸਿਕੋ ਬਲਿਸੇਨ ਮਚ੍ਛੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬਲਿਸਯਟ੍ਠਿਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ¶ ਠਾਨੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਨਾਮੋਸੀ’’ਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਨਾਮਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇਪਿ ‘‘ਅਹਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮਾਨਿ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਬਾਲਿਸਿਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਾਮਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਮਮਮ੍ਪਿ ਨਾਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਤ੍ਵਂ ਕੋ ਨਾਮੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਰਿਯੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਉਪਾਸਕ, ਤਾਦਿਸਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਿਨੋ ਅਰਿਯਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਹਿਂਸਨਭਾਵੇ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਅਰਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਯੇਨ ਪਾਣਾਨਿ ਹਿਂਸਤਿ;
ਅਹਿਂਸਾ ਸਬ੍ਬਪਾਣਾਨਂ, ਅਰਿਯੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਅਹਿਂਸਾਤਿ ਅਹਿਂਸਨੇਨ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੇਨ ਹਿ ਪਾਣਾਨਿ ਹਿਂਸਤਿ, ਨ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਰਿਯੋ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਾਣਾਨਂ ਪਾਣਿਆਦੀਹਿ ਅਹਿਂਸਨੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਭਾਵਨਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਹਿਂਸਤੋ ਆਰਾਵ ਠਿਤੋ, ਅਯਂ ਅਰਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਾਲਿਸਿਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਬਾਲਿਸਿਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਸਮ੍ਬਹੁਲਸੀਲਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਸੀਲਬ੍ਬਤਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਸੀਲਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇਸੁ ਕਿਰ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਮਯਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾ, ਮਯਂ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਾ, ਮਯਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ, ਮਯਂ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸਿਨੋ, ਮਯਂ ਝਾਨਲਾਭਿਨੋ, ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ, ਇਚ੍ਛਿਤਦਿਵਸੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਯੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਦਾਨਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਭ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪੁਟ੍ਠਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਏਵਰੂਪਾ ਏਵਰੂਪਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਮਾ’’ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਦਿਮਤ੍ਤਕੇਨ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਤਕੇਨ ਵਾ ‘ਅਪ੍ਪਕਂ ਨੋ ਭਵਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ‘ਸੁਖਿਤੋਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਸੀਲਬ੍ਬਤਮਤ੍ਤੇਨ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਵਾ ਪਨ;
ਅਥ ਵਾ ਸਮਾਧਿਲਾਭੇਨ, ਵਿਵਿਤ੍ਤਸਯਨੇਨ ਵਾ.
‘‘ਫੁਸਾਮਿ ¶ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਂ, ਅਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਵਿਤਂ;
ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਸ੍ਸਾਸਮਾਪਾਦਿ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਬ੍ਬਤਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਤੇਰਸਧੁਤਙ੍ਗਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਵਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਿਟਕਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਸਮਾਧਿਲਾਭੇਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲਾਭੇਨ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ¶ ਅਨਾਗਾਮਿਸੁਖਂ. ਤਂ ਅਨਾਗਾਮਿਸੁਖਂ ਫੁਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਅਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਹਿ ਅਸੇਵਿਤਂ ਅਰਿਯਸੇਵਿਤਮੇਵ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਵਿਸ੍ਸਾਸਮਾਪਾਦੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਨ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲਾਦਿਭਾਵਮਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਵੋ ਅਪ੍ਪਕੋ ਪਰਿਤ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਆਸਵਕ੍ਖਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਨਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਗੂਥੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਭਵੋ ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਸੀਲਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੦. ਮਗ੍ਗਵਗ੍ਗੋ
੧. ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥਰਿ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਗਾਮਤੋ ਅਸੁਕਗਾਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮੋ, ਅਸੁਕਗਾਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਸਮੋ, ਸਸਕ੍ਖਰੋ, ਅਸਕ੍ਖਰੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਚਰਿਤਮਗ੍ਗਂ ਆਰਬ੍ਭ ਮਗ੍ਗਕਥਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਬਾਹਿਰਕਮਗ੍ਗੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ¶ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤੁਰੋ ਪਦਾ;
ਵਿਰਾਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.
‘‘ਏਸੇਵ ਮਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ, ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ;
ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਥ, ਮਾਰਸ੍ਸੇਤਂ ਪਮੋਹਨਂ.
‘‘ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ;
ਅਕ੍ਖਾਤੋ ਵੋ ਮਯਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਞ੍ਞਾਯ ਸਲ੍ਲਕਨ੍ਤਨਂ.
‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਿਚ੍ਚਮਾਤਪ੍ਪਂ, ਅਕ੍ਖਾਤਾਰੋ ਤਥਾਗਤਾ;
ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਪਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਝਾਯਿਨੋ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋਤਿ ਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਮਗ੍ਗਾ ਵਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਹਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁਪਿ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ¶ ਉਤ੍ਤਮੋ. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤੁਰੋ ਪਦਾਤਿ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਭਣੇ ਨ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ (ਧ. ਪ. ੨੨੪) ਆਗਤਂ ਵਚੀਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਹੋਤੁ, ‘‘ਸਚ੍ਚੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਚ੍ਚੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਭੇਦਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੪੪; ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੭-੧੮੮) ਦਿਟ੍ਠਿਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਭੇਦਂ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਇਮੇਸਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਰਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਏਕਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤਥਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਚਤੁਰੋ ਪਦਾ ਸੇਟ੍ਠਾ ਨਾਮ. ਵਿਰਾਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੦; ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਵਚਨਤੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਿਰਾਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਦਿਭੇਦਾਨਂ ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਤਥਾਗਤੋਵ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਉਤ੍ਤਮੋ.
ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਯੋ ਮਯਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਸੋਵ ਮਗ੍ਗੋ, ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ. ਏਤਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਮੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਥ. ਮਾਰਸ੍ਸੇਤਂ ਪਮੋਹਨਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਰਮੋਹਨਂ ਮਾਰਮਨ੍ਥਨਨ੍ਤਿ ¶ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਕਲਸ੍ਸਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਾਯ ਸਲ੍ਲਕਨ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਰਾਗਸਲ੍ਲਾਦੀਨਂ ਕਨ੍ਤਨਂ ਨਿਮ੍ਮਥਨਂ ਅਬ੍ਬੂਹਣਂ ਏਤਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਮਯਾ ਵਿਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਞਤ੍ਵਾਵ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਅਕ੍ਖਾਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਤਾਪਨੇਨ ‘‘ਆਤਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰੋਵ ਤਥਾਗਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਅਕ੍ਖਾਤਵਸੇਨ ਯੇ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਝਾਨੇਹਿ ਝਾਯਿਨੋ, ਤੇ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬੇ ¶ ¶ ¶ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਏਕਂ ਗਾਥਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ, ਯਦਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਥ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ, ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਯਦਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਪਰਿਹਰਣਦੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨਾਦਿਵਸੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਵੋਦਾਨਤ੍ਥਾਯ ਏਸ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ
ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯਪਿ ਏਵਰੂਪਮੇਵ ਵਤ੍ਥੁ. ਤਦਾ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣੇ ਕਤਾਭਿਯੋਗਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ¶ ¶ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ, ਯਦਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਥ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ, ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ.
ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ
ਤਤਿਯਗਾਥਾਯਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ, ਯਦਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਥ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ, ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਮਾ ਜੀਯਨ੍ਤੁ ਮਾ ਮੀਯਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਾ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.
ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਪਧਾਨਕਮ੍ਮਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਉਟ੍ਠਾਨਕਾਲਮ੍ਹੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਧਾਨਕਮ੍ਮਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਓਹੀਯਿ. ਅਵਸੇਸਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇ ¶ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕੋ ਉਪਾਸਕੋ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਪਤਿਮਾਨੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸਤ੍ਥਾਯਪਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਤੇ ਤਦਹੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ¶ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤਿਵਿਯ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪਵੇਦਯਮਾਨੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਅਕਾਸਿ.
ਅਥ ਨੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਓਹੀਨੋ ਸਹਾਯਕਭਿਕ੍ਖੁ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਇਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਫਲਾਭਾਵੇਨ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਥੇਤਿ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗੇ ਏਕੇਨ ਉਪਾਸਕੇਨ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਤੋਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਲੋਕੇਸੁਂ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਹਾਯਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਾਵਸੇਨ ਚਙ੍ਕਮਕੋਟਿਯਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਪਤਿ, ਊਰੁਟ੍ਠਿ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਰਵਿ. ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਸਹਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਦ੍ਦਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਉਪਧਾਵਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਹਿ, ਤੇ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗਾਮਂ ਨ ਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸ ¶ ਇਦਾਨੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕਾਸਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਰਣੀਯਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੋ ਕਾਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ;
ਵਰੁਣਕਟ੍ਠਭਞ੍ਜੋਵ, ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੁਤਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੭੧) –
ਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸਿ. ਤਦਾ ਕਿਰ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਮਾਣਵਕਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਕੁਸੀਤਮਾਣਵਕੋ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ, ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋ ਹਿ ਉਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਸਂਸਨ੍ਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਹੋਤਿ, ਕੁਸੀਤੋ ਸੋ ਝਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਵਿਸੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਟ੍ਠਾਨਕਾਲਮ੍ਹਿ ਅਨੁਟ੍ਠਹਾਨੋ,
ਯੁਵਾ ਬਲੀ ਆਲਸਿਯਂ ਉਪੇਤੋ;
ਸਂਸਨ੍ਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਨੋ ਕੁਸੀਤੋ,
ਪਞ੍ਞਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਅਲਸੋ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਅਨੁਟ੍ਠਹਾਨੋਤਿ ਅਨੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਅਵਾਯਮਨ੍ਤੋ. ਯੁਵਾ ਬਲੀਤਿ ਪਠਮਯੋਬ੍ਬਨੇ ਠਿਤੋ ਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ¶ ਅਲਸਭਾਵੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ, ਭੁਤ੍ਵਾ ਸਯਤਿ. ਸਂਸਨ੍ਨਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਨੋਤਿ ਤੀਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਵਸਨ੍ਨਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਚਿਤ੍ਤੋ. ਕੁਸੀਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੀਰਿਯੋ. ਅਲਸੋਤਿ ਮਹਾਅਲਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਧਾਨਕਮ੍ਮਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਸੂਕਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁ
ਵਾਚਾਨੁਰਕ੍ਖੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੂਕਰਪੇਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸੇ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਾ ਓਰੋਹਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਹੇਤੁ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯਾ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਕਾਲੋ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ¶ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਰਾਜਗਹੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਅਹਂ ਏਕਂ ਪੇਤਂ ਅਦ੍ਦਸਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਿਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸਰੀਰਂ, ਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸਰੀਰਸਦਿਸਂ. ਸੀਸਂ ਪਨ ਸੂਕਰਸ੍ਸ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਖੇ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਜਾਤਂ, ਤਤੋ ਪੁਲ਼ਵਾ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਿ. ਸ੍ਵਾਹਂ ‘ਨ ਮੇ ਏਵਰੂਪੋ ਸਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਭੂਤਾ ਵਤ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪੇਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਯੇਵ ਅਦ੍ਦਸਂ. ‘ਯੇ ਪਨ ਮੇ ਨ ਸਦ੍ਦਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਅਹਿਤਾਯ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਨ ਕਥੇਸਿਂ. ਇਦਾਨਿ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਸਕ੍ਖਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਮਿ. ਸਚ੍ਚਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਆਹਾ’’ਤਿ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ¶ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ.
ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕਾਵਾਸੇ ਦ੍ਵੇ ਥੇਰਾ ਸਮਗ੍ਗਵਾਸਂ ਵਸਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋ, ਏਕੋ ਏਕੂਨਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋ ¶ . ਏਕੂਨਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਵਿਚਰਿ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇਸਂ ਏਕਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਭਾਤੂਨਂ ਵਿਯ ਸਮਗ੍ਗਵਾਸਂ ¶ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਆਗਮਿ. ਤਦਾ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸੋ ਹੋਤਿ. ਥੇਰਾ ਨਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਨੋ ਕਥੇਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਥੇਰਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਨੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਂ ਆਦਾਯ ਧੁਰਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਕਥਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋਵ ਥੋਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥਾਪੇਸੁਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸਤ੍ਥਾਯਪਿ ਨਿਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਗਾਮੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਦਿਵਸੇ ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਂਸੁ.
ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਅਤਿਮੁਦੁਕਾ, ਮਯਾ ਉਭੋਪੇਤੇ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਾਯਂ ਥੇਰੂਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਤਕਾਲੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥੇਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੋਕਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਥਾ ਨਾਮੇਸਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾਵ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਨੁਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਤਥੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਤੇਸਂ ਅਤਿਵਿਯ ¶ ਕੋਤੁਹਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਹਾਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ‘‘ਹੋਤੁ, ਆਵੁਸੋ, ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਥੇਰੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਭੋਗੋ’’ਤਿ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਥੇਸਿ, ਮਯਂ ਏਕਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਪੁਤ੍ਤਾ ਵਿਯ, ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਏਕੇਨ ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਇਤਰੇਨਾਪਿ ਲਦ੍ਧਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਮਯਾ ਏਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਗੁਣੋ ਨਾਮ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋਤਿ? ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਆਮਾਵੁਸੋਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ ਮਂ ਅਨੁਥੇਰੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਤ੍ਵਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਲਜ੍ਜੀ ਪੇਸਲੋਤਿ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਭੋਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ¶ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਸ ਮਂ ਆਗਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਦਤੀਤਿ.
ਮਹਾਥੇਰੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਕੁਦ੍ਧਮਾਨਸੋ ਦਣ੍ਡਾਭਿਹਤਂ ਕੁਲਾਲਭਾਜਨਂ ਵਿਯ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਅਵੋਚ, ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਤੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਏਕੋਪਿ ਵਿਸੁਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਨ ਵਿਸੁਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਥੇਰੋ ਪੁਰੇਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਮਹਾਥੇਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨੁਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ¶ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਹੋਤੁ, ਨ ਮਯਾ ਏਵਂ ਕਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਮਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਤ੍ਤਂ ਹਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਦੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰੋ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਦੁਬ੍ਬਿਨੀਤ, ਨ ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ’’ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨਪਿ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਨਵਕ, ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਮਮ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਕੋਚਿ ਸਙ੍ਗੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰੋਪਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਏਵਂ ਮਞ੍ਞਥ ‘ਮਮ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਕੋਚਿ ਸਙ੍ਗੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ, ਏਸੋ ਤੇ ਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਏਕਮਗ੍ਗੇਨਾਪਿ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਦ੍ਵਾਰੇਨ ਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਏਕੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦ੍ਵਾਰੇਨ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਧੁਰਗਾਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਕੁਲੁਪਕਾ ਹਿਯ੍ਯੋ ਕਲਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ, ਅਹਂ ਯਾਚਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤੇਸੁ ਬਾਲਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਖਲਿਤਂ ਨਾਮ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਤੇਸਂ ਭਯਂ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ.
ਤੇਪਿ ਥੇਰਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਮਹਾਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਨਵਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਹ – ‘ਮਹਾਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਭੋਗਂ ਮਾ ਅਕਾਸੀ’’’ਤਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਮਹਾਥੇਰਸ੍ਸ ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਹ – ‘ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਭੋਗਂ ਮਾ ਅਕਾਸੀ’’’ਤਿ. ਤੇਸਂ ¶ ਨੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯੋ ਨ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯ ਏਕਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਏਕਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਮਹਾਥੇਰੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਇਤਰੋਪਿ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਹਾਥੇਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਮਹਾਥੇਰਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੁਪੁਣ੍ਣੇਹਿ ਨੇਤ੍ਤੇਹਿ ‘‘ਕਥੇਮਿ ਨੁ ਖੋ ਮਾ ਕਥੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਂ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕਂ ¶ ਕਾਲਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਂ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥ ‘‘ਮਾ ਏਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਭੋਗਮਕਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਏਵਂ ਕਥੇਮਿ, ਤਯਾ ਕਿਰ ਮਮ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ‘‘ਤੇਨ ਅਮ੍ਹੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਦਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਮਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਯਾਮ, ਨਂ ਤਤੋ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ.
ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋਪਿ ਥੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ. ਥੇਰਾ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ’’ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਾਵਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਲਾਯਿ. ਅਥ ਨਂ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੋਤੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਉਪਸਨ੍ਤਰੂਪੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਵਾਚਾਨੁਰਕ੍ਖੀ ¶ ਮਨਸਾ ਸੁਸਂਵੁਤੋ,
ਕਾਯੇਨ ਚ ਨਾਕੁਸਲਂ ਕਯਿਰਾ;
ਏਤੇ ਤਯੋ ਕਮ੍ਮਪਥੇ ਵਿਸੋਧਯੇ,
ਆਰਾਧਯੇ ਮਗ੍ਗਮਿਸਿਪ੍ਪਵੇਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਾਚਾਨੁਰਕ੍ਖੀ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਮਨਸਾ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਂਵੁਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਕਾਯੇਨ ¶ ਚ ਅਕੁਸਲਂ ਨ ਕਯਿਰਾ. ਏਵਂ ਏਤੇ ਤਯੋ ਕਮ੍ਮਪਥੇ ਵਿਸੋਧਯੇ. ਏਵਂ ਵਿਸੋਧੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਏਸਕੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਇਸੀਹਿ ਪਵੇਦਿਤਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਂ ਆਰਾਧੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸੂਕਰਪੇਤਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਪੋਟ੍ਠਿਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਗਾ ਵੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪੋਟ੍ਠਿਲਂ ਨਾਮ ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨੇ ਤੇਪਿਟਕੋ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ¶ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਵੇਜੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਥੇਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ‘‘ਏਹਿ, ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲ, ਵਨ੍ਦ, ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲ, ਨਿਸੀਦ, ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲ, ਯਾਹਿ, ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਤਕਾਲੇਪਿ ‘‘ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲੋ ਗਤੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਸਾਟ੍ਠਕਥਾਨਿ ਤੀਣਿ ¶ ਪਿਟਕਾਨਿ ਧਾਰੇਮਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਹਾਗਣੇ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾਚੇਮਿ, ਅਥ ਪਨ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ, ‘ਤੁਚ੍ਛਪੋਟ੍ਠਿਲਾ’ਤਿ ਵਦੇਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਏਵਂ ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ‘‘ਦਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਯਮੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਪਰਿਵੇਣੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਾ ਨਂ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸੁਂ. ਸੋ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞਾਵਾਸੇ ਤਿਂਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਮੇ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਨਾਮ ¶ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਸੀਤਿ? ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਕਰੋਥ, ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਮੇ ਹੋਥਾਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇ ਖੀਣਾਸਵਾਵ. ਅਥ ਨਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨੋ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਅਨੁਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋਪਿ ਨਂ ਤਥੇਵਾਹ. ਇਮਿਨਾ ¶ ਨੀਹਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਨਵਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਮਾਨਂ ਨੀਹਰਿਂਸੁ.
ਸੋ ਨਿਹਤਮਾਨੋ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਮੇ ਹੋਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਹੋ, ਆਚਰਿਯ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਕਥੇਥ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਹਲ੍ਲਕਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਯਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਰਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਹੋਹਿਯੇਵ ਮੇ ਅਵਸ੍ਸਯੋਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚੇਪਿ ਓਵਾਦਕ੍ਖਮਾ ਭਵਿਸ੍ਸਥ, ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵੋ ਅਵਸ੍ਸਯੋਤਿ. ਹੋਮਿ, ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ, ਅਹਂ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਵਿਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਵਿਸਾਮਿਯੇਵਾਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕਂ ਸਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਤੋਵ ਇਮਂ ਸਰਂ ਪਵਿਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਹਿਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਾਨਂ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਾਨਂ ਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਓਵਾਦਕ੍ਖਮੋ ¶ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ. ਥੇਰੋਪਿ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਾਨਂ ਤੇਮਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਏਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਮ੍ਮਿਕੇ ਛ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਗੋਧਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ ਇਤਰਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਛਟ੍ਠਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠਛਿਦ੍ਦੇਨੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸੇਸਾਨਿ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਧਾਯ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟ੍ਠਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਪਦੀਪੁਜ੍ਜਲਨਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹੋਤੁ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਕਰਜਕਾਯੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਆਰਭਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਥੇਵਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ¶ , ਏਵਮੇਵਂ ਅਨੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਗਾ ਵੇ ਜਾਯਤੀ ਭੂਰਿ, ਅਯੋਗਾ ਭੂਰਿਸਙ੍ਖਯੋ;
ਏਤਂ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਭਵਾਯ ਵਿਭਵਾਯ ਚ;
ਤਥਾਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਵੇਸੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਭੂਰਿ ਪਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਯੋਗਾਤਿ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ. ਭੂਰੀਤਿ ਪਥਵੀਸਮਾਯ ਵਿਤ੍ਥਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਸਙ੍ਖਯੋਤਿ ਵਿਨਾਸੋ. ਏਤਂ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਯੋਗਞ੍ਚ ਅਯੋਗਞ੍ਚ. ਭਵਾਯ ਵਿਭਵਾਯ ਚਾਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਅਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਚ. ਤਥਾਤਿ ਯਥਾ ਅਯਂ ਭੂਰਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਵਡ੍ਢਤਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਵੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪੋਟ੍ਠਿਲਤ੍ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਪੋਟ੍ਠਿਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਪਞ੍ਚਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਥਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਾ ਮਹਦ੍ਧਨਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਹਾਯਕਾ ਏਕਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾ, ਕਿਂ ਨੋ ਘਰਾਵਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ, ਮਹਲ੍ਲਕਭਾਵੇਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋਵ ਵਸਿਂਸੁ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਾਪਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸੇਵ ¶ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਮਧੁਰਪਾਚਿਕਾ ਨਾਮ, ਸਾ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਉਪਕਾਰਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਾਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਸਾਪਿ ਨੇਸਂ ਯਥਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਦੇਤਿ. ਸਾ ਅਞ੍ਞਤਰਾਬਾਧੇਨ ਫੁਟ੍ਠਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਅਥ ਤੇ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਾ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਗੀਵਾਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਧੁਰਪਾਚਿਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਕਾਲਕਤਾ’’ਤਿ ਵਿਲਪਨ੍ਤਾ ਰੋਦਿਂਸੁ ¶ . ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਉਪਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਨੋ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਕਾਲਕਤਾ, ਸਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤਿਵਿਯ ਉਪਕਾਰਿਕਾ. ਇਦਾਨਿ ਕੁਤੋ ਤਥਾਰੂਪਿਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਰੋਦਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ¶ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਕਾਕਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਚਰਮਾਨਾ ਸਮੁਦ੍ਦਊਮਿਯਾ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ¶ ਮਾਰਿਤਾਯ ਕਾਕਿਯਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕੇਹਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਉਸ੍ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਾ ਕਿਲਮਿਂਸੂ’’ਤਿ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਹਨੁਕਾ ਸਨ੍ਤਾ, ਮੁਖਞ੍ਚ ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤਿ;
ਓਰਮਾਮ ਨ ਪਾਰੇਮ, ਪੂਰਤੇਵ ਮਹੋਦਧੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੪੬);
ਇਮਂ ਕਾਕਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਵਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਥ ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਵਨਤੋ ਜਾਯਤੇ ਭਯਂ;
ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਞ੍ਚ, ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ.
‘‘ਯਾਵ ਹਿ ਵਨਥੋ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ,
ਅਣੁਮਤ੍ਤੋਪਿ ਨਰਸ੍ਸ ਨਾਰਿਸੁ;
ਪਟਿਬਦ੍ਧਮਨੋਵ ਤਾਵ ਸੋ,
ਵਚ੍ਛੋ ਖੀਰਪਕੋਵ ਮਾਤਰੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਹਿ ‘‘ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸਂ ਅਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਅਮ੍ਹੇ ਵਾਸਿਆਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਨੇ ‘‘ਮਯਾ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਰੁਕ੍ਖੇ’’ਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਾ ਰੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਵਨਤੋਤਿ ਯਥਾ ਪਾਕਤਿਕਵਨਤੋ ਸੀਹਾਦਿਭਯਂ ਜਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਆਦਿਭਯਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਵਨਤੋ ਜਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਨਂ ¶ ਨਾਮ, ਖੁਦ੍ਦਕਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਵਨਥਾ ਨਾਮ. ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਰੁਕ੍ਖਾ ਵਾ ਵਨਂ ਨਾਮ, ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਵਨਥਾ ਨਾਮ. ਏਵਮੇਵ ਮਹਨ੍ਤਮਹਨ੍ਤਾ ਭਵਾਕਡ੍ਢਨਕਾ ਕਿਲੇਸਾ ਵਨਂ ਨਾਮ, ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਪਾਕਦਾਯਕਾ ਵਨਥਾ ਨਾਮ. ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਵਨਂ ਨਾਮ, ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾ ਵਨਥਾ ਨਾਮ. ਤਂ ਉਭਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਞ੍ਚ, ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਹੋਥ. ਯਾਵ ਹਿ ਵਨਥੋਤਿ ਯਾਵ ਏਸ ਅਣੁਮਤ੍ਤੋਪਿ ਕਿਲੇਸਵਨਥੋ ਨਰਸ੍ਸ ਨਾਰੀਸੁ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ ¶ , ਤਾਵ ਸੋ ਖੀਰਪਕੋ ਵਚ੍ਛੋ ਮਾਤਰਿ ਵਿਯ ਪਟਿਬਦ੍ਧਮਨੋ ਲਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਪਞ੍ਚਪਿ ਤੇ ਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਮਹਲ੍ਲਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋ ਅਭਿਰੂਪੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਤਰੁਣਾਨਂ ਰਾਗੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰਾਗਪਟਿਘਾਤਾਯ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਤਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਮਾਸਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੋਸਾਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਾਧੁਕਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋਪਿ ਸਕਾਰਣਂ ਸਉਪਮਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਭਾਵਂ ਕਥੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਰਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਰਕੋ, ਨੋ ਅਕਾਰਕੋ, ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਨੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਹਂ ਪਨੇਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਵੇਨੇਯ੍ਯੋ ਏਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਮਮ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਮਯਾ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਉਨ੍ਨਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਵਿਸਯੋ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤਰਕੁਲਾ ਨੁ ਖੋ ਏਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਕੁਲਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਕੁਲੇਯੇਵ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਦਹਰੇਨ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮੇਵ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਅਸੁਭਪਟਿਕੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਨਾਪਮੇਵਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਯਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਕਿਲਮਿਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਜ੍ਜ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਚਕ੍ਕਮਤ੍ਤਂ ¶ ਸੁਵਣ੍ਣਪਦੁਮਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਚੇਵ ਨਾਲੇਹਿ ਚ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਪਦੁਮਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਵਾਲੁਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘ਲੋਹਿਤਕਂ ਲੋਹਿਤਕ’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਹਤ੍ਥਤੋ ਪਦੁਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸੀਦਿ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਦੁਮਨਾਲਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਲੋਹਿਤਕਂ ਲੋਹਿਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਰਭਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਂਸੁ, ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਸੀਭਾਵਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿਪਿ ਪਤ੍ਵਾ ਵਸੀਭੂਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਨਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਏਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਉਤ੍ਤਰਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ਪਦੁਮਂ ਮਿਲਾਯਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿ. ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਮਦ੍ਦਿਤਪਦੁਮਂ ਮਿਲਾਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਪਦੁਮਂ ਜਰਾਯ ਪਹਟਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਣ੍ਣਕੇਪਿ ਏਵਂ ਜਰਾਯ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨੇ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕੇ ਕਥਾਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਹਿ ਜਰਾ ਅਭਿਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਿ ¶ . ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਯੋ ਭਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਕਣ੍ਡੇ ਬਦ੍ਧਕੁਣਪਾ ਵਿਯ ਚ ਖਾਯਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕੁਮਾਰਕਾ ਏਕਂ ਸਰਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮੁਦਾਨਿ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਰਾਸਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਜਲੇ ਚ ਥਲੇ ਚ ਕੁਮੁਦਾਨਿ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਜਲੇ ਕੁਮੁਦਾਨਿ ਅਭਿਰੂਪਾਨਿ ਉਦਕਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਇਤਰਾਨਿ ਅਗ੍ਗਗ੍ਗੇਸੁ ਪਰਿਮਿਲਾਤਾਨਿ ¶ ¶ . ਸੋ ‘‘ਅਨੁਪਾਦਿਣ੍ਣਕਂ ਜਰਾ ਏਵਂ ਪਹਰਤਿ, ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਂ ਕਿਂ ਪਨ ਨ ਪਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਅਦ੍ਦਸ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਪਾਕਟੀਭੂਤਂ ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਪਹਰਿ. ਅਥਸ੍ਸ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਿਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦ ਸਿਨੇਹਮਤ੍ਤਨੋ, ਕੁਮੁਦਂ ਸਾਰਦਿਕਂਵ ਪਾਣਿਨਾ;
ਸਨ੍ਤਿਮਗ੍ਗਮੇਵ ਬ੍ਰੂਹਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸੁਗਤੇਨ ਦੇਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦ. ਸਾਰਦਿਕਨ੍ਤਿ ਸਰਦਕਾਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਤਿਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਂ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ. ਬ੍ਰੂਹਯਾਤਿ ਵਡ੍ਢਯ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਸੁਗਤੇਨ ਦੇਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ.
ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਵਤ੍ਥੁ
ਇਧ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਤੋ ਕੁਸੁਮ੍ਭਰਤ੍ਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥਾਨਂ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਵਣਿਜ੍ਜਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੋ ਨਦੀਤੀਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਨਦਿਂ ਉਤ੍ਤਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਕਟਾਨਿ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਸਿ. ਰਤ੍ਤਿਂ ਮਹਾਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਿ. ਨਦੀ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਉਦਕਸ੍ਸ ਪੂਰਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਨਾਗਰਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਂਸੁ. ਕੁਸੁਮ੍ਭਰਤ੍ਤੇਹਿ ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਵਾਣਿਜੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਦੂਰਂ ਆਗਤੋ. ਸਚੇ ਪੁਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਪਞ੍ਚੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਧੇਵ ਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਹੇਮਨ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਮ੍ਹਞ੍ਚ ¶ ਮਮ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾਨਿ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਗਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਹ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ¶ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ¶ ਇਮਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਇਧੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤੁਂ ਚਿਤ੍ਤਮਕਾਸੀਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮਾਨਨ੍ਦ, ਸਤ੍ਤਾਹਮੇਵ ਜੀਵਿਤ੍ਵਾ ਸੋ ਮਚ੍ਚੁਮੁਖੇ ਪਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਜ੍ਜੇਵ ਕਿਚ੍ਚਮਾਤਪ੍ਪਂ, ਕੋ ਜਞ੍ਞਾ ਮਰਣਂ ਸੁਵੇ;
ਨ ਹਿ ਨੋ ਸਙ੍ਗਰਂ ਤੇਨ, ਮਹਾਸੇਨੇਨ ਮਚ੍ਚੁਨਾ.
‘‘ਏਵਂ ਵਿਹਾਰਿਂ ਆਤਾਪਿਂ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਮਤਨ੍ਦਿਤਂ;
ਤਂ ਵੇ ਭਦ੍ਦੇਕਰਤ੍ਤੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਆਚਿਕ੍ਖਤੇ ਮੁਨੀ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੭੨);
ਗਚ੍ਛਾਮਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਗਚ੍ਛਾਨਨ੍ਦਾਤਿ. ਥੇਰੋ ਸਕਟਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿ. ਵਾਣਿਜੋ ਥੇਰਂ ਆਹਾਰੇਨ ਪਤਿਮਾਨੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਇਧ ਵਸਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਦੂਰਤੋ ਆਗਤੋ’’. ਸਚੇ ਪੁਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਪਞ੍ਚੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਇਧ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਉਪਾਸਕ, ਦੁਜ੍ਜਾਨੋ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕ, ਸਤ੍ਤਾਹਮੇਵ ਤੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ’’ ¶ . ਸੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗਮਾਨਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ‘‘ਉਪਾਸਕ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਨਾਮ ‘ਇਧੇਵ ਵਸ੍ਸਾਦੀਨਿ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਪਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਮੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਧ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹਿਸੁ;
ਇਤਿ ਬਾਲੋ ਵਿਚਿਨ੍ਤੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਇਧ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਤੁਮਾਸਂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹਿਸੂਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹੇਸੁਪਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਧੇਵ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਬਾਲੋ ਵਿਚਿਨ੍ਤੇਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਵਾ ਦੇਸੇ ਵਾ ਵਯੇ ਵਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸੋ ਵਾਣਿਜੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸਿ ¶ . ਵਾਣਿਜੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਸਰੋਗੋ ਵਿਯ ਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸਯਨੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ, ਤਥਾਨਿਪਨ੍ਨੋਵ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਵਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਮਹਾਧਨਵਾਣਿਜਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ
ਤਂ ¶ ਪੁਤ੍ਤਪਸੁਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਿਸਾਗੋਤਮਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਸਹਸ੍ਸਵਗ੍ਗੇ –
‘‘ਯੋ ਚ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀਵੇ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਅਮਤਂ ਪਦਂ;
ਏਕਾਹਂ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਅਮਤਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੧੪) –
ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਂ. ਤਦਾ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਸਾਗੋਤਮਿ ਲਦ੍ਧਾ ਤੇ ਏਕਚ੍ਛਰਮਤ੍ਤਾ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨ ਲਦ੍ਧਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਗਾਮੇ ਜੀਵਨ੍ਤੇਹਿ ਕਿਰ ਮਤਕਾ ਏਵ ਬਹੁਤਰਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ‘ਮਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਤੋ’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ, ਧੁਵਧਮ੍ਮੋ ਏਸ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਜ੍ਝਾਸਯੇ ਏਵ ਮਹੋਘੋ ਵਿਯ ਪਰਿਕਡ੍ਢਮਾਨੋ ਅਪਾਯਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਪਸੁਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ, ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਂ ਨਰਂ;
ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਾਮਂ ਮਹੋਘੋਵ, ਮਚ੍ਚੁ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਪਸੁਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਰੂਪਬਲਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਚ ਪਸੂ ਚ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਾ ¶ ਅਭਿਰੂਪਾ ਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਮਤ੍ਥਾ, ਮਮ ਗੋਣਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਰੋਗਾ ਮਹਾਭਾਰਵਹਾ, ਮਮ ਗਾਵੀ ਬਹੁਖੀਰਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚ ਪਸੂਹਿ ਚ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ ਨਰਂ. ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਨਸਨ੍ਤਿ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਪਤ੍ਥਨਤਾਯ ਆਸਤ੍ਤਮਾਨਸਂ ਵਾ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਲਗ੍ਗਨਤਾਯ ਬ੍ਯਾਸਤ੍ਤਮਾਨਸਂ ¶ ਵਾ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਾਮਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਂ ਉਪਗਤਂ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ. ਮਹੋਘੋਵਾਤਿ ਯਥਾ ਏਵਰੂਪਂ ਗਾਮਂ ਗਮ੍ਭੀਰਵਿਤ੍ਥਤੋ ਮਹਨ੍ਤੋ ਮਹਾਨਦੀਨਂ ਓਘੋ ¶ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੁਨਖਮ੍ਪਿ ਅਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਨਰਂ ਮਚ੍ਚੁ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਪਟਾਚਾਰਾਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਟਾਚਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਸਹਸ੍ਸਵਗ੍ਗੇ –
‘‘ਯੋ ਚ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀਵੇ, ਅਪਸ੍ਸਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;
ਏਕਾਹਂ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੧੩) –
ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਂ. ਤਦਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਾਚਾਰਂ ਤਨੁਭੂਤਸੋਕਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਾਚਾਰੇ ਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਨਾਮ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਣਂ ਵਾ ਲੇਣਂ ਵਾ ਸਰਣਂ ਵਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਤੇ ਨ ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪਨ ਸੀਲਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਮਗ੍ਗਮੇਵ ਸੋਧੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ ਤਾਣਾਯ, ਨ ਪਿਤਾ ਨਾਪਿ ਬਨ੍ਧਵਾ;
ਅਨ੍ਤਕੇਨਾਧਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਤੀਸੁ ਤਾਣਤਾ.
‘‘ਏਤਮਤ੍ਥਵਸਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੀਲਸਂਵੁਤੋ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਵਿਸੋਧਯੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤਾਣਾਯਾਤਿ ਤਾਣਭਾਵਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ. ਬਨ੍ਧਵਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾ ਞਾਤਿਸੁਹਜ੍ਜਾ. ਅਨ੍ਤਕੇਨਾਧਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਮਰਣੇਨ ਅਭਿਭੂਤਸ੍ਸ. ਪਵਤ੍ਤਿਯਞ੍ਹਿ ਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਦਾਨੇਨ ¶ ਚੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਚ੍ਚਨਿਤ੍ਥਰਣੇਨ ਚ ਤਾਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਮਰਣਕਾਲੇ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ¶ ਮਰਣਂ ¶ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਤਾਣਤ੍ਥਾਯ ਲੇਣਤ੍ਥਾਯ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਤੀਸੁ ਤਾਣਤਾ’’ਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਵਸਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਤਾਣਂ ਭਵਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਰਣਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਸਂਵੁਤੋ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਵਿਸੋਧੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਟਾਚਾਰਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਟਾਚਾਰਾਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
ਮਗ੍ਗਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੧. ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਗ੍ਗੋ
੧. ਅਤ੍ਤਨੋਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੁ
ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਵੇਸਾਲੀ ਇਦ੍ਧਾ ਅਹੋਸਿ ਫੀਤਾ ਬਹੁਜਨਾ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਵਾਰੇਨ ਵਾਰੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਾਨਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂਯੇਵ ਸਤ੍ਤਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਤਕਾਯੇਵ ਪਾਸਾਦਾ ਤਤ੍ਤਕਾਨੇਵ ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਤਕਾਯੇਵ ਆਰਾਮਾ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਚ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾ ਅਹੋਸਿ ਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਛਾਤਕਭਯੇਨ ਪਠਮਂ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਾਲਮਕਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਛਡ੍ਡਿਤਾਨਂ ਕੁਣਪਾਨਂ ਗਨ੍ਧੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਅਮਨੁਸ੍ਸੂਪਦ੍ਦਵੇਨ ਬਹੁਤਰਾ ਕਾਲਮਕਂਸੁ. ਤੇਸਂ ¶ ਕੁਣਪਗਨ੍ਧਪਟਿਕ੍ਕੂਲਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਵਾਤਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਏਵਂ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਭਯਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਭਯਂ ਰੋਗਭਯਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ.
ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਾ ਰਾਜਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਏਵਰੂਪਂ ਭਯਂ ਨਾਮ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ. ਅਧਮ੍ਮਿਕਰਾਜੂਨਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਏਵਰੂਪਂ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਵਿਚਿਨਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਵੇਸਾਲਿਵਾਸਿਨੋ ਸਬ੍ਬਂ ਪਵੇਣਿ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਕਞ੍ਚਿ ਦੋਸਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਯਂ ਵੂਪਸਮਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇਹਿ ‘‘ਬਲਿਕਮ੍ਮੇਨ ਆਯਾਚਨਾਯ ਮਙ੍ਗਲਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਵਿਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਅਥਞ੍ਞੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾ, ਤੇਸੁ ਇਧਾਗਤਮਤ੍ਤੇਸੁ ਭਯਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ¶ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਇਧ ਆਗਤੇ ਇਮਾਨਿ ¶ ਭਯਾਨਿ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਏਤਰਹਿ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ ¶ . ਤਦਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤੋ ਮਹਾਲਿ ਨਾਮ ਲਿਚ੍ਛਵੀ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ.
ਵੇਸਾਲਿਵਾਸਿਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਇਧਾਨੇਥਾ’’ਤਿ ਮਹਾਲਿਞ੍ਚੇਵ ਲਿਚ੍ਛਵਿਂ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਵੇਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਗਰਂ ਪੇਸੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯਾਚਿਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ਵੂਪਸਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤੇ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੧ ਆਦਯੋ; ਸੁ. ਨਿ. ੨੨੪ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਾ ਰਕ੍ਖਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਨਂ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਫਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਭਯਾਨਿ ਵੂਪਸਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ.
ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਿਰ ਵੇਸਾਲਿਗਮਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਗਰੇ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੇਸਾਲਿਗਮਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਮੇਥ, ਤਾਵ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਯਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸ ਚ ਗਙ੍ਗਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਭੂਮਿਂ ਸਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਵਿਹਾਰਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਗਮਨਕਾਲਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਰਾਜਾ ਯੋਜਨਨ੍ਤਰੇ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤੇਨ ਓਧਿਨਾ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਓਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਜਪਟਾਕਕਦਲੀਆਦੀਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕਮੇਕਂ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਉਪਰਿ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਾਦੀਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ¶ ਨਾਵਂ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੇਸਾਲਿਕਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਦਿਗੁਣਂ ਪੂਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਚ ਗਙ੍ਗਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਤਿਯੋਜਨਭੂਮਿਂ ¶ ਸਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਚਤੂਹਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੂਜਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਦ੍ਵੇ ਨਾਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਾਦੀਹਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤਨਮਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ¶ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵਾਹਂ ਇਧੇਵ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਾਵਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਸਾਲਿਕਾਨਂ ਸੀਮਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਲਿਚ੍ਛਵੀਰਾਜਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਵਂ ਤੀਰਂ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਾਵਾਤੋ ਓਤਾਰਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰੇ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਮਹਾਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਜਣ੍ਣੁਪ੍ਪਮਾਣਊਰੁਪ੍ਪਮਾਣਕਟਿਪ੍ਪਮਾਣਾਦੀਨਿ ਉਦਕਾਨਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਕੁਣਪਾਨਿ ਗਙ੍ਗਂ ਪਵੇਸਯਿਂਸੁ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਅਹੋਸਿ. ਲਿਚ੍ਛਵੀਰਾਜਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਿਗੁਣਂ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤੀਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ¶ ਵੇਸਾਲਿਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਦੇਵਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਆਗਮਾਸਿ, ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਯਂ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਲਿਚ੍ਛਵੀਕੁਮਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਾਕਾਰਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ.
ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸੇਲਮਯਪਤ੍ਤੇਨ ਉਦਕਂ ਆਦਾਯ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ ਪਣਿਧਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾ ਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥਚਰਿਯਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚਰਿਯਾਯੋ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵੇ ਗਬ੍ਭਵੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਂ ਜਾਤਿਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਪਧਾਨਚਰਿਯਂ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਮਾਰਵਿਜਯਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਟਿਵੇਧਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪਵਤ੍ਤਨਂ ¶ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ ਤੀਸੁ ਪਾਕਾਰਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ. ਤੇਨ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਉਦ੍ਧਂ ਖਿਤ੍ਤਉਦਕਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਰਿ ਪਤਿ. ‘‘ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਕਥਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਰਜਤਵਟਂਸਕਾ ਵਿਯ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਰਿ ਪਤਿਂਸੁ. ਤਾਵਦੇਵ ਵੂਪਸਨ੍ਤਰੋਗਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਟ੍ਠਾਯੁਟ੍ਠਾਯ ਥੇਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਸੁਂ ¶ . ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਉਦਕਫੁਸਿਤੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਫੁਟ੍ਠਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਪਲਾਯਨ੍ਤਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਭਿਤ੍ਤਿਪਦੇਸਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਨੋਕਾਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਪਾਕਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਲਾਯਿਂਸੁ.
ਮਹਾਜਨੋ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰਂ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧੇਹਿ ਉਪਲਿਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਸੁਵਣ੍ਣਤਾਰਕਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਨੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਲਿਚ੍ਛਵੀਗਣੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਦੇਵਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਪਤਿਰੂਪੇ ਓਕਾਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਸਕਲਨਗਰਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਵੂਪਸਨ੍ਤਰੋਗੇਨ ਮਹਾਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ¶ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਪੁਨਦਿਵਸੇਪੀਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਤਦੇਵ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਲਿਚ੍ਛਵੀਗਣਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵੇਸਾਲਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਲਿਚ੍ਛਵੀਰਾਜਾਨੋ ਦਿਗੁਣਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪੁਨ ਤੀਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰਂ ਨਯਿਂਸੁ.
ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਾਗਰਾਜਾਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਯਂ ਕਿਂ ਨ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯਾ ਨਾਵਾਯੋ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਪਦੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਉਦਕਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਹਣਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਨਾਗਾ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਯਂ ਪਨ ਕਿਂ ਨ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਭੂਮਟ੍ਠਕਦੇਵੇਪਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਗਾ ਯੋਜਨਿਕਾਨਿ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਾਗਾ ¶ ਭੂਮਿਤਲੇ ਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁ ਭੂਮਟ੍ਠਕਾ ਦੇਵਤਾ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਆਕਾਸਟ੍ਠਦੇਵਾਤਿ ਨਾਗਭਵਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਸੁ ਧਜਾ, ਧਜਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਟਾਕਾ, ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਵਾਸਚੁਣ੍ਣਧੁਮਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਬ੍ਬਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਛਣਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਘੋਸਯਮਾਨਾ ਆਕਾਸੇ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਤਯੋ ਏਵ ਕਿਰ ਸਮਾਗਮਾ ਮਹਨ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ – ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਮਾਗਮੋ ਦੇਵੋਰੋਹਣਸਮਾਗਮੋ ਅਯਂ ਗਙ੍ਗੋਰੋਹਣਸਮਾਗਮੋਤਿ.
ਪਰਤੀਰੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋਪਿ ਲਿਚ੍ਛਵੀਹਿ ਕਤਸਕ੍ਕਾਰਤੋ ਦਿਗੁਣਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ¶ ਭਗਵਤੋ ਆਗਮਨਂ ਉਦਿਕ੍ਖਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਰਾਜੂਨਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਾਗਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਾਯ ਨਾਵਾਯ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਪਰਿਵਾਰਂ ਏਕੇਕਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇਵ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਸ੍ਸ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਾਗਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਭੂਮਟ੍ਠਕਦੇਵਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਏਕੇਕਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਬੁਦ੍ਧਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭੇ ਏਕਾਲਙ੍ਕਾਰੇ ਏਕੁਸ੍ਸਵੇ ਏਕਛਣੇਯੇਵ ਚ ਜਾਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਗਾਨਮਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਰਤਨਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਸੁਪਿ ਏਕੇਕੋ ਏਕੇਕਮੇਵ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਨਾਗਰਾਜਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਾਗਭਵਨਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਗਭਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾਹਿ ਪੂਜਿਯਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨਾਵਾਸਤੇਹਿ ਗਙ੍ਗਾਨਦਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿ.
ਰਾਜਾ ¶ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਾਵਾਤੋ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਲਿਚ੍ਛਵੀਤਿ ਕਤਸਕ੍ਕਾਰਤੋ ਦਿਗੁਣਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਪਞ੍ਚਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਰਾਜਗਹਂ ਅਭਿਨੇਸਿ. ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਅਹੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਸਾਦੋ, ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਾਮ ਓਰਤੋ ¶ ਚ ਪਾਰਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨੇ ਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਗਤੇਨ ਪਸਾਦੇਨ ਰਾਜੂਹਿ ਸਮਤਲਂ ਭੂਮਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਾ ਓਕਿਣ੍ਣਾ, ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤੇਨ ਓਧਿਨਾ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਸਨ੍ਥਤਾਨਿ, ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਂ ਨਾਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪਦੁਮੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਵਨਾ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਾਨਿ, ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਏਕਾਲਙ੍ਕਾਰਂ ਏਕੁਸ੍ਸਵਂ ਵਿਯ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਯ੍ਹਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਨ ਨਾਗਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੁਭਾਵੇਨ. ਅਤੀਤੇ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਸੀਮੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਿਤਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਤਾਤ, ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤੇ ਅਜ੍ਝਾਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਪਿਤਾ ਆਹ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ, ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਮ ¶ ਸਹਾਯਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਧੀਯਸ੍ਸੂ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਾ ਪਹਿਤਭਾਵਮਾਚਿਕ੍ਖਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ‘‘ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਦਰਥਂ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਦਿਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤੇ ਵਾਚੇਤੁਮਾਰਭਿ. ਸੋ ਲਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸੀਹਤੇਲਮਿਵ ਅਵਿਨਸ੍ਸਮਾਨਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ.
ਸੋ ਆਚਰਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਮੇਵ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਨੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ, ਤਾਤ, ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਥ ਕੋ, ਆਚਰਿਯ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ, ਤਾਤ, ਇਸਯੋ ਇਸਿਪਤਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮੇ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮਯਂ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮ. ਸਚੇ ਤੇ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇਨਤ੍ਥੋ ¶ , ਪਬ੍ਬਜਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ¶ . ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ¶ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ‘‘ਇਦਂ ਤਾਵ ਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰੇ ਗਗਨਤਲੇ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਪਾਕਟੋ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਮਹਾਜਨੋ ਚ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਯੋ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਥੂਪਂ ਕਾਰੇਸੁਂ.
ਸਙ੍ਖੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਚਿਰਂ ਗਤੋ, ਪਵਤ੍ਤਿਮਸ੍ਸ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਮੇਸੁ ਏਕੋਪਿ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸੁਸੀਮੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਇਧਾਗਮਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਜਾਨਾਮ, ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਥੂਪੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਭੂਮਿਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਤਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਣਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕੇਨ ਵਾਲੁਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਕਮਣ੍ਡਲੁਤੋ ਉਦਕੇਨ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤ੍ਵਾ ਵਨਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕੇਨ ਪਟਾਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਥੂਪਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਤ੍ਤਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਦਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਂ ਸਙ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿਂ. ਮਯਾ ਸੁਸੀਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਤਿਣਾਨਿ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਵਿਹਤਖਾਣੁਕਕਣ੍ਟਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਸਮਤਲਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲੁਕਾ ਓਕਿਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਮਗ੍ਗੇ ਵਾਲੁਕਂ ਓਕਿਰਿਂਸੁ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਵਨਕੁਸੁਮੇਹਿ ਪੂਜਾ ਕਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਮਗ੍ਗੇ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਓਕਿਣ੍ਣਾਨਿ, ਏਕਯੋਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਂ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪਦੁਮੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਕਮਣ੍ਡਲੁਉਦਕੇਨ ਭੂਮਿ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਪਟਾਕਾ, ਆਰੋਪਿਤਾ, ਛਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਬਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਵਨਾ ਧਜਪਟਾਕਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਏਕੁਸ੍ਸਵਂ ਵਿਯ ¶ ਜਾਤਂ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਯ੍ਹਂ ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਨ ਨਾਗਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਅਤੀਤੇ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਨੁਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾ ¶ ¶ , ਪਸ੍ਸੇ ਚੇ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ;
ਚਜੇ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਂ ਧੀਰੋ, ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਂ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਤਿ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਖਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ. ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਉਲ਼ਾਰਂ ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਚੇ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਏਕਞ੍ਹਿ ਭੋਜਨਪਾਤਿਂ ਸਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਂ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਵਾ ਦਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪੁਲਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਥੇਤਂ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਤਂ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਂ ਚਜੇਯ੍ਯਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਤ੍ਤਨੋਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਕੁਕ੍ਕੁਟਅਣ੍ਡਖਾਦਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਪਰਦੁਕ੍ਖੂਪਧਾਨੇਨਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਟਅਣ੍ਡਖਾਦਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਕਿਰ ਅਵਿਦੂਰੇ ਪਣ੍ਡੁਰਂ ਨਾਮ ਏਕੋ ਗਾਮੋ, ਤਤ੍ਥੇਕੋ ਕੇਵਟ੍ਟੋ ਵਸਤਿ. ਸੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਚਿਰਵਤਿਯਂ ਕਚ੍ਛਪਅਣ੍ਡਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਕੁਮਾਰਿਕਾਯਪਿ ¶ ਏਕਂ ਅਣ੍ਡਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਨਾਮ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਮਾਤਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਵਿਜਾਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਂ ਅਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਬਦ੍ਧਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਯਮੇਵ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਵਿਜਾਤਵਿਜਾਤਕਾਲੇ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਖਾਦਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਾਯ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਚੁਤਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਵ ਜਾਤਦਾਰਕੇ ਖਾਦਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਗੇਹੇ ਮਜ੍ਜਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਰਾਪਿ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਵਿਜਾਯਿ, ਮਜ੍ਜਾਰੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਯੇਵ. ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ‘‘ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਮਮ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮਾਸਿ ¶ , ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਸਪੁਤ੍ਤਕਂ ਤਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਲਭੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਦੀਪਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਰਾਪਿ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਗੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਜਾਤਕਾਲੇ ਦੀਪਿਨੀ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਖਾਦਿ. ਏਵਂ ਖਾਦਨ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸਾਨੇ ਏਕਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਏਕਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਲਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਨ ਹਿ ਵੇਰੇਨ ਵੇਰਾਨੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੫) ਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਵੇਰਞ੍ਹਿ ਅਵੇਰੇਨ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਨੋ ਵੇਰੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਰਦੁਕ੍ਖੂਪਧਾਨੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮਿਚ੍ਛਤਿ;
ਵੇਰਸਂਸਗ੍ਗਸਂਸਟ੍ਠੋ, ਵੇਰਾ ਸੋ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਰਦੁਕ੍ਖੂਪਧਾਨੇਨਾਤਿ ਪਰਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖੂਪਧਾਨੇਨ, ਪਰਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੇਰਸਂਸਗ੍ਗਸਂਸਟ੍ਠੋਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਕ੍ਕੋਸਨਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਨਪਹਰਣਪਟਿਹਰਣਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਤੇਨ ਵੇਰਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠੋ. ਵੇਰਾ ਸੋ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਵੇਰਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਵੇਰਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿ, ਇਤਰਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਕੁਕ੍ਕੁਟਅਣ੍ਡਖਾਦਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਭਦ੍ਦਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯਞ੍ਹਿ ¶ ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਭਦ੍ਦਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਿਯਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਪਾਦੁਕਮਣ੍ਡਨੇ ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਦ੍ਦਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਪਾਦੁਕਮਣ੍ਡਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਿਣਪਾਦੁਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਪਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿਪਿ, ਮੁਞ੍ਜਪਾਦੁਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਪਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿਪਿ, ਪਬ੍ਬਜਪਾਦੁਕਂ ਹਿਨ੍ਤਾਲਪਾਦੁਕਂ ਕਮਲਪਾਦੁਕਂ ਕਮ੍ਬਲਪਾਦੁਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਪਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿਪਿ, ਰਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਅਧਿਸੀਲਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ¶ (ਮਹਾਵ. ੨੫੧). ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂ ਤਥਾਕਰਣਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਿਚ੍ਚੇਨ ਆਗਤਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚੇ ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ, ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਕਰੀਯਤਿ;
ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਨਂ ਪਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ.
‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ;
ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਤੇ ਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਕਿਚ੍ਚੇ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋ;
ਸਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਗੋਪਨਂ ਅਰਞ੍ਞਾਵਾਸੋ ਧੁਤਙ੍ਗਪਰਿਹਰਣਂ ਭਾਵਨਾਰਾਮਤਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ ਛਡ੍ਡਿਤਂ. ਅਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਛਤ੍ਤਮਣ੍ਡਨਂ ਉਪਾਹਨਮਣ੍ਡਨਂ ਪਾਦੁਕਪਤ੍ਤਥਾਲਕਧਮ੍ਮਕਰਣਕਾਯਬਨ੍ਧਨਅਂਸਬਦ੍ਧਕਮਣ੍ਡਨਂ ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ. ਯੇਹਿ ਤਂ ਕਯਿਰਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਾਨਨਲ਼ਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚਰਣੇਨ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਨਂ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਮਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਪਗ੍ਗਹਿਤਾ. ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾ. ਅਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤੇ ਏਤਂ ਛਤ੍ਤਮਣ੍ਡਨਾਦਿਕਂ ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਚ੍ਚੇਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਮਾਣਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਗੋਪਨਾਦਿਕੇ ਕਰਣੀਯੇ. ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋਤਿ ਸਤਤਕਾਰਿਨੋ ਅਟ੍ਠਿਤਕਾਰਿਨੋ. ਤੇਸਂ ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ ਸਤਾਨਂ ¶ ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ¶ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਹਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਆਸਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਭਦ੍ਦਿਯਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਮਾਤਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ¶ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਤ੍ਥਾ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਮੁਖਾਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੇਹਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਰਾਜਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਚ ਖਤ੍ਤਿਯੇ;
ਰਟ੍ਠਂ ਸਾਨੁਚਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਨੀਘੋ ਯਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਾਨੁਚਰਨ੍ਤਿ ਆਯਸਾਧਕੇਨ ਆਯੁਤ੍ਤਕੇਨ ਸਹਿਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਜਨੇਤਿ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੫੫-੫੭) ਵਚਨਤੋ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜਨਨਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਮਾਤਾ ਨਾਮ. ‘‘ਅਹਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਪਿਤਾ ਨਾਮ. ਲੋਕੋ ਵਿਯ ਰਾਜਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਭਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਦ੍ਵੇ ਖਤ੍ਤਿਯਰਾਜਾਨੋ ਨਾਮ. ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਤਟ੍ਠੇਨ ਰਟ੍ਠਦਿਸਤ੍ਤਾ ਰਟ੍ਠਂ ਨਾਮ. ਆਯਸਾਧਕੋ ¶ ਆਯੁਤ੍ਤਕਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗੋ ਅਨੁਚਰੋ ਨਾਮ. ਅਨੀਘੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਖੀਣਾਸਵੋ. ਏਤੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਾਸਿਨਾ ਹਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.
ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯਪਿ ਵਤ੍ਥੁ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ. ਤਦਾ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਮੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਰਾਜਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੋਤ੍ਥਿਯੇ;
ਵੇਯਗ੍ਘਪਞ੍ਚਮਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਨੀਘੋ ਯਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਚ ਸੋਤ੍ਥਿਯੇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਤਾਯ ਚ ਦੇਸਨਾਵਿਧਿਕੁਸਲਤਾਯ ਚ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਦ੍ਵੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਰਾਜਾਨੋ ¶ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਵੇਯਗ੍ਘਪਞ੍ਚਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਯਗ੍ਘਾਨੁਚਰਿਤੋ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯੋ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਮਗ੍ਗੋ ਵੇਯਗ੍ਘੋ ਨਾਮ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਮ੍ਪਿ ¶ ਤੇਨ ਸਦਿਸਤਾਯ ਵੇਯਗ੍ਘਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਨੀਵਰਣਪਞ੍ਚਕਂ ਵੇਯਗ੍ਘਪਞ੍ਚਮਂ ਨਾਮ. ਇਦਞ੍ਚ ਵੇਯਗ੍ਘਪਞ੍ਚਮਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਾਸਿਨਾ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੀਘੋਵ ਯਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.
ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਦਾਰੁਸਾਕਟਿਕਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦਾਰੁਸਾਕਟਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਰਾਜਗਹਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕਾ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਗੁਲ਼ਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਪੁਤ੍ਤੋ ਗੁਲ਼ਂ ਖਿਪਮਾਨੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਵਾ ਗੁਲ਼ਂ ਖਿਪਤਿ. ਇਤਰੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਗੁਣੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਮੋ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਵਾ ਖਿਪਤਿ. ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ¶ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਿਨਾਤਿ, ਇਤਰੋ ਪਨ ਪਰਾਜਯਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ¶ ਏਵਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਗੁਲ਼ਂ ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਮਮਂ ਜਿਨਾਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਂ ਪਰਿਚਯਮਕਾਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਸਕਟਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਰੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਮ੍ਪਿ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਯਂ ਦਾਰੂਨਂ ਸਕਟਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬਹਿਨਗਰੇ ਸੁਸਾਨਸਾਮਨ੍ਤੇ ਉਦਕਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਗੋਣੇ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗਮਕਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਗੋਣਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਨ ਗੋਗਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਗਰਮੇਵ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਸਾਕਟਿਕੋਪਿ ਗੋਣੇ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਗੋਣੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਰਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਯੇਵ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਹਿਤਂ.
ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕਕੋਵ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸਕਟਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ. ਰਾਜਗਹਂ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਬਹੁਲਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਸੁਸਾਨਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਦ੍ਵੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਏਕੋ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕਣ੍ਡਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਏਕੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ. ਤੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਆਹ – ‘‘ਅਯਂ ਨੋ ਭਕ੍ਖੋ, ਇਮਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਅਲਂ ਮਾ ਤੇ ਰੁਚ੍ਚੀ’’ਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਨਿਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਪਾਦੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਿ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਚਿਤਤ੍ਤਾ ¶ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ‘‘ਨਮੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ¶ ਮਹਾਭਯਭੀਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਇਤਰੋ ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ, ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਤਸ੍ਸ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਭੋਜਨਪਾਤਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਆਹਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਉਭੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਰਾਜਾਵ ਪਸ੍ਸਤੁ, ਮਾ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਾ ਯਕ੍ਖਾਨੁਭਾਵੇਨ ਭੋਜਨਪਾਤਿਯਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਂ ਦਾਰੁਸਕਟੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਆਰਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.
ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਰਾਜਕੁਲਤੋ ਚੋਰੇਹਿ ਭੋਜਨਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਟ’’ਨ੍ਤਿ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਦਾਰੁਸਕਟੇ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਹਂ ¶ , ਦੇਵ, ਜਾਨਾਮਿ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਮੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਮਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਭਯੋਵ ਨਿਦ੍ਦਂ ਉਪਗਤੋ. ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਹਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇ ਤਯੋਪਿ ਜਨੇ ਆਦਾਯ ¶ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਏਵ ਰਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿਆਦਯੋਪੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੇਵ ਰਕ੍ਖਾ, ਯੇਸਂ ਪਨ ਛਬ੍ਬਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਰਕ੍ਖਾਵਰਣੇਨ ਵਾ ਮਨ੍ਤੋਸਧੇਹਿ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਬੁਦ੍ਧਗਤਾ ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਗਤਾ ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਘਗਤਾ ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ¶ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹਿਂਸਾਯ ਰਤੋ ਮਨੋ.
‘‘ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ;
ਯੇਸਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਾਵਨਾਯ ਰਤੋ ਮਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਗਤਂ ਸਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੁਪਨ੍ਤਾ, ਗਹੇਤ੍ਵਾਯੇਵ ਚ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਸਦਾ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾਤਿ ਗੋਤਮਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਵਨਨ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਸਵਨਤਾਯ ਗੋਤਮਸਾਵਕਾ. ਬੁਦ੍ਧਗਤਾ ਸਤੀਤਿ ਯੇਸਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਤਿ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਸਦਾਪਿ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ¶ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਕਾਲੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮਗਤਾ ਸਤੀਤਿ ‘‘ਸ੍ਵਾਖਾਤੋ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਧਮ੍ਮਗੁਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਤਿ. ਸਙ੍ਘਗਤਾ ਸਤੀਤਿ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਸਙ੍ਘਗੁਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਤਿ. ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀਤਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਨਵਸਿਵਥਿਕਾਵਸੇਨ ਵਾ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨੀਲਕਸਿਣਾਦਿਰੂਪਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਤਿ. ਅਹਿਂਸਾਯ ਰਤੋਤਿ ‘‘ਸੋ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੬੪੨) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਕਰੁਣਾਭਾਵਨਾਯ ਰਤੋ. ਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਰੁਣਾਭਾਵਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਅਵਸੇਸਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਮ, ਇਧ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸੇਸਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਦਾਰਕੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਦਾਰੁਸਾਕਟਿਕਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਦੁਪ੍ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਸਾਲਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ¶ ਵਿਹਰਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ, ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਛਣੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਤੂਰਿਯਤਾਲ਼ਿਤਵਾਦਿਤਨਿਗ੍ਘੋਸਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋ ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਏਕਕਾ ਮਯਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਾਮ,
ਅਪਵਿਦ੍ਧਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਦਾਰੁਕਂ;
ਏਤਾਦਿਸਿਕਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ,
ਕੋਸੁ ਨਾਮਮ੍ਹੇਹਿ ਪਾਪਿਯੋ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੯);
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਵਜ੍ਜਿਰਟ੍ਠੇ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾਰੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕਲਨਗਰੇ ਧਜਪਟਾਕਾਦੀਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਕੋਮੁਦਿਯਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਛਣਵਾਰੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਭੇਰਿਯਾਦੀਨਂ ਤੂਰਿਯਾਨਂ ਤਾਲ਼ਿਤਾਨਂ ਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਵੀਣਾਦੀਨਞ੍ਚ ਵਾਦਿਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯਾਨਿ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਸਤ੍ਤ ਰਾਜਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਰਾਜਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਰਾਜਾਨੋ, ਤਤ੍ਤਕਾ ਏਵ ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਰਾਜਸੇਨਾਪਤਿਆਦਯੋ, ਤੇਸੁ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇਸੁ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਕੀਲ਼ਨਤ੍ਥਾਯ ਵੀਥਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥੇ ਮਹਾਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨੋ ਗਗਨਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤਂ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਕੋਟਿਯਂ ਫਲਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤੋ ਵੇਠਨਾਲਙ੍ਕਾਰਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵਨੇ ਛਡ੍ਡਿਤਦਾਰੁਕਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਲਾਮਕਤਰੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਆਰਞ੍ਞਕਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਏਵਮਾਹ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾਯ ਦੇਵਤਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਂਵੇਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ –
‘‘ਏਕਕੋਵ ਤ੍ਵਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਸਿ, ਅਪਵਿਦ੍ਧਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਦਾਰੁਕਂ;
ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਬਹੁਕਾ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ, ਨੇਰਯਿਕਾ ਵਿਯ ਸਗ੍ਗਗਾਮਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੯) –
ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸਸ੍ਸ ¶ ਦੁਕ੍ਖਤਂ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਪਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦੁਪ੍ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਦੁਰਭਿਰਮਂ, ਦੁਰਾਵਾਸਾ ਘਰਾ ਦੁਖਾ;
ਦੁਕ੍ਖੋਸਮਾਨਸਂਵਾਸੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਤਿਤਦ੍ਧਗੂ;
ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚਦ੍ਧਗੂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਤਿਤੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਦੁਪ੍ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਞ੍ਚੇਵ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਉਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਰਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਯ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਂ ਘਟੇਨ੍ਤੇਨ ਅਪਰਿਮਾਣਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਗੋਪਨਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਣਵਸੇਨ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਰਾਵਾਸਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਘਰਂ ਆਵਸਨ੍ਤੇਨ ਰਾਜੂਨਂ ਰਾਜਕਿਚ੍ਚਂ, ਇਸ੍ਸਰਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰਕਿਚ੍ਚਂ ਵਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਿਜਨਾ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਘਰਾਵਾਸੋ ਛਿਦ੍ਦਘਟੋ ਵਿਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਚ ਦੁਪ੍ਪੂਰੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਘਰਾਵਾਸਾ ¶ ਨਾਮੇਤੇ ਦੁਰਾਵਾਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਆਵਸਿਤੁਂ, ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖੋ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸੋਤਿ ਗਿਹਿਨੋ ਵਾ ਹਿ ਯੇ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਕੁਲਭੋਗੇਹਿ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ ਸੀਲਾਚਾਰਬਾਹੁਸਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਸਮਾਨਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਕੋਸ੍ਮਿ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਧਿਕਰਣਪਸੁਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਸਮਾਨਾ ਨਾਮ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸੋ ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਤਿਤਦ੍ਧਗੂਤਿ ਯੇ ਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਦ੍ਧਗੂ, ਤੇ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਨੁਪਤਿਤਾਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚਦ੍ਧਗੂਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਤਿਤਭਾਵੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਦ੍ਧਗੂਭਾਵੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਮਨਤਾਯ ਅਦ੍ਧਗੂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਨੁਪਤਿਤੋਪਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਦੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਚਿਤ੍ਤਗਹਪਤਿਵਤ੍ਥੁ
ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਗਹਪਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਬਾਲਵਗ੍ਗੇ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਂ ਭਾਵਨਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ. ਗਾਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਤ੍ਥ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭੪) –
‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾਯਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੇਵ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸਦ੍ਧੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸੀਲੋ, ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਯਂ ਪਦੇਸਂ ਭਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵਸ੍ਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਦ੍ਧੋ ¶ ਸੀਲੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਯਸੋਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤੋ;
ਯਂ ਯਂ ਪਦੇਸਂ ਭਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪੂਜਿਤੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭੪);
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਆਗਾਰਿਯਸੀਲਂ, ਅਨਾਗਾਰਿਯਸੀਲਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਸੀਲਂ. ਤੇਸੁ ਇਧ ਆਗਾਰਿਯਸੀਲਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸੋਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤੋਤਿ ਯਾਦਿਸੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਉਪਾਸਕਸਤਪਰਿਵਾਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਆਗਾਰਿਯਯਸੋ, ਤਾਦਿਸੇਨੇਵ ਯਸੇਨ ਧਨਧਞ੍ਞਾਦਿਕੋ ਚੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਧਅਰਿਯਧਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਭੋਗੋ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਯਂ ਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦੀਸੁ ¶ ਦਿਸਾਸੁ ਏਵਰੂਪੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਂ ਯਂ ਪਦੇਸਂ ਭਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਏਵਰੂਪੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪੂਜਿਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਚਿਤ੍ਤਗਹਪਤਿਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਾਵਤ੍ਥੁ
ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਗ੍ਗਨਗਰਵਾਸੀ ਉਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਹਾਯਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਏਕਾਚਰਿਯਕੁਲੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਤਿਕਂ ਕਰਿਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਸੁ ਜਾਤਾਸੁ ਯੋ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਵਾਰੇਤਿ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿ ਵਣਿਜ੍ਜਂ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤਰਂ ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਪਿਤਾ ਤੇ ਉਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਵ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ¶ , ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕਂ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਸਾਧੁਕਂ ਕਰੋਤਿ.
ਉਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿ ¶ ¶ ਤਸ੍ਸਾ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਖਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਮਯਂ ਦਹਰਕਾਲੇ ਏਵਂ ਨਾਮ ਕਤਿਕਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾਵ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਉਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਵਿਸਾਖਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਧਨਞ੍ਚਯਸੇਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਭਦ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਸਸੁਰਕੁਲੇ ਵਸਨ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ ਅਨ੍ਤੋਅਗ੍ਗਿ ਬਹਿ ਨ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੫੯; ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੫੨ ਵਿਸਾਖਾਵਤ੍ਥੁ) ਧਨਞ੍ਚਯਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਵਿਸਾਖਾਯ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇਨੇਵ ਦਸ ਓਵਾਦੇ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਧੀਤੁ ਦੋਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੇ ਪਾਟਿਭੋਗੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਉਯ੍ਯੋਜਨਦਿਵਸੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਭਵੇ ਧੀਤਰਾ ਕਤਾਨਂ ਸੁਚਰਿਤਾਨਂ ਫਲਵਿਭੂਤਿਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਧੀਤਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਉਗ੍ਗਨਗਰਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਸੁਰਕੁਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ¶ ਮਹਾਜਨੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਮਕਾਸਿ.
ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਵਿਭਵਂ ਪਾਕਟਂ ਕਾਤੁਂ ਵਿਸਾਖਾ ਵਿਯ ਸਕਲਨਗਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਰਥੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰੇਹਿ ਪੇਸਿਤੇ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੂਪਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤੀ ਸਕਲਨਗਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇਹਿ ਏਕਾਬਦ੍ਧਮਕਾਸਿ. ਮਙ੍ਗਲਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ਪਨਸ੍ਸਾ ਸਸੁਰੋ ਅਚੇਲਕਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਣੇ ਵਨ੍ਦਤੂ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸਾ ਲਜ੍ਜਾਯ ਨਗ੍ਗੇ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਤਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੀਹਰਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਮ ਅਕਾਰਣੇਨ ਦੋਸਂ ਆਰੋਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਦ੍ਦੋਸਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਸਮਣੇ ਅਹਿਰਿਕਾਤਿ ਨ ਵਨ੍ਦੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਾਯ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ‘‘ਕੀਦਿਸਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸਮਣਾ, ਅਤਿਵਿਯ ਤੇਸਂ ਪਸਂਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹ –
‘‘ਕੀਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਖੋ ਨੇ ਪਸਂਸਸਿ;
ਕਿਂਸੀਲਾ ਕਿਂਸਮਾਚਾਰਾ, ਤਂ ਮੇ ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪.੨੪);
ਅਥਸ੍ਸਾ ¶ ਸੁਭਦ੍ਦਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚੇਵ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਞ੍ਚ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀ –
‘‘ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ¶ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਾ, ਸਨ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਗਤਂ ਠਿਤਂ;
ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂ ਮਿਤਭਾਣੀ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ. (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪.੨੪);
‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਸੁਚਿ ਨੇਸਂ, ਵਾਚਾਕਮ੍ਮਂ ਅਨਾਵਿਲਂ;
ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ.
‘‘ਵਿਮਲਾ ¶ ਸਙ੍ਖਮੁਤ੍ਤਾਭਾ, ਸੁਦ੍ਧਾ ਅਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ;
ਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਦ੍ਧੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ.
‘‘ਲਾਭੇਨ ਉਨ੍ਨਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਲਾਭੇਨ ਚ ਓਨਤੋ;
ਲਾਭਾਲਾਭੇਨ ਏਕਟ੍ਠਾ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ.
‘‘ਯਸੇਨ ਉਨ੍ਨਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਯਸੇਨ ਚ ਓਨਤੋ;
ਯਸਾਯਸੇਨ ਏਕਟ੍ਠਾ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ.
‘‘ਪਸਂਸਾਯੁਨ੍ਨਤੋ ਲੋਕੋ, ਨਿਨ੍ਦਾਯਾਪਿ ਚ ਓਨਤੋ;
ਸਮਾ ਨਿਨ੍ਦਾਪਸਂਸਾਸੁ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮ.
‘‘ਸੁਖੇਨ ਉਨ੍ਨਤੋ ਲੋਕੋ, ਦੁਕ੍ਖੇਨਾਪਿ ਚ ਓਨਤੋ;
ਅਕਮ੍ਪਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ, ਤਾਦਿਸਾ ਸਮਣਾ ਮਮਾ’’ਤਿ. –
ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਸ੍ਸੁਂ ਤੋਸੇਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਤਵ ਸਮਣੇ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਯਥਾ ਮਯਂ ਤੇ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਤਥਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਤਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਾਭਿਮੁਖੀ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਵਾਸਪੁਪ੍ਫਧੁਮੇਹਿ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਮਿ, ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ¶ ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਅਟ੍ਠ ਮੁਟ੍ਠਿਯੋ ਆਕਾਸੇ ਖਿਪਿ. ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਉਪਰਿ ਮਾਲਾਵਿਤਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਪਿ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਧਿਵੁਤ੍ਥਂ ਮਯਾ, ਗਹਪਤਿ, ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਪੁਰੇਤਰਂ ਆਗਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਵੋ ਅਧਿਵੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਾਯ, ਗਹਪਤਿ, ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਾ ਦੂਰੇ ਵਸਤਿ ਇਤੋ ਵੀਸਤਿਯੋਜਨਸਤਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਆਮ ਗਹਪਤਿ, ਦੂਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾਪਿ ਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਅਭਿਮੁਖੇ ਠਿਤਾ ਵਿਯ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਹਿਮਵਨ੍ਤੋਵ ਪਬ੍ਬਤੋ;
ਅਸਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਖਿਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਸਰਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਤਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਸਨ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਾ ਭਾਵਿਤਭਾਵਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਞਾਣਪਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹਿਮਵਨ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਵਿਤ੍ਥਤੋ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤੁਬ੍ਬੇਧੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ¶ ਕੂਟਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤੋ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਮੁਖੇ ਠਿਤੋ ਵਿਯ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਨ੍ਤੇਤ੍ਥਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਗਰੁਕਾ ਵਿਤਿਣ੍ਣਪਰਲੋਕਾ ਆਮਿਸਚਕ੍ਖੁਕਾ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਬਾਲਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ, ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਸ੍ਸ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ. ਰਤ੍ਤਿਂ ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਖਿਤ੍ਤਸਰਾ ਵਿਯ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁਨੋ ਅਭਾਵੇਨ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸੁਭਦ੍ਦਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਅਧਿਵਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਤਾਨਿ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਉਗ੍ਗਨਗਰਂ ਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸਵਾਨਂਯੇਵ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਕੂਟਾਗਾਰੇਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਨਗਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਉਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਸੁਭਦ੍ਦਾਯ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇਨੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਗਤਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਿਰਿਵਿਭਵੇਨ ¶ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਮਾਲਾਦੀਹਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਾਯ ਅਨੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਤ੍ਵਂ ਇਧੇਵ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਨਗਰਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਚੂਲ਼ਸੁਭਦ੍ਦਾਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਏਕਵਿਹਾਰਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਏਕਾਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਵਿਹਾਰਿਤ੍ਥੇਰਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਏਕਕੋਵ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏਕਕੋਵ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕਕੋਵ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਏਕਕੋਵ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਚਤੁਪਰਿਸਨ੍ਤਰੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮਾਯਂ ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ¶ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਏਕਾਸਨਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਂ, ਏਕੋ ਚਰਮਤਨ੍ਦਿਤੋ;
ਏਕੋ ਦਮਯਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਵਨਨ੍ਤੇ ਰਮਿਤੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਸਨਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਮਜ੍ਝੇਪਿ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਏਕਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਲੋਹਪਾਸਾਦਸਦਿਸੇਪਿ ਚ ਪਾਸਾਦੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਮਜ੍ਝੇਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੂਪਧਾਨੇ ਮਹਾਰਹੇ ਸਯਨੇ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਯ੍ਯਾ ਏਕਸੇਯ੍ਯਾ ਨਾਮ. ਏਵਰੂਪਂ ਏਕਾਸਨਞ੍ਚ ਏਕਸੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਭਜੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤਨ੍ਦਿਤੋਤਿ ਜਙ੍ਘਬਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਕਪ੍ਪਨੇਨ ਅਕੁਸੀਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੀਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਕੋਵ ਚਰਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੋ ਦਮਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ¶ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਵਸੇਨ ਏਕੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨਨ੍ਤੇ ਰਮਿਤੋ ਸਿਯਾਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਨ੍ਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਵਨਨ੍ਤੇਯੇਵ ਅਭਿਰਮਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਆਕਿਣ੍ਣਵਿਹਾਰਿਨਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਜਨੋ ਏਕਵਿਹਾਰਿਕਮੇਵ ਪਤ੍ਥੇਸੀਤਿ.
ਏਕਵਿਹਾਰਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਏਕਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੨. ਨਿਰਯਵਗ੍ਗੋ
੧. ਸੁਨ੍ਦਰੀਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਅਭੂਤਵਾਦੀਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਉਦਾਨੇ (ਉਦਾ. ੩੮) ਆਗਤਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਦੀਨਂ ਮਹੋਘਸਦਿਸੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਕਾਲੇ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਾ ਵਿਯ ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਮਯਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ, ਨ ਨੋ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਰਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਨਾਲਪਿਂਸੁ. ਸਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ¶ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀਪਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਿ ਪਨਯ੍ਯਾ, ਕੇਨਚਿ ਵਿਹੇਠਿਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਗਿਨਿ, ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਅਮ੍ਹੇ ਵਿਹੇਠੇਤ੍ਵਾ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਾ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤ੍ਵਂ ਖੋਸਿ, ਭਗਿਨਿ, ਅਭਿਰੂਪਾ ਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਯਸਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਂ ਤਵ ਕਥਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਕਪ੍ਪੂਰਕਟੁਕਫਲਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨਕਾਲੇ ਜੇਤਵਨਾਭਿਮੁਖੀ ਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਚ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਹਞ੍ਹਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਰਾਮੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਜੇਤਵਨਮਗ੍ਗਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਾਭਿਮੁਖੀ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ‘‘ਕਿਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਿ, ਕਹਂ ਗਤਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘‘ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਿਲੇਸਰਤਿਯਾ ਰਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ.
ਅਥ ¶ ¶ ਤੇ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਧੁਤ੍ਤਾਨਂ ਕਹਾਪਣੇ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਸਮੀਪੇ ਮਾਲਾਕਚਵਰਨ੍ਤਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਥਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਤਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕੋਲਾਹਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਵੋ ਆਸਙ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਜੇਤਵਨੇ ਵਸਤਿ, ਤਤ੍ਥਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥ, ਨਂ ਵਿਚਿਨਥਾ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਮਾਲਾਕਚਵਰਨ੍ਤਰੇ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ‘ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਾਲਾਕਚਵਰਨ੍ਤਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੂ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥ, ਨਗਰਂ ਆਹਿਣ੍ਡਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਨਗਰਵੀਥੀਸੁ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਸਮਣਾਨਂ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਂ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਸੁਨ੍ਦਰਿਯਾ ਸਰੀਰਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਅਟ੍ਟਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਾਪੇਸਿ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇ ਸੇਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਸਮਣਾਨਂ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇਪਿ ਬਹਿਨਗਰੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਏਵਂ ਪਟਿਚੋਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਭੂਤਵਾਦੀ ਨਿਰਯਂ ਉਪੇਤਿ,
ਯੋ ਵਾਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਕਰੋਮਿਚਾਹ;
ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਪੇਚ੍ਚ ਸਮਾ ਭਵਨ੍ਤਿ,
ਨਿਹੀਨਕਮ੍ਮਾ ਮਨੁਜਾ ਪਰਤ੍ਥਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਭੂਤਵਾਦੀਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਦੋਸਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੁਚ੍ਛੇਨ ਪਰਂ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ. ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਏਤਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੇਚ੍ਚ ਸਮਾ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਜਨਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯਂ ਉਪਗਮਨੇਨ ਗਤਿਯਾ ਸਮਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਗਤਿਯੇਵ ਨੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਆਯੁ ਪਨ ਨੇਸਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ. ਬਹੁਕਞ੍ਹਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਰਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮੇਵ ਕਾਲਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ¶ ਲਾਮਕਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਨਿਹੀਨਕਮ੍ਮਾ ਮਨੁਜਾ ਪਰਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਪਰਤ੍ਥਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਪਦਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪੇਚ੍ਚਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੇਚ੍ਚ ਪਰਤ੍ਥ ਇਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਨਿਹੀਨਕਮ੍ਮਾ ਪਰਲੋਕੇ ਸਮਾ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਰਾਜਾ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਯਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਮਾਰਿਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਅਥ ਤੇ ਧੁਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ¶ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਸੁਰਂ ਪਿਵਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਲਹਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਏਕੋ ਏਕਂ ਆਹ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਾਲਾਕਚਵਰਨ੍ਤਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਕਹਾਪਣੇਹਿ ਸੁਰਂ ਪਿਵਸਿ, ਹੋਤੁ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਤੇ ਧੁਤ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਅਥ ਨੇ ਰਾਜਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਾ ਮਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਹਿ ਮਾਰਾਪਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਤਥੇਵ ਵਦਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ਨਗਰਂ ਆਹਿਣ੍ਡਥ – ‘‘ਅਯਂ ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤੁਕਾਮੇਹਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਮਾਰਾਪਿਤਾ, ਨੇਵ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ, ਨ ਸਾਵਕਾਨਂ ਦੋਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਦੋਸੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਬਾਲਮਹਾਜਨੋ ਤਦਾ ਸਦ੍ਦਹਿ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਧੁਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਰਿਸਵਧਦਣ੍ਡਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਮਹਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸੁਨ੍ਦਰੀਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਫਲਪੀਲ਼ਿਤਵਤ੍ਥੁ
ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਫਲਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਾ ਓਰੋਹਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਲਿਕਪੇਤਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਕਾਲੋ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਲਿਕਪੇਤਾਦੀਨਂ ਦਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਾ ਪਬ੍ਬਤਾ ਓਰੋਹਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵੇਹਾਸਂ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਾ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾ…ਪੇ… ਕਾਯੋਪਿ ਆਦਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੨੩੦; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੧੮) ਨਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਡਯ੍ਹਮਾਨੇ ਪਞ੍ਚ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਬਹੂਨਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਾ ਬਹਵੋ, ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ ਅਸਞ੍ਞਤਾ;
ਪਾਪਾ ਪਾਪੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ, ਨਿਰਯਂ ਤੇ ਉਪਪਜ੍ਜਰੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਾਤਿ ਕਾਸਾਵੇਨ ਪਲਿਵੇਠਿਤਕਣ੍ਠਾ. ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਤਿ ਲਾਮਕਧਮ੍ਮਾ. ਅਸਞ੍ਞਤਾਤਿ ਕਾਯਾਦਿਸਂਯਮਰਹਿਤਾ, ਤਥਾਰੂਪਾ ਪਾਪਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਹਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਪੇਤੇਸੁਪਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਫਲਪੀਲ਼ਿਤਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸੇਯ੍ਯੋ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਸਾਲਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਪਾਰਾਜਿਕੇ (ਪਾਰਾ. ੧੯੩ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਮੇਵ.
ਤਦਾ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਰਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਗਿਹੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੇਯ੍ਯੋ ¶ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋ ਭੁਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਸਿਖੂਪਮੋ;
ਯਞ੍ਚੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ, ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਮਸਞ੍ਞਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯਞ੍ਚੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਨਿਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਅਸਞ੍ਞਤੋ ਰਟ੍ਠਵਾਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਂ ‘‘ਸਮਣੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਤੋ ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਵਣ੍ਣੋ ਅਯੋਗੁਲ਼ੋਵ ਭੁਤ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਹਿ ਏਕੋਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਝਾਯੇਯ੍ਯ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਖੇਮਕਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਚਤ੍ਤਾਰਿ ¶ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਂ ਖੇਮਕਂ ਨਾਮ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਅਭਿਰੂਪੋ ਅਹੋਸਿ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਗਾਭਿਭੂਤਾ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ਪਰਦਾਰਕਮ੍ਮਾਭਿਰਤੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜਾਮੀਤਿ ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਨੇਵ ਵਿਰਮਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਸਿਯੇਵ. ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸਂਵੇਗਕਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਦਾਰਸੇਵਨਾਯ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਠਾਨਾਨਿ ਨਰੋ ਪਮਤ੍ਤੋ,
ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਪਰਦਾਰੂਪਸੇਵੀ;
ਅਪੁਞ੍ਞਲਾਭਂ ਨ ਨਿਕਾਮਸੇਯ੍ਯਂ,
ਨਿਨ੍ਦਂ ਤਤੀਯਂ ਨਿਰਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
‘‘ਅਪੁਞ੍ਞਲਾਭੋ ¶ ਚ ਗਤੀ ਚ ਪਾਪਿਕਾ,
ਭੀਤਸ੍ਸ ਭੀਤਾਯ ਰਤੀ ਚ ਥੋਕਿਕਾ;
ਰਾਜਾ ਚ ਦਣ੍ਡਂ ਗਰੁਕਂ ਪਣੇਤਿ,
ਤਸ੍ਮਾ ਨਰੋ ਪਰਦਾਰਂ ਨ ਸੇਵੇ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਕਾਰਣਾਨਿ. ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਪਰਦਾਰੂਪਸੇਵੀਤਿ ਪਰਦਾਰਂ ਉਪਸੇਵਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਥਚਾਰੀ. ਅਪੁਞ੍ਞਲਾਭਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਲਾਭਂ. ਨ ਨਿਕਾਮਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮੇਵ ਕਾਲਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ਲਭਤਿ. ਅਪੁਞ੍ਞਲਾਭੋ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਅਯਞ੍ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਲਾਭੋ, ਤੇਨ ਚ ਅਪੁਞ੍ਞੇਨ ਨਿਰਯਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਾਪਿਕਾ ਗਤਿ ਹੋਤਿ. ਰਤੀ ਚ ਥੋਕਿਕਾਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭੀਤਸ੍ਸ ਭੀਤਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਤਿ, ਸਾਪਿ ਥੋਕਿਕਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾ ਚ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਾਦਿਵਸੇਨ ਗਰੁਕਂ ਦਣ੍ਡਂ ¶ ਪਣੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਦਾਰਂ ਸੇਵਨ੍ਤੋ ਏਤਾਨਿ ਅਪੁਞ੍ਞਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਦਾਰਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਖੇਮਕੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਜਨੋ ਸੁਖਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਉਤ੍ਤਮਮਲ੍ਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟਾਕਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਨਥੂਪੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਅਵਸੇਸਾ ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਸਕਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੂਤਿ.
ਖੇਮਕਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਕੁਸੋ ਯਥਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਏਕਂ ਤਿਣਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਯੋ ਤਿਣਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਇਤਰੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ¶ ਤਿਣਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਨਕਾਰਣਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਹੋਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਰੋਸਿ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਹੋਤਿ, ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ¶ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਤਿਣਂ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਕੁਸੋ ਯਥਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਹਤ੍ਥਮੇਵਾਨੁਕਨ੍ਤਤਿ;
ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਦੁਪ੍ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ, ਨਿਰਯਾਯੁਪਕਡ੍ਢਤਿ.
‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਥਿਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਯਂ ਵਤਂ;
ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਨ ਤਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਕਯਿਰਾ ¶ ਚੇ ਕਯਿਰਾਥੇਨਂ, ਦਲ਼੍ਹਮੇਨਂ ਪਰਕ੍ਕਮੇ;
ਸਿਥਿਲੋ ਹਿ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜੋ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਆਕਿਰਤੇ ਰਜ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕੁਸੋਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਖਿਣਧਾਰਂ ਤਿਣਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮ੍ਪਿ, ਯਥਾ ਸੋ ਕੁਸੋ ਯੇਨ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਅਨੁਕਨ੍ਤਤਿ ਫਾਲੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਖਣ੍ਡਸੀਲਾਦਿਤਾਯ ਦੁਪ੍ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਨਿਰਯਾਯੁਪਕਡ੍ਢਤਿ, ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਿਥਿਲਨ੍ਤਿ ਓਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਕਰਣੇਨ ਸਿਥਿਲਗਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ¶ ਵੇਸਿਯਾਦਿਕੇਸੁ ਅਗੋਚਰੇਸੁ ਚਰਣੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਾਹਿ ਸਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਉਪੋਸਥਕਿਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਕਿਚ੍ਚੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਮੇ ਮਮ ਚਰਿਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਕਾਮਾਵ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਸਙ੍ਕਾਹਿ ਸਰਿਤਂ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ. ਨ ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਾਭਾਵੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖਦਾਯਕਾਨਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਯਿਰਾ ਚੇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥੇਵ. ਦਲ਼੍ਹਮੇਨਂ ਪਰਕ੍ਕਮੇਤਿ ਥਿਰਕਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਨਂ ਕਯਿਰਾ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜੋਤਿ ਸਿਥਿਲਭਾਵੇਨ ਕਤੋ ਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ. ਭਿਯ੍ਯੋ ਆਕਿਰਤੇ ਰਜਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਰਾਗਰਜਾਦਿਂ ਏਵਰੂਪੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਅਪਨੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਰਾਗਰਜਾਦਿਂ ਆਕਿਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਵਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਦੁਬ੍ਬਚਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਿਤ੍ਥਿਵਤ੍ਥੁ
ਅਕਤਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰ ਸਾਮਿਕੋ ਏਕਾਯ ਗੇਹਦਾਸਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਾ ਤਂ ਦਾਸਿਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਸੁ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਕਣ੍ਣਨਾਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗੁਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ ‘‘ਏਹਿ, ਅਯ੍ਯ, ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਾਮਿਕਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਞਾਤਕਾ ਗੇਹਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਾਸਿਂ ਮੋਚਯਿਂਸੁ. ਸਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਨਾਮ ‘ਇਦਂ ਮੇ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਪਿ ਸੁਚਰਿਤਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਨਾਮ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੁਚਰਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਮੇਵ ਜਨੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਕਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਤਪ੍ਪਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ;
ਕਤਞ੍ਚ ਸੁਕਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨੁਤਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਅਪਾਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਤਮੇਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਵਰਂ ਉਤ੍ਤਮਂ. ਪਚ੍ਛਾ ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ¶ ਤਞ੍ਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾਨੁਸ੍ਸਰਿਤਕਾਲੇ ਤਪ੍ਪਤਿਯੇਵ. ਸੁਕਤਨ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਪਨ ਸੁਖਦਾਯਕਂ ਸੁਗਤਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ. ਯਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਕਾਲੇ ਨ ਤਪ੍ਪਤਿ ਨਾਨੁਤਪ੍ਪਤਿ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਉਪਾਸਕੋ ਚ ਸਾ ਚ ਇਤ੍ਥੀ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਦਾਸਿਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨਿਂ ਕਰਿਂਸੂਤਿ.
ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਿਤ੍ਥਿਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨਗਰਂ ¶ ਯਥਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਠਮਮਾਸੇ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਿਂਸੁ. ਮਜ੍ਝਿਮਮਾਸੇ ਚੋਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਰਮਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚੋਰਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯ ਤਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਨਗਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਫਾਸੁਕਂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਸੁਖਂ ਵਸਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਪਠਮਮਾਸਮੇਵ ਸੁਖਂ ਵਸਿਮ੍ਹਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਮਾਸੇ ਚੋਰਾ ਗਾਮਂ ਪਹਰਿਂਸੁ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਗਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਫਾਸੁਕਂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਲਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਦੁਲ੍ਲਭੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਯਥਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਗਰਂ ਗੋਪਯਿਂਸੁ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮੇਵ ਗੋਪਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨਗਰਂ ਯਥਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ, ਗੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ;
ਏਵਂ ਗੋਪੇਥ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਖਣੋ ਵੋ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ;
ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਥਾ ਤੇਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਤਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਨਗਰਂ ਦ੍ਵਾਰਪਾਕਾਰਾਦੀਨਿ ਥਿਰਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਸਅਨ੍ਤਰਂ, ਅਟ੍ਟਾਲਕਪਰਿਖਾਦੀਨਿ ਥਿਰਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਸਬਾਹਿਰਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਕਤਂ, ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਛ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਰਕ੍ਖਿਕਂ ਸਤਿਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਗਯ੍ਹਮਾਨਾਨਿ ਬਾਹਿਰਾਨਿ ਛ ਆਯਤਨਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਉਪਘਾਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਤਾਨਿਪਿ ਥਿਰਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਵੇਸਾਯ ਦ੍ਵਾਰਰਕ੍ਖਿਕਂ ਸਤਿਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗੋਪੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖਣੋ ਵੋ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾਤਿ ਯੋ ਹਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਗੋਪੇਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਖਣੋ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਖਣੋ ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਅਵੇਕਲ੍ਲਖਣੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਅਯਂ ਖਣੋ ¶ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੋ ਖਣੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤੁ. ਖਣਾਤੀਤਾਤਿ ਯੇ ਹਿ ਤਂ ਖਣਂ ਅਤੀਤਾ, ਤੇ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੋ ਚ ਖਣੋ ਅਤੀਤੋ, ਤੇ ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੋਚਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਨਿਗਣ੍ਠਵਤ੍ਥੁ
ਅਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਿਗਣ੍ਠੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਦਿਵਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਗਣ੍ਠੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਹਿ ਅਚੇਲਕੇਹਿ ਇਮੇ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਵਰਤਰਾ, ਯੇ ਏਕਂ ਪੁਰਿਮਪਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਤਾਵ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਹਿਰਿਕਾ ਮਞ੍ਞੇ ਏਤੇ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ‘‘ਨ ਮਯਂ ਏਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮ, ਪਂਸੁਰਜਾਦਯੋ ¶ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਏਵ, ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਏਵ, ਤੇ ਨੋ ਭਿਕ੍ਖਾਭਾਜਨੇਸੁ ਮਾ ਪਤਿਂਸੂਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਦਪਟਿਵਾਦਵਸੇਨ ਬਹੁਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ ਲਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ ਅਲਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਾਮ ਦੁਗ੍ਗਤਿਪਰਾਯਣਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇ ਨ ਲਜ੍ਜਰੇ;
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ.
‘‘ਅਭਯੇ ਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ, ਭਯੇ ਚਾਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ;
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇਤਿ ਅਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ. ਭਿਕ੍ਖਾਭਾਜਨਞ੍ਹਿ ਅਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਤੇ ਪਨ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਤੇਨ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇਤਿ ਅਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਹਿਰਿਕੋਪੀਨਙ੍ਗੇਨ ਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ. ਤੇ ਪਨ ਤਂ ਅਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ¶ ਲਜ੍ਜਿਤਾਯੇ ਨ ਲਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਅਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ ¶ ਲਜ੍ਜਿਤਂ ਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਨ ਅਲਜ੍ਜਿਤਂ ਤੁਚ੍ਛਗਹਣਭਾਵੇਨ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾਗਹਣਭਾਵੇਨ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਪਨ ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯਾਦਿਭੇਦਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਯੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਭਾਜਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਕਿਲੇਸਦੁਚ੍ਚਰਿਤਭਯਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖਾਭਾਜਨਂ ਅਭਯਂ ਨਾਮ, ਭਯੇਨ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਾ ਪਨ ਅਭਯੇ ਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ ਨਾਮ. ਹਿਰਿਕੋਪੀਨਙ੍ਗਂ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਤਂ ਭਯਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਅਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਭਯੇ ਚਾਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਯਥਾਗਹਣਸ੍ਸ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਸਂਵਿਗ੍ਗਮਾਨਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਨਿਗਣ੍ਠਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਵਤ੍ਥੁ
ਅਵਜ੍ਜੇਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਪਰਿਵਾਰੇ ਕੀਲ਼ਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਆਗਤਕਾਲੇ ‘‘ਨ ਵੋ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨਾਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਪਥਂ ਕਾਰਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਜੇਤਵਨਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਸਾਮਨ੍ਤੇ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਪਿਪਾਸਿਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥੇਕਂ ਉਪਾਸਕਦਾਰਕਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਆਹਰਾਹੀ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤ੍ਵਮੇਵ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਪਿ ਪਾਨੀਯਪਿਵਨਤ੍ਥਾਯ ਇਧੇਵ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਅਚਲਸਦ੍ਧੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਸਕਾਨਿ ਗੇਹਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ¶ ¶ . ਅਥ ਨੇਸਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਕਾ ਨੋ ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਰਿਦੇਵਿਂਸੁ. ਅਥ ਤੇਸਂ ਛੇਕਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਦਾਰਕੇ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸੇਵ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਞਾਤਿਗਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਵਜ੍ਜੇ ਵਜ੍ਜਮਤਿਨੋ, ਵਜ੍ਜੇ ਚਾਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸਿਨੋ;
ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ.
‘‘ਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਵਜ੍ਜਤੋ ਞਤ੍ਵਾ, ਅਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਅਵਜ੍ਜਤੋ;
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਵਜ੍ਜੇਤਿ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ. ਵਜ੍ਜਮਤਿਨੋਤਿ ਵਜ੍ਜਂ ਇਦਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤਿਨੋ. ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਅਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸਿਨੋ, ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਵਜ੍ਜਂ ਵਜ੍ਜਤੋ ਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਅਵਜ੍ਜਤੋ ਞਤ੍ਵਾ ¶ ਗਹਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਤੀਸੁ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਅਪਰਾਪਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
ਨਿਰਯਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੩. ਨਾਗਵਗ੍ਗੋ
੧. ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਅਹਂ ¶ ¶ ¶ ਨਾਗੋ ਵਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਦਿਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਤ੍ਥ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਾਮਾਵਤਿਵਤ੍ਥੁ) –
ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤਾਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਾਗਰਾਨਂ ਲਞ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਕ੍ਕੋਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੋਰੋਸਿ ਬਾਲੋਸਿ ਮੂਲ਼੍ਹੋਸਿ ਥੇਨੋਸਿ ਓਟ੍ਠੋਸਿ ਗੋਣੋਸਿ ਗਦ੍ਰਭੋਸਿ ਨੇਰਯਿਕੋਸਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋਸਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ¶ ਸੁਗਤਿ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੇਵ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ’’ਤਿ ਦਸਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ਨਾਗਰਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਆਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਨ ਕਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਨਗਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕੇ ਪਨ ਤੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਿਣ੍ਣਹਤ੍ਥਿਸਦਿਸੋ. ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਿਣ੍ਣਹਤ੍ਥਿਨੋ ਹਿ ਚਤੂਹਿ ਦਿਸਾਹਿ ਆਗਤੇ ਸਰੇ ਸਹਿਤੁਂ ਭਾਰੋ, ਤਥੇਵ ਬਹੂਹਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲੇਹਿ ਕਥਿਤਕਥਾਨਂ ਸਹਨਂ ਨਾਮ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਹਂ ਨਾਗੋਵ ਸਙ੍ਗਾਮੇ, ਚਾਪਤੋ ਪਤਿਤਂ ਸਰਂ;
ਅਤਿਵਾਕ੍ਯਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਬਹੁਜ੍ਜਨੋ.
‘‘ਦਨ੍ਤਂ ¶ ¶ ਨਯਨ੍ਤਿ ਸਮਿਤਿਂ, ਦਨ੍ਤਂ ਰਾਜਾਭਿਰੂਹਤਿ;
ਦਨ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ, ਯੋਤਿਵਾਕ੍ਯਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ.
‘‘ਵਰਮਸ੍ਸਤਰਾ ਦਨ੍ਤਾ, ਆਜਾਨੀਯਾ ਚ ਸਿਨ੍ਧਵਾ;
ਕੁਞ੍ਜਰਾ ਚ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਾਗੋਵਾਤਿ ਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯ. ਚਾਪਤੋ ਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਧਨੁਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ. ਅਤਿਵਾਕ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਅਨਰਿਯਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਚਨਂ. ਤਿਤਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਮਹਾਨਾਗੋ ਖਮੋ ਸਤ੍ਤਿਪਹਾਰਾਦੀਨਿ ਚਾਪਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਤਿਤੇ ਸਰੇ ਅਵਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਏਵਰੂਪਂ ਅਤਿਵਾਕ੍ਯਂ ਤਿਤਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਸਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨੋ ਬਹੁਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਵਸੇਨ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਚਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਮੇਵ ਮਮ ਭਾਰੋ. ਸਮਿਤਿਨ੍ਤਿ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਮਣ੍ਡਲਾਦੀਸੁ ਮਹਾਜਨਮਜ੍ਝਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ¶ ਦਨ੍ਤਮੇਵ ਗੋਣਜਾਤਿਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਜਾਤਿਂ ਵਾ ਯਾਨੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਨਯਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾਤਿ ਤਥਾਰੂਪੇਹੇਵ ਵਾਹਨੇਹਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਪਿ ਦਨ੍ਤਮੇਵ ਅਭਿਰੂਹਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੂਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁਪਿ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੋਵ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਯੋਤਿਵਾਕ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਏਵਰੂਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਵਚਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ ਨ ਪਟਿਪ੍ਫਰਤਿ ਨ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਏਵਰੂਪੋ ਦਨ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਅਸ੍ਸਤਰਾਤਿ ਵਲ਼ਵਾਯ ਗਦ੍ਰਭੇਨ ਜਾਤਾ. ਆਜਾਨੀਯਾਤਿ ਯਂ ਅਸ੍ਸਦਮਸਾਰਥਿ ਕਾਰਣਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਾ. ਸਿਨ੍ਧਵਾਤਿ ਸਿਨ੍ਧਵਰਟ੍ਠੇ ਜਾਤਾ ਅਸ੍ਸਾ. ਮਹਾਨਾਗਾਤਿ ਕੁਞ੍ਜਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮਹਾਹਤ੍ਥਿਨੋ. ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇ ਅਸ੍ਸਤਰਾ ਚ ਸਿਨ੍ਧਵਾ ਚ ਕੁਞ੍ਜਰਾ ਚ ਦਨ੍ਤਾਵ ਵਰਂ, ਨ ਅਦਨ੍ਤਾ. ਯੋ ਪਨ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਨ੍ਤਤਾਯ ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੋ, ਅਯਂ ਤਤੋਪਿ ਵਰਂ, ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਏਤੇਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੀਥਿਸਿਙ੍ਘਾਟਕਾਦੀਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ¶ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਸੋ ਮਹਾਜਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਅਤ੍ਤਦਨ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਪੁਬ੍ਬਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ¶ ਹਿ ਏਤੇਹੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਪੁਬ੍ਬਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਚਿਰਵਤੀਨਦੀਤੀਰੇ ਹਤ੍ਥਿਦਮਕਂ ‘‘ਏਕਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸਚੇ ਅਯਂ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯੋ ਇਮਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਵਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਇਮਂ ਕਾਰਣਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਸੁਦਨ੍ਤਂ ਦਮੇਸਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਯਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਿਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਮੋਘਪੁਰਿਸ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਦਨ੍ਤੇਨ. ਨ ਹਿ ਏਤੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ¶ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਨ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਦਮੇਹਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਏਤੇਸਂ ਦਮਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਹਿ ਏਤੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ, ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਅਗਤਂ ਦਿਸਂ;
ਯਥਾਤ੍ਤਨਾ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਨ੍ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਾਦੀਨਿ ਯਾਨਾਨਿ, ਨ ਹਿ ਏਤੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਕੋਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਪਿ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਸਂ ਤਥਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਂ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਦਿਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਦਮਨਮੇਵ ਤਤੋ ਵਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਪੁਬ੍ਬਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਧਨਪਾਲੋਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਟ੍ਠਸਤਸਹਸ੍ਸਵਿਭਵੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਕਾਲਕਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਸਚੇ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਆਨੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕੁਲਸਨ੍ਤਕਂ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਮਯਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤੇ ਤਂ ਪਣੀਤੇਹਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਾਦੀਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਮਸ੍ਸ ਦਿਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤਾ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਘਰਾਵਾਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਿਨਾ ਨੀਹਾਰੇਨ ਯਾਵਜੀਵਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮ, ਸੇਸਧਨਮ੍ਪਿ ਨੋ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਨ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਪਨਮਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਤਂ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਕਤਿਪਾਹਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ¶ ਠਤ੍ਵਾ ਸੁਣ੍ਹਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਕਿਂ ਤਯਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਂ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਨੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਕਿਂ ਸੇਸਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਘਰਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ‘‘ਨਸ੍ਸ ਵਸਲੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤੋਪਿ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਇਮਿਨਾਵ ਉਪਾਯੇਨ ਪਲਾਪਿਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਏਕਘਰਮ੍ਪਿ ਪਵੇਸਨਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਪਣ੍ਡਰਙ੍ਗਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਕਾਲਾਨਮਚ੍ਚਯੇਨ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣੋ ਦੁਬ੍ਭੋਜਨਦੁਕ੍ਖਸੇਯ੍ਯਾਹਿ ਮਿਲਾਤਸਰੀਰੋ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਪੀਠਿਕਾਯ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣੋ ਕਿਰ ਗੋਤਮੋ ਅਬ੍ਭਾਕੁਟਿਕੋ ਉਤ੍ਤਾਨਮੁਖੋ ਸੁਖਸਮ੍ਭਾਸੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਕੁਸਲੋ, ਸਕ੍ਕਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਲਭਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਭਾਜਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਮਾਦਾਯ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੦੦) –
ਅਥ ¶ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲੋ ਲੂਖੋ ਲੂਖਪਾਵੁਰਣੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਤ੍ਵਂ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਲੂਖੋ ਲੂਖਪਾਵੁਰਣੋ’’ਤਿ. ਇਧ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ¶ , ਤੇ ਮਂ ਦਾਰੇਹਿ ਸਂਪੁਚ੍ਛ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਭਾਯਂ ਮਹਾਜਨਕਾਯੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਭਾਸਸ੍ਸੁ –
‘‘ਯੇਹਿ ਜਾਤੇਹਿ ਨਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ, ਯੇਸਞ੍ਚ ਭਵਮਿਚ੍ਛਿਸਂ;
ਤੇ ਮਂ ਦਾਰੇਹਿ ਸਂਪੁਚ੍ਛ, ਸਾਵ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ ਸੂਕਰਂ.
‘‘ਅਸਨ੍ਤਾ ਕਿਰ ਮਂ ਜਮ੍ਮਾ, ਤਾਤ ਤਾਤਾਤਿ ਭਾਸਰੇ;
ਰਕ੍ਖਸਾ ਪੁਤ੍ਤਰੂਪੇਨ, ਤੇ ਜਹਨ੍ਤਿ ਵਯੋਗਤਂ.
‘‘ਅਸ੍ਸੋਵ ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਿਬ੍ਭੋਗੋ, ਖਾਦਨਾ ਅਪਨੀਯਤਿ;
ਬਾਲਕਾਨਂ ਪਿਤਾ ਥੇਰੋ, ਪਰਾਗਾਰੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖਤਿ.
‘‘ਦਣ੍ਡੋਵ ਕਿਰ ਮੇ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਞ੍ਚੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਨਸ੍ਸਵਾ;
ਚਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਗੋਣਂ ਵਾਰੇਤਿ, ਅਥੋ ਚਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰਂ.
‘‘ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪੁਰੇ ਹੋਤਿ, ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਗਾਧਮੇਧਤਿ;
ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੦੦);
ਸੋ ¶ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਾ ਗਾਥਾਯੋ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਰੂਪੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਮਾਗਮਦਿਵਸੇ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇਸੁ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤਂ ਸਭਂ ਓਗਾਹਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਰਹੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਸਭਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ, ਭੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਥਾਯੋ ਭਾਸਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੁਣਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਾਸਸ੍ਸੁ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸੁਣੋਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਠਿਤਕੋਵ ਅਭਾਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨ ਪੋਸੇਤਿ, ਸੋ ਮਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਤ੍ਤਾ ਪਿਤੁ ਪਾਦੇਸੁ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਜੀਵਿਤਂ ਨੋ, ਤਾਤ, ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਪਿਤੁ ਹਦਯਮੁਦੁਤਾਯ ‘‘ਮਾ ਮੇ, ਭੋ, ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਵਿਨਾਸਯਿਤ੍ਥ, ਪੋਸੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਚੇ, ਭੋ ¶ , ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਿਤਰਂ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਥ, ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮ ਵੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਭੀਤਾ ਪਿਤਰਂ ਪੀਠੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸਰੀਰਂ ਤੇਲੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯੋ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਥ, ਸਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਥ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੋਜੇਸੁਂ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਸੁਭੋਜਨਞ੍ਚ ਸੁਖਸੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਆਗਮ੍ਮ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਸਞ੍ਜਾਤਬਲੋ ਪੀਣਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਆਦਾਯ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਧਨਂ ਪਰਿਯੇਸਾਮ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ ਮੇ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਆਚਰਿਯਧਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਧੁਵਭਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਤੋ ਅਹਂ ਦ੍ਵੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਯਂ ਪਨ ਰੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧੁਵਭਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਘਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਰਹੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਮਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਇਤਰਸ੍ਸ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਘਰਾਨਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਤਥੇਵ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਕਂਸੁ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਮਙ੍ਗਲੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਪਿਤਰਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਕਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ ਅਞ੍ਞੇ ਜਾਨਾਮਿ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਾਯੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਂ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਥਾ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਹਰਿਤੁਪਲਿਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਗੇਹੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪੋਦਕਮਧੁਪਾਯਸੇਨ ¶ ਚੇਵ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਚ ਪਰਿਵਿਸਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਾਮ ਨ ਪਮਜ੍ਜਾਮ ¶ , ਪਸ੍ਸਥਿਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਵੋ ਕਤਂ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਪੋਸਨਂ ਨਾਮ ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਾਗਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ, ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਾ ਸਲ੍ਲਕੀ ਚ ਕੁਟਜਾ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤੇ ਮਾਤੁਪੋਸਕਨਾਗਰਾਜਜਾਤਕਂ (ਚਰਿਯਾ. ੨.੧ ਆਦਯੋ; ਜਾ. ੧.੧੧.੧ ਆਦਯੋ) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਧਨਪਾਲੋ ਨਾਮ ਕੁਞ੍ਜਰੋ,
ਕਟੁਕਭੇਦਨੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯੋ;
ਬਦ੍ਧੋ ¶ ਕਬਲ਼ਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ,
ਸੁਮਰਤਿ ਨਾਗਵਨਸ੍ਸ ਕੁਞ੍ਜਰੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਧਨਪਾਲੋ ਨਾਮਾਤਿ ਤਦਾ ਕਾਸਿਕਰਞ੍ਞਾ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਰਮਣੀਯੇ ਨਾਗਵਨੇ ਗਾਹਾਪਿਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਕਟੁਕਭੇਦਨੋਤਿ ਤਿਖਿਣਮਦੋ. ਹਤ੍ਥੀਨਞ੍ਹਿ ਮਦਕਾਲੇ ਕਣ੍ਣਚੂਲ਼ਿਕਾ ਪਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਙ੍ਕੁਸੇ ਵਾ ¶ ਕੁਨ੍ਤਤੋਮਰੇ ਵਾ ਨ ਗਣੇਨ੍ਤਿ, ਚਣ੍ਡਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਅਤਿਚਣ੍ਡੋਯੇਵ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਕਟੁਕਭੇਦਨੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯੋਤਿ. ਬਦ੍ਧੋ ਕਬਲ਼ਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਸੋ ਬਦ੍ਧੋ ਹਤ੍ਥਿਸਾਲਂ ਪਨ ਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਤ੍ਰਸਾਣਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਗਨ੍ਧਪਰਿਭਣ੍ਡਾਯ ਉਪਰਿ ਬਦ੍ਧਵਿਚਿਤ੍ਰਵਿਤਾਨਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਠਪਿਤੋ ਰਞ੍ਞਾ ਰਾਜਾਰਹੇਨ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤੋਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ, ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਬਦ੍ਧੋ ਕਬਲ਼ਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਮਰਤਿ ਨਾਗਵਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋ ਰਮਣੀਯਂ ਮੇ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਗਵਨਂ ਸਰਤਿ. ‘‘ਮਾਤਾ ਪਨ ਮੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪੁਤ੍ਤਵਿਯੋਗੇਨ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਉਪਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮੋ ਨ ਮੇ ਪੂਰਤਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਇਮਿਨਾ ਭੋਜਨੇਨਾ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਮਾਤਾਪਿਤੁਉਪਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਮੇਵ ਸਰਿ. ਤਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਾਗਵਨੇਯੇਵ ¶ ਠਿਤੋ ਸਕ੍ਕਾ ਪੂਰੇਤੁਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਸੁਮਰਤਿ ਨਾਗਵਨਸ੍ਸ ਕੁਞ੍ਜਰੋਤਿ. ਸਤ੍ਥਰਿ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਂ ¶ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਅਸ੍ਸੁਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਹਦਯਾ ਓਹਿਤਸੋਤਾ ਭਵਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਭਗਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚੇਵ ਸੁਣਿਸਾਹਿ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਪਰਿਜਿਣ੍ਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਵਤ੍ਥੁ
ਮਿਦ੍ਧੀ ਯਦਾ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਰਾਜਾ ਤਣ੍ਡੁਲਦੋਣਸ੍ਸ ਓਦਨਂ ਤਦੁਪਿਯੇਨ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦਂ ਅਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋਪਿ ¶ ਉਜੁਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾਵ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭੁਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮੇ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਬਹੁਭੋਜਨਂ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮਿਦ੍ਧੀ ਯਦਾ ਹੋਤਿ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਚ,
ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਸਾਯੀ;
ਮਹਾਵਰਾਹੋਵ ਨਿਵਾਪਪੁਟ੍ਠੋ,
ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਬ੍ਭਮੁਪੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਿਦ੍ਧੀਤਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂਤੋ. ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਚਾਤਿ ਮਹਾਭੋਜਨੋ ਆਹਰਹਤ੍ਥਕਅਲਂਸਾਟਕਤਤ੍ਰਵਟ੍ਟਕਕਾਕਮਾਸਕਭੁਤ੍ਤਵਮਿਤਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਵਿਯ. ਨਿਵਾਪਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਕੁਣ੍ਡਕਾਦਿਨਾ ਸੂਕਰਭਤ੍ਤੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ. ਘਰਸੂਕਰੋ ਹਿ ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੋਸਿਯਮਾਨੋ ਥੂਲਸਰੀਰਕਾਲੇ ਗੇਹਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਸਯਤੇਵ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਦਾ ਪੁਰਿਸੋ ਮਿਦ੍ਧੀ ਚ ¶ ਹੋਤਿ ਮਹਗ੍ਘਸੋ ਚ, ਨਿਵਾਪਪੁਟ੍ਠੋ ਮਹਾਵਰਾਹੋ ਵਿਯ ਚ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਯਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨਸੀਲੋ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਸਾਯੀ, ਤਦਾ ਸੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਮਨਸਿਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਬ੍ਭਮੁਪੇਤਿ, ਗਬ੍ਭਵਾਸਤੋ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ –
‘‘ਮਨੁਜਸ੍ਸ ਸਦਾ ਸਤੀਮਤੋ, ਮਤ੍ਤਂ ਜਾਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨੇ;
ਤਨੁਕਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵੇਦਨਾ, ਸਣਿਕਂ ਜੀਰਤਿ ਆਯੁ ਪਾਲਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੪);
ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਮਾਣਵਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਰਞ੍ਞੋ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯ ਪਵੇਦੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਭੋਜਨਂ ਪਰਿਹਾਪੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਉਪਾਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ, ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਾਲ਼ਿਕੋਦਨਪਰਮਤਾਯ ਸਣ੍ਠਿਤੋ ਸੁਸਲ੍ਲਹੁਕਸਰੀਰੋ ਸੁਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਦਾਨਾਨੁਮੋਦਨਾਯ ਮਹਾਜਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਪਸੇਨਦਿਕੋਸਲਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਸਾਨੁਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਇਦਂ ¶ ¶ ਪੁਰੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਨੁਂ ਨਾਮ ਸਾਮਣੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਦਹਰਕਾਲੇਯੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੀਲਵਾ ਅਹੋਸਿ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਮਾਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਦਕਮਾਲ਼ਕੇ ਉਦਕਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਗ੍ਗਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਘੋਸੇਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਥਾਮਂ ਞਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਭਣ ਸਾਮਣੇਰਾ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝੇਸਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਹਦਯਵਾਤੋ ਰੁਜਤਿ, ਕਾਯੋ ਵਾ ਬਾਧਤੀ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਚ੍ਚਾਹਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਅਭਿਰੂਹਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਗਙ੍ਗਂ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਵਤ੍ਵਾ ਓਤਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਰਭਞ੍ਞੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ¶ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਨਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਮੋਦਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ‘‘ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਿਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਮਣੇਰੇ ਦੇਵਤਾ ਸਲਜ੍ਜਾ ਸਗਾਰਵਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਵਿਯ ਚ ਨਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਸਾਮਣੇਰੇ ਗਾਰਵੇਨ ਤਞ੍ਚ ਯਕ੍ਖਿਨਿਂ ਗਰੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਸਾਨੁਮਾਤਾ ਸਾਨੁਮਾਤਾ’’ਤਿ ਯਕ੍ਖਿਨਿਯਾ ਅਗ੍ਗਾਸਨਂ ਅਗ੍ਗੋਦਕਂ ਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਪਿ ਯਕ੍ਖਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ.
ਅਥ ਖੋ ਸਾਮਣੇਰੋ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਵਾਯ ਪਰਿਪਕ੍ਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਅਨਭਿਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪਰੁਲ਼੍ਹਕੇਸਨਖੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਏਕਕੋਵ ਮਾਤੁਘਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ¶ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਵਾ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਧਾਗਚ੍ਛਸਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਕਕੋਵ ਅਜ੍ਜ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਘਰਾਵਾਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਓਵਦਮਾਨਾਪਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯਪਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਨੁਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠ, ਤਾਤ, ਯਾਵ ਤੇ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਮਿ, ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤੇ ਮਨਾਪਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਨਿਸੀਦਿ ਸਾਮਣੇਰੋ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ¶ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਧੋਵਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਕਚ੍ਚਿ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਨੋ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੋ ਮੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਲਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਗਚ੍ਛਾਮਿਸ੍ਸ ਵਿਬ੍ਭਮਨੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਗੀਵਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਖੇਲ਼ੇਨ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਨ ਭੂਮਿਯਂ ¶ ਨਿਪਤਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਲਿਙ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਊਰੂਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਸਕਲਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਲਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਰਿਂਸੁ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਪਨ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ, ਯਾ ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੀ;
ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਪਕ੍ਖਞ੍ਚ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸੁਸਮਾਗਤਂ.
‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਉਪਵਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ;
ਨ ਤੇਹਿ ਯਕ੍ਖਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਮੇ ਅਰਹਤਂ ਸੁਤਂ;
ਸਾ ਦਾਨਿ ਅਜ੍ਜ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਕ੍ਖਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਸਾਨੁਨਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ –
‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ, ਯਾ ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੀ;
ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਪਕ੍ਖਞ੍ਚ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸੁਸਮਾਗਤਂ.
‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਉਪਵਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਿ ਯੇ;
ਨ ਤੇਹਿ ਯਕ੍ਖਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਸਾਹੁ ਤੇ ਅਰਹਤਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯) –
ਵਤ੍ਵਾ ਆਹ –
‘‘ਸਾਨੁਂ ਪਬੁਦ੍ਧਂ ਵਜ੍ਜਾਸਿ, ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਵਚਨਂ ਇਦਂ;
ਮਾਕਾਸਿ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਆਵਿ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਰਹੋ.
‘‘ਸਚੇ ¶ ਚ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ ਕਰੋਸਿ ਵਾ;
ਨ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਤ੍ਯਤ੍ਥਿ, ਉਪ੍ਪਚ੍ਚਾਪਿ ਪਲਾਯਤੋ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਏਵਂ ¶ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਤੋਪਿ ਤੇ ਮੋਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਸਾਮਣੇਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਸੋ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਕੇਸੇ ਵਿਕਿਰਿਯ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿਂ ਰੋਦਮਾਨਂ ਸਕਲਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਕ੍ਖੇਨ ਗਹਿਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੀਠੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਮਾਤਾ ਮੇ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਧੋਵਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨਮ੍ਹਿ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਪਨ੍ਨਕੋਵ ਮਾਤਰਂ ਆਹ –
‘‘ਮਤਂ ¶ ਵਾ ਅਮ੍ਮ ਰੋਦਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਵਾ ਜੀਵਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਜੀਵਨ੍ਤਂ ਅਮ੍ਮ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਅਮ੍ਮ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੪੪; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਿਬ੍ਭਮਨਤ੍ਥਂ ਆਗਮਨੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਆਹ –
‘‘ਮਤਂ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤ ਰੋਦਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਵਾ ਜੀਵਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;
ਯੋ ਚ ਕਾਮੇ ਚਜਿਤ੍ਵਾਨ, ਪੁਨਰਾਗਚ੍ਛਤੇ ਇਧ;
ਤਂ ਵਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤ ਰੋਦਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਜੀਵਂ ਮਤੋ ਹਿ ਸੋ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਏਵਞ੍ਚ ¶ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸਂ ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਸਦਿਸਞ੍ਚੇਵ ਨਰਕਸਦਿਸਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਪੁਨ ਆਹ –
‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਾ ਉਬ੍ਭਤੋ ਤਾਤ, ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਂ ਪਤਿਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ;
ਨਰਕਾ ਉਬ੍ਭਤੋ ਤਾਤ, ਨਰਕਂ ਪਤਿਤੁਮਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਅਥ ਨਂ, ‘‘ਪੁਤ੍ਤ, ਭਦ੍ਦਂ ਤਵ ਹੋਤੁ, ਮਯਾ ਪਨ ‘ਅਯਂ ਨੋ ਪੁਤ੍ਤਕੋ ਡਯ੍ਹਮਾਨੋ’ਤਿ ਗੇਹਾ ਭਣ੍ਡਂ ¶ ਵਿਯ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਾਜਿਤੋ, ਘਰਾਵਾਸੇ ਪੁਨ ਡਯ੍ਹਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਸਿ. ਅਭਿਧਾਵਥ ਪਰਿਤ੍ਤਾਯਥ ਨੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਕਸ੍ਸ ਉਜ੍ਝਾਪਯਾਮ ਕਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪਯਾਮਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਭਿਧਾਵਥ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਕਸ੍ਸ ਉਜ੍ਝਾਪਯਾਮਸੇ;
ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਨੀਹਤਂ ਭਣ੍ਡਂ, ਪੁਨ ਡਯ੍ਹਿਤੁਮਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੯);
ਸੋ ਮਾਤਰਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਗਿਹਿਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤਿਵਸ੍ਸੋਸਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਸਿ. ਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਚੀਵਰੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਤ੍ਤਨਿਗ੍ਗਹੇ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਨਾਮੇਤਂ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਂ ਅਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਕੁਸੇਨ ਮਤ੍ਤਹਤ੍ਥਿਨੋ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇ ਯੋਗੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਦਂ ¶ ਪੁਰੇ ਚਿਤ੍ਤਮਚਾਰਿ ਚਾਰਿਕਂ,
ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਯਤ੍ਥਕਾਮਂ ਯਥਾਸੁਖਂ;
ਤਦਜ੍ਜਹਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ ਯੋਨਿਸੋ,
ਹਤ੍ਥਿਪ੍ਪਭਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਅਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥੇਵਸ੍ਸ ਕਾਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਯਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਯਥਾਰੁਚਿ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ, ਤਥੇਵ ਵਿਚਰਣਤੋ ਯਥਾਸੁਖਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿ, ਤਂ ਅਜ੍ਜ ਅਹਂ ਪਭਿਨ੍ਨਂ ਮਤ੍ਤਹਤ੍ਥਿਂ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਛੇਕੋ ਅਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋ ਅਙ੍ਕੁਸੇਨ ਵਿਯ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਾਨੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ¶ ਬਹੂਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋਪਾਯਸ੍ਮਾ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੀਸਵਸ੍ਸਸਤਂ ਠਤ੍ਵਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਸਙ੍ਖੋਭੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.
ਸਾਨੁਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪਾਵੇਯ੍ਯਕਹਤ੍ਥਿਵਤ੍ਥੁ
ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪਾਵੇਯ੍ਯਕਂ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਹਤ੍ਥੀ ਤਰੁਣਕਾਲੇ ਮਹਾਬਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਜਰਾਵਾਤਵੇਗਬ੍ਭਾਹਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਕਲਲੇ ਲਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪੋਪਿ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥੀ ਇਮਂ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਆਚਰਿਯ, ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਕਲਲਤੋ ਉਦ੍ਧਰਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਮਭੇਰਿਂ ਆਕੋਟਾਪੇਸਿ. ਮਾਨਜਾਤਿਕੋ ਹਤ੍ਥੀ ਵੇਗੇਨੁਟ੍ਠਾਯ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਹਤ੍ਥਿਨਾ ¶ ਪਕਤਿਪਙ੍ਕਦੁਗ੍ਗਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਧਟੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਕਿਲੇਸਦੁਗ੍ਗੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਧਰਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾ ਹੋਥ, ਸਚਿਤ੍ਤਮਨੁਰਕ੍ਖਥ;
ਦੁਗ੍ਗਾ ਉਦ੍ਧਰਥਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਙ੍ਕੇ ਸਨ੍ਨੋਵ ਕੁਞ੍ਜਰੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਅਭਿਰਤਾ ਹੋਥ. ਸਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਰਕ੍ਖਥ. ਦੁਗ੍ਗਾਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਪਙ੍ਕੇ ਸਨ੍ਨੋ ਕੁਞ੍ਜਰੋ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਵਾਯਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਙ੍ਕਦੁਗ੍ਗਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਕਿਲੇਸਦੁਗ੍ਗਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਧਰਥ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਪਾਵੇਯ੍ਯਕਹਤ੍ਥਿਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸਚੇ ਲਭੇਥਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਕ੍ਖਿਤਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ¶ ਯਮਕਵਗ੍ਗੇ ‘‘ਪਰੇ ਚ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਆਗਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੫ ਕੋਸਮ੍ਬਕਵਤ੍ਥੁ) –
ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਵਸਨਭਾਵੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਗਰਤੋ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਵਿਸਾਖਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਮਹਾਕੁਲਾਨਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸ੍ਸੇਥਾ’’ਤਿ. ਦਿਸਾਵਾਸਿਨੋਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸੁਤਾ ਨੋ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ, ਸਾਧੁ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਸਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਦਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਮਾਸਂ ¶ ਏਕਵਿਹਾਰਿਨੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਏਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਕੋਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ. ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਅਪੇਹਿ, ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕ, ਮਾ ਵਾਰਯਿ, ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਦਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਨਾਦਾਸਿ. ਨਾਗੋ ‘‘ਸਚੇ ਉਗ੍ਗਹਿਤਵਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਸੀਦਨਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨ ਠਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਸਿ. ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹਿ ਗਰੂਨਂ ਆਸਨੇ ਵਾ ਸਯਨੇ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨ ਠਪੇਨ੍ਤਿ.
ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਕਕੋਵ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਸਾਹਿ ਨੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸੁਖੁਮਾਲੋ ਚੇਵ ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲੋ ਚ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤੇਮਾਸਂ ਏਕਕੇਹਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇਹਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ, ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਾਰਕੋਪਿ ਮੁਖੋਦਕਾਦਿਦਾਯਕੋਪਿ ਨਾਹੋਸਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਹਤ੍ਥਿਨਾ ਮਮ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤਾਨਿ. ਏਵਰੂਪਞ੍ਹਿ ਸਹਾਯਂ ਲਭਨ੍ਤੇਨ ਏਕਕੋਵ ਵਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਚਾਰਿਕਭਾਵੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਾਗਵਗ੍ਗੇ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ,
ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;
ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ,
ਚਰੇਯ੍ਯ ਤੇਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤੀਮਾ.
‘‘ਨੋ ¶ ਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ,
ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;
ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਂ ਵਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯ,
ਏਕੋ ਚਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋ.
ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ;
ਏਕੋ ਚਰੇ ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਕਯਿਰਾ,
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਕਨ੍ਤਿ ਨੇਪਕ੍ਕਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਨ੍ਤਿ ਭਦ੍ਦਕਵਿਹਾਰਿਂ ਪਣ੍ਡਿਤਂ. ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨੀਤਿ ਤਾਦਿਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਂ ਸਹਾਯਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ ਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਚ ਰਾਗਭਯਦੋਸਭਯਮੋਹਭਯਾਦਯੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਵ ਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਰਟ੍ਠਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਮਹਾਜਨਕਰਾਜਾ ਵਿਯ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਵਿਜਿਤਭੂਮਿਪਦੇਸੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਇਦਂ ਰਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਰਜ੍ਜੇਨ ਕਾਰਿਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵਿਜਿਤਂ ਰਟ੍ਠਂ ਪਹਾਯ ਏਕਕੋਵ ਮਹਾਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਕੋਵ ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਏਕਕੋਵ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋਤਿ ਯਥਾ ਚ ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਆਕਿਣ੍ਣੋ ਵਿਹਰਾਮਿ ਹਤ੍ਥੀਹਿ ਹਤ੍ਥਿਨੀਹਿ ¶ ਹਤ੍ਥਿਕਲ਼ਭੇਹਿ ਹਤ੍ਥਿਚ੍ਛਾਪੇਹਿ, ਛਿਨ੍ਨਗ੍ਗਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਾਮਿ, ਓਭਗ੍ਗੋਭਗ੍ਗਞ੍ਚ ਮੇ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਆਵਿਲਾਨਿ ਚ ਪਾਨੀਯਾਨਿ ਪਿਵਾਮਿ, ਓਗਾਹਾ ਚ ਮੇ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯੋ ਕਾਯਂ ਉਪਨਿਘਂਸਨ੍ਤਿਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਕਕੋਵ ਗਣਮ੍ਹਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੬੭; ਉਦਾ. ੩੫) ਏਵਂ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਤੋ ਮਾਤਙ੍ਗੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਯਂ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਯੂਥਂ ਪਹਾਯ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਕੋਵ ਸੁਖਂ ਚਰਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਕੋਵ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕੀਭਾਵਾਭਿਰਤਸ੍ਸ ਏਕਕਸ੍ਸੇਵ ਚਰਿਤਂ ਸੇਯ੍ਯੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾਤਿ ਚੂਲ਼ਸੀਲਂ ਮਜ੍ਝਿਮਸੀਲਂ ਮਹਾਸੀਲਂ ਦਸ ਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਤੇਰਸ ਧੁਤਙ੍ਗਗੁਣਾਨਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਫਲਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਹਾਯਤਾ ਨਾਮ. ਸਾ ਬਾਲੇ ¶ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ¶ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ¶ ਨਤ੍ਥਿ ਬਾਲੇ ਸਹਾਯਤਾ. ਏਕੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਕੋਵ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਾਨਿਪਿ ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਕਯਿਰਾ. ਯਥਾ ਸੋ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਨਿਰਾਲਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਾਤਙ੍ਗਨਾਗੋ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਖਂ ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਏਕਕੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਾਨਿਪਿ ਨ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਹਾਯਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਹਿ ਏਕਚਾਰੀਹੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਦੇਸੇਸਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਥਮ੍ਹੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਅਰਞ੍ਞਕੁਟਿਕਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਕਾਲੇ ਰਾਜਾਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕਰਾਜੂਨਂ ਰਜ੍ਜੇ ਦਣ੍ਡਕਰਣਪੀਲ਼ਿਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ¶ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤੁਂ ਅਹਨਂ ਅਘਾਤਯਂ, ਅਜਿਨਂ ਅਜਾਪਯਂ, ਅਸੋਚਂ ਅਸੋਚਾਪਯਂ ਧਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ‘ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਰਜ੍ਜਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕਾ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤੁਂ, ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਉਸ੍ਸਾਹਮਸ੍ਸ ਜਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਕਾਰੇਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਰਜ੍ਜਂ, ਕਾਰੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਅਹਨਂ ਅਘਾਤਯਂ, ਅਜਿਨਂ ਅਜਾਪਯਂ, ਅਸੋਚਂ ਅਸੋਚਾਪਯਂ ਧਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮੇ ਤ੍ਵਂ, ਪਾਪਿਮ, ਪਸ੍ਸਸਿ, ਯਂ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ. ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਂ ‘ਸੁਵਣ੍ਣ’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਤਞ੍ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਵ ਅਸ੍ਸ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ ਧਨੇਨ ਧਨਕਰਣੀਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ –
‘‘ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ¶ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ, ਜਾਤਰੂਪਸ੍ਸ ਕੇਵਲੋ;
ਦ੍ਵਿਤ੍ਤਾਵ ਨਾਲਮੇਕਸ੍ਸ, ਇਤਿ ਵਿਦ੍ਵਾ ਸਮਞ੍ਚਰੇ.
‘‘ਯੋ ¶ ¶ ਦੁਕ੍ਖਮਦਕ੍ਖਿ ਯਤੋਨਿਦਾਨਂ,
ਕਾਮੇਸੁ ਸੋ ਜਨ੍ਤੁ ਕਥਂ ਨਮੇਯ੍ਯ;
ਉਪਧਿਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗੋਤਿ ਲੋਕੇ,
ਤਸ੍ਸੇਵ ਜਨ੍ਤੁ ਵਿਨਯਾਯ ਸਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੬) –
ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਏਵ ਖੋ, ਪਾਪਿਮ, ਤਵ ਓਵਾਦੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਮਮ, ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਧਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਞ੍ਹਿ ਏਵਂ ਓਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਤ੍ਥਮ੍ਹਿ ਜਾਤਮ੍ਹਿ ਸੁਖਾ ਸਹਾਯਾ,
ਤੁਟ੍ਠੀ ਸੁਖਾ ਯਾ ਇਤਰੀਤਰੇਨ;
ਪੁਞ੍ਞਂ ਸੁਖਂ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯਮ੍ਹਿ,
ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਖਂ ਪਹਾਨਂ.
‘‘ਸੁਖਾ ਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯਤਾ ਲੋਕੇ,
ਅਥੋ ਪੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਤਾ ਸੁਖਾ;
ਸੁਖਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤਾ ਲੋਕੇ,
ਅਥੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤਾ ਸੁਖਾ.
‘‘ਸੁਖਂ ਯਾਵ ਜਰਾਸੀਲਂ, ਸੁਖਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ;
ਸੁਖੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਲਾਭੋ, ਪਾਪਾਨਂ ਅਕਰਣਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਮ੍ਹੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਚੀਵਰਕਰਣਾਦਿਕੇ ਵਾ ਅਧਿਕਰਣਵੂਪਸਮਾਦਿਕੇ ਵਾ ਗਿਹਿਨੋਪਿ ¶ ਕਸਿਕਮ੍ਮਾਦਿਕੇ ਵਾ ਬਲਵਪਕ੍ਖਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੇਹਿ ਅਭਿਭਵਨਾਦਿਕੇ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯੇ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੁਂ ਵਾ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਾ ਸੁਖਾ ਸਹਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੁਟ੍ਠੀ ਸੁਖਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਗਿਹਿਨੋਪਿ ਸਕੇਨ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਨਿ ਆਰਭਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਨੇਸਨਂ. ਇਤਿ ਤੇ ਸੁਖਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਾ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਪੁਲੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ, ਅਯਮੇਵ ਸੁਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਮਰਣਕਾਲੇ ਪਨ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਮੇਵ ¶ ਸੁਖਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਤਿ ਸਕਲਸ੍ਸਪਿ ਪਨ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੁਖਂ ਨਾਮ.
ਮਤ੍ਤੇਯ੍ਯਤਾਤਿ ¶ ਮਾਤਰਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਪੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਤਾਤਿ ਪਿਤਰਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਕਥਿਤਂ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਪਟ੍ਠਹਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਨਿਦਹਨ੍ਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨੇਸਂ ਨਿਨ੍ਦਾਪਿ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਗੂਥਨਿਰਯੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ¶ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਧਨਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਮ੍ਪਿ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਤਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤਾਤਿ ਬਾਹਿਤਪਾਪੇਸੁ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਤੇਸਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਲੋਕੇ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਕਥਿਕਂ.
ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਰਤ੍ਤਵਤ੍ਥਾਦਯੋ ਹਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਯੇ ਠਿਤਾਨਂਯੇਵ ਸੋਭਨ੍ਤਿ. ਨ ਦਹਰਾਨਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ, ਮਹਲ੍ਲਕਾਨਂ ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋ ਦਹਰਕਾਲੇ ਸੋਭਤਿ, ‘‘ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਏਸ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਗਰਹੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਪਨ ਦੋਸਮੇਵ ਜਨੇਤਿ. ਪਞ੍ਚਸੀਲਦਸਸੀਲਾਦਿਭੇਦਂ ਪਨ ਸੀਲਂ ਦਹਰਸ੍ਸਾਪਿ ਮਹਲ੍ਲਕਸ੍ਸਾਪਿ ਸਬ੍ਬਵਯੇਸੁ ਸੋਭਤਿਯੇਵ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਯਂ ਸੀਲਵਾ’’ਤਿ ਪਸਂਸੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮੇਵ ਆਵਹਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਸੁਖਂ ਯਾਵ ਜਰਾ ਸੀਲਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਧਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤੋ ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾ ਨਿਚ੍ਚਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ. ਸੁਖੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਲਾਭੋ ਸੁਖੋ. ਪਾਪਾਨਂ ¶ ਅਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸੇਤੁਘਾਤਵਸੇਨ ਪਨ ਪਾਪਾਨਂ ਅਕਰਣਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
ਨਾਗਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਤੇਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੪. ਤਣ੍ਹਾਵਗ੍ਗੋ
੧. ਕਪਿਲਮਚ੍ਛਵਤ੍ਥੁ
ਮਨੁਜਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਪਿਲਮਚ੍ਛਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਭਗਵਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਕਾਲੇ ਦ੍ਵੇ ਕੁਲਭਾਤਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠੋ ਸਾਗਤੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਕਪਿਲੋ ਨਾਮ. ਮਾਤਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਸਾਧਿਨੀ ਨਾਮ, ਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨੀ ਤਾਪਨਾ ਨਾਮ. ਤਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ ਉਭੋ ਭਾਤਰੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਕਤਿ ਧੁਰਾਨੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਧੁਰਾਨੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠੋ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ¶ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਕਨਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵ ਤਰੁਣੋ, ਵੁਡ੍ਢਕਾਲੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰਂ ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੋ, ਪਰਿਵਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਸੋ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਲਾਭਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਿਭੂਤੋ ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤਮਾਨਿਤਾਯ ਪਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਤਿ, ਸਾਵਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਾਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪੇਸਲੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਮਾ, ਆਵੁਸੋ ਕਪਿਲ, ਏਵਂ ਅਵਚਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿਯਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਜਾਨਾਥ, ਰਿਤ੍ਤਮੁਟ੍ਠਿਸਦਿਸਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਖੁਂਸੇਨ੍ਤੋ ਵਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਚਰਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਾਤੁ ਸਾਗਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋਪਿ ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਕਪਿਲ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਯੁ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਕਪ੍ਪਿਯਾਦੀਨਿ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੋ ਮਾ ਏਵਂ ਅਵਚਾ’’ਤਿ ਓਵਦਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਪਿ ਵਚਨਂ ਨਾਦਿਯਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਓਵਾਦਂ ਅਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਵਚਨਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ, ਆਵੁਸੋ, ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ ¶ . ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਂ ਅਞ੍ਞੇ ਪੇਸਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਛਡ੍ਡਯਿਂਸੁ.
ਸੋ ¶ ¶ ਦੁਰਾਚਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੁਰਾਚਾਰਪਰਿਵੁਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪੋਸਥਗ੍ਗੇ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਬੀਜਨਿਂ ਆਦਾਯ ਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਤ੍ਤਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਇਮਸ੍ਸ ਪਟਿਵਚਨੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇਨਾ’’ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਵਾ ਵਿਨਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਸੁਤੇਨ ਵਾ ਅਸੁਤੇਨ ਵਾ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਸਿ. ਸਾਗਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਦਹੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਕਪਿਲੋ ਆਯੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਚ ਭਗਿਨੀ ਚ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਪੁਰਿਸਾ ਗਾਮਘਾਤਕਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਚੋਰਿਕਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤਾ ਜਨਪਦਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਪਲਾਯਮਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਸਰਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਸਰਣਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸੀਲਸਦਿਸਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ਨਾਮ ¶ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਚਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਥੇਰੋ ਓਵਦਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸੀਲਵਨ੍ਤਾ, ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਵੋ ਨੇਵ ਸੀਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਜਨਪਦਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸੁਂ. ਤੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕੋ ਜੇਟ੍ਠਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ.
ਤੇ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਪਞ੍ਚਸਤਕੁਲਿਕੇ ਕੇਵਟ੍ਟਗਾਮੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਜੇਟ੍ਠਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਕੇਵਟ੍ਟਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਇਤਰੇ ਇਤਰੇਸੁ. ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਏਕਦਿਵਸੇਯੇਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗਹਣਞ੍ਚ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਞ੍ਚ ਅਹੋਸਿ. ਕੇਵਟ੍ਟਜੇਟ੍ਠਕੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਦਾਰਕਾ ਅਜ੍ਜ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਜਾਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤੇ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੋਸਾਵਨਿਕਂ ¶ ਦਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਕਾ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਕੇਵਟ੍ਟਜੇਟ੍ਠਕਪੁਤ੍ਤੋਵ ਯਸਤੋ ਚ ਤੇਜਤੋ ਚ ਅਗ੍ਗਪੁਰਿਸੋ ਅਹੋਸਿ.
ਕਪਿਲੋਪਿ ¶ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਚਿਰਵਤਿਯਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਮੁਖੋ ਮਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤੇ ਸਹਾਯਕਾ ‘‘ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਜਾਲਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਦਿਯਾ ਖਿਪਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲਂ ਸੋ ਮਚ੍ਛੋ ਪਾਵਿਸਿ ¶ . ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕੇਵਟ੍ਟਗਾਮਵਾਸਿਨੋ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਕਂਸੁ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤਾ ਨੋ ਪਠਮਂ ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ, ਇਦਾਨਿ ਨੋ ਰਾਜਾ ਬਹੁਧਨਂ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤੇਪਿ ਖੋ ਸਹਾਯਕਾ ਮਚ੍ਛਂ ਨਾਵਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਾਵਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਞ੍ਞਾਪਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਚ੍ਛੋ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਮਚ੍ਛਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਕਾਰਣਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਚ੍ਛਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਚ੍ਛੇਨ ਮੁਖੇ ਵਿਵਟਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਕਲਜੇਤਵਨਂ ਅਤਿਵਿਯ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਚ੍ਛੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਜਾਤੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਚਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਤੀ’’ਤਿ?
ਅਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਪਭਗਵਤੋ ਪਾਵਚਨੇ ਕਪਿਲੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹੋਸਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੋ ਲਾਭਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਿਭੂਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਂ ਅਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕ੍ਕੋਸਕਪਰਿਭਾਸਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਸਿ, ਸੋ ਤੇਨ ¶ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਇਦਾਨਿ ਮਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਤੋ. ਯਂ ਪਨ ਸੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਵਾਚੇਸਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਗੁਣਂ ਕਥੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਇਮਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਕ੍ਕੋਸਕਪਰਿਭਾਸਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਤਿ. ‘‘ਕਥਾਪੇਮਿ ਨਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਥਾਪੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤ੍ਵਂਸਿ ਕਪਿਲੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਕਪਿਲੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਤੇ ਸਾਗਤੋ ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾਤਾ ਪਨ ਤੇ ਸਾਧਿਨੀ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨੀ ਚ ਤੇ ਤਾਪਨਾ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਕਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯਮੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਭਿਭੂਤੋ ਨਾਵਂ ¶ ਸੀਸੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਅਹੋਸਿ ਲੋਮਹਟ੍ਠਜਾਤੋ.
ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਏਤਦਾਹੁ ਵਸੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇ (ਸੁ. ਨਿ. ੨੭੬) ਕਪਿਲਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਮਨੁਜਸ੍ਸ ¶ ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਨੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਵਡ੍ਢਤਿ ਮਾਲੁਵਾ ਵਿਯ;
ਸੋ ਪ੍ਲਵਤੀ ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ, ਫਲਮਿਚ੍ਛਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿ ਵਾਨਰੋ.
‘‘ਯਂ ¶ ਏਸਾ ਸਹਤੇ ਜਮ੍ਮੀ, ਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ;
ਸੋਕਾ ਤਸ੍ਸ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਵਟ੍ਠਂਵ ਬੀਰਣਂ.
‘‘ਯੋ ਚੇਤਂ ਸਹਤੇ ਜਮ੍ਮਿਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਲੋਕੇ ਦੁਰਚ੍ਚਯਂ;
ਸੋਕਾ ਤਮ੍ਹਾ ਪਪਤਨ੍ਤਿ, ਉਦਬਿਨ੍ਦੁਵ ਪੋਕ੍ਖਰਾ.
‘‘ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮਿ ਭਦ੍ਦਂ ਵੋ, ਯਾਵਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਸਮਾਗਤਾ;
ਤਣ੍ਹਾਯ ਮੂਲਂ ਖਣਥ, ਉਸੀਰਤ੍ਥੋਵ ਬੀਰਣਂ;
ਮਾ ਵੋ ਨਲ਼ਂਵ ਸੋਤੋਵ, ਮਾਰੋ ਭਞ੍ਜਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਨੋਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਮਾਦੇਨ ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨੇਵ ਝਾਨਂ ਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨ੍ਤੀ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਾਯ ਮਾਲੁਵਾਲਤਾ ਵਡ੍ਢਤਿ ¶ , ਏਵਮਸ੍ਸ ਛ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਪ੍ਲਵਤੀ ਹੁਰਾ ਹੁਰਨ੍ਤਿ ਸੋ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਵੇ ਭਵੇ ਉਪ੍ਲਵਤਿ ਧਾਵਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ਵਿਯਾਤਿ? ਫਲਮਿਚ੍ਛਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿ ਵਾਨਰੋ, ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖਫਲਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾਨਰੋ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਧਾਵਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਾਖਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ‘‘ਸਾਖਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ ਧਾਵਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਪਵਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ.
ਯਨ੍ਤਿ ¶ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏਸਾ ਲਾਮਕਭਾਵੇਨ ਜਮ੍ਮੀ ਵਿਸਾਹਾਰਤਾਯ ਵਿਸਪੁਪ੍ਫਤਾਯ ਵਿਸਫਲਤਾਯ ਵਿਸਪਰਿਭੋਗਤਾਯ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਿਸਤ੍ਤਤਾਯ ਆਸਤ੍ਤਤਾਯ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਵਸ੍ਸਾਨੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇਨ ਦੇਵੇਨ ¶ ਅਭਿਵਟ੍ਠਂ ਬੀਰਣਤਿਣਂ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਾ ਸੋਕਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੁਰਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਪਜਹਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਾਯ ਦੁਰਚ੍ਚਯਂ ਤਣ੍ਹਂ ਸਹਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਾ ਸੋਕਾ ਪਪਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੋਕ੍ਖਰੇ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਤਂ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਵਂ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਦਾਮਿ. ਭਦ੍ਦਂ ਵੋਤਿ ਭਦ੍ਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਹੋਤੁ, ਮਾ ¶ ਅਹਂ ਕਪਿਲੋ ਵਿਯ ਵਿਨਾਸਂ ਪਾਪੁਣਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਤਣ੍ਹਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਮੂਲਂ ਖਣਥ. ਕਿਂ ਵਿਯਾਤਿ? ਉਸੀਰਤ੍ਥੋਵ ਬੀਰਣਂ, ਯਥਾ ਉਸੀਰੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਕੁਦਾਲੇਨ ਬੀਰਣਂ ਖਣਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਮੂਲਂ ਖਣਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾ ਵੋ ਨਲ਼ਂਵ ਸੋਤੋਵ, ਮਾਰੋ ਭਞ੍ਜਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਨ੍ਤਿ ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਦੀਸੋਤੇ ਜਾਤਂ ਨਲ਼ਂ ਮਹਾਵੇਗੇਨ ਆਗਤੋ ਨਦੀਸੋਤੋ ਵਿਯ ਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਮਰਣਮਾਰੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰੋ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਞ੍ਜਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਕੇਵਟ੍ਟਪੁਤ੍ਤਾ ਸਂਵੇਗਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਨੇਞ੍ਜਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਪਰਿਭੋਗੇਨ ਏਕਪਰਿਭੋਗਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ.
ਕਪਿਲਮਚ੍ਛਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਸੂਕਰਪੋਤਿਕਾਵਤ੍ਥੁ
ਯਥਾਪਿ ਮੂਲੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਗੂਥਸੂਕਰਪੋਤਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ¶ ਕਿਰ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਸੂਕਰਪੋਤਿਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖਵਿਵਰਨਿਗ੍ਗਤਂ ਦਨ੍ਤੋਭਾਸਮਣ੍ਡਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯਾ’’ਤਿ ਸਿਤਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸਸੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੂਕਰਪੋਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਏਸਾ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਏਕਾਯ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਏਕਸ੍ਸ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਘੋਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਉਬ੍ਬਰੀ ਨਾਮ ਰਾਜਧੀਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਰੀਰਵਲਞ੍ਜਟ੍ਠਾਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਪੁਲ਼ਵਕਰਾਸਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ¶ ਪੁਲ਼ਵਕਸਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਤਿਵਸੇਨ ਆਲੁਲਮਾਨਾ ਇਦਾਨਿ ਸੂਕਰਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਯਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਤਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਪ੍ਪਮੁਖਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਂਵੇਗਂ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਸਂਵੇਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਆਦੀਨਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਠਿਤਕੋਵ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਯਥਾਪਿ ¶ ਮੂਲੇ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵੇ ਦਲ਼੍ਹੇ,
ਛਿਨ੍ਨੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਪੁਨਰੇਵ ਰੂਹਤਿ;
ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੇ ਅਨੂਹਤੇ,
ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਛਤ੍ਤਿਂਸਤਿ ਸੋਤਾ, ਮਨਾਪਸਵਨਾ ਭੁਸਾ;
ਮਹਾਵਹਨ੍ਤਿ ਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾ.
‘‘ਸਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾ, ਲਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜ ਤਿਟ੍ਠਤਿ;
ਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲਤਂ ਜਾਤਂ, ਮੂਲਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਛਿਨ੍ਦਥ.
‘‘ਸਰਿਤਾਨਿ ਸਿਨੇਹਿਤਾਨਿ ਚ,
ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਜਨ੍ਤੁਨੋ;
ਤੇ ਸਾਤਸਿਤਾ ਸੁਖੇਸਿਨੋ,
ਤੇ ਵੇ ਜਾਤਿਜਰੂਪਗਾ ਨਰਾ.
‘‘ਤਸਿਣਾਯ ¶ ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ ਪਜਾ,
ਪਰਿਸਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸਸੋਵ ਬਨ੍ਧਿਤੋ;
ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਕਾ,
ਦੁਕ੍ਖਮੁਪੇਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚਿਰਾਯ.
‘‘ਤਸਿਣਾਯ ¶ ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ ਪਜਾ,
ਪਰਿਸਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸਸੋਵ ਬਨ੍ਧਿਤੋ;
ਤਸ੍ਮਾ ਤਸਿਣਂ ਵਿਨੋਦਯੇ,
ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤ ਵਿਰਾਗਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮੂਲੇਤਿ ਯਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਚਤੁਧਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਜੁਕਮੇਵ ਗਤੇ ਪਞ੍ਚਵਿਧਮੂਲੇ ਛੇਦਨਫਾਲਨਪਾਚਨਵਿਜ੍ਝਨਾਦੀਨਂ ਕੇਨਚਿ ਉਪਦ੍ਦਵੇਨ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵੇ ਥਿਰਪਤ੍ਤਤਾਯ ਦਲ਼੍ਹੇ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਉਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਪਿ ਸਾਖਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪੁਨਦੇਵ ਰੂਹਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਸਯੇ ¶ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਨੁਹਤੇ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਜਾਤਿਆਦਿਭੇਦਂ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ‘‘ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੂਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਬਾਹਿਰਸ੍ਸੂਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਛਤ੍ਤਿਂਸਤਿਯਾ ਸੋਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਮਨਾਪੇਸੁ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਸਵਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਮਨਾਪਸਵਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਭੁਸਾ ਬਲਵਤੀ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਿਪਨ੍ਨਞਾਣਤਾਯ ਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਮਹਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਮਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਝਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ¶ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਵਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸੋਤਾਤਿ ਇਮੇ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਵਨਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਤਿ ਸਬ੍ਬਭਵੇਸੁ ਵਾ ਸਵਨਤੋ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਵਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਲਤਾਤਿ ਪਲਿਵੇਠਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਲਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਲਤਾ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਛਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਲਤਂ ‘‘ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਜਾਤਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਤ੍ਥੇਨ ਵਨੇ ਜਾਤਂ ਲਤਂ ਵਿਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਮੂਲੇ ਛਿਨ੍ਦਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਰਿਤਾਨੀਤਿ ¶ ਅਨੁਸਟਾਨਿ ਪਯਾਤਾਨਿ. ਸਿਨੇਹਿਤਾਨੀਤਿ ਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਸਿਨੇਹਿਤਾਨਿ ਚ, ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹਮਕ੍ਖਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਾਤਸਿਤਾਤਿ ਤੇ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਾਤਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਸੁਖਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਖੇਸਿਨੋ ਸੁਖਪਰਿਯੇਸਿਨੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਵੇਤਿ ਯੇ ਏਵਰੂਪਾ ਨਰਾ, ਤੇ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਜਾਤਿਜਰੂਪਗਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਜਾਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਾਸਕਰਣੇਨ ਤਸਿਣਾਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ.
ਬਨ੍ਧਿਤੋਤਿ ਲੁਦ੍ਦੇਨ ਅਰਞ੍ਞੇ ਬਦ੍ਧੋ ਸਸੋ ਵਿਯ ਪਰਿਸਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਗਸਤ੍ਤਕਾਤਿ ¶ ਦਸਵਿਧੇਨ ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਗੇਨ ਚੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਧੇਨ ਰਾਗਸਙ੍ਗਾਦਿਨਾ ਚ ਸਤ੍ਤਾ ਬਦ੍ਧਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਲਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਚਿਰਾਯਾਤਿ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸਿਣਾਯ ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ ਪਲਿਵੇਠਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਰਾਗਂ ਰਾਗਾਦਿਵਿਗਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਆਕਙ੍ਕਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨੇਤਂ ਤਸਿਣਂ ਵਿਨੋਦਯੇ ਪਨੁਦਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ.
ਸਾਪਿ ਖੋ ਸੂਕਰਪੋਤਿਕਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭੂਮਿਯਂ ਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨੇ ਅਸ੍ਸਵਾਣਿਜਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਕਾਵੀਰਪਟ੍ਟਨੇ ਨਾਵਿਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਅਨੁਰਾਧਪੁਰੇ ਇਸ੍ਸਰਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਾਯ ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਗਾਮੇ ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਨਾਮ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਨਾਮੇਨ ਸੁਮਨਾ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਪਿਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਛਡ੍ਡਿਤੇ ਦੀਘਵਾਪਿਰਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮੁਨਿਗਾਮੇ ਨਾਮ ਵਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਦੁਟ੍ਠਗਾਮਣਿਰਞ੍ਞੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਲਕੁਣ੍ਡਕਅਤਿਮ੍ਬਰੋ ਨਾਮ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਗਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਮਹਾਪੁਣ੍ਣਗਾਮਂ ਗਤੋ. ਅਥ ਨਂ ਕੋਟਿਪਬ੍ਬਤਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਮਹਾਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਤਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਸਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸੂਕਰਪੋਤਿਕਾ ਨਾਮ ਲਕੁਣ੍ਡਕਅਤਿਮ੍ਬਰਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਭਰਿਯਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਭਵੇ ¶ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ ਜਾਤਿਸ੍ਸਰਞਾਣਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗਾ ਸਾਮਿਕਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਪਞ੍ਚਬਲਕਤ੍ਥੇਰੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਦਮਿਲ਼ਮਦ੍ਦਨੇ ਕਤੇ ਞਾਤੀਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਗਾਮਮੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੀ ਕਲ੍ਲਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਆਸੀਵਿਸੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਸਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਵਸੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਇਮਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਮਣ੍ਡਲਾਰਾਮਵਾਸਿਨਾ ਧਮ੍ਮਪਦਭਾਣਕਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸੇਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸੀਸਚ੍ਛੇਦਂ ਪਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਭੂਮਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸੂਕਰਯੋਨਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭੂਮਿਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਕਾਵੀਰਪਟ੍ਟਨਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਅਨੁਰਾਧਪੁਰਂ, ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਗਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਮਵਿਸਮੇ ਤੇਰਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.
ਸੂਕਰਪੋਤਿਕਾਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ¶ ਨਿਬ੍ਬਨਥੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਬ੍ਭਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਲਸਭਾਵੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਗੇਹਾ ਨੀਹਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਚੋਰਕਮ੍ਮੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਪਚ੍ਛਾਬਾਹਂ ਗਾਲ਼੍ਹਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਕਸਾਹਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤਾ ਆਘਾਤਨਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨੀਹਰਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਨਂ ਸਿਥਿਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਯਾ ਪਰਿਚਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਨ ਆਵਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤੇਨ ਓਵਾਦੇਨ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਆਘਾਤਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੂਲੇ ਉਤ੍ਤਾਸੇਸੁਂ. ਸੋ ਨ ਭਾਯਤਿ ਨ ਸਨ੍ਤਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਸਾਭਾਗੇ ਠਿਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਸਿਸਤ੍ਤਿਤੋਮਰਾਦੀਨਿ ਆਵੁਧਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ, ਅਨੇਕਸਤਾਨਞ੍ਹਿ ਆਵੁਧਹਤ੍ਥਾਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਨੇਵ ਛਮ੍ਭਤਿ ਨ ਵੇਧਤਿ, ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਜਾਤਾ ਮਹਾਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਨਿਬ੍ਬਨਥੋ ਵਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ,
ਵਨਮੁਤ੍ਤੋ ਵਨਮੇਵ ਧਾਵਤਿ;
ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਮੇਥ ਪਸ੍ਸਥ,
ਮੁਤ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧਨਮੇਵ ਧਾਵਤੀ’’ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗਿਹਿਭਾਵੇ ਆਲਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਨਥਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਨਥੋ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਤਪੋਵਨੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਤਣ੍ਹਾਵਨਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਘਰਾਵਾਸਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਣ੍ਹਾਵਨਮੇਵ ਧਾਵਤਿ, ਏਥ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਸ੍ਸਥ, ਏਸੋ ਘਰਾਵਾਸਬਨ੍ਧਨਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਬਨ੍ਧਨਮੇਵ ਧਾਵਤੀਤਿ.
ਇਮਂ ¶ ਪਨ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਸੂਲਗ੍ਗੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਵੇਹਾਸਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਰਾਜਿਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.
ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਕਾਲੇ ਬਹੂ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਕਪਨ੍ਥਘਾਤਕਮਨੁਸ੍ਸਘਾਤਕੇ ਚੋਰੇ ¶ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਯਿਂਸੁ. ਤੇ ਰਾਜਾ ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਖਲਿਕਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਬਨ੍ਧਾਪੇਸਿ. ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਪਿ ਖੋ ਜਾਨਪਦਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਾ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਬਹੂ ਚੋਰਾ ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਬਦ੍ਧਾ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤੇ ਤਾਨਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਥਿਰਤਰਂ ਅਞ੍ਞਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਂ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਨਾਮੇਤਾਨਿ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਧਨਧਞ੍ਞਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦੀਸੁ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਂ, ਏਤਂ ਏਤੇਹਿ ਸਤਗੁਣੇਨ ਸਹਸ੍ਸਗੁਣੇਨ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗੁਣੇਨ ਥਿਰਤਰਂ, ਏਵਂ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਦੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਿਯਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ –
ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦੁਗ੍ਗਤਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਪੋਸੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਏਕਂ ਕੁਲਧੀਤਰਂ ਗੇਹੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਭਰਿਯਾਯਪਿਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਵ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤ੍ਵਂ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਾਮਿ, ਨਨੁ ਗਬ੍ਭੋ ¶ ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਮਯਿ ਵਿਜਾਤਾਯ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਜਾਤਕਾਲੇ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤ੍ਵਂ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਵਿਜਾਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਤਾਵ ਥਨਪਾਨਤੋ ਅਪਗਮਨਕਾਲਂ ਆਗਮੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਨਾਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਵ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ¶ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨਾਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਵ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਲਾਯਿ. ਅਥ ਨਂ ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਅਹਂ, ਸਾਮਿ, ਮਾਤੁਪੋਸਕੋ ਨਾਮ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਝਾਨਕੀਲ਼ਾਯ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਵਿਹਾਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੋਯੇਵ ‘‘ਏਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਮੇ ਦੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਬਨ੍ਧਨਂ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਂ ਛਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਉਦਾਨਿਤਂ ਉਦਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਬਨ੍ਧਨਮਾਹੁ ਧੀਰਾ,
ਯਦਾਯਸਂ ਦਾਰੁਜਪਬ੍ਬਜਞ੍ਚ;
ਸਾਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲੇਸੁ,
ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚ ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ.
‘‘ਏਤਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਬਨ੍ਧਨਮਾਹੁ ਧੀਰਾ,
ਓਹਾਰਿਨਂ ਸਿਥਿਲਂ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਂ;
ਏਤਮ੍ਪਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਪਰਿਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ,
ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨੋ ਕਾਮਸੁਖਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਧੀਰਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸਾ ਯਂ ਸਙ੍ਖਲਿਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਯਸਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਆਯਸਂ, ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦਾਰੁਜਂ, ਯਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜਤਿਣੇਹਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਵਾਕਾਦੀਹਿ ਰਜ੍ਜੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਂ, ਤਂ ਅਸਿਆਦੀਹਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਭਾਵੇਨ ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਨ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾਤਿ ਸਾਰਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਾ, ਬਹਲਤਰਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲੇਸੂਤਿ ਮਣੀਸੁ ਚੇਵ ਕੁਣ੍ਡਲੇਸੁ ਚ, ਮਣਿਵਿਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਾ ਕੁਣ੍ਡਲੇਸੁ. ਏਤਂ ਦਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਯੇ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲੇਸੁ ਸਾਰਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਸੋ ਰਾਗੋ ਚ ਯਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਸੁ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਏਤਂ ਕਿਲੇਸਮਯਂ ਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸਾ ਦਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਓਹਾਰਿਨਨ੍ਤਿ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਪਾਤਨਤੋ ਅਵਹਰਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਹਰਤੀਤਿ ਓਹਾਰਿਨਂ. ਸਿਥਿਲਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠਾਨੇ ਛਵਿਚਮ੍ਮਮਂਸਾਨਿ ਨ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਲੋਹਿਤਂ ਨ ਨੀਹਰਤਿ, ਬਨ੍ਧਨਭਾਵਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥਲਪਥਜਲਪਥਾਦੀਸੁ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ਦੇਤੀਤਿ ਸਿਥਿਲਂ. ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਲੋਭਵਸੇਨ ਹਿ ਏਕਵਾਰਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਂ ਦਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਕਚ੍ਛਪੋ ¶ ਵਿਯ ਦੁਮ੍ਮੋਚਿਯਂ ¶ ਹੋਤੀਤਿ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਂ. ਏਤਮ੍ਪਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਏਤਂ ਦਲ਼੍ਹਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਂ ਞਾਣਖਗ੍ਗੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨੋ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮਸੁਖਂ ਪਹਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਖੇਮਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਯੇ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਖੇਮਂ ਨਾਮ ਰਞ੍ਞੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਪਾਦਮੂਲੇ ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਨਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਭਿਰੂਪਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਰੂਪਸ੍ਸ ਦੋਸਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਰੂਪਮਦਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨਵਣ੍ਣਨਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਗੀਤਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਟਾਦੀਨਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਤੇਸਂ ਤਾਨਿ ਗਾਯਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਅਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਚ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ‘‘ਕਤਰਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਗਾਯਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵੀ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨੁਯ੍ਯਾਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਵ ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬੀਜਮਾਨਂ ਅਭਿਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿ. ਖੇਮਾ, ਦੇਵੀਪਿ ਪਵਿਸਮਾਨਾਵ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਰੂਪਸ੍ਸ ਦੋਸਂ ਕਥੇਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਤ੍ਥੀ ਬੀਜਯਮਾਨਾ ਠਿਤਾ, ਨਾਹਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕਲਭਾਗਮ੍ਪਿ ¶ ਉਪੇਮਿ, ਨ ਮਯਾ ਈਦਿਸਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਭੂਤੇਨ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਥਾਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਅਨਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਇਤ੍ਥਿਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਹੁਮਾਨਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰੂਪਂ ਪਠਮਵਯਾਦਿਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਵਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਖੇਮਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨਾਮੇਤਂ ਰੂਪਂ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਖਯਵਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਵਤ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਸਾਰੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਖੇਮੇ, ਤ੍ਵਂ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਸਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਪਸ੍ਸ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਸਾਰਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਆਤੁਰਂ ¶ ¶ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਖੇਮੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;
ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਅਪ. ਥੇਰੀ ੨.੨.੩੫੪);
ਸਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਖੇਮੇ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਦੋਸਪਦੁਟ੍ਠਾ ਮੋਹਮੂਲ਼੍ਹਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੇ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਨੁਪਤਨ੍ਤਿ ਸੋਤਂ,
ਸਯਂ ਕਤਂ ਮਕ੍ਕਟਕੋਵ ਜਾਲਂ;
ਏਤਮ੍ਪਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਵਜਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ,
ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮਕ੍ਕਟਕੋਵ ਜਾਲਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਮਕ੍ਕਟਕੋ ਸੁਤ੍ਤਜਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਠਾਨੇ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਪਤਿਤਂ ਪਟਙ੍ਗਂ ਵਾ ਮਕ੍ਖਿਕਂ ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰਸਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ¶ ਠਾਨੇ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯੇ ਸਤ੍ਤਾ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਦੋਸਪਦੁਟ੍ਠਾ ਮੋਹਮੂਲ਼੍ਹਾ ਸਯਂਕਤਂ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਅਨੁਪਤਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਂ. ਏਤਮ੍ਪਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਵਜਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਏਤਂ ਬਨ੍ਧਨਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨੋ ਨਿਰਾਲਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ ਵਜਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਖੇਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਮਹਾਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਖੇਮਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤੁਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨਂ, ਅਲਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨਾਤਿ. ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਸਾਵਿਕਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਖੇਮਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਉਗ੍ਗਸੇਨਵਤ੍ਥੁ
ਮੁਞ੍ਚ ਪੁਰੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਗ੍ਗਸੇਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਾ ¶ ਕਿਰ ਨਟਾ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਵਾ ਛਮਾਸੇ ਵਾ ਪਤ੍ਤੇ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਮਜ੍ਜਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹੁਂ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰੇ ਉਕ੍ਖੇਪਦਾਯਾਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ਸਮਜ੍ਜਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਅਥੇਕਾ ਲਙ੍ਘਿਕਧੀਤਾ ਵਂਸਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਆਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਮਾਨਾ ਨਚ੍ਚਤਿ ਚੇਵ ਗਾਯਤਿ ਚ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ¶ ਉਗ੍ਗਸੇਨੋ ਨਾਮ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਹਾਯਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚੇ ਠਿਤੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਵਿਕ੍ਖੇਪਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਇਧੇਵ ਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਾਰੂਪਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ, ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਂ ਤੇ ਰੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਪਿ ‘‘ਤਂ ਮੇ ਨਟਧੀਤਰਂ ਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਇਧੇਵ ਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲਸ੍ਸ ਚ ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਬਹੁਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤਰਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੇਤੂ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੇਮਿ, ਸਚੇ ਪਨ ਸੋ ਇਮਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਵਿਚਰਤੁ, ਦਸ੍ਸਾਮਿਸ੍ਸ ਧੀਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਅਹਂ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ.
ਸਾਪਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਾਪਯਮਾਨਾ ‘‘ਸਕਟਗੋਪਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤ, ਭਣ੍ਡਹਾਰਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸੋਪਿ ਨੇਸਂ ਸਕਟਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਗੋਣਾਨਂ ਤਿਣਂ ਆਹਰਤਿ, ਸਿਪ੍ਪਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਲਦ੍ਧਭਣ੍ਡਕਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਹਰਤਿ ¶ . ਤਦੇਵ ਕਿਰ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਪੁਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਾਪਯਮਾਨਾ ਤਥਾ ਵਦਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਤਸ੍ਸਾ ਗਾਯਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਹਂ ਪਲਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ਸਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਤਯਾ ਪਲਾਯਿਤੇਨ ਵਾ ਆਗਤੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਦੇਵ ਗੀਤਂ ਗਾਯਤਿ. ਸਾ ਕਿਰ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚੇਵ ਧਨਲਾਭਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਨ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਯਂ ਮਾਨੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਸੁਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਜਾਨਨਕਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦੀਸੁ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਉਗ੍ਗਸੇਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਨਗਰਵਾਸੀਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ.
ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ¶ ਮਞ੍ਚਾਤਿਮਞ੍ਚਾਦਯੋ ਬਨ੍ਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਸੋਪਿ ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਂ ਵਂਸਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇ ਠਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਮਹਾਜਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਅਹਂ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਗ੍ਗਸੇਨੋਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਕਾਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਉਗ੍ਗਸੇਨੋਪਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਅਪਵਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਉਨ੍ਨਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੁਲਿਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਆਕਾਸੇਯੇਵ ਸਤ੍ਤ ਵਾਰੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਤਂ ਪਰਿਸਾ ਨ ਓਲੋਕੇਤਿ, ਏਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਓਲੋਕਾਪੇਸਿ. ਉਗ੍ਗਸੇਨੋ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਮਂ ਪਰਿਸਾ ਓਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਮਯਾ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਪ੍ਪਂ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇ ਪਰਿਸਾ ਮਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਮੇਵ ਓਲੋਕੇਤਿ, ਮੋਘਂ ਵਤ ਮੇ ਸਿਪ੍ਪਦਸ੍ਸਨਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਵਦੇਹਿ ‘ਸਿਪ੍ਪਂ ਕਿਰ ਦਸ੍ਸੇਤੂ’’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਂਸਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਿਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਙ੍ਘ ¶ ਪਸ੍ਸ ਨਟਪੁਤ੍ਤ, ਉਗ੍ਗਸੇਨ ਮਹਬ੍ਬਲ;
ਕਰੋਹਿ ਰਙ੍ਗਂ ਪਰਿਸਾਯ, ਹਾਸਯਸ੍ਸੁ ਮਹਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮਞ੍ਞੇ ਮਮ ਸਿਪ੍ਪਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇ ਠਿਤਕੋਵ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਙ੍ਘ ਪਸ੍ਸ ਮਹਾਪਞ੍ਞ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕ;
ਕਰੋਮਿ ਰਙ੍ਗਂ ਪਰਿਸਾਯ, ਹਾਸਯਾਮਿ ਮਹਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕਤੋ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਵ ਚੁਦ੍ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਉਗ੍ਗਸੇਨ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਨਾਮ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ¶ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਆਲਯਂ ਪਹਾਯ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਮੁਞ੍ਚ ਪੁਰੇ ਮੁਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ,
ਮਜ੍ਝੇ ਮੁਞ੍ਚ ਭਵਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂ;
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਾਨਸੋ,
ਨ ਪੁਨਂ ਜਾਤਿਜਰਂ ਉਪੇਹਿਸੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮੁਞ੍ਚ ਪੁਰੇਤਿ ਅਤੀਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਆਲਯਂ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਗਾਹਂ ਪਰਾਮਾਸਂ ਤਣ੍ਹਂ ਮੁਞ੍ਚ. ਪਚ੍ਛਤੋਤਿ ਅਨਾਗਤੇਸੁਪਿ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਆਲਯਾਦੀਨਿ ਮੁਞ੍ਚ. ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁਪਿ ਤਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚ. ਭਵਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਵਿਧਸ੍ਸਾਪਿ ਭਵਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਭਾਵਨਾਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਪਾਰਗੂ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਦਿਭੇਦੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਾਨਸੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਿ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਵਂਸਮਤ੍ਥਕੇ ਠਿਤਕੋਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਂਸਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਧਰੋ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਉਗ੍ਗਸੇਨ, ਸਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਤੇ ਵਂਸਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਤੋ ਓਤਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਯਂ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਉਗ੍ਗਸੇਨੋ ¶ ‘ਨ ਭਾਯਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਉਗ੍ਗਸੇਨੇਨ ਸਦਿਸਾ ਛਿਨ੍ਨਸਂਯੋਜਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਗ੍ਗੇ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਂ ¶ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਯੋ ਵੇ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ;
ਸਙ੍ਗਾਤਿਗਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੯੭; ਸੁ. ਨਿ. ੬੨੬);
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਏਵਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਟਧੀਤਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਨਟੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਣਕਾਰਣਂ, ਕਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਇਮਿਨਾ ਏਵ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸਿਨੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਬਹੁਂ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਂ ਯਾਨਕੇਸੁ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਂ ਥੇਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਅਥੇਕਾ ਕੁਲਧੀਤਾ ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਿ, ਅਯ੍ਯੋ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਯਾਨਕੇ ਚ ਨੋ ਬਹੁਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ, ਪਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਆਹਰ, ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਭੋਪਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਰਿਂਸੁ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਭਾਗਿਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਥੇਰੋ ਖੀਣਾਸਵੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਅਯ੍ਯੋ, ਸਿਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਕੋ ਨਟਕਾਰਕੋ ¶ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾਮਿਕੋਪਿਸ੍ਸਾ ‘‘ਏਵਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਇਦਂ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਨਟਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਗੇਹੇ. ਸੋ ‘‘ਏਵਂ, ਭਦ੍ਦੇ, ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਵਚਨਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਟੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਚਰਿ. ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਦਿਨ੍ਨਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਾਪਿ ਨਟਧੀਤਾ ‘‘ਯਾ ਮੇ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਗਤਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਸਾ ਏਵ ਗਤੀ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.
ਉਗ੍ਗਸੇਨਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਵਤ੍ਥੁ
ਵਿਤਕ੍ਕਮਥਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਸਲਾਕਗ੍ਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਸਲਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਲਾਕਯਾਗੁਂ ਆਦਾਯ ਆਸਨਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਵਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਘਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਏਕਾ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਨ ਪਾਨੀਯੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਇਧੇਵ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਦਾ ਪਾਨੀਯਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਦਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਾਪਿਸ੍ਸ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਦੇਤਿ. ਏਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਯਾਗੁਮ੍ਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ¶ , ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨਾਮ, ਕੇਵਲਂ ਮਯਂ ਵਿਚਰਣਕਮਨੁਸ੍ਸਮੇਵ ਨ ਲਭਾਮਾ’’ਤਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਕਥਿਪਾਹੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸਾ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਿਸੋ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੁਪਣ੍ਡੁਕਜਾਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਤੇਪਿ ਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ’ਤਿ ਵਦਾਪੇਸਿ, ਭਾਰਿਯਂ ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਾ ਮਂ ਇਤ੍ਥੀ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ ਏਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰਿਯਂ. ਸਾ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਗ੍ਗਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਂ ਪਹਾਯ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਕੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ¶ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ –
ਅਤੀਤੇ ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਕਾਲੇ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਧੀਤਰਂ ਆਦਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਟਵਿਮੁਖੇ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਕਣ੍ਡੇਹਿ ਏਕੂਨਪਞ੍ਞਾਸਚੋਰੇ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਡੇਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਸਿਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਾਯ ਤਙ੍ਖਣਂ ਦਿਟ੍ਠਚੋਰੇ ਸਿਨੇਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੋਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਅਸਿਥਰੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੋਰੇਨ ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਮਾਰਿਤਭਾਵਂ ਆਵਿਕਤ੍ਵਾ ਚੋਰੇਨ ਚ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਮਮ੍ਪਿ ਏਸਾ ਅਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕਂ ਵਿਯ ਮਾਰਾਪੇਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਕਿਂ ਮੇ ਇਮਾਯਾ’’ਤਿ ਏਕਂ ਨਦਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਓਰਿਮਤੀਰੇ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਧੇਵ ਹੋਹਿ, ਯਾਵਾਹਂ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਉਤ੍ਤਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਂ ਪਹਾਯ ਗਮਨਭਾਵਞ੍ਚ ਆਵਿਕਤ੍ਵਾ –
‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਂ ਸਮਾਦਾਯ, ਪਾਰਂ ਤਿਣ੍ਣੋਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;
ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛ ਲਹੁਂ ਖਿਪ੍ਪਂ, ਮਮ੍ਪਿ ਤਾਰੇਹਿ ਦਾਨਿਤੋ.
‘‘ਅਸਨ੍ਥੁਤਂ ਮਂ ਚਿਰਸਨ੍ਥੁਤੇਨ,
ਨਿਮੀਨਿ ਭੋਤੀ ਅਦ੍ਧੁਵਂ ਧੁਵੇਨ;
ਮਯਾਪਿ ਭੋਤੀ ਨਿਮਿਨੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਂ,
ਇਤੋ ਅਹਂ ਦੂਰਤਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਂ.
‘‘ਕਾਯਂ ¶ ਏਲ਼ਗਲਾਗੁਮ੍ਬੇ, ਕਰੋਤਿ ਅਹੁਹਾਸਿਯਂ;
ਨਯੀਧ ਨਚ੍ਚਂ ਵਾ ਗੀਤਂ ਵਾ, ਤਾਲ਼ਂ ਵਾ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ;
ਅਨਮ੍ਹਿਕਾਲੇ ਸੁਸੋਣਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਜਗ੍ਘਸਿ ਸੋਭਨੇ.
‘‘ਸਿਙ੍ਗਾਲ ਬਾਲ ਦੁਮ੍ਮੇਧ, ਅਪ੍ਪਪਞ੍ਞੋਸਿ ਜਮ੍ਬੁਕ;
ਜੀਨੋ ਮਚ੍ਛਞ੍ਚ ਪੇਸਿਞ੍ਚ, ਕਪਣੋ ਵਿਯ ਝਾਯਸਿ.
‘‘ਸੁਦਸ੍ਸਂ ਵਜ੍ਜਮਞ੍ਞੇਸਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਦੁਦ੍ਦਸਂ;
ਜੀਨਾ ਪਤਿਞ੍ਚ ਜਾਰਞ੍ਚ, ਮਞ੍ਞੇ ਤ੍ਵਞ੍ਞੇਵ ਝਾਯਸਿ.
‘‘ਏਵਮੇਤਂ ¶ ਮਿਗਰਾਜ, ਯਥਾ ਭਾਸਸਿ ਜਮ੍ਬੁਕ;
ਸਾ ਨੂਨਾਹਂ ਇਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਭਤ੍ਤੁ ਹੇਸ੍ਸਂ ਵਸਾਨੁਗਾ.
‘‘ਯੋ ਹਰੇ ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਥਾਲਂ, ਕਂਸਥਾਲਮ੍ਪਿ ਸੋ ਹਰੇ;
ਕਤਞ੍ਚੇਵ ਤਯਾ ਪਾਪਂ, ਪੁਨਪੇਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੫.੧੨੮-੧੩੪) –
ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੇ ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤੋ ਤ੍ਵਂ ਅਹੋਸਿ, ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਏਤਰਹਿ ¶ ਅਯਂ ਕੁਮਾਰਿਕਾ, ਸਿਙ੍ਗਾਲਰੂਪੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਗ੍ਗਹਕਾਰਕੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਤਂਮੁਹੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਕੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹੇਨ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਗ੍ਗਪਣ੍ਡਿਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿ, ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਵ ਤਣ੍ਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਾਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਤਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਮਥਿਤਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ,
ਤਿਬ੍ਬਰਾਗਸ੍ਸ ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ;
ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਵਡ੍ਢਤਿ,
ਏਸ ਖੋ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਤਿ ਬਨ੍ਧਨਂ.
‘‘ਵਿਤਕ੍ਕੂਪਸਮੇ ਚ ਯੋ ਰਤੋ,
ਅਸੁਭਂ ਭਾਵਯਤੇ ਸਦਾ ਸਤੋ;
ਏਸ ¶ ਖੋ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਾਹਿਤਿ,
ਏਸ ਛੇਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕਮਥਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਨਿਮ੍ਮਥਿਤਸ੍ਸ. ਤਿਬ੍ਬਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਬਹਲਰਾਗਸ੍ਸ. ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਗਾਹਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮਾਨਸਤਾਯ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਤਣ੍ਹਾਯੇਵ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਏਸ ਖੋਤਿ ਏਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਣ੍ਹਾਬਨ੍ਧਨਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਸੁਥਿਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕੂਪਸਮੇਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਵੂਪਸਮਸਙ੍ਖਾਤੇ ਦਸਸੁ ਅਸੁਭੇਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ. ਸਦਾ ਸਤੋਤਿ ¶ ਯੋ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਰਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਸਤੋ ਤਂ ਅਸੁਭਝਾਨਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਬ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਾਹਿਤੀਤਿ ਏਸ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਏਸੋ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਾਰਬਨ੍ਧਨਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਚੂਲ਼ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਣ੍ਡਿਤਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਵਿਕਾਲੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਥੇਰਾ ਜੇਤਵਨਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਰਾਹੁਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਪਮੁਖੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਤਦਾ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਵਸ੍ਸਿਕੋਵ ਹੋਤਿ. ਮਾਰੋ ਵਸਵਤ੍ਤਿਭਵਨੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਮੁਖੇ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਰੁਜਨਕਅਙ੍ਗੁਲੀ ਬਹਿ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਸਯਂ ਅਨ੍ਤੋਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਾਯ ਸਯਮ੍ਪਿ ¶ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਰਾਜਵਣ੍ਣਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਕੋਞ੍ਚਨਾਦਂ ਰਵਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਸ੍ਸ ਮਾਰਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਾਰ, ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨਾਪਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਪੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਮੇ ਅਸਨ੍ਤਾਸੀ ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਮਹਾਵੀਰਿਯੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋ ¶ ਅਸਨ੍ਤਾਸੀ, ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨਙ੍ਗਣੋ;
ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ ਭਵਸਲ੍ਲਾਨਿ, ਅਨ੍ਤਿਮੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ.
‘‘ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨਾਦਾਨੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਦਕੋਵਿਦੋ;
ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ, ਜਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨਿ ਚ;
ਸ ਵੇ ਅਨ੍ਤਿਮਸਾਰੀਰੋ,
ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਨ੍ਤਾਸੀਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਰਾਗਸਨ੍ਤਾਸਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਸਨ੍ਤਸਨਕੋ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ ਭਵਸਲ੍ਲਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਭਵਗਾਮੀਨਿ ਸਲ੍ਲਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ. ਸਮੁਸ੍ਸਯੋਤਿ ਅਯਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਿਮੋ ਦੇਹੋ.
ਅਨਾਦਾਨੋਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਨਿਗ੍ਗਹਣੋ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਦਕੋਵਿਦੋਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਸੇਸਪਦੇਸੁ ਚਾਤਿ ਚਤੂਸੁਪਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਛੇਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ, ਜਞ੍ਞਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਕ੍ਖਰਪਿਣ੍ਡਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰੇਨ ਅਪਰਕ੍ਖਰਂ, ਅਪਰਕ੍ਖਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਞ੍ਚ ਜਾਨਾਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰੇਨ ਅਪਰਕ੍ਖਰਂ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ – ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ ਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ¶ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇਸੁਪਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਇਦਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਪਰਕ੍ਖਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਂ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ – ਅਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ ਆਦਿਮਜ੍ਝੇਸੁ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇਸੁ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਇਦਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਅਯਂ ਆਦੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਮਜ੍ਝੇ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇਪਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਅਯਂ ਆਦਿ, ਅਯਂ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ. ਸ ਵੇ ਅਨ੍ਤਿਮਸਾਰੀਰੋਤਿ ਏਸ ਕੋਟਿਯਂ ਠਿਤਸਰੀਰੋ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਭਾਨਾਨਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਞ੍ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ, ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੭੭) ਵਚਨਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਮਾਰੋਪਿ ਪਾਪਿਮਾ ‘‘ਜਾਨਾਤਿ ਮਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵਨ੍ਤਰਧਾਯੀਤਿ.
ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਉਪਕਾਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਉਪਕਂ ਆਜੀਵਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੋ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ¶ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਉਪਕਂ ਆਜੀਵਕਂ ¶ ਅਦ੍ਦਸ. ਸੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ, ਕਂਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕੋ ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ ਸਬ੍ਬਵਿਦੂਹਮਸ੍ਮਿ,
ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ;
ਸਬ੍ਬਞ੍ਜਹੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ,
ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਕਮੁਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਭਵਨਤੋ ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ. ਸਬ੍ਬਵਿਦੂਤਿ ਵਿਦਿਤਸਬ੍ਬਚਤੁਭੂਮਕਧਮ੍ਮੋ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਜਹੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੇ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਅਸੇਖਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਭੇਦੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਮੇਵ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਕਮੁਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ਵਾ’’ਤਿ ਕਂ ਨਾਮ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਉਪਕੋ ਆਜੀਵਕੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨੇਵਾਭਿਨਨ੍ਦਿ, ਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੀਸਂ ਪਨ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਂ ਨਿਲ੍ਲਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਏਕਪਦਿਕਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਲੁਦ੍ਦਕਨਿਵਾਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸੀਤਿ.
ਉਪਕਾਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬਦਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਰਾਜਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ¶ ਸਮਯੇ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕੇ ਦੇਵਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਕਤਰਂ ਦਾਨਂ ਨੁ ਖੋ ਦਾਨੇਸੁ, ਕਤਰੋ ਰਸੋ ਰਸੇਸੁ, ਕਤਰਾ ਰਤਿ ਰਤੀਸੁ ਜੇਟ੍ਠਕਾ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋਵ ਕਸ੍ਮਾ ਜੇਟ੍ਠਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਏਕਾ ਦੇਵਤਾਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਏਕੋ ਪਨ ਦੇਵੋ ਏਕਂ ਦੇਵਂ, ਸੋਪਿ ਅਪਰਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਦਸਸੁ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਏਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਕਾਲੇਨ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਮਹਾਦੇਵਤਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਞ੍ਹਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਦਾਨਰਸਰਤੀਸੁ ਕਤਮਾ ਦਾਨਰਸਰਤੀ ਨੁ ਖੋ ਸੇਟ੍ਠਾ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋਵ ਕਸ੍ਮਾ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਆਗਤਮ੍ਹਾਤਿ. ਤਾਤਾ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਇਮੇਸਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨ ਜਾਨਾਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਰਾਜਾ ਜਨਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣੇਨੇਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਚ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ, ਏਥ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਤਮੇਵ ਦੇਵਗਣਂ ਆਦਾਯ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਨਾਪਿ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਮਹਨ੍ਤੋ ਦੇਵਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ‘‘ਤਾਤਾ, ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਾ ਹੇਤੇ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਨੇਤਰਹਿ ਕਹਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦੇਵਗਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸਕਲਂ ਜੇਤਵਨਂ ¶ ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਾ ਦੇਵਸਙ੍ਘੇਨ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਗਣੇਨ ਇਮੇ ਨਾਮ ਪਞ੍ਹਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਇਮੇਸਂ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮੇਸਂ ਨੋ ਅਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯਾ ਹਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਮੇਵ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਂ, ਤਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹੇਸੁ ਹਿ ਸਬ੍ਬਦਾਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਸਬ੍ਬਰਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਰਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬਰਤੀਨਂ ਧਮ੍ਮਰਤਿ ਸੇਟ੍ਠਾ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਪਕਤ੍ਤਾ ਸੇਟ੍ਠੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬਦਾਨਂ ¶ ਧਮ੍ਮਦਾਨਂ ਜਿਨਾਤਿ,
ਸਬ੍ਬਰਸਂ ਧਮ੍ਮਰਸੋ ਜਿਨਾਤਿ;
ਸਬ੍ਬਰਤਿਂ ¶ ਧਮ੍ਮਰਤਿ ਜਿਨਾਤਿ,
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਜਿਨਾਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਦਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਚੇਪਿ ਹਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭੇ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਕਦਲਿਗਬ੍ਭਸਦਿਸਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਾਯ ਗਾਥਾਯ ਕਤਾਨੁਮੋਦਨਾਵ ਸੇਟ੍ਠਾ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਾਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਸੋਲ਼ਸਿਂ ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਤਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾਪਿ ਵਾਚਨਮ੍ਪਿ ਸਵਨਮ੍ਪਿ ਮਹਨ੍ਤਂ. ਯੇਨ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਬਹੂਨਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਕਾਰਿਤਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਨਿਸਂਸੋ ਮਹਾ. ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਏਵ ਪਰਿਸਾਯ ਪਣੀਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋਪਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦੀਨਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਭੇਸਜ੍ਜਦਾਨਤੋਪਿ ਮਹਾਵਿਹਾਰਸਦਿਸਾਨਂ ਵਿਹਾਰਾਨਞ੍ਚ ਲੋਹਪਾਸਾਦਸਦਿਸਾਨਞ੍ਚ ¶ ਪਾਸਾਦਾਨਂ ਅਨੇਕਾਨਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਸੇਨਾਸਨਦਾਨਤੋਪਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਹਿ ਵਿਹਾਰੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਤਪਰਿਚ੍ਚਾਗਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਨੁਮੋਦਨਾਵਸੇਨਾਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਮੇਵ ਵਰਂ ਸੇਟ੍ਠਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਹਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਸੁਤ੍ਵਾ. ਸਚੇ ਹਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯੁਂ, ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਮਤ੍ਤਂ ਯਾਗੁਮ੍ਪਿ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬਦਾਨੇਹਿ ਧਮ੍ਮਦਾਨਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠਂ. ਅਪਿਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੇ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਚ ਸਕਲਕਪ੍ਪਂ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੂਨਿ ਗਣੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਾਦੀਹਿ ਕਥਿਤਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਂਸੁ, ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਂਸੁ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਦਾਨਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬਦਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਂ ਜਿਨਾਤੀ’’ਤਿ.
ਸਬ੍ਬੇ ਪਨ ਗਨ੍ਧਰਸਾਦਯੋਪਿ ਰਸਾ ਉਕ੍ਕਂਸਤੋ ਦੇਵਤਾਨਂ ਸੁਧਾਭੋਜਨਰਸੋਪਿ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਯੋ ਪਨੇਸ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਧਮ੍ਮਰਸੋ, ਅਯਮੇਵ ਸਬ੍ਬਰਸਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬਰਸਂ ਧਮ੍ਮਰਸੋ ਜਿਨਾਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਯਾਪੇਸਾ ਪੁਤ੍ਤਰਤਿਧੀਤੁਰਤਿਧਨਰਤਿਇਤ੍ਥਿਰਤਿਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਾਦਿਰਤਿਪਭੇਦਾ ਚ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਾ ਰਤੀ, ਸਾਪਿ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਯਾ ਪਨੇਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਵਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ¶ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪੀਤਿ ਉਦਗ੍ਗਭਾਵਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਲੋਮਹਂਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਸਾਯਂ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਰਤੀਨਂ ਏਵਰੂਪਾ ਧਮ੍ਮਰਤਿਯੇਵ ਸੇਟ੍ਠਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬਰਤਿਂ ਧਮ੍ਮਰਤਿ ਜਿਨਾਤੀ’’ਤਿ ¶ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਖਯਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਕਲਸ੍ਸਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਭਿਭਵਨਤੋ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਮੇਵ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਜਿਨਾਤੀ’’ਤਿ.
ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂਜੇਟ੍ਠਕੇ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਦਾਨੇ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਦਾਪੇਥ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਾਪੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਵਾ ਪਾਕਤਿਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਵਾ ਉਪਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਸਕ੍ਕਪਞ੍ਹਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਅਪੁਤ੍ਤਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ
ਹਨਨ੍ਤਿ ਭੋਗਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਪੁਤ੍ਤਕਸੇਟ੍ਠਿਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ¶ ਕਿਰ ਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ‘‘ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਕਸ੍ਸ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਤੋ ਧਨਂ ਰਾਜਕੁਲਂ ਅਭਿਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਨ੍ਦ ਕੁਤੋ ਨੁ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਗਚ੍ਛਸਿ ਦਿਵਾਦਿਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਕਾਲਕਤੋ, ਤਮਹਂ ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਾਜਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੩੦) ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸਭੋਜਨੇ ਉਪਨੀਤੇ ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਕੇਲ਼ਿਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਭੋਜਨੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਣਾਜਕਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਬਿਲ਼ਙ੍ਗਦੁਤਿਯਂ. ਵਤ੍ਥਯਾਨਛਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਮਨਾਪੇਸੁ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤੇਸੁ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਣਾਨਿ ਧਾਰੇਤਿ, ਜਜ੍ਜਰਰਥਕੇਨ ਯਾਤਿ ਪਣ੍ਣਛਤ੍ਤਕੇਨ ਧਾਰਿਯਮਾਨੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਰਞ੍ਞਾ ਆਰੋਚਿਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ.
ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ¶ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਤਗਰਸਿਖਿਂ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ. ‘‘ਦੇਥ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਬਾਲੇ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਮੇ ਇਮਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ‘ਦੇਹੀ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤਂ, ਅਜ੍ਜ ਮਮ ਮਨੋਰਥਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੀ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਮਣ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਤੇ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ¶ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਵਰਮੇਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਾਸਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਰਾ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ. ਤੇ ਹਿ ਇਮਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਟ੍ਠੋ ਮੇ ਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਭਾਤੁ ਚ ਪਨ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿ. ਸੋ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਕਂ ਯਾਨਕਂ, ਅਯਂ ਤਸ੍ਸ ਗੋਣੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤਾਵੇਸ ਏਵਂ ਵਦੇਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਵੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਭੋਗੇ ਕੋ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਚ੍ਛਮੂਲੇ ਗੀਵਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੂਲਕਨ੍ਦਂ ਵਿਯ ਗੀਵਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਛਡ੍ਡੇਸਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਤਗਰਸਿਖਿਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੇਟ੍ਠਿਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਅਹੋਸਿ ‘ਵਰਮੇਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਾਸਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਰਾ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਨਾਸ੍ਸੁਲ਼ਾਰਾਯ ਭਤ੍ਤਭੋਗਾਯ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ, ਨਾਸ੍ਸੁਲ਼ਾਰਾਯ ¶ ਵਤ੍ਥਭੋਗਾਯ, ਨਾਸ੍ਸੁਲ਼ਾਰਾਯ ਯਾਨਭੋਗਾਯ, ਨਾਸ੍ਸੁਲ਼ਾਰਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ ਭੋਗਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ. ਯਂ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਭਾਤੁ ਚ ਪਨ ਏਕਪੁਤ੍ਤਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕੇਨ ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਮਂ ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਾਜਕੋਸਂ ਪਵੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਞ੍ਚ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਨਵਞ੍ਚ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਨੁਪਚਿਤਂ. ਅਜ੍ਜ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਟ੍ਠਿ, ਗਹਪਤਿ, ਮਹਾਰੋਰੁਵੇ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੩੧).
ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਏਤ੍ਤਕੇ ਨਾਮ ਭੋਗੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ, ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਧੁਰਵਿਹਾਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੁਮ੍ਮੇਧਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨਾਮ ਭੋਗੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ, ਭੋਗੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਣ੍ਹਾ ਪਨੇਤੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਨਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਨਨ੍ਤਿ ਭੋਗਾ ਦੁਮ੍ਮੇਧਂ, ਨੋ ਚ ਪਾਰਗਵੇਸਿਨੋ;
ਭੋਗਤਣ੍ਹਾਯ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਹਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਵ ਅਤ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਨੋ ਚ ਪਾਰਗਵੇਸਿਨੋਤਿ ਯੇ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਗਵੇਸਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਨ ਤੇ ਭੋਗਾ ਹਨਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਵ ਅਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਭੋਗੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰੇ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਹਨਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਪੁਤ੍ਤਕਸੇਟ੍ਠਿਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਅਙ੍ਕੁਰਵਤ੍ਥੁ
ਤਿਣਦੋਸਾਨੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਸਿਲਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਯੇ ਝਾਨਪ੍ਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੮੧) ਗਾਥਾਯ ¶ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਤਤ੍ਥ ਇਨ੍ਦਕਂ ਆਰਬ੍ਭ. ਸੋ ਕਿਰ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਭਤਂ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਤਦਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਙ੍ਕੁਰੇਨ ਦਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਉਦ੍ਧਨਪਨ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਜਾਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਅਙ੍ਕੁਰ, ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਤਂ ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ ਸੁਵੁਤ੍ਤਬੀਜਂ ਵਿਯ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਤਥਾ ਨਾਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਤੇ ¶ ਦਾਨਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ –
‘‘ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਯਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ;
ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਨਂ ਸੁਗਤਪ੍ਪਸਤ੍ਥਂ,
ਯੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ ਇਧ ਜੀਵਲੋਕੇ;
ਏਤੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਮਹਪ੍ਫਲਾਨਿ,
ਬੀਜਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਯਥਾਸੁਖੇਤ੍ਤੇ’’ਤਿ. (ਪੇ. ਵ. ੩੨੯) –
ਵਤ੍ਵਾ ¶ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਰਾਗਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਰਾਗੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਦੋਸਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਦੋਸੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਮੋਹਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਮੋਹੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਇਚ੍ਛਾਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵਿਗਤਿਚ੍ਛੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਤਿਣਦੋਸਾਨੀਤਿ ਸਾਮਾਕਾਦੀਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣਾਨਿ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ ਦੂਸੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤਾਨਿ ਨ ਬਹੁਫਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਦੂਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਨ ਹੋਤਿ ¶ . ਖੀਣਾਸਵੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –
‘‘ਤਿਣਦੋਸਾਨਿ ¶ ਖੇਤ੍ਤਾਨਿ, ਰਾਗਦੋਸਾ ਅਯਂ ਪਜਾ;
ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਵੀਤਰਾਗੇਸੁ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਸੇਸਗਾਥਾਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਚ ਇਨ੍ਦਕੋ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਙ੍ਕੁਰਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
ਤਣ੍ਹਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਚਤੁਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੫. ਭਿਕ੍ਖੁਵਗ੍ਗੋ
੧. ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਚਕ੍ਖੁਨਾ ¶ ¶ ¶ ਸਂਵਰੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇਸੁ ਕਿਰ ਏਕੇਕੋ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਏਕੇਕਮੇਵ ਰਕ੍ਖਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਦੁਰਕ੍ਖਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਅਹਂ ਦੁਰਕ੍ਖਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਵਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਨਿ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਕ੍ਖਨਦ੍ਵਾਰਮੇਵ ਦੁਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਦੁਰਕ੍ਖਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਪਿ ਅਨੋਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪੇਤਾਨਿ ਦੁਰਕ੍ਖਾਨੇਵ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਇਦਾਨੇਵ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਸਂਵੁਤਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਸਂਵੁਤਾ, ਅਸਂਵੁਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਓਵਾਦੇ ਅਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤੇ ਤਕ੍ਕਸਿਲਜਾਤਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਸੀਨਂ ¶ ਵਸੇਨ ਰਾਜਕੁਲੇ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਾਭਿਸੇਕੇਨ ਮਹਾਸਤ੍ਤੇਨ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਰਾਜਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੀਰਿਯਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਉਦਾਨਿਤਂ –
‘‘ਕੁਸਲੂਪਦੇਸੇ ਧਿਤਿਯਾ ਦਲ਼੍ਹਾਯ ਚ,
ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾਭਯਭੀਰੁਤਾਯ ਚ;
ਨ ਰਕ੍ਖਸੀਨਂ ਵਸਮਾਗਮਿਮ੍ਹਸੇ,
ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਮਹਤਾ ਭਯੇਨ ਮੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੩੨) –
ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਰਜ੍ਜਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਆਵੁਧਹਤ੍ਥਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਰਕ੍ਖਸੀਹਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪਨੀਤੇਸੁ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਅਸਂਵੁਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਓਵਾਦੇ ਅਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੀਯਨ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਸੀਹਿ ਖਾਦਿਤਾ ¶ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਥ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿਂ ਦੇਵਵਣ੍ਣਿਂ ਯਕ੍ਖਿਨਿਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ¶ ਪਤ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਸਂਵਰਨ੍ਤੋ ਏਵ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ¶ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਸੋਤੇਨ ਸਂਵਰੋ;
ਘਾਨੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਸਂਵਰੋ.
‘‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਵਾਚਾਯ ਸਂਵਰੋ;
ਮਨਸਾ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋ;
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਵੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਯਦਾ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਦਾ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਮਪੇਕ੍ਖਨੇਨ ਮੋਹਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਸਂਵਰੋ ਥਕਨਂ ਪਿਦਹਨਂ ਗੁਤ੍ਤਿ ਕਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਯੇਵ ਪਨ ਸਂਵਰੋ ਵਾ ਅਸਂਵਰੋ ਵਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਤੋ ਪਨ ਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਏਸ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਦਾ ਹਿ ਅਸਂਵਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਮੁਟ੍ਠਸਚ੍ਚਂ ਅਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਵੀਥਿਯਂ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸਂਵਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾ ਖਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਸਤਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਵੀਥਿਯਂ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਲਬ੍ਭਤਿ.
ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਸਾਦਕਾਯੋਪਿ ਚੋਪਨਕਾਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਪਸਾਦਦ੍ਵਾਰੇ ਸਂਵਰਾਸਂਵਰੋ ਕਥਿਤੋਵ. ਚੋਪਨਦ੍ਵਾਰੇਪਿ ਤਂਵਤ੍ਥੁਕਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ. ਤੇਹਿ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਕੁਸਲਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਂਵੁਤਂ ਹੋਤਿ, ਕੁਸਲਵੀਥਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ¶ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਵੇਰਮਣਿਆਦੀਹਿ ਸਂਵੁਤਂ. ਸਾਧੁ ਵਾਚਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚੋਪਨਵਾਚਾਪਿ ਵਾਚਾ. ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਹਿ ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਂਵੁਤਂ ਹੋਤਿ, ਮੁਸਾਵਾਦਾਵੇਰਮਣਿਆਦੀਹਿ ਸਂਵੁਤਂ. ਮਨਸਾ ਸਂਵਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਜਵਨਮਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਮਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਨ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਂਵੁਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਸਂਵੁਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਧੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠ ਸਂਵਰਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਅਸਂਵਰਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ¶ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਸਂਵਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕਲਵਟ੍ਟਮੂਲਕਦੁਕ੍ਖਤੋ ¶ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਂਵਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਨ ਠਿਤੋ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਾਪਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਵੁਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਹਂਸਘਾਤਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਹਤ੍ਥਸਂਯਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਹਂਸਘਾਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ¶ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਕਤੋ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਚਿਰਵਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਆਤਪੇ ਤਪ੍ਪਮਾਨਾ ਸਾਰਣੀਯਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਦ੍ਵੇ ਹਂਸਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਹਂਸਪੋਤਕਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਇਤਰੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿ, ਪਰਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿਯੇਵਾਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਪਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹਂਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਖਿਪਿ, ਹਂਸੋ ਸਕ੍ਖਰਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਇਤਰਂ ਵਟ੍ਟਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਰਿਮਕ੍ਖਿਨਾ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਸਿ. ਹਂਸੋ ਵਿਰਵਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇਯੇਵ ਪਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵੋ ਕਤਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ.
ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਕਾਸਿ, ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ¶ ਵਸਮਾਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁਪਿ ¶ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰਿਂਸੁ ¶ , ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਏਵਰੂਪੇ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਇਨ੍ਦਪਤ੍ਤਨਗਰੇ ਧਨਞ੍ਚਯੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਾ ਉਪਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦਸ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇ ਅਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਵਤ੍ਤਿਤ੍ਥ. ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਸੀਲਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿ. ਯਥਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਉਪਰਾਜਾ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਰਜ੍ਜੁਗਾਹਕੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਸਾਰਥਿ ਸੇਟ੍ਠਿ ਦੋਣਮਾਪਕੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਨਗਰਸੋਭਿਨੀ ਵਣ੍ਣਦਾਸੀਤਿ ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਜਨੇਸੁ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ ਕਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਦਨ੍ਤਪੁਰਨਗਰੇ ਕਲਿਙ੍ਗੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਟ੍ਠੇ ਦੇਵੋ ਨ ਵਸ੍ਸਿ. ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਞ੍ਜਨਸਨ੍ਨਿਭੋ ਨਾਮ ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥੀ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ. ਰਟ੍ਠਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਨੀਤੇ ਦੇਵੋ ਵਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਆਨਯਨਤ੍ਥਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪਹਿਣਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਯਾਚਨਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਹ –
‘‘ਤਵ ¶ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਨ ਜਨਾਧਿਪ;
ਵਣ੍ਣਂ ਅਞ੍ਜਨਵਣ੍ਣੇਨ, ਕਲਿਙ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਮ੍ਹਸੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੩.੭੬) –
ਇਮਂ ਤਿਕਨਿਪਾਤੇ ਜਾਤਕਂ ਕਥੇਸਿ. ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਆਨੀਤੇਪਿ ਦੇਵੇ ਅਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਸੋ ਰਾਜਾ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠੇ ਦੇਵੋ ਵਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਯਂ ਸੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਨ ਕਾਲਿਙ੍ਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ ਅਮਚ੍ਚੇ ਚ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇਸੁ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨ੍ਤੇਸੁ ਰਾਜਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਨੋ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਨ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸੀਲਭੇਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਿਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਾਨਿ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਕਾਲਿਙ੍ਗੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਭਤਂ ¶ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਸਮਾਦਾਯ ਸਾਧੁਕਂ ਪੂਰੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠੇ ਦੇਵੋ ਪਾਵਸ੍ਸਿ, ਰਟ੍ਠਂ ਖੇਮਂ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਗਣਿਕਾ ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾ, ਪੁਣ੍ਣੋ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਤਦਾ;
ਰਜ੍ਜੁਗਾਹੋ ਚ ਕਚ੍ਚਾਨੋ, ਦੋਣਮਾਪਕੋ ਚ ਕੋਲਿਤੋ.
‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ¶ ਤਦਾ ਸੇਟ੍ਠੀ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਚ ਸਾਰਥੀ;
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਥੇਰੋ, ਉਪਰਾਜਾਨਨ੍ਦਪਣ੍ਡਿਤੋ.
‘‘ਮਹੇਸੀ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ, ਮਾਯਾਦੇਵੀ ਜਨੇਤ੍ਤਿਕਾ;
ਕੁਰੁਰਾਜਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਧਾਰੇਥ ਜਾਤਕ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਜਾਤਕਂ ¶ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਭੇਦੇ ਆਸਙ੍ਕਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤਿਭਾਰਿਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਵਾਚਾਯ ਚ ਸਂਯਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਤ੍ਥਸਂਯਤੋ ਪਾਦਸਂਯਤੋ,
ਵਾਚਾਸਂਯਤੋ ਸਂਯਤੁਤ੍ਤਮੋ;
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ ਸਮਾਹਿਤੋ,
ਏਕੋ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਤਮਾਹੁ ਭਿਕ੍ਖੁ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਸਂਯਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥਕੀਲ਼ਾਪਨਾਦੀਨਂ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰੇਸਂ ਪਹਰਣਾਦੀਨਂ ਵਾ ਅਭਾਵੇਨ ਹਤ੍ਥਸਂਯਤੋ. ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਾਚਾਯ ਪਨ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਨਂ ਅਕਰਣਤੋ ਵਾਚਾਯ ਸਂਯਤੋ. ਸਂਯਤੁਤ੍ਤਮੋਤਿ ਸਂਯਤਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਕਾਯਚਲਨਸੀਸੁਕ੍ਖਿਪਨਭਮੁਕਵਿਕਾਰਾਦੀਨਂ ਅਕਾਰਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਯ ਰਤੋ. ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤੋ. ਏਕੋ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋਤਿ ਏਕਵਿਹਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਤੁਸਿਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਮੇਨ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਞ੍ਹਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸੇਖਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਮੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤਾ, ਅਰਹਾ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋਵ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਹਂਸਘਾਤਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਕੋਕਾਲਿਕਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ¶ ¶ ਮੁਖਸਂਯਤੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਕਾਲਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਕੋਕਾਲਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੧; ਸੁ. ਨਿ. ਕੋਕਾਲਿਕਸੁਤ੍ਤ; ਅ. ਨਿ. ੧੦.੮੯) ਆਗਤਮੇਵ. ਅਤ੍ਥੋਪਿਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਕੋਕਾਲਿਕੇ ਪਨ ਪਦੁਮਨਿਰਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਕੋਕਾਲਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਨਾਸਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਦ੍ਵੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਪਥਵੀ ਵਿਵਰਂ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਕੋਕਾਲਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੋਤੁਕਾਮੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਰੇ ਕਚ੍ਛਪੋ ਵਸਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਹਂਸਪੋਤਕਾ ਗੋਚਰਾਯ ਚਰਨ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਚ੍ਛਪਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕੂਟਪਬ੍ਬਤਤਲੇ ਕਞ੍ਚਨਗੁਹਾਯ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਰਮਣਿਯੋ ਪਦੇਸੋ, ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਸਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਅਹਂ ਕਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਂ ਤਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮ, ਸਚੇ ਮੁਖਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਦਣ੍ਡਕਂ ਕਚ੍ਛਪੇਨ ¶ ਡਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਤਸ੍ਸ ਉਭੋ ਕੋਟਿਯੋ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਤਂ ਤਥਾ ਹਂਸੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨਂ ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਹਂਸਾ ਕਚ੍ਛਪਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਕਚ੍ਛਪੋ ‘‘ਯਦਿ ਮਂ ਸਹਾਯਕਾ ਨੇਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਹੋਤਿ ਦੁਟ੍ਠਚੇਟਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹਂਸਾਨਂ ਸੀਘਵੇਗਤਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰੇ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਦਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦਣ੍ਡਕਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਙ੍ਗਣੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਭਿਜ੍ਜਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਵਧੀ ¶ ਵਤ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਕਚ੍ਛਪੋ ਬ੍ਯਾਹਰਂ ਗਿਰਂ;
ਸੁਗ੍ਗਹੀਤਸ੍ਮਿਂ ਕਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ, ਵਾਚਾਯ ਸਕਿਯਾਵਧੀ.
‘‘ਏਤਮ੍ਪਿ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਰਵੀਰਿਯਸੇਟ੍ਠ,
ਵਾਚਂ ਪਮੁਞ੍ਚੇ ਕੁਸਲਂ ਨਾਤਿਵੇਲਂ;
ਪਸ੍ਸਸਿ ਬਹੁਭਾਣੇਨ, ਕਚ੍ਛਪਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੨੯-੧੩੦);
ਇਮਂ ਦੁਕਨਿਪਾਤੇ ਬਹੁਭਾਣਿਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਮੁਖਸਂਯਤੇਨ ਸਮਚਾਰਿਨਾ ਅਨੁਦ੍ਧਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ¶ ਮੁਖਸਂਯਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਨ੍ਤਭਾਣੀ ਅਨੁਦ੍ਧਤੋ;
ਅਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ, ਮਧੁਰਂ ਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਮੁਖਸਂਯਤੋਤਿ ਦਾਸਚਣ੍ਡਾਲਾਦਯੋਪਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦੁਜ੍ਜਾਤੋ, ਤ੍ਵਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਅਵਚਨਤਾਯ ਮੁਖੇਨ ਸਂਯਤੋ. ਮਨ੍ਤਭਾਣੀਤਿ ਮਨ੍ਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ, ਤਾਯ ਭਣਨਸੀਲੋ. ਅਨੁਦ੍ਧਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਅਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਭਾਸਿਤਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਥੇਤਿ. ਮਧੁਰਨ੍ਤਿ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਸਿਤਂ ਮਧੁਰਂ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨ ਪਾਲ਼ਿਂ, ਪਾਲ਼ਿਂਯੇਵ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਥਂ, ਉਭਯਂ ਵਾ ਪਨ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ਮਧੁਰਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਕੋਕਾਲਿਕਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਧਮ੍ਮਾਰਾਮਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਾਰਾਮਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਿਰ ‘‘ਇਤੋ ਮੇ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੇ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ, ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਗ੍ਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ¶ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਕਿਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਪਟਿਵਚਨਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ¶ ਕਿਰ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਕੋਵ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾਰਾਮਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਸਿਨੇਹਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ‘ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਰ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ ਚਤੁਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਥ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਧਰਨ੍ਤੇਸੁਯੇਵ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਵਜ੍ਜਾਮਿ ਚਿਨ੍ਤੇਮਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮੀਤਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞੇਨਾਪਿ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਵਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਾਰਾਮਸਦਿਸੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਮਮ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਯੇਵ ਪਨ ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋ ਧਮ੍ਮਰਤੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਵਿਚਿਨ੍ਤਯਂ;
ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਨਿਵਾਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੋ ਆਰਾਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਰਤੋਤਿ ਧਮ੍ਮਰਤੋ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਚਿਨ੍ਤਨਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਵਿਚਿਨ੍ਤਯਂ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਤਮੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਵਰੂਪੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਭੇਦਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਨਵਵਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਚ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਧਮ੍ਮਾਰਾਮਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਵਿਪਕ੍ਖਸੇਵਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਸਲਾਭਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਿਪਕ੍ਖਸੇਵਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ¶ ਕਿਰੇਕੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਕ੍ਖਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਾਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਲਦ੍ਧੋ ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ‘‘ਇਧ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਕਤਿਪਾਹਂ ਇਧੇਵ ਹੋਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਕਤਿਪਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ ¶ . ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ਏਵਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਤਤ੍ਥ ਏਕਂ ਦਹਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਤਿਪਾਹਂ ਵਸਿਂ, ਨ ਚ ਪਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿਂ ਰੋਚੇਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤ੍ਵਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਨ ਰੋਚੇਸਿ, ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠਕਾਨਂਯੇਵ ਪਨ ਲਦ੍ਧਿਂ ਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਚਰਸਿ. ਨ ਤ੍ਵਂ ਇਦਾਨੇਵ ਏਵਂ ਕਰੋਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਏਵਰੂਪੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤਾਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਾਮਂ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨੇਸ ਕੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਚਰਿ, ਆਚਿਕ੍ਖਥ ਨੋ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
‘‘ਪੁਰਾਣਚੋਰਾਨ ਵਚੋ ਨਿਸਮ੍ਮ,
ਮਹਿਲ਼ਾਮੁਖੋ ਪੋਥਯਮਨ੍ਵਚਾਰੀ;
ਸੁਸਞ੍ਞਤਾਨਞ੍ਹਿ ਵਚੋ ਨਿਸਮ੍ਮ,
ਗਜੁਤ੍ਤਮੋ ਸਬ੍ਬਗੁਣੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੨੬) –
ਇਮਂ ਮਹਿਲ਼ਾਮੁਖਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਸਕਲਾਭੇਨੇਵ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਲਾਭਂ ਪਤ੍ਥੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਰਲਾਭਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਏਕਧਮ੍ਮੋਪਿ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਕਲਾਭਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਝਾਨਾਦੀਨਿ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਸਲਾਭਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਨਾਞ੍ਞੇਸਂ ਪਿਹਯਂ ਚਰੇ;
ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਿਹਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਮਾਧਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਅਪ੍ਪਲਾਭੋਪਿ ¶ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਲਾਭਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਤਿ;
ਤਂ ਵੇ ਦੇਵਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਿਂ ਅਤਨ੍ਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਲਾਭਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਲਾਭਂ. ਸਪਦਾਨਚਾਰਞ੍ਹਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਨੇਸਨਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ¶ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਸਲਾਭਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤਿ ਹੀਲ਼ੇਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਅਕਰਣੇਨ ਸਲਾਭਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਲਾਭਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਨ ਚਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਾਧਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਹਿ ਲਾਭਂ ਪਿਹਯਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਚੀਵਰਾਦਿਕਰਣੇ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਵਾ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਲਾਭਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਲਾਭੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਉਚ੍ਚਨੀਚਕੁਲੇ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਪਦਾਨਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਲਾਭਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਤਿ ਨਾਮ. ਤਂ ਵੇਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਾਰਜੀਵਿਤਤਾਯ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਿਂ ਜਙ੍ਘਬਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਕਪ੍ਪਨੇਨ ਅਕੁਸੀਤਤਾਯ ਅਤਨ੍ਦਿਤਂ ਦੇਵਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਥੋਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਵਿਪਕ੍ਖਸੇਵਕਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਸ੍ਸੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਠਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਖੇਤ੍ਤਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਦੇਤਿ, ਖਲਕਾਲੇ ਖਲਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਦੇਤਿ, ਖਲਭਣ੍ਡਕਾਲੇ ਖਲਭਣ੍ਡਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਦੇਤਿ, ਉਕ੍ਖਲਿਕਕਾਲੇ ਕੁਮ੍ਭਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਦੇਤਿ, ਪਾਤਿਯਂ ਵਡ੍ਢਿਤਕਾਲੇ ਪਾਤਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਦੇਤੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਦਾਨਾਨਿ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਦਤ੍ਵਾ ਨਾਮ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਚਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਫਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋਪਿ ਦ੍ਵਾਰਪਮੁਖੇ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹਾਭਿਮੁਖੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਨ ਤਂ ਪਰਿਵਿਸਮਾਨਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ¶ ਠਾਨੇਸੁ ਅਗ੍ਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਚ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ. ਸਚੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਤ੍ਤਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਨਪਾਹਂ ਪਚਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਏਵਂ ਅਯਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਂ ਪਾਣਿਨਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਥਾ ਠਿਤਾ ਏਵ ਚ ਪਨ ‘‘ਗਤੋ ਨੁ ਖੋ ਨੋ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਡ੍ਢਕ੍ਖਿਕੇਨ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਨ ਸਵਨਭਯੇਨ ‘‘ਅਤਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਨ ਵਦੇਤਿ, ਓਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਣਿਕਮੇਵ ‘‘ਅਤਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਆਹ ¶ . ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੀਸਂ ¶ ਚਾਲੇਸਿ. ਲੋਕਗਰੁਨਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ‘‘ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੀਸੇ ਚਾਲਿਤੇ ਸਾ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਮਹਾਹਸਿਤਂ ਹਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਗੇਹਾਭਿਮੁਖਂ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਯੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਹਸਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨਞ੍ਚ ਰਸ੍ਮੀਨਂ ਓਭਾਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਹਿ ਨਾਮ ਗਾਮੇ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋਤਿ ਨਾਸਿਤੋਮ੍ਹਿ ਤਯਾ, ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਭਾਰਿਯਂ ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਭੁਤ੍ਤਂ ਭੋਜਨਪਾਤਿਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਹਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਗ੍ਗਂ ਦਤ੍ਵਾਵ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਇਤੋ ਚ ਮੇ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕੋਵ ਭਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਭੁਤ੍ਤੋ, ਏਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸਿ ਮੇ ਇਦਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਤਵ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਭਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ, ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਭੁਤ੍ਤਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਚਰਿਮਕਭਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡੋਪਿ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ. ਮਯਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵਿਪੇਤਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਦਗ੍ਗਤੋ ਮਜ੍ਝਤੋ ਸੇਸਤੋ ਵਾ,
ਪਿਣ੍ਡਂ ਲਭੇਥ ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵੀ;
ਨਾਲਂ ਥੁਤੁਂ ਨੋਪਿ ਨਿਪਚ੍ਚਵਾਦੀ,
ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੨੧੯);
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਦੀਪਸਾਮਿਕੋ ਨਾਮ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ‘ਨ ਮੇ ਤਵ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਭਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਕੋਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮ ¶ , ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵਦਥ, ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਥਂਰੂਪਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਪ੍ਪਾਯਾ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ‘ਨਾਮਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕਥਂ ਸੁਣਿਂਸੁ, ਨਾਮਰੂਪਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਵ ਨੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ, ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨਾਮੇ ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਸਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਸੋਚਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਮਮਾਯਿਤਂ;
ਅਸਤਾ ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ, ਸ ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵੇਦਨਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਵਸੇਨ ¶ ਪਵਤ੍ਤੇ ਨਾਮਰੂਪੇ. ਮਮਾਯਿਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਗਾਹੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਸਤਾ ਚ ਨ ਸੋਚਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪੇ ਖਯਵਯਂ ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਮ ਰੂਪਂ ਖੀਣਂ…ਪੇ… ਮਮ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਖੀਣ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਸੋਚਤਿ ਨ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ, ‘‘ਖਯਵਯਧਮ੍ਮਂ ਮੇ ਖੀਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸ ਵੇਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਨਾਮਰੂਪੇ ਮਮਾਯਿਤਰਹਿਤੋਪਿ ਅਸਤਾਪਿ ਤੇਨ ਅਸੋਚਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਉਭੋਪਿ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇ ਅਵਨ੍ਤਿਜਨਪਦੇ ਕੁਰਰਘਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸੋਣੋ ਨਾਮ ਕੋਟਿਕਣ੍ਣੋ ਉਪਾਸਕੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ¶ ਥੇਰੇਨ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਖੋ, ਸੋਣ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਏਕਭਤ੍ਤਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਤਿਵਿਯ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਥੇਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾਪਥੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂਯੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਸੇਨਾਸਨੋ ਬਹੁਦੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਵੀਥਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਸੋਲ਼ਸ ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗਿਕਾਨਿ ¶ (ਸੁ. ਨਿ. ੭੭੨ ਆਦਯੋ) ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਰਭਞ੍ਞੇਨ ਅਭਣਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਸਰਭਞ੍ਞਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦੇਨ੍ਤੋ – ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਸਾਧੁਕਾਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭੂਮਟ੍ਠਕਦੇਵਾ ਨਾਗਾ ਸੁਪਣ੍ਣਾਤਿ ਏਵਂ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਏਕਸਾਧੁਕਾਰਮੇਵ ਅਹੋਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਖਣੇ ਜੇਤਵਨਤੋ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਮਤ੍ਥਕੇ ਕੁਰਰਘਰਨਗਰੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਾਤੁ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਗੇਹੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾਪਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾ ਆਹ – ‘‘ਕੋ ਏਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ? ਅਹਂ, ਭਗਿਨੀਤਿ. ਕੋਸਿ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ? ਤਵ ਗੇਹੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ, ਦੇਵਤਾਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਕਸ੍ਮਾ ਦੇਸੀਤਿ? ਨਾਹਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਸ ਤੇ ਸਾਧੁਕਾਰੋ ਦਿਨ੍ਨੋਤਿ? ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋਟਿਕਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸੋਣਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ. ਕਿਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ? ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਮਯਾਪਿ ਸਾਧੁਕਾਰੋ ਦਿਨ੍ਨੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਟ੍ਠਕਦੇਵੇ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਏਕਸਾਧੁਕਾਰਮੇਵ ਜਾਤਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ, ਸਾਮਿ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਿਤੋਤਿ? ਤਵ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਕਥਿਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਦੇਵਤਾਯ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾਵ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਫਰਿ.
ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿ ¶ , ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿਯੇਵ ¶ . ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋਣਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਖੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਾਧੁਕਾਰੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਦਿਨ੍ਨਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਗਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ (ਮਹਾਵ. ੨੫੯) ਪਞ੍ਚ ਵਰੇ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇਯੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਥੇਰੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਮਾਤੁ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਤਾਤ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਉਪਾਸਿਕੇ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਕੇਨ ਇਦਂ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ‘ਕੋ ਏਸੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਸਚੇ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਹ – ‘ਤਾਤ, ਯਤੋ ਤਯਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਏਵ. ਅਸੁਕਦਿਵਸੇ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਵ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’’ਤਿ. ਸੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਦਾਸਿਂ ਗੇਹਰਕ੍ਖਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਜਨਂ ਆਦਾਯ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ¶ ਕਾਰਿਤੇ ਮਣ੍ਡਪੇ ਅਲਙ੍ਕਤਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ਨਵਸਤਾ ਚੋਰਾ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਗੇਹੇ ਓਤਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ ਗੇਹਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਪਾਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਣ੍ਡਸੁਨਖੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਪਯਿਂਸੁ. ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਛਦਨਸ੍ਸ ਉਦਕਪਾਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਪਰਿਖਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਤਿਪੁਨਾ ਪੂਰਯਿਂਸੁ. ਤਂ ਦਿਵਾ ਆਤਪੇਨ ਵਿਲੀਨਂ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਵਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਠਿਨਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਾ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਅਯਸਙ੍ਘਾਟਕਾਨਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਭੂਮਿਯਂ ਓਦਹਿਂਸੁ. ਇਤਿ ਇਮਞ੍ਚਾਰਕ੍ਖਂ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਠਿਤਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤੇ ਚੋਰਾ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਤਸ੍ਸਾ ਗਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਉਮਙ੍ਗਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਪੁਪਰਿਖਾਯ ¶ ਚ ਅਯਸਙ੍ਘਾਟਕਾਨਞ੍ਚ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇਨੇਵ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿਂਸੁ ‘‘ਸਚੇ ਸਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਧ ਪਵਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਾਭਿਮੁਖੀ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਸਿਨਾ ਨਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਥਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਚੋਰਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਕਹਾਪਣਗਬ੍ਭਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਦਾਸੀ ਚੋਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਬਹੂ ਚੋਰਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਹਾਪਣਗਬ੍ਭਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ‘‘ਚੋਰਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਕਹਾਪਣੇ ਹਰਨ੍ਤੁ, ਅਹਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਾਮਿ, ਮਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰਿ, ਗੇਹਂ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਤਂ ਪਹਿਣਿ. ਚੋਰਾਪਿ ਕਹਾਪਣਗਬ੍ਭਂ ਤੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ¶ ਰਜਤਗਬ੍ਭਂ ਵਿਵਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਪੁਨਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾਪਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਹਰਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਤਂ ਪਹਿਣਿ. ਚੋਰਾ ਰਜਤਗਬ੍ਭਮ੍ਪਿ ਤੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਗਬ੍ਭਂ ਵਿਵਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਪੁਨਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭੋਤਿ ਜੇ ਤ੍ਵਂ ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਾ, ‘ਚੋਰਾ ਯਥਾਰੁਚਿਤਂ ਹਰਨ੍ਤੁ, ਅਹਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਾਮਿ, ਮਾ ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੀ’ਤਿ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਮਮ ਕਥਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਗਚ੍ਛਸਿਯੇਵ. ਸਚੇ ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਸਿ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਗੇਹਮੇਵ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ.
ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਸਨਿ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਥਕਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚੋਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਘਂ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਕਹਾਪਣਗਬ੍ਭਂ, ਰਜਤਸੁਵਣ੍ਣੇਹਿ ਰਜਤਸੁਵਣ੍ਣਗਬ੍ਭੇ ਪੁਨ ਪੂਰਯਿਂਸੁ. ਧਮ੍ਮਤਾ ਕਿਰੇਸਾ, ਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ –
‘‘ਧਮ੍ਮੋ ¶ ਹਵੇ ਰਕ੍ਖਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਂ,
ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਚਿਣ੍ਣੋ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤਿ;
ਏਸਾਨਿਸਂਸੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ,
ਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੩੦੩; ਜਾ. ੧.੧੦.੧੦੨);
ਚੋਰਾਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਥੇਰੋਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨਾ ਓਤਰਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਚੋਰਜੇਟ੍ਠਕੋ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ¶ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਾਹਿ ਮੇ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ¶ ਆਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤੇ, ਤਾਤ, ਖਮਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੇਸਚੋਰਾਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਖਮਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਯ੍ਯੇ, ਸਚੇ ਨੋ ਖਮਥ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਦਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਇਮੇ ਚੋਰਾ ਮਮ ਗੁਣੇਸੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨੇ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਨਿਵਤ੍ਥਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਮ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਰਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਚ ਨੇਸਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਦਾਸਿ. ਤੇ ਨਵਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਨਵਸਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਮਤ੍ਥਕੇ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਚਰਿਯਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;
ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖਂ.
‘‘ਸਿਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਨਾਵਂ, ਸਿਤ੍ਤਾ ਤੇ ਲਹੁਮੇਸ੍ਸਤਿ;
ਛੇਤ੍ਵਾ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ, ਤਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਹਿਸਿ.
‘‘ਪਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦੇ ਪਞ੍ਚ ਜਹੇ, ਪਞ੍ਚ ਚੁਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵਯੇ;
ਪਞ੍ਚਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਓਘਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.
ਮਾ ਤੇ ਕਾਮਗੁਣੇ ਰਮੇਸ੍ਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ;
ਮਾ ਲੋਹਗੁਲ਼ਂ ਗਿਲੀ ਪਮਤ੍ਤੋ,
ਮਾ ਕਨ੍ਦੀ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਨ੍ਤਿ ਦਯ੍ਹਮਾਨੋ.
‘‘ਨਤ੍ਥਿ ¶ ਝਾਨਂ ਅਪਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਞਾ ਨਤ੍ਥਿ ਅਝਾਯਤੋ;
ਯਮ੍ਹਿ ਝਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚ, ਸ ਵੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਨ੍ਤਿਕੇ.
‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;
ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤੀ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ.
‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;
ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤਂ.
‘‘ਤਤ੍ਰਾਯਮਾਦਿ ਭਵਤਿ, ਇਧ ਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗੁਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਸਂਵਰੋ.
‘‘ਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਸ੍ਸੁ ਕਲ੍ਯਾਣੇ, ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੇ ਅਤਨ੍ਦਿਤੇ;
ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਯਸ੍ਸ, ਆਚਾਰਕੁਸਲੋ ਸਿਯਾ;
ਤਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਸੇਨ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਪਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀਯੇਵ ਨਾਮ. ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਸਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਸਾਦਂ ਰੋਚੇਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪਸਨ੍ਤਤਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ, ਪਰਮਸੁਖਤਾਯ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਨ੍ਦਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸਿਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਨਾਵਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਾਵਂ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੋਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ਸਿਞ੍ਚ. ਸਿਤ੍ਤਾ ਤੇ ਲਹੁਮੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਸ੍ਸੇਵ ਭਰਿਤਾ ਨਾਵਾ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ¶ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਸਿਤ੍ਤਤਾਯ ਸਿਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲਹੁਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਨੋਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਸੁਪਟ੍ਟਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਤਵਾਪਿ ਅਯਂ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੋਦਕਭਰਿਤਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਨਾਵਾ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦਿਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਸਂਵਰੇਨ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੋਦਕਸ੍ਸ ਸਿਤ੍ਤਤਾਯ ਸਿਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲਹੁਕਾ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟੇ ਅਨੋਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਛੇਤ੍ਵਾਤਿ ਰਾਗਦੋਸਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਏਹਿਸਿ, ਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਪਞ੍ਚ ¶ ਛਿਨ੍ਦੇਤਿ ¶ ਹੇਟ੍ਠਾਅਪਾਯਸਮ੍ਪਾਪਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਾਦੇ ਬਦ੍ਧਰਜ੍ਜੁਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਤ੍ਥੇਨ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ. ਪਞ੍ਚ ਜਹੇਤਿ ਉਪਰਿਦੇਵਲੋਕਸਮ੍ਪਾਪਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪੁਰਿਸੋ ਗੀਵਾਯ ਬਦ੍ਧਰਜ੍ਜੁਕਂ ਵਿਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਜਹੇਯ੍ਯ ਪਜਹੇਯ੍ਯ, ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚ ਚੁਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵਯੇਤਿ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯ. ਪਞ੍ਚਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇਨ ਪਞ੍ਚਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਓਘਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘੇ ਤਿਣ੍ਣੋਯੇਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਝਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਝਾਯ ਚੇਵ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਚ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਵਿਹਾਰਿਤਾਯ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿ. ਰਮੇਸ੍ਸੂਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇ ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਾ ਰਮੇਸ੍ਸੁ. ਮਾ ਲੋਹਗੁਲ਼ਨ੍ਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੇਨ ਹਿ ਪਮਾਦੇਨ ਪਮਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯੇ ਤਤ੍ਤਂ ਲੋਹਗੁਲ਼ਂ ਗਿਲਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਵਦਾਮਿ ‘‘ਮਾ ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਲੋਹਗੁਲ਼ਂ ਗਿਲਿ, ਮਾ ਨਿਰਯੇ ਡਯ੍ਹਮਾਨੋ ‘ਦੁਕ੍ਖਮਿਦ’ਨ੍ਤਿ ਕਨ੍ਦੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਨਤ੍ਥਿ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਝਾਨੁਪ੍ਪਾਦਿਕਾਯ ਵਾਯਾਮਪਞ੍ਞਾਯ ਅਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਝਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਞ੍ਞਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ¶ ਅਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸਮਾਹਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਮ੍ਹਿ ਝਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚਾਤਿ ਯਮ੍ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਇਦਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤੋਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਕਾਸੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਮ੍ਮਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਦਿਬ੍ਬਾਪਿ ਰਤਿ ਹੋਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਯਤੋ ¶ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵਾ ਕਾਲੇਸੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਰੁਚਿਤੇ ਕਾਲੇ, ਅਭਿਰੁਚਿਤੇ ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਉਦਯਬ੍ਬਯਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਉਦਯਂ ¶ , ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਯਾ ਏਵ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਵਯਂ. ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਪੀਤਿਂ ਧਮ੍ਮਪਾਮੋਜ੍ਜਞ੍ਚ ਲਭਤਿ. ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇ ਨਾਮਰੂਪੇ ਪਾਕਟੇ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਅਮਤਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਾਪਕਤ੍ਤਾ ¶ ਵਿਜਾਨਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਅਮਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਤਤ੍ਰਾਯਮਾਦਿ ਭਵਤੀਤਿ ਤਤ੍ਰ ਅਯਂ ਆਦਿ, ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਪਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਣ੍ਡਿਤਭਿਕ੍ਖੁਨੋ. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਤਂ ਆਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗੁਤ੍ਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਞ੍ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਗੁਤ੍ਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀਤਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਤੇਨ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇ ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲੇ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਾ ਕਥਿਤਾ.
ਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਸ੍ਸੁ ਕਲ੍ਯਾਣੇਤਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਅਪਤਿਰੂਪਸਹਾਯੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਜੀਵਿਤਾਯ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੇ ਜਙ੍ਘਬਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਕਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਕੁਸੀਤੇ ਅਤਨ੍ਦਿਤੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਸ੍ਸੁ, ਸੇਵਸ੍ਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਆਮਿਸਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸ, ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਚਾਰਕੁਸਲੋਤਿ ਸੀਲਮ੍ਪਿ ਆਚਾਰੋ, ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਚਾਰੋ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲੋ ਸਿਯਾ, ਛੇਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋਤਿ ਤਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਆਚਾਰਕੋਸਲ੍ਲਤੋ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਧਮ੍ਮਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਕਲਸ੍ਸਾਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਾਸੁ ਇਮਾਸੁ ਗਾਥਾਸੁ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਏਕਮੇਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਕਾਸੇਨੇਵ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ¶ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਾ ਥੋਮੇਨ੍ਤਾ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਵਸ੍ਸਿਕਾ ¶ ¶ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫਾਨੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪਾਤੋਵ ਪੁਪ੍ਫਿਤਾਨਿ ਵਸ੍ਸਿਕਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਸਾਯਂ ਵਣ੍ਟਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਵਣ੍ਟੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨਤੋ ਮਯਂ ਪਠਮਤਰਂ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾਯਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਵਣ੍ਟਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨਪੁਪ੍ਫੇਨ ਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ ਵਾਯਮਿਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਆਲੋਕਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਾ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ, ਮਦ੍ਦਵਾਨਿ ਪਮੁਞ੍ਚਤਿ;
ਏਵਂ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ, ਵਿਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚੇਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸਿਕਾਤਿ ਸੁਮਨਾ. ਮਦ੍ਦਵਾਨੀਤਿ ਮਿਲਾਤਾਨਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਵਸ੍ਸਿਕਾ ਹਿਯ੍ਯੋ ਪੁਪ੍ਫਿਤਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ¶ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪੁਰਾਣਭੂਤਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਵਣ੍ਟਤੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਰਾਗਾਦਯੋ ਦੋਸੇ ਵਿਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚੇਥਾਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਸਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਸਨ੍ਤਕਾਯੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਥੇਰਂ ਨਾਮ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ, ਕਾਯਵਿਜਮ੍ਭਨਰਹਿਤੋ ਸਨ੍ਤਅਤ੍ਤਭਾਵੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਸੀਹਯੋਨਿਤੋ ਆਗਤੋ ਥੇਰੋ. ਸੀਹਾ ਕਿਰ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗੋਚਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜਤਸੁਵਣ੍ਣਮਣਿਪਵਾਲ਼ਗੁਹਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲੇ ਹਰਿਤਾਲਚੁਣ੍ਣੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਨਿਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਾ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਵਾ ਚਲਿਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਸਿਲਾਹਰਿਤਾਲਚੁਣ੍ਣਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ‘‘ਨ ਤੇ ਇਦਂ ਜਾਤਿਯਾ ਵਾ ਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਪੁਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰਾਹਾਰਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਚੁਣ੍ਣਾਨਂ ਪਨ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਭਾਵੇ ਅਸਤਿ ‘‘ਇਦਂ ¶ ਤੇ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਸਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਜਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍ਵਾ ਗੋਚਰਾਯ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪਾਯ ਸੀਹਯੋਨਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸਮਾਚਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਨ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਹਤ੍ਥਚਲਨਂ ਵਾ ਪਾਦਚਲਨਂ ਵਾ ਕਾਯਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਸਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਿਯ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਉਪਸਨ੍ਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਨ੍ਤਕਾਯੋ ਸਨ੍ਤਵਾਚੋ, ਸਨ੍ਤਵਾ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ;
ਵਨ੍ਤਲੋਕਾਮਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਉਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਕਾਯੋਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਕਾਯੋ, ਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਵਾਚੋ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਵਾ, ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ, ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਲੋਕਾਮਿਸਸ੍ਸ ਵਨ੍ਤਤਾਯ ਵਨ੍ਤਲੋਕਾਮਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਉਪਸਨ੍ਤਤਾਯ ਉਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਸਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਨਙ੍ਗਲਕੁਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਤ੍ਤਨਾ ¶ ਚੋਦਯਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਙ੍ਗਲਕੁਲਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸੋ ਪਰੇਸਂ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਤਿ, ਤਂ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਨਿਵਤ੍ਥਂ ਨਙ੍ਗਲਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਏਵਂ ਜੀਵਨਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਨ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਕੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਜੀਵਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਸਿ ¶ , ਅਹਂ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਸਚੇ ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਥ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੋ ਥੇਰੋ ਜੇਤਵਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸਹਤ੍ਥੇਨ, ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਾਲ਼ਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਙ੍ਗਲਂ ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯਮੇਵ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯਂ ਠਪਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇਪਿ ਨਙ੍ਗਲਕੁਲਤ੍ਥੇਰੋਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿ – ‘‘ਅਹਿਰਿਕ, ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜ, ਇਦਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਨੁਕਭਾਵਂ ਗਤਂ. ਸੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿ, ਪੁਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਮਿਨਾਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਕਾਲੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਨਙ੍ਗਲਤ੍ਥੇਰ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੇਲ਼ਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਆਵੁਸੋ ਨਙ੍ਗਲਤ੍ਥੇਰ, ਤਵ ਵਿਚਰਣਮਗ੍ਗੋ ਅਵਲ਼ਞ੍ਜੋ ਵਿਯ ਜਾਤੋ, ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਸਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ. ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਸਤਿ ਅਗਮਿਮ੍ਹਾ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਸੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਛਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਨ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਸ ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਚੋਦਯਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਟਿਮਂਸੇਥ ਅਤ੍ਤਨਾ;
ਸੋ ਅਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤੋ ਸਤਿਮਾ, ਸੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਹਾਹਿਸਿ.
‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਥੋ, ਕੋ ਹਿ ਨਾਥੋ ਪਰੋ ਸਿਯਾ;
ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਤਿ;
ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਯਮਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਸ੍ਸਂ ਭਦ੍ਰਂਵ ਵਾਣਿਜੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ¶ ਚੋਦਯਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਚੋਦਯ ਸਾਰਯ. ਪਟਿਮਂਸੇਥਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਵੀਮਂਸਥ. ਸੋਤਿ ਸੋ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਗੁਤ੍ਤਤਾਯ ਅਤ੍ਤਗੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਸਤਿਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਨਾਥੋਤਿ ¶ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਕੋ ਹਿ ਨਾਥੋ ਪਰੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣੇਨ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਫਲੇਨ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਪਰੋ ਨਾਥੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਸਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਭਦ੍ਰਂ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਵਾਣਿਜੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਮਟ੍ਠਾਨਚਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨਹਾਪੇਨ੍ਤੋ ਭੋਜੇਨ੍ਤੋ ਸਂਯਮੇਤਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਤਿ, ਏਵਂ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਯਮ ਗੋਪਯ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਨਙ੍ਗਲਕੁਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਤਥਾਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਾਹਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਤਥਾਗਤਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਸਬਲਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਸਜ੍ਝਾਯਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਾਦੀਨਿ ਪਹਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਵਿਚਰਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ¶ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭) ਵਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਓਵਦਿਤੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਹਾਯ ਨੇਵ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਵੇਗਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਅਪੇਹਿ, ਵਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿ ਪਣਾਮੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਲਪਤੀ’’ਤਿ ਤੇਮਾਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀਵਿਤੇਨ, ਪਬ੍ਬਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਅਭਿਰੁਹਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲਮਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ¶ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਨਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਾਵਮਹਨ੍ਤੋਪਿ ਸੋਕੋ ਪਹੀਯਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਸੁਕ੍ਖਤਲ਼ਾਕਂ ਓਘੇਨ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਥੇਰਸ੍ਸ ਬਲਵਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;
ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਸਾਦਂ ਰੋਚੇਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਇਮਞ੍ਚ ਪਨ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਏਹਿ ਵਕ੍ਕਲਿ ਮਾ ਭਾਯਿ, ਓਲੋਕੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ;
ਅਹਂ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਙ੍ਕੇ ਸਨ੍ਨਂਵ ਕੁਞ੍ਜਰਂ.
‘‘ਏਹਿ ਵਕ੍ਕਲਿ ਮਾ ਭਾਯਿ, ਓਲੋਕੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਹੁਗ੍ਗਹਂਵ ਸੂਰਿਯਂ.
‘‘ਏਹਿ ਵਕ੍ਕਲਿ ਮਾ ਭਾਯਿ, ਓਲੋਕੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਹੁਗ੍ਗਹਂਵ ਚਨ੍ਦਿਮ’’ਨ੍ਤਿ. –
ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਦਸਬਲੋ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਏਹੀਤਿ ਚ ਅਵ੍ਹਾਨਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਬਲਵਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਖੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਪਾਦੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ¶ ਠਿਤੇਯੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਾ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇਯੇਵ ਪੀਤਿਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਵਨ੍ਦਮਾਨੋਵ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ.
ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ¶ ਹਵੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਕਥਾ –
ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਕਾਲਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਠਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਿਕਂ ਕਞ੍ਚਨਥੂਪਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੀਪਰੁਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦੀਪਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਦਲਿਦ੍ਦਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਸ੍ਸ ਤਿਣਹਾਰਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਅਨ੍ਨਭਾਰੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠੀਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦੇਤਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਉਪਰਿਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੇ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ¶ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਅਨ੍ਨਭਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਚ ਸੋ ਅਟਵਿਤੋ ਤਿਣਂ ਆਦਾਯ ਗੇਹਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਨਭਾਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਨ੍ਨਭਾਰੋ ਤਂ ਤੁਚ੍ਛਪਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਥੋਕਂ ਆਗਮੇਥਾ’’ਤਿ ਤਿਣਕਾਜਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਠਪਿਤਭਾਗਭਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵੇਗੇਨ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਂ ਨ ਲਭਾਮਿ. ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਮੇ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਲਾਭਾ ਵਤ ਮੇ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ –
‘‘ਇਮਿਨਾ ¶ ਪਨ ਦਾਨੇਨ, ਮਾ ਮੇ ਦਾਲਿਦ੍ਦਿਯਂ ਅਹੁ;
ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਚਨਂ ਨਾਮ, ਮਾ ਅਹੋਸਿ ਭਵਾਭਵੇ. –
ਭਨ੍ਤੇ ਏਵਰੂਪਾ ਦੁਜ੍ਜੀਵਿਤਾ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਂ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਦਮੇਵ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਠਪੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੁ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਨੋਪਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਅਹੋ ਦਾਨਂ ਪਰਮਦਾਨਂ, ਉਪਰਿਟ੍ਠੇ ਸੁਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਕਿਂ ਮਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਦਾਨਂ ਦਦਮਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਾਹਂ ਤਵ ਦਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦੇਮਿ, ਅਨ੍ਨਭਾਰੇਨ ਪਨ ਉਪਰਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਏਸ ਸਾਧੁਕਾਰੋ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ, ਭੋ, ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੋ ਦੇਵਤਂ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ, ਅਨ੍ਨਭਾਰੋ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਏਕਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨੇਵ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਾਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਤਯਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਸਾਮਿ, ਉਪਰਿਟ੍ਠਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਭਾਗਭਤ੍ਤਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਭੋ, ਕਹਾਪਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਦੇਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਯਾਵ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਡ੍ਢੇਸਿ, ਇਤਰੋ ਸਹਸ੍ਸੇਨਾਪਿ ਨਾਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਹੋਤੁ, ਭੋ, ਯਦਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਨ ਦੇਸਿ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਅਯ੍ਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੇਗੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਯਾਚਤਿ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ.
ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਸੋ ਉਪਮਂ ਆਹਰਿ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਪਣ੍ਡਿਤ, ਕੁਲਸਤਿਕੇ ਗਾਮੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਯ੍ਯ, ਸੇਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤੇਲੇਨ ਵਟ੍ਟਿਂ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਜਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਪੁਰਿਮਪਦੀਪਸ੍ਸ ¶ ਪਭਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਅਤਿਰੇਕਤਰਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਭਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਯਾਗੁ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਾ ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਪਰੇਸਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਤ੍ਤਕਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਤ੍ਵਞ੍ਹਿ ਏਕਮੇਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪਨ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਕੋ ਤਵ, ਏਕੋ ਤਸ੍ਸਾਤਿ.
ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹ, ਸਾਮਿ, ਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਹਿ ਇਮੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਾਹਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਾਮਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਤੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਦੇਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਵ ਗੁਣੇ ਪੂਜੇਮਿ, ਗਣ੍ਹ, ਤਾਤ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ¶ ਚ ਪਨ ਮਾ ਸਹਤ੍ਥਾ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਵੀਥਿਯਂ ਘਰਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸ. ਯੇਨ ਚ ਤੇ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਤਦਹੇਵ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਾਪਿ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਨਭਾਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਾਪੇਸਿ.
ਸੋ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ¶ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਨਗਰੇ ਅਮਿਤੋਦਨਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਮਹਾਨਾਮਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ, ਸਤ੍ਥੁ ਚੂਲ਼ਪਿਤੁ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਿਰ ਛਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਪੂਵੇ ਲਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗੁਲ਼ੇਹਿ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਪਰਾਜਿਤੋ ਪੂਵਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਮਾਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ਸਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਥਾਲਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪੂਵੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਪੂਵੇ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਪਰਾਜਿਤੋ ਤਥੇਵ ਪਹਿਣਿ. ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੂਵੇਸੁ ਆਹਟੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਵਾਰੇ ਮਾਤਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪੂਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਸੁਤਪੁਬ੍ਬਤਾਯ ‘‘ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਾ ਨਾਮ ਇਦਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਨਤ੍ਥਿਪੂਵੇ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ¶ ਮਾਤਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿਪੂਵੇ ਕਿਰ, ਅਯ੍ਯੇ, ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਦਂ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਤਾਤ, ਇਮਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਨਗਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਮਿਨਾ ਅਨ੍ਨਭਾਰਕਾਲੇ ਉਪਰਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਾਗਭਤ੍ਤਂ ¶ ਦਤ੍ਵਾ ‘ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਦਮੇਵ ਨ ਸੁਣੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾ ਨਾਮ ਠਪਿਤਾ. ਸਚੇ ਮਯਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਮ, ਮੁਦ੍ਧਾਪਿ ਨੋ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਪੂਵੇਹਿ ਪਾਤਿਂ ਪੂਰਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਾਤਿਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰਿ. ਤੇਸਂ ਗਨ੍ਧੋ ਸਕਲਨਗਰਂ ਫਰਿ. ਪੂਵੋ ਪਨ ਮੁਖੇ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੋਵ ਸਤ੍ਤਰਸਹਰਣਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋਪਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨ ਮਂ ਮਞ੍ਞੇ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਾਤਾ ਪਿਯਾਯਤਿ. ਨ ਹਿ ਮੇ ਅਞ੍ਞਦਾ ਤਾਯ ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਾ ਨਾਮ ਪਕ੍ਕਪੁਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਨਾਹਂ ਤਵ ਪਿਯੋ’’ਤਿ. ਤਾਤ, ਕਿਂ ਵਦੇਸਿ, ਮਮ ਅਕ੍ਖੀਹਿਪਿ ਹਦਯਮਂਸਤੋਪਿ ਤ੍ਵਂ ਪਿਯਤਰੋਤਿ. ਸਚਾਹਂ, ਅਮ੍ਮ, ਤਵ ਪਿਯੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਮਮ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਰੂਪੇ ਨਤ੍ਥਿਪੂਵੇ ਨਾਮ ਨ ਅਦਾਸੀਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤਾਤ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਤਿਯਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਆਮ, ਅਯ੍ਯੇ, ਪੂਵਾਨਂ ਪਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਮੇ ਏਵਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾਤਿ. ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ, ਦੇਵਤਾਹਿਸ੍ਸ ਦਿਬ੍ਬਪੂਵਾ ਪਹਿਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋਪਿ ਮਾਤਰਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਨ ਮਯਾ ਏਵਰੂਪਾ ¶ ਪੂਵਾ ਖਾਦਿਤਪੁਬ੍ਬਾ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿਪੂਵਮੇਵ ਪਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਨ ‘‘ਪੂਵੇ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਯ ਪਾਤਿਯਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਹਿਣਤਿ, ਦੇਵਤਾ ਪਾਤਿਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਪੂਵੇਯੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ.
ਸਤ੍ਥੁ ਪਨ ਪਰਿਵਾਰਤ੍ਥਂ ਕੁਲਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਾਕਿਯਕੁਮਾਰੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਨਾਮੇਨ ਸਕ੍ਕੇਨ, ‘‘ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲਾ ਕੋਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਯਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਯਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ ਅਤਿਸੁਖੁਮਾਲੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਕੋ ਏਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਾਮਾਤਿ? ਸੋ ਹਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਕਿਮੇਵ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ¶ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਿਮਿਲੋਤਿ ਤਯੋ ਜਨਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕਹਂ ਉਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਕਿਮਿਲੋ ‘‘ਕੋਟ੍ਠੇਸੁ ਉਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਕਿਰੇਕਦਿਵਸਂ ਵੀਹੀ ਕੋਟ੍ਠਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇ ਅਦ੍ਦਸ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੋਟ੍ਠੇ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵਮਾਹ. ਅਥ ਨਂ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਉਕ੍ਖਲਿਯਂ ਉਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਕਿਰੇਕਦਿਵਸਂ ਉਕ੍ਖਲਿਤੋ ਭਤ੍ਤਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥੇਵੇਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਰਤਨੁਬ੍ਬੇਧਮਕੁਲ਼ਾਯ ¶ ਮਹਾਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਂ ਉਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਕਿਰ ਨੇਵ ਵੀਹਿਂ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ, ਨ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ, ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤਭਤ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਤਿਯਂਯੇਵੇਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਏਵਂ ਭਤ੍ਤੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ.
ਸੋ ‘‘ਏਹਿ ਖੋ ਤੇ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧ, ਘਰਾਵਾਸਤ੍ਥਂ ਅਨੁਸਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਠਮਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਾਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਘਰਾਵਾਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਮਾਤਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਭਦ੍ਦਿਯਪਮੁਖੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਾਕਿਯਕੁਮਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਿਯਮ੍ਬਵਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਏਕਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਆਮਲਕਾਨਿ ਵਿਯ ਸਹਸ੍ਸਲੋਕਧਾਤੁਯੋ ਓਲੋਕਨਸਮਤ੍ਥੋ ਹੁਤ੍ਵਾ –
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;
ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਇਦ੍ਧਿਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੩੩੨, ੫੬੨) –
ਉਦਾਨਂ ¶ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਪਾਦਮੂਲੇ ਪਤ੍ਥਨਂ ਠਪੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਸਂਸਾਰੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਨਭਾਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਞਤ੍ਵਾ –
‘‘ਅਨ੍ਨਭਾਰੋ ¶ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਤਿਣਹਾਰਕੋ;
ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਉਪਰਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ’’ਤਿ. –
ਆਹ ¶ . ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯੋ ਸੋ ਤਦਾ ਮਯਾ ਉਪਰਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤੋ ਕਹਾਪਣੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਮਮ ਸਹਾਯਕੋ ਸੁਮਨਸੇਟ੍ਠਿ ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਏਤਰਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ‘‘ਵਿਞ੍ਝਾਟਵਿਯਂ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਮੁਣ੍ਡਨਿਗਮੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਮੁਣ੍ਡਸ੍ਸ ਨਾਮ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਮਹਾਸੁਮਨੋ ਚੂਲ਼ਸੁਮਨੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਸੋ ਚੂਲ਼ਸੁਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਉਪਕਾਰੋ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਇਦਂ ਅਦ੍ਦਸ ‘‘ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਉਪਕਟ੍ਠੇ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਓਤਰਿ. ਮਹਾਮੁਣ੍ਡੋ ਪਨ ਉਪਾਸਕੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ ਏਵ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਕਾਲੇ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਸੁਮਨਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤ, ਅਯ੍ਯੋ, ਮੇ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੋ ਆਗਤੋ, ਯਾਵਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਾਵਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹ, ਅਹਂ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਉਪਾਸਕੋ ਥੇਰਂ ਅਨ੍ਤੋਨਿਵੇਸਨੇ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਥੇਰੋਪਿ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ¶ ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਤਿਚੀਵਰਞ੍ਚੇਵ ਗੁਲ਼ਤੇਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਲਂ, ਉਪਾਸਕ, ਨ ਮੇ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭੋ ਨਾਮੇਸ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੋ ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸੁਮਨੋ ਸਾਮਣੇਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਉਪਾਸਕ, ਮਹਾਸੁਮਨੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੂਲ਼ਸੁਮਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਸੁਮਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਥੇਰੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਞਾਤਕੇ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਅਰਞ੍ਞਕੁਟਿਕਾਯ ਓਤਰਿ.
ਥੇਰੋ ¶ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਰਤ੍ਤਾਪਰਰਤ੍ਤਂ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਰਵਾਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਵੋ ਰੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਦਰਵਾਤੋ ਮੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਅਞ੍ਞਦਾਪਿ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਫਾਸੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨੋਤਤ੍ਤਤੋ ਪਾਨੀਯੇ ਲਦ੍ਧੇ ਫਾਸੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਹਰਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਸਾਮਣੇਰਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਅਨੋਤਤ੍ਤੇ ਪਨ੍ਨਗੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਮਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਪਾਨੀਯਵਾਰਕਂ ਆਹਰਾਤਿ. ਸੋ ਸਾਧੂਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਂ ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ ¶ . ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਪਨ ਨਾਗਰਾਜਾ ਨਾਗਨਾਟਕਪਰਿਵੁਤੋ ਉਦਕਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਸਾਮਣੇਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਕੁਜ੍ਝਿ, ‘‘ਅਯਂ ਮੁਣ੍ਡਕਸਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਦਪਂਸੁਂ ਮਮ ਮਤ੍ਥਕੇ ਓਕਿਰਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਅਨੋਤਤ੍ਤੇ ਪਾਨੀਯਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸਯੋਜਨਿਕਂ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਂ ਮਹਾਪਾਤਿਯਾ ਉਕ੍ਖਲਿਂ ਪਿਦਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਫਣੇਨ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਆਕਾਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ ਨਾਗਰਾਜ, ਉਗ੍ਗਤੇਜ ਮਹਬ੍ਬਲ;
ਦੇਹਿ ਮੇ ਪਾਨੀਯਘਟਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਮ੍ਹਿ ਆਗਤੋ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਜਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਸ੍ਮਿਂ ਦਿਸਾਭਾਗੇ, ਗਙ੍ਗਾ ਨਾਮ ਮਹਾਨਦੀ;
ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਮਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ ਪਾਨੀਯਂ ਹਰਾ’’ਤਿ.
ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਗਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਯ ਨ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਨੁਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾਵ ਪਾਨੀਯਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮਂ ਅਨੋਤਤ੍ਤਤੋਵ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਾਪੇਤਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਇਦਮੇਵ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪੇਹਿ, ਮਾ ਮਂ ਵਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਇਤੋਵ ਪਾਨੀਯਂ ਹਾਸ੍ਸਂ, ਇਮਿਨਾਵਮ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕੋ;
ਯਦਿ ਤੇ ਥਾਮਬਲਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਗਰਾਜ ਨਿਵਾਰਯਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ¶ ਨਂ ਨਾਗਰਾਜਾ ਆਹ –
‘‘ਸਾਮਣੇਰ ਸਚੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਵ ਵਿਕ੍ਕਮ ਪੋਰਿਸਂ;
ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਤੇ ਵਾਚਂ, ਹਰਸ੍ਸੁ ਪਾਨੀਯਂ ਮਮਾ’’ਤਿ.
ਅਥ ¶ ਨਂ ਸਾਮਣੇਰੋ ‘‘ਏਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਦਿ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਹਰਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਜਾਨਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਪਾਨੀਯਂ ਹਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਟ੍ਠਦੇਵਤਾਨਂ ਤਾਵ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ‘‘ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਪਿਟ੍ਠੇ ਪਨ੍ਨਗਨਾਗਰਾਜੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਮ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜਯਪਰਾਜਯਂ ਓਲੋਕੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਏਤੇਨੇਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਲੋਕਪਾਲੇ ਸਕ੍ਕਸੁਯਾਮਸਨ੍ਤੁਸਿਤਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀ ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਹਿ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਅਸਞ੍ਞੇ ਚ ਅਰੂਪਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦੇਵਤਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਪਿਟ੍ਠੇ ਨਾਲ਼ਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਿਟ੍ਠਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਵਿਯ ਆਕਾਸਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਦੇਵਸਙ੍ਘੇ ਸਾਮਣੇਰੋ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨਾਗਰਾਜਂ ਆਹ –
‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ ਨਾਗਰਾਜ, ਉਗ੍ਗਤੇਜ ਮਹਬ੍ਬਲ;
ਦੇਹਿ ਮੇ ਪਾਨੀਯਘਟਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਮ੍ਹਿ ਆਗਤੋ’’ਤਿ.
ਅਥ ਨਂ ਨਾਗੋ ਆਹ –
‘‘ਸਾਮਣੇਰ ਸਚੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਵ ਵਿਕ੍ਕਮ ਪੋਰਿਸਂ;
ਅਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਤੇ ਵਾਚਂ, ਹਰਸ੍ਸੁ ਪਾਨੀਯਂ ਮਮਾ’’ਤਿ.
ਸੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਕੋਵ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਫਣੇ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਧੋਮੁਖਂ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ੇਸਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਬਲਵਤਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਅਲ੍ਲਚਮ੍ਮਂ ਵਿਯ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਫਣੇ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਓਗਲਿਤ੍ਵਾ ਦਬ੍ਬਿਮਤ੍ਤਾ ਫਣਪੁਟਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਫਣੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਤਾਲਕ੍ਖਨ੍ਧਪਮਾਣਾ ¶ ਉਦਕਵਟ੍ਟਿਯੋ ਉਗ੍ਗਞ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਆਕਾਸੇਯੇਵ ਪਾਨੀਯਵਾਰਕਂ ¶ ਪੂਰੇਸਿ. ਦੇਵਸਙ੍ਘੋ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਾਗਰਾਜਾ ¶ ਲਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿ, ਜਯਕੁਸੁਮਵਣ੍ਣਾਨਿਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਮਂ ਦੇਵਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਾਪੇਸਿ, ਏਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਹਦਯਮਂਸਂ ਵਾਸ੍ਸ ਮਦ੍ਦਾਮਿ, ਪਾਦੇ ਵਾ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਗਙ੍ਗਾਯਂ ਖਿਪਾਮੀ’’ਤਿ ਵੇਗੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋਪਿ ਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਯੇਵ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਨੀਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਵਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਾਗਰਾਜਾਪਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਮਯਾ ਅਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਮਾ ਪਿਵਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਕਿਰ ਸਾਮਣੇਰਾਤਿ. ‘‘ਪਿਵਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਟ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਖੀਣਾਸਵਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਮੁਸਾਕਥਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿ. ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵਸ੍ਸ ਆਬਾਧੋ ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ. ਪੁਨ ਨਾਗੋ ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਮਣੇਰੇਨਮ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਂ ਦੇਵਗਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਾਪਿਤੋ, ਅਹਮਸ੍ਸ ਹਦਯਂ ਵਾ ਫਾਲੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਦੇ ਵਾ ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਗਙ੍ਗਾਯ ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥ ¶ , ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਂ ਗਚ੍ਛਥਾਤਿ. ਸੋ ਸਯਮ੍ਪਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ, ਲਜ੍ਜਾਯ ਪਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੋਤਤ੍ਤਉਦਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਗਮਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਮੇਵ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.
ਥੇਰੋਪਿ ਸਾਮਣੇਰਂ ਆਦਾਯ ਪਾਯਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਮਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਥੇਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਅਥੇਕਚ੍ਚੇ ਸਾਮਣੇਰਂ ਸੀਸੇਪਿ ਕਣ੍ਣੇਸੁਪਿ ਬਾਹਾਯਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਾਮਣੇਰ ਚੂਲ਼ਕਨਿਟ੍ਠ, ਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤਿਮੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਸੀਵਿਸਂ ਗੀਵਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਸਾਮਣੇਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਪਾਕਟਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨੋਤਤ੍ਤਉਦਕੇਨਮ੍ਹਿ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤੁਕਾਮੋ ¶ , ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਘਟਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਵਿਹਾਰੇ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ¶ ਸਾਮਣੇਰਸਤਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਸਿ. ਤੇਸੁ ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰੋ ਸਬ੍ਬਨਵਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਸਬ੍ਬਮਹਲ੍ਲਕਂ ਸਾਮਣੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਣੇਰ, ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੋਕਤ੍ਤਦਹਉਦਕੇਨ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤੁਕਾਮੋ, ਘਟਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਸੇਸੇਪਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਖੀਣਾਸਵਸਾਮਣੇਰਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਪਨ ‘‘ਨਾਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬਦ੍ਧੋ ¶ ਮਾਲਾਪੁਟੋ, ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸੇਵ ਬਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯੇਵ ਨ ਇਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਨ ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਵਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਮਣੇਰ, ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਉਦਕੇਨ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤੁਕਾਮੋ, ਕੁਟਂ ਆਦਾਯ ਕਿਰ ਉਦਕਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਆਹਰਾਪੇਨ੍ਤੇ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੋਤਤ੍ਤਤੋ ਕਿਰ ਮਂ ਉਦਕਂ ਆਹਾਰਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਸੁਮਨਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਵਿਸਾਖਾਯ ਕਾਰਿਤੇਸੁ ਘਨਸੁਵਣ੍ਣਕੋਟ੍ਟਿਮੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨਕੁਟੇਸੁ ਏਕਂ ਸਟ੍ਠਿਕੁਟਉਦਕਗਣ੍ਹਨਕਂ ਮਹਾਘਟਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਂਸਕੂਟੇ ਠਪਿਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਓਲਮ੍ਬਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਾਭਿਮੁਖੋ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿ.
ਨਾਗਰਾਜਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ¶ ਅਂਸਕੂਟੇਨ ਆਦਾਯ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਦਿਸੇ ਦਾਸੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਆਗਤਾ, ਉਦਕੇਨਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਸਾਸਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਪਹਿਣਥਾ’’ਤਿ ਕੁਟੇਨ ਉਦਕਂ ਆਦਾਯ ਸਯਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਤੋ ਹੋਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਮੇਵ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਹਮੇਵ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਨਾਗਰਾਜਾਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੁਟਂ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਞ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਲੀਲਂ, ਆਕਾਸੇ ਹਂਸਰਾਜਾ ਵਿਯ ਸੋਭਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋਪਿ ਪਾਨੀਯਘਟਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਕਤਿਵਸ੍ਸੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਸੁਮਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੋਮ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸੁਮਨ, ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਾਯਜ੍ਜਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਦਾਸਿ. ਦ੍ਵੇਯੇਵ ¶ ਕਿਰ ਸਾਮਣੇਰਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਂਸੁ – ਅਯਞ੍ਚ ਸੁਮਨੋ ਸੋਪਾਕੋ ਚਾਤਿ.
ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਆਵੁਸੋ, ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਨਾਮ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਨੋ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਰੂਪੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਦਹਰੋਪਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਏਵਰੂਪਂ ¶ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਹਵੇ ਦਹਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੁਞ੍ਜਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;
ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਯੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਘਟਤਿ ਵਾਯਮਤਿ. ਪਭਾਸੇਤੀਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਦੀਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਵਿਯ ਲੋਕਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਭੇਦਂ ਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ, ਏਕਾਲੋਕਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸੁਮਨਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
ਭਿਕ੍ਖੁਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
੨੬. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਗ੍ਗੋ
੧. ਪਸਾਦਬਹੁਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਛਿਨ੍ਦ ¶ ¶ ¶ ਸੋਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਸਾਦਬਹੁਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਸੋਲ਼ਸਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਤਵੇਲਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੁ ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਰਹਨ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵਦਤਿ. ਤੇਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਅਰਹਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ, ਖੀਣਾਸਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਨੋ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਨਾਗਮਿਂਸੁ. ਸੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਾ, ਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ‘‘ਸਾਦਿਯਥ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਨ੍ਤਵਾਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨ ਸਾਦਿਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਏਤਂ ਪਸਾਦਭਞ੍ਞਂ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ¶ , ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਸਾਦਭਞ੍ਞੇ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਰਹਨ੍ਤੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਪੇਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਪਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਛਿਨ੍ਦ ਸੋਤਂ ਪਰਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਕਾਮੇ ਪਨੁਦ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;
ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਖਯਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਅਕਤਞ੍ਞੂਸਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਰਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਨਾਮ ਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦ. ਉਭੋਪਿ ਕਾਮੇ ਪਨੁਦ ਨੀਹਰ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਆਲਪਨਮੇਤਂ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਯਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਅਕਤਞ੍ਞੂਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤ੍ਵਂ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਕੇਨਚਿ ਅਕਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਜਾਨਨਤੋ ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਨਾਮ ਹੋਸੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਸਾਦਬਹੁਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਪਠਮਂ.
੨. ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਯਦਾ ¶ ਦ੍ਵਯੇਸੂਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ¶ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾ ਦਿਸਾਵਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕੋਵ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕਤਮੇ ਨੁ ਖੋ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਦਾ ਦ੍ਵਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਪਾਰਗੂ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਅਥਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੇ ਸਂਯੋਗਾ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਜਾਨਤੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਦ੍ਵਿਧਾ ਠਿਤੇਸੁ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗਾਦਿਵਸੇਨ ਅਯਂ ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਾਰਗੂ ਹੋਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਂਯੋਜਨਸਮਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕਾਮਯੋਗਾਦਯੋ ਸਂਯੋਗਾ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.
ਸਮ੍ਬਹੁਲਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਦੁਤਿਯਂ.
੩. ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰੇਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਪਾਰਂ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਏਤਂ ਪਾਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਾਰੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਾਪਿਮ, ਕਿਂ ਤਵ ਪਾਰੇਨ, ਤਞ੍ਹਿ ਵੀਤਰਾਗੇਹਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਅਪਾਰਂ ਵਾ, ਪਾਰਾਪਾਰਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਵੀਤਦ੍ਦਰਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਛ ਆਯਤਨਾਨਿ. ਅਪਾਰਨ੍ਤਿ ਬਾਹਿਰਾਨਿ ਛ ਆਯਤਨਾਨਿ. ਪਾਰਾਪਾਰਨ੍ਤਿ ਤਦੁਭਯਂ. ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਗਹਣਾਭਾਵੇਨ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਕਿਲੇਸਦਰਥਾਨਂ ਵਿਗਮੇਨ ਵੀਤਦ੍ਦਰਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਾਰਵਤ੍ਥੁ ਤਤਿਯਂ.
੪. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਝਾਯਿਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ, ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’ਤਿ ¶ ਵਦਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਮਮ੍ਪਿ ਨੁ ਖੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮਿ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਮੇਵ ਪਨੇਵਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਝਾਯਿਂ ਵਿਰਜਮਾਸੀਨਂ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਮਨਾਸਵਂ;
ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਝਾਯਿਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧੇਨ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਨ੍ਤਂ ਕਾਮਰਜੇਨ ਵਿਰਜਂ ਵਨੇ ਏਕਕਮਾਸੀਨਂ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਕਤਤ੍ਤਾ ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਾਸਵਂ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.
੫. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਦਿਵਾ ¶ ਤਪਤੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਪਸੇਨਦਿ ਕੋਸਲੋ ਕਿਰ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ¶ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਮਮੇਵ ਪਨਸ੍ਸੇਤਂ, ਸਰੀਰਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਖਣੇ ਚਨ੍ਦੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੂਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਮੇਤਿ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਥਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਚਨ੍ਦਸ੍ਸ ਓਭਾਸਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਰੀਰੋਭਾਸਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਰੀਰੋਭਾਸਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਚ ਸਰੀਰੋਭਾਸਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੋਭਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਵ ਵਿਰੋਚਤਿ. ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਜ ਮਮ ਇਮੇ ਓਭਾਸੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਓਭਾਸੋ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਸਰੀਰਂ ਸਬ੍ਬੋਭਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਰੋਚਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਸੂਰਿਯੋ ਨਾਮ ਦਿਵਾ ਵਿਰੋਚਤਿ, ਚਨ੍ਦੋ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਰਾਜਾ ਅਲਙ੍ਕਤਕਾਲੇਯੇਵ, ਖੀਣਾਸਵੇ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ ਵਿਰੋਚਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਪਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਤੇਜੇਨ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਦਿਵਾ ਤਪਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚੋ, ਰਤ੍ਤਿਮਾਭਾਤਿ ਚਨ੍ਦਿਮਾ;
ਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਤਪਤਿ, ਝਾਯੀ ਤਪਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਅਥ ਸਬ੍ਬਮਹੋਰਤ੍ਤਿਂ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਪਤਿ ਤੇਜਸਾ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦਿਵਾ ਤਪਤੀਤਿ ਦਿਵਾ ਵਿਰੋਚਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਗਤਮਗ੍ਗੋਪਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ ਚਨ੍ਦੋਪਿ ¶ ਅਬ੍ਭਾਦੀਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤਿਮੇਵ ਵਿਰੋਚਤਿ, ਨੋ ਦਿਵਾ. ਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਣਿਵਿਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਵ ਰਾਜਾ ਵਿਰੋਚਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵੇਸੇਨ ਠਿਤੋ. ਝਾਯੀਤਿ ਖੀਣਾਸਵੋ ਪਨ ਗਣਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਝਾਯਨ੍ਤੋਵ ਵਿਰੋਚਤਿ. ਤੇਜਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਨ ਸੀਲਤੇਜੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਤੇਜਂ, ਗੁਣਤੇਜੇਨ ਨਿਗ੍ਗੁਣਤੇਜਂ, ਪਞ੍ਞਾਤੇਜੇਨ ¶ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਤੇਜਂ, ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੇਨ ¶ ਅਪੁਞ੍ਞਤੇਜਂ, ਧਮ੍ਮਤੇਜੇਨ ਅਧਮ੍ਮਤੇਜਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਤੇਜਸਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਮੇਵ ਵਿਰੋਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਮਂ.
੬. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਵਤ੍ਥੁ
ਬਾਹਿਤਪਾਪੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਾਹਿਰਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਮਮ੍ਪਿ ਖੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਕਿਲੇਸਮਲਾਨਂ ਪਨ ਪਬ੍ਬਾਜਿਤਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਬਾਹਿਤਪਾਪੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਮਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ;
ਪਬ੍ਬਾਜਯਮਤ੍ਤਨੋ ਮਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਮਚਰਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਨਿ ਸਮੇਤ੍ਵਾ ਚਰਣੇਨ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਅਕੁਸਲਾਨਿ ਸਮੇਤ੍ਵਾ ਚਰਣੇਨ ਸਮਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਾਗਾਦਿਮਲਂ ਪਬ੍ਬਾਜਯਨ੍ਤੋ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ ਚਰਤਿ, ਸੋਪਿ ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਾਜਨੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਬ੍ਬਜਿਤਵਤ੍ਥੁ ਛਟ੍ਠਂ.
੭. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ¶ , ਅਯ੍ਯੋ, ਖਨ੍ਤਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਵਾ ਪਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਵਾ ਕੋਪਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਅਥੇਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਕੋ ਏਸ ਨ ਕੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਨਂ ਕੁਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥੇਤਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਹਂ ਨਂ ਕੁਜ੍ਝਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਕੁਜ੍ਝਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਹੋਤੁ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰਮਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਗਤੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਡਾਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ‘‘ਅਹੋ ਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਹਰਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਹੋਤੁ ਖਮਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਥ, ਮਮ ਗੇਹੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਥੇਰੋਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਥੇਰਂ ਗੇਹਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਿ.
ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਰਪਰਾਧੋ ਅਯ੍ਯੋ ਪਹਟੋ, ਦਣ੍ਡੇਨਪਿਸ੍ਸ ਮੋਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਕਿਂ ਏਤਂ ਉਪਾਸਕਾਤਿ? ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ¶ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਹਟਾ, ਮਯਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਿਨਾ ਪਹਟਾ, ਉਦਾਹੁ ਅਹਨ੍ਤਿ? ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ‘‘ਮਂ ਏਸ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਸਿ, ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਯੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਪਹਟੋ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਹਟਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਦਾਨਿ ਸੋ ਕਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਵਸੇਸੇ ਪੋਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਿਹਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਪਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਹਟੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੋਧੋ ਨਾਮੇਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਨ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਹਰੇਯ੍ਯ, ਨਾਸ੍ਸ ਮੁਞ੍ਚੇਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਧੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਹਨ੍ਤਾਰਂ, ਤਤੋ ਧੀ ਯਸ੍ਸ ਮੁਞ੍ਚਤਿ.
‘‘ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸੇਤਦਕਿਞ੍ਚਿ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਦਾ ਨਿਸੇਧੋ ਮਨਸੋ ਪਿਯੇਹਿ;
ਯਤੋ ਯਤੋ ਹਿਂਸਮਨੋ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤੋ ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਤਿਮੇਵ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਵਾ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ¶ ਨ ਪਹਰੇਯ੍ਯ. ਨਾਸ੍ਸ ਮੁਞ੍ਚੇਥਾਤਿ ਸੋਪਿ ਪਹਟੋ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਸ੍ਸ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਵੇਰਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚੇਥ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੋਪਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਾਤਿ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਹਨ੍ਤਾਰਂ ਗਰਹਾਮਿ. ਤਤੋ ਧੀਤਿ ਯੋ ਪਨ ਤਂ ਪਹਰਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਹਰਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਵੇਰਂ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਤਤੋਪਿ ਗਰਹਾਮਿਯੇਵ.
ਏਤਦਕਿਞ੍ਚਿ ਸੇਯ੍ਯੋਤਿ ਯਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਨਂ, ਪਹਰਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਪਹਰਣਂ, ਏਤਂ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਸੇਯ੍ਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਸੇਯ੍ਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਾ ਨਿਸੇਧੋ ਮਨਸੋ ਪਿਯੇਹੀਤਿ ਕੋਧਨਸ੍ਸ ਹਿ ਕੋਧੁਪ੍ਪਾਦੋਵ ਮਨਸੋ ਪਿਯੋ ਨਾਮ. ਕੋਧੋ ਹਿ ਪਨੇਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁਪਿ ਅਪਰਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਅਸ੍ਸ ਤੇਹਿ ਮਨਸੋ ਨਿਸੇਧੋ ਕੋਧਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਏਤਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੇਯ੍ਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਿਂਸਮਨੋਤਿ ਕੋਧਮਨੋ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਯਤੋ ਯਤੋ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ ¶ ¶ . ਤਤੋ ਤਤੋਤਿ ਤਤੋ ਤਤੋ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਮਂ.
੮. ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਗੋਤਮਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਭਗਵਤਾ ¶ ਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇ ਮਣ੍ਡਨਕਜਾਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਰਭਿਪੁਪ੍ਫਦਾਮਂ ਵਿਯ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿ ਗੋਤਮੀ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਥੇਰਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਗੋਤਮਿਯਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਿਯੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੇਵ ਉਪੋਸਥਂ ਨ ਪਵਾਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਪਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਗੋਤਮਿਯਾ ਅਟ੍ਠ ਗਰੁਧਮ੍ਮਾ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਅਹਮੇਵਸ੍ਸਾਚਰਿਯੋ, ਅਹਮੇਵ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਖੀਣਾਸਵੇਸੁ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ, ਮਨਸਾ ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ;
ਸਂਵੁਤਂ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯਂ ਅਪਾਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਪਵੇਸਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਾਯ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਹਿਤਂ, ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਮਂ.
੯. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਮ੍ਹਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਯਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ ਥੇਰੋ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਤਤੋਵ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ¶ , ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਵਾ ਅਨਮਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਵਾ ¶ ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਤਿ, ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯਂ ਨਮਸ੍ਸਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਆਚਰਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨਮਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਮ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਦੇਸਿਤਂ;
ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਤਂ ਨਮਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂਵਾਤਿ ਯਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਚਰਣੇਨ ਚੇਵ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨਮਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਯਮ੍ਹਾ ਆਚਰਿਯਾ ਤਥਾਗਤਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨਮਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਨਵਮਂ.
੧੦. ਜਟਿਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਨ ਜਟਾਹੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਜਟਿਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ¶ ਕਿਰ ‘‘ਅਹਂ ਮਾਤਿਤੋ ਚ ਪਿਤਿਤੋ ਚ ਸੁਜਾਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਸਚੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵਦਤਿ, ਮਮ੍ਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤਥਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਜਟਾਮਤ੍ਤੇਨ, ਨ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮਿ, ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਚ੍ਚਮੇਵ ਪਨਾਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਜਟਾਹਿ ਨ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਸੋ ਸੁਚੀ ਸੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਸਚ੍ਚਞਾਣਞ੍ਚੇਵ ਨਵਵਿਧੋ ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਸੁਚਿ, ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਜਟਿਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਦਸਮਂ.
੧੧. ਕੁਹਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਕਿਂ ਤੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਵਗ੍ਗੁਲਿਵਤਂ ਕੁਹਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਵੇਸਾਲਿਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਏਕਂ ਕਕੁਧਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਧੋਸਿਰੋ ਓਲਮ੍ਬਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਪਿਲਾਨਂ ਮੇ ਸਤਂ ਦੇਥ, ਕਹਾਪਣੇ ਦੇਥ, ਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਦੇਥ, ਨੋ ਚੇ ਦਸ੍ਸਥ, ਇਤੋ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਨ੍ਤੋ ਨਗਰਂ ਅਨਗਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਸ੍ਸ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨਕਾਲੇਪਿ ਨਂ ਤਥੇਵ ਓਲਮ੍ਬਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਨਾਗਰਾਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਪਾਤੋਵ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਂ ਓਲਮ੍ਬਨ੍ਤੋ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਨ੍ਤੋ ਨਗਰਂ ਅਨਗਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਵਿਨਾਸਭੀਤਾ ‘‘ਯਂ ਸੋ ਯਾਚਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਤਂ ਗਾਵਿਂ ਵਿਯ ਵਿਰਵਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਲਦ੍ਧਂ ਤੇ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯਥਾਪਤ੍ਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਲਦ੍ਧਂ ਮੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ ਸੋ ਕੁਹਕਚੋਰੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਹਕਚੋਰੋਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨੇਸ ¶ ਬਾਲਜਨਂ ਵਞ੍ਚੇਤਿ, ਤਦਾ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਵਞ੍ਚੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਮਾਹਰਿ.
ਅਤੀਤੇ ਏਕਂ ਕਾਸਿਕਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਏਕੋ ਕੁਹਕਤਾਪਸੋ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤਂ ਏਕਂ ਕੁਲਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਦਿਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਦੇਤਿ, ਸਾਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦੇਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਾਯਂ ਗੋਧਮਂਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਤਸ੍ਸ ਅਦਂਸੁ. ਤਾਪਸੋ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾਵ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਬਦ੍ਧੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਂਸਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗੋਧਮਂਸ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਦਧਿਕਟੁਕਭਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਪੇਸਿ. ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਪਨ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਮ੍ਮਿਕੇ ਗੋਧਰਾਜਾ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੋ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਤਾਪਸਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਂਦਿਵਸਂ ਪਨੇਸ ‘‘ਤਂ ਵਧਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦਣ੍ਡਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਿ. ਗੋਧਰਾਜਾ ਵਮ੍ਮਿਕਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਵ ਆਕਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਮੇ ਅਜ੍ਜ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਕਾਰੋ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਤਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਤਸ੍ਸ ਨਿਵਤ੍ਤਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਾਰਣਤ੍ਥਾਯ ਦਣ੍ਡਂ ਖਿਪਿ, ਦਣ੍ਡੋ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਗੋਧਰਾਜਾਪਿ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਸੀਸਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਾਪਸਂ ਆਹ –
‘‘ਸਮਣਂ ਤਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ, ਉਪਗਚ੍ਛਿਮਸਞ੍ਞਤਂ;
ਸੋ ਮਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਪਾਹਾਸਿ, ਯਥਾ ਅਸਮਣੋ ਤਥਾ.
‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਜਟਾਹਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧ, ਕਿਂ ਤੇ ਅਜਿਨਸਾਟਿਯਾ;
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਤੇ ਗਹਨਂ, ਬਾਹਿਰਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੯੭-੯੮);
ਅਥ ਨਂ ਤਾਪਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨ ਪਲੋਭੇਤੁਂ ਏਵਮਾਹ –
‘‘ਏਹਿ ਗੋਧ ਨਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਭੁਞ੍ਜ ਸਾਲੀਨਮੋਦਨਂ;
ਤੇਲਂ ਲੋਣਞ੍ਚ ਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਹੂਤਂ ਮਯ੍ਹ ਪਿਪ੍ਫਲੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੯੯);
ਤਂ ¶ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗੋਧਰਾਜਾ ‘‘ਯਥਾ ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਕਥੇਸਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਮੇ ਪਲਾਯਿਤੁਕਾਮਤਾਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਏਸ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਵੇਕ੍ਖਾਮਿ, ਵਮ੍ਮਿਕਂ ਸਤਪੋਰਿਸਂ;
ਤੇਲਂ ਲੋਣਞ੍ਚ ਕਿਤ੍ਤੇਸਿ, ਅਹਿਤਂ ਮਯ੍ਹ ਪਿਪ੍ਫਲੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੧੦੦);
ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਯਿ ਸਮਣਸਞ੍ਞਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤੇ ਮਂ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਦਣ੍ਡੋ ਖਿਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਖਿਤ੍ਤਕਾਲੇਯੇਵ ਅਸਮਣੋ ¶ ਜਾਤੋ. ਕਿਂ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਜਟਾਹਿ, ਕਿਂ ਸਖੁਰੇਨ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮੇਨ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਞ੍ਹਿ ਤੇ ਗਹਨਂ, ਕੇਵਲਂ ਬਾਹਿਰਮੇਵ ਪਰਿਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ ਏਸ ਕੁਹਕੋ ਤਾਪਸੋ ¶ ਅਹੋਸਿ, ਗੋਧਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਤਦਾ ਗੋਧਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਜਟਾਹਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧ, ਕਿਂ ਤੇ ਅਜਿਨਸਾਟਿਯਾ;
ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਤੇ ਗਹਨਂ, ਬਾਹਿਰਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਸੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੪.੯੮);
ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਤੇ ਜਟਾਹੀਤਿ ਅਮ੍ਭੋ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞ ਤਵ ਬਦ੍ਧਾਹਿਪਿ ਇਮਾਹਿ ਜਟਾਹਿ ਸਖੁਰਾਯ ਨਿਵਤ੍ਥਾਯਪਿ ਇਮਾਯ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮਸਾਟਿਕਾਯ ਚ ਕਿਮਤ੍ਥੋਤਿ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਞ੍ਹਿ ਤੇ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਗਹਨਂ, ਕੇਵਲਂ ਹਤ੍ਥਿਲਣ੍ਡਂ ਅਸ੍ਸਲਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਮਟ੍ਠਂ ਬਾਹਿਰਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਕੁਹਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਏਕਾਦਸਮਂ.
੧੨. ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ
ਪਂਸੁਕੂਲਧਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਿਸਾਗੋਤਮਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਦਾ ¶ ਕਿਰ ਸਕ੍ਕੋ ਪਠਮਯਾਮਾਵਸਾਨੇ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਾ ਨਾਮੇਸਾ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਸਾਗੋਤਮੀ ਨਾਮੇਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਮ ਧੀਤਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਤ੍ਥੇਰੀਨਂ ਅਗ੍ਗਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਧਰਂ ਜਨ੍ਤੁਂ, ਕਿਸਂ ਧਮਨਿਸਨ੍ਥਤਂ;
ਏਕਂ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਝਾਯਨ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਕਿਸਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਂਸਲੋਹਿਤਾ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ¶ ਧਮਨਿਸਨ੍ਥਤਗਤ੍ਤਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਏਕਂ ਵਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਕਂ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਝਾਯਨ੍ਤਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ.
੧੩. ਏਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਨ ¶ ਚਾਹਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵਦਤਿ ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਮਮ੍ਪਿ ਨੁ ਖੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵਂ ਵਦਾਮਿ, ਯੋ ਪਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ ਅਗਹਣੋ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨ ਚਾਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਯੋਨਿਜਂ ਮਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਂ;
ਭੋਵਾਦਿ ਨਾਮ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਸਚੇ ਹੋਤਿ ਸਕਿਞ੍ਚਨੋ;
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਜਨ੍ਤਿ ਯੋਨਿਯਂ ਜਾਤਂ. ਮਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਮਾਤੁ ਸਨ੍ਤਕੇ ਉਦਰਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਭੂਤਂ. ਭੋਵਾਦੀਤਿ ਸੋ ਪਨ ਆਮਨ੍ਤਨਾਦੀਸੁ ‘‘ਭੋ, ਭੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਭੋਵਾਦਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸਚੇ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ¶ ਕਿਞ੍ਚਨੇਹਿ ਸਕਿਞ੍ਚਨੋ. ਅਹਂ ਪਨ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਅਨਾਦਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਏਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਤੇਰਸਮਂ.
੧੪. ਉਗ੍ਗਸੇਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ
ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਗ੍ਗਸੇਨਂ ਨਾਮ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਮੁਞ੍ਚ ਪੁਰੇ ਮੁਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੪੮) ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ.
ਤਦਾ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਉਗ੍ਗਸੇਨੋ ‘ਨ ਭਾਯਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਭੂਤੇਨ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾ ਛਿਨ੍ਨਸਂਯੋਜਨਾ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਂ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਯੋ ਵੇ ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤਿ;
ਸਙ੍ਗਾਤਿਗਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸਵਿਧਸਂਯੋਜਨਂ. ਨ ਪਰਿਤਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨ ਭਾਯਤਿ. ਤਮਹਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਹਂ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਾਨਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਗਾਤਿਗਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਯੋਗਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਉਗ੍ਗਸੇਨਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ ਚੁਦ੍ਦਸਮਂ.
੧੫. ਦ੍ਵੇਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਛੇਤ੍ਵਾ ¶ ਨਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤੇਸੁ ¶ ਕਿਰੇਕਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਰੋਹਿਤੋ ਨਾਮ ਗੋਣੋ ਅਹੋਸਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਮਹਾਰੋਹਿਤੋ ਨਾਮ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਤਵ ਗੋਣੋ ਬਲਵਾ, ਮਮ ਗੋਣੋ ਬਲਵਾ’’ਤਿ ਵਿਵਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੋ ਵਿਵਾਦੇਨ, ਪਾਜੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਚਿਰਵਤੀਤੀਰੇ ਸਕਟਂ ਵਾਲੁਕਾਯ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਗੋਣੇ ਯੋਜਯਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਤਤ੍ਥ ਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਗੋਣੇ ਪਾਜੇਸੁਂ. ਸਕਟਂ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਨਦ੍ਧਿਵਰਤ੍ਤਾ ਪਨ ਛਿਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚਯਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਬਾਹਿਰਾ ਏਤਾ ਨਦ੍ਧਿਵਰਤ੍ਤਾ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਏਤਾ ਛਿਨ੍ਦਤੇਵ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਕੋਧਨਦ੍ਧਿਞ੍ਚੇਵ ਤਣ੍ਹਾਵਰਤ੍ਤਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਛੇਤ੍ਵਾ ਨਦ੍ਧਿਂ ਵਰਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਸਨ੍ਦਾਨਂ ਸਹਨੁਕ੍ਕਮਂ;
ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਨਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਨਯ੍ਹਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਕੋਧਂ. ਵਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਤਣ੍ਹਂ. ਸਨ੍ਦਾਨਂ ਸਹਨੁਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਯਾਨੁਕ੍ਕਮਸਹਿਤਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਦਾਨਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਲਿਘਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਦ੍ਵੇਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਪਨ੍ਨਰਸਮਂ.
੧੬. ਅਕ੍ਕੋਸਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਵਤ੍ਥੁ
ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਕ੍ਕੋਸਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਭਾਤੁ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਧਨਞ੍ਜਾਨੀ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਖੀਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕਾਸਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਸਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਰਿਵੇਸਨਾਯ ¶ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਵਾਯਂ ਵਸਲੀ ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿ ¶ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤੇ, ਵਸਲਿ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਚ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਵ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਿਂਸੁ ¶ ਛੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਕਿਂਸੁ ਛੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ;
ਕਿਸ੍ਸਸ੍ਸੁ ਏਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਵਧਂ ਰੋਚੇਸਿ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭);
ਅਥਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕੋਧਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਕੋਧਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ;
ਕੋਧਸ੍ਸ ਵਿਸਮੂਲਸ੍ਸ, ਮਧੁਰਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;
ਵਧਂ ਅਰਿਯਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਹਿ ਛੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭);
ਸੋ ¶ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਅਕ੍ਕੋਸਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ‘‘ਭਾਤਾ ਕਿਰ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕੁਦ੍ਧੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਤਿਥੀਨਂ ਖਾਦਨੀਯਾਦਿਦਾਨਓਪਮ੍ਮੇਨ ਸਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸਨ੍ਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਪਰੇਪਿਸ੍ਸ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਬਿਲਿਙ੍ਗਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਰੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਾਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵਿਨੀਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਵਤ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ, ਚਤੂਸੁ ਨਾਮ ਭਾਤਿਕੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂਯੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਹਂ ਮਮ ਖਨ੍ਤਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਦੁਟ੍ਠੇਸੁ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਮਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਕ੍ਕੋਸਂ ਵਧਬਨ੍ਧਞ੍ਚ, ਅਦੁਟ੍ਠੋ ਯੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਤਿ;
ਖਨ੍ਤੀਬਲਂ ਬਲਾਨੀਕਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਅਦੁਟ੍ਠੋਤਿ ਏਤਂ ਦਸਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਞ੍ਚ ਪਾਣਿਆਦੀਹਿ ਪੋਥਨਞ੍ਚ ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚ ਯੋ ਅਕੁਦ੍ਧਮਾਨਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ ¶ , ਖਨ੍ਤਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਤਿਬਲਂ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੀਕਭੂਤੇਨ ਤੇਨੇਵ ਖਨ੍ਤਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਬਲਾਨੀਕਂ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਕ੍ਕੋਸਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਵਤ੍ਥੁ ਸੋਲ਼ਸਮਂ.
੧੭. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਕ੍ਕੋਧਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਦਾ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਨਾਲਕਗਾਮੇ ਮਾਤੁ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਮਾਨਾ ਅਕ੍ਕੋਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਖਾਦਕ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਕਞ੍ਜਿਯਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਘਰੇਸੁ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਪਿਟ੍ਠੇਨ ਘਟ੍ਟਿਤਕਞ੍ਜਿਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸਿ, ਨਾਸਿਤਮ੍ਹਾ ਤਯਾ, ਭੁਞ੍ਜਾਹਿ ਦਾਨੀ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਭਤ੍ਤਂ ਦਦਮਾਨਾ ¶ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੂਲ਼ੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਕਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਵਦੇਤਿ. ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਰਾਹੁਲੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਆਹ – ‘‘ਰਾਹੁਲ, ਕਹਂ ਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯ੍ਯਿਕਾਯ ਗਾਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਅਯ੍ਯਿਕਾਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਯ੍ਯਿਕਾਯ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਪਨ ਤੇ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਵਤ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗੁਣਾ, ਏਵਂਨਾਮਸ੍ਸ ਮਾਤਰਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿਯਾ ਕੋਧਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਾ ਨਾਮ ਅਕ੍ਕੋਧਨਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨਂ ਵਤਵਨ੍ਤਂ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਦਂ;
ਦਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਿਮਸਾਰੀਰਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਤਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਧੁਤਵਤੇਨ, ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਸੀਲਵਨ੍ਤਂ, ਤਣ੍ਹਾਉਸ੍ਸਦਾਭਾਵੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਦਂ ¶ , ਛਲ਼ਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮਨੇਨ ਦਨ੍ਤਂ, ਕੋਟਿਯਂ ਠਿਤੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਨ੍ਤਿਮਸਰੀਰਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਰਸਮਂ.
੧੮. ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਵਾਰਿ ਪੋਕ੍ਖਰਪਤ੍ਤੇਵਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਥੇਰਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਮਧੁਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ (ਧ. ਪ. ੬੯) ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੬੯) –
ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾਜਨੋ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ ‘‘ਖੀਣਾਸਵਾਪਿ ਮਞ੍ਞੇ ਕਾਮਸੁਖਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨ ਸੇਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਹੇਤੇ ਕੋਲ਼ਾਪਰੁਕ੍ਖਾ, ਨ ਚ ਵਮ੍ਮਿਕਾ, ਅਲ੍ਲਮਂਸਸਰੀਰਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਪਿ ਕਾਮਸੁਖਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਾ ਕਾਮਸੁਖਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਤਂ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਵਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪਤਤੇਵ. ਯਥਾ ਚ ਆਰਗ੍ਗੇ ਸਾਸਪੋ ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਵਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਤਤੇਵ, ਏਵਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ¶ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਕਾਮੋ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਵਾਰਿ ਪੋਕ੍ਖਰਪਤ੍ਤੇਵ, ਆਰਗ੍ਗੇਰਿਵ ਸਾਸਪੋ;
ਯੋ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਕਾਮੇਸੁ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤੀਤਿ ਏਵਮੇਵਂ ਯੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਕਾਮੇ ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਮੇ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮਂ.
੧੯. ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ¶ ¶ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਰੇਕੋ ਦਾਸੋ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਦਾਸੋ ਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮਾਤਿ ¶ . ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ ਏਸ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ. ‘‘ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨਪਿ ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਇਧੇਵ ਖਯਮਤ੍ਤਨੋ;
ਪਨ੍ਨਭਾਰਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਖਨ੍ਧਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ. ਪਨ੍ਨਭਾਰਨ੍ਤਿ ਓਹਿਤਖਨ੍ਧਭਾਰਂ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਾ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੦. ਖੇਮਾਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਤ੍ਥੁ
ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਖੇਮਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਪਠਮਯਾਮਸਮਨਨ੍ਤਰੇ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਖੇਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ‘‘ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਾਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ¶ ਏਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਾਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ¶ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਮ ਧੀਤਾ ਖੇਮਾ ਨਾਮ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਂ ਮੇਧਾਵਿਂ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦਂ;
ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਮੇਧਾਵਿਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਸੁਗਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਅਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਗ੍ਗੇ ਚ ਅਮਗ੍ਗੇ ਚ ਛੇਕਤਾਯ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਖੇਮਾਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਤ੍ਥੁ ਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੧. ਪਬ੍ਭਾਰਵਾਸੀਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਭਾਰਵਾਸੀਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ¶ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਲੇਣਪਬ੍ਭਾਰਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਲਭਿ. ਸੋ ‘‘ਅਹਂ ਇਧ ਵਸਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਲੇਣੇਪਿ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਸੀਲਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਇਧ ਏਕਰਤ੍ਤਿਮੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਥੇਰੋ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿ. ਸੋਪਿ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ¶ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਲੇਣਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਦੇਵਤਾ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਕੇਨਚਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸ੍ਵੇ ਵਾ ਪਰਸੁਵੇ ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.
ਏਵਂ ¶ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਇਧੇਵ ਮਞ੍ਞੇ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੀਲਵਤਾ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਤ੍ਤਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਸਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਇਮਞ੍ਚ ‘ਨਿਕ੍ਖਮਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਸੀਲੇ ਖਲਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਾਲ਼ਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲੇ ਖਲਿਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਸ੍ਸ ਸੀਲਂ, ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵਸ੍ਸ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲੇ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗੀਵਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ, ਮੁਖਤੋ ਖੇਲ਼ੋ ਪਗ੍ਘਰਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਰਵਿ. ਅਥ ਨਂ ਦੇਵਤਾ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨਰੂਪਾ ¶ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਮਯਾ ਏਸ ਗਹਿਤੋ, ਬਲਿਕਮ੍ਮੇਨਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਕੁਲੂਪਕਂ ਥੇਰਂ ਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤੇਲਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਦੇਥ, ਏਵਾਹਂ ਇਮਂ ਮੁਞ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਨਸ੍ਸਤੁ ਵਾ ਏਸ ਮਰਤੁ ਵਾ, ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਹਂ ਅਯ੍ਯਂ ਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਂ ਯਾਚਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਥ, ਨਾਸਿਕਾਯਸ੍ਸ ਹਿਙ੍ਗੁਚੁਣ੍ਣਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਦੇਥਾਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਦਧੋਵਨਉਦਕਂ ਆਦਾਯ ਸੀਸੇ ਆਸਿਞ੍ਚਥਾਤਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਇਦਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਲਾਯ ਆਗਤਂ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਭਤ੍ਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਦਂ ਉਦਕਂ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਆਸਿਞ੍ਚਾਮਾ’’ਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਆਸਿਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਤਾਵਦੇਵ ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਲੇਣਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.
ਥੇਰੋਪਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋਵ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਲੇਣਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਮਹਾਵੇਜ੍ਜ ਮਾ ਇਧ ਪਵਿਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਇਧ ¶ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾਤਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮਯਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਾਲ਼ਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲੇ ਤਿਲਕਂ ਵਾ ਕਾਲ਼ਕਂ ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਅਹਂ ਮਯਾ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਪਸ੍ਸਸੀਤਿ. ਆਮ, ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ? ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ ਤੇਤਿ. ਆਮ, ਆਚਿਕ੍ਖਾਹੀਤਿ. ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਤਾਵ ਦੂਰੇ ਕਤਂ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਤਯਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਗਹਿਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਧੋਵਨਉਦਕਂ ਸੀਸੇ ਆਸਿਤ੍ਤਂ, ਨਾਸਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਆਮ, ਆਸਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਏਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸੀਤਿ? ਏਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤ੍ਵਂ ਵਦੇਸੀਤਿ? ਆਮ, ਏਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਾਮੀਤਿ. ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਸਮ੍ਮਾ ਪਣਿਹਿਤੋ ਅਤ੍ਤਾ, ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਵਤ ਮੇ ਚਰਿਤਂ, ਦੇਵਤਾਪਿ ਮਮ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇ ਤਿਲਕਂ ਵਾ ਕਾਲ਼ਕਂ ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਆਸਿਤ੍ਤਪਾਦਧੋਵਨਮਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਆਰਬ੍ਭ ਬਲਵਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ¶ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਦਿਸਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਮਣਂ ਦੂਸੇਤ੍ਵਾ ਮਾ ਇਧ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਸਿ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਾਹੀ’’ਤਿ ਦੇਵਤਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –
‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ ¶ ਵਤ ਮੇ ਵਾਸੋ, ਨਿਮ੍ਮਲਂ ਮਂ ਤਪਸ੍ਸਿਨਂ;
ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦੂਸੇਸਿ, ਨਿਕ੍ਖਮ ਪਵਨਾ ਤੁਵ’’ਨ੍ਤਿ.
ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਕਿਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਤੇ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਲੇਣੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਤਾਯ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਨ ਕੁਜ੍ਝੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਕੁਜ੍ਝਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ, ਦੇਵਤਾਯ ਇਦਂ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਨ ਕੁਜ੍ਝਿਨ੍ਤਿ ਵਦਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਏਤਸ੍ਸ ਗਿਹੀਹਿ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਵਾ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਏਸ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਸਂਸਟ੍ਠਂ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ, ਅਨਾਗਾਰੇਹਿ ਚੂਭਯਂ;
ਅਨੋਕਸਾਰਿਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸਵਨਸਮੁਲ੍ਲਪਨਪਰਿਭੋਗਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਸਂਸਟ੍ਠਂ. ਉਭਯਨ੍ਤਿ ¶ ਗਿਹੀਹਿ ਚ ਅਨਾਗਾਰੇਹਿ ਚਾਤਿ ਉਭਯੇਹਿਪਿ ਅਸਂਸਟ੍ਠਂ ¶ . ਅਨੋਕਸਾਰਿਨ੍ਤਿ ਅਨਾਲਯਚਾਰਿਂ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਬ੍ਭਾਰਵਾਸੀਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੨. ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ
ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਏਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸਾਮਿਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਲਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ‘‘ਕੁਲਘਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਥੇਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਥੇਰੋ ਪਨ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕੋ ਗੇਹਂ ਆਗਤੋ ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਲਗਾਮਂ ਗਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮਾਯ ਏਕਿਕਾਯ ਇਮਂ ਅਟਵਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ, ਕਂ ਨੁ ਖੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਂ ¶ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ‘‘ਨੇਵ ਮਂ ਏਸ ਭਦਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਆਲਪਤਿ, ਮਾ ਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਮਮ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਤੁਯ੍ਹਮੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਇਮਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਧੋ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਆਘਾਤੇਨ ਥੇਰਂ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਸਞ੍ਜਾਤਗਣ੍ਡਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਰੀਰਂ ਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤਾ ਗਣ੍ਡੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰਿਸੇ ਏਵਂ ਪਹਰਨ੍ਤੇ ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਅਵਚ, ਕਿਂ ਵਾ ਤੇ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਸ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਕੋਧੋ ਤੇ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘ਨ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਾ ਨਾਮ ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡਾ, ਤੇ ਪਹਰਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਕੋਧਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ ਭੂਤੇਸੁ, ਤਸੇਸੁ ਥਾਵਰੇਸੁ ਚ;
ਯੋ ਨ ਹਨ੍ਤਿ ਨ ਘਾਤੇਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਨਿਧਾਯਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਓਰੋਪੇਤ੍ਵਾ. ਤਸੇਸੁ ਥਾਵਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਤਾਸੇਨ ਤਸੇਸੁ, ਤਣ੍ਹਾਅਭਾਵੇਨ ਥਿਰਤਾਯ ¶ ਥਾਵਰੇਸੁ ਚ. ਯੋ ਨ ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਗਤਪਟਿਘਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋ ਨੇਵ ਕਞ੍ਚਿ ਸਯਂ ਹਨਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਘਾਤੇਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁ ਬਾਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੩. ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ
ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਾਮਣੇਰੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਾ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਹ – ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸ ਸਂਕਿਚ੍ਚੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੋਪਾਕੋ ਰੇਵਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੀਣਾਸਵਸਾਮਣੇਰਾ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮਹਾਰਹਾਨਿ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਸਾਮਣੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਕੁਪਿਤਾ ਉਦ੍ਧਨੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲੋਣਂ ਵਿਯ ਤਟਤਟਾਯਮਾਨਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਤ੍ਤੁਮਤ੍ਤੇਪਿ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੁਮਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਨੀਚਪੀਠਕਾਨਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤੇਸੁ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਨੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਭਤ੍ਤਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਤੁਨ੍ਨਮੇਵ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਯਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਹਰ ਮੇ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਪਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤੇਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਹਰ ਮੇ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੀਘਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਆਨੇਸਿ. ਸੋਪਿ ਸਾਮਣੇਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਆਹ – ‘‘ਏਤੇ ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਾਦਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ.
ਸਾਮਣੇਰਾਪਿ ਪਾਤੋਵ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਮਾਨਾ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਪੀਲ਼ਿਤਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਗੁਣਤੇਜੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਪਾਤੋਵ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਕਿਲਨ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣੋ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਾਦਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਅਗ੍ਗਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਹਿ ਗੇਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯ੍ਯ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਕ੍ਕੋ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਾਮਣੇਰੇ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਸਨਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਭੂਮਿਯਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਹ – ‘‘ਅਹੋ ਤੇ ਆਨੀਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋਸਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਤ੍ਤੁਮਤ੍ਤੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ¶ ਵਿਚਰਤਿ, ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ, ਨੀਹਰਾਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਖਨ੍ਧੇਪਿ ਹਤ੍ਥੇਪਿ ਕਚ੍ਛਾਯਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨੋ ਉਟ੍ਠਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ‘‘ਏਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤ੍ਵਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਣ੍ਹ, ਅਹਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਭੋਪਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਤੋ ਬਹਿ ਅਕਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤਰਵਂ ਰਵਨ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਕ੍ਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕ੍ਕਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਆਹਾਰਂ ਅਦਂਸੁ. ਪਞ੍ਚਪਿ ਜਨਾ ¶ ਆਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਕਣ੍ਣਿਕਾਮਣ੍ਡਲਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਛਦਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਭਾਗਂ, ਏਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗਂ, ਏਕੋ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਏਕੇਨ ਠਾਨੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮੀਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਧਾ ਅਗਮਂਸੁ ¶ . ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ ਪਨ ਤਂ ਗੇਹਂ ਪਞ੍ਚਛਿਦ੍ਦਗੇਹਂ ਕਿਰ ਨਾਮ ਜਾਤਂ.
ਸਾਮਣੇਰੇਪਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਕੀਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਮਾ ਨੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇਸੁ ਨੋ ਨਿਸੀਦਿਤੁਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਮਹਲ੍ਲਕਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਨੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਨੇਸਿ, ਸੋਪਿ ਅਮ੍ਹੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ‘‘ਨ ਏਤੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾ, ਗਚ੍ਛ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਾਦਕਤੋ ਏਕਂ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵੇਸੇਨ ਆਗਤਂ ਸਕ੍ਕਂ ਆਨੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਹਾਰਂ ਅਦਂਸੂਤਿ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਥਾਤਿ? ਨ ਕੁਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ‘ਨ ਕੁਜ੍ਝਿਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਾ ਨਾਮ ਵਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁਪਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ¶ ਵਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁ, ਅਤ੍ਤਦਣ੍ਡੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ;
ਸਾਦਾਨੇਸੁ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਆਘਾਤਵਸੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧੇਸੁਪਿ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨੇਸੁ ਆਘਾਤਾਭਾਵੇਨ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਂ. ਹਤ੍ਥਗਤੇ ਦਣ੍ਡੇ ਵਾ ਸਤ੍ਥੇ ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਪਰੇਸਂ ਪਹਾਰਦਾਨਤੋ ਅਵਿਰਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਦਣ੍ਡੇਸੁ ਜਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਦਣ੍ਡਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਹਂ ਮਮਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾਦਾਨੇਸੁ ਤਸ੍ਸ ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਾਦਾਨਂ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ ਤੇਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੪. ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸ ¶ ਰਾਗੋ ਚਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਏਕਂ ਗਾਥਂ ਪਗੁਣਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸਾਸਨੇ ਅਭਬ੍ਬੋ, ਗਿਹਿਭੋਗਾਪਿ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਕਿਂ ਤੇ ਇਧ ਵਾਸੇਨ, ਇਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਾ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਥਕੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤਂ ¶ , ਖੀਣਾਸਵਾਨਮ੍ਪਿ ਮਞ੍ਞੇ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਰਾਗਾਦਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾਯ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾਯ ਚ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ਰਾਗੋ ਚ ਦੋਸੋ ਚ, ਮਾਨੋ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਪਾਤਿਤੋ;
ਸਾਸਪੋਰਿਵ ਆਰਗ੍ਗਾ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਆਰਗ੍ਗਾਤਿ ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਰਾਗਾਦਯੋ ਕਿਲੇਸਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ ਆਰਗ੍ਗਾ ਸਾਸਪੋ ਵਿਯ ਪਾਤਿਤੋ, ਯਥਾ ਸਾਸਪੋ ਆਰਗ੍ਗੇ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੫. ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਅਕਕ੍ਕਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ¶ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਹਿ, ਵਸਲਿ, ਯਾਹਿ, ਵਸਲੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ¶ ਗਿਹੀਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਪਿ ਵਸਲਿਵਾਦੇਨੇਵ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਿਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ ¶ ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਿਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਥ, ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਚ੍ਛੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਿਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ, ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤਾਨਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਵਸਲਿਵਾਦੋ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣੋ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਨਾਮ ਕਕ੍ਕਸਂ ਫਰੁਸਂ ਪਰੇਸਂ ਮਮ੍ਮਘਟ੍ਟਨਵਚਨਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਆਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨ ਹਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਕਕ੍ਕਸਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਿਂ, ਗਿਰਂ ਸਚ੍ਚਮੁਦੀਰਯੇ;
ਯਾਯ ਨਾਭਿਸਜੇ ਕਞ੍ਚਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਅਕਕ੍ਕਸਨ੍ਤਿ ਅਫਰੁਸਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਨਿਂ. ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਭੂਤਤ੍ਥਂ. ਨਾਭਿਸਜੇਤਿ ਯਾਯ ਗਿਰਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਕੁਜ੍ਝਾਪਨਵਸੇਨ ਨ ਲਗ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪਮੇਵ ਗਿਰਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੬. ਅਞ੍ਞਤਰਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਧ ¶ ਦੀਘਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਰੀਰਗਨ੍ਧਗਹਣਭਯੇਨ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਾਭਿਮੁਖੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥੇਕੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸਾਟਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਕਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮੁਣ੍ਡਕ ¶ , ਸਮਣ, ਮਮ ਸਾਟਕਂ ਗਣ੍ਹਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਵੇਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ. ਆਮ, ਸਮਣਾਤਿ. ‘‘ਮਯਾ ¶ ਕਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹਿਤੋ, ਗਣ੍ਹ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੇਲ਼ਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਾਟਕੋ ਦੀਘੋ ਰਸ੍ਸੋ ਥੂਲੋ ਸਣ੍ਹੋ’’ਤਿ. ਆਵੁਸੋ, ਦੀਘੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਰਸ੍ਸੋ ਵਾ ਥੂਲੋ ਵਾ ਸਣ੍ਹੋ ਵਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਲਯੋ, ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ਨਂ ਗਣ੍ਹਿਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਏਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਭੂਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਸ ਕਥੇਤਿ, ਖੀਣਾਸਵਾ ਨਾਮ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਧ ¶ ਦੀਘਂ ਵ ਰਸ੍ਸਂ ਵਾ, ਅਣੁਂ ਥੂਲਂ ਸੁਭਾਸੁਭਂ;
ਲੋਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਿਯਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਾਟਕਾਭਰਣਾਦੀਸੁ ਦੀਘਂ ਵਾ ਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਅਣੁਂ ਵਾ ਥੂਲਂ ਵਾ ਮਹਗ੍ਘਅਪ੍ਪਗ੍ਘਵਸੇਨ ਸੁਭਂ ਵਾ ਅਸੁਭਂ ਵਾ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਦਿਯਤਿ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਞ੍ਞਤਰਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਮਂ.
੨੭. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਆਸਾ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਪਰਿਵਾਰੋ ਜਨਪਦੇ ਏਕਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕੇ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਦਹਰਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਾਮਣੇਰਾਨਞ੍ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕੇ ਆਹਟੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾਥ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ¶ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਮਞ੍ਞੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ. ਤਥਾ ¶ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਂ ‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾਥ ¶ , ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਥਾ’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਤੋ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਿਕਲਾਭਤੋ ਪਰਿਹਾਨਿ ਮਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਤੇਨੇਵਂ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਆਸਾ ਯਸ੍ਸ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਰਮ੍ਹਿ ਚ;
ਨਿਰਾਸਾਸਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਆਸਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾ. ਨਿਰਾਸਾਸਨ੍ਤਿ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹਂ. ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੮. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸਾਲਯਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ. ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹਭਾਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸਾਲਯਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਕਥਂਕਥੀ;
ਅਮਤੋਗਧਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਆਲਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾ. ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਕਥਂਕਥੀਤਿ ਅਟ੍ਠ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਚਿਕਿਚ੍ਛੋ. ਅਮਤੋਗਧਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਮਂ.
੨੯. ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਧ ¶ ¶ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੯੮) ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੯੮) –
ਪੁਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਲਾਭੋ, ਅਹੋ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਯੇਨ ਏਕਕੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਕੂਟਾਗਾਰਸਤਾਨਿ ਕਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ¶ ਨੇਵ ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਪਾਪਂ, ਉਭਯਮਸ੍ਸ ਪਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਧ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਾਪਞ੍ਚ, ਉਭੋ ਸਙ੍ਗਮੁਪਚ੍ਚਗਾ;
ਅਸੋਕਂ ਵਿਰਜਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਉਭੋਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਪਾਪਾਨਿ ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਭੇਦਂ ਸਙ੍ਗਂ. ਉਪਚ੍ਚਗਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਸੋਕਾਭਾਵੇਨ ਅਸੋਕਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਰਾਗਰਜਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਵਿਰਜਂ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਸੁਦ੍ਧਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕੂਨਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੦. ਚਨ੍ਦਾਭਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਚਨ੍ਦਂ ਵਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਾਭਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਕਥਾ – ਅਤੀਤੇ ਏਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀ ਵਾਣਿਜੋ ‘‘ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਨਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਬਹੂਨਿ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਯਂ ਗੋਪਾਲਦਾਰਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਕਮ੍ਮਿਕੋ ¶ ¶ ਕੋਚਿ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਨਾਮੇਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਰਿਯਾਯ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਕਿਂਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਗੇਹ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾਯ ਸੁਖਯਾਨਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਨਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਨਾਮੇ’’ਤਿ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿ. ਸਾ ‘‘ਏਕੋ ਨੋ ਞਾਤਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੇਗੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਾਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਸਹਾਯੋ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਤੋ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ, ਮਮ ਧੀਤਾ ਅਸੁਕਾ ਨਾਮ ਕਹ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਾਮਂ ਕਿਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਨੇਸਂ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਾਨਿ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਹਾਯਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇ ਅਟਵਿਤੋ ਆਗਤਕਾਲੇ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ‘‘ਸਾਮਿ, ਇਮਿਨਾ ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਾਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਰਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸਾਯਂ ਸਯਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਤੇ ਕਿਂ ਬਹੁਂ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਤ੍ਤਸਾਖਾ ¶ ਪਨ ਮੇ ਬਹੂ ਰੁਕ੍ਖਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. ‘‘ਬਹੂ ਰੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਬਹੂ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਤੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀਤਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਰੁਕ੍ਖੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ ਮਮ ਗੇਹਂ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਚ ਮੇ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਰਤ੍ਤਸਾਖਰੁਕ੍ਖੇ ਏਵ ਆਹਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਮੇਵ ਆਹਰਤਿ, ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਬਹੁਧਨਂ ਦੇਤਿ.
ਤਤੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਕਞ੍ਚਨਥੂਪੇ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਬਹੁਂ ਚਨ੍ਦਨਂ ਆਦਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਸਹਾਯਕੋ ਵਾਣਿਜੋ ਬਹੁਂ ਚਨ੍ਦਨਂ ਪਿਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਤਿ, ਤਾਵ ਚੇਤਿਯਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਨਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀ ਸਹਾਯਕੋ ਚੇਤਿਯਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਚਨ੍ਦਨੇਨ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਅਕਾਸਿ. ਏਤ੍ਤਕਮੇਵਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ.
ਸੋ ¶ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਤਤ੍ਥ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਤੋ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਸਦਿਸਾ ਪਭਾ ਉਟ੍ਠਹਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਾਭੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਚੇਤਿਯੇ ਕਿਰਸ੍ਸ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਕਰਣਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ ¶ ਏਸ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ¶ ਚਿਨ੍ਤਯਿਂਸੁ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਇਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਂ ਖਾਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਾਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਸੋ ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਸਤਂ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਦਦਮਾਨਾ ਏਵ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਫੁਸਿਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਏਵਂ ਅਨੁਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨਗਰਸ੍ਸ ਚ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਨਿਵਾਸਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਚਕੋਟਿਮਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਵਤ੍ਥਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯਾਤਿ. ਏਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਚਨ੍ਦਾਭਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਸਦਿਸੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਰੀਰਂ ਫੁਸਨ੍ਤਾ ਇਦਂ ਨਾਮ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਥ ਪਸ੍ਸਥ ਨਨ੍ਤਿ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚਨ੍ਦਾਭਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਨਾਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਯੇਵ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋਤਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਾਭਸ੍ਸ ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਨੁਭਾਵਂ ¶ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇਯੇਵ ਚਨ੍ਦਾਭਾਯ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਙ੍ਗਾਰਪਚ੍ਛਿਯਂ ਕਾਕੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਯਿਂਸੁ, ਆਭਾ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਪੁਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਨਯਿਂਸੁ, ਆਭਾ ਤਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ. ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਮਾਨਂ ਆਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਾਭੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਆਭਾਯ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਮਨ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਆਭਾਯ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਮਨ੍ਤਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ਆਮ, ਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਮੇ ਦੇਥਾਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਆਹ – ‘‘ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਮਨ੍ਤੇ ਗਹਿਤੇ ਅਹਂ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਥੇਵ ਹੋਥ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਮਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ¶ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਇਦਂ ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਪਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਤੇ ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਨ ਤਾਵ ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਯਾਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਇਦਾਨਾਹਂ ਅਨਾਗਮਨਧਮ੍ਮੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਖੀਣਾਸਵੋ ਇਦਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਾਭੋ, ਭੂਤਮੇਵੇਸ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਚਨ੍ਦਂਵ ¶ ਵਿਮਲਂ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮਨਾਵਿਲਂ;
ਨਨ੍ਦੀਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਵਿਮਲਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਦਿਮਲਰਹਿਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ. ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਵਿਲਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾਵਿਲਤ੍ਤਰਹਿਤਂ. ਨਨ੍ਦੀਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤਣ੍ਹਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਚਨ੍ਦਾਭਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੧. ਸੀਵਲਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋ ਇਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਕੁਣ੍ਡਕੋਲਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੀਵਲਿਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ ਨਾਮ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਤਿਬ੍ਬਾਹਿ ਕਟੁਕਾਹਿ ਵੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਪਹਾਨਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਤ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ, ਯੋ ਇਮਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯਥਿਦਂ ਏਵਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੧੮) ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਤਂ ¶ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੀ ਸਾਮਿਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਵਨ੍ਦਨਾਯ ਆਰੋਚਿਤਾਯ ‘‘ਸੁਖਿਨੀ ਹੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ, ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਪੁਤ੍ਤੋਪਿਸ੍ਸਾ ਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਧਮ੍ਮਕਰਣਂ ਆਦਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਸਿ. ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਪਸ੍ਸਥਾਵੁਸੋ, ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੋਸਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇ, ਬਹੁਂ ਵਤ ਇਮਿਨਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਏਤ੍ਤਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਮਂ ¶ ¶ ਪਲਿਪਥਂ ਦੁਗ੍ਗਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਮੋਹਮਚ੍ਚਗਾ;
ਤਿਣ੍ਣੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਝਾਯੀ, ਅਨੇਜੋ ਅਕਥਂਕਥੀ;
ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਰਾਗਪਲਿਪਥਞ੍ਚੇਵ ਕਿਲੇਸਦੁਗ੍ਗਞ੍ਚ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟਞ੍ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਕਮੋਹਞ੍ਚ ਅਤੀਤੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਓਘੇ ਤਿਣ੍ਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਦੁਵਿਧੇਨ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯੀ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੇਜੋ, ਕਥਂਕਥਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਅਕਥਂਕਥੀ, ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਸੀਵਲਿਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੨. ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਧ ¶ ਕਾਮੇਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰੇਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਵਿਭਵੇ ਮਹਾਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ¶ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਂ ਮਹਾਜਨਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਜੇਤਵਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਆਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਨ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਜਾਤੁਸ੍ਸਾਹੋ ਪਰਿਸਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਤਥਾਗਤਾ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਟ੍ਠਪਾਲਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਇਧ ਵਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਤਸ੍ਸ ¶ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਛਣਦਿਵਸੇ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਿਰਿਸੋਭਗ੍ਗੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਕੁਮਾਰਕੇ ਕੀਲ਼ਮਾਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਏਕਾ ਗਣਿਕਾ ਤਂ ਕੁਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਰਂ ਰੋਦਮਾਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸੋ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਇਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚਾਹਂ ਤਂ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਤੇ ਕੁਲਸ੍ਸ ਕੁਟੁਮ੍ਬਸਾਮਿਨਿਂ ¶ ਕਰੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਮੇ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਦੇਥਾਤਿ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਵੀਥਿਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਕਂ ਨਿਵਾਸਗੇਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਪਣੀਤਂ ਆਹਾਰਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਪਤ੍ਤਮਦਾਸਿ.
ਅਥ ¶ ਨਂ ਪਣੀਤੇਨ ਆਹਾਰੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਫਾਸੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਆਲਿਨ੍ਦੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਪੂਵੇਹਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਤਕਾਲੇ ਮਯਿ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਇਧਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯ ਤਾਯ ਵਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਰਜਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਸਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਰਕਾ ਵਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਮਮ ਵਚਨਂ ਅਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਇਧ ਰਜਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਭੋਜੇਸਿ. ਪੁਨ ਦਾਰਕੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਯਾ ਵਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਤਿਵਿਯ ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ, ਦਾਰਕਾ ਮਯਾ ਵਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਵਚਨਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇਨ ਅਧਿਵਾਸਿਤੇ ਥੇਰਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤੀ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਦਹਮਾਨਾਵ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਥੇਰੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਬਦ੍ਧੋ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਂ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿ.
ਸਾ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਖਲੁ, ਸਮ੍ਮ, ਪੁਣ੍ਣਮੁਖ ਠਾਨੇਹਿ ਇਤ੍ਥੀ ਪੁਰਿਸਂ ਅਚ੍ਚਾਵਦਤਿ ¶ ਵਿਜਮ੍ਭਤਿ ਵਿਨਮਤਿ ਗਿਲਸਤਿ ਵਿਲਜ੍ਜਤਿ ਨਖੇਨ ਨਖਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਪਾਦੇਨ ਪਾਦਂ ਅਕ੍ਕਮਤਿ, ਕਟ੍ਠੇਨ ਪਥਵਿਂ ਵਿਲਿਖਤਿ, ਦਾਰਕਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘੇਤਿ ਓਲਙ੍ਘੇਤਿ, ਕੀਲ਼ਤਿ ਕੀਲ਼ਾਪੇਤਿ, ਚੁਮ੍ਬਤਿ ਚੁਮ੍ਬਾਪੇਤਿ, ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਭੁਞ੍ਜਾਪੇਤਿ, ਦਦਾਤਿ ਆਯਾਚਤਿ, ਕਤਮਨੁਕਰੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਨੀਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਅਵਿਚ੍ਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਵਿਵਿਚ੍ਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਨਚ੍ਚੇਨ ਗੀਤੇਨ ਵਾਦਿਤੇਨ ਰੋਦਿਤੇਨ ਵਿਲਸਿਤੇਨ ਵਿਭੂਸਿਤੇਨ ਜਗ੍ਘਤਿ, ਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਕਟਿਂ ਚਾਲੇਤਿ, ਗੁਯ੍ਹਭਣ੍ਡਕਂ ਚਾਲੇਤਿ, ਊਰੁਂ ਵਿਵਰਤਿ, ਊਰੁਂ ਪਿਦਹਤਿ, ਥਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਚ੍ਛਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨਾਭਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਕ੍ਖਿਂ ਨਿਖਣਤਿ, ਭਮੁਕਂ ¶ ਉਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਓਟ੍ਠਂ ਪਲਿਖਤਿ, ਜਿਵ੍ਹਂ ਨਿਲ੍ਲਾਲੇਤਿ, ਦੁਸ੍ਸਂ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਦੁਸ੍ਸਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ਸਿਰਸਂ ਮੁਞ੍ਚਤਿ, ਸਿਰਸਂ ਬਨ੍ਧਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੨੧.੩੦੦) ਏਵਂ ਆਗਤਂ ਇਤ੍ਥਿਕੁਤ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਲੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਅਲਤ੍ਤਕਕਤਾ ਪਾਦਾ, ਪਾਦੁਕਾਰੁਯ੍ਹ ਵੇਸਿਯਾ;
ਤੁਵਮ੍ਪਿ ਦਹਰੋ ਮਮ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਦਹਰਾ ਤਵ;
ਉਭੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਜਿਣ੍ਣਾ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਣਾ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੪੫੯, ੪੬੨);
ਥੇਰਸ੍ਸ ¶ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਭਾਰਿਯਂ ਅਨੁਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਤਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਂਵੇਗੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਯੋਜਨਮਤ੍ਥਕੇ ਜੇਤਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਂ ¶ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਹੇਤੁ, ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਤੁਕਮ੍ਮਾਯਾ’’ਤਿ. ਆਨਨ੍ਦ, ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦਤਲੇ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗਣਿਕਾਯ ਚ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਪਰਾਜਯੋਤਿ? ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਆਨਨ੍ਦ, ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਜਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਣਿਕਾਯ ਪਰਾਜਯੋ’’ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਜਯਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਭੋਪਿ ਕਾਮੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਪਜਹਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਧ ਕਾਮੇ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਅਨਾਗਾਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ;
ਕਾਮਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਧ ਲੋਕੇ ਉਭੋਪਿ ਕਾਮੇ ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਜਤਿ, ਤਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਕਾਮਞ੍ਚੇਵ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਞ੍ਚ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਸੋ ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਿਕਾਮਣ੍ਡਲਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਮ੍ਪਿ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਰਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਨਂ ਨਟ੍ਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਨਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨੇਵ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਾਹਂ ਏਤਸ੍ਸ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਬਦ੍ਧਮਨਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ –
ਆਵਾਸੇਹਿ ਵਾ ਸਨ੍ਥਵੇਹਿ ਵਾ;
ਵਾਤਮਿਗਂ ਗਹਨਨਿਸ੍ਸਿਤਂ,
ਵਸਮਾਨੇਸਿ ਰਸੇਹਿ ਸਞ੍ਜਯੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧.੧੪) –
ਏਕਕਨਿਪਾਤੇ ¶ ਇਮਂ ਵਾਤਮਿਗਜਾਤਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਦਾ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਾਤਮਿਗੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਮਂ ਪਨ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਮਚ੍ਚੋ ਅਹਮੇਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸੀਤਿ.
ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਬਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੩. ਜਟਿਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਧ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਜਟਿਲਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀ ਕਥਾ – ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਸੁਂ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਕਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਰਸਸ੍ਸ ਅਨਿਕ੍ਖਮਨਤ੍ਥਾਯ ਛਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਦਾ ਕਿਰ ਉਚ੍ਛੂਨਂ ਯਨ੍ਤੇਨ ਪੀਲ਼ਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਗ੍ਗੇ ਵਾ ਮੂਲੇ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਕਰਣਤੋ ਉਦਕਂ ਵਿਯ ਸਯਮੇਵ ਰਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਖੇਤ੍ਤਤੋ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ¶ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਜ੍ਜ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਜਾਲੇ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕਂ ਉਚ੍ਚਤਰੇ ਭੂਮਿਪਦੇਸੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਥਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯਾ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠਾਨਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਕਾਸਿ, ਰਸੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਸੇ ਪੀਤੇ ‘‘ਸਾਧੁਕਂ ਵਤ ਮੇ ਅਯ੍ਯੇਨ ਰਸੋ ਪੀਤੋ. ਸਚੇ ਮੇ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਮੂਲਂ ਆਹਰਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਮੂਲਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਚੇ ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਹਰਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਤ੍ਤਂ ਮੇ ਉਪਨਾਮੇਥਾ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਰਸਂ ਅਦਾਸਿ. ‘‘ਭਾਤਾ ਮੇ ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਉਚ੍ਛੁਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਕਿਰਸ੍ਸ ਵਞ੍ਚਨਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਹੋਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਪਨ ਪਠਮਂ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਪੀਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ¶ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਿਭਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਿ ¶ . ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯੋ ਅਯਂ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋ ਅਗ੍ਗਰਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਤ੍ਤਧਮ੍ਮਮੇਵ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ¶ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਤਾਨਂ ਤਂ ਰਸਂ ਅਦਾਸਿ.
ਸੋ ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਾਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤਾਦਿਸੇਨ ਉਚ੍ਛੁਖੇਤ੍ਤਂ ਗਤੇਨ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਆਦਾਯ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਾਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤੋ – ‘‘ਆਮ, ਭਾਤਿਕ, ਦ੍ਵੇ ਮੇ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹਿਤਾ, ਏਕਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਮ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਤੋ ਰਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘ਮੂਲਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਮੇ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਤੋ ਰਸੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਥ, ਉਦਾਹੁ ਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਮਮ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਤੋ ਰਸਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਤੋ ਰਸਂ ਆਦਾਯ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਯੇਵ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠਸਰੀਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਮੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਗਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਏਵਂ ਕਨਿਟ੍ਠੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਤ੍ਥਿਤਾ, ਜੇਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਏਕਪਦੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ.
ਤੇ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਖੇਪਯਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਠਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤੇਪਿ ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਜੇਟ੍ਠੋ ਜੇਟ੍ਠੋਵ, ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਕਨਿਟ੍ਠੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੇਨੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ, ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਪਰਾਜਿਤੋਤਿ ¶ . ਤੇਸੁ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਂ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਧਮ੍ਮਰਤਨਂ, ਸਙ੍ਘਰਤਨਂ, ਦਾਨਾਨਿ ਦੇਥ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਥ, ਅਜ੍ਜ ਅਟ੍ਠਮੀ, ਅਜ੍ਜ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੀ, ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਥ, ਧਮ੍ਮਂ ¶ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਘੋਸਕਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰੇ ਘੋਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੇਨਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿ.
ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ ਅਪਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ¶ ਞਾਤਕਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਏਹੀਤਿ. ਸੋ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਵ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਸਾਮੀਤਿ. ਅਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਸਾਮਿ ਕਿਂ ਵਦੇਥ, ਅਹਂ ਮਾਤਰਿ ਮਤਾਯ ਮਾਤਰਂ ਵਿਯ, ਪਿਤਰਿ ਮਤੇ ਪਿਤਰਂ ਵਿਯ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਲਤ੍ਥਂ, ਇਦਂ ਕੁਲਂ ਮਹਾਭੋਗਂ, ਗੇਹੇ ਠਿਤੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਾਤੁਂ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿਤ੍ਥਾਤਿ. ਮਯਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਂ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤੇਨ ਪੂਰੇਤੁਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੇਵਾਹਂ, ਤ੍ਵਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਹੀਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਕਨਿਟ੍ਠੋਪਿ ‘‘ਭਾਤੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਾਤਰਂ ¶ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਤਂ, ਅਹਂ ਪਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਬਦ੍ਧੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਗੇਹੇ ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਪਣ੍ਡਿਤ, ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਦਾਰੂਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥਮ੍ਭਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਤਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਖਚਿਤਂ, ਏਕਂ ਰਜਤਖਚਿਤਂ, ਏਕਂ ਮਣਿਖਚਿਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਖਚਿਤਾਨਿ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਖਚਿਤਾਹੇਵ ਛਦਨਿਟ੍ਠਕਾਹਿ ਛਾਦਾਪੇਸਿ. ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਕਰਣਕਾਲੇਯੇਵ ਪਨ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਨਨਾਮਕੋ ਅਪਰਾਜਿਤੋਯੇਵ ਨਾਮ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਥ ਮਾਤੁਲਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਦੇਮਿ, ਤਾਤ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਸੋ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ‘‘ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਪੁਰਤੋ ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਂ ਕੁਞ੍ਜਰਸਾਲਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ.
ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ¶ ਪਨ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਾਨਿ ਤੀਣਿ ਮਹਾਵਾਤਪਾਨਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਅਭਿਮੁਖੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੁਧਾਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਜ੍ਜਾਤਿਕਗਨ੍ਧੋਦਕਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਜਿਤੋ, ਗਹਪਤਿ, ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਨਿ ਕੁਸੁਮਾਨਿ ਰੋਪਾਪੇਸਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਵਾਤਵੇਗੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਹਿ ਰੇਣੁਵਟ੍ਟੀਹਿ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਓਕਿਰਣਤ੍ਥਂ. ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਥੂਪਿਕਾਯ ਕਪਲ੍ਲਂ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਪਵਾਲ਼ਮਯਾ ਸਿਖਰਾ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਣਿਮਯਾ ਛਦਨਿਟ੍ਠਕਾ. ਇਤਿ ਸਾ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਮੋਰੋ ਸੋਭਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਤਸੁ ਪਨ ਰਤਨੇਸੁ ਕੋਟ੍ਟੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਸਕਲਮੇਵ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤੇਨ ਓਧਿਨਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਂ ਪੂਰੇਸਿ.
ਏਵਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਜਿਤੋ, ਗਹਪਤਿ, ਭਾਤਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ, ਪਰਿਭੋਗਮਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਾਮਿ, ਪਰਿਭੋਗੇਨ ਕਿਰ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ¶ . ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਿਨਾ ਕਿਰ ਵੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੇਨ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਕਾਰਿਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਪਰਿਭੋਗਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਅਭਿਮੁਖਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਰਤਨਰਾਸਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ‘‘ਪਵਿਸਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਤਸ੍ਸ ਭਾਤਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਸੋ ਓਲੋਕਿਤਾਕਾਰੇਨੇਵ ਞਤ੍ਵਾ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਰਂ ਆਹ – ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ‘ਮਮੇਵ ਰਕ੍ਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਯਥਾਸੁਖਂ ਵਸਥਾ’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਵਾ ਨਦਿਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਉਲ਼ੁਮ੍ਪਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ? ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਬਹੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਰਤਨਾਨਿ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਸੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵਾਰੇਤੁਂ, ਪਰਿਵੇਣਮ੍ਹਿ ਏਤ੍ਤਕੇ ਰਤਨੇ ਵੋਕਿਣ੍ਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇ ਹਰਨ੍ਤੇਪਿ ਨ ਵਾਰੇਤੀਤਿ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਮਯਿ ਆਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯੂਪਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਪਨ ¶ , ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮੇਵ ਰਕ੍ਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਾਵਿਸਿ.
ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ¶ ਸਮਨ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਪਸਿਬ੍ਬਕੇਹਿ ਵਾ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਵਾਰੇਯ੍ਯਾਥ, ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਨ ਮਾ ਵਾਰਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇਪਿ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ ‘‘ਮਯਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣੇ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਓਕਿਣ੍ਣਾਨਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ, ਸੁਖਿਤਾਪਿ ਏਕੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਤਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਪਿ ਪਨ ਧਨਲੋਭੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜਨਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਏਵਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਰਤਨਾਨਿ ਗਣ੍ਹਿ. ਸਕਿਂ ਓਕਿਣ੍ਣਰਤਨੇਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤੇਨ ਓਧਿਨਾ ਓਕਿਰਾਪੇਸਿਯੇਵ. ਸਤ੍ਥੁ ਪਨ ਪਾਦਮੂਲੇ ਤਿਪੁਸਮਤ੍ਤਂ ਅਨਗ੍ਘਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਠਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਰੀਰਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾਯ ਪਭਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਣਿਪਭਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਨਂ ਤਿਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਕਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਅਤਿਤ੍ਤੋਵ ਓਲੋਕੇਸਿ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਏਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਕਿਰ ਪਾਦਮੂਲੇ ਮਹਗ੍ਘਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਪਾਵਿਸਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਤਸ੍ਸ ਪਵਿਸਨਾਕਾਰੇਨੇਵ ¶ ‘‘ਮਣਿਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਾਦਮੂਲੇ ਹਤ੍ਥਂ ਉਪਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਮਣਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ¶ ਓਵਟ੍ਟਿਕਾਯ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਕਥਾਵਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤੇਨ ਓਧਿਨਾ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਓਕਿਣ੍ਣਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਮੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਸੁ ਆਘਾਤੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਸੀਦਿਯੇਵ. ਅਜ੍ਜ ਪਨ ‘ਅਹੋ ਵਤਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਣਿਂ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਣਿਂ ਆਦਾਯ ਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਨੁ, ਉਪਾਸਕ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰੇਹਿ ਅਨਾਹਰਣੀਯਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਸੀ’’ਤਿ ਨਯਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਨਯੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਦਸਿਕਸੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਸਤਾਪਿ ਰਾਜਾਨੋ ਵਾ ਚੋਰਾ ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਨਾਮ ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਅਗ੍ਗਿਨਾਪਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਮਾ ਡਯ੍ਹਤੁ, ਉਦਕੇਨਪਿ ਮਾ ਵੁਯ੍ਹਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ ¶ . ਸਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਮਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਨਵ ਮਾਸੇ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਙ੍ਘਨਵਕਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸਾਟਕਾ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਾ ਅਹੇਸੁਂ.
ਸੋ ਏਵਂ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ¶ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਾਧਿਕੇ ਨਵ ਮਾਸੇ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਵਸਿ. ਜਾਤਦਿਵਸੇ ਪਨਸ੍ਸ ਸਕਲਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਾਵੁਧਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਾਯਰੂਲ਼੍ਹਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿਪਿ ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਨਿ ਵਿਯ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ, ਨਗਰਂ ਏਕਪਜ੍ਜੋਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਪਾਤੋਵ ਰਾਜੂਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬਾਵੁਧਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਂਸੁ, ਨਗਰਂ ਏਕਪਜ੍ਜੋਤਂ ਜਾਤਂ, ਜਾਨਾਸਿ ਨੁ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਮ ਗੇਹੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਸੋ ਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੇਨੇਵਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਚੋਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥੇਤਂ, ਦੇਵ, ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਸਤ੍ਤੋ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪੋਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਖੀਰਮੂਲਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਾਮਗਹਣਦਿਵਸੇ ਸਕਲਨਗਰਸ੍ਸ ਏਕਪਜ੍ਜੋਤਭੂਤਤ੍ਤਾ ਜੋਤਿਕੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ.
ਅਥਸ੍ਸ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਗੇਹਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਭੂਮਿਤਲੇ ਸੋਧਿਯਮਾਨੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭਵਨਂ ਉਣ੍ਹਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਧਾਰਯਮਾਨੋ ‘‘ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਗੇਹਟ੍ਠਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਏਤੇਹਿ ਕਤਗੇਹੇ ਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਾਪੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਡ੍ਢਕੀਵੇਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਗੇਹਟ੍ਠਾਨਂ ਗਣ੍ਹਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪੇਥ, ਨਾਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਕਤਗੇਹੇ ਵਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਕਰੀਸਮਤ੍ਤਂ ¶ ਭੂਮਿਪਦੇਸਂ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਕਸਿਣਮਣ੍ਡਲਂ ¶ ਵਿਯ ਸਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਪੁਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੋ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦੋ ਉਟ੍ਠਹਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਤਥਾਰੂਪੋ ਪਾਸਾਦੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਪੁਨ ‘‘ਇਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਾ ਸਤ੍ਤ ਪਾਕਾਰਾ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਤਥਾਰੂਪਾ ਪਾਕਾਰਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥ ‘‘ਨੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ¶ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਤਥਾਰੂਪਾ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ‘‘ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯੋ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਥੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭੀਸੁ ਪਨ ਏਕਾ ਯੋਜਨਿਕਾ ਅਹੋਸਿ, ਏਕਾ ਤਿਗਾਵੁਤਿਕਾ, ਏਕਾ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਿਕਾ, ਏਕਾ ਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣਾ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭੀਨਂ ਪਨ ਏਕਮੁਖਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਥਵੀਪਰਿਯਨ੍ਤਾਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭੀਨਂ ਮੁਖਪਰਿਮਾਣਂ ਨ ਕਥਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਖਛਿਨ੍ਨਤਾਲਫਲਂ ਵਿਯ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਵ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਤਰੁਣਤਾਲਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਮਾਣਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਾਸਂ ਮਣਿਮਯਾਨਿ ਪਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੋਵਣ੍ਣਮਯਾਨਿ ਖਨ੍ਧਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਿਰੇਤਾਨਿ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ.
ਸਤ੍ਤਸੁ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਯਕ੍ਖਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਪਠਮੇ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਯਮਕੋਲ਼ੀ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਯਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਦੁਤਿਯੇ ¶ ਉਪ੍ਪਲੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰਯਕ੍ਖਾਨਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਤਤਿਯੇ ਵਜਿਰੋ ਨਾਮ ਤੀਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਵਜਿਰਬਾਹੁ ਨਾਮ ਚਤੂਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਪਞ੍ਚਮੇ ਕਸਕਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਛਟ੍ਠੇ ਕਟਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਛਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਸਾਮੁਖੋ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਏਵਂ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਗਾਲ਼੍ਹਰਕ੍ਖਾ ਅਹੋਸਿ. ‘‘ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੋ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦੋ ਉਟ੍ਠਿਤੋ, ਸਤ੍ਤ ਪਾਕਾਰਾ ਸਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯੋ ਉਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਰਾਜਾ ਸੇਟ੍ਠਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ.
ਤੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥੀ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੂਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਦੇਵਤਾ ਤਤੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਸੁਂ. ਸਾ ਆਗਚ੍ਛਮਾਨਾ ਏਕਂ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਂ ਤਯੋ ਚ ਜੋਤਿਪਾਸਾਣੇ ਗਣ੍ਹਿ. ਤੇਸਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਤਾਯੇਵ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਯਾ ਭਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਸਚੇ ਕਿਰ ਤੇ ਸਕਟਸਤਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਡੁਲਾਨਂ ਪੂਰੇਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿ ਨਾਲ਼ਿਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਭਤ੍ਤਪਚਨਕਾਲੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਉਕ੍ਖਲਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਾਸਾਣਾਨਂ ¶ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤਿ, ਪਾਸਾਣਾ ਤਾਵਦੇਵ ਪਜ੍ਜਲਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਸੂਪੇਯ੍ਯਾਦਿਪਚਨਕਾਲੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਜੋਤਿਪਾਸਾਣੇਹਿ ਆਹਾਰੋ ਪਚ੍ਚਤਿ. ਮਣਿਆਲੋਕੇਨ ¶ ਚ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਦੀਪਸ੍ਸ ¶ ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਨੇਵ ਜਾਨਿਂਸੁ. ‘‘ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏਵਰੂਪਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਯਾਨਾਦੀਨਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤਣ੍ਡੁਲਾਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਸਿ. ‘‘ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ, ਆਭਰਣਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ‘‘ਗਾਵੁਤਿਕਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਧਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਕੇਸੁ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਊਨਂ ਨਾਹੋਸਿ. ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣੇ ਵਾਲੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਕਿਣ੍ਣਰਤਨਾਨਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਏਸੋ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ.
ਏਵਂ ਮਹਾਜਨੇ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਾਨਿ ਚੇਵ ਧਨਞ੍ਚ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋਪਿ ਮਹਾਜਨੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਓਕਾਸਂ ਨਾਲਤ੍ਥ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਆਦਾਯ ਗਤਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨ੍ਦੀਭੂਤੇਸੁ ਰਾਜਾ ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਪਿਤਰਂ ਆਹ – ‘‘ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ – ‘‘ਤਾਤ, ਰਾਜਾ ਤੇ ਪਾਸਾਦਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤ, ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਾਸਿ. ਪਠਮਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਚਵਰਛਡ੍ਡਿਕਾ ਦਾਸੀ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥਂ ਅਦਾਸਿ, ਰਾਜਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਲਜ੍ਜਮਾਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਬਾਹਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਨ ਠਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਸੇਸਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇਸੁਪਿ ¶ ਦਾਸਿਯੋ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਤਾਸਂ ਬਾਹਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਨ ਠਪੇਸਿ. ਜੋਤਿਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਤੋ ਯਾਥ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਞ੍ਞੋ ਮਣਿਪਥਵੀ ਸਤਪੋਰਿਸਪਪਾਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਮ ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਓਪਾਤੋ ਖਣਿਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਪਾਦਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਜੋਤਿਕੋ ‘‘ਨਾਯਂ, ਦੇਵ, ਓਪਾਤੋ, ਮਮ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਾ ਤੇਨ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲੇ ਭੂਮਿਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਤੋ ¶ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਾਸਾਦਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿ. ਤਦਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਕੁਮਾਰੋਪਿ ਪਿਤੁ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਅਨ੍ਧਬਾਲੋ ਮਮ ਪਿਤਾ, ਗਹਪਤਿਕੇ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੇ ਪਾਸਾਦੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਏਸ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਾਰੁਮਯੇ ਗੇਹੇ ਵਸਤਿ, ਅਹਂ ਦਾਨਿ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਦੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.
ਰਞ੍ਞੋਪਿ ਉਪਰਿਮਤਲਾਨਿ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਤਰਾਸਵੇਲਾ ਜਾਤਾ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਇਧੇਵ ਪਾਤਰਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਜਾਨਾਮਿ, ਦੇਵ, ਸਜ੍ਜਿਤੋ ਦੇਵਸ੍ਸਾਹਾਰੋਤਿ. ਸੋ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਗਨ੍ਧੋਦਕਘਟੇਹਿ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਰਤਨਮਯੇ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਮਣ੍ਡਪੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਸੀਦਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨੂਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਕਿਲਿਨ੍ਨਪਾਯਾਸਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ¶ ‘‘ਨਯਿਦਂ, ਦੇਵ, ਭੋਜਨਂ, ਕਿਲਿਨ੍ਨਪਾਯਾਸੋ ¶ ਏਸੋ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਭੋਜਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਾਤਿਯਂ ਠਪਯਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤਉਤੁਨਾ ਕਿਰ ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ. ਰਾਜਾ ਮਧੁਰਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਪਮਾਣਂ ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ‘‘ਅਲਂ, ਦੇਵ, ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਜਿਰਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਗਹਪਤਿ, ਗਰੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਦੇਵ, ਨਤ੍ਥੇਤਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਬਲਕਾਯਸ੍ਸ ਇਦਮੇਵ ਭਤ੍ਤਂ ਇਦਂ ਸੁਪੇਯ੍ਯਂ. ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਅਹਂ ਅਯਸਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮੀਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਤਿ? ਸਚੇ ਦੇਵਸ੍ਸ ਕਾਯਾਲਸਿਯਮਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਰਞ੍ਞਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮਿ, ਦੇਵਾਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਭਤ੍ਤਂ ਹਰ, ਉਦਕਂ ਆਹਰਾਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੋ ਰਾਜਪਰਿਵਾਰੋ ਤਦੇਵ ਭਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ.
ਰਾਜਾ ਸੁਖਕਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹ? ‘‘ਆਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਦੇਵਸ੍ਸ ਆਗਤਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਪਾਤੋਵ ਰਾਜਾ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਆਗਤੋ, ਸਾ ਪਨਸ੍ਸ ਆਗਤਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਤੇਵ. ਤਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਮੇ ਭਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਆਗਤੋ, ਕਿਂ ਤਵ ਰਾਜਾਨਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ¶ ਨਿਪਨ੍ਨਕਾਵ ¶ ‘‘ਕੋ ਏਸ, ਸਾਮਿ, ਰਾਜਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਸ੍ਸਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਂ ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ ਵਤ ਨੋ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਯੇਸਂ ਨੋ ਇਸ੍ਸਰੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਯ ਨਾਮ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਮਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮ੍ਹਾ. ਅਦ੍ਧਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਦਾਨਿ ਕਰੋਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਆਦਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਬੀਜਾਹੀਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਆਦਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਬੀਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਵੇਠਨਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਵਾਤੋ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਪਹਰਿ, ਅਥਸ੍ਸਾ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਅਸ੍ਸੁਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਸੇਟ੍ਠਿਂ ਆਹ – ‘‘ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧਿਕੋ, ‘ਰਾਜਾ ਮੇ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਭਯੇਨ ਰੋਦਤਿ ਮਞ੍ਞੇ, ਅਸ੍ਸਾਸੇਹਿ ਨਂ ‘ਨ ਮੇ ਤਵ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ’’’ਤਿ. ਨ ਏਸਾ, ਦੇਵ, ਰੋਦਤੀਤਿ. ਅਥ ਕਿਂ ਏਤਨ੍ਤਿ? ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵੇਠਨਗਨ੍ਧੇਨਸ੍ਸਾ ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਦੀਪੋਭਾਸਂ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਓਭਾਸਂ ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਮਣਿਆਲੋਕੇਨੇਵ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਚ ਨਿਸੀਦਤਿ ਚ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਚ, ਦੇਵੋ ਪਨ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਆਮ, ਸੇਟ੍ਠੀਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ, ਦੇਵ, ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਣਿਆਲੋਕੇਨ ਨਿਸੀਦਥਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਤਿਪੁਸਮਤ੍ਤਂ ਅਨਗ੍ਘਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਗੇਹਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਤੀ ਵਤ ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.
ਇਦਾਨਿ ¶ ¶ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਬਾਰਾਣਸਿਯਞ੍ਹਿ ਏਕਾ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਕਾਲੇ ਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਏਕਂ ਦਾਸਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਤਲੇ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਵਾਸਯਿਂਸੁ. ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਓਲੋਕਯਮਾਨਂ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕੋ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਮਕਾਸਿ. ਸਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਗਬ੍ਭਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਦਾਸੀ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੁ ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਚਿਕ੍ਖੀ’’ਤਿ ਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਯੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਪਿ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਨਵਭਾਜਨਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਸੀਸੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ¶ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ, ‘ਕਿਂ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਅਯ੍ਯਾਯ ਮੇ ਬਲਿਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਦਾਸਿਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.
ਹੇਟ੍ਠਾਗਙ੍ਗਾਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੇ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨ੍ਹਾਯਮਾਨਾ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਉਦਕੇਨਾਹਰਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਾ ‘‘ਮਯ੍ਹੇਤਂ ਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਕਾ ‘‘ਯਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਾਜਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਂ ਆਦਾਯ ਥਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਾ ‘‘ਮਮ ਭਾਜਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤਾਯ ਦਾਰਕੋ ਮਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਕਾ ‘‘ਯਂ ਭਾਜਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਮਮੇਵ ਹੋਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤਾਯ ਮਮ ਦਾਰਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾ ¶ ਵਿਵਦਮਾਨਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਸੁ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਾਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹ, ਤ੍ਵਂ ਭਾਜਨਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਯਾਯ ਪਨ ਦਾਰਕੋ ਲਦ੍ਧੋ, ਸਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਦਾਰਕਂ ‘‘ਇਮਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੋਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਦਿਵਸੇ ਗਬ੍ਭਮਲਸ੍ਸ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪਨੀਤਤਾਯ ਕੇਸਾ ਜਟਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਜਟਿਲੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਪਦਸਾ ਵਿਚਰਣਕਾਲੇ ਥੇਰੋ ਤਂ ਗੇਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਮਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਉਪਾਸਿਕੇ ਦਾਰਕੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਾਹਂ ਦਾਰਕਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪੋਸੇਸਿਂ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਆਦਾਯ ਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਗਿਹਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਹਰੋ ਏਸ ਤਾਵ, ਞਾਣਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ.
ਸੋ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਦਾਰਕੋ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਆਮ, ਉਪਾਸਕ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਹਰੋ ਤਾਵ, ਤਵੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤੂਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤਂ ¶ ਪੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਗੇਹੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਭਣ੍ਡਕਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ¶ ਆਪਣਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਆਪਣੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਇਦਞ੍ਚ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ¶ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤਂਦਿਵਸਂ ਨਗਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਰਿਚਜੀਰਕਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਕੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਣਾਭਿਮੁਖੇ ਕਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਭਣ੍ਡਕਂ ਏਕਦਿਵਸੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਪਣੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਤੇ, ਤਾਤ, ਭਣ੍ਡਕਂ ਨਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਨ ਨਾਸੇਮਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਂ, ਇਦਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ, ਇਦਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸਾਤਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਗ੍ਘੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਜੀਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਧੀਤਰਂ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗੇਹਮਸ੍ਸ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਗੇਹੇ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.
ਅਥਸ੍ਸ ਗੇਹਪਵਿਸਨਕਾਲੇ ਏਕੇਨ ਪਾਦੇਨ ਉਮ੍ਮਾਰੇ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਗੇਹਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗੇ ਭੂਮਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਜਟਿਲਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਗੇਹੇ ਭੂਮਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਤਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਜਟਿਲਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਯੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਮਾਨਭੋਗਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨੋ ਚੇ, ਨ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਮਾਨਭੋਗਂ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਇਟ੍ਠਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਪਾਦੁਕਞ੍ਚ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਇਮਾਨਿ ਆਦਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਵਿਯ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਮਾਨਭੋਗਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਵਾ ਞਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ.
ਤੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਾ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਇਮਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਵਿਚਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਰਟ੍ਠਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਮਾਨਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਗੇਹਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਰੀਸਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਉਸਭਪ੍ਪਮਾਣੇ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਣ੍ਡਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ¶ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਸੇਟ੍ਠਿ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਯਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਥ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਵੋ ਸੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਤੇ ਤਤੋਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਵੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਾਨਭੋਗਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਏਵਰੂਪੋ ¶ ਨਾਮ ਵਿਭਵੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਤਾਵ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਨੁ ਖੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਤਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਂ ਵਿਚਿਨਥਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ.
ਤੇ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਦਾਰੁਰਾਸਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਕਾਲੇ ਚ ‘‘ਏਕਂ ਨੋ ਮਹਗ੍ਘਕਮ੍ਬਲਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਨ੍ਤਾਨਂ ਕਯਿਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾਪਿ ਚੋਰਾਨਂ ਭਾਯਾਮ, ਤੇਨ ਤਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇ ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਅਗ੍ਘਨਕੋ ਕਮ੍ਬਲੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਚਵਰਛਡ੍ਡਿਕਾਯ ਦਾਸਿਯਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਹਤ੍ਥੇ ਪਹਿਣਿ. ਸਾ ਕਮ੍ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਮਂ, ਸਾਮਿ, ਅਪਰਾਧੇ ਸਤਿ ਪਹਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਮੇ ਏਵਰੂਪਂ ਥੂਲਕਮ੍ਬਲਂ ਪਹਿਣਿਤ੍ਥ, ਕਥਾਹਂ ਇਮਂ ਨਿਵਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਾ’’ਤਿ. ਨਾਹਂ ਤਵ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਹਿਣਿਂ, ਏਤਂ ਪਨ ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਤਵ ਸਯਨਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਗਨ੍ਧੋਦਕੇਨ ਧੋਤਾਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਪੁਞ੍ਛਨਤ੍ਥਾਯ ਤੇ ਪਹਿਣਿਂ, ਕਿਂ ਏਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸੀਤਿ. ਸਾ ‘‘ਏਤਂ ਪਨ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇ ਚ ਪੁਰਿਸਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਂ ਵੋ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਾ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਗੇਹਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਤੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾਧੁ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਪਬ੍ਬਜਾਹੀਤਿ ¶ . ਸੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਂ ਵਜਿਰਕੁਦ੍ਦਾਲਂ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਪਚ੍ਛਿਮਗੇਹੇ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਿਣ੍ਡਂ ਉਦ੍ਧਰਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਕੁਦ੍ਦਾਲਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤਂ ਪਹਰਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਪਹਟਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਕੁਦ੍ਦਾਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤਂ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਪਹਟਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ¶ ਨਂ ਕਨਿਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਰਾਸਿਕਤਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਪਹਟਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਅਲਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਮਯ੍ਹਞ੍ਚ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਤੇਸਮੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਜਟਿਲੋ ਜਾਤਕਾਲੇ ਉਦਕੇ ਪਾਤਿਤੋਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨੇਵ.
ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ¶ ਹਿ ਚੇਤਿਯੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਏਕੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਮੁਖਂ ਨ ਉਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਹਂ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਦਰੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥਾਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਾ, ਤਾਤਾ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮੁਖੇ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਮਹਾਜਨਂ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋਪਿ ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਲਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਚੇਤਿਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤਮੁਖਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਤਂ ਜਾਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਭਰਿਯਾਯ ਕੋਪੇਨ ‘‘ਤਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦਕੇ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ‘‘ਅਤਿਸਾਹਸਿਕਕਮ੍ਮਂ ਤੇ ਕਤਂ, ਮਮ ਕੁਦ੍ਧੇਨ ਤੇ ਅਹਮੇਵ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਾ ਵਾ ਪਹਰਿਤਬ੍ਬਾ ਵਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਵੇਰਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋ ਤਾਵਦੇਵ ¶ ਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਤਾਤ, ਅਹਂ ਤਯਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਹੀਤਿ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਮਿ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਤਯੋ ¶ ਕੁਮ੍ਭੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਧਾਤੁਨਿਧਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲਵਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਹਿ, ਤਾਤਾਤਿ.
ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤੀਸੁ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਅਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵੇਰਵਚਨੇਨ ਅਵਚਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਨਿਧਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਖੋ ਮੇ ਸਹਾਯੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਵੇਰਵਚਨਂ ਵਦਾਪਿਤੋ, ਤ੍ਵਂਯੇਵ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵਾਹ, ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿ. ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵਾਹ, ਸੋ ‘‘ਪਿਤੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁਸਹਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਕਾਸਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਤਯੋ ਕੁਮ੍ਭੇ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਨਿਧਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲਵਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਖਮਾਪੇਸਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਾਤਕਾਲੇ ਉਦਕੇ ਪਾਤਨਂ ਲਭਿ. ਅਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਕੋਟਿਯਂ ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਇਧਾਪਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਉਦਕੇ ਪਾਤਿਤੋ. ਯੇ ਪਨਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਾ ਪੁਤ੍ਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਕਰਣਕਾਲੇ ਸਹਾਯਾ ਭਵਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਚੇਵ ਕਨਿਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਏਕਤੋ ਕਤਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਿ ¶ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅਨੁਸਾਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖਾਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ.
ਭਿਕ੍ਖੂ ¶ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਜਟਿਲ, ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥੇ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੇ ਚ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਤਣ੍ਹਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਏਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾ ਵਾ ਮਾਨੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਜਟਿਲਤ੍ਥੇਰੋ ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾ ਵਾ ਮਾਨੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਧ ਤਣ੍ਹਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਅਨਾਗਾਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ;
ਤਣ੍ਹਾਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ – ਯੋ ਇਧ ਲੋਕੇ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਾ ਮਾਨਂ ਵਾ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸੇਨ ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ ਅਨਾਗਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਜਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਚੇਵ ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ ਤਮਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਜਟਿਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੪. ਜੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਯੋਧ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਜੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਕੁਮਾਰੋ ਹਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਂ ਘਾਤੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ‘‘ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਹਾਪਾਸਾਦਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ¶ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਣਿਪਾਕਾਰੇ ਸਪਰਿਵਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਗਹਪਤਿਕੋ ਯੁਦ੍ਧਸਜ੍ਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਲਂ ਆਦਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਤੋਵ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਪਠਮੇ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਪਨ ਯਮਕੋਲ਼ਿ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਾਸੁ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਰਾਜਾ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਅਗਮਾਸਿ.
ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਕਿਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਗਹਪਤਿ, ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ¶ ਤਵ ਪੁਰਿਸੇ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਮ੍ਮ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਦੇਵੋ ਮਮ ਗੇਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਗਤੋਤਿ? ਆਮ, ਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਮਮ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਮਮ ਗੇਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਰਾਜਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਦੇਵਾਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਰਾਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿ. ਨਾਹਂ ਰਾਜਾ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਨ ਦਸਿਕਸੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਮ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਰਾਜੂਹਿ ਵਾ ਚੋਰੇਹਿ ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ. ਕਿਂ ਪਨਾਹਂ ਤਵ ਰੁਚਿਯਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ? ਤੇਨ ਹਿ, ਦੇਵ, ਇਮਾ ਮੇ ਦਸਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਵੀਸਤਿ ਮੁਦ੍ਦਿਕਾ, ਇਮਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਦੇਮਿ. ਸਚੇ ਸਕ੍ਕੋਥ, ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ¶ . ਸੋ ਪਨ ਰਾਜਾ ਭੂਮਿਯਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਤ੍ਥਂ ਠਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਤਿ, ਠਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਨ੍ਤੋ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥਂ ¶ ਠਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਤਿ. ਏਵਂਮਹਾਬਲੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਮੁਦ੍ਦਿਕਮ੍ਪਿ ਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਸਾਟਕਂ ਪਤ੍ਥਰ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਉਜੁਕਾ ਅਕਾਸਿ, ਵੀਸਤਿਪਿ ਮੁਦ੍ਦਿਕਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਏਵਂ, ਦੇਵ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਮਮ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰਿਯਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਮੇ ਅਨੁਜਾਨ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਸੁਖਂ ਪਾਸਾਦਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਜੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਤਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਸਤੁਲਕਾਯਿਂ ਨਾਮ ਭਰਿਯਂ ਦੇਵਤਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਮੇਵ ਨਯਿਂਸੁ.
ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਜੋਤਿਕ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਤੇ ਪਾਸਾਦੇ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਤ੍ਥੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯੋਧ ¶ ਤਣ੍ਹਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਅਨਾਗਾਰੋ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ;
ਤਣ੍ਹਾਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਜਟਿਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਜੋਤਿਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਚਤੁਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੫. ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਂ ਨਟਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਯਮਾਨੋ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ¶ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਂ ਨਟਪੁਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਏਸ ਤਯਾ ਕੀਲ਼ਿਤਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਸਿਨੇਹੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭੂਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਯੋਗੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਕਂ ਯੋਗਂ, ਦਿਬ੍ਬਂ ਯੋਗਂ ਉਪਚ੍ਚਗਾ;
ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਮਾਨੁਸਕਂ ਯੋਗਨ੍ਤਿ ਮਾਨੁਸਕਂ ਆਯੁਞ੍ਚੇਵ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਚ. ਦਿਬ੍ਬਯੋਗੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਪਚ੍ਚਗਾਤਿ ਯੋ ਮਾਨੁਸਕਂ ਯੋਗਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਯੋਗਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਯੋਗੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੬. ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਹਿਤ੍ਵਾ ਰਤਿਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਂਯੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ. ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਰਤਿਞ੍ਚ ਅਰਤਿਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਹਿਤ੍ਵਾ ਰਤਿਞ੍ਚ ਅਰਤਿਞ੍ਚ, ਸੀਤਿਭੂਤਂ ਨਿਰੂਪਧਿਂ;
ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭੁਂ ਵੀਰਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ¶ ਰਤਿਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿਂ. ਅਰਤਿਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਤ੍ਤਂ. ਸੀਤਿਭੂਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ. ਨਿਰੂਪਧਿਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ. ਵੀਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਵੀਰਿਯਵਨ੍ਤਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਨਟਪੁਤ੍ਤਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਛਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੭. ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਚੁਤਿਂ ¶ ¶ ਯੋ ਵੇਦੀਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਰਾਜਗਹੇ ਕਿਰੇਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਙ੍ਗੀਸੋ ਨਾਮ ਮਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੀਸਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ, ਇਦਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ, ਇਦਂ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ, ਇਦਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਇਦਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਇਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲੋਕਂ ਖਾਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦ੍ਵੇ ਰਤ੍ਤਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਰਿਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਜਨਪਦਂ ਚਰਨ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਸੋ ਵਙ੍ਗੀਸੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੀਸਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯਥਾਬਲਂ ਦਸਪਿ ਕਹਾਪਣੇ ਵੀਸਤਿਪਿ ਸਤਮ੍ਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਵਾਸਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਤੇ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸਾ ਮਹਾਜਨਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਙ੍ਗੀਸਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦਿਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੀਸਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਞਾਤਕਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇ ‘‘ਵਙ੍ਗੀਸੋ ਕਿਂ ਜਾਨਾਤਿ ¶ , ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦਿਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਹਿਪਿ ‘‘ਵਙ੍ਗੀਸਸਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਥਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ, ਦਾਨਿ ਵੋ ਵਙ੍ਗੀਸਸ੍ਸ ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਜਾਨਨਭਾਵਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਤੇ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਆਗਮਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇਵਲੋਕੇਤਿ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੀਸਾਨਿ, ਖੀਣਾਸਵਸੀਸਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਸੀਸਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਕਾਲੇ ਵਙ੍ਗੀਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਿਰ ਸੀਸਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਮਤਕਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਕਸ੍ਸ ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਤਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ¶ ਇਤਰਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਸੀਸਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਤਥੇਵ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਸੀਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਕਸ੍ਸ ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਸੋ ਤਮ੍ਪਿ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ.
ਅਥ ¶ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਿਂ, ਵਙ੍ਗੀਸ, ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਵਙ੍ਗੀਸੋ ਯਾਚਿ ‘‘ਦੇਥ ਮੇ ਇਮਂ ਮਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨ੍ਤੇ ਗਹਿਤੇ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਹਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਤਿਪਾਹਂ ਵਸਥ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਸਜ੍ਝਾਯਾਹੀ’’ਤਿ ¶ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਤੇ ਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਆਗਮੇਥ ਤਾਵ, ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਦਾਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭੂਤੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥ, ਇਦਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕੁਸਲੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –
‘‘ਚੁਤਿਂ ਯੋ ਵੇਦਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ;
ਅਸਤ੍ਤਂ ਸੁਗਤਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ਗਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਦੇਵਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਮਾਨੁਸਾ;
ਖੀਣਾਸਵਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਵੇਦੀਤਿ ਯੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਚੁਤਿਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਞ੍ਚ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਮਹਂ ਅਲਗ੍ਗਤਾਯ ਅਸਤ੍ਤਂ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਦੇਵਾਦਯੋ ਗਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਮਹਂ ਆਸਵਾਨਂ ਖੀਣਤਾਯ ਖੀਣਾਸਵਂ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਵਙ੍ਗੀਸਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੮. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ
ਯਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ¶ ¶ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਦਿਵਸਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਸਾਮਿਕੋ ਵਿਸਾਖੋ ਉਪਾਸਕੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਂ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਪਨ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਠਿਤਂ ਅਨੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਸੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ‘‘ਏਹਿ, ਏਕਤੋ ਭੁਞ੍ਜਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਪਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਸਾ ‘‘ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਪਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਵਿਸਾਖੋ ਸੁਖਨਿਸਿਨ੍ਨਵੇਲਾਯ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਕੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਚਾਰੇਮੀਤਿ. ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਖੇਲ਼ਂ ਕੋ ਪਟਿਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਮ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਜਾਨਾਥਾਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਦ੍ਦੇ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਉਪਸ੍ਸਯਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੀ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ.
ਸਾ ਪਵਿਵੇਕਕਾਮਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਨਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਞਾਤਿਜਨਾ ¶ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਨਦੇਵ ਰਾਜਗਹਂ ਪਚ੍ਚਾਗਞ੍ਛਿ. ਉਪਾਸਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਉਪਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੇਰਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਨੁ ਖੋਸਿ, ਅਯ੍ਯੇਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ, ਪਞ੍ਹਮੇਕਂ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਸਾ ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਉਪਾਸਕੋ ਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸੇਸਮਗ੍ਗੇਸੁਪਿ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਪੁਟ੍ਠਕਾਲੇ ਤਾਯ ‘‘ਅਚ੍ਚਯਾਸਿ, ਆਵੁਸੋ, ਵਿਸਾਖਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੇਰਿਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ¶ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸੁਕਥਿਤਂ ਮਮ ਧੀਤਾਯ ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾਯ, ਅਹਮ੍ਪੇਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਪੁਰੇ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਚ, ਮਜ੍ਝੇ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ;
ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਅਨਾਦਾਨਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਤ੍ਥ ਪੁਰੇਤਿ ਅਤੀਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ. ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਅਨਾਗਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ. ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ. ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸੇਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਗਾਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ¶ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਮਹਂ ਰਾਗਕਿਞ੍ਚਨਾਦੀਹਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਾਦਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ ਅਟ੍ਠਤਿਂਸਤਿਮਂ.
੩੯. ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ
ਉਸਭਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ. ਵਤ੍ਥੁ ‘‘ਨ ਵੇ ਕਦਰਿਯਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਵਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੭੭) ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –
ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲ, ਦੁਟ੍ਠਹਤ੍ਥਿਂ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਭਾਯਿਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲੋ ਭਾਯਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਉਸਭਾਨਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤਰੇ ਜੇਟ੍ਠਕਉਸਭਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਉਸਭਂ ਪਵਰਂ ਵੀਰਂ, ਮਹੇਸਿਂ ਵਿਜਿਤਾਵਿਨਂ;
ਅਨੇਜਂ ਨ੍ਹਾਤਕਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ¶ – ਅਚ੍ਛਮ੍ਭਿਤਟ੍ਠੇਨ ਉਸਭਸਦਿਸਤਾਯ ਉਸਭਂ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਪਵਰਂ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੀਰਂ ¶ ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਏਸਿਤਤ੍ਤਾ ਮਹੇਸਿਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਵਿਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਜਿਤਾਵਿਨਂ ਨ੍ਹਾਤਕਿਲੇਸਤਾਯ ਨ੍ਹਾਤਕਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਬੁਦ੍ਧਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਂ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ.
ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ ਏਕੂਨਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ.
੪੦. ਦੇਵਹਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇਵਹਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਭਗਵਾ ਵਾਤਰੋਗੇਨ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਵਾਣਤ੍ਥੇਰਂ ਉਣ੍ਹੋਦਕਤ੍ਥਾਯ ਦੇਵਹਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਬਾਧਿਕਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਯਾਚਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ ਮੇ, ਯਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਸਾਵਕਂ ਪਹਿਣੀ’’ਤਿ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸ੍ਸ ਕਾਜਂ ਪੁਰਿਸੇਨ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਫਾਣਿਤਸ੍ਸ ਚ ਪੁਟਂ ਉਪਵਾਣਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਫਾਣਿਤਂ ਆਲੋਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ¶ – ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਕਤ੍ਥ ਦਜ੍ਜਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ, ਕਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ;
ਕਥਞ੍ਹਿ ਯਜਮਾਨਸ੍ਸ, ਕਥਂ ਇਜ੍ਝਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯੯);
ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ¶ ਯੋ ਵੇਦਿ, ਸਗ੍ਗਾਪਾਯਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ;
ਅਥੋ ਜਾਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਵੋਸਿਤੋ ਮੁਨਿ; (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯੯);
ਸਬ੍ਬਵੋਸਿਤਵੋਸਾਨਂ, ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ.
ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਦੇਵਲੋਕਭੇਦਂ ਸਗ੍ਗਞ੍ਚ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਅਪਾਯਞ੍ਚ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਥੋ ਜਾਤਿਕ੍ਖਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਵੋਸਿਕੋ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਵੁਸਿਤਵੋਸਾਨਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ, ਆਸਵਕ੍ਖਯਪਞ੍ਞਾਯ ਮੋਨਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿ, ਤਮਹਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵੋਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵੁਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬਵੋਸਿਤਵੋਸਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਦਾਮੀਤਿ.
ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ¶ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸਰਣੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਂ ਪਵੇਦੇਸੀਤਿ.
ਦੇਵਹਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.
ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਮੋ ਵਗ੍ਗੋ.
ਨਿਗਮਨਕਥਾ
ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ¶ ¶ ਸਬ੍ਬਪਠਮੇ ਯਮਕਵਗ੍ਗੇ ਚੁਦ੍ਦਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਚਿਤ੍ਤਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਪੁਪ੍ਫਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਬਾਲਵਗ੍ਗੇ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਪਣ੍ਡਿਤਵਗ੍ਗੇ ਏਕਾਦਸ, ਅਰਹਨ੍ਤਵਗ੍ਗੇ ਦਸ, ਸਹਸ੍ਸਵਗ੍ਗੇ ਚੁਦ੍ਦਸ, ਪਾਪਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਦਣ੍ਡਵਗ੍ਗੇ ਏਕਾਦਸ, ਜਰਾਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਅਤ੍ਤਵਗ੍ਗੇ ਦਸ, ਲੋਕਵਗ੍ਗੇ ਏਕਾਦਸ, ਬੁਦ੍ਧਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਸੁਖਵਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠ, ਪਿਯਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਕੋਧਵਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠ, ਮਲਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਵਗ੍ਗੇ ਦਸ, ਮਗ੍ਗਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਨਿਰਯਵਗ੍ਗੇ ਨਵ, ਨਾਗਵਗ੍ਗੇ ਅਟ੍ਠ, ਤਣ੍ਹਾਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਗ੍ਗੇ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵਤ੍ਥੁਸਤਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਨਾਤਿਸਙ੍ਖੇਪਨਾਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਉਪਰਚਿਤਾ ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿਭਾਣਵਾਰਪਮਾਣਾ ਧਮ੍ਮਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ.
ਪਤ੍ਤਂ ¶ ਧਮ੍ਮਪਦਂ ਯੇਨ, ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਗਾਥਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਤੇਨ, ਭਾਸਿਤਾ ਯਾ ਮਹੇਸਿਨਾ.
ਸਤੇਵੀਸਾ ਚਤੁਸ੍ਸਤਾ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਿਭਾਵਿਨਾ;
ਸਤਤ੍ਤਯਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਥੂਨਂ, ਪਞ੍ਚਾਧਿਕਾ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾ.
ਵਿਹਾਰੇ ਅਧਿਰਾਜੇਨ, ਕਾਰਿਤਮ੍ਹਿ ਕਤਞ੍ਞੁਨਾ;
ਪਾਸਾਦੇ ਸਿਰਿਕੂਟਸ੍ਸ, ਰਞ੍ਞੋ ਵਿਹਰਤਾ ਮਯਾ.
ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਾਯ ਚ ਹਿਤਾਯ ਚ;
ਲੋਕਸ੍ਸ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਕਮ੍ਯਤਾ.
ਤਾਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਏਤਂ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਸੁਨਿਮ੍ਮਲਂ;
ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿਪਮਾਣਾਯ, ਭਾਣਵਾਰੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ.
ਯਂ ¶ ਪਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਤੇਨ, ਕੁਸਲਾ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨਂ;
ਸਬ੍ਬੇ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਲਭਨ੍ਤੁ ਮਧੁਰਂ ਫਲਨ੍ਤਿ.
ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਸਦ੍ਧਾਬੁਦ੍ਧਿਵੀਰਿਯਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇਨ ਸੀਲਾਚਾਰਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵਾਦਿਗੁਣਸਮੁਦਯਸਮੁਦਿਤੇਨ ਸਕਸਮਯਸਮਯਨ੍ਤਰਗਹਨਜ੍ਝੋਗਾਹਣਸਮਤ੍ਥੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਤਿਪਿਟਕਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥੇ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਪ੍ਪਭਾਵੇਨ ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਕਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਜਨਿਤਸੁਖਵਿਨਿਗ੍ਗਤਮਧੁਰੋਦਾਰਵਚਨਲਾਵਣ੍ਣਯੁਤ੍ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਵਾਦਿਨਾ ਵਾਦੀਵਰੇਨ ¶ ਮਹਾਕਵਿਨਾ ¶ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਰਿਵਾਰੇ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਬੁਦ੍ਧੀਨਂ ਥੇਰਵਂਸਪ੍ਪਦੀਪਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀਨਂ ਵਂਸਾਲਙ੍ਕਾਰਭੂਤੇਨ ਵਿਪੁਲਵਿਸੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਘੋਸੋਤਿ ਗਰੂਹਿ ਗਹਿਤਨਾਮਧੇਯ੍ਯੇਨ ਥੇਰੇਨ ਕਤਾਯਂ ਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਕਥਾ –
ਤਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਲੋਕਨਿਤ੍ਥਰਣੇਸਿਨਂ;
ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਯਂ ਸਦ੍ਧਾਦਿਬੁਦ੍ਧਿਯਾ.
ਯਾਵ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨਾਮਮ੍ਪਿ, ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;
ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਮਹੇਸਿਨੋਤਿ.
ਇਤਿ ਤੇਵੀਸਾਧਿਕਚਤੁਸਤਗਾਥਾਪਞ੍ਚਾਧਿਕਤਿਸਤਵਤ੍ਥੁਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ
ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਵਗ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਧਮ੍ਮਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.
ਧਮ੍ਮਪਦ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.