📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ

ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ

ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਂ ਨਾਥਂ, ਞੇਯ੍ਯਸਾਗਰਪਾਰਗੁਂ;

ਵਨ੍ਦੇ ਨਿਪੁਣਗਮ੍ਭੀਰ-ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਦੇਸਨਂ.

ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਯੇਨ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਲੋਕਤੋ;

ਵਨ੍ਦੇ ਤਮੁਤ੍ਤਮਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਿਤਂ.

ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਠਿਤੋ ਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਯੋ;

ਵਨ੍ਦੇ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਂ ਤਂ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ.

ਵਨ੍ਦਨਾਜਨਿਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਇਤਿ ਯਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ;

ਹਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਹੁਤ੍ਵਾਹਂ ਤਸ੍ਸ ਤੇਜਸਾ.

ਤੇਨ ਤੇਨ ਨਿਦਾਨੇਨ, ਦੇਸਿਤਾਨਿ ਹਿਤੇਸਿਨਾ;

ਯਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਾਪਦਾਨੇਨ, ਉਦਾਨਾਨਿ ਮਹੇਸਿਨਾ.

ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਏਕਜ੍ਝਂ, ਆਰੋਪੇਨ੍ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਂ;

ਉਦਾਨਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਗੀਤਂ, ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਯਂ.

ਜਿਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗ-ਪਾਮੋਜ੍ਜਪਰਿਦੀਪਨਂ;

ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮੁਟ੍ਠਾਨ-ਗਾਥਾਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ.

ਤਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣੇਹਿ, ਓਗਾਹੇਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ;

ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਰਾ ਕਾਤੁਂ, ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਮਯਾ.

ਸਹਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਧਰਤੇ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ;

ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਸੀਹਾਨਂ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਵਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ, ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾਨ ਪਞ੍ਚਪਿ;

ਨਿਕਾਯੇ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਨਯਂ.

ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਂ, ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ;

ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀਨਂ, ਸਮਯਂ ਅਵਿਲੋਮਯਂ.

ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਾਗਤਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾਨ ਸਾਧੁਕਂ;

ਯਥਾਬਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਦਾਨਸ੍ਸਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ.

ਇਤਿ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਂ;

ਵਿਭਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਂ, ਸਾਧੁ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ ਸਾਧਵੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਉਦਾਨਂ? ਉਦਾਨਨਟ੍ਠੇਨ. ਕਿਮਿਦਂ ਉਦਾਨਂ ਨਾਮ? ਪੀਤਿਵੇਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਉਦਾਹਾਰੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਯਂ ਤੇਲਾਦਿ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁ ਮਾਨਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ‘‘ਅਵਸੇਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਜਲਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ‘‘ਓਘੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯਂ ਪੀਤਿਵੇਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਅਨ੍ਤੋਹਦਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਸੋ ਅਧਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਅਸਣ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਉਦਾਹਾਰਵਿਸੇਸੋ ‘‘ਉਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਵਸੇਨਪਿ ਅਯਮਾਕਾਰੋ ਲਬ੍ਭਤੇਵ.

ਤਯਿਦਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਾਕ੍ਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਞਾਣਮਯਿਕਗਾਥਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਉਦਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਉਦਾਨਂ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਞ੍ਚ. ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਾਯਤਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨੇਵ ਪਥਵੀ ਨ ਆਪੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੭੧) ‘‘ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਿਹਿਂਸਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੩੧), ‘‘ਸਚੇ ਭਾਯਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਸਚੇ ਵੋ ਦੁਕ੍ਖਮਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੪੪; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੯੧) ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ.

ਏਵਂ ਤਯਿਦਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਂ, ਸਾਵਕਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ, ਅਵਿਹੇਠਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੩੫; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੧) ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਮੇਵ. ਸਾਵਕਭਾਸਿਤਾਨਿਪਿ –

‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਮੇ, ਸਬ੍ਬੋ ਦੋਸੋ ਸਮੂਹਤੋ;

ਸਬ੍ਬੋ ਮੇ ਵਿਹਤੋ ਮੋਹੋ, ਸੀਤਿਭੂਤੋਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੭੯) –

ਆਦਿਨਾ ਥੇਰਗਾਥਾਸੁ –

‘‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵੁਤਾ ਆਸਿਂ, ਵਾਚਾਯ ਉਦ ਚੇਤਸਾ;

ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ. (ਥੇਰੀਗਾ. ੧੫) –

ਆਦਿਨਾ ਥੇਰੀਗਾਥਾਸੁ ਚ ਆਗਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਤੇਸਂ ਥੇਰਾਨਂ ਥੇਰੀਨਞ੍ਚ ਨ ਕੇਵਲਂ ਉਦਾਨਾਨਿ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਸੀਹਨਾਦਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਦੇਵੇਹਿ ਭਾਸਿਤਾਨਿ ‘‘ਅਹੋ ਦਾਨਂ ਪਰਮਦਾਨਂ, ਕਸ੍ਸਪੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ (ਉਦਾ. ੨੭), ਆਰਾਮਦਣ੍ਡਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਚ ਭਾਸਿਤਾਨਿ ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੩੮) ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਆਰੂਲ਼੍ਹਾਨਿ ਉਦਾਨਾਨਿ ਸਨ੍ਤਿ ਏਵ, ਨ ਤਾਨਿ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਾਮਂ ਆਹਚ੍ਚ ਭਾਸਿਤਾਨਿ ਜਿਨਵਚਨਭੂਤਾਨਿ, ਯਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਨਵਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨੇਵ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ‘‘ਉਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਨ੍ਤਿ ਤਦੇਵੇਤ੍ਥ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਂ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਗਾਥਾਯ ਦੀਪਿਤਾ ਭਗਵਤਾ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤਉਦਾਨਗਾਥਾ ਚ, ਏਤਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਨ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਅਨਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਸਙ੍ਗੀਤਾ. ਯਞ੍ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਵਤ, ਭੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਵਤ, ਭੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੭; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੩੦) ਉਦਾਨਵਚਨਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਵੇਦਨਸਮਤ੍ਥਨਿਗ੍ਘੋਸਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਦਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਧਮ੍ਮੇਕਦੇਸਸ੍ਸ ਯਥਾਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਥੇਰੇਨ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸ੍ਸਮਸ੍ਸ ਸਫਲਭਾਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਹੇਤੁਕਂ ਪਠਮਬੋਧਿਯਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਵ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਹੇਤੁਕਂ ‘‘ਆਰਾਧਯਿਂਸੁ ਵਤ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੫) ਵਿਯ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਨਿਤਂ ਉਦਾਹਾਰਮਤ੍ਤਂ, ‘‘ਯਦਾ ਹਵੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ (ਮਹਾਵ. ੧-੩; ਉਦਾ. ੧-੩) ਵਿਯ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਨ ਪਕਾਸਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਙ੍ਗੀਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਉਦਾਨਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ, ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ, ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ, ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਨਿਕਾਯੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੇਯ੍ਯਂ, ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਗਾਥਾ, ਉਦਾਨਂ, ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਂ, ਜਾਤਕਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ, ਵੇਦਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਨਵਸੁ ਸਾਸਨਙ੍ਗੇਸੁ ਉਦਾਨਸਙ੍ਗਹਂ.

‘‘ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਤੋ ਗਣ੍ਹਿਂ, ਦ੍ਵੇ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋ;

ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਯੇ ਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੧੦੨੭) –

ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਕਤਿਪਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਂ. ਬੋਧਿਵਗ੍ਗੋ, ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਵਗ੍ਗੋ, ਨਨ੍ਦਵਗ੍ਗੋ, ਮੇਘਿਯਵਗ੍ਗੋ, ਸੋਣਵਗ੍ਗੋ, ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਵਗ੍ਗੋ, ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੋ, ਪਾਟਲਿਗਾਮਿਯਵਗ੍ਗੋਤਿ ਵਗ੍ਗਤੋ ਅਟ੍ਠਵਗ੍ਗਂ; ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਅਸੀਤਿਸੁਤ੍ਤਸਙ੍ਗਹਂ, ਗਾਥਾਤੋ ਪਞ੍ਚਨਵੁਤਿਉਦਾਨਗਾਥਾਸਙ੍ਗਹਂ. ਭਾਣਵਾਰਤੋ ਅਡ੍ਢੂਨਨਵਮਤ੍ਤਾ ਭਾਣਵਾਰਾ. ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋ ਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਸੁਤ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਅਨੁਸਨ੍ਧੀ, ਸੇਸੇਸੁ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਏਕੇਕੋਵ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਏਕਾਸੀਤਿਅਨੁਸਨ੍ਧਿਸਙ੍ਗਹਂ. ਪਦਤੋ ਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਏਕਵੀਸ ਪਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਗਾਥਾਪਾਦਤੋ ਤੇਵੀਸਤਿ ਚਤੁਸ੍ਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਕ੍ਖਰਤੋ ਸਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਟ੍ਠਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤੀਣਿ ਚ ਸਤਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਚ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਅਸੀਤਿ ਏਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ, ਵਗ੍ਗਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਸਤੋ;

ਗਾਥਾ ਚ ਪਞ੍ਚਨਵੁਤਿ, ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਪਕਾਸਿਤਾ.

‘‘ਅਡ੍ਢੂਨਨਵਮਤ੍ਤਾ ਚ, ਭਾਣਵਾਰਾ ਪਮਾਣਤੋ;

ਏਕਾਧਿਕਾ ਤਥਾਸੀਤਿ, ਉਦਾਨਸ੍ਸਾਨੁਸਨ੍ਧਿਯੋ.

‘‘ਏਕਵੀਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤਞ੍ਚੇਵ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ;

ਪਦਾਨੇਤਾਨੁਦਾਨਸ੍ਸ, ਗਣਿਤਾਨਿ ਵਿਨਿਦ੍ਦਿਸੇ’’.

ਗਾਥਾਪਾਦਤੋ ਪਨ –

‘‘ਅਟ੍ਠਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੇਵ ਸਤਾਨਿ ਚ;

ਪਾਦਾਨੇਤਾਨੁਦਾਨਸ੍ਸ, ਤੇਵੀਸਤਿ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸੇ.

‘‘ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਟ੍ਠਿ ਸਤ੍ਤ ਸਤਾਨਿ ਚ;

ਤੀਣਿ ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਚ ਤਥਾ, ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਪਵੇਦਿਤਾ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸੁ ਵਗ੍ਗੇਸੁ ਬੋਧਿਵਗ੍ਗੋ ਆਦਿ, ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਨਿਦਾਨਮਾਦਿ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੭) ਤਨ੍ਤਿਮਾਰੂਲ਼੍ਹਾ ਏਵ. ਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਦਾਨਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਕਥਾਮਗ੍ਗੋ ਸੋਪਿ ਸੁਮਙ੍ਗਲਵਿਲਾਸਿਨਿਯਂ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਨਿਦਾਨਕਥਾ) ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਵਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧. ਬੋਧਿਵਗ੍ਗੋ

੧. ਪਠਮਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਿਦਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨਿ. ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਪਦਂ, ਹਰਤੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋ ਤਾਵ ਉਪਮੂਪਦੇਸਸਮ੍ਪਹਂਸਨਗਰਹਣਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਕਾਰ- ਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾਇਦਮਤ੍ਥਪਰਿਮਾਣਾਦਿ ਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੫੩) ਉਪਮਾਯਂ ਆਗਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੨) ਉਪਦੇਸੇ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ. ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਪਨਾਯਂ ਵਸਲੀ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੭) ਗਰਹਣੇ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੧) ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ. ‘‘ਏਵਂ ਬ੍ਯਾ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੯੮) ਆਕਾਰੇ. ‘‘ਏਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਾਣਵਕ, ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛ ‘ਸੁਭੋ ਮਾਣਵੋ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹਿ ‘ਸਾਧੁ ਕਿਰ ਭਵਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਸੁਭਸ੍ਸ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਤੋਦੇਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਤੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’ਤਿ’’ਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੫) ਨਿਦਸ੍ਸਨੇ. ‘‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਕਾਲਾਮਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ਵਾ’ਤਿ? ‘ਅਕੁਸਲਾ, ਭਨ੍ਤੇ’. ‘ਸਾਵਜ੍ਜਾ ਵਾ ਅਨਵਜ੍ਜਾ ਵਾ’ਤਿ? ‘ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ’. ‘ਵਿਞ੍ਞੂਗਰਹਿਤਾ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਤ੍ਥਾ ਵਾ’ਤਿ? ‘ਵਿਞ੍ਞੂਗਰਹਿਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’. ‘ਸਮਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ’ਵਾ? ‘ਕਥਂ ਵੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’ਤਿ? ‘ਸਮਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ’’’ਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੬੬) ਅਵਧਾਰਣੇ. ‘‘ਏਵਮੇਤੇ ਸੁਨ੍ਹਾਤਾ ਸੁਵਿਲਿਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੂ ਆਮੁਤ੍ਤਮਾਲਾਭਰਣਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੮੬) ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ. ‘‘ਏਵਂਗਤਾਨਿ ਪੁਥੁਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੮੨), ਏਵਂਵਿਧੋ ਏਵਮਾਕਾਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਇਦਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇ. ਗਤਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਪਕਾਰਪਰਿਯਾਯੋ, ਤਥਾ ਵਿਧਾਕਾਰਸਦ੍ਦਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਧਯੁਤ੍ਤਗਤਸਦ੍ਦੇ ਲੋਕਿਯਾ ਪਕਾਰਤ੍ਥੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਂ ਏਵਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੧.੪੮) ਪਰਿਮਾਣੇ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ, ਏਵਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਪੁਚ੍ਛਨਾਕਾਰਪਰਿਮਾਣਾਕਾਰਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋ ਏਵ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋਤਿ. ਨ, ਵਿਸੇਸਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਆਕਾਰਮਤ੍ਤਵਾਚਕੋ ਹੇਤ੍ਥ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਬ੍ਯਾ ਖੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਆਕਾਰਵਿਸੇਸਵਚਨੋ. ਆਕਾਰਵਿਸੇਸਵਾਚਿਨੋ ਚੇਤੇ ਏਵਂਸਦ੍ਦਾ ਪੁਚ੍ਛਨਾਕਾਰਪਰਿਮਾਣਾਕਾਰਾਨਂ ਵਾਚਕਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਉਪਮਾਨਉਦਾਹਰਣਾਨਿ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ –

‘‘ਯਥਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਰਾਸਿਮ੍ਹਾ, ਕਯਿਰਾ ਮਾਲਾਗੁਣੇ ਬਹੂ;

ਏਵਂ ਜਾਤੇਨ ਮਚ੍ਚੇਨ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕੁਸਲਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਏਤ੍ਥ ਪੁਪ੍ਫਰਾਸਿਟ੍ਠਾਨੀਯਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦਿਤੋ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁਸਮੁਦਾਯਤੋ ਸੋਭਾਸੁਗਨ੍ਧਤਾਦਿਗੁਣਵਿਸੇਸਯੋਗਤੋ ਮਾਲਾਗੁਣਸਦਿਸਿਯੋ ਬਹੁਕਾ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਮਰਿਤਬ੍ਬਸਭਾਵਤਾਯ ਮਚ੍ਚੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਭੇਦਤਾਯ ਪੁਪ੍ਫਰਾਸਿ ਮਾਲਾਗੁਣਾ ਚ ਉਪਮਾ, ਤੇਸਂ ਉਪਮਾਨਾਕਾਰੋ ਯਥਾਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨਿਯਮਤੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪੁਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਯਮਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਪਨ ਉਪਮਾਕਾਰੋ ਨਿਯਮਿਯਮਾਨੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਪਮਾ ਏਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਮਾਯਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ.

ਤਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਪਦਿਸਿਯਮਾਨਾਯ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਾਯ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਉਪਦੇਸਾਕਾਰੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਪਦੇਸੋਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਦੇਸੇ’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਭਗਵਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਸੁਗਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਗਵਤਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਂ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਾਨਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਹਂਸਨਂ ਉਦਗ੍ਗਤਾਕਰਣਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਂ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਹਂਸਨਾਕਾਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਪਨਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਰਹਣਾਕਾਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸੋ ਚ ਗਰਹਣਾਕਾਰੋ ‘‘ਵਸਲੀ’’ਤਿਆਦਿਖੁਂਸਨਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ਇਧ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਉਪਮਾਕਾਰਾਦਯੋਪਿ ਉਪਮਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਰਾਸਿਆਦਿਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਏਵਂ ਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤੇਸਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਹਿਤਦੁਕ੍ਖਾਵਹਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਜਨਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਮਤਿਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ‘‘ਨੋ ਵਾ ਕਥਂ ਵੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਤਾਯ ‘‘ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦਾਕਾਰਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਆਵਿਕਤਂ. ਸੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਾਕਾਰੋ ਨਿਯਮਿਯਮਾਨੋ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਵਂ ਨੋ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਵਧਾਰਣੇ’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਯਥਾਹਂ ਵਦਾਮਿ ਏਵਂ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਵਦੇਹੀਤਿ ਵਦਨਾਕਾਰੋ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਦਸ੍ਸੀਯਤੀਤਿ ‘‘ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਮਾਕਾਰਵਿਸੇਸਵਾਚੀਨਮ੍ਪਿ ਏਤੇਸਂ ਏਵਂਸਦ੍ਦਾਨਂ ਉਪਮਾਦਿਵਿਸੇਸਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਉਪਮਾਦਿਅਤ੍ਥਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਂ ਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰੇ ਨਿਯੋਜਿਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਸ੍ਸ ਪਟਿਜਾਨਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋ ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਟ੍ਠੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਰਤ੍ਥੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਮਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਪਨ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਕਤ੍ਤਨਾਨਤ੍ਤਅਬ੍ਯਾਪਾਰਏਵਂਧਮ੍ਮਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਨ੍ਦਿਯਾਵਤ੍ਤਤਿਪੁਕ੍ਖਲਸੀਹਵਿਕ੍ਕੀਲ਼ਿਤਦਿਸਾਲੋਚਨਅਙ੍ਕੁਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਾਦਿਵਿਸਯਾਦਿਭੇਦੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧਾ ਨਯਾ ਨਾਨਾਨਯਾ. ਨਯਾ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਗਤਿਯੋ, ਤਾ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਭਾਗਿਯਾਦਿਲੋਕਿਯਾਦਿਤਦੁਭਯਵੋਮਿਸ੍ਸਕਾਦਿਵਸੇਨ ਕੁਸਲਾਦਿਵਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ, ਸਙ੍ਗਹਾਦਿਵਸੇਨ, ਸਮਯਵਿਮੁਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ, ਠਪਨਾਦਿਵਸੇਨ, ਕੁਸਲਮੂਲਾਦਿਵਸੇਨ, ਤਿਕਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਤਿ ਨਾਨਾਨਯਾ, ਤੇਹਿ ਨਿਪੁਣਂ ਸਣ੍ਹਂ ਸੁਖੁਮਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਂ.

ਆਸਯੋਵ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਸੋ ਚ ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਭੇਦੇਨ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਤਾਦਿਭੇਦੇਨ ਚ ਅਨੇਕਵਿਧੋ. ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਾਦਿਕੋ ਏਵ ਵਾ ਅਨੇਕੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਅਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਸੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ.

ਸੀਲਾਦਿਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਬ੍ਬਿਭਾਵਨਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਕਾਸਨਪਕਾਸਨਵਿਵਰਣਵਿਭਜਨਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਛਹਿ ਅਤ੍ਥਪਦੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਕਾਰਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਛਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਦੇਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ.

ਇਦ੍ਧਿਆਦੇਸਨਾਨੁਸਾਸਨੀਭੇਦੇਨ ਤੇਸੁ ਚ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਿਸਯਾਦਿਭੇਦੇਨ ਵਿਵਿਧਂ ਬਹੁਵਿਧਂ ਵਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਕ੍ਖਹਰਣਤੋ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਪਨਯਨਤੋ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਭਗਵਤੋ ਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਹਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮ੍ਪਿ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਅਟ੍ਠਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਹਤਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਵੋਹਾਰੇਨ ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਧ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵੇਨੇਯ੍ਯਗਤਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ, ਤੇਸਂ ਹਰਣਤੋ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਚੇਵ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਹਰਣਤੋ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਤੇ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਹਰਣਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਚ ਇਦ੍ਧਿਆਦੇਸਨਾਨੁਸਾਸਨੀਹਿ ਹਰਿਤਾ ਅਪਨੀਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਟੀਤਿ ਵਾ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਬੋਧੇਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਪਵਿਟ੍ਠਮ੍ਹਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਆਗਞ੍ਛਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਵਗ੍ਗ, ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ ੪) ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਮਗ੍ਗੇਹਿ ਹਰਿਤੇਸੁ ਪਚ੍ਛਾ ਹਰਣਂ ਪਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਇਦ੍ਧਿਆਦੇਸਨਾਨੁਸਾਸਨਿਯੋ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਸਤ੍ਤਹਿਤਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ, ਹਰਿਤੇਸੁ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਹਰਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਹਾਰਿਯਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਹਾਰਿਯਮੇਵ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ, ਪਟਿਹਾਰਿਯੇ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਆਦੇਸਨਾਨੁਸਾਸਨੀਸਮੁਦਾਯੇ ਭਵਂ ਏਕੇਕਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਟਿਹਾਰਿਯਂ ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਪਟਿਪਕ੍ਖਹਰਣਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਤੋ ਤਤੋ ਵਾ ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿਅਤ੍ਥਦੇਸਨਾ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰਾਭਿਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਾ ਹੇਤੁਹੇਤੁਫਲਤਦੁਭਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਵੇਧਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ, ਸਸਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਨੁਪਚਿਤਕੁਸਲਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਹਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ.

ਏਕੋ ਏਵ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਘੋਸੋ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਨਾਨਾਭਾਸਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਸਾਵਸੇਨ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਗਹਣੂਪਗੋ ਹੋਤਿ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਵਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੧੯-੨੨੩) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ, ਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੁਸਲੋ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਕੁਸਲੋ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕੁਸਲੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੯) ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਚ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਾਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤਾਕਾਰਤੋ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨੁਭਾਵਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਦੇਸਨਾ, ਸਾ ਨੇਵ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ. ਸੁਤਾਕਾਰਾਵਿਰੁਜ੍ਝਨਮੇਵ ਹਿ ਧਾਰਣਬਲਂ.

ਮੇਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯੪; ਸੁ. ਨਿ. ੮੧) ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੮; ੫.੩੮੨; ਅ. ਨਿ. ੪.੨੫੭) ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਮਮ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਯੋ ਪਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਤਿਵਿਧੋਪਿ ਮੇਸਦ੍ਦੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਾਦਿਵਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੇਵਾਯਂ ਅਤ੍ਥਭੇਦੋਤਿ ‘‘ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਗਮਨਵਿਸ੍ਸੁਤਕਿਲਿਨ੍ਨੂਪਚਿਤਾਨੁਯੋਗਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਦਿਅਨੇਕਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਕਿਰਿਯਂ ਵਿਸੇਸੇਤਿ, ਜੋਤਕਭਾਵਤੋ ਪਨ ਸਤਿਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦੋ ਏਵ ਤਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਦਤੀਤਿ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸੁਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਸਉਪਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਨਾਯ ਪਸੁਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੧੧) ਵਿਸ੍ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਵਸ੍ਸੁਤਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੫੭) ਕਿਲੇਸੇਨ ਕਿਲਿਨ੍ਨਾ ਕਿਲਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤਂ ਅਨਪ੍ਪਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੭.੧੨) ਉਪਚਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯੇ ਝਾਨਪ੍ਪਸੁਤਾ ਧੀਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੮੧) ਝਾਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੧) ਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੩੯) ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰਵਿਞ੍ਞਾਤਧਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਮਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਮ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਏਵਮੇਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨੇ ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾਜੋਤਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਦਿਸੋਤਦ੍ਵਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਹਿ ਵਾਕ੍ਯਾਨਿ ਏਵਕਾਰਤ੍ਥਸਹਿਤਾਨਿਯੇਵ ਅਵਧਾਰਣਫਲਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੂਨਾਨਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੁਤਂ ਸੁਤਮੇਵਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ ਤਥਾ ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਤਂ ਅਨੂਨਗ੍ਗਹਣਂ ਅਨਧਿਕਗ੍ਗਹਣਂ ਅਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰਤ੍ਥਾਪੋਹਨਵਸੇਨ ਸਦ੍ਦੋ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਤੀਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਸੁਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨੂਨਾਨਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਨ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਾ ਉਪਲਦ੍ਧਂ. ਅਪਿ ਚ ਸੁਤਂਵ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਮ੍ਮਦੇਵਾਤਿ. ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇ ਅਯਮਤ੍ਥਯੋਜਨਾ, ਤਦਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਤਦਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਵਨਭਾਵਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਨੂਨਾਨਧਿਕਾਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਨਿਦਸ੍ਸਨਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤਿ ਸਵਨਹੇਤੁਸਵਨਵਿਸੇਸਵਸੇਨਪਿ ਸੁਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਕਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋਤਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ. ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਕਰਣਭੂਤਾਯ ਮਯਾ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਤਂ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੋ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਮਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮੇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਸੁਤਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾ ਸਵਨਵਿਞ੍ਞਾਣਪ੍ਪਬਨ੍ਧਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਵੋਹਾਰੋ, ਨ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਵੋਹਾਰਰਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਮਯਾ ਏਵਂ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋ ਏਵ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਯਮਾਕਾਰਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਆਕਾਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਮੇਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸੋਤਬ੍ਬੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾਕਤ੍ਤੁਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਕਤ੍ਤੁ ਵਿਸਯੇ ਗਹਣਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸੁਤਾਨਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਹਿਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਅਵਧਾਰਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਕਾਸਨਸਭਾਵੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਤਦਾਕਾਰਾਦਿਧਾਰਣਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਵੋਹਾਰੁਪਾਦਾਨਧਮ੍ਮਬ੍ਯਾਪਾਰਭਾਵਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚਂਨਾਮ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਵਾਦਿਨੋਪਿ ਹਿ ਸਵਨਕਿਰਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ. ਮੇਤਿ ਉਭਯਕਿਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਮੇਤਿ ਹਿ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਸੇਸਵਿਸਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਮੋਦਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ – ਮਯਾ ਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਸਵਨਕਿਚ੍ਚਵੋਹਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਹਿ ਸਦ੍ਦਾਧਿਗਮਨੀਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮੁਖੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਨਞ੍ਚ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਸੁ ਅਵਰੋਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਮਾਯਾਮਰੀਚਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਅਭੂਤਤ੍ਥੋ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦੀਹਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਵਿਯ ਅਨੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥੋਪਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਕੋ ਰੁਪ੍ਪਨਾਨੁਭਵਨਾਦਿਕੋ ਚ ਪਰਮਤ੍ਥਸਭਾਵੋ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਆਕਾਰਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਅਪਰਮਤ੍ਥਸਭਾਵੋ ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮੇਤਿ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਲਭੇਥ? ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤੇਨ ਉਪਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਸੋਤਪਥਮਾਗਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤੇਸਂ ਉਪਧਾਰਿਤਾਕਾਰਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਾਮਸਨਵਸੇਨ. ਮੇਤਿ ਸਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਖਨ੍ਧੇ ਕਰਣਾਦਿਵਿਸੇਸਵਿਸਿਟ੍ਠੇ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਾਦਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਨਿਧਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਸਭਾਵਰਹਿਤੇ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋਪਿ ਸੁਤਵੋਹਾਰੋ ਦੁਤਿਯਂ ਤਤਿਯਨ੍ਤਿਆਦਿਕੋ ਵਿਯ ਪਠਮਾਦੀਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਅਸੁਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਹਿ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸਿਤੋਯਮਤ੍ਥੋਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਵਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸੁਤਸ੍ਸ ਪਕਾਰਵਿਸੇਸਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਧ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਟ੍ਠਾ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਵਸੇਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਦੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਸੁਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਸਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਸੁਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਯਾਥਾਵਤੋ ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਸੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਮਯਾ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਵਾ ਸਵਨਕਾਲਸਮ੍ਭੂਤਾਯ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਕਾਲਪਞ੍ਞਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਸਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਤਿਯਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਵਧਾਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਞ੍ਹਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਆਕਾਰੋ ਨਾਤਿਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਾਰਣਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਸਤਿਯਾ ਬ੍ਯਾਪਾਰੋ ਅਧਿਕੋ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਤ੍ਥ ਗੁਣੀਭੂਤਾ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਤਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਵੇਧਸਮਤ੍ਥਤਾ. ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਹਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਆਕਾਰੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਬ੍ਯਾਪਾਰੋ ਅਧਿਕੋ, ਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਗੁਣੀਭੂਤਾਯੇਵਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਦੁਭਯਸਮਤ੍ਥਤਾਯੋਗੇਨ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕੋਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਲਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਨਂ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਤ੍ਥਾਨਂ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਾਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧਜੋਤਕਾਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਸਿਦ੍ਧਿ ਧਮ੍ਮਵਿਸਯਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦੀਪੇਤਿ, ‘‘ਪਠਮਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਪਕਰਣਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਸਮਾਧਾਨਮਨ੍ਤਰੇਨ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਵਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਨ ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਪੁਨ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਂ ਸਾਧੇਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸੋਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ ਅਨੁਪਨਿਸ੍ਸਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ‘‘ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਨਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਭੇਦਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸਕਲਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਓਗਾਹਨੇਨ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਪਰਹਿਤਪਾਰਿਪੂਰੀਕਰਣਭੂਤੋ ਏਵਂ ਭਦ੍ਦਕੋ ਆਕਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਨੋ ਦੀਪੇਤਿ, ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਵਨਯੋਗੇਨ ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪੇ ਦੇਸੇ ਵਸਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਚ ਸਵਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿ ਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਾ ਪਣਿਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਸਯੋ ਹੋਤਿ ਤਦਸੁਦ੍ਧਿਹੇਤੂਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਦੂਰੀਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਪਣਿਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸੇਯ੍ਯਸੋ ਨਂ ਤਤੋ ਕਰੇ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੪੩) ‘‘ਕਤਪੁਞ੍ਞੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਹੋਹਿਸਿ ਅਨਾਸਵੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੦੭) ਚ. ਪੁਰਿਮਚਕ੍ਕਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿ. ਪਤਿਰੂਪਦੇਸਵਾਸੇਨ ਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਚ ਸਾਧੂਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪ੍ਪਯੋਗੋ ਹੋਤਿ. ਤਾਯ ਚ ਆਸਯਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਂਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਆਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗੋ ਹਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਾਭਾਵਤੋ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਸਾਰਦੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਪਯੋਗਾਸਯਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਉਦਯਤੋ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਹਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਠਾਨੇ ਨਿਦਾਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪ੍ਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਵਂਸਦ੍ਦਸਨ੍ਨਿਧਾਨਤੋ ਵਕ੍ਖਮਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵਾ ਸੋਤਬ੍ਬਭੇਦਪ੍ਪਟਿਵੇਧਦੀਪਕੇਨ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਦੀਪਕਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ ‘‘ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਯਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ‘‘ਇਧ ਸੀਲਂ ਕਥਿਤਂ, ਇਧ ਸਮਾਧਿ, ਇਧ ਪਞ੍ਞਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਨਸਾ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਕਾਰਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਸਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਭੂਤਾਯ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਤਿ ਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਵਨਯੋਗਦੀਪਕਵਚਨਂ ਭਾਸਮਾਨੋ ‘‘ਬਹੂ ਮਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਤਾ ਧਾਤਾ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੋਤਾਵਧਾਨਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਵਨਧਾਰਣਪਰਿਚਯਾ. ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਭਾਵੇਨ, ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਸਵਨੇ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਰੇਨ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਮਹਤਾ ਹਿਤਾ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੋਤਬ੍ਬੋ.

‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਦਹਨ੍ਤੋ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ‘‘ਕੇਵਲਂ ਸੁਤਮੇਵੇਤਂ ਮਯਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤਿ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਪਦਿਸਤਿ, ਜਿਨਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸਵਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਿਦਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਸ੍ਸ ਦਸਬਲਧਰਸ੍ਸ ਆਸਭਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੀਹਨਾਦਨਾਦਿਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਦੀਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਰਣਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਰਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਦੇ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਵਿਨਾਸਯਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਸਾਸਨੇ;

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਦਂ ਗੋਤਮਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.

ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਕਸਦ੍ਦੋ ਅਞ੍ਞਸੇਟ੍ਠਾਸਹਾਯਸਙ੍ਖ੍ਯਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥੇਕੇ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੭; ਉਦਾ. ੫੫) ਅਞ੍ਞੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧੧; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੨੮) ਸੇਟ੍ਠੇ. ‘‘ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੪੫; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੦੫) ਅਸਹਾਯੇ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੯) ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਯਂ, ਇਧਾਪਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਯਮੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ’’ਤਿ.

ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ –

‘‘ਸਮਵਾਯੇ ਖਣੇ ਕਾਲੇ, ਸਮੂਹੇ ਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠਿਸੁ;

ਪਟਿਲਾਭੇ ਪਹਾਨੇ ਚ, ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ’’.

ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੭) ਸਮਵਾਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੁਤ੍ਤਕਾਲਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਸਾਮਗ੍ਗਿਞ੍ਚ ਲਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੨੯) ਖਣੋ, ਓਕਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾਗਤੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਕੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁਤ੍ਤਾ, ਖਣੋ ਏਵ ਚ ਸਮਯੋ, ਯੋ ਖਣੋਤਿ ਚ ਸਮਯੋਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਉਣ੍ਹਸਮਯੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੩੫੮) ਕਾਲੋ. ‘‘ਮਹਾਸਮਯੋ ਪਵਨਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੩੨) ਸਮੂਹੋ. ਮਹਾਸਮਯੋਤਿ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਵਤਾਨਞ੍ਚ ਮਹਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਮਯੋਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਗਵਾ ਖੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ ‘ਭਦ੍ਦਾਲਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤੇ, ਭਦ੍ਦਾਲਿ, ਸਮਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੫) ਹੇਤੁ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਇਧ ਸਮਯੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਗ੍ਗਾਹਮਾਨੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਸਮਣਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋ ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੇ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰੇ ਏਕਸਾਲਕੇ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਆਰਾਮੇ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੬੦) ਦਿਟ੍ਠਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮਯਂ ਪਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾਰਾਮੋ ‘‘ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਚਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ;

ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾ ਧੀਰੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੯) –

ਆਦੀਸੁ ਪਟਿਲਾਭੋ. ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ ਅਨ੍ਤਮਕਾਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮) ਪਹਾਨਂ. ਅਧਿਕਰਣਂ ਸਮਯਂ ਵੂਪਸਮਨਂ ਅਪਗਮੋਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ ਪਹਾਨਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੨.੮) ਪਟਿਵੇਧੋ. ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਹਿ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬਤੋ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਅਭਿਸਮਯੋਵ ਅਤ੍ਥੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋਤਿ ਪੀਲ਼ਨਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਏਕੀਭਾਵਂ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਭਿਸਮਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਵਿਸਯਭੂਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋਤਿ ਤਾਨੇਵ ਤਥਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੀਲ਼ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਹਿਂਸਨਂ ਅਵਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਕਰਣਂ. ਸਨ੍ਤਾਪੋ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤਾਦਿਵਸੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨਂ ਪਰਿਦਹਨਂ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਹਕਾਰੀਕਾਰਣਸਨ੍ਨਿਜ੍ਝਂ ਸਮੇਤਿ ਸਮਵੇਤੀਤਿ ਸਮਵਾਯੋ ਸਮਯੋ. ਸਮੇਤਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਤਦਾਧਾਰਪੁਗ੍ਗਲੇਹੀਤਿ ਖਣੋ ਸਮਯੋ. ਸਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤੇਨ ਵਾ ਸਂਗਚ੍ਛਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਹਿ ਸਹਜਾਤਾਦੀਹਿ ਵਾਤਿ ਕਾਲੋ ਸਮਯੋ. ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਤਾਯ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਭੂਤੋਪਿ ਹਿ ਕਾਲੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਰਣਂ ਵਿਯ ਚ ਕਪ੍ਪਨਾਮਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧੇਨਾਨੁਰੂਪੇਨ ਵੋਹਰੀਯਤੀਤਿ. ਸਮਂ, ਸਹ ਵਾ ਅਵਯਵਾਨਂ ਅਯਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਵਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮੂਹੋ ਸਮਯੋ ਯਥਾ ਸਮੁਦਾਯੋਤਿ. ਅਵਯਵਸਹਾਵਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਹਿ ਸਮੂਹੋ. ਅਵਸੇਸਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਾਗਮੇ ਸਤਿ ਏਤਿ ਫਲਮੇਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਮਯੋ ਹੇਤੁ ਯਥਾ ਸਮੁਦਯੋਤਿ. ਸਮੇਤਿ ਸਂਯੋਜਨਭਾਵਤੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਏਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਹਣਭਾਵਤੋ ਵਾ ਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਯਥਾਭਿਨਿਵੇਸਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਤਿਵਿਯ ਬਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ. ਸਮਿਤਿ ਸਙ੍ਗਤਿ ਸਮੋਧਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮਯੋ ਪਟਿਲਾਭੋ. ਸਮਯਨਂ ਉਪਸਮਯਨਂ ਅਪਗਮੋਤਿ ਸਮਯੋ ਪਹਾਨਂ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਭਾਵਤੋ ਪਨ ਅਧਿਕੋ ਸਮਯੋਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ ਯਥਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋਤਿ. ਅਭਿਮੁਖਂ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਏਤਬ੍ਬੋ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵੋ. ਅਭਿਮੁਖਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਏਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਸਭਾਵਾਵਬੋਧੋ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਮਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸਮਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੇ ਅਭਿਸਮਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮਵਾਯਾਦੀਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਦੇਸਦੇਸਕਪਰਿਸਾ ਵਿਯ ਹਿ ਦੇਸਨਾਯ ਨਿਦਾਨਭਾਵੇ ਕਾਲੋ ਏਵ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਯੋਤਿ ਕਾਲੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਵਚ੍ਛਰਉਤੁਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸਰਤ੍ਤਿਦਿਵਸਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਾਯਨ੍ਹਪਠਮਯਾਮ- ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਮੁਹੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਾਲਭੇਦਭੂਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨਿਯਮਿਤਵਸੇਨੇਵ ਕਾਲੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਨ ਉਤੁਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਚੇ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦੀਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਵਿਦਿਤਂ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ ਅਸੁਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਅਸੁਕਉਤੁਮ੍ਹਿ ਅਸੁਕਮਾਸੇ ਅਸੁਕਪਕ੍ਖੇ ਅਸੁਕਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਸੁਕਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤੁਂ ਵਾ, ਬਹੁ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਯੇ ਵਾ ਇਮੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋ ਜਾਤਿਸਮਯੋ ਸਂਵੇਗਸਮਯੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋ ਮਾਰਵਿਜਯਸਮਯੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੋਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਪਕਾਸਾ ਅਨੇਕਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਾ ਏਵ ਸਮਯਾ, ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੋ ਵਾਯਂ ਞਾਣਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੇਸੁ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਪਰਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਯਸਮਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮਕਥਾਸਮਯੋ, ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਥਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਚ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੦੦) ਚ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਵਿਨਯੇ ਚ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧) ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ, ਇਧ ਚ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਆਧਾਰਵਿਸਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੋ ਕਿਰਿਯਾਯ ਕਿਰਿਯਨ੍ਤਰਲਕ੍ਖਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋ ਸਮੂਹਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮਯੋ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਤਥਾ ਕਾਲੋ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਤਾਯ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਆਧਾਰਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਞਾਤੋ ਤਙ੍ਖਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਤੋ ਚ ਅਭਾਵਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਜਾਤੋ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਜਾਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਸਮੂਹੋਤਿਪਿ ਅਵਯਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਕਪ੍ਪਨਾਮਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧੇਨ ਰੂਪੇਨ ਅਵਯਵਾਨਂ ਆਧਾਰਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੀਯਤਿ, ਯਥਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖੇ ਸਾਖਾ, ਯਵੋ ਯਵਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਪੁਞ੍ਜੇ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਪੁਞ੍ਜੇ ਚ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਖਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਮਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਗਾਵੀਸੁ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾਸੁ ਗਤੋ, ਦੁਦ੍ਧਾਸੁ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਾਵੀਨਂ ਦੋਹਨਕਿਰਿਯਾਯ ਗਮਨਕਿਰਿਯਾ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਇਧਾਪਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ਪਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਵਿਰਹਾਭਾਵਤੋ ਸਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨੋ ਏਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਕਿਰਿਯਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕਿਰਿਯਾ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਭਵਨਕਿਰਿਯਾ ਚ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ. ਤਥਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਵਮੇ ਖਣੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਦਿਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੇ ਵਾ ਸਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਖਣੇ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੇ ਚ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਵਿਨਯੇ ਚ ‘‘ਅਨ੍ਨੇਨ ਵਸਤਿ, ਅਜ੍ਝੇਨੇਨ ਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਫਰਸੁਨਾ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਕੁਦਾਲੇਨ ਖਣਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਓਤਿਣ੍ਣਵਤ੍ਥੁਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਓਤਿਣ੍ਣਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਲਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਂ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਵਿਨਯੇ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਇਧ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਏਵਂਜਾਤਿਕੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਹ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਹੇਤੁਨਾ ਇਦਂ ਉਦਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਂ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਭਗਵਾ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਾਸਂ ਅਜ੍ਝੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮੇਨ ਕਰਣੇਨ ਚ;

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸੋ ਇਧਾ’’ਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਭੇਦੋ ਏਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਗਵਾਤਿ ਗਰੁ. ਗਰੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਗਰੁ ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੇਟ੍ਠਵਾਚਕਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੇਟ੍ਠਗੁਣਸਹਚਰਣਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਭਗਵਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਵਚਨੀਯੋ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਗਰੁਭਾਵਯੁਤ੍ਤੋ ਗਰੁਗੁਣਯੋਗਤੋ ਵਿਸੇਸਗਰੁਕਰਣਾਰਹਤਾਯ ਵਾ ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਗਰੁਗਾਰਵਾਧਿਵਚਨਂ ਭਗਵਾਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ –

‘‘ਭਗੀ ਭਜੀ ਭਾਗੀ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ ਇਤਿ,

ਅਕਾਸਿ ਭਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਗਰੂਤਿ ਭਾਗ੍ਯਵਾ;

ਬਹੂਹਿ ਞਾਯੇਹਿ ਸੁਭਾਵਿਤਤ੍ਤਨੋ,

ਭਵਨ੍ਤਗੋ ਸੋ ਭਗਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –

ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਮਹਾਨਿ. ੮੪) ਆਗਤਨਯੇਨ –

‘‘ਭਾਗ੍ਯਵਾ ਭਗ੍ਗਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਗੇਹਿ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ;

ਭਤ੍ਤਵਾ ਵਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਭਵੇਸੁ ਭਗਵਾ ਤਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਚ ਵਸੇਨ ਭਗਵਾਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਅਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੪੨) ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਵਰਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿਚ ਭਾਗੇ ਵਨਿ, ਭਗੇ ਵਾ ਵਮੀਤਿ ਭਗਵਾ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਦਾਨਸੀਲਾਦਿਪਾਰਮਿਧਮ੍ਮੇ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦਿਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇ ਵਨਿ ਭਜਿ ਸੇਵਿ ਬਹੁਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਤੇਯੇਵ ‘‘ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਸੁ ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਨਿ ਅਭਿਪਤ੍ਥਯੀਤਿ ਭਗਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਭਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਯਸਞ੍ਚ ਵਮਿ ਉਗ੍ਗਿਰਿ ਖੇਲ਼ਪਿਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਛਡ੍ਡਯੀਤਿ ਭਗਵਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਥਾਗਤੋ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਿਰਿਂ ਦੇਵਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚਸਦਿਸਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦੀਪਿਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਯਸਂ ਤਿਣਾਯਪਿ ਅਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਪਹਾਯ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਸਿਰਿਆਦਿਕੇ ਭਗੇ ਵਮੀਤਿ ਭਗਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਭਾਨਿ ਨਾਮ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਸਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਭਗਾ. ਸਿਨੇਰੁਯੁਗਨ੍ਧਰਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਹਿਮਵਨ੍ਤਾਦਿਭਾਜਨਲੋਕਵਿਸੇਸਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਸੋਭਾ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਤਿਭਾਵਤੋ, ਤੇਪਿ ਭਗੇ ਵਮਿ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਸਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਜਹੀਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗੇ ਵਮੀਤਿ ਭਗਵਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਾਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਥਾਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਵਨਵਸੇਨ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਸਰੀਰਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ਪਾਵਚਨਂ, ਅਯਂ ਵੋ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਂ ਜਨਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬; ਮਿ. ਪ. ੪.੧.੧). ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਕਾਯਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸੇਤਾ ਦਸਬਲਧਰੋ ਵਜਿਰਸਙ੍ਘਾਤਸਮਾਨਕਾਯੋ ਸੋਪਿ ਭਗਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਕੇਨਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਤੇ ਆਸਾ ਜਨੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਜੀਵਿਤਮਦਮਤ੍ਤਂ ਜਨਂ ਸਂਵੇਜੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਚਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਚ ਭਣਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਵਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਵਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਭਗਵਤਾ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤੇਨ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਸੁਤਭਾਵਦੀਪਨਤੋ ‘‘ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਯਾਵ ਸੁਤਂ, ਨ ਅਨੁਸ੍ਸੁਤਿਕਂ, ਨ ਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ ਭਗਵਤੋ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਣਸਮਯਭਾਵੇਨ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਭਾਵਦੀਪਨਤੋ. ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਪਰਮਾ ਹਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਦਾ. ਭਗਵਾਤਿ ਦੇਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਗਰੁਭਾਵਦੀਪਨਤੋ.

ਉਰੁਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵੇਲਾਯਂ, ਮਹਨ੍ਤੇ ਵਾਲੁਕਾਰਾਸਿਮ੍ਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਰੂਤਿ ਵਾਲੁਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਵੇਲਾਤਿ ਮਰਿਯਾਦਾ. ਵੇਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਹੇਤੁ ਆਭਤਾ ਉਰੁ ਉਰੁਵੇਲਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਤਾਪਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਅਪਾਕਟਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਪੁਟੇਨ ਵਾਲੁਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਕਿਰਤੁ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯੋ ਤਾਦਿਸਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਪੁਟੇਨ ਵਾਲੁਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਕਿਰਤਿ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਮਹਾਵਾਲੁਕਾਰਾਸਿ ਜਾਤੋ, ਤਤੋ ਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨਮਕਾਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਉਰੁਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵੇਲਾਯਂ, ਮਹਨ੍ਤੇ ਵਾਲੁਕਾਰਾਸਿਮ੍ਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਤਾਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਗਮਨਸਯਨਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਆਸਨਸਙ੍ਖਾਤਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਂ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਤਾਪਰਿਦੀਪਨਞ੍ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਾਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਵਿਧਂ ਹਿਤਂ ਹਰਤਿ ਉਪਹਰਤਿ ਉਪਨੇਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਵਿਵਿਧਂ ਹਰਤੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਨਜ੍ਜਾਤਿ ਨਦਤਿ ਸਨ੍ਦਤੀਤਿ ਨਦੀ, ਤਸ੍ਸਾ ਨਜ੍ਜਾ, ਨਦਿਯਾ ਨਿਨ੍ਨਗਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯਾਤਿ ਨੇਲਂ ਜਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਨੇਲਞ੍ਜਲਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਕਾਰਸ੍ਸ ਰਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਦ੍ਦਮਸੇਵਾਲਪਣਕਾਦਿਦੋਸਰਹਿਤਸਲਿਲਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਨੀਲਜਲਾਯਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਾਮਮੇਵ ਵਾ ਏਤਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਯਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੧) ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਬੋਧਿਂ ਵਰਭੂਰਿਮੇਧਸੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੧੭) ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਬੋਧਿਂ ਭਗਵਾ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਲਭਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਬੁਜ੍ਝੀਤਿ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿ, ਤੇਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੇਨ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ. ਮੂਲੇਤਿ ਸਮੀਪੇ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮੂਲਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਮੂਲਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਸੀਰਨਾਲ਼ਮਤ੍ਤਾਨਿਪੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੯੫) ਮੂਲਮੂਲੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹਿ. ‘‘ਯਾਵਤਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਛਾਯਾ ਫਰਤਿ, ਨਿਵਾਤੇ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਮੀਪੇ. ਇਧਾਪਿ ਸਮੀਪੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਸਮੀਪੇਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਠਮਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਪਠਮਂਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਉਦਾਨਦੇਸਨਾਯ ਨਿਦਾਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਾਪਦੇਸਾ ਸਹ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਨਿਦਾਨਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਵਚਨਸ੍ਸੇਵ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਦੇਸਨਾਯ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਅਸਮ੍ਮੋਸਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਭਾਵਸਮ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ. ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਵਤ੍ਥੁਆਦੀਹਿ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਹਿ ਦੇਸਨਾ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ ਹੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾ ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਾ ਚ ਦੇਸਕਾਲਕਤ੍ਤੁਹੇਤੁਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪਨਿਬਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਵੋਹਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ ‘‘ਪਠਮਂ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਉਦਾਨਂ ਕਤ੍ਥ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੇਸਾਦੀਸੁ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਤਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਦਾਨਵਚਨਂ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਪੁਬ੍ਬਰਚਨਾਨੁਮਾਨਾਗਮਤਕ੍ਕਾਭਾਵਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ. ਨ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਰਚਨਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਚਾਰਤਾਯ ਏਕਪ੍ਪਮਾਣਤ੍ਤਾ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਤਥਾ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯਸਾਸਨਸਾਵਕਾਨੁਰਾਗਾਭਾਵਤੋ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਰਾਨੁਗ੍ਗਹਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਦੇਸਕਦੋਸਭੂਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦੂਸਕਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਨਂ ਅਭਾਵਸਂਸੂਚਕੇਹਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਦਾਪਹਾਨਸਮ੍ਪਦਾਭਿਬ੍ਯਞ੍ਜਕੇਹਿ ਚ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਵਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੇਹਿ ਪੁਰਿਮਵੇਸਾਰਜ੍ਜਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿ, ਤਤੋ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਵੇਸਾਰਜ੍ਜਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧੀਤਿ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਦਾਨਵਚਨੇਨ ਪਕਾਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਪ੍ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਦੀਪਨਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪ੍ਪਟਿਸਂਵੇਦਨਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਮਨਸਿਕਾਰਪਕਾਸਨੇਨਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਦਾਨਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਦਾਨਵਚਨਂ. ਞਾਣਕਰੁਣਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਬ੍ਬਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਹਿਤਾ ਵਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਰੇਸਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਸਬ੍ਬਕਿਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾਪਵਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਟ੍ਠੇਨ ਸਾਸਨਂ, ਨ ਕਬ੍ਬਰਚਨਾ. ਤਯਿਦਂ ਸਤ੍ਥੁ ਚਰਿਤਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਪਰਿਸਾਪਦੇਸਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਦਾਨਵਚਨੇਨ ਯਥਾਰਹਂ ਪਕਾਸੀਯਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪ੍ਪਟਿਸਂਵੇਦਨਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਮਨਸਿਕਾਰੇਨਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਦਾਨਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਮਾਣਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਮਾਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਦਾਨਵਚਨਂ. ਸਾ ਚਸ੍ਸ ਪਮਾਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਗਵਾਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਦਿਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਮਲਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਦੋਸਪ੍ਪਹਾਨਦੀਪਨੇਨ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਭਾਵਦੀਪਨੇਨ ਚ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਞਾਣਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਵਿਸੇਸਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨੇਨ, ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਿਦਾਨਵਚਨਪ੍ਪਯੋਜਨਸ੍ਸ ਮੁਖਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ‘‘ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀ’’ਤਿ ਪਦਂ, ਤਾਵ ਇਮਸ੍ਸ ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਂ ਯਥਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ, ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਭਾਸਿਤਵਚਨਂ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਭਗਵਤੋ ਏਵ ਵਚਨਂ ਭਵਿਤੁਂ ਅਰਹਤਿ, ਨ ਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ, ਯਥਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਾਕਾਸਿ, ਤਥੇਵ ਨਂ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧਵਾਨਂ ਬੋਧਨਤ੍ਥਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਦੇਸਿਤਸ੍ਸ ਚ ਵਚਨਾਨਂ ਦੇਸਿਤਾਕਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਕਰਣਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਾ ਮਹਾਥੇਰਾ ਨਿਦਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਂਸੂਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾਨਮੇਵ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਇਤੋ ਪਰੇਸੁਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਨੇਕਸਤਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਭੇਦਾਨਿਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਂਕਿਲੇਸਭਾਗਿਯਾਦਿਪਟ੍ਠਾਨਨਯੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਤਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਾਦਿਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਭਾਵਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਗ੍ਗਭੇਦੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿਪੁਚ੍ਛਾਨੁਸਨ੍ਧਿਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਪਟ੍ਠਾਨਨਯੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਵਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸੇਸਨਿਕ੍ਖੇਪਾਨਂ ਮੂਲਨਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਕ੍ਖਿਪੀਯਤੀਤਿ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੁਤ੍ਤਂ ਏਵ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਰਣਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਵਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸੋ, ਸੋ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ. ਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਯ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪੀਯਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਾਦਿ ਏਵ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਪੁਚ੍ਛੀਯਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਚ੍ਛਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਵਚਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਂ, ਤਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖੇਪਸਦ੍ਦਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਾਦਿਕਾਰਣਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਸੁਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖੇਪਭਾਵੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨੇਵ ਧਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿਠਪਨਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਦੇਸਨਤ੍ਤਾ, ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਾਨਂ ਪਨ ਪਰੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਪੁਚ੍ਛਾਨਂ ਦੇਸਨਾਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਨਂ ਕਥਮਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਵਰੋਧੋ, ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਵਾ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੋਧੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਨਂ ਕਥਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੇ ਅਨਵਰੋਧੋਤਿ? ਨ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬਮੇਤਂ. ਪਰੇਸਞ੍ਹਿ ਅਭਿਨੀਹਾਰਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਦਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾਕਾਰਣੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣਆਮਿਸੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਦੇਸਨਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਵਿਨਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਮੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਿਤੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਦੇਸਿਤੋ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋਤਿ ਪਾਕਟੋਯਮਤ੍ਥੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤਂ, ਪਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਉਦਾਨਾਨਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਹੁਹੁਙ੍ਕਸੁਤ੍ਤਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕਸੁਤ੍ਤਂ, ਬਾਹਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਉਦਾਨਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਰਾਜਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਕ੍ਕਾਰਸੁਤ੍ਤਂ, ਉਚ੍ਛਾਦਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਿਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਂ, ਗੋਪਾਲਸੁਤ੍ਤਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤਂ, ਮਾਤੁਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਸੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਪਾਨਸੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਗਤੁਪ੍ਪਾਦਸੁਤ੍ਤਂ, ਮੋਨੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਟਲਿਗਾਮਿਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਦਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਤੇਸਂ ਉਦਾਨਾਨਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਪਿਯਸੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਗਸਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਸਾਖਾਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਉਦਾਨਾਨਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯੋ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਚ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਸੇਸਾਨਂ ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਉਦਾਨਾਨਂ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਕ੍ਖੇਪਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਾਨਿ ਉਦਾਨਾਨਿ ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਭਾਸਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤੇਹਿ ਯਥਾਭਾਸਿਤਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾਨਿ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾਨਿ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਭਾਸਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪੁਨ ਭਾਸਿਤਾਨਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਉਦਾਨਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪੇਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਮਯੇ? ਯਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ. ਸਤ੍ਤਾਹਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਅਹਾਨਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਏਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਤਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾਹਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨਾਤਿ ਵਿਸਾਖਾਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਅਨਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇਯੇਵ ਸੂਰਿਯੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕਵਰੇ ਵਜਿਰਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਕਿਮ੍ਪਿ ਅਨੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਆਭੁਜਿਤੇਨ ਏਕੇਨੇਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਯਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ. ਤਾਸੁ ਯਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਦੀਹਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਗੁਣਙ੍ਗੇਹਿ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਙ੍ਗੇਹਿ ਚ ਯਾਵ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਪਰਿਹਾਨਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤਂਤਂਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਂ ਪਹਾਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ? ਦਾਨੇਨ ਮਚ੍ਛਰਿਯਲੋਭਾਦਿਤੋ, ਸੀਲੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਤੋ, ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁਵਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਹਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾਵਤੋ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਾਹਤੋ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾਵਤੋ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਂ, ਅਯਂ ਤਦਙ੍ਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਯਾਵਸ੍ਸ ਅਪਰਿਹਾਨਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨੀਵਰਣਾਨਞ੍ਚੇਵ, ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਂ, ਅਯਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਤੋ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਯਥਾਰਹਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੨੭੭; ਵਿਭ. ੬੨੮) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਯਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਣਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਂ, ਅਯਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਅਯਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਯਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਯਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਚ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੁਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਤਥਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਜਾਤਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸੁਖਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ. ‘‘ਯਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤੇ ਸੁਖੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੮੮) ਵਚਨਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੨). ਭਗਵਾ ਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਿਕਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਇਤਰਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮੋ ਸੁਖੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਥਾ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮੋ ਸੁਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਸਕਲਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਭਾਵਤੋ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏਵ ਇਧ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਯਿਦਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਤਿ ਫਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗੇਨ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਪਾਕਭੂਤਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਤੀਣਿ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਜਵਨਵਾਰੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਦ੍ਵੇ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ, ਤਦਾ ਤਤਿਯਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਤੀਣਿ ਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਤੀਣਿ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ, ਤਦਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਦ੍ਵੇ ਫਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਂ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਛਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੮੧੧) ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਫਲਂ ਪਨ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਞ੍ਚ ਏਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਸਾ ਪਨਾਯਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਾਨਂ ਵਿਪਾਕਭੂਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਪ੍ਪਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਕੇ ਤਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕੇ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਅਰਿਯਾ ਉਪਰਿਮਂ, ਉਪਰਿਮਾਪਿ ਅਰਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਰਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਭਾਵਤੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਏਵ ਫਲਂ ਤੇ ਤੇ ਅਰਿਯਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪਰਿਮਾ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਲੋਕਿਯਸਮਾਧਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਕਿਂ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਚਿਨ੍ਤਾਯ? ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ‘‘ਕਤਮਾ ਦਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੭), ਕਤਮੇ ਦਸ ਗੋਤ੍ਰਭੁਧਮ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੬੦) ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯਾ ਯਥਾਸਕਂ ਫਲਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ? ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਰਾਜਾਨੋ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ, ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਾ ‘‘ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਕਥਞ੍ਚਸ੍ਸਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ, ਕਥਂ ਠਾਨਂ, ਕਥਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ? ਦ੍ਵੀਹਿ ਤਾਵ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਦ੍ਵੇ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੮).

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮੋ – ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤ੍ਥਿਕੇਨ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇਨ ਰਹੋਗਤੇਨ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੇਨ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਪਸ੍ਸਨਸ੍ਸੇਵ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਨਿਰੋਧੇ ਚਿਤ੍ਤਮਪ੍ਪੇਤਿ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਚ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸਾਪਿ ਫਲਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗੋ. ਯੇ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਚ ਅਨਾਗਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਰਹਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਹਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਚ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਭਿਨਿਵੇਸਂ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸਾਪਿ ਫਲਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗੋ. ਫਲਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਚੇ ਅਨੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਅਧਿਗਤੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਚੇ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਜ੍ਝਾਨਿਕੋ, ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਜ੍ਝਾਨਿਕਮੇਵਾਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਫਲਞਾਣਾਨਂ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵਤੋ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਾਯੇਵ ਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੯੫). ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵਸ੍ਸ ਉਭਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਪਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਅਵੁਟ੍ਠਾਨਸਭਾਵਾਨਂ ਫਲਞਾਣਾਨਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਞਾਣਸ੍ਸ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਂ ਅਤੁਲ੍ਯਾਕਾਰਤੋ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਞ੍ਹਿ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਿ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਾਨਂ ਥੂਲਥੂਲਾਨਂ ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਸਾਤਿਸਯਂ ਪਦਾਲਨੇਨ ਲੋਕਿਯਞਾਣੇਨ ਉਕ੍ਕਂਸਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨੁਕੂਲਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵੀਥਿਯਂ ਪਨ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਰੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਨਿ ਕੇਵਲਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਸਮਙ੍ਗਿਭਾਵਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਤੇਸਂ ਕੁਤੋਚਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਭਵੋ, ਯਤੋ ਤੇਸਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਲ਼ਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨੁਪੁਬ੍ਬਾਯ ਫਲਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮਤ੍ਥਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤਿਯਾ, ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੮) –

ਵਚਨਤੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਹਿਸ੍ਸਾ ਯਾਵ ਸੋ ਕਾਲੋ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ.

‘‘ਦ੍ਵੇ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੮) –

ਵਚਨਤੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਨ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵੇਤਾਨਿ ਏਕਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਵਸੇਨ ਪਨੇਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰਣੇਨ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਯਿਦਂ ਏਵਮਿਧ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਭੂਤਂ –

‘‘ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਦਰਥਂ, ਅਮਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸੁਭਂ;

ਵਨ੍ਤਲੋਕਾਮਿਸਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਮੁਤ੍ਤਮਂ’’.

ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਾਤਾਤਿਸਾਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਯਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

ਅਥਾਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣੇ. ਤੇਸੁ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਥੇਨ ਅਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਧਿਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕੋ ਪਨੇਸੋਤਿ? ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਅਥਾਤਿ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤੇਨ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਜੋਤੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ. ਅਚ੍ਚਯੇਨਾਤਿ ਅਪਗਮੇਨ. ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਧਿਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਠਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤਾਹਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਕੇਚਿ ਤਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਿਂਸੁ. ਮਯਂ ਪਨ ਤਾਨਿ ਖਨ੍ਧਕਪਾਠੇਨ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਵਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨ ਪਰਤੋ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਵਯਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ ਤੇਨੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਕਥਮਿਦਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹਾਨਨ੍ਦ, ਏਸੇਵ ਹੇਤੁ, ਏਤਂ ਨਿਦਾਨਂ, ਏਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਏਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ ਜਾਤਿ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੦੫ ਆਦਯੋ) ਏਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਹੇਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪਚ੍ਚਯਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਟਿਮੁਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਰਣਸਮਵਾਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਹਿਤੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚਯਾਰਹਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਵਿਨਾ ਤੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦਪਦਟ੍ਠਾਨਵਚਨਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਫਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯੁਤ੍ਤੋ ਹੇਤੁ, ਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਤੁਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਯਮੇਵ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਪਟਿਚ੍ਚੋ ਚ ਸੋ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਚਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਅਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੋ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ ਅਨੁਲੋਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਅਨੁਲੋਮੋ, ਤਂ ਅਨੁਲੋਮਂ. ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਮਨਸਿ ਅਕਾਸਿ. ਯੋ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮੋ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯਥਾ ਯਥਾ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਨਾ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਅਪਰਿਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਕਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਨੁਲੋਮਂ ਮਨਸਾਕਾਸਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਤਾਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਇਤੀਤਿ ਏਵਂ, ਅਨੇਨ ਪਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਂ ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਂ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਨਿਰੋਧੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਯਲਕ੍ਖਣੇ ਨਿਯਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਏਵ, ਨਾਸਤਿ. ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਵ, ਨਾਨੁਪ੍ਪਾਦਾ. ਅਨਿਰੋਧਾ ਏਵ, ਨ ਨਿਰੋਧਾਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨਿਯਮਂ ਇਧ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਵਿਰਾਗਾਧਿਗਮੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਨਿਰੋਧਨਿਰੋਧੀ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੀਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

ਤੇਨੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ – ਅਨਿਰੋਧੋ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਹਿ ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਰੇਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਪਰੇਨ ਪੁਰਿਮਂ ਵਿਸੇਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਧਰਮਾਨਤਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨਿਰੁਦ੍ਧਭਾਵਞ੍ਚਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾਪਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਰੋਧੋ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋਪਿ ਨਿਰੋਧੋ ਏਵਾਤਿ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਅਨਿਰੋਧੋਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਅਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਂ ਵਿਸੇਸੇਤਿ. ਤਤੋ ਨ ਇਧ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਚਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਲਕ੍ਖਣਦ੍ਵਯਵਚਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਸੇਸਨਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕੋ ਪਨਾਯਂ ਅਨਿਰੋਧੋ ਨਾਮ, ਯੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਉਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਾਵੋ ਚ, ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਫਲਾਰਹਤਾਪਹਾਨੇਹਿ ਫਲਾਨੁਪ੍ਪਾਦਨਾਰਹਤਾ ਚ. ਯੇ ਹਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਭਾਵੋ ਚ. ਯੇ ਪਨ ਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਯਾਨਿ ਤੇਸੁ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਤੇਸਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤਾ ਚ. ਅਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨੁਸਯਤਾਯ ਹਿ ਸਸਂਯੋਜਨਾ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਤਥਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਯਾਯ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਵੁਤਸ੍ਸ ਬਾਲਸ੍ਸ ਯਾਯ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਸਮੁਦਾਗਤੋ, ਸਾ ਚੇਵ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਬਾਲਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਸਾ ਚ ਤਣ੍ਹਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਅਚਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਾਲੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਕਾਯੂਪਗੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਕਾਯੂਪਗੋ ਸਮਾਨੋ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੯).

ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਤਣ੍ਹੁਪਾਦਾਨਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਉਪਾਦਾਨਭਵਾਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਉਪਚ੍ਛੇਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ –

‘‘ਛਨ੍ਨਂ ਤ੍ਵੇਵ, ਫਗ੍ਗੁਣ, ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਂ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ ਵੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨).

ਨ ਹਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਯਾਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਾਦੀਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਨਤ੍ਥਿਤਾ ਨਿਰੋਧਸਦ੍ਦਵਚਨੀਯਤਾ ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਤਾਤਿ ਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਪਿਚ ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਫਲਤਾਯ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਹਾਰਤਾਯ ਚ ਫਲਾਰਹਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਵ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਫਲਂ, ਨਾਪਿ ਪਹੀਨਾਹਾਰਨ੍ਤਿ. ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਫਲਾਰਹਭਾਵੋ ਅਨਿਰੋਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਨਿਰੁਦ੍ਧਭਾਵੇਨੇਵ ਹਿ ਯੇਨ ਵਿਨਾ ਫਲਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਅਤੀਤਨ੍ਤਿਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤੋਯੇਵ ਚ ਅਵੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਾਦੋ ਕਾਲਭੇਦਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਾਯ ਏਵ ਇਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਵਸੇਸਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਪਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਪਗੇਵ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਯਾ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਭਿਮੁਖਤਾ, ਸਾ ਇਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤੋ ਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਦਵਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣਂ ਫਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨਭਾਵੇਨ ਉਟ੍ਠਿਤਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤਦਵਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਤਦਵਤ੍ਥਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾਮਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਪ੍ਪਾਦਾਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਅਸਬ੍ਬਕਾਲਭਾਵਿਤਂ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਭਿਮੁਖਤਞ੍ਚ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਸਤਿ, ਨਾਸਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦਾ, ਨ ਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇਹਿ ਭੁਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨੇਹਿ ਸਮਤ੍ਥਿਤਂ ਨਿਦਾਨਸਮੁਦਯਜਾਤਿਪਭਵਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇ ਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਿਫਲਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਯਥਾ ‘‘ਅਧਨਾਨਂ ਧਨੇ ਅਨਨੁਪ੍ਪਦੀਯਮਾਨੇ ਦਾਲਿਦ੍ਦਿਯਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਅਗਮਾਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੯੧) ਚ ‘‘ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਸੁ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਸ੍ਸਾਪਿ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਤਾ ਫਲਸ੍ਸ ਪਭਵੇ ਪਕਤਿਯਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਯਥਾ ‘‘ਕਲਲਾ ਹੋਤਿ ਅਬ੍ਬੁਦਂ, ਅਬ੍ਬੁਦਾ ਜਾਯਤੀ ਪੇਸੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੫) ਚ ‘‘ਹਿਮਵਤਾ ਗਙ੍ਗਾ ਪਭਵਨ੍ਤਿ, ਸਿਙ੍ਗਤੋ ਸਰੋ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਭਾਵੇ ਚ ਤਦਵਿਨਾਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਯੋ ਪਭਵਨ੍ਤਿ ਪਕਰਿਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਤੇ ਤੇਸਂ ਪਭਵੋ ਪਕਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾ’’ਤਿ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਕਤਾਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਚ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਨਿਰੁਦ੍ਧਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦਞ੍ਚ ਅਨਿਵਤ੍ਤਸਭਾਵਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਦਯਾਵਤ੍ਥਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਾ ‘‘ਸਤਿ ਏਵ, ਨਾਸਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਏਵ, ਨ ਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨਿਯਮੇਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਅਭਿਹਿਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੇਪਿ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਆਗਤਾ ਹੇਤੁਆਦਯੋ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਤੇਪਿ ਏਤਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤਿ ਯਥਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਨੁਲੋਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਿ ਅਕਾਸਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ‘‘ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਂ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਂ ਅਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਅਨ੍ਤਵਿਰਹਿਤੇ ਸਂਸਾਰੇ ਭਵਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤੇ ਜਵਾਪੇਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਜਵਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਨ ਜਵਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਸਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਵਿਨਾ ਫਲਂ ਏਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਚਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਥੋ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਸਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ. ਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਸਾ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂ ਲੋਕਿਯਵਿਪਾਕਵਿਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧਂ. ਨਮਤੀਤਿ ਨਾਮਂ, ਵੇਦਨਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਂ. ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਰੂਪਂ, ਭੂਤਰੂਪਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿਉਪਾਦਾਰੂਪਞ੍ਚ. ਆਯਤਤਿ ਆਯਤਞ੍ਚ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਨਯਤੀਤਿ ਆਯਤਨਂ. ਫੁਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਵੇਦਨਾ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਯਂ ਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਂ, ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਗਹਣੇ ਛਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧਂ. ਪਰਿਤਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਸਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਿਵਿਧਾ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਟ੍ਠੁਤ੍ਤਰਸਤਵਿਧਾ ਚ. ਉਪਾਦੀਯਤੀਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਤਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ. ਭਵਤਿ ਭਾਵਯਤਿ ਚਾਤਿ ਭਵੋ, ਸੋ ਕਮ੍ਮੂਪਪਤ੍ਤਿਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧੋ. ਜਨਨਂ ਜਾਤਿ. ਜੀਰਣਂ ਜਰਾ. ਮਰਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਤਿ ਮਰਣਂ. ਸੋਚਨਂ ਸੋਕੋ. ਪਰਿਦੇਵਨਂ ਪਰਿਦੇਵੋ. ਦੁਕ੍ਖਯਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਖਣਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ. ਭੁਸੋ ਆਯਾਸੋ ਉਪਾਯਾਸੋ. ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਸੋਕਾਦੀਹਿਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ‘‘ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਸਮ੍ਮੋਹਨਰਸਾ, ਛਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਆਸਵਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਆਯੂਹਨਰਸਾ, ਸਂਵਿਦਹਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਰਸਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ. ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮਂ, ਸਮ੍ਪਯੋਗਰਸਂ, ਅਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ ਰੂਪਂ, ਵਿਕਿਰਣਰਸਂ, ਅਪ੍ਪਹੇਯ੍ਯਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਰਸਂ, ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਫਸ੍ਸੋ, ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ, ਸਙ੍ਗਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਨੁਭਵਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵੇਦਨਾ, ਵਿਸਯਰਸਸਮ੍ਭੋਗਰਸਾ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਫਸ੍ਸਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਹੇਤੁਭਾਵਲਕ੍ਖਣਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਰਸਾ, ਅਤਿਤ੍ਤਿਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਵੇਦਨਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਅਮੁਞ੍ਚਨਰਸਂ, ਤਣ੍ਹਾਦਲ਼੍ਹਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਣ੍ਹਾਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਮ੍ਮਕਮ੍ਮਫਲਲਕ੍ਖਣੋ ਭਵੋ, ਭਵਨਭਾਵਨਰਸੋ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਉਪਾਦਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪਠਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਾ ਜਾਤਿ, ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਰਸਾ, ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਇਧੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ. ਖਨ੍ਧਪਰਿਪਾਕਲਕ੍ਖਣਾ ਜਰਾ, ਮਰਣੂਪਨਯਨਰਸਾ, ਯੋਬ੍ਬਨਵਿਨਾਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਚੁਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਮਰਣਂ, ਵਿਸਂਯੋਗਰਸਂ, ਗਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਨ੍ਤੋਨਿਜ੍ਝਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸੋਕੋ, ਚੇਤਸੋ ਨਿਜ੍ਝਾਨਰਸੋ, ਅਨੁਸੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਲਾਲਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ਪਰਿਦੇਵੋ, ਗੁਣਦੋਸਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਰਸੋ, ਸਮ੍ਭਮਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਕਾਯਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਕਰਣਰਸਂ, ਕਾਯਿਕਾਬਾਧਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਮਨੋਵਿਘਾਤਨਰਸਂ, ਮਾਨਸਬ੍ਯਾਧਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਦਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਾਯਾਸੋ, ਨਿਤ੍ਥੁਨਨਰਸੋ, ਵਿਸਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਏਵਮੇਤੇ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਯੋ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਤੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਵਿਨੋਦਨਿਯਾ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੫) ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਤੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਹੇਵ ਕਾਰਣੇਹਿ, ਨ ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਾਦੀਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਕੇਵਲਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਕਲਸ੍ਸ ਵਾ. ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੂਹਸ੍ਸ, ਨ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਾਪਿ ਜੀਵਸ੍ਸ, ਨਾਪਿ ਸੁਭਸੁਖਾਦੀਨਂ. ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਤਾਯਂ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਵੇਲਾਯਂ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਇਮਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਵਿਦਿਤੇ ਹੇਤੁਨੋ ਚ ਹੇਤੁਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਪਜਾਨਨਾਯ ਆਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ‘‘ਯਦਾ ਹਵੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ, ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਹਵੇਤਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਹਵੇਤਿ ਆਹਵੇ ਯੁਦ੍ਧੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯੋਧੇਥ ਮਾਰਂ ਪਞ੍ਞਾਵੁਧੇਨਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੪੦) ਵਚਨਤੋ ਕਿਲੇਸਮਾਰੇਨ ਯੁਜ੍ਝਨਸਮਯੇਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਨੁਲੋਮਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਪਟਿਵੇਧਸਾਧਕਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ. ਅਥ ਵਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਚਤੁਅਰਿਯਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾ, ਆਤਾਪੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਵੀਰਿਯਂ. ਆਤਾਪਿਨੋਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਵਤੋ. ਝਾਯਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਾਤਿ ਬਾਹਿਤਪਾਪਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ. ਅਥਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਾ ਵਪਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਤਿ ਅਥਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਾਤੁਭੂਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯਾ ਏਤਾ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਫੁਸਤੀਤਿ. ਨੋ ਕਲ੍ਲੋ ਪਞ੍ਹੋਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨) ਨਯੇਨ, ‘‘ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਰਾਮਰਣਂ, ਕਸ੍ਸ ਚ ਪਨਿਦਂ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ. ਨੋ ਕਲ੍ਲੋ ਪਞ੍ਹੋਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੩੫) ਨਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਕਙ੍ਖਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਯਾ ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸ੍ਸੇਵ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੦) ਸੋਲ਼ਸ ਕਙ੍ਖਾ ਆਗਤਾ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਵਪਯਨ੍ਤਿ ਅਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਤੋ ਪਜਾਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਧਮ੍ਮਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਸਹੇਤੁਕਂ ਇਮਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਂ ਕੇਵਲਂ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝੀਤਿ.

ਕਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾ ਵਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ ਵਾ? ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਞਾਣੇਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿਆਦਯੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਞ੍ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇਸੁ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਦਿਕੇ ਪਜਹਨ੍ਤਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਾਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਪਜਹਨ੍ਤਾ ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਪ੍ਪਟਿਵੇਧਸਾਧਨਵਸੇਨ ਸਕਿਦੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਨ ਲੋਕਿਯਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਵਸੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਪਕਾਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਸਤਿਪਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਮੁਖੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਿਨਿਵੇਸਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਨਿਪੁਣਗਮ੍ਭੀਰਸੁਦੁਦ੍ਦਸਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸ੍ਸ ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਵਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਭਾਵਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਦਭਿਸਮਯਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਮੇਵੇਤ੍ਥ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ.

ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਦਾਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾ ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਕੇਸੁਚਿਯੇਵ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਯਮ੍ਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਂ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਉਪਰਿਮਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਯਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਕੇਸੋਹਾਰਣਵਪ੍ਪਨਵਾਪਸਮੀਕਰਣਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਪਮੁਤ੍ਤਭਾਵਪਾਵਚਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨ ਅਜ੍ਝੇਨਕਥਨਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਕਾਪਟਿਕੋ ਮਾਣਵੋ ਦਹਰੋ ਵੁਤ੍ਤਸਿਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੨੬) ਕੇਸੋਹਾਰਣੇ ਆਗਤੋ.

‘‘ਗਾਵੋ ਤਸ੍ਸ ਪਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰੂਹਤਿ;

ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਲਮਸ੍ਨਾਤਿ, ਯੋ ਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਦੁਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੯) ਵਪ੍ਪਨੇ. ‘‘ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਟਿਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੨੮੯) ਅਟ੍ਠਦਣ੍ਡਕਾਦੀਹਿ ਵਾਪਸਮੀਕਰਣੇ. ‘‘ਪਨ੍ਨਲੋਮੋ ਪਰਦਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤੋ ਮਿਗਭੂਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੨) ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋ ਬਨ੍ਧਨਾ ਪਵੁਤ੍ਤੋ ਅਭਬ੍ਬੋ ਹਰਿਤਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੯੨) ਬਨ੍ਧਨਤੋ ਪਮੁਤ੍ਤਭਾਵੇ. ‘‘ਗੀਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮੀਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੮੫) ਪਾਵਚਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਾਰਾਯਣੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਜ੍ਝੇਨੇ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਂ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਵਥ, ਮਾ ਆਮਿਸਦਾਯਾਦਾ’’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦) ਕਥਨੇ. ਇਧਾਪਿ ਕਥਨੇ ਏਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਦਾਨੋ ਭਾਸਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤੀਤਿ ਏਵਂ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਇਧ ਨਿਗਮਨਵਸੇਨ ‘‘ਇਤਿ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਚਨਂ ਨਿਗਮਨਨ੍ਤਿ. ਇਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰੋ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥਤਾਯ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ, ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਚ ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਵਣ੍ਣਨਾਯ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤਾਯੇਵਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਾ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਉਦਾਨਸਂਵਣ੍ਣਨਾਪਠਮਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨. ਦੁਤਿਯੇ ਪਟਿਲੋਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੋਯੇਵ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤੋ ਪਟਿਲੋਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਵਿਲੋਮਨਤੋ ਪਟਿਲੋਮੋ, ਅਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ਮਜ੍ਝਤੋ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਦਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਤ੍ਥੇਨੇਤ੍ਥ ਪਟਿਲੋਮਤਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪਟਿਲੋਮਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਵਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਅਸਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੇ ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਂ ਫਲਂ ਨ ਹੋਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਇਦਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਂ ਫਲਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧਾਪਿ ਯਥਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿਯੇਵ, ਨਾਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਏਵ, ਨ ਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨਿਯਮਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿਯੇਵ, ਨ ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਏਵ, ਨ ਉਪ੍ਪਾਦਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨਿਯਮਤਾਲਕ੍ਖਣਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਪਠਮਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਯਥਾ ਭਗਵਾ ਪਟਿਲੋਮਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਿ ਅਕਾਸਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨਵਸੇਸਨਿਰੋਧਾ, ਅਨੁਸਯਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੁਗ੍ਘਾਟਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿਪਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੁਗ੍ਘਾਟਵਸੇਨੇਵ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪਹੀਯਤਿ. ਅਪਾਯਗਾਮਿਨਿਯਾ ਹਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਤਿ. ਤਥਾ ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਅਨਰਿਯਭੂਮਿਯਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਹੀਯਤਿ, ਨ ਇਤਰਾਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਹਿ ਸਾ ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਹੀਯਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨਿਰੋਧਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਾਦੀਨਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਸਕਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯਥਾ ਅਨੁਲੋਮੇ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਯੋ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮੋ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਏਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ… ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇ ਸੋ ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਅਨੁਲੋਮੇ ਵਿਯ ਕਾਲਤ੍ਤਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਨਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਨਿਰੋਧੋ ਇਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਵਿਦਿਤੇ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਕਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਖਯਸ੍ਸ ਅਵਬੋਧਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਯਂ ਅਵੇਦਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਤਾਪਿਨੋ ਝਾਯਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾ ਵਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ ਵਾ. ਅਥ ਯਾ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਅਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾ ਕਙ੍ਖਾ, ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਵਪਯਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਦੁਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੩. ਤਤਿਯੇ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਪਟਿਲੋਮਞ੍ਚ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਚੇਵ ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਨਪਿ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਤਤਿਯਵਾਰਂ ਤਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ ਪਨ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ? ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਨ੍ਤਿ? ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ‘‘ਤਦੁਭਯਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀ’’ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਵਾਰੇਨ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਠਮਂ ਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਪਠਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਮੇਵ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਪਨ ਕਾਲੇਨ ਅਨੁਲੋਮਂ ਕਾਲੇਨ ਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਿਕਰਣਵਸੇਨ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਿ ਅਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਪਟਿਲੋਮਞ੍ਚ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਚੇਵ ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਚਾ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਗੁਣਬਲਵਭਾਵੋ ਚ ਵਸੀਭਾਵੋ ਚ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਨੁਲੋਮਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਾਭੋਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਨੇਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤੁ ਏਵ. ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾਤਿ ਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸੇਸਨਿਰੋਧਾ, ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨਵਸੇਸਅਨੁਪ੍ਪਾਦਪ੍ਪਹਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ. ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਨ ਹਿ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਾਵਸੇਸਨਿਰੋਧਾ. ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਨਵਸੇਸਨਿਰੋਧਾ ਨ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਸਮੁਦਯਾ ਨਿਰੋਧਾ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਇਦਂ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਵਿਦਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਦਾ ਹਵੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ਆਤਾਪਿਨੋ ਝਾਯਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਤਦਾ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਹਿ ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾ ਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਤੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਧੂਪਯਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਮਾਰਸੇਨਂ, ‘‘ਕਾਮਾ ਤੇ ਪਠਮਾ ਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੪੩੮; ਮਹਾਨਿ. ੨੮; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਨਨ੍ਦਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੪੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਮਾਰਸੇਨਂ ਵਿਧੂਪਯਨ੍ਤੋ ਵਿਧਮੇਨ੍ਤੋ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਕਥਂ? ਸੂਰਿਯੋਵ ਓਭਾਸਯਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਂ, ਯਥਾ ਸੂਰਿਯੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਭਾਯ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਂ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤੋਵ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮੇਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਸੋਪਿ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤੇਨ ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਵ ਮਾਰਸੇਨਂ ਵਿਧੂਪਯਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਪਠਮਂ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਪਜਾਨਨਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਚ੍ਚਯਕ੍ਖਯਾਧਿਗਮਸ੍ਸ, ਤਤਿਯਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਉਦਾਨਾਨਿ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਭਾਸਿਤਾਨਿ. ਕਤਰਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ? ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਸਤ੍ਤਮਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਚ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛੀਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਨੇਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਪਾਟਿਪਦਰਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਇਮਾਨਿ ਉਦਾਨਾਨਿ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਨ ਤੀਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ‘‘ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੀਸੁਪਿ ਯਾਮੇਸੁ ਏਵਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਉਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ, ਦੁਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ, ਤਤਿਯਂ ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਇਮਾਨਿ ਭਗਵਾ ਉਦਾਨਾਨਿ ਉਦਾਨੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰਤਨਘਰਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸੇਸੇਸੁ ਛਸੁ ਸਤ੍ਤਾਹੇਸੁ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਵਿਹਾਸਿ, ਰਤਨਘਰਸਤ੍ਤਾਹੇ ਪਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਚਯਵਸੇਨੇਵ ਵਿਹਾਸੀਤਿ.

ਤਤਿਯਬੋਧਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਛਾਯਾਯਂ ਅਜਪਾਲਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ‘‘ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੇਦੇ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਮਹਲ੍ਲਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਵੇਸਨਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਵਸਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੋਤਿ ਨਾਮਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਨ ਜਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਜਪਾ, ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨਜ੍ਝਾਯਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਜਪਾ ਲਨ੍ਤਿ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਨਿਵਾਸਂ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਜਪਾਲੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਸਮਯੇ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਅਜੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਾਯਾਯ ਪਾਲੇਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਅਜਪਾਲੋ’ਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਰੂਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ. ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਨਾਮਮੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਹਿ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ ‘‘ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧੇ’’ਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਤਤ੍ਰਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਤੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਾਭਾਗੇ ਏਸ ਰੁਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ. ਸਤ੍ਤਾਹਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਨ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਸਤ੍ਤਾਹਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਸਤ੍ਤਾਹਾਨਿ ਬੋਧਿਸਮੀਪੇਯੇਵ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਭਗਵਤਿ ਕਿਰ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਨ ਭਗਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਕਙ੍ਖਾ ਉਦਪਾਦਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦੇਵਤਾਨਂ ਕਙ੍ਖਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਙ੍ਖਾਵਿਧਮਨਤ੍ਥਂ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਧਮੇਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਤੋ ਈਸਕਂ ਪਾਚੀਨਨਿਸ੍ਸਿਤੇ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਾਭਾਗੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਉਪਚਿਤਾਨਂ ਪਾਰਮੀਨਂ ਬਲਾਧਿਗਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਨਿਮਿਸੇਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਨਿਮਿਸਚੇਤਿਯਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਅਥ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸ੍ਸ ਚ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਤੋ ਚ ਆਯਤੇ ਰਤਨਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ, ਤਂ ਰਤਨਚਙ੍ਕਮਚੇਤਿਯਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਤਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਭਾਗੇ ਦੇਵਤਾ ਰਤਨਘਰਂ ਮਾਪਯਿਂਸੁ, ਤਤ੍ਥ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਅਨਨ੍ਤਨਯਂ ਸਮਨ੍ਤਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਰਤਨਘਰਚੇਤਿਯਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ. ਏਵਂ ਬੋਧਿਸਮੀਪੇਯੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤ੍ਤਾਹਾਨਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਮੇ ਸਤ੍ਤਾਹੇ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਤੋ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿ.

ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਾਸੀਤਿ ਤਤੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਧਿਤੋ ਯਥਾਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਵੁਟ੍ਠਹਿ, ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਭਗਵਤਿ ਏਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਅਪਾਕਟੋ ਏਕੋ. ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਜਾਤਿਕੋਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਮਾਨਵਸੇਨ ਕੋਧਵਸੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਅਵੋਕ੍ਖਜਾਤਿਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਹੁਂਹੁ’’ਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਹੁਹੁਕ੍ਕਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ.

ਯੇਨ ਭਗਵਾਤਿ ਯਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਹਿ ਏਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਯੇਨ ਵਾ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਅਥ ਵਾ ਯੇਨਾਤਿ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ? ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਰੋਗਦੁਕ੍ਖਾਭਿਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਆਤੁਰਕਾਯੇਹਿ ਮਹਾਜਨੇਹਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਵਿਯ ਰੋਗਤਿਕਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਆਤੁਰਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਤਿਕਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਾਦਿਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਙ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ.

ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਪਰਿਯੋਸਾਨਦੀਪਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਂ ਠਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਤਤੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਭੂਤਂ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮੋਦੀਤਿ ਸਮਂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਾ ਮੋਦਿ, ਭਗਵਾ ਚਾਨੇਨ, ਸੋਪਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਭੋਤੋ ਖਮਨੀਯਂ ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਕਰਣਵਸੇਨ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮੋਦੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨਾਰਹਂ ਸਮ੍ਮੋਦਜਨਨਯੋਗ੍ਗਂ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ. ਸਾਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਸਰਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਜਨੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਏਕਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ, ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਾਦਿਕੇ ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਅਵੋਚ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਪਮਾਣੇਨ. ਨੂਤਿ ਸਂਸਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣੇ. ਭੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਜਾਤਿਸਮੁਦਾਗਤਂ ਆਲਪਨਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਭੋਵਾਦਿ ਨਾਮ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਸਚੇ ਹੋਤਿ ਸਕਿਞ੍ਚਨੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੫੭; ਧ. ਪ. ੩੯੬). ਗੋਤਮਾਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਮ੍ਪਤਿਸਮਾਗਤੋ ਭਗਵਤੋ ਗੋਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਨਾਯਂ ਸਮ੍ਪਤਿਸਮਾਗਤੋ, ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਧਾਨਕਰਣਕਾਲੇ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਮਾਨੋਪਿ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਂ ਵਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਸੇਨਨਿਗਮੇ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋਪਿ ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਚੇਵ ਸਲ੍ਲਪਿਤਪੁਬ੍ਬੋ ਚ. ਤੇਨ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇਹਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਗੋਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ, ‘‘ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਾ ਭਗਵਾ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਅਨੋਮਨਦੀਤੀਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਚ ਪਾਕਟੋ ਪਞ੍ਞਾਤੋ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਜਾਨਨੇ ਕਾਰਣਂ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਂ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਰਣਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਰਣਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭਾਵਕਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਏਤੇਨ ਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਮਾਣਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਕਤਮੇ ਚ ਪਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤੇਸਂ ਸਰੂਪਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਨ ਪੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ, ਨ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਭਾਜਨਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਮਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਉਪਕਸ੍ਸ ਆਜੀਵਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਪਰੇਸਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਪੁਸ੍ਸਭਲ੍ਲਿਕਾਨਂ ਸਰਣਦਾਨਂ ਵਿਯ ਵਾਸਨਾਭਾਗਿਯਮੇਵ ਜਾਤਂ, ਨ ਸੇਕ੍ਖਭਾਗਿਯਂ, ਨ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ. ਏਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਤਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਯੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮਤਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਤਾਯ ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਾਰਕਸਾਵਾਦਿਪਾਪਧਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਜਾਤਿਮਤ੍ਤਕੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਹੁਂਹੁਙ੍ਕਾਰਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਹੁਂਹੁਙ੍ਕੋ, ਰਾਗਾਦਿਕਸਾਵਾਭਾਵੇਨ ਨਿਕ੍ਕਸਾਵੋ, ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਯਤਤ੍ਤੋ, ਸੀਲਸਂਯਮੇਨ ਵਾ ਸਂਯਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਯਤਤ੍ਤੋ, ਚਤੁਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਵੇਦੇਹਿ ਅਨ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਵੇਦਾਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨ੍ਤਗੂ. ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵੁਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਾਦਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਵਾਦਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਞਾਯੇਨ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਸ ਸਕਲਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇਪਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇਪਿ ਰਾਗੁਸ੍ਸਦੋ, ਦੋਸੁਸ੍ਸਦੋ, ਮੋਹੁਸ੍ਸਦੋ, ਮਾਨੁਸ੍ਸਦੋ, ਦਿਟ੍ਠੁਸ੍ਸਦੋਤਿ ਇਮੇ ਉਸ੍ਸਦਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਾਮ ਇਸਿਨੋ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨੇ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਕਾਕਨ੍ਦੀ, ਮਾਕਨ੍ਦੀਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ – ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿ. ਸਤ੍ਥਸਮਾਯੋਗੇ ਚ ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ.

‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੋਹਿਤਂ;

ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮੁਪਾਦਾਯ, ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੪);

ਤਸ੍ਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ, ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਜੇਤਵਨੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਜੇਤੋ, ਰਞ੍ਞਾ ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨੇ ਜਿਤੇ ਜਾਤੋਤਿ ਜੇਤੋ, ਮਙ੍ਗਲਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਨਾਮਮੇਵ ਕਤਨ੍ਤਿ ਜੇਤੋ. ਵਨਯਤੀਤਿ ਵਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨੁਕੇ ਇਤਿ ਵਾ ਵਨਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਸੁਮਗਨ੍ਧਸਮ੍ਮੋਦਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਾਦਿਵਿਹਙ੍ਗਵਿਰੁਤਾਲਾਪੇਹਿ ਮਨ੍ਦਮਾਰੁਤਚਲਿਤਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਪਲ੍ਲਵਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ‘‘ਏਥ ਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਪਾਣਿਨੋ ਯਾਚਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੇਤਸ੍ਸ ਵਨਂ ਜੇਤਵਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਜੇਤੇਨ ਕੁਮਾਰੇਨ ਰੋਪਿਤਂ ਸਂਵਦ੍ਧਿਤਂ ਪਰਿਪਾਲਿਤਂ. ਸੋਵ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੇਤਵਨੇ.

ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਗਹਿਤਨਾਮਵਸੇਨ ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸੋ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਤਾਯ ਪਨ ਵਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰਤਾਯ ਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਚ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦਿਸੋਭਾਯ ਨਾਤਿਦੂਰਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਸੇਨਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂਯੇਵ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਮੇਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਗਹਪਤਿਨਾ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਕੋਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇਨ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਵਿਹਾਰਮਹਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ, ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵਿਸੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾਨਂ ਆਯਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਪਾਸਾਦਕਰਣਵਸੇਨ ਭੂਮਿਵਿਕ੍ਕਯਲਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨੇਕਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਜੇਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਕੋਟਿਯੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ. ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ‘‘ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿਦਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮੀਪੇ ਜੇਤਵਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਹਿਸ੍ਸ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਚਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਰੂਪਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਵਚਨਨ੍ਤਿ.

ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯਵਚਨਂ. ਚਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਰੂਪਸਾਰਿਯਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਤਿ ਪੂਜਾਵਚਨਂ. ਗੁਣਵਿਸੇਸੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਤਿ ਹਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ. ਰੇਵਤੋਤਿ ਖਦਿਰਵਨਿਕਰੇਵਤੋ, ਨ ਕਙ੍ਖਾਰੇਵਤੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸੇ ਭਗਵਾ ਰਤ੍ਤਸਾਣਿਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਯੂਪੋ, ਪਵਾਲ਼ਧਜਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ, ਨਵੁਤਿਹਂਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਹਂਸਰਾਜਾ, ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮੁਜ੍ਜਲਾਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਰਾਜਾ, ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਗਗਨਮਜ੍ਝੇ ਚਨ੍ਦਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਇਮੇ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਮਹਾਸਾਵਕਾ ਚ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ.

ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਭਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਰਮੇਨ ਉਪਸਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਪਰਮਾਯ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤੇਸਂ ਗੁਣਵਿਸੇਸਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਏਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਪਸਾਦਵਸੇਨ ਏਤਂ ਆਮੇਡਿਤਂ, ਪਸਂਸਾਵਸੇਨਾਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਜਾਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਉਲ਼ਾਰਭੋਗਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਇਮੇ ਲੋਕਿਯਾ ਉਭਤੋਸੁਜਾਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਿਕ੍ਖਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਾ ਚ ਏਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵਦਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਲਕ੍ਖਣਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਦਾ ਤੇ ਥੇਰੇ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਅਭਾਸਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਣਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਹਿ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ. ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਬਾਹਿਤਪਾਪੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਮਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੮੮). ਵਕ੍ਖਤਿ ਚ ‘‘ਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਬਾਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬਹਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਦੁਚ੍ਚਰਿਤਧਮ੍ਮੇ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ, ਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ, ਪਵਤ੍ਤਿਭੇਦਵਸੇਨ ਅਨੇਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਚਰਨ੍ਤਿ ਸਦਾ ਸਤਾਤਿ ਯੇ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਛਸੁਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਤਤਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਸਤਾ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਚਰਨ੍ਤਿ. ਸਤਿਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਸਮ੍ਬੋਧੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾ. ਤੇ ਚ ਪਨ ਸਾਵਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਤਿਵਿਧਾ, ਤੇਸੁ ਇਧ ਸਾਵਕਬੁਦ੍ਧਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤੇ ਵੇ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਤੇ ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਥੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭੂਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ, ਨ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਹਿ, ਨ ਜਟਾਧਾਰਣਾਦਿਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਾ, ਨਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਅਭਿਲਾਪਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਦੇਸਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਞ੍ਚਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੬. ਛਟ੍ਠੇ ਰਾਜਗਹੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਞ੍ਹਿ ਮਹਾਮਨ੍ਧਾਤੁਮਹਾਗੋਵਿਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਰਾਜਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਦੁਰਭਿਭਵਨੀਯਤ੍ਤਾ ਪਟਿਰਾਜੂਨਂ ਗਹਭੂਤਨ੍ਤਿ ਰਾਜਗਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞੇਨੇਤ੍ਥ ਪਕਾਰੇਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਨ੍ਤੇਹਿ? ਨਾਮਮੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਚ ਨਗਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਕਾਲੇ ਸੁਞ੍ਞਂ ਯਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਤੇਸਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਤਂ ਕਿਰ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧੇਨ ਪਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਸਨਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਪਾਸਾਦਕੁਟਿਲੇਣਮਣ੍ਡਪਚਙ੍ਕਮਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਬਹਿ ਵੇਲ਼ੂਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ ਨੀਲੋਭਾਸਂ ਮਨੋਰਮਂ, ਤੇਨ ‘‘ਵੇਲ਼ੁਵਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਲਨ੍ਦਕਾਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਵਾਪਂ ਅਦਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਤਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਕੀਲ਼ਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸੁਰਾਮਦਮਤ੍ਤੋ ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ ਸੁਪਿ, ਪਰਿਜਨੋਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਸੁਤ੍ਤੋ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦੀਹਿ ਪਲੋਭਿਯਮਾਨੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਸੁਰਾਗਨ੍ਧੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਸੁਸਿਰਾ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਭਿਮੁਖੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਜੀਵਿਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਲਨ੍ਦਕਵੇਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਮੂਲੇ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿ, ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪੋ ਨਿਵਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਕਾਲ਼ਕਾਯ ਮਮ ਜੀਵਿਤਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਲ਼ਕਾਨਂ ਨਿਵਾਪਂ ਤਤ੍ਥ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਅਭਯਘੋਸਞ੍ਚ ਘੋਸਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ‘‘ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ. ਕਲਨ੍ਦਕਾਤਿ ਹਿ ਕਾਲ਼ਕਾਨਂ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ.

ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ, ਅਪਿਚ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ‘‘ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰ ਗੁਹਾਯ ਦ੍ਵਾਰਸਮੀਪੇ ਏਕੋ ਪਿਪ੍ਪਲਿਰੁਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਸਾ ‘‘ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਤਸ੍ਸਂ ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਂ. ਆਬਾਧਿਕੋਤਿ ਆਬਾਧੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ, ਬ੍ਯਾਧਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਕਾਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਞ੍ਜਾਤਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਗੇਲਞ੍ਞੋ, ਤਂ ਪਨ ਗੇਲਞ੍ਞਂ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ, ਤੇਨੇਵ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਵੂਪਸਮਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਂਯੁਤ੍ਤੇ –

‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਿਪ੍ਪਲਿਗੁਹਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਆਬਾਧਿਕੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ’ਤਿ? ‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਮਨੀਯਂ, ਨ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਕ੍ਕਮੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮੋ’ਤਿ.

‘‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਕਸ੍ਸਪ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਕਸ੍ਸਪ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਮਯਾ ਸਮ੍ਮਦਕ੍ਖਾਤਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੂਲੀਕਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ‘ਤਗ੍ਘ ਭਗਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਤਗ੍ਘ, ਸੁਗਤ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਇਦਮਵੋਚ ਭਗਵਾ. ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ. ਵੁਟ੍ਠਹਿ ਚਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ, ਤਥਾ ਪਹੀਨੋ ਚਾਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਸੋ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ.

ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ ਵੁਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ.

ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗੇਲਞ੍ਞਦਿਵਸੇਸੁ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਹਿ ਉਪਨੀਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਏਵ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇਵਤਾਸਤਾਨੀਤਿ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕਕੁਟਪਾਦਿਨਿਯੋ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ. ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਤਾਨਿ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇਹਿ ਆਦਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਠਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਸਙ੍ਗਹਂ ਨੋ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਦਾਨੇ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯਾ’’ਤਿ.

ਸਕ੍ਕੋ ਕਿਰ ਦੇਵਰਾਜਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਾ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਹਿਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਇਮਾਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਗਤਾਸੁ ਕਦਾਚਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਥੇਰੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ. ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਥੇਰੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯੋ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾ ਮਹਾਭੋਗਾ, ਅਹਂ ਦੁਗ੍ਗਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾ ਨੋ ਨਾਸੇਥ, ਸਙ੍ਗਹਂ ਨੋ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯੋ ਪੁਨਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਅਪਗਨ੍ਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਾ ਯਾਚਨ੍ਤਿਯੋ ‘‘ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਮਾਣਂ ਜਾਨਾਥ, ਅਪਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿ. ਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਰਾਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜਿਤਾ ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਯੋ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਮੇਵ ਗਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇਵਤਾਸਤਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.

ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਏਕਂ ਸਮਯਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਹਾਰਨਿਵਾਸਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਨਿਵਾਸਨਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯਾਤਿ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸੀਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤ੍ਥਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਦਲਿਦ੍ਦਵਿਸਿਖਾਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸੋ. ਕਪਣਵਿਸਿਖਾਤਿ ਭੋਗਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੀਨਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਾਸੋ. ਪੇਸਕਾਰਵਿਸਿਖਾਤਿ ਤਨ੍ਤਵਾਯਵਾਸੋ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾਤਿ ਕਥਂ ਅਦ੍ਦਸ? ‘‘ਆਬਾਧਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਵ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਦ੍ਦਸ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯਾਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤੇਹਿ ਉਪਨੀਤਂ ਅਨੇਕਸੂਪਂ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਦਿਬ੍ਬਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਪਣਜਨਾਨੁਗ੍ਗਹਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਤਾਦੀਭਾਵਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪੋਸੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਪੋਸੀ, ਨ ਅਞ੍ਞਪੋਸੀ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਦੁਤਿਯੋ, ਏਕਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਭਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਥੇਰੋ ਹਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪੋਸੇਨ੍ਤੋ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਪੋਸੇਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਲਗ੍ਗਭਾਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ. ਯੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਸੋ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ ਏਕਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤੋ. ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਯਥਾਪਿ ਭਮਰੋ ਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੪੯) ਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਜਙ੍ਘਾਬਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਕੁਲੇਸੁ ਨਿਚ੍ਚਨਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਿਸ੍ਸਕਭਤ੍ਤੇਨ ਯਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਨਂ ਭਗਵਾ ਚਨ੍ਦੂਪਮਪ੍ਪਟਿਪਦਾਯ ਥੋਮੇਸਿ. ਅਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਗੁਣੇਹਿ ਪਤ੍ਥਟਯਸਂ, ਤੇਨੇਵ ਵਾ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਭਾਵੇਨ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾਹਿ ਞਾਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਤਣ੍ਹਤਾਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨਿਕਾਮਨਹੇਤੁ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਨਾਪਨਵਸੇਨ ਨ ਞਾਤਂ. ਅਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਹਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਕੁਹਕਤਾਯ ਸਮ੍ਭਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਨਾਪੇਤਿ. ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਉਤ੍ਤਮਦਮਨੇਨ ਦਨ੍ਤਂ. ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਾਰੇ ਅਵਟ੍ਠਿਤਂ, ਅਸੇਕ੍ਖਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਕੇ ਵਾ ਸੀਲਾਦਿਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਖੀਣਾਸਵਂ ਵਨ੍ਤਦੋਸਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਸਵਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵਂ. ਤਤੋ ਏਵ ਰਾਗਾਦਿਦੋਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਨ੍ਤਦੋਸਂ. ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਂ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਦੇਸਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਅਜਕਲਾਪਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਾਵਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਨਂ ਨਗਰੇ. ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੇਨ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਸੋ ਕਿਰ ਯਕ੍ਖੋ ਅਜੇ ਕਲਾਪੇ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਅਜਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ਅਜਕੇ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤੇ ਲਾਪੇਤੀਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਾ ਬਲਿਂ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਯਦਾ ਅਜਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਲਿਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਯਕ੍ਖੋ ਆਨੁਭਾਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਬਲਿਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇ’’ਤਿ. ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵਿਮਾਨੇ.

ਤਦਾ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦੋਵਾਰਿਕਂ ਭਵਨਪਵਿਸਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿ. ਸੋ ‘‘ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਯਕ੍ਖੋ, ਸਮਣੋਤਿ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਵਾ ਗਾਰਵਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵ ਜਾਨਾਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਨਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਤਸ੍ਸ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਵਾਤਵੇਗੇਨ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਨ੍ਤੋਭਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਨਿਸੀਦਨਮਣ੍ਡਪੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਓਰੋਧਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸਂ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਾਵਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਅਜਕਲਾਪਕੇ ਚੇਤਿਯੇ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਾਤਾਗਿਰਹੇਮਵਤਾ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਭਵਨਮਤ੍ਥਕੇਨ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨੇ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਭਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਤਾ ਯਕ੍ਖਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਅਜਕਲਾਪਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪਵੇਦਯਿਂਸੁ ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਅਜਕਲਾਪਕ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਭਵਨੇ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਸ੍ਸੁ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੁਣਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਤਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸਮਣਕਸ੍ਸ ਮਮ ਭਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਕਥੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਤੇਨ ਸਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਪਾਦਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਅਕ੍ਕਮਿ, ਤਂ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੇਸਂ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੪੬) ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਜਕਲਾਪਕਸ੍ਸ ਸਮਾਗਮੋ ਹਿ ਆਲ਼ਵਕਸਮਾਗਮਸਦਿਸੋਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਕਰਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਭਵਨਤੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਪਵੇਸਨਞ੍ਚ. ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਹਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਯੇਵ ‘‘ਏਤੇਹਿਯੇਵ ਤਂ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਤਮਣ੍ਡਲਾਦਿਕੇ ਨਵਵਸ੍ਸੇ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਚਲਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਾਨਾਵਿਧਪ੍ਪਹਰਣਹਤ੍ਥੇ ਅਤਿਵਿਯ ਭਯਾਨਕਰੂਪੇ ਭੂਤਗਣੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਨ੍ਤੇਨੇਵ ਚਰਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚਲਨਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਕੇਵਲਂ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਮਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਕੋਧਵਸੇਨ ਪਜ੍ਜਲਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਨਾਸਾਯ ਪਿਤ੍ਤਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਚਣ੍ਡਤਰੋ ਅਸ੍ਸ, ਏਵਮੇਵਾਯਂ ਯਕ੍ਖੋ ਮਯਿ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਦੂਸੇਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਯਮੇਵ ਭਵਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨ੍ਧਕਰਣਤਮਸਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਰਹਿਤੇ ਬਹਲਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕਿਰ ਤਦਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ. ਦੇਵੋਤਿ ਮੇਘੋ ਏਕਮੇਕਂ ਫੁਸਿਤਕਂ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਂ ਪਾਤੇਤਿ. ਅਥ ਯਕ੍ਖੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਾਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂ ਭਿਂਸਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਅਜਕਲਾਪਕੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਯਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਂ, ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਊਰੁਤ੍ਥਮ੍ਭਕਸਰੀਰਸ੍ਸ ਛਮ੍ਭਿਤਭਾਵਂ. ਲੋਮਹਂਸਨ੍ਤਿ ਲੋਮਾਨਂ ਪਹਟ੍ਠਭਾਵਂ, ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਭਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਨਨੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਮਕਾਸਿ, ਤਂ ਪਨੇਸ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਭਵਨੇ ਖੇਮਟ੍ਠਾਨੇ ਥਿਰਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿ, ਇਦਾਨਿ ਬਹਿ ਠਿਤਂ ਏਵਂ ਭਿਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨਂ ‘‘ਥਿਰਭੂਮੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਨ ਭਾਯਤੀ’’ਤਿ ਚ.

ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ ਭਿਂਸਾਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਵਰੂਪਂ ਸਦ੍ਦਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦੋ ਹਿ ਅਯਂ. ਤਦਾ ਹਿ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਸਿਨੇਰੁਂ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਅਸਨਿਸਤਸਦ੍ਦਸਙ੍ਘਾਟਂ ਵਿਯ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪੁਞ੍ਜੀਕਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸਾਗਜਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਗਜ੍ਜਿਤਂ, ਕੇਸਰਸੀਹਾਨਂ ਸੀਹਨਿਨ੍ਨਾਦਂ, ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਹਿਂਕਾਰਸਦ੍ਦਂ, ਭੂਤਾਨਂ ਅਟ੍ਟਹਾਸਂ, ਅਸੁਰਾਨਂ ਅਪ੍ਫੋਟਨਘੋਸਂ, ਇਨ੍ਦਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਵਜਿਰਨਿਗ੍ਘਾਤਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮ੍ਭੀਰਤਾਯ ਵਿਪ੍ਫਾਰਿਕਤਾਯ ਭਯਾਨਕਤਾਯ ਚ ਅਵਸੇਸਸਦ੍ਦਂ ਅਵਹਸਨ੍ਤਮਿਵ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਮਿਵ ਚ ਕਪ੍ਪਵੁਟ੍ਠਾਨਮਹਾਵਾਤਮਣ੍ਡਲਿਕਾਯ ਵਿਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਹਦਯਂ ਫਾਲੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਟਿਭਯਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਕ੍ਖਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਕ੍ਖਗਜ੍ਜਿਤਂ ਗਜ੍ਜਿ ‘‘ਏਤੇਨ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਭਿਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਯਂ ਯਂ ਨਿਚ੍ਛਰਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਤਾ ਪਪਟਿਕਂ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ, ਵਨਪ੍ਪਤਿਜੇਟ੍ਠਕੇ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖਲਤਾਗੁਮ੍ਬੇਸੁ ਪਤ੍ਤਫਲਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਸੀਦਯਿਂਸੁ, ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਵਿਤ੍ਥਤੋਪਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਵੇਧਿ, ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਤਾ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਦੇਵਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਹੁਦੇਵ ਭਯਂ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਲੋਮਹਂਸੋ, ਪਗੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਅਪਦਦ੍ਵਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਉਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਮਹਤੀ ਵਿਭਿਂਸਨਕਾ ਅਹੋਸਿ, ਸਕਲਸ੍ਮਿਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ‘‘ਕਿਮੀ’’ਤਿ ਅਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਨਿਚ੍ਚਲੋ ਨਿਸੀਦਿ, ‘‘ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲ ਪਕ੍ਕੁਲ’’ ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤਪਥਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਪਕ੍ਕੁਲੋ’’ਤਿ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸਂ ਨਿਗ੍ਘੋਸਨਿਚ੍ਛਾਰਣਾਯਂ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪਯਿਂਸੁ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਆਕੁਲਬ੍ਯਾਕੁਲ ਇਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਾਭਿਧਾਨਵਸੇਨ ਅਕ੍ਕੁਲੋ ਬਕ੍ਕੁਲੋਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਏਕਂ ਏਕਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਵਾਰਂ ਜਾਤੋ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਕੁਲੋਤਿ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ ਆਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਕਤਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਵਾਰੇ ਪਨ ਜਾਤੋ ਬਕ੍ਕੁਲੋ, ਕੁਲਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਤਿਪਰਿਯਾਯੋ ਕੋਲਂਕੋਲੋਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਵੁਤ੍ਤਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਵਿਧਾਯੀ ਚ ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਯੋਗੋਤਿ ਪਠਮੇਨ ਪਦੇਨ ਜਲਾਬੁਜਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਣ੍ਡਜਆਸੀਵਿਸਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਾਦਯੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਹਾਦਿਕੋ ਵਿਯ ਆਸੀਵਿਸਾਦਿਕੋ ਵਿਯ ਚ ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਜੀਵਿਤਹਾਰਕੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਯਕ੍ਖੋ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਅਕ੍ਖੁਲੋ ਭਕ੍ਖੁਲੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਖੇਤੁਂ ਖੇਪੇਤੁਂ ਵਿਨਾਸੇਤੁਂ ਉਲਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਕ੍ਖੁਲੋ, ਭਕ੍ਖਿਤੁਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਉਲਤੀਤਿ ਭਕ੍ਖੁਲੋ. ਕੋ ਪਨੇਸੋ? ਯਕ੍ਖਰਕ੍ਖਸਪਿਸਾਚਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਸੋ ਤੇ, ਸਮਣ, ਪਿਸਾਚੋਤਿ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ, ਸਮਣ, ਤਵ ਪਿਸਿਤਾਸਨੋ ਪਿਸਾਚੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੇਰਵਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਯਕ੍ਖੋ ਵਦਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ. ਤੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਕਰਣਵੇਲਾਯਂ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਗਣਨਹੇਤੁਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਕਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਪਾਰਗੂਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਪਾਰਿਪੂਰਿਵਸੇਨ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ, ਤਤੋਯੇਵ ਤੇਸਂ ਹੇਤੁਭੂਤੇ ਸਮੁਦਯੇ, ਤਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣੇ ਨਿਰੋਧੇ, ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਚ ਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਪਾਰਿਪੂਰਿਵਸੇਨ ਪਾਰਗਤੋ. ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਕਅਤ੍ਤਭਾਵਾਵਬੋਧਨੇਪਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤੇ ਕਲ਼ੇਵਰੇ ਸਸਞ੍ਞਿਮ੍ਹਿ ਸਮਨਕੇ ਲੋਕਞ੍ਚ ਲੋਕਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਮੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੦੭; ਅ. ਨਿ. ੪.੪੫). ਅਥ ਵਾ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਕਾਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾ. ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦਯੋ ਹਿ ਵੋਦਾਨਧਮ੍ਮਾ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਸੁਖਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ, ਨ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਾ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾ ਵਿਯ ਅਸਕਧਮ੍ਮਾ. ਪਾਰਗੂਤਿ ਤੇਸਂ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਾਰਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਤੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਂ ਤਾਵ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ. ਤੇਸੁ ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸੀਲਂ. ਤਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਾਦਿਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਂ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਾ. ਯਥਾ ਚ ਸੀਲਂ, ਤਥਾ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਾ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਸਮਾਧਿ ਸਹ ਉਪਚਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ. ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਲੋਕਿਯਾ ਸੁਤਮਯਾ, ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਾ, ਭਾਵਨਾਮਯਾ ਚ ਸਾਸਵਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਵ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਲੋਕਿਯਮੇਵ, ਤਂ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਭਾਵਤੋ. ਏਵਂ ਏਤੇਸਂ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਾਰਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਤੋਤਿ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਰਗੂ.

ਅਥ ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਗੂ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕਦਾਗਾਮੀਪਿ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਗੂ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਇਤਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਾਰਗੂ. ਅਰਹਾ ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਗ੍ਗਭੂਤਾਯ ਅਕੁਪ੍ਪਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਨਗਮਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਸੁ ਪਾਰਗੂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੁਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਸੋਲ਼ਸਵਿਧਾਯ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਕੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਰਗਤੋ.

ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਤਦਾ ਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਧਮ੍ਮਤਾਯ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਏਤਂ ਪਿਸਾਚਞ੍ਚ, ਪਕ੍ਕੁਲਞ੍ਚਾਤਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਰਗਮਨਤੋ ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ, ਅਜਕਲਾਪਕ, ਏਤਂ ਤਯਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਪਿਸਿਤਾਸਨਤ੍ਥਮਾਗਤਂ ਪਿਸਾਚਂ ਭਯਜਨਨਤ੍ਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਂ ਅਕ੍ਕੁਲਪਕ੍ਕੁਲਿਕਞ੍ਚ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਭਿਭਵਤਿ, ਤਂ ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਯਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮੇਵ ਉਲ੍ਲਪਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਾ. ਅਥ ਅਜਕਲਾਪਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਨ ਤਥਾਰੂਪੇਨਪਿ ਪਟਿਭਯਰੂਪੇਨ ਵਿਭਿਂਸਨੇਨ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਤਂ ਤਾਦਿਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਮਨੁਸ੍ਸੋਵਤਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਤ੍ਤਨਿ ਨਿਵਿਟ੍ਠਭਾਵਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਂ ਪਵੇਦੇਸਿ.

ਸਤ੍ਤਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਸਙ੍ਗਾਮਜੀਤਿ ਏਵਂਨਾਮੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਮਹਾਵਿਭਵਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਦਾਰੇਨ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਘਰਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਉਪਾਸਕੇ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸੁਦ੍ਧਵਤ੍ਥੇ ਸੁਦ੍ਧੁਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਜੇਤਵਨਾਭਿਮੁਖੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਜੇਤਵਨੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਕਞ੍ਚਨਗੁਹਾਯਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਵਿਯ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਮਣ੍ਡਪੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਉਪਾਸਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ, ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਗਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਨੇਕੇਸਂ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਾਯ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਸਿ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਖੋ, ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ, ਤਥਾਗਤਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸੋਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਮਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਅਨੁਜਾਨਾਥ ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਰਟ੍ਠਪਾਲਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੯੩ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਸੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਅਲਤ੍ਥ ਖੋ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ, ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਨ ਸੋ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞਾਵਾਸੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਞ੍ਚ ਪਟਿਸ੍ਸਵਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ ਧੁਰਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਜੇਤਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ, ਕਿਰ ਇਧਾਗਤੋ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਨਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਾਜਾਨੋ ਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਦਾਯਾਦਾ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਨਾਲਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ, ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਵਿਬ੍ਭਮਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਕਾਮੇਹਿ ਅਨਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਗੂਥਧਾਰੀ ਵਿਯ ਗੂਥਪਿਣ੍ਡੇ ਕਾਮੇਸੁਯੇਵ ਅਲ੍ਲੀਯਨਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਯਿਮੇ ਸਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਘਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਂ ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸੁਂ ‘‘ਮਯਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਤਂ ਯਾਚਨ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਮਨਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ, ਭਦ੍ਦੇ, ਤਵ ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਪੁਤ੍ਤਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਤਾਯ ਕਿਰ ਆਪਨ੍ਨਸਤ੍ਤਾਯ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਮਾਦਾਯ ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਪਾਦਪਰਿਚਰਣਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਿਕਾ, ਭਰਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯ੍ਯੋਤਿ ‘‘ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਵੋਹਾਰੇਨ ਵਦਤਿ. ਕਿਰਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਿਰਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਖੁਦ੍ਦਪੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਣ, ਪੋਸ ਮਨ੍ਤਿ ਆਪਨ੍ਨਸਤ੍ਤਮੇਵ ਮਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਸਾਹਂ ਏਤਰਹਿ ਖੁਦ੍ਦਪੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਦਿਸਂ ਮਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾਵ ਤਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ, ਸਮਣ, ਪੁਤ੍ਤਦੁਤਿਯਂ ਮਂ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਾਦੀਹਿ ਭਰਸ੍ਸੂਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਪਨ, ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨੇਵ ਓਲੋਕੇਤਿ, ਨਾਪਿ ਆਲਪਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ.

ਸਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਮੇਵ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰਿਸਾ ਨਾਮ ਭਰਿਯਾਸੁ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਾਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਪਿਤੁ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਤ੍ਤਪੇਮੇਨਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘‘ਏਸੋ ਤੇ, ਸਮਣ, ਪੁਤ੍ਤੋ, ਪੋਸ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਾ ਕਿਰ ਸਮਣਤੇਜੇਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਥੇਰੋ ਦਾਰਕਮ੍ਪਿ ਨੇਵ ਓਲੋਕੇਤਿ ਨਾਪਿ ਆਲਪਤਿ. ਅਥ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਕਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੇਨਪਿ ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿ ਦਾਰਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਤ੍ਤੇਨਪੀਤਿ ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤੇਨਪਿ ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਦਿਬ੍ਬੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ. ਦੇਵਤਾਨਞ੍ਹਿ ਸੁਚਰਿਤਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਰੁਹਿਰਾਦੀਹਿ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਦੂਰੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮਤ੍ਥਂ ਦਿਬ੍ਬਂ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਂ ਤਾਦਿਸਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਂ ਵਿਯਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਂ, ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਂ, ਮਹਾਜੁਤਿਕਤ੍ਤਾ ਮਹਾਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਂ, ਤੇਨ ਦਿਬ੍ਬੇਨ. ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਨੀਵਰਣਾਦਿਸਂਕਿਲੇਸਵਿਗਮੇਨ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ. ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਿਸਯਾਤੀਤੇਨ. ਇਮਂ ਏਵਰੂਪਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਏਵਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਅਙ੍ਕੇ ਪੁਤ੍ਤਟ੍ਠਪਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਰੂਪਕਿਰਿਯਂ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਤਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਯਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ, ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠੁਂ ਮਂ ਆਗਤਾਤਿ ਨ ਨਨ੍ਦਤਿ ਨ ਤੁਸ੍ਸਤਿ. ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਸਾ ਅਯਂ ਮਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਦਿਤਾਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ. ਨ ਸੋਚਤੀਤਿ ਨ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਥੇਰੋ ਏਵਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨ ਸੋਚਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਙ੍ਗਾ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਂ ਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਾਤਿ ਰਾਗਸਙ੍ਗੋ ਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਪਿ ਸਙ੍ਗਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਮਜਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ. ਤਮਹਂ ਬ੍ਰੂਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਤਂ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਖੀਣਾਸਵਂ ਅਹਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ.

ਅਟ੍ਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਜਟਿਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੯. ਨਵਮੇ ਗਯਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਯਾਤਿ ਗਾਮੋਪਿ ਤਿਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਯਾਗਾਮਸ੍ਸ ਹਿ ਅਵਿਦੂਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਗਯਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਗਯਾਤਿਤ੍ਥਸ੍ਸ. ਗਯਾਤਿਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਹਿ ਗਯਾਗਾਮਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀ ਅਤ੍ਥਿ ਨਦੀਪਿ, ਤਦੁਭਯਂ ‘‘ਪਾਪਪਵਾਹਨਤਿਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਮਹਾਜਨੋ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ. ਗਯਾਸੀਸੇਤਿ ਗਜਸੀਸਸਦਿਸਸਿਖਰੋ ਤਤ੍ਥ ਏਕੋ ਪਬ੍ਬਤੋ ਗਯਾਸੀਸਨਾਮਕੋ, ਯਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਕੁਮ੍ਭਸਦਿਸੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਪਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਗਯਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਗਯਾਸੀਸੇ’’ਤਿ.

ਜਟਿਲਾਤਿ ਤਾਪਸਾ. ਤੇ ਹਿ ਜਟਾਧਾਰਿਤਾਯ ਇਧ ‘‘ਜਟਿਲਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਤੁਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਭੂਤੇ ਮਾਘਮਾਸਸ੍ਸ ਅਵਸਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਫਗ੍ਗੁਣਮਾਸਸ੍ਸ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਅਟ੍ਠਦਿਵਸਪਰਿਮਾਣੇ ਹਿਮਸ੍ਸ ਪਤਨਕਾਲੇ. ਗਯਾਯਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਥਸਮ੍ਮਤੇ ਉਦਕੇ ਪਠਮਂ ਨਿਮੁਗ੍ਗਸਕਲਸਰੀਰਾ ਤਤੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਿਲਵਨ੍ਤਿ. ਨਿਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਸੀਸਂ ਉਦਕੇ ਓਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨਿਮੁਜ੍ਜਨਾਨਿਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕੇਚਿ ‘‘ਏਕੁਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ, ਤੇ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਂ ਪਨ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਮਨ੍ਤਰੇਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਤੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਯੇਪਿ ‘‘ਏਕਨਿਮੁਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ, ਤੇਪਿ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਥੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਮਰੁਪ੍ਪਪਾਤਪਤਿਤਾ ਵਿਯ ਤਤ੍ਥੇਵ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨਿਮੁਜ੍ਜਨਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਤੇ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ, ਤੇ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨਿਮੁਜ੍ਜਨਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਿਮੁਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਪੁਬ੍ਬਕਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਂ, ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਮੇਵ ਪਨ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਤਿਪਯਾ, ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਂ ਤਦੁਭਯਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਬਹੂਤਿ ਤੇਸਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਂ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਜਟਿਲਾਤਿ ਜਟਿਲਾਨਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮੁਣ੍ਡਸਿਖਣ੍ਡਿਨੋਪਿ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਉਦਕਸੁਦ੍ਧਿਕਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਓਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ ਗਯਾਯ ਉਦਕਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸੇ ਚ ਸਰੀਰੇ ਚ ਓਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ਘਟੇਹਿ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੀਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਂ ਜੁਹਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ ਗਯਾਤੀਰੇ ਵੇਦਿਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਧੂਮਦਬ੍ਭਿਪੂਜਾਦਿਕੇ ਉਪਕਰਣੇ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਂ ਜੁਹਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਂ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਯਾਯਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣੇਨ ਚ ਪਾਪਮਲਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿ ਪਾਪਪਵਾਹਨਾ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿ ਏਵ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਕੇਚਿ ਉਦਕਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਉਦਕਸ੍ਸਞ੍ਜਲਿਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਦਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ਅਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਵਾਰਂ ਸਾਵਿਤ੍ਤਿਆਦਿਕੇ ਜਪਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ‘‘ਇਨ੍ਦ ਆਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਜ੍ਜਾਜਪਂ ਅਵ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਮਹਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਿਕਆਚਮਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਅਨ੍ਤੋਉਦਕੇ ਠਿਤਾ ਤਨ੍ਤੀ ਵਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਵੀਣਂ ਵਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਿਰਿਯਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤੇ ਏਵਰੂਪਾ ਵਿਕਾਰਕਿਰਿਯਾ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਪੁਬ੍ਬਕਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨੁਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਪਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਆਕੁਲਬ੍ਯਾਕੁਲੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਉਪਰਿਪਬ੍ਬਤੇ ਠਿਤੋ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਤਂ ਕੋਲਾਹਲਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਕਿਰਿਯਵਿਕਾਰਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਇਮਿਨਾ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਦਕੋਰੋਹਨਾਦਿਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਤੇਸਂ ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਪਰਾਮਸਨਂ ਸਚ੍ਚਾਦਿਕੇ ਚ ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਪਰੀਤਾਵਬੋਧਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਉਦਕਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਭਾਵਦੀਪਕਂ ਸਚ੍ਚਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਯਾਥਾਵਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨ ਉਦਕੇਨ ਸੁਚੀ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦਕੇਨਾਤਿ ਉਦਕੁਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿਨਾ. ਉਦਕੁਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿ ਹਿ ਇਧ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ‘‘ਉਦਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ਰੂਪਭਵੋ ਰੂਪਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਉਦਕੇਨਾਤਿ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਾਧਨਭੂਤੇਨ ਉਦਕੇਨ ਸੁਚਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਚੀਤਿ ਤੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਉਦਕੇਨ ਸੁਚਿ ਪਾਪਮਲਤੋ ਸੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਬਹ੍ਵੇਤ੍ਥ ਨ੍ਹਾਯਤੀ ਜਨੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਉਦਕੋਰੋਹਨਾਦਿਨਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਸਿਯਾ, ਬਹੁ ਏਤ੍ਥ ਉਦਕੇ ਜਨੋ ਨ੍ਹਾਯਤਿ, ਮਾਤੁਘਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਅਞ੍ਞੋ ਚ ਗੋਮਹਿਂਸਾਦਿਕੋ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪੇ ਉਪਾਦਾਯ, ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਪਸੁਦ੍ਧਿ ਸਿਯਾ, ਨ ਪਨੇਵਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨ੍ਹਾਨਸ੍ਸ ਪਾਪਹੇਤੂਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ. ਯਞ੍ਹਿ ਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਯਥਾ ਆਲੋਕੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰਸ੍ਸ, ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ, ਨ ਏਵਂ ਨ੍ਹਾਨਂ ਪਾਪਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਨ ਉਦਕੇਨ ਸੁਚਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਯੇਨ ਪਨ ਸੁਚਿ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਮ੍ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ. ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਚੀਸਚ੍ਚਞ੍ਚੇਵ ਵਿਰਤਿਸਚ੍ਚਞ੍ਚ. ਅਥ ਵਾ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਞਾਣਸਚ੍ਚਞ੍ਚੇਵ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਞ੍ਚ. ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ, ਫਲਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਸੋ ਸੁਚੀ ਸੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੁਚਿ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਂ? ਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਵੇ ਅਮਤਾ ਵਾਚਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੪੫੫), ਸਚ੍ਚਂ ਹਵੇ ਸਾਦੁਤਰਂ ਰਸਾਨਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੪), ਸਚ੍ਚੇ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ, ਆਹੁ ਸਨ੍ਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੪੫੫), ਸਚ੍ਚੇ ਠਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਜਾ. ੨.੨੧.੪੩੩) ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਸਚ੍ਚਗੁਣਾ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਸਚ੍ਚਵਿਪਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਸ੍ਸ, ਮੁਸਾਵਾਦਿਸ੍ਸ ਜਨ੍ਤੁਨੋ (ਧ. ਪ. ੧੭੬), ਅਭੂਤਵਾਦੀ ਨਿਰਯਂ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੦੬) ਚ ਆਦਿਨਾ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ.

ਨਵਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਬਾਹਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦. ਦਸਮੇ ਬਾਹਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋਤਿ ਦਾਰੁਮਯਚੀਰੋ. ਸੁਪ੍ਪਾਰਕੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਪਟ੍ਟਨੇ ਵਸਤਿ. ਕੋ ਪਨਾਯਂ ਬਾਹਿਯੋ, ਕਥਞ੍ਚ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਥਂ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕੇ ਪਟ੍ਟਨੇ ਪਟਿਵਸਤੀਤਿ?

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੀਕਥਾ – ਇਤੋ ਕਿਰ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾ ਵਤਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਵਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੀਯਤਿ, ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ ਯਥਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਪਰਾਯਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸੀਲੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਬਾਹਿਯਰਟ੍ਠੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਤਂ ਬਾਹਿਯਰਟ੍ਠੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਬਾਹਿਯੋਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਵਣਿਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਬਹੂਨਂ ਭਣ੍ਡਾਨਂ ਨਾਵਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਵਾਰੇ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਪਰਿਸਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ.

ਅਟ੍ਠਮੇ ਵਾਰੇ ਪਨ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਭੂਮਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਰੋਪਿਤਭਣ੍ਡੋ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਨਾਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਦੇਸਂ ਅਪਤ੍ਵਾਵ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝੇ ਵਿਪਨ੍ਨਾ. ਮਹਾਜਨੋ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਭਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ. ਬਾਹਿਯੋ ਪਨ ਏਕਂ ਨਾਵਾਫਲਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਰਨ੍ਤੋ ਊਮਿਵੇਗੇਨ ਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦਂ ਖਿਪਮਾਨੋ ਭਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਜਾਤਰੂਪੇਨੇਵ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ. ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਮਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਲਜ੍ਜਾਯ ਗੁਮ੍ਬਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਾਦਨਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਕ੍ਕਨਾਲ਼ਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਾਕੇਹਿ ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਪਾਵੁਰਣਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਾਦੇਸਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਦਾਰੁਫਲਕਾਨਿ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਵਾਕੇਨ ਆਵੁਣਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਪਾਵੁਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਦਾਰੁਮਯਚੀਰਧਾਰਿਤਾਯ ‘‘ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ’’ਤਿ ਪੁਰਿਮਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਬਾਹਿਯੋ’’ਤਿ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ.

ਤਂ ਏਕਂ ਕਪਾਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂਵਿਧੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਅਯ੍ਯੋ ਵਤ੍ਥਂ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਉਦਾਹੁ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤਾ ਨਾਨਾਦਿਸਾਹਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਉਪਨੇਸੁਂ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਾਮੇਨ ਨਾਗਮਿਸ੍ਸਂ, ਨਯਿਮੇ ਏਵਂ ਮਯਿ ਪਸੀਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾਵ ਨੀਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਂ, ਏਵਂ ਮੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੋਹਞ੍ਞੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਵਤਾਯਂ ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰਿਂਸੁ.

ਸੋਪਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਿਦੂਰਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਂ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਚੀਰਧਾਰਣਮਤ੍ਤੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂਵਿਧਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਮਯਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵੁਤ੍ਤਿਨਾ ਭਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਸਿ. ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਪਨ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਭਾਵੀਯਮਾਨੋ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਮਞ੍ਞਿ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਚਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ, ਲਾਭੀ ਚ ਅਹੋਸਿ ਉਲ਼ਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕੇ ਪਟਿਵਸਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਆਦਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਸਕ੍ਕਤੋ. ਗਰੁਕਤੋਤਿ ਗੁਣਵਿਸੇਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਾਸਾਣਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਗਰੁਕਰਣਵਸੇਨ ਗਰੁਕਤੋ. ਮਾਨਿਤੋਤਿ ਮਨਸਾ ਸਮ੍ਭਾਵਨਵਸੇਨ ਮਾਨਿਤੋ. ਪੂਜਿਤੋਤਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜਾਵਸੇਨ ਪੂਜਿਤੋ. ਅਪਚਿਤੋਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮਗ੍ਗਦਾਨਆਸਨਾਭਿਹਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਅਪਚਿਤੋ. ਲਾਭੀ ਚੀਵਰ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣੀਤਪਣੀਤਾਨਂ ਉਪਰੂਪਰਿ ਉਪਨੀਯਮਾਨਾਨਂ ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਭਨਵਸੇਨ ਲਾਭੀ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਸਕ੍ਕਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਗਰੁਕਤੋਤਿ ਗਰੁਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਮਾਨਿਤੋਤਿ ਬਹੁਮਾਨਿਤੋ ਮਨਸਾ ਪਿਯਾਯਿਤੋ ਚ. ਪੂਜਿਤੋਤਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਾਭਿਪੂਜਾਯ ਪੂਜਿਤੋ. ਅਪਚਿਤੋਤਿ ਅਪਚਾਯਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਕ੍ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਅਭਿਸਙ੍ਖਤੇ ਪਣੀਤਪਣੀਤੇ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਸਕ੍ਕਤੋ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਰੁਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਗਰੁਕਤੋ. ਯਂ ਮਨਸਾ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਬਹੁਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚ, ਸੋ ਮਾਨਿਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਪੂਜਨਵਸੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪੂਜਿਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਅਪਚਿਤੋ. ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਕਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕੇ ਪਟਿਵਸਤਿ ਸਕ੍ਕਤੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਚੀਵਰਂ ਸੋ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਏਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਉਪਨਾਮਨਵਸੇਨ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਲਾਭੀ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਰਹੋਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰਹਸਿ ਗਤਸ੍ਸ. ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕੀਭੂਤਸ੍ਸ ਬਹੂਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਕਾਰੇਨ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਕਥਂ? ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਅਹਂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਰਹਭਾਵੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਯੇ ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਨਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸੁ ਅਹਂ ਏਕੋਤਿ.

ਪੁਰਾਣਸਾਲੋਹਿਤਾਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇਸਾਲੋਹਿਤਾ ਬਨ੍ਧੁਸਦਿਸਾ ਏਕਤੋ ਕਤਸਮਣਧਮ੍ਮਾ ਦੇਵਤਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਾਣਸਾਲੋਹਿਤਾਤਿ ਪੁਰਾਣਕਾਲੇ ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਸਾਲੋਹਿਤਾ ਮਾਤੁਭੂਤਾ ਏਕਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮੋਯੇਵਤ੍ਥੋ ਗਹਿਤੋ.

ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਓਸਕ੍ਕਮਾਨੇ ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ‘‘ਯਾਵ ਸਾਸਨਂ ਨ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਜੀਵਿਤੇ ਸਾਲਯਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੁ, ਨਿਰਾਲਯਾ ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਏਕਰਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਇਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਏਵਂ ਅਕਤ੍ਥ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਸਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਯ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮ, ਸਯਮੇਵ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਆਦਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ, ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭੂਮਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਇਤਰੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾਪਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤੇ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵੇਸੁਯੇਵ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕੁਲਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਏਕੋ ਪਕ੍ਕੁਸਾਤਿ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਏਕੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ, ਏਕੋ ਦਬ੍ਬੋ ਮਲ੍ਲਪੁਤ੍ਤੋ, ਏਕੋ ਸਭਿਯੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ, ਏਕੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਸੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੁਰਾਣਸਾਲੋਹਿਤਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿ. ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਦੇਵਧੀਤਾ ਵਿਯ ਦੇਵੋ ਏਵ ਦੇਵਤਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਇਧ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਦੇਵਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.

ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ, ਤਤ੍ਥੇਕਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵੋ, ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਏਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵੋ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਇਤਰੇ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੇ ਤੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਲਾਨੁਕਾਲਂ ‘‘ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤਿਯੇਵ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਬਾਹਿਯਂ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਾਰੁਚੀਰਧਾਰਿਂ ਕੋਹਞ੍ਞੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤਿਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਜੀਵਿਤੇ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਅਰਹਤਾਪਿ ਆਭਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਮ੍ਭਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਅਨਰਹਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਨਿਕਾਮਯਮਾਨੋ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਜਾਨਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਤੋ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨੇ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਬਾਹਿਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਉਲ਼ਾਰਂ ਓਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ‘‘ਕੇ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ‘‘ਅਹਂ ਤੇ ਪੋਰਾਣਕਸਹਾਯੋ ਤਦਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਦਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਦਾਨਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਵੇਸਧਾਰੀ ਅਨਰਹਾਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਰਹਾ ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਸੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ, ਨੇਵ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਅਰਹਾ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਮਾ ਤੇ ਅਹੋਸਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਰਹਾ, ਗਚ੍ਛ ਨਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਸਾਲੋਹਿਤਾ ਦੇਵਤਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਕਾਤਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਸੀਲਾ ਕਰੁਣਾਧਿਕਾ. ਅਤ੍ਥਕਾਮਾਤਿ ਹਿਤਕਾਮਾ ਮੇਤ੍ਤਾਧਿਕਾ. ਪੁਰਿਮਪਦੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਕਾਮਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਵਤਾਯ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਹਿਤੂਪਸਂਹਾਰਂ. ਚੇਤਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਚੇਤੋਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ. ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਭਵਨਵਸੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ‘‘ਯੇ ਖੋ ਕੇਚਿ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਪਵਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛਾਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਬਾਹਿਯਂ ਸਹੋਢਂ ਚੋਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ‘‘ਨੇਵ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਅਰਹਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਵਚਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਵੋਚ. ਨੇਵ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਅਰਹਾਤਿ ਏਤੇਨ ਤਦਾ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਅਸੇਕ੍ਖਭਾਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਤੇਨ ਸੇਕ੍ਖਭਾਵਂ, ਉਭਯੇਨਪਿਸ੍ਸ ਅਨਰਿਯਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ. ਸਾਪਿ ਤੇ ਪਟਿਪਦਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾਯ ਤ੍ਵਂ ਅਰਹਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਆਦਯੋ ਛ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ. ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਏਤਾਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਤਿ ਪਟਿਪਦਾ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ.

ਅਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਮਾਨੋ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ? ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਲ੍ਲੇਖਤਾਯ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਹਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਬਾਹਿਯੋ ਪਠਮਾਦਿਝਾਨਚਤੁਕ੍ਕਲਾਭੀ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਸਮੁਦਾਚਾਰਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ‘‘ਸਮ੍ਭਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਨਿਕਾਮਯਮਾਨੋ’’ਤਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਬਾਹਿਯੋ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਕਮ੍ਮਂ, ਯਮਹਂ ਅਰਹਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ, ਅਯਞ੍ਚ ‘ਅਰਹਤ੍ਤਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਪਿ ਤੇ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਲੋਕੇ ਕੋਚਿ ਅਰਹਾ’’ਤਿ? ਅਥ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਕੇ ਚਰਹਿ ਦੇਵਤੇ ਲੋਕੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਥਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਰਮ੍ਭੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਕੇ ਚਰਹੀਤਿ ਕੇ ਏਤਰਹਿ. ਲੋਕੇਤਿ ਓਕਾਸਲੋਕੇ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਭਾਜਨਲੋਕਭੂਤੇ ਸਕਲਸ੍ਮਿਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਏਤਰਹਿ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਮਯਂ ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ. ਉਤ੍ਤਰੇਸੂਤਿ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੁਤ੍ਤਰਦਿਸਾਭਾਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ. ਆਰਕਾ ਹਿ ਸੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸੁਵਿਦੂਰਵਿਦੂਰੇ ਠਿਤੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਵਾਸਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਰੀਨਂ ਵਾ ਹਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾਰਯੋ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਹਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ. ਅਰਾਨਂ ਵਾ ਹਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ. ਯਞ੍ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਵਤਣ੍ਹਾਮਯਨਾਭਿ ਪੁਞ੍ਞਾਦਿਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਰਂ ਜਰਾਮਰਣਨੇਮਿ ਆਸਵਸਮੁਦਯਮਯੇਨ ਅਕ੍ਖੇਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਿਭਵਰਥੇ ਸਮਾਯੋਜਿਤਂ ਅਨਾਦਿਕਾਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਂ. ਤਸ੍ਸਾਨੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਵੀਰਿਯਪਾਦੇਹਿ ਸੀਲਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਦ੍ਧਾਹਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਞਾਣਫਰਸੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਾ ਹਤਾ ਵਿਹਤਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਤਿ. ਅਰਹਤੀਤਿ ਵਾ ਅਰਹਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਉਲ਼ਾਰੇ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇ ਪੂਜਾਵਿਸੇਸਞ੍ਚ ਅਰਹਤਿ. ਰਹਾਭਾਵਤੋ ਵਾ ਅਰਹਂ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਪਾਪਕਿਲੇਸਸ੍ਸਾਪਿ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਤੋਪਿ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ, ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਹਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਭਾਵਿਤਂ;

ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਹੀਨਂ ਮੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋਸ੍ਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੬੩; ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੯; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੩੧);

ਅਪਿਚ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਵਜ੍ਜਸੁਖਵਿਪਾਕਤੋ, ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਤੋਤਿਆਦਿਨਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਦੁਕਾਦਿਵਸੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੨੯-੧੩੧) ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਅਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ. ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਾਦਿਗੁਣਵਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਦਾਧਮ੍ਮਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮਮੇਵ ਵਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਉਪਦਿਸਤਿ ਕਥੇਤਿ.

ਸਂਵੇਜਿਤੋਤਿ ‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਵਤ, ਭੋ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵਸ੍ਸ, ਯੇਨਾਹਂ ਅਨਰਹਾਵ ਸਮਾਨੋ ਅਰਹਾਤਿ ਅਮਞ੍ਞਿਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਿਂ, ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਖੋ ਪਨਿਦਂ ਜੀਵਿਤਂ, ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਸਂਵੇਗਮਾਪਾਦਿਤੋ, ਦੇਵਤਾਵਚਨੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਂਵਿਗ੍ਗਮਾਨਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਵਦੇਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ. ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨਾਮਮਪਿ ਸਵਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਸਂਵੇਗੇਨ ਚ ਚੋਦਿਯਮਾਨਹਦਯੋ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਪਰਿਵਾਸੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਤੋ ਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤੇ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚਾਯਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨ ਅਗਮਾਸਿ. ਯਦਾ ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤਦਹੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਏਵਂ ਅਗਮਾਸੀਤਿ? ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਪਰਿਵਾਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਿਕਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਵਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਂ ਅਰੁਣਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਨਯਿਦਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਿਕੇ ਮਗ੍ਗੇ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਏਕਰਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਸੋ ਸਕਲਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਵਸੇ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ.

ਭਗਵਾਪਿ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤਾਨਿ, ਖਣਨ੍ਤਰੇ ਪਨ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋ ਚ ਜੇਤਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੇ ਕਾਯਾਲਸਿਯਵਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਕੁਤੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਪ੍ਪਾਰਕਪਟ੍ਟਨਤੋ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦੂਰਤੋ ਆਗਤੋਸਿ, ਨਿਸੀਦ, ਤਾਵ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਵਿਸ੍ਸਮਾਹਿ, ਆਗਤਕਾਲੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਕ੍ਖਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਏਕਰਤ੍ਤੇਨੇਵਮ੍ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਚਿਰਂ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਅਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਗਤੋ, ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਵ ਵਿਸ੍ਸਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਰਮਾਨਰੂਪੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੋਪਮਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਯਾ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਯੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਹਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥ. ਨੂਤਿ ਸਂਸਯੇ, ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣੇ, ਕਸ੍ਮਿਂ ਨੁ ਖੋ ਪਦੇਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਮ੍ਹਾਤਿ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਅਮ੍ਹ. ਮਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਧੋ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਬਧਿਰੋ ਵਿਯ ਸੋਤਂ, ਮੂਗੋ ਵਿਯ ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣਂ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਵਿਕਲੋ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ, ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਧਨਸਮ੍ਪਦਂ, ਕਨ੍ਤਾਰਦ੍ਧਾਨਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਖੇਮਨ੍ਤਭੂਮਿਂ, ਰੋਗਾਭਿਭੂਤੋ ਵਿਯ ਆਰੋਗ੍ਯਂ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਭਿਨ੍ਨਨਾਵੋ ਵਿਯ ਮਹਾਕੁਲ੍ਲਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਰਮਾਨਰੂਪੋਤਿ ਤਰਮਾਨਾਕਾਰੋ.

ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਕੇਤੁਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਾਯ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਸੋਭਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨਬ੍ਯਾਵਟਸ੍ਸ ਜਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਸਾਦਾਵਹਂ. ਪਸਾਦਨੀਯਨ੍ਤਿ ਦਸਬਲਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਛਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਅਟ੍ਠਾਰਸਾਵੇਣਿਕ- ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭੁਤਿਅਪਰਿਮਾਣਗੁਣਗਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਯ ਧਮ੍ਮਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਰਿਕ੍ਖਕਜਨਸ੍ਸ ਪਸਾਦਨੀਯਂ ਪਸੀਦਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਾਰਹਂ ਵਾ. ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਲੋਲਭਾਵਾਪਗਮਨੇਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤਮਾਨਸਂ. ਉਤ੍ਤਮਦਮਥਸਮਥਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਦਮਥਂ ਸਮਥਞ੍ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਚੇਵ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋ ਦਵਾਦਿਅਭਾਵਤੋ ਚ ਕਾਯੇਨ ਦਨ੍ਤਂ. ਗੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਚੇਵ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਾਚਾਭਾਵਤੋ ਦਵਾਦਿਅਭਾਵਤੋ ਚ ਵਾਚਾਯ ਗੁਤ੍ਤਂ. ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਅਰਿਯਿਦ੍ਧਿਯੋਗੇਨ ਅਬ੍ਯਾਵਟਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾਭਾਵਤੋ ਚ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਨਾਗਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦਿਵਸੇਨ ਅਗਮਨਤੋ, ਪਹੀਨਾਨਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪੁਨਾਨਾਗਮਨਤੋ, ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਆਗੁਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਕਰਣਤੋ, ਪੁਨਬ੍ਭਵਸ੍ਸ ਚ ਅਗਮਨਤੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਗਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਰੂਪਕਾਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਪਮਾਣਭੂਤਤਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਪਸਾਦਨੀਯਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਧਮ੍ਮਕਾਯੇਨ, ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੇਸੇਹਿ ਪਮਾਣਭੂਤਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਨ ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕੇ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਪਮਾਣਭਾਵੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂਭੂਤਞ੍ਚ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਮੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਸਰੀਰੋ ਪੀਤਿਵਿਪ੍ਫਾਰਿਤਵਿਵਟਨਿਚ੍ਚਲਲੋਚਨੋ ਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਓਣਤਸਰੀਰੋ ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਵੇਮਜ੍ਝਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤੋ ਪਰਿਚੁਮ੍ਬਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੇਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਦੇਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਦੇਸੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮਂ, ਯਂ ਮਮਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾ’’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਗਤੋਤਿ ਸੋਭਨਗਮਨਤ੍ਤਾ, ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਠਾਨਂ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਗਦਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ. ਗਮਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਗਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਭਗਵਤੋ ਸੋਭਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਨਵਜ੍ਜਂ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਗਮਨੇਨ ਖੇਮਂ ਦਿਸਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਤੋ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਗਮੇਤੀਤਿ ਸੋਭਨਗਮਨਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚੇਸ ਠਾਨਂ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਠਾਨਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪੁਨ ਅਪਚ੍ਚਾਗਮਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਯੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪੁਨੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸੁਗਤੋ. ਸਕਦਾਗਾਮਿ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ…ਪੇ… ਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸੁਗਤੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨੭).

ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਅਵਤ੍ਥਾਸੁ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲਤੋ ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਮਹਾਬੋਧਿਮਣ੍ਡਾ ਤਾਵ ਸਮਤਿਂਸਪਾਰਮਿਪੂਰਿਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਹਿਤਸੁਖਮੇਵ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹਨ੍ਤੋ ਸਸ੍ਸਤਂ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਕਾਮਸੁਖਂ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਮਧਿਗਤਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਅਵਿਸਯਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਾ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਚੇਸ ਗਦਤਿ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਸੁਗਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਕਾਲਵਾਦੀ, ਭੂਤਵਾਦੀ, ਅਤ੍ਥਵਾਦੀ, ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ, ਵਿਨਯਵਾਦੀ, ਨਿਧਾਨਵਤਿਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਾ ਕਾਲੇਨ ਸਾਪਦੇਸਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਵਤਿਂ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੯; ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪).

ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਯਾ ਸਾ ਵਾਚਾ ਅਭੂਤਾ ਅਤਚ੍ਛਾ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਾ, ਯਾ ਚ ਪਰੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ, ਨ ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੮੬).

ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਾ ਗਦਤ੍ਤਾਪਿ ਸੁਗਤੋ.

ਯਂ ਮਮਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯਾਤਿ ਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਦਿਸਨਂ ਚਿਰਕਾਲਂ ਮਮ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦਿਹਿਤਾਯ ਤਦਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਸੁਖਾਯ ਚ ਸਿਯਾ. ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਤਾਵ ਬਾਹਿਯਾਤਿ ਤਵ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਨ ਤਾਵ ਕਾਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਸਤ੍ਤਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕਾਲੋਪਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਤੋ ਭਗਵਾ ਕਾਲਵਾਦੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਾਲੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਕਾਲੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਦਾ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਾਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾਵੋ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਠਿਤਭਾਵਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਅਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਦੁਜ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ. ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਤ੍ਤਨਂ ਅਵਤ੍ਤਨਂ ਵਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਸਮ੍ਭਮਵਸੇਨ ‘‘ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਨੇਕਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਜੀਵਿਤਂ ਅਨੇਕਰੂਪਾ ਚ ਤਦਨ੍ਤਰਾਯਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਅਜ੍ਜੇਵ ਕਿਚ੍ਚਮਾਤਪ੍ਪਂ, ਕੋ ਜਞ੍ਞਾ ਮਰਣਂ ਸੁਵੇ;

ਨ ਹਿ ਨੋ ਸਙ੍ਗਰਂ ਤੇਨ, ਮਹਾਸੇਨੇਨ ਮਚ੍ਚੁਨਾ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੭੨; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੦੩);

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਮੇਵ ਤਾਵ ਪੁਰਕ੍ਖਰੋਤਿ? ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਅਦਿਟ੍ਠਕੋਸਲ੍ਲੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਦੇਵਤਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਸ੍ਸ ਸੁਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤਿਮਭਵਿਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ. ਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਅਰਹਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਕਾਰਣਾ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋਵ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ? ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪੀਤਿਯਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਂ, ਅਤਿਬਲਵਾ ਪੀਤਿਵੇਗੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਤਾਵ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ. ਯਾਵ ਪਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਵੀਸਯੋਜਨਸਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਦਰਥੋਪਿਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਬਲਵਾ, ਸੋਪਿ ਤਾਵ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੂ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਆਦਰਜਨਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਏਵਮਕਾਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਵਾਰਂ ਯਾਚਿਤੋ ਪਨ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਂ ਦਰਥਪ੍ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਜਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਮਂ ਯਾਚਸਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਨਂ ਦੁਜ੍ਜਾਨਤਂ ਵਦਸਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚ ਤੇ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ. ਤਿਹਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਤੇਤਿ ਤਯਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਵਦਤਿ.

ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਿਕ੍ਖਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨੇ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪੇ ਰੂਪਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵਂ, ਏਵਮੇਵ ਸੇਸਂ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਹਿ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਮੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਂ. ਦਿਟ੍ਠਾ ਮਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਆਪਾਥਗਤੇ ਰੂਪੇ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏਵਂ ਰਾਗਾਦਿਵਿਰਹੇਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਮੇ ਜਵਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨੇਵ ਜਵਨਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਂ ਰੂਪਂ, ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਤਤ੍ਥੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਨ੍ਤੀਰਣਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਯਂ. ਯਥਾ ਤਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏਵਂ ਆਪਾਥਗਤੇ ਰੂਪੇ ਤੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਾਦਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਜਵਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸੁਤਮੁਤੇ. ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਨਾਮ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਯਥਾ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਏਵਂ ਰਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ, ਬਾਹਿਯ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਤਯਾ, ਬਾਹਿਯ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਸਂਖਿਤ੍ਤਰੁਚਿਤਾਯ ਛਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਭੇਦਭਿਨ੍ਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਸਯਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਞਾਤਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਰੂਪਾਯਤਨਂ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਂਦ੍ਵਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਾਰੇਤਾ ਵਾ, ਯਤੋ ਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਪ੍ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਕੁਤੋ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਓਕਾਸੋਤਿ? ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸੁਤਾਦੀਸੁਪਿ.

ਇਦਾਨਿ ਞਾਤਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਹ ਮਗ੍ਗਫਲੇਨ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਤੇ, ਬਾਹਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਤੋਤਿ ਯਦਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ. ਤੇਤਿ ਤਵ. ਤਤੋਤਿ ਤਦਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਾ. ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਨਾ, ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਵਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਬਾਹਿਯ, ਤਵ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਯੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਾਵਬੋਧੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਤੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਸਹ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਰਤ੍ਤੋ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੋ ਵਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਵਾ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਪਹੀਨਰਾਗਾਦਿਕਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਨਾ ਸਹ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀਤਿ. ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਨ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ ਵਾ ਰਤ੍ਤੋ ਦੋਸੇਨ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੋ ਮੋਹੇਨ ਵਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਕੇ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਵਾ ਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇ ਵਾ ‘‘ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖੀਣਾਸਵਭੂਮਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਨੇਵਿਧ ਨ ਹੁਰਂ ਨ ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਤੇਨ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਨੇਵ ਇਧਲੋਕੇ ਨ ਪਰਲੋਕੇ ਨ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ. ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਅਨ੍ਤੋ ਅਯਂ ਪਰਿਵਟੁਮਭਾਵੋਤਿ ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵਂ ਨਾਮ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਨ੍ਤਰਾਭਵਸ੍ਸ ਹਿ ਭਾਵੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਅਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਵਿਕਪ੍ਪਨ੍ਤਰਦੀਪਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ‘‘ਨੇਵ ਇਧ ਨ ਹੁਰਂ, ਅਪਰੋ ਵਿਕਪ੍ਪੋ ਨ ਉਭਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਵਿਕਪ੍ਪਨ੍ਤਰਾਭਾਵਦੀਪਨਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ‘‘ਨੇਵ ਇਧ ਨ ਹੁਰਂ, ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇ ਪਨ ਨ ਅਞ੍ਞਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਯੇਪਿ ਚ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ’’ਤਿ ਚ ਇਮੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਹਾਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਯੁਵੇਮਜ੍ਝਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਅਨਵਸੇਸਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਨ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵਭੂਤੋਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਚ ਯੇ ਭੂਤਾ ਏਵ, ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਖੀਣਾਸਵਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇ ਭੂਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਬ੍ਬਿਰੁਦ੍ਧਤਾਯ ਸਮ੍ਭਵਮੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਸਂਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਸੇਖਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਚ. ਚਤੂਸੁ ਵਾ ਯੋਨੀਸੁ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਸਤ੍ਤਾ ਯਾਵ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਨਾਮ, ਅਣ੍ਡਕੋਸਤੋ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਤੋ ਚ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਸਂਸੇਦਜਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਚ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸਿਨੋ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਤਿ ਹਿ ਉਜੁਕੇ ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਗਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਕਿਂ ਅਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਸਾਮਤ੍ਥਿਯੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ.

ਯੇ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਤਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦੇਸਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਯਥਾ ਤਂ ਵੀਹਿਆਦਿਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਨ੍ਤਾਨੇ, ਏਵਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਨ੍ਤਾਨੇਪਿ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦੇਸਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਨਯੋ ਸਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਗਤਿਕਂ ਕਾਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਖਣੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਤੋ ਇਧੂਪਸਙ੍ਕਮਨੇ ਇਤੋ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਗਮਨੇ ਯੁਤ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦੇਸੇ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਾ, ਯਦਿਪਿ ਸਿਯਾ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋਤਿ. ਤਂ ਇਧਾਪਿ ਸਮਾਨਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਸਭਾਵਾ ਹਿ ਸਭਾਵਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦੇਸੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦੇਸੇ. ਤਥਾ ਹਿ ਮੁਖਘੋਸਾਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸੇ ਆਦਾਸਪਬ੍ਬਤਪ੍ਪਦੇਸਾਦਿਕੇ ਪਟਿਬਿਮ੍ਬਪਟਿਘੋਸਾਦਿਕਂ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਪਟਿਬਿਮ੍ਬਸ੍ਸ ਉਦਾਹਰਣਭਾਵਸਾਧਨਾਦਿਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵਕਥਾਵਿਚਾਰੋ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਪਕਰਣਸ੍ਸ (ਕਥਾ. ੫੦੫; ਕਥਾ. ਅਟ੍ਠ. ੫੦੫) ਟੀਕਾਯਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਇਧਾਤਿ ਕਾਮਭਵੋ, ਹੁਰਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਭਵੋ, ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਰੂਪਭਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ‘‘ਇਧਾਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨਾਨਿ, ਹੁਰਨ੍ਤਿ ਬਾਹਿਰਾਯਤਨਾਨਿ, ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਧਾਤਿ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਾ, ਹੁਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾ, ਉਭਯਮਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਪਰਿਵਜ੍ਜਨਮੁਖੇਨ ਅਸੁਭਦੁਕ੍ਖਾਨਿਚ੍ਚਾਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਨ ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੋ. ‘‘ਤਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਬਾਹਿਯ, ਨ ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਂ. ‘‘ਨੇਵਿਧਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ ਕਥਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ…ਪੇ… ਆਸਵੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚੀ’’ਤਿ.

ਇਮਾਯ ਸਂਖਿਤ੍ਤਪਦਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਤਾਵਦੇਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ, ਨ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇ. ਅਨੁਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਆਸਵੇਹੀਤਿ ਆਭਵਗ੍ਗਂ ਆਗੋਤ੍ਰਭੁਂ ਸਵਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਮਦਿਰਾਦਿਆਸਵਸਦਿਸਤਾਯ ਚ ‘‘ਆਸਵਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇਹਿ ਕਾਮਰਾਗਾਦੀਹਿ. ਵਿਮੁਚ੍ਚੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਹਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਏਵ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਲਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਤਾਯ ਤਾਵਦੇਵ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਸਂਸਾਰਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਵਟ੍ਟਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਿਮਦੇਹਧਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਸੁ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਤੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਰਿਯੇਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਪਕ੍ਕਾਮੀ’’ਤਿ.

ਸੋ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਵੀਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਚ੍ਚਯੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਦਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਪਿ ਪਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਚੀਵਰੇਨ ਵਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਨਾਕਾਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨਾਹੋਸਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਸੋ ਕਿਰ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਚੋਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਧਨੁਕਲਾਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚੋਰਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਲੋਭੇਨ ਤਂ ਉਸੁਨਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਨ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨਂ ਏਕਾ ਧੇਨੁ ਵੇਗੇਨ ਆਪਤਨ੍ਤੀ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਬਾਹਿਯਂ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯਂ ਗਾਵੀ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਾ ਅਧਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨ ਚਿਰਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ. ਗਾਵੀ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਾਤਿ ਏਕਾ ਯਕ੍ਖਿਨੀ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਧੇਨੁਰੂਪਾ. ਅਧਿਪਤਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸੀਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਲਦ੍ਧਾਘਾਤਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵੇਰਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਿਙ੍ਗੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸਿ.

ਸਤ੍ਥਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਗਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਸਙ੍ਕਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਸਰੀਰਂ ਨਗਰਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੂਪਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਕਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਿਚ੍ਚਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵਦਥ, ਕਦਾ ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ‘‘ਮਮ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤਕਾਲੇ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਅਜ੍ਜੇਵ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਧਮ੍ਮੋ, ਕਥਂ ਸੋ ਤਾਵਤਕੇਨ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਧਮ੍ਮਂ ‘ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ’ਤਿ ਪਮਿਣਥ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਗਾਥਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਾਨਿ ਨ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਅਤ੍ਥਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਪਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਗਾਥਾਪਦਂ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਸਹਸ੍ਸਮਪਿ ਚੇ ਗਾਥਾ, ਅਨਤ੍ਥਪਦਸਞ੍ਹਿਤਾ;

ਏਕਂ ਗਾਥਾਪਦਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੦੧) –

ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਸੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਅਗ੍ਗਭਾਵੇਨਪਿ ਪੂਜਾਰਹੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੧੬) ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਤੋ ਪਚ੍ਛਾ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਰਿਯੇਸਨਤੋ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੋ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਾਪਿ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨਗਰਤੋ ਬਹਿ ਨੇਤ੍ਵਾ. ਝਾਪੇਥਾਤਿ ਦਹਥ. ਥੂਪਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਰੋਥਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਸਰੀਰਧਾਤੁਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਞ੍ਚ ਕਰੋਥ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ – ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਲਕਤੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਧਿਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਚਰਥ, ਤਂ ਸੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਮਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਚਰੀਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਮਰਣਕਾਲਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾਵ ਕਾਲਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਮਞ੍ਚਕੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਝਾਪੇਥ, ਥੂਪਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਰੋਥਾਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਗਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਤਸ੍ਸ ਕਤਮਾ ਗਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਭਵਭੂਤਾ, ਗਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ, ਅਰਿਯੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਾਤਿ ਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋਤਿ ਪੇਚ੍ਚ ਭਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਭਵਨਿਰੋਧੋ ਵਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਥੂਪਕਰਣਾਣਤ੍ਤਿਯਾਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤ੍ਤਕੇਨ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ, ਤੇ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਗਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਪਾਕਟਤਰਂ ਵਾ ਕਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮਾ ਤਥਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ.

ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡੇਨ ਇਤੋ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਪਚ੍ਚਪਾਦੀਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਅਨੁਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਆਦਿਪਟਿਪਦਾਧਮ੍ਮਂ. ਅਥ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਅਨੁਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਫਲਧਮ੍ਮਂ. ਨ ਚ ਮਂ ਧਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਹੇਤੁ ਨ ਚ ਮਂ ਵਿਹੇਸੇਸਿ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਯੋ ਹਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਿਹੇਸੇਤਿ ਨਾਮ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਿਹਿਂਸਸਞ੍ਞੀ ਪਗੁਣਂ ਨ ਭਾਸਿਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਣੀਤਂ ਮਨੁਜੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੯; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੩; ੨.੩੩੯). ਅਥ ਵਾ ਨ ਚ ਮਂ ਧਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਨ ਚ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਹੇਤੁਭੂਤਂ ਇਮਂ ਮਮ ਸਾਸਨਧਮ੍ਮਂ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਹੇਸੇਤਿ. ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸਾਸਨਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਸਰੀਰੇ ਪਹਾਰਂ ਦੇਤਿ ਨਾਮ. ਅਯਂ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਹਿਯੋ ਦਾਰੁਚੀਰਿਯੋ’’ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵਂ, ਤਥਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾਨਞ੍ਚ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਗਤਿਯਾ ਪਚੁਰਜਨੇਹਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਭਾਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਪੋ ਚ ਨ ਗਾਧਤਿ, ਪਥਵੀ ਚ ਤੇਜੋ ਚ ਵਾਯੋ ਚ ਨ ਗਾਧਤਿ, ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲੇਸੋਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਸੁਕ੍ਕਾਤਿ ਸੁਕ੍ਕਵਣ੍ਣਤਾਯ ਸੁਕ੍ਕਾਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਗਹਨਕ੍ਖਤ੍ਤਤਾਰਕਾ. ਨ ਜੋਤਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਨਪ੍ਪਕਾਸਤੀਤਿ ਤੀਸੁ ਦੀਪੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਆਲੋਕਫਰਣਸਮਤ੍ਥੋ ਆਦਿਚ੍ਚੋਪਿ ਆਭਾਵਸੇਨ ਨ ਦਿਬ੍ਬਤਿ. ਨ ਤਤ੍ਥ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਭਾਤੀਤਿ ਸਤਿਪਿ ਭਾਸੁਰਭਾਵੇ ਕਨ੍ਤਸੀਤਲਕਿਰਣੋ ਚਨ੍ਦੋਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਭਾਵਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੁਣ੍ਹਾਵਿਭਾਸਨੇਨ ਨ ਵਿਰੋਚਤਿ. ਯਦਿ ਤਤ੍ਥ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਦਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਲੋਕਨ੍ਤਰੋ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਧਕਾਰਮੇਵ ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਸਙ੍ਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਮੋ ਤਤ੍ਥ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸਤਿ ਹਿ ਰੂਪਾਭਾਵੇ ਤਮੋ ਨਾਮ ਨ ਸਿਯਾ.

ਯਦਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੇਦਿ, ਮੁਨਿ ਮੋਨੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਮੁਨਨਤੋ ਮੋਨਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਾਦੀਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮੁਨੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੇਨੇਵ ਮੋਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣੇਨ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਯਮੇਵ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦਿਕੇ ਪਹਾਯ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੇਦਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ. ‘‘ਅਵੇਦੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਞ੍ਞਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਰੂਪਾ ਅਰੂਪਾ ਚ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਥਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਜਾਨਨਤੋ ਪਚ੍ਛਾ. ਰੂਪਾਤਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੋ ਏਕਵੋਕਾਰਭਵੋ ਚ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਰੂਪਾਤਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਨ ਰੂਪੇਨਾਮਿਸ੍ਸੀਕਤੋ ਅਰੂਪਭਵੋ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸੁਖਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਰੂਪਾਤਿ ਰੂਪਲੋਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ. ਅਰੂਪਾਤਿ ਅਰੂਪਲੋਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ. ਕਾਮਭਵੋ ਹਿ ਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਾ ਸਕਲਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯੇਨਪਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਾਹਿਯਸ੍ਸ ਏਵਰੂਪਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਦਸਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਬੋਧਿਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ.

੨. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਵਗ੍ਗੋ

੧. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਮੂਲੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੀਪਰੁਕ੍ਖੋ. ਸੋ ‘‘ਨਿਚੁਲੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮੁਚਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਂ ਵਨਜੇਟ੍ਠਕਤਾਯ ਪਨ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਹਾ ਅਕਾਲਮੇਘੋਤਿ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਹਾਮੇਘੋ. ਸੋ ਹਿ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਗਬ੍ਭਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵੁਟ੍ਠਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੀਤਵਾਤਦੁਦ੍ਦਿਨੀਤਿ ਸਾ ਚ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸੇਨ ਸੀਤਵਾਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤੇਨ ਦੁਸਿਤਦਿਵਸਤ੍ਤਾ ਦੁਦ੍ਦਿਨੀ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਾਗਭਵਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਨਾਗਰਾਜਾ. ਸਕਭਵਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਗਭਵਨਤੋ. ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਭੋਗੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਕਾਯਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਉਪਰਿਮੁਦ੍ਧਨਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਣਂ ਵਿਹਚ੍ਚਾਤਿ ਭਗਵਤੋ ਮੁਦ੍ਧਪ੍ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਣਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ. ‘‘ਫਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਏਵਤ੍ਥੋ.

ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਭਗਵਾ ਚ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਨਸਮੀਪੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਅਯਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਵਾਸਾਗਾਰਮਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਂ ਪਾਸਾਦਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਕਤੇ ਕਾਯਸਾਰੋ ਗਹਿਤੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਾਯਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੋਗੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਫਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਸਿ. ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਲੋਹਪਾਸਾਦੇ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਗਬ੍ਭਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਜ੍ਝਿਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾਲੋਹਪਾਸਾਦਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੮੪). ‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕਿਰ ਨਾਗਰਾਜਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਤਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਸੁਪਿਹਿਤਵਾਤਪਾਨਂ ਸੁਫੁਸਿਤਅਗ੍ਗਲ਼ਦ੍ਵਾਰਂ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਮਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸੀਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਕਾਰਣਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਮਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸੀਤਂ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥ, ਮਾ ਉਣ੍ਹਂ, ਮਾ ਡਂਸਾਦਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਵਦ੍ਦਲਿਕਾਯ ਉਣ੍ਹਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਮੇਘੋ ਵਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਉਣ੍ਹਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਮਾ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਚਿਨ੍ਤੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਣ੍ਹਗ੍ਗਹਣਂ ਭੋਗਪਰਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਵਿਪੁਲਭਾਵਕਰਣੇ ਕਾਰਣਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸਮ੍ਭੂਤਾ ਉਸ੍ਮਾ ਬਾਧੇਯ੍ਯ, ਵਿਪੁਲਭਾਵਕਰਣੇਨ ਪਨ ਤਾਦਿਸਂ ‘ਮਾ ਉਣ੍ਹਂ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾ’ਤਿ ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ.

ਵਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਬ੍ਬਿਦ੍ਧਂ, ਮੇਘਵਿਗਮੇਨ ਦੂਰੀਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਗਤਵਲਾਹਕਨ੍ਤਿ ਅਪਗਤਮੇਘਂ. ਦੇਵਨ੍ਤਿ ਆਕਾਸਂ. ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਵਿਗਤਵਲਾਹਕੋ ਆਕਾਸੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਭਗਵਤੋ ਸੀਤਾਦਿਉਪਦ੍ਦਵੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ. ਵਿਨਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ. ਸਕਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਗਰੂਪਂ. ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਮਾਣਵਕਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਕੁਮਾਰਕਰੂਪਂ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕਸੁਖਪ੍ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਨੋ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸੁਖਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਵਿਵੇਕਸੁਖਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖੋ ਵਿਵੇਕੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਸੁਖੋ. ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਞਾਣਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਕਾਸਿਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸੁਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਂ ਵਿਵੇਕਂ, ਯਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੀਰਿਯਬਲਾਧਿਗਤੇਨ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪਨਭਾਵੋ, ਏਤੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ ਸਂਯਮੋਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਸਂਯਮੋ ਅਵਿਹਿਂਸਨਭਾਵੋ ਸੁਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

ਸੁਖਾ ਵਿਰਾਗਤਾ ਲੋਕੇਤਿ ਵਿਗਤਰਾਗਤਾਪਿ ਲੋਕੇ ਸੁਖਾ. ਕੀਦਿਸੀ? ਕਾਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ, ਯਾ ਕਾਮਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਾ ਵਿਗਤਰਾਗਤਾਪਿ ਸੁਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ਯੋ ਵਿਨਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਨਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਏਤਂ ਵੇ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਕੂਟਂ ਗਣ੍ਹੀਤਿ.

ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਰਾਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨. ਦੁਤਿਯੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਯੋ ਜਨਾ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਙ੍ਘੋ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਤਯੋ ਤਯੋ ਏਵ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਧਾਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਭਾਮਣ੍ਡਪੇ. ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕਰਣਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਨਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਨਵਸੇਨ ਪਕਤਿਯਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਸਾਲਾਪਿ ਮਣ੍ਡਪੋਪਿ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਧਰਮਾਨਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਵਿਯ ਆਦਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨਿਸੀਦਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ, ਸਮਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਨਿਪਤਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਞ੍ਞਾ ਏਕਾ ਕਥਾ, ਅਥ ਵਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਗਤੋਵਾਦਸ੍ਸ, ਸਾਯਂ ਲਭਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ, ਸਮਣਸਮਾਚਾਰਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਾ ਏਕਾ ਕਥਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ. ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ.

ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਰਾਜੂਨਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਧਾਰਣੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਮਹਦ੍ਧਨਤਰੋ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਸਤ੍ਤਰਤਨਨਿਚਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਧਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਦ੍ਧਨੋ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਯਂ ਅਤਿਸਯੇਨ ਮਹਦ੍ਧਨੋਤਿ ਮਹਦ੍ਧਨਤਰੋ. ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਨਿਚ੍ਚਪਰਿਬ੍ਬਯਵਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤੋ ਭੋਗੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਭੋਗੋ. ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਵਿਸਨਆਯਭੂਤੋ ਮਹਨ੍ਤੋ ਕੋਸੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਕੋਸੋ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਵਿਸਨਆਯਭੂਤਂ ਮਣਿਸਾਰਫੇਗ੍ਗੁਗੁਮ੍ਬਾਦਿਭੇਦਭਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਵਤ੍ਥੁ ਧਨਂ, ਤਦੇਵ ਸਾਰਗਬ੍ਭਾਦੀਸੁ ਨਿਹਿਤਂ ਕੋਸੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਜਿਰੋ, ਮਹਾਨੀਲੋ, ਇਨ੍ਦਨੀਲੋ, ਮਰਕਤੋ, ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋ, ਪਦੁਮਰਾਗੋ, ਫੁਸ੍ਸਰਾਗੋ, ਕਕ੍ਕੇਤਨੋ, ਪੁਲਾਕੋ, ਵਿਮਲੋ, ਲੋਹਿਤਙ੍ਕੋ, ਫਲਿਕੋ, ਪਵਾਲ਼ੋ, ਜੋਤਿਰਸੋ, ਗੋਮੁਤ੍ਤਕੋ, ਗੋਮੇਦਕੋ, ਸੋਗਨ੍ਧਿਕੋ, ਮੁਤ੍ਤਾ, ਸਙ੍ਖੋ, ਅਞ੍ਜਨਮੂਲੋ, ਰਾਜਪਟ੍ਟੋ, ਅਮਤਂਸਕੋ, ਪਿਯਕੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਚਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬੀਸਤਿ ਮਣਿ ਨਾਮ. ਸਤ੍ਤ ਲੋਹਾਨਿ ਕਹਾਪਣੋ ਚ ਸਾਰੋ ਨਾਮ. ਸਯਨਚ੍ਛਾਦਨਪਾਵੁਰਣਗਜਦਨ੍ਤਸਿਲਾਦੀਨਿ ਫੇਗ੍ਗੁ ਨਾਮ. ਚਨ੍ਦਨਾਗਰੁਕੁਙ੍ਕੁਮਤਗਰਕਪ੍ਪੂਰਾਦਿ ਗੁਮ੍ਬਾ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੇਨ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਲਿਵੀਹਿਆਦਿਮੁਗ੍ਗਮਾਸਾਦਿਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣਭੇਦਂ ਧਞ੍ਞਵਿਕਤਿਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਭੂਤਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਜਿਤਂ ਰਟ੍ਠਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਵਿਜਿਤੋ. ਮਹਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਵਾਹਨੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਵਾਹਨੋ. ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੇਨਾਬਲਞ੍ਚੇਵ ਥਾਮਬਲਞ੍ਚ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਬ੍ਬਲੋ. ਇਚ੍ਛਿਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ ਮਹਤੀ ਇਦ੍ਧਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ. ਤੇਜਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਸ੍ਸਾਹਮਨ੍ਤਪਭੁਸਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਠਮੇਨ ਆਯਸਮ੍ਪਦਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਦਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਜਨਪਦਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਞ੍ਚਮੇਨ ਯਾਨਸਮ੍ਪਦਾ, ਛਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾ, ਸਤ੍ਤਮੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਦਾ, ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਪਭਾਵਸਮ੍ਪਦਾ ਤੇਸਂ ਰਾਜੂਨਂ ਪਕਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਯਾ ਸਾ ਸਾਮਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਮਚ੍ਚਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸੇਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਰਟ੍ਠਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਮਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਦੁਗ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤ ਪਕਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਰਾਜੂਨਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਯਥਾਰਹਂ ਪਰਿਦੀਪਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਦਾਨਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਪਰਿਸਂ ਰਞ੍ਜੇਤੀਤਿ ਰਾਜਾ. ਮਗਧਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਮਾਗਧੋ. ਮਹਤਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸੇਨਿਯਗੋਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਸੇਨਿਯੋ. ਬਿਮ੍ਬਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਰਬਿਮ੍ਬਿਵਣ੍ਣਤਾਯ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਨਾਮਮੇਵੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਂ ਪਰਸੇਨਂ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਪਸੇਨਦਿ. ਕੋਸਲਰਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਧਿਪਤੀਤਿ ਕੋਸਲੋ. ਅਯਞ੍ਚਰਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਰਹੀਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਵਿਪ੍ਪਕਤਾਤਿ ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਾ. ਅਯਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਏਕਂ ਸਮਯਂ. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਤਤੋ ਤਤੋ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂਹਰਣਤੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਯਥਾਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੁਲਭਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪ੍ਪਮੁਖੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਥਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁਗਤੋਵਾਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਅਰਞ੍ਞਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਤੇਸੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਗਮਨਂ ਆਗਮਯਮਾਨਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਸਕਲਵਿਹਾਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿਯੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਮਣ੍ਡਲਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਆਸਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ, ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਵਿਯ ਕਞ੍ਚਨਗੁਹਾਯ ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਯੂਥਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਮਤ੍ਤਵਰਵਾਰਣੋ ਵਿਯ ਅਕਾਯਚਾਪਲ੍ਲੇਨ ਚਾਰੁਵਿਕ੍ਕਨ੍ਤਗਮਨੋ ਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਬਾਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਸਮੁਜ੍ਜਲਾਯ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਵਿਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪਭਸ੍ਸਰਕੇਤੁਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਾਯ ਨੀਲਪੀਤਲੋਹਿਤੋਦਾਤਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਪਭਸ੍ਸਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਬੁਦ੍ਧਰਂਸਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨੁਭਾਵਾਯ ਅਨੁਪਮਾਯ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਯ ਰੂਪਕਾਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕਲਵਿਹਾਰਂ ਏਕਾਲੋਕਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਿ ਅਕਥੇਨ੍ਤੇ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰਵੇਨ ਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਨ ਕਥੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਥਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥਾਤਿ ਕਤਮਾਯ ਨੁ ਭਵਥ. ‘‘ਕਾਯ ਨੋਤ੍ਥਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਸੋ ਏਵਤ੍ਥੋ, ‘‘ਕਾਯ ਨ੍ਵੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਤਮਾਯ ਨੁ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਤਮਾਯ ਨਾਮ ਕਥਾਯ ਇਧ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਭਵਥ, ਕਤਮਾ ਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥਾ ਮਮਾਗਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਸਿ.

ਨ ਖ੍ਵੇਤਨ੍ਤਿ ਨ ਖੋ ਏਤਂ, ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ‘‘ਨ ਖੋਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਨ ਖੋ ਏਤਂ ਇਚ੍ਚੇਵ ਪਦਵਿਭਾਗੋ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ, ਕਮ੍ਮਫਲਸਦ੍ਧਾਯ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸਦ੍ਧਾਯ ਚ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਘਰਤੋ, ਗਹਟ੍ਠਭਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪਗਤਾਨਂ. ਯਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਪਰਾਮਸਨਂ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਪਦਯੋਜਨਾ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨੇਵ ਰਾਜਾਭਿਨੀਤਾ ਨ ਚੋਰਾਭਿਨੀਤਾ ਨ ਇਣਟ੍ਟਾ ਨ ਜੀਵਿਤਪਕਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਗਾਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਰਹਿ ਏਵਰੂਪਿਂ ਰਾਜਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥ, ਯਂ ਏਵਰੂਪਾਯ ਕਥਾਯ ਕਥਨਂ, ਏਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਖੋ ਪਤਿਰੂਪਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵਯਂ ਕਰਣੀਯਂ ਧਮ੍ਮੀ ਵਾ ਕਥਾ ਅਰਿਯੋ ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਵੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ. ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਰਿ ਸਾਮਿਵਚਨਮੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦ੍ਵਯਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਪੇਤਾ ਕਥਾ, ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਤ੍ਤਿਪਰਿਦੀਪਿਨੀ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤਾਪਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਤਦੇਕਦੇਸਾ ਏਵਾਤਿ. ਅਰਿਯੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਾਵਹਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੋ, ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ ਵਾ ਅਰਿਯੋ. ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਭੂਤਂ ਅਕਥਨਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਅਰਿਯੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਅਰਿਯੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹਨਤ੍ਥਂ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਸਚੇ ਕਦਾਚਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਥ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ‘ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਸਾਵੇਤਿ ਸੁਤਂ ਵਾ ਪਰਿਯੋਦਪੇਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸੂਪਕਾਰਾਯ ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਯਾਬਾਧਨਤ੍ਥਂ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਵਿਹਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਰਣੀਯਵਚਨੇਨ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਸਾਸਨੇ ਓਤਰਣੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨਂ ਸਂਸਾਰਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣੂਪਾਯਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਆਗਮਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਅਧਿਗਮਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯੇ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਦੁਤਿਯਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੇਤੂ ਦ੍ਵੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਪਰਤੋ ਚ ਘੋਸੋ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੧੨੭).

ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਲੋਕਿਯਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮੂਲਕਾਰਣਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮੂਲਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਏਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਕਾਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਝਾਨਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਤਰਾ ਚੇਵ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਸੁਖਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਞ੍ਚ ਕਾਮਸੁਖਂ ਲੋਕੇਤਿ ਲੋਕਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ ਆਯਤਨਲੋਕੋ ਧਾਤੁਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਨਿ. ੩, ੭; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨) ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਆਗਤੋ.

‘‘ਯਾਵਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ,

ਦਿਸਾ ਭਨ੍ਤਿ ਵਿਰੋਚਨਾ;

ਤਾਵ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੋ,

ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਵਤ੍ਤਤੀ ਵਸੋ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੩) ਓਕਾਸੇ ਆਗਤੋ. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੯; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੩) ਸਤ੍ਤੇਸੁ. ਇਧ ਪਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਓਕਾਸਲੋਕੇ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਵੀਚਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਰਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਯਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਕਾਮਸਹਗਤਂ ਸੁਖਂ. ਯਞ੍ਚਿਦਂ ਦਿਵਿਯਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਯਞ੍ਚ ਇਦਂ ਦਿਵਿ ਭਵਂ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਚ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ. ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸੁਖਸ੍ਸਾਤਿ ਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਣ੍ਹਾ ਖੀਯਤਿ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਚ ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸੁਖਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸੁਖਸ੍ਸ. ਏਤੇਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਏਤਾਨਿ ਸੁਖਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਸੁਖਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ‘‘ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੋਲ਼ਸਿਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣਿਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਸੁਖਂ, ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦਿਲੋਕੇ ਨਾਗਾਦੀਹਿ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸੁਖਂ, ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦਿਦੇਵਲੋਕੇ ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਕਾਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਏਕਾਦਸਵਿਧੇ ਕਾਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ ਕਾਮਸੁਖਂ, ਯਞ੍ਚ ਇਦਂ ਰੂਪਾਰੂਪਦੇਵੇਸੁ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਭੂਤੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਦਿਵਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਲੋਕਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ, ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਤਦੁਭਯਂ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਸੋਲ਼ਸ ਭਾਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਕਭਾਗਂ ਸੋਲ਼ਸਭਾਗਗੁਣੇ ਲਦ੍ਧਂ ਏਕਭਾਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਲਂ ਨ ਅਗ੍ਘਤੀਤਿ.

ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਸ੍ਸਾਪਿ ਕਲਂ ਲੋਕਿਯਂ ਨ ਅਗ੍ਘਤਿ ਏਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਪਥਬ੍ਯਾ ਏਕਰਜ੍ਜੇਨ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ;

ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚੇਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੭੮);

ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੀਪਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਾਧਿਪਚ੍ਚਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਦੇਵਾਨਂ ਤਾਵਤਿਂਸਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਨੇ ਵਨੇ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਚ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ, ਸੋ ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋਵ ਨਿਰਯਾ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਾ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਾ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਪਾਯਦੁਗ੍ਗਤਿਵਿਨਿਪਾਤਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਪਿਣ੍ਡਿਯਾਲੋਪੇਨ ਯਾਪੇਤਿ, ਨਨ੍ਤਕਾਨਿ ਚ ਧਾਰੇਤਿ, ਸੋ ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਿਰਯਾ, ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਾ, ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਾ, ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਪਾਯਦੁਗ੍ਗਤਿਵਿਨਿਪਾਤਾ.

‘‘ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ…ਪੇ... ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’ਤਿ. ਧਮ੍ਮੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ…ਪੇ… ਵਿਞ੍ਞੂਹੀ’ਤਿ. ਸਙ੍ਘੇ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ…ਪੇ… ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਅਰਿਯਕਨ੍ਤੇਹਿ ਸੀਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ ਅਖਣ੍ਡੇਹਿ…ਪੇ… ਸਮਾਧਿਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕੇਹਿ. ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੀਪਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ, ਯੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਦੀਪਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੯੯੭).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਸੁਖਂ ਸਉਤ੍ਤਰਂ ਸਾਤਿਸਯਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਮੇਵ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤਿਸਯਨ੍ਤਿ ਭਾਜੇਸੀਤਿ.

ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਦਣ੍ਡਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩. ਤਤਿਯੇ ਕੁਮਾਰਕਾਤਿ ਦਾਰਕਾ. ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਤਦਨ੍ਤਰਂ ਕੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੪੪; ੧੦.੭੫), ‘‘ਜਨਾ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਮਞ੍ਚ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਕਿਮਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੮) ਕਾਰਣੇ ਆਗਤੋ. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਇਤ੍ਥੀ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਭਾਜਨਂ ਧੋਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੪੯) ਖਣੇ. ‘‘ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੨੦) ਚਿਤ੍ਤੇ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੋਸਾਨਮਾਪਾਦੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੇਮਜ੍ਝੇ. ‘‘ਅਪਿਚਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਪੋਦਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਿਰਯਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੨੩੧) ਵਿਵਰੇ. ਸ੍ਵਾਯਮਿਧਾਪਿ ਵਿਵਰੇ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਚ ਜੇਤਵਨਸ੍ਸ ਚ ਵਿਵਰੇਤਿ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨ੍ਤਰਾਸਦ੍ਦਯੋਗਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਜੇਤਵਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਨਦਿਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਸਦ੍ਦਂ ਪਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਨਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਨਨ੍ਤੀਤਿ ਬਿਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗੋਚਰਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਂ ਛਾਤਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਯਟ੍ਠੀਹਿ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਨਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਕੁਮਾਰਕਾ ਇਮਂ ਅਹਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਹਨਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਡਂਸਨਭਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਇਮਂ ਪਹਰਨ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਹੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਕਤਿਕੋਸਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗੇਨ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਦਾਰਕਾ ਅਤ੍ਤਸੁਖਾਯ ਪਰਦੁਕ੍ਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਸਯਂ ਪਰਤ੍ਥ ਸੁਖਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸੁਖਪਰਿਯੇਸਨਂ ਆਯਤਿਂ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸੁਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਵਿਹੇਸਾਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਸੁਖਭਾਗਿਨੋ ਵਤ ਮਯ੍ਹਂ ਓਵਾਦਪ੍ਪਟਿਕਰਾ’’ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵਸੇਨੇਵੇਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਾ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਤੇਹਿ ਕੁਮਾਰਕੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਪਰਵਿਹੇਠਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਆਦੀਨਵਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਵਿਹੇਸਾਯ ਪਰਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਚ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਵਿਭਾਵਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਕਾਮਾਨੀਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਨਤੋ ਸੁਖਾਨੁਗਿਦ੍ਧਾਨਿ. ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਪਾਣਿਨੋ. ਯੋ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਿਹਿਂਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਂ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਸਤ੍ਥਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਦਣ੍ਡੇਨਾਤਿ ਦਣ੍ਡਨੇਨ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਸੁਖਕਾਮਾਨਿ ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨਿ ਜਾਤਿਆਦਿਨਾ ਘਟ੍ਟਨਵਸੇਨ ਵਚੀਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਪਾਣਿਮੁਗ੍ਗਰਸਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਪੋਥਨਤਾਲ਼ਨਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਸਰੀਰਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਸਤਂ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਧਨਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦਣ੍ਡੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਿਹਿਂਸਤਿ ਵਿਹੇਠੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਮੇਸਾਨੋ, ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਨ ਲਭਤੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਂ ਏਸਨ੍ਤੋ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਪੇਚ੍ਚ ਪਰਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਸੁਖਂ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤੇਨ ਦਣ੍ਡੇਨ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪੇਚ੍ਚ ਸੋ ਲਭਤੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਯੋ ਖਨ੍ਤਿਮੇਤ੍ਤਾਨੁਦ੍ਦਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ‘‘ਯਥਾਹਂ ਸੁਖਕਾਮੋ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਕੂਲੋ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਪੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਰਤਿਆਦੀਸੁ ਠਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਭੂਤਾਨਿ ਨ ਹਿਂਸਤਿ ਨ ਬਾਧਤਿ, ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸੁਖਂ, ਦੇਵਭੂਤੋ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ, ਉਭਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਂ ਲਭਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਂਭਾਵਿਤਾਯ ਤਂ ਸੁਖਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਲਭਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸਕ੍ਕਾਰਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਿਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਭਾਰਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਫਲਭੂਤੇਨ ‘‘ਇਤੋ ਪਰਂ ਮਯ੍ਹਂ ਓਕਾਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਹਜਾਤੇਨ ਵਿਯ ਉਪਰੂਪਰਿ ਵਡ੍ਢਮਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਨਾ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਹਿ ਯਮਕਮਹਾਮੇਘੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹੋਘਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਯੋ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ ਵਿਯ ਭਗਵਤੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਮਹੋਘਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਅਨ੍ਨਪਾਨਵਤ੍ਥਯਾਨਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਹਂ ਭਗਵਾ, ਕਹਂ ਦੇਵਦੇਵੋ, ਕਹਂ ਨਰਾਸਭੋ, ਕਹਂ ਪੁਰਿਸਸੀਹੋ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ. ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਪ੍ਪਮਾਣੇਪਿ ਸਕਟਧੁਰੇਨ ਸਕਟਧੁਰਂ ਆਹਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚ ਅਨ੍ਧਕਵਿਨ੍ਦਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੨੮੨) ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਭਗਵਤੋ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਯਾਵਤਾ ਖੋ, ਚੁਨ੍ਦ, ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਘਾ ਵਾ ਗਣਾ ਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ ਏਵਂ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਯਥਰਿਵਾਯਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੬).

ਸ੍ਵਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਦੀਨਂ ਉਦਕੋਘੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਕ੍ਕਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਸਕ੍ਕਤੋ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾਯ ਚ ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਾਯ ਚ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਅਗਰੁਕਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਪਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਿਪਨ੍ਨਸੋਭਾ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨੇ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕਾ ਵਿਯ ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਨਿਤ੍ਤੇਜਾ ਹਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਤਾਦਿਸਂ ਭਗਵਤੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਸਹਮਾਨਾ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਾ ‘‘ਏਵਂ ਇਮੇ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾਵ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਉਸੂਯਾ ਵਿਸੁਗ੍ਗਾਰਂ ਉਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਾ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਅਸਕ੍ਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ. ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਭਗਵਤੋ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਸਹਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮੇ ਚ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤਿ ਰੋਸੇਨ੍ਤਿ ਵਿਹੇਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸਬ੍ਭਾਹੀਤਿ ਅਸਭਾਯੋਗ੍ਗਾਹਿ ਸਭਾਯਂ ਸਾਧੁਜਨਸਮੂਹੇ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਾਹਿ, ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਰੁਸਾਹੀਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਹਿ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਿਕਾਹਿ. ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਖੁਂਸੇਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਭਣ੍ਡਨਵਸੇਨ ਭਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਰੋਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਯਥਾ ਪਰਸ੍ਸ ਰੋਸੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸਨਵਸੇਨ ਰੋਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਵਿਹੇਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਫਾਸੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨੇਤੇ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕੇ ਭਗਵਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਚ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦੀਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁਨ੍ਤਿ? ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਹੀਨਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਤਾਯ ਉਪਹਤਚਿਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਲਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਅਵਣੇ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਮਣਿਮ੍ਹਿ ਵਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਚ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਂ ਨਾਮ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਵਣ੍ਣਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦੀਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁਂ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰੀਵਤ੍ਥੁ ਪਰਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰੀਸੁਤ੍ਤੇ (ਉਦਾ. ੩੮) ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਮੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਮਾਰੋਚੇਸੁਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ…ਪੇ… ਵਿਹੇਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਤੇਹਿ ਕਤੇ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਚ ਪਰੇਹਿ ਕਤੇ ਉਪਕਾਰੇ ਤਾਦਿਭਾਵਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਗਾਮੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਫੁਟ੍ਠੋਤਿ ਗਾਮੇ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸੁਖੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਚ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ. ਨੇਵਤ੍ਤਤੋ ਨੋ ਪਰਤੋ ਦਹੇਥਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਸੁਖਿਤੋ, ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਮਮ ਸੁਖਂ, ਮਮ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਰੇਨਿਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਨੇਵ ਅਤ੍ਤਤੋ ਨ ਪਰਤੋ ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਠਪੇਥ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਰੋਤਿ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਵ ਪਨ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖਣੇ ਖਣੇ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਸੀਸਂ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਨਾਹਂ ਕ੍ਵਚਨਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਨਤਸ੍ਮਿਂ, ਨ ਚ ਮਮ ਕ੍ਵਚਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਿਞ੍ਚਨਤਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚਤੁਕੋਟਿਕਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਵਿਭਾਵੇਸਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਤੋ ਪਰਤੋ ਚ ਅਦਹਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਫੁਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾ ਉਪਧਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਏਤੇ ਸੁਖਵੇਦਨੀਯਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯਾ ਚ ਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਪਧਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਯਥਾਸਕਂ ਵਿਸਯਂ ਫੁਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਹਿ ਵੇਦਨਾ ਸਨ੍ਤਸਭਾਵਤਾਯ ਸੁਖੇ ਏਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਸਮ੍ਫਸ੍ਸਵਸੇਨੇਵਾਯਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਕਤਾ.

ਯਥਾ ਪਨ ਤੇ ਫਸ੍ਸਾ ਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿਰੁਪਧਿਂ ਕੇਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯੁਂ ਫਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਹਿ ਖਨ੍ਧੂਪਧਿਯਾ ਅਸਤਿ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੇ ਫਸ੍ਸਾ ਫੁਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਇਚ੍ਛਥ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਿਰੁਪਧਿਭਾਵੇਯੇਵ ਯੋਗਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਗਾਥਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਉਦਾਨੇਨ ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਂ ਕਥਿਤਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਉਪਾਸਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਕੋਤਿ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਨਾਮਕੋ ਕੋਸਲੇਸੁ ਏਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੋ, ਤਂਨਿਵਾਸਿਤਾਯ ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਜਾਤੋ ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਨਙ੍ਗਲਕੋ. ਉਪਾਸਕੋਤਿ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਾਸਕਭਾਵਸ੍ਸ ਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਾਸਕੋ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਿਕੋ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕੋ, ਧਮ੍ਮਮਾਮਕੋ, ਸਙ੍ਘਮਾਮਕੋ. ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਧਾਰਸੋਧਾਪਨਾਦਿਨਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇਨ. ਤੀਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਉਪਾਸਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਸੋ ਕਤਿਪਯਂ ਕਾਲਂ ਬਹੁਕਰਣੀਯਤਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਭਿਸਮ੍ਭੋਸਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਉਪਾਸਕ, ਇਮਂ ਪਰਿਯਾਯਮਕਾਸਿ, ਯਦਿਦਂ ਇਧਾਗਮਨਾਯਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਿਰੇਨ. ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਵਾਰਂ. ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤੋ, ਯੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਧ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਮਨਾਯ ਯੋ ਅਯਂ ਅਜ੍ਜ ਕਤੋ ਵਾਰੋ, ਤਂ ਇਮਂ ਚਿਰੇਨ ਪਪਞ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕਾਸੀਤਿ. ਚਿਰਪਟਿਕਾਹਨ੍ਤਿ ਚਿਰਪਟਿਕੋ ਅਹਂ, ਚਿਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕੇਹਿਚਿ ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਹਿ ਏਕਚ੍ਚੇਹਿ. ਅਥ ਵਾ ਕੇਹਿਚਿ ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਯੇਹਿ ਵਾ ਤੇਹਿ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਰਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਸਤ੍ਥੁਦਸ੍ਸਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਸੁ ਵਿਯ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਆਦਰੋ ਹੋਤਿ. ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਸ੍ਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਇਤਰਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਪਠਮਂ ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ. ਬ੍ਯਾਵਟੋਤਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ. ਏਵਾਹਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਅਹਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ, ਨ ਅਗਾਰਵਾਦਿਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦੁਲ੍ਲਭੇ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਲਾਭੇ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਿਞ੍ਚਨਭਾਵੇਨ ਕਿਚ੍ਚਪਸੁਤਤਾਯ ਕੁਸਲਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਮੇਵ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਂ ਵਤ ਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਏਕਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ‘‘ਮਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵੇਨ ਨ ਹੋਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਖਂ ਵਤ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਅਹੋ ਸੁਖਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨ ਹੋਸੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਤੀਤਕਾਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਂ ਯਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇ ਸਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਲਿਬੋਧਜਾਤਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਾਭਾਵਤੋ ਏਵ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਕਿਞ੍ਚਨਤ੍ਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਤੋ ਸੁਖਂ ਵਤਂ, ਅਹੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਆਹ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਯੋ ਚਤੂਹਿਪਿ ਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਹਿ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਪਟਿਵੇਧਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਤਸ੍ਸ.

ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਅਕਿਞ੍ਚਨਭਾਵੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਕਿਞ੍ਚਨਭਾਵੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਾਨਂ ਆਮਿਸਕਿਞ੍ਚਨਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਸਕਿਞ੍ਚਨਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਲਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਯੇਸਨਾਰਕ੍ਖਣਹੇਤੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯਵਸੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਹਣਵਸੇਨ ਚ ਵਿਹਞ੍ਞਮਾਨਂ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਦਤਿ. ਜਨੋ ਜਨਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਬਨ੍ਧਰੂਪੋਤਿ ਸਯਂ ਅਞ੍ਞੋ ਜਨੋ ਸਮਾਨੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਜਨੇ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਸ, ਮਮ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਪਟਿਬਨ੍ਧਸਭਾਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ –

‘‘ਪੁਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਥਿ ਧਨਮ੍ਮਤ੍ਥਿ, ਇਤਿ ਬਾਲੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ;

ਅਤ੍ਤਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੬੨) –

ਆਦੀਹਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਹਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਪਞ੍ਚਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਗਬ੍ਭਿਨੀਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬. ਛਟ੍ਠੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ. ਦਹਰਾਤਿ ਤਰੁਣੀ. ਮਾਣਵਿਕਾਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਧੀਤਾਯ ਵੋਹਾਰੋ. ਪਜਾਪਤੀਤਿ ਭਰਿਯਾ. ਗਬ੍ਭਿਨੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਸਤ੍ਤਾ. ਉਪਵਿਜਞ੍ਞਾਤਿ ਅਜ੍ਜ ਸੁਵੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਵਿਜਾਯਨਕਾਲਾ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕੋ ਸਭਰਿਯੋ ਵਾਦਪਤ੍ਥਸ੍ਸਮੇ ਠਿਤੋ, ਤੇਨ ਨਂ ਸਪਜਾਪਤਿਕਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਵੋਹਾਰੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ. ਭਰਿਯਾ ਪਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਆਲਪਤਿ. ਤੇਲਨ੍ਤਿ ਤਿਲਤੇਲਂ. ਤੇਲਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਯਂ ਯਂ ਵਿਜਾਤਾਯ ਪਸਵਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਕਾਰਤ੍ਥਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਪ੍ਪਿਲੋਣਾਦਿਂ ਆਹਰਾਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਯਂ ਮੇ ਵਿਜਾਤਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਂ ਤੇਲਾਦਿ ਮਯ੍ਹਂ ਵਿਜਾਤਾਯ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਗਬ੍ਭਾਯ ਉਪਕਾਰਾਯ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਕੁਤੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਠਾਨਾ, ਯਤੋ ਞਾਤਿਕੁਲਾ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਕੁਲਾ ਵਾ ਤੇਲਾਦਿਂ ਆਹਰੇਯ੍ਯਂ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਲਂ ਆਹਰਾਮੀਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪਤਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਲਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ ਵਾ ਤੇਲਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਚ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਵਾ ਉਦਕਤੋ ਵਾ ਮਿਥੁਭੇਦਾ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੨੮੬; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੨; ਉਦਾ. ੭੬) ਵਿਯ. ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ ਵਾ ਤੇਲਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਸਪ੍ਪਿ ਚ ਤੇਲਞ੍ਚ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਪਾਤੁਂ ਪਿਵਿਤੁਂ ਦੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ ਵਾ ਤੇਲਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਅਵਯਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਹਿ ਅਵਯਵੋ ਇਧ ਯਾਵਦਤ੍ਥਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨੋ ਨੀਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਭਾਜਨੇਨ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਬਹਿ ਨੇਤੁਂ ਨੋ ਦੀਯਤਿ, ਉਚ੍ਛਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਵਮਿਤ੍ਵਾ, ਯਂਨੂਨ ਦਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਅਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਲਂ ਕਣ੍ਠਮਤ੍ਤਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਘਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਯਥਾਪੀਤਂ ਵਮਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਾਦਿਮਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਂ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਲਂ ਪਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਯ ਕਮ੍ਮੇ ਉਪਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਉਦ੍ਧਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵਮਨਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਂ ਨੀਹਰਿਤੁਂ. ਨ ਪਨ ਅਧੋਤਿ ਵਿਰਿਞ੍ਚਨਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨੀਹਰਿਤੁਂ ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਅਧਿਕਂ ਪੀਤਂ ਸਯਮੇਵ ਮੁਖਤੋ ਨਿਗ੍ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਆਸਯਸ੍ਸ ਅਰਿਤ੍ਤਤਾਯ ਅਨਿਗ੍ਗਤੇ ਵਮਨਵਿਰੇਚਨਯੋਗਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਦੁਕ੍ਖਾਹਿ ਵੇਦਨਾਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਆਵਟ੍ਟਤਿ ਚ ਪਰਿਵਟ੍ਟਤਿ ਚ. ਦੁਕ੍ਖਾਹੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਮਾਹਿ. ਤਿਬ੍ਬਾਹੀਤਿ ਬਹਲਾਹਿ ਤਿਖਿਣਾਹਿ ਵਾ. ਖਰਾਹੀਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਹਿ. ਕਟੁਕਾਹੀਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਅਨਿਟ੍ਠਭਾਵੇਨ ਦਾਰੁਣਾਹਿ. ਆਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਅਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਆਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਰਿਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋਪਿ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਪਰਿਤੋ ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਭਿਮੁਖਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੋ ਆਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਟ੍ਟਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਪਰਿਭੋਗਹੇਤੁਕਾ ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਯਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਿਨੋ ਵਤਾਤਿ ਸੁਖਿਨੋ ਵਤ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਕੇ ਪਨ ਤੇਤਿ? ਯੇ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ, ਯੇ ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵੇਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ, ਕੇਸਂ ਪਨਿਦਂ ਕਿਞ੍ਚਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਵੇਦਗੁਨੋ ਹਿ ਜਨਾ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ’’ਤਿ, ਯੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵੇਦਂ ਗਤਾ ਅਧਿਗਤਾ, ਤੇਨ ਵਾ ਵੇਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤਾਤਿ ਵੇਦਗੁਨੋ, ਤੇ ਅਰਿਯਜਨਾ ਖੀਣਾਸਵਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਨਵਸੇਸਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਕਿਞ੍ਚਨਾ ਨਾਮ. ਅਸਤਿ ਹਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨੇ ਕੁਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋ. ਏਵਂ ਗਾਥਾਯ ਪੁਰਿਮਭਾਗੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਪਸਂਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕਿਞ੍ਚਨਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਪੁਰਿਮਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਏਵਂ ਇਮਾਯਪਿ ਗਾਥਾਯ ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਂ ਕਥਿਤਂ.

ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋਤਿ ਏਕੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਚ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ, ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਪਿਯੋ, ਮਨਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨਟ੍ਠੇਨ ਮਨਾਪੋ. ਸਰੀਰਸੋਭਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਪਿਯੋ, ਸੀਲਾਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਤਾਯ ਮਨਾਪੋ. ਕਲੇਤਿ ਸਤ੍ਤੇ ਖੇਪੇਤੀਤਿ ਕਾਲੋ, ਮਰਣਂ. ਤਂ ਕਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਕਾਲੇਨ ਵਾ ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਕਤੋ ਨਟ੍ਠੋ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਤੋਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਮਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਉਪਾਸਕਾਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਬਹੂ ਉਪਾਸਕਾ ਮਤਪੁਤ੍ਤਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਸਹਸੋਕੀਭਾਵੇਨ ਯਾਵ ਆਲ਼ਾਹਨਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਤਸਰੀਰਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਾ ਯਥਾਨਿਵਤ੍ਥਾਵ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂਨ੍ਹਾਤਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਨੋਤਾਪੇਤ੍ਵਾਵ ਏਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਕਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋਕਵਿਨੋਦਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੋਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਲ੍ਲਕੇਸਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਲ੍ਲਵਤ੍ਥਾਤਿ ਉਦਕੇਨ ਤਿਨ੍ਤਵਤ੍ਥਾ. ਦਿਵਾ ਦਿਵਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸਪਿ ਦਿਵਾ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਭਗਵਾ ਕਥਾਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਪਾਸਕਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਪਾਸਕਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਓਤਾਪਿਤਸੁਦ੍ਧਵਤ੍ਥਾ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਆਗਚ੍ਛਥ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਅਲ੍ਲਵਤ੍ਥਾ ਅਲ੍ਲਕੇਸਾ ਠਿਤਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਇਧਾਗਤਾ, ਤਂ ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਮਯਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਪੁਤ੍ਤਵਿਯੋਗਜਨਿਤਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਬਲਵਸੋਕਾਭਿਭੂਤਤਾਯ ਏਵਂਭੂਤਾ ਮਯਂ ਇਧੂਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵਾ ਸੋਕਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਾਦਯੋ, ਅਸਤਿ ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਏਤੇ ਨ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਿਯਰੂਪਸ੍ਸਾਦਗਧਿਤਾਸੇਤਿ ਪਿਯਸਭਾਵੇਸੁ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਸੁਖਵੇਦਨਸ੍ਸਾਦੇਨ ਗਧਿਤਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ. ਗਧਿਤਾਸੇਤਿ ਹਿ ਗਧਿਤਾਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਸੇਤਿ ਵਾ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਪਿਯਰੂਪਾ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖਾਦਯੋ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦਯੋ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਕਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ ਚਕ੍ਖੁ ਲੋਕੇ …ਪੇ… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਹੇਮਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੫੫).

‘‘ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਵਾ, ਗਵਸ੍ਸਂ ਦਾਸਪੋਰਿਸਂ;

ਥਿਯੋ ਬਨ੍ਧੂ ਪੁਥੁ ਕਾਮੇ, ਯੋ ਨਰੋ ਅਨੁਗਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਚ. (ਸੁ. ਨਿ. ੭੭੫);

ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸੁ ਪਿਯਰੂਪੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ ਗਿਦ੍ਧਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇ ਪਨ ਤੇ ਪਿਯਰੂਪਸ੍ਸਾਦਗਧਿਤਾਤਿ ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਦੇਵਕਾਯਾ ਪੁਥੁਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਾ’’ਤਿ, ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦਯੋ ਬਹੁਦੇਵਸਮੂਹਾ ਚੇਵ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਕਾਦਿਕਾ ਬਹੁਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ. ਅਘਾਵਿਨੋਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ. ਪਰਿਜੁਨ੍ਨਾਤਿ ਜਰਾਰੋਗਾਦਿਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯੋਬ੍ਬਨਾਰੋਗ੍ਯਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਰਿਹੀਨਾ. ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਞ੍ਚੇਕਨ੍ਤਸੁਖਸਮਪ੍ਪਿਤਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਜਰਾਰੋਗਾ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਤਦਨਤਿਵਤ੍ਤਸਭਾਵਤਾਯ ਪਨ ਤੇਪਿ ‘‘ਅਘਾਵਿਨੋ’’ਤਿ ‘‘ਪਰਿਜੁਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਜਰਾਯ ਚੇਤਸਿਕਰੋਗਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਵਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਵਿਸਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਬ੍ਭੂਪਗਮਨਤੋ ਧਾਤੁਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਰਤਾਯ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਰਣਸ੍ਸ ਵਸਂ ਹਤ੍ਥਮੇਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਯੇ ਵੇ ਦਿਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਵੇ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਦਿਵਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਆਵਰਣੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਚ ਦਲ਼੍ਹਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪ੍ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ. ਜਹਨ੍ਤਿ ਪਿਯਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਪਿਯਰੂਪਂ ਪਿਯਜਾਤਿਕਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਜਹਨੇਨ ਜਹਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਵੇ ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਘਮੂਲਂ, ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਆਮਿਸਂ ਦੁਰਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਘਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਂ, ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਮਰਣੇਨ ਆਮਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ਆਮਿਸਂ, ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕੇਹਿਚਿਪਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਦੁਰਤਿਵਤ੍ਤਂ, ਸਹ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਕੁਦਾਲੇਨ ਖਣਨ੍ਤਿ, ਲੇਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਨਵਸੇਸਨ੍ਤਾ ਉਮ੍ਮੂਲਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ –

‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਅਮਤਪਦਂ, ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦਂ;

ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਨ ਮੀਯਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਪਮਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਮਤਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੧) –

ਆਦੀਹਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਕੋਲਿਯਾਨਂ ਨਗਰੇ. ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਵਨੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਨੇ.

ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕੁਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਏਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਚ ਬਲਿਕਮ੍ਮੇਨ ਤੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਤਤ੍ਥ ਬਲਿਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਵਨਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕਾ ਗਾਮਪਤਿਕਾ ਅਹੋਸਿ, ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਪਾਲਿਤਤ੍ਤਾ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਤਿ ਵੋਹਰੀਯਿਤ੍ਥ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਤ੍ਥ ਕੋਲਿਯਰਾਜਾਨੋ ਨਗਰਂ ਕਾਰੇਸੁਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਵੋਹਾਰੇਨ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਕੋਲਿਯਰਾਜਾਨੋ ਭਗਵਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਵਨਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਕੁਣ੍ਡਧਾਨਵਨੇ’’ਤਿ.

ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਨਾਮਂ. ਕੋਲਿਯਧੀਤਾਤਿ ਕੋਲਿਯਰਾਜਪੁਤ੍ਤੀ. ਸਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਪਣੀਤਦਾਯਿਕਾਨਂ ਸਾਵਿਕਾਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਰਿਯਸਾਵਿਕਾ. ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਗਵਤੋ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਸਂਵਿਧਾਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਪਨੇਤਿ. ਦੇਵਸਿਕਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਪਾਟਿਪੁਗ੍ਗਲਿਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇਤਿ. ਯੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਤਂ ਕੁਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਰਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥੋ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਂ ਮੁਤ੍ਤਚਾਗਾ ਪਯਤਪਾਣੀ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਰਤਾ ਯਾਚਯੋਗਾ ਦਾਨਸਂਵਿਭਾਗਰਤਾ. ਅਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕੋ ਸਾਵਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸਾ ਤਂ ਗਬ੍ਭਂ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਨ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਞ੍ਚ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਚ ਇਦਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਗਬ੍ਭਂ ਵਹਤਿ, ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਅਹਾਨਿ ਬ੍ਯਾਕੁਲਗਬ੍ਭਾ. ਗਬ੍ਭੋ ਹਿ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਿਜਾਯਨਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮਜਵਾਤੇਹਿ ਸਞ੍ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂਪਾਦੋ ਅਧੋਸਿਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਮੁਖਾਭਿਮੁਖੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਲਗ੍ਗੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਵਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਨ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਯੋਨਿਮਗ੍ਗਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਯਮੇਵ ਵਾ ਯੋਨਿਮਗ੍ਗੋ ਪਿਦਹਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਜਵਾਤੇਹਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਬ੍ਯਾਕੁਲੋ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ’’ਤਿ.

ਅਯਞ੍ਚ ਗਬ੍ਭੋ ਸੀਵਲਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਵਾਸਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਮਾਤੁ ਚਸ੍ਸਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਯ ਅਰਿਯਸਾਵਿਕਾਯ ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਤੀਤੇ ਕਾਸਿਕਰਾਜੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਕੋਸਲਰਾਜਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਬਲੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਅਕਾਸਿ. ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਪਨ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤੁ ਮਰਣਕਾਲੇ ਨਿਦ੍ਧਮਨਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਵੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਬਲਂ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਣਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਰਜ੍ਜਂ ਵਾ ਦੇਤੁ, ਯੁਦ੍ਧਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੁਦ੍ਧੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਸਞ੍ਚਾਰਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤੁ, ਤਤੋ ਦਾਰੂਦਕਭਤ੍ਤਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤਾ ਨਗਰੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਨਾਵ ਯੁਦ੍ਧੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਮਾਤੁ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨਗਰਂ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿ, ਨਗਰੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚੂਲ਼ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰੂਦਕਾਨਿ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਬਾਲੋ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪਾਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਗਚ੍ਛਥ, ਅਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਪਿਧਾਯ ਨਗਰਂ ਉਪਰੁਨ੍ਧਤੂਤਿ ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੂਲ਼੍ਹਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਮਾਤੁ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਨਾਗਰਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸੀਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਦਂਸੁ. ਕੁਮਾਰੋ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸੋ ਤਦਾ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨਗਰਰੁਨ੍ਧਨਕਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਏਤਰਹਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਲੋਹਿਤਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਵਸਿ, ਅਵਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਗਰੂਪਰੁਨ੍ਧਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜਿ. ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਨਗਰਂ ਰੁਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਕਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਾਨਿ ਲੋਹਿਤਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਭਾਵਂ ਆਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਸੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪਾਦਮੂਲੇ ‘‘ਲਾਭੀਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਨਾਗਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਂ ਗੁਲ਼ਦਧਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਲਾਭੀਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਜਾਤੋ. ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਪਿ ‘‘ਨਗਰਂ ਰੁਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੇਸਿਤਭਾਵੇਨ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਗਬ੍ਭਂ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਜਾਤਾ. ਏਵਂ ਤੇ ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਈਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਿਂਸੁ.

ਤੀਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹੀਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਮ੍ਮਾਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ. ਅਧਿਵਾਸੇਤੀਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਤਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ ਸਹਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ, ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਭਾਵਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਦੁਕ੍ਖਂ ਅਮਨਸਿਕਰਣੇਨੇਵ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਖਮਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੀਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤਾਤਿਆਦਿ ਤੇਸਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਆਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਭਗ੍ਯਵਨ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਲੋਕਨਾਥੋ ਸਮ੍ਮਾ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਸਾਮਂ ਸਯਮੇਵ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਅਹੋ ਵਤ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੋ ਭਗਵਾ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਏਤਰਹਿ ਮਯਾ ਅਨੁਭਵਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਏਵਂਜਾਤਿਕਸ੍ਸ ਸਕਲਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿ, ਅਵਿਪਰੀਤਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿ. ਅਵਿਪਰੀਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤਾਯ ਹਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਸਿਦ੍ਧਿ. ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਨ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਂਹਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਅਟ੍ਠਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮੂਹੋ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਤ ਅਹੋ ਵਤ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਯੋ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੋ ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਾਯ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਸੁਸੁਖਂ ਵਤ ਅਹੋ ਵਤ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਖਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਈਦਿਸਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਭਾਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਮਾਨਤ੍ਥੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ.

ਸਾਮਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਂ ਕੋਲਿਯਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ. ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਅਭਾਸਿ. ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਾਹੀਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਵਚਨੇਨ ਚਕ੍ਕਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾਨਿ ਵਿਕਸਿਤਪਦੁਮਸਸ੍ਸਿਰੀਕਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਚਰਣਾਨਿ ਤਵ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਾਹਿ, ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗੇਨ ਅਭਿਵਾਦਨਂ ਕਰੋਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਬਾਧੋਤਿ ਵਿਸਭਾਗਵੇਦਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਾ ਏਕਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਅਯਪਟ੍ਟੇਨ ਆਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਗਣ੍ਹਤਿ. ਆਤਙ੍ਕੋਤਿ ਕਿਚ੍ਛਜੀਵਿਤਕਰੋ ਰੋਗੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਾਪੇਤਬ੍ਬਰੋਗੋ ਆਤਙ੍ਕੋ, ਇਤਰੋ ਆਬਾਧੋ. ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਵਾ ਰੋਗੋ ਆਤਙ੍ਕੋ, ਬਲਵਾ ਆਬਾਧੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਆਬਾਧੋ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਆਤਙ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦੁਭਯਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸੇਵ ਚ ਉਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਗਰੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਯੇ ਬਲਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਗ੍ਗੇਲਞ੍ਞਤਾਯ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਯਸ੍ਸ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਰੀਰਬਲਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਠਾਨਨਿਸਿਨ੍ਨਗਮਨਸਯਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸੁਖਵਿਹਾਰਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਹੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ. ਤੇਨ ਸਾਧੁ, ਭਦ੍ਦੇ, ਯਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕੋਲਿਯਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਯ ਸਾਮਿਕੋ ਕੋਲਿਯਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਖਿਨੀ ਹੋਤੂਤਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਸਤ੍ਥਾ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਯ ਪੇਸਿਤਵਨ੍ਦਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਸਂਸੂਚਕਂ ਬੁਦ੍ਧਾਚਿਣ੍ਣਂ ਸੁਖੂਪਸਂਹਾਰਂ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਗਬ੍ਭਵਿਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮੁਖੇਨ ਸੁਖੂਪਸਂਹਾਰਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਖਿਨੀ…ਪੇ… ਅਰੋਗਾ, ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ ਆਹ.

ਸਹ ਵਚਨਾਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨ ਸਹੇਵ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਅਵੋਚ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਲੇ ਤਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਤਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਸਚੇ ਤਥਾ ਸਤ੍ਥਾ ਨਾਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾ, ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਤਸ੍ਸਾ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸਮਕਾਲਮੇਵ ਸੋ ਗਬ੍ਭੋ ਬ੍ਯਾਕੁਲਭਾਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖੇਨੇਵ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿ, ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿ ਅਹੋਸਿ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਟਾਚਾਰਾਯ ਪਿਯਵਿਪ੍ਪਯੋਗਸਮ੍ਭੂਤੇਨ ਸੋਕੇਨ ਉਮ੍ਮਾਦਂ ਪਤ੍ਵਾ –

‘‘ਉਭੋ ਪੁਤ੍ਤਾ ਕਾਲਕਤਾ, ਪਨ੍ਥੇ ਮਯ੍ਹਂ ਪਤੀ ਮਤੋ;

ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਚ ਭਾਤਾ ਚ, ਏਕਚਿਤਕਮ੍ਹਿ ਝਾਯਰੇ’’ਤਿ. (ਅਪ. ਥੇਰੀ ੨.੨.੪੯੮) –

ਵਤ੍ਵਾ ਜਾਤਰੂਪੇਨੇਵ ਚਰਨ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਾਹਿ ਭਗਿਨੀ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਉਮ੍ਮਾਦੋ ਵੂਪਸਮਿ, ਤਥਾ ਸੁਪ੍ਪਿਯਾਪਿ ਉਪਾਸਿਕਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਊਰੁਯਂ ਕਤੇਨ ਮਹਾਵਣੇਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਸਯਨਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਪਨ੍ਨਾ ‘‘ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਂ ਵਨ੍ਦਤੂ’’ਤਿ ਵਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਵਣੇ ਪਾਕਤਿਕੇ ਜਾਤੇ ਸਯਮੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦੀਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਇਧ ਉਦਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾ ਭਗਵਾ ਸਪੁਤ੍ਤਾਯ ਮਾਤੁਯਾ ਅਰੋਗਭਾਵਂ ਆਸੀਸਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਤੂ’’ਤਿ, ਤਂ ਏਵਮੇਵ. ਨ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਵਮਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ‘‘ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕਰਵੀਕਰੁਤਮਞ੍ਜੁਨਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਲਾਭਤੋ ਅਭਿਮੁਖਭਾਵੇਨ ਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਤੋ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ, ਵਚਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ. ਸਕਂ ਘਰਂ ਪਚ੍ਚਾਯਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਂ ਪਟਿਗਚ੍ਛਿ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਯੇਨ ਸਕਂ ਘਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਯਦਿਪਿ ਯ-ਤ-ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਭਾਵਤੋ ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਪਟਿਯਾਯਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ.

ਵਿਜਾਤਨ੍ਤਿ ਪਜਾਤਂ, ਪਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਚ੍ਛਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਧਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਾਰੋਹਨਂ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਦ੍ਦਨਯੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਾਯੋਗ੍ਗਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਛਰਂ ਪਹਰਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤਾਤਿ ਸਮ੍ਭਾਵਨੇ, ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਲਪਨਂ. ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੁਤਂ.

ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ – ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇਨ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਦਾਨਪਾਰਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸੀਲਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਖਨ੍ਤਿਸਚ੍ਚਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀਤਿ ਇਮਾ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ, ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ… ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਾ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤਾ, ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਧਾਰਿਯਮਾਨੇ ਸਬ੍ਬਾਵ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਸੁਂ, ਆਸਭਿਞ੍ਚ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਂਸੁ ਲੋਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਗਤੋ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਕਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਯਥਾ ਵਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਹਾਯ ਗਤਾ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ, ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਗਤਾ, ਞਾਣੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਅਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ, ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਤਂ ਤਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ ਗਤਾ, ਏਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਗਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਲਕ੍ਖਣਂ, ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪਗ੍ਘਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਉਣ੍ਹਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਆਕਾਸਧਾਤੁਯਾ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਂ, ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ, ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ, ਬਾਵੀਸਤਿਯਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ, ਦ੍ਵਾਦਸਪਦਿਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸ੍ਸ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਬਲਾਨਂ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧੀਨਂ, ਅਮਤੋਗਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯਂ ਸਭਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨਞ੍ਞਥਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਤਾਨਿ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ, ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ... ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋਤਿ. ਏਵਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਸਦੇਵਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਚ ਤੇਨ ਤਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ, ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੬੧੬) ਨਯੇਨ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਥਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਤਮਹਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪).

ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਦਸ੍ਸੀਅਤ੍ਥੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਥਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਕਾਲਂ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਲਪਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਾਦਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਰਾਗਮਦਾਦਿਨਿਮ੍ਮਥਨਂ ਏਕਸਦਿਸਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਯਞ੍ਚ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੮੮).

ਗਦਅਤ੍ਥੋ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿਚ ਆਗਦਨਂ ਆਗਦੋ, ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਥਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯੋ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸਪਿ ਵਾਚਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਯਥਾਵਾਚਾ, ਕਾਯੋਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾਪਿ ਤਥਾ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਯਥਾਵਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਇਤਿ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).

ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵੀਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ ਸੀਲੇਨਪਿ ਸਮਾਧਿਨਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨਪਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਦੇਵਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤਿਸਕ੍ਕੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ – ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਅਗਦੋ, ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਸੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਵ ਅਗਦੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿਚ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਂ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਕਲਲੋਕਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਥਂ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਾ. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).

ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ – ਤਥਾਯ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਵਿਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥੇਹਿ ਅਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤਭਾਵੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਯ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਾ ਸਾ ਭਗਵਤਾ ਸੁਮੇਧਭੂਤੇਨ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ –

‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਲਿਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਹੇਤੁ ਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨਂ,

ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਧਿਕਾਰੋ ਚ ਛਨ੍ਦਤਾ;

ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਾ, ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੨.੫੯) –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਤਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੋਧੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਾਪਟਿਞ੍ਞਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਏਕੇਨ ਤਿਣ੍ਣੇਨ, ਪੁਰਿਸੇਨ ਥਾਮਦਸ੍ਸਿਨਾ;

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਸਨ੍ਤਾਰੇਸ੍ਸਂ ਸਦੇਵਕਂ.

‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਅਧਿਕਾਰੇਨ, ਕਤੇਨ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੇ;

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਤਾਰੇਮਿ ਜਨਤਂ ਬਹੁਂ.

‘‘ਸਂਸਾਰਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਭਵੇ;

ਧਮ੍ਮਨਾਵਂ ਸਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਸਨ੍ਤਾਰੇਸ੍ਸਂ ਸਦੇਵਕਂ.

‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਅਞ੍ਞਾਤਵੇਸੇਨ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤੇਨਿਧ;

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੇਸ੍ਸਂ ਸਦੇਵਕੇ’’ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੨.੫੫-੫੮);

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਮਹਾਪਟਿਞ੍ਞਂ ਸਕਲਸ੍ਸਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਕਰਧਮ੍ਮਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਪਵਿਚਯ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਮਾਦਾਨਾਨਂ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਅਵਿਸਂਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਨਾਯਕੋ ਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਦਾਨਪਾਰਮਿਆਦਯੋ ਸਮਤਿਂਸਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਞ੍ਞਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰੇ ਸਮ੍ਭਰਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਉਕ੍ਕਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਂ ਪਰਮਕੋਟਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਾ ਮਹਾਪਟਿਞ੍ਞਾ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਤਥਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਮਙ੍ਗਲੋ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਲਦ੍ਧਬ੍ਯਾਕਰਣੋ ਯੇ ਤੇ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੇਹਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਹਿ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਾ ਆਨਿਸਂਸਾ, ਤੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾਵ ਆਗਤੋਤਿ ਤਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਮਹਾਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਆਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਯ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਾਯ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਲੋਕਨਾਥੋ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਬਾਧਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਟਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਅਹਮੇਵ ਨਮਿਤੋ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਮਾਨਸੋ ਮਹਾਭਿਨੀਹਾਰਮਕਾਸਿ. ਕਤ੍ਵਾ ਚ ਯਥਾਪਣਿਧਾਨਂ ਸਕਲਲੋਕਹਿਤਸਮ੍ਪਾਦਨਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਜੀਵਿਤਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਪਰੇਸਂ ਸੋਤਪਥਾਗਮਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਸਮੁਪ੍ਪਾਦਿਕਾ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਾ ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਿਯਾ ਸਮਾਚਰਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਮਹਾਬੋਧਿਯਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਹਾਨਭਾਗਿਯਾ ਸਂਕਿਲੇਸਭਾਗਿਯਾ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਾ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਿ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਾਵ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਨਿਰਵਸੇਸੇ ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰੇ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਤਾਯੇਵ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਸਞ੍ਚੋਦਿਤਮਾਨਸੋ ਪਵਿਵੇਕਰਤਿਂ ਪਰਮਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸੁਖਂ ਪਹਾਯ ਬਾਲਜਨਬਹੁਲੇ ਲੋਕੇ ਤੇਹਿ ਸਮੁਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਸਮ੍ਮਾਨਾਵਮਾਨਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨੇਯ੍ਯਜਨਸ੍ਸ ਵਿਨਯਨੇਨ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਗਵਤੋ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਸਮੋਕ੍ਕਮਨਾਕਾਰੋ, ਸੋ ਪਰਤੋ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਭੂਤਸ੍ਸ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ, ਏਵਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸਪਿ ਮਹਾਭਿਨੀਹਾਰਕਾਲਾਦੀਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਦਾ ਚ ਏਕਸਦਿਸਤਾਯ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਸੁਪਿ ਅਵਤ੍ਥਾਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮਾਨਰਸਾਯ ਤਥਾਯ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਸਕਲਲੋਕਹਿਤਾਯ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਾਨਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ, ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤਦੁਭਯਹੇਤੁਭੂਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ, ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਟ੍ਠੋ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠੋ ਸਂਯੋਗਟ੍ਠੋ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠੋ, ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਟ੍ਠੋ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠੋ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਅਮਤਟ੍ਠੋ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਹੇਤ੍ਵਟ੍ਠੋ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਨਂ ਤਬ੍ਬਿਭਾਗਾਨਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਸਭਾਵਾਵਬੋਧਵਿਬਨ੍ਧਕਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਯ ਤਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਭਗਵਾ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋ ਸਯਮੇਵ ਆਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਯਥਾ ਚ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਾਨਿ ਚਤੁਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਾਨਿ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਾਨਿ ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਞਾਣਾਨਿ ਛਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਾਨਿ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਿਭਾਵਨਞਾਣਾਨਿ ਅਟ੍ਠਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਿਭਾਵਨਞਾਣਾਨਿ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਾਨਿ ਦਸਬਲਞਾਣਾਨਿ ਚ ਤਥਭਾਵੇ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਭਾਵਨਾ – ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹੀਨਾਦਿਭੇਦਭਿਨ੍ਨਾਸੁ ਅਤੀਤਾਸੁ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੂਸੁ ਸਭਾਵਕਿਚ੍ਚਾਦਿ ਅਵਤ੍ਥਾਵਿਸੇਸਾਦਿ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਦਿ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧੇਸੁ ਚ ਅਤਿਸੁਖੁਮਤਿਰੋਹਿਤਵਿਦੂਰਦੇਸੇਸੁਪਿ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯੋ ਤਂਤਂਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਗਨ੍ਧਰਸਫਸ੍ਸਾਦਿਵਿਸੇਸੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਆਮਲਕੇ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਥਾ ਅਨਾਗਤਾਸੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਸੁ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਾਨਿ ਨਾਮ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਤੀਤਂਸੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣਂ, ਅਨਾਗਤਂਸੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂਸੇ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੫).

ਤਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਭਗਵਾ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣੇਨ ਅਧਿਗਞ੍ਛੀਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਿਭਾਵਨਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣਸਮਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਿਭਾਵਨਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣਸਮਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਿਭਾਵਨਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣਸਮਤ੍ਥਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪੇ ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਿਭਾਵਨਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣਸਮਤ੍ਥਂ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਅਤ੍ਥੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਧਮ੍ਮੇ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਤਤ੍ਰ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪੇ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਞਾਣੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੮-੭੨੧).

ਏਤ੍ਥ ਚ ਹੇਤੁਅਨੁਸਾਰੇਨ ਅਰਣੀਯਤੋ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਹੇਤੁਫਲਂ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਪਭੇਦਤੋ ਪਨ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਭਾਸਿਤਤ੍ਥੋ, ਵਿਪਾਕੋ, ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਸੋ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਦਹਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚੇਵ ਪਾਪੇਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਭੇਦਤੋ ਪਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਕੋ ਹੇਤੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਭਾਸਿਤਂ ਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੯).

ਅਥ ਵਾ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਹੇਤੁਫਲੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਾਤਾ ਭੂਤਾ ਸਞ੍ਜਾਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਇਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਯਮ੍ਹਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਜਾਤਾ ਭੂਤਾ ਸਞ੍ਜਾਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਾਤੁਭੂਤਾ, ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਜਰਾਮਰਣੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਜਾਤਿਯਾ, ਭਵੇ, ਉਪਾਦਾਨੇ, ਤਣ੍ਹਾਯ, ਵੇਦਨਾਯ, ਫਸ੍ਸੇ, ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ, ਨਾਮਰੂਪੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣੇ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ.

‘‘ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ.

‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਯਂ ਯਂ ਵਾ ਪਨਾਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ. ਇਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੭੨੪-੭੨੫) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਯਾ ਪਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਭਿਚਾਰਵੋਹਾਰੋ ਅਭਿਲਾਪੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪੇ ਮਾਗਧਿਕਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮੂਲਭਾਸਾਯ ‘‘ਅਯਂ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਅਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਞਾਣੇਸੁ ਗੋਚਰਕਿਚ੍ਚਤੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਞਾਣਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਞਾਣੇ ਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਭਗਵਤਾ ਅਧਿਗਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾਦਿਕੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਵਸੇਨ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਞੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਭਗਵਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਞਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਧਿਗਤਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ, ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤੋ, ਯਤੋ ਨਂ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਾਰੋ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਨਾਮ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਬੋਧਿਮੂਲੇਯੇਵ ਪਹੀਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਵਿਪਰੀਤਮਨਸਿਕਾਰਅਹਿਰਿਕਾਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਥਿਨਮਿਦ੍ਧਕੋਧੂਪਨਾਹ- ਮਕ੍ਖਪਲਾਸਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯਥਮ੍ਭਸਾਰਮ੍ਭਮਾਨਾਤਿਮਾਨਮਦਪ੍ਪਮਾਦਤਿਵਿਧਾ- ਕੁਸਲਮੂਲਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਿਸਮਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾ- ਮਲਵਿਤਕ੍ਕਪਪਞ੍ਚਏਸਨਾਤਣ੍ਹਾਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਿਪਰਿਯੇਸਆਸਵਗਨ੍ਥ- ਓਘਯੋਗਾਗਤਿਤਣ੍ਹੁਪਾਦਾਨਪਞ੍ਚਾਭਿਨਨ੍ਦਨਨੀਵਰਣਚੇਤੋਖਿਲਚੇਤਸੋਵਿਨਿਬਨ੍ਧ- ਛਵਿਵਾਦਮੂਲਸਤ੍ਤਾਨੁਸਯਅਟ੍ਠਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਵਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਤਣ੍ਹਾ- ਮੂਲਕਦਸਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਏਕਵੀਸਤਿ ਅਨੇਸਨਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਿਯਡ੍ਢਕਿਲੇਸਸਹਸ੍ਸਂ ਸਹ ਵਾਸਨਾਯ ਪਹੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਸਮੂਹਤਂ, ਯਤੋ ਨਂ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਨਾਮ ਤੇ ਕਿਲੇਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ’’ਤਿ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯੇ ਚਿਮੇ ਭਗਵਤਾ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਕਿਲੇਸੂਪਵਾਦਆਣਾਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪ੍ਪਭੇਦਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਲਮੇਵ ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ. ਯਤੋ ਨਂ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ‘‘ਨਾਲਂ ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’’ਤਿ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯੋ ਚ ਭਗਵਤਾ ਨਿਰਵਸੇਸਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਾਯ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਗਹੋ ਸਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕੋ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਪ੍ਪਭੇਦੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਸੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੋਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ, ਯਤੋ ਨਂ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਤਯਾ ਦੇਸਿਤੋ ਨ ਨਿਯ੍ਯਾਤੀ’’ਤਿ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਏਵਮੇਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਪ੍ਪਹਾਨਦੇਸਨਾਵਿਸੇਸਾਨਂ ਅਵਿਤਥਭਾਵਾਵਬੋਧਨਤੋ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਾਨਿ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ ਨਿਰਯਗਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿ, ਪੇਤਗਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿ, ਦੇਵਗਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਗਤਿਯੋ, ਤਾਸੁ ਸਞ੍ਜੀਵਾਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਨਿਰਯਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਾਦਯੋ ਸੋਲ਼ਸ ਉਸ੍ਸਦਨਿਰਯਾ, ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਨਿਰਯੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਤਾਯ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਟ੍ਠੇਨ ਨਿਰਯਾ, ਯਥਾਕਮ੍ਮੁਨਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਗਤਿ ਚਾਤਿ ਨਿਰਯਗਤਿ, ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਧਕਾਰਸੀਤਨਰਕਾਪਿ ਏਤੇਸ੍ਵੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾ. ਕਿਮਿਕੀਟਸਰੀਸਪਪਕ੍ਖਿਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋ ਤਿਰਿਯਂ ਅਞ੍ਛਿਤਭਾਵੇਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ, ਤੇ ਏਵ ਗਤੀਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿ. ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵਿਨਿਜ੍ਝਾਮਤਣ੍ਹਿਕਾਦਯੋ ਦੁਕ੍ਖਬਹੁਲਤਾਯ ਪਾਕਟਸੁਖਤੋ ਇਤਾ ਵਿਗਤਾਤਿ ਪੇਤਾ, ਤੇ ਏਵ ਗਤੀਤਿ ਪੇਤਗਤਿ, ਕਾਲਕਞ੍ਚਿਕਾਦਿਅਸੁਰਾਪਿ ਏਤੇਸ੍ਵੇਵਨ੍ਤੋਗਧਾ. ਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਵਾਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਾਦਿਚਤੁਮਹਾਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਮਨਸੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਤੇ ਏਵ ਗਤੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗਾਤਿ ਇਮੇ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿ ਦੇਵਨਿਕਾਯਾ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ ਜੋਤਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਦੇਵਾ, ਤੇ ਏਵ ਗਤੀਤਿ ਦੇਵਗਤਿ.

ਤਾ ਪਨੇਤਾ ਗਤਿਯੋ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂਤਂਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਵਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਕਟਤ੍ਤਾ ਚ ਰੂਪਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮ ਗਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਜਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੇਹਿ ਏਵਂ ਵਿਭਾਗਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਏਤੇ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਾ ਏਵਂ ਵਿਭਾਗਭਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਯਥਾਸਕਂ ਹੇਤੁਫਲਵਿਭਾਗਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਠਾਨਸੋ ਹੇਤੁਸੋ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਪਞ੍ਚ ਖੋ ਇਮਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਗਤਿਯੋ. ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਚ? ਨਿਰਯੋ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਦੇਵਾ. ਨਿਰਯਞ੍ਚਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਜਾਨਾਮਿ ਨਿਰਯਗਾਮਿਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦਂ, ਯਥਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਮ੍ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੩).

ਤਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸਯੇ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ ਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਦਿਯੋਗਵਿਕਲਾਵਿਕਲਭਾਵਾਵਬੋਧਨੇਨ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਮਹਾਰਜਕ੍ਖਤਾਦਿਵਿਸੇਸਵਿਭਾਵਨਂ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੧) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਯਞ੍ਚ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ, ਅਯਂ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਅਯਂ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਅਯਂ ਅਨੁਲੋਮਿਕਾਯਂ ਖਨ੍ਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਅਯਂ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣੇ ਠਿਤੋ, ਅਯਂ ਕਾਮਾਸਯੋ, ਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਆਸਯੋ, ਅਯਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਸਯੋ, ਨ ਕਾਮਾਦਿਆਸਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗੋ ਅਤਿਵਿਯ ਥਾਮਗਤੋ, ਨ ਪਟਿਘਾਦਿਕੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਟਿਘੋ ਅਤਿਵਿਯ ਥਾਮਗਤੋ, ਨ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਧਿਕੋ, ਨ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਧਿਕੋ, ਨ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਧਿਕੋ, ਨ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ ਅਧਿਕਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ, ਅਯਂ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੋ, ਅਯਂ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੋ, ਅਯਂ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਯਂ ਕਿਲੇਸਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਯਂ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਯਂ ਨ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਨ ਕਿਲੇਸਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਨ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਦੀਨਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਭਾਵਨਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨੁਸਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੩).

ਯਞ੍ਚ ਉਪਰਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯੇਹਿ ਦਕ੍ਖਿਣਵਾਮਅਕ੍ਖਿਕਣ੍ਣਸੋਤਨਾਸਿਕਸੋਤਅਂਸਕੂਟਹਤ੍ਥਪਾਦੇਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰੇਹਿ ਲੋਮਕੂਪੇਹਿ ਚ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਦਕਧਾਰਾਪਵਤ੍ਤਨਂ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਵਿਵਿਧਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਨਿਮ੍ਮਾਪਨਕਂ ਭਗਵਤੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਞਾਣਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਵਕੇਹਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੬).

ਯਞ੍ਚ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਚ ਅਨੇਕੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਂ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਤਤੋ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਵਸੇਨ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਕਰੁਣੋਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਂ. ਯਥਾਹ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੭-੧੧੮) –

‘‘ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਂ? ਬਹੁਕੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤੋ, ਪਯਾਤੋ, ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਉਪਨੀਯਤਿ ਲੋਕੋ ਅਦ੍ਧੁਵੋ, ਅਤਾਣੋ ਲੋਕੋ ਅਨਭਿਸ੍ਸਰੋ, ਅਸ੍ਸਕੋ ਲੋਕੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਂ, ਊਨੋ ਲੋਕੋ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ.

‘‘ਅਤਾਯਨੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ, ਅਲੇਣੋ, ਅਸਰਣੋ, ਅਸਰਣੀਭੂਤੋ. ਉਦ੍ਧਤੋ ਲੋਕੋ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ, ਸਸਲ੍ਲੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਵਿਦ੍ਧੋ ਪੁਥੁਸਲ੍ਲੇਹਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਾਵਰਣੋ ਕਿਲੇਸਪਞ੍ਜਰਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਅਣ੍ਡਭੂਤੋ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਕਜਾਤੋ ਕੁਲਗੁਣ੍ਡਿਕਜਾਤੋ ਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜਭੂਤੋ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਸਦੋਸਸਂਲਿਤ੍ਤੋ, ਕਿਲੇਸਕਲਲੀਭੂਤੋ, ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਜਟਾਜਟਿਤੋ.

‘‘ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ, ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋ, ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਞ੍ਞੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋ, ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ.

‘‘ਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਗਤੋ, ਜਰਾਯ ਅਨੁਸਟੋ, ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ, ਮਰਣੇਨ ਅਬ੍ਭਾਹਤੋ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ.

‘‘ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਡ੍ਡਿਤੋ, ਜਰਾਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧੋ, ਰਾਗਬਨ੍ਧਨੇਨ ਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਕਿਲੇਸਦੁਚ੍ਚਰਿਤਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧੋ, ਮਹਾਸਮ੍ਬਾਧਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਮਹਾਪਲਿਬੋਧੇਨ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ, ਮਹਾਪਪਾਤੇ ਪਤਿਤੋ, ਮਹਾਕਨ੍ਤਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਮਹਾਸਂਸਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਮਹਾਵਿਦੁਗ੍ਗੇ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਮਹਾਪਲਿਪੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨੋ.

‘‘ਅਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ, ਆਦਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ ਦੋਸਗ੍ਗਿਨਾ ਮੋਹਗ੍ਗਿਨਾ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇਵੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ, ਉਨ੍ਨੀਤਕੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਹਞ੍ਞਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮਤਾਣੋ ਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋ ਤਕ੍ਕਰੋ, ਵਜ੍ਜਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧੋ ਆਘਾਤਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ, ਅਨਾਥੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਪਰਮਕਾਰੁਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਭਿਤੁਨ੍ਨੋ ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਪੀਲ਼ਿਤੋ, ਗਧਿਤੋ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋ.

‘‘ਅਨ੍ਧੋ ਅਚਕ੍ਖੁਕੋ, ਹਤਨੇਤ੍ਤੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋ, ਵਿਪਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਅਞ੍ਜਸਾਪਰਦ੍ਧੋ, ਮਹੋਘਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ.

‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਤੀਹਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਯੋਜਿਤੋ, ਚਤੂਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹਿ ਗਨ੍ਥਿਤੋ, ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਉਪਾਦਿਯਤਿ, ਪਞ੍ਚਗਤਿਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਓਤ੍ਥਟੋ, ਛਹਿ ਵਿਵਾਦਮੂਲੇਹਿ ਵਿਵਦਤਿ, ਛਹਿ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਛਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਅਨੁਸਯੇਹਿ ਅਨੁਸਟੋ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹਿ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਮਾਨੇਹਿ ਉਨ੍ਨਤੋ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਤੋ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਪੁਰਿਸਦੋਸੇਹਿ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਨਵਹਿ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਹਿ ਆਘਾਤਿਤੋ, ਨਵਵਿਧਮਾਨੇਹਿ ਉਨ੍ਨਤੋ, ਨਵਹਿ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਦਸਹਿ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਸਹਿ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਹਿ ਆਘਾਤਿਤੋ, ਦਸਹਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਦਸਹਿ ਸਂਯੋਜਨੇਹਿ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਦਸਹਿ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਯ੍ਯਾਤੋ, ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚੇਹਿ ਪਪਞ੍ਚਿਤੋ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋ, ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤਿ.

‘‘ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਤਿਣ੍ਣੋ. ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਮੁਤ੍ਤੋ. ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਦਨ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਦਨ੍ਤੋ. ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਸਨ੍ਤੋ. ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਨਸ੍ਸਤ੍ਥੋ. ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਲੋਕੋ ਚ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਪਹੋਮਿ ਖ੍ਵਾਹਂ ਤਿਣ੍ਣੋ ਤਾਰੇਤੁਂ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਤੁਂ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਤੁਂ, ਸਨ੍ਤੋ ਸਮੇਤੁਂ, ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤੁਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾ ਓਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੭-੧੧੮).

ਏਵਂ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਨਂ ਕਤਂ.

ਯਂ ਪਨ ਯਾਵਤਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਯਤ੍ਤਕਂ ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਰੋਪਦੇਸਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਂ ਆਕਙ੍ਖਮਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਨਵਸੇਸਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਸਮ੍ਮੁਤਿਸਚ੍ਚਾਵਬੋਧਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਤਤ੍ਥਾਵਰਣਾਭਾਵਤੋ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮੁਪਾਦਾਯ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਕਮੇਵ ਹਿ ਤਂ ਞਾਣਂ ਵਿਸਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਦੁਵਿਧੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਸਬ੍ਬਵਿਸਯਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਚ ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿ –

‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਖਤਮਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ. ਅਤੀਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ. ਅਨਾਗਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੯-੧੨੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਏਵਮੇਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਛਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਾਨਿ ਅਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਯਥਾਸਕਵਿਸਯਸ੍ਸ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ –

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ – ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੨.੧੭; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੮੫) ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ, ‘‘ਯਾਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯੂਹਨਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਾਭਿਨਿਵੇਸਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਸਤਿਆਦਿਭੇਦਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਯਾਯ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਕਿਲੇਸਨਿਦ੍ਦਾਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ, ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ‘ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਤੋ. ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣੋ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਫਰਣਲਕ੍ਖਣੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਲਕ੍ਖਣਤੋ.

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਤਿਮਾ ਹੋਤਿ ਪਰਮੇਨ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਚਿਰਕਤਮ੍ਪਿ ਚਿਰਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਸਰਿਤਾ ਹੋਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੬੭) ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੋਪਕਾਰਵਸੇਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ? ਅਤ੍ਥਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਸਂ ਵਿਸਯਵਿਭਾਗੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਨਿਰੋਧਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੭੧) ਭਾਵਨਾਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ…ਪੇ… ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ? ਯਾ ਸਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੭੮-੪੭੯) ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਯਾ ਨਯਸਹਸ੍ਸਵਿਭਾਗੇਹੀਤਿ ਏਵਂ ਨਾਨਾਕਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਿਭਾਵਨਞਾਣਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ? ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੨੦੫) ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਭਾਵਕਰਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਫਲਪ੍ਪਟਿਲਾਭਕਰਤ੍ਤਾ ਚ ਅਰਿਯੋ, ਅਟ੍ਠਵਿਧਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮਾਯ ਏਕਨ੍ਤਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ. ਕਿਲੇਸੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਤਿ, ਸਯਂ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਤੋ. ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮੋ, ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਲਕ੍ਖਣਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਨੀਕਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਜਹਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਵਿਧਮਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਥਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਨਿ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਅਭਿਨਿਰੋਪਨਪਰਿਗ੍ਗਹਣਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵੋਦਾਨਪਗ੍ਗਹਉਪਟ੍ਠਾਨਸਮਾਦਹਨਾਨਿ ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਕਿਚ੍ਚਵਿਭਾਗਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਕ੍ਖਣਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਏਕਕ੍ਖਣਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਯੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਕ੍ਖਣਾ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਮਗ੍ਗਕਾਲੇ ਏਕਕ੍ਖਣਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ.

ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋਤਿਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਦਯੋ ਤਯੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਮੁਸਾਵਾਦਾਵੇਰਮਣੀਤਿਆਦਿਵਿਭਾਗਾ ਵਿਰਤਿਯੋਪਿ ਚੇਤਨਾਯੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਵਿਰਤਿਯੋਵ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਤਿਯੋ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ ਪਨ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਨਾਨਾ ਏਵਾਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਰਭਾਗੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਤੋ, ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੮੯) ਭਾਵਨਾਵਿਧਿਤੋ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਤਿ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਾਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੪੯੯) ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਨਯਸਹਸ੍ਸਵਿਭਾਗੇਹੀਤਿ ਏਵਂ ਅਨੇਕਾਕਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵਿਭਾਵਨਞਾਣਾਨਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਤਥਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਯਾ ਚ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤਾਸੁ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵਿਹਰਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਸਮ੍ਪਾਦਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਿਵਸੇਨ ਯਥਾਰਹਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਾਨਿ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਤਥਾ ‘‘ਇਦਂ ਇਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ, ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਫਲਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਜਾਨਨਂ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤੀਤਾਦਿਭੇਦਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਜਾਨਨਂ, ਆਯੂਹਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ…ਪੇ… ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਯਾਥਾਵਤੋ ਸਾਸਵਾਨਾਸਵਕਮ੍ਮਵਿਭਾਗਜਾਨਨਂ, ੦.ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਨਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਾਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾਦਿਅਨੇਕਸਭਾਵਂ ਨਾਨਾਸਭਾਵਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮ ਧਾਤੁਯਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਧਾਤੁਨਾਨਤ੍ਤਜਾਨਨਂ, ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹੀਨਾਦਿਅਜ੍ਝਾਸਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਜਾਨਨਂ, ਸਦ੍ਧਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮੁਦੁਤਾਜਾਨਨਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦਿਵਿਸੇਸਜਾਨਨਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਤਪ੍ਪਟਿਬਨ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਤਿਜਾਨਨਂ, ਹੀਨਾਦਿਵਿਭਾਗੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਾਨਨਂ, ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਤੁਸਚ੍ਚਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਦਸਬਲਞਾਣਾਨਿ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਕਂ ਵਿਸਯਾਵਗਾਹਨਤੋ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸਾਧਨਤੋ ਚ ਯਥਾਭੂਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਇਧ ਤਥਾਗਤੋ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੦੯; ਅ. ਨਿ. ੧੦.੨੧).

ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਯਥਾ ਚੇਤੇਸਂ ਞਾਣਾਨਂ ਵਸੇਨ, ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵਿਭਾਵਨਞਾਣਾਦੀਨਂ ਅਨਨ੍ਤਾਪਰਿਮੇਯ੍ਯਭੇਦਾਨਂ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਸੇਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਭਗਵਾ ਤਥਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਆਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾਨਿ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਾ ਸਾ ਭਗਵਤੋ ਅਭਿਜਾਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪਞ੍ਞਾਪਨਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ, ਸਾ ਤਥਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਦਤ੍ਥਂ ਲੋਕਨਾਥੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਪਤ੍ਥਿਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ ਚ, ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਅਵਿਪਰੀਤਤ੍ਥਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਤੋ ਸਮਤਿਂਸਪਾਰਮਿਪਰਿਪੂਰਣਾਦਿਕਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਹੇਤੁਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਪੁਰੇ ਠਿਤੋਵ ਬੁਦ੍ਧਕੋਲਾਹਲਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਦੇਵਤਾਹਿ ਏਕਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਹਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ –

‘‘ਕਾਲੋ ਦੇਵ ਮਹਾਵੀਰ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ;

ਸਦੇਵਕਂ ਤਾਰਯਨ੍ਤੋ, ਬੁਜ੍ਝਸ੍ਸੁ ਅਮਤਂ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੧.੬੭) –

ਆਯਾਚਿਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਾਨਿ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਾਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਯੋਨਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਮਹਾਮਾਯਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ ਮਾਸੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਮਹਤਾ ਪਰਿਹਾਰੇਨ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨੋ ਵਿਸਾਖਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਅਭਿਜਾਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿ.

ਅਭਿਜਾਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਨਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਕ੍ਖਣੇ ਵਿਯ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਵੇਧਿ, ਦਸਸੁ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਓਭਾਸੋ ਫਰਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਸਿਰਿਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਵਿਯ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧਾ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ, ਬਧਿਰਾ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਿਂਸੁ. ਮੂਗਾ ਸਮਾਲਪਿਂਸੁ, ਖੁਜ੍ਜਾ ਉਜੁਗਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਪਙ੍ਗੁਲਾ ਪਦਸਾ ਗਮਨਂ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ, ਬਨ੍ਧਨਗਤਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਦੁਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬਨਿਰਯੇਸੁ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾ ਵੂਪਸਮਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਨਂ ਭਯਂ ਨਾਹੋਸਿ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੋਗੋ ਵੂਪਸਮਿ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾ ਪਿਯਂਵਦਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਮਧੁਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਅਸ੍ਸਾ ਹਸਿਂਸੁ, ਵਾਰਣਾ ਗਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬਤੂਰਿਯਾਨਿ ਸਕਂ ਸਕਂ ਨਿਨ੍ਨਾਦਂ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ, ਅਘਟ੍ਟਿਤਾਨਿ ਏਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥੂਪਗਾਦੀਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿ ਮਧੁਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਰਵਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਮਾਨੋ ਮੁਦੁਸੀਤਲਵਾਤੋ ਵਾਯਿ, ਅਕਾਲਮੇਘੋ ਵਸ੍ਸਿ, ਪਥਵਿਤੋਪਿ ਉਦਕਂ ਉਬ੍ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਿ, ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਆਕਾਸਗਮਨਂ ਵਿਜਹਿਂਸੁ, ਨਦਿਯੋ ਅਸਨ੍ਦਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਮਧੁਰਂ ਉਦਕਂ ਅਹੋਸਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇ ਏਵ ਆਕਾਸਗਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਜੋਤਿਯੋ ਜਲਿਂਸੁ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰੂਪਾਵਚਰੇ ਦੇਵੇ ਅਵਸੇਸਾ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨੇਰਯਿਕਾ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਰੂਪਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਰੁਕੁਟ੍ਟਕਵਾਟਸੇਲਾਦਯੋ ਅਨਾਵਰਣਭੂਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤੂਪਪਾਤਾ ਨਾਹੇਸੁਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਿਟ੍ਠਗਨ੍ਧਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਫਲੂਪਗਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਫਲਧਰਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪਦੁਮੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਤਲੋ ਅਹੋਸਿ, ਥਲਜਜਲਜਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਿਂਸੁ, ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਖਨ੍ਧਪਦੁਮਾਨਿ, ਸਾਖਾਸੁ ਸਾਖਪਦੁਮਾਨਿ, ਲਤਾਸੁ ਲਤਾਪਦੁਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਿਂਸੁ, ਮਹੀਤਲੇ ਸਿਲਾਤਲਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰੂਪਰਿ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਪਦੁਮਾਨਿ ਨਾਮ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ, ਆਕਾਸੇ ਓਲਮ੍ਬਕਪਦੁਮਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪੁਪ੍ਫਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ, ਆਕਾਸੇ ਦਿਬ੍ਬਤੂਰਿਯਾਨਿ ਵਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਸਕਲਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮਾਲਾਗੁਲ਼ਂ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਮਾਲਾਕਲਾਪੋ ਵਿਯ ਅਲਙ੍ਕਤਪ੍ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਮਾਲਾਸਨਂ ਵਿਯ ਚ ਏਕਮਾਲਾਮਾਲਿਨੀ ਵਿਪ੍ਫੁਰਨ੍ਤਵਾਲ਼ਬੀਜਨੀ ਪੁਪ੍ਫਧੂਪਗਨ੍ਧਪਰਿਵਾਸਿਤਾ ਪਰਮਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਾਨਿ ਚ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪਰਿ ਅਧਿਗਤਾਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਾਨਿ ਏਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਅਨੇਕਚ੍ਛਰਿਯਪਾਤੁਭਾਵਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਚਾਯਂ ਅਭਿਜਾਤਿ ਯਦਤ੍ਥਂ ਅਨੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਪਤ੍ਥਿਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਯਾ ਏਕਨ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਤਥਾਵ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.

ਤਥਾ ਯੇ ਬੁਦ੍ਧਵੇਨੇਯ੍ਯਾ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧਵਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਯਮੇਵ ਭਗਵਤਾ ਵਿਨੀਤਾ. ਯੇ ਚ ਸਾਵਕਵੇਨੇਯ੍ਯਾ ਧਮ੍ਮਵੇਨੇਯ੍ਯਾ ਚ, ਤੇਪਿ ਸਾਵਕਾਦੀਹਿ ਵਿਨੀਤਾ ਵਿਨਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਯਦਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਾ, ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.

ਅਪਿਚ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਞੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਯੋ ਯੋ ਸਭਾਵੋ ਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਸੋ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਆਵਜ੍ਜਨਮਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣੇਨ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਭਗਵਤਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.

ਤਥਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਥਾ ਤਥਾ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਚਰਿਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਤਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤੇਨੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨਯਵੋਹਾਰਮਗ੍ਗਂ ਅਨਤਿਧਾਵਨ੍ਤੇਨੇਵ ਚ ਧਮ੍ਮਤਂ ਵਿਭਾਵਨ੍ਤੇਨ ਯਥਾਪਰਾਧਂ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ ਯਥਾਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾ ਵਿਨੀਤਾ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਸਮ੍ਪਾਪਿਤਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪਞ੍ਞਾਪਨਾਪਿਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਯਥਾਭੂਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.

ਤਥਾ ਯਾ ਸਾ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਯਾਦਿਫਸ੍ਸਵੇਦਨਾਦਿਰੂਪਾਰੂਪਸਭਾਵਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਲੁਜ੍ਜਨਭਾਵਾਭਾਵਤੋ ਲੋਕਸਭਾਵਾਤੀਤਾ ਤਮਸਾ ਵਿਸਂਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨੋਭਾਸਨੀਯਾ ਲੋਕਸਭਾਵਾਭਾਵਤੋ ਏਵ ਗਤਿਆਦਿਭਾਵਰਹਿਤਾ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਉਪਾਦੀਨਂ ਲੇਸਮਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਾਯਤਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਨੇਵ ਪਥਵੀ ਨ ਆਪੋ ਨ ਤੇਜੋ ਨ ਵਾਯੋ ਨ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਨ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਨ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਨਾਯਂ ਲੋਕੋ ਨ ਪਰੋ ਲੋਕੋ ਨ ਚ ਉਭੋ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ, ਤਤ੍ਰਾਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੇਵ ਆਗਤਿਂ ਵਦਾਮਿ ਨ ਗਤਿਂ ਨ ਠਿਤਿਂ ਨ ਚੁਤਿਂ ਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵੇਤਂ, ਏਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੭੧).

ਸਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮਥੋ, ਸਬ੍ਬੂਪਧੀਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਵੂਪਸਮੋ, ਸਬ੍ਬਾਲਯਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ, ਸਬ੍ਬਵਟ੍ਟਾਨਂ ਉਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਭਾਵਸ੍ਸ ਕਦਾਚਿਪਿ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਤੋ ਤਥਾ ਅਵਿਤਥਾ ਅਨਞ੍ਞਥਾ. ਏਵਮੇਤਾ ਅਭਿਜਾਤਿਆਦਿਕਾ ਤਥਾ ਗਤੋ ਉਪਗਤੋ ਅਧਿਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾਵਿਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾਵਿਧਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਵਿਧੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾਵਿਧਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਸੀਲੇਨ ਫਲਸੀਲੇਨ ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲੇਨ, ਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਨਾ ਫਲਸਮਾਧਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿਨਾ, ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਫਲਪਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬਾਯਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਯ, ਦੇਵਸਿਕਂ ਵਲਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇਹਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੇਹਿ, ਤਦਙ੍ਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਅਨਨ੍ਤਾਪਰਿਮਾਣਭੇਦੇਹਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਨੁਭਾਵੇਹਿ ਸਕਲਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣੇਹਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਾ ਤਥਾਵਿਧੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਯੁਵੇਮਤ੍ਤਂ, ਸਰੀਰਪ੍ਪਮਾਣਵੇਮਤ੍ਤਂ, ਕੁਲਵੇਮਤ੍ਤਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਿਯਾਵੇਮਤ੍ਤਂ, ਰਸ੍ਮਿਵੇਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵੇਮਤ੍ਤੇਹਿ ਸਿਯਾ ਵੇਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਦੀਸੁ ਵਿਸੁਦ੍ਧੀਸੁ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣੇਸੁ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਾ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਿਧਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਵਿਧੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਵਿਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਵਿਧਤ੍ਥੋ ਚੇਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ, ਤਥਾ ਹਿ ਲੋਕਿਯਾ ਵਿਧਯੁਤ੍ਤਗਤਸਦ੍ਦੇ ਪਕਾਰਤ੍ਥੇ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣੇਨ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦੀਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਚ ਭਗਵਤੋ ਕਾਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾਦੀਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਟਿਘਾਤਾਭਾਵਤੋ ਯਥਾ ਰੁਚਿ ਤਥਾ ਗਤਂ ਗਤਿ ਗਮਨਂ ਕਾਯਵਚੀਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥੇਹਿ ਅਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਸਮ੍ਭਰਣੇ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਗਤਨ੍ਤਿ ਅਗਤੋ. ਸੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਗਤਭਾਵੋ ਮਚ੍ਛੇਰਦਾਨਪਾਰਮਿਆਦੀਸੁ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਞਾਣੇਹੀਤਿ ਤਥੇਹਿ ਞਾਣੇਹਿ ਅਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਥ ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਮੇਵ ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁਪਿ ਗਤੀਸੁ ਗਤਂ ਗਮਨਂ ਏਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਗਤੋ. ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸ੍ਵਾਯਮਸ੍ਸ ਅਗਤਭਾਵੋ ਤਥੇਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣੇਹੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥੇਹਿ ਅਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤਭਾਵੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਾ ਗਤਭਾਵੇਨਾਤਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੋ ਪਨੇਸ ਤਥਾਗਤੋ, ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਤਾਵ ਯਥਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ ਸਮੂਹਨਨ੍ਤੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਗਤੋ. ਫਲਧਮ੍ਮੋ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਗ੍ਗਾਨੁਰੂਪਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨਵਸੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋ ਪਨ ਯਥਾ ਗਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਤਥਾ ਗਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਆਦਿਪ੍ਪਕਾਸਨਵਸੇਨ ਚ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਆਸਯਾਦਿਅਨੁਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਤਾ ਤਥਾ ਗਤੋ ਗਦਿਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਯਥਾ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤੋ, ਤਥਾ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕੇਹਿ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ – ‘‘ਤਥਾਗਤਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਪੂਜਿਤਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੧੭; ਸੁ. ਨਿ. ੨੪੦). ਸ੍ਵਾਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ.

ਯਥਾ ਚ ਧਮ੍ਮੋ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੋਪਿ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਹਿਤਾਯ ਪਰਹਿਤਾਯ ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਪਦਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਤਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਯੋ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਥਾਵ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਗਦਨਤੋ ਚ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨਾਹ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ – ‘‘ਤਥਾਗਤਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਪੂਜਿਤਂ, ਸਙ੍ਘਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਸ੍ਵਾਸ੍ਸ ਸਾਵਕਭੂਤੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾਗਤਭਾਵੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.

ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਦੀਪਨੇ ਮੁਖਮਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਂ ਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਤਥਾਗਤਪਦਂ ਮਹਤ੍ਥਂ ਮਹਾਗਤਿਕਂ ਮਹਾਵਿਸਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪਦਸ੍ਸ ਵਿਯ ਤੇਪਿਟਕਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਅਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਆਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤਿਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਯਥੇਵ ਲੋਕੇ ਪੁਰਿਮਾ ਮਹੇਸਿਨੋ,

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਮੁਨਯੋ ਇਧਾਗਤਾ;

ਤਥਾ ਅਯਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਪਿ ਆਗਤੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

‘‘ਪਹਾਯ ਕਾਮਾਦਿਮਲੇ ਅਸੇਸਤੋ,

ਸਮਾਧਿਞਾਣੇਹਿ ਯਥਾ ਗਤਾ ਜਿਨਾ;

ਪੁਰਾਤਨਾ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰੋ,

ਤਥਾ ਗਤੋ ਤੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਮਤੋ.

‘‘ਤਥਞ੍ਚ ਧਾਤਾਯਤਨਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ,

ਸਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਵਿਭਾਗਭੇਦਤੋ;

ਸਯਮ੍ਭੁਞਾਣੇਨ ਜਿਨੋਯਮਾਗਤੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋ.

‘‘ਤਥਾਨਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ,

ਤਥਾ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ;

ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯਾ ਨਯਤੋ ਵਿਭਾਵਿਤਾ,

ਤਥਾ ਗਤੋ ਤੇਨ ਜਿਨੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਅਨੇਕਭੇਦਾਸੁਪਿ ਲੋਕਧਾਤੁਸੁ,

ਜਿਨਸ੍ਸ ਰੂਪਾਯਤਨਾਦਿਗੋਚਰੇ;

ਵਿਚਿਤ੍ਤਭੇਦੇ ਤਥਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ,

ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਲੋਚਨੋ.

‘‘ਯਤੋ ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਤਥਮੇਵ ਭਾਸਤਿ,

ਕਰੋਤਿ ਵਾਚਾਯ ਨੁਰੂਪਮਤ੍ਤਨੋ;

ਗੁਣੇਹਿ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਿਰੀਯਤਿ,

ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨਪਿ ਲੋਕਨਾਯਕੋ.

‘‘ਤਥਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਸਬ੍ਬਸੋ,

ਅਵੇਦਿ ਲੋਕਂ ਪਭਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿ;

ਗਤੋ ਚ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਿਰਿਯਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ,

ਅਰੀਯਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਗਤੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਤਥਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਸਬ੍ਬਸੋ,

ਹਿਤਾਯ ਲੋਕਸ੍ਸ ਯਤੋਯਮਾਗਤੋ;

ਤਥਾਯ ਨਾਥੋ ਕਰੁਣਾਯ ਸਬ੍ਬਦਾ,

ਗਤੋ ਚ ਤੇਨਾਪਿ ਜਿਨੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਤਥਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਯਤੋਯਮਾਗਤੋ,

ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਵਿਸਯਾਵਬੋਧਤੋ;

ਤਥਾਭਿਜਾਤਿਪ੍ਪਭੁਤੀ ਤਥਾਗਤੋ,

ਤਦਤ੍ਥਸਮ੍ਪਾਦਨਤੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਯਥਾਵਿਧਾ ਤੇ ਪੁਰਿਮਾ ਮਹੇਸਿਨੋ,

ਤਥਾਵਿਧੋਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਯਥਾਰੁਚਿ;

ਪਵਤ੍ਤਵਾਚਾ ਤਨੁਚਿਤ੍ਤਭਾਵਤੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ.

‘‘ਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਵਿਪਕ੍ਖਤੋ ਪੁਰੇ,

ਗਤਂ ਨ ਸਂਸਾਰਗਤਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਾ;

ਨ ਚਤ੍ਥਿ ਨਾਥਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਦਸ੍ਸਿਨੋ,

ਤਥੇਹਿ ਤਸ੍ਮਾ ਅਗਤੋ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਤਥਾਗਤੋ ਧਮ੍ਮਵਰੋ ਮਹੇਸਿਨਾ,

ਯਥਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਮਲਂ ਪਹੀਯਤਿ;

ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਿਯਗਣੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ,

ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਙ੍ਗਿਭਾਵਤੋ’’ਤਿ.

ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾਤਿ ਪਰਮੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਸੀਭਾਵੇਨ ਚ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਯੋਗੇਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਭਾਵਞ੍ਞਥਤ੍ਤਨਿਪ੍ਫਾਦਨਸਮਤ੍ਥਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮਹਤਿਯਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ. ਚਿਰਕਾਲਸਮ੍ਭੂਤੇਨ ਸੁਵਿਦੂਰਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਥਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕੇਨ ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾ. ਯਤ੍ਰਾਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਪਸਂਸਾਕੋਤੁਹਲਹਾਸਪਸਾਦਿਕੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਅਤੀਤਕਾਲੋਯੇਵ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਯਾ ਹਿ ਨਾਮ ਅਯਂ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਮੁਗ੍ਗਾ ਕਿਚ੍ਛਾਪਨ੍ਨਾ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸਮਕਾਲਮੇਵ ਸੁਖਿਨੀ ਅਰੋਗਾ ਅਰੋਗਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯੀਤਿ. ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਸਕਮਨੋ, ਭਗਵਤਿ ਪਸਾਦੇਨ ਕਿਲੇਸਰਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਲੇਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਸੇ ਅਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਮਨੋਤਿ ਵਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਗਹਿਤਮਨੋ. ਪਮੁਦਿਤੋਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋਤਿ ਜਾਤਬਲਵਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੋ. ਅਥਾਤਿ ਪਚ੍ਛਾ, ਤਤੋ ਕਤਿਪਾਹਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ. ਸਤ੍ਤਭਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਦਾਤਬ੍ਬਭਤ੍ਤਾਨਿ. ਸ੍ਵਾਤਨਾਯਾਤਿ ਸ੍ਵਾਤਨਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਂ, ਯਂ ਸ੍ਵੇ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਵਸੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਵਸੇਨ ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ ਤਦਤ੍ਥਂ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ? ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾਯ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਪਸਾਦਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ. ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ ਪਨ ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦਾਵ, ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਪਨ ਪਸਾਦਰਕ੍ਖਣਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਾਰੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤੁਯ੍ਹੇਸੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੁਯ੍ਹੇਸੋਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਏਸੋ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਟਿਭੋਗੋਤਿ ਮਮ ਭੋਗਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਹਾਨਿਯਾ ਅਵਿਨਾਸਾਯ ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਯਦਿ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਯਦਿ ਪਤਿਭੂ, ਇਤੋ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਅਯ੍ਯੇਨ ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਥੇਰੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਤੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਭੋਗਾਨਂ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਨੇਸਂ, ਆਵੁਸੋ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਟਿਭੋਗੋ ਭੋਗਾਨਞ੍ਚ ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਧਾ ਪਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਨ ਤ੍ਵਞ੍ਞੇਵ ਪਾਟਿਭੋਗੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਪਿ ਚ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਤ੍ਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਾਸਕੋਪਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਥੇਰੇ ਚ ਗਾਰਵੇਨ ਸੁਬ੍ਬਚਤਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਵਡ੍ਢਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਰੋਤੁ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਾ ਕੋਲਿਯਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤ ਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਾਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿ.

ਤਞ੍ਚ ਦਾਰਕਨ੍ਤਿ ਵਿਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕਾਦਸਮਂ ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਤਂ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਂ ਦਾਰਕਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਾਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਤ ਮੇ ਵਸ੍ਸਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤ ਮੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਲੋਹਿਤਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਬ੍ਭਵਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਏਵਰੂਪੇ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਰੂਪਾਨੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਬ੍ਭਧਾਰਣਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਤਾਯ ਚ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਪੁਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਮਾਤੁਗਾਮਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤਲੋਲਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤਲਾਭੇਨ ਤਿਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਗਬ੍ਭਧਾਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਏਕਪਦੇ ਵਿਸਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਲੋਲਤਾਵਸੇਨ ਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਮਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੇ ਇਟ੍ਠਾਕਾਰੇਨ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਮਹਾਨਤ੍ਥਕਰਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸਾਤਨ੍ਤਿ ਅਮਧੁਰਂ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ. ਸਾਤਰੂਪੇਨਾਤਿ ਇਟ੍ਠਸਭਾਵੇਨ. ਪਿਯਰੂਪੇਨਾਤਿ ਪਿਯਾਯਿਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ. ਸੁਖਸ੍ਸ ਰੂਪੇਨਾਤਿ ਸੁਖਸਭਾਵੇਨ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਾ ਅਸਾਤਂ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਸਮਾਨਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਗਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਜਾਤਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਤਾ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਇਟ੍ਠਂ ਵਿਯ ਪਿਯਂ ਵਿਯ ਸੁਖਂ ਵਿਯ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਮਾਨਂ ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ ਪਮਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਮ੍ਪਿ ਸੁਪ੍ਪਵਾਸਂ ਪੁਨਪਿ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਏਵਰੂਪਂ ਅਸਾਤਂ ਅਪ੍ਪਿਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਾਤਾਦਿਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਪੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਪੇਮਵਤ੍ਥੁਸੁਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤੀਤਿ.

ਅਟ੍ਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਵਿਸਾਖਾਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯. ਨਵਮੇ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਪਾਚੀਨਦਿਸਾਭਾਗੇ ਅਨੁਰਾਧਪੁਰਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਮਦੇਵੀਵਿਹਾਰਸਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ. ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇਤਿ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਯਾ ਪਾਸਾਦੇ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਅਤੀਤੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਦਸਬਲਂ ਏਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਉਪਾਸਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਯਿਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਨਞ੍ਜਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਗੇਹੇ ਸੁਮਨਦੇਵਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਜਾਤਕਾਲੇ ਚਸ੍ਸਾ ਵਿਸਾਖਾਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸਾ ਯਦਾ ਭਗਵਾ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਦਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਦਾਰਿਕਾਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਠਮਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੋਸਿ.

ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਮਿਗਾਰਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਵਡ੍ਢਨਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਸਸੁਰੋ ਮਿਗਾਰਸੇਟ੍ਠਿ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ ਮਾਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਗਾਰਮਾਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਲ੍ਲਤਾਪਸਾਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਵਕੋਟੀਹਿ ਭਗਵਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਕਰੀਸਮਤ੍ਤੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਉਪਰਿਭੂਮਿਯਂ ਪਞ੍ਚਗਬ੍ਭਸਤਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾਭੂਮਿਯਂ ਪਞ੍ਚਗਬ੍ਭਸਤਾਨੀਤਿ ਗਬ੍ਭਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਪਾਸਾਦਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇ’’ਤਿ.

ਕੋਚਿਦੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਯੋਜਨਂ. ਰਞ੍ਞੇਤਿ ਰਾਜਿਨਿ. ਪਟਿਬਦ੍ਧੋਤਿ ਆਯਤ੍ਤੋ. ਵਿਸਾਖਾਯ ਞਾਤਿਕੁਲਤੋ ਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਚਿਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਭਣ੍ਡਜਾਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸਿਤਂ, ਤਂ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸੁਙ੍ਕਿਕਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਙ੍ਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਖਾ ਰਞ੍ਞੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਨਿਵੇਦੇਤੁਕਾਮਾ ਪਤਿਰੂਪਪਰਿਵਾਰੇਨ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨਂ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਰਾਜਾ ਮਲ੍ਲਿਕਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਸਾਖਾ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭੋਜਨਵੇਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਏਵਂ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਿਯੇਵ. ਇਤਿ ਰਾਜਾ ਅਨਿਵੇਦਿਤੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਓਕਾਸਾਕਰਣੇਨ ‘‘ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਨ ਤੀਰੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਰੂਪਂ. ਨ ਤੀਰੇਤੀਤਿ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਹਿ ਰਾਜਾਯਤ੍ਤਸੁਙ੍ਕਮੇਵ ਰਞ੍ਞੋ ਦਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤੁਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਸੋ ਰਞ੍ਞਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਏਵ ਨ ਤੀਰਿਤੋ. ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਦਿਵਾ ਦਿਵਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਦਿਵਾ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ, ਭਗਵਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਮੇਵ ਪਨ ਦਸ੍ਸਨਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਾਦਿਪ੍ਪਟਿਲਾਭਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਏਵਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਾਯ ਵੇਲਾਯ ਇਧਾਗਤਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ‘‘ਇਧ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਪਰਾਯਤ੍ਤਤਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਸਮਿਜ੍ਝਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਰਾਧੀਨਾਪਰਾਧੀਨਵੁਤ੍ਤੀਸੁ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਪਰਿਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਵਸਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਜਾਤਂ ਪਯੋਜਨਂ ਪਰਵਸਂ ਪਰਾਯਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਯ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਾਵਹਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਲੋਕਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਂ ਰਾਜਿਸ੍ਸਰਿਯਾਦਿ ਚੇਵ ਲੋਕਿਯਜ੍ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯਞ੍ਚ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਰੋਧਿਸ੍ਸਰਿਯਂ. ਤੇਸੁ ਯਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਭਾਵਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਯਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੇਵਨਿਕਾਯੇ ਆਧਿਪਚ੍ਚਭੂਤਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਤਦੁਭਯਂ ਯਦਿਪਿ ਕਮ੍ਮਾਨੁਭਾਵੇਨ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਸੁਖਂ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਤਾਯ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ. ਤਥਾ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕਤਾਯ ਲੋਕਿਯਜ੍ਝਾਨਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਨਿਰੋਧਿਸ੍ਸਰਿਯਮੇਵ ਪਨ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਅਪਰਾਧੀਨਤਾਯ ਲਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਸਾਧਾਰਣੇ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਵਸਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਸਾਧਾਰਣੇ ਪਯੋਜਨੇ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬੇ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਾਧੀਨਤਾਯ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯੋਗਾ ਹਿ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਯੋਗਭਵਯੋਗਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗਅਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗਾ ਅਨਾਦਿਕਾਲਭਾਵਿਤਾ ਅਨੁਪਚਿਤਕੁਸਲਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਪਜਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾ. ਏਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਮਯੋਗੋ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ. ਇਤਰੇ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ. ਇਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਦੁਰਧਿਗਮਨੀਯਤ੍ਤਾ ਇਮੇ ਯੋਗਾ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਯੋਗਾਦਿਵਸੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਾਲਾਭਹੇਤੁ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਅਸਾਧਾਰਣੇ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯੇ ਨਿਰੋਧਿਸ੍ਸਰਿਯੇ ਚ ਸਤਿ ਨ ਕਦਾਚਿਪਿ ਵਿਘਾਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਵਸਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਞ੍ਞਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਿਚ੍ਚਸਭਾਵਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਂ. ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਉਪਾਦਿਸੇਸਾਦਿਵਿਭਾਗਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਖਂ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੦੩-੨੦੪) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਧਾਰਣੇਤਿ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਸੁਖੇ ਵਵਤ੍ਥਿਤੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਬਹੁਸਾਧਾਰਣੇ ਦੁਕ੍ਖਕਾਰਣੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯੋਗਾ ਹਿ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਾ ਕਾਮਯੋਗਾਦਯੋ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਵਿਸਾਖੇ ਪਰਾਯਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਅਲਭਮਾਨਾ ਵਿਹਞ੍ਞਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਨਵਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦. ਦਸਮੇ ਅਨੁਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਅਮ੍ਬਵਨੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਨਂ ਏਕਂ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਹਿ ਭਗਵਤੋ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋ ‘‘ਅਮ੍ਬਵਨ’’ਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਨੁਪਿਯਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੁਪਿਯਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਅਮ੍ਬਵਨੇ’’ਤਿ. ਭਦ੍ਦਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾ ਨਾਮ ਸਾਕਿਯਾਨੀ ਸਕ੍ਯਰਾਜਦੇਵੀ ਅਰਿਯਸਾਵਿਕਾ ਆਗਤਫਲਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਯਂ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਵਿਧਿ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੦-੩੩੧) ਆਗਤੋਵ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਰਸਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਚ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਚ੍ਚਕੁਲਿਕਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਕਾਲ਼ੀਗੋਧਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੯੩) ਉਚ੍ਚਕੁਲਿਕਭਾਵੇ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ.

ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਤਿ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਅਵਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਬ੍ਬਤਕਨ੍ਦਰਾਦਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਾਭਾਵਤੋ ਇਧ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਝਾਨਕਣ੍ਟਕਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਗਾਰਮ੍ਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਉਪਗਤੋ. ਅਭਿਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਬਹੁਲਂ. ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਉਪਗਤੋਪਿ ਰਤ੍ਤਿਵਾਸੂਪਗਤੋਪਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਨਿਰੋਧਸੁਖੇਨ ਚ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸੁਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਭੂਤਂ ਸਭਯਂ ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਿਤਂ ਞਾਣਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪੀਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਗਿਰਤਿ.

ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਨੇਸਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਾਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਏਸ ਅਨਭਿਰਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਵਿਵੇਕਸੁਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਦਾਨਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਅਮਞ੍ਞਿਂਸੁ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਦੇਹੇਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਂ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੁਭਵੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸੇਸੇਨ ਕੇਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ‘‘ਯਂ ਸਾ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਂਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਂਸਾਤਿ ਯਂ ਅਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਹਿ ਅਕਾਰਸਕਾਰਲੋਪੋ ‘‘ਏਵਂਸ ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩; ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮), ਪੁਪ੍ਫਂਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੩੬) ਵਿਯ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭਦ੍ਦਿਯਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਤੋ ਯਂ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਅਨੁਭੂਤਂ. ਸਾ ਤਮਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋਤਿ ਸੋ ਤਂ ਸੁਖਂ ਏਤਰਹਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਵਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ.

ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਲ੍ਲਪਨਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ, ਨ ਉਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ. ਅਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਪਾਕਟਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ. ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮੋ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ, ਸਾਧੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਨ ਏਵਨ੍ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ. ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਯਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਵਂ ਤਥੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਦਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਭਦ੍ਦਿਯਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਤ੍ਥਵਸਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ.

ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇਤਿ ਇਤ੍ਥਾਗਾਰਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇ ਰਾਜਗੇਹਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ, ਯਤ੍ਥ ਰਾਜਾ ਨ੍ਹਾਨਭੋਜਨਸਯਨਾਦਿਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਰਕ੍ਖਾ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਤਿ ਆਰਕ੍ਖਾਦਿਕਤਪੁਰਿਸੇਹਿ ਗੁਤ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਿਹਿਤਾ. ਬਹਿਪਿ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇਤਿ ਅਡ੍ਡਕਰਣਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕੇ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਤੋ ਬਹਿਭੂਤੇ ਰਾਜਗੇਹੇ. ਏਵਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਗੋਪਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਰਾਜਗੇਹਰਾਜਧਾਨਿਰਜ੍ਜਦੇਸੇਸੁ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਅਨੇਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਨੇਕਸਤੇਹਿ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਰਕ੍ਖਾਵਰਣਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਮਮੇਵ ਨਿਬ੍ਭਯਤ੍ਥਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਤ੍ਥਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਗੋਪਿਤੋ ਸਮਾਨੋ. ਭੀਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਅਥ ਵਾ ਭੀਤੋਤਿ ਪਰਰਾਜੂਹਿ ਭਾਯਮਾਨੋ. ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋਤਿ ਸਕਰਜ੍ਜੇਪਿ ਪਕਤਿਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਭਯੁਬ੍ਬੇਗੇਨ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਚਲਿਤੋ. ਉਸ੍ਸਙ੍ਕੀਤਿ ‘‘ਰਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਅਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਵਿਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਸਙ੍ਕਾਯ ਚ ਉਦ੍ਧਮੁਖਂ ਸਙ੍ਕਮਾਨੋ. ਉਤ੍ਰਾਸੀਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰੇਹਿਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਮੇ ਕਦਾਚਿ ਅਨਤ੍ਥੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਰੀਰਕਮ੍ਪਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨਸਮਤ੍ਥੇਨ ਤਾਸੇਨ ਉਤ੍ਰਾਸੀ. ‘‘ਉਤ੍ਰਸ੍ਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਵਿਹਾਸਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂ.

ਏਤਰਹੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਏਕੋਤਿ ਅਸਹਾਯੋ, ਤੇਨ ਵੂਪਕਟ੍ਠਕਾਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਭੀਤੋਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਭਯਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨੇਵਸ੍ਸ ਅਭੀਤਾਦਿਤਾਤਿ. ਏਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋਤਿ ਸਰੀਰਗੁਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਰੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ. ਪਨ੍ਨਲੋਮੋਤਿ ਲੋਮਹਂਸੁਪ੍ਪਾਦਕਸ੍ਸ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਤਲੋਮੋ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਪਿ ਸੇਰਿਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਰਦਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਰੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨੇਨ ਚੀਵਰਾਦਿਨਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ, ਏਤੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਙ੍ਗਾਭਾਵਦੀਪਨਮੁਖੇਨ ਅਨਵਸੇਸਭਯਹੇਤੁਵਿਰਹਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਿਗਭੂਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਵਿਹਾਰਿਤਾਯ ਮਿਗਸ੍ਸ ਵਿਯ ਜਾਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਮਿਗੋ ਹਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਥੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸਮਾਨੋ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੇਨਕਾਮਞ੍ਚ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਚਾਰੋ, ਏਵਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਨ –

‘‘ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹਿ ਯਥਾ ਅਬਦ੍ਧੋ,

ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗੋਚਰਾਯ;

ਵਿਞ੍ਞੂ ਨਰੋ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ,

ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੩੯; ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧.੯੫);

ਇਮਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਵਸਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਯਦਿਦਂ ਮਮ ਏਤਰਹਿ ਪਰਮਂ ਵਿਵੇਕਸੁਖਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ, ਇਦਮੇਵ ਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ‘‘ਅਹੋ ਸੁਖਂ, ਅਹੋ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿਨ੍ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਿਸਯਾਤੀਤਂ ਵਿਵੇਕਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਹੇਤੁਕਭਯਸੋਕਵਿਗਮਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯਕਰਣਤੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਆਦਿਕਾਰਣਭੇਦਤੋ ਅਨੇਕਭੇਦਾ ਦੋਸਕੋਪਾ ਏਵ ਕੋਪਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤਰਸਦ੍ਦੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਮਞ੍ਚ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਕਿਮਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੮) ਕਾਰਣੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੩੪੬) ਵੇਮਜ੍ਝੇ, ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਜੇਤਵਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਸਾਵਤ੍ਥਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਉਦਾ. ੧੩, ੪੪) ਵਿਵਰੇ, ‘‘ਭਯਮਨ੍ਤਰਤੋ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਇਤਿਵੁ. ੮੮; ਮਹਾਨਿ. ੫) ਚਿਤ੍ਤੇ, ਇਧਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਏਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿ.

ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਭਵੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਭਵੋਤਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ, ਅਭਵੋਤਿ ਹਾਨਿ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਅਭਵੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਅਭਵੋਤਿ ਪਾਪਂ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਸੁਗਤਿ, ਅਭਵੋਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਖੁਦ੍ਦਕੋ, ਅਭਵੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਾ ਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਵੁਡ੍ਢਿਹਾਨਿਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਪੁਞ੍ਞਪਾਪਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿ- ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਨ੍ਤਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਾਨਂ ਵਸੇਨ ਇਤਿ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਾ ਭਵਾਭਵਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਤੂਹਿਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਨਯੇਨ ਤਂ ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਂ ਵਿਗਤਭਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਖੀਣਾਸਵਂ ਚਿਤ੍ਤਕੋਪਾਭਾਵਤੋ ਇਤਿਭਵਾਭਵਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਚ ਭਯਹੇਤੁਵਿਗਮੇਨ ਵਿਗਤਭਯਂ, ਵਿਵੇਕਸੁਖੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਚ ਸੁਖਿਂ, ਵਿਗਤਭਯਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਸੋਕਂ. ਦੇਵਾ ਨਾਨੁਭਵਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਯਾਤਿ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਚਾਰਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨਾਨੁਭਵਨ੍ਤਿ ਨ ਅਭਿਸਮ੍ਭੁਣਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾ. ਸੇਕ੍ਖਾਪਿ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵਿਯ ਅਰਹਤੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਦਸਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ.

੩. ਨਨ੍ਦਵਗ੍ਗੋ

੧. ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧. ਨਨ੍ਦਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਪਾਕਟੋ ਏਕੋ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੋ ਕਿਰ ਰਾਜਗਹਵਾਸੀ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਂਵੇਜਿਤੋ ਸਂਸਾਰਦੋਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਖਰੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਾਨਞ੍ਹਿ ਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਂ. ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ. ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਉਪਰਿਮਂ ਸਰੀਰਂ ਉਜੁਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੇ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਮਂਸਨ੍ਹਾਰੂਨਿ ਨ ਨਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਭਾਵੇਨ ਜਾਤਂ, ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੇ ਵਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਕਾਰੇ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਸਮੁਦਾਯੇ ਤਦੇਕਦੇਸਭਾਵੇਨ ਜਾਤਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਦੁਕ੍ਖਂ. ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਨ੍ਤਿ ਚ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਆਬਾਧਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਉਤੁਵਿਪਰਿਣਾਮਜਾਦਿਭਾਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਚੁਰਜਨੇਹਿ ਖਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ. ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਿਖਿਣਂ, ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਬਹਲਂ ਵਾ. ਖਰਨ੍ਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ. ਕਟੁਕਨ੍ਤਿ ਅਸਾਤਂ. ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋਤਿ ਉਪਰਿ ਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਹਨ੍ਤੋ ਖਮਨ੍ਤੋ.

ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਤਿਮਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਚ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਭਿਜ੍ਜਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਖਯਧਮ੍ਮਾ ਵਯਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੇਦਨਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਸਤੋਕਾਰਿਤਾਯ ਸਤੋ, ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਸਤੋ, ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਙ੍ਖਾਰਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਅਵਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ਸੋਚਤਿ ਕਿਲਮਤਿ ਪਰਿਦੇਵਤਿ ਉਰਤ੍ਤਾਲ਼ਿਂ ਕਨ੍ਦਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਿਯ ਨ ਵਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਂ ਸਰੀਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਦ੍ਦਸਾਤਿ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਧਿਵਾਸਨਖਨ੍ਤਿਯਾ ਤਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸਪਿ ਰੋਗਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪਜ੍ਜਨਕਾਰਣਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਨੁਪਲੇਪਿਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਵਿਘਾਤਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਵਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਜਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਰਹਤੋ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ, ਯਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ. ਧੁਨਮਾਨਸ੍ਸ ਪੁਰੇ ਕਤਂ ਰਜਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਰਾਗਰਜਾਦਿਮਿਸ੍ਸਤਾਯ ਰਜਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਪਾਕਪਟਿਸਂਵੇਦਨੇਨ ਤਂ ਧੁਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਤੋ ਪਨ ਸਾਵਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾਯ ਸਮ੍ਭਵੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾ ਚ ਭਵਮੂਲਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਤਾਯ ਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਯ ਫਲਦਾਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਕਿਰਿਯਮਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤਿ.

ਅਮਮਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਮਨ੍ਤਿ ਗਹਣਾਭਾਵਤੋ ਅਮਮਸ੍ਸ ਮਮਙ੍ਕਾਰਰਹਿਤਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਮਮਙ੍ਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਵੇਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਸਰੀਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਾਪੇਤਿ. ਅਰਹਾ ਪਨ ਅਮਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਸਰੀਰਜਗ੍ਗਨੇਪਿ ਉਦਾਸੀਨਧਾਤੁਕੋਵ. ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਓਘਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਥਲੇ ਠਿਤਸ੍ਸ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਵਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਠਿਤਸ੍ਸ. ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਂਸਾਰੇ ਧਾਵਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਅਰਹਾ ਪਨ ਤਦਭਾਵਤੋ ਠਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਦਸਵਿਧੇ ਖੀਣਾਸਵਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ. ਤਾਦਿਨੋਤਿ ‘‘ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞੀ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੧੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾਯ ਅਰਿਯਿਦ੍ਧਿਯਾ ਅਟ੍ਠਹਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਨਿਯਾਯ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਏਕਸਦਿਸਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਤਾਦੀਭਾਵੇਨ ਤਾਦਿਨੋ. ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ ਜਨਂ ਲਪੇਤਵੇਤਿ ‘‘ਮਮ ਭੇਸਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਜਨਂ ਲਪਿਤੁਂ ਕਥੇਤੁਂ ਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਸਰੀਰੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਭਾਵਤੋ. ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸੋ ਵਿਯ ਹਿ ਬਨ੍ਧਨਾ ਪਵੁਤ੍ਤੋ ਸਯਮੇਵਾਯਂ ਕਾਯੋ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤਤੂਤਿ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਨਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਕਙ੍ਖਾਮਿ ਜੀਵਿਤਂ;

ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਭਤਕੋ ਯਥਾ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੬੦੬);

ਅਥ ਵਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਜਨਂ ਲਪੇਤਵੇ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨ ਲਪਾਪੇਤੁਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸਾਯਂ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੋਗਂ ਵੇਜ੍ਜੇਹਿ ਅਤਿਕਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਕਿਚ੍ਛਾਪਨੇ ਕਾਰਣਂ ਪਕਾਸੇਸਿ.

ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਨਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨. ਦੁਤਿਯੇ ਨਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸੋ ਹਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣੂਪੇਤਤ੍ਤਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸਪਰਿਜਨਂ ਸਕਲਞ੍ਚ ਞਾਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਂ ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ‘‘ਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿ. ਭਗਵਤੋ ਭਾਤਾਤਿ ਭਗਵਤੋ ਏਕਪਿਤੁਪੁਤ੍ਤਤਾਯ ਭਾਤਾ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਸਹੋਦਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਚੂਲ਼ਮਾਤੁਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮਿਯਾ ਹਿ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ. ਅਨਭਿਰਤੋਤਿ ਨ ਅਭਿਰਤੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਚਰਿਯਂ ਏਕਾਸਨਂ ਏਕਸੇਯ੍ਯਂ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿਂ. ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਤੋ ਯਾਵਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਂ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਦੇਨ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹੀਨਾਯਾਤਿ ਗਿਹਿਭਾਵਾਯ. ਆਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਮਾਰੋਚੇਸੀਤਿ? ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਭਗਵਾ ਪਵਤ੍ਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਥਾ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜੇਨ ਪੇਸਿਤੇਸੁ ਸਹਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੇਸੁ ਦਸਸੁ ਦੂਤੇਸੁ ਸਹ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਗਮਨਕਾਲਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਂ ਵਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਜਾਤਿਭੂਮਿਗਮਨਾਯ ਯਾਚਿਤੋ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵੁਤ੍ਤੋ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੬੫੫ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੬੮) ਗਾਥਾਯ ਪਿਤਰਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵੇਸਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਰੇ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੬੯) ਗਾਥਾਯ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ, ਰਾਜਾਨਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਪਨ ਰਾਹੁਲਮਾਤੁਗੁਣਕਥਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਨ੍ਦਕਿਨ੍ਨਰੀਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੪.੧੮ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਭਿਸੇਕਗੇਹਪ੍ਪਵੇਸਨਵਿਵਾਹਮਙ੍ਗਲੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤ੍ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋਪਿ ਤਥਾਗਤੇ ਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ‘‘ਸੋਪਾਨਸੀਸੇ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਸੋਪਾਨਮੂਲੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਕਾਮੋ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ‘‘ਇਧ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ, ‘‘ਅਯ੍ਯੇ ਭਗਵਾ, ਨਨ੍ਦਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵਿਨਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੂਹਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਹਿ ਅਡ੍ਢੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਵੇਗੇਨ ਪਾਸਾਦਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਵਟਂ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਤਿਰਿਯਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਠਿਤਂ. ਸਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਸਿ ਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਨ ਹਿ ਨਨ੍ਦਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾਤਿ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਾਤਰਾ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸਿਤਂ ‘‘ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਮੇ, ਸਮਣ, ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਾਮਾਗਤਂ ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ਮਹਾਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧੦.੯੨ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ, ਪਿਤਰਂ ਤੀਸੁ ਫਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਪੁਨਦੇਵ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤਪਟਿਞ੍ਞੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਾਵੀ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਭਿਰਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ…ਪੇ… ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਂ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੀਤਿ? ‘‘ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਹਿ ਨਂ ਵਿਵੇਚੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਉਪਾਯੇਨ ਤਤੋ ਵਿਵੇਚੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਦਮਨਕੁਸਲੋ ਸਤ੍ਥਾ ਏਵਂ ਨਂ ਪਠਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ.

ਸਾਕਿਯਾਨੀਤਿ ਸਕ੍ਯਰਾਜਧੀਤਾ. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀਤਿ ਜਨਪਦਮ੍ਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣੀ ਰੂਪੇਨ ਉਤ੍ਤਮਾ ਛਸਰੀਰਦੋਸਰਹਿਤਾ, ਪਞ੍ਚਕਲ੍ਯਾਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਸਾ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨਾਤਿਦੀਘਾ ਨਾਤਿਰਸ੍ਸਾ ਨਾਤਿਕਿਸਾ ਨਾਤਿਥੂਲਾ ਨਾਤਿਕਾਲ਼ਿਕਾ ਨਚ੍ਚੋਦਾਤਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਮਾਨੁਸਕਵਣ੍ਣਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਵਣ੍ਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਸਰੀਰਦੋਸਰਹਿਤਾ. ਛਵਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਂਸਕਲ੍ਯਾਣਂ ਨਖਕਲ੍ਯਾਣਂ ਅਟ੍ਠਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਵਯਕਲ੍ਯਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰੋਭਾਸੇਨ ਦਸਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਠਾਨੇ ਆਲੋਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਿਯਙ੍ਗੁਸਮਾ ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸਮਾ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸਾ ਛਵਿਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਮੁਖਪਰਿਯੋਸਾਨਞ੍ਚ ਲਾਖਾਰਸਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਂ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਪਵਾਲ਼ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲੇਨ ਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸਾ ਮਂਸਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਵੀਸਤਿ ਨਖਪਤ੍ਤਾਨਿ ਮਂਸਤੋ ਅਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਲਾਖਾਰਸਪਰਿਕਿਤਾਨਿ ਵਿਯ ਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਖੀਰਧਾਰਾਸਦਿਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸਾ ਨਖਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਦਨ੍ਤਾ ਸੁਫੁਸਿਤਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਵਾਲ਼ਪਨ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਵਜਿਰਪਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਖਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠਿਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਸਤਿਕਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਵਿਯ ਹੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਲਿਤਾ, ਅਯਮਸ੍ਸਾ ਵਯਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਚ ਹੋਤਿ ਏਵਰੂਪਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ’’ਤਿ.

ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਘਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਉਪਡ੍ਢੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹੀਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਵਿਪ੍ਪਕਤੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਡ੍ਢੁਲ੍ਲਿਖਿਤੇਹੀ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਉਲ੍ਲਿਖਨਨ੍ਤਿ ਚ ਫਣਕਾਦੀਹਿ ਕੇਸਸਣ੍ਠਾਪਨਂ, ‘‘ਅਡ੍ਢਕਾਰਵਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਿਨੇਹਰਸਵਿਪ੍ਫਾਰਸਂਸੂਚਕੇਨ ਅਡ੍ਢਕ੍ਖਿਨਾ ਆਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ. ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾਕੁਲਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪੁਨ ‘‘ਮਂ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੁਵਟਨ੍ਤਿ ਸੀਘਂ. ਤਮਨੁਸ੍ਸਰਮਾਨੋਤਿ ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਕਾਰਸਹਿਤਂ ਵਚਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ.

ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਾਯੇਨਸ੍ਸ ਰਾਗਂ ਵੂਪਸਮੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਨਂ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਨੇਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਝਾਮਖੇਤ੍ਤੇ ਝਾਮਖਾਣੁਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਛਿਨ੍ਨਕਣ੍ਣਨਾਸਾਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਏਕਂ ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਨੇਸਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਗਤਂ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਗਮਨਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਯੇਵ ਹਿ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਤਂ ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਾਦਿਨਿਦਸ੍ਸਨਂ? ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਾਨਿ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਤਾਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਸੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਬਾਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਕਕੁਟਪਾਦਾਨੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਬਾਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਬਾਹੁਮ੍ਹਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਯ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਤਦਾ ਤਾਦਿਸਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਸਿ, ਯਥਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ ਭੁਜੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਨੀਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਭਗਵਤਾ ਸਚੇ ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਤਾਵਤਿਂਸਦੇਵਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਵੇਸਨਮੇਵ ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਸਿਯਾ, ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਲੋਕਵਿਵਰਣਿਦ੍ਧਿਕਾਲੇ ਵਿਯ, ਤਮੇਵ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਪੇਸੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਦਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਯੋ ਨਿਹੀਨਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਤਂ ਮਕ੍ਕਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਦੇਵਲੋਕਸਿਰਿਵਿਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨੇਸਿ. ਏਵਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸੇ ਵਿਸੇਸਤੋ ਅਭਿਰਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

ਕਕੁਟਪਾਦਾਨੀਤਿ ਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਤਾਯ ਪਾਰਾਵਤਸਦਿਸਪਾਦਾਨਿ. ਤਾ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਾਦਮਕ੍ਖਨਤੇਲਦਾਨੇਨ ਤਾਦਿਸਾ ਸੁਕੁਮਾਰਪਾਦਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋਤਿ ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੁ. ਅਭਿਰੂਪਤਰਾਤਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਰੂਪਤਰਾ. ਦਸ੍ਸਨੀਯਤਰਾਤਿ ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤਿਤ੍ਤਿਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਤਰਾ. ਪਾਸਾਦਿਕਤਰਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਵਯਵਸੋਭਾਯ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਸਾਦਾਵਹਤਰਾ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਚਿਤ੍ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਓਲੋਕਾਪੇਸਿ? ਸੁਖੇਨੇਵਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸੇ ਨੀਹਰਿਤੁਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਕੁਸਲੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਦੋਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਿਨੇਹਪਾਨਾਦਿਨਾ ਪਠਮਂ ਦੋਸੇ ਉਕ੍ਕਿਲੇਦੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਮਨਵਿਰੇਚਨੇਹਿ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਨੀਹਰਾਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਦਮਨਕੁਸਲੋ ਭਗਵਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਰਾਗਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਂ ਦੇਵਚ੍ਛਰਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਿਲੇਦੇਸਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟੀਤਿ ਝਾਮਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਮਕ੍ਕਟੀ. ਏਵਮੇਵ ਖੋਤਿ ਯਥਾ ਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਛਿਨ੍ਨਕਣ੍ਣਨਾਸਾ ਪਲੁਟ੍ਠਮਕ੍ਕਟੀ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਏਵਮੇਵ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਯਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਵਾ ਏਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਂ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਨਿਧਾਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਉਪਨਿਧਾਯਾਤਿ ਚ ਸਮੀਪੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਖ੍ਯਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣਨਂ. ਕਲਭਾਗਨ੍ਤਿ ਕਲਾਯਪਿ ਭਾਗਂ, ਏਕਂ ਸੋਲ਼ਸਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਧਾ ਗਣਿਤੇ ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਏਕੇਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ, ਸੋ ਕਲਭਾਗੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਮ੍ਪਿ ਕਲਭਾਗਂ ਨ ਉਪੇਤੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਉਪਨਿਧਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਾਯ ਅਯਂ ਸਦਿਸੀ’’ਤਿ ਉਪਮਾਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮੀਪੇ ਠਪਨਮ੍ਪਿ.

ਯਤ੍ਥਾਯਂ ਅਨਭਿਰਤੋ, ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਕਟਞ੍ਚਾਤਿ ਤਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰਤਿਯਂ ਆਦਰਜਨਨਤ੍ਥਂ ਅਭਿਰਮ, ਨਨ੍ਦ, ਅਭਿਰਮ, ਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਮੇਡਿਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਹਂ ਤੇ ਪਾਟਿਭੋਗੋਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਸ੍ਸ ਪਾਟਿਭੋਗਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ? ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਰਾਗੋ ਦਲ਼੍ਹਂ ਨਿਪਤਿ, ਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਜਹਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪਾਟਿਭੋਗਂ ਉਪਗਞ੍ਛਿ. ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾਯਂ ਸਗ੍ਗਕਥਾ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਅਸ੍ਸੋਸੁਨ੍ਤਿ ਕਥਮਸ੍ਸੋਸੁਂ? ਭਗਵਾ ਹਿ ਤਦਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਨਨ੍ਦੇ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੁਸਲੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਆਣਿਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਆਣਿਯਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਹਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਸਞ੍ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਆਚਿਣ੍ਣਵਿਸਯੇ ਤਸ੍ਸ ਰਾਗਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਿਸਯੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਭਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਉਪਕ੍ਕਿਤਕਵਾਦੇਨ ਚ ਸਮੁਦਾਚਰਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਭਗਵਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਸਿ, ਯਥਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਭਤਕਵਾਦੇਨਾਤਿ ਭਤਕੋਤਿ ਵਾਦੇਨ. ਯੋ ਹਿ ਭਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਭਤਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਚ੍ਛਰਾਸਮ੍ਭੋਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਤਕੋ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਤਕਵਾਦੇਨਾ’’ਤਿ. ਉਪਕ੍ਕਿਤਕਵਾਦੇਨਾਤਿ ਯੋ ਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਣਾਤਿ, ਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਤਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਹੇਤੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਕਿਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਕ੍ਕਿਤਕੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਚਨੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਣਾਯ ਅਚ੍ਛਰਾਸਮ੍ਭੋਗਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਭਤਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਤਾਯ ਭਤਿਯਾ ਯਾਪਨੇ ਭਗਵਤਾ ਭਰਿਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਭਤਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਥਾ ਅਚ੍ਛਰਾਸਮ੍ਭੋਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਕ੍ਕਯਂ ਆਦਾਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿਯਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਤੇਨ ਵਿਕ੍ਕਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਉਪਕ੍ਕਿਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਕ੍ਕਿਤਕੋ’’ਤਿ.

ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨੋਤਿ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋ ਦੁਕ੍ਖਾਪਿਯਮਾਨੋ. ਹਰਾਯਮਾਨੋਤਿ ਲਜ੍ਜਮਾਨੋ. ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋਤਿ ਪਾਟਿਕੁਲ੍ਯਤੋ ਦਹਨ੍ਤੋ. ਏਕੋਤਿ ਅਸਹਾਯੋ. ਵੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਚ ਕਾਯੇਨ ਚੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਿਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤੋ. ਆਤਾਪੀਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਾਤਾਪੇਨ ਆਤਾਪਵਾ, ਆਤਾਪੇਤਿ ਕਿਲੇਸੇਤਿ ਆਤਾਪੋ, ਵੀਰਿਯਂ. ਪਹਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਪੇਸਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਅਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਵਾ ਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਰਮ੍ਭਤੋ ਨ ਚਿਰੇਨੇਵ. ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਸਮ੍ਮਦੇਵਾਤਿ ਹੇਤੁਨਾ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਚ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਘਰਤੋ. ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ. ਕਸਿਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਗਾਰਿਯਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨਗਾਰਿਯਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਇਧ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵਿਹਾਸਿ. ਏਵਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਵ ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ…ਪੇ… ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਭੂਮਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਖੀਣਾ ਜਾਤੀਤਿ ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਨਾਗਤਾ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਏਵ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਯਾ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾ ਜਾਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ. ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਨਨੇਨ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ, ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਵੁਤ੍ਥਵਾਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਂ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਾਦਯੋ ਹਿ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਕਤਕਰਣੀਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣੀਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ ਵਿਯ ਰੁਕ੍ਖਾ, ਤੇ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਏਕੋ. ਅਰਹਤਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਏਕੋ ਮਹਾਸਾਵਕੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦੇਵਤਾਤਿ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗਾ ਏਕਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਵਤਾ. ਸਾ ਹਿ ਸਯਂ ਅਸੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਸੇਕ੍ਖਵਿਸਯਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਸੇਕ੍ਖਾ ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਸੇਕ੍ਖਵਿਸਯਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਿਸਯਮੇਵ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਣ੍ਣਾਤਿ ਅਤਿਉਤ੍ਤਮਵਣ੍ਣਾ. ਕੇਵਲਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ. ਓਭਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਭਾਯ ਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਚ ਜੇਤਵਨਂ ਏਕੋਭਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ‘‘ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਵੇਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ.

ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਵਾ, ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਹਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਆਗੋਤ੍ਰਭੁਂ ਆਭਵਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਵਾ, ਏਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਏਤਞ੍ਚ ਓਕਾਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਟ੍ਠੇਨ ਮਦਿਰਾਦਿਆਸਵਾ ਵਿਯਾਤਿ ਆਸਵਾ. ‘‘ਪੁਰਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਹਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੬੧) ਨੇਸਂ ਚਿਰਪਾਰਿਵਾਸਿਯਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ਆਯਤਂ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਸਵਨ੍ਤਿ ਪਸਵਨ੍ਤੀਤਿਪਿ, ਆਸਵਾ. ਪੁਰਿਮੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਕਮ੍ਮੇਪਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸਾ ਏਵ ਆਸਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਉਪਦ੍ਦਵਾਪਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਨਾਹਂ, ਚੁਨ੍ਦ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂਯੇਵ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੮੨) ਵਿਵਾਦਮੂਲਭੂਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਆਸਵਾਤਿ ਆਗਤਾ.

‘‘ਯੇਨ ਦੇਵੂਪਪਤ੍ਯਸ੍ਸ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਵਾ ਵਿਹਙ੍ਗਮੋ;

ਯਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਯੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਬ੍ਬਜੇ;

ਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ ਵਿਨਲੀਕਤਾ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੬) –

ਏਤ੍ਥ ਤੇਭੂਮਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸਵਾਤਿ ਆਗਤਾ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੯) ਪਰੂਪਘਾਤਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਧਬਨ੍ਧਾਦਯੋ ਚੇਵ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਭੂਤਾ ਚ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਉਪਦ੍ਦਵਾ.

ਤੇ ਪਨੇਤੇ ਆਸਵਾ ਵਿਨਯੇ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਸਂਵਰਾਯ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੯) ਦ੍ਵਿਧਾ ਆਗਤਾ. ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਆਸਵਾ – ਕਾਮਾਸਵੋ, ਭਵਾਸਵੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਵੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਤਿਧਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਤੇਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਾਸਵੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਧਾ ਆਗਤਾ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਰਿਯਾਯੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩) ਪਞ੍ਚਧਾ ਆਗਤਾ. ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਸਵਾ ਸਂਵਰਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮) ਨਯੇਨ ਛਧਾ ਆਗਤਾ. ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਯਾਯੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨) ਤੇਯੇਵ ਦਸ੍ਸਨਪਹਾਤਬ੍ਬੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤਧਾ ਆਗਤਾ. ਇਧ ਪਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮਨਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਖਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ ਭੇਦੋ ਪਰਿਭੇਦੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਸਵਾਨਂ ਸਰਸਭੇਦੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਜਾਨਤੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫) ਆਸਵਾਨਂ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਉਜੁਮਗ੍ਗਾਨੁਸਾਰਿਨੋ;

ਖਯਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਞਾਣਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੬੨) –

ਆਦੀਸੁ ਮਗ੍ਗੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮) ਫਲਂ.

‘‘ਪਰਵਜ੍ਜਾਨੁਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ;

ਆਸਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਸੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੨੫੩) ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਆਸਵਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਖਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਾ ਮਗ੍ਗੋ ਵਾ ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਾਸਵਂ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਧਿਂ. ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਪਞ੍ਞਂ. ਉਭਯਵਚਨਂ ਮਗ੍ਗੇ ਵਿਯ ਫਲੇਪਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਯੁਗਨਨ੍ਧਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਦੇਵਤਾਯ ਵਚਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ‘‘ਨਨ੍ਦੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਮਯਾ ਕਤਂ, ਯੋਹਂ ਏਵਂ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਾਟਿਭੋਗਂ ਅਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ ਮੋਚੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਨ੍ਦੋ…ਪੇ… ਏਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾਤਿ ਪਾਟਿਭੋਗਪ੍ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ, ‘‘ਅਚ੍ਛਰਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਅਹਂ ਪਟਿਭੂਤੋ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ.

ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤਯਾ ਅਞ੍ਞਾ ਆਰਾਧਿਤਾਤਿ ਞਾਤਮੇਤਂ ਮਯਾ, ਦੇਵਤਾਪਿ ਮੇ ਆਰੋਚੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਹਂ ਪਟਿਸ੍ਸਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮੋਚੇਤਬ੍ਬੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਵ ਮੋਚਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦੇਵ ਖੋ ਤੇ ਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਦੇਵਾਤਿ ਯਦਾ ਏਵ. ਤੇਤਿ ਤਵ. ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਮੁਤ੍ਤੋ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਲੇ ਆਸਵੇਹਿ ਤਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਅਨਨ੍ਤਰਮੇਵਾਹਂ ਤਤੋ ਪਾਟਿਭੋਗਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਸੋਪਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇਯੇਵ ‘‘ਯਦੇਵਾਹਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਸਂਵਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਮੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਬਲਵਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪੋ ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਟਿਪਦਮ੍ਪਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਦਿਸਾ ਆਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕੇਤਿ ‘ਏਵਂ ਮੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਆਲੋਕਯਤੋ ਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ, ਇਤਿਹ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਾ…ਪੇ… ਉਤ੍ਤਰਾ… ਦਕ੍ਖਿਣਾ… ਉਦ੍ਧਂ… ਅਧੋ… ਅਨੁਦਿਸਾ ਆਲੋਕੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦੋ ਅਨੁਦਿਸਂ ਆਲੋਕੇਤਿ ‘ਏਵਂ ਮੇ…ਪੇ… ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੋਤੀ’’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੯).

ਤੇਨੇਵ ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੩੦) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਦਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਪਙ੍ਕੋਤਿ ਯੇਨ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸੇਤੁਨਾ ਸਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪਙ੍ਕੋ ਸਂਸਾਰਪਙ੍ਕੋ ਏਵ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਗਮਨੇਨ ਤਿਣ੍ਣੋ. ਮਦ੍ਦਿਤੋ ਕਾਮਕਣ੍ਡਕੋਤਿ ਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਜ੍ਝਨਤੋ. ‘‘ਕਾਮਕਣ੍ਡਕੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਸਬ੍ਬੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਮਵਿਸੂਕੋ ਅਗ੍ਗਞਾਣਦਣ੍ਡੇਨ ਮਦ੍ਦਿਤੋ ਭਗ੍ਗੋ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਮਥਿਤੋ. ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂਭੂਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਵਿਸਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੋਹਸ੍ਸ ਖੇਪਨੇਨ ਮੋਹਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਨ ਵੇਧਤੀ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸਮਾਯੋਗਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸੁਖੇਸੁ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸਮਾਯੋਗਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਚ ਨ ਵੇਧਤਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਵਿਕਾਰਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੂ’’ਤਿ ਚ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨ ਵੇਧਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਯਸੋਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩. ਤਤਿਯੇ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸੋਜੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਚਰਣਤੋ ਚ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ‘‘ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਤੇਸਂ ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋ – ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਕਤਪਣ੍ਣਕੁਟਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਗਾਮਘਾਤਕਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਚੋਰਿਕਾਯ ਜੀਵਨ੍ਤਾ ਚੋਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਨਪਦਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਪਲਾਯਮਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਹਣਂ ਵਾ ਪਟਿਸਰਣਂ ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਾਸਾਣੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਸਰਣਂ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸੀਲਸਦਿਸਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਦਾਨਿ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਂ ਵਿਨਾਸਯਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਮਾ ਮਨਂ ਪਦੋਸਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਕਕਚੂਪਮਵਿਧਿਂ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੨ ਆਦਯੋ) ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਥ ਤੇ ਜਾਨਪਦਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਗਵੇਸਨ੍ਤਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਵ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸੁਂ. ਤੇ ਤੇਸੁ ਮਨੋਪਦੋਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਸੀਲਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਚੋਰੋ ਜੇਟ੍ਠਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਤਰੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਵਾਰਾ.

ਤੇ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਕੇਵਟ੍ਟਗਾਮੇ ਪਞ੍ਚਸਤਕੁਲਗਾਮਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਕੇਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਯਸੋਜੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਇਤਰੇਪਿ ਅਵਸੇਸਕੇਵਟ੍ਟਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਯਸੋਜੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਵ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਦਿਤਲ਼ਾਕਾਦੀਸੁ ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ.

ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਅਚਿਰਵਤਿਯਾ ਨਦਿਯਾ ਜਾਲੇ ਖਿਤ੍ਤੇ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਮਚ੍ਛੋ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲੇ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੇਵਟ੍ਟਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਾ ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਮਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਂਸੂ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਸਹਾਯਕਾ ਮਚ੍ਛਂ ਨਾਵਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਾਵਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭਗਵਾ ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਕਾਰਣਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਚ੍ਛਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਯਂ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਓਸਕ੍ਕਮਾਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਚਿਰਵਤਿਯਂ ਮਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਭਗਿਨੀਨਞ੍ਚ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਤਿਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾਵਞ੍ਚ ਤੇਨੇਵ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਪਿਲਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ.

ਸਤ੍ਥੁ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕੇਵਟ੍ਟਪੁਤ੍ਤਾ ਸਂਵੇਗਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਵੇਕਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਮਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤੇਧਾਤਿ ਤੇ ਇਧ. ਨੇਵਾਸਿਕੇਹੀਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸਂ ਵਸਮਾਨੇਹਿ. ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾਤਿ ਨੇਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਕਚ੍ਚਾਵੁਸੋ, ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮੋਦਨਾਯ ਕਤਾਯ ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ, ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ, ਪੁਨ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮੋਦਾ. ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨਾਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਾਪੁਣਕਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਨੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਤੇਸਂ ‘‘ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ, ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ, ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸਂਵਿਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵਾਰਕਵਾਟਾਨਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਕਟਸਾਰਕਾਦੀਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਠਾਨਂ ਠਪਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਾ ਚ.

ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਿ ਪਟਿਸਾਮਯਮਾਨਾਤਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਮੇ ਪਤ੍ਤਂ ਠਪੇਥ, ਇਦਂ ਚੀਵਰਂ, ਇਦਂ ਥਾਲਕਂ, ਇਦਂ ਉਦਕਤੁਮ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਮੇ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਸਂਗੋਪਯਮਾਨਾ. ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਉਚ੍ਚੋ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਸਨ੍ਤੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਅਕਾਰਸ੍ਸ ਆਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਤ੍ਥਟਟ੍ਠੇਨ ਮਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਸਨ੍ਤੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ. ਕੇਵਟ੍ਟਾ ਮਞ੍ਞੇ ਮਚ੍ਛਵਿਲੋਪੇਤਿ ਕੇਵਟ੍ਟਾ ਵਿਯ ਮਚ੍ਛਵਿਲੁਮ੍ਪਨੇ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੇਵਟ੍ਟਾ ਉਦਕੇ ਵਟ੍ਟਨਤੋ ਮਚ੍ਛਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਕੇਵਟ੍ਟਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਾ ਮਚ੍ਛਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਜਲੇ ਜਾਲਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਗਹਿਤੋ ਨ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਮਚ੍ਛਪਚ੍ਛਿਆਦੀਨਿ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਜਨੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਂ ਮਚ੍ਛਂ ਦੇਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਂ ਮਚ੍ਛਫਾਲਂ ਦੇਥ, ਅਮੁਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਖੁਦ੍ਦਕੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਲੁਮ੍ਪਮਾਨੇ ਤੇਸਂ ਪਟਿਸੇਧਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਤੇਤਿ ਤੇ ਏਤੇ. ਕਿਂਨੂਤਿ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਮੇਤਿ ਤੇ ਇਮੇ. ਪਣਾਮੇਮੀਤਿ ਨੀਹਰਾਮਿ. ਵੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ. ਨ ਵੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਥ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਵਸਨ੍ਤਾ ਕਿਂ ਨਾਮ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਪਣਾਮਿਤੇਸੁ ਚ ਭਗਵਤਾ ਤੇਸੁ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ‘‘ਭਗਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਕੇਨ ਅਮ੍ਹੇ ਪਣਾਮੇਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰਵੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਮਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਆਗਤਾ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਪਨ ਗਰੁਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਦੋਸੋਯਂ, ਪਣਾਮਿਤਮ੍ਹਾ ਤਤੋ, ਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਥੁਂ, ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ, ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਬਲਵਦੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ.

ਸਂਸਾਮੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਜ੍ਜੀਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੋ ਜਨਪਦੋ, ਵਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ‘‘ਵਜ੍ਜੀ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਜ੍ਜੀਸੂ’’ਤਿ. ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤਿ ਏਵਂਨਾਮ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾ ਏਕਾ ਨਦੀ. ‘‘ਵਗ੍ਗਮੁਦਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਤ੍ਥਕਾਮੇਨਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਜਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ. ਹਿਤੇਸਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ, ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਸਾਵਕਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾ ਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਹਿਤਸ੍ਸ ਏਸਨਸੀਲੇਨ. ਤਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਖੇਦਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਦੂਰੇਪਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ. ਤਮੇਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮਯਂ ਪਣਾਮਿਤਾ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਾਦਿਪਚ੍ਚਾਸੀਸਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਗਰੁਨੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਵ ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਕਰਣਮਤ੍ਤੇਪਿ ਪਣਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤਥਾ ਵਿਹਾਰਂ ਕਪ੍ਪੇਮ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਯੋਗੇਨ ਅਪਣ੍ਣਕਪ੍ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਯਥਾਗਹਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਾ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਂ ਕਪ੍ਪੇਮ ਵਿਹਰਾਮ. ਯਥਾ ਨੋ ਵਿਹਰਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ, ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੂਜਾਯ ਆਰਾਧਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤੇਨੇਵਨ੍ਤਰਵਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਵਸ੍ਸੇ ਮਹਾਪਵਾਰਣਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਸਚ੍ਛਾਕਂਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਯੇਵ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਅਕਂਸੁ. ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਇਮਾਯੇਵ ਦ੍ਵੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਨ ਤਥਾ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਚੇਤੋਪਰਿਯਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮੇਵੇਤ੍ਥ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਧਿਗਮਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਟਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੇਰਞ੍ਜਸੁਤ੍ਤੇ (ਅ. ਨਿ. ੮.੧੧) ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮੇਵ ਦੇਸੇਸਿ, ਨ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵਤੋ. ਏਵਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿਪਿ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਾਦੀਨਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ. ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਹਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਮਹਾਵਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਦ੍ਧਿਵਲ਼ਞ੍ਜਨਂ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭਿਰਤਿਂ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਛਾਯੂਦਕਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਅਫਾਸੁਕਸੇਨਾਸਨਂ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦਿਭਾਵਂ ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਅਨਭਿਰਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਫਾਸੁਂ ਵਿਹਰਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਰਵਿਹਾਰੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਭਗਵਤਿ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਰਣੇਸੁ ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਸੀਲਾਨਿ ਵਾ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦੀਨਿ ਵਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਤੇਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵਸਤਿ, ਤਦਭਾਵੇ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਦਾ ਹਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਵੇਸਾਲੀ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮੀ’’ਤਿ.

ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਚਾਰਿਕਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਭਗਵਤੋ ਦੁਵਿਧਾ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੂਰੇਪਿ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਨਤ੍ਥਂ ਸਹਸਾ ਗਮਨਂ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਸਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਾਦੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਾ ਪਨ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਯੋਜਨਦ੍ਧਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਲੋਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਅਯਮੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਦਵਸਰੀਤਿ ਤੇਨ ਅਵਸਰਿ, ਤਂ ਵਾ ਅਵਸਰਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਵਸਰਿ, ਪਾਵਿਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸਂ. ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਵੇਸਾਲਿਯਨ੍ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਿਸਾਲੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਵੇਸਾਲੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜੂਨਂ ਨਗਰੇ. ਮਹਾਵਨੇਤਿ ਮਹਾਵਨਂ ਨਾਮ ਸਯਂਜਾਤਂ ਅਰੋਪਿਮਂ ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਨਂ. ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸਾਮਨ੍ਤਾ ਪਨ ਮਹਾਵਨਂ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇਨ ਸਹ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਂ. ਇਦਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵਨਂ. ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਵਨੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤੇ ਆਰਾਮੇ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਹਂਸਵਟ੍ਟਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸਂ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ. ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਵਾਸੀਨਂ. ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਆਲੋਕਜਾਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਾਲੋਕਾ ਵਿਯ. ਇਤਰਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ, ਚਨ੍ਦਸਹਸ੍ਸਸੂਰਿਯਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਓਭਾਸਿਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਵਿਧਮਨੇਨ ਆਲੋਕਭੂਤਾ ਓਭਾਸਭੂਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤੇਹਿ ਠਿਤਦਿਸਾਯ ‘‘ਆਲੋਕਜਾਤਾ ਵਿਯ ਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਸਾ ਦਿਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਣ੍ਣਭਣਨਾਪਦੇਸੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸਂਸਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਤਿ ਨ ਪਟਿਕੂਲਾ, ਮਨਾਪਾ ਮਨੋਹਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਦੇਸੇ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਹੇਸਿਨੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਕ੍ਕੂਲਵਿਕੂਲਵਿਸਮਦੁਗ੍ਗਾਕਾਰਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਰਮਣੀਯਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇ, ਨਿਨ੍ਨੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਥਲੇ;

ਯਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੯੮);

ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਹੇਣਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਯਦਤ੍ਥਂ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤਮਤ੍ਥਂ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਏਵਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਅਹਂ ਇਮੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਕਰਣੇ ਪਣਾਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਤੇ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਵਿਯ ਕਸਾਭਿਘਾਤੇਨ, ਤੇਨ ਚੋਦਿਤਾ ਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਮਮਾਰਾਧਨਤ੍ਥਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਅਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ.

ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਤਥਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਪਮੁਖੇਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖੇ. ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਨਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿਨਾ, ‘‘ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਨੇਞ੍ਜੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਮਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ? ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ, ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣਾਮਿਤਾਨਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਨਸਮ੍ਭੋਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਆਨੁਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਵਿਨਾ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਅਞ੍ਞਬ੍ਯਾਕਰਣਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣਾਮਿਤਾਨਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਾਨਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਸੁਖੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਕਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਪਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂਯੇਵ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਕਤਮੇਨ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਾ ਵਿਹਾਰੇਨ ਏਤਰਹਿ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਾਰਿਪਨ੍ਤਿਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸੁਵਿਦੂਰਭਾਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਮੂਲਭੂਤੇਹਿ ਅਨੋਣਮਨਾਦੀਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਵੋਦਾਨਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮਨਤੋ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਯਂ ਅਨਿਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਆਨੇਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਅਨੋਣਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਅਨੁਣ੍ਣਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਅਨਭਿਰਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਅਨਪਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਵਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦਾਯ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਵੀਰਿਯੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਮਾਦੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ. ਓਭਾਸਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ.

ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਚ ਰੂਪਵਿਰਾਗਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਭਾਗੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਨੇਞ੍ਜਵੋਹਾਰੋ. ਤੇਸਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯਾਤਿ ਅਤੀਤਾਯ. ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਤਿ ਨਿਗ੍ਗਤੇ, ਅਪਗਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ਭਗਵਾ ਅਰਿਯੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਉਦ੍ਧਸ੍ਤੇ ਅਰੁਣੇਤਿ ਉਗ੍ਗਤੇ ਅਰੁਣੇ, ਅਰੁਣੋ ਨਾਮ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਾਯ ਸੂਰਿਯੋਦਯਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਉਟ੍ਠਿਤੋਭਾਸੋ. ਨਨ੍ਦਿਮੁਖਿਯਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਰੁਣਪ੍ਪਭਾਯ ਸੂਰਿਯਾਲੋਕੂਪਜੀਵਿਨੋ ਸਤ੍ਤੇ ਨਨ੍ਦਾਪਨਮੁਖਿਯਾ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਜਾਤਾਯ, ਵਿਭਾਯਮਾਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਤਤੋ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ. ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਯਦਿ ਤ੍ਵਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨਪ੍ਪਟਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਯਦਿਦਂ ਤੇ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਭਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ, ਤਯਿਦਂ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਂ ਇਮੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲੋਕਿਯਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਕਾਰੇਤੁਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿ. ਅਹਂ ਪਨ ਇਮੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨੇਨੇਵ ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਹਞ੍ਚ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਮਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇਵ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਨਾ ਨਿਸੀਦਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਂ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਸੀਭਾਵਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨਵਸੇਸਰਾਗਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਸਂਸਿਦ੍ਧਿਤਾਦਿਸਭਾਵਦੀਪਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਜਿਤੋ ਕਾਮਕਣ੍ਡਕੋਤਿ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਕਣ੍ਡਕਭੂਤੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਯੇਨ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਿਤੋ ਪਹੀਨੋ, ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਅਨੁਨਯਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਗਾਮਕਣ੍ਟਕੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਗਾਮੇ ਕਣ੍ਟਕੋ ਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਸਕਲੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਯਸ੍ਸ ਜਿਤੋਤਿ. ਜਯੋ ਚਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਕ੍ਕੋਸੋ ਚ ਜਿਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਵਧੋ ਚ ਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਜਯੇਨ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਭਾਵੋ, ਇਤਰੇਨ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਤੇਨ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦਿਜਯਵਚਨੇਨ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਕ੍ਕੋਸਾਦੀਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਖਮਨਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਉਭਯਥਾਪਿ ਨੇਸਂ ਵਿਰੋਧਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਬ੍ਬਤੋ ਵਿਯ ਸੋ ਠਿਤੋ ਅਨੇਜੋਤਿ ਏਜਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਲਨਕਿਲੇਸਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਏਜਾਹੇਤੂਨਂ ਅਵਸੇਸਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੇਜੋ, ਅਨੇਜਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਰਵਾਦਵਾਤੇਹਿ ਚ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤ੍ਤਾ ਠਿਤੋ ਏਕਗ੍ਘਨਪਬ੍ਬਤਸਦਿਸੋ. ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਨ ਵੇਧਤਿ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੇਨ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ.

ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਠਪਯਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖਸਮੀਪੇ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਅਯਂ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ ਸੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇ ਵਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੩੭).

ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਰੀਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ, ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ, ਸਤੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿ’’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੪) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨਿਯ੍ਯਾਨਸਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਸਤਿਯਾ ਓਗਾਹਿਤਬ੍ਬਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮੋ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ, ਇਤਰੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਤੀਤਿ ਵਾ ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਝਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੇ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੧.੬੦੦) ਵਿਯ. ਕਤਮਂ ਪਨ ਤਂ ਝਾਨਨ੍ਤਿ? ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਜ੍ਝਾਨਂ. ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਯੋਗੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਵਿਸੇਸਂ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾਵਂ ਕੇਨਚਿ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਤੋਪਮਾਯ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਅਭਾਸੀਤਿ ਗਾਥਾਯ ਏਵ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨ ਚਾਯਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਾਯ, ਅਥ ਖੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਯ. ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਹਿ ਸੂਕਰਖਤਲੇਣੇ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੦੧) ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦੀਘਨਖਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਭਗਵਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇ ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਸੀਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਯੋਗੇਨ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਕੇਨਚਿ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਪਿ ਪਬ੍ਬਤੋ ਸੇਲੋਤਿ ਯਥਾ ਸਿਲਾਮਯੋ ਏਕਗ੍ਘਨਸਿਲਾਪਬ੍ਬਤੋ, ਨ ਪਂਸੁਪਬ੍ਬਤੋ ਨ ਮਿਸ੍ਸਕਪਬ੍ਬਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਚਲੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਮੂਲੋ ਪਕਤਿਵਾਤੇਹਿ ਅਚਲੋ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਮੋਹਕ੍ਖਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਬ੍ਬਤੋਵ ਨ ਵੇਧਤੀਤਿ ਮੋਹਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਮੋਹਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਨਂ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਥਾ ਸੋ ਪਬ੍ਬਤੋ ਪਕਤਿਵਾਤੇਹਿ, ਏਵਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨ ਵੇਧਤਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ. ਮੋਹਕ੍ਖਯੋਤਿ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੋਹਕ੍ਖਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਬ੍ਬਤੋ ਵਿਯ ਨ ਕੇਨਚਿ ਵੇਧਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਮਾਪਨ੍ਨਕਾਲੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਕਾਯਗਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਕਾਯੇ ਗਤਾਯ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਇਦਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ ਕੇਸਾਦਿਕੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕੋਟ੍ਠਾਸਸਮੁਦਾਯੋ ਇਧ ਕਾਯੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾਯਾਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੇ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੇ ਵਾ ਕਾਯੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ. ਕਾ ਪਨਾਯਂ ਸਤਿ, ਯਾ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ? ਯ੍ਵਾਯਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਕੇਸਾ ਲੋਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੭; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੧੦; ਖੁ. ਪਾ. ੩.ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰ) ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਕੇਸਾਦਿਕੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੋ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਪਟਿਕੂਲਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਕਾਯੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ, ਸਾ ‘‘ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਚਾਯਂ, ਏਵਂ ਆਨਾਪਾਨਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਵਿਨੀਲਕਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਰਹਂ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਕਾਯੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ‘‘ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ ਪਥਵੀਆਦਿਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਧਾਤੁਯੋ ਸਸਮ੍ਭਾਰਸਙ੍ਖੇਪਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ‘‘ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਥੇਰੋ ਪਨ ਤਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਇਧਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਤਾ ‘‘ਨ ਚਾਯਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਮੁਖੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਧਿਗਮਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਨਂ ਸਮਾਧਿਵੀਰਿਯਪਞ੍ਞਾਨਂ ਯਥਾਸਕਂ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨੇਨ ਸਹਾਯਭਾਵਂ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਤਤੋ ਏਵ ਤਿਕ੍ਖਵਿਸਦਭੂਤਾ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਯਸਂਵਰਣਵਸੇਨ ਏਕਤ੍ਥਸਮੋਸਰਣਵਸੇਨ ਚ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੀ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਏਤੇਨ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ, ਪਚ੍ਚਯੇ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਤੇਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਂ ਞਾਣਪਰਮ੍ਪਰਾਗਤਂ ਸਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਵਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤ੍ਤਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਞਾਣਪਰਮ੍ਪਰਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਕਾਯੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤੇਸੁ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਾਵਿਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਾਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਵੇਧੇਨ੍ਤੋ ਤੇ ਪਿਦਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤੇਨ ਞਾਣਸਂਵਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਸਤਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਸਂਵੁਤੋ ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਞਾਣੇ ਤਿਕ੍ਖੇ ਸੂਰੇ ਵਹਨ੍ਤੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮਾਧਿਨਾ ਤਾਵ ਸਤਤਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਸਮਾਹਿਤੋ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣੋਦਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਜਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਪਿ ਅਗੋਚਰਭਾਵਤੋ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਵੇਣਿਕਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਫਲਞਾਣਸ੍ਸ ਸਾਤਿਸਯਵਿਸਯਭਾਵਤੋ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਾਵਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਤਧਾਤੁ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਜਞ੍ਞਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਮਗ੍ਗਫਲਞਾਣੇਹਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਰਿਯਾ ਹਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਭਾਵੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਸ ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਸਂਵੁਤੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਸਤਤਂ ਸਮਾਹਿਤੋ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਂ ਗਾਥਾਪਦਾਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮੁਖੇਨ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਏਤੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਆਯਤਨਂ ਕਾਰਣਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ. ਫਸ੍ਸਹੇਤੁਕੇਸੁ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾਦਿਵੇਦਯਿਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦੀਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਂਵੁਤੋ, ਏਤੇਨ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਤਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਸਤਤਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ ਸਮਾਹਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੋ ਚਾਯਂ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਯ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਹਿ ਅਤੀਤਾਦਿਭੇਦਭਿਨ੍ਨੇਸੁ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਨਵਸੇਸਤੋਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਤੀਤਿ. ਏਤੇਨ ਸੇਸਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਜਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ ਸਯਮੇਵ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਥ ਵਾ ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਕਾਯਸ੍ਸ ਯਥਾਸਭਾਵਪਰਿਞ੍ਞਾਦੀਪਨੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਾ. ਛਸੁ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨੇਸੁ ਸਂਵੁਤੋਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਵਰਦੀਪਨੇਨ ਸਤਤਵਿਹਾਰਿਵਸੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਪ੍ਪਕਾਸਿਨੀ ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਾ. ਸਤਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਬਹੁਲਤਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਏਵਂਭੂਤੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਞ੍ਞਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਕਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਾਭਾਵਤੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਪਞ੍ਚਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੬. ਛਟ੍ਠੇ ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛੋਤਿ ਪਿਲਿਨ੍ਦਾਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਵਚ੍ਛੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਥੇਰਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀਤਿ ‘‘ਏਹਿ, ਵਸਲ, ਅਪੇਹਿ, ਵਸਲਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਵੋਹਰਤਿ ਆਲਪਤਿ. ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਤੇ ਥੇਰਂ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਰਹਾਵ ਸਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨਵਾਸਨਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ‘‘ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ ਮਞ੍ਞੇ ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਏਵਂ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਤਂ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਇਮਂ ਥੇਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘ਅਰਹਾ’ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਫਰੁਸਵਚਨੇਨ ਏਵਂ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ, ‘ਅਭੂਤੋ ਏਵ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ’ਤਿ ਵਾਸਨਾਵਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਅਰਿਯਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ ਭਗਵਤੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੋਸਨ੍ਤਰਾਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਾਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨਾਯਂ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ, ਨ ਫਰੁਸਵਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਵਚ੍ਛ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਸੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਵਚ੍ਛੋ ਕਿਲੇਸਵਾਸਨਾਯ ਵਸਲਵਾਦਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਤੀਤੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਤੀਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਨਿਵੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਂ ਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਰਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਆਲਪਿ, ਅਭਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਾਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਾ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਮਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਓਲੋਕਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਚ ਉਜ੍ਝਾਯਨਸ੍ਸ ਉਸੂਯਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਅਨੁਜ੍ਝਾਯਿਤਬ੍ਬੇ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਚ੍ਛੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਵਚ੍ਛੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ ਦੋਸਚਿਤ੍ਤੋ ਦੋਸੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਦੂਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ, ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤੋ. ਏਵਂ ਅਦੋਸਨ੍ਤਰਤ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਜਾਤਿਸਿਦ੍ਧਂ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਜਾਤਿਅਨ੍ਤਰੇਹਿ ਅਵੋਮਿਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਨ੍ਤਰਿਤਾਨਿ. ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਏਵ ਜਾਤਾਨਿ, ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਸਲਵਾਦੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਯੋ ਏਤਰਹਿ ਖੀਣਾਸਵੇਨਪਿ ਸਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚ੍ਛਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸਲਵਾਦੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਇਤੋ ਜਾਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਦ੍ਧਂ ਆਰੋਹਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਜਾਤਿਸਤਮਤ੍ਤਂ ਕਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣੋ ਸਮੁਦਾਚਰਿਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਹਿ ਜਾਤਿਸਿਦ੍ਧੇਨ ਮਾਨੇਨ ਥਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਝਾਚਿਣ੍ਣੋ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਏਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਭਾਵੇਨ, ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਤਥਾ ਸਮੁਦਾਚਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵਾਸਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਾ ਪਨਾਯਂ ਵਾਸਨਾ ਨਾਮ? ਯਂ ਕਿਲੇਸਰਹਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮਾਚਾਰਸਦਿਸਸਮਾਚਾਰਹੇਤੁਭੂਤਂ, ਅਨਾਦਿਕਾਲਭਾਵਿਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਹਿਤਂ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਮਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਰੂਪਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞੇਯ੍ਯਾਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਯਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਤਥਾ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪਹੀਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤੋ ਤਥਾਗਤੋਵ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਦਸ੍ਸਨੋ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਪਿਲਿਨ੍ਦਵਚ੍ਛਸ੍ਸ ਸਤਿਪਿ ਵਸਲਸਮੁਦਾਚਾਰੇ ਦੋਸਨ੍ਤਰਾਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਵਿਭਾਵਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਮ੍ਹਿ ਨ ਮਾਯਾ ਵਸਤਿ ਨ ਮਾਨੋਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸਨ੍ਤਦੋਸਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ, ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਹਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਉਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ ਚ ਨ ਵਸਤਿ, ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਵੀਤਲੋਭੋ ਅਮਮੋ ਨਿਰਾਸੋਤਿ ਯੋ ਚ ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਯਾਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਲੋਭਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਵੀਤਲੋਭੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਮਾਯਨਾਭਾਵਤੋ ਅਮਮੋ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਅਨਾਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਭਵਾਦੀਨਂ ਅਨਾਸੀਸਨਤੋ ਨਿਰਾਸੋ. ਪਨੁਣ੍ਣਕੋਧੋਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਕੋਧਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਨੁਣ੍ਣਕੋਧੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਘਾਤੋ. ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤੋਤਿ ਯੋ ਏਵਂ ਮਾਯਾਮਾਨਲੋਭਕੋਧਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੀਤਿਭੂਤੋ. ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋ ਸਮਣੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਸੋ ਏਵ ਸਮਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਸਮਚਰਿਯਾਯ ਚ ਸਮਣੋ, ਸੋ ਏਵ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ. ਏਵਂਭੂਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਚ੍ਛੋ ਸੋ ਕਥਂ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਂ ਪਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਵਾਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਸਲਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀਤਿ.

ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਕ੍ਕੁਦਾਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭. ਸਤ੍ਤਮੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਤਾਵ ਆਹੁ ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਧਿ ਇਧ ‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸਮਾਧੀ’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਹੁਲਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਂ, ਪਹੋਤਿ ਚ ਸਤ੍ਤਾਹਮ੍ਪਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤੁਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਦੇ ਆਕਙ੍ਖਾਮਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ, ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ…ਪੇ… ਵਿਹਰਾਮਿ. ਕਸ੍ਸਪੋਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਦੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੨) –

ਆਦਿਨਾ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਦਿਭੇਦੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤੋ, ਨ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਯਦਿ ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਾਵਕਸਾਧਾਰਣਾਨਂਯੇਵ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੁ – ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਕਥਂ ਪਨ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮਾਧੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ? ਸਮਾਧਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਕੋ ਪਨਾਯਂ ਸਮਾਧਾਨਟ੍ਠੋ? ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਆਧਾਤਬ੍ਬਤਾ. ਯਾ ਹਿ ਏਸਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਾ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਥਬਲਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਬਲੇਹਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਵਿਵਟ੍ਟਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਫਲਞਾਣਾਨੀਤਿ ਇਮੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਧੀ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋ ਤੇਸਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਨਵਨ੍ਨਂ ਸਮਾਧੀਨਂ ਵਸੇਨ ਨਵਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਤਥਾ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਸੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਅਰਹਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨਾ ਵਾ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਕਾਲਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਆਧਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਤਥਾ ਸਮਾਧਾਤਬ੍ਬਤਾ ਇਧ ਸਮਾਧਾਨਟ੍ਠੋ, ਤੇਨਾਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਸਮਾਧੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਞ੍ਹਿ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ –

‘‘ਕਥਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹਿ ਨਵਹਿ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾਹਿ ਵਸੀਭਾਵਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੮੩) –

ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਬਲੇਹੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਬਲਾਨਿ ਸਮਥਬਲਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਸਾਯਂ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੮੬੭ ਆਦਯੋ) ਸਂਵਣ੍ਣਿਤਾਵ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਥੇਰੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ? ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਪ੍ਪਕੋਪਿ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ਮਹਾਨਿਸਂਸੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਵੁਟ੍ਠਾਸੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿ. ਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਅਰਹਾ ਚੇ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸ੍ਸ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਚੇ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਥਂ ਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾ ਜਾਤਾ? ਯਾਨਿ ‘‘ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਦੇਵਤਾਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਰਞ੍ਞੋ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਕਕੁਟਪਾਦਿਨਿਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਯ੍ਯੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਗਚ੍ਛਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਸਕ੍ਕੇਨ ਪੇਸਿਤਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਾਹਾਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਠਿਤਾ ਥੇਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਦੇਵਲੋਕਮੇਵ ਗਤਾ. ਇਦਾਨਿ ਪੁਰਿਮਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾਚਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਭੋਜਨਾਨਿ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿਯੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਥੇਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੇਨ ‘‘ਕਹਂ ਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਿਨ੍ਨੋ ਵੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ’’ਤਿ ਸਕ੍ਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਥੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘‘ਦੁਗ੍ਗਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਗਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਇਮਿਨਾਵ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਿਯੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਸਯਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਜਰਾਜਿਣ੍ਣੋ ਖਣ੍ਡਦਨ੍ਤੋ ਪਲਿਤਕੇਸੋ ਓਭਗ੍ਗਸਰੀਰੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਤਨ੍ਤਵਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸੁਜਮ੍ਪਿ ਅਸੁਰਧੀਤਰਂ ਤਥਾਰੂਪਿਮੇਵ ਮਹਲ੍ਲਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਏਕਂ ਪੇਸਕਾਰਵੀਥਿਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਤਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਿ, ਸੁਜਾ ਤਸਰਂ ਪੂਰੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ…ਪੇ… ਤਸਰਂ ਪੂਰੇਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਂ ਵਿਨਾਤੀਤਿ ਪਸਾਰਿਤਤਨ੍ਤਂ ਵਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤਸਰਂ ਪੂਰੇਤੀਤਿ ਤਸਰਵਟ੍ਟਿਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੀ ਵਿਯ. ਯੇਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਥੇਰੋ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ‘‘ਦੁਗ੍ਗਤਜਨਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਗਰਾਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬਹਿਨਗਰੇ ਸਕ੍ਕੇਨ ਮਾਪਿਤਂ ਪੇਸਕਾਰਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਓਲੁਗ੍ਗਵਿਲੁਗ੍ਗਜਿਣ੍ਣਸਾਲਂ ਤਤ੍ਥ ਚ ਤੇ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਰੂਪੇ ਤਨ੍ਤਵਾਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮੇ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਇਮੇਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤਤਰਾ ਨਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਞੇ. ਇਮੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਾਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇਸਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਗੇਹਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਜਂ ਆਹ – ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯੋ ਇਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਤ੍ਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦ. ਖਣੇਨੇਵ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਪਿ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਥੋਕਂ ਆਗਮਯਿਂਸੁ. ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤੋ ਏਕੋ ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ, ਉਪਧਾਰੇਹਿ ਤਾਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਥ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਗੇਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਜਣ੍ਣੁਕਾਨਿ ਓਲੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਨਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਤਰਤ੍ਥੇਰੋ ਨੁ ਖੋ ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਥੋਕਂ ਓਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਮੇ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਲਾਟੇ ਹਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਯ੍ਯੋ ਨੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੋਵ ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਮੇ ਕੁਟਿਦ੍ਵਾਰਂ ਆਗਤੋ. ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗੇਹੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੁਜਾ ਥੋਕਂ ਆਕੁਲਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਕ੍ਕੋ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਨੋ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਥੇਰੋ ਪਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਏਵ ਦੁਗ੍ਗਤਾਨਂ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਾਨਂ ਮਯਾ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਟਿਓਦਨਂ ਨਾਮ ਘਟਿਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ…ਪੇ… ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਘਟਿਯਾਤਿ ਭਤ੍ਤਘਟਿਤੋ. ‘‘ਘਟਿਓਦਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਸ ਘਟਿਓਦਨਂ ਨਾਮ ਦੇਵਾਨਂ ਕੋਚਿ ਆਹਾਰਵਿਸੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕੁਤੋਚਿ ਭਾਜਨਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ. ਅਨੇਕਸੂਪੋ ਸੋ ਏਵ ਆਹਾਰੋ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਨਕਾਲੇ ਕਪਣਾਨਂ ਉਪਕਪ੍ਪਨਕਲੂਖਾਹਾਰੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ, ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੇ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਬ੍ਬਸਭਾਵੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਨੇਕਸੂਪੋਤਿ ਮੁਗ੍ਗਮਾਸਾਦਿਸੂਪੇਹਿ ਚੇਵ ਖਜ੍ਜਵਿਕਤੀਹਿ ਚ ਅਨੇਕਵਿਧਸੂਪੋ. ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗੋ. ਅਨੇਕਰਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋਤਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਸੂਪੇਹਿ ਚੇਵ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਚ ਮਧੁਰਾਦਿਮੂਲਰਸਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਾਨਞ੍ਚ ਅਭਿਬ੍ਯਞ੍ਜਕੋ, ਨਾਨਗ੍ਗਰਸਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੋ ਕਿਰ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਕਾਲੇ ਰਾਜਗਹਨਗਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿ, ਤਤੋ ਥੇਰੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖੋ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਅਤਿਵਿਯ ਪਣੀਤੋ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਭੋਜਨਸਦਿਸੋ. ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਏਸੋ’’ਤਿ? ਅਥ ਨਂ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਤੇ, ਕੋਸਿਯ, ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਦੁਗ੍ਗਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੇਨ, ਅਜ੍ਜ ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੋਚਿਦੇਵ ਦੁਗ੍ਗਤੋ ਸੇਨਾਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਮਯਾ ਦੁਗ੍ਗਤਤਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਕਥਂ ਤ੍ਵਂ ਦੁਗ੍ਗਤੋ ਦੇਵਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਮਯਾ ਪਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਲ੍ਯਾਣਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਰਥਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਰਥਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੇਕਵਣ੍ਣਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਮਮਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਮਹਾਤੇਜਵਨ੍ਤਤਰਾ. ਅਹਂ ਤੇਸੁ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇਸੁ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਪਵਿਸਾਮਿ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਸਰੀਰਤੋ ਤੇਜੋ ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਓਤ੍ਥਰਤਿ, ਮਮ ਸਰੀਰਤੋ ਤੇਜੋ ਤੇਸਂ ਸਰੀਰਂ ਨ ਓਤ੍ਥਰਤਿ. ਕੋ ਮਯਾ ਦੁਗ੍ਗਤਤਰੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਮਾ ਏਵਂ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਮਦਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਨੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਮਯ੍ਹਂ ਕੁਸਲਂ ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕੁਸਲਕਰਣਂ ਨਾਮ ਮਯ੍ਹਂ ਭਾਰੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਜਂ ਆਦਾਯ ਥੇਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਦਾਨਂ ਪਰਮਦਾਨਂ, ਕਸ੍ਸਪੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋਸਿਯਾਤਿ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਪਯੋਜਨਂ. ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਪਥਵਿਤੋ ਵੇਹਾਸਂ ਅਭਿਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਆਕਾਸੇ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਆਕਾਸਮੇਵ ਪਰਿਯਾਯਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਕਾਸੇ ਨ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਦਿਆਕਾਸੇਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ੍ਤੋ ਵਦਤਿ. ਅਹੋ ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਹੋਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਕ੍ਕੋ ਹਿ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ, ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤ੍ਵਾ ਅਨਪਵਿਦ੍ਧਂ ਕਾਲੇਨ ਪਰੇਸਂ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਇਦਮੀਦਿਸਂ ਮਯਾ ਦਿਬ੍ਬਭੋਜਨਦਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਖੇਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ, ਤਿਵਿਧਾਯਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਤ ਮਯਾ ਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਚਿਤ੍ਤਜਾਤੋ ਤਦਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਸਮੁਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਉਤ੍ਤਮਦਾਨਭਾਵਂ ਖੇਤ੍ਤਙ੍ਗਤਭਾਵਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਰਮਦਾਨਂ ਕਸ੍ਸਪੇ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਤੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਾਨੇਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਾ. ਦੇਵਤਾਨਞ੍ਹਿ ਸੁਚਰਿਤਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਰੁਹਿਰਾਦੀਹਿ ਅਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਤਾਯ ਦੂਰੇਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਦਿਬ੍ਬਪਸਾਦਸੋਤਧਾਤੁ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਚਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਵੀਰਿਯਭਾਵਨਾਬਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਞਾਣਮਯਾ ਸੋਤਧਾਤੁ ਤਾਦਿਸਾ ਏਵਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਾ. ਅਪਿ ਚ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਦਿਬ੍ਬਾ. ਸਵਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਭਾਵਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸੋਤਧਾਤੁ, ਸੋਤਧਾਤੁਯਾਪਿ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਸੋਤਧਾਤੁ ਵਿਯਾਤਿ ਸੋਤਧਾਤੁ, ਤਾਯ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਯ. ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੂਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਵਨੇਨ ਮਾਨੁਸਿਕਮਂਸਸੋਤਧਾਤੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਯ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗੁਣਵਿਸੇਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪੁਰਿਸਾਤਿਸਯਂ ਦੇਵਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਆਦਰਜਾਤਾ ਅਤਿਵਿਯ ਪਿਹਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਰ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਾਯ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਣੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸ੍ਸ. ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਗਾਥਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਸਿਤਾ, ਥੇਰੋ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧੁਤਵਾਦਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਤੇਰਸਧੁਤਙ੍ਗਧਰੋ, ਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਧੁਤਙ੍ਗੇਨ ਕਿਤ੍ਤਿਤੋਤਿ? ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨਾਯਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਦੇਸਨਾਸੀਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿਸ੍ਸ ਧੁਤਙ੍ਗਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਯਥਾਪਿ ਭਮਰੋ ਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੪੯) ਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਕੁਲਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਾਤਿਸਯਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਚ ਪਿਹਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ, ਤਂ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਭਰਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਸੁਲਭਾਨਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੭; ਇਤਿਵੁ. ੧੦੧) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਪ੍ਪਾਨਵਜ੍ਜਸੁਲਭਰੂਪੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਭਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਨੋਤਿ ਆਮਿਸਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨੇਨ ਅਞ੍ਞੇ ਸਿਸ੍ਸਾਦਿਕੇ ਪੋਸੇਤੁਂ ਅਨੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਨੋ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਸ੍ਸ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਵਿਚਰਣਤੋ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਤਂ ਸੁਭਰਤਂ ਪਰਮਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਰਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂਯੇਵ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਭਰਤਿ, ਨ ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਰੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਰਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸਿਨੋ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਪਿ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨਾਦਾਨਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਦੇਵਾ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਸਤੀਮਤੋਤਿ ਤਂ ਅਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਾਨਂ ਵੂਪਸਮੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਉਪਸਨ੍ਤਂ, ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਸਤੋਕਾਰਿਤਾਯ ਸਤਿਮਨ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਏਵ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਖੀਣਾਸਵਂ ਸਕ੍ਕਾਦਯੋ ਦੇਵਾ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਵਿਸੇਸੇਸੁ ਬਹੁਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਆਦਰਂ ਜਨੇਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮. ਅਟ੍ਠਮੇ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕਾਸਨਿਕਖਲੁਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕਾਨਂ ਪਾਤੋਵ ਭੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮੇਵ, ਇਧ ਪਨ ਪਕਤਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤੋ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਾਨਂ. ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਰੇਰੀਤਿ ਵਰੁਣਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸੋ ਕਿਰ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਮਣ੍ਡਪਸ੍ਸ ਸਾਲਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਗਨ੍ਧਕੁਟੀਪਿ ‘‘ਕਰੇਰਿਕੁਟਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਮਣ੍ਡਪੋਪਿ ਸਾਲਾਪਿ ‘‘ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਰੇਰਿਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਤੇ ਨਿਸੀਦਨਸਾਲਸਙ੍ਖਾਤੇ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ. ਤਿਣਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ ਅਨੋਵਸ੍ਸਕਂ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਤਿਮੁਤ੍ਤਕਾਦਿਲਤਾਮਣ੍ਡਪੋ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ’’ਤਿ ਅਪਰੇ.

ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਕਾਲੇ ਕਾਲੇ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨਾਪਿਕੇਤਿ ਮਨਵਡ੍ਢਕੇ, ਪਿਯਰੂਪੇ ਇਟ੍ਠੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਭਾਵੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਹਿ ਇਟ੍ਠਾਭਿਮਤੋ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਾਭਿਮਤੋ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ. ਤਥਾ ਏਕਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠੋ. ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੁਸਲਵਿਪਾਕੋ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਇਟ੍ਠੋ, ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕੋ ਅਨਿਟ੍ਠੋ ਏਵਾਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪੇ ਪਸ੍ਸਿਤੁਨ੍ਤਿ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਗੇਹਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣਤ੍ਥਂ ਉਪਨੀਤੇਸੁ ਆਸਨਵਿਤਾਨਾਦੀਸੁ ਨਾਨਾਵਿਰਾਗਸਮੁਜ੍ਜਲਵਣ੍ਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਰਜਨੀਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਰੂਪੇ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ. ਸਦ੍ਦੇਤਿ ਤਥੇਵ ਇਸ੍ਸਰਜਨਾਨਂ ਗੇਹਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਤੇਸਂ ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਗੀਤਵਾਦਿਤਸਦ੍ਦੇ ਸੋਤੁਂ. ਗਨ੍ਧੇਤਿ ਤਥਾ ਤੇਹਿ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਵਸੇਨ ਉਪਨੀਤੇ ਪੁਪ੍ਫਧੂਮਾਦਿਗਨ੍ਧੇ ਘਾਯਿਤੁਂ. ਰਸੇਤਿ ਤੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾਹਾਰਪਰਿਭੋਗੇ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸੇ ਸਾਯਿਤੁਂ. ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇਤਿ ਮਹਗ੍ਘਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਫੁਸਿਤੁਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਕ੍ਕਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਕਿਂ ਪਨ ਅਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾਨਂ ਅਯਂ ਨਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ? ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਗਾਮਂ ਗਤਕਾਲੇ ਉਲ਼ਾਰਵਿਭਵਾ ਉਪਾਸਕਾ ਤਥਾ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਂ ਪਨ ਅਨਿਯਤਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾਨਂ ਪਨ ਤਦਾ ਨਿਚ੍ਚਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਤਾਯ ਅਨਿਸ੍ਸਰਣਮਗ੍ਗੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਮਾਹਂਸੁ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਹਨ੍ਦਾਵੁਸੋ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾ ਹੋਮਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਲਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮ. ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤੇਸਂ ਤਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾਪਿ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਕਥਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਸਲ੍ਲੇਖੇ ਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਤੇ ਤਤੋ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵਿਹਾਰੇ ਨਿਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਤਾਸਲ੍ਲੇਖਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਧੁਨਿਤੁਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਿਸੋਸੇਤੁਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸ੍ਸ ਸਤੋ ਦੇਵਾ ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਦਰਜਾਤਾ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨੋ ਚੇ ਸਦ੍ਦਸਿਲੋਕਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ‘‘ਅਹੋ ਅਯ੍ਯੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਰਮਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਰੇਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਸਦ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਿਲੋਕਂ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਨ ਹੋਤਿ ਚੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਣ੍ਣਭਣਨਥੁਤਿਘੋਸੋ, ਸਿਲੋਕੋ ਪਰਮ੍ਮੁਖਭੂਤਾ ਪਸਂਸਾ ਪਤ੍ਥਟਯਸਤਾ ਵਾ. ਸੇਸਂ ਅਨਨ੍ਤਰਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਅਟ੍ਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਸਿਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯. ਨਵਮੇ ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਇਧ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਕੋ ਨੁ ਜੀਵਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਸਿਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਆਜੀਵਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ? ਕੋ ਕਿਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖੀਤਿ ਕੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਿਪ੍ਪਾਚਰਿਯਕੁਲਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਆਗਮਤੋ ਪਯੋਗਤੋ ਚ ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪਾਦੀਸੁ ਕਿਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਿ? ਕਤਰਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਪ੍ਪਾਨਂ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਂ ਅਗਾਰਯ੍ਹਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲਤਾਯ ਅਕਿਚ੍ਛਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਕਤਰਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਅਗ੍ਗਂ ਉਤ੍ਤਮਂ? ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੁਖੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਜੀਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥੇਕਚ੍ਚੇਤਿ ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਯੇ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਤੇ. ਏਵਮਾਹਂਸੂਤਿ ਤੇ ਏਵਂ ਭਣਿਂਸੁ. ਇਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ‘‘ਏਕਚ੍ਚੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਯਂ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਦਮਨਸਾਰਣਰੋਗਤਿਕਿਚ੍ਛਾਦਿਭੇਦਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਇਧ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਸ੍ਸਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਰਥਸਿਪ੍ਪਂ ਪਨ ਰਥਯੋਗ੍ਗਾਨਂ ਦਮਨਸਾਰਣਾਦਿਵਿਧਾਨਵਸੇਨ ਚੇਵ ਰਥਸ੍ਸ ਕਰਣਵਸੇਨ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਨੁਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਾਸਸਿਪ੍ਪਂ, ਯੋ ਧਨੁਬ੍ਬੇਧੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਥਰੁਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸੇਸਆਵੁਧਸਿਪ੍ਪਂ. ਮੁਦ੍ਦਾਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ ਗਣਨਸਿਪ੍ਪਂ. ਗਣਨਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਗਣਨਸਿਪ੍ਪਂ. ਸਙ੍ਖਾਨਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਲਨਪਟੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡਗਣਨਸਿਪ੍ਪਂ. ਤਂ ਯਸ੍ਸ ਪਗੁਣਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਰੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿ ਗਣਿਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਲੇਖਾਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਕਾਰੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰਲਿਖਨਸਿਪ੍ਪਂ, ਲਿਪਿਞਾਣਂ ਵਾ. ਕਾਵੇਯ੍ਯਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਨ੍ਤਾਵਸੇਨ ਵਾ ਪਰਤੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸੁਤਵਸੇਨ ਵਾ, ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਏਵਂ ਨਂ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਾ, ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਕਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਕਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਪਟਿਭਾਨਵਸੇਨ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤਾਕਵਿਆਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਵੀਨਂ ਕਬ੍ਬਕਰਣਸਿਪ੍ਪਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਵੀ – ਚਿਨ੍ਤਾਕਵਿ, ਸੁਤਕਵਿ, ਅਤ੍ਥਕਵਿ, ਪਟਿਭਾਨਕਵੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩੧).

ਲੋਕਾਯਤਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਾਕੋ ਸੇਤੋ ਅਟ੍ਠੀਨਂ ਸੇਤਤ੍ਤਾ, ਬਲਾਕਾ ਰਤ੍ਤਾ ਲੋਹਿਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਪਰਲੋਕਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਪਟਿਸੇਧਕਂ ਵਿਤਣ੍ਡਸਤ੍ਥਸਿਪ੍ਪਂ. ਖਤ੍ਤਵਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੇਯ੍ਯਮਾਸੁਰਕ੍ਖਾਦਿਨੀਤਿਸਤ੍ਥਸਿਪ੍ਪਂ. ਇਮਾਨਿ ਕਿਰ ਦ੍ਵਾਦਸ ਮਹਾਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਨਾਮ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਿਪ੍ਪਾਨਂ ਅਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਨਂ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਤਾਯ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰਣਭਾਵਂ, ਸੀਲਾਦੀਨਂਯੇਵ ਪਨ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਭਾਵਂ, ਤਂ ਸਮਙ੍ਗਿਨੋਯੇਵ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਸਿਪ੍ਪਜੀਵੀਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾਸਾਯ ਵਿਸੋਸਿਤਤ੍ਤਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਅਸਿਪ੍ਪਜੀਵੀ, ਏਤੇਨ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਲਹੂਤਿ ਅਪ੍ਪਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਚ ਲਹੁ ਅਬਹੁਲਸਮ੍ਭਾਰੋ, ਏਤੇਨ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸਸਿਦ੍ਧਂ ਸੁਭਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਕਾਮੋਤਿ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ, ਏਤੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਪਰਿਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਅਨਤ੍ਥਵਿਰਮਣਪਰਿਦੀਪਨਤੋ. ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦ੍ਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਸਂਯਮੇਨ ਯਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਏਤੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਧਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੇ ਅਵਟ੍ਠਿਤੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭਵਾਦੀਸੁ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ.

ਅਨੋਕਸਾਰੀ ਅਮਮੋ ਨਿਰਾਸੋਤਿ ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਧਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਓਕਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਛਸੁਪਿ ਆਯਤਨੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਭਿਸਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੋਕਸਾਰੀ, ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਮਙ੍ਕਾਰਾਭਾਵਤੋ ਅਮਮੋ, ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਾਸੀਸਨਤੋ ਨਿਰਾਸੋ. ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨਂ ਏਕਚਰੋ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਏਵਂਭੂਤੋ ਚ ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਕਾਲਮੇਵ ਅਨਵਸੇਸਂ ਮਾਨਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਵੇਕਕਾਮਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਸਹਾਯਵਿਰਹੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਏਕਚਰੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਸਿਪ੍ਪਜੀਵੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਲੋਕਿਯਗੁਣਾ ਕਥਿਤਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬਧਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਾ ਕਥਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਿਪ੍ਪਜੀਵੀਤਿਆਦਿ ‘‘ਵਿਭਵੇ ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਸਾਰਗ੍ਗਹਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਧਿਸੀਲਾਦੀਸੁਯੇਵ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਨਵਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਲੋਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦. ਦਸਮੇ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੩; ੨.੩੩੯).

ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਲੋਕਾ – ਓਕਾਸਲੋਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋ, ਸਤ੍ਤਲੋਕੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਯਾਵਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ,

ਦਿਸਾ ਭਨ੍ਤਿ ਵਿਰੋਚਨਾ;

ਤਾਵ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਲੋਕੋ,

ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਵਤ੍ਤਤੀ ਵਸੋ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੩) ਓਕਾਸਲੋਕੋ. ‘‘ਏਕੋ ਲੋਕੋ – ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਲੋਕਾ – ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਤਯੋ ਲੋਕਾ – ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਲੋਕਾ – ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਹਾਰਾ, ਪਞ੍ਚ ਲੋਕਾ – ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਛ ਲੋਕਾ – ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਲੋਕਾ – ਸਤ੍ਤ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਯੋ, ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ, ਨਵ ਲੋਕਾ – ਨਵ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸਾ, ਦਸ ਲੋਕਾ – ਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਲੋਕਾ – ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਲੋਕਾ – ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੨) ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋ. ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧਾਪਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੀਯਤਿ ਵਿਚਿਤ੍ਤਾਕਾਰਤੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਙ੍ਖਾਤੋ ਲੋਕੋ ਓਕਾਸਲੋਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਲੁਜ੍ਜਤਿ ਪਲੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਲੋਕੋ, ਲੋਕੀਯਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਪਾਪਂ ਤਬ੍ਬਿਪਾਕੋ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ. ਤੇਸੁ ਭਗਵਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੋਚੇਤੁਕਾਮੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਸਿ. ਕਤਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਓਲੋਕੇਸਿ? ਪਠਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਾਵਸਾਨੇ ‘‘ਯਦਾ ਹਵੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ਸੂਰਿਯੋਵ ਓਭਾਸਯਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਉਦਾ. ੧-੩; ਕਥਾ. ੩੨੧; ਮਹਾਵ. ੧-੩) ਇਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨੁਭਾਵਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਤਾਵ ਏਵਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ ਸਂਸਾਰਮਹੋਘਂ ਇਮਾਯ ਧਮ੍ਮਨਾਵਾਯ ਸਮੁਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰੇ ਠਿਤੋ, ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਲੋਕਮ੍ਪਿ ਤਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੀਦਿਸੋ ਨੁ ਖੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਸੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵੋਲੋਕੇਸੀਤਿ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਸ੍ਸਿ, ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਨੇਕੇਹਿ ਸਨ੍ਤਾਪੇਹੀਤਿਆਦਿ ਵੋਲੋਕਿਤਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਨੇਕੇਹਿ ਸਨ੍ਤਾਪੇਹੀਤਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ. ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤਾਪਨਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੭). ਤਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿਵਸੇਨ ਚੇਵ ਜਾਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਚ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੇਕੇਹਿ ਸਨ੍ਤਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਨੇਕੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਮਾਨੇ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੇ ਬਾਧਿਯਮਾਨੇ. ਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹੀਤਿ ਪਰਿਦਾਹੇਹਿ. ਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੇਤਿ ਇਨ੍ਧਨਂ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਡਯ੍ਹਮਾਨੇ. ਰਾਗਜੇਹੀਤਿ ਰਾਗਸਮ੍ਭੂਤੇਹਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਰਾਗਾਦਯੋ ਹਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਵਿਬਾਧੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਗ੍ਗੀ – ਰਾਗਗ੍ਗਿ, ਦੋਸਗ੍ਗਿ, ਮੋਹਗ੍ਗੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੩). ਯਤੋ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਯਞ੍ਚ ਕਿਲੇਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੇਤਿ ਏਤੇਨ ਭਗਵਾ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਤਂ, ਤੇਨ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਿਭੂਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਮਾਨੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰਦੁਕ੍ਖਤਂ, ਤੇਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰੋਪਦ੍ਦਵਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਭਗਵਾ ਹਿ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਮੂਲਕਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਸਯਂ ਵਿਗਤਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਕਿਲੇਸੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਅਨਵਸੇਸਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਾਵਦੀਪਕਂ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜਹਿਤਂ ‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੫੩) ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤਮਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤੀਣਿ ਉਦਾਨਾਨਿ ਉਦਾਨੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਉਦਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕਲਮਿਦਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਕਿਲੇਸਮੂਲਕਂ, ਕਿਲੇਸਾ ਨਾਮੇਤੇ ਪਵਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁਭੂਤਾ, ਤੇਹਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਰਿਡਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਪਸ੍ਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਮੋਹਜੇਹਿਪੀ’’ਤਿ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਵਿਭਾਵਨਂ ਮਹਾਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਸਨ੍ਤਾਪਜਾਤੋਤਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਲੋਕੋ ਜਰਾਰੋਗਮਰਣੇਹਿ ਚੇਵ ਨਾਨਾਵਿਧਬ੍ਯਸਨੇਹਿ ਚ ਕਿਲੇਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚ ਜਾਤਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਾਭਿਭਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਸ੍ਸਪਰੇਤੋਤਿ ਤਤੋ ਏਵ ਅਨੇਕੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿਹਤੋ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਫਸ੍ਸਪਰੇਤੋਤਿ ਸੁਖਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਤਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਹਿ ਛਹਿ ਫਸ੍ਸੇਹਿ ਅਭਿਭੂਤੋ, ਤਤੋ ਤਤੋ ਦ੍ਵਾਰਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਸ੍ਸਟ੍ਠੋ. ਰੋਗਂ ਵਦਤਿ ਅਤ੍ਤਤੋਤਿ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਵੇਦਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰੋਗਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਮੇਵ ਵਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਵਸੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਸੁਖਿਤੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਤੋ ਵਦਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਲੋਕੋ ਕੇਨਚਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਤਾਯ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਈਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਮਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੋਗਂ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਹਾਨਾਯ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਥ ਵਾ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਗਾਹਵਸੇਨ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਤੋ ਵਦਤਿ, ‘‘ਮਮ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤਿ.

ਯੇਨ ਯੇਨ ਹਿ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਏਵਮਿਮਂ ਰੋਗਭੂਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੋ ਲੋਕੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਰੂਪਵੇਦਨਾਦਿਨਾ ਕਾਰਣਭੂਤੇਨ, ਯੇਨ ਵਾ ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਤਤੋ ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਾਕਾਰਤੋ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਯ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨਤ੍ਤਨਿਯਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਅਹਙ੍ਕਾਰਮਮਙ੍ਕਾਰਤ੍ਤਂ ਨ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਮਞ੍ਞਨਾਮਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਮਞ੍ਞਿਤਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਞ੍ਞਨਾ ਭਾਵਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੀ ਭਵਸਤ੍ਤੋਤਿ ਅਸਮ੍ਭਵੇ ਵਡ੍ਢਿਯਂ ਹਿਤਸੁਖੇ ਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਮਞ੍ਞਨਾਯ ਯਥਾਰੁਚਿ ਚਿਨ੍ਤਿਯਮਾਨੋਪਿ ਵਿਪਰੀਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੀ ਅਹਿਤਦੁਕ੍ਖਭਾਵੀ ਵਿਘਾਤਂਯੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਭਵਮੇਵਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਂ ਮਞ੍ਞਨਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਭਵਂ ਵਡ੍ਢਿਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਏਵ ਅਭਿਕਙ੍ਖਤਿ ਏਵ. ਅਥ ਵਾ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੀਤਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਞ੍ਞਨਾਯ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਾਕਾਰਤੋ ਸਯਂ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੀ ਸਮਾਨੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਅਧੁਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਵਸਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਮਾਦਿਭਵੇਸੁ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਗਧਿਤੋ. ਭਵਮੇਵਾਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵਂ ਭਵਮੇਵ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਨ੍ਦਨਾਹਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤਿ. ਯਦਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਭਵਂ ਕਾਮਾਦਿਭਵਂ ਵਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਿਪਰਿਣਾਮਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਬ੍ਯਸਨਾਨੁਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ ਭਵਹੇਤੁਭਾਵਤੋ ਅਤਿਵਿਯ ਭਯਾਨਕਟ੍ਠੇਨ ਭਯਂ. ਯਸ੍ਸ ਭਾਯਤੀਤਿ ਯਤੋ ਜਰਾਮਰਣਾਦਿਤੋ ਭਾਯਤਿ, ਤਂ ਜਰਾਮਰਣਾਦਿ ਦੁਕ੍ਖਾਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਭਾਯਤੀਤਿ ਭਵਾਭਿਨਨ੍ਦਨੇਨ ਯਸ੍ਸ ਵਿਭਵਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ, ਸੋ ਉਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਿਭਵੋ, ਤਤੋ ਭਾਯਨਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਭਾਵਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਕਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਭਯਂ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਵਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ‘‘ਭਵਵਿਪ੍ਪਹਾਨਾਯ ਖੋ ਪਨਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਭਵਵਿਪ੍ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਕਾਮਾਦਿਭਵਸ੍ਸ ਪਜਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਖੋਤਿ ਅਵਧਾਰਣੇ, ਪਨਾਤਿ ਪਦਪੂਰਣੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਵੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪੂਰੇਸ੍ਸਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਕਾਮਾਦਿਭਵਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਨਵਸੇਸਪਜਹਨਤ੍ਥਾਯ ਇਦਂ ਮਯਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਕਪ੍ਪਾਧਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਆਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਤਂ ਸੀਲਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਯਤਿ ਭਾਵਿਯਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇਤਿ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਹੀਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਕੇਚੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਨਾਪਿ ਤਥਾਵਾਦਿਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇ ਅਨਿਯਮਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ. ਸਮਣਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਮਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਣਾ, ਨ ਸਮਿਤਪਾਪਾ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਜਾਤਿਮਤ੍ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਾ. ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ. ਭਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਮਾਹਂਸੂਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਾਮਭਵੇਨ ਰੂਪਭਵੇਨ ਵਾ ਸਬ੍ਬਭਵਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕਥਯਿਂਸੁ.

ਕੇ ਪਨੇਵਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ? ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਿਨੋ ਤੇਸੁ ਹਿ ਕੇਚਿ ‘‘ਉਲ਼ਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਮਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗੀ…ਪੇ… ਕੇਚਿ ‘‘ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗੀ ਅਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਮਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਏਵਂਵਾਦੀ ਹੋਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ‘ਯਤੋ ਖੋ ਭੋ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ’’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੯੪) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਤੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਪੀਤਤ੍ਤਾ ਸੁਹਿਤਾਯ ਜਲੂਕਾਯ ਵਿਯ ਰੁਹਿਰਪਿਪਾਸਾ ਕਾਮਾਦਿਸੁਖੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਮੇਸਨਾਦਯੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਭਾਵੇ ਚ ਭਵਸ੍ਸ ਅਭਾਵੋਯੇਵ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਭਵੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਭਵੇਨ ਸਬ੍ਬਭਵਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਮਾਹਂਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯੇਸਞ੍ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਾਲਂ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਬਾਲਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਨਭਵੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਰਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਤੇਪਿ ਭਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿ ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯਾਨਿ ਬਾਲੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੬੮).

ਅਥ ਵਾ ਭਵੇਨਾਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਭਵਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ਭਵਤਣ੍ਹਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਭਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਵਵਿਸੇਸਂਯੇਵ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਯੁਨੋ ਚ ਦੀਘਾਵਾਸਤਾਯ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵਂ ਭਵਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਧੁਵਂ, ਇਦਂ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਇਦਂ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੧) ਅਵੋਚ. ਤੇਸਮੇਵਂ ਵਿਪਰੀਤਗਾਹੀਨਂ ਅਨਿਸ੍ਸਰਣੇ ਨਿਸ੍ਸਰਣਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕੁਤੋ ਭਵਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ‘ਅਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਭਵਸ੍ਮਾ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ.

ਵਿਭਵੇਨਾਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੇਨ. ਭਵਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਮਾਹਂਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬਭਵਤੋ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿਂ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਵਦਿਂਸੁ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਭਵੇਨ ਭਵਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾਦਂ ਅਨਨੁਜਾਨਨ੍ਤਾ ਭਵੂਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਟਿਜਾਨਿਂਸੁ. ਵਿਭਵੇਨਾਤਿ ਵਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਵਿਭਵਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਵਿਭਵੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਏਵ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਿਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਯਤੋ ਖੋ ਭੋ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਰੂਪੀ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੋ…ਪੇ… ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਭੋ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੮੫).

ਤਥਾ –

‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ ਨਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ…ਪੇ… ਬਾਲੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਚ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ ਚ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੭੧).

ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਵਿਪਰੀਤਗਾਹੀਨਂ ਕੁਤੋ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ‘ਅਨਿਸ੍ਸਟਾ ਭਵਸ੍ਮਾ’ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਨਵਸੇਸਕਿਲੇਸਂ ਅਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਤ੍ਵਾ ਕਦਾਚਿਪਿ ਭਵਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਾਵਬੋਧਾਭਾਵਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਰਿਤਸਿਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਮਤ੍ਤਂ, ਯਤੋ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ ਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੂਸੁਪਿ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਾ ਸਕ੍ਕਾਯਭੂਮਿਯਂ ਸੁਨਿਖਾਤੇ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਥਮ੍ਭੇ ਤਣ੍ਹਾਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧਾ ਗਦ੍ਦੂਲਬਨ੍ਧਨਾ ਵਿਯ ਸਾ ਨ ਵਿਜਹਨ੍ਤਿ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਕੁਤੋ ਨੇਸਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ?

ਯੇ ਪਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਿਭਾਵਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਤਂ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹਾ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਭਵਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਉਪਧਿਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਪਧਿਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਉਪਧਿਂ. ਹੀਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦਿ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਤ੍ਥਿਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਨੋ, ਤਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੂਪਧਯੋ ਅਧਿਗਤਾ, ਕੁਤੋ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਂ? ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਤ੍ਰਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ ਭਵਪਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦੋਯੇਵਾਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਉਪਧਿਞ੍ਹਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਸਮ੍ਭੋਤੀ’’ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ‘‘ਸਬ੍ਬੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯਾਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਖੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯਂ ਪਠਮੇਨ, ਕਾਮਰਾਗਭੂਤਂ ਬਹਲਂ ਦੁਤਿਯੇਨ, ਸੁਖੁਮਂ ਤਤਿਯੇਨ, ਰੂਪਰਾਗਾਰੂਪਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਖੀਯਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯਾ ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਕਿਲੇਸਗਣਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਹੇਤੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਨਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵਟ੍ਟਤੋਪਿ ਸੀਸਂ ਨ ਉਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਵਿਸਯਭਾਵਸ੍ਸ ਉਪਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਭਗਵਾਦਸ੍ਸਨਕਿਰਿਯਾਯ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵਾਲਪਤਿ. ਪੁਥੂਤਿ ਬਹੂ, ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਰੇਤਾਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੧੦੬; ਵਿਭ. ੨੨੬) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਭੂਤਾ. ਭੂਤਾਤਿ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸੇਹਿ ਜਾਤਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਭੂਤਰਤਾਤਿ ਭੂਤੇਸੁ ਮਾਤਾਪਿਤੁਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦਿਸਞ੍ਞਾਯ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਯ ਰਤਾ, ਭੂਤੇ ਵਾ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਸੁਭਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਸਭਾਵੇ ਤਂਸਭਾਵਾਨਵਬੋਧਤੋ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦਿਪਰਿਕਪ੍ਪਵਸੇਨ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਗਾਹਵਸੇਨ ਚ ਅਭਿਰਤਾ. ਭਵਾ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹੇਨ ਭਵਤੋ ਸਂਸਾਰਤੋ ਨ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਲੋਕਮਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਏਕਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਨ੍ਤੋ ਏਕਵਚਨੇਨ ਅਨੋਧਿਸੋ ਗਹਣਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵਾਯਂ ਲੋਕੋ ਭਵਯੋਨਿਗਤਿਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸਾਦਿਵਸੇਨ ਚੇਵ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਤਂਤਂਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਅਨੇਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਮਯਾ ਵੋਲੋਕਿਤੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਨੁਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਨ ਵਚਨਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਓਧਿਸੋ ਗਹਣਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਪੁਥੂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਰੇਤਾ ਭੂਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਲੋਕਮਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਰੇਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਭਿਨ੍ਨਵਾਕ੍ਯਤ੍ਤਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਏਕਵਾਕ੍ਯਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪਰੇਤਂ ਭੂਤਂ ਭੂਤਰਤਂ ਭਵਾ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਭੇਦਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਪੁਰਾਣਪਾਠੋ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਭਵਵਿਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਵਿਸਯਭੂਤਂ ਬੁਦ੍ਧਗੋਚਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਭਵਾਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਿ ਸਞ੍ਞੀਭਵਾਦਿ ਏਕਵੋਕਾਰਭਵਾਦਿਵਿਭਾਗੇਨ ਨਾਨਾਭੇਦਭਿਨ੍ਨਾ ਸਾਤਵਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਸਾਤਵਨ੍ਤੋ ਵਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਵਾ ਇਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਾ ਵਾ ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਭਵਾ. ਸਬ੍ਬਧੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਆਦਿਵਿਭਾਗੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਤਾਯਾਤਿ ਸਗ੍ਗਾਪਾਯਮਨੁਸ੍ਸਾਦਿਵਿਭਾਗੇਨ. ਸਬ੍ਬੇ ਤੇਤਿਆਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਭਵਾ ਰੂਪਵੇਦਨਾਦਿਧਮ੍ਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਪਟਿਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਾ. ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਰਤ੍ਥੋ ਵਾ, ਤੇਨ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤਾਯ ਵਾ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਾਕਾਰੇਨ ਏਤਂ ਭਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਞਾਯੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੋ ‘‘ਭਵੋ ਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਭਵੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਕਾਲਮੇਵ ਅਨਵਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਿਭਵਂ ਵਿਚ੍ਛੇਦਂ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਸਤਭੇਦਾ ਅਵਤ੍ਥਾਦਿਵਿਭਾਗੇਨ ਅਨਨ੍ਤਭੇਦਾ ਚ, ਤਾਸਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ ਪਹਾਨਾ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਵਿਰਾਗੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਮੁਖੇਨ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਪਾਦਾ ਉਪਾਦਾਨਾਭਾਵਤੋ ਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਮਾਰਾਨਂ ਵਾ ਅਗ੍ਗਹਣਤੋ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂਭੂਤੇਨ ਚ ਤੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਮਾਰੋ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਮਾਰੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰੋ ਚ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਖਨ੍ਧਮਾਰੋ ਮਚ੍ਚੁਮਾਰੋ ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਮਾਰੋ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਾਜਿਤੋ, ਪੁਨ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੋ ਕਤੋ, ਯਤੋ ਤੇਨ ਵਿਜਿਤੋ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਮਾਰੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ. ਏਵਂ ਵਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮੋ ਪਨ ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਵਿਕਾਰਾਭਾਵੇਨ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦੀ ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਭਵਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਭੇਦੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਵੇ ਉਪਚ੍ਚਗਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਙ੍ਖਂ ਉਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਮਹਾਉਦਾਨਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਕੂਟਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ.

ਦਸਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਨਨ੍ਦਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ.

੪. ਮੇਘਿਯਵਗ੍ਗੋ

੧. ਮੇਘਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧. ਮੇਘਿਯਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਚਾਲਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਨਗਰਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚਲਪਙ੍ਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਚਲਪਙ੍ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਨਂ ਚਲਮਾਨਂ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਾਲਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਾਲਿਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਏਕੋ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਸੋਪਿ ਸਬ੍ਬਸੇਤਤ੍ਤਾ ਕਾਲਪਕ੍ਖਉਪੋਸਥੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਨਂ ਚਲਮਾਨੋ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਾਲਿਕਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰਯਿਂਸੁ, ਭਗਵਾ ਤਦਾ ਤਂ ਨਗਰਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਾਲਿਕਪਬ੍ਬਤਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਚਾਲਿਕਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਚਾਲਿਕੇ ਪਬ੍ਬਤੇ’’ਤਿ. ਮੇਘਿਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਰਿਚਾਰਕੋ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਪਠਮਬੋਧਿਯਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਅਨਿਬਦ੍ਧਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਏਕਦਾ ਨਾਗਸਮਾਲੋ, ਏਕਦਾ ਨਾਗਿਤੋ, ਏਕਦਾ ਉਪਵਾਨੋ, ਏਕਦਾ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋ, ਤਦਾਪਿ ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰੋਵ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮੇਘਿਯੋ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਜਨ੍ਤੁਗਾਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਕਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਪਰਂ ਗੋਚਰਗਾਮਂ. ‘‘ਜਤ੍ਤੁਗਾਮ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਕਿਮਿਕਾਲ਼ਾਯਾਤਿ ਕਾਲ਼ਕਿਮੀਨਂ ਬਹੁਲਤਾਯ ‘‘ਕਿਮਿਕਾਲ਼ਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਯ ਨਦਿਯਾ. ਜਙ੍ਘਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਚਿਰਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਜਙ੍ਘਾਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲਮਥਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਵਿਚਰਣਂ. ਪਾਸਾਦਿਕਨ੍ਤਿ ਅਵਿਰਲ਼ਰੁਕ੍ਖਤਾਯ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਸਾਦਮਾਵਹਤੀਤਿ ਪਾਸਾਦਿਕਂ. ਸਨ੍ਦਚ੍ਛਾਯਤਾਯ ਮਨੁਞ੍ਞਭੂਮਿਭਾਗਤਾਯ ਚ ਮਨੁਞ੍ਞਂ. ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਮੇਤੀਤਿ ਰਮਣੀਯਂ. ਅਲਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਂ, ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਧਾਨਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਗੇਨ ਭਾਵਨਾਯ ਅਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸ. ਪਧਾਨਾਯਾਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਾਯ. ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਅਹਂ. ਥੇਰੇਨ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਰਞ੍ਞਾ ਏਵ ਸਤਾ ਅਨੁਭੂਤਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਿਤੁਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ. ਆਗਮੇਹਿ ਤਾਵਾਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ. ਏਕਕਮ੍ਹਿ ਤਾਵਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਮਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਕਮ੍ਮੇ ਅਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੇਮਵਸੇਨ ਪੁਨ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮਦ੍ਦਵਜਨਨਤ੍ਥਂ ਆਹ. ਯਾਵ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਯਾਵ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਆਗਮੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਦਿਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ.

ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਕਤਤ੍ਤਾ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਯਾ ਵਾ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਚਯੋਤਿ ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਨ ਪਤਿਚਯੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਹਿ ਭਾਵਿਤਮਗ੍ਗੋ ਪੁਨ ਭਾਵੀਯਤਿ, ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਾ ਪੁਨ ਪਹਾਨੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਕਤਸ੍ਸ ਪਤਿਚਯੋਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਵਡ੍ਢਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪਤਿਚਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਖੋ ਮੇਘਿਯ ਵਦਮਾਨਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ‘‘ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਵਦਮਾਨਂ ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਨਾਮ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ?

ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚ ਯਸ੍ਮਿਂ ਮਙ੍ਗਲਸਿਲਾਪਟ੍ਟੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਵਿਵਿਧਨਾਟਕਪਰਿਵਾਰੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਮਣਭਾਵੋ ਵਿਗਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ, ਰਾਜਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਪਰਿਵਾਰਪਰਿਵੁਤੋ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਾਰਹੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤੋ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਸਹੋਡ੍ਢਂ ਗਹਿਤੇ ਦ੍ਵੇ ਚੋਰੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਠਪਿਤੇ ਵਿਯ ਅਦ੍ਦਸ. ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਵਧਂ ਆਣਾਪਨਵਸੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ ਆਣਾਪਨਵਸੇਨ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਏਵਂ ਸੋ ਲਤਾਜਾਲੇਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਮਧੁਮਕ੍ਖਿਕਾਹਿ ਮਧੁਘਾਤਕੋ ਵਿਯ ਚ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮੇਘਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋਤਿ ਗਰਹਣਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਕਿਰੇਤਂ ਯਥਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਵਲਿਯਗਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਵੋਚ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੧੧). ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲਵਾਦੀਸੁ ਲੋਭਵਸੇਨ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਖਰਸ੍ਸਰਾਨਂ ਪਕ੍ਖਿਆਦੀਨਂ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਵਨੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਲੇਡ੍ਡੁਆਦੀਹਿ ਤੇਸਂ ਪਟਿਬਾਹਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ, ‘ਇਧੇਵਾਹਂ ਵਸੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾਵਸੇਨ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਵਨਚਰਕੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭਨੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਤੇਸਂ ਵਿਹੇਠਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਅਚ੍ਛਰਿਯਕਾਰਣਂ. ਅਨ੍ਵਾਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨੁਲਗ੍ਗਾ ਵੋਕਿਣ੍ਣਾ. ਅਤ੍ਤਨਿ ਗਰੁਮ੍ਹਿ ਚ ਏਕਤ੍ਤੇਪਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਨੁਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਂ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਪ੍ਪਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਵਤ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੀਘਦਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਸੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਕਾਰਣਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚ ‘‘ਇਧ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਬਹੁਲਂ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ. ਪਾਪਕਾਤਿ ਲਾਮਕਾ. ਅਕੁਸਲਾਤਿ ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਾ. ਦੁਗ੍ਗਤਿਸਮ੍ਪਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਪਾਪਕਾ, ਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਅਕੁਸਲਾ. ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਊਹਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਰੋਪੇਤੀਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਕਾਮਸਹਗਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਕਿਲੇਸਕਾਮਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਰਮ੍ਮਣੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਹਗਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਵਿਹਿਂਸਾਸਹਗਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਤੇਸੁ ਕਾਮਾਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ, ‘‘ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੁ ਵਾ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਪਦੁਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਪਾਣਿਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਹੇਠੇਤੁਕਾਮਤਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਕਰੁਣਾਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਂ ਅਨੁਜਾਨਿ? ‘‘ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋਪਿ ਚਾਯਂ ਮਂ ਓਹਾਯ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੇਵ, ‘ਪਰਿਚਾਰਕਾਮਤਾਯ ਮਞ੍ਞੇ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀ’ਤਿ ਚਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ. ਤਦਸ੍ਸ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿ.

ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਾਯ, ਮੇਘਿਯ, ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਾਯਾਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚੇਤਸੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਹਿ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚੇਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਚ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚੇਤਸੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਚੇਵ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਚ. ਸਾਯਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਕਥਿਤਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਆਸਯੇ ਪਰਿਪਾਚਿਤੇ ਪਬੋਧਿਤੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿਪਕ੍ਕਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਦਭਾਵੇ ਅਪਰਿਪਕ੍ਕਾ.

ਕਤਮੇ ਪਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ.

‘‘ਕੁਸੀਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ.

‘‘ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤੀ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ.

‘‘ਅਸਮਾਹਿਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਸਮਾਹਿਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ.

‘‘ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ.

‘‘ਇਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ, ਪਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ, ਪਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ – ਇਮੇਹਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੮੫).

ਅਪਰੇਪਿ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯਾ – ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਚਮਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਪਹਾਨਸਞ੍ਞਾ ਵਿਰਾਗਸਞ੍ਞਾਤਿ ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਤਾ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾਤਿ. ਤੇਸੁ ਵਿਨੇਯ੍ਯਦਮਨਕੁਸਲੋ ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮੇਘਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਇਧ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਦਯੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਰਿਪਾਚਨੀਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਪਾਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਧ, ਮੇਘਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਭਦ੍ਦੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ‘‘ਅਘਸ੍ਸ ਘਾਤਾ, ਹਿਤਸ੍ਸ ਵਿਧਾਤਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਉਪਕਾਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋਵ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਗ੍ਗਲੇਹੇਵ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸਹ ਅਯਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਵਿਨਾ ਤੇਹੀਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯੋ.ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚੇਵ ਕਾਯੇਨ ਚ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਸਮ੍ਪਵਙ੍ਕੋ. ਪਦਤ੍ਤਯੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗੇ ਆਦਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ – ਇਧ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚਾਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਦ੍ਦਹਤਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਂ ਕਮ੍ਮਫਲਞ੍ਚ, ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਹੇਤੁਭੂਤਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਹਿਤੇਸਿਤਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ. ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ ਚੋਦਕੋ ਪਾਪਗਰਹੀ ਵਤ੍ਤਾ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ, ਸੁਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਗਮ੍ਭੀਰਾਨਂ ਕਥਾਨਂ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਚਾਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ, ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਸਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਸੋ ਸਤਿਯਾ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍ਵੇਸਮਾਨੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਾਹਿਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਸਮਾਧਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵੀਰਿਯੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਅਹਿਤਾ ਨਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਚ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ;

ਗਮ੍ਭੀਰਞ੍ਚ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਨੋ ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਯੇ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੩੭);

ਅਯਂ ਪਠਮੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਿਪਾਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ, ਅਯਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਸ੍ਸ ਆਦਿਭਾਵਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਹੁਕਾਰਤਾਯ ਪਧਾਨਭਾਵਤੋ ਚ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਦਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮੋ ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮੋ ਅਵਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪਾਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਕਾਰਤਾ ਪਧਾਨਤਾ ਚ ‘‘ਉਪਡ੍ਢਮਿਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ, ‘‘ਮਾ ਹੇਵਂ, ਆਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਕਲਮੇਵ ਹਿਦਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਦਿਦਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ਕਲ੍ਯਾਣਸਹਾਯਤਾ’’ਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਪਦੇਹਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੯; ੫.੨) ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਚ ਅਪਰਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ. ਸੀਲਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ? ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ. ਕਿਮਿਦਂ ਸੀਲਨਂ ਨਾਮ? ਸਮਾਧਾਨਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸੁਸੀਲ੍ਯਵਸੇਨ ਅਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਉਪਧਾਰਣਂ, ਝਾਨਾਦਿਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਆਧਾਰਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲੇਤਿ ਸੀਲਤੀਤਿ ਵਾ ਸੀਲਂ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਨਯੇਨ ਸੀਲਤ੍ਥੋ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਸਿਰਟ੍ਠੋ ਸੀਤਲਟ੍ਠੋ ਸੀਲਟ੍ਠੋ ਸਂਵਰਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ. ਤਯਿਦਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਤੋ ਅਤਿਸਯਤੋ ਵਾ ਸੀਲਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੀਲਵਾ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਥਾ ਚ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯੋ ਨਂ ਪਾਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਮੋਚੇਤਿ ਆਪਾਯਿਕਾਦੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ. ਸਂਵਰਣਂ ਸਂਵਰੋ, ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇਵ ਸਂਵਰੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋ, ਤੇਨ ਸਂਵੁਤੋ ਪਿਹਿਤਕਾਯਵਾਚੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸ੍ਸ, ਉਪਰਿ ਵਿਸੇਸਾਨਂ ਯੋਗਸ੍ਸ ਚ ਉਪਕਾਰਕਧਮ੍ਮਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਤੋ ਅਚਵਨਧਮ੍ਮਤਾਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਆਦਾਨਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮਙ੍ਗਿਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਰਿਦੀਪਨਂ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਬਲਵਭਾਵਤੋ, ਪਾਪਕਿਰਿਯਾਯ ਸੁਕਰਭਾਵਤੋ, ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਵਤੋ ਬਹੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਪਾਯੇਸੁ ਪਤਨਸੀਲੋਤਿ ਪਾਤੀ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਵਾ ਭਵਾਦੀਸੁ ਕਮ੍ਮਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਘਟੀਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਤੋ ਗਮਨਸੀਲੋਤਿ ਪਾਤੀ, ਮਰਣਵਸੇਨ ਵਾ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਪਤਨਸੀਲੋਤਿ ਵਾ ਪਾਤੀ, ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੋ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ. ਤਂ ਪਾਤਿਨਂ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੋਕ੍ਖੇਤੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਵੋਦਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੦੦), ‘‘ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸਵੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮) ਚ.

ਅਥ ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਹੇਤੁਨਾ ਸਂਸਾਰੇ ਪਤਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਾਤਿ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੀਵਰਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਵਤਂ ਸਂਸਰਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨੪) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਦਿਸਂਕਿਲੇਸਤ੍ਤਯਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ, ‘‘ਕਣ੍ਠੇਕਾਲੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਯ ਸਮਾਸਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਥ ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹੀਤਿ ਪਾਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨਿਯ੍ਯਤੀ ਲੋਕੋ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਕਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੬੨). ਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਨੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਪਤਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖੇ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖੇ ਚਾਤਿ ਪਾਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਸਂਕਿਲੇਸਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ – ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਜਨੇਤਿ ਪੁਰਿਸਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੫੫-੫੭), ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੧੫, ੧੦੫) ਚਾਦਿ. ਤਤੋ ਪਾਤਿਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ.

ਅਥ ਵਾ ਪਤਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਾਤਿ, ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ – ‘‘ਛਸੁ ਲੋਕੋ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਛਸੁ ਕੁਬ੍ਬਤਿ ਸਨ੍ਥਵ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੭੧). ਤਤੋ ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯਤਨਸਙ੍ਖਾਤਪਾਤਿਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਾਤੋ ਵਿਨਿਪਾਤੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਾਤੀ, ਸਂਸਾਰੋ. ਤਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ.

ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਧਿਪਤਿਭਾਵਤੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਭਗਵਾ ਪਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਮੋਕ੍ਖੋ. ਪਤਿਨੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਤੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਏਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸਬ੍ਬਗੁਣਾਨਂ ਵਾ ਤਮ੍ਮੂਲਭਾਵਤੋ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਪਤਿ ਚ, ਸੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਮੋਕ੍ਖੋ ਚਾਤਿ ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਏਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਆਦਿਮੇਤਂ ਮੁਖਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਅਥ ਵਾ ਪਇਤਿ ਪਕਾਰੇ, ਅਤੀਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕਾਰੇਹਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਮੋਕ੍ਖੇਤੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸੀਲਂ ਸਯਂ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ, ਸਮਾਧਿਸਹਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤਞ੍ਚ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਚ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਮੋਚੇਤੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ. ਪਤਿ ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਵਾ ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਦੋਸਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਏਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਟਿਬਿਮ੍ਬਭੂਤੋਤਿ ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਹਿ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਉਦਯਭੂਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗੋ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਸਂਕਿਲੇਸਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤੋ. ਪਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਏਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਪਤਿਵਤ੍ਤਤਿ ਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਤਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਪਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇਵ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਸਂਵਰਤਿ ਪਿਦਹਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਂਵਰੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇਵ ਸਂਵਰੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਤਤੋ ਤਤੋ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਤੋ ਵਿਰਤਿਯੋ ਚੇਤਨਾ ਚ. ਤੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ –

‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧).

ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਇਰੀਯਤਿ ਵਤ੍ਤਤਿ.

ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਸ੍ਸ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਕਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਾਚਾਰਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵਾਚਸਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਸਾਰੁਪ੍ਪਆਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਵੇਸਿਯਾਦਿਅਗੋਚਰਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ.

ਅਪਿਚ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਗਾਰਵੋ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਸਗਾਰਵੋ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥੋ ਸੁਪਾਰੁਤੋ ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਆਲੋਕਿਤੇਨ ਵਿਲੋਕਿਤੇਨ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤੇਨ ਪਸਾਰਿਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਜਾਗਰਿਯਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕੇਸੁ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ ਗਰੁਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਬਹੁਲੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ.

ਗੋਚਰੋ ਪਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਗੋਚਰੋ ਆਰਕ੍ਖਗੋਚਰੋ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਗੋਚਰੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਸੁਤਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਸੁਤਂ ਪਰਿਯੋਦਾਪੇਤਿ, ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਤਰਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਜੁਂ ਕਰੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਸੀਲੇਨ, ਸੁਤੇਨ, ਚਾਗੇਨ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਗੋਚਰੋ.

ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਯੁਗਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਾਵੀ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵੁਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਹਤ੍ਥਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ, ਨ ਅਸ੍ਸਂ, ਨ ਰਥਂ, ਨ ਪਤ੍ਤਿਂ, ਨ ਇਤ੍ਥਿਂ, ਨ ਪੁਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ, ਨ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ, ਨ ਅਧੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ, ਨ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਆਰਕ੍ਖਗੋਚਰੋ.

ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਗੋਚਰੋ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗੋਚਰੋ ਸਕੋ ਪੇਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਸਯੋ, ਯਦਿਦਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੭੨).

ਤਤ੍ਥ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਗੋਚਰਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰੇਸਂ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਗੋਚਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਇਮਾਯ ਚ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ.

ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਅਣੁਪ੍ਪਮਾਣੇਸੁ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਨ੍ਨਸੇਖਿਯਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ. ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਮਾਣੁਮਤ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜਂ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਪਮਾਣਾਧਿਕਯੋਜਨਸਤਸਹਸ੍ਸੁਬ੍ਬੇਧਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਯੋਪਿ ਸਬ੍ਬਲਹੁਕਂ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਮਤ੍ਤਂ ਪਾਰਾਜਿਕਸਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ ਨਾਮ. ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਿਕਾਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਲ੍ਲੇਖਨੀ, ਤੇਸਂ ਤਨੁਭਾਵਾਯ ਪਹਾਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪਾ. ਚੇਤੋਵਿਵਰਣਸਪ੍ਪਾਯਾਤਿ ਚੇਤਸੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਾਨਂ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਦੂਰੀਭਾਵਕਰਣੇਨ ਚੇਤੋਵਿਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾ, ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਵਿਵਰਣਾਯ ਪਾਕਟੀਕਰਣਾਯ ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਾ ਉਪਕਾਰਿਕਾਤਿ ਚੇਤੋਵਿਵਰਣਸਪ੍ਪਾਯਾ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਦਿਆਵਹਨੇਨ ਅਯਂ ਕਥਾ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਿਕਾ ਚੇਤੋਵਿਵਰਣਸਪ੍ਪਾਯਾ ਚ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯਾਤਿ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਵਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਰਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਚ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਚ. ਉਪਸਮਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾਯ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਭਿਜਾਨਨਾਯ. ਸਮ੍ਬੋਧਾਯਾਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਸਮ੍ਬੋਧਾਯ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਆਦਿਤੋ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਲਾਭਿਨੋ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਕਥਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਭਾਵਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛੋ ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਮਹਿਚ੍ਛੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਤਿ ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ. ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਯਥਾਲਦ੍ਧੇਨ ਲਾਭੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਉਪਰੂਪਰਿ ਲਾਭਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛੋ ਨਾਮ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਅਟ੍ਠਜ੍ਝਗਮਾ, ਅਟ੍ਠਭਿ ਚਾਪਿ ਸੋਲ਼ਸ;

ਸੋਲ਼ਸਭਿ ਚ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਂ ਚਕ੍ਕਮਾਸਦੋ;

ਇਚ੍ਛਾਹਤਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਚਕ੍ਕਂ ਭਮਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੫.੧੦੩);

‘‘ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਾ ਅਤਿਲੋਭੇਨ, ਅਤਿਲੋਭਮਦੇਨ ਚਾ’’ਤਿ ਚ. (ਜਾ. ੧.੨.੧੬੮);

ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਨਿਕਾਮਯਤਾਯ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਸਮ੍ਭਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕੁਹਨਾ? ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਪਾਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਪਕਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪਟਿਸੇਵਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਾ ਸਾਮਨ੍ਤਜਪ੍ਪਿਤੇਨ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥਸ੍ਸ ਵਾ ਅਠਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੬੧).

ਸਨ੍ਤਗੁਣਸਮ੍ਭਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਅਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਮਹਿਚ੍ਛੋ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਦ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ‘ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤੂ’ਤਿ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੀਲਵਾ ਸਮਾਨੋ ‘ਸੀਲਵਾਤਿ ਮਂ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤੂ’ਤਿ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੫੧).

ਦੁਤ੍ਤਪ੍ਪਿਯਤਾਯ ਹਿਸ੍ਸ ਵਿਜਾਤਮਾਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਚ, ਮਹਿਚ੍ਛੋ ਚਾਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ;

ਸਕਟੇਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦੇਨ੍ਤੁ, ਤਯੋਪੇਤੇ ਅਤਪ੍ਪਿਯਾ’’ਤਿ.

ਏਤੇ ਪਨ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾਦਯੋ ਦੋਸੇ ਆਰਕਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਗੁਣਨਿਗੂਹਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਚ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਗੁਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਦ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਮਂ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੀਲਵਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ, ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ, ਸਮਾਹਿਤੋ, ਪਞ੍ਞਵਾ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਪਞ੍ਞਵਾਤਿ ਮਂ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ਪਚ੍ਚਯਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਧੁਤਙ੍ਗਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਅਧਿਗਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਞ੍ਚ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇਪਿ ਹਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਬਹੁ ਹੋਤਿ, ਦਾਯਕੋ ਅਪ੍ਪਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚੇ ਅਪ੍ਪੋ, ਦਾਯਕੋ ਬਹੁਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋਪਿ ਚੇ ਬਹੁ, ਦਾਯਕੋਪਿ ਬਹੁਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਲਾਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਲਾਭਂ ਥਾਵਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਦਾਯਕਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਤਿ. ਧੁਤਙ੍ਗਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਨ ਜਾਨਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਧੁਤਙ੍ਗਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ. ਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ. ਯੋ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਿਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਅਧਿਗਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਯਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਿਧਿਨਾ ਅਨੇਕਾਕਾਰਵੋਕਾਰਆਨਿਸਂਸਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਚਾਰਸ੍ਸ ਆਦੀਨਵਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ.

ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਕਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀਤਿ ਸਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧੇਨ ਤੁਟ੍ਠਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਸਮਂ ਪਚ੍ਚਯਿਚ੍ਛਂ ਪਹਾਯ ਸਮਂ ਤੁਟ੍ਠਿ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ. ਸਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਤੁਟ੍ਠਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ –

‘‘ਅਤੀਤਂ ਨਾਨੁਸੋਚਨ੍ਤੋ, ਨਪ੍ਪਜਪ੍ਪਮਨਾਗਤਂ;

ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾ ਵਾ ਞਾਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਵਿਧਿਨਾ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਤੁਟ੍ਠਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ, ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ, ਏਵਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਸੁ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੀਵਰਂ ਲਭਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ, ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਯਾਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਥ ਪਨ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਆਬਾਧਜਰਾਭਿਭੂਤੋ ਵਾ, ਗਰੁਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਸੋ ਸਭਾਗੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਪਟ੍ਟਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਹਗ੍ਘਚੀਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਥੇਰਾਨਂ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਇਦਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਅਨੁਰੂਪਂ, ਇਦਂ ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਲਾਨਂ, ਇਦਂ ਅਪ੍ਪਲਾਭੀਨਂ ਵਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦਿਤੋ ਨਨ੍ਤਕਾਨਿ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਾ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.

ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਤਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ, ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਯਾਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਥ ਪਨ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਲੂਖਂ ਪਕਤਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਰੋਗਾਤਙ੍ਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਸੋ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਣੀਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਤਿ, ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਦੀਨਂ ਅਨੁਰੂਪੋ’’ਤਿ ਚੀਵਰਂ ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਮਿਸ੍ਸਕਾਹਾਰਂ ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.

ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਮਨਾਪਂ ਵਾ ਅਮਨਾਪਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਪਿ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਕਮ੍ਪਿ, ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰਂ ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਥ ਪਨ ਆਬਾਧਿਕੋ ਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਵਾ, ਸੋ ਬ੍ਯਾਧਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਪਕਤਿਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਲਭਤਿ, ਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਸਤੋ ਅਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਪਣੀਤਸੇਨਾਸਨਂ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਤਾਯ ਵਾ ਲੇਣਮਣ੍ਡਪਕੂਟਾਗਾਰਾਦੀਨਿ ਪਣੀਤਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਸੋ ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਦੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.

ਇਧ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ, ਸੋ ਤੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਲਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਥ ਪਨ ਤੇਲੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਫਾਣਿਤਂ ਲਭਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਸਭਾਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਤੇਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਬਲਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਅਪਰੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਬਹੁਂ ਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦਿਪਣੀਤਭੇਸਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਚੀਵਰਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਚਿਰਪਬ੍ਬਜਿਤਾਦੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਭਤੇਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਦਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਚਸ੍ਸ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਪਿ ਰੋਗੋ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ‘‘ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ, ਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਯਾਵਜੀਵਂ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੨੮) ਵਚਨਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਰਮਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸੋ.

ਸੋ ਏਵਂਪਭੇਦੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ ਇਤਰੀਤਰਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋ’’ਤਿ. ਇਤਰੀਤਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਿਧਿਨਾ ਆਨਿਸਂਸਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਦੀਨਵਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਕਥਾ. ਇਤੋ ਪਰਾਸੁਪਿ ਕਥਾਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ, ਵਿਸੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਕ੍ਖਾਮ.

ਪਵਿਵੇਕਕਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋਤਿ ਤਯੋ ਵਿਵੇਕਾ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏਕੋ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਕੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਕੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਕੋ ਚਙ੍ਕਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਕੋ ਚਰਤਿ, ਏਕੋ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਵਿਵਿਤ੍ਤਵਾਸੋ ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਨਾਮ. ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਨਾਮ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਚ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾਨਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਚ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਚ ਨਿਰੁਪਧੀਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੫੭).

ਵਿਵੇਕੋਯੇਵ ਪਵਿਵੇਕੋ, ਪਵਿਵੇਕਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਪਵਿਵੇਕਕਥਾ.

ਅਸਂਸਗ੍ਗਕਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਵਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਭੋਗਸਂਸਗ੍ਗੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਸਂਸਗ੍ਗਾ. ਤੇਸੁ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਣਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਵਾ ਨਿਗਮੇ ਵਾ ਇਤ੍ਥੀ ਅਭਿਰੂਪਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ਪਰਮਾਯ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਂਸੀਦਤਿ ਵਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਸਵਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਸਨ੍ਥਵੋ ਸਵਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਨ ਹੇਵ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਣਾਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਾਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਅਭਿਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਪਾਸਾਦਿਕਂ ਪਰਮਾਯ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ, ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਂਸੀਦਤਿ ਵਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਸਨ੍ਥਵੋ ਦਸ੍ਸਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਥਵੋ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਸਹਜਗ੍ਘਨਾਦੀਨਿਪਿ ਏਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਸਨ੍ਤਕਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਦਤ੍ਵਾ ਵਾ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਨਭਙ੍ਗਿਯਾਦਿਨੋ ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਸਨ੍ਥਵੋ ਸਮ੍ਭੋਗਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਾਹਾਦਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਸਨ੍ਥਵੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਯੋਪਿ ਚੇਸ –

‘‘ਗਿਹੀਹਿ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਹਸੋਕੀ ਸਹਨਨ੍ਦੀ ਸੁਖਿਤੇਸੁ ਸੁਖਿਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਯ੍ਯੋਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩; ਮਹਾਨਿ. ੧੬੪) –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੋ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਯੋ ਚ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿਪਿ ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਯ੍ਵਾਯਂ ਸਂਸਾਰੇ ਥਿਰਤਰਂ ਸਂਵੇਗਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਤਿਬ੍ਬਂ ਭਯਸਞ੍ਞਂ, ਸਰੀਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਂ, ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਜਿਗੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਸਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮਲਦਲੇ ਜਲਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਲਗ੍ਗਭਾਵੋ, ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਸਂਸਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤਾਯ ਅਸਂਸਗ੍ਗੋ. ਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਅਸਂਸਗ੍ਗਕਥਾ.

ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਕਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਰਸ੍ਸ ਭਾਵੋ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੀਰਿਯਂ, ਵਿਧਿਨਾ ਈਰਯਿਤਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੀਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯਞ੍ਚ ਤਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਆਰਮ੍ਭਨਂ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਾਯਿਕੋ ਚੇਤਸਿਕੋ ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧੋ, ਆਰਮ੍ਭਧਾਤੁ, ਨਿਕ੍ਕਮਧਾਤੁ, ਪਰਕ੍ਕਮਧਾਤੁ ਚਾਤਿ ਤਿਵਿਧੋ; ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ. ਸੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਮਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਿਲੇਸਂ ਠਾਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ; ਠਾਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਂ, ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਯਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਜਪਦੇਨ ਦਣ੍ਡੇਨ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ, ਤਿਖਿਣੇਨ ਅਸਿਨਾ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਗੀਵਾਯ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਬਲੇਨ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਕਥਾ.

ਸੀਲਕਥਾਦੀਸੁ ਦੁਵਿਧਂ ਸੀਲਂ ਲੋਕਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਾਦਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਸੀਲਂ ਫਲਸੀਲਞ੍ਚ. ਤਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਾਦਕਭੂਤਾ ਸਹ ਉਪਚਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਲੋਕਿਯੋ ਸਮਾਧਿ, ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਸਮਾਧਿ ਨਾਮ. ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਲੋਕਿਯਾ ਸੁਤਮਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਾ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਞ੍ਚ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਫਲਪਞ੍ਞਾ ਚ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਪਿ ਅਰਿਯਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤੀਨਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ. ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਿਧਿਨਾ ਅਨੇਕਾਕਾਰਵੋਕਾਰਆਨਿਸਂਸਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਚੇਵ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਾਦੀਨਂ ਆਦੀਨਵਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕਥਾ, ਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਕਥਾ ਵਾ ਸੀਲਾਦਿਕਥਾ ਨਾਮ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਞ੍ਚ ਪਰੇਸਂ ਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫੨; ਅ. ਨਿ. ੧੦.੭੦) ‘‘ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਚੀਵਰੇਨ, ਇਤਰੀਤਰਚੀਵਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਵਣ੍ਣਵਾਦੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੪੪; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੮) ਚ ਆਦਿਵਚਨਤੋ ਸਯਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ ਤਥਾਰੂਪੀ ਕਥਾ, ਯਾ ਇਧ ਅਭਿਸਲ੍ਲੇਖਿਕਾਦਿਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾਦੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਕਥਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸਾਧਿਨੀ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਮੇਘਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ…ਪੇ. … ਅਕਸਿਰਲਾਭੀ’’ਤਿ.

ਏਵਰੂਪਾਯਾਤਿ ਈਦਿਸਾਯ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ. ਨਿਕਾਮਲਾਭੀਤਿ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਲਾਭੀ ਯਥਾਰੁਚਿਲਾਭੀ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਇਮਾ ਕਥਾ ਸੋਤੁਂ ਵਿਚਾਰੇਤੁਞ੍ਚ ਯਥਾਸੁਖਂ ਲਭਨ੍ਤੋ. ਅਕਿਚ੍ਛਲਾਭੀਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਲਾਭੀ. ਅਕਸਿਰਲਾਭੀਤਿ ਵਿਪੁਲਲਾਭੀ.

ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਵੀਰਿਯੋ. ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਜਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਲਨਾਦਿਅਤ੍ਥੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕੁਸਲਾਨਂ ਸਹਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਮਗ੍ਗਫਲਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦਨਾਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦਨਾਯ. ਥਾਮਵਾਤਿ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵੀਰਿਯਥਾਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋਤਿ ਥਿਰਪਰਕ੍ਕਮੋ ਅਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯੋ. ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋਤਿ ਅਨੋਰੋਹਿਤਧੁਰੋ ਅਨੋਸਕ੍ਕਿਤਵੀਰਿਯੋ.

ਪਞ੍ਞਵਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਞ੍ਚ ਵਯਞ੍ਚ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿਯਾ. ਅਰਿਯਾਯਾਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਾ ਦੂਰੇ ਠਿਤਾਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾਯ. ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਖੇਪਨਤੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਮ੍ਮਾ ਹੇਤੁਨਾ ਞਾਯੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ.

ਇਮੇਸੁ ਚ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸੀਲਂ ਵੀਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾ ਚ ਯੋਗਿਨੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਅਙ੍ਗਂ, ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਬਾਹਿਰਂ ਅਙ੍ਗਂ. ਤਥਾਪਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨੇਵ ਸੇਸਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵੇਤ੍ਥ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ, ਮੇਘਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੇਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਕਂਸੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਵਸ੍ਸਂਭਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਪਰਾਮਸਨਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਸੀਲਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਦੇਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੀਲਵਨ੍ਤਤਾਯ ਭਵਨਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏਤਂ ਤਸ੍ਸ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ, ਅਵਸ੍ਸਂਭਾਵੀ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜਨਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਸਂ ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮੇਘਿਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਦਿਨਾ ਸਕਲਂ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਆਦਰਜਾਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯੇਹਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਭੂਤਤ੍ਤਾ ਚ ਭਾਵਨਾਨਯਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ‘‘ਤੇਨ ਚ ਪਨ, ਮੇਘਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ. ਉਤ੍ਤਰੀਤਿ ਆਰਦ੍ਧਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਰਾਗਾਦਿਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਚੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਵਿਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ ਵਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬਾ ਚ.

ਅਸੁਭਾਤਿ ਏਕਾਦਸਸੁ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਯਥਾਰਹਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾ. ਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਪਜਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਲਿਲਾਯਕੋਪਮਾਯ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ – ਏਕੋ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਅਸਿਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕੋਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤੇ ਸਾਲਿਯੋ ਲਾਯਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਵਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਾਵੋ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਸੋ ਅਸਿਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਯਟ੍ਠਿਂ ਆਦਾਯ, ਤੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਾਵੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਵਤਿਂ ਪਾਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਅਸਿਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਲਿਯੋ ਲਾਯਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਸਾਲਿਲਾਯਕੋ ਵਿਯ ਯੋਗਾਵਚਰੋ, ਅਸਿਤਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾ, ਲਾਯਨਕਾਲੋ ਵਿਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੋ, ਯਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਤਿ ਵਿਯ ਸਂਵਰੋ, ਵਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਾਵੀਨਂ ਪਵਿਸਨਂ ਵਿਯ ਸਹਸਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਪਮਾਦਂ ਆਗਮ੍ਮ ਰਾਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਂ, ਅਸਿਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਯਟ੍ਠਿਂ ਆਦਾਯ, ਪਵਿਟ੍ਠਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਗਾਵੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਵਤਿਂ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾਲਿਲਾਯਨਂ ਵਿਯ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਨ ਰਾਗਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੋਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਉਪਮਾਸਂਸਨ੍ਦਨਂ. ਏਵਂਭੂਤਂ ਭਾਵਨਾਵਿਧਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸੁਭਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿ.

ਮੇਤ੍ਤਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਪਸ੍ਸ ਪਜਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਨਂ ਉਪਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਯਾਤਿ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਨਵਵਿਧਸ੍ਸ ਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਵਨ੍ਤਤੋ ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ ਤਾਵਕਾਲਿਕਤੋ ਨਿਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੭; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਹੇਮਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੫੬) ਪਵਤ੍ਤਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਸਣ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਸਾਰਕਤੋ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਰਤੋ ਰਿਤ੍ਤਤੋ ਤੁਚ੍ਛਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਹੇਮਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੫੬) ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਣ੍ਠਹਤਿ, ਅਤਿਦਲ਼੍ਹਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠੇ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤੀਸੁ ਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਦਿਟ੍ਠਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹਿ, ਮੇਘਿਯ, ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਸਣ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ. ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਮਾਨੋ ਸੁਪ੍ਪਜਹੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ – ‘‘ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਯੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਪਚ੍ਚਯਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਅਸੁਭਾਦਿਭਾਵਨਾਨਯੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮੇਘਿਯਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕਚੋਰੇਹਿ ਕੁਸਲਭਣ੍ਡੁਪਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਅਵਿਨੋਦਨੇ ਵਿਨੋਦਨੇ ਚ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਖੁਦ੍ਦਾਤਿ ਹੀਨਾ ਲਾਮਕਾ. ਵਿਤਕ੍ਕਾਤਿ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਤਯੋ ਪਾਪਵਿਤਕ੍ਕਾ. ਤੇ ਹਿ ਸਬ੍ਬਵਿਤਕ੍ਕੇਹਿ ਪਤਿਕਿਟ੍ਠਤਾਯ ਇਧ ਖੁਦ੍ਦਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਨ ਚ ਖੁਦ੍ਦਮਾਚਰੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੯.੩; ਸੁ. ਨਿ. ੧੪੫) ਵਿਯ. ਸੁਖੁਮਾਤਿ ਞਾਤਿਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਞਾਤਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਜਨਪਦਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਮਰਾਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਨਵਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋਤਿ ਏਤੇ ਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਵਿਯ ਦਾਰੁਣਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਸਭਾਵਤਾਯ ਸੁਖੁਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨੁਗਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਤਾ. ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਦਨੁਗਤਮੇਵ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਨਿਰੋਪਨਤੋ. ‘‘ਅਨੁਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਅਨੁਉਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਾਤਿ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਕਰਾ.

ਏਤੇ ਅਵਿਦ੍ਵਾ ਮਨਸੋ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਏਤੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਕੇ ਮਨੋਵਿਤਕ੍ਕੇ ਅਸ੍ਸਾਦਾਦੀਨਵਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਞਾਤਤੀਰਣਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ ਧਾਵਤਿ ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਕਦਾਚਿ ਰੂਪੇ, ਕਦਾਚਿ ਸਦ੍ਦੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਸ੍ਸਾਦਾਦਿਵਸੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਧਾਵਤਿ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ ਧਾਵਤਿ ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਿਤਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਤਨ੍ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਮਾਨਸੋ ਇਧਲੋਕਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਆਦਾਨਨਿਕ੍ਖੇਪੇਹਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਧਾਵਤਿ ਸਂਸਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਤੇ ਚ ਵਿਦ੍ਵਾ ਮਨਸੋ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ ਏਤੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਕੇ ਮਨੋਵਿਤਕ੍ਕੇ ਅਸ੍ਸਾਦਾਦਿਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਆਤਾਪਿਯੋਤਿ ਵੀਰਿਯਵਾ. ਸਂਵਰਤੀਤਿ ਪਿਦਹਤਿ. ਸਤਿਮਾਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਅਨੁਗ੍ਗਤੇਤਿ ਦੁਲ੍ਲਭਵਸੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਏਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਕੇ ਮਨੋਵਿਤਕ੍ਕੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਹੇਤੁਤਾਯ ਮਨਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵੇ ਵਿਦ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਹਾਯਭੂਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸਤੀਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਆਤਾਪਿਯੋ ਸਤਿਮਾ ਤੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਆਯਤਿਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹੇ ਅਨੁਗ੍ਗਤੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਵ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਂਵਰਤਿ, ਞਾਣਸਂਵਰਵਸੇਨ ਪਿਦਹਤਿ, ਆਗਮਨਪਥਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਂਭੂਤੋ ਚ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪ੍ਪਬੋਧੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੇਨ ਅਸੇਸਂ, ਅਨਵਸੇਸਂ ਏਤੇ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਕੇ ਪਜਹਾਸਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਗਤੇ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਉਦ੍ਧਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨. ਦੁਤਿਯੇ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਨ੍ਤਿ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯਂ ਨਾਮ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਨਂ ਨਗਰੇ. ਉਪਵਤ੍ਤਨੇ ਮਲ੍ਲਾਨਂ ਸਾਲਵਨੇਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਅਨੁਰਾਧਪੁਰਸ੍ਸ ਥੂਪਾਰਾਮੋ, ਏਵਂ ਕੁਸਿਨਾਰਾਯ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਥੂਪਾਰਾਮਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਗਰਪਵਿਸਨਮਗ੍ਗੋ ਪਾਚੀਨਮੁਖੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਉਯ੍ਯਾਨਤੋ ਸਾਲਪਨ੍ਤਿ ਪਾਚੀਨਮੁਖਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਵਤ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਵਤ੍ਤਨੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜੂਨਂ ਸਾਲਵਨੇ. ਅਰਞ੍ਞਕੁਟਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਸਾਲਪਨ੍ਤਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਸਞ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤਾ ਕੁਟਿਕਾ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਕੁਟਿਕਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਵਿਰਹਿਤਾ ਓਸ੍ਸਟ੍ਠਵੀਰਿਯਾ ਪਮਤ੍ਤਵਿਹਾਰਿਨੋ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਦ੍ਧਤਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਬਹੁਲਤ੍ਤਾ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਉਦ੍ਧਤਾ. ਤੁਚ੍ਛਭਾਵੇਨ ਮਾਨੋ ਨਲ਼ੋ ਵਿਯਾਤਿ ਨਲ਼ੋ, ਮਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਗ੍ਗਤੋ ਨਲ਼ੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾ, ਉਗ੍ਗਤਤੁਚ੍ਛਮਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਣ੍ਡਨਾਦਿਚਾਪਲ੍ਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਬਹੁਕਤਾਯ ਵਾ ਚਪਲਾ. ਫਰੁਸਵਾਚਤਾਯ ਮੁਖੇਨ ਖਰਾਤਿ ਮੁਖਰਾ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾਬਹੁਲਤਾਯ ਵਿਕਿਣ੍ਣਾ ਬ੍ਯਾਕੁਲਾ ਵਾਚਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਕਿਣ੍ਣਵਾਚਾ. ਮੁਟ੍ਠਾ ਨਟ੍ਠਾ ਸਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਨੋ, ਸਤਿਵਿਰਹਿਤਾ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਭਾਵਤੋ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਾ. ਗਦ੍ਦੂਹਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਨ ਸਮਾਹਿਤਾਤਿ ਅਸਮਾਹਿਤਾ. ਲੋਲਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਭਨ੍ਤਮਿਗਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਤਾਯ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਸਂਵਰਣਤੋ ਅਸਞ੍ਞਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤਾਯ ਪਾਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ.

ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੇ ਚ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਵਿਭਾਵਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨਾਤਿ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਅਗੁਤ੍ਤੇਨ. ਕਾਯੇਨਾਤਿ ਛਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯੇਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਹਿ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਿਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਸਤਿਯਾ ਅਰਕ੍ਖਿਤਭਾਵਤੋ. ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਛਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਸ੍ਸ ਅਰਕ੍ਖਿਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਕਾਯੇਨਾ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਕਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾਯ ਸਤਿ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਅਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤੇਨਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਦੂਸਿਤੇਨ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂਤੇਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਯਤਾਲਕ੍ਖਣੇਨ ਥਿਨੇਨ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਯਤਾਲਕ੍ਖਣੇਨ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਚ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟੇਨ, ਤੇਨ ਕਾਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਵਸਂ ਮਾਰਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਮਾਰਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਮਾਰਸ੍ਸ ਵਸਂ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਸਯਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਮਾਯ ਹਿ ਗਾਥਾਯ ਭਗਵਾ ਯੇ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਅਯੋਨਿਸੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨੇਨ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਪਰਿਯੇਸਗਾਹਿਨੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾਯ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਭਾਵਤੋ ਕੋਸਜ੍ਜਾਭਿਭੂਤਾ ਸਂਸਾਰਵਟ੍ਟਤੋ ਸੀਸਂ ਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਗਰਹਾਮੁਖੇਨ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਗਾਥਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਮਾਰਸ੍ਸ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਰੇਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਂਵਰੇਨ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਰਕ੍ਖਣੇਨ ਪਿਦਹਨੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ. ਚਿਤ੍ਤੇ ਹਿ ਰਕ੍ਖਿਤੇ ਚਕ੍ਖਾਦਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਿਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ ਅਸ੍ਸ, ਝਾਨਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਤਾਯ ਵਿਧੂਤਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨੋ ਪੁਰੇਤਰਂਯੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਤੋ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੀਲਸਮਾਧੀਸੁ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਞਤ੍ਵਾਨ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸਮਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਮਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹੇਤਿ, ਏਵਂ ਸੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਠਮਮੇਵ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿਗਤੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ ਤਦੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਮਾਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਵਿਧਦੁਕ੍ਖਤਾਯੋਗੇਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਗਤਿਯੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਮੂਲਤ੍ਤਾ ਜਹੇ, ਪਜਹੇਯ੍ਯ. ਤਾਸਂ ਪਰਭਾਗੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਗੋਪਾਲਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩. ਤਤਿਯੇ ਕੋਸਲੇਸੂਤਿ ਕੋਸਲਾ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ‘‘ਕੋਸਲਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਸੁ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤੀਤਿ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾਵਸੇਨ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ. ਮਹਤਾਤਿ ਗੁਣਮਹਤ੍ਤੇਨਪਿ ਮਹਤਾ, ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਙ੍ਖ੍ਯਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਮਹਤ੍ਤੇਨਪਿ ਮਹਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਸਂਹਤੇਨ ਸਮਣਗਣੇਨ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ. ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਮਗ੍ਗਤੋ ਅਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ. ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿ ਘਨਪਤ੍ਤਸਾਖਾਵਿਟਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਦਚ੍ਛਾਯਸ੍ਸ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੀਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮੂਲਂ.

ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਗੋਪਾਲਕੋਤਿ ਏਕੋ ਗੋਗਣਰਕ੍ਖਕੋ, ਨਾਮੇਨ ਪਨ ਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ. ਸੋ ਕਿਰ ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ, ਯਥਾ ਕੇਣਿਯੋ