📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ

(ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ)

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ

ਉਤ੍ਤਮਂ ਵਨ੍ਦਨੇਯ੍ਯਾਨਂ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ;

ਯੋ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯਮ੍ਹਿ, ਖੁਦ੍ਦਾਚਾਰਪ੍ਪਹਾਯਿਨਾ.

ਦੇਸਿਤੋ ਲੋਕਨਾਥੇਨ, ਲੋਕਨਿਸ੍ਸਰਣੇਸਿਨਾ;

ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਸ੍ਸ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ.

ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੋ ਚ, ਖੁਦ੍ਦਕੇਸ੍ਵੇਵ ਓਗਧੋ;

ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸਾਪਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ.

ਗਾਥਾਸਤਸਮਾਕਿਣ੍ਣੋ, ਗੇਯ੍ਯਬ੍ਯਾਕਰਣਙ੍ਕਿਤੋ;

ਕਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੋਤਿ, ਸਙ੍ਖਮੇਸ ਗਤੋਤਿ ਚੇ.

ਸੁਵੁਤ੍ਤਤੋ ਸਵਨਤੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਾਣਤੋ;

ਸੂਚਨਾ ਸੂਦਨਾ ਚੇਵ, ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਥਾਰੂਪਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਤਤੋ;

ਸਮੂਹਤੋ ਅਯਂ ਤਸ੍ਮਾ, ਸਙ੍ਖਮੇਵਮੁਪਾਗਤੋ.

ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚਾਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਮਾਣਨ੍ਤੇਨ ਤਾਦਿਨੋ;

ਵਚਨਾਨਿ ਅਯਂ ਤੇਸਂ, ਨਿਪਾਤੋ ਚ ਯਤੋ ਤਤੋ.

ਅਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਵਿਸੇਸਾਨਮਭਾਵਤੋ;

ਸਙ੍ਖਂ ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਮਜ੍ਝਗਾਤਿ.

੧. ਉਰਗਵਗ੍ਗੋ

੧. ਉਰਗਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਸਮਧਿਗਤਸਙ੍ਖੋ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਏਸ ਵਗ੍ਗਤੋ ਉਰਗਵਗ੍ਗੋ, ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੋ, ਮਹਾਵਗ੍ਗੋ, ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗੋ, ਪਾਰਾਯਨਵਗ੍ਗੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ; ਤੇਸੁ ਉਰਗਵਗ੍ਗੋ ਆਦਿ. ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਉਰਗਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੇ ਚੁਦ੍ਦਸ, ਮਹਾਵਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗੇ ਸੋਲ਼ਸ, ਪਾਰਾਯਨਵਗ੍ਗੇ ਸੋਲ਼ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤਂ ਆਦਿ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਮਾਣਤੋ ਅਟ੍ਠ ਭਾਣਵਾਰਾ. ਏਵਂ ਵਗ੍ਗਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਮਾਣਵਤੋ ਪਨਸ੍ਸ –

‘‘ਯੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਵਿਨੇਤਿ ਕੋਧਂ, ਵਿਸਟਂ ਸਪ੍ਪਵਿਸਂਵ ਓਸਧੇਹਿ;

ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ, ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵ ਤਚਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਆਦਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਾ ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਾਤੁਂ ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਯੇਨ ਯਤ੍ਥ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਾ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਗਾਥਾ ਅਯਂ ਇਮਂ;

ਵਿਧਿਂ ਪਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾਸ੍ਸਾ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੇਨ ਪਨਾਯਂ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕਤ੍ਥ, ਕਦਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਚਤੁਵੀਸਤਿਬੁਦ੍ਧਸਨ੍ਤਿਕੇ ਲਦ੍ਧਬ੍ਯਾਕਰਣੋ ਯਾਵ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ, ਤਾਵ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਤੋਪਿ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਕਤਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੋ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵ-ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ ਅਨਾਚਰਿਯਕੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾ ਚ ਪਨ ਆਲ਼ਵਿਯਂ. ਯਦਾ ਚ ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਦਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਗਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਦੂਰੇਨਿਦਾਨਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਦੂਰੇਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ ਦੀਪਙ੍ਕਰਤੋ ਯਾਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਥਾ, ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਯਾਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਥਾ, ਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਤੋ ਯਾਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਥਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਦੂਰੇਨਿਦਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਞ੍ਚ ਦੂਰੇਨਿਦਾਨੇਯੇਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੂਰੇਨਿਦਾਨਵਸੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਧ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾ. ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਤ੍ਥੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਇਧ ਆਲ਼ਵਿਯਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਅਗ੍ਗਾਲ਼ਵੇ ਚੇਤਿਯੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਲ਼ਵਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਵਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿਪਿ ਛੇਦਾਪੇਨ੍ਤਿਪਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਆਲ਼ਵਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦੀ’ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਛਿਨ੍ਦਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਦੇਵਤਾਯ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਬਾਹੁਂ ਆਕੋਟੇਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਵਤਾਯ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਇਧੇਵ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਵਤਾਯ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਯਾਹਂ ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਇਧੇਵ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਦੇਵਤੇ, ਸਾਧੁ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਤੇ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਜੀਵਿਤਾ ਨ ਵੋਰੋਪੇਸਿ. ਸਚਜ੍ਜ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਤੇ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਬਹੁਞ੍ਚ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਤੇ, ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵਤੇ, ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਾ’’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੮੯).

ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਦੇਵਤਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਧਵਿਨਯਨਤ੍ਥਂ –

‘‘ਯੋ ਵੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਕੋਧਂ, ਰਥਂ ਭਨ੍ਤਂਵ ਵਾਰਯੇ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੨੨) –

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਤੋ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਪਿ, ਛੇਦਾਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿਪਿ, ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਜੀਵਂ ਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਜ੍ਝਾਯਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਰੋਚਿਤੋ ਭਗਵਾ – ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੦) ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਗਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ –

‘‘ਯੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਵਿਨੇਤਿ ਕੋਧਂ,

ਵਿਸਟਂ ਸਪ੍ਪਵਿਸਂਵ ਓਸਧੇਹੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਏਵਮਿਦਂ ਏਕਂਯੇਵ ਵਤ੍ਥੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਤਂ – ਵਿਨਯੇ, ਧਮ੍ਮਪਦੇ, ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤੇਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਾ ਸਾ ਮਾਤਿਕਾ ਠਪਿਤਾ –

‘‘ਯੇਨ ਯਤ੍ਥ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਾ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਗਾਥਾ ਅਯਂ ਇਮਂ;

ਵਿਧਿ ਪਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾਸ੍ਸਾ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਸਾ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚ ਪਕਾਸਿਤਾ ਹੋਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ.

੧. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ. ਯੋਤਿ ਯੋ ਯਾਦਿਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਨਵੋ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਵਾ ਥੇਰੋ ਵਾ. ਉਪ੍ਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਮੁਦ੍ਧਂ ਪਤਿਤਂ ਗਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤੋਕਾਸਕਤਭੂਮਿਲਦ੍ਧਵਸੇਨ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਸਮਙ੍ਗਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਰਸਮਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਅਨੁਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ, ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਤ੍ਤਯਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੇਸਸਙ੍ਖਤਞ੍ਚ ਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਤਦੇਤਂ ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੪; ਪਾਚਿ. ੪੧੭) ਚ, ‘‘ਯਥਾ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਾਨਿਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੪੮; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੨੦) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸੋਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਕਤੋਕਾਸਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਕਤੇ ਓਕਾਸੇ ਅਵਸ੍ਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਓਕਾਸਕਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਅਸਮੂਹਤਮਕੁਸਲਂ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਭੂਮਿਯਾ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਭੂਮਿ ਨਾਮ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ ਤੇਭੂਮਕਾ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਾਰਹਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ. ਤੇਨ ਹਿ ਸਾ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭੂਮਿਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਤੀਤਾਦਿਭੇਦੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੇਪਿ ਚ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਖਨ੍ਧੇ ਆਰਬ੍ਭ ਕਿਲੇਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਖਨ੍ਧੇ ਆਰਬ੍ਭ ਸੋਰੇਯ੍ਯਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਨਨ੍ਦਮਾਣਵਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ. ਯਦਿ ਚੇਤਂ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੇਯ੍ਯਤੋ ਨ ਕੋਚਿ ਭਵਮੂਲਂ ਜਹੇਯ੍ਯ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਪਨ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਖਨ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤੇਸੁ ਵਟ੍ਟਮੂਲਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਅਨੁਸੇਤਿ. ਤਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨੁਸਯਿਤਾ ਕਿਲੇਸਾ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਏਵ ਖਨ੍ਧਾ ਤੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਨ ਇਤਰੇ ਖਨ੍ਧਾ. ਅਤੀਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਚਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨੁਸਯਿਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਤੀਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁ, ਨ ਇਤਰੇ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਅਨਾਗਤਾਦੀਸੁ. ਤਥਾ ਕਾਮਾਵਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨੁਸਯਿਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁ, ਨ ਇਤਰੇ. ਏਸ ਨਯੋ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ.

ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਪਨ ਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਵਟ੍ਟਮੂਲਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਤੇ ਖਨ੍ਧਾ ਪਹੀਨਾਨਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਵਤ੍ਥੁਤੋ ਭੂਮੀਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਟ੍ਟਮੂਲਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਇਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਵਟ੍ਟਂ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਵਟ੍ਟਮੂਲਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਏਵ, ਨ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ…ਪੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਏਵ ਵਾ, ਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੂਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਨੁਸਯਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ? ਪਥਵੀਰਸਾਦਿਮਿਵ ਰੁਕ੍ਖੇ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਰੁਕ੍ਖੇ ਪਥਵੀਤਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਪਥਵੀਰਸਞ੍ਚ ਆਪੋਰਸਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਮੂਲਖਨ੍ਧਸਾਖਪਸਾਖਪਤ੍ਤਪਲ੍ਲਵਪਲਾਸਪੁਪ੍ਫਫਲੇਹਿ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਨਭਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਕਪ੍ਪਾਵਸਾਨਂ ਬੀਜਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਰੁਕ੍ਖਪਵੇਣੀਸਨ੍ਤਾਨੇ ਠਿਤੇ ‘‘ਤਂ ਪਥਵੀਰਸਾਦਿ ਮੂਲੇ ਏਵ, ਨ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ, ਫਲੇ ਏਵ ਵਾ, ਨ ਮੂਲਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸ੍ਵੇਵ ਮੂਲਾਦੀਸੁ ਅਨੁਗਤਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਮਣ੍ਡੂਕਕਣ੍ਟਕਂ ਨਾਮ ਰੁਕ੍ਖੇ ਵਿਸਂ ਪਯੋਜੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਤੇਨ ਵਿਸਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਪਥਵੀਰਸਆਪੋਰਸਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨੇਨ ਅਪ੍ਪਸਵਨਧਮ੍ਮਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪੁਨ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵਂ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਰੁਕ੍ਖੇ ਵਿਸਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਚਤੁਮਗ੍ਗਭਾਵਨਂ ਆਰਭਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੋ ਤੇਨ ਚਤੁਮਗ੍ਗਵਿਸਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਭਾਵਮਤ੍ਤਮੁਪਗਤਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਪ੍ਪਭੇਦੋ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਧਮ੍ਮਤਮਾਗਮ੍ਮ ਭਵਨ੍ਤਰਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਚਰਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੇਨ ਨਿਰਿਨ੍ਧਨੋ ਵਿਯ ਜਾਤਵੇਦੋ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਏਵਂ ਭੂਮਿਯਾ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿਚ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਾਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਸਮੂਹਤਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਮਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਸਮੁਦਾਚਾਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਪਨ ਆਪਾਥਗਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਧਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਵਸ੍ਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਲ੍ਯਾਣਿਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤੋ ਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਸਭਾਗਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਜਾਤਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬; ਅ. ਨਿ. ੬.੫੮) ਪਯੋਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿਮਨਾਰੂਲ਼੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਕਸ੍ਸ ਹੇਤੁਨੋ ਅਭਾਵਾ ਅਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਤਂ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਸਨ੍ਤੋ ਚੇਵ ਪਣੀਤੋ ਚ ਅਸੇਚਨਕੋ ਚ ਸੁਖੋ ਚ ਵਿਹਾਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਾਨਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧੬੫) ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਅਨਤੀਤਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸਮੂਹਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਸੁਮਿਤਰੁਕ੍ਖੇ ਉਪਵਨੇ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਓਚਿਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਗਾਯਤੋ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਗੀਤਸ੍ਸਰਂ ਸੁਤਵਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਜਾਤਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੫੭) ਪਯੋਗੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਾਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਸਮੂਹਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਾਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਸਮੂਹਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨਾਯਂ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਏਵਂਵਿਧਮੇਵ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤੋਕਾਸਕਤਸਮੁਦਾਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਅਫਲੋ ਚ ਅਸਕ੍ਯੋ ਚ ਵਾਯਾਮੋ. ਅਫਲੋ ਹਿ ਭੁਤ੍ਵਾਪਗਤੇ ਵਾਯਾਮੋ ਵਾਯਾਮਨ੍ਤਰੇਨਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਓਕਾਸਕਤੇ. ਅਸਕ੍ਯੋ ਚ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੁਦਾਚਾਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਲੇਸਵੋਦਾਨਾਨਂ ਏਕਜ੍ਝਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋਤਿ.

ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ –

‘‘ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਨਾਮ, ਏਕਮੇਕੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਧਾ;

ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਵਿਧੇਨੇਸ, ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ’’.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ, ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਵਿਧੇ ਵਿਨਯੇ ਏਕਮੇਕੋ ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵਰਵਿਨਯੋਪਿ ਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ, ਸਤਿਸਂਵਰੋ, ਞਾਣਸਂਵਰੋ, ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ, ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਸੀਲਸਂਵਰੋ, ‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੯; ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬) ਸਤਿਸਂਵਰੋ.

‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, (ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗਵਾ)

ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਰਣਂ;

ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ,

ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧) –

ਆਦੀਸੁ ਞਾਣਸਂਵਰੋ, ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪) ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ, ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਪਜਹਤਿ, ਵਿਨੋਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪) ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂਵਰਣਤੋ ਸਂਵਰੋ, ਵਿਨਯਨਤੋ ਵਿਨਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਥਾ ਯਂ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਙ੍ਗੇਸੁ ਯਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਿਹਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤੇਨ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁਵਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾਵਸ੍ਸ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇਸੁ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾਵਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨੋ ਯਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਿਹਾਨਿਪਵਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤੇਨਾਭਿਹਤਾਨਂ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਯਥਾਸਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਯਥਾਸਕਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੨੭੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਹਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਰਣਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਪਹਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਵਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂਤਂਪਹਾਨਵਤੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋਪੇਤਂ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਮੇਕੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦਸੇਤੇ ਵਿਨਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤੇਸੁ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਨਯਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧੇਨ ਵਿਨਯੇਨੇਸ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਂ? ਸੀਲਸਂਵਰੇਨ ਕਾਯਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤਿ, ਸਤਿਪਞ੍ਞਾਸਂਵਰੇਹਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਾਦੀਨਿ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤਿ, ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੇਨ ਸੀਤਾਦੀਨਿ ਖਮਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂਤਂਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵਂ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤਿ, ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤਿ. ਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਨ ਤੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋਪਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਬ੍ਬਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਹਾਨਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨਯੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੇਹਿ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਹਿ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਕਾਲੇ ਪਨ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਤੋ ਨ ਤੇਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਨਯਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧੇਨ ਵਿਨਯੇਨੇਸ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਯੇ ਵਾ –

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯਾ, ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਘਾਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਵਿਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਯਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯੇਥ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਕਰੁਣਾ… ਉਪੇਕ੍ਖਾ… ਅਸਤਿ-ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਵਿਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾ ਏਵ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕੋ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ…ਪੇ… ਦਾਯਾਦੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੧) –

ਏਵਂ ਪਞ੍ਚ ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯੇ ਚ –

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯਾ, ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਆਘਾਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਵਿਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ, ਏਵਰੂਪੇਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਘਾਤੋ ਪਟਿਵਿਨੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੬੨) –

ਏਵਮਾਦਿਨਾਪਿ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚ ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪੇਸ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਸ੍ਮਾ –

‘‘ਉਭਤੋਦਣ੍ਡਕੇਨ ਚੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਕਚੇਨ ਚੋਰਾ ਓਚਰਕਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਯੋ ਮਨੋ ਪਦੋਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਮੇ ਸੋ ਤੇਨ ਸਾਸਨਕਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੨) –-

ਏਵਂ ਸਤ੍ਥੁ ਓਵਾਦਂ,

‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਤੇਨ ਪਾਪਿਯੋ, ਯੋ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ;

ਕੁਦ੍ਧਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਜੇਤਿ ਦੁਜ੍ਜਯਂ.

‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ;

ਪਰਂ ਸਙ੍ਕੁਪਿਤਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਯੋ ਸਤੋ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ’’. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੮);

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਪਤ੍ਤਕਨ੍ਤਾ ਸਪਤ੍ਤਕਰਣਾ ਕੋਧਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਂ ਵਾ. ਕਤਮੇ ਸਤ੍ਤ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪਤ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਤਿ – ‘ਅਹੋ, ਵਤਾਯਂ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪਤ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਵਤਾਯ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਕੋਧਨਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਕੋਧਪਰੇਤੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਹੋਤਿ ਸੁਨ੍ਹਾਤੋ ਸੁਵਿਲਿਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁ ਓਦਾਤਵਤ੍ਥਵਸਨੋ, ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋਵ ਹੋਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਪਤ੍ਤਕਨ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਕਰਣੋ ਕੋਧਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਂ ਵਾ (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪).

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪਤ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਤਿ – ‘ਅਹੋ, ਵਤਾਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਯੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਨ ਪਚੁਰਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਨ ਭੋਗਵਾ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਨ ਯਸਵਾ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਨ ਮਿਤ੍ਤਵਾ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਪਤ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤਿਗਮਨੇਨ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਕੋਧਨਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ ਕੋਧਪਰੇਤੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ, ਵਾਚਾਯ… ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ. ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵਾਚਾਯ…ਪੇ… ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ…ਪੇ… ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪).

‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਕੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ…. (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪; ਮਹਾਨਿ. ੫);

‘‘ਯੇਨ ਕੋਧੇਨ ਕੁਦ੍ਧਾਸੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ;

ਤਂ ਕੋਧਂ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾਯ, ਪਜਹਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਿਨੋ. (ਇਤਿਵੁ. ੪);

‘‘ਕੋਧਂ ਜਹੇ ਵਿਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਮਾਨਂ, ਸਂਯੋਜਨਂ ਸਬ੍ਬਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. (ਧ. ਪ. ੨੨੧);

‘‘ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋ ਕੋਧੋ, ਕੋਧੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਨੋ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪; ਇਤਿਵੁ. ੮੮);

‘‘ਏਕਾਪਰਾਧਂ ਖਮ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞ, ਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਕੋਧਬਲਾ ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੫.੧੯) –

ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕੋਧੇ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋਪਿ ਕੋਧੋ ਵਿਨਯਂ ਉਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਏਸ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕੋਧਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿ ਆਘਾਤੋ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੦; ਅ. ਨਿ. ੯.੨੯) ਨਯੇਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਨਵਨ੍ਨਂ, ‘‘ਅਤ੍ਥਂ ਮੇ ਨ ਚਰੀ’’ਤਿ ਆਦੀਨਞ੍ਚ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਿਦ੍ਧਾਨਂ ਨਵਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ, ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਾਦਿਨਾ ਅਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਯਾ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵਂ ਆਘਾਤਂ. ਵਿਸਟਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਤਂ. ਸਪ੍ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਵਿਸਂ. ਇਵਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਵਚਨਂ, ਇ-ਕਾਰ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵ-ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਓਸਧੇਹੀਤਿ ਅਗਦੇਹਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਵਿਸਤਿਕਿਚ੍ਛਕੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਸਪ੍ਪੇਨ ਦਟ੍ਠਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਯਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਵਿਸਟਂ ਸਪ੍ਪਵਿਸਂ ਮੂਲਖਨ੍ਧਤਚਪਤ੍ਤਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਹਿ ਨਾਨਾਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਤੇਹਿ ਵਾ ਓਸਧੇਹਿ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਵਿਨੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵਂ ਯੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਕੋਧਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਨਯਨੂਪਾਯੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਵਿਨੇਤਿ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ ਪਜਹਤਿ ਵਿਨੋਦੇਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤੀਤਿ.

ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਾ ਕੋਧੋ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਓਰਪਾਰਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਜਹਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਹਿ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਤੀਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਓਰਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਸਂਸਾਰਸਾਗਰਸ੍ਸ ਪਾਰਭੂਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਓਰਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਯੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਵਿਨੇਤਿ ਕੋਧਂ ਵਿਸਟਂ ਸਪ੍ਪਵਿਸਂਵ ਓਸਧੇਹਿ’’, ਸੋ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕੋਧਂ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ. ਤਤ੍ਥ ਓਰਨ੍ਤਿ ਸਕਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਪਰਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਓਰਂ ਵਾ ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ, ਪਾਰਂ ਛ ਬਾਹਿਰਾਯਤਨਾਨਿ. ਤਥਾ ਓਰਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ, ਪਾਰਂ ਦੇਵਲੋਕੋ. ਓਰਂ ਕਾਮਧਾਤੁ, ਪਾਰਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁ. ਓਰਂ ਕਾਮਰੂਪਭਵੋ, ਪਾਰਂ ਅਰੂਪਭਵੋ. ਓਰਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਪਾਰਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸੁਖੂਪਕਰਣਾਨਿ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਓਰਪਾਰੇ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਇਧਤ੍ਤਭਾਵਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਏਵ ਨਤ੍ਥਿ; ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਵਣ੍ਣਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਓਰਪਾਰਭੇਦਂ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ‘‘ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਾਯ ਉਪਮਂ ਆਹ ‘‘ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵ ਤਚਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਉਰਗੋ, ਸਪ੍ਪਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੋ ਦੁਵਿਧੋ – ਕਾਮਰੂਪੀ ਚ ਅਕਾਮਰੂਪੀ ਚ. ਕਾਮਰੂਪੀਪਿ ਦੁਵਿਧੋ – ਜਲਜੋ ਥਲਜੋ ਚ. ਜਲਜੋ ਜਲੇ ਏਵ ਕਾਮਰੂਪਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਥਲੇ, ਸਙ੍ਖਪਾਲਜਾਤਕੇ ਸਙ੍ਖਪਾਲਨਾਗਰਾਜਾ ਵਿਯ. ਥਲਜੋ ਥਲੇ ਏਵ, ਨ ਜਲੇ. ਸੋ ਜਜ੍ਜਰਭਾਵੇਨ ਜਿਣ੍ਣਂ, ਚਿਰਕਾਲਤਾਯ ਪੁਰਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ. ਤਚਂ ਜਹਨ੍ਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਜਹਾਤਿ – ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਥਾਮੇਨਾਤਿ. ਸਜਾਤਿ ਨਾਮ ਸਪ੍ਪਜਾਤਿ ਦੀਘਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਉਰਗਾ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਜਾਤਿਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਂ, ਚੁਤਿਯਂ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨੇ, ਸਮਾਨਜਾਤਿਯਾ ਮੇਥੁਨਪਟਿਸੇਵਨੇ, ਜਿਣ੍ਣਤਚਾਪਨਯਨੇ ਚਾਤਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਹਿ ਯਦਾ ਤਚਂ ਜਹਾਤਿ, ਤਦਾ ਸਜਾਤਿਯਂਯੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਜਹਾਤਿ. ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋਪਿ ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜਹਾਤਿ. ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਯਦਾ ਉਪਡ੍ਢਟ੍ਠਾਨੇ ਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਡ੍ਢਟ੍ਠਾਨੇ ਅਮੁਤ੍ਤੋ ਓਲਮ੍ਬਤਿ, ਤਦਾ ਨਂ ਅਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤੋ ਜਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਦਣ੍ਡਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਮੂਲਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਪਾਸਾਣਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਹਾਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਹਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਥਾਮਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ, ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵੀਰਿਯੇਨ ਵਙ੍ਕਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਵ ਫਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਜਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨਕਾਮਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਓਰਪਾਰਂ ਜਹਿਤੁਕਾਮੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਜਹਾਤਿ – ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਥਾਮੇਨਾਤਿ. ਸਜਾਤਿ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ‘‘ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੫੧) ਵਚਨਤੋ ਸੀਲਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਨਰੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩; ਪੇਟਕੋ. ੨੨). ਏਵਮੇਤਿਸ੍ਸਂ ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਸਕਤ੍ਤਭਾਵਾਦਿਭੇਦਂ ਓਰਪਾਰਂ ਜਿਣ੍ਣਪੁਰਾਣਤਚਮਿਵ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜਨੇਨ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤਵਾਯਾਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਥਾਮਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਿਵਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਆਵਰਣੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੋਧੇਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬; ਵਿਭ. ੫੧੯) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਛਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਉਰਗੋ ਵਿਯ, ਵਙ੍ਕਂ ਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਉਰਗੋ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਸਿਥਿਲਪਰਕ੍ਕਮਤਾਯ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਉਰਗੋ ਵਿਯ ਫਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਉਰਗੋਵ ਤਚਂ ਓਰਪਾਰਂ ਜਹਾਤਿ. ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਚ ਉਰਗੋ ਵਿਯ ਓਹਿਤਤਚੋ ਯੇਨਕਾਮਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਓਹਿਤਭਾਰੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਦਿਸਂ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਯੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਵਿਨੇਤਿ ਕੋਧਂ, ਵਿਸਟਂ ਸਪ੍ਪਵਿਸਂਵ ਓਸਧੇਹਿ;

ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ, ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵ ਤਚਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮੇਸਾ ਭਗਵਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਪਠਮਗਾਥਾ ਦੇਸਿਤਾਤਿ.

੨. ਇਦਾਨਿ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ –

‘‘ਯੇਨ ਯਤ੍ਥ ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਾ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਗਾਥਾ ਅਯਂ ਇਮਂ;

ਵਿਧਿਂ ਪਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾਸ੍ਸਾ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਅਯਮੇਵ ਮਾਤਿਕਾ. ਤਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਗਾਥਾਸੁ. ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਭਯੇਨ ਪਨ ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਮਾਤਿਕਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਨਯੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ ਯੋ ਰਾਗਮੁਦਚ੍ਛਿਦਾ ਅਸੇਸਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾ.

ਤਸ੍ਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰਪੁਤ੍ਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਦਹਰਾਨਂ ਅਸੁਭਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਗਵਿਘਾਤਤ੍ਥਂ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਸੇਵਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਨੁਪਕਾਰਂ ਮਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਦਹਰਾਨਮੇਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤਦੇਵਾਚਿਕ੍ਖਿ. ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸਾ ਅਤੀਤਾ, ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਥੇਰੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਸਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਅਵਿਸਯੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤੁਯ੍ਹੇਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਜਾਨਿਤੁਂ, ਬੁਦ੍ਧਵੇਨੇਯ੍ਯੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਭਸ੍ਸਰਵਣ੍ਣਂ ਪਦੁਮਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦਾਸਿ – ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਛਾਯਾਯਂ ਵਾਲਿਕਾਤਲੇ ਨਾਲ਼ੇਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਹਿ, ਅਭਿਮੁਖਞ੍ਚਸ੍ਸ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸੀਦ ‘ਲੋਹਿਤਂ ਲੋਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ‘‘ਲੋਹਿਤਕਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਲੋਹਿਤਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਝਾਨਾਨਿ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਝਾਨਕੀਲ਼ਂ ਆਰਭਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ‘ਤਂ ਪਦੁਮਂ ਮਿਲਾਯਤੂ’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਤਂ ਮਿਲਾਤਂ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਰੂਪਂ ਜਰਾਯ ਪਰਿਮਦ੍ਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਂਹਰਿ. ਤਤੋ ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਦਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਯੋਪਿ ਭਵੇ ਆਦਿਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਿ. ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਚਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ ਪਦੁਮਸ੍ਸਰੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਾਰਕਾ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਪਦੁਮਾਨਿ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਾਸਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਪਦੁਮਾਨਿ ਨਲ਼ਵਨੇ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਵਿਯ ਖਾਯਿਂਸੁ, ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਪਤਨ੍ਤਾਨਿ ਪਪਾਤਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਖਾਯਿਂਸੁ, ਥਲੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਦੁਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਾਨਿ ਮਿਲਾਤਾਨਿ ਅਗ੍ਗਿਡਡ੍ਢਾਨਿ ਵਿਯ ਖਾਯਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਤਯੋ ਭਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਮਿਵ ਅਗਾਰਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪਰਿ ਸਰੀਰਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਸਾ ਚਸ੍ਸ ਮੁਖਂਯੇਵ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿ. ਤਤੋ ਸੋ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਮਿਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਯੋ ਰਾਗਮੁਦਚ੍ਛਿਦਾ ਅਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਰਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋ, ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਉਦਚ੍ਛਿਦਾਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਭਞ੍ਜਤਿ, ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਛਨ੍ਦਸਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸਾਨੁਸਯਂ. ਭਿਸਪੁਪ੍ਫਂਵ ਸਰੋਰੁਹਨ੍ਤਿ ਸਰੇ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਂ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਯ. ਵਿਗਯ੍ਹਾਤਿ ਓਗਯ੍ਹ, ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਨਾਮ ਏਤੇ ਦਾਰਕਾ ਸਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਭਿਸਪੁਪ੍ਫਂ ਸਰੋਰੁਹਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਤੇਧਾਤੁਕਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸਂ ਓਗਯ੍ਹ –

‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਰਾਗਸਮੋ ਅਗ੍ਗਿ’’; (ਧ. ਪ. ੨੦੨);

‘‘ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਦਯ੍ਹਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਪਰਿਦਯ੍ਹਤਿ’’; (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੨);

‘‘ਯੇ ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਨੁਪਤਨ੍ਤਿ ਸੋਤਂ, ਸਯਂ ਕਤਂ ਮਕ੍ਕਟਕੋਵ ਜਾਲਂ’’. (ਧ. ਪ. ੩੪੭);

‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੫੬, ੭੨) –

ਏਵਮਾਦਿਨਯਮਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਗਾਦੀਨਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਸਂਵਰੇਹਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਰਾਗਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਵਸੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਚ ਤਤੋ ਅਨਵਸੇਸਮ੍ਪਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨੇਵ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵ ਤਚਂ ਪੁਰਾਣਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਸਾ ਭਗਵਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਗਾਥਾ ਦੇਸਿਤਾ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ.

੩. ਯੋ ਤਣ੍ਹਮੁਦਚ੍ਛਿਦਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਗ੍ਗਰਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਤੀਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ. ਵਿਸਯੇਹਿ ਤਿਤ੍ਤਿਂ ਨ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਮਭਵਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਰਿਤਨ੍ਤਿ ਗਤਂ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੀਘਸਰਨ੍ਤਿ ਸੀਘਗਾਮਿਨਿਂ, ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ ਆਦੀਨਵਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਰਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਮ੍ਪਿ ਭਵਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਸਰਿਤਂ ਸੀਘਸਰਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਂ –

‘‘ਉਪਰਿਵਿਸਾਲਾ ਦੁਪ੍ਪੂਰਾ, ਇਚ੍ਛਾ ਵਿਸਟਗਾਮਿਨੀ;

ਯੇ ਚ ਤਂ ਅਨੁਗਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਕਧਾਰਿਨੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਸਂਸਰਂ;

ਇਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਞਥਾਭਾਵਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੫, ੧੦੫; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੧; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਾਨੁਗੀਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੦੭);

‘‘ਊਨੋ ਲੋਕੋ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸੋਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੦੫) ਚ –

ਏਵਮਾਦੀਨਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਚ ਯੋ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਵਿਸੋਸਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸੇਸਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ.

੪. ਯੋ ਮਾਨਮੁਦਬ੍ਬਧੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਙ੍ਗਾਯ ਤੀਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਗਿਮ੍ਹਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪੋਦਕੇ ਸੋਤੇ ਕਤਂ ਨਲ਼ਸੇਤੁਂ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤੇਨ ਮਹੋਘੇਨ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਸਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਓਭਾਸਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਾਨੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦਿਵਤ੍ਥੁਕੋ ਚੇਤਸੋ ਉਣ੍ਣਾਮੋ. ਸੋ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ, ‘‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ, ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਪੁਨ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋ, ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਹੀਨੋ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਹੀਨੋ, ਹੀਨਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਹੀਨਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋ, ਹੀਨਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਨਵਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਮਾਨਂ –

‘‘ਯੇਨ ਮਾਨੇਨ ਮਤ੍ਤਾਸੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੬) –

ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰਾਦੀਹਿ ਚ ਯੋ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਵਧੇਨ੍ਤੋ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਬਲਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ ਨਲ਼ਸੇਤੁਸਦਿਸਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬਲਤ੍ਤਾ ਮਹੋਘਸਦਿਸੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸੇਸਂ ਉਦਬ੍ਬਧਿ, ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਧੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ.

੫. ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਇਤੋ ਪਰਾਨਞ੍ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਏਕਾਯੇਵ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤੁਯਾ ਵਾਰੇਯ੍ਯੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕੇਨਚਿ ਵਸਲੇਨ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਦਾਰਿਕਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਕੁਲਂ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਣਪੁਪ੍ਫਮ੍ਪਿ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਂ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਅਥ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਧੁਤ੍ਤਕਜਾਤਿਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਦਾਰਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤੇ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਸੁ ਕੋਚਿ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਨ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਉਦੁਮ੍ਬਰਪੁਪ੍ਫਂ ਨਾਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਲੋਕੇ ਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਧੀਤਰਂ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਭਤ੍ਤਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚਿਰਵਤਿਯਾ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਉਦੁਮ੍ਬਰਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮੇਕਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਸ ਵਣ੍ਟਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਅਥ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਦੁਤਿਯਤੀਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਞ੍ਞੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਸਕਿਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਕਿਂ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸਕਿਂ ਠਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਸਾਖਾਵਿਟਪਪਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਸੁ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਿਲਮਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹ – ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਕਿਂ ਮਗ੍ਗਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਦੁਮ੍ਬਰਪੁਪ੍ਫਂ, ਭੋ’’ਤਿ. ‘‘ਉਦੁਮ੍ਬਰਪੁਪ੍ਫਂ ਨਾਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਲੋਕੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਮੁਸਾ ਏਤਂ ਵਚਨਂ, ਮਾ ਕਿਲਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਬਹੁਮਾਨਸ੍ਸ ਇਮਾ ਓਭਾਸਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਯੋ ਨਾਜ੍ਝਗਮਾ ਭਵੇਸੁ ਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਤਾਵ ਨਾਜ੍ਝਗਮਾਤਿ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਿ, ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਵਾ. ਭਵੇਸੂਤਿ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਸਞ੍ਞੀਅਸਞ੍ਞੀਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਏਕਵੋਕਾਰਚਤੁਵੋਕਾਰਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ. ਸਾਰਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਭਾਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਾ. ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ. ਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਉਦੁਮ੍ਬਰੇਸੂਤਿ ਯਥਾ ਉਦੁਮ੍ਬਰਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਏਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਜ੍ਝਗਮਾ, ਏਵਂ ਯੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਭਵੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਰਂ ਨਾਜ੍ਝਗਮਾ. ਸੋ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵ ਤਚਂ ਪੁਰਾਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯੋਜਨਾ ਚ. ਅਵਸੇਸਗਾਥਾਸੁ ਪਨਸ੍ਸ ਯੋਜਨਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਕ੍ਖਾਮ.

੬.

‘‘ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾ,

ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. (ਉਦਾ. ੨੦) –

ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਯਂ ‘ਅਨ੍ਤਰਸਦ੍ਦੋ’ –

‘‘ਨਦੀਤੀਰੇਸੁ ਸਣ੍ਠਾਨੇ, ਸਭਾਸੁ ਰਥਿਯਾਸੁ ਚ;

ਜਨਾ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਮਞ੍ਚ ਤਞ੍ਚ ਕਿਮਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੨੮);

‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੋਸਾਨਮਾਪਾਦਿ’’ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੮੪);

‘‘ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋ ਕੋਧੋ, ਕੋਧੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਨੋ;

ਭਯਮਨ੍ਤਰਤੋ ਜਾਤਂ, ਤਂ ਜਨੋ ਨਾਵਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੪; ਇਤਿਵੁ. ੮੮) –

ਏਵਂ ਕਾਰਣਵੇਮਜ੍ਝਚਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇ. ਤਤੋ ਯਸ੍ਸਨ੍ਤਰਤੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾਤਿ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ ਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੋਪਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਵੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਭਵੋਤਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਭਵੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿ, ਵਿਭਵੋਤਿ ਹਾਨਿ. ਭਵੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਵਿਭਵੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ. ਭਵੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਵਿਭਵੋਤਿ ਪਾਪਂ. ਵਿਭਵੋ ਅਭਵੋਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾ ਏਸਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਵੁਡ੍ਢਿਹਾਨਿਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਪੁਞ੍ਞਪਾਪਵਸੇਨ ਇਤਿ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਾ ਭਵਾਭਵਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਤੂਹਿਪਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਨਯੇਨ ਤਂ ਇਤਿਭਵਾਭਵਤਞ੍ਚ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

੭. ਯਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਯੋ ਕਾਮਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕਾ, ਤਯੋ ਞਾਤਿਜਨਪਦਾਮਰਵਿਤਕ੍ਕਾ, ਤਯੋ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਅਨਵਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਵਿਤਕ੍ਕਾਤਿ ਏਤੇ ਨਵ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਸਮਨ੍ਤਭਦ੍ਦਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਸਮਤ੍ਥੇਹਿ ਤੀਹਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗੇਹਿ ਚ ਵਿਧੂਪਿਤਾ ਭੁਸਂ ਧੂਪਿਤਾ ਸਨ੍ਤਾਪਿਤਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਵਿਧੂਪੇਤ੍ਵਾ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਕਪ੍ਪਿਤਾ ਅਸੇਸਾ, ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਯਥਾ ਨ ਪੁਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸੇਸਾ ਛਿਨ੍ਨਾ. ਛਿਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਤਕੇਸਮਸ੍ਸੂ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੨; ੪.੩੬੫). ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

੮. ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਨਾਚ੍ਚਸਾਰੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਨਾਚ੍ਚਸਾਰੀਤਿ ਯੋ ਨਾਤਿਧਾਵਿ. ਨ ਪਚ੍ਚਸਾਰੀਤਿ ਨ ਓਹੀਯਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇਨ ਹਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਪਤਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਾਸਰਤਿ, ਅਤਿਸਿਥਿਲੇਨ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਪਤਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਾਸਰਤਿ. ਤਥਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲਮੇਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਾਸਰਤਿ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਯ ਕਾਮਸੁਖਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਾਸਰਤਿ. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਚ੍ਚਾਸਰਤਿ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਚ੍ਚਾਸਰਤਿ. ਅਤੀਤਂ ਅਨੁਸੋਚਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਾਸਰਤਿ, ਅਨਾਗਤ ਪਟਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਾਸਰਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਚ੍ਚਾਸਰਤਿ, ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਚ੍ਚਾਸਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਏਤੇ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਾਚ੍ਚਸਾਰੀ ਨ ਪਚ੍ਚਸਾਰੀਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਅਚ੍ਚਗਮਾ ਇਮਂ ਪਪਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵੋਸਾਨਾਯ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਇਮਂ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਵਿਤਕ੍ਕਪ੍ਪਭਵਂ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਿਵਿਧਂ ਪਪਞ੍ਚਂ ਅਚ੍ਚਗਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੯. ਤਦਨਨ੍ਤਰਗਾਥਾਯ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤਥਮਿਦਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਲੋਕੇਤਿ ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਂ, ਸਕਲਮਨੂਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਗਂ ਲੋਕਿਯਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਪ੍ਪਭੇਦਂ ਸਙ੍ਖਤਮੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਵਿਤਥਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਤਥਭਾਵਂ. ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਵਾ ਯਥਾ ਯਥਾ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਬਾਲਜਨੇਹਿ ਗਯ੍ਹਤਿ, ਤਥਾਤਥਾਭਾਵਤੋ ਵਿਤਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਤਮੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ, ਨ ਵਿਸਯਤੋ. ਲੋਕੇਤਿ ਓਕਾਸਲੋਕੇ ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ‘‘ਵਿਤਥਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੧੦-੧੩. ਇਦਾਨਿ ਇਤੋ ਪਰਾਸੁ ਚਤੂਸੁ ਗਾਥਾਸੁ ਵੀਤਲੋਭੋ ਵੀਤਰਾਗੋ ਵੀਤਦੋਸੋ ਵੀਤਮੋਹੋਤਿ ਏਤੇ ਵਿਸੇਸਾ. ਏਤ੍ਥ ਲੁਬ੍ਭਨਵਸੇਨ ਲੋਭੋ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਮੇਤਂ ਪਠਮਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਮੂਲਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਵਿਸਮਲੋਭਸ੍ਸ ਵਾ. ਯੋ ਸੋ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਮਾਤੁਮਤ੍ਤੀਸੁਪਿ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਭਗਿਨਿਮਤ੍ਤੀਸੁਪਿ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਧੀਤੁਮਤ੍ਤੀਸੁਪਿ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੨੭) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਰਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋ, ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦੁਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਦੋਸੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਕੋਧਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਮੁਯ੍ਹਨਵਸੇਨ ਮੋਹੋ, ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲੋਭਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿ ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਂ ਲੋਭਂ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਲੋਭੋ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਲੋਭਪ੍ਪਹਾਨੂਪਾਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵਿਤਥਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ ਲੋਭਪ੍ਪਹਾਨਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਓਰਪਾਰਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰਾਸੁਪਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਮਾਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕਮੇਕਾਵ ਏਤ੍ਥ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤੋ ਪਰਾਸੁ ਚਤੂਸੁ ਗਾਥਾਸੁ.

੧੪. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਸਯਾ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਭਵਰਾਗਾਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਕਾਰਾਨੁਵਿਧਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਾ; ਅਖੇਮਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਾ; ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭੂਤਾਤਿਪਿ ਮੂਲਾ; ਸਾਵਜ੍ਜਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਾ; ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਲੋਭੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕੁਸਲਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਮੂਲਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਵਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਏਵਮੇਤੇ ਅਨੁਸਯਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਯਸ੍ਸ ਕੇਚਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ ਚ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾ ਤਥੇਵ ਸਮੂਹਤਾਸੇ, ਸਮੂਹਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਸ੍ਸ ਹਿ ਸੇ-ਕਾਰਾਗਮਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਕੋਵਿਦਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਸੇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਏਵਂਵਿਧੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਖੀਣਾਸਵੋ ਹੋਤਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਚ ਨੇਵ ਆਦਿਯਤਿ, ਨ ਪਜਹਤਿ, ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਥਾਪਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ‘‘ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯਤਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਹਿ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਨਂ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾਨਂ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ, ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨੇਵ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵੋ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਭਾਵੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਮਾਨਾਨੁਸਯਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਅਨੁਸਯਾ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾ; ਕਾਮਰਾਗਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਏਵ ਹਿ ਲੋਭਾਕੁਸਲਮੂਲੇਨ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾ ਚ ‘‘ਦੋਸੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾ ਪਨ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਅਨੁਸਯਾਭਾਵਵਸੇਨ ਚ ਅਕੁਸਲਮੂਲਸਮੁਗ੍ਘਾਤਵਸੇਨ ਚ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ –

‘‘ਯਸ੍ਸਾਨੁਸਯਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ, ਮੂਲਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਸਮੂਹਤਾਸੇ’’. –

ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਆਹ.

੧੫. ਯਸ੍ਸ ਦਰਥਜਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕਿਲੇਸਾ ਪਰਿਲ਼ਾਹਟ੍ਠੇਨ ਦਰਥਾ ਨਾਮ, ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਤੇਹਿ ਦਰਥੇਹਿ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਦਰਥਜਾ ਨਾਮ. ਓਰਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਓਰਿਮਂ ਤੀਰਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਕ੍ਕਾਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੮). ਆਗਮਨਾਯਾਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਪਚ੍ਚਯਾਸੇਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਗ੍ਗਹਣਾਯ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਕੇਚਿ ਦਰਥਜਵੇਵਚਨਾ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ.

੧੬. ਯਸ੍ਸ ਵਨਥਜਾਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਦਰਥਜਾ ਵਿਯ ਵਨਥਜਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਚਨਤ੍ਥੇ ਪਨ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਵਨੁਤੇ, ਵਨੋਤੀਤਿ ਵਾ ਵਨਂ ਯਾਚਤਿ ਸੇਵਤਿ ਭਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਾ ਹਿ ਵਿਸਯਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਤੋ ਸੇਵਨਤੋ ਚ ‘‘ਵਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵਨਂ ਥਰਤਿ ਤਨੋਤੀਤਿ ਵਨਥੋ, ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਨਥਾ ਜਾਤਾਤਿ ਵਨਥਜਾਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਗਹਨਟ੍ਠੇਨ ਵਨਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਪਰਾਪਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਵਨਥਜਾ’’ਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਇਤਰੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਪਦਗਾਥਾਯਂ. ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਭਵਾਯਾਤਿ ਭਵਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ. ਅਥ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਯੇਸੁ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਆਯਤਿਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹੇਤੁਯੇਵ ਹੇਤੁਕਪ੍ਪਾ.

੧੭. ਯੋ ਨੀਵਰਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨੀਵਰਣਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਨੀਵਰਨ੍ਤੀਤਿ ਨੀਵਰਣਾ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਹਾਯਾਤਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ. ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਈਘਾਭਾਵਤੋ ਅਨੀਘੋ. ਕਥਂਕਥਾਯ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ. ਵਿਗਤਸਲ੍ਲਤ੍ਤਾ ਵਿਸਲ੍ਲੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਭਦ੍ਦਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਨੀਵਰਣੇਸੁ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਯ ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਵ ਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਈਘਸ੍ਸਾਭਾਵੇਨ ਅਨੀਘੋ, ‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੦) ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਕਥਂਕਥਾਯ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ, ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਾ? ਰਾਗਸਲ੍ਲੋ, ਦੋਸਸਲ੍ਲੋ, ਮੋਹਸਲ੍ਲੋ, ਮਾਨਸਲ੍ਲੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਲ੍ਲੋ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਨ੍ਤਿ.

ਅਤ੍ਰਾਪਿ ਚ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਏਵ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਹਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ. ‘‘ਅਕਤਂ ਵਤ ਮੇ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੪੮; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੨੦) ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਤਨੁਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਤਤਿਯੇਨ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨੀਵਰਣਸ੍ਸ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਂ –

‘‘ਯੋ ਨੀਵਰਣੇ ਪਹਾਯ ਪਞ੍ਚ, ਅਨੀਘੋ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ ਵਿਸਲ੍ਲੋ;

ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਹਾਤਿ ਓਰਪਾਰਂ, ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਮਿਵਤ੍ਤਚਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇਵ ਭਗਵਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ. ‘‘ਏਕਚ੍ਚੇ ਯੇਨ ਯੇਨ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾ ਯਾ ਗਾਥਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮. ਪਕ੍ਕੋਦਨੋਤਿ ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਧਨਿਯੋ ਗੋਪੋ ਮਹੀਤੀਰੇ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋ – ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਾਵਚਨੇ ਦਿਬ੍ਬਮਾਨੇ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵੀਸਤਿ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਵਂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਵਿਦੇਹਰਟ੍ਠਮਜ੍ਝੇ ਪਬ੍ਬਤਰਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਕੋਰਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਗੋਯੂਥਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਨਿ ਗੋਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਵੀਸਸਹਸ੍ਸਾ ਗਾਵੋ ਖੀਰਂ ਦੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਗੋਪਾ ਨਾਮ ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸਿਨੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਸ੍ਸਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਮਾਸੇ ਥਲੇ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਅਵਸੇਸੇ ਅਟ੍ਠਮਾਸੇ ਯਤ੍ਥ ਤਿਣੋਦਕਂ ਸੁਖਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਨਦੀਤੀਰਂ ਵਾ ਜਾਤਸ੍ਸਰਤੀਰਂ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਅਥਾਯਮ੍ਪਿ ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਿਤਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗੁਨ੍ਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਓਕਾਸਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮਹੀ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਕਾਲਮਹੀ ਏਕਤੋ ਮਹਾਮਹਿਚ੍ਚੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਦਮਾਨਾ ਪੁਨ ਸਮੁਦ੍ਦਸਮੀਪੇ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ. ਯਂ ਓਕਾਸਂ ਅਨ੍ਤਰਦੀਪਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਚ੍ਛਾਨਂ ਸਾਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਨਿਵੇਸਨਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਸਤ੍ਤ ਧੀਤਰੋ, ਸਤ੍ਤ ਸੁਣਿਸਾ, ਅਨੇਕੇ ਚ ਕਮ੍ਮਕਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਗੋਪਾ ਨਾਮ ਵਸ੍ਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਸਕੁਣਿਕਾ ਕੁਲਾਵਕਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਕ੍ਕਟਕਾ ਉਦਕਸਮੀਪੇ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਥਲਸਮੀਪਦ੍ਵਾਰੇਨ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੁਵੁਟ੍ਠਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਸਕੁਣਿਕਾ ਕੁਲਾਵਕਾਨਿ ਨੀਚਟ੍ਠਾਨੇ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਕ੍ਕਟਕਾ ਥਲਸਮੀਪੇ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਸਮੀਪਦ੍ਵਾਰੇਨ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਸੋ ਧਨਿਯੋ ਸੁਵੁਟ੍ਠਿਕਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਪਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਉਪਕਟ੍ਠੇ ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਅਨ੍ਤਰਦੀਪਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮਹਿਯਾ ਪਰਤੀਰੇ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਮ੍ਪਿ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਉਦਕੇਨ ਅਨਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੋਕਾਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨੋਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ਵਚ੍ਛਸਾਲਾਯੋ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦਾਰੁਤਿਣਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇ ਕਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸੇਸੁ ਸਮਾਨਿਯੇਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜੇ ਪਟਿਯਤ੍ਤੇ ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਮੇਘਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਸੋ ਧੇਨੁਯੋ ਦੁਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਵਚ੍ਛਸਾਲਾਸੁ ਵਚ੍ਛੇ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਗੁਨ੍ਨਂ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਧੂਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਪਰਿਜਨਂ ਭੋਜਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੀਪੇ ਉਜ੍ਜਾਲਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਸਯਂ ਖੀਰੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਮਹਾਸਯਨੇ ਸਯਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਦਿਸਾਯ ਮੇਘਤ੍ਥਨਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਦਨੋ ਦੁਦ੍ਧਖੀਰੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਪਕ੍ਕੋਦਨੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਭਤ੍ਤੋ. ਦੁਦ੍ਧਖੀਰੋਤਿ ਗਾਵੋ ਦੁਹਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਖੀਰੋ. ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਥਾਭਾਵਂ. ਪਕ੍ਕੋਦਨੋ ਦੁਦ੍ਧਖੀਰੋ ਚ ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਭਵਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ‘‘ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ, ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਪਦਪਾਰਿਪੂਰਿ, ਅਕ੍ਖਰਸਮਵਾਯੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧) ਏਵਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵਣ੍ਣਿਤੋ. ਸੋਪਿ ਇਦਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਂ ਯਂ ਹਿ ਪਦਂ ਪੁਬ੍ਬਪਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਦੇਨ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਇਤਿ ਵਾ ਭਗਵਾ ਇਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਥਾ.

ਧਨਿਯੋ ਗੋਪੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਸਮੋਧਾਨਂ. ਸੋ ਹਿ ਯਾਨਿਮਾਨਿ ਥਾਵਰਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਧਨਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਸੀਲਾਦਿਅਨੁਗਾਮਿਕਧਨਂ, ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁ-ਆਰਾਮਾਦਿਤੋ ਥਾਵਰਧਨਤੋਪਿ, ਗਵਸ੍ਸਾਦਿਤੋ ਜਙ੍ਗਮਧਨਤੋਪਿ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਤੋ ਸਂਹਾਰਿਮਧਨਤੋਪਿ, ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਦਿਤੋ ਅਙ੍ਗਸਮਧਨਤੋਪਿ ਯਂ ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਗੋਰਸਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਬਹੂਪਕਾਰਂ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਗੋਸਮਿਤਂ ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੩; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੨੩) ਏਵਂ ਵਿਸੇਸਿਤਂ ਗੋਧਨਂ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਧਨਿਯੋ, ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਾਲਨਤੋ ਗੋਪੋ. ਯੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਵੋ ਪਾਲੇਤਿ, ਸੋ ‘‘ਗੋਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯੋ ਪਰੇਸਂ ਵੇਤਨੇਨ ਭਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਗੋਪਾਲਕੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ, ਤੇਨ ਗੋਪੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਨੁਤੀਰੇਤਿ ਤੀਰਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ. ਮਹਿਯਾਤਿ ਮਹਾਮਹੀਨਾਮਿਕਾਯ ਨਦਿਯਾ. ਸਮਾਨੇਨ ਅਨੁਕੂਲਵਤ੍ਤਿਨਾ ਪਰਿਜਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਸੋ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਸਮਾਨਵਾਸੋ, ਅਯਞ੍ਚ ਤਥਾਵਿਧੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮਾਨਵਾਸੋ’’ਤਿ. ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨੇਹਿ ਅਨੋਵਸ੍ਸਕਾ ਕਤਾ. ਕੁਟੀਤਿ ਵਸਨਘਰਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਆਹਿਤੋਤਿ ਆਭਤੋ, ਜਾਲਿਤੋ ਵਾ. ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿ. ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਗ੍ਗਿ ‘‘ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਸ੍ਸਾਤਿ ਸਿਞ੍ਚ, ਪਗ੍ਘਰ, ਉਦਕਂ ਮੁਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਵਾਤਿ ਮੇਘਂ ਆਲਪਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਦਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਏਵਮਯਂ ਧਨਿਯੋ ਗੋਪੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਯਨਘਰੇ ਮਹਾਸਯਨੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਮੇਘਤ੍ਥਨਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਦਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਕਾਯਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮੂਪਾਯਂ ਕਾਯਸੁਖਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਦੁਦ੍ਧਖੀਰੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮੂਪਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਹੇਤੁਞ੍ਚ. ‘‘ਅਨੁਤੀਰੇ ਮਹਿਯਾ’’ਤਿ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ‘‘ਸਮਾਨਵਾਸੋ’’ਤਿ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਪਿਯਵਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸੋਕਸ੍ਸਾਭਾਵਂ. ‘‘ਛਨ੍ਨਾ ਕੁਟੀ’’ਤਿ ਕਾਯਦੁਕ੍ਖਾਪਗਮਪਟਿਘਾਤਂ. ‘‘ਆਹਿਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਗੋਪਾਲਕਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਧੂਮਦਾਰੁਅਗ੍ਗਿਵਸੇਨ ਤਯੋ ਅਗ੍ਗੀ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਚ ਤਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਸਬ੍ਬੇ ਕਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਗ੍ਗਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਹਿਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਵਾਲ਼ਮਿਗਾਗਮਨਨਿਵਾਰਣਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਗੁਨ੍ਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਗੋਮਯਾਦੀਹਿ ਧੂਮਗ੍ਗਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਡਂਸਮਕਸਾਦੀਹਿ ਗੁਨ੍ਨਂ ਅਨਾਬਾਧਂ, ਗੋਪਾਲਕਾਨਂ ਸਯਨਟ੍ਠਾਨੇ ਦਾਰੁਅਗ੍ਗਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਗੋਪਾਲਕਾਨਂ ਸੀਤਾਬਾਧਪਟਿਘਾਤਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਗੁਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪਰਿਜਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਬਾਧਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ.

੧੯. ਏਵਂ ਧਨਿਯਸ੍ਸ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ. ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਧਨਿਯਞ੍ਚ ਪਜਾਪਤਿਞ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਇਮੇ ਉਭੋਪਿ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸਚੇ ਅਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਭੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸ੍ਵੇ ਉਦਕੋਘੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਖਣੇਯੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਸਤ੍ਤ ਯੋਜਨਸਤਾਨਿ ਧਨਿਯਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕੁਟਿਯਾ ਉਪਰਿ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਧਨਿਯੋ ਤਂ ਗਾਥਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਾਸਤਿਯੇਵ, ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਭਗਵਤਿ ਗਤੇਪਿ ਭਾਸਤਿ. ਭਗਵਾ ਚ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪਨ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ –

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਵਿਗਤਖਿਲੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਅਨੁਤੀਰੇ ਮਹਿਯੇਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੋ;

ਵਿਵਟਾ ਕੁਟਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਗਿਨਿ, ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਂ ਪਟਿਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਭਾਗਂ ਨੋ ਅਤ੍ਥਸਭਾਗਂ. ਨ ਹਿ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਦਨੋ’’ਤਿ, ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ’’ਤਿ ਚ ਆਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮੇਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਓਰਿਮਪਾਰਿਮਤੀਰਾਨਿ ਵਿਯ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੇਤੀਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਭਾਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯ ਸਦਿਸਪਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਸੇਸਪਦਾਨਂ ਪਨਾਯਂ ਪਦਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਵਣ੍ਣਨਾ – ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਤਿ ਅਕੁਜ੍ਝਨਸਭਾਵੋ. ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਵੋ ਕੋਧੋ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸੁਪਰਿਤ੍ਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਹਦਯਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਯੇਨ ਚ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਏਕਚ੍ਚੋ ਮੁਖਵਿਕੁਣਨਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਏਕਚ੍ਚੋ ਫਰੁਸਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹਨੁਸਞ੍ਚਲਨਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਫਰੁਸਂ ਭਣਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਦਿਸਾ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਦਣ੍ਡਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਮਸਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਦਣ੍ਡਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਵਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਪਹਾਰੇ ਦੇਤਿ, ਅਪਰੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਅਪਿ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਕਾਲਗਾਮਵਾਸੀ ਅਮਚ੍ਚੋ ਵਿਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਕੋਧੋ ਪਰਮਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਤਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਵਿਗਤਖਿਲੋਤਿ ਅਪਗਤਖਿਲੋ. ਯੇ ਹਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਚ ਚੇਤੋਖਿਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਹਿ ਚ ਖਿਲਭੂਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਖਿਲੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦੇਵੇ ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਰੁਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦਿਕੁਸਲਹੇਤੁਵਸ੍ਸੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਕੁਸਲਂ ਨ ਰੁਹਤਿ ਤੇ ਚ ਭਗਵਤਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਵਿਗਤਖਿਲੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਏਕਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾਸੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਧਨਿਯੋ ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਸ੍ਸਿਕੇ ਮਾਸੇ ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸਂ ਉਪਗਤੋ, ਨ ਤਥਾ ਭਗਵਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਤਂਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਕਾਮਤਾਯ ਤਤ੍ਥ ਵਾਸਂ ਉਪਗਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਵਿਵਟਾਤਿ ਅਪਨੀਤਚ੍ਛਦਨਾ. ਕੁਟੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਵਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਾਯੋਤਿਪਿ ਗੁਹਾਤਿਪਿ ਦੇਹੋਤਿਪਿ ਸਨ੍ਦੇਹੋਤਿਪਿ ਨਾਵਾਤਿਪਿ ਰਥੋਤਿਪਿ ਵਣੋਤਿਪਿ ਧਜੋਤਿਪਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋਤਿਪਿ ਕੁਟੀਤਿਪਿ ਕੁਟਿਕਾਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਕਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗੇਹਨਾਮਿਕਾ ਕੁਟਿ ਵਿਯ ਅਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕੁਟੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਵਲ੍ਲਿਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਮਤ੍ਤਿਕਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਤਿਣਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਆਕਾਸੋ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਅਗਾਰਂਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਨ੍ਹਾਰੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਮਂਸਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਆਕਾਸੋ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਰੂਪਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੬).

ਚਿਤ੍ਤਮਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਤੋ ਵਾ ਕੁਟਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਕੁਟਿ ਚੇ ਸਾ, ਮਕ੍ਕਟਾਵਸਥੋ ਇਤਿ;

ਮਕ੍ਕਟੋ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਯ, ਕੁਟਿਕਾਯ ਪਸਕ੍ਕਿਯ;

ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਅਨੁਪਰਿਯਾਤਿ, ਘਟ੍ਟਯਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੧੨੫);

ਸਾ ਕੁਟਿ ਯੇਨ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਛਦਨੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਂ ਅਤਿਵਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਛਨ੍ਨਮਤਿਵਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਵਟਂ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤਿ;

ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਥ, ਏਵਂ ਤਂ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਉਦਾ. ੪੫; ਥੇਰਗਾ. ੪੪੭; ਪਰਿ. ੩੩੯);

ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਧਕੇ ਥੇਰਗਾਥਾਯਞ੍ਚ. ਖਨ੍ਧਕੇ ਹਿ ‘‘ਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਅਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਪਨ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਥੇਰਗਾਥਾਯਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਰਾਗਾਦਿਚ੍ਛਦਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਰਾਗਾਦਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਛਨ੍ਨਮਤਿਵਸ੍ਸਤਿ. ਯੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਵਾਸਿਤਕਿਲੇਸਚ੍ਛਦਨਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਕੁਟਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਂ ਅਤਿਵਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਵਾਤੇਨ ਕਿਲੇਸਚ੍ਛਦਨਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਵਟਾ, ਤਸ੍ਸ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਛਦਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਵਟਾ ਕੁਟੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਉਪਸਨ੍ਤੋ. ਗਿਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿ. ਯੇਨ ਹਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸਬ੍ਬਮਿਦਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਭਗਵਤੋ ਬੋਧਿਮੂਲੇਯੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਲਿਲਸੇਕੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਚ ਧਨਿਯਂ ਅਤੁਟ੍ਠਬ੍ਬੇਨ ਤੁਸ੍ਸਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨੇਵ ਪਰਿਭਾਸਤਿ, ਓਵਦਤਿ, ਅਨੁਸਾਸਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ’’ਤਿ ਹਿ ਵਦਮਾਨੋ, ਧਨਿਯ, ਤ੍ਵਂ ‘‘ਪਕ੍ਕੋਦਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਓਦਨਪਾਕੋ ਚ ਯਾਵਜੀਵਂ ਧਨਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਧਨਪਰਿਕ੍ਖਯੋ ਚ ਆਰਕ੍ਖਾਦਿਦੁਕ੍ਖਪਦਟ੍ਠਾਨੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖੇਨੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਸਿ. ਅਹਂ ਪਨ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਵਿਗਤਖਿਲੋ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਤ੍ਵਂ ‘‘ਦੁਦ੍ਧਖੀਰੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਕਤਕਿਚ੍ਚੋਵ ‘‘ਕਤਕਿਚ੍ਚੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਅਹਂ ਪਨ ‘‘ਵਿਗਤਖਿਲੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕਤਕਿਚ੍ਚੋਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਅਨੁਤੀਰੇ ਮਹਿਯੇਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੋ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਤ੍ਵਂ ਅਨੁਤੀਰੇ ਮਹਿਯਾ ਸਮਾਨਵਾਸੋਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਚਤੁਮਾਸਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ. ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸੋ ਚ ਆਵਾਸਸਙ੍ਗੇਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖੇਨੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਸਿ. ਅਹਂ ਪਨ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੋਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਅਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸੋ ਚ ਆਵਾਸਸਙ੍ਗਾਭਾਵੇਨ ਹੋਤਿ, ਆਵਾਸਸਙ੍ਗਾਭਾਵੋ ਚ ਸੁਖੋਤਿ ਸੁਖੇਨੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

‘‘ਵਿਵਟਾ ਕੁਟੀ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਤ੍ਵਂ ਛਨ੍ਨਾ ਕੁਟੀਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਛਨ੍ਨਗੇਹਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਗੇਹੇ ਚ ਤੇ ਛਨ੍ਨੇਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਕੁਟਿਕਂ ਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਂ ਅਤਿਵਸ੍ਸਤਿ, ਯੇਨ ਸਞ੍ਜਨਿਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਮਹੋਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਤੁਟ੍ਠਬ੍ਬੇਨੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਸਿ. ਅਹਂ ਪਨ ‘‘ਵਿਵਟਾ ਕੁਟੀ’’ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਕੁਟਿਯਾ ਕਿਲੇਸਚ੍ਛਦਨਾਭਾਵੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਮੇ ਵਿਵਟਾਯ ਕੁਟਿਯਾ ਨ ਤਂ ਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਂ ਅਤਿਵਸ੍ਸਤਿ, ਯੇਨ ਸਞ੍ਜਨਿਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਮਹੋਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੁਟ੍ਠਬ੍ਬੇਨੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਮੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਗਿਨੀ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਤ੍ਵਂ ਆਹਿਤੋ ਗਿਨੀਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਕਤੂਪਦ੍ਦਵਨਿਵਾਰਣੋਵ ਕਤੂਪਦ੍ਦਵਨਿਵਾਰਣੋਸ੍ਮੀਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠੋ. ਅਹਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਗਿਨੀਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਏਕਾਦਸਗ੍ਗਿਪਰਿਲ਼ਾਹਾਭਾਵਤੋ ਕਤੂਪਦ੍ਦਵਨਿਵਾਰਣਤਾਯੇਵ ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਏਵਂ ਵਿਗਤਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸੁਖਾਨਂ ਕਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਸੋਭਤਿ, ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸਿ, ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵ, ਨ ਨੋ ਤਯਿ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਵਾ ਵੁਡ੍ਢਿ ਵਾ ਹਾਨਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦਸੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਚ ਧਨਿਯ ਅਤੁਟ੍ਠਬ੍ਬੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨੇਵ ਪਰਿਭਾਸਤਿ ਓਵਦਤਿ, ਅਨੁਸਾਸਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

੨੦. ਏਵਮਿਮਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਧਨਿਯੋ ਗੋਪੋ ‘‘ਕੋ ਅਯਂ ਗਾਥਂ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸੁਭਾਸਿਤੇਨ ਪਰਿਤੁਟ੍ਠੋ ਪੁਨਪਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਗਾਥਮਾਹ ‘‘ਅਨ੍ਧਕਮਕਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਕਾਤਿ ਕਾਲ਼ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਪਿਙ੍ਗਲਮਕ੍ਖਿਕਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਮਕਸਾਤਿ ਮਕਸਾਯੇਵ. ਨ ਵਿਜ੍ਜਰੇਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਚ੍ਛੇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਚ੍ਛਾ – ਨਦੀਕਚ੍ਛੋ ਚ ਪਬ੍ਬਤਕਚ੍ਛੋ ਚ. ਇਧ ਨਦੀਕਚ੍ਛੋ. ਰੁਲ਼੍ਹਤਿਣੇਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਤਿਣੇ. ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਟ੍ਠਿਮ੍ਪੀਤਿ ਵਾਤਵੁਟ੍ਠਿਆਦਿਕਾ ਅਨੇਕਾ ਵੁਟ੍ਠਿਯੋ, ਤਾ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤੇ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਵਸ੍ਸਵੁਟ੍ਠਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਹੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਖਮੇਯ੍ਯੁਂ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਧਨਿਯੋ ਯੇ ਅਨ੍ਧਕਮਕਸਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਰੁਧਿਰੇ ਪਿਵਨ੍ਤਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਗਾਵੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤੇ ਗੋਪਾਲਕਾ ਪਂਸੁਨਾ ਚ ਸਾਖਾਹਿ ਚ ਮਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੇਨ ਗੁਨ੍ਨਂ ਖੇਮਤਂ, ਕਚ੍ਛੇ ਰੁਲ਼੍ਹਤਿਣਚਰਣੇਨ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਪਰਿਸ੍ਸਮਾਭਾਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਖੁਦਾਕਿਲਮਥਾਭਾਵਞ੍ਚ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਾਵੋ ਅਨ੍ਧਕਮਕਸਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਹਿ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤਾ ਖੁਦਾਯ ਮਿਲਾਯਮਾਨਾ ਏਕਵੁਟ੍ਠਿਨਿਪਾਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਮੇ ਤਥਾ ਗਾਵੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਗਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਭਾਵਾ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤੁਂ ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਿਮ੍ਪਿ ਸਹੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

੨੧. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਧਨਿਯੋ ਅਨ੍ਤਰਦੀਪੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਭਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਕੁਲ੍ਲਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਮਹਾਮਹਿਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਕਚ੍ਛਂ ਆਗਮ੍ਮ ‘‘ਅਹਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਗਤੋ, ਨਿਬ੍ਭਯੇਵ ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ, ਸਭਯੇ ਏਵ ਚ ਸੋ ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਟ੍ਠਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਮਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਞ੍ਚ ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਬਦ੍ਧਾਸਿ ਭਿਸੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ, ਅਤ੍ਥਸਭਾਗਂ ਨੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਭਾਗਂ.

ਤਤ੍ਥ ਭਿਸੀਤਿ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਥੁਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਕੁਲ੍ਲੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਲੋਕੇ. ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਹਿ –

‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਪਜ੍ਜੋ ਪਥੋ ਪਨ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਜਸਂ ਵਟੁਮਾਯਨਂ;

ਨਾਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸੇਤੁ ਚ, ਕੁਲ੍ਲੋ ਚ ਭਿਸਿ ਸਙ੍ਕਮੋ’’. (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੦੧);

‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਭਵੋ ਚੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਿਤੋ’’.

ਇਮਾਯਪਿ ਗਾਥਾਯ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਤਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਅਤ੍ਥਂ ਆਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਧਨਿਯ, ਤ੍ਵਂ ਕੁਲ੍ਲਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਮਹਿਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਠਾਨਮਾਗਤੋ, ਪੁਨਪਿ ਚ ਤੇ ਕੁਲ੍ਲੋ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ ਏਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਦੀ ਚ ਤਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਚੇਤਂ ਠਾਨਂ ਖੇਮਂ. ਮਯਾ ਪਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਞਾਣਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧਾ ਅਹੋਸਿ ਭਿਸਿ. ਸਾ ਚ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤਾਯ ਏਕਰਸਭਾਵੂਪਗਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਪੁਨ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਪ੍ਪਯੋਜਨਾਭਾਵੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਕੇਨਚਿ ਮੋਚੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਚ ਸੁਸਙ੍ਖਤਾ. ਤਾਯ ਚਮ੍ਹਿ ਤਿਣ੍ਣੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੀਰਪ੍ਪਦੇਸਂ ਗਤੋ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਦੇਸਂ ਗਤੋ. ਅਥ ਖੋ ਪਾਰਗਤੋ ਸਬ੍ਬਾਸਵਕ੍ਖਯਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਾਰਂ ਪਰਮਂ ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋ, ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਪਾਰਗਤੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਕਿਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਪਾਰਗਤੋਤਿ ਚੇ? ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਓਘਂ, ਕਾਮੋਘਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਓਘਂ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਂ ਪਾਰਂ ਗਤੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਚ ਪਨ ਮੇ ਪੁਨ ਤਰਿਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਭਿਸਿਯਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ.

੨੨. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਨਿਯੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਗੋਪੀ ਮਮ ਅਸ੍ਸਵਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਗੋਪੀਤਿ ਭਰਿਯਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਅਸ੍ਸਵਾਤਿ ਵਚਨਕਰਾ ਕਿਂਕਾਰਪਟਿਸਾਵਿਨੀ. ਅਲੋਲਾਤਿ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਲੋਲਤਾਹਿ ਲੋਲੋ ਹੋਤਿ – ਆਹਾਰਲੋਲਤਾਯ, ਅਲਙ੍ਕਾਰਲੋਲਤਾਯ, ਪਰਪੁਰਿਸਲੋਲਤਾਯ, ਧਨਲੋਲਤਾਯ, ਪਾਦਲੋਲਤਾਯ. ਤਥਾ ਹਿ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਭਤ੍ਤਪੂਵਸੁਰਾਦਿਭੇਦੇ ਆਹਾਰੇ ਲੋਲਤਾਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਹਤ੍ਥੋਤਾਪਕਮ੍ਪਿ ਖਾਦਤਿ, ਦਿਗੁਣਂ ਧਨਮਨੁਪ੍ਪਦਤ੍ਵਾਪਿ ਸੁਰਂ ਪਿਵਤਿ. ਅਲਙ੍ਕਾਰਲੋਲਤਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਦਕਤੇਲਕੇਨਪਿ ਕੇਸੇ ਓਸਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਤਿ. ਪਰਪੁਰਿਸਲੋਲਤਾਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪੁਤ੍ਤੇਨਪਿ ਤਾਦਿਸੇ ਪਦੇਸੇ ਪਕ੍ਕੋਸਿਯਮਾਨੋ ਪਠਮਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ. ਧਨਲੋਲਤਾਯ ‘‘ਹਂਸਰਾਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ ਸੁਵਣ੍ਣਾ ਪਰਿਹਾਯਥ’’. ਪਾਦਲੋਲਤਾਯ ਆਰਾਮਾਦਿਗਮਨਸੀਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਧਨਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਨਿਯੋ ‘‘ਏਕਾਪਿ ਲੋਲਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਗੋਪਿਯਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਲੋਲਾਤਿ ਆਹ.

ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸਂਵਾਸਿਯਾਤਿ ਦੀਘਕਾਲਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਸਮਾਨਾ ਕੋਮਾਰਭਾਵਤੋ ਪਭੁਤਿ ਏਕਤੋ ਵਡ੍ਢਿਤਾ. ਤੇਨ ਪਰਪੁਰਿਸੇ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਨਾਪਾਤਿ ਏਵਂ ਪਰਪੁਰਿਸੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤੀ ਮਮੇਵ ਮਨਂ ਅਲ੍ਲੀਯਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਨ ਸੁਣਾਮਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਮਾਯ ਹਸਿਤਂ ਵਾ ਲਪਿਤਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸਾ ਨ ਸੁਣਾਮਿ, ਕਞ੍ਚਿ ਅਤਿਚਾਰਦੋਸਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੨੩. ਅਥ ਭਗਵਾ ਏਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਗੋਪਿਯਾ ਤੁਟ੍ਠਂ ਧਨਿਯਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਮ ਅਸ੍ਸਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ, ਅਤ੍ਥਸਭਾਗਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਭਾਗਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇਵ ਪਦਾਨਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਧਨਿਯ, ਤ੍ਵਂ ‘‘ਗੋਪੀ ਮਮ ਅਸ੍ਸਵਾ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਸਾ ਪਨ ਤੇ ਅਸ੍ਸਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਵਾ ਨ ਵਾ; ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ ਪਰਚਿਤ੍ਤਂ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ. ਮਾਤੁਗਾਮਞ੍ਹਿ ਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਾਪਿ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਦੁਰਕ੍ਖਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸੇਹਿ ਇਤ੍ਥੀ ਅਲੋਲਾਤਿ ਵਾ ਸਂਵਾਸਿਯਾਤਿ ਵਾ ਮਨਾਪਾਤਿ ਵਾ ਨਿਪ੍ਪਾਪਾਤਿ ਵਾ ਜਾਨਿਤੁਂ. ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਵਂ ਓਵਾਦਪਟਿਕਰਂ ਮਮ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਾਮਿ. ਸੋ ਚਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਵਭਾਵੋ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇ ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨਂ ਅਗ੍ਗਿਧਾਰਾਸੁ ਚ ਉਦਕਧਾਰਾਸੁ ਚ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸੁ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਗ੍ਗਿਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਹਿ ਤੇਜੋਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਉਦਕਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਆਪੋਕਸਿਣਂ, ਨੀਲਾਦਿਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਨੀਲਾਦਿਕਸਿਣਾਨਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਏਕਤੋ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਕਮੇਵ ਪਨ ਅਸ੍ਸਵਭਾਵੇਨ ਏਵਂ ਵਸਵਤ੍ਤਿ ਅਹੋਸਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਾਪਗਮਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦੇਵ ਅਲੋਲਂ, ਨ ਤਵ ਗੋਪੀ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਬੁਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਚ ਪਭੁਤਿ ਦਾਨਸੀਲਾਦੀਹਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਸਂਵਾਸਿਯਂ, ਨ ਤਵ ਗੋਪੀ. ਤਦੇਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਦਮਥੇਨ ਦਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਦਨ੍ਤਂ, ਸੁਦਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇਨ ਛਦ੍ਵਾਰਵਿਸੇਵਨਂ ਪਹਾਯ ਮਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਮਨਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਨੁਵਤ੍ਤਨਤੋ ਮਨਾਪਂ, ਨ ਤਵ ਗੋਪੀ.

ਪਾਪਂ ਪਨ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਧਨਿਯੋ ਵਿਯ ਗੋਪਿਯਾ. ਸੋ ਚਸ੍ਸ ਪਾਪਾਭਾਵੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇਯੇਵ, ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਸਰਾਗਾਦਿਕਾਲੇ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਦਾਪਿ ਹਿਸ੍ਸ ਅਗਾਰਿਯਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਵਿਞ੍ਞੁਪਟਿਕੁਟ੍ਠਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਵਾ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਵਾ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਵਾ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਮਾਰੋਪਿ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਏਕਂ ਵਸ੍ਸਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਥਾਗਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਵਾਲਗ੍ਗਨਿਤੁਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਪਾਪਸਮਾਚਾਰਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ, ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਂ ਪਦਾਪਦਂ;

ਓਤਾਰਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਂ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤੀਮਤੋ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੪੪੮);

ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇਪਿ ਨਂ ਉਤ੍ਤਰਮਾਣਵੋ ਸਤ੍ਤ ਮਾਸਾਨਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ. ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਜ੍ਜਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸਮਾਚਾਰੋ ਭਗਵਾਤਿ ਗਤੋ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ‘ਮਾ ਮੇ ਇਦਂ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’ਤਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ…ਪੇ… ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਸਮਾਚਾਰੋ…ਪੇ… ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੋ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ‘ਮਾ ਮੇ ਇਦਂ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੫੮).

ਏਵਂ ਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਾਪਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ – ‘‘ਪਾਪਂ ਪਨ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਮਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਣਿਤੁਂ, ਨ ਤਵ ਗੋਪਿਯਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਏਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਤੁਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਮਯਾਵੇਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

੨੪. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਨਿਯੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੁਭਾਸਿਤਰਸਾਯਨਂ ਪਿਵਿਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੁਜਿਸ੍ਸਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਵੇਤਨਭਤੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਵੇਤਨਭਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨੇਵ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਭਤੋ, ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਾਮਿ, ਨ ਪਰਸ੍ਸ ਵੇਤਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਧੀਤਰੋ ਚ ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਪੁਤ੍ਤਾਤ੍ਵੇਵ ਏਕਜ੍ਝਂ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਮਾਨਿਯਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵੁਟ੍ਠਾ. ਅਰੋਗਾਤਿ ਨਿਰਾਬਾਧਾ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਊਰੁਬਾਹੁਬਲਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਸਂ ਨ ਸੁਣਾਮਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਚੋਰਾਤਿ ਵਾ ਪਰਦਾਰਿਕਾਤਿ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਤਿ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਂ ਨ ਸੁਣਾਮੀਤਿ.

੨੫. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਧਨਿਯਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ – ‘‘ਨਾਹਂ ਭਤਕੋ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਰਾਪਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨੇਵ ਪਦਾਨਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਤ੍ਵਂ ‘‘ਭੁਜਿਸ੍ਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੋਪਿ ਦਾਸੋ ਏਵਾਸਿ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸਤ੍ਤਾ, ਭਤਕਵਾਦਾ ਚ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਸਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਊਨੋ ਲੋਕੋ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੦੫). ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਨਾਹਂ ਭਤਕੋਸ੍ਮਿ ਕਸ੍ਸਚਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਭਤਕੋ ਨ ਹੋਮਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਟ੍ਠੇਨ ਚਰਾਮਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲਤੋ ਯਾਵ ਬੋਧਿ, ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਭਤਕੋ ਅਹੋਸਿਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਿਟ੍ਠੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੋ ਰਾਜਭਤੋ ਵਿਯ. ਤੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਟ੍ਠੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿਸੁਖੇਨ ਚ ਜੀਵਾਮਿ. ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਇਦਾਨਿ ਉਤ੍ਤਰਿਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਕਤਪਰਿਚਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਨਂ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਵਿਯ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਭਤਿਯਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਭਟਿਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਮਯਾਵੇਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

੨੬. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਨਿਯੋ ਅਤਿਤ੍ਤੋਵ ਸੁਭਾਸਿਤਾਮਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਕਾਰਗੋਮਣ੍ਡਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਵਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਸਾਤਿ ਅਦਮਿਤਵੁਡ੍ਢਵਚ੍ਛਕਾ. ਧੇਨੁਪਾਤਿ ਧੇਨੁਂ ਪਿਵਨ੍ਤਾ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਕਾ, ਖੀਰਦਾਯਿਕਾ ਵਾ ਗਾਵੋ. ਗੋਧਰਣਿਯੋਤਿ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯੋ. ਪਵੇਣਿਯੋਤਿ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਬਲੀਬਦ੍ਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮੇਥੁਨਪਤ੍ਥਨਕਗਾਵੋ. ਉਸਭੋਪਿ ਗਵਮ੍ਪਤੀਤਿ ਯੋ ਗੋਪਾਲਕੇਹਿ ਪਾਤੋ ਏਵ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਮਾਲਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ, ਗਾਵੋ ਗੋਚਰਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਪੇਸਿਤੋ ਚ ਤਾ ਗਾਵੋ ਅਗੋਚਰਂ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਗੋਚਰੇ ਚਾਰੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਿਭਯਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾਯਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤਿ, ਤਥਾਰੂਪੋ ਉਸਭੋਪਿ ਗਵਮ੍ਪਤਿ ਇਧ ਮਯ੍ਹਂ ਗੋਮਣ੍ਡਲੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਸਿ.

੨੭. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਤਥੇਵ ਧਨਿਯਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਗਾਥਂ ਆਹ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਵਸਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚੇਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਇਧ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਸਨੇ ਅਦਮਿਤਟ੍ਠੇਨ ਵੁਡ੍ਢਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਸਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ, ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਸਾਨਂ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਖੀਰਦਾਯਿਨਿਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਗ੍ਘਰਣਟ੍ਠੇਨ ਧੇਨੁਪਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਨੁਸਯਾ ਵਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗਬ੍ਭਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਗੋਧਰਣਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਚੇਤਨਾ ਵਾ, ਸਂਯੋਗਪਤ੍ਥਨਟ੍ਠੇਨ ਪਵੇਣਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਵਾ, ਆਧਿਪਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਚ ਗਵਮ੍ਪਤਿਉਸਭਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਇਮਾਯ ਸਬ੍ਬਯੋਗਕ੍ਖੇਮਭੂਤਾਯ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠੋ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਸੋਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾਯ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਯੋਗਕ੍ਖੇਮਤਾਯ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਮੇਵੇਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ.

੨੮. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਨਿਯੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਅਮਤਰਸਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਗਣਸ੍ਸ ਖਿਲਬਨ੍ਧਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਖਿਲਾ ਨਿਖਾਤਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਖਿਲਾਤਿ ਗੁਨ੍ਨਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਮ੍ਭਾ. ਨਿਖਾਤਾਤਿ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਵੇਸਿਤਾ ਖੁਦ੍ਦਕਾ ਮਹਨ੍ਤਾ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ. ਅਸਮ੍ਪਵੇਧੀਤਿ ਅਕਮ੍ਪਕਾ. ਦਾਮਾਤਿ ਵਚ੍ਛਕਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਾਯ ਕਤਾ ਗਨ੍ਥਿਤਪਾਸਯੁਤ੍ਤਾ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਵਿਸੇਸਾ. ਮੁਞ੍ਜਮਯਾਤਿ ਮੁਞ੍ਜਤਿਣਮਯਾ. ਨਵਾਤਿ ਅਚਿਰਕਤਾ. ਸੁਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਣ੍ਠਾਨਾ, ਸੁਵਟ੍ਟਿਤਸਣ੍ਠਾਨਾ ਵਾ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਖਿਨ੍ਤੀਤਿ ਨੇਵ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਧੇਨੁਪਾਪਿ ਛੇਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਤਰੁਣਵਚ੍ਛਕਾਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ.

੨੯. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਧਨਿਯਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ-ਪਰਿਪਾਕਕਾਲਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਤਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੀਪਿਕਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਉਸਭੋਰਿਵ ਛੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਸਭੋਤਿ ਗੋਪਿਤਾ ਗੋਪਰਿਣਾਯਕੋ ਗੋਯੂਥਪਤਿ ਬਲੀਬਦ੍ਦੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਗਵਸਤਜੇਟ੍ਠੋ ਉਸਭੋ, ਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠੋ ਵਸਭੋ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠੋ ਨਿਸਭੋ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਏਕਗਾਮਖੇਤ੍ਤੇ ਜੇਟ੍ਠੋ ਉਸਭੋ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਜੇਟ੍ਠੋ ਵਸਭੋ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤੋ ਨਿਸਭੋ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਪਪਞ੍ਚਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਉਸਭੋਤਿ ਵਾ ਵਸਭੋਤਿ ਵਾ ਨਿਸਭੋਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਸਮਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਨਿਸਭੋ ਵਤ ਭੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੮). ਰ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਚ. ਨਾਗੋਤਿ ਹਤ੍ਥੀ. ਪੂਤਿਲਤਨ੍ਤਿ ਗਲ਼ੋਚੀਲਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋਪਿ ਕਾਯੋ ਪੂਤਿਕਾਯੋ, ਵਸ੍ਸਸਤਿਕੋਪਿ ਸੁਨਖੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ, ਤਦਹੁਜਾਤੋਪਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ‘‘ਜਰਸਿਙ੍ਗਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਅਭਿਨਵਾਪਿ ਗਲ਼ੋਚੀਲਤਾ ਅਸਾਰਕਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਪੂਤਿਲਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਗਬ੍ਭਞ੍ਚ ਸੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਬ੍ਭਗ੍ਗਹਣੇਨ ਜਲਾਬੁਜਯੋਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਵਸੇਸਾ. ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਮੁਖੇਨ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਧਨਿਯ, ਤ੍ਵਂ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਅਹਂ ਪਨ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤੋ ਥਾਮਵੀਰਿਯੂਪੇਤੋ ਮਹਾਉਸਭੋਰਿਵ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥਅਰਿਯਮਗ੍ਗਥਾਮਵੀਰਿਯੇਨ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਨਾਗੋ ਪੂਤਿਲਤਂਵ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਥਾਮਵੀਰਿਯੇਨ ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾ, ਅਥ ਵਾ ਉਸਭੋਰਿਵ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਅਨੁਸਯੇ ਨਾਗੋ ਪੂਤਿਲਤਂਵ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਛੇਤ੍ਵਾ ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾਵ ਠਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪੁਨ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪੇਸ੍ਸਂ. ਸੋਹਂ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੋਭਾਮਿ – ‘‘ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਅਹਂ ਵਿਯ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਛਿਨ੍ਦ ਤਾਨਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਨ ਉਪੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਗਮੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਵਸੇਨ, ‘‘ਛੇਤ੍ਵਾ ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛੇਦੋ ਪਦਾਲਨਞ੍ਚ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਵਸੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਯੇਨ ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ ਚ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮੇਤਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੀਪਿਕਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਧਨਿਯੋ ਚ ਪਜਾਪਤਿ ਚਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਚ ਧੀਤਰੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਜਨਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥ ਧਨਿਯੋ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਯੋਗੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਮੂਲਜਾਤਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਕਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਚੋਦਿਤਹਦਯੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਂ, ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯੋ ਚ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਵੀਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਾ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਏਵਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਭਗਵਤਾ, ਆਗਤੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਜਾਲਵਿਚਿਤ੍ਰਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਸੇਕਪਿਞ੍ਜਰਂ ਵਿਯ ਸਰੀਰਾਭਂ ਧਨਿਯਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨੇ ਮੁਞ੍ਚਿ ‘‘ਪਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਯਥਾਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.

੩੦. ਅਥ ਧਨਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਂ ਵਿਯ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਜ੍ਜਲਿਤਪਦੀਪਸਹਸ੍ਸਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਮਿਵ ਚ ਨਿਵੇਸਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਤੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚ ਸਮਯੇ ਮੇਘੋਪਿ ਪਾਵਸ੍ਸਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾ ‘‘ਨਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਲਞ੍ਚ ਪੂਰਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਲ੍ਲਲਂ. ਥਲਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕੂਲਂ. ਏਵਮੇਤਂ ਉਕ੍ਕੂਲਵਿਕੂਲਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੂਰਯਨ੍ਤੋ ਮਹਾਮੇਘੋ ਪਾਵਸ੍ਸਿ, ਵਸ੍ਸਿਤੁਂ ਆਰਭੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਾਵਦੇਵਾਤਿ ਯਂ ਖਣਂ ਭਗਵਾ ਸਰੀਰਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਧਨਿਯੋ ਚ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮੇ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਮਯਂ ਚਿਤ੍ਤਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਤਂ ਖਣਂ ਪਾਵਸ੍ਸੀਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਖਣੇ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

੩੧-੩੨. ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਨਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਤਥਾਗਤੋਭਾਸਫਰਣਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਕ੍ਖਣੇ ਵਸ੍ਸਤੋ ਦੇਵਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਨਿਯੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਥ ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ ਨੋ ਅਨਪ੍ਪਕਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਧਨਿਯੋ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਭਗਵਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਟਿਵੇਧੇਨ ਧਮ੍ਮਕਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਕਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਲੋਕਿਯਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭਂ ਲਭਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ – ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ ਨੋ ਅਨਪ੍ਪਕਾ, ਯੇ ਮਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ ਇਤਿ ਵਿਮ੍ਹਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਨੋ ਇਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ. ਅਨਪ੍ਪਕਾਤਿ ਵਿਪੁਲਾ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਸਰਣਂ ਤਂ ਉਪੇਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਗ੍ਗਪਟਿਵੇਧੇਨੇਵਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਨਿਚ੍ਛਯਗਮਨਮੇਵ ਗਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਵਾਚਾਯ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਸਰਣਤਂ ਅਚਲਸਰਣਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਪਰੇਸਂ ਵਾਚਾਯ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਣਿਪਾਤਸਰਣਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਭਗਵਾ ਪਕਤਿਦਿਬ੍ਬਪਞ੍ਞਾਸਮਨ੍ਤਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ. ਤਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਰਣਂ ਤਂ ਉਪੇਮ ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਨੋ ਹੋਹਿ ਤੁਵਂ ਮਹਾਮੁਨੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਵਚਨਂ ਸਿਸ੍ਸਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨਾਪਿ ਸਰਣਗਮਨਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਭਣਤਿ, ਗੋਪੀ ਚ ਅਹਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਵਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸੁਗਤੇ ਚਰਾਮਸੇਤਿ ਇਦਂ ਸਮਾਦਾਨਵਸੇਨ.

ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿਮਗ੍ਗਸਮਣਧਮ੍ਮਸਾਸਨਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੮੩) ਹਿ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੨੯) ਮਗ੍ਗੋ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੫) ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ. ‘‘ਤਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਞ੍ਚੇਵ ਫੀਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੭੪) ਸਾਸਨਂ.

‘‘ਮਯਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਾਮ, ਅਮ੍ਹੇ ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ;

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਾਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਮ੍ਹਂ ਦਹਰਾ ਨ ਮੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੦.੯੭) –

ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੋ. ਇਧ ਪਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਸੁਗਤੇਤਿ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਮਨੁਪਗ੍ਗਮ੍ਮ ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਸੋਭਣੇਨ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਗਮਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਨ੍ਦਰਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਠਾਨਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਰਾਮਸੇਤਿ ਚਰਾਮ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਸਕ੍ਕਤੇ ਚਰਾਮਸੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਚਰਾਮਸੇਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਸੇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਆਯਾਚਨਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਚਰੇਮ ਸੇ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਧਨਿਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਚਰਣਾਪਦੇਸੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਪਯੋਜਨਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਜਾਤੀਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰਾ ਭਵਾਮਸੇ’’ਤਿ. ਜਾਤਿਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਾਮ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ. ਅਨ੍ਤਕਰਾਤਿ ਅਭਾਵਕਰਾ. ਭਵਾਮਸੇਤਿ ਭਵਾਮ, ਅਥ ਵਾ ਅਹੋ ਵਤ ਮਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ. ‘‘ਚਰਾਮਸੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਚ ਪੁਨ ਉਭੋਪਿ ਕਿਰ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਨੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਂਸੂਤਿ.

੩੩. ਅਥ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਏਵਂ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਇਮੇ ਮਮ ਵਿਸਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮਾ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸੇ ਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ ‘‘ਨਨ੍ਦਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਤੁਸ੍ਸਤਿ ਮੋਦਤਿ. ਪੁਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿਪਿ ਧੀਤਰੇਹਿਪਿ, ਸਹਯੋਗਤ੍ਥੇ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਵਾ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕਰਣਭੂਤੇਹਿ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਤ੍ਤਿਮਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਹ. ਮਾਰੋਤਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਭੂਮਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦਾਮਰਿਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਸਟ੍ਠਾਨਾਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮਂ ਜਨਂ ਯਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ਮਾਰੇਤਿ. ਯਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਮਰਣਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਮਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਾਪਿਮਾਤਿ ਲਾਮਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਪਾਪਸਮਾਚਾਰੋ ਵਾ. ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾਨਮੇਤਂ ਵਚਨਂ, ਸਬ੍ਬਗਾਥਾਸੁ ਚ ਈਦਿਸਾਨਿ. ਯਥਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ, ਗੋਪਿਯੋ ਗੋਹਿ ਤਥੇਵ ਨਨ੍ਦਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਗਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋਪਿ ਗੋਪਿਯੋ, ਗੋਹਿ ਸਹ, ਗੋਹਿ ਵਾ ਕਰਣਭੂਤੇਹਿ ਤਥੇਵ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਕਾਰਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ‘‘ਉਪਧੀ ਹਿ ਨਰਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਨਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਪਧੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਧਯੋ – ਕਾਮੂਪਧਿ, ਖਨ੍ਧੂਪਧਿ, ਕਿਲੇਸੂਪਧਿ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੂਪਧੀਤਿ. ਕਾਮਾ ਹਿ ‘‘ਯਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਕਾਮਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੬੬) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ ਉਪਧੀਯਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨਤ੍ਥੇਨ ਉਪਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਖਨ੍ਧਮੂਲਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ, ਕਿਲੇਸਾਪਿ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਪਿ ਭਵਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਮੂਪਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਪਧਾਨੋ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਗੋਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਾਰਣਮਾਹ – ‘‘ਉਪਧੀ ਹਿ ਨਰਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਨਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਕਾਮੂਪਧੀ ਨਰਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਨਾ, ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤਿ ਨਰਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਨਨ੍ਦਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ, ਗੋਪਿਯੋ ਗੋਹਿ ਤਥੇਵ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ ਗੋਪਿਯੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਹਿ, ਨਨ੍ਦ, ਮਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਹਿ ਏਤੇ ਉਪਧਯੋ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤ੍ਵਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕਕਾਰਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ ‘‘ਨ ਹਿ ਸੋ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਯੋ ਨਿਰੂਪਧੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਉਪਧਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਪਿਯੇਹਿ ਞਾਤੀਹਿ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਭੋਗੂਪਕਰਣੋ ਨ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਇਮੇ ਉਪਧਯੋ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਸੀਤਿ.

੩੪. ਅਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਮਾਰੋ ਅਯਂ ਪਾਪਿਮਾ ਇਮੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਫਲੇਨ ਫਲਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤਾਯੇਵ ਮਾਰੇਨਾਭਤਾਯ ਉਪਮਾਯ ਮਾਰਵਾਦਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਗਾਥਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਧਿ ਸੋਕਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੋਚਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਮਾ, ਪਾਪਿਮ, ਏਵਂ ਅਵਚ ‘‘ਨਨ੍ਦਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਹਿ ਪਿਯੇਹਿ, ਮਨਾਪੇਹਿ ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਵਿਨਾਭਾਵੋ, ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯੋ ਅਯਂ ਵਿਧਿ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਿਯਮਨਾਪਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਨਂ ਗਵਾਸ੍ਸਵਲ਼ਵਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਵਿਨਾਭਾਵੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮਪ੍ਪਿਤਹਦਯਾ ਸਤ੍ਤਾ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਨਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਮਰਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਗਣ੍ਹ – ਸੋਚਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ. ਯਥਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਿਮਾ, ਗੋਪਿਯੋ ਗੋਹਿ ਤਥੇਵ ਸੋਚਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਉਪਧੀ ਹਿ ਨਰਸ੍ਸ ਸੋਚਨਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਉਪਧੀ ਹਿ ਨਰਸ੍ਸ ਸੋਚਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ‘‘ਨ ਹਿ ਸੋ ਸੋਚਤਿ, ਯੋ ਨਿਰੂਪਧਿ’’. ਯੋ ਉਪਧੀਸੁ ਸਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਰੁਪਧਿ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ ਕਾਯਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਚੀਵਰੇਨ, ਕੁਚ੍ਛਿਪਰਿਹਾਰਿਕੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ, ਯੇਨ ਯੇਨੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਮਾਦਾਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ …ਪੇ… ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੋਕਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾ ‘‘ਨ ਹਿ ਸੋ ਸੋਚਤਿ, ਯੋ ਨਿਰੁਪਧੀ’’ਤਿ. ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਵੋਸਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਵਾ ਯੋ ਨਿਰੁਪਧਿ, ਯੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ, ਸੋ ਨ ਸੋਚਤਿ. ਯਾਵਦੇਵ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਸਬ੍ਬੇ ਉਪਧਯੋ ਸੋਕਪ੍ਫਲਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ ਸੋਕੋਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇਵ ਦੇਸਨਂ ਵੋਸਾਪੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਧਨਿਯੋ ਚ ਗੋਪੀ ਚ ਉਭੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਆਕਾਸੇਨੇਵ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਂਸੁ. ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਨੇਸਂ ਗੋਪਾਲਕਾ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਸੁਂ. ਸੋ ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਗੋਪਾਲਕਵਿਹਾਰੋਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੂਤਿ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ – ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਤੋ, ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਤੋ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ ਚਾਤਿ. ਦ੍ਵਯਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਪਰਜ੍ਝਾਸਯਤੋ, ਉਰਗਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਚਿ ਗਾਥਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕਾਚਿ ਅਪੁਟ੍ਠੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗਨਯਾਨੁਰੂਪਂ ਉਦਾਨਂਯੇਵ ਉਦਾਨੇਨ੍ਤੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਚਿ ਗਾਥਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ, ਕਾਯਚਿ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਅਯਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਆਦਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ; ਤਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ; ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਾਵਚਰਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਆਨਿਸਂਸਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਾਵਚਰੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਅਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵੇ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ –

ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਹ –

‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਾਵਚਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਤ੍ਥਨਾ ਕੀਵ ਚਿਰਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ, ਮਜ੍ਝਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਅਟ੍ਠ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ, ਉਪਰਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ. ਏਤੇ ਚ ਭੇਦਾ ਪਞ੍ਞਾਧਿਕਸਦ੍ਧਾਧਿਕਵੀਰਿਯਾਧਿਕਵਸੇਨ ਞਾਤਬ੍ਬਾ. ਪਞ੍ਞਾਧਿਕਾਨਞ੍ਹਿ ਸਦ੍ਧਾ ਮਨ੍ਦਾ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਿਕ੍ਖਾ. ਸਦ੍ਧਾਧਿਕਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਾ ਬਲਵਾ. ਵੀਰਿਯਾਧਿਕਾਨਂ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾ ਮਨ੍ਦਾ, ਵੀਰਿਯਂ ਬਲਵਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਦਾਨਸਦਿਸਂ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤਦਨੁਰੂਪਸੀਲਾਦਿਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਧਮ੍ਮੇ ਆਚਿਨਨ੍ਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਞਾਣਂ ਗਬ੍ਭਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਿਪਾਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਤਿਮਾਸਚਤੁਮਾਸਪਞ੍ਚਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਨਕਂ ਸਸ੍ਸਂ ਤਂ ਤਂ ਕਾਲਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਕੇਲ਼ਾਯਨ੍ਤੋਪਿ ਉਦਕੇਨ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਕ੍ਖੇਨ ਵਾ ਮਾਸੇਨ ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਸ੍ਸਂ ਗਬ੍ਭਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਿਪਾਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ…ਪੇ… ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਕਾਲਂ ਪਾਰਮਿਪੂਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਤ੍ਥਾਯ. ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਚ ਕਾਲੇਨ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕਰਣੇ ਅਟ੍ਠ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ –

‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਲਿਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਹੇਤੁ ਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨਂ;

ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਧਿਕਾਰੋ ਚ ਛਨ੍ਦਤਾ;

ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਾ, ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੨.੫੯);

ਅਭਿਨੀਹਾਰੋਤਿ ਚ ਮੂਲਪਣਿਧਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਯਾ ਅਵਸੇਸਜਾਤੀਸੁ ਦੇਵਜਾਤਿਯਮ੍ਪਿ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਣਿਧਿ ਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੇਨ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂਯੇਵ ਪਤ੍ਥੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਲਿਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪੁਰਿਸਭਾਵੋ. ਮਾਤੁਗਾਮਨਪੁਂਸਕਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾਨਞ੍ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਣਿਧਿ ਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੇਨ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਭਾਵੋਯੇਵ ਪਤ੍ਥੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਹੇਤੂਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ, ਨੋ ਇਤਰਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਸੋ ਹਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਦਸ੍ਸਨਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ; ਯਥਾ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਸੋ ਹਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਣਿਧੇਸਿ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਭਾਵੋ. ਸੋ ਚ ਖੋ ਸਾਸਨੇ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਦਿਕਿਰਿਯਵਾਦਿਤਾਪਸਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਨਿਕਾਯੇ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ ਯਥਾ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਸੋ ਹਿ ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਤਾਪਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧੇਸਿ. ਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਝਾਨਾਦਿਗੁਣਪਟਿਲਾਭੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਨੋ ਇਤਰਸ੍ਸ; ਯਥਾ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਸੋ ਹਿ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞੋ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭੀ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧੇਸਿ. ਅਧਿਕਾਰੋਤਿ ਅਧਿਕਕਾਰੋ, ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੀਵਿਤਾਦਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗਞ੍ਹਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣਿਦਹਤੋਯੇਵ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਨੋ ਇਤਰਸ੍ਸ; ਯਥਾ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ. ਸੋ ਹਿ –

‘‘ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਨ ਮਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਹ ਸਿਸ੍ਸੇਹਿ ਗਚ੍ਛਤੁ;

ਮਾ ਨਂ ਕਲਲੇ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਥ, ਹਿਤਾਯ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਬੁ. ਵਂ. ੨.੫੩) –

ਏਵਂ ਜੀਵਿਤਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧੇਸਿ. ਛਨ੍ਦਤਾਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ. ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਬਲਵਤੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਸਾ ਚ, ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਕੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪੇ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੋ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਯਦਿ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਕੋ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਵੀਤਚ੍ਚਿਕਾਨਂ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਂ ਪੂਰਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕੋ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੇਹਿ ਆਕਿਣ੍ਣਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕੋ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਂ ਉਦਕਪੁਣ੍ਣਂ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕੋ ਸਕਲਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੋ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਰੂਪੇਨ ਚ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸੁਮੇਧਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਣਿਧੇਸੀਤਿ.

ਏਵਂ ਸਮਿਦ੍ਧਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਅਭਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਨ ਉਪੇਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਨ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਜਚ੍ਚਬਧਿਰੋ, ਨ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ, ਨ ਏਲ਼ਮੂਗੋ, ਨ ਪੀਠਸਪ੍ਪੀ, ਨ ਮਿਲਕ੍ਖੂਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਦਾਸਿਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਪਞ੍ਚਾਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਕੁਟ੍ਠੀ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਵਟ੍ਟਕਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਤ੍ਤਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਿਕਨਿਜ੍ਝਾਮਤਣ੍ਹਿਕਪੇਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਕਾਲਕਞ੍ਚਿਕਾਸੁਰੇਸੁ, ਨ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯੇ, ਨ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕੇਸੁ, ਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਨ ਮਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਰੂਪਾਵਚਰੇਸੁ ਨ ਅਸਞ੍ਞੀਭਵੇ, ਨ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਭਵੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਰੂਪਭਵੇਸੁ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਸਙ੍ਕਮਤਿ.

ਯਾ ਚਿਮਾ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ ਅਵਤ੍ਥਾਨਂ ਹਿਤਚਰਿਯਾ ਚਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਭੂਮਿਯੋ, ਤਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਵੀਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਮ੍ਮਙ੍ਗੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ;

ਅਵਤ੍ਥਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਹਿਤਚਰਿਯਾ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ’’ਤਿ. –

ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੇ ਚਾਪਿ ਇਮੇ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਪਵਿਵੇਕਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਅਲੋਭਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਅਦੋਸਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਅਮੋਹਜ੍ਝਾਸਯੋ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯੋਤਿ ਛ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾ ਬੋਧਿਪਰਿਪਾਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਪਵਿਵੇਕਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਯ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਅਲੋਭਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਲੋਭੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਅਦੋਸਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਦੋਸੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਅਮੋਹਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਮੋਹੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਭਵੇਸੁ ਦੋਸਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ.

ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਕੀਵ ਚਿਰਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦ੍ਵੇ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ. ਤਤੋ ਓਰਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਚ ਕਾਲੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕਰਣੇ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ –

ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਲਿਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਗਤਾਸਵਦਸ੍ਸਨਂ;

ਅਧਿਕਾਰੋ ਛਨ੍ਦਤਾ ਏਤੇ, ਅਭਿਨੀਹਾਰਕਾਰਣਾ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਗਤਾਸਵਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਅਥ ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਨਂ ਏਕਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ, ਅਸੀਤਿਮਹਾਸਾਵਕਾਨਂ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਤਥਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਤਿ. ਤਤੋ ਓਰਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਾਰੋ ਛਨ੍ਦਤਾਤਿ ਦ੍ਵਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਯੇਵ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਕਾਲਂ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੁਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ, ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਪਨ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇਸ੍ਵੇਵ ਬੁਦ੍ਧਾ ਇਵ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ ਸਂਵਟ੍ਟਮਾਨੇ ਕਪ੍ਪੇ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਵਿਵਟ੍ਟਮਾਨੇ ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਸਯਞ੍ਚ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਪਰੇ ਚ ਬੋਧੇਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਯਮੇਵ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਰੇ ਬੋਧੇਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਰਸਮੇਵ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਰਸਂ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਮੂਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸੁਪਿਨੋ ਵਿਯ ਵਨਚਰਕੇਨ ਨਗਰੇ ਸਾਯਿਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਸੋ ਵਿਯ ਚ ਨੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਭੇਦਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਉਪਰਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਲ੍ਲੇਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਵੋਸਾਨਂ ਨਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਚ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੇ ਮਞ੍ਜੂਸਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਰਤਨਮਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰਂ ਪਤ੍ਥਨਞ੍ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰਞ੍ਚ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਾਨਿ ਇਮਾਯ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਸਮੁਦਾਗਤੇ ਤੇ ਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਮਂ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਤੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.

੩੫. ਇਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਤਾਵ ਗਾਥਾਯ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਮਿਂ ਓਗਾਹਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਏਤਂ ਕਿਰ ਵਤ੍ਤਂ ਅਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ? ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਯਥਾ ਵਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮ.

ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਰਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ, ਨ ਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਨ ਨੇਵ ਹਰਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ; ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਰਤਿ ਚ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਗੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੇ ਉਦਕਂ ਆਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਨੀਯਘਟਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਮਾਲ਼ੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੋ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਯਾਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾ ਤਾਵ ਵਿਵਿਤ੍ਤਾਸਨੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ, ਵੇਲਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਖਨ੍ਧੇ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਂ ਅਂਸੇ ਆਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਚੇਤਿਯਞ੍ਚ ਬੋਧਿਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਗਾਮਸਮੀਪੇ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਵਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚ ਲਾਭੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਕ੍ਕਤਗਰੁਕਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲੇ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨਸਾਲਾਯਂ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਤਂ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਤਂ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਤੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਕਥੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਭਣਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਰਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਯਾਮਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਪਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਭਿਭੂਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇਪਿ ਸਯਤਿ, ਨੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.

ਯੋ ਪਨ ਬ੍ਯਾਧਿਬਹੁਲੋ ਹੋਤਿ, ਭੁਤ੍ਤਾਹਾਰੋ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਮਤਿ, ਪਗੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਸੇਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਵਾ, ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤੇਨੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਨ ਹਰਤੀਤਿ. ਏਦਿਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ. ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇਯੇਵ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਗਾਮੇਸੁ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਨ ਤਂ ਆਸਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.

ਯੋ ਪਨ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੀ ਹੋਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ, ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਚੇਤੋਖਿਲਵਿਨਿਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਮਨਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਪਪਞ੍ਚੇਨ ਪਪਞ੍ਚਿਤੋ ਤੁਚ੍ਛਕੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਵ ਹਰਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤੀਤਿ.

ਯੋ ਪਨ ਪਗੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾ, ਤਾਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧਂ – ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਂ, ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਞ੍ਚ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਂ ਨਾਮ ਮੇਤ੍ਤਾ ਚ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਚ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮੇਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਆਵਾਸਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਵਾਸੇਸੁ ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਫਾਸੁ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਠੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਦੇਵਤਾਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਦੇਵਤਾਹਿ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ, ਤੇਹਿ ਮਮਾਯਿਤੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਗਾਮਨਿਗਮਾਦੀਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਕ੍ਕਤਗਰੁਕਤੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਜੀਵਿਤਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਹਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ.

ਯਂ ਪਨ ਸਦਾ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ਚਰਿਤਾਨੁਕੂਲੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਦਸਾਸੁਭਕਸਿਣਾਨੁਸ੍ਸਤੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਮੇਵ ਵਾ, ਤਂ ਸਦਾ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਤੋ, ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤੋ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਤਦੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਪਠਮਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਮੁਖੇਨ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮ.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਥਾਠਿਤਂ ਯਥਾਪਣਿਹਿਤਂ ਕਾਯਂ ਧਾਤੁਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ – ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਰੀਰੇ ਵੀਸਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਰਗਤਂ, ਸਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ. ਯਂ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਆਬਨ੍ਧਨਕਿਚ੍ਚਕਰਂ ਸ੍ਨੇਹਗਤਂ, ਸਾ ਆਪੋਧਾਤੁ. ਯਂ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਪਾਚਨਕਰਂ ਉਸੁਮਗਤਂ, ਸਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ. ਯਂ ਪਨ ਛਸੁ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਕਰਂ ਵਾਯੋਗਤਂ, ਸਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਤੂਹਿ ਮਹਾਭੂਤੇਹਿ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਂ ਛਿਦ੍ਦਂ ਵਿਵਰਂ, ਸਾ ਆਕਾਸਧਾਤੁ. ਤਂਵਿਜਾਨਨਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ. ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਕੇਵਲਂ ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਪੁਞ੍ਜੋਵ ਅਯਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚ ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮਿ, ਮਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਮੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਮਾਮੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਸਨ੍ਧਾਰਣਵਾਯੋਧਾਤੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਾ ਇਮਂ ਪਥਵੀਧਾਤ੍ਵਾਦਿਸਨ੍ਨਿਵੇਸਭੂਤਂ ਕਾਯਸਮ੍ਮਤਂ ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਘਾਟਂ ਵਿਪ੍ਫਰਤਿ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਾਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨ ਅਯਂ ਕਾਯਸਮ੍ਮਤੋ ਅਟ੍ਠਿਕਸਙ੍ਘਾਟੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੋ ਏਕੇਕਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰਣੇ ਚਤੂਸੁ ਧਾਤੂਸੁ ਵਾਯੋਧਾਤੁਅਨੁਗਤਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਅਧਿਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਨ੍ਦਾ ਇਤਰਾ. ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣਾਪਹਰਣੇਸੁ ਪਨ ਤੇਜੋਧਾਤੁਅਨੁਗਤਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਅਧਿਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਨ੍ਦਾ ਇਤਰਾ. ਓਰੋਹਣੇ ਪਨ ਪਥਵੀਧਾਤੁਅਨੁਗਤਾ ਆਪੋਧਾਤੁ ਅਧਿਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਨ੍ਦਾ ਇਤਰਾ. ਸਨ੍ਨਿਕ੍ਖੇਪਨਸਮੁਪ੍ਪੀਲ਼ਨੇਸੁ ਆਪੋਧਾਤੁਅਨੁਗਤਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁ ਅਧਿਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਨ੍ਦਾ ਇਤਰਾ. ਇਚ੍ਚੇਤਾ ਧਾਤੁਯੋ ਤੇਨ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਏਕੋ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਕਮਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਕੇਕਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰਣਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਕਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਧਾਤੁਯੋ, ਤਦਵਿਨਿਬ੍ਭੁਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਸਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਸਾ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤੇ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਤਿਹਰਣਵੀਤਿਹਰਣਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਂ ਪਕਾਰਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ. ਯਞ੍ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਦਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸਪਿ ਵੀਸਮ੍ਪਿ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ਸਤ੍ਤਤਿਪਿ ਸਤਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਵਸਨ੍ਤਾ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ – ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਇਣਟ੍ਠਾ, ਨ ਭਯਟ੍ਠਾ, ਨ ਜੀਵਿਕਾਪਕਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ; ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਗਮਨੇਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਠਾਨੇ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ, ਸਯਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਲੇਸਂ ਗਮਨੇਯੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਂ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਅਡ੍ਢਉਸਭਉਸਭਅਡ੍ਢਗਾਵੁਤਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਾਸਾਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਗਮਨੇ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸੋ – ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੁਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਤਕ੍ਕਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਤੇ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਿਯਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਸੋਯੇਵ ਨਯੋ. ਅਰਿਯਭੂਮਿ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਕਿਲੇਸਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ. ਉਦ੍ਧਰਤਿ ਚੇ, ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਪ੍ਪਦੇਸਂਯੇਵ ਏਤਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਆਲਿਨ੍ਦਕਵਾਸੀ ਮਹਾਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ.

ਸੋ ਕਿਰ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਏਵ ਵਿਹਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਸੁਦਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਕਸਨ੍ਤਾ ਚ ਵਪਨ੍ਤਾ ਚ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਥੇਰਂ ਤਥਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹੋ, ਉਦਾਹੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਮੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਚਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦੀਪਂ ਉਜ੍ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਸਕ੍ਕੋ ਚ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਮਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਓਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਨਵਾਸੀ ਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਓਭਾਸੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਿਂ ਸੋ ਓਭਾਸੋ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਓਭਾਸੋ ਨਾਮ ਦੀਪੋਭਾਸੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਮਣਿਓਭਾਸੋਪੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਂ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਥ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧੋ ‘‘ਆਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ.

ਕਾਲ਼ਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਚ. ਸੋਪਿ ਕਿਰ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਪੂਜੇਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਪੁਨ ਸੋਲ਼ਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਟੇ ਪਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ‘‘ਗਾਵੀ ਨੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨੂ’’ਤਿ ਆਸਙ੍ਕਨੀਯਪ੍ਪਦੇਸੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਗਾਮਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਕਚ੍ਛਕਨ੍ਤਰਤੋ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਂ ਦਾਤੁਂ ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਾ ਉਪਗਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ‘ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਹੋਥਾ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਮਾ ਮੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਸਤ੍ਤਮੀ, ਉਦਾਹੁ ਅਟ੍ਠਮੀ’’ਤਿ ਦਿਵਸਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਉਦਕਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਸਚੇ ਦਿਵਸਪੁਚ੍ਛਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯਂ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾਵ ਯਾਤਿ.

ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇਯੇਵ ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਪਞ੍ਞਾਸਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਚ. ਤੇ ਕਿਰ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਅਕਂਸੁ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਲਪਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਗਾਮਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਂਸੁ, ਦਿਵਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਉਦਕਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਮਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਟ੍ਠੁਭਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਨਿਂਸੁ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਏਕੋ ਆਗਤੋ, ਅਜ੍ਜ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤੇ ਅਮ੍ਹੇਹੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ? ਯਦਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਨ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਵਿਵਾਦਜਾਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕੋਕਾਸੇ ਨਾਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਤਤੋ ਯੋ ਤੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ, ਸੋ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਨ, ਭੋ, ਕਲਹਕਾਰਕਾਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸੋ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਸਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ, ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਯੋ, ਸੂਪਟ੍ਠਪਿਤਂ ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤੋਤੇਮਾਸੇਯੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸੁਂ.

ਏਵਂ ਕਾਲ਼ਵਲ੍ਲਿਮਣ੍ਡਪਵਾਸੀ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਕਲਮ੍ਬਤਿਤ੍ਥਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਯ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਾਦਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਗਾਮਸਮੀਪਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਉਦਕਗਣ੍ਡੂਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵੀਥਿਯੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਯਤ੍ਥ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡਧੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਕਲਹਕਾਰਕਾ ਚਣ੍ਡਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਯੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ ਨ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਵਿਯ ਜਵੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਜਵਨਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਧੁਤਙ੍ਗਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਵਿਸਮਭੂਮਿਭਾਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਉਦਕਭਰਿਤਸਕਟਮਿਵ ਨਿਚ੍ਚਲੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਨੁਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਚ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਂ ਵਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਕਾਲਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਤਿਰੂਪੇ ਓਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰੇ ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਕ੍ਖਬ੍ਭਞ੍ਜਨਵਣਾਲੇਪਨਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਾਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਤਿ, ਨੇਵ ਦਵਾਯ ਨ ਮਦਾਯ…ਪੇ… ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਚ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਕਿਲਮਥਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ, ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਭਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਚ੍ਛਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਹਰਤਿ ਚੇਵ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ ਚਾਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਹਰਣਪਚ੍ਚਾਹਰਣਂ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਏਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਯਦਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਠਮਵਯੇ ਏਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਠਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਮਰਣਸਮਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਮਰਣਸਮਯੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਅਥ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਖਿਪ੍ਪਾਭਿਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ – ਥੇਰੋ ਬਾਹਿਯੋ, ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਵਾ ਹੋਤਿ; ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਏਤਂ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਕੁਸਲਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਦਹੇਵ ਗਬ੍ਭਸਣ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਚ ਤਾਸਮਞ੍ਞਤਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਗਬ੍ਭਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਦੇਸਿ. ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਯਂ ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਗਬ੍ਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਨਾਚ੍ਚੁਣ੍ਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨਾਤਿਸੀਤਂ, ਨਾਤਿਅਮ੍ਬਿਲਂ, ਨਾਤਿਲੋਣਂ, ਨਾਤਿਕਟੁਕਂ, ਨਾਤਿਤਿਤ੍ਤਕਂ. ਅਚ੍ਚੁਣ੍ਹੇ ਹਿ ਮਾਤਰਾ ਅਜ੍ਝੋਹਟੇ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਲੋਹਕੁਮ੍ਭਿਵਾਸੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ, ਅਤਿਸੀਤੇ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਵਾਸੋ ਵਿਯ, ਅਚ੍ਚਮ੍ਬਿਲਲੋਣਕਟੁਕਤਿਤ੍ਤਕੇਸੁ ਭੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥੇਨ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਬਿਲਾਦੀਹਿ ਸਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਤਿਬ੍ਬਵੇਦਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਤਿਚਙ੍ਕਮਨਟ੍ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਸਯਨਤੋਪਿ ਨਂ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਲਨਦੁਕ੍ਖਂ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਮੁਦੁਕਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਤਾਯ ਭੂਮਿਯਂ ਚਙ੍ਕਮਨਾਦੀਨਿ ਮਤ੍ਤਾਯ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਦੁਸਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨ੍ਨਪਾਨਂ ਲਭਤਿ. ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਂ ਚਙ੍ਕਮਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨਿਸੀਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ.

ਸਾ ਏਵਂ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਪਾਕਕਾਲੇ ਸੂਤਿਘਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ ਪਕ੍ਕਤੇਲਮਦ੍ਦਿਤਮਨੋਸਿਲਾਪਿਣ੍ਡਿਸਦਿਸਂ ਧਞ੍ਞਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣੂਪੇਤਂ. ਤਤੋ ਨਂ ਪਞ੍ਚਮਦਿਵਸੇ ਅਲਙ੍ਕਤਪ੍ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ, ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਛਸਟ੍ਠਿਯਾ ਧਾਤੀਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਂ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਮੇਵ ਸਮਾਨਂ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿ, ਵਿਵਿਧਨਾਟਕਾਨਿ ਚਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ ਨਾਮੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਵੀਸਤਿਯਾ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸੇਸੁ. ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਾਨਿ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਾਨਿ ਸਟ੍ਠਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਂ, ਸਬ੍ਬਪਰਿਹਾਯਨਕਾਲੇ ਪਨ ਵੀਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਹਾਯਨਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਵੀਸਤਿ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਵੀਸਤਿ ਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਹਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਅਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਰਥਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਪਤ੍ਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਵੀਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ – ਓਰੋਧਾ ਚ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਚ, ਵੀਸਤਿ ਅਮਚ੍ਚਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਸੋ ਮਹਾਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰਯਮਾਨੋ ਏਵ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ, ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਰਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਅਵਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਟਕਰਣੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਗੇਵ ਪਾਤਰਾਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ’’ਤਿ ਪਾਸਾਦਤਲਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਅਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਰਜ੍ਜਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਹੀਨਾ. ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਕਿਂ ਰਜ੍ਜਂ ਵਰਂ, ਉਦਾਹੁ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਨੇਕਾਦੀਨਵਂ, ਸਮਣਧਮ੍ਮਸੁਖਂ ਪਨ ਵਿਪੁਲਮਨੇਕਾਨਿਸਂਸਂ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸੇਵਿਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਮਚ੍ਚਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਰਜ੍ਜਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਅਨੁਸਾਸ, ਮਾ ਖੋ ਅਧਮ੍ਮਕਾਰਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਹਰਤਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਲਭਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮੁਖਧੋਵਨਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਯਕਭਤ੍ਤਨੀਹਾਰਕਾਦੀਹਿ.

ਤਤੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸਮਤ੍ਤੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਮਹੇਸੀ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨਗਮਨਬਲਦਸ੍ਸਨਨਾਟਕਾਦੀਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ? ਤਸ੍ਸਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਾ ਅਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਹੇਸਿ ‘‘ਰਜ੍ਜੇ ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਮਿ, ਏਤੁ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਉਭੋ ਕਣ੍ਣੇ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸਵਨੀਯਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਸਾ ਪੁਨਪਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਂ ਤਜ੍ਜਾਪੇਸਿ – ‘‘ਯਦਿ ਨ ਕਰੋਸਿ, ਠਾਨਾਪਿ ਤੇ ਚਾਵੇਮਿ, ਜੀਵਿਤਾਪਿ ਵੋਰੋਪੇਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਭੀਤੋ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮ ਦਲ਼੍ਹਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਕਦਾਚਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਕਦਿਵਸਂ ਰਹੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਿਰਿਸਯਨੇ ਸਂਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਸਾ ਪੁਞ੍ਞਵਤੀ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸਰਾਗੇਨ ਰਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਸਙ੍ਕਿਤਸਙ੍ਕਿਤੋਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਸਾਮਿਕੋ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਿਸਙ੍ਕੋ ਪਵਿਸਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ.

ਤਤੋ ਰਾਜਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਨ ਸਦ੍ਦਹਤਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਨਿਲੀਨੋ ਸਯਮੇਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਮਚ੍ਚੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ – ‘‘ਅਯਂ ਰਾਜਾਪਰਾਧਿਕੋ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਂ ਅਰਹਤਿ, ਪਾਦਚ੍ਛੇਦਂ ਅਰਹਤੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ਸੂਲੇ ਉਤ੍ਤਾਸਨਂ, ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਵਧਬਨ੍ਧਨਤਾਲ਼ਨੇ ਮਯ੍ਹਂ ਵਿਹਿਂਸਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਨੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਧਨਹਰਣੇ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਅਲਂ ਏਵਰੂਪੇਹਿ ਕਤੇਹਿ, ਇਮਂ ਮਮ ਰਜ੍ਜਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸਯਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨਸਾਰਞ੍ਚ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਵਿਸਯਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਰਾਜਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਦੇਵ, ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਅਮਚ੍ਚੋ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਲਦ੍ਧਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮਕ੍ਖਿਕਮਧੁਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਤੁਕਾਮੋ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਵਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਰਜ੍ਜਂ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਮਾ, ਦੇਵ, ਏਵਂ ਅਵਚ, ਯਦਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗੋਪੁਰਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਯਨਘਰੇ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.

ਰਾਜਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਆਗਤਾਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਚੋਰਾ ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਧਨਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਪੁਨ ਏਵਮਕਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸੋ ਪੁਨਪਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਥੇਵ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਲਵਾ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸੀਮਨ੍ਤਰੇ ਏਕਂ ਨਗਰਂ ਉਪਗਮ੍ਮ ਤਤ੍ਥ ਅਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਹੇਸਿ ‘‘ਨਗਰਂ ਵਾ ਮੇ ਦੇਹਿ ਯੁਦ੍ਧਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ ‘‘ਆਣਾਪੇਤੁ ਦੇਵੋ ਕਿਂ ਯੁਜ੍ਝਾਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਨਗਰਂ ਦੇਮੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਯੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਗਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਇਧਾਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਪਟਿਰਾਜਾਪਿ ਤਂ ਨਗਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਨਗਰੇਸੁਪਿ ਤਥੇਵ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸਿ. ਤੇਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾ ਤਥੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘‘ਨ ਯੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਧਾਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਆਗਮਂਸੁ.

ਤਤੋ ਅਮਚ੍ਚਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਨ ਸਹ ਯੁਜ੍ਝਾਮਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਮਮ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾਰੇਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ – ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਂ ਜੀਵਗ੍ਗਾਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਧੇਵ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਾਨਾਉਪਾਯੇਹਿ ਰਾਜਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਾ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸਚੇ ਸਤ੍ਤਮਾਰਣਪ੍ਪਹਰਣਵਿਲੁਮ੍ਪਨਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਥ, ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਨ, ਦੇਵ, ਕਰੋਮ, ਭਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਪੇਮਾ’’ਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਘਟੇਸੁ ਦੀਪੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਪਟਿਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਬਾਰਾਣਸਿਸਮੀਪੇ ਨਗਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਨਾਹਂ ਮੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਮਤ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਕਾਯੇਨ. ਤਤੋ ਅਮਚ੍ਚਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਰਞ੍ਞੋ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਘਟੇਹਿ ਦੀਪੇ ਨਿਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਪਜ੍ਜੋਤਾਯ ਸੇਨਾਯ ਸਦ੍ਦਂ ਅਕਂਸੁ. ਪਟਿਰਞ੍ਞੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਮਹਾਬਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਅਮਕ੍ਖਿਕਮਧੁਂ ਖਾਦਾਹੀ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਥਾ ਦੁਤਿਯੋਪਿ, ਤਤਿਯੋਪਿ. ਪਟਿਰਾਜਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਿ. ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਪਰਵਚਨਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਅਮਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਤਂ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਲਪਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਰਾਜਾ, ਉਪਰੋਧਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਪਰਾਧ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ, ਖਮਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਰਞ੍ਞਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਰਮਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਸਮੀਪੇਯੇਵ ਜਨਪਦੇ ਰਜ੍ਜਂ ਲਭਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਹਾਯਕਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸੇਨਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਏਕਤੋ ਠਿਤਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਮੇਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖਣਾਯ ਅਸ੍ਮਿਂ ਜਨਕਾਯੇ ਖੁਦ੍ਦਕਮਕ੍ਖਿਕਾਯ ਪਿਵਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲੋਹਿਤਬਿਨ੍ਦੁ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਅਹੋ ਸਾਧੁ, ਅਹੋ ਸੁਟ੍ਠੁ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸੁਖਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਅਵੇਰਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਝਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਤਦੇਵ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਸਯਮ੍ਭੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਂ ਮਗ੍ਗਸੁਖੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਂ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਮਚ੍ਚਾ ਪਣਿਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਯਾਨਕਾਲੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਜਿਤਬਲਕਾਯਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਾਜਿਤਬਲਕਾਯਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਪਰਿਬ੍ਬਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਣੇ, ਰਾਜਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮਾਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਦੇਵੋ ਭਣਤਿ, ਨ ਏਦਿਸਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਕੀਦਿਸਾ, ਭਣੇ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਤਿ? ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕੇਸਮਸ੍ਸੁ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਯੁਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੋ ਦਕ੍ਖਿਣਹਤ੍ਥੇਨ ਸੀਸਂ ਪਰਾਮਸਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਵੇਸੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ, ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਕੇਸਮਸ੍ਸੁ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਵਸ੍ਸਸਤਿਕਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਥਂ ਅਧਿਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਯਤੋ ਅਸ੍ਸ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਉਦਾਨਗਾਥਞ੍ਚ ਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਞ੍ਚ ਇਮਞ੍ਞੇਵ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਅਨਵਸੇਸੇਸੁ. ਭੂਤੇਸੂਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ. ਨਿਧਾਯਾਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ. ਦਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦਣ੍ਡਂ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਞ੍ਹਿ ਦਣ੍ਡਯਤੀਤਿ ਦਣ੍ਡੋ, ਬਾਧੇਤਿ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚ. ਪਹਰਣਦਣ੍ਡੋ ਏਵ ਵਾ ਦਣ੍ਡੋ, ਤਂ ਨਿਧਾਯਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤਿ ਅਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤੋ. ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪੀਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਮ੍ਪਿ. ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨਂ. ਨ ਪੁਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਰਜੋ, ਖੇਤ੍ਰਜੋ, ਦਿਨ੍ਨਕੋ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਤਿ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਕੁਤੋ ਸਹਾਯਨ੍ਤਿ ਸਹਾਯਂ ਪਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕੁਤੋ ਏਵ ਏਤਂ.

ਏਕੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੋ, ਅਦੁਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ, ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨੇਨ ਏਕੋ, ਏਕਨ੍ਤਵਿਗਤਕਿਲੇਸੋਤਿ ਏਕੋ, ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਏਕੋ. ਸਮਣਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਮਜ੍ਝੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਗਿਹਿਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏਕੋ – ਏਵਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੋ. ਏਕੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਕੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਕੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਏਕੋ ਇਰਿਯਤਿ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ – ਏਵਂ ਅਦੁਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ.

‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਸਂਸਰਂ;

ਇਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਞਥਾਭਾਵਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ.

‘‘ਏਵਮਾਦੀਨਵਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਤਣ੍ਹਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਂ;

ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ ਅਨਾਦਾਨੋ, ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜੇ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੫, ੧੦੫; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੧; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਾਨੁਗੀਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੦੭) –

ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ – ਏਵਂ ਏਕਨ੍ਤਵਿਗਤਕਿਲੇਸੋਤਿ ਏਕੋ. ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਭੂ ਸਾਮਞ੍ਞੇਵ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – ਏਵਂ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਏਕੋ.

ਚਰੇਤਿ ਯਾ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ; ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨੇਸੁ ਆਯਤਨਚਰਿਯਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੀਨਂ ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਤਿਚਰਿਯਾ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਸਮਾਧਿਚਰਿਯਾ, ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਞਾਣਚਰਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਸੁ ਮਗ੍ਗਚਰਿਯਾ, ਅਧਿਗਤਪ੍ਫਲਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਸੁ ਪਤ੍ਤਿਚਰਿਯਾ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਦੇਸਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਚਰਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾਯੋ ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੯੭; ੩.੨੮) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਤਾਹਿ ਚਰਿਯਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਾ ਇਮਾ ‘‘ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਤਿ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵੀਰਿਯੇਨ ਚਰਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਸਤਿਯਾ ਚਰਤਿ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿਨਾ ਚਰਤਿ, ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਰਤਿ, ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਤਨ੍ਤੀਤਿ ਆਯਤਨਚਰਿਯਾਯ ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸਚਰਿਯਾਯ ਚਰਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੯੭; ੩.੨੯) ਏਵਂ ਅਪਰਾਪਿ ਅਟ੍ਠ ਚਰਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾਹਿਪਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਂ ਨਾਮ ਖਗ੍ਗਮਿਗਸਿਙ੍ਗਂ. ਕਪ੍ਪਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ‘‘ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੇਨ ਵਤ, ਭੋ, ਕਿਰ ਸਾਵਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤਯਮਾਨਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬੦) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਟਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸਦਿਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਪਦਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋ ਪਨ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਦਣ੍ਡੋ ਭੂਤੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਯਮਾਨੋ ਅਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਰਹਿਤੂਪਸਂਹਾਰੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਨਿਧਾਯ ਦਣ੍ਡਂ, ਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ. ਯਥਾ ਅਨਿਹਿਤਦਣ੍ਡਾ ਸਤ੍ਤਾ ਭੂਤਾਨਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਸਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਣਿਨਾ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਵਾ ਵਿਹੇਠਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਵਿਹੇਠਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ. ਇਮਂ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਾਗਮ੍ਮ ਯਦੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵੇਦਨਾਗਤਂ ਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਗਤਂ ਤਞ੍ਚ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਤਦਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ – ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ? ਤਤੋ ਤੇਨ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਕਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਨਾਹਂਸੁ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਜਹਥ, ਨ ਇਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਆਹ – ‘‘ਨ ਪੁਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਹਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਰਜਾਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਕੁਤੋ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਂ ਸਹਾਯਂ? ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁਪਿ ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਮਾਦਿਸੋ ਵਾ ਹੋਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ. ਅਥ ਵਾ ਤੇਹਿ ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਜਹਥ ਨ ਇਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਨ ਪੁਤ੍ਤਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਤੋ ਸਹਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਏਕਚਰਿਯਾਯ ਗੁਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਮੁਦਿਤੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ – ‘‘ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ ਅਗਮਾਸਿ.

ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੋ ਨਾਮ ਹਿਮਵਤਿ ਚੂਲ਼ਕਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ, ਮਹਾਕਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ, ਨਾਗਪਲਿਵੇਠਨਂ, ਚਨ੍ਦਗਬ੍ਭਂ, ਸੂਰਿਯਗਬ੍ਭਂ, ਸੁਵਣ੍ਣਪਸ੍ਸਂ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਂ ਨਾਮ ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸੋ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਗੁਹਾਯੋ – ਸੁਵਣ੍ਣਗੁਹਾ, ਮਣਿਗੁਹਾ, ਰਜਤਗੁਹਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਣਿਗੁਹਾਦ੍ਵਾਰੇ ਮਞ੍ਜੂਸਕੋ ਨਾਮ ਰੁਕ੍ਖੋ ਯੋਜਨਂ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ, ਯੋਜਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ. ਸੋ ਯਤ੍ਤਕਾਨਿ ਉਦਕੇ ਵਾ ਥਲੇ ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਯਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਗਮਨਦਿਵਸੇ. ਤਸ੍ਸੂਪਰਿਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤਨਮਾਲ਼ੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਕਵਾਤੋ ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਸਮਕਰਣਵਾਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤਨਮਯਂ ਵਾਲਿਕਂ ਸਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਿਞ੍ਚਨਕਵਾਤੋ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਤੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਤਿ, ਸੁਗਨ੍ਧਕਰਣਵਾਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਗਨ੍ਧਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਗਨ੍ਧੇ ਆਨੇਤਿ, ਓਚਿਨਕਵਾਤੋ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਓਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ, ਸਨ੍ਥਰਕਵਾਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਨ੍ਥਰਤਿ. ਸਦਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਆਸਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਦਿਵਸੇ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਚ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧ-ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਤਤੋ ਸਚੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਙ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇਸੁ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਅਧੁਨਾਗਤਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਕਥਮਧਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਤਦਾਪਿ ਸੋ ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਦਾਨਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਂ ਭਾਸਤਿ. ਪੁਨ ਭਗਵਾਪਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਤਮੇਵ ਗਾਥਂ ਭਾਸਤਿ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਚ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਕੇਕਾ ਗਾਥਾ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇ, ਮਞ੍ਜੂਸਕਮਾਲ਼ੇ, ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਕਾਲੇ, ਸਙ੍ਗੀਤਿਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭਾਸਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ.

ਪਠਮਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੩੬. ਸਂਸਗ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ, ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਮਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਅਨਧਿਗਮ੍ਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵਡ੍ਢਮਾਨੋ ਯਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਅਯਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਤਤੁਪਾਦਾਯ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਨ ਰਮਤਿ, ਉਚ੍ਛਾਦਨਨ੍ਹਾਪਨਮਣ੍ਡਨਾਦਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਹਤਿ. ਤਂ ਪੁਰਿਸਾ ਏਵ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ, ਥਞ੍ਞਪਾਯਨਕਾਲੇ ਧਾਤਿਯੋ ਕਞ੍ਚੁਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਵੇਸੇਨ ਥਞ੍ਞਂ ਪਾਯੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ, ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਅਨਿਤ੍ਥਿਗਨ੍ਧੋਤ੍ਵੇਵ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੇ ਜਾਤੇ ਰਾਜਾ ‘‘ਕੁਲਵਂਸਂ ਸਣ੍ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਾਨਾਕੁਲੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾ ਕਞ੍ਞਾਯੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਮਚ੍ਚਂ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਕੁਮਾਰਂ ਰਮਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚੋ ਉਪਾਯੇਨ ਤਂ ਰਮਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਾਨਿ ਪਯੋਜਾਪੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਗੀਤਵਾਦਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਸ੍ਸੇਸੋ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਮਚ੍ਚੋ ‘‘ਤਵੇਸੋ, ਦੇਵ, ਨਾਟਕਿਤ੍ਥੀਨਂ ਸਦ੍ਦੋ, ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤਾਨਂ ਈਦਿਸਾਨਿ ਨਾਟਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਰਮ, ਦੇਵ, ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਕੁਮਾਰੋ ਅਮਚ੍ਚਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਤਾਲ਼ਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਮਾਤਰਾ ਸਹ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕੁਮਾਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਅਮਚ੍ਚਂ ਅਪ੍ਪੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤੇਹਿ ਅਤਿਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੋ ਸੇਟ੍ਠਸੁਵਣ੍ਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੇ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੁਨਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਸਦਿਸਂ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਵਿਭੂਸਿਤਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ. ਕੁਮਾਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਮ੍ਹਯੇਨ ਸੀਸਂ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਯਦਿ ਈਦਿਸਿਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਤੇਨ ਸਹ ਕਤਪੁਞ੍ਞਾ ਕਾਚਿ ਦਾਰਿਕਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਂ ਰਥਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਅਪ੍ਪੇਸੁਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਈਦਿਸਿਂ ਦਾਰਿਕਂ ਗਵੇਸਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸ ਮਹਾਜਨਪਦੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਤਂ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਜਨਸਮੂਹਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੇਵਤਂ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ – ‘‘ਯਦਿ ਕੇਨਚਿ ਏਵਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਦ੍ਦਰਟ੍ਠਾ ਸਬ੍ਬੇ ਜਨਪਦੇ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ‘‘ਖੁਦ੍ਦਕਰਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ.

ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਮਦ੍ਦਰਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਤਾਵ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਮਾ ਨੋ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇਪਿ ਰਾਜਾ ਪੁਨ ਪਾਹੇਸੀ’’ਤਿ ਮਦ੍ਦਰਟ੍ਠੇ ਸਾਗਲਨਗਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸਾਗਲਨਗਰੇ ਚ ਮਦ੍ਦਵੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ. ਤਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਣ੍ਣਦਾਸਿਯੋ ਨ੍ਹਾਨੋਦਕਤ੍ਥਾਯ ਤਿਤ੍ਥਂ ਗਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਠਪਿਤਂ ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਂ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਉਦਕਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੀ ਸਯਮੇਵ ਆਗਤਾ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿਯੋ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਸਾਮਿਨੀ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਮਿਨੀ ਇਤੋ ਅਭਿਰੂਪਤਰਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਨਯੇਨ ਦਾਰਿਕਂ ਯਾਚਿਂਸੁ, ਸੋਪਿ ਅਦਾਸਿ. ਤਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਪਾਹੇਸੁਂ ‘‘ਲਦ੍ਧਾ ਦਾਰਿਕਾ, ਸਾਮਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਮ੍ਹੇਵ ਆਨੇਮਾ’’ਤਿ? ਸੋ ਚ ‘‘ਮਯਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਜਨਪਦਪੀਲ਼ਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ.

ਅਮਚ੍ਚਾ ਦਾਰਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਾਹੇਸੁਂ – ‘‘ਲਦ੍ਧਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਸਦਿਸੀ ਦਾਰਿਕਾ’’ਤਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾ ਪਰਿਹਾਯਿ. ਸੋ ਦੂਤਪਰਮ੍ਪਰਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਸੀਘਂ ਆਨੇਥ, ਸੀਘਂ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨੇਵ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਠਿਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਾਹੇਸੁਂ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨੋ’’ਤਿ? ਰਾਜਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਕੁਲਾ ਆਨੀਤਾ ਦਾਰਿਕਾ, ਮਙ੍ਗਲਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਵੇਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਤਾਵ ਨਂ ਨੇਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਸਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖੁਮਾਲਾ ਯਾਨੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਅਦ੍ਧਾਨਪਰਿਸ੍ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਾਤਰੋਗਾ ਮਿਲਾਤਮਾਲਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂਯੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਰਾ ਪਰਿਭਟ੍ਠਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਚ ਨਾਗਰਾ ਚ ‘‘ਕੁਲਵਂਸੋ ਵਿਨਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਿਂਸੁ. ਨਗਰੇ ਮਹਾਕੋਲਾਹਲਂ ਅਹੋਸਿ. ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੁਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਮਹਾਸੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਤੋ ਕੁਮਾਰੋ ਸੋਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਖਣਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਸੋਕੋ ਨਾਮ ਨ ਅਜਾਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਸ੍ਸ ਪਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੋਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਤਿ ਪਨ ਕਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ? ਤਤੋ ‘‘ਭਵਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਵਨਾਨੁਭਾਵੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਂ ਮਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਪਣਿਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਮਚ੍ਚਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਾ ਸੋਚਿ, ਦੇਵ, ਮਹਨ੍ਤੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਤਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਨਾਹਂ ਸੋਚਕੋ, ਨਿਸ੍ਸੋਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਸਦਿਸਮੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਂ.

ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਨ ਸਂਸਗ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਸਂਸਗ੍ਗਸ੍ਸ. ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਨ, ਸਵਨ, ਕਾਯ, ਸਮੁਲ੍ਲਪਨ, ਸਮ੍ਭੋਗਸਂਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰਾਗੋ ਦਸ੍ਸਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਕਾਲ਼ਦੀਘਵਾਪੀਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਵਿਹਾਰਵਾਸੀਦੀਘਭਾਣਕਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਕਤਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਯਧੀਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਵਾਸਨਚੋਲ਼ਖਣ੍ਡਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪਵਤ੍ਥਧਾਰਿਨਿਯਾ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸਂ ਨਾਲਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਹਦਯਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਕਤੋ. ਸੋ ਏਵ ਚ ਦਹਰੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਪਰੇਹਿ ਪਨ ਕਥਿਯਮਾਨਂ ਰੂਪਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਹਸਿਤਲਪਿਤਗੀਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਾਗੋ ਸਵਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਗਿਰਿਗਾਮਵਾਸੀਕਮ੍ਮਾਰਧੀਤਾਯ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕੁਮਾਰੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਦੁਮਸ੍ਸਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਮਾਲਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੇਨ ਗਾਯਨ੍ਤਿਯਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਵਿਸੇਸਾ ਪਰਿਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਲ਼ਲੇਣਵਾਸੀ ਤਿਸ੍ਸਦਹਰੋ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਙ੍ਗਪਰਾਮਸਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰਾਗੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮਗਾਯਨਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਜਨੇ ਆਗਤੇ ਰਾਜਾਪਿ ਅਗਮਾਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇਨ. ਤਤੋ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਆਗਮ੍ਮ ਬਲਵਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਦਹਰਸ੍ਸਾਪਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਆਲਿਙ੍ਗਿਂਸੁ. ਪੁਨ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਕਾਲਕਤੇਯੇਵ ਅਦ੍ਦਸਂਸੂਤਿ.

ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਲਪਨਸਮੁਲ੍ਲਪਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਾਗੋ ਪਨ ਸਮੁਲ੍ਲਪਨਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਭੋਗਕਰਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰਾਗੋ ਸਮ੍ਭੋਗਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ. ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਚੇਤੇਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਮਰਿਚਿਵਟ੍ਟਿਨਾਮਮਹਾਵਿਹਾਰਮਹੇ ਕਿਰ ਦੁਟ੍ਠਗਾਮਣਿ ਅਭਯਮਹਾਰਾਜਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਣ੍ਹਯਾਗੁਯਾ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਸਙ੍ਘਨਵਕਸਾਮਣੇਰੀ ਅਨਾਧਾਰਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਨਵਕਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਨ੍ਤਵਲਯਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਮੁਲ੍ਲਾਪਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਤੀਰਂ ਗਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮੁਲ੍ਲਾਪੇਨ ਪੁਬ੍ਬਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਜਾਤਸਿਨੇਹਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇ ਸਂਸਗ੍ਗੇ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਜਾਤਸਂਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਵਤਿ ਸ੍ਨੇਹੋ, ਪੁਰਿਮਰਾਗਪਚ੍ਚਯਾ ਬਲਵਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਸ੍ਨੇਹਨ੍ਵਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪਹੋਤਿ ਤਮੇਵ ਸ੍ਨੇਹਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਸੋਕਪਰਿਦੇਵਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਭਵਤਿ, ਜਾਯਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਸਂਸਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਸ੍ਨੇਹੋ, ਸ੍ਨੇਹਾ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਨ੍ਤਿ.

ਏਵਮਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਂ ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਆਹ – ‘‘ਸ੍ਵਾਹਂ ਯਮਿਦਂ ਸ੍ਨੇਹਨ੍ਵਯਂ ਸੋਕਾਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਖਨਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਮਧਿਗਤੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਵਾ ਯੋ ਇਮਮ੍ਹਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਆਦੀਨਵਂ ਸ੍ਨੇਹਜਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਂ ‘‘ਸ੍ਨੇਹਨ੍ਵਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਦੀਨਵਂ ਸ੍ਨੇਹਜਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸ ਭਵਤਿ ਸ੍ਨੇਹੋ, ਸ੍ਨੇਹਨ੍ਵਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਪਹੋਤਿ, ਏਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਦੀਨਵਂ ਸ੍ਨੇਹਜਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਅਹਂ ਅਧਿਗਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਦੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਸਂਸਗ੍ਗਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੩੭. ਮਿਤ੍ਤੇ ਸੁਹਜ੍ਜੇਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਵਰੋ, ਰਜ੍ਜਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਰਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੇ ਪਰਾਜੇਨ੍ਤਾ ਏਕਦਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਰਾਜਵਲ੍ਲਭਂ ਪਰਾਜੇਸੁਂ. ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤਹਾਰਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਸਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯਾ – ‘‘ਅਮਚ੍ਚਾ ਸਾਮਿਕੇ ਅਸਾਮਿਕੇ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਮਹਾਯੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਅਕਂਸੁ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟ੍ਠਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਅਪ੍ਪੇਤੁਂ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਰਜ੍ਜੇਨ, ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਵਰੋ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਪਹਾਯ ਪੁਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਮਿਤ੍ਤੇ ਸੁਹਜ੍ਜੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ, ਹਾਪੇਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ;

ਏਤਂ ਭਯਂ ਸਨ੍ਥਵੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨਵਸੇਨ ਮਿਤ੍ਤਾ. ਸੁਹਦਯਭਾਵੇਨ ਸੁਹਜ੍ਜਾ. ਕੇਚਿ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਕਾਮਤਾਯ ਮਿਤ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੁਹਜ੍ਜਾ. ਕੇਚਿ ਗਮਨਾਗਮਨਟ੍ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਸਮੁਲ੍ਲਾਪਾਦੀਸੁ ਹਦਯਸੁਖਜਨਨੇਨ ਸੁਹਜ੍ਜਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਿਤ੍ਤਾ. ਕੇਚਿ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਸੁਹਜ੍ਜਾ ਚੇਵ ਮਿਤ੍ਤਾ ਚ. ਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਗਾਰਿਯਾ ਅਨਗਾਰਿਯਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਾ ਤਿਵਿਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਉਪਕਾਰੋ, ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋਤਿ. ਅਨਗਾਰਿਯਾ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯਿਨੋ ਏਵ. ਤੇ ਚਤੂਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਉਪਕਾਰੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਪਮਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਭੀਤਸ੍ਸ ਸਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਂ ਭੋਗਂ ਅਨੁਪ੍ਪਦੇਤਿ’’ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੧).

ਤਥਾ –

‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਗੁਯ੍ਹਮਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਗੁਯ੍ਹਮਸ੍ਸ ਪਰਿਗੂਹਤਿ, ਆਪਦਾਸੁ ਨ ਵਿਜਹਤਿ, ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ’’ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੨).

ਤਥਾ –

‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਭਵੇਨਸ੍ਸ ਨ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਭਵੇਨਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਤਿ, ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਵਣ੍ਣਂ ਭਣਮਾਨਂ ਪਸਂਸਤਿ’’ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੪).

ਤਥਾ –

‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਗਹਪਤਿਪੁਤ੍ਤ, ਠਾਨੇਹਿ ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੁਹਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਪਾਪਾ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਨਿਵੇਸੇਤਿ, ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਸਾਵੇਤਿ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੩).

ਤੇਸ੍ਵਿਧ ਅਗਾਰਿਯਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਮਿਤ੍ਤੇ ਸੁਹਜ੍ਜੇ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋਤਿ ਅਨੁਦਯਮਾਨੋ. ਤੇਸਂ ਸੁਖਂ ਉਪਸਂਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਪਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਚ.

ਹਾਪੇਤਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਂ, ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਰਤ੍ਥਉਭਯਤ੍ਥਵਸੇਨਾਪਿ ਤਿਵਿਧਂ. ਅਤ੍ਥਂ ਲਦ੍ਧਵਿਨਾਸਨੇਨ ਅਲਦ੍ਧਾਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾਪਿ ਹਾਪੇਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਂ ਵਿਨਾ ਨ ਜੀਵਾਮਿ, ਏਸ ਮੇ ਗਤਿ, ਏਸ ਮੇ ਪਰਾਯਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨੀਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਇਮੇ ਮਂ ਵਿਨਾ ਨ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਤੇਸਂ ਗਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਰਾਯਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਏਵਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਏਤਂ ਭਯਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਅਤ੍ਥਹਾਪਨਭਯਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਹਾਨਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਥਵੇਤਿ ਤਿਵਿਧੋ ਸਨ੍ਥਵੋ – ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸਤਪ੍ਪਭੇਦਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾ ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਥਵੋ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਭੇਦਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਥਵੋ, ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਮਿਤ੍ਤਾਨੁਕਮ੍ਪਨਾ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵੋ. ਸੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਹੀਨਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਏਤਂ ਭਯਂ ਸਨ੍ਥਵੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਅਹਮਧਿਗਤੋ’’ਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮਿਤ੍ਤਸੁਹਜ੍ਜਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੩੮. ਵਂਸੋ ਵਿਸਾਲੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਤਯੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਇਤਰੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਰਾਜਕੁਲੇਸੁ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਮਯਂ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨਾ ਕਸ੍ਸਪਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਰਿਯਂ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਤਤੋ ‘‘ਤਤਿਯੋ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋ ਪਕਤਿਯਾਵ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਓਵਾਦਕੋ ਵਤ੍ਤਾ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ ਪਾਪਗਰਹੀ, ਹਨ੍ਦ, ਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਓਕਾਸਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤਾ ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਵਿਭੂਸਿਤਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਮੂਲੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਮਹਾਜਨੋ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਰਾਜਦਸ੍ਸਨੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਕੋਚਿ ਮਮ ਦਸ੍ਸਨੇ ਅਬ੍ਯਾਵਟੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ. ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਤੇਸੁ ਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ.

ਸੋ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਨ੍ਤੇਨ ਉਪਚਾਰੇਨ ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਨਾਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਆਹਂਸੁ ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਲਗ੍ਗਨਤ੍ਥੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਤਂ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਮੂਲਖਨ੍ਧਸਾਖਾਨੁਸਾਖਾਹਿ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਅਸਿਹਤ੍ਥੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮੂਲੇ ਛੇਤ੍ਵਾ ਆਵਿਞ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ, ਏਵਮੇਵ ਤ੍ਵਂ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਜਟਾਯ ਜਟਿਤੋ ਆਸਤ੍ਤਵਿਸਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਵੇਮਜ੍ਝਗਤੋਪਿ ਅਯਂ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰੋ ਅਸਞ੍ਜਾਤਸਾਖਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਅਲਗ੍ਗੋ ਠਿਤੋ, ਸਕ੍ਕਾ ਚ ਪਨ ਅਗ੍ਗੇ ਵਾ ਮੂਲੇ ਵਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ, ਏਵਮੇਵ ਮਯਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਏਵ ਰਞ੍ਞੋ ਆਕਾਸੇਨ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਵਂਸੋ ਵਿਸਾਲੋਵ ਯਥਾ ਵਿਸਤ੍ਤੋ, ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚ ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ;

ਵਂਸਕ੍ਕਲ਼ੀਰੋਵ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਂਸੋਤਿ ਵੇਲ਼ੁ. ਵਿਸਾਲੋਤਿ ਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣੋ. ਚਕਾਰੋ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ, ਏਵਕਾਰੋ ਵਾ ਅਯਂ, ਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਏਕਾਰੋ ਨਟ੍ਠੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਯੋਜੇਸ੍ਸਾਮ. ਯਥਾਤਿ ਪਟਿਭਾਗੇ. ਵਿਸਤ੍ਤੋਤਿ ਲਗ੍ਗੋ, ਜਟਿਤੋ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤੋ. ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤੁਭਰਿਯਾਸੁ. ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਯਾ ਤਣ੍ਹਾ ਯੋ ਸ੍ਨੇਹੋ. ਵਂਸਕ੍ਕਲ਼ੀਰੋਵ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋਤਿ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰੋ ਵਿਯ ਅਲਗ੍ਗਮਾਨੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਵਂਸੋ ਵਿਸਾਲੋ ਵਿਸਤ੍ਤੋ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਦਾਰੇਸੁ ਚ ਯਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾ, ਸਾਪਿ ਏਵਂ ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਸ੍ਵਾਹਂ ਤਾਯ ਅਪੇਕ੍ਖਾਯ ਅਪੇਕ੍ਖਵਾ ਵਿਸਾਲੋ ਵਂਸੋ ਵਿਯ ਵਿਸਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਅਪੇਕ੍ਖਾਯ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਅਪੇਕ੍ਖਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਯਂ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰੋਵ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਾ ਲੋਭਾਦੀਸੁ ਵਾ ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਵਂਸਕਲ਼ੀਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੩੯. ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਏਕੋ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਡ੍ਢੇ ਮਹਦ੍ਧਨੇ ਮਹਾਭੋਗੇ, ਸੋ ਸੁਭਗੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਪਰਦਾਰਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਕਤੋ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਇਤ੍ਥਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਨਿਰਯਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਉਣ੍ਹਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾ ਡਯ੍ਹਮਾਨੇਨ ਉਦਰੇਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਤਂ ਗਬ੍ਭਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇਨ ਦਾਰਿਕਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਸਾ ਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸੇਸਬਨ੍ਧੁਪਰਿਜਨਾਨਞ੍ਚ ਦੇਸ੍ਸਾ ਅਹੋਸਿ. ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਯਮ੍ਹਿ ਕੁਲੇ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਾਮਿਕਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰਾਨਂ ਦੇਸ੍ਸਾਵ ਅਹੋਸਿ ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਅਮਨਾਪਾ. ਅਥ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਘੋਸਿਤੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੀਲ਼ਿਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵੇਸਿਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਦਾਸੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਅਨੁਨਯਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਇਤ੍ਥੀ ਨਾਮ ਸਚੇਪਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਕਨਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਵਾ ਧੀਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਪੇਸਨਕਰਾ ਹੋਤਿ. ਸਾਮਿਕੇ ਅਨਾਲਪਨ੍ਤੇ ਸੂਲੇ ਆਰੋਪਿਤਾ ਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਸਚੇ ਅਹਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਰਹਾ, ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਨੋ ਚੇ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ – ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਦ੍ਦੇ, ਮਾ ਸੋਚਿ, ਕੀਲ਼ਨਸਜ੍ਜਾ ਹੋਹਿ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਾਵਤਕੇਨਪਿ ਸਲ੍ਲਾਪਮਤ੍ਤੇਨ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਬਹੁਂ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾਵ ਕੀਲ਼ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ. ਸਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਪੇਸੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਉਸ੍ਸੂਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਗਤੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਟਿਯਾਦਿਤਂ ਆਦਾਯ ਯਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਾ.

ਅਥ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰੇ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਨੋਤਤ੍ਤੇ ਮੁਖਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਲਤਾਦਨ੍ਤਪੋਣਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਅਜ੍ਜ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਯਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਭਾਰਸਮੀਪੇ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਂ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲਂ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਪਥੇ ਓਰੁਯ੍ਹ ਬਾਰਾਣਸੀਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਾਸਿਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਾ ਯਾਨਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਰਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਪ੍ਫਕਲਾਪਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤ੍ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਪ੍ਫਕਲਾਪਹਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾ ਇਦਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਏਵਾਹਂ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯਾ ਭਵੇਯ੍ਯਂ ਮਨਾਪਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖੋ ਗਬ੍ਭਵਾਸੋ, ਤਂ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫੇ ਏਵਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਧੀਤਾਪਿ ਪਰਵਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਪੁਰਿਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਤ੍ਤਂ ਅਮਤਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਚਤੁਰੋ ਪਣਿਧਯੋ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਕਲਾਪਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸੋ ਏਵ ਮੇ ਗਨ੍ਧੋ ਚੇਵ ਵਣ੍ਣੋ ਚ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਪਣਿਧਿਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਪਤ੍ਤਂ ਪੁਪ੍ਫਕਲਾਪਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ –

‘‘ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;

ਸਬ੍ਬੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਯਥਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹਤੀ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਕਤਂ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਅਨੋਕਾਸਤਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਚਿਞ੍ਚਮ੍ਬਿਲਧੋਤਤਮ੍ਬਭਾਜਨਮਿਵ ਸੁਦ੍ਧਾ ਜਾਤਾ. ਤਾਵਦੇਵ ਚਸ੍ਸਾ ਪਤਿਕੁਲੇ ਞਾਤਿਕੁਲੇ ਚ ਸਬ੍ਬੋ ਜਨੋ ਤੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਪਿਯਵਚਨਾਨਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਾਨਿ ਚ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਆਨੇਥ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਂ, ਅਹਂ ਵਿਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਨਂ ਉਰੇ ਵਿਲਿਤ੍ਤਚਨ੍ਦਨਂ ਵਿਯ ਆਮੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਾਹਾਰਂ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫਮਾਲਂ ਵਿਯ ਚ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤੋ ਪਰਿਹਰਿ.

ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਭੋਗਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਭਾਵੇਨ ਦੇਵਲੋਕੇ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਗਬ੍ਭੇਯੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋਪਿ, ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋਪਿ, ਸਯਨ੍ਤੋਪਿ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇਯੇਵ ਸਯਤਿ. ਮਹਾਪਦੁਮਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਏਵਂ ਸੋ ਤੇਨ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਛਦੇਵਲੋਕੇ ਏਵ ਸਂਸਰਤਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਵੀਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਰਾਜਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਦੇਵ, ਕੁਲਵਂਸਾਨੁਪਾਲਕੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਰਜੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਖੇਤ੍ਰਜੋਪਿ ਕੁਲਵਂਸਧਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹੇਸਿਂ ਅਵਸੇਸਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਧਮ੍ਮਨਾਟਕਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਯਥਾਕਾਮਂ ਬਹਿ ਚਰਾਪੇਸਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨਾਲਤ੍ਥ. ਪੁਨ ਅਮਚ੍ਚਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹੇਸੀ ਨਾਮ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਸਬ੍ਬਿਤ੍ਥੀਨਂ ਅਗ੍ਗਾ, ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਦੇਵੋ ਮਹੇਸਿਯਾਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਮਹੇਸਿਯਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨੀ ਸੀਲਵਤੀ, ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਰਹਿਤਾਯ ਕੁਤੋ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਨੁਮਜ੍ਜਤਿ. ਸੀਲਵਤਿਯਾ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਾਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿ.

ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਆਸਨਤਾਪਕਾਰਣਂ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਲਵਤਿਯਾ ਰਾਜਧੀਤਾਯ ਪੁਤ੍ਤਵਰਂ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦੇਵਿਯਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ਦੇਵੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਦਮ੍ਮਿ ਤੇ, ਦੇਵਿ, ਪੁਤ੍ਤਂ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਯੁਕੋ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਪਦੁਮੋ ਉਪਰਿਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਇਤੋ ਚਵਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਮਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਤ ਮਹਾਪਦੁਮ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਯਾਚਿ. ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਏਵਂ ਭਣਿ, ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਬ੍ਭਵਾਸੋ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਤਾਤ, ਗਬ੍ਭਵਾਸੇਨ, ਤਥਾ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸਿ, ਯਥਾ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਸਿ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ.

ਤਤੋ ਮਹਾਪਦੁਮੋ ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਸਿਲਾਪਟ੍ਟਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਤਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਮਹੇਸੀ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨ ਵੀਸਤਿਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵੁਤਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਲਾਪਟ੍ਟਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਪਦੁਮਸ੍ਸਰੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸਾ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਤਥੇਵ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਤਂ ਨੇਵ ਤੀਰੇ ਹੋਤਿ ਨ ਗਮ੍ਭੀਰੇ. ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸਾ ਸਾਮਂਯੇਵ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਪੁਪ੍ਫੇ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਕਸਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਤਟ੍ਟਕੇ ਆਸਿਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਪਟਿਮਂ ਵਿਯ ਦਾਰਕਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਦਿਸ੍ਵਾਵ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਸਾਧੁਕਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਪੇਸੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਯ੍ਯਾਨਞ੍ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਪਦੁਮਞ੍ਚ ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਞੇਵ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਖੇਤ੍ਰਜੋ ਨਾਮਾਯਂ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਇਤ੍ਥਿਯੋ ਧਾਤਿਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਯਾ ਯਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਰੁਚਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਿਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਖਾਦਾਪੇਤਿ, ਸਾ ਸਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਤਿ. ਸਕਲਬਾਰਾਣਸੀ ਚਲਿਤਾ, ਸਬ੍ਬੋ ਜਨੋ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਂ ਤਂ ਅਤਿਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਖਾਦ, ਇਮਂ ਭੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਭੋਜਨੇਨ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਗੋਪੁਰਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਲਾਖਾਗੁਲ਼ਕੇਨ ਕੀਲ਼ਤਿ.

ਤਦਾ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਸਿਪਤਨੇ ਵਸਤਿ. ਸੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸੇਨਾਸਨਵਤ੍ਤਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਮਨਸਿਕਾਰਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਕਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੀ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਦ੍ਧਾ, ਏਕਾ ਤਾਵ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪਾਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਵਸੇਨ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਣ, ਮਾ ਇਧ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਇਮੇ ਹਿ ਤਮ੍ਪਿ ‘ਇਦਂ ਖਾਦ, ਇਦਂ ਭੁਞ੍ਜਾ’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਪਰਿਜਨਂ ਆਹ – ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੋਵ ਨਿਵਤ੍ਤੋ, ਕੁਦ੍ਧੋ, ਨੁ, ਖੋ ਮਮਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਹਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ, ਦੇਵ, ਨ ਕੋਧਪਰਾਯਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਰੇਨ ਪਸਨ੍ਨਮਨੇਨ ਯਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਏਵ ਮਮਾਯਂ ਸਮਣੋ, ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ, ਮਹਤਾ ਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ ਇਸਿਪਤਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਮਿਗਯੂਥਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮ ਏਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਤੇ, ਸਾਮਿ, ਮਿਗਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਏਤੇਸਂ ‘‘ਇਮਂ ਖਾਦਥ, ਇਮਂ ਭੁਞ੍ਜਥ, ਇਮਂ ਸਾਯਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਤਿਣੋਦਕਂ ਸੁਲਭਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਯਥਾ ਇਮੇ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨਾਵ ਯਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਕਦਾ ਨੁ, ਖੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਵਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਚਙ੍ਕਮਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਮਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਏਕਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਦਿਵਾਵਿਹਾਰੋਕਾਸਞ੍ਚ ਪਣ੍ਣਸਾਲਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਮਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਵਿਸਨਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਗਮਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮਟ੍ਠਂ ਕਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਵਸਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਰਿਜਨੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਪਾਤੋਪਿ ਸੋ ਸਮਣੋ ਕੁਦ੍ਧੋ, ਇਦਾਨਿ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਕਾਸਂ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਇਧੇਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਿਟ੍ਠਥਾ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਏਕਕੋਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਵਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਸੁਸਮ੍ਮਟ੍ਠੋਕਾਸੇ ਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਏਤ੍ਥ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨ ਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਮੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਚਙ੍ਕਮਂ ਆਰੁਹਿਤ੍ਵਾ, ਦੂਰੀਕਤਪੁਥੁਵਿਤਕ੍ਕੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਪਾਸਾਣਫਲਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਞ੍ਜਾਤਏਕਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਪੁਰੋਹਿਤੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਗਗਨਤਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹਿ ਯਥਾ ਅਬਦ੍ਧੋ, ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗੋਚਰਾਯ;

ਵਿਞ੍ਞੂ ਨਰੋ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਿਗੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਮਿਗਾ ਏਣੀਮਿਗੋ, ਪਸਦਮਿਗੋ ਚਾਤਿ. ਅਪਿਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕਾਨਂ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਪਸਦਮਿਗੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹੀਤਿ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਇਧਂ ਪਨ ਉਯ੍ਯਾਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਯ੍ਯਾਨਮ੍ਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਤਿ ਪਟਿਭਾਗੇ. ਅਬਦ੍ਧੋਤਿ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਅਬਦ੍ਧੋ, ਏਤੇਨ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗੋਚਰਾਯਤਿ ਯੇਨ ਯੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਗਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗੇਨ ਗੋਚਰਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਵਨੇ ਚਰਮਾਨੋ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਨਾਪਾਥਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੁਦ੍ਦਸ੍ਸ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਧਮਕਾਸਿ ਮਾਰਂ ਅਪਦਂ, ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰਚਕ੍ਖੁਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਤੋ ਪਾਪਿਮਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੭; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੫) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਵਿਞ੍ਞੂ ਨਰੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ. ਸੇਰਿਤਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਛਨ੍ਦਵੁਤ੍ਤਿਤਂ ਅਪਰਾਯਤ੍ਤਤਂ. ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ. ਅਥ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸੇਰਿਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਸੇਰਿਤਞ੍ਚ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਕਿਲੇਸਵਸਂ ਅਗਮਨਤੋ ਸੇਰਿਨੋ ਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਚ, ਤੇਸਂ ਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਸੇਰਿਤਾ. ਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਯਥਾ ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹਿ ਅਬਦ੍ਧੋ ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਗੋਚਰਾਯ, ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਹਿ ਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਗਮਨਾਭਾਵੇਨ ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਗਮਨੇ ਚਾਨਿਸਂਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਰੋ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮਿਗਅਰਞ੍ਞਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੦. ਆਮਨ੍ਤਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਏਕਵਜ੍ਜਿਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਮੁਦੁਕਜਾਤਿਕੋ. ਯਦਾ ਅਮਚ੍ਚਾ ਤੇਨ ਸਹ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਨ੍ਤੇਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਨਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨੇਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ‘‘ਦੇਵ, ਮਮ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਗਮਨਂ ਯਾਚਿ. ਸੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਗਮਾਸਿ. ਪੁਨ ਏਕੋ ਮਹਾਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਵਰਂ ਯਾਚਿ, ਏਕੋ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ, ਏਕੋ ਅਸ੍ਸਪਿਟ੍ਠਿਯਂ, ਏਕੋ ਸੁਵਣ੍ਣਰਥੇ, ਏਕੋ ਸਿਵਿਕਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿ. ਰਾਜਾ ਤਤੋ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਪਰੋ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਤੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ – ‘‘ਅਮੁਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਨਪਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਤਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਹਂ ਤਂ ਜਨਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕਲਹਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਉਭੋਪਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੋਸਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮੇ ਤੋਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਲੋਭੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਆਮਨ੍ਤਨਾ ਹੋਤਿ ਸਹਾਯਮਜ੍ਝੇ, ਵਾਸੇ ਠਾਨੇ ਗਮਨੇ ਚਾਰਿਕਾਯ;

ਅਨਭਿਜ੍ਝਿਤਂ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਹਾਯਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਾਸੇ ਚ, ਮਹਾਉਪਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਠਾਨੇ ਚ, ਉਯ੍ਯਾਨਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਗਮਨੇ ਚ, ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਚਾਰਿਕਾਯ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ ਸੁਣ, ਇਦਂ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਆਮਨ੍ਤਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਯਂ ਅਰਿਯਜਨਸੇਵਿਤਾ ਅਨੇਕਾਨਿਸਂਸਾ ਏਕਨ੍ਤਸੁਖਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਲੋਭਾਭਿਭੂਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਕਾਪੁਰਿਸੇਹਿ ਅਨਭਿਜ੍ਝਿਤਾ ਅਨਭਿਪਤ੍ਥਿਤਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਤਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਿਤਂ ਪਰੇਸਂ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨੇਨ ਧਮ੍ਮਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਚ ਸੇਰਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਆਮਨ੍ਤਨਾਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੧. ਖਿਡ੍ਡਾ ਰਤੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਚਸ੍ਸ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਪਿਯੋ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪੋ ਪਾਣਸਮੋ. ਸੋ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਪੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਕੁਮਾਰੋਪਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਮਤੋ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਹਦਯਮ੍ਪਿ ਫਲੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾਵ ਨਂ ਝਾਪੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਸੁਰਾਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨੇਵ ਸਰਿ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਨ੍ਹਾਨਭੋਜਨਵੇਲਾਸੁ. ਅਥ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਵਿਧਾਨੇਨ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਸੋਕਾਭਿਭੂਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਾਕਾਸਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਇਦਂ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਾ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਸੇਸਂ ਸਂਸਗ੍ਗਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਾਯਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ.

ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਨ ਖਿਡ੍ਡਾਤਿ ਕੀਲ਼ਨਾ. ਸਾ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤਿ – ਕਾਯਿਕਾ, ਵਾਚਸਿਕਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਿਕਾ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥੀਹਿਪਿ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਸੇਹਿਪਿ, ਰਥੇਹਿਪਿ, ਧਨੂਹਿਪਿ, ਥਰੂਹਿਪੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਵਾਚਸਿਕਾ ਨਾਮ ਗੀਤਂ, ਸਿਲੋਕਭਣਨਂ, ਮੁਖਭੇਰੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਰਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿ. ਵਿਪੁਲਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਾਨੇਨ ਸਕਲਤ੍ਤਭਾਵਬ੍ਯਾਪਕਂ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਯੋਜਨਾਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਂਸਗ੍ਗਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੨. ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਸੇਸਾ ਪਾਕਤਿਕਰਾਜਾਨੋ. ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰਗਾਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਹਾਯਞ੍ਚ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਉਪਾਯੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਚ ਰਾਜਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਤਿ, ਭੀਤੋ ਵਿਸ੍ਸਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਮਹਾਤਲੇ ਧਾਵਤਿ. ਪੁਰੋਹਿਤੇਨ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸੁਖਸੇਯ੍ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਪਿ ‘‘ਕੁਤੋ ਮੇ, ਆਚਰਿਯ, ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਪੁਰੋਹਿਤੋਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਰੋਗੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਦ੍ਧਂਵਿਰੇਚਨਾਦਿਨਾ ਭੇਸਜ੍ਜਕਮ੍ਮੇਨ ਵਿਨੇਤੁਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਖਾਦਨੂਪਾਯੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਜ੍ਜਹਾਨਿਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਦੀਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਉਬ੍ਬੇਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਚ ਏਤ੍ਤਕੇ ਚ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਰਥਾਦਯੋ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਞ੍ਚ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਯਞ੍ਞੋ ਯਜਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਂ ਯਞ੍ਞਯਜਨੇ ਸਮਾਦਪੇਸਿ.

ਤਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯਞ੍ਞਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਯਮਾਨਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਕਤੇ ਦੁਬ੍ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੇਕ੍ਖਾਮਾ’’ਤਿ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰਗਾਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨਾ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰੇ ਠਿਤੋ ਰਾਜਙ੍ਗਣਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਤੇ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ, ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਤੋ ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਤਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੇ ‘‘ਕੇ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੁਤੋਚਿ ਭਯਂ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸੋ ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਤਂ ਭਯਂ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮਯਞ੍ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਮ, ਕਰੁਣਂ ਭਾਵੇਮ, ਮੁਦਿਤਂ ਭਾਵੇਮ, ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਮ, ਤੇਨ ਨੋ ਤਂ ਭਯਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਤਿਂ ਅਗਮਂਸੁ.

ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਭਾਵਨਾਯ ਭਯਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਨ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਪਾਣਵਧਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਕੇਸਂ ਨੁ ਖੋ ਵਚਨਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਮਣਾ ਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਂ ਧੋਵਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਨ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਂ. ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਂ ਧੋਵਿਤੁਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਏਵ ਵਚਨਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸੁਖਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਫਰਣਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਮਚ੍ਚੇ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਣੇ ਮੁਞ੍ਚਥ, ਸੀਤਾਨਿ ਪਾਨੀਯਾਨਿ ਪਿਵਨ੍ਤੁ, ਹਰਿਤਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੁ, ਸੀਤੋ ਚ ਨੇਸਂ ਵਾਤੋ ਉਪਵਾਯਤੂ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ.

ਤਤੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਵਚਨੇਨੇਵ ਪਾਪਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਚ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯਂ ‘‘ਭੁਞ੍ਜ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਾਹਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਇਤਰੀਤਰੇਨ;

ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ ਅਛਮ੍ਭੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਯਥਾਸੁਖਵਿਹਾਰੀ, ‘‘ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੮; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੨੫; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੮) ਵਾ ਨਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਾਫਰਿਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਦਿਸਾ ਅਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ. ਤਾਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਾ ਭਯੇਨ ਨ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ. ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤੋਸਸ੍ਸਵਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਕੋ, ਇਤਰੀਤਰੇਨਾਤਿ ਉਚ੍ਚਾਵਚੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ. ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ ਅਛਮ੍ਭੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਰਿਹਾਪੇਨ੍ਤਿ ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਤਾਨਿ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ, ਬਾਹਿਰਾਨਂ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦੀਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਾਨਞ੍ਚ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤੁਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯੇ ਅਧਿਵਾਸਨਖਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵੀਰਿਯਾਦੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਸਹਤੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ. ਥਦ੍ਧਭਾਵਕਰਭਯਾਭਾਵੇਨ ਅਛਮ੍ਭੀ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮਣਾ, ਏਵਂ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਦਟ੍ਠਾਨੇ ਸਨ੍ਤੋਸੇ ਠਿਤੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਭਾਵਨਾਯ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ, ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਪਟਿਹਨਨਭਯਾਭਾਵੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਘੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ, ਅਪ੍ਪਟਿਘਤ੍ਤਾ ਅਛਮ੍ਭੀ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਗੁਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਤੇ ਸਮਣਾ ਵਿਯ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਭਾਵਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਈਦਿਸਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਤਾਯ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਂ ਸਹਿਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਘਤਾਯ ਚ ਅਛਮ੍ਭੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੩. ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਸੁ ਸੋਕਦਿਵਸੇਸੁ ਏਕਂ ਦਿਵਸਂ ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਰਾਜੂਨਂ ਨਾਮ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਅਵਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਾਧੁ, ਦੇਵੋ, ਅਞ੍ਞਂ ਦੇਵਿਂ ਆਨੇਤੂ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ, ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਾ ਸਾਮਨ੍ਤਰਜ੍ਜੇ ਰਾਜਾ ਮਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਦੇਵੀ ਰਜ੍ਜਂ ਅਨੁਸਾਸਤਿ. ਸਾ ਚ ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਹੋਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਅਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨੁਰੂਪਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸਾ ‘‘ਗਬ੍ਭਿਨੀ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਮਨਾਪਾ ਹੋਤਿ, ਸਚੇ ਆਗਮੇਥ, ਯਾਵ ਵਿਜਾਯਾਮਿ, ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਨੋ ਚੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਯੇਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਰਞ੍ਞੋਪਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ‘‘ਗਬ੍ਭਿਨੀਪਿ ਹੋਤੁ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਆਨੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਮਹੇਸੀਭੋਗਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਜਨਞ੍ਚ ਨਾਨਾਵਿਧੇਹਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰੇਹਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਾ ਕਾਲੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਪੁਤ੍ਤਮਿਵ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਅਙ੍ਕੇ ਚ ਉਰੇ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਤੋ ਦੇਵਿਯਾ ਪਰਿਜਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਕੁਮਾਰਂ, ਅਤਿਵਿਸ੍ਸਾਸਨਿਯਾਨਿ ਰਾਜਹਦਯਾਨਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਪਰਿਭੇਦੇਮਾ’’ਤਿ.

ਤਤੋ ਕੁਮਾਰਂ – ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ, ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਥ ਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਏਹਿ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਰਾਜਾਨਂ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰੇ, ਏਤੇ ਮਯਾ ਏਵਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਪਿ ਪਟਿਕੂਲਵੁਤ੍ਤਿਨੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ‘‘ਰਾਜਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਅਮਚ੍ਚਪਰਿਜਨਾਪਿ ਬਹੂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ‘‘ਸਪਰਿਜਨੋ ਰਾਜਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਣੀਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਪਣੀਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਦਾਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੇ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਯਂ ਪਰਿਵੇਣਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਲੂਖਭਤ੍ਤਂ ਜਿਣ੍ਣਵਤ੍ਥਞ੍ਚ ਲਭਾਮਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਮ੍ਪਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰੇ, ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੇਪਿ ਨਾਮ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਹੋ, ਅਯਂ ਪਰਿਸਾ ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਾ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਏਕੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਗਤੇਹਿ ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਏਕੇ, ਅਥੋ ਗਹਟ੍ਠਾ ਘਰਮਾਵਸਨ੍ਤਾ;

ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਪਰਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਸਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਾ ਏਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਯੋਜਨਾ – ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਪਿ ਏਕੇ, ਯੇ ਅਸਨ੍ਤੋਸਾਭਿਭੂਤਾ, ਤਥਾਵਿਧਾ ਏਵ ਚ ਅਥੋ ਗਹਟ੍ਠਾ ਘਰਮਾਵਸਨ੍ਤਾ. ਏਤਮਹਂ ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਭਾਵਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਦੁਸ੍ਸਙ੍ਗਹਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੪. ਓਰੋਪਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਚਾਤੁਮਾਸਿਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਠਮੇ ਮਾਸੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਰਮਣੀਯੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਨੀਲਘਨਪਤ੍ਤਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰਰੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋਵਿਲ਼ਾਰਮੂਲੇ ਮਮ ਸਯਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਪੁਨ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਮਾਸੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਤੋ. ਤਦਾ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ ਪੁਪ੍ਫਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾਪਿ ਤਥੇਵ ਅਕਾਸਿ. ਪੁਨ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਗਤੋ. ਤਦਾ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਸੁਕ੍ਖਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤਦਾਪਿ ਸੋ ਅਦਿਸ੍ਵਾਵ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸੇਯ੍ਯਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਰਞ੍ਞਾ ਆਣਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਭਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਸਯਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਰੇ, ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਮਣਿਮਯੋ ਵਿਯ ਅਭਿਰੂਪਦਸ੍ਸਨੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਮਣਿਵਣ੍ਣਸਾਖਨ੍ਤਰੇ ਠਪਿਤਪਵਾਲ਼ਙ੍ਕੁਰਸਦਿਸੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਸ੍ਸਿਰਿਕਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨੋ ਅਹੋਸਿ. ਮੁਤ੍ਤਾਦਲਸਦਿਸਵਾਲਿਕਾਕਿਣ੍ਣੋ ਚਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੁਤ੍ਤਪੁਪ੍ਫਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਸਨ੍ਥਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਨਾਮਜ੍ਜ ਸੁਕ੍ਖਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਸਾਖਾਮਤ੍ਤਾਵਸੇਸੋ ਠਿਤੋ. ‘ਅਹੋ, ਜਰਾਯ ਉਪਹਤੋ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ’’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਾਵ ਜਰਾ ਹਞ੍ਞਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗ ਪਨ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿ. ਤਦਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ ਵਿਯ ਅਪੇਤਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਯਨਤਲੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨੋਯੇਵ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਗਮਨਕਾਲੇ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ‘‘ਕਾਲੋ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਾਹਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਓਰੋਪਯਿਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ, ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ;

ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਵੀਰੋ ਗਿਹਿਬਨ੍ਧਨਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਓਰੋਪਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ. ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੀਤਿ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਓਦਾਤਵਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਇਤ੍ਥਿਪੁਤ੍ਤਦਾਸਿਦਾਸਾਦੀਨਿ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋਤਿ ਪਤਿਤਪਤ੍ਤੋ. ਛੇਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਵੀਰੋਤਿ ਮਗ੍ਗਵੀਰਿਯਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਗਿਹਿਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ ਕਾਮਬਨ੍ਧਨਾਨਿ. ਕਾਮਾ ਹਿ ਗਿਹੀਨਂ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਦਤ੍ਥੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਓਰੋਪਯਿਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਕੋਵਿਲ਼ਾਰੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਚਿਨ੍ਤਯਮਾਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਕੋਵਿਲ਼ਾਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ. ਪਠਮੋ ਵਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

੪੫-੪੬. ਸਚੇ ਲਭੇਥਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਦ੍ਵੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇ ਏਕਦਿਵਸਂਯੇਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਤਸਹਾਯਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਵਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਤ੍ਵਂ ਪਿਤੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਂ ਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ, ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤੇਨ ਚ ਸੁਖਂ ਰਜ੍ਜਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਹਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਉਭੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੋਪਚਿਤਕਮ੍ਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਮਾਨਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਜਨਪਦਗਾਮਂ ਗਤਾ. ਤਞ੍ਚ ਗਾਮਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਣੀਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ, ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦਿਸਾ ਉਚ੍ਚਾਕੁਲਿਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਚ ਪਨਿਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯਦਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਯਦਿ ਚ ਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਏਵਰੂਪਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਏਤੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਨੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਾ’’ਤਿ.

ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਥ, ਤਂ ਅਮ੍ਹੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ‘‘ਏਵਂ ਵੋ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਏਕੀਭਾਵਾਭਿਰਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਕੇਨ ਚਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਸਯਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਣ੍ਣਸਾਲਮਦਂਸੁ. ਤਤੋ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਂ ਲਦ੍ਧਾ ਝਾਨਂ ਲਭਿ. ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤੋ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਇਧ ਨਿਸੀਦਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕਿਰ, ਸਮ੍ਮ, ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਏਕੀਭਾਵਾਭਿਰਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂ, ਸਮ੍ਮ, ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਕਾਸਂ ਏਵ ਗਚ੍ਛ, ਉਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਗਤੋ.

ਤਤੋ ਨਂ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਤਥੇਵ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਤੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਹਾਪੇਤਿ, ਮਮ ਚ ਇਧਾਭਿਕ੍ਖਣਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਇਤਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪੁਨਪਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯੋ ਗਹਟ੍ਠਕਾਲੇ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਮ੍ਪਿ ਆਦਾਯ ਆਗਤੋ ਮਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਸੋ ਨਾਮ ਮਯਿ ਆਗਤੇ ਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ਅਦਾਤੁਕਾਮੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਅਹੋ, ਰੇ ਚਿਤ੍ਤ, ਨ ਲਜ੍ਜਸਿ, ਯਂ ਮਂ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਇਧਾਨੇਸਿ, ਸੋਦਾਨਿ ਤੇ ਵਸੇ ਨ ਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤਂਯੇਵ ਮਮ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਇਮਾ ਉਦਾਨਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਂਸੁ –

‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;

ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ, ਚਰੇਯ੍ਯ ਤੇਨਤ੍ਤਮਨੋ ਸਤੀਮਾ.

‘‘ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ ਨਿਪਕਂ ਸਹਾਯਂ, ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਂ ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿ ਧੀਰਂ;

ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਂ ਵਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗਰਞ੍ਞੇਵ ਨਾਗੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਕਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਨਿਪੁਣਂ ਪਣ੍ਡਿਤਂ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਕੁਸਲਂ. ਸਾਧੁਵਿਹਾਰਿਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਾ ਉਪਚਾਰੇਨ ਵਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਧੀਰਨ੍ਤਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਕਤ੍ਤੇਨ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਿਤਿ ਨਾਮ ਅਸਿਥਿਲਪਰਕ੍ਕਮਤਾ, ‘‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੪; ਅ. ਨਿ. ੨.੫; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੬) ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਪਿਚ ਧਿਕਤਪਾਪੋਤਿਪਿ ਧੀਰੋ. ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਂ ਵਿਜਿਤਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਯਥਾ ਪਟਿਰਾਜਾ ‘‘ਵਿਜਿਤਂ ਰਟ੍ਠਂ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਏਕੋ ਚਰਤਿ, ਏਵਂ ਬਾਲਸਹਾਯਂ ਪਹਾਯ ਏਕੋ ਚਰੇ. ਅਥ ਵਾ ਰਾਜਾਵ ਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸੁਤਸੋਮੋ ਰਾਜਾ ਵਿਜਿਤਂ ਰਟ੍ਠਂ ਪਹਾਯ ਏਕੋ ਚਰਿ, ਯਥਾ ਚ ਮਹਾਜਨਕੋ, ਏਵਂ ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨ੍ਤਿ.

ਸਹਾਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੭. ਅਦ੍ਧਾ ਪਸਂਸਾਮਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਯਾਵ ਆਕਾਸਤਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਾ, ਤਾਵ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਗਾਥਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਏਵ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਯਥਾ ਸੋ ਰਾਜਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿ, ਨ ਤਥਾ ਅਯਂ, ਨੇਵਸ੍ਸ ਯਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਆਕਾਸਤਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਸੁ ਆਸਨੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੇ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜਿਨੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜਿਨੋ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ ਅਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਾ ਲਦ੍ਧਾ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾ ਭੁਞ੍ਜਾਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਂ ਏਦਿਸਾ ਵਾ ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਕਣਾਜਕੇਨ ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਅਮਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਾਮ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾ, ਸ੍ਵੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯਪਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਤਥੇਵਾਕਾਸਿ. ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਅਥ ਰਾਜਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨਪਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵੇ ਦਿਵਸੇ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਣੀਤੇਨ ਅਤਿਵਿਚਿਤ੍ਰੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿ. ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮਙ੍ਗਲਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ‘‘ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜਿਨੋਵ ਏਤੇ ਸਮਣਾ, ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜੀ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਸਮਾਦਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਮਞ੍ਜੂਸਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਪਸਂਸਾਮ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਂ, ਸੇਟ੍ਠਾ ਸਮਾ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ ਸਹਾਯਾ;

ਏਤੇ ਅਲਦ੍ਧਾ ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਸਾ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨਾ ਏਵ. ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸੇਖੇਹਿ ਸੀਲਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਹਾਯਾ ਏਵ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ – ਯਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਾ, ਤਂ ਸਹਾਯਸਮ੍ਪਦਂ ਅਦ੍ਧਾ ਪਸਂਸਾਮ, ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਥੋਮੇਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਸੇਟ੍ਠਾ ਸਮਾ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ ਸਹਾਯਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਸੇਟ੍ਠੇ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਸਮੇ ਸੇਵਮਾਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਧਾਰਣੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਵਿਨੋਦਨੇਨ ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਏਤੇ ਪਨ ਸਹਾਯਕੇ ਸੇਟ੍ਠੇ ਚ ਸਮੇ ਚ ਅਲਦ੍ਧਾ ਕੁਹਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ. ਅਹਮ੍ਪਿ ਹਿ ਏਵਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ.

ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜਿਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੮. ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ. ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਦਾਸੀ ਗੋਸੀਤਚਨ੍ਦਨਂ ਪਿਸਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਬਾਹਾਯਂ ਏਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਂ, ਏਕਬਾਹਾਯਂ ਦ੍ਵੇ, ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਇਤਰਂ ਨ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਵ ਗਣਵਾਸੇ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ, ਏਕਵਾਸੇ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ’’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਦਾਸਿਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਭੂਸਿਤਾ ਦੇਵੀ ਤਂ ਬੀਜਯਨ੍ਤੀ ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਸਾ ‘‘ਵਣ੍ਣਦਾਸਿਯਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਮਞ੍ਞੇ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਾਸਿਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਪਿਸਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਉਭੋਸੁ ਬਾਹਾਸੁ ਅਨੇਕੇ ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਾ, ਤੇ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨ੍ਤਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਜਨਯਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨੋਯੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਂ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਚਨ੍ਦਨਹਤ੍ਥਾ ਦੇਵੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਲਿਮ੍ਪਾਮਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਮਾ ਆਲਿਮ੍ਪਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਤਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤੇਹਿਪਿ ਮਹਾਰਾਜਵਾਦੇਨ ਆਲਪਿਤੋ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਣੇ, ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਸਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ.

ਅਯਂ ਪਨ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ – ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ. ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸਾਤਿ ਕਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਵਲਯਾਨੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਸਾਵਸੇਸਪਾਠੋ ਹਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਭਸ੍ਸਰਾਨੀਤਿ ਪਭਾਸਨਸੀਲਾਨਿ, ਜੁਤਿਮਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਯੋਜਨਾ – ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੁਜਸ੍ਮਿਂ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਵਲਯਾਨਿ ‘‘ਗਣਵਾਸੇ ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ, ਏਕਵਾਸੇ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੪੯. ਏਵਂ ਦੁਤਿਯੇਨਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਦਹਰੋਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਅਮਚ੍ਚੇ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਦੇਵਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਰਿਹਰਥ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਾਜਕਂ ਰਜ੍ਜਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ, ਸਾਮਨ੍ਤਰਾਜਾਨੋ ਆਗਮ੍ਮ ਵਿਲੁਮ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਏਕਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਆਗਮੇਹੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਅਥ ਦੇਵੀ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਰਾਜਾ ਪੁਨਪਿ ਤੇ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਦੇਵੀ ਗਬ੍ਭਿਨੀ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਜਾਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਰਿਹਰਥ, ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਦੁਜ੍ਜਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਤਂ ਦੇਵੀ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ ਧੀਤਰਂ ਵਾ, ਵਿਜਾਯਨਕਾਲਂ ਤਾਵ ਆਗਮੇਹੀ’’ਤਿ ਪੁਨਪਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਅਥ ਸਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਦਾਪਿ ਰਾਜਾ ਤਥੇਵ ਅਮਚ੍ਚੇ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਪੁਨਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ‘‘ਆਗਮੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾਵ, ਪਟਿਬਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਕੁਮਾਰੇ ਪਟਿਬਲੇ ਜਾਤੇ ਅਮਚ੍ਚੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਬਲੋ ਅਯਂ, ਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਓਕਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਾ ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਏਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਕੋ ਵਿਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸਬ੍ਬਪਰਿਜਨੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋ ਰਾਜਾਨਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ.

ਰਾਜਾ ਯਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਜ੍ਜਸੀਮਾ, ਤਾਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੇਨ ਲੇਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਲੇਖਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਹਾਜਨੋ ਲੇਖਾਯ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਾਨਿ, ਤਾਤ, ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕੁਮਾਰਂ ਲੇਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਪੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਤਾਤ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ. ਰਾਜਾ ਕੁਮਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿਂ, ਕਿਂ ਦਾਨਿ ਏਕਂ ਦਾਰਕਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਮਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਵਸਿਤਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤੇਨ. ਤਤੋ ਕੁਮਾਰੋ ਵਰਸਯਨਾਦੀਸੁ ਕਤਪਰਿਚਯੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਕੇ ਵਾ ਰਜ੍ਜੁਮਞ੍ਚਕੇ ਵਾ ਸਯਮਾਨੋ ਰੋਦਤਿ. ਸੀਤਵਾਤਾਦੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਸੀਤਂ, ਤਾਤ, ਉਣ੍ਹਂ, ਤਾਤ, ਮਕ੍ਖਿਕਾ, ਤਾਤ, ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਛਾਤੋਮ੍ਹਿ, ਤਾਤ, ਪਿਪਾਸਿਤੋਮ੍ਹਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਦਿਵਾਪਿਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਤਿ, ਤਂ ਹੋਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਭਤ੍ਤਂ ਕਙ੍ਗੁਵਰਕਮੁਗ੍ਗਾਦਿਬਹੁਲਂ. ਕੁਮਾਰੋ ਅਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਜਿਘਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਉਣ੍ਹੇ ਠਪਿਤਪਦੁਮਂ ਵਿਯ ਮਿਲਾਯਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਨ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਲੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰੋਯੇਵ ਭੁਞ੍ਜਤਿ.

ਤਤੋ ਸੋ ਕੁਮਾਰਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਨਗਰਸ੍ਮਿਂ, ਤਾਤ, ਪਣੀਤਾਹਾਰੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਕੁਮਾਰੋ ‘‘ਆਮ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਨਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਆਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤਿ. ਕੁਮਾਰਮਾਤਾਪਿ ਦੇਵੀ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਰਾਜਾ ਕੁਮਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਚਿਰਂ ਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੇਨ ਲਿਖਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵਤਿਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਤਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਤੇ, ਤਾਤ, ਮਾਤਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਯਾਵ ਚ ਸੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਵ ਉਦਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ ‘‘ਮਾ ਹੇਵ ਨਂ ਕੋਚਿ ਵਿਹੇਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਮਾਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਧਾਵਨ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਆਰਕ੍ਖਕਪੁਰਿਸਾ ਚ ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੇਵਿਯਾ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਦੇਵੀ ਵੀਸਤਿਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵੁਤਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ‘‘ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਤਾਵਦੇਵ ਸਕਵਸਤਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਦੇਵੀ ਨਿਰਾਸਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਤਿਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਮਞ੍ਜੂਸਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਏਵਂ ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਹ ਮਮਸ੍ਸ, ਵਾਚਾਭਿਲਾਪੋ ਅਭਿਸਜ੍ਜਨਾ ਵਾ;

ਏਤਂ ਭਯਂ ਆਯਤਿਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਸਾ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਉਤ੍ਤਾਨਾ ਏਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਏਤੇਨ ਦੁਤਿਯੇਨ ਕੁਮਾਰੇਨ ਸੀਤੁਣ੍ਹਾਦੀਨਿ ਨਿਵੇਦੇਨ੍ਤੇਨ ਸਹਵਾਸੇਨ ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਮ ਵਾਚਾਭਿਲਾਪੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਅਭਿਸਜ੍ਜਨਾ ਚ ਜਾਤਾ, ਸਚੇ ਅਹਂ ਇਮਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ, ਤਤੋ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਯਥੇਵ ਇਦਾਨਿ; ਏਵਂ ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਹ ਮਮਸ੍ਸ ਵਾਚਾਭਿਲਾਪੋ ਅਭਿਸਜ੍ਜਨਾ ਵਾ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤਂ ਭਯਂ ਆਯਤਿਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਆਯਤਿਭਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੦. ਕਾਮਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਰਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਦਹਰੋਵ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਦੇਵਕੁਮਾਰੋ ਵਿਯ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ. ਸੋ ਦਹਰੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਯਾਚਿ. ਤੇ ਨਂ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਥੇਵ ਨਿਬਨ੍ਧਤਿ. ਪੁਨਪਿ ਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਤਾਤ, ਸੁਖੁਮਾਲੋ, ਦੁਕ੍ਕਰਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਖੁਰਧਾਰਾਯ ਉਪਰਿ ਚਙ੍ਕਮਨਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਥੇਵ ਨਿਬਨ੍ਧਤਿ. ਤੇ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਸਚਾਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਨਂ ਨਿਵਾਰੇਮ, ਏਤਸ੍ਸ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਚ ਏਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਜਨਂ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਤਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਮਞ੍ਚਕੇ ਤਟ੍ਟਿਕਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਯਿ. ਸੋ ਵਰਸਯਨੇ ਕਤਪਰਿਚਯੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਅਤਿਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਪਭਾਤੇਪਿ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਾ ਅਗ੍ਗਾਸਨਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਞ੍ਚ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨਵਕਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਆਸਨਂ ਲੂਖਭੋਜਨਞ੍ਚ. ਸੋ ਤੇਨ ਲੂਖਭੋਜਨੇਨਾਪਿ ਅਤਿਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹਂਯੇਵ ਕਿਸੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿ ਯਥਾ ਤਂ ਅਪਰਿਪਾਕਗਤੇ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ. ਤਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਦੂਤਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਕਤਿਪਾਹਂਯੇਵ ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਤੇਨੇਵ ਕਮੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਇਮਮੇਵ ਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਕਾਮਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਰਾ ਮਧੁਰਾ ਮਨੋਰਮਾ, ਵਿਰੂਪਰੂਪੇਨ ਮਥੇਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ;

ਆਦੀਨਵਂ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਾਮਾ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਮਨਾਪਿਯਰੂਪਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਰਾਗਪ੍ਪਭੇਦਾ. ਇਧ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਰੂਪਾਦਿਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਰਾ. ਲੋਕਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਮਧੁਰਾ. ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਮਨਂ ਰਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਨੋਰਮਾ. ਵਿਰੂਪਰੂਪੇਨਾਤਿ ਵਿਰੂਪੇਨ ਰੂਪੇਨ, ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਸਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਰਾ, ਰੂਪਾਦੀਸੁਪਿ ਨੀਲਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਵਿਧਰੂਪਾ. ਏਵਂ ਤੇਨ ਵਿਰੂਪਰੂਪੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮਥੇਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਰਮਿਤੁਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਨਿਗਮਨਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿ ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਕਾਮਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੧. ਈਤੀ ਚਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਰਞ੍ਞੋ ਗਣ੍ਡੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਵੇਦਨਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਵੇਜ੍ਜਾ ‘‘ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇਨ ਵਿਨਾ ਫਾਸੁ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤੇਸਂ ਅਭਯਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਬ੍ਬਲੋਹਿਤਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਨਿਬ੍ਬੇਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਣਂ ਪਟ੍ਟੇਨ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ, ਆਹਾਰਾਚਾਰੇਸੁ ਚ ਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਓਵਦਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਲੂਖਭੋਜਨੇਨ ਕਿਸਸਰੀਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਗਣ੍ਡੋ ਚਸ੍ਸ ਮਿਲਾਯਿ. ਸੋ ਫਾਸੁਕਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਿਨਿਦ੍ਧਾਹਾਰਂ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਞ੍ਜਾਤਬਲੋ ਵਿਸਯੇ ਪਟਿਸੇਵਿ. ਤਸ੍ਸ ਗਣ੍ਡੋ ਪੁਨ ਪੁਰਿਮਸਭਾਵਮੇਵ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਵੇਜ੍ਜੇਹਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਵਸ੍ਸੇਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ.

‘‘ਈਤੀ ਚ ਗਣ੍ਡੋ ਚ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਚ, ਰੋਗੋ ਚ ਸਲ੍ਲਞ੍ਚ ਭਯਞ੍ਚ ਮੇਤਂ;

ਏਤਂ ਭਯਂ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਤੀਤਿ ਈਤਿ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਭਾਗਿਯਾਨਂ ਬ੍ਯਸਨਹੇਤੂਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਗੁਣਾਪਿ ਏਤੇ ਅਨੇਕਬ੍ਯਸਨਾਵਹਟ੍ਠੇਨ ਦਲ਼੍ਹਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠੇਨ ਚ ਈਤਿ. ਗਣ੍ਡੋਪਿ ਅਸੁਚਿਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਰਿਪਕ੍ਕਪਰਿਭਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਰਿਪਕ੍ਕਪਰਿਭਿਨ੍ਨਭਾਵਤੋ ਚ ਗਣ੍ਡੋ. ਉਪਦ੍ਦਵਤੀਤਿ ਉਪਦ੍ਦਵੋ; ਅਨਤ੍ਥਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਅਭਿਭਵਤਿ; ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਰਾਜਦਣ੍ਡਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਗੁਣਾਪੇਤੇ ਅਵਿਦਿਤਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਵਹਹੇਤੁਤਾਯ ਸਬ੍ਬੁਪਦ੍ਦਵਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਉਪਦ੍ਦਵੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਕਿਲੇਸਾਤੁਰਭਾਵਂ ਜਨੇਨ੍ਤਾ ਸੀਲਸਙ੍ਖਾਤਮਾਰੋਗ੍ਯਂ, ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਪਾਕਤਿਕਮੇਵ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਆਰੋਗ੍ਯਵਿਲੁਮ੍ਪਨਟ੍ਠੇਨੇਵ ਰੋਗੋ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਨੁਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਕਟ੍ਠੇਨ ਦੁਨ੍ਨਿਹਰਣੀਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਲ੍ਲਂ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਭਯਾਵਹਨਤੋ ਭਯਂ. ਮੇ ਏਤਨ੍ਤਿ ਮੇਤਂ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਨਿਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਈਤਿਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੨. ਸੀਤਞ੍ਚਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਸੀਤਾਲੁਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਕੁਟਿਕਾਯ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਦੇਸੇ ਸੀਤੇ ਸੀਤਂ, ਉਣ੍ਹੇ ਉਣ੍ਹਮੇਵ ਚ ਹੋਤਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਤ੍ਤਾ ਪਦੇਸਸ੍ਸ. ਗੋਚਰਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਾਯ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪਿਵਨਕਪਾਨੀਯਮ੍ਪਿ ਦੁਲ੍ਲਭਂ, ਵਾਤਾਤਪਡਂਸਸਰੀਸਪਾਪਿ ਬਾਧੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਤੋ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਦੇਸੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਤੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ; ਫਾਸੁਕਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ ਨ ਪਚ੍ਚਯਵਸਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਨਾਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਕਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ.

‘‘ਸੀਤਞ੍ਚ ਉਣ੍ਹਞ੍ਚ ਖੁਦਂ ਪਿਪਾਸਂ, ਵਾਤਾਤਪੇ ਡਂਸਸਰੀਸਪੇ ਚ;

ਸਬ੍ਬਾਨਿਪੇਤਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੀਤਞ੍ਚਾਤਿ ਸੀਤਂ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਧਾਤੁਕ੍ਖੋਭਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ, ਬਾਹਿਰਧਾਤੁਕ੍ਖੋਭਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ; ਤਥਾ ਉਣ੍ਹਂ. ਡਂਸਾਤਿ ਪਿਙ੍ਗਲਮਕ੍ਖਿਕਾ. ਸਰੀਸਪਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਦੀਘਜਾਤਿਕਾ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਨਿਗਮਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਸੀਤਾਲੁਕਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੩. ਨਾਗੋਵਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਕਤੋ ਨਿਰਯੇ ਵੀਸਤਿ ਏਵ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਹਤ੍ਥਿਯੋਨਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਦੁਮਵਣ੍ਣਸਕਲਸਰੀਰੋ ਉਲ਼ਾਰੋ ਯੂਥਪਤਿ ਮਹਾਨਾਗੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਓਭਗ੍ਗੋਭਗ੍ਗਂ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਂ ਹਤ੍ਥਿਛਾਪਾਵ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਓਗਾਹੇਪਿ ਨਂ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯੋ ਕਦ੍ਦਮੇਨ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਨਾਗਸ੍ਸੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਯੂਥਾ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਪਦਾਨੁਸਾਰੇਨ ਯੂਥਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਏਵਂ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਨੁਬਦ੍ਧੋਵ. ਤਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਨਤ੍ਤਕੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਿਮਜਾਤਿਯਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਤਤ੍ਰ ਮਂ ਸੋ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਾਵਸਂ ਗਤੇ ਯੂਥੇ ਯੂਥਂ ਪਹਾਯ ਤਮੇਵ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਉਯ੍ਯਾਨਪਾਲੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਂ ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸੇਨਾਯ ਪਰਿਵਾਰੇਸਿ. ਹਤ੍ਥੀ ਰਾਜਾਨਂ ਏਵ ਅਭਿਮੁਖੋ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਮਂ ਅਭਿਮੁਖੋ ਏਤੀ’’ਤਿ ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤੋ ਹਤ੍ਥੀ ‘‘ਵਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਪਿ ਮਂ ਏਸੋ’’ਤਿ ਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਵਾਚਾਯ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤ, ਮਾ ਮਂ ਵਿਜ੍ਝ, ਅਹਂ ਤੇ ਅਯ੍ਯਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਣਸੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਹਤ੍ਥੀਪਿ ਰਜ੍ਜੇ ਚ ਨਰਕੇ ਚ ਹਤ੍ਥਿਯੋਨਿਯਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਮਾ ਭਾਯਿ, ਮਾ ਚ ਕਞ੍ਚਿ ਭਿਂਸਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਵਟ੍ਟਞ੍ਚ ਆਰਕ੍ਖਕੇ ਚ ਹਤ੍ਥਿਭਣ੍ਡੇ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਰਾਜਾ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਗਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਪਕ੍ਕੋ, ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਗਣਵਾਸਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ਇਧਾਗਤੋ. ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਖੋ ਗਣਵਾਸੋ, ਏਕੀਭਾਵੋ ਏਵ ਚ ਪਨ ਸੁਖੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤਂ ਅਮਚ੍ਚਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਪਣਿਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਨਕਾਲੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਤੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਨਾਗੋਵ ਯੂਥਾਨਿ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾ, ਸਞ੍ਜਾਤਖਨ੍ਧੋ ਪਦੁਮੀ ਉਲ਼ਾਰੋ;

ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਂ ਅਰਞ੍ਞੇ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਸਾ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਾ ਏਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ. ਸਾ ਚ ਖੋ ਯੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ, ਨ ਅਨੁਸ੍ਸਵਵਸੇਨ. ਯਥਾ ਅਯਂ ਹਤ੍ਥੀ ਮਨੁਸ੍ਸਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਦਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਦਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਾ, ਸਰੀਰਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਨਾਗੋ, ਏਵਂ ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਕਨ੍ਤੇਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਦਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਦਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਨਾਗਮਨੇਨ ਆਗੁਂ ਅਕਰਣੇਨ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਅਨਾਗਮਨੇਨ ਚ ਗੁਣਸਰੀਰਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਨਾਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਯਥਾ ਚੇਸ ਯੂਥਾਨਿ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਚਰਿਯਸੁਖੇਨ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਗਣਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਵਿਹਾਰਸੁਖੇਨ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਥਾ ਯਥਾ ਸੁਖਂ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਯਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਇਚ੍ਛਾਮਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਨਿਵਾਸਂ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ ਚਰੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚੇਸ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਤਾਯ ਸਞ੍ਜਾਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਅਸੇਖਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਸਞ੍ਜਾਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਯਥਾ ਚੇਸ ਪਦੁਮਸਦਿਸਗਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਪਦੁਮਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਵਾ ਪਦੁਮੀ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਪਦੁਮਸਦਿਸਉਜੁਗਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਅਰਿਯਜਾਤਿਪਦੁਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਵਾ ਪਦੁਮੀ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਯਥਾ ਚੇਸ ਥਾਮਬਲਜਵਾਦੀਹਿ ਉਲ਼ਾਰੋ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਦੀਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਵਾ ਉਲ਼ਾਰੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ.

ਨਾਗਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੪. ਅਟ੍ਠਾਨ ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਪੁਤ੍ਤੋ ਦਹਰੋ ਏਵ ਸਮਾਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਯਾਚਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਂ ਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਨਿਬਨ੍ਧਤਿਯੇਵ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਜਾਨਿਂਸੁ. ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਉਯ੍ਯਾਨੇਯੇਵ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਪੇਸੁਂ, ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪਾਤੋਵ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਪਰਿਵੁਤਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਯਾਗੁਂ ਪਾਯੇਤ੍ਵਾ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਖਜ੍ਜਕਾਦੀਨਿ ਚ ਖਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਯਾਵ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੁਲ੍ਲਪਿਤ੍ਵਾ, ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਪਿਤਾ ਚ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਦਿਵਸਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੁਲ੍ਲਪਿਤ੍ਵਾ, ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਜਗ੍ਗਨਪੁਰਿਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਅਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੋ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ – ‘‘ਅਯਂ ਕੁਮਾਰੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਖਿ, ਜਟਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਆਵਜ੍ਜਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ’’ਤਿ. ਅਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਤਿਚਿਰਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਆਗਤੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋ ਵਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਮੁਦਿਤਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਾਸਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਦਿਵਾਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸੇਸਿ.

ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਆਹ ‘‘ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ ਨ ਏਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਭਨ੍ਤੇ, ਕੀਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਨ ਪੇਕ੍ਖਸਿ, ਨਨੁ ਤੇ ਮਾਤਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਇਤ੍ਥੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਅਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਿਤਾ ਮਹਤਾ ਬਲਕਾਯੇਨ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ, ਜਗ੍ਗਨਪੁਰਿਸਾ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਂ; ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨਾਮ ਤਵ ਸਦਿਸਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘ਏਦਿਸਾ ਪਨ ਹੋਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ ਤਤ੍ਰ ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਆਲਮ੍ਬਨਬਾਹਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤੇ ਚ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਚ ਰਜਨਕਮ੍ਮਸੂਚਿਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਧ, ਨਾਗਚ੍ਛਥ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਮਣਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਇਚ੍ਛਿਤਪਤ੍ਥਿਤਞ੍ਚ ਪਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ –

‘‘ਅਟ੍ਠਾਨ ਤਂ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਤਸ੍ਸ, ਯਂ ਫਸ੍ਸਯੇ ਸਾਮਯਿਕਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਂ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ, ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨੇਵ ਕਾਯੇਨ ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਗਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਆਰਕ੍ਖਕਪੁਰਿਸੋਪਿ ‘‘ਸਯਿਤੋ ਕੁਮਾਰੋ, ਇਦਾਨਿ ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਮਤ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤ੍ਰ ਚ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ. ਤਤ੍ਰ ਚ ‘‘ਕਥਮਧਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਟ੍ਠਾਨ ਤਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਾਨਂ ਤਂ, ਅਕਾਰਣਂ ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਨਾਸਿਕਲੋਪੋ ਕਤੋ ‘‘ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨ ਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੫.੧੧; ਸੁ. ਨਿ. ੨੭੦) ਵਿਯ. ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗਣਾਭਿਰਤਸ੍ਸ. ਯਨ੍ਤਿ ਕਰਣਵਚਨਮੇਤਂ ‘‘ਯਂ ਹਿਰੀਯਤਿ ਹਿਰੀਯਿਤਬ੍ਬੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੩੦) ਵਿਯ. ਫਸ੍ਸਯੇਤਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ. ਸਾਮਯਿਕਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ. ਸਾ ਹਿ ਅਪ੍ਪਿਤਪ੍ਪਿਤਸਮਯੇ ਏਵ ਪਚ੍ਚਨੀਕੇਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤੋ ‘‘ਸਾਮਯਿਕਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਸਾਮਯਿਕਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ. ਅਟ੍ਠਾਨਂ ਤਂ, ਨ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਤਸ੍ਸ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਫਸ੍ਸਯੇਤਿ ਏਤਂ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚੋ ਨਿਸਮ੍ਮ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਤਿਂ ਪਹਾਯ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਆਹ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਅਟ੍ਠਾਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਦੁਤਿਯੋ ਵਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

੫੫. ਦਿਟ੍ਠੀਵਿਸੂਕਾਨੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਰਹੋਗਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਥਾ ਸੀਤਾਦੀਨਂ ਪਟਿਘਾਤਕਾਨਿ ਉਣ੍ਹਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਪਟਿਘਾਤਕਂ ਵਿਨਟ੍ਟਂ, ਨੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ਤੇ ‘‘ਜਾਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਕਿਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ‘‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਅਥ ਰਾਜਾ ‘‘ਇਮੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ’’ਤਿ ਸਯਮੇਵ ਤੇਸਂ ਵਿਲੋਮਤਞ੍ਚ ਅਯੁਤ੍ਤਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਵਟ੍ਟਪਟਿਘਾਤਕਂ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਇਮਞ੍ਚ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮਜ੍ਝੇ ਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਞ੍ਚ –

‘‘ਦਿਟ੍ਠੀਵਿਸੂਕਾਨਿ ਉਪਾਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਯਾਮਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ;

ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞਾਣੋਮ੍ਹਿ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਦਿਟ੍ਠੀਵਿਸੂਕਾਨੀਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਸੂਕਟ੍ਠੇਨ ਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਲੋਮਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਿਸੂਕਾਨਿ. ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਸੂਕਾਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵ ਵਾ ਵਿਸੂਕਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਾਨਿ. ਉਪਾਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਯਾਮਨ੍ਤਿ ਅਵਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮਤਾਯ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣਤਾਯ ਚ ਨਿਯਤਭਾਵਂ ਅਧਿਗਤੋ, ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਾ ਪਠਮਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਠਮਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੇਸਮਗ੍ਗਪਟਿਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞਾਣੋਮ੍ਹੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣੋ ਅਮ੍ਹਿ. ਏਤੇਨ ਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ‘‘ਇਦਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤੇਨ ਸਯਮ੍ਭੁਤਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਪਤ੍ਤੇ ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਞਾਣੇ ਅਨੇਯ੍ਯਤਾਯ ਅਭਾਵਾ ਸਯਂਵਸਿਤਂ. ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਾਨਿ ਉਪਾਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਆਦਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਯਾਮਂ, ਸੇਸੇਹਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਮਗ੍ਗੋ, ਫਲਞਾਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞਾਣੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੬. ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਸੂਦੋ ਅਨ੍ਤਰਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਨਾਮੇਸਿ ਮਨੁਞ੍ਞਦਸ੍ਸਨਂ ਸਾਦੁਰਸਂ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਮੇ ਰਾਜਾ ਧਨਮਨੁਪ੍ਪਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਰਞ੍ਞੋ ਗਨ੍ਧੇਨੇਵ ਭੋਤ੍ਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਸਿ ਮੁਖੇ ਖੇਲ਼ਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਂ. ਪਠਮਕਬਲ਼ੇ ਪਨ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਰਸਹਰਣਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਮਤੇਨੇਵ ਫੁਟ੍ਠਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੂਦੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਰਾਰਹੋ ਸੂਦੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਮਂ ਪਾਪਕੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ – ‘ਲੋਲੋ ਅਯਂ ਰਾਜਾ ਰਸਗਰੁਕੋ’’’ਤਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਣਿ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਭੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਤਾਵ ਸੂਦੋਪਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਅਵਣ੍ਣਭਯੇਨ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਣਿ. ਤਤੋ ਸੂਦੋ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਅਰਸਭਤ੍ਤਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹੋ ਅਜ੍ਜ ਸੂਦੋ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਵਣ੍ਣਭਯੇਨ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਣਿ. ਤਤੋ ਸੂਦੋ ‘‘ਰਾਜਾ ਨੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਨਾਸੁਨ੍ਦਰਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦੇਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਲੋਭੋ, ਅਹਂ ਨਾਮ ਵੀਸਤਿ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਸ ਲੋਭੇਨ ਭਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ, ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਚ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪੋ ਨਿਕ੍ਕੁਹੋ ਨਿਪ੍ਪਿਪਾਸੋ, ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖੋ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਸਾਵਮੋਹੋ;

ਨਿਰਾਸਯੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪੋਤਿ ਅਲੋਲੁਪੋ. ਯੋ ਹਿ ਰਸਤਣ੍ਹਾਭਿਭੂਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਭੁਸਂ ਲੁਪ੍ਪਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਞ੍ਚ ਲੁਪ੍ਪਤਿ, ਤੇਨ ਲੋਲੁਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪੋ’’ਤਿ. ਨਿਕ੍ਕੁਹੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਸ੍ਸ ਤਿਵਿਧਂ ਕੁਹਨਵਤ੍ਥੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਨਿਕ੍ਕੁਹੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਨ ਗਾਥਾਯ ਮਨੁਞ੍ਞਭੋਜਨਾਦੀਸੁ ਵਿਮ੍ਹਯਮਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਨਿਕ੍ਕੁਹੋਤਿ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨਿਪ੍ਪਿਪਾਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਤੁਮਿਚ੍ਛਾ ਪਿਪਾਸਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਭਾਵੇਨ ਨਿਪ੍ਪਿਪਾਸੋ, ਸਾਦੁਰਸਲੋਭੇਨ ਭੋਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਵਿਰਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਗੁਣਵਿਨਾਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹਟ੍ਠਕਾਲੇ ਸੂਦਸ੍ਸ ਗੁਣਮਕ੍ਖਨਾਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਸਾਵਮੋਹੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਾਦਯੋ ਤਯੋ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਿ ਚ ਤੀਣੀਤਿ ਛ ਧਮ੍ਮਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਟ੍ਠੇਨ ਸਕਭਾਵਂ ਵਿਜਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਭਾਵਂ ਗਣ੍ਹਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਕਸਟਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਸਾਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮੇ ਤਯੋ ਕਸਾਵਾ? ਰਾਗਕਸਾਵੋ, ਦੋਸਕਸਾਵੋ, ਮੋਹਕਸਾਵੋ, ਇਮੇ ਤਯੋ ਕਸਾਵਾ. ਤਤ੍ਥ, ਕਤਮੇ ਅਪਰੇਪਿ ਤਯੋ ਕਸਾਵਾ? ਕਾਯਕਸਾਵੋ, ਵਚੀਕਸਾਵੋ, ਮਨੋਕਸਾਵੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੨੪).

ਤੇਸੁ ਮੋਹਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਸਾਵਾਨਂ ਤੇਸਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮੂਲਭੂਤਸ੍ਸ ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਸਾਵਮੋਹੋ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਏਵ ਵਾ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਸਾਵਾਨਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਚ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਸਾਵਮੋਹੋ. ਇਤਰੇਸੁ ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪਤਾਦੀਹਿ ਰਾਗਕਸਾਵਸ੍ਸ, ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਤਾਯ ਦੋਸਕਸਾਵਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਏਵ. ਨਿਰਾਸਯੋਤਿ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ. ਸਬ੍ਬਲੋਕੇਤਿ ਸਕਲਲੋਕੇ, ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਵਾ ਆਯਤਨੇਸੁ ਭਵਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਵਿਰਹਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਤਯੋਪਿ ਪਾਦੇ ਵਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ ਏਕੋ ਚਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੭. ਪਾਪਂ ਸਹਾਯਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਮਹਚ੍ਚਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਤੋ ਪੁਰਾਣਧਞ੍ਞਾਨਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨੀਹਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭਣੇ, ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਵਧਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਓਕਾਸਂ ਕਾਤੁਂ ਇਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਰਾਣਧਞ੍ਞਾਦੀਨਿ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਣੇ, ਇਤ੍ਥਾਗਾਰਬਲਕਾਯਾਦੀਨਂ ਵਟ੍ਟਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ’’. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ, ਦਾਨਸਾਲਂ ਕਾਰਾਪੇਥ, ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਧਞ੍ਞਾਨਿ ਅਨੁਪਕਾਰਾਨਿ ਵਿਨਸ੍ਸਿਂਸੂ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾਵ ‘‘ਬਾਲਾ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰੇ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਨਂ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਦਤ੍ਤੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਯਦਿਦਂ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਅਰੇ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਾਮਿ ਦਾਤੁਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਇਮੇਹਿ ਪਾਪਸਹਾਯੇਹੀ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਾਪਂ ਸਹਾਯਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਪਾਪਂ ਸਹਾਯਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯੇਥ, ਅਨਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ ਵਿਸਮੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ;

ਸਯਂ ਨ ਸੇਵੇ ਪਸੁਤਂ ਪਮਤ੍ਤਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਪਾਪਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਾਪੋ, ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਤ੍ਥਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਨਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਮ੍ਹਿ ਚ ਵਿਸਮੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਂ ਸਹਾਯਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯੇਥ ਅਨਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ ਵਿਸਮੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ. ਸਯਂ ਨ ਸੇਵੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇਨ ਨ ਸੇਵੇ. ਯਦਿ ਪਨ ਪਰਵਸੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਸਟਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਵੋਸ੍ਸਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਂ, ਕੁਸਲਭਾਵਨਾਰਹਿਤਂ ਵਾ. ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਨ ਸੇਵੇ, ਨ ਭਜੇ, ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸੇ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ.

ਪਾਪਸਹਾਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੮. ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਵਜ੍ਜਭੋਜੀਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਕੇ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ? ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਅਹਂ ਸੁਤਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ, ਸੁਤੇਨ ਤਿਤ੍ਤਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਹਨ੍ਦ, ਨੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਰਤੋ ਨਿਸੀਦਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸੁਖਿਤੋ ਹੋਤੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਿਤੋ. ਰਾਜਾ ‘‘ਅਯਂ ਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸ੍ਵੇ ਦਾਨਿ ਵਿਚਿਤ੍ਰਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਟਿਪਾਟਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਦੋਸਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤੁ, ਮੋਹਕ੍ਖਯੋ, ਗਤਿਕ੍ਖਯੋ, ਵਟ੍ਟਕ੍ਖਯੋ, ਉਪਧਿਕ੍ਖਯੋ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਏਕੇਕਂ ਪਦਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਪਠਮਸਦਿਸਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.

ਤਤੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਇਮੇ ‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਮਯ’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇਸਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਕਥਾ, ਕਿਮੇਤੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਅਥ ‘‘ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਾਗੇ ਖੀਣੇ ਦੋਸੋਪਿ ਮੋਹੋਪਿ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਇਮੇ ਸਮਣਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸੇਨ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਨ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਤ੍ਤੋਵ ਪਦੇਸੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਅਪਿਚ, ਖੋ, ਪਨ ਪਥਵੀਆਕਾਸਾ ਏਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਇਮੇਹਿ ਏਕਮੇਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਹਿ ਅਪਰਿਮਾਣਾ ਅਤ੍ਥਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸੋ ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਭਾਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਧਰਂ ਭਜੇਥ, ਮਿਤ੍ਤਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪਟਿਭਾਨਵਨ੍ਤਂ;

ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਾਨਿ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਕਙ੍ਖਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਿਖਿਲੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚ, ਮਗ੍ਗਫਲਵਿਜ੍ਜਾਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵੇਧਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚ. ਆਗਤਾਗਮੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ. ਉਲ਼ਾਰੇਹਿ ਪਨ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਉਲ਼ਾਰੋ. ਯੁਤ੍ਤਪਟਿਭਾਨੋ ਚ ਮੁਤ੍ਤਪਟਿਭਾਨੋ ਚ ਯੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਪਟਿਭਾਨੋ ਚ ਪਟਿਭਾਨਵਾ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਧਿਗਮਵਸੇਨ ਵਾ ਤਿਧਾ ਪਟਿਭਾਨਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਸੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਟਿਭਾਨਵਾ. ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਞਾਣਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਸੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਪਟਿਭਾਨਵਾ. ਯੇਨ ਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਅਧਿਗਮਪਟਿਭਾਨਵਾ. ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਧਰਂ ਭਜੇਥ ਮਿਤ੍ਤਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪਟਿਭਾਨਵਨ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਰਤ੍ਥਉਭਯਤ੍ਥਭੇਦਤੋ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥਭੇਦਤੋ ਵਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਾਨਿ. ਤਤੋ – ‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੦) ਕਙ੍ਖਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਕਙ੍ਖਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਕਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੋ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ.

ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੫੯. ਖਿਡ੍ਡਂ ਰਤਿਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਵਿਭੂਸਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਾਤੋਵ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧਵਿਭੂਸਨੇਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਭੂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਆਦਾਸੇ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ ਤਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਿਭੂਸਨੇਨ ਵਿਭੂਸਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਦਿਵਸਂ ਏਵਂ ਕਰੋਤੋ ਭਤ੍ਤਵੇਲਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯੋ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਅਵਿਭੂਸਿਤੋਵ ਦੁਸ੍ਸਪਟ੍ਟੇਨ ਸੀਸਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ, ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ. ਪੁਨਪਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਰੋਤੋ ਸੂਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ. ਏਵਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਏਵਂ ਮਣ੍ਡਨਪ੍ਪਸੁਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਰੋਗੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਤਸ੍ਸੇਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਰੇ, ਅਹਂ ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਵਿਭੂਸਨ੍ਤੋਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਪ੍ਪਕੇ ਵਿਭੂਸਨੇ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿਂ. ਲੋਭੋ ਚ ਨਾਮੇਸ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ, ਲੋਭਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਖਿਡ੍ਡਂ ਰਤਿਂ ਕਾਮਸੁਖਞ੍ਚ ਲੋਕੇ, ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ;

ਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਾ ਵਿਰਤੋ ਸਚ੍ਚਵਾਦੀ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਖਿਡ੍ਡਾ ਚ ਰਤਿ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਵ. ਕਾਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਸੁਖਂ. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਪਿ ਹਿ ਸੁਖਸ੍ਸ ਵਿਸਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਸੁਖਂ ਸੁਖਾਨੁਪਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੬੦). ਏਵਮੇਤਂ ਖਿਡ੍ਡਂ ਰਤਿਂ ਕਾਮਸੁਖਞ੍ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸਲੋਕੇ ਅਨਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਲਨ੍ਤਿ ਅਕਤ੍ਵਾ, ਏਤਂ ਤਪ੍ਪਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਾਰਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਨਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਤੇਨ ਅਲਙ੍ਕਰਣੇਨ ਅਨਪੇਕ੍ਖਣਸੀਲੋ, ਅਪਿਹਾਲੁਕੋ, ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ, ਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਾ ਵਿਰਤੋ ਸਚ੍ਚਵਾਦੀ ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਭੂਸਾ ਦੁਵਿਧਾ – ਅਗਾਰਿਕਵਿਭੂਸਾ, ਅਨਗਾਰਿਕਵਿਭੂਸਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਕਵਿਭੂਸਾ ਸਾਟਕਵੇਠਨਮਾਲਾਗਨ੍ਧਾਦਿ, ਅਨਗਾਰਿਕਵਿਭੂਸਾ ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਨਾਦਿ. ਵਿਭੂਸਾ ਏਵ ਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਾ ਤਿਵਿਧਾਯ ਵਿਰਤਿਯਾ ਵਿਰਤੋ. ਅਵਿਤਥਵਚਨਤੋ ਸਚ੍ਚਵਾਦੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੦. ਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਾਰਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਪੁਤ੍ਤੋ ਦਹਰਕਾਲੇ ਏਵ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ. ਸੋ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਮਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਬਹੂਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਕਰੋਮਿ. ਕਿਂ ਮੇ ਏਕਭਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਇਮਿਨਾ ਪਾਪੇਨ, ਹਨ੍ਦ ਸੁਖਮੁਪ੍ਪਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਾਰਂ ਪਿਤਰਞ੍ਚ ਮਾਤਰਂ, ਧਨਾਨਿ ਧਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਬਨ੍ਧਵਾਨਿ;

ਹਿਤ੍ਵਾਨ ਕਾਮਾਨਿ ਯਥੋਧਿਕਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਧਨਾਨੀਤਿ ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਵੇਲ਼ੁਰਿਯਸਙ੍ਖਸਿਲਾਪਵਾਲ਼ਰਜਤਜਾਤਰੂਪਾਦੀਨਿ ਰਤਨਾਨਿ. ਧਞ੍ਞਾਨੀਤਿ ਸਾਲਿਵੀਹਿਯਵਗੋਧੁਮਕਙ੍ਕੁਵਰਕਕੁਦ੍ਰੂਸਕਪਭੇਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਸੇਸਾਪਰਣ੍ਣਾਨਿ ਚ. ਬਨ੍ਧਵਾਨੀਤਿ ਞਾਤਿਬਨ੍ਧੁਗੋਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਮਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਸਿਪ੍ਪਬਨ੍ਧੁਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਬਨ੍ਧਵੇ. ਯਥੋਧਿਕਾਨੀਤਿ ਸਕਸਕਓਧਿਵਸੇਨ ਠਿਤਾਨੇਵ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੧. ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਪਾਦਲੋਲਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਪਾਤੋਵ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਤਿਵਿਧਨਾਟਕਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਿਵਿਧਨਾਟਕਾਨੀਤਿ ਕਿਰ ਪੁਬ੍ਬਰਾਜਤੋ ਆਗਤਂ, ਅਨਨ੍ਤਰਰਾਜਤੋ ਆਗਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਦਹਰਨਾਟਕਪਾਸਾਦਂ ਗਤੋ. ਤਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ‘‘ਰਾਜਾਨਂ ਰਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਵਿਯ ਅਤਿਮਨੋਹਰਂ ਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਂ ਪਯੋਜੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ – ‘‘ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਮੇਤਂ ਦਹਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਾਟਕਪਾਸਾਦਂ ਗਤੋ. ਤਾਪਿ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਤਥੇਵ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਤਥੇਵ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਨਾਟਕਪਾਸਾਦਂ ਗਤੋ. ਤਾਪਿ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਤਥੇਵ ਅਕਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਰਾਜਪਰਿਵਟ੍ਟੇ ਅਤੀਤਾਨਂ ਤਾਸਂ ਮਹਲ੍ਲਕਭਾਵੇਨ ਅਟ੍ਠਿਕੀਲ਼ਨਸਦਿਸਂ ਨਚ੍ਚਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੀਤਞ੍ਚ ਅਮਧੁਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦੇਵ ਦਹਰਨਾਟਕਪਾਸਾਦਂ, ਪੁਨ ਮਜ੍ਝਿਮਨਾਟਕਪਾਸਾਦਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਵਿਯ ਮਂ ਰਮਾਪੇਤੁਕਾਮਾ ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਨਚ੍ਚਗੀਤਵਾਦਿਤਂ ਪਯੋਜੇਸੁਂ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਲੋਭਮੇਵ ਵਡ੍ਢੇਮਿ, ਲੋਭੋ ਚ ਨਾਮੇਸ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਲੋਭਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸੋਖ੍ਯਂ, ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਮੇਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ;

ਗਲ਼ੋ ਏਸੋ ਇਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਤਿਮਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਙ੍ਗੋ ਏਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਭੋਗਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ ਕਦ੍ਦਮੇ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯਾਤਿ ਸਙ੍ਗੋ. ਪਰਿਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸੋਖ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣੂਪਭੋਗਕਾਲੇ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤੋ ਵਾ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਸੋਖ੍ਯਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ, ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਭਾਯ ਓਭਾਸਿਤਨਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਸੁਖਂ ਵਿਯ ਇਤ੍ਤਰਂ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਮੇਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਯਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਕਾਮਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੬੬) ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਯਦਿਦਂ ‘‘ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਸਿਪ੍ਪਟ੍ਠਾਨੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਯਦਿ ਮੁਦ੍ਦਾਯ, ਯਦਿ ਗਣਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੬੭) ਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਅਪ੍ਪੋ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਮਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਭਿਯ੍ਯੋ ਬਹੁ, ਚਤੂਸੁ ਸਮੁਦ੍ਦੇਸੁ ਉਦਕਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦੋ ਦੁਕ੍ਖਮੇਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ. ਗਲ਼ੋ ਏਸੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਆਕਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਬਲ਼ਿਸੋ ਵਿਯ ਏਸੋ ਯਦਿਦਂ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ. ਇਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਤਿਮਾਤਿ ਏਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਪਹਾਯ ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋਤਿ.

ਸਙ੍ਗਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੨. ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਨਿਵਤ੍ਤਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਅਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਂ ਆਰਦ੍ਧੋ ਅਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਵਨਦਾਹੋ ਉਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਸੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚ ਹਰਿਤਾਨਿ ਚ ਤਿਣਾਦੀਨਿ ਦਹਨ੍ਤੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਏਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ‘‘ਯਥਾਯਂ ਵਨਦਾਹੋ, ਏਵਮੇਵ ਏਕਾਦਸਵਿਧੋ ਅਗ੍ਗਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਦਹਨ੍ਤੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਕਿਲੇਸੇ ਦਹਨ੍ਤੋ ਅਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੇਵਟ੍ਟੇ ਅਦ੍ਦਸ ਨਦਿਯਂ ਮਚ੍ਛੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ. ਤੇਸਂ ਜਾਲਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਏਕੋ ਮਹਾਮਚ੍ਛੋ ਜਾਲਂ ਭੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿ. ਤੇ ‘‘ਮਚ੍ਛੋ ਜਾਲਂ ਭੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਕਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ – ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਂ ਭੇਤ੍ਵਾ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ, ਇਮਞ੍ਚ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ, ਜਾਲਂਵ ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਲਿਲਮ੍ਬੁਚਾਰੀ;

ਅਗ੍ਗੀਵ ਦਡ੍ਢਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾ ਦੁਤਿਯਪਾਦੇ ਜਾਲਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਮਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਮ੍ਬੂਤਿ ਉਦਕਂ, ਤਤ੍ਥ ਚਰਤੀਤਿ ਅਮ੍ਬੁਚਾਰੀ, ਮਚ੍ਛਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਲਿਲੇ ਅਮ੍ਬੁਚਾਰੀ ਸਲਿਲਮ੍ਬੁਚਾਰੀ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਦੀਸਲਿਲੇ ਜਾਲਂ ਭੇਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਬੁਚਾਰੀਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤਿਯਪਾਦੇ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਦਡ੍ਢਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਅਗ੍ਗਿ ਦਡ੍ਢਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਨ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਂ ਕਾਮਗੁਣਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਸਨ੍ਦਾਲਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੩. ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਚਕ੍ਖੁਲੋਲਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਾਦਲੋਲਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਾਟਕਦਸ੍ਸਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਸੋ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਤਂ ਤਂ ਨਾਟਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਪਰਿਵਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਣ੍ਹਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਨਾਟਕਦਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਯਭਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਤਤੋ ਸਂਵੇਗਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਅਪਾਯਪਰਿਪੂਰਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਿਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਗੁਣਦੀਪਿਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂ ਨ ਚ ਪਾਦਲੋਲੋ, ਗੁਤ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਰਕ੍ਖਿਤਮਾਨਸਾਨੋ;

ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋ ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਸਤ੍ਤ ਗੀਵਟ੍ਠੀਨਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜਗਹੇਤਬ੍ਬਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਯੁਗਮਤ੍ਤਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਤੁ ਹਨੁਕਟ੍ਠਿਨਾ ਹਦਯਟ੍ਠਿਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਤਾ ਨ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਾ ਹੋਤੀ. ਨ ਚ ਪਾਦਲੋਲੋਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਤਤਿਯੋਤਿ ਏਵਂ ਗਣਮਜ੍ਝਂ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਕਣ੍ਡੂਯਮਾਨਪਾਦੋ ਵਿਯ ਅਭਵਨ੍ਤੋ, ਦੀਘਚਾਰਿਕਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਾਰਿਕਵਿਰਤੋ ਵਾ. ਗੁਤ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਇਧ ਵਿਸੁਂਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਵਸੇਨ ਗੋਪਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ. ਰਕ੍ਖਿਤਮਾਨਸਾਨੋਤਿ ਮਾਨਸਂ ਯੇਵ ਮਾਨਸਾਨਂ, ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤਮਸ੍ਸਾਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਮਾਨਸਾਨੋ. ਯਥਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨ ਵਿਲੁਪ੍ਪਤਿ, ਏਵਂ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਿਲੇਸਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵਵਿਰਹਿਤੋ. ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵਵਿਰਹਾਵ ਕਿਲੇਸਗ੍ਗੀਹਿ ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੋ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਪਰਿਡਯ੍ਹਮਾਨੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੪. ਓਹਾਰਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਚਾਤੁਮਾਸਿਕਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਚਤੁਮਾਸੇ ਚਤੁਮਾਸੇ ਉਯ੍ਯਾਨਕੀਲ਼ਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਮਾਸੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਉਯ੍ਯਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਪੁਪ੍ਫਾਲਙ੍ਕਤਵਿਟਪਂ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਕੋਵਿਲ਼ਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਤੋ ‘‘ਰਞ੍ਞਾ ਅਗ੍ਗਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਅਮਚ੍ਚੋ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਠਿਤੋ ਏਵ ਏਕਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬੋ ਬਲਕਾਯੋ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਪੁਪ੍ਫਂ ਅਨਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਨਿਪ੍ਪਤ੍ਤਪੁਪ੍ਫੋ ਖਨ੍ਧਮਤ੍ਤੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਰਾਜਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਉਯ੍ਯਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਤੋ ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਮਮ ਆਗਮਨਵੇਲਾਯਂ ਮਣਿਵਣ੍ਣਸਾਖਨ੍ਤਰੇਸੁ ਪਵਾਲ਼ਸਦਿਸਪੁਪ੍ਫਾਲਙ੍ਕਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਨਿਪ੍ਪਤ੍ਤਪੁਪ੍ਫੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵਾਵਿਦੂਰੇ ਅਪੁਪ੍ਫਿਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਪਲਾਸਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਪੁਪ੍ਫਭਰਿਤਸਾਖਤ੍ਤਾ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਲੋਭਨੀਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਪਨਞ੍ਞੋ ਅਲੋਭਨੀਯਤ੍ਤਾ ਤਥੇਵ ਠਿਤੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪੁਪ੍ਫਿਤਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਲੋਭਨੀਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ ਪਨ ਅਪੁਪ੍ਫਿਤਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਅਲੋਭਨੀਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਵ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਨ ਵਿਲੁਪ੍ਪਤਿ, ਤਾਵ ਅਯਮਞ੍ਞੋ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕੋ, ਏਵਂ ਕਾਸਾਵੇਨ ਪਰਿਸਞ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਓਹਾਰਯਿਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ, ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਪਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਪਾਰਿਛਤ੍ਤੋ;

ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਾਦਸ੍ਸ ਗੇਹਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨ੍ਤਿ.

ਪਾਰਿਚ੍ਛਤ੍ਤਕਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਤਤਿਯੋ ਵਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

੬੫. ਰਸੇਸੂਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਅਮਚ੍ਚਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਸਿਲਾਪਟ੍ਟਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਂ ਕੀਲ਼ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੂਦੋ ਸਬ੍ਬਮਂਸਾਨਂ ਰਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤੀਵ ਸੁਸਙ੍ਖਤਂ ਅਮਤਕਪ੍ਪਂ ਅਨ੍ਤਰਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗੇਧਮਾਪਨ੍ਨੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਉਦਕਕੀਲ਼ਤੋ ਚ ਅਤਿਵਿਕਾਲੇ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਭੁਞ੍ਜਿ. ਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਤੇਸਂ ਕਞ੍ਚਿ ਸਰਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ, ਮਯਾ ਪਾਪਂ ਕਤਂ, ਯ੍ਵਾਹਂ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਿਭੂਤੋ ਸਬ੍ਬਜਨਂ ਵਿਸਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਕੋਵ ਭੁਞ੍ਜਿਂ. ਹਨ੍ਦ ਰਸਤਣ੍ਹਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਿਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਗੁਣਦੀਪਿਕਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਰਸੇਸੁ ਗੇਧਂ ਅਕਰਂ ਅਲੋਲੋ, ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀ ਸਪਦਾਨਚਾਰੀ;

ਕੁਲੇ ਕੁਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਰਸੇਸੂਤਿ ਅਮ੍ਬਿਲਮਧੁਰਤਿਤ੍ਤਕਕਟੁਕਲੋਣਿਕਖਾਰਿਕਕਸਾਵਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਸਾਯਨੀਯੇਸੁ. ਗੇਧਂ ਅਕਰਨ੍ਤਿ ਗਿਦ੍ਧਿਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਤਣ੍ਹਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਲੋਲੋਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਸਾਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਂ ਸਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਰਸਵਿਸੇਸੇਸੁ ਅਨਾਕੁਲੋ. ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀਤਿ ਪੋਸੇਤਬ੍ਬਕਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਿਵਿਰਹਿਤੋ, ਕਾਯਸਨ੍ਧਾਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਰਸੇਸੁ ਗੇਧਕਰਣਲੋਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਪੋਸੀ ਆਸਿਂ, ਏਵਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਲੋਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਸੇਸੁ ਗੇਧਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਨ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕਟ੍ਠੇਨ ਅਞ੍ਞੇਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਪੋਸਨੇਨ ਅਨਞ੍ਞਪੋਸੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਪਦਾਨਚਾਰੀਤਿ ਅਵੋਕ੍ਕਮ੍ਮਚਾਰੀ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਚਾਰੀ, ਘਰਪਟਿਪਾਟਿਂ ਅਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਕੁਲਞ੍ਚ ਦਲਿਦ੍ਦਕੁਲਞ੍ਚ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਲੇ ਕੁਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਅਲਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ, ਚਨ੍ਦੂਪਮੋ ਨਿਚ੍ਚਨਵਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਰਸਗੇਧਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੬. ਪਹਾਯ ਪਞ੍ਚਾਵਰਣਾਨੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਝਾਨਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਪਹਾਯ ਪਞ੍ਚਾਵਰਣਾਨਿ ਚੇਤਸੋ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਬ੍ਯਪਨੁਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬੇ;

ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਛੇਤ੍ਵ ਸਿਨੇਹਦੋਸਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਾਨੀਤਿ ਨੀਵਰਣਾਨੇਵ. ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਬ੍ਭਾਦਯੋ ਵਿਯ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯੇ ਚੇਤੋ ਆਵਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਵਰਣਾਨਿ ਚੇਤਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਉਪਚਾਰੇਨ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਵਾ ਪਹਾਯ. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਤਿ ਉਪਗਮ੍ਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਬਾਧੇਨ੍ਤੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਵਤ੍ਥੋਪਮਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਵਾ. ਬ੍ਯਪਨੁਜ੍ਜਾਤਿ ਪਨੁਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਨ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਅਨਵਸੇਸੇ. ਏਵਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਸੇਸਮਗ੍ਗੇਹਿ ਛੇਤ੍ਵਾ ਤੇਧਾਤੁਕਂ ਸਿਨੇਹਦੋਸਂ, ਤਣ੍ਹਾਰਾਗਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਿਨੇਹੋ ਏਵ ਹਿ ਗੁਣਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਸਿਨੇਹਦੋਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਆਵਰਣਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੭. ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਝਾਨਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਨ ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਂ;

ਲਦ੍ਧਾਨੁਪੇਕ੍ਖਂ ਸਮਥਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕਤ੍ਵਾ, ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਖਂ ਦੁਖਞ੍ਚਾਤਿ ਕਾਯਿਕਂ ਸਾਤਾਸਾਤਂ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਾਸਾਤਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਂ. ਸਮਥਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਥਮੇਵ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪੀਤਿਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਨਵਹਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਿਵ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਯੋਜਨਾ – ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਨ ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੁਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂਯੇਵ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੁਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪੁਨ ਆਦਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਚਕਾਰਂ ਪਰਤੋ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਨ ਪੁਬ੍ਬੇਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰੋ. ਤੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੁਪਚਾਰੇ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੁਪਚਾਰੇਯੇਵਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਏਤੇਸਂ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਹਾਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ, ਸੁਖਸ੍ਸ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਪਹਾਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ਏਤ੍ਥੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੧੦). ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧੬੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਤੀਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਸੁਖਾਨਿ ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਲਦ੍ਧਾਨੁਪੇਕ੍ਖਂ ਸਮਥਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵਾਤਿ.

ਵਿਪਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਵਾਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੮. ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਰਾਜਾ ਸਹਸ੍ਸਯੋਧਪਰਿਮਾਣਬਲਕਾਯੋ ਰਜ੍ਜੇਨ ਖੁਦ੍ਦਕੋ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਮਹਨ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਹਂ ਖੁਦ੍ਦਕੋ, ਪਞ੍ਞਵਤਾ ਚ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਨ੍ਤਰਞ੍ਞੋ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸਿ – ‘‘ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਮੇ ਰਜ੍ਜਂ ਵਾ ਦੇਤੁ ਯੁਦ੍ਧਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਮਚ੍ਚੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਮਯਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਯੇਵ ਸਾਹਸਂ ਕਤਂ, ਅਮੁਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਵਂ ਪਹਿਤਂ, ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਦੂਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਏਵਂ ਵਿਨਾਸਿਤਮ੍ਹਾ ਤਯਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੇਨ ਮਰਿਤੁਂ. ਹਨ੍ਦ, ਮਯਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਰਾਮ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਰਾਮ, ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਾਮ, ਵਿਸਂ ਖਾਦਾਮਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਏਕਮੇਕੋ ਮਰਣਮੇਵ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ – ‘‘ਕਿਂ ਮੇ, ਇਮੇਹਿ, ਅਤ੍ਥਿ, ਭਣੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਯੋਧਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ‘‘ਅਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਧੋ, ਅਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਧੋ’’ਤਿ ਤਂ ਯੋਧਸਹਸ੍ਸਂ ਉਟ੍ਠਹਿ.

ਰਾਜਾ ‘‘ਏਤੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਿਤਕਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਮਯਾ, ਭਣੇ, ਇਦਂ ਨਾਮ ਸਾਹਸਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਮੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ, ਸੋਹਂ ਚਿਤਕਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਧਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ – ‘‘ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਵਿਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਅਪਰੇ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਯੋਧੇ ਆਹ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਦਾਨਿ, ਤਾਤਾ, ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨਾਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਕਾਰੋ, ਇਤ੍ਥਿਕਿਰਿਯਾ ਏਸਾ, ਅਪਿਚ ਮਹਾਰਾਜੇਨ ਪਟਿਰਞ੍ਞੋ ਦੂਤੋ ਪੇਸਿਤੋ, ਤੇਨ ਮਯਂ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਮ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਸੇਨਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਯੋਧਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਸੀਮਾਯ ਨਿਸੀਦਿ.

ਸੋਪਿ ਪਟਿਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰੇ, ਸੋ ਖੁਦ੍ਦਕਰਾਜਾ ਮਮ ਦਾਸਸ੍ਸਾਪਿ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਬਲਕਾਯਂ ਆਦਾਯ ਯੁਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਖੁਦ੍ਦਕਰਾਜਾ ਤਂ ਅਬ੍ਭੁਯ੍ਯਾਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬਲਕਾਯਂ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਬਹੁਕਾ; ਸਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤ੍ਵਾ, ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਘਂ ਇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰਤੋ ਉਜੁਕਂ ਏਵ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਅਥ ਸਾ ਸੇਨਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਮਦਾਸਿ. ਤੇ ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਜੀਵਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਅਞ੍ਞੇ ਯੋਧਾ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਖੁਦ੍ਦਕਰਾਜਾ ‘‘ਤਂ ਮਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਪੁਰਤੋ ਧਾਵਤਿ, ਪਟਿਰਾਜਾ ਤਂ ਅਭਯਂ ਯਾਚਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਭਯਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਸਪਥਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤੇਨ ਸਹ ਅਞ੍ਞਂ ਰਾਜਾਨਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਰਜ੍ਜਸੀਮਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਰਜ੍ਜਂ ਵਾ ਮੇ ਦੇਤੁ ਯੁਦ੍ਧਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਹਂ ਏਕਯੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਨ ਸਹਾਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਸਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਰਾਜਾਨੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾਨਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ.

ਸੋ ਏਕਸਤਰਾਜਪਰਿਵੁਤੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਰਜ੍ਜਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਸੋਮ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਜਾਤੋ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਞਾਣਂ ਲੋਕਿਯਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ, ਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ ਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਾਧੁ ਵਤਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਞਾਣੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਗਵੇਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਰਜ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਞ੍ਚ ਸਕਜਨਪਦਮੇਵ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਸਮਾਦਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਆਰਦ੍ਧਵਿਰਿਯੋ ਪਰਮਤ੍ਥਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਲੀਨਚਿਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸੀਤਵੁਤ੍ਤਿ;

ਦਲ਼੍ਹਨਿਕ੍ਕਮੋ ਥਾਮਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਰਦ੍ਧਂ ਵੀਰਿਯਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵਿਰਿਯੋ. ਏਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਂ ਆਦਿਵੀਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਮਤ੍ਥਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਏਤੇਨ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਲੀਨਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇਨ ਬਲਵੀਰਿਯੂਪਤ੍ਥਮ੍ਭਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਲੀਨਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਕੁਸੀਤਵੁਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤੇਨ ਠਾਨਆਸਨਚਙ੍ਕਮਨਾਦੀਸੁ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨਵਸੀਦਨਂ. ਦਲ਼੍ਹਨਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਏਤੇਨ ‘‘ਕਾਮਂ ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੪; ਅ. ਨਿ. ੨.੫; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੬) ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਪਦਹਨਵੀਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਪਦਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਯੇਨ ਚੇਵ ਪਰਮਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਨਂ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵੀਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਲ਼੍ਹਞ੍ਚ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਨਿਕ੍ਕਮੋ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਦਲ਼੍ਹੋ ਨਿਕ੍ਕਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਦਲ਼੍ਹਨਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਥਾਮਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਕਾਯਥਾਮੇਨ ਞਾਣਬਲੇਨ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨੋ, ਅਥ ਵਾ ਥਾਮਭੂਤੇਨ ਬਲੇਨ ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਥਾਮਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋ, ਥਿਰਞਾਣਬਲੂਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਨਭਾਵਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਮਜ੍ਝਿਮਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵੀਰਿਯਵਸੇਨ ਵਾ ਤਯੋਪਿ ਪਾਦਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੬੯. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਆਵਰਣਗਾਥਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਏਵ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਵਿਸੇਸੋ. ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਪਨਸ੍ਸਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਲ੍ਲੀਨਂ ਏਕਤ੍ਤਸੇਵਿਤਾ ਏਕੀਭਾਵੋ, ਕਾਯਵਿਵੇਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਝਾਪਨਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨੀਵਰਣਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਝਾਪਨਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋ ਚ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਝਾਪਨਤੋ, ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋਯੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਫਲਾਨਿ. ਇਧ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਏਵਮੇਤਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਞ੍ਚ ਝਾਨਞ੍ਚ ਅਰਿਞ੍ਚਮਾਨੋ, ਅਜਹਮਾਨੋ, ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਮਾਨੋ. ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨੂਪਗੇਸੁ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਤਂ, ਸਮਿਤਂ, ਅਬ੍ਭੋਕਿਣ੍ਣਂ. ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਅਨੁਗਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮਂ ਚਰਮਾਨੋ. ਅਥ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮੋ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਆਦੀਨਵਂ ਸਮ੍ਮਸਿਤਾ ਭਵੇਸੂਤਿ ਤਾਯ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਰਿਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਕਾਰਾਦਿਦੋਸਂ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਇਮਂ ਕਾਯਵਿਵੇਕਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਂ ਅਰਿਞ੍ਚਮਾਨੋ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਏਕੋ ਚਰੇਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੦. ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਮਹਚ੍ਚਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸੋਭਾਯ ਆਵਟ੍ਟਿਤਹਦਯਾ ਸਤ੍ਤਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ, ਉਭੋਹਿ ਪਸ੍ਸੇਹਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ. ਪਕਤਿਯਾ ਏਵ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨੇ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਸਮੁਦ੍ਦਰਾਜਦਸ੍ਸਨੇ ਚ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕੋ. ਅਥ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਯਭਰਿਯਾਪਿ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਗਤਾ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਜਾਨਾਹਿ ਤਾਵ, ਭਣੇ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਸਸਾਮਿਕਾ ਵਾ ਅਸਾਮਿਕਾ ਵਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਸਾਮਿਕਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਦੇਵਚ੍ਛਰਾਯੋ ਵਿਯ ਮਂਯੇਵ ਏਕਂ ਅਭਿਰਮੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦਾਨਾਹਂ ਏਤਾਪਿ ਅਤੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਤਣ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿਂ, ਸਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਪਾਯਮੇਵ ਆਕਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਥਯਮਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋ ਸੁਤਵਾ ਸਤੀਮਾ;

ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਨਿਯਤੋ ਪਧਾਨਵਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਵਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਏਵ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ. ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰੀ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ. ਅਨੇਲ਼ਮੂਗੋਤਿ ਅਲਾਲਾਮੁਖੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੇਲ਼ੋ ਚ ਅਮੂਗੋ ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਹਿਤਸੁਖਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਸੁਤਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੁਤਵਾ ਆਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਤੀਮਾਤਿ ਚਿਰਕਤਾਦੀਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਾ. ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋਤਿ ਧਮ੍ਮੁਪਪਰਿਕ੍ਖਾਯ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਧਮ੍ਮੋ. ਨਿਯਤੋਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਯਾਮਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਪਧਾਨਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਸ ਪਾਠੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਮੇਤੇਹਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਿਯਾਮਸਮ੍ਪਾਪਕੇਨ ਪਧਾਨੇਨ ਪਧਾਨਵਾ, ਤੇਨ ਪਧਾਨੇਨ ਪਤ੍ਤਨਿਯਾਮਤ੍ਤਾ ਨਿਯਤੋ, ਤਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ. ਅਰਹਾ ਹਿ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖਾਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੪; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੭). ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੧. ਸੀਹੋ ਵਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਦੂਰੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪਗੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਯਾਨਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਉਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਗਤੋ ‘‘ਮੁਖਂ ਧੋਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਦੇਸੇ ਸੀਹੀ ਪੋਤਕਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਗੋਚਰਾਯ ਗਤਾ. ਰਾਜਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸੀਹਪੋਤਕੋ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸੀਹੋ ਕਿਰ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭਾਯਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤੁਂ ਭੇਰਿਆਦੀਨਿ ਆਕੋਟਾਪੇਸਿ. ਸੀਹਪੋਤਕੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਤਥੇਵ ਸਯਿ. ਰਾਜਾ ਯਾਵਤਤਿਯਕਂ ਆਕੋਟਾਪੇਸਿ, ਸੋ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਸਯਿ. ਅਥ ਰਾਜਾ ‘‘ਯਾਵਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਜਾਤੋਪਿ ਸੀਹਪੋਤਕੋ ਨ ਸਨ੍ਤਸਤਿ ਨ ਭਾਯਤਿ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਤਾਸਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਨ ਸਨ੍ਤਸੇਯ੍ਯਂ ਨ ਭਾਯੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਕੇਵਟ੍ਟੇਹਿ ਮਚ੍ਛੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਖਾਸੁ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਸਾਰਿਤੇ ਜਾਲੇ ਵਾਤਂ ਅਲਗ੍ਗਂਯੇਵ ਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ – ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਂ ਮੋਹਜਾਲਂ ਵਾ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਲਾਪਟ੍ਟਪੋਕ੍ਖਰਣਿਤੀਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾਤਬ੍ਭਾਹਤਾਨਿ ਪਦੁਮਾਨਿ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਵਿਗਮੇ ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਿ ਉਦਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ – ‘‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਮ੍ਪਿ ਯਥਾ ਏਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਜਾਤਾਨਿ ਉਦਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਲੋਕੇ ਜਾਤੋ ਲੋਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ‘‘ਯਥਾ ਸੀਹਵਾਤਪਦੁਮਾਨਿ, ਏਵਂ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੇਨ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਸੀਹੋਵ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੋ, ਵਾਤੋਵ ਜਾਲਮ੍ਹਿ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ;

ਪਦੁਮਂਵ ਤੋਯੇਨ ਅਲਿਪ੍ਪਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੀਹੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੀਹਾ – ਤਿਣਸੀਹੋ, ਪਣ੍ਡੁਸੀਹੋ, ਕਾਲ਼ਸੀਹੋ, ਕੇਸਰਸੀਹੋਤਿ. ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਸੋਵ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਵਾਤੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਵਸੇਨ ਅਨੇਕਵਿਧੋ, ਪਦੁਮਂ ਰਤ੍ਤਸੇਤਾਦਿਵਸੇਨ. ਤੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਾਤੋ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਦੁਮਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਚ ਤਣ੍ਹਾਲੇਪੋ, ਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਲੋਭੇਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯੇਵ. ਸਜ੍ਜਨਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸ ਮੋਹੇਨ ਹੋਤਿ, ਮੋਹੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਥੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਥੇਨ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਹਾਯ ਸੀਹੋਵ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੋ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮੋਹਂ ਪਹਾਯ ਵਾਤੋਵ ਜਾਲਮ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਸੁ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ, ਸਮਥੇਨੇਵ ਲੋਭਂ ਲੋਭਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਏਵ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਪਹਾਯ, ਪਦੁਮਂਵ ਤੋਯੇਨ ਸਬ੍ਬਭਵਭੋਗਲੋਭੇਨ ਅਲਿਪ੍ਪਮਾਨੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮਥਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਮਥੋ ਸਮਾਧਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਤਯੋਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਸਿਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸੁਰਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਸੀਹੋਵ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ਕੁਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਨ ਸਨ੍ਤਸਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਭਾਵੋ ਵਾਤੋਵ ਜਾਲਮ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਧਮ੍ਮਭੇਦੇ ਨ ਸਜ੍ਜਤਿ, ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਵੀਤਰਾਗੋ ਪਦੁਮਂਵ ਤੋਯੇਨ ਰਾਗੇਨ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ. ਏਵਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਚ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਣ੍ਹਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਂ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤੋ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਲਿਪ੍ਪਮਾਨੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੨. ਸੀਹੋ ਯਥਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਕੁਪ੍ਪਿਤਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ ਗਾਮਾਨੁਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਉਜੁਂ ਅਟਵਿਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਮਹਤਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਸੀਹੋ ਬਾਲਸੂਰਿਯਾਤਪਂ ਤਪ੍ਪਮਾਨੋ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਸੀਹੋ ਕਿਰ ਸਦ੍ਦੇਨ ਨ ਸਨ੍ਤਸਤੀ’’ਤਿ ਭੇਰਿਸਙ੍ਖਪਣਵਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਦਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਸੀਹੋ ਤਥੇਵ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਸੀਹੋ ਤਥੇਵ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਸੀਹੋ ‘‘ਮਮ ਪਟਿਸਤ੍ਤੁ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾਦਯੋ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਹਿ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਤਿਣਗਹਨਾਨਿ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਗਣਾ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਾ ਪਲਾਤਾ. ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥੀਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਨਗਹਨਾਨਿ ਪੋਥਯਮਾਨੋ ਪਲਾਯਿ. ਸੋ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ, ਪਥਵਿਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਪਦਿਕਮਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਦ੍ਦਮਸ੍ਸੁਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਪਠਮਂ ਭੇਰਿਸਙ੍ਖਾਦੀਨਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਭਾਯਿਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾਯਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਏਦਿਸਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਜਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸੁਂ. ਸੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਦਾਠਬਲੀ ਪਸਯ੍ਹ, ਰਾਜਾ ਮਿਗਾਨਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਚਾਰੀ;

ਸੇਵੇਥ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਹਨਾ ਚ ਹਨਨਾ ਚ ਸੀਘਜਵਤ੍ਤਾ ਚ ਸੀਹੋ. ਕੇਸਰਸੀਹੋਵ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਦਾਠਾ ਬਲਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਾਠਬਲੀ. ਪਸਯ੍ਹ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਾਤਿ, ਉਭਯਂ ਚਾਰੀਸਦ੍ਦੇਨ ਸਹ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ਪਸਯ੍ਹਚਾਰੀ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਚਾਰੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਸਯ੍ਹ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਰਣੇਨ ਪਸਯ੍ਹਚਾਰੀ, ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ, ਸਨ੍ਤਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਵਸੀਕਤ੍ਵਾ, ਚਰਣੇਨ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਚਾਰੀ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਾਯਬਲੇਨ ਪਸਯ੍ਹਚਾਰੀ, ਤੇਜਸਾ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਚਾਰੀ. ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯ – ‘‘ਕਿਂ ਪਸਯ੍ਹ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਚਾਰੀ’’ਤਿ, ਤਤੋ ਮਿਗਾਨਨ੍ਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਿਗੇ ਪਸਯ੍ਹ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਚਾਰੀ’’ਤਿ ਪਟਿਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਪਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦੂਰਾਨਿ. ਸੇਨਾਸਨਾਨੀਤਿ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨ੍ਤਿ.

ਦਾਠਬਲੀਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੩. ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਕਿਰ ਰਾਜਾ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਝਾਨਲਾਭੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਝਾਨਸੁਖਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਰਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਝਾਨਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੁਣਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ, ਆਸੇਵਮਾਨੋ ਮੁਦਿਤਞ੍ਚ ਕਾਲੇ;

ਸਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਵਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸੁਖਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਹਿਤਸੁਖੁਪਨਯਨਕਾਮਤਾ ਮੇਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਇਮਮ੍ਹਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਹਿਤਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਕਾਮਤਾ ਕਰੁਣਾ. ‘‘ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਵਤ ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਮੋਦਨ੍ਤਿ ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਹਿਤਸੁਖਾਵਿਪ੍ਪਯੋਗਕਾਮਤਾ ਮੁਦਿਤਾ. ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ. ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਪਨ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਮੁਦਿਤਾ ਪਚ੍ਛਾ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਹਿ ਏਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੁਣਂ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ, ਆਸੇਵਮਾਨੋ ਮੁਦਿਤਞ੍ਚ ਕਾਲੇ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਸੇਵਮਾਨੋਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ, ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਭਾਵਯਮਾਨੋ. ਕਾਲੇਤਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਆਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਕਰੁਣਂ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਮੁਦਿਤਂ, ਤਤੋ ਇਤਰਤੋ ਵਾ ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਆਸੇਵਮਾਨੋ ‘‘ਕਾਲੇ ਆਸੇਵਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਆਸੇਵਿਤੁਂ ਫਾਸੁਕਾਲੇ ਵਾ. ਸਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਵਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋਤਿ ਦਸਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇਨ ਅਵਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋ. ਮੇਤ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਹਿ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਵਿਰੋਧਭੂਤੋ ਪਟਿਘੋ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਵਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨੋ’’ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਕਥਾ ਅਟ੍ਠਸਾਲਿਨਿਯਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੨੫੧) ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ.

ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੪. ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਰਾਜਗਹਂ ਕਿਰ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਹਰਤਿ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ. ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦੇਵਤਾਯੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਰਿਸਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਭਣਿਂਸੁ. ਸੋ ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਮਹਾਪਪਾਤੋ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਂ ਪਪਾਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ਸਿਲਾਤਲੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਮੋਹਂ, ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ;

ਅਸਨ੍ਤਸਂ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯਮ੍ਹਿ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਚ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਨ੍ਦਾਲਯਿਤ੍ਵਾ. ਅਸਨ੍ਤਸਂ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯਮ੍ਹੀਤਿ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਭੇਦੋ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯੇ ਜੀਵਿਤਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸੋਪਾਦਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ.

ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਯਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

੭੫. ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਰਾਜਾ ਆਦਿਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਫੀਤਂ ਰਜ੍ਜਂ ਸਮਨੁਸਾਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਖਰੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯੋ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਸਮ੍ਬਾਹਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਨ ਦਾਨਾਯਂ ਰਾਜਾ ਜੀਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰਣਂ ਗਵੇਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾਪਿ ਆਬਾਧਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਮਾਨਾ ਪਰਮੇਨ ਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਨਦੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤੇਨ ਚ ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਤਾਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਦੇਵਂ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਜੀਵਿਕਭਯੇਨਮ੍ਹਾ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਜਨਪਦਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸੀਸਂ ਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮੇ ਵੀਮਂਸੇਯ੍ਯਂ, ਕਿਂ ਪੁਨਪਿ ਏਵਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ ਨੋ’’ਤਿ? ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਬਾਧਿਕਰੋਗੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋ ਵਿਯ ਬਾਲ਼੍ਹਵੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਗਿਲਾਨਾਲਯਂ ਅਕਾਸਿ. ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਮੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕਂਸੁ. ਤੇਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾ ਤਥੇਵ ਪੁਨ ਬਹੁਤਰਂ ਜਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਰਾਜਾ ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਂ ਅਕਾਸਿ. ਤੇਪਿ ਤਥੇਵ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤੇ ਆਗਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਇਮੇ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਅਕਂਸੁ, ਯੇ ਮਂ ਬ੍ਯਾਧਿਤਂ ਪਹਾਯ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨੋ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਭਜਨ੍ਤਿ ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਚ ਕਾਰਣਤ੍ਥਾ, ਨਿਕ੍ਕਾਰਣਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਅਜ੍ਜ ਮਿਤ੍ਤਾ;

ਅਤ੍ਤਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾ ਅਸੁਚੀ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਏਕੋ ਚਰੇ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਰੀਰੇਨ ਅਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਿ. ਸੇਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਕਿਂ ਕਾਰਪਟਿਸ੍ਸਾਵਿਤਾਯ ਚ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਤ੍ਥਾ, ਭਜਨਾਯ ਸੇਵਨਾਯ ਚ ਨਾਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਏਵ ਨੇਸਂ ਕਾਰਣਂ, ਅਤ੍ਥਹੇਤੁ ਸੇਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਾਰਣਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਅਜ੍ਜ ਮਿਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਕਾਰਣੇਨ ਨਿਕ੍ਕਾਰਣਾ, ਕੇਵਲਂ –

‘‘ਉਪਕਾਰੋ ਚ ਯੋ ਮਿਤ੍ਤੋ,

ਸੁਖੇ ਦੁਕ੍ਖੇ ਚ ਯੋ ਸਖਾ;

ਅਤ੍ਥਕ੍ਖਾਯੀ ਚ ਯੋ ਮਿਤ੍ਤੋ,

ਯੋ ਚ ਮਿਤ੍ਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੬੫) –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯੇਨ ਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਅਜ੍ਜ ਮਿਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਨਿ ਠਿਤਾ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾ. ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ, ਸਮ੍ਪਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਅਤ੍ਥੇ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾ, ਆਯਤਿਂ ਨ ਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸੁਚੀਤਿ ਅਸੁਚਿਨਾ ਅਨਰਿਯੇਨ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਕਾਰਣਤ੍ਥਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਵਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਏਕਾਦਸਹਿ ਗਾਥਾਹਿ.

ਏਵਮੇਤਂ ਏਕਚਤ੍ਤਾਲੀਸਗਾਥਾਪਰਿਮਾਣਂ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਥਚਿਦੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਯੋਜਨਾਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਭਯੇਨ ਪਨ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯੋਜਿਤਨ੍ਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਮਗਧੇਸੁ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾਗਿਰਿਸ੍ਮਿਂ ਏਕਨਾਲਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਯਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਕਥਾਵਸਾਨੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਞਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ, ਕਤਮਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਪਾਤੋ ਏਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਸਰੀਰਫਾਸੁਕਤ੍ਥਞ੍ਚ ਮੁਖਧੋਵਨਾਦਿਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾ, ਤਾਵ ਵਿਵਿਤ੍ਤਾਸਨੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਮਾਦਾਯ ਕਦਾਚਿ ਏਕਕੋਵ ਕਦਾਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਪਕਤਿਯਾ, ਕਦਾਚਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਹਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਹਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤੋ ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਗਤਿਯੋ ਵਾਤਾ ਪਥਵਿਂ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ; ਵਲਾਹਕਾ ਉਦਕਫੁਸਿਤਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਰੇਣੁਂ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਵਿਤਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ਵਾਤਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਉਪਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗੇ ਓਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਉਨ੍ਨਤਾ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸਾ ਓਨਮਨ੍ਤਿ, ਓਨਤਾ ਉਨ੍ਨਮਨ੍ਤਿ, ਪਾਦਨਿਕ੍ਖੇਪਸਮਯੇ ਸਮਾਵ ਭੂਮਿ ਹੋਤਿ, ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਨਿ ਰਥਚਕ੍ਕਮਤ੍ਤਾਨਿ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਵਾ ਪਾਦੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਨ੍ਦਖੀਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦੇ ਸਰੀਰਾ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਚ੍ਛਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਪਿਞ੍ਜਰਾਨਿ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਰਪਟਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਚ ਪਾਸਾਦਕੂਟਾਗਾਰਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਵਿਹਙ੍ਗਾਦਯੋ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਠਿਤਾਯੇਵ ਮਧੁਰੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਭੇਰਿਵੀਣਾਦੀਨਿ ਤੂਰਿਯਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਾਯੂਪਗਾਨਿ ਚ ਆਭਰਣਾਨਿ, ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਇਧ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਰੁਤਾ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੀਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਨ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤਿ.

ਭਗਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਾਨਾਨਿ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਥਾ ਕੇਚਿ ਸਰਣਗਮਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ, ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ, ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਤਥਾ ਜਨਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ. ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਗਵਤੋ ਨਿਵੇਦੇਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ. ਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਕਤਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਦਪੀਠੇ ਠਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓਵਦਤਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਪਟਿਲਾਭੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦੁਲ੍ਲਭਾ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਰਿਯਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਤਿ. ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ; ਕੇਚਿ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਕੇਚਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਕੇਚਿ ਪਬ੍ਬਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਕੇਚਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਭਵਨਂ…ਪੇ… ਕੇਚਿ ਵਸਵਤ੍ਤਿਭਵਨਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਅਥ ਸਮਸ੍ਸਾਸਿਤਕਾਯੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤਿ. ਤਤਿਯਭਾਗੇ ਯਂ ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਜਨੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥੋ ਸੁਪਾਰੁਤੋ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਕਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ.

ਤਤੋ ਸਚੇ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਓਸਿਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਉਦਕਪਟਿਯਾਦਿਤੋਕਾਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਹਤ੍ਥਤੋ ਉਦਕਸਾਟਿਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਨ੍ਹਾਨਕੋਟ੍ਠਕਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਾਕੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣੇ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ਭਗਵਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਓਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ, ਸੁਰਤ੍ਤਦੁਪਟ੍ਟਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਨਿਸੀਦਤਿ ਏਕਕੋਵ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ. ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ.

ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਸਕਲਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਦੇਵਤਾਯੋ ਓਕਾਸਂ ਲਭਮਾਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਕ੍ਖਰਮ੍ਪਿ. ਭਗਵਾ ਤਾਸਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਤਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਾਗੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਭਾਗਂ ਚਙ੍ਕਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਦੁਤਿਯਭਾਗਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਤਿਯਭਾਗਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਂ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਮਹਾਰਜਕ੍ਖਾਦਿਸਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ.

ਏਵਮਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਲੋਕਵੋਲੋਕਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਾਵਸਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘੇਸੁ ਦਾਨਸੀਲਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਚ ਅਕਤਾਧਿਕਾਰੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰੇ ਚ ਅਨੁਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਕਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਕਥਾਵਸਾਨੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਞਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਸਤਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਹਂ, ਖੋ, ਸਮਣ ਕਸਾਮਿ ਚ ਵਪਾਮਿ ਚਾ’’ਤਿ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਕਸਾਮਿ ਚ ਵਪਾਮਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੇਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਾਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ. ਆਕਾਰਤ੍ਥੇਨ ਹਿ ਏਤੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਮਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਹਿ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਮੁਪਲਕ੍ਖਣਿਯਸਭਾਵਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ; ਅਥ, ਖੋ, ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾ ਏਵਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਗਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਧਿਤਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੧੯-੨੨੩) ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ ਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਯਾਸਦ੍ਦਤ੍ਥੋ ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ, ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਤ੍ਥੋ ਸੁਤਸਦ੍ਦੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਵੀਥਿਯਾ ਉਪਧਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਕਾਲਂ. ਭਗਵਾਤਿ ਭਾਗ੍ਯਵਾ, ਭਗ੍ਗਵਾ, ਭਤ੍ਤਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਗਧੇਸੁ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਮਗਧਾ ਨਾਮ ਜਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਮਗਧਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗਧੇਸੁ ਜਨਪਦੇ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਿਯਰਾਜਾ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ‘ਮਾ ਗਧਂ ਪਵਿਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਂ ਖਨਨ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਾ ‘ਮਾ ਗਧਂ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਗਧਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਨਯੇਹਿ ਬਹੁਧਾ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਪਰੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ, ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਹਿ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਵਿਧਂ ਹਿਤਂ ਹਰਤੀਤਿ ਵਿਹਰਤਿ. ਹਰਤੀਤਿ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਉਪਨੇਤਿ, ਜਨੇਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਦਾ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਿਰ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਲੋਭਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਰਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਿਯਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਦੋਸਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਦੋਸੇਨ ਦੋਸਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਧਮ੍ਮਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਸਂ ਅਮੋਹਕੁਸਲਮੂਲੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਇਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਮੋਹੇਨ ਮੋਹਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਪਨ ਨ ਕਦਾਚਿ ਨ ਵਿਹਰਤਿ ਤਂ ਵਿਨਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਪਰਿਹਰਣਾਭਾਵਤੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ.

ਦਕ੍ਖਿਣਾਗਿਰਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯੋ ਸੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਗਿਰਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇ ਜਨਪਦੋ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਾਗਿਰੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਜਨਪਦੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਪਿ ਤਦੇਵ ਨਾਮਂ. ਏਕਨਾਲ਼ਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇਤਿ ਏਕਨਾਲ਼ਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਪਟਿਵਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭੋਗੋ ਵਾ ਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਯਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਏਕਨਾਲ਼ਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਾਗਿਰਿਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮਯਮਾਨੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖੋ ਪਨਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਪਾਤਦ੍ਵਯਂ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਂ, ਅਧਿਕਾਰਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਸਿਯਾ ਜੀਵਤਿ, ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋਤਿ ਚਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਯਥਾ – ‘‘ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਪਮਾਣੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਪਮਾਣਾਨਿ ਅਨੂਨਾਨਿ ਅਨਧਿਕਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਨਙ੍ਗਲਸਤਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਯੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਯੋਜਿਤਾਨਿ, ਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯੁਗੇ ਯੋਤ੍ਤੇਹਿ ਯੋਜਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਵਪ੍ਪਕਾਲੇਤਿ ਵਪਨਕਾਲੇ, ਬੀਜਨਿਕ੍ਖਿਪਕਾਲੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਵਪ੍ਪਾਨਿ ਕਲਲਵਪ੍ਪਞ੍ਚ, ਪਂਸੁਵਪ੍ਪਞ੍ਚ. ਪਂਸੁਵਪ੍ਪਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਠਮਦਿਵਸੇ ਮਙ੍ਗਲਵਪ੍ਪਂ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਉਪਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾ – ਤੀਣਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾਨਿ ਸਿਙ੍ਗਾਨਿ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਰਜਤਮਯਾ ਖੁਰਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਸੇਤਮਾਲਾਹਿ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧਸੁਗਨ੍ਧੇਹਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਕੇਹਿ ਚ ਅਲਙ੍ਕਤਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾ ਸਬ੍ਬਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਾਲ਼ਾ ਅਞ੍ਜਨਵਣ੍ਣਾਯੇਵ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸੇਤਾ ਫਲਿਕਵਣ੍ਣਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਰਤ੍ਤਾ ਪਵਾਲ਼ਵਣ੍ਣਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਮ੍ਮਾਸਾ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲਵਣ੍ਣਾ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕਸ੍ਸਕਪੁਰਿਸਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਹਤਸੇਤਵਤ੍ਥਨਿਵਤ੍ਥਾ ਮਾਲਾਲਙ੍ਕਤਾ ਦਕ੍ਖਿਣਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਠਪਿਤਪੁਪ੍ਫਚੁਮ੍ਬਟਕਾ ਹਰਿਤਾਲਮਨੋਸਿਲਾਲਞ੍ਛਨੁਜ੍ਜਲਿਤਗਤ੍ਤਭਾਗਾ ਦਸ ਦਸ ਨਙ੍ਗਲਾ ਏਕੇਕਗੁਮ੍ਬਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਨਙ੍ਗਲਾਨਂ ਸੀਸਞ੍ਚ ਯੁਗਞ੍ਚ ਪਤੋਦਾ ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਵਿਨਦ੍ਧਾ. ਪਠਮਨਙ੍ਗਲੇ ਅਟ੍ਠ ਬਲਿਬਦ੍ਦਾ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਸੇਸੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਅਵਸੇਸਾ ਕਿਲਨ੍ਤਪਰਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਆਨੀਤਾ. ਏਕੇਕਗੁਮ੍ਬੇ ਏਕਮੇਕਂ ਬੀਜਸਕਟਂ ਏਕੇਕੋ ਕਸਤਿ, ਏਕੇਕੋ ਵਪਤਿ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਨ ਪਗੇਵ ਮਸ੍ਸੁਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਸੁਗਨ੍ਧਗਨ੍ਧੇਹਿ ਵਿਲਿਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤਗ੍ਘਨਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਏਕਂਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਕਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯੋ, ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਸੀਹਕੁਣ੍ਡਲਾਨਿ, ਸੀਸੇ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵੇਠਨਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਾਲਂ ਕਣ੍ਠੇ ਕਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਵੋਸਾਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਅਨੇਕਸਤਭਾਜਨੇਸੁ ਪਾਯਾਸਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਕਟੇਸੁ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧੋਦਕੇਨ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਵਿਭੂਸਿਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਗਣਪਰਿਵੁਤਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਗੇਹਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਗਨ੍ਧੇਹਿ ਸੁਵਿਲਿਤ੍ਤਂ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸੁਕਤਬਲਿਕਮ੍ਮਂ, ਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਪਟਾਕਂ ਅਹੋਸਿ. ਪਰਿਜਨਕਮ੍ਮਕਾਰੇਹਿ ਸਹ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਓਸਟਪਰਿਸਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਸਹਸ੍ਸਾ ਅਹੋਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਅਹਤਵਤ੍ਥਨਿਵਤ੍ਥਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚ ਪਾਯਾਸਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਤ੍ਥ ਸਾਮਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਧੋਵਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਨਙ੍ਗਲਬਲਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਞ੍ਚ ਕਸ੍ਸਕਸਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਕਂਸਤਮ੍ਬਮਯਾਨਿ ਭਾਜਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਕਟਚ੍ਛੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸੇਨ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਨ ਬਲਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਬਨ੍ਧੂਪਾਹਨਾਯੋ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਪਾਯਾਸਂ ਦੇਥ, ਇਧ ਸਪ੍ਪਿਂ, ਇਧ ਸਕ੍ਖਰਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵੋਸਾਸਮਾਨੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਵੇਸਨਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਕਾਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਦਮੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ, ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿ ਯਥਾ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ. ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਥ ਇਤਿ ਨਿਪਾਤੋ ਅਞ੍ਞਾਧਿਕਾਰਵਚਨਾਰਮ੍ਭੇ ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣੇ. ਭਗਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਸਮਯਂ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਵਾ ਸਮਯਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ, ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਏਕਂ ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਾਰਨਿਵਾਸਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿਵਤ੍ਥੋ ਆਸਿ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯਾਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ, ਚੀਵਰਂ ਕਾਯੇਨ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਤੋ ਕਿਰ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਭਮਰੋ ਵਿਯ ਵਿਕਸਿਤਪਦੁਮਦ੍ਵਯਮਜ੍ਝਂ, ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿਵਣ੍ਣਂ ਸੇਲਮਯਂ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਦ੍ਵਯਮਜ੍ਝਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਗਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਞ੍ਚ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਾਰੁਤਂ ਕਾਯੇਨ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਹਿ ਪਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਆਦਾਯ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸਮਾਦਾਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ.

ਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਕਰਣੋਕਾਸੋ. ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ. ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਗਤੋ, ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਗਮ੍ਮਤਿ, ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ, ਭਿਕ੍ਖੂ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੂਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਦਾ ਭਗਵਾ ਏਕਕੋਵ ਕਤ੍ਥਚਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਏਕਕੋਵ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮੋ, ਅਦ੍ਧਾ ਕਞ੍ਚਿ ਏਵ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਚ ਭਗਵਾ ਏਵਮਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧਿਂਸੂਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਰਿਵੇਸਨਾ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਭਤ੍ਤਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ – ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਞ੍ਚ ਕਸ੍ਸਕਸਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਕਂਸਤਮ੍ਬਮਯਾਨਿ ਭਾਜਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਕਟਚ੍ਛੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸੇਨ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਯੇਨ ਪਰਿਵੇਸਨਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਤਿ? ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਤ੍ਥਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਕਪਣਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਭੋਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਰਿਵੇਸਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਸਕ੍ਯਕੋਲਿਯਰਾਜਾਨੋ ਞਾਤਯੋ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਬਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਦਾਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਨ ਭਗਵਾ ਭਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਅਨੇਕਾਨਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤੋ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਦਨ੍ਤੋ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮਿ; ਸਨ੍ਤੋ ਸਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਰਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਚ ਲੋਕੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਤ੍ਥਂ ਯੇਨ ਪਰਿਵੇਸਨਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿ ਏਵਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਚ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਏਕੋਕਾਸਂ ਏਕਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰੇ ਕਥਾਸਵਨਟ੍ਠਾਨੇ, ਯਤ੍ਥ ਠਿਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਠਤ੍ਵਾ ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਪਿਞ੍ਜਰਂ ਸਹਸ੍ਸਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯੋਭਾਸਾਤਿਭਾਸਯਮਾਨਂ ਸਰੀਰਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥਪਰਿਮਾਣਂ, ਯਾਯ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਾਲਾਭਿਤ੍ਤਿਰੁਕ੍ਖਕਸਿਤਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡਾਦਯੋ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਾਯਾਸਂ ਭੁਤ੍ਤਾ ਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਰਿਵਾਰਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸਰੀਰਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਵਿਭੂਸਿਤਬਾਹੁਯੁਗਲ਼ਂ ਕੇਤੁਮਾਲਾਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਸਸ੍ਸਿਰਿਕਦਸ੍ਸਨਂ ਜਙ੍ਗਮਮਿਵ ਪਦੁਮਸ੍ਸਰਂ, ਰਂਸਿਜਾਲੁਜ੍ਜਲਿਤਤਾਰਾਗਣਮਿਵ ਗਗਨਤਲਂ, ਆਦਿਤ੍ਤਮਿਵ ਚ ਕਨਕਗਿਰਿਸਿਖਰਂ ਸਿਰਿਯਾ ਜਲਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਏਵਂ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰਿਤਂ ਅਦ੍ਦਸ ਖੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਠਿਤਂ. ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਸਮਣ, ਕਸਾਮਿ ਚ ਵਪਾਮਿ ਚਾ’’ਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਵਮਾਹ? ਕਿਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕੇ ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਉਤ੍ਤਮਦਮਥਸਮਥਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇਪਿ ਭਗਵਤਿ ਅਪ੍ਪਸਾਦੇਨ, ਉਦਾਹੁ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਂ ਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਪਾਯਾਸਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾਪਿ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਾਯ ਮਚ੍ਛੇਰੇਨਾਤਿ? ਉਭਯਥਾਪਿ ਨੋ, ਅਪਿਚ ਖ੍ਵਾਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਜਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਭਙ੍ਗਂ ਮੇ ਕਾਤੁਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਭਗਵਤੋ ਚ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚਾਯਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜਯਿਸ੍ਸ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੀਸੇ ਚੂਲ਼ਾਮਣਿ ਵਿਯ ਅਭਵਿਸ੍ਸ, ਕੋ ਨਾਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਲਸਤਾਯ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਪ੍ਪਮਙ੍ਗਲਾਦੀਸੁ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕਾਯਦਲ਼੍ਹੀਬਹੁਲੋ ਵਿਚਰਤੀ’’ਤਿਪਿਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਸਮਣ, ਕਸਾਮਿ ਚ ਵਪਾਮਿ ਚ, ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਚ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ. ਨ ਮੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਮ੍ਹਿ ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਸਮਣ…ਪੇ… ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ, ਕੋ ਤੇ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਪਿਚਾਯਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ – ‘‘ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਕਿਰ ਕੁਮਾਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਯਂ ਸੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਕਿਰ ਪਹਾਯ ਕਿਲਨ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ ਉਪਾਰਮ੍ਭਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਅਪਿਚਾਯਂ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਵਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਭਣਤਿ, ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਭਾਵਯਮਾਨੋ ਕਥਾਪਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਕਸ੍ਸਕਵਪ੍ਪਕਭਾਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣੋ ‘ਕਸਾਮਿ ਚ ਵਪਾਮਿ ਚਾ’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਚਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਿ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਾਦੀਨਿ ਕਸਿਭਣ੍ਡਾਨਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੋ ਮੁਸਾ ਨੁ ਖੋ ਭਣਤਿ, ਨੋ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਾਦਤਲਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਉਪਰਿ ਕੇਸਨ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਲੋਕਯਮਾਨੋ ਅਙ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾਯ ਕਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਏਵਰੂਪੋ ਮੁਸਾ ਭਣੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਸਞ੍ਜਾਤਬਹੁਮਾਨੋ ਭਗਵਤਿ ਸਮਣਵਾਦਂ ਪਹਾਯ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਮੁਦਾਚਰਮਾਨੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨ ਮਯਂ ਪਸ੍ਸਾਮ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ.

ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਮਿਨਾ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਞਾਤੁਕਾਮੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ. ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਾਯਾਤਿ ਅਕ੍ਖਰਪਦਨਿਯਮਿਤੇਨ ਵਚਨੇਨ. ਅਜ੍ਝਭਾਸੀਤਿ ਅਭਾਸਿ.

੭੬-੭੭. ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਕਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਾਦਿਕਸਿਸਮ੍ਭਾਰਸਮਾਯੋਗਂ ਵਦਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਗੇਨ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਗੇਨ ਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ. ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਗੋ, ਨਨੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਭਗਵਾ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਾਦਿਕਸਿਸਮ੍ਭਾਰਸਮਾਯੋਗਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਥ ਚ ਪਨ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਸਭਾਗੇਨ ਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਅਨਨੁਸਨ੍ਧਿਕਾਵ ਅਯਂ ਕਥਾ ਹੋਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨਨੁਸਨ੍ਧਿਕਾ ਨਾਮ ਕਥਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਗਂ ਅਨਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਅਨੇਨ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਭਗਵਾ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਾਦਿਕਸਿਸਮ੍ਭਾਰਵਸੇਨ ਕਸਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ‘‘ਇਦਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮੂਲਂ ਸਉਪਕਾਰਂ ਸਸਮ੍ਭਾਰਂ ਸਫਲਂ ਕਸਿਂ ਞਾਪੇਤੁਂ ਮੂਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਸਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ. ਬੀਜਞ੍ਹਿ ਕਸਿਯਾ ਮੂਲਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਅਸਤਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਤਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਚ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਬੀਜੇ ਹਿ ਸਤਿ ਕਸਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਤਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਬੀਜਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਚ ਕੁਸਲਾ ਕਸ੍ਸਕਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਊਨਂ ‘‘ਮਾ ਨੋ ਸਸ੍ਸਂ ਪਰਿਹਾਯੀ’’ਤਿ, ਨ ਅਧਿਕਂ ‘‘ਮਾ ਨੋ ਮੋਘੋ ਵਾਯਾਮੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਬੀਜਮੇਵ ਮੂਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਮੂਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਸਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਸਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਸਭਾਗੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਸਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਂ ਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪੁਚ੍ਛਿਤਂਯੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਕਿਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਭਾਵਤੋ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਚ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਞ੍ਞਵਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਪਨ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤੋ. ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤੋ ਚ ਪਞ੍ਞਵਾ ਪਰੇਸਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਅਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਿਸੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਿਲੇਸਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯਭਾਵਾਪਗਮਪ੍ਪਸਾਦਮਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਪਿ ਚਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਸਦ੍ਧਾ ਬਲਵਤਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਹ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਅਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਸਹ ਏਕਧੁਰੇ ਯੁਤ੍ਤਗੋਣੋ ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ ਉਪਕਾਰਿਕਾ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਉਪਕਾਰਭਾਵਤੋ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲਤਾਯ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬਨ੍ਧਤਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੯) ਚ, ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਦੁਤਿਯਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੫੯) ਚ, ‘‘ਸਦ੍ਧੀਧ ਵਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੩, ੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੪) ਚ, ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਤਰਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬) ਚ, ‘‘ਸਦ੍ਧਾਹਤ੍ਥੋ ਮਹਾਨਾਗੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੪੩; ਥੇਰਗਾ. ੬੯੪) ਚ, ‘‘ਸਦ੍ਧੇਸਿਕੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋਤਿ ਚਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੭). ਬੀਜਸ੍ਸ ਚ ਉਪਕਾਰਿਕਾ ਵੁਟ੍ਠਿ, ਸਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਞ੍ਞੇਵ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਸਮਤ੍ਥਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਚ ਏਵਂਵਿਧੋ ਈਸਾਯੋਤ੍ਤਾਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ, ਓਕਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਰਸਾ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗਪਦਟ੍ਠਾਨਾ, ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ, ਆਦਾਸਜਲਤਲਾਦੀਨਂ ਪਸਾਦੋ ਵਿਯ ਚੇਤਸੋ ਪਸਾਦਭੂਤਾ, ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕਮਣਿ ਵਿਯ ਉਦਕਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਸਾਦਿਕਾ. ਬੀਜਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ – ਮੂਲਬੀਜਂ, ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ, ਫਲੁਬੀਜਂ, ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ, ਬੀਜਬੀਜਮੇਵ ਪਞ੍ਚਮਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਿਰੁਹਨਟ੍ਠੇਨ ਬੀਜਂਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਬੀਜਞ੍ਚੇਤਂ ਵਿਰੁਹਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਸਿਯਾ ਮੂਲਭੂਤਂ ਬੀਜਂ ਦ੍ਵੇ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਮੂਲੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਉਪਰਿ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਿ; ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਕਸਿਯਾ ਮੂਲਭੂਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਲਮੂਲੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਉਪਰਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਙ੍ਕੁਰਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਂ ਮੂਲੇਨ ਪਥਵਿਰਸਂ ਆਪੋਰਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਾਲ਼ੇਨ ਧਞ੍ਞਪਰਿਪਾਕਗਹਣਤ੍ਥਂ ਵਡ੍ਢਤਿ; ਏਵਮਯਂ ਸੀਲਮੂਲੇਨ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਨਾਲ਼ੇਨ ਅਰਿਯਫਲਧਞ੍ਞਪਰਿਪਾਕਗਹਣਤ੍ਥਂ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਂ ਸੁਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਙ੍ਕੁਰਪਣ੍ਣਨਾਲ਼ਕਣ੍ਡਪ੍ਪਸਵੇਹਿ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਖੀਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੇਕਸਾਲਿਫਲਭਰਿਤਂ ਸਾਲਿਸੀਸਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ; ਏਵਮਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਚਿਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧੀਹਿ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਖੀਰਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਭਿਞ੍ਞਾਭਰਿਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਪਰੋਪਞ੍ਞਾਸਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਾਵ ਬੀਜਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਬੀਜਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਤੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂਯੇਵ ਵਿਜਾਨਨਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਾ ਬੀਜਕਿਚ੍ਚਂ, ਸਾ ਚ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸਦ੍ਧਾਜਾਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੋ ਸੋਤਂ ਓਦਹਤਿ, ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਧਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਖਮਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਨਿਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਛਨ੍ਦੋ ਜਾਯਤਿ, ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਉਸ੍ਸਾਹੇਤ੍ਵਾ ਤੁਲਯਤਿ, ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਪਦਹਤਿ, ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਯੇਨ ਚੇਵ ਪਰਮਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਨਂ ਅਤਿਵਿਜ੍ਝਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੮੩, ੪੩੨).

ਤਪਤਿ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕਾਯਞ੍ਚਾਤਿ ਤਪੋ; ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਵੀਰਿਯਧੁਤਙ੍ਗਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਵੁਟ੍ਠੀਤਿ ਵਸ੍ਸਵੁਟ੍ਠਿਵਾਤਵੁਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੇਕਵਿਧਾ. ਇਧ ਵਸ੍ਸਵੁਟ੍ਠਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸਵੁਟ੍ਠਿਸਮਨੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਬੀਜਂ ਬੀਜਮੂਲਕਞ੍ਚ ਸਸ੍ਸਂ ਵਿਰੁਹਤਿ ਨ ਮਿਲਾਯਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸਮਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਾ ਚ ਸੀਲਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰੁਹਨ੍ਤਿ ਨ ਮਿਲਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਤਪੋ ਵੁਟ੍ਠੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਮੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਮੇਸੁਪਿ ਪਦੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਮੇ ਬੀਜਂ, ਤਪੋ ਮੇ ਵੁਟ੍ਠੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਦੀਪੇਤਿ? ਯਥਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਯਾ ਵਪਿਤੇ ਬੀਜੇ ਸਚੇ ਵੁਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾਧੁ, ਨੋ ਚੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਉਦਕਮ੍ਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਮਯਾ ਹਿਰਿ-ਈਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯੁਗਨਙ੍ਗਲੇ ਮਨੋਯੋਤ੍ਤੇਨ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇ ਕਤੇ ਵੀਰਿਯਬਲਿਬਦ੍ਦੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤਿਪਾਚਨੇਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਖੇਤ੍ਤੇ ਸਦ੍ਧਾਬੀਜੇ ਵਪਿਤੇ ਵੁਟ੍ਠਿ-ਅਭਾਵੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਮੇ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਤਪੋ ਵੁਟ੍ਠੀਤਿ.

ਪਜਾਨਾਤਿ ਏਤਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਸਯਂ ਵਾ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦਤੋ ਅਨੇਕਵਿਧਾ. ਇਧ ਪਨ ਸਹ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਯੁਗਞ੍ਚ ਨਙ੍ਗਲਞ੍ਚ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਂ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਯੁਗਂ ਈਸਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਈਸਾਬਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਯੋਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਹੋਤਿ, ਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਤੋ ਗਮਨਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਞਾ ਹਿਰਿਪਮੁਖਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਞੁਤ੍ਤਰਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੮੩) ਚ, ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਸੇਟ੍ਠਾ ਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਰਾਜਾਰਿਵ ਤਾਰਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਜਾ. ੨.੧੭.੮੧) ਚ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਤੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸੀਲਂ ਹਿਰੀ ਚਾਪਿ ਸਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਨ੍ਵਾਯਿਕਾ ਪਞ੍ਞਵਤੋ ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਹਿਰਿਵਿਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਈਸਾਬਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਯੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਤੋ ਯੋਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਾਤਿਲੀਨਭਾਵਪਟਿਸੇਧਨਤੋ ਵੀਰਿਯਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਤੋ ਗਮਨਂ ਧਾਰੇਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਨਙ੍ਗਲਂ ਫਾਲਯੁਤ੍ਤਂ ਕਸਨਕਾਲੇ ਪਥਵਿਘਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਮੂਲਸਨ੍ਤਾਨਕਾਨਿ ਪਦਾਲੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤਿਸਮੂਹਕਿਚ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਘਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਮੂਲਸਨ੍ਤਾਨਕਾਨਿ ਪਦਾਲੇਤਿ. ਸਾ ਚ ਖੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਵ ਇਤਰਾ ਪਨ ਲੋਕਿਯਾਪਿ ਸਿਯਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਮੇ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲ’’ਨ੍ਤਿ.

ਹਿਰੀਯਤਿ ਏਤਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਸਯਂ ਵਾ ਹਿਰੀਯਤਿ ਅਕੁਸਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਿਰੀ. ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਹਚਰਣਭਾਵਤੋ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਗਹਿਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਈਸਾਤਿ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਸਨ੍ਧਾਰਿਕਾ ਦਾਰੁਯਟ੍ਠਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਈਸਾ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋਪਿ ਹਿਰੀ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤਿ ਹਿਰਿਯਾ ਅਸਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਈਸਾਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰਂ ਹੋਤਿ ਅਚਲਂ ਅਸਿਥਿਲਂ, ਏਵਂ ਹਿਰਿਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ ਹੋਤਿ ਅਚਲਾ ਅਸਿਥਿਲਾ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾ ਅਹਿਰਿਕੇਨ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਹਿਰੀ ਈਸਾ’’ਤਿ.

ਮੁਨਾਤੀਤਿ ਮਨੋ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਧ ਪਨ ਮਨੋਸੀਸੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯੋਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਂ. ਤਂ ਤਿਵਿਧਂ ਈਸਾਯ ਸਹ ਯੁਗਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ, ਯੁਗੇਨ ਸਹ ਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਂ, ਸਾਰਥਿਨਾ ਸਹ ਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯੋਤ੍ਤਂ ਈਸਾਯੁਗਬਲਿਬਦ੍ਦੇ ਏਕਾਬਦ੍ਧੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਕਕਿਚ੍ਚੇ ਪਟਿਪਾਦੇਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਸਮਾਧਿ ਸਬ੍ਬੇਵ ਤੇ ਹਿਰਿਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਭਾਵੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਕਕਿਚ੍ਚੇ ਪਟਿਪਾਦੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਮਨੋ ਯੋਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸਰਤਿ ਏਤਾਯ ਚਿਰਕਤਾਦਿਮਤ੍ਥਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਸਯਂ ਵਾ ਸਰਤੀਤਿ ਸਤਿ, ਸਾ ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਫਾਲੇਤੀਤਿ ਫਾਲੋ. ਪਾਜੇਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਾਜਨਂ. ਤਂ ਇਧ ‘‘ਪਾਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਤੋਦਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਫਾਲੋ ਚ ਪਾਚਨਞ੍ਚ ਫਾਲਪਾਚਨਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਫਾਲਪਾਚਨਂ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੁਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਫਾਲੋ ਨਙ੍ਗਲਮਨੁਰਕ੍ਖਤਿ, ਪੁਰਤੋ ਚਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍ਵੇਸਮਾਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਮਾਨਾ ਪਞ੍ਞਾਨਙ੍ਗਲਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਤਾਰਕ੍ਖੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੨੦) ‘‘ਆਰਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਚਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਤਿਪਰਿਚਿਤੇ ਹਿ ਧਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਨੋ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠੇ. ਯਥਾ ਚ ਪਾਚਨਂ ਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਵਿਜ੍ਝਨਭਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ ਸਂਸੀਦਨਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਉਪ੍ਪਥਗਮਨਞ੍ਚ ਵਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਵੀਰਿਯਬਲਿਬਦ੍ਦਾਨਂ ਅਪਾਯਭਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਕੋਸਜ੍ਜਸਂਸੀਦਨਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਕਾਮਗੁਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਗੋਚਰੇ ਚਾਰਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੀ ਉਪ੍ਪਥਗਮਨਞ੍ਚ ਵਾਰੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸਤਿ ਮੇ ਫਾਲਪਾਚਨ’’ਨ੍ਤਿ.

੭੮. ਕਾਯਗੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਿਵਿਧੇਨ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤੇਨ ਗੁਤ੍ਤੋ. ਵਚੀਗੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਵਚੀਸੁਚਰਿਤੇਨ ਗੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਹਾਰੇ ਉਦਰੇ ਯਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਹਾਰਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਯਤੋ ਸਂਯਤੋ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਦਰੇ ਯਤੋਤਿ ਉਦਰੇ ਯਤੋ ਸਂਯਤੋ ਮਿਤਭੋਜੀ, ਆਹਾਰੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਮੁਖੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਵਨਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਦੀਪੇਤਿ? ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬੀਜਂ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਸਸ੍ਸਪਰਿਪਾਲਨਤ੍ਥਂ ਕਣ੍ਟਕਵਤਿਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਵਤਿਂ ਵਾ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਾ ਕਰੋਸਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਗੋਮਹਿਂਸਮਿਗਗਣਾ ਪਵੇਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਸਸ੍ਸਂ ਨ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਹਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਧਾਬੀਜਂ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕੁਸਲਸਸ੍ਸਪਰਿਪਾਲਨਤ੍ਥਂ ਕਾਯਵਚੀਆਹਾਰਗੁਤ੍ਤਿਮਯਂ ਤਿਵਿਧਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਮਿ. ਤੇਨ ਮੇ ਰਾਗਾਦਿਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਗੋਮਹਿਂਸਮਿਗਗਣਾ ਪਵੇਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕੁਸਲਸਸ੍ਸਂ ਨ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ.

ਸਚ੍ਚਂ ਕਰੋਮਿ ਨਿਦ੍ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਅਵਿਸਂਵਾਦਨਂ ਸਚ੍ਚਂ. ਨਿਦ੍ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਛੇਦਨਂ ਲੁਨਨਂ ਉਪ੍ਪਾਟਨਂ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਚ੍ਚੇਨ ਕਰੋਮਿ ਨਿਦ੍ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਬਾਹਿਰਂ ਕਸਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਸਸ੍ਸਦੂਸਕਾਨਂ ਤਿਣਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਅਸਿਤੇਨ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਰੋਸਿ; ਏਵਮਹਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਕਸਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਸਸ੍ਸਦੂਸਕਾਨਂ ਵਿਸਂਵਾਦਨਤਿਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚੇਨ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਰੋਮਿ. ਞਾਣਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਂ ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਤਿਣਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਛੇਦਕਂ ਲਾਵਕਂ, ਉਪ੍ਪਾਟਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਦਾਸਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਰਂ ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਰੋਸਿ, ‘‘ਨਿਦ੍ਦੇਹਿ ਤਿਣਾਨੀ’’ਤਿ ਤਿਣਾਨਂ ਛੇਦਕਂ ਲਾਵਕਂ ਉਪ੍ਪਾਟਕਂ ਕਰੋਸਿ; ਏਵਮਹਂ ਸਚ੍ਚਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਚ੍ਚਂ. ਤਮਹਂ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਰੋਮਿ, ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਲੁਨਿਤਬ੍ਬਂ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤਬ੍ਬਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਸੋਰਚ੍ਚਂ ਮੇ ਪਮੋਚਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਤਂ ‘‘ਕਾਯਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ, ਵਾਚਸਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਸੀਲਮੇਵ ‘‘ਸੋਰਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਏਤਂ ‘‘ਕਾਯਗੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਰਤਭਾਵਤੋ ‘‘ਸੋਰਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਮੋਚਨਨ੍ਤਿ ਯੋਗ੍ਗਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਤਵ ਪਮੋਚਨਂ ਪੁਨਪਿ ਸਾਯਨ੍ਹੇ ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਵਾ ਅਨਾਗਤਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਤੋ ਅਪ੍ਪਮੋਚਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਮ ਏਵਂ. ਨ ਹਿ ਮਮ ਅਨ੍ਤਰਾ ਮੋਚਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪਞ੍ਞਾਨਙ੍ਗਲੇ ਵੀਰਿਯਬਲਿਬਦ੍ਦੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਮਹਾਕਸਿਂ ਕਸਨ੍ਤੋ ਤਾਵ ਨ ਮੁਞ੍ਚਿਂ, ਯਾਵ ਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ. ਯਦਾ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਕਾਲਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਗੁਣਪਰਿਵਾਰਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਦਾ ਮਯਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਾਨਿ ਪੁਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਸੋਰਚ੍ਚਂ ਮੇ ਪਮੋਚਨ’’ਨ੍ਤਿ.

੭੯. ਵੀਰਿਯਂ ਮੇ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਰਿਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਾਯਿਕੋ ਵਾ, ਚੇਤਸਿਕੋ ਵਾ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਧਾਨਂ. ਧੁਰਾਯਂ ਧੋਰਯ੍ਹਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ, ਧੁਰਂ ਵਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧੁਰਾਯਂ ਧੋਰਯ੍ਹਾਕਡ੍ਢਿਤਂ ਨਙ੍ਗਲਂ ਭੂਮਿਘਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਮੂਲਸਨ੍ਤਾਨਕਾਨਿ ਚ ਪਦਾਲੇਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਵੀਰਿਯਾਕਡ੍ਢਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਨਙ੍ਗਲਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਘਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਕਾਨਿ ਚ ਪਦਾਲੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਵੀਰਿਯਂ ਮੇ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਧੁਰਂ ਵਹਨ੍ਤਾ ਧੁਰਾ, ਮੂਲਧੁਰਂ ਵਹਨ੍ਤਾ ਧੋਰਯ੍ਹਾ; ਧੁਰਾ ਚ ਧੋਰਯ੍ਹਾ ਚ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਏਕਮੇਕਸ੍ਮਿਂ ਨਙ੍ਗਲੇ ਚਤੁਬਲਿਬਦ੍ਦਪ੍ਪਭੇਦਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਵਹਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤਿਣਮੂਲਘਾਤਂ ਸਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਪ੍ਪਭੇਦਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਵਹਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਕੁਸਲਮੂਲਘਾਤਂ ਕੁਸਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਵੀਰਿਯਂ ਮੇ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਧਿਵਾਹਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਤ੍ਤਾ ‘‘ਯੋਗਕ੍ਖੇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਅਧਿਕਤ੍ਵਾ ਵਾਹੀਯਤਿ, ਅਭਿਮੁਖਂ ਵਾ ਵਾਹੀਯਤੀਤਿ ਅਧਿਵਾਹਨਂ. ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸ ਅਧਿਵਾਹਨਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਧਿਵਾਹਨਂ. ਤੇਨ ਕਿਂ ਦੀਪੇਤਿ? ਯਥਾ ਤਵ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਅਭਿਮੁਖਂ ਵਾਹੀਯਤਿ, ਤਥਾ ਮਮ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਵਾਹੀਯਤਿ.

ਏਵਂ ਵਾਹਿਯਮਾਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਤਵ ਨਙ੍ਗਲਂ ਵਹਨ੍ਤਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਖੇਤ੍ਤਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦੀਪਙ੍ਕਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਗਚ੍ਛਤੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾ ਕਿਲੇਸਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਤਵ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਪੁਨਪਿ ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਏਤਂ ਪਠਮਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇ ਕਿਲੇਸੇ, ਦੁਤਿਯਵਸੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ, ਤਤਿਯਵਸੇਨ ਅਨੁਸਹਗਤੇ ਕਿਲੇਸੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਨਰਹਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ. ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਞ੍ਚ ਯਥਾ ਤਵ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਕੋ ਅਸੋਕੋ ਨਿਸ੍ਸੋਕੋ ਵਿਰਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ, ਏਤਂ ਪਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਸਤਿਪਾਚਨੇਨ ਏਤਂ ਵੀਰਿਯਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਦਿਸੋ ਕਸ੍ਸਕੋ ਅਸੋਕੋ ਨਿਸ੍ਸੋਕੋ ਵਿਰਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਸੋਚਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮੁਗ੍ਘਾਤਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਮਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ.

੮੦. ਇਦਾਨਿ ਨਿਗਮਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਏਵਮੇਸਾ ਕਸੀ ਕਟ੍ਠਾ, ਸਾ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪ੍ਫਲਾ;

ਏਤਂ ਕਸਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਮਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਏਸਾ ਸਦ੍ਧਾਬੀਜਾ ਤਪੋਵੁਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਕਸਿ, ਪਞ੍ਞਾਮਯਂ ਯੁਗਨਙ੍ਗਲਂ, ਹਿਰਿਮਯਞ੍ਚ ਈਸਂ, ਮਨੋਮਯੇਨ ਯੋਤ੍ਤੇਨ, ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਞਾਨਙ੍ਗਲੇ ਸਤਿਫਾਲਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ, ਸਤਿਪਾਚਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਵਚੀਆਹਾਰਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਗੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਸਚ੍ਚਂ ਨਿਦ੍ਦਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸੋਰਚ੍ਚਂ ਪਮੋਚਨਂ ਵੀਰਿਯਂ ਧੁਰਧੋਰਯ੍ਹਂ ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਾਭਿਮੁਖਂ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਵਾਹੇਨ੍ਤੇਨ ਕਟ੍ਠਾ, ਕਸਿਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਪਾਪਿਤਾ, ਸਾ ਹੋਤਿ ਅਮਤਪ੍ਫਲਾ, ਸਾ ਏਸਾ ਕਸਿ ਅਮਤਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ. ਅਮਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿਸਂਸਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾ ਕਸਿ ਨ ਮਮੇਵੇਕਸ੍ਸ ਅਮਤਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ, ਅਪਿਚ, ਖੋ, ਪਨ ਯੋ ਕੋਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਵੇਸ੍ਸੋ ਵਾ ਸੁਦ੍ਦੋ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਏਤਂ ਕਸਿਂ ਕਸਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਏਤਂ ਕਸਿਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਤਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਂ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮ ਕਸਿਫਲਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਜ੍ਜੁ ਏਵ ਛਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਕਸਿ ਅਮਤਪ੍ਫਲਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਫਲਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਪਾਯਾਸਂ ਦਾਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਤਿਯਾਤਿ ਮਹਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਂਸਪਾਤਿਯਾਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਤਿਯਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਵਣ੍ਣਥਾਲੇ. ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾਤਿ ਛੁਪਿਤ੍ਵਾ, ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਉਪਨਾਮੇਸੀਤਿ ਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਹਿ ਵਿਚਿਤ੍ਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਦੁਕੂਲਵਿਤਾਨੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਭਿਹਰਿ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ‘‘ਭੁਞ੍ਜਤੁ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਪਾਯਾਸਂ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਕਸ੍ਸਕਭਾਵਸਾਧਕਂ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਯਞ੍ਹਿ…ਪੇ… ਕਸਤੀ’’ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਭਵਂ…ਪੇ… ਕਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ’’ਤਿ ਆਹ.

੮੧. ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਨ੍ਤਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਗੀਤਂ, ਗਾਥਾਯੋ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮੇਤਿ ਮਯਾ. ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਭੁਞ੍ਜਨਾਰਹਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਜੀਵਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਸ੍ਸਤਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਸ ਧਮ੍ਮੋ ਏਤਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਪਨੁਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਪਾਯਾਸਤ੍ਥਂ ਗਾਥਾ ਅਭਿਗੀਤਾ, ਯੇਨ ਏਵਮਾਹਾਤਿ? ਨ ਏਤਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਗੀਤਾ, ਅਪਿਚ, ਖੋ, ਪਨ ਪਾਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਖੇਤ੍ਤਸਮੀਪੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਕਲਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਤਦੇਤਂ ਨਟਨਚ੍ਚਕਾਦੀਹਿ ਨਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚ ਲਦ੍ਧਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਨੁਰੂਪਞ੍ਚੇਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੇਨ ਚ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤ੍ਰ ਚ ਨਾਮ ਪਰਪ੍ਪਕਾਸਿਤੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਲਾਭਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਘਟਿਕਾਰੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ, ਤਤ੍ਰ ਕਥਂ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਲਾਭਂ ਸਾਦਿਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਤੋ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਏਤਂ ਭਗਵਤੋ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਗਾਥਾਗਾਯਨੇਨ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਆਮਿਸਕਾਰਣਾ ਇਮਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾ’’ਤਿ ਇਮਮ੍ਹਾ ਲੋਕਾਪਵਾਦਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਾਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਾਨਿ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਧਮ੍ਮੇ ਸਤੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਵੁਤ੍ਤਿਰੇਸਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਦਸਵਿਧਸੁਚਰਿਤਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਸਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਅਨੁਪਹਤੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਿਰੇਸਾ ਏਕਨ੍ਤਵੋਦਾਤਾ ਆਕਾਸੇ ਪਾਣਿਪ੍ਪਸਾਰਣਕਪ੍ਪਾ ਏਸਨਾ ਪਰਿਯੇਸਨਾ ਜੀਵਿਤਵੁਤ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ.

੮੨. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਪਾਯਾਸਂ ਮੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਿਰੇਤਂ ਭੋਜਨਂ, ਅਧਞ੍ਞੋ ਵਤਸ੍ਮਿਂ, ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ – ‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਲੇਨ ਇਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪਸਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਕਾਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਤੇਨ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਮਯਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਮਤਵਰਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਸਾਦਜਨਨਤ੍ਥਂ ਤੇਨ ਪਤ੍ਥਿਤਮਨੋਰਥਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਚ ਕੇਵਲਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਵਲਿਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਗੁਣਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਗੁਣਾਨਂ ਏਸਨਤੋ ਮਹੇਸਿਂ. ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਸਬ੍ਬਾਸਵਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵਂ. ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੂਪਸਨ੍ਤਸਬ੍ਬਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਵੂਪਸਨ੍ਤਂ. ਉਪਟ੍ਠਹਸ੍ਸੂਤਿ ਪਰਿਵਿਸਸ੍ਸੁ ਪਟਿਮਾਨਯਸ੍ਸੁ. ਏਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੇਪਿ ਪਰਿਯਾਯਮੇਵ ਭਣਤਿ, ਨ ਤੁ ਭਣਤਿ ‘‘ਦੇਹਿ, ਆਹਰਾਹੀ’’ਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ.

ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਅਯਂ ਪਾਯਾਸੋ ਭਗਵਤੋ ਆਨੀਤੋ ਨਾਹਂ ਅਰਹਾਮਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਨ੍ਦੇਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਸ ਚਾਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਤਂ ਪਾਯਾਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਜੀਰਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਨ ਖ੍ਵਾਹਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਮਾਰਕਵਚਨੇਨ ਛਟ੍ਠਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਵਚਨੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ ਪਨ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਸਮ੍ਭਾਵਨੇਯ੍ਯਾ. ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਵਚਨੇਨ ਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ. ਪਜਾਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਵਚਨੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਤੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਓਕਾਸਲੋਕੋ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਜਾਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤੇ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਦੇਵਕਾਦੀਸੁ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਸੁਖੁਮੋਜਾਪਕ੍ਖਿਪਨਤੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਾਯਾਸੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਦੇਵਤਾਹਿ ਓਜਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਸੁਜਾਤਾਯ ਪਾਯਾਸੇ, ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਸੂਕਰਮਦ੍ਦਵੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨੇ, ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਞ੍ਚ ਭਗਵਤਾ ਗਹਿਤਗਹਿਤਾਲੋਪੇ, ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਚ ਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼੍ਹਕੁਮ੍ਭਸ੍ਮਿਂ ਅਵਸਿਟ੍ਠਗੁਲ਼੍ਹੇ. ਸੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਸੁਖੁਮੋਜਾਪਕ੍ਖਿਪਨਤੋ ਦੇਵਾਨਂ ਨ ਪਰਿਣਮਤਿ. ਦੇਵਾ ਹਿ ਸੁਖੁਮਸਰੀਰਾ, ਤੇਸਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਮਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਣਮਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸਰੀਰਾ, ਤੇਸਂ ਸੁਖੁਮਾ ਦਿਬ੍ਬੋਜਾ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਮਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਕਤਿਅਗ੍ਗਿਨਾਵ ਪਰਿਣਮਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਜੀਰਤਿ. ਕਾਯਬਲਞਾਣਬਲਪ੍ਪਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸੇਤਂ ਸਮਾਧਿਬਲੇਨ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਚ ਪਰਿਣਮਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਣਮਤਿ. ਅਚਿਨ੍ਤਨੀਯਂ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੋ ਏਸੋਤਿ.

ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਮ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਮਮ ਅਕਪ੍ਪਨ੍ਤਂ ਸਾਵਕਸ੍ਸਾਪਿ ਮੇ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਹਰਿਤਤਿਣੇ, ਅਪ੍ਪਰੁਲ਼੍ਹਰਿਤਤਿਣੇ ਵਾ ਪਾਸਾਣਪਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸੇ. ਅਪ੍ਪਾਣਕੇਤਿ ਨਿਪ੍ਪਾਣਕੇ, ਪਾਯਾਸਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਕਾਰਣੇਨ ਮਰਿਤਬ੍ਬਪਾਣਰਹਿਤੇ ਵਾ ਮਹਾਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇ. ਸਹ ਤਿਣਨਿਸ੍ਸਿਤੇਹਿ ਪਾਣੇਹਿ ਤਿਣਾਨਂ ਪਾਣਕਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਚ੍ਚਿਟਾਯਤਿ ਚਿਟਿਚਿਟਾਯਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਂਧੂਪਾਯਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਧੂਪਾਯਤਿ. ਸਮ੍ਪਧੂਪਾਯਤੀਤਿ ਤਥੇਵ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਧੂਪਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਅਹੋਸੀਤਿ? ਭਗਵਤੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਨ ਉਦਕਸ੍ਸ, ਨ ਪਾਯਾਸਸ੍ਸ, ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦੇਵਯਕ੍ਖਾਦੀਨਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਤ੍ਥਂ ਤਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਯਥਾ ਫਾਲੋਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਲੋਮਹਟ੍ਠਜਾਤੋ ਸਰੀਰੇਨ. ਸਰੀਰੇ ਕਿਰਸ੍ਸ ਨਵਨਵੁਤਿਲੋਮਕੂਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਆਹਤਮਣਿਨਾਗਦਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਪਾਦੇਸੁ ਪਨ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਮਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ. ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨੇ ਹਿ ਅਯਮਿਧ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤ ਸਦ੍ਦੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਬ੍ਭਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਭੋ ਗੋਤਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਭਯੇ ਕੋਧੇ ਪਸਂਸਾਯਂ, ਤੁਰਿਤੇ ਕੋਤੂਹਲਚ੍ਛਰੇ;

ਹਾਸੇ ਸੋਕੇ ਪਸਾਦੇ ਚ, ਕਰੇ ਆਮੇਡਿਤਂ ਬੁਧੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਨਾ ਚ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਇਧ ਪਸਾਦਵਸੇਨ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਚਾਯਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਕਨ੍ਤਂ ਅਤਿਇਟ੍ਠਂ, ਅਤਿਮਨਾਪਂ, ਅਤਿਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਦ੍ਦੇਨ ਦੇਸਨਂ ਥੋਮੇਤਿ, ਏਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਯਦਿਦਂ ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਮਮ ਪਸਾਦੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਵ ਵਾ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੋਮੇਤਿ – ਭੋਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦੋਸਨਾਸਨਤੋ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਗਮਨਤੋ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਜਨਨਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਜਨਨਤੋ, ਸਾਤ੍ਥਤੋ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ, ਉਤ੍ਤਾਨਪਦਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤੋ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ, ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋ, ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋ, ਅਪਰਵਮ੍ਭਨਤੋ, ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਵਦਾਤਤੋ, ਆਪਾਥਰਮਣੀਯਤੋ, ਵਿਮਦ੍ਦਕ੍ਖਮਤੋ, ਸੁਯ੍ਯਮਾਨਸੁਖਤੋ, ਵੀਮਂਸਿਯਮਾਨਹਿਤਤੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਦੇਸਨਂਯੇਵ ਥੋਮੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧੋਮੁਖਟ੍ਠਪਿਤਂ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਮੁਖਜਾਤਂ ਵਾ. ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਰਿਮੁਖਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਚ੍ਛਾਦਿਤਂ. ਵਿਵਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਗ੍ਘਾਟੇਯ੍ਯ. ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ. ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਅਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਘਨਵਨਸਣ੍ਡਮੇਘਪਟਲੇਹਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੇ ਤਮਸਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਦਤ੍ਥੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ – ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਿਮੁਖਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਤਿਤਂ ਮਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ; ਏਵਂ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਾ ਪਭੁਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਸਾਸਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮੇ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਨਿਮੁਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਰਤਨਰੂਪਾਨਿ ਅਪਸ੍ਸਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਨ੍ਧਕਾਰਵਿਦ੍ਧਂਸਕਦੇਸਨਾਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਣੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ.

ਅਥ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਿਯੇਨ ਮਤ੍ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸੁਭੇ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤੁਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਸਦਿਸੋ, ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇ ‘‘ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਵਿਵਰਣਸਦਿਸੋ, ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਾਚਿਕ੍ਖਣਸਦਿਸੋ, ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪਜ੍ਜੋਤਸਦਿਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਤਪਕਾਯਗੁਤ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਹਿਰਿਮਨਾਦੀਹਿ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮੇਨ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਚਾਤਿ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਦ੍ਵੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ, ਨਿਰੋਧੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਦ੍ਵੇ. ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਸਾਹਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਸੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਏਸਾਹਂ. ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਣਿਪਾਤੇਨ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਗਤੋਪਿ ਇਦਾਨਿ ਵਾਚਾਯ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਅਥ ਵਾ ਪਣਿਪਾਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਂਯੇਵ ਸਰਣਂ ਗਤੋਤਿ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸੇ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘੇਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਆਹ. ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇਤਿ ਅਜ੍ਜਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਣੇਹਿ ਉਪੇਤਂ ਪਾਣੁਪੇਤਂ, ਯਾਵ ਮੇ ਜੀਵਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਾਵ ਉਪੇਤਂ, ਅਨਞ੍ਞਸਤ੍ਥੁਕਂ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਰਣਂ ਗਤਂ ਮਂ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਨੇਨ ਸੁਤਾਨੁਰੂਪਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਾਦੀਹਿ ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਏਸਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਿਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਤੇਨ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੇਨ ਪਞ੍ਞਵਤਾ ਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਯਾਚਤਿ ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾਦੀਹਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਭਗਵਾਪਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਤਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਏਕੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਏਕੋ ਕਾਯਵਿਵੇਕੇਨ, ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੇਨ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਿਅਵਿਜਹਨੇਨ, ਆਤਾਪੀ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਤਾਪੇਨ, ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ. ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ, ਜਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ, ਆਚਾਰਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਚ. ਅਯਂ ਪਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਘਰਾ. ਅਗਾਰਾਨਂ ਹਿਤਂ ਅਗਾਰਿਯਂ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕੁਟੁਮ੍ਬਪੋਸਨਕਮ੍ਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵਿਹਾਸਿ. ਏਵਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚ ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ…ਪੇ… ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਕਤਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ, ਕਥਞ੍ਚ ਨਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਅਤੀਤਾ ਜਾਤਿ ਖੀਣਾ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਨਾਗਤਾ ਅਨਾਗਤੇ ਵਾਯਾਮਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇਸੁ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਭੇਦਾ ਜਾਤਿ, ਸਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਖੀਣਾ. ਤਂ ਸੋ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯਤਿਂ ਅਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿ.

ਵੁਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਂ, ਕਤਂ ਚਰਿਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਹਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਇਤ੍ਥਭਾਵਾਯ ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾਵਾਯ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾਵਤੋ, ਇਮਸ੍ਮਾ ਏਵਂਪਕਾਰਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਾ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯਾਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਏਕੋ. ਅਰਹਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ. ਮਹਾਸਾਵਕਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਯਂ ਕਿਰੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੮੩. ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਮੁਨਿਂ ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਪਰਜ੍ਝਾਸਯਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਭੇਦਤੋ ਚਤੂਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਮਲ੍ਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਪਾਵਾ ਤਦਵਸਰਿ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਪਾਵਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਵਨੇ. ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਯੇਨ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੮੯), ਤਾਵ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਭਗਵਤਿ ਚੁਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੂਪਾਦਿਗਹਣਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨਾਨਿ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨਾਨਿ ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਕੇਚਿ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਏਕਮੇਵ ਭਾਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਲਮਯਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਦੁਤਿਯਭਾਜਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਞ੍ਚਿਕਤ੍ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਚੁਨ੍ਦੋ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਅਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਣਿ ਭਗਵਤਿ ਥੇਰੇਸੁ ਚ ਗਾਰਵੇਨ, ਅਪਿਚ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ ਵਚਨਪਥੋ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਂਵਰਯੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਮਣਾ, ਉਦਾਹੁ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਾ ਈਦਿਸਾਪਿ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਞਾਤੁਕਾਮੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਮੁਨਿ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪੁਣ੍ਣਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨) ਨਯੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਮੁਨਿਨ੍ਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਮੋਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ. ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੁਨਿ, ਮੋਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ, ਤੀਣਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੪) ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਯਮ੍ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਮੁਨਿਨ੍ਤਿ ਮੁਨਿਮੁਨਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ. ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਥੁਤਿਵਚਨਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਤਂ ਮੁਨਿਂ ਥੁਨਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵਿਪੁਲਪਞ੍ਞਂ. ਞੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਵਿਪੁਲਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਤਿ ਚੁਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਤਤਿਯਬੁਦ੍ਧਂ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਨਕਤ੍ਤਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਿਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਚ ਆਚਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਂ, ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜਂ ਧਮ੍ਮਵਸਵਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਸੋ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ, ਅਸਞ੍ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ, ਮਗ੍ਗਵਿਦੂ, ਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦੋ. ਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾ ਚ ਪਨ ਏਤਰਹਿ ਸਾਵਕਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੯).

ਵੀਤਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਕਾਮਭਵਵਿਭਵਤਣ੍ਹਂ. ਦ੍ਵਿਪਦੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭਗਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦ੍ਵਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਯਾਵਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਤ੍ਤਮੋ. ਅਥ ਖੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਮਹਾਸਾਵਕਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਸਾਰਥੀਨਂ ਪਵਰਨ੍ਤਿ ਸਾਰੇਤੀਤਿ ਸਾਰਥਿ, ਹਤ੍ਥਿਦਮਕਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇਸਞ੍ਚ ਭਗਵਾ ਪਵਰੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਦਮਨੇਨ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮੇ ਦਮੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਹਤ੍ਥਿਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਤ੍ਥਿਦਮ੍ਮੋ ਸਾਰਿਤੋ ਏਕਂ ਏਵ ਦਿਸਂ ਧਾਵਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਂ ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਵਾ. ਅਸ੍ਸਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮੋ…ਪੇ… ਗੋਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗੋਦਮ੍ਮੋ…ਪੇ… ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਵਾ. ਤਥਾਗਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮੋ ਸਾਰਿਤੋ ਅਟ੍ਠ ਦਿਸਾ ਵਿਧਾਵਤਿ, ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮੇਕਾ ਦਿਸਾ…ਪੇ… ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਮੀ ਦਿਸਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੧੨).

ਕਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾ. ਲੋਕੇਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ. ਸਮਣਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਅਤ੍ਥਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਯਾਚਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਦਿਙ੍ਘਾਤਿ ਤੇ ਇਙ੍ਘ. ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖ ਕਥਯਸ੍ਸੂਤਿ.

੮੪. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ਚੁਨ੍ਦਂ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੯੬) ਨਯੇਨ ਗਿਹਿਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਮਣਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਰੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਸਮਣਾਤਿ ਕਦਾਚਿ ਭਗਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਸਮਣਵਾਦੇਨ ਵਦਤਿ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਤਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਾਨੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੭). ਕਦਾਚਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮਣਾ ਸਮਣਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਨੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੫). ਕਦਾਚਿ ਸੇਕ੍ਖੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੯; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪; ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧). ਕਦਾਚਿ ਖੀਣਾਸਵੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੩੮). ਕਦਾਚਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇਵ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮਣੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੮੫). ਇਧ ਪਨ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯੇ ਸੀਲਵਨ੍ਤਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਞ੍ਚ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਇਤਰਂ ਅਸ੍ਸਮਣਮ੍ਪਿ ਭਣ੍ਡੁਂ ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਂ ਕੇਵਲਂ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸਮਣੋਤਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਥੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਪਞ੍ਚਮੋ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤੇ ਤੇ ਆਵਿਕਰੋਮੀਤਿ ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ਤਵ ਪਾਕਟੇ ਕਰੋਮਿ. ਸਕ੍ਖਿਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ. ਮਗ੍ਗਜਿਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਵਿਜਿਤਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋਤਿ ਪਰੇਸਂ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਤਾ. ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਸੇਕ੍ਖੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਮਗ੍ਗਵਾਸਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਚ ਲੋਕਿਯੇ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤਿ ਨਾਮ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਜੀਵਨਤੋਪਿ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਚ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀਤਿ ਯੋ ਚ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗਪਟਿਲੋਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਦੂਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੮੫. ‘‘ਇਮੇ ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਜਿਨੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤਿ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਚੁਨ੍ਦੋ ਆਹ ‘‘ਕਂ ਮਗ੍ਗਜਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤਿ ਮੇਤਿ ਯੋ ਸੋ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤਿ, ਤਂ ਮੇ ਬ੍ਰੂਹਿ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੮੬. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਚਤੁਰੋਪਿ ਸਮਣੇ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ ਵਿਸਲ੍ਲੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ ਵਿਸਲ੍ਲੋਤਿ ਏਤਂ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਮਗ੍ਗਜਿਨੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਮਣੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਕਥਂਕਥਾਪਤਿਰੂਪਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਹਿ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਵਿਸਯਾਦੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਪਟਿਹਤਞਾਣਪ੍ਪਭਾਵਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਰਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਭਿਰਤੋ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਦਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਦਿਸੋ ਚ ਭਗਵਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਅਗ੍ਗਿਵੇਸ੍ਸਨ, ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਕਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ, ਸਨ੍ਨਿਸਾਦੇਮਿ, ਏਕੋਦਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਸਮਾਦਹਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੮੭).

ਅਨਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਤਣ੍ਹਾਗੇਧੇਨ ਅਨਨੁਗਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ. ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਨੇਤਾਤਿ ਆਸਯਾਨੁਸਯਾਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਾਯਨਮਹਾਸਮਯਾਦੀਸੁ ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਨੇਤਾ, ਗਮਯਿਤਾ, ਤਾਰੇਤਾ, ਪਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਦਿਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੮੭. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਜਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਖੀਣਾਸਵਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਮਂ ਪਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਮਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਂ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਯੋਧ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਪਰਮਂ ਪਰਮਮਿਚ੍ਚੇਵ ਯੋ ਇਧ ਸਾਸਨੇ ਞਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ. ਅਕ੍ਖਾਤਿ ਵਿਭਜਤੇ ਇਧੇਵ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਅਕ੍ਖਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਰੇਸਂ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਂ ਵਿਭਜਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ…ਪੇ… ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਾ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਸਙ੍ਖੇਪਦੇਸਨਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ ਵਿਭਜਤਿ. ਏਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਇਧੇਵ ਸਾਸਨੇ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਅਕ੍ਖਾਤਿ ਚ ਵਿਭਜਤਿ ਚ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਕ੍ਖਾਤਿ ਵਿਭਜਤੇ ਇਧੇਵ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਙ੍ਖਛਿਦਂ ਮੁਨਿਂ ਅਨੇਜਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਦੇਸਨਾਯ ਚ ਪਰੇਸਂ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨੇਨ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛਿਦਂ, ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਮੁਨਿਂ, ਏਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨੇਜਂ ਦੁਤਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਮਾਹੁ ਮਗ੍ਗਦੇਸਿਨ੍ਤਿ.

੮੮. ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਸਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਮਗ੍ਗਦੇਸੀ ਸਮਾਨੋਪਿ ਦੂਤਮਿਵ ਲੇਖਵਾਚਕਮਿਵ ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨਹਰਂ ਸਾਸਨਜੋਤਕਞ੍ਚ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸੇਕ੍ਖਸਮਣਞ੍ਚ ਸੀਲਵਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਮਣਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਧਮ੍ਮਪਦੇ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਪਾਕਟਾਯੇਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ, ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਆਸਯਾਨੁਰੂਪਤੋ ਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਦੇਸਿਤੇ, ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀਪਿ ਅਨਵਸਿਤਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀਵਤਿ, ਸੀਲਸਂਯਮੇਨ ਸਞ੍ਞਤੋ, ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਚਿਰਕਤਾਦਿਸਰਣਾਯ ਵਾ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਮਾ, ਅਣੁਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਭਾਵੇਨ ਚ ਪਦਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਅਨਵਜ੍ਜਪਦਾਨਿ ਭਙ੍ਗਞਾਣਤੋ ਪਭੁਤਿ ਭਾਵਨਾਸੇਵਨਾਯ ਸੇਵਮਾਨੋ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਂ ਤਤਿਯਂ ਮਗ੍ਗਜੀਵਿਨ੍ਤਿ ਆਹੂਤਿ.

੮੯. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਜੀਵਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਸਮਣਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਮਣਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਭਣ੍ਡੁਂ ਕਾਸਾਵਕਣ੍ਠਂ ਕੇਵਲਂ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾਨਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ, ਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਲਿਙ੍ਗਂ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾਨਿ ਵਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸੁਬ੍ਬਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੀਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਕੋ, ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਗੂਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਚ੍ਛਦਨਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮਜ੍ਝੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ‘‘ਏਤ੍ਤਕਵਸ੍ਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਾਭੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਵਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾਨ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੀ’’ਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਕੁਲਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਸਾਦਂ ਅਨਨੁਰੂਪਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੂਸੇਤੀਤਿ ਕੁਲਦੂਸਕੋ. ਪਗਬ੍ਭੋਤਿ ਅਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਚਤੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਚੀਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਅਨੇਕਟ੍ਠਾਨੇਨ ਮਨੋਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ.

ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਮਾਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਾਯਾਵੀ. ਸੀਲਸਂਯਮਾਭਾਵੇਨ ਅਸਞ੍ਞਤੋ. ਪਲਾਪਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਲਾਪੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਪਲਾਪੋ ਅਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲਰਹਿਤੋਪਿ ਬਹਿ ਥੁਸੇਨ ਵੀਹਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮਿਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨ੍ਤੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਾਰਵਿਰਹਿਤੋਪਿ ਬਹਿ ਸੁਬ੍ਬਤਚ੍ਛਦਨੇਨ ਸਮਣਵੇਸੇਨ ਸਮਣੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਲਾਪਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਅਪਲਾਪਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਸਾ, ਨਿਪ੍ਪਲਾਪਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਸਾ, ਸੁਦ੍ਧਾ ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੬) ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣੋਪਿ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਕਪਿਲਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਤਤੋ ਪਲਾਪੇ ਵਾਹੇਥ, ਅਸ੍ਸਮਣੇ ਸਮਣਮਾਨਿਨੇ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੨੮੪) ਏਵਂ ਪਰਾਜਿਤਕੋ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਚਰਂ ਸਮਗ੍ਗਦੂਸੀਤਿ ਤਂ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਚਰਨ੍ਤਂ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕੋ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਬਾਹਿਰਮਟ੍ਠੇਨ ਆਚਾਰੇਨ ਚਰਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਪਰੇਸਂ ਸੁਗਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਦੂਸਨਤੋ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੯੦. ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸੀਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਤੇ ਚ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਏਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ ਯੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ, ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮਣਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸਵਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸੁਤਵਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਤਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ, ਤੇਯੇਵ ਸਮਣੇ ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਅਯਞ੍ਚ ਏਵਂਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ ਪਜਾਨਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਯਾਦਿਸੋ ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ, ਇਤਰੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਨੇਤਾਦਿਸਾਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਇਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਏਤੇ ਚ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ ਯੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਸੁਤਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੋ ਇਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨ ਹਾਪੇਤਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਏਵਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਨ ਹਾਪੇਤਿ, ਨ ਹਾਯਤਿ, ਨ ਨਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਾਤਿ.

ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਤੇਸਂ ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸੀਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਇਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਅਰਿਯਸਾਵਕਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਦੁਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ – ਏਤਦੇਵ ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤਵਤੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਇਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਕਥਞ੍ਹਿ ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਅਸਮ੍ਪਦੁਟ੍ਠਂ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਸਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਥਞ੍ਹਿ ਸੁਤਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗਦੂਸਿਨਾ ਅਦੁਟ੍ਠਂ ਇਤਰਂ ਸਮਣਤ੍ਤਯਂ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਸਮਣਤ੍ਤਯਮੇਵਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਦੀਹਿ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕਸਮਣੇਨ ਸਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਨ ਕਥਿਤਂ. ਕਙ੍ਖਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਨ੍ਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਾਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਭਗਵਤਾ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵੁਡ੍ਢਿਞ੍ਚ ਸੋਤ੍ਥਿਞ੍ਚ ਕਥਯਮਾਨੇਨ ਏਕਂਸੇਨ ਭਵੋ ਏਵ ਕਥਿਤੋ, ਨੋ ਪਰਾਭਵੋ. ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੇਸਂ ਪਰਾਭਵਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਦਿਵਸਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਦੇਵਤਾਯੋ ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਏਕਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਵਾਲਗ੍ਗਕੋਟਿਓਕਾਸਮਤ੍ਤੇ ਦਸਪਿ ਵੀਸਮ੍ਪਿ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਿ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ਸਤ੍ਤਤਿਪਿ ਅਸੀਤਿਪਿ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਸਿਰਿਯਾ ਚ ਤੇਜੇਨ ਚ ਅਧਿਗਯ੍ਹ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤਤੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਾਭਵਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਨ੍ਤਰਿਕਾ ਗਾਥਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਭਵਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਨ੍ਤਰਿਕਾ ਏਵ ਅਵਸਾਨਗਾਥਾ ਚ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਦੇਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ.

੯੧. ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਂ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਤ੍ਤਂ ਜਨ੍ਤੁਂ. ਮਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਗੋਤਮਾਤਿ ਸੇਸਦੇਵੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ. ਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਟ੍ਠੁਮਾਗਮ੍ਮਾਤਿ ਮਯਞ੍ਹਿ ਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤਤੋ ਤਤੋ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾ ਆਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਆਦਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਿਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਤਾਨਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਪਰਾਭਵਤੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੁਖਂ, ਕਿਂ ਦ੍ਵਾਰਂ, ਕਾ ਯੋਨਿ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਮਯਂ ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ‘‘ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਾਭਵਤੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਰਾਭਵਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਪਰਾਭਵਕਾਰਣੇ ਹਿ ਞਾਤੇ ਤੇਨ ਕਾਰਣਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਪਰਾਭਵਪੁਰਿਸੋ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ.

੯੨. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟੀਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਭਵਂ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਅਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਸੋ ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਖੇਨ ਅਕਸਿਰੇਨ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਜਾਨਿਤੁਂ. ਯੋਪਾਯਂ ਪਰਾਭਵਤੀਤਿ ਪਰਾਭਵੋ, ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਾਭਵਤੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਥ, ਸੋਪਿ ਸੁਵਿਜਾਨੋ. ਕਥਂ? ਅਯਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ਭਵਂ ਹੋਤਿ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਧਮ੍ਮਂ ਕਾਮੇਤਿ, ਪਿਹੇਤਿ, ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਸੁਣਾਤਿ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਰੋਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸੀ ਪਰਾਭਵੋ, ਤਮੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਕਾਮੇਤਿ, ਨ ਪਿਹੇਤਿ, ਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਨ ਸੁਣਾਤਿ, ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸੁਵਿਜਾਨੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਕਾਮਤਂ ਭਵਤੋ ਮੁਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸਿਤਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੯੩. ਅਥ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਮਾਨਾ ਆਹ ‘‘ਇਤਿ ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਇਤਿ ਹਿ ਯਥਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾ, ਤਥੇਵ ਏਤਂ ਵਿਜਾਨਾਮ, ਗਣ੍ਹਾਮ, ਧਾਰੇਮ, ਪਠਮੋ ਸੋ ਪਰਾਭਵੋ ਸੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸਿਤਾਲਕ੍ਖਣੋ ਪਠਮੋ ਪਰਾਭਵੋ. ਯਾਨਿ ਮਯਂ ਪਰਾਭਵਮੁਖਾਨਿ ਵਿਜਾਨਿਤੁਂ ਆਗਤਮ੍ਹਾ, ਤੇਸੁ ਇਦਂ ਤਾਵ ਏਕਂ ਪਰਾਭਵਮੁਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਗ੍ਗਹੋ, ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਰਾਭਵੋ. ਕੇਨ ਚ ਪਰਾਭਵਨ੍ਤਿ? ਯਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ, ਕਾਰਣਂ, ਤੇਨ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤੇਨ ਏਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਨਾਨਾਕਰਣਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਪਰਾਭਵੋਤਿ ਵਾ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਮੇਕਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ ਵਿਜਾਨਾਮਾਤਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਞਾਤੁਕਾਮਤਾਯਾਹ ‘‘ਦੁਤਿਯਂ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਿਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਞ੍ਚ ਤਤਿਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੯੪. ਬ੍ਯਾਕਰਣਪਕ੍ਖੇਪਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਪਰਾਭਵਮੁਖੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ ਏਕੋਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਨ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕੇਨੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਰਾਭਵਮੁਖਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਏਵ ਦੇਸਨਾਯ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਪਰਾਭਵਮੁਖਾਨਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਅਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ, ਯੇ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞੇਪਿ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੇਨ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਤੇ ਅਸਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਪਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਚੇਲਕਕੋਰਖਤ੍ਤਿਯਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ. ਯੇ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞੇਪਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇਨ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਤੇ ਸਨ੍ਤੇ ਨ ਕੁਰੁਤੇ ਪਿਯਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯੇ ਇਟ੍ਠੇ ਕਨ੍ਤੇ ਮਨਾਪੇ ਨ ਕੁਰੁਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੇਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਹੇਤ੍ਥ ਵਚਨਭੇਦੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਨ੍ਤੇ ਨ ਕੁਰੁਤੇਤਿ ਸਨ੍ਤੇ ਨ ਸੇਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਥਾ ‘‘ਰਾਜਾਨਂ ਸੇਵਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਰਾਜਾਨਂ ਪਿਯਂ ਕੁਰੁਤੇਤਿ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਪਿਯਮਾਨੋ, ਤੁਸ੍ਸਮਾਨੋ, ਮੋਦਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ, ਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਵਾ. ਤਂ ਅਸਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਰੋਚੇਤਿ, ਪਿਹੇਤਿ, ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਸੇਵਤਿ. ਏਵਮੇਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਸਨ੍ਤਪਿਯਤਾ, ਸਨ੍ਤਅਪ੍ਪਿਯਤਾ, ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਰੋਚਨਞ੍ਚਾਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਾਭਵਤਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਨੇਵ ਇਧ ਨ ਹੁਰਂ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਸੇਵਨਾ ਚ ਬਾਲਾਨਂ, ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਞ੍ਚ ਸੇਵਨਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ.

੯੬. ਨਿਦ੍ਦਾਸੀਲੀ ਨਾਮ ਯੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ, ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋਪਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋਪਿ, ਸਯਾਨੋਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾਯਤਿਯੇਵ. ਸਭਾਸੀਲੀ ਨਾਮ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮਤਂ, ਭਸ੍ਸਾਰਾਮਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਨੁਟ੍ਠਾਤਾਤਿ ਵੀਰਿਯਤੇਜਵਿਰਹਿਤੋ ਉਟ੍ਠਾਨਸੀਲੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਸਮਾਨੋ ਗਹਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਮ੍ਮਂ ਆਰਭਤਿ. ਅਲਸੋਤਿ ਜਾਤਿਅਲਸੋ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਾਭਿਭੂਤੋ ਥਿਨੇਨ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਅਤੀਤੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਅਪਲਾਯਨਅਲਸਾ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤਤੋ ਲਾਮਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨਾਪਿ ਪਨ ਅਲਸੋ ਅਲਸੋਤ੍ਵੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਧਜੋਵ ਰਥਸ੍ਸ, ਧੂਮੋਵ ਅਗ੍ਗਿਨੋ, ਕੋਧੋ ਪਞ੍ਞਾਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕੋਧਪਞ੍ਞਾਣੋ. ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਖਿਪ੍ਪਕੋਪੀ ਅਰੁਕੂਪਮਚਿਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਵਰੂਪੋ ਹੋਤਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਨਿਦ੍ਦਾਸੀਲਤਾ, ਸਭਾਸੀਲਤਾ, ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਤਾ, ਅਲਸਤਾ, ਕੋਧਪਞ੍ਞਾਣਤਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨੇਵ ਗਹਟ੍ਠੋ ਗਹਟ੍ਠਵੁਡ੍ਢਿਂ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਵੁਡ੍ਢਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਪਰਿਹਾਯਤਿਯੇਵ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੯੮. ਮਾਤਾਤਿ ਜਨਿਕਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਿਤਾਤਿ ਜਨਕੋਯੇਵ. ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਸਰੀਰਸਿਥਿਲਤਾਯ. ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ ਯੋਬ੍ਬਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਆਸੀਤਿਕਂ ਵਾ ਨਾਵੁਤਿਕਂ ਵਾ ਸਯਂ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਾਤੁਮਸਮਤ੍ਥਂ. ਪਹੁ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ ਸਮਾਨੋ ਸੁਖਂ ਜੀਵਮਾਨੋ. ਨ ਭਰਤੀਤਿ ਨ ਪੋਸੇਤਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਭਰਣਂ, ਅਪੋਸਨਂ, ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਯਂ ਤਂ –

‘‘ਤਾਯ ਨਂ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਾ;

ਇਧੇਵ ਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਪੇਚ੍ਚ ਸਗ੍ਗੇ ਪਮੋਦਤੀ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੦੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੬੩) –

ਮਾਤਾਪਿਤੁਭਰਣੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਨ ਭਰਤਿ, ਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ਭਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਞ੍ਚ ਵਜ੍ਜਨੀਯਤਞ੍ਚ ਦੁਗ੍ਗਤਿਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੧੦੦. ਪਾਪਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ, ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮਣਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਪ੍ਪਭਵਮ੍ਪਿ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਗਤਂ ਸਮਣਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾਪਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਯਾਚਨਕਂ. ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਵਞ੍ਚੇਤੀਤਿ ‘‘ਵਦ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਚ੍ਚਯੇਨਾ’’ਤਿ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯਾਚਿਤੋ ਵਾ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਆਸਂ ਵਿਸਂਵਾਦੇਤਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦੀਨਂ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਵਞ੍ਚਨਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਇਧ ਨਿਨ੍ਦਂ, ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਸੁਗਤਿਯਮ੍ਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਾਪਕੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੪੯; ਅ. ਨਿ. ੫.੨੧੩; ਮਹਾਵ. ੨੮੫).

ਤਥਾ –

‘‘ਚਤੂਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਯਥਾਭਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਏਵਂ ਨਿਰਯੇ. ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਮੁਸਾਵਾਦੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੮੨).

ਤਥਾ –

‘‘ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤਿ, ‘ਵਦ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਚ੍ਚਯੇਨਾ’ਤਿ, ਸੋ ਯੇਨ ਪਵਾਰੇਤਿ, ਤਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਸੋ ਚੇ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਯਂ ਯਦੇਵ ਵਣਿਜ੍ਜਂ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਸਾਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਛੇਦਗਾਮਿਨੀ. ਇਧ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ…ਪੇ… ਸੋ ਯੇਨ ਪਵਾਰੇਤਿ, ਨ ਤਂ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦੇਤਿ. ਸੋ ਚੇ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਯਂ ਯਦੇਵ ਵਣਿਜ੍ਜਂ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਸਾਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੯).

ਏਵਮਿਮਾਨਿ ਨਿਨ੍ਦਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੦੨. ਪਹੂਤਵਿਤ੍ਤੋਤਿ ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤਮਣਿਰਤਨੋ. ਸਹਿਰਞ੍ਞੋਤਿ ਸਕਹਾਪਣੋ. ਸਭੋਜਨੋਤਿ ਅਨੇਕਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭੋਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਏਕੋ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਸਾਦੂਨੀਤਿ ਸਾਦੂਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋਕਾਸੇ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੋ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਸਾਦੂਨਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਭੋਜਨਗਿਦ੍ਧਤਾਯ ਭੋਜਨਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਨਿਨ੍ਦਂ ਵਜ੍ਜਨੀਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਾਭਵਤੋ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਭਯੇਨ ਪਨ ਇਦਾਨਿ ਯੋਜਨਾਨਯਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇਵ ਭਣਾਮ.

੧੦੪. ਜਾਤਿਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਯੋ ‘‘ਅਹਂ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਥਦ੍ਧੋ ਵਾਤਪੂਰਿਤਭਸ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਓਨਮਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਧਨਗੋਤ੍ਤਤ੍ਥਦ੍ਧੇਸੁ. ਸਞ੍ਞਾਤਿਂ ਅਤਿਮਞ੍ਞੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਿਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਯਾ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤਿ ਸਕ੍ਯਾ ਵਿਯ ਵਿਟਟੂਭਂ. ਧਨੇਨਾਪਿ ਚ ‘‘ਕਪਣੋ ਅਯਂ ਦਲਿਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤਿ, ਸਾਮੀਚਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਞਾਤਯੋ ਪਰਾਭਵਮੇਵ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ, ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੦੬. ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਤ੍ਥੀਸੁ ਸਾਰਤ੍ਤੋ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸੁਰਾਪਾਨਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤੋ. ਨਿਵਤ੍ਥਸਾਟਕਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਜੂਤਕੀਲ਼ਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ. ਏਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂਵਿਧੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਤਿਵਿਧਂ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੦੮. ਸੇਹਿ ਦਾਰੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਰੇਹਿ. ਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਰੇਹਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੇਸਿਯਾਸੁ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਪਰਦਾਰੇਸੁ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਵੇਸੀਨਂ ਧਨਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਪਰਦਾਰਸੇਵਨੇਨ ਚ ਰਾਜਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਦੁਵਿਧਂ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੦. ਅਤੀਤਯੋਬ੍ਬਨੋਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨਮਤਿਚ੍ਚ ਆਸੀਤਿਕੋ ਵਾ ਨਾਵੁਤਿਕੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਿਮ੍ਬਰੁਤ੍ਥਨਿਨ੍ਤਿ ਤਿਮ੍ਬਰੁਫਲਸਦਿਸਤ੍ਥਨਿਂ ਤਰੁਣਦਾਰਿਕਂ. ਤਸ੍ਸਾ ਇਸ੍ਸਾ ਨ ਸੁਪਤੀਤਿ ‘‘ਦਹਰਾਯ ਮਹਲ੍ਲਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਤਿ ਚ ਸਂਵਾਸੋ ਚ ਅਮਨਾਪੋ, ਮਾ ਹੇਵ ਖੋ ਤਰੁਣਂ ਪਤ੍ਥੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਸ੍ਸਾਯ ਤਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨ ਸੁਪਤਿ. ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਚ ਇਸ੍ਸਾਯ ਚ ਡਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਚ ਅਪ੍ਪਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਇਮਂ ਇਸ੍ਸਾਯ ਅਸੁਪਨਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੨. ਸੋਣ੍ਡਿਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਦੀਸੁ ਲੋਲਂ ਗੇਧਜਾਤਿਕਂ. ਵਿਕਿਰਣਿਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਨਂ ਪਂਸੁਕਂ ਵਿਯ ਵਿਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਸਨਸੀਲਂ. ਪੁਰਿਸਂ ਵਾਪਿ ਤਾਦਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸੋ ਵਾਪਿ ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਯੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਠਪੇਤਿ, ਲਞ੍ਛਨਮੁਦ੍ਦਿਕਾਦੀਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸੇ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਵਾ ਵਣਿਜ੍ਜਾਦਿਵੋਹਾਰੇਸੁ ਵਾ ਤਦੇਵ ਵਾਵਟਂ ਕਾਰੇਤਿ. ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੇਨ ਧਨਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਠਪਨਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੪. ਅਪ੍ਪਭੋਗੋ ਨਾਮ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਾਨਞ੍ਚ ਭੋਗਾਨਂ ਆਯਮੁਖਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵਤੋ. ਮਹਾਤਣ੍ਹੋਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਭੋਗਤਣ੍ਹਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਤੇਨ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ. ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਜਾਯਤੇ ਕੁਲੇਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕੁਲੇ ਜਾਯਤਿ. ਸੋ ਚ ਰਜ੍ਜਂ ਪਤ੍ਥਯਤੀਤਿ ਸੋ ਏਤਾਯ ਮਹਾਤਣ੍ਹਤਾਯ ਅਨੁਪਾਯੇਨ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਯਜ੍ਜਭੂਤਂ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਂ ਵਾ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਕਂ ਭੋਗਂ ਯੋਧਾਜੀਵਾਦੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜਂ ਅਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਪਰਾਭਵਤਿਯੇਵ, ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਰਜ੍ਜਪਤ੍ਥਨਂ ਏਕਂਯੇਵ ਪਰਾਭਵਮੁਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੫. ਇਤੋ ਪਰਂ ਯਦਿ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਤੇਰਸਮਂ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰੂਹਿ…ਪੇ… ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਮਂ ਭਗਵਾ ਬ੍ਰੂਹੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਹਿ, ਏਕਮੇਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਿਕਰਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਾਨਿ ਪਰਾਭਵਮੁਖਾਨਿ ਅਸੁਯ੍ਯਮਾਨਾ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਾਸਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਏਤੇ ਪਰਾਭਵੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਪਰਿਵੀਮਂਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸਮਵੇਕ੍ਖਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ. ਅਰਿਯੋਤਿ ਨ ਮਗ੍ਗੇਨ, ਨ ਫਲੇਨ, ਅਪਿਚ ਖੋ, ਪਨ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਾਭਵਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਨਯੇ ਨ ਇਰਿਯਤੀਤਿ ਅਰਿਯੋ. ਯੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਾਭਵੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸ ਲੋਕਂ ਭਜਤੇ ਸਿਵਨ੍ਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਸਿਵਂ ਖੇਮਮੁਤ੍ਤਮਮਨੁਪਦ੍ਦਵਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਭਜਤਿ, ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ, ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਰਾਭਵਮੁਖਾਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗਾਨੁਰੂਪਂ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਫਲਾਨਿ ਪਤ੍ਤਾ ਦੇਵਤਾ ਗਣਨਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤੇ ਚ, ਅਥੋ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਕੇ;

ਸਮਚਿਤ੍ਤੇ ਰਾਹੁਲੋਵਾਦੇ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਪਰਾਭਵੇ.

‘‘ਦੇਵਤਾਸਮਿਤੀ ਤਤ੍ਥ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਅਸਙ੍ਖਿਯਾ;

ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਚੇਤ੍ਥ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯੋ’’ਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਵਸਲਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਕਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤੋ ਕਥਾਵਸਾਨੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਕਥਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਯਾਚਿਤੋ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਂ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ, ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸਾਤਿ ਯਂ ਯਂ ਅਵੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜੁਹਤਿ ਪਰਿਚਰਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਕੋਤਿ ਨਾਮੇਨ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤੇਨ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਨਿਵੇਸਨੇਤਿ ਘਰੇ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰੇ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤਸਾਲਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ‘‘ਨਿਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨੇਯੇਵ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਵੇਸਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਵਾ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ, ਨਿਵੇਸਨਸਮੀਪੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਗ੍ਗਿ ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿਯਾਧਾਨੇ ਠਿਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਕਤਬ੍ਭੁਦ੍ਧਰਣੋ ਸਮਿਧਾਪਕ੍ਖੇਪਂ ਬੀਜਨਵਾਤਞ੍ਚ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਜਲਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸਮੁਗ੍ਗਤਚ੍ਚਿਸਮਾਕੁਲੋ ਹੋਤਿ. ਆਹੁਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਸਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਮਹਤਾ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਾਯਾਸਸਪ੍ਪਿਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਜੁਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ‘‘ਆਹੁਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਘਰਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਜਨਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ ਆਹਾਰਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਉਚ੍ਚਨੀਚਕੁਲਂ ਅਵੋਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਪਦਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਮਾਨੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ? ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਏਵਂ ਫਰੁਸੇਨ ਵਚਨੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਮੁਦਾਚਰਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਯਂ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਸਮਣਦਸ੍ਸਨਂ ਅਵਮਙ੍ਗਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ, ਤਤੋ ‘‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਭੁਞ੍ਜਨਵੇਲਾਯ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣੀ ਮੁਣ੍ਡਕਸਮਣਕੋ ਮਮ ਨਿਵੇਸਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਪ੍ਪਸਾਦੇਸਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਦੋਸਵਸਂਯੇਵ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਕੁਦ੍ਧੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ ‘‘ਤਤ੍ਰੇਵ ਮੁਣ੍ਡਕਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਮੁਣ੍ਡੋ ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਸੁਦ੍ਧੋ, ਤੇਨ ਦੇਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੂਜਕੋ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੁਣ੍ਡਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮੁਣ੍ਡਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋ ਏਸ, ਨ ਇਮਂ ਪਦੇਸਂ ਅਰਹਤਿ ਆਗਚ੍ਛਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਮਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਈਦਿਸਂ ਕਾਯਕਿਲੇਸਂ ਨ ਵਣ੍ਣੇਤੀਤਿ ਚ ਸਮਣਭਾਵਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਣਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਦੋਸਵਸੇਨੇਵ, ਵਸਲੇ ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਭੋਗਪਰਿਭੋਗਕਰਣੇਨ ਪਤਿਤੋ ਅਯਂ ਵਸਲਤੋਪਿ ਪਾਪਤਰੋਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਸਲਕਾ’’ਤਿ ਆਹ – ‘‘ਵਸਲਜਾਤਿਕਾਨਂ ਵਾ ਆਹੁਤਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਸਵਨੇਨ ਪਾਪਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋਪਿ ਏਵਮਾਹ.

ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨੇਵ ਮੁਖਵਣ੍ਣੇਨ ਮਧੁਰੇਨ ਸਰੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਸੀਤਲੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਤਾਦਿਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ, ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਤੋ ਮੁਖਪ੍ਪਸਾਦਸੂਚਿਤਂ ਤਾਦਿਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਸੀਤਲੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨਿਚ੍ਛਾਰਿਤਂ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮਤੇਨੇਵ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਹਦਯੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਨਿਹਤਮਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਜਾਤਿਸਭਾਵਂ ਵਿਸਉਗ੍ਗਿਰਸਦਿਸਂ ਸਮੁਦਾਚਾਰਵਚਨਂ ਪਹਾਯ ‘‘ਨੂਨ ਯਮਹਂ ਹੀਨਜਚ੍ਚਂ ਵਸਲਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਮਿ, ਨ ਸੋ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਸਲੋ, ਨ ਚ ਹੀਨਜਚ੍ਚਤਾ ਏਵ ਵਸਲਕਰਣੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ‘‘ਨ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਧਮ੍ਮਤਾ ਹੇਸਾ, ਯਂ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਚਯਾਲਾਭੇਨ ਫਰੁਸੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਲਦ੍ਧਮਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਮੁਦੁਕੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਾਧੂਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਆਯਾਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸੁਨ੍ਦਰਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੫; ਅ. ਨਿ. ੭.੮੩) ਹਿ ਆਯਾਚਨੇ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੯) ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੇ.

‘‘ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਰੁਚੀ ਰਾਜਾ, ਸਾਧੁ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਨਰੋ;

ਸਾਧੁ ਮਿਤ੍ਤਾਨਮਦ੍ਦੁਬ੍ਭੋ, ਪਾਪਸ੍ਸਾਕਰਣਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੮.੧੦੧) –

ਆਦੀਸੁ ਸੁਨ੍ਦਰੇ. ‘‘ਤਂ ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧) ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇ. ਇਧ ਪਨ ਆਯਾਚਨੇ.

ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਸਚੇ ਞਾਤੁਕਾਮੋਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਾਰਣਵਚਨਂ ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਞਾਤੁਕਾਮੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸੁਣਾਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ, ਤਥਾ ਤੇ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰ ਚ ਸੁਣਾਹੀਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਨਿਯੋਜਨੇਨ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕ੍ਖੇਪਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਅਤ੍ਥਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਵਾਰਣਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਧਾਰਣਤ੍ਥੂਪਪਰਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨੋ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਵਨੀਯੋ’’ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ‘‘ਸਾਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਾਧੁਕਪਦਂ ਵਾ ਉਭਯਪਦੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ ਦੇਸਨਾਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਣਾਹਿ ਸਾਧੁਕਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਗਮ੍ਭੀਰੋ ਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸੁਣਾਹਿ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ.

ਤਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਕਥਮਹਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਸੀਦਨ੍ਤਮਿਵ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਞਸ੍ਸਸਿ, ਤਥਾ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੇਹਿ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੇਨ ਨਯੇਨ ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤੋ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨੇਨ ਅਭਿਮੁਖੋ ਅਸ੍ਸੋਸੀਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੋਧਨੋ ਉਪਨਾਹੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਂ.

੧੧੬. ਤਤ੍ਥ ਕੋਧਨੋਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਸੀਲੋ. ਉਪਨਾਹੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕੋਧਸ੍ਸ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਨਾਹੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਪਰੇਸਂ ਗੁਣੇ ਮਕ੍ਖੇਤਿ ਪੁਞ੍ਛਤੀਤਿ ਮਕ੍ਖੀ, ਪਾਪੋ ਚ ਸੋ ਮਕ੍ਖੀ ਚਾਤਿ ਪਾਪਮਕ੍ਖੀ. ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਿਨਟ੍ਠਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਵਿਪਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਵਿਰੂਪਂ ਗਤਾਯ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਮਾਯਾਵੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਮਾਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤਂ ਜਞ੍ਞਾ ਵਸਲੋ ਇਤੀਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏਤੇਸਂ ਹੀਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਸ੍ਸਨਤੋ ਸਿਞ੍ਚਨਤੋ ਅਨ੍ਵਾਸ੍ਸਵਨਤੋ ‘‘ਵਸਲੋ’’ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਏਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਤ੍ਥਕੇ ਜਾਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵਸਲੋ ਏਵ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਦਯਤੁਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਰਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਆਦਿਪਦੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋਧਨਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋਧਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਹੀਨਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਚ ਦੇਸਨਾਯ ਕੋਧਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਏਕੇਨ ਤਾਵ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਸਲਞ੍ਚ ਵਸਲਕਰਣੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਸਿ. ਏਵਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਵਮ੍ਭਨਂ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਞ੍ਚ ਅਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨੇਵ ਸਮੇਨ ਞਾਯੇਨ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਸਲਭਾਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭਾਵੇ ਠਪੇਸਿ.

੧੧੭. ਇਦਾਨਿ ਯਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ‘‘ਕਦਾਚਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਏਵਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ, ਯੇ ਚ ਸਤ੍ਤਵਿਹਿਂਸਾਦੀਸੁ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ‘‘ਹੀਨਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵਸਲਕਰਣਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਵਸਲਞ੍ਚ ਵਸਲਕਰਣੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਜਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਜਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਕਜੋਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਣ੍ਡਜਂ ਅਵਸੇਸਯੋਨਿਜੋ. ਸੋ ਹਿ ਏਕਦਾ ਏਵ ਜਾਯਤਿ. ਦ੍ਵਿਜੋਤਿ ਅਣ੍ਡਜੋ. ਸੋ ਹਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਣ੍ਡਕੋਸਤੋ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਜਾਯਤਿ. ਤਂ ਏਕਜਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਜਂ ਵਾਪਿ. ਯੋਧ ਪਾਣਨ੍ਤਿ ਯੋ ਇਧ ਸਤ੍ਤਂ. ਵਿਹਿਂਸਤੀਤਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਿਕਚੇਤਨਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਾ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਿਕਚੇਤਨਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਾ ਪਯੋਗੇਨ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ. ‘‘ਪਾਣਾਨਿ ਹਿਂਸਤੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਜਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਜਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂਪਭੇਦਾਨਿ ਯੋਧ ਪਾਣਾਨਿ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਪਾਣੇ ਦਯਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਤੇਨ ਮਨਸਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਭਾਵਂ ਆਹ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਤੋ ਪਰਾਸੁ ਚ ਗਾਥਾਸੁ, ਯਤੋ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਪਰਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਾ ਅਵਣ੍ਣਿਤਪਦਵਣ੍ਣਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ.

੧੧੮. ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਹਨਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਪਰਿਰੁਨ੍ਧਤੀਤਿ ਸੇਨਾਯ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਗਾਮਾਨਿ ਨਿਗਮਾਨਿ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਗਰਾਨੀਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਸਮਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਨਨਪਰਿਰੁਨ੍ਧਨੇਨ ਗਾਮਨਿਗਮਨਗਰਘਾਤਕੋਤਿ ਲੋਕੇ ਵਿਦਿਤੋ.

੧੧੯. ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇਤਿ ਗਾਮੋਪਿ ਨਿਗਮੋਪਿ ਨਗਰਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੋਵ ਇਧ ਗਾਮੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਚਾਰੇਨ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇ ਯਂ ਪਰੇਸਂ ਮਮਾਯਿਤਂ, ਯਂ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਵਾ. ਥੇਯ੍ਯਾ ਅਦਿਨ੍ਨਮਾਦੇਤੀਤਿ ਤੇਹਿ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਦਿਯਤਿ, ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਯੋਗੇਨ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਵਹਾਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹਣਂ ਸਾਧੇਤਿ.

੧੨੦. ਇਣਮਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਲੇਨ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਡ੍ਢਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਡ੍ਢਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ, ‘‘ਯਂ ਇਤੋ ਉਦਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਮੂਲਂ ਤਵੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਦਯਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਤਂਤਂਆਯੋਗਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਚੁਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਲਾਯਤਿ ਨ ਹਿ ਤੇ ਇਣਮਤ੍ਥੀਤਿ ਤੇਨ ਇਣਾਯਿਕੇਨ ‘‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਇਣ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਨ ਹਿ ਤੇ ਇਣਮਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਕੋ ਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਣਨੇਨ ਘਰੇ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ਪਲਾਯਤਿ.

੧੨੧. ਕਿਞ੍ਚਿਕ੍ਖਕਮ੍ਯਤਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਪਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਇਚ੍ਛਾਯ. ਪਨ੍ਥਸ੍ਮਿਂ ਵਜਨ੍ਤਂ ਜਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਂ ਵਾ. ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਕ੍ਖਮਾਦੇਤੀਤਿ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਣ੍ਡਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

੧੨੨. ਅਤ੍ਤਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਕਾਰਣਾ, ਤਥਾ ਪਰਹੇਤੁ. ਧਨਹੇਤੂਤਿ ਸਕਧਨਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਧਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਾਰਣਾ. ਚ-ਕਾਰੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਸਕ੍ਖਿਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਯਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਂ ਵਦੇਹੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ. ਮੁਸਾ ਬ੍ਰੂਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਾ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਾ ‘‘ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ, ਸਾਮਿਕੇ ਅਸਾਮਿਕੇ, ਅਸਾਮਿਕੇ ਚ ਸਾਮਿਕੇ ਕਰੋਤਿ.

੧੨੩. ਞਾਤੀਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਨਂ. ਸਖੀਨਨ੍ਤਿ ਵਯਸ੍ਸਾਨਂ ਦਾਰੇਸੂਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇਸੁ. ਪਟਿਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਟਿਕੂਲੇਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਤਿਚਰਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਹਸਾਤਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਅਨਿਚ੍ਛਂ. ਸਮ੍ਪਿਯੇਨਾਤਿ ਤੇਹਿ ਤੇਸਂ ਦਾਰੇਹਿ ਪਤ੍ਥਿਯਮਾਨੋ ਸਯਞ੍ਚ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ, ਉਭਯਸਿਨੇਹਵਸੇਨਾਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੨੪. ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤਮ੍ਪਿ, ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਕਰੁਣਾਯ ਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤਮ੍ਪਿ. ਪਹੁ ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਭਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਉਪਕਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਪੋਸੇਤਿ.

੧੨੫. ਸਸੁਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸੁਂ. ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਿਨਾ ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਪਹਰਤਿ. ਰੋਸੇਤੀਤਿ ਕੋਧਮਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਵਾਚਾਯ ਫਰੁਸਵਚਨੇਨ.

੧੨੬. ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ. ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ. ਅਨਤ੍ਥਮਨੁਸਾਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਹਿਤਮੇਵ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਮਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਪਿ ਯਥਾ ਸੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਅਪਾਕਟੇਹਿ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਵਚਨੇਨ ਮਨ੍ਤੇਤਿ, ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਸੇਸਮੇਵ ਮਨ੍ਤੇਤਿ.

੧੨੭. ਯੋ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਸਾ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਵਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਹੇਤੁ ਪਾਪਿਕਂ ਇਚ੍ਛਂ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਮਾ ਮਂ ਜਞ੍ਞਾਤਿ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਤਾ. ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਣੇਨ ਕਤਾਨਞ੍ਚ ਅਵਿਵਰਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਅਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ.

੧੨੮. ਪਰਕੁਲਨ੍ਤਿ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਕੁਲਂ ਵਾ. ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਤੇਨ ਕੁਲੇ ਭੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹਮਾਗਤਂ ਪਾਨਭੋਜਨਾਦੀਹਿ ਨਪ੍ਪਟਿਪੂਜੇਤਿ, ਨ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਅਵਭੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੨੯. ਯੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾਤਿ ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੧੩੦. ਭਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਤਿ ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਜਾਤੇ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਭਤ੍ਤਕਾਲੇ ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰੋਸੇਤਿ ਵਾਚਾ ਨ ਚ ਦੇਤੀਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਮੇ ਅਯਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਮਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਫਰੁਸਵਚਨੇਨ ਰੋਸੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸਮ੍ਮੁਖਭਾਵਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਸ੍ਸ ਨ ਦੇਤਿ, ਪਗੇਵ ਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੩੧. ਅਸਤਂ ਯੋਧ ਪਬ੍ਰੂਤੀਤਿ ਯੋ ਇਧ ਯਥਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਦਿਵਸੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਸਜ੍ਜਨਾਨਂ ਵਚਨਂ ਪਬ੍ਰੂਤਿ. ‘‘ਅਸਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਬ੍ਰੂਤੀਤਿ ਭਣਤਿ ‘‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਗਾਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਈਦਿਸੋ ਘਰਵਿਭਵੋ, ਏਹਿ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮ, ਘਰਣੀ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਤੇ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਭਰਿਯਂ ਪਰਦਾਸਿਂ ਵਾ ਵਞ੍ਚੇਨ੍ਤੋ ਧੁਤ੍ਤੋ ਵਿਯ. ਨਿਜਿਗੀਸਾਨੋਤਿ ਨਿਜਿਗੀਸਮਾਨੋ ਮਗ੍ਗਮਾਨੋ, ਤਂ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਕਾਮੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੩੨. ਯੋ ਚਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਯੋ ਚ ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਸਮੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮੁਕ੍ਕਂਸਤਿ ਉਚ੍ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤਿ. ਪਰੇ ਚ ਮਵਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤੇਹਿਯੇਵ ਪਰੇ ਅਵਜਾਨਾਤਿ, ਨੀਚਂ ਕਰੋਤਿ. ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਨਿਹੀਨੋਤਿ ਗੁਣਵੁਡ੍ਢਿਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਅਧਮਭਾਵਂ ਵਾ ਗਤੋ. ਸੇਨ ਮਾਨੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਉਕ੍ਕਂਸਨਾਵਜਾਨਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਨੇਨ.

੧੩੩. ਰੋਸਕੋਤਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਪਰੇਸਂ ਰੋਸਜਨਕੋ. ਕਦਰਿਯੋਤਿ ਥਦ੍ਧਮਚ੍ਛਰੀ, ਯੋ ਪਰੇ ਪਰੇਸਂ ਦੇਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਵਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਾਪਿਚ੍ਛੋਤਿ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਸਮ੍ਭਾਵਨਿਚ੍ਛਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਮਚ੍ਛਰੀਤਿ ਆਵਾਸਾਦਿਮਚ੍ਛਰਿਯਯੁਤ੍ਤੋ. ਸਠੋਤਿ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਅਸਮ੍ਮਾਭਾਸੀ ਵਾ ਅਕਾਤੁਕਾਮੋਪਿ ‘‘ਕਰੋਮੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ. ਨਾਸ੍ਸ ਪਾਪਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ, ਨਾਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਾਸਨਤੋ ਉਬ੍ਬੇਗਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਹਿਰਿਕੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੀ.

੧੩੪. ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਪਰਿਭਾਸਤੀਤਿ ‘‘ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਅਪਵਦਤਿ, ਸਾਵਕਞ੍ਚ ‘‘ਦੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਂ ਗਹਟ੍ਠਂ ਵਾਤਿ ਸਾਵਕਵਿਸੇਸਨਮੇਵੇਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਂ, ਗਹਟ੍ਠਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਹਿਰਕਂ ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਗਹਟ੍ਠਂ ਵਾ ਅਭੂਤੇਨ ਦੋਸੇਨ ਪਰਿਭਾਸਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

੧੩੫. ਅਨਰਹਂ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਖੀਣਾਸਵੋ ਸਮਾਨੋ. ਅਰਹਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਯਥਾ ਨਂ ‘‘ਅਰਹਾ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਇਚ੍ਛਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ. ਚੋਰੋਤਿ ਥੇਨੋ. ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਲੋਕੇਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਆਹ – ਸਬ੍ਬਲੋਕੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕੇ ਹਿ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਨਨਿਲ੍ਲੋਪਹਰਣਏਕਾਗਾਰਿਕਕਰਣਪਰਿਪਨ੍ਥਤਿਟ੍ਠਨਾਦੀਹਿ ਪਰੇਸਂ ਧਨਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਾ ਚੋਰਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਾਸਨੇ ਪਨ ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਿ ਵਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਚੋਰਾ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਮਹਾਚੋਰਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਂ ਸਤੇਨ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੁਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਆਹਿਣ੍ਡਿਸ੍ਸਾਮਿ ਹਨਨ੍ਤੋ, ਘਾਤੇਨ੍ਤੋ, ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ, ਛੇਦਾਪੇਨ੍ਤੋ, ਪਚਨ੍ਤੋ ਪਾਚੇਨ੍ਤੋਤਿ, ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਤੇਨ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੁਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਆਹਿਣ੍ਡਤਿ ਹਨਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਪਾਚੇਨ੍ਤੋ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮਾਹਂ ਸਤੇਨ ਵਾ…ਪੇ… ਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਕ੍ਕਤੋ, ਗਰੁਕਤੋ, ਮਾਨਿਤੋ, ਪੂਜਿਤੋ, ਅਪਚਿਤੋ, ਗਹਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਲਾਭੀ ਚੀਵਰ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਤੇਨ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਰਿਵੁਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ ਸਕ੍ਕਤੋ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮੋ ਮਹਾਚੋਰੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਹਤਿ, ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਤਿਯੋ…ਪੇ… ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਂ ਅਮੂਲਕੇਨ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤਿਯੋ…ਪੇ… ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ, ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਨਿ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਆਰਾਮੋ, ਆਰਾਮਵਤ੍ਥੁ, ਵਿਹਾਰੋ, ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁ, ਮਞ੍ਚੋ, ਪੀਠਂ, ਭਿਸਿ, ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ, ਲੋਹਕੁਮ੍ਭੀ, ਲੋਹਭਾਣਕਂ, ਲੋਹਵਾਰਕੋ, ਲੋਹਕਟਾਹਂ, ਵਾਸਿ, ਫਰਸੁ, ਕੁਠਾਰੀ, ਕੁਦਾਲੋ, ਨਿਖਾਦਨਂ, ਵਲ੍ਲਿ, ਵੇਲ਼ੁ, ਮੁਞ੍ਜਂ, ਪਬ੍ਬਜਂ, ਤਿਣਂ, ਮਤ੍ਤਿਕਾ, ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਂ, ਤੇਹਿ ਗਿਹਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਉਪਲਾਪੇਤਿ. ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ…ਪੇ… ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ.

‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗੋ ਮਹਾਚੋਰੋ, ਯੋ ਅਸਨ੍ਤਂ ਅਭੂਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਉਲ੍ਲਪਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੯੫).

ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਚੋਰਾ ਲੋਕਿਯਮੇਵ ਧਨਧਞ੍ਞਾਦਿਂ ਥੇਨੇਨ੍ਤਿ. ਸਾਸਨੇ ਵੁਤ੍ਤਚੋਰੇਸੁ ਪਠਮੋ ਤਥਾਰੂਪਮੇਵ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਮਤ੍ਤਂ, ਦੁਤਿਯੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ, ਤਤਿਯੋ ਪਰਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਸਙ੍ਘਿਕਗਰੁਭਣ੍ਡਂ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਝਾਨਸਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਭੇਦਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਧਨਂ, ਲੋਕਿਯਞ੍ਚ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਜਾਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਭੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯ੍ਵਾਯਂ ਪਞ੍ਚਮੋ ਮਹਾਚੋਰੋ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਚੋਰੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਯਂ ਅਗ੍ਗੋ ਮਹਾਚੋਰੋ, ਯੋ ਅਸਨ੍ਤਂ ਅਭੂਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਉਲ੍ਲਪਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੯੫) ਏਵਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਨਥੇਨਨਤੋ ਅਗ੍ਗੋ ਮਹਾਚੋਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਕਾਸੇਸਿ.

ਏਸੋ ਖੋ ਵਸਲਾਧਮੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਖੋਤਿ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਏਸੋ ਏਵ ਵਸਲਾਧਮੋ. ਵਸਲਾਨਂ ਹੀਨੋ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਕੋਤਿ ਅਵਧਾਰੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਸਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਥੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਵਸ੍ਸਨਤੋ, ਯਾਵ ਤਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਤਾਵ ਅਵਿਗਤਵਸਲਕਰਣਧਮ੍ਮਤੋ ਚਾਤਿ.

ਏਤੇ ਖੋ ਵਸਲਾਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਤੇ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਆਸਯਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕੋਧਨਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ, ਪਾਪਮਕ੍ਖਿਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਛ, ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਪਯੋਗਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਾਣਹਿਂਸਕੋ ਏਕੋ, ਤਤਿਯਾਯ ਪਯੋਗਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਗਾਮਨਿਗਮਨਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਏਕੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਾਯ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਪਞ੍ਚਮਾਯ ਇਣਵਞ੍ਚਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਛਟ੍ਠਾਯ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰਵਸੇਨ ਪਨ੍ਥਦੂਸਕੋ ਏਕੋ, ਸਤ੍ਤਮਾਯ ਕੂਟਸਕ੍ਖਿਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਅਟ੍ਠਮਾਯ ਮਿਤ੍ਤਦੁਬ੍ਭਿਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਨਵਮਾਯ ਅਕਤਞ੍ਞੁਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਦਸਮਾਯ ਕਤਨਾਸਨਵਿਹੇਸਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਏਕਾਦਸਮਾਯ ਹਦਯਵਞ੍ਚਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਦ੍ਵਾਦਸਮਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ, ਤੇਰਸਮਾਯ ਅਕਤਞ੍ਞੁਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਚੁਦ੍ਦਸਮਾਯ ਵਞ੍ਚਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਪਨ੍ਨਰਸਮਾਯ ਵਿਹੇਸਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਸੋਲ਼ਸਮਾਯ ਵਞ੍ਚਨਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਸਤ੍ਤਰਸਮਾਯ ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਪਰਵਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਮਾਯ ਪਯੋਗਾਸਯਵਿਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਰੋਸਕਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤ, ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਮਾਯ ਪਰਿਭਾਸਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ, ਵੀਸਤਿਮਾਯ ਅਗ੍ਗਮਹਾਚੋਰਵਸੇਨ ਏਕੋਤਿ ਏਵਂ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਵਾ ਵਸਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਤੇ ਖੋ ਵਸਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਮਯਾ ਯੇ ਤੇ ਪਕਾਸਿਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੇ ਤੇ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਵਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਸਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਏਤੇ ਖੋ ਪਕਾਸਿਤਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯੇ ਤੇ ਮਯਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਵਸੇਨਾਪਿ ਏਤੇ ਖੋ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਅਥ ਵਾ ਏਤੇ ਖੋ ਵਸਲਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੇਹਿ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ, ਨ ਜਾਤਿਵਸੇਨ, ਮਯਾ ਯੇ ਤੇ ਪਕਾਸਿਤਾ ‘‘ਕੋਧਨੋ ਉਪਨਾਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ.

੧੩੬. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਵਸਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਤੀਵ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਵਸ੍ਸਨਤੋ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਾਹਨਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਹੀਨਂ ਵਸਲਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਹੀਨੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ.

੧੩੭-੧੩੯. ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਤਦਮਿਨਾਪਿ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾਯੋ ਆਹ. ਤਾਸੁ ਦ੍ਵੇ ਚਤੁਪ੍ਪਾਦਾ, ਏਕਾ ਛਪ੍ਪਾਦਾ, ਤਾਸਂ ਅਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਦਮਿਨਾਪਿ ਜਾਨਾਥ, ਯਥਾ ਮੇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਕਾਰੇਨ ਜਾਨਾਥ, ਯੇਨ ਮੇ ਪਕਾਰੇਨ ਯੇਨ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਤਮਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਚਣ੍ਡਾਲਪੁਤ੍ਤੋ ਸੋਪਾਕੋ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ.

ਚਣ੍ਡਾਲਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚਣ੍ਡਾਲਪੁਤ੍ਤੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਮਤੇ ਸੁਨਖੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚਤੀਤਿ ਸੋਪਾਕੋ. ਮਾਤਙ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂਨਾਮੋ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਏਵਂ ਹੀਨਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਜੀਵਿਕਾਯ ਚ ਨਾਮੇਨ ਚ ਪਾਕਟੋ.

ਸੋਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸੋ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਯਸਂ ਪਰਮਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਤਿਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਯਸਂ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਪਸਂਸਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਯਂ ਸੁਦੁਲ੍ਲਭਨ੍ਤਿ ਯਂ ਉਲ਼ਾਰਕੁਲੂਪਪਨ੍ਨੇਨਾਪਿ ਦੁਲ੍ਲਭਂ, ਹੀਨਕੁਲੂਪਪਨ੍ਨੇਨ ਸੁਦੁਲ੍ਲਭਂ. ਏਵਂ ਯਸਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਆਗਚ੍ਛੁਂ ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਬਹੂ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਾਰਿਚਰਿਯਤ੍ਥਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਬਹੂ ਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਾਦਯੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਮਿਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੋ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਰਜਤ੍ਤਾ ਵਿਰਜਂ, ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਹਾਪਥਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੇਵਲੋਕਂ ਯਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਦੇਵਲੋਕਯਾਨਸਞ੍ਞਿਤਂ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ, ਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਮਰਾਗਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੁ, ਸਾ ਤਥਾ ਹੀਨਾਪਿ ਨ ਨਂ ਜਾਤਿ ਨਿਵਾਰੇਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਤੇਨ ਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਸਤ੍ਤਹਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੋਪਾਕਜੀਵਿਕੇ ਚਣ੍ਡਾਲਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੋ ਨਾਮੇਨ ਮਾਤਙ੍ਗੋ, ਰੂਪੇਨ ਦੁਦ੍ਦਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਚਮ੍ਮਕੁਟਿਕਾਯ ਵਸਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਸੁਰਾਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਘੋਸਿਤੇ ਧੁਤ੍ਤਾ ਯਥਾਸਕੇਨ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਧੀਤਾ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾ ਵਿਯ ਰੂਪੇਨ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਵਂਸਾਨੁਰੂਪਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਹੂਤਂ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਾਦਿਕੀਲ਼ਨਸਮ੍ਭਾਰਂ ਸਕਟੇਸੁ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸੇਤਵਲ਼ਵਯੁਤ੍ਤਂ ਯਾਨਮਾਰੁਯ੍ਹ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਤਿ ਨਾਮੇਨ. ਸਾ ਕਿਰ ‘‘ਦੁਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤਂ ਰੂਪਂ ਅਵਮਙ੍ਗਲ’’ਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਾ ਉਦਪਾਦਿ.

ਤਦਾ ਸੋ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਕਂਸਤਾਲ਼ਂ ਹਤ੍ਥੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਭਾਜਨਹਤ੍ਥੋ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦੂਰਤੋ ਏਵ ਕਂਸਤਾਲ਼ਂ ਆਕੋਟੇਨ੍ਤੋ. ਅਥ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ‘‘ਉਸ੍ਸਰਥ, ਉਸ੍ਸਰਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਹੀਨਜਨਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤੇਹਿ ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਨੀਯਮਾਨਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਮਾਤਙ੍ਗਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਹਂ ਮਾਤਙ੍ਗਚਣ੍ਡਾਲੋਤਿ. ਸਾ ‘‘ਈਦਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਤਾਨਂ ਕੁਤੋ ਵੁਡ੍ਢੀ’’ਤਿ ਯਾਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਯਂ ਮਯਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਾਦਿਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਨੋ ਮਾਤਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਕੁਪਿਤਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਚਣ੍ਡਾਲ’’ਨ੍ਤਿ ਲੇਡ੍ਡੂਹਿ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਤੋ’’ਤਿ ਪਾਦੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਕਚਵਰੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਂਸੁ. ਸੋ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ, ਅਯ੍ਯਾ, ਦ੍ਵਾਰਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ, ਉਦਾਹੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂਯੇਵ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤਂ ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਇਮਂ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਰਥਿਕਾਯ ਰਥਿਕਂ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ – ‘‘ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਅਲਦ੍ਧਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਮਾਤਙ੍ਗੋ ਨਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਾਕਣਿਕਂ ਦੇਥ, ਤੇਲੇਨ ਅਙ੍ਗਂ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਅਲਦ੍ਧਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਆਹ. ਤਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਕਾਕਣਿਕਾਯੋ ਦੇਥ, ਕਾਕਣਿਕਾਯ ਪੂਵਂ ਖਾਦਤੁ, ਕਾਕਣਿਕਾਯ ਤੇਲੇਨ ਅਙ੍ਗਂ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਥੇਵ ਵਦਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਸਕਂ ਦੇਥ, ਪਾਦਂ, ਉਪਡ੍ਢਕਹਾਪਣਂ, ਕਹਾਪਣਂ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ਸਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਥੇਵ ਵਦਤਿ. ਏਵਂ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਸੂਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ. ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਯਾਚਿ – ‘‘ਤਾਤ ਮਾਤਙ੍ਗ, ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਅਪਰਾਧਂ ਖਮ, ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਾਹਿ, ਦ੍ਵੇ ਤੀਣੀ’’ਤਿ ਯਾਵ ‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿਯੇਵ.

ਏਵਂ ਚਤੂਹਪਞ੍ਚਾਹੇ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰਾਦਯੋ ਮਾਤਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਕਣ੍ਣਕੇ ਆਰੋਚਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਪੁਰਿਸਾ ਨਾਮ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਵੀਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਤ੍ਥਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਮਾ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਚ੍ਚਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਲਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿਯੇਵ. ਅਥ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਤਙ੍ਗਂ ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਪੇਥ, ਦਾਰਿਕਂ ਵਾ ਦੇਥ, ਮਾ ਅਮ੍ਹੇ ਸਬ੍ਬੇ ਨਾਸਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਕਿਰ ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਏਵਂ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਚਣ੍ਡਾਲੋ ਮਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਘਰੇਨ ਸਹ ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਘਰਵਾਸਿਨੋ ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਨੀਲਪਟਪਿਲੋਤਿਕਂ ਨਿਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਕਲ਼ੋਪਿਕਾਦੀਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹ ਦਾਰਿਕਂ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਅਦਂਸੁ. ਸਾ ਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਟ੍ਠਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਸੋ ‘‘ਹਤ੍ਥੇਨ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਨਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਮਯਂ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਾਮ, ਏਹਿ ਮਂ ਬਹਿਨਗਰੇ ਚਮ੍ਮਕੁਟਿਂ ਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨੇਸਿ. ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਜਾਤਕਭਾਣਕਾ. ਨੇਤ੍ਵਾ ਚਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਯਾਗੁਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਞ੍ਞਾ ਅਯਂ ਮਾ ਵਿਨਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਜਾਤਿਸਮ੍ਭੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਵਨਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ‘ਅਤਿਚਿਰਾਯਤੀ’ਤਿ ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਘਰਮਾਨੁਸਕਾਨਿ ਚ ‘‘ਇਮਂ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਞ੍ਚ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਾਹਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਮਨਾਪੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸਿ.

ਸਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋਚਿ ਮਞ੍ਞੇ ਮਮ ਞਾਤਕੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਮਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠੁਂ ਆਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਮਾਨਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਮਂ ਅਨਾਥਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਕਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕੇ ਦੁਕ੍ਖਿਨੀ ਅਹੋਸਿ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਹਿ ਤੇ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ ਘੋਸਨਂ ਕਰੋਹਿ – ‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਮ ਸਾਮਿਕੋ ਨ ਮਾਤਙ੍ਗੋ, ਸੋ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਧੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਨ ਇਮਂ ਚਣ੍ਡਾਲਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਮਾਤਙ੍ਗਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸਾ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਤਥਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਤਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਤਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.

ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਹਸਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਨ ਚਣ੍ਡਾਲਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਅਧਿਮਾਨਾ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਘੋਸਨ੍ਤੀ ਨਗਰਂ ਆਹਿਣ੍ਡਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਛਟ੍ਠੇ ਦਿਵਸੇ, ਪਞ੍ਚਮੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੇ, ਤਤਿਯੇ, ਸੁਵੇ, ਅਜ੍ਜ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਵਾਚਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾਚਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦਾਰਿਕਾਯੋ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿ ਆਗਤੇ ਕਞ੍ਞਾਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਕਾਸਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਅਥ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਗਗਨਤਲਂ ਉਪਾਰੂਲ਼੍ਹੇ ਚਨ੍ਦੇ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਰੂਪੇਨ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਿ. ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਚਨ੍ਦਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਅਤਿਮਞ੍ਞਿ. ਤਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਆਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ਆਹ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਵ ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਦਮੇਤੁਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਾਤਙ੍ਗਵੇਸੇਨਾਗਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਮਹਾਜਨੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵ ਓਤਰਿ. ਸਾ ਚ ਤਦਾ ਉਤੁਨੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਨਾਭਿਂ ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕੇਨ ਪਰਾਮਸਿ. ਤੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਗਬ੍ਭੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤੋ ਨਂ ‘‘ਗਬ੍ਭੋ ਤੇ ਸਣ੍ਠਿਤੋ, ਪੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਜਾਤੇ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਚਨ੍ਦਵਿਮਾਨਂ ਪਾਵਿਸਿ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪਜਾਪਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਾਤਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਮ੍ਪੀਲ਼ਨੇਨ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਨੋਕਾਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਂ ਹਿਰਞ੍ਞਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਰਥਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਰ ਨਂ ‘‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪਜਾਪਤੀ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸਾਪੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾਵਸ੍ਸਾ ਪਤਿਰੂਪਂ ਵਸਨੋਕਾਸਂ ਕਰੋਮ, ਤਾਵ ਇਧੇਵ ਵਸਤੂ’’ਤਿ. ਸਾ ਮਣ੍ਡਪੇ ਏਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਦਿਵਸੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਪੇ ਜਾਤੋਤਿ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ‘‘ਮਣ੍ਡਬ੍ਯਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਕਾਰਾ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸਾਰਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸੁਂ, ਆਗਤਾ ਲਹੁਂ ਕੁਮਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ.

ਕੁਮਾਰੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਵਾਯ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ. ਸੋ ਸਾਲਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਾਨਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂਯੇਵ ਦੇਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਦਾਨਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂਯੇਵ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਯਥਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਆਗਮ੍ਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਅਯਂ ਏਵਂ ਵਿਰੂਪਵੇਸੋ ਵਸਲੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਆਗਚ੍ਛਸਿ ਦੁਮ੍ਮਵਾਸੀ, ਓਤਲ੍ਲਕੋ ਪਂਸੁਪਿਸਾਚਕੋਵ;

ਸਙ੍ਕਾਰਚੋਲ਼ਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚ ਕਣ੍ਠੇ, ਕੋ ਰੇ ਤੁਵਂ ਹੋਸਿ ਅਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਪਚ੍ਚਟ੍ਠਾਸਿ. ਦੇਵਤਾ ਕੁਪਿਤਾ ਕੁਮਾਰਂ ਗਲੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂਪਾਦਂ ਅਧੋਸਿਰਂ ਠਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਨਿਗ੍ਗਤੇਹਿ ਮੁਖੇਨ ਖੇਲ਼ਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਨ ਘਰੁਘਰੁਪਸ੍ਸਾਸੀ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਯਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋਚਿ ਆਗਤੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਆਗਚ੍ਛੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਯਾਚਨ੍ਤੀ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਭੂਮਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਯਾਗੁਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਥੋਕਂ ਯਾਗੁਂ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਅਦਾਸਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛ ਇਮਂ ਯਾਗੁਂ ਉਦਕਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਆਲੋਲੇਤ੍ਵਾ ਯੇਸਂ ਭੂਤਵਿਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਅਕ੍ਖਿਮੁਖਕਣ੍ਣਨਾਸਾਬਿਲੇਸੁ ਆਸਿਞ੍ਚ, ਸਰੀਰਞ੍ਚ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸੇਹਿ, ਏਵਂ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਕੁਮਾਰੇ ਪਕਤਿਸਰੀਰੇ ਜਾਤੇ ‘‘ਏਹਿ, ਤਾਤ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯ, ਤਂ ਖਮਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਸਿ.

ਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਤ੍ਥੀਸੁ ਪਾਕਟਾ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ਦਮਿਤਾ, ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਪਾਕਟੋ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯਕੁਮਾਰੋ, ਇਦਾਨਿ ਕੋ ਦਮੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਜਾਤਿਮਨ੍ਤਤਾਪਸਂ ਅਦ੍ਦਸ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਨਗਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਮ੍ਭਵਤੀਨਦੀਤੀਰੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ. ਸੋ ‘‘ਅਹਂ ਜਾਤਿਯਾ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤੋਦਕਂ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਰਿਨਦਿਯਾ ਵਸਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਦਕਪਰਿਭੋਗਵੇਲਾਯਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਤਾਪਸੋ ਤਂ ਉਦਕੇਨ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੇਨਿਦਂ ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸੋਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਮਾਤਙ੍ਗਚਣ੍ਡਾਲੋ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਚਣ੍ਡਾਲ, ਮਾ ਉਪਰਿਨਦਿਯਾ ਵਸੀ’’ਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਨਦਿਯਾ ਵਸਤਿ, ਪਟਿਸੋਤਮ੍ਪਿ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਚਣ੍ਡਾਲ, ਮਾ ਹੇਟ੍ਠਾਨਦਿਯਂ ਵਸ, ਉਪਰਿਨਦਿਯਾਯੇਵ ਵਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ, ਪੁਨਪਿ ਤਥੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਤਾਪਸੋ ਪੁਨਪਿ ‘‘ਤਥਾ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਦੁਟ੍ਠੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਸਪਿ ‘‘ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਤੇ ਉਗ੍ਗਮਨਵੇਲਾਯ ਸਤ੍ਤਧਾ ਮੁਦ੍ਧਾ ਫਲਤੂ’’ਤਿ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋਪਿ ‘‘ਸਾਧੁ, ਆਚਰਿਯ, ਅਹਂ ਪਨ ਸੂਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੂਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਤਤੋ ਰਤ੍ਤਿ ਨ ਵਿਭਾਯਤਿ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਜਾਤੋ, ਭੀਤਾ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀਵਾਸਿਨੋ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਆਚਰਿਯ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇ ਹਿ ਤਂ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਮਾਚਿਕ੍ਖਿ. ਤੇ ਮਹਾਪੁਰਿਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੂਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮੁਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਯਦਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਰਹਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਂ ਖਮਾਪੇਤਿ, ਮੁਞ੍ਚਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਾਪਸਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਏਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਤਙ੍ਗਪਣ੍ਡਿਤਂ ਖਮਾਪੇਹਿ, ਮਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਲਹਕਾਰਣਾ ਮਯਂ ਨਸ੍ਸਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਚਣ੍ਡਾਲਂ ਖਮਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਮ੍ਹੇ ਤ੍ਵਂ ਨਾਸੇਸੀ’’ਤਿ ਤਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਸੁਂ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਮਮ ਪਾਦਮੂਲੇ ਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤੇ ਖਮਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਏਵਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਾਪਸੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਚਣ੍ਡਾਲਂ ਵਨ੍ਦਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਤਵ ਛਨ੍ਦੇਨ ਨ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਮਸ੍ਸੁਗੀਵਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਸਯਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ‘‘ਖਮਾਮਹਂ ਇਮਸ੍ਸ, ਅਪਿਚਾਹਂ ਤਸ੍ਸੇਵਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸੂਰਿਯਂ ਨ ਮੁਞ੍ਚਾਮਿ, ਸੂਰਿਯੇ ਹਿ ਉਗ੍ਗਤਮਤ੍ਤੇ ਮੁਦ੍ਧਾ ਅਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਇਮਂ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣੇ ਉਦਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੇਨਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਥ, ਸੂਰਿਯਰਸ੍ਮੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੋ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਫਲਿਤੇ ਏਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਾਪਸਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਸੂਰਿਯੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤਮਤ੍ਤੇ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੋ ਸਤ੍ਤਧਾ ਫਲਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿ, ਤਾਪਸੋ ਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਪਕ੍ਖਿਪਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਈਦਿਸੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਸੀਦਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਯੋ ਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਮਾਤਙ੍ਗਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਸੋ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਤਦਮਿਨਾਪਿ ਜਾਨਾਥ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ.

੧੪੦-੧੪੧. ਏਵਂ ‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ ਏਤਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ਆਹ ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕਕੁਲੇ ਜਾਤਾ …ਪੇ… ਦੁਗ੍ਗਤ੍ਯਾ ਗਰਹਾਯ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਾਯਕਕੁਲੇ ਜਾਤਾਤਿ ਮਨ੍ਤਜ੍ਝਾਯਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਜਾਤਾ. ‘‘ਅਜ੍ਝਾਯਕਾਕੁਲ਼ੇ ਜਾਤਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਯਕੇ ਅਨੁਪਕੁਟ੍ਠੇ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਜਾਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨ੍ਤਾ ਬਨ੍ਧਵਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤਬਨ੍ਧਵਾ. ਵੇਦਬਨ੍ਧੂ ਵੇਦਪਟਿਸ੍ਸਰਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਚ ਪਾਪੇਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਭਿਣ੍ਹਮੁਪਦਿਸ੍ਸਰੇਤਿ ਤੇ ਏਵਂ ਕੁਲੇ ਜਾਤਾ ਮਨ੍ਤਬਨ੍ਧਵਾ ਚ ਸਮਾਨਾਪਿ ਯਦਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਤੇ ਏਵਮੁਪਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿਪਿ ‘‘ਨਯਿਮੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਾ, ਦੁਜ੍ਜਾਤਾ ਏਤੇ ਕੁਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਰਭੂਤਾ, ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਥ ਨੇ’’ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿਪਿ ‘‘ਗਹਪਤਿਕਾ ਏਤੇ, ਨ ਏਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਮਾ ਨੇਸਂ ਸਦ੍ਧਯਞ੍ਞਥਾਲਿਪਾਕਾਦੀਸੁ ਪਵੇਸਂ ਦੇਥ, ਮਾ ਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਥਾ’’ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ‘‘ਪਾਪਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਏਤੇ, ਨ ਏਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਗਾਰਯ੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਨੇਸਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਨਿਰਯਾਦਿਭੇਦਾ, ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਰਲੋਕੇ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਪਰਲੋਕੇ ਏਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਨੇ ਜਾਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਦੁਗ੍ਗਤ੍ਯਾ ਗਰਹਾਯ ਵਾਤਿ ਸਾ ਤਥਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਪਿ ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਸਿ, ਜਾਤਿ ਏਤੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ‘‘ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚ ਦੁਗ੍ਗਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਾ ਵਾ, ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਗਾਰਯ੍ਹਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਗਰਹਾਯ ਵਾ ਨ ਨਿਵਾਰੇਤਿ.

੧੪੨. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਅਜ੍ਝਾਯਕਕੁਲੇ ਜਾਤਾਨਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਗਾਰਯ੍ਹਾਦਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਤਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਮਨੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਯਾ ਅਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ, ਏਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ –

‘‘ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਜਚ੍ਚਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;

ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ.

ਸੇਸਂ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਵਾਤਿਆਦੀਨਂ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਯਥਾ ਕੋਚਿ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮਂ ਕਮ੍ਮਵਿਮੁਖਂ ਜਾਤਿਵਾਦੇ ਪਤਿਤਂ ‘‘ਜਾਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਸਲਭਾਵੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਵਾਦਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਦਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਸਲਭਾਵਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਉਜੁਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ, ਯਥਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਵਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਮਾਤਙ੍ਗਾਦਿਨਿਦਸ੍ਸਨਪਜ੍ਜੋਤਧਾਰਣੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭੋਤਾ ਗੋਤਮੇਨ ਏਤੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਪਕਾਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਅਗ੍ਗਿਕਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਸ੍ਸਤੋ ਕਿਰ ਦੇਵਤਾਹਿ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਾਯ ਚ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਙ੍ਖੇਪੋ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਨਾਨਾਵੇਰਜ੍ਜਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਰਾਗਚਰਿਤਾਨਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਦੋਸਚਰਿਤਾਨਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਮੋਹਚਰਿਤਾਨਂ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਚਰਿਤਾਨਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਨਿ, ਸਦ੍ਧਾਚਰਿਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ, ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਤਾਨਂ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਨਾਦੀਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਭੇਦਚਰਿਤਾਨੁਕੂਲਾਨਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਕਥੇਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਸੇਨਾਸਨਞ੍ਚ ਗੋਚਰਗਾਮਞ੍ਚ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਾਨਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਨੀਲਕਾਚਮਣਿਸਨ੍ਨਿਭਸਿਲਾਤਲਂ ਸੀਤਲਘਨਚ੍ਛਾਯਨੀਲਵਨਸਣ੍ਡਮਣ੍ਡਿਤਂ ਮੁਤ੍ਤਾਤਲਰਜਤਪਟ੍ਟਸਦਿਸਵਾਲੁਕਾਕਿਣ੍ਣਭੂਮਿਭਾਗਂ ਸੁਚਿਸਾਤਸੀਤਲਜਲਾਸਯਪਰਿਵਾਰਿਤਂ ਪਬ੍ਬਤਮਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤ੍ਥੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਗਾਮੋ ਘਨਨਿਵੇਸਸਨ੍ਨਿਵਿਟ੍ਠਕੁਲਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਦੁਲ੍ਲਭਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਧਾਨਕੁਟਿਸਤਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਮਞ੍ਚਪੀਠਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਘਟਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਾਨਿ ਪਟਿਯਾਦੇਸੁਂ.

ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਅਞ੍ਞਂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥੇਵ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਸਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਮਗਣ੍ਡਿਕਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਬਹੁਲਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਨਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤੇਜੇਨ ਵਿਹਤਤੇਜਾ ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮਾਨਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਰਾਜੂਹਿ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾ ਗਾਮਕਾਵਾਸਂ ਗਤੇਹਿ ਗਾਮਵਾਸੀਨਂ ਘਰੇਸੁ ਓਕਾਸੇ ਗਹਿਤੇ ਘਰਮਾਨੁਸਕਾ ਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਵਸਨ੍ਤਾ ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦੂਰਤੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਦੇਵਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮਾਨਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿਯੋ ਦੂਰਤੋਵ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਭਦਨ੍ਤਾ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਏਵਂ ਸਮਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ ‘‘ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਮਯਂ ਪਨ ਤਾਵ ਚਿਰਂ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ. ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਯਾਨਕਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਸ੍ਸੇਮਾ’’ਤਿ. ਤਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਵੇਲਾਯ ਭਿਂਸਨਕਾਨਿ ਯਕ੍ਖਰੂਪਾਨਿ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਭੇਰਵਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਤਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਹਦਯਂ ਫਨ੍ਦਿ, ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਚ ਅਹੇਸੁਂ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੁਪਣ੍ਡੁਕਜਾਤਾ. ਤੇਨ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਅਨੇਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਭਯੇਨ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਂਵਿਗ੍ਗਾਨਂ ਸਤਿ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਿ. ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਨਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਪਯੋਜੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਤੇਨ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੇਨ ਨਿਮ੍ਮਥਿਯਮਾਨਮਿਵ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਅਹੋਸਿ, ਬਾਲ਼੍ਹਾ ਸੀਸਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਨ ਚ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸੁਂ.

ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਿਪਾਹਂ ਅਤਿਵਿਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਛਵਿਵਣ੍ਣੋ ਅਹੋਸਿ ਪਰਿਯੋਦਾਤੋ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਤਰਹਿ ਪਨਤ੍ਥ ਕਿਸਾ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੁਪਣ੍ਡੁਕਜਾਤਾ, ਕਿਂ ਵੋ ਇਧ ਅਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਈਦਿਸਞ੍ਚ ਈਦਿਸਞ੍ਚ ਭੇਰਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਚ ਸੁਣਾਮਿ ਚ, ਈਦਿਸਞ੍ਚ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਭਗਵਤਾ ਆਵੁਸੋ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਇਦਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਆਯਾਮਾਵੁਸੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਸਂਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੁਲੇਸੁ ਕਞ੍ਚਿ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਿਂਸੁ.

ਭਗਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਂ ਚਾਰਿਕਾ ਚਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਮਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਪ੍ਪਾਦਪੀਠਕਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਦ੍ਦਸ. ਅਥ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯਾਥ. ਗਚ੍ਛਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਥ. ਸਚੇ ਪਨ ਦੇਵਤਾਹਿ ਅਭਯਂ ਇਚ੍ਛਥ, ਇਮਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਏਤਞ੍ਹਿ ਵੋ ਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਅਪਿਚ ਖੋ ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ ਪਰਿਹਰਣਂ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਾਯਂਪਾਤਂ ਕਰਣਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਮੇਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਪਰਿਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਸੁਭਾ, ਦ੍ਵੇ ਮਰਣਸ੍ਸਤੀ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੁਸਮਾਵਜ੍ਜਨਞ੍ਚ. ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ ਜਾਤਿ ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿ ਮਰਣਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਾਨੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਪਞ੍ਚਮਂ, ਅਤੀਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਹਾਰਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਹਰਣਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮੇਤ੍ਤਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਝਾਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸੀਤਿ.

੧੪੩. ਤਤ੍ਥ ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਤਾਵ ਅਯਂ ਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਰਣਾਰਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਪਟਿਪਦਾ, ਯਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਰਣੀਯਤੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਰਣੀਯਤੋ ਨਾਮ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਅਤ੍ਥੇ ਕੁਸਲੇਨ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨ, ਅਤ੍ਥਛੇਕੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ. ਨ੍ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਉਪਯੋਗਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਾ ਯਂ ਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ. ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਨ੍ਤਂ, ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਪਦਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਅਭਿਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕੋ, ਸਮਤ੍ਥੋ ਪਟਿਬਲੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਜੂਤਿ ਅਜ੍ਜਵਯੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਜੂਤਿ ਸੁਹੁਜੁ. ਸੁਖਂ ਵਚੋ ਅਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸੁਵਚੋ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਮੁਦੂਤਿ ਮਦ੍ਦਵਯੁਤ੍ਤੋ. ਨ ਅਤਿਮਾਨੀਤਿ ਅਨਤਿਮਾਨੀ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨ ਯਨ੍ਤ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਤ੍ਥਿ ਕਰਣੀਯਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕਰਣੀਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਆਚਾਰਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਅਕਰਣੀਯਂ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਤ੍ਥਕੁਸਲੋ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਲੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਵੀਸਤਿਵਿਧਂ ਅਨੇਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਂ, ਪਤ੍ਤਦਾਨਂ, ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਂ, ਫਲਦਾਨਂ, ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਨਂ, ਮੁਖੋਦਕਦਾਨਂ, ਸਿਨਾਨਦਾਨਂ, ਚੁਣ੍ਣਦਾਨਂ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਾਨਂ, ਚਾਟੁਕਮ੍ਯਤਂ, ਮੁਗ੍ਗਸੂਪ੍ਯਤਂ, ਪਾਰਿਭਟੁਤਂ, ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਯਂ, ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ, ਦੂਤਕਮ੍ਮਂ, ਪਹਿਣਗਮਨਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਟਿਪਿਣ੍ਡਦਾਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ, ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਂ, ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਵਿਜ੍ਜਂ, ਅਙ੍ਗਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਛਬ੍ਬਿਧੇ ਚ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਵੇਸਿਯਗੋਚਰੇ ਵਿਧਵਾਥੁਲ੍ਲਕੁਮਾਰਿਕਪਣ੍ਡਕਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਾਨਾਗਾਰਗੋਚਰੇਤਿ. ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਰਾਜੂਹਿ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੇਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕੇਹਿ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗੇਨ. ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨ ਤਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਅਸਦ੍ਧਾਨਿ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਅਨੋਪਾਨਭੂਤਾਨਿ ਅਕ੍ਕੋਸਕਪਰਿਭਾਸਕਾਨਿ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮਾਨਿ ਅਹਿਤਅਫਾਸੁਕਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਕਾਮਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ…ਪੇ… ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ, ਤਥਾਰੂਪਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਸੇਵਤਿ ਭਜਤਿ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ. ਅਯਂ ਅਨਤ੍ਥਕੁਸਲੋ.

ਯੋ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਯੋਜੇਤਿ, ਅਨੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਸਦ੍ਧਾਸੀਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਂ, ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ, ਵੀਰਿਯਸੀਸੇਨ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਪਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਵਨਂ ਪੂਰੇਤਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ.

ਯੋ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਸੋਧਨਵਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਂ, ਛਦ੍ਵਾਰੇ ਘਟ੍ਟਿਤਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ, ਅਨੇਸਨਪਰਿਵਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਪਸਤ੍ਥਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਵਣ੍ਣਿਤਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਵਨੇਨ ਚ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਵਨਂ, ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇ ਸਾਤ੍ਥਕਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸੋਧੇਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ.

ਯੋ ਵਾ ਯਥਾ ਊਸੋਦਕਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਰਿਯੋਦਾਯਤਿ, ਛਾਰਿਕਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਆਦਾਸੋ, ਉਕ੍ਕਾਮੁਖਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਜਾਤਰੂਪਂ, ਤਥਾ ਞਾਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੀਲਂ ਵੋਦਾਯਤੀਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਞਾਣੋਦਕੇਨ ਧੋਵਨ੍ਤੋ ਸੀਲਂ ਪਰਿਯੋਦਾਪੇਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਕਿਕੀ ਸਕੁਣਿਕਾ ਅਣ੍ਡਂ, ਚਮਰੀਮਿਗੋ ਵਾਲਧਿਂ, ਏਕਪੁਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਰੀ ਪਿਯਂ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਂ, ਏਕਨਯਨੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਏਕਨਯਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਥਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਸਾਯਂਪਾਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਜ੍ਜਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ.

ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਕਰਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਟਿਪਦਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੋ. ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ.

ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਇਮੇ ਯਾਵ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਕਰਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇਨ, ਯਾਵ ਵਾ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪਟਿਪਦਾਯ ਪਗ੍ਗਹਣੇਨ ਮਗ੍ਗਫਲੇਨ ਵਣ੍ਣਿਤਾ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾ, ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਥਾਵਿਧਾ ਚ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਤੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ‘‘ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਤਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਞ੍ਜਾਤਕਙ੍ਖਾਨਂ ਆਹ ‘‘ਯਨ੍ਤ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਂ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੇਨ ਯਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਗਾਥਾਪਾਦਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਕਾਰਤੋ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿ ਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾਵਸੇਸਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਵਾ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਾਦਿਵਸੇਨ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਂ ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਯਨ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਨਂ ਆਹ ‘‘ਯਨ੍ਤ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾਯ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਯਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਤਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਕਰਣਾਰਹਮੇਵ ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਕਿਮਞ੍ਞਂ ਸਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਦਧਿਗਮੂਪਾਯਤੋ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤਂ ਕਰਣਾਰਹਤ੍ਥੇਨ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਦੀਪਕੇਨ ਆਦਿਪਦੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਰਣੀਯਂ ਅਤ੍ਥਿ ਅਕਰਣੀਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤਿਸਙ੍ਖੇਪਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕੇਹਿਚਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਕੇਹਿਚਿ ਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਤੋ ਯੇਹਿ ਨ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਸਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਯਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਆਰਞ੍ਞਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਉਜੂ ਚ ਸੁਹੁਜੂ ਚ, ਸੁਵਚੋ ਚਸ੍ਸ ਮੁਦੁ ਅਨਤਿਮਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਤਾਵ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਂ ਆਹ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਤਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੁਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਥਾ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਾਦੀਸੁ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਾਦੀਸੁ ਚ ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਕਿਂ ਕਰਣੀਯਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਸਕ੍ਕੋ ਅਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖੋ ਅਨਲਸੋ ਸਮਤ੍ਥੋ. ਸਕ੍ਕੋ ਹੋਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਤਤਿਯਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਉਜੁ ਅਸ੍ਸ. ਉਜੁ ਹੋਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਸਕਿਂ ਉਜੁਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਸਿਥਿਲਕਰਣੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਉਜੁ ਅਸ੍ਸ. ਅਸਠਤਾਯ ਵਾ ਉਜੁ, ਅਮਾਯਾਵਿਤਾਯ ਸੁਹੁਜੁ. ਕਾਯਵਚੀਵਙ੍ਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਵਾ ਉਜੁ, ਮਨੋਵਙ੍ਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਸੁਹੁਜੁ. ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਾਵਿਕਰਣੇਨ ਉਜੁ, ਅਸਨ੍ਤਗੁਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਲਾਭਸ੍ਸ ਅਨਧਿਵਾਸਨੇਨ ਸੁਹੁਜੁ. ਏਵਂ ਆਰਮ੍ਮਣਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਹਿ ਪੁਰਿਮਦ੍ਵਯਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਹਿ ਪਯੋਗਾਸਯਸੁਦ੍ਧੀਹਿ ਚ ਉਜੁ ਚ ਸੁਹੁਜੁ ਚ ਅਸ੍ਸ.

ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਉਜੁ ਚ ਸੁਹੁਜੁ ਚ, ਅਪਿਚ ਪਨ ਸੁਬ੍ਬਚੋ ਚ ਅਸ੍ਸ. ਯੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਇਦਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਕਿਂ ਤੇ ਸੁਤਂ, ਕੋ ਮੇ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਦਸਿ, ਕਿਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਆਚਰਿਯੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਸਮ੍ਭਤ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ ਵਾ ਤਂ ਵਿਹੇਠੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨ ਤਥਾ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਦੂਰੇ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਓਵਦਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਨਪਿ ਮਂ ਏਵਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਓਵਾਦੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਰਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੁਬ੍ਬਚੋ ਚ ਅਸ੍ਸ.

ਯਥਾ ਚ ਸੁਵਚੋ, ਏਵਂ ਮੁਦੁ ਅਸ੍ਸ. ਮੁਦੂਤਿ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਦੂਤਗਮਨਪ੍ਪਹਿਣਗਮਨਾਦੀਸੁ ਨਿਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥ ਮੁਦੁਭਾਵਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਥਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਕਲਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਚ ਮੁਦੁ ਅਸ੍ਸ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਿਯੋਗਕ੍ਖਮੋ. ਅਥ ਵਾ ਮੁਦੂਤਿ ਅਭਾਕੁਟਿਕੋ ਉਤ੍ਤਾਨਮੁਖੋ ਸੁਖਸਮ੍ਭਾਸੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਵੁਤ੍ਤਿ ਸੁਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਸੁਖਾਵਗਾਹੋ ਅਸ੍ਸ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਮੁਦੁ, ਅਪਿਚ ਪਨ ਅਨਤਿਮਾਨੀ ਅਸ੍ਸ, ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਅਤਿਮਾਨਵਤ੍ਥੂਹਿ ਪਰੇ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਚਣ੍ਡਾਲਕੁਮਾਰਕਸਮੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ.

੧੪੪. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਵਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਤੋ ਆਰਞ੍ਞਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਰਣੀਯਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਕੋ ਚਾ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੀ ਚ ਕਤਞ੍ਞੁਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੇਨ ਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਕੋ. ਅਥ ਵਾ ਤੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤੁਸ੍ਸਕੋ, ਸਕੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋ, ਸਨ੍ਤੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋ, ਸਮੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋਤਿ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਕੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਕਂ ਨਾਮ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਿਯਾਲੋਪਭੋਜਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੩) ਏਵਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮਾਲ਼ਕੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਂ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਜਾਤਂ. ਤੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰੇਨ ਵਾ ਅਸੁਨ੍ਦਰੇਨ ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਪਰਿਭੋਗਕਾਲੇ ਚ ਵਿਕਾਰਮਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਤੇਨ ਸਨ੍ਤੇਨੇਵ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਰਿਚ੍ਛਤਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਤੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮਂ ਨਾਮ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਅਨੁਨਯਪਟਿਘਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਤੇਨ ਸਮੇਨ ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮੇਨ ਤੁਸ੍ਸਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੁਖੇਨ ਭਰੀਯਤੀਤਿ ਸੁਭਰੋ, ਸੁਪੋਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਲਿਮਂਸੋਦਨਾਦੀਨਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਦੁਮ੍ਮੁਖਭਾਵਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨਭਾਵਮੇਵ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਾਮਣੇਰਗਹਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ਦੇਤਿ, ਏਸ ਦੁਬ੍ਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੂਰਤੋਵ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੁਬ੍ਭਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੋਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਲੂਖਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਤਿ, ਏਸ ਸੁਭਰੋ. ਏਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਦਨ੍ਤੋ ਸੁਭਰੋ ਥੋਕਥੋਕੇਨਪਿ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਮੇਵ ਨਂ ਪੋਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪੋ ਇਧ ਸੁਭਰੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.

ਅਪ੍ਪਂ ਕਿਚ੍ਚਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਪ੍ਪਕਿਚ੍ਚੋ, ਨ ਕਮ੍ਮਾਰਾਮਤਾਭਸ੍ਸਾਰਾਮਤਾਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮਤਾਦਿਅਨੇਕਕਿਚ੍ਚਬ੍ਯਾਵਟੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਲਵਿਹਾਰੇ ਨਵਕਮ੍ਮਸਙ੍ਘਭੋਗਸਾਮਣੇਰਆਰਾਮਿਕਵੋਸਾਸਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚਵਿਰਹਿਤੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਸਨਖਚ੍ਛੇਦਨਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਰਿਕਮ੍ਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਿਚ੍ਚਪਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸਲ੍ਲਹੁਕਾ ਵੁਤ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਏਕਚ੍ਚੋ ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਸਾਪਕ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਬਹੁਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਤੇਲਗੁਲ਼ਾਦਿਂ ਮਹਾਜਨੇਨ ਸੀਸਭਾਰਕਟਿਭਾਰਾਦੀਹਿ ਉਚ੍ਚਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਵਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਪ੍ਪਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦਿਅਟ੍ਠਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਦਿਸਾਪਕ੍ਕਮਨਕਾਲੇ ਪਕ੍ਖੀ ਸਕੁਣੋ ਵਿਯ ਸਮਾਦਾਯੇਵ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਵਰੂਪੋ ਇਧ ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸਨ੍ਤਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ, ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਦੀਸੁ ਰਾਗਾਦਿਵਸੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਪਕੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵੀ ਪਞ੍ਞਵਾ, ਸੀਲਾਨੁਰਕ੍ਖਣਪਞ੍ਞਾਯ ਚੀਵਰਾਦਿਵਿਚਾਰਣਪਞ੍ਞਾਯ ਆਵਾਸਾਦਿਸਤ੍ਤਸਪ੍ਪਾਯਪਰਿਜਾਨਨਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਨ ਪਗਬ੍ਭੋਤਿ ਅਪ੍ਪਗਬ੍ਭੋ, ਅਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਚਤੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਚੀਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਅਨੇਕਟ੍ਠਾਨੇਨ ਮਨੋਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ ਚ ਵਿਰਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯਂ (ਮਹਾਨਿ. ੮੭) ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਭੋਜਨਸਾਲਾਜਨ੍ਤਾਘਰਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮਗ੍ਗਅਨ੍ਤਰਘਰਪਵੇਸਨੇਸੁ ਕਾਯੇਨ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਕਰਣਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਪਾਦੇ ਪਾਦਮੋਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿ, ਤਥਾ ਗਣਮਜ੍ਝੇ, ਗਣਮਜ੍ਝੇਤਿ ਚਤੁਪਰਿਸਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ, ਤਥਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ. ਭੋਜਨਸਾਲਾਯਂ ਪਨ ਵੁਡ੍ਢਾਨਂ ਆਸਨਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਨਵਾਨਂ ਆਸਨਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਤਥਾ ਜਨ੍ਤਾਘਰੇ. ਵੁਡ੍ਢੇ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥੇ ਚ ਯਦਿਦਂ ‘‘ਦਹਰੋ ਵੁਡ੍ਢੋਤਿ ਪਮਾਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਡ੍ਢੇ ਚ ਨਵੇ ਚ ਬਾਧੇਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮਗ੍ਗੇ ਪਨ ਅਗ੍ਗਾਸਨਅਗ੍ਗੋਦਕਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥਂ ਵੁਡ੍ਢਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਯਾਤਿ ਬਾਹਾਯ ਬਾਹਂ ਪਹਰਨ੍ਤੋ, ਅਨ੍ਤਰਘਰਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਵੁਡ੍ਢਾਨਂ ਪਠਮਤਰਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਦਹਰੇਹਿ ਕਾਯਕੀਲ਼ਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿ.

ਚਤੁਟ੍ਠਾਨਂ ਵਚੀਪਾਗਬ੍ਭਿਯਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਅਨ੍ਤਰਘਰੇਸੁ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਵਾਚਾਨਿਚ੍ਛਾਰਣਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਗਣੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਪਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇ ਕਿਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਯਾਗੁ ਉਦਾਹੁ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਦਸ੍ਸਸਿ, ਕਿਮਜ੍ਜ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਦਮਾਦਿਂ ਭਾਸਤਿ.

ਅਨੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨੋਪਾਗਬ੍ਭਿਯਂ ਨਾਮ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਮਨਸਾ ਏਵ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਵਿਤਕ੍ਕਨਂ.

ਕੁਲੇਸ੍ਵਨਨੁਗਿਦ੍ਧੋਤਿ ਯਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਚਯਤਣ੍ਹਾਯ ਵਾ ਅਨਨੁਲੋਮਿਯਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਅਨਨੁਗਿਦ੍ਧੋ, ਨ ਸਹਸੋਕੀ, ਨ ਸਹਨਨ੍ਦੀ, ਨ ਸੁਖਿਤੇਸੁ ਸੁਖਿਤੋ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਯੋਗਮਾਪਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਗਾਥਾਯ ਯਂ ‘‘ਸੁਵਚੋ ਚਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ‘‘ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਕੋ ਚ ਅਸ੍ਸ, ਸੁਭਰੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

੧੪੫. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਵਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਤੋ ਆਰਞ੍ਞਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਪਿ ਕਰਣੀਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਕਰਣੀਯਮ੍ਪਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਨ ਚ ਖੁਦ੍ਦਮਾਚਰੇ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਰੇ ਉਪਵਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਏਵਮਿਮਂ ਕਰਣੀਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯਂ ਤਂ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਖੁਦ੍ਦਂ ਲਾਮਕਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਨ ਚ ਖੁਦ੍ਦਂ ਸਮਾਚਰੇ. ਅਸਮਾਚਰਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਕੇਵਲਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਸਮਾਚਰੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਅਣੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮਾਚਰੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਚਾਰੇ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮੇਵਾਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਰੇ ਉਪਵਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਞ੍ਞੂ ਪਰੇ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਤੇ ਹਿ ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਵਾ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ ਵਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਵਿਞ੍ਞੂ ਏਵ ਪਨ ਪਮਾਣਂ. ਤੇ ਹਿ ਅਨੁਵਿਚ੍ਚ ਪਰਿਯੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਵਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਅਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿ, ਵਣ੍ਣਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਇਮਾਹਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ, ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਵਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਤੋ ਆਰਞ੍ਞਕਸ੍ਸ ਆਰਞ੍ਞਕਸੀਸੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਕਰਣੀਯਾਕਰਣੀਯਭੇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੂਪਚਾਰਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਸ੍ਸ ਦੇਵਤਾਭਯਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਤਾਯ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਥਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਵ ਖੇਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮੇਤ੍ਤਕਥਂ ਕਥੇਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਿਨੋਤਿ ਸੁਖਸਮਙ੍ਗਿਨੋ. ਖੇਮਿਨੋਤਿ ਖੇਮਵਨ੍ਤੋ, ਅਭਯਾ ਨਿਰੁਪਦ੍ਦਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾ. ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਪਾਣਿਨੋ. ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਖਿਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਯਿਕੇਨ ਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਨੋ, ਮਾਨਸੇਨ ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਦੁਭਯੇਨਾਪਿ ਸਬ੍ਬਭਯੂਪਦ੍ਦਵਵਿਗਮੇਨ ਵਾ ਖੇਮਿਨੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸੁਖਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਖੇਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਾ.

੧੪੬. ਏਵਂ ਯਾਵ ਉਪਚਾਰਤੋ ਅਪ੍ਪਨਾਕੋਟਿ, ਤਾਵ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੇ ਕੇਚੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਰਿਚਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਆਦਿਕੇਨੇਵ ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਭੇਦਂ ਪਨ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸਥਾਵਰਾਦਿਦੁਕਤਿਕਪ੍ਪਭੇਦੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਣ੍ਠਾਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ‘‘ਯੇ ਕੇਚੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਭੂਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਸ੍ਸ ਯਂ ਵਿਭੂਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਤਸਥਾਵਰਾਦਿਦੁਕਤ੍ਤਿਕਆਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਭੇਦਦੀਪਕਂ ‘‘ਯੇ ਕੇਚੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ.

ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਤਸਥਾਵਰਦੁਕਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਟ੍ਠਦੁਕਂ ਦੂਰਸਨ੍ਤਿਕਦੁਕਂ ਭੂਤਸਮ੍ਭਵੇਸਿਦੁਕਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦੁਕਾਨਿ, ਦੀਘਾਦੀਹਿ ਚ ਛਹਿ ਪਦੇਹਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦਸ੍ਸ ਤੀਸੁ, ਅਣੁਕਪਦਸ੍ਸ ਚ ਦ੍ਵੀਸੁ ਤਿਕੇਸੁ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ਦੀਘਰਸ੍ਸਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਤਿਕਂ ਮਹਨ੍ਤਾਣੁਕਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਤਿਕਂ ਥੂਲਾਣੁਕਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਤਿਕੇ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਵਚਨਂ. ਪਾਣਾ ਏਵ ਭੂਤਾ ਪਾਣਭੂਤਾ. ਅਥ ਵਾ ਪਾਣਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਣਾ. ਏਤੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਬਦ੍ਧੇ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਸਤ੍ਤੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਭੂਤਾ. ਏਤੇਨ ਏਕਵੋਕਾਰਚਤੁਵੋਕਾਰਸਤ੍ਤੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਨ੍ਤਿ, ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਾਣਭੂਤਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਦੁਕਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਤਸਾ ਵਾ ਥਾਵਰਾ ਵਾ ਅਨਵਸੇਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸਾ, ਸਤਣ੍ਹਾਨਂ ਸਭਯਾਨਞ੍ਚੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਥਾਵਰਾ, ਪਹੀਨਤਣ੍ਹਾਭਯਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਅਵਸੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾ, ਸਬ੍ਬੇਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਦੁਕਤਿਕੇਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ – ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਾਣਭੂਤਤ੍ਥਿ ਤਸਾ ਵਾ ਥਾਵਰਾ ਵਾ ਅਨਵਸੇਸਾ, ਇਮੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤੁ ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਯਾਵ ਭੂਤਾ ਵਾ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਵਾ ਇਮੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤੁ ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਦੀਘਰਸ੍ਸਮਜ੍ਝਿਮਾਦਿਤਿਕਤ੍ਤਯਦੀਪਕੇਸੁ ਦੀਘਾ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਛਸੁ ਪਦੇਸੁ ਦੀਘਾਤਿ ਦੀਘਤ੍ਤਭਾਵਾ ਨਾਗਮਚ੍ਛਗੋਧਾਦਯੋ. ਅਨੇਕਬ੍ਯਾਮਸਤਪ੍ਪਮਾਣਾਪਿ ਹਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਨਾਗਾਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਾ ਅਨੇਕਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਾਪਿ ਮਚ੍ਛਗੋਧਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਮਹਨ੍ਤਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਭਾਵਾ ਜਲੇ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾਦਯੋ, ਥਲੇ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਾਦਯੋ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਦਾਨਵਾਦਯੋ. ਆਹ ਚ – ‘‘ਰਾਹੁਗ੍ਗਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੀਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੫). ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਯੋਜਨਸਤਾਨਿ, ਬਾਹੂ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਸਤਪਰਿਮਾਣਾ, ਪਞ੍ਞਾਸਯੋਜਨਂ ਭਮੁਕਨ੍ਤਰਂ, ਤਥਾ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾ, ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਯੋਜਨਸਤਾਨੀਤਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਅਸ੍ਸਗੋਣਮਹਿਂਸਸੂਕਰਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਾ. ਰਸ੍ਸਕਾਤਿ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਵਾਮਨਾਦਯੋ ਦੀਘਮਜ੍ਝਿਮੇਹਿ ਓਮਕਪ੍ਪਮਾਣਾ ਸਤ੍ਤਾ. ਅਣੁਕਾਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਗੋਚਰਾ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਵਿਸਯਾ ਉਦਕਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਭਾਵਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਊਕਾਦਯੋ ਵਾ. ਅਪਿਚ ਯੇ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਮਹਨ੍ਤਮਜ੍ਝਿਮੇਹਿ ਥੂਲਮਜ੍ਝਿਮੇਹਿ ਚ ਓਮਕਪ੍ਪਮਾਣਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਅਣੁਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਥੂਲਾਤਿ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਤ੍ਤਭਾਵਾ ਮਚ੍ਛਕੁਮ੍ਮਸਿਪ੍ਪਿਕਸਮ੍ਬੁਕਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤਾ.

੧੪੭. ਏਵਂ ਤੀਹਿ ਤਿਕੇਹਿ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਵਾ ਯੇਵ ਅਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਦੁਕੇਹਿਪਿ ਤੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਪਾਥਮਾਗਤਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ. ਅਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਯੇ ਪਰਸਮੁਦ੍ਦਪਰਸੇਲਪਰਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਦੀਸੁ ਠਿਤਾ. ‘‘ਯੇਵ ਦੂਰੇ ਵਸਨ੍ਤਿ ਅਵਿਦੂਰੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਦੁਕੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਦੂਰੇ ਚ ਅਵਿਦੂਰੇ ਚ ਵਸਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿ ਕਾਯੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਵਿਦੂਰੇ, ਬਹਿਕਾਯੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਦੂਰੇ. ਤਥਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਅਵਿਦੂਰੇ, ਬਹਿਉਪਚਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਦੂਰੇ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰੇ ਗਾਮੇ ਜਨਪਦੇ ਦੀਪੇ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਅਵਿਦੂਰੇ, ਪਰਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਦੂਰੇ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਭੂਤਾਤਿ ਜਾਤਾ, ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਯੇ ਭੂਤਾ ਏਵ, ਨ ਪੁਨ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਮ੍ਭਵਮੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਸਂਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਂ ਏਸਨ੍ਤਾਨਂ ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯਾਵ ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਨਾਮ. ਅਣ੍ਡਕੋਸਂ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਞ੍ਚ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਸਂਸੇਦਜਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ ਚ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਨਾਮ. ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਭੁਤਿ ਭੂਤਾ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਵਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਸਮ੍ਭਵੇਸੀ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਭੂਤਾਤਿ.

੧੪੮. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਹਿਤਸੁਖਾਗਮਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਹਿਤਦੁਕ੍ਖਾਨਾਗਮਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨਾਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਪਰੋ ਪਰਂ ਨਿਕੁਬ੍ਬੇਥਾ’’ਤਿ. ਏਸ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਪਰਂ ਹੀ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਨ ਸੋਭਨੋ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰੋਤਿ ਪਰਜਨੋ. ਪਰਨ੍ਤਿ ਪਰਜਨਂ. ਨ ਨਿਕੁਬ੍ਬੇਥਾਤਿ ਨ ਵਞ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਨਾਤਿਮਞ੍ਞੇਥਾਤਿ ਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਓਕਾਸੇ, ਗਾਮੇ ਵਾ ਨਿਗਮੇ ਵਾ ਖੇਤ੍ਤੇ ਵਾ ਞਾਤਿਮਜ੍ਝੇ ਵਾ ਪੂਗਮਜ੍ਝੇ ਵਾਤਿਆਦਿ. ਨਨ੍ਤਿ ਏਤਂ. ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਵਾ ਸੁਗਤਂ ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਤਂ ਵਾਤਿਆਦਿ. ਬ੍ਯਾਰੋਸਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਤਿ ਕਾਯਵਚੀਵਿਕਾਰੇਹਿ ਬ੍ਯਾਰੋਸਨਾਯ ਚ, ਮਨੋਵਿਕਾਰੇਨ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਚ. ‘‘ਬ੍ਯਾਰੋਸਨਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਬ੍ਯਾਰੋਸਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਦਞ੍ਞਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਟਿਪਦਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੧੯; ਉਦਾ. ੪੫; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੫). ਨਾਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਮਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਨ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ ਵਾ ਖੇਮਿਨੋ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿ ਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨੇਵ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਯ੍ਯ. ਕਿਂ ਪਨ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਯੋ ਕੋਚਿ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਞ੍ਚਨਾਦੀਹਿ ਨਿਕਤੀਹਿ ਨ ਨਿਕੁਬ੍ਬੇਥ, ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਚ ਨਵਹਿ ਮਾਨਵਤ੍ਥੂਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਦੇਸੇ ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਯਾਰੋਸਨਾਯ ਵਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਤਿ.

੧੪੯. ਏਵਂ ਅਹਿਤਦੁਕ੍ਖਾਨਾਗਮਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਉਪਮਾਯ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਾਤਾ ਯਥਾ ਨਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਮਾਤਾ ਨਿਯਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਜਾਤਂ ਓਰਸਂ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਏਕਪੁਤ੍ਤਮੇਵ ਆਯੁਸਾ ਅਨੁਰਕ੍ਖੇ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਗਮਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਯੁਮ੍ਪਿ ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖੇ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਇਦਂ ਮੇਤ੍ਤਮਾਨਸਂ ਭਾਵਯੇ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਨਯੇ ਵਡ੍ਢਯੇ, ਤਞ੍ਚ ਅਪਰਿਮਾਣਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਅਨਵਸੇਸਫਰਣਵਸੇਨ ਅਪਰਿਮਾਣਂ ਭਾਵਯੇਤਿ.

੧੫੦. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਡ੍ਢਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਮੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਿਜ੍ਜਤਿ ਤਾਯਤਿ ਚਾਤਿ ਮਿਤ੍ਤੋ, ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਸਿਨਿਯ੍ਹਤਿ, ਅਹਿਤਾਗਮਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਮੇਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸੇ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ. ਮਨਸਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਮਾਨਸਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਾਵਯੇਤਿ ਵਡ੍ਢਯੇ. ਨਾਸ੍ਸ ਪਰਿਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਮਾਣਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿ. ਤੇਨ ਅਰੂਪਭਵਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਧੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ. ਤੇਨ ਕਾਮਭਵਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੇਮਜ੍ਝਂ. ਤੇਨ ਰੂਪਭਵਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਸਮ੍ਬਾਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਾਧਵਿਰਹਿਤਂ, ਭਿਨ੍ਨਸੀਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੀਮਾ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵੇਰਨ੍ਤਿ ਵੇਰਵਿਰਹਿਤਂ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾਪਿ ਵੇਰਚੇਤਨਾਪਾਤੁਭਾਵਵਿਰਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਂ. ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕੋਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਵਿਗਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਸਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਞ੍ਹਿ ਏਤਂ, ਯਦਿਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੋ ਸਪਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਯਂ ਅਨੁਪਦਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਯਦੇਤਂ ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਮਾਨਸਂ ਭਾਵਯੇ ਅਪਰਿਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਅਪਰਿਮਾਣਂ ਮੇਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਵਯੇ ਵਡ੍ਢਯੇ, ਵੁਡ੍ਢਿਂ, ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਗਮਯੇ. ਕਥਂ? ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਚ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਂ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਾ, ਅਧੋ ਯਾਵ ਅਵੀਚਿਤੋ, ਤਿਰਿਯਂ ਯਾਵ ਅਵਸੇਸਦਿਸਾ. ਉਦ੍ਧਂ ਵਾ ਆਰੁਪ੍ਪਂ, ਅਧੋ ਕਾਮਧਾਤੁਂ, ਤਿਰਿਯਂ ਰੂਪਧਾਤੁਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਫਰਨ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ ਚ ਤਂ ਯਥਾ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਅਵੇਰਂ, ਅਸਪਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਹੋਤਿ ਤਥਾ ਸਮ੍ਬਾਧਵੇਰਸਪਤ੍ਤਾਭਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਭਾਵਯੇ. ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਭਾਵਨਾਸਮ੍ਪਦਂ ਪਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਓਕਾਸਲਾਭਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰੇਸੁ ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯੇਨ ਅਵੇਰਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਚ ਪਰੇਸਂ ਆਘਾਤਪਟਿਵਿਨਯੇਨ ਅਸਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ ਅਵੇਰਂ ਅਸਪਤ੍ਤਂ ਅਪਰਿਮਾਣਂ ਮੇਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਉਦ੍ਧਂ ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚਾਤਿ ਤਿਵਿਧਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਵਯੇ ਵਡ੍ਢਯੇਤਿ.

੧੫੧. ਏਵਂ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਵਡ੍ਢਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਭਾਵਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਰਤੋ ਇਰਿਯਾਪਥਨਿਯਮਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਂ ਚਰਂ…ਪੇ… ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਏਵਮੇਤਂ ਮੇਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ‘‘ਨਿਸੀਦਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ, ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੭; ਵਿਭ. ੫੦੮) ਵਿਯ ਇਰਿਯਾਪਥਨਿਯਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਵਿਨੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਚਰਂ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਯਾਵਤਾ ਵਿਗਤਮਿਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ, ਅਥ ਏਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ.

ਅਥ ਵਾ ਏਵਂ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਵਡ੍ਢਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਸੀਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਂ ਚਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹਿ ਤਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਚਰਂ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਯਾਵਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਏਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਚਰਂ ਵਾਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸੋ ਯਾਵਤਾ ਏਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਵਤਾ ਵਿਤਮਿਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਂ ਚਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵ ਸਯਾਨੋ, ਯਾਵਤਾਸ੍ਸ ਵਿਤਮਿਦ੍ਧੋ. ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਂ ਤਂ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਮਿ, ਮਾਨਸਂ ਭਾਵਯੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਥਾ ਭਾਵਯੇ, ਯਥਾ ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਯਾਵਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ, ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਤਾ ਏਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਾਵਤਾ ਵਿਤਮਿਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਏਵਂ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਵਸੀਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੇ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਮੇਤਂ ਵਿਹਾਰਮਿਧਮਾਹੂ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਸੁਖਿਨੋਵ ਖੇਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ‘‘ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੋ, ਏਤਂ ਚਤੂਸੁ ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਸੁ ਨਿਦ੍ਦੋਸਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਕਰਤ੍ਤਾ ਚ ਇਧ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਮਾਹੁ, ਸੇਟ੍ਠਵਿਹਾਰਮਾਹੂਤਿ. ਯਤੋ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ ਤਿਟ੍ਠਂ ਚਰਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਸਯਾਨੋ ਵਾ ਯਾਵਤਾਸ੍ਸ ਵਿਤਮਿਦ੍ਧੋ, ਏਤਂ ਸਤਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ.

੧੫੨. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮੇਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਣਨਿਸੇਧਨਮੁਖੇਨ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਦੇਵ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਭੂਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਅਨੁਪਗ੍ਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਦੇਸਨਂ ਸਮਾਪੇਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਮੇਤਂ ਵਿਹਾਰਮਿਧਮਾਹੂ’’ਤਿ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਵਿਹਾਰੋ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ, ਤੇ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥਾਦਿਅਨੁਸਾਰੇਨ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਰਪੁਞ੍ਜੋਯਂ, ਨ ਇਧ ਸਤ੍ਤੂਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੭੧) ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਅਨੁਪਗ੍ਗਮ੍ਮ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲੇਨ ਸੀਲਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਯੋਪਾਯਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਗੇਧੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਹਿ ਤਨੁਭਾਵੇਨ ਅਨਵਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਕਾਮੇਸੁ ਗੇਧਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਵਿਨਯਿਤ੍ਵਾ ਵੂਪਸਮੇਤ੍ਵਾ ਨ ਹਿ ਜਾਤੁ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯ ਪੁਨ ਰੇਤਿ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਪੁਨ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਂ ਨ ਏਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਦੇਸਨਂ ਸਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਗਚ੍ਛਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਵਿਹਰਥ. ਇਮਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ ਮਾਸਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਸੁ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਦਿਵਸੇਸੁ ਗਣ੍ਡਿਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਉਸ੍ਸਾਰੇਥ, ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਰੋਥ, ਸਾਕਚ੍ਛਥ, ਅਨੁਮੋਦਥ, ਇਦਮੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਸੇਵਥ, ਭਾਵੇਥ, ਬਹੁਲੀਕਰੋਥ. ਤੇਪਿ ਵੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਭੇਰਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਹਿਤਕਾਮਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਦੇਵਤਾਯੋ ਚ ‘‘ਭਦਨ੍ਤਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਹਿਤਕਾਮਾ’’ਤਿ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਪਟਿਯਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਪਾਦਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਆਰਕ੍ਖਂ ਸਂਵਿਦਹਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥੇਵ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਚ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਤੇਮਾਸੇ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸੁਨ੍ਤਿ.

ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਕੁਸਲੇਨ ਤਥਾਗਤੇਨ,

ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੇਨ ਕਥਿਤਂ ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਂ;

ਕਤ੍ਵਾਨੁਭੁਯ੍ਯ ਪਰਮਂ ਹਦਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਂ,

ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤਿ ਸਮਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾ.

ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਤਂ ਅਮਤਮਬ੍ਭੁਤਮਰਿਯਕਨ੍ਤਂ,

ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ;

ਵਿਞ੍ਞੂ ਜਨੋ ਵਿਮਲਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾ,

ਭੇਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਤਤਂ ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਹੇਮਵਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋਤਿ ਹੇਮਵਤਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਪੁਚ੍ਛਾਵਸਿਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਹੇਮਵਤੇਨ ਹਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਛਸੁ ਲੋਕੋ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਾਤਾਗਿਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਇਤਿ ਸਾਤਾਗਿਰੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰੇਹਿ, ‘‘ਕਚ੍ਚਿਮਨੋ’’ਤਿਆਦਿ ਹੇਮਵਤੇਨ, ‘‘ਛਸੁ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿ ਭਗਵਤਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੇਮਵਤਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਸਾਤਾਗਿਰਿਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਹਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਾਯਂ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਗਾਥਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕੇਸੁ ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਾਨਿ ਠਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਹਤਿਯਾ ਪੂਜਾਯ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਅਵਿਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵਿਯ ਏਕਗ੍ਘਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਦੀਘਾਯੁਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਤਾ. ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਬਹੁਤਰੇਨ ਜਨੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਾ ਏਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਾਤੁਪੂਜਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਜਨਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ‘‘ਧਾਤੁਯੋ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸੁਵਣ੍ਣਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਵਿਯ ਧਾਤੁਯੋ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ.

ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਏਕਂਯੇਵ ਧਾਤੁਘਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ਯੋਜਨਂ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚ. ਤਸ੍ਸ ਏਕੇਕਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਕਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਕਿਕੀ ਰਾਜਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ; ਏਕਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਥਵਿਨ੍ਧਰੋ ਨਾਮ; ਏਕਂ ਸੇਨਾਪਤਿਪਮੁਖਾ ਅਮਚ੍ਚਾ; ਏਕਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪਮੁਖਾ ਜਾਨਪਦਾ ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਏਕਗ੍ਘਨਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਪਟਿਭਾਗਾ ਚ ਨਾਨਾਰਤਨਮਯਾ ਇਟ੍ਠਕਾ ਅਹੇਸੁਂ ਏਕੇਕਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾ. ਤੇ ਹਰਿਤਾਲਮਨੋਸਿਲਾਹਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਕਿਚ੍ਚਂ ਸੁਰਭਿਤੇਲੇਨ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਚੇਤਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ.

ਏਵਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਚੇਤਿਯੇ ਦ੍ਵੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਹਾਯਕਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਸਾਵਕਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਦੀਘਾਯੁਕਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਮੁਖਸਾਵਕਾਯੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਇਤਰੇ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਾਸਨੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤਿ ਧੁਰਾਨੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਥੇਰਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਧੁਰਾਨੀ’’ਤਿ ਕਥੇਸੁਂ – ‘‘ਵਾਸਧੁਰਂ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧੁਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ, ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਭਾਣਵਾਰਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਕੁਲੇ ਵਾ ਗਣੇ ਵਾ ਨਿਰਾਲਯੇਨ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਘਟਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾਯਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਤਂ ਵਾਸਧੁਰਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮੇਨ ਪਨ ਏਕਂ ਵਾ ਨਿਕਾਯਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਨਿਕਾਯੇ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਸੁਵਿਸਦਂ ਸਾਸਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਤਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧੁਰਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਧੁਰਾਨਂ ਵਾਸਧੁਰਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਪਨਮ੍ਹਾ ਦਹਰਾ, ਵੁਡ੍ਢਕਾਲੇ ਵਾਸਧੁਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧੁਰਂ ਤਾਵ ਪੂਰੇਮਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਆਰਭਿਂਸੁ. ਤੇ ਪਕਤਿਯਾਵ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਕਲੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਪਕਤਞ੍ਞਨੋ ਵਿਨਯੇ ਚ ਅਤਿਵਿਯ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕੁਸਲਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਰਿਵਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਪਰਿਵਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭੋ, ਏਕਮੇਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਸਤਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਵਾਰਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਾ ਵਿਹਰਿਂਸੁ, ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ.

ਤਦਾ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਮਕਾਵਾਸੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਚ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਚ. ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਚਣ੍ਡੋ ਹੋਤਿ ਫਰੁਸੋ, ਮੁਖਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ‘‘ਇਦਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਦੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਕਿਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਇਤਰੋ ‘‘ਵਿਨਯਧਰਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ‘‘ਸਚੇ ਇਮਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਨਯਧਰਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਦ੍ਧਾ ਮੇ ਸਾਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕ੍ਖਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਤਾਵਦੇਵ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਆਦਾਯ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਥੇਰੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਵਿਹਰਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤੁਕਾਮੋ ਵਿਯ ਅਕਾਸਿ. ਤਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਮਾਨੋਪਿ ਅਟ੍ਠਾਸਿਯੇਵ. ਥੇਰਾ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੇਨ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਹ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਵਾਦੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਯਦਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਇਧਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਯਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਥੇਰਾ ‘‘ਓਸਟਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਯਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ‘‘ਏਵਂ ਕਰਿਯਮਾਨੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਯ੍ਹੇਤਂ ਪਾਪਂ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤੇਨ ਨਿਪ੍ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਆਵਾਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਂ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਵਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਫਰੁਸੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਤਿ. ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਕੋ ਅਯਂ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਾਨਂ ਪਰਿਵਾਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਨਨੁ, ਆਵੁਸੋ, ਓਸਟਂ ਵਤ੍ਥੁ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੋਸਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਇਮੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ਨੇਵ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਂਸੁ, ਨ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਅਕਂਸੁ. ਕਿਂ ਨਾਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਤੇਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ – ‘‘ਨੂਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘ਵਿਨਯਧਰਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਭਣਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਆਰੋਚੇਹਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਰਾਜਿਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਾ ਤਂ ਆਵਾਸਂ ਆਗਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਤਤੋ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਥੇਰੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਾਸਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘ਅਮ੍ਹੇ ਉਪਟ੍ਠੇਸਿ ਪਰਿਤੋਸੇਸੀ’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਮੇਵ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਥ, ਸਾਸਨਂ ਅਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਥ, ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦੇਨ ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਟ੍ਠਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਂਵਿਗ੍ਗਮਾਨਸਾ ‘‘ਮਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਮਨੁਰਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਸਾਸਨਰਤਨਂ ਸੋਬ੍ਭੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁਂ. ਤੇ ਤੇਨੇਵ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇਨ ਉਪਹਤਾਸਯਤ੍ਤਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਏਕਾਚਰਿਯੋ ਹਿਮਵਤਿ ਹੇਮਵਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਹੇਮਵਤੋ ਯਕ੍ਖੋਤਿ ਨਾਮੇਨ. ਦੁਤਿਯਾਚਰਿਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੇ ਸਾਤਪਬ੍ਬਤੇ ਸਾਤਾਗਿਰੋਤਿ ਨਾਮੇਨ. ਤੇਪਿ ਨੇਸਂ ਪਰਿਵਾਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇਸਂਯੇਵ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਪਰਿਵਾਰਾ ਯਕ੍ਖਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤਿਂਸੁ. ਹੇਮਵਤਸਾਤਾਗਿਰਾ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤੀਨਮਬ੍ਭਨ੍ਤਰਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾ ਯਕ੍ਖਰਾਜਾਨੋ ਅਹੇਸੁਂ.

ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤੀਨਞ੍ਚ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਤਾ – ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਅਟ੍ਠ ਦਿਵਸਾਨਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਤ੍ਥਂ ਹਿਮਵਤਿ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲੇ ਨਾਗਵਤਿਮਣ੍ਡਪੇ ਦੇਵਤਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰਹੇਮਵਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਂਸੁ – ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਸਮ੍ਮ, ਕੁਹਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤ੍ਵਂ ਕੁਹਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ. ‘‘ਨਟ੍ਠਾ ਮਯਂ, ਸਮ੍ਮ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਾਪਸਹਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਯਕ੍ਖਯੋਨਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਆਹ – ‘‘ਮਾਰਿਸ, ਹਿਮਵਾ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਸਮ੍ਮਤੋ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਮਮਾਪਿ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਹੇਮਵਤੋਪਿ ਆਹ – ‘‘ਮਾਰਿਸ, ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸੋ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਸਮ੍ਮਤੋ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਮਮਾਪਿ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸਹਾਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਮੇਵ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਸਮਾਨੇਸੁ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਏਕਯੋਜਨਤਿਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਦਾ.

ਅਥਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਕਤਪਣਿਧਾਨੋ ਯਾਵ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਜਾਤਕਂ, ਤਾਵ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ, ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਪਦਨਿਦਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਦੇਵਤਾਹਿ ਆਯਾਚਿਤੋ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਾਨਿ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ਦੇਵਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਕਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ. ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਇਮੇ ਰਾਜਯਕ੍ਖਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ. ‘‘ਖਿਡ੍ਡਾਪਸੁਤਤ੍ਤਾ ਨੇਵਾਦ੍ਦਸਂਸੂ’’ਤਿ ਏਕੇ. ਏਸ ਨਯੋ ਜਾਤਿਯਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੇ ਬੋਧਿਯਞ੍ਚ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਿ ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਂ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕਾਰਂ ਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਮਹਾਭੂਮਿਚਾਲਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨਿ ਚ ਏਤੇਸਂ ਏਕੋ ਸਾਤਾਗਿਰੋਯੇਵ ਪਠਮਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾਰਣਞ੍ਚ ਤੇਸਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਸ੍ਸੋਸਿ, ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਹੇਮਵਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਗਤੋ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸਹਾਯਕੋ, ਨੋ’’ਤਿ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਞ੍ਚਿਤੋ ਮੇ ਸਹਾਯੋ, ਯੋ ਏਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਨ ਸੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਗਵਾ ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇਪਿ ਚ ਸੂਰਿਯੇ ਦੇਸਨਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ‘‘ਸਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਹਾਗਮ੍ਮ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਅਸ੍ਸਯਾਨਗਰੁਲ਼ਯਾਨਾਦੀਨਿ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਯਕ੍ਖਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਾਭਿਮੁਖੋ ਪਾਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਹੇਮਵਤੋਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਾਤਿ-ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨ-ਬੋਧਿਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਸ੍ਵੇਵ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾਵ ਪਤਿਵਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪਵਤ੍ਤਨੇ ਪਨ ਤਾਨਿ ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਚਿਰਤਰਂ ਠਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿਮਵਤਿ ਤਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਪਾਤੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਯਤੋ ਅਹਂ ਜਾਤੋ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਅਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਏਵਂ ਅਭਿਰਾਮੋ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਹਨ੍ਦ ਦਾਨਿ ਮਮ ਸਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਮ੍ਮ ਤੇਨ ਸਹ ਇਮਂ ਪੁਪ੍ਫਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਥੇਵ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸਾਭਿਮੁਖੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਹੇਮਵਤੋ ਆਹ – ‘‘ਯਤੋ ਅਹਂ, ਮਾਰਿਸ, ਜਾਤੋ, ਨਾਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਏਵਂ ਅਕਾਲਕੁਸੁਮਿਤੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਅਭਿਰਾਮੋ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਪੁਪ੍ਫਸਿਰਿਂ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਆਹ – ‘‘ਜਾਨਾਸਿ, ਪਨ, ਤ੍ਵਂ ਮਾਰਿਸ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਇਮਂ ਅਕਾਲਪੁਪ੍ਫਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮਂ, ਮਾਰਿਸ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਨ ਕੇਵਲ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇਯੇਵ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਹੇਮਵਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਨੇਤੁਕਾਮੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਅਯਮੇਵਮਾਹਾਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ.

੧੫੩. ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਜਾਤਿ ਅਯਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵੋ ਪਕ੍ਖਗਣਨਤੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਉਪਵਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪੋਸਥੋ. ਤੀਸੁ ਵਾ ਉਪੋਸਥੇਸੁ ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਉਪੋਸਥੋ, ਨ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀ ਉਪੋਸਥੋ, ਨ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਅਟ੍ਠਙ੍ਗਉਪਵਾਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਉਪੋਸਥਸਦ੍ਦੋ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਆਯਾਮਾਵੁਸੋ, ਕਪ੍ਪਿਨ, ਉਪੋਸਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਉਪੋਸਥਸਦ੍ਦੋ. ‘‘ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਖੋ ਵਿਸਾਖੇ ਉਪੋਸਥੋ ਉਪਵੁਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੮.੪੩) ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ ਵੇਰਮਣਿਆਦਿਕੇਸੁ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੇਸੁ. ‘‘ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵੇ ਸਦਾ ਫਗ੍ਗੁ, ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸੁਪੋਸਥੋ ਸਦਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੭੯) ਉਪਵਾਸੇ. ‘‘ਉਪੋਸਥੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੬; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੫੮) ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਸੀਸਂਨ੍ਹਾਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੮੫; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੫੬) ਦਿਵਸੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਸੇਸਤ੍ਥਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਸਾਲ਼੍ਹੀਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸਂਯੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਉਪੋਸਥੋ’’ਤਿ. ਪਾਟਿਪਦੋ ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਏਵਂ ਗਣਿਯਮਾਨੇ ਅਜ੍ਜ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਦਿਵਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦਿਵਿ ਭਵਾਨਿ ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ, ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਿਬ੍ਬਾ. ਕਾਨਿ ਤਾਨਿ? ਰੂਪਾਨਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਦੇਵਾਨਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਤੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਸਰੀਰਵਤ੍ਥਾਭਰਣਵਿਮਾਨਪ੍ਪਭਾਹਿ ਅਬ੍ਭਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਰਹਿਤਾਯ ਚਨ੍ਦਪ੍ਪਭਾਯ ਚ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ ਅਲਙ੍ਕਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਵਿਸੇਸਾਲਙ੍ਕਤੋ ਚ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਯ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦਿਬ੍ਬਾ ਰਤ੍ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਰਤ੍ਤਿਗੁਣਵਣ੍ਣਨਾਪਦੇਸੇਨਾਪਿ ਸਹਾਯਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਅਨੋਮਨਾਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਹਨ੍ਦ ਪਸ੍ਸਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੋਮੇਹਿ ਅਲਾਮਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਨਾਮਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੋਮਨਾਮੋ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੯੨; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੯੭; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੨) ਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਨੋਮੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਨਾਮਂ, ‘‘ਭਗ੍ਗਰਾਗੋਤਿ ਭਗਵਾ, ਭਗ੍ਗਦੋਸੋਤਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੮੪) ਨਯੇਨ ਚ ਅਨੋਮੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਨਾਮਂ. ਏਸ ਨਯੋ ‘‘ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇ ਅਨੁਸਾਸਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਪਜਹਥ, ਇਮਂ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਥਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾ. ਅਪਿਚ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ, ਯਥਾ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ ਸਤ੍ਤੇ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੯੦) ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ ਸਤ੍ਥਾ. ਤਂ ਅਨੋਮਨਾਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ. ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਬ੍ਯਵਸਾਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਹ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨਂ. ਗੋਤਮਨ੍ਤਿ ਗੋਤਮਗੋਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਥਾ, ਨ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਮਾ ਵਿਮਤਿਂ ਅਕਾਸਿ, ਏਕਨ੍ਤਬ੍ਯਵਸਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਵ ਏਹਿ ਪਸ੍ਸਾਮ ਗੋਤਮਨ੍ਤਿ.

੧੫੪. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਹੇਮਵਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ‘ਅਨੋਮਨਾਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਚ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਲੋਕੇ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਟਿਞ੍ਞੇਹਿ ਪੂਰਣਾਦਿਸਦਿਸੇਹੇਵ ਲੋਕੋ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ. ਸੋ ਪਨ ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਅਦ੍ਧਾ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਮਨੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਚ੍ਚੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਮਨੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਸੁਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤੋ, ਅਚਲੋ ਅਸਮ੍ਪਵੇਧੀ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭੂਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ. ਤਾਦਿਨੋਤਿ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ. ਪੁਚ੍ਛਾ ਏਵ ਵਾ ਅਯਂ ‘‘ਸੋ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦੀ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ. ਇਟ੍ਠੇ ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਚਾਤਿ ਏਵਰੂਪੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ. ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾ. ਵਸੀਕਤਾਤਿ ਵਸਂ ਗਮਿਤਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਦਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਕਚ੍ਚਿ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਮਨੋ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ, ਉਦਾਹੁ ਯਾਵ ਚਲਨਪਚ੍ਚਯਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਾਵ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ. ਸੋ ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਕਚ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਸਮਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਾਦੀ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ, ਯੇ ਚ ਖੋ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਰਾਗਦੋਸਵਸੇਨ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਕਚ੍ਚਿ ਵਸੀਕਤਾ, ਉਦਾਹੁ ਕਦਾਚਿ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.

੧੫੫. ਤਤੋ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੇ ਬ੍ਯਵਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣੇ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਮਨੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤੋ, ਪਥਵੀਸਮੋ ਅਵਿਰੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ, ਸਿਨੇਰੁਸਮੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਚਲਨਟ੍ਠੇਨ, ਇਨ੍ਦਖੀਲਸਮੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮਾਰਪਰਵਾਦਿਗਣੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਭਗਵਤੋ ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਨੋ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ ਅਚਲੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਸ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਭੂਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਰਾਗਾਦਿਕਾਲੇ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਨਾਗਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਵਿਸੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਚਲੋ ਅਹੋਸਿ, ਵਧਕੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਪ੍ਪਦੁਸ੍ਸਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਨ੍ਤੇ ਛੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ; ਤਥਾ ਮਹਾਕਪਿਭੂਤਸ੍ਸ ਮਹਤਿਯਾ ਸਿਲਾਯ ਸੀਸੇ ਪਹਟਸ੍ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਚ ਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ; ਤਥਾ ਵਿਧੁਰਪਣ੍ਡਿਤਭੂਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨੇ ਕਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਪਪਾਤੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤਸ੍ਸੇਵ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਆਹ ਸਾਤਾਗਿਰੋ – ‘‘ਮਨੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ’’ਤਿ.

ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦਿਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਮਨੋ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ, ਨ ਯਾਵ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਞ੍ਚਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਾਦੀ, ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ, ਚਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਮੁਤ੍ਤਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਿਣ੍ਣਾਵੀਤਿ ਤਾਦੀ, ਤਨ੍ਨਿਦ੍ਦੇਸਾਤਿ ਤਾਦੀ. ਕਥਂ ਭਗਵਾ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇ ਤਾਦੀ? ਭਗਵਾ ਲਾਭੇਪਿ ਤਾਦੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੩੮).

ਏਵਮਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਲਾਭਾਦਯੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾ ਏਵ ਵਾ ਅਯਂ. ਸੋ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦੀ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇ ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਸਮਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਤਾਦੀ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਭਗਵਾ ਸੁਖੂਪਸਂਹਾਰਕਾਮਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਕਾਮਤਾਯ ਚ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮਚਿਤ੍ਤੋ, ਯਾਦਿਸੋ ਅਤ੍ਤਨਿ, ਤਾਦਿਸੋ ਪਰੇਸੁ, ਯਾਦਿਸੋ ਮਾਤਰਿ ਮਹਾਮਾਯਾਯ, ਤਾਦਿਸੋ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਯ, ਯਾਦਿਸੋ ਪਿਤਰਿ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੇ, ਤਾਦਿਸੋ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੇ, ਯਾਦਿਸੋ ਪੁਤ੍ਤੇ ਰਾਹੁਲੇ, ਤਾਦਿਸੋ ਵਧਕੇਸੁ ਦੇਵਦਤ੍ਤਧਨਪਾਲਕਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਾਦੀਸੁ. ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇਪਿ ਤਾਦੀ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵਾਹ ਸਾਤਾਗਿਰੋ – ‘‘ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦਿਨੋ’’ਤਿ.

ਅਥੋ ਇਟ੍ਠੇ ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਚਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਇਟ੍ਠਂ ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ, ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਰਾਗਦੋਸਵਸੇਨ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਵਸੀਕਤਾ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਤੇਸਂ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਨਾਵਿਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੁਪਣਿਹਿਤਮਨਤਾਯ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਹਿ ਸੋ ਯਤ੍ਥ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਸਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਵਸੀਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਾਰਾਭਾਵਤੋ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਪਣਿਹਿਤਮਨਤਾਯ ਚ ਮਨੋਸਮਾਚਾਰਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦਿਤਾਯ ਕਾਯਸਮਾਚਾਰਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਵਸੀਭਾਵੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਵਾਚਾਯ ਵਚੀਸਮਾਚਾਰਸੁਦ੍ਧਿ. ਤਥਾ ਸੁਪਣਿਹਿਤਮਨਤਾਯ ਲੋਭਾਦਿਸਬ੍ਬਦੋਸਾਭਾਵੋ, ਸਬ੍ਬਭੂਤੇਸੁ ਤਾਦਿਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਦਿਗੁਣਸਬ੍ਭਾਵੋ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਵਸੀਭਾਵੇਨ ਪਟਿਕੂਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਸਞ੍ਞਿਤਾਦਿਭੇਦਾ ਅਰਿਯਿਦ੍ਧਿ, ਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੫੬. ਏਵਂ ਹੇਮਵਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨੇਵ ਤਾਦਿਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਮਿਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਤ੍ਥਂ ਇਦਾਨਿ ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਯਵਸੇਨਾਪਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਮਿਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਤ੍ਥਮੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨਾਪਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਅਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਾਯ ਪਠਮਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਵਿਰਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਆਰਾ ਪਮਾਦਮ੍ਹਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤੋ ਦੂਰੀਭਾਵੇਨ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਿਰਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਆਰਾ ਪਮਦਮ੍ਹਾ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਆਰਾ ਮਾਤੁਗਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਝਾਨਂ ਨ ਰਿਞ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਤਿਵਿਧਾਯ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਿਰਤਿਯਾ ਬਲਵਭਾਵਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਝਾਨਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਰਤਿ ਬਲਵਤੀ ਹੋਤੀਤਿ.

੧੫੭. ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਤਰਹਿ, ਅਤੀਤੇਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦੀਹਿ ਪਟਿਵਿਰਤੋ, ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਚ ਵਿਰਤਿਯਾ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤਂ ਤਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਲਭਿ, ਸਦੇਵਕੋ ਚਸ੍ਸ ਲੋਕੋ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਸੋ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਤਤਿਯਪਾਦੇ ‘‘ਪਮਾਦਮ੍ਹਾ ਪਮਦਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਾਠੋ. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਦੇ ਚ ਝਾਨਂ ਨ ਰਿਞ੍ਚਤੀਤਿ ਝਾਨਂ ਰਿਤ੍ਤਕਂ ਸੁਞ੍ਞਕਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੫੮. ਏਵਂ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਖੀਣਾਤੀਤਿ ਖੀਣੋ, ਵਿਹਿਂਸਤਿ ਬਧਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਾਚਾਯ ਪਥੋ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ, ਖੀਣੋ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਖੀਣਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ. ਤਂ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਨ ਖੀਣਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ’’ਤਿ, ਨ ਫਰੁਸਵਾਚੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਨਾਖੀਣਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨ ਅਖੀਣਵਚਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਰੁਸਵਚਨਞ੍ਹਿ ਪਰੇਸਂ ਹਦਯੇ ਅਖੀਯਮਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਾਦਿਸਵਚਨੋ ਕਚ੍ਚਿ ਨ ਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਭੂਤੀਤਿ ਵਿਨਾਸੋ, ਵਿਭੂਤਿਂ ਕਾਸਤਿ ਕਰੋਤਿ ਵਾਤਿ ਵਿਭੂਤਿਕਂ, ਵਿਭੂਤਿਕਮੇਵ ਵੇਭੂਤਿਕਂ, ਵੇਭੂਤਿਯਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪੇਸੁਞ੍ਞਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਤੋ ਭੇਦਨੇਨ ਵਿਨਾਸਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੧੫੯. ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਤਰਹਿ, ਅਤੀਤੇਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਮੁਸਾਵਾਦਾਦੀਹਿ ਪਟਿਵਿਰਤੋ, ਤਸ੍ਸਾ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਚ ਵਿਰਤਿਯਾ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤਂ ਤਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਲਭਿ, ਸਦੇਵਕੋ ਚਸ੍ਸ ਲੋਕੋ ‘‘ਮੁਸਾਵਾਦਾ ਪਟਿਵਿਰਤੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾਚਾਯ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਆਹ, ‘‘ਮੁਸਾ ਚ ਸੋ ਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮੁਸਾਤਿ ਵਿਨਿਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਨਵਚਨਂ. ਤਂ ਸੋ ਨ ਭਣਤਿ. ਦੁਤਿਯਪਾਦੇ ਪਨ ਪਠਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਨ ਖੀਣਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਤ੍ਥਵਸੇਨ ਨਾਖੀਣਬ੍ਯਪ੍ਪਥੋਤਿ ਪਾਠੋ. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਦੇ ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਾਯ ਮਨ੍ਤਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਭਾਸਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਪੇਤਵਚਨਂ, ਨ ਸਮ੍ਫਂ. ਅਞ੍ਞਾਣਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਞ੍ਹਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਚਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ – ‘‘ਮਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸੋ ਭਾਸਤੀ’’ਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੧੬੦. ਏਵਂ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮੇਸੂ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ. ਤੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਨ ਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਲੁਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਅਨਾਵਿਲਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਆਵਿਲਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਮੋਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਮੋਹੇਨ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਸ੍ਸ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨੋ, ਪਞ੍ਚਚਕ੍ਖੁਵਿਸਯੇਸੁ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਯਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ.

੧੬੧. ਅਥ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਕਾਮੇਸੁ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਆਵਿਲਚਿਤ੍ਤੋ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮੋਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਮਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਪਟਿਲਭਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਚ ਉਗ੍ਘੋਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਸੋ ਰਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮੇਸੂ’’ਤਿ.

੧੬੨. ਏਵਂ ਹੇਮਵਤੋ ਭਗਵਤੋ ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਯਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠੋ ਉਦਗ੍ਗੋ ਅਤੀਤਜਾਤਿਯਂ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਵਿਸਦਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਵਚਨਪ੍ਪਥੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਰੂਪੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਗੁਣੇ ਸੋਤੁਕਾਮੋ ਆਹ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਸਂਸੁਦ੍ਧਚਾਰਣੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਮਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਛਨ੍ਦਵਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਾਕਾਰਮਾਹ, ਸਂਸੁਦ੍ਧਚਰਣੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਸਵਾ ਖੀਣਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤਾਯ ਦਸ੍ਸਨਗਮਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯ ਆਸਵਕ੍ਖਯਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਪਠਮਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਪਤ੍ਤਿਸਮਤ੍ਥਤਂ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ ਵਾ ਪਰਮਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਠਿਤਭਾਵਂ.

੧੬੩. ਤਤੋ ਯਾ ਏਸਾ ‘‘ਸੋ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੨) ਨਯੇਨ ਭਯਭੇਰਵਾਦੀਸੁ ਤਿਵਿਧਾ, ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ… ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੭੯) ਨਯੇਨ ਅਮ੍ਬਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਵਿਜ੍ਜਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਯ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਯਪਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਭਗਵਾ ਉਪੇਤੋ. ਯਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਇਧ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਹੋਤਿ, ਜਾਗਰਿਯਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਭਿਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਾਨਂ ਨਿਕਾਮਲਾਭੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪) ਨਯੇਨ ਸੇਖਸੁਤ੍ਤੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਪਨ੍ਨਰਸਪ੍ਪਭੇਦਂ ਚਰਣਂ. ਤਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਅਤਿਵਿਯ ਸਂਸੁਦ੍ਧਂ. ਯੇਪਿਮੇ ਕਾਮਾਸਵਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਆਸਵਾ, ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਸਵਾਸਨਾ ਭਗਵਤੋ ਖੀਣਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਇਮਾਯ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਦਾਯ ਖੀਣਾਸਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਦਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਤਾਗਿਰੋ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੇ ਬ੍ਯਵਸਾਯੇਨ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਿਤਹਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਗੁਣੇ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਚੇਵ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ.

੧੬੪. ਤਤੋ ਹੇਮਵਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਭਗਵਤਿ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਸਾਤਾਗਿਰਞ੍ਚ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ, ‘‘ਮਨੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਤਾਦਿਭਾਵੇਨ ਪੁਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ, ‘‘ਨ ਸੋ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਕਾਯਕਮ੍ਮੁਨਾ, ‘‘ਨ ਸੋ ਰਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮੇਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਮਨੋਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ ਪੁਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ, ‘‘ਮੁਸਾ ਚ ਸੋ ਨ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਬ੍ਯਪ੍ਪਥੇਨ ਚ ਵਚੀਕਮ੍ਮੁਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਇਮੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ‘‘ਮਨੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਧਮ੍ਮਤੋ ਨਂ ਪਸਂਸਸਿ, ਸਭਾਵਤੋ ਤਚ੍ਛਤੋ ਭੂਤਤੋ ਏਵ ਨਂ ਪਸਂਸਸਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੬੫-੧੬੬. ਤਤੋ ਸਾਤਾਗਿਰੋਪਿ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਮਾਰਿਸ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਯਾ ਞਾਤਞ੍ਚ ਅਨੁਮੋਦਿਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਤਮੇਵ ਸਂਰਾਧੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮੁਨਿਨੋ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨੁਮੋਦਸੀ’’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭਗਵਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇ ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਯਮਾਨੋ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ… ਹਨ੍ਦ ਪਸ੍ਸਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੬੭. ਅਥ ਹੇਮਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਰੁਚਿਤਗੁਣੇਹਿ ਪੁਰਿਮਜਾਤਿਬਾਹੁਸਚ੍ਚਬਲੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਸਾਤਾਗਿਰਂ ਆਹ – ‘‘ਏਣਿਜਙ੍ਘਂ…ਪੇ… ਏਹਿ ਪਸ੍ਸਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਏਣਿਮਿਗਸ੍ਸੇਵ ਜਙ੍ਘਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਣਿਜਙ੍ਘੋ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਏਣਿਮਿਗਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਵਟ੍ਟਾ ਜਙ੍ਘਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਰਤੋ ਨਿਮ੍ਮਂਸਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਸੁਸੁਮਾਰਕੁਚ੍ਛਿ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਾ. ਕਿਸਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦੀਘਰਸ੍ਸਸਮਵਟ੍ਟਿਤਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨ ਵਠਰਪੁਰਿਸਾ ਵਿਯ ਥੂਲਾ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਲਿਖਿਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਿਸਾ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਸਪਤ੍ਤਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ ਵੀਰਾ. ਏਕਾਸਨਭੋਜਿਤਾਯ ਪਰਿਮਿਤਭੋਜਿਤਾਯ ਚ ਅਪ੍ਪਾਹਾਰਾ, ਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਾਲੋਪਭੋਜਿਤਾਯ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ, ਉਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ. ‘ਅਪ੍ਪਾਹਾਰੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਅਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾਯ ਚ ਵਣ੍ਣਵਾਦੀ’ਤਿ ਇਤਿ ਚੇ ਮਂ, ਉਦਾਯਿ, ਸਾਵਕਾ ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਗਰੁਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਮਾਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਪੂਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਕ੍ਕਤ੍ਵਾ, ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਯੇ ਤੇ, ਉਦਾਯਿ, ਮਮ ਸਾਵਕਾ ਕੋਸਕਾਹਾਰਾਪਿ ਅਡ੍ਢਕੋਸਕਾਹਾਰਾਪਿ ਬੇਲੁਵਾਹਾਰਾਪਿ ਅਡ੍ਢਬੇਲੁਵਾਹਾਰਾਪਿ, ਨ ਮਂ ਤੇ ਇਮਿਨਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ…ਪੇ… ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪੨).

ਆਹਾਰੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਾਭਾਵੇਨ ਅਲੋਲੁਪਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਨ੍ਤਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮੁਨਿਨੋ. ਅਨਗਾਰਿਕਤਾਯ ਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨਮਾਨਸਤਾਯ ਚ ਵਨੇ ਝਾਯਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਹੇਮਵਤੋ ਯਕ੍ਖੋ ‘‘ਏਣਿਜਙ੍ਘਂ…ਪੇ… ਏਹਿ ਪਸ੍ਸਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੬੮. ਏਵਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਕਾਮਤਾਯ ‘‘ਸੀਹਂਵੇਕਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੀਹਂਵਾਤਿ ਦੁਰਾਸਦਟ੍ਠੇਨ ਖਮਨਟ੍ਠੇਨ ਨਿਬ੍ਭਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕੇਸਰਸੀਹਸਦਿਸਂ. ਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਭਾਵੇਨ ਏਕਚਰਂ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਏਕਚਰਂ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨਾਗਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਂ ਨੇਵ ਗਨ੍ਤਾਰਂ ਨਾਗਨ੍ਤਾਰਂ. ਅਥ ਵਾ ਆਗੁਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿਪਿ ਨਾਗੋ. ਬਲਵਾਤਿਪਿ ਨਾਗੋ. ਤਂ ਨਾਗਂ. ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਕਾਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਾਭਾਵੇਨ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਨਂ. ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਪੁਚ੍ਛਾਮ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਪ੍ਪਮੋਚਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਮਹੇਸਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਸ੍ਸ ਪਮੋਚਨਂ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ. ਯੇਨ ਵਾ ਉਪਾਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਪ੍ਪਮੋਚਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਾਤਿ. ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਹੇਮਵਤੋ ਸਾਤਾਗਿਰਞ੍ਚ ਸਾਤਾਗਿਰਪਰਿਸਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਹ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਸਾਲ਼੍ਹੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਘੋਸਿਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇ ਦੇਵਨਗਰੇ ਸਿਰਿਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਰਾਜਗਹੇ ਕਾਲ਼ੀ ਨਾਮ ਕੁਰਰਘਰਿਕਾ ਉਪਾਸਿਕਾ ਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤੀ ਸਵਾਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਉਤੁਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਠਿਤਾ ਤੇਸਂ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤੀਨਂ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਅਸ੍ਸੋਸਿ. ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ‘‘ਏਵਂ ਵਿਵਿਧਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪੀਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਿਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਤੋ ਏਵ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਿਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਵਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਕਾਲ਼ੀ ਉਪਾਸਿਕਾ ਕੁਰਰਘਰਿਕਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੬੭) ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤਾ.

੧੬੯. ਤੇਪਿ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤਯੋ ਸਹਸ੍ਸਯਕ੍ਖਪਰਿਵਾਰਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਸਮਯੇ ਇਸਿਪਤਨਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਮਕਾਰਯਿਂਸੁ ‘‘ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤਾਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਤੇਭੂਮਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਮਹਾਵ. ੧੪) ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਨਕਥਾਯ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ‘‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨਿਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਞਾਣਕਤਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ਯੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾ ਯਥਾ ਵੋਹਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਸੁ ਤਥਾ ਵੋਹਾਰਕਥਨੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨੁਰੂਪਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੁਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਵਾ ਦੇਸਨਾਯ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਪਟਿਪਾਦਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਵਾ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ਵਿਭਙ੍ਗੇਨ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਵਚਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ ਵਾ ਸਲਕ੍ਖਣਕਥਨੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਨੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵਾ ਤੀਹਿ ਪਰਿਵਟ੍ਟੇਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਕਥਨੇਨ ਅਕ੍ਖਾਤਾਰਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ. ‘‘ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੨.੪੦) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਰਂ.

ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਭੂਮਕਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਪਾਰਗੁਨ੍ਤਿ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਾਰਂ ਗਤਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਪਹਾਨੇਨ, ਭਾਵਨਾਯ, ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ, ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਗੂ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂ, ਸਬ੍ਬਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਗਤੋਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਰਗੁਂ. ਬੁਦ੍ਧਂ ਵੇਰਭਯਾਤੀਤਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਣਸਯਨਤੋ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਬ੍ਬੇਨ ਵਾ ਸਰਣਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਪਞ੍ਚਵੇਰਭਯਾਨਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਾ ਵੇਰਭਯਾਤੀਤਂ. ਏਵਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਤਿਤ੍ਥਵਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮ ਗੋਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਮਕਾਰਯਿਂਸੁ.

੧੭੦. ਅਥ ਨੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਤੇਜੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਗ੍ਗੋ ਹੇਮਵਤੋ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਾਦਿਪਾਦੇ ਕਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਲੋਕੋ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਤ੍ਤਲੋਕਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਕੁਬ੍ਬਤਿ ਸਨ੍ਥਵਨ੍ਤਿ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਥਵਂ ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਕੁਬ੍ਬਤਿ, ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਕਿਸ੍ਸ ਲੋਕੋਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਕਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਲੋਕੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੋਤਿ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਕਾਰਣਤ੍ਥੇਸੁ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ ਬਾਧੀਯਤੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੭੧. ਅਥ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਛਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਚ ਧਨਧਞ੍ਞਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਛਸੁ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਥਵਂ ਕਰੋਤਿ. ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਵਾ ਹਿ ‘‘ਅਹਂ ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਅਵਸੇਸੇਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੪੨੨). ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਏਤਾਨਿਯੇਵ ਛ ਉਪਾਦਾਯ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਲੋਕੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਛਸੁ ਸਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਦੁਕ੍ਖਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਹਤ੍ਥੇਸੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿ ਆਦਾਨਨਿਕ੍ਖੇਪਨਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਦੇਸੁ ਸਤਿ ਅਭਿਕ੍ਕਮਪਟਿਕ੍ਕਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਬ੍ਬੇਸੁ ਸਤਿ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਜਿਘਚ੍ਛਾਪਿਪਾਸਾ ਹੋਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੭).

ਤਥਾ ਤੇਸੁ ਆਧਾਰਭੂਤੇਸੁ ਪਟਿਹਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਸਪ੍ਪਟਿਘੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਿ ਵਾ’’ਇਤਿ (ਧ. ਸ. ੫੯੭-੮) ਚ.

‘‘ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ ਮਨਾਪਾਮਨਾਪੇਸੁ ਰੂਪੇਸੂ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੮) ਏਵਮਾਦਿ.

ਤਥਾ ਤੇਹਿਯੇਵ ਕਾਰਣਭੂਤੇਹਿ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ ਮਨਾਪਾਮਨਾਪੇਸੁ ਰੂਪੇਸੂ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੮) ਚ.

‘‘ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਰੂਪਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ. ਕੇਨ ਆਦਿਤ੍ਤਂ? ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮; ਮਹਾਵ. ੫੪) ਏਵਮਾਦਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ਛਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯਤਨਵਸੇਨ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਛਸੁ ਲੋਕੋ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ.

੧੭੨. ਅਥ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ਪੁਟ੍ਠਪਞ੍ਹਂ ਭਗਵਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਞ੍ਚ ਞਾਤੁਕਾਮੋ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਵਟ੍ਟਵਿਵਟ੍ਟਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਤਮਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਪਾਦਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਤ੍ਥ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ‘‘ਛਸੁ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਯਤ੍ਥ ਛਬ੍ਬਿਧੇ ਉਪਾਦਾਨੇ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਕਤਮਂ ਉਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ? ਏਵਂ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਇਮਾਯ ਪਨ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚੇਨ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ, ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਲੋਕਮ੍ਹਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ‘‘ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੋਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਯਭਾਵੇਨ ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ.

੧੭੩. ਏਵਂ ਯਕ੍ਖੇਨ ਸਰੂਪੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਚਤੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਭਗਵਾ ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਸਙ੍ਖਾਤਗੋਚਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਤਗ੍ਗੋਚਰਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਮਨੋ ਛਟ੍ਠੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਛਟ੍ਠਾ. ਪਵੇਦਿਤਾਤਿ ਪਕਾਸਿਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੇਸੁ ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਨਾਯਤਨਸ੍ਸ ਗਹਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਯਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਉਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਂ ਵਸੇਨੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਸਿ. ਮਨੋਗਹਣੇਨ ਵਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਾਸੁ ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਗ੍ਗਹਣੇਨ ਤਾਸਂ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ, ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਗ੍ਗਹਣੇਨ ਤਾਸਂ ਵਤ੍ਥੁਗੋਚਰਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਗਹਿਤਮੇਵਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਸਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਨਾਯਤਨਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇਕਦੇਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਲੋਕੋ ਵਿਹਞ੍ਞਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇ ਤਾਨੇਵਾਯਤਨਾਨਿ ਖਨ੍ਧਤੋ ਧਾਤੁਤੋ ਨਾਮਰੂਪਤੋਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ, ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਛਨ੍ਦਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਏਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਏਵਮਿਮਾਯ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਕਥਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਹੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਪਕਾਸਿਤਂ ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਕਾਸਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਾਯ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਛਨ੍ਦੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਰਾਗੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਵਿਰਾਗਾਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਾ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਮੋਕ੍ਖੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੧੭੪. ਏਵਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਗਬ੍ਭਾਯ ਗਾਥਾਯ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਸਕੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪੇਨ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਧਾਤੁਕਲੋਕਸ੍ਸ. ਯਥਾਤਥਨ੍ਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਂ. ਏਤਂ ਵੋ ਅਹਮਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਸਚੇਪਿ ਮਂ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ, ਏਤਂ ਵੋ ਅਹਮਕ੍ਖਾਮਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਤੇਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨੇਨ ਏਕਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤੁਂ ਨਿਗ੍ਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਵੋ ਅਹਮਕ੍ਖਾਮਿ, ਉਪਰਿਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯਪਿ ਏਤਦੇਵ ਅਹਮਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਸੇਸਨਿਸ੍ਸੇਸਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸੇਨ.

੧੭੫. ਅਥ ਹੇਮਵਤੋ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਧਮ੍ਮਗਰੁ ਇਦਾਨਿ ਅਰਿਯਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕੋ ਸੂਧ ਤਰਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਸੂਧ ਤਰਤਿ ਓਘਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚਤੁਰੋਘਂ ਕੋ ਤਰਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਣ੍ਣਵਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਤ੍ਥਤਮਤ੍ਤਂ ਨਾਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਮਤ੍ਤਂ ਅਪਿਚ ਪਨ ਯਂ ਵਿਤ੍ਥਤਤਰਞ੍ਚ ਗਮ੍ਭੀਰਤਰਞ੍ਚ, ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਾਦਿਸੋ ਚ ਸਂਸਾਰਣ੍ਣਵੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਵਿਤ੍ਥਤੋ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵੇਨ ਉਪਰਿ ਆਲਮ੍ਬਨਾਭਾਵੇਨ ਚ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੋ ਇਧ ਤਰਤਿ ਅਣ੍ਣਵਂ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠੇ ਅਨਾਲਮ੍ਬੇ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਅਣ੍ਣਵੇ ਕੋ ਨ ਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ.

੧੭੬. ਅਥ ਭਗਵਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਦਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਞਵਾ, ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾ ਇਰਿਯਾਪਥਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਚ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ, ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਚਿਨ੍ਤਨਸੀਲੋ, ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਵਹਾਯ ਅਪ੍ਪਮਾਦਸਤਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਇਮਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ ਓਘਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਤਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਗਬ੍ਭਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਸਤਿਸਮਾਧੀਹਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਚਿਨ੍ਤਿਤਾਪਞ੍ਞਾਹਿ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਉਪਕਾਰਾ ਸਾਨਿਸਂਸਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਉਪਕਾਰੋ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾ ਸਤਿ ਚ, ਅਨਿਸਂਸੋ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨੀਤਿ.

੧੭੭. ਏਵਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਵਿਰਤੋ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਯਾ ਕਾਚਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾ, ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਰਤਿਯਾ ਵਿਰਤੋ. ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਦਾ ‘‘ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਗਾਥਾਵਗ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਸੂ’’ਤਿਪਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੯੬) ਪਾਠੋ. ਚਤੂਹਿਪਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦਸਨ੍ਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਤਿਗੋ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨੇਵ ਵਾ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਤਿਗੋ, ਤਤ੍ਰਤਤ੍ਰਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੀਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਭਵਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ ਨਨ੍ਦੀਭਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣੋ ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਸਂਸਾਰਣ੍ਣਵੇ ਨ ਸੀਦਤਿ ਨਨ੍ਦੀਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਂ, ਭਵਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਚ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਥਲਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜ ਪਰਮਸ੍ਸਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ.

੧੭੮. ਅਥ ਹੇਮਵਤੋ ਸਹਾਯਞ੍ਚ ਯਕ੍ਖਪਰਿਸਞ੍ਚ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ‘‘ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਵਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਸਹਾਯੇਨ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ.

ਤਾਸਂ ਪਨ ਗਾਥਾਨਂ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੪). ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਨਿਪੁਣੇਹਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਵਾ ਯਾਨਿ ਨਿਪੁਣਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦੁਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਾਨਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ. ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਾਭਾਵੇਨ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ. ਦੁਵਿਧੇ ਕਾਮੇ ਤਿਵਿਧੇ ਚੇ ਭਵੇ ਅਲਗ੍ਗਨੇਨ ਕਾਮਭਵੇ ਅਸਤ੍ਤਂ. ਖਨ੍ਧਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਬਨ੍ਧਨਾਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬਧਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਬ੍ਬੇ ਪਥੇ ਕਮਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦੇ ਦਿਬ੍ਬੇ ਪਥੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਤਾਯ ਵੇਲਾਯ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬੇ ਪਥੇ ਕਮਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਮਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਕਮਨਸਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵੇਨ ਤਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧਵਸੀਭਾਵਤਾਯ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯੇ ਤੇ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਤੇਸਂ ਪਥੇ ਸਨ੍ਤਵਿਹਾਰੇ ਕਮਨੇਨਾਪੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਗੁਣਾਨਂ ਏਸਨੇਨ ਮਹੇਸਿਂ.

੧੭੯. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਥੁਤਿ ਆਰਦ੍ਧਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਪੁਣਤ੍ਥੇ ਦਸ੍ਸੇਤਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਞਾਦਦਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਥਨੇਨ ਪਞ੍ਞਾਦਾਯਕਂ. ਕਾਮਾਲਯੇ ਅਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਕਾਮੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧੋ ਆਲਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਅਸਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਵਿਦੁਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਵਿਦੁਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਮੇਧਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਭੂਤਾਯ ਪਾਰਮੀਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮੇਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਅਰਿਯੇ ਪਥੇਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇ ਮਗ੍ਗੇ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ. ਕਮਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਮਾਨਂ ਮਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣਂ ਞਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਤੋ, ਪਵਿਸਮਾਨਂ ਵਾ ਖਣੇ ਖਣੇ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਕਮਨਸਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਵਾ.

੧੮੦. ਸੁਦਿਟ੍ਠਂ ਵਤ ਨੋ ਅਜ੍ਜਾਤਿ. ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਪ੍ਪਭਾਤਂ ਸੁਹੁਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਜ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਭਾਤਂ ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਪਭਾਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਜ੍ਜ ਚ ਨੋ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਉਟ੍ਠਿਤਂ ਅਹੋਸਿ, ਅਨੁਪਰੋਧੇਨ ਸਯਨਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਯਂ ਅਦ੍ਦਸਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਦ੍ਦਸਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਾਭਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਪਵੇਦੇਤਿ.

੧੮੧. ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਿਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਲਾਭਗ੍ਗਪਰਿਵਾਰਗ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸਰਣਂ ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਗਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਪਸਾਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵਾਚਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ.

੧੮੨. ਗਾਮਾ ਗਾਮਨ੍ਤਿ ਦੇਵਗਾਮਾ ਦੇਵਗਾਮਂ. ਨਗਾ ਨਗਨ੍ਤਿ ਦੇਵਪਬ੍ਬਤਾ ਦੇਵਪਬ੍ਬਤਂ. ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਵਤ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸੁਬੋਧਿਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਞ੍ਚ. ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਤ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਙ੍ਘ-ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾ ਧਮ੍ਮਘੋਸਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਹੇਮਵਤਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇਨੇਵਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਯ ਚ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾ ਆਲ਼ਵੀ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇ ਵਿਹਰਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਆਲ਼ਵੀਤਿ ਰਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਨਗਰਮ੍ਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਇਧ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਆਲ਼ਵੀਨਗਰਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮੀਪੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਗਰਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਅਵਿਦੂਰੇ ਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤੇ ਤਂ ਭਵਨਂ, ਆਲ਼ਵੀਰਟ੍ਠੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਆਲ਼ਵੀਰਟ੍ਠੇ ਚੇਤਂ ਭਵਨਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਆਲ਼ਵਕੋ ਰਾਜਾ ਵਿਵਿਧਨਾਟਕੂਪਭੋਗਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਚੋਰਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ਪਟਿਰਾਜਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਯਾਮਕਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਮੇ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਿਗਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਬਲਕਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਿਕਂ ਅਕਾਸਿ – ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸੇਨ ਮਿਗੋ ਪਲਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੋ ਭਾਰੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਸ੍ਸੇਨ ਮਿਗੋ ਪਲਾਯਿ, ਜਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਾਜਾ ਧਨੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਕੋਵ ਤਿਯੋਜਨਂ ਤਂ ਮਿਗਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿ. ਏਣਿਮਿਗਾ ਚ ਤਿਯੋਜਨਵੇਗਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਜਵਂ ਤਂ ਮਿਗਂ ਉਦਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਠਿਤਂ ਵਧਿਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵਿਧਾ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਤ੍ਥਿਕੋਪਿ ਮਂਸੇਨ ‘‘ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਮਿਗਂ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਵਾਦਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਕਾਜੇਨਾਦਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਗਰਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ ਬਹਲਪਤ੍ਤਪਲਾਸਂ ਮਹਾਨਿਗ੍ਰੋਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਮਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਮੁਪਗਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਆਲ਼ਵਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਮਹਾਰਾਜਸਨ੍ਤਿਕਾ ਵਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯੇ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਂ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਪਾਣਿਨੋ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤੁਂ ਉਪਗਤੋ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਿਕਂ ਅਕਾਸਿ – ‘‘ਮੁਞ੍ਚ ਮਂ, ਅਹਂ ਤੇ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਮਨੁਸ੍ਸਞ੍ਚ ਥਾਲਿਪਾਕਞ੍ਚ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਯਕ੍ਖੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਰਾਜੂਪਭੋਗੇਨ ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਭਵਨਂ ਅਨੁਪਗਤਞ੍ਚ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਞ੍ਚ ਖਾਦਿਤੁਂ ਨ ਲਭਾਮਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਜੀਯੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਯਂ ਦਿਵਸਂ ਨ ਪੇਸੇਮਿ, ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਾਹੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਮੁਤ੍ਤੋ ਨਗਰਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ.

ਬਲਕਾਯੋ ਮਗ੍ਗੇ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਸਮਤ੍ਤਭਯਾ ਏਵਂ ਕਿਲਨ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕਤਪਾਤਰਾਸੋ ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕੋ – ‘‘ਕਿਂ, ਦੇਵ, ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਕਤੋ, ਭਣੇ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਦੁਟ੍ਠੁ ਕਤਂ, ਦੇਵ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਪਨ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਆਬਾਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਹੋਤੁ, ਦੇਵ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਵਮਕਾਸਿ, ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਤ੍ਵਂ ਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਅਨੁਭੋਹਿ, ਅਹਮੇਤ੍ਥ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯੇ ਯੇ ਵਜ੍ਝਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ – ‘‘ਯੋ ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤੂ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ਯੋ ਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਚ, ‘‘ਇਮਂ ਥਾਲਿਪਾਕਂ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਤਿ. ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਵਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਂਯੇਵ ਯਕ੍ਖੋ ਭੇਰਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਕਨ੍ਦਂ ਵਿਯ ਖਾਦਤਿ. ਯਕ੍ਖਾਨੁਭਾਵੇਨ ਕਿਰ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਿ ਉਪਾਦਾਯ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਨਵਨੀਤਪਿਣ੍ਡੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਤੁਂ ਗਤਪੁਰਿਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤਾ ਯਥਾਮਿਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ‘‘ਰਾਜਾ ਚੋਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚੋਰਕਮ੍ਮਤੋ ਪਟਿਵਿਰਤਾ. ਤਤੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਵਚੋਰਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਪੁਰਾਣਚੋਰਾਨਞ੍ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਯੇਨ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨਂ ਨਗਰਰਚ੍ਛਾਸੁ ਛਡ੍ਡਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਕੋਚਿ ਲੋਭੇਨ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਪਾਦੇਨਪਿ ਨ ਕੋਚਿ ਛੁਪਿ. ਸੋ ਚੋਰੇ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ‘‘ਕੁਲਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕਮੇਕਂ ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਪੇਸੇਮ, ਸੋ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਮਚ੍ਚੁਮੁਖੇ ਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਰਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਿਤਾਮਹਂ ਪੇਸੇਤੀ’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਖੋਭਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਾ ਵੋ ਏਤਂ ਰੁਚ੍ਚੀ’’ਤਿ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਦੇਵ, ਦਾਰਕਂ ਪੇਸੇਮ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕਂ, ਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਹਿ ‘ਮਾਤਾ ਮੇ ਪਿਤਾ ਮੇ’ਤਿ ਸਿਨੇਹੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਅਨੁਜਾਨਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਨਗਰੇ ਦਾਰਕਮਾਤਰੋ ਚ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਿਨਿਯੋ ਚ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪਰਜਨਪਦੇ ਦਾਰਕੇ ਸਂਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਤਾਨਿ.

ਤਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਕਲਨਗਰਂ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮ੍ਪਿ ਦਾਰਕਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਦੇਵ, ਨਗਰੇ ਦਾਰਕੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਲ਼ਵਕਕੁਮਾਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਯਥਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਯੋ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਨ ਪਿਯਤਰਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਚ੍ਛਥ, ਤਮ੍ਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ਮਮ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਆਲ਼ਵਕਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਕੂਲਚੁਮ੍ਬਟਕੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਙ੍ਕੇ ਸਯਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾਯ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਿਯਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਧਾਤਿਯਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਯਕ੍ਖਭਕ੍ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਯ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ, ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋਵ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਓਗ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਏਕਕੋਵ ਅਦੁਤਿਯੋ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਪਾਦਗਮਨੇਨੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ ਤਿਂਸ ਯੋਜਨਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇ’’ਤਿ.

ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਭਵਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਵਿਹਾਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਭਵਨੇਯੇਵਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਭਵਨੇਯੇਵ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਯਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਵਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਭਗਵਾਪਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਵਨਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਦਾ ਆਲ਼ਵਕੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲੋ ਗਦ੍ਰਭੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਵਿਕਾਲੇ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਗਦ੍ਰਭ, ਆਗਤੋਮ੍ਹਿ. ਸਚੇ ਤੇ ਅਗਰੁ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਮੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਭਵਨੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਰੁ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਮਾ ਰੁਚ੍ਚਿ ਭਗਵਤੋ ਇਧ ਵਾਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਗਦ੍ਰਭ, ਤਸ੍ਸ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਂ, ਨ ਕੋਚਿ ਮਮਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚੇ ਤੇ ਅਗਰੁ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਮੇਕਰਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ.

ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਗਦ੍ਰਭੋ ਯਕ੍ਖੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤਤ੍ਤਕਪਾਲਸਦਿਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਲ਼ਵਕੋ, ‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ’ਤਿ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਇਧਾਗਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਹਦਯਮ੍ਪਿ ਫਾਲੇਤਿ, ਪਾਦੇਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸਮੁਦ੍ਦੇ ਵਾ ਪਰਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਵਾ ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਗਦ੍ਰਭ, ਸਚੇ ਤੇ ਅਗਰੁ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਮੇਕਰਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਗਦ੍ਰਭੋ ਯਕ੍ਖੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤਤ੍ਤਕਪਾਲਸਦਿਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਲ਼ਵਕੋ, ‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ’ਤਿ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਇਧਾਗਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਹਦਯਮ੍ਪਿ ਫਾਲੇਤਿ, ਪਾਦੇਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਸਮੁਦ੍ਦੇ ਵਾ ਪਰਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਵਾ ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਗਦ੍ਰਭ, ਸਚੇ ਤੇ ਅਗਰੁ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਮੇਕਰਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਰੁ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤਂ ਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਆਰੋਚੇਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾਸੁਖਂ, ਗਦ੍ਰਭ, ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤ੍ਵਮੇਵ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਾਭਿਮੁਖੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਭਵਨਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪਿ ਸਯਮੇਵ ਭਗਵਤੋ ਵਿਵਰਮਦਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਅਨ੍ਤੋਭਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਮਙ੍ਗਲਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਵਕੋ ਸਿਰਿਂ ਅਨੁਭੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਦਿਬ੍ਬਰਤਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ, ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਇਦਾਨਿਪਿ ਤਥੇਵ ਕਰੋਥ, ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛਰਿਯਾਭਿਭੂਤਾ ਵਿਹਰਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਾਸਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਾ ਚ ਭਗਵਤੋ ਮਧੁਰਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਸਾਧੁਕਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁਯੇਵ. ਗਦ੍ਰਭੋਪਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਯਗ੍ਘੇ, ਮਾਰਿਸ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਵਿਮਾਨੇ ਤੇ ਭਗਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਦ੍ਰਭਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਮਕਾਸਿ ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀ ਹੋਹਿ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਰਿਸਮਾਨੇਨ ਕਿਰ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਾ ਕੋਚਿ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਸੁਣੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਾਰੇਸਿ.

ਤਦਾ ਸਾਤਾਗਿਰਹੇਮਵਤਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਜੇਤਵਨੇਯੇਵ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਨਾਨਾਯਾਨੇਹਿ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਕਾਸੇ ਚ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਆਕਾਸਟ੍ਠਾਨਿ ਵਿਮਾਨਾਨਿ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ. ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਮਾਨਂ ਭੂਮਟ੍ਠਂ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਟ੍ਟਾਲਕਗੋਪੁਰਂ, ਉਪਰਿ ਕਂਸਜਾਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਮਞ੍ਜੂਸਸਦਿਸਂ ਤਿਯੋਜਨਂ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ. ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਪਦੇਸਮਾਗਮ੍ਮ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਕਾਸਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇਨ ਯਾਵ ਭਵਗ੍ਗਾ, ਤਾਵ ਕੋਚਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ. ਤੇ ‘‘ਕਿਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਖਿਤ੍ਤਲੇਡ੍ਡੁ ਵਿਯ ਓਰੁਯ੍ਹ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਤੀਣਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਾ ਯਕ੍ਖਸਮਾਗਮਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਆਲ਼ਵਕੋ ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਓਕਾਸਮਦਾਸਿ. ਤੇ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਨਿਵੇਦੇਸੁਂ ‘‘ਲਾਭਾ ਤੇ, ਆਲ਼ਵਕ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਭਵਨੇ ਭਗਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਗਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਸ੍ਸੂ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਭਵਨੇਯੇਵ ਵਿਹਾਸਿ, ਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧੇ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਭਵਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੂਲੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਲ਼ਵਕੋ…ਪੇ… ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਰੋਸੇਤੁਕਾਮਤਾਯ. ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਆਦਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਕਥਾ ਦੁਕ੍ਕਥਾ ਹੋਤਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਸੀਲਾਦਿਕਥਾ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਯਕ੍ਖਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਭਗਵਤੋ ਪਸਂਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਵ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲੋਣਸਕ੍ਖਰਾ ਵਿਯ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਕੋਪੇਨ ਤਟਤਟਾਯਮਾਨਹਦਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੋ ਸੋ ਭਗਵਾ ਨਾਮ, ਯੋ ਮਮ ਭਵਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਜਾਨਾਸਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਯੋ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਾਨਿ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਾਵ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਦਿਨਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਨਿਪਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਅਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ ਨਾਦ੍ਦਸਾ’’ਤਿ ਚੋਦੇਸੁਂ. ਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਕੋਧਵਸੇਨ ‘‘ਨਾਦ੍ਦਸ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਆਵੁਸੋ ਆਲ਼ਵਕ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਵਾ ਤ੍ਵਂ, ਨ ਵਾ, ਕੋ ਤਯਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਸ੍ਸਤਾ ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਤਾ ਵਾ, ਕਿਂ ਤ੍ਵਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ, ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਤਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਚਲਕ੍ਕਕੁਧਮਹਾਉਸਭਸਮੀਪੇ ਤਦਹੁਜਾਤਵਚ੍ਛਕੋ ਵਿਯ, ਤਿਧਾਪਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਵਾਰਣਸਮੀਪੇ ਭਿਙ੍ਕਪੋਤਕੋ ਵਿਯ, ਭਾਸੁਰਵਿਲਮ੍ਬਕੇਸਰਉਪਸੋਭਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮਿਗਰਞ੍ਞੋ ਸਮੀਪੇ ਜਰਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਵਿਯ, ਦਿਯਡ੍ਢਯੋਜਨਸਤਪ੍ਪਵਡ੍ਢਕਾਯਸੁਪਣ੍ਣਰਾਜਸਮੀਪੇ ਛਿਨ੍ਨਪਕ੍ਖਕਾਕਪੋਤਕੋ ਵਿਯ ਖਾਯਸਿ, ਗਚ੍ਛ ਯਂ ਤੇ ਕਰਣੀਯਂ, ਤਂ ਕਰੋਹੀਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੁਦ੍ਧੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਨੋਸਿਲਾਤਲੇ ਵਾਮਪਾਦੇਨ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ ਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਅਹਂ ਵਾ’’ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਪਾਦੇਨ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਕੇਲਾਸਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਅਕ੍ਕਮਿ, ਤਂ ਅਯੋਕੂਟਪਹਟੋ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਅਯੋਪਿਣ੍ਡੋ ਵਿਯ ਪਪਟਿਕਾਯੋ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਰ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਆਲ਼ਵਕੋ’’ਤਿ ਘੋਸੇਸਿ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਸਦ੍ਦੋ ਫਰਿ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਰ ਸਦ੍ਦਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਸੁਯ੍ਯਿਂਸੁ – ਯਞ੍ਚ ਪੁਣ੍ਣਕੋ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤਿ ਧਨਞ੍ਚਯਕੋਰਬ੍ਯਰਾਜਾਨਂ ਜੂਤੇ ਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਜਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਰਿਹਾਯਮਾਨੇ ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਸੁਨਖਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚ ਉਪਾਸਕੇ ਚ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਚ ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋ ਖਾਦਾਮੀ’’ਤਿ ਉਗ੍ਘੋਸਾਪੇਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਕੁਸਜਾਤਕੇ ਪਭਾਵਤਿਹੇਤੁ ਸਤ੍ਤਹਿ ਰਾਜੂਹਿ ਨਗਰੇ ਉਪਰੁਦ੍ਧੇ ਪਭਾਵਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ‘‘ਅਹਂ ਸੀਹਸ੍ਸਰਕੁਸਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਉਗ੍ਘੋਸੇਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਆਲ਼ਵਕੋ ਕੇਲਾਸਮੁਦ੍ਧਨਿ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਆਲ਼ਵਕੋ’’ਤਿ. ਤਦਾ ਹਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਦ੍ਵਾਰੇ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਘੋਸਿਤਸਦਿਸਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਵਿਤ੍ਥਤੋ ਚ ਹਿਮਵਾਪਿ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਿ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ.

ਸੋ ਵਾਤਮਣ੍ਡਲਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘‘ਏਤੇਨੇਵ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਭੇਦਾ ਵਾਤਾ ਸਮੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਯੋਜਨਦ੍ਵਿਯੋਜਨਤਿਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਾਨਿ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਵਨਗਚ੍ਛਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਉਮ੍ਮੂਲੇਤ੍ਵਾ ਆਲ਼ਵੀਨਗਰਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਜਿਣ੍ਣਹਤ੍ਥਿਸਾਲਾਦੀਨਿ ਚੁਣ੍ਣੇਨ੍ਤਾ ਛਦਨਿਟ੍ਠਕਾ ਆਕਾਸੇ ਭਮੇਨ੍ਤਾ. ਭਗਵਾ ‘‘ਮਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਪਰੋਧੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇ ਵਾਤਾ ਦਸਬਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਮਹਾਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ ‘‘ਉਦਕੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਉਪਰੂਪਰਿ ਸਤਪਟਲਸਹਸ੍ਸਪਟਲਾਦਿਭੇਦਾ ਵਲਾਹਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਿਂਸੁ, ਵੁਟ੍ਠਿਧਾਰਾਵੇਗੇਨ ਪਥਵੀ ਛਿਦ੍ਦਾ ਅਹੋਸਿ, ਵਨਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਉਪਰਿ ਮਹੋਘੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਉਸ੍ਸਾਵਬਿਨ੍ਦੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਮੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਤਤੋ ਪਾਸਾਣਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਾਨਿ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਾਨਿ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਮਾਲਾਗੁਲ਼ਾਨਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਹਰਣਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਏਕਤੋਧਾਰਾਉਭਤੋਧਾਰਾ ਅਸਿਸਤ੍ਤਿਖੁਰਪ੍ਪਾਦਯੋ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਾ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਅਙ੍ਗਾਰਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਕਿਂਸੁਕਵਣ੍ਣਾ ਅਙ੍ਗਾਰਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਦਿਬ੍ਬਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕਿਰਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਲਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਅਚ੍ਚੁਣ੍ਹੋ ਕੁਕ੍ਕੁਲੋ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਚਨ੍ਦਨਚੁਣ੍ਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਤਿ. ਤਤੋ ਵਾਲੁਕਾਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਅਤਿਸੁਖੁਮਾ ਵਾਲੁਕਾ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਾ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਦਿਬ੍ਬਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਕਲਲਵਸ੍ਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਤਂ ਕਲਲਵਸ੍ਸਂ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਂ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਤਿ. ਤਤੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ ‘‘ਭਿਂਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਂ ਪਲਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਧਕਾਰਸਦਿਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੂਰਿਯਪ੍ਪਭਾਵਿਹਤਮਿਵਨ੍ਧਕਾਰਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ.

ਏਵਂ ਯਕ੍ਖੋ ਇਮਾਹਿ ਨਵਹਿ ਵਾਤਵਸ੍ਸਪਾਸਾਣਪਹਰਣਙ੍ਗਾਰਕੁਕ੍ਕੁਲਵਾਲੁਕਕਲਲਨ੍ਧਕਾਰਵੁਟ੍ਠੀਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਲਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਾਨਾਵਿਧਪਹਰਣਹਤ੍ਥਾਯ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਰੂਪਭੂਤਗਣਸਮਾਕੁਲਾਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਸਯਮੇਵ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਗਤੋ. ਤੇ ਭੂਤਗਣਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੇ ਵਿਕਾਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਹਨਥਾ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਰਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪਿਚ ਤੇ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਲੋਹਪਿਣ੍ਡਂ ਵਿਯ ਮਕ੍ਖਿਕਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਲ੍ਲੀਯਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਏਵਂ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਥਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਮਾਰੋ ਆਗਤਵੇਲਾਯਮੇਵ ਨਿਵਤ੍ਤੋ, ਤਥਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਰਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਕੁਲਮਕਂਸੁ. ਏਵਂ ਉਪਡ੍ਢਰਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਵਿਭਿਂਸਨਦਸ੍ਸਨੇਨਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਚਾਲੇਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਕੇਨਚਿ ਅਜੇਯ੍ਯਂ ਦੁਸ੍ਸਾਵੁਧਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਿਰ ਆਵੁਧਾਨਿ ਲੋਕੇ ਸੇਟ੍ਠਾਨਿ – ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵਜਿਰਾਵੁਧਂ, ਵੇਸ੍ਸਵਣਸ੍ਸ ਗਦਾਵੁਧਂ, ਯਮਸ੍ਸ ਨਯਨਾਵੁਧਂ, ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਦੁਸ੍ਸਾਵੁਧਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਸਕ੍ਕੋ ਕੁਦ੍ਧੋ ਵਜਿਰਾਵੁਧਂ ਸਿਨੇਰੁਮਤ੍ਥਕੇ ਪਹਰੇਯ੍ਯ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਯੋਜਨਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਸਿਨੇਰੁਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਵੇਸ੍ਸਵਣਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਗਦਾ ਬਹੂਨਂ ਯਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸੀਸਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਮੇਨ ਕੁਦ੍ਧੇਨ ਨਯਨਾਵੁਧੇਨ ਓਲੋਕਿਤਮਤ੍ਤੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕੁਮ੍ਭਣ੍ਡਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ਤਿਲਾ ਵਿਯ ਵਿਪ੍ਫੁਰਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਆਲ਼ਵਕੋ ਕੁਦ੍ਧੋ ਸਚੇ ਆਕਾਸੇ ਦੁਸ੍ਸਾਵੁਧਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਦੇਵੋ ਨ ਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਪਥਵਿਯਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਰੁਕ੍ਖਤਿਣਾਦੀਨਿ ਸੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰਂ ਨ ਪੁਨ ਰੁਹੇਯ੍ਯੁਂ. ਸਚੇ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਤਕਪਾਲੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਮੁਦਕਂ ਸੁਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਸਿਨੇਰੁਸਦਿਸੇਪਿ ਪਬ੍ਬਤੇ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ. ਸੋ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਂ ਦੁਸ੍ਸਾਵੁਧਂ ਉਤ੍ਤਰੀਯਕਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਦੇਵਤਾ ਵੇਗੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਆਲ਼ਵਕਂ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਯੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾਪਿ ਦੇਵਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਆਕਾਸਂ ਦੇਵਤਾਹਿ ਪੁਰਿਪੁਣ੍ਣਮਹੋਸਿ.

ਅਥ ਆਲ਼ਵਕੋ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪੇ ਉਪਰੂਪਰਿ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਵੁਧਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਤਂ ਅਸਨਿਵਿਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਆਕਾਸੇ ਭੇਰਵਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਂ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮਾਨਮਦ੍ਦਨਤ੍ਥਂ ਪਾਦਮੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਤਿ. ਆਲ਼ਵਕੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਨਵਿਸਾਣੋ ਵਿਯ ਉਸਭੋ, ਉਦ੍ਧਟਦਾਠੋ ਵਿਯ ਸਪ੍ਪੋ, ਨਿਤ੍ਤੇਜੋ ਨਿਮ੍ਮਦੋ ਨਿਪਤਿਤਮਾਨਦ੍ਧਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਦੁਸ੍ਸਾਵੁਧਮ੍ਪਿ ਸਮਣਂ ਨਭਿਭੋਸਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ, ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਣੋ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਰੋਸੇਤ੍ਵਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਵਿਯੋਜੇਮੀਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਨਿਕ੍ਖਮ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਕਸ੍ਮਾ ਮਯਾ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਮਮ ਭਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਘਰਸਾਮਿਕੋ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਾਗਾਰਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਸਿ, ਨਨੁ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਯਦਿਦਂ ਅਦਿਨ੍ਨਪਟਿਭੋਗੋ ਇਤ੍ਥਿਸਂਸਗ੍ਗੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਤ੍ਵਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ, ਨਿਕ੍ਖਮ ਸਮਣਾਤਿ. ਏਕੇ ਪਨ ‘‘ਏਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਫਰੁਸਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਵਾਯਂ ਏਤਦਵੋਚਾ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਥਦ੍ਧੋ ਪਟਿਥਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਵਿਨੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਸੋ ਹਿ ਪਟਿਥਦ੍ਧਭਾਵੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਰਸ੍ਸ ਨਾਸਾਯ ਪਿਤ੍ਤਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਚਣ੍ਡਤਰੋ ਅਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਥਦ੍ਧਤਰੋ ਹੋਤਿ, ਮੁਦੁਨਾ ਪਨ ਸੋ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪਿਯਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਭਗਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮੀ’’ਤਿ.

ਤਤੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ‘‘ਸੁਵਚੋ ਵਤਾਯਂ ਸਮਣੋ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਨਿਕ੍ਖਮੇਤੁਂ ਸੁਖਂ ਸਮਣਂ ਅਕਾਰਣੇਨੇਵਾਹਂ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਂ ਯੁਦ੍ਧੇਨ ਅਬ੍ਭੁਯ੍ਯਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਦਾਨਿਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੁਵਚਤਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਉਦਾਹੁ ਕੋਧੇਨ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਵੀਮਂਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਪਵਿਸ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ‘‘ਸੁਵਚੋ’’ਤਿ ਮੁਦੁਭੂਤਚਿਤ੍ਤਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪੁਨਪਿ ਪਿਯਵਚਨਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਸਾਧਾਵੁਸੋਤਿ ਭਗਵਾ ਪਾਵਿਸਿ. ਆਲ਼ਵਕੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਮੇਵ ਸੁਵਚਭਾਵਂ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮ ਪਵਿਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਭਗਵਾਪਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਯਦਿ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਥਦ੍ਧਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਥਦ੍ਧਤਰਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਭਾਜਨਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਮਾਤਾ ਰੋਦਨ੍ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਕਂ ਯਂ ਸੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਤਥਾ ਭਗਵਾ ਕਿਲੇਸਰੋਦਨੇਨ ਰੋਦਨ੍ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਯਂ ਸੋ ਭਣਤਿ, ਤਂ ਅਕਾਸਿ. ਯਥਾ ਚ ਧਾਤੀ ਥਞ੍ਞਂ ਅਪਿਵਨ੍ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਤ੍ਵਾ ਉਪਲਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯੇਤਿ, ਤਥਾ ਭਗਵਾ ਯਕ੍ਖਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਖੀਰਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਿਤਵਚਨਕਰਣੇਨ ਉਪਲਾਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਕਾਸਿ. ਯਥਾ ਚ ਪੁਰਿਸੋ ਲਾਬੁਮ੍ਹਿ ਚਤੁਮਧੁਰਂ ਪੂਰੇਤੁਕਾਮੋ ਤਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਤੁਮਧੁਰਂ ਪੂਰੇਤੁਕਾਮੋ ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਕੋਧਮਲਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਯਾਵ ਤਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਪਵੇਸਨਂ ਅਕਾਸਿ.

ਅਥ ਆਲ਼ਵਕੋ ‘‘ਸੁਵਚੋ ਅਯਂ ਸਮਣੋ, ‘ਨਿਕ੍ਖਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ‘ਪਵਿਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਵਿਸਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਏਵਮੇਵਂ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਂ ਕਿਲਮੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਦੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਰਗਙ੍ਗਾਯ ਖਿਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਂ ਚਿਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰਂ ਆਹ – ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਖ੍ਵਾਹਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਂ ਕਰਣੀਯਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਮੁਖਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਖ੍ਵਾਹਂ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਇਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇ, ਖੋਇਤਿ ਅਵਧਾਰਣੇ. ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਵਚਨਂ. ਤੇਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਆਵੁਸੋ ਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਤੇ ਕਰਣੀਯਂ, ਤਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਤਤੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਆਕਾਸੇਨਾਗਮਨਵੇਲਾਯਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਏਤਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਿਮਾਨਂ, ਉਦਾਹੁ ਰਜਤਮਣਿਵਿਮਾਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਮਾਨਂ ਆਗਤੇ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੇ ਤਾਪਸਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਾਦੀਹਿ ਵਿਹੇਠੇਤਿ. ਕਥਂ? ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ਭਿਂਸਨਕਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਾ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਪਰਿਮਦ੍ਦਨੇਨ ਵਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਭਿਂਸਨਕਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਤਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਦ੍ਧਿਪ੍ਪਭਾਵੇਨ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ, ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ ਪਰਿਮਦ੍ਦਤਿ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਸਣ੍ਠਮਾਨਾਯ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਤੇਸਂ ਉਰਮ੍ਪਿ ਫਾਲੇਤਿ, ਪਾਦੇਪਿ ਨੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਗਙ੍ਗਾਯ ਖਿਪਤਿ ‘‘ਮਾਸ੍ਸੁ ਮੇ ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਾ ਭਵਨਮਾਗਮਿਂਸੂ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਸਮਣਂ ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਵਿਹੇਠੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਹਂ ਤਂ ਸਮਣਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਕੁਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤੇ ਪਞ੍ਹਾਤਿ? ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਕਸ੍ਸਪਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਹੇ ਸਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਉਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਦਹਰਕਾਲੇ ਆਲ਼ਵਕਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਕਾਲਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਿ. ਤਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਪਞ੍ਹਾਪਿ ਮਾ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਜਾਤਿਹਿਙ੍ਗੁਲਕੇਨ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਮਾਨੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਏਵਮੇਤੇ ਬੁਦ੍ਧਪਞ੍ਹਾ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਵਾ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤੋ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਕਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਲੋਕੇ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਖ੍ਵਾਹਂ ਤਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਯੋਜਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਹਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਸਬ੍ਬਦੇਵੇਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁਪਿ ਯੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਦੇਵਗਣੇ ਵਿਮਤਿ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਮਾਰੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਛਕਾਮਾਵਚਰਿਸ੍ਸਰੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ ਪਚ੍ਚਨੀਕਸਾਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸ੍ਸੀ ਕੁਰੁਰਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਸੋਪਿਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਾਦੀਨਿ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਮਾਰਕੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਯੇਸਂ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਏਕਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਆਲੋਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਿ…ਪੇ… ਦਸਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦਸਸੁ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਸੋਪਿ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਯੇਸਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਪੁਥੁ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾ ਮਨ੍ਤਾਦਿਬਲਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਕਿਂ ਤੇਪਿ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇ ਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨੇਵ ਸੇਸਸਤ੍ਤਲੋਕੇਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਯੋਜਨਾਕ੍ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਬਾਧਨਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨੇ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਪਿਚ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਪੁਚ੍ਛ ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪੁਚ੍ਛ, ਯਦਿ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਨ ਮੇ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਭਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਯਂ ਆਕਙ੍ਖਸਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਅਗ੍ਗਸਾਵਕਮਹਾਸਾਵਕੇਹਿ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਨ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਯਦਾਕਙ੍ਖਸੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੭, ੨੪੬) ਵਾ,

‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਵਾਸਵ ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਵਾ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੫੬);

‘‘ਬਾਵਰਿਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਂ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਂਸਯਂ;

ਕਤਾਵਕਾਸਾ ਪੁਚ੍ਛਵ੍ਹੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵਾ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੩੬) –

ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਞ੍ਚੇਤਂ, ਯਂ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਭੂਮਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਮਿਯਂ ਪਦੇਸਞਾਣੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋਪਿ –

‘‘ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞ ਪਞ੍ਹਾਨਿ ਵਿਯਾਕਰੋਹਿ, ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਤਂ ਇਸਯੋ ਸਾਧੁਰੂਪਾ;

ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞ ਏਸੋ ਮਨੁਜੇਸੁ ਧਮ੍ਮੋ, ਯਂ ਵੁਦ੍ਧਮਾਗਚ੍ਛਤਿ ਏਸ ਭਾਰੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੬੦) –

ਏਵਂ ਇਸੀਹਿ ਯਾਚਿਤੋ –

‘‘ਕਤਾਵਕਾਸਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਭੋਨ੍ਤੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਞ੍ਹਂ ਮਨਸਾਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ;

ਅਹਞ੍ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵੋ ਵਿਯਾਕਰਿਸ੍ਸਂ, ਞਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਸਰਭਙ੍ਗਕਾਲੇ ਸਮ੍ਭਵਜਾਤਕੇ ਚ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਨ੍ਤਕਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਰਥਿਕਾਯ ਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਕਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਸੁਚਿਰਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ –

‘‘ਤਗ੍ਘ ਤੇ ਅਹਮਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਯਥਾਪਿ ਕੁਸਲੋ ਤਥਾ;

ਰਾਜਾ ਚ ਖੋ ਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਯਦਿ ਕਾਹਤਿ ਵਾ ਨ ਵਾ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੬.੧੭੨) –

ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਆਲ਼ਵਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾਯ ਅਥ ਖੋ ਆਲ਼ਵਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ ‘‘ਕਿਂ ਸੂਧ ਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੮੩. ਤਤ੍ਥ ਕਿਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਵਚਨਂ. ਸੂਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ. ਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਦਤਿ, ਪੀਤਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਤਂ, ਧਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੁਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸੁਕਤਂ. ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਂ ਸਾਤਂ. ਆਵਹਾਤੀਤਿ ਆਵਹਤਿ, ਆਨੇਤਿ, ਦੇਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਹਵੇਤਿ ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਾਦੁਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤਿਸਯੇਨ ਸਾਦੁਂ. ‘‘ਸਾਧੁਤਰ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਰਸਾਨਨ੍ਤਿ ਰਸਸਞ੍ਞਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ, ਕਥਂਜੀਵਿਨੋ ਜੀਵਿਤਂ ਕਥਂਜੀਵਿਜੀਵਿਤਂ, ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਪਨ ਸਾਨੁਨਾਸਿਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਕਥਂਜੀਵਿਂ ਜੀਵਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਨ੍ਤਾਨਂ ਕਥਂਜੀਵਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਏਵਮਿਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਕਿਂ ਸੁ ਇਧ ਲੋਕੇ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਤਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਕਿਂ ਸੁ ਸੁਚਿਣ੍ਣਂ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤਿ, ਕਿਂ ਰਸਾਨਂ ਸਾਦੁਤਰਂ, ਕਥਂਜੀਵਿਨੋ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਟ੍ਠਮਾਹੂ’’ਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ.

੧੮੪. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ ‘‘ਸਦ੍ਧੀਧ ਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿ ਵਿਤ੍ਤਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਸੁਖਂ ਆਵਹਤਿ, ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਦਾਲਿਦ੍ਦਿਯਂ ਵੂਪਸਮੇਤਿ, ਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਤਨਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁ ਹੋਤਿ, ਲੋਕਸਨ੍ਥੁਤਿਞ੍ਚ ਆਵਹਤਿ, ਏਵਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਸਦ੍ਧਾਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਪਾਕਸੁਖਮਾਵਹਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਧੁਰੇਨ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਜਾਤਿਜਰਾਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਗੁਣਦਾਲਿਦ੍ਦਿਯਂ ਵੂਪਸਮੇਤਿ, ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਦਿਰਤਨਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸਦ੍ਧੋ ਸੀਲੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਯਸੋ ਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤੋ;

ਯਂ ਯਂ ਪਦੇਸਂ ਭਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪੂਜਿਤੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੦੩) –

ਵਚਨਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਥੁਤਿਞ੍ਚ ਆਵਹਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤਂ ਸਦ੍ਧਾਵਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗਾਮਿਕਂ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁ, ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਦਾਨਂ. ਸਦ੍ਧੋਯੇਵ ਹਿ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਤ੍ਤਂ ਯਾਵਦੇਵ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦੇਸਨਾ; ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਇਤ੍ਥਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਤ੍ਤਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਧਮ੍ਮੋ, ਦਾਨਸੀਲਭਾਵਨਾਧਮ੍ਮੋ ਵਾ. ਸੁਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਸੁਕਤੋ ਸੁਚਰਿਤੋ. ਸੁਖਮਾਵਹਾਤੀਤਿ ਸੋਣਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਪਾਲਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਮਨੁਸ੍ਸਸੁਖਂ, ਸਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਮਹਾਪਦੁਮਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਞ੍ਚ ਆਵਹਤੀਤਿ.

ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸਚ੍ਚਸਦ੍ਦੋ ਅਨੇਕੇਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਭਣੇ ਨ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੨੨੪) ਵਾਚਾਸਚ੍ਚੇ. ‘‘ਸਚ੍ਚੇ ਠਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੧.੪੩੩) ਵਿਰਤਿਸਚ੍ਚੇ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਨੁ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾ, ਪਵਾਦਿਯਾਸੇ ਕੁਸਲਾਵਦਾਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੯੧) ਦਿਟ੍ਠਿਸਚ੍ਚੇ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੮੫) ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਚ੍ਚੇ. ‘‘ਏਕਞ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਂ ਨ ਦੁਤੀਯਮਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੯੦) ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚੇ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਕਤਿ ਕੁਸਲਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੨੧੬) ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ. ਇਧ ਪਨ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਵਿਰਤਿਸਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਸਚ੍ਚਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਯਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਉਦਕਾਦੀਨਿ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਪਾਰਂ ਤਰਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸਚ੍ਚੇਨ ਵਾਚੇਨੁਦਕਮ੍ਪਿ ਧਾਵਤਿ, ਵਿਸਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਚੇਨ ਹਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ;

ਸਚ੍ਚੇਨ ਦੇਵੋ ਥਨਯਂ ਪਵਸ੍ਸਤਿ, ਸਚ੍ਚੇ ਠਿਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਅਤ੍ਥਿ ਰਸਾ ਪਥਬ੍ਯਾ, ਸਚ੍ਚਂ ਤੇਸਂ ਸਾਦੁਤਰਂ ਰਸਾਨਂ;

ਸਚ੍ਚੇ ਠਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ, ਤਰਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਮਰਣਸ੍ਸ ਪਾਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੨੧.੪੩੩);

ਸਾਦੁਤਰਨ੍ਤਿ ਮਧੁਰਤਰਂ, ਪਣੀਤਤਰਂ. ਰਸਾਨਨ੍ਤਿ ਯੇ ਇਮੇ ‘‘ਮੂਲਰਸੋ, ਖਨ੍ਧਰਸੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੬੨੮-੬੩੦) ਨਯੇਨ ਸਾਯਨੀਯਧਮ੍ਮਾ, ਯੇ ਚਿਮੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਫਲਰਸਂ (ਮਹਾਵ. ੩੦੦) ਅਰਸਰੂਪੋ ਭਵਂ ਗੋਤਮੋ, ਯੇ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਰੂਪਰਸਾ, ਸਦ੍ਦਰਸਾ (ਅ. ਨਿ. ੮.੧੧; ਪਾਰਾ. ੩), ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਰਸਰਸੇ (ਪਾਚਿ. ੬੦੭-੬੦੯), ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਏਕਰਸੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ (ਅ. ਨਿ. ੮.੧੯; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੫), ਭਾਗੀ ਵਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਥਰਸਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੪੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨) ਨਯੇਨ ਵਾਚਾਰਸੂਪਵਜ੍ਜਾ ਅਵਸੇਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਰਸਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਰਸਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਹਵੇ ਸਾਦੁਤਰਂ ਸਚ੍ਚਮੇਵ ਸਾਦੁਤਰਂ, ਸਾਧੁਤਰਂ ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਤਰਂ, ਉਤ੍ਤਮਤਰਂ. ਮੂਲਰਸਾਦਯੋ ਹਿ ਸਰੀਰਂ ਉਪਬ੍ਰੂਹੇਨ੍ਤਿ, ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਞ੍ਚ ਸੁਖਮਾਵਹਨ੍ਤਿ. ਸਚ੍ਚਰਸੇ ਵਿਰਤਿਸਚ੍ਚਵਾਚਾਸਚ੍ਚਰਸਾ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤਮੁਪਬ੍ਰੂਹੇਨ੍ਤਿ, ਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਞ੍ਚ ਸੁਖਮਾਵਹਨ੍ਤਿ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਰਸਪਰਿਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾਦੁ, ਅਤ੍ਥਰਸਧਮ੍ਮਰਸਾ ਚ ਤਦਧਿਗਮੂਪਾਯਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋਤਿ.

ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਨ੍ਧੇਕਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਿਚਕ੍ਖੁਕੇਸੁ ਦ੍ਵਿਚਕ੍ਖੁਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨੁਟ੍ਠਾਨਸਰਣਗਮਨਦਾਨਸਂਵਿਭਾਗਸੀਲਸਮਾਦਾਨਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਾਦਿਗਹਟ੍ਠਪਟਿਪਦਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਕਰਸੀਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਆਦਿਭੇਦਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਪਟਿਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਜੀਵਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਨੋ ਜੀਵਿਤਂ, ਤਂ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਂ ਜੀਵਿਤਂ ਸੇਟ੍ਠਮਾਹੂਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

੧੮੫-੬. ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਪਞ੍ਹੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਯਕ੍ਖੋ ਅਵਸੇਸੇਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਥਂ ਸੁ ਤਰਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਤਰਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਓਘਂ ਤਰਤਿ, ਸੋ ਸਂਸਾਰਣ੍ਣਵਮ੍ਪਿ ਤਰਤਿ, ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਅਚ੍ਚੇਤਿ, ਕਿਲੇਸਮਲਾਪਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਓਘਤਰਣਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਮਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਤ੍ਤਵਿਸਤ੍ਤਤਾਯ ਸਂਸਾਰਣ੍ਣਵਂ ਨ ਤਰਤਿ, ਕੁਸੀਤੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਹਰਤਿ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਅਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਚੇਤਾਯ ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਤਰਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋਘਤਰਣਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਸਾਤਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕਿਦੇਵ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਮਨਮਤ੍ਤਂ ਅਵਸੇਸਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਤਿਣ੍ਣਂ ਭਵੋਘਵਤ੍ਥੁਂ ਸਂਸਾਰਣ੍ਣਵਂ ਤਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਅਣ੍ਣਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਭਵੋਘਤਰਣਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਸਕਦਾਗਾਮਿਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਵੀਰਿਯੇਨ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨਤੀਤਂ ਕਾਮੋਘਵਤ੍ਥੁਂ; ਕਾਮੋਘਸਞ੍ਞਿਤਞ੍ਚ ਕਾਮਦੁਕ੍ਖਮਚ੍ਚੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵੀਰਿਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਮਚ੍ਚੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਕਾਮੋਘਤਰਣਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਅਨਾਗਾਮਿਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਨਾਗਾਮੀ ਵਿਗਤਕਾਮਪਙ੍ਕਤਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਰਮਮਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਤਰਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਅਰਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਇਮਾਯ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਯਕ੍ਖੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ.

੧੮੭. ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਥਂ ਸੁ ਲਭਤੇ ਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਛਪ੍ਪਦਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਥਂ ਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾ ਹੋਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਕਥਂ ਕਾਯ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਞ੍ਞਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਧਨਾਦੀਸੁ.

੧੮੮. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿਭੇਦੇਨ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਚ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਭੇਦੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ ਅਰਹਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਞ੍ਞਂ ਲਭਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਨ ਸਦ੍ਧਾਮਤ੍ਤਕੇਨੇਵ, ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਜਾਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੋ ਸੋਤਂ ਓਦਹਤਿ, ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਂ ਲਭਤਿ. ਕਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਕਾਲੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਕਰਣੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਯਦਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾਯ ਆਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਅਧਿਗਤਾਯ ਸੋਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸੋਤਂ ਓਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਲਭਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸੁਸੂਸਮ੍ਪਿ ਚ ਸਤਿਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸੁਭਾਸਿਤਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ ਏਵ ਲਭਤਿ, ਨ ਇਤਰੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਯਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਞ੍ਞਾਲਾਭਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਞ੍ਞਾਧਿਗਮੂਪਾਯਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਗਹਿਤਂ ਨ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਚਕ੍ਖਣਤਾਯ ਅਨੂਨਾਧਿਕਂ ਅਵਿਪਰੀਤਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੁਸ੍ਸੂਸਾਯ ਵਾ ਓਹਿਤਸੋਤੋ ਪਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਵਿਚਕ੍ਖਣਤਾਯ ਧਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਮੁਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਥਾਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਸੁ ਲਭਤੇ ਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ – ‘‘ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ…ਪੇ… ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ.

੧੮੯. ਇਦਾਨਿ ਤਤੋ ਪਰੇ ਤਯੋ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਤਿਰੂਪਕਾਰੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦੇਸਕਾਲਾਦੀਨਿ ਅਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਵਾ ਧਨਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ ਅਧਿਗਮੂਪਾਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਤਿਰੂਪਕਾਰੀ. ਧੁਰਵਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਵਸੇਨ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ. ਉਟ੍ਠਾਤਾਤਿ ‘‘ਯੋ ਚ ਸੀਤਞ੍ਚ ਉਣ੍ਹਞ੍ਚ, ਤਿਣਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਨ ਮਞ੍ਞਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਥੇਰਗਾ. ੨੩੨; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੫੩) ਨਯੇਨ ਕਾਯਿਕਵੀਰਿਯਵਸੇਨ ਉਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਸਿਥਿਲਪਰਕ੍ਕਮੋ. ਵਿਨ੍ਦਤੇ ਧਨਨ੍ਤਿ ਏਕਮੂਸਿਕਾਯ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਦ੍ਵੇਸਤਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖਂ ਚੂਲ਼ਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਿਯ ਲੋਕਿਯਧਨਞ੍ਚ, ਮਹਲ੍ਲਕਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਨਞ੍ਚ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਤੀਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਗਮਨਵੇਲਾਯ ਪਲਾਲਚੁਮ੍ਬਟਕਂ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ, ਸੀਸੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਟਿਬਾਹੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਿ ਵਸ੍ਸੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸਚ੍ਚੇਨਾਤਿ ਵਚੀਸਚ੍ਚੇਨਾਪਿ ‘‘ਸਚ੍ਚਵਾਦੀ ਭੂਤਵਾਦੀ’’ਤਿ, ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚੇਨਾਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ. ਦਦਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਇਚ੍ਛਿਤਪਤ੍ਥਿਤਂ ਦਦਨ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥਤਿ, ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਦ੍ਦਦਂ ਵਾ ਦਦਂ ਗਨ੍ਥਤਿ, ਦਾਨਮੁਖੇਨ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਨਿ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤੇਹਿ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੯੦. ਏਵਂ ਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣੇਨ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇਨ ਨਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਕਥਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਗਹਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸਦ੍ਦਹਾਨੋ ਅਰਹਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਸਬ੍ਬਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੁਪ੍ਪਾਦਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਘਰਮੇਸਿਨੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਕਾਮਗੁਣੇ ਏਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਵੇਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ‘‘ਸਚ੍ਚੇਨ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਪਪ੍ਪੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਚ੍ਚਂ, ‘‘ਸੁਸ੍ਸੂਸਂ ਲਭਤੇ ਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਸ੍ਸੂਸਪਞ੍ਞਾਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ‘‘ਧੁਰਵਾ ਉਟ੍ਠਾਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧੁਰਨਾਮੇਨ ਉਟ੍ਠਾਨਨਾਮੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਧੀਤਿ, ‘‘ਦਦਂ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਚਾਗੋ ਚਾਤਿ ਏਤੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤਿ. ਸ ਵੇ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤੀਤਿ ਇਧਲੋਕਾ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸ ਵੇ ਨ ਸੋਚਤੀਤਿ.

੧੯੧. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਚਮਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਇਙ੍ਘ ਅਞ੍ਞੇਪੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਚੋਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਞ੍ਞੇਪੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਧਮ੍ਮੇ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਵਾ ਪੂਰਣਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪਟਿਞ੍ਞੇ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ. ਯਦਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਸਚ੍ਚੇਨ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਪਪ੍ਪੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਸਚ੍ਚਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਕਿਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਵਾ, ‘‘ਸੁਸ੍ਸੂਸਂ ਲਭਤੇ ਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨਪਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦਮਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਕਾਰਣਂ ਵਾ. ‘‘ਦਦਂ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਚਾਗਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਮਿਤ੍ਤਗਨ੍ਥਨਕਾਰਣਂ ਵਾ, ‘‘ਧੁਰਵਾ ਉਟ੍ਠਾਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਵਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧੁਰਨਾਮੇਨ ਉਟ੍ਠਾਨਨਾਮੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਮਹਾਭਾਰਸਹਨਟ੍ਠੇਨ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਖਨ੍ਤ੍ਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਨਵਿਨ੍ਦਨਕਾਰਣਂ ਵਾ, ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਧਿਤਿ ਚਾਗੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਮੇਹੇਵ ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਂ ਲੋਕਂ ਪੇਚ੍ਚ ਅਸੋਚਨਕਾਰਣਂ ਵਾ ਇਧ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਖੇਪਯੋਜਨਾਯ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਏਕਮੇਕਂ ਪਦਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਪਦੁਦ੍ਧਾਰਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੧੯੨. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਕ੍ਖੋ ਯੇਨ ਸਂਸਯੇਨ ਅਞ੍ਞੇ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯੇਪਿਸ੍ਸ ਅਪੁਚ੍ਛਨਕਾਰਣਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਜਾਨਾਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੋਹਂ ਅਜ੍ਜ ਪਜਾਨਾਮਿ, ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਜਾਤਿ ਅਜ੍ਜਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਜਾਨਾਮਿ. ਯੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਸੁਸ੍ਸੂਸਂ ਲਭਤੇ ਪਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋਕਾਭਾਵਕਰਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚ ਕਾਰਣਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੫) ਪਾਠਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥੋ ਮੇ, ਗਹਪਤਿ, ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੫੦; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੫੮) ਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇ ‘‘ਹੋਤਿ ਸੀਲਵਤਂ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧.੧੧) ਵੁਡ੍ਢਿਮ੍ਹਿ. ‘‘ਬਹੁਜਨੋ ਭਜਤੇ ਅਤ੍ਥਹੇਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧੫.੮੯) ਧਨੇ. ‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ ਚਰਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੭.੬੬; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੫੦; ਥੇਰਗਾ. ੪੪੩) ਹਿਤੇ. ‘‘ਅਤ੍ਥੇ ਜਾਤੇ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧.੯੨) ਕਾਰਣੇ. ਇਧ ਪਨ ਕਾਰਣੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਪਞ੍ਞਾਦਿਲਾਭਾਦੀਨਂ ਕਾਰਣਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ, ਯਞ੍ਚ ਪੇਚ੍ਚ ਸੋਕਾਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ, ਤਂ ਯੋਹਂ ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਾਮਂਯੇਵ ਪਜਾਨਾਮਿ, ਸੋ ਕਥਂ ਨੁ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੯੩. ਏਵਂ ਯਕ੍ਖੋ ‘‘ਪਜਾਨਾਮਿ ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਭਗਵਂਮੂਲਕਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਹਿਤਾਯ, ਵੁਡ੍ਢਿਯਾ ਵਾ. ਯਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੧.੯੭) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਚਾਗੇਨ ਯਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ.

੧੯੪. ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਾਧਿਗਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹੇਮਵਤਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮਿਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਵਿਭਾਯਨਞ੍ਚ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਆਲ਼ਵਕਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨਂ ਆਨਯਨਞ੍ਚ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਹੋਸਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੇ ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਗਤੋ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਬਹਿ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਙ੍ਕਾ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ, ਯਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਯਕ੍ਖਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਅਯਂ ਤੇ, ਮਹਾਯਕ੍ਖ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਬਲਿਕਮ੍ਮਾਯ ਆਨੀਤੋ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਖਾਦ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜ ਵਾ, ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ ਵਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ, ਅਥ ਤਂ ਕੁਮਾਰਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਉਪਨਾਮੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ ਭਨ੍ਤੇ ਕੁਮਾਰੋ ਮਯ੍ਹਂ ਪੇਸਿਤੋ, ਇਮਾਹਂ ਭਗਵਤੋ ਦਮ੍ਮਿ, ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪਕਾ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਦਾਰਕਂ ਇਮਸ੍ਸ ਹਿਤਤ੍ਥਾਯ ਸੁਖਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ਇਮਞ੍ਚ ਗਾਥਮਾਹ –

‘‘ਇਮਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਤਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਬ੍ਬਙ੍ਗੁਪੇਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ;

ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ ਦਦਾਮਿ ਤੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹ ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ.

ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗਵਾ ਕੁਮਾਰਂ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਚ ਮਙ੍ਗਲਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਾਦੂਨਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਂ ਯਕ੍ਖੋ ਕੁਮਾਰਂ ਸਰਣਂ ਗਮੇਨ੍ਤੋ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਦੇਨ ਪੂਰੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ –

‘‘ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਹੋਤੁ ਅਯਂ ਕੁਮਾਰੋ,

ਤੁਵਞ੍ਚ ਯਕ੍ਖ ਸੁਖਿਤੋ ਭਵਾਹਿ;

ਅਬ੍ਯਾਧਿਤਾ ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਤਿਟ੍ਠਥ,

ਅਯਂ ਕੁਮਾਰੋ ਸਰਣਮੁਪੇਤਿ ਬੁਦ੍ਧਂ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਂ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘ’’ਨ੍ਤਿ.

ਭਗਵਾ ਕੁਮਾਰਂ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਾਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਮੇਵ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸੋ ਕੁਮਾਰੋ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਭਗਵਤੋ ਹਤ੍ਥਂ, ਭਗਵਤੋ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪੁਨ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਨਾਮਤੋ ‘‘ਹਤ੍ਥਕੋ ਆਲ਼ਵਕੋ’’ਤਿ ਜਾਤੋ. ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇ ਰਾਜਪੁਰਿਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਕਵਨਕਮ੍ਮਿਕਾਦਯੋ ‘‘ਕਿਂ ਯਕ੍ਖੋ ਕੁਮਾਰਂ ਅਤਿਦਹਰਤ੍ਤਾ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਭੀਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਥ, ਖੇਮਂ ਕਤਂ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਮਾਰੋਚੇਸੁਂ. ਤਤੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਕਲਂ ਆਲ਼ਵੀਨਗਰਂ ਏਕਕੋਲਾਹਲੇਨ ਯਕ੍ਖਾਭਿਮੁਖਂ ਅਹੋਸਿ. ਯਕ੍ਖੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਕਾਲੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਮਗ੍ਗਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਨਗਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਤੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਾ ਚ ਨਾਗਰਾ ਚ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਦਾਰੁਣਂ ਯਕ੍ਖਂ ਦਮਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਭਗਵਾ ਯੁਦ੍ਧਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਨਵਵਿਧਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ, ਏਵਂ ਵਿਭਿਂਸਨਕਂ ਅਕਾਸਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਏਵਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਤਮੇਵਾਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਚ ਨਾਗਰਾ ਚ ਵੇਸ੍ਸਵਣਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਭਵਨਸਮੀਪੇ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਵਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦਿਸਕ੍ਕਾਰੂਪੇਤਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਬਲਿਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁਂ. ਤਞ੍ਚ ਕੁਮਾਰਂ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀਵਿਤਂ ਲਭਿ, ਗਚ੍ਛ, ਭਗਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪਯਿਰੁਪਾਸਸ੍ਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੁਂ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਪਯਿਰੁਪਾਸਮਾਨੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਉਪਾਸਕਪਰਿਵਾਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਗਵਾ ਚ ਨਂ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਪਰਿਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਹਤ੍ਥਕੋ ਆਲ਼ਵਕੋ’’ਤਿ (ਅ ਨਿ. ੧.੨੫੧).

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਵਿਜਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਚਰਂ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਨਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਿਜਯਸੁਤ੍ਤਂ ਕਾਯਵਿਚ੍ਛਨ੍ਦਨਿਕਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਇਦਂ ਕਿਰ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਵਾ, ਸਾਕਿਯੇ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਾਦਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਯ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਗਿਨੀ ਨਨ੍ਦਾ, ਖੇਮਕਸਕ੍ਕਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾ ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾ, ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਨਨ੍ਦਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਨ੍ਦਾਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਏਵ ਅਹੋਸਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ, ਤੇਨੇਵਸ੍ਸਾ ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾਤਿ ਨਾਮਮਕਂਸੁ. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਨਨ੍ਦਾਪਿ ਰੂਪੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਾ ਉਭੋਪਿ ਰੂਪਮਦਮਤ੍ਤਾ ‘‘ਭਗਵਾ ਰੂਪਂ ਵਿਵਣ੍ਣੇਤਿ, ਗਰਹਤਿ, ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਰੂਪੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦਟ੍ਠੁਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਕਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਚੇ? ਅਗਤਿਯਾ. ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾਯ ਹਿ ਵਾਰੇਯ੍ਯਦਿਵਸੇਯੇਵ ਸਾਮਿਕੋ ਸਕ੍ਯਕੁਮਾਰੋ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਕਾਮਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੁਂ. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਨਨ੍ਦਾਪਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਨਨ੍ਦੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਨਿਰਾਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਮਿਕੋ ਚ ਮਾਤਾ ਚ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਞਾਤਕਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਞਾਤੀਹਿ ਵਿਨਾ ਦੁਕ੍ਖੋ ਘਰਾਵਾਸੋ’’ਤਿ ਘਰਾਵਾਸੇ ਅਸ੍ਸਾਦਮਲਭਨ੍ਤੀ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਨ ਸਦ੍ਧਾਯ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਾਸਂ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਂ ਆਣਾਪੇਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਓਵਾਦਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਵਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾ ਪੇਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪੇਨ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਟ੍ਠੀਨਂ ਨਗਰਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਧਮ੍ਮਪਦਗਾਥਾਯ –

‘‘ਆਤੁਰਂ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;

ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ. (ਥੇਰੀਗਾ. ੧੯);

‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾਵੇਹਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਮੁਜ੍ਜਹ;

ਤਤੋ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੩੪੪; ਥੇਰੀਗਾ. ੨੦) –

ਇਮਾਹਿ ਥੇਰੀਗਾਥਾਹਿ ਚ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੁਪੋਸਥਾ ਸੁਨਿਵਤ੍ਥਾ ਸੁਪਾਰੁਤਾ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਨਿ ਆਦਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਾਯ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋਪਿ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਉਪਸ੍ਸਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚ ਭਗਵਤੋ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਪ੍ਪਮਾਣਿਕੇ ਹਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਸੀਦਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਰੂਪਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਗਵਤੋ ਲਕ੍ਖਣਖਚਿਤਮਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਚਿਤ੍ਰਂ ਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਕੇਤੁਮਾਲਾਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਵਿਨਦ੍ਧਮਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਮਿਵ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਘੋਸਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾ ਅਨੇਕਸਤੇਸੁ ਜਾਤਕੇਸੁ ਕਿਤ੍ਤਿਘੋਸਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਕਰਵੀਕਮਧੁਰਨਿਗ੍ਘੋਸਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਲੂਖਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦਿਲੂਖਤਂ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਲੂਖਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਭਗਵਤੋ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਸ੍ਸਯਂ ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ.

ਭਗਵਾ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਸ੍ਸਾਗਮਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਕਣ੍ਟਕਂ, ਆਣਿਯਾ ਚ ਆਣਿਂ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਰੂਪੇਨੇਵ ਰੂਪਮਦਂ ਵਿਨੇਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਅਤਿਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬੀਜਮਾਨਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿ. ਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਪਾਦਤਲਾ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਕੇਸਗ੍ਗਾ ਭਗਵਤੋ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਪਸ੍ਸੇ ਠਿਤਂ ਨਿਮ੍ਮਤਰੂਪਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ ਰੂਪਵਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਮਦਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਰੂਪੇ ਅਭਿਰਤ੍ਤਭਾਵਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਹਿ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋਯੇਵ ਸੋਭਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ. ਅਥ ਤਸ੍ਸਾ ਰੂਪਪਰਿਹਾਨਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਤਨੁਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਅਵਿਜਾਤਵਣ੍ਣਂ, ਸਕਿਂਵਿਜਾਤਵਣ੍ਣਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਿਤ੍ਥਿਵਣ੍ਣਂ, ਮਹਿਤ੍ਥਿਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਵ ਵਸ੍ਸਸਤਿਕਂ ਓਭਗ੍ਗਂ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਣਂ ਤਿਲਕਾਹਤਗਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਮਾਨਾਯੇਵ ਨਨ੍ਦਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਮਰਣਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭੇਦਂ ਕਾਕਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛਪਟਿਕੂਲਭਾਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਨਨ੍ਦਾਯ ਤਂ ਕਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਵਂ ਮਮਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣੋ ਅਯਂ ਕਮੋ’’ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ ਸਣ੍ਠਾਸਿ, ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਪਿ, ਤਯੋ ਭਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਮਿਵ ਅਗਾਰਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਨਨ੍ਦਾਯ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਆਤੁਰਂ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;

ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ. (ਥੇਰੀਗਾ. ੧੯);

‘‘ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਂ, ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦਂ;

ਧਾਤੁਸੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਪਸ੍ਸ, ਮਾ ਲੋਕਂ ਪੁਨਰਾਗਮਿ;

ਭਵੇ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੨੦੫);

ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਨਨ੍ਦਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਭਗਵਾ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਤ੍ਥਂ ਸੁਞ੍ਞਤਪਰਿਵਾਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ. ਅਯਂ ਤਾਵਸ੍ਸ ਏਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਭਗਵਤਿ ਪਨ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਯਾ ਸਾ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੨੬) ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਯ ਸਾਲਵਤਿਯਾ ਗਣਿਕਾਯ ਧੀਤਾ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕਨਿਟ੍ਠਾ ਸਿਰਿਮਾ ਨਾਮ ਮਾਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੨੩; ਜਾ. ੧.੨.੧) ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਪੁਣ੍ਣਕਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਰਂ ਅਵਮਞ੍ਞਿਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਚ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਨਿਪਜ੍ਜੀਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਗਾਥਾਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਥਾਨਿਪਨ੍ਨੇਯੇਵ ਸਿਰਿਮਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਮਭਵਨੇ ਸੁਯਾਮਸ੍ਸ ਦੇਵੀ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਰਞ੍ਞਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪਿਤਂ ਸਰੀਰਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਅਗਮਾਸਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਦਾਯ, ਤਥਾ ਨਾਗਰਾ ਚ ਰਾਜਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਿਰਿਮਾਯ ਅਟ੍ਠੁਤ੍ਤਰਸਹਸ੍ਸੇਨਾਪਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦੁਲ੍ਲਭਂ, ਤਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਕਾਕਣਿਕਾਯਾਪਿ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਿਰਿਮਾਪਿ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਰਥਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤਾ ਤਤ੍ਰਾਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਭਗਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਓਵਾਦਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਕਤਂ ਬਿਮ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੪੭) ਇਮਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਪਦਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.

੧੯੫. ਤਤ੍ਥ ਚਰਂ ਵਾਤਿ ਸਕਲਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਦਿਸਾਭਿਮੁਖੇਨਾਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ. ਯਦਿ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਸ੍ਸਾਪਨਭਾਵੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਵਾ. ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਉਦ ਵਾ ਸਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਗਸਮਿਞ੍ਜਨਉਪਰਿਮਭਾਗਸਮੁਸ੍ਸਾਪਨਭਾਵੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ, ਤਿਰਿਯਂ ਪਸਾਰਣਭਾਵੇਨ ਸਯਨ੍ਤੋ ਵਾ. ਸਮਿਞ੍ਜੇਤਿ ਪਸਾਰੇਤੀਤਿ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪਬ੍ਬਾਨਿ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤਿ ਚ ਪਸਾਰੇਤਿ ਚ.

ਏਸਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪੇਸਾ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ ਚਲਨਾ ਫਨ੍ਦਨਾ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਚਰਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਵਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਚਰਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਕਾਯਂ ਫਰਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਦਿਸਾਭਿਮੁਖੋ ਅਭਿਨੀਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਦੇਸਨ੍ਤਰੇ ਰੂਪਨ੍ਤਰਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਕਾਯਂ ਫਰਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਮੁਸ੍ਸਾਪਨਂ ਹੋਤਿ, ਉਪਰੂਪਰਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਰੂਪਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਤਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਕਾਯਂ ਫਰਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਗਸਮਿਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਉਪਰਿਮਭਾਗਸਮੁਸ੍ਸਾਪਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਭਾਵੇਨ ਰੂਪਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਸਯਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾਯੋਧਾਤੁ ਕਾਯਂ ਫਰਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਿਰਿਯਂ ਪਸਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਭਾਵੇਨ ਰੂਪਪਾਤੁਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਏਵਂ ਚਾਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚਰਂ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਂ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਉਦ ਵਾ ਸਯਂ ਯਮੇਤਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪ੍ਪਸਾਰਣਵਸੇਨ ਸਮਿਞ੍ਜੇਤਿ ਪਸਾਰੇਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪ੍ਪਸਾਰਣਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਸਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ, ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਂ ਕੇਨਚਿ ਚਰਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਾ. ਕੇਵਲਂ ਪਨ –

‘‘ਚਿਤ੍ਤਨਾਨਤ੍ਤਮਾਗਮ੍ਮ, ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਵਾਯੁਨੋ;

ਵਾਯੁਨਾਨਤ੍ਤਤੋ ਨਾਨਾ, ਹੋਤਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ’’ਤਿ. –

ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਰਮਤ੍ਥੋ.

ਏਵਮੇਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਚਿਰਵਿਨਿਯੋਗੇਨ ਕਾਯਪੀਲ਼ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਇਰਿਯਾਪਥਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਰਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਥਾ ਚਰਣਕਾਲੇ ਠਾਨਾਦੀਨਮਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਚਰਣਾਦਿਭੇਦਂ ‘‘ਏਸਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਾਯ ਤਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ‘‘ਏਸਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਘਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦੀਪੇਤਿ.

੧੯੬. ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਦੀਪਨੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕਅਸੁਭਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਨਹਾਰੁਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਆਰਭਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਸ ਚੇਸਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਨਾ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਾਯੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਦਿਸੋਕਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਭੇਦੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਨਯੇਨ ਚ ਪਕਾਸਿਤੇਹਿ ਸਟ੍ਠਾਧਿਕੇਹਿ ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤੇਹਿ ਨਵਹਿ ਨ੍ਹਾਰੁਸਤੇਹਿ ਚ ਸਂਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਿਨਹਾਰੁਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਕਾਸਿਤੇਨ ਅਗ੍ਗਪਾਦਙ੍ਗੁਲਿਤਚਾਦਿਨਾ ਤਚੇਨ ਚ ਨਵਪੇਸਿਸਤਪ੍ਪਭੇਦੇਨ ਚ ਮਂਸੇਨ ਅਵਲਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਚਮਂਸਾਵਲੇਪਨੋ ਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਜੇਗੁਚ੍ਛਪਟਿਕੂਲੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਯਦਿ ਏਸ ਯਾ ਸਾ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਸਂਕਡ੍ਢਿਤਾ ਬਦਰਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਾਯ ਮਕ੍ਖਿਕਾਪਤ੍ਤਸੁਖੁਮਚ੍ਛਵਿਯਾ ਨੀਲਾਦਿਰਙ੍ਗਜਾਤੇਨ ਗੇਹਭਿਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਯਂ ਪਨ ਏਵਂ ਸੁਖੁਮਾਯਪਿ ਛਵਿਯਾ ਕਾਯੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਵਿਰਹਿਤੇਹਿ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਹਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਛਵਿਰਾਗਰਞ੍ਜਿਤੋ ਹਿਸ੍ਸ ਪਰਮਜੇਗੁਚ੍ਛਪਟਿਕੂਲਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਚੋਪਿ ਤਚਪਲਿਵੇਠਿਤਂ ਯਂ ਤਂ ਪਭੇਦਤੋ –

‘‘ਨਵਪੇਸਿਸਤਾ ਮਂਸਾ, ਅਵਲਿਤ੍ਤਾ ਕਲ਼ੇਵਰੇ;

ਨਾਨਾਕਿਮਿਕੁਲਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਮਿਲ਼੍ਹਟ੍ਠਾਨਂਵ ਪੂਤਿਕਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਵਮਂਸਸਤਮ੍ਪਿ, ਮਂਸਾਵਲਿਤ੍ਤਾ ਯੇ ਤੇ –

‘‘ਨਵਨ੍ਹਾਰੁਸਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤੇ ਕਲ਼ੇਵਰੇ;

ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਂ, ਅਗਾਰਮਿਵ ਵਲ੍ਲਿਯਾ’’ਤਿ. –

ਤੇਪਿ, ਨ੍ਹਾਰੁਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਵਟ੍ਠਿਤਾਨਿ ਪੂਤੀਨਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਟ੍ਠਾਧਿਕਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤਾਨਿਪਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯਤੋ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਕ੍ਖਿਕਾਪਤ੍ਤਸੁਖੁਮਚ੍ਛਵਿਂ. ਯਾਨਿ ਪਨਸ੍ਸ ਛਵਿਰਾਗਰਤ੍ਤੇਨ ਤਚੇਨ ਪਲਿਵੇਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਅਪਾਕਟਾਨਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਕੁਣਪਾਨਿ ਪਰਮਾਸੁਚਿਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਜੇਗੁਚ੍ਛਨੀਯਪਟਿਕੂਲਾਨਿ, ਤਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਅਨ੍ਤਪੂਰੋ ਉਦਰਪੂਰੋ…ਪੇ… ਪਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਸਾਯ ਚਾ’’ਤਿ.

੧੯੭. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੂਰੋ ਅਨ੍ਤਪੂਰੋ. ਉਦਰਸ੍ਸ ਪੂਰੋ ਉਦਰਪੂਰੋ. ਉਦਰਨ੍ਤਿ ਚ ਉਦਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਠਾਨਨਾਮੇਨ ‘‘ਉਦਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਕਨਪੇਲ਼ਸ੍ਸਾਤਿ ਯਕਨਪਿਣ੍ਡਸ੍ਸ. ਵਤ੍ਥਿਨੋਤਿ ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਠਾਨੂਪਚਾਰੇਨ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਵਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੂਰੋਤਿ ਅਧਿਕਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਕਨਪੇਲ਼ਸ੍ਸ ਪੂਰੋ ਵਤ੍ਥਿਨੋ ਪੂਰੋਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਹਦਯਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਸੁ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਚੇਤਾਨਿ ਅਨ੍ਤਾਦੀਨਿ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਦਿਸੋਕਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਭੇਦੇਨ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਨਯੇਨ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੧੯੯-੨੦੦. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਏਕਮ੍ਪਿ ਗਯ੍ਹੂਪਗਂ ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਅਸੁਚਿਪਰਿਪੂਰੋਵਾਯਂ ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਕੁਣਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਕੁਣਪਂ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਕੁਣਪੇਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਥਸ੍ਸ ਨਵਹਿ ਸੋਤੇਹੀ’’ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਥਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਰਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਅਪਰੇਨਾਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਸੁਚਿਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ. ਨਵਹਿ ਸੋਤੇਹੀਤਿ ਉਭੋਅਕ੍ਖਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦਨਾਸਾਛਿਦ੍ਦਮੁਖਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗੇਹਿ. ਅਸੁਚਿ ਸਵਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਪਾਕਟਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਜੇਗੁਚ੍ਛਅਸੁਚਿਯੇਵ ਸਵਤਿ, ਸਨ੍ਦਤਿ, ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਗਰੁਚਨ੍ਦਨਾਦਿਗਨ੍ਧਜਾਤਂ ਵਾ ਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਤਨਜਾਤਂ ਵਾ. ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਬ੍ਬਦਾ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇਪਿ ਸਾਯਨ੍ਹੇਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਤੋਪੀਤਿ. ਕਿਂ ਤਂ ਅਸੁਚੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਾ ਅਕ੍ਖਿਗੂਥਕੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਤਸ੍ਸ ਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਕ੍ਖਿਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਅਪਨੀਤਤਚਮਂਸਸਦਿਸੋ ਅਕ੍ਖਿਗੂਥਕੋ, ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਰਜੋਜਲ੍ਲਸਦਿਸੋ ਕਣ੍ਣਗੂਥਕੋ, ਨਾਸਾਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਾ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾ ਚ ਸਵਤਿ, ਮੁਖੇਨ ਚ ਵਮਤਿ. ਕਿਂ ਵਮਤੀਤਿ ਚੇ? ਏਕਦਾ ਪਿਤ੍ਤਂ, ਯਦਾ ਅਬਦ੍ਧਪਿਤ੍ਤਂ ਕੁਪ੍ਪਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਵਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸੇਮ੍ਹਞ੍ਚਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਪਿਤ੍ਤਂ, ਯਮ੍ਪਿ ਉਦਰਪਟਲੇ ਏਕਪਤ੍ਥਪੂਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸੇਮ੍ਹਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਦਾ ਵਮਤਿ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਵਣ੍ਣਾਦਿਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੦੩-੨੦੪, ੨੧੦-੨੧੧) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸੇਮ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੇਮ੍ਹਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ ਉਦਰਿਯਲੋਹਿਤਾਦਿਅਸੁਚਿਂ ਵਮਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਅਸੁਚਿਵਮਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਪੁਗ੍ਗਲਞ੍ਞੂ ਪਰਿਸਞ੍ਞੂ ਚ ਭਗਵਾ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਵਿਸੇਸਵਚਨੇਨ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਾਪਿ ਕਾਯਾ ਅਸੁਚਿਸਵਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਾਯਮ੍ਹਾ ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਾਤਿ ਸੇਦੋ ਚ ਲੋਣਪਟਲਮਲਭੇਦਾ ਜਲ੍ਲਿਕਾ ਚ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸਵਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

੨੦੧. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਭਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨੇ ਤਣ੍ਡੁਲਮਲਞ੍ਚ ਉਦਕਮਲਞ੍ਚ ਫੇਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਲਿਮੁਖਂ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਲ਼ਤਿ, ਤਥਾ ਅਸਿਤਪੀਤਾਦਿਭੇਦੇ ਆਹਾਰੇ ਕਮ੍ਮਜੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਪਚ੍ਚਮਾਨੇ ਯਂ ਅਸਿਤਪੀਤਾਦਿਮਲਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਾ ਅਕ੍ਖਿਗੂਥਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਭੇਦੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਅਕ੍ਖਿਆਦੀਨਿ ਮਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਲ਼ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਸੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਸੁਚਿਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਸਮ੍ਮਤਂ ਸੀਸਂ ਅਤਿਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵਤੋ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਾ ਵਨ੍ਦਨੇਯ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਵਨ੍ਦਨਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਾਰਤਾਯ ਅਸੁਚਿਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਅਸੁਚਿਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਥਸ੍ਸ ਸੁਸਿਰਂ ਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਸਿਰਨ੍ਤਿ ਛਿਦ੍ਦਂ. ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪੂਰਿਤਨ੍ਤਿ ਦਧਿਭਰਿਤਅਲਾਬੁਕਂ ਵਿਯ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਭਰਿਤਂ. ਤਞ੍ਚ ਪਨੇਤਂ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੁਭਤੋ ਨਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਬਾਲੋਤਿ ਤਮੇਨਂ ਏਵਂ ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਣਪਭਰਿਤਮ੍ਪਿ ਕਾਯਂ ਦੁਚ੍ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤੀ ਬਾਲੋ ਸੁਭਤੋ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੁਭਂ ਸੁਚਿਂ ਇਟ੍ਠਂ ਕਨ੍ਤਂ ਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿਪਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕੇਨ ਮੋਹੇਨ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ, ਚੋਦਿਤੋ, ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ, ‘‘ਏਵਂ ਆਦਿਯ, ਏਵਂ ਅਭਿਨਿਵਿਸ ਏਵਂ ਮਞ੍ਞਾਹੀ’’ਤਿ ਗਾਹਿਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਸ੍ਸ ਯਾਵ ਅਨਤ੍ਥਕਰਾ ਚਾਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ.

੨੦੨. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਅਸੁਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਞ੍ਞੋਪਿ ਕਾਯੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕੁਣਪਭਰਿਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਅਸੁਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਦਾ ਚ ਸੋ ਮਤੋ ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸ੍ਵਾਯਮੇਵਂਵਿਧੋ ਕਾਯੋ ਯਦਾ ਆਯੁਉਸ੍ਮਾਵਿਞ੍ਞਾਣਾਪਗਮੇਨ ਮਤੋ ਵਾਤਭਰਿਤਭਸ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕੋ ਵਣ੍ਣਪਰਿਭੇਦੇਨ ਵਿਨੀਲਕੋ ਸੁਸਾਨਸ੍ਮਿਂ ਨਿਰਤ੍ਥਂਵ ਕਲਿਙ੍ਗਰਂ ਛਡ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪਵਿਦ੍ਧੋ ਸੇਤਿ, ਅਥ ‘‘ਨ ਦਾਨਿਸ੍ਸ ਪੁਨ ਉਟ੍ਠਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂਸਤੋਯੇਵ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਞਾਤਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਤੋਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੇਤੀਤਿ ਨਿਰੀਹਕਤ੍ਤਂ. ਤਦੁਭਯੇਨ ਚ ਜੀਵਿਤਬਲਮਦਪ੍ਪਹਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਉਦ੍ਧੁਮਾਤੋਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਵਿਨੀਲਕੋਤਿ ਛਵਿਰਾਗਵਿਪਤ੍ਤਿਂ. ਤਦੁਭਯੇਨ ਚ ਰੂਪਮਦਪ੍ਪਹਾਨੇ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨੇ ਚ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਅਪਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੁਸਾਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਮਨਰਹਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਭਾਵਂ. ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਪਹਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਞਾਤਯੋਤਿ ਪਟਿਕਿਰਿਯਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਪਰਿਵਾਰਮਦਪ੍ਪਹਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ.

੨੦੩. ਏਵਮਿਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਪਰਿਭਿਨ੍ਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਅਸੁਭਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਭਿਨ੍ਨਵਸੇਨਾਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਖਾਦਨ੍ਤਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਚਞ੍ਞੇਤਿ ਯੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਕਾਕਕੁਲਲਾਦਯੋ ਕੁਣਪਭਕ੍ਖਾ ਪਾਣਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਨਂ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ.

੨੦੪. ਏਵਂ ‘‘ਚਰਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ, ‘‘ਅਟ੍ਠਿਨਹਾਰੁਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਸੁਭਵਸੇਨ ‘‘ਯਦਾ ਚ ਸੋ ਮਤੋ ਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਸੁਭਵਸੇਨ ਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਤ੍ਤਭਾਵਸੁਞ੍ਞੇ ਏਕਨ੍ਤਅਸੁਭੇ ਚਾਪਿ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਸੁਭਤੋ ਨਂ ਮਞ੍ਞਤਿ ਬਾਲੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬਾਲਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਮੁਖੇਨ ਚ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਮੁਖੇਨ ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਯੋਨਿਸੋ ਨਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਿਚ੍ਛਨ੍ਦਨਕਰਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵਾ. ਪਞ੍ਞਾਣਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਣਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਪ੍ਪਕਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧਾਤਿ ਸਾਸਨੇ. ਸੋ ਖੋ ਨਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸੋ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ. ਕਥਂ? ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੁਸਲੋ ਵਾਣਿਜੋ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚਾਤਿ ਭਣ੍ਡਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਗਹਿਤੇ ਏਤ੍ਤਕੋ ਨਾਮ ਉਦਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਉਦਯਂ ਮੂਲਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਹਾਰੁਆਦਯੋ ਇਮੇ ਕੇਸਲੋਮਾਦਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ. ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕਅਸੁਭਵਸੇਨ ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਤਤੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਅਪਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਏਵਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਚੇ? ਯਥਾਭੂਤਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਏਵ ਚ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਣਵਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਪਾਕਟੋਪਾਯਂ ਕਾਯੋ ਅਸੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਰਿਜਾਨਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਹੇਤੁਂ ਇਤੋ ਬਾਹਿਰਾਨਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਨਨ੍ਦਾਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਤਞ੍ਚ ਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਚਿਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਦੇਸਨਾਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਅਗ੍ਗਪਰਿਸਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ.

੨੦੫. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਞ੍ਹਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਹ ‘‘ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਂ, ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਇਦਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਸੁਭਂ ਆਯੁਉਸ੍ਮਾਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਨਪਗਮਾ ਚਰਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨਿਸੀਦਤਿ, ਸਯਤਿ; ਤਥਾ ਏਤਂ ਏਤਰਹਿ ਸੁਸਾਨੇ ਸਯਿਤਂ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਪਗਮਾ ਅਹੋਸਿ. ਯਥਾ ਚ ਏਤਂ ਏਤਰਹਿ ਮਤਸਰੀਰਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪਗਮਾ ਨ ਚਰਤਿ, ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਥਾ ਇਦਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪਗਮਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਦਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਏਤਰਹਿ ਨ ਸੁਸਾਨੇ ਮਤਂ ਸੇਤਿ, ਨ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭਾਵਮੁਪਗਤਂ, ਤਥਾ ਏਤਂ ਏਤਰਹਿ ਮਤਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਹੋਸਿ. ਯਥਾ ਪਨੇਤਂ ਏਤਰਹਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਸੁਭਂ ਮਤਂ ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਤਿ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭਾਵਞ੍ਚ ਉਪਗਤਂ, ਤਥਾ ਇਦਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਮ੍ਪਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਸਮਾਨਭਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਬਾਹਿਰੇ ਦੋਸਂ ਪਜਹਤਿ. ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਤਸਰੀਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਾਨਭਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕੇ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ. ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਉਭਯਂ ਸਭਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਮੋਹਂ ਪਜਹਤਿ. ਏਵਂ ਯਥਾਭੂਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਯੇਵ ਅਕੁਸਲਮੂਲਪ੍ਪਹਾਨਂ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਵਿਰਾਜੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਕਾਯੇ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜਯੇ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ.

੨੦੬. ਏਵਂ ਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਰਤ੍ਤੋ ਸੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਂ ਫਲਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਥ ਸਬ੍ਬਸੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ, ਮਰਣਾਭਾਵੇਨ ਪਣੀਤਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਅਮਤਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਵੂਪਸਮਨਤੋ ਸਨ੍ਤਿਂ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਵਾਨਾਭਾਵਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਚਵਨਾਭਾਵਤੋ ਅਚ੍ਚੁਤਨ੍ਤਿ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤਂ ਪਦਮਜ੍ਝਗਾਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਣਵਾ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਫਲੇ ਠਿਤੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਰਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਞ੍ਚ ਪਦਮਜ੍ਝਗਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ‘‘ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਹੀਨਂ, ਇਦਞ੍ਚਾਨੇਨ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

੨੦੭-੨੦੮. ਏਵਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਹ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਖੇਪਦੇਸਨਾਯ ਏਵਂ ਮਹਤੋ ਆਨਿਸਂਸਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਂ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਪਾਦਕਾਦਯੋਪਿ ਕਾਯਾ ਅਸੁਚੀਯੇਵ, ਇਧਾਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਪਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਵਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਅਸੁਚਿਭੂਤਾਪਿ ਕਾਯਾ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭੋਜਨੇਪਿ ਉਪਨੀਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸੁਚਿਤਰਭਾਵਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋ’’ਤਿ ਆਹ.

ਅਯਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਪਰਿਹੀਰਤੀਤਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹੀਰਤਿ. ਨਾਨਾਕੁਣਪਪਰਿਪੂਰੋਤਿ ਕੇਸਾਦਿਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਕੁਣਪਭਰਿਤੋ. ਵਿਸ੍ਸਵਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਤਤੋਤਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ ਘਟੇਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਵਾਯਾਮਂ ਨਿਪ੍ਫਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਵਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਖੇਲ਼ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਦੀਨਿ, ਲੋਮਕੂਪੇਹਿ ਚ ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਂ ਵਿਸ੍ਸਵਨ੍ਤੋਯੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਦਾਨਿ ਪਸ੍ਸਥ – ਏਤਾਦਿਸੇਨ ਕਾਯੇਨ ਯੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਾ ਇਤ੍ਥੀ ਵਾ ਕੋਚਿ ਬਾਲੋ ਮਞ੍ਞੇ ਉਣ੍ਣਮੇਤਵੇ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਵਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋ ਉਣ੍ਣਮਿਤੁਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ, ਪਰਂ ਵਾ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਵਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਚ੍ਚੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤੋ, ਕਿਮਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਦਸ੍ਸਨਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਾਭਾਵਂ ਕਿਮਞ੍ਞਂ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਉਣ੍ਣਮਾਵਜਾਨਨਕਾਰਣਂ ਸਿਯਾਤਿ.

ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਂਵੇਗਮਾਪਾਦਿ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਰੇ, ਅਹਂ ਬਾਲਾ, ਯਾ ਮਂਯੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਏਵਂ ਵਿਵਿਧਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਵਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਗਮਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਂਵਿਗ੍ਗਾ ਚ ਤਮੇਵ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕਤਿਪਯਦਿਵਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਦੁਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਕਿਰ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਿਰਿਮਾ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਸੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਜਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਮੁਨਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੯. ਸਨ੍ਥਵਾਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਮੁਨਿਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਨ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਤਾਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਗਾਥਾਨਂ ਅਯਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ – ਭਗਵਤਿ ਕਿਰ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਗਾਮਕਾਵਾਸੇ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਤ੍ਥੀ ਮਤਪਤਿਕਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਮਾਤਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਰਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਮਾਤੁ. ਏਵਂ ਸਾਯਮ੍ਪਿ ਪਾਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਸਂਵਿਭਜਮਾਨਾ, ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪੁਚ੍ਛਮਾਨਾ, ਨਿਰਾਸਙ੍ਕਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਏਵਂ ਅਭਿਣ੍ਹਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਸਂਸਗ੍ਗਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ, ਵਿਸ੍ਸਾਸਾ ਓਤਾਰੋ, ਰਾਗੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਞ੍ਞਾ ਚ ਮਾਤੁਪੁਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਚ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ. ਤਤੋ ਮਰਿਯਾਦਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਂਸੁ, ਅਯਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਿਂਸੁ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ ਮਞ੍ਞਤਿ ਨ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਸਾਰਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪਨ ਮਾਤਰੀ’’ਤਿ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਰੂਪਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੫.੫੫) ਅਵਸੇਸਸੁਤ੍ਤੇਨਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ –

‘‘ਵਿਸਂ ਯਥਾ ਹਲਾਹਲਂ, ਤੇਲਂ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਯਥਾ;

ਤਮ੍ਬਲੋਹਵਿਲੀਨਂਵ, ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯੇ’’ਤਿ ਚ. –

ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਸਨ੍ਥਵਾਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾ ਅਤ੍ਤੁਪਨਾਯਿਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਥਵੋ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਿਤ੍ਤਭੇਦੇਨ ਤਿਵਿਧੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਥਵੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਥਵਾਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਣ੍ਹਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਾਦਿਤਣ੍ਹਾਯ ਬਲਵਕਿਲੇਸਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਯੇਨ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਾਤਰਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਅਤ੍ਤਾਨੁਵਾਦਾਦਿਕਂ ਵਾ ਮਹਾਭਯਂ, ਯੇਨ ਸਾਸਨਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋ. ਨਿਕੇਤਾਤਿ ‘‘ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਨਿਕੇਤਵਿਸਾਰਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ‘ਨਿਕੇਤਸਾਰੀ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਭੇਦਾ. ਜਾਯਤੇ ਰਜੋਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਰਜੋ ਜਾਯਤੇ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਥਵਾਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਯਦੇਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠੇਨ ਸਾਸਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ‘‘ਨਿਕੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਤ੍ਤਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਰਿਯਾਦਤ੍ਤਾ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਤਤੋ ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ, ਯੇਨ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਸ੍ਸਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਥਵਾਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਯਥਾ ਚ ਸਬ੍ਬਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਪੁਰਿਮਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਦਸ੍ਸਨਂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਿਕੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਦ੍ਧਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਿਕੇਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨਿਕੇਤਂ, ਸਨ੍ਥਵਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਅਸਨ੍ਥਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਾਧਿਵਚਨਂ. ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਤਿ ਵਿਮ੍ਹਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਚ ਯਂ ਨਾਮ ਨਿਕੇਤਸਨ੍ਥਵਵਸੇਨ ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਮੁਨਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਹੋ ਅਬ੍ਭੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਮੁਨਿਨੋ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿਪਿ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਖਨ੍ਤਿ ਰੁਚਿ, ਖਮਤਿ ਚੇਵ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੧੦. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਯੋ ਜਾਤਮੁਚ੍ਛਿਜ੍ਜਾਤਿ ਯੋ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤਂ ਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਂ ਯਥਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਕੁਸਲਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪੁਨ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਨਾਗਤੋਪਿ ਕਿਲੇਸੋ ਤਥਾਰੂਪਪ੍ਪਚ੍ਚਯਸਮੋਧਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਭਿਮੁਖੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ‘‘ਜਾਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਰੋਪਯੇਯ੍ਯ ਜਾਯਨ੍ਤਂ, ਯਥਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਕੁਸਲਾਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਞ੍ਚ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ? ਅਸ੍ਸ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇ, ਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਤਂ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਸੇਯ੍ਯ ਨ ਸਮੋਧਾਨੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਸਮ੍ਭਾਰਵੇਕਲ੍ਲਕਰਣੇਨ ਤਂ ਨ ਰੋਪਯੇਯ੍ਯ ਜਾਯਨ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਅਤੀਤਾਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਆਯਤਿਂ ਵਿਪਾਕਾਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਿ ਨ ਰੋਪੀਯਨ੍ਤਿ ਤਦਭਾਵੇਨ, ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿਂ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਸੀਯਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਾਮਤ੍ਥਿਯਵਿਘਾਤੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਜਾਤਮੁਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਨ ਰੋਪਯੇਯ੍ਯ ਜਾਯਨ੍ਤਂ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਚਸ੍ਸ ਜਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇ, ਤਮਾਹੁ ਏਕਂ ਮੁਨਿਨਂ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਸੋ ਚ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਸਨ੍ਤਿਪਦਂ ਮਹੇਸੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾਯ ਏਕਂ, ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਏਕਂ. ਮੁਨਿਨਨ੍ਤਿ ਮੁਨਿਂ, ਮੁਨੀਸੁ ਵਾ ਏਕਂ. ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰਾਯ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਅਵਸੇਸਚਰਿਯਾਹਿ ਚ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਅਦ੍ਦਕ੍ਖੀਤਿ ਅਦ੍ਦਸ. ਸੋਤਿ ਯੋ ਜਾਤਮੁਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਅਰੋਪਨੇ ਅਨਨੁਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਚ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ‘‘ਨ ਰੋਪਯੇਯ੍ਯ ਜਾਯਨ੍ਤਮਸ੍ਸ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ. ਸਨ੍ਤਿਪਦਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਬ੍ਬਾਨਭੇਦਾਸੁ ਤੀਸੁ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਙ੍ਗਸਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤੀਸੁ ਸੇਟ੍ਠਂ ਏਵਂ ਅਨੁਪਸਨ੍ਤੇ ਲੋਕੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿਂ ਅਦ੍ਦਸ ਮਹੇਸੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੨੧੧. ਤਤਿਯਗਾਥਾਯ ਸਙ੍ਖਾਯਾਤਿ ਗਣਯਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਭੂਤਤੋ ਞਤ੍ਵਾ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਯੇਸੁ ਏਵਮਯਂ ਲੋਕੋ ਸਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਨਿ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਭੇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਪਮਾਯ ਬੀਜਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਬੀਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂ ਪਮਾਯ ਹਿਂਸਿਤ੍ਵਾ, ਬਾਧਿਤ੍ਵਾ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਿਨੇਹਮਸ੍ਸ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇਤਿ ਯੇਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਿਨੇਹੇਨ ਸਿਨੇਹਿਤਂ ਤਂ ਬੀਜਂ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਸਸ੍ਸਂ ਵਿਰੁਹੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਸਿਨੇਹਮਸ੍ਸ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛੇ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਯ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਤਂ ਨਾਨੁਪ੍ਪਵੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸ ਵੇ ਮੁਨਿ ਜਾਤਿਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਮਰਣਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਕ੍ਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ ਤਕ੍ਕਂ ਪਹਾਯ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ. ਇਮਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਭਾਵਨਾਯ ਨਵਪ੍ਪਭੇਦਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਹਾਯ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਂ ਪਤ੍ਵਾ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਰਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਂ. ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਏਵ ਵਾ ਯਥਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਨੋ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਾ ਸਙ੍ਖਂ ਉਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਤਕ੍ਕਂ ਪਹਾਯ ਨ ਉਪੇਤਿ ਸਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

੨੧੨. ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਾਯ ਅਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਨਯੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਸਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾਨਿ, ਨਿਵੇਸਨਾਨੀਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਿਕੇ ਭਵੇ. ਨਿਵਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਵੇਸਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਨਿਕਾਮਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਵਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਨਿਵੇਸਨਾਨਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਬਲੇਨ ਤਣ੍ਹਾਗੇਧਸ੍ਸ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਵੀਤਗੇਧੋ, ਵੀਤਗੇਧਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਅਗਿਦ੍ਧੋ, ਨ ਯਥਾ ਏਕੇ ਅਵੀਤਗੇਧਾ ਏਵ ਸਮਾਨਾ ‘‘ਅਗਿਦ੍ਧਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ. ਨਾਯੂਹਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਂ ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਾਰਗਤੋ ਹਿ ਹੋਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਰੂਪੋ ਸਬ੍ਬਨਿਵੇਸਨਾਨਂ ਪਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਦਸ੍ਸਨਂ ਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਯੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਨੁਪਸਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਪਦਾਧਿਗਮਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਤਤਿਯਗਾਥਾਯ ਯੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਤਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਙ੍ਖਂ ਉਪੇਤਿ, ਤੇਸੁ ਚਤੁਸਚ੍ਚਭਾਵਨਾਯ ਤਕ੍ਕਂ ਪਹਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਙ੍ਖਾਨੁਪਗਮਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਾਯ ਆਯਤਿਮ੍ਪਿ ਯਾਨਿ ਨਿਵੇਸਨਾਨਿ ਕਾਮਯਮਾਨੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਆਯੂਹਤਿ, ਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਾਯੂਹਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨੇਵ ਏਕਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

੨੧੩. ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੁਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਸ੍ਸ ਚ ਗਯਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਉਪਕੇਨਾਜੀਵਕੇਨ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿ. ਤੇਨ ਚ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੫; ਮਹਾਵ. ੧੧) ਨਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਆਹ. ਉਪਕੋ ‘‘ਹੁਪੇਯ੍ਯਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ਸੀਸਂ ਓਕਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ, ਉਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਚ ਵਙ੍ਕਹਾਰਜਨਪਦੇ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਾਗਵਿਕਗਾਮਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਮੇਨਂ ਮਾਗਵਿਕਜੇਟ੍ਠਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਹੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਮਣੋ ਵਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਨ ਨਿਵਾਸੇਤਿ, ਅਯਂ ਲੋਕੇ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਘਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਮਂਸਰਸੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਞ੍ਚ ਨਂ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥ, ਅਹਂ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਵਸਨੋਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਵਸਤਿ.

ਮਾਗਵਿਕੋ ਗਿਮ੍ਹਕਾਲੇ ਉਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸੀਤਲੇ ਪਦੇਸੇ ਚਰਿਤੁਂ ਦੂਰਂ ਅਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇਸੁ ਮਿਗੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਸ੍ਸੂ’’ਤਿ ਛਾਵਂ ਨਾਮ ਧੀਤਰਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਤ੍ਤਭਾਤੁਕੇਹਿ. ਸਾ ਚਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਹੋਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਉਪਕੋ ਘਰਂ ਆਗਤੋ ਤਂ ਦਾਰਿਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਚਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਵਿਸਿਤੁਂ ਉਪਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਭਾਜਨੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਭਤ੍ਤਂ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸਚੇ ਛਾਵਂ ਲਭਾਮਿ, ਜੀਵਾਮਿ, ਨੋ ਚੇ, ਮਰਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਰਾਹਾਰੋ ਸਯਿ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਮਾਗਵਿਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਉਪਕਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਾ – ‘‘ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਨਾਗਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਾਗਵਿਕੋ ‘‘ਆਗਤਵੇਸੇਨੇਵ ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਫਾਸੁਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਦੇ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਉਪਕੋ ਨਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵ. ਸੋ ‘‘ਵਦ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਮਯਾ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਉਪਕੋ – ‘‘ਸਚੇ ਛਾਵਂ ਲਭਾਮਿ, ਜੀਵਾਮਿ, ਨੋ ਚੇ, ਇਧੇਵ ਮਰਣਂ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਘਰਾਵਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਨਾਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਅਪਿਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਂਸਹਾਰਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਂਸਞ੍ਚ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਮਾਗਵਿਕੋਪਿ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਤਦੇਵ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਘਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਧੀਤਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤੇਸਂ ਸਂਵਾਸਮਨ੍ਵਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਿਜਾਯਿ. ਸੁਭਦ੍ਦੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਛਾਵਾ ਪੁਤ੍ਤਤੋਸਨਗੀਤੇਨ ਉਪਕਂ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਅਹਂ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸਾਭਿਮੁਖੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਭਗਵਾ ਚ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨਮਹਾਵਿਹਾਰੇ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਮਾਨੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਉਪਕੋਪਿ ਖੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਮਮ ਸਹਾਯੋ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਕੁਹਿਂ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਨਿਸ੍ਸਿਰਿਕਸ੍ਸ ਨਗ੍ਗਸਮਣਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਕਥਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ? ਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਕਥੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਹੇਤੁਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਲਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਦੋਸਂ ਦਟ੍ਠੁਂ. ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੂਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਉਪਕੋ ਏਤਰਹਿ ਅਨਾਗਾਮੀ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਸਨਾਮਲਾਭਾਵਦੀਪਿਕਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਾਸਵੇਸੁ ਸਬ੍ਬਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੂਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਤੇਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਯਞ੍ਚ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੁਂ. ਤੇਸਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਵਿਦੁਂ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਦੇਸਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਸੋਭਨਾਯ ਮੇਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਮੇਧਂ. ਯੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਾਸਵਖਨ੍ਧਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਤੇਸਂ ਲੇਪਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਂ. ਤੇਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਾਭਾਵੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਜਹਂ. ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਵਿਸੇਸੇਨ ਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਪਸ੍ਸਥ ਯਾਵ ਪਟਿਵਿਸਿਟ੍ਠੋਵਾਯਂ ਮੁਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਦੇਸਨਾਮਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾਸਦ੍ਦੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਉਪਕੋ ਤਦਾ ਤਥਾਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ‘ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨੀ’ਤਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ, ਤਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਦ੍ਦਹਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ, ਧੀਰਾ ਪਨ ਤਂ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸੀਤਿ.

੨੧੪. ਪਞ੍ਞਾਬਲਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਾਮੇ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾਰਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਖਦਿਰਵਨੇ ਵਿਹਾਰੋ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤੋ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੋ, ਭਗਵਤੋ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਪਚ੍ਚਾਗਮਨਞ੍ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਚ੍ਚਾਗਤੇ ਪਨ ਭਗਵਤਿ ਯੋ ਸੋ ਮਹਲ੍ਲਕਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਾਹਨਂ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੋ ਖਦਿਰਰੁਕ੍ਖੇ ਆਲਗ੍ਗਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਸਾਖਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨੋਕਾਸੋ ਰਮਣੀਯੋ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਮਾਨਾਯ ਯੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਸਂਸਿਤੋ, ਤੇ ਅਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਪਾਸਿਕੇ, ਏਤੇ ਤੁਚ੍ਛਂ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਅਤਿਲੂਖਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਖਦਿਰਵਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਵਿਸਾਖਾਯ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਆਵੁਸੋ, ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨੇ ਰਮਣੀਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ? ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਰੇਵਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਰਬ੍ਭ ਕਥਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ‘ਏਵਂ ਨਵਕਮ੍ਮਿਕੋ ਕਦਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੇਵਤੋ ਨਵਕਮ੍ਮਿਕੋ, ਅਰਹਾ ਰੇਵਤੋ ਖੀਣਾਸਵੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਦੁਬ੍ਬਲਕਰਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਸਾਧਕੇਨ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਭੇਦੇਨ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਨ ਧੁਤਙ੍ਗਵਤੇਨ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸੀਲਵਤੂਪਪਨ੍ਨਂ, ਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਨਾ ਫਲਸਮਾਧਿਨਾ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਧਿਨਾ ਚ ਸਮਾਹਿਤਂ, ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਝਾਨੇਨ ਝਾਨੇ ਵਾ ਰਤਤ੍ਤਾ ਝਾਨਰਤਂ, ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤਿਮਂ, ਰਾਗਾਦਿਸਙ੍ਗਤੋ ਪਮੁਤ੍ਤਤਾ ਸਙ੍ਗਾ ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਪਞ੍ਚਚੇਤੋਖਿਲਚਤੁਆਸਵਾਭਾਵੇਨ ਅਖਿਲਂ ਅਨਾਸਵਂ ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਗਾਦਿਦੋਸਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿਂ ਵਾ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ. ਪਸ੍ਸਥ ਯਾਵ ਪਟਿਵਿਸਿਟ੍ਠੋਵਾਯਂ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿ, ਸੋ ‘‘ਨਵਕਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਦਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਕਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਨ ਨਵਕਮ੍ਮਕਰਣੇਨ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੋਵ ਸੋ, ਨ ਇਦਾਨਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਰੇਵਤਤ੍ਥੇਰਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋਤਿ.

੨੧੫. ਏਕਂ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਪਿਤਾਪੁਤ੍ਤਸਮਾਗਮੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਭਗਵਾ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੇਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਹਟ੍ਠਕਾਲੇ ਗਨ੍ਧਕਰਣ੍ਡਕੇ ਵਾਸਿਤਾਨਿ ਕਾਸਿਕਾਦੀਨਿ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਥਂ ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਰਾਜਾਨਂ ਅਨੁਨਯਮਾਨੋ –

‘‘ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਤਾਤ ਵਦੇ ਮਯ੍ਹਂ, ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ ਦੁਕੂਲਕਾਸਿਕਂ;

ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਤਤੋ ਸੇਯ੍ਯਂ, ਏਤਂ ਮੇ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਕਮ੍ਪਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਪਦਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਦੀਹਿ ਏਕਂ, ਇਰਿਯਾਪਥਾਦੀਹਿ ਚਰਿਯਾਹਿ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਮੋਨੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਮੁਨਿਂ. ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਪਮਾਦਾਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ. ਅਕ੍ਕੋਸਨਗਰਹਨਾਦਿਭੇਦਾਯ ਨਿਨ੍ਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਥੋਮਨਾਦਿਭੇਦਾਯ ਪਸਂਸਾਯ ਚਾਤਿ ਇਮਾਸੁ ਨਿਨ੍ਦਾਪਸਂਸਾਸੁ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵਸੇਨ ਅਵੇਧਮਾਨਂ. ਨਿਨ੍ਦਾਪਸਂਸਾਮੁਖੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਪਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੀਹਂਵ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਕਤਿਵਿਕਾਰਾਨੁਪਗਮੇਨ ਅਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਂ, ਪਨ੍ਤੇਸੁ ਵਾ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਸਨ੍ਤਾਸਾਭਾਵੇਨ. ਵਾਤਂਵ ਸੁਤ੍ਤਮਯਾਦਿਭੇਦੇ ਜਾਲਮ੍ਹਿ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲੇ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਵਾ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵਸੇਨ ਅਸਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਪਦੁਮਂਵ ਤੋਯੇਨ ਲੋਕੇ ਜਾਤਮ੍ਪਿ ਯੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾ ਲੋਕੇਨ ਲਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਲੇਪਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਲੋਕੇਨ ਅਲਿਪ੍ਪਮਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਨੇਤਾਰਮਞ੍ਞੇਸਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਨਚਿ ਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯਂ ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੨੧੬. ਯੋ ਓਗਹਣੇਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਤੋ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪੂਰਿਤਦਸਪਾਰਮਿਦਸਉਪਪਾਰਮਿਦਸਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਗੁਣਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤੁਸਿਤਭਵਨੇ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਗੁਣਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਵਾਸਗੁਣਂ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਗੁਣਂ ਗਬ੍ਭਵੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਂ ਗਬ੍ਭਵਾਸਂ ਗਬ੍ਭਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਪਦਵੀਤਿਹਾਰਂ ਦਿਸਾਵਿਲੋਕਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਜ੍ਜਨਂ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਮਹਾਪਧਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਫਲਞਾਣਂ ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਞਾਣਂ, ਦਸਬਲਞਾਣਂ, ਚਤੁਯੋਨਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਛਬ੍ਬਿਧਂ ਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਂ, ਅਟ੍ਠਵਿਧਂ ਸਾਵਕਸਾਧਾਰਣਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਬੁਦ੍ਧਗੁਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਿਧਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ, ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿਵਿਧਞਾਣਵਤ੍ਥੁ ਏਵਮਿਚ੍ਚਾਦਿਗੁਣਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਂ ਮਹਾਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਸਹਮਾਨੇਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਾਯ ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚਤੁਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਭਗਵਤੋ ਅਯਸੇ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੇ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਏਵਰੂਪੇਪਿ ਨਾਮ ਅਯਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਨ ਭਗਵਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝਂ ਪਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ? ਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤਾਦਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਨਾਮ ਓਗਹਣੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਨ੍ਹਾਨਤਿਤ੍ਥੇ ਅਙ੍ਗਘਂਸਨਤ੍ਥਾਯ ਚਤੁਰਸ੍ਸੇ ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੇ ਵਾ ਥਮ੍ਭੇ ਨਿਖਾਤੇ ਉਚ੍ਚਕੁਲੀਨਾਪਿ ਨੀਚਕੁਲੀਨਾਪਿ ਅਙ੍ਗਂ ਘਂਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇਨ ਥਮ੍ਭਸ੍ਸ ਉਨ੍ਨਤਿ ਵਾ ਓਨਤਿ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਯੋ ਓਗਹਣੇ ਥਮ੍ਭੋਰਿਵਾਭਿਜਾਯਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਵਾਚਾਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਵਾ ਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਉਪਰਿਮਂ ਵਾ ਅਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਵਾ ਵਾਚਾਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਨਯਂ ਵਾ ਪਟਿਘਂ ਵਾ ਅਨਾਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਤਾਦਿਭਾਵੇਨ ਯੋ ਓਗਹਣੇ ਥਮ੍ਭੋਰਿਵ ਭਵਤੀਤਿ. ਤਂ ਵੀਤਰਾਗਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਰਾਗਾਭਾਵੇਨ ਵੀਤਰਾਗਂ, ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਦੋਸਮੋਹਾਭਾਵੇਨ ਸੁਸਮਾਹਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਾ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਰਕ੍ਖਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਗੋਪਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੨੧੭. ਯੋ ਵੇ ਠਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ਤਨ੍ਤਵਾਯਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਜੁਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ – ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਵਙ੍ਕਂ ਪਹਾਯ ਤਸਰਂ ਵਿਯ ਉਜੁਚਿਤ੍ਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਦੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਯ ਚਸ੍ਸਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਕਟਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਚ ਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿਪਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਤਯੋਪਿ ਭਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਤਂ ਤਥਾ ਵਿਪਸ੍ਸਮਾਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਿਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਜਲਿਕਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਭਗਵਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵਸੇਨ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਵੇ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਅਕੁਪ੍ਪਵਿਮੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਚ ਵੁਡ੍ਢਿਹਾਨੀਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਕ੍ਖੀਣਜਾਤਿਸਂਸਾਰਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਰੂਪਗਮਨਾਭਾਵਤੋ ਚ ਠਿਤਤ੍ਤੋ, ਪਹੀਨਕਾਯਵਚੀਮਨੋਵਙ੍ਕਤਾਯ ਅਗਤਿਗਮਨਾਭਾਵੇਨ ਵਾ ਤਸਰਂਵ ਉਜੁ, ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਪਾਪਕੇਹਿ, ਪਾਪਕਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਗੂਥਗਤਂ ਵਿਯ ਮੁਤ੍ਤਗਤਂ ਵਿਯ ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ, ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋਗਵਿਭਾਗੇਨ ਹਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਵੀਮਂਸਮਾਨੋ ਵਿਸਮਂ ਸਮਞ੍ਚਾਤਿ ਕਾਯਵਿਸਮਾਦਿਵਿਸਮਂ ਕਾਯਸਮਾਦਿਸਮਞ੍ਚ ਪਹਾਨਭਾਵਨਾਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨੇਨ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਵੀਮਂਸਮਾਨੋ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਮਾਨੋ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਖੀਣਾਸਵਂ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਵੀਮਂਸਮਾਨੋ ਵਿਸਮਂ ਸਮਞ੍ਚ ਯੋ ਵੇ ਠਿਤਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਤਸਰਂਵ ਉਜੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਪਾਪਕੇਹਿ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ. ਯਤੋ ਈਦਿਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਗਾਥਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪੇ ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇ ਵਾ ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

੨੧੮. ਯੋ ਸਞ੍ਞਤਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਤਿ ਕਿਰ ਆਲ਼ਵਿਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਆਲ਼ਵੀਨਗਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਤਨ੍ਤਵਾਯੋ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਂ ਧੀਤਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਤਸਰਂ ਨ ਬਹੁ, ਤਸਰਂ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਲਹੁਂ ਤਨ੍ਤਵਾਯਸਾਲਂ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਮਾ ਖੋ ਚਿਰਾਯੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਤਂ ਵਿਨੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਭਗਵਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦਾਰਿਕਾਯ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਗੇਵ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਨਗਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਅਜ੍ਜ ਕੋਚਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਗੇਵ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਾ ਦਾਰਿਕਾ ਪਿਤੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਪ੍ਫੂਪਹਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੁਂ. ਨਿਸੀਦਿ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਦਾਰਿਕਾ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਪਤ੍ਤਾ ਮਹਾਜਨਪਰਿਵੁਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਦਾਰਿਕੇ ਕੁਤੋ ਆਗਤਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਅਯਂ ਦਾਰਿਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਾ ਆਗਤਾਪਿ ਭਗਵਤਾ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ਤਨ੍ਤਵਾਯਸਾਲਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਚਾਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ‘ਜਾਨਾਸੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਮੇਵ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਕਿਂ ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਨ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਚਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਘਰਤੋ ਆਗਤਾ ਤਨ੍ਤਵਾਯਸਾਲਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ; ਅਪਿਚ ਮਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਥ, ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤਾਸੀ’’ਤਿ, ਚੁਤਿਵਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਥ, ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਅਹਞ੍ਚ ਨ ਜਾਨਾਮਿ. ‘‘ਕੁਤੋ ਚਮ੍ਹਿ ਆਗਤਾ; ਨਿਰਯਾ ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਾ ਵਾ’’ਤਿ, ਨ ਹਿ ਜਾਨਾਮਿ, ‘‘ਕੁਹਿਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਰਯਂ ਵਾ ਦੇਵਲੋਕਂ ਵਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਚਂ. ਤਤੋ ਮਂ ਭਗਵਾ ਮਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਜਾਨਾਮਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਰਣਂ ਧੁਵ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਵੋਚਂ ‘‘ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਮਂ ਭਗਵਾ ਮਰਣਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਨ ਜਾਨਾਮਿ ‘‘ਕਦਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਿਂ ਅਜ੍ਜ ਵਾ ਉਦਾਹੁ ਸ੍ਵੇ ਵਾ’’ਤਿ, ਤੇਨਾਵੋਚਂ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਿ. ਮਹਾਜਨਕਾਯੋਪਿ ‘‘ਯਾਵ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਯਂ ਦਾਰਿਕਾ’’ਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਦਾਰਿਕਾਯ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਤਨੁਕੇਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ;

ਸਕੁਣੋ ਜਾਲਮੁਤ੍ਤੋਵ, ਅਪ੍ਪੋ ਸਗ੍ਗਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੭੪) –

ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਸਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ.

ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਪਿਤਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਚਿਰੇਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਵੇਗੇਨ ਤਨ੍ਤੇ ਵੇਮਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਿਕਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿ. ਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਨਾਹਂ ਮਮ ਧੀਤਰਂ ਪਹਰਿਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਇਮਂ ਵੇਮਂ ਵੇਗਸਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿ. ਜੀਵਤਿ ਨੁ ਖੋ ਨਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਵੀਮਂਸਨ੍ਤੋ ਮਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਂ ‘ਇਮਿਨਾ ਧੀਤਾ ਮਾਰਿਤਾ’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਉਪਕ੍ਕੋਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਨ ਰਾਜਾਪਿ ਗਰੁਕਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਯ੍ਯ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਪਲਾਯਾਮੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਦਣ੍ਡਭਯੇਨ ਪਲਾਯਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਤੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਤੇ ਚਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ. ਅਥ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਸਬ੍ਬੇਵ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ – ‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਵਾਰਣਂ ਪਵਾਰੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਾਦੀਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਆਲ਼ਵਿਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਧੀਤਰਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੇਸੁਂ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਵੇਲਾਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧੀਤਰਂ ਮਾਰੇਸਿ, ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮੇਨ ਮਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਤੀਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੀਲਸਂਯਮੇਨ ਸਂਯਤਤ੍ਤੋ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਚੇਤਸਾ ਵਾ ਹਿਂਸਾਦਿਕਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਪਾਪਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਨ ਦਹਰੋ ਵਾ ਦਹਰਵਯੇ ਠਿਤੋ, ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਠਿਤੋ, ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਥੇਰੋ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ ਠਿਤੋਤਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਯਤਤ੍ਤੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਵਿਰਤਿਯਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪੇਹਿ ਉਪਰਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਮੁਨਿ ਅਰੋਸਨੇਯ੍ਯੋ ਨ ਸੋ ਰੋਸੇਤਿ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਯਂ ਯੋਜਨਾ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚ – ਸੋ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿ ਅਰੋਸਨੇਯ੍ਯੋ ‘‘ਧੀਤੁਮਾਰਕੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪੇਸਕਾਰੋ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਰੋਸੇਤੁਂ, ਘਟ੍ਟੇਤੁਂ, ਬਾਧੇਤੁਂ ਅਰਹੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਨ ਰੋਸੇਤਿ ਕਞ੍ਚਿ, ‘‘ਨਾਹਂ ਮਮ ਧੀਤਰਂ ਮਾਰੇਮਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਾਰੇਸਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸੋ ਵਾ ਮਾਰੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਰੋਸੇਤਿ, ਨ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਨ ਬਾਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਪਿ ਨ ਰੋਸਨੇਯ੍ਯੋ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਨਾਗੋ, ਮਾ ਨਾਗਂ ਘਟ੍ਟੇਸਿ, ਨਮੋ ਕਰੋਹਿ ਨਾਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੯) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਮਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਧੀਰਾਵ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚੇਤ੍ਥ – ਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਅਰੋਸਨੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਏਤੇ ਬਾਲਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਰੋਸੇਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਧੀਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਧੀਰਾਵ ਤਮ੍ਪਿ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ.

੨੧੯. ਯਦਗ੍ਗਤੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਖੇਤ੍ਤਗ੍ਗਂ, ਰਾਸਗ੍ਗਂ, ਕੋਟ੍ਠਗ੍ਗਂ, ਕੁਮ੍ਭਿਅਗ੍ਗਂ, ਭੋਜਨਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਾਨਿ ਦੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਪਕ੍ਕਾਨਿਯੇਵ ਸਾਲਿ-ਯਵ-ਗੋਧੂਮ-ਸੀਸਾਨਿ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਪਾਯਾਸਪੁਥੁਕਾਦੀਨਿ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਮੇਧਾਵੀ, ਅਗ੍ਗਂ ਸੋ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਗ੍ਗਦਾਨਂ. ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਸੁ ਪਨ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਲਾਯਿਤੇਸੁ ਮਦ੍ਦਿਤੇਸੁ ਚ ਵਰਧਞ੍ਞਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਰਾਸਗ੍ਗਦਾਨਂ. ਪੁਨ ਤੇਹਿ ਧਞ੍ਞੇਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਨਿ ਪੂਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਵਿਵਰਣੇ ਪਠਮਨੀਹਟਾਨਿ ਧਞ੍ਞਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਗ੍ਗਦਾਨਂ. ਯਂ ਯਦੇਵ ਪਨਸ੍ਸ ਘਰੇ ਰਨ੍ਧੇਤਿ, ਤਤੋ ਅਗ੍ਗਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦਾਰਕਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੇਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਿਅਗ੍ਗਦਾਨਂ. ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਪਠਮੂਪਨੀਤਂ ਭੋਜਨਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਯਾਚਕਾਨਂ, ਤਦਭਾਵੇ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੁਨਖਾਨਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਭੋਜਨਗ੍ਗਦਾਨਂ. ਏਵਂ ਸੋ ਪਞ੍ਚਗ੍ਗਦਾਯਕੋਤ੍ਵੇਵ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤੋ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤਿਪ੍ਪਗੇਵ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਿਹਿਤਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਅਜ੍ਜ ਭਗਵਾ ਏਕਕੋਵ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਵੇਲਾਯ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਭਗਵਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭੋਜਨਵੇਲਾਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ – ‘‘ਨੂਨਜ੍ਜ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਹਿ ਭਗਵਾ ਏਕਕੋਵ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤ੍ਥਾਯ. ਭਗਵਾਪਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭੋਜਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਪਨਸ੍ਸ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ. ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਭੋਜਨਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਮੇ ਪੁਨ ਪਚਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛੇਰਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਤਾਲਵਣ੍ਟੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਾਭਂ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੁਵਣ੍ਣੋਭਾਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰੇ ਠਿਤਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀਪਿ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋਨੇਨ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਤਾਵਦੇਵ ਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚਸ੍ਸਾ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਯਾ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ –

‘‘ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਮਿਂ, ਯਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਮਮਾਯਿਤਂ;

ਅਸਤਾ ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ, ਸ ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੬੭) –

ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ. ਸਾ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇਯੇਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਘਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ, ਵਰਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਨੀਤਭੋਜਨਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ, ਸਾਧੁ, ਮੇ ਤਂ ਭੋਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ. ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਕੁਮ੍ਭਿਤੋ ਪਠਮਮੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਤੋ, ਅਦ੍ਧਾਵਸੇਸਾਯ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਮਜ੍ਝਤੋ, ਏਕਦ੍ਵਿਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਯ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਤੋ ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਂ ਲਭੇਥ. ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਸੋ ਹਿ ਉਦਕਦਨ੍ਤਪੋਣਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਪਰੇਨੇਵ ਦਤ੍ਤਂ ਉਪਜੀਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਾਲਂ ਥੁਤੁਂ ਨੋਪਿ ਨਿਪਚ੍ਚਵਾਦੀਤਿ ਅਗ੍ਗਤੋ ਲਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਦਾਯਕਂ ਵਾ ਥੋਮੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨਾਰਹਤਿ ਪਹੀਨਾਨੁਨਯਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਤੋ ਲਦ੍ਧਾ ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ ਇਮਿਨਾ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦਾਯਕਂ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਯਵਚਨਾਨਿ ਵਤ੍ਤਾਪਿ ਨ ਹੋਤਿ ਪਹੀਨਪਟਿਘਤ੍ਤਾ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਪਹੀਨਾਨੁਨਯਪਟਿਘਂ ਧੀਰਾਵ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਗਾਥਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹੀਤਿ.

੨੨੦. ਮੁਨਿਂ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਉਤੁਵਸੇਨ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋ ਦਹਰੋਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ, ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਾਮਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਰਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੫੦) ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਣਨ੍ਤਿ – ‘‘ਸਮਯੋ, ਆਵੁਸੋ, ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਦਾਨਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਸੋ ਦਾਨਿ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਭਾਵਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮੋਨੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਮੁਨਿਂ, ਏਕਵਿਹਾਰਿਤਾਯ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਸੁ ਵਾ ਚਰਿਯਾਸੁ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਚਰਿਯਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਯ ਵਿਰਤਿਯਾ ਵਿਰਤਂ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਾ. ਦੁਤਿਯਪਾਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ – ਕੀਦਿਸਂ ਮੁਨਿਂ ਚਰਨ੍ਤਂ ਵਿਰਤਂ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਯੋ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਨੋਪਨਿਬਜ੍ਝਤੇ ਕ੍ਵਚਿ, ਯੋ ਭਦ੍ਰੇਪਿ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਕ੍ਵਚਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪੇ ਯਥਾ ਪੁਰੇ, ਏਵਂ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਨ ਉਪਨਿਬਜ੍ਝਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕ੍ਵਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ‘‘ਯੁਵਾ ਤਾਵਮ੍ਹਿ, ਅਯਂ ਵਾ ਯੁਵਾਤਿ ਪਟਿਸੇਵਾਮਿ ਤਾਵ ਕਾਮੇ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯੋ ਰਾਗੇਨ ਨ ਉਪਨਿਬਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਰਤਂ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਜਾਤਿਮਦਾਦਿਭੇਦਾ ਮਦਾ, ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਪਮਾਦਾਪਿ ਚ ਵਿਰਤਂ, ਏਵਂ ਮਦਪ੍ਪਮਾਦਾ ਵਿਰਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਹਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਏਕੋ ਲੋਕਿਕਾਯਪਿ ਵਿਰਤਿਯਾ ਵਿਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਏਵਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰਤਂ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਰਤਿਯਾ ਵਿਰਤਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਧੀਰਾ ਏਵ ਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਨਂ ਨ ਵੇਦਯਥ, ਤੇਨ ਨਂ ਏਵਂ ਭਣਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੨੨੧. ਅਞ੍ਞਾਯ ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਾ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਭਰਣਮਙ੍ਗਲਂ, ਅਭਿਸੇਕਮਙ੍ਗਲਂ, ਆਵਾਹਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਮਙ੍ਗਲਾਨਿ ਅਕਂਸੁ. ਭਗਵਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣੀ ‘‘ਤੁਵਟ੍ਟਂ ਖੋ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਗਾਰਵੇਨ ‘‘ਹਨ੍ਦ ਭਗਵਾ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਗਤੋ. ਭਗਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿਵੇਣੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਹਰ, ਨਨ੍ਦ, ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਗਾਰਵੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਾਮਿ, ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਜਨਪਦਕਲ੍ਯਾਣਿਯਾ ਵਚਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਰਨ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨਭਿਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਗਤਪੁਬ੍ਬੋਸਿ, ਨਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਨਨ੍ਦੋ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਵੋਚ.

ਤਤੋ ਨਂ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਵੇਜਯਨ੍ਤਪਾਸਾਦਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਤੋ ਆਗਮਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੋ ਅਚ੍ਛਰਾਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੋਹਿ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਾਦਮਕ੍ਖਨਤੇਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਕੁਟਪਾਦਿਨਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਨਨ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸਸਿ ਨੋ, ਤ੍ਵਂ ਨਨ੍ਦ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛਰਾਸਤਾਨਿ ਕਕੁਟਪਾਦਾਨੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਲੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਏਤਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਥ ਚ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਉਪਾਯਕੁਸਲਤਾਯ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ਦੋਸੇ ਉਗ੍ਗਿਲੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਸੁਭੋਜਨਂ ਵਿਯ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਾਗਂ ਉਗ੍ਗਿਲੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਹਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਸਿ ਯਥਾ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਅਚ੍ਛਰਾਹੇਤੁ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਅਭਿਰਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਭਤਕਵਾਦੇਨ ਨਨ੍ਦਂ ਚੋਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਲਜ੍ਜਿਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਚਙ੍ਕਮਨਕੋਟਿਯਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਭਗਵਤੋਪਿ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਤਥੇਵਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਾਨਿ ਨਨ੍ਦੋ ਏਵਂ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਵਵਤ੍ਥਾਨਕਰਣੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕਂ ਅਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਰਮਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਂ, ਸਮੁਦਯਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਓਘਂ, ਪਹੀਨਸਮੁਦਯਤ੍ਤਾ ਰੂਪਮਦਾਦਿਵੇਗਸਹਨੇਨ ਚਕ੍ਖਾਦਿਆਯਤਨਸਮੁਦ੍ਦਞ੍ਚ ਅਤਿਤਰਿਯ ਅਤਿਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ, ‘‘ਤਨ੍ਨਿਦ੍ਦੇਸਾ ਤਾਦੀ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦਿਂ. ਯੋ ਵਾਯਂ ਕਾਮਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਰਾਸਿਯੇਵ ਅਵਹਨਨਟ੍ਠੇਨ ਓਘੋ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਗਤਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮੁਦ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਸਮੁਦਯਪ੍ਪਹਾਨੇਨੇਵ ਤਂ ਓਘਂ ਸਮੁਦ੍ਦਞ੍ਚ ਅਤਿਤਰਿਯ ਅਤਿਤਿਣ੍ਣੋਘਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਪਿ ਵਿਕਾਰਮਨਾਪਜ੍ਜਨਤਾਯ ਤਾਦਿਮ੍ਪਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਂ ਛਿਨ੍ਨਗਨ੍ਥਂ ਅਸਿਤਂ ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨਸ੍ਸ ਥੁਤਿਵਚਨਮੇਵ, ਇਮਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਭਾਵਨਾਯ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਗਨ੍ਥਾਨਂ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਨਗਨ੍ਥਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸਿਤਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਵਾਪਿ ਧੀਰਾ ਮੁਨਿ ਵੇਦਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਧੀਰਾਵ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਂ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਨ ਅਵੇਦਯਮਾਨਾ ਏਵਂ ਭਣਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੨੨੨. ਅਸਮਾ ਉਭੋਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਗਾਮੇ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸਨੋਕਾਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਿਗੇ ਬਨ੍ਧਤਿ. ਸੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਥੇਰਂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਰਞ੍ਞਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਅਭਿਣ੍ਹਦਸ੍ਸਨੇਨ ਥੇਰੇ ਜਾਤਸਿਨੇਹੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਯਦਾ ਬਹੁਂ ਮਂਸਂ ਲਭਤਿ, ਤਦਾ ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਰਸਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦੇਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਮਿਗਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਚਰਨ੍ਤਿ, ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਤਤੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਮਿਗੇ ਮਾਰੇਤਿ, ਤੇਨ ਉਭੋ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਤਂ ਜਨਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਲੁਦ੍ਦਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਨਜੀਵਿਕਾਭਾਵਸਾਧਕਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੋ ਚ ਲੁਦ੍ਦਕੋ, ਏਤੇ ਅਸਮਾ ਉਭੋ. ਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮਾਨਜੀਵਿਕਾ’’ਤਿ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਦੂਰਵਿਹਾਰਵੁਤ੍ਤਿਨੋ, ਦੂਰੇ ਵਿਹਾਰੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤਿ ਚ ਨੇਸਨ੍ਤਿ ਦੂਰਵਿਹਾਰਵੁਤ੍ਤਿਨੋ. ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਵਸਨੋਕਾਸੋ, ਸੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਞ੍ਞੇ, ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਚ ਗਾਮੇ. ਵੁਤ੍ਤੀਤਿ ਜੀਵਿਕਾ, ਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗਾਮੇ ਸਪਦਾਨਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾ, ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਚ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਿਗਸਕੁਣਮਾਰਣਾ. ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਗਿਹੀ ਦਾਰਪੋਸੀ, ਸੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪੋਸੇਤਿ. ਅਮਮੋ ਚ ਸੁਬ੍ਬਤੋ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤੋ ਸੁਚਿਵਤਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਵਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਬ੍ਬਤੋ ਸੋ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੁ. ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਪਰਪਾਣਰੋਧਾਯ ਗਿਹੀ ਅਸਞ੍ਞਤੋ, ਸੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਗਿਹੀ ਪਰਪਾਣਰੋਧਾਯ ਤੇਸਂ ਪਾਣਾਨਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸਂਯਤੋ. ਨਿਚ੍ਚਂ ਮੁਨੀ ਰਕ੍ਖਤਿ ਪਾਣਿਨੇ ਯਤੋ, ਇਤਰੋ ਪਨ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿ ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਯਤੋ ਸਂਯਤੋ ਪਾਣਿਨੋ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੇ ਕਥਂ ਸਮਾਨਜੀਵਿਕਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ?

੨੨੩. ਸਿਖੀ ਯਥਾਤਿ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗਵਤਿ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸਾਕਿਯਾਨਂ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਪਠਮਕਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਠਮਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਗਿਹਿਨੋ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਤਂ ਕਥਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਏਵ ਹਿ ਅਯਂ ਜਾਤਿ, ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁ ਲਿਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀਪਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਹੀ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਦਹੁਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਠਮਸੋਤਾਪਨ੍ਨਗਹਟ੍ਠਤੋ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਮਤ੍ਥਕੇ ਜਾਤਾਯ ਸਿਖਾਯ ਸਬ੍ਭਾਵੇਨ ਸਿਖੀ, ਮਣਿਦਣ੍ਡਸਦਿਸਾਯ ਗੀਵਾਯ ਨੀਲਗੀਵੋਤਿ ਚ ਮਯੂਰਵਿਹਙ੍ਗਮੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਯਥਾ ਹਰਿਤਹਂਸਤਮ੍ਬਹਂਸਖੀਰਹਂਸਕਾਲ਼ਹਂਸਪਾਕਹਂਸਸੁਵਣ੍ਣਹਂਸੇਸੁ ਯ੍ਵਾਯਂ ਸੁਵਣ੍ਣਹਂਸੋ, ਤਸ੍ਸ ਹਂਸਸ੍ਸ ਜਵੇਨ ਸੋਲ਼ਸਿਮ੍ਪਿ ਕਲਂ ਨ ਉਪੇਤਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਹਂਸੋ ਹਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਕੇਨ ਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਇਤਰੋ. ਦਸ੍ਸਨੀਯਤਾਯ ਪਨ ਉਭੋਪਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਗਿਹੀ ਪਠਮਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤੁਲ੍ਯਦਸ੍ਸਨੀਯਭਾਵਸ੍ਸਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਜਵੇਨ ਨਾਨੁਕਰੋਤਿ. ਕਤਮੇਨ ਜਵੇਨ? ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਜਵੇਨ. ਗਿਹਿਨੋ ਹਿ ਤਂ ਞਾਣਂ ਦਨ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਦਿਜਟਾਯ ਜਟਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨ ਤਿਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਜਟਾਯ ਵਿਜਟਿਤਤ੍ਤਾ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਮੁਨਿਨੋ ਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਨਮ੍ਹਿ ਝਾਯਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਦੇਨ ਦੀਪਿਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੇਨ ਚ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਚ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਝਾਯਤਿ. ਕੁਤੋ ਗਿਹਿਨੋ ਏਵਰੂਪੋ ਵਿਵੇਕੋ ਚ ਝਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ?

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਮੁਨਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਚ ਪਠਮੋ ਵਗ੍ਗੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨਯਤੋ, ਨਾਮੇਨ

ਉਰਗਵਗ੍ਗੋਤਿ.

੨. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੋ

੧. ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾਦਯੋ ਉਪਦ੍ਦਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਲਿਚ੍ਛਵਯੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵੇਸਾਲਿਮਾਨਯਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਆਨੀਤੋ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਾਯ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਮਭਾਸਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਸ੍ਸ ਵੇਸਾਲਿਵਤ੍ਥੁਤੋ ਪਭੁਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਕਿਰ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਗਬ੍ਭੋ ਸਣ੍ਠਾਸਿ. ਸਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਦੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨਗਬ੍ਭਾ ਗਬ੍ਭਪਰਿਪਾਕਕਾਲੇ ਵਿਜਾਯਨਘਰਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਪੁਞ੍ਞਵਤੀਨਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਚ ਤਾਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ, ਤੇਨ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਅਲਤ੍ਤਕਪਟਲਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਦੇਵਿਯੋ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਮਂਸਪੇਸਿਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰਤੋ ਮਮ ਅਵਣ੍ਣੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਵਣ੍ਣਭਯੇਨ ਤਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਸੋਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਛਡ੍ਡਿਤਮਤ੍ਤੇ ਦੇਵਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਸਂਵਿਦਹਿਂਸੁ. ਸੁਵਣ੍ਣਪਟ੍ਟਿਕਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਤਿਹਿਙ੍ਗੁਲਕੇਨ ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਪਜਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਊਮਿਭਯਾਦੀਹਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਸੋਤੇਨ ਪਾਯਾਸਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਤਾਪਸੋ ਗੋਪਾਲਕੁਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਙ੍ਗਾਯ ਤੀਰੇ ਵਸਤਿ. ਸੋ ਪਾਤੋਵਗਙ੍ਗਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਅਕ੍ਖਰਪਟ੍ਟਿਕਂ ਰਾਜਮੁਦ੍ਦਿਕਾਲਞ੍ਛਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਦਿਸ੍ਵਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਿਯਾ ਗਬ੍ਭੋ, ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਪੂਤਿਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਂ ਅਸ੍ਸਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧੇ ਓਕਾਸੇ ਠਪੇਸਿ. ਅਥ ਅਡ੍ਢਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਮਂਸਪੇਸਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਾਪਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਤਰਂ ਠਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਪੁਨ ਅਦ੍ਧਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾ ਪੇਸਿਯਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਸੀਸਾਨਮਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਪਿਲ਼ਕਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ. ਅਥ ਤਤੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਏਕਾ ਮਂਸਪੇਸਿ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੋ ਦਾਰਕੋ; ਏਕਾ ਦਾਰਿਕਾ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਸੁ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠਤੋ ਚਸ੍ਸ ਖੀਰਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਖੀਰਭਤ੍ਤਂ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਖੀਰਂ ਦਾਰਕਾਨਂ ਮੁਖੇ ਆਸਿਞ੍ਚਤਿ. ਤੇਸਂ ਯਂ ਯਂ ਉਦਰਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਣਿਭਾਜਨਗਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਛਵੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਹੁ – ‘‘ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਵਿਯ ਨੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਲੀਨਾ ਛਵਿ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਨਿਚ੍ਛਵਿਤਾਯ ਵਾ ਲੀਨਚ੍ਛਵਿਤਾਯ ਵਾ ਲਿਚ੍ਛਵੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਂਸੁ.

ਤਾਪਸੋ ਦਾਰਕੇ ਪੋਸੇਨ੍ਤੋ ਉਸ੍ਸੂਰੇ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਅਤਿਦਿਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕਾ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਦਾਰਕਪੋਸਨਂ ਪਲਿਬੋਧੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਰਕੇ ਦੇਥ, ਮਯਂ ਪੋਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿ. ਗੋਪਾਲਕਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਮਗ੍ਗਂ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਓਕਿਰਿਤ੍ਵਾ; ਧਜਪਟਾਕਾ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਰਿਯੇਹਿ ਵਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਅਸ੍ਸਮਂ ਆਗਤਾ. ਤਾਪਸੋ ‘‘ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਦਾਰਕਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਵਡ੍ਢੇਥ, ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਵਾਹਵਿਵਾਹਂ ਕਰੋਥ, ਪਞ੍ਚਗੋਰਸੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਭਾਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਥ, ਤਤ੍ਰ ਕੁਮਾਰਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਅਦਾਸਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਸੁਂ.

ਦਾਰਕਾ ਵਡ੍ਢਿਮਨ੍ਵਾਯ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਵਿਵਾਦਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇ ਗੋਪਾਲਦਾਰਕੇ ਹਤ੍ਥੇਨਪਿ ਪਾਦੇਨਪਿ ਪਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਰੋਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਰੋਦਥਾ’’ਤਿ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾਪਿਤਿਕਾ ਤਾਪਸਪੋਸਿਤਾ ਅਮ੍ਹੇ ਅਤੀਵ ਪਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਇਮੇ ਦਾਰਕਾ ਅਞ੍ਞੇ ਦਾਰਕੇ ਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਮੇ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ ਇਮੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਕਿਰ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ‘‘ਵਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯੋਜਨਸਤਂ ਪਰਿਮਾਣੇਨ. ਅਥ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਗੋਪਾਲਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਕੁਮਾਰਂ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਾਰਿਕਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਰੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੁ – ‘‘ਨ ਬਾਹਿਰਤੋ ਦਾਰਿਕਾ ਆਨੇਤਬ੍ਬਾ, ਇਤੋ ਦਾਰਿਕਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਠਮਸਂਵਾਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਦਾਰਕਾ ਜਾਤਾ ਧੀਤਾ ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਚ, ਏਵਂ ਸੋਲ਼ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਜਾਤਾ. ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਦਾਰਕਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਾਨਂ ਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨਨਿਵਾਸਨਟ੍ਠਾਨਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਂ ਤਂ ਨਗਰਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਨ ਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇਨ ਪਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਸਾਲੀਕਤਤ੍ਤਾ ਵੇਸਾਲੀਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਜਾਤਂ. ਇਦਂ ਵੇਸਾਲੀਵਤ੍ਥੁ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵੇਸਾਲੀ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਇਦ੍ਧਾ ਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਰਾਜੂਨਂਯੇਵ ਸਤ੍ਤ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਸਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਚ ਰਾਜਾਨੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਥਾ ਯੁਵਰਾਜਸੇਨਾਪਤਿਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਪ੍ਪਭੁਤੀਨਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲੀ ਇਦ੍ਧਾ ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਫੀਤਾ ਚ ਬਹੁਜਨਾ ਆਕਿਣ੍ਣਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸੁਭਿਕ੍ਖਾ ਚ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਸਤਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪਾਸਾਦਾ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਸਤਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਕੂਟਾਗਾਰਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਸਤਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਆਰਾਮਾ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਸਤਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਚ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੨੬).

ਸਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾ ਅਹੋਸਿ ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾ ਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ. ਪਠਮਂ ਦੁਗ੍ਗਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ. ਮਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕੁਣਪਗਨ੍ਧੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਬਹੁਤਰਾ ਮੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਪਟਿਕੂਲਤਾਯ ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਵਾਤਕਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਇਤਿ ਤੀਹਿ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਅਮਨੁਸ੍ਸਰੋਗਭਯੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾਯ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਤਿਵਿਧਂ ਭਯਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਾ ਰਾਜਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਏਵਰੂਪਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਤੇਨ ਏਤਰਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਭਾਵਂ ਵਿਚਿਨਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਪਵੇਣਿਂ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ.

ਤਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਦੋਸਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਭਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥਂ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਅਪਦਿਸਿਂਸੁ – ‘‘ਏਤੇਹਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਵੂਪਸਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਿਰ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਤੇਨ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਿ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸੋ ਭਗਵਾ ਏਤਰਹਿ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵਾ ਪੇਸਿਤੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਥਾਪਰੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕਾ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਸੋ ਪਨ ਭਗਵਾ ਏਤਰਹਿ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਰਾਜਾ ਚ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਹਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸੋ ਆਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਰਾਜਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਾਨੋ ਮਹਤਾ ਬਲਕਾਯੇਨ ਪਹੂਤਂ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸੁਂ – ‘‘ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਵੇਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਗਰਂ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਗਰੇ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ. ਸਚੇ ਭਗਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਸੋਤ੍ਥਿ ਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਾ ਰਕ੍ਖਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਨਿ ਫਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਵੇਸਾਲਿਗਮਨਂ ਅਧਿਵਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨਗਰੇ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਥ ਵੇਸਾਲਿਗਮਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਮੇਥ, ਯਾਵ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਯਾਦੇਮੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸ ਚ ਗਙ੍ਗਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਂ ਭੂਮਿਂ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਵਿਹਾਰਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਭਗਵਤੋ ਗਮਨਕਾਲਂ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ. ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਾਯਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਜਾਣੁਮਤ੍ਤਂ ਓਕਿਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਜਪਟਾਕਾਪੁਣ੍ਣਘਟਕਦਲਿਆਦੀਨਿ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਦ੍ਵੇ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਏਕਮੇਕਂ ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰਂ ਨੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਨਾਵਂ ਅਲਙ੍ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੇਸਾਲਿਕਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਆਗਤੋ ਭਗਵਾ, ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਦਿਗੁਣਂ ਪੂਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਚ ਗਙ੍ਗਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਤਿਯੋਜਨਂ ਭੂਮਿਂ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਾਨਿ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੂਜਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.

ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਦ੍ਵੇ ਨਾਵਾਯੋ ਸਙ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ, ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਾਦੀਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਰਤਨਮਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵਾਹਂ ਇਧੇਵ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੋ. ਉਪਰਿ ਦੇਵਤਾ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਵਨਾ ਪੂਜਮਕਂਸੁ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਗਙ੍ਗਾਨਿਵਾਸਿਨੋ ਕਮ੍ਬਲਸ੍ਸਤਰਾਦਯੋ ਨਾਗਾ ਪੂਜਮਕਂਸੁ. ਏਵਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪੂਜਾਯ ਭਗਵਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਸਾਲਿਕਾਨਂ ਸੀਮਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ.

ਤਤੋ ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਾਨੋ ਤੇਨ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੇਨ ਕਤਪੂਜਾਯ ਦਿਗੁਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣੇ ਉਦਕੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਨੇਵ ਖਣੇਨ ਤੇਨ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਭਾਵਿਨਦ੍ਧਨ੍ਧਕਾਰਵਿਸਟਕੂਟੋ ਗਲ਼ਗਲ਼ਾਯਨ੍ਤੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਮਹਾਮੇਘੋ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਭਗਵਤਾ ਪਠਮਪਾਦੇ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ. ਯੇ ਤੇਮੇਤੁਕਾਮਾ, ਤੇ ਏਵ ਤੇਮੇਨ੍ਤਿ, ਅਤੇਮੇਤੁਕਾਮਾ ਨ ਤੇਮੇਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਜਾਣੁਮਤ੍ਤਂ ਊਰੁਮਤ੍ਤਂ ਕਟਿਮਤ੍ਤਂ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਉਦਕਂ ਵਹਤਿ, ਸਬ੍ਬਕੁਣਪਾਨਿ ਉਦਕੇਨ ਗਙ੍ਗਂ ਪਵੇਸਿਤਾਨਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਅਹੋਸਿ.

ਲਿਚ੍ਛਵਿਰਾਜਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਵਾਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਤੀਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਦਿਗੁਣਂ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਵੇਸਾਲਿਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਵੇਸਾਲਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਦੇਵਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਲਾਯਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਆਨਨ੍ਦ, ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਲਿਕਮ੍ਮੂਪਕਰਣਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਲਿਚ੍ਛਵਿਕੁਮਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਤੀਸੁ ਪਾਕਾਰਨ੍ਤਰੇਸੁ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸਿ. ਏਵਂ ‘‘ਕੇਨ ਪਨੇਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਕਦਾ, ਕਤ੍ਥ, ਕਸ੍ਮਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵੇਸਾਲਿਵਤ੍ਥੁਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪੋਰਾਣੇਹਿ ਵਣ੍ਣਿਯਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਤੋ ਵੇਸਾਲਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਦਿਵਸੇਯੇਵ ਵੇਸਾਲਿਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਤੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਤ੍ਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਂ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਭਾਸਮਾਨੋ ਭਗਵਤੋ ਪਤ੍ਤੇਨ ਉਦਕਂ ਆਦਾਯ ਸਬ੍ਬਨਗਰਂ ਅਬ੍ਭੁਕ੍ਕਿਰਨ੍ਤੋ ਅਨੁਵਿਚਰਿ. ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਚ ਥੇਰੇਨ ਯੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਲਾਤਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਭਿਤ੍ਤਿਪ੍ਪਦੇਸਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਤੇ ਚਤੂਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਪਲਾਯਿਂਸੁ, ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਅਨੋਕਾਸਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਤੋ ਏਕਚ੍ਚੇ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਪਾਕਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਤਾ. ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਗਤਮਤ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਗਤ੍ਤੇਸੁ ਰੋਗੋ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ, ਤੇ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਥੇਰਂ ਪੂਜੇਸੁਂ. ਮਹਾਜਨੋ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰਂ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧੇਹਿ ਲਿਮ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਨੇਸਿ.

ਭਗਵਾ ਸਨ੍ਥਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਖੋ ਰਾਜਾਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਪਤਿਰੂਪੇ ਓਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦੇਵਲੋਕੇਸੁ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪਨਿਸੀਦਿ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਦੇਵਾ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵੇਸਾਲਿਂ ਅਨੁਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਆਰਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਸਾਲਿਨਗਰਵਾਸੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਦੇਵ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਅਭਾਸੀਤਿ.

੨੨੪. ਤਤ੍ਥ ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਪਠਮਗਾਥਾਯਂ ਯਾਨੀਤਿ ਯਾਦਿਸਾਨਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾਨਿ ਵਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾਨਿ ਵਾ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਭੂਤਾਨੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੬੯) ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ‘‘ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੧) ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮਹਾਭੂਤਾ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੮੬) ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਪਥਵੀਧਾਤ੍ਵਾਦਿਰੂਪੇ, ‘‘ਯੋ ਚ ਕਾਲਘਸੋ ਭੂਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੨.੧੯੦) ਖੀਣਾਸਵੇ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਭੂਤਾ ਲੋਕੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੨੦) ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੯੦) ਰੁਕ੍ਖਾਦਿਕੇ, ‘‘ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩) ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਸਮਾਗਤਾਨੀਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਿ. ਭੁਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ. ਵਾਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨੇ. ਤੇਨ ਯਾਨੀਧ ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਵਾ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨੀਤਿ ਇਮਮੇਕਂ ਵਿਕਪ੍ਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਕਪ੍ਪਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਯਾਨਿ ਵਾ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਵਾ ਯਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਇਧ ਸਮਾਗਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਾਮਤੋ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਂ, ਤਾਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ ਆਕਾਸੇ ਪਾਤੁਭੂਤਵਿਮਾਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਭੂਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਿਨੇਰੁਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਭੂਮਿਯਂ ਰੁਕ੍ਖਲਤਾਦੀਸੁ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਥਵਿਯਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ ਭੂਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਭੂਮਿਪਟਿਬਦ੍ਧੇਸੁ ਚ ਰੁਕ੍ਖਲਤਾਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਭੂਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਅਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾਨਿ ‘‘ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਵਾ ਯਾਨਿ ਵ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਏਕੇਨ ਪਦੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਭੂਤਾ ਸੁਮਨਾ ਭਵਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾ. ਏਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣੇ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਨਪਨੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਭੂਤਾਤਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ. ਸੁਮਨਾ ਭਵਨ੍ਤੂਤਿ ਸੁਖਿਤਮਨਾ, ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਭਵਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥੋਪੀਤਿ ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਯੋਜਨਤ੍ਥਂ ਵਾਕ੍ਯੋਪਾਦਾਨੇ ਨਿਪਾਤਦ੍ਵਯਂ. ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਚੇਤਸੋ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਾਵਹਂ ਮਮ ਦੇਸਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੁ.

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨਿ ਸਮਾਗਤਾਨੀ’’ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਵਚਨੇਨ ਭੂਤਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਭੁਮ੍ਮਾਨਿ ਵਾ ਯਾਨਿ ਵ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਭੂਤਾ’’ਤਿ ਪੁਨ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਮਨਾ ਭਵਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਆਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਯੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਰਤੋਘੋਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ, ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਹੇਤੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਗਾਥਂ ਸਮਾਪੇਸਿ.

੨੨੫. ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੂਤਾਤਿ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਭੂਤਾਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਵਚਨਂ. ਨਿਸਾਮੇਥਾਤਿ ਸੁਣਾਥ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਅਨਵਸੇਸਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਦਿਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪਭੋਗਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਸਮਾਗਤਾ, ਨ ਨਟਨਚ੍ਚਨਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੂਤਾ ਨਿਸਾਮੇਥ ਸਬ੍ਬੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸੁਮਨਾ ਭਵਨ੍ਤੁ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਸੁਣਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤੇਸਂ ਸੁਮਨਭਾਵਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਹ – ਯਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸੁਮਨਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਮਾਪਣਿਧਿਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਸਯਸੁਦ੍ਧੀਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਪਰਤੋਘੋਸਪਦਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧੀਹਿ ਚ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੂਤਾ ਨਿਸਾਮੇਥ ਸਬ੍ਬੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਂ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਅਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਮਮ ਭਾਸਿਤਂ ਨਾਮ ਅਤਿਦੁਲ੍ਲਭਂ ਅਟ੍ਠਕ੍ਖਣਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤਸ੍ਸ ਖਣਸ੍ਸ ਦੁਲ੍ਲਭਤ੍ਤਾ, ਅਨੇਕਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਕਰੁਣਾਗੁਣੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਞ੍ਚਾਹਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਭਾਸਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਅਵੋਚਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਭੂਤਾ ਨਿਸਾਮੇਥ ਸਬ੍ਬੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਇਮਿਨਾ ਗਾਥਾਪਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਮੇਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨਿਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਸਿਤਨਿਸਾਮਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਾਮੇਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਰੋਥ ਮਾਨੁਸਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਾਯਂ ਤੀਹਿ ਉਪਦ੍ਦਵੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਮਾਨੁਸੀ ਪਜਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਮਾਨੁਸਿਯਾ ਪਜਾਯ ਮਿਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਥਾਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮਾਨੁਸਿਯਂ ਪਜ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥਾਸਮ੍ਭਵਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਮ੍ਪਿ ਚਞ੍ਞੇ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਸੋਪਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ – ਨਾਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਬਲੇਨ ਵਦਾਮਿ, ਅਪਿਚ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਮਾਨੁਸਿਯਾ ਪਜਾਯ ਹਿਤਤ੍ਥਂ ਵਦਾਮਿ – ‘‘ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਰੋਥ ਮਾਨੁਸਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ –

‘‘ਯੇ ਸਤ੍ਤਸਣ੍ਡਂ ਪਥਵਿਂ ਵਿਜੇਤ੍ਵਾ, ਰਾਜਿਸਯੋ ਯਜਮਾਨਾ ਅਨੁਪਰਿਯਗਾ;

ਅਸ੍ਸਮੇਧਂ ਪੁਰਿਸਮੇਧਂ, ਸਮ੍ਮਾਪਾਸਂ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ਂ.

‘‘ਮੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਭਾਵਿਤਸ੍ਸ, ਕਲਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨਾਨੁਭਵਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿਂ.

‘‘ਏਕਮ੍ਪਿ ਚੇ ਪਾਣਮਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ, ਮੇਤ੍ਤਾਯਤਿ ਕੁਸਲੀ ਤੇਨ ਹੋਤਿ;

ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਪਾਣੇ ਮਨਸਾਨੁਕਮ੍ਪੀ, ਪਹੂਤਮਰਿਯੋ ਪਕਰੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੮.੧) –

ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਾਦਸਾਨਿਸਂਸਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਯੇ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾ ਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

‘‘ਦੇਵਤਾਨੁਕਮ੍ਪਿਤੋ ਪੋਸੋ, ਸਦਾ ਭਦ੍ਰਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੩; ਉਦਾ. ੭੬; ਮਹਾਵ. ੨੮੬) –

ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਯੇਸੁ ਕਰੀਯਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ਉਭਯੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਰੋਥ ਮਾਨੁਸਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ ਹਰਨ੍ਤਿ ਯੇ ਬਲਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਨੇ ਰਕ੍ਖਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਕਟ੍ਠਕਮ੍ਮਾਦੀਹਿਪਿ ਦੇਵਤਾ ਕਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਤਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਵਾ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਵਾ ਦਤ੍ਵਾ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਉਪਾਦਾਯ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਵਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਦਿਵਾ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਛਤ੍ਤਾਰੋਪਨਦੀਪਮਾਲਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦੀਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਿਦਾਨਨਿਯ੍ਯਾਤਨੇਨ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਕਥਂ ਨ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਤੋ ਏਵਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਯੇ ਬਲਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਨੇ ਰਕ੍ਖਥ. ਤਸ੍ਮਾ ਬਲਿਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਪਿ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਰਕ੍ਖਥ ਗੋਪਯਥ, ਅਹਿਤਂ ਤੇਸਂ ਅਪਨੇਥ, ਹਿਤਂ ਉਪਨੇਥ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਤਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਹਦਯੇ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾਤਿ.

੨੨੬. ਏਵਂ ਦੇਵਤਾਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਾਰਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨੇਨ ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਂਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਵਸੇਨ ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰੂਪਗਂ. ਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਧਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਵਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਹੁਰਂ ਵਾਤਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਂ. ਤੇਨ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਸਬ੍ਬਲੋਕਗ੍ਗਹਣੇ ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਗ੍ਗੇਸੁ ਵਾ’’ਤਿ ਪਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ਸਗ੍ਗੇ ਚ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵੋਹਾਰੂਪਗਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਪਰਿਭੋਗੂਪਗਞ੍ਚ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਵੇਲ਼ੁਰਿਯਪਵਾਲ਼ਲੋਹਿਤਙ੍ਕਮਸਾਰਗਲ੍ਲਾਦਿਕਂ, ਯਞ੍ਚ ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਵਾਲੁਕਤ੍ਥਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਰਤਨਮਯਵਿਮਾਨੇਸੁ ਅਨੇਕਯੋਜਨਸਤਵਿਤ੍ਥਤੇਸੁ ਭਵਨੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਵਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ.

ਸਗ੍ਗੇਸੁ ਵਾਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਰੂਪਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੇਸੁ. ਤੇ ਹਿ ਸੋਭਨੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਜੀਯਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਸਗ੍ਗਾ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਾ ਅਗ੍ਗਾਤਿਪਿ ਸਗ੍ਗਾ. ਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਵਾ. ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਰਤਿਂ ਨਯਤਿ, ਵਹਤਿ, ਜਨਯਤਿ, ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਰਤਨਂ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਮਹਗ੍ਘਂ ਅਤੁਲਂ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚ, ਅਤੁਲਂ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨਂ;

ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਂ, ਰਤਨਂ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਸੇਟ੍ਠਂ, ਅਤਪ੍ਪਕਂ. ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਗਾਥਾਪਦੇਨ ਯਂ ਸਗ੍ਗੇਸੁ ਅਨੇਕਯੋਜਨਸਤਪ੍ਪਮਾਣਸਬ੍ਬਰਤਨਮਯਵਿਮਾਨੇਸੁ ਸੁਧਮ੍ਮਵੇਜਯਨ੍ਤਪ੍ਪਭੁਤੀਸੁ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਂ, ਯਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਵਿਰਹੇਨ ਅਪਾਯਮੇਵ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸੁਞ੍ਞਵਿਮਾਨਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ, ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਪਥਵੀਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਹਿਮਵਨ੍ਤਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਰਤਨਂ, ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ.

ਨ ਨੋ ਸਮਂ ਅਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਨ-ਇਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇ, ਨੋ-ਇਤਿ ਅਵਧਾਰਣੇ. ਸਮਨ੍ਤਿ ਤੁਲ੍ਯਂ. ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਂ ਏਤਂ ਵਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਰਤਨਞ੍ਚ ਪਕਾਸਿਤਂ, ਏਤ੍ਥ ਏਕਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਦਿਸਂ ਰਤਨਂ ਨੇਵਤ੍ਥਿ. ਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਮਣਿਰਤਨਞ੍ਚ, ਯਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਹਾਜਨੋ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਭੂਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਜਨੋ ਚਕ੍ਕਰਤਨਮਣਿਰਤਨਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ ਪੂਜੇਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਵਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਪਤ੍ਥਿਤਪਤ੍ਥਿਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਰਤਨਂ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ. ਤਥਾਗਤੇ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਨ ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਕਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਸਿਨੇਰੁਮਤ੍ਤੇਨ ਰਤਨਦਾਮੇਨ ਤਥਾਗਤਂ ਪੂਜੇਸਿ, ਯਥਾਬਲਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਕੋਸਲਰਾਜਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦਯੋ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਮ੍ਪਿ ਚ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਸੋਕਮਹਾਰਾਜਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਵਿਹਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਾਨਂ. ਅਪਿਚ ਕਸ੍ਸਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸਾਪਿ ਜਾਤਿਬੋਧਿਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਟਿਮਾਚੇਤਿਯਾਦੀਨਿ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਗਰੁਕਾਰੋ ਵਤ੍ਤਤਿ ਯਥਾ ਭਗਵਤੋ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾ ਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਮਹਗ੍ਘਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਕਾਸਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਜਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਸਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਞ੍ਚ ਮਹਗ੍ਘਞ੍ਚਾ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਮਹਗ੍ਘਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਯੇਸਂ ਪਂਸੁਕਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਸੋਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਤਾਯ. ਏਵਂ ਮਹਗ੍ਘਤਾਵਚਨੇ ਚੇਤ੍ਥ ਦੋਸਾਭਾਵਸਾਧਕਂ ਇਦਂ ਤਾਵ ਸੁਤ੍ਤਪਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ –

‘‘ਯੇਸਂ ਖੋ ਪਨ ਸੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਤਾਯ ਵਦਾਮਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਸਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਮਹਗ੍ਘਂ, ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੦੦).

ਏਵਂ ਮਹਗ੍ਘਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾ ਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਅਤੁਲਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਇਨ੍ਦਨੀਲਮਣਿਮਯਨਾਭਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਸਹਸ੍ਸਾਰਂ ਪਵਾਲ਼ਮਯਨੇਮਿ, ਰਤ੍ਤਸੁਵਣ੍ਣਮਯਸਨ੍ਧਿ, ਯਸ੍ਸ ਦਸਨ੍ਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਰਾਨਂ ਉਪਰਿ ਏਕਂ ਮੁਣ੍ਡਾਰਂ ਹੋਤਿ ਵਾਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਕਰਣਤ੍ਥਂ, ਯੇਨ ਕਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਸੁਕੁਸਲਪ੍ਪਤਾਲ਼ਿਤਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਤੂਰਿਯਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਨਾਭਿਯਾ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਸੀਹਮੁਖਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਸਕਟਚਕ੍ਕਸ੍ਸੇਵ ਸੁਸਿਰਂ, ਤਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਾਰੇਤਾ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯੇਨ ਉਤੁਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਯਂ ਰਾਜਾ ਦਸਵਿਧਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਸੀਸਂਨ੍ਹਾਤੋ ਉਪੋਸਥਿਕੋ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਵਰਗਤੋ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਂ ਵਿਯ ਚ ਉਟ੍ਠੇਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਯੋਜਨਤੋ ਵਣ੍ਣੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਂ ਮਹਾਜਨੇਨ ‘‘ਦੁਤਿਯੋ ਮਞ੍ਞੇ ਚਨ੍ਦੋ ਸੂਰਿਯੋ ਵਾ ਉਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਕੋਤੂਹਲਜਾਤੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਂ ਨਗਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਸ੍ਸ ਪਾਚੀਨਪਸ੍ਸੇ ਨਾਤਿਉਚ੍ਚਂ ਨਾਤਿਨੀਚਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਾਦੀਹਿ ਪੂਜੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਕ੍ਖਾਹਤਂ ਵਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

ਤਦੇਵ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੇਤੋ ਰਤ੍ਤਪਾਦੋ ਸਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਵੇਹਾਸਙ੍ਗਮੋ ਉਪੋਸਥਕੁਲਾ ਵਾ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਕੁਲਾ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਉਪੋਸਥਕੁਲਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਜੇਟ੍ਠੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਕੁਲਾ ਸਬ੍ਬਕਨਿਟ੍ਠੋ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖੋ ਦਮਥੂਪੇਤੋ. ਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਂ ਪਰਿਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਅਨੁਸਂਯਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇਪਾਤਰਾਸਮੇਵ ਸਕਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਅਸ੍ਸਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੇਤੋ ਰਤ੍ਤਪਾਦੋ ਕਾਕਸੀਸੋ ਮੁਞ੍ਜਕੇਸੋ ਵਲਾਹਕਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਲਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਸਦਿਸਮੇਵ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਹੋਤਿ ਮਣਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਆਯਾਮਤੋ ਚਕ੍ਕਨਾਭਿਸਦਿਸੋ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਪਬ੍ਬਤਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਰਞ੍ਞੋ ਧਜਗ੍ਗਤੋ ਯੋਜਨਂ ਓਭਾਸੇਤਿ, ਯਸ੍ਸੋਭਾਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਦਿਵਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕੁਨ੍ਥਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਕਤਿਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਮਦ੍ਦਰਾਜਕੁਲਤੋ ਵਾ, ਅਤਿਦੀਘਾਦਿਛਦੋਸਵਿਵਜ੍ਜਿਤਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਮਾਨੁਸਂ ਵਣ੍ਣਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਵਣ੍ਣਂ, ਯਸ੍ਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸੀਤਕਾਲੇ ਉਣ੍ਹਾਨਿ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਣ੍ਹਕਾਲੇ ਸੀਤਾਨਿ, ਸਤਧਾ ਫੋਟਿਤਤੂਲਪਿਚੁਨੋ ਵਿਯ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਤੋ ਚਨ੍ਦਨਗਨ੍ਧੋ ਵਾਯਤਿ, ਮੁਖਤੋ ਉਪ੍ਪਲਗਨ੍ਧੋ, ਪੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਯਿਤਾਦਿਅਨੇਕਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਚ ਹੋਤਿ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਗਹਪਤਿਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਕਤਿਕਮ੍ਮਕਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿ, ਯਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਰਤਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਦਿਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਖੁ ਪਾਤੁਭਵਤਿ, ਯੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇ ਨਿਧਿਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਮ੍ਪਿ. ਸੋ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵ, ਹੋਹਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਧਨੇਨ ਧਨਕਰਣੀਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਤਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਮਾਨਂ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਕਤਿਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ, ਚਕ੍ਕਰਤਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਚੇਤਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਹਪਗ੍ਗਹਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਤ੍ਵਂ, ਦੇਵ, ਹੋਹਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਅਨੁਸਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਅਤੁਲਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਯਸ੍ਸ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਘੋ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਸਤਂ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਅਗ੍ਘਤਿ ਕੋਟਿਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਰਤਨਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਅਤੁਲਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੀਲਤੋ ਵਾ ਸਮਾਧਿਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਤੋ ਕੇਨਚਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਗੁਣੋ ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਸਮੋ ਵਾ ਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ. ਏਵਂ ਅਤੁਲਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾ ਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦੁਲ੍ਲਭਪਾਤੁਭਾਵੋ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਚਕ੍ਕਾਦੀਨਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਰਤਨਾਨਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ, ਕੁਤੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਰਤਨਤ੍ਤਂ, ਯਾਨਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਪ੍ਪੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਪਿ ਕਪ੍ਪੇ ਤਥਾਗਤਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਏਵ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਂ ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੇ –

‘‘ਦੇਵਤਾ, ਆਨਨ੍ਦ, ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ – ‘ਦੂਰਾ ਚ ਵਤਮ੍ਹ ਆਗਤਾ ਤਥਾਗਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਤਥਾਗਤਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਗਵਤੋ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤੋ ਓਵਾਰੇਨ੍ਤੋ, ਨ ਮਯਂ ਲਭਾਮ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਤਥਾਗਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯਾ’’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੦੦).

ਏਵਂ ਦੁਲ੍ਲਭਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਤਥਾ ਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਰਤਨਾਦਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਧਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦਵਰਤਲੇ ਵਸਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਚਣ੍ਡਾਲਵੇਨਨੇਸਾਦਰਥਕਾਰਪੁਕ੍ਕੁਸਾਦੀਨਂ ਨੀਚਕੁਲਿਕਾਨਂ ਓਮਕਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਪਿ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਉਭਤੋ ਸੁਜਾਤਸ੍ਸ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਪੂਰਿਤਦਸਵਿਧਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨੇਨ ਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ. ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਲੋਕੇ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਸਮ੍ਮਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੂਰਣਕਸ੍ਸਪਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਪਿ ਅਪਰਿਭੋਗੋ, ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਨ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾਯਪਿ ਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਅਰਹਤ੍ਤਮਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਨਂ ਬਾਹਿਯਦਾਰੁਚੀਰਿਯਪ੍ਪਭੁਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਮਹਾਕੁਲਪ੍ਪਸੁਤਾਨਂ ਮਹਾਸਾਵਕਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗੋ. ਤੇ ਹਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਸਵਨਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਪਾਰਿਚਰਿਯਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਾਦੀਨਿ ਸਾਧੇਨ੍ਤਾ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਨੋਮਸਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਰਤਿਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਂ ਰਞ੍ਞੋ ਰਤਿਂ ਜਨੇਤਿ. ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਵਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਭਿਙ੍ਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਅਬ੍ਭੁਕ੍ਕਿਰਤਿ ‘‘ਪਵਤ੍ਤਤੁ ਭਵਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ, ਅਭਿਵਿਜਿਨਾਤੁ ਭਵਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਵਿਯ ਤੂਰਿਯਂ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰਂ ਨਿਚ੍ਛਰਨ੍ਤਂ ਆਕਾਸੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਦਿਸਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨ੍ਵਦੇਵ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ ਚਕ੍ਕਾਨੁਭਾਵੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਨਾਤਿਉਚ੍ਚਂ ਨਾਤਿਨੀਚਂ ਉਚ੍ਚਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗੇਨ, ਨੀਚਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਉਪਰਿਭਾਗੇਨ, ਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲਵਾਦਿਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਹਿ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿਏਵਮਾਦਿਨਾ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰੇਨ ਆਗਤੇ ਪਟਿਰਾਜਾਨੋ ‘‘ਪਾਣੋ ਨ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਰਾਜਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਵਾ ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਵਾ ਕਪ੍ਪੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਆਕਾਸਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਾਦਿਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕ੍ਖਮੇ ਸਮੇ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਅਕ੍ਖਾਹਤਂ ਵਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਪੁਨ ਰਞ੍ਞੋ ਗਮਨਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਯੋਜਨਿਕਾਪਿ ਪਰਿਸਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹਨ੍ਤੇ ਉਦਕਂ ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਤ੍ਤੀਕਤਂ ਵਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਯਥਾਕਾਮਂ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭਿਙ੍ਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਮ ਰਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦਕੇਨ ਅਬ੍ਭੁਕ੍ਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੇਨਾ ਪੁਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪਚ੍ਛਤੋ, ਰਾਜਾ ਮਜ੍ਝੇ. ਚਕ੍ਕਰਤਨਸ੍ਸ ਓਸਕ੍ਕਿਤੋਸਕ੍ਕਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦਕਂ ਪਰਿਪੂਰਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਦਕ੍ਖਿਣਪਚ੍ਛਿਮਉਤ੍ਤਰੇਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਏਵਂ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਅਨੁਸਂਯਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਤਿਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਆਕਾਸਂ ਆਰੋਹਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਾਨੁਭਾਵੇਨ ਵਿਜਿਤਂ ਪਞ੍ਚਸਤਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪੁਬ੍ਬਵਿਦੇਹਂ, ਤਥਾ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ, ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂਯੇਵ ਅਪਰਗੋਯਾਨਂ, ਦਸਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਮਹਾਦੀਪਦ੍ਵਿਸਹਸ੍ਸਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਏਕਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਂ ਸੁਫੁਲ੍ਲਪੁਣ੍ਡਰੀਕਵਨਂ ਵਿਯ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਏਵਂ ਓਲੋਕਯਤੋ ਚਸ੍ਸ ਅਨਪ੍ਪਿਕਾ ਰਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਰਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਹਿ ਰਤਿਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਰਤਨਂ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਰਤਨਂ. ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ? ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਯਸ੍ਸਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਰਤਿਯਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਾਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਜਨਿਤਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਤਿ ਸਙ੍ਖਮ੍ਪਿ ਕਲਮ੍ਪਿ ਕਲਭਾਗਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਤਿ, ਤਤੋਪਿ ਰਤਿਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਞ੍ਚ ਪਣੀਤਤਰਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਵਾਦਪ੍ਪਤਿਕਰਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਰਤਿਂ, ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਰਤਿਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਰਤਿਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਰਤਿਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਰਤਿਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਰਤਿਂ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਫਲਰਤਿਞ੍ਚ ਜਨੇਤਿ. ਏਵਂ ਰਤਿਜਨਨਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.

ਅਪਿਚ ਰਤਨਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਮਣਿਰਤਨਂ, ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਾਦਿ, ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਾਦਿ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਯਂ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਂ. ਏਵਂ ਦੁਵਿਧੇ ਚੇਤ੍ਥ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਦਿਰਤਨਂ, ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਾਦੀਨਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਉਪਨੀਯਤਿ.

ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਰਤਨਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਰਤਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਰਤਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਰਤਨਸ੍ਸ ਓਪਵਯ੍ਹਂ ਹੋਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ, ਪੁਰਿਸਰਤਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਸਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਪੁਰਿਸਰਤਨਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਿਕਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੁਰਿਸਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਅਗਾਰਿਕਰਤਨਂ, ਅਨਗਾਰਿਕਰਤਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਗਾਰਿਕਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਗਾਰਿਕਰਤਨੇਸੁ ਅਗ੍ਗੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀਪਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਂ ਅਨਗਾਰਿਕਰਤਨਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਚ ਦਿਬ੍ਬਮਾਨੁਸਿਕਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਏਵਂ ਅਨਗਾਰਿਕਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ – ਅਰਿਯਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਸੇਨ. ਅਰਿਯਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਵਸੇਨ. ਅਸੇਕ੍ਖਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕਸਮਥਯਾਨਿਕਵਸੇਨ, ਸਮਥਯਾਨਿਕਰਤਨਮ੍ਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਰਤਨਤੋਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸਦਿਸਾਪਿ ਹਿ ਅਨੇਕਸਤਾ ਸਾਵਕਾ ਏਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਂ ਸਤਭਾਗਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਰਤਨਤੋਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਹਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਗੁਣਾਨਂ ਨੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਨ ਕਲਂ ਨ ਕਲਭਾਗਂ ਉਪੇਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੩੯; ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ੫.੩੨; ਇਤਿਵੁ. ੯੦). ਏਵਂ ਕੇਨਚਿਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਥਾਗਤਸਮਂ ਰਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਨੋ ਸਮਂ ਅਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤੇਨਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਅਸਮਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਉਪਦ੍ਦਵਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਨੇਵ ਜਾਤਿਂ ਨ ਗੋਤ੍ਤਂ ਨ ਕੋਲਪੁਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਦਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਵੀਚਿਮੁਪਾਦਾਯ ਭਵਗ੍ਗਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਲੋਕੇ ਸੀਲਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਸ੍ਸ ਅਸਦਿਸਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਂ, ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚੇਨ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਇਦਮ੍ਪਿ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾ ਸਗ੍ਗੇਸੁ ਵਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਰਤਨਂ ਵਾ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਅਸਮਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਂ ਪਣੀਤਂ. ਯਦਿ ਏਤਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚੇਨ ਇਮੇਸਂ ਪਾਣੀਨਂ ਸੋਤ੍ਥਿ ਹੋਤੁ, ਸੋਭਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਹੋਤੁ, ਅਰੋਗਤਾ ਨਿਰੁਪਦ੍ਦਵਤਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਥਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾ’’ਤਿਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੮੫) ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯਭਾਵੇਨ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯਂ ਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਮੇਵ ਸਿਯਾ. ਏਵਂ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਂ ਪਣੀਤਂ, ਰਤਨਭਾਵੋ ਪਣੀਤੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨੇਵ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਨ ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਰਤਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤਾਦਿਅਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਧਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਗਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਮੁਪਾਦਾਯ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਰਤਨਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਵ ਰਤਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾਯ ਚ ਭਗਵਤਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਰਾਜਕੁਲਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿ ਜਾਤਾ, ਭਯਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੨੭. ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਖਯਂ ਵਿਰਾਗ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਰਾਗਾਦਯੋ ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਕ੍ਖਯਮਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤਂ ਰਾਗਾਦਿਵਿਯੁਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਤੋ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ, ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤੇ ਰਾਗਾਦਯੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਵਿਰਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਾ ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਵਿਰਾਗ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਵਯੋ ਨ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਅਤਪ੍ਪਕਟ੍ਠੇਨ ਚ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ. ਯਦਜ੍ਝਗਾਤਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝਗਾ ਵਿਨ੍ਦਿ, ਪਟਿਲਭਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਬਲੇਨ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਤਿ ਸਕ੍ਯਕੁਲਪ੍ਪਸੁਤਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਯੋ, ਮੋਨੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿ, ਸਕ੍ਯੋ ਏਵ ਮੁਨਿ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿ. ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਨ ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਤੇਨ ਖਯਾਦਿਨਾਮਕੇਨ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿਨਾ ਅਧਿਗਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ਇਤਿਵੁ. ੯੦).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਸਮਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਉਪਦ੍ਦਵਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਖਯਵਿਰਾਗਾਮਤਪਣੀਤਤਾਗੁਣੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਰਤਨਸ੍ਸ ਅਸਦਿਸਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਂ ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚੇਨ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੨੮. ਏਵਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਗੁਣੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੯੨; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੯੭; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੨) ਨਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਪਸਂਸਨੀਯੋ ਚਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਚ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਚਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠੋ. ਅਨੁਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠੋ. ਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠੋ ਯਂ ਪਰਿਵਣ੍ਣਯੀ, ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਚ ਮਗ੍ਗਾਨਂ, ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੧੫) ਚ ‘‘ਅਰਿਯਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਉਪਨਿਸਂ ਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੩੬) ਚ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਸਂਸਿ ਪਕਾਸਯਿ. ਸੁਚਿਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਮਲਸਮੁਚ੍ਛੇਦਕਰਣਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵੋਦਾਨਂ. ਸਮਾਧਿਮਾਨਨ੍ਤਰਿਕਞ੍ਞਮਾਹੂਤਿ ਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਸਮਨਨ੍ਤਰਂ ਨਿਯਮੇਨੇਵ ਫਲਦਾਨਤੋ ‘‘ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਆਹੁ. ਨ ਹਿ ਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਸ੍ਸ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਸੇਧਕੋ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚ ਉਡ੍ਡਯ੍ਹਨਵੇਲਾ ਅਸ੍ਸ, ਨੇਵ ਤਾਵ ਕਪ੍ਪੋ ਉਡ੍ਡਯ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਯਾਵਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਠਿਤਕਪ੍ਪੀ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਠਿਤਕਪ੍ਪਿਨੋ’’ਤਿ (ਪੁ. ਪ. ੧੭).

ਸਮਾਧਿਨਾ ਤੇਨ ਸਮੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਪਰਿਵਣ੍ਣਿਤੇਨ ਸੁਚਿਨਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮੋ ਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿ ਵਾ ਅਰੂਪਾਵਚਰਸਮਾਧਿ ਵਾ ਕੋਚਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਨ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ਇਤਿਵੁ. ੯੦).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਮਾਧੀਹਿ ਅਸਮਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਰਤਨਸ੍ਸ ਅਸਦਿਸਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ… ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੨੯. ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਗੁਣੇਨਾਪਿ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਙ੍ਘਗੁਣੇਨਾਪਿ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇਤਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ. ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਤੇਸਂ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਤੇ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਫਲੇ ਠਿਤਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਤਂ ਪਸਤ੍ਥਾਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਸਤ੍ਥਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਹਜਾਤਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੋਗਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਚਮ੍ਪਕਵਕੁਲਕੁਸੁਮਾਦੀਨਂ ਸਹਜਾਤਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਾਦਯੋ ਵਿਯ ਸਹਜਾਤਸੀਲਸਮਾਧਿਆਦਯੋ ਗੁਣਾ. ਤੇਨ ਤੇ ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਪਿਯਾ ਮਨਾਪਾ ਪਸਂਸਨੀਯਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਪਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯੇਤਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ. ਅਟ੍ਠਸਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਤੇ ਹਿ ਏਕਬੀਜੀ ਕੋਲਂਕੋਲੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋਤਿ ਤਯੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ, ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਅਧਿਗਤਪ੍ਫਲਾ ਤਯੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੁਵੀਸਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀਤਿ, ਅਵਿਹੇਸੁ ਪਞ੍ਚ, ਤਥਾ ਅਤਪ੍ਪਸੁਦਸ੍ਸਸੁਦਸ੍ਸੀਸੁ. ਅਕਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਪਨ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਵਜ੍ਜਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਸਮਥਯਾਨਿਕੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਦ੍ਧਾਧੁਰਪਞ੍ਞਾਧੁਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦਿਗੁਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਤਾਨਿ ਯੁਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਵਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਸਙ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਫਲਟ੍ਠੋਤਿ ਏਕਂ ਯੁਗਂ, ਏਵਂ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਫਲਟ੍ਠੋਤਿ ਏਕਂ ਯੁਗਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਯੁਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਵਾ, ਸਙ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਯੁਗਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਰਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ. ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮੇ ਇਦਂ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਜਙ੍ਘਪੇਸਨਿਕਂ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਦੀਯਮਾਨੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਨਾਮ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ. ਇਮੇ ਚ ਤਾਦਿਸਾ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤੇ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾਤਿ ਭਗਵਾ ਸੋਭਨੇਨ ਗਮਨੇਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੋਭਨਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਚ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਏਵ ਚ ਗਦਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਵਚਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਵਕਾ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਪਨ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਾਵਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਮਹਪ੍ਫਲਾਨੀਤਿ ਏਤੇਸੁ ਸੁਗਤਸਾਵਕੇਸੁ ਅਪ੍ਪਕਾਨਿਪਿ ਦਾਨਾਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਭਾਵਂ ਉਪਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਾ ਵਾ ਗਣਾ ਵਾ, ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪੁਰਿਸਯੁਗਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਾ, ਏਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਅਗ੍ਗੋ ਵਿਪਾਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ੫.੩੨; ਇਤਿਵੁ. ੯੦).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਫਲਟ੍ਠਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੦. ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਫਲਟ੍ਠਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਗੁਣੇਨ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਤੋ ਏਕਚ੍ਚਿਯਾਨਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਮਨੁਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂਯੇਵ ਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਯੇ ਸੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤੁਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਸੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਅਨੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵਿਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਨਸਾ ਦਲ਼੍ਹੇਨਾਤਿ ਦਲ਼੍ਹੇਨ ਮਨਸਾ, ਥਿਰਸਮਾਧਿਯੁਤ੍ਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਾਮਿਨੋਤਿ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਧੁਰੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਕਤਨਿਕ੍ਕਮਨਾ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਗੋਤਮਸਾਸਨਮ੍ਹੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤਤੋ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਸਾਸਨਮ੍ਹਿ. ਤੇਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਅਮਰਤਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਪ੍ਪਯੋਗਾਦਿਗੁਣਾਭਾਵਤੋ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਕ੍ਕਮਨਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ. ਪਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਤ੍ਤਿ, ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤੁਂ ਅਰਹਾ, ਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਯੋਗਕ੍ਖੇਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਤਂ ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਪਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਾ. ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਵਿਗਯ੍ਹਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵਿਗਾਹਿਤ੍ਵਾ. ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਮੁਧਾਤਿ ਅਬ੍ਯਯੇਨ ਕਾਕਣਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਯਂ ਅਕਤ੍ਵਾ. ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਿਲੇਸਦਰਥਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ. ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਅਨੁਭਵਮਾਨਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੋਤਮਸਾਸਨਮ੍ਹਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਨਸਾ ਦਲ਼੍ਹੇਨ, ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਕਾਮਿਨੋ, ਤੇ ਇਮਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਯ ਅਮਤਂ ਵਿਗਯ੍ਹ ਮੁਧਾ ਲਦ੍ਧਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਪਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਮਨੁਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੧. ਏਵਂ ਖੀਣਾਸਵਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਗੁਣੇਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਬਹੁਜਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਯਥਿਨ੍ਦਖੀਲੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਤਿ ਉਪਮਾਵਚਨਂ. ਇਨ੍ਦਖੀਲੋਤਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਉਮ੍ਮਾਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਦਸ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਪਥਵਿਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਆਕੋਟਿਤਸ੍ਸ ਸਾਰਦਾਰੁਮਯਥਮ੍ਭਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਥਵਿਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਂ. ਸਿਤੋਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਸਿਯਾਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਵਾਤੇਹੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਦਿਸਾਹਿ ਆਗਤਵਾਤੇਹਿ. ਅਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿਯੋਤਿ ਕਮ੍ਪੇਤੁਂ ਵਾ ਚਾਲੇਤੁਂ ਵਾ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ. ਤਥੂਪਮਨ੍ਤਿ ਤਥਾਵਿਧਂ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਂ. ਵਦਾਮੀਤਿ ਭਣਾਮਿ. ਯੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਵੇਚ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲੋ ਗਮ੍ਭੀਰਨੇਮਤਾਯ ਪਥਵਿਸ੍ਸਿਤੋ ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਵਾਤੇਹਿ ਅਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿਯੋ ਸਿਯਾ, ਇਮਮ੍ਪਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਤਥੂਪਮਮੇਵ ਵਦਾਮਿ, ਯੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਵੇਚ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਸੋਪਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲੋ ਵਿਯ ਚਤੂਹਿ ਵਾਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਯਵਾਦਵਾਤੇਹਿ ਅਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਦਸ੍ਸਨਾ ਕੇਨਚਿ ਕਮ੍ਪੇਤੁਂ ਵਾ ਚਾਲੇਤੁਂ ਵਾ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯੋਖੀਲੋ ਵਾ ਇਨ੍ਦਖੀਲੋ ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰਨੇਮੋ ਸੁਨਿਖਾਤੋ ਅਚਲੋ ਅਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪੀ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਚੇਪਿ ਦਿਸਾਯ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਭੁਸਾ ਵਾਤਵੁਟ੍ਠਿ, ਨੇਵ ਨਂ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨ ਸਮ੍ਪਚਾਲੇਯ੍ਯ. ਪਚ੍ਛਿਮਾਯ…ਪੇ… ਦਕ੍ਖਿਣਾਯ… ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਚੇਪਿ…ਪੇ… ਨ ਸਮ੍ਪਚਾਲੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨੇਮਸ੍ਸ ਸੁਨਿਖਾਤਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦਖੀਲਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇ ਚ ਖੋ ਕੇਚਿ ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਟਿਪਦਾ’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਾ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ ‘ਅਯਂ ਨੂਨ ਭਵਂ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਸੁਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੧੦੯).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਬਹੁਜਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੨. ਏਵਂ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਗੁਣੇਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਤੇ ਤਯੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਏਕਬੀਜੀ ਕੋਲਂਕੋਲੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸੋ ਏਕਂਯੇਵ ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਏਕਬੀਜੀ. ਤਥਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਕੁਲਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਕੋਲਂਕੋਲੋ. ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ’’ਤਿ (ਪੁ. ਪ. ੩੧-੩੩).

ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸ ਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਯੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਵਿਭਾਵਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਓਭਾਸੇਨ ਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਂ ਕਿਲੇਸਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਾਸਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਪਞ੍ਞਤਾਯ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਞਾਣੇਨ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਪਞ੍ਞੇਨ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਦੇਸਿਤਾਨੀਤਿ ਸਮਾਸਬ੍ਯਾਸਸਾਕਲ੍ਯਵੇਕਲ੍ਯਾਦੀਹਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਨਯੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦੇਸਿਤਾਨਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਭੁਸਂ ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਤੇ ਵਿਭਾਵਿਤਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੇਵਰਜ੍ਜਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਾਦਿਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਭੁਸਂ ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ, ਤੇਸਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਅਟ੍ਠਮਂ ਭਵਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਮਭਵੇ ਏਵ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੩. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮਂ ਭਵਂ ਅਨਾਦਿਯਨਗੁਣੇਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਆਦਿਯਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਾਦਾਨੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਸਹਾਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਹਾਵਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਨ ਤੇ ਭਵਂ ਅਟ੍ਠਮਮਾਦਿਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ. ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯਾਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾ, ਤਾਯ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਹ ਏਵ. ਤਯਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਾ ਜਹਿਤਾ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਇਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਨਿਪਾਤੋ. ‘‘ਇਦਂਸੁ ਮੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਮਹਾਵਿਕਟਭੋਜਨਸ੍ਮਿਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੬) ਵਿਯ. ਯਤੋ ਸਹਾਵਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਜਹਿਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਪਹੀਨਾ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਜਹਿਤਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਹ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠੀ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਞ੍ਚ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਵਾਪਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਤਿ ਕਾਯੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਯੇ ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਤੀ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਾਯੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿਯੇਵ ਵਾ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਪਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਾਯੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਰੂਪਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਨੇਸਂ ਮੂਲਂ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾ ‘‘ਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਂ ਇਤੋ ਵਿਗਤਂ, ਤਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਾ ਇਦਂ ਵਿਗਤਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਂ, ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੦੦੮; ਵਿਭ. ੯੧੫) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਵਿਮਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਸਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਨੇਸਂ ਮੂਲਂ. ‘‘ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੨੨੨; ਵਿਭ. ੯੩੮) ਆਗਤਂ ਗੋਸੀਲਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਾਦਿਕਂ ਸੀਲਂ ਗੋਵਤਕੁਕ੍ਕੁਰਵਤਾਦਿਕਞ੍ਚ ਵਤਂ ‘‘ਸੀਲਬ੍ਬਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਨਗ੍ਗਿਯਮੁਣ੍ਡਿਕਾਦਿ ਅਮਰਤਪਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਂ. ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਾਵਸਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚੇਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਪਹੀਯਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

੨੩੪. ਏਵਮਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟੇ ਸਤਿ ਯੇਨ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਪ੍ਪਹਾਨਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਹਾਨਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਤੂਹਪਾਯੇਹਿ ਚ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਪਾਯਾ ਨਾਮ ਨਿਰਯਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਅਸੁਰਕਾਯਾ, ਤੇਹਿ ਏਸ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤੋਪਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਂ ਕਮ੍ਮਵਟ੍ਟਂ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਛਚ੍ਚਾਭਿਠਾਨਾਨਿ ਅਭਬ੍ਬ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਠਾਨਾਨੀਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਏਸ ਛ ਅਭਬ੍ਬੋ ਕਾਤੁਂ. ਤਾਨਿ ਚ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਾਤਰਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੧.੨੭੧; ਮ. ਨਿ. ੩.੧੨੮; ਵਿਭ. ੮੦੯) ਨਯੇਨ ਏਕਕਨਿਪਾਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਮਾਤੁਘਾਤਪਿਤੁਘਾਤਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਸਙ੍ਘਭੇਦਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰੁਦ੍ਦੇਸਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਕੁਨ੍ਥਕਿਪਿਲ੍ਲਿਕਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਾ ਨ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵਸ੍ਸ ਵਿਗਰਹਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਹਿ ਅਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏਵਂਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿ ਅਭਿਠਾਨਾਨਿਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਅਭਬ੍ਬੋ ਤਾਨਿ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਅਭਬ੍ਬਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਅਕਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਏਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਏਵ ਏਤਾਨਿ ਵਾ ਛ, ਪਕਤਿਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵੇਰਾਨਿ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰੁਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਹ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਯਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਛਛਾਭਿਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਮਤਮਚ੍ਛਗ੍ਗਾਹਾਦਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸਾਵਕਗਾਮਦਾਰਕਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਆਦਿਯਤੋਪਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਾਦਾਨੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਗੁਣਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੫. ਏਵਂ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਆਦਿਯਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਵਾਦਾਨੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਗੁਣਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਛ ਅਭਿਠਾਨਾਨਿ ਅਭਬ੍ਬੋ ਕਾਤੁਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪਾਪਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਯਪਿ ਅਭਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋਪਿ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਭਾਵਗੁਣੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ ਪਾਪਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੇਨ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਆਗਮ੍ਮ ਯਂ ਤਂ ਭਗਵਤਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਮਮ ਸਾਵਕਾ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੫; ਅ. ਨਿ. ੮.੧੯; ਉਦਾ. ੪੫), ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕੁਟਿਕਾਰਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਂ ਵਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬੁਦ੍ਧਪਟਿਕੁਟ੍ਠਂ ਕਾਯੇਨ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਉਤ੍ਤਰਿਛਪ੍ਪਞ੍ਚਵਾਚਾਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਫਰੁਸਵਚਨਾਦਿਂ ਵਾ ਵਾਚਾਯ, ਉਦ ਚੇਤਸਾ ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਭਦੋਸੁਪ੍ਪਾਦਨਜਾਤਰੂਪਾਦਿਸਾਦਿਯਨਂ ਚੀਵਰਾਦਿਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਅਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਿਂ ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਭਬ੍ਬੋ ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਦਾਯ, ਨ ਸੋ ਤਂ ‘‘ਇਦਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਪਨ ਸਤ੍ਥਰਿ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੂਸੁ ਵਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਆਵਿ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤਿ, ‘‘ਨ ਪੁਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਸਂਵਰਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਭਬ੍ਬਤਾ ਦਿਟ੍ਠਪਦਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਵਰੂਪਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਾਯ ਦਿਟ੍ਠਨਿਬ੍ਬਾਨਪਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਭਬ੍ਬਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਥਂ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਹਰੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਪਾਦੇਨ ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਪਟਿਸਂਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਘਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਥਾਰੂਪਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾਰੂਪਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਸਤ੍ਥਰਿ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੂਸੁ ਵਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਦੇਸੇਤਿ ਵਿਵਰਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਤਿ, ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੯੬).

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋਪਿ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਭਾਵਗੁਣੇਨ ਸਙ੍ਘਰਤਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੬. ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਗੁਣਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਭਗਵਤਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੇਨ ਇਧ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ ਯਥ ਫੁਸ੍ਸਿਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਸਨ੍ਨਸਨ੍ਨਿਵੇਸਵਵਤ੍ਥਿਤਾਨਂ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਸਮੂਹੋ ਵਨਂ, ਮੂਲਸਾਰਫੇਗ੍ਗੁਤਚਸਾਖਾਪਲਾਸੇਹਿ ਪਵੁਡ੍ਢੋ ਗੁਮ੍ਬੋ ਪਗੁਮ੍ਬੋ, ਵਨੇ ਪਗੁਮ੍ਬੋ ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਹਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰੇ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤੇ, ਸੁਖੇ ਦੁਕ੍ਖੇ ਜੀਵੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਫੁਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਅਗ੍ਗਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਫੁਸ੍ਸਿਤਗ੍ਗੋ, ਸਬ੍ਬਸਾਖਾਪਸਾਖਾਸੁ ਸਞ੍ਜਾਤਪੁਪ੍ਫੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਫੁਸ੍ਸਿਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਗਿਮ੍ਹਾਨ ਮਾਸੇ ਪਠਮਸ੍ਮਿਂ ਗਿਮ੍ਹੇਤਿ ਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਿਮ੍ਹਮਾਸਾ, ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮਾਸੇ. ਕਤਮਸ੍ਮਿਂ ਮਾਸੇ ਇਤਿ ਚੇ? ਪਠਮਸ੍ਮਿਂ ਗਿਮ੍ਹੇ, ਚਿਤ੍ਰਮਾਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਪਠਮਗਿਮ੍ਹੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਬਾਲਵਸਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਦਤ੍ਥਤੋ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਪਠਮਗਿਮ੍ਹਨਾਮਕੇ ਬਾਲਵਸਨ੍ਤੇ ਨਾਨਾਵਿਧਰੁਕ੍ਖਗਹਨੇ ਵਨੇ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਗ੍ਗਸਾਖੋ ਤਰੁਣਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਪਰਿਯਾਯਨਾਮੋ ਪਗੁਮ੍ਬੋ ਅਤਿਵਿਯ ਸਸ੍ਸਿਰਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਹਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਅਤਿਵਿਯ ਸਸ੍ਸਿਰਿਕਤ੍ਤਾ ਤਥੂਪਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਮਗ੍ਗਦੀਪਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਵਰਂ ਨੇਵ ਲਾਭਹੇਤੁ ਨ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਹੇਤੁ, ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਅਬ੍ਭੁਸ੍ਸਾਹਿਤਹਦਯੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਮਂਹਿਤਾਯ ਅਦੇਸਯੀਤਿ. ਪਰਮਂਹਿਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਅਨੁਨਾਸਿਕੋ, ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ‘‘ਪਰਮਹਿਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ ਅਦੇਸਯੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਗ੍ਗਵਨਪ੍ਪਗੁਮ੍ਬਸਦਿਸਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਇਦਮ੍ਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੭. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਨ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਵਰੋ ਵਰਞ੍ਞੂ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਰੋਤਿ ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਇਚ੍ਛਿਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮਯਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਾ ਅਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ, ਵਰਗੁਣਯੋਗਤੋ ਵਾ ਵਰੋ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਰਞ੍ਞੂਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਞੂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਵਰਂ, ਤਞ੍ਚੇਸ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਸਯਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਵਰਦੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਭਦ੍ਦਵਗ੍ਗਿਯਜਟਿਲਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਵਾਸਨਾਭਾਗਿਯਵਰਧਮ੍ਮਦਾਯੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਰਾਹਰੋਤਿ ਵਰਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਹਟਤ੍ਤਾ ਵਰਾਹਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਦੀਪਙ੍ਕਰਤੋ ਪਭੁਤਿ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤਂ ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਵਰਂ ਆਹਰਿ, ਤੇਨ ਵਰਾਹਰੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਪਿਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਟਿਲਾਭੇਨ ਵਰੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਵਰਞ੍ਞੂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਦਾਨੇਨ ਵਰਦੋ, ਉਤ੍ਤਮਪਟਿਪਦਾਹਰਣੇਨ ਵਰਾਹਰੋ, ਏਤੇਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣੇਹਿ ਅਧਿਕਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਵਰੋ ਉਪਸਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਿਪੂਰਣੇਨ, ਵਰਞ੍ਞੂ ਪਞ੍ਞਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਿਪੂਰਣੇਨ, ਵਰਦੋ ਚਾਗਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਿਪੂਰਣੇਨ, ਵਰਾਹਰੋ ਸਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਿਪੂਰਣੇਨ, ਵਰਂ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਮਾਹਰੀਤਿ. ਤਥਾ ਵਰੋ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੇਨ, ਵਰਞ੍ਞੂ ਪਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੇਨ, ਵਰਦੋ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਤਦੁਪਾਯਸਮ੍ਪਦਾਨੇਨ, ਵਰਾਹਰੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭਾਵਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਤਦੁਪਾਯਾਹਰਣੇਨ, ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਸਦਿਸਤਾਯ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਆਚਰਿਯਭਾਵੇਨ, ਧਮ੍ਮਵਰਂ ਅਦੇਸਯਿ ਸਾਵਕਭਾਵਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸ੍ਵਾਖਾਤਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੇਸਨਤੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਨਵਵਿਧੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਯਂ ਵਰਂ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਏਸ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਅਦਾਸਿ, ਯਞ੍ਚ ਆਹਰਿ, ਯਞ੍ਚ ਅਦੇਸਯਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

੨੩੮. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਤਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਸੁਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਵਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਅਧਿਗਮਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਨ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ‘‘ਖੀਣਂ ਪੁਰਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ. ਪੁਰਾਣਨ੍ਤਿ ਪੁਰਾਤਨਂ. ਨਵਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ. ਨਤ੍ਥਿਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਾਤੁਭਾਵਂ. ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਗਤਰਾਗਚਿਤ੍ਤਾ. ਆਯਤਿਕੇ ਭਵਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਪੁਨਬ੍ਭਵੇ. ਤੇਤਿ ਯੇਸਂ ਖੀਣਂ ਪੁਰਾਣਂ ਨਵਂ ਨਤ੍ਥਿਸਮ੍ਭਵਂ, ਯੇ ਚ ਆਯਤਿਕੇ ਭਵਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਖੀਣਾਸਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਖੀਣਬੀਜਾਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਬੀਜਾ. ਅਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਛਨ੍ਦਾਤਿ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਛਨ੍ਦਵਿਰਹਿਤਾ. ਨਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ. ਧੀਰਾਤਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਯਥਾਯਂ ਪਦੀਪੋਤਿ ਅਯਂ ਪਦੀਪੋ ਵਿਯ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਂ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਪੁਰਾਣਂ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਹਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਅਖੀਣਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਰਾਣਂ ਕਮ੍ਮਂ ਯੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹਸ੍ਸ ਸੋਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਬੀਜਮਿਵ ਆਯਤਿਂ ਵਿਪਾਕਦਾਨਾਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਖੀਣਂ. ਯਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਦਿਵਸੇਨ ਇਦਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਵਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨੇਨੇਵ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਪਾਦਪਪੁਪ੍ਫਮਿਵ ਆਯਤਿਂ ਫਲਦਾਨਾਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਯੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿਸਮ੍ਭਵਂ, ਯੇ ਚ ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨੇਨੇਵ ਆਯਤਿਕੇ ਭਵਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਖੀਣਾਸਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਬੀਜ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੭੭) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯੇਨੇਵ ਖੀਣਤ੍ਤਾ ਖੀਣਬੀਜਾ. ਯੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਨਬ੍ਭਵਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਯਾ ਛਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮੁਦਯਪ੍ਪਹਾਨੇਨੇਵ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਚੁਤਿਕਾਲੇ ਅਸਮ੍ਭਵੇਨ ਅਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਛਨ੍ਦਾ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਧੀਰਾ ਚਰਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੇਨ ਯਥਾਯਂ ਪਦੀਪੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਏਵਂ ਨਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ‘‘ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਥਂ ਅਚ੍ਚੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਸਮਯੇ ਨਗਰਦੇਵਤਾਨਂ ਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯ ਜਾਲਿਤੇਸੁ ਪਦੀਪੇਸੁ ਏਕੋ ਪਦੀਪੋ ਵਿਜ੍ਝਾਯਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਯਥਾਯਂ ਪਦੀਪੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯੇ ਤਂ ਪੁਰਿਮਾਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਂ ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ, ਸੁਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਵਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਅਧਿਗਮਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਗੁਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਙ੍ਘਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਦੇਸਨਂ ਸਮਾਪੇਸਿ ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਇਦਮ੍ਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਖੀਣਾਸਵਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਙ੍ਘੇ ਰਤਨਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਆਣਾ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਸੁ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ.

ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਰਾਜਕੁਲਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿ ਅਹੋਸਿ, ਸਬ੍ਬੂਪਦ੍ਦਵਾ ਵੂਪਸਮਿਂਸੁ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ.

੨੩੯-੨੪੧. ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਚ੍ਚਵਚਨਂ ਪਯੁਞ੍ਜਮਾਨੇਨ ਨਾਗਰਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿ ਕਤਾ, ਮਯਾਪਿ ਨਾਗਰਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਤ੍ਥਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸਾਨੇ ਗਾਥਾਤ੍ਤਯਂ ਅਭਾਸਿ ‘‘ਯਾਨੀਧ ਭੂਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਯਥਾ ਲੋਕਹਿਤਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨੇਹਿ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਆਗਤਤੋ, ਯਥਾ ਚ ਏਤੇਹਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਗਤਤੋ, ਯਥਾ ਵਾ ਏਤੇਹਿ ਆਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਆਜਾਨਨਤੋ, ਯਥਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਜਾਨਨਤੋ, ਯਞ੍ਚ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਗਦਨਤੋ ਚ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦਿਨਾ ਬਹਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਉਪਕਰਣੇਨ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਪੂਜਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਦੇਵਪਰਿਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਤਥਾਗਤਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਪੂਜਿਤਂ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮੇ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ ਯਥਾ ਯੁਗਨਨ੍ਧ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋਪਿ ਯਥਾ ਗਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਵਿਘਾਤਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਤਥਾ ਅਵਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਙ੍ਘੋਪਿ ਯਥਾ ਅਤ੍ਤਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ, ਤਥਾ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਸੇਸਗਾਥਾਦ੍ਵਯੇਪਿ ਤਥਾਗਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੁ, ਤਥਾਗਤਂ ਸਙ੍ਘਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮ ਸੁਵਤ੍ਥਿ ਹੋਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਏਵਂ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਇਮਂ ਗਾਥਾਤ੍ਤਯਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਪੁਰਮੇਵ ਗਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਤਦੇਵ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਦੇਸੇਸਿ, ਪੁਨ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਂ ਦਿਵਸਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਤਥੇਵ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ. ਭਗਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮੇਵ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜੂਨਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਪਟਿਵੇਦੇਸਿ. ਤਤੋ ਰਾਜਾਨੋ ਦਿਗੁਣੇਨ ਸਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪੁਨ ਤੀਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਗਙ੍ਗਾਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨਾਗਰਾਜਾਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸੁਂ – ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਯਂ ਕਿਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯਾ ਨਾਵਾਯੋ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯੇ ਏਵ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਪਦੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਉਦਕਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਗਤਾ. ਭਗਵਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਰਤਨਨਾਵਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ ਪਞ੍ਚ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਕਂ ਸਕਂ ਨਾਵਂ. ਨਾਗਰਾਜਾਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਨਾਗਭਵਨਂ ਪਵੇਸੇਸੁਂ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਨਾਗਪਰਿਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯੇਹਿ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਭਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿ.

ਭੂਮਟ੍ਠਾ ਦੇਵਾ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਨਾਗਾ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਯਂ ਕਿਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਨਗੁਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਬ੍ਰਹ੍ਮਭਵਨਂ, ਤਾਵ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਵਿਸੇਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋਪਿ ਲਿਚ੍ਛਵੀਹਿ ਆਗਤਕਾਲੇ ਕਤਸਕ੍ਕਾਰਤੋ ਦਿਗੁਣਮਕਾਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਞ੍ਚਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਰਾਜਗਹਂ ਆਨੇਸਿ.

ਰਾਜਗਹਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਯਮਨ੍ਤਰਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਙ੍ਗਾਯ ਓਰਤੋ ਚ ਪਾਰਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨੋ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਨਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਲਞ੍ਚ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਾਯ ਓਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ, ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਂ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪਦੁਮੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਵਨਾ ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਉਸ੍ਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਙ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਰਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ? ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਪੂਜਾਵਿਸੇਸੋ ਮਯ੍ਹਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਨ ਨਾਗਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਜਾਨਾਮ, ਸਾਧੁ ਨੋ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਕਥੇਤੁ, ਯਥਾ ਮਯਂ ਤਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ.

ਭਗਵਾ ਆਹ – ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸਙ੍ਖੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਸੀਮੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਵਯੇਨ, ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਿਤਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਪਿਤਾ ਆਹ – ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ ਸੁਸੀਮਾ’’ਤਿ? ਸੋ ਆਹ – ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਤਾਤ, ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ ਸੁਸੀਮ, ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਮ ਸਹਾਯਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰਯੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਧਿਨਾ ਆਚਰਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਵੇਦੇਸਿ. ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਮਮ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਮਾਣਵਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਹੁਨੇਯ੍ਯਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਅਦ੍ਧਾਨਕਿਲਮਥਂ ਪਟਿਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਯਾਚਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਓਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ.

ਸੋ ਲਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬਹੁਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਗਹਿਤਗਹਿਤਞ੍ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਿਵ ਸੀਹਤੇਲਂ ਅਵਿਨਸ੍ਸਮਾਨਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਿਕਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਕਤਿਪਯਮਾਸੇਨੇਵ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਦਿਮਜ੍ਝਂਯੇਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਅਥ ਆਚਰਿਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਮੇਵ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ – ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ, ਤਾਤ, ਏਵਮੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕੋ, ਆਚਰਿਯ, ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਸਿਪਤਨੇ, ਤਾਤ, ਇਸਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਯਥਾਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਸਿਪਤਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਾਵੁਸੋ, ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਮਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ, ਹਾਵੁਸੋ, ਪਬ੍ਬਜਾਹਿ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਵਾ ਮਂ, ਯਂ ਵਾ ਇਚ੍ਛਥ, ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਜਾਨਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਵਂ ਤੇ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਚਿਰੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ. ਸਕਲਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ‘‘ਸੁਸੀਮਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਰਿਵਾਰੋ. ਸੋ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚਿਰੇਨੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਚ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਤੁਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਥੂਪਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ.

ਅਥ ਖੋ ਸਙ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਚਿਰਗਤੋ, ਨ ਚਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਬਹੂਸੁ ਏਕੋਪਿ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਸੁਸੀਮੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵੋ ਇਧ ਆਗਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ਤੇ ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਜਾਨਾਮ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਥੂਪੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸੋ ਭੂਮਿਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ, ਰੋਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤਂ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਣਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕੇਨ ਵਾਲੁਕਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ, ਕਮਣ੍ਡਲੁਤੋ ਉਦਕੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਭੂਮਿਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤ੍ਵਾ ਵਨਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸਾਟਕੇਨ ਪਟਾਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਥੂਪਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਤ੍ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ.

ਏਵਂ ਅਤੀਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਜਾਤਕਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਅਨੁਸਨ੍ਧੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ – ‘‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੋ ਨੂਨ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਙ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਙ੍ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿਂ, ਮਯਾ ਸੁਸੀਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣੇ ਤਿਣਾਨਿ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਵਿਗਤਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਂ ਸੁਦ੍ਧਮਕਂਸੁ, ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲੁਕਾ ਓਕਿਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਮਗ੍ਗੇ ਵਾਲੁਕਂ ਓਕਿਰਿਂਸੁ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਵਨਕੁਸੁਮੇਹਿ ਪੂਜਾ ਕਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਨਵਯੋਜਨਮਗ੍ਗੇ ਥਲੇ ਚ ਉਦਕੇ ਚ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫਸਨ੍ਥਰਂ ਅਕਂਸੁ. ਮਯਾ ਤਤ੍ਥ ਕਮਣ੍ਡਲੁਦਕੇਨ ਭੂਮਿ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਿ. ਮਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚੇਤਿਯੇ ਪਟਾਕਾ ਆਰੋਪਿਤਾ, ਛਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਭਵਨਾ ਪਟਾਕਾ ਚ ਆਰੋਪਿਤਾ, ਛਤ੍ਤਾਤਿਛਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਉਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪੂਜਾਵਿਸੇਸੋ ਨੇਵ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਨ ਨਾਗਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ –

‘‘ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾ, ਪਸ੍ਸੇ ਚੇ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ;

ਚਜੇ ਮਤ੍ਤਾਸੁਖਂ ਧੀਰੋ, ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਂ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੯੦);

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਆਮਗਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਾਮਾਕਚਿਙ੍ਗੂਲਕਚੀਨਕਾਨਿ ਚਾਤਿ ਆਮਗਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਗਵਤਿ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮਾਣਵਕਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਖਾਦਤਿ. ਅਥ ਤੇਸਂ ਤਾਪਸਾਨਂ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦੀਨਿ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਪਣ੍ਡੁਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਤੋ ਤੇ ‘‘ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦਿਸੇਵਨਤ੍ਥਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਪਥਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਗਾਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇਸੁ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਸੁਂ, ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਨੇਸਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਪਰਿਭੋਗਭਾਜਨਪਾਦਮਕ੍ਖਨਾਦੀਨਿ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥ, ਮਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇਪਿ ਨੇਸਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਘਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕੇਕਦਿਵਸਂ ਦਾਨਮਦਂਸੁ. ਤਾਪਸਾ ਚਤੁਮਾਸਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦਿਸੇਵਨਾਯ ਥਿਰਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸਰੀਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੇਸਂ ਤੇਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਅਦਂਸੁ. ਤੇ ਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸ੍ਸਮਮੇਵ ਅਗਮਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਗਾਮਂ ਤਥੇਵ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤੇਸਂ ਆਗਮਨਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਤ੍ਥਾਯ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਆਗਤੇ ਚ ਨੇ ਤਥੇਵ ਸਮ੍ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਤਾਪਸਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਂ ਗਾਮਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਅਦਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤੇ ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ਪੁਨਦੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਚ੍ਚਾਗਮਾਸਿ. ਅਥ ਤੇ ਤਾਪਸਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਾਪਸੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਂ ਕੋਤੂਹਲਮਕਂਸੁ. ਤਾਪਸਾ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ – ‘‘ਕਿਂ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸਾ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਗਾਮੋ ਰਾਜਦਣ੍ਡੇਨ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ, ਉਦਾਹੁ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇਨ, ਉਦਾਹੁ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਰੋ ਕੋਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਇਮਂ ਗਾਮਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ਤੇ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਦਣ੍ਡੇਨ, ਨ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇਨਾਯਂ ਗਾਮੋ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ, ਅਪਿਚ ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਭਗਵਾ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਧਾਗਤੋ’’ਤਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਮਗਨ੍ਧਤਾਪਸੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਗਹਪਤਯੋ, ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਦਾਮਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਘੋਸੋਪਿ ਖੋ ਏਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਮਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਨਾਮ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ, ਗਹਪਤਯੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਗਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾਪਸੋ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਮਾਹੇਵ ਖੋ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਨਾਮ ਦੁਲ੍ਲਭੋ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਗਤੋ, ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਚ੍ਛਗਿਦ੍ਧਿਨੀ ਗਾਵੀ ਵਿਯ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਮੇਵ ਪਾਵਿਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਕਾਯ ਪਰਿਸਾਯ. ਭਗਵਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਵ ਹੋਤਿ. ਤਾਪਸਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਅਨਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਭਗਵਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਵੋ ਇਸਯੋ ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਤੇਪਿ ‘‘ਖਮਨੀਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਂਸੁ. ਤਤੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਆਮਗਨ੍ਧਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਭੁਞ੍ਜਸਿ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਆਮਗਨ੍ਧੋ. ਅਪਿਚ ਖੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਮੇਵ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਅਤੀਤੇਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਸ੍ਸਪਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਏਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀ’’ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੇਨ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਕਸ੍ਸਪੇਨ ਚ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਾਯੋ ਏਵ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਾਮਾਕਚਿਙ੍ਗੂਲਕਚੀਨਕਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਅਤੀਤੇ ਪਨ ਕਸ੍ਸਪੋ ਕਿਰ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧਨਵਤੀ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ, ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋਪਿ ਤਂ ਦਿਵਸਂਯੇਵ ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਰੋਹਿਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਜਾਪਤਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਗਬ੍ਭਵੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਹੋਸਿ, ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਏਤੇਸਂ ਏਕਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਨਾਮਮਕਂਸੁ. ਤੇ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਨਕਾ ਦ੍ਵੇ ਸਹਾਯਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਅਗਮਿਂਸੁ. ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਯਂ, ਤਾਤ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਭੋਪਿ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿ. ਤਤੋ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਆਹ – ‘‘ਏਹਿ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਤਿਸ੍ਸੋ ‘‘ਨ ਤਾਵਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸਤਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਘਰੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਨ ਪਾਸਾਦੋ ਯਥਾਠਾਨੇਯੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ, ਸੋ ਸਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਕਿਰ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸੇ ਪਧਾਨਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ.

ਤਦਾ ਇਸਿਪਤਨੇ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਪਟਿਵਸਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਤੇ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ. ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਸੋ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਵੀਸਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵੁਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਇਸਿਪਤਨੇ ਵਸਤਿ. ਕਿਕੀ ਚ ਨਂ ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਾਦੀਨਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਾਪਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕਿਂ ਸੋ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਆਮਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿ? ‘‘ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਭਗਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾਪਸੋ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ‘ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਤਤੋ ਨਂ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਕੁਲਸ੍ਸ ਚ ਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਮੇਤ’ਨ੍ਤਿ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਭਵਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਂ ਉਪਕਰਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿਵਾਸੇਨ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਤਨਮੇਵ ਪਾਵਿਸਿ. ਭਗਵਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਅਨਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸੋਪਿ ‘‘ਖਮਨੀਯਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਆਮਗਨ੍ਧਂ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਭੁਞ੍ਜਸਿ, ਨ ਭੁਞ੍ਜਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ, ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਰਕੁਣਪਂ ਅਖਾਦਨ੍ਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਮਕਾਸਿ, ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ ਭੋਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਕੁਲਸ੍ਸ ਚ ਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਕਿਲੇਸੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸ੍ਵੇ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਅਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਿਕੀਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹਾ ਆਭਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਂ, ਏਵਂ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥਾ ਪਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਸਰੀਰਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਹਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਭਗਵਾ ਅਜ੍ਜ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਵਿਸਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਂਸੁ.

ਭਗਵਾਪਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਾਪਸੋਪਿ ਖੋ ਪਤ੍ਤਸਾਕਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਕਿਕੀ ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਭਗਵਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਹਾਰੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਚ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਸਮਨੇਕਮਂਸਵਿਕਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਭਗਵਤੋ ਪਾਹੇਸਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਨਾਨਾਮਂਸਵਿਕਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਯਾਗੁਂ ਅਦਂਸੁ, ਤਾਪਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਖਾਦਤਿ ਨੁ ਖੋ ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋਯੇਵ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਮਂਸਖਣ੍ਡਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿ. ਤਾਪਸੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੁਦ੍ਧੋ. ਪੁਨ ਯਾਗੁਪੀਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਰਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਭੋਜਨਮਦਂਸੁ, ਤਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਕੁਦ੍ਧੋ ‘‘ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਖਾਦਨ੍ਤੋਯੇਵ ‘ਨ ਖਾਦਾਮੀ’ਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ‘‘ਭੋ ਕਸ੍ਸਪ, ਮੁਸਾ ਤ੍ਵਂ ਭਣਸਿ, ਨੇਤਂ ਪਣ੍ਡਿਤਕਿਚ੍ਚਂ. ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਹਿ ਗਰਹਿਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਯੇਪਿ ਤੇ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇ ਵਨਮੂਲਫਲਾਦੀਹਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤਾ ਇਸਯੋ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਇਸੀਨਂ ਗੁਣੇ ਗਾਥਾਯ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਾਮਾਕਚਿਙ੍ਗੂਲਕਚੀਨਕਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ.

੨੪੨. ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਾਕਾਤਿ ਧੁਨਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸੀਸਾਨਿ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਗਯ੍ਹੂਪਗਾ ਤਿਣਧਞ੍ਞਜਾਤਿ. ਤਥਾ ਚਿਙ੍ਗੂਲਕਾ ਕਣਵੀਰਪੁਪ੍ਫਸਣ੍ਠਾਨਸੀਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਚੀਨਕਾਨੀਤਿ ਅਟਵਿਪਬ੍ਬਤਪਾਦੇਸੁ ਅਰੋਪਿਤਜਾਤਾ ਚੀਨਮੁਗ੍ਗਾ. ਪਤ੍ਤਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਹਰਿਤਪਣ੍ਣਂ. ਮੂਲਫਲਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਨ੍ਦਮੂਲਂ. ਗਵਿਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਰੁਕ੍ਖਵਲ੍ਲਿਫਲਂ. ਮੂਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ ਕਨ੍ਦਮੂਲਂ, ਫਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਰੁਕ੍ਖਵਲ੍ਲਿਫਲਂ, ਗਵਿਪ੍ਫਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਦਕੇ ਜਾਤਸਿਙ੍ਘਾਤਕਕਸੇਰੁਕਾਦਿਫਲਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦੂਤੇਯ੍ਯਪਹਿਣਗਮਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਂ ਪਹਾਯ ਵਨੇ ਉਞ੍ਛਾਚਰਿਯਾਯ ਲਦ੍ਧਂ. ਸਤਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਾ. ਅਸ੍ਨਮਾਨਾਤਿ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ. ਨ ਕਾਮਕਾਮਾ ਅਲਿਕਂ ਭਣਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਏਵਂ ਅਮਮਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਏਤਾਨਿ ਸਾਮਾਕਾਦੀਨਿ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ ਇਸਯੋ ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਸਾਦੁਰਸਾਦਿਕੇ ਕਾਮੇ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਯੇਵ ‘‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਲਿਕਂ ਭਣਸਿ, ਤਥਾ ਨ ਕਾਮਕਾਮਾ ਅਲਿਕਂ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਕਾਮੇ ਕਾਮਯਨ੍ਤਾ ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਨ੍ਤੀਤਿ ਇਸੀਨਂ ਪਸਂਸਾਯ ਭਗਵਤੋ ਨਿਨ੍ਦਂ ਦੀਪੇਤਿ.

੨੪੩. ਏਵਂ ਇਸੀਨਂ ਪਸਂਸਾਪਦੇਸੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਨਿਨ੍ਦਾਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਦਸ੍ਨਮਾਨੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਸਸਮਂਸਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਮਂਸਂ ਵਾ ਧੋਵਨਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤਂ, ਪਚਨਵਾਸਨਾਦਿਨਾ ਪਚ੍ਛਾਪਰਿਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਨ ਮਾਤਰਾ ਨ ਪਿਤਰਾ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੇਹਿ ਧਮ੍ਮਕਾਮੇਹਿ ਪਰੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਸਕ੍ਕਾਰਕਰਣੇਨ ਪਯਤਂ ਪਣੀਤਮਲਙ੍ਕਤਂ, ਉਤ੍ਤਮਰਸਤਾਯ ਓਜਵਨ੍ਤਤਾਯ ਥਾਮਬਲਭਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਚ ਪਣੀਤਂ ਅਸ੍ਨਮਾਨੋ ਆਹਾਰਯਮਾਨੋ, ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਂਸਮੇਵ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਇਦਮ੍ਪਿ ਸਾਲੀਨਮਨ੍ਨਂ ਵਿਚਿਤਕਾਲ਼ਕਂ ਸਾਲਿਤਣ੍ਡੁਲੋਦਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਸੋ ਭੁਞ੍ਜਸਿ, ਕਸ੍ਸਪ, ਆਮਗਨ੍ਧਂ, ਸੋ ਤ੍ਵਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਂਸਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਇਦਞ੍ਚ ਸਾਲੀਨਮਨ੍ਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਭੁਞ੍ਜਸਿ, ਕਸ੍ਸਪ, ਆਮਗਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ.

੨੪੪. ਏਵਂ ਆਹਾਰਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਆਮਗਨ੍ਧੋ…ਪੇ… ਸੁਸਙ੍ਖਤੇਹੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਨ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਮਮ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਚੇਵ ਤ੍ਵਂ ਭਾਸਸਿ, ਏਵਂ ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਤ੍ਵਂ ਭਾਸਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗੁਣਵਿਰਹਿਤਜਾਤਿਮਤ੍ਤਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੋ ਭਣਤਿ. ਸਾਲੀਨਮਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਾਲਿਤਣ੍ਡੁਲੋਦਨਂ. ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋਤਿ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ. ਸਕੁਨ੍ਤਮਂਸੇਹਿ ਸੁਸਙ੍ਖਤੇਹੀਤਿ ਤਦਾ ਭਗਵਤੋ ਅਭਿਹਟਂ ਸਕੁਣਮਂਸਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਭਣਤਿ.

ਏਵਂ ਭਣਨ੍ਤੋ ਏਵ ਚ ਭਗਵਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਦਤਲਾ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵ ਉਪਰਿ ਕੇਸਗ੍ਗਾ ਸਰੀਰਮੁਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਾਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਦਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਦਿਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਕਾਯੋ ਨ ਮੁਸਾ ਭਣਿਤੁਂ ਅਰਹਤਿ. ਅਯਂ ਹਿਸ੍ਸ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਸਚ੍ਚਵਾਚਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨੇਵ ਉਣ੍ਣਾ ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ ਜਾਤਾ ਓਦਾਤਾ ਮੁਦੁ ਤੂਲਸਨ੍ਨਿਭਾ, ਏਕੇਕਾਨਿ ਚ ਲੋਮਕੂਪੇਸੁ ਲੋਮਾਨਿ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਕਥਮਿਦਾਨਿ ਮੁਸਾ ਭਣਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞੋ ਇਮਸ੍ਸ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਨਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਬਹੁਮਾਨੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨੇਵ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਾਸੇਸਂ ਆਹ –

‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਕਸ੍ਸਪ ਏਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਥਂਪਕਾਰੋ ਤਵ ਆਮਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿ.

੨੪੫. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋਤਿ ਪਾਣਵਧੋ. ਵਧਛੇਦਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਆਕੋਟਨਂ ਵਧੋ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਨਂ ਛੇਦਨਂ ਛੇਦੋ, ਰਜ੍ਜੁਆਦੀਹਿ ਬਨ੍ਧੋ ਬਨ੍ਧਨਂ. ਥੇਯ੍ਯਂ ਮੁਸਾਵਾਦੋਤਿ ਥੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਚ. ਨਿਕਤੀਤਿ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਾਸਾਕਰਣਂ. ਵਞ੍ਚਨਾਨੀਤਿ ਅਸੁਵਣ੍ਣਂ ਸੁਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਗਾਹਾਪਨਾਦੀਨਿ. ਅਜ੍ਝੇਨਕੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮਨੇਕਗਨ੍ਥਪਰਿਯਾਪੁਣਨਂ. ਪਰਦਾਰਸੇਵਨਾਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਸੁ ਚਾਰਿਤ੍ਤਾਪਜ੍ਜਨਂ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਸ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸਮੁਦਾਚਾਰੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਵਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧੋ ਕੁਣਪਗਨ੍ਧੋ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਅਮਨੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਅਸੁਚਿਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਭਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਭਾਵਾਵਹਤ੍ਤਾ ਚ. ਯੇ ਹਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕਿਲੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਤੇਹਿ ਅਤਿਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਮਤਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ. ਮਂਸਭੋਜਨਂ ਪਨ ਅਦਿਟ੍ਠਮਸੁਤਮਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਞ੍ਚ ਅਨਵਜ੍ਜਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਂ ਆਮਗਨ੍ਧੋਤਿ.

੨੪੬. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਏਕੇਨ ਨਯੇਨ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਆਮਗਨ੍ਧੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ, ਨ ਏਕੋ ਏਵ ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਨ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕੇਨੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਤੇ ਤੇ ਆਮਗਨ੍ਧੇ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੇ ਇਧ ਕਾਮੇਸੁ ਅਸਞ੍ਞਤਾ ਜਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਤਾਵ ਦੇਸਨਾਯ ਆਮਗਨ੍ਧੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਇਧ ਕਾਮੇਸੁ ਅਸਞ੍ਞਤਾ ਜਨਾਤਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਧ ਲੋਕੇ ਕਾਮਪਟਿਸੇਵਨਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਮਾਤਿਮਾਤੁਚ੍ਛਾਦੀਸੁਪਿ ਮਰਿਯਾਦਾਵਿਰਹੇਨ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਤਾਯ ਅਸਂਯਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ. ਰਸੇਸੁ ਗਿਦ੍ਧਾਤਿ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇਸੁ ਰਸੇਸੁ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰਣਪਞ੍ਞਾ ਰਸੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਸੁਚਿਭਾਵਮਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਤਾਯ ਰਸਗਿਦ੍ਧਿਯਾ ਰਸਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਸਙ੍ਖਾਤਅਸੁਚਿਭਾਵਮਿਸ੍ਸਿਤਾ. ਨਤ੍ਥਿਕਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਦਸਵਤ੍ਥੁਕਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਵਿਸਮਾਤਿ ਵਿਸਮੇਨ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਦੁਰਨ੍ਨਯਾਤਿ ਦੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਤਾਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋਤਿ ਏਸ ਏਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਕਾਮੇਸੁ ਅਸਂਯਤਤਾ ਰਸਗਿਦ੍ਧਤਾ ਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿਨਤ੍ਥਿਕਦਿਟ੍ਠਿਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਵਿਸਮਤਾ ਦੁਰਨ੍ਨਯਭਾਵਤਾ’’ਤਿ ਅਪਰੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਮਂਸਭੋਜਨਂ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਨ ਆਮਗਨ੍ਧੋਤਿ.

੨੪੭. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯਪਿ ਯੇ ਲੂਖਸਾਤਿ ਯੇ ਲੂਖਾ ਨਿਰਸਾ, ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਾਰੁਣਾਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾ ਦੋਵਚਸ੍ਸਤਾਯੁਤ੍ਤਾ. ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਿਕਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਮਧੁਰਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖੇ ਅਵਣ੍ਣਭਾਸਿਨੋ. ਏਤੇ ਹਿ ਅਭਿਮੁਖਂ ਓਲੋਕੇਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਖਾਦਕਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਮਿਤ੍ਤਦ੍ਦੁਨੋਤਿ ਮਿਤ੍ਤਦੂਹਕਾ, ਦਾਰਧਨਜੀਵਿਤੇਸੁ ਵਿਸ੍ਸਾਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਜ੍ਜਨਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਰੁਣਾਤਿ ਕਰੁਣਾਵਿਰਹਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮਾ. ਅਤਿਮਾਨਿਨੋਤਿ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜਾਤਿਯਾ ਵਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਰੇ ਅਤਿਮਞ੍ਞਤਿ, ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਮਾਨੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੮੦) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤਿਮਾਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਅਦਾਨਸੀਲਾਤਿ ਅਦਾਨਪਕਤਿਕਾ, ਅਦਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾ ਅਸਂਵਿਭਾਗਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਚ ਦੇਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਸਚੀਤਿ ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਅਦਾਨਸੀਲਤਾਯ ਯਾਚਿਤਾਪਿ ਸਨ੍ਤਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਕਕੁਲੇ ਮਨੁਸ੍ਸਸਦਿਸਾ ਨਿਜ੍ਝਾਮਤਣ੍ਹਿਕਪੇਤਪਰਾਯਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਆਦਾਨਸੀਲਾ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਗਹਣਸੀਲਾ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਸ ਏਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਲੂਖਤਾ, ਦਾਰੁਣਤਾ, ਪਿਟ੍ਠਿਮਂਸਿਕਤਾ, ਮਿਤ੍ਤਦੂਭਿਤਾ, ਨਿਕ੍ਕਰੁਣਤਾ, ਅਤਿਮਾਨਿਤਾ, ਅਦਾਨਸੀਲਤਾ, ਅਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਰੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ.

੨੪੮. ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾਯੋ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਆਸਯਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯੇਵ ਦੇਸਨਾਯ ਏਕਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਧੋ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਦੋਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਮਦੋ, ਗੋਤ੍ਤਮਦੋ, ਆਰੋਗ੍ਯਮਦੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੩੨) ਨਯੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਜਨਭਾਵੋ. ਥਮ੍ਭੋਤਿ ਥਦ੍ਧਭਾਵੋ. ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਟ੍ਠਾਪਨਾ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਵਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ. ਮਾਯਾਤਿ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੮੯੪) ਨਯੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਭਤ੍ਤਾ ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤਾ. ਉਸੂਯਾਤਿ ਪਰਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਇਸ੍ਸਾ. ਭਸ੍ਸਸਮੁਸ੍ਸਯੋਤਿ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਂ ਭਸ੍ਸਂ, ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਜਾਤਿਯਾ ਵਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਰੇਹਿ ਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਹਤਿ, ਅਪਰਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯਂ ਦਹਤਿ, ਪਰੇ ਹੀਨੇ ਦਹਤਿ, ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਮਾਨੋ…ਪੇ… ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੮੦) ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਅਸਬ੍ਭਿ ਸਨ੍ਥਵੋਤਿ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਸਨ੍ਥਵੋ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਸ ਕੋਧਾਦਿ ਨਵਵਿਧੋ ਅਕੁਸਲਰਾਸਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਆਮਗਨ੍ਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ.

੨੪੯. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਨਵਵਿਧਂ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਆਮਗਨ੍ਧੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਪਾਪਸੀਲਾਤਿ ਯੇ ਪਾਪਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ‘‘ਪਾਪਸੀਲਾ’’ਤਿ ਲੋਕੇ ਪਾਕਟਾ. ਇਣਘਾਤਸੂਚਕਾਤਿ ਵਸਲਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਇਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਇਣਘਾਤਾ, ਪੇਸੁਞ੍ਞੇਨ ਸੂਚਕਾ ਚ. ਵੋਹਾਰਕੂਟਾ ਇਧ ਪਾਟਿਰੂਪਿਕਾਤਿ ਧਮ੍ਮਟ੍ਟਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ ਲਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੇ ਪਰਾਜੇਨ੍ਤਾ ਕੂਟੇਨ ਵੋਹਾਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਵੋਹਾਰਕੂਟਾ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਪਟਿਰੂਪਕਤ੍ਤਾ ਪਾਟਿਰੂਪਿਕਾ. ਅਥ ਵਾ ਇਧਾਤਿ ਸਾਸਨੇ. ਪਾਟਿਰੂਪਿਕਾਤਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ. ਤੇ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਇਰਿਯਾਪਥਸਮ੍ਪਦਾਦੀਹਿ ਸੀਲਵਨ੍ਤਪਟਿਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਰੂਪਾ, ਪਟਿਰੂਪਾ ਏਵ ਪਾਟਿਰੂਪਿਕਾ. ਨਰਾਧਮਾ ਯੇਧ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਿਬ੍ਬਿਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਇਧ ਲੋਕੇ ਨਰਾਧਮਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤਂ ਕਿਬ੍ਬਿਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਸ ਏਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਾਪਸੀਲਤਾ, ਇਣਘਾਤਤਾ, ਸੂਚਕਤਾ, ਵੋਹਾਰਕੂਟਤਾ, ਪਾਟਿਰੂਪਿਕਤਾ, ਕਿਬ੍ਬਿਸਕਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਅਪਰੋਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ.

੨੫੦. ਯੇ ਇਧ ਪਾਣੇਸੁ ਅਸਞ੍ਞਤਾ ਜਨਾਤਿ ਯੇ ਜਨਾ ਇਧਲੋਕੇ ਪਾਣੇਸੁ ਯਥਾਕਾਮਚਾਰਿਤਾਯ ਸਤਮ੍ਪਿ ਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਦ੍ਦਯਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਕਰਣੇਨ ਅਸਂਯਤਾ. ਪਰੇਸਮਾਦਾਯ ਵਿਹੇਸਮੁਯ੍ਯੁਤਾਤਿ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਆਦਾਯ ਧਨਂ ਵਾ ਜੀਵਿਤਂ ਵਾ ਤਤੋ ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪਾਣਿਲੇਡ੍ਡੁਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਵਿਹੇਸਂ ਉਯ੍ਯੁਤਾ. ਪਰੇ ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਾਯ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਦਸ, ਅਜ੍ਜ ਵੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਧਬਨ੍ਧਨਾਦੀਹਿ ਵਿਹੇਸਮੁਯ੍ਯੁਤਾ. ਦੁਸ੍ਸੀਲਲੁਦ੍ਦਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸੀਲਾ ਚ ਦੁਰਾਚਾਰਤ੍ਤਾ, ਲੁਦ੍ਦਾ ਚ ਕੁਰੂਰਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਲੋਹਿਤਪਾਣਿਤਾਯ, ਮਚ੍ਛਘਾਤਕਮਿਗਬਨ੍ਧਕਸਾਕੁਣਿਕਾਦਯੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਫਰੁਸਾਤਿ ਫਰੁਸਵਾਚਾ. ਅਨਾਦਰਾਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਵਿਰਮਿਸ੍ਸਾਮ ਏਵਰੂਪਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਦਰਵਿਰਹਿਤਾ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋ ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਸ ਏਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਵਧਛੇਦਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋ ਚ ਅਵੁਤ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਪਾਣੇਸੁ ਅਸਂਯਤਤਾ ਪਰੇਸਂ ਵਿਹੇਸਤਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਤਾ ਲੁਦ੍ਦਤਾ ਫਰੁਸਤਾ ਅਨਾਦਰੋ’’ਤਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸੋਤੂਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਤਾਯ ਅਵਧਾਰਣਤਾਯ ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਤਾਯਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਪਰਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਇਚ੍ਚੇਤਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ, ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਨਂ ਵੇਦਯਿ ਮਨ੍ਤਪਾਰਗੂ’’ਤਿ.

੨੫੧. ਏਤੇਸੁ ਗਿਦ੍ਧਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾਤਿਪਾਤਿਨੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਪਾਣੇਸੁ ਗੇਧੇਨ ਗਿਦ੍ਧਾ, ਦੋਸੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਮੋਹੇਨ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤਿਪਾਤਿਨੋ, ਏਤੇਸੁ ਵਾ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਵਧਛੇਦਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਸੁ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੇ ਗੇਧਵਿਰੋਧਾਤਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾ, ਤੇਹਿ ਗਿਦ੍ਧਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਅਤਿਪਾਤਿਨੋ ਚ. ਨਿਚ੍ਚੁਯ੍ਯੁਤਾਤਿ ਅਕੁਸਲਕਰਣੇ ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਯ੍ਯੁਤਾ, ਕਦਾਚਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਰਤਾ. ਪੇਚ੍ਚਾਤਿ ਅਸ੍ਮਾ ਲੋਕਾ ਪਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਤਮਂ ਵਜਨ੍ਤਿ ਯੇ, ਪਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯਂ ਅਵਂਸਿਰਾਤਿ ਯੇ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਨ੍ਧਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨੀਚਕੁਲਤਾਦਿਭੇਦਂ ਵਾ ਤਮਂ ਵਜਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਚ ਪਤਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਵੀਚਿਆਦਿਭੇਦਂ ਨਿਰਯਂ ਅਵਂਸਿਰਾ ਅਧੋਗਤਸੀਸਾ. ਏਸਾਮਗਨ੍ਧੋਤਿ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮਵਜਨਨਿਰਯਪਤਨਹੇਤੁ ਏਸ ਗੇਧਵਿਰੋਧਾਤਿਪਾਤਭੇਦੋ ਸਬ੍ਬਾਮਗਨ੍ਧਮੂਲਭੂਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਤਿਵਿਧੋ ਆਮਗਨ੍ਧੋ. ਨ ਹਿ ਮਂਸਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਮਂਸਭੋਜਨਂ ਪਨ ਨ ਆਮਗਨ੍ਧੋਤਿ.

੨੫੨. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਮਗ੍ਗਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਮਚ੍ਛਮਂਸਭੋਜਨੇ ਤਾਪਸੋ ਆਮਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞੀ ਦੁਗ੍ਗਤਿਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞੀ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਭੋਜਨੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਤਥਾਵਿਧਸ੍ਸ ਸੋਧੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਛਪ੍ਪਦਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਪਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤਿਮਪਾਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ – ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਸੋਧੇਤਿ ਮਚ੍ਚਂ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਂ, ਨ ਆਹੁਤਿਯਞ੍ਞਮੁਤੂਪਸੇਵਨਾ ਸੋਧੇਤਿ ਮਚ੍ਚਂ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਨ੍ਤਿ ਅਖਾਦਿਯਮਾਨਂ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਨ ਸੋਧੇਤਿ, ਤਥਾ ਅਨਾਸਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪੋਰਾਣਾ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰਂ ਸਿਯਾ ‘‘ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨਂ ਅਨਾਸਕਤ੍ਤਂ ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨਾਨਾਸਕਤ੍ਤਂ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨਂ ਅਨਾਸਕਤ੍ਤਂ ਨ ਸੋਧੇਤਿ, ਮਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਨਾਸਕਤ੍ਤਂ ਓਹੀਯਤੀਤਿ? ਤਞ੍ਚ ਨ, ਅਮਰਤਪੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਯੇ ਵਾਪਿ ਲੋਕੇ ਅਮਰਾ ਬਹੂ ਤਪਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥੋ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਨਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਚੇਲਕਤ੍ਤਂ. ਮੁਣ੍ਡਿਯਨ੍ਤਿ ਮੁਣ੍ਡਭਾਵੋ. ਜਟਾਜਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਜਟਾ ਚ ਰਜੋਜਲ੍ਲਞ੍ਚ. ਖਰਾਜਿਨਾਨੀਤਿ ਖਰਾਨਿ ਅਜਿਨਚਮ੍ਮਾਨਿ. ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਸ੍ਸੁਪਸੇਵਨਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਪਾਰਿਚਾਰਿਯਾ. ਅਮਰਾਤਿ ਅਮਰਭਾਵਪਤ੍ਥਨਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਕਿਲੇਸਾ. ਬਹੂਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਾਦਿਭੇਦਤੋ ਅਨੇਕੇ. ਤਪਾਤਿ ਸਰੀਰਸਨ੍ਤਾਪਾ. ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਾ. ਆਹੁਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਿਹੋਮਕਮ੍ਮਂ. ਯਞ੍ਞਮੁਤੂਪਸੇਵਨਾਤਿ ਅਸ੍ਸਮੇਧਾਦਿਯਞ੍ਞਾ ਚ ਉਤੂਪਸੇਵਨਾ ਚ. ਉਤੂਪਸੇਵਨਾ ਨਾਮ ਗਿਮ੍ਹੇ ਆਤਪਟ੍ਠਾਨਸੇਵਨਾ, ਵਸ੍ਸੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸੇਵਨਾ, ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਜਲਪ੍ਪਵੇਸਸੇਵਨਾ. ਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚਂ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਭਵਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਂ ਮਚ੍ਚਂ ਨ ਸੋਧੇਨ੍ਤਿ. ਕਙ੍ਖਾਮਲੇ ਹਿ ਸਤਿ ਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਸਕਙ੍ਖੋਯੇਵਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਨ ਮਚ੍ਛਮਂਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨਂ ਅਭੋਜਨਾਦਿਨਾ ਸਿਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾਤਿ ਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਾ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਸੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਙ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੫੩. ਏਵਂ ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨਾਸਕਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੇ ਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੋਤੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤੇਸੂਤਿ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ. ਗੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਪਰਿਵਾਰਸੀਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਦਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਚਰੇਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਛਲ਼ਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਕਟਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ. ਏਤੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵੇ ਰਤੋਤਿ ਉਜੁਭਾਵੇ ਚ ਮੁਦੁਭਾਵੇ ਚ ਰਤੋ. ਏਤੇਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਹਿ ਕਾਯਵਙ੍ਕਾਦਿਕਰਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਥਦ੍ਧਭਾਵਕਰਾਨਞ੍ਚ ਰਾਗਦੋਸਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵਾ ਅਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵੇ ਰਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋਤਿ ਰਾਗਦੋਸਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ. ਏਤੇਨ ਅਨਾਗਾਮਿਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖੋ. ਏਤੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਸੁ ਧੀਰੋਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਧੀਰੋ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕੇਨਚਿ ਕਿਲੇਸੇਨ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਸੁ, ਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਚ ਨ ਲਿਪ੍ਪਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

੨੫੪-੫. ਇਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਇਚ੍ਚੇਤਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾਸਮਤ੍ਥੋ – ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਕਸ੍ਸਪੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਨੇਕਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਚ ਦੇਸਨਾਯ ਯਾਵ ਤਾਪਸੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਤਾਵ ਸੋ ਅਕ੍ਖਾਸਿ ਕਥੇਸਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸਿ. ਨਂ ਵੇਦਯਿ ਮਨ੍ਤਪਾਰਗੂਤਿ ਸੋਪਿ ਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਮਨ੍ਤਪਾਰਗੂ, ਵੇਦਪਾਰਗੂ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵੇਦਯਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਪਦਤੋ ਚ ਦੇਸਨਾਨਯਤੋ ਚ ਚਿਤ੍ਰਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਮੁਨੀ ਪਕਾਸਯਿ. ਕੀਦਿਸੋ? ਨਿਰਾਮਗਨ੍ਧੋ ਅਸਿਤੋ ਦੁਰਨ੍ਨਯੋ, ਆਮਗਨ੍ਧਕਿਲੇਸਾਭਾਵਾ ਨਿਰਾਮਗਨ੍ਧੋ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਾਭਾਵਾ ਅਸਿਤੋ, ਬਾਹਿਰਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਸੇਯ੍ਯੋ ਇਦਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਨੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਦੁਰਨ੍ਨਯੋ. ਏਵਂ ਪਕਾਸਿਤਵਤੋ ਚਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਪਦਂ ਸੁਕਥਿਤਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰਾਮਗਨ੍ਧਂ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਯੋਗਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਨੂਦਨਂ ਸਬ੍ਬਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਨੂਦਨਂ, ਨੀਚਮਨੋ ਨੀਚਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮਰੋਚਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚ ਨਂ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਕਸ੍ਸਪਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਾਪਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮਰੋਚਯਿਤ੍ਥ, ਅਯਾਚੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਙ੍ਖਣਂਯੇਵ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਸਤਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਨ ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੋ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਤਿਸ੍ਸਭਾਰਦ੍ਵਾਜਂ ਨਾਮ ਸਾਵਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ.

ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਯਾ ਚ ਤਿਸ੍ਸੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਆਦਿਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਯਾ ਚ ਕਸ੍ਸਪੇਨ ਭਗਵਤਾ ਮਜ੍ਝੇ ਨਵ, ਯਾ ਚ ਤਦਾ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇ ਦ੍ਵੇ, ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਗਾਥਾ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਆਮਗਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਂ ਆਚਰਿਯਪ੍ਪਮੁਖਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਤਾਪਸਸਤਾਨਂ ਆਮਗਨ੍ਧਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਥੇਵ ਨੀਚਮਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸਾਯ. ‘‘ਏਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ. ਤੇ ਤਥੇਵ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਮਗਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਹਿਰਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ

ਹਿਰਿਂ ਤਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿਰਿਸੁਤ੍ਤਂ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਗਵਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲੋ ਅਡ੍ਢੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਵਿਭਵੋ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕੋ ਅਹੋਸਿ ਪਿਯੋ ਮਨਾਪੋ. ਸੋ ਤਂ ਦੇਵਕੁਮਾਰਂ ਵਿਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸੁਖੂਪਕਰਣੇਹਿ ਸਂਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਾਣਵਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਸਾਰਗਬ੍ਭਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਇਦਂ ਤੇ, ਸਾਮਿ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਇਦਂ ਅਯ੍ਯਕਪਯ੍ਯਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟੇਨ ਆਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਮਾਣਵੋ ਧਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਂ ਧਨਂਯੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯੇਹਿ ਪਨ ਇਦਂ ਸਞ੍ਚਿਤਂ, ਤੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਮਚ੍ਚੁਵਸਂ ਗਤਾ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚ ਨ ਇਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਦਾਯ ਅਗਮਂਸੁ, ਏਵਂ ਨਾਮ ਭੋਗੇ ਪਹਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਪਰਲੋਕੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਚਰਿਤੇਨ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਧਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਸੁਚਰਿਤਧਨਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਂ, ਯਂ ਸਕ੍ਕਾ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਹੂਤਮਿਦਂ ਧਨਂ, ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਏਵਮਪ੍ਪਕੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ – ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਮਮ ਘਰੇ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਤੇਨ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਾਤੁਂ. ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਗਰੇ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਹਿ ਦਿਵਸੇਹਿ ਸਬ੍ਬਧਨਮਦਾਸਿ, ਦਤ੍ਵਾ ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਵਂ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਘਰੇ ਵਸਿਤੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਿਜਨਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ‘‘ਮਾ, ਤ੍ਵਂ ਸਾਮਿ, ‘ਧਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣ’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਮਯਂ ਅਪ੍ਪਕੇਨੇਵ ਕਾਲੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਧਨਸਞ੍ਚਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਯਾਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਵ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਤਾਪਸਾ – ਸਪੁਤ੍ਤਭਰਿਯਾ, ਉਞ੍ਛਾਚਾਰਿਕਾ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲਿਕਾ, ਅਨਗ੍ਗਿਪਕ੍ਕਿਕਾ, ਅਸ੍ਮਮੁਟ੍ਠਿਕਾ, ਦਨ੍ਤਲੁਯ੍ਯਕਾ, ਪਵਤ੍ਤਫਲਿਕਾ, ਵਣ੍ਟਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਚਾਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੨੮੦). ਤਤ੍ਥ ਸਪੁਤ੍ਤਭਰਿਯਾਤਿ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸਿਵਣਿਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪਯਮਾਨਾ ਕੇਣਿਯਜਟਿਲਾਦਯੋ. ਉਞ੍ਛਾਚਾਰਿਕਾਤਿ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਮਾਰਾਦਯੋ ਸਿਪ੍ਪਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ, ਤੇ ਸਪੁਤ੍ਤਭਰਿਯੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲਿਕਾਤਿ ਆਹਾਰਵੇਲਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਆਹਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਉਞ੍ਛਾਚਾਰਿਕੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਅਨਗ੍ਗਿਪਕ੍ਕਿਕਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਅਪਕ੍ਕਪਤ੍ਤਫਲਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਯਾਪੇਨ੍ਤਾ, ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲਿਕੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਅਸ੍ਮਮੁਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਾਸਿਸਤ੍ਥਕਾਦਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾ ਯਦਾ ਛਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਤੋ ਤਚਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨਗ੍ਗਿਪਕ੍ਕਿਕੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਦਨ੍ਤਲੁਯ੍ਯਕਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਾਦੀਨਿਪਿ ਅਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤਾ ਖੁਦਾਕਾਲੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਤੋ ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍ਵਾ ਤਚਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਸ੍ਮਮੁਟ੍ਠਿਕੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਪਵਤ੍ਤਫਲਿਕਾਤਿ ਜਾਤਸ੍ਸਰਂ ਵਾ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਨ੍ਤਾ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸਰੇ ਭਿਸਮੁਲ਼ਾਲਾਦਿ, ਯਂ ਵਾ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਪੁਪ੍ਫਕਾਲੇ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਫਲਕਾਲੇ ਫਲਂ, ਤਮੇਵ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਪੁਪ੍ਫਫਲੇ ਅਸਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਪਪਟਿਕਮ੍ਪਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਂ ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਦਨ੍ਤਲੁਯ੍ਯਕੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਤਰਾ. ਵਣ੍ਟਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ ਵਣ੍ਟਮੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤਾਨਿ ਪਣ੍ਣਾਨਿਯੇਵ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ, ਤੇ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਾ.

ਅਯਂ ਪਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸੁ ਅਗ੍ਗਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਣ੍ਟਮੁਤ੍ਤਿਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸੀ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਾਦੀਨਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਓਵਾਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿ. ਤਾਪਸੋ ਬੁਦ੍ਧਸਦ੍ਦਸ੍ਸਵਨੇਨ ਵਿਮ੍ਹਿਤੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤ੍ਵਂ, ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ ਆਮਗਨ੍ਧੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਘੋਸੋਪਿ ਖੋ ਏਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਤੁਚ੍ਛਮੇਵ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਆਮਿਸਗਰੁਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਧਮ੍ਮਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿ –

‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਕੀਦਿਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ;

ਕੀਦਿਸੋ ਪਯੋਗੋ ਪਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਿਂ ਰਸਾਨਂ ਅਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸੋ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਦੇਸਾਭਿਮੁਖੋ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਭਗਵਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਵ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ, ਇਸਿ, ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਸੋਪਿ ‘‘ਖਮਨੀਯਂ, ਭੋ ਗੋਤਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਵਾਚਾਯ ਏਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਨਸਾ ਏਵ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਦਿਪਞ੍ਹਂ ਤਾਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਹਿਰਿਂ ਤਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾ ਗਾਥਾਯੋ ਆਹ.

੨੫੬. ਤਾਸਂ ਅਤ੍ਥੋ – ਹਿਰਿਂ ਤਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿਰਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਅਹਿਰਿਕਂ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜਂ. ਵਿਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਸੁਚਿਮਿਵ ਪਸ੍ਸਮਾਨਂ. ਅਹਿਰਿਕੋ ਹਿ ਹਿਰਿਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਅਸੁਚਿਮਿਵ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਨਂ ਨ ਭਜਤਿ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਵਾਹਮਸ੍ਮਿ ਇਤਿ ਭਾਸਮਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹਂ, ਸਮ੍ਮ, ਤਵ ਸਹਾਯੋ ਹਿਤਕਾਮੋ ਸੁਖਕਾਮੋ, ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਾਸਮਾਨਂ. ਸਯ੍ਹਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾਪਿ ਚ ਸਯ੍ਹਾਨਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਨਿਪਿ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਅਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਦਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਬ੍ਯਸਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ. ਨੇਸੋ ਮਮਨ੍ਤਿ ਇਤਿ ਨਂ ਵਿਜਞ੍ਞਾਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ‘‘ਮਿਤ੍ਤਪਟਿਰੂਪਕੋ ਏਸੋ, ਨੇਸੋ ਮੇ ਮਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ.

੨੫੭. ਅਨਨ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚ ਭਾਸਤਿ, ਤੇਨ ਅਨਨੁਗਤਂ. ਪਿਯਂ ਵਾਚਂ ਯੋ ਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਕੁਬ੍ਬਤੀਤਿ ਯੋ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਥਰਨ੍ਤੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੇਨ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਿਯਂ ਮਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਾਚਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ ਭਾਸਮਾਨਂ, ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿ ਏਵਰੂਪਂ ਯਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ, ਕੇਵਲਂ ਵਾਚਾਯ ਭਾਸਮਾਨਂ ‘‘ਵਚੀਪਰਮੋ ਨਾਮੇਸ ਅਮਿਤ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਪਟਿਰੂਪਕੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

੨੫੮. ਨ ਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਯੋ ਸਦਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਭੇਦਾਸਙ੍ਕੀ ਰਨ੍ਧਮੇਵਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਯੋ ਭੇਦਮੇਵ ਆਸਙ੍ਕਮਾਨੋ ਕਤਮਧੁਰੇਨ ਉਪਚਾਰੇਨ ਸਦਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਤਂ, ਅਞ੍ਞਾਣਕੇਨ ਵਾ ਅਕਤਂ, ‘‘ਯਦਾ ਮਂ ਗਰਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਨਂ ਏਤੇਨ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਰਨ੍ਧਮੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਆਦਿਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਂ ਉਪਡ੍ਢਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਮਿਤ੍ਤੇ ਮਿਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਹਦਯਮਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਯਨੇਨ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪਿਤੁ ਉਰਸਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮਯਿ ਉਰਸਿ ਸਯਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਅਪਰਿਸਙ੍ਕਮਾਨੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸਙ੍ਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੇਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਦਾਰਧਨਜੀਵਿਤਾਦੀਸੁ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸਙ੍ਕੋ ਸੇਤਿ. ਯੋ ਚ ਪਰੇਹਿ ਕਾਰਣਸਤਂ ਕਾਰਣਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਭੇਜ੍ਜੋ, ਸ ਵੇ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

੨੫੯. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਮਿਤ੍ਤੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਦੁਤਿਯਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਮੁਜ੍ਜਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਾਮੁਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਾਮੁਜ੍ਜਕਰਣਂ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ. ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ਵੀਰਿਯਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਸੁਖਮੁਪ੍ਪਾਦਨਤੋ ਪਾਮੁਜ੍ਜਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸ੍ਵਾਖਾਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਯੋ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ, ਸੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੩੧੯). ਪਸਂਸਂ ਆਵਹਤੀਤਿ ਪਸਂਸਾਵਹਨਂ. ਆਦਿਤੋ ਦਿਬ੍ਬਮਾਨੁਸਕਸੁਖਾਨਂ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਸ੍ਸ ਆਵਹਨਤੋ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ ਸੁਖਂ. ਫਲਂ ਪਟਿਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਫਲਾਨਿਸਂਸੋ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਵਹਨ੍ਤੋ ਪੋਰਿਸਂ ਧੁਰਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਭਾਰਂ ਆਦਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਈਦਿਸੋ ਪਯੋਗੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

੨੬੦. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਪਯੋਗੋ ਪਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਤਿਯਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਪਵਿਵੇਕਰਸ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਵਿਵੇਕੋਤਿ ਕਿਲੇਸਵਿਵੇਕਤੋ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰਸੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਨਟ੍ਠੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ. ਉਪਸਮੋਪਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਨ੍ਤੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਉਪਸਮਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਵਾ ਤਦੇਵ, ਧਮ੍ਮਪੀਤਿਰਸੋਪਿ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਪੇਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਰਸਤ੍ਤਾ ਤਦੇਵ. ਤਂ ਪਵਿਵੇਕਰਸਂ ਉਪਸਮਸ੍ਸ ਚ ਰਸਂ ਪਿਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਧਮ੍ਮਪੀਤਿਰਸਂ ਪਿਵਂ ਨਿਦ੍ਦਰੋ ਹੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਾਪੋ, ਪਿਵਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾਭਾਵੇਨ ਨਿਦ੍ਦਰੋ, ਪਿਵਨ੍ਤੋਪਿ ਪਹੀਨਪਾਪਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਪਾਪੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਰਸਾਨਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਝਾਨਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਨਂ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਉਪਧਿਵਿਵੇਕਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਪਵਿਵੇਕਰਸਾਦਯੋ ਤਯੋ ਏਵ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਯੋਜੇਨ੍ਤਿ, ਪੁਰਿਮਮੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹੇਨੇਵ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਰਹਾ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਹਿਰਿਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਠਮੋ ਭਾਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.